|
7.t -A
efir. |
||||||||||||||||||||
|
ï\'Vt
|
||||||||||||||||||||
|
a>su
|
||||||||||||||||||||
|
>€A
|
||||||||||||||||||||
|
HET REGTSGEDING
|
||||||||||||||||||||
|
VAN
|
||||||||||||||||||||
|
KAPITEIN ALKOHOL
|
||||||||||||||||||||
|
j-vOBEPxT pJRJIS.
|
||||||||||||||||||||
|
Cllit bet Grnnclsrb.
|
||||||||||||||||||||
|
AMSTERDAM,
SCHELTEMA & HOLKEMA.
187 3.
|
||||||||||||||||||||
|
Ct.
18
|
||||||||||||||||||||
|
•HM
|
||||||||||||||||||||
|
B. oct.
2508 |
||||
|
lüU&«*
|
||||||||||||
|
ye
|
||||||||||||
|
\'SM
HET REGTSGEDING |
||||||||||||
|
KAPITEIN ALKOHOL
|
||||||||||||
|
ROHERT CURTIS.
|
||||||||||||
|
Uit het Eiierelsch.
|
||||||||||||
|
AMSTERDAM,
SCHELTEMA & HOLKEMA.
1873.
|
||||||||||||
|
KAPITEIN ALKOHOL GEVONNISD.
|
|||||
|
Het belangrijk regtsgeding van kapitein Alkohol is
nu afgeloopen en daardoor is ons de vrijlieid gegeven, om de bijzonderheden van verhoor en regtspraak onder de oogen van het publiek te brengen. Ken eerbiedig onderwerpen aan den bepaalden wil der regters weer- hield ons van dagelijksche mededeelingen van den loop van zaken, ofschoon wij voor ons geene enkele reden zagen, om den gevangene met zooveel onr/.igtigheid en verschooning te behandelen. Dit is er van te zeggen, dat zoo het zwijgen der drukpers den gevangene tot eenig voordeel had kunnen zijn, hem dat voorregt ten volle is geschonken geweest. AVij deelen hierbij al het verhandelde in de regt-
zaal in het breede en in den vorm van een boekje mede, zooals ons daarvan door onzen snelschrijver, de Heer Morphy, die in dit vak uitmunt, naauwkeurig berigt geworden is. Daar wij geen water op een ver- |
|||||
|
4
|
|||||
|
dronken kat willen gieten, houden wij alle eigen op-
merkingen in den pen. l)e bewijzen der schuld van den misdadiger zijn zoo klaarblijkelijk, dat de advo- kaat-generaal stout weg beweerde, dat hij enkel uit de verdediging en de getuigen a décharge zijn strafeisen had kunnen putten. Ten tien ure des voormiddags namen de regters
zitting en gelastte de voorzitter, dat de gevangene Ebrietas Alkohol zou voorgebragt worden. Toen werd de schuldige in den vorm van flesschen
met rum, brandewijn, jenever en whiskey binnen ge- leid en onder het nieuwsgierig fluisteren en lagchen der rechtsgeleerden, op de tafel gezet. Eene jury werd na eenig beraad gekozen en deed den gevorderden eed. De griffier der regtbank las daarop na ontvangen
wenk de punten van beschuldiging, die van den na- volgeuden inhoud waren: — ls,c. Gevangene, gij zijt beschuldigd, dat gij, Ebrie-
tas Alkohol, u ook wel noemende, Hum, Jenever, Brandewijn, Whiskey, Wijn, enz. in vereeniging met verscheidene andere duivelsclie dranken, ons bij name onbekend, u op den 17d™ Maart dezes jaars en op verschillende andere tijden ergerlijk hebt misdragen. Zonder vrees te kennen voor de gevolgen, en door den duivel bewogen en verleid, hebt gij tegen alle wetten in en met al uwe magt den vrede en rust dezer landen verstoord. Willens en uit duidelijk gebleken boosaardigheid hebt gij er tegen zamengespannen en zijt |
|||||
|
5
|
|||||
|
werkelijk geslaagd, om Menschel ijkheid, Liefde, Ge-
nade. Matigheid en Eerbaarheid en andere hoofd- deugden der incnschhcid te verleiden tot een gedrag, dat haar verachtelijk maken moest in de oogen van allen, die deugd en godsdienst op prijs stellen en in eere houden. Door haar walgelijke en tot kwaad aan- zettende vochten te laten drinken hebt gij er haar toe gebragt. om de wetten met voeten te treden en met den vrede des lands en de waardigheid der regering een spel te drijven. 2de. Ook staat gij, Ebrietas Alkohol, als beschul-
digde, dat gij onder de namen brouwers, mouters, stookers, \\vijn- en drankslijters, kroeg of herberghou- ders tal van niensclien hebt aangelokt en verleid om zieli uit zucht naar vuil gewin ten verderve der mensch- heid tot vereenigingen te vormen. Deze door u ver- bondenen hebben door hunne veelvoudige listen en kunstenarijen er ontelbare mannen toe gebragt, om hunne gezinnen vrijer dan ooit te kunnen verwaarloo- zen bestendig zamen te hokken in plaatsen, waar niets dan wat slecht is gehoord en gezien wordt. 3lU\'. Almede zijt gij beschuldigd, dat gij, Ebrietas
Alkohol, geholpen en gesteund door uwe onderhoori- gen, en door het aanwenden van elke soort van booze aanlokselen, er de menschen toe bewogen hebt, om den hun zoo noodigen dag van wekelijksehe rust te maken tot een dag van onrust en schandaal, en dit in strijd met Gods heilige inzetting, en met de wetten der |
|||||
|
6
|
|||||
|
maatschappij. Gij hebt met do uwen deze uwc slagt-
oft\'ors verleid, om de openbare godsdienst te verachten, en om in laffe verslaafdheid aan zinnelijke lust en in blindheid voor de hun dreigende gevaren zich te verhar- den tegen al de vermaningen en waarschuwingen, die hen zouden kunnen vrijwaren van het hun door hcn- zelven en hunne verleiders berokkend verderf. 4de. Verder is tegen u de aanklagt ingebrugt, dat
gij, l\'.brietas Alkohol, met verraderlijken toeleg het op de verwoesting van des ïnensclien huisselijk geluk hebt toegelegd. Ouder het masker van vriendschap en ge- zellighcid weet gij de woningen binnen te dringen en u voor te doen, als een aangenaam gast, die goede verstandhouding zoekt te bevorderen en droefgeestig- lieid te verbannen, terwijl het, als gij maar eerst den toegang tot de gezinnen hebt verkregen, gij er niets dan verwarring en baat kweekt, zoodat gij den man en vader tot een vloek voor de zijnen maakt, en, als het u gelukken kan, zelfs de vrouw en moeder in een kwelduivel herschept. 5de wordt gij beschuldigd, dat gij, Ebrietas Alkohol,
geholpen door uwe knechten en handlangers, het boos- aardig en verraderlijk hebt toegelegd, om de mensch- heid naar ligehaam, ziel en geest ten verderf te leiden, door hen door goddelooze verkwistingen te verarmen en hen in plaats van overvloed, gezondheid en tevre- denheid, tegenspoed, verval, ziekte en namelooze el- lende te huis te brengen. |
|||||
|
7
|
|||||
|
6,,r zijt gij aangeklaagd, dat gij. Ebrietas Alkohol,
niet tevreden met den heilloozen invloed door .11 op 1 >ïj— zondere personen en gezinnen geoefend., dien invloed hebt zoeken uit te breiden én ook werkelijk uitgebreid tot geheele natiën en koningrijken, zoodat gij steden en landen vervuld hebt met haat, twist en misdaad, en de armhuizen, gasthuizen en gevangenissen opgevuld zijn met uwe verleide slachtoffers. 7lle. Nog en laatstelijk is tegen u de aanklagt, dat
gij, Ebrietas Alkohol, door den vijand der ineusch- heid in dienst genomen en opgezet, er oorzaak van zijt, dat honderden in wanhoop zich aan hun leven vergrijpen en als zelfmoordenaars voor den regterstoel des Eeuwigen verschijnen. En niet alleen zijt gij zoo een tegenstander van het heilig (iodsrijk maar eveneen? als gij de» menschen door het misbruik der kostbaarste gaven van hunnen Schepper op/.et tegen hunnen ver- zorger, kweekt gij bij het opkomend en door u ver- dorren geslacht een geest van verzet tegen alle \\vettc- lijke orde en regel, en verleidt zoo de door u voor arbeid en huiselijk leven ongeschikt geworden jeugdi- gen tot woeste oproerigheden tegen de maatschappelijke overheid. Wat is uw antwoord op deze dingen, erkent gij, dat gij schuldig zijt, of hebt gij den moed te be- weren, dat gij aan deze dingen onschuldig zijt\'?-\' „Wij wensehen aan te toonen, dat wij beschuldig\'
den „niet schuldig" zijn aan wat ons wordt te laste gelegd", zeide nu de advokaat des gevangenen, de |
|||||
|
8
|
|||||
|
Heer Pimpelaar, een klein, vet mannetje niet roodcn
neus en schilfcrachtig gelaat, wiens hand trillend beefde, terwijl hij de papieren van zijn pleidooi schikte, „Het is niet geheel ten onpas", zcide nu de jongste
rijksadvokaat, „dat de geleerde raadsman van den ge- rangene, — ik zal hem niet mijn geleerde vriend noemen, —• eenigen nadruk legt op het woord w ij, dat hij naar de gewoonte der regtzaal bezigde." .. Mijnheer de President," hernam de Heer Pim-
pelaar, terwijl hij op nieuw en toornig oprees, „ik verzoek, dat mij aan deze achtbare plaats ongepaste en onbewezen opmerkingen als deze gespaard worden." „Stilte, mijne Ileeren, als ik U verzoeken mag",
sprak de voorzitter, om een einde te maken aan de ontstane vrolijkheid en het lagchen ook in zijne nabijheid, ..Mijnheer Cacao, heb de goedheid alles achterwege te laten, wat niet ter zake dient." Tevens echter fluisterde hij den nevens hem gezeten regter toe: „liet was den spijker op zijn kop geslagen." Ook het hoofdknikken van den toegesprokene deed blijken, dat de regtbank niet gunstig voor den beschuldigde vooringenomen was. De gelegenheid tot pleiten werd nu gegeven en het
eigenlijk regtsgediug begon. De advokaat-generaal, de Heer Mattheus Onthouder
stond op en stelde nu van wege de overheid de zaak voor de jury, in het licht: ,. Ileeren van de jury," dus sprak hij, „gij hebt de
|
|||||
|
\'.)
|
|||||
|
lijst van beschuldiging gehoord, — beschuldigingen,
mogt ik wel zeggen, want „haar naam is legio." Mijne Heeren, wanneer ik in mijne opmerkingen over deze regtzaak mij genoodzaakt mogt vinden om zeer sterke en minder gewone bewoordingen te bezigen, ik ben zeker, dat als gij zult vernemen al wat tegen den beschuldigde pleit, gij zult toestemmen, dat geen te sterke taal kan gebezigd worden tegen iemand, die zoozeer en in zulk eene mate verderf sticht in de maatschappij en dat in al haren omvang. „Maar, mijne Heeren, het is iets anders, iets te
zeggen en iets te bewijzen; ook is het niet alleen mijn pligt, maar mijne heilige begeerte om niets voor u in het midden te brengen, wat niet boven allen twijfel als zeker kan bewezen worden. Ik verlang dus ook niet, dat gij eenig woord op uw oordeel zult laten invloed oefenen, wat niet volkomen is waar gemaakt, en ik wensch hierop ten sterkste aan te dringen, al zie ik ook, dat de gevangene, mannen van groot ta- lent tot zijne verdedigers heeft. Geene regtzaak komt er voor, mijne Heeren, hoe
wanhopig ook, en hoe misdadig, snood en verlaagd de beschuldigde zij, waarvoor niet nog een advokaat gevonden wordt om die te bepleiten en ik verheug mij...... Al weder stond de Heer Pimpelaar op met een ge-
laat zoo mogelijk nog meer purper dan te voren. Gun mij, wilde hij den advokaat-generaal in de reden vallen, |
|||||
|
10
|
|||||
|
maar de president wenkte met de hand en sprak:
„Wees zoo goed, Mijnheer 1\'iinpelaar, den spreker niet te storen, straks zal u gelegenheid gegeven worden." ..Zeer goed. president, ik zal mij inhouden en ver-
trouw, dat gij niet zult toelaten, dat ik gestoord worde, als de beurl van spreken aan mij is." ..dij zult volle vrijheid van spreken hebben," zeide
de regter. „ga voort, mijnheer de advokaat-generaal." „Ik wilde zeggen, mijne lleeren," ging deze voort,
„dat ik mij verheug, dat er steeds nog een regtsge- leerde gevonden wordt, bereid om eene zaak te \\erde- digen, hoe hopeloos de kans wezen moge. Hoe zou het ook mogelijk zijn, dat allen in ons vak de zaken uit één zelfde ge/.igtspunt beschouwden? Zelfs indien de beschuldigde geen verdediger kan vinden, \\v\\jst nog de regtbunk hem iemand toe met de roeping om hem den bijstand, die nog mogelijk bleef, te verleenen. .Maar. mijne Heeren van de jury, ik heb reden den beschuldigde hier gelukkig te prijzen, dat hij niet aan zulk eene toegewezen hulp is prijs gelaten, maar een advokaat heeft gevonden, die voor de tegenwoordige zaak geheel op de hoogte is, zoodat geen bewijsgrond zal ontbreken, al is die mij geheel onbekend, die tot verdediging zal kunnen worden bijgebragt. Ik verheug mij daarover, want indien daarop, gelijk ik er zeker van ben, toch uwe veroordeeling volgt, zal het gansche land weten, dat ook in spijt van den bekwaamsten ver- dediger en de grootste welsprekendheid deze misda- |
|||||
|
II
|
|||||
|
diger niet onschuldig kon gepleit worden. (Hier bc-
woog /.icli de lieer 1\'hnpclaar op nieuw om te willen spreken, maar eene beweging van \'s regters hond dwong hem zich rustig te honden). „Mijne Ileeren. de /aak welke heden dient, is eene
zaak van onberekenbaar gewigt, eene zaak, die ons karakter als mannen, vaderlanders en christenen van zeer nabij raakt. Als men-eh reeds behooren wij van den gevangene te gruwen, omdat hij jaren lang onze dierbaarste vrijheden heeft bestookt. In onze woningen binnen gedrongen heeft hij in menig gezin waar tevrc- denheid en geluk bij huiselijken vrede woonden, ellende en wanhoop eene plaats doen vinden. Menigen maat- schappelijken band heeft hij losgemaakt en tal van fami- liebanden verscheurd. Hen eens liefhebbenden, trouwen echtgenoot en vader heeft hij voor menig gezin iu een dwingeland en kwelduivel verkeerd. Moeders, die eens een voorbeeld van liefde en zorg waren, heeft hij ver- stompt en tot onnatuurlijke hardheid eu wreedheid verleid. In één woord, geene levensbetrekking, hoe, innig, hoe heilig ook te noemen, waarin hij niet als verwoester eene heiligschennende hand aan de mensche- lijke natuur heeft gelegd. Als vrienden van ons vaderland moeten wij niet
minder ons niet afkeer voor den gevangene vervuld gevoelen. Sedert onheugelijke tijden was hij een schande en een last voor ons land. Onnoemelijke lasten eu belastingen heeft hij den burger opgelegd enkel voo |
|||||
|
12
|
|||||
|
de voeding en het onderhoud van zijne slachtoffers,
die ten algemeenen koste in gevangenissen, verbeter- huizen, krankzinnigen-gestichten en hospitalen worden opgesloten. Als Christenen vooral belmoren wij alles te doen,
wat wc kunnen om tegen hem vonnis te verkrijgen, want hij heeft duizenden zoo verstompt en verdierlijkt, dat zij voor alle godsdienstige invloeden en indruk* ken onvatbaar zijn geworden. Altijd, mijne Heerén, hoeft hij er zich uit al zijne macht op toegelegd, om rust- en feestdagen te doen ontheiligen, de bedehuizen ten behoeve van de kroegen te ontvolken en het werk der inwendige en uitwendige zending met geheele on- vrnchtbaarheid te treffen. Ik heb, mijne Ileeren. mij enkel op uwe eigene
ervaring te beroepen en u te vragen, of het niet u zel- ven ligt zal vallen in uwe eigen herinnering eene daad van geweld of moorden te vinden door den be- sohuldigde begaan. Wie doet zoo velen onzer mede- menschen een ontijdig graf vinden? — Deze Alkohol.— Wie doet zoovelen in de ellendigste holen hun einde vinden en zelfs op de openbare straat omkomen? — Deze Alkohol. — Wie vult onze hospitalen met allerlei soort van lijders, meestal de allerellendigste lijders? — Deze Alkohol. — Vestigt, mijne Ileeren, uwe oogen, waar gij wilt, en gij kunt zeker zijn, dat gij er overal den beschuldigde of\' zijne handlangers als belagers van ons leven en onze vrijheid zult vinden. |
|||||
|
18
|
|||||
|
Mijne Heeren, ik ben van de bewustheid doordrou-
gen, dat uw oordeel zoozeer op algemeen bekende fei- ten kan nisten. dat ik het niet noodig behoef te achten U lang en breed niet bijzonderheden bezig te houden; maar toch heb ik op enkele zaken, die zeer uwe aandacht verdienen, te wijzen. Moest ik alles in bijzonderheden behandelen, ik zou geen wig weten met al de gevallen, die toonen, dat waar de beschuldigde kon binnen dringen, hij daar de edelste mensclielijke deugden verdrongen heeft. Die deugden kunnen met hem niet zanien wonen, zij en hij zijn geesten van een geheel tegenovergesteld karakter. Of zijn er, ik vraag het u, nog mensehelijke gevoelens te verwaeh- ten in de borst van hem, wiens verstandelijke vermo- gens vernietigd en wiens zedelijke eigenschappen ver- stompt werden door den invloed des beschuldigden, die nu voor u teregt staat? Maar hij heelt zich niet voldaan geacht niet het edelste in den man vernietigend te treffen, hij heeft evenzeer den moed gehad, om in den heiligsten levenskring verwoestend in te grijpen en zijne klaauwen uit te strekken naar de vrouw, zoodat hij haar, die bestemd is de hulpe des mans, zijne eer en troost en kroon te zijn, te verlagen diep beueden den gevallen man en het wreedst gedierte. Maar, mijne Heeren, waar grenzen te vinden van de slechtheid van dezen misdadiger? Heeft hij niet al ver- der mannen verleid om aan allerlei plaatsen van onge- regtigheid zaam te komen en er in zedeloosheid de |
|||||
|
11
|
|||||
|
snoodste zaken te bedrijven? En is ook dit deel der
aauklagt niet even \\v;i;ir en met tal van bewijzen te staven als ieder ander? Hoe menige vrouw heeft tot laat na middernacht op den man gewacht, die eens, voor het trouwaltnar, de heilige belofte aflegde haar lief te hebben en te beschermen? Alkohol heaft mee- nigeen verleid om eigen haard te verwaarloozen, de avonden in de kroeg te slijten en hetgeen God tot onderhoud van vrouw en kinderen deed verdienen te verkwisten ten bate van het huisgezin des kroeg- houders, die tot loon slechts eene verwoeste gezond- heid en een slechten naam bezorgt. Ziet hier voor u, mijne Heeren! een der talrijke slachtoffers van den beklaagde, ziet, hoe hij een laag, verachtelijk schepsel geworden is, zoodat zelfs zij die zijn val voroorzaak- ten hein niets dan smaadwoorden gunnen; zij hebben hem oj) straat geworpen, in handen der policie doen vallen en venvijzen hem naar het bedelaarsgesticht. Ziet hij beeft onder zijne schamele kleeding. hoe oud en vervallen is zijne geheele gedaante, en nog telt hij geen 4(5 jaar! Zijne oogen zijn rood en gezwollen, zijne lippen blaanw en klam, en met beide handen op zijn stok geleund, tracht hij zijn zenuwachtig trillen te verbergen. Welnu, hij was vroeger, — \'t is nog zoo lang niet geleden, — een fatsoenlijk jong menseh, een kundig, welgesteld handwerksman, totdat hij ken- nis maakte met den beschuldigde, die hem de eene gulden voor en de andere na uit den zak klopte. Toen |
|||||
|
15
|
|||||
|
ging liet van kwaad tot erger. Elke avond bleef zijne
bedroefde vrouw tot laat in den nacht op hem wach- ten bij een uitgedoofd vuur, om de schouders een ver- sleten doek, liet laatste overblijfsel van vroegere wei- vaart, ja bijna het eenige dat nog niet in den lombard geraakt was. \'I\'e vergeefs wachtte zij van uur tot uur op zijne komst, totdat eindelijk haar uitgeputte natuur in sluimering verviel. Nu slaapt zij den slaap des doods, en do zes bloeijende kinderen die eens haar inoedertrots en vreugde uitmaakten, waar zijn zijr en de echo antwoordt: „zijn zij?" l\'.n dit is het werk van dien ellendigen, vroegtijdig,
afgeleefden man! .Maar ziet! er rolt eene traan langs zijne wangen, een bitter, honenden glimlach zweeft op zijne lippen, gloeijend naberouw knaagt aan zijn hart. De liefde bedekt menige zonden. Laten wij hem over aan zijne smart. Ik zou wel willen vragen wie van beide het meeste lijdt, of wel de vrouw en kindereu die met angst, en kommer de terugkeer van eehtge- noot en vader verbeiden, of wel die man zelf die door zijne verslaafdheid aan den drank het geluk van zijn huisgezin verwoest? Mijne Ileeren, de handwerksman die Zaturdagavond
zijn zuur verdiend loon ontvangt, wordt, dikwerf door den beschuldigde verleid om een groot gedeelte daar- van te verkwisten in de naastbij gelegene kroeg, en zoodoende wordt de Zondag reeds bij het aanbreken ontheiligd, en de mensch onbekwaam dien dag naar |
|||||
|
16
|
|||||
|
behooren te vieren. Men heeft berekend dat zoo de
handwerkslieden in Londen gedurende één dag hun arbeid staakten, 50,000 £ (f 600,000) hierdoor voor
hunne nijverheid zou te loor gaan. Voor \'t vereenigd koninkrijk van Groot-Brittanje bedraagt zulks 52 mil- lioeu £ of 624 millioen guldens. AVel zijn al onze werklieden geen dronkaards, maar zij die het zijn ver- liezen wekelijks twee of drie dagen voor hun werk, zoodat inderdaad bovengenoemde som verloren raakt. Mijne Heeren van de jury, het is met zekerheid bekend dat in Londen alleen 300,000 menschen des Zondags de jeneverpaleizen bezoeken, waar zij soms tot laat in den nacht drinken en tieren. In eene an- dere stad die slechts 250,000 inwoners telt, zijn er 100,000 die nooit in de kerk komen van wege hunne verslaafdheid aan den drank. Ik wil uwe overtuiging geen geweld aandoen door deze beweringen, maar ik verklaar eenvoudig dat ik liet aandeel van den be- schuldigde aan al deze feiten ononistootelijk bewijzen kan. Dit is tevens het geval inet vele zeerampen. In een tijdperk van zes jaren zijn 2687 schepen gestrand en vergaan, waarbij 3114 menschen omkwamen, enkel ten gevolge van den noodlottigen invloed van den be- schuldigde. Hij was het die kapitein, stuurman en be- manning onbekwaam maakte hun pligt te verruilen om met helder oog en vaste hand de kliprotsen te mijden. Ik heb bij deze opsomming enkel melding ge- maakt van die gevallen waarvan geredde schipbreuke- |
|||||
|
17
|
|||||
|
lingen de ramp zeer bepaald aan don invloed van den
beschuldigde topschrijven. Dit zijn trouwens geen on- gegronde l>e.veringen, miar feiten ontleend aan versla- gen in \'t parlement. Ook uit de geschiedenis zijn ons de noodlottige gevolgen van omgang met den beschul- diarde bekend, (Jij herinnert 11, dat koning Hendrik ] in het toppunt van roem en geluk door een slag ge- troffen werd, die hem voor bet overige zijns levens in treurigheid ten grave deed spoeden. Die slag was de vroegtijdige dood van zijn zoon en erfgenaam, op zijne terugreis naar Engeland. Ds bemanning van het s \'hip, waarop de prins zich bevond, vroeg hem om wijn, en hij voldeed mildelijk aan dat verzoek. Hierdoor ge- raakten weldra allen aan boord dronken, zoodat de aldus onbekwaam geworden stuurman het schipopeene rotspunt dreef, alwaar het strandde. Driehonderd inen- schen kwamen daarbij om, slechts één ontsnapte, met name Reesher, die aan den koning de noodlottige tij- ding overbragt. Ook onder de regeering van koningin Elisabeth was dronkenschap tot eene gevaarlijke hoogte j gestegen. Niemand schaamde zi-h langer over die | zonde; iedereen bezocht de draukhuizen met het be- paalde voornemen 0111 dronken te worden en, zoo las men op de kroegen, bij wijze van uithangbord, meer- malen dit opschrift: „Hier drinkt men zich dronken voor een stuiver", of wel: „stomdronken voor een dubbeltje". Zulk een uithangbord is in elk geval iniu- der bedricgelijk dan „Zeemanshoop", „Zeemansweiva- 2
|
|||||
|
IS
|
|||||
|
ren" on „Zeemanstohuis", die heden in zwang zijn.
Gebroken harten, uitgehongerde, verwaarloosde kinde- ren, vervallen woningen, ellende en wanhoop vindt gij overal waar de beschuldigde een tijdlang vertoeft. Hoe menigeen heelt hij niet aangehitst tot een geweldda- digen dood! Hij verstaat het alle gevoel van betamc- lijke eigenwaarde in \'s menseden ziel te dooden, hem onverschillig te maken voor zijne naaste betrekkin- gen. omtrent zijn stand in de maatschappij, jegens ambt of beroep, waaraan hij zich voorheen zoo vol- ijverig wijdde. Ja, de beschuldigde bezit zulke eene niagt over den tnensch die zijn omgang niet schuwt, dat hij hem als onzinnig voortzweept in \'t verderf. In vlagen van delirium tremens doet hij hem de handen slaan aan \'t eigen rampzalige leven, en aldus de eeuwige ellende te geinoct snellen. Is het niet onder de ingeving van Kapitein Alkohol, dat een mensen er toe komt om zijn naaste te vermoorden en zijne bezit- tingen in brand te steken? (Jij herinnert u nog wel het voorgevallene bij den wreeden moord onlangs op den heer Loonards te Waterfeld gepleegd, hoe de moor- denaar op het oogenblik dat hij de gruweldaad vol- voeren zon den moed daartoe verloor, totdat zijne moeder, dien hem tot dien moordaanslag verleidde, hem eene flesch met jenever aan den mond zette. Deze aanraking met Kapitein Alkohol gaf den misdadiger de noodige veerkracht tot het plegen van zijn snood bedrijf; en zoo werd de Heer Leonards zijn slachtoffer, |
|||||
|
L9
|
|||||
|
Aan elke rechtbank zal men moeten erkennen dat
vier vijfde der behandelde zaken enkel ontstaan door de schuld van dezen beklaagde. Mijne lleeren van de jury, gij zult spoedig het
voorregt hebben, — indien het een voorregt mag heeten. —• de beschouwing van den heer advokaat Pimpelaar over deze kwestie te vernemen. Zoo even hoorde ik hem zijn medc-avokaat toefluisteren dat hij mijne aanklagt aan flarden kon scheuren. Ik daag hem uit zulks te doen. \'t /al hem niet gelukken een enkel der door mij opgenoemde feiten te ontzenuwen; ik verzoek u daarom nogmaals uw oordeel niet van mijne beweringen maar enkel van de geleverde bewijzen te laten afhangen. Ik hoop intusschen dat ik geen mis- bruik gemaakt heb van uw geduld; ik heb naar mijn pligtgevoel en voor zoover mijne kennis reikt, niets verzwegen of onjuist voorgedragen. Ik zal nu tot het getuigenverhoor overgaan, en vraag u daarvoor het- zelfde welwillend geduld dat gij voor deze mijne rede gehad hebt. Onder een goedkeurend gemurmel hield spreker stil.
Daarop stond de advokaat Pimpelaar op, met meer zelfvertrouwen dan in \'t begin, en vroeg naar de lijst der getuigen van wege het openbaar ministerie; daarbij verzocht hij den president om de getuigen voorloopig uit de zaal te verwijderen. Het hof bewilligde in dat ver- zoek en nevensgaande lijst werd den lieer Pimpelaar overhandigd in ruil van eenc, die hij zijne tegenpartij |
|||||
|
20
|
|||||
|
aanbood. De lijst van het openbaar ministerie was
als volgt: Daniël Berooid. Dans Zitindekast.
Andriea Hoofdpijn. Joost Ellende.
Willem Broodeloos. Klaas Straatschender.
Stollel Hulpeloos. Samucl Onbeschaamd.
Frits Zondervriend. Hein Zwaarmoedig.
De advokaat Pimpelaar telde ze op zijne vingeis na
en zcide: „Tien in \'t geheel. Zijn dat al uwe getui- gen, .Mr. de procureur?" — „Wij hebben er nog wel honderd anderen, maar
wij /uilen ons tevreden stellen met de getuigenis van dit tiental," was het antwoord. — „Een aardig slag getuigen!" hervatte de Heer
Pimpelaar, niet een schamperen lach, terwijl hij zijn gouden bril afzette. — „ Dat zij niet beter zijn hebben zij aan uwen
cliënt te danken," antwoordde de procureur met een lieren, bijna minachtenden blik. — ...Mijnheer de procureur-generaal, roep een ge-
tuige binnen, en geen verdere woordewisseling," riep daarop de president van \'t hof. — ,, Deurwaarder, roep Daniël Berooid."
— ,, Daniël lierooid, leg uw getuigenis af zooals
het uw pligt is." — „ Present," riep eene stamelende stem.
— „Maak plaats voor den getuige, Diender, zorg
dat de toegang niet versperd zij." |
|||||
|
21
|
|||||
|
De getuige trad naar voren en de gebruikelijke eed
werd hem afgenomen, waarop de griffier hem eene zit- plaats aanwees met de vermaning openhartig de liem gedane vragen te beantwoorden. Het verhoor van den getuige kwam hierop neer. Tot zijn schade maakte hij kennis met den beschuldigde, en wel voor de eerste keer bij eene begrafenis. Met den vriend, die hem dcr- waarts vergezelde, begaf hij zich daarna in eene kroeg. Aldaar ontstond een hevigen twist. Ken schoenmaker, liegan genaamd, stond onder den invloed van kapitein Aikohol, die hein aanspoorde een der aanwezigen, met name Osborne, te vermoorden. Regau deed zulks met woorden: ..(lij, bloedhond! dat had ik al lang voor je bewaard!" Osborne stierf nog dienzelfden nacht aan aan de hem toegebrachte wond, en de schoenmaker werd voor zijne misdaad opgehangen. Op het schavot bekende hij, (lat Zondagsontliciligiiig en het gebruik van bedwelmende dranken hem tot dien smadelijken en vroegtijdigen dood gebragt hadden, en hij drukte den omstanders op het hart zich vooral niet niet ka- pitein Aikohol in te laten. Eens dat getuige van een zijner vrienden op een landverhuizersschip afscheid nam ontmoette hij aldaar den beklaagde; hij maakte al te vriendschappelijk kennis met hem en viel dientenge- yolge in het hol van het schip, zoodat hij buiten ken- nis naar huis\'gedragen werd en den volgenden mor- gen ontdekte, dat al zijne leden gekneusd waren en zijn hoofd zwaar verwond. Gedurende eene maand ver- |
|||||
|
22
|
|||||
|
keerde liij onder doktor\'s handen en verloor daarbij
al zijn opgespaard loon. Getuige is timmerman van beroep en verdiende toen hij gezond was dertig stui- vers daags; nu verdient hij er nauwlijks drie, enkel door de schuld van den heer Alkohol. Een andere keer dat hij zich met hem in gezelschap bevond, bij het uitgaan eener kroeg, stiet beklaagde hem in een openstaande kelder waaruit hij deerlijk gehavend weer te voorschijn kwam, doch het ditmaal zonder doktor kon stellen. Getuige kent een heer, die ƒ0000 bezat, en die door zijne kennismaking met de beschuldigde dit fortuin verloor en in het werkhuis geraakte. Getuige zelf was vroeger een onafhankelijk man, maar verkeert thans in armoede. Onder den invloed van kapitein Alkohol verloor hij achtereenvolgens zijne gezondheid, zijn goeden naam, zijn crediet en al hetgeen hij bezat. Zijne vrouw heeft hij ongelukkig gemaakt; nu is zij dood. Ach, ware zij nog in leven om getuige zijner verbetering te zijn, die zij zoo vurig bleef hopen. Nu is hij, Gode zij dank! een trouw lid der geheeU onthoudersvereeniging; maar uithoofde van zijn ver- leden verkeert hij nog in een zwakken en behoeftigen toestand. In tegenverhoor genomen door den advokaat Wip-
pertje, voegde getuige hier nog bij, dat hij eertijds den beklaagde als nuttig en troostrijk beschouwde.\' bij elk onheil dat hem overkwam, doch dat bittere erva- ring hem van het tegendeel overtuigd had, zoodat hij |
|||||
|
23
|
|||||
|
besloot een waterdrinker te worden. Hij denkt er vol-
strekt niet aan om zich met den beklaagde te verzoe- nen. Al is hij nog zoo\'n armen drommel, hij zon geen glas jenever meer willen drinken, zelfs indien hij daarmee een rijksdaalder verdienen kon. Hij kan zich niet één enkele goede daad van den beschuldigde her- inneren, Men bewecert wel dat hij van krampkolijk geneest, maar getuigen slaat daar geen geloof aan; \'t, zijn maar praatjes, de ervaring heeft hem geleerd dat Alkohol wel verre van pijn of verdriet te verdrijven ze integendeel verdubbelt. Hij wenscht alle kroeghou- ders uit zijne buurt en zag gaarne hunne plaats ingc- noinen door slagers en bakkers, zoo hij ze maar be- talen kon. Dit tegenverhoor scheen den advokaat Pimpelaar
niet goed te bevallen; hij gaf dus een wenk aan zijn mede-advokaat en deze gaf den getuige te kennen dat hij zijne plaats weer kon innemen. Daarop werd Andries Hoofdpijn in verhoor geno-
men. Deze bekende dat hij gedurende vele jaren in den drankhandel betrokken was, en den beschuldigde zeer goed kende als een plantaardig vergif door de distilleerkunst of ook door natuurlijk bederf ontstaan. Hij betaalde eens ƒ 120 voor eeu geheim recept tot vervalsching van sterke dranken. Met behulp van vil rioololie, bittere amandelen, eene chloorverbinding van kalk, jeneverbessenolie, gekookte pruimen, gebrande * suiker en beenzwart had getuige meermalen van een |
|||||
|
2
weinig slechte Whiskey, rum, brandewijn en jenever
vervaardigd. Ook had hij een recept om portwijn zon- der druiven te maken uit slechten brandewijn, c;unpê- chehout, aluin, vischlijm en andere bestauddeelen. Ver- valschte dranken worden hoofdzakelijk aan de minge- goedeu verkocht; groote winsten worden daarmede behaald, vaak meer dan 200 pet., na aftrek der on- kosten van de vervalschillg. liet is eene gewoonte onder de jongelui in den drankhandel betrokken, om een proefje te nemen van de verschillende Aesschen, en hierdoor wordt menigeen een onverbeterlijke dronk- aard. Getuige had twee jongelingen in zijne dienst als botteliers; de een lag eens zoo dronken in den kelder dat hij de kraan openliet en een half oxhoofd wijn liet wegloopen, zoodat hij in den wijn dreef. Dientengevolge werd hij uit zijn dienst ontslagen; hetzelfde lot trof kort daarna zijn mcdgczcl, ecu evenzeer aan den drank ver- slaafdc. Deze ging toen op de werf arbeiden, daar viel hij in beschonken toestand in het water en verdronk. Hij was vroeger een fatsoenlijk jong menseh, de zoon van onzen burgemeester. Hens had getuige ƒ2040 in bewaring als voogd voor een jongineusch. Deze trouwde bij zijne meerderjarigheid en zette eene kroeg op. Hin- ï.en korten tijd was dit geld verteerd, de inboedel moest verkocht worden, man en vrouw vervielen tot iU\'i\\ bedelstaf en leefden in voortdurenden twist, daar- toe aangezet door den beschuldigde. Al had getuige twintig zonen hij zou er geen enkele in den drank- |
||||
|
25
|
|||||
|
handel laten gaan. Dank zij God, hij heeft, tui voor
goed met den drank gebroken; hij zou een geheel an- der mensch zijn, indien hij zijne krachten aan een beter beroep besteed had. Tn tcgenverhoor genomen door Mr. Pimpelaar be-
kende Alldries Hoofdpijn verder, dat iiij om des voor- deels wille in den drankhandel was gegaan, en dat hij toen geen gewetensbezwaar op dit punt kende; dat hij dikwerf met volle bewustzijn vervalschte dranken verkocht had. daar dit eigenaardig bij dien handel behoort; hij deed zulks nog eer hij onder den invloed van den beklaagde geraakte. Wel had hij zich niet uit eigen keus in dien handel begeven; bet was de zaak zijns vaders die hij had overgenomen, hij was er in groot gebragt. Eerst langzamerhand werd hij zelf een liefhebber van het glaasje, en was daardoor som- tijds dronken: dit werd erger naarmate door zijn om- gang met kapitein Alkohol zijne zaken achteruit gin- gen. Daarop vatte hij het kloek besluit op, zijne affaire op zij te zetten en zich bij de geheel-onthouders aan te sluiten, want hij kreeg in zijn geweten boe langer zoo meer te doen met de vele rampen door drank- verkoop en drankgebruik veroorzaakt. Vervolgens werd Hein Zwaarmoedig als ge\'uige op-
geroepen. Hij was handelaar in aardewerk en porcelein en bezat toen zijn vader stierf en hem deze zijne zaak overliet, ƒ 72000. Later nam hij een compagnon, een zekeren Maxwell, die wel over minder kapitaal dan |
|||||
|
26
|
|||||
|
hij beschikken kon, maar zoo ijverig en verstandig
was, dat dit ruimschoots opwoog tegen wat hem aan financiëele kracht ontbrak. Toen getuige zich niet dezen Maxwell associeerde, was \'t hem onbekend, dat hij zulk een bijzonderen vriend van den beklaagde was, anders had hij niets met hem te doen willen hebben. Kerst een weinig later bemerkte getuige zulks, doordien Maxwell den beklaagde eens met zich mede bragt. Getuige verzocht hem dit niet weer te herhalen daar hij zelf van den omgang met kapitein Alkohol wenschte verschoond te blijven. Daarop ging Maxwell elders in het geheim zijne avonden met dien gevaarlijken vriend doorbrengen, en droeg zorg steeds afscheid van hem te nemen eer hij getuige onder de oogen kwam. Eerlang was .Maxwell een onverbeterlijke dronkaard, en is later, \'naar getuige vernam, in een krankzinni- gengesticht overleden. — „(\'ij behoeft ons niet te zeggen wat gij vernomen hebt," viel de advokaat Pimpelaar den getuige in de rede. Deze hervatte, dat hij nimmer schulden gemaakt had, waaraan hij naar den gewonen loop van zaken niet voldoen kon, maar zijn compagnon had zware schulden gemaakt op naam der firma en deze werd er nu aansprakelijk voor ge- steld. De schuldeischers legden beslag op zijn boedel, alles werd verkocht en wel op zeer nadeelige voorwaarden, zoodat slechts een .30 pCt. terecht kwam en zijne ƒ 72000 daarbij bijna geheel inschoten. Aldus tot armoede vervaU len zocht getuigen zijn troost bij den beklaagde, die zich |
|||||
|
27
|
|||||
|
als non helper en trooster aan hem voordeed. Spoedig
geraakte hij volkomen onder diens invloed, zoodat hij allerlei schrikbeelden zag, als dansende duiveltjes en grimmige monstergestalten. Tevens pleegde hij allerlei baldadigheden op straat, wierp de glazen in, werd dikwijls in de kast gestopt, waar hij dan raasde en tierde zoodat de geheele straat hem hooren kon. Meermalen moest hij boete betalen en in de gevangenis zitten. Hij had geen middelen van bestaan meer en zijn crediet was geen cent waard. De beklaagde ontnam hem zijn wei- varen, zijne vrienden en zijne geestvermogens en gaf hem aan ellende en schande ten prooi. Evenzoo ging het met een zijner bekenden, M\'Cann, een winkelier, wiens vrouw en kinderen in welvaart leefden, totdat hun man en vader kennis kroeg met den beschuU digde en op diens aanhitsing zich schuldig maakte aan valschheid in geschrifte, waarvoor hij tot uitbanning naar oene strafkolonie veroordeeld word. Hij stierf ech- ter in de gevangenis, aan: delirium tronen*. M\'Cann\'s vrouw en twee zijner kinderen stierven later in het arm- huis, alwaar de drie overgeblevenen nu nog verzorgd worden. Getuige had veel moeite om zich aan de lis- ten en lagen van den beschuldigde te ontworstelen; hij heeft zijn goeden uitslag in dezen hoofdzakelijk te danken aan zijn oom, die zóó zorgvuldig over hem waakte, dat het hem niet mogelijk was zich bedwei- mende dranken aan te schaffen. Geheel-onthouding daarvan verbeterde zoodanig zijne gezondheid dat hij |
|||||
|
28
|
|||||
|
een afkeer kreeg van den beklaagde, dien hij thans
voor den grootsten vloek op den aardbodem houdt. Getuige werd dus een geheel-onthouder en toekende daarioe de gelofte. Hein Zwaarmoedig werd toen door Mr. Wippertje
in tegcnverhoor genomen en getuigde verder, dat inen in Schotland den beklaagde steeds voor een goede, gedienstige vent houdt, en dat hij zelf somtijds zijne hulp gewaardeerd heeft bij koude en ongesteldheid, maar hij moest er bijvoegen dat zoo mijnheer de ad- voeaat ooit in even infiemen omgang als hij met den beschuldigde geraakte, hij alsdan ook de sterren zou zien dansen. Sedert zes jaar heelt hij dien omgang af- gebroken en geniet eene goede gezondheid; al is hij niet rijk. toch heeft hij goed zijn brood met zijne kleine aardewerksaffairc. Door spaarzaamheid en eer- lijkheid heeft hij zijn crediet allengs hersteld; ook heeft hij hot vertrouwen van zijne familie en vrienden herwon- uen, sedert hij allen omgang met den beklaagde schuwt. Bene korte pauze volgde op dit getuigenverhoor,
waarop de president van \'t hof aan den procureur-gc- neraal vroeg of hij nog meer getuigen had. — „Ja, nog wel honderd, mijnheer de president," luidde zijn antwoord, „doch wij willen met die allen het hof niet lastig vallen, daarom zullen wij er nog slechts enkele oproepen. Stoffel Hulpeloos, I-rits Zondervrees en Sa- niuel Onbeschaamd werden achtereenvolgens nog ver- hoord; ook hun getuigenis kwam neer op de jammerlijke |
|||||
|
29
|
|||||
|
sleep v.in ellende en verwoesting, door den beschuldigde
veroorzaakt, overal waar hij zijn invloed laat gelden.
Na dit laatste verhoor zweeg het openbaar ministerie om het woord te laten aan .Mr. \'1\'iinpelaar, advokaat van den beschuldigde. Deze maakte daarop de noodige aanstalten om met deftig gebaar het hot\' en de jury aantespreken. Hij verwijderde alle onnoodige hoeken en papieren en begon op plegtigen toon: „.Mijne heeren van de jnrij, in de verdediging van
den beschuldigde stuit ik op twee groote bezwaren, die ik echter moedig onder de oogen wil zien gelijk het belang van mijn cliënt zulks vereischt. (Deprocu- reur kan niet nalaten te glimlachen.) Het eerste is de omvang der acte van besehuldiging, die tegen mijn cliënt wordt ingebragt, zoodat men alle mogelijke zonden der meuschheid op zijne rekening schuift, blijkens de aanklagt van mijn geleerden vriend de procureur-ge- neraal." Op deze woorden sprong de procureur veront- waardigd van zijn zetel op en ontkende dat hij een vriend was van Mr. Pimpelaar, geleerd of ongeleerd, en dat hij verzocht van die benaming verschoond te blijven. Mr. Pimpelaar ging daarop met ongestoorde kalmte voort: „Mijne heeren, de procureur-generaal vindt goed onze vriendschap te verwerpen, haar loochenen vermag hij evenwel niet. "Wij zijn in dezelfde school opgevoed; wij hebben zamen gestudeerd; onze smaak en uitspanningen waren geheel de zelfde. Ik daag mijn geleerden vriend uit deze feiten te weerleggen; en ik |
|||||
|
30
|
|||||
|
ben overtuigd, dut zoo hij niet liet eervolle ambt van
procureur-generaal bekleedde, hij er nimmer over zou denken den beschuldigde voor de regtbank te dagen." —• „Mijnheer de president, ik roe]) de bescherming van het hof in," viel de procureur den pleiter met leven* digheid in de rede, „de buitensporigheden van een odvokaat wil ik wel gedoogen, maar ik verkies niet aan zulke grove en lage insinuaties bloot te staan." — „Ik heb Mr. Pimpelaar beloofd, dat hij onge-
stoord zou kunnen spreken, houd u dus kalm, mijn- heer de procureur, gij bezit het voorregt der dupliek, antwoordde de president van \'t hof met een ondeugenden blik o]) den toegesprokene. Mr. Pimpelaar hervatte: „Mijne heeren, gij kent den raad eens door een voor- zitter van Trinity College aan opgewonden studenten gegeven, die een deurwaarder omsingelden, toen deze zich met eene dagvaarding in hun midden gewaagd had: „Spijker zijn oor niet aan de pomp!" Even op- regt en welgemeend als deze raad, zijn de woorden van den procureur-generaal, waar hij u verzoekt, niet beweringen maar enkel feiten in aanmerking te nemen bij uwe beoordeeling. Ik ken geeu acte van beschul- diging die meer dan de zijne daarop aangelegd is om eigen meeningen aan de jury op te dringen en die daarbij zoo schromelijk mank gaat aan degelijke bewij- zen. Mijn tweede groote bezwaar is de moeijelijkheid om getuigen ten gunste van den beklaagde te vinden. („Dat wil ik wel gelooven!" mompelde de procureur- |
|||||
|
31
generaal), als ook mijn gering vertrouwen in eigen
bekwaamheid om mijn cliënt naar behooren te verde- digen. („Gering vertrouwen! \'t heeft er veel van!" mompelde de procureur.) De acte van beschuldiging bestaat uit eene menigte punten! zelfs mijn geleerde
vriend heeft ze „legio" genoemd, dien imam laat ik iutussehen voor zijne rekening. Nogtans blijft mijn cliënt rustig en kalm, gelijk hot hem in het volle be- wustzijn zijner onschuld betaamt. Ziet hem slechts aau, mijne heeren! hoe die onschuld op zijn gelaat te lezen staat! Pc beklaagde is echter geen flaauwhartig wezen, (het hof glimlacht,; en hij zal het zijnen aanklagers duchtig betaald zetten. Hij zal vergoedingeischen wegens laster en onrechtvaardige gevangenzetting, zoodra hij door u, naar het zich verwachten laat, vrijgesproken is. („Zoo hij \'t wordt!" fluistert de procureur.) Mijne heeren, de aangeklaagde is voor u geen vreemdeling; in uwe stad is hij wel bekend, en sommigen uwer kennen hem misschien van meer nabij. (De heeren van het hof schudden hierop ontkennend het hoofd.) Ik herhaal het, mijncheeren, de beschuldigde is geen onbekende van wien men niet weet waar hij van daan komt, maar hij behoort tot een oud en eerbiedwaardig ge- slacht, en is de intieme vriend geweest van menigen koning, staatsman, legerhoofd, dichter en toonkunste- naar; zelfs in de hoogstgeplaatste kringen wordt hem toegang verleend. Dit maakt hem evenwel niet hoog- moedig; hij begeeft zich in de armoedigste hutten en |
||||
|
32
|
|||||
|
zolder-kamertjes om er troost en hulp te verlcenen aan
ellendige, arme en verachte schepselen. Is dit geen menscheuliefde? ]s dit niet eener Klisaheth Fry, is dit niet eenen Iloward waardig? Mijne heeren van de jury, ik breng voor uwe aan-
daeht het karakter van den beschuldigde, zijne bekende zachtmoedigheid, welwillendheid, menschlieveudheid, en het groote nut en den zegen die hij in de gchecle wenld aanbrengt. Bedenk) toch de groote hoeveelheid bedwelmende dranken, die er jaarlijks verbruikt worden en de outzagchelijke hoeveelheid koorn die men tol dat einde verbouwen moet. Vraag aan den landman of hij daarmede niet gediend is. In de Vereenigde Staten van Amerika bestaan niet minder dan vijfhonderd groote bran- derijen eu brouwerijen. Mijn geleerde vriend, de procu- reur, heeft u gezegd dat er in Londen alleen driehon- derd-duizend dagelijksche drinkers zijn, en dat aldaar de verschillende jenever paleizen, kroegen, enz. eiken avond vijftig duizend gasten kunnen opnemen. Dit cijfer vcr- duizendvoudigt waar gij uwe blikken op de geheele christelijke wereld laat rondgaan, en dientengevolge kunt gij berekeneu welke eene onoverzienbare hoeveel• hcid koorn voor zulk een verbruik vereischt wordt, en hoe dit aan groanteelt en handel bevorderlijk is. — Buitendien wat het gedrag van beschuldigde betreft, hij sluit niet allen, dus ook met zijne aanklagers, eene overeenkomst zóJ eenvoudig dat een kind er bij kan; hij zegt hun namelijk: „laat mij met rust en ik zal |
|||||
|
83
|
|||||
|
u ongemoeid laten." Gij hebt wel meermalen een ar-
men drommel, maai-half bij zijn /.innen, een dorp zien binnenkomen met een marskraam op zijn rug, zoeken- de naar een rustig plekje om een droog stuk brood te eten. Hij heeft niets kwaads in den zin; maar zie, de schooljeugd krijgt hem in \'t oog, zij achtervolgt en sart hem, en smijt hem met slijk en steenen. (iecn wonder dat de halfkrankzinnige toornig wordt, zijn stok zwaait, en al wie hem te zeer nabij komt duchtig ran- selt en havent. Hadden zij den man slechts ongemoeid gelaten dit kwaad zou hun niet zijn wedervaren. Alzoo is het ook gesteld met dm beschuldigde; en ik kan u het bewijs leveren, dat hij niet de schurk, de bedrieger, de rustverstoorder en gelukverwoester is waarvoor de aanklagt hem uitmaakt. Men verwijt aan mijn cliënt, dat hij agenten in bet werkstelt om de menschen te bedwelmen; maar in dezen heeft bij de wet aan zijne zijde en regt van bestaan gekregen sedert de dagen van Noach. Onze inzettingen, die op (lods geboden gegrond zijn, laten wijselijk den mensch vrij om naar hartelust wijngaarden te planten, en branderijen en brouwerijen op te richten. Zoo ik mij aan de onge- pastheid schuldig maakte mijn geleerden vriend op het gebied der Heilige Schrift te volgen, zou ik hem herinneren aan eene gelegenheid waarbij wijn......
doch neen, ik zwijg liever. Zulke kunstgrepen heb ik
voor mijne verdediging niet van noode; ik hel) in dit, opzigt meer goeden smaak dan mijn geleerde vriend. 3
|
|||||
|
34
|
|||||||
|
Mijne heeren van de jury, ik jirijs mijn cliënt geluk-
kig (Int gij ti\' veel gezond verstand bezit om op de val- sche en kwaadwillige dingen, die tegen hen gesmeed zijn te letten of die goed te keuren. (Üj ook stelt op prijs de gezellige avondbijeenkomsten waar ieders gezigt van vreugde straalt, en waar levenslust en welsprekendheid opgewekt worden door den invloed van een vonkelend glas wijn of\' van een verwarmend glas punch, waar vro- lijke muziek en zang, geestige anekdotes met de lueh- tige dans wedijveren om den menseli een genot te ver- schaffen, waarvan zelfs de herinnering zijne verbeelding nog streelt.Hoer Zullen wij ons deze gezellige genoegens ontzeggen en ons aansluiten bij enkele hardvochtige,on- tevredene menschen, die groote handelshuizen trachten omver te werpen, die duizenden van hunne kostwinning zoeken te berooven, de goede, oude gewoonten willen veranderen en aan de schatkist een aanzienlijk deel ha- rer inkomsten ontnemen, en dit alles enkel ter wille van eenige zwakke ellendige dwazen, die de goederen dezer wereld misbruiken. Neen, mijne heeren, gij zijt al te verstandig, al te
welopgevoed om uwe kinderen en uwe niedemensclien niet voor het gevaar te kunnen waarschuwen, zonder daarbij de toevlugt te nemen tot zulke eenc onzinnig- heid ;ds de Mainc-wet *). Vervolgens ging de pleiter de |
|||||||
|
*i Eene wet in Amerika, die den verkoop van alculiul vertnelt, DJtge>
nomen voor industriëele of iieneuakunditre behoeften. |
|||||||
|
35
|
|||||
|
verschillende punten der aanklngt na; met den ^root-
sten ernst maakte hij daarop aanmerkingen die, naar liet oordeel van den procureur alleen getuigden hoe goed Mr. l\'iinpelnar door persoonlijke ervaring de gevolgen van een vertrouwelijken omgang met den beklnagde scheen te kennen. Hij eindigde als naar gewoonte met de hoop, dat hij geen misbruik gemaakt had van liet ge- duld zijner toehoorders. ., Ik laat de zaak thans in uwe handen, mijne lieeren van de jury," aldus besloot hij. „Wilt enkel afgaan op de u voorgelegde bewijzen, en spreek een onbeschroomd, onpartijdig oordeel uit dat niet anders zijn kan dan de vrijspraak van den beschuldigde!" Daarop nam de geleerde pleitbezorger zijn zetel weer
in, blijkbaar uitgeput. Ken gedeelte van liet publiek deed eene flaauwe poging om hem toe Ie juichen, doch werd tot orde en stilzwijgen geroepen. Mr. l\'iinpelnar dronk een glas ledig dat naast hem stond en waarvan de procureur later beweerde dat het sterker rook dan water, dat trouwens voor Mr. Pimpelaar niet verster- kend genoeg was. — „Hebt gij eenige getuigen, advokaat Pimpelaar?"
vroeg hem toen de president!" —•„() ja, zeker, mijn- heer de president," luidde zijn antwoord, „en wel getuigen die aan het regtsgeding eene beslissende wen- ding geren zullen. Deurwaarder, roep Dirk Waggelaar binnen?" Aan dit bevel werd voldaan, c,i bovengenoemde
|
|||||
|
36
|
|||||
|
getuige trad naar voren. Na den eed te hebben afge-
legd sprak Dirk Waggelaar als volgt: „sints veertig jaar ben ik met beklaagde bekend en ik beschouw hem als een nuttig lid der maatschappij. Hij is overal een
welkome gast en brengt vreugde en vrolijkheid aan. Iedereen ziet hem gaarne bij bruiloften, doop* en feestmalen. Ik heb hem overal ontmoet op kermissen, markten, danshuizen, en zag hem telkens eene behulp- zame hand bieden waar jongelingen aan jonge meisjes het hof maakten. Zoo heeft hij menig huwelijk tot stand gebragt. Zonder hem heeft een mensen geen pleizier in \'t leven. Ook verleent beklaagde goede diensten, wanneer men volk voor het leger of voor de vloot moet aanwerven. Brouwers en stokers maken goede zaken door het ruim gebruik van jenever en bier in het leger en elders. Tevens dient de spoeling om het vee te mesten, waardoor op nieuw landbouw en handel bevoordeeld worden. Ken mijner kennissen, Jan Heu- vel genaamd, is zoo rijk geworden door eene kleine kroeg, dat hij later eene groote brouwerij kun opzetten, en hij werd zoo dik door hel drinken van zijn eigen- gemaakt bier, dat hij 378 pond woog en iedereen naar hem kwam zien. Hij stierf vroegtijdig aan eene beroerte en liet een groot vermogen aan zijne dochter na, die met een wijukooper trouwde en nu eene def- tige dame is. Ik heb doctors en predikanten den he- kloagde met goed succes zien toedienen in de hos- pitalen, en wel voornamelijk in tijden van cholera. Ik |
|||||
|
37
|
|||||
|
hcl> zelf oen geneesheer hooren zeggen, dat, zoo een
zijner patiënten niet overvloedig gebruik gemaakt had van de panacea van kapitein Alkohol, hij de ziekte onmogelijk had kunnen doorstaan. In tegenverhoor genomen door den advokaat Mr.
Cocoa, voegde Dirk Waggelaar hier nog bij: „Ik heb den beklaagde van mijne geboorte af gekend; men bragt mij met hem in aanraking reeds op den eersten dag dat ik op de wereld verscheen, en bij die eerste ken- nismaking heb ik mijn gezigt niet vertrokken; \'t beviel mij dadelijk. Wel herinner ik zelf mij dit niet, maar het is mij altijd verteld, men heeft er mij dikwijls meê geplaagd. De beschuldigde heeft mij welligt soms kwaad gedaan, doch dit was eer ik nog verstandig met hem wist om te gaan; het was dus evenzeer mijne schuld als de zijne. Wel ontstaan er dikwijls in zijn bijzijn twisten en vechtpartijen, maar hij laat zijne stem ook hooren om daarna de twistenden te verzoenen. Ik heb nooit ecu dronkaard zien sterven. Ik heb wel eens iemand in delirium tremens gezien, maar \'t is niet be- wezen dat kapitein Alkohol daaraan schuld heeft, want de lijder zeide immers dat draaitollen, spinnen en vliegen in zijn hoofd ronddansten, en dat er eene vrouw was, die katoen spinde binnen in zijn lichaam, zoodat hij haar knieën tegen zijne ribben voelde. Ik ben overtuigd dat de\' beklaagde niemand kwaad doet, indien men hem slechts ongemoeid laat." Stoffel Kurketrekker werd toen als tweede getuige
|
|||||
|
38
|
|||||
|
ü décharge opgeroepen, en hij sprak als volgt: „Sedert
dertig jaren hen ik goed met den beklaagde bekend. \'k lleh jaren lang gevaren, ik hen overal geweest en
ik heb nooit eenig kwaad gerucht omtrent dezen be- klaagde vernomen, noch aan boord noch in vreemde landen. Hij is altijd dezelfde prettige, gezellige oude jongen, \'t Is een oude gelrouwe: bij hem geen zweem van bedrog; hij is niet wispelturig; men weet wat men aan hem heeft; hij heeft mij meermalen opgevro- lijkt. Velen die zijne hulp inriepen heeft hij ten dienste gestaan, en in de golf van Biscave aan eene geheele bemanning het leven gered. Dit is geen praatje; ik was er zelf bij tegenwoordig. Ons schip kreeg een lek, het begon te zinken toen wij in de verte een zeil be- speurden, maar de wind, die noord-noordoost was, dreef ons in tegenovergestelde rigting. Wij heeselien de noodvlag, en alle handen waren aan de pompen. Toen bragt onze kapitein den beschuldigde op dek, opdat hij ons zou sterken. J)it deed hij; hij gaf ons moed en kracht om aan \'t werk te blijven, en zonder zijn bijstand hadden wij het nimmer kunnen volhouden totdat er hulp kwam opdagen. Nauwelijks waren wij aan boord van het andere schip overgegaan, of het onze zonk weg in de diepte. Ik weet nog meer geval- len waarin de beschuldigde anderen het leven redde. Eens in een storm was een man overboord gevallen. De kapitein gaf\' aan twaalf matrozen het bevel om eene boot in zee te laten ten einde hun kameraad te redden; |
|||||
|
:;;i
|
|||||
|
zij wilden niet vertrekken zonder den beklaagde, dien
men hun dan ook ter zij stelde, waarop zij krach- tig eu moedig aan liet werk togen en in hunne po- ging slaagden. De drenkeling echter was zoo goed als dood; hij kwam eerst bij na veelvuldige aanraking met den beklaagde. Deze staat overigens volstrekt niet bij mij bekend als een onruststoker, maar integendeel als zeer dienstvaardig om twisten te helpen uitmaken en de menseheu te verbroederen." In tegenverhoor genomen door den procurcur-gene-
raal, moest Stoffel kurketrekkcr echter bekennen dat zijn meest vcrtrouwelijkeu omgang met den beschuldigde plaats vond aan boord, en dat hij juist om deze al te groote vriendschap uitbetaald werd eu uit den dienst wegge- zonden. — Van hoeveel schepen zijt gij weggejaagd?" — „Dat kan ik niet zeggen." — „Zijn het dan zoo-
veler" — „Neen." — „Is het meer dan van één:" — „Ja. van twee." — „Meer dan van twee!" —
„Ja, van drie; maar de kapiteins van die schepen waren geheel-onthouders, die het groote zeil niet van de bezaan wisten te onderscheiden. Keu bewijs van goed gedrag heb ik wel nooit kunnen krijgen, maar dat be- hoef\'t ook niet; er is werk genoeg te vinden in de wereld. Keu mijner makkers stierf plotseling, en na geregtelijke lijkschouwing zeide men, dat hij ten ge- volge van dronkenschap overleden was, maar \'t is geen bewezenc zaak. Ik had met dien makker \'s avonds in verscheidene kroegen aangelegd; terugkeereude naar |
|||||
|
40
|
|||||
|
ons schip viel hij van de loopplank on verdronk; \'t was
trouwens donker; over dag: bad de man nog; best zijn weg kunnen vinden. Ik herinner mij niet in hoeveel kroe- gen wij dien avond geweest zijn, wellicht in vier; mijn ka- meraad had meer de hoogte dan ik, want ik hel) mij bij den jenever gehouden en hel) aan \'t hierdrinken niet meegedaan." — „Getuige gij kunt uwe plaats weer innemen." zeide toen de procureur; „de adrokaat van den beklaagde mag zich wel van betere getuigen voor- zien zoo hij mijne aanklagt denkt te niet te doen." Hierop gingen Mr. Pimpelaar en Mr. Wippertje aan
het fluisteren, als om elkander te raadplegen. — „Hebt gij nog meer getuigen, Mr. Pimpelaar?"
vroeg toen de president van het hot\' in de hoop dat het hiermede gedaan was. — „Ja, mijnheer de president," luidde het antwoord,
„nog verscheidene, indien u het althans noodig keurt bij «lit reeds zoo ver gevorderd proces nog langer den kostbaren tijd van het hof in besprek te nemen; maar waarlijk, mijnheer"....... — „Mr. Pimpelaar, het hof en de jurv stellen al
hun tijd beschikbaar ten uwen dienste en die der ge- rechtigheid; ik vertrouw dat ik mij in dezen niet bedrieg omtrent de gezindheid van den jury." —• „Volstrekt niet," gaf deze ten antwoord, bij
monde van haar president, „wij beamen volkomen uwe woorden." — „En wat zegt de procureur-generaal?" hervatte
|
|||||
|
41
|
|||||
|
de president van \'t hof met een schulkschen blik, dien
hij, door zich te snuiten, voor Mr. Pimpelaar verborg1. — „Wat mij betreft," antwoordde de procureur,
„laat mijnheer de advokaat gerust al zijne getuigen doen optreden, al waren er ook honderd. liet mag niet gezegd worden dat het openbaar ministerie eenig- zins belet heeft, dat aan den beklaagde volledig regt geschiedde. Haar Mr. Pimpelaar de vrees koestert inbreuk te maken op den kostbaren tijd van deze regtbank, en wijl ik zeer tevreden ben met den gang van za- ken van de zijde der verdediging, zoo beloof ik mij voortaan te onthouden van alle tegenverhoor der getuigen." Verscheidene getuigen werden daarop nog onder-
vraagd, met gelijken uitslag als de vorige. De procu- reur-generaal luisterde daarnaar met een tevreden glimlachje, alsof deze getuigenissen veel meer ten gunste der beschuldiging dan wel der verdediging luidden. Getrouw aan zijne belofte bespaarde hij aan die getuigen een tegenverhoor. Wel was dit eenigzins eene minachtende behandeling en die trouwens Mr. Pimpelaar volstrekt niet aanstond; hij had in stilte gehoopt dat de procureur-generaal dit niet zou volhouden. — Na afloop der verdediging stond de procureur op
voor zijne dupliek. Er lag in zijne houding eene kalme waardigheid, tóen hij op Mr. Pimpelaar een blik wierp, waaruit allen, die Mr. Matthias Matigheid kenden, duidelijk lezen konden dat hij voornemens was kalm, |
|||||
|
42
|
|||||
|
strenir en schor}) te zijn; terwijl daarentegen de zenuw-
acht ige blik, waarmede de advokaat den zijnen beant- woordde, scheen te vragen: „Zoo gij de sterkste zijt, toon n barmhartig!" Het regtsgeding heeft reeds zoo lang geduurd dat,
om het geduld onzer lezers niet uittepiitten, wij de redevoering van den procureur Matigheid een weinigje zullen bekorten. — „Mijne heeren van de jurij," aldus sprak hij,
„ik verheug mij dat enkele korte aanmerkingen op hetgeen pleiter in het midden bragt voldoende zijn tot mijne dupliek, thans bij den afloop van dit regts- geding, dat ons lang bezighield, doch niet te lang aiet het oog op zijne beteekenis voor de nienschheid in het algemeen. Mijne heeren, de geleerde advokaat (ik betitel hem zoo krachtens het gebruik, doch volstrekt niet rechtens.) heeft goedgevonden het tijdstip in her- innering te brengen dat wij niet elkander plachten om te gaan. Ik schaam mij de herinneringen mijner jeugd niet; ik stem toe dat wij op dezelfde school geplaatst waren, maar onze smaken waren geheel uiteenloopend. Onze tegenwoordige verhouding levert daarvan liet bewijs. Indien de geleerde heer advokaat evenveel ijver voor wetkennis en maatschappelijk aanzien aan den dag gelegd had, als hij integendeel lust betoonde aan \'t gezelschap van den beklaagde, dan zou hij onge- twijfcld thans een even eervol ambt bekleeden als het mijne, want hij is vele jaren ouder dan ik en liet |
|||||
|
43
|
|||||
|
ontbreekt hem geenzins aan talent. .lammer slechts
dat hij dit talent niet beter gebruikt en niet wil at- zien van den omgang met de beschuldigde, Ik magopen- hartig betuigen,\'dat ik blijde hen niet in zijne plaats te staan. .Met minachting beantwoord ik zijne hardnek- kigheid om mij zijn vriend te blijven noemen, in weerwil van mijn protest daartegen. Onder wiens invloed hij dit gedaan heeft behoef ik niet te omschrijven, de edele jury kan dit met eigene oogen beoordeelen. .Mijne heereu, de belangen van den beklaagde zijn
mijns inziens even weinig gehaat door zijn verdediger als door de getuigen, die deze onvoorzigtiglijk opriep. In heide werd ik teleurgesteld en ik zie dat ik mij vergist heh toen ik meende dat kapitein Alkohol in Mr. Pimpelaar een geschikt pleitbezorger hebhen zou. In den aanvang zijner verdediging heeft pleiter ge-
traeht de bewijzen mijner getuigen te vervalsenen. Is hij daarin geslaagd? Wat is er geworden van zijne ijdele grootspraak, dat hij mijne aanklacht aan Harden zou scheuren! Mijne heeren, gij die verstandige ge- zworenen zijt, hebt gij ooit een regtsgeding bijgewoond waar het getuigenverhoor der verdediging zoo volkomen in overeenstemming was met dat van het openbaar ministerie, en de aauklagt bevestigt? Mijn secundus en ik waren zoo tevreden met het getuigenverhoor onzer tegenpartij, dat wij het op den duur overbodig von- den ecu tegenverhoor in te stellen. Inderdaad, mijne heeren, het heeft den schijn dat pleitbezorger onze |
|||||
|
44
|
|||||
|
taak heeft willen voortzetten en zich tegen zijn cliënt
gekeerd heeft." (Groote sensatie; Mr. Pimpelaar springt op zijn stoel als een kip op een heet rooster). Toen de procureur-generaal het behaalde voordeel opmerkte, ging hij met een zegevierend glimlachje voort. „Pc zenuwachtige bewegingen en \'t herhaald hoofdschudden van Mr. Pimpelaar zouden kunnen doen vermoeden, dat hij \'t met mij oneens is, maar ik schrijf ze veeleer toe, aan het bekende spreekwoord: „Ipse novit, cui calceus urget." Ik zie, mijne heeren, dat gij mij verstaat. Mijne heeren van de jury, het is mij onverschillig van welke getuigen gij uw oordeel laat afhangen, van die der tegenpartij of van de mijne. Paar gij mijn latijn ver- staat, voeg ik hieraan nog slechts toe: „utrum horuin mavis accipe," neemt welke gij wilt, gij kunt niet anders dan een veroordeelcnd vonnis uitspreken. Pleiter heeft gesproken van eene overeenkomst zoo
eenvoudig dat een kind er bij kan; maar wij moeten hem herinneren dat noch het openbaar ministerie noch de beklaagde kinderen zijn. Intussehen zoude het voor pleiter en cliënt wenschelijk zijn, dat er tusschen hen beide zulke eene overeenkomst bestaan had en nog bestond. Mijne heeren, pleiter acht ons aanhalen der Heilige
Schrift ongepast. Dat is het niet. De Schrift is ons wel degelijk gegeven tot lecring en voorbeeld, en dus wil ik daaruit nog enkele gevallen vermelden, omtrent de nadeelige gevolgen der bedwelmende dranken. Zij |
|||||
|
45
|
|||||
|
zijn Mr. Pimpelaar wellicht onbekend; zijne vroomheid
zal er zi h misschien aan ergeren. Pleiter mag een weinig oppervlakkig latijn kennen, ik twijfel er aan of hij de beteekenis weet van het: „mene, racne, thekel, upharsin." J)eze woorden werden voor do oogen van den koning van Babyion geschreven om hein het naderend Godsgerigt aan te kondigen te midden van een gastmaal, waarin men aan dronkenschap en brooddronkenheid de tengels vierde en waarbij de de beklaagde een hoofdrol speelde. Weet pleiter niet dat Aininon door Absalom\'s knechten verslagen werd toen zijn hart vrolijk was van den wijn? Heeft hij ooit gelezen hoe de profecie van Jelui vervuld werd en de toorn des Ileereu ten uitvoer gelegd aan het huis van Baësa door den dood van zijn zoon Ela, die verslagen werd door zijn knecht Zimri, als hij was te Thirza zich dronken drinkende in het huis van Arza? Is liet niet onder den invloed van den beklaagde dat de Fi- listijnen Simson riepen, opdat hij voor hen spelen zou, hetgeen tot eene vreeselijke vergelding gelegenheid bood ? Is plei\'er deze bestraffing van den profeet aan de Ephra- ïmieten niet bekend: „Wee de hoovaardige kroonen der dronkenen in Ephraïm! Zij zullen met voeten ver- treden worden, hun heerlijk sieraad is een afvallende bloem op het hoofd der zeer vette vallei. Zij dwalen van den wijn, zij dolen van den sterken draak." Mijne heeren, ik haal deze woorden aan meer in de hoop dat pleiter er zijn aandacht op vestige, dan wel omdat ik |
|||||
|
4G
|
|||||
|
ze noodig keur tot staving van mijn gevoelen. Op dit
gebied hebt gij mij, dunk /.ij uwe Schriftkennis, ge- makkelijk kunnen volgen. Vergun mij nu tot een an- dei\' over te gaan, en ook enkele voorbeelden uit de ongewijde geschiedemis aan te balen. Mijn geheugen wordt mij ontrouw door \'t klimmen mijner jaren; de meesten uwer zijn nog jong: ik verzoek u dus mij te hulp te komen indien ik mij in mijne aanhalingen ver- gis. Filippus, koning van Macedonië, een der gesle- penste staatslieden van zijn tijd. werd soms geheel door den wijn beheerscbt. Kens dat hij in dien toe- stand verkeerde, moest hij van zijn zoon Alexander deze bijtende spot vernemen: „ Mncedoniërs, ziet den man die gereed staat van Europa naar Azië overte- steken, en niet bij machte is van de eene tafel naar de andere te loopen." Mens dat die koning, ouder den invloed van kapitein Alkobol. in eene rechtszaak een onrechtvaardig vonnis uitsprak, riep de veroordeelde uit; ,. Ik beroep mij van den dronken op den nuch- teren Filippus." Den volgenden dag, toen de koning kapitein Alkohol weggezonden had, herriep hij zijn on- rcgtvaardig vonnis en sprak den veroordeelde vrij. Ook was het te midden van een feest, alwaar de snoode kapitein Alkohol zich wederom duchtig gelden liet, dat er een twist ontstond, waarbij koning Filippus door de hand eens moordenaars viel. Alexander de Grootc, wiens roem de wereld vervuldde, was in \'t begin van zijn leven een voorbeeld van matigheid. Toen de ko- |
|||||
|
17
|
|||||
|
uingin van (larie hem kostelijke spijzen toezond met
uitmuntende koks om ze voor hem te bereiden, \\vei- gerde hij die eer aan te nemen, zeggende, dat zijne leermeesters hem van betere koks voorzien hadden, namelijk, van de gewoonte een Hinken niarseh voor den eten te doen, eigenhandig zijne spijzen te bereiden en door een eenvoudigen maaltijd opgewektheid te be- houden voor zijn avondeten, l.ater echter geraakte Alex- ander onder de heerschappij van kapitein Alkohol, die liem het schoonste paleis van Xerxes, te 1\'ersepolis, in brand liet steken en een zijner gctrouwste vrienden vermoorden. Daarover kreeg hij zulk een levendig berouw, dat hij zich /.elven zou omgebragt hebben, •zoo zijn gevolg \'t hem niet belet had. Het is enkel aan den beklaagde te wijten, dat deze held op vier- en-dertigjarigcn leeftijd een vroegtijdig dronkaardsgraf vond. .Seneca laat zich hieromtrent aldus uit: „Daar ligt de held ter neder, die noch door vermoeienissen van langdurige togten, noch door de veelvuldige ge- varen op slagvelden en bij de belegering van steden, noch door de uitersten van hitte en koude ooit over- wonucn kon worden, daar ligt hij neder, verslagen door zijne eigene onmatigheid, door den noodlottigen beker van Hercules." Mijne heeren, gij weet liet dat de verovering van Groot-Brittanje door de Xoormau- nen, niet zoozeer aan het geweld der wapenen te danken is, dan wel aan de verslaafdheid der Angel* Saksers aan bedwelmende dranken. De nacht voor den |
|||||
|
48
|
|||||
|
slag bij Hastings, werd door het leger der Noorman*
nen aan vasten en gebeden gewijd, terwijl het andere leger dien in woeste drinkgelagen doorbragt. l)ienten- gevolge, zegt de geschiedschrijver, waren de Angel- Saksen zoo goed als dronken op den morgen van den veldslag, waarin de Noormannen de overwinning behaalden. Wij zien in dit alles het onheil door den beklaagde gesticht, waar vorsten en magtigen dezer wereld zijne tegenwoordigheid gedoogden. Maar laat ons nu tot de meer alledaagsehe praktische
zijde, van pleiter\'s rede terugkeeren. llij wees ons op de uitgebreidheid van graanteelt en handel door den beklaagde in \'t leven geroepen. Maar waarlijk wanneer wij op de ellende en het gebrek zien die onze achter- buurten heerscht, dan moeten wij toch bekennen dat het kostelijke graan wel tot iets beters zou kunnen dienen dan tot het vervaardigen van een vocht dat de ellende grootendeels schept en bestendigt. Waarlijk, de lanbouwers die aan de brouwers en stokers hun heerlijk koorn brengen, en bier of jenever daarvoor in ruil ontvangen, zijn bij dien handel er zeer slecht aan toe. Zij geven hetgeen den mensch voedt en sterkt en zij ontvangen terug hetgeen hem verzwakt, zijne ge- zondheid, ja zelfs meermalen zijn levensgeluk verwoest. Zijt gij bevreesd dat, zoo branderijen en brouwerijen verdwenen, gij verlegen zoudt raken met uw overtol- lig graan? Spreekt niet van overtolligheid alvorens gij de hongerigen in uw land gespijzigd hebt! Waarlijk, onze |
|||||
|
19
|
|||||
|
goede God laat liet kostelijke graan niet groeien opdat
het door den beklaagde verwoest en vernield worde! .Mijne lieeren, men heeft u kapitein Alkohol voorge- steld als een rustig en fatsoenlijk burger, die niets an- ders vraagt dan dat men hem ongemoeid late, laat u door deze valsche voorstelling niet bedriegen. Hij vangt de onbedachtzamen door gruwelijke lagen en listen, en houdt alzoo onder zijne macht zelfs zij, die met be- hulp van vrienden trachten zieh daaraan te ontworstelen. 7Tij stelt zich als prijs voor wedstrijden, hanhlravcrijcu, enz. Niet lang geleden dienden een likeurkastje en een vaatje rum als prijzen bij de gymnastische oefeningen en spelen te liathmicres, in de buurt van Dublin. knpi- tein Alkohol moedigt alsdan met welgevallen den overwinnaar aan tot een vlijtig gebruik van den be- haalden prijs. Wel teregt draagt de beklaagde den naam van kapitein Alkohol; men zou hem zelfs wel den rang van generaal of veldmaarschalk mogen toe- kennen, wegens de uitgebreidheid zijner macht; hij is ook onbeschaamd genoeg om zich dien rang tocteëigenen. Maar ik vertrouw, mijne heeren, dat gij hem uit uw dienst zult ontslaan, ja hem uit de wereld verbannen, en zoodoende, onder den goddclijken zegen, het wei- zijn van ons vaderland bevorderen. Laat men, in plaats van hop en tabak te verbouwen, zich op de vlasteelt toeleggen; dat branderijen en brouwerijen tot fabrieken worden, en gij zult zien hoe de welvaart en de zede- lijkheid onzer bevolking daarbij wint. Moord en dief- |
|||||
|
.-.II
|
|||||
|
stal, prostitutie en zelfmoord, thans 7.00 veelvuldig oji
aanhitsing van den beklaagde gepleegd, zullen alsdan in ons land eene zeldzaamheid worden. Mijne heeren, zoo gij den beschuldigde vrijspreekt,
dan is het gedaan met onze nijverheid en onze wei- vaart! Alle vrede, elk edel, verheven eu christelijk ge- voel zal uit onze landpalen wijken, en, waar wij dan eerlang verdwijnen zullen uit de rei der natiën, moe- ten wij uu reeds tot ons opschrift kiezen: „Onze eer is van ons geweken!" Onder luide toejuichingen besloot de procureur-ge*
neraal zijne redevoering. De president van \'t Hof scheen op die manifestaties geen acht te slaan, in weerwil der pogingen van Mr. 1\'iuipclanr om er zijne aandacht op te vestigen eu er aldus een einde aan te maken. De president scheen in gedachten verdiept. Kerst toen het weer stil geworden was, keerde hij zich om, zag den voorzitter van de jury aan, en zeide: ,,.Mijne heeren van de jury! Volgens eene uitvoerige acte van beschuldiging staat de aangeklaagde voor 11 terecht wegens opruiing van het volk tot rustverstoring op den Zondag en tot omkeering der maatschappelijke orde, alsmede wegens het storen en verwoesten van wei- vaart eu geluk, zoowel van den enkelen mensch, als der huisgezinnen en volkeren in het algemeen, terwijl hij ellende en armoede daarvoor in de plaats stelt. Ook wordt hem ten laste gelegd medewerking en aanhitsing tot tallooze diefstallen, moorden zelfmoorden, gelijk |
|||||
|
51
|
|||||
|
dit meer breedvoerig in fle acte van beschuldiging
wordt aangetoond. Mijne hceren van de jury, ik behoef u nauwelijks
te herinneren dat uw vonnis enkel berusten moet op hetgeen gij ter dezer terechtzitting gehoord hebt, en niet op meeningen en geruchten daar buiten af. Mijne luieren, de geleerde heer procureur-generaal heeft in zijne openings- en in zijne sluitrede eenc zware be- sehuldiging tegen den beklaagde ingebracht, maar hij heeft u tevens daarbij op het hart gebonden niet naar zijne woorden maar enkel naar de geleverde bewijzen te oordeelen. Dit zelfde geldt ook voor de redevoering van Mr. Pimpelaar; de verdediging en de vervolging staan hieromtrent gelijk." Vervolgens gaf de president van het hof eene korte opsomming der afgelegde ge- getuigenissen, ze in verband brengende met de wet, en hij eindigde aldus: „Mijne heeren, dit is nu al hetgeen omtrent den beklaagde getuigd is; mij dunkt dat de vragen waaromtrent gij te beslissen hebt deze zijn: Is de beklaagde schuldig aan de lange reeks van misda- den die hem ten laste gelegd worden? Heeft hij aan die gruwelen de hand geleend? Wat is meer bevorder- lijk voor de welvaart en het geluk van ons vaderland, de onbelemmerde beweging van den beklaagde, of wel zijne verbanning? Mijne heeren, de getuigen voor de verdediging stemden vrij wel overeen met die voor de aanklacht. Hunne krachtigste argumenten komen hierop neer, dat de beschuldigde ook wel eens goede diensten |
|||||
|
52
|
|||||
|
verleend heeft, dat er ook zonder zijne medewerking
misdaden gepleegd zijn, en ten derde, dat hij slechts kwaad gedaan heeft aan wie zijne gaven misbruikten. Wat zijne goede diensten betreft, moet ik aanmerken dat het eene vreemdsoortige wetgeving zon zijn, die een beschuldigde van moord en diefstal vrijsprak, enkel op grond, dat er in zijn leven ook wel eenige goede daden vermeld staan. Dat er ook misdaden zonder zijne medewerking gepleegd worden, is een onloochen- liaar feit, maar het neemt niets weg van zijne mede- pi igtigheid in de vele gevallen waarin deze niet te miskennen is. IV bewering, dat hij alleen kwaad doet aan wie zijne gaven misbruikt, is een bepaalde lengen. Onschuldige vrouwen en kinderen die zijn omgang mij- den, ja een afkeer van hem hebben, zijn nogtans zijne slachtoffers, daar hij hen tot ellende, verwaarloozing en gebrek doemt. Zij. die den beklaagde verafschuwen. moeten de lasten dragen, die hij veroorzaakt door arm- en werkhuizen, hospitalen en krankzinnigengestichten, die hij telkens in grooter getale noodig maakt. .Men beweert dat het wreed zou zijn aan eerzame burgers hunne genoegens en hunne kostwinning te ontnemen, enkel ter wille van cenigc dwazen die daardoor zich te gronde laten richten. Hierop zeg ik dat het in strijd is met den geest onzer eeuw, wanneer men ter wille van de beurs van enkelen een kwaad gedoogt, dat voor de gansche maatschappij een vloek is. Zoo een krankzinnige woedt en tiert, en liet leven zijner mede- |
|||||
|
:,:;
|
|||||
|
incnschen bedreigt, dan sluit men hem op, en men
dankt al wie medewerkt om hem vast te houden en in verzekerde bewaring te brengen. .Men vraagt daarbij niet of die krank/innige vroeger wel eens goede dien- Bten bewezen heeft. Aizoo is het ook gesteld niet ka- pitein Alkohol in onze hedendaagsche maatschappij. Hoe lang zal men dit nog gedoogen? Wel hebben wij reeds wetten tegen personen die op den openbaren weg in staat van dronkenschap verkeeren: ook is er thans voor het parlement eene wet aanhangig om den verkoop van koopwaar des beklaagden des zondags tegen te gaan ; maar wij mogen niet rusten alvorens wij hem geheel aan banden gelegd hebben. Mijne heeren. zoo gij het niet de verklaringen der getuigen voor de aanklacht eens zijt, namelijk, dat drie vierden der misdaden en ellende waaronder ons vaderland gebukt gaat, te wijten zijn aan den beklaagde, dan zult gij, zonder vrees voor de gevolgen, het „SCHULDIG" over hem uitspreken. Men heeft u gezegd dat de beklaagde onwaardeer-
bare diensten bewijst; dat de wijze en groote mannen uit alle eeuwen hein iu bescherming genomen hebben: dat hij een krachtige steun is voor den handel en den rijkdom der wereld; dat hij werk verschaft aan duizenden, bedroefden troost, zieken geneest, \'s men- schenhart verheugt! Zijn pleitbezorger heeft van hem getuigt, dat er in hem geene schuld gevonden wordt, en dat hij zich uitnemend verdienstelijk gemaakt heeft tot herstel der gezondheid en tot redding uit levens. |
|||||
|
54
|
|||||
|
gevaar. Doch gij hebt ook de bekentenissen gehoord
van de getuigen die deze beweringen moesten staven, en gij hebt u kunnen overtuigen hoe weinig zij aan dit doel beantwoordden. Gij hebt de getuigen daarheen zien waggelen, als uit hun dienst verjaagden! Het Openbaar Ministerie heeft te kennen gegeven dat het hunne woor- den reeds voldoende aehtte ter veroordeel ing van den beklaagde. Ik weet niet, mijne heeren, of gij dit ge- voelen van den procureur-generaal deelt; mij schijnt liet wel eene ietwat gewaagde bewering. Zoo gij in- tusschen gelooft dat de diensten, die de beklaagde somtijds bewijst, zeer verre overtreffen het onheil dat hij sticht, of liever, dat onnadenkende dwazen, met zijne hulp, over zich brengen, wilt hem alsdan vrijspre- ken en van alle verdere vervolging ontslaan! Ik laat dat aan uwe beslissing over. (leeft aan deze belangrijke zaak, belangrijk van welke zijde gij haar ook beschouwt, eene kalme en bezadigde aandacht; overweegt goed de getuigenissen van weerszijden, en zoo er eenigen twijfel in uw gemoed overblijft, laat zulks u doen besluiten ten gunste van den beklaagde, want de menschelijk- heid onzer wetten eischt dat er liever negen-en-negentig ontkomen dan dat één onschuldige gestraft worde." Na deze woorden leunde de president in zijn zetel,
duidelijk te kennen gevende dat hij niets meer te zeggen had. De jury stond dus op om zich ter beraad- slaging aftezonderen. Mr. Matthias Matigheid en Mr. (\'oeoa fluisterden samen, glimlachten en wreven zich |
|||||
|
55
|
|||||
|
gcuoegelijk de handen, als van een gunstigen uit-*l;i<?
verzekert!. Mr. Pimpelaar en Mr. VVippertje daarentegen keken ernstig en stil naar de deur waardoor de jury
verdwenen was. Binnen tien minuten keerde de jury in de gerechtszonl
terug, hun voorzitter overhandigde hunne uilspi-aak aan den griffier. Deze vroeg hun daarop: „Mijne hceren, zijl gij liet onderling eens geworden betreffende uwe uitspraak?" — „Ja, dat zijn wij," antwoordde hun voorzitter.
— „Oordeelt gij den beklaagde schuldig of on-
schuldig?" — „Schuldig in elk opzicht."
— „Gij stemt hierin allen overeen?"
— ...Ia," was het eenparige antwoord van de jury.
Het Hof, alle aanwezigen, uitgenomen Mr. Pimpelaar, Mr. Wippertje en enkele dronkaards op de gaanderij,
keurden het uitgesproken vonnis allezins goed. Daarop zeide de griffier: „ Beschuldigde, gij zijt aangeklaagd geworden wegens
vele en afschuwelijke misdaden; gij hebt u zelven on- schuldig verklaard en u aan het oordeel uwer landge- uooten onderworpen om over uwe schuld of onschuld te beslissen. Hun jury heeft u na behoorlijk getuigen* verhoor schuldig verklaard. Hebt gij iets intebrengen waarom het doodvonnis niet op u zou mogen toegepast worden." (Groote beweging onder de aanwezigen.) De veroordeelde zweeg!
Daarop nam de president van het hof het woord.
|
|||||
|
56
|
||||||
|
en zeitle; „Beklaagde! na het meest naauwkeurig en
onpartijdig onderzoek is dit rechtsgeding ten uwen nadeele afgeloopen en zijt gij schuldig bevonden aan de u ten laste gelegde feiten. Ik zal uwe pijnlijke
positie niet verzwaren door daarop aanmerkingen te maken ; alleen moet ik u thans bekennen dat de ge- tuigen ii décharge, door uwen advokaat opgeroepen, even hard tegen u bewijzen als die van het Openbaar Ministerie. Allen die dit rechtsgeding hebben bijgewoond en onpartijdig oordeelen, stemmen in met de uitspraak van de jury. Het vonnis van het hof luidt aldus: Gij, Kbrietas Alkohol, zult van de eereplaats, die gij tot nu toe m de maatschappij bekleedt, verjaagd worden en naar uwen oorsprong teruggedreven. Men zal u brandmerken als schadelijk vergif, want dat zijt gij. (iij zult uit de woningen der menschen verbannen \\vor- den als de grootste vloek die ooit over hen gekomen is. Levenslang zult gij gevangen zitten op een plank bij de apothekers, tenzij, ingeval van luxfgen nood,gij, even als andere vergiften, voor medisch gebruik, tot eenige dienst wordt opgeroepen. Ook zal er gezorgd worden, dat al uwe gevangenbewaarders uw brandmerk voor aller oogen duidelijk zichtbaar maken, opdat nie- niand zich in u vergisse, en gij geen verder onheil kunt stichten." Na het oanhooren dezer woorden werd de gevange*
en weggeleid. |
||||||
|
ƒ///;
|
||||||