RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT

SPIRITUALISTISCHE PHILOSOPHIE.
HET BOEK

DE GRONDBEGINSELEN DER SPIRITISCHE LEER

])E ONSTERFELIJKHEID DER ZIEL, DEN AARD DER

GEESTEN EN HUNNE GEMEENSCHAP MET DEN

MENSCH, DE ZEDEKUNDIGE WETTEN, HET

TEGENWOORDIGE LEVEN, HET TOEKOM-

STIGE LEVEN EN DE TOEKOMST

VAN HET MENSCHDOM.

VOLGENS HET ONDEBWIJS DOOR DE VBBHEVEN

BEESTEN, DOOK MIDDEL VAN ONDEBSCHEIDEN ME-

BIJEENVERZAMELD BS GERANGSCHIKT DOOR

ALLAN KARDEC. L\\ ^K

Naar de 18e uitgave uit het Fransoh vertaald

Gedrukt Iiij G. .1, Thiemc, te Arnhem.

VOORBERICHT VAN DEN VERTALER.

Door Je vertaling van het werk van Allau Kardec : «Wat is
Spiritisme?" heb ik getracht mijne landgenooten met het zuo veel
besproken en hier te lande nog zoo weinig begrepen Spiritisme bekend
te maken. Mijn doel bij de vertaling van »het Evangelie volgens
het Spiritisme" van denzelfden schrijver, daarna in het licht gegeven,
was, schroomvallige menschen, omtrent hunne vrees, dat het Spiritisme
strijdig met den godsdienst is, gerust te stellen. Aan hen, die nu
dieper in het Spiritisme wenschen door te dringen, bied ik deze vertaling
van nog een ander werk van denzelfden schrijver aan, waarin de leer op
eene volledige wijze behandeld wordt.

BERICHT BIJ DEZE NIEUWE UITGAVE.

Bij de eerste uitgave van dit werk, hebben wij een vervolg beloofd.
Dit zoude bestaan hebbeu uit alle vraagpunten die iu de vorige niet
behandeld hadden kunnen worden, ot\' die door latere omstandigheden en
nieuwe studi�n ontstaan waren; maar daar zij allen betrekking hebben
op het eeu ot\' ander reeds behandeld gedeelte tot welker ontwikkeling zij
dienen, zoude hunne afzonderlijke uitgave geen geheel gevormd hebben.
Daarom hebben wij dit tot bij den herdruk van het boek uitgesteld, om
van alles te zanten eeu geheel te kunnen maken, en hebben dien gebruikt
om in de verdeeliug der onderwerpen eene meer regelmatige rangschikking
te brengen, terwijl wij tevens herhalingen weggelaten hebben. Deze
herdruk kan dus als een nieuw werk beschouwd worden, ofschoon de
grondbeginselen geene veraudering hebben ondergaan, op eenige weinige
uitzonderingen na, die meer tot aanvulling en verklaring dienen, dan
wezenlijke wijzigingen zijn. Deze eenstemmigheid in de verkondigde grond-
brginseleu, niettegenstaande de verscheidenheid der bronnen, waaruit
v. ij hebben geput, is een belangrijk feit voor de vestiging der Spiritische

VIII BEKICH� BIJ DEZB NIEUWE UITGAVE.

«ctenschan. De dooi\' oii8 outvangen berichten bevestigen ons, dat mede-
deeliugen in alle opzichten identisch, zoo al niet in den vorm, dan
toch wat het wezen der zaak betreft, iu verschillende oorden verkregen
zyn, en wel v��r dat ons werk dat die is komen bevestigen en er een
geregeld geheel van gevormd heeft, uitgegeven was. Van den anderen
kant bewijst de Geschiedenis dat de meeste dier grondbeginselen door de
uitstekendste mannen der Oudheid, zoo wel als door die van den nieu-
wereu tijd, onderwezen zijn, en hecht er dus haar goedkeurend zegel aan.

TOT DE STUDIE DER SPIRITISTISCHE LEER.

Voor nieuwe zaken heeft men nieuwe woorden noodig, dit
is noodzakelijk voor de \'duidelijkheid der taal, om de ver-
warring te voorkomen, die niet te vermijden is, wanneer
dezelfde uitdrukkingen voor verschillende uitleggingen vatbaar
zijn. De woorden spiritueel, spiritualist, spiritualisme hebben
ieder een bepaalde beteekenis; hen eene nieuwe te geven om
ze op de leer der Geesten toe te passen zoude slechts de reeds
zoo menigvuldige oorzaken van dubbelzinnigheid vermeerderen.
Inderdaad is Spiritualisme het tegenovergestelde van Materia-
lisme; ieder die gelooft iets meer in zich te bevatten dan
de stof, is Spiritualist, maar daaruit volgt nog niet dat hij
aan het bestaan van Geesten of aan hunne gemeenschap met
de zichtbare wereld gelooft. In plaats van de woorden Spiri-
tualist, Spiritualisme, gebruiken wij, om het laatste geloof
aan te duiden de woorden Spiritistisch en Spiritisme, waarvan
de vorm aan den oorsprong en de grondgedachte herinnert,
en die daarom het voordeel hebben volkomen duidelijk te
zijn, terwijl wij aan het woord Spiritualisme zijn eigen be-
teekenis laten. Wij zeggen dus dat de Spiritistisch e leer of het
Spiritisme, de betrekking ten grondslag heeft, die-tusschen
de stoffelijke wereld en de Geesten of wezens der onzichtbare
wereld bestaat. De volgelingen van het Spiritisme noemen wij
Spiritisten.

Het Boek der Geesten bevat in het bijzonder de leer van
het Spiritisme; in het algemeen sluit het zich aan de Spiri-
tualistische leer aan , waarvan het Spiritisme eene der phasen
is. Om die rede voert het boven den titel de woorden : Spiri-
tualistische Philosophie.

Er bestaat nog een ander woord, waaromtrent het ook van
belang is elkander goed te verstaan, omdat het eene der
hoofdpunten van elke zedekundige leer, en door gebrek aan
eene bepaalde beteekenis een onderwerp van veel twist is ;
het is het woord ziel. De uiteenloopende meeningen omtrent
het wezen der ziel, ontstaan door de bijzondere uitleggingen
die iedereen aan dat woord geeft. Eene volmaakte taal, in
welke iedere gedachte door een afzonderlijk, eigen woord
wordt uitgedrukt, zou veel twisten voorkomen ; met een eigen
woord voor elke zaak, zou men elkander goed verstaan.

Volgens sommigen is de ziel het beginsel van het stoffelijk
organische leven, dat geen eigen bestaan heeft, en met het
leven eindigt: dit is het zuivere materialisme. In dien zin
zeggen zij vergelijkenderwijze van een gebarsten muziekinstru-
ment, dat geen geluid meer geeft, dat het geen ziel heeft.
Volgens deze meening zou de ziel een gevolg en niet eene
oorzaak zijn.

Anderen denken, dat de ziel het beginsel is der intelligentie,
die algemeen werkende kracht, waarvan ieder wezen een ge-
deelte tot zich neemt. Volgens hen bestaat er voor het Heelal
slechts ��ne ziel, die aan de verschillende intelligente wezens
gedurende hun leven vonken afstaat; na den dood dier wezens
keert ieder dezer vonken tot de algerneene bron terug, waar
zij zich met het geheel vermengt, zooals de beeken en rivieren
terugkeeren tot de zee, waaruit zij ontstaan zijn. Deze meening
verschilt met de vorige daarin, dat bij deze veronderstelling
in den mensch iets meer dan de stof bestaat, en dat er iets
na den dood overblijft; maar het is nagenoeg als of er niets
overbleef, aangezien dat iets, geene persoonlijkheid bezittende,

wij geen bewustzijn van ons zelven zouden hebben. Volgen?
deze meening zoude de algemeene ziel God, en ieder wezen
een deel der Godheid z\\jn; het is eene der verscheidenheden
van het panthe�sme.

Volgens anderen eindelijk, is de ziel een zedelijk wezen,
afgescheiden en onafhankelijk van de stof, en dat na den
dood zijne persoonlijkheid behoudt. Deze meening is ontegenr
zeglijk de meest verspreide, omdat deze onder den eenen of
anderen naam, als instinktmatig geloof en onafhankelijk van
elk onderwijs, bij alle volken gevonden wordt, welke ook de
trap hunner beschaving moge zijn. Deze leer, volgens welke
de ziel oorzaak en niet uitwerksel is; is die van de Spiri-
tualislen.

Zonder over de waarde van die meeningen te twisten, en
alleen de taalkundige zijde der zaak beschouwende, zeggen
wij, dat deze drie toepassingen van het woord ziel, drie ge-
heel verschillende bepaalde gedachten uitdrukken, welke ieder
een afzonderlijk woord zouden vereischen. Dit woord heeft
dus een driedubbele beteekenis, en ieder heeft van het stand-
punt, waaruit hij dat woord gebruikt, gelijk; de fout zit in
de taal, die slechts ��n woord bezit, om drie verschillende
gedachten uit te drukken. Ter voorkoming van alle dubbel-
zinnigheid zou men overeen moeten komen, slechts voor
��n van deze drie denkbeelden het woord ziel te gebruiken;
de keuze voor welk is onverschillig, het komt er slechts op
aan, dit onder elkander ��ns te worden; het is een zaak
van overeenkomst. Wij voor ons meenen, dat het meer logisch
is, dit woord in zijn meest algemeen aangenomen beteekenis
te gebruiken; en daarom zullen wij het onstoffelijke en indi
vidueele wezen, dat in ons zetelt en dat ons lichaam over-
leeft, ziel noemen. Al bestond dit wezen slechts als het
produkt van onze verbeelding, dan nog zoude men een woord
moeten hebben, om het uittedrukken.

Bij gemis van afzonderlijke woorden voor de twee andere
gezichtspunten noemen wij:

Levensbeginsel {principe vital), het beginsel van het stoffe-
lijke en organische leven, wat ook de bron er van zijn moge,

XII INLEIDING.

dat alle levende wezens, van de planten tot aan den mensch
gemeen hebben. Het leven, afgescheiden van de gaaf om te
denken, kunnende bestaan, is het levensbeginsel een afge-
sescheiden en onafhankelijk iets. Het woord levensvermogen
(vitaliteit) zoude niet hetzelfde denkbeeld weergeven. Volgens
sommigen is het levensbeginsel eene eigenschap der stof, een
uitwerksel, dat ontstaat wanneer de stof zich in zekere ge-
geven toestanden bevindt; volgens anderen , en dit is de meest
algemeene meening, zetelt het in eene bijzondere door het
Heelal verspreide flu�dum, waarvan ieder wezen gedurende
het leven een gedeelte tot zich neemt en verwerkt, zooals wij
de trage lichamen het licht zien absorbeeren, in dit geval
zoude volgens sommigen het levengevende flu�dum niet anders
zijn dan het geanimaliseerde, elektrische flu�dum, door anderen
ook magnetische- of zenuw-flu�dum genoemd.

Hoe dit ook zij, er is iets, dat niet te loochenen is, want
het is eene vrucht der waarneming, en dat is: dat de or-
ganische wezens in zichzelven eene innige kracht bezitten,
die zoolang als zij bestaat, het verschijnsel dat men leven
noemt, verwekt; dat het stoffelijke leven aan alle organische
wezens gemeen is, en dat dit onafhankelijk van de intel-
ligentie en de gedachte is ; dat de intelligentie en de ge-
dachte eigenschappen zijn, aan eenige organische soorten
eigen; en eindelijk: dat onder de organische wezens die ver-
stand en gedachte bezitten, er nog eene soort bestaat, die
een afzonderlijken zedelijken zin bezit, die haar eene ontegen-
zeglijke meerderheid over de andere soorten geeft, die soort
_#is het menschelijke geslacht.

Men begrijpt dat bij zulk eene veelvuldige uitlegging van
het woord, de ziel, noch het materialisme, noch het pan-
the�sme uitsluit. Zelfs de spiritualist kan zeer wel het bestaan
der ziel volgens een der twee eerste begrippen aannemen,
zonder daarom het daarvan onderscheiden onstoffelijk wezen,,
waaraan hij in dat geval een anderen naam zal geven, te verwer-
pen. Het woord vertegenwoordigt dus geene bepaalde meening,
het is een proteus die iedereen naar eigen welgevallen ver-
vormt, en daardoor de bron van zoo vele eindelooze twisten is.

Men zoude eveneens alle misverstand kunnen voorkomen,
als men bij het gebruiken van het woord ziel in de drie
aangegeven beteekenissen , er eene bepaling bij voegde die het
standpunt te kennen gaf waaruit men het bezigt, of de toe-
passing, welke men er aan geeft. Het zoude dan een geslachts-
naam worden, die tegelijkertijd het beginsel van het stoffe-
lijke leven, van de intelligentie, en van den zedelijken zin
zoude aangeven, en die men door eene hoedanigheid zoude
kunnen onderscheiden, zoo als men dit b. v. bij de gassen
doet welke men door de woorden waterstof, zuurstof, stik-
stof � doet voorafgaan. Men zoude dus kunnen zeggen, en
wellicht ware dit het beste, de levengevende ziel voor het
beginsel van het stoffelijke leven; de intellectueele ziel voor
het beginsel der intelligentie, en de Spiritisehe ziel voorliet
beginsel voor onze individualiteit na den dood. Dit is alles ,
zoo als men ziet, slechts eene kwestie van woorden, maar
om elkander te kunnen verstaan een zeer belangrijke kwestie.
Hieruit zoude volgen, dat de levengevende ziel aan alle or-
ganische wezens: planten, dieren en den mensch gemeen is;
de intellectuele ziel aan de dieren en menschen, en de Spir>-
tische ziel, alleen aan .den mensch eigen is.

Wij hebben destemeer gemeend op deze uitlegging te. moeten
aandringen, omdat de Spiritisehe leer uit haren aard steunt
op het bestaan in ons van een wezen, onafhankelijk van de-
stof, en het lichaam overlevend. Daar het woord ziel menig-
maal in dit werk moet voorkomen, was het noodig de be-
teekenis, die wij er aan hechten, juist te bepalen, ten einde
alle vergissing daaromtrent te voorkomen.

Laat ons nu tot het voornaamste onderwerp van dit voorbe-
reidend onderwijs overgaan.

Even als iedere nieuwe "zaak heeft ook de Spiritisehe leei
hare aanhangers en bestrijders. Wij zullen trachten eenige dei-
tegenwerpingen dezer laatsten te beantwoorden door de waarde
der gronden, op welke die steunen, te onderzooken, zonder

ons evenwel te vleien iedereen te zullen overtuigen; want er
zijn menschen, die geloven dat het licht alleen voor hen be-
staat. Wij richten dus het woord tot personen van goede
trouw zonder vooraf vastgestelde of vooringenomen denkbeelden,
maar die met den ernstigen wensch om te leeren bezield zijn,
en wij zullen hen aantoonen dat de meeste der tegenwerpingen,
welke men tegen de leer maakt, het gevolg zijn van onvol-
ledige waarneming der feiten en van een te lichtvaardig en
overhaast uitgesproken oordeel.

Laat ons vooraf in weinige woorden de opklimmende reeks
der verschijnselen, die deze leer hebben doen geboren wor-
den, in herinnering brengen.

Het eerste waargenomen feit, was het in beweging geraken
van onderscheiden voorwerpen; men heeft daaraan de alle-
daagsche benaming van draaiende tafels of tafeldans gegeven.
Dit verschijnsel, dat het eerst in Amerika schijnt waarge-
nomen te zijn, of, beter gez�gd, zich in dat land het eerste
heeft herhaald, want de Geschiedenis bewijst, dat het reeds in
de oudste tijden plaats vond, ging met zonderlinge omstandig-
heden gepaard, zoo als ongewone geluiden, slagen, die zonder
bekende zichtbare oorzaken werden voorgebracht. Van Amerika
uit, heeft het zich snel over Europa en de andere werelddeelen
verspreidt; in den beginne ontmoette het bij velen ongeloof,
maar de menigvuldigheid der waarnemingen heeft spoedig alle
twijfel aan de echtheid der verschijnselen doen ophouden.

Indien die verschijnselen zich tot de beweging yan stoffe-
lijke voorwerpen bepaald hadden, zouden zij door eene zuiver
natuurkundige oorzaak kunnen verklaard worden. Het is er
verre van af, dat wij alle geheime krachten der natuur, alle
eigenschappen van degenen die ons bekend zijn, zouden ken-
nen; bovendien opent de elektriciteit dagelijks tot in het on-
eindige nieuwe hulpbronnen voor den mensen en schijnt als
\'t ware, de wetenschap met een nieuw licht te moeten be-
schijnen. Het zoude dus in \'t geheel niet onmogelijk kunnen
geweest zijn, dat de elektriciteit, gewijzigd door zekere om-
standigheden of door een andere onbekende kracht, de oorzaak
ware van die bewegingen. Daar de vereeniging van vele per-

sonen de kracht der werking vermeerderde, scheen dit, deze
theorie kracht bij te zetten, want men kon die verzameling
van individuen beschouwen als een veelvoudige voltasche kolom
waarvan de kracht vermeerdert, naar het getal der elemen-
ten, welke gebezigd worden.

De ronddraaijende beweging had niets vreemds; zij bestaat
in de natuur; zij is die van alle hemellichamen; wij zouden
dus in het klein eene afspiegeling hebben van de Algemeene
beweging van het Heelal, of, beter gezegd, eene tot dus ver
onbekende oorzaak kon toevallig en onder zekere gegeven om-
staudigheden voor de kleinste voorwerpen eene strooming doen
ontstaan zoo als die, welke alle werelden met zich voert.

Maar de beweging was niet altijd eene ronddraaijende,
dikwijls was zij stootend, ongeregeld; het voorwerp werd
hevig geschud, omgeworpen, en tegen alle wetten van het
evenwicht opgenomen en in de ruimte zwevende gehouden.
In al deze feiten was nog niets dat niet door de macht van
eene onzichtbare physische kracht kon verklaard worden.
Zien wij niet dat door de elektriciteit, gebouwen omgeworpen,
boomen ontworteld, de zwaarste voorwerpen ver weggeslin-
gerd, aangetrokken of teruggestooten worden ?

De ongewone geluiden, de slagen, veronderstellende dat
zij niet door de gewone inkrimping en uitzetting van het
hout of door iedere andere toevallige oorzaak werden teweeg
gebracht, konden nog zeer goed door de ophooping van het
onzichtbare flu�dum ontstaan ; veroorzaakt de elektriciteit niet
de hevigste geluiden ?

Zoo als men ziet , bestond er tot dus ver niets , dat niet
tot het gebied der zuiver physische en physiologische feiten
kon worden teruggebracht. Zonder die gedachtengang te
verlaten , was er stof genoeg voor ernstige studie, waardig
om de opmerkzaamheid der geleerden op te wekken. Waarom
heeft dit geen plaats gevonden ? Het is treurig het te moe-
ten zeggen, maar dit ligt aan oorzaken, die met duizenden
andere dergelijke feiten de lichtvaardigheid van den mensche-
lijken geest bewijzen. Vooreerst is \'t alledaagsche van het
voorwerp, dat voornamelijk tot basis bij de eerste onderzoe-

kingen gediend heeft, daar niet vreemd aan geweest. Welk
een\' grooten invloed kan een woord niet op de ernstigste
zaken uitoefenen ! Zonder te bedenken dat de beweging ook
aan ieder ander voorwerp kon medegedeeld worden, heeft de
gedachte, een tafel te gebruiken, de overhand behouden,
waarschijnlijk omdat het daartoe het geschikste voorwerp
was, en men met meer gemak rondom eene tafel dan om
ieder ander meubel kan gaan zitten. En de meer dan ge-
woon begaafde menschen zijn dikwijls zoo kinderachtig, dat
het niet onmogelijk is, dat eenige uitstekende geesten het
beneden hunne waardigheid zullen geacht hebben zich bezig
te houden met datgene, waaraan men goed gevonden had,
den naam van tafeldans te geven. Het is zelfs waarschijnlijk,
dat, indien het verschijnsel door Galvani aan het licht ge-
bracht, door een alledaagsch mensch ontdekt, en evenzoo
onder een bespottelijken naam bekend gemaakt ware, het
nog bij de wigchelroede gebannen zoude gebleven zijn. Welk
geleerde toch , zoude niet gedacht hebben , zich te vernederen
door zich met den kikvorschendans bezig te houden.

Eenige evenwel, bescheiden genoeg om te bekennen dat de
Natuur wellicht niet haar laatste woord voor hen gesproken
had, hebben , tot geruststelling van hun geweten, willen zien :
maar de verschijnselen niet altijd aan hunne verwachtingen
beantwoordende en niet altijd wanneer zij dit verlangden,
en volgens hunne wijze van onderzoek plaats vindende, heb-
ben zij, het niet bestaan, uitgesproken ; maar niettegen-
staande hunne uitspraak, gaan de tafels, als er dan toch
van tafels sprake moet zijn, voort met draaien, en wij kun-
den met Galile� zeggen : Toch draaien zij ! Wij gaan verder,
en zeggen dat de feiten zich zoodanig vermenigvuldigd heb-
ben, dat zij thans het burgerrecht verkregen hebben, en het
er alleen op aankomt, er eene rationeele uitlegging voor te
vinden. Is men gerechtigd de verschijnselen voor onwaar te
verklaren omdat zij niet altijd op dezelfde wijze �n naar den
wil of volgens dis eischen van den waarnemer plaats vinden?
Zijn de verschijnselen, die door de Elektriciteit en de Schei-
kunde ontstaan niet aan zekere omstandigheden en voor-

INLEIDING. XVII

waarden onderworpen, en moet men die ontkennen, omdat
zij niet dan onder die omstandigheden plaats vinden ? Is
het dan zoo vreemd dat het verschijnsel van de beweging
der voorwerpen door middel van het menschelijk flu�dum,
ook van zekere voorwaarden afhankelijk is, en niet plaats
vindt als de waarnemer, zich op zijn eigen gezichtspunt
plaatsende, vordert, dat dit volgens zijne grillen moet plaats
vinden , of die aan de wetten van bekende verschijnselen wil
onderwerpen, zonder te bedenken dat er voor nieuwe ver-
schijnselen, nieuwe wetten kunnen en moeten bestaan ? En
om deze wetten te kennen, moet men de omstandigheden
waaronder de feiten gebeuren, bestudeeren, en deze
studie kan alleen verkregen worden door eene aanhoudende,
oplettende, en dikwijls zeer lang voortgezette waarneming.
Maar, brengen eenige hiertegen in, er bestaat dikwijls
klaarblijkelijk bedrog. Dezen vragen wij , of zij wel zoo zeker
zijn dat er bedrog bestaat, en of zij niet als zoodanig, die
verschijnselen hebben beschouwd, waarvan zij zich geen
rekenschap wisten te geven; zooals die boer, die een kundig
leeraar in de scheikunde proeven ziende nemen, dezen voor
een behendig goochelaar aanzag. Zelfs aannemende dat er
somtijds bedrog kan hebben plaats gevonden , is dit daarom
eene rede om het feit zelf te loochenen.\'¹ Moet men de phy-
sica loochenen, omdat er goochelaars zijn, die met den naam
physicus pronken ? Bovendien moet men het karakter der
personen en het belang dat zij er bij zouden kunnen hebben
om te bedriegen, in aanmerking nemen. Het zoude dan een
grap wezen? Men kan er zich wel een oogenblik mede ver-
maken , maar eene tot in het oneindige voortgezette grap,
zou den. grappenmaker niet minder walgend vervelen, dan
hem dien men bedotten wil. Overigens is er in eene mysti-
ficatie, die zich over de geheele wereld en onder de meest
ernstige, eerbiedwaardige en verlichte menschen verspreidt,
iets, dat minstens even zoo merkwaardig is als het ver-
schijnsel zelve.

XVIII INLEIDING.

Indien de verschijnselen waarover wij spreken zich tot de
beweging van voorwerpen bepaald hadden, zouden zij, zooals
wij reeds aangemerkt hebben, tot het gebied der natuur-
kundige wetenschappen blijven behooren , maar dit is niet
het geval geweest, het was hunne bestemming om ons op
den weg van feiten van een\' vreemden aard te leiden. Men
meende te ontdekken, wij weten niet waardoor, dat de
impulsie aan de voorwerpen medegedeeld, niet alleen de
werking van eene blinde mechanische kracht was, maar
dat bii die beweging de medewerking van een intelligente
oorzaak plaats vond. .Deze weg, eens gebaand, bood een
geheel nieuw veld voor het onderzoek aan ; de sluijer over
vele geheimenissen was opgeheven. Bestaat er inderdaad
eene intelligente kracht ? Dat is de vraag. Indien die kracht
bestaat , welke is zij dan, welken oorsprong heeft zij dan ?
Staat zij boven de menschheid ? Dit zijn wederom vragen,
die uit de eerste voortvloeien.

De eerste intelligente openbaringen vonden plaats door middel
van tafels, die zich oprichtten, met een der pooten een bepaald
getal slagen gaven er. op die wijze ja en neen volgens een
gemaakte afspraak, op een gestelde vraag antwoordden. Tot
zoo ver bestond hierin niets dat de ongeloovigen tot overtuiging
kon brengen, want men kon dit aan het toeval toeschrijven.
Latei^- ontving men meer uitgebreide antwoorden door de letters
van liet alphabet: het voorwerp waarvan men zich bediende
klopte zoo vele malen, als met het ranggetal van iedere letter
in het alphabet overeenkwam ; zoodoende bekwam men woorden
en zinnen, welke antwoorden op gestelde vragen waren. De
juistheid dei\' antwoorden, hun verband met die vragen,
wekten de verbazing op. Het geheimzinnige wezen, dat op die
wijze antwoord gaf, over zijn wezen ondervraagd zijnde, ver-
klaarde, dat het een geest of genius was, noemde zijnen naam,
en deelde verscheidene inlichtingen hem aangaande, mede.
Dit is een zeer belangrijke bijzonderheid, waarop wel gelet
dient te worden. Niemand heeft dus de Geesten verzonnen,

als een middel om daardoor het verschijnsel te verklaren;
het is het verschijnsel zelf, dat het woord openbaard;. In de
exacte wetenschappen stelt men dikwijls hypothesen om een
grondslag voor de redeneering te hebben, maar hier is dit
niet gebeurd.

Dit middel van gemeenschap was langwijlig en moeielijk.
De geest, en hierop dient wederom als op eene belangrijke
omstandigheid gelet te worden, gaf een ander middel op. Een
dezer on zichtbaren gaf den raad, een potlood aan een korfje.
of ander voorwerp vast te hechten. Dit korfje op een vel papier
geplaatst, werd door dezelfde geheime kracht die de tafels
doet bewegen, in beweging gebracht; maar in plaats van eene
eenvoudige regelmatige beweging te maken, schreef het potlood
uit zichzelf letters die woorden, zinnen en geheele verhande-
lingen van ettelijke bladzijden vormden, waarin vraagstukken
van de hoogste wijsbegeerte, zedekunde, bovennatuurkunde,
psychologie enz. behandeld werden, en wel even snel, als
wanneer men met de hand schrijft.

Deze raad werd gelijktijdig in Amerika, Frankrijk en in
verschillende landen gegeven. Zie hier de bewoordingen,
waarin hij te Parijs, op den 10^e Juni 1853, gegeven werd
aan een der ijverigste beoefenaars der leer, die zich reeds
sedert vele jaren, van af 1849, met de oproeping van Geesten
bezig hield. »Ga in de kamer hier naast het korfje halen;
»maak er een potlood aan vast; zet het op het papier; en
»plaats uwe vingers op den rand." Eenige oogenblikken daarna,
begon het korfje te bewegen en schreef het potlood zeer duide-
lijk den volgenden zin: »Wat ik u daar zeg, verbied ik u
«bepaald, aan iemand medetedeelen, de eerste keer dat ik weer *
»zal schrijven, zal ik beter schrijven."

Daar het voorwerp, waaraan men een potlood hecht, niets
dan een werktuig is, zoo is de aard of de vorm er van geheel
onverschillig; men heeft de gemakkelijkste inrichting trachten
te vinden; vele menschen maken gebruik van een plankje.

Het korfje, of het plankje, kan alleen in beweging gebracht
worden door den invloed van zekere individuen, die hiertoe
met eene bijzondere kracht begiftigd zijn, en die men Mediums

noemt, dat wil zeggen, middel of middelaars tusschen de
Geesten en den mensch. De hoedanigheden, die deze kracht
geven, zijn afhankelijk zoo wel van physische als van zedelijke
oorzaken, die nog slechts onvolmaakt bekend zijn, want men
vindt mediums van eiken ouderdom, van elk geslacht en van
eiken trap van verstands-ontwikkeling. Deze gave ontwikkelt
zich overigens door oefening.

Later zag men in, dat het korfje of het mandje waarlijk
slechs een aanhangsel der hand vormde, en het medium, het
potlood zelf in de hand nemende, begon, gedreven door eene
onwillekeurige en bijna koortsachtige impulsie te schrijven.
Op die wijze werden de mededeelingen sneller, gemakkelijker
en vollediger ; en thans is deze de meest gebruikelijke manier,
te meer omdat het getal personen, welke deze gaaf bezitten,
zeer aanzienlijk is en met den dag toeneemt. De ondervinding
deed eindelijk nog vele verscheidenheden in het mediumschap
kennen, en men ontdekte dat de mededeelingen ook konden
plaats hebben door de stem, het gehoor, het gezicht, door
aanraking enz. ja zelfs door direct schrift der geesten zelve,
dat wil zeggen zonder de hulp van de hand van het medium,
of van potlood.

Toen het feit verkregen was, bleef er nog een voornaam
punt nategaan, en wel de rol, die het medium bij de beant-
woording vervult, en het aandeel dat hij er werktuigelijk en
zedelijk aan kan nemen. Twee belangrijke en voorname om-
standigheden, die aan een oplettend waarnemer niet mogen
ontgaan, kunnen die vraag oplossen. De eerste is de wijze,
waarop het korfje zich, onder zijnen invloed, alleen door de
vingers op den rand te plaatsen, beweegt; het onderzoek zal
de onmogelijkheid aantoonen om op die manier eeniger wijze
de richting te kunnen aangeven. Deze onmogelijkheid wordt
nog duidelijker aangetoond, als twee of drie personen te gelijk
hunne vingers aan hetzelfde korfje plaatsen: er zoude alsdan
eene inderdaad wonderbare overeenstemming in hunne bewe-

INLEIDING. XXI

gingen moeten bestaan; daarenboven zoude er ook nog over-
eenstemming van gedachten tusschen hen moeten zijn, ten
einde zich te kunnen verstaan omtrent het op de gestelde
vraag te geven antwoord. Er komt nog een ander niet minder
zonderling feit bij, dat het bezwaar nog grooter maakt, en
dat is het volkomen verschil in schrift, naar gelang vanden
zich openbarenden geest, en de omstandigheid, dat telkens
als dezelfde geest terug komt, ook het schrift aan dien geest
eigen, voortgebracht wordt. Het medium zou er zich op
hebben moeten toeleggen zijn eigen schrift op twintigerlei
wijze te veranderen, en vooral om te kunnen onthouden welk
schrift aan dezen of aan genen geest behoort.

De tweede omstandigheid vloeit uit den aard der ant-
woorden zelve voort, waarvan het meestal, vooral wanneer
.het afgetrokkene of wetenschappelijke vragen gelden, alge-
meen bekend is, dat zij de kennis en zelfs de verstandelijke
ontwikkeling te boven\'gaan van het medium; dat overigens
meestal geen bewustzijn heeft van hetgene door zijne tus-
schenkomst geschreven wordt en zeer dikwijls de gestelde
vraag zelf niet hoort of begrijpt, daar zij in eene hem vreemde
taal [of zelfs in gedachte gedaan wordt en het antwoord in
dezelfde taal kan gegeven worden. Eindelijk gebeurt het dik-
wijls, dat het korfje over het een of ander onderwerp geheel
onverwacht van zelf schrijft, zonder dat daarover vooraf eene
vraag gedaan is.

Deze antwoorden dragen in sommige gevallen zulk een
stempel van wijsheid, diepzinnigheid en juistheid, zij ver-
kondigen zulke verhevene, edele denkbeelden, dat zij niet
dan van een verheven intelligentie, van de zuiverste zedelijk-
heid doordrongen, kunnen afkomstig zijn. Andere weer zijn
zoo lichtzinnig, zoo nietig, zoo triviaal zelfs, dat het verstand
weigert te gelooven, dat dit uit dezelfde bron voortkomt. Dit
onderscheid in de taal kan door niets anders verklaard wor-
den, dan door het verschil in de intelligenties, die zich open-
baren. Bestaan deze intelligenties in, of bestaan zij buiten de
menschheid? Dat is het vraagstuk, dat opgehelderd moet
worden, en waarvan men de volledige verklaring, zoo als

het door de geesten zelve gegeven is, in dit werk vin-
den zal.

Ziedaar dus duidelijke uitwerkselen, die buiten den gewonen
kring van onze waarnemingen voortgebracht worden , die niet
in het geheim, maar openlijk plaats vinden, die elkeen kan
zien ^v en constateeren, die niet het voorrecht van een enkele
zijn, maar dagelijks door duizenden naar willekeur herhaald
worden. Deze uitwerkselen moeten noodwendig eene oorzaak
hebben, en daar zij de handeling van eene intelligentie en
van eenen wil openbaren, behooren zij daardoor niet tot het
zuiver physische gebied.

Onderscheidene theori�n zijn hierover gegeven, wij zullen
die straks onderzoeken, en zullen zien of door deze, alle feiten
die zich kunnen voordoen, verklaard worden. Laat ons in-
tusschen, het bestaan van andere wezens, afgescheiden van
den mensch, aannemen, omdat dit de verklaring is, welke
de zich openbarende intelligenties ons gegeven hebben, en
laat ons nagaan , wat dezen ons hieromtrent zeggen.

De wezens, welke zich op die wijze openbaren duiden zich-
zelve, zooals gezegd is aan, onder den naam van geesten "of
geniussen, en hebben, althans eenige onder hen, tot de
aardbewoners behoord. Zij vormen de geestenwereld, zoo als
wij gedurende ons leven de lichamelijke wereld uitmaken.

Wij vatten hier in weinige woorden de voornaamste punten
van de Leer, die zij ons gebracht hebben, te samen, ten einde
gemakkelijker vele tegenwerpingen te kunnen beantwoorden.

»God is eeuwig, onveranderlijk, onstoffelijk, eenig, al-
» machtig, in den hoogsten graad rechtvaardig en goed.

»Hij heeft het Heelal, hetwelk alle bezielde en onbezielde,
«stoffelijke en onstoffelijke wezens bevat, geschapen.

»De stoffelijke wezens vormen de zichtbare of lichamelijke,
en de onstoffelijke de onzichtbare of Spiritische, dat wil
«zeggen de Geestenwereld.

«De Geestenwereld is de normale, oorspronkelijke, eeuwige,
»v��r alles bestaande en alles overlevende wereld.

»De lichamelijke wereld is slechts secondair; zij zou kunnen
«ophouden te bestaan of nooit hebben kunnen bestaan, zon-
»der in iets het wezen van de Geestenwereld te veranderen.

»De Geesten nemen tijdelijk een stoffelijk vergankelijk om-
«hulsel aan, door welks vernietiging door den dood, zij
»wederom vrij worden.

»Onder de vele soorten van lichamelijke wezens, heeft God
»den mensch uitverkoren, om daarin de Geesten, die eene
«zekere hoogte van ontwikkeling bereikt hebben, te incar-
«neeren: hierdoor [verkrijgt hij eene boven alle anderen ver-
«heven zedelijke en intellectueele meerderheid.

»De ziel is een ge�ncarneerde geest, waarvan het lichaam
«slechts het omhulsel is.

«Er bestaan in den mensch drie dingen: 1° het lichaam of
«het stoffelijke wezen, dat aan de dieren gelijk, en door het-
«zelfde levensbeginsel bezield is; 2° de ziel of het onstoffelijke
«wezen, een in het lichaam ge�ncarneerde Geest; 3°\'de band,
«die de ziel met het lichaam verbindt, de middelaar tusschen
«stof en geest.

«De mensch heeft dus twee naturen: door zijn lichaam
«behoort hij tot die der dieren, waarvan hij de natuurdriften
«bezit; door zijne ziel, tot die der Geesten.

«De band of perisprit, die het lichaam met de Geest ver-
«bindt, is een soort half-stoffelijk omhulsel. De dood is de
«vernietiging van het grofste omhulsel, de Geest behoudt
«het tweede, hetwelk voor hem een etherisch lichaam vormt,
«dat in den normalen toestand voor ons onzichtbaar is, maar
«dat \'hij in sommige gevallen zichtbaar en zelfs tastbaar kan
«maken, zooals dit in het phenomeen der verschijningen
«plaats vindt.

»De Geest is geen abstract, onbepaald wezen, dat men zich
«alleen door de verbeelding kan voorstellen; het is een wer-
«kelijk bestaand, begrensd wezen, dat onder zekere omstan-
«digheden door de zintuigen van het gezicht, gehoor of gevoel
«kan waargenomen worden.

»De Geesten zijn in verscheidene klassen verdeeld, en zijn
«noch in macht, noch in verstand of zedelijkheid aan elkander

«gelijk. Die van den hoogsten rang zijn de verheven Geesten,
«die zich door hunne volmaaktheid, kunde, nadering tot God,
«zuiverheid van gevoelens, liefde tot het goede, van de an-
«deren onderscheiden; het zijn de engelen of reine Geesten.
»De andere klassen verwijderen zich meer en meer van dezen
«volmaakten staat; die van de laagste orden zijn nog aan
«de meeste onzer hartstochten, als: nijd, haat, ijverzucht,
«hoogmoed, onderworpen; zij vinden genoegen in het kwaad.
«Er zijn er die noch zeer goed noch zeer slecht zijn; die meer
»war- en kwel-geesten zijn dan booze geesten; kwaadwilligheid en
«wispelturigheid schijnen hun deel te zijn; het zijn dwaal-geesten.

«De Geesten blijven niet altijd tot dezelfde orde behooren.
«Door het doorloopen van de verschillende trappen der Geeste*
»lijke hi�rarchie beteren zij zich allen. Deze beterschap vindt
«plaats door de wedergeboorte, die aan sommigen als boete,
«aan anderen als zending wordt opgelegd. Het stoflelijke leven
«is eene beproeving, die zij bij herhaling moeten ondergaan,
«tot dat zij de volmaaktheid zullen bereikt hebben; het is
»eene soort van zuivering of schifting waaruit zij min of
«meer gelouterd te voorschijn komen.

«Wanneer de ziel het lichaam verlaat, keert zij terug tot
»de Geestenwereld, waaruit zij gekomen was, ten einde na
«korteren of langeren tijd, waarin zij als dwalende geest
«ronddootd, een nieuw stoffelijk leven te beginnen. 1)

«Daar de Geest onderscheidene incarnati�n moet onder-
«gaan, vloeit daaruit voort, dat wij allen meer dan een be-
»staan gehad hebben, en dat wij er nog velen min of meer
«volmaakte, hetzij op deze aarde of op andere werelden,
«zullen ondergaan.

»De incarnatie der Geesten heeft altijd bij het menschelijk
«geslacht plaats; het is eene dwaling te gelooven, dat de ziel
«of Geest zich in het lichaam van een dier kan incarneeren.

«Het elkander opvolgend lichamelijk leven van den Geest,

1) Er bestaat tusschen deze leer der wedergeboorte, en die der ziels-
verhuizing zoo als sommige sekten die aannemen, een karakteristiek ver-
schil, dat verder in dit werk zal verklaard worden.

«is altijd vooruit en nooit achteruitgaande; maar de snel-
»heid waarmede deze vooruitgang bereikt wordt, hangt af
»van de inspanning die wij aanwenden om tot volmaking te
«te geraken.

»De hoedanigheden der ziel zijn die van den Geest die
«zich in ons ge�ncarneerd heeft; zoo is de deugdzame mensch
»de incarnatie van een\' goeden , en de slechte mensch, die
»van een\' onreinen Geest.

oDe ziel bezat hare individualiteit v��r hare incarnatie;
»zij blijft die na hare scheiding van het lichaam behouden.

»Bij haar terugtreden in de Geestenwereld vindt de ziel al
«degenen, die zij op aarde gekend heeft, terug, en herinnert
»zij zich weder al de vorige keeren, die zij geleefd heeft,
»met al het goed en al het kwaad, dat zij bedreven heeft,

;>De ge�ncarneerde Geest is aan den invloed der stof onder-
iwoi pen ; de mensch , die dezen invloed door de verheffing
»en reiniging zijner ziel overwint, nadert tot de goede
«Geesten, tot welke hij eenmaal behooren zal. Hij, die zich
»door zijne slechte hartstochten laat overheerschen , en al
«zijn geluk in de bevrediging van grof-zinnelijke lusten stelt,
«nadert door aan zijn dierlijke natuur het overwicht te laten,
»tot de onreine Geesten.

«De ge�ncarneerde Geesten bewonen de onderscheiden we-
»relden van het Heelal.

«De niet-ge�ncarneerde of ronddoolende Geesten , bewonen
»geen bepaald en begrensd oord; zij zijn overal, in de ruimte
«en naast ons, zij zien ons, en zijn onophoudelijk met ons
»in aanraking; zij vormen eene groote onzichtbare bevolking,
»die zich om ons beweegt.

»De Geesten oefenen op de zedelijke en ook op de stoffel ijke
«wereld een\' onafgebroken invloed uit; zij werken op de stof
ven op de gedachte, en zijn eene der machten der natuur
»de werkende oorzaak van eene menigte tot heden onver-
«klaarde of verkeerd-verklaarde verschijnselen, die all��n
«door het spiritisme op eene redelijke wijze kunnen opgelost
«worden.

»De omgang der Geesten met de mensch e a is voortdurend.

XXVI INLEIDING.

»De goede Geesten zetten ons tot het goede aan , ondersteunen
«ons bij de beproevingen van het leven, en helpen ons die
»met moed en gelatenheid dragen ; de slechte Geesten drijven
«ons tot kwaaddoen aan; het is voor hen een genot wanneer
«zij ons zien bezwijken, en ons daardoor aan hen gelijk zien
«worden.

»De omgang der Geesten met de menschen geschiedt op
«eene geheime of op eene openlijk waarneembare wijze.

»De geheime mededeelingen geschieden door middel van
»den goeden of slechten invloed, die zij , zonder dat wij dit
«weten, op ons uitoefenen ; wij moeten zelvun beoordeelen
sof de ingevingen , die wij ontvangen , goed of kwaad zijn.
«De openlijk waarneembare mededeelingen geschieden door
«middel van \'t schrift, van \'t woord of door andere stoffe-
«lijke manifcstati�n , meestal door tusschenkomst der mediums,
«die als hunne werktuigen dienen.

«De Geesten manifesteeren zich uit zich zelven of na eene
«gedane oproeping (evocatie). Men kan alle Geesten oproe-
«pen ; zoowel hen, die weinig bekende als hen, die de uit-
«stekendste menschen hebben bezield, op welk tijdstip zij
«ook geleefd mogen hebben; onze bloedverwanten, vrienden,
«vijanden ; en van hen door schriftelijke of mondelinge mede-
«deelingen, raad, inlichtingen over hunnen toestand aan
«gene zijde van het graf, over hunne denkwijze ten onzen
«opzichte ontvangen, zoowel als zulke openbaringen, die zij
«ons mogen doen.

»De Geesten worden door hunne sympathie voor den zede-
«lijken aard dergenen, die hen oproepen, aangetrokken. De
«verheven Geesten komen gaarne in ernstige bijeenkomsten,
«waarin liefde tot het goede, en het ernstige verlangen zich
«te bekwamen en te beteren voorzitten. Hunne tegenwoor-
«digheid verwijdert de mindere geesten, die daarentegen
«vrijen toegang hebben en in volle vrijheid kunnen handelen
«onder lichtzinnige of all��n door nieuwsgierigheid gedreven
«menschen, en overal waar zij slechte neigingen aantreffen.
«Wel verre van goeden raad of nuttige mededeelingen er
«van te ontvangen , moet men er niet anders dan beuzelin-

«gen, leugens, gemeene aardigheden of mystificati�n van
»verwachten , want zij maken d^:kwijls van eerbiedwaardige
»namen gebruik , om ons beter op het dwaalspoor te kunnen
«brengen.

»Het verschil in de goede en kwade Geesten is zeer ge-
«makkelijk te onderscheiden; de taal der verheven Geesten
»is altijd waardig, edel, draagt het kenmerk der hoogs (e
«zedelijkheid en is vrij van elke lage hartstocht; hunne
«raadgevingen ademen de reinste wijsheid, en hebben altijd
«onze verbetering en het welzijn van het menschdom ten
«doel. De taal der mindere geesten daarentegen, is incon-
«sequent, dikwijls plat en zelfs gemeen ,* hoewel zij somwijlen
ugoede en ware dingen zeggen, zijn hunne mededeelingen
«vaker valsch en ongerijmd, hetzij uit kwaadwilligheid, hetzij
«uit onwetenheid; zij vermaken zich over de lichtgeloovigheid
«en drijven den spot met hen die hen ondervragen, door
«hunne ijdelheid te streelen, of door hen bij hunne wenschen
»met ijdele hoop te vleijen. In \'t kort men ontvangt de ern-
«stige mededeelingen in den striksten zin all��n in ernstige
«bijeenkomsten , in zulken wier leden door eene innige ge-
omeenschap van gedachten ten goede, vereenigd zijn.

«De zedeleer der verheven Geesten is even als die van
«Christus in deze Evangelische grondregel zamengevat: Aan
«anderen te doen, wat wij zouden wenschen dat anderen ons
«deden; dat wil zeggen: het goede en niet het kwade te doen.
«In dit grondbeginsel vindt de mensch het algemeene rigtsnoer
«voor alle, ook voor zijne minste handelingen,

«De Geesten leeren ons: dat baatzucht, hoogmoed, zinne-
� «lijkheid, hartstochten zijn, die ons, door ons aan de stofte
«kluisteren, tot de natuur der dieren doen naderen; dat di>
smensch, die zich reeds hier op aarde, door geringschatting
«der wereldsche nietigheden en door liefde tot den naasten,
«van de stof losmaakt, tot die der Geesten nadert; dat wij
«allen, ieder naar ons vermogen en naar de middelen, die God tot
«onze beproeving geschonken heeft, ons nuttig moeten trachten
«te maken; dat de sterke en machtige den zwakke ondcr-
»steuning en bescherming verschuldigd is, want dat hij, die

»van zijne kracht en macht misbruik maakt om zijne natuur-
j)genooten te onderdrukken, Gods wet schendt.

�>>Eindelijk leeren zij nog, dat daar in de Geestenwereld
>niets verborgen kan blijven, de huichelaar ontmaskerd en al
»zijne wandaden aan den dag zullen gehracht worden; dat
»de onvermijdelijke en gedurige tegenwoordigheid van hen.
>>jegens wie wij misdreven hebben , eene der straffen is, die
»ons te wachten staat, dat aan den toestand van minderheid
sof verhevenheid der Geesten, straffen en genietingen ver-
)bonden zijn, die ons op aarde onbekend zijn.

oMaar zij leeren ons ook, dat er geen zonde is waarvoor
«geene vergeving te verwerven is, of die niet door boete-
«doening zoude kunnen worden uitgewischt. De mensch vindt
�)daartoe de gelegenheid in de verschillende levens, die hem
sin staat stellen, naarmate van zijnen wensch en de pogingen
»die hij daartoe aanwendt, voorwaarts te streven op den weg
oder vooruitgang en naar de volmaking die zijn einddoel is.

Dit is in het kort de leer van het spiritisme, zoo als zij
uit de mededeelingen der verhevene Geesten, getrokken is.
Laat ons nu de tegenwerpingen, die men er op maakt, be-
schouwen.

Voor velen is de oppositie der wetenschappelijke corporati�n
zoo niet een bewijs, dan toch een groote waarschijnlijkheid
tegen de waarheid van iets. Wij behooren niet tot hen, die
een afkeurend geschreeuw tegen de geleerden aanheffen , want
wij willen niet dat men van ons zegge dat wij den ezelsschop
geven; wij schatten hen integendeel hoog, en zouden �ns zeer
vereerd achten, indien wij onder hen plaats mochten nemen;
doch hun gevoelen kan niet in alles als een onherroepelijke
uitspraak gelden.

Zoodra de wetenschap buiten het gebied van de stoffelijke
waarneming der feiten treedt, wanneer het er op aankomt
die feiten te beoordeelen en te verklaren, dan heeft zij op het
veld der veronderstellingen en gissingen ruim baan; elkeen

komt voor den dag met zijn eigen stelsoltje, dat hij voorop
zet en hardnekkig verdedigt. Zien wij niet dagelijks de meest
uiteenloopende meeningen beurtelings hoog opgehemeld en
verworpen? nu eens als ongerijmde dwalingen bestreden,
dan weer als onbetwistbare waarheden verkondigd?

Feiten, ziedaar de ware toets voor ons oordeel, het bewijs
zonder tegenspraak; bij gemis van feiten, is twijfel het ge-
voelen van d�n wijze.

In zaken van algemeene bekendheid, verdient het oordeel
der geleerden met recht geloof, omdat zij meer en beter weten
dan de groote hoop; maar als het nieuwe beginselen, nog
onbekende zaken geldt, berust hunne wijze van zien nooit
anders dan op onderstellingen (hypothesen), omdat zij niet
meer dan ieder ander vrij van vooroordeelen zijn; ik zoude
zelfs zeggen dat de geleerde wellicht meer dan anderen met
vooroordeelen behebt is , omdat eene natuurlijke neiging hem
er toe leidt alles te beoordeelen van uit het gezichtspunt der
wetenschap, dat hij doorgrond heeft: de wiskunstenaar ziet
geene bewijien dan in eene wiskunstige formule, de scheikun-
dige toetst alles aan de werking der elementen enz. Ieder mensch,
die van iets in \'t bijzonder zijne studie gemaakt heeft, koppelt
er al zijne gedachten aan vast, geraakt hij daar buiten, dan
spreekt hij dikwijls onzin , omdat hij alles aan denzelfden toets
wil onderwerpen; het is een gevolg der menschelijke zwakheid.
Gaarne en met het volste vertrouwen, zal ik dus een schei-
kundige over eene scheikundige analvse, eene natuurkundige
over de kracht der electriciteit, een werktuigkundige over eene
beweegkracht, raadplegen; maar zij zullen mij moeten veroor-
loven, zonder dat dit in het minste de achting vermindert
die ik voor hunne bijzondere kennis koester, dat ik aan hunne
ontkennende uitspraak omtrent de spiritische feiten geen waarde
hecht, evenmin als mij aan het oordeel van een architect ge-
legen zou wezen over eene vraag, die de muzijk betreft.

De gewone wetenschappen steunen op de eigenschappen dei
stof, met welke men proeven kan nemen en die men naar
welgevallen kan bewerken; de spiritische verschijnselen steunen
op de werking van intelligenties, die een eigen wil hebben,

en die ons telkens bewijzen dat zij niet aan onze grillen
onderworpen zijn. De waarnemingen kunnen dus niet op
dezelfde wijze gedaan worden; zij vereischen bijzondere om-
standigheden en toestanden, en hebben een ander uitgangs-
punt; ze aan onze gewone wijze van onderzoek te willen
onderwerpen, zou zijn vergelijkingen stellen, die niet bestaan.
De eigenlijke wetenschap, is dus als wetenschap onbevoegd
om uitspraak over het spiritisme te doen: het behoort niet
tot haar gebied, en haar oordeel, hetzij v��r of tegen, kan
van geen gewicht zijn. Het spiritisme is het gevolg van eene
persoonlijke overtuiging, die de geleerden als individuen, af-
gescheiden van hunne hoedanigheid als geleerden kunnen
hebben: maar de vraag aan de beslissing van de wetenschap
te willen onderwerpen, zou even goed zijn als het al of niet
bestaan der ziel door eene vergadering van natuur en sterre-
kundigen te willen doen beslissen. Het spiritisme is inderdaad
.geheel op het bestaan der ziel en hare toestand na den dood
gegrond; en het is in den hoogstcn graad onlogisch te gelooven,
dat iemand een groot psycholoog moet wezen omdat hij een
groot wis- of ontleedkundige is. Wanneer de ontleedkundige
het mensehelijke lichaam ontleedt, zoekt hij naar de ziel,
eil omdat hij die niet, zoo als een zenuw onder het ontleed-
mes vindt, of omdat hij haar niet als een gas ziet ontsnappen,
trekt hij, omdat hij zich geheel op het uitsluitend stoffelijk
standpunt plaatst, daaruit de gevolgtrekking dat zij niet be-
staat; volgt nu daar noodwendig uit dat hij gelijk heeft tegen-
over de algemeene mecning? Neen. � Gij ziet daaruit dat
liet spiritisme niet tot het gebied der wetenschap behoort.
Wanneer de spiritistische denkbeelden algemeen verspreid,
wanneer zij door de grootc massa aangenomen zullen zijn,
en te oordeelen naar de snelheid , waarmede zij zich verbreiden,
kan die tijd niet ver verwijderd meer zijn, zal het er mede
gaan als met al de nieuwe denkbeelden, welke tegenstand
ontmoet hebben; de geleerden zullen door tastbare bewijzen
overtuigd worden , zij zullen daartoe persoonlijk door de kracht
der dingen gedrongen worden; tot zoo lang zoude het onge-
past zijn, hen van hunnen bijzonderen werkkring aftetrekken ,

om hen te dwingen zich bezig te houden met eene vreemde
zaak, die noch tot hunne bevoegdheid; noch tot hun vak be-
hoort. Intusschen vergeten degenen, die zonder voorafgegane
grondige studie der zaak in ontkennenden zin beslissen, en
die dezulken, welke met hen in meening verschillen , beschim-
pen, dat het met de grootste ontdekkingen, die de mensch-
heid tot eer verstrekken, evenzoo gegaan is; en zij loopen
gevaar de lijst der beruchte vervolgers van nieuwe denkbeelden
te vergrooten, en vermeld te worden naast de leden van
de geleerde vereeniging, die in \'1752 de verhandeling van
Franklin over de bliksemafleider met een bespottenden lach
begroetten en haar onwaardig keurden, onder de mededeelingen,
die haar toegezonden werden, te worden opgenomen; en van die
andere, die voor Frankrijk de voordeelen van de invoering
der stoomvaart deed verloren gaan, door te verklaren dat het
systeem van Fulton een onuitvoerbare droom was; en hier
waren het toch onderwerpen, die tot hun gebied behoorden.
Indien dus die vereenigingen, die de keur der geleerde wereld
bevatten niets dan beschimping en spot hadden, voor denl<-
beelden, die zij niet begrepen en die toch eenige jaren later,
eene geheele omwenteling in de wetenschap de zeden en de
nijverheid moesten te weeg brengen, hoe zoude men dan
mogen verwachten dat eene, aan hunnen gewonen werkkring
vreemde vraag gunstiger lot te wachten had?

Deze dwalingen van eenigen, betreurenswaardig voor hunne
nagedachtenis, kunnen hen onze achting, die zij in andere
opzichten verworven hebben, niet ontnemen; maar, geeft alleen
een officieel diploma aanspraak op het bezit van gezond ver-
stand, en zijn alleen de leden der akademie wijs, en allen
daarbuiten dwazen of onnoozelen ? Men sla de aanhangers van
het Spiritisme gade, en men zal spoedig bemerken, of men
er slechts enkel onwetende onder aantreft en of het getal
verdienstelijke mannen, die de leer omhelsd hebben, het recht
geeft die leer met het geloof van oude vrouwen gelijk te
stellen. Hun karakter en hunne kunde zijn de moeite wel
waard dat men zegge: Indien zulke mannen het bevestigen,
dan moet er toch wel iets van waar zijn.

Wij herhalen nogmaals, dat indien de verschijnselen, die
ons bezig houden zich bepaald hadden tot de werktuigelijke
beweging der lichamen, het onderzoek der physische oorzaak
tot het gebied der wetenschap zou behooren; maar zoodra het
een verschijnsel buiten de menschelijke wetten betreft, gaat
dit de bevoegdheid der stoffelijke wetenschappen te boven,
want het kan noch door cijfers, noch door werktuigelijke
kracht verklaard worden. Wanneer zich een nieuw feit voor-
doet dat uit geene der bekende voortvloeit, moet de geleerde,
om dat te bestudeeren, zijn wetenschap op zijde leggen,
en zich inprenten dat het eene nieuwe studie is, die niet
met oude denkbeelden ondernomen kan worden.

De mensen die zijne rede voor onfeilbaar houdt, dwaalt
lichtelijk; zij zelfs , die de meest valsche denkbeelden hebben,
gronden die op hunne rede, en het is op dien grond dat zij alles,
wat hun onmogelijk voorkomt, verwerpen. Zij, die in vroegere
tijden de meest bewonderenswaardige ontdekkingen die het
menschdom tot eer verstrekken, verwierpen, deden allen een
beroep op dien rechter om ze af te keuren; wat men rede
noemt, is dijkwijls niets anders dan vermomde hoogmoed,
en hij die zich onfeilbaar waant, stelt zich gelijk met God.
Wij richten ons dus alleen tot hen, die "verstandig genoeg
zijn om te twijfelen aan hetgeen zij nog niet gezien hebben,
en die de toekomst naar het verledene beoordeelende, niet
in den waan verkeeren dat de mensch zijn hoogste ontwik-
keling bereikt heeft, noch dat de natuur hem de laatste blad-
zijde van haar boek heeft doen lezen.

Laat ons hier bijvoegen dat de studie ^an eene leer, zooals
het Spiritisme, die ons op ��ns te midden van een zoo nieuwe
en groote orde van zaken werpt, niet met vrucht kan onder-
nomen worden, dan door ernstige, volhardende , en van voor-
oordeelen vrije menschen, bezield met een vaste en oprechte
wil om tot een uitkomst te geraken. Onder de zoodanigen kunnen
wij hen niet rangschikken, die a priori, lichtvaardig en zonder

INLEIDIXG. XXXIII

alles gezien te hebben, oordeelen; die bij hunne studi�n velg-
orde noch regelmaat, noch de noodige ernst en aandacht in
acht nemen; noch minder die menschen, die om aan den
naam die zij hebben van geestig te zijn, geen afbreuk te
doen, zich afsloven om een grappige zijde te vinden aan de
meest ware zaken, of die althans als zoodanig beschouwd
worden, door menschen wier kunde, karakter en overtuiging
recht geven op de achting van iedereen, die aanspraak maakt
op den naam van fatsoenlijk man. Laat dus hen, die oor-
deelen dat de feiten hun of hunner aandacht niet waardig
zijn zich er buiten houden; niemand denkt er aan, hun geloof
geweld aan te doen, maar laten ook zij dan dat van anderen
eerbiedigen. Wat eene ernstige studie kenmerkt, is de vol-
harding, waarmede die voortgezet wordt. Moet men zich dan
verwonderen dat men dikwijls geen verstandig antwoord be-
komt op vragen, die wel is waar op zichzelf ernstig zijn,
maar in \'t wilde en te midden eener menigte zontelooze
vragen als \'t ware onbedachtzaam op den man af gedaan
worden? Daarbij komt nog dat eene vraag dikwijls ingewik-
keld is, en om beantwoord te worden voorafgaande vragen
ter verduidelijking noodig heeft. Hij, die zich eene wetenschap
eigen wil maken, moet die stelselmatig bestudeeren, moet
met het begin aanvangen, en geleidelijk, het verband tusschen
de denkbeelden onderling en de ontwikkeling dier denkbeelden
volgen. Zal degene, die op goed geluk af tot een geleerde
eene vraag richt, over de een of andere wetenschap, waarvan
hij zelve niets afweet, veel verder komen? Zal de geleerde
zelf, bezield met den besten wil, hem een voldoend antwoord
kunnen geven? Dit op zichzelf staande antwoord zal nood-
wendig onvolledig en daardoor dikwijls onverstaanbaar, ja
zelfs ongerijmd en tegenstrijdig kunnen zijn. Evenzoo is dit
het geval bij onze gemeenschap met de Geesten, Indien men
zich in hunne school bekwamen wil, moet men hun onder-
wijs geregeld doorloopen, maar, evenals bij ons, moet men
zijne leermeesters kiezen , en met vlijt arbeiden.

Wij hebben gezegd dat verheven geesten alleen komen in
ernstige bijeenkomsten, en vooral daar, waar eene volmaakte

XXXIV INLEIDING.

gemeenschap van denkbeelden en gevoelens ten goede heerscht.
Liclitvaardigheid en zinledige vragen verwijderen hen, evenals
deze bij ons ook verstandige menscheh verwijderen; het veld blijft
dan vrij voor het tal.leugen- en spotgeesten, die er altijd op uit
zijn ons te bespotten en zich ten koste van ons te vermaken.
Wat wordt er dan in zulk eene vergadering van eene
ernstige vraag? Geantwoord zal er wel op worden, maar
door wie? Het is alsof gij midden onder een troep vroo-
lijke gasten op eens voor den dag kwaamt met de
vragen: Wat is de ziel? Wat is de dood? en andere even
vermakelijke dingen. Indien gij ernstige antwoorden verlangt,
wees dan zelve ernstig in de volstrekte beteekenis van het
woord, en plaatst u in den daarvoor vereischten toestand;
dan alleen zult gij groote dingen verkrijgen; wees daarbij
vlijtig en volhardend in uwe studi�n, zonder dat, verwijderen
zich de verheven geesten van u, even als een leermeester
zijne nalatige leerlingen verlaat.

De beweging der voorwerpen is een voldongen feit; de
vi aag is nu maar te weten: of er in die beweging al of geen
intelligente manifestatie schuilt, en zoo ja, wat dan de bron
is van dat verschijnsel.

Wij zullen niet spreken over intelligente bewegingen van
zekere voorwerpen, noch over mondelinge mededeelingen,
noch zelfs over die, welke door de mediums zelven geschreven
zijn; dit soort van manifestatie, duidelijk en klaar voor hen,
die de zaak gezien en grondig onderzocht hebben, is op het
eerste gezicht niet onafhankelijk genoeg van den wil om een
pas beginnend onderzoeker te kunnen overtuigen. Wij zullen
ons dus bepalen tot het schrift, dat door middel van het een
of ander voorwerp, een korfje, plankje enz. verkregen wordt;
zoo als wij zeiden, laat de wijze waarop de vingers van het
medium op het voorwerp geplaatst worden, niet toe, zelfs
niet aan den handigslen mensch, op welke wijze ook, cenig
deel te nemen aan het vormen der letters. Maar laat ons

zelfs aannemeu, dat hij, door eene onbegrijpelijke handigheid,
het meest geoefend oog kan bedriegen, hoe zal men dan nog
de antwoorden verklaren, wanneer die geheel liggen buiten
den gedachtenkring en boven de kundigheden van het me-
dium? en let wel op, er is hier geen sprake van korte ant-
woorden, maar dikwijls van vele bladzijden, die met de
grootste snelheid, hetzij over een willekeurig of over een
opgegeven onderwerp, geschreven worden; onder de hand van
het in de letterkunde geheel vreemde medium komt dikwijls
hoogst verhevene po�zie van onberispelijke zuiverheid te voor-
schijn , waarover de beste menschelijke dichters zich niet
zouden schamen; wat nog merkwaardiger is, is dat de feiten
zicli overal voordoen, en de mediums tot in het oneindige in
aantal toenemen. Zijn deze feiten nu werkelijk of niet?
Hierop hebben wij slechts een antwoord: Ziet en onderzoekt,
de gelegenheid daartoe zal u niet ontbreken; maar vooral,
onderzoekt dikwijls, lang, en in de gemoedstoestand die
daarvoor vereischt wordt.

Wat antwoordt nu hierop de tegenpartij? Gij zijt slacht-
oflers van kwakzalverij of van zinsbechoocheling. Wij beginnen
met op te merken dat men het woord kwakzalverij niet mag
toepassen, waar geen voordeel te behalen is, want de kwak-
zalvers drijven hun ambacht niet gratis. Het zoude dus op
zijn hoogst eene fopperij zijn. Maar door welke zonderlinge
zamenloop zijn die bedotters van het eene eind der wereld
tot het andere met elkander overeengekomen om op dezelfde
wijze te handelen, dezelfde verschijnselen te doen ontstaan
en over dezelfde onderwerpen in verschillende talen, antwoorden
te geven, die in den inhoud met elkaar overeenstemmen?
Hoe is het mogelijk dat ernstige, bezadigde_x achtingswaardige
en bekwame mannen hnnne medewerking tot zulk eene han-
deling zouden leenen, en met welk oogmerk? Hoe zou men
bij kinderen dat geduld en die behendigheid vinden, die
daartoe vereischt worden? Want indien de mediums geen
lijdelijke werktuigen zijn, moeten zij eene behendigheid en
kunde bezitten, die onvereenigbaar zijn met zekeren ouderdom
en met zekere maatschappelijke toestanden.

Hierop antwoordt men, dat bij aldien er dan geen bedrog
bestaat, men van beide kanten de dupe van een zinsbedrog
kan zijn. Bij goede logika heeft de hoedanigheid der getuigen
een groot gewicht: nu vragen wij of de volgers der Spiritische
leer, die men thans bij millieenen telt, alleen onder de on-
wetenden aangeworven zijn? De verschijnselen, waarop het
Spiritisme steunt zijn zoo buitengewoon, dat wij begrijpen
kunnen dat men twijfelt; maar wat wij niet kunnen begrijpen
is de aanspraak die sommige ongeloovigejfmaken, op het
uitsluitend bezit van gezond verstand, en die daarbij, zonder
de betamelijkheid in acht te nemen, of de zedelijke waarde
van hunne tegenstanders te eerbiedigen, allen, die niet van
hun gevoelen zijn, voor dwazen uitmaken. In de oogen van
elk verstandig mensch, zal de meening van verlichte men-
schen, die eene zaak lang nagegaan hebben, altijd, zoo niet
een bewijs daarvoor, dan toch een sterk vermoeden van
waarheid doen ontstaan, omdat zij de aandacht heeft kunnen
vestigen van ernstige mannen, die noch belang hebben bij
het voortplanten van eene dwaling, noch den tijd hebben zich
met beuzelingen bezig te houden.

Onder de tegenwerpingen zijn er, die meer aanneemlijk
schijnen, omdat zij een gevolg zijn van waarneming en door
ernstige menschen geopperd worden.

Eene der tegenwerpingen is gegrond op de taal van som-
mige Geesten, die weinig overeenstemt met het verhevene
denkbeeld, dat men zich maakt van bovennatuurlijke wezens.
Indien men datgene, wat wij in den korten inhoud der leer
hiervoor gezegd hebben, naslaat, zal men er uit ontwaren,
dat de Geesten ze�ve ons leeren, dat zij, noch in kennis,
noch in zedelijke hoedanigheden aan elkander gelijk zijn, en
men niet alles, wat zij zeggen, letterlijk moet opnemen\'.
Verstandige menschen zullen het goede van het kwade onder-
scheiden. Menschen die de gevolgtrekking maken dat wij
alleen te doen hebben met kwaadwillige wezens, wier eenig

INLEIDING. XXXVII

werk is ons te bedriegen, kennen de mededeelingen niet, die
in kringen waar alleen verheven geesten zich openbaren,
ontvangen worden, anders zouden zij zoo niet denken. Het
is zeker verdrietig dat het toeval hen zoo slecht heeft gediend
door hen alleen de kwade zijde der Geestenwereld te doen
kennen, want wij willen niet veronderstellen dat eene gelijk-
aardige neiging bij voorkeur de kwade of leugengeesten, of
hen, wier gemeene taal stuitend is, en niet de goede, tot hen
voert. Het ergste wat men er uit zoude kunnen afleiden is,
dat de degelijkheid van humie grondbeginselen niet groot
genoeg is, om het kwade af te kunnen weeren, en dat de kwade
geesten, die er een zeker genoegen in vinden, hunne nieuws-
gierigheid hieromtrent te bevredigen, daarvan gebruik maken
om zich onder hen te mengen, terwijl de goede zich verwijderen.

De kwestie der geesten naar dien maatstaf te willen be-
oordeelen zou even weinig logisch zijn, als wanneer men het
karakter van een volk beoordeelt naar hetgene men doet en
zegt in eene vergadering van eenige warhoofden of deug-
nieten, waaraan geen verstandige noch deugdzame menschen
deelnemen. De menschen bevinden zich in den toestand van
een vreemdeling, die eene groote stad, door de leelijkste voor-
stad binnenkomende, al de inwoners naar de zeden en taal
van die gemeene buurt zoude willen beoordeelen. In de Gees-
tenwereld bestaat er ook goed en slecht gezelschap; laten die
menschen zich de moeite geven nategaan wat er onder de
keur der Geesten voorvalt, en zij zullen de overtuiging ver-
krijgen dat de heilige stad nog iets meer bevat dan de heffe
des volks. Maar, zeggen zij, komen de verheven Geesten tot
ons? Hierop antwoorden wij hen: Blijft niet in de voorstad;
ziet, merkt op en oordeel dan; de feiten zijn voor iedereen;
tenzij op hen de woorden toepasselijk zijn van Jezus:
Zij hebben oogen maar zij zien niet, en ooren maar zij
hooren niet.

Eene andere verklaring bestaat daarin, om in alle mede-
deelingen door het Spiritisme ontvangen, en in al hare stoffe-
Jijke verschijnselen slechts het werk van een helsche macht
te zien; een nieuwe Proteus, die alle mogelijke gedaanten

XXXVIII INLEIDING.

aanneemt, om ons des te gemakkelijker te kunnen bedriegen.
Deze verklaring achten wij niet vatbaar voor een ernstig
onderzoek, daarom zullen wij er ons niet bij ophouden; zij
is reeds wederlegd door hetgeen vooraf gaat, waarbij wij
alleen dit voegen, dat indien dit waar was, men zou moeten
bekennen dat de duivel dikwijls zeer deugdzaam, verstandig
en vooral zeer zedelijk is, of zou moeten aannemen dat er
ook goede duivels bestaan.

Hoe zou men toch kunnen gelooven, dat God, alleen aan
den Geest van het kwaad zoude toestaan zich aan ons te
openbaren, ten einde ons in het verderf te storten, zonder
ons als tegenmacht de raadgevingen der goede geesten te
verleenen? Indien Hij dat niet doen kan, is het onmacht:
indien Hij het wel kan, maar niet doet, is dit onvereenigbaar
met Zijne goedheid; zoowel de eene als de andere veronder-
stelling is eene godslastering. Let wel dat men door te er-
kennen dat de kwade geesten gemeenschap met ons hebben,
het beginsel der openbaringen erkent; en indien die plaats
vinden, kan dit niet anders dan met Gods toestemming zijn;
hoe kan men zonder God te lasteren gelooven dat Hij alleen
het kwade, met uitsluiting van het goede, toelaat? Zulk eene
leer is in strijd met de eenvoudigste denkbeelden van gezond
verstand en godsdienst.

Het is vreemd, wordt nog gezegd, dat men alleen met geesten
van bekende personen spreekt, en men vraagt hoe het komt
dat deze alleen zich openbaren. Dit is eene dwaling, die, als
zoo vele anderen, het gevolg van eene slechts oppervlakkige
waarneming is. Onder de geesten, die uit eigen beweging tot
ons komen, zijn er veel meer die ons onbekend zijn dan bc-
roemden, die zich onder de eene of andere dikwijls zinne-
beeldige of karakteristieke naam aanmelden. Wat nu de
Geesten betreft, die men oproept, spreekt het wel van zelf,
dat als het geen bloedverwant of vriend is, men liever zoo-
danigen oproept, die men kent dan anderen, die men niet

INLEIDING. XXXIX

kent; de naam van beroemde personen maakt meer indruk,
en daardoor. worden zij meer opgemerkt.

Dan vindt men het ook zonderling, dat de Geesten van
uitstekende mannen zoo gemeenzaam op onze oproeping
tot ons komen, en zich dikwijls bezig houden met nietige
dingen, in vergelijking met die, welke zij in hun leven vol-
bracht hebben. Zij, die weten dat de macht en het aanzien,
welke deze personen hier op aarde genoten, hen geen voor-
rang in de Geestenwereld geeft, verwonderen zich hierover
niet, de Geesten bevestigen hierin de woorden van het Evan-
gelie: De grooten zullen vernederd en de kleinen verhoogd
worden, hetgeen betrekking heeft op den rang, die ieder
onzer, onder hen zal innemen, op die wijze kan hij die de eerste
op aarde is geweest, daar eene der laatsten zijn; hij, voor
wien wij allen bij zijn leven het hoofd bogen, kan dus onder
ons als de geringste handwerksman terugkomen, want bij
het verlaten van het leven heeft hij al zijne grootheid achter-
gelaten en de machtigste vorst kan daar wellicht beneden
den minste zijner soldaten staan.

De ondervinding leert ons een feit kennen, dat de Geesten
zelve bevestigen, namelijk dat de mindere Geesten dikwijls
bekende en eerbiedwaardige namen aannemen. Wie zal ons
dan kunnen verzekeren, dat zij, die bijvoorbeeld voorgeven,
Socrates, Julius Cesar, Karel de Groote, Fen�lon, Napoleon,
Washington enz. geweest te zijn, wezenlijk die personen be-
zield hebben? Deze twijfel bestaat bij sommige zeer ijverige
volgers der spiritische leer; zij nemen de tusschenkomst en
de manifestatien der Geesten aan, maar doen daarbij de
vraag, welke zekerheid men omtrent hunne identiteit kan
hebben. Die zekerheid is inderdaad vrij moeijelijk te verkrijgen,
doch al is die niet op zulk eene geloofwaardige wijze, als
door een acte van den burgerlijken stand, te bewijzen, dan
kan men die toch veronderstellen, als eenige kenteekenen ons
daartoe aanleiding geven.

Wanneer de Geest van iemand, die ons persoonlijk bekend
is, b. v. van een bloedverwant of vriend zich openbaart, ge-
beurt het gewoonlijk, vooral als hij eerst sedert kort over-
leden is, dat zijne manier van spreken geheel overeenkomt
met het karakter, dat wij van hem kenden; dit is alreeds
een kenmerk voor zijne identiteit; maar twijfel is bijna niet
meer mogelijk, als de Geest over geheime dingen spreekt,
aan familieomstandigheden herinnert, die alleen hem, die de
vragen doet, bekend zijn. Een zoon zal zich wel niet in de
taal van zijn vader of moeder, noch ouders zich in die van
hun kind vergissen. Bij zulke vertrouwelijke oproepingen ge-
beuren er dikwijls indrukwekkende dingen, geschikt om zelfs
den ongeloovigste te overtuigen. De hardnekkigste twijfelaar
wordt dikwijls, tengevolge der onverwachte mededeelingen die
hem gedaan worden, door schrik bevangen.

Eene andere zeer karakteristieke omstandigheid komt de
identiteit staven. � Wij zeiden reeds dat het schrift van het
medium gewoonlijk verandert met de opgeroepen geesten, en
dat hetzelfde schrift, telkens bij denzelfden geest terug komt;
nu heeft men dikwijls opgemerkt, vooral bij menschen, die
kort geleden gestorven zijn, dat dit schrift sprekend gelijkt
op dat wat zij in hun leven schreven; men heeft hoogst
nauwkeurige handteekeningen gezien. Het is er evenwel verre
van af, dat wij dit feit als regel, willen aangeven, wij maken
er alleen melding van als van iets, dat de aandacht wel waardig is.

Alleen de Geesten, die eene zekere graad van reinheid be-
reikt hebben, zijn van allen lichamelijken invloed vrij; maar
zij, die nog niet geheel gedematerialiseerd zijn, (dit is de
uitdrukking, die zij gebruiken), behouden de meeste gewoon-
ten, neigingen en zelfs hebbelijkheden, die zij op aarde had-
den, en hierin vindt men weer een middel tot herkenning;
maar men vindt ze overal in tal van kleine handelingen, die
alleen door eene aandachtige en voortdurende waarneming
kunnen ontdekt worden. Men vindt schrijvers, die hunne eigene
werken of stelsels bespreken, er sommige gedeelten van goed-
of afkeuren; andere Geesten, die onbekende of weinig bekende
omstandigheden van hun leven of overlijden in herinnering

brengen, alle dingen, die ten minste zedelijke bewijzen van
indentiteit zijn, de eenigste die men bij abstracte zaken in-
roepen kan.

Indien dus de identiteit van den opgeroepen Geest op zekere
punten kan bewezen worden, bestaat er geene reden waarom
dit ook niet op andere punten zoude kunnen gedaan worden,
en ofschoon men voor de menschen, die reeds langer overleden
zijn, niet dezelfde middelen van keuring bezit, heeft men toch
altijd die van de taal en het karakter, want ongetwijfeld zal
de Geest van een deugdzaam mensch, niet als die van een
goddeloos of liederlijk mensch spreken. Wat nu de Geesten
betref^, die zich met een eerbiedwaardigen naam tooien , deze
verraden zich spoedig door hunne taal en hunne leerstellingen;
degeen, die zich bijvoorbeeld voor Fen�lon zou willen doen
doorgaan, en al ware het zelfs bij toeval het gezond ver-
stand en de zedelijkheid kwetste, zou zelfs daardoor het be-»
drog aan den dag brengen. Indien daarentegen de door hem
geuitte denkbeelden altijd rein, vrij van tegenstrijdigheden en
altijd met het verheven karakter van Fen�lon overeenkomen,
bestaat er geene rede, aan zijn identiteit te twijfelen; want
men zoude anders moeten veronderstellen dat een geest, die
alleen het goede predikt, willens en wetens en dat nog wel
zonder eenig nut, een leugen zou bezigen. De ondervinding
leert ons dat Geesten van dezelfden rang, van hetzelfde karak-
ter, en door dezelfde gevoelens bezield, zich in groepen of
famili�n vereenigen; nu is het getal der Geesten niet te be-
rekenen, en wij kennen ze op verre na niet allen; de meesten
hebben voor ons zelfs geen� namen. Een Geest van de categorie
van Fen�lon kan dus in zijne plaats komen, of door hem als
lasthebbende gezonden worden; deze zal dan onder zijnen naam
komen, omdat hij aan Fen�lon gelijk is en hem vervangen
kan, en omdat wij, om onze gedachten te kunnen vestigen,
een naam noodig hebben; maar goed ingezien, wat doet het
er toe of een geest inderdaad die van Fen�lon is of niet;
wanneer hij niets dan goede dingen zegt en als Fen�lon spreekt,
is het een goede geest; de naam waaronder hij zich aan ons
bekend maakt, is geheel onverschillig en dient dikwijls alleen

XUI INLEIDING.

om onze gedachte te bepalen. Bij intieme oproepingen
is het iets anders; maar in die gevallen kan de identiteit
zooals wij gezegd hebben als het ware door duidelijke bewijzen
aangetoond worden.

Dit neemt niet weg, dat het waar is, dat het in de plaats
treden van Geesten voor anderen, tot vele dwalingen aanleiding
kan geven, en dat er vergissingen en dikwerf fopperijen uit
kunnen voortvloeien; dit is eene der moeielijkheden, die het
praktische spiritisme oplevert; maar wij hebben ook nooit ge-
zegd, dat die wetenschap gemakkelijk is, noch dat men die,
evenmin als iedere andere, spelende kan leeren. Wij kunnen
het niet te veel herhalen dat die wetenschap eene aanhoudende
vlijtige en dikwijls zeer langdurige studie vereischt; want
daar men de verschijnselen niet kan doen ontstaan, moet men
afwachten , dat zij zich van zelve voordoen ; en dikwijls worden
die door omstandigheden waarop men het minste bedacht is,
voortgebracht. Voor den oplettenden en geduldigen onderzoeker,
doen er zich in menigte feiten op, omdat hij duizende eigen-
aardige schakeeringen, die voor hem lichtstralen zijn, ont-
dekt. Zoo is het ook in de gewone wetenschappen; terwijl de
oppervlakkige mensch in eene bloem slechts eene schoone vorm
ziet, vindt de geleerde er schatten voor de gedachte in.

De bovenstaande beschouwingen geven ons aanleiding om
over eene andere moeielijkheid, namelijk over het uiteenloopende
van de taal der Geesten te spreken.

Aangezien de Geesten in kennis en zedelijkheid zeer veel
van elkander verschillen , is het duidelijk dat dezelfde vraag
in tegenovergestelden zin kan beantwoord worden, naarmate
de hoogte op welke de Geest zich bevindt, juist op dezelfde
wijze als dit het geval zoude zijn bijaldien de vraag onder de
menschen, beurtelings aan een geleerde, aan een onwetende
of aan een spotvogel gedaan werd. Het komt er voornamelijk
op aan, wij hebben dit reeds gezegd, te weten tot wien men
zich wendt.

INLEIDING. XLIII

Maar, voert men aan, hoe komt het dat Geesten, die als
�verheven bekend zijn, het onderling niet altijd ��ns zijn ?
Hierop antwoorden wij, ten eerste, dat buiten de oorzaak,
die wij zoo even vermeldden, er nog andere bestaan, die, de
hoedanigheid der Geesten daar buiten gelaten, eenen grooten
invloed op den aard der antwoorden kunnen hebben, dit is
een hoofdpunt, waarvan de oplossing door studie verkregen
wordt; daarom zeggen wij dat die studie eene aanhoudende
aandacht, een diepen geest van opmerking vereischt, en vooral,
zoo als trouwens bij alle menschelijke wetenschappen, met
volharding doorgezet moet worden. Men heeft jaren noodig
om een middelmatig geneesheer, en drie vierde van zijn leven
om een geleerde te worden, en zou men dan in weinige uren
de kennis van het oneindige willen verkrijgen! Men vergisse
zich niet; de studie van het spiritisme is onmetelijk; zij staat
in verband met alle vragen der bovennatuurkunde en der
maatschappelijke orde, het is een geheele wereld , die zich
aan onze oogen vertoont; moet men zich dan verwonderen
dat er tijd, ja zeer veel tijd noodig is, om die wetenschap
meester te worden?

De tegenstrijdigheid is daarbij niet altijd zoo wezenlijk als
die schijnt te wezen. Zien wij niet dagelijks menschen, die
dezelfde wetenschap beoefenen, in de bepaling die zij van iets
geven, verschillen, hetzij zij andere benamingen gebruiken,
hetzij zij het uit een ander oogpunt beschouwen, ofschoon
de grondgedachte toch dezelfde is? Laat men, als men zich
daartoe in staat gevoelt, het aantal bepalingen tellen die
men van de taalkunde gegeven heeft! Hierbij komt nog
dat de vorm van het antwoord dikwijls afhangt van den
vorm waarin de vraag gesteld is; het zoude dus kinderachtig
zijn eene tegenstrijdigheid te zoeken, waar slechts een ver-
schil in de wijze van uitdrukking bestaat. De verheven
Geesten hechten niets aan den vorm, voor hen is het wezen
der zaak alles. Nemen wij bij voorbeeld de bepaling dei-
ziel Daar dit woord geene bepaalde beteekenis heeft, kunnen
de Geesten even als wij zelve, bij de bepaling die zij er
van geven, onderling verschillen; de een zal kunnen zeggen

dat het \'t levensbeginsel is, een ander de levengevende vonk,
een derde dat zij inwendig, een vierde dat zij uitwendig is,
enz. en allen zullen op hun standpunt gelijk hebben. Men
zoude zelfs kunnen gelooven dat eenigen onder hen, materi-
alistische denkbeelden aankleven, en dit is toch niet zoo
Hetzelfde geldt voor God. Hij zal voor sommigen zijn: de
oorsprong van alles wat bestaat, voor anderen de Schepper
van \'t heelal, de Hoogste intelligentie, de Oneindige, de
Groote Geest, enz. enz. en ten slotte zal het toch voor allen
God zijn. Hetzelfde is het geval met de verdeeling der Gees-
ten in klassen. Deze vormen van den hoogsten tot de laagsten
rang een onafgebroken reeks, de verdeeling is dus geheel
willekeurig, de een zal er naar verkiezing drie, een ander
vijf, tien, twintig klassen van maken, zonder daarom te
dwalen: men vindt hetzelfde bij alle menschelijke wetenschap-
pen, ieder geleerde heeft zijn eigen stelsel; de stelsels veran-
deren, maar de wetenschap zelve niet. Of men de planten-
kunde volgens het stelsel van Linnaeus, Jussieu of Tournefort
leert, men zal er haar niet te min door kennen. Laat ons
dus niet langer aan zaken van louter overeenkomst meer
gewicht toekennen dan zij verdienen, en meer hechten aan
datgene wat wezenlijk ernstig is, en dan zal men bij verder
nadenken dikwijls tusschen datgene wat onvereenigbaar scheen,
eene overeenkomst ontdekken, die bij de eerste beschouwing
over het hoofd gezien was.

Wij zouden slechts terloops spreken over de aanmerking
van eenige twijfelaars omtrent spelfouten, die door eenige
Geesten gemaakt worden, indien deze niet tot eene belang-
rijke opmerking aanleiding gaven. Hunne spelling, men moet
het erkennen, is niet altijd onberispelijk; maar men moet
al groot gebrek aan andere goede redenen hebben om er het
onderwerp van ernstige kritiek van te maken, door te zeggen,
dat, aangezien de Geesten alles kennen, zij ook taalkennis
moeten hebben. Wij zouden hen menigvuldige fouten van

dien aard bij de grootste geleerden der wereld kunnen op-
noemen , die toch hunnen roem niet hebben verminderd, maar
in dit feit ligt een veel ernstiger vraag opgesloten. Voor de
Geesten en vooral voor de verheven Geesten, is de gedachte
alles, de vorm niets.\' Bevrijd van de stof, is hunne taal
onder elkander, snel als de gedachte, daar het de gedachte
zelve is, die zonder eenige bemiddeling overgebracht wordt;
zij moeten zich dus onbehagelijk gevoelen, wanneer zij, om
hunne gedachte aan ons mede te deelen , verplicht zijn, ge-
bruik te maken van de langwijlige en belemmerende vormen
der menschelijke taal, die daarbij ontoereikend en onvolmaakt
is om al hunne denkbeelden te kunnen wedergeven, en dat
zeggen zij zelve; en het is opmerkenswaardig de middelen te
zien, die zij in het werk stellen om die zwarigheid te ver-
minderen. Hetzelfde zoude bij ons het geval zijn, indien wij
ons moesten uitdrukken in eene taal, die langer in woorden
en zamenvoeging, doch armer aan uitdrukkingen is, dan
die wij gewoon zijn te spreken. Dit is de moeielijkheid, die
den man van genie ondervindt door de traagheid zijner pen ,
die bij zijne gedachte altijd ten achteren blijft.

Hieruit kan men nagaan dat de Geesten, vooral als het
een ernstige en belangrijke mededeeling betreft, weinig ge-
wicht aan de nietigheid der spelling hechten; is het al niet
reeds bewonderenswaardig, dat zij zich in alle talen uitdruk-
ken en die ook allen verstaan? Hieruit moet men evenwel
niet afleiden dat de conventioneele juistheid der taal hen
onbekend is; wanneer het noodig is, nernen zij die in acht;
zoo behoeven; om iets te noemen, de door hen ingegeven
verzen de kritiek van den schroomvalligsten taaizifter niet to
schroomen, niettegenstaande het medium een ongeletterde zijn kan.

Dan vindt men wederom menschen, die overal en in alles
wat zij niet kennen, gevaar zien, en deze laten niet na een
ongunstige gevolgtrekking te maken uit de omstandigheid
dat eenige menschen ten gevolge dier studie krankzinnig

geworden zijn. Hoe kunnen verstandige menschen hierin een
ernstig bezwaar zien? Vindt dit dan niet plaats bij elke
verstandelijke overwerking van menschen met zwakke her-
senen ? Kent men het getal zinneloozen en waanzinnigen,
die dit geworden zijn ten gevolge van wiskundige, genees-
kundige, muzikale, wijsgeerige en andere studi�n? Moet men
daarom de studi�n in den ban doen? Wat bewijst het? Door
liehamelijken arbeid verminkt men armen en beenen, die
de werktuigen voor den stoflelijken arbeid zijn: door den
arbeid van den geest, kwetst men de hersenen, die het werk -
tuig voor de gedachten zijn. Maar omdat het werktuig
verbrijzeld is, is de Geest het daarom nog niet; deze is
ongeschonden, en zoodra hij van de stof vrij is, is hij in
het volkomen bezit van al zijne vermogens. Het is in zijne
soort, als mensch, een slachtoffer van den arbeid.

Iedere groote inspanning van den Geest kan krankzinnig-
heid veroorzaken, kunsten, wetenschappen, ja zelfs de gods-
dienst leveren hiertoe hun aandeel. De krankzinnigheid heeft
tot eerste oorzaak eenen organischen aanleg (praedispositie)
der hersenen, die deze meer of minder voor het ontvangen
van sommige indrukken vatbaar maakt. Wanneer een aanleg
tot krankzinnigheid bestaat, zal deze het karakter aannemen
van de gedachten waarmede men zich het meeste of uitslui-
tend bezig houdt, dit wordt alsdan een overheerschend denk-
beeld (id�e fixe). Dit overheerschend denkbeeld kan de Geesten
tot onderwerp hebben, bij hen, die dezen tot voorwerp hun-
iier studie gemaakt hebben, zoo als het bij anderen God, de
engelen, den duivel, geld, macht, een kunst, een weten-
schap, de moederstaat, een staatkundig of maatschappelijk \'
vraagstuk zijn kan. Waarschijnlijk zoude de godsdienstig-
waanzinnige een spiritisch waanzinnige geworden zijn, indien
het spiritisme zijne gedachte uitsluitend bezig had gehouden;
zooals de spiritisch krankzinnige, onder andere omstandig-
heden, het in eenen anderen vorm zoude geweest zijn.

Ik beweer dus dat het Spiritisme, te dien opzichte niets
voor heeft, maar ik ga verder en zeg: dat het goed begrepen
Spiritisme een behoedmiddel tegen krankzinnigheid is.

Onder de vele oorzaken, die overspanning der hersenen
doen ontstaan, moet men teleurstelling, tegenspoeden, onge-
lukkige liefde tellen, die tevens de menigvuldigste oorzaken
van zelfmoord zijn. Nu beschouwt de ware spii itist de dingen
dezer wereld uit zulk een verheven standpunt, zij komen
hem zoo klein, zoo nietig voor, in vergelijking met de toe-
komst die hem wacht; het leven is voor hem zoo kort, zoo
vluchtig, dat de wederwaardigheden in zijne oogen niets dan
onaangename voorvallen op eene reize zijn. Hetgeen bij een
ander een hevige ontroering doet ontstaan, maakt op hem
slechts een middelmatiger) indruk; hij weet trouwens dat de
verdrietelijkheden van het leven beproevingen zijn, die, zonder
morren doorgestaan, hem tot vooruitgang zullen leiden, omdat
hij beloond zal worden naar den moed, waarmede hij die
gedragen zal hebben. Zijne overtuiging geeft hem eene ge-
latenheid, die hem tegen wanhoop, en dientengevolge, tegen
eene gedurige oorzaak van waanzin en zelfmoord beveiligt
Bovendien kent hij, door het schouwspel, dat hem zijn om-
gang met de Geesten geeft, het lot van hen, die vrijwillig
hun leven verkorten, en dit tafereel is wel geschikt hem tot
nadenken te brengen; het getal van hen, die daardoor op
het noodlottige pad terug zijn gehouden, is dan ook aanzien-
lijk. Dit is eene der vruchten van het Spiritisme. Laten de
ongeloovigen hier over lachen zoo veel zij willen; ik wensch
hen de troost toe, die het aan hen geschonken heeft, die
zich de moeite gegeven hebben er de geheimzinnige diepte
van te peilen.

Onder de oorzaken van krankzinnigheid moeten wij vooral
de vrees niet vergeten, en die voor den duivel heeft menig
hoofd in de war gebracht. Is het getal slachtoffers bekend,
welke gemaakt zijn door den indruk van dit tafereel op zwakke
hersenen, een tafereel dat men door de afschuwelijkste bijzonder-
heden zoo verschrikkelijk mogelijk tracht te maken ? De duivel,
zegt men, is slechts een schrikbeeld voor kleine kinderen;
het is een breidel om hen zoet te maken; ja eveneens als de
boeman en de weerwolven dat zijn, en als zij er niet meer
bang voor zijn, dan zijn zij nog ondeugender dan vroeger;

en voor die schoone uitkomst rekent men de gevallen van
vallende ziekte niet, die door den geschokten toestand van
een zwak hersengestel veroorzaakt zijn. De Godsdienst zoude
al heel zwak moeten zijn, indien hij bij gebrek aan vrees,
gevaar liep zijn invloed te verliezen, doch dit is gelukkig
niet zoo; om op de gemoederen te werken staan hem andere
middelen ten dienste; het Spiritisme biedt hem er nog krach-
tiger en sterker aan, indien hij er voordeel mede weet te
doen; het toont de werkelijkheid der dingen aan, en neutra-
liseert daardoor de noodlottige gevolgen van een overdreven
vrees.

Er blijven ons twee tegenwerpingen ter beschouwing over,
de eenigate dien wezenlijk dien naam verdienen, omdat zij
op beredeneerde gronden steunen. Beide nemen de werkelijk-
heid van alle stoffelijke en zedelijke verschijnselen aan, maar
ontkennen dat die door tusschenkomst van Geesten plaats
vinden.

Volgens de eerste dezer theori�n, zijn de verschijnselen,
die men aan geesten toeschrijft, niets anders dan magnetische
uitwerkselen. Het medium bevindt zich in een toestand, die
men wakend somnambulisme zoude kunnen noemen, een ver-
schijnsel, dat ieder, die het magnetisme beoefent, heeft kunnen
waarnemen. In dien toestand verkrijgen de intellectueele ver-
mogens eene onnatuurlijke ontwikkeling, de kring der aan-
schouwelijke waarneming overschreidt den grens van ons
gewoone bevattingsvermogen. Vervolgens zoude het medium
door zijne helderheid van gezicht al wat hij zegt en al de
denkbeelden die hij uit, zelfs over zaken die hem in zijnen na-
tuurlijken toestand geheel onbekend zijn , uit zichzelve putten.

Wij zullen de laatsten zijn, die de macht zullen ontkennen
van het somnambulisme, waarvan wij wonderen gezien hebben
en dat wij gedurende meer dan vijfendertig jaren in al zijn
verschijnselen bestudeerd hebben; wij erkennen dat vele ver-
schijnselen inderdaad hierdoor kunnen verklaard worden; doch

een aanhoudend nauwlettend onderzoek, doet een menigte
feiten ontdekken, bij welke de tusschenkomst van het me-
dium, anders dan als lijdelijk werktuig bepaald onmogelijk is.
Aan hen, die deze meening toegedaan zijn, zeggen wij even
als aan de anderen: «Komt en onderzoekt, want gij hebt
zeker niet alles gezien." Verder zullen wij twee overwegingen,
die uit hun eigen leer geput zijn daar tegenover stellen. Hoe
is de theorie van het Spiritisme ontstaan? Is het een stelsel
door den een of den ander bedacht om de feiten te kunnen
verklaren? Volstrekt niet. Wie heeft dan die leer aan het
licht gebracht? Juist diezelfde mediums, aan wien gij zoo
buitengewoon veel helderheid toeschrijft. Indien dus die hel-
derheid zoo groot is als gij veronderstelt, waarom zouden zij
dan aan geesten toeschrijven wat zij uit zichzelven geput
hebben, waarom zouden zij zulke nauwkeurige, logische en
verheven mededeelingen over den aard van die bovenmensche-
lijke wezens gegeven hebben? Het een of het ander is waar,
zij zijn helderziend of zij zijn het niet; indien zij het zijnen
men vertrouwen stelt in hunne waarheidsliefde, dan kan men,
zonder met zichzelve in tegenspraak te komen, niet aannemen
dat zij niet in de waarheid zijn. Ten anderen, indien al de
verschijnselen hunnen oorsprong in het medium vonden, zou-
den die bij denzelfden persoon dezelfde moeten zijn; en zoude
men deze geene uiteenloopende taal hooren uiten, noch beur-
telings. de meest tegenstrijdige dingen hooren verkondigen.
Dit gemis aan overeenstemming in de mededeelingen die door
het medium ontvangen zijn, bewijst de verscheidenheid van
de bron, waaruit zij voortvloeien; en kan men die bronnen
niet allen in het medium vinden, dan is men wel genoodzaakt
die daar buiten te zoeken.

Volgens eene andere meening, is wel het medium de bron
der verschijnselen, maar instede van die uit zichzelven te
putten zooals de voorstanders van de somnambulistische theorie
beweren, zoude hij die uit de omstanders putten. Het medium
wordt dan eene soort van spiegel, die al de gedachten, be-
grippen en kundigheden der hem omringende personen terug-
kaatst; hij zoude bij die veronderstelling niets zeggen dat niet ten

minste aan eenigen bekend is. Zeker is het, dat men den
invloed van de omstanders op den aard der mededeelingen,
niet kan ontkennen, en dit is zelfs een der grondstellingen
der leer, maar die invloed is van een geheel anderen aard dan
die, welke men veronderstelt te bestaan, en het is er ver van
dat het medium de echo van hunne gedachten zoude zijn,
want duizende feiten bewijzen op afdoende wijze het tegen-
deel. Het is dus eene groote dwaling, die wederom bewijst
hoe gevaarlijk het is te haastig gevolgtrekkingen te maken.
Daar deze menschen het bestaan van een verschijnsel, waar-
van de gewone wetenschap geen rekenschap weet te geven,
niet kunnen ontkennen, en de tegenwoordigheid van Geesten ,
niet willen erkennen, verklaren zij het verschijnsel op hunne
wijze. Hunne theorie zou zeer aannemelijk zijn, indien daar-
door alle feiten konden verklaard worden, maar dat is het
geval niet; als men hen duidelijk bewijst dat eenige mede-
deelingen van het medium geheel vreemd zijn aan de gedachten ,
de kunde, de meeningen, van alle omstanders, dat die mede-
deelingen dikwijls uit eigen beweging (spontaan) gedaan worden
en met alle vooraf opgevatte denkbeelden in strijd zijn, geven
zij het voor zoo weinig toch niet op. De uitstraling, zeggen
zij, strekt zich veel verder uit, dan tot de onmiddelijke kring
die ons omgeeft, zoodat indien het medium zijne inspirati�n
niet naast zich put, hij die verder af, hetzij in de stad, op
het land, over de geheele aarde, en zelfs in de andere wereld-
bollen gaat zoeken.

Ik geloof niet dat men in deze theorie, eene meer een-
voudige of meer waarschijnlijke verklaring zal vinden dan die
welke het Spiritisme geeft, want deze theorie onderstelt eene
nog wel zoo wonderbare oorzaak. De meening dat wezens, die
de ruimte bevolken, en in gestadige aanraking met ons zijn,
ons hunne gedachten kunnen mededeelen, stuit niet meer
tegen de rede, dan de veronderstelling, dat die algemeen e
uitstraling, die van alle punten van het Heelal uitgaat, zich
in de hersenen van een persoon zou komen verzamelen.

Nog eens, en dit is een gewichtig punt, waarop wij niet
genoeg de aandacht kunnen vestigen. De theorie van het

somnambulisme, en die, welke men de theorie der reflectie
zou kunnen noemen, zijn door eenige menschen uitgedacht;
het zijn persoonlijke meeningen, die voorop gezet zijn om
�een feit te verklaren; de Spiritische leer daarentegen is geen
vinding van menschen, maar zij is, door de intelligenties die
zich openbaren, zelve ingegeven, toen niemand er aandacht,
en toen zelfs de algemeene dunk die verwierp; en nu vragen
wij, waaruit hebben de mediums, eene leer kunnen putten,
die nergens op aarde in het brein van iemand bestond; daarbij
voegen wij de vraag: door welk zonderling zamentreffen zijn
duizende over de geheele wereld verspreide mediums, die
elkander nooit gezien hebben, overeengekomen om allen het-
zelfde te zeggen. Indien het eerste medium, die in Frankrijk
zich opdeed, den invloed ondergaan had der meeningen, die
in Amerika reeds ingang gevonden hadden, door welke gril
is hij er dan toe gekomen die denkbeelden op 2000 uren
afstands aan gene zijde van den oceaan, bij een vreemd volk
met andere zeden en taal, te gaan zoeken, inplaats van die
uit zijne omgeving te putten?

Maar er is nog eene andere omstandigheid, aan welke
men geene aandacht geschonken heeft. De eerste manifestati�n,
zoowel in Frankrijk als in Amerika, vonden niet door schrift
of woord plaats, maar door slagen of kloppen, die met
�de volgorde der letters van het alphabet overeenkwamen,
waardoor woorden en zinnen gevormd werden. Door dit mid-
del hebben de intelligenties, die zich openbaarden, verklaard
dat zij\' Geesten waren. Indien men dus de tusschenkomst
van de gedachten der mediums bij de mondelinge of schrifte-
lijke mededeelingeii kon veronderstellen, kon men dit niet
doen bij kloppen, waarvan de beteekenis van te voren niet
bekend konde zijn.

Wij zouden een tal van feiten kunnen aanhalen, die bij
de zich openbarende intelligenties eene duidelijke persoonlijk-
heid met een\' geheel onafhankelijken wil bewijzen. Wij ver-
wijzen dus de andersdenkenden tot eene meer oplettende waar-
neming, en indien zij zonder vooringenomenheid willen onder-
zoeken, en niets besluiten alvorens alles gezien te hebben,,

zullen zij de onmogelijkheid inzien, om door hunne theorie van
alles rekenschap te kunnen geven. Wij bepalen ons nu tot
het doen der volgende vragen: Waarom weigert de zich open-
barende intelligentie om op sommige vragen over zeer bekende
onderwerpen, zoo als b. v. over den naam of den ouderdom van
den vrager, wat deze in de hand heeft, wat hij gisteren gedaan
heeft of morgen doen zal, te antwoorden? Indien toch het medium
de spiegel is, die de gedachte der omstanders terugkaatst,
dan is niets gemakkelijker dan die vragen te beantwoorden.

De tegenstanders keeren het betoog om, en vragen
op hunne beurt, hoe het komt dat de Geesten, die alles
moeten weten, zulke eenvoudige dingen niet kunnen zeggen,
volgens het axioma; Die hel meerdere kan, kan ook het min-
dere; en maken hieruit de gevolgtrekking dat het geene
Geesten zijn. Indien een domoor of laffe grappenmaker in een
geleerde vergadering verscheen en de vraag deed; hoe komt
het dat het op den middag helder dag is, zou men dan ver-
wachten dat zij de moeite zou nemen ernstig op die vraag
te antwoorden, en zoude het redelijk zijn uit het stil-
zwijgen of de bespotting, waarmede zij de vrager zoude be-
jegenen, de gevolgtrekking te maken, dat de leden van die
vergadering slechts ezels zijn? Nu is het juist omdat de
Geesten verheven zijn, dat zij niet op zinledige en zotte vragen
antwoorden en niet op het vraagbankje geplaatst willen worden,
daarom zwijgen zij of geven den raad, zich met ernstiger
dingen bezig te houden.

Eindelijk vragen wij nog, waarom de Geesten dikwijls op
een gegeven oogenblik komen en verdwijnen, en waarom,
als dit oogenblik voorbij is, zij noch door gebeden noch door
smekingen te bewegen zijn terug te komen? Indien het
medium alleen door de innerlijke voortdrijving van de om-
standers handelt, is het duidelijk dat onder deze omstandig -
heid de zamenwerking van den vereenigden wil van alle
aanwezigen, zijne helderheid moest verhoogen. Indien hij dus
niet aan den wensch van de vergadering, door zijnen eigenen
wil ondersteund, toegeeft, komt dit, omdat hij gehoorzaamt
aan een invloed die aan hem en degenen, die hem omringen,

INLEIDING. LUI

geheel vreemd is, en dat deze invloed daardoor zijne onaf-
hankelijkheid en persoonlijkheid bewijst.

De twijfelzucht die omtrent de Spiritische leer heerscht,
vindt meest altijd haren oorsprong in eene onvolledige kennis
der feiten, wanneer zij niet het gevolg is van een stelselmatige
baatzuchtige tegenkanting; dit belet eenige menschen nochtans
niet de kwestie te beslissen, als of zij die volmaakt goed kenden.
Men kan veel verstand bezitten, zelfs zeer geleerd zijn, en
toch gebrek aan oordeel hebben; en het eerste kenmerk van
gebrek aan oordeel is te gelooven dat ons eigen oordeel
onfeilbaar is. Daarbij beschouwen vele menschen de Spiriti-
sche openbaringen, alleen als iets om de nieuwsgierigheid te
bevredigen ; wij hoopen dat dezulken door het lezen van dit
boek , in deze vreemde verschijnselen iets anders dan alleen
een tijdkorting znllen ontdekken.

De Spiritische wetenschap bestaat uit twee deelen, het
eene, proefondervindelijk, over de openbaringen in het alge-
meen ; het andere , wijsgeerig , over de intelligente open-
baringen. Hij , die alleen het eerste waargenomen heeft,
bevindt zich in den toestand van iemand, die de natuurkunde
alleen uit vermakelijke proeven kent, zonder in den grond
der wetenschap te zijn doorgedrongen. De ware spiritische
leer vindt men in het onderwijs dat de Geesten ons geven,
en de kennis, die deze wetenschap vereischt is te ernstig,
om op eene andere wijze dan door ernstige en aanhoudende
studie in stille afzondering en overdenking te kunnen ver-
kregen worden, want dan alleen kan men een oneindig
aantal feiten en schakeeringen opmerken, die den oppervlak-
kigen onderzoeker ontsnappen, en die het alleen mogelijk
maken een goed oordeel te vellen.

Indien dit boek geen andere uitkomst teweeg bracht, dan
de ernstige zijde der zaak aantetoonen, en studi�n daarover
uittelokken, zoude dit al veel zijn, en zouden wij ons al
geluk wenschen uitverkoren te zijn geweest een werk te

volbrengen , waarvoor wij ons trouwens persoonlijk niet de-
minste verdienste toekennen, daar de grondregelen die het
behelst, niet van onze vinding zijn, en de verdienste dus
geheel toekomt aan de Geesten , die het voorgeschreven
hebben. Wij hoopen dat het nog iets anders zal doen, en
wel de menschen, die begeerig zijn kennis te verkrijgen,
te leiden, door hen in deze oefeningen op een groot en ver-
heven doel te wijzen, namelijk: de persoonlijke en maat-
schappelijke vooruitgang, en hen den weg te wijzen, dien zij
volgen moeten om die te kunnen bereiken.

Laat ons met een laatste opmerking besluiten. De Sterre-
kundigen hebben bij het peilen der ruimte, in de plaatsing
der hemellichamen open vakken gevonden, die niet te ver-
klaren en niet in overeenstemming waren met de wetten ,
die het geheel beheerschen; zij hebben het vermoeden geuit,
dat die open vakken ingenomen moesten zijn door wereld-
bollen, die tot nog toe aan hunnen blik ontsnapt waren,
daarbij hebben zij eenige uitwerkselen waargenomen, waar-
van de oorzaken hen onbekend waren, en dit deed hen
zeggen : Er moet daar eene wereld zijn, want die ledige ruimte
kan niet bestaan, en die waargenomen uitwerkselen moeten
een oorzaak hebben. Daarom de oorzaak naar het uitwerksel
beoordeelende, hebben zij er de elementen van kunnen be-
rekenen , en later zijn hunne vermoedens door feiten beves-
tigd. Laat ons nu die redeneering op eenen anderen ge-
dachtenloop toepassen. Wanneer men de reeks der schepselen
nagaat, vindt men dat zij, beginnende met de ruwe stof tot
aan den meest ontwikkelden mensch , een aaneengeschakeld
geheel vormt. Maar welk eene oneindige afstand is er niet
tusschen de mensch en God, die de Alpha en de Omega is
van al wat bestaat! Is het nu met, de rede overeen te
brengen, te gelooven dat de schakels van die keten bij den
mensch eindigen � dat die keten zonder tusschenschakel de af-
stand, die hem van het Oneindige afscheidt, overspant? De
rede zegt ons dat er tusschen de mensch en God andere
trappen moeten bestaan, zoo als zij aan de sterrekunde
geleerd heeft, dat er tusschen de bekende wereldbollen ook

nog onbekende moesten zijn. Door welke wijsbegeerte is die
gaping aangevuld? Het Spiritisme toont ons die, vervuld met
wezens van al de rangen der onzichtbare wereld, en die
wezens zijn niet anders dan de geesten der menschen, die
de verschillende trappen van ontwikkeling welke tot vol-
maaktheid leiden, bereikt hebben: alles is dus aan elkander
verbonden, alles van de Alpha tot de Omega, aan elkander ge-
schakeld. Gij, die het bestaan der Geesten ontkent, vult gij
dan die ruimte aan, die zij innemen; en gij, die er om lacht,
durft dan de werken Gods en zijne Almacht bespotten!

VOORBEREIDENDE AANMERKIJTOEN.

Verschijnselen buiten de wetten der gewone wetenschap
gelegen openbaren zich overal en verraden in hunnen oorzaak
de werking van eene vrije en intelligente wil.

De rede zegt ons dat een intelligent uitwerksel eene intel-
ligente macht tot oorzaak moet hebben, en het is door feiten
bewezen dat die macht zich door stoffelijke teekenen in ge-
meenschap met den mensch kan stellen.



		HET BOEK DER GEESTEN.

		EERSTE BOEK. DE GROND OORZAKEN.

		EERSTE HOOFDSTUK. GO D. 1. God en het oneindige. � 2. Bewijzen van het bestaan van God. � 8. Eigenschappen der Godheid. � 4. Panthe�sme. GOD EN HET ONEINDIGE. 1. Wat is God? «God is de hoogste Wijsheid, de eerste oorzaak van alles.» 1) 2. Wat moet men door het oneindige verstaan? «Dat, wat noch begin noch einde heeft; het ongekende; al wat ongekend is, is oneindig.» 3. Zou men dus kunnen zeggen dat God het oneindige is?

		1) De tekst, op de vragen volgende en tusschen aauhalingsteekeus geplaatst, is het antwoord, dat door de Geesten zelve gegeven is. Men heeft de aanmerkingen, welke er door den schrijver bijgevoegd zijn, door andere letters aangeduid, wanneer er mogelijkheid bestond, die met den tekst van het antwoord te verwarreu. Als zij geheelc hoofdstuk keu vormen, heeft men de gewone letter behouden, daar er dan geeue ver- warring mogelijk is.



		119
		HET GEESTEN-LEVEN.


		middel van een beperkt gedeelte van hun individu. Men zou kunnen zeggen dat de moleculaire trillingen zich in hun geheele wezen doen gevoelen, om op die wijze tot hun sensorium commune i)., te geraken, welke hier de Geest zolve is, (hoewel op eene andere wijze, en wellicht ook onder eenen anderen in- druk , waar door eene wijziging in de gewaarwording te weeg gebracht wordt.) Zij hooren het geluid van onze stem, en toch verstaan zij ons ook alleen door de overbrenging der gedachte, zonder dat wij spreken , en ons beweren wordt gesteund door de. daadzaak dat die scherpzinnigheid des te sterker is, naarmate de Geest meer gedematerialiseerd is. Wat het zien aangaat, is dit bij de Geesten geheel van het licht onafhan- kelijk. Het vermogen om te zien is een essentieel attribuut van de ziel: voor haar bestaat er geene duisternis; maar het gezicht is bij hen die het meest gelouterd zijn, uitgebreider en doordringender. De ziel of Geest bezit dus in zichzelve het vermogen tot alle gewaarwordingen ; gedurende het lichamelijk leven is de grofheid van onze organen eene belemmering; bij het leven buiten het lichaam wordt die belemmering naarmate het halfstoftelijk omhulsel zich verfijnt, hoe langer hoe minder. Dit omhulsel, dat uit de middenstof die ons omgeeft, geput wordt, verandert naar den aard der werelden. Van de eene wereld op de andere overgaande, verwisselen de Geesten dit omhulsel, zoo als wij van kleederen veranderen wanneer wij van den winter in de zomer overgaan, of ons van de pool- streken naar de linie begeven. Wanneer de hoogverheven Geesten ons komen bezoeken, bekleeden zij zich met een aardsch perisprit en van dat oogenblik af aan, nemen zij op dezelfde wijze waar als onze alledaagsche Geesten; maar allen, zoowel mindere als verheven Geesten hooren of gevoelen alleen datgene wat zij hooren of gevoelen willen. Zonder gevoels- organen te bezitten, kunnen zij naar welgevallen hun waar- nemingsvermogen werkend of werkeloos maken; er bestaat

		1) Semirium Commune. De algemeene gevoelszetel of dat punt in de hersenen, waar de door alle zinnen opgewekte gewaarwordingen samen- loopen. J. Kramf.ks. Algemeene Kunstwoordeniolk. i. o. I\\ 12»



		4e BOEK. � Ie HOOFDSTUK.
		378


		berg; hij getroost zich gemakkelijk de weinige voorbijgaande onaange- naamheden van eene reia, die hem, naarmate hij vooruit beter zijne toebereidselen zal gemaakt hebben, in een zoo veel beteren toestand plaatsen moet. Wij worden reeds in dit leven voor de inbreuken op de wet, ge- straft door de kwalen, welke de gevolgen van die inbreuken eu van onze eigen uitspattingen zijn. Indien wij al voortgaande van den een op den ander tot den oorsprong opklommen van hetgene wij onsaardsch ongeluk noemen, zouden wij zien dat dat meestal het gevolg is van eene eerste afwijking van den goeden weg. Door die afwijking zijn wij op eenen slechten weg geraakt, en door gevolg op gevolg in het on- geluk gestort. 922. Het aardsche geluk is voor ieder, naarmate zijnen stand, betrekkelijk; wat voldoende voor het geluk van den eene is, is ongeluk voor den andere. Bestaat er evenwel niet eene mate van geluk, die voor alle menschen gelijk is? «Voor het stoffelijke leven is dit: het bezit van het noodige; voor het zedelijke: een goed geweten en vertrouwen op de toekomst,» 923, Hetgene voor den eene overdaad is, wordt dit niet het noodige voor een ander en omgekeerd, naarmate den stand, waarin men geplaatst is? «Ja, volgens uwe materialistische denkbeelden, vooroordeelen _teerzucht en alle uwe belachelijke grillen, over welke de toe- komst recht zal spreken als gij de waarheid begrijpen zult. Zeer zeker gevoelt iemand, die vijftigduizend inkomen heeft en zich tot tien duizend vermindert ziet, zich zeer ongelukkig, omdat hij zulk eene groote vertqoning niet meer kan maken, omdat hij niet meer zooals hij dit noemt, zijnen rang kan ophouden, geen paarden, lakeien kan aanhouden, niet alle zijne begeerten kan inwilligen enz. Hij denkt dat hij het noodige ontbeert; maar oprecht gezegd, gelooft gij, dat hij zoo erg te beklagen is, als er naast hem zijn, die van honger en koude omkomen en geen dak hebben, waaronder zij hun hoofd te ruste kunnen leggen? Ten einde gelukkig te zijn, ziet de wijze altijd naar beneden en nooit naar boven dan om zijne ziel tot het oneindige te verheffen.» (Zie 715.)

		�



		IV

		Bladz. Voorgevoel ........ 217 Invloed der Geesten op de gebeurtenissen van het leven . .218 Invloed der Geesten op de natuurverschijnselen . . . 222 De Geesten gedurende het gevecht...... 225 Verbond met kwade Geesten ....... 227 Geheime macht. Talismans. Toovenaars ...... 228 Zegeningen en verwenschingen ...... 230 TIENDE HOOFDSTUK. � Werkkring kn zending dkr Geesten 231 ELFDE HOOFDSTUK. � De drie bijken der natuur . . 240 De delfstoffen en de planten ....... 240 De dieren en de mensch ....... 242 Zielsverhuizing ......... 250

		DERDE BOEK. Zedelijke wetten. EEKSTE HOOFDSTUK. � Goddelijke of natuurlijk*: Karakter van de natuurlijke wet . Kennis van de natuurlijke wet Goed en kwaad ...... Verdeeling der natuurlijke wet TWEEDE HOOFDSTUK. � Wet van aanbidding Doel der aanbidding ..... Uiterlijke aanbidding ..... Leven van bespiegeling ..... Het gebed ....... Polythe�sme . . . . . Offeranden ....... DERDB HOOFDSTUK. � Wet van den arbeid Noodzakelijkheid van den arbeid Grens van den arbeid. Kust .... VIERDE HOOFDSTUK. � Wet van voortplanting Bevolking der aarde ..... Opvolging en volmaking der rassen. Beletselen voor de voortplanting Huwelijk en Celibaat ..... Polygamie ....... VIJFDE HOOFDSTUK. � Wet van instandhouding
		254 254 255 259 263 265 265 265 267 268 271 273 277 277 279 281 281 281 283 284 285



		Bladz. 345
		Kennis der toekomst


		Theoretisch overzicht van de drijfveeren der menschelijk		hiin-

		delingen ....... ELFDE HOOFDSTUK. � Wet van rechtvaardigheid EN WELDADIGHEID ...... Rechtvaardigheid en natuurlijke rechten . Recht van eigendom. Diefstal. .... Weldadigheid en liefde tot den naasten . Moederliefde en kinderliefde ..... TWAALFDE HOOFDSTUK. � Zedelijke volmaking De deugden en ondeugden ..... De hartstochten ....... Het ego�sme . . . Karakter van den deugdzamen mensch Zelfkennis ........ VIERDE BOEK. Verwachtingen en troo stgronden. EERSTE HOOFDSTUK. � Aardsch lijden en aardsche ge nietingen ....... Betrekkelijk gelnk en ongeluk .... Verlies van geliefde betrekkingen .... Teleurstellingen. Ondankbaarheid. Teleurgestelde liefde Tegenzinwekkende huwelijken..... Vrees voor den dood ...... Afkeer van het leven. Zelfmoord .... TWEEDE HOOFDSTUK. � Toekomstige strafpen en tingen ........ Het Niet. Toekomstig leven ...... Kennis bij ingeving van de toekomstige straffen en belooningen Gods tusschenkomst bij de straffen en belooningen . Aard van de toekomstige straffen en belooningen Aardsche straffen . Boetedoening en berouw. Duur van de toekomstige straffen Opstanding van het vlecsch Hemel. Hel en Vagevuur BESLUIT
		347

		352 352 355 356 359 361 361 367 368 372 373

		377 377 383 385 386 388 389

		396 396 397 398 399 408 410 414 422 424 429





	c SPIRITUALISTISCHE PHILOSOPHIE. HET BOEK DER GEESTEN BEHELZENDE . . DE GRONDBEGINSELEN DER SPIRITISCHE LEER

		])E ONSTERFELIJKHEID DER ZIEL, DEN AARD DER GEESTEN EN HUNNE GEMEENSCHAP MET DEN MENSCH, DE ZEDEKUNDIGE WETTEN, HET TEGENWOORDIGE LEVEN, HET TOEKOM- STIGE LEVEN EN DE TOEKOMST VAN HET MENSCHDOM. VOLGENS HET ONDEBWIJS DOOR DE VBBHEVEN BEESTEN, DOOK MIDDEL VAN ONDEBSCHEIDEN ME- DIUMS, GEGEVEN. e BIJEENVERZAMELD BS GERANGSCHIKT DOOR ALLAN KARDEC. L\\ ^K Naar de 18e uitgave uit het Fransoh vertaald DOOS



		S GEtAVENHAGE D. A. THIEME 1875.



		INLEIDING

		TOT DE STUDIE DER SPIRITISTISCHE LEER.

		I. Voor nieuwe zaken heeft men nieuwe woorden noodig, dit is noodzakelijk voor de \'duidelijkheid der taal, om de ver- warring te voorkomen, die niet te vermijden is, wanneer dezelfde uitdrukkingen voor verschillende uitleggingen vatbaar zijn. De woorden spiritueel, spiritualist, spiritualisme hebben ieder een bepaalde beteekenis; hen eene nieuwe te geven om ze op de leer der Geesten toe te passen zoude slechts de reeds zoo menigvuldige oorzaken van dubbelzinnigheid vermeerderen. Inderdaad is Spiritualisme het tegenovergestelde van Materia- lisme; ieder die gelooft iets meer in zich te bevatten dan de stof, is Spiritualist, maar daaruit volgt nog niet dat hij aan het bestaan van Geesten of aan hunne gemeenschap met de zichtbare wereld gelooft. In plaats van de woorden Spiri- tualist, Spiritualisme, gebruiken wij, om het laatste geloof aan te duiden de woorden Spiritistisch en Spiritisme, waarvan de vorm aan den oorsprong en de grondgedachte herinnert, en die daarom het voordeel hebben volkomen duidelijk te zijn, terwijl wij aan het woord Spiritualisme zijn eigen be- teekenis laten. Wij zeggen dus dat de Spiritistisch e leer of het Spiritisme, de betrekking ten grondslag heeft, die-tusschen de stoffelijke wereld en de Geesten of wezens der onzichtbare wereld bestaat. De volgelingen van het Spiritisme noemen wij Spiritisten.



		X INLEIDING.

		Het Boek der Geesten bevat in het bijzonder de leer van het Spiritisme; in het algemeen sluit het zich aan de Spiri- tualistische leer aan , waarvan het Spiritisme eene der phasen is. Om die rede voert het boven den titel de woorden : Spiri- tualistische Philosophie. II. Er bestaat nog een ander woord, waaromtrent het ook van belang is elkander goed te verstaan, omdat het eene der hoofdpunten van elke zedekundige leer, en door gebrek aan eene bepaalde beteekenis een onderwerp van veel twist is ; het is het woord ziel. De uiteenloopende meeningen omtrent het wezen der ziel, ontstaan door de bijzondere uitleggingen die iedereen aan dat woord geeft. Eene volmaakte taal, in welke iedere gedachte door een afzonderlijk, eigen woord wordt uitgedrukt, zou veel twisten voorkomen ; met een eigen woord voor elke zaak, zou men elkander goed verstaan. Volgens sommigen is de ziel het beginsel van het stoffelijk organische leven, dat geen eigen bestaan heeft, en met het leven eindigt: dit is het zuivere materialisme. In dien zin zeggen zij vergelijkenderwijze van een gebarsten muziekinstru- ment, dat geen geluid meer geeft, dat het geen ziel heeft. Volgens deze meening zou de ziel een gevolg en niet eene oorzaak zijn. Anderen denken, dat de ziel het beginsel is der intelligentie, die algemeen werkende kracht, waarvan ieder wezen een ge- deelte tot zich neemt. Volgens hen bestaat er voor het Heelal slechts ��ne ziel, die aan de verschillende intelligente wezens gedurende hun leven vonken afstaat; na den dood dier wezens keert ieder dezer vonken tot de algerneene bron terug, waar zij zich met het geheel vermengt, zooals de beeken en rivieren terugkeeren tot de zee, waaruit zij ontstaan zijn. Deze meening verschilt met de vorige daarin, dat bij deze veronderstelling in den mensch iets meer dan de stof bestaat, en dat er iets na den dood overblijft; maar het is nagenoeg als of er niets overbleef, aangezien dat iets, geene persoonlijkheid bezittende,



		INLEIDING. XI

		wij geen bewustzijn van ons zelven zouden hebben. Volgen? deze meening zoude de algemeene ziel God, en ieder wezen een deel der Godheid z\\jn; het is eene der verscheidenheden van het panthe�sme. Volgens anderen eindelijk, is de ziel een zedelijk wezen, afgescheiden en onafhankelijk van de stof, en dat na den dood zijne persoonlijkheid behoudt. Deze meening is ontegenr zeglijk de meest verspreide, omdat deze onder den eenen of anderen naam, als instinktmatig geloof en onafhankelijk van elk onderwijs, bij alle volken gevonden wordt, welke ook de trap hunner beschaving moge zijn. Deze leer, volgens welke de ziel oorzaak en niet uitwerksel is; is die van de Spiri- tualislen. Zonder over de waarde van die meeningen te twisten, en alleen de taalkundige zijde der zaak beschouwende, zeggen wij, dat deze drie toepassingen van het woord ziel, drie ge- heel verschillende bepaalde gedachten uitdrukken, welke ieder een afzonderlijk woord zouden vereischen. Dit woord heeft dus een driedubbele beteekenis, en ieder heeft van het stand- punt, waaruit hij dat woord gebruikt, gelijk; de fout zit in de taal, die slechts ��n woord bezit, om drie verschillende gedachten uit te drukken. Ter voorkoming van alle dubbel- zinnigheid zou men overeen moeten komen, slechts voor ��n van deze drie denkbeelden het woord ziel te gebruiken; de keuze voor welk is onverschillig, het komt er slechts op aan, dit onder elkander ��ns te worden; het is een zaak van overeenkomst. Wij voor ons meenen, dat het meer logisch is, dit woord in zijn meest algemeen aangenomen beteekenis te gebruiken; en daarom zullen wij het onstoffelijke en indi vidueele wezen, dat in ons zetelt en dat ons lichaam over- leeft, ziel noemen. Al bestond dit wezen slechts als het produkt van onze verbeelding, dan nog zoude men een woord moeten hebben, om het uittedrukken. Bij gemis van afzonderlijke woorden voor de twee andere gezichtspunten noemen wij: Levensbeginsel {principe vital), het beginsel van het stoffe- lijke en organische leven, wat ook de bron er van zijn moge,



		INLEIDING.		XIII


		Men zoude eveneens alle misverstand kunnen voorkomen, als men bij het gebruiken van het woord ziel in de drie aangegeven beteekenissen , er eene bepaling bij voegde die het standpunt te kennen gaf waaruit men het bezigt, of de toe- passing, welke men er aan geeft. Het zoude dan een geslachts- naam worden, die tegelijkertijd het beginsel van het stoffe- lijke leven, van de intelligentie, en van den zedelijken zin zoude aangeven, en die men door eene hoedanigheid zoude kunnen onderscheiden, zoo als men dit b. v. bij de gassen doet welke men door de woorden waterstof, zuurstof, stik- stof � doet voorafgaan. Men zoude dus kunnen zeggen, en wellicht ware dit het beste, de levengevende ziel voor het beginsel van het stoffelijke leven; de intellectueele ziel voor het beginsel der intelligentie, en de Spiritisehe ziel voorliet beginsel voor onze individualiteit na den dood. Dit is alles , zoo als men ziet, slechts eene kwestie van woorden, maar om elkander te kunnen verstaan een zeer belangrijke kwestie. Hieruit zoude volgen, dat de levengevende ziel aan alle or- ganische wezens: planten, dieren en den mensch gemeen is; de intellectuele ziel aan de dieren en menschen, en de Spir>- tische ziel, alleen aan .den mensch eigen is. Wij hebben destemeer gemeend op deze uitlegging te. moeten aandringen, omdat de Spiritisehe leer uit haren aard steunt op het bestaan in ons van een wezen, onafhankelijk van de- stof, en het lichaam overlevend. Daar het woord ziel menig- maal in dit werk moet voorkomen, was het noodig de be- teekenis, die wij er aan hechten, juist te bepalen, ten einde alle vergissing daaromtrent te voorkomen. Laat ons nu tot het voornaamste onderwerp van dit voorbe- reidend onderwijs overgaan. III. Even als iedere nieuwe "zaak heeft ook de Spiritisehe leei hare aanhangers en bestrijders. Wij zullen trachten eenige dei- tegenwerpingen dezer laatsten te beantwoorden door de waarde der gronden, op welke die steunen, te onderzooken, zonder

		/



		INLEIDING.
		XIV

		ons evenwel te vleien iedereen te zullen overtuigen; want er zijn menschen, die geloven dat het licht alleen voor hen be- staat. Wij richten dus het woord tot personen van goede trouw zonder vooraf vastgestelde of vooringenomen denkbeelden, maar die met den ernstigen wensch om te leeren bezield zijn, en wij zullen hen aantoonen dat de meeste der tegenwerpingen, welke men tegen de leer maakt, het gevolg zijn van onvol- ledige waarneming der feiten en van een te lichtvaardig en overhaast uitgesproken oordeel. Laat ons vooraf in weinige woorden de opklimmende reeks der verschijnselen, die deze leer hebben doen geboren wor- den, in herinnering brengen. Het eerste waargenomen feit, was het in beweging geraken van onderscheiden voorwerpen; men heeft daaraan de alle- daagsche benaming van draaiende tafels of tafeldans gegeven. Dit verschijnsel, dat het eerst in Amerika schijnt waarge- nomen te zijn, of, beter gez�gd, zich in dat land het eerste heeft herhaald, want de Geschiedenis bewijst, dat het reeds in de oudste tijden plaats vond, ging met zonderlinge omstandig- heden gepaard, zoo als ongewone geluiden, slagen, die zonder bekende zichtbare oorzaken werden voorgebracht. Van Amerika uit, heeft het zich snel over Europa en de andere werelddeelen verspreidt; in den beginne ontmoette het bij velen ongeloof, maar de menigvuldigheid der waarnemingen heeft spoedig alle twijfel aan de echtheid der verschijnselen doen ophouden. Indien die verschijnselen zich tot de beweging yan stoffe- lijke voorwerpen bepaald hadden, zouden zij door eene zuiver natuurkundige oorzaak kunnen verklaard worden. Het is er verre van af, dat wij alle geheime krachten der natuur, alle eigenschappen van degenen die ons bekend zijn, zouden ken- nen; bovendien opent de elektriciteit dagelijks tot in het on- eindige nieuwe hulpbronnen voor den mensen en schijnt als \'t ware, de wetenschap met een nieuw licht te moeten be- schijnen. Het zoude dus in \'t geheel niet onmogelijk kunnen geweest zijn, dat de elektriciteit, gewijzigd door zekere om- standigheden of door een andere onbekende kracht, de oorzaak ware van die bewegingen. Daar de vereeniging van vele per-

		*



		INLEIDING. XV sonen de kracht der werking vermeerderde, scheen dit, deze theorie kracht bij te zetten, want men kon die verzameling van individuen beschouwen als een veelvoudige voltasche kolom waarvan de kracht vermeerdert, naar het getal der elemen- ten, welke gebezigd worden. De ronddraaijende beweging had niets vreemds; zij bestaat in de natuur; zij is die van alle hemellichamen; wij zouden dus in het klein eene afspiegeling hebben van de Algemeene beweging van het Heelal, of, beter gezegd, eene tot dus ver onbekende oorzaak kon toevallig en onder zekere gegeven om- staudigheden voor de kleinste voorwerpen eene strooming doen ontstaan zoo als die, welke alle werelden met zich voert. Maar de beweging was niet altijd eene ronddraaijende, dikwijls was zij stootend, ongeregeld; het voorwerp werd hevig geschud, omgeworpen, en tegen alle wetten van het evenwicht opgenomen en in de ruimte zwevende gehouden. In al deze feiten was nog niets dat niet door de macht van eene onzichtbare physische kracht kon verklaard worden. Zien wij niet dat door de elektriciteit, gebouwen omgeworpen, boomen ontworteld, de zwaarste voorwerpen ver weggeslin- gerd, aangetrokken of teruggestooten worden ? De ongewone geluiden, de slagen, veronderstellende dat zij niet door de gewone inkrimping en uitzetting van het hout of door iedere andere toevallige oorzaak werden teweeg gebracht, konden nog zeer goed door de ophooping van het onzichtbare flu�dum ontstaan ; veroorzaakt de elektriciteit niet de hevigste geluiden ? Zoo als men ziet , bestond er tot dus ver niets , dat niet tot het gebied der zuiver physische en physiologische feiten kon worden teruggebracht. Zonder die gedachtengang te verlaten , was er stof genoeg voor ernstige studie, waardig om de opmerkzaamheid der geleerden op te wekken. Waarom heeft dit geen plaats gevonden ? Het is treurig het te moe- ten zeggen, maar dit ligt aan oorzaken, die met duizenden andere dergelijke feiten de lichtvaardigheid van den mensche- lijken geest bewijzen. Vooreerst is \'t alledaagsche van het voorwerp, dat voornamelijk tot basis bij de eerste onderzoe-



		INLEIDING.
		XVI


		kingen gediend heeft, daar niet vreemd aan geweest. Welk een\' grooten invloed kan een woord niet op de ernstigste zaken uitoefenen ! Zonder te bedenken dat de beweging ook aan ieder ander voorwerp kon medegedeeld worden, heeft de gedachte, een tafel te gebruiken, de overhand behouden, waarschijnlijk omdat het daartoe het geschikste voorwerp was, en men met meer gemak rondom eene tafel dan om ieder ander meubel kan gaan zitten. En de meer dan ge- woon begaafde menschen zijn dikwijls zoo kinderachtig, dat het niet onmogelijk is, dat eenige uitstekende geesten het beneden hunne waardigheid zullen geacht hebben zich bezig te houden met datgene, waaraan men goed gevonden had, den naam van tafeldans te geven. Het is zelfs waarschijnlijk, dat, indien het verschijnsel door Galvani aan het licht ge- bracht, door een alledaagsch mensch ontdekt, en evenzoo onder een bespottelijken naam bekend gemaakt ware, het nog bij de wigchelroede gebannen zoude gebleven zijn. Welk geleerde toch , zoude niet gedacht hebben , zich te vernederen door zich met den kikvorschendans bezig te houden. Eenige evenwel, bescheiden genoeg om te bekennen dat de Natuur wellicht niet haar laatste woord voor hen gesproken had, hebben , tot geruststelling van hun geweten, willen zien : maar de verschijnselen niet altijd aan hunne verwachtingen beantwoordende en niet altijd wanneer zij dit verlangden, en volgens hunne wijze van onderzoek plaats vindende, heb- ben zij, het niet bestaan, uitgesproken ; maar niettegen- staande hunne uitspraak, gaan de tafels, als er dan toch van tafels sprake moet zijn, voort met draaien, en wij kun- den met Galile� zeggen : Toch draaien zij ! Wij gaan verder, en zeggen dat de feiten zich zoodanig vermenigvuldigd heb- ben, dat zij thans het burgerrecht verkregen hebben, en het er alleen op aankomt, er eene rationeele uitlegging voor te vinden. Is men gerechtigd de verschijnselen voor onwaar te verklaren omdat zij niet altijd op dezelfde wijze �n naar den wil of volgens dis eischen van den waarnemer plaats vinden? Zijn de verschijnselen, die door de Elektriciteit en de Schei- kunde ontstaan niet aan zekere omstandigheden en voor-



		XVIII INLEIDING.

		IV, Indien de verschijnselen waarover wij spreken zich tot de beweging van voorwerpen bepaald hadden, zouden zij, zooals wij reeds aangemerkt hebben, tot het gebied der natuur- kundige wetenschappen blijven behooren , maar dit is niet het geval geweest, het was hunne bestemming om ons op den weg van feiten van een\' vreemden aard te leiden. Men meende te ontdekken, wij weten niet waardoor, dat de impulsie aan de voorwerpen medegedeeld, niet alleen de werking van eene blinde mechanische kracht was, maar dat bii die beweging de medewerking van een intelligente oorzaak plaats vond. .Deze weg, eens gebaand, bood een geheel nieuw veld voor het onderzoek aan ; de sluijer over vele geheimenissen was opgeheven. Bestaat er inderdaad eene intelligente kracht ? Dat is de vraag. Indien die kracht bestaat , welke is zij dan, welken oorsprong heeft zij dan ? Staat zij boven de menschheid ? Dit zijn wederom vragen, die uit de eerste voortvloeien. De eerste intelligente openbaringen vonden plaats door middel van tafels, die zich oprichtten, met een der pooten een bepaald getal slagen gaven er. op die wijze ja en neen volgens een gemaakte afspraak, op een gestelde vraag antwoordden. Tot zoo ver bestond hierin niets dat de ongeloovigen tot overtuiging kon brengen, want men kon dit aan het toeval toeschrijven. Latei^- ontving men meer uitgebreide antwoorden door de letters van liet alphabet: het voorwerp waarvan men zich bediende klopte zoo vele malen, als met het ranggetal van iedere letter in het alphabet overeenkwam ; zoodoende bekwam men woorden en zinnen, welke antwoorden op gestelde vragen waren. De juistheid dei\' antwoorden, hun verband met die vragen, wekten de verbazing op. Het geheimzinnige wezen, dat op die wijze antwoord gaf, over zijn wezen ondervraagd zijnde, ver- klaarde, dat het een geest of genius was, noemde zijnen naam, en deelde verscheidene inlichtingen hem aangaande, mede. Dit is een zeer belangrijke bijzonderheid, waarop wel gelet dient te worden. Niemand heeft dus de Geesten verzonnen,



		INLEIDING.
		XIX

		als een middel om daardoor het verschijnsel te verklaren; het is het verschijnsel zelf, dat het woord openbaard;. In de exacte wetenschappen stelt men dikwijls hypothesen om een grondslag voor de redeneering te hebben, maar hier is dit niet gebeurd. Dit middel van gemeenschap was langwijlig en moeielijk. De geest, en hierop dient wederom als op eene belangrijke omstandigheid gelet te worden, gaf een ander middel op. Een dezer on zichtbaren gaf den raad, een potlood aan een korfje. of ander voorwerp vast te hechten. Dit korfje op een vel papier geplaatst, werd door dezelfde geheime kracht die de tafels doet bewegen, in beweging gebracht; maar in plaats van eene eenvoudige regelmatige beweging te maken, schreef het potlood uit zichzelf letters die woorden, zinnen en geheele verhande- lingen van ettelijke bladzijden vormden, waarin vraagstukken van de hoogste wijsbegeerte, zedekunde, bovennatuurkunde, psychologie enz. behandeld werden, en wel even snel, als wanneer men met de hand schrijft. Deze raad werd gelijktijdig in Amerika, Frankrijk en in verschillende landen gegeven. Zie hier de bewoordingen, waarin hij te Parijs, op den 10^e Juni 1853, gegeven werd aan een der ijverigste beoefenaars der leer, die zich reeds sedert vele jaren, van af 1849, met de oproeping van Geesten bezig hield. »Ga in de kamer hier naast het korfje halen; »maak er een potlood aan vast; zet het op het papier; en »plaats uwe vingers op den rand." Eenige oogenblikken daarna, begon het korfje te bewegen en schreef het potlood zeer duide- lijk den volgenden zin: »Wat ik u daar zeg, verbied ik u «bepaald, aan iemand medetedeelen, de eerste keer dat ik weer * »zal schrijven, zal ik beter schrijven." Daar het voorwerp, waaraan men een potlood hecht, niets dan een werktuig is, zoo is de aard of de vorm er van geheel onverschillig; men heeft de gemakkelijkste inrichting trachten te vinden; vele menschen maken gebruik van een plankje. Het korfje, of het plankje, kan alleen in beweging gebracht worden door den invloed van zekere individuen, die hiertoe met eene bijzondere kracht begiftigd zijn, en die men Mediums 2*




		yam \\Z2Pp

		Y. oct.

		1243




		RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT

		A06000024485108B

		2448 510 8



		XX INLEIDING.

		noemt, dat wil zeggen, middel of middelaars tusschen de Geesten en den mensch. De hoedanigheden, die deze kracht geven, zijn afhankelijk zoo wel van physische als van zedelijke oorzaken, die nog slechts onvolmaakt bekend zijn, want men vindt mediums van eiken ouderdom, van elk geslacht en van eiken trap van verstands-ontwikkeling. Deze gave ontwikkelt zich overigens door oefening. V. Later zag men in, dat het korfje of het mandje waarlijk slechs een aanhangsel der hand vormde, en het medium, het potlood zelf in de hand nemende, begon, gedreven door eene onwillekeurige en bijna koortsachtige impulsie te schrijven. Op die wijze werden de mededeelingen sneller, gemakkelijker en vollediger ; en thans is deze de meest gebruikelijke manier, te meer omdat het getal personen, welke deze gaaf bezitten, zeer aanzienlijk is en met den dag toeneemt. De ondervinding deed eindelijk nog vele verscheidenheden in het mediumschap kennen, en men ontdekte dat de mededeelingen ook konden plaats hebben door de stem, het gehoor, het gezicht, door aanraking enz. ja zelfs door direct schrift der geesten zelve, dat wil zeggen zonder de hulp van de hand van het medium, of van potlood. Toen het feit verkregen was, bleef er nog een voornaam punt nategaan, en wel de rol, die het medium bij de beant- woording vervult, en het aandeel dat hij er werktuigelijk en zedelijk aan kan nemen. Twee belangrijke en voorname om- standigheden, die aan een oplettend waarnemer niet mogen ontgaan, kunnen die vraag oplossen. De eerste is de wijze, waarop het korfje zich, onder zijnen invloed, alleen door de vingers op den rand te plaatsen, beweegt; het onderzoek zal de onmogelijkheid aantoonen om op die manier eeniger wijze de richting te kunnen aangeven. Deze onmogelijkheid wordt nog duidelijker aangetoond, als twee of drie personen te gelijk hunne vingers aan hetzelfde korfje plaatsen: er zoude alsdan eene inderdaad wonderbare overeenstemming in hunne bewe-



		INLEIDING.
		XXII


		het door de geesten zelve gegeven is, in dit werk vin- den zal. Ziedaar dus duidelijke uitwerkselen, die buiten den gewonen kring van onze waarnemingen voortgebracht worden , die niet in het geheim, maar openlijk plaats vinden, die elkeen kan zien ^v en constateeren, die niet het voorrecht van een enkele zijn, maar dagelijks door duizenden naar willekeur herhaald worden. Deze uitwerkselen moeten noodwendig eene oorzaak hebben, en daar zij de handeling van eene intelligentie en van eenen wil openbaren, behooren zij daardoor niet tot het zuiver physische gebied. Onderscheidene theori�n zijn hierover gegeven, wij zullen die straks onderzoeken, en zullen zien of door deze, alle feiten die zich kunnen voordoen, verklaard worden. Laat ons in- tusschen, het bestaan van andere wezens, afgescheiden van den mensch, aannemen, omdat dit de verklaring is, welke de zich openbarende intelligenties ons gegeven hebben, en laat ons nagaan , wat dezen ons hieromtrent zeggen. VI. De wezens, welke zich op die wijze openbaren duiden zich- zelve, zooals gezegd is aan, onder den naam van geesten "of geniussen, en hebben, althans eenige onder hen, tot de aardbewoners behoord. Zij vormen de geestenwereld, zoo als wij gedurende ons leven de lichamelijke wereld uitmaken. Wij vatten hier in weinige woorden de voornaamste punten van de Leer, die zij ons gebracht hebben, te samen, ten einde gemakkelijker vele tegenwerpingen te kunnen beantwoorden. »God is eeuwig, onveranderlijk, onstoffelijk, eenig, al- » machtig, in den hoogsten graad rechtvaardig en goed. »Hij heeft het Heelal, hetwelk alle bezielde en onbezielde, «stoffelijke en onstoffelijke wezens bevat, geschapen. »De stoffelijke wezens vormen de zichtbare of lichamelijke, en de onstoffelijke de onzichtbare of Spiritische, dat wil «zeggen de Geestenwereld. «De Geestenwereld is de normale, oorspronkelijke, eeuwige, »v��r alles bestaande en alles overlevende wereld.



		INLEIDING.
		XXIII


		»De lichamelijke wereld is slechts secondair; zij zou kunnen «ophouden te bestaan of nooit hebben kunnen bestaan, zon- »der in iets het wezen van de Geestenwereld te veranderen. »De Geesten nemen tijdelijk een stoffelijk vergankelijk om- «hulsel aan, door welks vernietiging door den dood, zij »wederom vrij worden. »Onder de vele soorten van lichamelijke wezens, heeft God »den mensch uitverkoren, om daarin de Geesten, die eene «zekere hoogte van ontwikkeling bereikt hebben, te incar- «neeren: hierdoor [verkrijgt hij eene boven alle anderen ver- «heven zedelijke en intellectueele meerderheid. »De ziel is een ge�ncarneerde geest, waarvan het lichaam «slechts het omhulsel is. «Er bestaan in den mensch drie dingen: 1° het lichaam of «het stoffelijke wezen, dat aan de dieren gelijk, en door het- «zelfde levensbeginsel bezield is; 2° de ziel of het onstoffelijke «wezen, een in het lichaam ge�ncarneerde Geest; 3°\'de band, «die de ziel met het lichaam verbindt, de middelaar tusschen «stof en geest. «De mensch heeft dus twee naturen: door zijn lichaam «behoort hij tot die der dieren, waarvan hij de natuurdriften «bezit; door zijne ziel, tot die der Geesten. «De band of perisprit, die het lichaam met de Geest ver- «bindt, is een soort half-stoffelijk omhulsel. De dood is de «vernietiging van het grofste omhulsel, de Geest behoudt «het tweede, hetwelk voor hem een etherisch lichaam vormt, «dat in den normalen toestand voor ons onzichtbaar is, maar «dat \'hij in sommige gevallen zichtbaar en zelfs tastbaar kan «maken, zooals dit in het phenomeen der verschijningen «plaats vindt. »De Geest is geen abstract, onbepaald wezen, dat men zich «alleen door de verbeelding kan voorstellen; het is een wer- «kelijk bestaand, begrensd wezen, dat onder zekere omstan- «digheden door de zintuigen van het gezicht, gehoor of gevoel «kan waargenomen worden. »De Geesten zijn in verscheidene klassen verdeeld, en zijn «noch in macht, noch in verstand of zedelijkheid aan elkander



		INLEIDING.
		XXIV


		«gelijk. Die van den hoogsten rang zijn de verheven Geesten, «die zich door hunne volmaaktheid, kunde, nadering tot God, «zuiverheid van gevoelens, liefde tot het goede, van de an- «deren onderscheiden; het zijn de engelen of reine Geesten. »De andere klassen verwijderen zich meer en meer van dezen «volmaakten staat; die van de laagste orden zijn nog aan «de meeste onzer hartstochten, als: nijd, haat, ijverzucht, «hoogmoed, onderworpen; zij vinden genoegen in het kwaad. «Er zijn er die noch zeer goed noch zeer slecht zijn; die meer »war- en kwel-geesten zijn dan booze geesten; kwaadwilligheid en «wispelturigheid schijnen hun deel te zijn; het zijn dwaal-geesten. «De Geesten blijven niet altijd tot dezelfde orde behooren. «Door het doorloopen van de verschillende trappen der Geeste* »lijke hi�rarchie beteren zij zich allen. Deze beterschap vindt «plaats door de wedergeboorte, die aan sommigen als boete, «aan anderen als zending wordt opgelegd. Het stoflelijke leven «is eene beproeving, die zij bij herhaling moeten ondergaan, «tot dat zij de volmaaktheid zullen bereikt hebben; het is »eene soort van zuivering of schifting waaruit zij min of «meer gelouterd te voorschijn komen. «Wanneer de ziel het lichaam verlaat, keert zij terug tot »de Geestenwereld, waaruit zij gekomen was, ten einde na «korteren of langeren tijd, waarin zij als dwalende geest «ronddootd, een nieuw stoffelijk leven te beginnen. 1) «Daar de Geest onderscheidene incarnati�n moet onder- «gaan, vloeit daaruit voort, dat wij allen meer dan een be- »staan gehad hebben, en dat wij er nog velen min of meer «volmaakte, hetzij op deze aarde of op andere werelden, «zullen ondergaan. »De incarnatie der Geesten heeft altijd bij het menschelijk «geslacht plaats; het is eene dwaling te gelooven, dat de ziel «of Geest zich in het lichaam van een dier kan incarneeren. «Het elkander opvolgend lichamelijk leven van den Geest,

		1) Er bestaat tusschen deze leer der wedergeboorte, en die der ziels- verhuizing zoo als sommige sekten die aannemen, een karakteristiek ver- schil, dat verder in dit werk zal verklaard worden.



		INLEIDING.
		XXV


		«is altijd vooruit en nooit achteruitgaande; maar de snel- »heid waarmede deze vooruitgang bereikt wordt, hangt af »van de inspanning die wij aanwenden om tot volmaking te «te geraken. »De hoedanigheden der ziel zijn die van den Geest die «zich in ons ge�ncarneerd heeft; zoo is de deugdzame mensch »de incarnatie van een\' goeden , en de slechte mensch, die »van een\' onreinen Geest. oDe ziel bezat hare individualiteit v��r hare incarnatie; »zij blijft die na hare scheiding van het lichaam behouden. »Bij haar terugtreden in de Geestenwereld vindt de ziel al «degenen, die zij op aarde gekend heeft, terug, en herinnert »zij zich weder al de vorige keeren, die zij geleefd heeft, »met al het goed en al het kwaad, dat zij bedreven heeft, ;>De ge�ncarneerde Geest is aan den invloed der stof onder- iwoi pen ; de mensch , die dezen invloed door de verheffing »en reiniging zijner ziel overwint, nadert tot de goede «Geesten, tot welke hij eenmaal behooren zal. Hij, die zich »door zijne slechte hartstochten laat overheerschen , en al «zijn geluk in de bevrediging van grof-zinnelijke lusten stelt, «nadert door aan zijn dierlijke natuur het overwicht te laten, »tot de onreine Geesten. «De ge�ncarneerde Geesten bewonen de onderscheiden we- »relden van het Heelal. «De niet-ge�ncarneerde of ronddoolende Geesten , bewonen »geen bepaald en begrensd oord; zij zijn overal, in de ruimte «en naast ons, zij zien ons, en zijn onophoudelijk met ons »in aanraking; zij vormen eene groote onzichtbare bevolking, »die zich om ons beweegt. »De Geesten oefenen op de zedelijke en ook op de stoffel ijke «wereld een\' onafgebroken invloed uit; zij werken op de stof ven op de gedachte, en zijn eene der machten der natuur »de werkende oorzaak van eene menigte tot heden onver- «klaarde of verkeerd-verklaarde verschijnselen, die all��n «door het spiritisme op eene redelijke wijze kunnen opgelost «worden. »De omgang der Geesten met de mensch e a is voortdurend.



		XXVI INLEIDING. / »De goede Geesten zetten ons tot het goede aan , ondersteunen «ons bij de beproevingen van het leven, en helpen ons die »met moed en gelatenheid dragen ; de slechte Geesten drijven «ons tot kwaaddoen aan; het is voor hen een genot wanneer «zij ons zien bezwijken, en ons daardoor aan hen gelijk zien «worden. »De omgang der Geesten met de menschen geschiedt op «eene geheime of op eene openlijk waarneembare wijze. »De geheime mededeelingen geschieden door middel van »den goeden of slechten invloed, die zij , zonder dat wij dit «weten, op ons uitoefenen ; wij moeten zelvun beoordeelen sof de ingevingen , die wij ontvangen , goed of kwaad zijn. «De openlijk waarneembare mededeelingen geschieden door «middel van \'t schrift, van \'t woord of door andere stoffe- «lijke manifcstati�n , meestal door tusschenkomst der mediums, «die als hunne werktuigen dienen. «De Geesten manifesteeren zich uit zich zelven of na eene «gedane oproeping (evocatie). Men kan alle Geesten oproe- «pen ; zoowel hen, die weinig bekende als hen, die de uit- «stekendste menschen hebben bezield, op welk tijdstip zij «ook geleefd mogen hebben; onze bloedverwanten, vrienden, «vijanden ; en van hen door schriftelijke of mondelinge mede- «deelingen, raad, inlichtingen over hunnen toestand aan «gene zijde van het graf, over hunne denkwijze ten onzen «opzichte ontvangen, zoowel als zulke openbaringen, die zij «ons mogen doen. »De Geesten worden door hunne sympathie voor den zede- «lijken aard dergenen, die hen oproepen, aangetrokken. De «verheven Geesten komen gaarne in ernstige bijeenkomsten, «waarin liefde tot het goede, en het ernstige verlangen zich «te bekwamen en te beteren voorzitten. Hunne tegenwoor- «digheid verwijdert de mindere geesten, die daarentegen «vrijen toegang hebben en in volle vrijheid kunnen handelen «onder lichtzinnige of all��n door nieuwsgierigheid gedreven «menschen, en overal waar zij slechte neigingen aantreffen. «Wel verre van goeden raad of nuttige mededeelingen er «van te ontvangen , moet men er niet anders dan beuzelin-


		. s



		XXVII
		INLEIDING.


		«gen, leugens, gemeene aardigheden of mystificati�n van »verwachten , want zij maken d^:kwijls van eerbiedwaardige »namen gebruik , om ons beter op het dwaalspoor te kunnen «brengen. »Het verschil in de goede en kwade Geesten is zeer ge- «makkelijk te onderscheiden; de taal der verheven Geesten »is altijd waardig, edel, draagt het kenmerk der hoogs (e «zedelijkheid en is vrij van elke lage hartstocht; hunne «raadgevingen ademen de reinste wijsheid, en hebben altijd «onze verbetering en het welzijn van het menschdom ten «doel. De taal der mindere geesten daarentegen, is incon- «sequent, dikwijls plat en zelfs gemeen ,* hoewel zij somwijlen ugoede en ware dingen zeggen, zijn hunne mededeelingen «vaker valsch en ongerijmd, hetzij uit kwaadwilligheid, hetzij «uit onwetenheid; zij vermaken zich over de lichtgeloovigheid «en drijven den spot met hen die hen ondervragen, door «hunne ijdelheid te streelen, of door hen bij hunne wenschen »met ijdele hoop te vleijen. In \'t kort men ontvangt de ern- «stige mededeelingen in den striksten zin all��n in ernstige «bijeenkomsten , in zulken wier leden door eene innige ge- omeenschap van gedachten ten goede, vereenigd zijn. «De zedeleer der verheven Geesten is even als die van «Christus in deze Evangelische grondregel zamengevat: Aan «anderen te doen, wat wij zouden wenschen dat anderen ons «deden; dat wil zeggen: het goede en niet het kwade te doen. «In dit grondbeginsel vindt de mensch het algemeene rigtsnoer «voor alle, ook voor zijne minste handelingen, «De Geesten leeren ons: dat baatzucht, hoogmoed, zinne- � «lijkheid, hartstochten zijn, die ons, door ons aan de stofte «kluisteren, tot de natuur der dieren doen naderen; dat di> smensch, die zich reeds hier op aarde, door geringschatting «der wereldsche nietigheden en door liefde tot den naasten, «van de stof losmaakt, tot die der Geesten nadert; dat wij «allen, ieder naar ons vermogen en naar de middelen, die God tot «onze beproeving geschonken heeft, ons nuttig moeten trachten «te maken; dat de sterke en machtige den zwakke ondcr- »steuning en bescherming verschuldigd is, want dat hij, die



		XXVIII
		INLEIDING.


		»van zijne kracht en macht misbruik maakt om zijne natuur- j)genooten te onderdrukken, Gods wet schendt. �>>Eindelijk leeren zij nog, dat daar in de Geestenwereld >niets verborgen kan blijven, de huichelaar ontmaskerd en al »zijne wandaden aan den dag zullen gehracht worden; dat »de onvermijdelijke en gedurige tegenwoordigheid van hen. >>jegens wie wij misdreven hebben , eene der straffen is, die »ons te wachten staat, dat aan den toestand van minderheid sof verhevenheid der Geesten, straffen en genietingen ver- )bonden zijn, die ons op aarde onbekend zijn. oMaar zij leeren ons ook, dat er geen zonde is waarvoor «geene vergeving te verwerven is, of die niet door boete- «doening zoude kunnen worden uitgewischt. De mensch vindt �)daartoe de gelegenheid in de verschillende levens, die hem sin staat stellen, naarmate van zijnen wensch en de pogingen »die hij daartoe aanwendt, voorwaarts te streven op den weg oder vooruitgang en naar de volmaking die zijn einddoel is. Dit is in het kort de leer van het spiritisme, zoo als zij uit de mededeelingen der verhevene Geesten, getrokken is. Laat ons nu de tegenwerpingen, die men er op maakt, be- schouwen. VII. Voor velen is de oppositie der wetenschappelijke corporati�n zoo niet een bewijs, dan toch een groote waarschijnlijkheid tegen de waarheid van iets. Wij behooren niet tot hen, die een afkeurend geschreeuw tegen de geleerden aanheffen , want wij willen niet dat men van ons zegge dat wij den ezelsschop geven; wij schatten hen integendeel hoog, en zouden �ns zeer vereerd achten, indien wij onder hen plaats mochten nemen; doch hun gevoelen kan niet in alles als een onherroepelijke uitspraak gelden. Zoodra de wetenschap buiten het gebied van de stoffelijke waarneming der feiten treedt, wanneer het er op aankomt die feiten te beoordeelen en te verklaren, dan heeft zij op het veld der veronderstellingen en gissingen ruim baan; elkeen



		INLEIDING.
		XXIX

		komt voor den dag met zijn eigen stelsoltje, dat hij voorop zet en hardnekkig verdedigt. Zien wij niet dagelijks de meest uiteenloopende meeningen beurtelings hoog opgehemeld en verworpen? nu eens als ongerijmde dwalingen bestreden, dan weer als onbetwistbare waarheden verkondigd? Feiten, ziedaar de ware toets voor ons oordeel, het bewijs zonder tegenspraak; bij gemis van feiten, is twijfel het ge- voelen van d�n wijze. In zaken van algemeene bekendheid, verdient het oordeel der geleerden met recht geloof, omdat zij meer en beter weten dan de groote hoop; maar als het nieuwe beginselen, nog onbekende zaken geldt, berust hunne wijze van zien nooit anders dan op onderstellingen (hypothesen), omdat zij niet meer dan ieder ander vrij van vooroordeelen zijn; ik zoude zelfs zeggen dat de geleerde wellicht meer dan anderen met vooroordeelen behebt is , omdat eene natuurlijke neiging hem er toe leidt alles te beoordeelen van uit het gezichtspunt der wetenschap, dat hij doorgrond heeft: de wiskunstenaar ziet geene bewijien dan in eene wiskunstige formule, de scheikun- dige toetst alles aan de werking der elementen enz. Ieder mensch, die van iets in \'t bijzonder zijne studie gemaakt heeft, koppelt er al zijne gedachten aan vast, geraakt hij daar buiten, dan spreekt hij dikwijls onzin , omdat hij alles aan denzelfden toets wil onderwerpen; het is een gevolg der menschelijke zwakheid. Gaarne en met het volste vertrouwen, zal ik dus een schei- kundige over eene scheikundige analvse, eene natuurkundige over de kracht der electriciteit, een werktuigkundige over eene beweegkracht, raadplegen; maar zij zullen mij moeten veroor- loven, zonder dat dit in het minste de achting vermindert die ik voor hunne bijzondere kennis koester, dat ik aan hunne ontkennende uitspraak omtrent de spiritische feiten geen waarde hecht, evenmin als mij aan het oordeel van een architect ge- legen zou wezen over eene vraag, die de muzijk betreft. De gewone wetenschappen steunen op de eigenschappen dei stof, met welke men proeven kan nemen en die men naar welgevallen kan bewerken; de spiritische verschijnselen steunen op de werking van intelligenties, die een eigen wil hebben,



		INLEIDING.
		XXX


		en die ons telkens bewijzen dat zij niet aan onze grillen onderworpen zijn. De waarnemingen kunnen dus niet op dezelfde wijze gedaan worden; zij vereischen bijzondere om- standigheden en toestanden, en hebben een ander uitgangs- punt; ze aan onze gewone wijze van onderzoek te willen onderwerpen, zou zijn vergelijkingen stellen, die niet bestaan. De eigenlijke wetenschap, is dus als wetenschap onbevoegd om uitspraak over het spiritisme te doen: het behoort niet tot haar gebied, en haar oordeel, hetzij v��r of tegen, kan van geen gewicht zijn. Het spiritisme is het gevolg van eene persoonlijke overtuiging, die de geleerden als individuen, af- gescheiden van hunne hoedanigheid als geleerden kunnen hebben: maar de vraag aan de beslissing van de wetenschap te willen onderwerpen, zou even goed zijn als het al of niet bestaan der ziel door eene vergadering van natuur en sterre- kundigen te willen doen beslissen. Het spiritisme is inderdaad .geheel op het bestaan der ziel en hare toestand na den dood gegrond; en het is in den hoogstcn graad onlogisch te gelooven, dat iemand een groot psycholoog moet wezen omdat hij een groot wis- of ontleedkundige is. Wanneer de ontleedkundige het mensehelijke lichaam ontleedt, zoekt hij naar de ziel, eil omdat hij die niet, zoo als een zenuw onder het ontleed- mes vindt, of omdat hij haar niet als een gas ziet ontsnappen, trekt hij, omdat hij zich geheel op het uitsluitend stoffelijk standpunt plaatst, daaruit de gevolgtrekking dat zij niet be- staat; volgt nu daar noodwendig uit dat hij gelijk heeft tegen- over de algemeene mecning? Neen. � Gij ziet daaruit dat liet spiritisme niet tot het gebied der wetenschap behoort. Wanneer de spiritistische denkbeelden algemeen verspreid, wanneer zij door de grootc massa aangenomen zullen zijn, en te oordeelen naar de snelheid , waarmede zij zich verbreiden, kan die tijd niet ver verwijderd meer zijn, zal het er mede gaan als met al de nieuwe denkbeelden, welke tegenstand ontmoet hebben; de geleerden zullen door tastbare bewijzen overtuigd worden , zij zullen daartoe persoonlijk door de kracht der dingen gedrongen worden; tot zoo lang zoude het onge- past zijn, hen van hunnen bijzonderen werkkring aftetrekken ,



		INLEIDING.		xxxi


		om hen te dwingen zich bezig te houden met eene vreemde zaak, die noch tot hunne bevoegdheid; noch tot hun vak be- hoort. Intusschen vergeten degenen, die zonder voorafgegane grondige studie der zaak in ontkennenden zin beslissen, en die dezulken, welke met hen in meening verschillen , beschim- pen, dat het met de grootste ontdekkingen, die de mensch- heid tot eer verstrekken, evenzoo gegaan is; en zij loopen gevaar de lijst der beruchte vervolgers van nieuwe denkbeelden te vergrooten, en vermeld te worden naast de leden van de geleerde vereeniging, die in \'1752 de verhandeling van Franklin over de bliksemafleider met een bespottenden lach begroetten en haar onwaardig keurden, onder de mededeelingen, die haar toegezonden werden, te worden opgenomen; en van die andere, die voor Frankrijk de voordeelen van de invoering der stoomvaart deed verloren gaan, door te verklaren dat het systeem van Fulton een onuitvoerbare droom was; en hier waren het toch onderwerpen, die tot hun gebied behoorden. Indien dus die vereenigingen, die de keur der geleerde wereld bevatten niets dan beschimping en spot hadden, voor denl<- beelden, die zij niet begrepen en die toch eenige jaren later, eene geheele omwenteling in de wetenschap de zeden en de nijverheid moesten te weeg brengen, hoe zoude men dan mogen verwachten dat eene, aan hunnen gewonen werkkring vreemde vraag gunstiger lot te wachten had? Deze dwalingen van eenigen, betreurenswaardig voor hunne nagedachtenis, kunnen hen onze achting, die zij in andere opzichten verworven hebben, niet ontnemen; maar, geeft alleen een officieel diploma aanspraak op het bezit van gezond ver- stand, en zijn alleen de leden der akademie wijs, en allen daarbuiten dwazen of onnoozelen ? Men sla de aanhangers van het Spiritisme gade, en men zal spoedig bemerken, of men er slechts enkel onwetende onder aantreft en of het getal verdienstelijke mannen, die de leer omhelsd hebben, het recht geeft die leer met het geloof van oude vrouwen gelijk te stellen. Hun karakter en hunne kunde zijn de moeite wel waard dat men zegge: Indien zulke mannen het bevestigen, dan moet er toch wel iets van waar zijn.



		xxxii		INLEIDING.

		Wij herhalen nogmaals, dat indien de verschijnselen, die ons bezig houden zich bepaald hadden tot de werktuigelijke beweging der lichamen, het onderzoek der physische oorzaak tot het gebied der wetenschap zou behooren; maar zoodra het een verschijnsel buiten de menschelijke wetten betreft, gaat dit de bevoegdheid der stoffelijke wetenschappen te boven, want het kan noch door cijfers, noch door werktuigelijke kracht verklaard worden. Wanneer zich een nieuw feit voor- doet dat uit geene der bekende voortvloeit, moet de geleerde, om dat te bestudeeren, zijn wetenschap op zijde leggen, en zich inprenten dat het eene nieuwe studie is, die niet met oude denkbeelden ondernomen kan worden. De mensen die zijne rede voor onfeilbaar houdt, dwaalt lichtelijk; zij zelfs , die de meest valsche denkbeelden hebben, gronden die op hunne rede, en het is op dien grond dat zij alles, wat hun onmogelijk voorkomt, verwerpen. Zij, die in vroegere tijden de meest bewonderenswaardige ontdekkingen die het menschdom tot eer verstrekken, verwierpen, deden allen een beroep op dien rechter om ze af te keuren; wat men rede noemt, is dijkwijls niets anders dan vermomde hoogmoed, en hij die zich onfeilbaar waant, stelt zich gelijk met God. Wij richten ons dus alleen tot hen, die "verstandig genoeg zijn om te twijfelen aan hetgeen zij nog niet gezien hebben, en die de toekomst naar het verledene beoordeelende, niet in den waan verkeeren dat de mensch zijn hoogste ontwik- keling bereikt heeft, noch dat de natuur hem de laatste blad- zijde van haar boek heeft doen lezen. VIII. Laat ons hier bijvoegen dat de studie ^an eene leer, zooals het Spiritisme, die ons op ��ns te midden van een zoo nieuwe en groote orde van zaken werpt, niet met vrucht kan onder- nomen worden, dan door ernstige, volhardende , en van voor- oordeelen vrije menschen, bezield met een vaste en oprechte wil om tot een uitkomst te geraken. Onder de zoodanigen kunnen wij hen niet rangschikken, die a priori, lichtvaardig en zonder



		INLEIDIXG. XXXIII alles gezien te hebben, oordeelen; die bij hunne studi�n velg- orde noch regelmaat, noch de noodige ernst en aandacht in acht nemen; noch minder die menschen, die om aan den naam die zij hebben van geestig te zijn, geen afbreuk te doen, zich afsloven om een grappige zijde te vinden aan de meest ware zaken, of die althans als zoodanig beschouwd worden, door menschen wier kunde, karakter en overtuiging recht geven op de achting van iedereen, die aanspraak maakt op den naam van fatsoenlijk man. Laat dus hen, die oor- deelen dat de feiten hun of hunner aandacht niet waardig zijn zich er buiten houden; niemand denkt er aan, hun geloof geweld aan te doen, maar laten ook zij dan dat van anderen eerbiedigen. Wat eene ernstige studie kenmerkt, is de vol- harding, waarmede die voortgezet wordt. Moet men zich dan verwonderen dat men dikwijls geen verstandig antwoord be- komt op vragen, die wel is waar op zichzelf ernstig zijn, maar in \'t wilde en te midden eener menigte zontelooze vragen als \'t ware onbedachtzaam op den man af gedaan worden? Daarbij komt nog dat eene vraag dikwijls ingewik- keld is, en om beantwoord te worden voorafgaande vragen ter verduidelijking noodig heeft. Hij, die zich eene wetenschap eigen wil maken, moet die stelselmatig bestudeeren, moet met het begin aanvangen, en geleidelijk, het verband tusschen de denkbeelden onderling en de ontwikkeling dier denkbeelden volgen. Zal degene, die op goed geluk af tot een geleerde eene vraag richt, over de een of andere wetenschap, waarvan hij zelve niets afweet, veel verder komen? Zal de geleerde zelf, bezield met den besten wil, hem een voldoend antwoord kunnen geven? Dit op zichzelf staande antwoord zal nood- wendig onvolledig en daardoor dikwijls onverstaanbaar, ja zelfs ongerijmd en tegenstrijdig kunnen zijn. Evenzoo is dit het geval bij onze gemeenschap met de Geesten, Indien men zich in hunne school bekwamen wil, moet men hun onder- wijs geregeld doorloopen, maar, evenals bij ons, moet men zijne leermeesters kiezen , en met vlijt arbeiden. Wij hebben gezegd dat verheven geesten alleen komen in ernstige bijeenkomsten, en vooral daar, waar eene volmaakte 3



		INLEIDING.		XXXV

		zelfs aannemeu, dat hij, door eene onbegrijpelijke handigheid, het meest geoefend oog kan bedriegen, hoe zal men dan nog de antwoorden verklaren, wanneer die geheel liggen buiten den gedachtenkring en boven de kundigheden van het me- dium? en let wel op, er is hier geen sprake van korte ant- woorden, maar dikwijls van vele bladzijden, die met de grootste snelheid, hetzij over een willekeurig of over een opgegeven onderwerp, geschreven worden; onder de hand van het in de letterkunde geheel vreemde medium komt dikwijls hoogst verhevene po�zie van onberispelijke zuiverheid te voor- schijn , waarover de beste menschelijke dichters zich niet zouden schamen; wat nog merkwaardiger is, is dat de feiten zicli overal voordoen, en de mediums tot in het oneindige in aantal toenemen. Zijn deze feiten nu werkelijk of niet? Hierop hebben wij slechts een antwoord: Ziet en onderzoekt, de gelegenheid daartoe zal u niet ontbreken; maar vooral, onderzoekt dikwijls, lang, en in de gemoedstoestand die daarvoor vereischt wordt. Wat antwoordt nu hierop de tegenpartij? Gij zijt slacht- oflers van kwakzalverij of van zinsbechoocheling. Wij beginnen met op te merken dat men het woord kwakzalverij niet mag toepassen, waar geen voordeel te behalen is, want de kwak- zalvers drijven hun ambacht niet gratis. Het zoude dus op zijn hoogst eene fopperij zijn. Maar door welke zonderlinge zamenloop zijn die bedotters van het eene eind der wereld tot het andere met elkander overeengekomen om op dezelfde wijze te handelen, dezelfde verschijnselen te doen ontstaan en over dezelfde onderwerpen in verschillende talen, antwoorden te geven, die in den inhoud met elkaar overeenstemmen? Hoe is het mogelijk dat ernstige, bezadigde_x achtingswaardige en bekwame mannen hnnne medewerking tot zulk eene han- deling zouden leenen, en met welk oogmerk? Hoe zou men bij kinderen dat geduld en die behendigheid vinden, die daartoe vereischt worden? Want indien de mediums geen lijdelijke werktuigen zijn, moeten zij eene behendigheid en kunde bezitten, die onvereenigbaar zijn met zekeren ouderdom en met zekere maatschappelijke toestanden. 3*



		INLEIDING.
		X�XVI


		Hierop antwoordt men, dat bij aldien er dan geen bedrog bestaat, men van beide kanten de dupe van een zinsbedrog kan zijn. Bij goede logika heeft de hoedanigheid der getuigen een groot gewicht: nu vragen wij of de volgers der Spiritische leer, die men thans bij millieenen telt, alleen onder de on- wetenden aangeworven zijn? De verschijnselen, waarop het Spiritisme steunt zijn zoo buitengewoon, dat wij begrijpen kunnen dat men twijfelt; maar wat wij niet kunnen begrijpen is de aanspraak die sommige ongeloovigejfmaken, op het uitsluitend bezit van gezond verstand, en die daarbij, zonder de betamelijkheid in acht te nemen, of de zedelijke waarde van hunne tegenstanders te eerbiedigen, allen, die niet van hun gevoelen zijn, voor dwazen uitmaken. In de oogen van elk verstandig mensch, zal de meening van verlichte men- schen, die eene zaak lang nagegaan hebben, altijd, zoo niet een bewijs daarvoor, dan toch een sterk vermoeden van waarheid doen ontstaan, omdat zij de aandacht heeft kunnen vestigen van ernstige mannen, die noch belang hebben bij het voortplanten van eene dwaling, noch den tijd hebben zich met beuzelingen bezig te houden. X. Onder de tegenwerpingen zijn er, die meer aanneemlijk schijnen, omdat zij een gevolg zijn van waarneming en door ernstige menschen geopperd worden. Eene der tegenwerpingen is gegrond op de taal van som- mige Geesten, die weinig overeenstemt met het verhevene denkbeeld, dat men zich maakt van bovennatuurlijke wezens. Indien men datgene, wat wij in den korten inhoud der leer hiervoor gezegd hebben, naslaat, zal men er uit ontwaren, dat de Geesten ze�ve ons leeren, dat zij, noch in kennis, noch in zedelijke hoedanigheden aan elkander gelijk zijn, en men niet alles, wat zij zeggen, letterlijk moet opnemen\'. Verstandige menschen zullen het goede van het kwade onder- scheiden. Menschen die de gevolgtrekking maken dat wij alleen te doen hebben met kwaadwillige wezens, wier eenig



		INLEIDING. XXXIX kent; de naam van beroemde personen maakt meer indruk, en daardoor. worden zij meer opgemerkt. Dan vindt men het ook zonderling, dat de Geesten van uitstekende mannen zoo gemeenzaam op onze oproeping tot ons komen, en zich dikwijls bezig houden met nietige dingen, in vergelijking met die, welke zij in hun leven vol- bracht hebben. Zij, die weten dat de macht en het aanzien, welke deze personen hier op aarde genoten, hen geen voor- rang in de Geestenwereld geeft, verwonderen zich hierover niet, de Geesten bevestigen hierin de woorden van het Evan- gelie: De grooten zullen vernederd en de kleinen verhoogd worden, hetgeen betrekking heeft op den rang, die ieder onzer, onder hen zal innemen, op die wijze kan hij die de eerste op aarde is geweest, daar eene der laatsten zijn; hij, voor wien wij allen bij zijn leven het hoofd bogen, kan dus onder ons als de geringste handwerksman terugkomen, want bij het verlaten van het leven heeft hij al zijne grootheid achter- gelaten en de machtigste vorst kan daar wellicht beneden den minste zijner soldaten staan. XII. De ondervinding leert ons een feit kennen, dat de Geesten zelve bevestigen, namelijk dat de mindere Geesten dikwijls bekende en eerbiedwaardige namen aannemen. Wie zal ons dan kunnen verzekeren, dat zij, die bijvoorbeeld voorgeven, Socrates, Julius Cesar, Karel de Groote, Fen�lon, Napoleon, Washington enz. geweest te zijn, wezenlijk die personen be- zield hebben? Deze twijfel bestaat bij sommige zeer ijverige volgers der spiritische leer; zij nemen de tusschenkomst en de manifestatien der Geesten aan, maar doen daarbij de vraag, welke zekerheid men omtrent hunne identiteit kan hebben. Die zekerheid is inderdaad vrij moeijelijk te verkrijgen, doch al is die niet op zulk eene geloofwaardige wijze, als door een acte van den burgerlijken stand, te bewijzen, dan kan men die toch veronderstellen, als eenige kenteekenen ons daartoe aanleiding geven.



		XLI
		INLEIDING


		brengen, alle dingen, die ten minste zedelijke bewijzen van indentiteit zijn, de eenigste die men bij abstracte zaken in- roepen kan. Indien dus de identiteit van den opgeroepen Geest op zekere punten kan bewezen worden, bestaat er geene reden waarom dit ook niet op andere punten zoude kunnen gedaan worden, en ofschoon men voor de menschen, die reeds langer overleden zijn, niet dezelfde middelen van keuring bezit, heeft men toch altijd die van de taal en het karakter, want ongetwijfeld zal de Geest van een deugdzaam mensch, niet als die van een goddeloos of liederlijk mensch spreken. Wat nu de Geesten betref^, die zich met een eerbiedwaardigen naam tooien , deze verraden zich spoedig door hunne taal en hunne leerstellingen; degeen, die zich bijvoorbeeld voor Fen�lon zou willen doen doorgaan, en al ware het zelfs bij toeval het gezond ver- stand en de zedelijkheid kwetste, zou zelfs daardoor het be-» drog aan den dag brengen. Indien daarentegen de door hem geuitte denkbeelden altijd rein, vrij van tegenstrijdigheden en altijd met het verheven karakter van Fen�lon overeenkomen, bestaat er geene rede, aan zijn identiteit te twijfelen; want men zoude anders moeten veronderstellen dat een geest, die alleen het goede predikt, willens en wetens en dat nog wel zonder eenig nut, een leugen zou bezigen. De ondervinding leert ons dat Geesten van dezelfden rang, van hetzelfde karak- ter, en door dezelfde gevoelens bezield, zich in groepen of famili�n vereenigen; nu is het getal der Geesten niet te be- rekenen, en wij kennen ze op verre na niet allen; de meesten hebben voor ons zelfs geen� namen. Een Geest van de categorie van Fen�lon kan dus in zijne plaats komen, of door hem als lasthebbende gezonden worden; deze zal dan onder zijnen naam komen, omdat hij aan Fen�lon gelijk is en hem vervangen kan, en omdat wij, om onze gedachten te kunnen vestigen, een naam noodig hebben; maar goed ingezien, wat doet het er toe of een geest inderdaad die van Fen�lon is of niet; wanneer hij niets dan goede dingen zegt en als Fen�lon spreekt, is het een goede geest; de naam waaronder hij zich aan ons bekend maakt, is geheel onverschillig en dient dikwijls alleen



		xr.iv		INLEIDING.


		dat het \'t levensbeginsel is, een ander de levengevende vonk, een derde dat zij inwendig, een vierde dat zij uitwendig is, enz. en allen zullen op hun standpunt gelijk hebben. Men zoude zelfs kunnen gelooven dat eenigen onder hen, materi- alistische denkbeelden aankleven, en dit is toch niet zoo Hetzelfde geldt voor God. Hij zal voor sommigen zijn: de oorsprong van alles wat bestaat, voor anderen de Schepper van \'t heelal, de Hoogste intelligentie, de Oneindige, de Groote Geest, enz. enz. en ten slotte zal het toch voor allen God zijn. Hetzelfde is het geval met de verdeeling der Gees- ten in klassen. Deze vormen van den hoogsten tot de laagsten rang een onafgebroken reeks, de verdeeling is dus geheel willekeurig, de een zal er naar verkiezing drie, een ander vijf, tien, twintig klassen van maken, zonder daarom te dwalen: men vindt hetzelfde bij alle menschelijke wetenschap- pen, ieder geleerde heeft zijn eigen stelsel; de stelsels veran- deren, maar de wetenschap zelve niet. Of men de planten- kunde volgens het stelsel van Linnaeus, Jussieu of Tournefort leert, men zal er haar niet te min door kennen. Laat ons dus niet langer aan zaken van louter overeenkomst meer gewicht toekennen dan zij verdienen, en meer hechten aan datgene wat wezenlijk ernstig is, en dan zal men bij verder nadenken dikwijls tusschen datgene wat onvereenigbaar scheen, eene overeenkomst ontdekken, die bij de eerste beschouwing over het hoofd gezien was. XIV. Wij zouden slechts terloops spreken over de aanmerking van eenige twijfelaars omtrent spelfouten, die door eenige Geesten gemaakt worden, indien deze niet tot eene belang- rijke opmerking aanleiding gaven. Hunne spelling, men moet het erkennen, is niet altijd onberispelijk; maar men moet al groot gebrek aan andere goede redenen hebben om er het onderwerp van ernstige kritiek van te maken, door te zeggen, dat, aangezien de Geesten alles kennen, zij ook taalkennis moeten hebben. Wij zouden hen menigvuldige fouten van



		XLV
		INLEIDING.


		dien aard bij de grootste geleerden der wereld kunnen op- noemen , die toch hunnen roem niet hebben verminderd, maar in dit feit ligt een veel ernstiger vraag opgesloten. Voor de Geesten en vooral voor de verheven Geesten, is de gedachte alles, de vorm niets.\' Bevrijd van de stof, is hunne taal onder elkander, snel als de gedachte, daar het de gedachte zelve is, die zonder eenige bemiddeling overgebracht wordt; zij moeten zich dus onbehagelijk gevoelen, wanneer zij, om hunne gedachte aan ons mede te deelen , verplicht zijn, ge- bruik te maken van de langwijlige en belemmerende vormen der menschelijke taal, die daarbij ontoereikend en onvolmaakt is om al hunne denkbeelden te kunnen wedergeven, en dat zeggen zij zelve; en het is opmerkenswaardig de middelen te zien, die zij in het werk stellen om die zwarigheid te ver- minderen. Hetzelfde zoude bij ons het geval zijn, indien wij ons moesten uitdrukken in eene taal, die langer in woorden en zamenvoeging, doch armer aan uitdrukkingen is, dan die wij gewoon zijn te spreken. Dit is de moeielijkheid, die den man van genie ondervindt door de traagheid zijner pen , die bij zijne gedachte altijd ten achteren blijft. Hieruit kan men nagaan dat de Geesten, vooral als het een ernstige en belangrijke mededeeling betreft, weinig ge- wicht aan de nietigheid der spelling hechten; is het al niet reeds bewonderenswaardig, dat zij zich in alle talen uitdruk- ken en die ook allen verstaan? Hieruit moet men evenwel niet afleiden dat de conventioneele juistheid der taal hen onbekend is; wanneer het noodig is, nernen zij die in acht; zoo behoeven; om iets te noemen, de door hen ingegeven verzen de kritiek van den schroomvalligsten taaizifter niet to schroomen, niettegenstaande het medium een ongeletterde zijn kan. XV. Dan vindt men wederom menschen, die overal en in alles wat zij niet kennen, gevaar zien, en deze laten niet na een ongunstige gevolgtrekking te maken uit de omstandigheid dat eenige menschen ten gevolge dier studie krankzinnig



		XLVI		INLEIDING.

		geworden zijn. Hoe kunnen verstandige menschen hierin een ernstig bezwaar zien? Vindt dit dan niet plaats bij elke verstandelijke overwerking van menschen met zwakke her- senen ? Kent men het getal zinneloozen en waanzinnigen, die dit geworden zijn ten gevolge van wiskundige, genees- kundige, muzikale, wijsgeerige en andere studi�n? Moet men daarom de studi�n in den ban doen? Wat bewijst het? Door liehamelijken arbeid verminkt men armen en beenen, die de werktuigen voor den stoflelijken arbeid zijn: door den arbeid van den geest, kwetst men de hersenen, die het werk - tuig voor de gedachten zijn. Maar omdat het werktuig verbrijzeld is, is de Geest het daarom nog niet; deze is ongeschonden, en zoodra hij van de stof vrij is, is hij in het volkomen bezit van al zijne vermogens. Het is in zijne soort, als mensch, een slachtoffer van den arbeid. Iedere groote inspanning van den Geest kan krankzinnig- heid veroorzaken, kunsten, wetenschappen, ja zelfs de gods- dienst leveren hiertoe hun aandeel. De krankzinnigheid heeft tot eerste oorzaak eenen organischen aanleg (praedispositie) der hersenen, die deze meer of minder voor het ontvangen van sommige indrukken vatbaar maakt. Wanneer een aanleg tot krankzinnigheid bestaat, zal deze het karakter aannemen van de gedachten waarmede men zich het meeste of uitslui- tend bezig houdt, dit wordt alsdan een overheerschend denk- beeld (id�e fixe). Dit overheerschend denkbeeld kan de Geesten tot onderwerp hebben, bij hen, die dezen tot voorwerp hun- iier studie gemaakt hebben, zoo als het bij anderen God, de engelen, den duivel, geld, macht, een kunst, een weten- schap, de moederstaat, een staatkundig of maatschappelijk \' vraagstuk zijn kan. Waarschijnlijk zoude de godsdienstig- waanzinnige een spiritisch waanzinnige geworden zijn, indien het spiritisme zijne gedachte uitsluitend bezig had gehouden; zooals de spiritisch krankzinnige, onder andere omstandig- heden, het in eenen anderen vorm zoude geweest zijn. Ik beweer dus dat het Spiritisme, te dien opzichte niets voor heeft, maar ik ga verder en zeg: dat het goed begrepen Spiritisme een behoedmiddel tegen krankzinnigheid is.