"3

REHABEAMS

RAEDT

Va»

U T R EC H T,

Beheifende dc redenen der goede Mannen van Utrecht,
ende Patriotten desVaderlandts, waerom fyeenRe-
queft hebben over-gelevert aen fijn Exceili

De GRÄFE van HORNS.

• V-Ï

S ■ ■ : >

m
- \'i ■

. ri

Rehabeams Raedt

Van

UTRECHT,

Behelfende de redenen der goede Mannen \'van
Utrecht y ende Tatriöt ten des Vaderlandts ,
Ufaeromfy een RequeH hebben over-gde-
*vert aen ßjn £xcell: van Hoorn:

•Zsemü.

GOede dach Domine. Ikbenblijdedatikuwederomfie. LaeftmaeU
te famen varende, hebben wy verfcheyde difcourfen gebade omtrent#
Academifche en Kerkelijekefaaken; nu wenfte ik wel {aengcfien
ik gelove dat wy te famen fullen varen na Amfterdam.) datje iny yec
vertelder aengaende dedingen, die eenigejarenherwaerts, en nu in korte
«Jagen hier tot Uytrecht gefchiet fijn.

Predieant. Om dat ik weet datje een goot Patriot fijt van ons lieve Vader-
ïant, foo fullen wy te famen wederom een foete praec maecken als wy in het
varen fijn. Stapt in de Schuyt. Wie hadde gedacht dat Uytrecht foo gemac-
«elijck foude van het Franfe Jok en van de Arraiaenfe, Barneveltfe, en Wicfc
Regeringe verloft worden, a s ik hoorde dat nu gefchiet: want fi j n Excelemie
«e Grave v«n Horn heeft op Saterdach, fijnde den i f. Nov. de E : Afagiftraac
oben vergaderen, en vergadert fijnde, in hetStadthuysaengefeyt, dathy
naer ontfloech van alle Regeringe, en datfe haer fclven met de R egeringe
, niet en foude bemoeyen, is dit niet gemackelijck : want defe twee verande-
ringen gefchieden te famen fonder bloet-ftortinge i en dat binnen drie dagen,
<Je Franfe Regeringe was een Tirannifche Regetinge, en de Arminiaenfe
Was voor de Kerck en voor de goede Patriotten die het met de Frins hielden
onverdraeglijck.

"Zeeuw. Ik weet wel dat de Franfche Regeringe was Tyrannifchj maerik
en kan niet bedencken , waerom de Politike Regering was onverdraeglijck:
Want fy waren Gereformeert, enfavorffcerdedeKjrc{en Kjr.!^fe\'lieden, ock
•^sren ^y Lief-hebbers van goede Predicanten.

Predieant. IkfalUE. contrarie tonen foklaer als den dach. Sy waren Ge- .
reformeert met de naem en niet metter daet, fy vervoli^de de Keixk , cn
«4cede deKerkfe-liedeni en fy waren met esn doodijck Haet ingenoinen

Az ■ regefi

tegen de vrome en Godtfalige Predicanten die haer confcientie wilde quij\'*
ten. Doch weynige goede uytgetiomen. Ten eerfien, fy waren maer Gerc
formeert met den naem, en in haer hert Arminianen, Barneveldt, Wits*
«n Vyanden van fijn Hoogheyt de Prinfe van Orangien, want die nietgequa-
lificeert en waren, konden in de Vroetfchap niet komen, en waer in fulj®
▼ragen beftonc defe qualificaci ? Hier in fy moften eerft langen tijt in de Af\'
Biiniaanfe fchuur gegaen hebben, en eenige Jaaren in de, Franfen Prayl\'
Kerk, en dan konden fygepromoveert worden tot de Regeringe. Hierooï
fijnder in de Regeringe gekomen de drie Somerens , en Doélor de Goyer *
Borgemeefter deCoyer, Overmeer, &c. Offy moftegebroeyt fijn ineeO
Arminiaans neft, als Borgemeefter Hameien andere, of fy moften getrouc
fijn aan een Arminiaenfe vrou, als Jantje vanSuylen, of fy moften vuyl eo
qualijck van de Predikanten en Kerken-raet hebben gefproken , ofhetCol-
legie Dc S( avanten , geholpen in hare Pafquillen te maken, en andere vnyl^
adiengepleecht. Hier door is het meerendeelgequalificeert geworden, by
exempel, dë Heer Steenbergen , fijnde geweeft Canonik van den Dom, e«
diens-volgens partye van de Kerck, fijnde gepromoveert toe die weerdic-
heyt,beeft in de eerfte feflie geklaecht over de Predicatie van D. Lodentteyn.
O bitteren vogel? Dit is die felfde die met de andere Lief-hebbers vande
Prins, foo veel Maenden tot Oude-water heeft gevangen gefeten. De Munt-
aieefter Rynevek, alias Grynevek, hadde hem feer bitter geroont in alle
gefelfchappen tegen de Predicanten daerom wiert hy den i% May t66o. tot
Vroetfchap gepromoveert, ea den 19 ]ulii was hy een van de vinnichfte om
D: Velden en D : Teellinck uyt te fetten. Hy wilde fijn qualificatie daar na
in die faake noch beveftigen. Maar dat hy fi ja qualificatie wat beter waer nam
in de Munt, dat hy geen Stuyters floegh , die in drie Provinciën verboden
fijn , en geen Dukatonnen en Ducaten &c. dieha^r valeur en fwaerteniet en
hebben > hy foude beter doen » hierom is hy ook in de Staten-Kamer ontbo-
den en louter over fij n faute doorgeh^elt, maar de Heylige fijn al gekomen
om haer Was omtrent fijrt Soonen fijn Dienft-maecht, des Soons vrijfter.
Ten anderen fy hateden de Kerk , fy benouden de fclfden dan met Politike
Commiflarifen, dan met verfcheyde Adten toe te fenden, dan de Kerke haer
handen te binden foo datfe niet konden doen haer Arapt, haer van Godt op-
geleyt. Wilde de Kerken-raet ymant cenfureren, daerftaeckenfy haerfel-
ven in, en trachtende foodanige cenfure te verhindere; endorfte, door het
ophitfen van D. Burraannus, de Kerkelijcke aifte doorfchrappen, by exem-
pel : de Student MalecoothaddeeenaenftootelijkCorollarium in de Acade-
mie gedefendeert Ao. 1666. behelfeade dat de Gereformeerde Leeraarsx)r>
voorfichtehjck de Sociniaenfe dwalinge toeftemde, alfo feyden dattereen
volle vergevinge der Sondenonderhet OndeTeftament was geweeft. Defe
op den \\6 [unii verfoecketide een Kerkelijcke atteftatie wiert daer over aen-
gefproken, en defe adte wiert teboeck geftelt: M. verfoekende Kerkelijcke
Atteftatie is eerftj^e&oori overeen Corollarium iffc.endaerovetamdevergit\'
deringe vergenoegin^e gevende, methelientenijfevanonvoor^chtichlijc^diema\'\'^
niert van ffrekengeBïuyc!(t te hebhtn j is de felve hem toegejiaen. Hier over w5s
4e geheele Stadt in roeren. D-B urmannus brengt defe fake aen de Profefforeo,

daer

(1)

^«r hy «lèt overftemtningc in abfeniie van-fommïge deföeckealfbo wirt te
lettieren , dat hy felfs met Matrhsus, Manrvelr, en Grevias , wortgede-
puteen om aen de E:Magiltraet te klagen tegen de jf^erken-raet, daerhy
»elfs een li: van was. De Carcefiaenfe Proftflbreh hadden alleen belaft vaa
Mondeling te klagen over de i^erken-raei. Maer Burrnannusmet defijnê
meuren op haer eygen Aucoriceyt , een fchriftelijcke clachte in, die voor d?;

fofelfoten nimmermeer en was gekefen: en alfoo misbriiykren hy als eea
1-» de amhoriteyt van de Academie, om het rechc van de ^crk aen de Fo-
"tike over le dragen. Defen Doeken ruiten iet, of defeaitft wiert metge-
tegen danckvan de i^ercknytlaft van deMagiftraet door den Cartefi-
®enfen doch niet Prinfe Secretaris "Nieuftadt uyigedaen met defe woorden
®P de kant fchrij vende: defe regulen fijo by my ondergefchreven door ordere
van de Ed: Heeren voorS. Vroetfchap door geflagen en geroyeert den 29
April 1667. J. Nicuftadt ongehoorde faecke; indien de /Qerkc goede Z^redi-
*^oten hadden beroepen, dierejecSteerden fy, alleen oradatle Goddaügb
en die daer na in deftige Gcmeentensberoepea fijn, fc»fijn gcreje-
•^eert, A». 1664. Salden tot Delft, D. Grebber tot Rotterdam, D. Groen
Heulden , D. WitGus nu fredicant tot Leeuwaerden, D. Léydecker van
■Naerden, Te^r Smit ten, en nu onlangbs ten tijden der Franfen D.de Ryp
Van Woerden, alle mannen yjn goede getuygenifle. Sy willen liever de f^erke
J^ren en dagen ledich laten j eer fy toe willen ftaen een foo danigh Leeraer,
V^n (Je welke fy niet verfekert fijn dat haer na de fin fal Prediken , daer fijn
als anderhalfjaren gepafTeert dat D. de Ryp is beroepen, maer het is te

-•-«ven in te aringen : anoo is u. i>uet;mannus mereen x\'omiKC acje, in ac
*^®tken-raet gefonden van date den . Mey 1605. in de Gemeente tot üy-
L^\'^chc in gedrongen, en A». 1667. den 4. Aug. verfoeekt de Magiftraei vao
"et Synode tot Uytrecht, fonder kennifle van de E : .^erken-raet, dat fy
gewelt een Leeraar by leeninge de .^erke foude opdringen .In deSynode
^^ten 9 ftemmende Predicanten j de drie van Uytrecht moften bayten ftaenj
^aerD. Rodenborch, D. Aitzma, Joh. Teckman, D. Fiaman ,,D. Bofcb,
D. Coets-velc te vooren van de Politiken over-ret fijnde » ftaen dit toe j
verkiefen J. Teckman tot leen-Predicant; die defe Godtloofe en gewei-
"\'ge leeninge aanneemt: Maer door de voorfienigheyt Godts wiert die niet
^en efFeéte gebracht > indien een Leeraar inkranek bedde fijn Ledematen
^enfpr^jj tegen haer gevoelens, daer overgingh de üyterlen Doëg al wederom. -
Magten doen by de Academie en door de Gartefiaenfe Profeflbren \'sy de Ma-
ïiftraer.D. Nellefteyn hadde aengefproken de Student FuykcverdetwijiFe-
\'"gh van God. Fuyk daecht daer op den 3 Junri de predicant Nellefteyn
in de Academie om daer wat re feggen , dathy onlangs voor het fieck bedde
|edaen hadde. D. Fuyk werc daer over aengefproken vandeiC.erken-raet^
waer over de Cartefiaenfe ProfefToren al wederom dagen door het aenritfen
D. Burmannns aen de Magiftraat die A®. ié68 dend JuliieenPolitike
cte in de K,erken-raet fent verbiedende aen haer fuicke aenfpraeck aen dj^
\'^tiidentef! meer te doen, Maer de Ketken.raet heeft daer tegen den d Juliï

A z r$v,e-

revereatelîjckecnRemonftrantieingelevcrt, bewijfende dat haer foodanigh
aenfpraeck toequam.

AÏaer dit was al water gedorft. DeCarteGanen hadden het oor van <ï®
meefte Heeren.

Ten Derden de PoHtikeDhaetcdedeKerkfe lieden in voorige tijden, als
de Ledematen een\' reqaeft in leeverde, foo wierter by gefet datfe ledemate*
waren van Godts Kerke; maer dat motte nu daer uyt blijven, wildeaff
eenige hoop vanavanfementhebben,indi\'^nnveetefamen folh\'fiteerde,

Kerkxman, niet een lofle vogel, foomoeftdeKerksmanvvijcken; federt
het|aer 164.9. ïijnder 51 »"de Vroedfchap verkoofen doch onder alle is niet
een Ouderling verkofen, rijn dat liefhebbers van Kerckfelieden ! wat magh

«loch de reden zijn waerom fy geen Kerckfe lieden in de Regering hebben

gevordett! de Reden is defe. De Kerckfe lieden fijn ahijt Prinsgefint
geweeft, en fy vreefden, indien defe aen het Roer quamen dac dan den Prins
mctter tijdt tot Stadthouder foude gecofen worden en dan fouden fy niet
meer als Souveraine de Gemeente können bengelen. De Kerckfe lieden
•onde met een amptje krijgen, maar die waren al voor lofle lieden : foo dat
fommige denckendc hoop te hebben om met ter tijdt aen de RegeringetC
komen, hebben geweygert aan tenemenhetOuderlinghen Diaconfchap:
want dat beyde macckte haer tot de Regeringe in habiei : indien eenige
Kerckfe lieden over lang amptengekreegen hadden, eer de Regeringe be\'
«iorven was, foo benouden en bekortte fy defelveop veelderhande wijfeU\'
Een CattefiaensProfeflbrontfing \'s jaers zof^ duyfentguld. Maer een goet
Kercks Profeffor nsoft hems\'Jaersmct 800 guld. en quade betaling lateïi
vernoegen.

Ten 4.. de politiken hebben haer vinnig en groufaem aen gefteïr regens df
Vrome Leeraren, Ao. 1660 den 19 July hebben fy fonder eenige reden tc
geven tweePrincen en Zeeufe Predicanten D. vande Velde nu Predicant tot
Middelborgh en D. Teelinck nu tot Campen met Krijghsmachr, en met
oncoften van ontrent goooo guld, binnen 6 uren uyt de Stadt gefet met foO\'
4anigen aâe.

*I>e Kroetfchap der Stadt Vtrecht heeft om Redenen haar ddartoem»\'
veerende gerefolveert dat de perfoon van B, A. vande Velde en D. J-
Teelinckjfp hnyden voor 6 uren na noen uyt defe Stadt enVryheitvAndien
julien hebben te vertrecken-, fonder daar weer in tecotnenoppenevan Ban\'
Ttijfement, en dat dit aanflonts door een StAts Deurwaerder haer fal wor^
dengeinfinmtrt, "R^lateerende na behooren. tABum den July lèóo.

Onderftont

: VAtt Nypeort

Defe Leeraars zijn evenwel geweeft vroome en Godtfalige Leeraers ; die
daer ömoockvandeKerckenraedt, bettaende ontrent uyt joMannenduS-
daoigea atteftati hebben bekoiKCn.

D. Mr^-i

(70}

tAhraham vaUe Velde en Johannis Teelinck^^ienaer des H.
Evangeliums binnen Vtrecht, onfen waerde medebroeder, heeftßgh ge-
^nrende den ganfchen tijdt fijnes dienfi onder snsinfijnlevenenvoandelex\'
^f^flaer ftichtelijckgedragen, gefont in de Leere derWaerheyt dientfede
^°dtfaligheyt\\is, en in alle deelenvmßjnendienflfeer getrouw enyverig^j
^ft groote betoningevan GeeßeUjcke kracht,inonderwijßngevermaningey.
^^ß^\'iffinge, waerfchoHwinge en vertroofiinge naergelegentheytenisnoß
"^^neenkgh Collegie foo veel als ons bekent is, aen ßjn E perfoon of by de
bereken Raedt ofte andere Kerckjlijckc Vergaderinge eenige befchftldinge
^f aenklachte over ßjn E.gedacn aEtum in onfe (^onj^oriale Vergaderinge
f^^fentibus Diaconus den i^Jnly. i66o.BinnenVtrecht.

Onderftont uyt de naem en laft van de voorgemelte Vergaderinge.

ARNOLDUS TECKMANNÜS.

Prefib: fcriba.

Hemel en Aerde vvierde beweegt om defe attcftatie wederom te doen in-
^•^^cken: maer door Godts genade heeft fy ftant gehouden. Wat hadden fy
\'\'^^ê\'^gydencken tegen D- vande Velde!\' dat hebban fy nimmermeer gefeyt:
nae giffinge waren defe wel de redenen D. vartde Velde als oock D,
■»■.elinck was een groot liefhebber van fijn Hoogheyt en daerom feyde hy mC"»
^^gmael in fijn Predicatie, dat Godt het Nederlant noch ftraften foude over

ondanckbaerheyt tegen het Huys van Oranje bewefen.
. Ten anderen hy hadde geprediekt én gefchreven tegen deCanonicken, dat
V fooledigh gaende , die goederen die te vooren uyt den Gods-dienft waren
§®twaeckt, niet en mochten gebruycken.

Teh^ hy leerde dat het Verbónt was gebrooken met Vranckrijck, doen
Vrede maeckten met Spanjen: daerom fêydehy menigmael dat ons dac
y«ïbont breecken foude opbreken, en fpecialijck feyde hy meoicbmael

— ^vjiiL urccCB^cii IUUV.IC •-liipvï.idujv.R. icyucuy mcuit-uuiici van

fünfter, om, dat daer de Vrede gemaeckt was , dat ons het quaec oock uyc
^unfterlandt foude komen.

^iefiet niet dat die Mannen hier in als dooreen Prophetifche geeft hadden
gevvaerfchout. Ten 4 beftraften hy alle oock fonder aenfien alderhande fon-
"en. Defe en diergelijcke redenen fijn de oorlàccken geweeft, foo-men
.^^ent, van de uytfettinge. Maer waerom D. Teelinck is uyt gefet en kan
niet weten. Hier van heeft de Gemeente den 17 No. KÏjj nu fijn Hoog-»
^^ytit is meefter geworden , een Requeft aendeKerckenraedtingeleverr,
^rfoeckende haere uytgcfette Pïedikancen wederom in te mogen roepen,
padden fy de ftoutheydt eehadt, fy foude D. V oetius en andere Predikanten
Ock wel uyt gefet hebben, maer fy vreefden met Herodes het Volck »
3eroni dreven fy defe Predikanten uyt nae het bacchus feeft van kermis :
^fiefcöde datter oproer mochte kointen onder het Volck» Indien ik uL wilde

ver-

(8.)

Vertellen de ünaetheiets > die fy de Vrotise Leeraers in eenige Jaeren hebbea
aengedaan, ick foude een kltyn ßoeckjekönnen befchrijven , maerdeiijdc
konde noch komen 3 dat ick u die verteilen foude. Ao. lÄöo den 24
hebben fy de Predikanten een reglement voor gefchreven vanfooenfoote
prediken : en dat reglement mofte alle nieuwe aencomende Predikanten on-
dertekenen even als het eeawigh Ediét, en dat reglement luydt aldus.

Dat de Dienaren des Goddelijcken^oorts in de Stadt y Steden y en Lande
van Vtrecht, als nttflaende j ende die daer nach beroepen füllen worden,
prediken, Catechifeeren, en Kerckelijcke Vergaderingen met en ßüen vef\'
mogen af te \'wijcken van \'f getne gerefilveert endeged^nieert is, in de Sjnodi
Nationael defer Vereenigde Nederlanden y 161\'ien 161^ tot Dtrdrecht
gehouden: niet alleen inde heere is raeckende, maer oock de KerckS^
ordre aldaer beraempt, en by ons goet gevonden endegearrefieert, enbefot*\'
derlijck, van het 57. 5 5 ende 67 Articksl^n van de felve Kerckjordre gf"
lijckoockniet van depofiaÜenSjnodaelvandevoorfchreve Synode, fpecifi\'
lijck äie den Sabbath ofSondachJtjn concerneerende,

Jtent datß haer fnüen hebben te wachten van te cenfnreereH, of in \'t pff\'
diken, tf Catechifeeren te taxeeren, ofte tegen tefpreecken yfaecki» yde pO"
Htiè, of Regeringe, of oockjde» flaet der Capit telen, ende der filver Goeden^
iraeckende.

Dat Me geene die de voorfchreve jirticnlen fal comen te overtreden j ky
Regeerders, daer des behoort, ofte in Jitßitie gecorrigeert f«/ worden, rnt^
iixigentievanfaecks.*f.

Dat de Predikanten, die voortaen in deKerckenMenfl aengenomen fftttci*
wprden, voor haer admiffiey defe Articulen füllen hebben te onderte^ne»f
ende in k^s van weygeringe van den dienß in defi Provintie afgehoude» W^f.
den. Gedaen endegearr^eert tot Vtrecht den yulii i66o,
Ick wil hier op houden en u oock tijde ge ven om te fpreeken.
Zeeuw i hoe handelen de Politiken ontrent de Accademie ?
Predikant, de vrome Profefforen wierden gehaet j en niet als door dwang
geavanceert. D. Voetius wiert in negentien Jaren maer eens Reilor Ma-
gnificus, doch Burmannus wiert het felve tweemael in fes Jaren, enaltijï
Afleffor. D, Nethenus een vroom en Godcfaligh Profeffor menigmael Oü\'
derlingh geweeft fijnde, wiert A%i<ïö2» meteenkleyneoverftemmingeaf
gefet om dat hy tegen de Canonicken gefchreven hadde; en in die afgefett«
plaets.liet hem Burmannus beroepen! niet eensondcrfoeckendeofD, Ne* ;
thenus wecrelijk of onwettelijk was afgefer* Sooonfatfoenlijcki^D- Buf\'
nsannns gekomen in ^ercke eu Academie; En om om dat hy dit wel weet t

daeroi»

(9}

äacrom hadde hy fijn ftem gegeven aen die van Gouda om aldaer beroepen le
Worden tot Predikant, al itt dat hy nu den 18. Nov. 1675. als eenhoqghvan
Wf verlichten Leeraer beroepen fijnde, uytvlucht neemt, van dar hy dat bè-
roep toegeftaan heeft doen het Frans was j en nu Prins fijnde niet verbonden

Maer veele oordeelcn dat fijn faecken nu flechter ftaen als by de Franfen.
■»Joe het ter ooren van de Gemeente quam , dathy beroepen was, Foo was
Onder de Gemeente een groote vreughde. De lieden feyden, verloft: te wor-
den van het Franfe en Aiminiaenfche Jock binnen drie dagen , en daer en bo-
ven de J^crcke en Accademie geluyvert van dien roervink, die kerck enA-
cademie in eenige jaren foo beroert heeft is een groote faecke, want de
^rck en Accademie hecfc gequijnt onder defen dwinglandt, en onder fijn
gartefiaenfe cn Cocceaenfe Dwalingen, waer medehy kerck en Accadetnie
(geftijft fijnde van de witfeMagiftraet) heeft vervult, daerom feyde eenige
Predikanten in het Claflïs van Gouda, doen fijn beroep wiert geapprobeerc,
<iatfe foodanigen beroepinge niet konden approbeeren, als wetende wat twift
cn tweedracht hy in de kerck en Accademie tot Utrecht hadde verwekt, cn
|y dede daer by in plena Claffe, daife verfekert waren dat de Gemeente feer
olijde foudéfijn, indien hy deberoepinge mochte comen aen te nemen. In-
dien een Profeiror iets defendeerde, dat de Cartefianen nietaen enftonc,
foq en wilde de Politiken, door aenritfinge van D. Burmannus, foodanige
difputen niet laten voortgaen : en daerom hebben fy fonder eenige redenen
tWeemael bet difput van D. Elfenius doen ophouden ,al ift dat de helft der
Profeflbren oordt ^Iden dat de difputen behoorden voort te gaen j en D. Ma-
refius een van die twee difputen tot Groeningen foo van woort tot woorg
bee^aten defendeeren, Maer de redenen hadden geen plaetfe.

"teeuof. Hoe hebben de Politiken figh gedragen ontrent fijn Hoogheydt
den Prince van Oranjen.

Fredil^ant. Die hebben fy geacht als haren voetwis: want fy feyden datfiï
felfs Prins en Souverainen waren. Die de Prins eenighfins prees,was inhabiel
ona oyt of oyt in de Regeringh te komen. Wat hadde Hendrick Quint ge-
daenC wekkers Voor-ouders langen tijdt inde Regeringe hadden gefeten )
dat hy tot de Vroedfchap niet wien gepromoveen, als dat hy te grootea
Princen en kerckx«n man was, en dorfte dat in quade tijden belijden. Men
óver al iebbich van fijn Hoogheydt. Doende wij n-koper Velthuyfen
iergeant wiert, en fijn maeltijdt gaf, dorft den Dodor Velthuyfen feggen :
h achte fijn Hoogheyt foo veel, alt fijns Moedtrs afgevaegien hefem die achter de
deurflaet en A«. 1666 als een ander Officier, die nu mede getekent heeft, fijn
maehijt gaf, foo brachte hy aen de Capiteyn. Mansfeit een glas op fijn
Hooghey des gefomheydt j foo dorfte die Capiteyn, ten tijde van die bloe-
digen Oorlogh met Engelant, vragen: meent ghy fijn Hoogheydt den
Hartogh van Jorck? En doen hy feyde ik meen fijri Hoogheydt den Prince
van Oranje; foo fettede hy het glas neer en wildehet felfde nietdnncken.
Defe twee ftaeltjens wil defe officier met Ede beveftigen des noots fijnde.
Defe dingen hebben foo lange genoteerc, tot dat eyndelijck is uyt ge-
eomen, dat eeuwigh Edid tot uytfluytinge van fijn Hoogheydt, en fijn na-

B komelingen

(X6.)

feomelrngen ten eeuwigen dagen : luydende als volghc.

Dat kk^oockjtiet en fal gedogen, maer met alle vigmr ende mogelij che wid-
delenweeren, dat over de Provintie vanVtrecht t\'eeniger tijdt een Stadt\'
houder werde ae:^geflelt, ende dat ick^het Stadt-hottder Ampt in allefii>*
deelen eeftivigUjck^fal houden voor gemor tificeert, gelijckJckj>ock,noyt gehen\'
gen of gedogen fal, dat van nu voortaen eenigh Militair perfoon, \'t z/j bi
forme vm difpenfatie of onder eenigh ander pretext, hoedanigh fulcx oock^
foude mogen weß», in eenige van de drie Leden van de Staten defer PfO\'
vintie fal worden geadmiteert voor en aleer hy fijn Militaire chargie effe^f\'
\'velijckjal hebben cfgeleyt.

yajy beßoten oock., dat vtortaen niemandt in de Firoedßchap foude comen f
efhy moße foodanigen Eet preßeeren : is voorden verßaen dat alle ende ee»
yder van de Heeren die nae defen tot Raden in de FroedfchapfuUen worde»
geelegeert, alvoren tot de ßfße ge admitteert te worden, gehouden füllenfijfi
de felven Eedt te doen.

De Heeren die die Eeuwigh Edi(ftiot uytfluytinge van fijn Hoogheydc
hebben gemaeckt , fijn defe.

Jacob Splinter, Johan van Kujlenbqrgh, HenrickvanMerk^rk^ Di/ck^
de Gojer, Nicolais Hamel -, Cornelis van Beecks ReynierFeyt, Nicolaes van
Solingen, Cornelis van Roy en, Rudolph Tinthof, Paulus Hurnius, Jacoh
van Dimeren, Cornelis de Goyer, Johan van Sttylen, Adriaen van Heurn ,
Cornelis vander Woert, zAntoni van Mansfeit, Jacob vaHd£r Dußettt
Everhardt van Sypefieyn, Dirck^ van Steenbergen, Lambert van Velthuyfert,
de Heer Gerardt van den Helm was niet prelenc vermits fijn indifpofitiejdocb
liet weten dat volcomen Ja overbodich gerefolveert was daer toe.

Gelijck oock naderhandc Jacob Liefcink heeft gerekent mits hem belooft
wiert den ontfangh-

De Heeren die na den gemaeckten Eedt in de Vroedfchap fijn gecomen eti
den Eedt mede hebben gedaen, fijn defe , Antonivander Nypoort, Aernout
vander Lingen, Hendriiivan Sujlen, Direkt van ^fingen, \'Veter Boih vander
Eem, Gerard van Bronckßorfl, \'facob Martens, Willem van Someren, Wjef
van Overmeer, Arnoutvan Kerckrasdt, felis van JVijc){, IVouter van Nellejleyn,
FrederiGl{vanBeecl{^,AntbonivanMiddelcoDp.

Doen men dit Eeuwig Edickt foude befweeren, moft eerft Dodor Velt-
huyfen in de Vroetfcbap geholpen fijn; en die konde daer in niet comen, of
ßjn Broeder mofte daer eerft uyt fijn ; Daerom men bedenckt een Financie-
kamer op re rechten, en daer maecktmen de Broeder Secretaris op een tra-
äament van drie duyfent guld: behalven de extraordinare Emolumenten.
Nu was de plaets vacant. De Heeren hebben wel gefinanciert^ Een Secre-
taris hadde op valfche Ade van verfcheyde Cantoren te famen gelicht. 43-
801-17-7. en defe taeckte met een Bannilfencientjevry. Ider Financier wiert
toegeleyc een traitement van vijftien hondertguld. behalven andere Emolu-
menten.

(II-;

inenten. Dit Êeuwig Bdid fchreeuwt tot Godt. Hadde nu D. van de Velden
eens tnogen Prediken tot Utrecht, hoe foudehy nu deondanckbaerheydt
van Nederlandt ontrent hei; hnys van Oranje hebben.uyt geroepen ? maer om
daer geen noodt van re hebben, foo hadden fy hem uyt gejaegt, mee pene
vaa BaniiilTement, indien hy hadde wederom gecom en. Daer en Wort geen
geheim of Diefgefenientieert en uytgejaegtofmen hOorthem , en men feyt
nem daarom v^\'ortgy alfoo g^ftrafr. Maerdeletvi^^ePTincen Predikanten en
"jn nimmefmeer gehoort, en haer is nimmermeer aangefeyt daeröm fijt gy
pyt-gefer. God heeft oock na dat uytfetten defe Stade als gevloeckt, en alles
is defe Stadt tegen geloopen.

TLeeuttf. Segt my eens hebben de Politiken wel geirou geweeft ontrent des
Landis middelen ?

tredi/^ant. Als ymandt ontfanger wiert foo v^\'as hy by na Rijk genoeg voor
3l fijn leven : dóch degoede niet rena gefprooken. Alfmen lall ontfingotn
een tonne Gouts te negotieeren, foo namen maer ^o ofte óo duyfent gulden
op > en foo veel. quamder maer te Cantoor, en de refte wiert op onbekende
Ramen belijdt, en daar van mofte\'t Landt de renten betalen; en den ontfan-
ger tardeerde met fijn laetfte reihnt rekeningh foo lang, tot dat hy uyt de
renten dat geheele capitaal hadde over gewonnen. Dit hebben goede Borge-
Oieeftersin gefelfchappen felfs vertelt. Den Onif&ngeï als va1^ fVi/^, fijnde
getveeft in de Regeeringe, isby flut van Rekeninge re goet gekomen, vijf
tonnen Gouts en een halve (een tonne meer als ai\'n de Franceroi Firant-fchat is
gegeven/ en niet een gulden is daer op betaelttoc den huydigen dage. Hier-
om en daerom moeven nu de arme Borgers fulcke fware Schattinge geven , te
Weten 2 gulden voor een ton dun bier, een Rijxdaelder voor een Mudt Wijt,
dat fy voor de komfte der Fiancen al op 4 gulden hadden gebracht. Wat
duncktu, hebben de Borgers niet reden genoeg , om over haer Regeerders
te klagen» en een Requeit aen fijn Excellentie den Grave van Horne over te
leveren.

Zeeum. Ick heb oock wel gehoort, datfe goet cier in de Stadts-J^jelder
tiaeckten, cn datfe een goede Somme daer op fette als ymant in de Vroet-
fchap foude komen.

Predicant. Als een plaetfe vacant was, die binnen drie weken wederona
tnoft vervult worden, foo begontmen terftont daer op gelagen te fetten op
koften van die verkoren foude worden. Doede Tollenaer Cuylenboocho-
Verleden was A». 1Ö70. den 19 Novemb. Guahheri Kelleßeyn , die betalen
moften aen Drinck gelagen in de Stsidvs-kddet drie hondert enindefeventig
Solden, Waer van den goeden Heer onlangs feyde dathy de Renten van dat
Capicael noch niet gevorderthadde. Dit fijn maer ftaeltjes.

•Zeeuw. Hebbende Regeerders haer ook wel verreyckt over de Geeftelijc-
ke goederen?

Predikant. ]a veelfins de Regeerders van de Stadt hadden haer toeren van
de Capittelen, en diegebruyckten fy tot haer particulier profijt, fy gaven de
froven of aen haer Soonen of vrinden, of vercofren die voor een goede prijs,
ftaecken het gek in haer particuliere beurfen. Hoe foude ment gemeene
fcefte connen ontlaften, indien foodanige toeren en vervaUe plaetfe wierden

Ba tet

tothetgemeene bette geimployeert. Nu betaeltmen ten deele de predicantea
en profefforen uyc de Accy fen, en gemeen Lants middelen : Waerom kön-
nen iy en andere met betaelt worden uyt de Geeftelijcke goederen. Indien
dit gefchieden . hoe foude de arme Gemeenten connen ontlaft worden ! Eeo
Heer van de Commanderyen van het Duytlen-huys treckt des Jaers van die
Goederen meer als twintig-duyfent gulden , men louder bynadekerckeo
Academie van foodanig eens Heeren traktement können onderhouden, cn
defe Stadt is opgepropt van de Geeftelijcke goederen, waer door de arffl«
Gemeente conde onilaft worden. Och dat fijn Excellenti de Grave väfl
Home hier van eens wel wiert geinformeert! Och dat fijn Excellentie dit
eens geliefde met hulpe van fijn Hoogheydt te overleggen en te Reformee-
ren. Hoe foude de Gemeente bidden voor het lang cn zalig léven van fijn
Hoogheydt en fijn Excellentie. Wy bidden en fmecken met tranen in onfe
oogen u Excellentie, dat u Goedertierentheydt gelieve defe faecke in rijpe
Dèliberatie t« nemen, en ons te helpen aen goede Princen Regeerders, eo
door defe middel aen ontlaftinge van de arme en gedruckte Gemeente. Men
heeft altijt de Gemeynte foecken te blinthocken , en eenigè weynige Theo-
loganten ppgemaeckt, die quanshays het mifbruyk defer goederen foude
juftificeten. Daerom gaf men eens een Theologant voor een favorabel Ad-
vijs veertien hondert guldens, en een ander Leeraar voor eendufdanigen
Dedicatie hondert rijx-daelders. Sijn die goederen gegeven omniet daer
voor te doen? Sijnfe niet gegeven ad cur am animarum, tot forge der stielen ^
\' jMaer Karofien, Knechten houden, en Hoeren daer op te houderi, en lec-
kerlijck daer van te leven, is dat het rechte gebruyek defer goederen ? Soude
niet beter fijn datmen Kerck en Academie daer ophielde , en dereftetothct
gemeene befte imployeerde om de arme gemeynte te ontïaft^n, volgens
^loffelijcke Exempel van de andere Provintien. Duncktje niet Zeeuw , dat
de aenfienelijtke Bprgers fuffifante redenen hebben gehadt om te klagen by
requeft haer klachtemet onderfchrij vingeover releveren : Sv volgen hier na
*t loffelijcke Exempel van de Heeren Edelen die voorleden Eeuwe een Re-
queft aen de Gouvernante van Spangien hebben overgelevert tot verlichtinge
van de Placcaten en laften.

"Zeeuw. Ick en hebbe niet gedacht dat bet alfotot üytrecht toeging: Maef
nu jnftificeere ik alle die tekenaers i en vertrouwe dat Godt haer fal fbgenen.

Vredicant. Ick hoore dat de andere partije een contrarie Requeft willen
inleveren: maer ick gel ovc qualijck, dat fy dit füllen durven doen, om^at
haer laecke foo fchorft is alfje hier gehoort hebt. Enindien fy haer mochten
reppen , foo füllen eenige lief-hebbers faecken van dufdanige onderdrucking
föor den dach brengen. Maer dit fynugenoeg. Vaertwel.

E Y N D E