p t)ehclfcndc dconmogclijchcydt van defelve
^Vincie tot het fourneren van hare Quote ofte
^pporten van eenige laden in d\'aenftaende
n
itifg^^^sde redenen, waer-ommc de gemelte Provincie,
^narefoo ongeluckige ende Calamiteurctoellandt, voor als
vande felve, foo ordinaris als cütra-ordinaris Lallen,
behoorde te worden gc-cxcufeert.
--------Tot Ut recht,_
^er E^j^^ hy Willem van föddenburgh, Ordinaris Drücker
Mog: HeerenStaten,\'s Landts van Utrecht, 16 74*
Üi
-ocr page 2-% ^ f â . - .
f : S> ii. 4 \' \' O
\' t ,
r . -f V
■ • li\'-\'-\' "
■ • ■ c , -41 ■
c. ,
! -
15 f--\'.
-ocr page 3-\'■^ccht, behclfcndc dconmogelijchcydc van defelve
^ovincie tot het fourneren van hare Quote ofte
\'ftpporten van eenige laflen in d\'aenftaende
ftaet van Oorloch:
Xande van Utrecht, van outs, ende
I met den beginne defer Republijcqae,
iier meer ter herten hebbende geno-
\'mcn, als het welvaren van hare Pro«
v\'incie en goede Ingefetenen van dien,
nnitfgaders het handhavenen van de
^gemeene ende dicr-gekcchte vryheyt
niet goed en bloedt in alle voorvallen
tUet.n^^^ien te adfiiteren , felfs tot den Jare i 6/2. wanneer
tiug yverwende buyten haer vermogen, jatot verwonde-
Icii O ^^^^ Bondgenoten felfs, foo confiderable confen-
^ijtj jj^ foo merckelijckelommen terGenera/iteyt
Connen jegenwoordichin defe hareon-
en calamiteufe n loeftant, niet ledigh
^Oofi j ^^Ive hare Bondgenoten^in alle ferieufe termen
^öft ^^^enjiet verval harer Provincie, ende debeken-
^^faeckoii,^ waer uyt die is comen te refulteren, om
A ^ alfoo
ü
alfo in\'t oqgh van yder een,ende
quc tc vertoonen j de onmogelijckheyt die i^ji, oi
het fourneren van haer quote in den Staet van Oor^^^
fupporteren van eenige iaften diens aengaende » ^^^ ge-
het weyiiich recht, equiteyt ende jufticie, die ^^ dci*^
noten hebben , haer het felve jegenwoordich,. eo .^yteo
tijt te comen vergen, veel min dat fy alleenigh en .Q^e^\'
het felve , nevens de Provinciën vau Gelderland ei^^jj^ijig^
YfTel fouden moeten opbreiïgen ende betalen ^ ^^^jjinci^\'
fommen van penningen, als in den accoordc^^^ .^eii\'
met fijne Churfurftelijcke DooriuchtigheytvaH ^^
burchftonden begrepen.^
Want behalven de onmogelijkheyt van het beb-
v/eynich redelijckheyt in het een ende \'t andct ^^^^ ^at
beniichde Bondt genoten aileenlijck te erinO^\'^ efcbi^^\'
voorgaende tijden , ende diergelijckc oecafi^\'O ^^ jiiet*^
ende hoe de Provincie van Utrecht, fich altijdt, ^^
fchoninge van anderen heeft gc-evertueert .
Als hebbende van den Jare i y 8 6". tot t f 9 ^ jgfl^\'^^^\'
vens de Provinciën van Hollandt,Zeelandtende ^^^ V^r-
die alleen contribuerende Provinciën geweeft, yy^i^\'
val der gemeene faeckea , aen-dringende noot de^^^ge\'
den, ende ge-eyfte tegen weer van dien , alles h^ -p^iei^
dragen ende gecoRtribucert,endedc na-buerige^^ ^ hjf
ende Geaffocieerde Landt- fchappen , niet alle^^ ^^ ^gfeive
Wapenen endeliberaej geven geconferveert, ID^ vcf^^
oock daer na uyt oorfaeck van haer onmacht cn ^^qO^^*
geerne van degeneralet2»otegeeximeert ende ver
Gelijck dc Proviacien van Gelderlan<fe^»
-ocr page 5-^^or »gemelten Jare 15S 6. tot 15:95:^
Scat ^^^^ onvermogen, van alle petitien van dcnRaet vaa
^Qde"\' generale confenten fijn geeximeert
^erlchoont gebleven,
re^K^^decven van te voren , de Provincie van Vlaende-
Ho ^ door uytfpraeck vaa wij len den Heere Prins WiUemt
^aii memoric,ende uyt merckclijckc redenen
^Äft S\'^^^\'^^^gen, buyten den genetalc Omflach ende Staet
Wierde gehouden» .
ïCq ^^^ de Stadt van Groeniogen na dat defelve vijfthien Ta-
tilgmacht der Vyanden was geweeft, ende geduerende
niet te-min in Neeringe ende wel varen genoegh
^ct S^^öä-eert, is echter na bare Reduótie ende na defelve
Vin B^^^^^^nde bloet der vier alleen contribuerende Pro-
Vjj^^^^^ in den lare i 5 9 4. weder aenden Staet was gehecht,
g «c ordinaris petitien cade laften dacr aen fpeäerende,
^^•cxcüfcert,
j,j9®^ckoockraede gemelte Provincie van Stad cnLandea
^j^^ti iarc 1596. opden ftaetvan Oorloch zijnde geftelt,
jj L liaer onvermogen beroepende, oock altijdt weyge-
^ is gebleven daer-inne confent te dragen»
fo gewoonte ende pradijcq in alle Republijcquen,
br ^^^ nabuyrige volckeren, altoos ende onver-
Ï wort geobferveert ende onderhouden, ende de
^^^deuVan het gemeene bette, door Oorloch fijndc bcdor-
anders in verval geraeckt , altijt voor eenige jaren
^ a^^^enerale laften verfchoont, uyt inficht ende politijc-
redenen , om haer daer oae tot het contribueren voor
%
-gl
de gcmcene faeck foo veel te meer , bequaem ende cap
te maken*
%
Ende alhoewel de Statenvan Utrecht met reden
van hare Bond genoten hadden verwacht \'tgeen in gg/
den aen haer was gefchirt,ende gewoonte ch geduy^ö ^^^f
brnyckwas medebrengende, hebben fy niettemin
leetwefen verftaen,lulcx anders te lijn opgevat,enden
confideratie te comen , eh fy alfo geneceffitcert hafe
liej endehet ongelijck haer hier in aengedaen. ïO\'^\'o
"f 1 . ï 1 « * «
O ß----- ----- — ^ —?
de onmacht ende bedroeft verval harer Frovincis
voor oogen te Hellen.
veï
Het recht nu endegewoonte in diergeÏijcke
gebruyckelijck,en lelfs onder de Bondf genoten
feertjduszijnde gepremitteert eh vaft
het felve nader te confidereren :Herftclijck het ^^^
dc vier Provinciën van
Hollandt,Zeeland,
Stadt ende Landen hebben,öm de Provincie van
konnen trecken inde laften der Generaiiteyt,en jjjcl\'^^ ■
deonmogelijckhey,dtendcabfoIute onmachü: der g^^^ te
Provincie in het tc können op-brenghcn haref ^
reprefenteren,
Voor\'teerfte, is immcrvaft eïi kcnnelijck,en kan ^^ j^f
mandtder Bondt-genoten felver worden geinßcie\'^
de Provincie van Utrecht boven aiie andere,in/t d^^ê^^qai\'
Provinciale Confenten,cri prompt funieren
reerde geldt-middelen , ten Comptoire der Genc^^^.^^^i
heeft uyt geftoken^ oock dat alle Provinciën ten aC j^^\'
zijnde, fy noyt een ûu^vcr fchuldiiih is Jtf
omflagen, nu foo lan ee laren ach-
jgP^^^y defelve Provincie de ftaten van Oorloch van den
^eH ia dehoochdringende noot van het Va-
\'^^elt^f S^noegfaem reëlijck en metter daed voidaeu en be-
feet \' wefende defelve promptitude, oock genoegfaem
^erfte begin van liet verval der felver Provincie.
^«d^^ tegendeel hoochgemelte Provinciën van Holland,
j^re ^^ Vricfland, ende Stad ende Landen, over de voorfz«.
Vg^\'^.^^^\'^cheyde milliöenen fchuldich fijn gebleven , vi\'aer
teo- ^^^ Generalitcyts Comptoiren is gecomen. Enalfo
gemelte Provincie van Utrecht, foo merckelijcke
hebben geprofiteert en behouden,
ta^^^^in alle Republijcqueii, Unien ende gealTocieerde
V^ri *^^appen,deLeden van dien in een generalen omßach
,en gedane petitien eerft in hare refpeótive
op ^^oeten worden vergeleken eïi egael geftelt, eer men
leen Provincie, die van te vor«n alles heeft afge-
Co^. \' ^ g«en anderen noch fchuldich fijn gebleven, foude
^^n befwaren-.
^pven-geraelte vier Provinciën dieavolgendc, mee
tefp van Utrecht eerft moeten liquideren^ hare
^^ïit ^ quotes ixfcontreren en cfieärive by het manque-
^aa\'teen ende\'t ander tot egalifatie procederen. •
l)trecK in \'t minfte bcvoeght te wefen de Provincie vaa
^^de l. I\' ^s^der in den Staet van Oorloch aen te flaen ofce
■ vandcGe-ocfaiiteyttctredkeri,
Soo
-ocr page 8-. alle
Soo iaaer befchrcven ende publijcqüe wetten, \'^o"
Republijcquen geintroduceerdc Coltuymenidc Bon^\'ê ^^^
ten in een verbond cn focictey t fijnde, mal can der tot
van gemeene laftcn, niet eerder conncn aenfpreken
dat yder fijn contingent betaelt hebbende, fy alfoo eli
veiijck met dca anderen fijn vergeleken.
I hr
Uyt welcke rédenen onwederfprekelijck volg"^
hoochgeraeltc vier Provinciën alvorens met de State ^^
den Lande van Utrecht moeten liquideren en egad. Ljcißt
dienvolgende met geen fondament, equieteytoftej^
defelve in dc te makene Staet van Oorloch coanco
oftebetrecken,
het
Comcnde verder tot het onvermogen en deplora^ j^gf
val der Provincie van Utrecht. können de Staten .
Landen, nietalsmetinuerli^ckebcwegiugevanh»^^ j^dc
droefheyt aenfchouw makea op deongeluckenh^^ /gctf-
de verflagcne Ingefetenen der felver Landen , foo ^ ^ict
tivelijck overgecomen, en waer van fy de bittere
aileenlijck noch gevoclen,macr fonder Gods
gen ende miraculeufe toevloet fijner gratiën, nini\'^\'^^ci\'«
ofte ten minften in lange jaren niet fien te boven te c
At oP ^^
Sy fchricken felfs, wanneer maer gedacht vfot^] iJ
miferien , waer in defelve hare ongeluckige Prov»\'^ pc^
geinvolveert, ende in fo korte Jaren yan ïo^on^^^^. j^li^
tot foodanich verval ende onmacht isgckomen>
naeuwelijcx met de pen uyt te drucken is, ofte
meren.
eb\'
Hebbende beproeft al \'t geen de toora van God /
-ocr page 9-ïich
OVep\'r en langh gererghdegramfchap»
^ond ende Volkeren kan uyt-ftorten, ende vervolgens de
pjQ • ê^^oten fal werden aengevvefen, om te doen fien of een
^^chc^^^j^ in foo een ftaet fijnde, behalven als voren, tegens
iooL ^\'^de reden met nieuwe befwaernis ende laüen van Oor-
» Voor alfnoch kan werden geaggraveert.
fel^^^^^a^linge van de Jaren 1671. ende 1671. (als wanneer de
^^nd boven haer vermogen, end e vry meer als hare
^jnd » inden Staet van Oorlogh wierdeaengeflagen)
gg^ ® gsconfenteert, heeft defelve tot betuyginge van haer
yver, tot bewaringe dergemeene faeck, ende tot wee-
Oiij foo gevreefde Vyanden , alles ter wereldt gedaen,
Capitalen te berde te brengen, met ex-
n^jl^^ "®^waernis haerer Ingefetenen, ende met een extraordi-
ke jj -^^Sociatie van ongeveerlijck vijftien tonnen Gouts,welc-
\'^^ingen ten behouve van de gemeene faeck, prompte-
met allen yver (ïjnde gefurneert, oock aenftondts rot
te^ \'^^\'^gevanhetVaderlandt, ende het befetten der Frontie-
dien fijn geemployeert geworden.
^e^ckeeerde flach, de Finantie der felve Provintie
^Us extenuerende, volghde het bedroefde ende lu6tu-
V^^J^P\'^breecken derFranfche wapenen, in het hert van het
%ci ^ ^nde de occupatie van de Vyand over de heele Pro-
getiQ^\' dewelcke t\'federt Junij 1672. tot November 1673.
He als een Stoel van Oorlogh is geweefl, ende de mee-
met de lede duy ver, ende met het
men feght harer Ingefetenen moeten fudenteren.
Welcke occupatie, alles verlaten. Boeren ende Opgefe-
^^n platten Lande verjaeght, de Huyfen ende Goederen
B geplon-
-ocr page 10-geploiiderr, all\' het Beeftiaei ghepilléert, ende
Coorn rijp ende onrijp toe fourage van Peerden g^^^P
de Provincie van Utrecht in een flach deed\'gevoelen > V
vorder van haer ongeluck hadde te verwachten.
Ae St^\'
Naer het verderf van her Land, voighde de ruine ^jgji >
dender Provintie int generael, endede ïngefetenen ^^
ende eerdeiijck met het ontblooten van\'t geen noch-ove*^ ®
indeProvincialecade tot 181900. —— —-
Naer het gereede geit, een maendlijcke fchattinge tot ƒ
tatie van de Militie , gevercht, ende op pcene van muit^^ ^
ecutieafgedwongen, als voor deMaencvanOdrobec ^
75000 —- \'
Voor November ende December by forme van
Haertfteden, de fomme van z^oooo —
Welcke fomme oock de goede ïngefetenen op de rig^^\'^
fte, endecruelfte maniere afgedwongen ende.gehaeltfij\'^\'
Gelijck mede voor de Maenden van Januarlj,
Meert, ende April, gemelte Provintie tot beralinge van \')
guldens is gedwongen geworden,
Ende voor de laetflejunij tot 185000
De Stad van Amersfoort int particulier eerfl op
den, ende daer na weder op 45CO0 gulden , ende noch^ ^jg
de 20000 guldens gefchat, ende \'t
geend\'andere
Rhenen, VVijckteDuerftede, ende Montfoort, hebbe«^^^^
ten contribueren, komt boven het geloof, ende deniacii
fookleynediftridtenvertepaflèren. pc
-ocr page 11-(II.)
ajjj^j. ^\'^^vincie alfo tot hèt laetfte fijnde uytgepuc, ende de Vy-
de^g^^P nedergeflagen gemeente niet meer wetende te plon-
bjgjjjy^uam het veriaten van dien, ende hetafcopen van de
^ ^^^^^ 450000. met welcke fomme de Provincie
Avae ^^^^^ ^^ befwaert, ende niet als met groote moeyte en be-
fniuè van de Gemeente fal connen werden ontheft.
fommen, hoewel een grootCapitaelbedragende,
hegf. ^gens de welcke de Provincie geen ofte weynig incomen
Ven ■ j comen noch niet te pas met het geen daer en bo-
^an ^ ^^^^^^ ende geleden, ende het welck met geen fommen
Vefjj^^^\'^*^^" begroot ofte uytgedruckt, als alleenich met het
Van alles.
Impofitien, ten behoeve vandé Franfen over de
in November endeDecember i67x.uytgeilagen ende
maenden, ten behoeve van\'t gemeen weynich inge-
R
^^emptien van de huyfen der abfenten.
S^cofi\'^^ en verlos van alle Meubilen niet geredimeert ofte af-
Op^^^^^elijcke contrebutien , over de refpedive Dorpen,
P^i^e van branden ten platten Lande»
van ontallijcke Sauvegardes , foo op Dorpen
® particuliere huyfen geleyt.
PoUe^\'^ van Corps de Guardes, Sentinel-huyfjes, Ca-
^^» Vitr en licht, AmeuWeïnenten, Traktementen en ^er-
B 2, eerin-
-ocr page 12-(II.)
ccringen , ende verfcheydeanderedingen, eenonge
fomme monterende.
Doorbreken van Dijcken, ende innundacieri van Landef\'J^
Het vierde part van alle uytgaendeeninc
omMdeWare»;
ofdewaerdye van dien in gek, iiet betalen van paflepo®
ende andere ontaiiijcke dingen die qualijck te bedencke»
können de Bond-genoten doen oordeelen in wat Staet
vincie , ende het incomen van dien op het vertreck ^^^
fchen is gebleven.
By dit verlies de Provincie door den Vyandt aeng^^^J^e
quam noch teaccederen, de onwaerdeerlijckefchadedo
eyge Bond-genoten haer veroorfaeckt.
Dat bedroefden interregnum t\'federr November.
deni6. Aprilis 1674. als wanneer alles flil flond, en^^je
ringe der Provincie fijndegefchorft, oock de Impoftt^^^
incomen vandieneenmerckelijcke krack hebben ge^r^g^
Gelijck oock geen cleyne fchade ende verlies de
heeft toegebracht het verpachten by die van
Holland oyef
fcheyde Landen, Dorpen ende Heerlijkheden dergemeu^
vincie gedaen.
Als mede dc ordre tot het doen inunderen van een gjl\'^.g
gedeelte der Landeryen, door het welcke oock de
van de vruchten van dien voor delen jare niet alleen is g^ ^j
üreert geweeft, maer daer en boven oock de Compto^^^^^ge
gemeeneincomften der Provincie hebben moeten mifTen»^ ^
van de, confider^belfte revenues, namèntlijckhet
looflij*^^®
(13.)
^^^^^^^«tgfoödingc, jaerlijcx vry meer als hondert duyfe
^ïle welcke geleden fchaden naer foo veel ruinen door
lan 1 ende vrienden aengedaen , de Staten van Utrecht ten
fcl^l^^leften dachten te refpireren , een weynich haer adem te
inef^^^"\' ende allencxkens met gedult patientie ende goede
\'^^ge haer verlöre faecke te redintegreren.
Wanneer door Gods Almachtige hand eenfchrickelijck
^oo^^*^ ende tempeeft fijnde ontftaen , de reets begonnen
P P^otfelingh neder quam te fmijten.
j^^Eade tioch qualijck verrefeneende verlofte Provincie, door
^Uvr^*^^\'^^ yan Kercken endeXoorens, om verre wayenvan
Cq^ ^"gen ende bouwingen ten platten Lande , bederf van
iie^ßeeüiael ende anders, weer in de uyterfte ongelegent-
•^\'^Siüamtebrengea.
pf^^y^t macht ende middelen defe nu foo ter neergeflagene
^\'^^ie can hebben om mede in de laden der Generaliteyt
^^Jck?^^^\' ^^^ ^^^^ voren gededuceerde, hand-tafte-
"en ende oordeelen.
^lebben oock de Heeren Gecommitteerdens l^tm^^r
wonende, wel gefien ende doorfnuffèk , wat de
fejyJ^^^e defer Provincie conde lijden, ende in wat verval de-
de gebracht, ende waer van haer Ho: Mo: foo by mon-
^iffïve goede kenniile is gegeven.
cie welcke redenen, de Staten van defelve Provin-
willen hoopen veel minder van hare Bondgenoten
-ocr page 14-vertrouwen,dat defelve tegcns foo notoirlijcke^oiitnoge^^^^^
heyt, verder tot hare befwaernis ter Generaliteyt lO
trachten te urgeren.
^e meer terwijl het fclvc is ftrijdende
pieerde praclijcq in alle Republicquen, ende onder pJ^ ^jjj
noten geobferveert, waer van hier voren cxemp^^
aengewefen.
Mitfgaders regens het recht van d\' eene Provinz ^^^en
d\'ander, die niet eerder connen ofte behoorde te
befwaert, voor dat yder in haer refpeélive quoten j
velijck waren geëgalifeert.
Dat daeromme ende uyt die oorfake defelve hai\'^^^jg^fe
noten geen verder inftantie dienfaengaende ^^ ^jj-gC^\'^
maecken noch de Provincie van Utrecht door ^^Lqu^^^
van defeonmogelijcke laft, mifTchien voor ahij^f\'J^
maken, om ten behoeven van degemeenefaeck^^
contribueren.
^fOO^
Daer in tegendeel indien defelve jegenwoordi ^^gf
eenige jaren van den Staet van oorloch, ende lal
aen fpeäeren de wierde geexi meert, fy onder ^^ ^^^uco^\'
gen fegen haar aeffem fcheppende, weder beqnaem
nen werden gemaeckt om met defelve y ver en p\'^JJ^P^^b^\'\'
als voor henen hare quote te betalen, en voorts all^ ^^
hoeve, en welvaren van \'t gemeenc befte opteftelle^^\'
onvermoeyelijck toe te brengen.
óc
-ocr page 15-gem^f g^daen ende gearrefteert ter Vergaderinge vän wel-
I Heeren Staten vanden Lande van Uytrecht, -defen
/• -«November. 1674.
Was geparapheert
^ Otider ßondt^
Tec Ordonnantie van welgemelte mij tic
/
Ende wasgeteeckent
"t rpcftium een gedrml^
^^^tinJ^odenfVaJfche,
y
.tlH/^-
w-
7 -i
tr.
m
fcriC?^ J^^^
avv, ^ Ci-TT-r^PrZ: gy—r ^ii^^^L^
.g ^^
rT^) l-r-,.4—rt-LH^ , ^^-^ ^
■> I
- \'I
! w i^V C^VV -.\'-\'V»- ------ƒ \'»\'•\'V ^ I r t^ ~ - >
-ocr page 19-rv^
va
S
- Î »■
-ocr page 21--^TT^r^^^L.
^ ^ liTTt
te
A-xrt- vK
J\\
IS
1
-ocr page 23-^r^x^M^ ( )-Titv U-Y-^ trrttch^
f
I r