het beter ypaf geweß,
^P de Aenkomfl: van den Koningh van
VRANKRYK, in dc Provintie en Stadt van
^n principale Inwoonders ailc van dacr
Ovaren geweken, als zich flaefachtigh de
f rancen te hebben onderworpen.
li
f «
\'T
fi
a
■f..
. i
:
ar\'
-ocr page 3-Ir 1 1
■^ort bewijs^ dat beter wacre geweeßop dc
aenkomft van den Köninck van Vrancknjck in de Pro-
vintie en Stadt van Utrecht, de Heeren van deRegee-
nnge en principaelfte Inwoonderen van daer waren ge-
retiret rt, als onder den fel ven Koniuck haer te heb-
Den gefubmitteert.
Ehhe niet mdï^ geacht eemghiierhacl tc maecken van
der Francen aäie^ hedrifs ende T/ramiye^gepleegt in den
tijd van anderhalf laer, dat fy de hoven Provintien in
haer ge welt hehben gehad, alfoo fulcks hy ver fchey den
Liefhehhers pertinentclïjck is hefchreven, maer alleen
^.. voorgenomen vervolgens te verhandelen deftniflfeprac-
^ i^^n die de felve hehhen gehruyckt om de nytgevveecken Heeren ende
wederom in hare Steden te trecken, om daer daer door met eenen
^fjler te worden van hare gevluchte goederen, met het gene daer opgc-
^ ^ ende gec^e^ueert is ^ ende daer uyt eenige confideratien te fiellen^
fj^^^^^ßigerhaddegeweeßdat de Reer en van de Regeeringe haer naer
^ ^ndt of elders hadden begeven, met grooter voordeel voor haer ende
^ ^ /ngefetenen, als te hitygen onder hetgewelt van eenTyran en on-
St J^^"^^^heer, falderhalven een aenvang nemen met deProvintie ende
^\'^an Utrecht altpaer my hetgepaffeerde hefl hekent is.
\'Aer dat dan den Köninck van Vranckrijck, fonder het ge-
bruyck van fijne Vl^^apenen, de Landen en Steden van de
Geünieerde Provintien in den beginne van de Maent Jnny
E 6 72 , foo verre hadde geinvadeert, dat hy was genadert tot
j^M? ^^ovintie van Utrecht, ende dat men in die Stad uyt dcfc<fl van
J ^^ hadde moeten refolveren fich aen den Vyant over te geven.
Uyt ^ ^^^ van der felver Heeren, Borgeren, ende Inwoonders,
^^^^ Van geweltdier vyanden, van daer naer Holland geretireert;
^^aren de Goederen van de vordere Inwoonders die aidaey ver-
bleven by naer alle ïn verfcketinge gevlucht;
fulcxdenVyan^it\'^?
den 13 den luny in de Stadt van Utrecht ingetrocken zynde,
de meefte principaelfte Huyfen ledig ende de eygenaers veftro^^
zyn; etlde inplaets vancenkoftclijcke, rijckeenpopuleuieJ ^^^
vinden, niet anders hadden dan fchoone ledige onbewoonde
\\ven,daer aen haer geen voordcelen was; dan fy fiende dat den
hacr ODtfnapt was, ende tot haer oogwit fiict konden komeßr
voife-vel hebben acngetrockcn; want m plactfc van haer ^y^t
wreethcyt te betoonen, de Inwoonders met de grootfte fachtig
des wereits handelde,doende haer Miutie cainperen dicht huyte^ ^^^
de Stadt, fonder noch eenige de minfte fchade te doen inde v
Steden,ofte eenigen Borger te belaften met inquarticringe, lel^^ ^
niet van Officiers, die alle op hun eygcn koften haer Logiment^ï^^.^
men. Konnende alsdoen foo goeden ordre onder haer ft^tei^^
iitie houden, die bydagh ende nacht alleen in de Stadt weltoi-\'^j^
duyfent man de wacht hadden, dat geen Borger ofte Inv/oond^^\' ^^
ongemack ofte overlaft tc klagen hadde ■ ja het was waerdig
fien, met wat een vryen onverhinderden toegang by dag dcii^\'^ ^^^
ders door het Leger om de Stadt met menichte hacr vcrin^e^^
men cn pafleerden» \'t welck by naer twee Maanden alfo*^ \'\',.^111\'
nueerde, latende ccn ygelijck het fy inwoonder, gevluchte
deling tot haer Stad veyliglijk pafleren en repafleren,
fchriftelijcke pas behoefden te verfoecken, ofte ciders te ex^^ ^ftc
fonder de Inwoonders als noch te inquieteren met eenigen t^ü
fchattinge, fiilcx hetfcheen vooreen partycSchaeps-hocfd^S\'^^^^i.
niet verder fiende menfchen, gaudeamustczyn, oordeelci^dc ^^^^
ke voor hacr beter te worden ais te vooren, foo de Franccn ^^^^
alles ten duurften kochten ende bctaeldcn, ja onder andere"
tonBorger gebrouwen Bier van acht gulden.bequamen vier
lig gulden, ende foo alles naer advenant. _
utii iiivj^-iiv Jyv-\'JLI. v-^ijuigv^ij , iimju uc vV *
iiytvcrkoft waren, ende fy geen andere wacren uyt Holland
konden bekomen: fy veranderden oock geen Regeeringe, ^^ ^
geen afgeftorven aen, bemoeyden hacr oock met geen vacante ^^^^^
Doch dat moefte kort eyndigen, alfoo de Winckcls mett^^\'
■i
-ocr page 5-tc ^^^
bieten daer mede dc Regeeringe bewerdeii.alle welcke ende
^^ andere goede conduiten foodanige imprcÜien metter tijdt heeft
e ^^ uytgevluchte Heeren ende inwoonderen
i\'it met haer Perfoon, ende daer naer met hare Goederen wederom
gctrocken in hare wooningen; ook by die daer gebleven waren
^ ^^rden hare uytgevluchte goederen afgehaelt, als men tot Amfter-
m ende elders alle dagen met fchuyten vol heeft fien vertrecken.
-ölijvende echter noch vele de confiderabelfte Inwoonders (dien
^venftaenden harrdel derFrancen verder infiende) haer van Utrecht
"^^f^^nteren.
Vyand fiende dan geen verder effed met haer voorfz paleer-
^P die defedieufe te bekomen, heeft beginnen het voffe-vel af te
jj^pn, en denWolfte vertoonnen,doende op \'t laetü van july 1672
T beeren een Edid van den Köninck, daer by de vordere abfente
j^^oonders van de geconquefteerde Landen en Piaetfen van fijn
.^Jefteyt wierden gerevoceert binnen twee maenden, op pene van
^ ^"^ö gulden op yeder dagh by den genen te verbeuren, die naer den
^^^ftreecken tijt abfent bevonden wierden, te applicercntot deffelft
j^^i^itie, ende dat men by mancquement van betalinge daer voren de
Ke,n foude demolieren, de plantagien raferen cn voort elaveren,
^ kelken geprefigeerden tijt, noch al verfcheyden Heeren zyn ver-
^ ^^Cflj ende ioude by naer alle abfenten het felve gerefolveert heb-
doen het meefte getal voorging, hadde niet gepubliceert gewor-
j, \'^^en diergelijck Placcaetvan fijn Konincklijcke Hoogheydt den
^^•^cevanOrangien, daer by forme van rctorfiealle Inwoonders
\'Overheerde Provintien, eenige goederen in Holland poffide-
\' op geli jcke pene wierden belaft haer van den Vyand naer die
Aderen in Hollandt binnen gelijcken tijd te begeven, ende geinter-
y^^^rt alle uytgevluchte, als doen noch in Hollandt zynde, naer den
Uv^ vertrecken; als wanneer de Franc.en geen verder voordeel
^ haer voorfz. Placcaet op de refterende uytgeweecken Perfoonen
bekomen, alsdoen eerft begonnen hebben het mom-aen-
Re c ^^^^ heggen, ende opentlijck te toonen waer metie fy foo lan-
ö^wangcr hadden gegaen, doende verfcheyden fware fchattingen
A 3 op
-ocr page 6-op ftellen, ende onder anderen het haertftede- gelt over alle de ^^^^^
fen, \'t welck by de meefte hiiyfen wcl tweemael foo veel iinp®^ ^^^^
als het huys-geit, ende dat voor tien jaren by anticipatie, \'t welc ^^
onlydeli/ke laft was, ende Wierde cchter tot de onmogende ^^^^ j^r
kort gdnt ende op cen ionderlinge wijfe geexecuteert, fon
hier in de Regeeringe met haer preientie eenig voordcel de Borg
heeft können aenbrengen^ importerende die ichactinge alle^^
eenmiliocngouts , behalvtndarfy weg hadden .de
Bingen van \'s Lands comptoiren; en om dat de Inwoonders ao
fe fchielijcke veranderingc, met hare goederen niet weder
weg-vluchten ofte de felve verbergen, foo hadden fy daer iPi^
ftonts voorfien, doende de Schuyten vifiteren ende de goederen ^^^^^
uyt halen ende confifqueren bclaftende voorts een ygelijk v^"^ ^^^
quaiiteyt hy foude mogen wefen, met fijn Perfoon of Goederen
daer niet te vertrecken,ten fy hy daer toe hadde fpeciael confei^ ^^^^
pafpoort, die niemant gegeven Wierde, tenfyhy aldaer ftel\'^J
fanté borge voor \'t ijfleren van fijn Perfoon, fonder nochtans
Kegeeringe daer van mede gaudeerden, als zynde tot haer V
nen dienftig de felve onder haer macht te behouden; ende f ^ J^jid-
Schuyt met volck hadden achterhaelt ende gevangen aen
inandantgebracht, wierden fygecondemneertbuyten de
ploridert ende naeckt in der Stad gefchopt te worden , daei\' ^^^^^
eenige Vrouwen waren, die door feker Heer noch vry-gefp^\'^^^
wierden? bil/etterende met eenen de gantfche Armé in de Huyi^ ^^^^
de hiwoonders , die haer quanfwijs gehouden ibuden v/ef^^^\' ^^^^^
fchaiFen vuur,licht,fout,zuyr, en beddinge, hoewel fy naer eeo
nen tijdt haer daer mede nict genoegde, ende van alles bege^i^^ ^^^^^
Paerden moeften oock geborgen zyi\',ende die geen dal hadd^^- ^^
ften haer Kamers daer toe verfchaften, alwaer men mettcr n^
geheele Stadt door, de meific uyt de Venfters fach werpen, ^^ci^
vele hare huyfen moeften verlaten,cn met verfcheyden huys-g*-
by den anderen gaen inwoonen, oock op kameren,
quartieringe ontlaft te wefen,deftriten wierden onvry, ende ee^^ ^^
lijck leed overlafl:, ende ïïien moefte met de kinderen by daeg ^^^^^^
te T\' ^^ ^^^ nachts de deuren ongeflooten laten, end e hondert ande-
pen lijden: men begon de Ampten en Benefitien te verkoo-
etj ^^odanig veranderde die voorgaende vryheyt ,als fy de Heeren
te ^^ Goederen in de knip hadden,doen begon men de misilagh eerft
^e\'v ^^ beklagen dat men op een d\\vafe hoop Hollant en
^oon verlaten haddé^, ende geworden waren ten fpot ende
daet. ^are Vyanden, met verlies van hare goederen, doch te laet,
geen herftellen aen.
^er alfoo begonnen hebbende teTirannyferen,zijn voor-
•^elt r^^^ executie van haer Placcaet daer voren van hebbe ge-
de V\', ^"^^^^\'ïide de abfente Heeren ehdeBorgers tot betalinge van
Huvr vijftigh gulden daegs, op pene van rafednge van hare
Adt ^^ \' boende onder anderen mede fommeren C^mdis de ffys
duvr^\'^ ^i\'ocuruur voor \'t Hof van Utrecht, tot betalinge van feven
Caet hindert guld, die by hem in krachte van \'t voorfz. plac-
ï 6 7 ^^^^ verfchuldicht zyn , over fijn abfentie tot den i o. ] ahuary
^üv^ " ^^ betalen binnen acht dagen, op pene van raferinge van fijn
V ^ ^^^ j^g^ns by eenigeinwoonders fijnde geallegeert,dat het niet
getjj^^ ^^ Huyfinge van den fel ven de PVys, alleen maer by fijn Vader
w en naergelaten, daer toe noch fes onmondige Kinderen
dat men die niet kondeprejudiceren voor defchultvan
^en ^ (^po als men het als doen moefte noemen,) fy echter foo
ïiiel executie aen\'t felve Huys hebben gepleegt, dat den He-
tege^^^!^ het leet van die onnofele Kinderen noch wraeck fal nemen
Ve Konink en fijnen goddelofen Intendant, ruinerende\'t fel-
^^ ^^ gront, ende alle de materialen tot niet verbrekende,
^^S^ï^agende de hartfteen van de Poort van de Deur voor \'t laetft
^^^ ^en wasjwiert aen flucken gefiagen ende voor bickfteen ver-
fent \' het was een nieuw fchoon huys, \'t welck wei twintigduy-
tiyj ƒ ^^\'den hadde gekoft, den Heere Lant-Commandeur op die tijdt
^"^^i\'ck daer voorby komende, ontfing daer door fulcken alte-
^en f öoch toe niet weder daer van heeft konnen op ftraet ko-
^en f 1 ^^^^^rifch droeg fich den voorfz. Intendant in dieexecutic:
elven Executeur hadde noch eenige dagen te voren den Bruyker
huyfinge omtrent de drie hondert gulden doen afhalen voor de ^^^^
tinge van\'t haertftee-gelt, ende hoewel fulcx hondert gulden ce
en miirckent was,wilden fy het echter betaelt hebben, gehjcK dc^ ^^^
ven Huurder is genootfaeckt geweeft te
doen,ende in plaetievaii^^^^^
veel jaren beloofde vryheydt te genieten > hebben eenige
acn (naer dat den huurder op fijn geniack en al te ontijdigh en
barig de huyfinge met fijne meubelen hadde geëvacueeri; de ex ^^^^^^
als voorfz. volbracht 5 dat dien voorfz. Bxecuteur hem
niet genoegende,iiyt de huyfingcdaer den voorfz. ac ifys ^^^
de, noch heeft doen halen aüe fijne Mobilia die al veel waten > ^^^^^
dien doen confifqueren, naer dat men ciebcwaercer van dien ^^^
fchattingedaer van te voren hadde afgeparft ende noch een nj^ ^^^
huifinge^diehy felfs had doen timmeren, mede doen raleren: ^^^
hier van wat brede gefchreven , om dat defe Perfoon door den
log wel een van de ongeluckigfte van alle geworden is, oock
fichre vanfeker Raedsheer , die, ten tijde de Franfen ncch ^^^^
Utrecht waren, roemde, tegens de dwaesheyt van de gevluc^^^
hy\'t noemde) dat hyalleilji-e goederen noch hadde behouden»
wijle de anderen het haere vaft quijr waren ; ook naderhant ^^
het Guarnifoen van fijn Hoogheyt binnen Utrecht was gek^m
Luy tenant de Wys ophetfte>feggende,dat fijnen voorfz. Broede^ ^^^^
fijn vertreck oorfaeck was van de ru ine aen \'t voorfz. Htiy«
ende dat hy het wel weder foude moetetl optimmeren; doch
my van hem fuicke opinie niet vreemt, foo hy altoos heeft bC\' ^^^
van een contrarie opinie te zyn als de uytgevluchte, hebbende F ^^
keren tijdt in een ganrs gefelfchap tegens fijn Broeder, diehe^^^ ^^^
Prins altoos heeft gehouden, feer hevich uy tgeborften en j/j-jn^
het noch fijn bederf foude cauferen,dat hy het foodanig
en Tromp hielt, ende over al foo breet daer op difcoureetde, p^
lende alfoo met de honden daer mede hy als doen in \'t bos ic
voorf2. fchade dan en is wel niet ten refpede van de Perfoon
voorfz. de Wys gefchiet, maer foo ick ooidele t p hem begonn ^ ^^^
een exempel ende fchrick voor de vordere die mee ^
ren van het af te maecken ende voldoen > die andcrfmts niet
-ocr page 9-^^ gerefolveert een ßuy ver tc geven. Dc tweede huyfinge die mede
geruineert is in krachte van \'t voorfz. placcaet, behoorde den Raeds-
e^r Kerckraed die noch twee a drie huyfen in de Stadt hadde, om
^lïi ofte fijne erfgenamen daer door te noctfaecken de andere afte
oopen, ende dit wietde genoemt een rechtmatige executie des Ko..
ings tegens fijne ongehoorfame Onderdanen, die geenfints fijn fub-
^^«en Waren geweeft, ofte wilden zijn; althans is wel bekent dat den
erften geëxecuteerde uyt de Stad is geweeft al eer des Koninx Guar-
^oen daer binnen quam, ende niet gereverteert voor het vertreck
^nde felve 5 door welcke executien een groot geit uyt Hollandt is
Setrocken van 4e abfenten tot afkoop van de ruïnen daer mede fy
Voren waren gedreygt. Dat fy \'t felve alles wegh hebbende we-
r ^hebben gepradifeert nieuwe finantien, ende geexcogiteert gelijc-
, J^chattinge tegens de prcfenten die hare Vrienden waren gevlucht,
^elve daer voren doende fommeren,oock om andere redenen ofte
^^^felingen te querelleren, fulcx dat vele Perfoonen genootfaeckt
j^^\'^^JijOm dc felve onvoldoenlijke laft te ontgaen in pericul van haer
de vlucht uyt Utrecht te nemen in Schippers endeVifichers
^j^^ren en andere diergelijcke geftalte,dacr onder waren verfchey-
^^ beeren van deStaten,latende alle hare goederen ten proye,die ten
^j. ^^^ Zyn geconfifqueert, en anderdeels afgekoft; den Heere Heeuft
On fijn abfente Vade,r wierde gefommeert, en konde het niet
kónien, ende moefte voor vijfthien a festhien duyfent gulden
^^^orderen, en Wiifei-briefpaiferen, dewelcke fy naderhandt fon-
^ ^ \'■^denen voor vals hielden, ende hem daer over in verfekeringe
j^P ^^n Ongehoorde plaets ftelden, tot dat de fomme vergroot ende
de ^^^\' ^^ onkoften tot omtrent twintig duyfent gulden:
fte Advocaet Servats die fich daer mede hadde bemoey t moe-
naer Holland retireren, of foude de felve pene fubjed heb-
fch welcke, ende noch meer betaelde ende afgeparftc
tj.^ Ï^^^Sen, niet ter wereld de Stad hebben verfchoout op het ver-
M Francen (gelijck de hiftorien van haar over al melden ende
fct van die niet ten uyterften m.et branden , moorden, ende
eenden te hebben geruincert, maer de vrefe alleen voor de Legers
B van
-ocr page 10-van boven van Syn Hoogheydt den Prince van Otangien met ê
conjungeerde, die haer de iiytkomft uyt defe L^ïisden te leer
den, \'t felve alleen heeft haer gemackeli jck doen vertrecken, ^^^^
de Inwoonders geluckig gemaeckt, waeromme niemant
hier in van fijn voorfichtighey t te beroemen, dat hy fijne go^ ^
door fijn preientie, ofte door betaelde fchattingen heeft behou ^^^^
ofte eenige prerogativen tegens de uytgebleven Heeren ende
te fuftinerenmaer love fijnen God, die door de directie ende \'
van Syn Hoogheyt den Prince van Orangien het Land geredciei
de ontlaft heeft van de Vyanden, gelijck hem oock ^^vj^e
de het felve in diergelijcke noot door Syn Hoogheydts lon^Ji)^ ^^
Voor-Ouders te ontlaften ende in vryheyt te ftellen. Het
wenfchen dat de fuperbiteyt van eenige weynig en meeft gering ^^^^
gers niet ter contrarie ware vernomen geweeft, die in de eerit ^ ^^^
andeiing goet Prins zyhde geworden, niet alleen de r^^^cn
procheerden, maer anderen in de plaets nomineerden, die iy
daer toe bequaem te zyn, \'t welcJ?, behalven den Heere vandei\'
kn (diehetmeriteertj waren geweeft fubjecten van den Vy^\'^J\'
foo geeftigh by een gefocht, dat om het Laecken van een
houden, men tot voorby de Poorten heeft moeten gaen (om
de gevluchten) het getal vol temaecken, dat maer fob in een ^^ ^
Ie Vroetfchap teffens beftont, zynde meeft alle fedige, eenvoij
flechte lieden> die geen tweefpalt of ketterye altoos in de vverd^ ^^^
den brengen. Maer wat mochten defe menfchen beginnen ?
wel foo by tijden van den Köninck van Vranckrijck in troebe
ter goet viflTchen, alwaer de ingebleven Borgers alleen ftond^
avanceert te worden, fy hadden haer ende Syn Hoogheyt m^tƒ ^
geeringe laten gewerden, foo ftonden fy daer niet bekaeyt^j.\'^\'^ .(j
jnen, met haer hopmanfchap ende opgegeven Regeringc\'
fonder licht by den taft van oprechte Utrecht fe Borgers beter
ïien vinden. Daer ware wel wat verder van te verhandelen,do
nutter wefen dat ick my tot het vervolgh van mijn oogwit gev^-^ ^^^
Het verhael dan hier voren van de maximen en de Tiranny^
Prancen, ende met wat een fchat fyluyden uyt de Provintie
er die
^i^ocken, latende de felve foo arm ende uytge^«t,dat het in uicer dan
^eif j aren niet fal of kan herfielt woidjcn, fal my vorder eenige re-
^^en doen appiicereii, waerom dienffiger hadde geweeft dat deHee-
, ^ vandc Regeeringe ende principaelfte Inwoonders iiyt de Stad en-
^ Provinrie waten vertrocken, en den VyanL niet afgewacht. Vcor
_ kanmcii klacr bemercken , dat alle de devoiren die de Francen
^gewent hebben om dc Heeren ondcrhaer fubjcdie te bekomen,
en !s geweeft om die felve piuiiculier profijt aen te brengen , ofte
, van beter conditie te maeckcn als fy het in Holland in vryheyt
» maer om hun met haer cn de inwoonders (die haer dan wei
^gen fouden) fchade ende verderf, te verbeteren ende verrijcken,
° ^^ck vorens uyt alle die gecontribueerde fchattjngen is aengewc-
^^^; daer ter contrarie, als dc Heere n van de Regeeringe waren vcr-
^^^ken geweeft, ende uyt Utrecht verbleven, alle wel-hcbbendc
^^Jg^ts ende Inwoonders daer mede fouden hebben iiytgewceckcn
Qc verbleven, gelijck fy airedc merendeel hadden begonnen, als
^.^"^^cer den Vyant(fo hy die Stad al hadde genadert, ofte die weer-
, ö geacht met Militie te be fetten ende bewaren) niet lang aldacr fou-
hebben konnen verblijven, maer op het cerfte half jaer weder op-
j ts moeten vertrecken, als in fulcken gevalle niet langer konnen-
lubfifteren; immers niet, naer dat fy in Hollandt niet verder heb-
o!^ ^^nnen indringen, gelijck gebleecken is dat fy in een gants jae ï
dw\'^ ^ffort altoos daer op hebben gepleegt, ende den Köninck foo
^ ^es niet foude geweeft hebben dat hy foo veel Militie in een open
L^^^tie, die hy toch niet houden en konde, tot fiin koftcn foude
hen onderhouden, fonder dacr mede eenig progres te können
^"^ken: maer wel om die te houden tot laftevan de ïngefetenen
ten ^^^^ ^^ Holland t\'huys hoorden, ofte aldacr gegoet wa-
, \'^ndewelckers goederen de perfoonen volgde, gelijck den Inren-
dacr mede de Hollandfe goederen, ofte die in Holland gev lucht
fe»*^^\' *ïiynde, op \'t fubjed dat men klaegde, datter geen geit was,
V^ae ■ ^^^ geit van defe Steenen uyt de Stract maken, ende
^ \'^^or oock met eenen de partye van Hollad wierde vcrfwackt,
. \'^IVen dat dc Heeren ende Inwoonders van beter conditie waren
, n\' inOraflg\'^\'\'
geweeft in\'t obedieren vande befvelen van fi] n Hoogheyt den Pnnce van ^ ^ n
haren wettigen Heer, als die van den Köninck haren Vyant: Jpj^t
ren hier tegens, dat ingevallle de Regeeringe ware vertrocken geweelt, a^ es ^^^
hadden geloopen, ende de Stadt in den gront verdorven geworden ij^ëë^ ,
gens, datmen ter contrarie gefien heeft ,Mat als de Francen op\'t forieuire alq»
ende verfcheyden Piovintien vvegh namen, in veele plaetfen geen
was, ende de Dorp-Heden met alles wat fy hadden het geheele Landt doo
gevlucht, fonder dat nochtans daer door fchade van brant of anderfints ^en .. ^^^
fen is gefchiet, (bo fy geen ledige plaetfen aendoen of ruineren, maer wei ^^^ ^
Volck onthout, dm buyt ende fchattinge te halen, die men dat met gcwejj^ ^ " ^^^
of de huyfen verbrant om fchrick aen anderen te geven : neemt daer toe dit n ^^^^
exempel dat de Opgefetenen van Loenen, Loofdrecht, Cortehoei en
alle haer onder de Francen op hare Dorpen hebben gehoudenende vry g , ^
tot dat fy den bouw in hadden, ais wanneer de fel veeniet te gcnftaendedeopg^\'^^-
Brant-lchattinge was betaelt,^Siierden uytgeplundert ende op een fchandelijc ^^^
fe getraéteert, moetende alfoo vertrecken ^ ende alies aldaer
Vyand laten, federt wekken tiidt in die vier Dorpen geen eenig Menfc^^^^J^J
woont.
Endedaeromden Vyand in een gants jaer daer naer niet mee^f
gclien, ofte een eenig huys om de abfentie van den Eygenaer verbrant, ntct ë
ftaende de naerder verföchte Brant-fchattinge niet wferde besaelt ^ ende ha^^^^^
die vier Dof pen maer Volck weder in gekomen, den Vyant foude haer a^c\'
molefteert gelaten hebben, daer ter cpn,trade de Dorpen van Abcoude y
vecht, Overmeer^ ende vele anderen zijn verbrant ende geruineert, om ^^\'■ \'^j-fj-oC
gefetenen haer aldaer noch onthielden, ende hadden fy mede in \'t geheel \'
ken^ als die van de voorfz. andere Dorpen, alle de fel ven plaetfen hadden a
in haer geheel geweeft; gelijck oock by vertreck van de Heeren van
twee afgebroocken huyfen in haer Stad mede geen perijckel hadden geloop^^\'*^
is wei waer dat de prefente Heeren feer yverig zyn geweeft om de Borgtry^ .
pen ende dienft te doen, tot dien eynde ook d^eputerende naer Vranckrijc^\'ƒ j,
Köninck de Heer van Maerfenbroeck, ende welcke reyfe wel vijftie" diiy^^i ^^^^
den heeft gekolt; doch hebben in haer faveur niet altoos können verricht«-^\' 0ß
moeile altijd gek welen,ende dat en was niet af te krijgen; ja hebben voQr n
niet altoos kennen efFeélueren, maer nicnigmael met impertinente bejeg^t ^^^^
moeten vertrecken, felfs als fy geen afdoeninge van de opgeftelde fchatti^^ ^^^^
haer fin konden bekomen, abfokiyt verfocht hebben dimiffie van met ^^^ ^^ Je
foonen alle ledigh te mogen vertrecken, doch wierde haer afgeflagef*\' ^^^^ def
Schattingen by de Heeren wei wat afgedongen is, kan weynig in faveur ^^^
Borger geconfidereert worden, foo den eyfch van den Intendant daer naer
foude in allen gevalle den ininftejti Borger die commifïïe foodanig wel
VanH effeciiieren. Men heeft oock gcfien eenige dagen voor de uyttochc
g- f\'Wncen de Heeren felfs ende eenige van de rijcktte Inwoonders als Ofta-
, eerft rnet veertien ende daer naer noch aclit gevangen wegh voeren voor de
dar^T die de Stadt hadde belooft, naer dat dicHeeren hadden geallegeerc
^yieneyfcl^direaelijck was tegenj de belofte van den Köninck, ende daeroaime
ho gel oo ven dat het des felfs ordre conform was,doch almede te vergeefs j
^^^Wel het goet ware geweeft dat men daer by gebleven hadde, de Trancen fouden
j^^^onirne niet te later vertrocken nochte meerder fchade op haer vertreck\'gedaen
end \' ^^ ^^^^^ ^^^ hadden van boven gefloten te wordeta >
"«e aldaer alles te moeten verantwoorden, niet hadde belet, fy fouden boven de
re H t-fchattinge tegens des Könincks belofte, oock tegens die van de ha-
jjJ ^ ^^ädc wel uytgeplondert hebben, gelijck tot Harderwijk gefchiet is. Dit is
^ cynde ende bewijs vande onnodige prefentie van de Heeren binnen haer Stadt
, dat fy niet alleen gene fchatcingen voor de Borgerye hebben können af-
I^Qaen krijgen, ofte yets befonders voordelijcks verrichten, maer oock felfs haer
"^loonen ende Achtbaerheyt niet buyten ferviliteyt ende difrefpecl van de Fran-
nebben können houden, tot dat fy eyndelijck voor Oftagiers ende gevange-
^^Qiïiede gefleeptende getraéteert zyn op een ongehoorde wijfe ; daer men tei
^ - .-»^iwuw.., v^ai, .lavi perioonen met gedient hebben o.zi
^\'^ders by malkanderen te houden, daer het de partye om te doen was :
en de Francen haer moeten dienen hebben, van neertngh, van werck,
ƒ ■\'\'Ambachtslieden, die noch veel geit aldaer gewonnen fouden hebben, ende
dei"\'^ de iinpofitie weynigh of niet konden bedragen, als wanneer de Vyan-
Hg^ Jaeral waren vertrocken geweeft, ende de Stadt wederom voor-
Van wel-geftelde Inwoonders, die nu meeft arm ende berooy t zyn, in dier
QnS^^ dat znen ondef haer alleen foo veel niet kan by een brengen van de gefeyde
^^ agiers te loflên t het hadde i>iitter gev^ieeft een pattye huyfèn te periculiteren,
^ Om die fekerder te behouden, een florifante Stadt foo te doen verarmen, daer
tii U iiiinder fekerheyt was met al het contribueren die te behouden, als pe-
j by vertreck ofte retret die te verliefen; het was alredc foo verre gekomen
ten ^ Pfancen langer hadden gebleven, de Inwoonders fouden hebben moe-
fch \' \'^"de het niet langer hebben können houden, fy fjuden uyt
j^^aersheyt van brant felfs hare huyfen moeten aengetaft hebben, ende a\'foa
^ geit en goet quyt zynde, ten laetften noch moeten vluchten, daeromrae
waöre
-ocr page 14-waere alfoo beter geweeft in het aenkomen van de Francen te
>J
vollebuydeis, als onder de Tyrannye van de felve uytgeput op\'t laetl^e ^
digh te fterven, ofte fchandeJijck fich met de vlucht ende ledige bifdeiste
veren.
-ocr page 15-i
■ J
" v\'
J
tT^
" M:
T
"s
; ■ ^ -- ■ \'
m
H
\\
fi.