ONTSTAAN DER SOORTEN

DOOll MIDDEL TAN

HET BEWAARD BLIJVEN VAN BEVOORRECHTE RASSEN

9*N\' STRIJD VOOR HET BESTAAN,

CHARLE8 X> A. H W I N.

Uit het engelsen vertaald

Tweede, vermeerderde en verbeterde druk.

HET ONTSTAAN DER SOORTEN

Derhalve, dat niemand uit flauwheid of uit schroomvalligheid denke o\'
zegge dat een mensch te ver kan gaan in het zoeken naar waarheid; dal
hij al te kundig kan zijn in het boek van Gods woord of in het boek var
Gods werken; dat hij te groot kan zijn in de kennis van God of in d<
wijsbegeerte. Laat hij liever trachten in beiden eindelooze vorderingen te maken

.t ,- � �<� T \'

i 11 lllllllllll�lllllli

HET BEWAARD BLIJVEN VAN BEVOORRECHTE RASSEN

DEN STRIJD VOOR HET BESTAAN,

CHARLES DA. RW IN.

Uit het engelsch vertaald

Tweede, vermeerderde en verbeterde druk.

BIBLIOTHEEK DER
RIJKSUNIVERSITEIT

VOORBERICHT VAN DEN VERTALER VOOR DEN EERSTEN DRUK.
VOORBERICHT VOOR DEN TWEEDEN DRUK. � INLEIDING.

OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN TAMMEN

De oorzaken der veranderingen. � De uitwerkselen der gewoonte. � De
erfelijkheid. � Kenmerken van tamme rassen. � De moeielijkheid om
een onderscheid te vinden tusschen rassen en soorten. � Het ontstaan van
tamme rassen uit een of uit verscheidene soorten. � Tamme duiven, haar
afkomst en onderling verschil. � De beginselen, waarnaar men voorheen
handelde in het verkiezen van tamme dieren. � Over de opzettelijke en
de onopzettelijke keus. � De onbekende afkomst onzer tamme dieren en
verbouwd wordende planten. � De omstandigheden, welke den mensch in
zijn keus begunstigen......................................Blz. l�39.

OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN NATUUR-
STAAT ONTSTAAN.

De veranderingen. � Individueele verschillen. � Twijfelachtige soorten. �
Ver verspreide en groote soorten veranderen het meest. � De soorten van
de grootere geslachten in zeker gewest veranderen meer dan de soorten van
kleinere geslachten. � Vele soorten van de groote geslachten gelijken op
rassen, wijl zij zeer nauw, maar ongelijk aan elkander verbonden zijn, en
ten zeer beperkt gebied bezitten............................Blz. 40�50.

OVER DEN STRIJD VOOR HET BESTAAN.

De aanleiding tot de natuurkeus. � Dit woord wordt in uitgestrekten
zin gebezigd. � Wiskunstige toeneming in getal. � Snelle vermeerdering
van wezens buiten den natuurstaat. � De middelen om de vermeerdering
te beperken. � Algemeene mededinging. � Uitwerkselen van het klimaat. �
Veiligheid door het getal der individu\'s. � Samengestelde betrekkingen
tussehen alle dieren en planten. � De strijd des levens is het hevigst tus-
schen individu\'s en rassen van de zelfde soort, dikwijls ook hevig tussehen
soorten van het zelfde geslacht. � De betrekking van het eene wezen tot
het andere is van het grootste belang in de natuur...........Blz. 51�65.

OVER DE NATUURKEUS.

De natuurkeus vergeleken met de keus van den mensch. � Haar invloed
op kleinigheden, haar macht over eiken leeftijd en over beide seksen. �
De seksueele keus. � Over de algemeenheid van kruisingen tussehen indi-
vidu\'s. � Het uitsterven ten gevolge van de natuurkeus. � De uiteen-
spreiding van kenmerken in verband tot het verschil van de bewoners eener
kleine landstreek, en tot het inheemsen worden. � De invloed van de na-
tuurkeus, door het uiteenspreiden der kenmerken en door het uitsterven,
op de nakomelingen van gemeenschappelijke ouders. � Over de rangschik-
king der schepselen......................................Blz. 66�105.

OVER DE WETTEN DER VERANDERLIJKHEID.

De invloed van uitwendige toestanden. � Het gebruik en het onbruik in
verband met de natuurkeus. � Het gewennen aan het klimaat. � Het
verband der deelen onderling. � Vergoeding en evenwicht. � Veranderlijk-
heid van werktuigen, die slechts in beginsel aanwezig of weinig ontwikkeld
zijn. � Ongewoon hoog ontwikkelde werktuigen zijn zeer veranderlijk. �
De soorten veranderen meer dan de geslachten. � Bijkomende seksueele
kenmerken zijn veranderlijk. � De soorten van het zelfde geslacht ver-
anderen op gelijke wijze. � Terugkeer tot lang verlorene kenmerken. �\'
Overzicht...!..........................................Blz. 106�133.

BEZWAREN TEGEN DE LEER.

Bezwaren tegen de leer van de afstamming met wijzigingen. � Over-
gangen. � Afwezigheid of zeldzaamheid van overgangsrassen. � Overgangen
in de gewoonte en levenswijs. � Verschillende gewoonten van de zelfde
soorten. � De gewoonten der eene soort wijken zeer af van die der ande-
ren. � Zeer volkomene werktuigen. � Middelen ter overgang. � Moeie-
lijke gevallen. � De natuur maakt geen sprongen. � Onbelangrijke werk-
tuigen. � De werktuigen zijn niet in alle opzichten volmaakt. � De wetten
der eenheid van den gYondvorm en die der voorwaarden van het bestaan
worden gevolgd in de leer der natuurkeus.................Blz. 134�168.

ZEVENDE HOOFDSTUK. *\\«* «�*

ONDERSCHEIDENE BEZWAREN TEGEN DE THEORIE
DER NATUURKEUS.

De lange duur van het leven der soort. � Wijzigingen gebeuren niet
noodzakelijk gelijktijdig. � Wijzigingen, die schijnbaar nergens toe dienen.�
Vooruitgaande ontwikkeling. � Onderstelde onmacht der natuurkeus om
te voorzien in de eerste beginselen van nuttige inrichtingen. � Trappen
van structuur met veranderde verrichtingen. � Zeer verschillende werktuigen
die uit een zelfde bron zijn ontstaan. � Redenen om niet aan groote en
plotselinge wijzigingen te gelooven........................Blz. 169�202.

OVER HET INSTINKT.

Het instinkt kan met de gewoonte vergeleken worden, maar beiden zijn
van verschillenden oorsprong. � Onderscheidene graden van het instinkt. �
Bladluizen en mieren. � Veranderlijke neigingen. � De oorsprong van
het instinkt in tamme dieren. � Het instinkt van de koekoek, van den struis-
vogel en van den aardhommel. � Slavenmakende mieren. � De honigbij en
naar cellen. � Bedenkingen tegen de leer der natuurkeus ten opzichte van het
mstinkt. � Onzijdige of onvruchtbare insekten. � Overzicht. Blz. 203�230.

OVER DE VERBASTERING.

Onderscheid tusschen de onvruchtbaarheid van eerste kruisingen en die
van basterden. � De onvruchtbaarheid is veranderlijk, is niet algemeen, en
wordt door het kruisen van bloedverwanten en door het temmen gewij-
zigd. � Wetten, die de onvruchtbaarheid der basterden beheerschen. �
De onvruchtbaarheid is niet een bijzondere gave, maar een toevallige om-
standigheid, die andere verschillen vergezelt. � Oorzaken der onvruchtbaarheid
van eerste kruisingen en van basterden. � Vergelijking van de uitwerkselen
der veranderde levensvoorwaarden met die der kruising. � De vruchtbaar-
heid der rassen als zij gekruist worden, en die van de kruislingen is niet
algemeen. � Basterden en kruislingen, onafhankelijk van hun vruchtbaar-
heid, met elkander vergeleken. � Overzicht...............Blz. 231�257 �

OVER DE ONVOLKOMENHEID DER GEOLOGISCHE GESCHIEDENIS.

Over de afwezigheid in den tegenwoordigen tijd van tusschenrassen. �
Over den aard van uitgestorvene tusschenrassen, en over hun getal. � Over
den langen tijd, die aangetoond wordt door de grootte der afzetsels en der
ontblootingen. � Over de armoede onzer paleontologische verzamelingen.�
Over het afbreken en weder aanvangen van geologische vormen. � Over
de afwezigheid van tusschenrassen in de eene of andere vorming. � Over
het plotselinge verschijnen van soorten en groepen van soorten. � Over
hare plotselinge verschijning in de oudste lagen, die bekend zijn als fossielen
te voeren..............................................Blz. 258�283.

OVER DE GEOLOGISCHE OPVOLGING DER BEWERKT�IGDE WEZENS.

Over het langzaam en opvolgend verschijnen van nieuwe soorten. �
Over de verschillende mate van veranderingen. � Soorten, die eens verloren
zijn, verschijnen niet weder. � Groepen van soorten volgen de zelfde
regels in hare verschijning en verdwijning als de eenvoudige soorten. �
Over de uitsterving. � �ver de gelijktijdige veranderingen in de vormen
des levens over de geheele aarde. � Over de verwantschappen van uit-
gestorvene soorten tot elkander en tot de levende soorten. � Over de
ontwikkeling van oude vormen. � Over de opvolging van de zelfde grond-
vormen binnen den zelfden omtrek. � Overzicht van het vorige en van
dit hoofdstuk...........................................Blz. 284�310.

OVER DB VERSPREIDING DER SOORTEN OVER DE AARDE.

De tegenwoordige verspreiding der soorten kan niet aan het verschil
in de physische levensvoorwaarden worden toegeschreven. � De groote be-
langrijkheid van slagboomen. � De verwantschap der bewoners van het
jelfde vaste land. � Middenpnnten van schepping. � Over de middelen
ter verspreiding: verandering van het klimaat, van de hoogteligging des
bodems en dergelijken. � De verspreiding gedurende den ijstijd over de
,\'eheele aarde...........................................Blz. 311�339.

DERTIENDE HOOFDSTUK.

DE VERSPREIDING DER SOORTEN OVER DE AARDE. -- VERVOLG.

Over de verspreiding van zoetwaterdieren en planten. � Over de bewo-
�ers van eilanden des oceaans. � De afwezigheid van vorschachtige dieren,
Batrachiae, en van landzoogdieren op eilanden. � Over de betrekkingen
Ier eilanders tot de bewoners van het naaste vaste land. � Over volk-
�antingen met opvolgende wijzigingen. � Overzicht van het vorige en
an dit hoofdstuk.......................................Blz. 340�361.

VEERTIENDE HOOFDSTUK.

OVER DE WEDERKEERIGE VERWANTSCHAPPEN DER BEWERKTUIGDE
WEZENS. � OVER DE VORMLEER, DE KIEMLEER, EN DE

Over de rangschikking der groepen ondergeschikt aan groepen. � Het
latuurlijke stelsel. � Regelen en moeielijkheden der rangschikking ver-
tlaard uit de leer van afkomst met wijzigingen. � Over de rangschikking
\'an rassen. � De afkomst wordt altijd bij de rangschikking in acht geno-
nen. � Gelijke en aangenomene kenmerken. � Over de algemeene, de
�amengestelde en de uiteenloopende verwantschappen. � De uitsterving scheidt
�n bepaaldt de groepen. � Over de vormleer. � Gelijke vormen van leden
\'er zelfde klasse en van gedeelten van het zelfde individu. � Over de kiem-
^eer- ;� Hare wetten zijn te verklaren uit de veranderingen, die niet in
eugdigen leeftijd verschijnen, maar wel op een leeftijd van het individu,
>veieenkomende met dien van de ouders. � Werktuigen, die in beginsel
aanwezig zijn. � Verklaring van hun oorsprong. � Overzicht. Blz. 362� 401

. - / ---- ..\' ." - � ; - \'.

VIJFTIENDE HOOFDSTUK.

ALGEMEEN OVERZICHT EN BESLUIT.

Overzicht van de bezwaren tegen de leer der natuurkeus. � Overzicht
van de algemeene en bijzondere omstandigheden ten gunste van die leer. �
Over de oorzaken van het algemeene geloof in de bestendigheid dei-
soort. � Tot hoe ver mag de leer der natuurkeus uitgestrekt worden. �
De uitsverkselen dier leer op de studie der natuurlijke historie. �
Besluit................................................Blz. 402�428.

In de 64 eerste bladzijden van dit boek leest men telkens dezelfde, hti-
zelfde, derzelfde enz. De welwillende lezer w�rdt verzocht deze fouten te
verbeteren, en te lezen: de zelfde, het zelfde enz. Voor andere taalfouten en
drukfouten vraag ik beleefdelijk vergiffenis.

VOORBERICHT VAN DEN VERTALER

VOOE DEN EERSTEN DRUK.

On the origin of species by means of natural selec-
tion, or the preservation of favoured races in the
struggle for life, by charles darwin, is de titel van een
boek, dat bestemd is om een nog grootere beweging in de gemoe-
deren der natuurkundigen te verwekken, dan eens door de Prin-
ciples van Charles Lyell werd veroorzaakt. Het is een boek,
dat bestemd is om aanleiding te geven tot strijd en wisseling van
gedachten; tot hartstochtelijke aanvallen van den eenen kant en
onverschrokkene verdediging van den anderen. Het is een boek,
dat een licht zal ontsteken in de wetenschap der natuur, zoo schit-
terend, dat het velen zal verblinden, zoodat zij de oogen zullen
sluiten om zijn gloed niet te zien; maar ook zoo zuiver, dat het
anderen zal dienstig zijn om een diepen blik te werpen in de ge-
heimen der bewerktuigde natuur, die ons omringt.

Geen wonder dus, dat mij het verzoek van den uitgever dezer
vertaling, om het werk van Darwin voor een niet engelsch lezend
publiek verstaanbaar te maken, zeer welkom was. Immers, het is
een groot genot voor dengenen, wien het om waarheid te doen is,
een diepen blik te mogen slaan in de denkbeelden van een man
als Darwin, van iemand die, als v. Humboldt zijn Kosmos, zijn
Origin of species niet schreef dan na een leven doorgebracht
in dienst der wetenschap; niet dan na over het hoofdonderwerp
van het boek meer dan twee en twintig jaren te hebben na-
gedacht, niet dan na vele feiten verzameld, proeven genomen,
waarnemingen gedaan, geleerden geraadpleegd, en tegenwerpingen
opgespoord en omgestooten te hebben. Waarlijk, geen verstandig
man zal dan ook met minachting durven nederzien op de vruch-

ten van zooveel studie en zooveel ijver, op de besluiten van zulke
redeneeringen, en op de uitkomsten van zulk een leven voor de
zaak der wetenschap.

En toch, reeds boven zeide ik het, aangevallen zal het boek
worden van vele kanten. Slechts eenige weken geleden verscheen
het in het licht, en reeds vindt men beoordeelingen niet slechts
uit Engeland alleen, maar ook uit Duitschland, uit Nederland, uit
Frankrijk. En die stroom van beoordeelingen begint pas te vloeien:
hij is nog verre verwijderd van het punt waar hij zal vloeien in
den oceaan der vergetelheid.

Ik geloof, dat het mij niet ten kwade geduid zal worden, als ik
hier een korte schets van den inhoud en van de leerstellingen,
die in dit boek verkondigd worden, geef. Niet alle lezers zullen
terstond op het eerste gezicht den titel verstaan: men beschouwe
het volgende als een korte verklaring daarvan:

Niemand twijfelt er aan, dat de rassen der dieren en planten
kunnen veranderen: het klimaat, het voedsel, de woonplaats, en
vele nog onbekende oorzaken doen de soorten splitsen in rassen;
zij wijzigen onophoudelijk de kenmerken der laatsten. Dat is zeer
bekend in den tammen staat, omdat de mensch zijn huisdieren
het best kent, maar ook is dat zoo in den natuurstaat. De grootste
en algemeenste oorzaak echter aller veranderingen is de natuur-
keus, dat is de natuur zoekt steeds zulke wijzigingen, die door
de eene of andere oorzaak als \'t ware toevallig ontstaan zijn, uit,
en beschermt zulke vormen, opdat zij zich voortplanten. Zij zoekt
altijd zulke wijzigingen uit, die voordeelig zijn voor het individu
en dus voor de soort. Doch de voortplanting van dieren en plan-
ten is zoo rijkelijk, zoo groot, dat alle nakomelingen onmogelijk
in het leven kunnen blijven: er moet derhalve een strijd ont-
staan om bestaande te blijven, een levensstrijd, al voortwoe-
dende en al weer op nieuw ontbrandende, al wordt er nu en dan
een tijdelijke wapenstilstand gesloten. Wie zullen nu overwinnaars
zijn in dien strijd? De soorten, of rassen, of individu\'s, die in het
eene of andere opzicht boven hun natuurgenooten uitblinken,
die sterker zijn, of grooter, of beter ingericht, of bijzondere werk-
tuigen bezitten. Die zullen zich vermeerderen, en door dat de na-
tuurkeus juist dezulken onophoudelijk uitkiest, hoopen de wijzi-
gingen zich op in een bepaalde richting, en er ontstaan vormen,
zeer van die der stamouders afwijkende. Zoo ontstaan er b 1 ij v e n d e,
bevoorrechte rassen, welke hun afwijkende kenmerken op
hun nakomelingen overdragen, zoodat men dikwijls niet meer
weet of men een soort of een ras voor zich heeft. Die nieuw ge-
vormde, bestendige rassen zijn allen zeer vruchtbaar, en dikwijls
nog meer dan de stamouders tot veranderingen geneigd. In welken
graad de afwijkingen van den grondvorm reeds in korten tijd

mogelijk zijn, leeren ons onze huisdieren en tuinplanten. Daar de
mensen voor de veranderingen, die hij bedoelt, altijd zorgvuldig
zulke individu\'s uitkiest, die in de door hem gewenschte richting
het verst van den grondvorm afwijken, verkrijgt hij in den be-
trekkelijk korten tijd van b. v. honderd jaren zulke groote uit-
komsten, als de natuur in geen tien of honderdmaal langoren tijd
weet voort te brengen. Doch ook in den natuurstaat blijkt, wat er
met den tijd mogelijk is. Vinden wij dus, dat op dezen weg binnen
honderd of duizend jaren toevallige wijzigingen tot blij vende rassen
en dezen eindelijk tot soorten kunnen worden, dan zijn er slechts
honderd duizend jaren noodig om uit die soorten geslachten en
famili�n, en eenige millioenen jaren om daaruit orden en klassen
te doen ontstaan. En dat er geen gebrek aan tjjd is, leert ons de
geologie overtuigend. In dien zelfden tijd was het natuurlijk aan
de dier- en plantvormen mogelijk zich over de geheele aarde te
verspreiden; de veranderingen der oppervlakte, der warmte, het
zich verplaatsen van planten en dieren binnen bepaalde omtrekken,
hebben de bewerktuigde wezens gedwongen om een andere levens-
wijze te voeren, om verbindingswegen tusschen landen en zee�n
op te zoeken, die op verschillende tijdstippen geopend of gesloten
geweest zullen zijn. En zoo zijn dus alle schepselen, die op aarde
leven, terug te brengen tot eenige, hetzij vier of vijf diervormen,
en tot eenige, hetzij vijf of zes plantvormen: ja misschien zijn alle
bewerktuigde wezens ontstaan uit ��n grondvorm, uit ��n prototype.
Dit weinige zij ter verklaring van den titel genoeg. Die het
boek wil verstaan, leze en bestudeere het in zijn geheel. Ik her-
haal het: hij leze het geheele boek. Geen doorbladeren, geen broks-
gewijze lectuur: het verkrijgen van een helder inzicht in de han-
delingen der natuur is wel een gezette studie waard. Doch er is
nog meer waarom het boek geregeld gelezen moet worden: die
hier en daar een brok leest, verstaat onzen schrijver niet, of hij
verstaat hem verkeerd. Zie daarvan een voorbeeld in das neue
Jahrbuch f�r Mineralogie, Geognosie, Geologie und
Petrefaktenkunde, van v. Leonhard en H. C. Bronn, Erstes
Heft, 1860; ten minste indien wij hier niet aan een opzettelijke
verdraaiing der woorden van onzen schrijver, aan een opzetteljjke
valschheid mogen denken, wat het bekende karakter van den
schrijver van die beoordeeling (Bronn) ons schijnt te verbieden.
Daar zegt die schrijver het volgende: �Een van beiden is waar,
�f zijn (Darwin\'s) leer is verkeerd, en betreft niet meer dan de
gewone veranderingen, die elkeen kan zien, �f zij is goed en de
veranderlijkheid is een onbegrensde, dat is er bestaat geen schep-
ping der bewerktuigde wereld, dat is de natuurkracht is gevonden,
waardoor de bewerktuigde wereld ontstaan is, en het geloof aan
een schepping kan gemist worden. Zijn er 10 of 5 of 3 of ook

slechts 2 verschillende grondvormen van planten en dieren geweest,
dan moet er ook een schepping geweest zijn. Is er slechts ��n
grondvorm geweest, dan moet een soort van Priestleysche groene
materie, die nog geen bewerktuigde soort voorstelt, het punt van
uitgang der geheele bewerktuigde wereld zijn geweest." � Neen,
dat zegt Darwin niet: Daar schijnt een beschuldiging van mate-
rialismus in te liggen, en dat is een onverdiende beschuldiging!
Hooren wij de eigene woorden van Darwin: � Ik geloof, dat alle
dieren afstammen van ten hoogste vier of vijf stam vormen, pro-
genitors; en de planten van een even groot of kleiner getal. De
analogie zou mij een schrede verder kunnen leiden, namelijk tot
het geloof, dat alle dieren en planten afstammen van een enkelen
grondvorm, een prototype. Doch de analogie is geen veilige
gids. Desniettemin, alle levende wezens hebben zeer veel met elkan-
der gemeen in hun scheikundige samenstelling, in hun kiemen,
in hun celweefsel, in de wetten van hun wasdom en voortteling.
"Wij zien dit in de omstandigheid dat het zelfde vergif, dikwijls op
gelijke wijze planten en dieren aandoet, of dat het vergif van de
galwesp gelijke uitwassen verwekt op de wilde roos en op den eike-
boom. Daarom zou ik door de analogie genoopt worden om aan te
nemen, dat waarschijnlijk alle bewerktuigde schepselen, welke ooit op
aarde geleefd hebben, afkomstig zijn van een eersten vorm, een grond-
vorm, waar het leven eerst d o o r den Schepper was ingeblazen."

Zoo spreekt geen materialist, zoo spreekt de denker, die niet
schroomt zijn gevoelen te zeggen, al strijdt het tegen oude denk-
beelden en ingewortelde vooroordeelen. Ook zegt hij zelf, als voorzag
hij hoe de kwaadwilligheid zijn denkbeelden zou trachten te ver-
wringen : ,, Ik zie geen enkele reden waarom de leer, in dit boek
verkondigd, de godsdienstige gevoelens van den een of anderen zou
kunnen schokken. Een beroemd schrijver en geestelijke schreef
mij: � dat hij al voortlezende geleerd had in te zien, dat het een
even edel denkbeeld van God hebben is, te gelooven dat Hij eenige
weinige vormen schiep, geschikt om zich zelven te ontwikkelen en
te veranderen in andere en noodzakelijke vormen, als te gelooven
dat Hij telkens een nieuwe schepping moest doen ontstaan, om de
ledige plaatsen te vullen, die door de werking Zijner wetten waren
open gevallen."

Maar genoeg hiervan: de lezer oordeele zelf. Men bestrijde de
leer van Darwin met eerlijke wapenen; zij heeft voorzeker nog
hare zwakke punten: du choc des opinions jaillit la v�rit�; en het
is voorzeker om de waarheid te doen uitkomen, dat eerlijke lieden
strijden. Laat ons de zaak van alle kanten bezien, en ons niet ver-
schuilen achter holle klanken, zooals: het scheppingsplan, de eon-
heid van het doel, enz. Daarom zegt Darwin: � ofschoon ik ten
volle overtuigd ben van de waarheid van alles, wat ik in dit boek

heb gezegd, verwacht ik toch geenszins oude natuurkundigen te
\'zullen overtuigen: mannen, wier hoofden vol zijn van een menigte
feiten, allen beschouwd gedurende een lange reeks van jaren uit
een oogpunt geheel en al tegenovergesteld aan het mijne. Sommige
natuurkundigen, minder vooringenomen en bevooroordeeld, die reeds
begonnen waren te twijfelen aan de onveranderlijkheid der soorten,
zullen misschien door dit boek nog meer aan het wankelen gebracht
worden. Maar ik zie met vertrouwen uit naar de toekomst, naar
jonge, zich ontwikkelende natuurkundigen, die in staat zullen zijn
om de zaak met onpartijdigheid van weerskanten te beschouwen."

Doch om billijk te zijn, moeten wij nog eenige woorden aan-
halen uit het bovengenoemde geschrift van Bronn, van een
man, die rechtuit zegt, dat hij niet gelooft aan de leer van
Darwin. � � Het boek is, zooals van Darwin niet anders te ver-
wachten is, vol van de uitlokkendste beschouwingen, gedaan onder
bestendige verwijzing naar waarnemingen en naar de ondervin-
ding; het is een uitermate leerrijke lectuur, ook voor hem, die
zich niet genegen gevoelt terstond zijn leer aan te nemen. De
leer zelve is echter niet nieuw; reeds door Lamarck in zijn
Philosophie zoologique, door Geoffroy St. Hilaire en anderen
uitgedacht, verschijnt zij hier gesteund door een groote scherp-
zinnigheid, en door de kundigheden, welke de tegenwoordige stand
der wetenschap aan den begaafden natuuronderzoeker schenkt." �
De leer is wel nieuw, in zooverre namelijk Darwin niet, gelijk
Lamarck, de soorten laat ontstaan uit een grondvorm door na-
tuurkracht geschapen, maar uit een grondvorm door den
Schepper in het aanzijn geroepen.

En hiermede wensch ik dit misschien al te uitgebreide voor-
bericht te sluiten: de wensch dat Darwin\'s boek ook bij ons naar
leering begeerig publiek wel ontvangen en op zijn rechte waardo
geschat moge worden, al is het dan dat het strijd en wisseling
van denkbeelden opwekke, moge mijn uitvoerigheid eenigermate
verontschuldigen. Een aanprijzing van het boek was hiermede mijn
doel niet; het moge voor zich zelf spreken: ook gaan er reeds
stemmen op ter aanprijzing, waarbij de mijne geen klank zou hebben.

Zoo spreekt Prof. Lindley in een reeks van wel geschrevene
artikelen met hooge ingenomenheid over Darwin\'s werk. Het zou
hier te veel plaats beslaan aanhalingen daaruit te maken: liever
herhaal ik hier hetgeen onze geleerde landgenoot Dr. Staring voor
eenige weken schreef:

_g Thans echter verschijnt er een sedert lang bekend en hoog
geacht geleerde, Darwin, met zijn werk Over het ontstaan
der soorten; een verzameling of beter een overzicht der uit-
komsten, waartoe hem het verzamelen gedurendo meer dan twin-
hg jaren van een bijna ontelbaar aantal feiten gebracht heeft.

Uit dezen arbeid blijkt het, dat Lamarck hoogst waarschijnlijk
juist geraden heeft wat de ontwikkeling, niet wat de wijze van
de ontwikkeling der soorten uit elkander aangaat. Het is hier de
plaats niet om in de bijzonderheden te treden van dit uitmun-
tende geschrift. Het hoofddenkbeeld is, dat er verscheidenheden
van de soorten ontstaan en dat dezen, na het voorbijgaan van
vele duizende generati�n, in werkelijke soorten veranderen." En
na er op gewezen te hebben, dat Darwin niets anders tracht te
bewijzen als de waarheid zijner stelling, zonder daaruit gevolgen
te trekken ten aanzien van den oorsprong van den mensch, ver-
volgt de bovengenoemde: � Door het erkennen dezer waarheid
ontstaan er zeker vele zwarigheden voor hen, die den Bijbel zoe-
ken te verlagen tot een handboek voor de natuurlijke historie.
Laten wij hopen dat het schoone werk van Darwin een nieuwe
bijdrage zal zijn tot de juiste waardeering van dat schoone, voor
ons onmisbare gedenkteeken uit de grijze oudheid; dat dit werk
aan den Bijbel weder eenige smetten zal ontnemen, die er door
bekrompene en ongeloovige onkunde op geworpen zijn."

En nu nog een enkel heusch verzoek aan den lezer: ontvang
deze bewerking van Darwin\'s boek met welwillendheid.

Haarlem, Maart 1860. T. C. WlNKLER.

VOOR DEN TWEEDEN DRUK.

Zoo welkom mij, nu drie en twintig jaar geleden, de gelegen-
beid was Darwin\'s Origin of species te mogen vertalen, zoo aan-
genaara is het mij thans uitgenoodigd te zijn den tweeden druk
van die vertaling voor de pers gereed te maken. Mjjn voorbe-
richt voor den eersten druk herlezende, blijkt het dat ik een pro-
fetischen geest heb gehad, toen ik den grooten opgang voorspelde
dien de Origin of species zou maken: het vier en twintigste
duizend van dit boek is reeds in \'t licht Ik heb mijn werk aan-
gevuld met de verbeteringen en bijvoegsels, die Darwin in de zes
uitgaven van zijn werk heeft gemaakt: niet slechts een dertigtal
opmerkingen, bijvoegsels, veranderingen enz. zijn hier en daar in
den tekst gevoegd, maar zelfs een geheel hoofdstuk, het zevende,
is er bij gekomen, en daardoor is deze tweede nederlandsche druk
even volledig als de laatste of zesde druk van het oorspronke-
Ijjke werk.

Haarlem, Maart 1883. Dr. T. C. "WlNKLER.

Toen ik aan boord van het schip the Jieagle als natuurkundige
een reis rondom de aarde maakte, werd ik vooral getroffen door
sommige bijzonderheden en feiten, betreffende de verspreiding der
dieren en planten van Zuid-Amerika, en de geologische betrek-
kingen van de tegenwoordige tot de verledene bewoners van dat
gedeelte der aarde. Die feiten, meende ik, verspreidden eenig licht
over het ontstaan der soorten � dat grootste aller gehei-
men, zooals het door zekeren wijsgeer is genoemd. Bij mijn terug-
komst in 1837 werd het mij hoe langer hoe duidelijker, dat er
misschien veel ter beantwoording dier groote vraag gedaan zou
kunnen worden, door namelijk alle feiten, die eenige betrekking
hadden tot het onderwerp, te verzamelen en onderling te verge-
ljjken. Na vijf jaren van studie in die richting schreef ik eenige
opmerkingen ter neder; in 1844 werkte ik die uit tot een schets;
en van dien tijd tot op den tegenwoordigen heb ik niet opgehou-
den telkens over het onderwerp na te denken. Ik vermeld deze
persoonlijke bijzonderheden slechts met het doel om te bewijzen,
dat ik niet te haastig ben geweest in het nemen van een besluit.

Mijn werk is nu bijna gereed, maar wijl ik nog wel twee of
drie jaren noodig heb om het zoo volledig mogelijk te maken, en
wijl mijn gezondheid verre van goed is, dacht het mij goed
reeds nu dit uittreksel uit te geven. Ik ben hiertoe voornamelijk
aangespoord doordien de heer Wallace, die tegenwoordig de na-
tuurlijke geschiedenis van den Maleischen archipel bestudeert,
bijna tot volkomen de zelfde algemeene uitkomsten ten opzichte
van het ontstaan der soorten is gekomen, als die welke ik heb
verkregen. In het vorige jaar ontving ik van bovengenoemden
een verhandeling over dat onderwerp, met verzoek die aan Sir
Charles Lyell ter hand te stellen, welke haar vervolgens aan de

Linnean Society zond: in het derde deel van het Journal dier
instelling is zij te vinden. Lyell en Dr. Hooker, die beiden met
mjjn werk bekend waren � de laatste had mijn schets van 1844
gelezen � gaven mij als hun meening te kennen, dat het nuttig
zou zijn, met de verhandeling van Wallace, tevens eenige uittrek-
sels uit mijn werk in het licht te geven.

Het spreekt van zelf, dat dit uittreksel onvolledig moet zijn.
Ik kan hier niet naar mijn bronnen verwijzen, maar ik twijfel
niet of de lezer zal wel eenig vertrouwen in mijn nauwkeurigheid
willen stellen. Er is geen twijfel aan of er zullen fouten en dwa-
lingen in mijn werk zijn, ofschoon ik mij steeds tot goede auto-
riteiten heb bepaald. Ik kan hier slechts algemeene uitkomsten,
met eenige voorbeelden opgehelderd, geven, doch ik vertrouw dat
zij in de meeste gevallen voldoende zullen zijn. Niemand kan
meer dan ik overtuigd zijn van de noodzakelijkheid om later in
bijzonderheden alle feiten en opmerkingen, waaruit mijn besluiten
getrokken zijn, in het licht te geven: ik hoop dat in \'t vervolg
dan ook te doen. Er wordt geen enkel punt in dit werkje bespro-
ken, hetwelk niet gesteund en bewezen kan worden door feiten
en waarnemingen, hoewel sommigen daarvan juist tot tegenover-
gestelde uitkomsten schijnen te leiden. Doch een goed en waar
besluit kan slechts verkregen worden indien men alle bewjjsgron-
den en feiten wikt en weegt, en de zaak uit verschillende oog-
punten beschouwt: evenwel kan zulks hier onmogelijk geschieden.

Het spijt mij dat gebrek aan ruimte mij ook belet uitvoerig de
goede hulp en den bijstand te vermelden, dien ik van vele natuur-
kundigen, waarvan sommigen mij persoonlijk geheel onbekend zijn,
heb ontvangen. Echter mag ik niet nalaten hier mijn groote ver-
plichting aan Dr. Hooker te betuigen, die gedurende de laatste
vijftien jaren mij in elke richting geholpen heeft door zijn uitge-
breide kundigheden en zijn uitmuntend oordeel.
/ Als men over het ontstaan der soorten nadenkt, is het volkomen
begrijpelijk dat een natuurkundige, die acht geeft op de weder-
zijdsche verwantschap der bewerktuigde schepselen, op hun toe-
stand tijdens het embryonale leven, op hun verspreiding over de
aarde, en op hun geologische opvolging, tot het besluit kan komen
dat elke soort niet onafhankelijk van andere soorten is geschapen,
maar, gelijk rassen, van andere soorten afkomstig is. Zulk een
besluit, hoe welgegrond ook, zou evenwel onvoldoende zijn zoolang
men niet kan aantoonen, hoe de ontelbare soorten, die de aarde
bewonen, gewijzigd en veranderd zijn geworden en die volkomen»
heid van inrichting hebben verkregen, welke onze bewondering zoo
billijk opwekt. De natuurkundigen beschouwen veelal uitwendige
voorwaarden alleen, zooals het klimaat, of het voedsel, als de
eenige oorzaak van wijzigingen. Wij zullen in \'t vervolg zien, dat

dit binnen zekere grenzen waarheid mag zijn, maar het is verkeerd
en ongerijmd aan zuiver uitwendige oorzaken alleen toe te schrij-
vcn, de inrichting van het lichaam van den specht, den vorm
zijner pooten, van zijn staart, bek en tong, de laatsten zoo won-
derbaar geschikt om insekten uit den bast der boomen te halen.
En wie zal kunnen beweren dat de vogellijm of marentak, Vis-
cum album, de plant welke haar voedsel uit zekere boomen trekt;
welker zaden door bepaalde soorten van vogels moeten worden
overgebracht; welker bloemen, van verschillende seksen zijnde, on-
voorwaardelijk vorderen, dat het stuifmeel van de eene bloera naar
de andere door bepaalde insekten wordt overgebracht � wie zal
durven beweren, dat die woekerplant z�� is ingericht door de uit-
werkselen van uitwendige voorwaarden alleen, of door die van de
gewoonte, of door den wil der plant zelve.

De schrijver van de Sporen der schepping wil, dunkt
mij, zeggen, dat na zeker onbekend getal van generati�n de eene
of andere vogel voortgebracht heeft een specht, en de eene of
andere plant een vogellijm, en dat dezen zijn voortgebracht vol-
komen z�� als wij hen thans zien. Maar die bewering verklaart
ons niets; want zij laat geheel onaangeroerd en onverklaard de
vraag hoe de bewerktuigde schepselen geschikt geworden zijn voor
elkander en voor de physische voorwaarden des levens.

Het is derhalve van het hoogste belang een helder inzicht te
verkrijgen in de middelen waardoor en de wijzen waarop de sehep-
selen gewijzigd en geschikt gemaakt zijn om te kunnen bestaan.
In het eerst van mijn studi�n reeds scheen het mij toe, dat waar-
schijnlijk een zorgvuldige bestudeering van de tamme dieren en de
verbouwde planten het beste middel zou zijn om dat moeielijke
vraagstuk op te lossen. En mijn verwachting heeft mij niet be-
drogen: in dit geval en in vele anderen heb ik bevonden,\' dat het
verkrijgen van de kennis, hoe onvolkomen zij ook nog moge zijn,
der wijzigingen en veranderingen, die door het tam maken en
verbouwen veroorzaakt worden, de veiligste weg is om die vraag
te beantwoorden. Ik beweer dat zulk een studie van het hoogste
belang is, niettegenstaande zij meestal door de natuurkundigen
wordt verwaarloosd.

Wij zullen in het eerste hoofdstuk de wijzigingen behande-
len, die de schepselen ten gevolge van het temmen of aan
den mensch ondergeschikt worden, ondergaan. Wij zullen zien, dat
zulke wijzigingen erfeljjk worden en als \'t ware al meer en meer
opgestapeld kunnen worden, en, wat van even veel of misschien
van nog meer belang is, wij zullen tevens zien, hoe groot de
macht van den mensch is in het opstapelen van zulke schijnbaar
zeer onbelangrijke wijzigingen; namelijk door een keus te doen
uit de schepselen, die tot dat doel geschikt zijn.

Vervolgens zullen wij overgaan tot de wijzigingen en ver-
anderingen, die de soorten in den wilden of natuurlijken
toestand ondergaan. Wij zullen evenwel genoodzaakt zijn dit
onderwerp zeer kort en vluchtig te behandelen: het zal weinig
meer kunnen worden dan een opsomming van feiten. Wij zullen
desniettemin toch gelegenheid hebben om de omstandigheden, welke
het gunstigste zijn voor die wijzigingen, te bespreken.

In het volgende hoofdstuk zullen wij handelen over den strijd
om bestaande te blijven: een strijd dien alle bewerktuigde
wezens op de geheele aarde moeten strijden, als een onvermijdelijk
gevolg van de al voortgaande en voortgaande vermeerdering van
hun getal. Dit is de leer van Malthus, toegepast op het dieren-
rijk zoowel als op het plantenrijk. Wijl er veel meer individu\'s
van elke soort geboren worden dan er bij mogelijkheid in het
leven kunnen blijven, en wijl er tengevolge daarvan een al weer
en al weer ontbrandende krijg om bestaande te kunnen blijven,
moet ontstaan, zoo spreekt het van zelf, dat een wezen, hetwelk,
al is het slechts in het eene of andere opzicht, ten zijnen voordeele
boven zijn natuurgenooten uitblinkt, ook den meesten kans zal
hebben om de laatsten te overleven, en dus door de natuur zelve
zal worden uitverkoren. En door het overerven van wijzigingen
is zulk een uitverkoren individu tevens de oorzaak van het be-
staan blijven van dat ras in zjjn nieuwen en gewijzigden vorm.

Die keus, welke de natuur zelve doet, en die wij in het vervolg
telkens door het woord natuurkeus zullen aanduiden, zal eenigs-
zins uitvoerig in het vierde hoofdstuk behandeld worden. Wij
zullen dan zien, hoe die natuurkeus het uitsterven van de minder
begunstigde vormen veroorzaakt, en hoe zij aanleiding geeft tot
hetgeen wij het uiteenspreiden der kenmerken willen
noemen.\'

In het vijfde hoofdstuk zullen wij over de samengestelde en nog
altijd vrij onbekende wetten spreken, waardoor de wijzigingen
en de veranderingen beheerscht worden.

In de vijf volgende hoofdstukken behandelen wij de meest in
het oog vallende en grootste bezwaren en tegenwerpingen
tegen onze leer, namelijk: ten eerste hoe de overgangen ont-
staan, dat is hoe het komt dat een eenvoudig wezen of een een-
voudig werktuig volmaakter en veranderd kan worden in een zeer
samengesteld wezen of in een zeer hoog ontwikkeld werktuig; ten
tweede het instinkt of de ziel vermogens der dieren; ten derde
de verbastering of de onvruchtbaarheid der soorten en de
vruchtbaarheid der rassen, indien zij onderling gekruist worden;
en ten vierde de onvolledigheid der geologische gegevens.

In het elfde hoofdstuk zullen wij de geologische opvol-
ging der bewerktuigde wezens beschouwen; in het twaalfde en

dertiende hun verspreiding over de aarde; in het veertiende
hun rangschikking of wederkeerige verwantschappen, zoo-
wel in den rijpen of volkomenen als in den embryonalen toestand.
En eindelijk in het laatste hoofdstuk zullen wij een kort o ver-
zicht van het geheele werk en tevens eenige aanmerkingen
ten besluite geven.

Het is geen wonder, dat er nog zooveel onverklaarbaars is in
het ontstaan der soorten en rassen, als men bedenkt hoe weinig
wij nog weten van de wederkeerige betrekkingen der schepselen,
die ons omringen. Wie kan zeggen, waarom de eene soort wijd en
breed is verspreid en groot van getal is, en waarom een ver-
wante soort een zeer nauw begrensd gebied heeft en klein is in
getal? En toch zijn die verhoudingen van het hoogste belang,
want zij bepalen den tegenwoordigen welstand en, naar ik geloof,
den toekomenden bloei en de latere wijzigingen van eiken aard-
bewoner. Doch nog veel geringer is onze kennis van de weder-
keerige betrekkingen en verhoudingen tot elkander van de ontelbare
bewoners der aarde, gedurende de vele geologische tijdperken harer
geschiedenis. Ofschoon er derhalve nog veel duisters is en dat
duistere nog langen tijd duister zal blijven, twijfel ik er toch niet
aan of het gevoelen van de meeste natuurkundigen, een gevoelen
hetwelk ook door mij voorheen werd gehuldigd � namelijk dat
elke soort onafhankelijk van de andere geschapen is � zal blijken
een dwaalbegrip te zijn. Ik zeg dit na ernstige studie en onpar-
tijdig nadenken. Ik ben ten volle overtuigd, dat de soorten niet
onveranderlijk, dat is niet bestendig zijn, en dat die soorten, welke
tot een en het zelfde geslacht, genus \'), gerekend worden, lijnrecht
afstammen van de eene of andere, veelal uitgestorvene soort; op
de zelfde wijze als de rassen van de eene of andere soort allen van
die eene soort afkomstig zijn. En eindelijk, ik ben overtuigd dat
de natuurkeus wel het voornaamste maar niet het eenige middel
tot verandering en wijziging is geweest, is en zal zijn.

\') In vele nederlandsche boeken leest men zoowel voor genus, als voor
sekse en generatie het woord geslacht. Om verwarring en misverstand
te voorkomen, nemen wij dat woord (geslacht) voor genus, terwijl wij
overigens sekse en generatie bezigen.

OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN
TAMMEN STAAT ONTSTAAN.

De oorzaken der veranderingen. � De uitwerkselen der gewoonten. � De
erfelijkheid. � Kenmerken van tamme rassen. � De moeielijkheid om een
onderscheid te vinden tusschen rassen en soorten �Het ontstaan van tamme
rassen uit een of uit verscheidene soorten. � Tamme duiven, haar afkomst
en haar onderling verschil. � De beginselen waarnaar men voorheen han-
delde in het verkiezen van tamme dieren. � Over de opzettelijke en de
onopzettelijke keus. � De onbekende afkomst onzer tamme dieren en ver-
bouwd wordende planten. � De omstandigheden, welke den mensch in zijn
keus begunstigen.

Indien wij eenige individu\'s van zeker ras of onderras onzer
reeds sedert lang verbouwde planten of onzer getemde dieren be-
schouwen, dari is een van de eerste bijzonderheden, die onze aan-
dacht treffen, de omstandigheid dat zij in het algemeen meer van
elkander verschillen dan zulks bij de individu\'s van de eene of
andere wilde soort of wild ras het geval is. Als wij nadenken en
zien welke groote verschillen er onderling tusschen de verbouwde
planten en de getemde dieren bestaan � verschillen, die gewisseld
nebben en veranderd zijn ten allen tijde, in de meest verschillende
klimaten en onder de meest uiteenloopende behandelingen � dan
dunkt mij, dat wjj genoodzaakt zjjn te besluiten, dat die grooto
verschillen alleen te danken zijn aan de omstandigheid, dat onze
huisdieren en tuinplanten opgewassen zijn onder voorwaarden,
die minder eentonig en gelijkblijvend waren, en ook tevens ver-
schillend van die waaraan de verwante soorten in den wilden staat,
in den natuurstaat, waren onderworpen en blootgesteld. Er bestaat
dunkt mij, eenige waarschijnlijkheid dat het gevoelen van Andrew

TAMME DIEKEN ZIJN VERANDERLIJK.

Knight waarheid is, namelijk dat die verschillen gedeeltelijk te
danken z[jn aan overvloed van voedsel. Het is duidelijk, dat de
bewerktuigde wezens gedurende verscheidene generati�n aan de
nieuwe levensvoorwaarden onderworpen moeten zijn geweest, om
een eenigszins belangrijke wijziging te kunnen vertoonen; en dat,
als de bewerktuiging eens begonnen is veranderd te worden, zij
gemeenlijk volhoudt met gedurende vele generati�n te veranderen.
Er is geen enkel geval bekend, dat een veranderlijk wezen opge-
houden heeft veranderlijk te zijn, zoolang het zich onder de heer-
schappij van den mensch bevond. Onze oudste verbouwde planten,
zooals tarwe en rogge, brengen nog dikwijls verscheidenheden
voort; onze oudste huisdieren zijn nog altijd vatbaar voor een
snelle wijziging of verbetering.

Er is gevraagd geworden in welk tijdperk des levens de oorzaken
der veranderingen, welke zij dan ook mogen zijn, gewoonlijk haren
invloed oefenen, hetzij in den volwassenen toestand, of in de
jeugd, of gedurende de ontwikkeling van het embryo, of op het
oogenblik der conceptie. De onderzoekingen van Geoffroy St. Hi-
laire bewijzen dat een onnatuurlijke behandeling van het embryo
monsters verwekt, en dat er geen bepaalde grens tusschen monsters
en sommige verscheidenheden aan te wijzen is. Ik ben zeer genegen
te vermoeden, dat de meest voorkomende oorzaak van veranderingen
te zoeken is in de mannelijke en vrouwelijke voorttelingswerktuigen,
die reeds v��r het bedrijf der conceptie op de eene of andere wijze,
misschien ziekelijk, aangedaan waren.

Verscheidene redenen doen mij dit gelooven: de voornaamste
daarvan is het merkwaardige uitwerksel, hetwelk de opsluiting op
de verrichtingen van het voorttelingstelsel heeft. Dat stelsel schijnt
veel gevoeliger dan eenig ander gedeelte der bewerktuiging te zijn
voor den invloed van de eene of andere verandering in de voor-
waarden des levens. Niets is gemakkelijker dan een dier te temmen,
maar er is bijna niets moeielijker dan te maken, dat het zich in
de gevangenschap voortplant, zelfs al is het dat men kan bewerken
dat mannetje en wijfje zich vereenigen. Hoeveel dieren zijn er niet,
die niet willen voorttelen ofschoon zij lang in het leven blijven in
oen gansch niet strenge gevangenschap, en wel in hun eigen ge-
boorteland. Dit wordt gewoonlijk aan een ontaard instinkt geweten,
maar hoeveel verbouwde planten wassen krachtig op, en brengen
desniettemin zelden of nooit zaad voort. In eenige gevallen van
dien aard heeft men waargenomen dat sommige zeer geringe in-
vloeden, zooals een weinig meer of een weinig minder water in
sommige tijdperken van den groei, de oorzaak kunnen zijn of een
P\'ant zaad zet of niet. Ik kan hier onmogelijk in de vele bijzon-
derheden treden, die ik ten opzichte van dit zeer belangrijke onder-
werp heb verzameld; maar om te toonen hoe zonderling de wetten

14 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

zjjn, welke de voortplanting der dieren in de gevangenschap be-
heerschen, maak ik er opmerkzaam op, dat vleeschetende zoogdieren,
zelfs zulken die uit warme gewesten afkomstig zjjn, niet zelden in
ons klimaat in de gevangenschap voorttelen, met uitzondering evenwel
van de zooltreders of de familie der beren; terwijl vleeschetende
vogels slechts bij zeer zeldzame uitzonderingen vruchtbare eieren
leggen. Vele keerkringsplanten hebben bij ons een volkomen onnut
stuifmeel, volmaakt gelijk aan het stuifmeel der onvruchtbaarste
basterden. Aan den eenen kant zien wij tamme dieren en planten,
die, ofschoon zwak en ziekelijk, zich toch in de gevangenschap
voortplanten, en aan den anderen kant individu\'s, die jong gevan-
gen, volkomen getemd en gezond zijn en lang leven, en echter is
hun voorttelingstelsel zoo sterk door onbekende en onnaspeurbare
oorzaken gewijzigd en aangetast, dat het in \'t geheel niet meer
werkzaam is. Het behoeft ons derhalve niet te verwonderea dat
dit stelsel, als het in de gevangenschap werkzaam moet zijn, geens-
zins volkomen geregeld werkt, en dat het jongen voortbrengt, die
niet in alle opzichten op de ouden geljjken.

Men zegt: de onvruchtbaarheid is het verderf van den tuinbouw;
wij wijten de veranderlijkheid aan de zelfde oorzaken, die onvrucht-
baarheid te weeg brengen, en de veranderlijkheid is de bron der
uitgezochtste voortbrengselen van den tuin. Wij mogen hierbij
voegen dat als sommige dieren zich onder de onnatuurlijkste voor-
waarden voortplanten, bij voorbeeld konijnen en fretten in hokken
levende, zij dan toonen, dat hun voorttelingstelsel niet aangetast
is, en dat er sommige planten en dieren zjjn die tegenstand bieden
aan de verbouwing en aan het temmen, en die zeer langzaam
veranderd of gewijzigd worden, misschien nauwelijks meer dan in
den wilden staat.

Men zou een lange lijst kunnen geven van � verloopers", dat is
van zulke uitspruitsels, die somtijds een nieuw en veelal een ge-
heel verschillend karakter vertoonen ten opzichte van het overige
der plant. Zulke uitspruitsels kunnen door enten en somtjjds door
zaad voortgeplant worden. Dergelijke verloopers zijn uiterst zeld-
zaam in het wild, doch verre van zeldzaam bij verbouwde planten;
en in dit geval zien wij dat de behandeling van de moederplant
een uitspruitsel heeft aangetast of gewjjzigd, en niet de eitjes of
het stuifmeel. Nu is het de meening van de meeste physiologen,
dat er geen wezenlijk onderscheid bestaat tusschen een uitlooper
en een eitje in de eerste tijdperken van hun bestaan; zoodat zulke
verloopers mijn gevoelen bevestigen, nameljjk dat de veranderingen
der rassen in groote mate te danken zjjn aan het zaad of aan het
stuifmeel of aan beiden, en dat zij gewijzigd zjjn geworden door
de behandeling, die de moederplant v��r de conceptie heeft onder-
gaan. Zulke uitspruitsels bewijzen derhalve, dat een verandering of

OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT. 15

wijziging niet noodzakelijk met de voortteling verbonden is, zooals
sommige schrijvers onderstellen.

Zaailingen van dezelfde vrucht en jongen van dezelfde dracht
verschillen somtijds aanmerkelijk van elkander, ofschoon de jongen
zoowel als de ouden, gelijk Muller aanmerkt, klaarblijkelijk aan
volkomen dezelfde levensvoorwaarden onderworpen zijn geweest.
Dit bewijst hoe onbelangrijk de onmiddellijke uitwerkselen van de
levensvoorwaarden zijn, in vergelijking met de wetten, die de voort-
teling, den wasdom en de erfelijkheid beheerschen; want indien de
werking dier voorwaarden een onmiddellijke geweest was, dan zou,
immers als een der jongen een wijziging vertoonde, waarschijnlijk
ook door alle andere jongen die zelfde wijziging vertoond moeten
worden. Het is moeielijk om te bepalen in hoe verre hitte, voch-
tigheid, licht, voedsel en dergeljjken een onmiddelljjken invloed op
de eene of andere verandering uitoefenen: het schijnt, dat die werkers
een zeer geringen invloed op de dieren, maar een veel grooteren
op de planten hebben. Uit dit oogpunt vooral zijn de nieuwste
onderzoekingen van Buckman zeer opmerkelijk. Als alle of bijna
alle individu\'s, die aan zekere invloeden zijn blootgesteld, op de-
zelfde wijze aangedaan worden, dan schijnt het of de verandering
onmiddellijk aan die invloeden geweten moet worden; maar in
sommige gevallen kan men aantoonen en bewijzen, dat volkomen
tegenovergestelde verhoudingen geheel gelijke veranderingen van
de inrichting des lichaams verwekken. Desniettemin houd ik het
er voor, dat toch sommige geringe veranderingen toegeschreven
mogen worden aan de onmiddellijke werking van sommige voor-
waarden des levens, zooals grooteren wasdom door vermeerdering
van voedsel; verandering van kleur door bepaalde voedsels of door
het licht; het dikker worden van de vacht door het klimaat.

Ook de gewoonte heeft een zeer stelligen invloed, blijkbaar onder
anderen uit den tijd waarop zulke planten bloeien, die uit het
eene klimaat in het andere overgebracht worden. Ook bij de dieren
vertoont zich dien invloed: de vleugelbeenderen van de tamme eend
wegen minder en de beenderen van de pooten meer, in verhouding
tot het geheele geraamte, dan dezelfde beenderen van de wilde
eend; en het schijnt mij toe, dat die wijziging veilig daaraan mag
worden toegeschreven, dat de tamme eend veel minder vliegt en
veel meer loopt dan haar wilde bloedverwant. De groote en erfe-
lijke ontwikkeling van de uiers der koeien en geiten, in landen
waarin zij dagelijks gemolken worden, vergeleken met den toestand
dier deelen in andere landstreken, waar het melken niet in gebruik
») geeft ons een ander voorbeeld van de uitwerkselen der gewoonte.
^^r is geen enkel tam huisdier op te noemen, hetwelk niet in
sommige landen hangende ooren heeft, en het gevoelen dier schrij-
vers, welke beweren, dat die hangende ooren niets anders zijn als

16 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

een gevolg van het niet gebruiken der oorspieren, omdat die dieren
voor geen gevaar behoeven te vreezen, is voorzeker zeer aannemelijk.

Er zijn vele wetten, die de wijzigingen en veranderingen regee-
ren, en sommigen daarvan zijn vrij verstaanbaar: ook zullen wij
daarover in het vervolg het noodige zeggen. Hier bepalen wij
ons slechts bij hetgeen men � het verband of de betrekking van
het eene deel op het andere" zou kunnen noemen. Zekere ver-
andering in het embryo of in de larve zal zekerlijk ook verande-
ringen in het rijpe dier ten gevolge hebben. Bij monsters zijn de
betrekkingen tusschen volkomen onderscheidene deelen soms zeer
zonderling: in het groote werk van Isidore Geoffroy St. Hilaire
vindt men daarvan vele voorbeelden. De veefokkers beweren dat
lange ledematen altijd vergezeld gaan van een langen kop. Som-
mige betrekkingen der deelen tot elkander zijn hoogst grillig en
zonderling: zoo zijn katten met blauwe oogen altijd en onveran-
derlijk doof. De kleur en andere lichamelijke bijzonderheden staan
ook veeltijds met elkander in verband, waarvan men vele opmer-
kelijke voorbeelden zoowel bij de dieren als bij de planten vindt.
Uit de door Heusinger verzamelde feiten schjjnt te blijken, dat
witte schapen en varkens andere uitwerkselen van plantaardige
vergiften ondervinden als anders gekleurde dieren. Kaalhuidige
honden hebben onvolkomene tanden; langharige en krulharige
dieren hebben, naar men wil, groote geschiktheid om lange en
vele hoorns te verkrijgen; duiven met bevederde pooten hebben
een vlies tusschen de twee buitenste teenen; duiven met korte
bekken hebben kleine, en duiven met lange bekken groote pooten.
Vandaar dat als men dergelijke bijzonderheden uitkiest en dus
ophoopt, men tevens onopzettelijk en onwillekeurig andere deelen
des lichaams zal wijzigen, als een gevolg van het geheimzinnige
verband, dat er tusschen de verschillende lichaamsdeelen bestaat.

Het uitwerksel van de verschillende �f volkomen onbekende
�f onvolkomen bekende wetten die de wijzigingen besturen, is
even onderscheiden en raadselachtig als die wetten zelven. Het is
wel de moeite waard de verschillende verhandelingen, die er over
onze van oudsher verbouwde planten, zooals over de hyacint,
den aardappel en vele anderen bestaan, nauwkeurig en zorgvul-
dig te bestudeeren; en het is waarlijk verwonderingwekkend de
ontelbare punten op te teekenen, waarin de rassen en onderrassen
van elkander verschillen, al mogen die verschillen slechts gering
schijnen. De geheele bewerktuiging schijnt vervormbaar geworden
te zijn, en een strekking te hebben verkregen om in kleinigheden
van den oorspronkelijken grondvorm af te wijken.

Een niet erfeljjke wjjziging is voor ons van geen belang. Doch
het getal en de verscheidenheid van erfelijke afwijkingen, zoowel
van een gering als van een zeer groot physiologisch belang, zjjn

DE ERFELIJKHEID.

oneindig. Het werk van Dr. Prosper Lucas, twee lijvige boek-
deelen, is het beste en volledigste over dit onderwerp. Er is geen
veefokker, of hij is overtuigd van de groote geneigdheid tot over-
erven, die sommige eigenschappen vertoonen. � Gelijk brengt gelijk
voort," is zijn gewoon gezegde, en het kon slechts in het brein
van menschen zonder ondervinding opkomen om aan de erfelijk-
heid te twijfelen. Als de eene of andere afwijking van den nor-
malen toestand dikwijls voorkomt, en wij haar in den vader en
in het kind geopenbaard zien, dan moeten wij gelooven dat zij
een uitwerksel is van dezelfde oorzaak, die op beiden heeft ge-
werkt. Maar wanneer onder individu\'s klaarblijkelijk aan denzelf-
den invloed blootgesteld, de eene of andere zeer zeldzame afwij-
king wordt waargenomen, een afwijking die aan een buitengewonen
samenloop van omstandigheden is toe te schrijven, ja al is het dat
zij slechts eenmaal onder een getal van verscheidene millioenen
individu\'s wordt gezien, en als wij vervolgens zien, dat die afwij-
king van den vader op den zoon overgaat en zich weder ver-
toont � dan immers blijft ons niets anders over als ook haar
toe te schrijven aan dezelfde erfelijkheid. Iedereen weet gevallen
op te noemen van albinismus, huidvlekken, zeer weligen haar-
groei en dergelijke dingen bij de leden van dezelfde familie voor-
komende. Indien vreemde en zeldzame afwijkingen waarlijk erfe-
lijk zijn, dan mogen wij ten minste minder vreemde en minder
zeldzame afwijkingen wel met vrijmoedigheid voor erfelijk verkla-
ren. Het is niet ongerijmd te stellen, dat de erfeljjkheid van het
eene of andere kenteeken regel, en de niet-erfel ijkheid uitzon-
dering is.

De wetten, die de erfelijkheid regeeren, zijn volkomen onbekend:
niemand kan zeggen waarom een bjjzonderheid van onderscheidene
individu\'s eener zelfde soort, of van individu\'s van verschillende
soorten somtijds erfelijk is en somtijds niet; waarom het kind niet
zelden door zekere bijzonderheden op zijn grootvader of grootmoe-
der of nog verder verwijderde bloedverwanten gelijkt; waarom
zekere bijzonderheid veeltjjds overgebracht wordt van de eene
sekse tot beide seksen of tot een sekse alleen, en wel gewoonlijk,
maar niet bij uitsluiting, tot dezelfde sekse. Het is bekend, maar
voor ons hier niet van zeer veel gewicht, dat sommige bijzondor-
heden van de mannetjes onzer huisdieren veeltijds overgebracht
worden, hetzij bij- uitsluiting, hetzij in veel sterkeren graad, op de
mannelijke jongen alleen. Veel belangrijker is de waarneming dat,
als zekere bijzonderheid zich voor het eerst in een bepaald tijdperk
des levens vertoont, zij altijd geneigd is om ook in de nakomc-
hngen op den daaraan beantwoordenden tijd te voorschijn te komen,
hoewel somtijds vroeger. In vele gevallen kan dit ook niet anders:
de overerfelijke bijzonderheden der hoorns van het rund kunnen

18 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

zich slechts dan en niet eerder bjj het kalf vertoonen, dan ten
tijde waarop de hoorns zich ontwikkelen; bijzonderheden van den
zijdeworm vertoonen zich steeds, hetzij in den rups- hetzij in den
poptoestand, op denzelfdeo tijd waarop zij bij do ouders waarge-
nomen werden. Maar erfelijke ziekten en andere dergelijke om-
standigheden doen mij gelooven, dat de bovengenoemde regel
bovendien in ruimeren zin gevolgd wordt, en dat, al is er geen
reden op te sporen, waarom zekere bijzonderheid zich op den eenen
of anderen leeftijd moet vertoonen, zij toch altijd een neiging ver-
toont om in de nakomelingen op denzelfden tijd te verschijnen,
waarop zij bij do ouders voor het eerst verschenen is. Ik geloof,
dat deze regel van het hoogste gewicht is in de kennis van de
wetten des embryonalen levens. Doch onze opmerkingen bepalen
zich slechts tot het te voorschij n komen van een bijzonderheid
en niet tot de eerste oorzaak daarvan, welke misschien in de eitjes
of in het mannelijke element reeds werkzaam is geweest. Wij zien
bij het gekruiste jong van een korthoornige koe en een lang-
hoornigen stier, dat de lengte der hoorns, hoewel zich eerst veel
later in het leven vertoonende, toch klaarblijkelijk aan het man-
nelijke element te danken is.

Wij moeten hier een enkel woord spreken over hetgeen sommige
natuurkundigen beweren, namelijk dat onze tamme huisdieren,
zoodra zij in den wilden staat kunnen terugkeeren, langzaam
maar zeker wederom de oorspronkelijke kenmerken van den wilden
voorvader verkrijgen. Daaruit heeft men willen beweren, dat men
niet van tamme rassen tot wilde soorten mocht besluiten. Ik heb
vruchteloos getracht te ontdekken, op welke bepaalde feiten de
bovengemelde stelling mocht steunen, en het bewijs dat zij waar-
heid is, zou hoogst moeielijk te leveren zijn: wij mogen veilig
stellen, dat het voor een menigte rassen van tamme dieren vol-
komen onmogelijk is om in den wilden staat te leven. In vele
gevallen weten wij niet hoe en wat de wilde stam was, en kun-
nen derhalve onmogelijk uitmaken of er de eene of andere terug-
keer heeft plaats gehad of niet. Het zou noodzakelijk zijn, ten
einde een kruising met hare gevolgen te beletten, dat slechts
oen enkel ras in een nieuw vaderland werd vrij gelaten. Ik stem
toe, dat het waar is, dat sommige rassen nu en dan in sommige
kenmerken tot den voorouderlijken vorm terugkeeren. Het is niet
onwaarschijnlijk dat, als het mogelijk was om gedurende verschei-
dene genernti�n aaneen, b. v. de verschillende verscheidenheden
van kool op een zeer schralen grond te verbouwen, zij grooten-
deels, ja zelfs wel geheel en al tot de oorspronkelijke wilde kool-
plant zouden terugkeeren. Dat men dien terugkeer voor een groot
gedeelte aan den invloed van den schralen bodem moet toeschrijven,
is vrij duidelijk. Doch hetzij die proefneming gelukte of niet, zij

ERFELIJKE VERSCHEIDENHEDEN. 19

is voor onze redeneering niet van belang, want door die proef-
neming zijn de levensvoorwaarden veranderd geworden.

Als men kon aantoonen, dat onze huisdieren duidelijk naar
terugkeer streefden, dat is als zij hun verkregene kenmerken ver-
loren terwijl zij in dezelfde omstandigheden bleven verkeeren, en
terwijl zij in groote kudden bij elkander leefden, zoodat een vrij-
willige kruising de ontwikkeling van sommige toevallige afwijkin-
gen door wederzijdsche vermenging zou kunnen beteugelen � in
dat geval stem ik toe, zouden wij niet van tamme rassen tot
soorten mogen besluiten. Maar er is geen schaduw van waarschijn-
hjkheid ten voordeele van dat gevoelen: te beweren dat wij niet
in staat zijn, om gedurende een eindelooze reeks van generati�n,
trekpaarden en harddravers, runderen met korte en nvt lange
hoorn*, duiven met pauwstaarten en met befjes aan te fokken, of
sappige boomvruchten te kweeken, is iets wat door de ondervin-
ding ten volle wordt gelogeustraft. Ik stem toe, dat als in den
natuurstaat de levensvoorwaarden veranderen, er ook zeer waar-
schijnlijk terugkeer en veranderingen van sommige kenmerken
gezien zullen worden, maar de natuurkeus zal bepalen, gelijk wij
later willen behandelen, in hoe verre de nieuwe, op die wijze op-
gekomene kenmerken zullen blijven bestaan.

Beschouwen wij de erfelijke verscheidenheden of rassen onzer
huisdieren en onzer verbouwde planten, en vergelijken wij die
met naverwante soorten, dan vinden wij veelal in elk tam ras,
zoo als wij reeds hebben aangetoond, een geringere eenvormigheid
van kenmerken dan in de echte soorten. Ook hebben de tamme
rassen van zekere soort dikwijls een min of meer monsterachtig
karakter. Ik bedoel hiermede dat, ofschoon zij slechts in verschei-
dene zeer geringe punten van elkander en van andere soorten van
het zelfde geslacht verschillen, zij echter zelfs in den hoogsten
graad in het eene of andere deel onderscheiden zijn, zoowel het
eene ras vergeleken met het andere, als ook indien men zeker
ras vergelijkt met alle wilde soorten, waaraan dat ras het naast
is verwant. Met deze uitzonderingen � daarbij ook gerekend de
volkomene vruchtbaarheid der rassen, die onderling gekruist wor-
flen � een onderwerp waarover wij later zullen spreken � ver-
schillen de tamme rassen van een soort op dezelfde wijze van
elkander, mits veelal in minderen graad, dan naverwante soorten
van een en het zelfde geslacht in den natuurstaat van elkander
onderscheiden zijn. Dit moeten wij toestemmen, als wij zien dat
Rf nauwelijks een tam ras van dieren of planten is aan te wijzen,
liotwelk niet door sommige natuurkundigen voor niets meer dan
can toevallige afwijking is verklaard geworden, terwijl hot door
anderen voor een afstammeling van een oorspronkelijk verschil-
lende soort is gehouden. Als er een wel kenbaar onderscheid be-

20 OVER DE VERANDERINGEN IN DEK TAMMEN STAAT.

stond tusschen tamme rassen en soorten, zou men in dit opzicht
voorzeker niet zooveel twijfel en onzekerheid aantreffen. Men hoeft
dikwijls beweerd, dat tamme rassen niet van elkander verschil -
len in zulke kenmerken, die een waarde van geslachtskenmerken
bezitten. Ik meen te kunnen bewjjzen, dat die bewering onhoud-
baar is; maar de natuurkundigen loopen zoo ver uiteen in de
bepaling van geslachtskenmerken, dat wij veilig mogen gelooven
dat die bepaling nog gemaakt moet worden. Bovendien, wij hebben,
met het oog op de wijze waarop de geslachten zijn ontstaan, geen
recht om te verwachten, dat wjj dikwijls echte geslachtskenmerken
bij onze huisdieren en verbouwde planten zullen waarnemen.

Als wij trachten de lichamelijke verschillen van de tamme ras-
sen eener soort op hun juiste waarde te schatten, dan vervallen
wij weldra in twijfeling en onzekerheid; immers wij weten niet
of zij van een stamsoort of van onderscheidene stamsoorten af-
komstig zijn. Het zou van het hoogste belang zijn als dit duis-
tere punt opgeklaard kon worden; als het bewezen kon worden
dat de hazewind, de dog, do poedel, de mops en de brak, die allen
hun lichameljjke kenmerken zoo getrouw aan hun nakomelingen
overgeven, van een enkele soort afkomstig waren. Immers zoo
iets zou een groot gewicht in de schaal leggen om ons te doen
twijfelen aan de onveranderlijkheid der soorten. Ik geloof niet, dat
het geheele zoo groote verschil tusschen de onderscheidene boven-
genoemde dieren te wijten is aan het tam maken alleen. Ik ge-
loof, dat een gering gedeelte van het verschil daaraan toe te
schrijven is, dat zij van onderscheidene soorten afstammen. Doch
van eenige andere getemde soorten bestaat er een groot vermoe-
den, ja zelfs een groote waarschijnlijkheid, dat allen van een en-
kele wilde soort afkomstig zjjn.

Dikwjjls heeft men beweerd, dat men voor het temmen vooral
zulke dieren en planten heeft uitgekozen, die een buitengewoon
groote neiging tot verandering, en eveneens een buitengewoon
groote geschiktheid om aan verschillende klimaten weerstand te
bieden, bezaten. Ik ontken volstrekt niet, dat die eigenschappen
grooteljjks zullen medegewerkt hebben om onze meeste huisdieren
en tuinplanten tot voorwerpen van groote waarde voor ons te
maken; maar hoe kon een wilde bij mogelijkheid weten, toen hij
voor het eerst een dier tam maakte, of het in volgende genera-
ti�n zou veranderen, en of het andere luchtstreken zou kunnen
verdragen ? Heeft de geringe veranderlijkheid van den ezel of van
het parelhoen, heeft de geringe geschiktheid van het rendier om
warmte, en van den kameel om koude te verduren, ooit verhin-
derd dat zij getemd zijn geworden? Ik twijfel er in het minst
niet aan of indien men andere dieren en planten nam, in een
even groot getal als onze tamme en verbouwde schepselen, behoo-

VEELVOUDIGE OORSPKONO.

rende tot even verschillende klassen en uit even verschillende
klimaten � indien men de zoodanigen uit don natuurstaat rukte,
en kon maken dat zij evenveel generati�n in den tammen staat
voortbrachten, dan zouden zjj ongetwijfeld even groote verande-
ringen en wijzigingen ondergaan, als onze huisdieren eu tuinplan- ^f
ten ondergaan hebben. ^

Ik geloof\', dat het niet mogelijk is om van do meesten onzer
van oudsher tamme dieren en planten zekerheid te verkrijgen,
of zij vau een of van verscheidene wilde soorten afstammen. Zij,
dio aan een veelvoudigen oorsprong onzer tamme dieren gelooven,
beroepen zich op de omstandigheid, dat wij in de oudste oorkon-
den, voornamelijk op do monumenten van Egypte, een groote
verscheidenheid van rassen aantreffen, en dat sommigen van die
rassen zeer gelijk zijn aan, ja zelfs somtijds volkomen dezelfden
zijn als de rassen, die nog heden bestaan. Zelfs al was het laatste
een feit, beter bewezen dan het tot heden is, wat bewijst het dan
nog? Niets anders als dat eenigen onzer rassen reeds voor vier
of vijfduizend jaren daar bestonden. De onderzoekingen van Horner
hebben het zeer waarschijnlijk gemaakt, dat er reeds veertien of
vijftien duizend jaren geleden, menschen in het Njjldal woonden,
die beschaafd genoeg waren om potten te bakken; en wie zal ons
nu zeggen, hoe lang v��r dien tjjd er in Egypte wilden hebben
geleefd, die een half getemden hond bezaten, gelijk de wilden van
het Vuurland of van Nieuw-Holland nog heden bezitten ?

De geheelo zaak schjjnt voor als nog onverklaarbaar te blijven.
Zonder hier evenwel in bijzonderheden te treden, meen ik te mogen
stellen, gesteund door aardrijkskundige en andere gegevens, dat
onze tamme honden zeer waarschijnlijk van verschillende wilde
soorten afstammen. Wij weten dat de wilden gaarne dieren temmen,
en dit bedenkende schijnt het mij ongerijmd te gelooven, dat sedert
de mensch op aarde verschenen is, en terwjjl het geslacht Canis
in wilden staat over de geheele aarde is verspreid, slechts een
enkele soort daarvan door den mensch zou zijn getemd geworden.
Ten opzichte van schapen en geiten durf ik niets beslissen. Het
komt mij voor, hoofdzakelijk naar hetgeen Blyth mij heeft mede-
gedeeld ten opzichte van de zeden, de stem en het gestel van de
gebulte indische runderen, dat die dieren van een andere soort af-
stammen als waarvan de europeesche runderen afkomstig zijn;
en verscheidene natuurkundigen gelooven dat deze laatsten meer
dan een wilden stamvader gohad hebben. Om redenen die ik hier
ⁿ\'ot kan vermelden, ben ik genegen, hoewel steeds twijfelende, te
gelooven, in tegenstelling met de meeste schrijvers, dat alle rassen
°\'izer paarden van een enkele wilde soort afstammen. Blyth, wiens
�Doening ik wegens zijn groote en verschillende kundigheden hooger
schat dan die van bijna alle andere schrijvers, houdt het er voor

22 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

dat alle hoenderrassen afkomstig zijn van het gewone wilde indische
hoen, Gallus bankiva. En wat de eenden en konijnen betreft, hoe
de rassen onderling ook mogen verschillen, ik twijfel echter niet
of zij zijn allen afstammelingen van de gewone wilde eend en van
het wilde konijn.

De leer van het ontstaan onzer verschillende tamme rassen uit
verschillende wilde soorten, is door sommige schrijvers tot een on-
gerijmd uiterste gedreven. Zij gelooven dat elk ras, hetwelk zich
onveranderd voortplant, al zijn de onderscheidende kenmerken ook
nog zoo onmerkbaar, zijn eigen wilden grondvorm, prototype, heeft
gehad. Als dat waar was, dan moest er een geheele reeks soorten
van wilde rundereu, van schapen en geiten in Europa bestaan
hebben. Zeker schrijver beweert zelfs, dat er voorheen elf soorten
van wilde schapen in Engeland alleen hebben bestaan! Als wij
bedenken, dat Groot-Brittanje geen enkel zoogdier, bij uitsluiting
aan dat land eigen, bezit; dat Frankrijk slechts weinigen heeft
welke van die van Duitschland onderscheiden zijn, en omgekeerd;
dat hetzelfde het geval is met Spanje, Hongarije en andere landen,
maar dat elk van die landen wel verschillende rassen van runderen,
schapen en geiten bezit, dan moeten wij toegeven dat er vele tamme
rassen in Europa ontstaan zijn: immers vanwaar zouden zij gekomen
zijn, indien die verschillende landen niet zeker aantal bijzondere
soorten als moedersoorten hadden gehad? Zoo is het ook in Indie.
Zelfs ten opzichte van den tammen hond, die over de geheele aarde
verspreid is, en waarvan ik volkomen toestem dat hij waarschijnlijk
van onderscheidene wilde soorten afstamt, twijfel ik toch in het
minste niet of hij moet een ontzaglijke menigte erfelijke verande-
ringen hebben ondergaan.

"Wie kan gelooven dat een dier, zooals een hazewind, een dog,
een patrijshond � allen zoo grootelijks van alle wilde Canidae
verschillende � ooit als wilde dieren hebben kunnen bestaan?
Men heeft beweerd, dat al onze rassen van honden voortgekomen
zijn uit de kruising van eenige weinige wilde soorten; maar door
het kruisen kunnen wij geen andere vormen bekomen als zulken,
die als \'t ware het midden houden tusschen de ouders: en als wij
dit dus op onze tamme rassen toepassen, dan moeten wij gedwongen
zijn te stellen, dat vroeger de meest in \'t oog vallende vormen,
zooals de windhond, de dog en anderen, in het wild hebben geleefd.
Ook heeft men zich de mogelijkheid om door kruising bijzondere
rassen voort te brengen, zeer overdreven voorgesteld. Er is geen
twijfel aan of een ras kan gewijzigd worden door kruising, als
men er op let om juist zulke individu\'s uit te kiezen, welke het
eene of andere verlangde kenmerk bezitten; maar dat een ras bijna
onmiddellijk verkregen kan worden door de kruising van twee
uiterst verschillende rassen of soorten, is iets wat mij ongeloofelijk

DE KASSEN DER TAMME DUIF.\'

voorkomt. J. Sebright nam juist in dezen zin een menigte proeven,
maar allen mislukten. De jongen van de eerste kruising tusschen
twee zuivere rassen zijn vrij gelijk aan de ouden, wat mij vooral
bij duiven gebleken is, en de proef schijnt wel te gelukken; maar
wanneer die jongen onderling gedurende eenige generati�n gekruist
worden, zullen er nauwelijks twee individu\'s op elkander gelijken,
en het wordt duidelijk hoe moeielijk of liever hoe onmogelijk het is
op die wijze een ras te doen ontstaan. Een ras, ontstaan uit de
kruising van twee onderscheidene rassen, kan niet zonder do grootste
voorzorgen en een langdurige opmerkzaamheid op de individu\'s,
die men ter voortplanting bestemt, verkregen worden: ik ken
slechts ��n voorbeeld van een blijvend ras, dat op die wijze ge-
vormd is.

OVER DE RASSEN DER TAMME DUIF.

Om het boven behandelde belangrijke onderwerp nauwlettend
te kunnen bestudeeren, kwam het mij het best voor, mij tot een
enkele groep te bepalen: na rijpe overweging koos ik daartoe de
tamme duiven. Elk ras. dat ik slechts kon bekomen, heb ik mjj
aangeschaft; en bovendien heb ik uit bijna alle gedeelten der wereld
huiden van duiven ontvangen, vooral uit Indie door W. Elliot
en uit Perzie door C. Murray. Ik heb mij bij verschillende groote
duivefokkers vervoegd, en betrekkingen aangeknoopt met twee van
de londensche Pigeon Clubs. Welk een ontzagljjk groot onderscheid
is er tusschen de verschillende \'rassen! Vergelijk de postduif eens
met den kortbekkigen tuimelaar, en zie hoeveel de bekken dier
beide duiven, en ten gevolge daarvan ook de schedels, van elkander
verschillen! De postduif, vooral de doffert, is bovendien merkwaardig
wegens de knobbelige, vleezigo huid rondom den bek, en behalve
die huid wegens de zeer groote oogleden, de wijde uitwendige
openingen der neusgaten en de wijd openende bek. De kortbekkige
tuimelaar heeft een bek bijna als die van een vink, en de gewone
tuimelaar heeft een zonderlinge erfelijke gewoonte, namelijk die
van zeer hoog in de lucht in een dichte schaar te vliegen, en in
de vlucht zich al tuimelende te laten vallen. De slink is een groote
duif met dikken bek en lange pooten; sommige onderrassen van
slinken hebben vrij lange halzen; anderen lange vleugels en staarten;
nog anderen bijzonder korte staarten. De kropper heeft een lang
1\'jf) lange vleugels en pooten, en vooral zijn buitengemeen ont-
wikkelde krop, die met de heerlijkste kleuren schittert als hij op-

24 OVEE DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

geblazen is, wekt de bewondering van den mensch op. Het meeuwtje
heeft een zeer kleinen, kegelvormigen bek en een strook omgekrulde
vederen op de borst; ook heeft het de zonderlinge gewoonte van
het bovenste gedeelte van zijn slokdarm steeds een weinig uitgezet
te houden. De raadsheer heeft een krans van omgekrulde vederen
rondom den hals, zoodat daardoor een soort van kap wordt gevormd.
De pauwstaart heeft dertig en zelfs veertig staartvederen in plaats
van twaalf of dertien, het gewone getal bij alle leden van de groote
duivenfamilie; en die staart wordt uitgespannen gehouden en zoo
sterk rechtstandig naar boven gericht, dat bij goede pauwstaarten
de kop en staart elkander aanraken, terwijl de smeerklier volkomen
ontbreekt. En nu spreken wij nog niet eens van een bijna ontel-
bare menigte minder in het oog vallende verschillen.

In de geraamten van de verschillende rassen is een ongeloofelijk
groot onderscheid: zooals in de ontwikkeling, de lengte, de breedte
en de kromming van de schedelbeendercn. De gedaante zoowel als
de breedte en de lengte van den opgaanden tak der onderkaak
verschillen grooteljjks. Het getal dor staart- en heiligbeenswervelen
is ongelijk, wat ook het geval is met het getal der ribben, gepaard
met hare betrekkelijke breedte, lengte en het al of niet bezitten
van uitsteeksels. De vorm en de wjjdte van de openingen in het
borstbeen zjjn zeer verschillend; ook is zulks het geval met den
stand en de betrekkelijke gedaante der beide armen van het vork-
been. De wijdte van den bek. de lengte der oogleden, de wjjdte
der neusgaten, de lengte van de tong � geenszins altijd in vol-
komene overeenstemming met de lengte van den bek -� de grootte
van den krop en van het bovenste gedeelte des slokdarms, de ont-
wikkeling of hot ontbreken van de smeerklier, het getal van de
slag- en staartpennen, de betrekkelijke lengte van den staart en
de vleugels tot elkander of tot het geheele lichaam, de betrekkelijke
lengte van de pooten en teenen, het getal schilden op de teenen �
al die dingen verschillen bjj de onderscheidene rassen. Ook verschilt
het tijdstip waarop de volkomene vederdos verkregen wordt, de
toestand van het dons waarmede de jongen bekleed zijn op het
oogenblik, dat zij uit het ei komen, de grootte en de vorm der
eieren, de wijze van vliegen, en zelfs de stem en de houding. Ein-
delijk verschillen bij sommige rassen de seksen zoo weinig, dat zij
bijna niet van elkander te onderscheiden zijn.

Ten gevolge nu van die verschillen zou men in staat zijn om
eenige duiven uit te kiezen, die, wanneer zij onder den naam van
wilde dieren aan een ornitholoog vertoond werden, door hem onge-
twjjfeld voor wel bepaalde soorten zouden worden gehouden. Ik
geloof zelfs niet dat er een ornitholoog is die de postduif, den
tuimelaar, den slink, den kropper en den pauwstaart in een en het
zelfde geslacht zou plaatsen, vooral wijl men hem bij elk van die

DE WILDE DUIF. 25

rassen, verscheidene erfelijke onderrassen of soorten, zooals hij die
zou genoemd hebben, zou kunnen vertoonen.

Hoe groot het verschil tusschen de rassen der duiven ook moge
zijn, ik ben evenwel volkomen overtuigd dat het gevoelen der na-
tuurkundigen waarheid is, namelijk dat alle tamme duiven afstammen
van de wilde duif, Columba livia ^]). Wijl verscheidene redenen mij
tot die overtuiging hebben gebracht, en omdat eenigen daarvan
tevens in zekere mate op andere gevallen van toepassing zijn, zoo
wil ik die hier kortelijk vermelden. Indien de verschillende rassen
van tamme duiven geen verscheidenheden zijn, en niet van de
wilde duif\' afstammen, dan moeten zij afkomstig zijn van ten minste
zeven of acht oorspronkeljjk wilde soorten, want het is onmogelijk
om de tegenwoordige tamme rassen door de kruising van een kleiner
getal soorten voort te brengen; hoe zou een kropper door de krui-
sing van twee rassen ontstaan zijn, tenzij een der moederrassen
den kenmerkonden ontzagljjken krop had bezeten ? Die onderstelde
oorspronkelijke soorten moeten allen klipduiven geweest zijn, dat
is zulke duiven, die niet in boomen nestelen of vrijwillig op boom-
takken zitten. Nu zijn er, behalve C. livia met hare ondorsoorten
in sommige landen, slechts twee of drie andere soorten van klip-
duiven bekend, en dezen hebben geen enkel kenmerk van de tamme
rassen. Derhalve moeten de onderstelde soorten �f nog bestaan in
de landstreken waarin zij oorspronkelijk getemd zijn geworden, en
in dat geval thans bij de ornithologen onbekend zijn, en dit is
zeer onwaarschijnlijk, �f zij moeten in wilden toestand uitgeroeid
^zyn geworden. Nu zijn vogels, die op klippen nestelen en goede
vliegers zjjn, zeer moeielijk uit te roeien; en de gewone wilde duif,
welke dezelfde gewoonten heeft als onze tamme duiven, is niet
uitgeroeid geworden, en leeft nog altijd op verscheidene kleine
eilandjes bij Engeland en op de kusten der Middellandsche zee.
De onderstelde uitroeiing van zooveel soorten, die dezelfde levens-
wijze voerden als de wilde duif, schijnt mij toe onmogelijk te zijn.
Bovendien, de verschillende bovengenoemde tamme rassen zijn naar
allo gedeelten dor aarde overgebracht, en derhalve moeten sommigen
°ok weder in hun vaderland terug gekomen zijn, maar geen van
^a\'li\'n is ooit weder wild geworden, ofschoon de veldvluchter of de
gib � welke de wilde duif in zeer weinig gewijzigden toestand

) Om een mogelijke vergissing van den lezer te voorkomen, maak ik er
"Plettend op, dat de hier genoemde duif, Columba livia, niet is de bij ons
^\'seineen onder dien naam bekende ringduif, Columba patumbu», noch de
ook wel hier en daar de �wilde duif" genoemde kleine houtduif, Columba
\\v\'n* ^*^e ^ecnle ^wiWe duif komt in ons land niet voor, wel echter in half
iluen toestand, onder den naam van veldvluchter of gib, Columba
"via domettica. VERT.

26 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

is � op sommige plaatsen verwilderd voorkomt. En verder, de
ondervinding leert, dat het hoogst moeielijk is van een wild dier
te verkrijgen, dat het zich in de gevangenschap voortplant; en
echter zou men bij de stelling van de veelvoudige afkomst onzer
duiven moeten aannemen, dat ten minste zeven of acht soorten in
vorige tijden door half beschaafde menschen er toe gebracht waren,
om in de gevangenschap vrijwillig voort te telen.

Nog iets, hetwelk mij van zeer veel gewicht schijnt, en dat
tevens op verscheidene andere gevallen van toepassing is, be-
staat hierin, dat de bovengemelde tamme rassen, ofschoon in het
algemeen in gewoonten, stem, kleur en dergelijken met de wilde
duif overeenstemmend, echter ongetwijfeld in sommige deelen van
het lichaam zeer veel daarvan afwijken: wij kunnen te vergeefs
in de geheele groote familie der Columbidae rondzien, om een bek
te vinden als die van de postduif; omgekrulde vederen als die vai;
het meeuwtje of van den raadsheer; een krop als die van den
kropper; staartvederen als die van den pauwstaart. En derhalvf;
moeten wij gelooven, dat de half beschaafde mensch, die het eerst
ondernam duiven tam te maken, niet maar genomen heeft, wat
hem het eerst voor de hand lag, maar dat hij met opzet eenige
zeer buitengewoon abnormale soorten heeft uitgekozen; en verder
dat sedert dien tijd al die zonderlinge soorten volkomen uitgestor-
ven, of wel volkomen onbekend zijn geworden. Zulk een samen-
loop van wonderbare omstandigheden komt mij in den hoogsten
graad onwaarschijnlijk voor.

Sommige feiten ten opzichte van de kleur der duiven verdienen
zeer onze aandacht. De wilde duif is leikleurig met een witten
onderrug (de indische ondersoort, Columba intermedia van Strick-
land, is op die plaats blauw), de staartpennen hebben zwarte
punten, en de uitwendige vlag der buitenste staartpennen is wit.
Over de vleugels loopen twee zwarte dwarsbanden, terwijl sommige
half tamme en eenige volkomen wilde broedsels, behalve die dwars-
banden, zwarte vlekken op de vleugels hebben. Dezo verschillende
kenmerken vindt men bij geen andere wilde soort der geheele
familie vereenigd. Doch bij alle echte rassen onzer tamme duiven
vindt men al die kenmerken weder, zelfs de witte vlag der bui-
tenste staartpennen ziet men bij den echten blauwkropper. Boven-
dien, wanneer twee duiven, tot twee onderscheidene rassen behoo-
rende, gekruist worden, niettegenstaande geen van beiden blauw
is of een der bovengenoemde kenmerken heeft, dan ziet men dat
de kruislingen zeer spoedig die kenmerken aannemen. Ik liet eenige
zuiver witte pauwstaarten paren met eenige zuiver zwarte moor-
duiven, en de jongen werden zwarte en roode tijgers: die getij-
gerde duiven liet ik onderling voorttelen en ziet! een kleinkind
van den zuiver witten pauwstaart en van den zuiver zwarten

KRUISING DER RASSEN. 27

moor kreeg, toen het volwassen was, de blauwe kleur met den
witten onderrug, den zwarten dubbelen dwarsband, de witte vlag
en de zwarte punten der staartpennen van de wilde duif! Wij
kunnen dit begrijpen, wijl wij weten dat het een wel bewezen
feit is, dat er steeds een streven plaats heeft om tot de kenmerken
der voorouders terug te keeren, en hieruit blijkt dus ten duide-
lijkste, dat al onze tamme rassen van de wilde, duif afstammen.
Maar als wij dit ontkennen, dan zijn wij genoodzaakt een van de
volgende hoogst onwaarschijnlijke onderstellingen te maken. Voor-
eerst: �f alle verschillende ingebeelde moedersoorten waren van
kleur en van kenmerken volkomen gelijk aan de wilde duif, of-
schoon geen enkele thans bestaande soort zoo van kleur en teeke-
ning is; �f, ten tweede, elk ras, zelfs het zuiverste, is binnen de
tien of ten minste binnen de twintig laatste generati�n met de
wilde duif gekruist geworden. Ik zeg met opzet tien of twintig
generati�n, want wij hebben geen enkel feit, hetwelk ons kan doen
gelooven, dat een kind ooit tot de kenmerken van zijn voorvader
terugkeert indien beiden door een grooter getal generati�n van
elkander zijn gescheiden. In een ras, hetwelk slechts eens met een
verschillend ras is gekruist geworden, zal de neiging om tot de
kenmerken van dat bjjgekomene ras terug te keeren, natuurlijk
al minder en minder worden, wijl er in de opvolgende generati�n
al minder en minder vreemd bloed aanwezig is. Maar wanneer er
geen kruising met een vreemd ras heeft plaats gehad, en er een
strekking in beide ouders is om terug te keeren tot een kenmerk,
hetwelk gedurende eenige generati�n verborgen gebleven was, dan
zal die strekking bestaande blijven en onverminderd overgebracht
worden in een onbepaald getal van generati�n. Deze twee zeer
verschillende gevallen vindt men niet zelden, in beschouwingen
over de erfelijkheid, met elkander verward.

Eindeljjk, de basterden, dat is de kruislingen van alle rassen
onzer tamme duiven, zijn volkomen vruchtbaar. Ik durf dit met te
meer recht verzekeren, wijl ik opzetteljjk met de meest verschil-
lende rassen proefnemingen in dezen zin heb gedaan. Nu is het
hoogst moeielijk, ja misschien onmogelijk om een geval te noemen
van volkomen vruchtbare basterden uit twee in alle opzichten
verschillende dieren ontstaan. Sommige schrijvers beweren, dat een
zeer langdurig voortbestaan van een ras in getemden staat die
onvruchtbaarheid kan vernietigen; en als wij zien wat er bij
den hond geschiedt, dan moeten wjj toestemmen dat die onder-
stelling eenigen grond heeft, ten minste indien zij zeer naverwante
soorten betreft; hoewel het waar is, dat er geen enkele proef be-
kend is, gedaan met het oogmerk om haar te bewijzen. Maar dit
zoo ver te drijven van te onderstellen dat soorten, oorspronkelijk
zoo verschillend als de postduiven, tuimelaars, kroppers en pauw-

28 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

staarten, tegenwoordig afstammelingen, die onderling volkomen
vruchtbaar zijn, zouden voortbrengen, is iets wat mij ongeloofeljjk
voorkomt.

Om al deze redenen nu � namelijk, vooreerst de onwaarschijn-
lijkheid, dat de mcnsch voorheen zeven ot acht onderstelde soorten
van duiven getemd zou hebben, die allen in den tam men staat
jongen hebben voortgebracht. Ten tweede, de omstandigheid dat al
die onderstelde soorten ten eenen male in den wilden staat onbe-
kend zijn, en men evenmin weet dat zij weder verwilderd zijn
geworden. Ten derde, dat de tamme duiven in sommige opzichten
grootehjks van alle andere Columbidae verschillen, en in zooveel
punten volkomen met de wilde duif\' overeenkomen. Ten vierde,
dat de blauwe kleur en de verschillende kenmerken van de laatste
niet zelden in allo rassen weder te voorschijn komen, zij mogen
zuiver gehouden of gekruist worden. En ten vijfde, dat de kruis-
lingen volkomen vruchtbaar zijn � om al die redenen houd ik
het voor zeker, dat al onze tamme duiven afkomstig zijn van
Columba livia, met hare ondersoorten in sommige landstreken.

Voegen wij hier nu nog bij, vooreerst: dat C. livia zoowel in
Europa als in Indie bevonden is voor temmen vatbaar te zijn, en
dat zjj in gewoonten en in vele gedeelten van het lichaam gelijk
is aan al onze tamme rassen. Ten tweede, dat, ofschoon oen post-
duif of een tuimelaar in zekere opzichten ontzaglijk van een
wilde duif verschilt, wij echter in staat zijn om door middel van
onderscheidene onderrassen een onafgebroken reeks tusschen die
uitersten te vormen. Ten derde, die bijzondere kenmerken, welke
het eene ras van het andere onderscheidon, zooals de bek van de
postduif, het getal staartpennen van den pauwstaart, zijn in elk
ras zeer veranderlijk: een verklaring van dit feit zullen wij geven
bij het bespreken van de keus des menschen, van de kunstkeus.
Ten vierde: de duiven zijn van oudsher door onderscheidene vol-
keren met de uiterste zorg verpleegd. Duizende jaren geleden zijn
zij reeds in verschillende gedeelten der wereld getemd: tamme
duiven waren volgens professor Lepsius reeds gedurende de vijfde
dynastie der Pharao\'s, omstreeks 3000 jaren v. C. bekend De
Romeinen gaven volgens Plinius groote sommen voor sommige
rassen van duiven; �ja het gaat z�� ver, dat zelfs do geslachts-
boom en het ras aangegeven worden." In 1600 werden in Iudie
door Akber Khan de duiven zeer hoog gewaardeerd; er werden
nooit minder dan 20.000 duiven voor de hofhouding aangekocht.
De hofschrijver van den genoemden vorst zegt: �de vorsten van
Iran en Turan zonden hem eenige zeer zeldzame duiven, en wijl
Zijne Majesteit die rassen kruiste, een handelwijze die men nooit
te voren gedaan had, zoo verbeterde hij hen grootehjks." In dien
zelfden tijd waren de Hollanders even verzot op duiven als vroe-

VERSCHILLENDE RA8SEN. 29

ger do oude Komeinen. Van hoeveel belang dit alles geweest is
in het voortbrengen van de menigvuldige rassen onder do duiven,
zullen wij later meer bepaald aantoonen. Een omstandigheid, welke
het ontstaan van verschillende rassen ten hoogste begunstigt, is
deze, dat het zeer gemakkelijk valt te maken, dat de mannelijke en
de vrouwelijke individu\'s voor het geheele leven verbonden blij-
ven, en dat derhalve verschillende rassen bij elkander in een hok
kunnen huizen, zonder zich met elkander te vermengen.

Ik heb hier eenigszins uitvoerig over de afkomst onzer tamme
duiven gesproken, hoewel nog geenszins uitvoerig genoeg; vooral
omdat, toen ik eerst begon duiven te houden en de verschillende
rassen te bestudoeren, ik niet kon gelooven dat zij van een alge-
meenen stamvader afkomstig waren; gelijk men voorzeker even-
eens op hetzelfde denkbeeld moet komen, als men de verschillende
soorten van vinken beschouwt. Vooral hot volgende heeft mij zeer
getroffen, namelijk dat alle veefokkers en plantkweekers, die ik
heb gesproken of wier geschriften ik heb gelezen, vast overtuigd
zijn dat de verschillende rassen van evenveel verschillende wilde
soorten afstammen. Vraag eens, zooals ik gedaan heb, aan een
engelschen veefokker, of zijn korthoornig Hereford-rund van lang-
hoornig rundvee afstamt, en zie dan eens hoe medelijdend hij
glimlacht. Ik heb nooit een fokker van eenden, hoenders, duiven
of konijnen kunnen vinden, die niet vast overtuigd was, dat elk
hoofdras van een verschillende soort afstamde. Van Mons zegt in
zijn verhandeling over peren en appels, dat hij volstrekt niet ge-
looft dat de verschillende verscheidenheden van appels uit zaden
van den zelfden boom ontstaan kunnen zijn. En zulke voorbeelden
zou men in menigte kunnen vinden. De verklaring is dunkt mij
niet moeielijk: door langdurigen omgang met en gezet waarne-
men van de verschillende rassen leeren zij de verschillen tusschen
die rassen zeer nauwkeurig kennen, en ofschoon zij zeer goed
weten, dat elk ras aan geringe wijzigingen onderworpen is � want
door zulke geringe wijzigingen uit te kiezen, behalen zjj juist de
uitgeloofde prijzen op tentoonstellingen � zoo ontbreekt hun toch
een algemeene kennis, en maken zij in hun gedachten nooit
een optelling van zulke geringe wijzigingen, gedurende vele ach-
tereenvolgende generati�n al meer en meer opgestapeld, om te
zien hoe groot de som is, die daardoor wordt verschaft. En zou-
den dan de natuurkundigen, die gewoonlijk veel minder dan de
veefokker weten van de wetten der vererving, die veel minder
dan hij bekend zijn met de schakels der lange keten van opvol-
gende generati�n, en die echter stellen dat onze tamme rassen van
gelijke ouders afstammen � zouden dan, vragen wij, de natuur-
kundigen niet gedwongen worden om op hun hoede te zijn, dat
zij zelven niet belachelijk worden, als zij lachen over het denk-

30 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMHEN STAAT.

beeld dat de soorten in den natuurstaat lijnrecht van andere
soorten afstammen, dat is dat de eene soort uit de andere is
ontstaan ?

OVER DE KUNSTKEUS.

Laat ons nu eens vluchtig nagaan, op welken weg de tamme
rassen, hetzij uit ��n soort, hetzij uit verscheidene verwante soor-
ten, zijn ontstaan. Misschien zal de onmiddellijke invloed van uit-
wendige levensvoorwaarden, en misschien zal ook de gewoonte
daartoe eenigszins medegewerkt hebben, maar het zou wel zeer
moeielijk vallen om te bewijzen, dat men aan die werkers alleen
het verschil tusschen een koetspaard en een renpaard, tusschen
een hazewind en een poedel, tusschen een postduif en een tuime-
laar moest toeschrijven. Een van de merkwaardigste trekken in
onze tamme rassen is de geschiktheid, die zij bezitten om nuttig
te zijn, niet slechts voor zich zelven, maar ook voor het gebruik
van den mensch. Waarschijnlijk zijn sommige voor den mensch
nuttige dieren of planten plotseling, in eens, ontstaan. Verschei-
dene kruidkundigen meenen dat de weverskaarde, Dipsacus fullo-
num, met hare haakjes, die door geen enkel werktuig vervangen
kunnen worden, slechts een verscheidenheid is van den wilden
kaardebol, Dipsacus syloestris, en dat die belangrijke wijziging
zich eensklaps in een zaailing heeft vertoond. Dat is ook zeer
waarschijnlijk het geval geweest met den hond, die het spit draait,
en het is bekend dat het zoo geweest is met het Ancona-schaap.
Maar als wij het koetspaard vergelijken met het renpaard; den
dromedaris met den kameel; de verschillende rassen van schapen,
geschikt voor lage weiden of voor dorre heiden, met zulke rassen
waarvan de wol van het eene voor het eene doel, en die van het
andere voor een ander doel is geschikt; als wij de verschillende
rassen van honden, die op zoo onderscheidene wijzen voor den
mensch nuttig zijn, onderling vergelijken; of als wij zien dat
sommige hoenderrassen altijd eieren leggen en nooit broedsch wor-
den; of als wij onze aandacht vestigen op de menigte graansoor-
ten, boomvruchten, tuingroenten en bloeiende planten, voor den
mensch zoo nuttig in onderscheidene jaargetijden en tot verschiU
lende einden, of zoo aangenaam voor het oog � dan, dunkt mij,
worden wij genoodzaakt aan iets meer dan aan toevallige veran-
deringon te denken. Wij kunnen niet onderstellen dat alle rassen
plotseling ontstaan zijn, zoo volkomen en zoo nuttig als wij zien,
dat zij tegenwoordig zijn, en in vele gevallen weten wij zelfs dat
het tegendeel waarheid is. De sleutel van dit alles is het vermo-

gen van den mensch om telkens en onophoudelijk voorwerpen ter
voortplanting uit te kiezen, die zulke wijzigingen bezitten waarvan
hij het meeste nut kan trekken. De natuur schept de wijzigingen,
maar de mensch stapelt die in zekere richting op tot zijn voor-
deel. In dezen zin, mag men zeggen, maakt de mensch de rassen,
die hem nuttig zijn.

De groote macht van den mensch in het wijzigen der rassen
door zijn keus uit de individu\'s, is geenszins een onderstelde.
Hoeveel veefokkers zijn er niet, die zelfs gedurende den zoo korten
leeftijd des menschen er in geslaagd zijn, om sommige rassen van
runderen of schapen grooteljjks te wijzigen. Men moet die dieren
zien om het te gelooven. Vele veefokkers spreken over de dierlijke
bewerktuiging als over een stuk klei, dat zij in alle mogelijke
vormen kunnen kneden. Youatt, de man wiens kennis van den
landbouw zoo groot was als voor een mensch slechts mogeljjk is,
en die wel over de dieren wist te oordeelen, zegt over de keus
van den mensch ten opzichte van de wijziging der rassen: � Zij
stelt den landbouwer niet slechts in staat om het karakter zjjner
kudde te wijzigen, maar ook om het geheel te veranderen. Zjj is
de tooverstaf, die hem in staat stelt om aan het levende dier dien
vorm en die eigenschappen te geven, welke hij verkiest." Lord
Somerville, sprekende over hetgeen de veefokkers van het schaap
gemaakt hebben, zegt: � het schijnt alsof zij eerst een gedaante
gevormd en die vervolgens levend gemaakt hebben." Sir John
Sebright was gewoon te zeggen, sprekende over duiven, � dat hij
een vooraf bepaalde kleur in drie jaren kon voortbrengen, maar
dat hij zes jaren noodig had om een kop en een bek te vormen."
In Saksen stelt men zooveel belang in het doen van een goede
keus ten opzichte van de merinoschapen, dat men er zelfs een
soort van handwerk van maakt: de schapen worden op een tafel
geplaatst en bekeken zooals een liefhebber een schilderij bekijkt;
dit geschiedt driemaal in het jaar, en de schapen worden telkens
gemerkt en gerangschikt, zoodat de besten eindelijk tot de voort-
teling worden uitgekozen.

"Wat de engelsche veefokkers reeds in dezen hebben gedaan, wordt
bewezen door de hooge prijzen, die voor zulke beesten betaald worden,
welke een goeden geslachtsboom kunnen vertoonen; de zoodanigen
zijn reeds over bijna de geheele aarde verspreid geworden. De ver-
betering van hot ras is volstrekt niet te danken aan een kruising
van verschillende rassen: de beste veefokkers zijn zelfs zeer tegen
iets dergelijks, uitgezonderd somtijds tusschen zeer naverwante
onderrassen. En als er zulk een kruising heeft plaats gehad, is het
nog van veel meer belang een nauwlettende keus te doen dan in
gewone gevallen. Als het doen van een keus niets meer was dan
het uitzoeken van een ras en dat te doen voorttelen, gewis dan

32 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

zou het zulk een eenvoudige zaak zijn, dat het niet de moeite
waard was er over te spreken: neen, het belang eener goede keus
blijkt vooral in de groote uitkomsten, die door de opeenstapeling naar
��n richting gedurende vele elkander opvolgende generati�n ver-
kregen worden � een opeenstapeling van zulke verschillen, welke
voor een ongeoefend oog volkomen onmerkbaar zijn, van zulke
geringe verschillen, dat ik meer dan eens tevergeefs gepoogd heb
die te kunnen ontdekken. Onder duizend menschen is er zeker niet
��n, die een blik heeft zeker genoeg en een oordeel geoefend ge-
noeg om een goed veofokker te worden. Als hij die hoedanigheden
heeft, en hjj bestudeert zijn onderwerp jaren lang, en hij wijdt er
zijn geheele leven aan toe, dan, maar ook dan alleen, kan hij
slagen en groote verbeteringen doen ontstaan: ontbreekt hem iets
van dat alles, dan zal zijn moeite ongetwijfeld verloren zijn. Het
is ongeloofelijk hoeveel natuurlijke geschiktheid en hoeveel jaren
van ondervinding er vereischt worden, om slechts een goed duive-
fokker te worden.

Dezelfde beginselen en regels worden door den bloemkweeker
gevolgd, maar de wijzigingen, die hij voortbrengt, vertoonen zich
veel spoediger. Er is niemand, die denkt dat onze schoonste ge-
kweekte gewassen slechts verscheidenheden zijn, ontstaan door slechts
een enkele wijziging van de raoederplant. Wij kunnen bewijzen
dat het zoo niet is; vooral weten wij dat, om slechts ��n voorbeeld
te noemen, van de kruisbessen, die eerst na vele generati�n zoo
veredeld on groot van vrucht geworden zijn, als zjj tegenwoordig
voorkomen. Wij zien een ontzaglijk groote veredeling van ver-
scheidene bloeiende gewassen, als men de bloemen van onze dagen
vergelijkt met teekeningen, die voor twintig of dertig jaren gemaakt
zijn. Wanneer de zaadwinners zaad inzamelen, zoeken zij niet de
beste planten uit, maar verkiezen juist zulke planten, welke in het
eene of andere opzicht van de gewonen afwijken, �die verloopen"
zooals de bloemkweekers zeggen. Ook bij de dieren volgt men den
zelfden regel: want niemand is wel zoo dwaas van zijn slechtste
beesten ter voortteling te verkiezen.

Bij de planten heeft men onderscheidene middelen om te kunnen
zien, hoe groot de uitwerkselen van een goede keus zijn; onder
anderen door in den bloemtuin de verschillende bloemen van de
onderscheidene verscheidenheden der zelfde soort met elkander te
vergelijken; door in den moestuin een vergelijking te maken tusschen
de bladeren, de peulen, de knollen, in verband met de bloemen van
dezelfde soorten; door in den boomgaard de vruchten van ��n
soort te vergelijken met de bladeren en bloemen der zelfde soort.
Immers, hoe verschillend zijn de bladeren der vele verscheidenheden
van kool, en hoe gelijk zijn hare bloemen; hoe ongelijk zijn de
bloemen van het viooltje, en hoe gelijk zijn de bladeren; hoeveel

OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT. 33

verschillen de vruchten van de onderscheidene kruisbessen in grootte,
kleur, vorm en harigheid, en hoe weinig onderscheid is er in hare
bloemen! Ik wil hiermede niet zeggen, dat zulke verscheidenheden,
die zich in het eene of andere opzicht grootelijks onderscheiden,
daarom in \'t geheel ook niet in andere opzichten verschillen: dit
is nauwelijks ooit, ja misschien nooit het geval. De wetten van
het verband dat de onderscheidene deelen in hun ontwikkeling
vereenigd, moeten nooit vergeten worden: zij maken de afwijking
min of meer algemeen; maar als regel mogen wij aannemen, dat
het aanhoudende uitkiezen van geringe verscheidenheden, hetzij in
de bladeren, in de bloemen of in de vruchten, rassen zal voort-
brengen, die van elkander voornamelijk in die punten verschillen.

Men zou de opmerking kunnen maken, dat het zeker nog niet
langer dan het drievierde gedeelte van een eeuw geleden is, sedert
men begonnen is naar vaste grondstellingen voorwerpen ter
voortplanting uit te kiezen: het is waar, dat men vooral in de
laatste jaren daarop de aandacht heeft gevestigd; ook is het ge-
volg daarvan betrekkelijk groot en voorspoedig geweest. Maar het
is geenszins waar, dat het een nieuwe uitvinding is. In vele oude
werken vindt men bewijzen genoeg, dat men in vorige tijden zeer
goed wist hoe belangrijk een goede keus in dezen was. In de
eerste tijden der engelsche geschiedenis werden er dikwijls uitge-
zochte dieren naar Engeland gevoerd, en werden er wetten gege-
ven om den uitvoer van zulke dieren te beletten; ook moesten de
paarden, welke beneden zekere maat waren, gedood worden. In
een oude chineesche encyclopaedie vindt men het doen van een
goede keus ten sterkste aanbevolen. Sommige klassieke romeinsche
schrijvers bevatten beredeneerde voorschriften voor het kruisen
der rassen. Uit eenige plaatsen van het boek Genesis blijkt, dat
men in die vroege tijden reeds op de kleur der huisdieren lette.
De wilden kruisen hun honden nog tegenwoordig met wilde
Canidae, om het ras te verbeteren; en ook voorheen deden zij dat,
zooals Plinius ons verhaalt. De wilden van Zuid-Afrika koppelen
hun trekossen naar de kleur, en het zelfde doen de Eskimo\'s
met hun honden. Livingstone verhaalt, hoe hoog goede tamme
rassen gewaardeerd worden door negers in het binnenland van
Afrika, die nooit met Europeanen in betrekking hebben gestaan.
Eenigen van die feiten toonen niet een toevallige voorkeur, maar
zij bewijzen wel dat de voortplanting der huisdieren reeds in oude
tijden zorgvuldig werd bewaakt, zooals ook nog tegenwoordig bij
de ruwste wilden geschiedt. Ook zou het wel vreemd zijn, indien
de aandacht van den mensch nooit op de voortplanting der huis-
dieren was gevestigd; immers de erfelijkheid van goede zoowel
als van slechte eigenschappen is merkbaar genoeg.

In onze dagen zijn er veefokkers, die, door volgens vaste grond-

34 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

stellingen hun fokdieren te kiezen, en een bepaald doel voor
oogen te houden, een nieuw onderras weten te vormen, voortreffe-
lijker dan eenig ander, in dezelfde landstreek voorkomend ras.
Maar van grooter gewicht voor ons tegenwoordig doel is hetgeen
wij de onopzettelijke keus mogen noemen. Die onopzettelijke
keus is niets als een gevolg van de begeerte, die door eiken vee-
fokker gekoesterd wordt, om de beste individu\'s te bezitten en te
doen voorttelen. Iemand, die patrijshonden wenscht te bezitten,
tracht natuurlijk goeden te verkrijgen, en laat vervolgens de bes-
ten van zijn honden voorttelen, maar hij heeft in het minst de
bedoeling of de verwachting niet van het ras voortdurend te ver-
edelen. Er is echter geen twijfel aan of zulk een handelwijze,
eeuwen lang volgehouden, zou het ras wijzigen en verbeteren; op
dezelfde wijze als sommige veefokkers door gelijke handelingen,
mits met meer overleg uitgevoerd, grootelijks de eigenschappen en
vormen van hun rundvee wijzigden, hoewel zij dat niet langer
dan een menschenleven konden bevorderen. Geringe, bijna onmerk-
bare wijzigingen van dezen aard kunnen onmogelijk bespeurd
worden, dan tenzij door nauwkeurige metingen en door zorgvuldig
gemaakte teekeningen van het betreffende ras, die lang geleden
gemaakt zijn, en vervolgens ter vergelijking kunnen dienen. Er
bestaat veel grond om te denken, dat de zoogenoemde King-Char-
les-hond of het leeuwtje onopzettelijk en wel zeer veel gewijzigd
is, sedert de dagen van den koning wiens naam hij voert. Het
is bekend, dat de patrijshond in de laatste eeuw belangrijk veran-
dord is: die verandering is onopzettelijk en trapsgewijze geschied,
maar zij is tegenwoordig zoo groot geworden dat, ofschoon de
patrijshond zekerlijk uit Spanje afkomstig is, er door Borrow in
geheel Spanje geen inlandsche hond gevonden werd, die op onzen
patrijshond gelijkt.

Als er ergens op aarde Wilden bestonden, onbezorgd en dom
genoeg om geen acht te slaan op de erfelijke eigenschappen van
de jongen hunner huisdieren, dan zou hun eigenbelang hen toch
ongetwijfeld nopen om het eene of andere dier, hetwelk hun in
zeker opzicht nuttig was, zorgvuldig te bewaren gedurende de
tijden van hongersnood en gebrek, die zoo dikwijls den Wilde tref-
fen. Dat zij dan niet het slechtste maar wel het beste individu
zouden trachten in het leven te houden, spreekt van zelf. Zulke
uitgezochte dieren brengen natuurlijk betere jongen voort dan de
minder goeden; ook in dit geval mag men derhalve zeggen, dat
er een soort van onbewuste of onopzettelijke keus is geschied.
De Vuurlanders hechten zooveel waarde aan goede dieren, dat zij
in tijden van gebrek liever oude vrouwen dooden en eten, dan dat
zij hun honden zouden slachten.

Ook bij sommige planten is dezelfde trapsgewijze verbetering

OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMHEN STAAT. 35

door het toevallig bewaard bljjven van de beste individu\'s dui-
dehjk te bespeuren, b. v. in de grootte en schoonheid van onze
viooltjes, rozen, pelargoniums, dahlia\'s en anderen, vergeleken
met oudere verscheidenheden of wel met de moederplanten. Er is
niemand, die ooit verwacht een provenceroos of een dahlia uit
het zaad der wilde plant te zullen bekomen. Er is niemand, die
ooit denkt een brusselsche peer uit het zaad van een wilde peer
te zullen verkrijgen, hoewel het hem gelukken moge een armza-
lige zaailing, die als een wilde plant opgroeit, te bekomen uit het
zaad eener gekweekte. Ofschoon de peer reeds vroeg gekweekt
werd, schijnt die vrucht toch, volgens Plinius, niet zeer geacht te
zijn geweest. Men heeft er zich over verwonderd, hoe er van zulke
slechte bouwstoffen ziflk een heerlijk gebouw gemaakt kon wor-
den, maar mij dunkt, dat het zeer eenvoudig en grootendeels on-
opzetteljjk geschied is. Er is niets anders gebeurd als het telkens
kweoken der beste verscheidenheden; zoodra er uit zaad een ver-
scheidenheid opsloeg, welke slechts iets beter was dan hare ouders,
werd die uitgezocht en zoo vervolgens. Doch de kweekers van
voorheen, die de beste peren kweekten welke zij konden bekomen,
hebben niet kunnen vermoeden dat wij zulke heerlijke peren zou-
den eten: wij zjjn die uitmuntende vruchten echter in zekere
mate daaraan verschuldigd, dat zjj de beste verscheidenheden die
zij konden vinden, uitgekozen en bewaard hebben.

De op die wijze langzamerhand en onopzettelijk als opgehoopte ont-
stane wijzigingen en veranderingen onzer tuinplanten, verklaren,
dunkt mij, het welbekende feit dat wij in vele gevallen niet kunnen
herkennen en gevolgelijk niet weten, van welke moederplanten de
planten afstammen, die het langst in onze bloem- en moestuinen
gekweekt zijn. Indien het eeuwen ja duizende jaren aaneen heeft
moeten duren eer de meesten onzer planten verbeterd of gewijzigd
waren, en gebracht op die hoogte waarop zij thans staan, dan
is het gemakkelijk te begrijpen, dat noch Nieuw Holland, noch de
Kaap de Goede hoop, noch eenig ander door onbeschaafde men-
schen bewoond gewest ons een enkelo plant, die het kweeken
waard was, heeft kunnen leveren. Ik wil hiermede niet zeggen,
dat wij uit die landen, zoo rjjk in soorten, geen moederplanten
gekregen hebben, uit welke bij ons vele nuttige gewassen zijn
ontstaan; neen, ik bedoel slechts dit: de planten dier gewesten
zjjn geenszins door onophoudeljjk de besten uit te kiezen veredeld
geworden, in een mate, dat die veredeling vergeleken ;:ou mogen
worden met die der planten uit van oudsher beschaafde landen
afkomstig.

In de beschouwing van de huisdieren der onbeschaafde volkeren
mogen wij niet vergeten, dat die volken bijna onophoudelijk, ten
minste in sommige jaargetijden, moeite genoeg hebben om voedsel

36 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

voor zich zelven te bekomen. Bovendien weten wjj, dat in twee
gewesten, waarin de levensvoorwaarden zeer verschillen, individu\'s
van dezelfde soort, die onderling slechts zeer gering verschillen,
dikwijls beter in het eene gewest dan in het andere kunnen bestaan
en zich ontwikkelen: derhalve zullen er in\' dit geval door de na-
tuurkeus, gelijk wij in het vervolg uitvoeriger zullen aantoonen,
twee onderrassen kunnen gevormd worden. Dit nu verklaart ons
ten deele hetgeen door sommige schrijvers opgemerkt is, namelijk
dat de rassen, die in het bezit van wilde volkeren zijn, meer het
voorkomen van soorten hebben dan de rassen, die door beschaafde
volken worden gehouden.

Na al hetgeen wij hier reeds over den grooten invloed van de
keus des menschen gezegd hebben, wordt het duidelijk hoe het
komt, dat onze huisdieren zoo volkomen beantwoorden aan de be-
hoeften of aan den smaak van den mensch. Het spreekt van zelf,
dat hij juist de zoodanigen heeft uitgekozen, die het meest aan zijn
doel beantwoordden. Wij kunnen, dunkt mij, daardoor ook begrijpen,
hoe het komt dat onze tamme rassen zoo veelvuldig een abnormaal
karakter vertoonen; en verder, dat zij veelal uitwendig zooveel en
inwendig zoo hoogst weinig van elkander verschillen. Het is zeer
moeielijk om een andere afwijking te kiezen dan zulk een, die uit-
wendig zichtbaar is, en bovendien slaat men gewoonlijk zeer weinig
acht op inwendige eigenschappen. De mensch kan slechts een keus
doen uit zulke afwjjkingen, die hem eerst door de natuur, al is
het in zeer lichten graad, verschaft worden. Geen mensch zou ooit
trachten een pauwstaart te maken, voordat hij een duif zag, wel-
ker staart op een ongewone wijze ontwikkeld was, en ongewoon
gedragen werd; of een kropper, voordat hij een duif met een eenigszins
ongewoon grooten krop zag � hoe ongewoner en vreemder het
eene of andere karakter was, des te meer moest het zijn aandacht
trekken. Doch de uitdrukking, die ik hier boven bezigde, � het maken
van een pauwstaart," is in de meeste gevallen ongetwijfeld zeer
onnauwkeurig. De man, die het eerst een duif met een eenigszins
broederen staart dan gewoonlijk uitzocht, kon niet vooruit zien en
kon er zelfs niet over denken, hoe de nakomelingen van die duif
eens zouden worden, door een langdurige, half onopzettelijke en
half voorbedachte keus. Misschien had de voorvader van alle
pauwstaarten slechts veertien min of meer uitgespreide staartpennen,
gelijk de tegenwoordige javaansche pauwstaart, of gelijk sommige
individu\'s van andere rassen, bij welke men somtijds zeventien
staartpennen heeft geteld. Misschien zette de eerste kropper zijn
krop niet meer uit, dan nu het meeuwtje het bovenste gedeelte
van zijn slokdarm doet.

Het zijn niet groote afwijkingen alleen, die in staat zijn het oog
van den duivefokker tot zich te trekken, hij ontdekt zelfs zeer

OVER DE VERANDER ISO EN IN DEN TAMMEN STAAT. 37

kleine verschillen: het ligt in de menschelijke natuur een groote
waarde te hechten aan de eene of andere nieuwigheid, al is zij ook
nog zoo gering, mits zij slechts in zijn bezit is. En dat is altijd
zoo geweest en zal altijd zoo blijven. Niet zelden ontstaan er ook
thans geringe wijzigingen onder de duiven, welke verworpen worden
als gebreken, of als strijdig tegen hetgeen men zich verbeeldt, dat
de volmaaktheid van het ras uitmaakt.

Dit alles nu, dunkt mij, verklaart hoe het komt, dat wij niets
weten van het begin der geschiedenis onzer tamme dieren. Het is
waar, van een ras, gelijk van den tongval eener taal, kan men
bezwaarlijk zeggen, dat het een bepaald begin heeft gehad. Iemand
bezigt een individu, dat in zeker opzicht een weinig afwijkt, ter
voortplanting, of hij draagt meer dan gewoonlijk zorg om zijn
beste dieren daartoe te bestemmen; hij verbetert zoodoende het
ras, en de verbeterde afstammelingen worden langzamerhand in den
onmiddelljjken omtrek verspreid. Maar nog hebben zij geen bijzon-
deren naam verkregen, en wijl ook hun waarde niet zeer verhoogd
is, let men niet op hun geschiedenis. Dan eerst als zij op de-
zelfde langzame wijze verder veredeld worden, geraken zij ook in
wijderen omtrek verspreid, en worden zij naar waarde geschat en
bekend, ook verkrijgen zij dan voor het eerst een eigen naam.
Zoodra de waarde van een nieuw onderras eenmaal voor goed er-
kend is, helpt datgene hetwelk wij de onopzettelijke keus hebben
genoemd, mede, om de kenmerkende bijzonderheden daarvan lang-
zamerhand te vergrooten. Maar op het bezitten van een geschiedenis
dier langzame, verschillende en onmerkbare wijzigingen bestaat al
zeer weinig kans.

"Wij moeten nu nog iets zeggen over de omstandigheden, welke
voor den invloed van den mensch op de veranderingen der rassen
gunstig of ongunstig zjjn. Een zeer groote veranderlijkheid is zekerlijk
gunstig, wijl zij de keus zeer gemakkelijk moet maken: een enkele
individueele afwijking is reeds een overvloedige bron van groote
veranderingen, indien zij slechts met de uiterste zorg behandeld
wordt. Doch wijl zulke wijzigingen, die voor den mensch zeer
nuttig of aangenaam zjjn, slechts nu en dan voorkomen, spreekt
het van zelf, dat de kans om de zoodanigen aan te treffen des te
grooter is, hoe grooter het getal der individu\'s is die gehouden
worden: daarom is dit laatste voorzeker van het grootste belang.
Om die reden zegt Marshall terecht, sprekende over de schapen
in sommige gedeelten van Yorkshire: �daar zij meestal aan arme
lieden behooren, en zij in kleine kudden leven, kunnen zij nooit
veredeld worden." Aan den anderen kant zijn plantkweekers, wijl
zij geheele velden met dezelfde gewassen bezetten, in het algemeen
veel gelukkiger dan liefhebbers in het vinden van nieuwe en goede
verscheidenheden. Het houden van een groot getal individu\'s van

38 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT.

��n soort in zeker gewest vordert dat de soort in zulke gunstige
levensvoorwaarden geplaatst moet zijn, dat zij in staat is om zich
als in het wild te kunnen voortplanten. "Wanneer de individu\'s
van ��n soort schaars zijn, moeten allen, hetzij zij goede hoedanig-
heden hebben of niet, gewoonlijk ter voortplanting dienen, en dit
zal natuurlijk zeer schadelijk zijn voor het doen eener keus. Het
belangrijkste in dezen is echter misschien het volgende: een dier
of een plant moet zoo nuttig voor den mensch zijn, of zoo hoog
door hem gewaardeerd worden, dat de grootste opmerkzaamheid,
zelfs op de geringste afwjjkingen in de eigenschappen van elk in-
dividu gevestigd wordt. Zonder zulk een oplettendheid zal men
niet slagen. Ik heb in allen ernst hooren aanmerken, dat het zeer
gelukkig was dat de aardbezie juist begon te veranderen, toen de
tuiniers voor het eerst hun aandacht op die plant begonnen te
vestigen. Er is geen twijfel aan of de aardbezie heeft steeds ver-
anderingen ondergaan sedert zij verbouwd werd, maar die geringe
veranderingen waren steeds over het hoofd gezien. Zoodra evenwel
de tuiniers individu\'s uitkozen, welker vruchten een weinig grooter,
vroeger rijp of beter waren dan die van anderen, toen zjj die ter
voortplanting aanwendden, en weder de besten uitzochten en weder
voortplantten en die met sommige andere soorten kruisten, kwamen
al die heerljjke verscheidenheden van aardbezi�n te voorschjjn,
welke wij in de laatste dertig of veertig jaren hebben zien ontstaan.
Bij dieren van gescheidene seksen is de meerdere of mindere
gemakkelijkheid waarmede men het kruisen kan beletten, een zaak
van het hoogste belang in het vormen van nieuwe rassen, ten
minste in een landstreek waarin reeds andere rassen leven. De
afsluiting, de afgezonderde ligging van een land spelen hier een
groote rol. Wilden, die al heen en weer trekken, of bewoners van
opene vlakten bezitten zelden meer dan ��n ras van dezelfde soort.
Wij hebben het boven reeds gezegd, dat duiven gedurende haar
geheele leven vereenigd kunnen blijven, en dat dit een groot ge-
mak geeft voor den duivefokker, want daardoor kan hij verschei-
dene rassen zuiver bewaren, ofschoon zij op dezelfde mat huizen:
die omstandigheid moet zeer bijgedragen hebben tot het veredelen
en vormen van nieuwe rassen. Aan den anderen kant, de katten
met hare nachtelijke zwerftochten, kunnen niet in paren vereenigd
worden, en daardoor zien wfj bijna nooit een kat van zuiver ras:
als wij nu en dan een kat van zuiver ras zien, mogen wij veilig
gelooven, dat zij uit het eene of andere land, vooral van een eiland,
is ingevoerd. Ofschoon ik niet twijfel, dat sommige huisdieren minder
dan anderen veranderen, moet evenwel de zeldzaamheid of het ont-
breken van verschillende rassen bij de kat, den ezel, den pauw en
de gans zekerlijk grootendeels daaraan geweten worden, dat er
geen keus bij de voortplanting kon plaats hebben: bij de kat niet,

OVEE DE VERANDERINGEN IN DEN TAMMEN STAAT. 39

omdat zij zich niet tot een en het zelfde voorwerp van de andere
sekse bepaalt; bij den ezel niet, omdat hij meestal bjj enkele voor-
werpen door arme lieden gehouden wordt; bij den pauw niet, omdat
hij niet gaarne broedt, en niet in groote toornen gehouden wordt;
bij de gans niet omdat zij slechts in twee opzichten waarde heeft,
namelijk wegens haar vleesch en haar vederen, en zij niet voor
vermaak gehouden wordt, zoodat men geen belang in haar ver-
edeling stelde.

Als uitkomst van onze beschouwingen in dit hoofdstuk, vinden
wij dus het volgende: De invloed van de levensvoorwaarden op
het voorttelingstelsel is van het grootste gewicht in het veroor-
zaken van veranderingen. De veranderlijkheid is niet noodzakelijk
en niet onafscheidelijk aan het bewerktuigde schepsel verbonden.
De gevolgen der veranderlijkheid worden in verschillende mate
door de erfelijkheid en door het streven tot terugkeer gewijzigd.
De veranderlijkheid wordt door vele onbekende wetten beheerscht,
vooral door het wederkeerige verband der lichaamsdeelen onder-
ling. Ook aan den onmiddellijken invloed der levensvoorwaarden
en aan dien der gewoonte of der ongewoonte moet iets worden
toegeschreven. In sommige gevallen heeft het kruisen der oorspron-
kelijk verschillende soorten een groote rol gespeeld in het ont-
staan onzer huisdieren en tuinplanten. Indien er in zeker gewest
onderscheidene tamme rassen gevestigd zijn, heeft hun kruising,
door een goede keus bestuurd, een groote rol in de vorming van
nieuwe onderrassen gespeeld. Het belang van de kruising van
verscheidenheden is veel te hoog aangeslagen, zoowel met het oog
op dieren als op zulke planten, die uit zaad voortgeplant worden.
Bij planten, die tijdelijk door stekken, afleggen, enten en derge-
lijken voortplanten, is het gewicht der kruising, zoowel tusschen
soorten als tusschen rassen en verscheidenheden, zeer groot; want
de kweeker is hier veilig, zoowel voor de uiterst groote verander-
lijkheid als voor de veelvuldig voorkomende onvruchtbaarheid der
basterden en kruislingen; maar die planten, welke niet uit zaad
voortgeplant worden, zijn voor ons van weinig belang, wijl zij
slechts tijdelijk blijven bestaan. En onder al die oorzaken van
verandering is de opeenstapeling van wijzigingen ten gevolge van
een opzettelijke of onopzettelijke keus, zij moge in het eerste geval
schielijk en in het laatste langzaam, maar des te zekerder gewerkt
hebben, toch ongetwijfeld de voornaamste macht.

OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN
DEN NATU�RSTAAT ONTSTAAN.

De veranderlijkheid. � Individueele verschillen. � Twijfelachtige soorten. �
Ver verspreide en groote soorten veranderen het meest. � De soorten van
de grootere geslachten in zeker gewest veranderen meer dan de soorten van
kleinere geslachten. � Vele soorten van de groote geslachten gelijken op
rassen, wijl zij zeer nauw, maar ongelijk aan elkander verbonden zijn, en
een zeer beperkt gebied bezitten.



		I

		INHOUD.

		-----------XX-

		VOORBERICHT VAN DEN VERTALER VOOR DEN EERSTEN DRUK. VOORBERICHT VOOR DEN TWEEDEN DRUK. � INLEIDING.

		EERSTE HOOFDSTUK. OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN TAMMEN STAAT ONTSTAAN. De oorzaken der veranderingen. � De uitwerkselen der gewoonte. � De erfelijkheid. � Kenmerken van tamme rassen. � De moeielijkheid om een onderscheid te vinden tusschen rassen en soorten. � Het ontstaan van tamme rassen uit een of uit verscheidene soorten. � Tamme duiven, haar afkomst en onderling verschil. � De beginselen, waarnaar men voorheen handelde in het verkiezen van tamme dieren. � Over de opzettelijke en de onopzettelijke keus. � De onbekende afkomst onzer tamme dieren en verbouwd wordende planten. � De omstandigheden, welke den mensch in zijn keus begunstigen......................................Blz. l�39.

		TWEEDE HOOFDSTUK. OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN NATUUR- STAAT ONTSTAAN. De veranderingen. � Individueele verschillen. � Twijfelachtige soorten. � Ver verspreide en groote soorten veranderen het meest. � De soorten van de grootere geslachten in zeker gewest veranderen meer dan de soorten van kleinere geslachten. � Vele soorten van de groote geslachten gelijken op rassen, wijl zij zeer nauw, maar ongelijk aan elkander verbonden zijn, en ten zeer beperkt gebied bezitten............................Blz. 40�50.



		VI		I B H O � D.


		DERDE HOOFDSTUK. OVER DEN STRIJD VOOR HET BESTAAN. De aanleiding tot de natuurkeus. � Dit woord wordt in uitgestrekten zin gebezigd. � Wiskunstige toeneming in getal. � Snelle vermeerdering van wezens buiten den natuurstaat. � De middelen om de vermeerdering te beperken. � Algemeene mededinging. � Uitwerkselen van het klimaat. � Veiligheid door het getal der individu\'s. � Samengestelde betrekkingen tussehen alle dieren en planten. � De strijd des levens is het hevigst tus- schen individu\'s en rassen van de zelfde soort, dikwijls ook hevig tussehen soorten van het zelfde geslacht. � De betrekking van het eene wezen tot het andere is van het grootste belang in de natuur...........Blz. 51�65.

		VIERDE HOOFDSTUK. OVER DE NATUURKEUS. De natuurkeus vergeleken met de keus van den mensch. � Haar invloed op kleinigheden, haar macht over eiken leeftijd en over beide seksen. � De seksueele keus. � Over de algemeenheid van kruisingen tussehen indi- vidu\'s. � Het uitsterven ten gevolge van de natuurkeus. � De uiteen- spreiding van kenmerken in verband tot het verschil van de bewoners eener kleine landstreek, en tot het inheemsen worden. � De invloed van de na- tuurkeus, door het uiteenspreiden der kenmerken en door het uitsterven, op de nakomelingen van gemeenschappelijke ouders. � Over de rangschik- king der schepselen......................................Blz. 66�105.

		VIJFDE HOOFDSTUK. OVER DE WETTEN DER VERANDERLIJKHEID. De invloed van uitwendige toestanden. � Het gebruik en het onbruik in verband met de natuurkeus. � Het gewennen aan het klimaat. � Het verband der deelen onderling. � Vergoeding en evenwicht. � Veranderlijk- heid van werktuigen, die slechts in beginsel aanwezig of weinig ontwikkeld zijn. � Ongewoon hoog ontwikkelde werktuigen zijn zeer veranderlijk. � De soorten veranderen meer dan de geslachten. � Bijkomende seksueele kenmerken zijn veranderlijk. � De soorten van het zelfde geslacht ver- anderen op gelijke wijze. � Terugkeer tot lang verlorene kenmerken. �\' Overzicht...!..........................................Blz. 106�133.



		VII
		INHOCD.


		ZESDE HOOFDSTUK. BEZWAREN TEGEN DE LEER. Bezwaren tegen de leer van de afstamming met wijzigingen. � Over- gangen. � Afwezigheid of zeldzaamheid van overgangsrassen. � Overgangen in de gewoonte en levenswijs. � Verschillende gewoonten van de zelfde soorten. � De gewoonten der eene soort wijken zeer af van die der ande- ren. � Zeer volkomene werktuigen. � Middelen ter overgang. � Moeie- lijke gevallen. � De natuur maakt geen sprongen. � Onbelangrijke werk- tuigen. � De werktuigen zijn niet in alle opzichten volmaakt. � De wetten der eenheid van den gYondvorm en die der voorwaarden van het bestaan worden gevolgd in de leer der natuurkeus.................Blz. 134�168.

		ZEVENDE HOOFDSTUK. \\« «�* ONDERSCHEIDENE BEZWAREN TEGEN DE THEORIE DER NATUURKEUS. De lange duur van het leven der soort. � Wijzigingen gebeuren niet noodzakelijk gelijktijdig. � Wijzigingen, die schijnbaar nergens toe dienen.� Vooruitgaande ontwikkeling. � Onderstelde onmacht der natuurkeus om te voorzien in de eerste beginselen van nuttige inrichtingen. � Trappen van structuur met veranderde verrichtingen. � Zeer verschillende werktuigen die uit een zelfde bron zijn ontstaan. � Redenen om niet aan groote en plotselinge wijzigingen te gelooven........................Blz. 169�202.

		ACHTSTE HOOFDSTUK. OVER HET INSTINKT. Het instinkt kan met de gewoonte vergeleken worden, maar beiden zijn van verschillenden oorsprong. � Onderscheidene graden van het instinkt. � Bladluizen en mieren. � Veranderlijke neigingen. � De oorsprong van het instinkt in tamme dieren. � Het instinkt van de koekoek, van den struis- vogel en van den aardhommel. � Slavenmakende mieren. � De honigbij en naar cellen. � Bedenkingen tegen de leer der natuurkeus ten opzichte van het mstinkt. � Onzijdige of onvruchtbare insekten. � Overzicht. Blz. 203�230.



		VIII
		INHOUD.


		NEGENDE HOOFDSTUK. OVER DE VERBASTERING. Onderscheid tusschen de onvruchtbaarheid van eerste kruisingen en die van basterden. � De onvruchtbaarheid is veranderlijk, is niet algemeen, en wordt door het kruisen van bloedverwanten en door het temmen gewij- zigd. � Wetten, die de onvruchtbaarheid der basterden beheerschen. � De onvruchtbaarheid is niet een bijzondere gave, maar een toevallige om- standigheid, die andere verschillen vergezelt. � Oorzaken der onvruchtbaarheid van eerste kruisingen en van basterden. � Vergelijking van de uitwerkselen der veranderde levensvoorwaarden met die der kruising. � De vruchtbaar- heid der rassen als zij gekruist worden, en die van de kruislingen is niet algemeen. � Basterden en kruislingen, onafhankelijk van hun vruchtbaar- heid, met elkander vergeleken. � Overzicht...............Blz. 231�257 �

		TIENDE HOOFDSTUK. OVER DE ONVOLKOMENHEID DER GEOLOGISCHE GESCHIEDENIS. Over de afwezigheid in den tegenwoordigen tijd van tusschenrassen. � Over den aard van uitgestorvene tusschenrassen, en over hun getal. � Over den langen tijd, die aangetoond wordt door de grootte der afzetsels en der ontblootingen. � Over de armoede onzer paleontologische verzamelingen.� Over het afbreken en weder aanvangen van geologische vormen. � Over de afwezigheid van tusschenrassen in de eene of andere vorming. � Over het plotselinge verschijnen van soorten en groepen van soorten. � Over hare plotselinge verschijning in de oudste lagen, die bekend zijn als fossielen te voeren..............................................Blz. 258�283.

		ELFDE HOOFDSTUK. OVER DE GEOLOGISCHE OPVOLGING DER BEWERKT�IGDE WEZENS. Over het langzaam en opvolgend verschijnen van nieuwe soorten. � Over de verschillende mate van veranderingen. � Soorten, die eens verloren zijn, verschijnen niet weder. � Groepen van soorten volgen de zelfde regels in hare verschijning en verdwijning als de eenvoudige soorten. � Over de uitsterving. � �ver de gelijktijdige veranderingen in de vormen des levens over de geheele aarde. � Over de verwantschappen van uit- gestorvene soorten tot elkander en tot de levende soorten. � Over de ontwikkeling van oude vormen. � Over de opvolging van de zelfde grond- vormen binnen den zelfden omtrek. � Overzicht van het vorige en van dit hoofdstuk...........................................Blz. 284�310.



		140
		BEZWAREN TEGEN DE LEER.

		redenen, die ons uit het voorgaande bekend zijn � en daarom waren zij zeer geschikt om verdrongen en uitgeroeid te worden door de vormen, welke zij met elkander verbonden. Immers dezen, in groo- teren getale bestaande, verschaften een grootere gelegenheid tot werken aan de natuurkeus, wijl zij meer afwisselden of gewijzigd werden � ook om ons bekende redenen. Eindelijk; niet het eene of andere tijdperk alleen maar alle tijd- vakken samen beschouwende, moeten er, als mijn redeneering goed is, tallooze tusschen rassen hebben bestaan, die alle soorten eener groep nauw met elkander verbonden: doch de natuurkeus streeft altijd, gelijk wij reeds dikwijls hebben opgemerkt, om de stamvor- men en de tusschenvormen te vernietigen. Daarom kan het bewijs van het eenmaal bestaan hebben dier vormen slechts geleverd worden door de fossiele overblijfselen, die bewaard zijn gebleven, zooals wij in een volgend hoofdstuk hopen te bewijzen, in een bij uitstek on- volkomenen toestand, en uit tijdvakken door lange tusschenpoozen gescheiden, waaruit geen overblijfselen bewaard of ten minste ge- vonden zijn.

		OVER DEN OORSPRONG EN DE OVERGANGEN VAN BEWERKTUIGDE WEZENS, DIE BIJZONDERE GEWOONTEN EN EEN BIJZONDERE LICHAAMSINRICHTING BEZITTEN. Er is door de bestrijders van mijn leer gevraagd geworden, hoe bij voorbeeld een op het land wonend en vleeschetend dier in een waterdier veranderd kan zijn, want hoe kon het dier in zijn over- gangstoestand bestaande blijven ? Het is gemakkelijk te bewijzen, dat er in de zelfde groep vleeschetende dieren bestaan, die in hunne gewoonten alle trappen bezetten tusschen volkomene waterdieren en volkomene landdieren, en wijl elk dier den strijd voor het be- staan moet voeren, blijkt daaruit dat elk door zijn gewoonten wel geschikt is voor de plaats, die hij in de natuur vervult. Zie de Mustela vison van Noord-Amerika, die pooten heeft met zwemvliezen tusschen de teenen, die een huid, korte beenen en een staart heeft als die van den otter. In den zomer duikt dat dier onder water, en jaagt en vangt visch, maar gedurende den langen winter verlaat i- hij de bevro^ene wateren, en jaagt gelijk andere marters op muizen en dergelijke landdieren. Als men een ander geval had uitgekozen, en men had gevraagd hoe een insektenetend viervoetig dier bij mogelijkheid veranderd is kunnen worden in een vleermuis, zou



		Derhalve, dat niemand uit flauwheid of uit schroomvalligheid denke o\' zegge dat een mensch te ver kan gaan in het zoeken naar waarheid; dal hij al te kundig kan zijn in het boek van Gods woord of in het boek var Gods werken; dat hij te groot kan zijn in de kennis van God of in d< wijsbegeerte. Laat hij liever trachten in beiden eindelooze vorderingen te maken Bacon.

		.t ,- � �<� T \' i 11 lllllllllll�lllllli

		A06000003562182B



		INHOUD. IX

		TWAALFDE HOOFDSTUK. OVER DB VERSPREIDING DER SOORTEN OVER DE AARDE. De tegenwoordige verspreiding der soorten kan niet aan het verschil in de physische levensvoorwaarden worden toegeschreven. � De groote be- langrijkheid van slagboomen. � De verwantschap der bewoners van het jelfde vaste land. � Middenpnnten van schepping. � Over de middelen ter verspreiding: verandering van het klimaat, van de hoogteligging des bodems en dergelijken. � De verspreiding gedurende den ijstijd over de ,\'eheele aarde...........................................Blz. 311�339.

		DERTIENDE HOOFDSTUK. DE VERSPREIDING DER SOORTEN OVER DE AARDE. -- VERVOLG. Over de verspreiding van zoetwaterdieren en planten. � Over de bewo- �ers van eilanden des oceaans. � De afwezigheid van vorschachtige dieren, Batrachiae, en van landzoogdieren op eilanden. � Over de betrekkingen Ier eilanders tot de bewoners van het naaste vaste land. � Over volk- �antingen met opvolgende wijzigingen. � Overzicht van het vorige en an dit hoofdstuk.......................................Blz. 340�361.

		VEERTIENDE HOOFDSTUK. OVER DE WEDERKEERIGE VERWANTSCHAPPEN DER BEWERKTUIGDE WEZENS. � OVER DE VORMLEER, DE KIEMLEER, EN DE

		Over de rangschikking der groepen ondergeschikt aan groepen. � Het latuurlijke stelsel. � Regelen en moeielijkheden der rangschikking ver- tlaard uit de leer van afkomst met wijzigingen. � Over de rangschikking \'an rassen. � De afkomst wordt altijd bij de rangschikking in acht geno- nen. � Gelijke en aangenomene kenmerken. � Over de algemeene, de �amengestelde en de uiteenloopende verwantschappen. � De uitsterving scheidt �n bepaaldt de groepen. � Over de vormleer. � Gelijke vormen van leden \'er zelfde klasse en van gedeelten van het zelfde individu. � Over de kiem- ^eer- ;� Hare wetten zijn te verklaren uit de veranderingen, die niet in eugdigen leeftijd verschijnen, maar wel op een leeftijd van het individu, >veieenkomende met dien van de ouders. � Werktuigen, die in beginsel aanwezig zijn. � Verklaring van hun oorsprong. � Overzicht. Blz. 362� 401



		. - / ---- ..\' ." - � ; - \'. X INHOUD. VIJFTIENDE HOOFDSTUK. ALGEMEEN OVERZICHT EN BESLUIT. Overzicht van de bezwaren tegen de leer der natuurkeus. � Overzicht van de algemeene en bijzondere omstandigheden ten gunste van die leer. � Over de oorzaken van het algemeene geloof in de bestendigheid dei- soort. � Tot hoe ver mag de leer der natuurkeus uitgestrekt worden. � De uitsverkselen dier leer op de studie der natuurlijke historie. � Besluit................................................Blz. 402�428.

		VERBETERINGEN. In de 64 eerste bladzijden van dit boek leest men telkens dezelfde, hti- zelfde, derzelfde enz. De welwillende lezer w�rdt verzocht deze fouten te verbeteren, en te lezen: de zelfde, het zelfde enz. Voor andere taalfouten en drukfouten vraag ik beleefdelijk vergiffenis. De Vertaler.

		-W\'

		.



		VOORBERICHT VAN DEN VERTALER VOOE DEN EERSTEN DRUK.

		*--**

		On the origin of species by means of natural selec- tion, or the preservation of favoured races in the struggle for life, by charles darwin, is de titel van een boek, dat bestemd is om een nog grootere beweging in de gemoe- deren der natuurkundigen te verwekken, dan eens door de Prin- ciples van Charles Lyell werd veroorzaakt. Het is een boek, dat bestemd is om aanleiding te geven tot strijd en wisseling van gedachten; tot hartstochtelijke aanvallen van den eenen kant en onverschrokkene verdediging van den anderen. Het is een boek, dat een licht zal ontsteken in de wetenschap der natuur, zoo schit- terend, dat het velen zal verblinden, zoodat zij de oogen zullen sluiten om zijn gloed niet te zien; maar ook zoo zuiver, dat het anderen zal dienstig zijn om een diepen blik te werpen in de ge- heimen der bewerktuigde natuur, die ons omringt. Geen wonder dus, dat mij het verzoek van den uitgever dezer vertaling, om het werk van Darwin voor een niet engelsch lezend publiek verstaanbaar te maken, zeer welkom was. Immers, het is een groot genot voor dengenen, wien het om waarheid te doen is, een diepen blik te mogen slaan in de denkbeelden van een man als Darwin, van iemand die, als v. Humboldt zijn Kosmos, zijn Origin of species niet schreef dan na een leven doorgebracht in dienst der wetenschap; niet dan na over het hoofdonderwerp van het boek meer dan twee en twintig jaren te hebben na- gedacht, niet dan na vele feiten verzameld, proeven genomen, waarnemingen gedaan, geleerden geraadpleegd, en tegenwerpingen opgespoord en omgestooten te hebben. Waarlijk, geen verstandig man zal dan ook met minachting durven nederzien op de vruch- 1



		2
		VOORBERICHT.


		ten van zooveel studie en zooveel ijver, op de besluiten van zulke redeneeringen, en op de uitkomsten van zulk een leven voor de zaak der wetenschap. En toch, reeds boven zeide ik het, aangevallen zal het boek worden van vele kanten. Slechts eenige weken geleden verscheen het in het licht, en reeds vindt men beoordeelingen niet slechts uit Engeland alleen, maar ook uit Duitschland, uit Nederland, uit Frankrijk. En die stroom van beoordeelingen begint pas te vloeien: hij is nog verre verwijderd van het punt waar hij zal vloeien in den oceaan der vergetelheid. Ik geloof, dat het mij niet ten kwade geduid zal worden, als ik hier een korte schets van den inhoud en van de leerstellingen, die in dit boek verkondigd worden, geef. Niet alle lezers zullen terstond op het eerste gezicht den titel verstaan: men beschouwe het volgende als een korte verklaring daarvan: Niemand twijfelt er aan, dat de rassen der dieren en planten kunnen veranderen: het klimaat, het voedsel, de woonplaats, en vele nog onbekende oorzaken doen de soorten splitsen in rassen; zij wijzigen onophoudelijk de kenmerken der laatsten. Dat is zeer bekend in den tammen staat, omdat de mensch zijn huisdieren het best kent, maar ook is dat zoo in den natuurstaat. De grootste en algemeenste oorzaak echter aller veranderingen is de natuur- keus, dat is de natuur zoekt steeds zulke wijzigingen, die door de eene of andere oorzaak als \'t ware toevallig ontstaan zijn, uit, en beschermt zulke vormen, opdat zij zich voortplanten. Zij zoekt altijd zulke wijzigingen uit, die voordeelig zijn voor het individu en dus voor de soort. Doch de voortplanting van dieren en plan- ten is zoo rijkelijk, zoo groot, dat alle nakomelingen onmogelijk in het leven kunnen blijven: er moet derhalve een strijd ont- staan om bestaande te blijven, een levensstrijd, al voortwoe- dende en al weer op nieuw ontbrandende, al wordt er nu en dan een tijdelijke wapenstilstand gesloten. Wie zullen nu overwinnaars zijn in dien strijd? De soorten, of rassen, of individu\'s, die in het eene of andere opzicht boven hun natuurgenooten uitblinken, die sterker zijn, of grooter, of beter ingericht, of bijzondere werk- tuigen bezitten. Die zullen zich vermeerderen, en door dat de na- tuurkeus juist dezulken onophoudelijk uitkiest, hoopen de wijzi- gingen zich op in een bepaalde richting, en er ontstaan vormen, zeer van die der stamouders afwijkende. Zoo ontstaan er b 1 ij v e n d e, bevoorrechte rassen, welke hun afwijkende kenmerken op hun nakomelingen overdragen, zoodat men dikwijls niet meer weet of men een soort of een ras voor zich heeft. Die nieuw ge- vormde, bestendige rassen zijn allen zeer vruchtbaar, en dikwijls nog meer dan de stamouders tot veranderingen geneigd. In welken graad de afwijkingen van den grondvorm reeds in korten tijd



		4 VOORBERICHT.

		slechts 2 verschillende grondvormen van planten en dieren geweest, dan moet er ook een schepping geweest zijn. Is er slechts ��n grondvorm geweest, dan moet een soort van Priestleysche groene materie, die nog geen bewerktuigde soort voorstelt, het punt van uitgang der geheele bewerktuigde wereld zijn geweest." � Neen, dat zegt Darwin niet: Daar schijnt een beschuldiging van mate- rialismus in te liggen, en dat is een onverdiende beschuldiging! Hooren wij de eigene woorden van Darwin: � Ik geloof, dat alle dieren afstammen van ten hoogste vier of vijf stam vormen, pro- genitors; en de planten van een even groot of kleiner getal. De analogie zou mij een schrede verder kunnen leiden, namelijk tot het geloof, dat alle dieren en planten afstammen van een enkelen grondvorm, een prototype. Doch de analogie is geen veilige gids. Desniettemin, alle levende wezens hebben zeer veel met elkan- der gemeen in hun scheikundige samenstelling, in hun kiemen, in hun celweefsel, in de wetten van hun wasdom en voortteling. "Wij zien dit in de omstandigheid dat het zelfde vergif, dikwijls op gelijke wijze planten en dieren aandoet, of dat het vergif van de galwesp gelijke uitwassen verwekt op de wilde roos en op den eike- boom. Daarom zou ik door de analogie genoopt worden om aan te nemen, dat waarschijnlijk alle bewerktuigde schepselen, welke ooit op aarde geleefd hebben, afkomstig zijn van een eersten vorm, een grond- vorm, waar het leven eerst d o o r den Schepper was ingeblazen." Zoo spreekt geen materialist, zoo spreekt de denker, die niet schroomt zijn gevoelen te zeggen, al strijdt het tegen oude denk- beelden en ingewortelde vooroordeelen. Ook zegt hij zelf, als voorzag hij hoe de kwaadwilligheid zijn denkbeelden zou trachten te ver- wringen : ,, Ik zie geen enkele reden waarom de leer, in dit boek verkondigd, de godsdienstige gevoelens van den een of anderen zou kunnen schokken. Een beroemd schrijver en geestelijke schreef mij: � dat hij al voortlezende geleerd had in te zien, dat het een even edel denkbeeld van God hebben is, te gelooven dat Hij eenige weinige vormen schiep, geschikt om zich zelven te ontwikkelen en te veranderen in andere en noodzakelijke vormen, als te gelooven dat Hij telkens een nieuwe schepping moest doen ontstaan, om de ledige plaatsen te vullen, die door de werking Zijner wetten waren open gevallen." Maar genoeg hiervan: de lezer oordeele zelf. Men bestrijde de leer van Darwin met eerlijke wapenen; zij heeft voorzeker nog hare zwakke punten: du choc des opinions jaillit la v�rit�; en het is voorzeker om de waarheid te doen uitkomen, dat eerlijke lieden strijden. Laat ons de zaak van alle kanten bezien, en ons niet ver- schuilen achter holle klanken, zooals: het scheppingsplan, de eon- heid van het doel, enz. Daarom zegt Darwin: � ofschoon ik ten volle overtuigd ben van de waarheid van alles, wat ik in dit boek



		VOORBERICHT. 5

		heb gezegd, verwacht ik toch geenszins oude natuurkundigen te \'zullen overtuigen: mannen, wier hoofden vol zijn van een menigte feiten, allen beschouwd gedurende een lange reeks van jaren uit een oogpunt geheel en al tegenovergesteld aan het mijne. Sommige natuurkundigen, minder vooringenomen en bevooroordeeld, die reeds begonnen waren te twijfelen aan de onveranderlijkheid der soorten, zullen misschien door dit boek nog meer aan het wankelen gebracht worden. Maar ik zie met vertrouwen uit naar de toekomst, naar jonge, zich ontwikkelende natuurkundigen, die in staat zullen zijn om de zaak met onpartijdigheid van weerskanten te beschouwen." Doch om billijk te zijn, moeten wij nog eenige woorden aan- halen uit het bovengenoemde geschrift van Bronn, van een man, die rechtuit zegt, dat hij niet gelooft aan de leer van Darwin. � � Het boek is, zooals van Darwin niet anders te ver- wachten is, vol van de uitlokkendste beschouwingen, gedaan onder bestendige verwijzing naar waarnemingen en naar de ondervin- ding; het is een uitermate leerrijke lectuur, ook voor hem, die zich niet genegen gevoelt terstond zijn leer aan te nemen. De leer zelve is echter niet nieuw; reeds door Lamarck in zijn Philosophie zoologique, door Geoffroy St. Hilaire en anderen uitgedacht, verschijnt zij hier gesteund door een groote scherp- zinnigheid, en door de kundigheden, welke de tegenwoordige stand der wetenschap aan den begaafden natuuronderzoeker schenkt." � De leer is wel nieuw, in zooverre namelijk Darwin niet, gelijk Lamarck, de soorten laat ontstaan uit een grondvorm door na- tuurkracht geschapen, maar uit een grondvorm door den Schepper in het aanzijn geroepen. En hiermede wensch ik dit misschien al te uitgebreide voor- bericht te sluiten: de wensch dat Darwin\'s boek ook bij ons naar leering begeerig publiek wel ontvangen en op zijn rechte waardo geschat moge worden, al is het dan dat het strijd en wisseling van denkbeelden opwekke, moge mijn uitvoerigheid eenigermate verontschuldigen. Een aanprijzing van het boek was hiermede mijn doel niet; het moge voor zich zelf spreken: ook gaan er reeds stemmen op ter aanprijzing, waarbij de mijne geen klank zou hebben. Zoo spreekt Prof. Lindley in een reeks van wel geschrevene artikelen met hooge ingenomenheid over Darwin\'s werk. Het zou hier te veel plaats beslaan aanhalingen daaruit te maken: liever herhaal ik hier hetgeen onze geleerde landgenoot Dr. Staring voor eenige weken schreef: _g Thans echter verschijnt er een sedert lang bekend en hoog geacht geleerde, Darwin, met zijn werk Over het ontstaan der soorten; een verzameling of beter een overzicht der uit- komsten, waartoe hem het verzamelen gedurendo meer dan twin- hg jaren van een bijna ontelbaar aantal feiten gebracht heeft.



		6 VOORBERICHT.

		Uit dezen arbeid blijkt het, dat Lamarck hoogst waarschijnlijk juist geraden heeft wat de ontwikkeling, niet wat de wijze van de ontwikkeling der soorten uit elkander aangaat. Het is hier de plaats niet om in de bijzonderheden te treden van dit uitmun- tende geschrift. Het hoofddenkbeeld is, dat er verscheidenheden van de soorten ontstaan en dat dezen, na het voorbijgaan van vele duizende generati�n, in werkelijke soorten veranderen." En na er op gewezen te hebben, dat Darwin niets anders tracht te bewijzen als de waarheid zijner stelling, zonder daaruit gevolgen te trekken ten aanzien van den oorsprong van den mensch, ver- volgt de bovengenoemde: � Door het erkennen dezer waarheid ontstaan er zeker vele zwarigheden voor hen, die den Bijbel zoe- ken te verlagen tot een handboek voor de natuurlijke historie. Laten wij hopen dat het schoone werk van Darwin een nieuwe bijdrage zal zijn tot de juiste waardeering van dat schoone, voor ons onmisbare gedenkteeken uit de grijze oudheid; dat dit werk aan den Bijbel weder eenige smetten zal ontnemen, die er door bekrompene en ongeloovige onkunde op geworpen zijn." En nu nog een enkel heusch verzoek aan den lezer: ontvang deze bewerking van Darwin\'s boek met welwillendheid. Haarlem, Maart 1860. T. C. WlNKLER.

		VOOR DEN TWEEDEN DRUK. Zoo welkom mij, nu drie en twintig jaar geleden, de gelegen- beid was Darwin\'s Origin of species te mogen vertalen, zoo aan- genaara is het mij thans uitgenoodigd te zijn den tweeden druk van die vertaling voor de pers gereed te maken. Mjjn voorbe- richt voor den eersten druk herlezende, blijkt het dat ik een pro- fetischen geest heb gehad, toen ik den grooten opgang voorspelde dien de Origin of species zou maken: het vier en twintigste duizend van dit boek is reeds in \'t licht Ik heb mijn werk aan- gevuld met de verbeteringen en bijvoegsels, die Darwin in de zes uitgaven van zijn werk heeft gemaakt: niet slechts een dertigtal opmerkingen, bijvoegsels, veranderingen enz. zijn hier en daar in den tekst gevoegd, maar zelfs een geheel hoofdstuk, het zevende, is er bij gekomen, en daardoor is deze tweede nederlandsche druk even volledig als de laatste of zesde druk van het oorspronke- Ijjke werk. Haarlem, Maart 1883. Dr. T. C. "WlNKLER.



		INLEIDING.

		Toen ik aan boord van het schip the Jieagle als natuurkundige een reis rondom de aarde maakte, werd ik vooral getroffen door sommige bijzonderheden en feiten, betreffende de verspreiding der dieren en planten van Zuid-Amerika, en de geologische betrek- kingen van de tegenwoordige tot de verledene bewoners van dat gedeelte der aarde. Die feiten, meende ik, verspreidden eenig licht over het ontstaan der soorten � dat grootste aller gehei- men, zooals het door zekeren wijsgeer is genoemd. Bij mijn terug- komst in 1837 werd het mij hoe langer hoe duidelijker, dat er misschien veel ter beantwoording dier groote vraag gedaan zou kunnen worden, door namelijk alle feiten, die eenige betrekking hadden tot het onderwerp, te verzamelen en onderling te verge- ljjken. Na vijf jaren van studie in die richting schreef ik eenige opmerkingen ter neder; in 1844 werkte ik die uit tot een schets; en van dien tijd tot op den tegenwoordigen heb ik niet opgehou- den telkens over het onderwerp na te denken. Ik vermeld deze persoonlijke bijzonderheden slechts met het doel om te bewijzen, dat ik niet te haastig ben geweest in het nemen van een besluit. Mijn werk is nu bijna gereed, maar wijl ik nog wel twee of drie jaren noodig heb om het zoo volledig mogelijk te maken, en wijl mijn gezondheid verre van goed is, dacht het mij goed reeds nu dit uittreksel uit te geven. Ik ben hiertoe voornamelijk aangespoord doordien de heer Wallace, die tegenwoordig de na- tuurlijke geschiedenis van den Maleischen archipel bestudeert, bijna tot volkomen de zelfde algemeene uitkomsten ten opzichte van het ontstaan der soorten is gekomen, als die welke ik heb verkregen. In het vorige jaar ontving ik van bovengenoemden een verhandeling over dat onderwerp, met verzoek die aan Sir Charles Lyell ter hand te stellen, welke haar vervolgens aan de



		8 INLEIDING. Linnean Society zond: in het derde deel van het Journal dier instelling is zij te vinden. Lyell en Dr. Hooker, die beiden met mjjn werk bekend waren � de laatste had mijn schets van 1844 gelezen � gaven mij als hun meening te kennen, dat het nuttig zou zijn, met de verhandeling van Wallace, tevens eenige uittrek- sels uit mijn werk in het licht te geven. Het spreekt van zelf, dat dit uittreksel onvolledig moet zijn. Ik kan hier niet naar mijn bronnen verwijzen, maar ik twijfel niet of de lezer zal wel eenig vertrouwen in mijn nauwkeurigheid willen stellen. Er is geen twijfel aan of er zullen fouten en dwa- lingen in mijn werk zijn, ofschoon ik mij steeds tot goede auto- riteiten heb bepaald. Ik kan hier slechts algemeene uitkomsten, met eenige voorbeelden opgehelderd, geven, doch ik vertrouw dat zij in de meeste gevallen voldoende zullen zijn. Niemand kan meer dan ik overtuigd zijn van de noodzakelijkheid om later in bijzonderheden alle feiten en opmerkingen, waaruit mijn besluiten getrokken zijn, in het licht te geven: ik hoop dat in \'t vervolg dan ook te doen. Er wordt geen enkel punt in dit werkje bespro- ken, hetwelk niet gesteund en bewezen kan worden door feiten en waarnemingen, hoewel sommigen daarvan juist tot tegenover- gestelde uitkomsten schijnen te leiden. Doch een goed en waar besluit kan slechts verkregen worden indien men alle bewjjsgron- den en feiten wikt en weegt, en de zaak uit verschillende oog- punten beschouwt: evenwel kan zulks hier onmogelijk geschieden. Het spijt mij dat gebrek aan ruimte mij ook belet uitvoerig de goede hulp en den bijstand te vermelden, dien ik van vele natuur- kundigen, waarvan sommigen mij persoonlijk geheel onbekend zijn, heb ontvangen. Echter mag ik niet nalaten hier mijn groote ver- plichting aan Dr. Hooker te betuigen, die gedurende de laatste vijftien jaren mij in elke richting geholpen heeft door zijn uitge- breide kundigheden en zijn uitmuntend oordeel. / Als men over het ontstaan der soorten nadenkt, is het volkomen begrijpelijk dat een natuurkundige, die acht geeft op de weder- zijdsche verwantschap der bewerktuigde schepselen, op hun toe- stand tijdens het embryonale leven, op hun verspreiding over de aarde, en op hun geologische opvolging, tot het besluit kan komen dat elke soort niet onafhankelijk van andere soorten is geschapen, maar, gelijk rassen, van andere soorten afkomstig is. Zulk een besluit, hoe welgegrond ook, zou evenwel onvoldoende zijn zoolang men niet kan aantoonen, hoe de ontelbare soorten, die de aarde bewonen, gewijzigd en veranderd zijn geworden en die volkomen» heid van inrichting hebben verkregen, welke onze bewondering zoo billijk opwekt. De natuurkundigen beschouwen veelal uitwendige voorwaarden alleen, zooals het klimaat, of het voedsel, als de eenige oorzaak van wijzigingen. Wij zullen in \'t vervolg zien, dat



		Vnv> yz\\Jo*

		Q» oct» 2223



		9
		INLEIDING.


		dit binnen zekere grenzen waarheid mag zijn, maar het is verkeerd en ongerijmd aan zuiver uitwendige oorzaken alleen toe te schrij- vcn, de inrichting van het lichaam van den specht, den vorm zijner pooten, van zijn staart, bek en tong, de laatsten zoo won- derbaar geschikt om insekten uit den bast der boomen te halen. En wie zal kunnen beweren dat de vogellijm of marentak, Vis- cum album, de plant welke haar voedsel uit zekere boomen trekt; welker zaden door bepaalde soorten van vogels moeten worden overgebracht; welker bloemen, van verschillende seksen zijnde, on- voorwaardelijk vorderen, dat het stuifmeel van de eene bloera naar de andere door bepaalde insekten wordt overgebracht � wie zal durven beweren, dat die woekerplant z�� is ingericht door de uit- werkselen van uitwendige voorwaarden alleen, of door die van de gewoonte, of door den wil der plant zelve. De schrijver van de Sporen der schepping wil, dunkt mij, zeggen, dat na zeker onbekend getal van generati�n de eene of andere vogel voortgebracht heeft een specht, en de eene of andere plant een vogellijm, en dat dezen zijn voortgebracht vol- komen z�� als wij hen thans zien. Maar die bewering verklaart ons niets; want zij laat geheel onaangeroerd en onverklaard de vraag hoe de bewerktuigde schepselen geschikt geworden zijn voor elkander en voor de physische voorwaarden des levens. Het is derhalve van het hoogste belang een helder inzicht te verkrijgen in de middelen waardoor en de wijzen waarop de sehep- selen gewijzigd en geschikt gemaakt zijn om te kunnen bestaan. In het eerst van mijn studi�n reeds scheen het mij toe, dat waar- schijnlijk een zorgvuldige bestudeering van de tamme dieren en de verbouwde planten het beste middel zou zijn om dat moeielijke vraagstuk op te lossen. En mijn verwachting heeft mij niet be- drogen: in dit geval en in vele anderen heb ik bevonden,\' dat het verkrijgen van de kennis, hoe onvolkomen zij ook nog moge zijn, der wijzigingen en veranderingen, die door het tam maken en verbouwen veroorzaakt worden, de veiligste weg is om die vraag te beantwoorden. Ik beweer dat zulk een studie van het hoogste belang is, niettegenstaande zij meestal door de natuurkundigen wordt verwaarloosd. Wij zullen in het eerste hoofdstuk de wijzigingen behande- len, die de schepselen ten gevolge van het temmen of aan den mensch ondergeschikt worden, ondergaan. Wij zullen zien, dat zulke wijzigingen erfeljjk worden en als \'t ware al meer en meer opgestapeld kunnen worden, en, wat van even veel of misschien van nog meer belang is, wij zullen tevens zien, hoe groot de macht van den mensch is in het opstapelen van zulke schijnbaar zeer onbelangrijke wijzigingen; namelijk door een keus te doen uit de schepselen, die tot dat doel geschikt zijn.



		EERSTE HOOFDSTUK.

		OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN TAMMEN STAAT ONTSTAAN. De oorzaken der veranderingen. � De uitwerkselen der gewoonten. � De erfelijkheid. � Kenmerken van tamme rassen. � De moeielijkheid om een onderscheid te vinden tusschen rassen en soorten �Het ontstaan van tamme rassen uit een of uit verscheidene soorten. � Tamme duiven, haar afkomst en haar onderling verschil. � De beginselen waarnaar men voorheen han- delde in het verkiezen van tamme dieren. � Over de opzettelijke en de onopzettelijke keus. � De onbekende afkomst onzer tamme dieren en ver- bouwd wordende planten. � De omstandigheden, welke den mensch in zijn keus begunstigen. Indien wij eenige individu\'s van zeker ras of onderras onzer reeds sedert lang verbouwde planten of onzer getemde dieren be- schouwen, dari is een van de eerste bijzonderheden, die onze aan- dacht treffen, de omstandigheid dat zij in het algemeen meer van elkander verschillen dan zulks bij de individu\'s van de eene of andere wilde soort of wild ras het geval is. Als wij nadenken en zien welke groote verschillen er onderling tusschen de verbouwde planten en de getemde dieren bestaan � verschillen, die gewisseld nebben en veranderd zijn ten allen tijde, in de meest verschillende klimaten en onder de meest uiteenloopende behandelingen � dan dunkt mij, dat wjj genoodzaakt zjjn te besluiten, dat die grooto verschillen alleen te danken zijn aan de omstandigheid, dat onze huisdieren en tuinplanten opgewassen zijn onder voorwaarden, die minder eentonig en gelijkblijvend waren, en ook tevens ver- schillend van die waaraan de verwante soorten in den wilden staat, in den natuurstaat, waren onderworpen en blootgesteld. Er bestaat dunkt mij, eenige waarschijnlijkheid dat het gevoelen van Andrew



		ERFELIJKE VERSCHEIDENHEDEN. 19 is voor onze redeneering niet van belang, want door die proef- neming zijn de levensvoorwaarden veranderd geworden. Als men kon aantoonen, dat onze huisdieren duidelijk naar terugkeer streefden, dat is als zij hun verkregene kenmerken ver- loren terwijl zij in dezelfde omstandigheden bleven verkeeren, en terwijl zij in groote kudden bij elkander leefden, zoodat een vrij- willige kruising de ontwikkeling van sommige toevallige afwijkin- gen door wederzijdsche vermenging zou kunnen beteugelen � in dat geval stem ik toe, zouden wij niet van tamme rassen tot soorten mogen besluiten. Maar er is geen schaduw van waarschijn- hjkheid ten voordeele van dat gevoelen: te beweren dat wij niet in staat zijn, om gedurende een eindelooze reeks van generati�n, trekpaarden en harddravers, runderen met korte en nvt lange hoorn*, duiven met pauwstaarten en met befjes aan te fokken, of sappige boomvruchten te kweeken, is iets wat door de ondervin- ding ten volle wordt gelogeustraft. Ik stem toe, dat als in den natuurstaat de levensvoorwaarden veranderen, er ook zeer waar- schijnlijk terugkeer en veranderingen van sommige kenmerken gezien zullen worden, maar de natuurkeus zal bepalen, gelijk wij later willen behandelen, in hoe verre de nieuwe, op die wijze op- gekomene kenmerken zullen blijven bestaan. Beschouwen wij de erfelijke verscheidenheden of rassen onzer huisdieren en onzer verbouwde planten, en vergelijken wij die met naverwante soorten, dan vinden wij veelal in elk tam ras, zoo als wij reeds hebben aangetoond, een geringere eenvormigheid van kenmerken dan in de echte soorten. Ook hebben de tamme rassen van zekere soort dikwijls een min of meer monsterachtig karakter. Ik bedoel hiermede dat, ofschoon zij slechts in verschei- dene zeer geringe punten van elkander en van andere soorten van het zelfde geslacht verschillen, zij echter zelfs in den hoogsten graad in het eene of andere deel onderscheiden zijn, zoowel het eene ras vergeleken met het andere, als ook indien men zeker ras vergelijkt met alle wilde soorten, waaraan dat ras het naast is verwant. Met deze uitzonderingen � daarbij ook gerekend de volkomene vruchtbaarheid der rassen, die onderling gekruist wor- flen � een onderwerp waarover wij later zullen spreken � ver- schillen de tamme rassen van een soort op dezelfde wijze van elkander, mits veelal in minderen graad, dan naverwante soorten van een en het zelfde geslacht in den natuurstaat van elkander onderscheiden zijn. Dit moeten wij toestemmen, als wij zien dat Rf nauwelijks een tam ras van dieren of planten is aan te wijzen, liotwelk niet door sommige natuurkundigen voor niets meer dan can toevallige afwijking is verklaard geworden, terwijl hot door anderen voor een afstammeling van een oorspronkelijk verschil- lende soort is gehouden. Als er een wel kenbaar onderscheid be-


		\\ \\ 20 OVER DE VERANDERINGEN IN DEK TAMMEN STAAT. stond tusschen tamme rassen en soorten, zou men in dit opzicht voorzeker niet zooveel twijfel en onzekerheid aantreffen. Men hoeft dikwijls beweerd, dat tamme rassen niet van elkander verschil - len in zulke kenmerken, die een waarde van geslachtskenmerken bezitten. Ik meen te kunnen bewjjzen, dat die bewering onhoud- baar is; maar de natuurkundigen loopen zoo ver uiteen in de bepaling van geslachtskenmerken, dat wij veilig mogen gelooven dat die bepaling nog gemaakt moet worden. Bovendien, wij hebben, met het oog op de wijze waarop de geslachten zijn ontstaan, geen recht om te verwachten, dat wjj dikwijls echte geslachtskenmerken bij onze huisdieren en verbouwde planten zullen waarnemen. Als wij trachten de lichamelijke verschillen van de tamme ras- sen eener soort op hun juiste waarde te schatten, dan vervallen wij weldra in twijfeling en onzekerheid; immers wij weten niet of zij van een stamsoort of van onderscheidene stamsoorten af- komstig zijn. Het zou van het hoogste belang zijn als dit duis- tere punt opgeklaard kon worden; als het bewezen kon worden dat de hazewind, de dog, do poedel, de mops en de brak, die allen hun lichameljjke kenmerken zoo getrouw aan hun nakomelingen overgeven, van een enkele soort afkomstig waren. Immers zoo iets zou een groot gewicht in de schaal leggen om ons te doen twijfelen aan de onveranderlijkheid der soorten. Ik geloof niet, dat het geheele zoo groote verschil tusschen de onderscheidene boven- genoemde dieren te wijten is aan het tam maken alleen. Ik ge- loof, dat een gering gedeelte van het verschil daaraan toe te schrijven is, dat zij van onderscheidene soorten afstammen. Doch van eenige andere getemde soorten bestaat er een groot vermoe- den, ja zelfs een groote waarschijnlijkheid, dat allen van een en- kele wilde soort afkomstig zjjn. Dikwjjls heeft men beweerd, dat men voor het temmen vooral zulke dieren en planten heeft uitgekozen, die een buitengewoon groote neiging tot verandering, en eveneens een buitengewoon groote geschiktheid om aan verschillende klimaten weerstand te bieden, bezaten. Ik ontken volstrekt niet, dat die eigenschappen grooteljjks zullen medegewerkt hebben om onze meeste huisdieren en tuinplanten tot voorwerpen van groote waarde voor ons te maken; maar hoe kon een wilde bij mogelijkheid weten, toen hij voor het eerst een dier tam maakte, of het in volgende genera- ti�n zou veranderen, en of het andere luchtstreken zou kunnen verdragen ? Heeft de geringe veranderlijkheid van den ezel of van het parelhoen, heeft de geringe geschiktheid van het rendier om warmte, en van den kameel om koude te verduren, ooit verhin- derd dat zij getemd zijn geworden? Ik twijfel er in het minst niet aan of indien men andere dieren en planten nam, in een even groot getal als onze tamme en verbouwde schepselen, behoo-



		23
		DE KASSEN DER TAMME DUIF.\'


		voorkomt. J. Sebright nam juist in dezen zin een menigte proeven, maar allen mislukten. De jongen van de eerste kruising tusschen twee zuivere rassen zijn vrij gelijk aan de ouden, wat mij vooral bij duiven gebleken is, en de proef schijnt wel te gelukken; maar wanneer die jongen onderling gedurende eenige generati�n gekruist worden, zullen er nauwelijks twee individu\'s op elkander gelijken, en het wordt duidelijk hoe moeielijk of liever hoe onmogelijk het is op die wijze een ras te doen ontstaan. Een ras, ontstaan uit de kruising van twee onderscheidene rassen, kan niet zonder do grootste voorzorgen en een langdurige opmerkzaamheid op de individu\'s, die men ter voortplanting bestemt, verkregen worden: ik ken slechts ��n voorbeeld van een blijvend ras, dat op die wijze ge- vormd is.

		OVER DE RASSEN DER TAMME DUIF. Om het boven behandelde belangrijke onderwerp nauwlettend te kunnen bestudeeren, kwam het mij het best voor, mij tot een enkele groep te bepalen: na rijpe overweging koos ik daartoe de tamme duiven. Elk ras. dat ik slechts kon bekomen, heb ik mjj aangeschaft; en bovendien heb ik uit bijna alle gedeelten der wereld huiden van duiven ontvangen, vooral uit Indie door W. Elliot en uit Perzie door C. Murray. Ik heb mij bij verschillende groote duivefokkers vervoegd, en betrekkingen aangeknoopt met twee van de londensche Pigeon Clubs. Welk een ontzagljjk groot onderscheid is er tusschen de verschillende \'rassen! Vergelijk de postduif eens met den kortbekkigen tuimelaar, en zie hoeveel de bekken dier beide duiven, en ten gevolge daarvan ook de schedels, van elkander verschillen! De postduif, vooral de doffert, is bovendien merkwaardig wegens de knobbelige, vleezigo huid rondom den bek, en behalve die huid wegens de zeer groote oogleden, de wijde uitwendige openingen der neusgaten en de wijd openende bek. De kortbekkige tuimelaar heeft een bek bijna als die van een vink, en de gewone tuimelaar heeft een zonderlinge erfelijke gewoonte, namelijk die van zeer hoog in de lucht in een dichte schaar te vliegen, en in de vlucht zich al tuimelende te laten vallen. De slink is een groote duif met dikken bek en lange pooten; sommige onderrassen van slinken hebben vrij lange halzen; anderen lange vleugels en staarten; nog anderen bijzonder korte staarten. De kropper heeft een lang 1\'jf) lange vleugels en pooten, en vooral zijn buitengemeen ont- wikkelde krop, die met de heerlijkste kleuren schittert als hij op-



		30 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN TAMHEN STAAT. beeld dat de soorten in den natuurstaat lijnrecht van andere soorten afstammen, dat is dat de eene soort uit de andere is ontstaan ?

		OVER DE KUNSTKEUS. Laat ons nu eens vluchtig nagaan, op welken weg de tamme rassen, hetzij uit ��n soort, hetzij uit verscheidene verwante soor- ten, zijn ontstaan. Misschien zal de onmiddellijke invloed van uit- wendige levensvoorwaarden, en misschien zal ook de gewoonte daartoe eenigszins medegewerkt hebben, maar het zou wel zeer moeielijk vallen om te bewijzen, dat men aan die werkers alleen het verschil tusschen een koetspaard en een renpaard, tusschen een hazewind en een poedel, tusschen een postduif en een tuime- laar moest toeschrijven. Een van de merkwaardigste trekken in onze tamme rassen is de geschiktheid, die zij bezitten om nuttig te zijn, niet slechts voor zich zelven, maar ook voor het gebruik van den mensch. Waarschijnlijk zijn sommige voor den mensch nuttige dieren of planten plotseling, in eens, ontstaan. Verschei- dene kruidkundigen meenen dat de weverskaarde, Dipsacus fullo- num, met hare haakjes, die door geen enkel werktuig vervangen kunnen worden, slechts een verscheidenheid is van den wilden kaardebol, Dipsacus syloestris, en dat die belangrijke wijziging zich eensklaps in een zaailing heeft vertoond. Dat is ook zeer waarschijnlijk het geval geweest met den hond, die het spit draait, en het is bekend dat het zoo geweest is met het Ancona-schaap. Maar als wij het koetspaard vergelijken met het renpaard; den dromedaris met den kameel; de verschillende rassen van schapen, geschikt voor lage weiden of voor dorre heiden, met zulke rassen waarvan de wol van het eene voor het eene doel, en die van het andere voor een ander doel is geschikt; als wij de verschillende rassen van honden, die op zoo onderscheidene wijzen voor den mensch nuttig zijn, onderling vergelijken; of als wij zien dat sommige hoenderrassen altijd eieren leggen en nooit broedsch wor- den; of als wij onze aandacht vestigen op de menigte graansoor- ten, boomvruchten, tuingroenten en bloeiende planten, voor den mensch zoo nuttig in onderscheidene jaargetijden en tot verschiU lende einden, of zoo aangenaam voor het oog � dan, dunkt mij, worden wij genoodzaakt aan iets meer dan aan toevallige veran- deringon te denken. Wij kunnen niet onderstellen dat alle rassen plotseling ontstaan zijn, zoo volkomen en zoo nuttig als wij zien, dat zij tegenwoordig zijn, en in vele gevallen weten wij zelfs dat het tegendeel waarheid is. De sleutel van dit alles is het vermo-



		31
		DE KUNSTKEUS.


		gen van den mensch om telkens en onophoudelijk voorwerpen ter voortplanting uit te kiezen, die zulke wijzigingen bezitten waarvan hij het meeste nut kan trekken. De natuur schept de wijzigingen, maar de mensch stapelt die in zekere richting op tot zijn voor- deel. In dezen zin, mag men zeggen, maakt de mensch de rassen, die hem nuttig zijn. De groote macht van den mensch in het wijzigen der rassen door zijn keus uit de individu\'s, is geenszins een onderstelde. Hoeveel veefokkers zijn er niet, die zelfs gedurende den zoo korten leeftijd des menschen er in geslaagd zijn, om sommige rassen van runderen of schapen grooteljjks te wijzigen. Men moet die dieren zien om het te gelooven. Vele veefokkers spreken over de dierlijke bewerktuiging als over een stuk klei, dat zij in alle mogelijke vormen kunnen kneden. Youatt, de man wiens kennis van den landbouw zoo groot was als voor een mensch slechts mogeljjk is, en die wel over de dieren wist te oordeelen, zegt over de keus van den mensch ten opzichte van de wijziging der rassen: � Zij stelt den landbouwer niet slechts in staat om het karakter zjjner kudde te wijzigen, maar ook om het geheel te veranderen. Zjj is de tooverstaf, die hem in staat stelt om aan het levende dier dien vorm en die eigenschappen te geven, welke hij verkiest." Lord Somerville, sprekende over hetgeen de veefokkers van het schaap gemaakt hebben, zegt: � het schijnt alsof zij eerst een gedaante gevormd en die vervolgens levend gemaakt hebben." Sir John Sebright was gewoon te zeggen, sprekende over duiven, � dat hij een vooraf bepaalde kleur in drie jaren kon voortbrengen, maar dat hij zes jaren noodig had om een kop en een bek te vormen." In Saksen stelt men zooveel belang in het doen van een goede keus ten opzichte van de merinoschapen, dat men er zelfs een soort van handwerk van maakt: de schapen worden op een tafel geplaatst en bekeken zooals een liefhebber een schilderij bekijkt; dit geschiedt driemaal in het jaar, en de schapen worden telkens gemerkt en gerangschikt, zoodat de besten eindelijk tot de voort- teling worden uitgekozen. "Wat de engelsche veefokkers reeds in dezen hebben gedaan, wordt bewezen door de hooge prijzen, die voor zulke beesten betaald worden, welke een goeden geslachtsboom kunnen vertoonen; de zoodanigen zijn reeds over bijna de geheele aarde verspreid geworden. De ver- betering van hot ras is volstrekt niet te danken aan een kruising van verschillende rassen: de beste veefokkers zijn zelfs zeer tegen iets dergelijks, uitgezonderd somtijds tusschen zeer naverwante onderrassen. En als er zulk een kruising heeft plaats gehad, is het nog van veel meer belang een nauwlettende keus te doen dan in gewone gevallen. Als het doen van een keus niets meer was dan het uitzoeken van een ras en dat te doen voorttelen, gewis dan



		TWEEDE HOOFDSTUK.

		OVER DE WIJZIGINGEN EN VERANDERINGEN, DIE IN DEN NATU�RSTAAT ONTSTAAN. De veranderlijkheid. � Individueele verschillen. � Twijfelachtige soorten. � Ver verspreide en groote soorten veranderen het meest. � De soorten van de grootere geslachten in zeker gewest veranderen meer dan de soorten van kleinere geslachten. � Vele soorten van de groote geslachten gelijken op rassen, wijl zij zeer nauw, maar ongelijk aan elkander verbonden zijn, en een zeer beperkt gebied bezitten. Eer wij er toe overgaan om de in het vorige hoofdstuk ontwik- kelde leer toe te passen op de bewerktuigde wezens in den natuur- staat, moeten wij zien, of zij in dien staat wel veranderlijk zjjn. Wilden wij dit uitvoerig aantoonen, dan zouden wij daartoe niets anders behoeven te doen als een lange lijst van dorre feiten �p te sommen. Ook zullen wij hier de verschillende bepalingen, die men van het woord soort gemaakt heeft, niet bespreken. Geen van al die bepalingen heeft alle natuurkundigen tevreden kunnen stellen: echter heeft ieder natuurkundige een zeer onbepaald denk- beeld van wat de soort is. In het algemeen ligt er in dat woord soort het onbekende element eener bepaalde handeling in de schepping opgesloten. Ook het woord ras is even moeie- lijk te bepalen; evenwel verstaat men daardoor vrij algemeen ge- meenschappelijkheid van afkomst, hoewel zulks zelden kan worden bewezen. Dan hebben wij ook nog het woord mon- ster. Ik geloof dat men daardoor bedoelt de eene of andere be- langrijke afwijking in de bewerktuiging van een lichaams- deel, zij moge onschadelijk of onnut voor de soort zijn en over



		OVEK DE VERANDERINGEN IN DEN NATU�RSTAAT. 41 het algemeen niet voortgeplant worden. Sommige schrijvers ge- bruiken het woord verandering in een technischen zin, als een wijziging insluitende, die onmiddellijk aan de physische voor- waarden des levens te wijten is, en in dien zin stelt men derhalve dat veranderingen niet erfelijk zijn; maar wie durft beweren, dat het dwergachtige voorkomen van de schelpdieren in het brakke water der Oostzee, of de dwergachtige planten op de toppen der bergen, of de dikke vacht der dieren in het hooge noorden niet ten minste in sommige gevallen en gedurende eenige generati�n erfelijk zijn? In dit geval, meen ik, noemt men zulke vormen r a s- sen of verscheidenheden. Verder, er bestaan verscheidene geringe verschillen, die men individueele verschillen mag noemen, en die zich dikwijls bij de jongen van dezelfde ouders voordoen, of wel bij individu\'s van dezelfde soort, die een zeer omschrevene landstreek bewonen; wat niet zelden waargenomen wordt. Zulke individueele verschillen zijn voor ons zeer belangrijk, wijl zij de bouwstoffen z[jn waaruit de natuurkeus een opeenstapeling van wijzigingen kan vormen, op dezelfde wijze als de mensch de individueele verschillen van zijn huisdieren en tuinplanten in een bepaalde richting kan ophoopen. Die individueele verschillen vertoonen zich in het algemeen in zulke deelen, welke door de natuurkundigen als onbelangrijk be- schouwd worden, maar door een lange lijst van feiten kan ik be- wijzen dat deelen, die den naam van zeer belangrijk verdienen � zoowel uit een physiologisch oogpunt als ten opzichte van de rangschikking der wezens � somtijds in de individu\'s van de- zelfde soort verschillen. Ik ben overtuigd dat elk natuurkundige ten hoogste verwonderd zal zijn over de menigte gevallen van verschillen, zelfs in belangrijke deelen, indien hij die op goed ge- zag verzamelt en daarmede een reeks van jaren volhoudt, gelijk ik heb gedaan. Herinneren wij ons, dat het den systematici verre van aangenaam is, als zij verschillen in belangrjjke deelen aan- treffen, en dat er niet veel natuurkundigen zijn, die het moeielijke werk doen van belangrijke inwendige deelen te onderzoeken, en die deelen van vele individu\'s derzelfde soort met elkander te vergelijken. Ik zou nooit geloofd hebben, dat de vertakkingen van de groote zenuwen, dicht bij het groote centrale ganglion van een insekt, veranderlijk konden zijn in dezelfde soort; ik meende dat veranderingen van dien aard slechts zeer langzaam en trapsgewjjze konden ontstaan; en zie, Lubbock heeft voor eenigen tijd zulke groote afwijkingen in die zenuwen van de schildluis, Coccus, aan- getoond, dat zij bijna met de takken van een boom vergeleken kunnen worden. Dezelfde natuurkundige heeft eveneens aange- toond, dat de spieren in de larven van sommige insekten verre van altijd regelmatig zijn. Er zjjn schrijvers, die in een kring rond



		42 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATUURSTAAT. redeneeren, als zij beweren dat belangrijke deelen nooit veranderen, want zjj noemen juist die deelen belangrijk, welke nooit veranderen. Op die wijze is er geen voorbeeld van een belangrijk deel, het- welk veranderlijk is, te vinden, maar uit een ander oogpunt be- schouwd zijn daar voorzeker een menigte voorbeelden van te geven. Er is nog een punt in de individueele verschillen, dat ons zeer verlegen maakt: ik bedoel die geslachten, welke men somtijds veelvormig, polymorphisch, heeft genoemd. Bijna alle soorten dier geslachten verschillen onderling grooteljjks, zelfs z�� dat er nauweljjks twee natuurkundigen zijn, die met elkander overeen- stemmen in de vormen, welke zjj soorten of rassen heeten. Als voorbeelden noemen wij de geslachten Rubus, Rosa en Hieracium onder de planten, en verscheidene geslachten van insekten en van armpootigen of Brachiopoden, onder de dieren. In de meeste poly- morphe geslachten hebben eenige soorten duidelijke en bepaalde kenmerken. Zulke geslachten, die in het eene gewest veelvormig zijn, schijnen, met eenige uitzonderingen, zulks ook in andere ge- westen te zijn, en ook, naar de armpootige schelpdieren te oor- deelen, in vorige tjjdperken geweest te zijn. Die feiten zjjn zeer moeielijk te verklaren, want zij schijnen te bewijzen, dat die ver- schillen en veranderingen onafhankelijk van de levensvoorwaarden zijn. Ik ben genegen te vermoeden, dat wjj in die veelvormige geslachten niets anders moeten zien als veranderingen in het eene of andere deel, welke voor de soort noch dienstig noch ondienstig waren, en die daarom door de natuurkeus verwaarloosd, dat is niet aangegrepen en blijvend gemaakt zijn � wat wij later zul- len verklaren. Zulke vormen, welke in hoogen graad het kenmerk van soorten bezitten, maar welke z�� op andere vormen gelijken of daaraan z�� nauw door overgangen verbonden zijn, dat de natuurkundigen er niet aan denken om hen als afzonderlijke soorten te beschouwen en te rangschikken � zijn in vele opzichten voor ons het be- langrijkst. Wij hebben alle recht om te gelooven, dat velen van die twijfelachtige en naverwante vormen voortdurend hun ken- merken behouden hebben, in hun geboorteland en sedert langen tijd aaneen, niet minder dan, zoover wij weten, echte en ware soorten doen. Meestal ziet men, dat een natuurkundige, als hij twee vormen door overgangsvormen met elkander kan verbinden, hij in dat geval den eenen vorm beschouwt als een ras van den anderen, en wel z�� dat hjj de meest voorkomende soort of ook wel somtijds slechts die welke het eerst beschreven is, als de soort, en de andere als het ras of de verscheidenheid beschouwt. Doch er zijn sommige gevallen, waarin het zeer moeielijk valt den eenen vorm voor een verscheidenheid van den anderen te verkla- ren, al zijn zij nauw door overgangen met elkander verbonden �



		OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATUURSTAAT. 43 gevallen waarin ook de veel aangehaalde basterden der overgangen de zwarigheid niet oplossen. Evenwel wordt in vele gevallen de eene vorm als een verscheidenheid van den anderen beschouwd, niet omdat de overgangen aan te wijzen zijn, maar omdat de analogie den waarnemer noopt te onderstellen �f dat zij ergens zullen bestaan, �f dat zij voorheen hebben kunnen bestaan. Dat er hier een wijde deur voor gissingen en twijfelingen geopend wordt, is vrij zichtbaar. In dezen toestand van zaken nu, schijnt er in de bepaling van wat voor een soort en wat voor een ras moet gehouden worden, geen andere leiddraad te bestaan als het gevoelen van zulke na- tuurkundigen, die een groote ondervinding en een gezond oordeel bezitten. Ja, in vele gevallen moeten wij zelfs bij meerderheid van stemmen der natuurkundigen beslissen, want er zijn weinig wel bekende en wel onderscheidene rassen op te noemen, die niet door bevoegde rechters als soorten zijn genoemd. Dat zulke twijfelachtige rassen verre van zeldzaam zijn, behoe- ven wij niet te zeggen. Vergelijk de verschillende flora\'s van Frankrijk, Engeland, de Vereenigde Staten en andere landen, door verschillende plantenkenners beschreven, en zie welk een menigte vormen door den een echte soorten en door den ander slechts verscheidenheden zijn genoemd. Om ��n voorbeeld te geven: er zijn 182 engelsche planten, die algemeen als rassen beschouwd worden, maar die ook allen door kruidkundigen als soorten zijn genoemd. Babington noemt 251 soorten, en Bentham slechts 112, een verschil van 139 twijfelachtige vormen! Bij de dieren, die voor elke dracht paren en die niet aan een vaste plaats gebonden zijn, kan men zelden binnen zekeren bepaalden omtrek zulke twij- felachtige vormen vinden, die door den eonen zooloog als soorten en door den anderen als rassen beschreven worden � maar in van elkander gescheidene gewesten is dit des te meer het geval. Hoeveel vogels en insekten van Noord-Amerika en van Europa, welke slechts zeer gering van elkander verschillen, zijn door den eenen natuurkundige voor echte soorten en door den anderen voor verscheidenheden, of, zooals zij veelal geheeten worden, voor geo- graphische rassen verklaard! Vele jaren geleden, toen ik vergeleek en zag dat anderen vergeleken de vogels van de afgezonderde Galapagos eilanden, zoowel met elkander als met die van het amerikaansche vaste land, trof het mij hoe onbepaald en hoogst willekeurig het onderscheid is tusschen soorten en rassen. Op de eilanden van de kleine Madeiragroep vindt men vele insekten, die als rassen in het schoone werk van Wollaston zijn beschreven, maar die ongetwijfeld door do- meeste andere entomologen als soorten zouden zijn beschouwd geworden. Zelfs Ierland heeft eenige dieren, die tegenwoordig als rassen beschouwd worden, maar die



		44 OVEE DE VERANDERINGEN IN DEN NATUUR8TAAT.

		door eenige zooiogen voor soorten zijn gehouden. Verscheidene kundige vogelkenners beschouwen het schotsche roodhoen, Layopus scoticus, slechts als een wel kenbaar ras van de noorsche soort, het sneeuwhoen, Lagopus mutus, terwijl verre de meesten het houden voor een duidelijke soort eigen aan Groot Brittanjo. Een groote afstand tusschen de woonplaatsen van twee twijfelachtige vormen doet vele natuurkundigen beiden als verschillende soorten beschouwen; maar, heeft men terecht gevraagd: hoe groot moet die afstand wel zijn ? Als die tusschen Amerika en Europa groot genoeg is, zal dan die tusschen het vaste land en de Azoren, of Madeira, of de Kanarische eilanden voldoende zijn ? Men moet be- kennen dat vele vormen, door zeer bevoegde rechters rassen ge- noerad, zoo duidelijk het karakter van soorten hebben, dat zij door andere even bevoegde rechters als echte en zuivere soorten konden worden vermeld. Doch er over te twisten of zij den naam van soorten of wel dien van rassen � verdienen, is, zoolang er geen goede bepalingen van die termen algemeen zijn aangenomen, niets anders als in de lucht schermen. Verscheidene gevallen van twijfelachtige soorten of zeer duistere rassen verdienen onze hoogste belangstelling, want er is zeer veel moeite gedaan om hun ware plaats vast te stellen; onder anderen door te wijzen op hun verspreiding over de aarde, op gelijke ver- anderingen, op het voortbrengen van basterden. Tot voorbeeld mogen hier de beide bekende sleutelbloemen, de Primula vulyaris en de Primula veris dienen. Deze planten verschillen zeer veel in voorkomen of uitzicht: zij hebben een verschillenden geur; groeien op verschillende standplaatsen: gedijen op verschillende hoogten op de bergen; hebben een verschillende geographische verspreiding; en eindelijk, volgens de talrijke proefnemingen gedurende een reeks van jaren door den nauwlettenden waarnemer Giirtner gedaan, kunnen zij slechts met de uiterste moeite gekruist worden. Wij kunnen geen betere bewijzen verlangen voor de meening, dat die twee vormen soorteljjk verschillen. Maar aan den anderen kant, zij zijn door vele overgangen verbonden, en het is hoogst twijfeU achtig dat die overgangen basterden zijn: naar mijn gevoelen be- staat er de grootste waarschijnlijkheid, dat zij van gemeenschappe- hjke stamouders zijn, en gevolgeljjk voor niets meer dan rassen beschouwd moeten worden. Een nauwkeurig onderzoek is voorzeker het beste middel om de natuurkundigen te leeren, hoe zij twijfelachtige vormen kunnen rangschikken. Evenwel is het juist in de best bekende gewesten, dat wij de meesten van die vormen vinden. Het heeft mij getroffen dat indien een dier of een plant in den natuurstaat zeer nuttig voor den mensch is, of om een andere reden zijn aandacht tot zich trekt, zijn rassen nauwkeurig bestudeerd en daarna bijna



		OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATU�RSTAAT. 45 altijd voor soorten gehouden en als zoodanig beschreven worden. Zie eens hoeveel er over den gewonen eik geschreven is en hoe nauwkeurig hij bekend is. En wat gebeurt er: een duitsch schrij- ver maakt meer dan een dozijn soorten uit vormen, die algemeen slechts als rassen beschouwd worden; en in Engeland worden de wintereik, Quercus robur, en de zomereik, Quercus pedunculata, door de beste kruidkenners en boomkweekers of als echte soorten �f slechts als rassen aangezien. Wanneer een jong natuurkundige een groep, die hem tot dien tijd nog geheel onbekend was, begint te bestudeeren, is hij zeer onzeker wat hij voor soorten en wat hij voor rassen moet houden, want hij weet niets van de wijzigingen, waaraan de groep onder- worpen is. Doch als hij zijn aandacht vestigt op een klasse in een bepaalde landstreek te huis behoorende, zal het hem weldra duidelijk worden, hoe hij de meeste twijfelachtige vormen moet rangschikken. Zijn hoofdstreven zal zjjn veel soorten te maken, want het zal hem treffen, hoe groot het verschil is in de vormen die hij bestudeert, en hij heeft geen algemeene kennis genoeg van het verschil in de vormen van andere groepen en in andere lan- den, om zijn eerste indrukken te matigen en te wijzigen. Als hij den kring zijner waarnemingen verder uitstrekt, zal hij nog groo- ter zwarigheden ontmoeten, want hij zal een des te grooter getal van naverwante vormen aantreffen. Maar als hij zijn waarnemin- gen in zeer wijden omtrek doet, zal hij eindelijk in staat geraken om een oordeel uit te spreken over soorten en rassen; doch hij zal daar niet toe komen dan onder het bekennen, dat de wijzigin- gen groot zijn � en dat zal door vele natuurkundigen bestreden worden. En begint hjj dan verwante vormen, uit landen die tegen- woordig van elkander gescheiden zijn, te bestudeeren, dan zullen ook zijn bezwaren in dezelfde mate grooter worden, want hij zal in dat geval nog minder kans hebben om de overgangen tusschen de twijfelachtige vormen aan te treffen, en moet hij bijna al zijn hoop stellen op de analogie. Zekerlijk, tot heden is er nog geen duidelijke lijn van afschei- ding, geen grenslijn getrokken tusschen soorten en onder- soorten, dat is die vormen, welke naar het gevoelen van eenige natuurkundigen wel zeer na komen aan soorten, maar niet vol- komen de kenmerken eener soort vertoonen; tusschen onder- soorten en rassen; tusschen geringere verscheidenheden en individueele verschillen. Al die onderscheidingen ver- smelten in elkander en vormen een onafgebroken reeks, en een reeks geeft ons den indruk van een onmerkbaren overgang. Daarom zijn oe individueele verschillen, ofschoon van zeer weinig, ja van geen net minste belang voor den systematicus, voor ons van het grootste gewicht, als zijnde de eerste trede tot zulke geringe verscheiden-



		46 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATUURSTAAT. heden, die nauwelijks een vermelding in werken over de natuur- lijke historie verdienen. Daarom houd ik zulke verscheidenheden, welke slechts in zekere mate blijvend en duidelijk zijn, voor trappen, leidende tot meer blijvende en meer duidelijke rassen, en deze laatsten als voerende tot ondersoorten en tot soorten. De overgang van den eenen trap tot den anderen kan in sommige gevallen te danken zijn louter aan den lang aanhoudenden invloed van ver- schillende natuurlijke omstandigheden in twee verschillende rich- tingen, doch ik hecht daar niet veel geloof aan: ik wijt den over- gang van een verscheidenheid uit den toestand van een slechts klein verschil tot dien van een grooter onderscheid, aan den invloed van de natuurkeus in het opstapelen van wijzigingen in sommige bepaalde richtingen. Daarom geloof ik, dat een wel onderscheiden ras een wordende soort mag geheeten worden. Wij zullen in het vervolg van dit werk zien, of dit gevoelen op waarheid, op feiten en op gezonde redeneeringen steunt of niet. Het is niet noodig te onderstellen, dat alle rassen of wordende soorten eens tot soorten moeten worden. Zij kunnen in dien wor- denden staat uitsterven, of zjj kunnen gedurende lange tijdperken als rassen blijven bestaan, gelijk Wollaston bewezen heeft, dat het geval geweest is met de rassen van zekere fossiele slakken op Madeira. Indien een ras zich zoo krachtig ontwikkelen mocht, dat het in getal de moedersoort overtrof, zou het voorzeker als de soort beschouwd worden, en de soort als het ras. Ook zou het kunnen gebeuren, dat het ras de moedersoort geheel verdrong, of wel dat beiden nevens elkander bestonden, en beiden als onafhankelijke soorten moesten worden beschouwd. Doch ook op dit onderwerp komen wij later terug. Uit al het voorgaande blijkt, dat ik het woord s o o r t beschouw als geheel willekeurig, en als \'t ware bij onderlinge overeenkomst voor het gemak gegeven aan een groep van individu\'s, die zeer veel op elkander gelijken, en dat hot niet wezenlijk verschilt van het woord ras, hetwelk men toegepast heeft op minder verschiU lende en meer dobberende vormen. Ook het woord verscheiden- heid of ras is slechts willekeurig toegepast, en wordt ook voor het gemak gegeven aan een groep van individu\'s, die slechts i n- dividueele verschillen vertoonen. Alph. de Candolle en anderen hebben aangetoond, dat zulke planten die zeer wijd verspreid zijn, in het algemeen ook rassen vertoonen, en dit is wel te gelooven al3 men bedenkt, dat zij door haar grooto verspreiding aan verschillende physische voorwaarden onderworpen worden, en dat zij moeten mededingen met andere groepen van bewerktuigde wezens; hetgeen wij in \'t vervolg als iets van zeer veel gewicht zullen leeren kennen. Maar eenige lijsten, welke ik met het doel om dit te bewijzen, heb samengesteld, en die ik in



		48 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATUURSTAAT. besluit, dat de soorten van de grootere geslachten in elk gewest meer en vaker rassen zouden moeten voortbrengen, dan de soor- ten van kleinere geslachten. Immers, waar ooit naverwante soor- ten � dat is soorten van het zelfde geslacht � waren gevormd geworden, kunnen ook naderhand rassen of wordende soorten ont- staan. Waar veel groote boomen groeien, mogen wjj verwachten dat er ook kleinen zullen zijn. Waar veel soorten van een ge- slacht door afwijking zijn gevormd, daar zijn de omstandigheden gunstig geweest voor verandering, en derhalve mogen wij ver- wachten, dat de omstandigheden in het algemeen gunstig voor verandering zullen blijven Aan don anderen kant, als wij elke soort beschouwen als een bijzondere handeling der natuur, dan is er geen de minste reden om te denken, waarom er meer veran- deringen zouden voorvallen in een groep van vele, dan in een van weinige soorten. Om te zien of deze redeneering goed was, heb ik de planten van twaalf landstreken, en de schildvleugelige insekten, Coleoptera, van twee gewesten tot twee bijna even groote massa\'s gerang- schikt; de soorten der grootere geslachten aan de eene en die der kleinere geslachten aan de andere zijde, en het bleek steeds, dat er meer soorten van de grootere geslachten rassen bezaten dan die van de kleinere geslachten. Bovendien, de soorten van een groot geslacht vertoonen zeker een grooter gemiddeld getal rassen dan de soorten van een klein geslacht. Beide uitkomsten blijven dezelfden, al wordt er een andere verdeeling gemaakt, en al wor- den de kleinste geslachten � van slechts een tot vier soorten � volkomen van de lijsten uitgesloten. Deze feiten zijn van een zeer groote beteekenis voor de bewering, dat soorten niets ander3 zijn als wel onderscheidene en blijvende rassen, want waar vele soor- ten van het zelfde geslacht zijn ontstaan; of waar, als wij die uitdrukking hier mogen bezigen, de fabriek van soorten in wer- king is geweest, zullen wij in het algemeen die fabriek nog steeds in werking vinden, vooral als wij eenige reden hebben om te ge- looven, dat het fabriceeren van nieuwe soorten zeer langzaam gaat. En dit is voorzeker het geval als de rassen gehouden worden voor wordende soorten, want mijn lijsten bewijzen, dat het de regel is, dat, waar vele soorten van een geslacht zjjn gevormd, de soor- ten van dat geslacht steeds een getal van rassen, dat is van wordende soorten, vertoonen boven het gemiddelde getal. Niet alle groote geslachten echter veranderen sterk en vergrooten dus het getal hunner soorten; en niet alle kleine geslachten veranderen niet en nemen niet toe in grootte; zoo iets zou, indien het waar was, zeer veel tegen mijn leer bewijzen. Doch het is niet waar, want de geologie leert ons ten duidelijkste, dat kleine geslachten in den loop der tijden zeer veel toegenomen hebben, en dat groote ge-



		OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATUURSTAAT. 49 slachten verdwenen zijn. Alles wat wij wilden beweren, bestaat hierin, dat, waar vele soorten van een geslacht zijn ontstaan, daar worden ook nog tegenwoordig velen gevormd: wat te bewijzen is. Er bestaan nog eenige andere betrekkingen tusschen de soorten van groote geslachten en hare rassen, welke onze opmerkzaamheid verdienen. "Wij hebben gezien, dat er geen onfeilbare maatstaf is om soorten en rassen van elkander te onderscheiden, en in die gevallen, waarin de overgangen tusschen twijfelachtige vormen niet gevonden zijn, moeten de natuurkundigen, naar de mate van het verschil tusschen beide vormen, beslissen en oordeelon of beiden tot de waarde van soort verheven zullen worden. De hoegrootheid van het verschil is derhalve een zeer belangrjjke maatstaf of twee vormen den naam van soorten of rassen zullen voeren. Nu heeft Fries bjj de planten en Westwood bij de insekten opgemerkt, dat in groote geslachten het verschil tusschen de soorten somtijds uiterst gering is. Ik heb getracht dit door cijfers te bewjjzen, en voor zoover mijn uitkomsten goed zijn, bevestigen zij dat. Ook heb ik eenige verstandige en bedrevene waarnemers geraadpleegd, en zij hebben die bewering toegestemd. De soorten van de grootere ge- slachten gelijken dus op rassen, meer dan die van kleinere geslachten zulks doen. En ook van een anderen kant beschouwd, kan men zeggen dat in de grootere geslachten, waarin een grooter getal rassen dan het middengetal zijn, vele soorten op rassen gelijken, want zij verschillen minder dan gewoonlijk van elkander. Bovendien, de soorten van de groote geslachten zijn tot elkander verwant op dezelfde wijze als de rassen van een soort tot elkander verwant zijn. Er is geen enkele natuurkundige, die beweren zal dat alle soorten van een geslacht evenveel van elkander verschillen; neen, zij kunnen gemeenlijk in ondergeslachten of afdeelingen of kleine groepen verdeeld worden. Fries heeft terecht opgemerkt, dat kleine groepen van soorten gelijk satellieten rondom zekere andere soorten gerangschikt zijn. En wat zijn rassen anders als groepen fan vormen, ongelijk aan elkander verwant en gerangschikt rondom zekere andere vormen, dat is rondom hun moedersoorten P Zekerlijk, er is een zeer belangrijk punt van verschil tusschen rassen en soorten, namelijk dat de som van het verschil tusschen de rassen, als men hen vergelijkt met elkander of met de moedersoorten, veel kleiner is dan die tusschen de soorten van het zelfde geslacht. Doch als wij de � uiteenspreiding der kenmerken" behandelen, zullen wij zien, hoe dit te verklaren is, en hoe het geringe verschil tus- schen de rassen medewerkt om het groote verschil tusschen de soorten des te grooter te doen worden. En eindelijk: de rassen hebben een veel begrensder gebied dan de soorten. Dit is zoo eenvoudig, dat het bijna geen vermelding verdient. Immers, als men een ras vond, dat meer verspreid was 4



		50 OVER DE VERANDERINGEN IN DEN NATUUR8TAAT. dan de onderstelde soort waaruit het is voortgekomen, dan zou het eerste soort en de laatste ras geheeten moeten worden. Doch ook is het gebleken, dat zulke soorten, die zeer na verwant zijn aan andere soorten, en derhalve in zooverre op rassen gelijken, ook veelal een zeer beperkt gebied hebben.

		Als slotsom van onze beschouwingen in dit hoofdstuk blijkt dus, dat rassen het zelfde algemeene karakter hebben als soorten, want zij kunnen van de laatsten niet onderscheiden worden, dan tenzij, ten eerste, als men overgangsvormen ontdekt en als die schakels de kenmerken niet kunnen wijzigen, en ten tweede door zekere mate van onderscheid, want als twee vormen zeer weinig verschillen, worden zij gewoonlijk als rassen beschouwd, niettegenstaande er geen tusschenvormen ontdekt zijn: het is desniettemin volkomen onbepaald, hoe groot het onderscheid moet zijn om die twee vormen voor soorten te mogen houden. In geslachten, die meer dan het mid- dengetal van soorten in zekere landstreek bezitten, hebben ook do soor- ten zelven meer dan het middengetal van rassen. In groote geslachten zijn de soorten nauw, maar ongelijk met elkander verbonden, en zijn soms als satellieten rondom andere soorten gerangschikt. Soorten, die zeer na aan andere soorten verwant zijn, hebben veelal een zeer begrensd gebied. In al deze opzichten hebben de soorten der groote geslachten een in het oog vallende overeenkomst met rassen. Wij kunnen die overeenstemming zeer goed begrjjpen, als de soorten eens rassen zijn geweest en daaruit zijn ontstaan; terwijl die over- eenstemmingen volkomen onverklaarbaar zijn, indien de soorten onafhankelijk van elkander zijn geschapen. Ook hebben wij gezien, dat het de heerschende of meest bloei- ende soort van een groot geslacht is, die gemiddeld het meest ver- andert; en rassen, zooals wij in \'t vervolg zullen zien, trachten in nieuwe en onderscheidene soorten over te gaan. De grootere geslachten streven derhalve om grooter te worden, en in de geheele natuur streven die vormen des levens, welke de heerschenden zijn, steeds om al meer en meer heerschend te worden, door vele ge- wjjzigde en heerschende afstammelingen voort te brengen. Maar op een wijze, die wij later zullen bespreken, hebben de grootere geslachten ook een neiging om zich in kleinere geslachten te ver- brokkelen. En derhalve worden alle vormen des levens in het heelal verdeeld in groepen ondergeschikt aan andere groepen.



		DERDE HOOFDSTUK.

		OVER DEN STRIJD VOOR HET BESTAAN. De aanleiding tot de natuurkeus. � Dit woord wordt in uitgestrekten zin gebezigd. � Wiskunstige toename in getal. � Snelle vermeerdering van wezens buiten den natuurstaat. � De middelen om de vermeerdering te beperken. � Algemeene mededinging. � Uitwerkselen van het klimaat. � Veiligheid door het getal der individu\'s. � Samengestelde betrekkingen tussehen alle dieren en planten. � De strijd des levens is het hevigst tus- sehen individu\'s en rassen van dezelfde soort, dikwijls ook hevig tussehen soorten van hetzelfde geslacht. � De betrekking van het eene wezen tot het andere is van het grootste belang in de natuur. Voordat wij tot de behandeling van ons tegenwoordig onder- werp overgaan, moeten wij eenige opmerkingen maken, ten einde aan te toonen hoe het komt, dat de strijd voor het bestaan leidt tot natuurkeus. In het vorige hoofdstuk hebben wij gezien, dat er eenig individueel verschil is onder de bewerktuigde wezens in den natuurstaat: ik geloof niet, dat men daaraan ooit heeft getwijfeld. Het is voor ons onmogelijk te beslissen of een menigte twijfeU achtige vormen soorten of ondersoorten of rassen geheeten moeten worden. Doch het enkele bestaan van een individueel verschil, hoe noodzakelijk ook voor de leer der onderscheidingen, helpt ons zeer weinig om te begrijpen, hoe de soorten in de natuur ontstaan. Hoe is het eene gedeelte der bewerktuiging zoo wonderbaar ge- schikt geworden voor het andere, het eene wezen zoo hoogst ge- schikt voor het andere ? Wij zien het toppunt vati die wederkeerige geschiktheid in den specht zoowel als in den vogellijm, en slechts weinig minder in de luis, die op de haren van een zoogdier of op de vederen van een vogel klimt; in de watertor, die in de wateren duikt; in het gepluimde zaadje, dat door de zwakste bries over de



		52 OVER DEN STRIJD VOOR HET BESTAAN. velden zweeft, in ��n woord, wij zien de schoonste geschiktheid voor zich zelf en voor elkander, overal en in elk gedeelte van het bewerktuigde leven. Hoe gaan de rassen, die wij wordende soorten genoemd hebben, eindelijk over tot ware en onderscheidene soorten, welke in de meeste gevallen veel meer van elkander verschillen dan de rassen eener soort zulks doen ? Hoe ontstaan die groepen van soorten, welke datgene vormen, hetwelk wij gewoon zijn onderscheidene geslachten te noemen, en die veel meer van elkander verschillen dan de soorten van een zelfde geslacht ? Dit alles, wij zullen het in het vervolg bewezen zien, is een gevolg van den strijd voor het bestaan. In dien levensstrijd zal elke wijziging, hoe klein zij ook zijn moge of door welke oorzaak ontstaan, indien zij slechts ten voordeele is van het individu, steeds de strekking hebben om dat individu behouden te doen blijven, en ook zal zij gewoonlijk door zijne nakomelingen ge�rfd worden. Ook die nakomelingschap zal dus meer kans nebben om bestaande te blijven: immers van de vele individu\'s eener soort, die voor en na geboren worden, kan slechts een klein getal in het leven blijven. Ik heb dat be- ginsel, waardoor elke geringe wijziging, als zij slechts nuttig is, bewaard blijft, de natuurkeus geheeten, zoowel ter onderschei- ding als om de overeenkomst met de macht van den mensch in het doen eener keus, met de kunstkeus, aan te duiden. Wij heb- ben gezien, dat de mensch door zijn keus groote dingen kan doen, en dat hij daardoor bewerktuigde wezens voor zijn doel weet ge- schikt te maken, namelijk door steeds zulke kleine, maar nuttige verscheidenheden en wijzigingen uit te kiezen als hem door de hand der natuur worden aangeboden. De natuurkeus is, zooals wij later zullen zien, een macht steeds tot handelen vaardig, en gaat de zwakke pogingen van den mensch even onmetelijk ver te boven, als de werken der natuur die van de kunst te boven gaan. Wij willen nu dien strijd om bestaande te blijven eenigszins nauwkeurig beschouwen, hoewel er in mijn volgend werk meer uitvoerig over gesproken zal worden. De oudere De Candolle en Charles Lyell hebben breedvoerig en wijsgeerig bewezen, dat alle bewerktuigde wezens aan een ernstige mededinging van anderen zijn blootgesteld. Ten opzichte van de planten is dit onderwerp door niemand met zooveel bekwaamheid behandeld als door W. Herbert. Niets is gemakkelijker dan de waarheid, dat er steeds een strpd des levens gestreden wordt, toe te stemmen; maar niets is moeiehjker � ten minste ik heb dit bij ondervinding � dan steeds die waarheid voor oogen te houden. Want indien ons ver- stand er niet als \'t ware geheel van doordrongen is, zien wij de geheele huishouding der natuur, met de verspreiding, de zeld- zaamheid, den overvloed, de uitsterving en de verandering der



		53
		OVER DEN STRIJD VOOR HET BESTAAN.

		schepselen, als in een schemering, of wel wij verstaan dat alles verkeerd. Wij zien het uitzicht der natuur schitterende van licht en vreugde; wjj zien overal een overvloed van voedsel; maar wij zien niet, of wij vergeten te zien, dat de vogelen, die zoo vroolijk rondom ons zingen, veelal van insekten of van zaden leven en derhalve onophoudeljjk bezig zijn met leven te vernietigen; of wij vergeten, hoe veelvuldig die kleine zangers of hun eieren of hun jongen vernietigd worden door roofvogels of roofdieren; wij denken er niet altijd aan dat, ofschoon er nu voedsel in over- vloed is, zulks geenszins in elk jaargetijde of in elk jaar het geval is. Ik moet hier doen opmerken, dat wij de uitdrukking � de strijd voor het bestaan" in ruimen en overdrachtelijken zin gebruiken, insluitende de afhankelijkheid van het eene schepsel van het andere, en, wat van veel meer belang is, ook die toestanden waarvan niet slechts het leven van het individu, maar ook zijn vatbaarheid om jongen voort te brengen, afhangen. Twee wolven die, door den honger gedreven, met elkander vechten om een prooi � zij strijden om bestaande te blijven. Een plant, die in een zandwoestijn groeit, strijdt voor haar leven tegen de droogte, of- schoon men ook even goed kan zeggen: zij is afhankelijk van de vochtigheid. Een plant, die jaarlijks duizend zaadkorrels voortbrengt, waarvan slechts een enkele tot een plant wordt, zij strijdt tegen de planten van dezelfde en van andere soorten, die reeds den bodem bedekken. De vogellijm is afhankelijk van den appelboom, den eik en eenige andere boomen, doch kan slechts in zekeren zin gezegd worden tegen die boomen te strijden, want als er al te veel van die woekerplanten op een boom groeien, begint hij te kwijnen en sterft eindelijk. Maar met meer recht mag men van verscheidene vogellijmplanten, die dicht bij elkander op denzelfden boomtak groeien, zeggen, dat zij tegen elkander strijden. Wijl de vogellijm door vogels wordt uitgezaaid, hangt zijn bestaan van die vogels af, en men mag overdrachtelijk zeggen, dat hij strijdt met andere vruchtdragende planten, ten einde de vogels te ver- leiden liever zijn zaden te verslinden en derhalve uit te zaaien dan die van andere planten. Voor die verschillende toestanden nu, die zoo nauw aan elkander verbonden zijn, bezig ik, ten einde niet telkens de zaak te moeten omschrijven, de uitdrukking �strijd "voor het bestaan." De strijd voor het bestaan is een noodzakelijk gevolg van het streven aller bewerktuigde wezens om toe te nemen in getal. Elk wezen, hetwelk gedurende zjjn natuurlijken leeftijd verscheidene eieren of zaadkorrels voortbrengt, moet in zeker tijdperk zijns levens vernietigd worden, of, als dit niet gebeurde, zou het getal ²yner nakomelingen weldra wiskundig zoo ontzaglijk groot \\vor-