Welt cjer woedende Spanjaerden, die haer
Vijftigh weken beüooten Hielden,en oock

I"Enige tijt geleden heb ick, in
!de Nederiandtfche tael, aen u
\'Vertoont dcfchrickelijcke Ty-
\' rannyen en verwoede wreethe-
,dieons waerde Vaderlandt,door de
J^^rwaende Franfchen, federt hun overy-.
^Hdc inftortingh in onfe geweften,in ver-
icheyde plaetfen, maer voornamelijckte
bodegravers en Swammerdam \\ hcefc
S\'^eleden, Het verhael Van defe handel,
gruweliick de felfde oock vertoont
^ordjis, gelijck ick handttaftelijck heb
^Vonden, foo aehgenaem aen u geweeft,
^"^gy het felfde met gratige handen, en,
S^^ijck men fegt, als of gy het eten wilde,
^^^igevaerthebt.

Öefe uxv aengename ontfangenis, die
\'^\'^ck niet onaengenaem aen my heeft ge -
^C\'sft, heeft my bewogen om weer van
^^euws voor u re verfchijnen met een
ieuwe vertooningh van hun geweldena-
> ii^fopderheydt füytrecht en tc
^ 3 Woer^

Woerden, tegen hun gedane beloftenyg^\'
plecght, namelijck van die tijdt af, dat (j
daer in getreden fijn, tot aen hun verlating
cn vertreck uyt defe twee plaetfen j te
ten door middel van twee Journalen, ^
Dagelßckfche Verhal\'mgen, die my v^f
foodanigen fijn ter hanat gekomen ^ v^"
de weicken ick vaftelijck vertrou, dat
getracht hebben aen de waerheyt niet^^
kdrt te füllen doen.

Wat het 7)ag\'regifiervan ÜytrecU
betreft, \'t welck van een ftedelingh vai^
die plaets felf is gefchreven, die dieshal\'
Ven bequame gelegenthcydt ghehad kaï\'
hebben, om kenniiTe van faken te nemeii\'
behalven dat het uyt fich felf naeuwkeU\'
righis, foo hebben wy \'t noch met vec^
Autentijcke bewßßn, tot ons voorgeilel\'
de oogwit dienftigh, vermeerdert, gelijd^
ooek met het geen, dat wy uyt het verhaal
van een ander perfoon, de welcke oocl^
pretendeert de waerheyt tot fijn doelwit
të hebben,hier nejEfens hebben ingevoegt\'

Wat aengaet het ^agh-regißer vä^
Woerden, feker een Stadt, wel waerdigl^
dathaernaemingeheugenis blijft, dewi?
fy, ßu by na hondcrt jaren geleden,het

^^kder woedende Span jaerden, die haer
"^^iftigh weken beflooten Hielden,en oock
onfe Vryheydt pooghden te dempen, met
^en onvermoeyde yver teghen gheftaen
heeft 5 gy fiiit\'er een naeckt en ongeveynft
Verhael van die dingen, de wekken in die
Stadt gedaen en gefprpken fijn, iri vindenj
behalven dat wy, het geen we^hnemende,
naer ons oordeel, aenftoötélijck èn
ontijdigh, en fomtijts oock van weynigh
^elangh was, eenige dinghen van \'t onfe,
die wy daer toe dienftigh oordeelden, by
^gedaen hebbeo,

Daer fiet gy, waerde Lefèr, hoe wy ons
^^ de toeftellingh van defe twee Journa-
l^n^ QÏ dagelijekfcheVerhalen, diewa-
i\'clijck tot een wijder vertooningh van de
f^ranfche Tyrannye verftrecken können,
gedragen hebben. OndertufTchen verho-
pen en wenfchen wy ^at ghy hier in geen
binder verm^eck, als in ons voorgaende
^erck, fuk hebben, en daer af geen min-
der blijcken van danckbaerheyt, als van
\'t voorgaende tonen j op datwy namaels
Öoffe mogen hebben om u met geen min-
toegenegentheyt te dienen^ en in onf<;
yver voort te varen. Vaer wel.

*De Lefer gelieft hier op verdacht te wefen
in het Dagh - Regifler van Vytrecht d\'Oude, en t^
dat van Woerden de niepivçe Sîyl, voLghensd\'efid^
gewoonte defe twee plaetfen ,gel;rftje\\tis.

Op defen Säturdagh wierdt noch een Compagnie
geformeert onder Capiteyn Vloosnan Amflel, die
op Pinxterdagh uyt trock j en moften uyt de V oor-

A dat twee machtige Koningen van
Eugelandt en Vranckrijck. den Oor-
logh tegen de Vereenighde Nederlan-
den hadden ver klaert , foo vonden de
Staten der^ felver goet en hocgh noo-
. y, digh te wefen , dat een confiderable

aena S^^quipeert, een goede quantiteyt Soldaten
^"omen, en noch alle weerbare Mannen, foo
r ^ üe bteden, als cen platte lande, op \'t geweer geftelt
, leraen: edoch dewijie Maeftricht (nuverfienen
\' fc^^f" lijnde om een formele bclegeringh uyt te
^al^ ^yöeFranflen wierdt verlaten, fchoon het
i Va geweeft, en den Koningh fijn armee

, uo wierc by fijn Hoogheyt, den Heer Vrince van.
tdsTT\'f\' generale Monfteringhaengeftelt, by
\'Vni f • " bevondt dat\'er pas half foo veel

1 ehe,^n 1 ^^^^ Capiteynen ) in plaets van lOO.
de r "^^""^en koften op-brenghen; waerom
ben te Velde ghefchreven heb-

D A G H-K. B
mofl: toegefonden worden
vinde vaa U\'ytrecht xooo. moft opleveren : en aef
gefien de Steden onder het Sticht door de voorgae^
de wervingen veel Volcks waren quytgeraéckt, R;
wierdt by de Staten gerefolveert j dat^deftadtU)!\'!\':.
recht foude te berde brengen 600, man, Amei4
foort xoGj Rhenen ï00, Wijck.60 jMontfoort 4"]
de andere duyfent moften de Dorpen gefamentlij^\'l
«yt-maeckcn. Dit werck ftont de Huys-lieden nf.
al te wel aen; en waren fommige doende om eenif
cegbens de Heeren van den Lande op te\' maeckei*
gelijckdaeroveree£ienfeeckeren Weert totOdij\'^l
by de feop ghevat, en op Saturdagh den 18 , May ^
hier in Tucht-huys ^bracht wierdt. i

Op defeïi dagh wierden oock de twee Sticht!
Compagniea Waeit-gelders gemonftert j en möj
deneenen, onder CzpltQywvafideEnde», terfto»
vertrecken j, den anderen, onder Capiteyn van Ve^i
voighden des anderen daeghs s\'morgens.

Dingbsdagb, den May, vertrocken de loö\'
Boeren vzxi hare refpeétive Dorpen na Ameronge^
daer de Rendevoüs was.

Om 5m het getal van 600. voor de ftadt Uytrec"
«yt te vi?7den, foo namen de Heeren van de Vro^
fchap een partye Sacke-dragers, alie Kraen-ki".
en Bierdragers knechts, en de meefte Hout-fch^
den, waet uyt voor eerft twee Compagnien, ye^.
vat! loo.mannea, geformeertwierdèn. TotCap\'
tcj.neu hierover wiercjen verkoren de Dora-heeré"
Berck en va^e Wyckde wekken op Donderdagh, dj\'
X f .dito, zyn uytgetrocken na Zutphen. Den 24..
eo daer aen volgende wierden noch Corapagni^\'
Vr j-wiliigheo roede op 10. ftuyvers daeghs aen^gli\'
nomen , onder de Capiteynen Jateb van Rel^
CR Tl&rem Zas, die op Saturdagh den i j. vertroclf^
opNi^umegen.

Vm \'tgepajfterdehimenXJyireeht\'. g
gePPdéfen Siturdaghwierdt noch een Compagnie
L onder Capiteyn Tloosvan Amfiel. die

^ ® Van den achtften man. De Capiteynen hier van
j (als \'van de Weerdenaers) Cornelis vast Pyh-
«n van de drie andere Voor-fteden Ijaack

Gy^\'^r/^sndt aen de Franflèn over-ghegaen : hec
Soij inde Kerckgefloocen , daer de

^ebb^*^^"^\' roiddel van te fitten, noch te leggen
ghen^"^\' ftanck der Vuyiigheden. die fy

y^^\'^ftoncken , en vervuylden. Daer 7.yn geen
gehorfn 1 met fo groote felheyt en ftrengheyc

Koningh fouden dienen tegens haer
itifQ^ ^®derlaudt j \'cgene de meeften weygerden,
gc fitf de Officieren, waer van der noch eeni-
om dat fy gheen verraders van hun party
Ifj®*^ borden : te meer om dat fy weygeren te be-
Ijjj, dat fy dc wapenen niet meer voor hun Vader-
gae^ ^"^gens de Franflen, fouden voeren. Dit over-
Senth ^^ alhier totUytrecht gheen kleyne verfla-
\'^eck veroorfaeckt; doch kreegh men gheen
treut van, als na het verloop van on-

Van di^r ê\'^^dagh , den x8. dito, quam tot fecours
Voet y ^^"nieerde Provinciën hét Regiment tc
Ofgçj den Marquis de Weßerho ^ onder wekkers,
Dit Soons-Soon van Grobbeydonck.

nietfç p\'^fint beftont uyt 14.. Compagnien, doch
Sroot ; de Soldaten waren gantfch flecht in
Ai dc

dekkeren, en fchier van honger uytgemat j waerotf
fy op het Vreeburgh wierden geleyt, en met 14- vä\'
ten Bier, 700. Brooden, en j^o/pondtKaes vef\'
forght: doch ftaet aen te m ere ken dat foo haefi: de\'\'
maets in de Stadt quamen, fy haer tot Bedelen beg^
ven , \'t welck,men hier vafi geen Soldaten gheweö\'
was: is mede aenmerckens weerdigh dat dit felfi^\'
Regiment voor hondert jaren alhier heeft in Guai"
nifoen gelegen. En alfoo defe Stadt met dit vreeif
volck verfien Was, fo raoft die nacht een halve Cotf
pagnie Borgers met haer volle geweer waecken.

Des Woensdaeghs s\'morgens ishet Regiment vä\'
Weßerho vertrocken na het Staten leger, als-doe*
aen den Yffel-kantgecampeertzynde.

Voordemiddqeghs vertrocken mede van hier f
Nieumeghen de Compagnien van Verhoeven
Pyhweert, rydende de laetfte op 19. van hare GrU\'!
ters wagens. Op defen tydt was de verflagenthey^
alhier foo groot, dat de Lieden in diervoeghen
gönnen te vluchten, als of fy publijck vervoerêf
\'t Gemeen volck,en dewyven, nu feggendedatm^\'
haer van hae\'i\' Mans hadde ontbloot, en dat, de rij*^\'
ken nu vluchtende, men haer hier na mocht kom^\'
te verlaten, begonnen de goederen, die men wil"\'
verfenden, aen re houden, cn tep.londeren , wä^
dooreen groote oploop ontftont; om vfeicke te ft\'\'
-len anderhalve Compagnie borgers met volle gti^
weer fonder Trommen te voorfchijnquamen, wf^\'
mede het weder in ftilte wierdt gebracht.

Donderdaeghs, den 5o.aito, begon aen de ToÜ^\',
fteeghs-poort weder een tumult te onftaen , we0\'\'
door het inhalen van een Schuyt met kofïers ghel\'^
den wierdtgeflift. Als-doen vi\'ierde vanhier Soö"
pondt Buskruyr na Schencken-fchans, en looöl
pondt na Nieumsgen gebracht, cn daer na ryo<^
aoooo. pondt.

Vaa \'tgef affeerde Urnen jjprewf. ^
fy de Spaenfchen, wekken voor de Stadt Isge« , en
\'Haderhaudt gefeythebben, dar fy Uytrecht fouden
hebben uytgcplonderc, niet wilden binnen hebbcfli

waer op de Portier lia de Borgermeeftergmgh, en
weder komende, feyde ordre van de BorgeroeefteTS

Vrydaeghs,den 31. wiertin een Karoffe hier bin-
nen gebracht hetdoode lichaem van de Lieutenant
Admirael van Gent, \'t welck alhier gefuyvert wiert.
en of men fchoon na defen gheen oproeren meer

inoftp ^^^«ffen felfs, dewijie fy met haer Paerden
handf fwemmen, met blocte degens in haer
WatSn K baer Karbyhen en Pi dolen door het
fci^gi waren om te fehleren: doch eenen

^ock begoften de principaelfte lieden te vluchten,
als Jofier van Weede. en anderen i bet welck eoi
groote verflagentheydt onder de Borgers veroor
laeckie.

, s\' Macndaeghs, den dito, quam de ge^^^f-
vmcht, foo dat men doen by na niet anders lagn,
Wagens en Schuyten met gevluchte goederen, en
groot misbaer maeckende Menfchen ^ bet welcK
cllendigh om fien was. Den felven dagb verfton-
h -i

6 DAG H-R E G i S T E R
men oock dat het Staten leger opbrack, en wier j
teghen den avondt de meefteArtilleryehieropb\'
Vree-burgh gebracht; en zyn, op \'t verfoeck van^
Heer Veldt-Maerfchalck TVirtz ^ aenftonts enj^
aller yl, door den Gommis Martini^ naer \'t Lep
doen brengen looo.Spaden, joo. Schoppen, mit^
gaders zoo. Hou weelen. .

Dinghsdaegb\'s den 4.. vluchteden de Lieden np^
al even feer, en wierden dien dach de refteerefl^
Veld t-flu eken binnen gebracht: des namiddaeg"
bracht men de voorfchreven Mombas mede binn^^
cn alfoó men fecr qualijck van hem had hootf
fpreecken , foo feyde een feecker Borger: Siet di^
DuyveHcben\' verrader daér eens fitten; waer op\'„
antwoorde: ick en ben geen verrader j ick hebbc\'
mijn Sack, daer ick my mede verantwoorden-
De karofle was rondtfom met Ruyters befet, welt^\'
ghenoegh te doen haddem dat fy het gepeupel daef\'
hielden, alfoo fy foo furieus waren dat fy daer op
liepen, en riepen hem levendigh inftuckente^\'
len fchi^uren. Op den fel ven dito heeft de tJ^
Liefttnghi Ontfanger van de generale middelen,
felven meteen Muskerton , daer wel 7. of 8. kof
op gefet Waren, doorfchooten;

Woensdagh den 5:. wierdt al het Staten gefcj,
van het Vree-burgh na buyten ghebraCht. Op^t
felven dito s\'morgensten 8. uuren quam boveO^
ordinaris v/acht een andere Compagnie borger^.
de wapénen , onder pretext van Mombas uyt te
leyden, om dat\'er vcele lieden fweefden ofi^^
plaets Royael, alwaer hy gelogeert was; docbi^t
bracht hem ftii wechj maer het ghefchiede oiïi^
de Borgers fich tegen de Heeren aenftelden: ^^
des ocbtens ten 3. uurerf quam de Portier orü\'
fleatds, naer gliewoonte, aen het Stadt-huys
.Borgers vveygerdea hem de felvetegeven^ 00\'\'.

ran \'t gepaffeeräe hinnen Vfrecht.
fy de Spaenfchen, wdckeo voor de Stadt lagen , en
jaderhaudt gefeyt hebben , dar fy
hebben uytgeplondert, niet wilden binnen htbbca,

^\'eder kokende, feyde ordre van de Borgemeefters
te hebben, waer op de Borgeren antwoor^R i
hebbenden bruy vL haer, en van alle de Heeren ,
, Meefters : waer op ten, half vyf uuren de

Heeren, die dernoch warpn, vergaderden ;^er
koften fo veel niette wéegh brengen, dat ^

kreghen, ondertuffcLen was alhiej ond^r ye
Jeen groote verüagentbeyüt i en de Poo ;

St Catharine-poort open ghedaen
l«^ Menfchen, ten voor Ln eerlt door f f ^^
»Paffeerende, met grcote moeyten daer ^\'O^rqua
Middeler tydt wierdeu Ie Wachten ovet-al
: verdubbelt, en riepen de Spaenfen van ^

van Or.enjen figh openbaerde , enbaeft^er
Romende, als wel |hedacht v^ierdt, poj^ff®
^ ff onder de Stadt H^t leger wierdt
i den Daelfchen dijck , en de

I, R^yters en Soldaten in \'t generad waren fca
^^^lijck vernoeght, om dat fy tot haer content

wantfy hec over-al feôr qualijck aenftelden, daeriV
quamenj jae fy hadden-Rhenen en andere Stede-
kens gheheel uytgeplundert : ondertuflchen riepeO
fyfeerom Broodt, ôcc. alfoo fy in 5. daghen niet
ghegeten hadden, dreygende, foo het haer niet toC \'
^efonden wierdt, de Stadt \'s nachts te beklimmen j
îjetwelck al ghefchiede; want daer twee SoldateU
deScadts muyr op. klommen : waeromden CoUoni^
omrent ten elf uuren ordre gaf, boven de tweC
Compagnien, diede wacht hadden, noch twee afl\',
deren op te kloppen^ die, met haer geweer verfchee\'
nen zijnde , de gantfche nacht deur de ronde op à^
wallen deeden : middeler tydt -wierdt, door
\' dreygemeaten, \'s nachts ten tien uuren noch fee"^
veel Broot, Kaes, en Bier haer lieden toegefondef\'
Op den felven dito ftelden de Borgers haer tegens àl
Heeren foodanigh aen , dat fy s\' ochtens ten tiei*
uuren aen de Catharijne-poort de Borgermeeft^\'\'
Hamel ( om dat hy fijn Vrouw en Kinderen wil\'J®
uytgeleyden ) al onder de voet hadden , en foudef
hem doodt gheOagen hebben, indien hem 3. of 4"
Ëorj^ers noch niet ontfet en kadden.

Donderdagh", den 6. dito, den oproer continue^\'
de en wierdt ftilderr Op den felven dito wierdt
Corporael van de Ruyters, om dat hy een Paert g^\'
nomen hadde, gheconderaneert om ghehàngen
worden\'; maer hy, om een eer]ijcker doodt bidde\'\'\'
de, wierdt in plaets van dien Geharquebufeert
den eerften boom over de Catharij ne-poort. Def^*^
gantfchen dagh had de wacht aen die Poort wefc\'t
de lege wagens in, en de volle-met Broodt, K.aes^
Bier gheladen wederom uyt te laten. Nota, op ^^
middagh fchoot de Sch\'ildt-wacht van de Borg^\'"\'^
in de Weert-poort een Tichelaer doodt. Op def^\'\'
tydt hebben eenighe Gecommitteerden Syn H<\'4\'
%/-gaeu verfoecken,teneynde Sija B.oogheytio\\if^

met de Hoofden van het leger in de Sta-
j kamer te verfchynen, om met de Staten van
I Uytrechc te bevorderen, »t geene tot welftant van
j ^feprovimie mocht ftrecken, gelijck daer op
•j ^ogheyt met de Veldt-Maerfchalcken, en Gecom-
mitteerden te Velde binnen zyn gheweeft, enmet
^nen om de ongerufte gemoederen der Gemeente

^ Vrydaeghsdeny. dito gingen veel Lieden uyt de
^ ^adt het leger befien; fo wierdbn, om alle infolen-
^der het Krijghs-volck tevooren te komen,
«Ü^ • ^Sen in het leger opgericht: op den felven
, 0 IS Sijn Uoogheyt wederom binnen geweeft; doch
j ^ trooftelijck den uytflagh voor de Uytrechtfen
lyeweefl: is, blijcktuytden brief van de Staten van
\' vea\'d\'^ ^^^ Staten Generael ghefonden, fchry-

N\' A dat het leger \'van den Staet den Tjfel \'v«rla~
ten > en tot in mfe Provintie af gefackt z.ynde,
h u fi\'\'^ deßadt Vytrecht hadde gecampeert,

r^J^^y aenflonts onfe Gedeputeerden derwaerts ge-
VeU^"" "wj\'we de Heeren Gevolmitchtighden te
Q^ ^ \\ Sijn Hoogheyt, den Heere Prins van
i ^^ heraetflagen, wat tot de f enfie van de
■ n 1 e» voornamentl\'^ck tot confervatie vande

den aedT^^^ \'Van Renfertable Militie moc^e wor-
deui Fr\'^^eropdes anderen daeghs. zynde
"ïs ^ejevt Sijn Hoogheyt ßchuyt ket leger in de
ka fiadt

fladt Vytrecht getranfporteert hebbende, dts felff
aenkomfle van foodanige operatie ende fucces is geweeß>
dat de Borgerye tot flilte gebracht is geworden ^ en ver»
volgens by ons y met eenparige toeflemminge van de dril
Z,eden, in\'tbywefen van de Heeren Gevolmachtigh\'
den te Velde, en Sijn Hoogheyt, gerefolveert is eelt
genoeghfaem Guarntfoen vanUßgimenten, foo te Voet
als tefaerde y binnen de fladt van Vytrecht intene\'
men i en goedt en bloedt tenuytterßen ter defenße op tl
fettén, zyndeby Sijn Hoogtieyt voor geßagen, dat tot
vo-4ere hefchertninghe van de Stadt d\'eene helfte det
Cavalier ie aen de Vecht j ende de andere aen den Vaert\'
fehenRhyfigecampeert, ende het vordere gros van het
leger omtrent de Stadt gheleyt én gheretrencheert foudl
-worden •. waer opv>y in verivachtingh zynde , dat tot
executie van \'t geene voorfihreven is, de beloofde Regt\'
menten binnen de Stadt den volgenden dagh, zyndi
aenl^.defesj fouden worden gefonden, is Sijn Hoog\'
heyt des morgens omtrent ten tien uur en, gheaccotn\'
■pagneert met de Heere Ripperda tho Beurfe, weder\'\'
em p»rfoonelyck in onfe Vergaderinge verfcheenen , en^l
heeft aen ons bekent gewaeckt, dat alvoorens de Milt\'
tie in de Stadt te kannen laten komen, by ons foude
moeten \'-worden gerefolveert, aenfisnts en fonder tydt
verlies de bemuyrde Weerdt, ende de vier andere Voof-
ßeuen te doen afbranden , ketwelck by ons gheconfide\'
reert %ynde te wèfen etn dan^ereufe executie, en de Ge\'
committeerdens van de fiadt Uy trecht feggende het fel\'
ve de Heeren hare Trincipalen te moeten communicee\'
ren, wSijn HooghQ^t uyt de Vergaderinge ghefchey\'
den, aengenormn hebbende het geene voorfchreven iSf
met de Heeren Gevolmac:htighden te Velde, ende de Ge\'
neraels van de Militie, nochinnaerder deliberatie te
"SPiUen brengen, met verklaringe dat hy noch dte-a vooY\'
middagh, ofte kort na de maeltydt t\'onfer Vergadering*^
foude r everter en: den upflagh van mlcke heraetßagingi

Van gepaleerde hmnm Vytrecht. * «
"^\'tyerlangen tegemoet fienie, en in-middeb ons aenj
gHtent zijnde. dat met het water tegenwoordt^ t» ae
fviere de Leek noch een groot gedeelte on/er
fi^^ekonnenmrden geinundeert,en \'tjehedooronfen
^jtretaris aen wehemelte Heeren Gevdmachtighden te
\'"^We.e^Sijn Uoogh^vt hebbende doen hekent maken ^
indevoor/chreven hare heraedtfügmge mede ze

\'^\'»endatby UHoz: Mog: was gereßlveert, en^m
gelaßXtleger uyt defe Provintie naBol-

. de^i^ie by de executie van de voorfchreven re-
folutie ons felfs ge-weygert is de-RegmeT^Hn,
^\'\'^titie r^an onfe Prövi^tiefiaende, en m onfe Stadt
hgende , tot ovfe defenfie alhier te laten verblyven .
f\'^engefen uyt de inkomende kondtfiha^pen men ons

^ vanfoodanige middelen te bedienen ,als y n^
^^tegenr^oordige conftitutievan tydt en/aeckendebe-

f^evzfie können nytUinden, en dienvolgende een VaJ
f?yofSaufconditverfocht endegeobtineerthebben

ßadt VÜH Vytrecht getranfporteert hebbende, des felff
aenkomfie van foodanige operatie ende fucces is geweefi,
dat de Borgerye tot flilte gebracht is geworden, en ver^
volgens by ons, met eenparige toeflemminge van de drie
\'Leden, in\'tbvweCen van de Heeren Gevolmachtigh- \'

fijn Alder-Chrifielyckfte Majeßeyt, om Sauvegarde P ^
bekomen : loàer toe wy te meer geperß zyn gev^orden,
dat ons op gifteren namiddag in V feker èericht is^ dat
Marquis van Rochefort Sondagh namiddag laefllede^
ten twee uuren deßadt Amersfoort met een conßderabi\'
gros geoccupeert,ende de fleden Rhenen en Wyk alvore\'fi^
particuliere Sauvegardes hadden verkreghen, Hog \'■
Mog: Heeren, wy hadden noytgemeent dat denyvef >
die wy tot confefvatie van de gemeene faec^e , foo in hl^
tonfenteeren van Ordinaris en extraor dinar is mfdde"
len, ende het prompt furneeren van de felve, als me^^
de vrywiUighe Leémnge van foo veelerhande behoefte^
van Bufpoeder ende anders, tot be for ginge van de St(\'
den aen denTffel, Khjn en Wdel i en oock het Legef\'
hy onsfoo liber alijtkgedaen , ende waer in voy vee Ie onf^
Bondt-genooten, volgens de meenighvuldige geiùygi*
niß\'e Vati U Hog : Mog : felfs hebben gefurpa^eert,
dejer meghen aen ons en onfe Previntiefoude hebbed
Tsorden gerecompenfeert. Maer biddende dat\' den jil\'
mogenden Godt aüffs naßjne goedertierene genade noc^^
ten beßen gelieve te fchicken, füllen wy U Hog : Mog \'
Verfoonen enRegeeringe in de protexte Godes.bevelctl-
Hier mede, ö><r. Ghedaen t\'Uytrecht, den elfden Jft\'
nii, i6-]ï. Was geparapheert, \'

Onderftondt, P. R u Y S c H. "f-
Ter ordonancie van dd Heeren Staçen s\' Landts
van Uytrecht. ^

Ende brack doen s\' nachts het Staten leger op\'
en vluchten des avondts alle de Staten , uyt ghefofl"\'
dertdeHeer Sandenborgh , Someren en Nypcort, eü
noch diverfc Heeren van de Vroetfchap, tot groof^
confternatie van \'t gemeen.

Saturdagh\'smorgens is voorts het Staten leger?
Eâ dat het van-Vivres en Amraonkie van ons voor-

14 Dagh-Register
van de Wachten, ende Lieden in haer huyfen; ^^
huyfen klapten over al toe ^ en men fagh voorts
eenen menfch op de ftraten; maer ïs iiaderhaö\'^
bevonden gheweeft: te zyn een Staetfche troup ^^
aoo.Ruyters,dieopkontfchap waren geweeftj
een trompetter van de. Koningh van \'thuys te Sw
lefteyn wech gehaelt hadden. Defe Saturdagh ^
een dagh van groote alteratie, Sondagh is Aöiß\'
foort van de Franflèn ingenomen. u

Maendagh en Dinghsdagh quarrien noch v^.
Regenten, en gevluchte inwoonders weder, "ij\'
Maendaeghs den lo. Junü quam op de middf^,
binnen den Marquis de Rochefort, met eenighPi"^,
convoyi die, op de Staten kamer gehaelt zijnde,^^
kent rtacckte dat hy niet ghekomen was om de
committeerden van de Provintie.van Uytrechi^^
te halen, maer dat fijn Commiffie was te convof,
ren de Gecommitteerden van de Generaliteyt j
welck onfe Heeren wederom ontfette: des
middaegs quam oock binnen een FraniTen RicH^ w
fter; meteenigeRuyterye, om onfe Gecomi^
teerden te gheleyden. Doen hebben de Heeren ^
ten Vergaderinge ghehouden/, en alfoo geen St^^jj
wyfe commiffie ghefchieden konde, door dieï\'jj,
Heeren Someren en Sandenhitrgh geen Gecorol*\'^
teerdeii, koften wefen, alfoo fy committenteö
ßen zyn, foo wierden defe navolgende ghecj"^,
mitteert, de Burgermeefter vander l^oort, de i^L
Veldthuyfen, Outteval en Percheville; (een
man) tViVieterfont^ maer alfoo den Ritmeefter
kent maeckte, dat hy vermoeyt was, en dat h^^^ jj
Paerden niet wel fóuden können uytharden , ^
het vertreck tot des anderen daeghs foetjensuy\'\'^j|i
ftelt: èn vermits de Heer Nypoort middelerwy^^^
de Stadt ghekomen was, foo wierdt des avondt^
lien uuren nochmaels Vergaderingh ghehouo^f

f^an\'tgepafeerdehimenüytrecht. If
verfcheenen zyn de Heer
tweel A Heer van BerMeynr weicke

^ilde""^^\' Secommitteertwierden. Den ro. Junii
S\'^trJ^i eenighe Wy ven, wekkers Mans waren uyt-

Qgf -^"»denontfanger Heurmusï{\\n huys.plon-
3 of R ^^^ ^^^^ ^^^^^ geven i waerom
4 öorgers,diede wacht hadden fijn huys moften

Vj^r^^eulens te bewaren, en aen hetCijns-huys
te ftaen, om dat v^ele Lieden geen
ys daer van wilde geven, Scc.
(jg \'^ghsdaeghs s\'morgens fijn de Gecommitteer-
,>j de Generaliteyt hier ghekomen, dieriiet
negen fcheenen te wefen met de onfen te fpreec-
hae\' ^ermidts de onfe wel een uur of twee naer
^eli\'- hadden, tot dat den Ritmeefter eyn-

la(j. ?. dat hy. anders foude voort ryden, volgens de
% hadde; waer op onfe Gecommitteerden$
fort gereden, nemende haer cours opAnaers-
alci \' ^^^ Overften, die wegens de Franflèa
fpreecken , en van daer zyn fy voort-
hetn^*^—" na den Koningh tot Haegh buyten Aern-

SS^k^®" kleynentVdt waren
d^p^^f. ghevolght de Gheco
Orfij-Z^^^eyt : te weten de
fe de Groot. Haer volghde een Karof-

den zi. dito zyn Naerden en an-
deti fj/^^\'^^iens aen de FranfTen overgegeven. Op
hacf o dito hadde een feecker Vrouws-perfoon
^fters kindt den buyck opgefneden, foo dat

14, dagh-register
van de Wachten, ende Lieden in haer huyfen 5
huyfen klapten overal toe, en men fagh voorts n»^^
eenen menfch op de ftraten; maer is iiaderhaU",

het daer aen fborf, waer over fy ftracks in hechtenis
geraeckte: maer om dat de gelegentheyt des tycit^
niet toe-liet executie te doen, wierdt by Provifi®
in\'t Tucht-huys gcfet.

Den 13. junü, Dönderdaeghs voor de middags
ten negen uuren, quam alhier den Marquis de Rochi\'
fort, met een trompetter van.de Koningh, en eyfcb\'
te de Stadt op, het welck hem wierdt toegeftaeO\'
waer op hy wech reedt, en hem ftracks volghdeo
Heeren Hame/ en Veldthuyfen, de fleutels van ^^
Poorten haer lieden in de Poort overleverden,
quamen doen ontrent tien uuren de Gecommittee\'^\'
den, mttésxi Marquis deRochefort, weder aan bet
Stadt-huysj en haer volghden eenighe hooge OfS\'
ciers, meteen partye SauveguardesduRoy, en voot^^
Dragonders (Mufquettiers van de Koningh)
hpndert en vijftigh in \'t ghetal, en hieldeivdc waC^
aen de poorten j de refte van het Volck quam ni^
binnen de Stadt, gelijck oock mede de Ruytery®\'
maer wierden ghecampeert buyten de Catharijo^\'
poort, bezyden Lubbenes: het volck, dat in de Sta»^;
was, wierdt byfommigeBorgers ontrent de Pooi"
ten,enaen St.JansKerck-hof geinquartiert.

Op Vrydagh, den 14» dito des na de middaegb^^
zyn de Gecommitteerden weder ghekoomen, ^^
noch eenige regimenten Ruy terye buyten om na^
anderen gemarcheert. Des avondts wierden feV^^
ftucken op de Wal achter het\'Duytfchen-huys
drie mael roe geloft, en Peck-tonnen opdeNeu\'^^
gebrandt, over de geboorte van des Koninghs S\'o""
in Vranckrijck.

Waer op de Staten ende Vroedtfchap hebb^^
goedt ghevonden eenighe Articulen te ontw^^\'\'\'
pen, en door ghemelte Heeren Gecommitteerde"
óp haer naem aen fijn Majefteyt te doen voordrag^\'\'^
Den volgenden dagh, den ijrjunü, zyn dèvoorvej

gcdateerc binnen Stadt van Utrecht inde welcke geftek zijn vele
difordrengemaeckt door de troepen vanden Koningh , heb-
ben wy gelooft ons devoir ende redelijck te zijn reeckenkhap te
geven aen het gemeen vande goede ordre die daar onderhouden
is, na dat de troepen van Syn Majefteyc aldaar fijn binnen gekc-
j men-/. de Soldaten fijn akijdt geweeft op de wall, haer luyden->

s Verboden geweeft te komen inde Stadt met hare degens, het welcke feer religieu-
^ï!jck IS geobferveert geweeft ,endc wy konoen feggen met de waarheydt", dat tot
^u toe dprgeene klachten geweeft zijn als van t weyan onfe In woonders , die de
jementie vanden Koningh heeft gepardonneert, ende die fooraenfe hadc geaban-
Jonnecrtaen onfe [uflitie feer ftrcngelijck fouden fijn geftraft geweeft over die
^eyten aen de Weickede Crijchf-raet haer hebben geoordeekculpabel te fijn. Eo-
^^ Tonder te ver bergen eene waerhey t daer van alle onfe Borgers fijn getuygen, en--
^^e die geconfirmeert heeft de goede intentien vanden Coningh voor onie btadc,
^y können niet doen als ons te prijfen vande diligentie ende fiet goed fecours der
Officieren inde nacht van vier of vijf by het vuer dat quam in het Huys van een van
l^nfe Borgers daer niet een Franfche gelogeert was, nia hebbende laten binnenkom
^en eenen Soldaet inde Straat daer den brand was, ende die altijd gehouden heb-
^ende op de Wal, ende wy können feggen dat na dat de troepen vanden Koning
geweeft binnen de Stadt ende het Leger fijner Armaen dicht by , daer niet ge-
l^ceft is als eene groote confumtic van vivres die toe^bracht heeft, ende toe

genr^lf^J^^&^^^i^ge van de froviatie ^ fulch die te-
fortne è^conjiitueert is, fal blyven hy de feive
dig bèklgd ^^ ^^ Per/oonen > die de felve tegenwoor\'

dn^^ ^^Privilegten ende gerechtigheden van de
in Staten, ende van de Stadi en Steden

Q^ . ^ofvan Jüßitie ende alle andere Ampten
fui^^J^^ Bedieningen door de geheele Frovin-
fih\'e te gecóntinueeri inde Perfonenj die de

Juüe^ ■■"^\'«tifj öiaai en ofeaez» va» Kj-jyc
J^he^f^^ \'^^^^deng^epluTidert, nochtegehouden zyn het

Saturdagh was het als vooren, en is op den felve^
dito Zutphen \'s avondts ren neghen uaren aen de
Franffen overgegaen.

Den 17. diio des Maendaeghs quam het Lege""
van de Koningh, als mede de Koningh felver, t®
ZtyAj alwaer het langh ghecampeert heeft gh^\'
legen.

Dinghsdaeghs den iSiditoquamen hier bioneP
drie Regimenteft Franfle Soldaten , en twee R®\'
gimenten Switfers die de Wallen befetten, eh
nachts geleyt wierden in de Kloofter-kercken en o®
Marien-kerck, tof Gouverneur wierdt geftelt
de laFtccllade-, fijn Tente houdende aen \'tServae^
heek op de Wal, de Officiers wierdeö in het ee\'\'
fte gheleyt op de wallen in de Wacht-huyfe\'\'\'
doch naderhandt gheforierc in de Éorgers huJ\'
fen. Noch quaemen binrtèn aCht Standaerde"^

Vreborgh, de helft op dë Ne\'ude , defe vertro^\'
ken Vrydaeghs weder na den Koningh, doen mäj\'
cheerden de Mufquettiers, die hier ghdegen h»"\'
den , met eenige Ruyterye naer Woerden, ^^
Montfoortj

Woendaeghs èn Donderdaegs trock veel VoIC\'
uyt en quamen ^ndere weder binnen, en was
een grout ghewoel van Menfchen uyt het Legef \'\'\'
de Scadt. . .

Vrydaeghs den 21. dito begon men de Miflê
doen op het Sint Jans Kerck-hof, onder de Pt"^,
vande BorgertaeèRer de Goyer ^ \'twelck vanSo^*
daeghs \'s morgens heel vroegh tot over twaelf
duyrden : naderhandt is, aldaer geen dienft fli^
ghedaen. Den felven dito, wierden feftien ftucfc^
Gefchuts, (acht, achter \'t Duytfchen-huys, en ad\'"
achter hetHieronymus-fchobl) op de Wallen
bracht, om den Koningh des anderen daeghs ^^^

hii^\'^\'* ^ \' Vrydaegs, eenige troupen Franffea
t^g ^ j^archeerende, hadden by den andere»
hondp c fcven-en-twintig Koeyen, en over de
^ «ert bcbapen, hec welck den Overften over de
ten J"®™ re fien, die ordre gaf dat men de Solda-
1, ß^eften foude af fetten, ghelijck het
liirt.^f^hiede, en wierden de felvige gefament-
^S. f^eEServaes-klooftergefet.
Konin u XX. dito, ivas tiytgheföndert den

binnen ^^gantfche Hof van Vranckrijck hier
in \'cp \' wierdt een open maeltydt ghehoudea
f des if alwaer prefentwas Duc ^\'Orleans

Eneei ^^^"ylijcke Soon van den Koningh van
Princ^ ^^ den Aerts-biflchop van Rhems, drie
^\'^Ihrt Lotthariogen , de Soon van Monfr.
CoKdé\\ "" d\'Anguien ( Soon van de Prins va»
tal di ^"tJere Grooten, tot twaelf in \'t ge-

l.ekr \'^araiddaeghs alle te famen weder na heC
hiel- c T\'^f^focken. pen Cardinael du Boulion ont-
GeVo/^5 \'O \'t huys van de gewefene Munt-meefter /
\'"■^erm^j doch vertrock mede met de andere; des / U^
Straetlb^^^ quam binnen den * Bijfchop va» \'
den H die gebiljetteert wierdt in\'c huys van
gen j alwaer des nachts een hevi-

"y tbranH OQtftondt, foo dat het heele huys by na
I felfs n \\ A \' weicken te leflen den Gouverneur
Straetsb op een Leer ftont. Den Biflchop vaö
als andere dingen beforgt

tdeSt9fifK>® qoamen veele voorname Officieren
oenen, onder andere Mepfr, Lomois (eerftö
»n. , Ba Secre;:

Saturdagh was het als vooren, en is op den felvetf
dito Zucphen \'s avondts ren neghen uuren aen dc
Franflèn overgegaen.

2.0 DAG H -Register
Secret^is van deKoningh) met fijq broeder dci^
Aèrts-biflciiop vanRhems : en was in die dagen eei^
grooc gewoel in de Stade j als mede van Voragiers
de we^ke by honderden ghelijck quamen gereden >
dp hare Paerden gheladen.hebbende foo veel onryP
Koorn als fy dragen konden", en doen het Koorf
hierrondtfomby na af gemaeyt was, taften fyH^"
ver en andere,dinghenaen, foodat\\"r byna nie"^®
over bleèf.

Des Maendaeghsden 24.. gingh veel Volcks üf
de Stade na Zeyft, foo om den Koningh , als o^
bet leger te befien , en fagh \'menden fConingh
en van de Miffe gaen, en aen Tafel fitten eetef\'
Des naermiddaèghs quam den Koningh in perfooi\'\'
Vergefelfchapt met alle Grooten van het Hof ^^^
Vranckrijck j de Stadt byna rondtfom ryden, ^^
de Weer.t-pport gekomen zynde, reedt hy do^^
de Stade 5 door groote aenporringhe van Ducd\'0\'"
lieiis fijnBt\'oeder j de Witte-Vrouwe-poort we^^^"^
uyr. Op defen dagh een F\'ranfch officier tot Wo^r
den in de Poort fittende lefen in \'c Teftament ?
doodr gherchooten j met deSchiidt-wacht, neve»^
noch twee andere Soldaten.

Dinghsdaeghs des morgens den i 5". marcheefo^\'^
hier om, vier Regimenten Voetknechten na iVli^\'^f\'
foort, Woerden en Oudeivater : Opdefevoor"
middagh wierdt het Sacrament publijck ghedrügf..

na \'t Siccken-Gaft-huys, en wierden de lieden:
het fel vé voor by gaende, riieC wilden groeten:

begoL^^^sï^ foude over geven, ghelijck alréede
èn Di,- ^ door-fteecken van\'Dammen

ds j^^\'^l^^nj arrefteerdeopfie\'n i4.Junii,de volgen-
pyq Alajeßfp aengemerckt heUende ^

ter^g-^\'^^gentfedert die asjikomfie vanßj\'n Legers
^et deff^ de-n>ilemet \'dettytterße fachtmoedigheydt
^e/c^^ -^\'^deKs in de Vrovintie begeert te handelen 3
j^fte overwinnen laet haer
loe^err\'^*" ket geene datfe doen mach %yn om frjn
te verdienen. Syn Majeßeyt ver~
^l^nenii"^ ^^^ ^^ invcoonders der Steden en\'P laet fen
^^èkofij ^^^\' ^^^eer vorderen füllen j die haer gewit-
\'^\'Hck^^fßj^gehoorfaemheyt fielten, enßja Krj^hS"
ruer die als dan bev^-aert, eii beho\'udei^ ful^

^^ ïepe J ^^ oeffenmgé van Godtsdienß^c. \'Maer
•^\'^«ckg^ dießch hier tegenßeUen, met het door-_
dg ^amiüen en Dijcèeih äls anderßnts y ful~
fi^yti^ :cn uytterße firafheyt, fijns Miye-
^\'^l\'ü^^^fi^ap, en Wapenen proeven : het overb^f-
•f^Heji Campagne; .en oock als de Vorß dervateret!
^krd^f^l^baer maecken i ßalfijn Majeßeyt geen quar-
~ ^ s^\'^^n j aen dé inwoonders van de felve j enfal
öefe^\'^^®^ dat fy geplünderten verbrandt werden.
^^sq Ve i heeft Hollandt niet eens de moedt.
^firhey/ °oreagevenj maer ailes wierdt, en infon-
gebrg^L^\'ot Aihfterdam, in volkoom en tegenweer
^\'el vq^ »\'en ^He toegangen pahet Sticht , over~al
toe en befet, op het laetft wierdt hierna

Oticflo "^^hfscuflchen Dinghsdagh en Woensdagh,
bfanri ^ 2ey ft in des Komnghs leger ccn brandt,
^oui^ n Logement van den Hertog van Mont-
* "evens lioch een of twcehuyfen af.

Des Woensdaeghs den dito, zyn hier binnen
ghekomen ontrent vijf hondert wagens mee Meel»
yder ophebbende ruy m duyfent pondt. Des namid-
aaeghs reedt den IConingh weder om de Stadt, eo
langbs de iVIaliebaen , en is oock weder door de
Stade ghereeden. Dss avondts quamen hier binneo
Óen Hertogh van Buckingam 1 en den L,ord Arlettr»*
Ambafladeurs van de Koningh van Engelandt, dis
door twee van,des Koninghs van Vranckrijcks kä\'
roffen tot Zeyft zyn gbebracht, en aldaer audiëntie
hebben ghehadt. Sedert heeft men ghefien , doe»
onfe Gedeputeerdens weder in Hollandt ghekomei»
waren , de eyflchen van de Koningen van EogC\'
landt en Vranckrijck, en de Biflchoppen van Ceü\'
lên, en Munfler, als mede hec nader gheaccordeer\'
de, tuflchen Vranckrijck en Engelandt, ghelijC"
hier cellen is.

EylTchen, en Conditiën, waer op den Al^
der- Chrifteliickfkn Koningh foud^
confenteeren de Vrede met de Statci^
Generael der Vereenighde Nederlaß\'
denaentegaen,

ï. J^t de Tlackaten voor defe» ghmaeci^
Ji^ door de Staten Generael j foo om deFrdtifi
Wjnen, en Brandewynen in de Fereenighde
derlanden te verheden, als om meuvte laßen op
Franjfe Goederen, en ManufaSiaren te
len voerdengherevoceen : dat binnen drie maeiid^^
een TraUaet van Commercie , tnjfchen fijne M^"
jeßeyt, en de gemelde Staten [al werden opgerecht\'
waer inne mede [al werden begrepen een

kgA P^ovtntieH, niet aÜem een volkomen vrj~
> niaer oock, f^« openbaere exercitie van de
fen^r j -^pojiolijcke %eligie fal vee-

j®® ^iieplaetfen , alwaer meer als een
^^ x-/» , egn aen de Catbolijc,ken fal werden
iijj^l J Dat het kun mede toeghelaten fal

d^g^V^ ^ ^^ntemoghen bouwen binnen de plaetfen
ty^f fal wefen, en fal hm geoorloft z.jn ter

^y ^^^^ ^^ voorfchreven Kercke opgehouwt
^"dtS\'dietjfl openbaerlijck, te eelebreeren
koclj\'^ ^^Jpn die fy-lieden tot dien eyndeghe-
\'^«Id \' SJ^^^^y^^ f uilen hebben : Dat door de ge-
het ^ ^eneraely of door yder Vrovintie in

, een redel§ck^tra6lement opdegoe-
of j die eertjis aen de Kercke hebben toegehoort,
dfy ^^fints y aen een Faftoor of Priejler, inycler

feyde K er eken, fal werden toegeleght.
Ztat ^^ ^^fi^ de Ghedepmeerden derghemelde
die aen fijne Majefteyt gefonden
kt, ^^^^cefi, dte felve by fonder lijck^verfocht heb^
dey. haer door een Frede geliefde het (^orps

foo ^ ^"^^^nighde ^ederlanden in den ftaet te laien,
nu toe geweefi is, en dat om eenighe
i^Hea^^^ \'^^\'^jfijfie Majejieyt te geven voor de Con^
yeci^.^j\' fnede het Godeghelieft heeft de ghe-
^(^l^eydt fijner Wapenen te z.eger,en , zyr-heden
"den hem in depUetfe der Provintien, Steden3\'
B 4 e:i

Des Woensdaeghs den ^6. dito, zyn hier binnen
ghekomen ontrent vijf hondert wagens mee Meel»
yder ophebbende ruym duyfentpondc. Des namid"
daeghs reedt den koningh weder om de Stadt, e^
langhs de Maliebaen , en is oock weder door de

en Tlaetfen, dießjne Majefleyt reedts heeft ghe"^\'
cupeert, andere Landen ^ Steden y en Tlaetfen ^^
cedeer en, die aen de gemelte Staten , foo in
deren, ah inBrabandtdoorSpaenjen zjyn over^^\'
laten, fijn Majeßeyi, alhoewel reedts Aleefiex ^^^^
drie gheheele Provintien , in het ghetal der
Vereenighde Nederlanden^midtsgaders van eeml
Plaetfen, en Poften in Hollandt, heeft wel
om de gemelde feven Provinciën in haer eerfte
ie conferveeren, het gunt door fijne Wapenen ^^
gemelde Provintien is geoccupeert, doen weder 0
uytgefondert het, geene hier onder falw^\'^^

IV. JDat de gemelde Staten aen fijne MajejM^
ftillen cedeeren, generalyck^alle de Provintien,
depyen^laetfen y die fy foo in Vlaenderen j
Brabandt in hebben, en die hm door Spaenjèn
overgelaten t uytgefondert alleen Slujs en
landt van (fafant. ■

y. Stillen insgel^ckj de gemelde Staten aet^\'\'^^
^SKajefteyt cedeeren de Stadt Nieumegen, ^.
des felfs toebehoor en, en dependenten , het ForC^^,^
Knodfenbrngh» Schencke-fchans, en het ,
ghedèelte van dg Provintie van ^elderlandt» ^
\'légen aen dees zjjde den Rhynten aenfien
Vranckjijck^, mtdtsgaclers het gamfche
van \'Bommel, het Ej)andt, en \'t Fort van
het Fort van St. Andries^ cn \'t Kafieel van

vefteyn, nevens het Fort Creveceur, • ^
V L Sfillen van ghelijckcn de gemelde St^ ^^

^Je brengen^ de ghemelte Staten haer alle Jaren
^^fraordtnaris AmbaJfadeHr ten feeckeren

fijn Majefteyt cedeer en de Stadt (jrave, met
toebehooren 3 en de pendentien 3 en füllen haer
^ya^^dom doen geven, de Stadt en \'t Graeffchap
, om daer mede te difponeeren na haer wel-
yi\'^tillen ; mits conditie dat de gemelde Staten den
.Jfitis van Oraenjcn fitllen indemneeren , weghens
ghemtlde Craeffchap, en andere Plaetfeni Ste^
: en Landen^ toebehoor ende den gemeiden Vrince^
; ^^ <^enfijn Majefleyt[tillen vpefeningernyr/it.
r ^II. Dat de gemeide Staten aenfijne Majefieyt
cedeeren foodamgh Recht alsfy fouden ghe-
hebben, «ƒ als fy fouden jonnen hebben, of
^^^\'^endeeren, op de Fiaetfen die fijne Majefieyt op
^ l^emelde Staten in \'t Ryck, heeft gheogcnpeert ^
\\ ^ fy mede een ghelijcke cejfie in faveur van den
, en Graef vanOofi-Friefiandt füllen doen
* rechten diefy fanden mogen

of pret endeeren, in de P laet f en die fy in
Landt occupeer en, namentUjck.i op de
[rf\'^t Embden , Schans van Li er-oor t, en Tier-
^ > veaer ujt fy hunne Guarnifoenen füllen
He».

Uï. Dat het aen de Onderdanen vau fijne
^^^jejteyt gheoorloft fahzjyn uyt deghefeyde Lan-
r\'lf Steden i en Pia et f en ^ die aen haer ghecedeert
St ^^ ^y^geweeß i in alle de Lmden derghemelde
^ten Qenerael \'■> foo te taaier, als te Landt, Re»
\'\'f\'V, gfj Stroomen, te gaen, en keeren, fonderdat
> Voeirens J,.

IX. Sullen de ghemelde Staten haer verbinden
aen d\'Order, en Religie van Malta te doen refi^\'
tneeren de Commanderyen , die bevonden
werden in de ghemelde Vereenighde Nederlands»\'
éien de gef \'.yde Order toe te behooren.

X. Sullen de ghemelte Staten beloaven aen ^.
Graef van "Benthem te doen reflitneeren (ijne
deren, die onder de authoriteyt, en proteHie
ghemelde Staten, door de Cjravinne van Benthe0\'
fjne HHys-vrouvff% opgehouden zyn gevpeefi ,
tegenftaendfi de inftantien door denfelven verfchef
4e malen aengemnt t die hy door het voorfchrf^^^ .
van den Keyfer ^ en van ftjne Alder-ChriftelicKyf
^yKajefteyt heeft doen ond^rfiatten, om degep}^^^^

XI. Stillen mede de ghemelde Staten belooft*\'^
ftjne Majefieyt te indemneeren van een gedeelte
exceffive kojien , die fy ghenoodtfaeckt isghervefj
lot rdefen Oorlogh te doen, en haer te doenbetal^^
binnen den tydt die fal werdengeftipuleert» de f"^\'
me van ao, MilUoenen , waer mede fijne ,
fieyt fat qttytfchelden de 3. MUlioenen, dte fy
ingevolge van de leeninge aen haer door den
Hooghlofelijcker geêachtenijfe van fijne

f^jne Majeßep aen de gemelte Staten gaerne wil toe
doen fy haer Conqueflen verder ih hm Landt
yfle brengen^ de ghemehe Staten haer alle faren
U AmbaJfadeHT ten feeckeren

Z^^flimteerden daghe füllen doen prefenteeren een
goude Medalie t wegende een Marck^> dmelckß
inhouden dat fy de confervatie van de fehë
f^ryheydt van fijne Majefieyt hebben, die de Ke»
ninghen haer voorfaten hm hebben hei-pen proCff\'
teeren.

XIII. Dat alhoewel ftjne Majefieyt verkjaert
^«er te contenteeren met devoorgaende conditiën,
^^ts dat de felve bimen tien dagen werden aenge»
""»«»ïff», na de welche fijne Majefieyt niet cn pre*
\'^"deert langer daer aen gehouden te z.yn, fy echter
mede te kennen geeft, dat offchoon de felve
^"or de gemelte Staten toegeßaen wierden, fy echter
^^^ Klacht fnllen hebben, en dat fijne Majefieyf
^^«e» TraBaet van flilßant »»ch van Vrede fat
voor e» aleer den Koningh van Engeiané
^ßJ» regardt, door de ghemelte Staten voldaen fy,
de Rijcks-Vorfien in defen Oorlogh met fijn
^"^iefiep geallieert, van ghelijcken met de cm-
dte hm door de gemelte Staten toegeftaen ful*
vergenoeghtfultenblyven.

En opdatßjve Majeßeytßudemoge7t doen blij^^f
door de keure van meer als een conditie, hoe \\
telyckfy aen-de gemelte Staten Generael hsdden
voorfieUenverfcheyde middelen, om te gheraecken^
de Vrede. die fy haer hebben afgevordert j e7t niet j f
verre brengen als in kaer macht u, de pr eten fien di^jl
met recht op de kracht va7i hare Wapenen. en de c oH^
nuatie van hare Viäorie foude konnenfondeerèji t J,^
verklaert fijne Majeßeyt, dat fonder fich prs-üfeitje^ ^^
houden aen de aenbieditsgen.i die haer voor defen doof^
gemelte Staten -a^n gedaen-, midtsgaders aen de.cßlf^^
.tien die fy haer by forme van alternative hadden (lU ^
vordert > ß kaer welfalwillen vergenoegen rnet ^oét"- ^
houden van aïïs Con<iiießen die fi^ne Majeßeyt te^^
fpoordigh befit, mitsgaders, van de gestie diefy nochj\'f;
de mogen komen te doen , totdat de gemelte Statefi^%
conditiën hebben aengevaert, namentlyck de ge^j^
Vrovintie en Hertoghäom van Gelderlandt toebeh^t
rende de Staten 3 Sticht van Vytrecht. en het Gm,
fchap Xutphen, aüe de Steden:, Plaetfen en Fortreß^
die in de gemelte Provintien gelegen zyn. kaerapf^,^
dentien en toebehmren, fonder exceptie, dieSouvef^.
niteyt der Provintien, Landen. Steden en Plaetfen ^^ ^
fijne Majeßeyt tot die tydt toe gecont^uefieert, defi^\'i^
appendentien en toebehoor en, blyvende in \'t toekorni^
voor eeuwig den fijnMajeßeyt. ß

Dat om de gemelte Conqueßen, La7iden enPlaetj
aen fijn Majeßeyt gecedeert. in Staet te können bf^^j
gen. om foo veel te beter door de afßßentien diehufi%
het Rijck fouden können komen, te veerden ofiderßut > j
gemelte Staten in alle Souverainiteyt füllen remitfi^\'\'

defigj \'i gepaffeerde hmten Uytrecht. ^9
""^fyéTrT" Wyck. midtsgaders \'t gee-

^Hemo f ^^ Lande» van Overmaes, Dalen, Fou-
Me ^^ Herta^e7il>o/ck, nevens de gemelte Stadt
P^ndeïir^^ \'H.ertogenhojch, toebehooren en ap-_
Ê» \' f ^^^ Crevecmur.

\' ^^^ Af^ïjV/ejjf als Guarant
^^Huckl^\'^]!\'\'^ \'^erTraêaten vanWefiphalen byfon-
\'^en te "^^ten neemt, fijn Majefieyt -wil welheloo-
\' «a denVrede j in faveur van des
■^"^den UuL^ ^^^ Wapenen hem

\' fi}»^ Majefieytfich aüeenlijckrejer-
\'^\'^en ^ vryheydt om de Fortificatiën daer van te

ne Majefieyt door haerfelf -wil contri-
^enen^Y^^<i^RijckS\'Forfien in het vry beft der Ste-
fy nied .^fin die hun toekomen^ te herfiellen^ foo heeft
^erael ^^ ^^\'^\'^^\'^»reeren, dat de gemelte Staten Ge-
rf^e/I Guarnifoefien uyt de Steden, en?laetfen

^^chfg J.^J^^^^dt fuUen werdengelevert, met alle de
^"«Jzea f^r oorfaeck van \'t gemelte Graeffchup

ht egj^^^^\'l^^-y^ finde ■s>erden ge cedeer t, geen oorfaeck
i^Men^^r in het toekoomende foude mogen

D a g h-R E G I s T E K
vrye paß\'agtevoordeTroupenvanßim Majeßeyt
de Franff\'e Fronttere» na Maeßrkht mornoemt >
het T-eindt <van Luyck, op conditie de gemelte
-nietah onder behoorlijcke betalinge te nemen» fi^
Jat de felve tot laße van \'t L-andt fouden zyn.

\' Sullen TPyders aile de Articulen gemeldt tnde\'VO\'\'
gaende n otitie, in hun geheel blyven, felfdat ae^è^ j,
de decejjie van de Stadt », enGraeffchap Meurs \'
gefondert aUeenly tk de gene concerneerende de ^^ß^Zjf
andere handen-, en V laet fen, die door de gemelte
ten aenßjn Majefieyt fouden voerden gédaen.

Eyflchen, en Conditiën, waer op den
van Engelandt fbude confeoteeren de Vf^^^
met de Staten Generael der Fereenighde ^
dçrlanden aen te gaea.

JLy Hollanders hem, fonder eenigh tegen
eer van de Vlagge fuUen toegeven, jafeïfdath»^^fJ
keele Vloot en de Vlagge fuUenfirycken » en de ß

laten vallen voor een eenigh Engels/chip, voer^^.0
Vlagge van fijn Majefieyt, in de geheele Britt^^^^^
Zee , tot op de Hollandtfe kufi^

z, Vrye permiße, een geheel Jaer langh i ^
de Engel fe gebleven in de Colonie van Surinai»\'^ ^fi
uyt te mogen trecken, foo wanneer het hun g^^^^J^^off
alle hare Goederen, van -wat natuyre defel^^ ^
%yn, volgenshetVraElaetvan\'èreda.

jegenwqordigen Prins van Oraenjen, e»)
^^fiendenten , Julien de Sou-veraimteyt der
Niederlanden he fitten, uytgenomen \'t gene
. koningen en hun Geallieerde ten deel fal\'vaU
fa^lP feilen ten minßen de maerdigheden vanAdmi^
^^^rael, en Stadthouder ten eeuwigen dage gevie^
<i( Lp voordeeUgße wyfe als de voorgaende Prhuem

^\'"^^oordefenhefeten heUen.
% binnen drie maenden, na de gemaeckte Vrede»
"^ke \'n Commercie fal werden opgerecht, foo

voL^ ^ff Reglement van de Commercie m Indien»
f^ ^llf^henvoor defingedaen , als wegens het

\'^\'(if\'J^\' ^°^behorende de gemelte Stated, en met fodanigé
% ^ \'S® Conditiën, als aen de meefi begunfiigdeNa-
t toegeflaen.

-Ej/dw^/? van Walcheren, de Stadt, en het
\\iiQ ^^\'^Sluys met fijn dependentien, hetEylandt
fuît Goeree, en het Ejlandt van Voor-

^^^^r den ge fielt in handen van fijne Majefieyt^
cautie , wegens de naerkminge van de
S. Jf® ^er iróorf» .

fijne Majefteyt verklaertfich te conten^
^et de voorgaerfde Conditiën j midts dat de felve

hinnen i o dagen voerden aengenomen, na dc welkezij^^^^
Majefhft niet en verftaet langer daer aen gehoudef
z^n i foo verklaert zy nochta?ts precifelyk, dat niet
genfiaende de felve door de gemelte Staten toegef^,.^
spierden, zy echter geen krachtfallen hebben, en dat s^y
Majefteyt geen TraBaet van Vrede. noch ftilfi^\'\'^^
maken , voor en al eer den Alder-Chriftelykften
ning j in %yn regard, door de gemelte Staten voldae^ ^
dat mede de Rijks-Vorften met zijne Majefteit in
Oorlog geallïeert, infgelijks met de Conditiën, die ^^^
door de gemelte %taten toegeftaen T^yn^ vergenoegt ^
lenmz-e».

\' Et favorabel f acces , waer mede het
, belieft heeft z.o te vpater, als te Lande > j
genen de Wapenen van de Koningen van Franf^ -jj,
en van Groot \'Brittannien, die de felve zJjfi l
ligeert geweeß aen te nemen tegens\'de Staten ^
■raai der Fereenighde eder landt fe TroV^^^,
hebben gemelte Staten bewoogenter z.,elver tif
deputeerden te ^.enden aen beydede hooghg^f\'^^^^0
Koningen , om aen de z.elve te doen voörßaly^gi
Frede , en te vernemen op wat equitable
de felve aen haer z^oude werden geaccordeert- **
ßfajefteiten van Frankrijk , en v&n Groot
men. beide van een en de felve affeBie geraek^y\'-^f
iöt de gemeene ruße s en " - t

tiffß waer digh aen goede en groote Trincene^\'\'^ ^
Fude voQf un Oorlogh j waer vm d^ ^

fîch op nieuw geengageert by dit jegeHwoordige Ar*
^l^fd van met te f uilen horen naer eenige voorfteU

der JlT-^f^^^Z^ \' vervolg niet min-
"^^Y^^\'^ofde icn fofide ook^ fich niet ongeerne
foude r ^^^^^ de^ropofitietdieaen haer gedaen
de h de felve Staten , maer demjle

harl^^^-\' ^^\'^P fier naem is tujfchen hooghgemehe
dfif j^\'^j^fieiten. hoeml de banden van \'t Traêaet
l\'eft heeft tot defe entreprife, haer

Jeti] ^^ felve geefl-ïn de �olutien , diede
of^ ^^^en, om den Oorlogh te eyndigen ofte

hndt^^^ continueeren ,fulks dat fy aok^ aen-
■öej, ^ ^alk^nderen foude cowmmiceren de
de > die aen haer gedaen foude werden bj^

ee^j^f^^^ Sï^ïea, om door een gemeen concertover
hehy^ \' ^^^ manier e men de felve foude
"^^Wï^eercö, en de propofitien te regulee-

f^n jjj ^^kent gemaekf wierd het fentiment van
gf/\'.j J,^-Chrifielykjie Majefiejt , als ook
^er^l ^\'>\'>gbgemelte fijne Majefieit door

daer toe genomineert tot fijn Ex-
deti 2 •^"^ff\'^i\'ideuYS by fijn volmacht van
^erto tegenmordighen jaers, den Heer

^"iris ^^^ „^\'^\'ive van Arlingtón fiin eerfie Secre-
""mfPl \' ^^ Vicomte de Hallifax
\'^f/j %ide, en met gelijke volmacht van

ßeltjkftß Majeßeit hebbende voorgedragen deftf^\'\'^^
re enftantvaftigegenegenthejtvan den Koningh" ^
ren Meeßer, om te blyven verenigt by d\'eerfle ^
binteniffe , en gevonden hebbende in fijne
Chrißelijkft\'jefteyt geen minder difpoftie
niet te jepareeren hare Iraereßen in \'t TraStaet ^^
Vrede 3\'dat fioiide kunnen ger/iaekt werden-tfo ft]^ ^
felve over een gekomen inde volgende /Irticulen ^
de Heeren Marquis de how^óis,�dt van de^ ^
der-(^hriftelijkße Koning in alleftyne Raden,
mandeur , en Cancelier , groot Mee fier, en
tendant (jenerkei van de Toflen van Franckf^l^^
Secretaris van Staet en van z^ijne erdres, en s,
Arnout Cheyilier Seigneur de Pompone , ^^^
ordinaris in alle Tjjne Raden, en mede Secret^^.
van Staet, envan zJjne ordres, als genomine^^.^
Commiffarifen f en Cjevolmachtighden tot defeJ^
by hooghgemelte zijne Majeftejt, van geiijckf
fien met des felfs volle macht *

I. Hoewel het vertrouwen van beyde de ^\'^"fj.f
gen foodamgh is , dat na do- Tarole aen malkj" ^

te füllen maecken noch Frede noch Trevesn*^^ .
Staten Generael, fonder gemeen confent van
Majeßeyt en, en fonder der felver volkomen f^^K^
faBie, echter niette fmnten eynde gene dentm.
hoope overblijve van haer gemeene Fyande^
op wat qnaet fondament \'tjelve zoude
haer Ir.tsrefi van malkander tefcheyden. i-^j,

_ Van^igepaleerde Birnen XJ^trecht.
M op nieuw geengageert by dit jegeHwoordige Ar-
\'^tvanmettefüllen hoorennaer eenige voorfteU
van Vrede, fonder \'t felve aenßondts aen den
^ ^eren te commmiceeren, en niet te füllen aenve-
eenige aenbiedingen, die feparateiijck. tot hart

ee^r^f^\'^^ f^^^^^^ogen werden ghedaen ,nochte
\'«fwwf/wc», ten fy den anderen Co-
Z\'^^hoorens j^oude wefen voldaen, va^tgene

^men haer beydente Jnllen accorderen foodanigô
wf^^^T^ ïve/c^^« zywel een Vrede fouden
^^ ^^^ifliiyten, die aen d\'een en d\'ander ftjde feker

éiT^ accommodement met gemelde Staten
Cuii^^^^^ \' ^^^ dat ghemelde Conditiën aen haeï
^ f\'fj^geaccordeeri

^ • * ■£« op dat dit vriendelijk, accoort van ver^
f^J^\'^ißeen onderlinghe Intereft, niet alleenfoudé
^^T\'den beveftight door defe jegenwoordigê
Std > ^aer oockjiiet geignoreert by ghemelte

/Ïg/^" ^^nerael, foo füllen hooghgemelte Maje-
içfyj^ Noodige ordres geven, om aen de Gedepu-
^ ^^ de felve Staten bekent te maken, dien/i
^ifr of door foodanigen anderen vpegh en

als fy füllen oordeelen beft te fijn dat haré
^^^ oockhare fatisfaäien niet kpnnen wer-
j^lHepareert j confirmeeren de gemelte Koningèn
J TraBaet alle het gene i dat

DAG H-R E <J i S T E R
beyde i op den 12 Februani des tegenwoordig^^^
JaerSi\'t vuelek^ -lj op\'t niem bekpven te fud^
obferveeren enmaintineerenin alle zJjne pointe»-

IV. E.n belooven de gemelte Meeren Comn^iß^"
rifen van fijn Alder-ChrifieUjckJle Majefieyt
dteene fijde, en d*Heeren Extraordinaris Amb^j
fadears van Groot \'Brittannien aen d\'andere f^jy
uyt .kj^chte van hare volmachten, van te iß\'\'^
doen ^tificeeren en agreeren by de Coningen b^\'^
Mee fiers defe tegenvuoordige Aniculen,en daer
refipeÜivelijck^uytmjfelende Ratificatien binnen
maent» <jedaen en gearrefieert in \'t Leger tot
m ld JhIÜ id/z»

En fijn defe Articulen onderteeckent by de H®.
togh van Buckingam , Grave van Arlington > t
Óen Vicomte de HaUifax, Ambafladeurs Excraof\'^.
naris van fijn Majefteyt van Groot Brittannien»\'\'^
krachte van der felver volmacht van dato ^
ai Junii, van\'ttegenwoórdigejaer, Enwason»^
teeckent

En heeftinfgelijcks defe Articulen gctekent^f,
Heer Hertogh van Montmouth, mede Extrao\'"\'\'\';
naris Ambafladeur van fijn Koninglijke Majeft%
van Groot Brittannien, uyt kracht van fijn ^".j,
macht van dato den zi der felver Maent /\'J"
Hier onder medegeftelc, Wasgeteeckent

Van "tgepajfeerde binnen Uytrecht. 59
^^^^fen van de Staten Generael van de Vereenigde Ne-
^JWe», hejdeteWater en te Lande, voor altoos
^^^^gehrächt, en vafi gefielt op fijn Hoogheyt den.
Prince van Orangie , en fijn Nakomelingen,Erf-

^ee? nf mede defe Articulen getceckeot de
Cq \' ^arquisde Louvois^ en de Heer Pompone,
iea^^\'^^öarifen van fijn Alder-ChrifteliickfteMa-
* "yt krachte van der felver volmacht hier
"\'^\'■geftelt. Wasgetekent

.^^n felven inhout, (behalven de nader
als die gene, die den \'Franfen Minifter,
^htfl^^ ^^ Louvois I aen de Nederlandtfe Gecom-
St\' vooren had overgelevert, doch by
als onaenuemelijck, verworpen fijn.

Vn\'\'^^" eennaerder conditie by de Engclfe
^^ortgebracht, om fpoedigh te vergelijken,
• ^ ^^genwoordfge verrchillen, tufïchen den
Q ^\'^^^gh van groot Brittannien, en de Staten
^^^Yael der Vereenighde Nederlanden.

YSAtde Staten Generael erkennen de Heerfc^hap\'
^ntp^ Pye van de Brittannijche Zee, te wet en, het
^tjiif.^^-\'P^^kelyckRecht van den Koning van Enge-
Pin rf/ O ® fof bsteyckeninge van dien, alle de Sche-
^tigy. ^^\'^ten toebehoorende 3 hier namaels voor altoos^
hy ^yienfullen firijcken voor senigh Schip ofVaer-
^^»t/e ^ van de» Koning van Engelandtme-,

^ng^f^^* tot verder erkentenijfê van den Koningvam
Stt^ts Heer/chappye der BrittanAtfche Zee , de
^f^\'ï/e» aen fijn Maiefieyt, fijne Erfge-\'
"" ml^meUngen tvoor altoos i een jaerl^ckfi

38 Dagh-Register
fomme\'om looooo« ponden Steérl\'mgs tvoot vrydo^
om te vißchen en Haring te vangen, in eenigh gedeeU^
•vande Brittannifche Zee.

5|, Dat tot ver goe dinge van de groote koften en
fchot j daer toe fijne Majeßeyt is gebracht gewordt\'
cmden Oorlog te bevorderen j en van defchadsgeUd^
by verfcheyde fijne Majefteits Onderdanen: De Stcd^
füllen betalen aen fijne Majefteit defomme van ^oof" ,
ponden Steerlings, in volgende maniere, te wet^^\'
300000 ponden Steerlings voor den eerften dagh\'^^ ^
OBober naeftkomendei en ?mh zoooooponden Sté^^
lings meer, binnen een Jaer daef na. ^

4. Dat de Staten voor altoos laten varen alle i^f
JLechtiTitul en pretentie ihoèdanigh die mochte rvej^l
van alle fodanige Steden, Vlaetfen, ofte Porten i«^ i
Trovintie van Brabant, Gelderlandt j ofte Over-Vl u
de welche albereydts fijn 3 of op den ao defer loop^^ i
maent > foude mogen rvefen in de befettinge van ßj« A \\
der^Chriftelyckfte Majefteyt \\ en-fijne voorfz,.
fieytdefelve voor altoos fal mogen behouden en ge^^ ••
\'ien ^ fonder hinderinge van de Staten. ^

f. Dat de voor heene Triple Alliantie voor
gehanthaeft en onverbrekelick fal werden gehouden\'^^^
de fijde van den Koning van Groot-Erittannien\'
de StatenGeneraelder Vereenigde Nederlanden. .

6. Daf er voor altoos fy een vaßVerbondt, -^f/
ftjfen defenfyfj tujfchenden Koning van Groot-^^.
tante ^ en de Staten Generael der Vereenigde
landen. ^

7. Dat de Steden van Vlißngen^ Sluys, en
"Br tel 1 voor altoos werden overgelevert 1 op eni^^f^iM
de» van den Koning van Groot-Brittannien

8 Dat den ftyh tituL macht, engefag li
Uadthoudsr, en van Generael en Admirael van aV^ .
■ ■ • jffacl^f\'

^erT beyde te Water en te Lande, voor altoos
Heer \' c» vaß geßelt op fijn Hoogheyt den.

iey-^^.^\'^^^ndatfoo menigmaelals kintsheyt enmin-
fef^f\'S^^yi foude mogen voorvallen , de voorfizplaet-
"fie uytgevoert by foodanige Gedeputeerden,

y^^^^ïeutenant, als fal werden gehören byde Staten,
en toeßernminge van den Koning van

gstjj \'^"erdaegs \'s morgens den z 7junii zyn hier om
ijiQjj drie Regimenren Voec-knecbten, n§f

^Vaçgp "aer cours foo op Yfîel-fteyn, alsopÜude-
Soij \' °ncrenc .de middagh trocken hier door de
len hier gelegen hadden, in welckers plaet-

^ijf j ^ \'\'^\'^iddaeghs weder zyn ghekoomen ontrent
Wigj. .\'^yfent andere, foo Franfïen als Swicfers, defe
de eerfte nacht verdeelt ; te weten^
ï>Jgi^®êiment op Sine Jans Kerck-hof, een op de
> alwaer van die cydi: of de ordinaire Parade
ftel^ Wierdt. Tot Gouverneur wierdt a!- doen ge-
(Je^ Hertogk van Luxenburgh, en tot Gomraan-
Stouppa, Overfte van deSwitfers,
thjry Selogeert zyn , den eerften buyten de Ca-
VfQ^^^-poort, den anderen in hec huys van Me-
Rodenborgh op het Sint Jans Kerck-hof,
^öQ hier buyten by Luchtefteyn ghekoo-

fers Regiment Yren, en eén Regiment Swic^-
als mede feer veel Ruyterye, in placcs van
fietf/\' die vertrocken waren : en daer-en-boven
Scjjö^ Ätnmonitie, als Kruyt, Loot, Lont, Kogels,
&c. nevens acht ftucken kanon. Defen
Vd ^^ T*^®" volgenden Vrydagh, wierdt de Vefper
Ifivei^^^\'eudeghefongen, naeft de Poort yan ßy-

40 Dagh-Register
fchap om Bruggen te flaen, en verfcheyden
kcn Kanon, hier door ghepaffeert 14..
Schuytkens, foo groot als dubbelde SchouwetJ^
gheladen op leven Wagens, yederghetrocken wO
dendevan id.Paerden, enzyn altefaein ghev^^,,
in hec leger buyten de Catharyne-poort. Sijo
jefteytgaf alhier ordre, om alle regeerende Hes""
die haer alsnoch abfenteerden, binnen detydt^
tien dagen fouden moeten weder komen, oP^^fC
fifcatie van haere Goederen, demolitie van hä«^^
Huyfen, en caffatie van hare Bedieninghen >
cialijck noemende den Heer van fFeede, Schade ^^
jAmerosgen, welcke laetfte by alleen een
uytftel gaf Oock maeckte Hy bekent, dat alle W
taireperfoonen ter befoldinge van het Sticht ft®
de, haer binnen acht dagen van den Dienft
hebben te ontflaen, mede op confifcatie van ^
goederen. Defen dagb hebben ,de Franflèn op ^^^
afflagh van de Vifch ghekocht ecne Salm > weg^ ^^
tuflchen de 24-. of pondt voor 3?\'gulden®\'^
feven ftuyvers, en des anderen daeghs drie
voor 83. guldens; alfoo fy daer feer naer doH^
of verlangen.

Op Saturdagh, den 29. dito, is Mieumcgen i\'\' .
accbordc overgegaen. Opdien dagh hebben de
woonders tot Yffelfteyn haer gheweer moeten\'
het Raedt-huys brenghen • oock vertrocken ec^ n
tweeduyfencR uyters van \'t Leger, alhier de ^ ^ i
op naer Woerden toe , daer-en-boven qu^^.
eenighe verffche Ruyterye uyt des Koninghs
weder herwaerts. Des namiddaeghs quam L\'r\'
ditiaelBuilUon weder binnen, en ontbootd^^^J«
germeefters in het Paus-huys by hem, j^Jjü
liaer aen, uyt den naem van de Koningh 1 \'
Roomfche-Catholijcken den Dom fouden f^^K\'
«otljaerghebruyck, daer fy des avonts ds P\'^^^Qcly

Fan gepaleerde hinnm Uytrecht, 41
ftoel, en andere uycbraecken , en begoften des
avondts ten half negen uuren te luyden, tot twaelf
\'lüren toe.

Op Sondagh, den 50. dito, begoft men des ochr
\'ens ten drie uuren weder luftigh te luyden, cn
^uyrden tot namiddagh. Des morgens omtrent fes
^üren wierden de Stoelen en Bancken, die de Sol-
^^ten niet wech namen ^ op het Doms-kerck-hof in

vuyren verbrandt. Ontrent negen uuren wiert
^en Dom, nadat fy eer ft een Gorapagnie Soldaten
ö Ruy ters daer gebracht hadden, in defer voegen
j Sewyet j eerftquam een Perfoon fear prachtigh
j " «\'ederen, die een verguldt Kruys droegh, al fin-
jS^ndej daer na volghden eenige Monnicken, en
\'ib^ d^Pfipfters die alle witte klederen om hadden,
Wehen in gingh een Perfoon in \'e fwart, dragende
koopeie Keteltjen daer het Wy-water in was,
volghden den Cardinael, die aen de hoecken
^nde Kerck tulTchen de Priefters en Monnicken
n?®\'" ttadt, en met fij n Palm-tack in het keteltjen
\'Pten, en de poften van de Kerck befprenghden;
Ccfrdinael was in fijngeeftelijckgheviaet, en

^\'guden, mede al fiogende; Den Dom dus rondt-
j-^gewytzynde, wierdt eerft de Hoofc-mis op het
he gedaen door den Cardinal du Boullim, en op
XjJ "^^eede Äutaer, daer de Predikanten plegen te
(j., ( de tweede MifTe door een witte Monnick )
y ^\'erde in de Capel(achter \'tgheftoeke daer de
l.^edtfchap plagh te fitten ) door den Bijfchop van
daer nadoor een Frans Jefuit. Desna-
\',^"^<laeghs wierdt daer Mufijck in ghefpeelt > en het
^^«umLaudatnus gefongen, endaer na weder een
; \'^^^ikatiegedaen door Pater Br/W®.
■ •^middels verftont men dat des Koiiinghs leger,
Vyft voorleden nachc was opgebroocken, en
C j weder

wéder hooger opgetogen, gelijk mede derwaerfsg®
marcheert is \'t Regiment Yren hier boven Vernje\' \'

Op iVlaendagh den i.Julii, is het Franfle
nifoen uyt Woerden, feer confufelijck en by ^
ken en broeken hier aengekoomen, en ten àe^
gepaffeert; den Commandeur verfocht alhier oO
wapeningh van de Borgers, dat hem beleefde!\')
wierdt ontfey t, feggende, fich op de Borgerye ^
te mogen vertrouwen. Ontrent die tydt, zyn jj
water, Montfoort en andere plaecskens mede by
Franflen verlaten. .,(

Dinghsdagh, den z. dito, waren de Franflen^
Yflelfteynghetrocken op 150. man na, \'t^fill"^,
hec Staten Volck vernoomen hebbende, zyn\'^^^,
op afgekomen/, en hebben de Poorten opgebro^j,
Icen, vier Schildt-wachten doodt gefchooten > ■
de brugh aen de Uytrechtfe-poort af ghenooft\'^^,
den Gouverneur alhier fulcks vernoomen
dc, gaf ordre datter 30. Compagnien Ruytery^
toe foude gaen j die aldaer ghekoomenzyndej
Schuycea vonden, waer uyt fy de Maften
en die over \'r water geleyt hebbende, met PlaoC
gedeckt wierden, en haer tot een Brugge ver ft f^;,!
te, wesbalven het Staten volck terftondt de vl"^
nam. Ses borgers van Yffëlfteyn hielpen de po^
opbreecken, weickers namen opgeteeckent
doch fy aijn in perfoon ghevlucht. Dertigh
uyt Benfchop hadden het Staten volck gheholp®^
cn is het Dorp daer over ghecondemneert l^c
guldens op te brenghen, of dat anders het g^^ i-\'
Dorp fal afgebrandt worden j doch bet
naderhandt ghetroffen, en fijn gecondemneC^j^^t
feftigh Huys-gefinnen, elck moeten opbreng j,
drie Rijcksdaelders, te famen bedragende 4<r
dens. Des nachts zyn de 30. Compagnien R^\'^gft\'
oacrenc twaelf uuren confufelick weder

Waer ^^^\'^^^P\'^Iß^rde bimenVytrecht. 45
^^ee^Sta^®? in\'t Leger ontftonc. Oock zyn

^SQfev/^ Tamboers hierdoor gepaffèert, foo
\' \' gevangens te gaen loffen. Op defen

\'^rins ^ ^^ Weert-poort een Trompetter van
hadde r\'"\'?\' ^^^ ^y ^^^^ geblinde

1-oget^ie^^^achtgeconvoyeert wierdt na hec
der dg r»"*", Gouverneur, en van daer we-

^oc[ie^®£V®\'"yoe-poortuyt. En is daer-en-boven
oijing tT ^°®petter van de Frinsvan Ordnjen hier
»lioghs F namiddaeghs brack des Ko-

«n Wierdes®\'\' van buyten de Cacharyne-poort op ,
Peert n andere zijde van de Stadt ghecam-
iieufQ^\'^aertuflchen waren de Franflen hier bin-
^at (y . , dat het haer niet ghQnoegh was,

opfto^^® nachts ftercke Wacht hielden, en Ronde
maer hebben daer-en-boven noch
^\'^Ider l- u"\' dat niemant desavonts na tien uuren,
Maei, Straten mach ghebruycken, of hec

ghefeiju^ Was of niet, en dan noch niet in grooter
\'e^ u P.^ls van vier perfoonen j üytghefondert

.^oensdagh /den 5. luUi, des morgéns quämen
C Tole.fteeghlpoort: de CapiCeynen vande

SS^en waren gegaen, doch moften fy haer geweer
^^Jl^r voor del^ort laten, eer fy mochten binnen

;%h wagens met Meel binnen. Daer zyn oock
twee andere Engelfche Ambafladeurs, na _
^^^tlijck de Heeren Sylvius^ en Godolphen^y^^

weder hooger opgetogen, gelijk mede derwaerfs^®\'
marcheert is \'t Regiment Yren hier boven Verto^\'\'

Op Maendagh den i.Julii, is het Franfle
nifoen uyt Woerden, feer confufelijck en by

londerdaeghs na de middagh,den4.dito, (i
buyten de Cacharyne-poort, een van de ^
Soldaten opgehangen, die hec huys te Vopm ^ |
den geplondert ,Tchoon daer Sauveguarde op^ jo
oock wierdt aen de ingefetenen alhier, dieo\'^^jg,
de Ordinaris Wacht gbeweeft waren, bekentg jj
maeckt, dat fy haer gheweer moften brenghen vL^
Schout van deBuert.op 15. guldens de boete-
achtermiddaeghs is feer veel Ruyterye binneo »jj
komen, maer de felve trocken weder uyt, ^^^jefl
toe daer fy van daen quamen. Op defen dagh
voor de eerfte mael een CathoHjck kindc .
Dom gedoopt. Daer zyn oock doen noch ^^^^ d«
taren in den Dom ghemaeckt. Doen begoft^ (.y
FranfTen Borft-weringen en Bol-wercken te i® gji
ken tuflchen deTol-fteegb en Catharyne-pQ^rf\' 5
4e S witfers in de Pape-wey, tulTchen de Cath^\'^J\'
en Wee^c-poort. , ggl

/ Vrydagh, den f.dito, wierdt het Nacht^jjl
doorPdter Bienen in Aqu Domuytghedeelt, ^^^^^
de Heer-y^^/fTyc^ predickcen^ daer nae wiero
Predikatie gedaen door den Bifchop Nercap^\' yt-
naermiddaeghszynder twee in den Dom
Op den middagh fijn de Heer W/lven en ^^^^ ^
wetlerom gekomen. .

Op Saturdagh, den d dito, is alhier publij\'-\'\'^
boden , datniemandt des nachts eenige cop\'\'
culen of famen-rottingben, t\'fijnen Huyfe "j^ef
aenfteiien, .ofte gedogen, op poene van alle,
gevonden füllen worden, aen den Lyve gh^" ^jjU\'
worden. Men feyt ook,dat\'er doen een ^eharq^ t,
feertlïs bayten de Tolle-fleegs-pqort.Deo .c^\'
heeft hec geldt ( beftaende in hondert en in "^Lref
teatig duyfenc guldens} alhier v^n de Co^p^"^^

Van\'t gepafeerde Urnen Uytrecht. 4-?
S^eti halen, feggende,4atdq Renten evenwel kon-
betaelt worden uyt de pacht van Wijnen, bie-

1 *ürt quam,dat men daa deigoederen van de Woi-
"^\'»«iers (als onfe Vyanden) fouden aentaften.

lyvan Vramkrmk, Luytenant Generael van de
des Koninghs , GeMr der Steden van
éc. en aenhoorigeplaetfen : I^f ^\'[f/

fc andefe Officieren vm Jufiitie der St^
äf^J. Dothen en Gehuchten, M oock hyfondere
^yychheden onder\'t gebiedt van BoUanät en fn

\'l^^innen al hare JurifdiBie hebbende, kn-
t^\'^\'»indeStadtte verfijnen, om bare con^

A^ondagh, den7.dito, zyn de Heeren^
hier ghekomen, by haer hebbende
l^en r P^iPetter van de Prins van Oraenjen. enheo-
^ begeven naer het Logement van de Gou-

laem\' ^\'aendïghs, den 8. Julii, is een van de twee
pC EngelfchJ Ambaffadeurs hier door, nae de

^^ Dag H-R E G i S T E R
die in Religie verfchillen, malkander niet
fclielden, op Lijf-ftrafFej als mede dat nie^
eenighoude Loodt, Yfer, ofdiergeiijcke dioêjj
mach koopen , alfoo de Franffen gheheele h^h
af braecken om de felve te verkoopen» Des
daeghs wierdc op de Neude een Franfch foldaeC |
zyn Paepfch) gehangen, om dat hy tegen fij^
cier hetrRappier gbetrocken hadde. Oock \'Vii^j
noch twee Ruyters van den Heer Brederodes
pagnie gevangen binnen gebracht. ^

Dingfdagh op de middagh,den ^ dito, qu^\'^ot
Princen tamboer geblint binnen. Op dito deS ^a
gens vroeg fijn tuien de i a gooo ruyters
den de Vecht op, en quamen des achter-mi<ly[r
ten % uuren weder by ßreukelen, genoomeO y
bende van de Amfterdammers , 6 water-f\'\'\'
ten ende II Paerden.

Woenfdaghs,denzo dito,fijn wederlO\'^\'J
gens met meel hier door gepaffeert, waer va\'\' >
fakken ind* Academie by den anderen wierd^ll^iii
leit. Prins Mauritius heeft het HuisfAbcou"^^!
befettingh genomen, en het felvige mecgefcb\'\'
andere noodfakelijkhedenverfien. ^

Donderdagh den iidito, hebben 150.
Soldaten,met4 Amfterdamfche Vracht-fc^^V
een goede partie Hoy van de Hollantfche bod^^^f
Loenen wech-gehaelt, om die reden , dat deo \'^ji\'
voor het felvige niet minder als 600 gulden^
de hebben , enfy niet meer als 550 guldef® i
voor willendegeven,gingen aen den Gouve\'ƒ
over den Boer fijn obftinaetheit klagen, wel^y
dre gaf, (te meer, alfoo het op den Hollandt\' j
bodem was) dat fy het lelvighe , fonder hem / (ji
wes te geven, daer van daen fouden halen J p
paerden het voeder niet milfen Iconden. Op*\'\'-!\'
ook de Heer Weelderend gewefen® Gouverc^.gir

en andere Gliereformeerde huy-
Ooq Dom annex uyt den naem van den
haretjfen ^^^^^ Brienen aenghefeyt, dat fy
gecof^ y^® fouden hebben in te ruymen, waer op
W \'^^«teert wierden de Heeren H««ze/ enFe/t-
■ V twee Canonikken, Rofa QnWeßreenen,
cq^ Gouverneur te fpreken, die alsdoen
/ee/f J\\^a-commande , uytghefondert dat Scerpen-
tUrcjjgL®,"tosten vertrekken, gelijk hy ook op Sa-
die^e , "ede. Van die week wafler een Franfman,
gïfe^^\'°ocwitmaker Drofi ghenaemt, te bewaren
^^Iden ,®^"ien,geefl:iroeert wordende op 17000
geven^ welk hy verftack,en wilde het niet weder
Van "^««^fihyhet eyfchten, feggende dat hy daer
(tuffg/^f® en vpifte, waer op fy hem gevangen namen
ij \'-\'onderdaegs en Vrydaegs\'s nachts,) en bon-
toQgj.^?^ haer Leger aen een boom, en doen het
§hen voorichijn quam wilden fy hem han-

êUlc \' \'"\'^ienhy niet des Vrydaeghs twaelf honderc
büitè^ /^ntfoen verfchaft\'hadde : fijn vrouw van
hyf^,? huis komende, ftondt tegens hem op dac

^at fQ Sedaen hadde,\'t welk hy ontkennende,feide
^\'\'ysf Waer was,Godthem aen fijn Lijf ofte
ftrafFen 5 een half uur daer na (\'s avont.?

IS Bommel aen de Franffen overgegeven,
ttif^f ^"\'\'dagh den 15. lulij, wilde een geladen fchuyt
Verßp ^\'^Öen na Amfkerdam varen,\'t welkde wijven
, niet wilden toelaten; maer begoften
ten v!\'^® pionderenen onder malkander te veg-
g\'^aer door onder haer lieden een allarm onftont.
foort^^^^^\' den dito , is de Kerck tot Amers-

^^ \'Dag H-R S G I « T E R
die in Religie verfchillen, malkander niet mog^^
fchelden, op Lijf-ftraffe,- als mede dat nienia"
eenigh oude Loodt, Yfer, ofdiergeiijcke diogj.
mach koopen, alfoo de Franflèn gheheele hur.j

Maendaegh, den ly, dire, zijn den Gouveffl® j,
ende den Commandeur, met enige Hoofde«
het Léger alhier op het Stadhuys getraâeertieo
ook enige Staetfe ruiters tot Vleuten gcweém ^
aldaer eenige Franfoife voeragiers te overval\'^
doch zijn de meefte ontkomen, en hebben der 0
11 a 13 af gekregen ; de Boeren hielpen de (jjC
Waer over de Staatfche ruiters haer dreigde"^
Dorpteplonderen, enindenbranttefteekeo- j^u
dien dagh is des avonts een Franfch Officier
Dom begraven,eh hebben op dien avondt
10 uuren de ronde een perfoon ontmoet, dew^^^gii
nae dat hy ontrent een uur met haer heeft
gaen,fy moederlijke naeckt hebben uytgetro^
en feer geflagenen genepen, die\'s andere^
geklaegt heeft, waer over op Vreborg Krijg^\'^gU
wiert gehouden, voor welke alle die gene ^yï
komen, die de eerfte ronde hadden gedaen, ^^^ijp\'

Woenfdagh den 17, lulij, is het
neoborgh, by Loenen, van hec Staten volck\'"
fetting genomen. go^

ruyters Staetfe volk binnen Vianen gekope\' \'p,
na dat fy daer xa^ uuren binnen geweeft
fijn weder uytgetrok ken, en namen de i^raP^^ö
Sauvegardes mede ,eenige Mariniers liepeo a (j.
Leek in \'c water, en fchopten aen de Vaert 3
fchendoot".

Donderdagh den i-S dito, fijn de Borge^jjjgï
fters en eenige Heeren van denGouverneur^^jijs
getradleert. en is dac Vrouws-perfoon, ^^^-htif
den 11 lunij is gewachgemaekt, uyCtTucot-v^r
gehaelt, en des anderen daegs, zijnde
middagh, om haar feit de rechterliaodt afgeho

gjj Van ^tgepaffeerdebinnenTJytrechi.
diZp^\'^s geworghc. Is alhier gepubliccert, datallc
ge^® He die eenige vremdelingen van buycenkrij-
togQ *^® by haar te vernachten, defelveby naem en
ƒ bekent te maken, ten huyfe van den Com-
Vsq ^\'itj voor half lo uuren \'s avonrs j mitfgaders
«rbjf.^er hare komfteis,op j.guldde boete ende

fj\'^ecorreaie.
ïeny Vfijdag^\' en Saterdagh, haelden hetSta^
\'^^^de r \'ioeren en een Franfche Sauvegarde

\'-^gewey wech.
Wg.^\'^^agh ,den ao luUj, quamen ontrent 4.00.
^ït^jjl® en eenige fchuyten met meel binnen. DeS
, onder bet optrekken van de Wacht j
^atl^efchilder Tfelfieyjz aen de Majoor klagen ,
fchuyt met hoenderen naer Amfterdam
\' verfoekende dat defelvige mochte
Worden ,door dien men de Hollanders
^Pdef^® waren behoorden tóe te fenden, waer
Mpr^j^\'^yf daer na geplondertis. Ontrent 6- uren
Hfg Lijk van een Frans Officier in den Dom
"^ilfe Waer van het felve (nae dat aldaer de ziel-
l^dr^P\'^^\'^^ was) na het pleyn van het Academie
^Sfj^S^Qjen aldaer in defer voegen begraven wierc.
L^fetj v\'^f\'^ een Jongen dragende een waffe-kaers j
^\'iper ^\'gden twee jongens t\'lamen dragendeeen
h%Qeinmer mee wij water en de quaft, doen een
K\'^fte*^ dragende hec Kruis, welke volgden eert
Mieen boeck in fij n handt, daer na wierc
^^r^t r gedragen , en wanneer het felve in \'t graf
^faff.\'^^de worden , befprengde de Priefter hec
N^jg wijwater, en offereerde aen alle hoeckèn
^«^iic^ ^ift het kruys , en begon hy daer op de be-
\'lïisw\'^ welke gedaen fijnde, een yder

fo Dagh-Register ^
ophaerfchooten (rneirjende dat bet Scateo
was) en fy haer alfoo antwoorden, dat van
ren tv/eedoot bleven, ende negen gevangen bi
gebragt wicrden.

»sMaecidaeghsden x2 ditOjquameneenige^^p\'
we troupen by den anderen j \'s naermiddag"®^^(!
trent 5 uren trokken ontrent 2000 ruyters
Voetknechten den Daelfchen Djjckop, v^f
men met haer vier kopare Schuytjens, drie Sti\' j;
Canon (welcka fy alhier uyt het Ammunit\'C-
gehaelt hadden) eenige wagens met Kruyt» vf
en ander Ammuni\'. ie, ende oock eenige fcl\'\'^ y
(diefy\'s voormiddaghsgepreft-hadden)
text van Hoy te füllen halen (met Palen ona f p
den te maken ; ende des nachts vertrocken n^c
fchuyten met Soidacen mede de Vecht op;
Cronenberg. J

Dingsdaghs voor de middag was hier binne^^jtl!
Scaetfch Lieutenant die hier volk werfden,
de Gouverneur verwitticht wiert, waer op^ ^jj»\'
hec huys daer hy in geweeft was rontom met 3 ^^f
ten en Ruyters befet wiert, meynende hem
gen; doch ift ontkomen , ende namen de ^ ^jf
met alle dé geene diedaer faten en droncken J
gen.Des namiddags ten i uur is\'t Huys teCff ^jf
borgh byde Francoyfen inghenomen , ßj\'^\'f/
haer veelcdootgeblevenengequetft, ondC^jli\'
ren 4. Officieren doot, vande Hollander® ƒ
maer een doot gebleven, en fonderlingh g®^ -ié\'
qyetften
van Cro(

veel buyt (\'t welck fy uyt
geplondert hadden) foo van Koeyen , PiSf^^^^\'
alderhande Meubelen,als Sil ver, Goudt efl

loed ^^\'^\'tgepaffeerdehiatienVytrecht. Si
(iefg^\'^®\' > endaer en boven i6o gevangenen. Óp
^ratic ^^ Loender-flöoc mede van de

^Cq ƒ V/oensdagh voor de middag hier bin-
wierdén,en by den anderen in de Ma-
gevc,?\'^\'^ Ten li uuren quamen noch i%

dagh ) wilden de Papiften de St. Jacobs
, alwaer fy aen befigh waren , met
OtHjj^®) breeck-yfecs ende andere inßrumenten
Q \'beuren op re breecken, doch wert haer door
"leerden, die in menichten op de been
tiercjg^L ^^s nachts ten uuren tuflèn Don»
dacf en Vrydagh, hadden fy weder een aenflagh
fotitQ^\'^^t^h alfoo, uyt laftvände Gouverneur,
<ie(rp: Kerck, Ruyters gefet waren, wiert haer

V^\'^edergeftut.
êeng^^^ê^den z6. dito, wierden dc 8 ghevan-
diedg^en Ruyters door een Tamboer ghèloft,
^Ved binnen ge bracht,ende fijn op di-

"öa^^^^\'jdtfijn z Intendanten,als Kolbert, Heer
bjfijj • ^ouaxge j eK Robbert, van fijn Majefteyt hier
\'itiç ."^.Sèkomen, eyfchendcdat wyoponfe reper-
\'latçQ ^^^fïdenlangh fouden houden 32500. Sol-
Waçj. \' yder JVïaent bedragende 100000. guldens,-
^itiçjç P ^enï de onvermogentheydt vanonfePro-
^tejj J\'®\'^® kennen gegeven,waer over hy feer t\'on-
Was. De ]r]çer Kolbert heeft meer dusda-
befj^^.\'^Pten ghehadt, betoonde overal een groote
Haallp® y^\'-s\'^aer mijn Heer Robbert, diedaer
by jjj gebleven is, fijnde van flechte ftaet, daer
ÎQtçg niet langer dan twee jaren gheleden,

^Ch ^"^dienaer van groote afïairen is opgeklora-
i^eeftfieh niet ghefchaemtie feggen, dat hy
D "i iiieé

op haer fchooten f meinende dat bet Staten V^JC
was) en fy haer alfoo antwoorden, dat van de
ren twee doot bleven, ende negen gevangen
gebragt wierden. .

D a g h - R ë g i s t E r.
niet en wifïe wat mededoogen ofte barmhertigb^y^^
te leggen was ; a!s mede dac hy wel wifte dat de ^^
ning belooft hadde, de Privilegien en Voorrechte
van \'t Stift Uytrecht en de inwoonders te beware^
maer dat by oock wel wifte, dac die de France naf
maer baren, haer niet ontfien foude hem te bed""\'^
ghen, &c. gheiijck veel\'Tyrannye alsandersb*
heefcbegaen. Defen avont ten lo. uuren hebP ^
de Francoifen den Tooren van bet veroverde
fteel Croonenburgh laten opfpringen, als m^
hetOack. \' .jg

, Saturdaghden 17 dito,fijn allede Schepen^ .
\'s Maendagbsdeu zz. dixogepreft waren, met ^ ^
geladen wedergekon:>en. Doen quamen veel
ren met Meel hier binnen , \'t welck duerde^ .
Woensdaghtoe, welSoo, in\'tgera!. Naderni^j\'^
fijn de Scaten vergadert over den eyfch vaO -
Intendant van fijn Majefteyt, den Koningh^j,,;
Vranckrijkjdieook defe\'morgen heeft doen be^^j,
maecken,dat hy met eenige der Heeren van de " ^^
gaderjngh van haer Edele Mögenden begeerdö_^j,
fpreecken. Daer op dc Heeren van DyckveU\'^

\'s Heeren Ajfisbergen, en de Burgermeefte^
der Voort veriocht wierden om fich bydegbef*^\'ijc
Heer Intendant te voegen» De gefeyde Beeret\'^
gedaen hebbende, hebben aen de Vergaderiog\'^Jg,
rapporteert dat fy , na veel redenen van pbcht-P\' j/
ging, van de gefeyde Heer Intendant verftaen ^,
den, Bat des Koninghs wil was, dat de KrygsJi^^,^,
die in dit Landt/chap gevonden worden, door hun ^ ^^^
le Mögenden, geduyrende de tijt van drie Maendejh^^^
derhouden fouden -worden, ten opßcht van de
te voet ente paert.tot het getal van fwee-en-d^^ ^^^
duyfinten viff hondert ma-anen -, terwijl fijn
de betalingh van de foldy der Officieren oP
neemt : Dat dieshalven de gefeyde Heer loteo^ gp

heyr ® ° voorgefte t : Voor eerft. dat men het
foy p "fydctottijdtvan quartier in \'tLandtfchap
ftae.®\'\'^"deren,opdathetin\'t Velt fou können be-
den b\' ° 1 ^^^^^ Mögenden hen in geldt fou-

eeQp^"^^^ iofdatfy daghelijcks aen yder Soldaet
fchaffOffe yleefch, en een pot Biers fouden ver-

noch op ftaec, befchut fou können
^etjoß"^* paer op de gefeyde Heeren Gedeputeer-
der ^"felijck en bredelijrk de waerachtige ftant

tOoQj ^^ii>envan hun inkMmften hadden ver-
Jïiee \'.^^"".uythetgeheel orimoghelijck was d\'Ar-
etid^j in\'cgeheeljof tendeel, t\'ónderhouden;
■»ege^^yoock vertoont hadden -mat beloftevan
^"\'idert ,/chriftelyck gedaen was , toen hy de

Vij^g Weten, dat men van hun Edele Mögenden
^Olgç fiaende maent van OBoberfou eyffchen,

^t^tsïQQ ^Pde ghefeydeHeer Intendant weder ghe-
fou hebben, Dat de eyfch , die men deed,
\'h van \'t heyr aengaet, nietßry\'\'

^Pdej^^êhsden dito,fijndertweeSoldaten
^Qgjji/^^deghehangen 5 om dat fy het Huys ten
l^izïQ^\'^ «billen Ipoüeren. Defen dag de Staten
to ^ïibr? vergadert fjjnde, om\'t rapport en

^SlcL^^gingh van de Heeren te hooren, aende
^ op Saturdaghleftleden d\'eyfch voorgefteit
D 3 ïSj

5^4 Dagh-Register
is, dieyanweghen de Coningh van VranckrijÇ^J
door den Heer Robert, Intendant van fijn M^J.^^
fteyt, ghedaen is 5 na dat het rapport gehoorÇ^^^
foo is nae beradingh, goedt ghevonden aen 0 ^^
wefige Leden te verfoecken tegens morgen J

de Heeren van
van Someren, van d\'Heeren Aertsbergen»
Wulven, de Burgermeefter van der Voort
d\'oude Burgermeefter Boot fijn daer opgedepu^^
en vfcrfochc rewilien,een Dcduétie fchrifteÜJ\'^ 1/
ftellen, \'t welck veitoonen lal de volkomen of^ m- .
Dan de Provincie \',en de onmogelyckheyt van dieê^J
de eyfch /tfyin *t geheel, of ten deel, te voldoen-

Dingsdaghden 50 julii, isecn PapifteJuff\'^^j,
opzijn Papift inden Dom in defer voegen
ven: Ontrent half negen uuren wiert hec J^\'^^t
uycgedragen(gewoonehjcker wyfe, bchalvew^^^
over het Iwarte laken over de kift, noch
groot Kruys van witte fijde)naer den Dom,^\'
vele brandende Flambeauweu het felve inbr3CP j,(
en trocken doen voorts alloo inde Kerck,
quam een perfoon,dragende een groot houre Kf
welcke volghden vier perfoonen in de rouw/ j j-^j
witte brandende Fjambeauwcn , en doe noc^^^f
Priefters met witte hemden aen, yder mede ^
een witte brandende Flambeauwen, al fingeo"^^^;
lefte van haer lieden droegh de Wy-waters ^^j^jji
en haer volghde het Lijck, het welck ghedrac^^gt
wierdt nae het Choor j aiwaer de Hooge M\'^, ^ic^
Over gedaen wierc,welke gedaen fijnde,wert
(op het laken over de kift noch geleitCj nde,ee^joJ
fenrjen van ^ilver-laken en daer op een ^[^^Jfê^
het graf gedragen, en aldaer, nadat de Vtieif

\'^tenj^ ^afi de Provintie om deneyfch van den
be^ voldoen , als bli)ckby hare Refolutie.
\'^clit 5 die men in de voorgaende dagh ver-

^Me v^n J\',®" Gefchrift, vervattende een Dedu-
^fe rgfj^ °\'^tnacht van dit Landtfchap , cn van an-
dewelcken hun Edt

\' \'^eyr r. ^nen opbrenghen d\'onderhoudingh van
®Vfchc ^if® Majefteyts van Vranckrijck , die mén
®yiïchi„ fchriftelijck ghefteic ■ en op de

/^gingij^ > die daer af ghedaen is, wiert, na over-
\'gh^ \'^eapprobeert,en befloten,ghj;Iijckhier

^ietgLg\'a«dersvan hem fou eyflchen, en datfy
^ïeQ^u \'^Qodtfaeckt fouden wefen yets anders opte ,
Sg^ ^^ 5 als\'c geen fy,door een goede buyshou-
fouden over behouden,na datzy
S. Van dit Landrfchap betaelrfouden heb-

Sri/^^jefteyt, dehondcrt een-en-tachtentigh
J\'einij:"®Senhondert negen-en-twintig gulde»s,
W kas gevonden wierden, wech ghenomen
(y boven maten verlegen gheweeft, om
\'^oor^i ^J\'^k dele Pen Dingen niet aen de Staren be-
Vati\'fj^i maer op hun credit van d\'Inwoonders
^Oegß \'^J^^tfchap op intereft waren genomen \\ in-
^fftell f ^^ bdiijckheyt vereyfcht dat fy aen hea
louden worden. Dat fy oock merckelijcke
D -ij. CQ£niP<?

54« dagh-register
is, dieyanweghen de Coningh van ^^ancm.^,
door den Heer Robert, Intendant van fi)" ^^ jj,
fleyc, ghedaen isj na dat het rapport geno» ^
foo is nae beradingh, goedt ghevonden aen

f5 D A G H - R Ë G I s T E R
fomme van penninghen aen hun
woonders fchuidigh waren, om dac fy veel
verkocht en gelevert hadden, daer toe fy de ^^
gedachte fomme gaernebefteed fouden hebb^jjp
Dat fy, niet tegenftaende dit alks, befondef jjK
ker daerom aengefprooken fijnde, gaerne defe
van han gehoorfaemheyt tot fijn Majefteyt
getoont,en defe fomme doen tellen, fonde\'Ln
achter te houden^hoewel fy wel hadden g^^^^Lli
gelijk men oock aen hen had doen hoopen
Hun betaling fouden kannen trecken uyt defe
me van veelduyfent gulden , diefy of gelicW
den tot defaetalingh van onderhoudingh van ƒ j-jcl"
van fijn Chrittelijckfte Majefteyt, of d^er ff^^f
voor ingeftelt hadden j reden hebbende vao ß^Tj^ii
\'t geen te verfe keren , dac men heo toegbele&V
belooft had, dar het verlies en
interfleerden in de gefeyde fomme yan honde^
en-cachtigduyfent negen hondert negen-en^^ujc\'
tigh guldens by dit voorval leden , overvloedig jji?
vergolden fou worden door\'t voordeel ,\'t ^df\'
gemeen hier uyt fou trecken, dat men het
fchapniers meer fou afeyftchetijdanals be^\'^^jpi\'

de herftellingh van de ruft , middel en
heyt fou hebben om door fijn wackerheyt efl ^
forgeyers te winnen.

Hoewel fy federt met droefheyt, in\'t ge\'J^/
van de gefeyde Heer de iMarckgraef van de o^y
de van lulius leftkiden, daer op de gefeyde
gen wech genomen fijn, hebben gefien il\'
geen andere verfekeringh daer in geeft, d^^^j}/
men hen niets, tot aen d"eerfie van OBohe*
piende ,fouafey£chen.

Dat federt defe tijdt, niet tegenftaende a\'\'
denkelijke naerftigbeden, die mij n Heeren
^erael nii \'t heyr ,en dc Gouyerneur van \'c

Vau \'t gepafeerde binnen Vytrecht: S 9
J^y^J^voorforge en hulpmiddel men daer toe kan

r ,^yders,aendevyfS£edenj daer uyt het Landt-
nJn ^ -ftaec, fijn\'er drie, te vvecen Wijck, Rhe-
ivtontfoorr.die fno vervallen en arm ehe-

enongelegenthedente voorkomen ,die wti t van
oorlogh onvetmydeliick fijn, en van de legeringen
fr krijghslieden niet g^^heyden jonnen wor

fijn,invoegendatfy,fich niet inbeelden^können-
de dat men hen geldt , of d\'onderhoudmgh de?
^T\'Jgbshenden fou afeyflchen, ten höoghften ver
baeft fijn gheworden tieniy met d\' uycterfte droet,
^eyt, daor\'t rapport van eenige leden v\'^ Jf
f deringh , de voorftellingh , die ^^^^^^
^^ndant door hen heeft laten doen, verftaen heb
»die fich hier toe uytftreckt. dat du

l^datmett^eefiuyvers. Sy willen di^halvenwel
! I« in alle opreckigheyt verklaren dat fy om de
j^oor-verha^lde redenen gantlchehjck .geen geldt

Neniheyt gantfchelijck onmogelijck is gf ^
Jörnen 5 dewijl alle d\'inkomft, die \'t i-antfchap tot
«och toe genooten heeft, uyt drie dingen beftaet.

ten darden uyt perfoonele impofitien, op de
", op \'t bier, op \'t vee. op \'t gemael. en op ee-
"»ge andere kleyne dingen van weynighbelangh.
f deLantpachten en Tienden aeogaetdy üj»
^»la^^ii^ van vrede, naeuwelijcks machtighge-,
end\' ^ degagieder Predikanten te verfchafteo
^ andere laftea van Kercken te betalen. „

felfs degenen, die\'talree fchuidigh is. Watitr^^
weer wel dat hen foo veel geleden heeft, eerft ^
de deurtocht der Spaenfche knjghsbenden,d«e ^^
byftant der Vereenighde Nederlanden q^^^f^g
en by ghevolgh door de legeringhen def an"®^^
krijgfis-Iieden, dat het gantjchelyck daer door
dorvenis ^dewyl hetßch berooft fiet niet aÜe^;^^
van zyn kooien en vruchten; maer oock van fijn vee > ^^
dat de Ruyteryfoo lange tydt, en in foo groote meft\'o^^
te omtrent defe Stadt gelegert heeft geweefi, g^\'^"
faeckt haer voeder daer te Joecken^gelijck oock
gedurige ftroperfen, die foo ■welfy, al als d\'andef^>\'
daten hebben gedaen, niet tegenftaende deoaeu»
rige ordeningen, en deftrenghe ftraflfen, die ^ \'
Heer de Generael, en mijn Heer Gouverneur\'\'\'
geftelc hebben, óm fulcks aen hen te verbieden-^^^^

Deimpofitien opde perfoonen, fonder h«^
daerintebegrypenjom dat\'er byna nietmee^^j,
waren naeuwehjcks 5 felfs toen het Landtfcbapê
overlaft had geleden, machtigh om de gewooo ^^
fien van \'t Landtfchap te dragen , en te voldoc^\'jj,
d\'intereflender fommen te betalen, die
fchap van tijdt tot tijdt heeft moeten opnemfi\'^.\'j^\'
daer uyt, gelijck\'t den Koningh belieft heeft?
woonders betaelt fouden worden. En wie is\'erj ^^^
niet fiet datdefeimpofitien fonder twijfïel ^^f^if
fefte deel van \'c geen füllen opbrengen, \'t «^ff^eJi
eertijdts opghebracht hebben?\' Want dewij» "^jjx
dekrijghs-lieden daeraf ontflaet, foo fal ^^^ ^ie^
mogelijckzijn (ghelijck d*ervarentheydt alre®
dan al te klaerlijck toont) de ghedurighe f\'^^^gfS
te voorkomen, en te beletten , die de
en Inwoonders onder defe deckmantel ful\'^^^dl,
dry ven, wat regelingh men oock daer toe aenv^

Van ^t gepajfeerde binnen Vprechtl % 9
k,,^^\'voorforge en hulpmiddel men daer toe kan

f^j^^yders, aen de vyf Steden, daer uyt het Landt-
jj^ ^P\' :ftaet,fijn\'erdrie, te weten Wijck, Rhe-
MtnT^ Moiufoort jdie foo vervallen en arm ghe-
felfH ïijn, dat het onmogelijck fal welen dat der
^ Wer Itedelinghen eenighe impofitien betalen,
■^ersfoort bevind fich bock in foodanige on^ele-
^^^bevdt • foo om dat dc kouphande! daer ont-

•\'ej ri •^\'^Sanc/chelijck ophoudt, «Is om\'tver-
(Igjj\'^^^ herin defe kommerlijcke tijdt heeft gele-
het niet waerfchynelijck is dat nien door
tUg^P^\'fitiendaeryets, war het oock fy,fai beko-
Uy?" geen, dat d\'Inwoonders van defe Siadc
Or^l^^htfüllen betalen, fal niet veel bedragen,
(ligj ^^ > dewijl fyd\'ir)koom.ften van hun goederen
h > de vercferingh niet groot fal fijn ,en

Me^^^^lgb de impofitien weynigb opbrengen. De
^\'Jhh • ^ füllen ren meeflendeel geen of weinigh
Vj^ °\'incken ;en in plaets van bier füllen fy fich
drancken dienen; die fy felven lullen
\' in plaers van tarwe en rogh fuüen fy erten,
% ^^ \'garft jhaver en andere diergelijke dingen
Eeij ? ^aer men in dit landt noyt in vierte belaftin-
willen of durven opleggen, tenopficht
Offnen,

Qpj.e^ is dieshal ven geen andere middel, als gele
te nemen. Nu, daer is niet de minfte
^ijl ^\'gelt buyten\'t Landtfchap te foeken,de-
al credit ontbrecckt, en d\' Inwoonders
"^titu Landtfchap foodanigh van alle ghereet gek
\' "y* oorfaeck van de gelden , die men
heeft , en federt heeft men foo weinigh
^nrfanghen, uyt oorfaeck van dè verwoe-
iltl ^ Q der buyfen, en \'t gcbreck van de koophan-
^\'Cachet onmogelijck is de fQmïne,dïe\'er ge-

60 DAG H-R E G I S T E R
eyfcbt wordt, in \'t geheel Landtlchap te beJ^fflici
ja al \'t geit, dat \'er noch o verigh kan wefen, fa\'^^^,
genoegb fijn om van broodt, en vand\' andere a
fakelijckheden te verforghen, die men in defe ^
ter van noode (al hebben. .gC

En indien \'t ooghmerck van mijn Heer
dant ^^sdeKrygs-liedenin ons Lantfchap t^H^^^c
en hen van tijdt tot tijdt van quartier en
doenverwiffelen,w>? tegenfiaendede voortefiJJ^
die \'t den Koningh belieft heeft daer aen te betpi^\'ê.^^
en het gefchrift. \'t welck mijn Heer de Marckgf^^f
JLouvoisghetekent heeft, of hen in de Stadt ,
veften, en dit om dat de Staten niet de
of de penninghen können verfchaffen , \'^\'Ltie\'
van hen eyfcht, (\'t welck wy niet van de go^o jj,
rentheyt van fijn Majefteyt, die foo vern^ae^,];!\'
noch van de befcheydentheyt van mijn
tendant können gelooven) foo vinden wy oo^\'^jgü*
onfe plicht, en tot d\' ontlaftingh van ons g^^^ßec^
verbonden hem te verwittigen , dat wy
hebben om tevreefen dat men in Hollandi^j\'^^ii
ders fijn voordeel daer mee fal doen ? daer v^ jji
de rijckfte en aenfienlijckfte Inwoonders ^mH\'
Landcfchap in groot getal fich hebben
om hen i\'over-reden daer te blijven;\'twe\'\'\'
feer onverbeterlijcke fchade voor dit La"^\' ^fl\'
fou wefen, daer door d\' andere Burgers en
ders tot d\'uyterfte elende gebracht foudeo ^^^ {t^f
invoegen dat veel van hen van honger fou^^\'^gj:;!\'
ven; \'t welck ten hooghften bedroeft en
lijck fou fijn: en echter fouden de knjg^^\'^^^o^
van fijn Majefteyt niet langh können beit^^^

quamueyc Ruyters na Gorchum, die te
^^j-cMatn in dier voegen onctiaelt wierden ,dat niec
Schuyten mecgequetften ende op an-
enrf aenquamen, maer veele door de dooc

len ^^^^"ckenilTen het wederom-komen verga-
\' ende is onder andere een ComDaenie bvden

dat het ■ \'\' i^È^feerde hinnen Vytrecht. 6 i
onderfoecken 5 en wyverfeke-
^Ck over ^ yvinden, en u volkoraent-
"iögenT ^^^ onmogelijck is uw voor-\'
^^gewon t^^\'^oen. en dac ghy dieshalven, naer
r^en. befcheydehheytjons daer af fuit ont-
^^Pen \\ ^ • ^ ( \'t welck wy echter niec ver-
ghefchieden fonder andere lafi:
^ btii /"I\' Qfvan \'t Hof, foo bidden wy udat
^jfen ^efe aengename dienft aen ons te be-
dekte In vertrooftinghaenonfearmeenbe-
jJ^titfcij "^oonderste geven , dat gy toe hunvoor-
^^Udt, j en ondertuffchen de faken in die ftant
^i\'ï\'uirch ^«\'y heden ftaen;
r^etfcheT? ^»ngsdag en Woensdag, hebben 4S
jJ.\'^-overvaii^^\'^^^de brantwacht van de François
l\'Sc gey , een Vaendel genomen, nevens ee-
h Ga i veele doot geflagen, ja heb-

31 dito, is weder een Princen
Vp z 7 binnen gebracht.
jj^t^eKafl-e zijnde Soldaten vanhec vero-

(j^i^en \'-ronenburg uyt de Marienkerck ge-
«erft in \'c Wittevrouwe Kerckjen,
feü in d ^ "^y^fchen-huys Kerckjen gefet, om
V\'^^o^arp ^ van haer uytgebroken endeont-
Wi ^^nen en r fijn veele Karren met Koufen,
bv^\'^^^\'ï Sati hier binnen gekomen, ende

(la ^•"^vifie „ ®S^aeraen, aen yeder Compagnie,
de^ï^\'^deda " ^^^^ uytgedeelt. Op defen Vry-
e/r^^ volru ^, aen,ontftonteen morren oe-
r \' j Sondaghs onder de Predicatie
v^ L^ ^ïeeL borden, waerom veele lieden

ÏC ^^\'•ghdp«^^" > oiet alleen haer goederen
l^\'fs oocTc niet dorften in de
* tehige Heeren fijn ghecommitteert.

éit Dagh-Register ^^
om den Intendant te begroeten , op het jH
den voorigen eyfch gefchietj maer deri ^^Lo"
tendant heeft nerghens naer de redenen vaO ^ ^^
macht» en van andere dingen, die hem
voorgeftelt wierden, willen luyfteren } f"*^-j«\'

den wederom verfocht de Heeren daer toe
achften deles gedeputeert, als de Heeren
velt, van Someren, vande Heeren Aef^^\'\'\'^^^^
van Wulven, de Burgermeefter van der VoO\'.^ci
den ouden Burgermeefter Boot, om noch^^
de France Overfte (dewijle d\'Intendantnie\'
fetten was, > een vertooningh van de fwac^
van Utrecht te doen.

Saturdagh den 3 dito,\'s morgens heel
fijn hier uytgereden in tweetroppen, 4» Jel\'
met Meet na Naerden, gheconvoyeert gp^;
van een Compagnie Ruyters, den eerften f^\'J^dö"!
ftiaendein zi Kar ren, is geheel verdeftru^^^^äi^
eenighe Mariniers, ende is al het Meel ii|
gheworpen; den tweeden troep, beftaeO"
Karren, is het ontkomen. Den Intendant >
Vrydagh, den Juüj, van weghen "J^^jÄ
ffceyt hier ghekomen was, zijn weder ver^^ gvV^,
Dien felven dag fijn mede twee Compagf \' ^jp\'p
fers, ende een Compagnie Franfen van hi^ ,
trocken na A mersfoort. . gpu\'"^

\'s Maendaeghs den 5 dito , is alhier g^gu\'ii
ceert, dat de Borgers al haer geweer, bcP^^^jgb^,
Zijdt -geweer, op het Stadtbuys moeten
binnen de rijdt van twee dagen, op de bo ^
een Rjjckxdaelder. r^c/"!

Dingsdagh fijn weder twee Saramereu|^ ^(jfpJ,
twee Lichters met Meel hier binnen ^ol\'"
ende oock drie Sammereufen met tonoe
Meel. .

g ^\'^^\'tgepajfeerdebinnenVytrecht\'.
lJ^ ^\'^^^titeyt Ruyters na Gorchum, die te
alleen e ^^ ^«egen onthaelt wierden ,dat niet
derepi ^^^"yien mecgequetften ende op sn-
elde aenquamen, maer veele door de dooc
tcn g^^Pekenüren het wederom-komen verga-
^oderen ^"\'lere een Compagnie by den

lijnweci^^^^®^» van weicke maer vier mannen
de an^\'^ gekomenj en hebben, om de gequetften
gifthu^^Gafthuyfen beter re forieren, \'t Peft-
öecken aenghefproocken, alwaer fy haer

^^\'Jden /\' eenigh geweer hadden achter ge-
, voo f niets van het felve gebracht had-
\'^P de to^ Sondagh het felve moeften brengen,
\'\'^\'"^renp. van 100 Rijcksdaelders, ende dea
\'\'aertinopu Rijcksdaelders,mies dat des felfs
Jeder on d ^5^^\'egen foude worden. Op dito ifïer
^ ^ildr,.^ Neude een Soldaet gehangen, om dac

be s ^verloopen.
^^rfettg^^endan fiendedat den Intendant niette
ydteff " van fijn voornemen, hebben fich ge-
\'veerde den Hertogh van Luxemhurgh, re-
Monfieur de Louvois en Vompone»
f\' Star" inhoudt was, dat,

\'jidcj^j^®" > door de d\'Intendant gefommeert
ordre te ftellen ind\'onderhoudingh van
Kon\' L^êb duyfent vyfhondert mannenvan
Ü^^ftuv\'"gf® krijghs-benden, hebben door veel
ganr r L ^ ^e^en aen hem vertoont, dat het aen
^Pdat onmogelijckis fulcks te doeu. Ën,

^"^•^aerri ^eter fou können onderfoecken,
V ^egr^ ^aerheyt van \'t geen vernemen, dat daer
^eefc men alles in een Memorie
men aen hem heeft gegeven >en hoe-

wel wy niet twijfïèlen of hy fal daer door gantit*^^^
lijckover-reedt worden, dat het Landtfchap.^^^
over defe fasck behoorde gemoeyt te worden, ^^^
mers niet voor dat het in fijn geheel herfielt
hebben fy , in geval het miflfchien daer ov^^ßf
moeyt wierdt , geoordeclt dat bet ten hoog"^^,^
nodigh voor d\'arme Inwoonders van dit ^y^^^e
fchapfou wefen, dat het aen uw Excell. bel\' ^^
hec geficht opdegefeyde Memorye tewendeO\'j^g,
de felve gunfiighiijck r\'overwegen ,met vef\'^jji
ringheer goeder trouw,en in een goedt
het niets begrijpt,dan die ware gefteltheyf
faeck , en dat \'er niet is j \'c welk yder van h^i"
bereydt is met eede te beveftighen. jpo\'

Dat,niet tegenftaendealle d\'ordeningeO\'
mijn Heeren , de Hartogh en de Gouvertieu^g^U
gerecht , de Ruytery de Landen in
heeft afgeloopen ,gelijck fynoch dageüjcks \' p,
loopen worden ,dat, dewijl fy aireed\' va» v«^
van Vruchten} enten meeftendeel van
ontbloot fijn , de landt lieden , door ge^^^f^eP^
Hooy en Stro, niet füllen können beßae»\' fjet"\'
gelijck wy uyt de mond der Baljuwen verft^e , ^j)
ben, oorfaeck is van dat van les deelen ^^
verlatenfijO,iövoeghen dat door defe öi\'"
landen braek en ongebouwt blij ven. ^o^

vertrouwingen heeft geantwoort, is dat ^\'^itii"\'
ichapvanGelderlandc,\'t welck een weinJg.^jjCf
der aen de Staet der Vereenighde NederläR^j^ltif^\'
bracht, dan dit Landtfchap , de felfde^P^et«\'

len. Maer men moet hier toe weten , dat
gelingh tufTchen de Vereenighde Neder\'^^"5päJ\'

begin der oorlogen tegens de Koningh
jen is gemaeckt, en dat toen by na alle jar^®

nennen"!?.® ^^ ^^^^^^ \'^"yt^a inde Wape-
Stadr \'^\'Jiqi^ettiers die de wacht hadden in de
mael f ^^ Wal, alwaer fy te famen drie-

cöoc)/®2"PJaets in Gelderlandi; namen jgelijck
pen ^ jnderfins meer, dan d\' andere Landifcbap-
degrenf °®f^"inghen was belaft, om dat het op
aen hedp?-^®" ^taet lagh; \'t welck altijdt tot

of U ytrecht j dewijl het eèrfte üyfc veer-
1 \'^aet-H " Steden,en het onfe flechtsuyt vijf
[andt yder der drie groote Steden van Gelder-
UycrechJ\'droegen, Sutpben en Arnhem, met
geacht können worden, en dat de
\'»iditL ^fevan Rhenen, Wijck en Montfoortj
leghen, verre overtrefFen: dac
J^eer ^ J ^än \'c Quartief van Nimmegen j die niet
^egfQjjeen darde deel van Gelderlandt fijn , ia
? ^\'lede en hoedanigheyt foo machtighfijn,
^^^ l-andcfchap van Uyt-i

io. dito,fijn hier io.gevangens
h ^^Hdafrk®-^\'^ Princen Tamboer,
h ^\'^\'er de Soon van Bijlev^k in defi

^^iïcl, »en gekruyntdoor den Biflchop Ner-
gedae^j\'^Q "eeft alè doen fijn eerfte Mifle aldaer

j den ti.dito, hadden Goüvéröeur
Schouten tuffen Woerden en Uyt-
ï P\'^\'^ive k ° en bekent gemaékt, dat fy hare
V \'^^eften "y®^ieden fouden aenfeggen, dat fy ha-
r^\'iderenrP^ëtkerckhof of elders anders by mal^
^^gcti jagen, en de goederen in de kerck

D A G H - R E G i S T E Tl
middaghs weder fonder buyc , als alleen eeo
weynighe waghens met Voeder by haer hebben ^^^
die haer dier ghenoegti ftonden , nadien
Staten volck eenighe van de Francen doodt
ten enghevangen namen. Als doen wierden ^^^
deSfihouten van de Achrerbuerten alhier
feyt 5 dat fy degelegentht-yt van de huysjens >^^gf
buerten fouden hebben op te fchrijven, oiP
Soldaten te Iqgeeren. ^gS

Woenfdagh wierdc door eenige Catholijck^^jgf
den Göuyerneur verfocht, .dar, vermits daeg® ^ jJ
aea foo hoogen Heyligen dï^gh fou wefen j "^^gfC
Gber>eformeerden nevens haer gheconflri^^(,a\'
mochten worden haer huyfen te moeten toe
den i doch het wierdr afgeflagen. Des motj^^^^^f
eenige wijven aen de ßorgemeeäer Hame\'®, ^ijt\'
gekomenjbem uy tmakende voor een Schelö\'jKgrj
vefrü der. Sleutel-drager, ende andere dingen "^ j-jjö
dreyghende hem onder de voet te halen , ^^
huys te plonderen, doch is noch nietgefchiet\'.-^»

Donderdaghs voor de middagh, den
wieit alhier gepubhceert, dat die lieden, die
daeten in huys hebben, ter v/eeck tot gfS)
geldt van yder fouden oncfangen feven fti^y ^ tli^
het wèlck betaelt foude worden van die ë^^\'^pp^^
van \'de inquartier^ingh bevrijdt zjjn; waer
Heeren van de Vroetfchap, vergefelfchapr
Aebnoeileniers-Heeren, de Steegen en
naeft aen de Wallen gelegen,gingen beligtié^^i\'s ft\'
yeder van die huyfen foo veel toe te voeg^®^ j^i\'
bergen koften jende vermits defen dagh is» \'^^rgti/
ouden ftijl, Marie Hemel vaert, en naden
ftijl-Sc. Louys , wordende gehouden voor den ^c^
van da Koningen van Vranckrijck,foo vv^^*" ^^C
r.aermiddagh een ürance predicatie in denP^,
daen, ende Mufijck ghefpeelt cn ghefoog^^^\'öJJ^\'

Van gepajfeerik binnen Uytrecht.
^ ontswas het geheele Leger buyten inde Wape-
ScaH Mufquettiers die de wacht hadden in dè

jjj^j^j doften op de Wal a alwaer fy te fanaendrie-
jj^ei farfie fchooten, en wierden de i6 gheftuc-
PP de Wallenden de 13 in de verlooren bogaerc
de p ^\'^ael geloft,met groot gej uyeh io \'t leger>en-
^proép Vt^elaRoy, Op dito quamen hierdoor
g^j\'entde 500 Boeren, fp van Amersfort,\'t Hoo-

Iten*^ ® elders, om Schan:fenen Forten temaee-
(5 ^ J Oock fijn de Spaenfche Ruytersgeloft, die den
^^^\'^guftifijn binnen gebracht. Dé Staten hebben
gerefolveert wederom aen de Heeren van
^oys en te fchrij yen dit navolgende.

4 tieer, n>j nemen de mymoedigheydt van mei
Ut^ 19 van de tegenwoordige Maent, aeii

^^^ " ghefchrift deelachtigh fe
^aev\' wy aen den d\'Intendant vertoont h^ben r
Kttj TPy vreefden dat het facquet niet ia wse

t^^omen mocht Tpefen > foo hebben w^ dienftigh
^elf^l tv>eede af-fihrift aen u te fenden ^enby deje

daer hy te voegen, dat mijn Heer de
Van Luxenburgh goet gevonden heeft vijf
eij oiannen-te voet in defa Stadt in te logeren,
van fijn heyr inde Vpprfteden,€ndar>
yderi^^^fuyck vanLand?,dehuys-warden vopr
Vyj,J^\'e^ck feven ftuyvers.a.en yder Spldaet totfer-
Veej°eidtfui]gn nipeten geven Men moet oock
9ls vq ®^ht-huyfen maecken , foo yppr de Ruytery,
de ScK^i^®\' Vpet-vpick, metfchilder\'huysjeS voor
iïiej,^j^^|dt-wacbten ; het welck alles tot een feer
lUet A^^\'ickefbmme op-klimt. Men:arbeydtooGk
tcti^ pgafynen vQor\'tgebruyck Ruytery

iu \\ y^n; en daer dpor wort het weynige, dat noch
fentA^t overghebleven was, verdorven, en
{Visy^ ""jck vernielt. Myn Heer, hmysaen ons defé
d^s met eengewoenegoetheydt ^en voor fich-
E % tigheyt

tigbeydtaentemercken, en lijdt niet dat meno^tt
ven onfe krachten belaß, en dat men uyt des l^^^j^^p
naem van ons het geen eyfcht, dat my niet machtig
op te brengen. ^^^

Vrydaghs den i(j dito, hebben de boeren |
Emmeneb(a]sfeftelt fijnde op 5:00 voeders i
eenige wagens beginnen in te brengen. gl^

Sondag den 18 dito,begonnen de Catobjck^^^^,
hier een Bjddagh van 4.0 uren in den Dorntet\' jg
den , ende ijS op dito aldaer gepubliceert,dat
Heylige dagen gewoonelijker wijfen met meer
den houden , maer fijn alle gefteldtop den«\'^
ftijl, om volgens diere vierten.

Dingsdagh\'smorgens den to dito,wiert het ^
ger hier om leggende gemonftert, ende wiert
naermiddaghs de proceffie ih den Dom M

gen, na dat fy eerft aen den Gouverneur
hadden het publij c!c te m ogen gefchieden
haer wiert afgeflagen. • W

Woensdaghden 21 Augufti, wierdt
gevoèVt het doode Lichaem van de gewefeneo
verneur van Rijnberck,in\'tPrincenLegef
hooft, ende fijn des avonts hier ghevangenj\'^, pf
gebracht 7 Marineefen ende a boeren
den Deurflagh gekregen hadden. Op dien dag
de Dragonders, buyten de Weert- poort, ^^^
Weftzijde van de tweede brugh, tot de
brugh toe, geinquartiert. , Qf

Donderdaghsjden la dito, is voorts alle d _ ^^
valleryemede in deVoorfteden geinquartief"-\' (j^
mede demeefte Infanterye in de Stadt ronti^ ji,;^
Wallen, en naeft ontrent de Poorten, foo^e^gC
njogelijck ware. Op dito heeft den BilTchop
caflTelinde\'Domgevormt

wasi doch hadde alle beydefeer
\'^f^^yden. Heden bequamen de Sraeen
fcophaer brieven van d\'Heer de Louvois,

SatnrH volck ingenomen,
Vooy /^^^hs, den 14. dito , Viel een rencontre
*^anierick, ende brachten de Francen lO
Hen j^J^ns mede; doch lieten wel 5 a 400 man-
^H^rf^l\' onder een Marquis, die doot bleef,
SoQ^\\^^nigefoo hooge als mindere Officiers.
E^nsvanh- dito , gingen eenige ghevan-

\'erye bi \'^^\'^^oyfen begonnen alhier al haer Artü-
^eder brengen; ende is op dien dagh oock

flaghda^"\'^^"^®\'^\'^\'\'® voorgevallen 5 doch den uyt-
, \'sM^^anisonbekent.

MarnJ-Jdaghsjden a5 dito,quam den dooden
gevaL "binnen, als mede de voornoemde ghelofte
dat ïng^®ïdoor dien fijn Hoogheyt wilde hebbea
^«fen haer volle monteeringh foude reftitu^

Marqyf. ëh. den Z7 dito, wierdt den dooden
y^ory \'\'^den Dom, indefer voegen begraven :
l^anden^ ^®eden de Trompetters, hebbende rou-
ger lïiate ^^^\'\'hoedenjfijnde de trompetten eeni-
dofin V f pobtureertjcnde met Floers omhangen;
.\'gaden da JC^rpl-irommpls. met fwarteBav

êedaejj fat een perfoon geheel in \'t fwart, aen-
^n blo^^^ Wapenen van den overledenen, met
^arofr ƒ" degèn in fijn haqdt: hier naer quam een
p^-\'^^er het Lijck in ftondt; by het Lijck faten
Jf\'VolJf raet brandende Was-kaerflen; ach-
^^\'ivtle" ^ Trompetters, als vooren voorfiea;

It^ien u ^^o^\'name Officiers, nevens 3. Compa-
Jickcnv r\' wekkersbtandaerden met floerfe
1 ^\'den n " Inden Dom komende,

^\'^^\'rffen A j ^^fters, alle met brandende Was-
die doen voor het Lijck giDgeq\'j\'t welck
3 gedra-f

gedragen wierdt van 8 Officiers, boven 4 Cof^jJ
nellen die de flippen ophielden; achter het Ur^
volghden wel in de twintigh OfBciers met brandt
deflambaeuwen. Terwijl het Lijck begraven
in de Capelle onder het Orgel, ftaecken de
petten, ende lollen de Ruyters de Carbynen
yiftoolen, tot twee reyfen toe. ^

Donderdags den Augufti, zijn van hier uy
ghereden xo waghens na Campen , om fout vO
onfe Stadt te gaen balen, alfoo alhier van hetfe"^
een groot ghebreck was. Op dito zijn 4.50 Fr^i*
Soldaten hier binnen gekomen. gj

Vrydaghsj den 30 dito, zijn hier van Bomi®
nóch binnen gekomen n^o Franfe Soldaten-

Tuflchen Donderdagh en Vrydagh, is de br^O 5
wacht, door hec Princen volck, van Lübbe\'
wech gehaelt.

TufleJien Vrydagh ende Saturdagh, is een g\' jy
allarm alhier onderdo Franfen geweeft,foo
den geheelen nacht in wapenen waren: meyn^^
dat dé Prins van Orangie voor de poort quam-
Sacurdagjden 31 dito, hebben fy noch 4-
ftucken na de Vaert ghevuert j énde fijn alhier p ^^
500 Soldaten weder binnen ghekomen, eo^^gji
alle advenuen van de Stadt wierden Slagh-boo^^^f
gefet jvoor overvallen j en hebben bier ende
in dé huyfen gaen vifiteeren of nergens geen g.^j,
weer ver borghen was: als doen wierdt den
penninck geeyfcht, ende ghenomen van alle uy^^j,
Stadt gaendegoederen, feer veel verfchillende
de tienden penninck door Duc d\'Alba geeylc"^jjt
\'tjaer 157 1. ende hebben op dien tijdtal het g
van de Comptoiren oock weder willen lichten-
dien avont ontftont een branc in\'c Paus-huys(
ment van den Hartojgh van Luxemborgh ) ^^ fcf
^ondaghs in hec Duy tfche-huys, alwaer een ^\'\'jjjjf^

was} doch hadde alle beyde feer
^■ïtw bedayden. Heden bequaraen de Sracen
op haer brieven van d\'Heer de Louvois,
{(,1 ly^n defen inhoudt. Myn Heeren,
^He de brief ontfangen, die\'t u belieft heeft
^«n ^\'^®ftienden van defe Masnt aen ray te fchrij-
\'cljf^p^nsde Memorie, die daer bygeVoegt was.
\'\'■^fitili ^ niet hier aen, dat al het geen „*txvefcfc
^^dt p^tjwaerachtighis. Maer gelijck bet i&een
h4rr \' mogeliick is dat de K oningb tot
\'eticiQ "^^t^ingh al \'t geen doet, dat hy wel fou wit-
\'t welck hy hier na fal doen, als de Vre-
\\ (/g ^^Ckt wordt ^ßo moet gy een poogingh op u ßel-
, Om aenßjn Majeßeyt die hyßant te bewi^fen,
i^^h-van u vsrfoeckt.
^ Rea^^^^gbs, den z September, aij\'n vin hier

Sittienten Soldaten ver trocken.
^^l^jg^^J^agh ,den 3 dito, is alhier eenSoldaet op
®^vendighgerabraeckr, om dat hy eenigh
d^ Princen kant baddeovergebracht, en-

Oh ^\'^eer focht te doen. In de 20 wagbens,
^^teg^ ^onderdagh den 19 Augufti van hier u.yt-
^dgf Waren naer Campen, fijn met fout gekden
f\'^etie ghekomen: docbdeFrancen wilden
^tac^-^^fkocht was voor 34 guld,daeren boven
«och hebben 48 gulden.

4 dito, is de publicatie van hen
^\'^gejj\'^Ochmaels gereitereert,in dier voegen, dat
^Icjj Jj» die het noch by ficb hadde, het op dien fel-
%(jg&«nQch ophet Stadthuys moellen brengen,
r^ie^?\'\'^® boeten van 100 rijd<sdaelders,ende
die de ghefeyde penninghen nietea
Ndn\'j^Pbrengen, aen den lijve fouden gheftrafc
ri\'^deti" dat alledie Soldaten in hare huyfen

* haer voordeuren noyt (\'t fy nadit ofte
"fochten in\'t nacht-flot fluyten, op dat de
E 4 Sol^

Dagh-Reqister ^
Soldaten altijc konden uytkomen,op de boeten
^ guldens. Dit volgende wiert mede gepublicec\' •

*Z>eclafatie van den Köninck^ van Vranckf^j"^^
tegen de Invc O onder en van (jelderlandt >
Over-Tjfel, en \'t Sticht V)treeht.

ryen, huyfen en erven geahandonneert en verht^\'\'*^^^\'
èen} en elders fijn, zijn Majefieyt loillende hdef
gen om -weder te komen: ordonneert én gebiedt^ m
frefielyck aen de Eygenaers van de gefieyde ^f^X
alfoO geahandonneert fijnde, onp daer weder ts ■ J(
rspoonen, ende dat binnen het eynde van defe ^^t\'
maent, fonder langer uytfiel, oppiéne, dat de
fireecken fijnde, confifcatie van alle hare i^^"^!
■ïpe/en, en te fijn verohligeert om yder dagh te ^fi"
talen fp guldens tot onierhoudinge van de 2 jp
van zijne Majefieyt-, en byfaute van betaling^\'J^^nl^
hare Huyfen gerafeert, en de plantagienoTfi^^^ /
^erden. Gebiedt en ordonneert zyne ftfl

pyne Luytenants Generaels, Commandeurs^^iS^"
Troupen, fijnde in de geconty.uefleerde Landed\'f
aen den Heer jRobbert, Intendant van de T^fl^\'
Yolitie, en Vinantien over de felve, totfijnen
de handt te houden aen de Executie van defi ^ ^ .
npoordige, dewêlcke zijne Majefieyt, ^ ^o^^

Donderdaghs, den dito, reden dien
aoo Ruyters van hier na Yflêlfteyn, die de
conftringeerden de bruggen in Capel ende ^^ /
af te breecken : ende volghden des ^f^Unf.
loo fchuyten , nevens groot gonvoy - ^

Van \'t gepaleerde hinnen Vytrecht. 7 3
^^Capel, Lopick ende Benfchop alle heeften en
^eragie mede nam,

. ^rydaghs , den d September , \'s morgens on-
^l^^nt half acht uren, quamen eenige State Ruyters
^ \'^et Louvenhoutjeh, van waer fy de brant-wacht
fc^^h haelden , waer op alle Soldaten , die by de
^^\'^e brugge, aen de Fortificatiën werckcen, in de
Q ^^t quanien loopen j waer door een groot alarm
j.p\'^ftonc, yder floot 2,ijn huys toe ,meynendedat:
^^ Volck van den Prins van Orangien voor de Spade
5 doch bevondt itien naderhandc wat het was.;
j was in defe troebelen een Borger 5 welcke fey-
p^ßch te verblijden, dat onfe verlofllngh door den
u van Orangien (daer hy foo feer na verlanght
Vj op handen was, \'t welck ter ooren quam
^^IJdenGoeverneur, waer over hy op Saturdagh,
\' ?• dito , (na dat zijn geheeje huys eerft wel
hof ^eertwasj of geen geweer of yets anders ver-
Ijf Sen Waer) tot den Geweldiger ghevanghen ghe*
A ^"t wierdt; doch wierdc, na dat hy een dagh

^ 5\' gefeeten hadde, weder losgelaten,
f^ ^\'idaghs, den 8 dito, wierdc de gantfche In-
trQp^\'"yegemonftert,\'t welck gedaen zijnde, ver-
«tjj^^h den Hertogh van Luxemburgh, StoUpa
, met alle voetknechten, uytgefondert
goj^^^^acht hadden, boven ^ Compagnie Dra-
, ende veele andere Ruyterye te fcheep ,
^oii werden, mede nemende 5- Stucken Ga-
de^ \' verfcheyde waghens .met fchuppen, fpa-
\'^fuyt en andere Ammunitie, als meede
fect] ^yne fchuytjes^ P.jlen om Paliffaden temaec-
namen dién dagh Woerden wederom in

^chenDingsdagh en Woenfdagh, wierdt al
^Qoul^® het Vleeshuys in de Nieuw-ftr^et g?-
~ "szijnde welover de doo ponden.

Saturdagh, den i% dito, wierdt hec voldï
derom gemonftert, ende re(kn des Sondaghs eei)|^
ge Dragonders en Ruyters om voeragie ontre»
Yffelrteyn te halen, \'t welck den Commandant ^
daer niet wel aenftondt, die doen ordre gaf daer o^F
tefchicten, waer door een Ritmeefter doodt g
fchooten wierdt. Op dito hebben de Franceti
Woerden deLuterfche Kerck ingenomen ,endeû
fèlve met Hoy gevult. ^

Op den iz defes vertoonden den Heer
Dijekvelt, aen deStaten een inhoudt van een
die hy aen Louvois en Pompone hadde gefchreV^
dienende tot antwoort op de fijne, van den zo P
fato, zijnde als volght.

In Julio verleden heeft d\'Intendant Robbert^
geverght, bet onderhoudt van twes-en-dertigdiW^
fent vijf hondert Soldaten,of een confiderable f^j
me Rijcksdaelders, in plaetfe van dien,ende
voor den tijdt van drie Maenden, die by heni ? ^^
noemt werdende de refterende Maenden van
pagne, alfoo de Koningh gewoon is in de felve
der foldye te geven , en dat na defelve Maende« ^^^
de laft fou cederen , onder verklaringe dat, if
valle fulcks niet en wierde gheprefteert, of op| ^p
bracht, dat fy dan de Armee van den Koning\'\' j.
de dorpen fouden logeeren,ende in het eene QÜjg,
tier, de middelen van fubfiftentie mancquetej\'. y
in een ander verleggen, ende daer na in de Stad ^^
den Burger billetteren. Wy hebben getracht?
monde, en by gefchrifte, çe doen fien , dat
lijeken eyfch niet en behoorde te werden g^^
foo ten aenfien van conditiën, die het den
belieft hadde uyt fijne hoogh-beroemde go^\'^jl
aen de Provintie te accorderen, als oockoi^^^j,
billet van de Hedr Marquis de Louvois getee*^^ ^g,
by de weicke defelve op den ontfangh

\'\' Z^P^Feérde Binnen Vyirecht, 7f
, Sl tachtentigh duyfent guldens heeft bc-
^erden eerften Oaober niet foude

\'^egervanden Koningh j en fourageren
het f^r^""^® geruineert, ende daeromme
Sde noch tailles, noch fchattiflghe konde
Dat ^e kleyne Steden doof
rfints t\'^"\' of inlegeringben van Militie, of sn-
waren ver-armt Dat uyt Uyt-
J\'^elfteK r Hooft-ftadt,veeleendede confide-
^^fen en o?, stenen waren gevlucht, ende hare gel-
VOorne K"-werck, of Juweelen hadden mede
^\'^elf.g Dat daer door, en door de verdere on-
^«looa-y ydt confumptie in de felve Stadt on-
^Inderin Shemindert» Dat oock door die ver-
) cn^^ confumptie ,ende door dien dat nu
ballen ^ercie Hollant en Am\'fterdam kon^
"^d\'AmK peeringen war^n verloopen, en meeft

\'^leexe J ^ redenen, als mede om dat de Mi-
i de InlT"^\'"^® Impofitien, de fraudes

V ^^ften • konde werden geweert, de
Nr (Jer® ^"deftadt het tiende deel van\'t ghene

V ^ Roch O , \'^^en ghedaen j niet op en brachten :
i^Jnde f ^fi de Stadt, noch credit by de Staten

daer toe oplntereft kon-
r^\'^dant H \' ^^^ hoewel wy vertrouden, dat den
ft ^bengen» die overtuygende motivente

, SS^deert, om van fijnen eyfch te defi-
S\'^ycktvanK? " evenwel de Vryigheydt ghe-
V\'^^en mI J ^iffi^en van den?,.. aen de
^^«cckeny Louvois, ende de Pompone tè
^^aecke en\'r? r \'^^eyte te willen nemen vaïi
> ome redenen eens te examineren.

Saturdagh, den I^ dito, wierdt hec voldn\'^^\'
deromgemonftert, ende reden des Sondagbs eefl^\'
se Dragonders en Ravters om voeraaie oDtreö«\'

Ondertuflchen is het weynige, dat noch ten P\'^j,
te Lande overigh was, door het continueren ^ .
\'tfourageeren, als mede door het maken vaö J,
W inter-Magafijn voor de Paerden, oock weg"^^^
haelt. DeBoeren daer door gheftelt zijnde buy ^,
flaet, van de weynighBeeften, diefy noch
mogen hebben behouden, of door haer Lants-^^^f
ren of anders weder können bekoomen, het
te gheven, können haer Landeryen niet ^^ t^o\'
velden brenghen, enfijndaerom temeer ve^\'^
pen. ggiï

Den Intendant heeft oock die Dorpen, dasfe .,!,,
voederisjofdoorde ongeJegentheytvan
als anders niet wel van daer kan worden
feer hoogh getaxeert, ende doet die contributie V
des betalen. .-^tO\'

Oock worden wy bericht dat de Boeren > ^^^jDi
noch toe in hare huyfen of plaetfen verbls^ej\' /-gl\'
alfoofy van alle haerleef-tocht fijn berooft?\'\' (ji^
ve in de ftadt van Uytrecht komen koopen j ^ Jf
niet können uytbrenghen, voor ende al eer
Poorte van de felve een vierde part van de
ten behoeven van den Intendant, hebben be}^

In de vier kfeyne Steden van de Provioti^^^^j $
het gene daer aen behoort, fijn de laften
Guarnifoenenfoofwaer,dat die uyt het ^^
van de felve niet können worden
ende daerom by die Regenten dagelijx fub»^ j)\'\'
ons daer toe wordt verfocht. Daer en ßi^\'\'
de Militie in de Stadt en Voor-Steden byoe^jj^nt)
ger gelogeert, ende treckt van de felve vuUi" >

Dat de Inwoonders van de Stadt of
die in Hollandt fijn gevlucht,worden aldaer ^
der weder te können komen, ende vermits ä ^^Cj
verhaelde onghelegentheden j ende dat ßi^ ^

al blijft bekommert over de vooifz. gedane deman-
des, retireren ficb dagelijcks noch veele anderen.

Dc Pïovintie nu foo geconftitueert fijnde, en
den Intendant alle het geene, en felfs meer als hy by
\'\'\'eygeritgbe van den verfochten eyfch hadde be-
<^feyght, geexecuteert hebben , bielden wy voor
^aftdat den Intendant van de voorighe demandes
\'^let meer foude reppen, ende nu komt fijn E. poen
"■^enwel op nieuws vorderen de verföchte gelden^
;Qor het onderhoudt van de Militie, ende datteft
, hoewel de felve eerft van de gantfche Pro-
\'\'^tieisge-eyfcht, ende dat federt het platte landt,
jf^ede vier kle.y ne Steden geredigeert fijnde in een
J.\'l^^vai! niet een ftuvver daer toe tc contriBuexen,
deftadt vati\'Uvtrechtalleen foude tnoeten
v.^\'^fnghevonden. Oock foo wordt hetfelveniet
toekomende, maer voor het ghepa&erde
ende foo wy van ter zijden bericht wer-
foude de intentie van den Intendant wefen,
felve fomme by continuatie, van maent tot

gedeelte van dien op te brengen , ende
\' de hier voor geallegeerde redenen. Als mede

itnj^^othet mainteneren van defchattinge ende
P^t^\'tien ia de Stadt en Steden,voor al eer hem op
Ä eyfch contentement fal wefen gedaen,de felve
^o\'^f\'icks aeer en meer verloopen , en alreecte
olf ^ ßjn vervallen, dat de opkomften nergens na
betaVmgevan allerhande noodtfa-

heden voor de MUitie\' ; Ende daerom geen
om de Borgerye daer onder ontalUjke fajn,
Aelmoeffen hebben geleeft, eenighfintste
\'\'^erenvan de©nkoften ,by haertedoenaende

D A G h-R E G I s r E B
SpWateoinbare Huyfen gelogeert, meu
om te betalen een iiuy ver over interefïèn van ^e ,
pitalen, waer mede de Provincie fich vfor
heeft moeten befwaren, hoewel de Koning
hey t heeft gehad van onder andere conditiën ^
tralinge oock toe teftaen. Ende dat deCom® ^jj
abfoluit ftil ftaende,ende van de Lant-goedere" j,i
een ftuyver kunnende werden getrockeU) "^jc!
eenige middel foude welen waer van de Infl\'ooJ^pj
van de Stadt en de Provincie foude leveO \' J»
confumptiemaeckendeby gevolge eenige
tien ten profij te van publicque Comptoired
betalen.. ^t»

Den Intendantgeeft voor, dat hy fijnen ^^^^
vinden op de perfonen, en huyfen. Veel^ jgv^
vermogenfte perfoonen fijn geretireert;
ne, immers weynigh uytgefondert, fijnt
voorverhaelde reden,ten eynde vangere6ötsj{>i
ende het filver, of diergelijcte, is gevhjcht
onm.ogelijck by defetijt niet weder hier
brachtjterwijlfelfsgeen geldt met Wiftè^\'^^jjjii^f
den over geroaeckt, Tapyteo? Schilderyeo»^y^[\'\'
gelijeke Meubelen, die «oytin een groote
teyt, of van confiderable waerdye in de ft®"
weeft,fouden by Verkoopinge pock
foo om de fchaersheyt van gereede
om dat yder fijn geldt, om tegens Honger«\'\'^ ^^
vervallen, op het nauile fal moeten bewareo ^jjg

Den gantfchen taux, die de Staten van .j\'-^
huyfen in de Stadt,en Vóor-fteden, ^gV^^^
tijdtvan Oorlogh, en overfulcks by hooge
nilTe hebben getrocken, bedraeghtin
meer als ontrent twee-en-twintigh duyf^Mpt^
\'s jaers.Daer tegens beftaet den eyfch van de
dant twee-en-dextigh duyfent vyf honder^^^gcl«.
<laelders ter Maendt, dat in het jaer foude jl

t^an\'tgepaJfeerdehinnmVytrecht. 79
" ncgentigh duyfent Rijcksdaelders, en-
Êfcld? weecke vaft fo veel als het huys>

Ja(jir gantlchjaerbeeft konnen opbrenghen.
als^^^itnporteeren meer als dfiemaelfo veel,
^Hcksf ""yfen in den befien tijdt in huyre jaer-
1^\'^^oudekonnen renderen. Endedaer-en-boy,a;i
verjnits .foo veel Luyden ghevlucbt
Seej ^deom alle de verdere geallegeêrde redenen,
Oo^L^^erdye op de huyre van de huyfen ftelleo-
doo, z-ijn veel van dc principaelfte van de felvc
JJw r hooge ende andere Officieren van den Ko-
en befet. fin meer als vijf feffcen
üjt, j^^an alJe de huyfen met logceringe van Sol -
gegj ^eiwaert. Oock wel twee duyfent Hu yfen die
^Okj^^^naeer konnen geven,alfoo defelve be-
lieljje ^rden ^^^ Luyden, die door AeltnoeflTea
^u, ^^eftaen, of geholpen zijn geweeft. ündedat
Ijjcis: ^trent hondert duyfent guldens, die jaer-
\'^i-h^J T fl»dt van Uvtrechtdoor colleaenaen de

—: van Uytrecht door coUeöten aen de
, \' \'^^en alle privé AelmoefTen wietdenver-
^^ öiet flaet te verwachten, doordien van

p der goederen niet kan werden getroo-
^ytri f hoe falmen vin de Eygenaerj! va» dc
^elti, L ".^^aretaxen konnen bekomen ? Gereet
ghefeyt is, hebben fy weynigb ,enis
^tide Y ^lijcks Broodt van noden, ßy\'executie
daer toe te procedceren, fal
He, ^ können wefen, om de reden bier voorens
\'i\'ayf^ ^S^ard van de Meubelen gheallegeert. De
^Sttnj de ghebreeckige te demolieren , foude,
j® peen onwilligheyt , maer onvermogen is,
feu ^ ^ hardt zij n, ende oock de Stade wel devafle-

" des J^^^^\'^^^\'^äer door geen geldt tot dienfte
^f^ßatj fubfiftentie, van des felfs Armee,

DAG H-R e GISTE»
Soldaten inbare Huyfen gelogeert, men ^
om te betalen een üuy ver over intereflèn van d®
pitalen, waer mede de Provincie ficii voot ^^
heeft moeten befwaren, hoewel de Koning de g*^ \'

go Dagh-RegisteS.
öbtineert dat den Intendant om van dien eyß^
mers foo langhe de Provincie in ghgeri beter
herfteltjfal dfefifteren te wenfchen,ende van
miferate clemente van den Koningh te verfo\'^ ^
foude zijn, dat de poorten van de Stadt ^jiTi
werden open geftelt > eh eén ydef gepermittee\'tj^^^
fich . elders teJaegeven , ende te gaen föecke)^ gf
te bedelen het Broodt, datfe tot onderhout
leven van nooden füllen hebbep. Want het
bitabel dat anders miffchiende helfte van_c^
Woonders vaii de Stadt, fteden ende Provif^^g^
winter van hongher ende ghebreck füllen
fterven,ende is leeckerlljck te vrefen dat noch^ 0
wel veele , fö om de ruïne van het platte Landt \'
ftaen van neeringe ^de Ambachten, met fij^

\'sMaendaghs den i6 dito,prefteÄ de yL^J^
niet alleen veele Boeren, maer oock veti^^U^
Timmerlieden om aen hare Foi-tificatien L0
Vaert te wercken, doch bleven verfcheyde ^ ^^r
en Främ:e Soldaten doot. Op den 17
toonden de Heeren Gedeputeerdens een \'f \'ujl"
lijcke eyfch van den Intendant, rakende dd"\'}
tieringh, gelijck hier volgt,

^eßadt Vytrecht, en \'andere Steden, hechen en Dör»
ten Van \'t t^dtßhap füllende inlegetingk der
Troupen, die hier volgen, moeten lyden.

van den Koningh is, dat de Fkn-
^Oor a ^"fantery, Dragonders en Ruytery j hier
J\'ati ^^"gwefen ,döorde fteden in het Landlchap
^(j^.^\'J^chtdele gheheele Winter ïangbonder-
\' ^^^ worden, te beginnen op den eerften

Van een Compagnie Jèfihte-
■erfo / opt -volck fal beftaen in de huysveftingh,
Jickvo 1 ^^^ Bed,Vuyr en Licht,iti behoor-
H "^Unt inèen ftuyver Servies-geit5 naèx

\'\'aet jQ \'t Landt, namentlijck yoor yder Sol-
^^veuj^ dagh, en voor dc hooge gagien naesr

^«ftoffpg ■ f ° > ten opfichc van de Officieren;
^^^ ßedtjen viif-en-tfeveatiah ßulder

d a g h - R e g i s t e r
tijaendt voor de Kapiteyn, dertigh voor de Loyt^^
nant, twintigh voor de onder Luytenant, twee-e^\'
twincighgulden tien ftuyvers voOrde Vaendr>g J
tot de af-koopingh van hun voedfel en Servies-g^lJ
Dit bedraeght ter niaendt voor yder Compag®\'^
twee honderten veertig gulden en vijftien ftuy^fV
en voor deghefeyde twee hondert een-en-derf\'»^
Compagnien, vier-en-vijftighduyfentfevcnf"\'
derten vijftigh gulden , vijf ftuyvers. -

En in geval de Inwoonders liever de voeding^\'j, ^
onderhoudingb der Soldaten en Sergeanten wil^^,
af-koopen, dan hen op hun koften houden »g^^^^
lijck hier vooren aengewefen is, foo fal hefaeo
vry ftaen fulcks te doen , met aen yder Sergea\'^*\'
ftuyvers voor yder dagh re betalen, vier ftuy ver®
penningen aen yder Lansbefade, drie ftuy^e^^ ^
fes penningen aen yder Pieckenier , en drie
vers aen yder Soldaet, foo tot hun voedtfel, ^K.ei\'
hua Servies-gheldt: het welck, de Officiers
mede in begrepen, in yder maendt bedragbeD^,^n
voor yder Compagnie, vier hondert en
gulden thien ftuyvtrs , en voor de ghefeyde
hondert een-en-dertigh Compagnien feve^l\'
tnegentighduyfent een hondert vijf-en-dertJg» ^
den, en tien ftuyvers. -

De onderhoudingb van een Compagnie ^gc
gondersfal beftaen inde huys-veflingh,in<l® ^if
forgingh van Bedt, Vuyren Licht,en in
lijck voedtlel, en twee ftuyvers en fes pe"®\' yV
voor Seryies-geldc , aen yder Dragonder
dagh,en drie ftuyvers voor dehooghegagi^\'\'^
tenopficht van de Officieren ,,€Cn geftofïee\'^ ^ei*
een geftoSèerde kamer, en tnegentigh guj"^ ^uf
de Kapiteyn ,,feven-en-tfeftigh gulden thif®. go\'\'
vers aen yder der twee Luytenanten ^ veertig^yO
d®a aenüe Kornet,feven-en-twintigh gulfl^*^

ij^ yan\'t^paffeerdebînnenXJytrecht, 83
Vo^^tier-meefter voor de vrykoopingh van hua
Serviers-geldCjhet welck bedraeght fes
Ii^g acht-en-tfeventig guldens voor ydet Com-
lOftf ter maent, en voor de fes Compagnien Dra-
Êti^^^ *ier duyfent en acht-en-tfeftigh guldens,
geval de ghefeyde Inwoonders ouckliever
,^^derhoudingh, en hooge gagien der Dra-
J^ijl"\'^® vry wilden zijn, dan ben ophuneygenko-
^^den, foo fullen fy fulcks vermogen te doen,
ft talen in yder dagh, voqryder hooge gagie
Sy /^yversjenaen yder Dragonder vijf ftuy vers,
^ hun koft-geldt, als voor hun Servies-geit ;
, de Officieren daer oock onder begrepen^
\'^nj^er Compagnie in yder maent fal beloopen,
r negen-en-vijftigh gulden, en voor

^\'bçn\'^derhoudingh vaneen Compagnie tePaerÉ
dehuyè-veftingh, in de beforghingh
j Vuyren Liciht^en behoor e lij ckvoedtlel
J^fs.^^ .ëhefeyde Ruyter,en in drieftuyversSer-
^^^^* Munt van \'t Lant

^ntjVooryderRuyter, endrie ftuyversfes
J^Óffi Sen aen de Brigadiers: en, ten opficht van
N^g\'^rsjin huys-veftingh,en in een gheftof-
f^tig -tjenin hondert en tachtentigh gulden ter
Ate^ de Kapitey n, tnegentigh gulden aen de
de tfeven-en -tfeftigh gulden thien fluy vers
V^ïttj^^rnet en vijfren-veertigh gulden aen de
jj^rfç/\'iieefters , tot de af-koopingh van hun
Servies-geldt; \'cwelck bedraeght fes
\'ck\'Co^\'^ negen gulden vijftien ftuyversvoor
\'^Pagnie ter maendt ; en voor de ghefeyde
Compagnien ^ de fomme van
:^®enigh duyfent vijf hondert enifeftigh
fluy vers,

8a Dagh-Register
maendt voor de Kapiteyn, dertigh voor de
nant j twintigh voor de onder Luytenant, \' „jj,
twintighgulden tien ftuyvers voorde Vaendn^^^
tot de af- koooinph van hun voedfel en Servies

En in ghevaï de Inwoonders oock liever
voedingh, en ond ^rhoudingh der Ruyters eo ^^^ ,
gadiers vry en ontflagen wilden zijn,dan felveo p^^^
voeden en onderhouden., foo füllen fy fulcks
ïïiogen te doen, met in yder dagh te becale\'\' ^^
yder Ruyter feven ftuyvers thien penningen
aende Brigadier acht ftuyvers fespenningeO\'jjo
voor hun koft-geldt, als voor hun Serviers\'g
het welck, als men de Officieren oock daerif j^jd
grijpt, voor yder Compagnie ter maendt
hondert en negbea-en-veertigh gulden, en ^^f^^a\'
acht-en-tfevencigh Compagnien vier-en-i«^
lighduyfent..en eeo-en-tfeftjggulden fal belo^^ (y
Wat deonderhoudingh der Swicfersaeng®^ !ii^
falalleenlijck in behoorüjck voedciel heü^^^^^^é^^
\'toverighe la! uyt des Konjnghs fchat-\'kift ^
worden.

De geheele fomme ^ die in yder maendt t®
len fou zyn,als men de af-koopingh van ^^
vinghder Soldaten daer onder reeckenc , .jr\'^
gen hondert en vijf duyfent, feven hondeft^
gulden vijfthien ftuyvers.

De geheele fomme, die te betalen fou
men de Soldaten op de koft heefr, en alleenj^^gfilj
onderhouding der Ofücieren , en het
der Soldaten af-koopt, fal bedragenhonde/t ^^V
en-tfeventig duyfent drie honderten vijt^\'p
den thien ftuyvers.

Aen de Heeren Staten, ftcden en \'t ^^"^.aM
van Uytrecht fal vry ftaen, gelijck hier
is,teverkicfcnof ly liever de Soldaten op .^jgr^
of niet op de koft willen hebben ; en de ^^ pi
füllen moeten vevorderen dat de Soldate^\' gp
ters en Dragonders daer mede te vrcden z\'J \' ^
alle goede en mógelijcke ordeningh le^^"\'»
Men lal oock aenraercken, dat by de KOJ ^t

I\'W	]
J L ^	i
1
I \'	A
P	... ^r ~

\\ I

Volct^r aen Hjn krijgs-benden, foo V^oet--
j^Mis Ruytery en Dragonders, fal verfchafFen, .
^\'^l\'end Heeren Scaten, Stadt en Landrfchap
«laten ^^^"\'^o^^P\'Rgh van de krijgs-gelden derSoi-
^Sïciè^ voedtfel, en de onderhoudingh der
Wn^gbeftipcehjckaen de krijgs-benden betaf
te rv, thien dagen te vooren, fonder daer

^«rs van yder Regiment betalen,
«cion^^gbevalmen gebreeckelijck vi^as indekofe
Pitick L- °"dingh der Soldaten , en in dc af-koo^

Rn; ® van yder Regiment betalen.

gedacht, beftipcelijck te betakn,
de Officier en ^ry fiaenhun Sqldateninfoo-
\' hm fal believen, by de Heeren Sfa^
\'"jfie ^^^ß^^eeßers, Raedts-Heeren, of by andere
inlegeren-, totdat fy van het
aen henfchuldig fou mogen \\ijn , betaelt
^rj > benevens de thien dagen voor af.

de Inwoonders van haer Quartier forg-

^^rf^L Tonnen komen, als het gebeurde dac veel
% Officieren eenige van hun Soldaten by

b\'\'chh Inwoonder fonden , foo fal men ordre:
" egi^^^t yder quartier van de Stadt onder feeckere

verdeelt wordt.
% i^i P dat de gefeyde verdeelingh gelijck fal fijn,
ftaen ; de fes quartieren, daer uy ede Sradc be-
V deelen, yder lot in drien, het:

"^fiey^^êensloocitigh falghefchieden, te weten
Ofa» Voetvolck, drie voorde Ruyiiery
Sonders»

En de drie quartieren, die aen *c Voei-«olcK
deel füllen vatlen, füllen weder gbedeelt, en oo\'^^
voor yder bataillon Voct-volks mer heclotge^^^j
ien worden j desgelijcks oock de drie anderen v
yder efquadron Ruy tery en Dragonders*

De Majoors der Regimenten füllen eenigb ^^
ten zyn met de Kapiteynen der quartieren f ®
Kapiteynen der quartieren füllen aen hçn .ço
ftant, die hen afghe-eyfcht fal worden * to^^
doen. j,.

Wat de koft en onderhoudingh der Switfersa^^^
gaet, indien men gebreeckelijck was in de lelf^\'^.^j^
hen te verfchafFen, foo fal naemaels door ad

De intentie des Koningbs is noch oock > ^^^ jjgl
ficht van de fubfiftentie der paerden,
Voet-voick, ajs van de Rüytery, dat de [jei
Staten, Steden en-Landtfchap vaU:
Hooy enStroo, dat\'er noodigb is, füllen verl^^^^y.
fen, en hetfelfde gheduyrighlijck, eniond^^\'.jj\'
lies van tydt in des Konings MagaüjnendoeP \'\'
gen. ^

En wat de npodtfaeckelijcke Haver aengs^%(i\'
Heeren Staten, Steden en iLandt/chap füllen t^ë ^j,/
woordighlijck vijftigh Malders voor yder
pagnie Ruytery, en hondert Malders voof
Compagnie Dragonders moeten befchickeö\'J^
brenghende in alles vier duyfent vijfhonde\'^
ders, en dit voor eenmael, verwachtende pi^
daer van eiders komt; want fy füllen voor^^.jr
meer daer mede belaft worden; en men f»\' ^^^
Koninghs fcbät-kift daer in veriorgen. Ji^^
En omaen de Heeren Staten, Stadt en L®® je""
middel re verfchaffen vanal het voorgenoen\'^g/
te brenghen, foo fal \'t aen hen vry ftaen ,

C\'ontfangen, en daer af te difponeren.
ten V \' ^y koft en het voedtfel aen de Solda-
Vij^ ï^h^^ffeoj foo fal voortaen het Bief, ende
^»er ^^^^ vry van de belaftinghen zyn; en dus fai
tieQ/"^\'ïaengeen middel wefen om huniropofi-
len ^^^^deeren,diedaer door grooter dan oyt ful-

leny\'®"^ het voorverhaelde beftiprelijckertè kon-
hnij j^fchaffen»dienftigh oordeelden eenigen van
öitt^g\'^^fi^ien op «enige dinghente vergrooten,
defei^ ons bekent te maecken op welcke wijfe fy
OVer^PoCtienwillen lichten, foo füllen wy, het
•iocij^^genhebbende, daer in konnen bewilligen,
He , ^\'\'^lieven van de Koningh, onder de weic-
t uff voorgaende ftelleo.

X Dingsdagh en Woensdag, hebben het
Va^fjVolckop Woerden, Mbntföortende de
ïWeej®®\'^ loofe attaque gedaen, fchietende op de

^nt!^\'"^^ plaetfen eenige Franfen doodt,
JleUf defen tydt verftonden alhier de Gouver-
te kotl ^^ om de fchaersheyt van voeragie te voren
\' Capiteyn maer een ofte iwee, ende
OflSciers geen paerden foud en moghen

{\'ßfirc^\'^^^er aen , wiert by de Staten gherefol-
"iiroi^\' ^P^enradinge vatiden Hertog vaö Luxen-
V^ry den Intendant te accordèeren.

D \'^o dito, reeden vanhier 6 cOm-
«^ifoe j Ruyters na Amersfort, om aldaer in Guar-
Sepr^a ® \'ejïgen; oock wierden de Houtfchilden
» Satur^\'^L®®\'\'®^^® ^oor dcFranfen te gaen halen,
^"^cker^ï^^ dito, hebbende Franfen de

SoRd aeo l»et Klapheck doorgefteecken.
^\'^deCn^ \' ^^ ^«o, wierden alle Officiers

En de drie quartieren , die aen *£ Voet-wolcfe^j
deel füllen vallen, füllen weder gbedeelt,eooO\'^,
voor yder bataillon Voet-volks mer becdotget^ ^^
ken worden i desgelijcks oock de drie anderen v |
yderefquadron Rujtery en Dragonders* _

Dagh-Registe?
ver dagh vaer t, alwaer haer een ontwerp,
middelen uyttevinden, voorgehouden wiert«
doen waffer een refcontre aen de Nieuwerfluy^\'j^-jf
waer eenige Franfen gevangen wierden ^ \'^^ ^lie
alhier fulcken alteratie verOorfaeckten,
Officiers ende Ruyters uyt de Kerck wierdeO^^P\'
haelt ,om datfy haer felven moften iu poR^\'^^ (gfi
len. De Kerck aen de Vaert wiert door de f\'\'*
geplondert.

^ Dingsdag, den 14.. hebben de Franfen het f .ét»
te Loenderfloot verlaten, énde iis by het F^^
Volck in belïftingh genomen. M\'

\' De Heeren Staten hebben den Intendant
moetgevoert haer onmacht, gelijck dit
verhaei ujrtwijft. \'

De Staten hadden niet getwyfFeltofde \'\'^er^?\'
vervat in hare Miffiveden 13 Sept, aen de " ^gf\'
MarquisdeLuuvois en Murquis de Pomp®? ^^r
fcbreven,daer vaneen copie aen den Heer®\' ^gfi
dant voor eenige dagen bebandight is, fo^ltp
àebben geperfuadeertom van iSjnèn bewui^ ^
danen eyfch, raeckende het ondierhoudt *
Troupen van den Koningh, te dejSfteerei^J^j b/
daerom met droefheydt hadden verftaeo
defelve noch bleef inhcreeren, ende ghere» ^^-gr
was, om de Soldaten niet langer te betalen ^o^fl
by de Inwoonders van de Stadt en Steden {jjü
logeeren, en door de felve koft en dranck
gévolghte doen verfchaffen j

datdeStatenn^^e;
fen verfeeekert, ende hy Heer Intendant oÇC j ^^
deirdaet foude ondervinden, dat doordat n"^
M/litie gheen veerchien dagen foude koöP®^^ jif
ftaen, pf Levens-middelen bekoinen» ^^ -fffi"
Heer ïmendant over fulcks fijn ooghmercKo ^^pS
gtîelijçk bereycken, maerdat defelvedae\'^ j^eP

Van^tgepaJjßeväebinmnXJprecht. pi
oudenlien, en ondertuCfchen fijn Êd, konden ver-
\'®keren,dat men de grootfle onmogelijckheyrende
Ogelegentheydt van de werelt fou hebben om die
uyt te vinden. Dat dan betaïinghen van in-
j?J^efïen, tr^ftamenten, gagien en andere laften en

ft Van\'\'tgepaffeêrdeB\'$men\'üytrecht. 89
j^^en fouden werden ghedevafteerr, ende daer
i^r de goede Burgerye ende Inwoonders van de-
ji\'^\'eelendighlijckbedorven en verjaegt, endaer-
^"^ïoe hebben goet gevonden, om te fien oft met
lid. over dié gemelten eyfch in redelijckheydt
^^Qe können werden gbeaccordeertj dat defelve
jj®\' wiften, dat hy de macfat en gi-legentheydt had-
K ïOtn het geen hy hadde bedreygt te executeeren,
\'Eerdat fy wilden vertrouwen dat hy , gfaeinfor-
g^erc ende overtuyght zijnde van haer onvermo-
d^i nae üjn difcrctie met baer foude handelen, en-
Vj^aerorómealvoorecstot defaecken tenprinci-
^fi te treden, verfochten te mogen verftaen, oft
ty êevaiieoverhecge^eyfchte onderhoudt mochte
c^^den geconven ieert, daer mede foude komen te
Sj ^fen alle Jaften oft Gontributien, die van de
K t) Steden oft Dorpen, in\'i particulier zijn of
li/r^ngheptetendeert. Waerop hy gbeantwoorc

! (jj y oock den vierden peaningh oft daer ontrent,
L ^y F.d. van de Manufa,ä:urcn en andere waren iu
^^lUytbrenghen tot noch toe aen de Poorten had-
(jgj^^en vorderen, noch foude moeten worden be-

, ti^e^^erop den Intendant antwoorde, dat fulcks
tcij \'^oude ophouden, alleen dat voor de Pafpcor-
foy\'J\'^t den uyt voer noodig,een kleyne recognitie
far:^.^^i\'dengegeven,totloon voorden Commif-
^«en k ^^^ opficht aen de Pootten heeft, ende dac
oft foodanige Ëet-waren die haer Edele
felfs füllen können oordeelen inde Stadt
\\ogj.j.\'äbte2ijn., füllen moghen worden uyt ghe-

Staren in den op-hef van alle ha-
ende rechten foude wer-
^^«oiainteneert, ende alle de Militaire fonder
F f ondtr-

fo D A a H-R E G I S T E ii ^
onderfcheydt de ordinaire iaften moeten bel»\' i,
daer op geantwoort wiert van ja, uytgbefonde\'^y
leen, dat het Meel oft Koorn van den Koning ^^^
van foude moeten wefen gbe-eximeerr, ^nd^ -
dunne Bier voor de Soldaten op een redelij cl^e K}
fegeftelt. Of dan oock de Inwoonders oft
byde Weickede Officieren oft Soldaten zyog" ^d
geert, gehouden füllen zyn yets verders als V\'^ ^
Licht te verfchaffen, en daer op geantwoort^^j/
de neen. Daer op en onder die Conditiën àe^^^^
Intendant reguard foude nemen op de hoogbc ^
ghelegentheydt ende deplorabilen ftaet vande^
vincïe, na billickheydi den ghedaenen eyfch K}
willen modereren, dochfulcks wiert by hem ê,],
excufeert foo langhe eenighe offres waren g^" ^^p
daer opgefegt wiert om alleen voor de maendt ^
pâober, fonder daer naer verder ot ergens i^liil
houden te zyttj als alleen te bieden vijftien diif J
Rijcksdaelders, in drietermynen, van tien to^
dagen te betalen. ..^i\'

Den Heere Intendant de voorfchreven pr^j^^O)
naire ende conditiën wel hebbende toe|

maer fuftineerde dat de geprefenteerde fomm^.j,^^
te gheringh was, ende eyndelijck is naer wiil^ j^of
van veele redenen en debatten, feyde den Intef
op de geminuteerde voet te vreden te lullen ^^ti\'
met dertigh duyfent Rijcksdaelders, te betalei\'^jii\'
nen de maendt vanOdober in geit, vijf-e»*\'\'
tighduyfent, ende ineen maendt of fes ^^f fgi^
daernaderefterende vijfduyfent Rijcksdaelo*^
Haver, oft andere behoeften voor de T^^^^in\'
De Staten lijnde eyndelijck niet verder als to^ "- jß!
tigh duyfent Rijksdaalders te können treden i^ jj
iu gevallede Heer Intendant het noch ftelde U
cen-en-twintigh om drie ghelijcke payen,y"^
i^ea duyfent Rijxdaelders te maken, dat fy^\'

^ VanH gepaßeerde hinnenXJytrecht. 91
^Oüdenfien,en ondertuflchen fijn fid. konden ver-
Q^""^^jdat men de grootfle onmogelijckhey t ende
fQ °^\'®Sentheydt van de werelc fou hebben om die
tgj\'\'^®® uyt te vinden. Dat dan betalinghen van ih-
fch \' traétamenten jgagien en andere laften en
gher ■ ^ fouden moeten cefleeren,ende daer doorj
^j\'\'Jckfijn Ed. en yder konde oordeelen, de ln-
j^\'^ders van de Stade en Provincie in deüyterfte
tnoede vallen. Ende als defehe evenwel hkef ßaen
ghe ^ ^^^^Ite dertigh duyfent Rycksdaeldérswiprdt
lip P\'\'0\'^efteert, dat die fomme alfoo weynigh als
iott ^eel konde werden opgebracht; ende

Ed. de Soldaten, döor de Inu\'oonders
(jg ® doen onderhoudenjdaèrdpor deSfadt en Ste-
le jJ^^ckerlijck fouden verwotften, dat haer Ede-
ais onder fijn macht gheflelt iyndè, fulcks
drao beietten, ende mét gedüit fouden ver-

Vqq ^ fy om de totale ruine vande Ingéfetenen te
pji [^Otntn, alles hadden ghedaen wat vanhaer
"t>Ov , ende ten dien eynde-geprefenreert fëlfs
^^nf\'\' haer vermoghen ^ ende daer fijn Ed.iietèn
»■f^^^\'^^feren ende overwegen , haefoodanige rigou-
van deen in e^eóle ,fo veel als pionderen
hgy \'\'^yn, accorderen fal met de Co7tditien, diedegoet-
tü^y\'^^ den Konhtghaen de Provintie heeft Believen
^a\' a oft de glorié ende intereiïen van fijn

Wefi^^yc wel füllen worden bevordert, als alle de
\\Veu\'^falfien hoe een Stadt en Provincie, aende

^OüP®\'^>föojarnmerlijckv.\'ort mishandelt enge-
: Waer door de Heere Intendant wel een
h Scheen verfacht, maerperßßeerde evewa>el
en verfocht dat hem des an-
daegs voor de middagh, alfoo de Poflrteneen

pa D A G H-R E G I S T E R
uur moft yertrecken, en hy daer mede aen HetHof
fchryven , deuyterlijcke refolutie van haer Ede»^
IVJog, laten toekomen.

Wüensdagh , den dito , hebben de Fraf\'
een jdoor dien hét Princen volck eenighe Dijc^^^
doorgefteecken hadden, Afperen, Heukelen?^^
Leerdam verlaten, ende üjn van daar ten deden
hier; endeten deelen op Woerden en Amers/o^
getrocken.

Donderdagh ,den zS September, fijn eenig"
Regimenten hier door ghetrocken na Amersfö^ \'
medebrengende 3 Buffels, die hier geflacht wi®,^
den. In defen tijdt fijn veele lieden door de trave ^
der Francen uyt Woerden veegh geloopen, eo
verlatende.

De Staten fijn» volgens de Refolutie in de vo^\'
gaendedagh genomen, met de Heer Intendant ^^
dragen, en met fchrifelijck geftelt en geteeck®
hadden het Projeót, gelijck het hier ingeftelt is.

Op heden den vyfdenvanQüolier 1671.
Mijn Heer Robbert,Raedts-heer van deKofli\'f
en Intendant van de Policie, belooft aen de gef^y.[
Staten, dat de Soldaten en Ruyters, die ingeleg® ^
zijn, het fy in de Stadt en Voor fteden van ÜcreC^i
hetzy inde andere Steden, ofplaecfen jonde^L
geleyde Landtfchap behQorende,geenfinrs to\'-K
laftingh der Steden en Inwoonders füllen wefeD)\'^,,^
aileenlijck voor foo veelde verforgingh van B® ^
Vuyren Lichtaengaet, en Soldy van des KoO^\'^«\'
penningen füllen ontfangen.

Dat de Inwoonders niet ghehouden füllen ^
eenighe fpijfe of dranck aen de Soldaten te ^^
fchafFen. pji

^^fi^tgepaffeerde binnen Vytmht.
e Koningh nodigh fal wefen, verhoopendc dac, fy
dit m j opening inde faecken fullen ftellen, dat
raet de minfte fchade voor hec Lande, die moge-

Utifjjj-Shewoone rechten-van de Stadt, van het
ïetikiev ^ Uytrecht, cn van des felfs Sceden> en
van dien,

^^ooe^ »een, het welck van de gefeyde ge-
\'il f|. \'\'echten gelicht en ontfangen fal worden,
«Ie Wel \'^iO\'ofiEie der gefeyde Heeren Staten,
^SfBa ƒ fullen mogen doen ontfangen en
achtel®" «n dier voeghen,als fy het beft (uilen

tiach w J van wat ftaet en conditie hy oock
»en, »-hetfy Soldaten, Officieren, ofande-
"^S^fcer der gefeyde ghewoone rechten

. ^\'■^^alzijn, dan aileenlijck des Koninghs
Wefg \' ^ Welck van het recht van \'t Gemael vry fal
Èn

feti St^"^^*^ Voor-waerden, dat de gefeyde Hee-
Voör »naken fullen datdaer goedt kleynBier

En ^oldacentekoopis.
Augynf"^elijck dac,tenop-fichtder maenden van
^^bbe " September, voorde Weicken de Heer
^e St J\'^ ^en eyfch had laientjoen, daer af de gefey-
\'lighiij^P betaelt hebben,hier af cegenwoor-
^\'jt te £ gefproocken fal worden > om aen hen
^ervvapt^®® antwoort op de vertooningen te

d a g h-r e g i s t e r
vaoOaobef, in des Koninghs kifte füllen bet^\'p^
defbnime van vijt-en-twincigh duyfent .

op de verfeeckeringh, die door deghefeyde
Robbert aen ben is gegeven,dat hy fijn beft fal
om by de Koningh aengenaem te maken, dat
het verleden niets van henghe-eyfcht falwor^^^j
endai\'er voordegeleyde vijf-en twintigh duy\'^ .
niet meer daniioo voorden teghenwoordig\'\'^ß
maendt van Odtober lullen wefen , en dat de
vier duyfent kroonen, hoewel in de tegenwoor<^ß_,
maendt betaelt,aen hen tot betalingh op \'tgeeO
len ftrecken,dat hen voor de volgende maendeO
ghe-eyfcht fou können worden.

Volgens het welck de gefeyde HeerenStateo ^^^^
looven te betalen acht duyfent kroonen ghere^^j,
noch acht duyfent kroonen op den vijftienden
de toekomende maendt, en de lefte negen duy\' ^
kroonen, die de gefeyde fomme van vijf-en-f\'^gu
tigh duyfent kroonen füllen volmaecken,op\'\'^
vijf-en-twintighften van defe maendt precys»
fonder eenigh uytftel. ,/

De gefeyde Heeren Staten belooven noch
en-boven, op hun koften, en tot hun laftep > ^^ pt
talen twaelf hondert fchepel Haver j die alree^
de Troupen verteert zyn, fonder betaelt te
cn noch acht hondert (chcpel Haver op hun
voor de Paerden,Convoyen en Ruyters te bet^
diegecoromandeertzyn.

En wat de Voeragie aengaet, de gefeyde ^^Ijf\'
Staten fich niet verplichten konnende, ^ gc!«
de in de Stadt te doen brengen, foo uyt oorlä ^^^
van dat\'er Schuytenen Wagenen ontbreken
om dat het langh verblyf van lukkeen ffl^^^gf\'
beyr groote wan-ordeningh in het Landtheeri • jj
oorfaeckt; fy laten aen mijn Heeren de Gen^ ^^^
de difpofitie van \'c geen te doen, dat ten dieni*

)q ^\'^\'ogh nodigh fal wefen, verhoopendc dat, fy
ij^oede ordening inde faecken füllen flellen, dat
jç. ?tde minfte fchade voor hec Landt ,die moge-
Ij j gedaen fal worden,
tj^ gefeyde Heer Robbert van wegen de Koning,
^jj^gefeyde Heeren Staten zyn van weêr-zijden
"Or H Voorverhaelde verdraghen, doch alleenlijck
tegenwoordige tnaendt van Odlober, fon-
\'ql men dit van weer-zyden in gevolgh voorde
Wgg de maenden fal konnen trecken. Hier af
l«tp 6emaeckt ten daghe en jaie als vooren. Was
-Robbert.

îçf ®\'jick men oock goetghevonden heeft aende
jï^^de Intendant te verioecken de volgendeade
teeckenen, en de ordeningh, die men
y^ser af belooft, te doen onderhouden.

dito, is alhier gepubiiçeert (om
V^^^eyde penningben aen den Intendant op te
dat alle die eenige jaren huysgelt tenach-
^aren, het foude betalen tor Pae flehen
\'itg ^er en boven noch voor twee jaren ; endedac
atç^^^ne die niet fchuldig waren, oock voor twee
^ \'boften opbrengen ; waer van het eenjae«" be-
iUjjg^öffc worden binnen den tijdt van 6 dagen,
^ ^^tarrder 8 dagen daer nae.
Çfj Vrydagh en Saturdag zyn byna alle Ruy-
veele voetknechten, als mede Oucde Lu-
Iç j^^»\'gh,uytgetrocken tot ontrent Hilverfones-
(alwaer fy een yliegent leger formeer-
\'ïde volghde Saturdagsalle den treyn vanjdito
, ende was de Siadt doen foodanigh cmt-
iQA > dat de Ruyters van Woerden alhier eenighe
ef.^tnoften Jkomen befetten: Oock werdenaBe
ti5 ^\'ïcenuyc Montfoort ende Yfielfteyn ^cam-
ïQg ^\'t ; die meeft alle hier door na Naerden ge-
fijn i namen oock mef t^er vier fluclscn

Canon en 40 Wagens met Ammunitie, cnw^^^
den alle Voerlieden paerden ghepreftooi het v^^
trocken voltk te volghen, Vandaegh fijnhif^go
Mariniers (fijnde een brantwacht) gevangen bin ^^^
gebracht, waer. van fy aen de Biaucapel eenigh^^^,
het hemdt toe,endeblooivoets hadden uytg^\'
ken.

Sondag den zp, fijn noch 500» mannen de
kancopgetrocken, mee haer nemende^ tweeft"^ |,[
Canon, ttiec veel bagagie. Op dito is Loosd\'j^
ende Hilverfon by dê Franfen ghehed uyg^P\'
dert. .^(,5

Die van Loosdrecht hadden Gedepatèer ^f
gefonden aen den Hartogh van Luxenburgh»^ ß
het contributie gek, daer opfy gefielt ware®\'gf
aen den Hartogh felve betaelt hebbende, di^j^jg\'
becüygde,jafwoer,dat haer geen leet foude
denj doch deleGedeputeerdensomquitanci^j^f^\'
houdende, zyn eenige dagen op gehouden, eO
gen in plaetfe van quitantie, tydinge hoe barb^\'.ff
hun mede-inwoonders geplondert en getra"-
waren.

\'sMaendagbs,den 50 dito, wiert op de ^^[^fS
ópen krijghsraet gehouden , fittende alle ^^ueC^^

op floelên in\'tront, omcingelt met hetgh^ f^lt\'
Switfers Regiment, in\'t midden ftont een t» gO
jen, waer op een blooten deeghen lagh,nr^^pfiii
kleyn ftockjen over een Switfer die wechgcl^^J/
was, ende te Rijnberck dienft genoomen hadj^^jcl)
over hy op de Neude geharquebuleerc wiert; ^jj»
ftaet aen te me reken dac, doen hy veroordee\'
den deegen öpgeftoocken, ende het ftdckj^^ot\'

Ekirjghsdagb, den i Odoberis de ReS^er^«
aaer gfegjvoonte niet verlet, maerßorgeio^

^OM\'/s "Robbert, %z.edts-heer vm de Koningh in fijn ,
Raden, Intendant van de lufittie, PoLicie en
Pmantien, in alle de plaetfen en Landen niett-
"^elücx Aonv Gin MMpflfi\'i.t \'i" —

^el^e^^SeWeven. Op dito fijn i perfoonen op
Jenfl. onH?^ , een Fraos Soldaet, otn dat hy
^QerQj^^^"^ u hoogheyt hadt gheHadt, ende eeii
f ^ W ^ gefcyt hadde, gaet het hier te quaet,
^^ïA^^^^^^\'^^dePrins van Orangiengaen. Opdien
ontrent 9 uren (hebbende
J^eiei^^J® "acht alhier feer ft^rck hooren canon-
Ntft. S"\'^^" den Tooren te Woerden in deri
^ec^e^"^ 5 Weicke bi-andt ontftaen was uyt eenige
S diefy daer op hadden aengetteec-

a^u^den^j^ 4 Franfen op den TOren öock ver-
hadden ontfteecken) waer op
^icferg^ ten half elf üuren alle Ffanfen ende
d Otitr Wapenen , ende naer de wallen raoe-
fl^^adt r^teenuur, ontftont een groot allarm iß
fl^\'jten dat alle huyfen ftrackx wierden ghe-
f \'^\'den\'^^.dewaer 5 a6 borgers by den anderen
ghefcheyden, doen fijn oock drie
met Canon ghegeven aen drä; vaa
tl gel \' , haer-lieden daer mede fe-

b^^yttro ï ^^^ avonts van hier meeft alle de Mili-
J Hilveïf \'s nachts marcheerden \'tLegenvan
i "Effent " mede na Woerdeu,daer dien nacht
J^lTejj. uren een fchrickelij k gevecht geweeft.
fl^Pagni ^\'^^tien Franfe Völckefenialwaer
r^\'^iWa? ^^"defyde van fijn Hoogheyt fijn ver-
fp^i\'Hevn oock fijn gebleven de Heer van

^^ Schimmelpenningh (gewe-
Z ^sda^vf\' \'^an Zutphen) ende wierden des
^"trent 1-5:4. gevangenén hier bin-
fi; \'de \' onder den Majoor Uyttenhoo-
r ^Oooï\'" Amelisv^.eert,den Hofmeéiïer vafl
^ -^ande Camerlingh met\' den Hofmee-

dagh-register. j/
a a 3 Vaendels, ende 6 ftucken Canon; vä^\'^ff
Francefijdeis feer veel volckxgebleven, "ä® J
Regiment lo a Hz menfchen afgekoomenj J«
van z andere by nae alle Officiers gebleevso > ^
voorts alles naer advenant, lagen als honden «^r j^/
wegh, half ende heel doot, ende wierden in
ten deerlijck gequerften hier binnen gebracht j i^d
behielden de Franfen de Poft, ende is V/^^ßf
dusdanighdoor haer ont/et- Oock heeftm^\'^ ye\'
nacht (tuffen Dinghsdagh en Woensdagh)
, fchrickehjck hooren canonneeren, van
tot\'s morgens ten 8 uuren toe,\'t welck n^^\'ljjf\'\'
namaende Vaert tezijn^ alwaer 6o a ^^^
niersaen landt quamen, die uyt de Daecke\'*
huyfen fchooten, onderwijl ftaecken de Fr^i\'j^^fi;\'\'
felve van onderen in de brandt (waer door
oock afgebrandt is) \'t welck de andere vern^\'^
hebben fich ftracks weder naè boort begeveï\'*
In defe daghen verfocht den Gouverf^\'^ jV^

Donderdagh den 3 dito, fijn weder ^^^yp^t
ce Soldaeten gevangen binnen gebracht- jjli»
fijn ontrent 4. a yoo mannen van Niniv!\'^»

Vrydagh ,den 4. dito, fijn eenighe ho\'Jgjer ^
ciers, die by Woerden gebleven waren > ^^ .
graven. « fr ^

In defe dagen heeft den Intendant Moi^ \'
bert dit volgende alhier laten aflefen.

de Remonftrantie, die aen öns ghedaen is,
dat veel perfoncn, onder verfcheyden pretex-
det^\'p^gewoone imjioftenen Schattingen der Ste-
Lanrs van Uytrecht fraudeerden, m dief

\'IteJJ^^-\'^\'^ is voor de gemeene welftant, en voof de
^^^icht • ^ Koninghs, en dewijl het van feer groot
voortgang van een gelijck misbruyck
^\'Uni^\'^\' foo fal van heden af, van defe dagh te be-
r(

\'e

: \' ^»"y fullen zyn van de ghewoone Ichattin-

^ "Hen \' oo lal van heden af, van dele dagh te be-
p i van^^\'^S^^"^ en vaft geftelt zyn dac geen perfo-
D vvef^ "\'elcke hoedanigheyt en ftaet fy oock mo-
^"«^eien > \'t fy Soldaten, Ruyters, Officieren, of
en füllen zyn van de ghewoone fchattin-
^\'^Utj^Pofitien te betalen, die in de Steden van
^\'^Predr^j. jiap gbelicht worden ; Verbiedende wel
alle de genen, dien dit falaengaen,
middelen aen te wenden,
5 Op fchattingen en impofitien te fraudee-
^\'"\'\'^ficlen "\'\'te van confifcatie voor de genen,die
borden daer tegen te dóen ^ wel verftaen-
^evn\'^^" Staten, Burgermeefters en Schepe-
S^^^en \'"^^fen lullen dat men goedt kleyri Bier
de^\'^efj en redelijcke prijs, tot gebf uyck der

"tioS deh •) Odober,fijn de Soldaten van
o\'^eydt, die hier ghevangen waren binnen
G % se-

fijn veie France Officiers alhier begraven. j.itl\'
, Sondagh den 6 dito,heeft den ^jouvern
hierin \'c Weeshuys endeDolhiiys wefen g^u\'
of geen geweer verborgen Vv\'aer, \'c welcK » ^
eedient was, doch bevont het felve onwaei
"" \'s xMaendaghs den 7 dito, hebben eeni^^\'
ferfe Officiers haren dienft ghequitecrc ,1»
dat de Corporaels, Sergeanten gheworden
de Compagnien op de Neude opbrachten »^^g^jjt^
haer eygen marfch,en aftreckende "^\'^^^^"cc^ii
fers Tamboers wechgefonden, en dc t\'\'";! ^^^fió
ciers voorgheftelt met France Tamboers ?
des Konincks marfch. ,. ii^

Dingsdagh den d\'to, hebbea de Fra« ^^ic^
van oiife befte Stucken Canon ghenome» ^efifj^
- Arnhem ghevoert : Oock fijn op ueC^^^U
van de Vroetfchap, met eenige
de Vaert geweeft, om het gat aen de Le^ ^ P .,
laten ftoppen. Ontrent defen tijdt zijtt^^^^\'V^\'^
ren voorgeftelt,.om voor

van aerjfenbroec\\, Qedepdteerdej\'j
de Staten\'\'ban \'t Landtfcbap Vjtr«^^^ yJ. i
Qninghlijcke \'Majefiejt, Louii de ^^^^
ningh van Vranckrijck, en Havarre) ^ ^^

De Heer van Maerflenbroeck fal
digh, als hem mogelijck fal zyn? oP^ ^
geven, en de kortfte en bequaemfte

hy 5 om de voorgedachte redenen, en om anderen,
^lehyfal kunnen bedencken, trachten fal van de
J\'Oningh te verwerven dat aen de Inwoonders van
Landtfchap veroorlooft mach worden, elders te

fal, \'^Hof van V ranckrijck te trecken. En hy
tracijJ ^ gekomen is geen tydt verliefen, maer
gang ^"^oorminnelijcke middelen acces en toe-
\\ bekomen by mijn Heeren de bedießaers,eti

^etVflr^ï rbegrypende, de teghenwoordighe
\'"\'\'iller j Landtfchap vertoonen. Hoe het felf de
/oö eüendighlijck is bedorven > dat het
bovenghe-woone impofitienj of
^"^^fc^T Dat, detpylhet platte Landt

J^kley\'ifJ^f^an trecken; gelijck oock niet van
> «cht\' öteden , en feer weynig van de ftadt IJyt-
dat het Landtfchap nauwelijcJis
ft^n foo veel kan vinden, dat het de
f^ti y^ö verfchafFen, die het daghelijcks moet
Mcht or de Wacht-huyfen , voor het Vuyr en
JJ^ere ..\'^Of de Schildt-wachts-haysjes,en vpor de
r "\' die de befettingh niet kan miflèn:

K^ de g J® ^et van daer dat\'er middelen fouden xya
n ^tie de koften tot d\'onderhoudingb en re-
^\'^"^ieirk^\'"^^"®wercken, endegagienderge-
«f, dienft zyn , te betalen.

l\' ^^\'ior-f^^T^ de honing degoetheyt beeft gehad van
t!a der principale fommen, die

\'otZhenomen x,yn, betaelt fouden
Jt^f^^niet em fiuyver daer toe fal vin-
ql\'^^®«. Q \'^\'^""^ders , die niets van hun Landen
fy dat het Veldt geheel bedorven is , en
tia*^? "boften i^heen renten en inkomften hebben,
iaft\'^ ^^t dsrk doen : in voeghea.dat\'er van

Hy fal oöck vertoonen dat door d\'opeóingli\' ^
iit de Leckdyck ghemaeckt is, alle de Weyden
•groot deel der Bouwlanden, dat is het grootße ^^
•deelvan\'t Landtfchap, ondergeloopenzjn. P^j- gii\'
Heeren de Hertogh van Luxenburgh en ^\'{^ß\'
\'daritdaer af wel bericht zyn gheweeft door
TeÄeursvändeDyck, eer men hem deurghef^^ö\'
ken heeft. Maer of fy hebben \'t niet willen
ven jof fy hebbèngeoordeeh dat, niet tegenft^ jft
dit alles, de dienft des Koninghs vereyfci\'^^^ji)\'
fulcks gedaen fóu worden. Daer uyt fonder t .^jjaC
ipreken, volght dat het gantfch onmogelij^ j^yf
■men , foo langh het Landtfchap indeftaet^^ .cfi
of blyven, daer in het teghenwoordigh
wachetoöck is, tOt ontfanghft van de K-onio?
tot onderhoudingh van Croupen opbrengt-

hl pkets ^»pjcf;
\'te gheven, de kri^hs-lieden fullèm können
^feou\'den,hy verfeeckeren, endoor

nen verfcbaffen, dan voor feer weynigh
Voegen d\'acöit oorfaedt roü-zyixvan dat
d\'andere Steden Onghétwijffelr uycgeplo^j^jio"

-derftadt Amfterdam , en van ■fLandtlcn\'^\'^^cXi^i
landt, gdijGk-oockom veel andere reden em^jv\'J

. deratien eó:g.hèlègentheden<, ledn \'groot
perfoonen van\'tydt tot tydt ia\'dit Landcl<-
-in deSteden,daerüyrbet béftaec, is komJ^^je^
nen die hun goederen of in \'t:ghehed, ot
:ofiQ Hollandt, of in d\'anderegiaebuyrigiT^ gf
fchappen hebben, of die\'er doör andere ^

jj^ Van \'t gepaßerde hinnen Vytrecht. i o g
hy\'^^^\'^^ti verbinteniflèn gheintereflèert zyn; dat
ciiej^^\'^ de voorgedachte redenen, en om anderen,
^on\' \'^un^sn bedencken, trachten fal van de
dit Lverwerven dat aen de Inwoonders van
gji^andtfchap veroorlooft mach worden, elders te
Nt vooreen tydt, die hen daer toe be-

^ ^ften daer af te vervoeren.
V ^ehjck oock dat, om de voorgedachte rede-
fcha\' ^^ochomdatde genen, die uyt dit Laudt-
^5n^^y|^vertrocken,hetkoftelijckftedat fy had-
^bbp ^obet geheel, of ten deel., wech ghevoert
J^Hcd \'^^dat de Scaten Generael der Vereenigh-
^«er ■ ^^\'"^"den, gelijck oock fij n Hoogheyt, rnijn
v^^^idt^^ Prins van Oranjen, niet toelaet dat ye-
Wc k\' oock is, van wat ftaet of hoedanig-

mach wefen, uyt hun Landtfchap-
fy f \'^erwaerts koomt; foo verre is\'t van daer
Vog toelaten hun goederen weer herwaerts
Pfefjlj\'^®\'^) en dewijl zy oock, by maniere van re-
^Oor\'5 een Placcaet hebben doen afkondighen,
Seig ^elck fy oock verbodt daer teghen doen, en
"^ydej^ dat alle de genen, die goederen in de ghe-
^^etit ^dtfchappen befitten, voor \'teynde van de
if^evi/\'^oberweer derwaercs hebben te keeren,
van confifcatie van hun goederen, dat
f gherafeert, en fy uyt hun ftaet gheftelt

n , en onder andere ft raffen: dat men,
de Koningh ootmoedighlijck fal ver-
^dat het hem believen fal d\'execucie van het
% de féfte van September leftleden tegen de
Vc!^^ ê^kondigt, die uyt het Landtfchap zyn gc-

jq\'^>te doen fchorflen.
J^ffoecf ^®^oockvande Koningh ootmoediglijck
Mèn^^" dat hy niet belieft toe te laten dat de
^ die fijn Majefteyt, volgens fijn goechëyt,
G 4- béliefc

(04- Dagh-Register ^
belieft heeft aen dit Landtfchap toe teftaen»
fijn Officieren en Biedenaers ghebroocken org
fchonden worden. r^

Dat men, dewijl het fijn Maj. belieft bee ^
beloven-j dat d\'oejfenmgb ds Gherefor\'»^ ^

Godtsdienfi, gelyckjy tegemvoordighlïjckgeleett
d\'Univerfiteyt en de Scholen ghecovj\'erveert

aen de Gereformeerden de Kercken in de
Steden, en in de Dorpen, daer niet meer oa^^ y^/
is, fal laten : gèlijck oock dat men om de
den aen d\'Inwoonders van Rhenen, daer ^^^^
dan twaelf Of dertien Catholijcke huys-glie»
zyn j de Kerck, die men hen afgenomen beei^
hen fal herftellen ,om dat\'er niet meer dan

6. En dewijl men verftaen heeft datmei^\'^ je«
fittingh van de Dom kerck te Uytrecht, en^ föl\'\'
groote Kerck t\'Amersfoort aengetaft

der bevel,jafelfs fonder bewiliiginghdes
foblalby, van ditftuck fpreeckende,
vernemen of er eenighe hoop van goede Kot\'
fou zyn ,in gevsHmen aen fijn Majefteyt
dighlijckdeê verfoeckcn dat deghefeyde
aen de Ghereformeerden herftek mochten^ l^ii»
en dat men, in des feifs plaets , een ander i^^^c^i
yder van defe twee Steden aen de Cathöi\'J
gaf. Ae^^

7, Gelijck oock dat hy fal klagen,en repa^®^ ^ öü^
vergoedingh van de fchade van \'t Vee ey£fcb«=
uyt de Weydep is genomen, en van de gfi^\'
deren, die uyt de Dorpen genomen, en we
-voert zyn, volghenshet regifter >^ac( ^efi^
maeckt is jdewijl het den Koningh beliert^
beioven, dat het Landtfchap. de Stadt en St .
plonderingh niet onderivorpenfuUen wefiff\' ^
plicht zyn de felfde af te kopen. Ghelijck ra^ftfic"
Yeel Dorpen en Inwoonders gedwongen W (?

Vangepajfeerde hinnen Vytrecht. ïoj
Wrantfoeneren; en men heeft hen merckelijcke

8. En dewijl h^t oock aen de Koningh heeft be-
r " Itaen, dat het Gou-vernement van het

■^eckte^d^^^* b^denis, en dat de voorrrechten en
•uan u ^^Leden van de Staet, Stadt enßeäeu
Ivan r^j gheheel fouden blyven, en dat

; iii B-hev \' gheordonneerc en ghebruyckt is dat,
krLu„T.\'^"\'^\'^ghemeene misdaden , de Soldaten en
ran de S^^\'^\'^^\'^\'" Rechter van\'t Landtfchap,
forden - \' ^e Steden gheoordeelt foudea
Burgers\' mennoyt ghefien heeft dat de

\\veelf voo^^\'^\'\' Sedaen hebben,verplicht hebben ge-
iien,orod\'^ brecht in de Krijghs-raedtte verfchy-
^^^alven va ^j\'"ë\'^\\eoordeelt te worden : dathydies-?
J^erwerve^H goetheydtfai trachten te

^Udt Sr\'^^ ^^ Burgersen Inwoonders van de
\'«isdrhf \' en van \'t Landtfchap, tot eenigh
ofaengeklaeghc zijnde, niet
,\'beftaen worden, noch voor \'t recht

Schenl de ghewoone rechter, dat is voor
^\'^rsi-oor\' (S^^\'^deStadt\' ^^Dorpen,ofanr

5\' üe H f de Juftitie in \'t Latidtfchap,
j^ntever Maerflenbroeck fal oocktrach-

^onijjo.,\' de Marckgraef van Louvoisopdes
^fateQv"®T°ordt_gedaen beeft, op \'t verfoeckder_^

^"^\'fteknl ^"^dtfchap van Uytrecht, dat de vyf
^i^ \'^\'^nde V ^"^^o^icken, de TeutontfcheOrdemngh,
■ ^hven beneficien in hun gheheel Jitl"

ferveertfuUenmrden: dat d\'aUenatien en\'vermhi^^
ringen der Kerckelijcke goederen, tot aen defe tydt^
daen, voor bondigh en van -waerden ghehouden ß^,
-worden-. Van\'twelck,om feec,kere\'con"fidefat^j,

fijn Majefteyt geen fchriftelijcke aéte aen cie
en Mogende Heeren kon toeftaen, ghelijck fy\'^jj
verfochten, doch hen echter deê verfeeckcreP ^^
hy hen niet fou aenraecken, maer alles in ftaet j
in zyn gheheel fou laten, gheiijck het was : of
fegh ickjteverhoopenheeftdatditineen fchi"\'\',!!
lijcke verfekeringh ial veranderen, of dat me\'\'
krachtiger verplichtingh daer uyt kan trecken,

Donderdagh,den lo dito, wierden alleSC^t
persbyDucdeLuxenborgh ontboden, ende \'\'j
namen opgheteyckent fijnde, belaft dat fy
Schuyten uytde gront fouden halen, ende ten ^^
tydèn gereet houden. Opdito hebben de Fra^^t,
weder in\'c Weeshuys geweeft, alwaerfy den^:^
het Bleyckvelt, ende by na het geheele K^t^ji
ömghegravenj haiende de dooden uyt degt^^^
op fufpitie van daer geweer te vinden, doch vö\'\'
niet. J

. in defe dagen is het Placcaet van wegens
roepinge der Vluchtelingen geïtereert, in diC\' ƒ
gen, dat alle Schouten4.Schepenen,en andere A"\'^
lieden moften te kennen geven, wie van har^J
derfaten al gevloden waren,- Item wat gosy
ende landeryen de lêlve hebben, füllen oock g«^^/
den fijn geen betalingh aen yemant van de g^y
derren te doen ; Maer het felve te kennen teg^ji\'
aen den Intendant, als vorder uyt het Placcaec
der te fien is,

Vrydagh, den 11 Odober, wierden alle
kens van de Gilden op het Stadthuys ontbodei^\'^j^\'
öorfaèckvan een middel te beramen, om ^^Q
gek uyt ce maecken, ten eynde de Koopma^^ /

niet ^yj^^ ^^ocht fijn voortgai^ti hebben ; mits
den ^\'•^jf^deden vierden penningh, Waer van op
"^"g-gemeitis. Defendägh quam een brief
^er&u" Louvois aen de Staren, gefchrèven tot:
aiüesopden 5 Odober, den inhout was

^^vtf^j ^"^f van den dris-en-t-mintighfienvan
ie ^iaendt ontfangen, door de welck ick alk\'

^aecl^"^ ^^^ t^fi^\'^ = di^ ghy ^vertoont, om bekent te
\'tLandtfchap van Vytrecht
^dJe^ ^^ ^^yfi^ " Rob\'beH op

\'""Idoen Ick kan wel hchtebjik oord\'eelét dat
^ae doe?i^ dan met feer groote kominer i

^es^^y^^ noodt geen iPStfe^i heeft, ekieioéyfen
\'^ej^ae» moeten ,Joo inoet gh\'y\'mëtdè ge-
le jj, \'^^er Robhert over \'t geen verdragen, dat ghy op
^ky ff It hebben. Anders is\'ttfie\'t mtge/ijckibf

5 f ia een feer groote de/oïaiie vervallen^, ^c .
eet) p dagh den \'iz dito, wiërden èèn Capiteyh,
Cen J^^^^^enanr, ende 1 o Sofdaren,döcr\'een^Prln-
^^c^amboergeloft. Op dito fijn dé huyfen aèn hec
Vej-k annex gevifiteert, of Öbck ergens g^ew\'eèr
^chüWas. Op ditoTijnöóck feer veergé^efte
"Tuj-Z^^" fti.et Franfen de fëchcopghèvarèn om

derg„ \'^èbsdeh 14. dito,W!ert alMer aefi eeft ye-
tienle^J^^^^^ ^ fchade hy, "t fy buyten of bin-
inen cT^^dt,door de Franfen geleden haddè, \'t welk
OqcIj^. op maken ende den. Koning toe fenden.
endedac d\'lmpóftenvan Bier
1 deprZ^^ moften bètaek worden\', ïHfsby

\' ^bbèn Militie i mits dat de Heeren ferge fouden
; ^S\'ierden ^ ^agen, dat de dan ne bieren nie\'t re flécht
dat de R wiertter felver tydt ghepubliceert,
«rouwêrs geen Bier föóéften uytflaen, of

ferveert fuUen worden: dat d\'alienatien en\'ver^i^^
ringender Kerckelycke goederen, tot aen defe m

daen, voor bondigh en van "maerden ghehouden yf
ipordem Van\'twelck,om feeckere\'confidefat^^J

moft eerft by een biljet blycken dac den Irapoit .
taelt was. Ontrent defen tydt fijn de FranfeO ^^^
yiTclfteyn getrocken op ontrent ico mannek
die des nachts hierom na Amersfort fijngbei"
checrt. ^gls

Dinghsdagh den 15 dito, quamen fes Va^" ^^
Voetknechten van Woerden , die hier do^
Amersfort trocken, ende fijn op dito door een *
ce Tamboer 49 gevangens geloft.

\'s Maendagh.s, den z i dito, \'s morgens ^^\'^Ijer\'\'\'
ken 4 a j Compagnien nade Vaert. Op ditö.^jjj.
gepubliceert, dat geen Ruy ters, in het voerag^ je
len fich fouden vermeten eenigh huystaet
Boeren mede te nemen,op poene van den hals- ^
wierc afgekondight een Tem peramerit, waer
de lieden, die met inqüarcieringh belaft war^"^
de de Suldaten die ingequartiert waren, foudei^^^gh
ben té reguleren. Wijders wiert op dito ^^^^l^.fiti"
ende den volgende nacht, een over groote
teyt voeragie binnen gebracht. \' / d^^

Dingsd^hden zi dito,wiertgepubliceei\'^\'^j,i-
die gene die boven de i o mudden eygen, oft^
ge gevluchte granen in fijn huys hadde, \'t fel^ ^ ^fjH
nen 4. dagen moft aenbrengen, op de boet^- /^f
100, Rijcksdaelders. Oock dat het Huysgf^^
quofupra) binnen 4. dagen moft betaelt

Woensdagh den dito, wierdt ^^^
Ruyter, die fijn Cameraedc hadde door fteecKe^^^ü
de eén Soldaet, op de Neude gehangen 5 jiä^\'
een ander Soldaet, diehetGafthuj\'s bcftooie" p
de, eerft op de Neude driemael om de g^Igh g »j^rf
lelt,endeop fijn wangh gebrantmerckr, end^

foo met fijn naeckte irugge naer het St Ser-
Kloofter gheleydt, alwaer hy noch tweeniaeï
^ ÊCeffelt wiert 3 ende een brandtroerck op fijn an-
^^rcwangh, en een op fijn Schouder kreeigh. Tegeri
avondc quam het volck weder di,e des Maendags
^°^gensuyttrocken.
ï^u ^\'^derdaghs trock\'en van hier 70 Standaerden

^^"erye,ende fesCompagnien Dragonders.
Ehc/^daghden ij dito, trocken van hier eenigh
\\j.^?\'^mandeert volck, die tot Waverveen een
met 6 Yfere Stücken Canon, end»
overwonnen, ende brachten fy desSa-
On volck ende de Stuckjens hier binnen.

■ Saturdagh, wierdt aen alle ftraeten met
\'\'\'«bb^^\'^ aengeflagen, dat die voortaen Turf wilden
> f^ch fouden vervoeghen by eenen Rijns-
o 5 die een biljet foude geven (doch niet hoo-^

^Ude^\'?®\'^ fack) volgens hét welcke den Boer
^^ ftuu? fijn Turf te doen, tegen tiende hal-

ft^ijae ^^ a8 dito,hebben de Franfen ge-
is afgebrandt, alwaer aileenlijck bljrven
, öifj ^ Kerck met een a twee huyfen.
^^liiefe ^\'den dito , is alhier gepubliceert,
"^dt fich fal vermeten buyten de Stadt ee-
te houwen jOp poene van lyfftrafFe.
30 dito,iirerConciliegehou-
Ifi^^eer\'^ \' ordineerde den Biffchop ,dat
tot noch toe op haer werpltfch ge-
pfteliS^®" hadden (als Va^erPFijck, ëcc) haef
. ^iï 1, kleederen fouden hebben aen te doen.

Donderdagh den 5 r Oktober\', ffijndö
nieuwen ftijl St Maei-tens avont) wiert in den
het Lof ende de Vefper gefongen, ende. Hepeo
avonfseenige Jongens met brandende Fackelsla"|^
deftraeten. Opdito hebben fy een gefortificee __
koftegaet-de op de Neude begonnen af te fteec\'^
Opdien felvigen dagh quamen eenige Marinie^\'^^^
J utphaes, die, na datfe wel gegeten en ghedroo^^^,
hadden, de helft van de ßrandtwacht wech
men. 0

Vrydagh, den i November , wiert de ^^f uy
door den Dom ende door de Academie omgh^

Saturdaghs voor de middagh, wierden de^\'lö-f\'
ten gemonftert, ende des naermiddaghs, van ^ ^
ment verandert.

Maendagh den 4» dito, is alhier gepublic"^^\'
des anderen daeghs \'s morghens ten 8 nreo^lj^fi
Schouten van de Buerten op het Stadthuysj^^g ^ir
komen,ende aldaeropleeveren wien in ^^ ^fii-\'
fpeftisje Buerten al met Soldaten belaft \'^^^ferij\')
nier; itern , hoe fwaer yeder belaft was.
op dito, ontrent 60 gèvangens van\'Arnheni
hier gekomen. .

1 n defe dagen wiert alhier met
geheele Stade geaffigeert, dat alle die geene\' jc/^
nige goederen van Vluchtelingen geberghi^^^P^ ol
felvige binnen acht daghen moft aenbreng
eofifcatie van de felve,ende noch tweeniae^ ^
aen boeten daer boven-

Donderdag den 7 dito,wierden de Schoen
wegens haer Kuypen, afghevordert 600
totgroptgeldt, Item de Vleyshouwers aü®

^fget J^^^er in gheweeft waren , \'t welck fy hebben
.^iScf\'\'\'^ f4-oguldens.
Pej.^^snidagh, den ï a dito, zijn door een Trom-
^«de ju ^.S^vangens geloft. Is oock opdito, Con-
\'J\'ctg \'^^c,Colone! van Normandie, begraven
>rvQ ^\'^^^feftarievan finghende Priefters,&c.
"^\'ghet,*^^\' -^Is doen wiert een nader brief, metee-
aen de Heer van Maerflènbroeck
. fijnde van defen inhout:

I^Ugg^\'^\'^ghy vertrocken fijt,fijn\'er noch veeldin-^
Hb^^^rt , de welcke wy ftoffè om te klaghen
"^litioi^®" die wy u, door defe tegen woordige, deel-
Vo^Jffaken.

ri ^ \'^^^rft, ffjcn voert de Ceremonien der Uoom-
in, felfs buyten d\'omkringh van

% aeren,al fingende met alle de ceremonien,
J%,Q geleken de Papiften het gliemeenelijck
/■^def ^\'yckoock op Saterdagh leftleeden den 19
deUofliemet alleenlyck in\'topen"
i\'^^ur jjj/m/^gei/r^g-^^w; maer men heefp

i^ßd^^^^\' ^rofejßevande Gereformeerde Godts-
\'/f/:\' op deßraet bevonden, mUen
i^yfhn\'^^\'^^^ ife knielen, en daer aen die dienft te
^^"■aph L\'^^ wekken deRoomfche Catjiolijcken
^betoonen.
y \'\'ebben niet alleenlijck gedwonghen ghe-
k^^^n ^ daghen de plonderingh van bynaaüeonfe
5 teghen d\'inhoudt van het vijfde der
Jla^j ^^ \'die \'tfijn Majefteyt belieft heeft aea
0 ^otïie ■ P ^^ \' ^y befettingh
^\'\'^^eer^ maer fy hebben oockde Borpe7tvan

Donderdagh den 31 Odtober\', (fijnde na d^
nieuwen ftijl St.Maertensavont) wiertin den ^
het Lof end? de Vefper gefongen, ende. Hepen
avonrs eenige Jongens met brandende Fackels la"»
deftraeten. Op dito hebben fy een gefortificeer

11% DAGH-REG\'ister
fimken, die van de grootften waren, gelijck ,
van \'t getal dér getier, die \'t meeft aen \'t Lantfch^f:
opbrachten, en hoewel wy ons niet willen bew^\'L
\'jen met de redenen t\'onderfbecken,-die d\'Offi\'^\'^,
ren der troupen van fijn Majefteyt verplicht
nen hebben fulcks aen te vanghen, fonder
ons bekent te maecken, foo vinden wy onS
genootfaeckt de klachten van de ellende, die d ^
woonders van dit Lantfchap lydén, voor fijn
ftey t te vertoonen, te meer om dat wy ons daer
meer en meer tot d\'uvtterfte ellende ghebracbt
vinden.

door het contrad, op den vierden van OótobJ
maeckt, dat fiier,7anclt, van -wat ßaet of hos
hejt hy oock fou mogen wefen y^t fy Soldaten, ^^"jtf
ren of anderen, uytgefondert fou zyn van eerdl^\'\'^
gmoonefchattingen, uytgefondert des Koningh^S
alleen, dat van aüe belaßinghen van gemael > ^\'\'ygr\'
fou toefen. En hoewel men, tot uytvoeringheJ^j^},^
vullingh van dit voor vefhaelde, over al
^advertiffementen heeft doen af kondighen , ^^gpj
men fich niet op onkunde fou konnen
foo konnen wy echter tot noch toe niet öc
werckfelender ghefeyde conditiën.gheniete^jji-
oorfaeck van de geweldighe tegenftant, ^^^ iQ^V^\'
eieren en Soldaten daghelijcks daer teghen j,«
fchoon mijn Heer d\'Intend^nt fchriftelijck ^^ (qW
heeft belooft dat hy\'er de m^chtighe handt
houden. ^ .

4, Het felfde Concraél-brengt oock raeae? ^
alle nootfakeljjcke en vereyfchte \'ordeningen F^^j^te^i
tot de wederoprechtingh van alle de getpoone f r^ (f,
van de Stadt, en van H Landtfchap van Vytf^^^
van deßeden, die daer toe behooren. , Mt^^

Mé^ \'^^g^fiyde Heeren Staten, de ipelcken^et.
ge"^\'^fa^geii eh vergaderen op foodani-
tér fy ^efi fullen oordeelen. Men neemt ech-\'

vie\'rd t-\'ghenftaende, in de felfde fteden,de,
de tiende penningb, of daer omtrent,
^ e waefdeder goederen, die uytgevoert wor^\'
betQ\'\'joegen dat d\'lnwoonders fich gancfchelijck;
^"^def ^ niet aÜeenüjck van de middel

■ïifg, inghen le betalen, maer oock van die^
■Oopu ^^ beftaen , en ce leven, Om dat de weynige
\'\'el > die noch overigh was, daer defe raid-

^vgij^yders, hoewel mijn E-^eet d\'Inrendant po-
Nti^i^^\'^\'V^elooft heeft, dit hy, rnidrs de betalingh;
Sigfj^^\'^yde fommen,ailedebefondere contri-
Jyt de ? ^^\'aftingen fou doen ophouden,\'gelijck-
\'\'j^kc woorden van \'t ghefeydè Contrad;

Jetivef vinden wy ons echter, tot ons groot\'
Verf")\' êbenootiaeckc ve klaghen dat men, on-
öj^^^yden pretexten, niet nalaet daghelijcks"
Stfj, \'\'P\'en van ons Landtfchap te parflentoj: het
Ueren aen de Commaodanten van Woer-
VïQ^ Amersfoort, Montfoort, Wijckenaen

Commiiranfen;
l^daej, y hebben een foo veel te grooter pogingh
wy meenden dat d\'lnwoonders d\'in^\'
t gefeyde verdragh fouden geni^en, foO

L\'^^ys^\'"® in de Wijeken aengaet ^ daer in fy
Zijn. Maer hoewel mijn Heer de
PeH^f^ Lusenburgh feer uytghedruckce en
^^sfenfien daer tegen heeft doen afkondi-
olt , f de welcken wy u de copye hier neffèns
t ^cig^g bevinden wy nochtans dai\'er weynigh
.^\'"Ijclji^.^\'^ Soldaten fijn > die mén kan verplich*
^\'Qnen de palen van dit verbod te houden-,
H van

114. dagh-register
van \'t welck wy niet alleenlijck alle dagen droevJg
klachten hooren, maer wy fien oock dat d^lnwoo»
ders daerom hun huyfen verlaten. f

Wy hebben goetghevonden defe klachten
u tedoen vertoonen »gelijckfy verdienen,
Ujckdevereyflchingh falmedebrengen,benett^^
de geen, die in uw inftruätie aen fijn Majefteyt >
aen fijn Hof fijn begrepen. . gh

P. S. Wy verftaen footerftondt ,datd\'openio&^
van de Leckdijck, die met kennis van mijo
de Hertogh van Luxenburgh, en van mijn
d\'Intendant Robbert geftopt heeft gheweeft
geopent is; invoegen dat men daer door
leenliick voort het befte deel vah \'t Landtfchap
nielt; maer oock dac men, foo men in defe tij^ -gt
ghedachten Dijck weder opent, defe opening" ^jf
weer fal können ftoppcn en dicht maken j da"
overmatige koften. ^o\'

Donderdagh den 14. dito, is de Marquis®\'^ y»
ïonel Champangie begraven op de voorige to^
uygefondert dat de Sergianten, die hem droeg
wapentjes in de handen hadden.

Vrydagh, den ly dito, wierden veele fj^^^elt)
Officiers voor het Regiment Normandie g" ^^ t»\'
in de plaets van die gene, die voor Woer^^"

toe voer, van waer het felvige met een\'g\'^J v^j
van Cuylenburgh na ter Meyde trock,
pverden aldaer des nachts de Schants,

ten deele het Regiment van BamphieJt >. ^^^e
Compagnie Mariniers van Braeckel, l
famen ontrent a 50 man (alfoo daer feer* ç (tçy
ken waren.j Na het veroyeren flaeck«"

defêü!\'V " ^ gevangens binnen, die fy feer fçhan-
VjeJ!. hadden uyrghekleer j oock brachren fy çweç
Het an?® fnede, fijnde het een eenen Scï^te,endc
Vînt öo^re Vaendel van der Franfchea

^^\'^eo boven die Officiers die dpodtwareni
Mjro^-^^^^^^yden ghequetft\', onder anderep deçi
lîititden Colonel Caftetnoo, den Luyte-

ontbooden, alwaer haey
Jetnvj ƒgevraegt, of fy het deden uyt laft van
[ï het f Stoupâjdie tof antwôprtggvçn,d^C
VL fden uyt laft van de ÇeefteUjckbeyt, die
hçtç^^\'^ghefeydt hadden te füllen voor haer uyç-
•Joo^j. ^gene dat\'er van quatn, lyaer op gen alte
wierdt geinfinueeft geen dopden
pOidders temogen begraven. Op dito heb-
^che pj !"?öfchen begonnen alledaegh een Ff\'ap-

bit,in den Dom te dperi\'.
^ Mor. Sh > den 19. trock veel volcks van hier
\'PtingpjJfoort, alwaer fy het Cafteeï hebben doen

eii J^^giftraet gefeydt, indiep hem de ÖPO bed-
^^iniet ^ deeckens (daer voo|-en van gpfeydt
^onicct ^^den ^ei-ïchaft, dat dan defe Stadt den
ï\'foen ^ nut doen kon, maer dat hy het, P^F\'
• ^^cker,^^*^/^^ uytn&men, ende de felve in yier
VrydÏÏ den brandt fteecken.

iï. November , wierp l^çf G\'Jar-
^^iüder h ^^ " > en wierden wei » a gpqp man
"evpnaen, als men wel dachte :

114. dagh-register
van \'c welck wy niet aileenlijck alle dagen dro
klachten hooren, maer wy fien oock dat d\'Inwoo®
ders daerom hun huyfen verlaten. .

Wy hebben goet ghevonden defe klachten doo
u te doen vertoonen »gelijck fy verdienen, en

Sondagh den 14, dito, fijn ontrent zo S^^

^et Meel gekomen. .

\'s Maendaeghs quamen eenighe Soldaten ^^^r
in de boven Quartieren voorde S witfers g^^^io\'
ven waren. Op dico wierdc den Marquis en ^ ^^ ^is
nel de Caftelnoo begraven, op de felve
den Marquis en Colonel Champangie ^^^ \'
wierdt. ntt^"\'\'

Dingsdagh ^aelden des Princen volck o ^^
Schuyten van Breuckeien , die daer lag" p^^pr
voeder te halen, oock kregen fy aldaer eenige
ceji pß 2 Oidfén, <^ie fy mede hathéri j en-^e ^gl

ijg Dagh - R e g ï s t e r . ^^
kreegh alhier feecker Vleeshouwer een brief ^^^
fijn Soon uyt Maeftricht, inhoudende, dat
deTurenne met fijn Armee verflagen was /t we^^^
tér ooren quam van den Gouverneur, die daC^^f,
des anderen daeghs de Vleeshouwer met 6 ^
quetciers uyt fijn huys liet halen, fwoer heW^Q^,
ïen laten ophanghen , ende fouden hem tot d^^^^g
weldigers gefet hebben , indiender geen by/"\'\'
yoorfpraeck hadde gekomen. . 0

klachte, dac de Staren haer beloofde geit (volg"^^ ^p
\'tgheflootene contrad van den y Oftober)
en brachten, en dede derhalven wederom
van 5000Ó Rijcksdaelders voor de Maent N\'\' gij
berjalsraede löoo Bedden, 3x00 Deecke^^\'j^o
8oq Lakens voor de Soldaten die inde ^oor^^
geinquartiert waren , eneene groote
lacken voor de Schift-wachten, en begeerde
in de tijdt van Vier-en-twintigh uren ppgh^^jjjiiy
te hebben, ofce by faute, \'t felve door de "
\'paratelijck te doen executeeren , waer op [cf
Heeren gedeputeert wierden, foo aen de«* ^q-
dant, als aen den Commandeur Stoupa
deratié \' ^ , „<iceO

Van "t gepajfeerde binnen Uytrecht. tij
Intendant i^oo Bedden eyfchte,,foo
önt ^ Woenfdagh en Donderdagh , by provifie
Ty fatfoenlijcke Burgers aengefeydt, dat

^ n in de Kercken moeften brengen ; ghelijck men
Donderdagh en de volghende Vry j
^Hfirt de Buer-kerck,of inde Jacobi-kerck,
(ÎÇ j ^^atharyne-kerck fagh dragen. Ende dewijl
boven de voorfz. oock eyfchten
Qçj^ ^\'jcxdaelders, foo wierdt door de Heereri
^^^ 5 die by den Intendant gheweeft

S) jJ^\'^et volgende aen de Staten ghcrapporteert ;
Khttj" Heer Intendant te hebben voorgedra-
Hen Edele Mog. met droefheydt en ont-

Kfta ^^efflaen hebbende, dat fijn Ed.niette-
Nfi^\'^^e alle de redenen en motivenaen hem in
pf,£®^^«fpraecke tegemoet gevoert, noch was
SaenS\'^^^^y fijnen naderen eyfch,eenige,lef-
^fple.. anderen daer over hadden gehadt, feer
J^Mï i^^^sbekommerlijcke deliberatien, ende
om, indien het doenlijck, ende foo
t is te voorkomen de totale ruine van de

j^^\'i\'aycfp provincie van Uytrecht, gerefolveert
t\'^^Pen? tot het by een brengen van ee-

f^düQ^\'nghen tedoen , ende ten dien eynde de
.^HytvjJ^^yntenteverghen om ghelijck defelve
h \'«ïieer ^^ fomme geldtsby het eerfte

J^t>v^^\\®^ ttetHaertftede-gelcvan hare Huyfen
"Jv ^len bedraeght,aenftaende Maendagh
a? ^ec p- \' vertrouwen dat daer uyt mitsgaders
l^oldor.\'^® o\'^er de Impofitien, \'t federt de voori^
Rijpk, is gccollefleertvier of vijf duy-
• V ^enS^^\'^erS foude konnen worden veria-
e aai de felve dan in de naefte weeckeaen
H ^ \' Be\'ris

Ed\'elé Mog. ver-hoopren dat in middels "^^gófi\'
nifigh mochte werden geperrooveert orn ° f^el^
dwfeirentheydt te hebben, van de geruince^^^g^tf
aïmè Ihgèfetenen van de Provincie, vati v
Cóötribütfeh voor de troupen te ontheffen- uc
Dit dën Heer Intetidanr daer op hebBe"^\'\' »pd«
ahtWóórt däc die fomme veel re geringh (J«

hièt iii confideracie konde komen j ten ^^ nM^^\'
felve dägelij\'cks, totdatfe dercigh duyfen*: ^
daèldèrS foude uytmaecken , Wierde g^\'® gitU^
Dat de Provincie tot nbch toe,behalven be^ Lt;»\'^\'\'!
den Könïngh of den Marqurs de Louvoisg^^^ ^i«
över foo vèel maenden , \'t federt verloop« gjje\'
meer als ^ijf èn-tvi^intigh duyfenc .

Dat de Provincie Van Gelderlandt m Vjgêf^J^,
tóeer hadde gecontribueert. Ende dat hy ^
téhdaht de földyè Voor foo veel tro-upeo -

Sy dïer op \'hadden gereprefenfeert
^geräerde vijf-^én-twibtigh duyfent R\'J\'^^gs, * y
föo veel düylendenaeh Gorpsde Guar ^

ftuyféryè\'en Voet-volck, stallen> Se^^^^^ie" ..
Xen, f%ver,X:apotfew, Bult-facken, "ds^V

ken ende behoeften , ötó darde felve J\'^^jjeO S^D
ïchielijck ende fonder voorgäende bel-^ ^ ó
ten tt\'örddft gemaeckt, ende oock , oij^^,

\'tijc vdórraret van materialen in de Stadt ueJo^fj^\'
lóöffehjk hoger aïs wei anders quamen co\'^^^c\'

gepaffeerde himentjytrechi. lip
^uysluyden, die noch niec mochten we-
r \'\'are K \' ^^^^ \' Beeftcn en Voe-

^c te V , ""ooft 5 ende derhalven geen Koorn of
w^lve; ® konnen brengen,daer ter contrarie
l noch^® Provincie van Gelderlandt en Over-
^fycnw fifteh woonen,ende haer Bou-

° vee] duyfent Solaten in de Scadt en dc
Vj^Sclog ® ^^ tuffchen drieen vier maenden wa-
foo groote befwaerniÖe
j^^Nerg j en daer door, mitdsgaders door
V gen ^\'^^^^^y\'^en en onghelegentheden , voor
\'n tiif\'\'^"^"^ert, het vervafenarmoede in de fel-
(Ji,\'®értie^jjdt foodanigh vermeerderden, dat
Qj, voj^dagen wel twee hondert Huys-gefinnen,
fo^ ^ou^^" den Noodtdruftighen hadden helpen
^g^l^eti felfs affiftentie waren komen ver-

dat van de overighetot püblicque
oójf^ti u tT\'^^ t>laetfe van Rij cksdaèldèrs ende gul-
^"^en fchellinghen endè fluy vers wierden

SSr^ ^\'^^B? Seldt noch credit by de Staten was,
kï^Or^/fatle fijn Ed^ middelen oft expedienten
h^^lclei ? doen hebbenihaer Edele Mog»
fijti ^yn in hetuytlooven.

Mg ^\'derSQjl\' g^eenteflexie mofle nemen óp het
byhem te beforgen, maer op
h^hvHfi r P^danighéydt van die gene ,van dc
vorderende!
I i" die extremiteyt gheftelt,

^ii-V^t PP\'chenfien ende bekommerniffen wa-
voorfchreven vier oft vijf duyfent
dagen fouden kon-
•^SWhalf ° gebracht,maerevénwel die aen-
oaeidcn wrflen laten voordragen, uyt de
H 4, cora-

enconfcientieghehoudenzynfoo langbe ^ileile"\'
verre mogelijck voor de uytterfte ruine
, de ce bewaren, ende ingevalle fulcks konde ge\'
den,door het bederf van haer Edele Mog-
genten alleen, dac fy Heeren Gecomf"\'^ j^td^\'
konden verfeeckerenin alleoprechtigheyf\'

ieive daer toe genegen ende bereydi fouden j^^ü\'\'
; te rneer om dat die rampfalige Burgers cot
foogoedcwilligh alles, felfs boven haer
hebben gecontribuesrt, ende d\'ordre e« ^
naer gekomen. er^\'a

beyde oftretenus, maer uyt enckele ^\'^.^^jjef" k
onmacht. Ende dewyle wy van fijn ^ïeO\'^L
endebefcheyden oordeel vertrouden

harde ende erbarmelijck foude wefen,
ginge »dielyn Ed. hadden gedaen , dies
fxen in het werck le fteilen , ende vervolg

heèrlijcké Städten goede Inwoonders Lpivfl
, foleeren , dat wy daerom wat becer vaO ^js i^\'

dien hy evenwei in ghevolghè vand\'ordr \' ^eé«\'"
feyde van hec Hof te hebben, daer toe ("^^\'Jgioi\'
den Almachtighen wil verhoeden) qu-^^^^oD^f^
, veeren , dac wy voor Godt ende Wereld^ f ^^ j^er
de betuygen , ailes wat in ons verraogben ^\'\'^.^go»^^
ben gedaen, ende ons van onfe
vandeongeluckige Ingefecenen ten yoiie^ ^ee^"

J^® ^»^aren van \'c Landtfccap van üyrrecht, fich
gediirigïiiijcJc gheparft bevindende döór mijn Heer
H \' Êeh meTckélijciie fomme ge5is, in

Menf^f\'\'®gehoortoftgelefen, ende daer mende
fchevd \'^ door hongher en kommer, ja door ver-
Otïi\'jig^defperace weghen fal fien vergaen, ende
^^etnhevd" ende datniefom ohghehoor-

dat Van h eenige quade aöiie, maer alieen om
\'^^urtver ^^\'■dtghe-eyfcht meer alszy können
endeomdatzy niet können doen het
Dat ri^ onmogelijck ende buyten de macht
l^tlteijQ " Intendant daer op hadde gerepliceert,
\'f^Vo aen nemen,dat de Provincie en Stadt
^er<^^^®de conftitutie waren , maer datzy even-
R ^^Jt^fo^ \'noften onderhouden »ende daerom
J^kende^*^® ^an Pennioghen van nooden hadde.

ko" dat hy geen credit aen haer Edele
Jfideti „„7® yerfchaffen, of expedienten tot het

Van ^^\'^\'^\'Landt was eenonvermydelijck ge-
>tïieer , C>oriogh,dat defe Provincie daer-
i ^ nu m ^"dere wierdt ghedruckt, om dat de

f^^^^^yi^en ^^^ fchyldt,ende tot
^^ngecja"\' \'^y oock met compaffie daer over
y^ningh ^"de van herten wcnffchten, datdea
U^^an d? ^^ Hof wilde verftaen^ dac hyin
ha. vvf r duyfentRycksdaelders, maer
eS^deirM^\'^de hebban te eylTchen, oft liever
C^dat hv^\'} eènemaeldaer van difpenfeeren,
C^ ^enern«" eerder te doen , of by de

j^t D a o H - R e g i s t e R Ijff
Vrydagh den 2,5 dito,is ghepublïceertj\'^®\'^g(t
Schoorfteen-geidt van hetjaer KJtfp.mofle^^jaef
opgebracht} ende dat de vermogende B\'^^\'Sl^^st^
cn boven noch fouden hebben in t\'SradtP^^gH-
brenghen foo veel fonis als twee jaer SchoO""
geldt komt tebedraghen, het eerfte op ^f ^fi^,
den X December} het ander op Maendagh^ jgii«*^\'
volgende. Allo wiert voor de tweedemaal) ^ftf\'
klachten aen den Heer van Maerflenbroed^^^
rijs gefchre ven om die aen den Koninck te\' ö®
Woensdagh, den 4 December, wierd^^^ir
Vroetfchapde huyfen ghetaxeert die noco
quartier iïighbevrydt waren , hec een oP^L^ af^
daelder, het ander op een Kroon, ende n
op een Datlder ter weeck j voor \'t minfte

Donderdagh, den ^ December,wiert eerf^
m« Meel^na Woerdangaende,teHerioe^
hetPrincen Volck aengehaelt, die het voi^^

fiamen, ende het Meel in \'i water
hébben htt Princen vQlck een
Schuyt\'201 deGeynbrugh aengehaelt, w ^
eeni^ Laeckens mede namen; als

Vrydaghs wiert op de Neude een Ff^,^ d^ %
pétter, die fijn Ritmeeftermet een yigffoU^
ghchouwen had , fijn rechter handt afg" ^

item alfoo de Ingeletenen depublic^
ip November weynigh ter herten
wierdt des Saturdaghs een naerder waerjc gt^
■by Klocfe-luyden gedaen, verghefclfch^P jyfi»^^
dreygeróenr,dat de namen der genen \'".d

^Staren van \'t Laudtfcßap van Uyrrecht,fich
^1\'j^\'ighlijck gheparft bevindcodé dóór mijn Heer
(jg^^\'dam, om eeö merckelijcke fömme gêJis, in
«n van fijn hoögfe eyfTchingheö, te -betalen j
^Oq " Edele Mog. hier op geen iatisfaaie gheven
"^etide, om dat dê tax, op de haertfteeden ge-
r^jj > feer flofFelijêk betaeit wordt, fchóon meto,
^e feven-en-twiatighfte van November left-
opent lijck daer af verwitright heeft ghe-
Itif^^ >en dat, om defe oorfaeck,de gefeyde Heer
mct inftantie van hun Edele Mog. ver-
^^^dememoTieder namen van de genen, diede
l^l^yde tax noch niet betaclt hebben, met voor-
van hen tedoen executeren. En hun Ede-
«(^J^g daer na geen ander uytftel verkrj^en kon?.

^ rot dat de iefte termijn, vol^ns het ge-
Vk^^\'Sftiffemew, vervallen is; en willende,foo
® Qiogelijck fal fijn , d\'ongevallen en «ngcle-
(tfifj .^tien voorkomen, die daer uyt aen d\'Inwoon-
fea^^ können overkomen: Soo hebben z,y
äp^\'ohdcn door biljetten, in d\'openbare plaet-
"geplackt,kennis van hetvoorghedaehtete
\' \'^P dat yder, eer de lefte cernrijn vervallen
^voorde negende van defe maent j fou be-

.,\'j ^x,die hy ghehouden is rebetalen , vol-
ftlç^ ,^\'^vertiffement van de fevenentwinttghfte
\\fL ®ri>endit fonder faute,om de rampen te
tOçfj^^^men, die oovermydelijck fallen overko-
\'^ijti\'r?\'^ nsen gehouden is de gefeyde memorie aen"
\\ d\'-lntetîdant tegbeven : dewijl, by faute
"îen.^o hun Edele Mog. fich niet füllen kon-
^«Hç^.Poneren en ontflaen van , nadat de ghefey-
Jitij^J^nde dagh van December verftreecken fal
i^tqçL "^"^emorie vande namen der gener, die niet
^eçj, \'^llen hebben , in handen vande ghefeydc
^\'»tendant te ftellen.

D A g H-R E g Ï S T E R. ^^
. Nademael.defe waerfchoiiwing aen alle Sc^®" ^f
•van de Buerten wiert gefonden,-ten eynde
■van hare refpeétive ghebueren ignoranrie .mo^^j^^
pretendeeren, foo hebben veele lieden, i^et

iVanhec dreyghement, op den ghefetcen tjj
•voorfz. geldt opgebracht , hoewel niet
,,ongenoegen. Oock wiert in fubftantie ditae
,Heer van Maerffenbroeckgefchreven.

V/y fijn ghedwongen gheweeft te refoK^\'^^j^t«
yder Haert-ftede binnen tien dagen de .^pjeO^\'
■betalen^ diemen , volgens de nieuwe reg\' ^j;!-

-moede der Burgers , van de welcken fonder ^gigH\'
wel haeft een groot gedeelte door hongher e ^^gt)
de fal vergaen, foo\'er Godt niet de handt ae ^^jt;^
\'of föodes Konings hart niet tot medogen en
ratieghedifponeert wordt: dewijl de
toors, die men ghemaeckt hadt, gaötfcheiJJ i
bloot fijn, met het weynigh geldt,dat i^^^gb^^
kaften was, daer uyt wech te nemen; jf^oO^.f^
\'dat\'erniet een eenige penningh overblil\'*^ gagi\'
betalingh der renten, interefïen ,
én appointement van Officiers en
• die\'er niet aen fullen mogen komen ; „
fullen door defe middel alle de betaling^"^ j\'it^
van geldt komen op te houden. Desgehjc
\' pofitien, die van cijdt tot tijdt fijn >

\' len voortaen niets opbrengen , om dat o. J- ^yb^
\' OOTdeelt dat alle d\'Officieren en Soldaten
hooren te zij n van alk ds laften , op de b»^

def, ^\'^^\'\'\'^g^SaßeerdebinnenVytrecht. i%j
opaehr waren met meerder te o.ntfangen)

direftelijck Óf indirearelijck i en de ge^
geettf^^^\'^\'"^" en Soldaten, ^^ ghelo-

\'^i^def J "«^"^ogeliick fij nde Bürgers door defé
>ick çjec alle de rechten te fraudéeren; ge-

, des Koninghs broot, dac geen be^
j aen de Burgers verkoopendé
^ r^® aen d\'impofitien doen,die hun

0 \'i^S^\'^ent van hier na Wi/ck, van waer
Htiatjj "^"iiddaghs weder een ander hier in de plaets

1 Ma\' \'
„■^•^t\'^d^h, den 9. is door ordre van den ïnten-
j^.^achTi^ ûp de Cómptoïren bçflagen, oock fij ri

\'-an^\'® den Intendant ontboden,als oocK
r^era^\'®- Waer over de Ontfangers dit vol-
Itit^P^\'T aende Staten deden, van \'t gene met
tl. ^tïjii^dongevallen was.
..«dacL . Jö Heer d\'intendant he» inde veorgaen^

oiiaere laiten van net j^anuucuap
^ aefihgL^\'^-datde gefeyde Heer liïrendant\', dit
kt P^^^nin^\' S^\'feght had, dat hy verfiontJat
Zeen nie^^^ ^^^^ brengen, en dat men d oor-
ItJ^^i^anfl betalen, maer dat alle pen-

JvTeude omgetromt,dat geen foldaten pa\'t
de retraitCjopde ftraer mogen gevonden wof\'^

poene van deo bajsi ende op dat dit te heter n» g
men mochte werden > foo wierden terftonj«\'^t«"
flaen vande retraite, aen aüe hpecken van ^
3chilcwachten getet. ^

Donderdagh, deo 12 dito , fijn ^»^jL
1000 mannen gekomen van Aernhemt
Nimwegen,SchenckefchaBsende apde>c P\'^gijri\'\'
beltaende ift EngeJfche, Schotten, Yre\'-^^
fers ende Franfen »alle gecommandeert
hy bier uytyeder Compagnie vier mannen fj^^p cj
mandeert wierden, die des avonts "^\'^^\'\'^fecrf k
eendeflèyn naer Hollant, en onder weg®\'\'
volcksby haer kregen 5 doeh alfop het »^^jgf^^
nat weder begoft te worden , koften niet
Maerfen geraeeken,alwaer fy oock bl^^f

gxtraElftytde Refolmien der IJdele ff
fieere» Staten van het Landtfchap ^^ ped^\'
recht} op Vrydagh , den dertienden \'
ber, 1072,

^ „j.^orteerde den Secretaris J/egsf^^eff
^baer Edele Mog. refolutie v^n peso^ m ^
ren, noch van dien felven naer-mida^p jg M ^
Intendant ten fine als byde felve reiO^^^jeWjjjl
fengheboden de vier a vijf duyfent „gif Jt
by de uycm^cnders y^© het Haertftedfi\'ë

deeherf^ °"rgers en Inwoonders, uyt vreefe van
eecalle K executie, aïs noch in (ou grooten

Quam u ^ ^aertftede-geldenaeri de uytaiaender«
^er \' dat de feive, vermits dçkoircbeyç

> cauwelijcks en niet als naer Jangh wachr
\'^Stad diemet.hoopentot het betalen aea
Met, quamen, konde werden onçfangheq,
^^elm de bediende van den Heere Jnteodane
foude moeten coofumeeren inde-
Î^Èhet^n^" executeren, en dat oock onderwijlen
^Qtn ^ ^^^ den wegb om te betalen foude weien
l^dap " derhalven noch verfocht haddeeepir
SI K ^y^^el. Dat echter den Heere Intendanl
«l^en^®®®^"\' dat de quohieren der Haertftede-
de ghedane betalingen op defen huydis
d^^ctisd werden gedrefleert, en hem alfoo

Mog, voor tedragen, dat fijn begee*
rtien j^^^^ Éd. Mog, hem opgaven een pro-
S\'t^det de Dorpen defer Provincie, gbeftelt
JîQti-^^ogen der felver .volgens de weicke dçr
fcht^r^\'^by Heere Intendant bet platte |.andt
f^len op te leggen ,foude moetep cm ge^

°P"gebraehc worden, vereyfTchende dat
fo&^geformeerde propofitie defen hwydigea
^shae- ci^oecenwerden opghelevert. Dac wij-
ä/kT^^® Mog. fonder uytftelaeti fijne Ghe

j propofitie defen huydigei^

> hae-p® «moeten werden opgbelevert. Dai

Mog. fonder uytftelaeti fijne Ufte-
pe Van ^ hebben tedo^n aentell^n alle hep
äjMongu\'Jf I^pofitien federt den certten Noveöi^.
rt!" alle , ^ ^den was geprocedeert,ende dat voortn
jHercieP^ß^\'en door de felve Coilcfteurs four
^Gjn Gem^\'^u^^^S®\'^ > ^^^

"^^cbii^dejQ wefdep op-^gebracht en ver^

an?"

sts dagh-register
antwoordr-. Waer opaïsmedeophetgenotuleer^j
van vorige daghen, nopende het te kennen g^V ^^
van de Ontfangers van de generale middelen ? S ^
delibereert, en ghëhoort rapport der Heeren ^^^^

Edele Mog. Gecoramitteerdensdie gheëxaffl»"^^^
hadden, de blafFerts van de renten, die g^je
eerften November waren, en noch in beloop ^^
maendt fouden verfchynen, de welcke laetlt
feer groote fomme bevonden wierden temf^^^^
ren, zijn verfocht en gecommitteert de Heere\'-g^p-
Dxjckvelt. van Someren , van Wulven,

denburg, van de Voorren Vckhiiyfen J^\'^.^^edß\'
Heere Intendant met alle daer toe applicable-
nen te vertoonen de totale onmoghelijckhe) de^
het formeren der proportien van \'c vermog" ^gi^f
Dorpen defer Provintie by den Héere mc
ge-eyfcht.

Ten tweeden , omme den Heere
te wij fen , dar haer Edele Mog. in de ^fleO
vember en December nu loopende,»^^\'\' „y^e^-!^^,
fubfifteeren van fijn Majefteyts
yan Corps de Guardes en andere dierghe^j^,^,, tijo

formité van d\'Articulen, door 7.ijn ^^I jisP
gunt, fonder dac eenigh verbodt of
trariewasghegeven,behoorden ongs\'"\'\' ^

Ten vierden , dat de Koningh de go^^ ge
bende gebade, de renten te
andere middelen zijndeuyt te vindefl\' ^ffect^ ^^
kelijck d\'Impofitien als daer voor k ^ je v
iijnde. tot der felver betalinge behopf ^^jpot-K^^
blijven, erften minften dat doch ^eoJg .

fyjl ^\'\'\'^\'igfpajjeerJe bimen Uytrecht. ijï
fe kunnen rdacheren. Dat haer Edele
eerften November met hem waren

Èn^ f^vincie te konnen dragen.
l\'^Hw^^den Secretaris gelaft van het gene voor
Map.«.\'^ is^kenniflète shevenaen den Heere vaix
. Qp^ï^broeck.

\'4 dito,deden de Gecommitteerdenshet
^ï^li^j ® ""opport van de hards bejegingèdie fy vaü
^^\'ïaant hadden onc.fangen.

dt^ ƒ ^^ harde bejegingh en dreygingen van
^P Satnrdagh ^ den veertien"
16yz. Gedaen inde Ver-
^\'^ghvandeStaten-,

Edele Mog, Gecommitteerdens,in
£d. Mog. Commiffie van\'sdaegs
lij^^Jle-.j\' senden Heere Intendant te hebben ge-
dat haer Edele Mog. mbt droef heyt
\'V ^ hoe fijn Ed. goet gevonden had-

l^.\'J^\'üen flr^ 3 maer oock te Ordonneeren het
V*^ Uyt - \'\'^federt den eerften Novèmber
^^^eti Jj^^j^S^ven , wederom goet te doen, ende
aen hem te verantwoorden^
Sv^^\'^otne ^ onverwacht was

iP. eftip^:"" .\'"ïencie te zij n i alfoo de Koningh
hadde gehad, van aen de In-
\'«er^ > <lac L ^\'\'ovincie t\'accordecren ende toe
^«ti, , aen de Staten ghecredi-

InteJ\'\'®\'\'^" haer geheel, ende vervol-
ËdSS® aen haer werden voldaen,endè

130 DAGH-Register .jj\'
Ed. die ordre, als ftrijdigh tegens deghetneW^^^p\'
ditien, ende daer door alle betalingen ende ve^ ^^r\'
deiinge van gek ónder de Ingefetenen tot tow\' j;^!\'
val van d\'lmpóften feer deerlijck foude o^\'

fèeren , foude believen te veranderen. ^^ ififi\'\'
fyaEd.hetgeen niet wierde vertrouwt,da\'j^.v«\'\'

difficultey t mochte maecken, ende de betalii^Pj. ß^o
de renten voor een rijdt doen furgeeren ^jfit\'^
evenwel fijne gheliefte mochte zijn, de

_ j aen haer Edele Mog. te laten : vvant
anders onmogelijck foude zijn, hare bedie"1^j [C"
verfcheyden noodighe laften, daghelijcks
dienfte van de Troupes voorvallende, te
betalen, ende dat boven al hard ende onre^ fff\'
foude zijn, dat de penningen, tot betalingc gfd^\'^
ten ge-employeert, weder foude moeten jjeü\'\'\'
opgebracht, dewijl de felve als conform
Gordeerde by den Koningh, ende voor date * ^jjgti\'
nige prohibitie of vcrbodtgefchiedt, voC pj^*^\'
delijck ende wetagh moet worden gehpudf^\' ju^f^
en-boven dat federt die tijdt de Impofi^^^^U^^
omtrent de twintigh duyfentguldens, afg^^
de on koften, hadden gerendeert, en ^^
Mog. ondertlilTchen vry meer aen den "fjepê^\'
tendanti^en ten behoeven van de Militie ba"

Dat de vier duyfent Rijcksdaelders in ^^el \'\'1
gaders vier duyfentguldens aen Haver, bo^gu^J\'S\'
het accoort van den vierden Odober, S ^oC^
maer op de \'volgende maenden waren jg
wel laet in November betaejt, gelijck ooc^ Q^if\'
terialen ende arbeyts-loon van de Corps des
des voor d\'Infanterye^
Dat de Heere Intendant daer ophaddjê^j^t tj

^üUe ^\'\'"^\'^Z^P^ffeeräehinnenVytrech. iji
MoT kunnen rdacheren. Dat haer Edele
eerften November met hem vcaren
^^ nvenieertj ende federt hadden geweygert nieu-
te maeeken ^ dat hy de Troupes onder-
!! beforgen , ende dat gelt van nooden
^y daer toe pofitive laft van het Hof
itiey^ .^"^ï^angen j ende ingevalle haer Edele Mog.
\'i^f.jj^\'i/c felve te ftrijdên met de conditiën jby
f^PUt^"^"^\'^ geaCGordeert, dat men door den Ge-
^^feo j die aldaer was , konde laten do»

getelde penningen in twee mael vief-
uuren weder te berde moeten worden
Vc ^^dat hyde felve door branden van de
Y ^at harde wegen foudefoecken.

Sujj gene aen hem of ten dienftè van de
d \'^ec-ei ^^ ï^ovember mochten wefen verftrecktj
Nae! . ^yt andere middelen, ènde uyt\'t gene in

con fideratieinen redenen \'daer
^ gesnoveert, ende gefeydt dat om al-
gautfch ander vertrouwen hadde van
Wj\'^^jjghg^^y^^ntheyt, oprechtigheyt ende recht-
ii^l^tid^ hoopte dat hy, de fake nader over-
feg ^^Cti. lèntiment en voornemen foude ver»
tiij^^\'j^rt gevalle, dat fijn Edele konde ver^

iVjjPet) dat gelijck haer Ed. Mog. geen ver-
nJjlCel! ïOm ficb teghens\'t gene hy foude
h heggen teoppoferen, daer toe oock

pu bet Hof addrefleren, al wilde men
de geeyfchte dertigh duyfent
maendts, feftigh offereeren i dac
1% fijö

de Confifcatie, ende oock dé pcene
gene,die meubelen van ghevluchten hadj
berght, en fonder aen te brenghen, onder n
hielden. ^^

Dat daer na ghefproocken werdende ® ^de^
polnft van te doen een openinghe van den 1
Dorpen, ende wat yder in het hondert jtteci"
können contribueren:

den aen den Heer intendaet hadden verW^j.jg^e^
naer de forme van regeeringe in defePro^\'\'" IcfU\'
bruyckeiijck,haer Edele Mog. feer weyni^^^geH
niffe hadden, of konden hebben van het ve
van yder Dorp. .^jye

Dat ds Landen in de Provintie Jvci^^^
traordinaire veel verfcheelden, endederoaj^ j^fl^ ^
eene Dorp veel meer als het andere in de ^^ ßs
iSioéfte draghen, dat de plaetfen , die,
getal vÄn Inwoonders, of uyt particuH^\'\' ^og\'-
gie van dat\'er veel te winnen , go^de n yj^sr^
meer doortocht of anders valt, inbei:erft®^jj.e)i ^^^
in depei foneele fchattinghen, als logijS-2^jj bö\'^^f,,
ders hooger waren sengeflagen. Dat da^r j^^^gfl ^^
In het felve logijs-gelt, als mede in andé^f . ^jcht
fchattinghen, verfcheyde Dorpen en ^ j^g (f^^
met ten anderen, ende juyftniec in paf^\'^^jr
mee den en de felve waren gecon:ibineert\'^^^,(j{iti^_
ll\'dert de reele ongelden en perfontl^ fpli^\'h^\'
ivaren ingevoert, veele Dorpen waren g^ ^^
de Gehuchten of Buurten van den a^ff^nde
deelt. Dat hy Edel. uyt alle \'c felve "«f\'}
deden, dat het haer Edele Mog. felfs j^jcK»"^«

v/erden uytgevonden, ende dat hec
^\'^^fch i defe conjunäure niet foudekonnen
\' Dorpen d\'een min d\'ander

^^i^j^^eer Intendant daer op getracht hebben-
J^\'^oidande befie kenniffe van die faecke
^^atit^^\'^^^Q > fy Gecommitteerden daer op hadden
Sr de Panders

van Scaten en van net Hof,
^bçq^ veel fulcks fonde können gefchieden,wel
te wefen ,en de Heer Intendant daer
> \'fghs f ®dç, dat hy defelve dan tegens des anderen
de ontbieden , hebben de Heeren Ge-
: ïïtiiê f ^"^d^" haer affcheyt ghenomen, naer dat
r^\'Jii. elendige Inwoonders van dien,

, zijn de gedachte Heeren
lï^^et yver en goede devoyren bedanckt. En
de Heeren van Dijekvelt, Van
> Om Voort midts defen te verfoec-,

^^ffoecîç! Stoupa te communiceeren , met
f^\'^\'eji dien aengaende 2,ijne favorable inter-
Heere Intendant te willen emploje.-

den 17 December,fijn wedervan
haer ^j\'^en,tuffen de a 12,000 mannen,
forden degefeyde ende meer anderen conjun-^
^OQdtjBjf^de nemende veele karren met Kruydt,
\'■\'^ckeni^l« °\'^P^®den,StinckpDtten,Bommen,&c.
oock mede Duc de LuseßborgH, Mar^

quisSenlisen anderen; eerftop Woerden ^^
des anderen daegbs over \'c Ys by Seckveldt
tuflfen Nieuwerbruggeen Bodegraven , aen ^^
vanNieuwerbruggegekomen, weicken dpQ^r
Fransman, genaernc Pemev\'me, niet %oaQ
nen befet zijnde, fchandelijck isverlaten, vi^^f
de Franfen Bodegraven ende Swammerdatn ^J^gct
gevallen; hebben geheel Bodegraven uytgeplu"^ jij-
ende verbrandt; ja felfs Mans, Vrouwen en ^
deren vermoort, verbrandt en feer fchandelijc*^
tra£teert,foodat fy felfs haren godtloofen ha^jly^
fchaemden te verhalen; hebben oock eenige
fen teSwanimerdam afgebrandt, enne de
te Nieuwerbrugge t\'eenêmaelgerafeerr; doch
gen tor hare belooningh, dat door het open^^\' jff
Siuyfen vande Hollanders t\'eenemael in het ^ jg
gefet wierden, alwaer Veele fijn verdronckei^?^
veele nu en dan weder uy tgekomen. Gehjci^\'
boeck genaemt Getroww Advu qfte Prance\'^f\'
me, breeder kangelefen we rden. ^Jc

Op dien felven dagh is alhier gepubliceert»
Koornverkoopers,debefte tarwe moeften ve\'\' J^
pen voor 10 gulden, ende de tweede voor 5 J^je
den ; ende de Rogge voor 7 gulden c e fack ?
die het niet wilden verkoopen, fouden het üf\'\'
Huys gehaelt wordea. t, va\'\'

Saturdagh, den zi dito, is den Hartog" j^n
Luxenbprgh weder t\'huys gekomen, die fy ^^^
middel toe uyt het water haelden. j^ifS,

Sondagh en Maendagh quam feer veel vo
feer ghedevalifeert, wederoni, ende wierdeO^j
fchuyten ,ende vele rftenfcben, maer over de\' ^^
gaende, méde gcpreftderwaerts aen te vaicH?
die geene, die noch in \'t water faten, af te h^ie"\' vC
£jn onder anderen 8 a 9 francen in een
iynde,doQr eenige Hollanders, van een jjj

u den 28 December, Duc de Luxen-\'
slsrJ^J^eftden Heer Schade by hem;ontbooden5
\'^"^ed Out-Munfter,hem afvorde-

^^ti [ ^ \'Reliquien en d\'oude ordre die aldaer plach-
\' onderhouden te werden,- den Heer
tliçu^ gaf tot antwoordt, dat hy met Eedever^
S. h ^^ \' ^^ minfte daer van publicq te ma-
^\'Np Hartogh met dit antwoort niet te vreden
^^ggende met een feer ontftelde geeft; Ick
yemant fien, die mijn fulcx fal weygeren,
Ä H """^hûuden : maer den Heer Schade ver-
Sov \' het gantfche Capittcl

aen hem alleen nieten hingh.
V ^gden 19 dito,citeerde den Intendant alle de
f" platten Lande, om by hem te komen,

" Ce t ^ defer,gaf den Heer Schade aen de Sta-
dat de Commiffaris Monceaux, van
Intendant, tot hem had gefeght, dat
voort aen niet van de Chargien foteden
Jonder participatie van de ghefeyde Heer

^\'tififç ^cretaris heeft oock gherapporteert, dat op
fr-ü^ «\'e felf de Commiffaris Monceaux indèSecre-
^a« Edele Mog: hadt ge-weefl, en tot hem, uyt
^^ "Van wegende Heer Intendant hadtgefeght,
^kfi^^è^erde dat de penningen, voortgekomen uyt de
S iP^^opde Haert\'ßeeden ,gheduurendedejare»
l^^fot\'\'^.\' lóyz. conform het advertisement, en
\'^an de... in handen van de Thtejàrier du
"morden.

Ten tweeden, men in handen "^f^f^^^U^
CommiJfarkfoH leveren een ftaet > of rekening J^jgfi
rechten, die men gegeven beeft op de tfiji\' "p " Ji

Ten derden, dat yder §luartier, daer uyt ^^-fgi^
beßaet, op aenkomende Maendagh a,enfde*
en Z.uy tenant van degenen, die daer \'hun inl^^è
hebben ^yets fou geven, ■

qe ghefeyde Secretaris wel inftantelijc« ^
verfocht, dac de gefeyde Commiffaris fich t^^jjn
klaren wat,hoe, en waerom men gehouden! .gn
te gheven; maer dathy niets u 7t hem hadc^^j^j^eü
krijgen, dan dat het wey nigh fou zijn, \'t we\'
Ibu opbrengen. itigf

Hier op ghedeliber?erc zijnde, heeft
voigh van de Refolutie der Staten van \\ (>-

Gedeputeerden zijn verfochc \'en gheaucho^.j,, jcJ
doen teilen; in dedudie, en op foo veel t^j^\'^e vf
deThr£forier,of Gommis du bAs.jdeP^.^.fS
vijftienduyfcnt vijfhon !ert feven en
dens, vier liuy vers, en hier toe te doen ^ep
?en ordonnantie van de fomme van
neghen hondert vijf.en-tneghentigh
d\'Ontfangher dé Leeuw, en een ander vaR ^^jfiiê"
me; van vier duyferit vijf hondert

ten, cie op de huyfen gefet zi/n, beyde t ^^^.gfl.
van de Gommis Beufichem,\'ten ^ï^^^/j^fl lo^f ^

Maendagh den 50 Decernber, heeft ö^^^^fjipö
dant van alle Borgers alhier geeyltht een ^^
voor de Maenden November en De\'^eff» ^ rö^
advenant de Heerileeden in ieder bays. eP
Godts-karrierenenStadtshuyfen, als oe

y^n^tiepaJfeerdeUpnenXJitfichU 157
Jierghelijckeo incluys, en-yder Heerfteedetegenf
M gulden 7 ftuyv. de gulden tot z? ftuyv. gh?-
^«eckenc, f .0 dacfommighenop ioo,<To,aoo,
3<Jo, en 4.00 gefchat wierden, \'t welck alle Borgers
Jaen, ende den volgende dagh wiert aenghefeydt,
«leteeq by voeghfel.dat het binnen drie dagen nioft
^etaek wefen, of fouden tot hare laften eenige Sol-
^^ten in haer huyfen geleyt worden Waeropden ^

J de Hinifiers des Komnghs van Franckrijck op d\'In^
^^dersvan de felf de Stadt opgeftelt hebben, een bo^
gJ-oofe tax voor de ntaenden van Novem-
^ December , en datfy \'t heden van huys tot huys
ont hen te verplichten haer binnen vier-
ecur\'"^\'^^ ««rejï te betalen > op peene van militare ex-
^la 7 terTv\'^lmtn vergadert veas, veel

^^^»"paw ee7jfge Dorpen ingebracht, die boven hun
\'"\'^gen getaxeert effgefchat zyn.

uyt de Refolutien de-f Edele en Mogende
Sferen Staten van \'f Landtfchap van Vjtrechty
"P I>i»ghf dagh, den een-eii\'demghjie van De-

WEeft den Heere van Djjckveltter vergaderin-
Vayp^j^Offlftandelijck gerapporteert, 2.ijn weder-
^aco? ^ Heere Stouppa over het fubjeÖ: als des
■y^l\'jste vooren ten Prothocolleisghenotulleert.
Voo g^delibereert, is den Heere van Dijckvelt
^eda 1" ^^"\'^^\'■"oïncn moeyte en ghedane devoiren
ï^ J^^Kc ,ende zijn verfocht en ghecommitteert dc
Van ^an Dijckvelt, van Roflbn, van Wulven,
^andenburgh, oudt Burgermeefteren Booth,

15? DAG H-R E G I S T E R
ende de Goyer, omm\'e den Heere Hertogh v^rf
Luxenburgh en Gouverneur Stoupa te begroete »
ende felve te reprefenteeren den beklaeghlijCK
ftaet van defe Provincie en goede IngefeteneïT ^ ^
dien, ten opfichte van een taxe by ofte van
den Heere Intendant ghedenuntieert, ende v^
Excellentie en Ed. te verfoecken hare compafliew^^
intercelSe by d\'Heere Intendant, oft anderünfS ^^
de Ingefetenen mochten vryigheyt erlangen jOP^

können vertrecken werv?aerts fy lieden fouden ^^^^
meynen te können fubfifteren. Is mede den .
van Dijekvelt verfocht,omme over hec felve t
jeft te concipieren een Miflive aen den j^-
tendant,diehct felve gedaen ende ter Vergâde
ge opgelefen hebbende, is die gearrefteert io
ftantieaJs volght;

Dat den tai\', die van weghen den Heere
dant wordtghe-eyfchtvan de Inwoonders ^^ \'^fS
Stadt, onder de felve foo groote ende
wee-klachten veroorfaeckt, dat haer Edele
daer over zijn radeloos ende in de hoo&^^ç
bekoramerniflib, dat fijnEd.abfentie haerbe^
het middel, om de felve die klachten over te ^ ^^t
gen , dat baer Ed. Mog. 2,ijn verfeeckert,
vierendeel van de Burgers niet foo veel cotit^^^^^^^c
hebben, als haer quote importeert, dat me^^^\'^j^e-
andere leven van \'t ghene fy van hare vriende^^^ji^
nen, ende dat oock honderden van perfoof^^^\'^^^
anders hebben om broodt voor haer ende j^gh
deren te koopen, als het gene haer van dagh tot^^
by Aelmiffewerdt gegeven , ende die ^ven^ /^^ic,
^ dertigh, veertigh, ende meer gulden zÜn g" ^jjn,
\' Dat haer Edele Mog: daerom ghenecefliteert^^jj,
den Heere Intendant 6y Mi fli vete bidden,
Ed. wil hebben de goet-beyt van de fchac:i"g\'^® uguß
befwaerniffe naer ce laten. Ende indien ? h^^?

fosçi^^ghen te doendat haer Edele Mog: dan ver-
compaffie,dat doch believe re ver^
die fal willen, de vryigheyd onï
Vr uyt de Stadt te moghen gaen , ende hier
gbene fy noch mochten hebben, om eldersr
\'W ™fietefoecken,op dat daer door moge
doorgekomen de fchrickelijcke ende erbar^
^îQç gevolghen van de executie, waer mede de
^^rev K promptelijck füllen betalen, worden
^etitiç^^\'^;. Enwy, vanu dit felfde aen onsbeloor

Wt^ "^aetn van uw Ed. in de Dorpen foodanighe
SJ"<^yfcht, die fyniet moghelijck zijn op te
\'ickl" ■ dewijl fy gantfchelijck geruineert fijn, ge-
y^eti? en gelijck ghy felf hebt belieft te be-

öe ü\'^oroeck dit volgende te fchrij ven.
fecke^^^\'\' I-ntendant heeft een brief,ter vlucht ge-
Î m onfe handen gheftelt, om hem in uw
^ef . leveren 5 op dac ghy hem aen de Marck-
fetcjj^^uvoislbud beftellen, daer af wy copie
r\'^ben^ j den ,eri dewijl wy ftofFe van re vreefen
> Wy \' d^t de felfde verdwaelt kan wefen, foo ful-
Ste f " tiieuwe copie daer af van de Heer Inten>.
Nen ^ \' ^^^ h^^ft ^y i" defe Stad: is ge-
^."dertu/Tu ^^ de felfde oock aen u fenden.
^hurJ ^\'^eft men federt gifleren en heden aen
\'"\'^\'iief\'^f^\'^^ een feer exorbitante

b^tt ieJj* \' binnen vier-en-tmntigh mren be-
\'^\'\'P\'^^\'^h^^^te\'van Militaire executie^
"iet konnen weten op welcke voet,
■ âelchiedt, ten opficht van de ßilietten, die

ende de Goyer, omme den Heere Hertogh vaß
Luxenburgh en Gouverneur Stoupa te begroete"»
ende felve te reprefenteeren den beklaeghüjc\'^^"
ftaet van defe Provincie en goede Ingefetenerr vao
rli>n . rpnonfichfe van een taxe bv ofce van wf\'^\'\'

uyt ghy fulc können oordeelen op welcke
de anderen taxeert: \'t welck, naer ons
de fladt Uytrecht opklimmenfal tot de fomme \'"J\'.jaf
of drie hondert duy fent guldens , behalven de dj^\' ^ggn
vers voor yder guldens, die men voor d^rf-^jiCC ^
eyfcht, de welck de ontfanghft van de tax hee
welckmen voorde twee lefte maenden
vember en December eyfcht. De Dorpel\' de
Landtfchfip zyngefchat op de felfde wijfe
gefeyde twee maenden, gelijck eenigen op Pj^gjae^
en heden hun klachten daer over aen ons , of
hebben : te weten j Houten, met zijn aenk¥\'. lolt\'.

deHguldens, Hagefieyn op omtrent acht ^gft^
V\'^ftighguldens, Martensdyck op veertien ho^^^
veertigh guldens. Wy fchrijven heden
faeck aen de Heer Intenciant, gelijck ghy
pye, hier by gevocght, fult können fien- _ .

Wy hebben goet gevonden bericht hie»" ^^^ ^eu. ■
te geven, om het felfde aen zijn Majefteyt\'
zijn Minifterste vertoonen, en opdacgby^^^gg"
ti-achten verlichringh van een laft, die on ve
lijck is, voor ons te bekom en.

P. S. De Heer Intendant heeft oock aeP^ ^„t-,
ïcent ghemaeckt,datwy ons voortaen lo^"
houden om van etnigeofiicien, \'of chsr^ien

konn j \'^^"^il^envel-witcigehjom udaerafte
nen dienen naer dat de reden fal vereyffchen.
.^^y vueghen\'erde copie van de brief by, die wy
^^ Intendant fcbrijven, gheljck

\'len mijn Heer de Marckgraef van Louvois op*
W/\', " December heeft gefchrevenj gelijck

^^ijffT^^ de Heeren Staten van dit Landtfchap
\'lierT \' ^^^ êby gheinformeert zijt van de ftaet,
wj®® beigebracht is, foo heb ick defe weynige
"\'^ü d " f^iét können v/eygheren, otn in M\'ey nigh
\'\'stiv ïotu tefegghcn,dat\'ervan alledeDor-
ghefeyde Landtfchap niet een is, het
<l}r vcrfcheyden malen isgefourageert» oö-
djj^l^eloopen, of dis in \'c vermoghen der vyan-
\' ö® wekken niet minder door hen, dan
ga^t ^il®» uy tgeplondert zijn. Wat de Steden aen-
ïlei\' die V/ijck en Rhenen hebben verfchey-
\'^«en \'\'\'Sben en deurtochten van troupen uytge^
» die hen bedorven hebben j en de Stadt van
\'^Mer- IS feer uytgepuc door vcrfcheyden ver-
\' lieJ^ghen van Guarnifoen: Invoegben dat\'er
Ati, ^^erigh is, als de Steden van Uytrecbc ea
Cfijr ^oortalleen,die noch eenighficts yijnghe-
^ijn ^^^^rt, fchoon zy feer groorelijcks vervalleu
ghy\' dat fy eertij des ge v/ceft hebben^ Daer fiet
de geen ,dac wy u van de ware ftaet van \'t gefey-
öiojj^\'^dtfchapkönnen verhalen, en dat met eerbie-

Biffchop focht oock alle middelen aen te
ti^ijf \'^»die konden dienen tot verfachtinge by den
fog^jj^Sb van Luxenburgh (want den Intendant fich
J^akende,) gelijck in \'t begin van \'t aenftaen-
Vorder fal getoont werden.

\'tjaer ifiyi, aldus met veel droe fhedeoÄ
4ight fijtide, heeft fich dit jaef niet beter ^\'^l^jfgh?
op te doen, hoe welden Hartogh van Luxen
(mits abfentie van den Intendant) op bet v ^^t
van de Staten en den Biffchop, de "Lu b/
ophielt, tot de komfte van den Intendantj g? J
der Staten Refolutie blije kt. ^^ \'

hare Edele Mog. Gecommitteerden >
refolutie CommifToriael van\'s
ter Vergaderinge gerapporteert, dat j
compliment, om den Heere Hertogh te ^ ^ ^^iJ
ren tot een gunftigeaudientie , ende j^e p"^\'
de felve hadden voorgedragen de hoögbeƒ ^c).
plexe ongelegentheyt s in de welCke haer ^jfl
haer bevonden, vermits den Heere If^^en ^^rds\'
de Inwoonders van de Stadt Uytrecht f
ren, een taxe en fchattinge» die van de fei jjofi\'
gelijck konden worden opgebracht >dat ve
derden, iamifiTchien duyfent raenfchenj^^^j^j, ó^^
ftelt op dertigh, veertigh ende rneer SH) j^jdef® ^
om broodt voor haer ende voor haer ^.^jcr^®*^
koopen, niet anders hebben, als het gbenc ^f^c
dagh tot dagh by, Aeimoeflfe wort gcgf.^Jg ,
ie eerlijcke luyden oock in aenfienelijc» ^^jcefl
énde bedieningen , van haer Vrienden en
den moeten geldt leenen , om tekonoen^^ ^^^
dat felfs veele onderde ghequalificeerfte?
Regenten niet foo veel in contanten - van"^
haer^uote bedraeght, ende dat daer bo\'/ei^^^pgU

P^nn ^^ \' c\'eenemael geruineert, niets
N ref " > ^iide dat alle die ghene, die

contingenten in vier-en-twintigh
4 thelf" do^doenjmet rigoureufe executien wier-
\'^ttijj^ -\'eyght, dat de klachten ende kmentatien
Älj-^\'^anigh waren, dat diete hoorenghe-
N Wr R niedelijden te worden bewoghen.
Jodele Mog. alle \'t felve by Miffive aen den
hadde vertoont, ende eerbiedigh
jNcLf^^ de gemelte befwareniflè foude gheiie-
te laten. Ende dat haer Edele Mo.
V^cq fijn Hooghgemelteootmoedigh de-
St^^^ aen de arme en ellendige Ingefetenen
Provincie noch te vergunnen tot
\' goethey t van niet toe te laten, dat

de abfentie van den Heere Intendant,
werde gedaen.
♦jj\'^ti: j Hertogh daer op hebbende geant-

geneghen geweeft te zijn, om de In-
y te doen, ende daerom wetende dat
-5 JoUp^ ^"^^^^t, dat by de felve tot onderhout van
V^de \'\'borden gecontribueert j voor de-
ƒ OVßy ^"Cfaden liever met den Heere Intendant
i^CordL^ckindemaent Odober gefchietis,
C^\'^fak^"\'^^\' byontftentenifle van dien, de
\'t f^^gem banden te laten nemen. Als by fijn
uytftel foude worden toegeftaen,
weynigh dagen,
■ ögj doch weder mofte tot het point ko-
(L^xatj y kondeghelooven, veeleabuyfen
VM r^®.^y\'^ghepleeght,oock de felve mif.

"oogb te zijn begroot, maer dat\'er
^Id^ ^iliti? w^fden gegeven, dat alle maendt
■®Wierd Koningh hondert duyfent

14.4. D A p H _ R E G J s T E R
ficeert; ende dat m alles noch maer vijf^en-t ^^^
tigh duyfent Rijcksdaelders waren op-g^^/^\'^wiji\'
de dat dèrhalven fijns bedünckèns béit £ tö
met den Heere Intendant als noch eenaccoo
maken

Dat haer Ed. den Heere Hertogh hadden te^.^^e
moetgevoerr,daerhaer Edele Mvg
Intendant, foo veel in haer is, contenteoi
doen, alle de Inwoonders in de Stadt en^^^j^^^ÊÛ
Van Provinciën hadde belaft, om iri wey^»^" JlJC
yeder te betalen foo veel,als het Haertfteûjj
in twee jaren bedraeght, ende hec P\'\'",-^:^,,
dien , neven? het inkomen van de ^i^P J

moefte werden gebruykt tor inkoop end^s jc"
Hinge van de waren , die daer voor i.e«\'

Dat boven dc bewufte vjjf-en.twin"g\'\'
Rijcksdaelders ,niec alleen noch fod veel e
koften, ten behoeve van de troupes,

dat oock by de felve mceft al\'^ .
icn vuil uc Provincie over een gantfcnj ^^s\'
genooten; ende behal ven veele Paerden j ^gcn

Ie het Beeftiael ende kley n Vee geflacht
ghevocrt, endedat daer door de Eygeri^ef
Landen , die ordinaris drit of vier jareo ^^^
achteren ftonden , ende de-Haefc „ üé\'\'"\'

tot haer cautie daer voorhadden , nier ai\'^
tomften van dit verloopen, en van alle -j^ful\'
ftalligejarcnkomentemiflcn. maeroocK " ge-
len genoodtfaeckt wefen, om akoorens eco B^^g,
flotifl het toekomende te konnen koopen\'

	- ■ -..■Siv

diftrue ^^^\'^^^P^\'ff^^^dehinnenlJymcht. r4f
deBou^i\'^u ^"y^^ïï weder op te tikimefeb 3 ende
van Heeften en ghereedclcbap tc

^^^^J^dert de Artnée vat» den Koninghbifer isge-
\' ^^ ""omtrent de feven maenden,
Snt"^ ftuyver van fijne vafte goederen heeft
NeS ^.\'■^^fïen,enbndertuiïchen een yedervaii
f en voorraet mochte hebben gebade, moet
»^dèn geen intereflen op de Comptoirett

n\'"\'^®apparentieisdat yemändteeh Pen-
fïni\'^ j^^nnen bekomen, tnde derhalven het
K^^btß \' dat d\'een of d\'ander noch mochte övarigh
JJSenH^^"\'""\'\'Oden fal wefen om Broodt te koo-
alledie redenen abfoluyt on-
V»enrfde gevorderde taxe te können opbren-
i^^^Vo h\'" Sbevallede felve evenwel foude wor-
«rido »dat fijn Hooghgemelte uyt coropaf-
AhgQ te voorkomen de fcbrickelijcke ghe-
> 1 ^\' ie de arme Menfchen uyt degedreyghde
r\'^\'^ev 1 " te lyden,ehde uyt vreofe van de
C^\'^\'er^ overleggheöN, hóe zy haer met baer
J\'Aii \' ^"^de Kinderen maer fullen falveereri,
delibèrteyt aen alledie willen ^
A^^^dc alleen roet haer lijf, en latende alle
mochten hebben >te mogen ver^

djScftgL^ f^eere Hertogh daer op tot befluyf: had-
\' ^Ue den Heere intendant ghe-

i4« D a g h-R e g l « t Ë 5- ^^^
hare Ed.Mbg. befich waren, om aen de ^^J^^^^ogl\'
höt boven iperhaeide te infinueeren, den g^a
daer by wasghekora-^n,ende eyndelijck a^pü^
deduÄis van alle de redenen jende eenige^cf
ghedaen , om ten minften te moghen ob» ^^ ^e
voor die gene die fulcks mochten goedt
vryheydcvanmet haer hjfte können
ende dat het alte hardt foude zijn het fel v«\'
geren aen de gene, die alles willen hier l^te,"
men behoort te konnen volftaen met te ge
wat men heefr. fd^^

ken hebbende, eyndelijck hadden veriee ^
den Heer intendant alle goede officien
van de Provincie ende Ingbefetenen te jgo»^ m
wenden, et/de dat by provifie geen ^^^ ^ ^oê^^^e
den werden ondernomen, doch dar de ^^

Den ajanuary wierdt een ordre gep /ö
van dat niemandt na negen uren desav _
opde ftraten komen, op feer groote poc"."^ ({f

Den 3 January, liet den-Intendanc?^^
fentiefeer yveren , met de invordering je?v ^
opgefteldefchatiinge, en dat tot fijn jjey^
dochakijdttyrannighwafc) met Soldaten ^^^
teexccureercn.

Daer wiert, door verfoeck van dco ^ ^ yef\' ^^t
Ducdé Loxenborgh ghefteldt ,dacd^ pjerej\'^
\' gen wart n by provrfiede helft, "^n^ede j^p b j
derde en vierde part van de taxatie P h

^pf jf^^\'^fi^fihattinge te betalen , haer Dochter > een
\'^^eerT^f J^ffrowp fimde, by haer hadt\'. Soopre-

\'V\'teerci • -/"JJjijaaei oy aaer a aan avw^rt-
hkyf rf^ Moeder j indien hy haer de fchattingewil\'
n-\'^ten J^ochter tot fijn genoegen te pan-

y^de ® ^\'^\'mmijfaris haer de Kaper eens op-
^^ Aw ofte oock met de koop moghte bedro\'

l^^^de^M*aenlockentgefichtaenfiende,fey-
^ver^"^\'^^^ > J^e-juffrowsp u falgeen leet gefchie*
l^itttne j-^\'^^^^fif\'ge" alfoo dit fchoon fchepfel na
T\'^fnet \'»eenigedagen by hem behouden, heeft
k\'^klà l^itantie aen de Moeder veer ghefo7i-
. mede gerefolveert een bcklagfi

o^ej^\'®bekjagh te doen aen Luxenburgh
\'^n ^^ ^^H^i\'^gh op udmersfoort, Trjdagh
fannary 1673.

d.-^\'^tti!\'^?® Heeren Gecommitteerden der Stade
Ij,\' ^y Van "^er Vergaderinge voorgedraglien,

tL^Og^? ^^ghea fijne Koninghlijcke Majefteyt
i^^^\'^dusf"^ sneert tot betaiinge van vier-en-twin-
C^^^^\'lede^ 6"J!dens voor contribucien, over de
jiQ "ïaendén November cn December,
Ws^®^ duyfent Camifoles van detrou-
jj^nt j^-j^^adtGüarnifoen houdende, of twee
daer voor, in voegbenals
eett; ^ »otnmatie hier vervolgens lijn gein-

^mersfo ^"\'^""«^ersvande Stadt enJurifdiSiie
V è^ordonneertte betalen aen de Officie.
V^ent van..,. d^ fmvne van vier en,.

1^6 D A G H-R E G I\'S ter. ^^
hare Ed.Mbg. befich waren, om aen de f^j^^^^ogb
het boven rerhaelde te infinueeren, den "^^j.gfo
daer by was ghekomen jende eyndelijck f^f^ptie
dedudtis vanailü de redenen jende eenige

twihtigh duyfent guldens, op reeckeningh \'"^^f^l^e»\'
fientie van hetgefeyde Regiment, geduyrendede
denvanNovember en December lesleden, ^jjc

me aen degefeyde Inwoonders aengereeckent ^^f^Ke\'
nomen fal worden voor alle hun contributie i» g^^. \'
dnyrende de gefeyde maenden. Gedaen fVyi\'^^^" \'
werdenvanjanuariiis, geteeckent•

De Koninck wil dat de Inwoonders van ■^f^^J^te\'\'\'
\'verfchafen twee duyfent Camifolen voor ^fff
die in de Stadt in befettingh fijn,ten waer Jy "^^git ^^
duyfent Patakons wilden geven. Op den trvae}

Tot het welcke te voldoen, fy Hede«\'^gf,
roael oh vermogende zynde , verlochteo
Édele Mog. raedt ende behulp omme daer ^j^ge^
heft te werden , waer op gedelibereert, »^p^itte^
Vonden en verftaen dat de Heeren G^^\'j^uchc^
den van \'A mersfoort haar voorfchreven k gtj va
len hebben te doen aen den Heer ^çj^le^ff^
Luxenbürgh ,ende van de Heeren
Gecommitteerden die, volgens refoluci .^^gbl^\',
foriael van den dertighften December 1 .j^fl P
den, den welgemtlten Heere Herrog» gniffi^
groeten , over het iubica van de Kercke c fgvo
nes, lullen worden ghefecondeert, e^d^jjgdaC/

leeren, datcontrane fijne gun^\'g\'^ë jugrey^^ff
ginge den eerlijn defer genotuleert, .ygCP\'^
nige executie aen de Burgers der St^dt
tot voldoeninge van de taxe is gefchiedt- pcß

Vun\'tgvpaJJeerde binnen Vytrecht. 149
j^^eo Biffchop heeft dagelij ckfeghcbeden in dén

aengeftelt om een vrede te verkrygen.
Vg ƒ ^ y dico, Wierden de wachten hier over al
door diende France kontfchaphad-
> dat \'tPrince volck een aenüagh voor hadden,
itiö^\'^ ^ de volgende dagen de taxatie fcherper
ë^vordert wiert.

Fi^j^^^ödaghs den 6 dito, is hier een Regiment
tng^^^n van ontrent 5:00 mannen binnen gheko^
g^jjvan Kampen,en buyten de Tolflcegh-Poort
Op defe dagh wiert ter vergaderinge
^^^ Staten, door de Gecommitteerden dit vol-

> fiehK^Po" gedaen.
? de Heeren van Dijekvelt
j\'® Col Gecommitteerden, volgens refolu-
\'"igf^l^OiifToriael van den laetflen December
den derden defer ter Vergaderinge
Heere Hertogh vanLux-
f^^^r^T.gberemonftreert hebbende , de klachte
» ^ïti p Mog. voorghekomen van de Gemeyn-
f , Welgemelten Hertogh hadde ge-

L^\'tïien Verftaen te hebben , dat het Dorp van
i,?Otjjf^®tweeKercken hadde, ende aldaer veel
Catholijcken\'waren,en derhalven re-
|J^eli(p®E®®oeKerck haeringeruymt wierde,op
^ hshK beeren Gecommitteerden fijn Excel-
J\'^.es j^^ende bericht, dac de Dorpen van Ëm-
Dj^\'n Q diftinde Dorpen waren, onderfchey-
V^ gen?\'^^^^\'^®\'^ ,fchattinghen ende alles, ende
(jjmet den anderen hadden, als de
Cl\'iia^.-\'^menes; echter weder verfchillende in
(Aaivg^van Binnehdijcksen Buytendijks,ea
OQj-\'^clijjj."\'Moeften aengeüen wordeujen oockef-
V \'^eerd ^"»^\'^^e feparateDorpen,in de welke
^\'^erjdg ^^, Gereformeerde dan Papillen wfareu
3 nadde fijn Excellentie geantwQorc de
K. 2 faec-

i^ro Dag h-R egister
faecke hem anders aengedienr te fijn , dan
Siaerder te fullen informeeren , ende fulcks (oO
vonden fijnde , de ord^e daer inne te ful\'^nvera ^
deren. Ende de Heeren Gecommicteerden "
van kefiniffc doen hebben. ,

Dat de Heeren der Scadt Amersfoort,hare kjaj^^
te hebbende gedaan, en door de Heeren hare »i^g^
Ie Mog. Gecommitteerden daer inne fijnde g
condeert, fijn Excellentie hadde belooft geene e^^^
cutie, geduyrende de abfentie van den ^^^^^ ^it
tendant, te fullen laten gèfchieden , (eggende» ^
fy Heeren van Amersfoortfulksaen den
faris aldaer wel fouden mogen bekent
gelijk ook den Heere Hertogh op\'r verfoe^k
de Heeren Gecommitteerden beloofde, dar als^^^^
xen geen executie jeghens de Dorpen ten \'P\'^^ef
Lande,toe voldoeningeharer taxe,enfoudß jjj^
den gedaan,en door ghemelte Heeren
mitreerden verftaan hebbende de executie »\'yƒc
bereyts jegens eenighe Burgeren der Sradf ^^yy
recht was ondernomen, hadde verklaert fulc"^® gjo >
ten fij nlafl, en tegens fijn intentie gepleegt^ gj-te
ende aenftontsordre ghegeven , om dae»" j^^.heE
vernemen , ende foodanigh bevonden vs"

felfdete doen herftelleo ,met veroieuwi^g^^cje\'\'
fulks,geduyrende de voorfchreven abfentie ^^ ijjci\'
Heere Intendant achterweghen te laten, al\'®^^
daer by voegende dat die gene, die des Qgb^^
den, fouden voldoen foo veel in haer ^^\'^j^i^finê\'
was, van welcke gunftige antwoort en ^^ jjeo
iijn Excellentie bedanckt hebbende,

jijn j&xcciienuc ocuancKi ncoucnut? rne^\'
Heeren Gecommitteerden affchcyt geno^^^^jeö

^ier bedden, eode aoo paer flaeplaeekeos.
^Cts^\'^P Donderdaghs den 9 dito verfcheyde Bor- »
Kijj aengefeyt wiert j yeder een bedt te bren-
l\'dçsëefteide Kercken. Daer op vergaderinge
ghehouden fijnde, als uyt defe nevens-
•^efolutie en rapport te fien is- \'

JwefSedraghen fijnde dat den Heere Intendant
Ns bM^"" binnen Utrecht was gekoaaen ,en dat des
continueerden van de Inwoonders
Stadt te vorderen den tax haren refpeâi-
is » ïiiet bedreyginge van Militaire execu-
\\ bij gevonden te verf(.iecken de Heeren
A Ruyfch, Roffum , van Wulven,
t ^yb \' Sandenburgh, Booxh ,\'de Goyer
omme ghemelten Heere Intendant
ptheyj®^redete remonftrerende onvermo-
Oç^ /«t der Inwoonders om de felve taxe te vol-

vÏn 2.ij nde op hec lubjeft van de Com-
("«legç " Heeren, huyden voor noen verfocht
^gacQ ^"\'"iitteerc, omme den Heere Intendant
ri naer ghehouden deliberatie

faecke hem anders aengediem tefijn, dandac ^^
jiaerder te fullen informeeren , ende fulcks
vonden fijnde , de ordfe daer innere fullen ve
deren. Ende de Heeren Gecommirteerden
van kennifle doen hebben. tisch\'

Dac de Heeren der Stadt Amersfoort,bare
te hebbende gedaan, en door de Heeren hare c- ,

togb Tan Luxenburgh, volgens notule van
aen defer voor ghehouden, fullen teprefen\'^p,^-
•den cllendigen ftaet van de Stadt, Steden end^ u,
vincievan Uytrechc, en dienthalven verfoei
als by de MiflS ve van den eenendertighften D®

ExtraU uyt de Refolutien der Edele en —
Heeren Staten van \'t Landtfchap van \'^f.
op Sondagh, den achiften van fanuarii \'

Ebben de Heeren van Dijckveltende®"
haer Edele Mog. Gecommitceerdenst^\'^^öl-
gaderinge gerapporteert, dat haer Edele, ^ c®
ghe van haer Edele Mog. CommiflRevanda^f^i^iifi
voren, de« Heere I ntendant, onder een de j^n
van de rédenen, in haer Édele Mo. mifli^^^
eerften defesvervat, noch mael hadden V^" .^^pd^
goetheytte willen hebben , vandiefware
huyfen gheleydt niet ce laten invorderen .[{jfl^\'*
mentlijck dewijl men hoopte dat den Ko«\'" ^jef\'
wien den ellendigen ftaet van de Ingefetene j^jteC

der foude worden gerériionftreert, fieh
permoveren,ommé uyt compaffiede fel^^ugvsl^® ,
êxceffive fchattinge te ontheffen, énde in ê jjoO\'
de Heere Intendant dat vcrfoeck njet foi^J^^^eH
:pen toeftaen, als dan permiïïie te willen
aen die geene, diedaer toe genegen
haer alleen met haer Uchaem uyt de Scadc te n

\' Dat den Heere Incendanc daer op haa«^^
woort, dat de Staten felfs borfaeck waren ^-oti^
opftellen van die belaftinge, dat zy naer net g ^^^^
venieerdc over de Maenc van Oktober o>ec QfH

Nth i!f and.re Inwoonders
iege konnen verleenen: maer men had niets
\' hadde de Borgerye felfs ge-
^ast g«animeert om niets te gheven ; men
Met ƒ p®*: Holiandts ,ende men wilde die

d« /• .^^obligeeren; men roemde daer over, en had-
aen verfcheyde Gelderfche Heeren gere-

tlick^^^ haddengeaccordeert, dat hy defelve
coehaddeaenghemaent, ende oock
/letj \'êhgeprotefteert van felfs eenige taxen teful-
, ende iniddelen te vinden, ende dat
g. ® ^oo»" de inwoonders veel befwaerlijcker fou-
Scbfr \' haer Edele Mog. \'t felve niet hadden in

I datry1 noch eenige prefervatien ghedaen,
Setj pg ® Wis gefprooten uyt een quade wille, dat
VauT^"quefteert Landt ,in{onderheyt by tijden
trio ^orlogh , die foo koftelijck valt, wat ex-
^en \'^air moeften doen. Dat men in vijfmaen-
^\'l^dienfte Köninck maer vijf-en-

; daer hufeeren jende om den Thuynleyden,
i Qach K hem de ordres tot het doen van dien om-r

de felve\'nu rrioeftenaer komen,ende niet
dan ic feggen,als dat haer Ed. Mog. haer aen

ö_^\'\'iCkmoeften addrefïeeren.
<ieii Ce h Edeleden Heer Intendant daer op had-
gevoert, dat haef Edele Mog. niet
Ven jP\'Nieuws hadden konnen of durven belo-
.^■•«cr tgiften

i \'^andt^g ^^oorNvetenendetóeftemminghc, y®\'
^foüwen ^ hadden ghedeputeert, met ver-
Ed,gunftige recommaridatie,
Hertogh en Gouverneur Öcoupa
. s ®idtsgaders op fijne geloof waerdrge
^\'ricie ee defolaten toeftant van de Pro-

\' •\'O verfrh \' ^at fulcks van tijdt tot tijdt wor-
\' "^tenti \'■"^oven\' haer Edele Mog. om hare goede
vin boven vermogen te be.

Schoorftcen-geldc importeert, en het pfo\'^"" j-jtc
dien fijn Ed. n^ngbebooden. Dat fijn iïd.n^\'
confidereeren ,dat boven het geidt, hetgef\'.
den Koninck,ende acn fijn Ed. als mede teo je
ven van de Troupes, wasgheteltof verftreckc»
Militie haddeghenooten alle de vruchten V \'^e
Landen voor een gheheel jaer, oock gsüacn
geroofi alle de Beefte«, ende dat \'c felve v^ygbe\'
lioeneo quam te beloopen, dat daer door v»®
naers niet alleen vau dat jjaerpachts, maeroo
alle haer achterftallen waren ontfet,ende ^^^ .gcP®"
mitsgaders door de verdere geleden fchade ge-
mael geruineert ende onbequaem om b®^^
traordinairelafl-en te konnen dragen ,ende
Ed. op baereere ende confciencie hadden ^ liS^
kerr, en fijn Ed. gebeden te willen gelooveHj^gcbt
geen quade willen , maer een
was, die haer Edele Mog. hadde verbiü
naerder accoort met hem aen re gaen- , ugbi^^\'\'\'\' ■
Dat,den Heer Intendant daer opgeieè^^^^so \'
de, dar men hem nu foo maenden met wo jjpgl\'?\'
deklaghten over het onvermoghen hada j^grU\'\'

and.re Inwoonders, die nu geen
\'^^Reerr f J ^^n^en verleenen; maer men had niets
raden doen; men \'^^dde de Borgerye felfsge-
te 1/ l\'^mmeert om niets te gheven j men
^\'«t der kV ® Hollandrs, ende men wilde die
felf, \' roemde daer over, en had-

Nchel^^" J^\'/^^eyde Gelderfche Keeren gere-
•\'^üep ^ ^^ ^ lieden te liberael waren in \'c con-
. Ne \' ®"de dat by veranderinghe haer fulcks
^"^"^de druypen. Dat hem oock was
J\'ieJ » dat haer Edele Moghende noch wei
Ncien "\'^"dert duyfendt gulden in de kaflen
S -i\' ^ dac die wel te voorfchi>n fouden ko-
^yy\'jfof fes van dep rincipaelfle Leden
r- Ha faifeeren en ghevangen hou-

rWh/ ^-d-gliefeydt hadden, dac nu niet wierde
tSeri?- ^^^ de Provincie ende Ingefetenen wa-
fi\'Vr-\'T^\'\'^ > maer dat de felve niet wierdenge-
\' i ^fuineerde, ende ter conrariegefchat
vHoh haer voorige welftant ioudehcb-

de forme van defe Regeeringe niet toe
de Luyden buyten ordre
Ij/Jaftg danck te onderfoccken , ende h;ier
Ccon, maer ingevalle fijn Ed. \'t felve mee
{j^iff\'f^^wiftete bekomen, dac haer EJ. niec
i Ck ^ \'nte H ^^^^ ^dele Mog. fouden om den
u\'^^n "dant, op die wjj fe conten tcmenC te doen
iljf ^fen®^^*^"^ behoorlijcke obligatien daer voor
^aer "^^dat daer uyt al mede foude blijcken,
onrechc van quaetwilligheyc

Dat wei waer was, dac haer Edele
malen aen fijn Ed» uy tftel in »t reguarde van de ^^^
jaren Haercfteede-gek voorde Inwoonders n^jg
geimployeertjtnaer dat fulcks was gefchietuy ^^^^

kennifle ende perfuafie, dat vele der felveo
quotesfoo promptelijck niec konden fo^f\'^^rj^jed
temeer om dat fijn Ed. de capitaelfte
hadde willen aen henn nemen, ende doen ^
woorden felfs federt den eerften November ^f/
leeden, endeoock de voldoeninge vande ip ^^
fie tot de hooghfte bewareniflè van de elendJg
gefetens te verbieden. Dat oock wel te ê® j-je»
was, dac hef in der daet aen de macht manl\'^.
dewijl niet tegenftaende de ernftighe gut\'®
wirige en de fcherpe Comminatieo vaoƒ ^atrV"\'
mee fijn ordre by publicatie ende affixis ge-;
lijck ghedaen, noch foo veel Perfoonen ^^^Qfvi^\'
bleven in gebreecke, gelijck fijn Ed. fal ^\'^fyfi^eOf
den 5 als door fijnecommiilien fal doen
\'i gene van hec voorfz. Haerftede-gek is
deert,ende noch onder de refpedtivé uy^^
beruft. Cf cc^^\'

Dac haer Edele Mog. noyt haddcn gedac sy-
ghe veel min de verhaelde reproches end ^^j^^efl\'
gingeaen

Gelderfcheof yemant anders
de dat haer Edele daerom ghedienftigh ^f^jjcy^®"\'^\'
endeoock van fijn Ed. oordeel ende be^^giseO\'
heydt verwachte,dac aen fommige verd\'^^^p, pat
delafteringen geen gelocüffoude actribn^ ftof\'^^^\'^f
haer Edele oock hadden geprefenteerta^^^j^t ü\'"® ,

aenbrenghers van die vuyle en onbefcha ^^^ ^
flroyfels van de drie hondert duyfent ^ -
kop wierden gevat, ende van de
tuyghtwordende,naerverdienften g"® . acó^^
haer Ed» daer na gereitereert hebbende »

(ïürjjp^\'^^^t óntlaftjnge vati de Ingefetenen, of ten
\' \'mend^^\'^?^®\'^mogen vertrecken* d\'Heer
k^ "adde geperfittccrt dat de taxenmoeften
\'i^thv ri dat het de wille van bet Hot was,

Sutrl^\' ^^^^ ^\'^"de eyfcben, dat men! on-
g "endoor deGhédepuCïerden de faecke by
\'H nkondé bevorderen , en dat geernö
S-atiU^^/der brieven van voorfchryvens en fa-
«t», S^etuygeniffeten felveneynde foude ghe-

» J\'iede\'Vj dito eyfchte den Intendant j\'t ghetal van
Jlïft^lv Mnkoopers . Brouwers, en Backers , die
\'ige Q \'^•\'den perfed op te geven, wat in hare nee-
> ^CQ te confumeren. ^

\'^ide J ^ Wiert opgecelt, dat als doen de helfc
d^^en^«! betaelt was.
>rit ydefes quamen a Cortipagoien Ruytêr»
J^logeJ^^n» die buyten de Wittevrouwe- Poort
Xe Y y^\'den. Als doen gaf den Gouverueuf
öHesl\'if te prepareren, daer men lichte
.^jji^cichutop konde gebruycken, men prefte
t? kierde ^^ ^^den, meenigte\' van Yslpoo-
i^on f,® famen gebraeht om noch eens een
öe^P Hollandt te vvagen^

\' S^\'^andeï\'l^P\'"®^^ den Intendant leer op ^t re-
lii van L 5 niet teghenftaende by de

Vytfpraeckyan a Intendant over de Kerkj^^^l^^fiit\'
menes. Frjdagh., de feventiende van f

DEReligionariflcn füllen in de befiC^lf^^^iof
hun Kercken blij ven,toe dac men d^s ^
ordre heeftontfanghen ; en de CaihoiijC\'f\'^^ lecf-^"
ondertuflchen Vermogen hun Miflète
in loodanighe andere plaets, als\'eben f^l \' ^
^ Geteeckent R o g^jjat^"

alhier gemonftertj ende wiert op dito êf^-^a^^^
dijt alle Schouten vande Buerten voor ^ /(ftO^fn
avönt by ghefchrifté aenden Gouverneu
opleveren hoe veel perfoonen in yeder n js^
vanhaérrefpediveBuèrten waren,boveO^jtyf^^
onder de izjaren^ yeder byfonder. ^^^^fijri^^^gö \'
by wiert yemant vreemts quam logee^e"\' jico^\'^
endeplaetfe, van waer hy quam, moft j-efl
gheven aen den Gouverneur, op de d^cf^\'.i
1000 Rijcksdaelders: Ende ten derden
mandt met een deeghen of ^y^t-ghe^
gaen, uytghe/ondert Leden van Staten y
lieden, opde\'boeten van 100 RijcksdaeJ j^^oße
felven dach vertrock den Intendant r"®\'-
Monceaux» . rvved^\'^^e\'

\'s Maéndagh den io Januäry, is ^\'"\'\'^^cbrc^^L :
publiceerr, dat, foo yemandt eenige g«^ as^^^tf
derèc gheberghc hadde, defdve «^\'J^ooch
ghenop confifcatie van defelve, ,
mael (00 veel aen boeten dae-r bovenj e ^^^jd
yemandcdeielvighewiftaente ^Jep, fji

tu,;^ J^f® dagen gingen de Francen weder voor de
ihal!: de voornoemde fchattingh op-

> «"de dwongen over al de lieden de felve ge-
l tkK P brengen, ende wie onwillig" or onmacn-
was het felve te doen, kregt
»«ys, die met haer handel

r\'^in&e ^ rance Heeren re doen,over de fware
\'It^\'^Sib^f\'^ van den inhout is :

"de over de fware taxen, door
ti;?topo.V"tendant, d\'lnwoonders derfladt üyt-
«/"gevQj^\'^ ïeo dagelijcks met Militaire execu-
fnk wordende, is goedt ghe vonden daer
aen den Heere van Maerflen-

Jtpr^^an? \'^\'*^®dersgecaufeert werdende, by
»^ipteere^uefte of placet, aen fijn Majefteyt re-
VjjK^cht g • tot het ontwerpen van welckc Miffi ve
le J\'OrQfj^^^\'^oramitteertis de Heere yan Dijck-
VijjSee"^diejeghens Vrydagb naeftkómende
"^i^tge \' ^\'"\'de af te fenden. Ende is midler-
te verfoecken ende te com-
Heeren niirtu-HHr. v.TnSonje-

^■it)^ A*\'"\'^" van Dijckveldt, vanSome-
W^athp, vanSjrndenburg,van de Voort,
V^gh p \'"®« den Heere Hertogh van Lu-
W^lute^*^uverneur Stoupa, midtsgadersden
nochmaels te reprefenteeren de
V\' ttieH^^*^ Gemeynte, door de ghedachte
\'^eren V ^^^^^ffen, door de bediende in hec
\'»Q de felve taxe gepleeght werdende^

endetevérfoecken rooderaric vanderaxeeO
tie van dien, als mede remiffive in regard vao ^
vermogende, eadeis den Heere van
focht, omme alvoorens daer over mee dca
GouverneurScoupa alJeen te ipreeckeo. _j,jii\'
Den 13 dito, deden de Heeren raP\'

Rapporteerdeden Heer van Dijckveic j
in gevolghe van. hare Edele Mog. R efolotie
mifloriael van den een-en-twintighfte"»^\'
ren den Heer Gouverneur Scouppi
begroeten, ende met de redenen, daer toe k
belgheinduceertjom den Heer Jletjdi^f
mael te gaen fpreecken, in faveur van gfi

de bekende taxe befwaert, ende by de
ge van dien foojammerlijck wordendeg^^j,
midtsgadersomhetghemoet van den le^J^^^^c:^^;
re tot het accordeeren van het nader
haer Edele Mog. Gecommitteerden ce"

de gecommitteert, vermidts d\'indifpoßj\'. jjoP^\'^,
Heer Intendant geen gelegentheyt had^eP^^tioe
hebben van den felven te fien, als defen ,\'
Ende dat doen fijn Ed. hadden voorghedr^fOßt^^
het erbarmlijck klagenen krijten van de ^^ pO ,
Ihghefctenen haer Edele Mog. perften > jeft
eens haer toevlucht te nemen tot fijfi^ Jj^-jfCf j,,
tentheyt, en ghedienftigh te doenverip
uytcompiaffie ordre te willen ftelleo» ^^ f\'
eyfchte fchartinghe met foo j

Van^tgepaperdebinnen Vytrecht.
evafteert, de Stadt gheruineerc, ende dan daer na
hLÏÏ^ logefetenen noch foo fchrickelijck rois-
ren ende dat alle het felve noCh foüdepaffee-
nvooreenbedryf, waerdbor het woortendede
, prahle conditiën, die den Koningh aen de felve
uetc heeft te vergunnen, niet wierden gecontra-
•^leerr, of verbroockcn , ende dat het öngheluck

^^orvai?\'\'^^\'"^" \' redenen, tn oock verfcheyde
! \'ftelii ^ ^^ ftaeltjens van onbetamelijcke , on-
S^ört ^^ wreede exceflen hadden gealle-

J^ctidea^\'^ Intendant daer op, als in de voor-
55^ücee®"\'P\'"aecke, weder in het breede hadde ge-
^og haL\' hy meenigh maelen hare Edele
^^or k ®^"ghefocht, gheraden en aengemaent,
l^clj^^ het toekoomende met hem te handelen ,
^ngew\'efen dat verfcheyden fóortenvan
jJ\' het fP Stadt yeel geldt hadden , ende dat haer
^^ndes H behoorden af te haelen ,om fijne de-
^ mede te voldoen ,ende fulcks altydc
d\',%a§^\'^onchaleert, haer Edele Mog. op het
V"^ Ooi h^^de ghewaerfchout,dathy felfsmid-
liy\'^seUH^^u"\'"?^!^ te bekomen foude onderne-
çjj ® lïioei- ^^ ^^^ve door de executie met de Mi-
, niet alleen foodanighe
çjj^eti f\'^Is verhaelt waren , maer noch ergef

O^els ^i^P^ehendeeren : want dat een Soldaet j
ri \'\'^iof ° droncken > capabel was orh aller-
^om na^^\'^\'f\'^ moetwille ce plegen 5 ende dat
\'^b ^^gcft^r Iconden , ende oock by hem foude
^y t ^^leti U \' dat door geen precautien, of-
W^erS"^®»^worden verhindert, inghevalle
\'^ßfi- ^^Xe ^ ^^^ begonde te remitteeren, dat dan
> \'door!^-\'^ hem te verwachten fou-

^^ 5 onl^^".®®" yeder dan foude kermen ende
fcCeyt vJJ\'f htigh te fijn , en fijn bediende de
«at, r>_ ^"ghen niet foude konnen onder-
h ^^ Van effbaivelijck wierde bevonden,

die het fwaerfte beklach, ende
van ^ ,. hadden gemaeckt, naer het
Soldaten, fdfs in de befte goude fpe-
L cieß

t6± D A G H - R E O 1 s T Ë
cien hadden betaelt,ende dat daerom ^^^^^ v-^
nen van de fchattinghe op de
moefte worden voort gegaen, dat haer c- ^^^ p
daer over , ende over fijn verder doen aeo
vry mochte doleercn.

cufen van haer Edele Mog, én tot bewi^^^
vermogentheyt van de Ingefetenen ^^ ^gtin^
bracht, daer toe noch hadden gevoecht, jg c^\'^
valle fijn Ed. te vreden wilde fijn gn\'^\'^ Mu-

tanten , die de Regenten te famen haddei^\'j^j-gn 7
de Inwoonders verder ongcmolefteert
hare Edele Mog. ongetwijfFelt bereyö^
boodigh fouden wefen om de felve ter
we aen hera over ce geven; alty t dat fy
teerden alle het hare daer toe waren pi\'ei^ jt
maer dathet een groot nadeel voor hae
en voor de Ghemeente was, dat fijn ^
regeeringe van een Souverayn ^ïj^^f S/re^\'O
en in employ, niet wel konde. of- ^^np^xi^\'^
dereeren dat de Overigheydt in de Lu^\'^f^cV
omtrent de onderdanen heel anders ^j^j^en
v.\'oon is te handelen , als men in d_e
ende dar fijt

veroorfaecki: j ende indien men daei\'^?"^^;^ \'fi m,)
iende moefte uytftaen, dat men P«.^. rv^n
hebben, ende fich trooften in
diehetbeheft hadde tot ftraffenvandf^^^j^atio^^j
het Landt, de roede aen de Franfche i\',^ f^f^c^\'
geven; maer dat haer Ed. evenwel met ^^^ gijd^ gji
moefte feggen,dacnieriianr, hoe te

hcht hy mochte hebben gheweeft? gro^\'^
foude hebben konnen inbeelden, oac ^^^^fi
foodaijigh, a!s nu ghefchiedt is, fow=

devaft ^\'^^\'^^^P^IfteräeBinnen Vytrecht.
dfe a/nfn\' ^\'^dt gheruineerc, ende dan daer na
hande r "^^^\'^^^nen noch foo Ichrickelijck rois-
renvonr!" het felve noCh föüdepaffee-

favorakj ^\'^^^dryf, waer dóór het woorcendede
Heft h , die den Koningh aen de felve

\\ \' ^^^«\'■broocken , endedat het öngheluck
ende Provincie te grooter was^
J« fy jl ^^ "ollanders hare nagebuy ren, met de wel-

^fttien ^ ghemeenfchap van Houwelijckenj
5fr: S^isge van vafte GopHprpn. pnHp andere in-

der n \' die men geloofde dat daerom
cr^^evvl L ^^^\'^\'■ietot medelijden fouden wer-

tne ^\'^^der een Vrede te foecken, daer door
\' "aghelijcks bericht wierde) te meerder

V \'^atid \' ^\'^de le grooter af keer van alle
^iHy^^^J^\'inghe hadden», op het vóorgheven dat
Cienjgff fscurireyt te vinden foude

\'Q \'^dm■ 7 "^\'^re van doen louaen Konnen wui -
V ^icti ] 5 daer inne feer bedroóghén,
de fi^ive beter door fachtigheydt ende
«ti/^nge.^ döor harde en wreede aótien

-vpj.., °"den worden, gelijck van alle tijden,
^«Äis "^^^yck ïndeverleedenEeuwè ghe-
^is M y dat oock de Provincie van Uyt-

•^Or\'^ySv Hollanders wierde befchuldighr^
en buyten noodt met den
ÄnrK "^^\'^^\'■draghen, oorfaecke vande
f VS\' lovT^\'^^ z.ijn, daer nochtans haer

^^\'^\'^^vin^ datfygereduceertzijn ghewordentot
^^angL ^^»deUnje hadden by,gebracht,al-
J\'ichr Bondtgenooten konde wor-

eyghen defenfie foo veel doenlijck ghehhore^^^^^,
gey vert; oock niet hadden gedelibereert, om
ditien aen den Koningh te verfoecken j als
zy waren ghelielc buyten hoope van hare On
nennende de ftadt van Uytrecht te können bei ^^^^
men jende dat fy fulcks tot hare ontkfting|^
noodcfaeckelijcke verdeedinge, van bare
trouwe aen hare naghebuyren konden en ^
betuyghen, maer dat haer £d. Mog ondertu ^
tot hare onuytfpreeckelijcke droefheyt wel
dat in ghevalle dit wefen noch foodanigh ^^^lltjfl\'
continuearen, haer Provincie foude left"^,

deede bidden, dat fijn Ed.omme het felv\'e
foo veel moghelijck voor te komen, ^^^^^
foude willen laten perfuadeeren, om van "\'Lgr^^\'
reufe invorderinghe ende executie te delii
Dat den Heere Intendant daer door foo h^^ jij^
wat ontroert, ende met <^)mpa^^le aenged^f fictj
de, hadde verklaert het uyterfte, het geeo ^ j^Ji^J
te erlanghen was , daer inne te beftaen, dat\'^
haerEd. Mog. delen avondt by obligatie\'\' jjje-^\'
denbeloovendehelftevanhet geene vao^ jjg^^
gemelte taxe noch was te innen, in veertJe
te voldoen, hy fich daer mede foude
teeren, ende de andere helfte dan q^Y^ feb\'\'^^^
mitsgaders over de maenden van Januarii > te
rii, ende verder geen nieuwe petitiën """ic
ware hem daer toe Ipecificque, ende pon^ ^^^c "
van het Hof mochte worden toegelondefi^^^piiP
hy dan die oock aen haer Ed. Mog- foi^^ e^- ^
niceeren,ende niet te werck legghen
felve comperenten tijdtfouden hebben g ^ ei\'- .^
daer over aen de Koningh te fupp^\'^^^n ffhC^i

««ornaerder verfoeck van haer Ed. Mog. foude
te V "morden ghedifponeerr, omme de eene helf-
van den gheheelen tax te remitteeren, enae m af-
öüvan de andere helftete laten impureereri dc
KwJfS jopde Huyfen van deabfente Inwoonders
" .^^elc» als oock om de vermoogende, die onwii-

\'t tepajfeerdc binnen XJprecht. ^S^
aen te nemen, dat dan niet overigh was,
^^ her 1 » die aen hem nu wierden ghedaen,

ri\'^fenr • ^ voegen ,ende dat men het oock daer
^liy "^ inhetminfte niet en behoefde te fparen;

gçJVuJ^utie foo importante fomme op te kon
Vç/\'ledç^^\'^jdathettearaplcaeus foude zijn,in
da \'^^\'■fïiyn van betalinge wierde geffcelt op
hçK^.^\'ftjj ^ > naer dat een Vrede foude zijn ghe-
fij^\'^lve^g "evenwel hadde aenghenoomen om
ïi^Q^ch^j.. »"apporteeren, ende ondertuflchen »en
K\'^dcfg yt endemededüghen de miferable In^

IçgPteJ ^^o wierden op verfcheyden Ys-fleden
daer op eenigh Haeck-gefchut ge-
r^ftae • Gecommiteerdens deden dit nader

gift^old^ . ^^^ Heere van Dijckvelt, dat fijn
^"^onf^ dern ^\'"^he van haer Ed. Mog. laft , op
^^ide^\'^^ddev hem gegeven , fich aen-

fenH^*^ Voo-n^^, snaer voorgaende communicatie
S V ^ beke ?t Heere Intendant, raec-

^u/^den dr- ^^^^ ghedaen, ende inde notu-
len ^S^itdatij^^^\'^\'^-twintighften ghementioneerf,
\'^^liK ^raeeh \' ^eter te konnen beantwoor-
^allej^atienr^»» ende bedenckinghen, die by de
^enr^u\' ^^uden u ^"hjeéfc des anderen daeghs te
»tonnen worden gheformeert, wel
poin£ten3 daer otûtrent wat
L 5 nader

DAGH-REGISTEB ^pC
nader door den Heere Intendant te mog^^^.^^b^
pen gheefclaircif3teert, ende van een fonder .j^jj
dienft foude achten, in ghevalle fijn Ed. heffl ^f^pii\'
eynde beliefde te affifteeren; dat den Heer-^^p^eiï
yerneur, en hy Heere van Dijekvelt, voort
by den Heere Intendant waren gegaen,
in het langh en breet, met den felven ba^^^geß"
fpfópcken , doch op de principaelfte ppitt^^^org^\'
peremtoirbefcheyt können bekomen , PP laflUf^
ven, dat fijn Ed. alvoorens fich daer over

endehöeJ^jfjjJ ■
xeededaer moefte wefen ontfangen , epd\'\'
Ed. vérmeynde het felve den volgenden o\'^orgf^^\'
fullen können weten, dat fijn Ed. defeo
ontrent neghen uuren weder by den He^f^asve\'\'^
dant ghekoomen zynde, hem door de
toont ghewprden, dat de gantfche taxe, de j^gjieR^
vers op de gulden daer inne ghereeckenO ^pR^
fomme van ^<^9868. guldens, ende dat [i^ef^^.

door de Theforier Du Mee uyt handen vaO .[f
Mog. als dqorfijne Commiffariffen uyt^jjgf

liere was ontfangen, te famen 8 z ?00. cof
derhalven noch foude reften 187 ?Ö8. gu^^\' Ibu^\'
over fulck? hec gheene na fijne propo"" ^
worden gheremitteert , omtrent SSfo\'\'\'
importeeren foude, ende by ghevolghe

Dat fijn Ed. den Heere Intendant^-^ ,
ghereprefenteert ende aeiighewefen ,dat fy^jd^
llagh in dier voegen by haer Ed- Mog- "IfAsi^\'"
kennen worden gheprefteert, ende over p-fi^.
aenneemclijck was, ende dat fijn Ed. daeri^^^^eÇ\'

door n ^ ^ gepaffeerde hrmen Vytrecht. j $1
\'^onnen?®^, verfoeck van haer Ed. Mog. foud\'e
den K " g^^difponeerr, omme de eene hdf-
Van" I tax te remitteeren, ende in af-

t\'^ftelt Huyfen van deabfente Inwoonders
v^o\'? ® oock om de vermoogende,die onwil-
^Xrefr \'^yn, ter fom me by haer Ed. Mog. te
d\'^\'ïtiee\'"^^\' ^^ doen executeeren , mitsgaders
l^^fljti ^yt tot de betalinghe re vergunnen, ende
t^oen dan oock daer medeaf-ftanc fondewii-
^at r ^^ Dorpen dede vorde-

van acht-en-tachcentighduy-
tiijVtj waer toe de helfte van het geene noch
eAut komt te monteeren hondert en acht

^ ®e-en-twintigh duyfent guldens aen hem
^nde daer na over Vier of vijf van de
d meefte byde troupes hadden ghe..
XSeji\'jjp^Of hem op nieuws omgeflagen, ende
tie,. g dat hyde fchattingen over de Dorpen
Winter foude laten reduneeren
«ticie^\'f On ^ duyfent Rijcksdaelders.
V^Pelii^gbedelibereert, is naer omvraeghe,
van de vota, yder der Leden van de
Veti^^^kg S^ein defen overluydt gedaen, eenpa-
^^ gspr\'\' ?^®vonden, en verftaen ^ dat men o-
^ ojefteerde van den He^e Intendant,
L 4

i(J8 Dagh-Register ^
als konnende dienen tot verlichtinghe van de go^^
en verarmde Gemeente, met hem in gefp^^c^ .
treden : aileenlijck hebben de Heeren Gecoin»^j,i
teerden van de Stadt Uytrecht verfocht, alv^ jle-
die refolutie in het werck te ftellen, die haer^ jj/
gie te moghen rapporteeren, ende noch des Lgti
gen naernoenen der felver opinie ter Vergader
inne te brengen. uf

Ende naerdemael den Heere Intendant ge^ ^ßi\'
ger dilay van executie heeft geaccordeert ? ^
denhuydighen middagh,is goet gevonden
foecken ,ende tecommitceeren de Heeren b ^^jjjf
van Sandenburgh, en Hamel, om midde^
den Heere Intendant te commmiceeren}
Ed. Mogende over fijne gedanen voorflag
reerden,en derhalven te verfoecken dat "" gC\'
dertuflTchen alle verdere executie mach blf
furcheert.

Hebben de Heeren Schade, van Sandenfj^jjn J
Hamel ter Vergaderingh gerapporteert, ^^ "el
hebben haer Ed, Mog. refolutie
huyden morgen, ende van den. IntendaoCg^[,i^^
fleert furcheantie tot den volgenden dagh, ^ ,
ger niet,eninghevalle haer Èd. Mogende jiJ\'^
tyt fijne gedane prefentatien niet
pledeeren, dat hy dan met de executie op ^^
reufte foude voortgaen. ^j.

De Heeren Gecommitteerden der j^^^ijc?
recht, ter Vergaderingh in gebracht behhe ^^
goet vinden vji^ de V roetfchap harer Sr^ ^ ^o^
perfifteert by hét geconcludeerde vanhpy^^^j-jed^^
noemt, ende fijn, na langhwijliget^elibe gfC^^

kingen ende betuygmgen getracht hadde, \'
yen t? permoveeren, om hoope te geven ^^o.

Someren , vander Aa,
^eti H r van de Voort, en Hamel, omme ,
flag. Intendant over het fubjed van fijn voor-
t^t V drie-en-twintighften deler gherappor-
^^thet fpreecken, en trachten te induceeren
«i^tj^ J5\'"\'^inderen der fomme, het aennemen van
abfenten , en executie deronwiilighen,
\'t prolongeeren van den termijn der
in conformité van \'t genotuleerde van
i defer.

ëh,den dito, kreeghalhier byna yeder
dat die fleetjes hadden, de felven byden
een moeften brenghen, meynende daer me-
^\'^fdt doen, welcke doch opghefchort

goedt vervolght, en het onbrack
V^fnip.^® ^let aen fulcke flagh van lieden, die
^f^nj ^^ ontfaghenhaer Mede-burghers, aen de
\'^^ft r ^ te brenghen , om van defelve eenighe.,
SdçfT ghenieten. Den Heer Becker wiert ghe-
^"^Mere"®®" fes duyfent guldens over geberghde
/•^WJk\'r de Heer Hatting, een Bran-

•^eet J \'^ens, om dat twee Koffers van den fel ven
^\'ieeti i^/J" huysgevonden wierden, neven^at tin
en waren de Gecommitteer-
"ïrcie vn doende , om den Intendant van fijti
^acrhe, """emensen Executie te doen cefTeren,
S^elijck 7\'\'=^nnigh herte, verftockte daghelijcks,
P^itegf. ^ van Pharo ; Derhalven waren de Gede-
^«nde. Van Staet wederom genootfaeckt \'t vol-
Hebb^t tedoen.

lyo Dagh-Register
derehaer Edele Mog. Gecomraitteerdegherappo^\'
teert,dathaer Ed-in voldoeninghe van ha^r^^^

tendant hadden bekent ghemaeckt dac
Mog. ontfangen hebbende openinge van cie P^Jio-
fitie by fijn Ed. in regard van den meer [ge-

neerden taux 5 des daeghs te vtoren gedaen,
vonden in een groote perplexiceycende ^^^^J^^jiee\'
want dat aen de eene fyde wel konden conü ^^^^^
ren, die fpecieufe glimpe van een af-flagh - /yi\'^
hondert duyfent guldens, maer aen de ande
oockhoogh moften apprehendeeren, boe die^^^^,;!
me, diein fulcken cas noch fouden moeteti js
opgebracht, foude wefen te bekomen,
felve door de wegh ende op den voet, ^y jjjel^\'
begoft,ge-intwordende,bovenheti<lageo^ .g^r
menteerenfcbrickelijcke blamen, ende
tien tot hare laften fouden opgaen, en dat ha ^^^jc-
le Mog. in die ware ende bekommerüjcke
gentheydt voor het befte expedient hadden ?
deelt, fijn Ed. nochmael te befenden,
bidden, om ter bef de van Godt ende tot pijet\'®
demiferabeleIngefetenen van de Stade, lö.^pjejj
van de voorgheftaghene fomme,dehelft® ,
gantfchen taux te willen remitteeren jdeqi^^ u^cf^^
de abfente Inwoonders in minderinghe va^^crhe"\'
fteeren^^eaentenemen, de onwillige ^^\'\'\'^jdt^^®^

de op fynen naeme te laten executeeren^^
ders den termyn van de betalinghe ten
een gedeelte van de fomme wat te proion,

Maer dat den Heere Intendant baddeu
feert de felvepointen, of eenige van di^n ^ot

hebben ontfangenidat. in gevalle hy deo
aiet hadde ghedaen, daer toe niet en (oa^ d®

gefchiet fijnde, het woordt geftant
li ® noch" ^^ Staten de fomme voighens de
Aeliip. pp brengen, by leeninge ofte anders
konnen vinden: dat haer Ëd. daer
^ dat onder de weynigh luy-

S^op\'i in ftaet, ende genegen mochten fijn
Vf g. fo^dgeven, niemant aen haer Edele
(^\'\'^re vg^^illen creditecren, uyt rechtvaerdighe
j^oor geene foorte van verbinteniffe haer
^\'^nen verfeeckeren, dewyie fijn Ed.
t^ij^\'ericjp" koningh aen de Ingefetenen hare capi-
K^^e ^\'"^^^reffe hadden belooft, evenwel de ba-
^llJlitigi^ ^\'^ alle renten hadde verbooden, dat den
ittij^^ïefg^^^^er Edele Mog. hadde gecontinueerc
\'lel^\'^\'ien h ^ inkomften, fijn Ed. evenwel de
\'\'sv \'^iti&ku deaenhem getrocken: dat, hoewei
kj\'^öri^IJhaer Edele Mog. hadde gheaccordeers
van regeeringe,ende hare privi-,

S^\'^^leok ^^^^\'ide gheconvenieert, ende daer-
1a j^geliä^.\'^elte conditiën vervallen; maer dar
O>off ^^»^elijck was idat fijn Ed. over drie
C^e, ja ]vanneer het hem gelieven mochte,
Sn\'^\'^cleH r ê\'\'ooter petitiën foude konnen
% - haer Edele Mog. niet kon-

Eliefetextovi!"gswillight, weder gebruycken tot
beloofde te vernieti-
V\' als geen \' dat derhalven haer Edele

derehaer Edele Mog. Gecommitteerdegherappo\'\'\'
teert, dat haer Ed. in voldoeninghe van haerE"-
Mog. nader commiffie van gifteren, den Heere loj
tendant hadden bekent ghemaeckt dat haerfia^\'^
Mog. ontfangen hebbende openinge van de prop\'\'^
fitie by fijnEd. in regard van den meer ghemenci^\'

daer van fouden moeten eximeeren, dat van
fenten, die een feer groot ghetal, ende ^^j^eci\'f\'
confiderabelfte van de Inwoonders
oock niet wei yet foude konnen worden $ fM ^
queert, vermidts den Heer Intendant ^^pO^^^
meubilen heeft aengeflagen, en dat die t^ ^ ^^flag^
foo veel, ja miflchien meer als den gebe^\'g^,
foude importeeren, en over

fulcks hae£ ^^..„fiH ^
wel wat verlichtinge voor de Gemeente ,
bedinghenj maer in der daet niet and^s^^efl^^^

Mog: raedtfamer, ende verantwoordelir^^j,
wefen,als het door geen middel foude ^ ^jj

den voor ghekomen, fulcks door hem - o
fcbieden; maer dat haer Ed.hem
Godts wille commiferaye met

die elendia^ ofO\'
fchen te willen hebben ^ dat haer Ed. ^^i^.oC^^Ae
van het Hof niet wilde tegen fpreecken (o^i^^^
mineeren j maer verfochten dat fijn Ea- ^^^^^ijf
willen overwegen , of het voor de giory S^^
reffen van den Köninck foude fijn ^

jammerlijckin den grondt, ende ^\'^P^\'^en
hooDC van herftellincrp rr> min ff ren: ^ ^oro^-

hoope van her ftellinge te ruineeren.:
üe dencken dat het wereldtkundigh foude pjj
onpartydigedaer van oordeelen fouten ^
ftorien daer van ghewaghen: dat haer bo- jef

recommandeeren ,ende in ghehoorfaew i-l\'
gedultalles aenfien, ende haer onderwerpen-
Dat haer Ed. meynden, foo lange appar^"
van eenigen dienft aen de Inghefetenen tc j^^^ eii
éoen, aen hare bedienipghcte wefen verpü\'\' jjö

fid.ï?^® "^oghen verlaten : maer in ghevalle Cjn
Vc voQ "" beliefde te ontflaen , datfe hetfel-
en fdnderlinge gunfte fouden opnemen,

ttiiffi ^^^ dienen , als een flilfwijgende per-
Ed hierte mogen vertrecken :dathaer

ff ?\' halen , lonc\'er ghcdurig voor oogen en
gedachten te hebben foo veci deerlijcke ob-

\'^üen u\' gedifponeert wordende , haer Ed.
S oila ^^^\' haer wedervaren oprechtelijck
te füllen rapporteeren; maer
bekennen, dat fy voor haer opinie niet
Shirf ven advifeeren tot het accepteeren van
\'^tßh ^ voorflagh, doch by de andere Leden
ï^f^rm wordende ,haer gcerne daer mede

b\'%t e^P ^eele redenen en confideratien ghe-
i Mo» ^\'^gWijligh overwoghen fijnde,ishaer
„Ss tL^j\'"è^deringh gecontinueert tot desnaer-
drie uren , ten fine als vooren terefol-
JtrgJ^Jde Heeren Borgerraeefleren der Sradt
Vroetfchap harer Stadt noch mochten
^ en der felver opinie overbfengen.

V ^lefflp uP \'\'^fuhjea van\'[genotuleerde een-
Cft\'^^ïage ^\'■^^erts. is eyndelingh , naer geda-
«J\'^en ®enparighlijck goet ghevondenen
ghevalle den Heer Intaidant de
Ëoens de on.willghe wil aennemen op fy-

»en naem tc doen, ende de taxe der abfenten
vaîideeren j in œinderingh van \'t gene ^^et ,

den Heer intendant tot redemde en af koopu\'p^,
van den gheheelen tax , op \'t avantagieufte fal ^^^^
tracht worden te accordeeren, omiroewaeft^\'^ y
Heer Intendant te gaen verfpreecken, fijn ven ^^^
cn gecommittecrc de Heeren yan Dijekvelt^
Sooraeren, van der Aa, van Sandenburgh ^
Voorc,en Hamel, te vooren defen aengaeo" fj;(i i
committeert , ende is den Scheepén Velth\'^^,
verfocht om dicns aongaende den Heere
fteur Stoupa ai voorenen tegaen begroeten- ^
Den ay deler, deden de CommifïaritTen f
gcnde rapport, van naer wedervaren by dt-n^\'\'\'\'\'
dant. g^.Jc

Rapporteerden den Heere van DijckveH\' ^ij?
aadere Heeren hare Ed. Mog. Ghecommit^e^^gje\'
dat haer Ed. in gevolghe van haer Ed.
Commifhe jop den Vijf-en-twintighften àfi ^jj\'
nae-noensgegheven, huyden even voor de .jiy
dagh den Heere Intendant hadden vdor-g®\'!^^ ^jp\'
dac haerEd. A4og.inghenomen hebbende^^ Jef
port van het geene fijn Ed. opde entreveue\'^^^jcfC i
gemelten dage hadde believen te verklaren
voor ende nanoens hadden ghecontinueert ^ ^yt
deliberaden, om, indien het moghelijck ^Lgfi ^^
te vinden middelen, om de bekende vo"\'^\'
können doen, want dat haer Ed, Mog. nie^® ^giijf"
reldt foo aengenaem ,ende wenfcheiij^^k ^\'^^yj/T^f
als de arme en ellendige Burgerye te laten j
ren van de remiffie, die fijn Ed. de goethe^
vante prefen teeren, en waer voor haer E ;
bem opck gedienftelijck liéten bedancken?^^^^r
dat haer Ed. tot haer hercelijck lectwefen j ji^\'
feeyc moften betuygen, dac hoe fy ittd»t W«^^ "

, ho2 dit fich grooter endebe-
^(.(^"j\'-jckerd fBculteyten opdeeden,eiîdeder-
^\'^Qrçj^ \'^P-opoliti\'i mec en foude konnen ample-

fij n Ed. behtfde toe te ftaen, daC
! de abknte foude ftrecken in af-flagh
jacn bern ce belooven, midrsgaders
^^fie^çl. ^atide vetdere vermoogende op mode*
Fh^ ^^ vej-minderinghe van haer Ed. Mog.
V|j|j!«ude worden glve-int , en teghens de

^jicf, eerfte niette konnen refolveeren, de-
propofiiie van dien af-flaghcer oorfaec-
h "^\'fenten , ende onmachtighea was gbe-
[^\'•ac/r "dedachaer Ed. Mog de felve ver
"\'^^■•or ^^^^ beronen, ende door hem cock altijd

worden befchuldight, van
pCOh^^^^^van haer Ingtfccenennietstewil-
^n^jl ibueeren , ende niet anders voorteheb-
^\'^^«^"om hem ende die natie verhardt te
/-ycie^-\'^&t fijn Ed. ïscünifle van alles aen het Hot
inc„ ë^even, en daer rot noch alle goede offi cien
f \'O, ^\'aer Ed. Mog. hadde toe ghebrachr,
V ^^\'icn" h"" "^deei foude getuy t\'.en , ende over haer
\'Hiigjd^fdiefomrr.ejdie fijn fcd. volgbensde
f^ilfivt pretendeerde, natalie apparentie
konnen worden gecon-
\'"\'"Ubh\' .\'"^nieis het kort van dien met vijftien of
3 fcC^^yïent guldens gefuppleert, ende dat hec
5 r van reden hadde tefuftineeren daC
fl\'op^^^og.^hetiyophgre gemeene name, het

174- Dag h-R égistbr .
een naem tc doen, ende de faxe der abfenten do;^
valideeren j in mioderingii van \'t gene haer ^^

den Heer intendant tot redemcie en afkoop\'^\'l^,
van den gheheelen tax, op \'t avantagieufte ial g
tracht worden te accordeeren, onirae waertoö^.^j;

li 6 Dagh-Register
niet willendeoeflFenen, niec meer in die
foude confidereeren noch op hare verfoecke ^^^
recomfflindatien voor hec pubüjck ot ande"" ujc
dere reflexie, of regard nemen, als op die va» F jc
perfoonen , en van andere Inwoonders

Dat haer Ed. Mo^-. hadden gefegt dat haer
goede confcientie, ende foo veele ende

daen, mitsgaders al het verdere gepafl[eerde»^^^eii
Ed. Mog. alrijdcfouden vry fpreecken en f^J
van bjne befchulding^; dat oock haer
ontrentdefefchatringegeen faveur, ofte onj • ^
ge voor haer felven, maer voor de miftraheJ ^jiJ
gers hadden verfochc; dat haer Ed. Mog. "\'^\'\'L
ongeluckigh waren, om dar fijn Ed. een q\'-\'^lpr«^
jireffie van haer was gegeysn, dat hy na die

de raacht hadde om haer ende de Provincie j^JjeU
delen. Doch indien haer Ed. Mog. de eere
van in eenen anderen ftaet hem te renc^^gett\'
dat fijn Ed. beter van haer foude welen g^\'^Lyf^"
dat in gevalle het met vijftien of twintigb " jyjög-
guldens was goet te maken, dar haer E-^f^f
hoewel door extraordinaire, ende voor
befwaerlijcken wegh het trachten fouden
fchaffen. . ft

lijck oock fulcks in dó laetfte aenfpraecke [i/
wasgedemooftreert, dat de Staten geen er^jfS
den, om geldt te negotieeren , ende dat v^r ^c\'
vaftatieende ruïne van de gantfche Provinc ^j^jgp
der het groote getal van de Regenten , ®

Vaa \'tgepajfeerde Binnen Vprscht.
^ lo defe dagen, naer de nieuwe Styl VaÖenivonÊ
jj^ynde j wierd aen de Katolijcken toegeftaen de Va-
■a niet naeukeurighiijck t\'onderiiouden: dcwijl\'er
vifch, ja by-na niets te kryghen was: maer al-

r \'^aer Ed. vertrouwden, in gevalle die perfbo-
\'fclf\'^-^\'^ op dat poinót quamen te confuleerenj
^ defe conftitutie van faecken niet foude ra-
^ïfe^®"" te engageeren, endcj fonder verfeeekert te
Nde\' Ghemeente daer door foude können
^: Seredt, haer totael verderf over haer te ha-
j indien defe fomme, hetgeen niet te
Sde ""en is ^ door dat middel noch al kondc
Sevonden en opgebracht, fijn Ed. dan naer
P Van eenighen tijdt weer nieuwe demandes
\\v ,\'^ncn doen, haer Ed. Mog.ftellen in dc
jj ^""^egentheyt, ende dan niet konnende beta-
Ujj p.^ffedt van alle het voorige doen verliefen.
Ar^j^^li Ed. die laetfte tegen werpinghe, hoewel
l\'^\'lcie 1 ^^eede mael gherepeteert, onbeantwoordt
aten paflèeren, ende na verfcheyde andere

"^\'lryf\'\'>endedebatcen over de intentien, endeheC
fv^sjjan haer Ed. Mog. ghevallen, iterativelijck
^"y^häer Ed. hadde aen ghefeyt, dat dc
.^\'veQ&\'iers de een-en-twintigh duyfent, die de
maenden November ende December,
l^\'kfe de Impofitien fcbuldigh waren, promp-
louden hebben te voldoen , of dat fijn Ed.
^IfiO fQ joe foude conftringeeren, ende wel mid-
t Pp ^^ weten om \'t felve te bekomen.
/i«tig^°^nfdagh en Donderdagh, de negen-en-
tf ^"^ajif K en dartighfte van Januarius, begonnen
- •"\'ieti h^ het gefchut rontom de wallen te plan-
Wi tegen de genen, die degens droe-

l ^iti^j.g\'^Shs, deneen-en-dartighfte, wierden vier
, aen de zijde van dc Prins wilden o ver-
"gen binnen gebracht. Debrantwacht
\'^ïclt" n ^an het Prince volck wegh

brtóf aeri dc Heer van Maerffenbroeck, f® L^J»
zijnde ,en vertoonden daer in de harde proced ^^^
van d*Intendant, voor eerftteghen de ^^ gief^
wuiven, om dat men daer eenige weynige i^^fgr
gevonden had, die, gelijck men voorgaf, ^f,
van AmeUfwaert toebehoorde, daer op ". gb^\'
dint, volghens des Coninghs Placcaet, van \'rJ^ef\'

van de Heer van AmeUfwaert, een fomme ^p^jU\'
duyfent guldens eyfchte j en daer na tegen de
Heer Hoenffc,dien hy een fomme van vier-eO\'
tig duyfent en fes hondert guldens afvorde^^^^, cot
het achterbly ven van zijn v ader, cn drie ^^^^tef\'
wclcker invorderingh d\'Intendant eenige So gft:
by forme van executie, in die huyfen hadt
opdat devoorghedachte Heer van
daer in by \'t Hof van Vranckrijck fich in
gen fou aenftellen, als hy ten meefte dienft ""

Op Saterdagh, d\'eerfte van Februarius,
vijf hondert mannen naer Hermeien [je!\'\'
om het wech-halen der brantwachten voor "^^jjiiC
flaende tc beletten. De Franfchen proefde^
oock veertieii ftucken gefchuts,

Staten, en ten deel aen de Stadt behoorden f..
welcken tien foo gefprongen, ali geborfte« \'Aguftj
Op Sondagh, de tweede, wierdtde Heo\'^ . ^jjc
boven het ghetal van Soldaten, diehyah^e fr
huys had, met noCh fes anderen befwaert
mentlijck groote moetwil en baldadigheydt ^öt\'
bedreven,in voegen dat defe gedachte Heer g
faeckt wiert zijn eyge huys te verlaten, eo ^J^^^ed-
treek in een ander, by zijn vrienden, te je

In de volghéndè nacht wierdt door het vo\'CB
Staten de W acht weer uyt Luchtenfteyn, v» ^
ten de^ateryne Poort, wech-gehaelc. "\'

tc j ^^Sen, naer de nieuwe Styl Vaflaiivone
j^öde, wierd aen de Katolijcken toegeftaen de Va-
Up^ naeukeurighlijck t\'onderhouden: dewijl\'er
® vifch, ja by-na niets te kryghen was: maer al-»

Pitn\'tgepaffeerdeBinnenXJytrecht. tf^
ti,-^ ® dagen, naer de nieuwe Styl Vaftaiivone
tvierci aen de Katolijcken toegeftaen de Va-
jpg »ïaeukeurighlijck t\'onderhouden: dcwijl\'er
èejj,.y\'p:hjjaby-nanietstekryghen was: maer al*
Vfyi^^^drie daghen inde weeck^als Woenfdagh,
Tvirj^^^h en Saterdagh, en by fommigen, die geea

arbeyt deden, oock alip avonden.
Op ^aendagh, de darde yan Fe bruarius, zijn
harq^^ |^eudc drie Switfers gehangen, en een ge-
Va^y^^ufeert, van welcken den cen-en-daftighfte
ditJ^Uarius gewach is gemaeckt. Oock liepen op
ocfe^\'^^^ Vaftenavondts gecken langhs de ftraten.
Uyt L^^trden de goederen der afweefighe Heeren
fiole^J huyfen gehaelt, ghelijck die van de Heeren
^olla*^ j Luytenant Kolonel, en Smitfaert. De
verboden oock de Keulfche Poft,door

Pcht

\'ieÖfdaghsr den 4- dito, fijn weder twee op
Pleecrk,gehangen, om dat fy nacbt-dieveryeghc-
V^q\'hadden. .

den f. ditOs öntweldighden dt
Öq.^® Volcken de Franfclien eénige Kyrcn.
^hie "d^rdaghs ,den (J. ditos hebben de Fr^nfcheö
® Huyfen weder beginnen op te fcbryven,
Jietijjg\'^correa afvragende baer nacm. Religie,
felvg ^ygbenaers van de huyfen waren j Item, of
Ê^ie 1,1 de hayfen vry hadden, foo niet, wien ceni*
1 h k of laften op de felve hadden. In defe
j^^hen de Franfchen op verfcheyde plaetfenj
^yt ci^ \'ieden in HoUandt waren, alle Mctibilen
, in d^Jy^en gehaelt.

\'^OoM quamen de partyen der Staecfcheo
•jyt gjj Stadt Uytrecht j daer op eenigh volck
^ wierdt. In defe nacht ftorf

\'t welck hy van de Franfchcn voor geldt
die, op fijn verfijeck oock hardt aendrongen ^/
inghevoert foa worden. De Staten en \'^ts
nietweygherendervende,ftonden ^ülcks toe jn^^^
dac hy d\'eedc,daer toe behoorende, fou ^nego \'
Maer dewijl hy, d\'inhoud daer af gelefen he^pen" \'
verftondcdathy,als RoomfchgefinC zy^^ej^j^
cedt met geen goed gemoed kon doen, foo q"^" ^^^
de Heeren bedancken ,cn ftondc ef van »^\'^"^j^e-
hy verfochc hadc: feecker, een bewijs van een
moed, dac noch niec gheheel verbafterc is.
dagh quamen oock veel hooghe Officieren uy
veroverde plaecfen binnen defe Scadc.

Vrydaghs, de fe vende dito, viel een haft gev ^^
voor tulTchen de Franfchcn en Staetfchen?
fchoon defe leften, daer veel Haegfche ßurge^^g,
der waren, die fich mee in \'c gevecht hadden °
ven, fich dapper weerden, foo wierden ecb\'^^\'\'
tigh van hen gevangen binnen Uycrechcgebr^ ^^^

Op Sacerdagh, d\'achtfte, vertoonde fich ^^
huys van Mr.C. Martenfz. (ghelijck oock^e^^f-
fcheyde andere huyfen) een Commies,
vraegde waer fijn S ufter fich nu onthielde, ^^ op
2y was,en waer haer middelen waren. q^c^\'
antwoordde,dat zy ai eenighe tijde voorhal
gara der Scadc Uycrecht in Zeelandc hadc ghjj,
datzy al over lange cijdt haer mondige jar^ó o® .j,gb
reyckt, en dat fy felve dieshalven d\'eyge beftij ^ggr
van haer goederen hadc. Daer op de Comßf^j^ yigb
feyde, dac hem bewufl was dac fy (foo naf^^® om-
waren de Franfchcn door bunpluymftrijc»^
derrichcjObligacien een lafte van hec Kanto^pfi.
Uytrecht had. Daer de voorghedachte ifl-

weer opantwoordde, dac de Heer Comio^^gb-
dien hy fulcks wift, en rechcdaer op mcende t
beuj dcfelfden by executie kon aentafteni^,^(,p.

^\'acnf ^"^\'^l^P\'^fTeeriebimmVytrecht. i8i
fji^ SüP?*^ u\' ^^^ dee, ten ppficht van

peeren ^^edt. Pit felfde wierdt oock aen de
•«enberer" ^^\' . van Someren en Ducr
opficbt van hyn afweefige vrienden,
l^^^ecd ; deeerftejvQor fijn vrous dochter,

J^dardp^ ^oor fijn vrouen vrous voorkinderen,\'
JftnaiJf. fijn fchoonfufter, en de leftevpor
■^fcr voor yder perfoonvijftigh gul-

Jïtneij, > g^ven hier op de felfde antwoort,
\' f ^y ghehouden waren voor d\'af-

^er ijj ,^\'ijf jaren,dat fich t\'Amfterdamorathielt,
eVndeliirk. dnnr vnorfriraeck van de

^"^^achtg^^\'ï Was, verfchoont wierd. Wat de voof-
kleH aengaet, Ruys geraeckte wech in
de Heer van Someren begaf fich
^^fdatu^Fyck, en in alle veyligheydt, naer Am-
V ^\'tenk^ fijn vrou, daer hy fich verborgen hield,
. fteu ^^^ Martenfz. hielden ftanc, en ble-
^^^rStQ^^^dc de lefte op dc voorfpraeck van de

f)!** ï^etJ de jSw^ed^vap Februarius, quam
\' ^^tjbvo ^ Soldaten van Woerden in defe
da^r hec naer Thiel vertrock. \' "

felfde dagh trock oock hier uyt acht bondert^.^^
nen te voet, en twee hondert Dragoodets
de volgende nacht, omtrent

eenige huyfen in de brandt ftaken. De „Jfft
deur van de fchans > niet meer dan drie "^^jj^if
«fiannen tot befettingh hebbende j fchoot ^^^^
achtén drie fdheüten inet grof gefchuc, ^^ ocft
van dat hy drie hondert mannen tot byftan j^^jerj
Hebben, dewijl yder fcheut een feyn v®". "j,
mannén tot onderftaiit was. OndertuflC" pfH
hy een Capiteyn, met hondert en vijftig\'\' ^^^^ d^
uyt,en belaftte a^n hem in fekere P^^f eP^S
^JeerReaei, rontom in\'twater leggco^e? ^^^ df
<enwipbrugh verfien, ftant tehouden^ ßi\'\'
drie hondert manneavan Weefp ^^

den fijn gekonién/die echt« eerft t\'e\'f
den Hinderdam quamen. DeCapiteyO\' ^^/Joo^
gefonden was, geen byftant verneemeöd^\'^^pl?"^
de Franfchen van achteren aen ret3ftcD>^%(,ij
op te houden, tot dat de byftant gekotn^", ^rg^«^"
fen. Maer de Franfchen, fich ten deel
hebbende, befprongen hem van voi^\'^^d^f"\'^
Ten : invoegen dathy, eenigen achter\'^\'\'Fr«"\'
ten deel in *t ys, enten deel in de hande^p^ ff^\'^\'
fchen vielen, voórfichtigiijck afcrock. ^gri^^\'i\'\'
fchen ftaken in defe tocht de Dorpen ^ ^^^
en Nichpevecht in de bram, en brächte" \'

die feer féhandèlijck uycgetrocken ware\'\'\' eo»
gen dar fommigen byna van koude neder
doot bleven: gelijck In\'t voortte deel ^fr^c. • h
Tyrannye, pag. 14.4.. en i f- ^^^L fi0

Woensdags, detwaelfdé,»quamen
WSgeoen met rogge van Deventer. ,
PanderdaBgs, d? dartieodejwierd hJC ^ ^ol\'^

(\'\'^\'^erici^\'^^^^^de wierdteen Switfer opgehangen,
1 ^erW j dat hy eenige Soldaten had getracht
^denj doch hy beeft het felfde noyt be-

J\'t\'er\'^v^^»defeftiende, wierdt b^^r een Wee«-
L^^enjjj ^\'den, met noch twee anderen, ghe-»
<teti, ^"en gebracht, en federt voor gek losge-

l\'^iteSjfS^dagh, d\'achtiende van Februarius ,dee
Jr^deï ?\'aen\'t vanjuftitie verfoecken,dat
\'^Ul^\'® plaetfen, die daer in vacant waren, fou

(^Ifen\'^® > d*een-en-twitttigfte van Februarius,
v^\'^ytcQ bondertmuskettiers uyt, om «enige
^e^nêiefo^®\'^ ^fl^lfteyn te convoyeren, daer fy
fuft^\'Rer halen. In defe dagh wierde oock
J^fsgg^^eefter Boot om fijn twee afweéfige

üijl\'J^ooDr\'J..^\'\'®\'^®" , quamen in\'t huys van de
wef/ln Q^dijck tien of twaelf Soldaten,die,
l>ii »Vrag^^^ier, een Vaendrigh, en daergelo-
\\7lQb de, ten huys in-^borfienj-de vrouw^en
^»«rïï fetten, in\'t been quetften, en
flagh aen \'t hooft ^ven, dat fy doot
M 4 «eder

les wechramen. Van daer gi^g^o f/ "j, plc"\'\'
Trijpmaker, daer fy oock alles roofden
derden. „h,«\'\'/

In de volgende dagh,\'suchtens vroeg%t, f
het geheel Garnifoen in de wapenen ge» ^^ f\' ƒ
t\'acht uren afgekondigt, dat de g^^"\' ^epi^ft\'
ureneenigheSoldateninfijn huys ^ä ..\'
aenbrengen, op verbeurte van sen\'thj^^^bß"
worden. De man van de vermoorde j^uc"
fens een andere vrouw ^ die by dit

wierdt weer afgekondigt dat alle de ge" ö^t ^^^
, mant van de gevluchten verbergden > ® da^
drijf bantdadigh geacht fouden worden» ^p
nefFens dat alle Schouten van de buercen ^

Donderdagh , de feven-rcn-twiot\'^ gur^\'V\'
uren, by hec Logiment vande Gouve\'^^^ o^c\'
moeften verfchijnen. Sy ,daer gekoö\' j, jg 1 ^
gen bevel om i-n bare refpedtive buP\'\' ^ fj»"; c\'\'
^cn,yder meteen Sergeant, of\'er
digen verborghen waren; \'t welck g^?
dus wierden noch drie ghevoodeo.
wierdt de publicatie van den viefhc^
dito vernieuwt; in dier voeghep, dat
. verfweeg, vervallen fou zijn in de boe
jdert en vijftig Rijcksdaelders. ^ de»^ ^^
Saterdagh,den i. Maert, fijn drie v»» ^

fcNen^ ^^^^ togiment in een Borgers huys
hadden. Oock fijn in.defeifde dagh
,J ««tl jj gevangens binnen gebracht, die een boer
opeen wagen,die fy wilden fpolie-
laadden.

töust g" den fefde dito, fijn van hier ontrent
% Dfl"\'v®»^\'\'® Franfchen ais Switfers, uytge-
(^Pde/^\'Yflelfteyn, om voeragie te halen,
fo*^ Hn tV ^\'\'de van de felfde maent gaven de Sta-
t^\'^cfcvatj j^^^cht aen d\'Intendant, op fijn ver-
^ \'\'^Itj^Q^® feftiende van de voorgaende maenr,
h ^^^ fy» "yt oor&ek van de fchaersheyc

u^te ß, delen, niet dienftigh vonden de drie
i^^^f^eipctfen te vervullen, te meer dewijl dit
(j ^gelj;^?^ defen uy tniet meer dan apht perfoo-
fy®\'hy het getal toen noch was, had beftaen j
l ^..^^^ïighfins mee vernoeghde. Sy ver-
J\'^kdij^.j^\'ldersaenhem , dat d\'openingh, in de
\'m %rfj ^^\'^aeckt, geftopt fou mogen worden,
bin J^® de fchade, die hen daer door over
j (j ? en kregen daer op van hem tot ant-
y^\'^fchgA^^y bier over acn de Minifteri van het
Ci^^\'esh r^ \'ïad gefchreven, en bericht gekregen
f(,|[\')dat|!!^^^ydeopeningh noch niet te ftoppen :
^i^Co nieuws over defefaeck aen hen fou

»eder viel, Ja toen de Vaendrigh, en
waert voor quamen, namen fy hen m n
ploaderdendesVaendrigs geit en goet, e ai
in\'thuys verfcheyde kaflen open, daer w e«^
I-- „„_t.----------^„„r trinrren IW "

Woensdaghs, de twaelfdevan MaefJ\'gjjcP
d\'eyfch van d\'Intendant op vi jftig ® b*^\'"!
daelders voor de voorghedachte maendc» jg ^ ii»
De Heeren, met dit werck verlegen ^Lflcl\'E
men tot hun behulp veertien van «^\'^^\'\'-jefl? j,
fte Burgers, te weten vier-Gereforwee ^^^„itf
Roomfche CatholijckeH, twee R® J\'lflOfl\'^®
iwee Luyterfcben, en twee van de M®" , j
die uyt eefi dubbelt getal geloot waren- Jric

Op Vrydagh, de veertiende, ^^Jl.n,
vier fchuyren, met vijf of fes OiSci^V
fensdartigh of veertigh Soldaten, ^^^f^ef^gp
naer Uytrecht treckende, van
ghetaft,en,na dat men tien of t^\'®
dootgefchoten bad,overweldight. P® j^nt
de firengheyt vanM\'eyfch van d\'Ing^put«\'\'
wegende, befloot dat men aen
debuertenfou belaften van huys tot jJjeJeP ^
foonen, hun gelegentheyt, ftaet en te^ ^ót
de tekenen, en aen te geeven, om ^\'\'^otsj^^\'^fec
tot opbrengingh van d\'eyfch des j^cf«

op twee-en-veertigh duyfent Rijckso^^ ^ ^^or
komen, en daer op met de Stedeling
voorgedachte vier maenden, verdrag«^ ,;efï .

Op Maendagh, de feventiende, "Ï^j-haf^ j
Franfchen, uyt laft van d\'Intendanc ? ^
de Procureur de Wit, inde langhe
liaende, af te breecken ; vermits hy» ^^^..fcP
dam onthoudende, onwilligh was om f „oid-ï^\'^
te komen, en de breucke van
yder dagh te betalen. Aen de hayf^^^^t,. dA.
heer Kerckenraet wierdc oockaengeieg \' ^^e
de volgende dagh het felfde te »erwat^^- v^c ^
Doch fy kregèn uytftel W£ fy «\'«»Vï^\'\'

OifS^^^^"voor icnaaete vernuc-
JJ«tuf[chen wierdt het krijghs^volck dage-
^«er/« Reginaentenj.na malkander ge-

^(t, ^^ yaagh, d\'een-eu-twiötighfte.*; kreegh d«
jj\'^\'de (^^^arts, Secretaris vaa Pompoce , bevel
jj^^tiift O Sweedfche Mediateurs.,op hun aen-»
jGcjj\' onthalen. Aen het krijgsvolck.wiert bs-
> \'ghp ^^^ koomft der voorgedachte Media-
?ftock®.®^houden. Van Harderwijckquam

!(J\'Svann iT® drie-en-twintighfte, quam hier
, de Koningh, om het gat inde Leckdijck
tr j het felfde meer tot voordeel, dan
der vyanden ftreckte. De Heemraden
^\'^rg^ ^phalven in de volghende dagh naer de
Dij ck, om alles 3 dat daertoe dien-
j ^Ö\'^Jhevorderen.

"^^^S^erders Biljetten aen de huyfen om-
foï\'ijtih in gefchreven ftondt hoeveel yder
t ^ bin brengen had, en waer fy het

Der de tijt van acht dagen fouden bren-
\'"\'Sers a ^as feer ongelijck, en veel gemene
Seji^denop hondert en twintigh guldens,
^^ Vijf^.^^ rijckften niet hooger , dan op honderc
\'fi * Op v-\'i® einigen, die meerder m i ddelen had-
^\'t^ vyftigh, dartighj ja vijftien guldens ge-
De Bareers waren hier over feer t\'on«

Dat is, \'t Geen de Franfchen niet gedaen heb ^
hebben nu de Kam\'eltfiengedaen. ,

Gouveinementtegaen, om de Sweedt^.^^^e
diateurs daert\'ontfangen. Oockquaffle"
fcheyde ftucken gefchuts van VVoerden-

Saterdaghs, de negen-en-twintigß\' jie .
dienftmeyt van de Heer van Sandenburg^^^ jCo^
jaren langh voor Ruyter, en tien jareo ^gjadcli^J,
in mans klederen had gedient, voor ^^ jftr^L
ten deel geworgt, en voort met brandt ^jj, .
blaeckt, om datfy dievery had gep^^^^ Jje^^
het felfde te bedeckcn, twee bedfteeden
hadgefteken.

Op Maendag, d\'een-en.dartigfte van ,
gönnen de Franfchen op Vreeburgh teg ^^^
het fondament van\'tKafteel te leggen- mO
Üp Dingsdag.d\'etrfte van April, vertJ^gjfei"
hier alle de Dragonders naer de boven P ijjigc" ^
dat zy, op hun vercreck, veel mishand ^
pleeght, en veel goet wegh gevperr had .ffïi^,®. jc

Jchte veertien burgers weer door de ^^^ |jU p^j
fe-\'nten ontboden, om de taxatie, daefP
ry feer mifnoeght was, weer overt^^^ \'ygri^ ^^

Vrvri dac hy dievery by nacht had gepleegt.
^"^e P »de Vierde) des avondts wierdt omtrent
h\'^ h? "Sbeen perfoon naeckt en fonder hoofc
pgitjjgjjater gebaelt. Oock quam\'er bevel dat de

"Pgehaeltj en dieshalven wierdt afgelefen,
« die aenbracht wie dit bedrijf gepleeghc

C^ild \'dondert en vijftig guldens fou genieten;
®geen, dieflechs eenig vermoeden op ye-

vcrkrygei
! geenen, die hun fchatting
C\' da\'r^*^^" voldaen , te betalen louden heb-
^r\'^erer door d\'Intendant,o£door

Sh, Ç °^den worden geexeeuteert. In de felf-
<le h^^^rdag fijnde, wierdt op Vredenburgh,
"i^ghvan Luxcnburgh, d\'eerfte ftecn

Atoi^g\' de lefte, wierd op S.Jans Kerckhof
bçjJSoo^\'gemaeckt om de Prins van Condé,
rijjjf\'ffcho de \'^ertogh van Anguien t\'ontfangen.
V ^\'^^^\'■de oock hier weder uyt Vranck-
ijelj^\'igij \'^t wcorden, maer met weynigh vol-
^Vt, • Oe kloeken wierden omzijn intreede

Het gefchut wierdt vaerdigh
> ot? verçieringen uyt de tuynen wegh
^ «ranffen daer af te maecken , en

ISO D A G H-R Ë G I « T £ ^
de felfden rot vergieriagh op de tafel tc g®\'
ken. „1,1

Op Woenfdag, de negende, dee de fif^^Sf^ti
Luxenburgh een keer naer Naerden en s"
landt. j fpci

^^JJ^tóï, d\'elfde, vertrocken »^er i^J^^jf
niannen, die van de jjgl\'
geftagen wiérden; en dieshalven trockeo lo ^
de avondtnoch hondert en vijftigh mao"
waerts. cjnllin \'

wilden halen, om de felfde hier aen bet ^ ^^ ■
gebruycken. Een Franfchman wierdt tJ^ jj,:/ ■
Neude opgehanghen, om dat by by .

Maendaghs, de veertiende, trock
naer Bueren^ met voornemen vande \'
Condé daer ce ontfanghen, en keerde »
gende dagh weerom. ^eP ,

Op Dinghfdagh, de vij ft jende, qO^^\'
Vranckrijck -drie of vier hondert nieü^^Qpd^\'
tot verftercfeingh van de Regimenten-, ^^qC^
fchen was men nooyt ftil met de toeruft\'®"

Woenfdaghs, de leftiende, qusro ^^ jjiiefy
van Condé, met twee groocc Schept\'* efl v
neffens verfcheyden van fijn huysgenöt^ l^gji/«^

dat yder voor de voighende Maendagh f ,
daer op hy ghefchac was,op het Sf^\'^^J^auf-\'
brengen , op verbeurte van aend\'Iot^ ^
levert, en van hem geexecuteert te yjt^^j/
Op Sondagh, decwiDtigüe , ^

fetbtt l^\'l^^\'^^^^^^delhtfteft Uytrecht. i ft
\'dat in de voörgaendedagh
was, naer de Vaert, terwijl aen
I het van de Tollefteeg-poort af,

ie V\' t)e O i^\'^^^^htj daer by heerbjck ingehaelt
ftonden, gelijck gefegt is, van
L\'^Oiiißi-l" poort af, tot aen fijn logement.Toen
Lr ^as, \' deTollefte^-poort geko-

Bç^\'in Ceti n fleutelen in een rode fluweele
"\'^erefchuttel leggende, aenghebo-
, en weer aen de gedachte
V. \'la^ia *^vcr-gaf. Hy, binnen gekomen, vonc

Stadt aen de Poort te famen
byr|nfQ\' ^nera te verwelkomen; en dus reedt
^JHebjT^oguien, Luxenburg en des Seaux
SoiH \' io fijn Karos, taffchen twee ry-
Ka.^ey "^^en deur, d\'een van Franfchen, en
»U \'\'«ng.\' ^.^iifers, terwijl hy van vijf andere
\'Vat . en heteefchut in de Stade over

W^® ^^aetsheer Jakob Martenfz.die
% • ëeot^ ^°"den,cndaer afmen de muur
Condé, in fijn logementgeko-
"ytr^^yofter?^\'^"^^®\'"»\'^® Hertog van Arguienj,
ck. ö ®\'eggen, terwijl het krijgsvolck voor-
^iire^\'^^gaf hy gehoor in de groote Sael
«H vj Seeftl^^ieeftershuys, eerft aen de Biffchop,
Vau^J^olg jckgewaed, daernaaen Luxenburg,
de Staten, en aen tien of twaelf,
®dea. Deg avondts wierdt Condé by.

ipx D A G H-R E G I S T E R
Luxenburgh vergül, daer hy tot aen tic^,
bleef,en inde volgende dagb weder Lax^"
in fijn Logement vergafte. -uftc f\'

Op Vrydag, de vijf^n.twintigfte»^e ^
.uxenburgh, en het heel Franfen t^v geh^
en reden na Naerden , van daer ly >

Saterdaghs,defes-en-twintigfte^^\'" jjjer. ^
het Regiment van Champagne ^^ -ggeo %
Stadts-boden,met Soldaten verfeit
degenen, die hun tax noch niet betaeif ^jei
fpreecken. In defe dag ging een vrou Jdoo\'^^jj
met haer t>vee kinderen,die onver^^^pdro
fchooten wierden, een vrou, doof ^f^^ef^^i
Franfchman van haer koeck-pan ^^^\'\'fpet^^\'f t li\'
de felfde weder idaer door eenige ^ m

Sondaghs, defeven-en-twintigft^\' ^ ni^^/^-r
afgelefen, dat de geen j die fijn taX » gcÖ^\'.j-P
flechs half had betaelt, de felfde bin^ »n"

veertigh uren moeft opbrengen, of ^^^ ge^^C
aen d\'Intendant overgelevert, en vaß ^jefdt
cuteertfou worden. Te Kuylenburg"

ks ijgsvolck tc famen geruckt, om mc^ ^^ öd\' ,
^fent mannen yets tegen Hollandc
Ook trocken hier deur twéé Cdmpago»® d».

^entfp de negen-en-twirttighfte, trocken
J^ftuyt. "onderl: mannen van hier de Waerc-
en wierden in de vólgèhde dagh van dc
\' ^"^^üpen ^^ ^ \'"\'guien ën Luxcnburgh, metecni-
„^f binjj^\'^^olght j dochfy quamen deà avondté
\'i "der yéts uyrgericht te hebbeua
ï^^unvr^ ^^\'^y^ van water omtrent de Hinder-

^gitöe ^j d\'eerfte vacM^-maëht,qüanl
.^üyle van Chaftelnaü, met veel reystuygti
j> J^Vdae^^yc Harderwiick hier binnen. / \'
v^de tweede, vertrock van hier hét Rei
JertçjJ^.-Navarrè. Van hier vertrocken obcfe
^a ^f^efi K ^ mannen naer Woerden ^om dè
k-j^o^h va^ Î die in de vólgende dâgh van de
We^\'^\'^^eH« A"8u»en geVdlght wieïdti dodh^dÔ
HchçA^\'^lïeerde, p^ns van Conde iagöiil
\' fÏ^\'inee .^fwaef aen voeteuvel i in Vdegbii
\'V niet uyt fijn kamer qüam. >

tna«^"» de vierde, hebben omtrent vigf
■tij>hy vais de Hollandèfs de Nieüweï^-
iti^enot^ ®\'^^n,aende Vechtgèlegèn,in befefe
® voui^ K^^ voort fterck gemaeckt. Hièrop
, nacht een gedeelte vólcks, mee

\'«l\'^endj^g. »vanhierderwaertsgefonden. ,
tli?\'^ lïiaL!\'*^^ Vijfde, wierden noch vijftien û£
{S en vïï^ ùyt yder Compagnie van de Er^ii-
IçJ\'^eert. van de Switfers der^aerts gecönf«
\'\'ih ïdekèns -^ volks uyt de byleggen»

hetbeleyt van de Hertogéa
■C\'^ten v^h^^^^buig, benefFens noch and^
MïiÏ^öewel? "^f Franfchen , die alle buyten blé-

geen kans fagen om de Hollanders op te t
wijl de felfden alree te fterck begraven ware.

Op Dingsdag,de fefte, wierdenweerör^^ar
nen uyt yder Compagnie derwaerts g^gpeo^r
deert, die paliiTsden,kruy wagens, fchupP
den medenamen i om fich tot Breuke\'en
ven, daer zy fich op huys te \' ufeeleo c^^

;*\'en veVnieltèn vèrdèlgt* In defe ^^ëJ^fjder^\'Sii
fc^ermytfeling voor, daer ih twee Hoi\'_ ^iüp

tot voltrecking vand\'aenflag volgo^J^^^ (oof
aenkomeh, en hy fulcks bekent n^^e^^jj^gr tcl^^^
ften fy, met twee of drie gequetften

Saterdaeghs,de tiende, wierdt UF^ ^ ip i^
pagnie feven mannen gecorarnaDa^ ^oa-» .
omtrent vijftien hondett mannen uyi» ?

naer Breuckelen vertrocken : en in
^ïDoéh Suaroen omtrenc drie of vier hondert
a • De p\'^^®®\'" binnen, die daer gelegen had-
ranfchen brachten hier van Nimegen
kartouwen.

ï^gen d\'eifde, vielen verfcheyde fchertnut-
weynigh belangh voor» Dagelijcks
h^\'^sßef j volcki totaflöffingh der an-

| ƒ gevangenen aengaende, gemaeckt,
9°\'^waeckte Leeuw, (fol.97 J te fieri
^ ondertülTchen het bedt, uyt oor-

, viel Weer een bärde
C\'^^erfl Sh vooi-, omtrent Breuckelen en
tfj\'^en j en veel geqüetften wierden hier
1« tof fischt, \'t Regiment van Auvergne
^onc • "gh naer Breuckelen, én datvani
rl^\'^^e to^\'^dt, in plaetöVan\'t vobrghedachte,
^^rtpoortgeieght.

10 fot\'ri » de veertiende , wierdt te Seyft
kf «n af^ i^geringh Voor d\'afkomende krijghs-
0 J Carf^éken. De vijftiende wierden twaelf
op St. Jans Kerckhof gebracht.
lij.^Jrdaeh de wierdt krijgsraet gehouden.
V \'\'«R ^ de feventiende van May-rnaént^
Jhj^en^^giïöénten, dat van Pikardyen, Na-
liic J^nbefJ\'^ deSeaüx, in oihtrènt twee duyfent
tiij ƒ «Qr ua , die aen de Bilt gelegen hadden,
gtjer^J^r Breuckelen itötaflöffinghdèr gener,\'
getrocken. Óndertuffchen wierdt
. ^^^tot èenghewichtighcaeöflaghghe-

^^öiö i\'^.de Predickftöel afkondigen ^dat de
** «è Völgeade Donderdagh deur de Stade
N as fó«

X9<S D A G H-R EG ISTE R
fouoragaeni Condé gheraeckte van\'t bedt j \'
de klederen.

Maendaghs, de negentiende, verfcheàçn
trent vijfdgh mannen van hec Staetfche yoJck -, ^
de groene Ksrop.^ Men peraeckte hier àoor
grooce onruft en de Franfchen vrecfde"
-Weerden belegert fou worden. . M

naer\'s Graven landt, daer fy eecige be^^ p,
gaderden, om een grooce aeuflagh uyt te V .^jiJr\'
Tulfcben Woensdagh en Donderdag^ J^^^jglif
de Dorpen Leksmont,Heykop,enbe£ pjö^;
landt van Vyanen döorde Franfchen Jgji.
dert„yermitd,sfy daer een Leger fo""?^^.rei^"!\'

meenden in de felfde nacht oock het -j^te. "u
den te verrafïchen j \'c welck hen ßbi^C
hoewel de Hertogen van Anguien en ^^^^ct «
met hun gevolgh, in de ■ \'
nen Uytreeht quamen

te Muyderbergh ,,daer fy, en de geneo ^ jr
der Staten , ce Muyden zijnde, een I^ê fj^a^f ^
tighlijcktegen malkander fchoten.
openden ondertuflchen de Zeedijk ^ j^ef^^\'
denen Naerden,\'en maeckferi deut®^. ^jyjefl» >
het water af te tappen ,:en dus de Vlo"^ ^g
als ßatteryen in de Vaert tuffchen de t^\'^^^teO\':
dachte Steden lagen , op het dtog^ ^^^et
door defe middel te vermeeflcren-ï \'.-^^op^^lf
men elders, in de felfde dijckjdefl^g ^o^h
fooivpol het watet binnen dijcks wel\' jj^jgf
en fette meer landts onder, felfs
Waert: in voegen dat d\'aenriagh der f potiJ^ji
defe fchuyten vruchteloos was $
waren van hun yoorgenqme aeftflagn ^^ jjyp^^

ondelt i?""®" Van <ie zijde der Staten wier-
"^^^hen te Nieuwerfluys twee groote
JHeij opgeworpen,daer fy fwaer gefchutop
f lijck o" van daer iieftig fchoren ,

"yt iviuyden tegen de Franfciien,
Jdat de f ^^"y herberggeJeger t haddeft,fon-
1i \'^iderd r" veel daer op ant woordden.
alfive O .^pS\'detwee.en twintighfte, naer dq
Sacraments-dagh fijnde, wierdc
meteen openbare Proceflïe
onder het loflen van\'rgefchut,
V^ftïJei i\'®\' ^^ omgedragen. Alk
vjytetj. • wierden gedwongen hun huyfen
C^^^ eenigen, des uchtens hun
°Pent hebbende, gevaer liepen van ge-
Hier en daer wierdt oock ai
e.\'ïitïieg^^\'g\'ïeyt gepleeghf. V/at de Proceffie,
bf^üy^ev^ aengaet, fy wierdc op defe volgen--

«tK^e5 > ïoncom die JS^ercK, en van aaer
V^tetjjl\'ftraet, achter Sint Pieter,over de
V ^oUfjg^^Qi 5 door deouda Munfters trans, en
\'ïiecdfir Kerck-hof , weder in den

DAG H-R e g i s t E K ^^
f. Een feer lange rey van jonghe Kinderen
Vrouw-volck, hebbende elck Wafle-keerfleo
groente in haer handt. ^e-

6. Verfcheyde kinderen feer ko\'ftelijck to^^,
inaeckt, voor dewelcken ging een kleyne l^^^^gf
gekleet als een grauwen barvoeter Monnick?
na volghde een groote Juffrouw, met een kre
haer hooft, hebbende een kintjen m hae«" ai
wierdt van Engelen geleydt, en van drie g^^^fcH
die haer flip ophielden: onder defe kinderen
de meefte Engelen : d\'een had een fw^^^\'^/^c- \'

ftaendeweloverde foo. op haer hooft ee"
fluyer hebbende, daer onder vele fongen*

14. De Priefters met witte hembden% ,
ly. Veel Lakkayen van Conde\'. ^jrk A
1(5. Den Sijfchop Neêrcaffhl, de «\'^j^orif^

onder een roodt Pavilloen, van ^ja
Franfche Officieren gedragen j en "^\'^^^^igtê^/
andere Papen,feer koftelijckgekleet,ge^^^ys is
bende het Sacrament (\'twelck niet /joi^"/
een Wit Ouweltjenin een goudg
de handt, daer yder, die het felvepa^^^^S
knielen moeft: foodickwilshy een AuJ® (idt
treerde , van de welcke drie op de weg« a |
ren, gingh hy met het Sacrament voo j S^\'a i

J^Ont eej^\'\'® gepaffherde binnen Uytrecht. ,9
3 W ^^^ andere Aperyen: daer^iia
Vn met fijn twee Papen onder het Pa-
voort.

fo Wa "Shsde welcke het Sacrament paC-
acrv^^^\'^^eyde zijden met Soldaten geran-
V/Parentlijck om alle dis-ordre voor te

.[I-Calsgp \'"as met zeylen overdeckt,enghe-
% Ijysvan ? groenen Hemel: aen het eynde voor
^«fv\'^taer f ^""atofche kramer van Riemen,ftont
o\'^sy \'eer koftelijck met een geheel/alver

Van den Doms-fteegh, voorliet
J^S. PQort \'rP^teecker Mus, was een groote
\'^etgQ \' °oven de welcke was een teecken
^nler^a® ^®"eren, daer met drie vergulde
"^«OQdt:

hflhnj^y^^^n de Wijnkooper van Aeljè,
was het wapen van Fï-f»«^-
: ^en van vergulde Engelen^ met dit op-

lp? D A O H-R E G I s r E K ^
5r. Een feer lange rey van jonghe Kindereo e
Vrouw.volck, hebbende elck Wafle-keerfle«
groente in haer handt.

6. Verfcheydekinderenfeer kofteJijck toeg^^
maeckt, voor de welcken ging een kleyne JOOK ^^
gekleet als ff «n barvoeter Monnick, ^
"" \' »f -----

Voor het huys van Joncker Mejfiet^ vfj
een Autaer, met een groene pooit, als.® ^^ Q^^i

, Op de Brugh voor de Heere-ftraet W ^
een poort aen beyde zijden, «et het w
Yrmckryck. en in \\ midden met go"^« V
VtveU Roy. Langhleefde

Inde Lijn-merckt, voor \'t huys vsjrc^
vifch , dat feer \'koftelijck vergiert jict
boven de deur een Chrifius.hè.t^g^\'^^^ ^^
met dit op-fchrift: \' .„li^V\'?"^

■ Jn^uatonjiAïtVrancia^Da\'R.obur\'). ^^.^jc ff
• - Aen de Noordt-ziide van het huys ^^^

^ Veel diergelycke dingen üondf^^^y
Stadt de wéicke in dien men alie \' ^^^^af
teyckenen, men een geheel BoecKje ^^^

\' fJffanrpK Leden fonden j op d\'aendieninge
CSt^ de Heer van Dijckvelt, een \\yel^
W^iitj^pj van verfcheyde anderen verfeit, in
„ °aer de Vaert, om defe Mevrou-
V , die echter in alle ftilte,met

Wijck te Duurfteede,binnen qua-
Vf^af een Regiment van de Tolieffieegh-
Ia>eQ ^déningh gefchaertftondt. Defe Me-
CKer^.u^\'-den in\'c Huys te Vleuten, op Sint
gelogeert, daer fy, op die middagh,
S » giraft " \' men daer in een ftool

» en gecomplimenteert wier»
^^V^ScJ^^daer nadoorde Gedeputeerden
® v^n t ■\' ^^ volgende dagh wierden fy, in
V Wo\'^U\'senburgh, ter Miffe gebracht, en
^sdagh , d\'acht-en-twintighfte, ver-
^^ley? v^n d ÏÏ Arnhem naer Parys,er^
I S" \' "^\'■togh van Luxenburgh uyt-

tk^fp \\Vpa.°^ösdagh en Donderdagh was\'er in
Jandl een gevecht tulTchen tach-

^A\'^^erdae^\'^n.de Franfchen twee gevangen.
\'^«tvT\'^^déen t\' negen-en-twintighfte,troc.
^«n H Jachtd ^"^enburgh, neffens d\'Imendanr,
avom^\'^ Staten,naer Breuckelen, en keer-
•^\'et. ^gh elft Y^^rora, nadat fy op alles goede
^StiiÏP^\'^tliTrt " hadden. Jn defe dagen wierdt

■ ^p» 0 A G. H - R E G I S .T f
Switfers en Franfchen naer \'t landt van ;
gecommandeert, pm aen andere ^^^LietrC
het landt van Vyanen leggende,.te ßo^.
- heeften daer wech te halen, en te rov??^ Jo ^f,
ten op njalkander los\'i in voegen dat e^j^^^vifi^\'i
zijden eenigen doodt bleven; eri tien van
den hier gevangen binnen gebracht. ^ ofliJt^riti
.: Dingsdaghs, de darde van Junius, \'s av ^^ [ij
trent t\'acht uren, wierdt in \'t Stadthuys > JJ^gcff\'
van Hafenbergh, een nieuw geboore
deni Hier op wierdt. Aatd^^^ai

. Woensdaghs, de vierde, afgelefen d^^^eerJ^
die de fchuldigen wift aen te wijfen, eeö ^oö .
van twee hondert guldens fou gheniet^ j^jer fl^
Luxenburg, en veel Grooten reden V^ j^jjjeU\' yt
Ameyde, en quamen op d\'avondt weer oi ^^t J^
Heer van Maerffenbroeck keerde ooci\'^.^h^\'
Vranckrijck, en van Parys, daer hy
noegingh had bekomen. j.j

Donderdaghs, de vijfde, quam\'er, ter^^jjt j
ter maeltijdt by Luxenbürgh was, een ê^jjje ^^ßs •
dat Woerden was beleghert i doch dity gpé^\'V
In defe dagh wierdt ftrenge ftraf tegen J^^cir \'
degens-droegen,afge]<undigt3en aeno^
belaft de fodanigen aen te taften. .

Vrydaghs, de fefte, wierden hier dri^ i\'^^tt^ ,
nen binnen ghebracht in een gfje^^^^-^b^"
Woerden gekregen, in\'twelck de Fra»

Maendaghs ,de negende, quam van \'l^^jp^L
een Compagnie Lijfwachters, en ^^"j^rcjor
Switfers van Wijck, die dagh over dagö
dees huys de wacht .hielden. _

nw o^^sdags,ü\'acbtiende, quamen hier weer.ee-
V P^" met Soldaten. Condé trock oocl^
Hen ^^^ voorneemen van dat fterck te

XfteJf 8"ien te pacrt,van de welcken de leften
% kierden de Tolletteeg-poort, ingele-

Äjd ^Desavonts kregen de Grooten hier
^^eKoJv^ftricht op Vrydag, detwintigfte,
V°®ften f^ verdrach overgegaen was. Hier
vjjßn j, terftont alle de Soldaten in de wape-
V^^Ser^u ^ wallen , daer zy , onder bet loflen
en\'t luyden van alle de kloeken,

CHcq^\' In de volgende nacht ontttaken de
Domstooreo brandende fak-
A^tin , y" aen degenen van Woerden ,op
V^gh VQ^^^\'jcJ? men voorgaf, de Hollanders eep.
De Prins van Condé reedt

► ■mq ^vijftj de^drie-en-twintigfte, fijnde voor-s
Nr^ghio °"derc mannen,die in de voor-
öes waren, naer Wyck ver-

»W\'^\'geluv^^\'^^ddaghs wierd weer viétorie ge^
Domkerckhet TeDeum
Êehangl^\'^^ ^^ Konings Wapen boven

D A G H-R E g I
Woenfdagbs, de vijf-en-tA^intighfte»
Hertogh van Luxenburgh, mee d\'inceadsn^
M^ftricht, om daer de Koning re (prekco-^

boldaet op de Neude gehangen . om dat n/ ^^^ |ij
pn wilde. Een Boer, van hem befcbuldig^,
hem fulcks aengeraden had, wierd in \'c i »

wierdt gemaeckt. Veel Ammunitie
Rendevous, die, te Seyft was, by
bracht, en hetkrijgsvolck in aüe
berg,en van de potten daer omtrent ^gaf
naer\'sGraveniant,en foo naer Seyft.^-\' ,

Woenfdags,.de tweede van ƒ uh\'us, q^Tfyti^^
burg, met d\'Intendant,hier weer bino^^jjoytf»
Condees reystuyg wierd oock in fchietic

door \'t boog water benaut wierd. hier^^Li"
Saterdags, de vijfde, vertrock van " ^joi" .
van Condé, met de f-Jertog van Angu^^fafit j

en fijn geheel gevojgh, na dat de ^^fLint^f^d\'
Uytrecht, de verlichtingh van hun * „[va"\' ■
hem gerecommandeert hebbende,^^jgf;
had genomen. Hy nam fijn weg op de

de Seaux,en wierden by de Stedelïngeo^\'\'^^3ty^)
\'t welck hun inleegeringh loo verfw^er
hurger fes Soldaten in fijn huys had ? da«?
van hen in ftilte wech trocken. ^

dagéiid^erfaa is geworden.
^aet Fl,rü van , Broeder van de Admirahtey.
Heer en de Moeder is een Amfterdamich

.^n Dochters kan maken. Wat lou\'e
bolland te doen vallen voor die Meflieurs. deW^
hier feer weyhig li^eHchiét is. Defe Jüffrou f^t.11^
dat getrouwt fou hëbbëö met deiiOntftnger Xi<?/?/^
die men ièyt dat Ö^f de kat iia in fteekt Dé Keere
is geck, hyfou beeut gelegéntheydt hebben doe

VoVu^r^^S® 5 de fevende, quatn noch meer krijgs-
dat, Ruytery en S^itfers fijnde,
\' D? f Wacrtpoorc geiegert wierd.
Wip Woensdags, d\'achtfte en negende,

ten , Neude by Trommelflag aen de Soldä-
, dat fy van de geenen, by de welc-
af \'"quartiert Waren, geen fout, bier, peper
Seldc^\'* hebben teeyflcben, floch hen eenig

, de negende, wierden de burgers
gelj- ^^er met inquarciering belaft, dewijl\'erda-
fijijl^^^j^eerkrijghsvolckbinnen quaroi \'t welck
^ateJh ^^^ uyt de gedurige regen,en uyt het hoog

gaode folder boven de deüi--
lef^^P\'leKajcnerder Staten in,- vermits de felfde
dj^ ^^fnietgraen v^as beladen. Seecker, eén wph-
blj^\'cf^daer door niemantbeféerc wierd, of dóódt
Vqoj. \'.\'^svvijl daer niet alleeniijckde wandel-plaefe
ttiagj,"^® kamer isjdaer inde Staten vergaderen,
5i,t tot èeh ghedurige deurgaogh tuflcheö
Sj^f Aefckhóf, en een andere ftraet verftrektv\\\'
fche^\'^\'^^agbs,detwaelfde, wierden hierdeFräh-
Hnjg ^^iiionftert. IndeLauwerftraetftortteneeéi
drie woningen in , daer drie menfchen
Sonn®"^ bleven:

de dartiende, quamen veel Soldaten
! to\'^^®\'^ ftièe de Burgersfeer geplaeght wier-
»ïiee ^^\'it de genen, die vertrocken, namen alles
? ghenen, die aen-quamen,
Ve^ 2 vervarfcbingh hebben: Sy brachten fe-
Mael^Seneh raee. : \'--

J^aghs,de veertiende, wierden de Switfers
^i^ert, en twee duy feotflërckbcvondeh.

Woensdaghs, de feftiendë, vertrockeö vai^,
vèrfcheyde Heeren in ftilte naer HoUandt, en^gj,,
dent\'OudeWatëfiom dat fy geen pasport n
äengehaelt, en moeften daér eenige tijt bUj^

tefy ,iiier buyten legghende,gheïnonfte\'\'\'^:
duyfent:fterck bevonden. Alle de Sau^
wierden oock , oplijfftraf, op\'ontbo\'den. ^ "^eP
ren, hier over in groote noot gheraeckt ? jju^?
Iri groote menighte hun klachten voorLu^ j^^eö

burgh , met eenige troupen > onatrent ƒ ^j^c«"
pMÜrftede, orh dat bet kriighsvolck van de

Vrydaghs, de vijf-en-twintighfte , "éoids^\';,
party Franfchen hier elf HoUandtfche

binnen, die fy by KuyleriburgH li
£enKiftemaecker,in fijnftoelfici , g,
óngj?Val door fy n wijfs v Oorfoon deurfcb® b\'

Satérdaghs, cleks-en-twinïighftè
drie wechgeloopé Soldaten bioneq g^^h^y\'^fD
namaels te Breuckeien, in tegcnwóordJg jj^tig«

Dingsdags , de negen-en-twiötigft^\'^pe^^^
hier binnen twee iParkments Héereii» ^^jer^^J .
d\'Intendaot, die heerlijck verwellekoomj ^jer^ jf
Vrydags,d*eerfte van AuguftuS,qüail»J® ,j
hooghe Officieren, foo vm d\'BtJë^^l^^iii*^^
van de Franfchen. D\'ltaliaenfche Cott^^\'^of^

hctjeffï^"doormirakelingheftortwas, en deden
^«eftioK openbreecken. Seker Perfoon, fijn
in die voorval tonen willende, maeck-
op dit aerdigh Gedicht.

^.^""^H^P^JTeerde» hinnen Uytrecht.
Stoup^*^ ^^er hun tooneel, daer Luxenbürgh^
\'^»ect r f ^^^^ andere Grooten dickwijls hun ver*

J^ytder ^ \' de tweede , is, door d\'onaChtfatetn-
te^\'^üyt ^^"^\'^hen, de brandt in een tonnetjebuf-
^«uver ^^^^ckt, daer door het huys van de Heeié
^■^by"^? de nieuwe Graftfbende, opfprofighi
^Weg „^gheheel verbrandde, \'s Avondts wiefdéa
^oX"^® op de Neude O

Nvto.-T^gbs, de lefte j gaf Luxcnburgh jiièuWé
Jofc haH " \'die hy wel twee wéken té vooren bè-
dat feeeft alles op \'t platte landt be-

\' dantiaer vrede-traehttè. De Switférs
en hondert en vpigh
j^Qcht^^ \' gih|h\'èii \'op

ngfj^l^ï d\'elfde,wierdén t<veeghévaïighén
epW^^u j om dat fy eenige moedwil had^

dïNieuwfladt > tot dé
\'tipln\'^êraefri?^\'indien hy geen tapyten.aën dc
la Frefelieré\'llftelde, de Burger-
b», in hechtenis-fou nemen. DéSè-

» bracK? • ® Burgermeeftel\' vertoont-hÊ&i
\' ^®Pytfcn mïS^^^^oórt aen Stouppai dat\'er
^^ voör handen warefl , als alleén-

Donderd^hs ,de veertiende, \'des ucbten /jj^y;
men eenige Fran/chen, met een geftoole
ten de •rWaertpoort , daer fy eén vrou«\' j^^ifiW
floep vonden, die üytgiiegaen was oni ^jc^
^ehden. Sy fèhooten defe yrodw doodt,
henniet fóu beklappen, \'\'s Avondts .quam (j^
heelGarnifoenin de wapenen,\'twelck
lolTen van hun inusketcen, daer bet grof ^
ooekonderfpeelde, de dagh van, St. Loui^, ^jio"\'\'
boewei de felfde\' eerft \'in de,voIg^e dagb ^
degeviert te worden. " \'

.-iVrydaghs\', de.vijftiende, wierdt het ^gc^^\'
van de Koningin\'buyten da Ganfe-fteegöP ,
ceert.:,., . Jerd^

. Saterdagbs, de feiliende,van AuguftuS\'.gj,, öj
vijfhonderc ghepreftemannen uytgljefoPj eeUj»
hetgatjaen de Le<?kdijek te ftoppen -

d^gfflimet wercken befich warén. Naer j^jj
wierds veel gelt^, tot betalingh van die h®
gefpnden., , \\ \' . . uti"

: Sondagh, de feventiende, was Üyt\'\'
larm, óp\'t gerucht van dat het Staten
Betuwe was gevallen; Luxenburgtrpck
uyt, .H^t veel volGks_, en vier ft:uckèn ê^i^ecé
aen Wijck, en quam in de yolge»^ ^^^ fcb
Ondertuffchen w.ert t\'elckens^ veel v^^^^ie^
^laer Breuckeien ghe voert, om de gene»» ^
Jagen ., af te loflen.:, . ■ .b- .- \'

pipgsdaghs, de.^gentiende,\'sUcfarén?
tedi-ieuren, hebben:drie perfponenjae» ^
zijde ya^ de Dom , eejfüge ftenen van,een
inecfelde Autaer .j- dapr achter
\'t Kruys in een iieen. gehouwen ilpndt iJ^Lhal\'
ken. Dg floorafphêefindga itrgipyie}! 0

ontmoptc.
En \'c gat zoo gioot maaktfi
Dat hy\'et door raakte ;
Toen zag hy voor oogca
Dat hy wasbedrogen,
Endatter geen buyt was»
Daer hy over uyt was.

Een ander vol ievcr»
Een Miraitel.liever.
Riep , wat een gekakel,
\'t Is toch een Mirakel.
Wat razen die Narren ä
De Muut is om vatte
Van felven gevallen.
Toen riepen zy allen:
MirakeiMitakel.
O wonder Speftakel!
Ziet in \'t gat van binnen.
Je ziet\'er geen fpinneni
Hun rag nog geen webben.
Mirakel iwaarhebben
Ooyt menfchen een wonder
Zoo zeltzaam > hier onder
De Hemelgevondenï
Dat fy \'t ons verkonden»
Nu moeten de Geufen
Haar zeiven verkneufen;
Dat zy nuvry roepen,
\'t Zijn blocken \'t fijn floepenj
\'t Zijn leefloze rompen,
\'t Zijn vodden, \'t zi)n lompen,
O Duyvelfche Ketters.
O Eeelden-verplettersj
Kom zie dit Mirakel,
En leer uw gekakel
Wat binnen te houwen.
Nu moet gy \'t aanfchoHWCn^
Iflfpijt van u hatten«

. t - sjj^^ vai uvAJW

\' ^^Pditaerdigh Gedicht.

tot Utrecht gefchiet, éezyde^i
Choor van den Dom huiten de Kerks
\'MWk, ^fdem^Augufii.

ril ^"akel. Die hy toen on

Sb He ®ansgai,,in,
«^ïtif gehouwen,
ikH\'^cl\',"«" vrouwen

fleen-i

z«et \'t u mag fmerten:
Mirakel-ontkentiers,
ReUquien-fchendcïs.
Is äu noch gelogoi!
Gy zkt\'t voor law oogen.
Ziet de Taberaaköl
Van \'t wonde/ Mirakel»
Ziet in het geiiémelt.
Een half-tnan omhétnclt.
Met een boekin d\'handen,
Ziet TOOtts aan d« wandeni
Een Léetnjtgehoowcn,
Esn hacB met fijn klouwen
By sia oogefdionden.
Die fcrayt oiB (fe «mden
Van Petrus verloch\'nen;
of (oud gy \'t wcltech\'nen ?

Den Domen fijn muürcn,
d\'Omwoonende Buren
Zijn allegemygerii
Die kragttg bexuygen
Dat wendete Wcik-fluk,
Van \'t heylige Ketk-fluk.

Kom heiwaartsHollanders
Weß- en Ooftet-landers,
Kom Ipoedig gelopen j
Met benden met hopen:
En wilt vrome Celen
Hiet nedtig knielen
Voor \'t gat daar de B.omp»>!ag
Met \'tgat blooten lomp,, ach
Schaodlijk en oneerlijk.
Wat was dat doch deerlijk.
Te fien foo een Heylijj
Sóo naakt cn ofjheylig ;
De beenen gekloott, «f
Gebroken, en \'t Hoofd of,
O Jemy; ä Jemy!
By \'t Geus\' Accademy,
Aaft\'t Coor van befyjeu»
Ind\'eerfteder Ryjen
Der Pylaats, daar fiet men
t Mirakel, daar liet mtn
Den Keyiig in lyjen
ïn vorige tyjen.

Men fal hem gaan Meyt^JZa
En \'t hoofd aan eenplfp^^
En aan \'t lijfde beeoeö»
Gaan fetten met eeef\'

Ea wedes: rereeten
MetdichKa.metfcluif\'"^\'
Met gaven en gifren»
Met Miflen re fiogw»
En andere dingen; j.,
S«/n Heyllgbeyd waaidiê\'

Ter cftoor, onder\'t\'
per Cboorfangersgo\'«\'
^«\'t aatig gedfyadet .
Sal horen hec wond«\'
Öp buyden Mfchiec»

opgehangen.
ji«bbe ®\'\'^®gh,d\'een-en-twintigae vanAuguftus,
sQrgJ de Hollanders by de Loosdrechc, op
^®landt, poft gegrepen, en defelfde met
van volck befet.

V^ofJ ®ö-twintigh, en uyt yder Vaendel van de
S. p ^"^^en of acht mannen derwaerts gefod-
? ApK Switfer fchoot uyt moedwil een man op
Sl ^ai-cktdoot. *s Namiddaghs wierdc het ge-
van Normandyen, benefFens drie
witfers, en eenige andere Franfchen»
a plaecs"afgevaerdighc. Maer in de vol-
\' nachc keerden ly alle weerom,

ï^^itu^ \'\'®gbs,dedrie-en-rwintigfte, des avondrs,
Hijp, ^\'öier fes Compagnien Switfers uyt Har-

»de vier-êft-twintigfte, na de middag,
^^^^ Compagnien Engelfchen, en
gitïieoc Franfchen, daer mee Harderwijck
i. IVlai^" van Franfch krijgsvolck geledigt wierd.
^ ( ^etiH^s, de vijf-en-twintighfte , en in de
fe\'^gen, quam noch eenigh voecvolck aen,
s >jcl{ ^^Vter« , die de Hoffteeden , omcrent
if ^nd Werckhoven ghelegen,ten

i(^Hcu^\'üytplonderden, enverwoeftcen. Od-
\' ^\' b\' V ^^erdt alhier feer naeuwe wacht gehou-
I "\'^fins^\'\'\'Wen niet wift waer op fijn Hoogheyt*
■ ft "^ïitle^j Oraenje, het gemunt had.
i ftj^^e > d\'achc-en-twintigfte, \'s uchtens,

li ^UVt^*^^®^^ ^^^ t-uxenburg uyt mee twee duy-
% Qfa^® * eenigh Voecvolck, op kuncfchap

Vrydaghs, de negen-en-twintigbfte\'
d\'Engelfchen in de wapenen , om vier vao ^^ ^^t\'
daten, diegetracht hadden wegh te loopen » ^!
quebufeeren j doch fy kreghen pardon op
van "t gerecht. Luxenburg trock oock naer
foort, van daer veel Voeragie naer Uytre»\' ^^^

Dingsdsghs, de tweede van SepteD^ ^g It
fijn Hoogheyt, de Prins van Oranjen^g^flii"^^^,
iSJaerdenby verdragh ingenomen; h^ gjide^\'^fii
trock naer Arnhem, mec vliegende
vol geweer. In defe dagh deden de ^J^LrC^^ai.
Huys te Gunterfteyn fpringen,en ^eß
Breuckeien flechten. De Staetfchen "
öockeen uvtval, en quetften veel F^a .

eenighe Officieren , onder de welckeo ^ief
SwitferfGhe Capiteyn fneuvelde. \'s AyoJ»\' fgei^
eenige Franfche Ruyters en Voetvolc»
den , die \'s nachts te twee uren binne
en feven Hollandtfche gevangenen ^^jjer^
dijck mede brachten. De Franfchen

Otï,]ç \'t gepaffeerde binnen Uytrecht. 111
J^jclf u j^enalled\'omleggende Oorpen fchande-
< ^«dt f if" Boeren wierden naeckt uytghe-
"\'ibpp\' van de ghenen , die onder huo heer-
Jeshai "^"den. Staten van Uytrechr gingen
r ^y fn I ^ Luxcnburgh, en verfochten van hem
tïjer S^\'^^fde te weren , gelijck hy oock
placcaet te doen afkundigen, daer in
Jeooffgpng op lijfftraf wierdt verboden. Vijf-
S ghpL. Switfers wierden hier gevangen bin-
"ä^^dQi^^^^ächt, om dat fy aen de Bilt gepiondert

fjieÏf\'^^^ë\'^s ï de fefte, quamen hier vijf of fes wa-
uitiern^\'^. \'»ecken en gequetften van Naerden.
; f\'^He "\'^\'^en deden de Franfchen het Hoys te
ij\'^fit vsf?\'^\'^\'^^ fpringen, daer voort alles ghe-
r^ghev dewijl men vernam dat fijn

h^^rcJc de Prins van Oranje, de wercken voor
IfQ^^Öecht hebbende,fijn wegh naer Hollant,
wierdt veel krijghsvolck, meeft Ruy-
^"^\'Äe t, Campen gefonden j\'t welck alhier

.S&lichtinghgaf. ^

C%a r \'detwintigfte,quam hier Mevrouw
^^\'ïïalin van de Gouverneur , en, in een
paerden fittende, wierdt van d\'Offi-
! \'^QUv!®\'^ Regiment ingehaelt. De Heer du Paf,
Ij^Hs van Naerden had geweeft, wierd,

Majeur, alhier gevangen binnen ghe-
fvï- ^\'in? volgende dagh op Hafebergh ge-
/J\'eVer^Mjdant dee oock de Heeren afvragen, of
Î ^aenH felven, dan of hy de tax van

\' f^Ptw« \' May af, tot aen Januarius, die
;®"®"-feftig duyfent Rijcksdaerders ftelde,

.^ber /®8ns>de vier-en-twintighfto van Sep-
■ debyy de Vroetfcbap aen alle de Schouten
"rten een biljet ombrenghea, om in de

O 3 voU

ÎÎ4 DAG H-R e g i S T S ^
voighende dach hun ftem te geeven ofzy»iie\'
voorgedachteeyfch van d\'Intendant te voia^^^^ (^i
ver wilden dat d\'Intendant felf een tftX
forraeren, of dat raen met hem in het ghen
over fou accorderen : dan of de burger® \' jjgycf
van de voorgedachte fomme op te hreng^ \' ^ ^i\'
wilden de Soldaten, die by hen gheinquart^
ren, met koft en dranck onderhoudeo. jggj\'
Sondaghs, d\'acht-en-twintighfte, ,

deputeerden van de MagiftraetjordereO ^jj^fil\',
ommet d\'Intendant te accordeeren ^ ^ yju\'\'
by d\'Intendant, om , d\'onroogclijckheydt^^^^ö^
fchattingh op te brengen vertonende
deratie en afflagte brengen : doch hy «

fettelijck. De Militie, buyten de Waertpo.^^ovf ,
gert, vertrock van daer, behalven de Ç»^®\' Jif.
Pypher, fes hondert mannen fterck fij««®^,
de ghewoonte is. De Gouverneur du
de krijghsraet geexamineert fi jnde, wief^gt
de gevangenis gbebracht daer niemaodc ^ .,
mocht fpreken. ^jpA,

Maendaghs, de negen-en-twintighftc»»gjo\'\'
de Staten van Uytrecht by d\'Intendant,eo
ten aen hem dar, dewijl de generale \'

del op de Rijn, Wael en Maes open gefte^^^gj), j
fy met de Hollanders fouden mogen haod^\' ^of ;
Intendant antvpoordde, dathy hem
beraden. In defe dagh quam van Woerd^^jijO^
cen Regiment,dat naer boven trock, hoe^U\'J,
veelvolcksafgefonden wierd. Alhier wa« ^jg/jj
nigheontfteltenis over de verkiefingh vao^^giij^
Magiftraten, die omtrent defe tijdc gh^^ |t, fj,
haer plaetshad. De partijen , in twee g^^^^ui"\',,
verden heftiglijck tegen malkander; P^ t^i^ o\'
gen wilden dat de tegenwoordige
ampten fouden bèhoudeo, gelijck in \'t jac\' F

D\'anderea,fich4aer tegen
11 \'^"\'ßede I ^^^ volgende gefchrift over, dat op
têereo " gelefen jeö in Stadïs-iegi-

ïZ Hßf^^gemeßeren,Schepenen, ére. hffim»^
V ^^ faT^®" ^Pgfße^«^ mdermmmh ßtfdigh
% wet van de Vro^tftké^>fmdsr

h^ ^\'"de^^f"*\'^ ^^^ \'voorleden jaers vuer ^emg^is^vai-
titS. Jp\'^ekan worden0pgken9me»,>sfte^ gkef^e-
als-doen met emparigkepvma^»
Sj? goedt ghevondm ,feifs me^ ^i^eßwf

\\\\ e^V\'^ ^Oe kedemkelycke: inßmfma,
• ^ vergaderinghf onirmtd^:
gp\'^^fanme zijnde ,^,ghei>ruyekt endsmh
V^/"" ^^^ ^dt rechtvHtdighe:reiemnt<^e^

\'»f\'ä^A-iifff»in het breed» gededuee^rfi.,, m
■ äj ^^vergadermg» gerefttrnvti

Solingen gedaen,kl^^^^
\\yktp f^y\'^figgendedat de\'Regeringe\'m hfmdt
^H^i^t^f^^^oenlycke» daèhfoudemogm im^fd^
\'^\'ti " "^^o^gerserde bedenckisgen vanden^vem\'
H te ceffeven : komende de V06r^mi<-

<vande ordre en reglement ^
van Borgemeßeren ende Schepenen op l^^ß
dagh in d&yroetfihap naer ouder ge^oonteg^^
nedemii^efirupuloverde aenßaendever(^^^
ymand getoont ofte gemoveert, nochte oo j^gf ^
geene de minfie reden, hoe -wel tot meer ^ Sfffj
verfochtßjnde. voor de continuatie
ders dan datfulcx in\'t voorledenjaergoe^J^^ fi^
ftjnde, m-wederom op de felfde voet
den geprocedeert ^niet teghenßaende dae ^^^f j

TPettender regeeringhe, en meer ^^
tot groot nadeel van het public^ y
volghende, Protefterende derhalven de ^fjitü^Llf
Heeren van nuUité der pretenfe gedane CO 0 <
demüende onfchuldigh gehouden fi]n vat* _ ^^ /
die daer uyt fouden mogen ontftaen

icsowiiicrs op alle hoecken ut» "V
dac de burgers geen kuncfchap van
telingen fouden hebben, en oock ojn OY

huyfen niet leeg fouden ftaen. , o^Kßt
Donderdaghs, de tweede, wierdefl iif
twee Switfers op gehangen,en een g«^ V /
om dat fy getracht hadden over te lo? jj^if^^ /
den verliepen, en anderen gingen op^j, ,
nen, om van Soldaten vry te zijn, f

de buurten met biljetten aengefeght\'^^ ^ f£i"(j(
tweemael vier-en twintigh uuren m ^c\'o^\'^.cIa

moeften ingeven de namen van hu^^dat^Li^J-j
wat neeringh zy deden, gelijck oo\'^^^^^tiP^^f
kant moeften aenhaelen wie eemg®

if ^^ \' ^^ de, waren eenighe Karren op
\'erdgj^ pvll\'-g^gaen, vande wekken fes ghenomen
^aend quamen verbaefdelijck binnen,

3 tiieiï, . bevolen wierdtdatzy, dewijl zy
f ^«ckt a niet naer behooren hadden ghe-
\' "^^tty "" bueren fouden hebben aen te feg-
p*» in dp n^\'^f^cretememoritjes, of briefjes, die
in Buffen , daer toe geftelt,
k welke lieden eenige extraordinarc
^\'«Ocht: • d êenoten, of fufpede goederen in-
St\'\' Q^^^yl d\'Intendant wilcJe dat in het taxée
1( P^sb foii worden. Luxenburgh, en

yf^\'^riaei «\'^^^^ns de Gemalin van defe lefte, troc-
\'^fCe Uç^®^srsfoort,om aldaer de monfteringh

\' quamen des avonts weerom,
d\'^iern J^gf en Donderdags,d\'achtfte en negen-
T^ciie^^^^^bagagienaer-
Luxenburgh,
O^^enol\' ^ tiende, wierdt den Gravin van
l^f^ht, dat zy vertrecken moeft. Zy
■ ch vaerdigh, fchoon zyniet wel te pas

^ 0 ^gnie s de dartiende, quamen alhier acht
foQj^^rigv ïi» die onder anderen wierden gefteken,
j^\'.\'OttiJ^ trocken naer Woerden en Amers»
% ondergefteken te worden,

gûçjpitïjç , de veertiende, quam d\'Intendant
/ Oq^j» oitj^?\'^» daer hy twee burgers had doen van- •
Wq^ierd tax foo langhfamelijckopquam

Woensdaghs, de vijftiende, ^lerd^^^^fcbe
jiaer Hermeien gefonden, vermits a
£ch omtrent Woerden vertoonden, f

Donderdaghs,de feftiendê, wierdt »S J
dat men het fout niet hoger, als v ^^efb^
ftuyvers, yder fpint, mögt verkopen »^r^jje j
tcvan vijftigh guldens voor yder ö ^gorn

dagh>wierden weer biljetten van d® bt,«^^ W
van de burgers gheftelt was,
Ibmmighe wtnckeliers wel op vier >1
gd:dens ftonden , te weten voor d\'acßi e ^^^
temaenden jdaerafde helft tCfft^^^Lbei»\'\'^ ^^
ge proteft jbetaelt moeft worden, op v ^^ggo >
vaerdige executie. Veel morden bi" - j
hadden grote reden. «fi^Vo)\'\'\'

Saterdags,d\'achtiende van Oöo^f\' cü^\'\'
Franfchen weer ghemonftiert, om de»
pagoien te vullen. .^ketf t^eö«\'^

Sondaghs,deneghentiende , troe» . ü/\'
«ïert mannen uyt, om d\'Intendant, co ^tr
in te halen. „^^jöfe^

Maendags,. de twintigfte, begon m (jjc
«ghte maken, dat tot Lujjenburghs rcj^ jf^C\' ^
was. Oock wierdt een waerfchouW^R (jat Py
daer by aen yder bekent gemaeckt ^^^^^rt® ^
halve tax fou komen betalen, op vef^ jiS>
executie over-gelevert re worden, ^eft\' j i\'

f^^^ \'^ê^P\'^e^yde êimenUftrecht. uf
X dff^ quamen hier weer vier hondert Swit-
pn. ^^ Jutfaes , en daer omtrent hadden

l"®!! \' vijf-en-twintighfte, wierden dc
V® WaT"\'\'\'®"^^ hadden geweeft in hnn halv?
v\'^\'JQ > van nieuws gewaerfcbouwt , dat
H nier r®^®*^ uy tgetrocken had, om de felfden,
Jf te u Pocdiglijck betaelden, aen d\'Intendant
Van Woerden quam ve^l Am-
fïpL êo n Schepen wiert geladen jen Stou-

^^^egi^\'^> defeveo-en-twintighftc, vertrock
j vande Graef de Seaux van hier naer
f^ ® "^chte ^^ Stoupa ftont om te vertrecken.
V, ï\'ra^®? kierden negen hondert. Muskettiefs,
Switfers , onder\'t Commando
Ney van het Regiment van Piedmont,
^Ont weer^b^®"\'^^®quamen noch in de ielf-

¥ c >"fit-en-twintighftehebben dc
L ^e Stadt Woerden verlaten, na datzy
ftlT^t-fciij, ®. "gen op vijftien duyfent guldens voor
•»le "\'s itied *^aren verdragen ,daer voor fy gy-
»dat de voorgedachte foni-
V^duvfpJ\'^\'^^fbetaelt fou wefen. Vyanen ,op
^ah^^eUs orT^-^^^decs gebrartfchat fijnde, wierde
C\'iet, JP^j^ n duyfent guldens geftelt. Duyfent
^ekS "y^ghefonden, om deLeckdijck
^ d^ert - doch fy wierden fchielijck gecontra"
\'ïtiij^ ^et hu^ waren ondertuffcben feer

Van S ^^^ ^^^^dt du Pas, te voren Gou\'
\'ge re&ei.;„ l^\'d^iï s daer hy met een fachte, en
^\'^"ngh de ftedelingen bad geregeert ,en

izo D A G H-R e g i S T Ë R ^pjiisi"^\'
daer doorhuniiefdeen ghenegentheydf jgti^\']
waerts ghctrocken , na verfcheyde exat" ^^f«/
onderfoeckingen voor de hoge Krijgs^gop
fen om onder de galgh te ftaen, met vof.j

lijn billen gefmeten, en fijn degen voor "j^goefi
gebroocken te worden. Hy wierdt daer ^^^nP^
tot een eeuwigeeevansenis veroordeelC\'^jjeö^

De Franfche Officieren, die mede
hadden geweeft, wierden oock onbe<^ ^^r^7
nigheampten verklaert, behalven de 5 ^^^
om redenen van Staet verfchoont\'wiej^ ^^
Woensdags, de negen-en-twintigh" J aC^ Lit
het Regiment van de Koningin op^^f ji^üe^Jf
de Bataillons van de Re,-imenten van ^
en la Fere quamen uyt Woerden weer
plaets. ^

Vrydaghs, d\'een-en-dartighfte, l^\'^Jiidt
gievan Luxenburgh, die voor eeni^\'^^gftuilf [g
gefonden was, alhier V/eer binnen- OO
waren alle Officieren befich met huo ^^^^,

Saterdags, d\'eerfte van November,
omtrent feftien hondert Ruyters, daer ^^ jgfC ) gU
fes hondert in de Stadt wierden geinqu^ \'

zy de ftedelinghen dwonghen , aen feP^ gp»
aen hun paerden voeragie te geven. ^eH^voei\'
dee de Gouverneur den Stadt en State^^i,. 1 ijc
dat hy befonderlijck met hen had té Ipr^^^ j ^^
fy by hem waren ghekomen, feyde hyJ > j(t
d\'Intendant ordre uyt het Hof öf

de Stadt in brand te fteken, dewijl dy- ^^^ je\'
dat daer veelquaetwillighen waren. tüfi^.ef
zijn prefentatie, om tot interceflie ^rd
fpraeckby d\'Intendant te gaen. Hier f
gaderingh aengeleght.

lietÏÏ^?^\'^® tweede, gingen de Magiftraten van
t\'elfur k van Uytrecht, voorde middagh,
loQfçj^" J ^^ voorgedachte Stoupa, de welck be-
hutin ^^^ voor hen fou fpreecken,terwij 1 fy op
tnidj?™°gelijckheydc bleven ftaen. Toen zy na-
tHorie^^V^®"^^\'" quamen, wierdtaen hen een me-
hetn u \' g^^chrifc van d\'ïntendant, die naer Arn-
, om de Maerfchalk d\'Humie-
\'^«VfrK > overgheievert D\'inhout daer af was^
vijf hondert duyfent guldens tot Brant-
i^fy behalven de voorgaende fcbatting,daer
"^en vp ^^ "\'Intendant voor de lopende acht maen-
; ^fn de^hwaren. Dit wierdt met biljetten
1 bekent ghemaeckt jen meteenen

ter,s f J^S^^ht, dat zy in de volgende dagh , uch-
, in deSecretaryefouden komen,
\' ^Cti J\'^\'^^advijfen hier over in te brenghen, of
\'t ] lou accorderen, en, foo ja,

"letjQ j^^^tin \'tjaer daer voorgenietende/ou kon--
v!a In defe dagh quamen over de hon-

l ^«Sche \'^ertwagenen, daer op, gelijck oock in
\'i jï\'Ue de Franfchen alle hun Koorn, Ammu-
I V^^ut,koegels

, kruywagens, fchoppen,
! J van defe Stadt laedden. Des avondts
■ iJn\'tgr\'^aerfchalkd\'Humieres, onder hetloflen
: ^""totk^ > hier binnen, pm, in plaets van de
jj^ijjl Van Luxenburgh, Gouverneur te fijn.
I K^UtJ^^ghs, de vierde, wierd de Maerfcbalck
K J^^^an de Staten en Regenten ghecompli-
• pe Staten van de Provintie, voor d\'In-
\'t ^^"ChijQende, konden gheen af flagh op de
i cyfch

alt D A.G H - R E G I S « " . jaJ^i
èyfch bekoomen. Maer de felfde ^êy^®. ""^y di4
by, dat het Hof meer fou eyflchen, en
halven moeften refolveeren, of
ke ondergangh te verwachten fouden ^gpï\'fjl
feeckcr,wat verfachtingh kon men v^^ fZ by
wachten, van de welck ghefeght wierd o ^^^ j
niet fchaemdè te feggen, dat hy, fchoon ; ^^ W
wift, dat fy geen geit hadden, als dat Godt i
md leefde, echter geldt wilde hebben ^ ai ^^^c
hét met hun beek uyt- de fteenen bijten. ^ ^ d\'
dieshalven hun toevlucht tot de Heeröc

grof gefchut afghefchoten. MaerdewiJ\'? /
gevallen, dieNederlandt overgekomeo^/^^i/ö^^
van hem word gefproken, en hy, ^jt tö"*! V !
naemfte perfonen, ghedurighlijck op ^grhä^Lf
verfchijnt, foo füllen wy hier een kort
fijn af komft, en eenige ftaeltjes van fij"^ o

Sijn Vader, François ghenoemt? en -
hoger ftaat, dan Baron van BouteviHe ^
een groot lief-hebber van de \\

hotHjçjJ^"\'^^^\'ï^ff-i/tf binnen Ûytrecht. az 5
C^roQ^^^® plaets, teghen de Marck-graef vaa
tv Over hv Lij f-ghevecht gheraeckte »

J®"Junius, in\'tjaer lÄzy.te Parys,in
% ^ettiaïi r^® ghenoemt j onthooft wierd, cn
Çogh Va /wangher Het van defe Soon, die nu
Vr^ Van j. wordt genoemt, fchoon

\\ Vèei ^^"\'■ï\'Jchcigh Huys isghefprootcn,
O\'Tigçjj K-eyfers aen Doytslandt, en foo veel
f-Hv ^y k ^"geren en Bohemen heeft gheie-
niet van de Naemhertogen van
-^^ftorv \' > V\'orften vanTingry, die

dat van fuickeen Vader, die
V \'^«nv ^a^® Lijf-gevechten ftelde, en foo
fulck^® ^®^ als in koelen bloedeghedoodc
So onbarmhartige, wrede, ja bloedt-
yu ^ti IS voort ghekomen, die wel heeft

V^ foS^^i^^^*^ ^y Godt hier over danckte, dat
w^fi lor?"" deernis en medelijden had doen ge-
^oninl\' bequamer te zijn

^^ fijomeefter, te dienen, cn fijn
woorden, daerdoor
^ meèfter, mede-plichtigh aea
Wat, ^nonmenfchelijckheyt ghemaeckt
•»ït isoock dat fijn Moeder, foo

\\ Vadg uytftaen moetende, terwijlZf
i\'idt\' ^\'^etroj,^* fuickeen woeften ongeftuymigh
Ï.V en voornamelijck noch inde
HJ.^\'ïfieniL^^\'^ hemlbevrucht was, daer inzy
Sfhi falk "yt oorfaeck van zijn iijf-

CeiiT ^efvenj wat wonder is\'t, fegh icfc,
^»foo V , Moeder fulck een wanfcha-
^eelhcc lichaem aengaec, voortge-
bracht

èyfch bekoomen. Maer de feJfde feyde noch
by, dat het Hof rtieer fou ey flehen,
halven moeften refolveeren, of dat fy r^j,, Ï^J
ke ondergangh te verwachten fouden hew ^^\',-,.-

achter gebult, met dicke uytpuylende oog ^jyi-^
door het quaedt, datby in \'thart
fchijnt. Hy heeft de hoedanigheyt van K^r^
Luxenbttrgh aenghenoomen, cn wierdt

indefe ftaet in \'t Parlement van i^a j^^^eff
fanghen, om dat hy Magdalena Bonoe-^ rsl\'
dochter van Karei Henrick van ClermO\'^ot^.
lard, Graef van Tonnere, ghemael van lei^ <
Margareta, oudtfte dochter van Henric pc
mannelijke erfgenaem der nakomelinge" „lal\'^
ter, Naem-Herfogh van Luxcnburgh [

had ghetrout. Sijn gierigheydt heeft fich > j^gr \'
landt foo onverfadelijck getoont, dat me ai ^

fou fchamen deSraet-fteenenmeêtene|°j.QO®\' \'
hy\'er profijt kon by reeckenenj f^^cd^\'\'\'^/i
righeyt bleeck oock hier in, dathy ^^Ldl^\'^^lfi.\'
ders, fchoon fy hun contributien ^^
tingen betaelden, deé pionderen, \'^ropclei\'^\'L
Sijnwreetheyt en bloetdorftigheyt is bei
^ebleecken in fijn optocht tegen, de gen ^ ^^^ ój^
degraven en Swammerdam, "

puyck uyt des Kofiinghs benden i en op ^^^ ^^dot^\' J
roaerdighfoudmaken, die fijn M.ajeftep ,

u in een oorlogh te ghebruycken, die hy aüe ^gj-elf\'A
om fiijn glorie en macht tot aen^\'t eynde aef
te hreyden. Schrickelijcke woorden, gei^»^
om alleenlijck van fulck een wanfchep ggyö J
te worden, en die oock niet tragehjCK ^al .
wierden, gelijck infonderheyt het kJey» & ggu^

^i^fnenUytrecht, aif
yan Swammerdam en Bodegraven over-
oock n-\' ^^"nen getuygen. bijo geylheyc
uytghemunt,-dewijl hy ter
was,ten minftcnvierof
LlHield K ^\'\'ouwen, hem in geyihcydc gelijck,
r®fen h^w dac hy noch de kuyshcy t van

Äugele • gelijk dat befonderlijkis geble-
ri\'"^saen ,, , f dochter vaneen ambachts-
■71t, Wel ^ ouders hy \'tgelt, aen hem ver-
^at hv K ^""^"^yde reyfen weygerde, op hoop
dochter,op welcker kuysheydthy
fft\' dar ï\' fenden, gelijck oock gebeur-

V ^dekofl. r\' die y verigh moeften wercken
V\'^\'efen n winnen, niet te veel tij ts fouden
.^etijgj^\' dochter,daer gekomen, wiert inge-
jNfte ^^^ \'i® deur gheflooten was, van het

Ih J\'te (4 — utui gtjcuuui

r\'jcke\'ft ^^ berooft, en toen in een erbar-
jjgedeei^"^^\'" huys gefonden, alleenlijck mec
tjëenthe" 5 raiffchien om namaels weer

fjlJ^ndelen^\'j^f van op gelijke wijfe met haer

(K^Pfel Ve K f ^ gruwelen genoegh van dit wan-
5 \'^tiZ Wy keren ons weer tot de d "

wy afgeweken fijn, St

j\'^iSficj 7"5:f^giiter,ciaer wy afgeweken fijn, Scou-
\'r\'ovin!" tuüenfpraeckby d\'Intendant voor
dan anders by heni verwer-

fiitiic^ J^^ï^de ^"Ifde toeftont dat men hem met
r\'^^öto 1 betalen,en dreygde hem met zijn
S î^i^^^ ^^ Hillen bekomen,fchoon hy t\'Arnhem,
gekomen fou wefen. Dijekvelt,rap-
•jj\'iteqj^^t^eaghedaen hebbende, ginghnaer
öietot gheen minder fomme, alstoC
r>fc,:y\':^nvijftigh duyfent guldens afquam;
l\'^\'-J^ber^J^^hy aen haer vier-en-twintigh uren tot

te feven, acht, ja negen uren, wierden vee^l^\'JijclC\'
foo nen, foo van de Heeren ,alsvand\'aenlieo ^pg
fte burgers, u^ithun huyfen gehaelt, mctaeni ^
dat de Heer Stpupa nootCakehjck hen had te ly f^t
ken. .Toen; fy daer quamen, wierd hen ^eog {]/
dat fy.niec verbaeft behoefden te wefen > " ^^i^ei\'f
uytgekofen waren om tot gijfeJaers mede te t ^ ^^t
en too langhin bewaringhgehouden oi-dsf\':

dat de penningen, die van d\'Intendant ghev
wierden, opgebracht foudenfyn-. Sy ^^.^ZeßO^
anders verwerven, dan dat fy verlof ycrkreg, cU

door boden Lynwaet tot hun verfchoo^n^^^eU
andere noodige behoeften te laten halen Rufg^\'^\',
defer gyfekersfyn: De Heer Niepoort, ^e ^g^ef\'
meeifers Boot en de Goyer, de Schepen ö\'^pj.pfel\'
de Predikanten vaji Engelen en Lodefiey^\'

for denoy. de Commiifaris
en HonthorH ..Xyodcor Wajfenaer, deioo ,
Burgermeefter.de lueeu, HontkorH, en
Heer van Rijnefteyn. , - .c^t^V,

Vrydags, de fevende,\'s uchtens
wierden defe Gyfelaers , onder de geJeyde^^ji J
hondert Ruyters^ Wechgevoert, geüjek jjevifCt-\'j
IBas, die Gouverneur van Naerden had g j^aef\'
In defe dagh wierdt oock, door bevel va« \'„ietpfl
fchalck ü\'Humieres, afgekundight,
fich buyten de Stadt fou begeven ,op ^^^ jj^elt\' j
zijn huys gepiondert, en onder de ^oec^eoda\'\'

worden. Men accordeerde oock met
over de brantfchattingh ,namelijck op "^^fp^o
en vijftigh duyfent guldens voor de geheele^
tie daer onder het voorgaende

n " lagen V« f\'^\'^^Pen, die aen de Vaert ge-
hier vl^D^^^y^^en- Het Regiment quam
n^^^Poor^,; • , en wierdt buyten de

de K r P\'^anfchcn deden oock de Meu-
r ^ertrorV Ipi^mgen. Vier Compagnien Swit-
«ockhier uyt: en\'savonts wierdt
bSrVr/Sta t geleghert,
fl te i^dwongen wierden de koft aen hec
S^ergadp D»Raet, voor en na de mid-

r^\'iinsh ft, \' en fiende dat de tekening, tot
CS^^^m^ \' ^.^PPf voortgingh, be-
ti^^\'eganaK^ ^y mmnelijcke aenfpraeckeen
^oVeÄ^\'^\'-de Stadt te dben ,om door krach-
? welrt tot defe leeningh tebewe-

V^tigsda!?^?^ in de volgende dag.
Ifc^t, Jf^ \'d\'elfde van November, des avonts,
C \'lyt h, d\'Intendant, noch acht Gyfe-

van de Secretaris Hmmert, cie Heer van ^^^^j^jcj
Bylevelt koornkoper , en vanVoorfi jaflC\'^
V/oensdaabs, detwaelfde,
\' dat men de Heer Nieupoort, ende yS neO\' A
Engelen fou los laten, en in vrybeydc»^ gbet»

/ïtoe» en Hóuwert^ datzybunVade ^ets\'
verloffen, met fich felven in der feJWei i jge^J
Gy felaers te ftelien. Oock vertrock het o ^^^^ oi^

feiaers diende. De Schouten van dsb^ gjn b^Jj
aengefeght, dat yder aen de genen,
woonden y bekent fou maken dat fy de ^udei?
fy Van de Franfchen feyflèhen hadden? lila\'; jfS
vorderen, en dat fy, by wanbetaling? ^qco^^^^^c\'
aen de Maerfchalk d\'Humteres fouden d^^\'\'Lü\'
-avonts aen de Stedelingen dee afkondig jjoi^^pt
inde volgende dagh fijn huys geflo^e® M-ir
•In defe dagh wierden oock de honû«=
Rijcxdaelders, die gereet belooft war«" \' u,
tendant getelt. rab^^^\'^^ (P\'

Donderdags,de dartiende van Nove^^ ^^^ i{0
ïens, noch feer vroe?,h fijnde. wier^-- .^gc\'^,
melen geroert , de kloek van de ÖoffiE \'
en de lefte milïe in de Domkercï« geü^g^uvs^\'\' ^
omtrent acht uren fijnde, reedt de da^ jff
Stouppa naer de Witte Vrouwe-po°;.„^s vjp
^.Heeren van de regeeringh, en d\'Oi^^^e
burgery, volgens d\'ordre van de voorg ftuy \' jti;
- vaerdig ftonden. Het voetvolck troC» \' t^^j-
daer nade ruytery. De Heer Stoupa »^^y^jng V jf

71U by-jïci éftderhalf jaer geleden dat
j\'^derA ^onhighs lian VrOJïckrycL u defleuteh
r flmi \' de felfde Koning.

«"ightcv^" ^ \'hiermee fijnaffcheydc nemende,
voorgedachte poort uyt, en wierd
r% rr\'^^kd\'Humieres,met fijn lijfwacht.

a % T j \'^^^d\'Humieres,met fijn lijfwacht,
Halve^^,^ defer voegen waren alle de Franfchen,
k^"" Verft getal der gener ,die fich hier qa

%te »"edenen, die fy daer toe haddei?) \'s uch-
l^deni vertrocken, na dat fy feventien

Sde ^^ Franfchen vertrocken waren, wier-
geüoten. De burgers, fich voor het
kregen voort hun geweer
5 en de terftont Oranje Charpen

J^nje Jjj.^ "deren fwicrden deur de Stadt mee
th ^ fich rf\'^^ hoeden.DejongenSjdaer eenig
liepen naer de Domkerk,
fjaen open vindende,taften de Beel-

Vj vevl van fcbilt-wachts-huysjes, daer
f ^lari\'a f ^"f^^b de brandt, noch een Beek
ülr^beonn^.^^^^\'^erckgehaelt, in wierpen.
fncle^"Joock de huyfen van eenige Roomfch-
ie \'ladeef ^\'on voorfichtigh hadden getoont,
C Hoogheyt,de Prins van Oran-

in 1, 1\' te taften, en had alreedeglar^
tesen ft f • dewijl de burgery
s\'Jn itelde^ foo wierd defe baldadigheyc

geftuyt. Men dee cerftont de Prince ^\'^Ig^deu\'
Domtoren wajen^en de Waert-poort? ^^j^gn
mend\'intreevan fijn Hoogheyt, \'\'^^^"rtelc.
\'.\'crr/r^chtte, wierdc feer ^ierelijcktoege ^^
namiddi^gs wierd in de Domkerck , i

een groot e veranderingh in een dagh, de J ^aeö»
de felfdr, pJaecs noch \'s uchtens de MiA^ "^Lonf ^^ i
De Heer Farioquam noch in dele l^^\'^^pteO\'^\'\'
vijf uuren hier binnen, met eenigé „tf^ng^ik •
wiert van de Magihraec buyten de poort o ^^^ ^^gis \'
en metgroor gejuych van \'c volck
gedurigüjckriep: Z,««^

So haefthv binnen w^s ghekomen, beh^n^ ^^prpe\'
de Wallen, en fl:elde overal wacht ?fl f
onder de Burgers te voorkomen, en het »

vyanden , foo fy wederkeerden , te
Heeren Regeerders vervoegden ficho^e ^^^^to^ :
bergh, daer fy een groot gaftmael haddef\'^j ^^^ b^^
ftellen,en verfochten van hem dathy d ƒ
fou doen, defl:eutels aen hen laten, ^^Vh/

hen ontfangen. Hy weygerde dit ,en i^/jg^fiji jj \'
fulcks niet fou konnen verantwoorde"\' jgSf^ö

Vrydaghs, de veertiende van
men noch befich met hec gheweer aen jgu 1
weer ce leveren. Twee andere (

men, boven de voorgaenden, in
oock de Graef van Hoorn, die het ^jjiiuf ^«ft\'
fou hebben, en fich terftont naer het St^ gglev
gaf, daer de Stadts-fleuteis aen hem o

Heeren Kromom , Gemenkh en
Sputeerden van hun Hoogh-Mo-
"Generael. Sy wierden met groo-
r^P °"tfangen,terwijl torens, poorten, en
Vlaggen\'® °"yten, binnen de Stadt, met Oranje
\'^^\'^flen en andere ver.9ierfelen waren
ft gebS ^^ Graef van Hoorn had ondertuffchen
^^^"gh V \' dfoegh goede forghe voor de verfe-
Joodigij gemene ruft 5 \'t welck warelijckfeer
ri^^Sebete^®" \'^^wijl de Stedelinghen, op malkan-
3 en \' groote yver tegen elkander woel-
Jf Requeften en anderfins,

, wierdt het eerfte Lidtvan
in de volghende dagh
\'^Qciaig tjjf Leden, gelijck mede het Pro-

. - u\'inT\'\'\'""\'^ provifie in"bcdieningh ghcnomen,
> ve^ ^\'^^ndeghelden t\'ontfanghen , dochfon-
^ Ker f te teiten , dan op ordre van de Staten
Vjip\'^P wekker naem men alle Pachten en
tot aen de lefte van December, verpacht

^tvH^^^gS\' de-negentiende, heeft de Graef
««rsgça\', ^ ^cht nieuwe Gapiceynen over de Bur-
5 te weten de Heeren Jacob van Dinte-

geftuyt. Men dee terftont de Prince ^\'^^erdeü\'
Domtoren wajen;en de WaerC-poo\'\'^\' fjjns"
men d\'intree van fijn Hoogheyt, of van^^^^^ peS

n» j en \'Pieter Both van der Eem, die
\' penen geweeft hadden, Hendrick
Bent hem, Ju flus Vermeer, Paulus Voettus
Pothuyfen. en N.Boß^chart.

De Heeren Regeerders hadden^ gelijck op fijn
jTialkanderop de negende,naer d\'oude Siijl teie»«" ^p ïü^^^tt
tot weting vaa\'t Stadhouderfch.ap,ontflagsn: en h\'J „ d® „iüC

: weting vaa\'t Stadhouderlchap,ontflagi
tfelfde de Heer Dykydt , die inde v \'
VM Sandéaberg , en v?n<ie Burgcrmcelter

wcgen defe Provintie, faetStadthouderlcn^^sO. g,
UI«gneo , cn lijn berdieimingh daer over te ve"® j ^eO ^
fond cock 4-an defe Stadt eenige. Gedeputeerden hii\'\',
om, gelijck te voren , fittingh 10 dc vetgadeting" V ^ ^ v"\'^
Mog. de Heeren Staten Generael, te nemen > en
voorgaende gewoonte, teftemineB. Doch defeP^® do.fy^d«\'

om de gierighe aeit der Franfchen in hun atpajl" j^jc, [^.5
villinghen, omfoo te fpreeckea, te tonen , fo" ge\' jod?
fluyt van dit Dag-Regifter > hier byvoeghen , "" je P\'"
Coniiïgh\'van-Vranckrijck , af fijn Miniftcrs > uj\'^
v^n üytrccht alleen geirocken hebben. ,

de koomfider Franfchen,/;? defe
^^adt, tot aen hun vertreck^ en noch
daer na^ voorgevallen is.

Oen deFranfchen,in*t jaer i(J7x,fich,
opeen vreemde en ongewoone wijfe,-
van foo veel Steden en Veftinghen in
Nederlandt, die te voorenals onwin-
baergheacht waren, meefter hadden
gemaeckt, en tot binnen de ftadc üyt-
^ Pen^^^^\'\'g^drongen i of bever als te poft iftgeloo-
^ je, y , en zijn Hopgheyt, de Prins van Oran-
Ovey^^^^ün macht wijckende, fich,metdefijnen,
biggj boerden, daer hy eenige uren op \'c Sloc
Otïj^* \'\'äer Nieuwerbrugh en Bodegraven begaf,
die al^^\'\' ^^ vatten, en \'t gewelt der Franfchen,-
tej^^^^nfnelle vloet quamen inftromen, teghen
ïïii^ \' veroorfaeckte dit {"t welck omtrent in hec
Junius, 161%. ghefchiedde) fulck een
^ecf ^ de Stedelingen van Woerden, dat de
h^cij ^^^ toeftét maeckten om

higf ^ "eymlijck te vertrecken. Maer dc Burgers,
Hceij.^ ^en wakend ocgh houdende, en fulcks ver-
, quamen te fatnen loopén 9 haelden hét
Aa goetji

pen. en brachten\'tin een huys, dat ^er^i^"^
waert wierdt. Sy hielden oock naeuwe toeficnf? ^^
te beletten dat\'er eenigh Kooren, \'c fy by df j

t Vaertuygh binnen d^e Stade j in voeg^f^^^^.
geen, of weynigh middel was om wech te

lijck men geloofde, hen \'c koftelijkfte van hun g
deren, in geit, juweelen, of andere kleyne paC^i^^

beftaende, meegegeven hadden. Ditgedruysj ^^^
dat de Heeren defe Stadt wiiden verlaten,
faeckte groote verbaeftheyt onder de Stedeling^^,
hoewél dele Heeren fulcks pooghden teverD- ^
men, \'t welck geen gheloof onder de Burgef®
krijgen. Maer de Baljuw, een braefen wacker^^^j
die groote eer waerdigh is, te voortchiitikotns^
fprak den Burgers moed aeni met hen voor ce ^^^
gen , dac hy hen niet Ibu verlaten, foo langh
druppel bloets in \'c lichaetn had. Dit gaf wel ce^b
hart aïn de Stedelinghen\': maer wat was\'t
De Stade was gancfchelijc kon verfien van Lji\'
en oorloghs behoeften, om fich te können ^^^^^r
gen. Eenige backershadden koorn, maerfee\'"%
nigb, en de Burgers hadden eenige dagen te vo
yder drie pont buffe-kruyt ontfanghen, o^\'f
gekocht, daer in alle de voor-raet van oorlof
itondt.

Soo haeft zijn Hoogheyt, de Prins van
uyt Woerden was vertrocken , hoorde f^^^^iß
ftontdat de geilen van Uytrechtfich van Fra"^ jog
Sauvegarde hadden verfien j en ondertuflcbe\'\'|yr
men, in alle ftüte, van huys tot huys aeod^.gii
gers vraghen, of fy fich liever onder de FraO\' ,(1
Wilden begeven, of een bloccbad ver wach

jl nietnant tor die lefte was genegen, noch iijn
toe wilde geven, foo trocken de Heei-
iig^^Q V/oerden,de Rektor ende Baljuw mee-
tjj^cnde, d\'eerfte om aen hen tot Tolck in \'t La-
^f * ^n d\'ander om aen ben tot Taelman in fae^
Vh te dienen) caer de Koning van Vranekrijk,
tj| " ^erft naer Uytrecht (daer toen al eén grooc ge-
^oo^^ Franfchen binnen waren)om te verftaen wat
\'\'^aerdenfy bedongen hadden. Hierop volgde
J(j -®P Donderdagh , den drie-en-tv/intighfte van
k des avondts, tuflchen zeven en acht uren,
te Woerden drieSauvegarden quamen , brave
L voor en achtereen Lelye op hun wam-

^i"oegen,daer rontom ftond: Saimegarde du 2?oy»
Qj^^P Vrydagh de vier-eo-twincigfte ontfingen wy
[jj/^t^t twee hondert Ruycersvan des Koninghs
ItijL^^chc, ten meeftendeel Edellieden , Wackere
(les\' niemant yets misdeden, maer al-

i j^^^lden en daer beneflfens een eerlijck Com-
9 die fijn verblijf op\'t Kafteel nam, daer
j tijg woonr, Defe Ruyters , binnen gheko.-
I ^^^cden de Burgers van de Poorten aftrecken,
^Qo ^ vrede naer huys gaen, en befetten toen de
Hnk-^\'\'* Sy,fich vervarft hebbende, vertrocken
^efe \' ^y mannen tot

h^^^ingh lieten , en naemen, ghelijck men feyde,
deju^gh naer Montfoort, en naer Oudewater, om
^Uv ^ oock in befettingh ce nemen. Defe
"y*- vertreckende, feyden tot

dpj^j^^^^ wy ons wel voor de genen, die nahen fou-
Hi^ ^"^en, en voornamelijck voor hecvoetvoick,
Q li en Wachten, en wel op bun handen paffen.

Dingsdagh , d\'acht-en-twintighfte van Ju-
te fingen wy noch twee hondert Lijfwachters

goet,dat fy raeê wilden nemen, weer u^^t de
pen. en brachten \'tin een buys, dat ^^^. ^o^

waert wierdt. Sy hielden oock naeuwe gb
te beletten dat\'er eenigh Kooren, \'t fy by

fe feftigh Ruyters, en twee-hondert Lij\'^^\'^l\'^ugcif) I
voer, die wy eenighe dagen tot befettingh |

cn fich alle feer redelijck en billijck getoont
cn hier op volghde een deel Ruyters, en vijf » ^^
dert Voetknechten, een lompe hoop,
Ruyters, als het volck te voet; benepens
Commandant, een tweede Duc d\'Alba,die
verblijf op \'t Kafteel nam. Defe lieden deden o^^.
Baljuw, die goede man , veel over laft aen, .jj\'
men hem alles af, dat ly flechs ter fijde kondeß ^ ^^

gen. En hoewel hy hier over fware klachten
foo wierdt hy echter van de Franlchen niet g®®
diefichaenfteldenalsoPerde Baljuw vreem^
Ja indien hy wat hardt aendrongh, foo fey^e
Jompe Commandant: De Stadt en \'t
hoorenaenonsi pack u van hier,Scc. EndeWJ) ^
dit t\'elkens moeft hooren, foo feyde hy ey^^ L(i
tegen de vuy lick (dus wierdt de Commandant
de Baljuw ghenoemt) wel aen,befchick my ^
fchepen, om daer mee, met mijn goet, naer
rechtte varen; want binnen Woerden (\'^^fp\'\'
vol gepropt van gevluchten was, foo van S^^jhßl
gen, als van Boeren) is geen plaets overigh*
daer klagen dat gy my hebt verdreven. Neen?"
antwoordde defe Vuylijck, toen hy fagh
den Baljuw ernft was ; ick fal felf naer een ao"^
wooninghgaen fien. En feker,indien hy\'er "jjgt
acht dagen had gebleven , hec fou milfchieo oP \' ^
Proveniers huys uytgeloopen hebben, ^^^\'^ijLefl
Proveniers trachtte uyt te dry ven, en fijn Sol" ^^^
(die by hoopen rontom de Stadt op de Wallen?^
der hutten van tacken Van boomen, van bedt^^^jt-
feyldoeck, riet, en diergelijcke deck/elen,
elck geroofthad,cn drie, vier, vijf of fes \'^^ys-
hut lagen) daer in te brengen , en hen in de » ■\'Jg
jes der Proveniers, en op \'c Hof te legeren, j

Op defelfd e dagh quam een groot Convoy bin-
j/^ de Stadt, met achtien bondert ammunitie bro-
JJ i die in de volgende dagh, de vij fde fijnde, uy t-
l^^eelt wierdenj\'t welk een groot gewoe! maeckte,
. ^reemt was om aen te fchouwen. In defer voe-
Wierd de tijdt befteet tot aen de lefte dagh, daer
^ Voor d\'eerfte mael deze Stadt verlieten. Ds

h VantgepafeerdehinnenWserdep. f
tngjï^eïve was\'tby alle Burgers vol gepropt. Nie-
ftej^\'gierde verfchoont, felfs niet de Burgermee-
•iie

idf-^o in huys hadden, moeften bedden, fpijs,
fcjj^\'^s en voeder voor menfchen en paerden ver-
^Cö \' door fommighen grote overlaft le-
meer moeften gheven, dan ly hadden, en
f^Ch eter, dan fy konden bekomen* Ondertuf-
^l^^iftonden alle neringen en ambachten ftil,be-
die van de Schoenmakers en Smeden,de
^ii^ het feerdrock hadden; gelijck oock de
. in^^^erlieden,die alle bomen, buyten beneden de
^u en wal ftaende, moeften helpen afhouwen,
tc ^^\'en daeraf maken. Men kapte oock een groo-
j^enighte van bomen af, die buyten de Stadt,
Iticjp de grachten ftonden, gelijck oock op veel
Nie P^^etfen , naer dat het hen goet docht. Defe
^Qtö ^^erden boven fcherp gemaeckt, en met hec
^CQ ? eynde achter drie lof vier voeten diep bovea
l^jjg?® borft-weringh (daer fy vijf cf fes voeten
kjjfj "^yten lagen) ia d\'aerde, feer dicht aen mal-
^ïer gemaeckt. Sy deden dit in alle plaetfen,
liojjiSeen muren boven de wallen ftonden; daer
t))ej?erden van menfchen aen moeften wercken,
«H fg ^tit en tacken te halen, bomen af te hacken,
\' en ftormpalen daer af te maken, en de
Vaj en in te fetten, en vaft te ftampen. Hier mee
iefj^|Pekeen groot gedeelte der f\'ranlche Soldaten
^fiep terwijl d\'anderen in groote meenighte aen
l^j forten de wacht hadden, en anderen om voe.,
etj hooy,koören , bonen , kooien worte-
\'epen- Karflen , befyen, aerdbeyen; alles
Vf^^L^Sadingh Koeyen en fchapen wierden niet
eens wel omtrent honderc

beften flachten en aten, en d\'anderen tnelcktf" ^^^
de melck aten en fopen. Sy verkochten förncij^^^^p
fchoone melck-koe voor twee of drie rii^\'^^\'u/
ders , die vijftigh, feftigh, ja fevencigh g^^jjo;
waerdig was. Kort, fy fchickten \'c R^er huo J^j
want fy hadden alles goet koop. ffun haertftf, gi
waren langhs de wallen gemaekt; en ick beb vU
fes potten by malkander gefien , die over \'t
hinghen, en daer aen ftonden ^ daer \'t fpit ^^
fensgipgh: in voegen dat aitedit gewoel
Wal wonderlijck om te zien was. De Kerc^\'^j^jit
bleef echter ongemoeyti hoewel veel ter
enuytliepen. Wat hun Mifïe aengaet, fy f
de felfde op de VifchmarckC, in d\'afflagsriog"\'^\'
lijck men tot my feyde: want ick heb het nis^y\'
fien j en fy lagen, gelijck men wijders aeo i^y, jp\'
haelde,van verre op hun kfiiejen,en fey^^". Js"
dien\'er jemantom lacht,of daer mee fpot>
flerven. yje^

Op Maendagh, de vierde van Julius, quanfi^^ ^jii
of fes Ruyters van fijn Hoogheydc ,de
Oranjen,tot voor de Kronckel-Poort, en fc»".
een Luytenant doot binnen de voorfte Poof^^^,;!)
hal ven noch meer andereSoJdaten buyten del^^gtS
van de weicken d\'een terftont ftorf; end^ j^jc
leefde tot in de volgende dagh, daer in bf
geeft gaf. Defe Luytenant was een Predicao^^j^S\'
in Vranckrijck,en vande Gereformeerde

dienft. Hy wierdc heel deftigh naar fijn ^^^gvie\'
Kerck, binnen hec Doophuysje, begraven. ^^ ^lé
of fes Ruyters wierden wel vervolght,
achterhaelt; en hier door ontftont cen g^\'^^\'-I P^r\'
fteheniß in de Stade. Men zag\'er oockdickj\' glc/
tyen tegen malkander in de wapenen, van ^
ken nu d\'een, en dan d\'ander fneuveide >
flcchs in de aerde wierden geworpen» OP

Van^tgepaffeerdehinnenWoerhn. j
P ^^ felfde dagh quam een groot Convoybin-
\'ijg^"®.Stadt,nfictachcien hondert ammunitie bro-
\' ! ^ io de volgende dagh, de vijfde fijnde, uy t-
\'«n V ^ "\'\'erdenj \'t welk een groot gewoel maeckte,
Ige was om aen te fchouwen. In defer voe-

Wierd de tijdt befteet tot aen de lefte dagh, daer
Lj^ d\'cerfte mael deze Stadt verlieten. Ds
Sted^r ondertuflTchen , beneffens de andere

by ^^""gen, feer fwaerlijck geplaeght, en, fijn raet
eynde fijnde, wift niet wat hy doenfou.
> gelijck hy felf aen my klaeghde, alree wel
(iQ^^\'^^.guidens fchade geleden, en feyde dat hy na
Vae wilde trecken , om , alwaer \'c met ghe-

\'ekf-^L*\' leven , over defe vuyle Commandant
^ \'^hen. Hy trock oock, beneffens een Burger-
I <lan * Steden derwaerts. De Comman-

antwoort, dathy tot Uytrecht tweeSufters
fg \' ® hy helpen moeft , om dat fy Weduwen wa-
(j dat hy daer en elders meer te doen had. Toen
1 weer gekomen was,durfde defe vuylick

je k\'^^fchuldigen van dat hy by de Prins van Oran-
fpP^ geweeft ; \'t welck hy feer heftighlijck tegen-
> feggende: kkftae onder de Koningh. Ick
geb^" eerlijck man, geen {chelm, noch verrader
fegt. Defe vuylick dee den Commandant
y^^rdt fitten , op dathy hem zou aenwyfenhoa
(j het Landt onder defe Stadt, namelijck Woer-
jj^ "s ftont. So laet ons, gaf de Baljuw aen de Com-
Q^odant tot antwoort, in *t Leger van de Prins van
j; ^^"je rijden: Want hy bgt in het befte der Stads
d\'aM Doch hy had daer toe geen luft. Hy wilde
^ de Baljuwalleweken,voorhern,ea voordefy-
J ^ > feven vette Koeyen fou beftellen, en datfe-
d\'eerfte dagh van fijn koomft, of geldt in de
Aa 4. plaets.

8 Dagh-Register g.
plaets. De Boeren, antwoordde de Baljuw,
vlucht: uw krijgslieden hebbende beerten ^ jg
men; en de Burgers hebben geen vee: en to

Commandant feyde dat men den Burger
fou doen opbrengen, vervQighde de Baljuw, ^^^
geen geit hadden, en dat het een arm volck, e
kleyne en flechte Stadt was. De Commandant^
de, dat men aen hem fou toonen wat yder o 6
opgebracht, en wat inkoomften de Stade ^ad)
hy byvoegdedathydefe fommen fou verdubD ^^^^
en dus met gewek de penningen bekomen-1-\'® ^^^
juw feyde weer,datdan veel menfchen te winter
honger en kopde fouden moeten fterven, dat ijl
ree meer deden,dan fy vermochten, en dat\'er al/,^^
de groot gebrek van alles in de Stade was.
aen gelegén } Zeyde defe vuylick weer, fy fyo J
een deel fnode fielen, Laet ben fterven. ^^^ ^gji.
in aken, dat wy hier op het Kafteel genoegh ^^^ ^ji
Ick fal den fielen wel dwinghen. ick heb gheii" -
dat\'er in de Scadt noch wpl fijn, die goede
hebben: defen moeten betalen.

Op Vrydagh en Saterdagh, de achtfte enoeg^^j,
de van Julius,geboodt hy ,daf men defchuttifi^^j,,
der tuinen, rontom de Stadt zijnde, fou af bre^\'^:,
pn opruymen, of dat hy hen anders tot afch foU ^^^^ ,
branden: De Burgers waren dieshalven loo
fligh met het houdt binnen te halen, om het
liever felfs te winter tot brandingh tt hebben t"
dat hun vyanden dat in kolen fouden fetten. >

Op de tiende van de felfde maendt dwongh ^t^t.
Stadts-baes van de timmerlieden, dat fy,fcboof ^ ^
fondagh was, op de middagh moeften komeo
de Paerdeftal, die half weegh de muer van het P^
veniers huys langs deftraet ftondt, voortsten
den uyt, en foo verre als deftraet ftreckte, fof\'\'^
;pp(aecken. fJy liet hen met Soldaten halen, 2

iteltenieiii ut wi-au«.. tvjcii^«^ ...j^ ■
tyen tegen malkander in de wapenen, van
ken nu d\'een, en dan d\'ander fneuvelde)
flechs in de aerde wisrden geworpen* ^^

^erckbewären j en pleeghde fijn ghewelt op ver-
evfV vpjjfen,,terwijl de goede Proveniers het ge-!-
Paerden, en bet geloei der heeften by dagh

nacht (\'t welck hen feer hinderlijck in hun ruft
sj,moeften hooren. Bier (^uam noch by, dat de-
.goede lieden in d\'uytterfte vrees waren van ver-
^^ otente worden, een groote benautheyt uytfton-
n om van ghebreck te vergaen, dewijl\'er voor
I en een eenige dagh koften voorraetin \'t geheel
oveniers huys was te vinden, en alleenlijck een
eynigK.oorn,en Butter,en niet veel Bier en Turf,
ij^. Sfoote fchade van\'tgemeen,enfchande der Be-
^pi^dersen opfiendersvan fulck een huys, dat ten
\'«e K vierendeel jaers,of voor

y "alf jaer verfien behoort te wefen ? \'c is fchade
gemeen; dewijlfy,van alle belaftingh vry
, nu drie voor een aen de flijters en uytverko-f\'
d^^® "Moeften geven, behalven datde waren, die fy
\'ch\'^ ^^chten, oock niec foo goet waren; en bet is
^\'^de voor de opüenders en beftierders, dat men,
Ij® öïen in fülckeen huys de fpijsfal vaeraig maken,
^^lelvcndan eer ft moet opfoecken, en vernemen
gg men die fal bekomen. Maer dus gaet\'et, als de
gQ , aen de welcken de toeficht bevolen is, geen
Vj\'de forge dragen. Voorts,op de felfde dagh, te
\'"^fyijf uuren na de middagh, quam mijn Heer
JcL^\'^efort,cenvoortrefFelijck Heer,in\'tghelel-^
tejftPVan weynigh Ruyters,binnen deStadc,en,
iijj ^ont de Wallen langsrijdende, en alles dusover-
^enn vraeghde, op het Kafteel komende,

i^jj. de Commandant ,wie hem bevolen had op defe
Ifg-^fehandelen,en, hem fmadighlijck toe/pree-
iJ^j de, feyde tot hem dat hy de doot wel verdient
jvu \' dewijl hy, laft hebbende omniet langer dan
fes \'^^vijf dagen hier te blyven, fichfoolgnginde-
^^t had durven ophouden; en na dat by in een
Aa J ka-

geen, dat hy geda^ hadt- ZjJ ververicbten fich
ptntrenteen uur langh binnen onfe Stadt,en troc-

d\'anderen, met rottingen flaen, fchoon hy
(chans alree van Rocheloit met de rotting w^sg
Hagen , \'twelck hem van alle de Stedelingen we
\'gegunt wierdt.

In de volgende nacht, omtrent t\'een uur, qn^
alhier een poft,dewelk meebracht,datalIedeF\'\'g\'
fchen op het fpoedighfte moeften vcrtrecken.
begoónen dieshalvenal voort tentwee uren ^^^^
ken en te packen i en in de tijdt van drie of vie/ ,
braecken zy hobbel tobbel alles af> dat zy ,
daghen met foo groote arbeyt en naerftigheytg^f\'
maeckt hadden: in voegen dat\'er naeuwiijcks feit^o
)alen bleven ftaen j en d\'anderen wierden ove
loop buyten, over en aen de wal gheworpeOj\'
groote verbaeftheyt van de genen,die dit aenfag® \'
en vervvondert waren hoe fy foo ipoedigblijck .
overhoop konden krygen. Sy vertrocken dan
alles, dat fygerooft hadden, met Koejen,ScbaP®^f
Hoenders, ea met hun anderen goederen-
daer was onder anderen een Sauvegardsi di^^^j
voor drie hondert guldens, fo aen Ly nwaet,als ^^^
ander goÄ, in een fack hadc gepackt, fonder da"^
dienft-meyt,die alleen was,fulcks kon bele^j ,
Doch fy , fiendedat hy noch een deel Lynwaet
daer gebracht, en vertrouwt was, in defack^^\'\'^f
borft ten huys uyt, en riep om hulp; en
vier Burgers, met ftocken en ftruycken toéo?^^^
de, en de faeck verftaen hebbende , feyden dä"^
de fack (ou laten ftaen. Maer hy,een piftool gi\'yP^er
de, om daer mee te fcbieten, wierd van een
by d\'arm gevat, en voor \'t hooftgeflagen, e"
van zijn piftool berooft, en wacker afgeroft-^^
fchudde oock zijn fack uyt, en fou hem >
dienft-meyt niet vóot- hem hadt ghebedcn ?ƒ

^odt geflagen hebben. Men ftiet hem derhalven,
zijn ieghefack, ten huys uytjeddusmoeflihy,
^rtrecken , ghelijck ick uyt yemandt, die raeê by

ftück wercks geweeft hadt, heb verftaen.
p defer voegen vertrocken, of liever vloden de
fanfchen, omtrent twee duyfent ftetck, uyt onfe
^\'adc Woerden, daer men op Maendagh, d\'elfde
b^n Julius, uchtens ten fes uren, niet een Franfe
P "^yter of Suldaetin vond, behalven de genen, die
\'•Wekwaren ,en dieshalven niet voort konden ko-
Defe onverwachte en fchichtige verlofEngh
J^"eenby alle Burgers en Stedelingen een wonder-
^^t: Want op Sundagh, des avondts fpaede, was
noch in groote droef heyt, kommer en angft,
ytoorfaeck van d\'overlaft, daer meê men ghe-"
/^yght wierdt j en in ceghendeel door Godts won-
--^[\'\'jcke groote ghenade fagh men op Maendagh
\'bleken vrolijcke uchrent; in voegen dat men ftof-
oadc om uyt te roepen , de Heere heeft dit ghe-
K^» hem 2.y lof, prijs, eeren danck voor defe ver-
^"ingh , cn voor alle andere weldaden, die hy aen
doet. Sy zijn de drie-en-vier-en-twintighfte
lünius hierbinnen gekomen, en op d\'elfde van
{^^\'•üs, tegen de kom ft van de dagh, weervertroc-
hadd ^^^ ^^ achticn daghen hier binnen geweeft

^P Dingfdag ,de twaelfde van Julius, quam hier
L^\'ghgetal van Ruyters en voetknechten uyt het
.^êer van fijn Hoogheyt,de Prins van Oranje,
ij^®\'" Onder de geen was, die de Luytenant in de
^•^ort hadc doodt gefcbocen. Hy maeckte fich felf
^er voor bekent,en wilTeldeeen fchelüngh aen
.^"^yten, die hy te grabbel wierp, tot gedachtenis van
Ofrf^^\' geda^ hadt Zy ververfchten fich
een uur langh binnen onfe Stadt,en troc-
«n toen vreedfamelijck weer wech.

d\'anderen, met roeringen flaen, fchóon hy op"^
fchans alree van Rochefoitmet deroiting wasg^J
flagen, welck hem van alle de Stedelingea
\'gegunt wierdr.
In de volgende nacht, omtrent t\'een uur j

Op Woenfdagh, de dartiende van de
maent,quamen omtrent dartigh Ruyters hier wc
deur, en hadden by fich tweegevange Franfcbe^^
een Ruyter, en een Soldaet: enwy wierden dsg
lijcks door veel menfchen van alle zijden befoc
uyt nieusgierighey t van te weten hoe \'t in onfe j>f
gcftdlt was; dewijl by hen het gerucht was j
{y feyden, dat de Franfchen alles vermoort eo
brandt hadden. -

Op Maendag, d\'achtiende van Julius, qaaßJ
groot getal van Ruyters en Soldaten uyt het
van fijn Hoogheyt, de Prins van Oranje, te W^®
denjdaerzy deur trocken. De Poorten wief^ j,
ondertuflchen toegehouden , tot dat fy ,op eeU\'B |
voorval uytgetrocken, weer keerden,
ftuck gefchuts,dcLuypertgenoemt,wiert ooc^-^h
detuyn van het Proveniershuys, daer men bet®
maendt tevooren*, even eerde Franfchen qu^i®^
begraven hadt, uyt vrees van dat fy \'c wegh f""
voeren, opgedolven,om ,gelijck men voorg^^\'
naerden Haegbgevoert te worden; feecker»^®
voortrefFelijck ftuck gefchuts »in\'tjaer lyyt
goten, en dat» zo na by hondert j^aren oudt fij\'\'\'^\'
aen de Stadt Woerden felve toebehoorde. ^
Op Vrydagh, den twee-en-twifatighfte vao ^
felfde maent, trock dè Gouverneur van Nimeg^
mee zijn reystuygh, hier deur naer het Leger
mijn Heer de Prins vao Oranje. .

Üp Sondaghjde veernende van Auguftus.\'s
tens omtr^ent te half negenen, vertoonden fich
ofvijf hondert Franfche Ruyters voordeSta" \'
fonder daer binnen te komen.

Op Saterdagh, de twintighfte vao dc
maendt,quam de Prins van Oranje, met de^\'\'^
van Stirum ,en noch andere Grooten, hier
reden rontom op de Wal, en in \'t Kafteel,

groot aenfien waren. Al\'t welck, fo kiften,kaf-
alsbedgewaedt,naerden Haeg, Leydenen el-
\'^ers gevoert wierdc. De Franfchen verdelghden
^ock binnen Woerden feker huvs» dat vol van ee-

he^*^ Weer naer \'tLeger te Nieuwerbrugh, «jcw
^ U acht van Woerden, dat een groet ftuck weegs
triannen en jongens, wyven en meyden voort-
I \'•\'j^cken wierdt, totdat het jaegh-paert quam. In
,t begin van dele maendt moeft defe Scadt feven
jjjp^dert paer nieuwe fchoenen, van negen, tien en
; ^teeck, aen dfe Franfchen leveren. Yder paer,
door\'tandet, kofte vierendartigh ftuyvers;
\'\'ï\'elck elf hondert en tneghentigh gulden be-
• Montfoort moeft vier honderc. en Ou-
\' les feven honderc paer leveren; \'c welck ih al-
lfVoor defe drie Steden ,achtien honderc paer
jcndrie duyfent en feftigh guldens uyt-

it^J^P Saterdaghjde darde van September,qua-
\'^vec-l honderden van Franfchen, foo te voet.

\'t W \' Kamerijck, en daer ontrent, tot aen
Verlaet, daer zy een treffelijckhuys
ï en alles pionderden, daer zy bykon-

^oogheyt, de Prins van Oranjen, en ruym
H-uyters trocken omtrent twee uren, na de
^y ae ^ 5 deur Woerden naer Jantjes brugh ,daer
ftje^\'^nialkander geraeckten. Van de Franfchen
vijftien of feftien, behalven eenighen,
\'^rti wierden. De Staetfchen keerden weer

geva^ ^""anPchen begeven hadden ,aen de vyanden
J ihejj^S^n- Eén dapper en onverfaecht Ruycer, en,
(eyi^^ men feyde, de Soon van een Predikant te
Iclie^ ^«eedcftoutelijck voor uy t, en op de Fran-
^tivr weicken hy een Kapiteyn, en een

\'t o^f fchoot. Doch hy felf wiert oock , in
S j^®®»"en,van een Franfch Ruytervanachtc-
^leJ^^*^"^*^"^®^®\'\'» en op een paert hier deur naer
S^f van fijn Hoogheyt gevoert. Onfe Ruyters

14 Dagh-Register
kregen oock een hoogh Franfch Officier gevangc^f
die, hoe wel feer gewond: fijnde, geenquartier D
geerde, en hier deur gevoert wierdt. Hy was ^ .
groot Heer ,en voerde d\'ecrnaem van Mar^é^^ \'
D\'onfen waren in alles geen vier-hondercman«^ \'
en de Franfchen wel over de drie-duyfent te
en te voet, van de welcken, gelijck men t\'Uy^f^^
feyde, wel drie of vier- hondert doodt bleven. u

, Op Sondagh, d\'achtiende van September, tro
de Hartog van Luxenburgh, met Stoupa en M^
bas, fijn krijgsvolk gemonftert hebbende, uyt

recht, met acht-en-twintig-hondert mannen j\'
Woerden, daer hy, door een Trompetter, de de
tocht voor eenig volck dee verfoecken,- \'t welcK
hem toegeftaen wierdr,invoegen dat\'er noch
felfde na de middagj omtrent te vijf uren, een
getal van Ruyters binnen geraeckte, diefic\'\' .j^/
onthielden, tot groote verbaeftheyt der Stede ,
gen; en in de volgende dag, de negentiende, ^ -sS
den fy van een groot getal van Soldaten, en ee
ftucken gefchuts, methetgeen, dat daer bene^^ji
behoort,gevoight. De Boeren, rontom de*^^,
"Woerden, wierden terftondt binnen gehaelt
ncfiènsde Burgers, gedwongen
te wercken, en om alles, dat buytea
ruymen,en neder te werpen. Defe Franfchen?

Leydfche Poort uyr,om voeder te halen, en b^H
men by her Blockhuys de Brandtwacht van b^^ggii
ger van fijn Hoogheyt, daer tegen fy handtgen^ ^^
wierden, in \'t welck een Franlchman g^doodti^
een fwaerlijck gequetft wierdt. De Schout {^^gu
weynigh dagen tevoren, eerde Franfchen b^r»
Woerden quamen, fijn wijf,met een fchip
naerden Haeg. Desgelijks deden oockeenig^^"
vooinaeraften, gelijck mede eenigen, die

j, Van\'tgepaßeerdeh\'mnenWóerdeni 15\'
groot aenfien waren. Al\'t welck, fo killen,kaf-
, \'\'s ais bedgewaedt, naer den Haeg, Leyden en el-
^ers gevoert wierdt. De Franfchen verdelghden
ock binnen Woerden fekerhuys, dat vol van ge-
^"^cht goedt was, en feyden dac hec uyt het Sticht
gekomen, en dieshal ven aen hen behoorde.
Op Woensdagh, d\'een-en-twintigfle van Sep-
^®05bcr , haelden de Franfchen een groote roof
hooy,kooren,klederen en huysgewaedtniet ver-
^an \'t Leg$r van fijn Hoogheyt, en in die (elfde
jlS^ trock de Hertog van Luxenburg, met Stoupa,
j^ombas, en veel groote Heeren, weer naer Uyt-
/^^t, en liet omtrent twee duyfent mannen tot be-
binnen Woerden, na datfy in de voorgaen-
k?dag in\'t Proveniers huys geweeft, en daer de
^\'^ynehuysjes befichtigt hadden.
^ ^P Vrydag, dedrie-en-twintigfte van Sept. hael-
en de Francen weer een groote lOof,en in die felf-
J dag waren de Burgers gedwongen hun geweer
tegevensent felfde op het Stathuys te brengen.
. Op Sondagh, de vijf-en-tvf intigfte, haelden fy
^ van Riet velt, en daer omtrent een rijcke roof
paerden, koejen, hooy, koorn,huysgewaedt,
rondere diergelijcke dingen, invoegen dat fy een
. ^ "^oon vette vaers voor vijf-en-twintig ftuyvers,èn
: ^^"^fchoone vette melk-koe voor tweedukatons,
I jj alles naer advenant verkochten. In defe felfde
\' J.SsSondag fijnde, dwongen fy deLuyterfchen
\'es uyt jjun kerek te breken, en de felfde toe een
*^°yfchuer aen hen over tegeven.
(g^p Maendagh,de fes-en-twintigfte van Sep-
, ^ber wierdt opentlijck afgelefen, dat het Gaft-
Weeshuys en Proveniershuys vr jr van alle ac-
•J® fouden zijn,maer dat alle Burgers vijftien, en de
y^Ppers vier-cn-twintigh ftuyvers van yder half-
fc>ier foudeo moeten geven, en dus alles naer ad-
venant.

kon het felfde noch qualijck bekomen. Sy ^^^ j,
gen ondercufTchen de Burgers en Boeren aen de
len te arbeyden\', fonder aen te fien of het
werckdag, goedt of quaedt weer was; en in
dagh quamen fy met veel goederen wederom v^®
halfweeghtuffchen Uytrecht en defe Stadt Wo^\'
den, uyt vrees van dat het Staetfche volck Jaer ot"
trenr op de been was. ,

Op Oingsdaghjde feven^eii-twintigfte, \'s avont^
te negen uren, verfcheen eenig getal van bet Spasj\'
fche volck voor de Stadr,aen de K ronkel - en Lep\'
fche Poort. Van weer zijden wierdt heftighjiJ\'^jj
gt\'fchooten; en daer wierden eenigen gequetft ? ^^
eenoftwecdootghefcbooten. Dit gefchièt d"^\' .
we! c-en uer, of langer 3 en toen trock des
volck hooger op. ^

Op Woensdagh, d\'acht-en-twintighfte va"
felfde maent, wierden veel goederen, bf ftaende
kiften, koffers, &c. naer Uytrecht ghelchejj,\'
Maer dit alles quam weerom, uyt vrees
Staetfche volck, dat onder-weegh tuflchen ^^^
rechten Woerden, aende Kruipin, teKa^^^L
en elders lagh j \'t welck groote onrftelrenis
nen onfe Stadt Woerden veróorfaeckte. De^o\'^lj
mandant en andere krijghs Overften quameo<\'^ff,
bet Proveniers huys, voor aen, en binnen de p"
befichtigen, fonder yets te feggen; en des na^^jj,
dags begonnen de Franfchen met groote baeft
te de Leidfche, en buyten de Hofpoort i de ^
af te breken, en in de brandt te fteken. Dit ver»*\'
te een grooc gejammer een gekerm, foo ^^rAi
als binnen de Stadt; maer befonderlijck
brandt buyten de Hof- of Uytrechtfche footti u
datde felfde foo dicht aende Poort, ende
naer de Stadt was, daer veel huyfen, met ; ■

j ®8on men veel fiecken in dit huys te brengen, en
® dragen, die op de vloer neer, op kley n beddegoet,
op ftro geleght wierden i daer in men in de vol-
I S^nde d^en voortvoer

Vant gepajfeerde binnen Woerden.
3 jeven binnen de Poort ftonden, op de welc-
.^öde voncken in groote meenigte vielen. Doch
® Voorgaende reghen had de daken foo nat ge-
®ec|(t,datde vlam geen vat daer op kon krijgen,
j groot geluck der Stedelingen. Men vluchtteon-
l^\'^tuifchen met de goederen foo veel, als men kon.
,per defoidatentatttendegenenaen, diefy mach-
j^.Sh Waren, cn namen den liedén het geen af, dat
dieriftigh was. In de volgende dagh haelden fy:
de huyfen, die buyten verbranc waren,al \'tyfer-
jj ,dac fy verkochten , en het hout om te bran~i
.Kort j alles, dat\'er was, verftreckte aen hen
""oof en buyt. Defe brandt, daer in veel hooy-^
(li!\'"^®"^ turf en hout tot afch wierdt gemaeckt,
^ \'rdêt,otaenmiddernacbc,eer men buyten ghe-
^j^\'fraeckte. Buyten yder Poort brandden acht, o£
huyfen af^en ditgingh foohaeftightDe,dat
lieden geen tijdt hadden om hun goederen te
i,^-êhen ;.en geen , dac fy noch inder yl daer uyc .

, wierdc gheftoolen en wech ghehaelc j
^ ^elck ooriatck was van dat veel menfchen daer
(j^^r arm wierden. De fchade wierdc wel op veer-
^^duyfent guldens geichaC. . / ;
^ \'^P f^onderdagh, de negen-en-twintigfte, deden.

franfchen een tocht naer K romnik,om een roof
^ "alen, doch fy wierden van de Staetfchen geftuyt,
j weer binnen met eenighe gequetften,

11\'"\'twee of drie dooden.« Des avondts was weereen
\' g^f^\'gb gefchiet byde Hofpoort, en Graswal. I^fie-
r.^\'^\'^biedt was, gelijck in de volgende dagh gefegd,

les,<!at(ykrijgeakonden. Inde felfde dagti q\'ï®^
weef een fchnyt met vijftigh fa\'cken meéls v
Uytrecht voorde Franfchen; en vèel Grooten v
hen trocken te päert, en met défchuyc naerö
Stade. ft

Op Sondagh, de tweede, voeren fy noch vo
met hout en hooy, en alles, dat hen voorq"^ ^^
(Manen te haten. De Luyterfchen preecktenoo
in defe dagh twee malen in de groote Kerck,

Óp Maeadagh, de darde, des avondts, t\'achx ?
te tiégén iiren, quamen vier hondert Switfef^.^,
groote ftiite hier binnen, eti feyden dat fy de ^
ter over hier meenden te blij vén. Hier wierdt oo .
afgetefêtt, dal ydeir Burger vier goede paliffaden\' .
leveren, met toefeggingh van dan vry te Cjo ^
aéö de nieuwe Vellingen te wercken.

0p Dirtgsdagh, de vierde, vertrocken weer ^^^^
Franfchen te voet, en met fchuyten naer Uy tre\'^ j
^deden ooefc cien tocht, en brachten groote
binden, fn de felfde dagh wierdt mede veel bui^^
kruyt, loot en Ion t op \'t Kafteel gebracht: en ^
verwóefite voort alle tuynen en bomen hietf^
om de Stadt. Ja de Stedelingen Wierdett fo" %
plaeght, dat veel van hen ter Stadt uytlie\'peo ?
alles ftaen lieten, .gf

Op Vrydagh, de fevende, wierdt dé groote ^^
van het Provenfersbuystoteen Sieckhuys, e^
dere kamers voor de Dbcktor gefchickt, tot
benaeötheft dér ProvenierSi Defe Sael
ylings opgertrymtWorden, op datfy veel bedcft^
dön voorveerti^h of vijftigh fiecken daer in loud^j^
maken. De K-ofeen wierdt den FrovehierS oo^
jïfgötiótïïéö.^ \'

®8on men veel fiecken in dit huys te brengen, en
j dragen, die op de vloer neer, op kley n beddegoef,
Q op ftro geleght wierden; daer in men in de vol-

dagen voortvoer
Op Maendagh, de tiende van Odober, moeft
leendeFränfchen noch meer van de huyfen in-
\'"ycicn. Sybraecken in defe dagh de Kronckel-
|°ortbovenaf,om van daer te können! fchieteo,
^ode Staetfchen voor de Stadt quamen. In defelf-
dagh Wiarden oock, buyten de Hofpoort, in de
herten naer Uytrecht en Linlchoten, verfcheyde

^\'iimen geleght. Men arbeydede mee met groote
i®^<"ftigheydtom aerde Borftweeringen teghen de
K^oghe mueren aen te maecken; met meer andere
^^\'■cken, die tot tegenweer dienden. Daer wicrdc
van nieuwsafgelefen, dat yder Burger met\'er
j vier goede paliffadsn, die recht, en tien voe-
langh waren,moeft leveren, om de felfden
^ghs de grachten aen \'t water te fetten.
, Op Dinghsdagh, d\'elfde van Oftober, des uch-
^ös te vier uren, verfcheen hec krijghsvolck van de
^(\'aten voor de Stadt, daer terftont een groot ghe-
^trimellanghsde ftraten ontftont. Tuflchen viet
Ij\'\' Vyf uren wiert tot twee of drie malen in de Too-
allarm geklept en men klopte overal deur de
l®dt de Soldaten op. Korts daer aen begon men
^^^ck met Mufketten vande Wallen te fchieten,
^^\'ft langhe tijdt aen de Leydtfche, en daer na aen
j^tlofpoorcjhetwelckafen aen tot aend\'avondc
^^ürde. Des uchtens, ten fes uuren , vuurden de
jj\'\'etlichen met tacke-bofTchen opd\'ommegangh
Ij®^ ToorenS van de groote Kerck, die over de vier
^idert jaren geftaenhadt, foo fterck,om aende
|®Hen van Uytrecht hun noot te verwittigen joni
Jftant van hen te bekomen, dat defe Tooren, ge-
oock de Kerck, die over de vier honderc jaren
Bb a geftaen

iö dagh-register
gertaenhad, in brand geraeckte , eo, beneffens v _ ^
huyfen en fchuren,\'te negen of tien uren a
d\'afch lagh. Jn de felfde dagh, des avondts, itae^
ken de Franfchen buyten de Kronckel-Poort, t
gen over het Kaftcel,een groot boere huys tn ^^
brandt, en fchoten de gehele nachc langh. .

dag fneuveide een Markgraf buy ren de Hof-
Des avondts dee de Hertóghvan Luxenburgh, ^^^
acht of negen duyfent manrsen toe byftant ci
Franfchen binnen Woerden komende, op de wiJ ^
vandeHeer vanSuylefteyn, rufTchen Uycecht e
defe Stade geiegert, een hehighc aenval , nia
wierdt kloekmoedighlijckafgeflagen. ,

Op Woensdagh, de twaeitde, \'s uchtens vroeg^\'
deden de Franfchen een heftige uytval buyten

deriterft®nt weerom ,met verlies van wei vijf"^.^
doden , en daer onder achtien Officieren ,
fens veelgequetfien. Sy wierden tot voor de po" ^
vervolght, die fy , uyt fchrick, een lange wijl
befet lieten, en die men lichrelijck overweldig
fou hebben, foo de vervolgers flechsvoort g^
trocken waren. On:)trent te tien uren rees\'er
een gevechr, daer in veel gedoodc en gewondt
den. Ds Hertogh van Luxenburgh , in de
gaende avondt van Suylefleyns wijck afgefiag^"^
quam nu langhs de Houdijck op Kamerijck ^
Kruypin, deur \'t water , langs een wegh, dieong ^
bruyckbaer wierdt geacht\', tufïchen defe Stadt?®^
Suylefleyns wijck, die hy onverhoedts van
ren eerft mertweeduyfentmannen aentaftte. f^L
wierdt heftigblijck gevochten j in voegen
Scaetfchenveelvanhun vyanden dooden. Maer".,
wij! de geheele macht der Franfchen hier op volg
de, en tegen her krijgsvolck van Suylefteyn in^^\'jÊ
foo braken omtrent drie duyfent mannen vao

Pa» \'f gepaleerde éimes Wserdm, ^ j
\'denwel fouden \'t de Nederlanders hebben gewon-
en 5 foode Franfchen niet over dc Velden en PO-
8®paende wegen waren gekome«.
>, Op de felfde, en de veertiende dagh ftakende

Fan \'t gepaleerde hinnen Woerden.
^•"anfchen deur, die binnen de belegerde Stadt q—
^en. De Heer van Suylefteyn , wierdt dooacge-
•ehoten, en veel van de (ïjnen verllagen ; en indien
Graef van Hoorn niet op \'c gefchiet was aenge-
l^otnen, foo fouden de Franfche alle de fijnen ver-
delgt hebben. In defer voegen wierc deftadc Woer-
pQ j na dat men anderhalve dagh, met feer groots
Jehade, daerop gefchoten had , verlaten , met ver-
•Je« van twee of drie fiucken gefchuts op Snellen-
en van veel volcks van dc Graef- van Solms
^^giment, dat gantfchelijck verdclghtwierdt. De
^^er van Suylefteyn , doodt fijnde , wierdt op bet
^afteel gebracht, daer fy hem lelijck in \'t aenge-
fneeden en korven , en naeckc voor de hon-
wierpen. Doch de Schout kreegh hem met
pdden van daer; en een dienaer naeydehem een
\'\'ede toe, die van boven op het aengeiichc over de
\'^^üsheen, en tor aen de kin toeliep; en in defer
^^gen wierdt dit lichaem naer het Leger van fijn
Jjoogheyt te Nieuwerbrugh gebraucht. De Fran-
\'ehen quamen , na \'t vertreck van hun vyanden,
^^trent de middagh, binnen Woerden, met veel
^^\'cks, hooge moede, en groote blijifchap, fchoon
hun zijde veel gedoodt en gequetft waren. Hec
^etalvan hun dooden wierde tot op vijftien hon-^
7tbegroot,en dar vande Staetfchcn tot op vier
vijf honderc, behalven noch drie honderc, die
S.evangen naer Uytrecht wierden gevoert, en dar-
of veertighgequetften, de welcken men bin-
Woerden bracht, onder de welckec een Capi-
met geel hayr was , eea groot man , die
,®iacbtsftorf,en, met een Soldaet naeckt achter
^et Proveniershuys, indeTuyn wierdt begraven«
de zijde der Franfchen waren oock veel ge-
3}^etften , die een dag of twee daer na opck naer
Uytrecht wiefdcn gevoert, om datfy van de hulp-»
B b ^ benden

it Dag h-R e g i s t e r
benden waren, die tot ontiet van Woerden ware^
gekomen. Hier ftaet aen te merken dat, terwijl
men vaó weerzijden dus heftigh in \'t gevecht w???
de Staetfchen om Woerden te vermeefleren, ei»
de Franfchen om dat t\'ontfecten, de genen, die bin\'
nen de Scadc waren, de Hof-poorc, daer uyC fy eefl
uytval deden, open lieten ftaen, daer feftiep op\'
verfaechde Soldaten van de Marine op aen vielep?
en tot over de Valbrugh indrongen, en, foo fy y^"
de hunnen wel gevolgt waren geworden, de •
ingenomen fouden hebben i duch dewijl fy >^®
Franfchen met groote dapperheyc naer binfl^"
drijvende, niet wel gevolgt en onderfteunt wiC\'
den, föo moefben fy aftrecken. \'t Is verwondereP®
waerdig dat, in defe aenval, fekeronverfaecht Sor
daecvande Marine een Capiceyn van de Switfe"^®
op, of byde Valbrugh nedervelde, en, fiende
hy wel geklcedt was, hem met groote onverfaecht\'
heyt aentaftte, de kleederen van \'t lijf fcheurd^\'
koufTen en fchoenen uy;ruckte, en ,een bant,
veelgoucin was, om fijn bloot lict][aem yindeo^^\'
de felfde afcrock, en, hem oih fijn hals flingerenu^?
alsverwinner weerkeerde , fchoon de Franfchef\'
op de Wallen zijnde , hefcjghlijck naer hetf
fchoten.

Op de felfde, geiijckoock op den dartiende dag-
wierden wel acht of negen fchoope ftucken
fchucsbinnen gehaelt; en oock alie fchoppen
fpaden, balken en cackeboflchen , en ^ndere diti\'
gen, die men had laten ftaen. Fp (eker, men fey-
de dat, foo defe faeck met goet beley t aengevangs"
had geweeft, men gemackejijck niet verloop V?\'\'
cen dagh meefter van defe Stadt fou fijn gewordep-
De Franfchen fdven bekennen dat de Staetfch^l
feer treffelijck hebben gevochten. Maer lyat W^®

Vtf» \'t gepaleerde Binnen Wèerdea, ^ j
\' \'\'\'enwel fouden \'t de NedeyUnders hebbe»gewon-
^Oj foode Franfchen niet over dc Velden en on-
"^baende wegen waren gekomeg.
t Op de felfde 5 en de veertiende dagh ftaken de
, fanfcben weer de Pannebackers huyfen aen 3 en
\'euwen op de Stadrs-wal de fchoone bomen af, die
8er tot «en vergieringh ftonden, op dat fy daer af
^■■mpalen en palilfaden langhsde kanten van de
^"■acht fouden maken; en yder Borger en Soldfiec
�t yjgr van foodanige palen, die recht, en tien
"^^ïen langh waren, leveren-
^ Op dQ vijftiende en leftiende verbrandden dc
Lpofchen voort buyten de Hof-poort d\'overgc-
\'eve huyfen , en een faeghmeulen, roet het huys,
^^Jdaer by behoorde.

. Op |4gendagb , de feventiende van Odtober,
l^jj^\'den feer veel plancken, fparren , balcken ,en
\'t®® 5 dat\'er was, daer men yets mee kon uytrech"
13 binnen gehaelt. Oock wierdt opentljjck afge»
L^ljdat, indien deDorp-lieden rontom Woer-
niet voort wilden komen aen de Stadt arbey-
hyn dorpen en huyfen fou in de brandt

L Op ponderdagh, de twintighfte van de felfde
, quamen hier weer twee Franfche Cspi-
Q^^Sjin het voorgaende gevec^it gevangen, en van
fj ewater, daer fy gebracht waren, geloft; benef-
Veel andere Soldaten , die uyt het Leger te
d \'^iiWerbrugh, uyt Uytrecht, Oudewater en el-
h S tegen malkander geloft wierden. Burgers e«
tieren wierden ondertuflfchen met groote heftig-
dgj\'^gedwongen aende Veften,Dami^en,cnan-
^^rckent\'arbeyden^ terwijl alle avergebleve
id^Vfen eri meulens buyten de poojtea afgebrant,ea
!|j Joederen tot buyt en roof gemaeckt wierden.
d een pyrgej(\'£ welck erbarmelijck om te denc-
Bb4

ä^^ D A G H -R E G 1 S T E R
ken is) moeft d\'ander Burger buyten helpen pl" ^
deren en verderven ,met groote droefheyt en i
van weerzijden, IndeTetijtonderfochrende r/
fchen oock wat gevluchte goederen waren, \'
opfehreeven; en fy deden de bedden der gevlucni
lieden, gelijck oock die van eenige burgers \'
voor hun fiecken en gequetften in\'t Provenier
huysbrengen.

Op Vrydagh d\'een-en-twintighfte van Oftober^»
^suchtens vroegh , trocken fy, met veel fchuyt
en volcks, naer Linfchoten, Krom mik, PoIdne,e
daer omtrent: ja fy dwongen veel Burgers mee ^
gaen,om hen te helpen roven en plunderen, ^^
alles, dat fy krijgen konden, mee te fiepen. Op
middagh quamen fy weerom met veel ongedoric
koornin fchoven, hooy, buyskool, en huysg"^^^
waedt,beneftenseen groote meenigtevankoej ^^
tot een getal van hondert, of honderten vijftJ?
die fy van de ftalleo hadden genomen, en te Wo®
den binnen brachten. , p

de Burgers weer in groote meenighce, merpl^^M
ken en ander houdt, naer bu.yten gheftuert, otn ^^
Vaerten af te dammen. In defe tijdt was het ^^L
foo hoogh binnen de Stadt, dat het in veelhuy\'^\',
langhs de Ryn ftont j \'t welck in lange tijdt niei^ê
beurt was.

Opdedrie-en-twintighfte vandefelfde mae""^\',
Sondagh fijnde, moeften de Burgers noch a!
ken. Men maeckte buyten de Leydtfche Poo^a
nigh muurwerck van ftenen,die het duyfent/^e^L
gulden koftcn.Oock wierd\'er een Placcaet afg^^\',
fen, naer \'t welck de Burger en Soldaet fich
ften regeleeren, te weten voor bedden , kaerfl\'^^j
bier en vleefch,of foo veel gelts in der fel ver pla^^,
f)it wasoamogelijck, infonderheydc voor de g" -

Van\'t gepaffeer de binnen Woerden. ay
^een\'e lieden, die yeder dach, voor yeder perfoon,
•andegherodene Soldaten, behalven de bedden,
"en iluy vers moeften geven.

Op de V ier- en-twin tighfte wierden acht of negen
8\'\'ootetonnen fout, datfeer fijn was, geiijckoock
ceo deel bier van Uytrecht, binnen gebracht.Men
J\'erkocht Cüen voor fes ftuyverseen pintje fouts,
twtJck men twee dagen tevoren een Switler, op
^^ Vifchbrug, voor feftien ftuy vers had fien verko-
pen • feecker, een groote af flagh. In defe tijdt wiert
^en Remonftranten oock hun Kerck afgenomen,
tot een meel-huys ghebruyckt; dewijl\'er twee
\'^chuyten , met wel twee hondert facken meel, van
yyfrecht waren ghekomen. In yder fack was over
\'ie twee hondert ponden tarwe meel, daer zyfel-
, by dagh. en nacht, broot voor de Soldaten^f
^ackrenj\'t welck fy by-na alle weecken uytdeelden.
PndertufTchen ftorven dagelijcks veel Soldaten in
\' fieckenhuy s,daer weer andere fiecken in de plaets
gebracht wierden. Men poogde oock aen d\'omme-
ganghvande Tooren een foldcringhtemaken,om
^acht daer op te houden. Daer benefFens wierden
^srfcheyde Burgers gedwongen om\'s avonts met
^^ Franfchen op roof uyt te varen; en de genen,die
Qit Weygerden, kregen flaghen in overvloet.
, Op Dingsdagh, de vyf-en-twintighftevan Odo-
^^r, quamen de geenen, die uytgetrocken waren,
Teer vroegh te Seckvelt,daer fy,iD plaets van roof te
^^len, rijckeüjck flagen kregen ; in voeghen dat\'er
\'^^titrent honderc weer keerden, die fich deur dick
^ dun, deur water en modder, geberght hadden,
dus wegh geraeckt waren. Drie hondert van hem
kierden te Seckvelt, en daer omtrent gevangen,en
\'^aerhet Leger te Nieuwerbrugh gebracht. Hecge-
der dooden wierdc verfwegen. Te Seckvelt wa-
feer veel gevluchcegoederen,

DAGJJ -REG r STEH
Op ^pepsdagh, de fes-en-twiorighfte p
de bjekeude verfpieder Dirck Schuylenbiirghjop
welcks ]yf men twee hondert guldeq geftelt hadt,tP
Kam,erick, door eenige Soldaten van de Marine uyc
üiH Hooghey ts Leger, uyt fijn huys, (daer by eveo
inxradt, om twee vette Ganfen voor de Comman-
dant te fealen) gehaelt. Hy hadt den Franfehen de
W.egb pver de velden ghewefen, toen fy quamen
om Woerden t\'ontletten j \'t welck hen anderfm^
nietgeluckt fcu hebben. Men was ondertuffcheP
beöcb oniop alle rondeeiep van de Wajlen foldc\'
ringen voor hetgefchut te maecken. Voor de dris
Poorten wierden oock halve manen, of foodanigh
voorwercken toegeftelr, daer wel vier of vijf ho®\'
derjt mannen aen werckten. Des avondts fpad^
quam een Boerop\'rKafteel,met bericht dat fijö
Hoogheyt, de Prins van Oranje, voor de Stadt (o^
Icomen i en diesbalven bleven alle de Franfchen ds
geheele nacht over in de wapenen.

Pp Donderdagh, defoven-en-twintigfte, wief?
Veei^orneurogge, te weten wel feven hondert
fackep, en in ycfer omtrent fes fchepels, uyt acW
fchuyten in de groote voorkamer van des Prov^\'\'
iiiershuysgebracht, daer men in de twee volgend^
dagen opck mee befich was. Twee Rotmeefte\'^
weerden oock op het Slot vaftgefet; beneffens*^®
S£a{itsTiaimerman,en een Schipper.Op defe bey-
de men het hard geladen )Ofn dat fy niet binn^f\'
dc Stadt waren, toen de felfde van fijn Hoogheyt
wierde. De Rotmecflers gingen ecbte^
avojüdts weer vry en los naer huys.
Öp Vrydagh, d\'acht-en-twintigftc;;, des uchteo*
vro^hjgingcn de Franfchen weer naer Rietvelcjeï^
daer omtrent j op de roof uyt.. En dewijl de p^""^
tyeav|n \\i^eerzijden aen malkander raeckten, (oO
ion\'dtmen op de middagh aeo hen twee bondek\'

Van ^tgepaffeerde Binnen Woerden.
Snsp te hulp. Tegen d\'avojodt ,quap.eja fy jy.ee?
\'iinen met veel hooy, hout, huysgewaedj:, fchil-
.fi\'yen , en andere dingen. Jndefe daghftorfpóck
Cornet van de Ruytery aen fij n won^è, die hy
lenige tijt te vooren, op roof uytgeg^fli^ en ,tè ï?»
■^ßfijn Hoogheyts Leger gekoroén fijnde, ha^
^ötfangen. iMen haelde mepfwee gefchut"?

Seckvelder Meulen, die, in \'t yQ9rg;3ende ge-
j^\'^ht voor Woerden > de Soldaten v^nde Marine^
] \'^or d\'overval der Franfchen, hadden moeten yef^

Pp Sondagh I fie danigfte, trocken veel fchuy.-
, Soldaten en K uyters naer Uyt/ref bl^ De Luy-
J^ffchen preekten hier weer in \'t huys yan hun Prer

Óp Mandagh, d\'een-en-dartighfte, (de^avopdls^
pain een Commandant, ofdiergbelijcic Krijgfis-
^^ .^erfte binnen, over de welck feer glfcfroinpet

Op d\'eerfle, tweede en darde van November
^reo de Franfchen noch befigh met bun werckeq

en voor de Stadt te maken, en te völtrecken.
1. Op Vrydagh, de vierde, na middagh, quam.ei:^
.^binnen dartien fchuyten met Soldaten,meel,

\'\'^e, rogge, en anderfins.
jj Op Saterdagh,de vyfde, des uchten?, trockp^
. ^ Svpitfers, met veel Franfchen, te famen wel dtjf
^^odert flerck,roet fchuyten uytj en de genen,die \'c
water en anderfins ontkomen waren, qua-
. ongehayent weer binnen, fonder groptebuyt
te brengen.

j Op de fefte, gelijck oock in de twee voorgaende
y^êen j droegen de Franfchen alle folders in *c Pro-
jj^^ijïrs huys vol koorn j het welck totgrootonge-
van die goede lieden ftreckte. De Burgers
^rden Verije boven bun macht met krijghsvdck

de bpffie^erf^ieder Di.rck Schuyfenburgh«oP
Welcks lyf men twee hondert gulden geftelt hadf,te
Kam.erick, door eenige Soldaten van de Marme uy -

;;t8 dagh-register
belaft, jade Kraem-vrouwen felven van hun be
den afgetrocken. Op d\'avondr wierdt in \'c P\'""*\' g
niers huys aengefeght, dat de Proveniers d*over<&^
huyfenaen d\'Ooft-zijde moeften opruymen) ^
daer uyt vertrecken; dewijl\'er\'wel twee
fiecken en gequetften van Uytrecht, daer wei
duyfendt fiecken en gequetften waren, fouden
men. Dit veroor faeckte een groote droef her
voor de Proveniers , die niet wiften waer fy
blyven* cö

Op Sondagh, de fefte van November, bracbt^^
de Franfchen een groote roof van fïooy en
en van andere goederen tc^tde Leydfche Poort
nen. Des avonts trocken zy, met veel fchuyt®"\'j„
volck, naer de Waerder, om alles af te brande
doch fy konden niet overkomen. . jß

Op Dinghfdagh, d\'achtfte, des uchtens ten\'\' .
uren , trocken zy , wel duyfendt fterck , röct^^j,
fchuyten , naer Linfchooten, en daer omtrent\' j
des middaghs quamen zy weer om , met groote f
van Hooy jongedojfcht koorn, alderhande b^^
jewaet ,en een koperegeutfteen. In defedag^\'»g[
ijck oock in de voorgaende, deden zy weer ^^^
acht of neghen fchuyten , met tarwe en roggeg^^j^
den, in \'t Proveniers huys, op de kamers en iol^^^u
dragen. De dragers, daer onder oude mznntn^
feftigh jaren waren, kregen flaghen, in plaets ^^^
loon voor hun arbeyt; en de tranen borften h^".
d\'ogen uyt. De Schippers, en andere Burgers^\' ^^
denoockghedwonghen in de nacht, als de
fchen uytwilder),op te paffen,om met hen te väi"
en hen te helpen. Men feyde hier oock^j dat ^y
de voorgaende daghen het dorp Waveren, ^^
kengen, en noch fwee andere Dorpen, naer w^f
recht, en omtrent Harmeien gelegen, afgeht^
iiadden.

Van \'t gepaffeerde hinnen Woerden. \' i 9
Op Woensdagh , de negende, volvoerden fjr
■^^n voorgenome quaet op Waerder dorp , daer in
7 twee malen gemift iiadden.Sy verbrandden daer
^selhuiien en fchuren , en quamen met veel hooy
andere roof binnen; en voorts haelden fy dage-
\'\'jcksa! \'tgeen, dat hen diende. Wijders , in defe
, en in eenige volgende dagen quamen fo veel
Soldaten binnen onfe Scadt, dat fy, by giflSngh,
^cleen getal van acht duyienten vijf hondert uyt-
j^aeckten. Want men houd dat\'er omtrent feven
"ändert huyfen in de Stade fijn; en yder huys was
Ij^ertien , twaelf, en vijftien , ja twintigh Soldaten
^Plaft ; behalven dat eenige weynige huyfen van
^ifïrCapireynen ,of Luy tenanten, met hu» knech-
^^n en gefleep,befet waren. Ja fommige huyfen wa-
fó vol gepropt, onderen boven ,dac d\'Inwoon-
^^fs felven geen piaers hadden om te fitten, felfs
achter de deur. In tegendeel, men joegb ben
•■^ttitijrs noch wel nacckr en blootter deuren uyt,
^ïifloegh hen blonren blaeuw, Sy trocken de fiec*
de bedden onder \'t lijf van daen : en dewijl bet
^^tal der doden onder dc\' Burgers dagelijcks grooter
]\'^.\'erdt,foo moeften fommigen hun lijeken in witte
^\'ften bloot op de fchouders nemen , om dat\'er
^ ^^en baren waren ,en hen dus, fonder van iemant
^^volgt te worden, naer graf dragen; h welek
^erlijck om aen te fien was. En feker, d\'overlaft
^ierdt dagelijcks grooter, en de Soldaten ftouter
^•^Onbefchofcer: enicboon ondertuiTchen af-geie-
«n wierdt dar niemant uyt zijn verblijfplaets, afs
verplaecft wierdt, (\'t welck byna alle drie of vier
L^êen gebeurde) yets mee fou nemen j foo wierde
echter niet onderhouden. Yder dee wat hy wil-
®»fonder dat\'er eenige ftraf- aen d\'overtredersge-
. ^^egt wierdt: en de klagers kregen geen gehoor;
^nt de klaaers en rechters konden malkander niet
^^^ftacn. ^ Op

Óp Dingsdagh , de vijftiende van November»
rees in *C Proveniershuys weer een groote onftei^®\'
nis en verbaeftheyt,om *t opruymen vaneenig
huyfea der Proveniers. Men hakte de deuren aeo
ftucken; en de floten wierden gebroken. De vlucb\'
telingen wierden echter verlchoont. Jan Symooiï-
No. 17. bewonende, moeft zifn huys veriaten
dat aen een Serjant overgeven , die, als
óver de fiecken , geÜjck hy fcyde,daer in
fchrrjveo ,en zijn Kantooriwuden. Dit vPas d\'e^!^\'
fte tnval by de Proveniers aén die zijde, tot huo ä\'\'
kr groote droefheyt. In defe da^h kregen fy»^\'\'?^
twaeif manden turfs van \'t Stadthuys, dewijl ö
Franfchen hun turf verbrant hadden.

Op Woensdagh, de feftiende gelijck oock \'
éeriigevoorgaende dagen, wierdt\'er ghedurigHj\'?
buyten roof binnengebracht. Men hieldt oocl^
defe dagh voor d\'eerfte maélvrye markt, die, g"\'
lijck afgelefen wiérdc, alle volgende Woensdag®
ghehouden fou worden ; \'tweick merkelijke vfj
v^chingh van melck, butter, kool, en diergsWf .
ke dingen gaf, die van d\'omleggende Boeren,^
vérre van de Stadt wonende, en die noch yet^^S
hotrden hadden, ter marckt gebracht wierden. ^
fchavot wierdt oock voor \'t Stadthuys opghercc"\'
met een galg daer op j als om een af fchrick ce ma^f
ken: maer dit alles hielp feer weynigh tegen de
dadige Soldaten. ^

Op Donderdagh , de feventiende,, trockeo^^
Franfchen weer naer Polanen , Körtet en l^og ^
Linfchoten, daer fy gefneuvelc fouden zijn»
fyniet dooreen groot getal van Ruyters en
knechten ontfet waren geworden, daer doC^
d\'ovërhandt verkregen. Na de middag quafflc® jj
weer binnen met feer veel hooy en hout y ^^
feüysgewaedt, en glafe veinfters, die fy uyt ^^^^

huy s méébracTiten, daer fy oock d\'ItaïiaenfcÊe
!^oeren, van de welcken zy de fieenen binnen
^\'oerden voerden, niet verfchoont hadden. De
^oinmandanr èyfchte oock horideft Burgers van de
^\'adt, om een wyde en tweede gracht rondconi
^ïife Wallen tedoeö gravèn : doch dewijl hy ,dóör
brief, t\'Uytrecht wierdt opfboden, foo Steef
r^t werck voor dié tijdt fteecken. In defe dagh lie"^
^r eejj gerucht dar zijn Hoogheyt de Stadt Grave
^ecr inghenortien hadt 5 \'t welck aen ons éénighd
I ^op gaf, doch die ydel bevonden wiert.
I rf ^P Vrydagh, d\'achtiende van November",wiér-
i veelkoejeh, varekens, hout ,hooy »ftrOjonge-
:, ^rfcht kooren, linnen en wollen binnen gebracht,
^^elckgoet koop verkocht Wïefdt. Meri ridTaeckfa
veel bultfacken van firo, voor de fieckeSpl-
y^\'^^nj dewijl dë bedden van veel Burgers véfdör-
Waren. Men haeldé ih defe dagen veel fchdótfe
gevluchte bedden uyt de huyfen der Burgers, dfe
. op \'t Kafteël bracht, én men vdndt een vüyf-
in een huys, óp de folder, dfider de gevTuchte
? aderen Dë^rouw, één wedüw fij[ndé, móéfE
f\'^dertrijck^aeïdèrs tot boete geven; énfcladoa
^^ Verklaerdé dat fy nfet wi^dat het daé\'f was,of

J^ie hec behóórde, fy moeit echter betalen.
b^^P Saterdagh, de negentiende, brachtén de
„^®Qfchenveel wol-facken in \'t Koffhuys, én weëif
^eh góéderen in dé Stadt, gelij ck te vdó-"-

ti^j" Hiér rees oock een gemothpel dat\'er wél veerw
fc""yféntFranfchen,eotwintigh duyfent ih\'ari-
bjg^^Q fijn Hoogheyt tegen malkander waren gé-
, en dat de Franfchen de vlucht haddéii ghe-

öfa • \'^aer beïieffens, dat fijn Hoogheyt van
jJ® door dé Luykenaers feer heerlijck tot Prins
ingehaeic engéhult was. OndertulTchen
\'Ven Veel, B^urgérs vaa ftanck éh vöyligfieydtj

Óp Dingsdagh , de vijftiende van November,
rees in\'cProveniershuys weer een groote onlteit ^
ms en verbaeftheyt,om \'t opruymen vancenig
huyfen der Proveniers. Men hakte de djcuren ae

Op Maendagh , d\'een-en-twintighfte j
fy, wel duyfent fterck, naer de Waerder, daer \'P
niiit verre van fijn Hoogheyts Leger, het Huy«^!^
Waerder in de brandt ftaken. Sy waren/eer vro^p
opde been,en hadden d\'Opper en Oader-corotna \'
dantby fich,om, ghelijck men fsyde, het L^é
van fijn Hoogheyr t\'overvallen, Sy hadden ooC\'\'^
gelijck\'er gefegt wierdt, Seckvelt ten deel gepio\'^
dert j doch brachten weynigh roof binnen. .

Op Dinghfdagh, de twee-en-twintighfte ji^
nacht, waren zy weer op de been, tot aen de ^^^^
brugb,\' \'twelck hen niet weJbequam: engii^^^gC
en heden bleven vee! van hen achter, die niet .
tevoorfclüjn quamen, Indèfe dagh wierde

de Stadts Timmerman van \'t Kafteel los gelaren^J
dat hy meer dan tweedüyfenc guldens vuor
hadt betaelt, om dat hy, gelijck men voorweno
een brief van de gelegenheydt der S:adc V/^erd ^^^
aleer defe plaets belegert wierdt, aen de Gjaej
Hoorn had gcfchreveti, en defe brief aen een
Ier, die veinfde over te willen lopen, en hét^^^^
gebracht fou hebben, hadt vertrout, om delel~\'\'
aen de gedachte Graef over te leveren.

Opde drie-p-twintigfte van November tr^^
ken de Franfchen weer vroegh naer buyten. .
Schippers, en de Schuytevoerders waren in
groot gevaer van hun leven; wanr fy moeften
têrèn voor ongedeckt, en fonder esnigh beien ^

fel in de Pramen ftaen , en de felfde voortvoere^^
terwijl de Soldaten tuffchen twee Borft-weering ^
van drie of vier plancken dick, drie, vier,
voeten van de ftevens af opgherecht en
maekt, ftonden. Sy , wederkerende, feyden da ^^

Van^t gepaffeerde binnenWoerden, gj
^aer oock brandt ghefticht hadden. Sy brachten
Vleefch, Ver, Butter en huys-gewaed tneej en
^ck veel Koejenen Kalveren, een deel levendig,
een deel gedacht. De burgers, ouden en jongen,
j \'^Men weer, gelijck ce voren, gepre.ft om Hout
^^ "ackeo, en binnen te brengen, \'t welck deur hec
j en deur \'t raat en vuyl gehaelt moeft worden ;
^ voeghen dat fy dickwijls tot aen de raiddel nat
^ ^^tden. In defedagen feyden driegroote Officiers
de Franfchen tot de genen , daer fy gehuys-veft:
N^^en, dat fy in januario , 1Ö73. t\'Amfterdam,
^^octerdatn , Delft, ter Goude, enz. in yder ftadt
L^ Regiment van Franfche foldaten fouden heb-
le \'®ggen : dat men hier aen niet had te twijftfe-
en datfy hun leven daer voor tepandt w\'ildea
f^\'^\'^e.n: daer fy noch by voegden, datfy, hoéwei
dg ^t anders is gebleecken, wel wiften hoe fy met
(jg feeree van alledefe fteden,ftonden; dochdaC
( ^\'jdt cn gelegentheydt noch niet geboren warén,
ij defe tijdt wierdt oock feer veel groen hout in
5 \'\'oveniers-huys, en op \'t Kafteel ghebrachtj
r \'OndertuflTchen kreegh men gheen eynde v^h
^ ^^ te halen, en de heele ftadt deur Paliffaden té
\'^aecken^ \'

fjj^P de*vijf en fes en twintighfte van de felfdp
M moeft yder Soldaet vier groote boften ryis,
foo langh en groot, als een man kon dragen,
^ ^lea. Oe burgers, ja oock de Melck-boeren,
^tv , die mee vondt, wierden oock ghe-

ög^j^gben hout te hacken, en binnen te brengen,
dg p^\';anfchen feyden oock hier,dat fijn Hoogheyt,
^"^tins van Oranje, ende Keur-Vorftendoorde
Van Condé, en door de Hertogh van Tu-
^er*^® gheflaghen waren; dat alle de Ruytery was
ti.J^\'Jvelt, en fijn Hoogheyt rnet groote kommer
^en Ma«ftnchtwasghevlu<;ht, endatde Fran-
: Cc \' fchcö

0 Dagh-Register
itchenaen niemandt quartier hadden willen ge^
Die veroorfaeckte een groote verflagentheyt»
ftadt, te meer, om dac fy voorgaven dat fy niet
boffen naer \'t leger van fijn Hoogbeyc wilden er ^ ^
ken, en feyden dac de ftedelinghen van ^^

yoordekoomft der Franfchen vervaerc, ing^o
meenighce uyc de ftadc begonnen ce vluchten

Op Sondagh, defeven-en-twintighfte van^^^^
vember, vercrock de Commandant, vanorncr ^^
vijftigh Ruyters verfeit, naer Uytrecht: ni^^J^de

helft daer af weerom j dewijl de foldaten
iijde der Staten vijftien van hun ghevangen ê^^gf^
gen, en eenigen doodt gefchoten hadden, ^"go,
cuffchen ftorven hier dagelijtks noch wel fe j^j
, ächc, jacien burgers, cen meeften deel van vet ^^
eh ongemack; gelijck oock eenige foldaten-
btirgers moeften 9ockuyt, om hout te hackt"
te voeren, en te bfengen daer \'c de Franfche" yjt
den hebben, die daer in foo groote naerftig^ of
gebruycktendac fy wel twaelf duyfent bofle^\'^gH
meer by malkander kreghen. Sy ftelden ooc^
Schip coe, grooter dan een Turf-ponc, \'goi
borfi-weeringh yan drie of vier plancken
fchooc -vry daer achter te ftaen , met eenigb^ ^^
Dingen, daer hun gefchut tuffchen fou könnet\'jgo
hec felfde in d\'aenflaghen, die fy te doen ^^
hebben,te gebruycken. ggh

Op Woensdagh, dedartighfte, waren f/^".(jett
in de weer, en trocken uyt mee vijf of fes ho
mannen, om ergens een inval ce doen.
ftondc dac\'er uyC Uytrecht een groote meen »j^q.
van krijghs-VQlck binnen Montfoort was ê\'^^ti
men, om, gelijck löen voorgaf, met de jeUt
Woerden, (Dudewater te gaen belegeren » /"^ -igc
\'c ]eger te NieuVeï^rugh. been te flaen, of e j^j«

Van \'t gè^ajfeÈrde binnen Woerden^ j ^
! Nere gfQQje aenfiagh uyt te voeren: dewijl vafte-
jck gefeght wierdt dat de paffen boven in\'t landt
de Franfchen dicht en vaft befet waren, en
dat fy groote afbreuck aen veel Karren met
Puderen en nootdruft, gelijck oock van Ruyters
Soldaten j hadden gheleden. Dieshalven feyde
K ^ hier onder de ftedelingen dat fy, met hun aen-
of intocht, fijn Hoogheyt meenden tedoen
^.Perkeren, op datfy de weghen naer boven, dc
en Maes op, weer vry en open fouden heb-
"^ègen d\'avont quamen fy weerom, en brach-
lïyt de lange Linfchooten een groote roof mee
■ ^ Veel Hooy, huys-gewaed. Deuren, Venfte-
Potten, Pannen , en alles, datfy los hadden
ijMen, en laden konnen ; ja fy brachten oock

Bed-pannen, Koofïen en Schoenen mee,
! Op Donderdagh, d\'eerfte van December, brach-
ii, de Franfchen weer veel Hoy, en, huys-gewaed,
en hout, kift en kaffen, en diergelijcke din-
jM "innen Woerden. Defe roof was uytBreevelt
In defe dagh ftorfeen oudeGodvreeiende
uj\'^ilijke Vrou op haer ftoel, daer fy wel fes,of
iJ.^eecken, by dagh en nacht, opgefeten had,
L-\'J\' ^y gheen bedt machtigh was ? daer zy op kon
% \' gelijck oock veel andere goede burgers,
U^Pftroo moeften flapen, terwijl de Soldaten op
(y^®dden lagen, Syftorft\'elf uren jen was , dewijl
ten huys uyt ghefet wierdt, te drie uren

Q\'^t ten huys üyt ghefet wierdt, te drie uren
ifg derd\'aerdej en de Soldaten deelden de _
iSf^ te famen. In defer voegen wierden de bur-
Saens ghehandelt. Sy deden (ó gruwel)
in het mutsje, of kalotje van een oudt
\' \'ïid^^\'\'* daer een pruyck aen was, en fetten het
lUs op fij n hooft, ja lieten hem qualijck ftrooj

op te leggen,
^\'\'ydagh, de tweede van de felfde maendt.
Cc a \'sush-^

te hacken, en binnen te brengen. In dele
brachten de Franfchen weer veel Hooy
gewaedt binnen, ghelijck re voren. In defe
voerden fy veel goederen uyt het Kafteel naef ^^^
recht, daer de Com mandant gheduerighlijek\' j.
weynigh te Woerden was. Sy brachren in de ^^^^
oock uyt de verwoefts Panne-backeryen een g\'^ ^^ ^
meenighte van lange deelen en plancken ^J^^.iCT
die men onder d\'aerde, en fömmigen in \'t ^
verborgen had gehouden.

Op Saterdag, dc darde, brachten fy noch al ^^^^
en huys^gewaedt binnen, gelijck ce voreo- \'
hoorde hier oock dat de Vekmaerfchalk W^f ,
fchans t\'Ameyde, eenige dagen te voren vao ^^
field verlaten , en van d^e Franfchen ing^e"^ j. de
weer ftormenderhandt had gewonnen, ^^^ \'jjcl^
Capiteyn Brakel uyc fijn Uytlegger feer r^gh\':
daer op had gefchoten. Daer wierdt oockg^^^js
dat de Franfchen , eer de Veltmaerfchaelk J^fgcr
de voorgedachte fchans weeringenomen h® \'fdgii
qualijck huyst\'Ameydegehouden ,en wel ^^^eO
huyfen verbrande hadden, en dat\'er veel meß
gei\'neu velt waren. " -brä\'^\'^\'

Op de vierde en vijfde van de felfde maent^
ten fy, gelijck tevoren , veejhooy en huy^\'^jj^o
kiften , kalfen , fchilderyen , rafels en ^J\'^jKe»
binnen ; ja oock bet loot uyt de geuten. Sy p age-
de ftenen op uyt de vloeren, en van de fch\'\'®
nen,en de plancken uyt de folders, j^o^\'

de balken uyt de huyfen , de planken uyt d
greppen, daer \'s winters de beerten op ftaen,
kers van de huyfen, hengfelen, glas-roeden »^^^gf
ren en veynfters, en alles, dac branden kon,
af fy eenigh gek konden maken. Indien ye

Van\'tgepajfeerdehmisn Woerden. 57
J^n overlaft niet langer verdragen konnende, fijn
j\'^ysruymde en verliet, foo wierdt alles voor goe-
,^t)uyt verklaert, en ledekanren , en ailes , dat los
j\'\' leegh was,mee genomen, en gvoet koop ver-
lacht. Oic alles wierdt uyt Polanen en daer om-
ll^nt van daen gehaelc. Des avondts feer fpade
/^cken,gelijck men feyde, omtrent vier hondert
Jannen naer Uy trecht, en veel Officieren hadden
^^ al te vooren op de wegh begeven.\'
Op Dmghsdagh, de fefte van December, feer
"^g\'i preften fy veel Burgers, en trocken met
Schuyten naer de kant van Linfchoten , en
J 3tnen \'s avonts vveêr binnen met groote roof van
^ \'jdanige goederen, als voor genoemt zyn j al het
fy feer gogr koop verkochten, \'t Was ver-
^Otiderens-waerdigh dat fy om foo weynigh geldts
i,^ vsel moeyte en onghcraack, koude en noodt
ytftonden : en echter waren fy even vrolijck, hoe
^n vuyl fy oock waren.
(>Op Donderdagh, d\'achtfte, quamen weer van
j, Vlrecht vijf Schuyten, ydêr met vijftigh facken
j^^rn, elck vijf of fes Schepel groot, die op Vry-
IfJSh, de negende, in de Remonftrantfche Kerck,
jr^\'^\'t Proveniers-huys opgedragen wierden, Oen
i^ülri\'^" Bedde en Peuluw , Ivel vijf-en-twintigh
t(j dens waetJigh zynde, wierde voor een Duka-
?-"erkocht.

(„^P Saterdagh , de tiende, ghelijck oock in de
tie]^ .Voorgaende dagen, wierden boven dc groote
Sj > Proveniers-huys, meer bedtfteden voor
tl) rf gemaeckt, en andere kamers afgefchoten.
^^p^fe daghen begroef een Man , fonderyemandts
» fijn eyge Moeder, \'voor de welck hy fdf het
„.S\'oef, dac hy oocktoefchopte,
^Qq Sondagh , d\'elfde , droegh de Vrou van dc
\'"gedachte Man haer eyge kindr, doodt zij nde.
Cc 5 naer.

Dag h-R e g i s- t e R .
\'tKerck-hof. De man gingh aen haer zijd®\'
een fchop op de fchouder, om een grat vu
fijn Kindt te maken; en in defer voeghen Degro
ven \'t fy beydej \'twelck erbarmelijck aen te ne
was. Maer wat raet ? het meê-lijden was
want hy had geen geit. Indefe, ghelijck oock
voorgaende dagh, wierden de Mannen, J
linghen, ja de Boeren van buyten op de ftraet ae^^
ghetaft, ghepreft, en op \'t Kafteel ghebracht. P
menfchen, die achter de Lijeken gingen, en uyt
Kerck quamen; \'t moeffc al voort, dat hen I^q
was. Sy wierden in \'t Kafteel bewaert, om met 0 ^^
in de nacht, by kouden onbequaenp weêr,
trecken. Uyt twee huyfen,daer in Vaderen M^^
der geftorven waren, joegen fy de Kinderen
en fetten de dooden buyten deur, ja dreyghden ^^
fy hen in de Rhijn fouden werpen. Men
Lijeken naeuwelijcks een dagh boven d\'aerde ao
den, fonder fulcks van de Soldaten te kopen- ^^
feyden dat de goederen aen de Koningh beh^^
den;

en dieshalven deelden fy hen onder gjj
der. Sy verlanghden grootelijcks naer de
gaven voor dat fy, foo haeft als het ys hen kon 0
gen, recht toe op den Haegh wilden aenval\'eO\'.g,
feyden dat fy wel verfeeckert waren dat heO
mande fou keeren, vermidts fy wel wiften b"® j,
in \'t Leger en over al gheftelt was. De menfc" ^^
ftorven vanfchrickenongemackj felfs by-o^
wijl fy over itraet gingen.

Op Maendagh , de twaelfde van Dececa^^ \'
\'suchtens vroegb, quamen die genen, dienJ\'^g
trocken waren, weêr binnen , en hadden het eef^
huys in Seckvelt uytgheplondert, fonder
ders verricht te hebben , vermits het Gefchut»
de Veftingen leggende, aengefteecken wierdt»
hen verinaende niet verder te komeq. S/vlö"

Van gepaffeerde binnen Woerde»^
\'Jieshalven deur wateren modder heen j foo fy bef^
^ech konden gheraken, fonder hun Brandt-fdiat-
^ingh van SeckveJc te durveninhalen, ofveerder
\'nvaltedoen.
Op Dmghsdagh, de dartiende, gheh\'jck oock in
voorgaende dagh wierdt al \'t Hout, dat men er-
S^nskon vinden, binnen gehaelt: jaly wierpen de
gebrande huyfen in de Stadt neder, om de baickén
bekomen. Sy braken de floten op het Stadt-huys
®pen, haelden daer de turf van de Bolders, die,,
"ïiet alles, dat hen voor quam, fy in alle onnutheyc
Verbrandden, terwijl de Proveniers niet een turf tot
"Un brandingh hadden, en fich met een deelfpaen-
ders, en d\'overblijffelen van de timmeringh van het
delfde huys, moeften behelpen, nevens noch twaelf
\'öanden turf, die fy met veel biddens en lopens,
^oof bevel van Commiffariffèn, vaneen vlieringh
«adden verkregen. Het fcheen als of het defe héle
^acht deur alarm inde Stadt was. Men fchoot tot
Verfcheyde malen metgefchut vandewal. In defe,
^öinde volgende dagh haelde men noch al Hout
finnen. Men bracht oock Klederen , Linnen\',
bollen, Mantels, Rocken, Schorten, Schoenen
^ïi Kouffen te koop.

Op Donderdagh, de vijftiende , quamen weer
^^aelf Schuyten, met rogge en tarwe geladen, bin-
den de ftadt. Omtrent kleyn Jantjes-brugh wier-
pen de Franfchen, die tot verfeeckeringh daer by
V\'aren, fchoon wel feftigh of feventigh fterck, van
^^intigh, of vier-en-twintigh Soldaten van fijn
hoogheyt aengetaft, die een Schuyt daer af, met
\'^sghen of tien van de befte Soldaten , bemachtigh-
^n, en met de roof naer hunLeger-plaetstrocken,
^P de felfde dagh, gelijck oock
Op de feftiende en feventiende, wierd het koorn,
les hondert Mudden uytmakcnde, foo in hec
Cc ^ Pro-

g§ D a g h-R e g I s t ë r
naer \'cKerck-hof. De man gingh aen haer zijde,
met een fchop op de fchouder, om een graf voor
fijn Kindtte maken: en indefer voegben begro\'\'"

40 DAGH-Register
Proveniers-huy^als op de Solders van andere bu!"\'
gers, opgedragen , terwijl het feer hart vroor ; bec
welck verfcheyde dagen langh duurde. ,

Op Maendag, de negentiende, quam een M»\'"\'\'
nier op fchaetlen dicht onder Woerden , en fcho^^
een Sarjant onder inde buyck, draeydedaer^^f
velde-waert heen, laedde fijn Roer, en wenckceda\'-
fy hem fouden volgen. Kapireyn Moriack,
boo$aerdigh, doch echter onverlaeght man, l\'^P\'
tefwijl het dus vroor, gedurigh op party uyt, ^^^
kon niet veel verriditen, vermidtsde Boeren, bj^
komft vernemende, fich op de fchaetfen begaven»
endlos wech reden j in voegen dat defe Kapitey"\'
verdrietigh van dat hy hen niet kondeachterhalen^

te. Maer dewijl hec in defe tydt aen \'t Sneeu^ve»
gheraeckte , foo nam het Schaets-ryden haeft ^^
eynde.

Op Dingsdagh, de twintighfte van Decembe\'\'^
begon men aen de Bolwercken, eerft daér de
lens ftonden,van onderen op,palenden alles,dat
was, met water te begieten. Veel ftedelingen ftoij*
ven dagelijcks vänkoude, ongemack, en ghebrec^
De foldaten namen den kinderen en oude lieden <j.
kleedcren van \'t lijf, en verkochten hen, en
ruckten de bedden van onder de Dooden wecb.
wildende Klocke-ftelder, toen hy doodt was, voC^

in de Rijn werpen : maer hy kreegh noch een
en graf. D\'oude Burgermeefter Flip Janfz- do"
\'t verbranden van fijn goederen verarmt zijn^i^\'
wierdt in de voorgaende daghen tot Gafthuys-vaei"^
in plaets van een ander, die overleden was, g^^\'
maeckt De burgers ftorven fes, feven, ja acht
een dagh, en dit fooylinghs, dachet bedroeft otn\'^^
fien, en te horen was.

gefchvtt, met fchroot geladen, in dier voegen ont-
vangen , dac fy te rugh weken. De Baljuw van
Nieuwkoop had in de voorgaende dagh de komft

Van\' t gepaßeerde binnen. Woerden, 41
\'^"ocken fes Kapiteynen op de roof naer Seckvelt:
^ochfy quamen ter middernacht mee lege handen
^eerom en veel van de hunnen waren nat, en van
^Qudealsverflijfc, vermits fy deur\'t Ys, dscdoor
"stdojen f^ackgeworden was, heen gevallen wa~
Hier wierdt oock ghcfeghc, darCharleroy «lï
^afeyck aen fijn Hoogheyt, de Prins van Oranje,
gegaen waren.
. Op Sondagh, de vijf-en-twintiglifte, Karsdagh
, wierdt veel Hooy, en roof van d\'Achter-
buurten over \'t Ys binnen ghehaek ; want anders
^^s het niet te bekomen.

Maendaeghs, de fes-en-twintighfle, vroor het
^\'^êr feer fel, en niemant moght buyten de poort
^^en. Drie of vierdagen re voren waren tweeduy-
Franfchen binnen Montfoorc gekomen, daer
y fulck een gebreck van lijhocht veroorfaeckten ,
at oien gheen broodt voor geldt in defe plasts te
^op kon kryghen. Men had over eenige^daghen
de genen, die hier binnen waren, belaft al hec
^^el, dac men hier ghemalen voiidt, en dat men
j ^\'en kon, Coc broodc te backen ; en om dat fulcks
fpQediger uytgevoert fou worden, fjo had men
Backers tot behulp van Uytrecht herwaerts
:^"®fonden : dewijl men een ghewichtige aenflagh
fl^^rhad. De Franfchen fchoten ook veel Schoor-
j^^^iien, en andere dingen om verre, om hun Muf-
^^^feti te beproeven. Sy braecken oock in de fhdt
f\'j^^yfen af, die leegh ghefiorven waren , om de
j- \'WencQtbrandingh ceghebruycken, vermirs fy
^j^\'^fwaerlijk was te bekomen. Sy begonnen oock
. I^P het Proveniers-hof, binnen de muren en hec-
de Dooden te begraven j daer in fy dagelijcks
^^Jtvoeren.

de ri ^^^"g\'^sdagh, de feven-en-twintighfte,quam
Hertt^h van Luxenburgh, inecomtrent vier
Cc 5 duy-

Dagh-Register
duyfent Ruyterg, en foo veel Voet-volck hierbin-
nen, dat de genen, die niets meê gebracht hadden»
geen broodt konden bekonoen.

Woensdags, d\'acht-en-twintighfte, \'s uchten»
tc twee of drie uren, trock dit machtigh heyr, daer
\'t garnifoen fich byvoeghde, in alles omtrent vi^r
duyfent Ruyters, en elf duy (ent mannen te ^^^
uytmakende, hier ter ftadt uyt. De Ruytery j ƒ
eenigh Voer-volck, trocken na de zijde van \'
water, en quamen namiddags, te twee of drie urew
nar en vuyl zijnde, weer ter Kronckel-poort in j ^
moeften al voort weer ter Nieuwer-poort nyj
Terwijldefe Ruyters weer binnen quamen, b""^
de men wel een uur langh feer heftigh fchiet^ \'

oytgetrocken, nam, metd*overige macht,fijn
vanhier na Seghvek, enover\'t Ys naerde
en, Seghvelt deurgetrocken, vont fich toftcben
naeftgedachte plaets en de Mye , aen de SI» ^
weteringh geftuyt, dewijl defe weteringh
af loopend water open gevloeyt was. De Fran»\'^
fonden diesbalven een deel van hun Soldaten ^ ^^
te rugh naer Seghvelt, daer fyde plancken van
huyfen braken, en met de felfde bruggen

ten, daer mee fyoverd\'opeweteringhgeraecK ^^
Maer dewijl het Ys defe meenighte menfchen n^^^
kon verdragen, foo moeft het grootfte ghede ^^
weer naer Woerds^n keeren , daer fy ^per
nat en vuyl weer binnen quamen: in voegen
tenhoogften nier meer dan vijfendartigh
mannen over geraeckten, die de gruwel-ftnc ^^
de welcken vervolgens verhaelt fullen worden,
gevoert hebben. In de Mye, omtrent de V^c ^^
koy, lagh een Uy tiegger, daer \'t de Franfchen
haeft fy over de voorghedachte Weteringh wa \'

gefchut, met fchroot geladen, in dier voegen ont-
fangen , dat fy te rugh weken. De Baljuw van
Nieuwkoop had in de voorgaende dagh de komft
der Franfchen, en de gelegentheyt van \'tys aen
d\'Officiers van\'t heyr, te Bodegraven gelegert, be-
kent gemaeckt , en onderftant van Soldaten ver-
docht , met vaft vertrouwen van dat hy, fo hy vijf
hondert krijgslieden te hulp had gehad, de Fran-
fchen voorde Slimweeteringh geftuyt fou hebben,
^^e gedachte Baljuw, fiende dat hy geen onderftant
^reegh , bracht vier Compagnien huyslieden van
Nieuwkoop en Sevenhoven in de wapenen, daer
®en Compagnie huyslieden van Aerlanderveen
fich by voeghde, die hy op verfcheyde plaetfen
yerdeelde, en daer mee hy de Franfchen, de welc-
hen, na dat fy van d\'Uytleggerafghewefen waren,
pun eerfte aenval op het dorp Nieuwkoop deden,
jn Verfcheyde plaetfen, daer fy aenquamen, af-
^uegh, en noch eenige gevangenen bequara. De
Ptanfchen, hier dus afgeweert, trocken langhs de
^yekade naer Bodegraven ea Swammerdam , en
doofden onderweegh alles, datfy krijgen konden,

ftaken vijf of fes huyfen in de brandt,om fchrick
ïe maken. Maer fy vonden daer weynigh , foo van
\'ï^enfchen , als van goederen, dewijl dele lieden,
l\'^\'n krijgsvolck ontbloot , op \'t gerucht van de
^omft der Franfchen alree wech ghevlucht waren,
t^och de genen, die fy achterhaelden, wierden
®aecktuytgetrocken j en bonten blaeuwgeflagen»
^y betoonden daer oock hun rooffucht aen een
Ijjck, \'t welck, alree ghekift ,om begraven te wor-
den , geplondert, en van fijn lijnwaet berooft
Wierdt.

Te Bodegraven en Swammerdam hadden d\'In-
^oonders al over eenige tijdt hun goederen willen
^echfenden. Doch dit wierdt hen door de krijghs-
lieden

lieden belet, onder voorwendingh van dat
dehuvslieden bun goederen, als bedden, desens,
ftoelen, bancken, potten en ketels verfonden had-
den , niet welgedient fouden fijn : want daer wareo
huy fen, in de welcken twintig en meer Soldaten
hun verblijf hadden. En toen fommigen van d^ie
Inwoonders, het onweer te gemoet hende
hun goederen begonnen te packen , namen
krijgslieden by ope water hun fchuyten en wagens?
en by ys hun ysfleeden,wagenen en paerden
in voegen dat fy hun goederen niet konden ween"
voeren, en dieshalven, om de felfden te bewa^
ren, genootfaeckt waren te blijven.

De Franfchen, van de Mye op S vammerdam
aenkomende, wierden terftont meefter aende^
ghe fijde vermits de geenen, die daer van dez.\'!^
der Staten de wacht hadden , voort de vlucht
men, eer fy eenighe Franfchen fagen , en wierde
terftont van d\'ingefetenen gevolge, die,
les ftaen larende, fich ter ruk binnen Leyden
den. Maer de genen, die in het dorp aen de hoog^
2 ij de woonden, waren niet foo geluckighin^^\'"
te gefaecken. De Brugh, die, om naer het dorp
gaen, over de Rijn ftreckte, daer bet water, dooJ\'^
ftercke afgangh,open lagh , was eerft opghebac\'\'
daer men, foo men anderfins moedt g^noscbb^^^
gehad, de vyant had konnen keren. Maer de
Ichen deden eenighe fcheuten dac op, en ,
d\'in woonders: daer op de Brug nedergelaten wi^\'
fonder dat men weet van wie. In defer voegen
meefterden de Franfchen dit voortrefFelijck
Swammerdam,daer zy voort eenige huyfen ^
brandt ftaeckïn , en tot het dorp in hepen , °
dat uyc te plunderen, en , volghens de wrede ae
fpraeck van de Hertogh van Luxenburg tot fijn^ ^^
dai\'cn, in faun vertreck uyt Üytrécht, d\'in

Van \'t gepaf eer Je htnnen Woerden.\'
ders wredelijck te handelen.Het treürfpel nam toen
1 fijn begin in feecker huys, daer vijf fiecken in wa-
[•^»«n. Hip. oi"pn mirIHpI orn rf vluchten hebbende,al-

Van \'t gepaffeerde binnen Woerden.\' ^^
ders wredelijckte hande!en,HettreürfpeI nam toen
fijn begin in feecker huys , daer vijf fiecken in wa-
ren, die , geen middel om te vluchten hebbende,al-
le vijf met\'t huysverbrandden, Een oud man, die
fieckelijckwäs, wierdt naeckt uytgekleet, en bont
en blaeugcfiagen, en, dus uytde handen der Fran-
fchen geraeckt, vlood, met een oud kuflen op zijn
hooft, en met een deken om \'t lijf, met blote benen
deur de fneeu. Een ander man, doodelijck gewond
fijnde,wierd in fijn buurmanshuysverbrant,of ver-
plettert, dewijl hy onder gevalle ftenen door gevon-
den wierd. Een ander, uyt Segvelt naer Swammer-
dam gevlucht, wiert hier van de Franfchen gedoot.
Een ander wierd doot gefchoten : gelijck oock een
kreupele vrou, die voort elendiglijck ftorf j en haer
Sufter, van de Franfchen verkracht, wierdt foo in
haer lichaem misbruyckt, dat fy jammerlijck ftorf.
£en andere vrou, over d\'achtenleftigh jaren oudtj
ffterhaer.dochter, een bejaerde vryfter, meende
noch eenigh goet mee te nemen : maer zy beyde
kierden, benefïens andere vrouwen, inde Kerck
gedreven, daer men hen van hun gelden befte kle-
deren beroofde. D\'oude vrou geraeckte echter,met
haer dochter, weer uyt de Kerck , en wierden van
andere Franfchen gevanghen , en, indes Schouts
^uys gebracht, bont en blaeu geflaghen , en tot op
hun onderrock uyfgeklecd. Indefe ftaet geraeckte
d\'oude vrou, bloorshooftsen barrevocs, over \'t ys,
deur de fneeu, rot binnen de ftad Goude, daer fy
eenighen van haer buurliedsn vondt,die haer niet
^enden,dan aende fpraeck, vermits zy foo jam-
\'^erlijck geflagen was.Haer dochter geraeckte oock
^yc de handen van defe geweldenaers: maer fy, een
ftndere.party der vyanden op de weg fiende, vlood
een Tuynhuys, daer fy een doot menfch vondtj
die fy by d\'arm vatte. Doch dewijl zy de vlam aen

Dagh-Register
alle zijden fag opgaen, foo fette fy\'t op \'c lopen naer
de hoge Bürgt, daer fy haer Moeder meende te viP\'
den, en, de felfde mifl\'ende.ging oock blootshooftSj
cn barrevoets deur de fneeu, en over het ysnaer
GoutfcbpSluys, en op Alfen, daer zy eenige kle-
dderen , koufen en fchoenen bequam, en wel i
acht dagen niet wifl waer haer Moeder
was. De genen,die dusuy tde handen der Franfcn^^
geraeckten, waren noch geluckigh i want d\'ande
ren, met ben in de Kerck gedreven, daer onder e -
nige jonge Vryflers waren, wierden, als een g" \'
roofde buyt, gevangen naer Woerden gevoert, ^ ^
daer tot voldoeningh van degeyle luiten der FraO\'
fchen gebruyckt^ j

Te Bodegraven is het niet beter, maer noch ve^
erger toegegaen ; wancde Graef Koningsmarkjdi »
in het afweefen van fijn Hoogheyt, de Prins ^^
Oranje, te Bodegraven commandeerde, hadci\'\'
haefbdeaenkomft der Franfchen niet vernomen j
of by weeck, met fijn volck, na de zijde van Ley-
den: in voegen dat de Franfchen daer oock,
eenige tegenflant te vinden, in vielen , en dewijl
vluchtende Soldaten de Brug,daer men over nio^^^
raet hafpels en vaten gheftopt hadden , foo konde
d\'inwoondersniet wech komeni behalven
Soldaten noch ghefeghc hadden dat men henn^^
fou verlaten, maer dai\'er aileenlijck ander volck i
hun plaets fou komen; \'c welck eenige geruflig^i^^
aen de dorplieden gaf, om fich niet foo ylingbs\'^\'^
vluchten ce begeven. Het Treurfpel begon dae

ten,dewijlde Brugh, gelijck gefeghtis,met has-
pels en vaten bebolwerckc was; en hec ys was fS
fwack om daer over cegaen; in voegen dat alle d\'in-
woonders met een fchouw over de rijn^moefteo
varen: \'c welck weynigh kon helpen. Hier ger^^^^jJ

1 ten al voort eenige huyfen in debrant. Een blinde
j Vrouw met vier kinderen verbrandde in haer huys.
\' Seker man, befich met fijn goet wech te vluchteo,
j Wierdt daer af beroof:, en hy felf doodt gefchoten,
■ ghelijck noch een ander, en noch een, die in fijn
jiuys verbrandt wierdt. Verfcheyde vrouwen en
Jonge dochters wierden doodt gevonden, en ande-
ren ten roof naer Woerden gevoert, daer fy, ge-
lijck men dencken kan, erbarmelijck gehandelt
kierden. Men kon niec weten hoe groot hetgetal
^ergener is, die dus elendighlijck fijn gefneuvelc.
öewijl de gevluchten feer langlamelijck te voor-
schijn komen, en veel van hen uyt droefheyt en
hartenwee ter plaets, daer fy gevlucht fijn, wech-
ftorven, fonder dat men weet waer fy gebleven zijn.
öeFranfchen, op hun onmenfchelijke wreetheyt
e«n verkeerde roem dragende , fegghen dat fy
Meyne kinderen, die met lachende mont hen aen-
^agen, en als verwelkoomden, levendigh in de
hfandt hebben geworpen. De beeften hadden oock
hun deel aen defe elende, vermits fy, tien, twaelf,
Veertien , ja meerder op een ftalftaende, oockia
groote menigte, met yffel^ck gebalck, fijn ver-
brandt. Daer fiet ghy een gedeelte der gruwelen,
die op Woensdagh en Donderdagh, d\'achten ne-
gentwintigfle van December te Swammerdam en
Bodegraven zijn gepleegt.

De Hertogh van Luxcnburgh, door de fijnen al-
*edefe heerlijcke daden, die aen hem tot een eeu.-
^igelafter füllen verflrrecken , uytgerichc hebben-
dcj was in grooce kommer over fijn wederkeringh,
Joen aen hem onverwacht detijdingh wierdt ghe-
bracht van dat de Scaetfchen de Schans te Nieuwer-
orugh fchandelijck hadden verlaten, de welcke hy
^oort in befettingh nam, en in defer voeghen een
^eylighe wederkeringh naer Woerden verkreegh.

4.2 Dag.,h-Re gister
Hy liet drie bataillons ce Nieuwerbrugh,
wercken daer re flechcen. , ,

Vrydaghsjde darcighfte van December, wierac
alhier al\'rraanvolck, onder de vijftigh jaren oua^?
uytgepreft, om \'rys,daer hec noch toe lagh, op^\'^
te bijten. De Franfchen, van Nieuwerbrugh vc^\'j\'"
naer defe Stade vercreckende, plunderden voorc al-
les uyc, coc dichc aen de Goucfche Sluys, en
d\'overi^e huyfen , fchuren en hooybergen, f^\'^
ooc^oe fchepen, die ce Swammerdara lagen, in "
brandt: in voegen dat\'er niets overbleef, dan he
huys van de Schout te Swammerdam, en drie 0
vier kleyne huysjes, daer de brandt geen vat oP
kon krijgen. Sy, hun geroofde buyc in fchuy^^^
geladen hebbende, dwongen noch defe elendig^
inwoonders de felfden, ais jsghers paerden, met "
blote degens, de Rijn op, en naer defe Stade te crec\'
ken, daer zy, ren deel in defe, en ten deel in de vol\'
gbende dagh, mK binnen quamen, en veel gevaU\'
genen, foo mannen als vrouwen, naeckt en ongh^\'
kleed deur ys en fneeu mee- brachten. De Franfch^
Capiteynen,hier weer keerende,feyden volmoo\'
digh uyt dac de krijgslieden, te Nieuwer brugh in
wercken leggende, die wel hadden konnen keereï^\'
fchoon fy niet een fchoot hadden gefchoten. God^j
fèyden fy, ftreed ghenoegh voor hen mee fneeu^^
water.Wy hadden genootfaekc geweelf te vluchten?
of ce verdi incken. Maer toen Koninghsmarck,, ^^
«11e de fijnen , fonder een ighe noode, wechgelofC^
waren , en wy \'c neff leegh van volck, en vol van al\'
legoederen vonden-, crocken wy met luft daer op i^^\'
Sy quamen hier mee veel fchepen en fchuycen, di^
volgepropt van roof waren. Seer veel Soldaten wä\'
ren als overladen van Lijnwaec en Wollen, v^f
gout, fiiver en parrelen, van koper, ein, looc
andere waren , daer zy op de flraet hun handel

P\'an ^tgepajjeerde hinnen Woerdenj; i
|efteeckeh was. In defe dagen ftorven veel deftige
burgers; en alles was hier fchaers en dier. Het water
«ondc oock feer hoogh in de ftadt,

Donderdaghs, de vijfde, warende Franfchenj
^ie elders hun Garnifoen hadden , feer befich rnec

\'^\'■f^ven, en de felfden verkochten. De Stadt was föo
van Ruyters, en Soldaten, ghelijck oock van
H\'lck en vuyligheyt ,dat men de ftraet iiiet konghe-
jjUycken, Sy konden niec, dan metfchuyten,ïiaer
^ytrecbc vertrecken, vermits de kley dijck, otit-
?Ooyt zijnde, foo diep was, dac hy niet was Ce ghe-
■"üycken, ce meer dewijl het water foo hoogh gelo-

was, dar alles blanck ftond.
OpSondag, d\'eerfte van Januarius, 167-3. gua-
^^n hier noch veel Ruyters en Soldacen biaiien,
.^•"Wijl anderen vertrocken, en hun wegh naer Üyc-
^"^hc namen. De genen-, die C\'elkens weer binnen
l\'^atnen , brachceirfoo veel heeften me:e, dat zy een
voor darcigh ftuy vers, fomtijts vooi- meerder,
fomtijts voor minder, verkochten. Sy braecken
l^ckalle pothuyfen, hecken en ftoepen af,enal-
> dat coc brandingh kon verftrecken , fonder daC
® burgers yets daer tegen hadden te feggen.
^ Maendaghs , de tweede, vertrocken noch al veel
oldaten ; doch zy konden geen Vaertuygli beko.-
om wech ce geraken. Hier wierden veercien
(^.^ckengefchucsuychet Leger van Nieuwerbrugh
^Qnen gebracht, en ce vorén feer veel grote pack-
vol van rocken, kouffen en andere kledingb,
»gelijck ick achc, voor de Soldacen i n \'c Lege\'r té
wer brug gefonden waren, en nu, van de Fran-
sen beicomen zijnde, naer defe Stade ghevoert
\'frden.

j Pinghsdaghs. de darde, deden de Franfchen hun
om veel volcks naer Uycrechc ce doen vertréc-.
Veel van de Soldaten verkochten hun roof ten
r^en, dat fy konden. Een voorname vrou van Bo^
^graven, in de grootfte en voornaemfte Hérberg,
V genoemt, ge woont hebbende, en neffefis
ghe vanckelijck hier binnen gebracht, ver-
dat\'er wel drie hondert der Dorplieden foo
D d door

50 Dagh-Register
door de brant verongeluckt, als door hec Wät^r ^^
fneuveltwaren,daerofideroock eenige F^^^?. V^gj;
fei ven ghevonden wierden, die, ai t\'yverigb in "
pionderen fijnde, van de brant overylt, en dus ta
vergaen waren. Defe vrou verhaelde oock^ ^^
Graef Koninghsmark, mecfijn gevolgh,-i" ^^^
huysgelogeert had geweeft:, cn dathy, een uur^o
dac de Franfchen aenquamen, gereetom teverf""^^
ken ftaende, tot haer had gefeght, dat fy ^^^
ander volck inhaer huys fou krijgen, endatj^o^^
hy haer vraeghdewat volck die £bu wefen, ^yt
haer2ieyde; De Graef van Stirum : datfyda^^J
weer antwoordde, dat dit een goed man was» ^^ ^^

fy hem wel meer had gehad, fonder andere ge
ten van eenigh quaet te hebben. Sy voeghd
nochby, dat hy, van daer vertreckende,
voorraec van gefoden en gebraden, Hoenderen
Kalkoenen, en feer veel fchoue confituren ^^^
fruycen,alsandere delicatefl[en,beneflrens de^fcho^ ^
fle wijnen en bieren , die men drincken koo» \'
flaen. £en uurnafijn vertreck quamen de ï\'\'Ki-
rchen ,die het ziine namen , en het mijne da^\',
feyde de vrou, die nu arm was, Sy, in haer
voortvarende, feyde,dat\'er eeril eenige Frant^^^jj^
in haer huys quamen, die , fich feer befich Ij-
lende, potten, ketels, en andere dinghen om i:®
ken eyfchten:datjterwijl fy befich was met de^^^
ghen te famen te halen, en hier en ginder liep > ". .
toegeroepen wierd, of fy niet mee wilde, en j /
toen fy vraeghde waer heen, haer aengefeght
dat de Franfchen al in \'t dorp waren; en dat fy >
haer kamer lopende, haer kas al geplondert vond 7
en, toen eerft fiende hoe \'t met de faeck gefchap
ftondt, fich mee op \'t vluchten aenftelde ,doch
hoop van dat het mee brandt- fchatcingh af te kope
fou fijn, noch ftaot hieldt, tot dat alles in de branö

P\'k^ ^t gepajfeerde hinnen Woerden f ï
êefteeckeft was. In defe dagen ftorven veel deftige
burgers; en alles was hier fchaers en dier. Het watér
ftondt oock feer hoogh in de ftadt,

Donderdaghsj de vijfde, warende Franfchenj
kledders hun Garnifoen hadden, feer befich met
Vertrecken, hoewel weynigh wegh raeckten.
OndertufTchen braken fy alles af, dat fy los kon-
krygen, \'t welck fy verbrandden. Inde felfde
^3gh,des avonts te feven uren, geraeckte in de Ha-
y«r-ftraet een Smits huys, door a! te heftigh ftooc-

^arner onthielden, vuurden daer foo fterck, dat het
pys boven in de lichte vlam ftondt, eer de Smit
ulcks gewaer wierd. De brand, hoewel feer fchric-
pijck, wierdt echter door de burgers, te famen
^^mende, gheblufcht: in voegen dat \'er niet meer
een huys neder faeckte. Veel goederen en
^l^ys- raet j die men wech droegh, om hen voor de
te berghen, wierden yan de foldaten , die om
^^febrandt lachten, ten deel met lift, en ten deel
gewelt, genomen; foo dat de genen, die in en
j.^yten de brandt Waren, fchade daer by leden. De
•"anfchen braecken de bancken en koockers rondt-
i de Noote-bomen in \'t Provenïers-huys af, daer
i ® Boomen felven oock nedergehouwen wierden 5
tot brandingh gebruyckt te worden. Ondertuf-
lij ftorven veel burgers en foldaten. Ses dorp-
L ^n van Bodegraven., die men ghedwongen had
Vaertuygh van daer naer Uytrecht te helpen
e.\'^j^gen, en nu weerom keerden, wierden, naeckt
k ^"ot , ja felfsfieck zijnde, ineen huysje in hef
°Veniers-huys gheflooten , fonder dat menwift
^g^^fom, en tot wat eynde. De ftadts Timrper-lie-
burgers wier den oock ghedwongen het hout

Dag H-R E G I S T E R
Saterdaghs, de fevende, geiiick oock in de voof^ ■
gaende dagh , wierdeo feer veelPalÜad«», i®
ghelijck hout uyt het Staten leger te Ni^werb«^
hierbinnen, en in de groote verbrande Kerck g \'
bracht. ,

Sondaghs en Maendaghs, d\'achtfte en neger^oe j
wierden noch feer veel Paliffaden, en hout, uyt
Staten leger gehaelt, hier binnen, foo in de ^
als in andere plaetfen, gedragen. Men was nU ß^^
■wel verfien van buffekruyt, loot, gefchut, kledere^\'
Icoufren,fcboenen, hout, en diergelijcke ding^"\'
daer af de Franfchen te vooren groot gebreck leö® \'
Men kreegh hiern^ede veel fchoone Wyn<?P> ®
veelderhande bieren; doch voor de GrooEen aJleeO^
oock veel tarwe, rogge, boeèkweyr,garft, havtï?^
foo voort I beneftèns feer veel beeften , die \'
foo groote meenighte gebracht wierden, dat i®^
een Koebeeft voor eenige ftuyvers verkoclit-
flachtte hier fo veel beeften, dat men, uyt oorfae^
der penflen en \'t ingewant, \'t welck voor de huy^.
neergheworpen wierdt, naeuwiijcks de ftraetko
gebruycken. Dit, beneftèns d\'andere vuyligh^y j
veroorfaeckte fulckeengeweldigeftanck, dat^^^
menfchen fieck daer af wierden, en om.dit vo^\'\'^
komen, foo wierd ghebooden dat men de ftadt _
defegroote vuyligheyt, dreck en ahderfinsfou
ruymen. Ondertuflchen quam \'er weynig of g^^.
lijftocht, als van vleefch,dat\'erinvolheytwas» ^^
al verfch en groen gegeeten wierdt: Want het
was foo dier, dat men fes-en-dartigh ftuyvers vo^
een pint moeft betalen, en noch was het niette ^ \'
komen. De Franfchen deden oock afkondigen? d®
de burgers aen de foldaten niets anders , als bedde\'\'
en kaerflfen, hadden te beftellen. Maer de foldateO^
dit weynigh achtende, dwongen met flaen en ft^®^
ten die lieden tot alles aen hen te geven, en dr.ey^^

Van gepajjeerde binnen Woerdeul 5 j
Iconden kryghen, en hier binnen brachten, om te

^en hen noch met de brandt in hu n huyfen te fteec-
, ^èn. Veel ftedelinghen, door de baldadigbeyt der
^öldaten gheparft, verlieten hun huyfen , en gaven
ren beften. In \'toudt Gafthuys wierden meer
^^n vijfrigh menfchen van Bodegraven en Swam-
\'Verdam , ea onfe Pannebackers, fo oudt als jongh,
Sèbergt. \'t Weeshuys was oock belaft met veel kin-
^^ren, onder de welcken fware fieckten ontftöïi-
en men kon voorgcldt naeuwehjcks foo veel
S^fonde menfchen vinden, als\'er noodig waren om
fiecken in de ftadt te bedienen. •
öingsdags, de tiende van Jaiïuarius,\'quamen hier
^an Uytrecht vierentwintigh fchuyten met meel,
in de volgende dach het ghefchut, te Nieuwer-
j\'■^g verovert, in veertien ftucken beftaende, weer
i^laedden, en daer mee, ghelijck oock met eenige
\'j^\'^cken en gequetften, die uytdeGarnifoenen van
i%ten hier ghebleven waren , weer naer Uytrecht
\'\'e^den.

S Woensdaghs, d\'elfde, hoorde men hier dat de
[ ""anfghen omtrent Her melen en Breeveldt eenige
/\'yfen in brant hadden gefteecken, om dat \'er Sta^
volck had gheweeft. Men nam hier aöck het
[J^otfte gefchm van de wallen, en voerde \'t naer
ptrecht. Hier quam mededetydingh dat Ravens-
.ooffdeveftinghKoevorden weeringenomen, ea
fj^ote roof daer in bekomen had. De foldaten va«
V ^dewater kreghen een flachter, en eertighe koop-
j ^ven van Woerden, daer fy veel geldts by von^
/ i \'t welck fy hen afnamen.
L^ydags, de dartiende, wierd afgelelén, dat men
Vo fou fuyveren j en de vuyiigheydt wecli

erdags en Sondags, de veertiende en vijftierï-
> \' ti"ock men naer Segvelt, om voeragie, en om
""der avontuur te verfoecken.

Maendags, defeftiende, wierden de burgers al-
hier ghepreft om met fchuyten naer Herroelen ^
yaren: \'t welck by na onmogelijck was, uyt oorlac

van de harde wint. Voorts, als onfe burgers eemg^
fchepen t\'Uytrecht brachten, foo wierden fy >
de weicken men water tot hun dranck, en eentn® ^
des daeghs een weynigh broodt tot hun fpys gaf»

langhe in een kerck opgheflooren, tot dar men h^ ^
Wéér behoefde om naer Woerden te varen: j^
dien de tyt daer toe ongeleghen was, foo wierden ly
hier op \'t Slot foo langh bewaert, tot dac \'er beqiJ^"
me gelegentheyt was.

Dingsdags, de feventiende van Januarius,
men (men meent van Segvelc) eenige fchuyten^-
hooy, bouc, en andere dingen binnen. Eenige
gers van Woerden, die wel achc dagen c\'Uytf^^\'j^
in de kerck bewaerc hadden geweeft, keerde»
weer hier, mec cwaelf of veettien fchuycen?
koorn, meel, bier, wyn, en oock eenigh (oütt
toback en pypen (y<ier voor een halve
mee brachten. Sy hadden, uyt oorfaeck van de ha^
de windt, niet eerder konnen komen. Daerwaf^
fchuyten, die, van wegen het onweer, feftien u"". ^
onder-weegh hadden geweeft. Sy brachten
groote ftucken met Rijnlche wijn mee, dpcb
meeftendeel voor de Grooten. Alles, dat fle\'-
helpen kon, wierdt te werck geftelt, omcehelp^
lolfcn, en opdragen. "

Woensdaghs en Donderdaghs, d\'achciend^ _
negentiende , wierden verfcheyde van onfe ft^^
delinghen weer uyc ghepreft, om Voeragiet^"^
kn. Yder kreegh cien Ituy vers aen g. ldt, eo ^^
brootje coe. Dagelijcks quamen \'er eenige fch«^\'
ten mec hooy binnen, dac men van Seghvelc h^j\'
de. daer alle boeren uyrgevlucht waren, en da

" Sondaghs, de twee-en-twintigfte, quamen vigeer
a^ht fchuyten van Uytrecht, met bier, en andere
fïchoeftigheden ; en in de volgende dagh wierd hier
eenigh hout om te branden ingebracht.

Woensdaghs, de vijf-enr-twintigfte, trocken de
ï\'ranfchen vroegh uyt met fchuyten , om, ghelijck
fy voorgaven, de nieuwe wercken, die te Bodegra-
ven en Nieuwerbrugh weer gemaeckt wierden,
\'«\'eer om te werpen, en de menfchen doot te flaen ;

op de middagh quamen eenigen van defe fchuy-
f\'Cn weerom , met hout om te branden. Oock qua-
ken van Uytrecht vier fchuytpn met kleyne kruy-
^agens, om aerde daer mee te kruyen.

Donderdags, de fes-en-twintigfte, vertrocken
defe vier fchuyten, met hun Convoy,en veel.Paf-
%iers,weer van hier naerUytrecht.Omtrent te pe-
êen uren quamen hier wel twaelf of veertien fchuy-
^en,roetongedorfchtkoorn en erretenuyt Mont-
foort , en daer omtrent, daer oock veel hooy onder
^as. In de twee volgende dagen wierdt noch al voe-
•"^gieen hooy binnen gebracht Sondagh en Maen-
dagh daer aen volgende quamen vijf fchuyten met
l^oorn, meel in tonnen, bier en andere goederen
binnen, tot onderftant der Franfchen.

Dingsdags, d\'een-en-darrigfte, wierdr hier veel
J^outs ingebracht, en afgelefen dat nieroant eenigh
, yfer, koper, loot of tin yan de Franfchen fou
\'\'OQpen. Ondertuflchen begon het weer hart te
briefen.

Woensdags, d\'eerfte van Februarius, en in de
^^Igende dagh wierdt noch al-branchout binnen
Sehaelt.

.Donderdaghs, de tweede,\'s uchtens te drie of
uren, quamen hier vijf of fes fchuyten van
Dd4- Uyt.

Uytrecht j met mout voor de Brouwers, en eenigb
ander goet Men brack oock weereen groot eynde
achter Van de paerdeftal af, die de Franfchen ghe-
maeckt hadden. Ondértüffchen vroor het hardt#
met feer felle wint. . ,

Saterdaghs ^ de vierde , vettrock van hier oe
Markgraéf van Bourbon, tóet veel Soldaten, nae
Üytrecht överys; Hyhad veel rej\'stüyghjen nj"
fil ver Sêr vies by hètn.

Sbhdaghs, de vijfdè j trocken omtrent vier hon-
dert Soldaten i daer veêl Gl-oöten onder waren?
rhët lak en pak, èn veel miiyleefels j fledenenpaf-
deidl naéi- Uytrecht. Hier quamen oock veel
tètlbinhëh, diëgróotèplohdéringh \'van boereg \'
reetfchap meé-brachténi Onderi:uÉ:heo ^ona^
rh\'eh lioch by de w^éh veéi verkrachte doode vroU\'
wen Omtrent bwammerdam lageh feventien
vroü^èn, naeckt uy tgek leedt ï en met hun feham
heyt tot aên de navel opengef«edèn. Df fe g^^ J
ieh warén van dé Franfchen, in \'tovervallen ^^^
Bodegraven én Svifammerdam, gepleegr.
döode Solda:ten ,10 d\'aenval op defé Stadt bV

dè Stadt naei-beneden. Veel Burgers ftorven d^^
lijcks van honger , koude én \'onghémack.
Timmerman ham een kift, daer een lijck in l^S \'
Öp fijn fchoudér, én droegh ditlijck alléén, eö
dér nulp, naer \'tgraf; dêwijl\'ér dVag:erä té kört ^^^
ren,dié van d\'eéh niaer d\'ändere doodè nfbe^^f .
gaen, om dus, d\'eëtt voor, én d\'ander na, in
te brengén. De Commandant, de Graéf d^. .
Mät"C,vertrockoock,roet gröoteróof\'j en
Soldaten, naer Uytreêht. ,

Maendaghs, de fefte, verbrandden de Fr^^f^g, ä
de beydé méulens ^erby dé hoogé Bóora, bf \'
V^lt , aende Vaért j en d\'èérfte en oude C^ö^in^^

Van \'t gepajfeerde binnen Woerden^ % 7
dant quam hier weer binnen, in plaers van de Graef
de la Mare, die vertrocken was,

Dingsdaghs, de fevende, trocken fy naer de zijde
van Karaerikj en haelden van Meyfek boven maten
veel fleen mec hooy , meer dan ooyc te vooren, ge-
lijck oock. veel fpek5 vieefch, huys-gewaedt,. kle-
deren , én meer andere dingen. Men feyde oock
dat\'er veel duyfenden alle re voet uyc Uycrecht., ten
deel naer W eefp en Muyden, en ten deel naer de
Schoonhooffche zijde, waren getrockenen dat\'er
Weer eenige duyfent Ruyters tot befettingh binnen
tJy trecht waren gekomen. Vijftighof feftigh Sol-
daten van de Marine quamen uyt Oudëwater over
ysopfchaetfénramelijck dichc voor de Krommic-
ker-poorc, daer fy eenige Franfchen vonden, die
befich wwen met hout te hacken. Sy fchoten-een
Van hen doot, en namen twee gevangen ; d\'ande-
fen geraeckten met de vluchc wech. In hun weder-
keringh bejegenden fy vijftien of feftien fleden, die,
öiet eenige nootdrufcigheden, uyc de vrye Dorpen
gehaelc, naer Woerden gingen. Defe fledeia en
Volck wierden door de Marynes naer Oudewater
gebracht: \'c welck voor onfe Stedglingen groote
ïchadeen verlies was; dewijl men de goederen fesr
noodigh behoefde. Men feyde hier dat fy welhoB-
derc anderen foo hier en daer gekregen hadden. De
Gouwenaers haelden oock op fchaecfen drie grooce
Boere fleden vol goec by Her melen wech 5 \'c welck
daer door gancfchelijck van alle noocdruft ontbloot
kierde,

Donderdaghs, de negende, wierdc alhier, uyt het
hü ys van de Bu rgermecftér oe n, een Franfch Ca-
piteyn begraven. Een O-fficier gingh voor aen,
mec een grooc kruys i n de handc, daer eenigen , die
brandende waskaerfifen droegen, op volgden. Hi®r
ïüchtêr-quatn het lijck, mec een kGflelijck klset, dac
Dd f van

58 Dagh-Register
van zijdegetnaeckt was, overdeckt, daer veel kruy^"\'
fen van filver lint over gefchoren waren. ToeO
volgde een perfoon, met een klinkende belle, e^i
daer achter twee Priefters, met witte hemden ovei"
hun fwarte rocken, gelijck oock met fluyers, alles
tot op de voeten langh. Defen hadden yder eeo
boeck in de handt, daer uyt fy over luyde lafe"\'
Toen volgden de Grooten te voet en te paert,
naer fijn ftaet, met veel Soldaten, die cot drie ma-
len op\'t Kerckhof losfchoten. Het lij ck wiert in\'\'^
Koor begraven.Ondertulfchen dooyde \'c fachtelij\'^:

Vrydaghs, de tiende, hoorde men dat\'er vee*
volck van de Staten, omtrent drie Regimenten
Kamerik lagh, om daer opte paffen.

Saterdags, d\'elfde, had het weer harde gevrofCf\'\'
Men hoorde hier dat eenige Soldaten van de Pri"®
een deel fchapen, die van Uytrecht naer defe- Stadt
gevoert wierden, hadden genomen ; gelijck ooc^
eenige perfoonen, van hier naer Uytrecht gaend^?
die men veel gelcs afnam, ennaerOudewacer voef\'
de. Hier quam oock een ander Commandant, di\'^
vaneen Convoy geleydc wierdt j \'t welck in de vd\'
gendedagh weer naer Uycrechc crock.

Maendaghs, de dartiende , \'s uchcens te nepih^"^
uren, togen vanhier veel Soldaten uyc om voerag\'^
naer de Sroeck. Sy, veel fleden mee hooy ovef
\'tys voerende, wierdenvan een deel SchaecKrydC^
van Oudewater achcerhaelc, die veel van hen dood\'^"
fchoten en gevangen namen , daer oock eenige g®\'
prefteBurgers onderwaren. Men kon hier vsfiy
Wallen fien dat fy eenige fleden met hooy in ^^
brande ftaken. Eenige dooden en gequetil:cn wi^""\'
den hier binnen gebrachc; en op die geruchc trock^^^
omtrent vijftien honderc mannen te voet en
paert uyt, coc onderftant: doch fy keerden weero^j
fonderycts uycghericht te hebben: vermits fy«!^®"

Vm^t gefajfeerdebinnenWoeràen.
Veerder, dan aen de hooge brugh , durfden komen.
Daer bleven wel over de honderr mannen achter,
foo doot, als ghevangen, en hier onder verfcheyde
Capiteynen , Luytenanten en andere Officieren.
Veertigh fleden hooy wierden naer Oudewater ghe-
Voert, Eenige fleden, die fich in~cijcs deurgemaeckC
kladden, quamen echter hier binnen met hooy^
klederen, lijnwaedt, koper tin, en ander huys-ge-
^aedt, oock met butter, kaas, vleefch, fpek, en an-
dere dingen. Maer degenen, die te veel hadden
bijlen opladen, liepen in de klem .

Woensdags de vijftiende van Februarius, \'s uch -
tens vroegh, trocken veel Soldaten uyt naer Her-
îïîelen, om de bagagie yan de nieuwe Comman -
dant , die met Convoy van Uytrecht quam, t\'ont-
fangen, en alhierover ys binnen te brengen ,daer
z.y oock des avonts in quamen, terwijl hen noch al
ïfleer en meer volcks vanhier toegefonden wierdt.
öes avonts fpade ontftond bier een grote alarm,de-
^ijl\'er veel Soldaten vande Marine om de Stadt
fwierden. In de twee voorgaende daghen waren
"^ier-en-twintigh vanonfc ftedelingen, foo ouden
®ls jongen, begraven. Sedert de vijfde tot aen he^
den wierden hiervijf-en-tachtentigh, fo ftedelin-
gen als vluchtelingen , begraven.

Donderdags, de feftiende, brachten twee Tromr
®Qelflagers van fijn Hoogheyt de gevanghenen hier
^eeruyt Oudewater. Hier quam oock een Trom-
petter van fijn Hoogheyt, de Prins van Oranje,
•^inn^jn, men feyde om de Sc&dt op t\'eyfl"chen.

Vrydaghs, de feventiende, trocken drie Burger-
^eefters,eenige Schepenen en burgers over ysnaer
^oude. Dit veroorfaeckte vreemde gedachten on-
der de burgers alhier. Doch toen 2.y daer gekomen
^aren, wierden Kofterus , Bodegraven, Lom-
®ierfon, en Jofua Vret daer als befpieders, gelijck

58 Dag h-R egister
van zijdegemieckt was, overdeckt, daer veel kmyC-
fen van fiiver lint over gefcboren waren. Toen
volgde een perfoon, raet een klinkende belle, en

Dagh-Register
men feyde ,vaftgebonden. In defetijdc kregen cfs
geenen van Oudewater twee Luytenanten, twee
Sarjanten, en een Korporael der Franfchen gevan-
gen. Sy beguamen oock een grote meenighte va^J
Schapen, diè men naer Uytrechc en Woerden
voerde , om hen daer te verhandelen. Zy fetreo
ook verfcheyde burgers van Woerden af,dieeenige
voorraet van Oudewateren Gonde gehaelt hadden-
Maendags, de twintighfte,trock het Regiment
van de Ia Seaulx van hier naer Uytrecht, mecveel
bagagie paerden, èn ander Convoy. In defe dagen
Kon men alhier qualijck broot bekomen, om
het dagelijcks feer ftil was. Het bier was oock fecï\'
fchaers. Het dooyde oock fachcelijcfc. ËenCapi-
reyn, in de lefte hooy haling cc Broeck over ys door
de fchaets-ryders van Oudewater gefchoten,

nu op een felfde wijfèj^s hier voi\'ett verbaeltisjmet
fackeJs, kruyffen, Stc. begraven.

Dibgsdaghs, d\'èèö-èn-twintighfte , brachten de
\'boeren, daer toe gedwonghen fijnde, veelftedeo
met hooy van Kamerick hier bi nnen.

Donderdags, de drie-en-twintighfte, wierd des-
ghelijcks gedaen; en de böeren moeften hec hooy
mec hun eygen ftAvyten invoeren. Alle de fokiacen
wierden oock in defe dagh gemonfïert, en buycen
<fenieuwe Poort, op»tvlaCkveldMnflagh-orde-
ïifftghgeftelc.

Vrydaghs, de vier-en-tcwintighfte, voeren de
fdsuyten weer van en naer Uytrecht.i&enjge fchuy-
ten van Kamerick wierden weer met hooy binnen
gfebracht,dat in de nieu we paerdeftai by Ho/pitael
gebracht wierd.

Saterdaghs wiert nöth al, gelijcktfe voren, hooy
binnen ghehaelr. Eetiigfee fchuyicen voeren n»«\'^
Uycrechc, en namen «lle d*affuyten > ofghefchst- i
wagens mee. i

Van igepajfeiTde binnûn Woerden. Ct
\' Sotidaghs, defes-en-twintigbfte, vroegh voor
dagh, trocken omtrent darde half hondert mannen
te voet, èn vijftigh of tefligh te paert van hier naer
Nieu werbrugh, om^ gelijck zy voorgaven, dc huy-
fen ,dierioch in ftantghebleven waren,af te bran-
den , en de fchepen >die daer met gefchut lagen,
! binnen W oerden te brengen. Doch zy, omtrent
Hieuwerbrugh gekomea, wierden van d\'Uytleg-
gers, diefy meenden te halei!, foogehavent, datfy
yiinghs de vlucht namen 3 en met de koomft van da
dagh verbaefdelijck hier weer binnen quamen,veel
fonder geweer, en feer gequetft. \'t Getalder ghe-
^er, die achcer-bleven, wierd verfwegen. DeRuy-
ï^ry quam omtrent een uur vooraf hierbinnen,
ölet groote verbaeftheydt. Van Uytrecht quamen
J^Qck drie fchuyten met meel ,feep , bier en dierge-
lijcke dingen; \'c welck alhier eênigh ontfet gaf Men
^?ock mede met veel timmerlieden en ander volck
"Jytnaer de KamerickfcheSluys, by de Kruypin^
Orn de felfde wijder te maken, en langhs de Vaerc
ïe beter met grooter fchuyten by d\'achterdorpfche
hüy fen te komen, en \'t hooy van daer te halen* On-
dertufTchen wiert de Luyterfche Predikant, deur
een ve.nfter,dat dc Franfchen in fijn provifie kelder
^ ^ytbraccken, van alle fijn vleefchjfpeck, butter,^
\' "^^esjôcc. berooft, Defe diefftal quam in het licht,
Vermits de genen, die \'t begaen hadden, hun geflo-
^goet te goetkoop verkochten : in voegen dac defa
dieven, gelijck oock eenige anderen,die huyden
\'^yteen looykuyp geftolen hadden, op het Kafteel
^aftgefet wierden.

Maendaghs, de feven-en-twintighfte, \'s avontt
\'Pade,quamen weer veel kruy wagens vaa Uy trecb^
^ defelfden aen \'t nieu werck, buyten de nieuwe
P^ort, te gebruycken.
ûingsdâghs, d\'acht-^n-twintighfte, wierdt weer

Dagh-RegIsteü
hout van de Brevekfchs buylen voor bet Hofpitael
gehaek. Oock wierden vijftien boere fchuyten mec
hooy binnen gebracht. Op de modderfloot, by de
paerdeftai, wierd een Waegh toegeftelt, om hooy
daer op re wegen. Een kraem vrou, weicker kraem*
kim alte voren was geftorven , wierdt doot gevon-
den , raet een kint van anderhalf jaer aen haer bor-
ften. De vrou hadt al eenige dagen doodt geweeft»
eer men haervondt. In de nacht quamen eenigh
fchuyren met haver,en andere granen van Üytrecbï^
hierbinnen. Eenige OfBcieren,van hier uyfge\'
gaen, en te na aen Nieuwerbrugh komende, wief\'
den over hals en kop weer binnen gedreven. In d^\'
fe maent fijn in dele Stadt hondert een-en-twintig"
geftorven.

Woensdaghs, d\'eerfte vanMaert,voeren
fchuyten naer Uytrecht, mec Convoy ,om goede-
ren te halen, terwijl anderen met meel, en andere
behoeftigheden hier binnen quamen, In defe en in
de twee volgende dagen wierd veel hout van de ver-*
brande huyfen van Brevelt en elders gehaelt, en
hier binnen gebracht.

Saterdags, de vierde, trocken de Franfchen, om-
trent vier honderc fterck, met alle de fchuyten, di^
varen konden naer Kamerick, endaer omtrent?
om voeragie te hale n,

Sondaghs, de vijfde, \'s uchtens, quamen fy weef
binnen met feer veel hooy, dat in de Luyterfchs
Kerck, en in de paerdeftai gedragen wierd. Na de
middagh quamen hier van Uytrecht eenige fchuy^
ten met mout, bier en meer andere dingen. Sy had\'
den Vrydag en Saterdag al op de weg geweeft, mad^
moeften weer om keren, om datzy te fwack vai*
Gonvoy waren» Doch des Sondaghs wierd hen een
deel krijghsvolck toe 320 Hermeien tegemoetg«\'
fonden 5 \'t welck hen binnen bracht; In de volgen*

Van ^t gepaffeerde hinnen Woerden. 6 3
de dagen wierdt noch al veel hooy, biandthouten
andere dingen binnen gehaelt. Men woog nu oock
den Ruyter het hooy toe; fes pont des daeghs
Voer een paert,hec welck de Ruyter foo fuynigh
tnaeckte, dat hy\'t van de ftraet opraepte. Indien
n.ien van \'t begin af dus gedaen hadt, men fou wel
vijftigh , ja miffchien hondert voer hooy meer ge-
hadhebben. Vijftien offeflien Ruyters, met hun
bagagie achter op, als of dit nieu volck was, maeck-
ten groot gedruys deur de Stadt. Twee doden, in
tWee kiften wierden te gelijck op een baer gefet, en
foö naer\'\'t graf gedraghen. Men had hetondertuf-
,fchen feer drock met heen cn weer naer Uytrecht
te varen, om alle behoeftigheden te halen.

Saterdaghs, d\'elfde van Maert, wierdteenKo-
JoneI,van Uytrecht herwaerts komende, om fijn
êoedt re halen, door de krijghs-Iieden van Oude-
\'^ater gevangen naer die Stade gevoert. Eenighen,
die by hem waren > gheraeckten deur het water al
Vluchtende wech.

Sondags,de twaelfde,quam fekeredienftmeyr^
Van hier naer Uytrecht ghefonden »weerom, en
bracht een half mud vermufc boeckweyte meel,fe-
Veti of acht pont geers, en weynigh pruymen en fi-
\'\'Oop mee, en had cen-en-dartigh ftuyvers verreyft,
in alles veertien guldens befteed; loo fwarelijck
\\?aren defe dingen te bekomen.

Dinghsdaghs, de veertiende, \'s uchtens vroeghj
Voeren veel fchuytjes en foldaten uyt naerTeckop,
échter Kamerik, om hooy en roof te halen: doch
Weynigh van hen quamen weerom. Eenige fchuy-
op d\'elfde naer Uytrecht ghevaren , quamen
j^eer binnen, en brachten haver, mout, en dierge-
"jcke dingen meer.

Woensdaghs, de vijftiende, trocken omtrent
^^ee hondert en vijftigh foldaten, rnet veel fehuy-

DAGH-REGISfER
hout van de BreveJcfche huyfen voor hec HofpitaeJ
gehaelt. Oock wierden vijftien boerefchuyten met
hooy binnen gebracht» Op de modderfloot, by de
paerdeftal, wierd een Waegh toegeftelt, om hooy
daer op te wegen. Een kraem vrou, wclcker kraera*

64. Oagh-Register
ten, .naer Teckop, en oude Kamerick, om hooy»
en i de volgende nacht uyc geweeft hebbende
men \'g anderen daeg^ weer c\'huys, mec {chqon
hooy, doch niec foo veel, als fy wel meenden te
len. Veel van hen bleven oock achcer.

Donderdags, de feftiende, quamen eenige foW^\'
ten van Oudewater, met kleyne fchuytjes, en daer
onder twee floepj es , mee eenige lichceftuckjes dae^
op, bydeKruypin, enopck^dcNieuwe-poojf\'
,en fchooten mec dg ftiickje^s naer de foldaten ?
aen een nieuwe borft-weeringh buycen de haW^
Maen arbeydden,en yerjpegen d\'arbeyders toc C"^\'^^
of drie malen van de wercken. Defoldaten vielei\'
hier pp eer poprc uyr j maer d\'anderen weeken
hun fchuyten wech.

Vrydags, de feventiende, waren veel boeren
fchuyten hier binnen gefeoraen, om het geen, ^^
tot g,ek wijden npaeekeha ce verkopen. Maer\'!:\'>^\'\'
fy weer naer Kamerick , Teckop en Her.mel^P
voeren,, wierden fyo;ncrenc Her melen van defö^\'

.dacen, diev.an Oudewater quamen, aengebaelcj
voeghen dac de voorften van al \'t geen, dat fy h^"\'
den, béroofc wierden, cerwijld\'acheerlien,
^edruy,s.engekerm hoorende, weerom keerden.

Sa,c.erdag5, d\'achtiendcj \'s uchtens vroegh,
ren omtrent twee hondert foldacen , mec fe^^\'^
fchuyten, naer Uycredic. Tegen d\'avonc qpa«^^
veel fchuycei), foo grooce ak Meyne, mec höo/ V^®
Kamerick en daer omerenc. In de volgende dag .
quamen drie groote fchuycen van Uycrechc, Sc-
hier, moLit, en diergelijcke dingen.

Maendaghs, de twintighfte., was het water fe^
hoogh langhsde Rijn , jaeoe aen, en in. dehuyfefl;
Van <k fteedelingen ftorven dagelijcks noch y^-
De FranfcbtM ièyden dac fv, van \'t begin af, ^^
aen.defe cyt, wsl veertien noadcrc vandehunnf^

Pkn \'tgepafjeerde hinnen Woerden. 6 f
•lier in de ftadr hadden verlooren. Men lag van hier
Krommick veel trefFelijdie nieuwe huyfen ver-
^"■anden , fchoon d\'inwoor/ders in de voorgaende
^ach de brandt-fchatcingh daer af hadden betaelt.
feecker Franfch Capiteyn, by nacht tot eenkel-
\'\'er inbreeckende, daer goede wijnen en andere wa-
in ftonden, en op de daet gevat, wierd naer hec
Mfteel ghebrachi, fonder andere ftraf te lyden, ais
[lat hy van fijn Compagnie wierdt berooft, en, ge-,
\'\'ick fyfeyden 5 naer Vranckrijck ghefonden i het
^U^elck miflchien hem foo weynigh raeckt j als een
^tigelfche dief, die om fijn misdaedc met een
^»"ief naer Engelandt wierdt ghefonden , om fich
?5er te laten ophangen ; dewijl de goede rechters
^ün galgh al t\'eerlijck oordeelden , om fulck een
^\'"eemde dief daer aen te hangen. En feecker, wat
l^ondef is dit, dat men de huyfend.er befondere
\'i^dendus durft aentaftendewijl men inde voor\'-^
gaende nafomer , terwijl de Franfchen , mec hun
^öcken noch in\'t oud Gaft-huys zijnde, het felfde
fijn oude voorraet, van geit, filvere beeckers,
andere dingen gar.tfchelijck beroofden: geiijck
y oock op *t Stadt-huys deden, daer fy dekiftén
kaflTen open braecken , en de filvere beeckers en
-foppen, tot de heylige Kercken-dienft behooren-
wech namen, en oock de Weefen van hun
oorraet, \'t welck men meende daer beft bewaerc
:^2.ijn, ontblootte. Doch dit gebeurde dagehjcks
Jn de huyfen der befondere lieden, hoe naeu fy ooc^
^^n goederen beweerden.

Dingsdaghs, d\'een-en-twintighfte j yertrpckert
l\'an hier veel Ruyters en Soldaten , met hun reys-
"■^ygh en fchuyten,naer Uycrechc. Sy haelden poq,k
f^nUytrechtfche fchuyc, vol wacer zijnde, op het
^^nd, en floopten hem coc brandc-bou«.
Donderdags , de drie-en-cwintighfte, wierdc by
E é het

66 Dagh-Register
hec Kafteel een boere fchuyc aengehaelc, daereet^
Oxhoofc vol goedt in was , \'i welck hier aen eeo
burger behoorde.

Vrydags, de vier-ec-tsvintigfte, \'s uchtens vroeg\'
voeren eenighe fchuyten met volck en goedt na^^
. Uyrrecht, en, omtrent Hermelen kotnende, wiC\'
den van de foldaten van Oudewater, in fchuy^®\'\'
daer omtrent zijnde, aengetaft, veel van de
die daer in waren, wierden gedoodt, en wei vijft\'Sjj
of feftigh gevangen naer Oudewater gevoert.
van defe uytgevare fchuyten, daer veel gequetn^"

w-.\'er binnen maerde befte buyc was wech ^^
nefFens eenighe wijven der Franfche Soetelaf \'
V^el fchuyten rnet (oldaten wierden hen van " ^
,op*t ghedruys van \'t gefchiet , ce hulp ghefonde \'
die alle in de pan geraeckt fouden zyn , foo de caC .
tigh Franfchen, op\'thuys teflermelenlegge"^^^
hen niet te hulp waren ghekomen ; gelijck .
Convoy, dat van Uytrecht quam, met
fchuyten , die op dit gherucht achter bleven. ^^
genen van Oudewater waren omtrent vijf-eO\'.
ven\'igh fterck, en hadden by fich drie of vier v e\'
ftuckjes, daer mee fy onder de hoop fchoten. \'T\'\'jg
fy met de roof wecb waren , quamen desavondts -
fchuyten van Uytrecht met koorn, mout 3 en ^^ ^ ;
gelts hier binnen, J

Saterdaghs, de vijf-en-twintighfte, wierdt^^ ,
hard ghepreft ; en veel fchuyten voeren uyt
Oudewater,om de gevanghenen teloffen : Doc^^
brachten niet, dan feven Franfche gheväOg^j
vrouwen mee. Ondertuflchen voer men .
fchuyten heen én %sreér tiaar Uytrecht, en eld^^
en men bracht veel hout, en andere dinghen
binnen.

\\ Vertrockde Commandant, met ved voorname Of-
ficieren naer Uytrecht.
\' Saterdaghs, d\'eerftevan Apri],opd\'avont,qua-
men feer veel khuycen en vlotten, met veel fcho~
\' ne bomen, en ander hout ,da£ niet vme van Oude-
\'ï\'ater was gehaelt.

MaendagSjde dardCjde i wcededag van Paeffchen
ßjnde jtrock van hier een Tamboer naer Oudewa-
teren Leyden, om gevanghenen te lofîen. Men
feyde hier dat hy naer alle Steden trock, om te ver- ■
nemen wat Franfchen daer gevangen warén. Men
feyde dar d\'Ambaffadeurs, naer Keulen\'reylènde,
hier deur fouden trecken: en diesl^jalven wierdt ia
de Stade de Rijn van alle Ichuy ten en fchcpenleegh
gemaeckt, en in\'t maile gat gebracht. Men ver-
nam echter niets. Op d\'a vont quam weer veel houtj
tacke-bofTen, koorn in fchoven j en andere dingen
bier binnen. i

Dii7gHsdaghs, de vierde, quamen de ghevange-
nen van Oudewater weer biniien. De CommilTa-
•\'is, naer Uytrecht ghefcnden , quam oock weer
bier.

Woensdaghs, de vijfde, voer weer èen groOtè
ïneenighte van fchuyten, men feght wel een ghetai
Van twee hondert, uyt Oudewater over \'t landt naer
Vermelen. Sy namen eenighe boeren i die naer
Woerden wilden, hun boter, melck, en andere
^area af. Eenige gheraeckten echter wech. Veel
foldaten voeren van hier derwaerts aen, om onder^
ftant aen de hunnen te doen. De foldaten brachten
bier weer veel houts binnen j dat fy aen de burgers
Verkochten, om geit te bekomen.

Donderdaghs, defefte, wierdt eén foldaet in de
^«ur van de groote Kerks-tooren geharquebufeert.
^y waren met hun tween, en hadden drie hembdeà
Van een Capiteyn, op de blceckery zijnde, eo daer
E e 2. te

(56 Dagh-Register
het Kafteel een boere fchuyt aengehaelc, daeree^
Oxhoofc vol goede m was , \'t welck hier aen cw
burger behoorde.

te drogen hangende, ghcftolen. Sy dobbelden oro
wie fterven fou , \'t welck aen d\'onnofelfte ten deel
viel. Men fette hem op een ftoei midden in de toO\'
rén-deur, endeehemeendoeckvoord\'oogen-
Priefter, en anderen begonnen toen de jammer\'
fangh te finghen; en alle degenen, die onder da
Regiment behoorden , lagen blootshooft op hu»
kniejen, en terwijl men dus fongh , fchoot
de ghebonde foldaet los, dien \'c hooft aen ftucke»
wierdtgefchoten. De groote dieven gaen vry, ^^
de kleynen worden ghemeenelijck opgehanghe"*
Noch heeft\'er eens een foldaet op \'t boute paef^
gefeten; en ditis alle de ftraf, die hier tot aen deJe
tyt over alle hun ongehoords boosheydt en moeuC"
willigheyt is bedreven.

Vrydaghs, de fevende, \'s uchrens vroegh, voeref
vijf fchuyten, met hondert en vijftigh foldatciit^J
Convoy, naer Uytrecht, om eenighe goederen
waren te halen. Inde volgende dagen quamen ve^\'
fchuyten van Uytrecht, met verfcheyde goederen»
en oock van elders met hout, \\ welck hierbinnen
gebrachc, en tot brandingh aengewend wierd.

Woensdags, de twaelfde,quamen eenighe fchuy
ten van Uytrecht met koorn, meel, wijn, bier, ë^\'
flachte fchapen, en andere dingen. De Monfte*"\'
fchry ver quam ookimet.een groot Convoyjcn ve^l
gelts- Twee df drie fchuyten, over\'t velt varende»
quamen tot dicht voor de Kromraicker-rpoorc, ^j}
fchocen hefaghlijck op het.voorftewacht-huys, v
weecken echter terftont, dewijl de Franfchen tf\'\'
poorten uyc quamen j en men fchoot oock mec dri®
kleyne ftuckjes uyc het iCafteel, eer onfe foldatef
op de been geraeckten.

Vrydags, de veertiende van April, voeren eenig®
fchuyten naer Uytrecht. Alle plancken wierden t®
famen gelocht, om de gbebroken bruggen tuflfche»

Van \'t gepajfeerde binnen Woerden.
Woerden en Hermelen weer op te maecken, om
de wegh weer teghebruycken, a!s \'c water gevallen
fou wefen.

Saterdags, dc vijftiende, wierd hier gefegr dat\'er
dartien duyfent foldaten van fijn Hoogheyt, be-
neflfens veel boeren, te Bodegraven enNieuwer-

••brugh , met wel vijftigh fchepan , gfiekomen wa-
ren, om daer weer een nieuwe fchanste maecken»
Hier op trocken twee Capiceyns, raet eenighe fol-
daten van hier, om te beCen of men de buyt, die
* daer ghebracht was, weer hier fou können halen,
dewijl men de felfde hier noodigh had. Men fayde
Oock dat de Prins van Condé binnen vier of vijf
dagen hier fou komen, om HoUandt in te trecken ,
«nalles, dacrfy by konden komen, te verbranden,
gbelijck men te Bodegraven, en te Swammerdatn
^ad gedaen. Op d\'avont quamen eenige fchuyten,
die met nootdruft wel gheladen waren , van Uyt-r-
\'^echt; en hier wierdt oock veel hout binnen ghe-
bracht. Ondertuflchen wierdt met groote yver aen
borfl-weeringen,buyten de veften en hai ve raa-
ien omloopende, ghewerckt, en de felfden van
"uyten met Palifladen befet.
Maendags, de feventiende, was men befich met
brugghen en weghen , tuflchen Uytrecht en
^ler ghelegen, te vermaecken, en de gaten in df
^egen ce ftoppen.

^ Dingsdaghs, d\'achtiende, quameenfchuyt met
, oldaten van de Marine foo dicht onder de Stadt,
\'^^tveel van onfe Soldaten daer op uyt vielen , een
\'\'^n hen doot, en de fchuyt in degront fchoten.
. Woensdaghs , de negentiende, quamen hier ee-
J\'ge fchuyten met feer veel haver, oock met va-
p Wijn, Bier en andere dinghen, met fterck
Cotivoy.

70 Dagh-Registër
len uyt het Hofpitael, ora bruggen daer af te maeCt
ken. De burgers en Soldaten,naer Uytrecht varen-
de , om nootdruft aen te halen, wierden onderweeg
aengerand. De Soldaten van hier, hec ghedruys en
gefchiet borende, voeren terftont meteen fchuyc
vol derwaerts tot onderftant, Daer wierden echter
twee fchuyten gepiondert, of verbranc, en eenig®
Franfchen getioor.

Saterdagbs, de twee-en-twintighfte, \'s uchtens
vroegh, voeren van hier twee fchuyten, metam-
munitie-wagens, naer Uytrecht, van daer op da-
vont veel fchuyten met goet, en kruywagens, n^st
Paflagiers en Soldaten, hier binnen quamen.

Sondags, de drie-en-twintigfte van April,vroeg»
mec de dageraed, quamen hier eenige fchuyten na^t
Soldaten vande Marine, byde Panne-backeryjen
haelden veel pramen wech, die mec pannen ghela-
den waren, omdebuycenfte ßorftweeringh daor
mee op te maken. Een van hun fchuyten quam al
fchietende by dehal v\'e Maen voor dc poort: daer op
veel Franfchen uytvielen ,die wel fchoten, m^er
niets uytrichtteo.

Maendags, de vier-en-twintighfte , fweefden d^
Soldaten van de Marine noch al hier omtrent. Eej^
van hun floepen quam foo dicht hier onder de Stad»
dat\'er veel Franfchen op uytliepen ,en echter yä"
verre bleven ftaen. Na daczy een weynigh tijd^^
malkander getergheen toegeroepen hadden, voe\'\'
de floep wech^en de Franfchen, metgroce vreucW
hier weer binnen, komende, feyden, dat fy de Hö^\'
laoders verdreven hadden , fchoon zy niet ee!\'
fchoot naer hen hadden gefchoten. Ocdercuflche^
wiert hier veel houts binnen gehaelt, van \'tweJc^
fqmcijts een deel voqf prijs wiert verkj\'aert.DeSol\'
daten, die vercrecken moeften, poogden alles, da^\'\'

Van V gepaffeerde binnen Woerden. 71
Eegen wiert door de Sradts-roeper uycgeroependat
< niemant yets van hen fou kopen, óp de verbeurte
Van vijf-en-twintigh guldens*

Vrydags, d\'acht-en-twintigfte, \'s uchtens vroeg,
fcuden veel fchuyten, vol van dderhande bagagie,
^u met veel Soldaten van\'tRegiment van Pikar-
^iiennaer üytrecht varen. Duchfy, bericht krij-
Èende dat\'er tien, oltwaeif fchuyten mec Soldaten
Van dss Marine te Herrae\'eri waren, bleven hier
buyten leggen,en toen fy hoorden dat de Mariniers
Vertrocken waren, voeren zy voort, en wierdea
Van-eenige Ruyters verfeit. De partijen, elkan-
der bejegenende, fchoten fohettiglijck tegen mal-
l^ander, dat\'er eenigen doodt neder vielen; cn daer
Oiee fcheyden fy. Des avonts quamen eenige fchuy-
^ ten weer om, mec meel, w»jn en bier, en niec eeni-
ge nieuwe Soldaten.

. Saterdaghs, de negen-en-twintighfte, \'s uchtens
Vroeg, voeren weer eenige fchuyten raet Soldateni
daereeoigbpaerde-volck neiïenswas, naer Uyt-
"■echt. Des avonts quam hieree\'n Regiment,\'vijf
bondert entachentigh mannen fterck, binnen, meè
Veel bagagie, en wel vier-èn-twincigh, of dartigh
ßrote tonnen vol meel. , ,

Woensdaghs, de darde van Maymaendt , ver-
trock,onfe Commandant van hier naer Uytrechr,
^ecftêick\'Convcy,en éepigè fchuyten, om yets
behalen.

Saterdaghs, de fefte, voereb tien fchuyten, met
oagagie.eh met allede fiecken Van feker Regiment;
iiaer Uytrecht, beneffens verfcheyde anderen, die
iii\'ü Hofpitael, en oock iri eenige burgers huyfen
^aren, van de welcken eenigen op kruy wagens ert
ftoelennaer dè fclmyteji gebracht wierden. "sA-^
Vonts quamen eenighe fchuyten met Wijn en bier\'
«ier binnen; gelijck oock mét veci nieuwe ki-uy-
Ee 4. .wa-

•jro Dagh-Regi
len uyc hec E^ofpicael, om bruggen daer af ce maec?.
ten. De burgers en Soldacen,naer Uycrechc varen-
de , om noocdruft aen ce halen, wierden onderwee^,
aengerand. De Soldaten van hier, hecghedruysen
gefchiec horende, voeren cerftont meteen fchuyc

Maendaghs, d\'achtfte,\'suchtens vroegh, V^e»
een fchuyc naer Hermelén, of naer Uycrecnt-
Namiddaghs quamen eenighe fchuycen mec bag^^
gie,fackenpack. Daer op volghden vier hond^\'^
S wiciers, tot groter overlaft voor de Sradt j gebj*^®
oock twee Soetelaers fchuyten, met brandewijOj^"
Franfche wijn, van de weicken de lefte, rn fchuy-
ten in de Rijn leggende, voor twaelf ftuy vers y^et
mingelen verkocht wiert.

Dinghsdaghs, de negende, \'s uchtens omtre®^
achturen, vertrocken van hier veel Soldaten
Ruyters naer Uytrecht. \'s Avonts quamen we^ï
eenige Ichuyten met bagagie, en met driebond^
Switfers. In de volgende nachc trocken in alle
fes of achc hondert Soldaten uy tj men gaf voor na«"^
Oudewater, om te befpieden hoemen daerby^"\'\'
komen.

Vrydaghs, decwaelfde, quam een Tromp^t\'^^
van de Prins, gêfalincdoeckc zijnde,hier binnen-
Men hoorde oock alhier, na de middagh, wel.di"!®
of vier uren langh fel mec grot ghefchucfchief®"\'
Eenigen, op de Bolwercks-meulen geklommen?
konden de roock van \'t buffekruyc feer onderlchey\'
delijck fien opgaen, en meenden dat het te SchoOn^
hoven, of daer omcrent te doen was.

Saterdags, de dartiende, \'s uchtens vroegh,ve\'""
trockhet Regiment van Picardyen, metfiedi«^\'
en alles van hier naer Uytrecht, \'c Welck ZQtiO^\'
eenige verlichringh gaf. Voórmiddaghs, te tien
elf uren,quam de Prins van Condé, met fijn Soo"\'
vier-of-vijf-en-twintighjaren oudt, hier binnen-
Hy reedt voort buyten de Stade om, van de
poortnaer deLeydfcheof Nieuwcpoort, binnen
JlPghs dé méuw? FortificatiéQheenj deNieuW^e-

Van \'t gepajjeerde binnen Woerdm, 7 f
Omtrent vier uren, deden de Sraecichen eeo Sfeeti-
ovenfpringeDjdaer dc genen van hit bydue^.hde
brandcwacht hadden. D.« Franfcfiairo ifUr:cktt;nia
defe dagen vier bACi^er» met OUeop\'c Oiie-meu-
lens Bol werck. D\'o^i ?aer uyt wierdr in v.i.ten

Van \'t gepaffeerde binnen Woerden. 7 ^
poort in, en foo voort langhs de Wallen iiaer d»
Krommicker-poort, en het Kafted, en van daer
Voorby de Hof-poort langhs de Wallen naer de
Nieu we-poort, en tóen dwars deur de Stadt, langhs
de Breeftraet naer\'t Kafteel^ entoen hy daer in ge-
komen was, wierdt het gefchut op het Kafteel, en
Janghsde Wallen afgefchoten, en hy daer na van
deMagiftraet der Stade verwelkoomt. Een groot
deel van de Ruytery, tot fijn geleyde meegheko-
tïien, bleef buyten Snellenbrug., cn brachten daer
bun paerden inde Weyde: doch fommigen qua-
Hien binnen j en alle de Soldaten, foo buyten als
binnen de Stadt, waren in \'tgeweer. Namiddags,-
Omtrent te drie uren, vertrock dejonge Prins van
Condé weer naer Uytrecht, en kreegh dartien
Icheuten met grof gefchut, totalfcheyt achter fich,
Sondaghs, de veertiende, \'s uchtens , trocken
Veertien fchuyten met geprefte burgers uyt. De
Schout Mulack felf, metfijn knecht, moeft mee^
\'Onder te weten waer toe. \'s Namiddags te vier uu-
^en quam hier weer een Regiment Franfchen van
jjijftien of feftien Compagnien, omtrent feven
bondert fterck.

, Dingsdags en Woensdags, de feftiende pn feven-.,
\'diende van May maent, hoorde men veel fchooiea
^et grof gefchut, foo by nacht, als by dag, fonder
^wtten waer. Omtrent Breuckelen fagh men veei
\'Oock en damp opgaen, gelijck oock hier van de^

^al een feer fwareroock van huylen in of omtrent
Out Kamerick. Inde volgende dagen, foo wel by
"^acht, als by dag,hoorde men fomtijts fel fchieten j
^en vermoedde omtrent Nieuwer Sluys. Een
^ranfch Capiteyn liep wech, met al het geldt, dat
byvoor zijn Compagnie ontfangen hadt: gelijck
Oock twee knechten van een Capiteyn, met al fijn
S^lt. DagclijGs voeren\'ervan Uytrecht herwaerts

74-" D A G H-R E G l s T E R ,
en van hier derwaerts veel fchuyten met alderhande
waren. „

Soadags, d\'een-en-twintighftc, wierd van Bee«
op het Kallsel in gevangenis gefct, onj dac hy, buy
ten laft van de Conamandant, aen de Boeren vao
Polanen had ghefchreven, dat ly terftont de Brani-
fchatîingh alhier fouden komen betalen, of
ders inde volgende dag in kolen gefet worden.
fe Bosrea vertoonden dit t\'Uycrecht aen de
togh vao Luxenburgh, aen de welck ly alle maea-
.den b«taelden, die hier over aen de Commandan\'^
alhier fcbreef, de welck, hier afniet wetende ,
d\'eygen hant van van Beeft hebbende, hem ter-
flont dee vatten, en in de gevangenis werpen.

Dingsdags, dedrie-en-twintighfte,, quamena»\'
hier eenige fchuyten met meel, en andere waren»
van de v?elken vier onderweeg foncken.Ondert\'J\'\'
fchen was hier alles feer dier. Êen jonge Duyf
tien iluyvers, raager Schape-vleefch feven ftny
vers, het pont butter negen ftuyvers . en foo voorw-
in defe nacht voeren eenige fchuyten met Soldaten
uyt op kuncfchap ; en fy betrapten by Tappershe^\'\'
dicht aen Oudewater, fes perfonen, terwijl fy laten
om te eten. Ëen vaa hen wierdt dooc, en een aode^

de vlucht wech ; ea twee wierden op \'c Kafieel g\'^\'
vangen gefet, eads gequetfte in \'t Hofpitael
bracht, \'s Namiddags, omcrenc vier uren 5
ftont hier een groce alarm in de Stade. De kloek-"
geraeckten aen \'c kleppen,en veel Soldaten in \'t é^\'\'
weer. Doch daer volghde niets op ,

Vrydaghs , de fes-en-twintighfte, quamen al-
hier weer eenige fchuy ten met bagagie van G roten?
daer mede een grote Jufïrou in was,die met haer
floet het Hofpitael quam befichtigen.

Van \'t gepaßeerde binnenWoeräm, 7 f
Omtrent vier uren, deden de Sraetfehen eeo Steen-
t>venfpringeD,daer de genen van hicH bydie^hde
brandcwachi hadden. D*Franfchen o ;!:Jf-cki<;n in
defe dagen vier tacifep met Oiieop\'t Olie-meu-
icns Bol werck. D\'oh. -"aer uyt wierdt in vaten Ge-
daen , en naer Uytr.-cnt ,?helonden; deyi-\'^jl\'de
Vrou , te Leyden fijnde, de felfde üiet quam Icïkc-
pen. De fchade wierdc wel pp vijf, of fes duyfenc
guldens begroot.

Maendags, de negen-en-t wißcighiie, \'s uchtens
^\'roegh, crocken hondert Soldaten van hier naer
tlermelen, en elders , en oock om te convoyen.

Woensdags, d\'een- en-darcigfte, gelijck oock In
de voorgaende dag, v/as men bier feer beßcb in al-
le plaetfen, metde Vaerten toe te dammen. "uyc
Vrees voor onraet. Van hier vertrockeu oock \'uonr
dert mannen,raet voorwending van naer \'t VVoef-
fche verlaet jen feydendat fy binnen vier weksii re
Amfterdam fouden wsfen. Men kocht alh/er de
Vêltmaecrode wijn voor rtenftuyvarsj en de^-ifte
ïlijnfche voor twaelfi het welck omtrent op ciea
üuyversyder ffiingbelen , Woertfche maet, uyt-
^ koomt.. Des avonts fpade trock een grote menigte
Van foldaten uyt, om eenige aenflag, diefy voor«
genomen hadden, uyc te voeren : en in defelfde
Wacht ftack men hec fchoon Dorp Segvelc, met da
Kerck, in de .branc. D\'uurs-klock uyc ds Kerck
^ierdhiergßbrachc.

Donderdags, d\'eerfte van Junius, Saerarnents-
^agh zijnde, wierd in de Sael van \'t Hofpiraef een
Miflevoor de fiecken gedaen. Toen dir we ck vol-
^»"ócken was, gingh de geen, diede MiiTegedsen
had, in \'c wie gekleed, en met eenige dingen behan-
al fingende, of prevelende langhs de deuren
\' ■ " \'der

7<f , DAG H-R E G I ster
der fiecken in\'t Hof, en eenigen, die waskaerflen
droegen, gingen bloorshoofts vdor uyr. Hy gingh
oock in eenige huysjes, daer fiecken in waren, eo,
daer uyt gekomen, erockalgaende alles weer uyc,
dac hy aen\'t lijf had. Eenige Switiers, van hier wech
ghelopen, wierden van wel honderc Soldaten ver-
volght, doch niec achterhaelc. Ondertuflchen wiert
alhier van de Nieuwe-poort af naer deKrommic-
ker poort, cn foo voort naer de Hofpoorc, fterck
aen de Fortificatiën gewerckt. Dc Soldaten, in de
voorgaende dag naer \'t Woercfche Verlaet getroc-
ken , meenden defe plaets te overrompelen^\'c welcK
hen mifte. Doch Segvelt moeft het ontgelden.

Vrydaghs, de tweede, quamen hier veel groote
Officiers van Uytrecht, terwijl anderen weer wecn
trocken.\'s Avonts fpade trocken weer van hier veel
Soldaten en Officieien uyt, op een aenfl3g,gel\'i\'^^
men geloofde.

Sondaghs, de vierde,\'s uchtens vroeg, quaroeo
defe gaften hier weder tot aen d\'armen deur \'t watej
gelopen, en fommigen geheel nat. In de nacht had
men wel op drie plaetfen uyt de Stadt brant gefien-
Sy hadden de Meulen te Gerverskop afgebrand ,en

ben. Eenige mannen,feer koftelijck in de kleding»
omtrent vijf*en-twintigh fterck, reden \'s uchte«®\'
te fes of feven uren, te paert naer Uytrecht.

Woensdaghs, de fevende, quam hier een fch^y^
van Uy trecht ,daer de Trompetter in was,die hief
deur naer Uytrecht was gheirocken, envandae^\'
weer hier deur naer Oudewater keerde, In de voor-
gaendedagên liepenacht Soldaten wech, vaDti®
wekken een achterhaelc, en alhier op de Wallefl-
geharquebüfeert wierd, Ses Switfers kofen oock de
vlucht,

hachteenhuysj aeiideRijn ftaende, open gebroo-
ken, en beftoolen, fonder dat d\'Officiers yets daer
tegen deeden. Dagelijcks wierd\'er met groote ernft

Van^tgepaff\'etrde hinnen Woerden. 77
fcheyde Soldaten naer Hermeien, om -daer eenige
dagen op de wacht te blijven.
I Saterdaghs, de tiende, Wierden vier burgers kin-
deren vanhier, die om tpvilTchen uytgevaren wa-
^en, by deSaegh-meulen, buyten de Hof-poort,
Van de foldaten van Oudewater glievangen , en der-
waerts ghevoert. Hier quam oock een tromflager
Van Oudewater, die geblintdoecktin, deuren uyt
de ftadt wierdt gheleydt. \'s Avondts quam hier een
fchuyt, met meel en andere waren geladen, daer af
f^ien voor d\'eerfte mael accys moft betalen^ \'t welck
^\'ier eenige onluft en moeyte veroorfaeckte.

Sondags, d\'elfde, hadden de Staetfchen ten eyn-
de van de Panne-backery, een groote meenigte van
Palifladen, diedaer lagen, wech gehaelt; en anderen
Verbrand. Hier was groote verwarringh; en de fol-
, daten trocken uyt en in van\'teen naer\'tander eyn-
de. Men fou, fchoon het Sondagh was, met alle
•bracht aen dewercken arbeyden, om dat men hoo.»--
de dat de Staetfchen niet verre van hier een fchars
Opwierpen. In de volgende dach bevondt men dac
de foldaten , die men van hier uytghefonden had ,
\'^iecaendeftadts-wercken arbeydden, maer datfy
"^es nachts, in groote ftilte, dicht naer Nieuwerbrug
Waren ghetrocken, om daer een nieuwe fchans op
^^ werpen : doch dat fulcks hen foo door de genen
Van Nieuwerbrugh , als door d\'Uytleggers, was
belet.

Donderdaghs, de vijftiende van Junius, desuch-
Jpns te fes of feven uren, wierden wel twaelf Staet-
I\'Che foldaten, uytdePanne-backcry ghehaelt, ghe-
^^ngen hier binnen, en op \'t Kafteel ghebracht. De
^\'"anfchen durfden niet foo ,venie buyten komen ,
*^er het gros der Staetfchen lach, die, fiende dat \'er
^lemandt te,voorfchijn quam , oock vertrocken,
j onge Switfer, die getracht had wech te lopen,

S.icer Jags, de feventiende, quam hier een rroiP
p-tvxr, om de Staetfche gevangenen ce loflèn-.

Macn Jaghs, de negentiende, \'s uchtens, trocke
veei te i\'oet en tepaercinftilceuyc, naer/cBioC»\'
huysj endaer omcrent, om daer een plaetscoc^e
beuc.\'cery af ts ilcn. , ,

\' Dinghsdagh, de twin\'i^hfta\', \'s uchtens vroeg»\'
trocken van hier\' vee! OScieren en fpld^ten ^r
naer \'t ßlock-huys, ova daer een baiter^ op te wef*
pen. \'s Av onts, omtrent t\'acbr uren, was een
geloop raer\'t opgeworp\';aFort, met hoeden vö
kruy ren looc, en wel drie of vier hondert raaoneO»
om daerce Wi^ecken , en daer in de volgende nach^
noch oock foo veel, coc veriterckingh, naer to
gefonden wierden, ^

V/oensdags, d\'een-en twintigfte, wierdtoph^.
Kafteel een bedt, met zijn toe-behooren, gehaelt\'
\'t Welck men trachtte uyt te brenghen : doch
misluckte , \'s Avondts trocken veel foldaten
\'t Block-huys, om daer op de nieuwe batcery: ^
waecken.

Vryda^s, de drie-en-twintigfte, quamen de
nen, die over acht dagen naer Hermeien waren
trocken, om daer de wachtte hebben , alhier wee
binnen. Sy, vier-en-vijftigh fterck, hadden \'c da^^
feer wilde aengeftelt, desCommandants wJjnuy^\'
gefoopen, enden boeren alles afghenomen, o^e
\'twelck eenigen in de gevangenis, en anderen
\'tboute paert gefet wierden. In de voorgaendedag^
hadden vier foldaten van fijn Hoogheyt by Kan^e\'
riek cwaelf Franfc^hen, die om voeragie uycgegae^
waren, gevangen genomen. In defe dagen wierden
s?eel deelen, van de huyfen uyt de Dorpen
©mtrenc gehaekj binnen gebracht: oock wiei"^^
; . nacn^

Van\'t gepaffeerde hinnen Woerden. 79
iiactit een huys , aen de Rijn ftaende^ open gebroo-
ken, en beftoolen, fonder dat d\'Officiers yets daer
tegen deeden. Dagelijcks wierd\'er met groote ernft
aen de Fortificatiën der ftadt gewerckt.

Dingsdags, de feven-en-twintighfte, begonnen
de Metfelaers eenige afgebroocken wangen^aen dc
fluyfen weer op te maecken, doch met kley, de-
wijl\'er gheen kalckwas. \'s Avondts, omtrent fes
uren, quamen veel foldaten, die vroegh naer Lin-
I fchooten en Montfoort getrocken waren,met vijf-
tien offeftien Ruyters, hier weer binnen,en brach-*
ten twee foldaten mee, die fy te Linfchooten ge-
Vangen hadden. Twee burgers,noch vryers ziinde,
wierden om eenige fchampere fchelt-woorden met
melfen foo handtghemeen teghen malkander, daE
, d\'een d\'ander, benefièns andere wonden, fivaerlijck
in\'t hooft quetfte. De ander fneedt zijn tegenftre-
Ver van boven \'t oogh tot aen de kin in \'t aenghc-
ficht, behalven noch op de borft en elders. Sy
Waren foo verbittert tegen malkander, dat fydoor
geen Franfchen, die met de bloote deegens daer by
ftonden, gefcheydenkonden worden. De vechters
Wierden beyde door de Schout in hechtenis ghc-
noomeH.

Woensdaghs, d\'acht-en-^twintighfte,\'savondts
fpade , quam de Colonel van een Regiment hier
binnen, en bracht een aem-vat volgeldts mee,
om de foldaten daer mede te betalen. In de volgen-
denacht bedreven eenige Franfchen groote moedt-
Wil by eenige burghers, de welcken fy, met ghe-
vaer van \'t leven, ren huys uytdreven. Sy wilden
de fufter van een ander verkrachten, daer hy , fy
«n de knecht fich tegen ftelden, en echter naeckt
ten huys uyc moeften , nadat de knecht een fteeck
in »t been hadgekregenv en elders dwongenfy eea
Vrou, alles, dat fy had, aen hen te geven. .

Denderdags, denegen-en-twincighfte, oratreflt
te negen uren, trock een Compagnie foldaten naer
Linfchooten,en die gheweften. Een Swirfcr,die
wech loöpen wilde, wierdt gevangen. De foldaten
van Oudewater, jien fterck zijnde, overrompelden
te Linfchooten veertien Franfchen , en brachten
hen te Oudewater binnen, \'s Avonts trocken wel
twee hondert Soldaten, en omtrent veertigh Ruy
ters van hier de Hof-poort uyt> om hun fchade te
verhalen. Een andere party trock de Krommicker-
poort uyt, over Krommick naer Polanen,
hoop van eenige Staetfchen daer te betrappen.

Vrydags, ce dartighfte, *s uchtens vroegh, qua-
tnenalle defe quanten, tot over de knJejen nat, hier
weer binnen, fonder yets uyt ghericht te hebben»

Uchtens , te twee of drie uren,gingen veel Solda- ^
ten uyt, om palilTaden te halen. Sy brachteo dage\'
lijcks oock veel gras binnen. Een jongh Edeloa^o
wierd naer \'t Kafteel gebracht, en, derwaertsgaeo\'
de, met degens geflaghen, om dathy yets geicoleO
hadt.

Sondaghs, de tweede, van J ulius, \'savontsom-
trent achturen, quam alhier de tijdiogh van da^
Maeftricht aen de Franfchen overgegaen was. His*"
op rees terftont fuick een ontroerenis in deStadfj
als of\'er eenigh yerraet,of oploop voor handen wa®-
Onderwijlen hoorde men roepen dat Maeftric^
over was. Alle de Soldaten trocken rontom op d^
Wallen , en fchoten tufïchen negen en tien uure\'\'\'
drie malen vidorie rontom de Stadt, en van \'t
fteel, met grof gefchut, en musketten; \'t welck
groot gedruys maeckte.

Maendags, de darde, \'s avonts, quamen omtref\'^
dartigh Ruyters in de Stade, die by de burgers ing^\'
legert wierden ;\'c welck tot grote overJaft aen^eP
verftreckte.

Dinghsdaghs, d\'eerfte van Auguftus, wierdt een
Franfch Sarjanc, die in een huys quam , om te fchey-
den, fwaerhjck gequetft, daer af hy eenige dagen daer
na ftorf j gelijck oock een burger, die een pijp toback
fouonfteken. Twee andere Franfchen wierden mee
feer fwareliicksewondt. Die alles phefchieHde hv de

Woensdags, de vijfde, wierd alhier afgefefen, dat
tnen een pont butter niec hoger, als voor acht ftuy^
vers, fou mogen verkopen.

Donderdags,de fefte, wilde een Swjcfereen Boer,
mecftuckjesbutter cermarckc gekomen,dwinghen
dat hy de felfden , daer hy negen en een halve ftuyver
voor begeerde, voor acht ftuyvers fou verkopen. De
Boer, fich hier cegenftellende, kreeg flagen; en een
van de byfl:aenders,cen beften fprekende, wierd Van
een ander, raet een rotcingh, een gac in \'t hooft gefla-
gen. Hier over wierd aen d\'Overtien in \'c Hofpicaél
geklaegt, die de flaender dee vatten, en hem, terwijl
hy geflagen wiert, gevangen naer \'t Kafteel dee bren\'-
gen : in voegen dat de Boer met fijn ftuckjes butter,
met veel flagen toe, wechrraeckce. De reden, daer-
om de Soldaten defe ftuckjes oock voor acht ftuyvers
wilden hebben, was dat zy de felfden mede voor \'c gë-
Wichc van ponden aénfagen, en dieshalven »hen voor
even veel gele wilden kopen, vermits zy niec wiften
dac zy cwee of drie oneen fwaerderfijn ; \'cwelc^dè
oorfaeck van dit krackeel was. Voor eenige dageri was
Weder afgelefen dat niemant eenig hout, of yecs dier*
gelijck van de Soldaren fou kopen, op verbeurte van
fware boete j om dat zy de huyfen van binnen uyt, ja
half af braken, en \'t hout aen anderen verkochten,
/••ydags, de fevende, des nachts, verdronck in dq
acnt een jong Swirfer, die uycgebroocken was, om
dat hy in de volgende dag fou hangen, vermies hy ee-
nige dagen te voorea getracht hadc wech ce lopen, err
daer over betrapt was.

Maendagsjde tiende, wierden twee Staetfche folda-
ten omtrent het Blockhuysghekregen, en gifter hier
binnen gbebracht, endooracht of tien Ruy ters naer
Uytrechc gevoert. \'sAvonts wierteen Trompetter te
paert hier binnen gebracht, en van twee muskcttiers
naer de Commandant, die toen aen het Blöckhuys,
im de nieuwe wwcken was, geleydt.

Dingsdags, d\'elfde 5 wierd een nieuwe yfere vuur-
korfopde toren gebrachr, om by tijdt van noot daer
in te vuren, en hun Seynen aen Uytrecht te geven.

Woensdags, detwaelfde, moeft yder Corapagni
dartigh lange njsboflèn leveren, yder foo fwaer, ai i
een man kon dragen, en oock yder Compagnie dar .
tig palen, tameiijck langh, om daer mee in der ylj tuf
fchen de palenen tackeboflen, een WaltekonDef- r
opwerpen." - ^

Vrydagbs, de veertiende van Julius, kort naf
middagh, quamen hier weer vier honderten vijftig 1
Franfche Soldaten in i \'c welck weer groote ontftelH
nis by de burgers maeqkce. Dagelijcks wierden hit r;
veiel rijsboflien, fchanskorven, en meer diergelijcl i:
dingen.binnen gebracht.

Donderdags,4etwintigfte , vertrock de Commis-
saris fpoedigh naer Uytrecht, daer by ontboden was.
0e Soldaden wierden weer verplaetft, tot groote ont-
lldcenis der burgeis. Men was ondertulTchen noch ai
belieb met aen 4ebuytewercken t \'arbeyden.
. Vrydags, d\'een-en-twintigfte, wierden drie Soe-
lelaers, in een fchuyt met negen, of tien beeften her-
waerts komende,omhen hier ceflachten,by de Hei-
dam van twee Oudewaterfche fchuytjes, daer acht of
negen mannen in,warje« > aengetaft ; dewijl tpenno
door\'tinvloejen v^n de Leck, weer pveral over he
lant kon varen; pc Franfchen fchoten eender Solda \'
ten van Oudewater doodt i dochwierdeo échtercalle
drie, met fchuyten en goet, naer Oudewater gebracht.

Maendaghs, de vier-en-twintigfte,quamen alhie; t
fes fchuyten met meel in facken , en met Convoy,
daer de Commiffaris oock by was. DeFranf^chen be-
gonnen oock, by de Luyterfohe Kerck, eenige huy-
fen en booybergen af te breken, om ruymtetekry-
gen, en de Wallenrootom te verfwaren , en te ver-
hogen. Dit afbreken was vm binnen rpwom 4e Stadt
aengeGeo*

Dinghsdaghs, d\'eerfte van Auguftus, wierdt een
Franfch Sarjant, die in een huys quam , om te fchey-
den, fwaerlijck gequetft, daer af hy eenige dagen daer
na ftorf geiijck oock een burger, die een pijp toback
fou onfteken. Twee andere Franü;hen wierden mee
feer fwarelijck gewondt. Dit alles ghefchiedde by de
wijn. De Branc wachten aen ghenc zijde van\'cBol-
wcrck geraeckten oock aen malkander. Men zeyde
dat\'er vijf Switfers , en drie Franfchen fneuvelden,
behalven cwee van der Staten zyde. In de voighende
dag waren departijen weer heftig tegen malkander.

Vrydags, de vierde, ging men in de Stad de bedden
weer opfchrijveni \'c welck nieuwe bntfteltenisver-
oorfaeckte.. Eenige burgers en vrouwen trocken met
boeren fchuyten uyt de Scadt. Degf;nen van Oudewa-
ter haelden OQCk eenige Boeren van Polanen, en par-^
ften oock eenigen van defe burgers geldt af, enbe-
fochtenhen.

Sondaghs, de fefte, omtrent t\'elf uren, was\'er een
groor gewoel onder de Soldacen, van de weicken eeni«.
ge honderden voorc terStadc uyc moeften j dochzy
keerden terftonc wecom.

Woensdags, de negende, waren eenige Soldaten
om voeragie uytgegaen, die van eenige Soldaten van
fijn Hoogheyt in dier voegen aengetaft wierden, dat
zydeur\'c wacer, deurdicken dun,mocften beenlo»
pen , om foe ter vlucht wech regcraken. Van Uyt-
recht quamen verfcheyde fchuyten mec Franfche
wijn » brandewijn , beeften, appelen, peren, &c.

Maendags, de veertiende, voeren tien, twaelf, ja
meer burgers naerAmfterdam,Oudewateren Goude.

Dingsdaghs, de vijftiende, \'s avonts te fes of feven
uren,wierden twee fchuyten,herwaerts komende,aen
\'tmiddellant, by de Saeghen Water-Meulen, om-
trent tlriemusketfcbeuten van hier, door eenige Sol-
daten van Oudewater, of van andere fchuyn^ers ghe-
f>lonjIert en berooft.

Donderdags, de feventiende van Auguftus , wierd
een vrou, of He ver een hoer, naer Linfcho:cn ghe-
convoyeerc, ora van daer naer Holiandc te varen.
Toen zy te Linfchoten quamen, vonden zy daer drie
Soldaten van de Marine; en hoewel de Franfchen
eerfi: fchoten, foo bleef\'er echtereen van hen doodt;
de twee anderen, om quartier roepende, wierden met
hun byfit, gevangen naer üudewacer gebracht.

Sondags, de twintighfte, quamen van Bodegraven
fes Walen, beneffens een Hollander, met hun volle
geweer gin een fchuyrjelaicr overlopen. De fes Wa-
len , onder het Regiment van de Koningin behoren-
de, waren, du een jaer geleden, naerHollandt over-
gelopen. üy wierden naer \'t Kafteel gebracht.

Woensdags,dcdrie-En-£wintigfte,wiertalhier bui-
ten de Nieuwe Poort een CoVporael doot ghefteken.
De geen, die\'t ghedaen had, liep wech, maer wierdt
omtrent de höoge Boom weer gekregen, en gevangen
op \'t Kafteel gebrachc. De doode wiert terftont, fon-
der kift, en in fijn herat, op het Kerckhof begraven.

Maendags, d\'acht-en-twintighfte, geraeckten een
deel Franfchen en Switfers aen malkander, met floc-
ken en meffen. De Franfchen kofen de vlucht, Bur-
germeefter Bodegraven wiert mec gewelt uyt fijn huis
gehaelt,en zijn hoet van fijn hoofc gheruckt, enmet
voecen getreden. Hy felf wiert op \'c Kafteel gebracht,
en gevangen gefec. Dochhy geraeckte haeft weerlos.
Opde nieuwe Wal Wierde een hooghe en brede borft-
weringgemaeckc.

Vrydags ,de eerfte van September , voeren veel
fchuiten naer Uytrecht, Oudewarer en anderégewe-
ften, omhunvoordeehedoen. Seftien Soldaten van
de Marine,met fchuitjes,bejegenden by Kerkjes Hof-
fiee onfe Convoy, na Uycrecht treckende. Sy fcho-
ten tegen d\'onfen, doch, veel te fwack fijnde,kofen de
vlucht,en geraeckten wech. Wöens-

I Vércken, (choon het Iwaerlijck regende en v?aeyde.
Dagelijcks liepen van hier eenige Soldaten over naer
\'t Leger van fijn Hoogheyt: gelijck Oock een Trom-
\' inelflaoher van de fiide hier over quam. Omtrent te

Woensdags, dc fefte, wierdt by nacht raet groote
yver hier aen de Wallenen Fortificatiën ghewerckt.
\' \'s Uchtens te vijf , fc\'s cn feven uren was\'ereen mach-
1 gewoel en geloop deur de hele ftadt. Men liep met
j fchuppen,fpaden, houweelenen anderfins, alsoPar
alarm was. Men fou mec groot gewelt aen \'c groot
Noorder Bolwerk arbeiden, om dat van binnen wech
te delven. Men gaf voor dat\'er veel gelesen heiligh-
dom onder verborgen was; en yder was naerftig, om
dat te vinden. Maer\'c voornaemfle ooggemerk der
ï^\'ranfchen was,, \'t felfde tot een efFeplein binnen fijn
Wallen te maken.Met gelijke kracht wiert oock,bui-
ten de Hofpoort, aen de Trencheen gearbeid, om die
fe voltrecken.Daer wierden ook wel hondert mannen
I J^itgefonden,mct houweelèn en breeckharaerS)bm al-
\' fteenovens en pannebackeryen, en alles, dat noch
i ftaen was gebleven, af ce werpen, en toe aen de gront
"Geflechten. Opde middag was\'cr een groot geloop
•^ec geweer naer alle de Poorten, als of de Staetfchen
°ver al doende waren, foo by de fchans, aen block-
: ^uys,als tot Hermeien ,daer fy jnet alle macht by
bonderden naer toe liepen. Al ditgedrui^ontftont uit
^wee fchuitjes der Scaecfchen, die by de Kruipin had-
den geweeft . In de verlede dagen wierden hier eenige
ftucken gefchuts, groote koegels, en buffekruyt bin-
\'^eri gebracht.

Donderdags,de fevende, quam hier op\'t Kafteel
Trompetter van fijn Hoogheyt,en oock een van
Uytrecht:, De Commandant ftondt oocktoe, op het
I j\'\'"ft>gh gefmeeck en bidden der burgers en eigenaers,
I ?^tmen niec [meer dan drie of vier ovens fou af bree-
I ^en.De paerden van drie Capiteynen, buiten de Hof-
j Poorc in de weyde gaende, wierden weghgehaelt; hec
Welk een groote fpijt voor hen was. \'s A vonrs trocken
j hiér twee hondert mannen uyt, die in devolgen-
\' des uchtens vroeg, weer hier binnen quamen,

Saterdags,de negende, vertrock van hier naer IJr^
rechteen gheheel Regiment, fterck feftien Coff\'P®\'
gnien, in fes of feven hondert mannen beftaende-

Vrydags, de vijftiende, tegen d\'avont, quaroc
hier ontrent vier hondert Franfchen weer binne"\'
vermits men voorb«legeiingh vreefde. DicwasooC^
d\'oorfaeck van dat de foldaten des nachts aen de nie"^\'
we Wal,aen de fuytfijde van de Ley cfche Poort,tn^f\'
ften wercken. In de voorgaende dagen wierden df
Soldaten onder de muur van een fteenoveo, of pa®*
nebackery , die men af brack, beftolpt en verplet

Saterdags , de feftiende van September, brachte"
de Franfchen hier eenige kleyne ftuckjes gefchufP
de Wallen,daer \'truim was. Tien Soldacen eocs®
Sarjar t liepen over. De foldaten moeften ondert*!\'"
ichen by nachc en dag aen de wallen werken. ,

Sondags, de feventiende, fagmen hier van de
len de roock van eenige huyfen , die in de brant üo^\'
den,oi^aen. Men meende dat dicce Breuckeien;\'^
Vleucen ,of*daer ontrentte doen was.

Maendags, d\'achtiende, liepen achtien, of neg^^\'
tien foldaten wech : invoegen dat\'er in de tijt van
achtereen volgende dagen wel veertigh manneh^\'^p
geraeckfen, Oock wierd afghelefen dac nieroa"^!
fbnder fulcks bekent te maken, een ig goet uyt de
moght voeren. Hondert facken, diemen met ft\'\'\'^^
fou vullen, om hen voor bedden te gebruycken, t^^
honderc dekens, en cwee honderc flaeplaeckens,wie\'\'\'
den van Uycrecht alhier in \'t Hofpicael, óf Ciec^^^
gebracht. Een Swicfer,aen cen Vryfter van bier ve^
loofc,enfijngheboden doen infchrijven hebbeo<^^\'
wiert in gevangenis gefet, om dac hy geen verlof
deCommandanc, of Commiflarishad verfocht.

Donderdags, d\'een-en-twintigfte, wierd by tro"\'\'
«Qclflag acnalle bevolen dat ly aen de Wallen moeH^^

^■\'ercken, fchoon het Iwaerlijck reende en waeyde.
pagelijcks liepen van hier eenige Soldaten over naer
\'t Leger van fijn Hoogheyt; gelijck óock een Trom-
^elflagher van de fijde hier over quam. Omtrent te
^ier uuren hoorde men hier fwarelijck met grof ghe-
fchutfchietenj\'twelck weltotaen féven uren duurde.
, Vrydaghs, de twee-en-twintighfte, wierd van bier
^n de fcbayten, die dagelijcks naer Uytrecht voeren,
^el duyfent ponden loots door de Soldaten herwaerts
êhefonden , om het felfde daer te verkopen. Maerde
iiurgcrs, opde been komende, klaegdén dac hun lode
geuten tufïchen de huyfen opgebroocken en geftolen
^aren, en dat de Soldaten de lode pompen, en buy-
Jen, foo zy eenighen vonden, af braecken, en wech-
*onden.

Maendaghs, de vijf-en-twintighfte, maeekten de
^fommels hier in de Stade groot geraes,, om de Fran-
fchen ter mooftering te roepen jgelijck de felfde oock
Voltrocken wierr.

Dingsdagsjde fes-en-twintigfte, moeften deSwit-
fers, en oock de Franfchen, weer monfteren j om
dat\'er foo veelguytery onder fpeelde, en zy hun ge-

niet vol hadden. In de tijdt van veertien dagen wa-
jen van hier over de twee hondert Soldaten wech ge-
\'open.

Vrydaghs, de negen-en-twintighfte,\'s uchtens te
^cht uren, crock het Regiment, dat left hier in geko-
men was, omtrent vier hondert mannen fterck, (een
goddeloos vOick) weer naer Uytrecht. Indeverledc
^achc brack men, ineen huys, op de Modderfloot
Gaende, de kiften en kaffen open, fneedt de bedden
ea kalfens open, lieten de veren vliegen, en namen
^Rnder mee: fy floegen de man, die dit beletten wil-
^e» met de bijlop\'t hooft.\'Toen het dagh geworden
ïl\'as, dwonghen zy hem een fchuyt met bagagie naer
Uytrecht te helpen voeren. Maer hy , dit werck on-
viel vfflj de fchuyt afin de Rijn J en toen zy
Ff 4. echtet

88 DAGH-Register
echter wilden dat hy, dus nat fijnde , mee varen fou,
pooghde hynect\'ontlopen : Maerzy achterhaelden
hem , én floegenhem foo fwareüjck, dat hy als doodt
in huys wierd gedragen. Sy hebben desgelijcks in ver-
fcheyde andere plaetfen gedaen, en dwongen, in hun
vertreck, de lieden, daer zy geberberght waren,
niet alleenlijck gele, maer oock vleefch, fpeck, but-
ter en kaes mee te geven.

Ma.endaghs , de tweede van Odober, wierdt voOf
*t vleefch, inde tijdt van twee maenden in\'cHoip\'\'
tael,offieckhuysgenuttight,daerruym feftigh ^^^^
ken in waren, elf hondert guldens betaelt, dat is vOOf
yder dagh meer dan achtien guldens. Hetiswelgh®\'

fchranft: Maergeenwonderjdewijldienaersenjö""
gens, en alles, dat\'er was, mee daer af at.
^ Woensdags, de vierde,quam de Commifläris vä»
C gele alhier met een vat vol gelts : \'t welck groot ont\'
fet voor de kale Officiers en Soldfetengaf. Ondertui\'
fchen was men noch ai befich met aen dc Fortificatie"
te wercken j en de geenen, die wech konden kome"\'
namen hun pafpoort onder de voeten.

Vrydaghs, de fefte, haelde men uyt de fchuyt j^J®
gewonelijck op Uytrecht voer, veel kiften en kaffe"\'
die mendaer in geladen had,in de fchijn van hen nä^"^
Uytrecht te voeren,maer in der daet om hen haer K^^\'
merick te brenghen, daer dusdanige en andere gö^"
deren dan uytgcfet, cn voort van daer naer Hollaß\'\'\'
gevoert wierden :9n dieshalven wierd aen alle Sch\'P\'
pefs, op fware ftraf, verboden eenigh goet uyt\'
voeren.

Sond,igs,d\'achtfte, wierd het ghetal dergeinqUä^\'
tierde Soldaten in de buyfen gemindert, en verley"\'
en de genen, die twaelf, of vijftien Soldaten in hi^"^
huyfen hadden, wierden van drie ontlaft.

Maendags, de negende,waren eenige Soldaten
fijn Hooghèyt by do Groeven-brugh, daer fy drie ƒ
vier Franfche Soldaren, die aen d\'andere fijde va\'\' ^^

Van V gepaleerde hinnen Woerden. 8p
Ryn waren, dwongen deur \'t water te fwemmen, en,
overgekomen fijnde, gevangen iiamenj \\ welck be-
Ipottens waerdig v?as.

Donderdaghs,detwaelfdé,wiert Maeflant op het
Kafteel gebracht. De Soldaten klaeghden dat hy niet
Lakens genoegh aen hen wilde geven. Hy, jn tegen-
deel, feyde dat de voorgaenden hem wel veertien La-
kens afgeftoolen hadden, en dat defen henaenftuc-
ken fneden, en ander goet daer af maeckten , en dies-
halven weer andere lafcns eyfchten.

Vrydaghs, de dartiende, wierdt het hout, dat in de
voorgaende dagh van Rietvelt, uyt d\'afgebroke huy-
fen , hier binnen gebracht v/as, met de Marckt-fche-
pen naer Uytrecht gefonderi; \'c welk ons hier vreemt
voor.quam,dewijl men\'thier feer nootfakelijckbe-
hoefde. De Soldaten van fijn Hoogheyt kregen eerft
fes van de ïvoninghfchen gevangen,en daer na, ge-
lijck men feyde, noch vijftien pf feftien, meteen Sar-
jant. De Franfchen hadden eerft een fchuytje geno-
men, daer twee Staetfche Soldaten in hadden ghe-
weeft, die\'tontloopen waren, en, onder weegh ver-
fterckingh krijghende, en tot omtrent ghelijck getal
aengegroeyt, weer teghen de Franfchen keerden, en
hen overwonnen.

Saterdaghs, de veertiende, wierdt afghelefen, en
omgeroepen ,dat niemant, fonder pasport,uyt vif-
fcben fou varen , félfs oock geen Boeren , noch met
angelsj, en netten uytgaen: dewijl de Soldaten van de
zijde der Staten oock dus uyt viflchen gingen, en hun
geweer ter zijden van hen aflagen, en, als fy gelegent-
heydt lagen, het felfde weer aentaftten, en de genen,
diefy bekomen konden,gevangen namen, \'s Avonts,
omtrent negen uren, quamen hier veel fchuyten van
Uytrecht, die twee hondert facken met koorn voor
de Soldaten mee brachten.

Sondaghs, de vijftiende, quamen van Oudewater
alhier twee fchuyten, met fout, en Edammer kaes ge-
Iaden, Ff y Maen-

Maendaghs, de feftiende, wierden hier fes Solda-
ten vande Marine binnen gbebracht,die eehigeda-
gen te voren hier fes Franfchen dicht by de poort had-
den wechghehaelt. De fevende,geen quartier begee-
rende, wiert doodt gefchoten.

Woerïsdaghs,d\'achtiende van Qdtober, liepen ne-
gen of tien foo Franfchen, als Switfers,over naer de
zijde der Staten, van welcker Soldaten weer drie of
vier hier overquarnen: \'t welck dagelijcks gebeurde.
Men was ondertuffchen gedurighlijck befich met
hout, hooy en ftro, en alles, dat men krijghen kon,
binnen te halen, om fich tegen de winter te verfor-
gen, terwijl men by nacht en dagh, Sondaghs, en
Werckedaghs , aen de wallen arbeydde.

Vrydags, de twintighfte,quam alhier met een vrye
pas van Amfterdam een fchuyt met fout, gort, en an-
dere dingen, tot y ders verwonderingh. Inde verlede
nacht trock een deel volcks in een fchuytje van hier
op party. Maer toen fy omtrent halfweegh de Pan-
nebackery waren gekomen, ontmoette hen de Ronde
van de buytenfchans, dfe, gheroepen hebbende , en
geen antwoort krijgende, in de fchuyt een Sarjant
doodt fchoten, en de Schipper, hier een Burgher
zijnde,in defchoudertroffen,en noch meer ande-
ren quetften j daer door hun toelegh gebroocken was-
Van Leyden quam oock.met een pasport, een fchuytj
die vol van goet was, en nergens gemoeyt wierdt.

Saterdaghs, d*een-en-twintighfte, quam van Ani\'
fterdam alhier over Kamerick een kaegh vol koolj
feep, fout,oly en andere dingen. Hier wierden veel-
derhande eetwaren omgheroepen: het pont labber-
daen tot drie ftuyvers, een pscckelharingh voor een
braspenningh , enz. In defe, en in de voorgaende
dagh quamen van Gouwerwei vier of vijf duytfche
Soldaten hier overloopen, op hoop van het beter te
fcekomen,die fieh daer na grootelijcks beklaeghden-
Inde Voorgaende daghen wierdc hier met placcateo

Van\'( gepaffeerde Binnen Woef den: pt
aengheplackt; dat men hierin de Stadt geen huyfeh
meer fou afbreécken, op vérbéurte van dat hét Vaén-
del van dat Regiment, welcks Soldaten dit Werck be-
dreven , fulcks fou moeten betalen , tot faxatié van
de Heeren. De Soldaten gingen echter eVén harde
voort met al\'t geen, dat fy loskonden\'krijgen, äf te
breken j en de huyfen , die leegh ftonden, Waren
teeeft ten roóf geftelt.

Maendaghs , de drie-eri-twintigfté, wiérden de
Soldaten hiér weer gemóAftért.

Woensdaghs, dé vijf-en-tWintighfte , quafeen
hier twee Compagnien Franfche Sol\'datén binnen,
om onder d\'anderen, die verloopen én vérftorven
Waren, verdeelt te wórden.

Dondérdaghs, de fes-en-twintigfte, tegen d\'avoht,
quatn hier éért groote party gecommandéért volck
binnen.

Donderdaghs, de tweede van November j quam\'er
bericht aen de Coiiimandant, dat men niet alleénlijck
van wércken aen de Wallen en Fortificatiën fou op-
houden , maer oock^erftóndt alles, dat\'er ghemaeckt
Was, fléchten,en töt de grondt nederwerpeii ; gelijck
oock terftont aengevangén wierdt Het gefchuc
wiert voert van de wallen gebracht, en in fchuyten en
aken gedaen. Men laedde öock negen vracht-fchuy.
ten metmeelin fackéri.

Vrydaghs, de dardé, \'s uchténs vroegh, Wiéfdep
defe fchuyten met hec gefchuc en meel ,nefiensde
Soldaten, die hier léft gekomen waren, haer Uyt-
recht gefonden. Mén dee voort alle ûâérftigheyt
om alles, dat\'er was, gefchut, buffèkruyt, loot,,béd-
den 3 en meer andere dingen, die fy de hunnen noem-
den, in te fchepen. De Heeren wicrden oock door
de Commandant op \'t Kafteel ontboden , daer de
Commandant aen hen voorhieldt dat hy laft had om
twintigh duyfent guldens tot brandtfchattingh van
ben te vorderen, en dat hy, foo fy weygeriijck waren,

Maendaghs, de feftiende, wierden hier fes Solda\'
ten van de Marine binnen ghebracht die eenige da-
gen te voren hier fes Franfchen dicht by de poort had-
den wechghehaelt. De fevende,geen quartier begee-

sfir Dag h-R e g i s t e r
van des Koninghs wegen, en van de Hertogh van
Luxenburgh bevel had om de Stadt in brandt te fteec-
ken,en totafch te maken,en \'t Kafteel,en de Poorten
tedoen fpringen. Soo haeftdit droevigh bericht on-
der dé\'Stedelingen quam, liepen mannen en wijven\'-
ylings naer\'t Kafteel , en klaegden, met wenende
ogen, dat hec hen onmogelijck was foo veelgelts op te
brengen : dewijl fy, door de belaftingh der woefte en
ongetoomde Soldaten »uytgeput en berooft, en meer
dantweè hondert huyfen, daer\'t volck uytgheweken
was , afgebroken en neergeworpen , en oock veel
huyfen, die noch ftonden, byna verdorven, en de
goederen geftolen , en anderfins wechgheraeckt wa-
ren. Soo fal ick, feyde de,Commandant, terwijl hy
fich veynfde te wenen, doch gelijck de Krokedil?
uw Stade, tot mijn leetwefen, tot afch moeten maken-
Ick weet wel, vervolghde hy, dat ghy overladen, en
buyten vermogen zijt: ja ick felf heb alles, dat ick toe
uw verfchoningh kon by brenghen, aenghewendt
het niet nader, als op twintigh duyfent guldens, kön-
nen brengen. Treckt felven fpoediglijck naer de Het\'
togh van Luxenburgh, en verfoeckt wat ghy kont
verwerven. Wat my aengaet,ick begeer vanunief
een eenighe penningh. Hier op vertrocken fy van dé
Commandant, en fcheydden van malkander.Ondef\'
tuflchen waren meer dan drie hondert en feftigh
menfchen befich met de wallen neder te werpen,en
flechten. De buytenfte Fortificatiën, die van binnen
§ierlijck mer pannen, in plaets van muur, opgehaelt
waren,wierden om verreghefmetenjendepannen»
miflchien eenige hondert duyfent in \'tgetal,tot fchef\'
ven gemaeckt.

Saterdags, de vierde, \'s uchtens tc feven uren?
trocken van hier eenigen der aenfienüjckften naer
Uytrecht, om aen de Hertogh van Luxenburgh de
foobere ftandt van hun Sradr. te vertoonen , ^a
daer door hem te. bewegen tot de fomme, voor de

Van\'t gepajfeerde hinnen Woerden.
brantfchattingh ge^reyfcbt, merckelijckte verminde-
ren ; en om met eenen t\'onderftaen of mengelt, toe
betalingh van de brantfchattingh, fou konnen lich-
ten. \'Eenige fchuyten, m^et lont en andere goederen
der Franfchen geladen, wierden naer Uytrecht ghe-
fonden. \'Oock wierdt afgelefen dac de genen, die buy-
ten de Scadc, de pannen aen de Fortificacien wilden
\' helpen afnemen, en in hoopen feccen, fich voorc der-
waercs fouden voeghen, en, als hec v/erck gedaen was,
hun becahngh daer voorop bet Stadthuys ontfangen.
Wantfyhadden vandeCommandant, mits feeckere "
fomme geks aen hem te betalen, verkreghen dat ly de
pannen mochten afnemen, en bergen.

Sondaghs, de vijfde, wierdc al\'c bouc, daC men te
voren in\'c Hofpirael, voor defieken , gebrachi;had,
weer daer uycghedragen, en in fchuyten gedaen, om
hec felfde mee naer Uytrechc te voeren. ]n defe ghe-
heele dagh, en inde volgende nacht wierdt noch al
meel en koorn vande folders van\'cHofpitael af,en
in fchuyten gedragen, om het felfde te vervoeren, ge-
lijck oock allebedden en bulcfacken, die fy de Burgers
afgenomen, en daer in gebracht hadden, ^s Avondts
fpade quamen de genen, die naer Uytrecht gefonden
waren, weert\'huys, en feyden,dat fy, foo veel de
brantfchattingh aengaet, met de Hertogh van Luxen-
burgh voor vijftien duyfent guldens waren veraccor-
deert , die binnen fes weken betaek moefl: worden,
daer voor de Franfchen eenigen der voornaemften
van de Stedelinghen tot gyfelaers fouden mee nemen,
tot dat het gek opgebracht was i en voorts, dat alles in
ftant fou blijven, fonder Wallen, Poorten, of Kafteei
te doen fpringhen. Die wierdc in de volgende dagh
aen de Burgery bekenegemaeckc , die groocelijcks
daer over verblijdt was.

Maendaghs, de fefte, \'suchtens vroegh, was\'er
grooc geloop en gheraes deurde Stade, als oPer alarnx
was. Op hedeß, gelijck oock gifteren, wierdt hec

Dag h-R e g i s t ë r
nieuw Bo)werck, dat omtrent de Luyterfche Kerck
geraaeckE was, gelijck oock Kafteel en Poortenon-
dergraven, om hen tè laten fpringen. By Kamerick,
gelijck oockby PoJanen,vertoonden fich veel Scaet-
fchen met Schuy ten en Uyt leggers. Op de middagh
voeren \'tien of twaelf Schuyten met meel, koorn,
kruywaghens, houten fiecken naer buyten, om naer
Uycrechc te vaten. Maer fy konden niet voortko-
men , om dat\'er van de Staetfchen omtrent de Kruyp-
in lagen. DeJFranfchen waren daer aen d\'een zijde,
en dé Staetfchen aen d\'andcrei doch een weynigh
verder naer Kamerick. De genen , die naer dezijde
van Polanen waren, maeckten dat de Soldaten hier
degeheledaghiqde wapenen op de Wallen moeften
ftaen.

Dingsdajth, de fevende, \'s uchtens te yijf uren . was \'er een groot
geraes van tronin»els, om aen de Franfchen bekent te tnaecken, dat
fy vertrecken fouden. vcel fchuyten wierden met alderbande baga-
g;e. met hoeten» hoeven, kinderen en jongens vol gefcheept; en fy
voeren tcneghcncn tien uren naer buyten. Qrtitrent elf uren troc-
ken $lle de foldaten ter ftadt uyt, ghelijck oock het Hof-gefin. Dc
Heeren en Predikanten namen voor \'t Kafteel, en aen dc Poort hun
affcheyt van dc Cqmntiandant. en van andere Grooten, die tot Gy-
^elaêrsvand\'pnbetaelde fes duyfent guldeps (d\'andete negen duy-
fent (ouden al voort t\'Uytrecht aen LuxenburgJi.of aen d\'Intendant
betaelt worden, daer toe men het geit mee nam ) twaelf der voor-
naemfte burgers v^n de ftadt mee voerden.

In defet voegen heeft de Heer onfe Godt. buyten alle gedachten
van menfchen. opde fevende van November, in\'tjaor 1573.
ten tweede mael van d\'onverdragclifcke laft der Franfchen verloft»
na,dat fy by na veertien achter een volgende maenden hier hoys ge-
houden, en de meefter^gefpeelt hadden. Ach! hoe deerliick ish\'et»
dat men. de ftadt deuï , en de wallen langhs gaende , fiet dat de
Ketcken en huyfen verweeft, en verbrandt zijn. datde fchoone
tiiynen. bqomgaerden en hoven neder ghevelt, de faey-en weylan-
dén verdorven, dé beeften veroielt zijn. De landtvruchten j koorn,
erten, bonen, rapen, wortelen, vlas en hennep, daet mee defe oude
kleyjoe ftadt fo buyten, alsbintjen, verciert was. en als een aerdfch
i.aradys fchcen , ,is binnen de tydt van anderhalf jaet foo verkeert,
en in een onuytfpreeckelijcke verwoeftingh en yerdett verandert,
dat de geen. die tè voren hier gheweeft heefr. en nu wederkaomt >
de fladt niet fou kennen , ibo hy niet de plaets vift , daer fy ftaet.
Dc fchoone panne-backeryen, daec foo veel duyfent menfchen wel
afvoMenjiijniotpuynbopcn geworden, Maetalgeaoeghgejam-
: mert.

\'s Naraidda&hs. te drie uien , qufttn Capieyn Rijswiick, yan de
ijde der Staten, d\'cerße bier bipnen , daer noch drie Compagniea
p volf^hden , ghelijck Fario , ^e Gouverneur binnen Ma-
richt hadt geweeft, eo andere Qva&i». Hiet b\'p quamen eenighe
ranfche Soldaten . foo Switlers,als anderen,dié Iwh verfteken had-
eo , omdat fy niet Janghet ondex de Coningh wilden dienen . te
oorfchyn , en (èyden, dat!ct onder \'t kafteel een rnijn wasghe-
laeckt jom het wifdc te.doeafprlngheri , ghelijck oock ónder bet
ieuw Bol werck naer deiuyterfcijc Kerck. Men wift weldarde
/al hier ondergraven was , maer niet dat trien buöektuyt daer in
ad gedaen j en noch veel minder dat het met het Kafteelioo geftéït
\'as. Men had geen gedachten op defe boosheyt, dewijl eerlijck be-
sngen , en oock belooft was dat\'er geen meer fchade ghedaen Ibu
orden. Men ondetrochtteiftont defe handel met Lan.taetens, en
ïvond dè lèlftie waer te fijn. Onder de Wal was d\'een lont uytghe-
5oft, men meent door dc vochtigheydt van de plaets. D\'andere
om , en was by na ten eynde gebrant. Onder \'t Kafteel vont men
: gïimroende lont noch drie vinger breet langhäo voegen dat men
1 lonten . bengftens eenige tonnen bufl\'ekruyt, met groot ghevaer
ler uythaelde. Men liet diesbalven al het overige ftaen tot aen de-
inende dagh.

\'s Avondts quamen noch veel Soldaten van de zijde der Staten
innen, die by meenightcn naer etvop\'t Kafleel trocken , daet fy,
Gelijck oock by de Burgers, foo veel, als mogelijck waer, onder
dack wierden geholpen.

Woensdaghs, d\'achtfte, was hiet gtoot ghewoel in de Stadt,
wee hondert ipannen, of meet > wierden naer Hermeien ghefan-
n, om te befienhoe het daer gefielt wa.i, en of de Franfchen die
ift oock hadden verlaten ,om, foo ja, de felfde mede re befetten.
ïden kreegh men hier fchelvifch, moflelen, en veel andere din-
n, die men hier in byna anderhalf jaer niet gehad had.
In de volgende daghen liep de Stadt vol van menfchen, die uyt
le omlegghende Steden fiuamen, om te Hen hoe treifelijck men
ïr huys had gehouden. Oock wierdt door oole Timmerlieden het
ays te Hermelcn eenighCns vetmaeckt, c,n heruelt.
Vrydaghs, de tiendewierdt hier over al omgerotpen , dat men
ïinen de tijdt van dtie daghen alle huytenen ftraeten moeft ichoon
aken, en van alle vuyligheyt fuyveren, op verbeurt? van drie en
«guldens: gelijck oock dat alle fchepen en fchuyten , diegefon-
nlagen, op verbeurte van de felfde, uyt de Ri)n gebracht moe-
tl worden, om te beter deurvaert tc geven» cn ruymte voor de
irelaers te hebben, die byfflfnigten hier quamen. Degenen,
! hier de Stadt befochten , waren ten hoogfien verwondert van
\'er foo veel huyfen onder de voet laghen , dat het overal foo
rickelijck uyt fagh, en foo yflelijck ftonck, \'s Avondts fpadc
men twaelf mannen, die voot gyfelaers wyt gheweeft hadden»
t weer béhotrdtn binnen.

94- DAG H-R E G i S T E R
nieuw Bolwerck, dat omtrent de Luyterfche Kerck
gemaeckt was , gelijck oock Kafteel en Poorten on-
dergraven, om hen tè laten fpringen. By Kamerick,
gelijck oock by Polanen,vertoonden fich veel Staet-
fchen roet Schuyten en Uytleggers, Op de middagh
voeren \'fïpn of t-urmU Q^hnuf«" rn>»^l

■ sondaghs , de Twadftle van November, quamen bier
Delft twaelf ?fere ftucken gefchut. die fes en twaelf pondenyl<\\\'
fchoten, ea in de volgende dagh voor \'t Proveniershuvs op de Vf\'g
gefet wierden ■ om hen » als de noot mocht voorkomen , tegeO®
vyanden te gebruycken. Doch ick hoop dat Godt dc Heet, etW
meris met ons hebbende, ons niet weer in foo fveare ongemacK^
fal laten vslleD, • ^ , .Jel

Dif is \'t geen, \'t welcfc ickj tot\'mijn gcheuge\'\')- > van de MP".
der Ffitufchen te Woerden difnftigh geacht bvü om het ielfd«
\'t Sicht te brengen , op dat de teghenwootdigen en nakomeling" j
lich diftr aen mogen Ipiegelen. Daeiinec ickeyndign, en yaei"*
fegh.

It,
	m\'
S	■ i


	ïî" ^ -\'i\' - •
	S -




S