|
ö //
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
;A
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
i T
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
I
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
IT HIïDSlLM SE
BY HAOS.
Op de foarste dei fen Sinunermoano 1877.
9% HWET IK ER OAN DE S1DE FEN IN GOK RÉ SEACH, &
E HWET IK ER BY TOCHTE. %- |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
In bledstde monnich by in ov bockstayerc
om wyd to wirden oan min liliisliu dy de wolfeart fen ^fr Prisliln te berte giet |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
i
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
rS
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
V
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
J. G. VAN OER MEULEN
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
HA RUNGEN,
FABER & VAN DER ZVVAAG 1877.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
ft vï
|
|||||||||
|
ti«
|
|||||||||
|
i<n
|
|||||||||
|
IT HIRDSILEN OP SÉ
|
|||||||
|
BY
BC A. JEl 3ST S.
Op de foarste dei fen Simmermoane 1877.
IIWET IK ER (M DE SIDE FEN IN GÖE FRÉ SEACII,
EN ÏHVET IK ER RY TOCIITE. Tn Lledside mcnnich by in or boekstavere
om wyd to wirden oan min lansliu dy de wolfeavt fen
Prïslan Ie hertc giet
|
|||||||
|
T. G. VAN DER ffiEULEN.
|
|||||||
|
IIARLINGEV,
FABEE & VAN DER ZWAAG. 1877.
|
|||||||
|
Wol hwet in wiidweidige titel foar ia lits boekje, \'t i9
as in greatske namine foar in wynich to bitsjutten menske, ollik as in greate grèfstien op de rèstpleats fen in forjitten borger; mar docha in titel dy fry dudlik seit hwet men in \'t boekje te lèsen fine ken, sa dat men er it foarwird by ütwint. |
||||
|
„It hirdsilen op Sé bjj Harns!
as je dat nea sióun ha, den wit je net hwet
er ïn de wrald to keap is", sa sei in goe friün dy fen de Harnser hirdsilery op e tex wier. Nou ik hie \'t nea siöun, en woe doch wol graech wite hwet er to keap wie; hwet wier ik dos bliid dat it niy gong lik as de Keuning, as prins Hindrik, as de ministers, as itelike dutske hearen, en de lidden fen de Provin- ciale Staeten, dat wol sisse: dat ik friünlik ütnöege waerd om to Harns to kommen, op de greate dei as \'t hirdsïlerye wier, de foarste fen simmerinoane 1877. De utnöeging oan my mocht ut in oare born foart komme, as ut dy wer ut de Keuning en de" •oase greate hearen hiarris krigen it wier neti/minder hertlik wol miend, en dèr om naem ik it oan, nou hab ik siöun hwet in hirdsïlerye te Harns te sjen jowt, ik wit nou den »hwet er to keap is," en hwet ik seach en tochte dèr fen wol ik forslach jaen, it oerdeiske minske scil \'t forwachtsje, en de |
||||
|
4
|
|||||
|
neiteam het er oanspraek op. Sa\'n feest heart
Jj skiednis, \'t is plicht om it to boeksta- verjen, raar as in goed stoarie skrieuer wol ik net in blïn reisforhael of in deade printinge jaen, ik wol der by nutticb. sjen to wèsen, tröch winken to jaen en opmerkings to meitsen, dy, as men dy folge en er nei harke, ta for- bettering tsjinje koeden, en sa hab ik hier al daelk to sissen, dat it kaertsje keapjen oan de stations, op tiiden dat tröch merken of feesten de drokte butenwenstich is, binaemen oan in dorps-station, in biusterbaerlik lèstich gedoente is. Sa\'n dorps-station stiet dèr in mei in tsjerkhof op ien line, it makket in först mei in bidler lik, for sa fier dat se de kaertsjes tröch ien en it selde gat ha matte. En in hantsjemier is dèrre jarnk mear mans as in mefrou Rotchild, wy wolle raar sisse; dat dy dèrre nei \'t ligchem de sterkste is, tröch sin krèft foaroan komt, tröch dat er de swakke omfear reaget. It is in getriou en gewrieu, en gehomp en gestomp, om er mal fen te wirden. As de mensken hiar mei sa folie krèft biiiveren om in de Himmel to kommen, as op folie heachtiiden in kaertsje to bimasterjen om op it spoar to riden, den scoe men er bang fen wirde. Mar lökkich dèr skrept men sa hird net om, elts het yet ai sa folie mei him sels |
|||||
|
5
|
|||||
|
en de wrald op, dat men er yet net oan ta
komt om de Himmel to sïkjen. Mar \'t kaer- tsje keapjen oan \'t stations is, as it drok is, in skrik. Wèr om stelt men se net ïn de stèds stations te keap oan it buffet, (tapkast) in de twade en tredde wachtkeamer? Wèr om by de dorps stations net by deneisteharbarge? En\'t is mei in harbarge by in station as mei in harbarge by in tsjerkhof, bia benne selde fier f en in or ou. Sa mast men te Feanwalden bïgeliks kaertsjes krye kenne ïn »Skoan oard" en \'t »Kofjehüs", Fréde moarns ha se it hüs fol, bo oangenaem wier it nou dat de reis\'gers dèr op hiar ge- mak kaertsjes keapje koeden, en sa den oer al, Om dit ut to fieren dat dèr fen lést noch skea komme koe, wier sieaft to dwaen, mar \'t is hier it plak net om dit oan to toanen. Wy sisse yetris, \'t is to wenskjen dat ïn dykaertsje oujaenderye forbettering komt, sa as dat nou jamk giet, en gean mat, is \'t in menske griise. Wy bimasteren in kaert, en letter in plak in de spoarwein. To Liowert oan \'t station stoe in bilte folts, dèr üt makken wy op dat to Harns in bilte to dwaen komme scoe, mar hia seien de lioue wachten er op de komst fen de keuning, dy eltse amery komme koe. Wy wachten er net op, wy stoomden er feardich op los, mei sin stik fiif seisen in ien wein. |
|||||
|
6
|
|||||
|
Dos rümte by de fleet, dat to Frentsjer lik
wols foroare, dèr krigen wy folie selskip, en allegeare ek gjin smeldoek, om \'t efven net. Onder oaren wier er ien jong faem by, alteas ik tink dat it in jong faem wier, ik seach hiar allenne mar fen efteren, om hia siet mei de reacb nei us ta, mar as dat miuske fen foaren sa knap wier as fen efteren! den is \'t in skildery fen in skepsel west. Men fint it licht hwet mal fen in jierich troud man, mar min hiele oandacht wier oan dat frommiske wyd. Sei min burman bigelïks as er it field oer seach „Hwet wirdt alles grien", dan sei ik „ja" en ik tochte oan de faem. Sei er „Hwet bloeye dy blommen moai op de greide," den sei ik »ja" en ik tochte wer oan de faem. Sei er dèr op: It foarutsicht is yet best." Do sei ik yet ris, »ja" en ik tochte al wer oan de faem. Dy tryris efter ien »ja" seit is bitsioend wol men wol ha, en in mennich lid fen \'tbistiür liketit tröch \'t folie »ja" sissen wier to wèsen, mar ik wier \'t ek. Men fortelt fen in dichter Petracha, dy seach is ut e flecht in moai frommiske, dy Laura hiete, dèr waerd er op foreale, mar hia rekke tosiik. Petracha hie sint rest noch diür. Hy socht sïn libben lang om Laura en hy föun se wer ïn — in deakiste. Nou , mar ik hie hier as in Petracha min oandacht op de sierlike Laura fen efteren. |
|||||
|
7
|
|||||
|
Hwa hia wier? dat wit se sels best, en hiar
alden wollicht, en hiar fryer as hia ien het, en de ky wollicht dy hia melkt, en de kealtsjes dy hia bornt , hwent hia like fen efteren op in boere dochter. Op de plasse fen de holle dröech se in wit strieën kipke — gjin kape — mar doch in kip, oars as in bilte kipen, hy wier mei \'t bleate each sonder microskoop to sjen. Op dy kip hie se wïte linten, en wite plüinen, ek bongelen de greate brede linten by de reach del. Onder dy kip kaem in breed gouden eariisder wei, wer oer in flöddermütse, sa fin as spinreach, en sa wit as snie. Ik leaude dat it in echten wie, mar dat doar ik net nöedsje, foarearst ben \'k in de kennisse fen \'t echte net sterk, en ta\'n twaden dèr is tsjinwirdich sa folie nei makke, fen it niuntpompier ou, ta de doopformulieren ta, dat ik net sisse scil dat dy flöddermütse echt wie, mar hy siet er om as wier er om e holle getten. Fierders folge er nou in swart, mei siiden krollen binaid mantelke, wer böppe bisondre eptich in roasekleurig lint mids in kanten daske utstike. Hier mei eindicht min photographie fen efteren, hwent fierder waerd \'t menske onsjenber tröch de leuning fen de bank dèr se op siet. Ik bin gjin Petracha, ik ken er net om sïkje, licht komt men se tröch min |
|||||
|
8
|
|||||
|
biskrieuinge op it spoar, mar as men dat treiiik
pronkstik fen efteren jin goed forbield, den scil men \'fc gjin wonder neame dat ik to Harns, tröch it gekring belet waerd om dy faem in \'t wèsen te sjen, dèr tröch droevich de stèd in gong. Ik wier yet om in oare reden ek al hwet swiersettig. Harns wier — lik as wy — in de miening dat de Keuuing komme scoe. Nou is \'t foar sa\'n forst fen sels oangenaem op to merken dat men folie for him oer bet. It station to Liowert wier sa moai dat it jin ta llke to röppen: »Sire bwet benne wy bliid mei jins komste". En nou ! och och, ho tin waiden de flaggen fen dy heage fabrieken oan disse side fen Harns. Tröch hiar hichte en greate foei gebrek oan flaggen yet to better in \'t eacb. It moeide my. Ik stelde my Willem III foar hwet er dèr fen tinke scoe. Licht hie er de eagen del slein, en mei de de dichter tocht: »Men roept wel luid: »De Koning leve!"
Maar — is die taal, de taal van van \'t hart?\' Mar te Harns waerd de utwendige betoaninge fen bliidskip mear algemien. Net allenne it station to Harns en alles der by om seach er feestlik ut, mar alle mensken grien en rïp, rik en earm roaner. mei oranje forsiere. Sels hie in hospes de line beamen foar sin harbarge |
|||||
|
9
|
|||||
|
oranje stammen jovvn, de bitter dy er tape waerd
wier oranje kleurich, dos van binnen en fen buten oranje. Wy gougen de stèd ïn, en de lioue seagen üs oan as woeden se sisse: >Is de Keuning hier ek by?" Mar de Keuning wier er net by goede mensken, dy scoe mei in aparte wein komme. De tapïten looper lei al by de treppen fen it stèdshus del der Sire by op gean scoe, mar — as wachte dèr in röune rïge • - ninimen kaein ut de weiu dy follen tochten dat Sire fen \'t spoar helje scoe, mar de droevige tïdinge dat Sire net kaem, om de yet treuriger reden dat de keuninginne sa siik wier, gong as mei telegraefs flinken de stèd röun. In ad- judant fen sin Majesteit wier kaem in pleats fen de Keuning sels, mar Prins Hendrik scoe komme. Bij de oankomste dèr fen oan it station, waerd er tröch de borgermaster fen Harns, hertlik kort en bondich, en net op rïm, mar kunstleas en treflik forwolkomme. De Prins andere like gol en ienfaldich wer om, ienigen makken dèr by de opmerking dat it like dat de Prins \'t praeten in \'t Hollansk net wend wier. Om us hie er mar in \'t Frisk spritsen. De generaal Pel, in broer fen de generael Pel dy, ta smert fen hiel it Faderlan, in Atjhin sneuvele, wier by \'t forwolkomjen fen de Prins. Hie dy man it dwaen wollen, hy hie, as er |
|||||
|
10
|
|||||
|
net al to folie in \'t liocht kaem, sa in de
de fierte wol foar Willem III tröeh gean kend, tröck dat er sa\'n husare mütse dröech lik as \\vy Sire draegen seagen do er hier tröch it lan reisge. Dèr wier yet al ien dy er sa nei stie to sjen, dy frége: »Scoe er dy mütse fen de Keuning liend ha?" »Biste sliocht" sei in oaren »in Keuning ken, — as er goede Mi- nisters het—sin holle wol ris ut liene,marsin soldaete mütse net." Dèr waerd d\'ris om dy utfal laeke, en dèr mei gong it de stèd in. Moai waer en sinneskin biglanse de jüchjende mensken, wilst in lochtich wintsje flaggen en wimpels frolik oan \'t wapperjen brochte. Foar dat de Prins, de ministers, en al de
oaren Liowert forlieten , hie men hiar dèr op it stèdshus in »dejeiiner" oanbean. Licht wite alle lèsers fen dit boekje net hwet
in »dejeiiner" is. Sokken scil ik it meidiele. It is »ontnochtering" en it wirdt brükt as \'t by us ge- wone aldeiske ienfaldige borgers, kofjedrinkers of iterstiid is om middei hinne. Sa krigen se to Liowert, (\'t scil sa hwet olf ure west ha) earst in köpke fol trillebil, dat wol sisse it fochte fen utsean flèsk, mei hwet snipsnaren er ïn, hia neame dat bouillon, wy sisse fen sop. Dèr krigen se in twebakjen by lans. Dèrop krigen se onder oaren llambirger okse ribbe, Westfaelske skinke |
|||||
|
11
|
|||||
|
en Slraatsbirger paté de foie gras (guosse lever).
De dutske gasten scille wol tocht ha: de Hu in Frislan forhongeren as er nen Dutsk keiserrik wier. It wier ommers allegeare iten ut it póepe- lan. Mar sa krigen se dèrre yet al folie inear, en do se sèd wieren — tanken se de Heare — tinke jimme? It mocht hwet, hia bliesen de reek ris oer, hwent der kaetn in tsjinstfeint en dy hie foar eltse gast in moai pompieren pütke, en dèr in sieten trye tige beste sigaren. Eltse gast koe ien oanstekke, en twa mei nimme om in de spoarwein yet ris to smoken. Dat wier nou friünlik oars net ? It wieren dos itende en dragende gasten. De iiearen wieren bliid mei de sigaren, mar de man dy de sigaren levere het, fèst net minder. De kosten fen dat dejeiin er bitelle de stèd Liowert. As eltse Liowerter er in sint of fiouwer fiif ta jowch scil \'t er west ha. Hwet makke dat ut foar in kear. De Borgermaster Zylstra , sa hiete in moai
forsiere stoomboat, dy ïn de haven to Harns klear lei, om lieaf habbers, dy er nocht oan hieden op de Sudersé róundobberje to litten. Dat wier for my it beste ek , ik gong op de boat, en — de earste der \'k tsjin oan plofte, wier min friün Dijkstra. Valentïn en Oarson fochten earst, for dat
se in or as .broeren oinklammen. De » edele ridder van den sweerde", Valentïn, mast Oarson |
|||||
|
12
|
|||||
|
dy fen »ee?ie beerin ende was gesoogen" inpé-
perje, dat se broeren wieren, mar wy fochten net, wy wieren bliid molkoaren to finen, en wy sieten mei korten sa in de philosophie for- diepe, dat wy om Harns noch \'t hiele hirdsïlen mear tochten. Hwent dat habbe Dijkstra en ik by hirddraveryen, by hirdrïderyen en by — hird- sïleryen — nou ek al wer, oan us, wy bloue net by \'t stik. It is net oan to rieden om us by sökke spillen ta karmasters te freechjen, \'t is better dat men der forstanniger mensken ta ninit, it mocht tröch us in de hobbel fleane. Wy lye beide jamk oan oudwaelinge des geestes. In bisondere kwael. Bïgeliks — wer Dijkstra oan tinkt as de man in de tsjerke sit, dat wit de Himmel sei Bet, mar ik net — mar as ik er ben, ik tink er altiid oan dansjen op de stiive koarde. En hwet my den wonderbaerlik forstan- nich fbarkomt is dit: dat men de koarde oer de lingte fen de tsjerke spand het, en net oerdwars. Nou rent alles mei, fen \'t Easten ta \'t Westen, mei de sinne op en onder, sa mat it. Dèr siuch ik se den ïn de locht springen, sims is \'t in hy, en sims is \'t in sy dy er de liea oan weaget. Ik hab is in de tiidspégel lèsen fen in man dy it selde visioen ïn de tsjerke hie, ik bin it dos net allinne, mar mei my is \'t al opkaem do wier \'k mar in greate jonge, en sint is \'t altiid sa |
|||||
|
13
|
|||||
|
bliün. \'t Is lèstich. Doch siuch ik in detsjerke
it avontdrlike springen op de stiive koarde, ik siuch op de danssaele ieuich en altiid, de dead. Nea siuch ik in pear walsen, of ien fen de twa is in geramte. En is \'t skotske trye, en komt it den sa dat twa foar in or oerdansje, mei d\'iene d\'oare — om it moai to dwaen -- by de han, en smite se den de slconken sa loch- tich: „rala de ralala" tröch ir or, den siuch ik ïn de iene de skrinkels fen de dead. De dead danset mei, it selde hwet dans. Nou dansje tink ik den, en moarn ïn \'t grèf. Do danse sy, en do danse hy, en nou lisse hia ïn stille rest. En lès ik ek net op hiar grèfpeal hwet ik to St. Nicoleasgea föun: »Wij hebben nu hier,
Regt veel pleizier." Hia dansen doch nei \'t grèf ta. Sa kom ik by in dansparty jimmer oer dea en grèf oan \'t mïmerjen, en jist der om ben \'k sa graech op plakken der danse wirdt, it préket sa lud: O, »bertling ha din hüs klear, dou wist de dei fen din dead net." En sa\'n preek hald ik fen, omdat dy sa wier is. Mar sa ly ik oan geestlike ou- dwaelinge, en Dijkstra licht al wer op in oare wiise, mar by disse hirdsilerye ek masten wy tröch in algemiene röp: ssiuch!" wer ta de order röppen wirde, sa folie hieden wy twisken |
|||||
|
14
|
|||||
|
us al oeral helle. Den gloerken wy oer de sé
nei de hirdsilerye, en my tochte dat fen Zuilen en Haspels mei dat komeedsje spiljen al grou jild fortsjinje masten, dat in Jifvrou Beermans dèr in ïnkommen fen f 7000 of f 8000, jiers fen ta parte wirde koe. ƒ7—8000göune? Dèrkoe\'n se wol in minister for krye, scoe \'k sisse. Om Dijkstra likwols it biwiis to jaen datikitmoayefen sa\'n hirdsilerye wol fette, sei ik — mei it each op it sissen fen Da Costa dat alles sin poëtische sïde het. »Dèr sit wol poïsye in sa\'n hirdsile- rye". Dijkstra tocht er ek sa oer, binaemen as men ïn petear komme koe mei sa\'n jongfaem, lik as dèr foar us op de boat stie, en dat in boere dochter fen Texel like to wèsen, to sjen oan it eariiser dat hia dróech, en dat folie oars wier as wy wend benne. Dijkstra sei: hia droegen se sa op Texel, en Dijkstra is — leau ik — nog al sterk in de kennisse fen de friske liifdrachten, sa dat ik dy jonge faem as in Texelske jiffrou oan jimme foarstel. It fanke seach er sa knap ut, en der by like hia sa liberael fen reden en beskie, dat wy beide hiar wol foar us Dul- cinia oan nimme koeden, oan hwa wy us suchten en sangen wyden. Mei hiar in praetsje to hal- den, om lans dy wei it Texelske dialekt to learen dat like us treflik en learsem ta. Mar \'t fanke stoe onder it opsicht fen in jierige |
|||||
|
15
|
|||||
|
Jiffrou, as in non onder de abtdis. Dy baricade,
seagen wy wol, wier us to folie mans; sa dwaende is \'t twisken de jongfaem en us by de fröme wensk bliün. Letter ha wy yet al hwet jaloerks west, do het se praeten mei de kaptyn fen de boat, de man dy hieltiid op dat heachhout hinne en wer pandert, sa\'n breage in de locht, dy op sa\'n boat in \'t oerdwars hinne en wer rent. Do habbe Dijkstra en ik foar \'t earst en wol- licht foar it lést wenske, dat wy mar kaptyn op sa\'n stoomboat wèse mochten, allinne mar om op sa\'n minlike wiise in it Texelske onder- riuchte to wirden, hwent oars! o, it sémans libben wier us libben net. Sa fortelde Dijkstra my yet ien folsin ut sin ouwixeljende libbensrin. Hy wier is fen Starum ou in in boatsje oer de sé nei de stoomboat brocht, en dèr do by op hist, takele of kloutere dat wit it net ienris mear, hwent do Dijkstra, Starum boatsje en stoomboat neamde, waerd it my al grien en blau foar d\'eagen. It tochte al daelk oan draikolken en 8émearminnen, en sa folie gefaerlikens dèr in séman jamk tröch om komt. Ik frége Dijkstra ef er it libben er by ret hieV »Ja" sei de man, ik sei nou den is \'t skande dat je sa\'n heldendied yet net berïmd ha. Mar do for- telde ik him, ho dat it my oer kaem wier dat ik in 1877 fen in fearskip springe matten hie |
|||||
|
ir.
|
|||||
|
om op de wal te kommen, wilst it skip, tröch
in hirde störmwin ut de fioueren foar de win ou fleach, en ho ik dat dochs dien hie sonder to fallen en sonder to brekken. Sa kaemen by \'t farren op de boat, üs de avonturen dy wy op it wetter belibbe hieden us foar den geest, en oan \'t ein gong it us as de beide ésels dy mal- korren biar deucliden fortelden, en der mei eindigen dat se fielden laug net min to wésen. „Siuch! siucb!" roepen de lioue om us ta, en wrammels, der farden wy op in bitsje nei in oarlocbskip foarby. Nou in oarloehskip is gjin kom al den dei, dat masten wy goed sjen. Dat oarlogskip! hwet wier \'t in treflik great skip. Dèr wieren in hiele bilte jongers op, jonge sol- daeten fen alle oarden fen \'t lan by in or op ien klomp. De kaptynen en sa fen \'t spil, stienen foar oan. Wy swaiden mei de hoeden en hia dienen it friünlik wer. »Och siuch ho moai" seien de mensken, nou moai wier \'t dat swarte skip, mei dat heage want, mei dy on- telbre flacbjes fen alle lannen forsiere. Dejon- gers fen dat oorlogskip leien op it dek, of stie- nen in de touen nei üs to sjen. Dy knappe jongers, hia seagen üs oan as woeden se sisse: Ho lökkich benne jimme, jimme kenne gean en komme wer en sa jimme wolle; mar wy —wy sitte fèst, hwet is jimme wrald wiid, hwet is |
|||||
|
17
|
|||||
|
users, twisken locht en wetter, Hts. Ik tochte
by \'t sjen fen dat skip oan slavernye en slaven- handel. Ik tochte oan Generael Fabius en liifstrafven, roede en tirannye. Ik tochte oan oarloch, oan onriucht, oan staetkindige biln- doekerye, oan moard en deaslach, oan torpedo\'s, ja de Hiramel wit hoe droevich ik stimd waerd by \'t sjen fen in skip wer fen de narn- me— Oarlogskip— jin al de griise oer de groue jaeget. 0 dat raoaye skip, mei dy moaye jon- gers mei dy forguldene officieren, it die my oan. Ho \'k de gloarie fen Tromp en de Kuter, Piet Hein en Evertsen , Claesens en Tsjerk Hiddes, bïtochte en neigong. Ho my de wirden fen Wif foar eagen kaemen: Greate Pier wier gled forjitten,
En sin dwaen fêst buten witten, Hie hy stil libbe oan de hird, Hie hy net de sé besile — En lans feind\' de foeten spiele — En bitwongd mei fmr on swird. Allegeare goed en wol. Hia matte er wèse
sa lang as \'t onriucht de maetskippy in onrèst bringt en halt. Fiuchters ter sé, en fiuchters op it lan, mar hwet my oangiet! ik wenske, »Heare bewarje min bern for it oarlogskip". Matte hia farkje lit is wèse for in earlike han- del, for it forfier fen reisigers, of in \'t bilang 2
|
|||||
|
18
|
|||||
|
der witenskip, en wirde se tröch it onriucht
twongen om onskildigen, dy hiar nea kwea diend ha to deijen, of om sels deid to wirden; lit hiar grèf in de ierde wèse, en net ïn de sé. Né sikersonk, dat moye frolike oarlogskip stimde my treurich, en dochs hieden Avy it graech better bisöun, en er graech langer by stil wèse wollen, om yette better ut it each fen de jongers to lèsen, hwet er in hiar herte om- gong. Söks mocht us net barre, wy masten werom. Us sé reiske wier ringen ta\'n einde, wy stoomden de haven wer in , en stienen wer op de fèste wal. Sa hieden wy den it hirdsilen op sé siöun, sonder it te sjen, It us forklearje litten, sonder goed efter \'t fine fen de saek to kommen, it moai neamd sonder goed te wïten wèrom. Wy gongen nou de stèd in om nei sei folie
geestlik nocht, \'t stoflik diel fen \'t menske hwet goed to dwaen. De kastlynen! hwet hieden folie it drok. Heale strieten fol ritügen. De hïnsers in \'t lan en de mensken ïn de jacht- weiden oan \'t krèbjen, elts hie de selde wille. It wier yet altiid moai waer en sïnneskin, en dat kuikerke tröch Harns jowch us dy wille, dy \'t sjen fen in moai op pronke neat dwaend menske slachte op heachfeesten to wei bringt. En tröch de flaggen eu griente |
|||||
|
19
|
|||||
|
wer mei de stèd forsiere wier, hie alles yet
moayer oansjen. Lang om let tochten wy ta de tvrade séreis oer to gean, Mar Dykstra — tröch it swabjen op sé wollicht—forsichtich wirden, seach nei de locht, en de locht stoe sa, as scoe er in sondfloed komme. Fen sinneskin wier nen sprake mear, en wilst wy folie friünen fen \'t Hearenfean fen de stoomboat Willem III dy nou ek in de feart komd wier, ou kommen seagen en sprieken, waerd it al tsiusterer , wy blièuen oon de fèste wal, en wy ondersochten, of it us ek gind wirde koe de skoale fen de hear Jansen to sjen, dèr wy wol wisten dat strak it feestmiel halden wirde scoe. De friünlike jifver dy wy \'t frégen dorst dit — ho it biar om üs ek moeide — net ta stean. Wy naemen it net kwea, letter ha wy ta us spit fornaem dat it us mei nocht gind wirden wier, hieden wy mar oan in oare doar kloppe. It mei de skoale wol moeie dat wy hiar net siöun ha. Wy hieden hiar licht ïn bieltnis brocht, ho wol de preal boten wenstlich west is, hia seien dochs dat de forsieringe by de fiertsjin hon- dert göune koste hie. Boppe dat wier de her- skeppinge fen in gebou, dèr nimmer en nea, oars hwet, as geestlik fiedsel róunparte wirdt, In in itsaele, al sa buten wenstich, dat wy er fèst begeestige wirden wieren, om it forban |
|||||
|
20
|
|||||
|
fen flèsk en siele to bisiongen. In skoaleböerd
scil er net west ha, oars bieden wy dèrre wol op skrieue wollen it liet fen Datheen : Spijst ons tot nootdmft in dees\' uuren,
Ons en all\' die uw name vuuren, Maar voed ons na de siele meest, Door \'t woort dat eeuwichlyck zal duuren. Och dat u recht dient onzen geest. Yet ris, nöege wieren wy dèrre net, mar
dat wy de skoale net sjen koeden moeit üs om folie mear yette, mar sa wy seien, wy naenien it net kwea, en gongeu hinne. Mar — o wé! Ho goed wier it dat wy net
op sé gien wieren. As hie de locht er nocht oan, oin ïn in amery honderden fen froulius kipen kanten en kraechjes en sleep jupen to forrennewearjen, geat se de rein fen böppen as by aininerfollen del. En amper oan sonder warskouwinge, suver onfatsoenlik. Dy dwars in striete oer stekke mast, mast as de siele ïn Danthe\'s hel; alle hoop op bihald farre litte. Wy rekken lökkich in herberg binnen dèr wy de freselike reinbui oer ns hinne gean lieten. Hwet wier dy bui ségenrik foar de kastleins. Hie \'t hotel »£elleveu" oan de haven alle feansjieren sa\'n dei, den scoeden de lioue fiorearje, en den scoe \'t de moeite wirdich wèse om de onderkeamer |
|||||
|
21
|
|||||
|
wetterticht to meitsen, nou koe men der net
bankje, sa fel hie Eölus de rein tröch \'t ramt fégele. Ja, ja, dy rein die de kastleins goed, mar de niodeliu ek. Och hwet hingen de blom- men op folie kipen treurich om leach. Dèr de natur er fen forjonget, docht de rein op sa\'n wiïse de kinst de dead. Do de boat de tröchwiete passagiers nei de séreis
wer oan lan sette, do wier us lust to farkjen for goed ütdóve. Wy kuijeren nei de nye haven, hwent by de tribunes wier for us de measte wille. Mar do wy dèr wer kaemen — nou — hwet hie de storm dèrwilst hushalden. Dekeunink- like tinte wier yet goed in wèsen, mar dy dèr niónken wier as de Himmel der hoop by de Turken, fen boppen in flarden. Buten it brekken fen itelike flessen en glèsen — hie disse plof gjin unk to wei brocht, sa gong it feest lïke goed sin gong. Wy naemen plak foar de keuninklike tribune,
en as hieden wy ek trye nye havens efter de reach hawn, en as hieden se de séslach fen Doggersbank ek op de sudersé fortoand! wy hieden er gjin each nei draid, sa lang as wy sa folie bilangrike persoanen to biskouen hieden as dèrre by in or wieren. Persoanen fen allerlei insichten en mieningen. De minister van bin- nenlanske saeken en de hear Jansen op ien planke. Ik tochte oan \'t wird fen de skrift, |
|||||
|
22
|
|||||
|
„De swirden scille ta sichten sleinwirde" Alle
geare wier "t fréde en blidskip. De minister wier bliid dat onder sin behear in wirk ondien rekke, dat de bewondering fen eltse faderlander for- tsjinnet, en de bear Jansen bliid dat er ïn haven kaem is, wer ta hy sa folie diend het om dy to kryen. En haven, wer fen de man hopet dat sin stèd folie foardielen krye scil. Hwa us op dy tribune it earste en it measte böun, wier Prins Hendrik. Wol ken men sjen het dy man, de halding, en dy heblikheden, dy men by in fórstlikmanmenske mient fine to mat- ten, mar ta\'n gelïk leit er oer mans wèsen sa hwet eabels, sa hwet dat tucht fen goedens fen hert, fen menskenlieafde, fen sielengreatheid, fen opriuchtens, dat men dy man daelk sin bi- trouen skinke scoe, en him graech as friün scoe harbargje. Wïlst de Prins dèr sa stie, sa beare mei bilangstelling to sjen nei hwet er op.sé to sjen wier, tochte ik oan sa folie tröch sin han opboud, stipe en stiive. Ik tochte onder oaren oan Portsaid by \'t Sues-kanaal, sin stipjen fen de séfeart, ho hy oer wiide wetters Nearlans namme ïn eare halde wol, en binnenlans, in \'t iepenbier en In \'t geheim, alles wol stipje en elts wol helpe hwet stipjen en hwa helpen fortsjinnet. Wrichtich Harns! it wier in eare sa\'n gast in jimme midden to habben. Ja, ja, |
|||||
|
23
|
|||||
|
onder alle keuninglïke heachheit. sjeime wy in
Prins Hendrik en eabel menske, dy tröch sin handel en wandel folie tankbre herten ïnakket. God jaene de man yet in lang en söun libben. Dat wenskje wij hertlik en opriucht. Nionken de prins wyden wy üs oandaclit oan
de Minister van binnenlanske saeken. Wier hy hwet lïtser fen persoan, den koe er — mits de steek op e holle —- wol spïlje foar Willem I, ten daege dat dy nei de franske tiiden ut inge- lan wei, to Scheveningen oan kaem. It portret fen de minister komt de mensken tojamk onder eagen, om to biskrieuen ho hy er utsiucht. Mar — is \'s mans portret in „Eigen haard" wol hwet hiel moai, dit blieut wier — hy is in knappe man nei de wrald, folie knapper as mennich ien mient. Siuch . ik ben gjin Lavater, dy seach ut eltse oanlits hwet in menske wier, mar doehs tochte my wier \'t utsicht en it wèsen fen disse minister wol in oerstimmige mei mans dieden. Hwet by Thorbecke hoekrich wier, en bepaelde lïnen oantoande, hwet by \'t iepen - hertige utsicht fen Kapeine beslist liket, is by disse minister fen B. S. ouróune. Alles sprekt fen eptïge bidaerdens, nea lilk, sels net gisten, jist by de miete, foaral net to folie, en doch noch, de utersten mye, en den mids tröch. Dèr sprekt birekkening en forstan ut dat wèsen. |
|||||
|
24
|
|||||
|
Er biheart net in bilte wrald kennisse ta om to
sjen dat inen in Heemskerk lang gjin man fen kom alden dei, tbarhet. Dat is mei de minister fen Finantiën kwet oars. Jhr. van der Heim is in knap beheind man wol. Foral net forwïle of utraffele, om \'t efven net. \'t Is gjin iter, mar in tinker, lïkwols, wier hy gjin minister, hy koe ek greathandler, kassier ef fabrikant wèse. Wy wólle mar sisse, op sïn wèsen lei dy maje- steit net dy wy by de hear Heemskerk op- merkten. Fen de Dutske hearen böun my meast de minister fen Oldenburg. Dy seach tochte my finnieh üt sin eagen, en as ik him seach, en dy oare Dutskers den tocht\' ik wol ris, scoe \'t hiar ek gean as Leib? Do Leib de natur biskoude kaem it oltid op habben en kryen del: De zon aan \'s Hemels firmament!
Brandt Hollo gas wel zoo patent? Ze lijkt als men haar goed beziet — Van klinkklaar goud en anders niet. Nha was ze mijn, Was alles mijn! Wat zou Leib gau een Rotschild zijn. Ik tochte scoeden dy gasten üt de frèmte by
\'t sjen fen de séhaven to Harns ek tinke lik as Leib? Nha was je mijn!
Die haven mijn! Wat zou ons rijk wat machtig zijn! |
|||||
|
25
|
|||||
|
Hwent wrammels, as België iens in Frankrik
op giet, scille wy foar dat wy it tinke, wol Datsk wirde matte. Den scil er op us grinsen hwet to dwaen komme, en den scil de séhaven to Harns fen bilang wirde. Sa ruimere ik fol noed en sorch for us lïtse landsje, dat ik mei it stamhus fen oranje oan it head, ho de form fen regear tröch omstandichheit oars foroarje möchte , jimmer mei frydoni, in tier en fleur wenskje. Sa nou stienen wy mei folie oaren nei de
tribune to sjen, en tochten om gjin hirdsilen. Wy beklaegen dy lioue op de tribune den ek al wer, hia koeden gjin han in de jiske stekke, mar hwa docht dat ek? mar se koeden nen han ut stekke of hia waerden bioardield. Wy wieren it folts, it gemien, en hia as de kinst- ners op \'t theater. Ja it hie wol hwet guchel- spilspileftichs, yette al mear om dat dèr nest, de musïk nou en den de léste warskouinge like to spiljen. En — is \'t net wier? Meitsje simmige formaerde lioue op it staetkindig skou- toneel gjin kinstige sprongen, om lik as de katten altiid wer op poaten del te kommen? Mar de musïk hie eindeliks for wier, do léste
warskouinge jown. It hirdsilen wier dien, it gerdin koe falie, en dèr mei wier it: »De koetsen foar!" |
|||||
|
20
|
|||||
|
In de foarste wein naemen pleats Prins Hendrik
en de Ministers. Opmerkelik wier it dat de Minister fen binnenlanske saeken, efter sitten gong mei it gesicht in de win op. Dat wier in biwiis tochte immen dy nionken us stoe, dat hy de holle er foar halde doarste. Mar pas hie de man dit sei\'n of it foroare. De Hear Heemskerk gong wer fen it plak ou, en gong foar sitten mei de reach in de win. »Dit deugt n\'t," sei de man nionken my, dat in Bilserter like to wèsen." Ik sai anstons hy dorst et hooft er voorhoue, moar nou gooit er it .....om, en drait er \'t achterst\' voorst."
Ei sei in oar wer: »Man dat begrip je net goed, rit
er net foar ut, dan rit er efter ut, hy rit ïn elts gefal, en dèr mat safolle op sin brede reach oustuitsje, dat dit is helte better." — Sa scoe \'t wol wèse tochte de rie om us hinne en lake ris. De wein ried, do er fiouer in sieten, hinne, en it folts röp suntsjes: »Hoerah!" Ik hie om de eabele Prins Hendrik wol in kreftich Hoera wenske. Nou folgen er mear weinen, en in dy op ien nei lést ried, fóun us liberale friün, de flinke man fen \'t wird en de penne, de frye Fries, wy miene de wiid forneamde skoale- master, de hear Jansen, in plak. It moeide my dat wy de eare net krigen fen in groete mei han ef holle, fen in man dy wy as fries |
|||||
|
•11
|
|||||
|
en as letterkindige, sa heach skatte. Hy scil
us — wolle wy hoopje — net opmirken ba. De adjudant des keunings knikte yet albileefd, mar dy koe us net, en wy him net. wy bliouen ollike kald fen him as hy fen us. Mar sa wier it mei de hear Jansen net. Nou folge er yet in wein, mar ho mal, do
wieren er gjin hearen mear dy mei masten. Fen dy ntoaye gelegenheit om to riden makke
de kommisaris fen pelisje mar brükme, en mei him hwet lieafhabbery tsjinstfeinten en sa, en — o! kremis. Wier er by \'t foartriden fen de oare weinen binnenmoelsk hoerare! Nou davere it, sa dat men dit Hoerah hiel Harns oer heare kennen hie. Wij laken er om, en toch- ten: Friesen blioue friesen, hia miene it goed, mar blafve \'r net lüd fen, dèr by habbe se niget oan it grappige, ho malder ho moaijer. Nei disse kluchtige ouren wier it stik hiere
foar goed ut, dy tabernakels koe men wer ou brèkke. De heage wrald ried nou nei skoale to iten, en in oare wrald, dèr hwet onder, nei de Harmonie, mei it selde wit. Hier woeden se ha scoeden wy ek oan tavel gean, mar söks lei op noch ut net in us sin. Graech hieden wy dèrre gien, wer men mei earnst en grap de geest bésich wist to halden, sa \'n plak scil er wol west ha, of keam wèse, mar wy hieden |
|||||
|
28
|
|||||
|
er do yet gjin tasissinge op, en der wy — as
wy saun ure op it spoar woeden — it net oan tiid hieden om by it priis utdielen to wèsen, waer- den wy landrich, to raear omdat wy by dit folksfeest, lik as amperoan op alle folksfeesten hier to lanne opmerke koeden, dat er goeds benne dy by \'t bruktne fen geestrike, lieaver geest- deadsjende dranken, net om de miete tinke. Sels mienden wy immen ut in heagere rang in sa\'n ongeségende tastan oer striete gean to sjen. Sikersonk, as hia dy \'t folk op de wei der sédelikheit en deuchd foar gean matte sadögge; den ken men sisse dat it salt der ierde smae- keleas wirdt. En wol jimme nou ek ris wite hwet de Hea-
ren ïn \'e skoale op tafel krïgen ? Gjin ierappels mei bretflèsk, en ris mei resinen, of pöpkebry mei boeter en süker, boerinne! lik as jou klaer meitse as je gasten nöegje, né fry hwet malder spiise min goede frouw, slaen dy greate lioue er ïn. To Harns bïgeliks begoan it mei sop, en wol twaderlei sop, der op fine grientespillen, en do tsjies, ho mal net? en den yet tsjies dat fèst gjin beste wier, hwent hia hiete Kichelieu tsjies, nou Richelieu — hy is lang dea — mar it mocht sa wol wèse. Do krigen se salm fen Genève, sa habbe se to Genève licht wer salm fen Schoon- hoven, it mat m&r fier wei komm e, en do krigen |
|||||
|
29
|
|||||
|
se Hambirger worst en lïtse earte. Den skiepe
ribkes bret mei pompier er om, to minste lik as de ingelske lord Derby dy het, dèr droegen se de namme nei, en do poddestoelen — hwet is \'t mal oars net? en den wer kealflesk , en keiserltke pons, en salaad en asperjes, en rèmme fen keuninginDe Helena — begrip ris! en iis — nou it ien al m\'alder as \'t oare boerinne, wy balde us oan \'t ald spil. Mar wit je wèrom as de lioue hiar sa ütsloofje om sökke fremde spiisen op tavel to kryen ? In menske dy beal of hiel dronken is, het in forachtlik oansjen oars net? mar in dage- likswei menske mei in stik in, is in us each noch sa forachtlik net as in swietpriouer, dy mar berekkening makket oer hwet »lekker" is, en dy nen selliger lieling het, as ho op de swietste wiise it liif op de least to kryen. Sa immen is in us each in great menske bern, dy yet onder de litse berntsjes rekken e wirde mat, as het er hwa wit ho\'n heage rang in \'t libben. Mar nou ieten se to Harns ek mar spiise dy nimmen graech mochte tink ik, den kaeni men net in de forsiikinge om to folie to iten, dèr wirdt altiid noch by dronken, om de swietpriouers habbe in fèste wiise fen wïnskinken ut föun, sökke wtn by kouflèsk, en sökke by kjelflèsk en swiete wïte win by fisk, ensf. Mar as ieten de hondert en goed sextich gasten net folie, it koste |
|||||
|
:30
|
|||||
|
yet al hwet. In fierfcich göune seiense, eltse gast.
Mennicb bushalding het for dat jild de winter- ierappels ia de kelder. Mar fiertich göune eltse gast, den roan san mieltiid al gau nei de saunde- healtüsen göune ut. En as jimme nou freechje: »Wie zal dat betalen, lieve lekkere Gerritsje ?" den sis ik jo, dat dögge wy mei en or, Frtske boer en borger; om it wirdt — dat ba de Sta- ten goedkard — tröch de Provincie bitelle. De man in botsen — en de lioue bieden in gasterye — en dit wier \'t Frisland wirdich tocbten de staeten Lit er üs mar »Amen" op sisse en tinke wy mei Laurillard : Heel voornaam weet van geen prijzen,
Half voornaam zegt wat het kost.
Wy wolle mar biel fornaem wèse.
De locht wier intwisken wer oukleare, dé
sinne kipe wer tröcb de wolken, de plümeD, blommen en linten op de fronlui\'s boedsjes kri- gen nye fleur. De musik bigoan wer by \'t priis ütdielen to spiljen, raar wy seien Harns far- wol, mei it wit om er den wer nei it birdsilcn to gean as er keuningen, prinsen of ministers komme. Blioue dy wei den blioue wy ek wei, Öf men mast er us by brüke kenne, den scil \'t er — benne wy söun en wol in oanwesen, dèr net oanlisse, mar oars wy blioue wei. My is — by moai sieaft waer, yet nen moayer folks- |
|||||
|
31
|
|||||
|
feest bikend as in sendingsfeest. Wist men dy
mar tsjinstber to meitsen for \'t ut breidsjen fen \'t rik fen liocht, lieafde en wierheit, tn pleats dat men er de mensken jamk saeken foarhalt, fortelt of préket, dy op de skealje fen \'t söun forstan nen wicht halde kenne, lik as tröch W. Dijkstra in sin forslaggen fen de sendingsfeesten te Hearenfean en to Assen sa dudlik makke wirdt. In sendingsfeest ken in hert for ealjend feest
wirde. Der dielt elts in. Eik en earm tröch en or, elts het de selde wille. Dat siongen op bergen en ïn dalen, wilst de trompetten en klarinetten klinke, is onbiskrieulik treflik. It bivak halden in \'t skaed fen de beamen, it is sa bütenwenstich, elts is er fry. De drökte by de kantines, it missen fen al hwet sterke drank hiet, de order dy er hearsket, of lieaver dy geest fen friünskip werby d\'iene d\'oare graech fen tsjinst is. Dy stilte by dy drökte, dat kui- jerjen in de skiene timpel der natür, wrammels wier in sendingsfeest koe in treflik feest wèse as hie \'t in oar wit en in oare namme. En dochs scil \'t feest, as \'t bistean scil, in gods- tjinstige kleur halde matte, ef it foroaret in wildsang, licht in in Bachusfeest. Wy habbe bifoarbield to Assen — nei ouren
fen it sendingsfeest, — feinten en famraen stean |
|||||
|
32
|
|||||
|
siöun to fryen. Dèr hieden wy nou neat op
tsjin, tröch fryen komt men ta kryen — soms ek in \'t lyen, seit it rïm — mar dat is dat — fryen in earberheit is gjin sonde, en tutsjen is swiet wirk — mar stel nou dat de grounsin feu sa\'n folksfeest net earnstich bliout, asjeblieaft; as \'t nou al mei fryen eindicht, wer scoe \'t den hinnegean ? Mar dit blieut wier, hirdstlen, hirddraven,
liirdriden en keatsen, al sök soarte fen utspan- ningen, hia blieue moai for de lieafhabbers. d\'Iene komt er den om d\'oare, den en slok en moai waer der by lans, en sa hjit se folksfeesten, mar ?n \'t algemien Oeune se \'t net. Dochs bliout er in oangenaem to binnen
brengen oan de feestdei to Harns for üs bi- warre. It iepenstellen fen de nye haven to Harns is in stik dat us ter herte giet, omdat de wolfeart fen it us sa dierbre Frïske lan der mei ïn forban stiet. Amsterdam en Kotterdain, d\'ienen hwet se koeden om nye wetterwégen nei sé ta to kryen. Do stiik Harns de han ut — hierby master Jansen net forgetten — en sei: »Help us ek." En nei folie tsjinstribbeling — Hollan wier nea bottefolle for us — bisleat it rik om de havenforbettering ta stan to bringen. It plan fen Minister Fock waerd goedkard, en hwet foar seis jier onder it behear fen böppe- |
|||||
|
33
|
|||||
|
steande minister bigoan is, waerd in 1877 onder
Minister Heemskerk as oumakke oan Harns oulévere. Non het de trèdde havenstèd fen Nederlan
séhavens rum en wiid, en kenne\'r konderden fen skippen en feilge lispleats fine. As nou de forbiuing fen de noarder spoarwei by Ihrhove nye drökte for handel en skipfeart mei bringt, den scil Harns great foardiel fen de nye haven krye, en dit greate wirk hiel frislan woldiedich wèse. Siuch dat is ien reden werom wy in tank-
ber oantinken oan de 1ste Juni en it feest to Harns, bihalde. It twade is, dat wy de feestkommissie de eare
jaen matte dat er sa goed sorge wier, dat men jin de hiele dei formeitse koe. Om 11 ure mu- sik tröch de stèd, fen 1—3 musik oan de haven. Om healwei tryen gymnastieke kinsten op de Breede pleats. Fen 6—7 musik op de Skritsen. Om 9 ure musik, fiurwirk en gondel- feart. Om 10 ure réunie, illumenasje. Ja, ja, dat spil wier knap foar en or. Dat it programme tröch mis wier net folge wirde koe, koe de koinmisje net helpe. Hwet de forsieringe fen de haven oangiet,
us tochte dy honderden fen jifvers in \'t grien, mei dy wimpels er op, d\'ienen gjin fortuten nei dat se kosten. Wy hieden tocht dat er oan 8
|
|||||
|
34
|
|||||
|
\'t ein fen de haven by de ingong nei sé, in
griene eareboage west wier, mei wapens, flaggen en wimpels opsiere, en den sa heach dat de skippen er onder tröch sile koeden. Licht wier \'t net to dwaen sa\'n stik op to riuchtsjen. Licht wier it to kostber, mar oars o ! hwet hie sa\'n boage oer de wiete , in \'t each fallen en moai west. Mar it wier nou ek moai, wy tinke \'r mei
nocht oan. In tredde reden ta in bliid to brengen fin ik ïn \'t wersjen fen jimme o eabele friünen fen Frïslan Dat hie \'k net tocht dat de hirdsilerye meibrenge scoe dat wy — dy mal- koaren sa goed fetten — en or dèr wer finescoeden. To swieter is \'t tinken oan \'t feest fen 1 Juni to Harns. Ja wy benne tankber o Harns. Fen jimme sïde is alles dien, om üs in oangename dei to bisorg]en. Krit wollicht min Friske Laura — mei folie Laura\'s - dat de tsjelpige rein, fégele tröch in hirde win, hiar skoander pronk bidoarn het, ta treast sisse wy hiar, de nye Willeins- haven to Harns scil de handel foardielich wèse. De ütfier fen ky en buter scil er tröch bifor- dere wirde, dat bringt heage priisen mei, en sa scil er o trinten faeni! wol in nye kip en in nye sleepjüpe wer komme. Om us forslach for de neiteam tsjinsber to
halden , föechje wy hier by de list fen de priis •an premiewinners feu de hirdsilerye. |
|||||
|
35
|
|||||
|
Klasje A. Sliócht boaijimmige skippcn fen plesier: Priis ;
in moai ding, fen glès en silfer, dat men, as men bisile het op tavel set, om er apels en parren op te lissen. It wier in de stil fen Lou XIV. Prins Hindrik hie \'t ta in priis oan- bean en it sels keapjen b\\ den haer Cammenga te Liowert It waerd woan tróch it skip fen de heer Teves fen Harns Dat skip hjitte: Giroflé. As de borgermaster fen Hertogen, bosk it wit, scil \'t him wol moeije , hwent dy mei Giroflé en Girofla net lye. Mar wy benne er bliid om, wy ginne de hear Teves dy moaije priis. De preemje — In Jlersjender — krïge A. W. van Maenen te
Antwerpen, mei in skip dat hjitte: Admerael de Ruter. Klasje B. Dat wieren beurt- en frachtskippen. Dèr foar
hie de hear S. Hingst, earelid fen de Silforieninge üc eigen buse ƒ 100,— oustitsen, en dy woan de hear J. Koopman te Ter- sclielling,mei in skip dat hjitte Trintsje. Deearste preemje/40, woan \'t skip de jonge Pieter, fen de hear Karel te Broekers haven. De twade preemje, in Manilla Skoot, tróch Bearn Fisker en Soan oanbean, krige de hear J. Vlietstra to Frent- sjer, mei sin skip de „S&un broerreu", en de tredde preemje dat wier in „HeitelanskeJlach"\', woan de hear J. Hanjeto Akkrom, mei sin skip dat hjit de „Broedertrouw". In moaije namme. Klasse C. Dat wieren beurt- en frachtskippen, litser as
40 tonne. De greatste priis krige A. Hoff to Lemmer, mei in skip dat hjitte „\'t wiif Geertsje", en de foarste preemje ƒ30, woan „Grietje", sa hjitte it skip fen F. de Vries to Drachten. Geertsje en Grietsje \'t wier aerdich, mar it wirdt aerdiger yette. De twade preemje: In flach, woan F. Dekker te Easter Terschelling, mei in skip dat hjit: de Twa broerren, Nou twa broerreu en Geertsje en Grietsje, elts hie er niget oan dy it hearde. Klasse D. Jachten en Boeijers. Dèr for wier de priis wer
la\'n gleasen ding om apels op to lissen, en dy woan de hear W. N. Avis te Amsterdam mei de „Ondina", en de preemje: in Standaerd mei forguldene letters dèr op, woan de hear Mai- |
|||||
|
36
|
|||||
|
ter B. Hopperuï Barna, to Liowert, mei 9in moai fartuch
dat Prins Hindrik hjit. Klasse E. Fisker skippen. Dèr for stieken de houtkeaplui
en de séhandlers f 50, ou. Mar — dèr for — wier \'t net deales — wieren nen lieafhebbers hird9ilers. Klasse F. Boaten fen 4 en in heale meter of graeter. Dèr
for wier in albasten taveltsje en in barometer priis en preemje. De priis krige de hear K. Jepma to Marstam en de preemje de hear C. Kuiper to Terschelling. De earste mei in boat dy hjit de „Jonge Trintsje", en de oarde mei in boat dy hjit de „Jonge Japik." Och woanen alle jonge Japiks en Trintsjes mar priis en preemjes in dit libben, mar it rent er sims om. Klasse G. Boaten, litser as 4 en in heale meter. De
priis dèr for wier in Thermometer, en dy woan de hear Schreur to Workum, met de „twa broeren." En mei „de jonge Douwe" woan de hear A. v. d. Werf to Midlam de premie: in Sigare- kiste. In Sigare kiste hie men ta léste priis nuttich achte. Foar- earst sei it: As reek en damp is alle gloarie en glans 1 en ta\'n oarden : In kiste wachtet us as woanen wy ek wit ho folie . Ho learsem en ho trellik wier dos sa\'n preemje. Ja, Ja!
dèr siet wiisbigearte in dy Hirdsllerye to Harns. Hier mei eindichje ik min boekstaveringe,
mar fen de oanspraeken fen de Prin en Heems- kerk en d\' oaren, wol ik dochs hwet mei diele. Sa föun ik it sissen fen Prins Hendrik treflik. »Dat it in Prins net föeget by it leed der wrald, mei de earmen oer en or to stean." En dit: »En hearen! as ik dan hwet ondernim, steun of to stan sïkje to bringen hwet ta heil en löktsjinje ken, dan dwaen ik dat ut lieafde for \'t folts en for it lan, wer mei it stamhus fen Oranje tröch in stoarje fen ieuen forboun |
|||||
|
37
|
|||||
|
is." De eabele dieden fen disse in wierheit »Brave
Hendrik", meitse dat sökke sissingen üs by it herte kryge, hia meitse us dudlik dat er, do de komraissaris des Keunings in Frislan foarstelde om op \'twolwèsen fen de Prins to drinsjen, sa stoarmeftich tajuchge waerd, dat de Heer Kom- missaris stn wird ïn ienen net ta\'n ein bringe koe. Lit us mei jubelje lanslui; lit us jamk ris n eare en deuchd drinsje op it wol gean fen de Prins. Sa seille wy ek mei dwaen as er, lik as de minister fen Oldenburg die, dronken wirdt op Frislan. De oanspraek fen de Minister Heemskerk werby er de Borgemaster to Harns, bikend makke dat de Keuning him it ridderkrüs foreare, wier bisondere oangenaem for dy de eare oan gong, minder oangenaem koe Heemskerk wollicht de dronk west hafen de hear van Loon op de foarige Minister Fock, as de man dy \'t meitsen fen de nye haven to Harns steund en stipe hie, de man hwaens namme mei dy fen de haven forbóun blieue scil. By dy gelégendheid hie de hear Jansen wol neamd wirde mocht, hwa halde destiids, om dy haven ta stan to brengen, it fiurke mear oan \'t barnen as de hear Jansen. Mar dy feestdronk fen de hear van Loon wier moai; Fock kaem dy eare ta. En de heer Heemskerk scil \'t ek wol oangenaem wèse, it goede fen sin foargonger priisgjen to hearen. |
|||||
|
88
|
|||||
|
By de oanspraek fen Minister Heemskerk op
de tribune, by \'t oerdraegen fen de nye haven to Harns, mast Prins Hindrik freechje ho de nye haven hjitte mast; dit wier dy goede man am- peroan forjitten........„Nieuwe nieuwe
Willemshaven, niet waar? sei er. Do knikte
Heemskerk, it wier goed sa! De oanspraek fen Baron van Heemstra fen
Harns, dy as borgemaster forklearre dat de stèd, de Laven mei alle lésten en lusten oernaem, stie kras op poaten. De borgemaster hie frees noch twang, hy die hwet er die sa, dat follen it him net sa neidwaen scoeden. It hoerah, lang libje Willem trye! dat op forsik fen Prins Hindrik ophelle waerd, föun byfal, mar it hoera oan de Prins net minder. Net allennich de mensken om heach om de prins hinne juchden, mar ek it folts om leach die \'t hertlik mei. Dat de borgermaster to Harns in ridderorder
wyd wirden is, achtsje wy in eare for him, mar ta\'n gelik ek in wolfortsjinne priis. Wy droegen persoanlik kennis mei ho folie foaroardiel disse sprut fen in adelike stamme — wer mei wy al sa lang ïn friünskip besibbe wieren — ontfinsen is. Wy habbe us stimme tsjin dat foaroardiel heare litten, to mear om dat wy al lang wisten dat er onder de lüdröppende liberalen— sims greatske pohei makkers föun wirde, wilst |
|||||
|
39
|
|||||
|
wy sa jamk onder de lioue fen adel, onder de
arristocratie — edellioue fóunen , dy sonder it to sissen, tröch hiar dieden toanden dat it lök en de foarutgang fen \'t algemien hiar libbens wit wie. Dy \'t net seien, mar tröch hiar eabele greatmoedige handling toanden dat se liberalen wieren. Die elts sa mar! Sa ek woan Baron van Heemstra al rengen
de achting fen Harns. Hy steurde him net oan \'t foaroardiel, mar halde mei bidaerddens it goede wit wèr mei hy bisiele wier foar eagen. En dy by stn komste leach op him del seagen binne allang sin friünen. Dat binne de fruchten fen forstan, tröchsicht en deuchd. Lok dos mei de ridderorder eabele Baron van Heemstra. In eareteiken, dat je üt de han fen Willem III ont- findsen hieden, hie Sire net wei blioue matten. Hab er lang eare fen, en lit it jo oanpriigelje om j immer riucht troch sé — it lok fen folts en stèd to beförderjen. De bikroaningen fen d\' oare hearen — Kingma
en Brevet — gean us minder ter herte, wy kenne se net mear achtsje dat it fortsjinstlike borgers wèse scille, dy de heage eare wirdich binne. Dat de swarte wolke fen droevenisse dy nei
dit feest to Harns oer Nearlan om heach giet, dat de dead fen Nearlans kenninginne elts wé- |
|||||
|
40
|
||||||
|
moedich stemt — is wier, mar tinkende oan
lste fen Siinmermoane 1877 sisse wy: o Harns! wèr dat it lot us fiere mei,
Wy tinke graech wer oan de bliide dei,
Dy, hwet er in de tiiden mei foroarje —
Lang blinke scil in Friske heitlans stoarie.
Tierje eabele stèd tröch handel mear en mear.
Din wolfaert is for liiel us lan in ear,
Din havens meye in pronk fen \'t rik dochs hjitte
Dat tüsenen fen skipper. dy forlitte ,
Dat tüsenen der wer binnen komme, siuch!
Den lliucht den nainme hiel de wrald yet tröch.
Spraet glans en fleur oer hiel it iriske lan!
Bliou Willemshaven lang mei Harns in stan.
Birgu.m , Juni 1877.
|
||||||
|
»A*
|
||||||