|
TTT-yrrf ^— "-*-
|
||||||||||||||||||||||
|
•
|
||||||||||||||||||||||
|
-
|
||||||||||||||||||||||
|
\'
|
||||||||||||||||||||||
|
£••
|
||||||||||||||||||||||
|
\'.
|
||||||||||||||||||||||
|
-
|
||||||||||||||||||||||
|
WW\\ iGifOO}
|
|||||||
|
Kast 434
PI. B NM6 |
|||||||
|
NEDERLANDSGHE
PASIGRISIE.
|
||||
|
•
|
|||||
|
ys>i/.fój£.
|
|||||||||||
|
NEDERLANDSCHE
PASICBISIE,
|
|||||||||||
|
BEVATTENDE
IN ALPHABETISCHE METHODE
DEN ZAKELIJKEN INHOUD VAN ALLE IN NEDERLAND GEWEZEN
REGTERLIJKE BESLISSINGEN EN
DE CHRONOLOGISCHE LIJST
DIER BESLISSINGEN, MET OPGAVE VAN AL DE VERZAMELINGEN VAN
REGTSPRAAK WAARIN ZIJ GEVONDEN WORDEN, DOOR
Mr BUG. VAN OPPEN,
PROKUREUR EN REOTER-PLAATSVERVANQKR,
EN Mr L. VAN OPPEN,
ADVOKAAT EN PLAATSVERVANGEND KANTONREOTKR,
TB MAASTRICHT. •"«* *
V * -». w-\'O\'
|
|||||||||||
|
-«-r-«5£^ia5arr>-
|
|||||||||||
|
KERKELIJK JRBOT.
|
|||||||||||
|
GULPEN,
SNELPERSDRUK EN BOEKHANDEL VAN M. ALBERT8. 1872.
|
|||||||||||
|
Exemplaren die nie.l door een der uitgevers te de/er plaatse onderteekend
zijn, stellen de drukkers, verkoopers of verspreiders daarvan bloot aan ge- regtelijke vervolgingen. |
||||
|
VOORREDE.
|
|||||
|
Naast de volledige NEDERLA.NDSCHE PASICRISIE hebben wij op aanraden van
meerdere belangstellenden vermeend in afzonderlijke bundels eenige reeksen woorden te moeten opnemen, welke op zich zelve afgeronde gedeelten der Regtspraak vormen. De hoogere prjjs van het geheele werk en de behoefte om niet zelden maar omtrent
een algemeen onderwerp de regterlijke beslissingen te raadplegen, regtvaardigen zeker voldoende die speciale uitgaven. Wij hebben alzoo afzonderlijk doen afdrukken de woorden die in het hoofdwerk
betreffen: Ilandelsregt, Administratief regt, Notarisambt, lielastingen en Kerkelijk regt. Wat elk dier bundels bevat is met de daaraan gegeven benamingen vrij duideljjk
aangewezen. Elke bundel bevat daarenboven aan het slot eene ljjst van de daarin voor- komende woorden. Omtrent het gebruik van deze gedeelten der Pasicrisie hebben wij alleen te her-
halen, dat de excerpten der vonnissen en arresten zijn geplaatst op het woord, waarmede het hoofdonderwerp van iedere beslissing wordt uitgedrukt. Opdat die beslissingen verder zoo naauwkeurig mogelijk aangewezen worden, begint
ieder hoofdwoord met eene indeeling naar don inhoud der daarop gebragte résumés, en eindigt met een alphabStisch lijstje, waarin de opgenomen beslissingen met een enkel woord en met do nummers der résumés zijn aangeduid. Zeer dikwijls kan echter eene uitspraak, welligt even juist op twee verschillende
woorden geplaatst worden, of staat het onderwerp daarvan met een ander hoofdwoord min of meer in verband. Van daar de noodzakelijkheid om uit het eene woord naar het andere te verwijzen. Deze verwijzingen doen w|j door middel van do besproken alphabe- tische ljjstjes, en wel met de woorden, waarop men insgeljjks als hoofdwoorden dient te zoeken, cursief te drukken. Op deze laatste woorden zal men in de daaronder voorkomende lijstjes het woord, waaruit verwezen is, terugvinden. — De nummers die ook bjj de cursieve woorden gevoegd zijn, hebben altoos uitsluitend betrekking tot het woord, waarbij het lijstje behoort. Bij het gebruik van de hiermede aangeboden bundels zal men noodwendig het on-
gerief ondervinden, dat soms wordt verwezen naar woorden, die niet per se tot het in den bundel behandelde onderwerp behoorende, daarin uit den aard der zaak worden gemist. Dit ongerief is echter niet grooter dan hetgeen altijd uit de overname van eenig gedeelte uit een grooter werk noodzakelijk voortvloeit; men mag zich buitendien over- tuigd houden, dat die alzoo niet opgenomen woorden ook minder regtstreeks het onder- werp van de bundels betreffen. Evenmin als in het hoofdwerk vindt men in de afzonderlijke bundels de plaatsen
waar de aangehaalde beslissingen in de verzamelingen van Regtspraak zijn opgenomen. Daartoe dient de Chronologische tafel. Omtrent het verband tuasohen die gedeelten hebben |
|||||
|
VI VOORREDE.
wij alleen op te merken, dat de uitspraken van dezelfde dagteekening, door denzelfden
regter of hetzelfde regterlijk collegie gewezen, in beide met cursief gedrukte volgletters zijn onderscheiden, en dat wij die welke zonder opgave van dagteekening zijn uitgegeven, achter de Chronologische tafel, in alphabetische vo\'gorde der regterljjke collegie\'n die ze gewezen hebben, met een volgnummer hebben doen afdrukken; deze volgnummers worden bij de aanhaling dier beslissingen vormeld. Die Chronologische lijst is alzoo bij de besproken bundels even noodzakelijk als bij
het hoofdwerk. Om aan deze behoefte te voldoen, hebben wij die lijst ook afzonderlijk verkrijgbaar gesteld, en zoo al eensdeels dat volledig Chronologisch gedeelte van ons werk veel bevat dat bij het gebruik der bundels niet kan te pas komen, is anderdeels wel in het oog te houden, dat die lijst, ook afgescheiden van de Nederlandsciie Pasicrisie, op zich zelve, in het algemeen bij alle aanhalingen van regterljjke beslissingen, een oninis- kenbaar nut heeft. Zeer dikwijls tocli wordt bjj de vermelding van een vonnis naar eene verzameling verwezen welke men niet bezit. Door middel van onze Chronologische ljjst zal men dan gerccdelijk ontdekken, of do gewenschte beslissing ook is opgenomen in eenigo verzameling welke men wel voorhanden heeft. De aankoop daarvan om het bezit van oen der afzonderlijke bundels uit de Nederlandsche Pasicrisie, mag dus niet be- schouwd worden als eene voor het doel der Chronologische lijst overdreven uitgaaf. Moge aan deze gedeelten dor NedëRLANüSCHE Pasicrisie ook een gedeelte te beurt
vallen van den bevredigenden bijval dien het hoofdwerk heeft ondervonden ! EUG. VAN OPPEN.
Maastricht, Februarij 1875. L. VAN OPPEN.
|
||||
|
NEDERLODSCHE
PASICRISIE.
|
|||||||||
|
KERKELIJK REGT.
|
|||||||||
|
BEGRAAFPLAATSEN.
I. Burgerlijke regten.
II. Politie. I.
1. Kerkhoven zijn geeno zaken buiten den
handel, zoodat daaromtrent ecno possessoiro ac- tie kan worden ingesteld. \'s 1 Iertogenbosch 1 Soptember 1854.
2. Aangenomen al dat êene begraafplaats
moet worden geacht niet in den handel to zijn en alzoo volgens art. 593 D. VV. geen voorwerp van bezit op to leveren, zoodat daarbij van goono stoornis on later herstel sprake kan zijn, mag dit ovenwei, in verband met do bij art. 147 ür. wet gewaarborgde onschendbaarheid van olks eigendom, alleen in zooverro worden aungeno- men, als het bewezen is dat een gom. bestuur, hetwelk aan een stuk gronds, feitelijk door een ander bezeten, do bestemming van begraafplaats heeft gegevon, daarover regtens mogt beschik- ken. Staat dit laatste echter niet vast, dan moet do handelwijzo van zoodanig gem. bestuur als stoornis in het bezit ten opzigto van den feite* lijken bezitter worden beschouwd, en is deze alzoo ontvankelijk in zjjne actie tot herstel en handhaving. b H. R. 29 Junjj 1800, Concl. nonf.
3. Hij dio het bezit heeft van een graf, mag
vorderen dat liet daarin gebragto lijk van oen ander huis er uit gobragt worde. Groningen 1" a. 17 April 1838; —cf. Gronin-
gen 1" a. 16 Fobruarij 1838, houdende bevel tot bewjjs omtrent het bezit, mot vernietiging van Leek en Zuidhorn Kgr. 1 Junjj 1837. 4«_ Aan do toewijzing cencr vordering tot her-
stel in hot bezit en tot terugbrenging dor plaats in haren vorigon toestand (in casu door de gc- meente-ingezetcnen van Orthen ingesteld tegen de gemeente \'s Uertogenbosch), staat niet in den weg, dat het gemeente-bestuur (van \'s IIertogon- bosch) die plaats bestemd en ingerigt hoeft tot algemecne begraafplaats, en dat daarop Ijjken zijn begraven. \'s Hortogenbosch 24 Junjj 1859.
Het bezit (van Orthen) werd bjj dat vonnis
als genoegzaam bewezen aangenomen door het |
|||||||||
|
getuigen-verhoor opgelegd bij vonnis van de-
zelfde Regtbank van den a 19 Mei 1858, Conel. conf., in verband met do in het geding ge- bragto bescheiden. Op grond daarvan werd bo- slist, dat do stoornis wedurregteljjk was geschied, do lluad (van \'s Uertogenbosch) goono bcvoogd- lici\'1 had om over den grond to beschikken, en danrunn regtens goono bestemming (tot bcgroaf- plauts) kon toekennen, dat dio bestemming alzoo regtens niet bestond, en dat do vergunning van den Koning en do toestemming van God. Staten tot afstand van grond kennelijk niet ten dool hadden, noch konden strokken, om op do bur- gerlijko regten van partijen in to grijpen; dat do wettelijke verordeningen op begraafplaatsen en op het begraven van lijken al ovonmin ten doel hebben, om het wodorrogtelijk innemen en tot begraafplaats aanleggen van grond, en alzoo het wodorregtolijk begraven van lijken daarop to beschermen, en alzoo to handhaven datgene, wat in strijd met do wet is geschied. Cass. vorw. b II. R. 29\'Junjj 1860, Concl. conf. •ï. liet regt van eigendom van een kerkhof
moet niet geacht worden verloren te zijn gegaan door in een tijdsverloop van 30 jaren dat regt niet uit to oefenen. Almelo 8 September 1858.
6» Do gemeente-besturen zijn voortdurend
verpligt tot uitkeering van schadevergoeding voor het niet meor begraven in do kerken, wan- neer zij dienaangaande in der tjjd met do kerk- besturen zijn overeengekomen. Rotterdam 19 Fobruarij 1851.
II.
9. Do wettigheid van do keur voor de ge-
moento Staondercn v. 28 October 1845, tegen hot nederzetten van lijken op do openbare we- gen, openbare plaatsen of bjj do begraafplaats, hangt niet af vun dio van hot Reglement van hot plaats, best. aldaar v. 30 Januarij 1828, op het gebruik van de begraafplaats. Door de ge- zegde keur worden allo lieden getroffen, die een lijk, na nederzetting bjj de bograafplaats verlaten, met welk doel dit ook geschiede. c II. R. 24 November 1846, Concl. conf.
8» Ten aanzien van het verbod om vee op
|
|||||||||
|
f» DOMEIN.
|
|||||||||||||
|
wol doodgraver, echter bij het bogravon van
dat lijk niet bepaaldelijk in deze zijno kwaliteit heeft gehandeld. Zeeland 21 September 1810.
J. Ken ljjk, dat op oeno afzonderlijko begraaf-
plaats van cenig kerkgenootschap rust, en wel op zoodanig gedeelte hetwelk niet in bijzonde- n n eigendom aan anderen is afgestaan, moot geacht worden zich onder do bewaring van het genootschap, aan hetwelk dat kerkhof toekomt, of deszelfs vertegenwoordigers te bevinden, zoo- dat allo voorschriften der wet omtrent inbowaar- neming en bewaargeving daarop toepassolijk zijn. hij;il\'lii\'ii in den regel do verpligting tot en do beschikking over do ter-aarde-bestelling van het lijk op de naaste bloedverwanten en erfgenamen rust, lijdt die regel eono uitzondering, wanneer hieromtrent bijzondere beschikkingen van den ovcrledeno bestaan. b II. It. 25 October 1811. Concl. conf. — cf.
Gelderland 3 April 1811. en Tiol 16 Februarij 1811. DOMEIN.
I. Kroon- en Staatsdomein, nationaal verklaarde goo.
deren, gronden ann zco enz. II. Beheer, vervreemding, rngton.
III. | 1. Procedure en vertegenwoordiging.
S ï. Dwangbevel en verzet. § 3. Bewijzen. I.
t. Bij art. 1 der wet van 26 Augustus 1822
(Sb. n° 40) zijn aan den Koning als patrimonieel goed overgedragen do domanialo tiendon (onder anderen) in Gelderland, niet slechts voor zoo- verro deze destijds door het domein werden in- gevorderd, maar de algemecne ticndgeregtigd- licid. zoo als die aan het domein mogt toekomen. Het domaniaal tiendregt kan niet beschouwd worden als to behooren tot de regalia majora, onafscheidbaar aan de Souvcreiniteit gehecht; het behoort ook in do handen des Souvereins zelvcn tot de regalia minorn; als zoodanig is het vatbaar om to worden afgestaan, zoo als do Staat hetzelve bezit. a II. R. 3 April 1816, Concl. conf.
t• Do domeinen bjj do wet van 26 Augustus
1822 in pntrimoniclcn eigendom aan Koning Willem I overgedragen, kunnen niet geacht worden thans het eigendom te zijn van de orf- genamen vnn Koning Willem II; zij moeten als hroondomcin worden aangemerkt,\'waarvan do opkomsten door den regerenden Koning worden genoten. Gelderland 5 Julij 1853; — cf. eindarr. Gol-
derland 26 April 1851. 3. Wat er ook mogo zijn van het beweren,
dat Z. M. Koning Willem II bij het benoemen bjj besluit van 30 Junij 1813, n° 18, van een administrateur ovor do domeinon, dio, afgestaan bij do wet van 26 Augustus 1822, aan hem bjj art. 60 van het traktaat van 5 November 1842, goedgekeurd bij do wet van 4 Februarjj 1843 ^Sb. n° 3), in vollen eigendom zijn toruggoge- ven, — gehandeld zou üebben ais privaot per- siion. waaruit het vervallen van het mandaat, verstrekt bjj do bedoelde benoeming en van do daarna vastgestelde instructie van dien ambte- naar, hetzij door art. 27 dor Gr.wet van 1848, hetzy door het overljjden van dien Vorst, zou |
|||||||||||||
|
kerkhoven of begraafplaatsen te doen weiden,
kan niet, betzij aan art. 36 van het provinciaal reglement in Groningen van den 13 Julij 1830, hetzij aan art. 1 van de verordening op het schutten van vee in do gemeente (Irootcgast van den 5 Julij 1856, do zin worden toegekend om daardoor eenige beperking te stellen aan het regt van hen die de kerkhoven of begraaf1 plaatsen beheeren of danrover beschikken. c II. R. 10 Junij 1857, Concl. conf.
•• Voor do toepassing van art. 360 C. I\'.
wordt vereischt, dat de dader geheel onbevoeg- di-lijk uit baldadigheid, zucht om to bclcedigcn, winstbejag of uit anderen hoofde, doch met be- wustheid vnn zijne onbevoegdheid, een graf hebbe geopend, of daaraan op andere wijze, hetzij geweld hebbe geploegd, hetzij den doar- ann verschuldigden eerbied geschonden. Amersfoort 3 September 1801.
10. Üo wet vnn 10 April 180\'J (Sb. n» 65)
verbiedt wel het bouwen of doen bouwen binnen een bepaalden afstand van do begraafplaatsen buiten maar niet in de bebouwde kom der gc- meente. Gorinchem 10 Mei 1871.
|
|||||||||||||
|
Amotie 8.
Beheer H. Bezit 1 v. Bouwen 10. Eigendom 5. |
(jcm. vcrord. 7.
(lotlHilu\'nHt. Horken ü. Pro*, verordening. Schending \'.\'.
Zaken 1. |
||||||||||||
|
Gem. brtasting.
BEGRAFENIS.
1. De in art. 358 C. P. voorkomende woor-
den: inhumcr un individu décédé, hebben niet ocno zoo beperkte betoekenis, dat daaronder niet zou mogen begrepen worden het begraven van een pas geboren voldragen kind, van liet- welk niet blijkt of het al dan niet bij de go- boorto heeft geloefd. b II. R. \'25 Augustus 1863, Concl. conf. verw.
do voorz. tegen Utreeht Hof 1 Junij 1863. waarbij was vern. Amersfoort 22 April 186:}. — cf. Assen 15 Augustus 1813. 2. Kon levenloos tor wereld gebrngt kind kan
niet gezegd worden een gestorvene (un individu décéde) te zijn. Het zonder voorafgegaan verlof begraven van zoodanig kind, is alzoo niet straf- boar. Overijssel 15 Februarij 1810.
3. Daargelaten of een kind, waarvan niet
blijkt dat het lovend is geboren, gezegd knn worden to zjjn un individu décódé, zoo kan het leggen van dit kind op den grond van con schapenhok onder ecnig stroo, toch niet geacht worden te zijn de daad van begraven in den zin van art. 358 C. P. b Groningen Hof 30 Mei 1801.
4» Het zonder verlof doen begraven van een
op strand aangespoeld lijk. valt onder het bc- reik van art. 358 C. P. Zeeland 21 September 1810.
.1. Waar begrafenissen geschieden onder op-
en toezigt van het doodgravers-collegie eener gezindheid, daar rust op den voorzitter van dat collegie do zorg voor het verlof van den amb- tenaar van den Hurg. stand. Amsterdam 2 Maart 1852.
•• Do strandvondcr die last heoft gegeven tot
het zonder verlof begraven van een op strand aangespoeld lijk, is strafbaar; niet hij, die hoe- |
|||||||||||||
|
:
|
|||||||||
|
DOMEIN.
|
|||||||||
|
ging, do particuliere eigendom geworden waren
van eene bijzondere kerkelijke gemeente (ofschoon deze ook een deel uitmaakte vun de Staatskerk). Integendeel werd dio eigendom geëerbiedigd, zelfs voor het geval dat die goederen reeds nationaal verklaard mogten zijn, blijkens de in gemeld art. voorkomende woorden: «blijvende i nogtans onverlet de aanspraak welke eenig »ligchaum of gemeente daarop mogt maken.» Dit wordt nog ten overvloede bevestigd door de bepalingen van het .V\' addit. artikel. Hoorn 17 Junij 18G3.
8. Do goederen, behoord hebbende aan bui-
tcnlandscho geesteljjko corporatiën, zijn, voor zooverre dio goederen hier te lande zijn gole- gen, ten gcvolgo van do suppressio van die ge- stichten, tot de domeinen van dit Rijk over- gegaan, zoodat ten gevolge daarvan het bestuur der domeinen volledig zijne bevoegdheid heeft bewezen, om dcrgclijko uitgangen in te vorderen. a Gelderland 30 Junij 1852. — Gelderland
15 Februarij 1854. •• Het bestuur der domeinen is geregtigd,
(mits het bewijs loverendc van de schuldpligtig- heiil en de identiteit der perceelen, waarvan het den bezitter in regten heeft aangesproken), tot het innen der uitgangen aan voormalige vicariën in Gelderland verschuldigd. Zutphen 5 Augustus 1847. — fiol 25 Febru-
anj 1840. 10. Uit de omstandigheid, dat bij Keizerlijk
decreet van 21 Februarjj 1811 alle goederen van geestelijken oorsprong, waaronder, blijkens de pruimissen van dat decreet, ook die van het kapittel van Sinte Mario to Utrecht, zijn vor- conigd met het domein van den Staat on mits- dicn regtens onder het bestuur der Stuatsdomci- nen zijn gebragt, volgt niet dat dat bestuur in al do regten en verpligtingen van dat kapittel zoude zijn getreden of geregtigd zoude zijn om als uitvoerder of beheerder cenor armen-funda- tio voor dat kapittel op te treden. Utrecht 13 Afoi 1853.
11. De vicarie van lllocmcstcin moet geacht
worden ook thans nog te bestaan en hare goc- deren niet te hebben verloren. Do Staat Ttan niet als eigenaar van de daartoe bchoorendo goederen worden beschouwd. Utrecht Hof 0 December 1858, bev. Amors-
foort 22 Octobor 1850. IS. Het domein van den Staat moet geacht
worden wettelijk te zijn opgevolgd in den eigen- dom der grondrentcn en cijnsen, binnen de pro- vincie Noord-liraband, welke vroeger aan het Huis van Oranje-Nassau verschuldigd waren. N.-Braband 18 November 1851.
13. Do goederen vun de voormolige Omme-
lander-kas bohooren niet tot dio welke door art. 200 der Staatsregeling van 1798 nationaal eigendom geworden zijn. Do Ommclander-kas is steeds gebleven de eigendom van do bovol- king der landstreek, binnen welker grenzen do voormalige Ommelanden waren gelegen. b 11. R. 13 Mei 1870, Concl. conf. vorw. de
cass. togen Groningen Hof 27 April 1809. 14. Hij art. 434 Wctb. v. Lodewijk Napoleon
is bevestigd de oude regtsregel, dat allo inculto gronden, voor zoover dio niet aan anderen waren uitgegeven, vroeger aan don Souvorcin behoor- |
|||||||||
|
moeten worden afgeleid, — staat in alle gevul
dit vost, dat bij het overljjden van Koning Willem II, die domeinen niet waren privuut eigendom van dien Vorst. Diezelfde domeinen toch zijn door genoemden Vorst, blijkens art. 27 Gr.wet, aan den Staat teruggegeven tot kroon- doracincn, zoodat dezo op dat oogenblik zijn geworden domeinen van den Staat, doch waar- van het inkomen aan de Kroon verbonden bljjft. liij die Or.wet zijn geenc bepalingen gemaakt omtrent het beheer dier goederen, en kan alzoo do kwaliteit van den administrateur van \'sKo- nings particulicro domeinen niet geacht worden door art. 27 der (ir.wet te zijn vervallen. \'sGravcnhago 24 November \'1851. 4. Do nationaal-verklaring b[j art. 4 der ad-
ditionele artikelen van do Staatsregeling vun 1798 uitgesproken, betreft niet allo voormalige geestelijke goederen, maar alleen die geesteljjke goederen en fondsen, waaruit te voren werden betaald do traktementen of pensioenen van leera- ren of hooglceraron der voormaals heerschendo Kerk. Aan de nationaal-verklaring van allo voormalige geesteljjke goederen is geen gevolg gegeven Djj besluit van Koning Lodewijk N"apo- leon van 2 Augustus 1 SOS, als zijnde daarbij alleen bevolen het overbrengen in de publieke schatkist van allo kerkelijke goederen of fond- sen, die toen strekten om nan geestelijken hun traktement geheel of gedeeltelijk te betalen, waarmede bedoeld zijn die, in het 4\'1* add. arti- kel vermeld. b II. II. 0 Junij 1856, Concl. conf. — In geljj-
ken zin, wat het hoofdbeginsel betreft, II. IJ. 29 Februarij 1850, Concl. conf. vorn. a Gelder- land 29 December 185 i, on bev. Nijmegen 29 November 1853. 5. Aan het domeinbestuur is niet alleen op-
gedragen het beheer van allo goederen van feestelijken oorsprong, waartoe vicaric-goederen
ehooren, maar dat bestuur is bovendien belast met do opsporing en opvordering van goederen van dien aard, welke voor don Stnat verholen mogten zijn gehouden. a Gelderland 29 December 1854, verniot. bjj
II. R. 29 Februarij 1850, Concl. conf. op grond dat die goederen door do Hervorming der 10* eeuw niet aan het domein van den Staat ver- vallen zijn, met bovcst. van Nijmegen 29 No- vcmbor 1853. •• Door do bij art. 200 on 201 der Constitu-
tie van 1798 ingevoerde eenheid van goederen en schulden der provinciën en der drie kwar- tieron van Gelderland, is de Staat getreden in die regten op do vicaric-goederen in Gelderland gelegen, welke de Staten dier provincie duarop hadden, zoodut do Staat als eigenaar het regt heeft om van dengenen die, hetzij op specialen last, hetzij als negotiorum gestor, het beheer over dio goederen gehad en ze geadministreerd heeft, rekening en verantwoording to vorderen. Tiel 20 Mei 1853, met aanneming van motie- ven bev. bij b Gelderland 29 December 1854.— cf. in gelijken zin Gelderland 21 September 1853. I. Onder do goedoren, wier nationaal-vcrkla- ring bjj art. 4 der addit. art. der Constitutie van 1798 werd uitgesproken, konden zeer zeker niet worden begrepen die, welke krachtens legaat, schonking of andero wettige eigondoms-vcrkrij- |
|||||||||
|
8 DOMEIN.
|
|||||||
|
den en later aan bet domein of don Staat zijn
gekomen. Die bevestiging stelt een verkregen regt daar hetwelk door de opvolgende wetge- vingen niet is te niet gegann. ConcL O. M. ad b HU. 31 October 1851 j —
anders bij het arrest a quo. tot cassatie wnnr- van werd geconcludeerd, l\'trccht Hof ü Reccm- bcr 1850, dcv. <i Amersfoort 18 April 1X50. t.1. Het voormalig bisschoppelijk paleis te
Roermond, dat bij de inlijving van die stad bij Frankrijk nationaal domein is geworden en in- gorigt voor de militaire dienst (hospitaal of kn- zernc), moet geacht worden tot het vcrvreemd- baar en verjanrbaar domein van den Staat te behooren, zoolang niet bljjkt, dat het voor de openbare militaire dienst is bestemd geworden door eeno verklaring vnn het corps législatif, ceno mngtiging der assemblee nationale of een besluit der consuls. Do latere bestemming van dat goed, om nl. te dienen voor de teregtzifting vnn de Regtbank en het Kantengeregt, met wnt daartoe behoort, alsmede voor kazerne en stalling van de marechaussee, kon de onvi•rvreomdbanr- heid en onverjaorbanrheid niet te weeg brengen, als behoorende het niet tot de goederen, welke vol- gens art. 538 en 540 C. N. van het publiek onver* vrcemdbaar en onverjaarbaanlonuin deel maken. Limburg 2X Jtinij 1809, bev. Roermond (eiud-
vonnis) en waartegen de eass. is verw. bij II. It. 25 Februarij 1X70. — cf. Roermond 30 Junjj 1804, bev. bij Limburg 8 .lunuarij 1800 (inter- locutoirc uitspraken). 10. De Staat is eigenaar vnn de gebouwen,
dienende tot kazernen en militaire stallen, bij besluit van den Soiiv. Vorst vnn 20 Junjj 1X|4 aan de gemeente Maastricht onder de daarbij bepaalde voorwaarden ten gebruikc afgestaan. Maastricht 24 December 1857. bev. bij a Lim-
burg 17 October 1859. — cf. « II. R. 15 Jmijj 1800, Concl. conf., en eindarr. Limburg 33 April
1801, waarbij werd beslist «Int nnn do voor-
waarden vnn onderhoud en gebruik door do ge- meente niet wns voldaan. 11. Hij den titel, wnnrbjj door den Staat zc-
kero gebouwen ten gebruikc werden ufgestnan aan ne gemeente Mnastricht, is geen onder- scheid gemuakt tusschen repnrntiën tot gewoon onderhoud en grove repnrntiën: de gemeente Maastricht heeft dnnrin niet behoorlijk voorzien, en het kan niets ter znko afdoen, dnt het een of ander lokaal of gedeelte van eenig gebouw zich niet in slechten toestand bevindt. Ook heeft de gemeente de hnur nfijcstane goederen niet volgens hunne bestemming gebruikt, door ze aan bijzondere personen in huur te geven enz. Limburg 22 April 18(51; — cf. « Limburg 17
October 185\'J, waarbij met vern. v. Maastricht 24 December 1857, een onderzoek door deskun- digen werd bevolen ten einde den stunt van onderhoud der questicuso gebouwen te onder- zoeken, en voorts een getuigenbewijs ann het bestuur der domeinen werd opgelegd ten nnn- zien van bet gebruik dier gebouwen door do gemeente in strijd met de daaraan gegeven be- stemming (van kazernen). — cf. n II. II. 15 Junjj 1800, waarbij do eass. werd verw. tegen voor- meld intcrlocut. nrr., zonder dat danrbjj echter voormeldo vraag werd beslist. 18» Het decreet van 11 .lanuarij 1811 (Huil.
|
344) omtrent hetgeen als «luis et relais do In
» mer» behoort tot do « dépendances du domaino »public.» is in Noord-Nederland van kracht; het is niet afgeschaft door den C. N. en is ook toepasselijk op de in 1811 bestaande kwelders, voor zoover die nog aan de werking van ebbo en vloed onderhevig waren. a Appingadam 28 Junjj 18G0.
10. Alle aan zee gelegen landen, die tijdens
de invoering vnn het decreet van 11 .lanuarij 1811 (Huil. des lois n° 314) nan ebbe en vloed (ook nan springvloed) onderhevig waren, be- hooren tot bet domein; de zoogenaamde «kwel- • ders* maken daarop geeno uitzondering. « Appingadam 28 Junjj 18G0.
20. Ken door do rivier bij gewoon hoog wn-
tcr overdekt terrein moet geacht worden eigen- dom te zijn van den Staat. \'1\'iel 1 Februarij 1807; — cf. b H. R. 11
Maart I807. SI. De Lauwcrzee is te beschouwen als een
binnenwater en als de monding van do rivier de llunze: waar het de beslissing geldt of het domein regt heeft op de bewcerdo in die zee aanwezige laiset relnis de Ia mer, zijn dus hare oevers niet gelijk te stellen met het zcestrand. b Appingadam 2* Junjj 1800, bev. bij Gronin-
gen Hof 20 Mnnrt 1870. SS. Ofschoon enkele zaken die buiten den
handel (extra commercium) zijn, in art. 577 v. II. \\Y. in navolging vnn den Code Civil, als eigendommen jure publico vnn den Staat worden opgenoemd, sluit dit evenwel niet uit, dnt we- der andere de eigendom jure publico van de gemeente of provincie kunnen zijn, welk begin- sel, dnt ook provinciën en gemeenten even als de Stunt jure publico zaken kunnen bezitten, ook bij lntere wetten, speciaal bij do provincialo wet in art. 184 en in do gem.wet in art. 179, litt. h, art. 203, litt. b, en art. 230 steeds is gehandhaafd geworden. Zwolle... (4).
II.
SS. Het wettelijk bestaan van hot bestuur
der domeinen kan niet worden ontkend, omdat het bjj de wet v. 27 December 1822 (Sb. n° 59) ingestelde amortisatie-syndicaat bij do wet van 27 December 1840 (Sb. n° 77) tegen den laat- sten December van dat jaar is ontbonden en daarbij is bepaald, dat \'s Rijks domeinen zullen worden gobrogt onder liet algemeen bestuur. Arnhem 28 Februarij 1801.
SI. De regelen omtrent lastgeving, in het
H. \\V. voorgeschreven, kunnen op het beheer der kroondomeinen niet van toepassing zijn, zoodat de magtiging van Koning Willem II, aan den heer Staatsr. van Mesritz in den loop van het jaar 1843, na de wet van 4 Februarij 1843 (Sb. n" 3) verleend, moet geacht worden van voortdurende kracht to zijn, en is hierin ten gevolge vnn het overlijden van den physio- ken persoon vnn Koning YVillcm II, — zonder dat behoeft to worden onderzocht, aan wien door dien Stnntsrand de vruchton en inkom- stcn dor kroondomeinen moeten worden vornnt- woord, — geono verandering to weeg gebragt. Utrecht 8 October 1851.
SS. De onderscheiding dat het polderbestuur
|
||||||
|
DOMEIN.
|
<J
|
|||||||||||
|
amotic van dien zonder zijne toestemming of
magtiging gclegdcn dam. a Zeeland 30 December 1851. III. § 1.
SS» Het Wetboek van Burgerlijko IIcgtsvor-
dcring kan niet geacht worden ecnigzins hetzij implicitc, het/ij e.xplicitc, to derogeren aan do exceptionele vormen van rcgtspleging, welke, in bepaalde matcriën, bjj de invoering van dat Wetboek bestonden, — speciaal in zako van do- maniale inkomsten. \'sllertogenbosch 10 April 1839.
33. Do exceptionele wijze van procederen, bij
art. 17 der wet van 27 \\entöse IX voorgoschro- ven, is evenzeer toepasselijk op do regtsvordo- ringen, wolko ter zako van do perceptie van domanialo inkomsten worden ingesteld, als op die, waarbij do betaling van registratio-rogten enz. wordt geëischt; het maakt omtrent do vor- dering van donmniiilo inkomsten geen onder- scheid, of het liestiiur der Registratie en dat der Domeinen vercenigd, dan wel of die bestu- ren van elkander afgescheiden zijn. \'sllertogenbosch 10 April 1839.
34. Het domein-bestuur is ontvankelijk in do
vordering tot revindicatie van aanwassen, na do invoering van het Keiz. decreet v. 1811 ont- staan, zonder dat tegen die actie kan worden opgeworpen eene exceptie van prnematuriteit op grond dat vooraf bij de administratieve au- toriteit op ceno reelamo van den verweerder moet worden uitspraak gedaan. II. II. 7 November 1815, Concl. conf. vern.
Overijssel 9 September 1814. SS. Ken geding, ten onderwerp hebbende do
handhaving der regten en belangen van \'s Hjjks domeinen, wordt regtmatig gevoerd ter requisitio van het domein-bestuur, uitgeoofoiid wordendo door den Minister van Kinantiën to \'silage. Overijssel 9 September 1844,
36. Allo regtsvorderingeii, \'s Rijks domoin bo-
trell\'endo, worden thans (ook mot het oog op het Kon. Bes], v. 22 Maart 1811 , Rijv. Sb. 1811) bcvopgdelijk ingestold on vervolgd op naam van den Min. van Kin., als uitoefenendo hot bestuur der domeinen. N.-ltraband 18 Maart 1851, bov. \'sHertogcn-
boseh 30 Maart 1819. — X.-liraband 15 Junij 1852, waarbij is beslist, dat het domein-bestuur, ook niet het oog op de wet v. 27 December 1828 (Sb. n" 9), j". art. 5 der Wet v. 27 Do- cember 1810 (Sb. n° 77) en de Kon. Ilcsl" v. 22 Maart 1811, n" 112 cii 113, suo nomino kan procederen in zaken, den Staat betreffende, met bev. van Itrcda 3 September 1850. SI. Uit art. 1 der wet v. 19 Augustus 1791,
j". art. 17 der wet v. 27 Ventóse IX en art. 65 der wet v. 22 Primaire VII volgt, dat do bij- zondere wijze van procederen, bij beide laatstgc- melde wetten voorgeschreven, in geval van uit- voardiging van dwangschrift tot invordering van inkomsten van het Staats-domein, in casu eenor grondrente, ook moet gevolgd worden, wanneer in den loop van het geding van oppo- sitio degeen, tegen wien het dwangschrift is uitgevaardigd, den regtstitel betwist, waaruit do vordering mogt voortspruiten. a II. R. 9 April 1817, Conol. conf.
|
||||||||||||
|
moet geacht worden de questicusc, tot publieke
vaart bestemde, wateren jure publico to bezit- tcn, is niet in strijd met eorig artikel van liet Rurgcrlijk Wetboek: zij volgt integendeel nood- zakclijk uit de art. 577 tot.">x| |{. \\\\\'., en brengt tevens mede, dat een dominium juro publico, ter voldoening nan do bestemming ten gebruiko van het publiek, eigenaardige daaruit voort- vloeijende verpligtingen oplegt, waartoo een eigenaar juro private niet gehouden is. e II. II. 20 Junij 1803, Concl. conf. vcrw. het
beroep tegen Z.-llolland 20 Mei 1H<i\'2, waarbij was vern. Rotterdam 2 Januari) 18(11. 26. Al kon aangenomen worden, dat de Staat
als collator het regt van beheer der vicario-goo- deren van Itloemestein had, zoo heeft het do- mein-bcstuur het regt niet dat beheer uit te oefenen, zoolang het niet aantoont dat bij eono wet dat beheer nan hem is opgedragen. Utrecht Hof 6 December 18.18, vern. Amers-
foort \'22 üctobcr 1856. 2J. Geono wetsbepaling verbiedt om zaken,
aan den Staat toebehoorende. in eigendom over te dragen en in den handel te brengen: govolge- lijk is eene regterlijkc beslissing, dat de eigen- dom van den bodem van eenen zeeboezem tot liet Staats-domein behoorende, is kunnen worden overgedragen, aan geene bedenking onderhevig. b II. It. 0 Januarij 1851, Concl. conf.
3K. Het verbod bjj art. 8 der wet van 1 Re-
cember 1790 omtrent vervreemding van Stants- domein tenzjj uit kracht eoner wet, heeft alleen betrekking op vervreemdingen gedaan aan pur- ticulieren, maar niet op die gedaan tot dotering of tot tegemoetkoming van departementen, ge- mcentcn of andere Stuats-instellingcn en opcn- barc inrigtingen. .Maastricht 20 Jnnunrij 1805; — cf. het bc-
trekkcljjko arr. Limburg 12 November 1806, waarbij wordt uitgegaan van het beginsel, dat het Keizerlijk decreet van 9 April 1811, bjj welks art. 4 de Keizer bevoogd is verklaard, om over nationulo gebouwen ten voordeelo van openbare inrigtingen to beschikken, kracht van wet heeft behouden tot op do wet van 39 Au- gustus 1848 (Sb. n" 39), en dat do Koning krachtens dat decreet bevoegd was op 22 Au- gustus 1825 ten voordeole van do provincie Limburg over de tot het Staats-domein behoo- rendo .Minderbroeders-kerk te beschikken. 29. De wetten van 27 December 1822 (Sb. D*
59) en vnn 27 December 1840 (Sb. n"77) gaven in 1812 de bevoegdheid om, zonder toestemming van de wetgevondo magt. domein-goederen te verkoopen welke in dio wetten niet speciaal zijn aangeduid. Njjmegcn 30 December 1851, bev. bij flclder-
land 12 Januarij 1853. 30. In weerwil van art. 580, 593 enz. I!. W.
en van de wet van 10 November 1814, kunnen bijzondere personen regten verkrijgen op mili- taire landsgronden. a II. II. 17 Februari) 1851, Concl. conf.
SI. Wanneer ceno kreek of vlotbaro stroom
door particulieren is afgedamd, met voorkennis van den Hoofdingenieur van den Waterstaat, en onder toezigt van den in het kanton aanwezigen Ingenieur van don Waterstaat, is hot ilestuur dor Domeinen ontvankelijk in eeno vordering tot |
||||||||||||
|
2
|
||||||||||||
|
KWIK. IIEUT.
|
||||||||||||
|
10 DOMEIN.
|
|||||||
|
38. Onder de generieke uitdrukking van in-
komsten of perceptiën, welke bij art. 17 der wet v. \'27 Ventóse IX omtrent do exceptionele wijze van procederen ten aanzien der invordering van donianiale inkomsten gebezigd is, moet ook de invordering van boeten geacht worden te zijn begrepen. a tlertogcnbosch 10 April \\K\\9.
39. liet Domein-bestuur is niet verpligt b[j
prokunur te proeedereii. Utreebt \'28 Jiinuarjj 18*2.
40» liet liestiiiir van \'sÜijks domeinen is bc—
voogd om in regten op te treden tot handhaving dor voorwaarden bedongen bij den verkoop van wallen, grachten, sluizen, kaden en muren der vesting Woerden, welke ingevolge de wet van den \'27 December 18\'2"2 aan liet Domein-bestuur ten verkoop waren Overgegeven. Leiden 11 November 1856.
41. Bene vordering om aan den eisclier te
vergoeden alle kosten, schade en interessen hem berokkend door wnnprai statie van de tiend van een aangewezen perceel land. betreft niet het eigendomsregt van dat erf, zelfs al betwist de gedaagde zijne tiendpligtighi id: de dagvaarding, niet de daartegen gevoerde verdediging bepaalt den aard eener vordering. De administrateur van het kroondomein die, wanneer de eigendom van een tot dat domein behoorend goed of regt be- twist wordt, alleen verpligt is daarvan kennis te geven aan den .Minister van l\'iiinntiën, is der- halve bevoegd eene actie als de voormelde to zijnen name als zoodanig te vervolgen. a II. 11. DS .Maart 1808, Concl. eonf. verw. de
cass. tegen Z.-llolland \'211 April 1807, waarbij was vern. \'stiravonhago 10 Febr. 1800, (\'onel. eonf. 42. De administrateur van \'s Konings particu-
licro domeinen is bevoegd ook voor do kroon- domoincn op te treden. Gelderland 5 Juljj IS5\'t.
43. Het Domein-bestuur van den Staat is be-
voegd de regten van het kroondomein te doen gelden en te handhaven. Goos 11 September 1857.
44. liet Domein-bestuur is niet bevoegd op
to treden tot opvordering van tienden, die bjj do wet van 90 Augustus 182*2 aan den Koning zjjn opgedragen, en in het jaar 1818 aan den Staat zjjn teruggegeven, doch nlleen onder bepa- ling, dat deze als inaliënabel aan het Kroondo- mcin heimerende zouden worden beschouwd. a Zeeland \'20 September 185\'.l, bev. Zierikzeo
7 September 1858. » 4.». Het bestuur der domeinen heeft nlleen
woonplaats te \'»(iravenhage, en niet overal waar zijne ontvangers hunne kantoren gevestigd hebben. De liegtbank is derhalve incompetent om to oordeelen over eone zuiver persoonlijke regtsvordering, als hoedanig moet beschouwd worden die tot ovorgifte der goederen tot de daarbij vermeld»! vicarijen bohoorende, en om rekening te doen van het beheer, — indien do verweerders buiten \'slands woonachtig zijn. b Gelderland \'27 Junjj 1855, bov. Nijmegen \'2
Jaminrij 1855. 40. De agent der Domeinen op eene plaats
kan gocne cassatie aanteckenen voor zijnen ambt- genoot op eene nndere plaats. e H.H. 17 Maart 18W, Concl. eonf.
|
|||||||
|
§2-
47. Het Bestuur der Domeinon heeft ingevolge
do Wet v. 19 Augustus 1701 het regt eendwang- schrift af to geven tot invordering der paeht- penningen, tot de vicarie-goederen in Gelderland betrekkelijk. \'I\'iel 25 r\'obruarjj 1810.
48. Het dwangschrift tot verhaal van inkom-
sten aan het domein verschuldigd, moet gerc- gistreerd zijn. Hij gebreke van registratie moet do opvordering nict-ontvankelijk worden verklaard. \'s Hertogenbosch 20 Juuuarij 1800.
49. liet verzet tegen een dwangbevel, uitge-
vaardigd voor het volle bedrag van den paclit- prjjs van donianiale gronden, is gegrond, indien de pachter niet het volle genot gehad heeft, en hot Bestuur der Domeinen gcene vermindering van pacht toestaat. b Alkmaar \'M Januarij 1851.
§3.
30. liet Bestuur der Domeinen, dat een dwang-
bevel uitvaardigt tot betaling van renten, wordt door de exceptionele procedure, in domein-zaken voorgeschreven, niet ontslagen van de verpligting die do wet aan den eisoher tegenover den gcdaagdo oplegt, om het bewijs zijner vordering to leveren. N.-Braband 13 Januarij 1857.
31. Het Domein-bestuur, bij dwangschrift tot
verhaal van renten procederende, is gehouden bewijs te leveren, wanneer de gesommeerde ver- zet doet tegen het dwangschrift op grond van betwisting van den titel. \'s llcrtogeiibosch 8 Oetober 1817.
SS. De Staat, eeno vordering inBtcllcndo tot
reclame van den eigendom van een eiland in eeno rivier volgens art. 577 B. W., moet het ontstaan van dut eiland bewijzen. Mitsdien kan in cassatie niet worden opgekomen tegen do bo- slissing, «dat niet is gebleken, dat de opgevor- ii derde gronden zijn opwas, met deszelfs aanwas «uit de bedding (Ier rivier voortgekomen.» I, II. H. 16 .lunij 1854, Concl. eonf.
33. Waar het domein-bestuur als cischer op-
tredende beweert tot het beheer van zekere vicarie-goederen geregtigd te zijn, mag het do vraag niet zijn of de gedaagde tot dat beheer geregtigd is, maar alleen of do eischcr zijn regt heeft bewezen. b <• (/ II. B. 7 Maart 1850, Concl. eonf.
34. Hij eene erkenning en bevestiging der
rente niet alleen op een bjjzonder vermeld stuk onroerend goed, maar ook op allo do overigo vaste goederen, kan niet van het eischend Do- mein-bestuur gevorderd worden do nanwjjzing van ieder bepaald stak onroerend goed, waarop de gevorderde rente is gevestigd, maar in dit geval rust op den schuldenaar de last om aan to toonen, dat het onroerend goed, waarop do rento bepaaldelijk is gevestigd, door hem is go- nliëncerd, en de eigendom daarvan met de schuld der rento op derden is overgegaan. \'s (iravenfmgp 5 Maart 185\'2.
53. Bjj gebreke van den constitutieven titel
kan het bezit van het regt tot uitkeering van do zoogenaamde tertia, op vicarie-goederen ge- aifecteerd, worden bewezen door bescheiden, oude rekeningen enz., en de eigenaar, die zoo- |
|||||||
|
GODSDIENST.
|
||||||||||||||||||
|
11
|
||||||||||||||||||
|
danige goedoron mot den last van zoodanige
uitkeering ten behoeve vim derden heeft gekocht, is bij voortduring verpligt duuraan to voldoen. Utrecht 20 Junij 1844.
38. Feiten en bewijzen tot staving van een
cisch tot rerindiaeüe van terreinen deelmukendo van een openbaar plein, doch bij do invoering van hot kadaster en daarna steeds als bjjzondcr eigendom aangemerkt. Ontzegging dier actie. Overijssel 12 December 1801.
|
||||||||||||||||||
|
waarbij is verboden zonder toestemming des
Konings nieuwe kerken of gebouwen tot opon- buro ceredienst bestemd, to stichten of op to bouwen, of bestaande te herbouwen, is niet meer van toepassing; het bouwen of vernieuwen van kerkgebouwen zonder toestemming, met inacht- neming van art. 7 der wet van 10 September 1853 (Sb. n° 102), is bij geeno wet strafbaar gestold. lireda 27 Januarjj 1802.
4. Uit do woorden van art. 107, al. 2 (ir.wet
« dut do openbare godsdienstoefening buiten ge- »bouwen en besloten plaatsen geoorloofd blijft, »waar zjj thans nuur de wetten en reglementen n is toegelaten,» bljjkt ten duidelijkste, dat do grondwetgever uitsluitend op het oog hm! do openbare godsdienstoefening buiten do gobouwon en besloton plaatsen in die gemeenten, waar zjj tjjdens do uitvaardiging der (Ir.wet van 1848 werkelijk bestond en wettig in gebruik was. Hieruit volgt reeds co ipso, dat de wetgever, die alleen het status <|uo wilde behouden, in gcenen deele bij uitbreiding daarvan heeft too- gclaten do openbare godsdienstoefening buiten do gebouwen en besloten pluatson wuar zij dos- tijds niet gobruikeljjk was. h II. It. 25 April 1850, Concl. conf. vern. a
N.-Braband 18 December 1855, waarbij geeno overtreding was gezien in het houden eener pro- cessie in ceno gemeente waar deze in 1818 niet in gebruik waren, — vl. op grond van art. 45 der wet v. 18 (ïerminal X, waarbjj het vcrrig- tcn van godsdienstoefeningen buiten kerkgebou- wen alleen is verboden in steden, waar korkon van verschillende gezindheden zijn, in verband met art. 1, waarbij als beginsel do openbaarheid van do ecredienst is aangenomen; — terwijl dezo wet is in stand gehouden door art. 107, al. 2, welko aldaar uitgedrukto vergunning door den regter niet mag worden ingekort buiten en to- gen do wetten on reglementen, waarop bjj dat artikel gewezen wordt. .•• Als «besloten plaats,» waarop ingovolgo
art. 107 (ir.wot do openbare godsdienstoefening geoorloofd is, moet beschouwd worden oeno bo- graafpluats om de kerk, binnen den kring der gemoente, en aan ceno zijde onmiddellijk grcn- zende aan de openbare straat, doch daarvan nf- gescheiden door een ringmuur, dio evenwel niot belet, dat mon op eeno longto van nagenoeg 39 ellen, op do openbaro straut staande, kan zion alles wat op de begraafplaats voorvalt. Hoven- dien zijn begraafplaatsen, mits van den openba* ren weg afgescheiden, uit den aard dor zaak en volgens haro bestemming als besloten plaat* sen te beschouwen, zooals volgt uit art. 18 der wet v. 23 Prairial XII, waarbjj do begraafplaat- sen met do kerkgebouwen, wnt de godsdienstige plegtighoden betreft, gohool worden gelijk go- stcld. a II. R. 25 April 1850, Concl. contr. vorw. do
coss. togon b N.-Braband 18 December 1855, waarbjj het den boklaagdo ten laste gelegde foit, het dragen van zijn priesterlijk gewaad buiten gebouwen of besloten plaatsen, niet strafbaar was geoordeeld ingovolgo art. 45, in verband mot art. 1 der wet v. 18 (terminal X, gehand- haafd ingovolgo art. 107 Or.wet. — Bij dit arr. was bcv. Breda 0 November 1855, in gelijken |
||||||||||||||||||
|
Aanwassen <>n srhorr. 18v.
21, 34.
Actie 36. AmorU-syndicaat 23.
Beheer 3," 5v. 53. Heteeit. e. ambtenaren. Ilcstuur 30. Bewijs Bï. 50 v. 54 v. Binnenwaleren 21. Cassatie Hz. 4(1, 52. Collatio-regt 20. Compet. Hz. 45. Conserv. ftestag. Diif/iruartl. Hz. I>ijk- en polderbcst. 25. Dwangbevel 37, 47 v. r>0. Eigendom. Exceptitn. (ieestelijke goed. 4v. 15.
(ietn. gronden. Uewtysde. Grondbelasting. Orontïrente i. Rente. Invordering 32 v. Kazernen 10 v. |
Lastgcving 21.
Milit. gronden 10v. 30,40.
Nat. eigendom 13.
Nietigheid proc.
Oevers \'JI.
Ommelander kas 13.
Overdragt 27 v.
Paraio exoc. 37, 47 v. 50.
Prokureur 39,
I\'.i\' i\' In..... 48.
Itcgtsplegillg 32 V.
Rente !>. 12, M, M.
Rivieren en stroom. 20. Schrift, bt\'irijt Hz. 55. Slootea <n vaarten 25. Staaf lt» v. 27, 52. Straffen 38. Ti.....I™ 1, 41, 44.
Verjaring Hz. 15.
Vereet 4\'.l. Vestlngwerken 4(). Vlcarle-goedoren U, !), 11, 26, 53, 55.
Wateren 25. Waterstaat 31.
|
|||||||||||||||||
|
Kerket. goederen.
Krooniluiucin 1 v. 42 v. |
Woeste gronden 14.
Zaken 15, 22. |
|||||||||||||||||
|
Kwelders 19.
GODSDIENST.
I. (iodsdienstvrijheid.
II. Viering van Zondag. Feestdagen.
III. Storing der godsdienstoefening.
IV. Strafvervolging en strairen.
I.
1. Uit do bepaling van art. 105 (Ir.wot van
1818, volgt dat bescherming wordt toegezegd aan alle kerkgenootschappen dio zich overeon- komstig do wettelijke voorschriften vormen. Wanneer men dit grondwettelijk voorschrift toetst aan het beginsel van eerbied voor de godsdien- Btigc gezindten, in art. 200 v. C. P. door den wetgever gehuldigd, volgt daaruit, dat de bo- scherming, in dit art. aan de cultes autorises verzekerd, ook is toegezegd aan elke godsdien- sligo gezindte, dio in overeenstemming met de wet, in hot Itjjk aanwezig is, on dat alzoo ook dezo gezindten onder do uitdrukking cultes auto- risés begrepen zijn. « 11. U. 12 April 1805, Concl. conf.
2. Ofschoon do belijdenis van godsdienstigo
meoningen volgens do Grondwet volkomen vrij is, kan in goen geval oeno godsdienstige belij- denis iemand ontheiren van de vorpligtingen, wolko do Staat aan al zijne burgors oplogt, evenmin als van do strafbepalingen, welke do bovoegdo wetgever op sommige handelingen heoft gesteld, of van do verpligting tot nakoming van, en gehoorzaamheid aan die bepalingen, welko cenigo staatsmngt binnen de perkon harer bo- voegdheid aan alle burgers gelijkelijk hoeft op- gelegd, in casu het voorschrift \'ook voor Isratdi- ten om \'s /.aturdags do straat te reinigen. Winschoten Kgr. 21 April 1857.
8. Art. 2 Kon. besluit v. 10 Augustus 1821,
|
||||||||||||||||||
|
12 GODSDIENST.
|
|||||||
|
zin Utrecht Hof 22 Junjj 1817, waaraan do zaak
bij voormeld arrest werd verwezen, mot vorn. (op grond dat niet was beslist of do wet van 1815 op dien dag toepasselijk was) — van het overigens in gelijken zin gewezen Amsterdam 2\'t September 1810, bov. bij N\'.-llolland, — ton aanzien van het geopend houden van eene her- berg.— li II. K. 27 November 1855, Concl. conf. vern. ltricllc \'J Augustus 1855, ten aanzien van het verrigten van openbaren arbeid. — Hrielle 18 September 1857, bev. Sommelsdijk Kgr. 3 Augustus 1857. insgelijks bij aunklagtc van het verrigten van openbaren arbeid. 11. De tweede l\'uuschdug is geen wettelijke
feestdag ten aanzien dor beëediging van een proces-verbaal door commiezen der belastingon opgemaakt. — Die dag valt derhalve in den ter- mijn binnen welken die beëediging moet plaats hebben. d II. Ft 2i Maart 1810, Concl. conf.
IS. Indien de laatste dag voor do aanteeke-
ning van het beroep in cassatie op den eersten Kcrsdag invalt, kan het niet \'s anderen daags worden ingesteld : dio dag is wel een algemeen erkende Christelijke feestdag, maar is niet op- genomen onder de wettige feestdagen: art. 08 Kegl. betreffende de wijze van eedsaflegging enz. der regt. coll. v. 11 September 1838 (Sb. n° 30). Als zoodanig is alleen de Zondag erkend. d 11. LI. 5 April 181-2, Concl. conf. — a II. R.
8 April 1850, Concl. conf. — e II. R. 21 Maart 1857, Concl. conf. — b II. R. 3 Maart 1803, Concl. conf. 13. Do tweede Kersdag is een der door de
kerkgenootschappen van de Christelijke gods- dienst dezer landen algemeen erkende en go- vierd wordende feestdagen, zoodat het op dien dag geven cenor openbare toonoolvertooning tonder toestemming van het stedeljjk llestuur strafbaar is volgens art. 4 der wet van 1 Maart 1815. b II. R. 7 December 1841, Concl. conf. verw.
do cass. tegen Amsterdam 29 Junjj 1841. — Zie- rikzee 30 Maart 1855, ten aanzien van veld- arbeid. 14. Art. 1 der wet v. 1815 \'omtrent het vor-
rigtcn van openbaren arbeid op feestdagen, is ook toepasselijk op den tweeden Pinksterdag. ii II. K. 4 Januarij 185!), Concl. conf. verw.
do cass. tegen Dordrecht ... (0), waarbij was bev. Dordrecht Kgr-----(4). — Amsterdam Kgr.
IV 18 Junjj 1850.
13. De Zondag moet niet geacht worden bo-
grepen te zijn onder de algemceno uitdrukking van feestdag, wanneer verboden is op fcest- of kermisdagen of bjj gelegenheid van openbare vermakelijkheden sneller dan stapvoets te rijden; zulks is daarom niet mede op Zondag verboden. \'s Cravenhage Kgr. 2 September 1852. — \'sGrn-
venhago Kgr. 20 Augustus 1852. IS. Door openbaron arbeid wordt geen an-
dere bedoeld dan die buiten gehouwen verrigt wordt en voor een ieder aanschouwelijk is; ar- beid derhalve, dio binnen fabrieken of andere gebouwen wordt verrigt, terwjjl men, om do zekerheid er van te verkrijgen, het gebouw zou moeten binnentreden, kan daaronder niet geteld worden; het komen van rook uit den scboor- steen, het geraas van werktuigen, het aanstoken |
|||||||
|
zin gewezen, terwjjl daarbij mede in den zin
van het arrest v. den 11. Et, werd geredeneerd. — II. Ft. 3 April 1857, Concl. contr. vern. (leider- land en liet daarbij licvest. Arnhem 10 Octobcr 1850, waarbij was beslist, dat een kerkhof, slechts door een ijzeren traliehek en rasterwerk omgc- ven, waardoor en waarover alles, wat op dat kerkhof voorvalt, van den daarlangs loopenden openbaren weg voor ieder geheel zigtliaar is, niet kan worden beschouwd als besloten plaats.— Cf. Overjjssel 90 September 1855, beslissende dat eene begraafplaats door ceno mei-l>eukcn- heg omgeven, eene beslotene plaats is. doch dat dit niet het geval is, indien men van den daar* langs loopenden weg door het latwerk van het daarvoor staande hek zelf een vrij en onbc- lemmerd uitzigt over die plaats heeft, — en het daarmede ovcreenstemmendo vonn. Almelo 28 J ui ij 1855. •.Do wet van 10 September 1853(Sb. n" 10-2)
regelt geenszins het onderwerp van het klok- kengelui in het algemeen, maar voorziet alleen in het geval dat dit gelui in strijd met die wet plaats grijpt door hen. die in hunne betrekking tot of op bevel, magtiging of onder toezigt van een kerkgenootschap zich het luiden der klok- ken veroorloven. Zij is derhalve niet toepasselijk op het luiden der klokken alleen uit baldadig- heid. Dientengevolge is ceno daaromtrent ge- maakte verordening, in casu der gemeente Op- sterland v. 21 September 1817, niet vervangen door de wet van 10 September 1853. ƒ H.H. 22 April 1857, Concl. conf. vernict.
Heorenvcen 8 October 1850, alsmede lleeren- veen 10 Junjj 1850, waarbij met vern. van lleet- sterzwaag Kgr. 12 April 1850, de incompetentie van dezen regter was uitgesproken, op grond dat do toepasseljjko wet v. 1853, bjj art. 10 do vordering tot toepassing dor bjj dio wet bedreigde straffen aan den Utticier van .lust. bjj de Kcgtb. opdraagt. II.
9. De wet van 1 Maart 1815 (Sb. n"2l), hou-
dende voorschriften ter viering der dagen, nan de openbare Christelijke Godsdienst toegewijd, is nog heden ten dago van kracht on toepassing. a II. H. 7 December 1811 , Concl. conf. vcrw.
de cass. tegen Amsterdam 20 Junjj 18H, waar- bij was vern. Amsterdam Kgr. I 11 .Maart 1841.— Holland Cr. Kb. 28 December 1838, bcv. <t Am- sterdam 1" a. 20 .luljj 1838. — Amsterdam 23 Februarij 1841. — Oostburg Kgr. 13 December 1852. 8. De wet van 1 Maart 1815 is wettig ver-
bindend ook in de gemeente Oud-Vroenhovcn. Maastricht Kgr. 0 Augustus 1850.
9. Kene plaatselijke verordening kan zeer goed
naast de zondagswet verbodsbepalingen bevatten nopens het gedurende den tijd der godsdienst- oefening op zondagen en Christelijke feestdagen ontvangen van gelagmakcndo personen in tnp- perjjen enz. <• II. R. 17 Julij 1871, Concl. conf.
10. Do wet van 1 Maart 1815 is op den Hemelvaartsdag toepasselijk, zonder dat daartoo ceno voorafgaande aanwijzing van het adminis- tratief gezag vereischt wordt. all.fi. 4 Mei 1817, Concl. contr. —In geljjkcn
|
|||||||
|
13
|
|||||||||
|
GODSDIENST.
|
|||||||||
|
waardoor do godsdienst kan gestoord worden,
en is dus niet in strijd met art. 1 der wet van 1 Maart 1815. (i H. 1!. 17 December 1844, Concl. conf.
Sï. Voor do toepasselijkheid van art. 2 der
wet van 1 Maart 1815, houdendo verbod om op Zon- of feestdagen, met opone douron of op openbare plaatsen koopwaren uit te stallen of to verkoopen, wordt vereisebt, dat do bekl. zij koopman of winkelier. b ll.lt. 18 September 1800, Concl. conf.
SM. liet verkoopen op Zondag uit oenen win-
kel, terw|jl daarvan do deur gedeeltelijk open stond, is niet strafbaar. Leiden 20 September 1840.
SO. Het verkoopen van één broodje in oenen
winkel met opono deur, stelt geeno strafbare daad daar. Loencn Kgr. 10 December 1847.
30. Do bepalingen in art. 2 der wet van 1
Maart 1815, met opzigt tot het uitstallen en het verkoopen van waren op do dagen in art. 1 genoemd, vormen twee afzonderlijke verbods- bepalingcn. Alleen op de eersto verbodsbepaling (het uitstallen of verkoopen op markten, straten of openbare plaatsen) is bij dat artikel eeno uitzondering gemankt, in zooverre geringe eot- waren betreft, maar dio uitzondering geldt niet ten aanzien van hot uitstallen en verkoopen met openo deuren, door kooplieden en winkeliers. c II. II. 19 December 1800, Concl. conf.
31. liet uitstallen van koopwaren (gouden
voorwerpen) door een winkelier binnen zijne wo- ning voor do glasramen op Zondag, stelt daar overtreding van art. 2 der wet v. 1 Maart 1815. Woorden Kgr. 17 October 1850.
32. Het loopen van een vleeschhouwersknecht
op Zondag, met eeno bak met vloesch op het hoofd, aan den openbaren weg, is niet straf- baar naar do wet van don 1 Maart 1815. Winschoten 19 Junij 1842.
33. Het rondventcn van china\'s-appelen op
Zondag, als zijnde geringo eetwaren, is niet strafbaar. \'sUravonhago Kgr. 11 April 1839.
34. Het doon bespelen van eeno piano forto
in eeno tapperij op Zondag, na den tijd voordo godsdienstoefening bestemd, on zonder vorgun- ning van het plaats, best., valt niet onder do verbodsbepalingen, vervat in art. 4 der wet van 1 Maart 1815. o II. H. 11 Februarij 1845, Concl. conf. vern.
Amsterdam 7 November 1844, en bev. Amstor- dam Kgr. II 19 Augustus 184ï. — Amsterdam Kgr. I 11 Julij 1841. — Breda Kgr.... (2), ten aanzien van hot bespelen van eeno harmonica. — N.-IIolland 3 Maart 1845, — on Amsterdam Kgr. II 30 September 1844, ten aanzien van het bespelen van moordere instrumenten. 3.1. Do wet van I Maart 1815 (Sb. n° 21)
verbiedt niet hot maken van muziek in cone nfgologeno herborg buiten don kring der kork- gebouwen, en geopend op oen bij do wot go- oorloofden tjjd, veel minder hot dansen der daarbij aanwezige porsonon, wanneer zulks niet geschiedt als openbaro dans- of muziekpartij, maar tor gologonhoid van het genieten van drank. Maastricht Kgr. 9 Augustus 1850.
|
|||||||||
|
van vuur zijn daartoo gceno genoegzame aan-
wjjzingen. o 11. Ti. 29 October 185(5, Concl. conf. vern.
Overijssel 10 Mei 1856. 17» liet draajjen der wieken van eenen mo-
len bcwjjst dat er in liet openbaar wordt gear- beid ; zulks stelt, wanneer liet geschiedt op een wettigen feestdag en zonder vergunning van het Bestuur, do overtreding daar van art. 1 der wet van 1 Maart 1815. d 11. R. 19 November 1850, Conel. conf. — a
II. H. 4 Januarjj 1859, Conel. eonf. verw. do cass. tegen Dordrecht ... (0), waarbij \\va9 bev. Dordrecht Kgr.... (4). — Boxmeer Kgr. 17 No- vember 1856. — Anders, op grond dat malen niet als openbare arbeid is te beschouwen, \'s(!ra- venhage Kgr. \'20 Augustus 1840. — b Alphen Kgr. 19 September 1800. 18. Het verwerken van hooi op Zondag op
een stuk land voor een ieder zigtbnar, stelt openbaren arbeid daar, strafbaar, al is gohan- dold uit noodzaak, doch zonder schriftelijke ver- gunning der plaatseljjkc regering. Gorinchem Kgr. 20 Januarjj 1859.
10. Vervoer van hooi in schuiten op Zondag
buiten den tijd der godsdienstoefening is niet strafbaar. Concl. Adv.-flen. Lightenveld ad a II. R. 11
Februarjj 1810, doch waarbij do cass. wegons nict-konnisgeving der voorziening aan den bekl. niet-ontvankcljjk is verklaard. 20. Het afmaaijen van eeno kleine hoevool-
hoid gras, dienende tot hot noodwendig voeder van een stuk vee, valt niet in do vorbodsbcpa- lingen dor wet van 1 Maart 1815. Breda Kgr. 23 Augustus 1850.
SI. Hot omleggen of omzotten van cenigo voenbonkon, dio to droogon lagen, op ecnigc passen afstands van den openbaren weg, ten eindo zo voor beschadiging to vrijwaren, stelt niet den bij de zondagswet vorboden openbaren arbeid daar. c Alphen Kgr. 19 September 1800.
SS. Het vegen der straat in den vroegen
morgen van een Zondag stelt goeno overtreding daar van do wet van 1 Maart 1815. Oostburg Kgr. 19 December 1854.
S3. Klko openbare arbeid op Zon- en fcest-
dagen is vorboden, ook zelfs, wanneer noodza- kolijkheid daartoo kan geacht worden to bestaan, doch eeno schriftelijke toestemming van het ge- meentobestuur ontbreekt. b Loencn Kgr. 5 Junij 1801.
21. Do noodzakelijkheid van den openbaren
arbeid is volgens art. 1 der wet van 1815 niet aan do beslissing des regters, maar aan dio van liet plaatselijk bestuur onderworpen. Hocrenveen 20 Maart 1800.
SS. Do noodzakelijkheid omtrent de vergun-
ning van op Zondag openbaren arbeid to ver- rigton, kan door het stedelijk bestuur niet wor- don overgelaten aan hem, dio de vergunning erlangt. Hij dio mot zoodanigo vergunning open- baron arbeid verrigt, is strafbaar. Breda Kgr-----(3).
SS. Het beteekenen van oen cxploit van dag-
vaarding in oeno strafzaak op Zondag, kan niet gezegd worden oeno daad van openbaren arbeid noch eeno zoodanigo beroops-uitoofoning to zjjn, |
|||||||||
|
1 i GODSDIENST.
|
|||||||
|
1-n met dobbelsteonen om geld, op de publicko
straat, binnen eene gemeente, gedurende den tjjd voor de openbare godsdienstoefening bo- stemd, moet worden uitgemaakt, dat binnen dio gemeente, ten tijde en uro, toen de overtreding zou hebben plaats gehad, openbare godsdienst- oefening werd gehouden. b II. U. 28 Junij 1842, Conel. conf.
45. Men mag niet op Zondag gedurende do
godsdienstoefening in den boomgaard van een particulier met kaarten spelen. does Kgr. 20 .lulij 18i4.
46. Het billardspel op eene openbare plaats,
gedurende den tjjd aan de godsdienstoefening gewijd, is niet bij art. 3 der wet van 1 Maart 1815 verboden. b U.K. 23 Augustus 1804, Concl. conf.
III.
47. De bescherming bij art. 2<"il C. I\'. aan
do culten autorisés verzekerd, is ook toegezegd aan elke godsdienstige gezindto, die, in over- censtomming met de wet, in het Itijk aanwezig is, zoodat ook dezo gezindten onder do uitdruk- king cultcs autorisés begrepen zijn. Het bewe- ren dat door eultes autorisés alleen dio oere- diensten moeten worden verstaan, welko haar gezag van de autoriteit ontleenen, en een auto- ritoitsbeginsel tot kracht van haar bestaan heb- ben, — is dus ongegrond. Daaronder is dus ook te begrijpen het kerkgenootschap der Israëlieten, in easu afgescheidenen, door wio echter de- zelfdo ritus in acht werd genomen als door do Israëlieten. (i ll.lt. 12 April 18C5, Concl. conf. — Anders
Z.-llolland 27 .lunjj 18(35, op grond dat die af- geschcidonen niet waren erkend. 48. Ken zanggczclschap, tevens eene gods-
dienstigo strekking hebbende en dienende tot onderlinge oefening in do zangkunst, voor ieder tegen betaling van contributie toegunkelijk, en voor wier vergaderingen do gemeente niet tot do kosten bijdraagt, maar alleen het school- lokaal daarvoor beschikbaar stelt, terwijl ook het collegio van ouderlingen en diakenen niet als zoodanig daarbij bohoeft tegenwoordig to zijn, — kan niet gezegd worden een deel uit to maken van of to bohooren tot do kerkelijko eeredienst, en is mitsdien gecno godsdienstoefe- ning (culte). liet verstoren, niet van het aan do zangoefening voorafgaand gebed of van do besluitende dankzegging, maar van dio zang- oefening zelve, door overluid sproken, het ma- ken van storendo bewegingen enz., valt der- halvo niet in art. 2(11 Cl\'. Groningen 2 Februarij 18ü0.
4*. Uit do bepalingen van den C. P., han-
deleudo over inbreuken op do vrijo gods- dienstocfening, is niet op to maken, dat do wetgever alleen hoeft willen straften do in- breuken op do opcubaro godsdienstoefeningen, daar in algemoeno woorden wordt gesproken over ullo toegelaten of erkende godsdien8toofo- ningen. « Drenthe 23 December 18C5.
30. Tot toepassing van art. 2G1 C. P. wordt
geenszins voreischt de bedoeling om de gods- dienst tu sturon, maar ulloun het vrijwillig vor- |
|||||||
|
36. Ter toepassing van art. 3 der wet van I
Maart 1X1."), houdende bepaling, «lat gedurende den tijd voor do openbare godsdienstoefening bestemd, de deuren der herbergen en andere plaatsen alwaar drank verkoeht wordt, moeten gesloten zijn, en dat ook geene spelen mogen plaats hebben, is het onverschillig of de woning is eene tapperij of wel cene soeieteit. Ofschoon do deuren moeten gesloten zijn, kan het do bedoeling der wet niet zijn, dat het niet gooor- loofd wezen zou. zich in soortgelijke huizen gedurende den tjjd der godsdienstoefening to begeven of die te verlaten. Gelderland 13 Juni; 1840.
3«. liet gesloten houden der deuren, bij te-
gcnstelling van het gesloten houden der her- bergen, moet zoo worden opgevat, dat godu- rende den aldaar bepaalden tjjd het tappen niet is verboden. Eene vergelijking van art. 7 met art. 2 der wet van I Maart 1815 leidt wat de wijze van sluiting betreft, tot de opvatting, dat de herbergiers, gedurende den daar bcdocldcii tijd. met niet openstaande deuren mogen tappen. \' (/11. R.19 Maart 1850, Concl. contr. — elf. R. 14 December 1852, Concl. eonf. 3"-*. Het openhouden eener herberg na 10
uren des avonds stelt daar overtreding vun het politic-rcglement der stad Zierikzeo, en het openhouden eener herberg, waar drank ver- kocht wordt, gedurende do godsdienstoefening op Zondag, stelt daar overtreding van art. 3 der wet van 1815. Zierikzee Kgr. 21 Junij 1854, uit anderen
hoofde vern. bjj Zierikzeo ... (3). 39. De wet van 1 Maart 1815 is niet van
toepassing, wanneer oen herbergier of een nn- der houder van oono publicko inrigting, zijn lokaal, tot het ontvangen van menschen be- stemd. op Zondag avond, aan eene beslotene vereeniging tot het houden eoner dunspartij verhuurt. \'stiravenhago Kgr. 3 Maart 1842.
40. Het openhouden eener tapperij op Zondag
of andere erkende feestdugen, na 12 uro, on dus na de godsdienstoefening, is niet strafbaar. Amsterdam SC Maart 184f>.
41. He wot van 1 Maart 1815 verbiedt niet
op Zon- en feestdagen, gedurende den tijd voor do godsdienstoefening bestemd, het openstaan der straatdeuren van herbergen of andere hul- zen, waar sterke drank verkoeht wordt. Hot verbod betreft alleen do deur der gclagkumer. Ifreda Kgr. 1(1 .lunjj 1854.
42. Daar de herbergen enz. gedurende den
tijd der godsdienstoefening des Zondags moeten gesloton zijn, is het onverschillig of do klok al dan niet slaat, en is hot genoeg, dut het begin der dienst genoegzaam blijkt. Alphen Kgr.... 1858 (I).
43. liet spelen met centen op don publickcn
weg des Zondags, gedurende do openbare gods- dionstoofoning, is niet strafbaar volgonsart. 3 der wet van 1 Maart 1815. II. it. 23 December 1815, Concl. tot vern. wo-
fons gebrek in den vorm. — e Moordwijk Kgr. 8
luart 18ÜIJ. — I .emmer Kgr. 29 October 18(i7. — Gorinchcm Kgr. 9 October 185C, ten aanzien van het werpen met dobbolstoonon. 44. Tot cenc schuldigverklaring aan hot spc-
|
|||||||
|
GODSDIENST.
|
|||||||||
|
15
|
|||||||||
|
rigten ecncr daod, waardoor zij werkolijk ge-
Rtoord is. c II. R. 8 Junij 1852, Conel. conf.
51» Rij art. 361 C. P. komt het niet aan op
liet meer bepaalde doel dor oefening, maar op de plaats, waar die wordt gehouden, de inrig- ting die daaraan bij liet kerkgenootschap wordt gegeven, en de omstandigheden waaronder dio werkelijk in ieder gegeven geval plaats vindt. Keno oefening, ten aanhoore van meerdere per- sonen dan do eigenlijke leerlingen, onder do leiding van een pastoor der gemeente, in zaken tot de godsdienst behoorende, in het openbaar, in een kerkgebouw, op een bij kerkorde vast bepaalden tjjd, is als oene godsdienstoefening in den zin van dit art. te beschouwen. a ll.lt. 16 Julij 1859, Conel. conf.
.»». De daadzaken, dat iemand tijdens zckcro
Hervormde gemeente ter viering van den Zon- dag in hare kerk was vergaderd, na de bc- kcndmaking der tot diakenen benoemde perso- non, op het oogenblik dat do predikant zou overgaan tot do lezing van den nazang, met luider stemme bezwaren heeft ingebragt tegen do benoeming van diakenen, waardoor de pre- dikant ontsteld en in do voorlezing van het kerkgezang is verhinderd, stellen daar stoornis der eeredicnst. De bepaling in het reglement op de zamenstelling der kerkeraden, dat bc- zwaren togen benoemingen behooren to worden ingebragt bij den kerkeraad, geeft wel het rogt, om zoodanig protest op voogzamon tijden plaats in to brengen bjj dien kerkeraad, maar sluit van zelvo in zieli het verbod, om dit to doen in de kerk en gedurende de kcrkedienst. <• Il.lt. 8 Junij 1852, Conel. conf.
53. Do godsdienstoefening kan niet worden
gezegd te zijn afgcloopen, indien wel de mis voor eeno overledene was geëindigd, doch de plegtigheden, aan die mis verknocht, nog niet hadden plaats gehad, terwijl nog daarna een tweedo dienst moest aanvangen. Het afbreken on vertragen van dio godsdienstoefening is der- halvo strafbaar. Zierikzee 8 Januarij 1858.
54. De daadzaken, dat iemand tjjdens do
godsdienstoefening, zich bevindende in een kerk- gebouw, waarvan de eenige buitendeur op last van het kerkbestuur is gesloten, door herhaal- delijk op dio deur to slaan, te schoppen en to trappen, de deur doet openspringen, waarbij do krammen tot sluiting der grendels van die deur in stukken zijn geraakt, en waarbij zooveel op- schudding in de kerk werd veroorzaakt, dat do voorzanger werd verhinderd in het uitspreken van het slotgebed , stellen (behalve het wau- bedrjjf van art. 486 C. 1\'.) ook daar verstoring cener godsdienstoefening. a Drenthe 93 December 1805.
35» Misbruik van do vaderlijke magt door
een man jegenB zijno vrouw gepleegd, en bo- lecdiging haar door hom aangedaan, kan do strafbaarheid niet opbellen van do door haar gepleegdo verstoring eener godsdienstoefening, in hot belang der maatschappelijke ordo straf- baar gesteld. a 11. It. 10 Juli) 1859, Concl. conf.
56. Do vermelding dat zekere feiten zijn go-
plcegd in een Israëlitisch kerkgebouw, sluit van |
zelf in zich, dat daarmedo bedoeld wordt het
kerkgebouw ooncr erkende godsdienstigo go- zindtc. Do beslissing echter, dat eono gods- dienstocfening plaats had in het tot kerk van Israëlieten bestemd gebouw, is onvoldoende, om- dat daaruit niet blijkt of dio godsdienstoefening is gehouden in een kerkgebouw der Israëlitischo gezindheid. a 11. R. 1*2 April 1865, Concl. impl. contr.—
Cf. Z.-Ilolland 27 Junij 1805. IV.
5J. Wanneer iemand wordt godngvaard wc-
gens het verrigten van openbaren arbeid op Zondag, is do dagvaarding nietig, bijaldien het gemis der toestemming van do plantscljjke re- gering daarin niet wordt vermeld. De omstun- digheid, dat die schriftelijke toestemming niet is gegeven, kenmerkt volgens art. 1 der wet v. 1 Maart 1815, do strafbaarheid van hot feit. <; II. R. 27 Junij 1854, Concl. contr. — 11. R.
17 November 1857, Concl. contr. vern. Hriello18 September 1857, waarbij was bov. Sommclsdijk Kgr. 3 Augustus 1857. — b II. R. 21 Mei 1859, Concl. contr. 5S. Om het verrigten van openbaren arbeid
op Zondag te doen vallen onder het bereik van nrt. 1 der wet van I Maart I815, behoort medo ten laste te zijn gelegd, dat zulks heeft plaats gehad buiten noodzakelijkheid, in welk goval toch do plaatselijke regering daartoe schrifte- lijko vergunning geeft. I.ocnen Kgr. 20 Junij 1855.
38. Keno zaak die, ingevolge do wet van 10
September 1853 (Sb. n" 102), tot regeling van het toezigt op do onderscheidene kerkgenoot- scluippcn, ter teregtzitting voor burgerlijke zaken wordt behandeld, is gcene strafzaak. Het vonnis moet geacht worden in eene buitengewone bur- gerljjke teregtzitting to zijn uitgesproken, of- schoon dio dag voor do behandeling van straf- zaken bestemd wus, in geval do dagvaarding beteekend is om in eene openbaro burgerljjko teregtzitting to verschjjnen, do zaak ook nis- toen in dio zitting is behandeld en do uitspraak bepauld geworden. Overijssel 20 September 1855.
60. Art. 10 der wet v. 10 September 1853(Sb.
n° 102), dat aan den Off van Just. geeno vcr- volging ter zake van piet-voldoening aan dio wet toelaat dan op magtiging van den l\'rok.-(ien., — heeft onveranderd gelaten do vereischten van art. 31 Sv., dat de Itegtb. nun den OH\', v. Just. kan gelasten om vervolgingen in to stellen; de belanghebbende moet mitsdien verzuim van de zijde van het O. M. beweren; althans moet van zoodanig verzuim op voldoende wijzo blijken. Amsterdam 13 Kebruarjj 1850.
61. Keno inbreuk of overtreding ecncr bur-
gerljjko wet is, naar nlgomeeno regtsbeginsolen, toerekenbaar door liet plegen van het materiëlo feit, zonder dat daartoe een bepaald opzet wordt vereischt. üok zonder dat van dolus blijkt, is derhalve straf baar eeno overtreding van art. C en 9 der wet van 10 September 1853 (Sb. n° 102), doordien do beklaagde (R. K. priester) op oen niet besloten kerkhof bij gelegenheid eener begrafenis, in plcgtgewoad en vergezeld van |
||||||||
|
16
|
|||||||||||||||
|
KERKBESTUREN EN KERKELIJKE GEMEENTEN.
|
|||||||||||||||
|
gcalimentccrdc in regten tot ontruiming op te
roepen. Armbestuur. \\ Koste!, iirocedure.
Gemeente.
KEKKBESTUREN EN KERKELIJKE
GEMEENTEN.
I. Aard en beslaan; reglementen; omslagen. II. Bestuur; vertegenwoordiging; procedures. I.
1. Kerkelijke gemeenten zijn bjj do Grondwet
en de wetten des Iljjks zoodanig erkend, dat zij gecne nadere erkenning behoeven om al» zedelijke ligchamen in regten to kunnen op- troden. Wagcningen Kgr. 8 .Maart 1871.
t. Kene Hervormde gemeente kan niet geacht
worden regtspersoonlijkheid te missen, omdat zij vóór, op of na 1 Octobor 1809 geeno wotte- lijko en wottige regeling van haar bestuur zou gehad hebben. Zeeland 27 Junij 1871.
S. Ofschoon bij Kon. besluit van 17 Novem-
ber 1841 (Sb. n° 70; toelating is verleend tot oprigting van eeno Christelijke Afgescheidene gemeente te lieerde, en deze later is toegetre- den tot het Christelijk Afgescheiden kerkgc- noot8chap, blijkt niettemin geenszins van cono verpligting om met dit kerkgenootschap voor altjjd vercenigd te bljjven, maar stond het die gemeente vrij aan hot Christelijk Afgescheiden clnssieaal bestuur regtsgeldig kennis to govon, dut zij de bestaande kerkelijke gemeenschap nf- brak. He kerkcraad van lieerde wordt daardoor niet ontbonden, maar blijft wettig bestaan. Arnhem il Maart 1805.
4. Ho Nedeil. Hervormde kerk, ofschoon uit
verschillende gemeenten zamcngcstcld, moot ge- ncht worden een geheel uit te maken, en lnj die als lidmaat tot dio kerk is toegetreden, maakt deel van do algemeeno corporatie, on- vcrsehillig in welko kerkelijke gemeente do too- treding heeft plaats gehad. Ilccrenveen Kgr. 14 Augustus 1871.
5, Nadat een kerkgenootschap het bij Kon.
besluit vastgestelde reglement als grondregel van zjju bestaan en beheer als zedelijk lig- eliiiam heeft aangenomen en ingevoerd, kan geene uitsluiting vim dergelijke Koninkljjko bo- mooijenis meer worden beweerd met een beroep op de bepalingen van het VI* Hoofdstuk der Gr.wet van 1810. 11. 11. 2 Januarjj 1840, Concl. conf. verw. do
cus8. togen Zutplien il Januarjj 1815, waarbij was bev. Zutphen Kgr. 10 Januarjj 1844. — b H. 11. 2!l Mei 1840, C\'oncl. conf. verw. de cas». tegen b Assen 14 April 1845, waarbij was bev. Assen Kgr. 22 Augin-tus 1844. «. Het Algemeen reglement voor hot bestuur
der Hervormde kerk in do Xederlunden, gear- resteerd bij Kon. besluit van 7 Januarjj 1810 , moet door do aanneming, opvolging on uitvoc- ring van hetzelve door het kerkgenootschap, als zedelijk ligehaam, geacht worden do statu- ten van het bestaan van dat genootschap uit te maken en voor do leden van hctzelvo verbin- dend to zijn. onverschillig van wicn het af- komstig is en of het zelfs door den Koning |
|||||||||||||||
|
misdiennars. het Christus-beeld en liet wierook-
vat dragende, door het uitspreken van gebrui- kelijkc gebeden en inaarding der lijken, op cono voor en bij het kerkhof openlijk zigtbaro wijze godsdienstige plegtigheden heeft verrigt. Overijssel \'20 September 18.V>.
62. Wanneer do verstoring der godsdienst-
oefening het gevolg is vnn het elkander toe- brengen van slagen, op welk misdrijf eeno zwaar- dero straf is gesteld, dan moet volgens art. 204 de straf niet van art. 201, maar van art. 311 C. I\'. worden opgelegd. Drenthe 14 April IKG4.
83. Vermits in do wet van 1 Maart 1815 wel
het maximum maar niet het niimimum van de boeto wordt vastgesteld, is het den rogter go- oorloofd af te dalen beneden de minste boete, bij art. 403 C. I\'. ten aanzien van overtredingen aangenomen. h Loenen Kgr. 5 Junij 1801.
|
|||||||||||||||
|
Klokkengelui 0\'.
Levering,
Mot. e. \'vonn. 44, 50.
Muziekpartij 34 V.
Noodzak. arlieid1H,23v..SS.
Openb. arbeid 10 v. 57 v.
Paaschdag 11.
Pinksterdag 14.
Processie 4.
Spelen 43 v.
Storing van godsdienstocf.
47 v.
Strafbaarb. 50, 57 v. 81. Strafhedhig. Straften 54, 82 v. Strarvervolg. 60, TeregtzitUng 5\'.l. Uitstallen 27, aov. Yerl/r. e. afstuit. 54.
Vergunning 25, 57. Verjaring Hz.
VerKoopen 27 v. Viering v. Zondag 7v. Wet 2, 7 v. Wettige Icesld. 10 v. |
|||||||||||||||
|
Adm. on II. niagt \'24 v.
Begraafplaats 5. Besloten plaats 4 v. Iteer. en rerrracttting. lturg. stamt. Cassatie Sz. 12. Oompet. Sz. o. Dagvaard. Hz. 511. Dagvaant. Sz. 26, 57v. Ilanspartij 30. Bed. Kotwaren 20 v. 33.
Hem. vena\'ii. 0, 0. 15. (Jodsdielistoefcn. 4, 0, 10, 34 v. 47 v.
Grifllo 12. Hemelvaartsdag 10. Herbergen 0, Mv. Huwelijk. Jogt en Visseli. Kerkbesturen 1, 47. Kerken 3. Kerkgenootsch. 1, 47.
Kcrklinven 0. Kersdag 12 v. |
|||||||||||||||
|
GODSHUIZEN.
!• Het Hofje vnn Sion te Leiden is een nal-
moeshuis. Ito opneming daarin, het verleenen van huisvesting enz., is eeno gratuite gift uit gunst en liefdadigheid, zonder dat de betaalde entree of afkoop het bestaan geelt aan een hi- lnteraal contraet. De opgcnonieno moet zieh on- derwerpen aan do regelen van orde en tucht; dit is do voorwaarde zijner opneming. He regen- ten bcoordeelen, of er redenen bestaan om den opgenomene het hofje te doen verlaten. Hij on- wil om to vertrekken, zijn de regenten bevoegd, om den opgenomene door middel der politie, zonder rogtcrlijko tussehenkomst uit zijne woning te doen zetten. 6 Z.-Hollnnd 10 Junij 1802, vern. Leiden 23
April 1801, waarbij was beslist, dat do bestu- ren vnn godshuizen en gestichten onbevoegd zijn om zonder tussehenkomst van den regter, met behulp van do openbaro magt, gealimenteerden hunne woning uit te zetten, en voor die onrogt- matigc handeling schadevergoeding verschuldigd zijn, als zijnde die uitzetting eeno onregtinutigo daad, onverschillig of do besturen aan de die- naren der openbaro magt ui dan niet bevelen konden geven, of zij zelve al dan niet bij de uitzetting zijn tegenwoordig geweest, en of zij gegronde redenen mogtcn aamocren, om den |
|||||||||||||||
|
KEKKBESTUKEN EN KEKKELIJKE GEMEENTEN. 17
|
||||||||||
|
buiten do bestaande grondwettigo bevoegdheid
is vastgesteld. 11. It. 2 Janunrij 1816, Concl. conf. verw. do
cass. tegen Zutphen 9 Jnnuarij 1845, waarbij was bov. Zutphen Kgr. 10 Janunrij 1844, ten aanzien van do daarop gegronde reglementen van 33 Juljj 1821 en van 10 April 1822, op den uitkoop wegens do waarneming van kerke* Ijjko bedieningen. — Z.-llollanil 7 September 1807, bev. (iorinchem 12 l\'obrnarij 18(17.— liriollo 24 .lunij 1864. — Schagen Kgr.\'7 October 1847. J. Van wien ook het ringreglement eener
synagogo zijn oorsprong moge ontleonen, of wie daurvan do eerste aanleggen mogen geweest zjjn, het is altoos voor elk harer leden verbin- dende, nadat het door het zedelijk ligehnam der Israëlietischo kerk tot rigtsnocr en tot wet is aangenomen. b II. II. 29 Mol 1840, Concl. conf. verw. do
enss. tegen b Assen 14 April 18ir>, waarbij was bov. Assen Kgr. 22 Augustus 1844. 8. Ofschoon een korkeljjk reglement alleen
de goedkeuring der Regering behoefde, maar het opmaken daarvan moest uitgaun van do go- meento, is het onverschillig dat do zaak zich omgekeerd heeft toegedragen, indien do nan- ncming on naleving van dat reglement door het zedelijk ligehnam bewijzen, dat die voorschrif- ten als deszelfs wettig rigtsnoer vnn beheer zijn aangenomen. b II. H. 29 Mei 1840, Concl. conf. verw. do
cass. tegen b Assen 14 April 1845, waarbij was bov. Assen Kgr. 22 Augustus 1844. 9. Ook dnn wanneer het reglement voor het
bestuur der Hervormde kerk in Nederland niet alleen moet beschouwd worden als een statuut voor een op openbaar gezag erkend zedelijk lig- chaani, maar nis ceno wet, waarvan de sehen- ding grond kan geven tot cassatio, is toch art. 87 van hetzelve niet geschonden , indien op het onderwerp tussehen partjjen in geschil (de al dan niet geldigheid der kwaliteit van kcrkvoog- don der Hervormde gemeente to Opijnon) niet dat artikel, maar art. 90 en 03 van dat regio- ment van toepassing zijn, en met grond zjjn toegepast. a II R. 17 November 1848, Concl. conf.
10. liet reglement op do administratie der
kerkoljjke fondsen en kosten der eoredienst, ge- arrestcerd bij Kon. besluit van 12 November 1819, n° 05, is wettig en verbindend als uit- vloeisol van het algemeen reglement voor het bestuur der Ilervormdo kerk in het Koningrijk dor Nederlanden, gcarr. bjj Kon. besluit van 7 Janunrij 1810, n" 1, thans vervangen door dot van 9\'September 1851, bekrachtigd bjj Kon. besluit van den 23 Maart 1852. n" 3. Dit laat- sto maakt nog hot statuut en de grondwet uit van de Hervormde kerk. Somnielsdijk Kgr. 2-4 Junij 1809.
II» Do reglementen voor do Isrnclietischo
kerkgenootschappen, krachtens besluit van den Souv. Vorst van 12 Junjj 1814, n" 58, ontwor- pon door derzolver bestuurders en notabelen, en bekrachtigd door den Secretaris van Staat voor do Binncnlnndscho Zaken, zijn voor do leden dier kerkgenootschappen verbindende Nijmojjen Kgr. 5 Maart 1845.
12. Het is onverschillig, of aan den Koning
|
grondwettig do bevoegdheid der regeling van
kerkol. zaken wordt toegokend, wanneer slechts blijkt, dat do kork vrijwillig dio bevoegdheid heeft aangenomen en zich aan haar onderworpen. Leiden 31 October 18G5. — Briolle 24 Junij 1804, Concl. conf. 13. Keno kcrkolijko gomeonto, waarvan do
danrstelling bjj Kon. besluit is vergund gowor- den, blijft bestaan, al mogt oen gedcclto harer loden zich daaraan hebben onttrokken, op grond dat eeno andero kerkelijke organisatie zou zijn ingevoerd, dan dio waarop do autorisatio door den Koning is verleend, indien niet heeft plaats gevonden eenigo tusschenkomst of andere daad van het openbaar gezag, waardoor het beweren van do zich onttrokken hebbende personen eenig- zins wordt ondersteund. Indien bestuurderen dier gemcento qua talcs zijn benoemd vóór hot ontstaan dier geschillen, en zjj sedert het op- rijzen daarvan in het werkelijk bezit van hun- no betrekking zjjn gebleven, en door de grooto meerderheid der gemcento daarin worden cr- kend en gchandhnafd, dan zijn zij als zooda- nig geregtigd, om in naam van het zedelijk ligchaam to handelen en daarvoor in regtcn op to treden. Z.-Hollnnd 10 April 1844.
14. Door het vervallen vnn provinciale reglc-
menten op do kerkelijke administratie is niet alleen het goheelo bcstuande bestuur, maar tevens do wijzo waarop dat bestuur was gore- gold en het stemrogt werd uitgeoefend, to niet gegaan. VVagcningon Kgr. 8 Maart 1871.
15. Ken kerkgenootschap kan gconszins door
zjjno statuten aan eeno bestaande wettelijke ver- ordening dorogcren, bv. ten aanzien van zjjno verpligting om zorg te dragon voor do ondor- stouning van behoeftige ledematen. d Il.lt. 25 Janunrij 1850, Concl. conf.
ie. Ken erkend kerkgenootschap of erkendo
gemcento is een zedelijk ligehnam; tusschon dat ligchaam en zjjno individuclo loden, wor- den door toetreding of inlijving van dozo laat- sto woderkeorig verbindtenissen ox contractu geboren. Indien dcrhalvo iemand vormeont, dat een kerkbestuur do vorbindtcnis niet is na- gekomen , welko het volgens do bestaande reglementen jegens hom bad to vervullen, in ensu door hem zijn lidmaatschap to ontnomen, hoeft hij het rogt om 6f hot kerkbestuur tot nakoming vnn dio vorbindtcnis to noodzaken, of do ontbinding daarvan to vragen met scha- dovergoeding. b Amsterdam 20 November 18G7.
II. Do reglementen van een kerkgenootschap
kunnen niet worden ingeroepen tegen hen, dio zich niet vrijwillig als leden daarvan hebben aangesloten. Amsterdam Kgr. I 25 September 1849.
18. Op hem, dio zonder wettige redenen
weigert eeno opgedragen kerkelijke bediening to aanvaarden, zijn do reglementen toepasselijk, waarbjj eeno boeto van uitkoop is vastgesteld. Do reglementen zjjn verbindend gebleven, ook onder do werking vnn hot algemeen reglement voor do Ilervormdo Kerk in het Koningrijk der Nederlanden, door do nlgcmceno Synode der Ncd. Horvormdo Kerk vastgesteld don 0 Scp- |
|||||||||
|
il
|
||||||||||
|
KEKK. «EOT.
|
||||||||||
|
18 KEBKBESTUKEN EN KERKELIJKE GEMEENTEN.
|
|||||||
|
kosten der eoredienst in Z.-IIolInnd, vastgesteld
bij Kon. besluit van 12 November 18/19, n° Go, niet onwettig, omdat hij is vastgesteld na den bij het geldend reglement bepaalden tjjd. Indien dus het plan voor den omslag vóór liet jaar, waarover hij verschuldigd is, is vastgesteld en goedgekeurd, kan liet niets afdoen dat het ko- hier van dien omslag eerst in den loop van datzelfde jaar is vastgesteld. Summelsdjjk Kgr. 24 Junij 1809.
24. liet reglement vastgesteld bij Kon. bcsl.
van 12 December \\Xï.i, n" 83, betrekking heb- bende tot de administratie der kerkelijke goc- deren in Friesland, hoeft met 1 Octobcr 1809 opgehouden te bestnun: mitsdien is do dienvol- gens geheven omslag, hoewel over het gcheelo juar 1809 uitgeschreven, slechts verschuldigd over drie vierden van dat jaar. « Dokkum Kgr. 22 Februarij 1871.
2.3. Do kerkelijke contributie, welko ingo-
volgc het kerkelijk reglement, genaamd Asca- moth, voor do I\'ortugeeseli Israëlictischc ge- niecnto in de kolonie Suriname wordt geheven, is niet verschuldigd door de boedels van ovcr- ledeno ledematen dier gemeente. II. II. 4 Januarij 1814, Concl. conf.
20. Ken lid der Israëlietische kerkelijke gc-
meento of bij-synagoge to \\Yoerden is ingevolgo art. 00 vnn het algemeen reglement voor do Israëlietische synagogale ringen van den 20 September 1X21, verpligt tot betaling van den kerkdijken omslag, indien deze door do hoofd- commissie is goedgekeurd; hij kan er zich niet op beroepen, dat hij to hoog zou zijn aangcsla- gen, vermits hij ingevolge art. 08 van voormeld reglement zich daaromtrent hnd kunnen wen- den tot do hoogero kerkelijke autoriteit, en do regtor onbevoegd is daarover in eene bcoordee- ling te treden. ƒ—\\Voorden Kgr. 18 December 1854.
\' 23. Iemand die in de Hervormde kerk is ge- doopt en na nfgelegdo beljjdcnis in het Iler- vormd kerkgenootschap is aangenomen, kan niet gedwongen worden tot voldoening der kot kelTjke gemeente-omslagen dier gezindheid bin- nen de plaats zijner inwoning, indien lijj zich niet heelt doen inschrijven bjj de plaats, lier- vormde gemeente aldaar, noch door overgifto van een testimonium van lidmaatschap der Her- vormde kerk cenige aanspraak op het plaats, lidmaatschap heeft gemankt, lomand die tot hot Hervormd kerkgenootschap behoort, isnictver- pligt een getuigschrift van lidmaatschap of tot deelgenootschap in do Hervormde gemeente in to leveren ter plaatso waar hij zjjne inwoning vestigt, daar geenerlei wettelijke bepaling zulks gebiedt, maar aan oen iegelijk deswege grond- wettig volkomen vrjjheid is gelaten. Vnn do weigering of nalatigheid tot deelneming in eeno kerkeijjke gemeente kan mitsdien alleen hot ge- volg zjjn, dat men geene aanspraak kan maken op do regten, welko anders als lid eener kor- kelijkc gemeente nu of bij vervolg zouden mo- gon toekomen, terwjjl men evenmin verbonden is nan de verpügtingen vnn contributio als an- derzins, waarin anders als lid van dat bijzonder zedelijk ligchaam zoude moeten worden gedeeld, of waaraan men zich dnn ontwijfelbaar zoude moeten onderwerpen. |
|||||||
|
tcmbcr 185!, en door den Koning bekrachtigd
bij besluit van 33 Manrt 1852. Groningen Kgr. 19 September 1854.— In ge-
lijken zin ten aanzien van liet reglement op do administratie der korkolflke fondsen in Geldor- land, goedgekeurd bij Kon. besluit v. 23 Julij 1821, Zutphcn \'J Januarij 1Str>, bev. Zutphcn Kgr. 19 Januarij 1844. 19. Het huishoudelijk reglement van de ls-
raëlietisehe gemei nte te <!ouda. vastgesteld door niunighim en ouderling op 1 September 1801, en ingevolge circulaire van den toenmaligen Minister van \'M September 1*01 , goedgekeurd door de hoofdcommissie voor de zaken «Ier lsrnë- licten den 25 üctober 1X01, is voor de leden der Israëlietische (Soudsche gemeente vcrbin- dend: bij die liil wordt, onderwerpt zieb tacito nis bij contract aan dat reglement, in casu ten aanzien der boete wegen» niet-aanneming van do betrekking van lid van bet armbestuur, Gouda Kgr. 17 Julij 1802.
CO. De kerkelijke besturen in liet algemeen ,
on die der Israëlietische kerkgemeenten in bet bijzonder, zijn niet bevoegd omslagen over de leden van derzelver gezindheden vast te stellen, ter bestrijding van de kosten vnn eoredienst of anderzins. Omslagen, door die kcrkolyke bestu- ren vastgesteld, zijn derhalve niet anders to beschouwen dan als godsdienstig verpligtend, en zij kunnen niet uit krachte dier vaststelling alleen, en dus zonder dat do leden der gezind- heden zich daartoe verbonden of daoroan on- derworpen hebben, regt geven tot cene actie voor den burgerlijken regtcr. a N.-Brabond \'2 Mei 1843, vern. b\'sIIertogcn-
boseh 4 Juli] 1812. 21. Het Keizcrl. decreet, contennnt lacircon-
seription des départcments de la Ilollando, en het Keiz. decreet van 1!l Mei 1811, gegeven to Rambouillet, waarbij de burgerlijke indceling in de llollandscho departementen ook op het kerkelijke van toepnssing wordt verklaard, is wettig verbindend en moet ook geacht worden uitvoering to hebben erlangd, als zjjndc het tegendeel niet bewezen, liet bewijs van dit feit door getuigen is echter niet toelaatbaar, nis geldende het in deze geene burgerlijke, maar politieke regten, immers kerkelijke regten door het politiek gezag geregeld. Op grond hiervan moet het gehucht Vrcdeveld worden beschouwd evenzeer kerkoljjk als burgerljjk territoriaal tot Assen te behooren. Actie tot betaling van den aanslag des gedaagden in den hoofduljjkcn ker- keljjken omslag der gemeente Bolde. Assen Kgr. 10 Januarij 1851.
22. Art. 20 van het reglement op do admi-
nistratie der kerkelijke fondsen en de kosten van do eoredienst bij de Hcrv. gemeenten in Z.-llollaiid, vastgesteld bij Kon. besluit van 12 November 181Ï1 (Sb. n°05). is eerst met ingang van 1 Octobcr 1809 afgeschaft bij het Kon. be- sluit vnn \'.) Februari) 1800 (Sb. n"10) en 3 r\'e- bruarij 180\'J (Sb. n°20). Do vóór die nfschulling bestaande kerkelijke autoriteit heeft derhalve don hoofdelijken omslag over 1800 wettig vustgestcld. Woerden Kgr. 27 Junij 1871.
23. De hooi\'dcljjkc omslag eener Hervormde
gemeente is in den geest van het reglement op do administratie der kerkeijjke fondsen en de |
|||||||
|
KERKBESTUREN EN KERKELIJKE GEMEENTEN.
|
|||||||||
|
1!)
|
|||||||||
|
h II. R. 24 December 1846, verw. do cassatie,
door den Prok.-Gen. l>jj den II. It. in liet be- lang der wet ingesteld tegen Amsterdam Kgr. V 20 Augustus 1815. ^ 88< Ken erkend lidmaat der Hervormde kerk is, zoolang hij lid dier kerk bljjffj tevens lid van de daartoo belioorendo gemeente zTnHfr~Tn- woning: bij kan zich dus aan de betaling van den hoofdelijken omslag niet onttrekken door te beweren dat bij tot die gemeente niet is toe- getreden. Woerden Kgr. 27 .lunij 1871.
/ 89. .Men is per se lidmaat van eone kerko- lijke gemeente, alleen omdat men in de kerk van die gemeente gedoopt is, en men wordt dus door do wet alleen verpligt tot het betalen der kerkelijke bijdragen, welko ingevolgo do reglementen der gemeento worden ingevorderd. Schagen Kgr. 7 üctober 18i7. — In geljjken
zin Nieuwer-Amstel Kgr. 8 December 1810. — Anders Sliedreeht Kgr. 25 April 180f» beslis- sende dat iemand die wel gedoopt is, doch geeno geloofsbelijdenis heeft afgelegd, niet als lid van do Hervormde kerk kan worden beschouwd. 30. Voor hem die door den doop in de lier-
vormde kerk is ingelijfd geworden, ofschoon niet door bciydenis des geloofs tot lidmaat der kerk aangenomen, hebben de regten en ver- pligtingcn jegens die kerk, uit den doop ont- staan, niet opgehouden to bestaan, zoolang hij niet bewijst zich van dio kerk to hebben afge- schciden. Uit do omstandigheid echter, dat iemand in eeno bepaalde gemeento is gedoopt, volgt niet, dat bij thans nog tot het kerkeljjk personeel dier gemeente behoort. Hij moet veel- eer geacht worden niet meer daartoo to bohoo- ron, indion bewezen is, dat bij sedert in het genot is geweest van do kerkelijke voorregten in cene andere gemeente, alwaar do verschil- lcndo leden van zijn gezin achtervolgd ijk door belijdenis des geloofs tot lidmaten zijn aange- nomen. Assen Kgr. 10 .lanuarij 1851.
f~ 31. Do leden der Hervormdo kerk, door den doop in het Hervormd kerkgenootschap opgono- men, worden langs twee wegen leden cencr kerkelijke gemeento in den engeren zin des woords, hetzij door beljjdcnis des geloofs, hetzij door deel to nemen aan, en gebruik to maken van do voorregten in zoodanigo gemeente. Hij die zich in ecne gemeente komt vestigen, zon- der dat hjj als lid is ingeschreven, en zonder aan do kcrkeljjko voorregten deel to nemen, is (niet als lid to beschouwen, en behoeft niet in jden hoofdeljjkon omslag bjj te dragen. Assen Kgr. UI Fcbriuirjj 1851.
r32. Hjj die niet van do Hervormdo kerk is
afgescheiden of vervallen verklaard, eigen mid- dei en vnn bestaan bezit, in het kerkelijk res- gort ocner bepaalde gemeento woont, en wel als Nederduitsch-IIervormd is gedoopt, doch geeno belijdenis des geloofs hoeft afgelegd, en dus ook geeno kcrkeljjko attestatio bjj bedoelde gemeento heeft ingediend, kan evenwol worden begrepen onder ben, die verpligt zjjn to dragen in den hoofdelijken omslag voor do Hervormdo kork eenor gemeente. Alphen Kgr. 25 April 1806.
33* Hij die in eeno Woalscho kerk is ge-
|
|||||||||
|
doopt, en volgens eigene opgaaf ook in dio
kerk op bcl[jdenis des geloofs tot lidmaat is aangenomen, behoort tot het Hervormd kerk- genoulschap, ingevolgo art. 1. in verband met art. lil van het Alg. Reglement voor bot Iiestuur der Hervormde kerken in Nederland. Wanrgoeiio Wualsche kerk bestaat, moeten de individuele leden geacht worden tot do Ncderduitsche Her- vormde kerk to behooren, totdat het tegendeel gebleken is; zjj moeten dus den door dio kerk bepaalden h\'iofdeljjken omslag modo betalen. Het overbrengen ocner zoogenaamde attestatio is voor het lidmaatschap eener plaatselijke kcr- kelijkc gemeente geen vereischte. (ioes Kgr. 30 .lunij 18\'»9.
34. Do aanvrage om attestatie door een lid—
maat der Hervormde gemeente bjj den kerko- raad, moet niet worden beschouwd als een bo- wijs van afscheiding of opzegging van lidmaat- schap. Als bewijs daarvan kan ook niet gelden de overgang tot cene andere (Remonstrantschc) gemeente, zonder behoorlijke kennisgoving aan den kerkeraad der gemeento, waarvan men zich wil afscheiden. Woubruggo Kgr. 4 December 1844.
3.». Ieder lid van do Ned. Hervormdo kerk
is verpligt tot betaling vnn den hoofdelijken omslag, dio in de bijzondere gemeento van zijno woonplants wordt geheven, onverschillig do plaats waar hij als lid tot dio kork is toegetreden, en al heelt hjj, door zijno attestatio bij degomoonto zijner woonplaats niet in to leveren, zichzelvon in zoodanigen toestand gebrngt, waarin hij geen genot kan hebben van al de aan het lidmaat- schap verbonden regten. Heerenveen Kgr. 14 Augustus 1871.
36. Kerkvoogden en notabelen van Dockum
zijn niet geregtigd hoofdelijken omslag to vor- deren van iemand, wiens lidmaatschap der ker- kelijko vereeniging alleen daarop steunt, dat hij elders (niet te Dockum) is gedoopt, maar in deze gemeento gevestigd, en zonder bekondo afscheiding tot de kork in hot algemeen bohoort. b Dockum Kgr. 22 Kobruarij 1871.
3J. Ken ieder moet regtens geacht worden do
godsdienstige gezindheid zijner ouders to zjjn toegednan, zoolang hij zich niet daarvan heeft afgescheiden en op eeno wettige wijze van dio afscheiding heeft doen blijken: bij gevolg moot iemand, uit Israëlietischo ouders geboren, vol- gens do Israëlietischo orde gehuwd, en ingevolge zijne vrijwillige verklaring, tegen betaling van zekere som, als geïmmatriculecrd lid eenerXed. Israëlietischo gemeente aangenomen en erkend, beschouwd worden daartoo to bohooron, zoo- lang hij daarvan geen afstand hoeft godaan, en hjj is verpligt do kerkelijke bijdrago, welko hem bij wijze van omslag of quotisatio is opgelegd, te betalen. Maastricht Kgr. 8 Mei 1818.
38. Het feit van to zjjn Israëliet en tovens
binnon den ring der synagoge te wonen, is vol- doende tot Btaving vnn do vorpligting tot bota- ling der kerkelijke bijdrage, waar die door do kcrkeljjko autoriteiten, ingevolgo do reglcmen- ten is omgeslagen en vastgesteld. Winschoten Kgr. 7 April 1857.
39. Do leden eener Israëlietischo gemeente,
die van het kerkgebouw als zoodanig gebruik |
|||||||||
|
2RKELIJKE GEMEENTEN.
43. Do regten en vcrpligtingen dor leden
van eene kerkelijke gemeente worden, wat be- trel\'t het beheer der goederen, geregeld naar de bepalingen van den 101\'" titel,lil\'\' boek van het li. VV. Amsterdam 0 Junij 1871.
48. De bepaling van het algemeen reglement
voor de llerv. Kerk in het Koningrijk der Nc- dcrlnndon, bekrachtigd bjj Kon. besl. y. 23 Maart 1852, waarbij als loden der bijzondere gemeen* teii worden erkend zoowel die op belijdenis des gcloofs tot lidmaten zijn aangenomen, als die alleen door den doop in hare gemeenschap zijn ingelijfd, en zelfs die door evergang hunner ouders tot do ilerv. Kerk geacht worden tot eene bjj/.ondere gemeente in betrekking to staan, — bedoelt alleen het lidmaatschap ten aanzien van het toezigt op do geestelijke belangen der Kerk, maar bepaalt niet wie na het vervallen der prov. reglementen, regelende de stembo- voegdhérd in zako het kerkelijk beheer der ver- schiilende goederen, als stembevoegde leden zijn te beschouwen. Ten onregte wordt dus bc- weerd, dat dientengevolge al de lidmnten stcm- bcvoegdheid bezitten. Zulks zou zelfs het geval niet zijn al ware dat reglement vnn toepassing. (loes 0 September 1870, bev. bjj Zeeland.
49. Do Hervormde gemeenten, in cusu dio
van Kllcwoutsdijk, werden ten gevolge van de Kon. besluiten van !• Kebruarjj 1800 en van \'i Kobruarjj 180!) niet in dier vocgo ten opzigto van hare goederen door hot gomoon burgerlijk regt behcersoht, dat ieder lid van het zedelijk ligchaam overeenkomstig art. 1686 It. \\\\\'. gelijk regt had om zijne stem uit te brengen over do toetreding tot het nieuw Algemeen Collcgie, do benoeming van kerkvoogden of notabelen onz. Zooiand 27 Junij 1871, bov. Hoes 9 Septom-
ber 1870. 4H. Stomgeregtigdo leden van eene Nedor-
duitsch-llervormde gemeente zijn, als ledenvan een zedelijk ligchaam, elk individueel bevoegd om zelve het initiatief to nemen tot hot beleg- gen eener bijeenkomst, ten eindo over do too- treding tot het besluit van het algemeen col- lcgie van toezigt omtrent hot al of niet vast- stcllen van een eigen zelfstandig beheer der kerkelijke goederen en fondsen eene beslissing to nemen, wanneer de kerkvoogden nalatig blij- ven eene gevraagde vergadering te beleggen; zelfs al hebben dn stembevoegde leden reeds vroeger, ter voldoening aan dat besluit, noto- belen benoemd, ton eindo bij do nieuwe organi- satio vnn het bohoer op do goodoren dor go- moonto als zoodanig dienst to doen. l\'trecht 1 Junij 1870, Concl. conf.
49. Stembcvoegdo leden eener Ned. Her-
vormde gemeente zijn bevoegd door eene nadere wilsverklaring aan eeno vroegero benoeming van notnbolon to derogeren on (met hot oog op do in 1809 bcpaaldo reorganisatie) voorloopige beheerders te kiezen, dio van do door notubelen benoemde kerkvoogden het beheer der goede* ren en fondsen zullen overnemen. Utrecht 1 Junjj 1870, Concl. conf.
.ïo. Waar goeno roglemcntcn of andoro bepa-
lingcn bestuan omtrent de «rijzo waarop net
stemregt betredende het beheer der kerkelijke
I goederen wordt uitgeoefend, hebben overeen-
|
|||||
|
\'20 KERKBESTUREN EN KI
maken en aldaar planlscn occuperen, zijn ver-
pligt tot betaling der contributie bij de reglc- menten bepaald: zjj kunnen tot dat einde in regten worden aangesproken, indien die regle* menten zijn gemaakt overeenkomstig liet besluit van den Souv. Vorst van 18 .lunjj 1814. Nijmegen Kgr. 5 Maart 1845,
4». De bij dcurwanrdcrs-cxploit aan het ls-
raëlietiseh kerkbestuur zijner woonplaats gedane betcekcning, dat men geen lid meer is van het Israëlietisch kerkgenootschap, is niet voldoende om bevrjjd te worden van de betaling der ker- kclijke contributie, waarvoor men op de goed- gekeurde omslugljjst is aangeslagen. liet kerk- bestuur van iedere Israëlietisclie gemeente is bevoegd tot het opmaken van dio jaarlijkscho onislnglijst. Het regt van den contribuabele, om tegen zjjnen aanslag te doleren, vervalt na ver- loop van de drie maanden, volgende op de ontvan- gen kennisgeving van het bedrag van den aanslig. Appingndom Kgr. \'21 Maart 1S57.
41. Vermits een ieder, alleen behoudons do
bescherming der maatschappij, volkomen vrij- heid geniet om zijne godsdienstige meeningen door woord en daad te belijden, zoo mag de regter niet treden in een onderzoek naar iemands godsdienstige begrippen, ten einde daardoor te geraken tot do beslissing, of hij tot eenezekere gezindheid behoort en als zoodanig in hurc ker- kclijke lasten moet dragen. Wel behoort het tot \'sregters bevoegdheid to onderzoeken, of men tot oen bepaald kerkelijk genootschap is toegetreden en gehouden om tot het onderhoud in do administratie bij te dragen, vermits zoo- danig genootschap is to beschouwen als een zc- delijk ligchaam, dat door het openbaar gezag erkend en beschermd, zijn bestaan ontleent aan overeenkomst, zoodat do loden zich aan do vor- pligtingen bjj do kerkelijke reglementen neder- gelegd, moeten onderwerpen. Hij ontkentcnis van het lidmaatschap moet het bewijs daarvan door liet kerkbestuur worden geleverd. Locnen Kgr. 2(i Maart 1802. — In gelijken
zin ton aanzien der bevoegdheid van den reg- tcr, Sliedreeht Kgr. 25 April 1861. 48. Vordering door kerkvoogden eener Her-
vormde gemeente van het bedrag van den aan- slag des gedaagden in do uitzetting van hot plan vnn hoofdeljjkcn omslag of rolle der aan- slagen van contribuabelen, behoorendc tot de Hervormde gemeente. Bewijs aan dn eisenen opgelegd dat de gedaagde lid is van het Kork- genootschap. Assen Kgr. 20 April 1848.
II.
43. Een bestuur behoeft, om de kerkgemcento
wettig te vertegenwoordigen, niet vóór do jongste regeling van het bestuur der l{. K. kcrkgemeen- ten aangesteld te zijn volgens het Keiz. decreet van .\'10 December 1809, betreffende het bchcor der fabriekgoederen. a \'s Hertogenbosch 23 April 1850.
44» Zoo geen reglement dit verbiedt, zijn de
betrokkingen van notabel en kerkvoogd vcroo- nighaar; immers moot men geacht worden zulks te hebben goedgekeurd door daartegen niet te protesteren. Amsterdam G .lunjj 1871.
|
|||||
|
KERKBESTUREN EN KERKELIJKE GEMEENTEN. \'21
|
|||||||
|
steunende exceptie van non-qualificatic is toe
te wijzen, wanneer de door hen ingeroepen ver- kiezing gehouden is gedurende vier, in plaats van zes uron, alsmede op andere urou dan dio in het reglement zijn bepaald. Gelderland 3 Mei I87I. 57. Wanneer iemand den 17 April 1802 (te-
gelijk met twoo andoren) is gekozen tot lid vnn het bestuur der Nedorl. Israël ie tisohe gemeente, dio keuze den 15 Mei daarna is goedgekeurd door de commissie, daartoe benoemd in do res- soilalo vergadering der israëlictischo gemeenten in <!o provincie, en dio. goedkeuring door het kerkbestuur is gevraagd en verkregen, daarvan kennis is gegeven aan den gekozene, en dezo zijne betrekking heeft aangenomen en aanvaard, dan is die verkiezing niet nietig op grond van niet nakoming van de bepaling vnn art. 25, al. 2 van het kerkreglement van Roermond, vast- gcstold don 28 November 1861, en goedgekeurd door do hoofdcommissie tot de zaken der Israë- lieton op 20 Februarjj 1802, welk artikel bo- krachtiging voorschrijft door het ressortaal bestuur. Roermond 15 Maart 1800.
58. Eene op zich zelf informele stemming in
do vergadering eener kerkeljjkc gemeente, kan door het ontbreken van oppositie van wego do kerkvoogden en notabelen niet uls rcgtsgeldig worden aangemerkt. Gelderland :» Mei 1871.
59. l\'it een door het provinciaal collegio Vnn
toezigt goedgekeurd besluit, houdende goedkeu- ring van het besluit van kerkvoogden en nota- beien tot het instellen van een regtsgeding, volgt dat de daarin vermelde notabelen moeten geacht worden wettig te zijn benoomd, tot dut het tegendeel bewezen is. Ilrielle 24 Junij 18IH. — Sommelsdjjk Kgr.
34 Junij 180\'.). 60. Vermits volgens art. 8 van het reglement
op do zamenstelling der kerkeraden voor de provincie X.-lIolland van 36 December 1829, liet aan diakenen verboden is, om zonder nieuwo benoeming langer dan vier jaren in dienst to bljjven, moet door hen die zich qualificorcn diakenen der Hervormde gemeente (to Leiden), en aan wie wordt tegengeworpen, dat het meo- rendeel hunner langer dan vier jaren fungeert zonder op nieuw benoemd to zijn, worden be- wozen dat hunno benoeming van kortoron tijd dan vier jaren dagteekent. Leiden 12 Februarjj 1819.
01. Wanneer vaststaat dat voor do bcnoo-
ming van den cisohenden Kerkornad goeno roglo- menten bestonden, dan moet do gedaagde dio do onwettigheid van dat bestuur sustineert, nnntoonen dat bjj die benoeming gehandeld is in strijd met het ten aanzien van zedelijke lig— chamen bij ontstentenis van reglementaire bepa- lingen geldende regt. Alkmaar 20 Januarij 1870.
•8. Ingevolgo het besluit van 12 October
1808 tot voorloopigo organisatie dor Ned. Horv. kerk enz., zijn de fungorondo kerkvoogden niot vcrpligt noch bevoegd hun bohoor aan het nieuwo bestuur over to dragen, indien hun niot vooraf door het nieuw Algemeen Collegie oono aan- 8chrijving is gedaan. Tiel 17 Junij 1870.
|
|||||||
|
komstig art. 1090 II. W. niet nlleon do manslid-
matcn, maar heeft ieder lid van do gemeente hot regt zijne stom uit te brengen. Ken bestuur dat slechts gekozen i-i door een deel der leden van de gemeente, til. do manslidmatcn, on een reglement alleen door hen vastgesteld, hebben geen wettig bestaan. Wugeningen Kgr. 8 Maart 1871.
51. Eene bjjzondero Nedcrduitsoh-IIervormde
gomoente, in cisu to Hoogoveon, hoezeer sleelits een onderdeel der Kerk, moet als eigenares liarcr goederen, aangemerkt worden als oen af- znnderlijk zedelijk ligcha im, dat als zoodanig wordt beheerscht door do voorschriften omtrent zedelijke ligchamen in het liurg. Wetboek. Na het vervallen van alle vroegere reglementen, welke vóór 1° Uctobcr 1800 liet stemregt regel* den, moeten dus volgens art. 1696 li. \\V. alle do leden van dat ligchaara, mannen en vrou- wen, minderjarigen en meerderjarigen, geacht worden gelijk regt van stemmen to hebben. Alzoo kan niet voor geldig gehouden worden een reglement, dat alleen is vastgesteld ingevolge do stemmingen der daartoe opgeroepen mcerder- jarigo manslidmatcn, die niet gecensureerd of go- ïnterdiccerd waren en ten minste een jaar geleden belijdenis hadden afgelegd of op eene ingediende attestatie als lidmaten der kerk waren erkend. Hoogoveen Kgr. 28 Mei 187-2.
at. Kerkvoogden benoemd volgens do voor-
schriften van de voorloopigo organisatie der Nederlandsehe Hervormde kerk. vastgesteld den 12" October 18(18, zijn wcltig gekozen. Art. 1696 IJ. \\V. is daarbij niet toepasseljjk, omdat bij de reglementen der kerk uitdrukkelijk bepalingen omtrent het stemregt zijn gemaakt. lleerenveon Kgr. 14 Augustus 1871.
53. Kene benoeming van kerkvoogden door
notabelen oener Nederduitsoho llervormdo ge- meento, is niet.voor wettig te honden door do benoeming van een hunner tot lid van den kerkornad, nadat to voren dio benoeming van kerkvoogden, wegens gemis van het lidmaat- schap van den kerkornad bij een hunner, door het provinciaal collegio van toezigt als onwettig was vernietigd geworden. Leiden 22 Januurij 1870.
5*. Do eischers bezitten de door hon aange-
nomen qualiteit, wanneer zij, ingevolgo de op hon uitgebragto kcuzo, nis notabelen van eene Horv. gomoente hebben medegewerkt tot do bo- noeming van een algevaardigde voor do provin* cialo vergadering, en zoodoendo huiiuo betrek- king hebben aanvaard. Tiel 17 Junjj 1870.
53. In gemeenten waar geen reglement op
het beheer der kerkolijko goedoren bestaat, en notabelen zijn gekozen met den last ora kerk- Toogdon to verkiezen, is die last niet zoodanig beporkt dat zij dezo kerkvoogden slechts voor eens kunnen kiezen: zij hebben de bevoegdheid bij aftreding der benoemden in do ontstano vacaturen te voorzien; althans heeft men do qualiteit van dezo laatsten onherroepelijk erkend door deel te nemen aan do stemming over een door hen ontworpen reglement. Amsterdam 0 Junjj 1871.
SC. De leden van hot collegie van Kcrk-
roogdjj zjjn niet wettig gekozen, en de daarop |
|||||||
|
22 KERKBESTUREN EN KERKELIJKE GEMEENTEN.
|
|||||||
|
63. Indien kerkvoogden do stomgeregtigden
hebbon opgeroepen tot het benoemen van zes notabelen, ten einde bij do ingevoerd wordende nieuwe organisatie van hot beheer op de goc- deren der gemeente, nis zoodanig in dienst to treden, on dio notabelen kerkvoogden hebben gekozen , behoort niet aan dozen afgifte plaats te hebben van do goedoren der gemeente, in- dien door sommige leden der gemeente (waartoe ieder hunner individueel de bevoegdheid heeft) de overige leden zijn opgoroepen , ten einde in het beheer dier goederen te voorzien, vermits do in doze vergadering benoemde personen nis opvolgers der cersfgcmeldo kerkvoogden beuoo- ren te worden beschouwd. Utrecht \'29 Junij 1870.
64. Uit do benoeming vnn notabelen door
ecno Hervormde gemeente, godaan ingcvolgo hot organiek besluit van 18 Ootober 1808, volgt, dat z|j zich aansluit aan de bepalingen van dat besluit. Tiel 17 .lunij 1870.
63. Nadat ten gevolgo van do Kon. besl.
van 13 r\'ebruarjj 1860 en 5 I\'ebruarij 1809 het bestaande beheer der goederen van do I Ier- vormde gemeente te Yeenendaal den l\'n Octobcr 18G9 was vervallen, moest dat zedelijk ligchaam zorg dragen voor een nieuw bestuur over dio goederen. Iljj dio zich aan do gomcento had aangesloten, is aan de besluiten der meerderheid zoodanig gebonden, dat hij ook het aldus nieuw benoemd bestuur moot erkennen. AVagcningen Kgr. 8 Maart 187I. 06. I>o commissie benoemd tot het ontwerpen van een reglement, is bevoegd dat ontwerp ter kennis dor gemeonto to brengen en deze daar- over te laten stommen; do tussclienkomst van het toenmalig bestuur is daartoe niet vercischt. Gelderland I! Mei 1871. 6J. Do art. MG on 1)7 van het reglement op
do administr.itie der kerkelijke fondsen in (lcl- dcrland, vastgesteld bij Kon. besl. van \'23 Julij 18-21, waarbij aan do vorigo administratie vnn do korkelijko fondsen do verpligting werd op- clcgd, om aan kerkvoogden, na de aanvaar- ing hunner functiën, staat en inventaris to loveren vnn al do kerkoljjko goederen en baten, schulden en lasten, voorts te doon rekening en verantwoording, on mede over to geven nllo bewijzen van eigendom, rekeningen, papieren enz., tot do kerkoljjko finantiën betrekking heb- bondo, betroffen niet alleen die administrateurs, welke zijn geweest lasthebbers der Hervormde gemeenten, of ook zonder lastgeving goederen dier Kerken hebben behoord, maar ook den kerkmeester, dio zijno aanstelling ontleende aan don eigenaar dor hcerljjkheid. Do door den heer dor heerlijkheid aangestelde kerkmeester is geen lasthebber vnn don hoer, maar kerkelijk admi- nistratcur. b Gelderland 10 September 185G, verniet.
Nijmegen :»0 October 1855; — cf. II. R. 20 Maart 1857. SH. Uo kerkoljjko coramissio benoemd inge-
volgo In-luit van do Zuid-IIoll.indscho Synode den 3 Julij 1798 to Dordrecht gchoudon," heeft hot opportoozigt over al do goedoron dor kcr- kelijke gemeente. Als belast met do adminis- tratie van een fonds ter voorziening niet alleen |
|||||||
|
in het prediknnts-traktcnient, maar in al de
belangen van do openbnro godsdienst, is zij bo- vocgd een kerkorgol aan to koopen, en moet dit overeenkomstig het dool van evengeraeld fonds, geacht worden te strekken tot bevordering der belangen van de godsdienst. a Utrecht 21 December 1870. 69. Do kerkvoogden hebben in het algemeen zoowel het opzigt over do kerk, pastorjj en kos- terjj, als bet beheer over dcrzelver eigendommen, fondsen en inkomsten. onverschillig of die goe- deren bekend staan ten namo van do pastorie, dan wel van de kerk. Appingodom \'25 September 1851. SO.Iiet collegio van kerkvoogden is door art. 5:! vnn het regl. op do administratie dor kcrko- lijko fondsen enz. volkomen geregtigd allo kor- kelijke dienaars, dus ook den koster en voor- zanger te ontslaan. Arnhem IS September 1850.
ïl. Kerkelijk Ollicio bcstaando vóór 1781 in do kerk van S\' .loost, parochie Maasbracht, on in gemeld jaar door den bisschop overgobragt in do huiskapel van den debiteur van dat officio, om aldaar de mis to celebreren op allo zon- on feestdagen. De overeenkomst waarbij in 181G tusschen do kerkfabriek en den debiteur van hot ollicio is bepaald, dat dezo cene jaarlijk- sche rento aan eerstgemcldo zou betnlen voor do dienst der mis in de parochiale kerk to co- lebrcren op allo donderdagen van het jaar, vercischt geono voorafgaande goedkouring van do wereldlijke magt. In hot algemeen behoort do overbrenging van inkomsten, verschuldigd aan ofliciën govestigd in ceno kapel of hulpkerk, on het beheer der inkomsten in do succursalo kerk of in do parochie cener gemeento, tot do bevoegdheid van het kerkelijk gozag. Limburg 10 December 181!). SS. Do predikant (chnplnin) der Kngolsch- Kpiscopaalscho kerk to Rotterdam is niet ge- rogtigd om gcregtelijkc rekening en debat to vragen van do inkomsten dier kerk. Itotterdam 1 Mei 18». 33. Kon predikant of kerkvoogd kan niet
regtsgoldig regton van derden op pastorij-goo- deren erkennen. Arnhem \'2!) Mei 1858.
94. Een kerkernad kan niet gehouden wor-
den zonder don dienaar des woords. De om- stand igheid dat dezo in ceno verwardo on on- stuimigo vergadering, hetzij uit moedeloosheid, hetzij uit drift, heelt gezegd dat hij voor zijno betrekking bedankte, geeft geen regt om don kerkcraad zonder hem to houden, indien hem het ontslag niet werkelijk is gegeven, en ook uit diens latero gedragingen blijkt, dat hij gcene bedoeling had zjjno betrekking neder to leggen. Kono benoeming van ouderlingen on diakonen in zulke vergadering is derhalve niet wettig. Dordrecht Kgr. \'20 Maart 1800. 13. Tot een wettig ovorlog mot don korke- raad is do tegenwoordigheid van don predikant of consulent noodzakelijk: waar dio ontbreekt, moeten do besluiten later worden geratihabeerd. Onwettigheid op dien grond van eon besluit van kerkvoogden on notabelen, in overeenstemming met den kerkeraad genomen, waarbij hot trak- tement van don koster on voorzanger werd ver- |
|||||||
|
KEKKIiESTUKKX EX KERKELIJKE GEMEENTEN,
|
|||||||||
|
23
|
|||||||||
|
b II. II. 29 Moi 1840, Concl. conf. verwerp,
de cassatie tegen b Assen 14 April 1845, waar- bij was bevestigd Assen Kgr. 22 Augustus 1844. 84. Do mnnhigim eencr Xcd. Israëlitische
ringsynagoge zijn bevoegd in regten betaling der contributie to vorderen, en do exceptie dat daartoe alleen do manhig-penningnieestcr zou bevoegd zijn, is derhalve ongegrond. Winschoten Kgr. 7 April 1857.
83. Keno regtsvordoring, ingesteld door kerk-
voogden zonder, de volgens de bestaando regle- menten vercischto autorisatie van het prov. col- legie, moet op do vordering van de gedaagden niet-ontvnnkelijk worden verklaard. Appingadam \'2i> Januari) 1857.
88. Voor het instellen eener regtsvordoring
behoeven kerkvoogden en notabelen geeno an- dero formaliteit te vervullen, dan het vragen en verkrijgen eener autorisatie van het prov. coll. van toezigt. Concl. O. Iff. ad ürielle 24 Junjj 1804.
85. Kerkvoogden eener Xed. Hervormde go-
meento moeten tot het aanleggen van een geding do raagtighlg van het prov. collegio ook dan bekomen, wanneer hot to voeren proces tegen do bevoegdheid en tegen een besluit van dat collegie is gcrigt. Tiel 17 Junij 1870.
88. Indien al do aard van het reglement op
do administratie dor kerkelijke fondsen in do provincie Groningen een onderzoek in cassatio mogt toelaten naur de juisto of niet juisto too- passing van eono vnn deszelfs bepalingen, dan zou do uitspraak geeno andere kunnen zijn, dan dat er, door kerkvoogden niet-ontvankeljjk to verklaren bij gemis der vereischte hoogere goed- keuring, geeno verkeerde toepassing heeft plaats gehad v. nrt. 70 van dat reglement, bepalende, dat het collegie van kerkvoogden gocne proce- duro kan beginnen, welke aan do gemeente kosten kan veroorzuken, zonder een besluit van kerkvoogden en notabelen, goedgekeurd door het collegio van toezigt. b II. li. 14 Mei 1858, Concl. conf.
89. Indien diakenen optreden niet als vorte-
genwoordigers der gemeente, of als kerkvoogden, met opzigt tot kerkelijke fondsen, maar als dia- kenen met betrekking tot armengoedcren, bo- hoeven zij niet door kerkvoogden en notabelen to worden gemagtigd. d II. R. 15 Junij 1849, Concl. conf.
ÖO. Ken diakenbestuur behoeft, om in regten op
te treden, niet door Oed. Staten te zijn gemagtigd. il II. II. 15 Junij 1819, Concl. conf. — \'sGra-
venhage II.G. 2 November 1837. — Z.-IIolland 1 Junjj 1842. — Groningen Hof 12 December 1813, Concl. conf. — Anders, ten aanzien van arm voogden, b Friesland 12 Junuarjj 1842, vern. Leeuwarden 10 Fobruanj 1841. 91. Do doopsgezinde gemeenten zijn zelfstan-
dig en onafhankelijk, met dit gevolg, dat geeno leden der broederschap worden beschouwd als lidmaten van cenigc bijzondere gemeente, indien zij niet bepaaldelijk bij die gemeente als zoo- danig zijn aangenomen en ontvangen. Hij die alzoo niet is aangenomen on ontvangen als lid- inaat eener bjjzondcro gomconto, is mitsdien nict-óntvankclijk in oeno regtsvordoring, waarbij |
|||||||||
|
mindert! en hij tevens uit zijno betrekking werd
ontslagen. Doetinchem Kgr. 5 December 1871.
IS. De convocatie-biljetten voor de vergadc-
ring van kerkvoogden en notabelen, waarin zal worden beraadslaagd over het voeren van een regtsgeding, behoeft niet dit onderwerp van behandeling uitdrukkelijk to vermelden. Z.-Ilollnnd 7 September 1807, bev. Gorlnohera
19 1\'ebruarjj 1807. IJ. Een buiteiilandseh kerkbestuur is bevoegd
hier te lande in rogten op te treden. Rreda \'21 April 1803.
38. De kerkvoogd is bevoegd namens do IIer-
vormde gemeente in regten op te treden. Nijmegen 3 November 1857.
SM. De kerkeraden zijn met uitsluiting van
do commissarissen van do finuntiële aangelegen* heden cener Hervormde gemeente, bevoegd om deze in regten te vertegenwoordigen. c Amsterdam \'21 Junuarjj 1803.
80. liet collegio van kerkvoogden is he- voegd, om op eigen naam in regten te ageren, tot inning van het prucstandiim, onder den naam vau miskooni in Twente bekend, en bestaande in do scliuldpligtigbeid van sonunigo erven en landerijen, tot juarljjkscho uitkeering van oeno bepaalde hoeveelheid koren of undero cijns, al wordt dit ook genoten door den predikant, den koster en den organist. Overijssel 7 April 1845, vern. Almelo 13 Oc-
tobcr 1841. 81» « Kerkvoogden cener Hervormde gemeente,
»vertegenwoordigd door N. N. administrateur » van dat col legio, » zijn wettig bevoegd onver- pligt do gelden aan do Hervormde gemeente toebehoorende. in regten te vorderen, wanneer zij ingevolge Kon. bed. van \'J r\'ebruarij 18GG overeenkomstig het "beginsel van stcmbevoegd- heid opgenomen in het besluit van het Algemeen Collegio van 12 Octobcr 1808, binnen het tijd- perk van overgang zijn gekozen door do nota- bplon, benoemd bjj do stemming, welke daartoe is uitgeschreven door het wettig bestuur, bo- staande krachtens het vroeger besluit van 11 December 1823. o Dockum Kgr. 22 I\'obruarjj 1871.
82» Do ontvanger cener Hervormde gemeente
kan niet namens dezelve op eigen naam optro- den tot invordering van hoofdeljjken omslag, al is hij daartoo door kerkvoogden en notabelen gemagtigd; deze behooren zei ven op to treden. Amsterdam Kgr. V 11 Februari) 1844. —
Zwolle Kgr. 12 Augustus 1815. — Sommelsdjjk Kgr. 21 Junij 1809. 83. Vermits het algemeen ringreglemcnt voor
do Israël, synagogale ringen, gearr. bij dispo- sitio van den directeur-generaal dor Hervormde eorcdienst enz. v. 20 September 1821, door do aanneming, opvolging en uitvoering van hetzelve door do ringsynngogen, als zedelijke ligehamen, mout geacht worden do statuten van het bestaan dier kerkgenootschappen uit to maken en voor dezelve verbindend te zijn, — is de parnas-the- gaurier eener Israël, hoofdsynngogo, krachtens art. 110 van dat reglement, bevoegd om van de bestuurders dor kleinere gomcentcn ressor- torondo onder do hoofdsynugogo, in regton to vorderen do betaling der verschuldigde quota. |
|||||||||
|
24
|
|||||||||||||||||||||||
|
KERKELIJKE GOEDEREN EN REGTEN.
|
|||||||||||||||||||||||
|
het bezit en beheer der goederen dier bijzon-
derc gemeente wordt opgevorderd. |
|||||||||||||||||||||||
|
Herv. kerk 2, Av. 4<iv.
Ilixifit. verbindt.
It. l.-.-l-t .- 21.
Iaraöl. Kerk 7, 11, 19.
26v. :isv. h:iv.
Kerk. bedien. 1R.
Kerk. dienaara 70. 75. Kerk. good. t5v. (It v. Kerk. nntvanger 82 v. Kerkeraad 71v. Kerkvoogden 44, 52v. 69. 78, Hllv. H5V. Koning 12.
Kon. besluit 4, II, 12.
KostH, proced. \'J5. Lastgevlng Iï7. Lidmaten •\'». 17, 27 v. Mugtiging 7t. |
|||||||||||||||||||||||
|
Magl. tot proced. 70, 85 v.
Notaljclcn 44, 53 v.
Oflieie 71.
Omslagen 20v.
Onderwijs*
Onth. v. overeonk. 16.
Predikant 72v.
I\'nti\'i\'skostrn. Qualiflcatie 52 v. Ilegleineutcn 5 v. 22 v. licgtsged. 69. llOKls|iersonid. 1 v. 77. Stemrogt 4ilv. Strafbeilinff. VcrlcKonw.\' in regten 78 v.
Voeging en tustclicnk. !)4. y.f,h-lijkligrh. 1 v.41, 45v. |
|||||||||||||||||||||||
|
B5C
|
|||||||||||||||||||||||
|
/.•Holland \'2."> Janunrij 180i, bev. Dordrecht
23 Februari) 1803. 92. Het bestuur der Hervormdo kerk is van
tweeledigen aard, geestelijk en sfotlelijk. Do Btotlelijke belangen <ler gemeente worden be- heenl en bestuurd door kerkvoogden en nota- beien. Aan dezen moet derhalve worden gedaan do dagvaarding togen eene Hervormdo gemeente, strekkende om eigenaar te worden verklaard van eene bank in de kerk met toebehooren. en wel in den persoon of ter woonplaats» van den voorzitter van kerkvoogden der Hervormdo ge- nieento of ter plaatse waar die kerkvoogden gewoon zjjn te vergaderen. Hoorn 17 Fchruarij 180/).
93. Volgens het bjj Kon. bed. v. 30 December
18\'29, n" 4, gearresteerde huishoudelijk regie- ment op de zamenstelling en werkzaamheden dor kerkeraden, behoorendo onder het ressort van het provinciaal kerkbestuur in Drenthe, moet de dagvaarding van eene diaconie bestierd worden bijden predikant, als voorzitter en scriba van den kerkornad, wanneer de gemeente slechts door één predikant wordt bediend. Meppcl Kgr. 5 November 1846. — Meppel
Kgr. "> November 1847. 94. Wanneer eene kerkgemeente vraagt, als
tusschenkomende partij in een geding to worden toegelaten, dan moet het daartoe strekkend vcr- zoekso.hrift geschieden op naam der bestuurders, en is het niet voldoendo wanneer daarin enkel de generieke benaming dier gemeente is uit- gedrukt. Sncek \'27 Maart 1830.
9.1» Ofschoon de vergunning tot het kosteloos
instellen eener regtsvordering is verleend aan den kerkeraad eener Hervormdo gemeente, belet dit geenszins, dat waar het dezelfde vordering geldt, dio Hervormde gemeente ten name van diakenen tegen do gedaagden optrede De tegen- spraak der gedaagden, dat geen regtsband tus- schon hen en de diaconie zou bestaan, moet worden verworpen, zoo dit in strijd is met cen in judicio overgelegd pachtcontraet. Tiel \'28 Maart 1*0-2.
96. Indien cen deolsoire eed collectivo is op-
gcdragen aan drie in het proces erkende dia- kenen eener kerkelijke gemeente, moet door do weigerachtigheid van één hunner do ecdsafleg- ging der twee anderen als regtens niet afgelegd worden beschouwd. Leeuwarden 30 Junij 1864,
97. Het reglement van 1800 op het beheer
der kerken en verdere goodrYon en inkomsten, toebchoorendc aan het kerkgenootschap der Ncderduitscho Hervormde gemeente te l.eidcn, schrijft in art. IS, litt. e ocne arbitrage voor, bij verschil tussehen geheel undcro personen dan tusschen de leden van tweo gcmocntc-commis- siën, dio elkanders bestaan betwisten. Leiden 31 October 1865.
|
|||||||||||||||||||||||
|
KERKELIJKE GOEDEREN EN REG-
TEN. I. Wettelijke regeling; eigendommen; actiën.
II. Beheer en beschikking. I.
t. De strekking van nrt. 14 der Staatsrego-
ling v. 1801 is even nis die van art. \'20 der Srau!sreg. v. 1708, blijkbaar gcene andere geweest, dun om de belijders der verschillende leerstelsels, zoowel in staatsregtelijken zin als naar do bur- gerljjko wet, onderling volkomen gelijk to stcl- len, mnar niet om daarbij af te schaffen oudo kerkelijke regten, in easu een geestcljjk tiend- regt vóór 1048 door do parochianen aan de pa- rochio-kerk verschuldigd, en hetwelk alzoo even- min door die wettelijke bepalingen is afgeschaft, uls het is vervallen toen de geestelijkheid door het Munsterseho vicdestruktaat, gelijk vroeger reeds facto, in het betrokken gedeclto van IJra- band, waartoe het land van Cuyk behoorde, haar Staatkundig bestaan had verloren. a 11. I!. 4 April 1815, Concl. conf. vent. a
N.-I>raband 30 Innunrij 1844. t. Itjj het 3\' add. urt. der Stautsrog. v. 1798
zijn do kerkelijke goederen niet in eigendom nan do burgerlijke gemeenten overgedragen of afgestaan, mnar slechts to harer beschikking gesteld, om onder do gezindheden, bij gemis van overeenstemming, naar do voorschriften der Staatsregeling tusschen do regthebhenden to worden verdeeld. Gelderland \'21 September 1804.
3. ISij het afscheiden van Kerk en Staat,
heeft wol in het ontwerp der Staatsregeling van 1700 de bedoeling gelegen, om do gestichten oan do Christelijke godsdienst gewijd, als eigen- dommen der burgerlijke gemeenten to vorklaren, maar dit denkbeeld is bjj do Staatsregeling van 1708 niet aangenomen; integendeel heeft dezo laatste, uitgaande van het beginsel, dat do Staat ophield ceno heirsehendc en tiitsluitendo Kerk te erkennen, den Staatseigendom op ecno bil- lijko wijze tusschen do kerkgenootschappen \\vil- len verdoelen, volgens den mnatstnf en de wjjzo van uitvoering bjj het 0" add. art. voorgcschre- vcn. Keno Staatsregeling moet niet altijd in den al te engen zin van een burgerlijk contrnet wor- den uitgelegd, (lelijk het onherroopeljjk hnnd- haven von het bait, in volks* of vrodostraktutcn meestal als toekenning of bevestiging van eigen- dom gebezigd wordt, zoo moet ook dat woord in gemeld art. 6 opgevat worden in do betec- kenis van eigendom. Ten gevolge van do laatste |
|||||||||||||||||||||||
|
Aihnin. on It. tuut/! M,
Arhltera 07. Armbestuur 15. Beheer »»v. Besluit v. rt.Souv. Vorst 11
Bestuurders 19v. Bewijs Bz. 41 v. Cassatie Hz. !>. |
Dagvaard. Bi. Nv,
|
||||||||||||||||||||||
|
Diakenen 90, 93.
Eed 86.
Rrkonning 1.
Km\'fitiPn 52 v. RH.
Oetwae,
f,•"!/.«./;.•»«/ r«v. *1 , 88,
Heerlijke regten 07.
|
|||||||||||||||||||||||
|
25
|
||||||||||||
|
KERKELIJKE GOEDEREN EN REGTEN.
|
||||||||||||
|
kerkgenootschap het bezit van alles, wat het bjj
den aanvang der eeuw bezat. Gelderland 17 September 1856, bev. Nijme- Sen 20 November 1855; — cf. Nijmegen 14
lecember 1858. •• De waarborg bij art. 13 der Staatsrege-
ling van 1801 gegeven, dat ieder kerkgenoot- schap onherroepelijk bleef in het bezit van hetgeen met den aanvang dezer eeuw door het- zelve werd bezeten, sluit volstrekt niet uit de bevoegdheid van elk kerkgenootschap om bo- vendien zijn oigendomsregt te- doen gelden op zoodanige goederen, welke alsnog buiten zijn bezit waren gebleven, doch waarop het meent, uit welken hoofdo ook, aanspraak te kunnen maken. Hoorn 17 Junij 18G3.
J. Kerken en korkhovon moeten geacht wor-
den te zijn zaken buiten den handel, en als zoodanig onvatbaar voor beslag. Deventer 10 December 1856.
8. De kerkhoven, dio vóór de nationalisatie
der kerkelijke goederen oigendom dor kerkelijke gemeenten waren geweest, moeten heden ten dage weder beschouwd worden als aan deze in eigendom teruggekomen, en niet als in eigen- dom toebchoorende aan den Staat of de bur- gerlijke gemeenten. a 11. R. 20 Januarjj 1854, Concl. conf. vern.
Limburg en het hierbij bev. Maastricht 27 Junij 1850. O. Daar de kerkhoven van oudsher de kork-
gebouwen omringden, is in die omstandigheid een wettig vermoeden aanwezig om aan te ne- men, dat eene Hervormde gemeento met het kerkgebouw ook het eigendommclijk bezit van het kerkhof heeft verkregen. Dit vermoeden wordt nog bevestigd doordien dat perceel in de kadastrale leggers ten name van dio ge- meente is gesteld. Nijmegen 17 .(unjj 1862.
10. Onder don afstand der grooto kerk te
Donekamp, door do Hcrvormdo gemeente aldaar, ten gevolgo van het besluit van Koning Lode- wjjk Napoleon van den 14 van Lentemaand 1809, aan de R. K. gemeento to dier plaatse gedaan, kan niet geacht worden mede begrepen to zjjn het kerkhof rondom die kerk gelegen. Almelo 8 September 1858.
11. Door do oprigting van eene bijzondere
begraafplaats door de R. K. gemeente, wordt geenszins opgeheven do bestemming van het kerkhof gelegen rondom het kerkgebouw der Hervormde gemeento, en aan deze in eigendom toebehoorende, om voor zeker gedeelte te die- nen tot algemeene begraafplaats. Erkenning van dat regt der burgerlijke gemeente. Nijmegen 17 Junij 1862.
12. Do cisch, welko strekt om als eigenaar
van de kerkhoven te worden verklaard en al- dus het regt en do bevoegdheid te erlangen om onbeperkt daarover to beschikken, kan niet an- ders worden toegewezen dan in dier voege go- wijzigd, dat onverkort blijft do bestemming, aan een geéleelto van dio gronden gegeven, om te dienen tot algemeene burgerlijko begraafplaats, en behoudens hot regt van toezigt, beheer on politie der burgerlijke gemeento. Dit laatste regt sluit echter geenszins in de bevoegdheid om het |
||||||||||||
|
zinsnede van dat artikel zijn de burgerlijke ge-
meenten niet geworden eigenaren van alle to- rens, maar alleen van die, welke aan de kerk- gcbouwen waren gehecht, zoodat die, w\'elko op de kerken stonden, het eigendom der kerkelijke gemeente zijn gebleven. a H. R. 19 Maart 1847, Concl. conf.
4» Het 13\' add. art. der Staatsregeling van
1801 heeft geono verandering te weeg gebragt in de beginselen omtrent het bezit, het gebruik of den eigendom der kerken, bjj de Staatsre- geling van 17i)8 vastgesteld, maar integendeel bekrachtigd hetgeen toen was, en mitsdien do bevestiging van het eigendomsrogt daarop bij de kerkelijke gemeente. Die beide grondwetten hebben niet slechts het bezit on gebruik der kerken gerogold, maar ook den eigendom, en ten onrogte wordt beweerd dat dozo steeds bjj de burgerlijko gemeento zou zijn gebleven. o 1LR. 19 Maart 1847, Concl. conf.
5. Terwijl bjj het 6" add. art. der Staatsreg.
van 1708 was vastgesteld, dat allo kcrkgebou- wen der voormaligo heerschende Kerk, voor zooverre zij door aanbouw uit de bijzondere kas der gemeento gecno bijzondere eigendommen va- ren, werden overgelaten aan de beschikking van ieder plaatseljjk bewind, om deswego tusschen alle kerkgenootschappen eenig vergeljjk te tref- fen, en wel binnen zes maanden na het aannc- men dier Staatsregeling, is later bij art. 13 der Staatsregeling van 1801 bepaald, dat ieder kerk- genootschap onherroepelijk zou bljjven in het bezit van hetgeen met den aanvang dier eeuw door hetzelve werd bezeten. Do uitdrukking van onherroepelijk he:it in art. 13 moet, naar haren aard en strekking, in verband met eenigo vol- gende art. en met het besluit van het Uitvoo- • rend Bewind van den 28 September 1801, nood- wendig in dien zin worden verstaan, dut do werking van het C° add. art. der Staatsregeling - van 1708, bjj de invoering van dio van 1801, zou_ophouden, on dat het uU possidetis bij het begin dor eeuw, do eigendomstitel van do ros- pectievo kerkgenootschappon is geworden. Al geldt het ook niet een gesticht aan do Christe- ljjke godsdienst gowjjd, maar een aan ceno kerk belendend kerkhof, zoo kan daaruit geenszins worden besloten tot het niet toepasselijke der aangehaalde bepalingen, eensdeels, wijl de rond- om de kerken gelegen kerkhoven, volgens hun oorsprong en bestemming, van ouds onmiskcn- baar tot de kerken behoord en daarmede een feheel uitgemaakt hebben, anderdeels, wijl do
epalingcn van do zoo oven vermcldn Staatsre- gelingen deze ondeelbaarheid bevestigen, ver- mits daarbij wel de torens, maar niet de kcrk- hoven worden genoemd, niettegenstaande bjj do scheiding van Kerk en Staat naauwkeurig is voorzien in do bestemming en in het toekennen van don oigendom van alle geestelijke en ker- kehjkc goedoren, waaronder ook do kerkhoven ontwijfelbaar moeten worden gerangschikt; hot is immers geenszins aannemelijk, zoo do kerk- hoven niet waren beschouwd geworden als be- hoorende bjj do kerken, waarover werd beschikt, dat daaromtrent gcone afzonderlijke vorordenin- gen zouden zijn gemaakt. Art. 13 der Staatsre- geling van 1801 verzekert daarenboven in hot algemeen en zonder te onderscheiden, aan ieder |
||||||||||||
|
4
|
||||||||||||
|
KERK. KEOT.
|
||||||||||||
|
KERKELIJKE GOEDEBEN EN REGTEN.
|
||||||||
|
20
|
||||||||
|
gras van het kerkhof to verkoopen, en het hek
of do omrastcring, door de Hervormde gemeente opgerigt, to doen wegruimen. Njjme^en 17 Junij 1862.
IS. Lit de bepaling vnn art. 626 B.W. (dat,
wat op en in den grond van een vast goed wordt gevonden, als eigendom van den grond wordt beschouwd) knn geenszins worden beslo- ten, dat dit ook zou moeten worden toegepast op alle kerken-zitplaatsen, welke ten dienste der hoorders in de kerken worden gevonden. Dit klemt to meer, indien in facto is beslist, dnt de bank in verschil niet zoodanig met den grond is vereenigd, dat zij daarmede één ligchaam zou uitmaken. H. t{. 6 Junij 1851, Concl. conf.
14. \'Pen aanzien van zitplaatsen in de kcr-
ken der Hervormden door het kerkbestuur tot algemeen gebruik bestemd, kan het gebruik- maken van zoodanige plaatsen, hoc lang en on- gestoord dan ook, geen bezit als eigenaar dnar- stollen, en geen grond opleveren, om daarop een bewijs van eigendom te bouwen. — Niette- min kunnen in die kerken zitplaatsen worden gevonden, voorzien van uitwendige kenteekenen, als in gebruik zijnde met de bedoeling om ze als eigenaar te gebruiken en te bezitten. b Drenthe 25 Junij 1853, vern. Assen 10 April
1852, waarbij de onverjaarbaarheid in het al- gemeen en zonder uitzondering was aangeno- men; — cf. def. arrest b Drenthe 4 Februari) 1854, waarbij werd aangenomen, dat het bezit als eigenaar niet was bewezen, en tevens be- slist dat de zitplaatsen, ofschoon in eigendom toebehoorendc aan de kerkelijke gemeente, ech- ter moeten worden geacht voor algemeen ge- bruik te zijn bestemd, zoodnt dit eigendomsregt niet geeft de bevoegdheid te vorderen, dnt liet ge- bruik aan zekere personen zal worden ontzegd. 15. Kerkbanken zijn in den handel; zij zjjn
onroerend, wanneer zij aan het gebouw zijn vastgehecht, en kunnen alsdan ook het onder- werp zijn van cene possessoirc nctie. \'i iel 19 Julij 1851, en het eindv. Ticl 8 De-
comber 1854. 16. Kerkbanken zjjn gecne zaken buiten den
handel. Van dat denkbeeld uitgaande bestaat er gecne reden, waarom do eigendom van zulko bank niet door verjaring zou kunnen verkregen worden. llreda 6 September 1870.
IV. Hij dio zitplaatsen in cene kerk heeft
gekocht, heeft daardoor niet verkregen do bank, maar het regt van zitten op dio plaatsen: zoo iemand die zitplaatsen heeft verkregen van een ander dan den eigenaar der kerk, moet hij diens regt aantoonen. Utrecht Hof 16 November 1863, na verwijzing
door den 11. R. ingevolge art. 273 v. Rv., vern. Arnhem 3 April 1862. Hij dit vonnis was nun- genomen, dat het bestuur van het S\' Catharina gasthuis, waaraan do eischer zjjn regt op do zitplaatsen ontleende, bevoegd was geweest over do eigendommen der zitplaatsen in dc(iasthuis- kerk to beschikken vóór don verkoop dier kerk nan do Waalscho gemeente, dio voormeld regt betwistte; verder dat de AVaalsche gemeente, ofschoon zij vóór 185!) (in welk jaar do verkoop had plaats gehad) meer dan honderd jaren voor hare godsdienstoefeningen van dat gebouw had |
gebruik gemaakt, dit slechts aanvankelijk bij
vergunning in eenvoudig gebruik had verkrc- gen, en daarop verder gedurende dien geruimen tijd tot 18.7.1 geeno regten hoegenaamd had kun- nen uitoefenen of zulks werkelijk had gedaan, en derhalve do door het bestuur van het gast- huis aan anderen overgedragen of door hetzelve erkende regten behoorde te eerbiedigen. Omtrent het regt des eischers op de zitplaatsen overwoog de Regtbank meer bjjzonder, dat diens erllater daarvan op wettige wijze eigenaar was gewor- den: dat zitplaatsen zijn zaken in den handel, en een regt van gebruik op onroerende gnede- ren geven. Volgens het arrest schijnt do eischer geen titel te hebben kunnen bijbrengen, waarbij hij of zijn auteur van het bestuur vun het S1 Catharina gasthuis de zitplaatsen zoude hebbon verkregen, terwijl do handelingen van het bo- stuur evenmin tot cene erkenning van dat regt konden leiden. 18. De fabriekgoederen, als bestemd ter voor-
zicning in de eeredienst van een aantal door zekere banden vereenigde en to zamen eeno parochie uitmakende geloovigen, behooren niet aan de algemeenheid dier geloovigen, maar aan de kerkfabrieken of kerken zelve. a II. IJ. 23 Januarij 1862, Concl. conf. verw.
do voorz. tegen Limburg 10 September 1860, waarbij was dot. <i Maastricht 30 Junij 1859.— Cf. Ilr\'oda 21 April 1S63. 19. Do goederen door eene kerkfabriek ver-
kregen of bezeten gedurende de vereeniging van een R. K. kerk met eeno kapel gelegen in een nnder gehucht van dezelfde gemeente, kunnen niet geacht worden nan al de parochianen zoo- danig toe te behooren, dat bij verheffing der kapel tot succursale, en wanneer deze zoowel onder wereldlijk als geestelijk opzigt van do hoofdkerk gescheiden wordt, do verdeeling dier goederen naar gelang van het getal der paro- chiiincn of der haardsteden knn gevraagd wor- den, ten einde in do behoeften van de eeredienst voor het verbrokkeld grondgebied to voorzien. Limburg 10 September 1860, bev. a Maas-
tricht 30 Junjj 1859, en waartegen de voorz. in cassatie is verworpen bij a ll.lt. 23 Januari) 1862, Concl. conf. — liroda 21 April 1863. XO. Indien bij octrooi tot bedijking en droog-
making van een meer (het Purmcrmeer) door do Staten van Holland en Wcst-Friesland is bepaald, dat de bedijkers zullen laten tot on- derhoud vnn de kerk en de kerkelijke diensten den honderdsten bedijkten morgen vnn allo lan- den onder de dijekagio begrepen, kan de betec- kenis dezer woorden gecne andere zijn dan dat in do burgerlijke gemeente, welke men toen waarschijnlijk meende, dnt uit de bedijkte lan- den zoude oprijzen, overeenkomstig den gods- dienstzin vnn dien tjjd (1617), in do allereerste plaats zoude worden gezorgd voor do godsdien- stigo behoeften der ingezetenen, en deze mits- dien zouden worden in do gelegenheid gesteld alle pligten, daartoe betrekkelijk, to vervullen, waartoo in do eerste plaats het bestaan eener kerk, het onderhoud der kerkdienst enz. ver- eischt wordt. Toekenning van dio eigendommen aan do Hervormde gemeente van do Purmer. Hoorn 17 Junij 1863.
SI. Dn geestelijke goederen, speciaal de vica-
|
|||||||
|
•27
|
|||||||||
|
KERKELIJKE GOEDEREN EN REGTEN.
|
|||||||||
|
door het eisenend kapittel, terwijl de zetel van
den aartsbisschop van Utrecht onvervuld was, als provisor was aangesteld met een ander, na wiens overlijden het beheer geheel was over- gegaan op hom ged. alleen, die ook do fondsen onder zich hield. Do gedaagde bowoerde allcon rekcnpligtig te zjjn aan het opperbestuur van hot kerkgenootschap, d. i. don aartsbisschop of hot kapittel sodo vacante. Ton oindo do bo- vocgdheid van het kapittel, dan wel van den aartsbisschop, tot het vragen der rekening en verantwoording to kunnen beoordeelen, onder- zocht de Regtbank, of de school to Amersfoort was een seminarie dat beheerd wordt, voor wat betreft het onderwjj9 en de geestelijke belangen, door den bisschop, welk toezigt wordt uitgeoo- fend door dezen met twee kanoniken die door hom worden aangewezen en alleen adviserend werkzaam zijn, — terwjjl het toezigt op de stof- felijko belangen door denzelfdcn bisschop wordt uitgeoefend, bijgestaan door vier adviserende porsonen, — dan wel of dio school was oon collogio staande ondor provisoren. Dit laatsto nam de Regtb. aan, alsmede dat die provisoren sedert 1725 door het kapittel waren benoemd. De vordering tot rekening en vorantwoording werd derhalve toegewezen. — De Subst.-Off. v. Just. Mr. de Jonge, zonder tusschen seminariën en collcgiën to onderscheiden, betoogde, dat het kapittel niet alleen de raad, maar ook de mede-arbeider van den bisschop was, en dat het vicariaat met den bisschop optredende, het hoofd- bestuur der kerk uitmaakt, en de ged. als lost* hebbor aan het vicariaat rekening en verant- woording schuldig was, en verpligt tot afgifte dor fondsen; omtrent welko laatsto vordering do Regtbank evenwel overwoog, dat vooraf moest bowezen worden, dat aan hot kapittel uit zich zolf of door opdragt van do daartoe geregtig- den, do beschikking dier fondsen toekomt, en dat zulks niet volgde uit do benoeming dor provisoren, terwijl er ook geeno sprake zou kunnen zijn van lastgoving, en dat, al ware last- geving aan te nemen, de eisch tot afgifte der fondsen moest gepaard gaan mot de opzegging daarvan, op grond waarvan dit gedeelte van den eisch werd afgewezen, met compensatie van koston. SS» Keno I lorvormdo gemoonte, dio zokere
goederen, bokend als kosterij en kostorswoning, sodort onhougoljjko jaren, immers gedurende moor dan dortig jaron, heeft bozeten, doordien zij den koster en onderwijzer, aan wien het ge- net dier goederen werd gegeven, heeft aange- steld, on bij aanbesteding reparatiën aan die gobouwen gedaan, moet geacht worden den eigondom daarvan door verjaring te hebben ver- kregen. Ten onregto beweert men daartegen dat het genot dier goederen niet is gegeven aan den koster als zoodanig, maar aan denzelfden persoon als onderwjjzer, daar do benaming zelve dor goederen medebrengt, dat zij zjjn bestemd voor den koster. Almelo 11 Junjj 185G. — In hooger beroep is
bjj Overijssel 18 Dooombor 1805, omtrent dit laatsto punt anders geoordeeld, on in dat ge- bruik geeno daad van bezit dor kerkelijke go- meento gevonden; voorts aangenomen, dat zoo al deze laatste don beweerden eigendom vroc- |
|||||||||
|
riën, zijn bij do hervorming niot als bona va-
cantia aan den Staat vervallen. De regten der kerk, ofschoon onder andere vormen bestaande, zijn in zooverre geëerbiedigd geworden, dat de- zelvo nimmer, wat die goederen betreft, meer bijzonder in Gelderland, zijn geseculariseerd. a II. li. 29 Fcbriinrij 1850, Concl. conf. vern.
a (ielderland 29 December 1854. — b II. U. 7 Maart 1850, Concl. conf. — c II. U. 7 Maart 1850, Concl. conf. vern. /) Gelderland 30 Dc- cember 1851, en hot hierbij bev. Tiel \'20 Hei 1853. — ,1 II. It. 7 Maart 1850, Concl. conf. SZ. liet klooster van S1 Agatha in het land
van Cuyk is door het traktaat van Munster van den 30Januarjj 1048 niet gesupprimoerd gewor- den, maar het is wel uit het wettig bezit zijner goederen gesteld. Do kloosterhecren moeten, ofschoon in vorceniging levende, niet als eene werkelijke corporatie beschouwd worden, maar louter als particuliero personen. Itoormond 30 September 1852, Concl. conf.
SS. I (e vindicatie door het Domeinbcstuur van tot do vicario van DIoomenstein behoorondo goo- deren, als getreden in do regten van do voor- nialigo Souvereinon van Kuilenburg en Vinnen. Aangenomen dat de Staat collator is dier vica- rie, doch dat niet is bowezen, dat diens prede- cesseuren, de voormalige Souvereinen van Kui- lenburg en Vianen, in der tijd ook geweest zijn de stichters dier vicarie, zoodat deze vicaric nog steeds eigenaar is der daartoe behoorende goederen: voorts evenwel, dat de Staat als col- lator de goederen van den onwettigon houder kan opvorderen, en hiertoe het Domeinbestuur bevoegd is. Amersfoort 22 October 1850; — Cf. Utrecht
Hof 0 Decomber 1858, waarbij do oisch werd ontzegd, op grond dat de goederen door don Staat als eigenaar waren opgevorderd on niet nis collator, en de bewering van geregtigdheid tot do actio als collator dus geen onderwerp van onderzoqk mogt uitmaken, en bovendien dat bestuur niet namens den Staat als collator het beheer mogt opvorderen. *4. Het gesticht tot opleiding van geestelij-
ken dor Oude Bisschoppelijke Klerezij te Amers- foort, is volgens do regelen van het kanoniek regt geen Hisschoppcljjk Seminario, maar een zoogenaamd col legio , door provisoron geheel zelfstandig als een bijzonder zedelijk ligchaam bestuurd. Hij gebroko van regtstitelB, is als historisch bowezen aan to nemen, dat de stich- ters van het collogio aan het kapittel van het Aartsbisdom Utrecht -hobben opgodragen do be- noeming der provisoren on het jaarlijks opne- men der rekening en verantwoording. Het ka- pittol is niet geregtigd deze verhoudingen to wijzigen of zich meerdere regten te dien aanzien aan te matigen. Rotterdam 8 April 1867; cf. Concl. O.M. —
Het gold in cosu een eisch tot rekening en verantwoording door hot « vicariaat of aartsbis- » schoppoljjk kapittel van het Aartsbisdom Utrecht » bjj do oude klerezij van do Roomsch Katholijken» ingestold tcgon don bisschop van Dovontor, provisor van net Seminario of Collegio van Amors- foort, wegons het in die qualiteit gevoerde beheer over de fondsen van dat collegio (collegiekos), op grond dat hij (bisschop van Deventer) in 1858 |
|||||||||
|
28 KERKELIJKE GOEDEREN EN REGTEN.
|
|||||||
|
80. Het algemeen collegio van toozigt over
het beheer der kerkelijke goederen on fondsen van de Xederduitsch-Hervormde gemeenten, in- gesteld bij Kon. besl. van den 9 Februanj 1866 (Sb. n° 10), heeft geen wetgevend, maar een iouter adviserend en leidend karakter. Utrecht 1 Junjj 1870, Concl. conf.
81. Wanneer ingevolge art. 73 van het re-
glement op do administratie der kerkelijke fond- sen en de kosten van do ceredienst bij do Her- vormde gemeenten in de provincie Z.-Holland, vastgesteld bij Kon. besl. v. 12 November 1819, aan eene Nederduitsch-Hervormde gemeente, waar do kerkelijke administratie tot op dien tijd in volledige ordo werd beheerd en uit de ge- wone inkiunstjn in allo behoeften was voorzien geworden, vergunning is gegeven om te vragen het behoud der destijds bij dozelvo plaats heb- bendo wijze van beheer, dan is daardoor alleen bepaald, dat do destijds bestaando wijze van inrigting van het beheer der kerkelijke fondsen en inkomsten blijft bestaan, en volgt daaruit niet eene geheele vrijlating van organiserende magt aan de kerk. Leiden 31 October 1805.
88. De R. K. geestelijkheid heeft de bevoegd-
heid (in Holland, Zeeland en West-Friesland) het bestuur der aan do gemeente behoorende goedoren te regelen, en waar niet blijkt dat de benoeming van een bestuur is in strijd met de bestaande reglementaire beschikkingen, moet het bij de bestaande erkenning door het Staate- gezag en door de kerkelijke overheid, gehand- haafd worden in de qualiteit krachtens welke dat bestuur in regten optreedt. Hoorn 24 Mei 1848.
33. Do predikant of leeraar van oene Her-
vormde gemeente in Gelderland, die de opkom- Bten van pastorie* of kerkelijke goederen, als een gedeelto van zijn tractoment geniet, is daarom met het oog op art. 10 van het Reglement op do administratie der kerkelijke fondsen in (lel- dcrland van 23 Julij 1823, in verband met art. 144, 150, 153 v., 170 en 172 van hot roglement op het beheer der rivicrpolders in Gelderland, niet bevoegd om deswege in do polder-vergade- ringen te verschjjncn en zijne stem uit te bren- gen. Mij kan evenmin als eigenlijke vrucht- gebruiker der bedoelde goederen beschouwd worden. H. R. 25 April 1845, Concl. conf.
38. Hoezeer do regten en verpligtingen van
den predikant, wien het gebruik is toegokend van eene pastorie en daarbij behoorenden tuin, noch in het 15. W., noch b{j do bestaando regle* menton opzettelijk zijn omsohreven, vloeit och- ter uit den aard der zaak voort, en kan op al- gemeene beginselen van regten veilig worden aangonomen, dat de predikant verpligt is, de goederen, waarvan hij als voorzegd hot genot heeft, als een goed huisvader en overeenkom- stig hunne bestemming te gebruiken. Deze ver- pligting brengt mede, dat hij die goederen door zijne daden niet mag versfimmeren, noch de waarde daarvan verminderen, en dat het regt om daartegen to waken, onbetwistbaar toekomt aan hen, die daarover toozigt of beheer uitoe- fenen en alzoo geregtigd zijn den predikant ten allen tijde, ook gedurende het genot, tot het |
|||||||
|
ger heeft gehad of usucapione verkregen, door
net bezit der burgerlijke gemeente do actie tot revindicatie en tevens die tot schadevergoeding priescriptiono extinctira zijn verloren gegaan. 26. Hij een eisch tot ontruiming door een
kerkbestuur tegen een ontslagen koster ingesteld ten aanzien van de aan dezen ten gebruik ge- geven goederen, bewijst de benaming van kos- terij, meest algemeen voor het huis in geschil gebruikt, eeno verknochtheid met do kerk, zoo- danig dat daaruit, zoo al geene andere omstan- digheden bekend waren, moet afgeleid worden dat hot tot de kcrkeljjko goederen behoort en onder beheer is van do eisenen. Arnhem 12 September 1850. — Cf. Almelo 11
Junij 1856, 27. Revindicatie van verscheidene onroerendo
goederen, dio do eischende kerkvoogden be- weerden, dat pastorie-goederen der gemeente Eernewoude waren en aan deze in afzonderlijken eigendom toebehoorden. Onderzoek der vragen: 1" wie houders zijn der bedoelde onroerende goederen, 2" of de bedoelde goederen zijn pas- torie-goedoren der gemeente Kernewoudo en aan haar in afzonderlijken eigendom toobehooren, en 3° of de eischers, nu geïntimeerden, ten aanzien van den eigendom of het vruchtgebruik der door hen gerevindiceerde goederen, de gemeente Eernewoude vertegenwoordigen. Regtstoestand der dorpen in Friesland, en die der dorpen Eer- newoude, Garjjp en Suameer in het bijzonder. Art. 56 en 355 Rv. Dezo waren vóór do her- vorming van Staatswogo erkende, geheel op zich aelve staande universitates. Combinatie dier dor- pen na de hervorming tot benoeming van een predikant en onderwjjzcr. Waarschijnlijkheid, dat do goederen pastorie-goederen waren, doch nader bewijs omtrent de identiteit bevolen. Ad- ministratie dier goederen vóór de Staatsresolutio van 8 April 1584, voorts tot 1795 en 1804. Ingeval vun vocaturo eener pastorio in Fries- land, komt ook heden nog aan de kerkvoogden als vertegenwoordigers der Hervormde floreon- pligtigen het bezit en behoor dor pastorie-goo- deren toe; en zjj vertegenwoordigen in dat ge- val do gemeente, zoowel ten aanzien van den eigendom als van het gebruik dier goederen. Friesland 15 Januarij 1851. #
II.
88. De gemeente-commissio belast met het
beheer der kerkelijke goederen en fondsen toe- behoorendo aan do Nederduitsch-Hervormde ge- meente te Leiden, heeft als zoodanig wettig be- ttaan. Leiden 31 Ootobor 1805.
88. De kloosterheeron van S\' Agatha moeten,
ofschoon in vereeniging levende, niet als eene werkeljjke corporatie uitmakende, maar als par- tioulieren beschouwd worden, zoodat de aan- koopen en beleggingen plaats vonden ton be- hoeve van al de kloosterheeren welke op dien tijd in het klooster vereenigd waren. Bjj gemis van bewijs, dat allen hierin hebben ingewilligd, ia voor onwettig te houden de overdragt van kapitalen, welke in 1795 alleen door 5 hunner, den zich noemenden Senior on vier kapitularis- 80ii. is tot stand gobragt. Roermond 30 September 1852, Concl. conf.
|
|||||||
|
29
|
||||||||||||||||||||||
|
STICHTING.
|
||||||||||||||||||||||
|
nakomen zjjner verpligtingen te noodzaken. Uit
deze beginsolen volgt, dat het den predikant niet kan veroorloofd zijn een grooten lindeboom en twee appelenboomen, die sedert velo jaren in den tuin dor pastorie staan te groeijen, te doen vellen en zich dio toe te eigenen, als wor- dende daardoor eeno daad gepleegd, welke de waarde van den grond, waarop die boomen stonden, vermindert, en waartoe uitsluitend de eigenaar kan geregtigd zijn. Utrecht 3 November 1858. — Cf. def. vonn.
a Utrecht 4 Mei 1859. 3.1. Het bestuur der Domeinen is geregtigd
het beheer te voeren over do geestelijke goede- ren van Rossum, en bevoegd van hem, dio zo zonder rogt of titel, en dus als ncgotiorum ges- tor, geadministreerd hoeft, te dier zake reke- ning on verantwoording te vragen. Tiel 0 April 1852.
36» Do Staat hoeft evenmin het boheer als den
eigendom dor oudo geestelijke vicario-gocderen. 6 II. R. 7 Maart 185C, Concl. conf. — c H.R.
7 Maart 1850, Concl. conf. verniet. b Gelder- land 29 December 1854, en het hierbij bevest. Tiel 20 Mei 1853. — d H.R. 7 Maart 1850, Concl. conf. 37. Diakenen der Waalscho Gereformeorde
gemeente te Amsterdam behoeven volgens hunne consistoriale reglementen tot het verkoopen van diaconiefondsen en tot het af- en overschrijven van kapitalen op het grootboek, geene andere magtiging dan die van het dubbel consistorie dier gemeente. b H. R. 31 October 1844, Concl. conf.
38. Naar de Gelrische landt- en stadtsregten
moesten losrenten, verschuldigd aan kerkelijke instellingen of kloosters, voor onroerendo goe- deren worden gehouden, welke niet dan in ge- val van volstrekte noodzakelijkheid of uit andere wettige oorzaken, met inachtneming der voor- geschreven regelen, voornameijjk met inwilliging van ton minste do helft der leden van do vor- eeniging on van do hoogere autoriteit mogen worden verkocht of verpand. Onwettigheid vun overdrukten van kapitalen door het klooster van S\' Agatha, zelfs al moesten die zaken als roerende goederen beschouwd wordon. Roermond 30 September 1852, Concl. conf.
|
KERKHOVEN z. begraafplaatsen, gemeente,
godsdienst, kerkelijke uoederen en kluten.
KERKTORENS /.. kerkelijke goederen en REGTEN, VEIUAR1NU BZ.
PREDIKANT /. heerlijke reuten, kerkelijke
UUEDEHEN EN REUTEN.
STICHTING.
1. Wat er ook zij van de questie, of private
personen onder het tegenwoordig regt eene stichting kunnen creëren en met rogtspersoon- lijkheid bekloeden, in geen geval kan de stich- ting, bij een testament opgerigt, uit dat testa- ment zelf voordeel genieten. \'s Gravenhago Arb. 28 December 1805.
2. Voor do instelling van eene pia causa is
het een vereisohte dat blijkn welke bepaalde pia causa do testatour wilde creëren en tot zijn erfgenaam boatemmen, en dat dezelve niet ge- maakt zij ten behoevo van eeno geheel onbe- stemdo niet herkenbare categorie van personen. Dit is het geval met de instelling eoner stioh- ting: tot hulp en voordeel van «huisvrienden :> des geloofg. » \'sGravenbage Arb. 28 December 1805.
3» Indien iemand heeft gesticht een hofje als
eene op zich zelve staande instelling of gesticht van weldadigheid, met bepaling dat het regent- schap van het te bouwen godshuis wordt opge- dragen aan zekere leden van zijne familie en aan een ander persoon, als ook aan de nako- melimjcn van eerstgemelde, moet het woord « nakomelingen • geacht worden te zijn gebruikt in den zin van afstammelingen, zoodat hij die bij cessie de regten van een dier afstammelingen heeft verkregen, geen regt heeft op gemeld regentschap. Hiertegen doet niets af, dat het re- gentschap volgons de stichting ook wordt opgo- dragen aan hen, die voormelde afstammelingen daartoe zullen committeren, nooh dat de admi- nistrateur van het hofje — van wien in oasu rekening en verantwoording gevorderd werd — den eischor als regent erkend heeft. Z.-Holland 25 November 1872.
4» I-run stichting procederende door personen
dio niet overeenkomstig den stiohtingsbrief als bestuurders zijn benoomd, moet worden niet- ontvankolijk verklaard in hare actie. Het is daarbij zelfs onversohilUg dat het gedaagde ge- meente-bestuur de eischers in hunne bedoelde betrekking hoeft erkend, wanneer dat bestuur geen regt van beschikking heeft over de stioh- ting, en alzoo door die erkenning geene hoeda- nigheid hoeft kunnen geven welke de eisohers niet bezitten. \'s Hertogenbosch 9 Junij 1858.
5. Hij den Hoenwaard wordon de kenmerken
gevonden van eene op openbaar gezag ingestelde stichting, en niet die van eene bloote communio en onverdeeld eigendom, toebehoorende aan de gezamenlijke scharenbouders. Hieruit vloeit voort, dat de Hoenwaard, zich in de dagvaarding en in het geheele rogtsgeding stichting of maat- schap noemende, daarmede geene hoedanigheid aanneemt, welke vreemd is aan zijne eigenlijke w[jze van bestaan. a Arnhem 24 Maart 1859; — of. Arnhem 8
November 1858. |
|||||||||||||||||||||
|
Actie 32.
Uezit 3v. 14v. 25.
Collegic 24. |
Magtiging 37 v.
Natiouanlverkl. 1 v. 21 v. Neg. gestio 35. |
|||||||||||||||||||||
|
Dijk- en pold.best. 33.
Domein 23, 35. Eigendom 2v. 18 v. Execut. beslag 7. Florccnpligt. 27. |
||||||||||||||||||||||
|
Ontruiming 20.
Pastorie-góéd. 27. Predikant 34. Rek. en vcrantw. 35. Rente 38. |
||||||||||||||||||||||
|
Gem. gronden.
Godsdienst 1 V. Hervormde gem. 28, 3J\' Kerkbanken 13 v. Kerkbest. en kerk. gem. Kerken 4, 7. Kerkhoven 5, 7 v. Kerktorens 3. Klooster 22, 20. Kosterij 25 v. Lastgeving 24. |
Revindicatie 12.
Scheid, en deel. 10. Secularisatie tv. 21 v. Seminarie 24. Staat 35 v. Verand. v. cisch 23. Verjaring Bz. 14, 1U, 25. Vicarién. 21, 23. 36. Vonnis bn verst. Bz. Zaken 7, 15 v. Zitplaatsen 13v. |
|||||||||||||||||||||
|
KERKELIJKE OMSLAG E. KERKBESTUREN
EN KERKELIJKE GEMEENTEN.
KERKEN /.. GODSDIENST, KERKELIJKE GOEDEREN EN KEUTEN. KERKGENOOTSCHAP z. godsdienst, kerk-
BESTUREN EN KERK. GEMEENTEN.
|
||||||||||||||||||||||
|
STICHTING.
|
|||||||||
|
30
|
|||||||||
|
•• Door oigchondo bestuurders eener stichting,
in cnsu van St. Maarterm gasthuis to \'g llerto- genbosch, wier hoedanigheid wordt betwist, kan niet worden beweerd, dat zij in het bezit dier betrekking zijnde, als zoodanig moeten worden erkond. Bestuurders zijn niet anders dan nogo- tiorum gestores: de negotiorum gestio is ochtor geeno zaak, maar alleen eene daad, en alzoo niet vatbaar voor bezit. \'s Hertogonbosch 9 Junij 1858.
V. liet reglement tot administratie van den
Hoen waard, goarr, don 15 April 1802, is niet do vrucht van het gemeen overleg van do ge- interesseerden in den lloenwaard, en do perso- nen die het hebben gccollationneerd en getee- kend, waren niet daartoe door do gezamenlijke geïnteresseerden gemagtigd. Alzoo kan niet wor- den toegewezen eeno actie tot schadevergoeding, op grond van eeno onrogtmatigo daad, bestaando in do niet-naleving der voorwaarden, waaraan het bij voorschreven reglement vastgestelde regt van veedrijving is onderworpen. a Arnhem 24 Maart 1859.
8« Wanneer een geding van den aanvang af
is ingesteld door regenten van zeker gesticht, met uitdrukking van derzelver namen in do akte van dagvaarding, en het geding met be- houd dierzelfdo namen door regenten is voort- gezet, niettegenstaande de intusschen opgekomen aanmerkelijke verandering in het personeel van regenten, dan kan toch nimmer mot regt do niet-ontvankclijkheid van het beroep in cassatie, dat later door regenten op gelijke wijze is in- gesteld, op grond van die verandering van het personeel worden beweerd. 6 H. R. 23 Mei 1856, Concl. oonf.
Actio 4v. Spel en weddingsch.
Cassatio Bz. 8. Studiebeurzen.
Dagvaard Bz. 4v. Testament 1 v.
Hoenwaard f>, 7. Uitlegging 2v.
Neg. gestio 6. VICARIEN Z. COMPETENTIE BZ., DOMEIN, KETI-
KEI.I.IKE GOEDEREN, RKKENINO EN VERANTWOURDIMI. Wij achten hel doelmatig om in dit kerkelijk
gedeelte te laten volgen de achterstaande belang- rijke beslissingen. ARRONDISSKMENTS REGTBAXK TE
MAASTRICHT. Hurgerlljkc kamer*
Zitting van den 14 November 1872.
Voorzitter, Mr. A. Goudon. Wanneer in 1457 , onder den last cencr Vrij-
dagsche II. mis, bij wege van fundatie of beneficium simplex aan een bepaald altaar eener parochiekerk zijn geschonken 10 bu)i- den land, met bepaling, dat de geheele op- brengst van die fundatiegoederen zal wor- * den genoten door den rector altaris, zijn dan de goederen dier fundatie, meer be- paald in hel departement der Roer, onder de Fransche wetgeving met het Staatsdomein vereemgd geworden? — Ja. Zijn die goederen nader bij arrétcs van 7 Thcrm.
XI en 28 Frim. XII aan de kerkfabrieken teruggegeven, onder oen last, volgens het decreet van 22 Fruct. XIII, om aan de pastoors, desservanten en vicarissen, volgwis |
het reglement van het diocees, te betalen de
missen, lijkdiensten en andere kerkelijke diensten, waartoe de fundatiên volgens ha- ren titel aanleiding garen? — Ja. Is in dien toestand eenige verandering gebragt
door het decreet op tic kerkfabrieken van 30 Dec. 1X09.\' — Neen. Is de geestelijke, die de aan zoodanige funda-
tiën verbonden kerkelijke diensten volbrengt, ingevolge die wetgeving geregtigd tot de in- komsten van de aan de fundatiên vcrbon- den goederen, of wordt ilaartoe een diocesaan reglement vereischt ook orercenkomstig het advies run den Franschen Staatsraad van */,i Frim. XlVt — In laatstgemelden zin.
Bestaat zoodanig reglement voor het bisdom Roer-
mond en wei in cap. XX der « Acta et Sta- tuta St/nndi Dincesanae Ruraemundcnsis» van den 19 Sept. 1807, en is daarbij liet volle bedrag der fundatiên aan den paptoor toegekendf — Ja. J. II. Smeets pastoor te Holtum, gemeente Bom,
eischor, prokureur Mr. J. II. Th. Miciieels, tegen
de Kerkfabriek van Holtum, gedaagde, prokureur
Mr. J. M. E. v\\n Oppen. Do officier van Justitie Mr. van Scnaeck heeft
in dezo de navolgende conclusie genomen: Edel Achtbare Heeren, President en Regters!
De vordering, door den pastoor te Holtum, ge- meente liorn, tegen de Kerkfabriek aldaar in- gestold, strekt tot betaling der som van f 1002.35, onder zekere in de dagvaarding omschrevene kortingen, wolko som, voortspruitende uit de opbrengst van aoht hoctaren, of tien bunders oudo maat, landerijen, aan den eischer zou ver- schuldigd zijn voor de door hem, sedert zijne op 1 April 18C9 plaats gehad hebbende optre- ding als pastoor to Holtum, icdoren Vrijdag gelezeno misson, waaraan als remuneratie de opbrengst der bovenbedoelde landorjjen bij de na te melden fundatie zou zijn verbonden, tcr- wijl de gedaagdo Kerkfabriek (bij het hieronder to noemen, door den minister van Finantiën goedgekeurd besluit van den Raad van Prefeo- tuur te Aken) in het bezit dier landerijen zou zijn gestold, ondor de uitdrukkolijke vorpligting om derzelver opbrengst, ten bovenbedoeld eind, aan den pastoor uit te keeren. nmtrent het feit, dat de missen, waarvan de
rede, door den eischer zijn gelezen, is tusschen partjjen geen geschil; doch daar do Kerkfabriek hot bestaan der fundatio, waarop do vordering is gegrond, ontkend heeft, zoo zijn door don eischer, ton bewijze daarvan, in het geding go- bragt drio extracten uit het archief van het Bisdom van Roermond, houdende afschrift; 1°. van do acto van stichting, tot stand geko-
mon in 1457 en luidendo als volgt: «In nomine »sanctae et individuao Trinitatis. Ego 1\'hilippus • llonricus Rentinck de Wolfrath sub parochia de » Holtum. notum csse volo omnibus hoc scriptum »intuentibus quod nos de assensu et voluntate » expressa Dominao Meohtildis uxoris nostrae ca- » rissimae, ob salutom et remedium animarum »noetrarum et nostrorum paren turn et pure prop* |
||||||||
|
STICHTING. 31
|
|||||||
|
De wetgeving, die hier te pas komt, is de
Fransche, geljjk zij, tijdens de Fransohe heer- schappij, van toepassing was in hot departement der Koer, waartoo lloltum behoorde, in welk departement, oven als die «de la Sarre, du » Rhin et Mosello» en «du Mont-Tonnorre,» te zinnen uitmakende «les quatro départements de »la rivo gauche du Rhin, » do Fransche wetten en verordeningen niet dan na speciale publicatie golden, zoo als bepaald werd bij art. 3 van hot decreet van 18 "Ventóse jaar IX (Ruil. des lois n° 74, 569), terwijl, eerst te rekenen van den I Vendómiaire jaar XI, do 1\'ransoho constitutie
in dio departementen is ingevoerd en diensvol- gens al do na dat tijdstip in Frankrijk geptibli- ceerdo wetten en verordeningen ook aldaar van kracht waren, gelijk volgt uit het decreet van II MosBidor jaar X (Ruil. des loten0199,1791).
Bij art. 1 van het arrêté van 20 Prairial jaar X (Ruil. des lois n° 198, 1746), ook gepubli-
ceerd in het Rulletin n° 89 van het «recueil » des règlemonts et arrêtcscmanésducommis8airc- »général du gouvernement, dans les quatro »nouveaux départements de la rive gauche du «Rhin»), werd bopaald als volgt: «Les ordres «monastiques, les congregations régulières, les »titres et établissements ecclésiastiques autres »que los évêchós, les cures. les chapitres cathé- »draux, et les séminaires établis ou u établir » conformémont u la loi du 18 (ierminal dernier, »simt supprimés dans les quatro départements »de la Sarro, do la Roer, du Rhin-et-Moselle »et du Mont-Tonnerre,» terwijl art. 2 van dat arrêté inhield: «Tous les biens, de quelque » espèco qu\'ils soient, appartenant tant aux »ordres, congregations, titres et établissements «supprimés, qu\'aux évêchés, cures, chapitres »cathédraux et séminaires dont la loi du 18 »Germinal dernier ordonne ou permet l\'établis- »si\'inent, sont mis sous la umin do la nation.» liet wettelijk gevolg van dat arrêté was ver-
beurdverklaring en voeging der daarbij bedoelde goederen bij de eigendommen van den Staat. Hot bleof niot onuitgevoerd, hot bleef niet
eeno doodo letter, zoo als voor don eischer is beweerd: hot werd ter dego ten uitvoer gelegd, gelijk blijkt uit een «arrêté du commissairo gé- «néral du gouvernement concernant la regio dos »domaincs nationaux des quatro départements » do la rivo gauche du Rhin;» gepubliceerd in hot bulletin n° 100 der laatstgemeldo verzame- ling, waarin to lezen is, dat do bovenbedoelde gocdoren «sont maintcnant réunis nu domaino nnational, en exécution do 1\'arrêté des consuls »du 20 Prairial dornicr et quo les lois do l\'in- »térieur de la Républiquo qui régissont les biens nproeédant do parcils établissements, doivent »leur être appliquées.» Wolk gevolg had hot arrêté van 20 Prairial
jaar X op do onderwerpeljjke fundatie, welke, gelijk uit den stichtingsbrief blijkt, een lienoli- eium («benefice simple») daarstelde ten voor- dcelo van den geestelijke, die de wekelijksche Vrjjdagscho missen aan het altaar van St. Jan Raptist in de kerk van lloltum bediende, aan welk altaar te dien einde tien bunders land werden geschonken? Dit gevolg vindon wjj in het voormeld besluit van don Raad van Prefec- tuur te Aken van den 20 Mei 1807, uit welk |
|||||||
|
»ter Hen in, Ecclesiae parochiali do Holtum ad
»altare Sr. Joannis Raptistao coiitradedimus et » deportavimus dccem buonaria, situ in «gris do •\' I lolt In:in . de Snateren et Rugten, ut rector »praedicti altaris sacordotio initiatus, eosdem »lïuctus libere et quiete et cum omni integri- »tate percipiat, cum onere unius Missao cele- » brandae in perpetuum Bingulis diebus Venerte » ad praedictiim altare Sancti .loannis Daptistae »in Ecclesia noBtra parochiali do llolthum. In » eu jiis rei testimonium » enz.; 2°. van een besluit van den Raad van Prefec-
tuur te Aken van 20 .Mei 4807, waarbij de eigendom der in de acte van stichting bedoelde goedoren aan de Kerkfabriek te lloltum opder- zolver reclames wordt toegekend, met last om de bedoolingen der stichters op te volgen; en 3°. van eeno decisie van den minister van
Finantiën van 17 Jan. 1812, houdende goedkeu- ring van voormeld besluit. De gedaagdesse wil de overgelegde afschriften
niet als bewijzen erkennen, op grond, dat de kracht van schriftelijk bowijs in do oorspronko- lijke acte is gelegen ; dat uit die afschriften niet blijkt, dat zij in eenig verband tot do ooinpron- keljjke stukken staan, en dat zij derhalve alle authenticiteit missen. De bedoelde bescheiden zijn afschriften van
afschriften, onder welke door den bisschop te Roermond is gesteld de verklaring, dat derzel- ver inhoud officieel te zjjner kennis is gekomen, zonder vermelding evenwel, hoe zulks is geschied. Al kon nu, wat ik zeer betwijfel, die bisschop-
pelijke verklaring geacht worden gelijk te staan met de vermelding « voor eensluidend afschrift,» dan nog zouden de overgelegde afschriften, mijns inziens, nimmer als bewijzen kunnen beschouwd worden, omdat do bisschop do bevoegde autori* teit niet is om zulko afschriften uit to geven. Nu beweert wel de pleiter voor den eisoher,
dat de biBBchop krachtons het decreet vun 30 Deo. 1809 «concernant los fabriqueB dea églises » (Rulletin des Lois n° 303, 5777, Dalloz, voce Culte, blz. 702), bevoegd zou zijn tot de door hem betreffende do bedoeldo stukken gedano verklaring; doch ik heb to vergeefs in net de- creet naar dio pretcnselijko bevoegdheid gezocht, en hob daarin niet alleen geeno enkele bepaling gevonden, waarop dio bevoegdheid zou zijn ge- grond, maar integendeel daarin gelezen de artt. 54—57, blijkens welko stukken als do overge- legde deel maken van het archief der kerkfa- brieken, hetgeen voorzeker voor do beweerdo bevoegdheid van don bisschop niet pleit. Wjj moeton dus dio afschriften, als alle nu-
thenticiteit missendo, tor zijde stollen en, bij mangel aan andoro bewijzen, do vordering als onbewezen on dus als ongegrond beschouwen. Evenwol zal ik, voor het geval de liogtbank
de overgolegdo bescheiden nis bowijs van des eisohers feitelijke poBJta mogt aannemen, ook uit dat standpunt do vordering beoordeelcn en nagaan of zij, gelijk do eischer beweert, moet toegowezon worden, dan wel of zij, zoo als do gcdaagdesBe volhoudt, voor zoodanige toewijzing niet vatbaar is, op grond, dat de toepasselijke wetgeving den eischer goen regt op de opbrengBt der bedoelde goederon, krachtens do fundatie toekent. |
|||||||
|
32 STICHTING.
|
|||||||
|
van 22 Fruetidor jaar XIII (Dalloz, 1. o., blz.
697), heeft zich, gelijk wederom blijkt uit het bovengenoemd besluit van den Raad van Pre- fectuur te Aken, de Kerkfabriek van Holtum tot dat collegie gewend om, krachtens dat de- creet, teruggave («restitution») der fundatie- goederen te bekomen, met i remboursement» van derzelver inkomsten, door den oud-titularis van het altaar van St. Johannes-liaptista te Holtum genoten sedert 7 Thermidor jaar XI, zijnde de dagteekening van het hierboven eerst- gemeld restitutie-besluit. De Raad van Préfectuur nam daarop in over-
weging, dat de gereclameerde goederen waren i dans Ie cas d\'ètro rendus a la fabrique d\'après »Ia loi du 28 Frimairo an XII et au tres lois y rcliitives. en besloot, dat de Kerkfabriek
• est maintenue dans la propriété des dits dix » bonniers, a charge aux marguilliers de suivre »les intentions des fondateurs. i Die handhaving in den eigendom is zeker bjj
vergissing in het besluit ingeslopen, want hand- liaving kon niet de gevolgtrekking zijn van de gedane vraag om restitutie, waarover beschikt werd, van de overweging, waarop de beschik- king werd gegrond, en van het insgelijks bij vergissing in het besluit als wet genoemd arrété van 28 (of 25) Frimairo jaar XII, hetwelk, oven als andere daarmede in verband staande wetto- lijke verordeningen, op handhaving in den eigen- dom geenszins doelt. Do copjjelijk overgelegde decisie van den mi-
nister van Finantiën van 17 Jan. 1812. hou- dende goedkeuring van gemeld besluit, bezigt dan ook do meer eigenaardige uitdrukking van «attribution a la fabrique do 1\'église succursale n de Holtum de dix bonniers de torre. • De goederen der oudo fundatie zijn alzoo in
eigendom aan de Kerkfabriek toegekend. Zij zijn dus, sedert zestig jaren, ingevolge wettelijke bepalingen en verklaring der bevoegde autoriteit, Kerkfabriek-goederen geworden; als zoodanig moeten wij zo thans nog erkennen, even als wij ook als in jure en facto vaststaande moeten aannemen dat diezelfde goederen, ingevolge het arrété van 20 Prairial jaar X, waren verbeurd vorklaard geworden. Welke nu is do beteekenis der woorden:
" sont rendus a leur dostination» en t seront «rendus ü leur première dostination» voorko- mende in do arrëtés van 7 Thermidor jaar XI en van 25 of 28 Frimairo jaar XII ? Wilde de Franscho Regering, toen zij die
arrêtés nam, do fundatiën herstellen volgens den voormaligen stand van zaken en alsof zij nimmer waren verbeurd verklaard geweest, of wilde die Regering slechts het voorname doel dier stichtingen, namelijk het doen van god* vruchtigo diensten, eerbiedigen, met afwijking van het daarbij bepaalde ten aanzien van de remuneratie der met die diensten belaste gees- teljjken.\' Wij hebben om die vraag te beantwoorden,
den besten uitlegger, dien men vinden kan: namelijk het gezag zelf, dat de restitutie* be- sluiton tot stand bragt. Dat gezag bepaalde bjj art. 1 van het decreet
van 22 Fruetidor jaar XIII, dat de indeboven* gemelde restitutie* besluiten bedoelde goederen |
|||||||
|
stuk, door den eischer zei ven overgelegd, dui-
delijk blijkt, dat het arrété van 20 l\'rairial jaar X in bet Roer-departement zoo weinig eene doode letter is geweest, dat het zijne wettelijke kracht heeft doen gelden zelfs op goederen, die, zoo als de onderwerpolijko, in het feitelijk bezit van het domein niet geweest waren. Het blijkt immers uit dat Stuk, dat de bo-
doelde fundatiegoederen niet geBcquestrocrd zijn geweest; dat zij verheeld waren geworden (i celés»); dat de titularis, die daarvan het genot had («ti- • tulaire du benefice»), de verklaring, bjj het arrété van 20 l\'rairial jaar X (art. 4) gevorderd, niet had gedaan, en dat dezo, ten govolge van dat arrété, de hoedanigheid van titularis had verloren; op welke gronden de Itaad van I \'refec- tuur over die goederen ten voordeele der Kerk- fabriek te Holtum beschikt, zooals wij later zullen zien. Daaruit volgt, mijns inziens, ondubbelzinnig,
dat door het arrété van l\'rairial het beneficium werd opgeheven, en dat de daaraan verbondene goederen, ofschoon niet in het feitelijk bezit van den Staat, als verbeurd verklaard werden beschouwd, met dat gevolg, dat de Raad van Prefectuur over derzelver eigendom kon be- schikken, welke beschikking later, en wel op 17 Jan. 1812, door den minister van Finantiën is goedgekeurd, gelijk blijkt uit het ook door den eischer overgelegd stuk. De toestand van het Roer-departement, door
het arrété van l\'rairial daargesteld, duurde niet lang, daar op 7 Thermidor jaar XI een arrété verscheen (te vinden in Huil. des lois n" 303, 303(5, en Dalloz, voce Culte, blz. OOG), hou- dende in art. 1: «les biens des fabriques non «aliénés, ainsi que les rentes, dont olies jouis- nsaient, et dont lc transfert na pas été fait, » sont rendus a leur dostination,» welko bcpa- ling, volgens een arrété van 25 of 28 Frimairo jaar XII (Dalloz, 1. c., blz. (5U6, Daniels, lland- buch der für die Künigliche l\'reussische Rhein- provinzen vorkiindigten Gesetzo u. s. w. aus der Zeit der Fremdhorrschaft, blz. 490, n» 279, en Recueil des actes de la préfeoture de la Roer, jaar XII, blz. 21G5, uitgestrekt werd op «les »différents biens, rentes et fondations chargés »de messt\'s anniversaires et services roligieux » faisant partie des re vernis des égliseB.» Door dit arrété, hetwelk verder ging dan dat
van Thermidor, werden aan do Kerkfabrieken toegekend al de kerkelijke goederen ad pios usus, en daaronder ook die, zoo als blijkens den stichtingsbrief do onderwerpolijko, waarvan do gecsteljjkcn, met de vervulling van gefundeerde kerkelijke diensten bolast, het genot hadden, on dio alzoo ten voordeele dier geestelijken een beneficium of i benefice simple » daarstelden. üfschoon de kerk het genot dier haar toobo-
hoorendo goederen niet had, werden derzelver opbrengsten toch als kerkelijke inkomsten bo- sohouwd, gelijk is beslist bjj een arrest van het Hof van cassatie van België van 4 Maftrt 1841 (Jurisprudence du XIX1"» siècle , 1841 , 1» partie, blz. 259, welke jurisprudentie, volgens eene op die bladzijde voorkomende nota, do gevestigde van dat Hof schijnt te zijn). Nadat deze restitutie-besluiten waren genomen
on aangevuld door het na te melden decreet |
|||||||
|
STICHTING. 33
|
||||||||||
|
en inkomsten «seront administrés et porrus par
»les administrateurs des dites fabriques...; ils • payeront aux rum, desservants ou vicaires,
uselon Ie reglement du diocese, les mossos, obits » et autres serviceB auxquels les diteg fondations • donnent lieu, oonformoment au titre.»
Deze bepaling, ofschoon eene afwjjking van
den Toormaligen toestand ten aanzien van de remuneratie der geestelijken, mijns inziens zeer duideljjk inhoudende, was nog niet voldoende om allen twijfel op te heflen: daarom wenden zich de «marguilliers» of kerkmeesters der hoofdkerk te Aken, hoofdplaats van hot Roer- departement en zetel van den bisschop, waar- onder Moltum toen ressorteerde, met eenige vra- gen dienaangaande tot den Keizer. Die vragen werden beantwoord bij een «avis
»du Conseil d\'Ktat» van 21 Frimaire jaar XIV (Dalloz, 1. o., blz. 698), waarover ik het vol- gende opgeteekend vind in hot voormeld arrest van het Belgische Mof van cassatie van 4 Maart 1841: «Considérant, quant ïl 1\'avis précité du » 21 Frimaire an XIV, place par 1\'approbation \')do 1\'Empereur sur la nu" me ligne et revêtu »de la mcme autorité qu\'un décret impérial, o que s\'il n\'i\'tuit devonu obligatoire par la con- «naissance réelle qui en a étó donnéo i\\ ceux ii qu"il concerne, il pourra au moins ötre consi- » dóré comme un document propre ïl faire con- «naitro exactement 1\'esprit dans lequel 1\'arrêté »du 28 Frimaire (an XII) n étó concu.» De Regtbank kan voorts over de kracht en
het gezag der adviezen van den Raad van State tijdens de regering van. Napoléon I vergelijken Dalloz, voce Conseil d\'Ktat, § 9 en 11 in fine. Uit gemeld advies blijkt ten duidelijkste: 1\'
dat het Gouvernement, bij de restitutie-besluiten, slechts de hoofdvoorwaarde, namelijk het doen van godvruchtige diensten, heeft willen herstel- len, en 2° dat de met die diensten belaste gees- teljjken niet, gelijk voorheen, de geheele in- komsten der fundatie mogen genieten, maar dat zjj, pel ijk bepaald wordt bij het decreet van 22 Fructidor jaar XIII, door de administrateurs der Kerkfabrieken, volgens het reglement van het bisdom, voor de door hen gedane diensten zullen betaald worden. Welke reden had de Franscho Regering om
de fundatiën slechts ten aanzien van het hoofd- doel te herstellen, en van derzelver bepalingen betrekkeljjk do belooning der geestelijkheid af te wjjken, met verwijzing te dien aanzion naar de bisschoppelijke reglementen? — Dit wordt ook in het avis du oonseil d\'Ktat opgegeven: men wilde alzoo voorkomen de herstelling van «les bénéfices simples, ce qui serait contraire ü »1\'esprit de la loi du 18 Germinal an X.» Duidelijker antwoorden dan in het advies wor-
den gegeven zijn ondenkbaar. Ik vind mij ge- drongen aan de Regtbank mede te deelen, wat Tielemans in zijn Répertoire, deel VII, voce «fondation , » blz. 382, over die antwoorden zegt: «Ces réponses n\'exigent pas de commen- •i tuiro. Elles résument tout 1\'esprit de la loi »avcc uno lucidité et uno précision quisatisfera xles moins clairvoyants; olies sont la confirma- ntion Ia plus explicite do ce que nous avons dit précédemmont, sur Ie droit de fondation »en genéral.» |
||||||||||
|
Het betoog, waarop Tielemans doelt, is te
vinden op het voormeld woord, tit. II, chap. lil, geot. 1, § 1, waarnaar ik ook zal verwijzen en alwaar uitvoerig wordt aangetoond, dat de wet van 12 Julij — 24 Aug. 1790 (art. 20) al de bénélices eoclésiastiqueg,» en dus ook de « bénéfices simples i of « curiaux • hoeft afge- schaft, en dat noch het concordaat, noch de wet van 18 Oerminal jaar X (Buil. des lois n° 172, 1344, Dalloz, 1. c, blz. 685, speciaal niet in art. 15 van do eorstgemelde en in art. 73 van de laatstgemelde dier verordeningen, de bedoelde « bénéfices • weder hebben ingevoerd. Ik zal daar slechts bijvoegen of liever herin-
neren, dat die « bénéfices,» ten gevolge van het voormeld art. 1 van hot arrêté van 20 Prai- rial jaar X, ook in de vier departementen van den linker-oever van den Rjjn zijn vervallen, zonder ooit aldaar te zijn hersteld. Welke zijn nu de gevolgen der op zulke au-
thontieke wijze geïnterpreteerde restitutie-beslui- ten \' Geene andero dan dat: 1° de «bénéfices » simples • afgeschaft zjjn goblovon; 2° de fun- datiën alleen ten aanzien der daarbij bepaalde godvruchtige diensten zjjn hersteld; 3° de Kerk- fabrieken den vollen eigendom hebben verkre- gen van de haar toegekende fundatie-goederen, die als zoodanig eigenlijk niet meer konden aangemerkt worden, en 4\'1 de ten gevolge dier fundatiën diensten praesterende geestelijken daar- ov\'er op geene andere dan de bij de regleraen- ten der bisdommen vastgestolde remuneratie aan- spraak kunnen maken. De Regtbank kan hierover vergelijken het
voor do gedaagdesse aangehaald werk van Carl de Syo, «dos die Kirchenfabriken betreffend De- cret von 30 Dec. 1809,» hl. 59. 65, 78 en volg. Ik zal imiiiiwelijks hierbij moeten voegen, dat
de voorwaarde: «e charge aux marguilliers de nsuivro les intentions des fondateurs,» bij de toekenning dezer goederen, luidens het besluit van den Raad van Prefectuur, aan do Kerkfa- briek opgelegd, in denzelfden zin moet uitgelegd worden als hierboven aan de woorden der re- stitutie-besluiten «rendus il leur destination» is gegeven. — De Raad van Prefectuur moet im- mers geacht worden do wettelijke verordeningen naar derzelver geest en gelijk zij door hetGou- vernement begrepen werden, te hebben toege- past; anders zou de goedkeuring van den mi- nister van Finantiën op het door dien Raad genomen besluit wel nimmer zijn verkregen. Men kan dus daaruit afleiden, dat de aan de
Kerkfabriek gedane toekenning van eigendom niet is verleond dan onder de bopalingen, die het Gouvernement bij soortgelijke toekenningen voorschreef, welko geene andere zjjn dan de in het decreet van 22 Fructidor jaar XIII en in het avis du conseil d\'Ktat van 21 Frimaire jaar XIV bedoelde. Tot verder betoog, dat do ondorworpeljjko
goederen als eigendom der Kerkfabriek moeten erkend worden, beroep ik mij op art. 36, n° 1 en 3, van het Keizerlijk decreet van 30 Deo. 1809, « concornant les fabriques des églises,» houdende bepaling, dat de inkomsten dier fa- brieken worden zamengesteld: < 1" du produit »des biens et rentes restituées aux fabriques, «des biens des confréries et génóralement de |
||||||||||
|
5 M*i
|
||||||||||
|
KERK. REOT.
|
||||||||||
|
34 STICHTING.
|
|||||||
|
moeten beschouwd worden; dat derhalve de ei-
scber op do opbrengst dier goederen, ter zake van door hem gedano kerkelijke diensten , geenerlei regt kan doen gelden , en dat do Kerkfabriek tot niets anders jegens hem ver- bonden zou kunnen zijn dan tot betaling der door hem gelezone Vrijdagsoho missen volgens het reglement van het liisdom. Luidons het voor den eischer gehouden plei-
dooi zou voor do thans onder het liisdom Koor- mond ressorterendo parochie Holtum, dio vroeger tot het liisdom Aken en later tot dut van Luik behoord heeft, nog steeds geldig zijn liet regie- ment voor het laatstgemcld liisdom, dd. 28 Nov. 1800, van hetwelk artikel of £ 8 luidt als volgt: « quant aux unniversaires, si leur fondation dé- »termine un honorairo excédant celui fixé sous \'i Ie titro cidessu», honoraires des messes (daarbij »vastgesteld op één frank) et que les revenus i de la dite fondation Boient Bullisants pour »1\'acquit du dit honoraire, les curés ou desser- » vants pourront en exiger Ie paiement.» Ik zal hierover het volgende opmerken:
1° Noch bij de dagvaarding, die den regts-
ingang daarstclt en waarnaar het goding beoor- deeld moet worden, noch bij do conclusiën wordt van zoodanig bisschoppelijk reglement, als waarop het pleidooi alleen doelt, gerept. Bij de dag- vaanling wordt de vordering kennelijk gegrond op de fundatie en de (ten gevolge van het door den minister van Finantiën goedgekeurd besluit van den Rand vnn Prefectuur te Aken) plaats gehad hebbende stelling der quaestieuse goode- ren in het bezit der Kerkfabriek mot last (Bteeds volgens do dagvaarding) om do opbrengst dier goederen aan den pastoor uit te keeren. Remu- neratio krachtens bisschoppelijk reglement stelt eon geheel ander fundnmentum peteudi daar, dat tot grond der vordering bij de dagvaarding niot wordt aangevoerd en dat dorhalve, als zijnde buiten het geding, aan de beoordeeling der Regtbank niet is onderworpen. Men vergelijke te dezen aanzien een arrest
van den Hoogen Raad van 20Jumj 18i5(Regtspr., dl. XXII, § 8). 2° Aangenomen dat het bedoeld reglement
een punt van ondorzook mag uitmaken, dat het nog in het bisdom Roermond vigeort en (wat ik zeer betwijfel) dat do quaestieuse wekeljjksche missen onder de anniversaires, waarvan het re- glomont gewaagt, zouden kunnen begrepen wor- den, zoodat de bisschop zou moeten geacht worden de bij do oude fundatiën vastgestolde remunoratio wodor te hebben ingevoerd, — zoo geloof ik, dat de ingeroepene reglements- bepaling do toewijzing der vordering nimmer zal kunnen ten gevolge hebben, dewijl op die bepaling in regten niet mag gelet worden, daar zij do bij de confisoatio en restitutie-verordcnin- gen afgesehafte en niet herstelde « bénétices sim- » pies i, in strijd met die verordeningen, kenne- lijk weder invoert en dus eeno strekking heeft, die het Fransch Gouvernement, dat die herstel- ling niet gedoogde, aan de bisschoppelijke re- glementen zeker niet zal hebben willen toe- kennen. Het i.s immers niot aannemelijk, dat de Fransehe
Regering, die, juist om de herstelling dier • bé- néfieea • te beletten, de remuneratie der gees-
|
|||||||
|
»ceux qui auraiont ótó affectés aux fabriques
»par nos divers déorets.» en «3" du produit i dos bions et rentes célés au domaine. dont »nous les avons au\'orisécs ou dont nous lesau- »toriserions a se m-ttre en possossion.» Onder de sub n" 1 van voormeld artikel be-
doelde decreten dio goederen aan de Kerkfa- brieken hobbon toegekend, bolioort ongetwijfeld dat van \'25 of \'28 Fri\'iiairo ja»r XII, krachtens welke de toekenning van den eigendom der quaostiouso goedoren aan do gedaagdosso hooft plaats gehad. Dit wordt zoo begrepen bij het boven annge*
haald arrest van het liolgisch Hof van oagsatio van i .Maart 1841, on door Dalloz, 1. c., § 537. Volgens het 1\'(" lid derhalve van art. 30 van
het decreet van 30 Doo. 1809 behooren do quaestieuse goedoron aan de gedaagdo Korkfa- briek. terwijl het 3* lid van dat artikil tot do- zelfdo uitkomst leidt, daar die goederen aan het domein zijn verhoold geworden (célés), ge- lijk blijkt uit het besluit van den Raad van Prefectuur van 20 Mei 1807. en do Kerkfabriek door het (louvernement is gemagtigd om dio goedoren in bezit te nemen, zooals volgt uit de decisie van den minister van Finantiën van 17 Jan. 181-2. üver de «bions et rentes célés i kan men
vergelijken Dalloz. 1. c., § 500, en Affre. traitó de 1\'administratiou temporolie dos paroisses. blz. 395 on volg. Daartegen kan niets afdoon het voor den eischer
aangehaald art. 20 van hetzelfde decreet van 30 Dec. 1809, luidende: «les murguilliors sont «chargés do veiller a ce que toutcs fomlations soient filèlement acquittées etexecutéjssuivant »l\'intcntion des fondateurs, sans que los «ommos » puissont êtro employees il d\'autros chargos. • Men kan immers niet aannemen, dat dit ar-
tikel aan do fundatie-diensten doendo goestelij- ken toruggooft, en dus aan de Kerkfabrieken ontneemt de inkomsten van voormaligo fundatie- goederen, dio art. 30, n\'" 1 en 3, als eigendom dier zedelijke ligchamun orkent, in ovcroonstom- ming met de rcstitutio-besluiton. Zoodanig volslagen strijd tusschen twee bepa-
lingcn van hetzelfde doercet kan, mijns inziens, niet denkbaar zijn, terwijl ook niet aangenomen mag worden, dat een decreet als dat van 1809, hetwelk louter van administratieven aard is, oen eigendom, bij wettoljjko verordeningen dui- delijk toegekend, u\'s het ware ter sluiks aan de Kerkfabrieken zou hebben ontnomen. Hoe moet dus art. \'20 uitgelegd worden .\'
Op geeno andero wijze dan\'de Syo opgeeft,
wanneer hij in zijn bovcnaangehaald werk dit artikel behandelt en doet uitkomon, dat daarin sleohts van niouwo fundatiën do rode kan zijn, van welke nieuwe fundatiën krachtons art. 15 van het concordaat en art. 73 dor wet van 18 üerminal jaar X tot stand gekomen, de inkom- sten niet kunnen vallen onder hot beroik van art. 30, n 1 on 3 (dat alleen op oude funda- tiën doelt) en dus zonder bezwaar door art. 20 gerogold worden. Indien mijne beschouwingen door de Regtbank
worden beaamd, zal daaruit volgen, dat do go- daagdesso als eigenaresse der quaestieuse vroe- gur fundatie-, thans Kerkfabrieksgoedereo zal |
|||||||
|
STICHTING. 35
|
|||||||
|
ielijken voor gedane fundatie-diensten, luidens
het decreet van 22 Fructidor jaar XIII, bij de bedoelde reglementen wilde geregeld bobben, aan do bisschoppen den weg tevens zou hobben geopend om de « bém\'fiees» door dio reglemon- ton weder in te voeren. Dit is te minder aan- ncmolijk, daar men alzoo do bisschoppen zou hobben toegelaten om te beschikken over de inkomsten van goederen, dio opgehouden had- den fundatie-goederen to zijn, en dio aan do Kerkfabrieken in vollen eigendom waren over- gegaan. Do Regtbank kan, als met mijne zienswijze
overeenstemmende, vergelijken een arrest van het Hof van Keulen, aangehaald door do Syo, op blz. 59 en 00. Op dio gronden heb ik de eer te concluderen
tot ontzegging der vordering, met veroordeeling van den eischer in do kosten. De Regtbank enz.
Gehoord de conclusiën van partjjon, bij slot-
som luidende: I. die van den eischer van den 21 Maart 1872:
het der Regtbank moge behagen bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, niettegenstaande ver-
zet of hoogcr beroep, do ged. to voroordeelen om, tegen quitantie, aan den eischer te voldoen de som /\'1002.35, onder aftrek van: 1" 5 pet. voor administratie.kosten, 2° 1 pet. voor het diocees, en met bepaling, dat de betaalde grond* belasting mede zal kunnen worden gekort, zjjndo do opbrengst van 10 bunders oude maat of 8 hectaren landerijen, gefundeerd voor do Vrij- dagscho II. misse, door den eischer gocolobreerd ovor do negon laatste maanden van 1809 en do gcheelo jaren 1870 en 1871, en do god. te ver- oordeelen in do kosten, met reserve van het overige; II. dio van de ged. van den II April 1872:
dat de Regtbank den eischer in zijno vorde- ring moge niet-ontvankclijk en ongegrond ver-
klaren, immers hem dezelvo ontzeggon, en hem moge verwijzen in do kosten van het geding: III. die van de ged. van den 10 Mei 1872:
zoo verklaart de ondorgeteekende procureur der god., zoowel op de reeds bijgobragto als op
de hiervoren ontwikkelde gronden, bjj do vroe- gcr genomen conclusio to volharden cum ox- pensis; IV. dio van don oisohorvnn den 19 Sept. 1872:
dat het der Regtbank moge behagen aan den eischer to verlcenen acto, dat hij de actis cau-
sae mankt do navolgende stukken: I \' eene missive aan den eerwaarden beer J. II. Smeets (eischer in deze) toegezonden door /.. Exe. den heer minister van Justitie dd. 23 Aug. 1872, 2\'1\' afdeeling, C, n° 104; 2° gezegelde en door den hoer secretaris-generaal van het Departe- ment van Justitie geauthentiseerdo afschriften: o van den door do Kerkfabriek van lloltum in dep jare 1817 ingezonden staat van goederen, behoorendo tot de fundatio eener wokolijksehe mis aan het St.-Jans-altaar in do kerk van Holtum; l> van de beslissingen van den Raad van préfecture van do Roer, gedagteekend 20 Mei 1807, en van den Franschen minister van Finantiën van den 17 Jan. 1812, waarvan voor- noemde Kerkfabriek, bij de inzending van den |
staat, sub n bedoeld, afschriften heeft overge-
legd; 3° gezegeldo en door den heer griffier dor Stoten van Limburg geauthentiseerde af- sehriften: <i van het Kon. besluit van den 23 Ürt. 1819, n° 82, waarbij voornoemde Kerkfa- briok in het bezit dier goederen is bevestigd, en van den staat der goederen, tot dat besluit behoorende, zooverre de Kerkfabriek van Holtum betreft, en 6 von cono acto, in minuut verleden voor den to Geleon residerenden notaris Russol den 11 Sept. 1872, behoorlijk geregistreerd, houdende gecollationncerde afschriften van drie acten uit het archief van de Kerkfabriek van Holtum; V. die van do ged. van den 19 Sept. 1872:
zoo verklaart de ondergeteekende procureur bjj do vroegere conclusiën to persisteren cum
exnensis; VI. die van den ged. van den 5 Oct. 1872:
zoo verklaart do ondorgeteekendo procureur bij de reeds genomen conclusiën to volharden
cum cxpcnBis; VII. die van den eischer van den 5 Oct. 1872:
het der Regtbank raogo behagen hem zijne vorige conclusiën too te wijzen cum expensis;
Gehoord de pleidooijen:
Overwegende, wat de daadzaken en de ge-
voerde procedure betreft, dat de eischer, daur- toe gemagtigd bij beschikking van den voor- zitter dezer Regtbank van den 15 Maart 1872, do gedaagde Kerkfabriek bjj cxploit van den deurwaarder van Kngelshovcn te Maastricht van den 18 dier maand ten fine zijner in het hoofd dezes onder I overgeschrovono conclusie hoeft godagvaard om op den 21 dierzolfde maand voor dozo Regtbank to verschijnen; dat op dien dag, bij vonnis dezer Regtbank, waarbij de uit- spraak over do kosten is voorbehouden, de zaak is verklaard to zijn spoed vereischend ; dat de oi- scher zijne vordering bjj de dagvaarding en zijno zoo evcngemclde conclusie daarop grondt: dat do ged.. zonder acht te geven op de rcglemen- taire bepalingen in gebreke blijft zelfs de wettig verschuldigde remuneratiën voor 11. diensten te voldoen aan den eischer, die onmagtig is, orde, regelmaat en naloving der verpligtingen van de Kerkfabriek van Holtum te verkrijgen; dat liij eischer, bij een cxploit van den 11 April 1871, behoorlijk geregistreerd, do gnd. voor deze Regt- bank hooft gedagvaard, ten lino van gezegde naloving. doch bjj vonnis van 18 Jan. 1872 dio dagvaarding heeft hooren nietig verklaren, waarbij de eischer zich heeft moeten noilerleggen, naar- dien hij geeno andcro elementen in toto ver- meende to mogen in het geding brengen dan de vooruitge8tclde; dat, in afwachting eener regeling, die noodwendig van hooger hand zal moeten volgen, do eischer is zonder inkomsten en zich derhalve genoodzaakt voelt, minstens een post van do hem toekomende gelden, zon- der benadeel ing van eenige andere regten, af- zondcrljjk to vorderen; dat door hem eischer sedert 1 April 1809 in functiën is getreden als pastoor en hjj heeft gelezen de gefundeerde Vrjjdagsche 11. mixso, waaraan verbonden is als remuneratie de opbrengst van 8 hectaren of 10 bunders oude maat landerijen, welke alleen in het bezit der ged. zijn gesteld onder de uit- drukkelijke verpligting om de opbrengst aan den |
||||||
|
STICHTING.
|
|||||||||
|
36
|
|||||||||
|
schreven op een zegelblad van 50 oents, aan
deszelfs einde bevattende de woorden: «De bo- venstaande inhoud van de twee betrekkelijke aften is ons officieel ter kennis gekomen, Roer- mond, don 6 Mei 1872. De bisschop van Roer- mond, J. A. Paredis,» bevattende boven deze verklaring onder letter A een afschrift, luidende woordelijk als volgt: «In nomino sanctan nt in- »dividuae Trinitatis, Ego Philippus Henrious »Bentinck de Wolfrath, sub paroohia de Hol- nthum, notum esse volo omnibus hoc soriptum »intuentibus, quod nos de assensu et voluntata «expressa Dominae Meohtildis uxoris nostrae »carissimae, ob salutem et remedium animarum nostrarum et nostrorum parentum et pure
xpropter Deum, Ecclesiae parochiali de Holthum i ad altare Sti. Joannis Daptistae contradedimus »et deportavimus decem buonaria sita in agris i de Holthum, de Susteren et Bugten, ut Rector i praedicti altaris sacerdotio initiatus, eosdem i fructus libere et quiete et oum omni integri- tute percipiat, oum onere unius Missae celo-
i brandae in perpetuum singulis diebus veneris »ad praedictum altare Sti. Joannis Baptistae in i Ecclesia Nostra parochiali de Holthum ; in »cujus rei testimonium Nos pro nobis et nomine »uxoris Nostrae praediotae sigillo tradimus si- «gellatus anno Domini MCCCCLVH, in vigilia i Beati Gregorii I\'apae et Dootoris. • Lambert Cupers,
» L. S. » Seoret. »In dorso erat notatum decem buonaria ter-
»rae ad altare Sti. Joannis Bapt. in Holthum » ü. L. S.» — en onder letter B afschrift van een afschrift van een arrOté van den prefect van het departement der Roer Tan den 30 Mei 1807, waarin is overgeschreven het voormeld arrêté van den Raad van prefectuur van dat departement van den 20 Mei van datzelfde jaar; het ander, bevattende onder letter C af- schrift van een afschrift van eene decisie van den minister van Finantiën van den 17 Jan. 1812, waaronder staan do woorden: «Deboven- i staande inhoud van deze acte is ons officieel i ter kennis gekomen. Roermond den 5 Mei 1872. »De bisschop van Itoormond, J. A. Paredis;» dat daarna door de god. tot staving harer in
het hoofd dezes onder III overgeschrevene con- clusio is aangovoerd: dat do kracht van een schriftelijk bewjjs in de oorspronkelijke acte is golegon; dat uit de afschriften, welke do eischer aun de gedaagdo Kerkfabriek van de door hem ingeroepen titels en bescheiden hoeft mcdege- deeld, niet blijkt, dat zij in eenig verband staan tot de oorspronkelijke stukken; dat die afsohrif- ten derhalvo alle authenticiteit, mitsdien alle wetteljjke kracht van bewijs missen, en de prac- ti/.ijns der gedaagde Kerkfabriek niet zijn ge- magtigd de juistheid van derzelver inhoud te erkennen; dat de ged. derhalve bij de reeds voorgedragen verwering blijft volharden; dat evenwel daarenboven, en al kon de Regtbank in weerwil van de tegenspraak der ged. de fei- teljjke posita des eischers voor bewezen houden, dan nog volgens de toepasselijke wetgeving voor den eischer uit de beweerde oude fundatie thans geen het minste regt zou kunnen geput worden op de opbrengsten der bedoelde goederen; dat, bij vonnis dezer Regtbank van den 99
|
|||||||||
|
eischer uit te keeren; dat de ged. daartoe wei-
gert over to gaan; dat die opbrengst bedraagt, zonder aftrek van lasten, over de negen laatste maanden van 1869 ƒ257.75 do twaalf maanden van 1870 - 372.30
en de twaalf maanden van 1871 - 372.30
Zamen /1002.35
dat hij eischer gereed is daarvan te laten
aftrekken 5 pet. voor de administratie-kosten,
1 pet. voor het diocees on de grondbelasting,
„ doch aanspraak heeft op oogenblikkelijke uitbe-
taling van het zuivere restant;
dat do eischer, bij procureurs-acte van don
9 April 1872, bij acte van voormelden deur-
waarder van Kngelshoven van dienzelfden dag aan de ged. beteekend, aan deze heeft doen aanzeggen, dat hij eischer zich beroept op de stukken van het archief, en dat hij als waar- heid stelt: dat de quaestieuse opbrengsten der 10 oudo bunders of 8 hectaren aan do gedaagde
Kerkfabriek uit do Bequostratio van do Eransche Republiek zijn teruggekomen krachtens een ar- reté du conseil de préfecture de la Hoer dd. 20 Mei 1807 , goedgekeurd bij ministerii:lo decisie dd. 17 Jan. 1812; aan dezelvo daarbij tevens heeft doen botoekenen afschrift van die twee bescheiden en heeft doen sommeren om derzel- ver inhoud, sauf schrijffouten conform aan het arohief te controlereu, met aanzegging, dat in casu bij gemis van erkentenis zal worden ge- concludeerd tot statering; dat in antwoord daarop de ged., bij procureurs-acte van den 11 April 1872, bij acte van voormelden deurwaar- dor van Engelshoven van dicnzelfden dag aan den eischer beteekend, aan dezen heeft doen aanzeggen, dat zij ged. in dat geding geene andere dan originele bewijsstukken of authen- tieke afschriften zal toelaten of erkennon; dat tot staving der daarna door do ged. ge-
nomene, in het hoofd dezes onder II ovorgesohre- vene, conclusie is aangevoerd: dat de vordering dos eischers voornamelijk steunt op de fundatie van eene Yrjjdagscho II. misse, waaraan te zjj- nen behoeve de opbrengst van 8 hectaren lan- derjjen zoude verbonden zijn ; dat de gedaagde Kerkfabriek die grondslagen van den ingesteldon eisch betwist; dat noch die fundatie zelvo noch haar aard door den ei-icher worden aangetoond en evenmin do goederen worden opgegeven, waarvan do opbrengsten worden govorderd; dat een en ander tot gegrondverklaring van de in- gestelde vordering wordt vereischt, en bij gemis daarvan die actio moot wordon ontzegd; dat de eischer steeds in gebreko blijft de bewijsstukken te produceren, welko hij verklaard hoeft voor- nemens te zijn aan de gedaagde Kerkfabriek mede te deelen, zoodat tot tijd en wjjle het verdere antwoord dor gedaagdo fabriek moet worden voorbehouden; dat op vordering des eischers hem bij vonnis
dezer Regtbank van den 12 April 1872, waarbij de uitspraak ovor de kosten is voorbehouden, statering van hot geding is verleend voor den tijd van vier weken; dat daarna door den eischer in het geding zijn gebragt en kopijeljjk aan de gedaagdo medegedeold twee stukken, beiden aan het hoofd dragende do woorden : « Extract uit het arohief van het bisdom,» het een go- I |
|||||||||
|
STICHTING.
|
37
|
||||||||
|
Junij 1872, waarbij de uitspraak over de kosten
ia voorbehouden, is bevolen, dat door den ei- soher zullen worden overgelegd 6f de oorspron- kehjke stukken zelve, waarvan hij zich bedient, f>f afschriften, daarvan gemaakt door tot de uitgifte daarvan bevoegde ambtenaren; dat daarop de eischer, bij procureurs-acte van den 7 Sept. 1872, bij acte van den meergemelden deurwaar- der van Engelshoven van dienzelfden dag aan de ged. heeft doen beteekenen afschrift van de navolgende stukken: 1° eene missive aan hem eischer, gezonden
door den minister van Justitie , van den 23 Aug. 1872; 2° gezegelde en door den secretaris-generaal
van net departement van Justitie geauthenti- seerde afsohriften: a van den door de Kerkfabriek van Holt hum
in het jaar 1817 ingezonden en 17 Dec. van dat jaar gedagteekenden staat van goederen, behoorende tot do fundatie eener wekelijksche mis aan het S\'. Jans-altaar in de kerk van Holtum; o van de voormelde decisie van den Raad
van Prefectuur van het departement van de Roer van den 20 Mei 1807 en van de voormelde decisie van den Franschen minister van Finan- tié\'n van den 17 Jan. 1812, waarvan de gedaagde Kerkfabriek, bij <!o inzending van den Staat, hiervoor sub a genoemd, afschriften had ovcr- gelegd, en 3° gezegelde en door den griffier der Staten
van Limburg geauthentiseerde afschriften : a van het Koninklijk besluit van den 23 Oct.
1819, n° 82, waarbij de gedaugde Kerkfabriek in het bezit der goederen is bevestigd, en b van den Staat der goederen, tot dat besluit
behoorende, voor zooverre de parochio-kerk van Holtum betreft; dat de eischer, bij procureurs- acte van den 18 Sept. 1872, bij acte van den meergemelden deurwaarder van Engelshoven van dienzelfden dag, aan de ged. heeft doen be- teekenen afsohrift van eene acte, in minuut verleden voor den te Geleon residerenden no- taris Russel, den 14 Sept. 1872, houdende ge- eollationneerde afschriften van drie noten uit het archief van de gedaagde Kerkfabriek, in welke notariële acte wordt gerelateerd, dat voor den voornoemden notaris en getuigen is ver- schonen de eischer; dat deze to kennen gnf, dat hij door hem notaris verlangde afschrift te doen nemen van eenige in het archief der Kerk- fabriek van Holtum berustende stukken; dat de eischer vervolgens hem notaris en getuigen ge- leid heeft in een benedenvertrek der pastorij te Holtum, uitzigt hebbende op den moestuin; dat in dat vertrek zich bevond eono kist van wit hout, die, naar des eischers opgaaf, de archieven der gedaagde Kerkfabriek bevatte; dat de eischer die kist opende, er eenige stukken uitnam, die aan hem notaris werden overhandigd; dat die stukken waren: A een giftbrief van Philippus Henrious Bentinok de Wolfrath, van MCCCCLVII, in orastino beati Gregorii papae et doctoris (1. s.) Lambert Kupere secret.; D een door den seore- taris-generaal der Prefectuur Körfgen afgegeven afschrift van voormeld arrêté van den pref et van het departement van de Roer van den 30 Mei 1807, waarin is overgeschreven het meergemeld arrêté van den Raad van Prefectuur van dat |
departement van den 20 Mei 1807, en C een
door den secretaris der Prefectuur Körfgen af- gegeven afschrift van voormelde decisie van den Franschen minister van Finantiën van den 7 Jan. 1812; dat die stukken waren van den inhoud, zoo als deze door hem notaris in die acte is vermeld; dat, nadat afschrift was ge- nomen en met de oorspronkelijke stukken ver- geleken , deze laatsten door hem notaris aan den eischer zijn teruggegeven en door dezen we- derom in de kist gelegd zijn; en eindelijk, dat al hetin die acte vermeldo mede in tegenwoordigheid der voorbedoelde getuigen heeft plaats gehad ; dat daarna door partijen zijn genomen hunne
in het hoofd dezeB onder IV, V, VI en Vil ver- molde oonclusiën, waarbij zij hebben doen gelden: do eischer: dat, ter voldoening aan het von-
nis dezer Regtbank van den •!\'.) Junij 1872, door den eischer zijn bijgebragt de stukken, in de procureurs-acten dd. 7 en 14 Sept. jl. vermeld; (lat, wat betreft het arrêté van don Raad van Prefectuur van Aken en de decisie van den Franschen minister van Finantiën, deze admini- stratieve acteu op geeno andere wijze te beko- men zijn dan uit handen van oenen wettigen depoBitaris van dezelve; dat immers door de Kerkfabriek van Holtum de erkentenis van deze acte, gezonden aan den Koning, is gedeponeerd in het archief van het departement van Justitie, en de secretaris-genoraal bevoegd is daarvan authentieke afschriften te geven; dat ook de in- houd van do stichtings-acte in margine van de belaste landerijen in den beteekenden staat sub n" 2, litt. a, door do Kerkfabriek is erkend, en daarvan een authentieke copio is gemaakt en door den voornoemden secretaris\'generaal is uitgegeven; dat, zoo het te betreuren is, dat een Kerkfabriek hot van zich kan verkrijgen acton, bij haar zelven berustende, niet te er- kennen, en te weigeren, zelfs na \'sregters be- vel, dezelve te produceren, desniettemin de eischer niet mogt zijn verstoken van zijn regt om bewijs van deze gemcenschappeljjko titels ter tafel te brengen; dat do notaris Russel heeft gemaakt eene copio collationnéo van de stukken, wier bijbrenging is bevolen, en do gedaagde Kerk- fabriek zich wel heeft gewacht bij hare con- clusiën de echtheid van dezelve in twijfel te trekken, daar zij zich alleen beroopt op eene informaliteit van kasT-opening, welke zij zioh zelve te wijten heeft; de ged.: dat zij voor alsnog geen belang heeft
hare bedenkingen togen de waarde der bij pro- cureurs-acte van don 7 Sept. 1872 beteekende afschriften te doeu gelden, vermits het hoofd- punt in geschil, do fundatie zelve, mot geen enkel dier producten wordt gestaafd; dat zij derhalve zioh te dien aanzien alle regten voor- behoudt ; dat het evenwel daarenboven opmerking ver-
dient , dat in den staat der goederen, behoo- rende bij het Kon. besluit van 23 Oct. 1819, en in dat besluit zelf, met geen enkel woord van eenigen last, op die goederen klevende, wordt gewaagd, en dat in die beide producten de goe- deren der beweerde fundatie met de overige eigendommen der kerk volkomen zijn geljjkge* steld; dat zij, bij gemis van het noodzakelijk bewijs der beweerde regten van den eischer, in |
||||||||
|
38 STICHTING.
|
|||||||
|
allen deole bij de roods genomen conclusie vol-
hardt: dat door do bjj procureurs-acte van den 18 Sept.
1872 betcekende, door den notaris Hussel to Gcleen op den 14 bovorens verlcdeno acte niet is voldaan aan bet vonnis van den\'20 Junij 1872; dat toch de waardo vnn cvengemelde acte ten aanzien van hare bewijskracht is gedefinieerd bjj art. 10u7 B. \\\\\\. en de eischer zich dus reeds uit dien hoofde tegen do gedaagde Kerkfabriek op die acte niet mag beroopen: dat overigens dio acte, zelfs indien de Kerkfabriek daarin als partij voorkwam, ten hoogste zou bewijzen wat daarin staat vermeld, mitsdien dat do eischer eenige Btukken of bladen papier heeft gonomon uit eene kist welke hij zeide het archief der Kerkfabriek to bevatten; on dat op dio bladen papier to lezen stond wat do notaris in zijno acte heeft overgenomen: dat evenwel tencersto, in weerwil van al het vertrouwen, dat do waar- dighcid vnn den eischer ook aan het gedangdo Iiestuur mag inboezemen, do wet zelve verbiedt to gelooven, dat do besproken aan den notaris vertoondo stukken dcolmakcn van het archief der kerk, of dat do kist waaruit zij genomen •werden, dat archief bovatte, art. 50, 54 en 57 van het Keizerljjk decreet van 1800; dat do notaris bij do opgemaakte acto dan ook in geenen deele constateert, dat do verklaring van den comparant dienaangaande geheel of gedeeltelijk conform do waarheid is: dat uit dien hoofde de waarde der originelen, waarvan afschriften zijn genomen, geenszins wordt erkend en tcregt wordt betwist, als berustende uitsluitend op de gezog- den van den eischer zelven; dat de gonomen afschriften dus geene andere of meerdere waardo hebben dan de mondelingo opgavon dos cisohors, en hetgeon de notaris als afschriften heeft op- genomen volkomen geljjk staat met de loutere verklaringen des eischers, waaruit de notaris don beweerden inhoud dor bij te brongen stuk- ken zou hebben opgenomen; dat alzoo de toe- passing van den regel, dat do kracht van een schriftelijk bewijs in do oorspronkelijke acto is gelegon, allo waarde hoegenaamd aan het bc- sproken product des eischers ontneemt; dat in de tweede plaats, zoo mon wil aannomon, dat do quaestieuse kist workeljjk hot archief der Kerkfabriek bevat, dan nog in geenen deele blijkt, dat ook do stukken, waarvan do notaris afschriften heeft genomen, doelmaken van dat archief; dat toch de waarborgen, welke de wet bij artt. 50 en 57 van het decreet op do Kork- fabricken voor do bewaarplaatsen voor zoodanig archiof heeft voorgeschreven, door den eischer zelven zijn geschonden . en deze derhalvo hot bestaan van diezelfde waarborgen geenszins te zijnen voordoelo mag inroepen; dat overigons de acte van den notaris Russel zolvo bewijst, dat de eischer met hetzelfde gemak stukken in het zoogenaamd archief heeft gelegd, nis waar- mede hij dezelve daaruit had genomen; dat ten slotte het gedaagde Kerkbestuur zeer goed weet, dat zich in hot archief geen origineel, noch zelfs een authentiek afschrift der quacs- tieuse fundatie bovindt, en daarom bepaald wordt ontkend, dat de notaris Russel de bjjgebragte afschriften heeft genomen van een stuk, dat in regten eenige waarde heeft; dat de eischer al- |
|||||||
|
zoo niet heeft voldaan aan het voormelde bevel
dezer Regtbank en de fundatio niet is bewezen; dat overigens uit do andore bjjgebragte stukken blijkt, dat de opbrengsten der goederen van 8\'. Jans-aitaar niet Han den pastoor van lioltum, maar aan de Kerkfabriek toekomen; Wat hot regt betreft: O. met betrokking tot de bewijskracht der
na het vonnis van den 20 Junij 1872 bjj do procureurs acto van den 7 Sept. 1872 aan do ged. boteokendo stukken. dat het in dio pro- oureurs-acte onder 1* vermeld stuk is de oor- sproukelijke brief van don minister van Justitie aan den eischer van den 23 Aug. 1872; O., dat het in die procureurs-acte onder 2"
bij A vermeld stuk is het door den secretaris genoraal bij het Departement van Justitie voor eensluidend geteekend afschrift van cenon, blij- kens voormelden brief van den minister vanJus- titio, zich in do archieven der ! voormalige directie voor de zaken van do Roomsch-Katho- Iijke Eeredienst bovindenden staat, getiteld: i Staat aanduidende de goederen van hot Kerk- »fabriek van do gemeente (parochie succursale) "d\'llolthum, • opgemaakt op den 17 Dec. 1817 door de gedaagde Kerkfabriek zelve, alzoo het afschrift van een oorspronkelijk stuk, afkomstig van do ged.; O., dat do in die procureurs-acte onder 2\' bij
B vermelde stukkon zijn door dienzelfden se- cretaris-gencraal voor eensluidend getcekende afschriften van, blijkens voormelden brief van den minister van Justitie, zich mede in de ar- chiovon dor voormalige directie voor de zaken van do Roomsch-Katholijke Eeredienst bevin- dende, door do gedaagde Kerkfabriek zclvo bij do inzending van voormelden Staat overgelegde afschriften van meergemeld arrêtó van den Raad van Préfecturo van het departement van de Roer van den 20 Mei 1807 on decisie van den Franschen minister van Finanticn van den 17 Jan. 1812, alzoo afschriften van afschriften; dat do omstandigheid ochtor, dat die in de ar- chioven der voormaligo directie voor do zaken van do Roomsch-Katholijke Eeredienst zich be- vindende afschriften waarvan de betcekende door don voormelden Secretaris-generaal zijn gono- men, zijn afschriften door do gedaagde Kerk- fabriok zelve gemaakt, deze afschriften doet wor- don schriftelijke bekentenissen dierzelfdo fabriek van het bestaan der oorspronkelijko on van de overeenkomst dier afschriften met dio oorspron- kelijko; dut die door do gedaagdo Kerkfabriek gemaakto afschriften, nis schriftelijke bekente- nissen, zijn oorspronkelijke stukken, en de duur- van door den Secretaris-generaal afgegovene afschriften doen zijn afschriften van oorspron- kelijko stukken; ".. dnt, bij Kon. besluit van don 29 Oct.
1870, houdende intrekking dor Kon. besluiten van 20 Juljj 1868 (Sb. n<" 115 en 116), en na- dere regeling van do wijze van behandeling der zaken betreffende de onderscheidene eeredien- sten (Sb. n° 173), do uitvoering en toepassing van de bepalingen van het CJ< hoofdstuk der Grondwet (met uitzondering van art. 168) en die van de wet van 10 Sept. 1853 (Sb. n° 102), benevens van de bepalingen van artt. 947 en 1717 B. W. ten aanzien van kerken, godsdienstige |
|||||||
|
STICHTING.
|
39
|
||||||||
|
estichtcn en kerkelijke instellingen van welda-
igheid, worden opgedragen aan den minister van Justitie; dat een Secretaris-generaal van een ministerieel departement bevoegd isom afschrir- ten to maken van in liet archief van het depar- tement zieh bevindende stukken, en dat mits- dien de in de procureurs-acte van den 7 Sept. 1872, onder 2" bij a en b, vermelde stukken zijn afschriften, gemaakt door cenen bevoegden ambtenaar; O., dat, blijkens meergemeld, bij die procu-
reurs-acte onder 2\' bij b boteekend arrêté van den Raad van Préfectuur van den 20 Mei 1807: 1\' de gedaagde Kerkfabriek bij don Raad
heeft teruggevorderd 10 bunders bouwland, ge- legen onder de gemeenten Susteren, Iluchten en Holtum , die gesticht en gelaten waren aan het altaar van S\'. Jan Baptist in het kerkambt (officie) van Holtum voor eeno wekeljjksche, al- daar des Vrijdags te bedienen mis: dat zij daar- bij hebben verklaard, dat die gronden niet wa- ren onder sequestratie van het domein, maar dat do heer Broekhoven do registers en titels der stichting heeft, en dat de pastoor van Hol- tum at testeert, dat hjj de gezegdo mis bij op- dragt van den beneficier Broekhoven heeft be- diend; 2" de ged. bij eene herhaalde terugvordering dier gronden, tot de dotatie van gezegd altaar dienende, hebben overgelegd onder anderen: a kopij der oorspronkelijke fundatie der voormelde 10 bunders, gelogen in do velden van Holtum, Susteren en Buchten, gedaan door l\'hilippo Honry Bentinck do Wolfrath, van hot jaar 1457, daags vóór S\'. Gregorius-dag; b kopjj van een register van 1722, houdende specificatie der vaste goederen (biens fonds), toebehoorendo aan het altaar van 5*. Jan Baptist, to Holtum; en e een extract uit de kadasters der gemeenten Holtum, Susteren en Buchten, waarin die vaste goederen worden gespecificeerd onderde rubriek: « L\'autel de S\'. Jean i\\ Holthum;» 3\' de Raad van Préfectuur van oordeel isgo-
weest, dat do voormeldo kopjjen van do oor- spronkelijke fundatio van 1457 en van hot re- gister van 1722 oen voldoend karakter van authenticiteit bezaten : 4\' do hiervoor gemelde stichting in dat arrêté
bij herhaling een benefice, eene fundatie en eeno fundatie voor het altaar van 8*. Jnn Baptist van do kerk van Holtum wordt genoemd; 5* de hier- voor reeds vermelde en door de ged. bij hunne destjjds gedano terugvordering als beneficier der toruggovorderdo goederen guqualificoerdo hoor Broekhoven herhaaldelijk in dat arrêté wordt genoemd «ancien titulairo du susdit autel, titu- >laire du dit benefice» en «ancien beneficier;» 6* diezelfde heer van Broekhoven, ten gevolgo
van do door het arrêté van den 20 Prairialjaar X, waarbij onder anderen in het departement van de Roer, van welk departement alstoen Holtum deel maakte, de geesteljjko goederen zijn vorbeurd verklaard en met het staatsdomein vereenigd, zijne qualiteit van titularis had ver* loren en tot teruggaaf dor sedert onwettig ge- noten vruchten gehouden was; 7* de Raad van Préfectuur van oordeel isge-
weest, dat de teruggevorderde goederen in het geval waren van naar de wet van den 28 Fri- maire jaar XII en andere daartoe betrekkelijke |
|||||||||
|
wetten to moeten teruggegeven worden aan de
nu ged., toen die goederen terugvorderende korkfabriek; 8" dio Baud van Préfectuur de succursale kerk
van Holtum heeft gemainteneerd in den eigen- dom der teruggevorderde tien bunders, onder gchoudenhoid om de intentiën van den fondateur na to leven; O., dat dit arrêté van den Raad van Préfec-
tuur is goedgekeurd door do bij voormelde pro- cureursacto van 7 Sopt. 1872 beteekende daarbij modo ondor 2° bjj b vermelde decisie van den Franschen minister van Finantiën van don 17 Jan. 1812; O., dat de ged. zelve in don bij procureurs-
acte van 7 Sept. 1872 beteekenden daarbjj on- der 2° bjj a vermelden en 17 Dec. 1817 gedag- teekenden staat specifiek vermelde 14 perceelen akkerland ter gezamenlijke grootte van 8 hec- taren, 01 aren, 35 centiaren, waarvan 2 gele- gen onder Susteren, 3 onder Holtum en 9 on- der Buchten, en naast dio vermelding door haar in do kolom van aanmerkingen is gesteld het volgende: « De hiertegen staande landerijen zijn geweest
»bénéficio-goederen van S1. Jans Autaar dezer «kerke, in de door het kerkelijk bestuur reclai* i meert en de acn deise kerk accordeert par un »arrêté do conseil de préfecture en date du 20 »Mai 1807 et approuvé par lo ministrede finance »en dato du 17 Janvier 1812 pour uno messe » hebdomadaire;» O., dat door dit oen en ander het bewijs is
geleverd, dat in 1457 door Philip Hendrik Ben- tinck van Wolfrath in do kerk van Holtum ten behoeve vun het altaar van St. Jan Baptist is gesticht eeno fundatio tot het wekelijks op Vrij- dag bedienen eener mis ; dat hij daarvoor aan het altaar heeft gegeven 10 bunders bouwland, gelegen onder Susteron, Buchten en Holtum, en zulks met het doel en den wil,.dat al de opbrengsten dier landerijen als een benoficium zouden genoten worden door den dat altaar be- dienenden gcesteljjke, en dat do door hom aan dat altaar gogevcno bouwlanden zijn do 14per- ceelcn akkerland, gelegen onder Susteren, Hol- tuin en Buchten, opgenoemd in voormelden op 17 Dec. 1817 gedagtcokenden en door do ge- daagde Kerkfabriek opgemaakten staat; O., dat dat beneficium is opgeheven, en de
daaraan verbondono goedoren met het staatsdo- mein zijn vereenigd bjj voormeld arrêté van den 20 Pruirial jaar X; O., dat de bij datzolfdo arrêté met het staats-
domein voroenigdo goederen der Kerkfabrieken bij arrêté van 7 \'I\'hormidor jaar XI zijn terug- gegeven aan hunne bestemming, en dat bij ar- rêté van den 28 Frimaire jaar XII is verklaard, dat onder de bepaling van dat van 7 Thermi- dor ook zjjn begrepen de fundatiën, waaraan kerkelijke diensten verbonden waren, en dat deze als zoodanig aan hunne eerste bestemming zouden worden teruggegeven; ()., dat bjj decreet van den 22 Fructidorjaar
XIII is bepaald, dat de door do voormelde ar- rêtég van 7 Thermidor jaar XI en 28 Frimaire jaar XII aan de Kerkfabrieken teruggegevene goederen en inkomsten, onverschillig of zij al of niet met fundatiën bezwaard waren, zouden |
|||||||||
|
STICHTING.
|
|||||||||||
|
40
|
|||||||||||
|
gestichte Vnjdagsohe mis; dat door de ged.
evenzoo ook niet is betwist, dat de opbrengst der aan die fundatie verbonden goederen ia ge- weest, zoo als deze wordt opgegeven bij de dag- vaarding en de in het hoofd dezes onder 1° ver- melde conclusio van den eischer; O., dat alzoo de vordering is gegrond en be-
hoort toegewezen te worden, met uitzondering van do uitvoerbaar-verklaring bij voorraad, daar voor do in voorgaande overweging vervatte pun- ten geen bewijs bjj geschrift of voorafgaande vcroordeeling is bijgebragt; O., dat do ged. behoort te worden voroor-
deeld in de kosten met uitzondering evenwel van die, welke het gevolg zijn van het door don oischer bjjbrengen van geen bewijs opleveren- de bescheiden en van het laat bijbrengen van zijne bewjjsstukken; dat die kosten zijn die, ge- vallen op en sedert do procureurs-acte van den 9 April 1872 tot en inbegrepen die, gevallen op het vonnis van den 29 Junjj daaropvolgende en deszelfs uitspraak, alsmede die, gevallen op de acte van den notaris Hussel van den 14 Sopt. 1872 en de procureurs-acte van den 18 dier maand, en dat do eischer in die kosten behoort te worden veroordeeld; Regt doende enz.
Gocfe acte waarvan acto is gevraagd;
Veroordeelt de gedaagde Kerkfabriek om aan
den eischer te betalen de som van f 1002.35, onder aftrek van 5 pet. voor administratie-kosten, van 1 pet. voor het Diocees, en zulks met bo- paling, dat mede zal kunnen worden gekort de betaalde grondbelasting; Ontzegt den eischer zijne vordering tot uit-
voerbaar-verklaring van dit vonnis bjj voorraad; Verwijst de gedaagde Kerkfabriek in de kos-
ten van het geding, met uitzondering van die op en sedert de procurours-acte van den 9 April 1872 tot on inbegrepen die, gevallen op net vonnis van den 29 .lunij daaropvolgende en <les- zclfs uitspraak, alsmede die gevallen op de acto van den notaris Russel van den 14Septem- bor 1872 en de procureurs-acte van den 18 dier maand, en verwijst den eischer in die uitge- zonderdo kosten. \' , (Gepleit voor den eischer Mr. Eom. van Win-
TKit.-iiovKN en Mr. M. Swart, voor de gedaagde Kerkfabriek Mr. Ij q. van Oppen en Mr. L. van Oppen). |
|||||||||||
|
worden geadministreerd en ontvangen door de
administrateurs dier fabrieken, en dat deze aan de pastoors, desscrvanten en vicarissen volgens het reglement van het Diocees zouden betalen do missen, lijkdicnston en andere kerkelijke diensten., waartoe dio fundatiën volgens haren titel aanleiding gaven, en dat daarin geene ver- andering is gobragt door het decreet op de Kerkfabrieken van den 30 Deo. 1800; O., dat bij meergemeld arrêté van den Raad
van Prefectuur van 90 Mei 1807 de aan de voormelde fundatie verbonden goederen zijn te- ruggegeven, niet echter als beneficium nan den § astoor, maar als kerkegoed aan do ged., on-
er gehoudenheid om\' do intentiën van den fun- dateur na te leven; dat die teruggave is bevestigd door de meergemelde decisio van den P\'ranschen minister van Finantiën van den 17 Jan. 1812, en dat do ged. bij het bij meergemelde procu- reurs-acte van den 7 Sept. 187*2 beteekend on daarin onder 3° bij a vermeld, ten gevolge van dat van den 19 Aug. 1817 (Sb. n° *9) genomen Kon. besluit van den 23 Oct. 1819, in verband met den in dat besluit vermelden en bij laatst- gemelde procureurs-acte mede beteekenden, daar- ïn mede onder 3" vermelden staat, finaal is bevestigd in het bezit van diezelfde goederen ; ()., dat in de zoo even gemelde bepaling van
het decreet van den 22 Fructidor jaar XIII volgt, dat de geestelijke, die de aan eene fun- datie verbondene kerkelijke diensten volbrengt, door dat volbrengen dier diensten alleen niet reeds geregtigd is tot do aan de fundatie ver- bonden inkomsten, maar dat, om hem daarop voor het geheel of voor een gedeelte te doen boregtigd worden, wordt vereisoht een diocesaan reglement gelijk dit ook wordt erkend in een advies van den FrRnschen Staatsraad van den \'-\'/ai Frimaire jaar XIV; O. nu, dat zulk diocesaan reglement voor het
bisdom Roermond, waartoe parochie Iloltum be- hoort. aanwezig is in caputXX van de in druk bestaande Acta et Statuta Synodi Dioecesanae Ruraemundensis van don 19 Sept. 18C7, en dat daarbij het vol bedrag der fundatiën aan den paBtoor wordt toegekend; (1) O., dat door de ged. niet is betwist, dat de
eischer sedert den 1 April 1H<>9 in functie is getreden als pastoor der kerk te Iloltum, on heeft gelezen de bij meerbedoelde fundatie van Philip Hendrik Bentinck van Wolfrath in 1457 |
|||||||||||
|
(1) Het aangehaalde Caput XX heeft tot opschrift: «Do sacroBanctac Missae sacriflcio » en luidt, na eenige voor-
schriften van zuiver litnrginlon aard, als volgt: Do honorario Mnumriiin, ijuae a Sacellanis et Asslstentihus eelehiari solunt, servabitur, ilonec alitcr statuatur,
praxis auctorilate ecclesiaslica vel legitima consuetudino introilucta. Caveat quisque BC ultra taxam tegitime inductam, cum laesione justitine ctiam conimutativae, plus exigat, neque
ex fraudulenla quailnm liheralitati?, minori accepto stipefKllo, missas eclebrandi onus in se suscipiat. Dum offeruntur eleëinosynnc uianuales pro cclchrnndis missis, quihus, ad intentionem dantls, intra modicum
tempus satisllcri nequit, otrerctitem ca do re ndinoiierl volumus; siquiilrm ox dsereto S. C. C. ca tantum lego ac- ccplari possunt, «si tnmen tribuens elciniosvnaiii pro aliaruiu inissarum celcbratione, id sciat et consentiat, ut » illae tune demum celebrentur cum suscontis óncribus salisfnctum fuerit. > Cupientcs, quantum in Nobisest, fundationum accuratac ndimnlelioni prospicere, neifwando pia fldelium vota
frnudentur, districte prohibemus ne pecuuiae vel nlia DODO moliilin quac pro Missls in perpetuum aut Inngum tempus celebrandis offoruntur, in usiiin ecclesiae vel presbyterii aut in alium pium usum , fundalionis flni con- trunuin prqpria auctorilate impendantur. Ne vero ex erronea piae dispositionis inscriptinne aliquod oriatur detri- mentum, piorum lecatorum instrumenta ita conscribantur. ut bona non Parocho vel alteri sacerdoti attribuantur sed Parochiali scu loei ecclesiae. Piae dispositiones, quae Parocho legatae fiicrunt, inteiligi debent non personae sed qualitati relictae. 1\'iii Pastor, de jure, propria bonorum pnstoralium administrationo non gaudet, haec ecclesiae fabricae tribuitur,
ita tarnen ut reditus Pastori jure competentes, vel stipendia a fundatonbus asstgnata aut a Nobis constituta ipst solvi debeant. Fundationum pecuniae et pretium bonorum mobilium adhibeantur ut bona immohilia fructifcra vel census hy-
potheca assecurati «cquirantur. Quod »i fleri nequeat, cetq. -" Ruraemundae, typis Wclsrhianis p. 76 et 76. |
|||||||||||
|
41
|
|||||||||
|
STICHTING.
|
|||||||||
|
van den staat van goederen, ter uitvoering van
hot Kon besluit van 19 Aug. 1817, vastgesteld bij besluit van 23 Oct. 1819, als teruggegeven aan de Kerkfabriek van Holtum. zonder eenigen last hoegenaamd ; en conoludeert, dat het Hof aan het appellorond Bestuur zijne reeds geno- mene conclusiën mogo toowijzen, eutn expensis; die van den geapp., genomen ter teregtzitting
van den 17 Maart 1873: zoo verklaart de on- dergeteekendo procureur van den geapp. te persisteren hij zijne reeds genomene conclusiën, cnm e.cpensis; Gehoord de gohoudene pleidooijen;
Gehoord hut Openb. Min., bij monde van den
proc.-gon., concluderende: dat hot den Hove bohage, aan den oorspronkeljjken eisoher, thans geapp., het bowijs op te loggen, dat de hier- hoven aangehaalde, door hom ingeroepen en door den eersten regter toegepaste verordenin- gen, namelijk het decreet van 22 Fruotidor jaar XIII, benovens hot advies van den Franschen Staatsraad, godagteokend 2 en 21 of 22 Frimaire jaar XIV, kracht van wet hebben; kosten voor- beliouden ; Mot opzigt tot de .daadzaken :
Overnemende de daartoe betrekkelijke over-
wegingen van den oersten regter; on vorder Overwegende, dat do Arrond.-Regtbank te
Maastricht bij vonnis van don 14 Nov. 1872 acte heeft gegeven, waarvan ncto was gevraagd; de gedaagde Kerkfabriek hoeft veroordeeld om aan den eischer te betalen do som van ƒ1002.35, onder aftrok van 5 pet. voor administratiekosten, van 1 pet. voor het diocees, on zulks met be- paling, dat mode zal kunnen worden gekort de betaaldo grondbelasting; aan den eisoher heeft ontzegd zijno vordoring tot uitvoerbaar- verklaring bij voorraad van dat vonnis; de ge- daagde Kerkfabriek heeft verwezen in de kosten van het geding, met uitzondering van die, op on sedert do procureurs-acto van don 9 April 1872 tot en inbegrepen die, gevallen op net vonnis, den 29 .lunjj daaropvolgendo uitgespro- ken, alsmedo die, gevallen op do acte van don notaris Russel van den 14 Sept. 1872 en do procureurs acte van den 18 dier maand, en don eisoher in do voormelde uitgezonderde kosten hooft verwezen; dat do gedaagde Kerkfabriek zich tegen dit
vonnis in hooger beroep heeft voorzien, en daarna door partijen zijn genomen do aan hot hoofd dezes overgeschreven conclusiën; O., dat do appellante bij do inleidende dag-
vaarding door den geapp. voor de Arrond.- Regtbank to Maastricht is opgeroepen, ten einde zich te hooren vereordeelen om, tegen quitantie, aan don eisoher te voldoen do somma van /\' 1002.35, onder don in ovengemeld vonnis aangewezen af- trek, zijnde do govorderdo som do opbrengst van 10\' bunders oudo maat of 8 hectaren lan- derijon, gefundeerd voor do Vrijdagscho misse, door den oischer gecelebreerd, over de nogon laatste maanden van 1809 en do geheele jaren 1870 en 1871, met veroordoeling van do ged. in de kosten; dat do appellante bij haro in hooger beroep
genomeno conolusiën goene bozwaron heeft in- gebragt tegen do beslissing van den eersten regter aangaande het bestaan der in het vonnis 0
|
|||||||||
|
In strijd met het voorafgaand vonnis en de
daartoe betrekkelijke conelusio hoeft het Prov. Goregtshof in Limburg, op het hooger beroep van do gedaagde kerkfabriek, gewezen het na- volgende urrest: Zitting van den 30 Jan ij 1873.
Voorzitter, Mr. R. .1. K. Capitaine.
Jlij het vaststellen in het decreet van 22 Fructi\'
dor XIII van algenieene regels betreffende ile administratie van alle de met kerkelijke diensten belaste goederen , bij\' de vroegere arrités van 7 Thermidor XI en 25 Frimaire XII aan de Kerkfabrieken teruggegeven , is het de bedoeling van den wetgever geweest , dat, wanneer alle of een bepaald aange* wezen gedeelte, der inkomsten van gefun- deerde goeilcren of renten , volgens den stichtingsbrie f, moeten dienen tot liet leien van bepaalde missen, dan ook alle inkom- sten of lot bepaald gedeelte derzelve, over- eenkomstig ilen wil van den stichter (con- formément au titre), moeten uitgekeerd worden aan den geestelijke, die de missen :al gelezen hebben; en. dat , wanneer het geldt goederen, of renten , aan cene kerk gegeven , onder de voorwaarde, dat nïissen zullen gelezen worden, zonder dat dn daar- voor te betalen som in den stichtingsbrief bepaald zij, alsdan liet bedrag der voor het lezen dier missen uit te keeren som door het diocesaan reglement zoude bepaald ivor- den, en naar dat reglement (spion lo rè- glement du diocese) aan den geestelijke , door wien die missen gelezen zijn , betaald worden. Het Hof enz.,
Gehoord de conclusiën der partijen, bij slot-
Boni luidende: die der appellante, genomen tor teregtzitting
van den 24 Febr. 1873: dat het Mof mogo vor- nietigen het vonnis, door do Arrond.-Regtbank to Maastricht tusschen partjjen gewezen den 14 Nov. 1872, voor zooverre daarvan is geappelleerd; en, doende wat do eerste regters hadden be- hooren to doen, den eischer on gcapp. in zijne vordering mogo verklaren niet-ontvankeljjk en ongegrond, in allen gevalle hem dezelve ont- zoggtn, mot verwijzing van den geapp. in de kosten, zoowel van eerste instantio (voor zoo- verre dezo niet reeds ton zijnen laste zijn ge- stold) als van hooger beroep ; die van den geapp., genomen ter torogtzitting
van den 3 Maart 1873: dat het den llovo mogo behagen, met vernietiging van het appel, te bevestigen hot vonnis, tusschen partjjen op den 14 Nov. 1872 door do Arrond.-Rcgtbank to Maas- tricht gewezen, en te bevelen, dat hetzelve naar vorm on inhoud zal worden ten uitvoer gelegd, met vcroordeeling van do appellante in do kos- ten van het hooger beroep; die dor appellante . genomen ter toregtzitting
van den 10 Maart 1873 : zoo verklaart do on- dergeteekondo procureur der eisohende Korkfa- briek de ac.tis causae temaken: 1°eenorekening, door den ontvangor der Kerkfabriek van Holtum afgelegd en door den Kerkeraad onderteekond den 25 Febr. 1823; 2° een authentiek afschrift KERK. REDT.
|
|||||||||
|
42 .
|
STICHTING.
|
|||||||||
|
ii quo overgeschrevene fundatie, waarbij in 1457
door Philippus Ilcnricus Bentinck de Wolfrath aan de pnrochialo kerk van Iloltum zijn ver- maakt 10 bunders of 8 hectaren landerijen, on- der beding, dut de gchcelo opbrengst derzelve zoudo uitgekeerd worden aan den rector van het St. .Iiiiis-ultiiur, in do kerk van Iloltum, ge- meente liorn, met last allo Vrijdagen eeno mis te lezen aan ovcngemeld altaar; dat do gemoente liorn, waaronder do kerk
van Iloltum behoort, in 1807 heeft deelgemaakt van het departement van do Roer; dat de Kerk- fabriek der parochiale kerk van Iloltum, go- meentc liorn, bij bosluit van den Raad van prefectuur van het departement van do Roer van den 30 Mei 1807 , goedgokeurd door den Fransehen miuister van Finantiën den 7 Jan. 1812, in het bezit van evengemeldo goederen is bevestigd, onder verpligting den wil van den stichter na te komen; en dat do geapp. gcdu- rende do negen laatsto maanden van 180\'J en gedurende do jaren 1870 en 1871 allo Yrjjdagen van het jaar aan het S\' Jans-altaar in du kerk van Iloltum, gemeente liorn, de mis heeft gelezen; dat do appellante heeft toegegeven, dat zij
wel verpligt is de Vrjjdagscho mis, door den geapp. gelezen, te betalen volgens het diocesaan reglement, maar dezo geeno regten kan doen |
gelden op do opbrengsten van de aangeduide
onroerende goederen; en, daar de geapp. bij zijne inleidendo dagvaarding heeft gevorderd niet de betaling der door hem gelezene wcke- lijksclio Vrjjdagscho mis, maar do opbrengst dor ten deze bedoelde onrocrendo goederen , dezo oisch hem niet kan toegowezen worden, en do appellante dezo huro beworiug hoeft gegrond op een decreet van den 22 Fructidor jaar XIII, iu verband met do arrêti\'s van den 7 Thermidor jaar XI en 25 Frimaire jaar XII , alsmede op een advies van den Fronschen Staatsraad van den 21 Frimaire jaar XIV (1); dat de geupp. van zijnen kant heeft volgehou-
den, dat do geheelo opbrengst der tot do fun- datie, waarvan ten dezo do rcdo, behoorendo goederen hem toekomt, op grond dat hjj, daar- too door don bisschop aangewezen, wekelijks do gefundeerde Vrijdagsche mis, aan het S\' .Ians- altaar in do kerk van Iloltum, gedurendo do door hem opgegevcno tijdsruimte heeft gelezen; en tot staving van dit gevoelen zien heeft be- roepon op hetzelfde evenfromeld decreet van den 22 Iructidor jaar XIII en de arrêtéa van den 7 Thermidor jaar XI en 25 Frimaire jaar XII, alsmede op art. 2G van het decreet van den 30 Dec. 1809 (2); en dat het Openb. Min., om reden het decreet
|
|||||||||
|
(1) De hier vermelde vetten luiden als volgt:
Arrèlè relatif aa.r biens des fabriques, dn 7 Therm. an XI (20 Juillet i£03).
Art. 1. Les biens des fabriques non aliéncs, ainsi que les rentes dont elles jouissaient, et dont Ie Iransfert n\'a
pas ét.\' fait, sont rendus h leur destination. Art. 2. Les biens de fabriques des églises suppriinées seront réunis a ceux des églises conscrvccs et duns Par»
rondissement desquellcs ils se trouvent. Art. 3. Ces biens seront ndministrés dans la forum particuliere aux biens communaux par trois marguillier8i|UO
nommera Ie préfet. sur une listo doublé présentée par Ie maire uu curc desservant. Art. 4 Le curé ou desservant aura voix cousultative.
Art. 5. Les inurgiiilliers nomineront parnii eux uu caissicr. Les comptes seront rendus en la mème forme i|UO
ceux des dépenses communale*. Rapport approavè le 25 Frimaire an XII (16 üee. 1803), — qui deelde:
In que les différent! biens, rentes et fondations, charges do messes, anuiversaires et services religioux, faisant
partie des revenus des églises, sont compris dans les dispositions de 1\'arrèté du 7 Thermidor an XI; 2o. qu\'en cettc qualité, ils seront rendus a leur première destination, anx tenues de rarrèté précité.
Üécret da 22 Fract. an Xtii (\'.* Sept, 1805), — relalit h rudministi-atinn des biens chargés de fondations pour
services religieux , ii la percoplion des revenus do ces biens et u (\'acquit des fondations. Art. 1. Les biens et revenus rendus aux fabriques par les déerets et décisinns des 7 Tlierin. an XI (20 Sept. 1803)
et 25 Kriui. an XII (17 IJéc. 1H03), soit (|u\'ils suient ou non chargés de fondulions pour messes, obils ou autres services religieux, seront ndministrés et pareus par les administrateurs desdites fabriques, nominés conforméuient a l\'arrêté du 7 TnenB. an XI; ils payeronl aux eurés, desservan(s ou vicaires. selou (o reglement du diocese, les messes, obils el autres services niixqucls lesdltes fondations donnent lien, conforméinent au titro. Avis du canseil d\'iltat da 2 Frim. an XIVt appruuvê par I\'Ëmpertw te 21 Frimaire , — relatif a 1\'exéculion
des conditions iWa anciennes tbndaUona. Le conseil d\'K.tat qui. d\'aprós Ie renvoi da Sa .Majesté, a enlcndu Ie rapport de la Reetion do la législation sur
celui du miolstre des cultes, couccrnanl diverses quostions qui lui onl été proposées par les uiargiiilliers de la cathédralo d\'Aix-la-Chapollc, sur 1\'exécution de la decisinn de Sa Majesté du 25 Frim. au XII, qui éteud (es dis- posiiions de i\'arrêté du 7 Therin an XI aux fondations pour messes, uuiiiversuires, ohits etc; Kst d\'avis sur la première qaestion, savoir: cLes anciens titulaires des fondations peuient-ils prétendre en
acquitter les charges, do préférence a tout aulro ecelésinslique? i — Uue le gouvernement\', en ré\'ab.\'issunt les fon- dations dont los biens et rentes subsistent encore, n\'a enteudii rétalilir que la conditiou principale, celle d\'ncquit- ter les charges en priores et services religieux que In fomlutaiir a prescrites, et non les coudilious accessoires, et surtout celle de 1\'attribution exclusivo n tel ou tel prètre d\'exëcuter ce service religieux: que si l\'ou aduiettait cettu altribution oxcluslve, co serail rétublir des béuellccs simples . cu qui serail contraire a I esprit do la lui du 18 llerminal an X ; Sur la deiuuiéine qaesliun, savoir: «Le prètro qui aequitto les charges d\'uno fondation doit-il jouir du revenu
entier comme par le passé\'.\'» — ijuo celle qiicstiou est résoluu par 1\'anvté de Sa Majeslé du 22 Fiuctidor dornicr, 3ui ordonno que les biens et revenus des fondations des fabriques seront administrés par les administrateurs des-
ites fabriques, qui pavent aux curés, desservnnts ou vicaires, selon les règloinonts du diocese, les messes, obits, ou autres services auxquels lesdites fondations donnent lieu; Sur la truiftième r/ncsrton, savoir: « Le droit que le foudutcur a réserve a certaines ramilles i|\'ncf|uittcr les fon-
dations est-il malntanuY • — /Jue, par lei meines nii.tifs de l\'avis sur la première qucstiou, ce droit no peut pas etre maintcnu, attendu qu\'H établirait finvilége et que lo gouvernement n\'a rétabll que l\'objet principal des fon- dations: Sur la quatrième qitestioii, savoir: « \\ qui appartieut le droit de nommer lo sujet qui aequittera les charges de
la fondation\'.\'. — Quo l\'évéque iloit designer, parnii les prètres habitués ilans les églises oii ces fondations sont établies, celui qui duit les acquitter, (2) üit artikel is van den navulgenden inhoud: Les margulllicrs sont ehaigés do veillcr a cc quo toutcs fondn-
tions soicnMldèteiucnl acquittées et exécutées suivant 1\'intention des londateurs, sans que les sommes puisseut etre employees ., d\'autres charges enz. Waartegen do Kerkfabriek, ten betoogo, <lat ten aanzien van do iiilkcoringdcr gcheele ophrengston der stichtings-
gocdereu do oudu gesecutariseordo en gerestituoerdo fondation daaronder niet zijn begrepen, zich Voornamelijk heeft beroepen op art. 30 van dat decreet, luidende: Les revemn^do cliaque fahru|ue se foriuent: 1". du prodiiit des biens et routes restitués aux fabriquos, des bions des confréries et généralement de ceux qui auraient étó |
||||||||||
|
43
|
||||||||||
|
STICHTING.
|
||||||||||
|
van den 22 Fruotidor jaar XIII, waarop boido
partijen zich beroepen, en het advies van den rranschen Staatsraad van don 21 Frimairo jaar XIV, door de appcllanto aangehaald, in het Bulletin des luis niot voorkomen, do verbindende kracht derzelven heeft butwjjfeld, on vervolgons geconcludeerd, zoo als aan het hoofd dezes staat vermeld; Met opzigt tot het regt:
Annnemende, ten aan/.icn van het bestaan der
fundatie, de goederen, daartoe behoorondo, en het lezen der gofundeerde missen door den geapp., do daartoe betrekkelijke overwegingen van den eersten rogter; en vorder O., dat, volgens een kracht van wet hebbend
advies van den Fransohcn Staatsraad van den 12 Prairial jaar XIII, don 25 Prairial duarop- volgende door den Keizer goodgokeurd, opgeno- men in het Bulletin de» luis van hetzelfdo jaar XIII, n" 812, de Keiz. dekreten, in hot Bulletin dus luis niet voorkomende, verbindende kracht hebben van den dag, dat daarvan aan de belang- hebbenden is kennis gegovon door afkondiging, afffixiën, notificatie of beteekcning of toezending, gedaan of bevolen door de met de uitvoering derzelven belaste openbare ambtenaren; O., dat partijen het daarover oens zijn, dat de
gemeente Hom, waaronder de kerk van Holtum behoort, in den jare 1806 deel maakte van hot Roer departement; O., dat, bij oene circulaire van den prefect
van het Itoor-departement van don 10 April 1800, aan de maires van het departement gerigt, en te vinden in de Verzameling der prefectuur\' akten run het Roer-departement, jaar XIV en 1806, pag. 4\'di, door dion prefect aan genoomdo maires is toogezonden het Keiz. decreet van den 22 Fructidor jaar XIII, waarop beide partijen zich beroepen, met last om hetzelvo ter stipte nakoming aan do bestuurders der kerkfabrieken mede te deelen; O., dat dit decreet van den 22 Fructidor jaar
XIII derhalve voor de kerkfabriek van Holtum is verbindend; O., dat, volgens den, bij de wet 26 en 23
Dig. de LegUna reeds aangenomen regtsregel, tot regt verstand eener wet, zoowel vroegere als latere wetten, geljjksoortigo onderwerpen behandelende, dienen in aanmerking te komon; O., nu, dat bij art. 1 van het arrêté van den
7 Thermidor jaar XI, betrekkelijk fabriekgoe- deren, is bepaald: dat de onvervreemde fabriek- goederen on renten, waarvan do kerkfabrieken vroeger het genot hadden, aan hunne bestem- ming zijn teruggegoven (sont rendus a leur dettU tiation); O., dat bij het arrêté Tan den 25 Frimairo
jaar XII is bepaald: dat de goederen, renten» en fundatiën, belast met jaarlijksche missen en kerkelijke diensten, welke vroeger deel maakten van de inkomsten der kerken, begrepen zjjn in het arrêté van don 7 Thermidor jaar XI en, volgens dat arrêté, aan hunne eerste bestemming zullen teruggegeven worden {seront rendus <* leur première destination); |
||||||||||
|
O. derhalve, dat volgens deze twee arrêtés
(het decreet van den 22 Fructidor jaar XIII voorafgaande) de goederen, waarvan in deze zaak do rede, aan hunne eerste bestemming moesten teruggegeven worden, en dezo bestem- ming, volgens den wil van den stichter, in den fnndaticbrief uitgedrukt, is, van allo inkomsten derzelvc te laten genieten door den geestelijke, die, ingevolge het door den Keizer goedgekeurde advies van don Franschen Staatsraad van den 21 Frimairo jaar XIV, door den bisschop aan-
getvczen werd tot het lezen der bij die fundatie voorgesehreveno Yrjjdagscho mis in de kerk van lloltum: O., dat het niet to veronderstellen is, dat de
wetgever bjj het nemen van maatregelen ter uitvoering der meergemelde arrêtés van den 7 Thermidor jaar XI on van den 25 Frimairo jaar XII, namelijk bij het regelen der adminis- tratie der teruggegevene goederen, zooals dit bij het decreet van den 22 Fructidor jaar XIII heeft plaats gehad, van het bij dio twee arrêté* vastgestelde zoude hebben willen afwijken, zonder niet tevons in laatstgemold decreet eene uitdruk- keljjko bepaling dienaangaande op te nemen; O., dat, bij hot nemen van het evengemeld
decreet van 22 Fructidor jaar XIII, het de bedoeling van den wetgever niet is geweest dergelijke afwijking tot stand te brengen, verder daaruit blijkt, dat bij art. 26 van het dooreet van den 30 December 1809 (welk decreet der- halve van latore dagtoekening is dan dat van 22 Fructidor jaar X1U) do wotgever heeft voorgo-
schreven, dat do kerkmeesters belast zijn te zorgen, dat allo de fundatiën getrouwelijk over- eenkomstig des stichters wil gekweten en uitge- voerd {acquUtèet et exécutéei} zouden worden, zonder dat de daartoe bestemde sommen ter voorziening in andere lasten zouden kunnen besteed worden (sans que les soumies puissent itre entploifceë a d\'uutres charges); O., dat men als algemeen beginsol moet aan-
nemon, dat eene Iiegering haro ambtenaren, welke zij met de uitvoering harcr besluiten bo- last, met do strekking en het doel dier bes)ui- ten niet zal onbekend laten; on dat, voor het goval deze ambtenaren eenon maatregel strijdig met dio strekking en dat dool mogten nemen, do Regering dezen maatregel niet zal goedkeuren; O., nu, dat de met de uitvoering der arrêtés
van den 7 Thermidor jaar XI en 25 Frimairo jaar XII belaste Raad der prefectuur van het Koer-departement, bij besluit van den 20 Mei 1807, door den minister van Finantiën don 17 Januarij 1812 goedgekeurd, de Kerkfabriek dor succursale kerk van lloltum heeft bevestigd in het bezit der goederen, tot do ten deze bedoelde fundatie behoorende, met last aan de kerk- meesters om den wil des stichters na te komen, welke ongetwjjfold is goweest, dat allo inkomsten dier goederen tot het lezen der gefundoerde Vrjjdagsche mis zouden worden besteed; \'\'.. dat de Franscbo Staatsraad bjj deszelfs
door den Keizer goedgekeurd advies van den 21 Frimairo jaar XIV, in zjjn antwoord, pegeven |
||||||||||
|
affecten nux fabriques par Nos divors décrets; 2"\'. du produit des biens, rentes et fondations qu\'elles ont été ou
pourront ètre par Nous autorisées a acceptor; 3°. du produit des biens et rentes celés au domainc, dont Nous lc* avons autorisics on dont Nous les autoriserlons a se mettre en possession; 4". du produit enz. |
||||||||||
|
44 STICHTING.
|
|||||||
|
titre, » zoo worden uitgelegd, dat de geeste-
lijke, krachtens den stichtingsbrief, Mast met tic lezing ilier missen , wel be voor die diensten vergoeding te vorderen overeenkomstig de reglementen , maar niet om de uitbetaling te eischen van de algc- heele opbrengst der aan de stichting verban* den goedeeen , gedurende den tijil, dat hij de kerkelijke diensten heeft rerrigl\' — Ja. Zijn tlus door eene tegenovergestelde beslissing art. 1 pan het Keizerlijk decreet vun 22 Fructidor au XIII en de venier in het eastatiemiddel aangehaalde Frontene decre- ten en adviezen geschonden en verkeerd toegepast •> — Ja. Adv.-gen. Smits heeft in deze genomen de
volgende conclusie : Edel Hoog Achtbare
Radenl Het staat thans in cassatie vast: dat in 1475 door I\'hilippus llenricus Bentinck de Wolfrath aan do paroohiale kerk te Iloltum zijn vermaakt 10 bunders of 8 hectaren lande- rijen. onder beding, dat de geheele opbrengst daarvan zou uitgekeerd worden aan den rector vun het St. Jans-altaar in die kerk, met last alle Vrijdagen eene mis te lezen aan evengcmeld altaar; dat bedoelde landerijen zijn gekomen in handen van de eisohcresse, de Kerkfabriek van Iloltum, en dat de tegenwoordige verweerder, pastoor der parochiale kerk te Iloltum, door bet bevoegd geestelijk gezag daartoe aangewezen, de negen laatste maanden van 18G9 en de ge- hoole jaren 1870 en 1871 de bedoelde Vrjjdagsche missen heeft gecelebreerd. Nu beweert de verweerder in oassatio, dat
hem als remuneratie daarvoor verschuldigd is, onder aftrek van eenige kleine posten, de geheele opbrengst van die landerijen , welke alleen in het bezit van de eischeresse in cassatie zouden gestold zijn onder uitdrukkelijke verpligting om do opbrengst aan hem uit te keuren; terwijl de Kerkfabriek vermeent, dat de verweerder geen regt heeft op do geheele opbrengst dier lande- rijen, en bij alleen voor de gelezen en te lezen missen betaling kon vorderen volgens de taxe vaneen diocesaan reglement, daar, nadat de fundatie door de Fransche secularisatie\'wetten was opgeheven, de fundatiegoederen zijn gewor- den Staatsdomein, en bij latere Fransclie wetten, alloen onder bovengemelde voorwaarden, zijn gegeven aan de Kerkfabriek, en niet aan den pastoor, noch aan St. Jans-altaar. Do vordering van den tcgenwoordigen ver-
weerder, tot uitbetaling van de geheele opbrengst dor goederen, gedurende den tijd, dat hij de kerkelijke diensten had verrigt, werd toegewezen, zoowel bij hot vonnis der Itegtbank te Maastricht als bij het beklaagde arrest van het Hof in Limburg, echter, zoo als wij later zien zullen, op geheel verschillende gronden. Tegen het arrest van het Hof is gerigt een
cassatie-middel, luidende: schending en ver- keerde toopassing van de artt. 1, 2, 7, 11 en 20 van het arróté des consuls van 20 Prairial X, art. 1 van dat van 7 Thermidor XI, het dito arróté of de decisio van 25 28 Frimaire XII (den 18 Nivóse daaraanvolgende gezonden aan den prefeet van het departement van de Roer), |
|||||||
|
op de twoedo daarbij gestelde vraag, op welk
antwoord de appellante zich heeft beroepen, niets anders heeft gedaan dan eenvoudig te verwijzen naar het bepaalde bjj het decreet van den 22 Kructidor jaar XIII: (>., dat uit al het voorafgaande volgt, dat
men het daarvoor dient te houden, dat, bij het vaststellen in het decreet van den 22 Kructidor jaar XIII van algemeene regels betretiende de administratie van alle de met kerkelijke diensten belaste goederen, bij de vroegere arrêtés van den 7 Thermidor jaar XI en 25 Frimaire jaar XII aan de kerkfabrieken teruggegoven, het de bedoeling van den wetgever is geweest, dat, wanneer alle of een bepaald aangewezen gedeelte der inkomsten van gefundeerde goederen of renten volgens den stiebtingxbrief moeten dienen tot het lezen van bepaalde missen, dan ook alle inkomsten of het bepaald aangewezen gedeelte derzelven, overeenkomstig den wil van den stichter (confortuénient au titre), moeten uitge- keerd worden aan den geestelijke, die de missen zal gelezen hebben; en dat, wanneer het geldt goederen of renten, aan eene kerk gegeven, onderde voorwaarde, dat missen zullen gelezen worden, zonder dat de daarvoor te betalen som in den stichtingsbrief bepaald zij, alsdan het bedrag der voor het lezen dier missen uit te koeren som door het diocesaan reglement zoude bepaald worden, en naar dit reglement (selon Ie reglement du diocese) aan den geestelijke, door wien die missen gelezen zijn, betaald worden : O., dat in casu het de wil van den stichter
is geweest, dat alle inkomsten der door hem vermaakte goederen, tot hot lezen ecner weke- Ijjkscho Vnjdagsche mis aan St. Jans-altaar in de kerk te Iloltum, zouden genoten worden door den geestelijke, die deze missen zou geje- zen hebben; Doet te niet het ingesteld hooger beroep:
Bevestigt het vonnis, den 14 November 1872
door de Arrond.-Regtbnnk te Maastricht tusschen partyen gewezen; en Verwijd do appellante in de kosten van het
hooger beroep. (Gepleit voor de kerkfabriek Mr L. van Oppen,
en voor den geapp. Mrs I\'. B. H. M. Swaht en E. VAN WlNTKHSllOVEN.)
HOOGE HAAD DKR NEDERLANDEN.
Op het door de kerkfabriek ingestelde beroep
in cassatie werd dit arrest vernietigd bij het navolgende arrest: Zitting van tien 28 November 1873.
Voorzitter, Mr. F. DE Greve.
Fundatie. — Lezing van missen. — Herstel*
i.1ngs-decreten. — decreet van 22
Fructidor XIIId\' jaar.
Moet het deereet van 22 Fructidor XJ7J-- jaar,
volgens hetwelk «les hiens et revenus renilus aux fabrigucs scront administrês et poreus par les administrateurs des dites fabrigues, giii patent avx etirês, desservants on vicaires, selon Ie reglement du dioci-sc, les messes, obits ou autres services, auxquels let ditcs fondations dotment lieu, eonfortnémmnt au |
|||||||
|
STICHTING.
|
45
|
||||||||
|
art. 1 van het Keiz. deoreet Tan 22 Fructidor
XIII, het V", 2\'le en 3J" lid van het avis du Conseil d\'Etat, goedgekeurd door den Frunschcu Keizer op den 21 Frimaire XIV, artt. 20 en 3G van het Keiz. decreet van 30 December 1809, in verband zoowel met het Kon. besluit van 0 Juljj 1822 (Sb. n" lx), met het arrêté du Direc- toire exécutif van 17 Ventóso VI, en met het avis du Conseil d\'Ktat, goedgekeurd door den Franse hen Keizer op den 9 December 1810, als met de artt. 5, 11, 09 en 74 der artieles orga- niques de la convention du 20 Messirior IX, vervat in de wet van 18 Germinal X , door de thans eischendc Kerkfabriek te veroordeelen tot iets meer of iets anders dan het tariefmatig remunereren van gepresteerde kerkelijke diensten. Ter beoordeeling van het geschil, dat hier
bestaat, moet nagegaan worden, wat er met do kerkelijke en geestelijke goederen in het alge- meen, en bovenbedoeld fundatiegoed in het bjj- zonder, is geschied, tijdens de Franscho wetten en reglementen daar invloed op gehad hebben. Ten gevolge van den vrede van Luneville op
9 Februari) 1801 was do Rjjn de grens van Frankrijk geworden. De gemeente Bom, waaronder de kerk van
lloltum behoorde, maakte dien ten gevolge deel uit van hot F\'ranscho departement van de Roer. Bij art. 2 van Ik* arrêté van 20 Prairial an
X (9 .lunij 1802), te vinden in het«Recueil des règlementa et arrêtés émanés du Gouvernement dans les quatre nouveaux département» do la rive gauche du Rhin.» VII, n° 89, p. 34, en bij Dalloz, liep., voce Culte, p. 095, worden in do vier departementen van de Saar, Roer, Rjjn en Moezel en Mont-Tc nnerre (Donneraberg) al de kerkelijke en geestelijke goederen, zonder eenig onderscheid, «mis bous la main de la nation. Die goederen werden verbeurd verklaard en gevoegd bij de eigendommen van den Staat. Voor geheel Frankrijk was dit reeds geschied
bij do wet van 13—14 Brumaire an II (3—4 November 1793), bil Dalloz, 1. 1., p. 080. Daardoor is ook het beneficium, in 1475 gc-
aticht, opgeheven, en zijn de daaraan verbondeno goederen met het Staatsdomein vereenigd. Lang duurde deze toestand voor de nieuwe
departementen niet; want reeds bij arrêté van 7 Thermidor an XI (20 Julij 1*03), te vinden llulLn\' 3030, RoNimsNEAU, \'VI, 398, FOHTUVN, 11, 271, Dalloz, 1. 1., p. 090, welk arrêté een gevolg was van het oonoordaat, door den eersten Consul met den Paus gesloten, en de daaruit voortgo- sprotene wet van 18 (terminal an X (8 April 1802), relatif a 1\'organisation des cultes, » Jiull. n° 172, Ronüuxxeau, VI, p. 370, Fohtuy.n, II, 183, Dallo/., J. 1., p. 085, — werd bepaald, dat de niet vervreemde fabi iekgoederen en do renten, waarvan de kerkfabrieken het genot hadden gehad, aan hunno bestemming werden terug* egeven (« sont rendus a leur destination»), en at zjj zouden worden beheerd door drie kerk- meesters (« marguilliers >). op de wijze als ge- meentegoederen, en bij het goedgekeurde rap- port of het decreet van 25 I\'rim. van hetzelfde jaar XII (« Recueil des actes de la Préfecture du département de la Roer.» an XII, p. 210, Dalloz, 1.1., p. 690), werd dezo bepaling uitge- breid tot de «différents biens, rentes et fondations, |
chargés de messes, anniversaires et services reli-
gieux faisant partie des revenus des églises.» In die hoedanigheid van inkomsten der kerk zouden zij aan hunne eerste bestemming worden teruggegeven (• seront rendus a leur première destination aux termes do 1 "arrêté précité»), dus aan de kerkfabriek. Wat beteekent nu dio teruggave aan de vroe-
gere bcstorauiing.\' wat hooft do wetgever met die woorden bedoeld ? Het Hof van Limburg houdt zich met die
vraag niet bezig. Het neemt deze restitutie- decreten (en dat teregt) tot grondslag van zijne redenering, maar vat die in den algemeenst mogeljjken zin op, en tracht vervolgens de ove- rige hier te pas komende wettige verordeningen met dio opvatting in overeenstemming te brengen. Blijkens de achtste overweging in jure rede-
neert hot Hof aldus: de goederen worden aan hunne eerste bestemming teruggegeven; die be- stemming is do wil van den stichter, in den fun- datiebrief uitgedrukt, en die wil is in ca*u: alle inkomsten der goederen te laten genieten — men zou nu als consequento redenering meenen to mogen verwachten - door don rector van St. Jans-altaar — maar leost intogondoel — door den geestelijke, die, ingovolge het door den Keizer goedgekeurde advies van den Franschen Staatsraad van den 21 Frimaire jaar XIV, door den bisschop aangewezen werd tot het lezen der bij die fundatie voorgeschrevene Vrydagscho mis in de kerk van Holtum. Het Hof schijnt dus in de restitutie-decreten
eeno gchcelo herstelling te zien van de fundatie in den voormaligen stand van zaken, ofschoon dan toch, zoo als ik reeds opmerkte, die herstel- ling , volgens de eigen meening van het Hof, nog slechts gedeeltelijk zou zijn geweest. De wil van den stichter der fundatie was
complex. Men heeft er op gedrukt, dat de be- slissing omtrent dien wil in het arrest zou zijn facti. Welnu, ik noem dio aan. Die wil zou zijn, dat door oen geostelijke de opbrengst der lande- rijen zou genoton worden; maar volgens dezelfde feiteljjke beslissing, dut voor het genot van die opbrengst eene Vrijdagsche mis in do kerk van Holtum zou gelezen worden. Ik zou er zelfs bijvoegen, dat do geestelijke, die dit genot moest hebben, was do pastoor van St. .lans altaar. Maar de vraag is: heeft men door do resti-
tutiedeoreten al die vorschilleudo voorwaarden van de stiohting willen herstellen.\' Gedeeltelijk antwoordt het Hof reeds ontkennend. Ik voeg er als mijne moening bij, dat de wetgever vol- strekt niet bedoeld heeft het beneficium qua tale te herstellen, maar slechts om aan de intentie van den stichter omtrent bet doen der missen uitvoering te doen geven. Het goedgekeurd advies van den Franschen
Staatsraad van 21 Frimaire an XIV (12 Dec. 1805), te vinden in het i Recueil des actes de l\'réf. dans Ie dép. de Ia Roer», p. 325, en bij Dalloz, 1. 1., 098, is hieromtrent beslissend. Dit advies werd gegeven op vragen, gedaan
door de kerkmeesters te Aken, juist omtrent het verstand der decreten van 7 Thermidor an XI en 25 Frimaire an XII. Op de eerste vraag wordt geantwoord: dat hot gouvernement, de fundaties herstellende, waarvan de goederen en |
||||||||
|
46 STICHTING.
|
|||||||||
|
renten nog bestaan: n\'a entendu rótablir qno
la condition principale, celle d\'acquitter les charges en priores et services religicux que lo fondateur a prescrites, — et non les conditions accessoires,\'\' en als reden daarvoor wordt opgo- geven, dat anders do «bénéfiecs simples» zouden hersteld worden, hetgeen in strijd zoude zijn met den geest van do wet van 18 Germ. an X (\'). Met het teruggeven van de goederen aan
hunne eerste bestemming heeft dus do wetgever, blijkens zjjne authentieke interpretatie van do decreten van do jaren XI en XII, niet bedoeld. dat allo voorwaarden van den stichter zouden vervuld worden, speciaal niet, zooals het Hof meende, dat in do eerste plaats zoude vervuld worden de voorwaarde omtrent de remuneratio van de verlangde diensten; maar slechts dat zoude vervuld worden de hoofdvoorwaarde, waaronder de goederen geschonken waren, en welke hoofdvoorwaarde volgens don wetgovcr bestaat in het kwijten dor lasten in gebeden on godsdienstige verrigtingen, die do stichter heeft voorgeschreven. Ik eerbiedig de feitelijke beslis- sing omtrent al het overige, wat de stichter heeft gewenscht. Met hot oog op do wet heb ik niets anders in aanmerking te nemen als hier- boven is vermeld. Wat do onderwerpelijke fundatio betreft,
daarvan is dus niets door de restitutie-decreten hersteld, als dat do Vrijdagscho mis aan hot St. Jans- altaar moet gelezen worden. Maar nu rijst de vraag : hoe moeten de kerke-
lijke diensten, die door het herstel van do hoofd- voorwaarde der fundatiën mooten vervuld worden, worden geremunereerd? Daarop antwoordt het decreet van 22 Fructi-
dor an XIII (9 Sept. 1805), te vinden in het «Recueil des actes de la Préf. du dép. de la Roer,., an XIV, p. 43|, Dai.i.oz, 1.1., p. 697, waarvan art. 1 bepaalt, dat do goederen en opbrengsten, die aan de fabrieken zijn teruggo- geven door de decreten en decisiën van 7 Tner- midor an XI en 25 Frimaire an XII, hetzjj zjj al of niet zjjn bezwaard met missen, lijkdionsten of andere godsdienstige verrigtingen, beheerd en ontvangen zullen worden door de administra- teurs van do fabrieken, die overeenkomstig hot arrêté van 7 Thermidor an XI benoemd zijn; op welke bepaling volgt: «ils payeront aux curós, desservants ou vicaireB, selon ie reglement du diocese, les messes, obits et autres services aux- quels les dites fondations donnent lieu a»ifor- mèmeni au titro.» De beteekenis van die woorden is voor mij
allerduidelijkst; zij laten geen twijfel over. Zeer juist wordt die, geloof ik, weêrgegovon
in het vonnis van de Regtbank te Maastricht, die, zoo als ik reeds opmerkte, in hare oplos- sing van de quostio zeer van het Hof verschilt. In de elfde overweging van het vonnis lezen
wij, dat volgens het decreet van 22 Fructidor jaar XIII is bepaald, dat de administrateurs der fabrieken aan de pastoors, desservanten en vica- |
rissen, volgens het reglement van het diocoes,
zouden betalen de missen, lijkdienston en ver- dero kerkolijko diensten, waartoe dio fundatiën, volgens haren titel, aanleiding geven. Kvenzoo wordt de wetsbopuling begrepen door
het Appellations-Hof te Keulen, bij Urthoil van 13 December 1849 (Archiv für das Civil- und Criminal Hecht <lrr Rlutinprovinxen , deel 45, blz. 78): door Tiki.emans, Jii\'p., voce fondation, VII, 21\' hoofdst., 8* titel, 1"\'sectie, § 1, endoor DE Svo, « het de kerkfabrieken betreffende dc- crect van MO December 1809,» op art. 20, p. 58, op art 29. p. 05, en op art. 30, p. 82. En deze uitlegging is ook die van het tegon-
woordigo Gouvernement van België. Iiij missive toch van den Belgischen minister van Justitie van 10 December 1870 wordt afgekeurd cone beslissing van diens ambtsvoorganger Itara, dat in het algemeen de honoraria, door stichters van fundatiën toegekend aan geestelijken voor het verrigtcn van kerkelijke diensten, niet raogten overschrijden de taxo, door het diocesaal regie- ment vastgesteld, zich grondendo op het decreet van 7 Thermidor XI on de decisie van 25 Fri- mairo XII, en deolt de minister als zijne meening mede, dat: e ces dispositions sont expressémont limitóes aux fondations antrrieures au concordat (wet 10 Germ. an X), dont les biens, après avoir (\'•ti\' nationalisés, avaient étó rendus aux fabriquei, i zoo als de onderwerpelijke fundatie; en voorts dat do bepalingen van die decreten niet toepas- solijk zijn op fundatiën, na dien tijd gesticht. Zie Mémorial lhlrjc, XV (Vil), p. 10. Het Hof, uitgaande van de reeds door mij
bestreden stelling, dat do restitutie-decreten van 7 Thermidor XI en 25 Frimaire XII niet alleen willen, dat de dienston zullen gepraesteerd, maar ook de remuneratio zal genoten worden, zoo als do oorspronkelijke stichtingBbrief dat voorschreef, geeft cene andore uitlegging aan de bepaling, en wel deze, in de voorlaatste overweging in fine, dat. wanneer alle of een bepaald aango- wezon gedeelte der inkomsten vnn gefundeerde goederen of renten volgens den stiohtingsbrief moeton dienon tot het lezen van bepaalde mis- son, dan ook alle inkomsten of het bepaald aangowezen gedeelte dcrzelvo. overeenkomstig den wil van den stichter («conformément au titre»), moeten uitgekeerd worden aan don goesto- lijke, die de missen zal gelezen hebben; en dat, wanneer het geldt goederen of renten, aan oene kerk gegeven onder voorwaarde, dat do missen zullen gelezen worden, zondor dat de daarvoor to betalen som in don stiohtingsbrief bepaald zij, alsdan het bedrag der voor dio missen uit- to keeren som door het diocesaan reglement zoude bepaald worden, en naar dit reglement (selon Ie reglement du diocese) aan den geeste- lijke, door wien de missen gelezen zjjn, betaald worden. Het heeft mijne aandacht getroffen, dat het
Hof in die overweging alleen zegt, dat het er voor dient gehouden te worden, dat het bij het |
||||||||
|
(1) Dnt rlc stichting, die het hier betreft, een «benefice simple» Is, is in de goheclc procedure tot nu too buiten
kijf geweest. Men zie do dingtalen en vooral do hoogst belangrijke concfnsie van den ofllrier van justitie te Maastricht in het Weekbl no 3634. Nu de geëerde spreker voor den verweerder daaromtrent twijlel beeft mecnen te moeten opperen, verwijs ik omtrent de «beneficia simplicla», in tegenstelling van de. cbeneflcia curata,» naar van Espen, Jus Eccles., Por» II. tit \'20, «14 (2d« deel, bli. 395), Waltlu, KirchenrccM, §9 212 en 279, Kokeii, Vicariegoe- tferen, bl. 14, noot 4. |
|||||||||
|
STICHTING.
|
47
|
||||||||
|
vaststellen van het decreet van 22 Fructidor XTTI
do bedoeling van den wetgever is geweest, hct- gecn verder in dio overweging wordt vermeld en hetgeen ik hierboven opgaf; want inderdaad, hoe men art. 1 van het decreet ook leest en herleest, do onderscheiding, die het Hof wil dat do wetgever heeft bedoeld, zal men er op geo- nerlei wijze in uitgedrukt vinden. Vergunt mij do bopaling nog eens na to gaan.
«Ils payoront selon Ie reglement du diocese,»
een reglement, waarvan het opmaken was bovo- len bij art. CO van de « ui tic!. * organiques. i behoorende bij de wet van 18 Gerrainal an X. Dit is dus do wijzo, het bodrag der betaling. En het voorwerp der botaling is: les messes , obitg et autres services auxqucls les ditos fonda- tions donnent lieu, conformement au titro.» In het Recueil van de Prefectuur van hot Roer- departement staat zelfs geen komma vóór « con- formement». Do «condition principale" moet overeenkomstig den titel vervuld worden. Indien het do wil van den stichter is geweest, dat do missen gelezen worden, dan zullen dio niet al- leen gelezen worden, maar ook juist zoovele als de stichter heeft gewild, niet meer en niet minder; en daarvoor zal aan den gcestcljjke betaald worden naar do taxo, vastgesteld bij het diocesaan reglement, liij iedero andero uit- legging verkracht men do woorden van do bepa- ling. Hecds om haro plaatsing goheel achteraan kan do uitdrukking: «conformement au titro» slechts behooren bij de: « messes etc. auxquels les fondations donnent lieu. i en onmogelijk bij: « ils payeront. » Sloeg dut « conformement au titre » op het betalen, dan zou het moeten staan waar nu staat: «selon lo reglement du diocese,» welk laatsto dan vrij overvloedig zou werden. Minstens zou « conformement au titro i dadelijk op « solon lo reglement» moeten volgen en daar- medo vcreenigd moeten zijn, hetzij door het voegwoord et of on. Wanneer er stond: « ils payeront selon Ie reglement du diocese ou con- formément au titre les messes » enz., dan zou er aan ecno onderscheiding, in deu geest als het Hof dio maakt, to denken zijn, ofschoon dan de wils-uitdrukking van den wetgever voorzeker niet door helderheid zou uitmunten. üo woorden van de bepaling zijn dus in lijn-
regten strijd mot do uitlegging van het Ilof. Maar er is meer. Ook hier geeft het reeds
aangchaaldo goedgekcurdo « avis du Conseil d\'Etat» van 21 Frim. XIV zoo noodig meerder licht. Do tweedo vraag, door do kerkfabriek to
Aken gedaan, was deze: « Lo prêtro qui uc- quitto les charges d\'uno fondation, doit il jouir du revenu entier, comme par lo prfssé.\'» Juist de vraag, dio het hier geldt. Het Hof zegt, dat bij het antwoord op de vraag do Staatsraad niets anders heeft gedaan dun eenvoudig to verwijzen naar het bcpanldo bjj het decreet van 22 Fruct. an XIII. In zeker opzigt is dit waar; en om een ontkennend antwoord to govcn, behoefde men m. i. bjj do duidoljjko woorden niet meer te doen. Maar toch geeft do Staatsraad een» para- phrasis van do bepaling van het decreet van Fructidor, dio opmerkeljjk is. t Cetto question,» is het antwoord,«est résoluo par 1\'arrêtó do Sa Majestó du 22 Fruct. dernier, qui ordonno que |
les biens et rovenus des fondations des fabriquos
scront ndministrés par les administrateurs des dites fabriques, qui pavent aux ourés, defsor- vants ou vieaires, selon les règlcments du dio- cèse, les messes, obits, ou autres services aux- quels les dites fondations donnent lieu. i Hier geen sprako van het « conformement au
titre. i Fm waarom niet? Omdat het de vraag niet was: welko missen, ljjkdiensten of andere verrigtingen moet do priester doen? het ant- woord zou dan geweest zijn : dio « auxquels les fondations donnent lieu, conformement au titre; > maar wat moet den priester betaald worden, moet hij de geheelo opbrengst bobben der fun- datie! Antwoord: neen, hij zal betaald worden voor zijno diensten: « selon lo reglement du diocese, o De vraag, hoo het Hof is gekomen aan de
beweerde bedoeling van den wetgever, dio vol- strekt niet door de woorden van de wet wordt uitgedrukt, maar daardoor wordt weersproken, dio bepaald in strijd is met do authentieke in- terpretatio, aan dio wet gegeven, wordt m. i. opgelost door do lezing van een artikel, door een ongenoemden schrijver geplaatst in den Ué- morial Beige, droit public de l\'iylisc, XV (VII), p. 10. Daar vindt men op blz. 25 ecno geheel geljjke uitlegging van het decreet van 22 Fruct. XIII als in het arrest. De bedoeling van den wetgever zou volgens dat stuk blijken uit eon tot nu too onbekend rapport, dat. door don mi- nistor van Eeredienst, I\'ortalis, zou zijn uitge- bragt bjj de wording van het decreet van XIII. Er wordt daar verhaald, dat do minister van
Itinncnlandscho Zaken, Champigny, n&ar aan- leiding van een verschil van gevoelen over het beheer der goederen van zekere oudo fundatie en do uitkeering, die, naar aanleiding van do fundatie, aan do geestelijkheid moest gedaan worden, aan den Keizer als zijne meening zoudo hebben medegedeeld : \\° dat do kerkfabrieken do administratie zouden hebben, omdat dio vroe- gero fundatiën waren vernietigd door do wet, dio er nationaal eigendom van had gemaakt, en dat do Staot do goederen, tot do vroegero fun- datiën behoorende, had afgestaan aan do kerken, om to voorzien in do kosten van do oeredienst, niet aan do priesters: 2° dat do kerkmeesters zooveel mogeljjk do intenties der stichters van fundaties moesten doen opvolgen, wat betreft het doen plaats bobben der godsdienstige vor- rigtingen, waartoo de fundaties aanleiding ga- ven, maar dat de priesters voor die verrigtingen slechts zouden ontvangen do rctributiën, bun toegestuan bij het diocesaan reglement, en niot do geheelo opbrengst der fundatie, omdat anders do priesters alleen de voordeden zouden genie- ten van do restitutie-decreten, hetgeen onnoodig word geoordeeld, daar do Keizer de tractemen- ten der gocstoljjkhoid had vastgesteld, en daar- entegen do fabrieken geeno middelen zouden overhouden om to voorzien in do kosten der eeredienst, — en tevens zou voorgesteld hebben om do zaak naar den Staatsraad to verzenden; dat dio verzending plaats had en daarop een project-decreet werd voorgesteld in den zin van den minister; dat I\'ortalis, in wiens handen dit ontwerp word gesteld, het eerste gedeelte, na- melijk het voeren van het beheer door do fa- |
||||||||
|
48 STICHTING.
|
|||||||
|
Maar vooral moet ik hier met nadruk weder
opmerkzaam maken op het advies van den Staats- rnad van 21 Frimairo XIV\'. Het rapport van Portalis zou gedaan zijn aan den Staatsraad; en er zou dien ten gevolge eene ingrijpende prin- cipiëlc verandering zijn gemaakt in oen decreet, door dien Staatsraad ontworpen. Drie maanden na de uitvaardiging van het decreet is de Staats- raad geroepen het decreet te interpreteren. De opmerkingen van Portalis kondon toen toch nog niet zijn vergeten. Het advies wordt gegeven, blijkens den aanhef, ten gevolge van een rapport van den minister van Eeredienst. « Lo conseil d\'Etat, qui a entendu Ie rapport de la section de législation sur celui du ministre des Culten. » Dio minister van Eeredienst was dezelfde Por- talis, die het rapport zou uitgebragt hebben; want het advies is van Dec. 1805, en Portalis is in 1807 ovcrloden en vervangen door Bigot de Prt\'amenou (zie Thiers, Hint. du Consulat et dr Venipire, Hrux. 1849, VIII, 76). Voorzeker zou die minister, indien de ziens-
wijze, die hij gezegd wordt to hebben gehad, door den wetgevor was gedeeld, opmerkzaam hebben gemaakt op de veranderdo strekking, dio het decreet, ten gevolg© van zijn rapport, had verkregen. En dat advies is in lijnregten strijd met hetgeen de wetgever, zoo als men beweert, overeenkomstig het rapport van Por- talin, zoude hebben willen voorschrijven. Ho overige bezwaren tegen de tot nu toe al-
gemeene uitlegging van de bepaling van het decreet vnn 22 l\'Vuctidor XIII zijn, naar mijn gevoelen, van weinig belang. In do eersto plaats komt hierbij in aanmerking
het decreet van HO December 1809 (Buil. 303, Tiondonneau, II, 341, Fortuyn, III, 66, Dalloz, 1. I.. 702) concernant les fabriques. Men maakt een wapen uit art. 2(5, bepalende:
« Les marguilliers sont chargés do veilier a ce quo toutes fondations soient fidelement acquit- tées etexéutéessuivantrintention des fondateurs, sans que les sommes puissent étre employees a d\'autrcs charges. » Voorzeker is dit de pligt van do kerkmeesters.
Men vergoto echter niet, dat, ingevolgo art. 15 van het concordaat, opgenomen in de wet van 18 ("terminal X , nieuwo fundaties konden ge- maakt worden, hetgeen bij art. 20 der wet van 12 Juljj —24 Augustus 1790 was verboden, en dien ten gevolge bij art. 7.\'i van de articles or- ganiques in dezelfde wet nadero bepalingen om- trent do nieuwo fundaties in het leven waren geroepen. Op die nieuwe fundaties, na de rcstitutie-do-
creten gecreëerd, kunnen alleen zien do woorden: « sans quo les sommes puissent ëtro employees a d\'autres charges. » Niet op eeno verdwenen fundatie, als waarvan thnns sprake is, waarvan do goederen nationaal eigendom zijn geweest, welk eigendom later aan de kerkfabrieken is teruggegeven of liever gegeven, onder do go- houdenheid alleen om de condition principale, het verrigten der kerkeljjke plegtigheden, vroo- ger aan dio goederen verbonden, to bezoldigen, zoodat inderdaad niet do vroegere fundatiegoe- deren, maar alleen do kerkfabrieken met dien last als met eene personele verpligting zijn bo- zwaard. |
|||||||
|
brieken, goedkeurde; dat hij echter yan oordeel i
«as, dat het billijker zoude zijn, dat do op- brengsten van fundatiën, opgerigt om missen te lezen of gebeden te doon, zonder eenigen an- deren last, werden gegeven aan do priesters, die deze verrigtingen hadden gedaan, maar dat, wanneer men een fonds of eene rento had gegeven van een bepaald voorwerp. en men er de voorwaarde had bijgevoegd: om zekere godsdienstige verrigtingen to doen, dio verrig- tingen zouden betaald worden naar de overeen- gekomen of gebruikcljjkc taxe in het diocees: en dat hjj ten slotto van zijn rapport de vraag zou hebben gedaan : « Xe sufh\'rait-il donc pas de déférer 1\'administration des biens provenant des fondations d\'obits etc. aux administrateurs des fabriques a Ia charge par oux do les fairo exécuter en conformité des titres? » Nu behoef ik er niet opmerkzaam op Ie maken,
dat er geenerlei rcgterlijk bewijs bestaat, dat ooit dergelijk rapport is uitgebragt: dat het stuk, door den geachten spreker voor den ver- weorder overgelegd, om de werkelijkheid van dusdanig rapport te staven, afkomstig van den tegenwoordigen secretaris van den Kranschen Staatsraad, waarvan het archief, volgens do ge- leidende missive, geheel is afgebrand, niet het minste kenteeken van authenticiteit bevat. Trou- wens over de waarde van dergelijke nieuwe productie zou de Hooge Raad toch niet mogen oordeelen. Maar ik wil als vaststaande, als vol- komen waar aannemen, dat het rapport van Portalis letterlijk luidt als is opgegeven. Maar dan eerst zou dit rapport van eenigen invloed kunnen zijn, wanneer bleek, dat het bij den wetgever ingang had gevonden. En nu lees ik wel in het artikel van den UènoriaX Ri\'lqc: « Les idees de I\'ortalis furent goutées par 1\'Kmpereur et lo projet de décret fut moclifié dans ce sens; .> maar ik vraag: waaruit blijkt dat .\' Niot het minste bewijs wordt er voor bijgohragt. En nu wil ik ganrne injjne gronden opgeven,
waarom ik eerder van oordeel zou zijn, dat het gevoelen, dat aan Portalis wordt toegeschreven, niet is gevolgd, maar do meening van Cham- pigny hoeft gezegevierd : eeno meening, geheel overeenkomstig do rigting, dio do wctgover zich naar mjjno beschouwing bij de nieuwe organisatie der eeredienst had gekozen. Po fundaties en beneficeB toch waren totaal vernietigd door art. 20 der wet van 12 Julij—24 Aug. 1790 (Dalloz, L L, p. 667) en de wet van 13 —11 llriimairo an II. Dat men dio als zoodanig niet wéér in het leven heeft willen roepen, hetgeen toch werkelijk het geval zou geweest zijn, door het beweerde denkbeeld van Portalis te volgen, bljjkt m. i. voldoende uit do art. 5, 11, 69 en 7i der wet van 18 Germinal an X. In de eersto plaats moet ik nu weder wijzen
op de woorden van het decreet van XIII ; zij drukken in do versto verte niet uit wat Portalis zou gewenscht hebben. De woorden : « confor- mément au titre » mogen na zijn rapport aan het ontwerp zijn toegevoegd, do wjjzo, waarop dit geschied is, kan alleen strekken om nader te bepalen, hoe men do oondition principalo, het verrigten der kerkeljjke diensten, wilde gn- kweten hebben, volstrekt niet om eenigen in- vloed te hebben op de wijze van remunenttie. |
|||||||
|
STICHTING. 49
|
||||||||||
|
Dit blijkt uit art. 36 van dezelfde wet, waarbij
onder de inkomsten van de fabriek worden ge- rangschikt : • Ie produit des biens et rentes restitués aux fabriques, des biens des confréVies, et géncralement de ceux ijui auraient t\'té affecté» aux fabriques par Nos divers déerets.» dus ook door de decreten van 7 Thermidor XI en 25 Primaire XII. Zie verder de Svo ,1.1., op art. 26, bl. 57, en Dalloz, 1. 1., § 537, die deze meening deelen. Eene tweede tegenwerping tegen mijne op-
vatting der restitutio-besluiten bouwt men op de wijzo, waarop do goederen der onderwerpelijko fundatie aan do kerkfabriek van Holtum zijn toegekend. Dit geschiedde door den Raad van prefectuur
van het Roer-departement bij besluit van \'20 Mei 1807, goedgekeurd door den minister van Fi- nantiën den 17 Januarij 1812. Die toekenning had plaats naar aanleiding der
restitutie-decreten en ter uitvoering van deze; maar de Raad van prefectuur, die haur deed, kon do strekking dier decreten niet veranderen. Volgens de veertiende ovorweging van het arrest geschiedde de toekenning of bevestiging in het bezit, met last aan de kerkmeesters om den wil des stichters na te komen. Maar dat is niets anders dan, met andere woorden, het i rendro a leur destination » van de decreten; en vroeger zagen wij, dat daardoor alleen bedoeld werd, dat do condition principale, het doen der ker- kelijko plegtighcden, zou hersteld worden, en dus kan van den wil des stichters hier niets anders in aanmerking komen dan het lezen der missen, zoodat bjj dat besluit aan de kerkmees- ters alleen wordt opgelegd om do Vrijdagscho missen aan St. .lans-altaar te celebreren. De uit- legging van het Hof is dus in strijd met de woorden der wet, met de authentieke interpre- tatie, daaraan gegeven, met den geeBt der wet- geving en vindt nergens steun. Het cassatio-middel komt mij gegrond voor;
maar do vraag is: wat moet er bij vernietiging van het arrest van hot Hof geschieden? De Regtbank oordeelde, volgens de twaalfde
overweging van bet vonnis (m. i. juister dan het Hof), dat do goederen zijn teruggegeven, niet als beneficium van den pastoor, maar als kerkegoed aan de kerk-fabriek; dat do pastoor moet betaald worden volgens het reglement van het diocees, en dat daarin geone verandering is gebragt door het decreet op do kerkfabrieken van 30 December 1809. Toch wees do Rogt- bank do vordering van den toenmaligen eischer (verweorder in cassatie) toe, vermeenende, dat zulk een diocesaan reglement voor het bisdom Roermond aanwezig is in caput XX van de Acta et Btatuta Synodi Diocesanae-Ruraemun- densis van 19 September 1867, en dat daarbij het vol bedrag der fundatiën aan den pastoor wordt toegekend. Men had zioh op die aota et statuta niet be-
roepen; en de Regtbank heeft die uit oigen be- weging tot grondslag van hare beslissing go- legd. De appellante, tegenwoordige eischeresse,
heeft zich bij hare dingtalen in hooger beroep beklaagd èn over de wijze, waarop die acta et statuta in het geding waren gebragt, èn vooral |
||||||||||
|
ovor de gevolgtrekkingen, daaruit gemaakt.
Dij hot arrest van het Hof wordt echter met geen enkel woord van die acta et statuta mei- ding gemaakt. In dezen stand van zaken geloof ik niet, dat
de Hoogo Raad reeds ten principale regt zal kunnen doen. Is toch mijne opvatting van de restitutie-de-
creten juist, dan had het Hof de zienswijze van de Regtbank in zooverre moeten volgen en in zooverre het vonnis bevestigen, dat do pastoor moet betaald worden overeenkomstig het regie- ment van het diocees, en niet de remuneratie kan vorderen, bij denstiebtingsbriefaangewezen. Maar dan had het Hof ook verder moeten
oordeelen over do vraag, of de Regtbank juist besliste, dat dusdanig diocesaan reglement be- staat, en of dien ten gevolge teregt aan den oorspronkelijken eiseber zijne vordering is toe- gewezen , met de daaraan verbondene belangrijke vragen: 1°. of dio acta et statuta bevatten het bedoelde reglement du diocese, dat het tarief der kerkelijke verrigtingen moet bepalen; 2°. of in die acta et statuta staat to lezen, wat de Regtbank vermeent; 3°. of, wanneer het er in staat, het reglement de geheelo opbrengst van vroegere fundatiegoedcren aan den geestelijke mogt toekennen en zoo facto beneficiën, die door do wet zijn afgeschaft en vervallen, weder in het leven roepen; 4°. of do Regtbank mogt toewijzen betaling ten gevolgo van een diocesaan reglement, terwijl govorderd was uitkeering van de opbrengst van zekcro goedoren, die, met dien last besmet, door den wetgever onder de administratie van de fabriek zouden gesteld zijn. Voor zooverre dit niet reeds kan, omdat zjj
facti zijn, mag m. i. de Hooge Raad dio vragen niet beantwoorden, omdat het Hof die onop- gelost heeft gelaten; en toch moeten zij, naar mijne meening, in den tegenwoordigen stand der zaak beantwoord worden. Ik heb daarom de eer te concluderen totver*
nietiging van het beklaagdo arrest en torugwjj- zing der zaak naar het Prov. Geregtshof in Limburg, ten einde, met in-acht noming van de uitspraak van den Hoogen Raad, de zaak ver- der te behandelen en te beslissen: met veroor- deeling van den verweerder in de kosten, in cassatie gevallen. De Hoogo Raad enz.,
Overwegende, dat als éénig middel van eassa-
tio is voorgesteld: schending en verkeerde toepassing van do
art. 1, 2, 7, 11 en 20 van het arrêté des con- suls vun 20 Prairial Xde jaar, art. 1 van dat van 7 Thermidor Xlde jaar, het arrêté of decisie des consuls van den 25 of 28 Frimairo Xllde jaar (den 18 Nivêso daaraanvolgende gezonden aan den prefect van het Departement van de Roer), art. 1 van hetKeizerljjk decreet vanden 22 Fructidor XHIdo jaar, het 1 sto, 2de on 3de lid van het avis du Conseil d\'Ktat, goedgekeurd door den Franschen Koizer den 21 Primaire XlVde jaar, de art. 26 en 36 van het Keizerlijk decreet van den 30 December 1809, in verband zoowel met het Kon. besluit van den 6 Julij 1822 (Sb. n" 18), met het arrêté du Directoire exécutif van den 17 Ventöse Vide jaar on met |
||||||||||
|
7
|
||||||||||
|
KXHK. REOT.
|
||||||||||
|
60 STICHTING.
|
|||||||
|
het avis du Consoil d\'État, goedgekeurd door
den Franschcn Keizer den 9 December 1810, nis mot dn artt 5, 11, C9 en 74 des articlcs organiqut* do la convontion du 20 Mcssidor IXue jaar, vervat in do wet van den IS Gcr- ininal Xde jaar, door do thans eischende kerk- fabriek te veroordeelen tot iets meer of iets anders dan het tnriefmutig remuDoreren van gepraesteerde kerkelijke diensten ; O. te dien aanzien, dat, volgens het beklaagde
.irrest, foitelijk vaststaat, dat het is geweest do wil van den stichter der onderwerpehjko funda- lie, dat allo inkomsten der door hem vermaakte goederen, tot het lezen eener wekeljjkscho Yrij- «lagsohe mis aan het Sin: .lans-altaar in du kerk ie Holtum, zouden worden genoten door den dexe missen lezenden geestelijke; O. voorts, dat het is buiten geschil, dat do
aan deze stichting verbonden goederen, na krachtens de Franscho daartoe betrekkelijke wetten to zijn geseculariseerd en mitsdien ver- eenigd met het publiek domein, later zijn terug- gegeven aan hun,., oorspronkelijke bestemming en weder gestel\' onder het beheer der kcrk- fabrieken; doch ,. .t . schen partijen is in go- schil, of die hors Hing is geweest zoo volledig, dat geheel ie teruggekeerd du oorspronkelijke, krachtens de stichting gedurende vorsoheidene eeuwen plaats gehad bobbende toestand, en mitsdien aan den daarbij betrokken geestelijke als van ouds behooren to worden uitgekeerd allo inkomsten der aan do stichting vorbonden goederen, dan wel of dio herstelling is geweest beperkt, en wel in dier voege, dat slechts is hersteld de stichting, voor zoover betreft den daarbij opgelegden last tot het vertikten der kerkelijke diensten, geenszins voor zooveel aan- gaat het genot van allo vruchten dor aa.i haar verbonden goedoron, met dien verstande, dat die diensten al-nu door du kerkfabrieken slechts louden moeten worden vergoed volgenB het daarvoor gesteld kei keiijk tarief; O., dat, in strijd n..)t do beslissing dns eer-
iten regters, in hoogor beroep bij het beklaagde arrest is aangenomen volledig herstel; en wel hoofdzakelijk op do door het Hof in Limburg gegeven uitlegging van het decreet van den 22 rructidor Xllldo jaar, volgons hetwelk «les biens ot roveuus ren:us aux fabriques seront administrég ot per^us par les administrateurs des- ditos fabriques, qui paient aux ourés, desservans ou vicairos selonlo reglement du diocese les mes- ses, obits ou autres services auxquels les ditos fondations donnent lieu, conformómont au titre; » O., dat dezo uitlogging berust op oen door
bet Hof oangenomon verschil van voldoening der kerkelijke diensten; en wol óf i. or uitkee- ring Tan al de inkomsten dier goederen voer het Seval eener dit riodebrengende bei.aling van
en stichtingsbriof; óf wel, bjj gemis daarvan, door vergoeding ovoroenkomstig het daartoe be- trekkolijk diocesaal reglement; O., dat echter dezo onderscheiding is in
strijd: 1°. met do aangehaalde woorden van het decreet, waarin slechts voorkomt eene wijze van betaling dier kerkdiensten, namelijk »ielon Ie reglement du diocese i, en 2\'. meer bepaald met het verband der woorden van het decreet \' oonformément an titre » ; |
|||||||
|
O. ioeh, dat het Hof is gekomen tot eene
goheel verkeerde uitlegging daarvan door de onjuiste (spraakkundig onmogelijke) afscheiding dier woorden van de daaraan voorafgaande en daaraan regMrceks verbonden uitdrukking: " auxquels les ditos fondations donnent lieu »; — en zulks door hunne gowrongen zamenvoeging met do vroeger voorafgaande «qui paient aux curés etc. selon lo reglement du aiocèso les messes, obits ou autres Bervices; i eene zamen- voeging, daarom onaannemelijk, omdat juist bij gezegd decreet als regel van betaling der daarbij bedoelde korkdiensien is aangenomen « Ie règle- ment du diocese •; en mitsdien daarvoor niot tevens kan golden eenander rigtsnoer, betaling volgens den titel; O., dat de onjuistheid der door het Hof
aangenomen uitlegging almede wordt boveBtigd door het, bjj Keizerlijk decreet van 21 Frimaire XlVdo jaar, bekrachtigd avis du Conscil d\'Etat van 2 Frimaire bevorens; dat immers daarbij wordt aangenomen volkomen dezelfde opvatting van hot decreet van 22 Fruttidor Xillde jaar, op grond: «que Ie Gouvernement n\'a entendu retablir que la condition principale, celle d\'ac- quitter les charges et services religieux et non les oonditions accessoires;» — en dat ook door het Hof geheel ten onregte is ontkend de kracht van het beroep op het bedoeld decreet, zulks door de onjuiste vo "/stelling van deszelfs strek- king, als zoude het namelijk slechts hebben verwezen naar het voorafgaande decreet van den 23 Fructidor Xillde jaar; O., dat daarentegen het Hof, tot staving zjj-
ner uitlegging van "\'»ergenoemd staatsstuk, zich ten onregto bero. op een later Keizerlpk decreet, dat van d i 30 December 180!», naar- dien het Fronsch gouvernement daarbij niet is teruggekomen op de vorige, boven aangehaalde decreten, maar alleen heeft gelast, dat alle fundatiën zullen worden voldaan en uitgevoerd overeenkomstig den wil des stichters en ver- boden het uit de daarvoor bestemde gelden voldoen van conige andere lasten; O. immers, dat de niet-toepasselijkheid daar-
van op de onderwerpeljjko stichting volgt uit haren inhoud en strekking; daar toch haar hoofduoel niet is het bevoordeclen van een geestelijke, maar het verrigten van bepaalde kerkdiensten, terwijl deze, ook bjj eene be- perkte uitlegging van het decreet, volkomen worden uitgevoerd; O., dat derhalvo het éénig aangevoerde mid-
del van cassatie is gegrond; dat echter, vermits het Hof in Limburg f ten gevolge van zijne, in strijd met die des oorsten regters, aangenomen beschouwingen aangaande do strekking der meergenoemde Fransche verordeningen) niet heeft onderzocht de vraag, of in allen gevalle de ingesteldo vordering al of niet behoort te worden toegewezen, hetzij krachtens hei dioce- saal kerkelijk reglement, hetzij op andere gron- den, de Hoogo Raad is verhinderd ten princi- pale regt te spreken; Vernietigt het beklaagde, tiisschen partijen
in hooger beroep gewezen arrest van het Prov. Geregtshof in Limburg van den 30 Junjj 1879; Wijst de zaak terug naar dat Hof, ten einde
baar, met inaoht-neming van dit arrest van den |
|||||||
|
STICHTING. 51
|
|||||||
|
dat het I of, met vernietiging van het vonnis
a guo, den eischcr en geapp. ni"t-ontvankeljjk zal verklar 1 in zijne vordering, speciaal voor zooverro die thans mogt worden ontleend aan de bovengemelde Acta et statuta, of ook op grond daarvan eenige mindero uitkeering vol- gens eeriig tarief mogt worden gevorderd, im- mers don eisoher en geapp. in zijno vordering zal verklaren ongegrond en hem die in allen gevalle ontzeggen, met verwijzing in de koeten van beide instantiën; 4". dio van don geapp., genomen ter teregt-
zitting van don 5 Fobruarjj 1874: dat \'iet den Hovo mogo behagen aan den go-
app. acte \'e goven, dat bj in het geding brengt: 1°. 1 • Acta et statuta Synodi diocesanae
Ruraemund\'-nsis. anni 1867; 2°. de officiële verklaring van Monseigneur
.1. A. I\'aredis. bisschop van Roermond, dd. 24 Decomler 1873 bovengenoemd; 3*. het reglement van Monseigneur J. K. Zaepffel,
bisschop van Luik, goedgekeurd bij decreten van Keizer Napoléon I, dd. 13 Thermidor an XIII en 22 Iirumaire an XIV; aan den geapp. verder acto te geven, dat hij ten uitdrukkeljjk- ste betwist do bevoegdheid van de regterljjke magt om te beoordeelen, of do revenuen van deze stichting, goljjk dezelve door den bisschop zjjn bepaald, bij het diocesaan reglement al dan niet door den kerkvoogd te hoog zijn ge- stcld ; en eindelijk des gcappellecrden ten prinoipale,
in deze instantie van hooger beroep, genomeno oor.oluriiën too te wijzen, 011 expenil»; 5». die der appellante, x\' ,,nen ter teregt-
zitting van den 12 .lanuaii] I\' .1: zoo verklaart de ondergeteekende procurour
der Kerkfabriek bij do reeds genomene concla* siën in allen deelo to volharden, cum expensis; (iehoord de gehoudene ploidooijen ;
Gehoord het Openb. Min., bij monde van den
Proo.-Gen., conoluderende: dat het den Hove behagen moge het ingesteld appel to niet to doen en het vonnis, waartegen beroep, te be- veetigen, met veroordeeling der appellerende partij in do kosten, door het hooger beroep veroorzaakt: Met opzigt tot de daadzaken:
Overwegende, dat partijen het daarover eens
zijn, dat in 1457 Philippus Henricus Hentinekde Wolfrath eene beschikking heeft gemaakt, lui- dendo woordelijk als volgt: «In nomine sanetao et individuae Trinitatis, Ego Philippus Henrious Bentinck, sub parochia Holthum, notum esse volo omnibus hoo scriptum intunetibus, quod nos de conBensu et voluntato expressa Dominae Meoh- tildis uxoris nostrae carfcsimae, ob salutom et re- medium animarum noHtrariini et nostrorumparen- tum et pure propter Deuin, Keclesiao parochiali de Holthum ad altare Saneti Johannis Baptistae contradedimus et deportavimus decem buonaria terrao sitne in agris de Holthum, Snateren et Ruchton, ut Rector praedicti altaris, sacerdotio initiatus, eosdem fructus libere et quiete et cum omni integritate percipiat cum onere unius mis- sae celebrandae in perpetuum singulis diebus veneris, ad praediotum altare Saneti Johannis Baptistae in Ëcolesia Nostra parochiali de Hol- thuni. In oujus rei testimonium, sos pro nobii |
|||||||
|
Rongen Raad. verder tu behandelen en to bo-
slissen; Veroordeelt den verweerder in de kosten, in
cassatie gevallen. ((iepleit Mrs. .1. Kappeune vani>eCoppei.i.o en
II. M. VmblaNdkr Hein voor do eiacheresHO, on Mr. W. WlNTOENS voor den verweorder). Na de ulzoo uitgesproken terugwijzing, werd
de zaak voor het Hof op nieuw bij conc.usiën en pleidoojjon toegelicht, en wees HET PROV. GEREGTSHOF IN LIMBURG,
Zitting van 16 Maart 1871,
Voorzitter, Mr. E Capitaine,
in strjjd met do conclusie van den Heer Pro-
kureur-Generaal, het navolgend arrest, hoofd» zakelijk beslissende : Noch in de Acta et statuut synodi diocetanae
Ruraemundensis van 18t>7, speciaal in ca- put XX, noch in het \'• uvsaun reglement can den Lnikschen lih op /aepffel, noch in eenige ander» wettige Ifpaling voedt de geheele opbrengst der fundatie goederen als honoraris toegekend non den geestelijke, die de kerkelijke diensten vervult van eene vóór de Fransche secularisatie^ wetten , onder toe- kenning dier inkomsten , opgerigte en bij de latere restitutie-wetten weder in het leven geroepen stichting. De Kerkfabriek van Holtuin, gomoento Horn,
appollanto, procureur Mr. Ëoo. van Oppen,
tegen
J. II. SmeetH, pastoor van Holtum, geappelleerde,
prokureur Mr. Tu. Miciiehs. Het Hof onz.,
(iuhoord do conclusiën der partyen, bij slot-
Bom luidendo: l". die der appellanto, gonomeu ter teregtzit-
ting van den 24 Kebruarij 1873: dat het Hof moge vernietigen hot vonnis,
door de Arrond.-ltegtbank \'o Maastricht tus- schon partijen gewezen den 1 i November 1872, voor zooverro danrvmi is geappelleerd; on, doende wat de cursto rogtois hadden buhoorun to doen, den eischcr en geapp. in zijne vordering moge verklaren niet-ontvankeijjk en ongegrond, in allen gevalle hem dezelve ontzeggen, met ver- wijzing van den gcapp. in de kosten, zoowol van eerste instantie (voor zooverre deze niet reeds ten zijnen laste zijn gesteld) als van hoo- ger beroep: 2°. die van den geapp.. genomen ter teregt-
zitting van den -> Maart 1873: het den Hove moge behagen, met vernietiging
van het appel, te bevestigen het vonnis, tus- schen partyen op den 14 November 1872 door de Arrond.- Regtbaok te Maastricht gewezen, en te bevelon, dat hetzelve naar vorm en inhoud zal worden ten uitvoer gelegd, met veroordeo- ling van do appellante in de kosten van het honger beroep.; 3». die der appellante, genomen ter teregtzit-
ting van dbn 23 December 1873: |
|||||||
|
STICHTING.
|
|||||||||
|
52
|
|||||||||
|
dut do eischer do bedoelde missen, gedurende
den t jjd, in de dagvaarding vermeld, aan St. Jans altaar in de parochiale kerk van lloltum gelezen heeft, noch dat de aan de fundatie vorbondene goederen , gedurende dion tijd , de gevorderde som hebben opgebragt, — bjj von- nis van den 14 November 1872, aan den eischer zijne hoofdvordering heeft toegewezen, met ont- zegging van don oisch tot uitvoerbaarvcrklaring bij voorraad van dat vonnis en verwijzing der beide partijen in een daarbij gespecificeerd ge- deelte dor kosten; dat do god. zich tegen deze uitspraak in
hoogor beroep voorzien hebbende, dit Hof, bjj arrest van den .°,0 Junij 1873, meergemeld von- nis heeft bevestigd, op grond dat de geheele opbrengst der, krachtens de Fransche decreten van den 7 Thermtdor jaar XI, 25 of 28 Frimairo jaar XII, aan de Kerkfabriek der parochiale kerk van lloltum teruggegevene goederen der meergemelde stichting van Philippus llcnrikus Mentinck de Wolfrath, volgens het F\'ransche decreet van den 22 Fructidor jaar XIII, aan den daarbij betrokken geestelijke, als van ouds, behoort to worden uitgekeerd; dat, na voorziening in cassatie tegen deze
uitspraak, de lloogo Ilaad der Nederlanden, bij arrest van don 28 November 187;i, evengemeld gevoelen van dit Hof heeft verklaard in strijd mot do wet, zich met do beschouwingen van den eersten regter aangaande de strekking der voormelde Fransche wetten heeft vcrecnigd en, vermits dit Hof niet heeft onderzocht de vraag, of in allen gevalle de ingestelde vordering al of niet behoort te worden toegewezen, hetzij krachtens het diocesaal kerkelijk reglement, hetzij op andere gronden, de Hoogo Raad ver- hinderd is ten principale regt te spreken, — heeft vernietigd het beklaagde, tusschen partjjen in hooger beroep gewezen, arrest van het Frov. Geregtshof in Limburg van den 30 Junij 1873, de zaak naar dat Hof heeft teruggewezen, ten einde haar, met inacht-neming van dat arrest van don Hoogcn Raad, verder te behandelen en te beslissen, met veroordeeling van den ver- weerder in do kosten, in cassatie gevallen; dat daarna door partijen voor dit Hof zijn
genomen de drie laatsto dor aan het hoofd de- zes overgeschrevene conelusiën, en voor de ap- pellanto tot staving derzclvo is aangevoerd, dat do door de Arrond.-Regtbank in het vonnis a quo toegepaste Acta en statuta Synodi diooe- sanae Ruraemundensis, niet is een reglement in den zin van het decreet van Fructidor jaar XIII; dat noch in het caput XX, noch in het geheel boekdeel dier acta te vinden is de bepa- ling van hetgeen den eischer toekomt: en, al was in bcdoeldo Acta en statuta een tarief van kerkelijke diensten te vinden, in etuu, opgrond van den stichtingsbricf, de geheele opbrengst der fundatiegoederen wordt gevorderd, en op dien eisch in geen geval kunnen worden toe- gowezon honoraria, verschuldigd op grond van een diocesaal tarief; dat de geapp. tot bevestiging van hot vonnis
a quo heeft ingebragt, dat de parochiale kerk van lloltum. alvorens tot het bisdom Roermond te behooren, van het bisdom Luik heeft deel gemaakt; dat in een diocesaal reglement Tan |
|||||||||
|
et nomine uxoris noslrno praodictao, sigillo
tradimus sigillatus anno Domini MCCCCLVII in vigilia beati «irettnrii i\'apae et Itootorisn; dat de Kerkfabriek van lloltum. gemeente
liorn, bij besluit van den prefect vnn hot l>c- partement van de Roer van den 30 Mei 1807, goedgekeurd door den Franschcn minister van Finantiën van den 7 .lanuarij 1812, in het bezit der evenbedoeldo 10 bunders onroerende goode- ren is bevestigd, onder verpligting den wil van den stichter na te komen; O., dat de geapp., oorspronkelijk eischer, op
grond, dat hij, sedert hij den 1 April 1869 in functiën is getreden, als pastoor heeft gelezen de gefundeerde Yrijdagscho mis, waaraan ver- bonden zijn als remuneratio de opbrengsten van 8 hectaren of 10 bunders oude maat, landerijen, welke alleen in het bezit der ged., thans ap- pellante, zijn gestold onder de uitdrukkelijke verpligting die opbrengst aan den eischer uit te keeren: dat do ged. weigert daartoo over to gaan: dat die opbrengst bedraagt, zonder aftrek van lasten, voor do negen laatste maanden van 1869 f 257.75, de twaalf maanden van 1870 f 372.30 en de twaalf maanden van 1871 ƒ372.30, te zamen de som van / 1002.35; dat de eischer gereed is daarvan te laten aftrekken 5 ten hon- derd administratiekosten en 1 ton honderd voor het diocees en do grondbelasting, doch aan- spraak heeft op oogenblikkolijke uitbetaling van het zuiver restant, — bij e.xploit van den deur- waarder S. van Engelshoven, dd. 18 .Maart 1872, de appellante, oorspronkelijk ged., voor de Ar- rond.-Regtbank te Maastricht heeft gedagvaard, ten einde zich, bij vonnis, uitvoerbaar bij voor- raad, niettegenstaande verzet of hooger beroep, te hooren vcroordeelen om, tegen quittantie, aan den eischer te voldoen de somma van ƒ1002.35, onder aftrek van: 1°. 5 pet. voor administratiekosten, 2°. 1 pet. voor het diocees, en met bepaling, dat de betaalde grondbelas- ting mede zal kunnen worden gekort, zijnde de opbrengst van 10 bunders oude maat of 8 hectaren landerijen, gofundeerd voor do Vnj- dagsche heilige mis, door den eischer geee- lebreerd over de negen laatste maanden van 1869 en de geheelo jaron 1870 en 1871, met veroordeeling van do god. in do kosten, met reserve van het overige; dat de ged. het regt van den eischer op do
door hem govorderde opbrengsten van 10 bun- dors land heeft betwist: dat de Arrond.-Regtbank te Maastricht, onder
anderen, op grond dat, volgens het decreet van den 22 Fructidor jaar XIII, do geesteljjke, die de aan eeno fundatie verbondeno kerkelijke diensten volbrengt, door dat volbrengen dier diensten alleen niet reeds gcregtigd is tot de aan do fundatie verbondeno inkomsten; mnar dat, om hom daarop voor het geheel of voor een gedeelte te doen beregtigd worden, wordt vereischt een diocesaan reglement: dat zulk diocesaan reglement voor hot bisdom Roermond, waartoe de parochie lloltum behoort, aanwezig is in het caput 20 van de in druk bestaande Acta en statuta Synodi diocesanae Ruraemun- densis van 19 September 1867; dat daarbij het volle bedrag der fundatie aan den pastoor wordt toegekend: dat door de ged. niet wordt betwist, |
|||||||||
|
STICHTING.
|
53
|
||||||||
|
den bisschop van T.uik, Zaopffcl, goedgekeurd
door den Keizer der Franschen den \'22 liru- mairo jaar XIV, to lezen staat, onder het op- schrift: «Honoraire» den messes, n°. 8. Quant aux
anniversaires, si leur fondation détermino un honoraire excédant celui fixé sous lo titro ci- dessus, honoraires des messes, et que les re- venus de la dite fondation soient sullisants pour 1\'acquit du dit honoraire, les curés ou desser* vants pourront en oxigor lo paiement. Si par contro les revenus do la fondation M trouvent insufftsants pour payer Ia taxefixée au dittitre, honoraires des messes, on aura recours a I au- toritó compétento pour obtenir une justo réduc- tion du nombro des messes porti\' par la dite fondation»; dat des geappel loerden voorgangers, zoowel
tijdens de parorhio van Holtum van het bisdom Luik deel maakte, als sedert dezelvo tot het bisdom Roermond is overgegaan, steeds het volle bedrag der revenuen der fundatio van St. lans-altaar hebben genoten, en dat zijn regt daartoe nog is erkend bij ceno officiëlo vcrkla- ringvan den bisschop van Roermond van den 21 December 1873, geregistreerd to Maastricht den 30 December daaraanvolgende: Met opzigt tot hot regt:
O., dat, met inachtneming van hot arrest
van den Iloogcn Raad der Nederlanden vanden 28 N\'ovember 1873, dit Hof te onderzoeken heeft, of de ingestelde vordering den eischer, thans geapp., al of niet behoort te wordon too- gewozen, hetzjj krachtens hot diocesaal kerke- lijk reglement, hetzjj op andere gronden .\' O., dat uit de hierboven vcrmeldo dagvaar-
ding, in verband met de motieven, waarop de eisen is gegrond, blijkt, dat door den eischer, thans geapp., krachtens den stiehtingsbriof, wordt gevorderd do gehoelo opbrengst der bedoelde fundatiegooderon, na aftrek van 5 pet. voor administratiekosten on I pet. voor het diocees en belasting; O., dat, luidens den inhoud van don stich-
tingsbrief, hierboven ovorgeschreven, do funda- tie, waarvan ten deze do rede, niet is de stich- ting van annivorsaires, dat is van jaargetijden of kerkelijke diensten, welke, op den dag van het overljjdon, ten vorigen of vrocgoren jare, wordon gecelebreerd, maar te houden is voor de fundatie van missen of kerkelijke dionstcn, welke gedurende het geheelo jaar, op eenen bepaalden dag van elke weok, voor do ziele- rust van overledenen moeten gelezen worden: O., dat noch in het door den eersten regtcr
op de onderhavige zaak toegepaste caput XX der Acta en statuta Synodi diocesanae Rurae- roundonsis, noch in oen ander gedeelte dior Acta on statuta eene bepaling te vindon is, waarbij aan den •••• ïpp. het volle bedrag van de opbrengst der meergemelde goederen als honoraria voor het lozon der ten dezo bedoelde missen wordt toegekend: O., dat de regtvnardiging van dit regt ook
niet te vinden is in hot door den geapp. aan- gehaalde diocesaan reglement van den Luik- schen bisschop Zaepffel, noch in eenigo andere door dezelfde partij overgelegde of aangewezene wettige bepaling; |
O., dat uit het voorafgaande volgt, dat de
in casu door den geapp. ingestelde eisch moet worden afgewezen; Verleent acte, waarvan acte is gevraagd:
Doet te niet het vonnis, waarvan appel;
En, op nieuw regt doende,
Untzegt aan den geapp., oorspronkelijk eischer,
zijne liij inleidende dagvaarding ingestelde vor- dcring, en veroordeelt hem in de koston van eerste instantie, voor zooverre deze niet bjj het vonnis " 7110 ten zijnen laste zijn gesteld, als- mede in die van hooger beroep. (Gepleit voor de Kerkfabriek Mr. L. van
Oppen, en voor don geappelleerde Mr. En», van WlXTERSIIOVEN.)
Tegen dat arrest voorzag zich do goappol-
1 eerde, primitieve eischer, in cassatie; maar die voorziening werd overeenkomstig de conclusie van het 0. M. verworpen bjj het navolgend ar- rest waarmode do hier medegedeelde procedure een einde nam. HOOGE RAAD DER NEDERLANDEN.
Hnrgerlljkc kamer» Zitting van den 4 December 1874.
Voorzitter, Mr. F. de Greve.
Decreet van 22 Fructidor jaar Xni. — Ker-
kelijke reglementen. — art. 1 en 14
der wet van 10 september 1853,
Sb. n° 102. — Motivering.
Kan in cassatie worden beweerd schending of
verkeerde toepassing van kerkelijke regle- metlten of reglementaire In-palingen van een zedelijk ligchaam ? — Neen. Volgt uit de qualificatw van het decreet van 22
Fructidor jaar XIII als wettelijke verorde- ning, dat de daarbij vermelde kerkoljjke reglementen, alléén uit hoofde dier vermeU ding, ook als zoodanig zouden zijn te 6e- schouwen t — Neen. .Stuit de bewering, alsof het Hof het regt van
den bisschop om in zuiver kerkelijke aan- gelegenheden te beslissen zou hebben betwist, af op den feitelijken grondslag? — Ja. J. II. Smeets, eischer, procureur Mr. C, J.
Franjois, tegen
de Kerkfabriek van Holtum, gemeente Born,
vcrweerderesse, procureur Mr. M. Eysseli.. De Adv.-gen. Smits heeft in deze zaak de rol-
gende conclusie genomen: Edel Hoog Achtbare Heeren, President en
Raden! Bjj uw arrest van den 28 November 1873 (hiervoren op blz. 49 medegedeeld) werd verstaan, dat de teruggave der fundatiën aan hare oorspronkelijke bestemming bjj decreet van 22 Fructidor jaar XIII niet is geweest onbe- perkt, maar dat daarbij slechts zijn hersteld de stichtingen, wat betreft de te verrigten kor- kohjke diensten, niet wat betreft het genot der |
||||||||
|
54
|
|||||||||
|
STICHTING.
|
|||||||||
|
Maar men beweert do schending en verkeerde
toepassing van het decreet in verband met twee kerkelijke reglementen. Ik moet verklaren, dat ik ook in dio reglementen niet kan lezen, wat do eischer daarin vindt. .Maar ik geloof niet bij de uitlegging van die reglomenten hier te mo- gen stilstaan. Het eerste dier reglementen is voor het bisdom Luik van 28 November 1806. Men heeft op do schending daarvan bij pleidooi niet langer aangedrongen, en inderdaad nog om vele andero redenen, behalve dio tevens op het andere reglement toepasselijk zijn, is het beroop daarop in cassatie te vergeefs. De voor- noemde reden is dezelfde, die betreft het beroep op de Acla et Statuta synodi Ruraemundensis van 19 September 1867. \' Dit reglement is een uitvloeisel van art. 1 dor wet op do kerkgenoot* schappen van 10 September 1853 (Sb. n" 102), dat aitn alle kerkgenootschappen de volkomen vrijheid verzekert, alles wat hunne godsdienst en do uitoefening daarvan in hunnen eigen boe- zem betreft, te regelen. Maar men kan in cas- safic de schending of verkeerde toepassing van dergtlijko reglementen evenmin beweren als van de reglementen van de Hervormde kerk (zie o. a de arresten van den Hoogen Raad van 17 November 1818 on 25 Januarjj 1850, v. D. Honert, Gent, Zak., VIII, 192. en X, 22, Ned. Rcgtspr., XXXII, 45, en XXXIV, 323), nog minder zelfs dan van een dienstreglement voor eene spoor- wegdienst, dat zelfs is opgemaakt krachtens een bevel, bjj de wet gegeven, en dat is goed- gekeurd door het Staatsgezag (zie arrest van 20 September 1805, ». D. Honeht, Strttfregt, van dat jaar, bl. 3.\'5, Ned. Reqtspr., LXXX, 335). Dergelijke verordeningen zjjn niet aan te nier- ken als wet of wettelijke verordening, van de openbare magt uitgegaan, die bij art. 99 R. O. alléén bedoeld worden. De jttdex facii alléén mag dio onderzooken en interpreteren. Dit is hier geschied, en de Hooge Raad moet in die uitlegging berusten. Voorts wordt schonding boweerd van art. 1
dor wet vun 10 September 1853, waarvan ik i den inhoud reods modedeelde. Maar het arrest heeft volstrekt het regt niet ontzegd om een reglemont te maken, als waarop men zich be- riep, on alleen uitgemaakt, dat in dat reglement niet stond, wat men er in las. Het beweren van schending of verkeordo toepassing van dat artikel zon alleen dan kunnen te pas komen, wanneer het Hof had beslist, dat het er wel in stond, en dan den eisoh had toegewezen of ontzegd, omdat dan do gewigtige vraag zou te benle komen, of do zoogenaamde restitutie- decreten toelaten de geheelo opbrengst der go- seculuriseerde en later aan kerkfabriek gege- vene goederen ecner gewezen fundatie aan den priester too te kennen , en of het is: regelen van godsdienst en de uitoefening daarvan in eigen boezem, indien een kerkelijk reglement dit toch deed. Art. 14 van gemelde wet kan evenmin zjjn
geschonden of verkeerd toegepast, want de wet van 18 Germinal jaar X, die daarbij wordt af- geschaft, is niet als nog bestaande aangenomen. Er is van die wet evenmin sprake in het arrest als daarin eene zweem te vinden is van beoor- deeling der innerlijke waarde of billijkheid van |
|||||||||
|
inkomsten van de aan de stichting verbonden
soederen, en dat de kerkdiensten volgens dat decreet moeten betaald worden • selon Ie ró- glcment du diocese.» liet arrest van het Hof in Limburg, waarbij
alleen op grond van voormeld decreet aan den eischer waren toegewezen alle inkomsten van do aan zekero stichting verbondont goederen, werd dien ten gevolge vernietigd er do zaak naar gezegd Hof teruggewezen, tei eindo te onderzoeken, of in allen gevallo do ingestelde vordering al dan niet behoort te worden toegc- wezen. hetzij krachtens het diocesaal kerkelijk reglement, netzjj op andere gronden. Dien ten gevolgo is de zaait weder bij het Hof
in Limburg voorgebragt, en is bij het thans beklaagde arrest van dat Hof uitgemaakt, dat noch in het door den eersten regter op de on- derhavigo zaak toegepaste caput XX der Acta et statuta synodi diocesanae Ituraemundensis, noch in een ander gedeelte dier Acta et statu ta eene bepaling te vinden is, waarbij aan den geapp., thans eischer, het volle bedrag van do opbrengst der meergemelde goederen, als hono- raria voor het lezen der ten deze be\'oelde mis- sen, wordt toegekend, en dat do rogtvaurdiging van dit regt ook niet te vindon is in het door den geapp. aangehaalde diocesaan reglement van den Luiksenen bisschop /nepHel. noch in eenige andero door dezelfdo partij aangewezene wettige bepaling, en dienvolgens do eisch afgc- wezen. Tegen dit arrest is als cassatie-middel voor-
gesteld: schending en verkeordo toepassing van het decreet van 22 Fructidor jaar XIII, in ver- band met de Detcrminatio Oblationum seu jura stolae, vastgesteld bjj Ordinatio generalis van 28 November 1800 van hot bisdom van Luik, waaronder destijds de kerk van Holtum ressor- teerde, alsmode inzonderheid met do Praescripta circa honorarium missarum, fundationes et bona pastoralia, voorkomende in de Acta et Statuta synodi diocesanae Huraemundensis van den 19 September 1807, caput XX: de sacrosancto mis- sae sacrificio, en met de art. 1 en 14 der wet van den 10 September 1853 (Sb. n" 102), en even daardoor mede schonding on verkeerde toepassing van de art. I en 14 van genoomdo wet van 10 September 1853 (Sb. n° 102), als- mede art. 11 Alg. Dep., on in suhsuiium art. 150 der Grondwet, art. 20 II. O., art. 59 H. R. Wat was do vraag, dio volgens het arrest
van den Hoogen Raad te beantwoorden was? Do Hoogo Raad had beslist, dat do eischer slechts aanspraak had op do betaling van zijno kerkelijke diensten overeenkomstig het diocesaal reglement. Kn nu moest do vraug boantwoord worden, of een diocesaal kerkelijk reglement aan den eischer toelegdo wat hjj vorderde, na- meljjk de geheelo opbrengst der goederen, vroe- ger vóór de secularisatie aan de onderwerpolijke stichting verbonden. Het antwoord, daarop door het Hof gegeven, is ontkennend. Daardoor kan onmogelijk hot decreet van 22 Fructidor jaar XIII op zich zelf geschonden zjjn, daar dit, volgens de uitlegging van den Hoogen Raad (m. i. deéénigo mogeljjke) bepaalt, dat do ker- kclijko diensten volgens het diocesaal reglement sullen geromunereerd worden. |
|||||||||
|
8TI0HTINO.
|
55
|
||||||||
|
ven goederen als honoraria voor het lezen der
ten deze bedoelde missen wordt toegekend; en dat, wat er ook zij van het al of niet juiste dezer nitlcgging, daarop echter in cassatie niet kan worden teruggekomen: O. immers, dat wel bij het aangehaalde de-
crect is voorgesohreven, dat do daurbij bodoelde kerkelijke diensten zullen worden betaald i selou Ie reglement du diocese • : dat dit echter bij het beklaagde arrest niet is ontkond, maar de I ontzegging van den cisch daarbij alloen is ge- grond op du uitlegging dier reglementen; O., dat, ofschoon bet vooropgestelde decreet
moet worden beschouwd als eene wettelijke verordening, daaruit echter niet volgt, dat de daarbij vermelde kerkelijko reglementen, alleen uit hoofde dier vermelding, insgeljjks als zoo- danig zijn to beschouwen; dat zjj integendeel zijn aan te merken als reglementaire bepalingen van een zedelijk ligchaam: en dat bij gevolg, al ware do bestreden uitlegging onjuist, dit niet zoude kunnen leiden tot cassatie van het beklaagde arrest; O., wat betreft de beweerde schending der
art. 1 en 14 der wet van den 10 September 1853 (Sb. n" 102), dat deze daarop berust, dat bot Hof, in strjjd met het daarbjj aan den bis- schop van Roermond toegekend regt ora zijne eigene reglementen uit te loggen, de beslissing van dien bisschop in eene zuiver kerkelijke zaak als onwettig zoude hebbon beschouwd; dut echter bij hot boklaugdc arrest niet is bo- twist zoodanig regt van den bisschop, maar alleen is beslist, dat de regtvanrdiging der vor- dering niet is te vinden in de door den eischer in cassatio aangehaalde bisschoppelijke reglo- menten; ()., voor wat aangaat de subsidiaire bewering,
de schending van art. 156 der Grondwet, art. 20 R. U. en art. 59 It. R.; dat dezo daarop be- rust, dat hot Hof, zonder oenigo daarvoor uit- gedrukto beweegrodonen, zoudo hebben beslist, dat do door den bisschop bepaalde inkomsten to hoog zouden zijn gesteld; dat echter daarbjj niet voorkomt zoodanige beslissing, maar alleen dat do ingestelde vorderiog niet wordt ge regt vaardigd door do ingeroepon korkelijke rogle- monten; O., dat alzoo het éénig aangevoerde middel
van casse* is ongegrond; Verwerpt het beroep en veroordeelt den eischer
in de kosten. (Gepleit voor den eischer Mr. \\\\\'. Wixtoexs,
en voor de verwoerderesse Mr. M. B. Vi.ielander Hein.) |
|||||||||
|
eene wet, zelfs niet Tan een kerkelijk regie-
ment, zoodat de strekking der aanhaling van art. 11 Algom. Dep. in het middel niet duide- lijk is. In subsidium wordt de schending voorgesteld
der art. 156 Grondwet, 20 R. O. en 5<J B. 1!. Blijkens do memorie zou dat gedeelte van het
middel moeten strekken, voor het geval, dat de Hooge llaad mogt meenen, dat niet is ge- motiveerd het punt betredende de beoordee- ling, of de revenuen van dn stichting, gelijk die door den bisschop zijn bepuuld, bij het diocesaan reglement al dun niet te hoog zjjn gesteld. Maar er is geen quaestie in het gehccle arrest van een tarief van den bisschop en van het daarbjj te hoog stellen van honoraria. Kr wordt daarin enkel verklaard, dat in liet kor- keljjk reglement geene bepaling to vinden is, waarbij bet bedrag van de opbrengst der be- doeldo fundatie-goederen als honoraria voor het lezen der ten deze bedoelde missen wordt ge- Htold. Wat niet is beslist behoeft ook niet ge- motiveerd te zijn. Ik vermeen dus, dat geene der aangevoerde
wettelijke bepalingen zijn geschonden of ver- keerd toegepast, en heb derhalve de eer te ooneluderon tot vorwerping der voorziening, met veroordeeling van don eisoher in de kosten. De Hooge liaad enz.,
Ovenvegende, dat als éénig middel van cas-
satie is voorgesteld: Schending en verkeerde toepasging vun het
dooreet van den 22 Fructidor jaar XIII, in ver- band met de Determinatio Ublationum seu jura stolae, vastgesteld bij Ordinatio generalis vun den 28 November 1806 van het bisdom van Luik, wuaronder destijds de kerk van Mol tuin ressorteerde, alsmede inzonderheid met de Prac- scripta circa honorarium missarum, fundationes et bona pastoralia, voorkomende in de Acta et statuta synodi diocesanao RuraemundenBis vau den 19 Soptember 1867, caput XX: do sacro- sancto missao sacrificio, en met do art. I en 14 der wet van den 10 September 1853 (Sb. n" 102), alsmede art. 11 Alg. Dop., en subsidiair met art. 156 der (i rond wet, art. 20 U. O. on art. 50 B. R.; en zulks, in do eersto plaats, op grond, dat de aangobaaldo kerkelijke reglementen het volle bedrag der fundatie aan den pastoor heb- ben toegekend; O. dienaanguando, dat bij het beklaagde ar-
rest is beslist, dat in beide aangehaalde kerke- lijke reglementen niet is te vinden eene bepaling, waarbij aan den toen geapp., thans eischer in cassatie, het volle bedrag der aldaar omsohre* |
|||||||||
|
LIJST DER WOORDEN
OPGEKOMEN IN DE NEDEHEANDSCHE PAS1CRIS1E.
(Onder de cursief gedrukte woorden zijn geene beslissingen opgenomen; lij dienen alleen ter
verwijiing naar andere woorden.) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KERKELIJK EEGT.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ïï
|
|||||||||
|
ÏFF Iinr«"UiTTF I
|
|||||||||
|
ÜEIIOORENDE
|
|||||||||
|
BIJ HET GEDEELTE KERKELIJK KEGT.
|
|||||||||
|
JunlJ. É83J.
1 Leek en Znidhorn Kgr. B. N. 1, 316.
November» 2 \'sGravenhage H. O. B.N. 1, 388.
FobrunrlJ. 1838.
16 Groningen In a. B N. 1, 316.
April. 17 Groningen In a. B.N. 1, 316.
.f ui IJ. 26 a Amsterdam In a. B.N. 3,21.
December. 28 Holland Cr. Bb. E. N. 3,21.
naart. 183t.
27 Sneek B.B. 6,1844, 625. — Bz. 10, Bv. 2, 310.
April. 10 \'s Hertogenbosch B. 4, § 69, p. 427. — T. v. B. 2,1848, 240.
11 \'sGravenhage Kgr. W. 17.
FobrunrlJ. 1840.
11 a H. E. W. 78, (73). — Ez. 15, Sv. 1,377.
15 Overijssel W. 101. — Bz. 25, Sr. 8,68.
naart. 17 e H. B. W. 83; (75,80).
24 d H. E. v.d.H. G.Z. 1, 153. — W. 85, (81). — E. 4, § 46, p. 204. —
Bz. 9, Bv. 1, 101.
JoniJ. 13 Gelderland B. 7, § 31, p. 179. — E.N. 2,348.
September.
21 Zeeland W. 140. — Bz. 25, Sr. 8, 73. FfhruarlJ. 18 tl.
16 Leeuwarden W. 276. — E.B. 4,1842,481. — E. 8, § 37, p. 183. — Ez. 5,
B.W. 5,128.
23 Amsterdam B.N. 3,21. naart*
11 Amsterdam Kgr. I v.d.H. G.Z. 2, 67. — W. 180. — B.N. 3, 21. — W.B.A. 36.
JunlJ. 18 Amsterdam v.d.H. G.Z. 2, 67. — W. 205, (203,204). — W.B.A. 40, (36, 37,
38,39). =29 Junü 1811.
29 Amsterdam E. 8, § 32, p. 158. — B.N. 3,114, (97,113). —118 Junü 1841.
KERK. REOT. 1
|
|||||||||
|
CHRONOLOGISCHE LIJST.
W. 633.
v.d.H. G.Z. 2,07. — W.256. - R. 8, § 78, p. 358. - B.N. 3,
173.— W.B. A.40. - Themis 3,1841,142. v.d.H. Sr. 6, 224. — W. 277. — R. 11, § 75, p. 322. — Bz. 28, Sr. 11, 45. iets.
R.B. 4,1812,481. —Bz 5, B.W.5,128. W. 332. W. 274.
v.d.H. Sr. 7,208. - W. 329a. — E. 12, § 11, p. 33. — Bz. 10,
Sv. 2, 355. W. 307. — E.B. 4,1842, 724. - E. 11, § 30, p. 112. - Bz. 5,
B.W. 5, 121.
W. 419.
v.d.H. Sr. 8,79. —W. 329.
W. 327, (328). - E.B. 4, 1842, G91. - E 15, § 62, p. 241.
IMS. W. 403, (37b). — E.B. 4,1842, 691. — B. 15, §62, p. 241. —
Bz. 12, Bv. 4, 233. — E N. 4, 256. = 2 Mei 1845. W. 443. — Ez. 25, Sr. 8, 72. — B.N. 4, 52.
W. 468. — E. 17, § 33, p. 139. — Bz. 5, B. W. 5,123.
MM.
E.B. 6,18ii, 193. VV. 512.— B.B. 6,1844,380. W.481.-E. B. 6,1844,249. B.B. 7,1845,224.
W. 490. = 8 Maart 1844.
E.B. 6,1844, 312. = 16 Felruorjj 1844.
W. 491. — E. B. 6,1814,312.
W. 492. B.B. 0,1844, 782
E. B. 6,1844,592.
W.52I.-E.N. 4,164.
W.1006.-W.B.A. 24. E.B. 0,18 4 i, 684. = Amsterdam Kgr. II... (3).
W.737.-E.B.7,1845,700. |
||||||
|
Oelobrr.
13 Almelo
December» 7 a H. E.
7 6 n. K.
JnnusrIJ.
12 & Friesland
28 Utrecht Haart» 3 \'s Graven dage Kgr.
April. 5 d H. E.
Junlj.
1 Z.-IIolland
19 Winschoten
28 b H. E. Juilj. 4 b \'sHertogenbosch
nel. 2 a N.-Brabanl
Aii£Ui(uh.
15 Assen
December. 12 Groningen Ilof
.In mm rij.
4 II. B.
19 Zutphon Kgr.
30 N.-Braband FebruarlJ. 14 Amsterdam Kgr V
10 ïiel naart.
8 Tiel
April. 3 Gelderland
10 Z.-Holland
nel. 1 Botterdani
JunIJ. 26 Utrecht JullJ. 11 Amsterdam Kgr. I
20 Goes Kgr.
Augagtuit. 19 Amsterdam Kgr. II
22 Assen Kgr. |
||||||
|
n
|
|||||||||
|
CHRONOLOGISCHE LIJST.
|
|||||||||
|
1841.
W. G61.
R.B. 6,1814,684.
v.d.H. B.R. 6, 74. — W. 563, (562). — R.B. 7,1845,175. —
R. 18, § 52, p. 233. — Rz. 1, B. W. 1,115.
W. 551. = b 31 October 1844.
v.d.H. G.Z. 3,33. — B. 18, § 53, p. 243. — Bz. 5, B.W. 5,112.
= 30 October 184 i.
R.B.6,1844,684.
W. 564.
v.d.H. Sr. 13,31. — W. 5886. — R. 19, § 60, p. 253. — Bz. 9,
Rv. 1,108.
1845.
W. 586. = 9 Januarjj 1845.
R. B. 7,1845, 367. => 7 Januarjj 1845.
R B. 7,1845, 699. = c 11 Februarij 1845.
v.d.U. G.Z. 3, mppL 6. — W. 613a. — B. 19, § 81, p. 348. =
a 10 Pebruarjj 1843.
W. 607. - R. ET. 7,1845,413. — R. 24, § C8, p. 311.
R. B. 7,1845,481. = Nijmegen Kgr.... (1). v.d.H. G. Z. 3,126. — W. 6141». — B. 20, § 446, p. 198.
W.633.
W. 737. —R.B. 7,1845,828.
v.d.H. G.Z. 3, 149. — W. 617. — B. 20, § 54, p. 257. — Bz. 2,
B.W.2,344.
B.N. 4,256. = 2 Mei 1843.
W.635.
R.B.8,1846,303. v.d.H. G.Z. 3,337. — B. 22, § 60, p. 280. = 7 November 1845.
W. 661. = 6 November 1845. v.d.H. G.Z. 3,374. — B. 23, § 21, p. 114.
1848.
v.d.H. G.Z. 4, 1. — W. 674. — B.B. 8,1816,120. — R.22, § 69, p. 329. — Rz. 5, B.W. 5,184. W. 726. — R.B. 2,1852,31. — P. W. 1854,2,249.
W. 732.
v.d.U. G.Z.4,123. — W. 694. — B. 22,§ 76, p. 386. — Rz.2,
B.W.2,321. |
|||||||||
|
September*
9 Overjjssel
30 Amsterdam Egr. II October. 25 6 H. R. 30 H. R.
31 6 H. R.
November*
7 Amsterdam
December* 4 Woubruggo Kgr.
17 a H. R. Jmiiinrlj.
7 Zutphen
9 Zutphen FebruarlJ* 10 a H. R.
11 e H. R.
Blaart*
3 N.-Holland
5 Njjmegen Kgr.
April. 4 o H. R.
7 Overijssel 14 b Assen
25 H. R.
Met.
2 N.-Braband
A u (Hindi*.
12 Zwolle Egr.
26 Amsterdam Kgr. V
November* 6 H. R.
7 H. R.
December* 23 H. R. Janu»rlJ. 2 II. R.
Febmiirlj.
25 liel
Hf aart* 26 Amsterdam
April.
3 a II. R.
|
|||||||||
|
4 CHRONOLOGISCHE LIJST.
Hel. ISIG.
29 b H. B. v.d.H. G.Z. 4,315. — W. 737. — B.B. 8,1846,601. — B. 23,
§ 79, p. 386. — Bz. 5, B. W. 5,193.
Augustus.
20 \'sGravenhage Kgr. W. 734.
September» 24 Amsterdam W. 821.
26 Leiden W. 765.
November»
5 Meppel Kgr. W. 943. — B. B. 10,1848,497. 24 c H. B. v.d.H. G.Z. 5,169. — W. 841. — B. 26,§ 15, p.45.
December*
8 Nieuweramstel Kgr. R. B. 9,1847,32.
24 b H. R. v.d.H. G.Z. 5, 251. — W. 794. — B.B. 9, 1847, 28, 305. —
B.25,§72,p.331.
.TInnrt. lSaf.
10 a II. B. v. d. H. G. Z. 6,1. — W. 798. — B. 25, § 84, p. 423.
April.
9 a H. B. v.d.H. G.Z. 6,127. — W. 831. — E. 27, § 26, p. 101.
Mei. 4 a H. B. v.d.H. G. Z. 6,156. — W. 821. — E. 27, § 44, p. 179.
JTobIJ. 22 Utrecht Hof W. 821.
Augustus.
5 Zutphen W. 859. — B. B. 9,1847,585. — B. 36, § 68, p. 295.
Oelober. 7 Schagen Kgr. W.863.
8 \'sHertogenbosch W. 2015.
November. 5 Meppel Kgr. W. 943.
December.
10 Loenen Egr. W. 885.
April. lol*.
20 Assen Kgr. W. 1042.
Hiel.
8 Maastricht Kgr. W. 926.
24 Hoorn W. 975.
Nevember. 17 o H. E. v.d.H. G.Z. 8,192. — W. 1025. — B. 32, gil, p. 45.
FebrunrlJ. 18*9.
12 Leiden W. 992.
Maart.
30 \'sHertogenbosch W. 1305.
JunlJ. 15 cl H. E. v.d. H. G.Z. 9,126. — W. 1035. — B.B. 11,1849,225. — E. 33,
§8,p.29.
30 Goes Kgr. W. 1155. September.
25 Amsterdam Kgr. I W. 1057. — E.B. 1,1851,300.
December» 10 Limburg W. 1087. — B. B. 12,1850,485.
|
||||
|
5
|
|||||||
|
CHBONOLOGISCHE LUST.
|
|||||||
|
jHiinnrlJ. 1880»
25 d H. R. v.d.H. G.Z. 10, 22. — W. 1098. — E. 34, § 77, p. 323. —
W.B.A. 70.
naart» 19 d H. E. y.d.H. G.Z. 10,153. — W. 1331. — E. 35, § 26, p. 118.
April.
12 a Amersfoort W. 1280.
JnnlJ.
27 Maastricht W. 1155. 9 Maastricht Kgr. W. 1180.
September»
3 Breda W. H69. 12 Arnhem W. 1169. — E. B. 2,1852,403.
November* 19 (IH.R, v.d.H. G.Z. 10, 392. — W. 1322. — E. 37, § 12, p. 54.
December.
6 Utrecht Hof W. 1280. .InnonrlJ. 1881.
15 Friesland W. 1201.
16 Assen Kgr. W. 1197. — W. B. A. 89.
30 b Alkmaar B.B. 1,1851,455.
VebrnarlJ. 13 Assen Kgr. W. 1256. — E.B.3,1853,191.
19 Botterdam W. 1228. Maart.
18 N.-Braband W. 1306. — E. 37, § 77, p. 372.
Janlj.
6H.B. v.d.H. B.E. 13,123. — W. 1247. — E. 39, § 22, p. 99.
September.
25 Appingadam W. 2118.
Oetober.
8 Utrecht W. 1300. — B.B. 2,1852,117.
31 b H. E. v.d.H. B.E. 13,223. — W. 1280. — E. 40, § 24, p. 99.
November. 18 N.-Braband E. 40, § 81, p. 368.
December. 30 a Zeeland E. B. 2,1852,676.
30 Njjmegen W. 1299.
Blaart. 1858.
2 Amsterdam W. 1331. — B.B. 2,1852, 330. — Bz. 25, Sr. 8,80. — A. E. 2,287.
5 \'s Gravenhage W. 1314. — P. W. 1852,1,142. — T. v. E. 7,1853, 5.
April. 9 ïiel W. 2470. — T. v.B. 11,1857,26.
19 Assen W. 1461. — B.B. 3,1853,511. — P.W. 1853,2,273. —T.v.B. 9,
1855, 81.
JunlJ. 8 c H. E. v.d.H. Sr. 1852,1,255. — W. 1402c. — E. 42, § 18, p. 71. — Bz.23, Sr. 6, 84.
15 N.-Braband W. 1448. 30 a Gelderland W. 1375. — E.B. 2,1852,586.
|
|||||||
|
CHRONOLOGISCHE LIJST.
|
||||||||||
|
G
|
||||||||||
|
18SS.
|
||||||||||
|
.%1lgllM|llH.
26 \'s Gravenhago Kgr.
September» 2 \'sGravenhage Kgr.
30 Roermond December» 13 Oostburg Kgr.
14 e H. R.
JnnunrlJ.
12 Gelderland
nel. 13 Utrecht
20 Tiel
JunlJ.
(5 H. R. 25 b Drenthe
•follj.
5 Gelderland
September» 21 Gelderland
VoTOinbpr.
29 N|jmegen
JanuarlJ.
6 b H. R.
20 a H. E.
VebrnarU»
4 b Drenthe
8 c Gelderland 15 Gelderland
17 a H. R.
April. 26 Gelderland
JunIJ.
10 Breda Kgr.
16 b H. R.
21 Zierikzee Kgr.
27 e H, R.
JhIIJ. 19 Tiel
September»
1 \'s Hertogenbosch
19 Groningen Kgr. Xovcmber.
24 \'sGravenhage
December.
8 Tiel
18 Woerden Kgr.
|
||||||||||
|
W. 1363.
|
||||||||||
|
W.1365.
W. 1384, (1380).
R.B. 4,1854,601.
v.d.n. G. Z. 11,366. — W. 146i. — R. 43, § 56, p. 281.
18SS.
W. 1431.— R.B. 3,1853, 313. W. 1466.
W. 1631. — P.W. 1855, 2, 271. — T. v.R. 10,1856,328.
T. v.R. 12,1858, 3. = b 6 Junij 1856.
W. 1630. — R. B. 5,1855,513. — R. 50, § 87, p. 392. — T.v.R. 9,
1855, 369.
W.1475.- B.B. 4,1854,93.
W. 1477. — B.B. 4,1854,110.
W.1493.
1854.
v.d.H. B.B. 18,27. — W. 1510. — R. 46, § 72, p. 284. — Lutt.
1854,10. v.d.H. B.R. 18,41. — W. 1508. — R. 46, §86, p. 336. — G.stem
122. — W.B.A. 2426. — Lutt. 185i, 17. W.1631.- R.B.5,1855,513.
P.W. 1854,2, 248. = 15 Februarij 1854.
W. 1520. — R.B. 4,1854, 252. — c 8 Februarjj 1854.
v.d.H. B.R. 18,187. — W. 1518. — R. 47, § 8, p. 43.
W.1547.
W. 1562.
v.d.H. B. R. 18,452. — W. 1550a.
W. 1597.
v.d.H. G.Z. 12,177. — W. 1667 d — R. 48, § 6, p. 33.
W. 1572. — R. 50, § 89, p. 403. — P.W. 1854,1,34. — T.v.R.
9,1855,80. W. 1810.
W. 1769. W. 1608.
W. 1649. — T.v.R. 9,1855,369.
W. 1669. |
||||||||||
|
CHRONOLOGISCHE LIJST.
|
||||||||
|
7
|
||||||||
|
MM*
B.B.4,1854,605.
W. 1614. — E.B. 5,1855,123. — E. 50, § 83, p. 301.
W. 1631.
IMS.
W. 1631. — P. W. 1855,2,269.
W. 1660.
W. 1666.
W. 1686. v.d.H. G.Z.14,107.
W. 1673.
W. 1692. — E. 53, § 75, p. 354.
W. 1697.
W. 1699, (1694).
W. 1701. — E.B. 7,1857,113. — G.stem 219.
v.d.H. G.Z. 12,323. — W. 1823&. — E. 51, § 45, p. 188.
W. 1714.
W. 1717. 1856.
E.B. 6,1856,287.
v.d.H. G.Z. 13, 229. — W. 1727. — E.B. 6,1856,211. — E. 52,
§41,p. 177. —P.W. 1855, 2,272. —T.v.E. 10,1856, 329.
E.B. 6,1856,230.
E B. 6,1856,237. B.B.6,1856,244. v.d.H. Bel. 6, 282. — W. 1748. — E. 52,§66, p. 291. - V.Bel.
1856, 34.
W. 1747.
v.d.H. G.Z. 12, 42t. — W. 1744a, (1729). — E. 53, § 2, p. 5.
v.d.H. G.Z. 12,403. — W. 17446. — E. 53, § 1, p. 1.
W. 1864.
v.d.H. B.B. 20, 366. - W. 1753. — E. 53, § 20, p. 105.
v.d.H. G.Z. 13,311. — W. 1858. - B.B. 6,1856,328. — E. 53,
§ 32, p. 102. = 6 Jumj 1853.
È.B. 7,1857,225.
W. 2786.
E.B. 6,1856, 497.
W. 1780. — Lu\'t.l?56,153.
|
||||||||
|
December»
19 Oostburg Kgr.
29 a Gelderland 29 b Gelderland
Jnnunrlj.
2 Njjmegen
Staart» 30 Zierikzee
Jnnij.
20 Loenen Kgr.
27 b Gelderland
JnlIJ. 28 Almelo
AugOltUS.
9 Brielle
September* 20 Overijssel
Octobcr.
30 Nijmegen
November* 6 Breda
20 Nijmegen
27 h H. E. Deeember. 18 a N.-Braband
18 b N.-Braband t\'ebrunrlj. 13 Amsterdam 29 a H. B.
Blaart»
7 b H. E.
7 c H. E. 7 d H. E.
April. 8 a II. E.
23 a \'s Uertogenbosch
25 a H. E.
25 b H. E.
nel.
10 Overijssel
23 b H. E.
Jnnij.
ü b II. E.
10 Heeienveen
11 Almelo
18 Amsterdam Kgr. IV
A\'lglIHtllN.
21 Breda Kgr.
|
||||||||
|
CHRONOLOGISCHE LIJST.
|
|||||||
|
8
|
|||||||
|
September» 18S8.
10 b Gelderland W. 1790.
17 Gelderland W. 1789. — E.B. 7,1857,113. — E. 58, § Gi, p. 327. — G.stem
262. — W. B. A. 381. — Lutt. 1856,164.
Oefober. 2 Gorinchem Kgr. W. 1795. — G.stem 266.
8 Heerenveen E. B. 7,1857, 225. 16 Arnhem W. 1805. — E. 55, § 55, p. 272.
17 Woerden Kgr. W. 1892. — G.stem 315.
22 Amersfoort W. 2024. — E. B. 7,1857, 359.
29 a H. E. v.d.H. G.Z. 13,336. — W.1864.- E. 54, § 21, p. 83.
November»
11 Leiden W. 1813.
17 Boxmeer Kgr. W. 1861. — G.stem 299.
December* 10 Deventer W. 1865. — E.B. 7,1857, 519. — Themis 6,1859,96.
JnnunrlJ. 1837.
13 N.-Braband W. 1967. — E. 58, § 63, p. 322. — P. W. 1858,1, 89. — T. v. E.
29 Appingadam W. 2053. 13,1859,51. naart* 20 H. E. v.d.H. B. E. 21,217. — W. 1838. — E. 55, § 46, p. 227.
21 Appingadam Kgr. W. 1844.
24 c H. E. v.d.H. Sr. 1857,110. — W. 1975. — E. 55, § 49, p. 245.
April. 3 H. E. v.d.H.G.Z.14,79. — W.1840.- E. 55, §55, p. 265.
7 Winschoten Kgr. W. 1852.
21 Winschoten Kgr. W. 1889. — G.stem 314.
22 f H. E. v.d.H. G.Z. 14, 138. — W. 1977c. — E.B. 7, 1857, 225. —
E. 55, § 64, p. 315. — G.stem 359. — HE.... (27).
JanIJ*
10 c H. E. v.d.H.G.Z.14,199. -W. 1932a. — E.56, §28, p. 128.
Augimtua* 3 Sommelsdijk Kgr. W. 1890.
Meptember* 14 Goes W. 1953.
18 Brielle W. 1906.
November* 3 Nijmegen W. 1960.
17 H. E. v.d.H. Sr. 1857, 397. — W. 2002. — E. 57, § 24, p. 121.
December* 24 Maastricht W. 1945, (1976).
JanonrIJ. 1838.
8 Zierikzee W. 2050.
nel. 14 b H. E. v.d.H. G. Z. 15,100. — W. 1961. — E. 59, § 25, p. 133.
19 a \'s Hertogenbosch W. 1972. — O. stem 357.
20 Arnhem W. 2014. — 29 Mei 1858.
29 Arnhem E. B. 8,1858,503. = 20 Mei 1853.
JaalJ. 9 \'s Hertogenbosch W. 2014.
|
|||||||
|
CHBONOLOGISCHE LIJST. 9
1838.
W. 2090.
W. 2019. — E.B. 9,1859,2G9. — B. ü4, § 84, p. 40 i.
W.2100.
W. 2160. — B.B. 10,1860, 222.
W.202i.
W. 2055. — B. B. 9,1859,113. — B. 62, § 78, p. 330.
«838.
v.d.II. O.Z. lü, 1. — W. 2023. — E. 01, § 2, p. 5.
W. 2031. W. 2167. — E. B. 10,1860,223.
W. 2100.
v.d.H. Sr. 1859,253. — W. 20Ü86. — E. 02, § 31, p. 148.
W.2105.
W. 2095. v.d. H. Sr. 1859,354. — W. 20i3a. — B. 62, § 58, p. 282.
RB. II, 1881,29.
W. 2131.
1880.
W. 2209. — ï.v.B. 15,1861, 6.
W. 2532. — B.B. 12,1862,179.
W. 2234. — G. stem 486.
W. 2168. v.d.H. B.E. 24, 203. — W. 2179. — E. 65, § 9, p. 01.
vd.H. B.E 24, 264. — W. 2185. — E. 65, § 23, p. 144. —
G.stem 461.
W. 2206.
v.d.H. G.Z. 17,167.
W. 2303. —G.stem 520. W. 2305. v.d.H. G.Z. 17, 300. — W. 22456. — B. 66, § 43, p. 311. —
G.stem 485. 1881.
W. 2256.
W. 2280. — E.B. 12,1862,300.
|
|||||
|
September.
7 Zierikzeo
8 Almelo
XoTombcr.
3 Utrecht
8 Arnhem Kpconibfr.
C Utrecht Hof
14 Nijmegen
JnnnnrlJ.
4 a H. E.
20 Qorinchem Kgr.
.ISnnrt.
24 a Arnhem
JU el. 4 a Utrecht
24 b H. B. J»ij. 24 \'s Hertogenbosch
80 a Maastricht jiiiij. 16 a H. B.
September. 20 a Zeeland Octobcr.
17 a Limburg
JnmiarlJ.
20 \'s Hertogenbosch
rebrunrlj.
2 Groningen
.Tlnnrl.
20 Heerenveen
20 Dordrecht Kgr. jimij. 15 o II. E.
29 b H. E. September.
10 Limburg
18 b H. E.
19 b Alphen Kgr.
19 c Alphen Kgr. Oeeember. 19 e H. E.
JnnnnrlJ.
2 Botterdam
Ft-brunrlj. 28 Arnhem KERK. BEOT.
|
|||||
|
CHRONOLOGISCHE LLJ3T.
1861.
W. 2285.
W. 228P. — B.B. 11,1861, 637.
W. 2288.
|
|||||||||
|
10
April.
22 Limburg
23 Leiden
25 Sliedrecht Kgr.
JuniJ.
5 b Loenen Kgr.
JmiiinriJ.
2:t a H. B.
27 Breda
Haart.
26 Loonen Kgr.
28 Tiel
April. 3 Arnhem
Md. 2Ü Z.-IIolIand JunlJ.
16 b Z-Holland
17 Nijmegen
JallJ. 17 Gouda Kgr.
JnnunrlJ.
21 c Amsterdam
KfbrnnrlJ.
23 Dordrecht
Staart. 3 b H. K.
April. 21 Breda
22 Amersfoort
JunlJ. 1 Utrecht Hof
17 Hoorn 26 c II. E. Augtixtu*.
25 b IL E.
Xmciiilirr.
16 Utrecht Hof
JnnunrlJ.
25 Z.-Holland
April.
14 Drenthe
nel.
30 b Groningen Hof
JunlJ.
24 lirielle
30 Leeuwardon
30 Roermond Augaiitu*. 23 b IL IL
September. 3 Amersfoort
21 Gelderland |
|||||||||
|
W. 2292.
|
|||||||||
|
18CZ.
|
|||||||||
|
v.d.H. B.B. 26,200. — W. 23 i9. — IL 70, § 15, p. 104.
W. 2358. W. 2383.
W. 2401. W. 2366. — B.B. 14,1864, 267.
W. 2395.
W. 2403. — G.stem 576. — W.B.A. 694.
W. 2404. W. 2394.
IMS.
W. 2484. — E. B. 15,1865, 364.
W. 2562. — E.B. 14,1864,556.
v.d. H. Sr. 1863, 62. — W. 24636. — E. 73, § 38, p. 251.
W. 2515.
W. 2503. W.2503.-EB. 15,1865,144.
W.2519.
v.d.H. B.B. 27, 436. - W. 2499. - E. 74, § 37, p. 215.
v.d H. Sr. 1863, 257. — W. 2515. — E. 74, § 51, p. 320.
W. 2562. — E.B. 14,1864, 267.
MM. W. 2502. — R.B. 14,1864,556.
W. 2599. — E.B. 16,1866, 467.
E.B. 15,1865, 294.
E.B. 14,1864,861.
W. 2623.
W. 2772. — G.stem 755.
v.d.H. G.Z. 21,143. — W. 2616a. - E. 77, § 43, p. 342.
W. 2629.
W. 2697. — B.B. 15,1865, 512. — G.stem 717. — W.B.A. 840.
|
|||||||||
|
11
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
CHRONOLOGISCHE LIJST.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
CHBONOLOGISCHE LIJST.
|
|||||||
|
12
|
|||||||
|
JunIJ. 186».
24 Sommelsdjjk Kgr. W. 3127.
28 Limburg W.3134.
JnnunrIJ. 18JO.
20 Alkmaar W. 3237.
22 Leiden W. 3180. Fj\'hriinrlJ.
25 H. E. v.d.H. B.E. 34,288. — W. 3190. — B. 94, § 25, p. 190.
Maart» 29 Groningen Hof W.3212.
nel. 13 6 H. B. v.d.H. B.B.31,453. — W.3214.-B.B.20,1870, 728.— B. 95,
§ ö, p. 40. — G.stem 978.
JonIJ. 1 Utrecht W. 3270, (3269). — B. B. 20,1870,664.
17 Tiel W. 3284.
29 Utrecht B.B. 20,1870,692.
September* 6 Breda W. 3291. — P.W. 1870,2,302. — B.W.v.N. 127.
9 Goes W. 3403. — B. B. 22,1872,213.
December. 21 a Utrecht W. 3318, (3336). — B.B. 21,1871,470.
FebruarlJ. 1871.
22 a Dokkum Kgr. W. 3383.
22 b Dokkum Kgr. W. 3396. Haart. 8 Wageningen Kgr. W. 3321.
Mei. 3 Gelderland W. 3334. — B. B. 21,1871, 637.
10 Gorinchem W. 3377. — G. stem 1047.
JaalJ. 6 Amsterdam W. 3392. = 6 Junjj 1873.
27 Zeeland W. 3367. — B. B. 22,1872,757.
27 Woerden Kgr. W. 3346.
JullJ. 17 c n. B. v.d.H. G.Z. 25, 508. — W. 3361 b. — G.stem 1042. — W.B.A.
1184.
Anguütaa. 14 Heerenveen Kgr. W. 3450.
December. 5 Doetinchem Kgr. W. 3489.
Mei. I89S.
28 Hoogeveen Kgr. W. 3461. — B. B. 1,1873,118.
November. 25 Z.-Holland W. 3536.
JunIJ. 18».
6 Amsterdam B. B. 1,1873,199. = 6 Junjj 1871.
30 Limburg W. 3621. — M. v. H. 15,182.
|
|||||||
|
UITSPRAKEN ZONDER DAGTE E KENING OPGEGEVEN.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Alphen Kgr.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
LIJST VAN VEBBETEBINGEN.
|
||||
|
Domein 4 en 5 — II. K. 29 Februarjj 1856 moet zijn a.
|
||||
|
LUST DER VERKORTINGEN VAN DE OPGENOMEN VERZAMELINGEN,
MET OPHELDERING VAN DE AANHALING DIER WERKEN. |
||||||||
|
A.B. 2,30.
A.V. 5, § 1, p. 1.
O.stem 200.
v.d.H.
» Bel. 5, 1.
> B.R. 0, 1.
> G.Z. 3, 1.
» J.enV. 4, 1.
» Sr. 7, 1.
» » 1848, 1, 25.
» Z.R.S. 2, 1.
J.C. 4, 1861, 86. K.v.H. 258. Lutt. 1852, 189.
M.v.H. 8, 210.
N.N. 8, 1869, 280.
O.cnM. 8, 1852, 210. » 14, If, 4 (1862), 170,
P.W. 1850, 2, 160. B. 10, § 1, p 1. B.B. 10, 1848, 21. > 10, 1860, 21.
B.enW. 1853, 8, 287.
E.N. 4, 1.
E. W.v.N. 100.
Bz. 8, KL. 2, 1. |
||||||||
|
Amstordamsche Begtspraak, deel 2, blz. 30.
Algemeene verzameling van Decisie\'n, Arresten enz. in Eogistratic-
zaken enz., deel 5, § 1, blz. 1.
Gemeentestem. Weekblad aan de belangen van de Gemeenten in Nederland gewijd, \'s Gravonhage, n° 200.
Verzameling van arresten van van den Hoxert. Afdeeling Belastingen, deel 5, blz. 1. » Burgerlijk Eegt en Regtsvordering, doel 6, blz. 1.
» Gemengde zaken, deel 3, blz. 1. » Jagt en Visscherjj, deel 4, blz. 1. j> Strafregt en Strafvordering, deel 7, blz 1. » » » b jaarg. 1848, deel 1, blz. 25. j> Zegel, Eegistratie en Successie, deel 2, blz. 1.
Juridische Correspondent, deel 4, jaargang 1861, bl. 86. Mr. F. Kuijper van Harpen, verzameling van gewijsden in zaken van Zeo-Assurantie sedert 1838, blz. 258.
Luttenderg\'s Chronologischo verzameling van wetten on beslui- ten, thans uitgegeven door L. N. Schuurman, jaargang 1852
blz. 18«J.
Magazjjn van Handelsregt, door Mrs. A. de Vries en J. A. Molster, deel 8, blz. 210.
Notariële Nieuwsbode, deel 8, jaargang 1869, blz. 280. Opmerkingen en Mededeelingen van Mrs. A.Oudeuan en G. Diephuis deel 8, jaargang 1852, blz. 210.
Opmerkingen en Mededeelingen van Mrs. A. Oudeman en G. Diephuis deel 14, 2» reeks, deel 4 (jaar 1862), blz. 170.
Periodiek Woordenboek der Registratie, jaargang 1850, deel 2 blz. 160. \'
Nederlandsche Begtspraak door Mr. A. Brocx en J. Coiiex Stuart,
thans vervolgd door Mr. de Gijselaar , deel 10, § 1, blz. 1.
Begtsgoleeid Bijblad, behoorende tot de Ned. Jaarboeken voor Regtsgeleerdheid en Wetgeving, deel 10, jaargang 1848, blz. 21.
Begtsgelecrd Bjjblad, behoorende tot do Nieuwe Bjjdragcn voor Regtsgeleerdheid en Wetgeving, deel 10, jaargang 1860, blz. 21.
Eegt en Wet, Tijdschrift voor het Notaris-ambt, jaargung 1853 deel 8, bl. 287.
Het Begt in Nederland, uitgegeven door Mr. C. H. Perk en Mr. M. H. \'sJacob, deel 4, blz. 1.
Eegtslrandig Weekblad voor hot Notaris-ambt, nummer 100. De Eegtzaal, bearbeid door Mr. J. B. Vos, onder toezigt van Mr. J. E. Goudsmit, deel 8, Koophandel boek 2, blz. 1.
|
||||||||
|
II
|
|||||||||||
|
Themis 5, 1844, 1.
T.v.N.R. 3, 60. T.v.R. 11, 1857, 1. V. 8, 2° gd. 1.
V. Bel.
V.enO. 1, 1854, 1.
W. 3375. W.B.A. 100. W.v.N.R. 48. |
|||||||||||
|
Themis. Regtskundig tijdschrift, door Mrs. Dav. H. Levyssoiin,
A. DE Pisto, enz., deel 5, jaargang 1844, blz. 1. Tijdschrift voor het Nederlandsch Eegt, onder redactie van
Mr. A. Oudeman en Mr. G. Diepiiuis, deel 3, blz. 60. Tijdschrift voor de Registratie, het Notaris-ambt, het Hypotheek-
wezen en do regten van Zegel en Successie, elfde jaargang, 1857, blz. 1. Verzameling van decisie\'n, arresten enz., in registratie-zaken enz,
deel 8, tweede gedeelte, blz. 1. Verzameling der wetten, besluiten enz., betreffende de dir. bel.
en de in- en uitgaande regten en accjjnsen. De Juridische Vraagal en Opmcrker, deel 1, jaargang 1854, blz. 1.
Weekblad van het Kegt, n° 3375.
Weekblad voor Burgerlijke Administratie. Arnhem, n° 100.
Weekblad voor Notaris-ambt en Registratie, onder redactie van
J. P. Spbenger van Eijk, te \'s üravenhago, n° 48. |
|||||||||||
|
Waar eenig nummer, bv. van het Weekblad van het Eegt, of eenige bladzijde, twee
of meer uitspraken van dezelfde dagteekening bevat, is ter onderscheiding bij do cijfers eeno volgletter gevoegd; vermits echter eeno tweede beslissing van denzelfden dag en van hetzelfde collegie soms eerst gedurende de bewerking verschijnt, wordt aan dio tweede beslissing de eerste volgletter a gegeven. Waar de namen van provinciën en van steden dezelfde zijn, beduidt de naam
alleen, zonder eenige bijvoeging, de vonnissen van Arr.-Regtbanken. De bjjvoegingen : H. G., Hof, R. v. J., Kgi., Kgd., Arb., lna., Kit., beteekeneri dat do beslissingen zijn gewezen door het (voormalig) Hoog Geregtshof, het Prov. Geregtshof, den Raad van Justitie, door het Kantongeregt, in Kort geding, door Arbiters, in lslen aanlep, door den Krijgsraad. H. Ger. N. I. beteekent Hoog Geregtshof van Ned. Indië; H. Mil. Ger. betcekent Hoog Militair Geregtshof. De gewijsden welke zonder opgave van dagteekening zijn uitgegeven, zijn afgedrukt
in alphabetische volgorde van de Regterljjke collegiün dio ze gewezen hebben; bijaldien deze beslissingen in eenige verzameling ook onder hare dagteekening zijn opgegeven, is daarheen verwezen, even als ook over en weder verwijzingen bestaan tusschen do uit- spraken, dio ondor verschillende dagteekeningen voorkomen. |
|||||||||||
|
r
|
|||||||||||
|
71
|
|||||||||||