KORTE
y.
^asr in vertoont mrt^ in mlcker \'voegen
het JSleder^Sticht ende de Stadt
%
X^yis alle Invafien des Vyandts kan ge de fende ert wer-^
den, fonder nochtans der jeher Landen door het
<waterte doenondervtoeyen,
Aengewefên door
RUTSCH en B A RN ARD de ROT, Ingenieurs.
Èv
TOT U T R E Ç H T,
y VECHTENBoeck-verkoper woonendec^deOa-
de-Gracht, by de Romer-borger-brugh. Annoiö74,
t
^ Lfoo ons onderfcbreven Ingenieurs,
"f^o Ruffch ende Barnard de
|ftontsnaer darden Vyantde Stadt
itrecht verlaren hadde, door fijne Excc ^
mtnUttrc Grave van Waldeck ,
^Maerfchalck&LC. gclaft is deIngenieui^^
idienft in de Provintie van Utrecht wae^
I re nemen ende te overleggen, alles J
\' rot des felfs fecuritey t foude können ^
nen , om in gevolge op approbatie van Sijn Hoogheydf
doen in \'c werck fteilen.
tit
Soo ift dat wy ampts hal ven, onder andere dienftigh
hebben aen fijne Hoogheydr kortelijek te vertoonen , in ^^^^
ker voegen de Provintie van Hollant j mer het vruchtbaer
deel van dc Provincie ende de Stadt Utrecht, regensallein
fien dcsVyants in roccomende fouden konnen gedefefl"^
enbewacrt worden, fonder der fel ver Landeryen te
ren, en datopde navolgende wijfe:
Eerftelijck ftaet te confidereren dat uyt de Reviere de
by Vreefwijck, anders ghenaemt de Vaert, een Confidet^^^
Canael gegraven is, tot de Stadt Utrecht toe,
den Vaertfen Rijn, doorgaens 12. Roeden breedt, en ^
Rijnlantfe voeten dry vent water diep.
Dat oock de Reviere den Rhijn eertijdts boven
Duerftcdefijn cours genomen heeft vodrby Utrecht» ^^^
den en Leyden tor in de Noordt-zee. Volgens den Loop
den jegenwoordigen Grommen Rhijn 3.34. en ontrent ^y
recht j. Roeden wijdr, en 4. a 5. voeten diep is.
Dat wijders van Schalckwijck af by de Heul een Canael
graven is j loopende tor in de voorgenoemden Vaertfen \'
niet verre van den Bongenaer, wijt ontrent 3. Roeden > ^
3.a^.voecen. p^^
\'W\'
^ I^at door de voorfz. drie Canalen de meefte Landen ende
^g^bergte van het Boven-Sticht haer water moetexonereren.
Als Amerongen, Leerfum, Doorn, Driebcrgenj Seyfl:, Over-
^nghboeck, Neerlangbroeck, Koten, Werckhoven, Veghten,
^chalckwijck, \'t Goy/tWael, Honfwijck Houten} gelijck
^^cx brcedt aengewefen werdt op de Caertc, daer van by ons
ê^iïieten gemaeckt ende overgelevert.
I^at de voorfz water-gangen opgeftopt fijnde, harehoogh-
^an water ordinaris de felve is, ende een gemeen water op
"pLeckfijnde, namentlijck f voeten, \'t welcke op die Re-
^^^fe een middelbaer water is, foo is \'t water in de voorfz Ca-
^ 4 voeren lager, als die van \'t water in de Reviere de Lek,
ê^hjck fulcx by experientie ons bekent is, en ooghenfchij-
^^1\'ick tocWijck ende de Vaert aen de Sluvfen shefien kan
borden.
ï^at door de voorfz twee Canalen, en des noot fynde door \'c
^^\'\'de, in gevalle door de Leckendijck by de heul een bequa-
^^n Duycker van 8 voeten wijdt ende 6 voeten hoogh ge-
\'Paeckt Wierde, foo veel hooghte van water op de binnenlan-
Voorfz kan ingelaten werden, als \'t water in de Leck hoo-
^^^ is, als \'t water der voarnoemde watergangen.
Waer uyt dan volght dat alle de Landen, die nu maer 3 voc-
boven het tegenwoordige water der gefeyde Canalen fijn,
^ \'^an füllen wefen geinundeert, en d\'andere Landen tegen-
®oi*digh 4 en s voeten boven water fijnde, dras füllen ftaen.
Ëndc alfoo by naer geene Landen, te reeckenen van dc
^crtafover de Wiers, Wulven, Heemftede,Jutphaes,Leegh
^ Weft. raven, ende foo voortslanghs d\'Ooft-zyde van den
^^rtfchen Rhyn, achter Abftede ende het Oudtwyeker-velt
tot aen de Biltfche Steenftraet toe, gevonden werden, als
, ^^ maer 2 a 3 en 4 voeten boven het water fyn, lal in gevolge
gantfche voornoemde deftriä:, door het water dat foo wel
A a door
-ocr page 4-door dc verhinderinge van fijne natuerlycke,
door het inlaten van liet water uyt dt Leek door de voorl2^
nalen onder gefec werden.
Welcke inundatie noch foo veel confiderabelder fijn fal ^ ^^^
het water in de Leek hooger is, als het geraeyne water va ^^^^^
voeten hier voren geftelt, het welcke door aentekening^
vele jaren bevonden is te iyn i o. 12. ende meèr voeten.
\' C J /»
Ende dat nimmer eenige May maenden fyn gepafTeert, or ^^
Riviere verheft fich door het fnieken van de fneeuw op de
berghten tot de voorfz hooghte.
Sijndedaeren boven feer confiderabel, dat door ondervii^\'
dinge het verval van \'t water in de Leek, tot Wyck te Dueri \'
de, gereken top fyn iaaghfte, endegelyck met den boden^^.
de Heul tot VVijck voorfz. op 6 voeten gcreeckent ^vett\'
dat alsmaerj voeten waters op de Leek by VVijck is, ende ^
het verval van 6 voeten daerbygereeckent wert, als danb^!
gelaten water ontrent Utrecht ten minften 6 voet hoger fa\' »^J \'
als hetordinaris nu op Stadtspeyl is.
Twelck fo veelgevoegelijcker en van meer efTea foude vveie\'
nigevalle den bodem van de voorfz Heul toe Wijck met den t>
dem van de Leek gelijck geleyc wierde.
Omme nu \'t felve ingebten water op de voorfz. Landen te ^^
houden foude nodich fijn een fuffifante Cade te leggen ^
Vaert afop den Dijck of Jaa^-padt ten weften langs den Va^^t
Rijn tor Utrecht toé, ende dar ter hoochte ende dickte dat
felve bequamer het in ce laten water can keeren.
Voorts foude den Loop van \'t water uyt den Vaertfen R\'P
door den Yffel naar Hollandt belet moeten worden,
opboejen vande Sluyfen aldaer gelegen, ende dat ter hooe
>ande voorfz. te leggen Kade.
ï^efgelijxfouden fommige cleyne waterlofuigen tuÜclien de
Y^ert en Utrecht, des noot fijnde ten eyndenals vooren afge-
^^ïnt moeten worden.
koorts foude het water, \'t welcke nu fijn loop heeft door de
\'GUwegegraven Oraften tot inde Leytfe Vaert, ontrent de Brug
y huys vande Commiflaris , door een Dam moeten belec
berden.
^ , ^oude wijders nodich wefen datter tuffchen de bruggen over
\' ^^^ Vaertfen Rhijn by de Tollefteech-Poort, ènde hec Veer een
^ S[|ïame Sluyfe geleyt wierde, ter wijtte als aen de Vaert, ende
^ ^ hooclite om 7 a 8 voeten water te connen behouden, ende
^ ^cheep-vaert niet te beletten.
^nfgelijcks foude nodich wefen datter een Sluys geleyt wierde
aen in de Crommen-Rijn, daer die in des Scats-Graft yak,
v^ «et afcomende water uyt het boven-Sticht, als mede het gene
^or de Heul by \'tCafteel te VVijck uyt de Leek inden Crom-
^^-Rhijn foude ingelatenconnen worden, op te ftouwen.
j^^^Velcke Sluyfe ten minflen 7 a 8 voeten waters behoort te
V houden, ende foo wijt behoort te fijn dat het ordinaris
van den Grommen-Rhijn daer door bequaem kan
t.^ock foude
men de doorfnijdinge, die inde Stats-Cingel van
j^.\'^^cht is gemaeckt, tot uytlofing van \'twater inde nieuwe
^^» met een fchutting moeten ophouden.
fotS^^ l^ijn-water aldus geflopt fijnde op de voorn-. plaetfen,
Ourf ander doortocht hebben als door de Gilt-brugh inde
welcke pafFagie infgelijx dooreen Schut of cleyn
IjQ^^^^ft belet foude moeten worden, om naer gelegentheyt de
^end- \'t water, dat tufi^en de Steen ftraet ende den Lec-
^"^^Uck flact ,
te connen verminderen, om fich daer van tc
A 3 , die-
aienen inde andere beneden Landen tuflchen de Steen-ft*^^^
langhsde Ooft-zijde van de Vecht tot Naarden toe.
Ende aengefien de Steen-ftraet vande Gild-Poort ^^^f^rf
fluck weechs voor by Vreedendael te laeg is, fo ^oudemen del
ve aldaer met het leggen van een Kade op den Somer-\\vegh lang
deZuyd-zijde vande voorfz. Steen-ftraet moeten verhoogen-
Oock foude dienftich ;wefen de deuren v^nde Sluysjby ^^
Biitfe-Molen in tijr van noot teamoverenj om daer door
water, ftaende in Landen vande Bik, Seyft en Driebergen^ -
voor de Stadt Utrecht te doen afcomeu.
Aengewefen\' fijnde in wekke voegen de Landen gelege^^
fchen den Leckendijck ende deBiltlêSteen-flraecconneng ^^
nundeert werden 5 Staet wijders aen te meccken,dat ooc de
venuen en den Leckendijck inpaflabel gemaeckt moeten
waer toe dan eerft de Vaert dient gefortificeert te werden
een befloten Royael Fort, fo wel om te beletten dat den ^
over den Leckendijck niet en avancete, alsooc om deSW
ende het inlaten van\'t Leek-water in ons gewelc te houden e
dat onder correctie van beter oordeel conform het deiïai" ^
yan by ons overgeleverd
de-
Ende op dat de Sluys aen den YiTel niet en manquere van^^^
fentie, foo foude men het Fort, aldaer by de Franfen
temaken , in volcomen pofluer können brengen, ofte,
geringe onkoften \'t felve een weynich verbeteren.
Op de palTagie vande Jutphafer-brugh aen de Ooft-zij^^ ^^^^
mede een bequame buyten-po^l geleyt te worden.
Men foude oock om darde wachten niette verre van
deren fouden gefepareert fijn, tuflchen Jutphaesen ggn
ven beneden de VVay-kuyl, naer Uytrecht aen te reeckenen
bequame Redoute dienen te leggen. y^Qot
-ocr page 7-. Voor de ToUefteech Poort van UtrecHt dient een forme van
^en Retrenchement geleyt te werden, ende voor \'t felve behoren
de hoge Landen fodanich afgegraven te werden datmen die can
\'fiunderen, mitfgaders om het Leck^^ater, met het water van-
Crommen-Rijn communicatief te maecken, ende voorts
®Oven de Stadt om te leyden.
Soude oock niet ondiénftich fijn d\' Ooft-2ijde vande Stad Ü-
^cht vande Tollefieech-Poort af tot de Weert-Poort toe in be-
^orlijeke defentie te brengen,waer van by aperte memorie ende
^erte daer toe dienende bericht fal gedaen werden, in wat voe-
fulx met de minfte coften can gefchieden.
om altijdt water door den Grommen Rhijn te können
^^cken uyt de Leek, foude noodigh wefen het Kafteel en de Stade
^ijck te Duerftedeinbehoorlijck poftuer te brengen.
. ^p de Biltfe Steen-üraet behoort tot defentie en verhlnde-
^\'«ge der paflagie een bequaem Fort of ten minften op \'t eynde
Inundatie een geavanceerde pofte aeïeyt te werden.
Alle de Landen aen de Noort-zijde vande BiItfeSteen-ftraet
Jn meeft laeg ende inundabel door \'t overvloedige water datmen
^i^de trecken uyt de Riviere de Leck door de voorn: Canalen,
^ ^eten vande Blau-Capel af tot aen de Vecht toe.
ft Oock fal nootfaeckelijck moeten geleyt worden een fufFifante
^ ^doute op de wech vande Blauvv-Capel naer Utrecht toe, ende
Wey ƒ ^ d\'oude Vecht gaet achtet de Drille-
^et Schut van ^t Swarte-water by de Mofen van de Cruyf
Ooft^ opgehoocht werden, om het afcomende water uyt
^iveen op de lage Velden te behouden.
ïijg^P ^^ Loevenhoutfe wech, eomende van de Gagelafdient
® büyten poft gemaackt te werden. Van
Van gelijcken moet het afcomende water uyt Weßbfoeck en-
de Achtienhoven tuOcben Utrecht endè de Clop opgeno»"
werden.
Voorts fo moeten alle waterlofingen ten Ooften inde
cxonecerende vande Clop af\'tot voor byde Nieuwerfl^s,^^^^
by Zuylen , Maerfen, het fwarte Vereken, Veer ende
Sluyfen &c. gedopt werden, om aifo het water inde lage La-
beooften de Vecht te connen behouden.
Sal mede nootfaeckelijck wefen het Sant-pat langs de ^^^^^^
al waer \'t felve te iaeg is, te verhogen, ende wert voor ^s
onnodich geoordeek eenige verdere Wercken tufichen de ^^^^^
ende Nieuwerfluys te maecken, alfo d\'Advenuen, des ^^^^^
fjjnde, lichtelijcken met Traverfen connen afgefneden
den.
verfien dat her water vande Landen inde Vecht niet en co
lopen,
Waer uytdan volgen fal dat het water ingelaten »
Leek op de Landen beooflen den Vaertfen-Rijn ende dP^^j ß\\{i.
ende de pafTagien verfeeckertd\' inundatie focönfiderabej ig
dat daer door den Vyant d\' aencomüe tot de Stadt Utrecht
de verdere Intocht lal belet werden.
Ende fuOen door \'t verhogen der voorn: Dijcken of ^^^ -geii
de Landen tenweften den Vaertfen-Rijn ende dc Vecht met &
water geincommodeert; werden.
1 Aci
Belangende eenige verdere faecken aengaende betg^^.^^,
Militie enbefettinge tot verfeeckeringe der voorn: pafl^^ ^lj,
daer en wert \'om feeckere redenen hier van geen verhaél g^