|
mrr\\
|
|||||
|
Z^
|
|||||
|
SSt)>J.
|
|||||||||||||
|
A-^
|
|||||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS
|
|||||||||||||
|
>
|
||||||
|
•
|
||||||
|
jo." (blz. iar>).
|
|||
|
_______.____________________2- ^-u^ 2.y j
HET
VERLATEN HUIS
DOOR
CHARLES DICKENS
^\'.iiüij^--
|
|||||||||
|
VERTAIJNG VAN C. M. MENSING. — HOUTGRAVUREN NAAR TEEKENINGEN VAN J. BARNARU
|
|||||||||
|
SCHIEDAM — H. A. M. ROELANTS
RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT
|
|||||||||
|
A06000004290221B
|
|||||||||
|
0429 0221
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
aanloopen, en zoo eene algemeene besmetting
van slecht humeur verspreiden, en uitglijden op hoeken van straten, waar sedert het aan- breken van den dag (als de dag ooit is aan- gebroken) tien duizend andere voetgangers zijn uitgegleden, en nieuwe modderkorsten hebben gevoegd bij de modderkorsten, welke op die plaatsen aan de steenen kleven en zich met samengestelden interest opstapelen. Mist overal. Mist op de rivier omhoog, waar
zij tusschen groene velden en weiden stroomt; mist verderaf, waar zij ontreinigd tusschen rijen van schepen en het ontuig eener groote (en morsige) stad voortrolt. Mist op de moe- rassen van Essex, mist op de hoogten van Kent. Mist, die in de kombuis der kolenlich- ters kruipt; mist, die aan de masten der groote schepen kleeft en tusschen het want hangt te zweven; mist, die op de loopplanken van schui- ten en bootjes neervalt. Mist in de oogen en de keel der oude invaliden van Greenwich, |
||||||||
|
IN DE KANSELARIJ.
Londen. De najaarsvacantie der gerechts-
hoven pas afgeloopen, en de lord-kanselier zit- ting houdende in Lincoln\'s Inn Hall. On- barmhartig Novemberweder. Zooveel modder op straat, alsof de wateren pas voor kort van het gelaat des aardryks waren afgeloopen, en het niet verwonderlijk zou zijn een Megalosau- rus, van veertig voet lang of zoo, te ontrnoe- ten, die als eene olifantachtige hagedis tegen Hol bom-Hi 11 opkroop. Kook, die uit de schoorsteenen naar beneden zakt, en een zwar- ten motregen vormt, met vlokken roet daarin zoo groot als volwassene sneeuwvlokken, die, zou men zich kunnen verbeelden, over den dood der zon in den rouw gegaan waren. Hon- den, onherkenbaar door den modder. Paarden, weinig beter, bespat tot aan hunne oogklep- pen. Voetgangers, die tegen elkanders paraplu\'s |
||||||||
|
1
|
||||||||
|
\')
|
|||||||||
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
die in hunne zalen bij het vuur zitten te kuchen;
mist in den steel en den kop van het avond- pijpje van den biommigen schipper, beneden in zijne dichte kajuit; mist, die onbarmhartig in de vingers en teenen knijpt van den bibbe- renden scheepsjongen op het dek. Enkele men- schen op de bruggen, die over de borstwering kijken in eene benedenlucht van mist, met mist overal in het rond, alsof zij met een luchtbol omhoog zweefden en in de mistige vvolken hingen. liet gas worstelt hier en daar op straat door
den mist, even flauw als de landman op het sponzige veld de zon door den mist ziet wor- stelen. In de meeste winkels wordt het licht twee uren voor den tijd aangestoken — gelyk het gas wel schijnt te weten, want het ziet er zeer gemelijk en onwillig uit. De gure achtermiddag is het guurst, en de
dichte mist is het dichtst, en de modderige straten zijn het modderigst, in de nabijheid van dat oude, domme, in den weg staande ding — gepast sieraad voor den drempel eener oude, domme corporatie — Temple Bar \'. En dicht bij Temple Bar, in Lincoln\'s Inn Hall, vlak in het hart van den mist, zit de lord - groot - kanselier in het Hooge Hof der Kanselarij. Nooit kan er een mist komen te dik, nooit
kunnen er modder en slijk komen te diep, om overeen te stemmen met den toestand, waarin dit op den tast ronddolende, door dik en dun heen flodderende Hof der Kanselarij, die on- verbeterlijkste van grijze zondaren, tot op de- zen dag, ten aanzien van hemel en aarde, ver- keert. Op zulk een achtermiddag, indien ooit, be-
hoort de lord-kanselier daar te zitten—gelijk hij ook doet — met een mistigen gloriekrans om het hoofd, warmpjes ingesloten tusschen rood laken en gordijnen, aangesproken door een zwaarlijvig advocaat, met groote bakkebaar- den, een fijn stemmetje en een oneindig pro- tocol. en voor het uitwendige zijne aandacht lichtende op de lantaren in het dak, waar hij niets anders kan zien dan mist. Op zulk een achtermiddag behoort een twintigtal leden van het Hooge Hof der kanselarij mistig bezig te wezen — gelijk zij ook zijn — met een van de tien duizend incidenten van een eindeloos pro- ces , elkander over glibberige antecedenten te doen tuimelen, tot aan de knieën dooi\' forma- liteiten te waden, met hunne door geitenhaar en paardenhaar beschermde hoofden tegen mu- ren van woorden te loopen, en met ernstige ge- zichten , gelijk tooneelspelers mochten doen, een spelletje van rechtspleging te spelen. Op zulk een achtermiddag behooren de verschil- lende procureurs in de zaak (waaronder twee 1 Ecne oude poort der City van Londen.
|
|||||||||
|
of drie, die ze van hun vader hebben geërfd,
die er reeds zijn fortuin mede gemaakt had) daar op eene rij te staan — en doen zij zoo niet? —in een langwerpigen, met matten be- legden put (maar men zou vruchteloos naar waarheid zoeken op den bodem van dien put) tusschen de roode tafel van den registrator en de mannen met zijden tabbaarden, met me- moriën en antwoorden, replieken, duplieken , verklaringen, uitwijzingen, verwijzingen, rap- porten, bergen van kostbaren onzin, voor hen opgestapeld. Wel mag het Hof duister zijn, met de afloopende kaarsen hier en daar; wel mag de mist er zwaar in hangen, alsof hij er nooit weer uit zou komen; wel mogen de ge- schilderde vensters hunne kleur verliezen en geen daglicht binnenlaten; wel mogen de oningewijden van de straat, die door de rui- ten in de deur inkijken, zich van het binnen- treden laten afschrikken door het uilachtig voor- komen van het geheel, en door den temenden galm, die traaglijk naar het dak opstijgt van het gekussende gestoelte, waar de lord-kan- selier naar de lantaren kijkt die geen licht geeft, en waar de pruiken, die hem omgeven, allen in eene nevelbank vastzitten! Dit is het Hof der Kanselarij, dat in ieder graafschap zijne vervallene huizen en verdorde velden heeft; dat in ieder dolhuis zijne afgeleefde krankzin- nigen en op ieder kerkhof zijne dooden heeft; dat onder iedereens bekenden zijn geru\'ineer- den pleiter heeft, die met uitgezakte schoenen en kaalgesleten kleeren bij hen loopt leenen en bedelen; dat aan hen, die geduld hebben, overvloedig middelen geeft om het recht af te matten; dat beurs, geduld, moed en hoop zoodanig uitput, de hersenen zoodanig afmar- telt, dat er onder de praktizijns aan datzelfde Hof geen eerlijk man is, die niet den raad zou geven — en dikwijls gegeven heeft: — "Lijd liever alle onrecht dat u kan gedaan worden, dan dat gij hier komt." Wie zijn hier in het Hof op dezen donkeren
namiddag, behalve de lord-kanselier, de advo- caat in de zaak, twee of drie advocaten, die nog nooit eene zaak gehad hebben, en de bo- vengemelde put met procureurs? Daar is de griffier, beneden den rechter, met pruiken tab- baard, en daar zijn twee of drie suppoosten, of hoe zij heeten mogen, in hunne ambtsklee- ding. Deze allen zitten te geeuwen, want geen kruimpje amusement valt er ooit van Jarn- dyce en Jarndyce af, de zaak, die men onderhanden heeft, en al jaren geleden geheel drooggeknepen is. De snelschrijvers, de rappor- teurs iler nieuwsbladen, blazen geregeld den aftocht, met al de andere gewone toehoorders, wanneer Jarndyce en Jarndyce ter tafel komt. Hunne plaatsen zijn ledig. Boven op eene bank aan den kant van het portaal staat, om te beter in het met gordijnen omhangene heilig- |
|||||||||
|
-&*•
|
||||||||||||
|
.TARN DY CE EN JARNDYCE.
|
||||||||||||
|
:■>
|
||||||||||||
|
dom te kunnen Lu» en, een gek oud vrouwtje
met een ingedeukten hoed, dat altijd in de zaal is, van dat het Hof zitting neemt totdat het opstaat, en altijd een of ander onbegrijpe- lijk vonnis verwacht, dat in haar voordeel moet gegeven worden. Sommigen zeggen, dat zij wer- kehjk partij in een proces is, of geweest is; maar niemand weet dit zeker, omdat niemand er iets om geeft. Zij heeft in eene reticule eenige prullen, die zij hare documenten noemt, en voornamelijk uit opgevouwen stukjes scheurpa- pier en gedroogden lavendel bestaan. Ken vaal- bleeke gevangene is binnengebracht om voor de zesde maal persoonlijk aanzoek te doen "om zich te zuiveren van zijne verachting," hetgeen zal moeten beteekenen het Hof te overtuigen, dat het geen onwd, maar onmogelijkheid is, dat hij niet aan eene hem opgelegde verplich- ting voldoet; maar daar hij een eenig overgo- bleven executeur is, die in de war zit met rekeningen, waarvan men niet eens wil bevve- ren, dat hij ooit iets geweten heeft, is het niet waarschijnlijk dat dit hem ooit zal gelukken. Ondertusschen is hem alle vooruitzicht in het leven afgesneden. Een ander geruïneerd pleiter, die op geregelde tijden uit Shropshire komt, en dan bij het sluiten der zitting in eene po- ging uitbarst om den lord-kanselier aan te spreken, zonder dat men hem ooit kan doen begrijpen, dat de kanselier officieel onbekend is met zijn aanzijn, nadat hij dit vijf en twin- tig jaren lang ondraaglijk heeft gemaakt, plaatst zich op eene goede plaats, en houdt den rechter in het oog, gereed om zoodra hij opstaat met eene luide jammerstem "mylord!" te roepen. Eenige praktizijnsklerken en anderen, die dezen pleiter van aanzien kennen, blijven dralen, in de hoop dat dit eene grap zat geven en het akelige weder wat vervroolijken. Jarndyce en Jarndyce gonst maar voort. Dit
vogelverschrikachtige proces is door verloop van tijd zoo ingewikkeld geworden, dat niemand meer weet wat liet beduidt. De partijen be- grijpen het allerminst; maar men heeft opge- merkt, dat geene twee voor de Kanselarij prak- tizeerende rechtsgeleerden er vijf minuten lang over kunnen praten, zonder het op alle pun- ten volkomen oneens te worden. Ontelbare kin- deren zijn staande het proces er in geboren; ontelbare jongelieden zijn er in getrouwd; on- telbare oude lieden zijn er uit gestorven. Me- nigten van menschen hebben zich tot hunne ontzetting partijen in Jarndyce en Jarndyce zien maken, zonder te weten hoe of waarom; ge- heele familiën hebben met dat proces een over- geleverden haat geërfd. De kleine eischer of verweerder, dien men een nieuw hobbelpaard beloofd had, als Jarndyce en Jarndyce zou uit- gewezen zijn, is groot geworden, heeft een echt paard bestegen, en is naar de andere we- reld gedraafd. Schoone pupillen van het Hof |
||||||||||||
|
zijn tot moeders en grooünoeders verouderd;
een lange stoet van kanseliers is gekomen en gegaan; honderden, die de stukken van het proces hebben geteekend, kunnen geen stuk- ken meer teekenen; er zijn misschien geene drie Jarndycen meer op de wereld gebleven, sedert oude Tom Jarndyce zich in een koffie- huis in Chancery-Lane wanhopig een kogel door den kop joeg; maar het proces blijft nog zijne akelige lengte door het Hof voortslepen, van jaar tot jaar even hopeloos. Jarndyce en Jarndyce is eene klucht gewor-
den. Dit is het eenige goed dat er ooit van ge- komen is. Het heeft velen den dood berokkend, maar in de praktijk is het eene klucht. Ieder \'•meester" in de Kanselarij is er in betrokken geweest. Ieder kanselier is er voor den een of ander \'"in geweest," toen hij nog voor de balie was. Aardigheden zijn er over gezegd door de oude praktizijns met paarsche neuzen en knob- belige schoenen, in speciale portwijncommissiën na den maaltijd in de zaal. Ingeschrevene kier- kon zijn gewoon geweest er voor het eerst hun rechtsgeleerd vernuft op te leeren scherpen. De laatste lord-kanselier bracht het zeer aardig te pas, toen hij, mijnheer Blowers, den vermaar- den advocaat terecht wijzende, die gezegd had, dat zoo iets zou kunnen gebeuren als het aard- appelen uit de lucht regende, aanmerkte: \'\'Of als wij door Jarndyce en Jarndyce heenkomen, mijnheer Blowers," — eene geestigheid, die vooral de suppoosten k\'ttelde. Naar hoevele menschen dit proces reeds zijne
onreine hand heeft uitgestrekt om hen te be- derven en te verpesten, zou eene wijdloopige vraag zijn. Van den archivaris, aan wiens lias- sen geheele riemen van volmachten in Jarn- dyce en Jarndyce zijn aangeregen, tot aan den bladschrijver, die onder dat eeuwigdurende hoofd zijne tien duizend folio bladzijden heeft gekopi- eerd, is niemands karakter er door verbeterd. In listen en streken, uitvluchten,knevelaryen, plagerijen en valschheden van allerlei aard steekt geen invloed, waarvan ooit iets goeds kan ko- jnen. Zelfs de procureurs-jongen, die de ellen- dige pleiters op den tuil lieert gehouden, door oneindige malen te verzekeren, dat mijnheer Chizzle of Mizzle belet had en den geheelen dag bezet was, mag daardoor geleerd hebben het nog minder nauw met waarheid en zede- lijkheid te nemen dan hij anders zou gedaan hebben. De ontvanger in de zaak heeft er eene goede som gelds uit gewonnen, maar heeft ook geleerd zijne eigene moeder te wantrou- wen en zijne medemenschen te verachten. Chizz- le en Mizzle hebben de gewoonte aangenomen om zich zelven in het onbestemde te beloven, dat zij dat uitgestelde zaakje eens zullen op- nemen en zien wat er voor Drizzle — die niet wel behandeld is — kan gedaan worden — als Jarndyce en Jarndyce is afgeloopen. Uit- |
||||||||||||
|
4 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
vluchten on draaierijen zijn dooi\' die noodlot-
tige zaak met volle handen uitgezaaid; en zelfs zij, die van buiten af i\\^n loop daarvan heb- ben gadegeslagen, zijn ongevoelig in verzoe- king gekomen om gemakshalve het kwaad in de wereld maar z jn eigen gang te laten gaan, en te.denken dat, als het er zoo verkeerd in ging, dit waarschijnlijk zoo was omdat het niet beter kon. Zoo zit daai-, in het midden van den mod-
der en in het hart van den mist. de lord- groot-kanselier in het Hooge Hof der Kanselarij. •\'Mijnheer Tangle," zegt de lord-kanselier,
die oonigszins ongeduldig schijnt te worden onder de welsprekendheid van den geleerden heer. — "M\'lord!" zegt mijnheer Tangle. Mijn- heer Tangle weet meer van Jarndyce en Jarn- dyce dan iemand anders. Daarvoor is hij ver- maard — men vermeent dat hij, sedert hij van school kwam, nooit over iets anders heeft ge- lezen. — \'\'Zijt gij haast ten einde met uwe deductie.\'" — "M\'lord. neen — verscheidene punten — acht het mijn plicht uiteen te zet- ten — lordschap," is het antwoord dat mijn- heer Tangle uit den mond glipt. — "Verschei- dene leden van de balie moeten nog gehoord worden, geloof ik?" zegt de kanselier met een flauwen glimlach. Achttien van mijnheer Tangle\'s geleerde vrien-
den, ieder gewapend met eene korte; memorie van achttienhonderd bladen, wippen op gelijk achttien hamertjes in eene piano, maken bui- gingen, en verzinken weder in achttien plaat- sen van duisternis. "Wij zullen woensdag over veertien dagen
verder gehoor geven," zegt de kanselier. Want het onderhavige vraagpunt is slechts een punt van kosten, een twijgje aan den groeten boom van het moederproces, en zal werkelijk eens tot afdoening komen. De kanselier staat op; de balie staat op; de
gevangene wordt haastig voorgebracht; de man uit Shropshire schreeuwt, "invlord!" Desup- poosten roepen met verontwaardiging: "stilte!" en zien den man uit Shropshire donker aan. "Ten aanzien van dat jonge meisje," zegt
de lord-kanselier, nog bij Jarndyce en Jarn- dyee blijvende. — "Verschooning, uwe lordschap — jongeling,*\' zegt mijnheer Tangle met over-
ijling. — "Ten aanzien van dat jonge meisje en dien jongeling," hervat de kanselier met buitcn- geme\'ene duidelijkheid, "ten aanzien van die twee jongelieden," — mijnheer Tangle is ver- plet— "die ik tegen vandaag heb doen oproe- pen en die nu in mijne kamer zijn, ik zal met hen spreken en mij overtuigen of het raad- zaam is eene order uit te vaardigen, dat zij bij hun oom kunnen gaan wonen." Mijnheer Tangle weder overeind.
"Verschooning, m\'lord — dood." — "Dij hun" — de kanselier ziet door zijn dubbel lorgnet
|
naar de papieren op zijn lessenaar — "bij hun
grootvader.\' — "Verschooning, m\'lord —slacht- offer van eene onberadenheid — hersenen." Eensklaps rijst een zeer klein advocaatje met
eene geweldige basstem in het mistige ver- schiet op en zegt: "Wil uwe lordschap mij veroorloven. Ik compareer voor hem. Hij is een neef, verscheidene graden ver. Ik ben op het oogenblik niet voorbereid om het Hofinet nauw- keurigheid te onderrichten in welken graad hij een neef is. maar hij is een neef." Terwijl deze toespraak (alsof er eene stem
uit een graf had geklonken^ nog tusschen de binten van het dak galmt, zinkt het kleine advocaatje weg en verdwijnt in den mist. Ieder- een zoekt naar hem. Niemand kan hem meer zien. "Ik zal met beide jongelieden spreken," zegt
de kanselier opnieuw, "en mij overtuigen of het verkieslijk is, dat zij bij hun neefin huis gaan wonen. Ik zal morgen, wanneer ik zit- ting neem, \\>\\\\\\ de zaak bericht geven." De kanselier wil juist zijne buiging voor de
balie maken, wanneer de gevangene wordt voorgebracht. Niets kan er in zijne verwarde zaak ooit gedaan worden, dan dat hij weder naar de gevangenis wordt gezonden, dat dan ook spoedig geschiedt. De man uit Shropshire waagt nu nog een dringend "mylord f" maar de kanselier, die hem heeft opgemerkt, is be- hendig verdwenen. Al de anderen verdwijnen even snel. Kene batterij van blauwe zakken met papieren geladen wordt door klerken weg- gedragen: het gekke oude vrouwtje stapt met hare documenten heen; het ledige Hof wordt gesloten. Als al het onrecht, dat het gepleegd, en al de ellende, die het veroorzaakt heeft, er met het sluiten in kon worden opgesloten, en alles te zamen in eens verbrand kon wor- den — des te beter voor nog vele anderen be- halve de partyen in Jarndyce en Jarndyce! |
||||||||
|
II.
DE MODEWERELD.
liet is maar een enkel blikje in de mode-
wereld, dat wij op dezen donkeren namiddag willen werpen. Zij verschilt niet zoo zeer van het Hof tier Kanselarij, of wij kunnen wel in eens van het een in het ander overstappen. Zoowel de modewereld als het Hof der Kanso- lurij zijn plaatsen waar antecedenten en usan- ces alles afdoen, en men daarop zoo gerust in slaap valt, dat de schoone slaapster in het bosch niet vaster heeft kunnen .sluimeren, voordat de ridder haar wekte, gelijk deze slapende schoonen ook eens zullen gewekt worden, en dan zul- len al de stilstaande speten in de keuken ver- bazend beginnen te draaien! |
|||||||||
|
LADY DEDLOCK EN "HAAR BUITEN".
|
|||||||
|
den regen naar buiten stuiven, de van water
blinkende gedaante van een dicht ingemoffeld man te geinoet, die het hek doorkomt — en Lady Dedlock raakt uit haar humeur. Zij zegt, dat zij zich doodelijk verveeld heeft. Daarom is Lady Dedlock van haar buiten in
Lincolnshire gekomen, en heeft het aan den regen, de kraaien, de konijnen, de her- ten , de patlijzen en fazanten overgelaten. De schilderijen der gewezenc Dedlock\'s schijnen uit neerslachtigheid in de vochtige muren te zijn weggekropen, toen de huishoudster de oude kamers doorging, om de luiken te sluiten. En wanneer zij weder te voorschijn zullen komen, kan het gerucht in de modewereld —dat, evenals de booze geest, alwetend in het tegenwoor- dige en verledene, maar niet in de toekomst is —nog niet zeggen. Sir Leicester Dedlock is maai\' een baronet,
maar er is geen machtiger baronet dan hij. Zijne familie is zoo oud als de bergen en on- eindig veel eerwaardiger. Hij is eenigszins van gevoelen, dat de wereld het wel zonder ber- gen zou kunnen stellen, maar dat zij zonder Dedlock\'s verlegen zou staan. Hij zou wel wil- len toegeven, dat de natuur over het geheel een goed idéé is, (eenigszins gemeen misschien als zij niet met een staketsel is afgezet) maar toch een denkbeeld, dat niet zonder degroote adellijke landeigenaren verwezenlijkt zou kun- nen worden. Hij is een gentleman, nauw- gezet van geweten, die alle kleingeestigheid en laagheid beneden zich acht, en iederoogen- blik gereed zou zijn om eiken dood testerven, dien men maar zou kunnen noemen, liever dan aanleiding te geven tot de minste ver- denking zijner rechtschapenheid. Hij is een eer- lijk man, hardnekkig, waarheidlievend, hoog- hartig, geweldig bevooroordeeld en de onre- delijkheid zelf. Sir Leicester is twintig jaren, volle maat,
ouder dan mylady. Hij zal nooit de vijf en zos- tig weerom zien, en misschien de zes en zestig en zeven en zestig ook niet. Hij krijgt nu en dan eene neep van de jicht, en gaat wat stijf. Hij heeft een deftig voorkomen, met zijne licht- grijze haren en bakkebaarden, zijn fijnen jabot, zijn hagelwit vest, en zijn blauwen rok met blinkende knoopen, altijd toegeknoopt. Hij is vol statige complimenten en altijd ten uiterste beleefd voor mylady, welker bekoorlijkheden hij op de hoogste waarde schat. Zijne galanterie voor mylady, die nooit veranderd is sedert hij haar zijn hof maakte, is het eenige zweempje van het romaneske en poëtische in zijn ka- rakter. Hij heeft haar inderdaad uit liefde gptrouwd.
Men fluistert nog. dat zij zelfs geene afkomst had; hoe dit zij, Sir Leicester Dedlock had zoo- veel afkomst, dat hij daarvan misschien genoeg had en het meerdere wel kon missen. Maar zij |
|||||||
|
Het is poene groote wereld. Bij onze wereld
vergeleken, die ook hare grenzen heeft (gelijk uwe hoogheid zal ondervinden, als gij haar ten einde gaat en op den rand van het ledige daar- nevens komt), is zij een zeer klein plekje. Er is veel goeds in; er zijn vele goede, brave men- schen in: en zij heeft ook hare bestemde plaats. Maar het slechte er van is. dat het eene we- reld is, al te veel in juwelierswatten en zachte wol gewikkeld, en dat zij het voorbijvliegen der grootere werelden niet kan hooien. en niet zien kan hoe deze zich om de zon wentelen. Het is eene dicht toegestopte wereld, en wat er in groeit is somtijds ongezond uit gebrek aan lucht. Lady Dedlock is naar haar huis in de stad
teruggekomen, voor eenige dagen slechts, eer zij naar P a r ij s vertrekt, waai- zij eenige we- ken denkt te vertoeven, waarna het onzeker is waarheen zij zich verder zal begeven. Zoo zegt het gerucht in de modewereld, tot troost voor de Parijzenaren, en dit weet alle fashio- nable dingen. Van diedingen niet te weten zou on-fashionablezijn. Lady Dedlock is naarhaarbui- tenin Lincolnshire geweest. Men heefteene overstroomin:: in Lincolnshire. De boog van de brug in het park is ondermijnd en wegge- weekt. De omliggende lage grond, eene halve mijl breed, is eene stilstaande rivier, met naar- geestige boomen voor eilandjes daarin, en wel- ker oppervlakte den geheelen dag door regen- droppelen wordt bekringd. Lady Dedlock heeft haar buiten allerakeligst gevonden. Het weder is vele dagen en nachten lang zoo vochtig ge- woest, dat de boomen doornat schijnen, en het doorweekte hout, dat men kapt, niet kraakt als het valt. De herten, die insgelijks doorweekt schijnen , laten een spoor van modderplassen na als zij voorbijloopen. Het schot van een ge- weer verliest zijne scherpheid in de vochtige lucht, en de rook daarvan trekt als een traag wolkje tegen de groene,met hakhout bekroonde helling op, die een achtergrond voor den val- lenden regen vormt. Het uitzicht uit Lady Dedlock\'s vensters is beurtelings eene teeke- ning met potlood en met Oostindischen inkt. De vazen op het steenen terras vangen den ganschen dag den regen op, en laten den ge- heelen nacht door zware droppelen druipen, een voor een, op de breede zerksteenen van die plek, die van oude tijden af de Geesten- wandeling wordt genoemd. Op zondag is het kerkje in het park schimmelig, barst de ei- ken preekstoel in een koud zweet uit, en heerscht er een reuk alsof men de oude Ded- lock\'s in hunne graven rook. Lady Dedlock (die kinderloos is) zit in de vroege schemering naar het huisje van den portier te turen, en ziet het licht van een vuur op de kleine, schuine ruiten, en rook uit den schoorsteen oprijzen, en een kind, door eene vrouw nageloopen, in |
|||||||
|
VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
fi
|
het
|
||||||||||
|
oude heer door een gepoeierden Mercurius naar
mylady geleid. De oude heer ziet er schraalt jes uit, maar
men zegt toch, dat hij uit aristocratische hu- welijksvoorwaarden en aristocratische testamen- ten goede winsten moet behaald hebben, en schatrijk is. Hij is omgeven met een raadsel- achtigen lichtnevel van familiegeheimen, waar- van men weet, dat hij de stilzwijgende bewaar- der is. Er zijn adellijke praalgraven, sedert eeu- wen op afgelegen plekjes van parken gewor- teld, tusschen het groeiende timmerhout en de varens, welke misschien minder adellijke ge- heimen bevattten, dan er, in de borst van mijnheer Tulkinghorn opgesloten, onder de menschen rondwandelen. Hij is van de oude school, gelijk men zegt — eene uitdrukking, waarmede gewoonlijk eene school wordt aan- geduid, die nooit jong schijnt te zijn geweest — en draagt eene korte broek met lintjes vast- gestrikt, en somtijds slopkousen. Eene eigen- aardigheid van zijne zwarte kleeren, en van zijne zwarte kousen, zij mogen van zijde of van wol zijn, is dat zij nooit blinken. Stom, dicht gesloten, altijd even dof blijvende, welk licht er ook op rnag vallen, gelijkt zijne kleeding naar hem zelven. Hij laat zich nooit tot een gesprek uitlokken, of men moet hem in zijn vak raadplegen. Men vindt hem somtijds, spra- keloos, maar toch geheel en al thuis, op een hoek van de tafel bij een diner op een groot landhuis, en bij de deur van een salon, waar- over het gerucht in de modewereld zeer wei- sprekend is, en waar iedereen hem kent, en de helft der getitelde gasten zich even ophoudt om te zeggen: "Hoe vaart gij, mijnheer Tul- kinghorn ?" Hij ontvangt deze begroetingen met deftigen ernst, en begraaft ze bij de rest van zijne wetenschap. Sir Leicester Dedlock zit bij mylady en is
verheugd mijnheer Tulkinghorn te zien. Hij heeft eene stijfheid over zich, die Sir Leicester aan- genaam is, en welke hij als eene soort van hulde opneemt. Ook mijnheer Tulkinghorn\'s kleeding bevalt hem; daarin ligt insgelijks ze- kere hulde. Zij is bij uitstek fatsoenlijk, en geeft hem te gelijk iets van een onderhoorige der familie. Zij duidt als het ware den rentmeester der familiegeheimen, den bottelier van den docu- mentenkelder der Dedlock\'s aan. Heeft mijnheer Tulkinghorn zelf eenig denk-
beeld hiervan? Misschien wel, misschien ook niet; maar er is iets bijzonders op te merken ten aanzien van Lady Dedlock als .lid van eene klasse — als eene der wetgeefsters en vertegen- woordigsters harer kleine wereld. Zij houdt zich zelve voor een onuitvorschbaar wezen, geheel buiten bereik van het oog en de wetenschap van gewone stervelingen — als zij zich in haar spiegel ziet, waarin zij zich ook werkelijk zoo vertoont. En toch kent elke kleine ster, die |
|||||||||||
|
had schoonheid, trotschheid, eerzucht, vast-
heid van wil, en verstand genoeg om een ge- heel legioen van fraaie dames tot uitzet te strekken. Rijkdom en rang, daarhij gevoegd, voerden haar spoedig omhoog; en sedert jaren is nu Lady Dedlock in het middelpunt van het gerucht der modewereld en geheel boven aan den fashionablen boom geweest. Hoe Alexander schreide toen hij geene werel-
den meer te veroveren had, weet iedereen — of kan iedereen nu wel weten, daar de zaak dikwijls genoeg vermeld is. Toen Lady Dedlock hare wereld veroverd had, geraakte zij niet in eene smeltende, maar veeleer in eene be- vriezende stemming. Eene lustelooze kalmte, eene flauwe tevredenheid, eene gelijkmoedig- heid van verveling, die door geene opwekking van belangstelling of\' blijdschap kan gestoord worden, zijn de zegeteekenen harer overwin- ning. Zij is volmaakt welgemanierd. Als zij mor- gen naar den hernel kon gevoerd worden, kon men verwachten, dat zij zonder eenig blijk van verrassing of verrukking zou opstijgen. Zij bezit nog schoonheid, en al is deze niet
meer in haar vollen bloei, zij is toch nog niet in haar herfst. Zij heeft een fraaien gelaats- vorm en fijne trekken — oorspronkelijk meer van een aard om bevallig dan om schoon ge- noemd te worden, maar die iets classieks heb- ben gekregen dooi de aangewende uitdrukking van haar fashionablen rang. Hare gestalte is sierlijk en wekt het denkbeeld op dat zij rijzig is. Niet dat zij dit is, maar zij is, gelijk de edelachtbare Bob Stables dikwijls met een eed heeft verzekerd, \'\'zoo van zessen klaar." De- zelfde man van gezag beweert, dat zij het best gepoetste paard van den stal is, en roemt in dit opzicht vooral hare haren. Met al hare volmaaktheden ten haren bate
en laste is Lady Dedlock (door het gerucht der modewereld driftig vervolgd) van haar buiten in Lincolnshire gekomen, om eenigedagen in haar huis in de stad door te brengen, eer zij naar P a r ij s vertrekt. waar zij eenige weken denkt te vertoeven, waarna het onzeker is waar zij zich verder zal begeven. En op dezen don- keren namiddag komt zich aan haar huis in de stad iemand aanmelden — een ouderwetsch lieer, praktizeerend rechtsgeleerde en tevens solliciteur bij het Hooge Hof der Kanselarij, die de eer heeft om de familie Dedlock als rechtsgeleerd raadsman ten dienste te staan, en in zijn kantoor zoovele ijzeren kistjes heeft met dien naam er op, alsof de tegenwoordige baronet het betooverde geldstuk uit de goochel- tasch was en overal te gelijk kon zijn. Het voorhuis door, de trap op, de gangen langs en de kamers door, die in het seizoen zeer schitterend en buiten het seizoen zeer somber zijn — een feeënland om te bezoeken, maar eene woestijn om in te wonen — wordt de |
|||||||||||
|
LADY DEDLOCK HEEFT ZICH BOODELIJK VERVEELD. 7
|
|||||||
|
om haar rondwentelt, van hare kamenier af
tot den directeur der Italiaansche opera toe, hare zwakheden, vooroordeelen, dwaasheden, inbeeldingen en grillen; en trekken deze allen hun voordeel uit het bezit van zulk eene nauw- keurige berekening en zulk eene juiste maat van hare zedelijke natuur, als hare naaister van hare lichamelijke proportiën neemt. Zal er een nieuw kleed, een nieuw gebruik, een nieuwe zanger of danser, een nieuw fatsoen van juwe- lierswerk, een nieuwe dwerg of reus, eene nieuwe kerk , iets nieuws hoegenaamd, in zwang gebracht worden, dan zijn er eerbiedige lieden, in allerlei beroepen, van welke Lady Dedlock niets anders vermoedt dan dat zij zich voor haar in het stof wei-pen, die u kunnen zeg- gen hoe gij haar kunt behandelen alsof zij een klein kind was; die geheel hun leven niets anders doen dan haar naai- hunne pijpen laten dansen; die, terwijl zij veinzen haar met de diepste nederigheid te volgen, haar en haar geheelen troep bij den neus leiden; die, wan- neer zij er één vastklampen, allen vastklam- pen en ze medetrekken, gelijk Lemuel Gulliver ,de statige vloot van het grootsche Li 11 i put medetrok. \'\'Als gij onze klanten wilt winnen, mijnheer," zeggen Blaze en Sparkle de juwe- liers, \'\'moet gij bedenken dat gij niet niet het groote publiek te doen hebt; gij moet onze klanten in hun zwak tasten en hun zwak is daar." — "Om die stof in de mode te bron- gen, heeren," zeggen Sheen en Gloss de zijdo- handelaren, tot hunne vrienden de fabrikan- ten, "moet gij bij ons komen, want wij weten hoe wij de beau monde tot iets kunnen over- halen, en kunnen ze dus in de mode brengen." — "Als gij die plaat op de tafels van mijne aan- zienlijke connexiën wenscht te krijgen, mijn- heer," zegt Sladdery de boekverkooper, "of dien dwerg of reus bij mijne aanzienlijke con- nexiën in huis wilt brengen, mijnheer, of die vermakelijkheid de gunst van mijne aanzien- lijke connexiën wenscht te verzekeren, moet gij dat maar aan mij overlaten , mijnheer; want ik ben gewoon de menschen te bestudeeren, die bij mijne aanzienlijke connexiën den toon aangeven, mijnheer, en ik mag u, zonder ijdelheid, zeggen, dat ik ze om mijn vinger kan winden," — waarin Sladdery, die een braaf man is, zich aan geheel geene overdrij- ving schuldig maakt. Hoewel dus mijnheer Tulkinghorn mogelijk
niet weet wat er op dit oogenblik in het ge- moed van Sir Leicester en zijne gade omgaat, is het ook mogelyk dat hij dit wel weet. "Mylady\'s proces is vandaag weder voor den
kanselier geweest, niet waar, mijnheer Tul- kinghorn?" zegt Sir Leicester, hem de hand gevende. — "Ja, het is vandaag weder voor geweest," antwoordt mijnheer Tulkinghorn, en maakt eene van zijne stijve buigingen voor |
|||||||
|
mylady, die bij het vuur op de sofa zit en
een handschermpje voor haar gezicht houdt.— "Het zou nutteloos zijn te vragen," zegt my- lady, nog onder den indruk der verveling van het buiten in Lincolnshire, "of er iets gedaan is." — "Er is vandaag niets gedaan dat gij iets zoudt noemen," antwoordt mijnheer Tulkinghorn. — "En dat zal er ook nooit," zegt mylady. Sir Leicester heeft geen afkeer van een ein-
deloos Kanselarijproces. Zoo iets is een lang- zaam, kostbaar, echt Engelsch en constitu- tioneel soort van ding. Wel is waar heeft hij bij het bedoelde proces geen dadelijk belang. Haar aandeel daarin was de eenige bezitting, die mylady hem aanbracht; en hij is eenigs- zins van meening dat het eene belachelijke toe- valligheid is, dat zijn naam — de naam van Dedlock — in de zaak betrokken is, zonder dat het proces naar dien naam benoemd wordt. Maar hij beschouwt het Hof der Kanselarij, zelfs al mocht het nu en dan den loop van het recht wat vertragen en eenige verwarring veroorzaken, als iets dat, met andere dergelijke dingen vereenigd, door de volmaaktste men- schelijke wijsheid is uitgedacht, om, mensche- lijkeiwijze gesproken, alles voor eeuwig opeen vasten voet te vestigen. En over het geheel is hij van gevoelen, dat hij, door de bekrach- tiging zijner goedkeuring aan eenige klachten ten dien aanzien te geven, wel eens iemand uit de lagere klassen zou kunnen aanmoedigen om ergens een opstand te beginnen , evenals Wat Tyler. "Alzoo er eenige nieuwe verklaringen zijn
ingediend," zegt mijnheer Tulkinghorn, "en alzoo deze maar kort zijn, en alzoo ik het las- tige beginsel in het oog houd, om te verzoe- ken mijne cliënten met alle nieuwe inciden- ten in eene zaak te mogen bekend maken," een voorzichtig man , die mijnheer Tulkinghorn, die niet meer verantwoording op zich neemt dan noodig is; "en alzoo ik verder zie dat gij naar Parijs gaat — heb ik ze in mijn zak medegebracht." Sir Leicester zou, terloops gezegd, ingelijks
naar P a r ij s gaan, maar het opgetogene ge- rucht in de modewereld hield zich meest met zijne gade bezig. Mijnheer Tulkinghorn haalt zijne papieren
uit, verzoekt verlof om ze op een gouden talisman van een tafeltje aan mylady\'s elle- boog te mogen leggen, zet zijn bril op, en be- gint te lezen b\'y het zachte licht eener lamp, dat door een schermpje wordt gematigd. "In Kansalarij. Tusschen John Jarndyce—"
Mylady valt hem in de reilen met een ver-
zoek om maar zooveel van die akelige forma- liteiten over te slaan als hij kan. Mijnheer Tulkinghorn kijkt eens over zijn
bril en begint wat lager. Mylady laat hare |
|||||||
|
II ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
s
|
|||||||||||
|
aandacht met minachtende onverschilligheid
dwalen. Sir Leicester, in een leuningstoel ge- zeten, tuurt naai- het vuur, en schijnt een sta- telijk welgevallen in de rechtsgeleerde herha- lingen en omslachtigheden te hehben, als din- gen die onder de nationale bolwerken behoo- ren. Het toeval wil dat het vuur aan den kant van mylady wat heet, en liet handschermpje — van onschatbare waarde, maar klein — meer
fraai dan nuttig is. Mylady verschikt zich wat, ziet de papieren op de tafel — beziet ze nader — nog nader en vraagt met zekere drift:
"Wie heeft dat gekopieerd?" Mijnheer Tulkinghorn houdt op, verwonderd
over mylady\'s driftigheid en buitengewonen toon. "Is dat wat gijlieden in uw vak ecne kan-
toorhand noemt?" vraagt zij, hem weder op hare onverschillige manier aanziende en met haar schermpje spelende. — "Niet geheel en al. Waarschijnlijk." — mijnheer Tulkinghorn ziet haar oplettend aan terwijl hij spreekt, "is die staande vorm van het schrift aangeleerd, nadat de oorspronkelijke hand reeds gevormd was. Waarom vraagt gij dat?" — "Alles maar om die verfoeielijke eentonigheid wat af te breken. Ga nu maar voort. Kom!" Mijnheer Tulkinghorn leest weder voort. De
hitte wordt grooter. Mylady houdt haai- ge- zicht geheel achter het schermpje. Sir Leices- ter begint te dommelen, schrikt plotseling wak- ker en roept: "He? Wat zegt gij?"—"Ik zeg dat ik vrees," antwoordt mijnheer Tulking- horn, die haastig is opgestaan, "dat Lady Ded- lock niet wel is."— "Flauw," prevelt mylady met bleeke lippen. "Anders niet; maar zoo flauw alsof ik zou sterven. Spreek niet tegen mij. Schel, en breng mij naar mijne kamer." Mijnheer Tulkinghorn begeeft zich naar eene
andere kamer. Schellen klinken, voeten schof- felen en trippelen; dan volgt er stilte. Mercu- rius verzoekt mijnheer Tulkinghorn eindelijk om terug te komen. "Nu beter," zegt Sir Leicester, den rechts-
geleerde een wenk gevende om te gaan zitten en voor hem alleen te lezen. "Ik was waarlijk ontsteld. Ik weet niet, dat mylady nog ooit is (lauw gevallen. Maar het weer is zeer druk- kend — en zij heeft zich daar op ons buiten in Lincolnshire waarlijk half dood verveeld." |
|||||||||||
|
mij nog herinneren dat ik, toen ik nog een
heel klein meisje was, tot mijne pop placht te zeggen, als wij te zanien alleen waren: "Nu, popje, ik ben niet heel \' ïap, dat weet ge wel en dus moet ge wat geduld met mij hebben, liefje!" En zoo placht zij ineen grooten leuning- stoel tegen een kussen te zitten, met hare mooie kleur en roode lippen, en mij aan te staren — of eigenlijk in de ledige ruimte naar niemendal te staren, denk ik — terwijl ik druk voortstikte en haar al mijne geheimen vertelde. Mijne lieve, oude pop! ik was zulk een be-
deesd dingetje, dat ik zelden mijn mond en nooit mijn hart voor iemand anders durfde ope- nen. Het brengt mij bijna aan het schreien als ik denk, welk eene verademing het voor mij placht te zijn, als ik uit de school thuiskwam, naar boven naar mijne kamer te loopen en te zeg- gen: "O, gij lieve, trouwe pop, ik wist wel dat ge mij wachten zoudt!" en dan op den grond te gaan zitten op den arm van haar stoel leunende en haar alles te vertellen wat ik had opgemerkt, sedert wij elkander verla- ten hadden. Ik had altijd eene manier 0111 op te merken — maar niet vlug, o neen! — eene stille manier om op te merken wat er om mij heen gebeurde, en dan te den- ken dat ik het gaarne beter zou willen ver- staan. Ik heb lang geen vlug begrip. Als ik iemand teer en innig lief heb, schijnt het hel- derder te worden. Maar zelfs dit kan eene ijdele verbeelding van mij zijn. Ik werd, zoolang mij heugt — evenals de
prinsessen in tooversprookjes, behalve dat ik niet schoon was — door mijne peet opgevoed. Ten minste ik kende haar alleen als zoodanig. Zij was eene brave, zeer brave vrouw. Zij ging eiken zondag driemaal naar de kerk, en op woensdag en vrijdag naar het ochtendgebed, en naar de lezingen, als er lezingen waren; zij sloeg die nooit over. Zij was schoon; en als zij ooit had gelachen, zou zij er (placht ik te denken) als een engel hebben uitgezien — maar zij glimlachte nooit. Zij was altijd ernstig en streng. Maar zij was zelve zoo braaf, dacht ik, dat de slechtheid van andere menschen haar al haar leven zuur deed zien. Ik gevoelde mij zoo geheel verschillend van haar, zelfs terwijl ik al het onderscheid tusschen een kind en eene volwassene vrouw in aanmerking nam; ik gevoelde mij zoo arm, zoo nietig en op zulk een grooten afstand van haar, dat ik bij haar nooit ongedwongen kon zijn — neen, en haar nooit zoo kon liefhebben als ik wel wenschte. Het maakte mij zeer bedroefd als ik dacht hoe braaf zij was, en hoe weinig ik haar waard was; en ik placht vurig te hopen dat ik een beter hart zou krijgen; en dikwijls praatte ik daarover met mijne lieve, oude pop; maar nooit had ik mijne peet zoo lief als ik haar had moe- ten hebben, en gelijk ik gevoelde dat ik had |
|||||||||||
|
III.
IIEHINNF.RINOCN.
Ik vind het zeer moeielijk een begin te ma-
ken met liet schrijven van mijn gedeelte in deze bladen. want ik weet wel dat ik niet heel knap ben. Dat heb ik altijd geweten. Ik kan |
|||||||||||
|
ESTHERS KINDSHEID. 9
|
||||||||||||
|
schoon zij mij Esthertje Summerson noemden,
kwam ik bij geen van allen ooit aan huis. Allen waren, wel is waar, ouder dan ik (ik was verre- weg de jongste daar"), maar er scheen toch nog eene andere afzondering tusschen ons te be- staan, behalve dat verschil van jaren, en be- halve dat zij veel vlugger waren en veel meer wisten dan ik. Een van haar (herinner ik mij nog zeer wel) vroeg mij in de eerste week, dat ik school ging, op een partijtje aan huis, tot mijne groote blijdschap. Maar mijne peet schreef een stijf briefje om voor mij te be- |
||||||||||||
|
moeten doen, als ik een beter meisje was ge-
weest. Dit maakte mij, <t -loof ik, nog bedeesder en
stiller dan ik anders zou geweest zijn, en ver- wees mij naar mijne pop, als de eenige vrien- din bij wie ik mij op mijn gemak gevoelde. Maar toen ik nog een heel klein dingetje was, gebeurde er iets dat veel daartoe bijdroeg. Ik had nooit van mijne mama hooien spre-
ken. Ik had ook nooit van mijn papa gehoord, maar ik gevoelde toch meer belangstelling voor mijne mama. Ik had, zooveel ik mij kon her- |
||||||||||||
|
1K WORD MET CONVEUSATIK-KF.NGE IN AANRAKING GEBRACHT. (,blz. 11.)
|
||||||||||||
|
inneren, nooit eene zwarte jurk gedragen. Men
had mij nooit mijn mama\'s graf gewezen. Men had mij nooit gezegd waar dat was. En toch had men mij nooit voor iemand anders van mij iic familie leeren bidden dan voor mijne peet. Ik had meer dan eens dat onderwerp van mijne gedachten aangeroerd bij Rachel, onze eenige meid, die mijn licht kwam halen als ik in bed was (ook eene zeer brave vrouw, maar voor mij heel stug) en die zeide dan niets anders dan "Goeden nacht, Esther," en ging heen. Hoewel er zeven meisjes waren op de school, waar ik leerde en des middags overbleef, en |
||||||||||||
|
danken, en ik ging niet. Ik ging nooit uit.
Het was mijn verjaardag. Op andere verjaar-
dagen was er vacantie op school — niet op den mijnen. Op andere verjaardagen werd er thuis feest gevierd, gelijk ik wist uit hetgeen ik de meisjes elkander hoorde vertellen — niet op den mijnen. Mijn verjaardag was thuis de treurigste dag van het geheele jaar. Ik heb reeds gezegd, dat, als mijne ijdelheid
mij niet bedriegt (gelijk ik wel weet dat zij dat doon kan, want ik kan wel zeer ijdel zijn, zonder het te denken — schoon ik dat waar- lijk niet doe), mijn begrip vlugger wordt wan- |
||||||||||||
|
K» HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
neer mijn gevoel is opgewekt. Ik ben zeer licht
aandoenlijk van aard, en misschien zou ik zulk eene wond nog even pijnlijk gevoelen als op dien verjaardag — indien het mogelijk was, dat men meer dan eens zulk eene wond ontving. Het was na den eten, en mijne peet en ik
zaten aan de tafel voor het vuur. De klok tikte, het vuur knetterde; geen ander geluid was in de kamer of in het huis gehoord voor ik weet niet hoelang. Toevallig keek ik eens beschroomd van mijn werk op en over de tafel naar mijne peet, en op haar gezicht, dat mij somber aan- zag. las ik duidelijk: "Het zou veel beter zijn geweest, kleine Esther, als gij geen verjaar- dag hadt gehad, als gij nooit geboren waart." Ik barstte in tranen en snikken uit, en zeide:
"O lieve peet, zeg mij, ik bid u, zeg mij toch, is mama op mijn verjaardag gestorven?" — "Neen," antwoordde zij. "Vraag mij niet meer kind!" — "O, ik bid u, zeg mij toch iets van haar. Doe dat toch eindelijk, lieve peet, als het u belieft! "Wat heb ik haar gedaan? Hoe heb ik haai- verloren? Waarom ben ik zoo an- ders dan andere kinderen, en waarom is dat mijne schuld, lieve peet? Neen. neen, neen, ga niet heen. O, spieek toch tegen mij." Het was behalve mijne droefheid, eene soort
van angst die mij dreef; en ik had haar bij haai- kleed gevat en knielde voor haar. Zij had ondertusschon meer dan eens gezegd: "laat mij Jos I" maai- nu bleef zij staan. Haar dreigend gezicht had zulk eene macht
over mij, dat het mij in het midden mijner onstuimigheid stuitte. Ik stak mijn bevend handje omhoog, om hare hand te vatten, of om haar zoo vurig als ik kon vergiffenis te bidden, maar trok het terug toen zij mij zoo aanzag, en legde het op mijn jagend hart. Zij hief mij op, zette zich op haar stoel, en terwijl ik zoo voor haar stond, zeide zij langzaam, met eene doffe, zachte stem — ik zie nog haar gefronst voor- hoofd en haar wijzenden vinger: "Uwe moeder, Esther, is uwe schande, en
gij waart de hare. De tijd zal komen — en dat spoedig genoeg — wanneer gij dit beter zult verstaan, en het ook zult gevoelen, gelijk nie- mand dan eene vrouw het gevoelen kan. Ik heb haar het kwaad vergeven," maar haai\' ge- zicht werd niet minder strak, \'\'dat zij mij ge- daan heeft, en ik zeg daar niet meer van, schoon het grooter was dan gij ooit zult we- ten — dan iemand ooit zal weten, behalve ik, de lijderes. Wat u zelve betreft, ongelukkig meisje, eene wees en geschandvlekt van den eersten dezer booze verjaardagen af, bid dage- lijks, dat de zonden van anderen niet aan u bezocht mogen worden, gelijk er geschreven staat. Vergeet uwe moedei\', en laat alle andere menschen haar vergeten; dat is de grootste goedheid, die zij haar ongelukkig kind kunnen bewijzen. Ga nu heen!" |
|||||||
|
Zij hield mij echter nog tegen, toen ik wilde
heengaan — zoo versteend als ik was — en voegde dit er nog bij: "Onderwerping, zelfverloochening, vlijtig wer-
ken, zijn de voorbereidselen voor een leven, dat met zulk eene vlek daarop is begonnen. Gij zijt anders dan andere kinderen, Esther, omdat gij niet, gelijk zij, in gemeenschappelijke zonde en toorn zijt geboren. Gij zijt afgezon- derd." Ik ging naar mijne kamer, en kroop in bed,
en legde de wang van mijne pop tegen de mijne, die nat was van tranen; en die eenige vriendin aan mijne borst drukkende, schreide ik mij in slaap. Hoe onvolkomen ik mijn leed ook begreep, wist ik toch wel dat ik nooit iemands hart vreugde had gebracht, en dat ik voor niemand op aarde was wat het popje voor mij was. Ach, als ik nog denk hoeveel tijd wij nader-
hand nog alleen met elkander sleten, en hoe dikwijls ik de pop de geschiedenis van mijn verjaardag vertelde, en haar toevertrouwde dat ik mijn best wilde doen, zooveel ik maar kon, om het ongeluk te herstellen, waarmede ik geboren was (en waaraan ik mij, in mijne ver- bijstering. schuldig en toch onschuldig gevoelde), en als ik groot werd, er naar streven zou om vlijtig, weltevreden en goedhartig te zijn, en den een of ander goed te doen, en eenigszins de liefde van anderen te winnen, als ik maar kon. Ik hoop dat het geene eigenlievende zwak- heid is, deze tranen te storten, als ik daar- aan denk. Ik ben zeer dankbaar, ik ben zeer welgemoed, maar ik kan toch niet geheel be- letten, dat zij mij in de oogen komen. Daar! Nu heb ik ze weggeveegd, en kan ik
behoorlijk voortgaan. Ik gevoelde na dien verjaardag den afstand
tusschen mijne peet en mij zooveel meer, en was er mij zoo van bewust, dat ik in haarhuis eene plaats vulde, die ledig had moeten zijn, dat ik het nog moeielijker van mij kon ver- krijgen haar te naderen dan ooit voorheen , hoe- wel ik haar in mijn hart vurig dankbaar was. Hetzelfde gevoel had ik voor mijne schoolmak- kertjes, en ook voor Rachel, die eene weduwe was, en ook — ach! — voor hare dochter, waarop zij trotsch was, en die om de veertien dagen naar haar kwam zien! Ik was zeer stil en afgetrokken, en poogde zeer vlijtig te zijn. Op een zonnigen achtermiddag, toen ik met
mijne boeken en portefeuille van school naar huis was gekomen, al kijkende naar de lange schaduw naast mij, en toen ik," volgens ge- woonte, stil de trap opging naar mijne kamer, kwam mijne peet de deur der spreekkamer uit- kijken en riep mij terug. Ik vond een vreem- deling bij haar zitten — hetgeen iets zeer onge- woons was. Een zwaarlijvig,- deftig heer, ge- heel in het zwart gekleed, met eene witte das, |
|||||||
|
Il
|
|||||||||
|
MIJNHEER k\'ENGE. VAN DE FIRMA KENGE EN CARBOT.
|
|||||||||
|
"Mijn naam is Kenge," zeide hij. "Dat zult
gij u misschien wel herinneren, mijn kind. Kenge en Carboy, van Lincoln\'s Inn." Ik antwoordde dat ik mij herinnerde hem nog
eens gezien te hebben. "Ga zitten — hier bij mij. Maak u maar niet
bedroefd; dat kan toch niet baten. Jufvrouw Rachel, ik behoef u, die met de zaken van wijlen jufvrouw Barbary bekend waart, niet te onder- richten dat hare middelen met haar stierven; en dat deze jonge jufvrouw, nu hare tante over- leden is—" — "Mijne tante, mijnheer!" —"Er bestaat waai lijk geene reden om eene misleiding voort te zetten, als zij geen doel meer heeft," zeide mijnheer Kenge zeer vlot. "Feitelijk uwe tante, hoewel niet in rechten. Maak u maar niet bedroefd. Schrei maar niet. Beef maar niet. Jufvrouw Rachel, onze jeugdige vriendin heeft zonder twijfel wel gehoord van het — van een — van Jarndvce en Jarndyce." — "Nooit," zeide Rachel.—\'"Is het mogelijk," vervolgde mijnheer Kenge, zijn bril opzettende, "dat onze jeug- dige vriendin — ik verzoek u, maak u toch niet bedroefd — nooit van Jarndyce en Jarndyce gehoord heeft!" Ik schudde mijn hoofd, geheel niet begrij-
pende waarvan hij sprak. "Niet van Jarndyce en Jarndvce?" zeide mijn-
heer Kenge, over zijn bril naar mij kijkende, en het huisje zachtjes om- en omdraaiende alsof hij iets liefkoosde. "Niet van een der grootste kanselarij processen die men kent? Niet van Jarn- dyce en Jarndyce — het — een — op zich zelf een monument van kanselarijpraktijk? Waarin, zou ik zeggen, alle moeiolijkheden, alle inciden- ten, alle meesterlijke lictiën, alle vormen van procedure in dat Hof bekend, bij herhaling zijn voorgekomen ? Het is een proces, dat buiten dit groote en vrije land niet zou kunnen bestaan. Ik zou zeggen, dat het gezamenlijk bedrag der kosten in Jarndyce en Jarndyce, jufvrouw Ra- chel," ik vrees dat hij tot haar het woord richtte, omdat ik niet oplettend scheen, "op den dag van heden tusschen de zestig en zeventig dui- zend pond beloopt," zeide mijnheer Kenge, in zijn stoel achteroverleunende. Ik gevoelde dat ik zeer onwetend was, maar
wat kon ik er aan doen? Ik was zoo geheel onbekend met de zaak, dat ik zelfs toen er nog niets van begreep. "En heeft zij waarlijk nooit van dat proces
gehoord!" zeide mijnheer Kenge. "Verbazend!" — "Jufvrouw Barbary, mijnheer,\'\' antwoordde
Rachel, "die nu onder de hemelingen is —" — "Ik hoop waarlijk van ja," zeide mijnheer Kenge beleefd. — "Verlangde dat Esther alleen zou we- ten wat haar dienstig kon zijn. En zij weet, voor zoover zij het hier geleerd heeft, niets meer." — "Wel," zeide mijnheer Kenge. "Over het ge-
heel zeer wel overlegd. Nu tot de zaak," ver- volgde hij, zich naar mij keerende. "Daar juf- |
|||||||||
|
groote, gouden cachetten, een gouden bril, en
een grooten zegelring aan zijn pink. "Dit is het kind," zeide mijne petenioei met
eene gesmoorde stem. Daarna zeide zij, met hare natuurlijke, stroeve manier van spreken: "Dit is Esther, mijnheer." De vreemde heer zette zijn bril op om mij
aan te zien, en zeide: "Kom eens hier, liefje!" Hij gaf mij de hand, en vroeg mij om mijn hoed af te zetten — mij ondertusschen aldoor aan- ziende. Toen ik gehoorzaamd had, zeide hij: "ha!" en naderhand: "ja!" en toen zijn bril afnemende en in een rood huisje stekende, liet hij zich achterover in zijn leuningstoel zakken, draaide het biillenhuisje in zijne beide handen om en gaf mijne peet een knikje. Daarop zeide mijne peet: "Gij kunt naar boven gaan , Esther;" en ik neeg en ging heen. Het moet twee jaren later zijn geweest, en
ik was bijna veertien, toen op een schrikke- lijken avond mijne peet en ik bij het vuur zaten. Ik las hardop en zij luisterde. Ik was om negen uur naar beneden gekomen, gelijk ik altijd deed, om haai\' uit den Bijbel voor te lezen; en ik las uit Johannes, hoe onze Zaligmaker bukte en met zijn vinger in het stof schreef, toen zij de zondige vrouw voor hem brachten: ""En als zij hem bleven vragen, richtte Hij
zich op en zeide tot hen: Die van ulieden zon- der zonde is, werpe eerst den steen op haar." " Ik werd gestuit door dat mijne petenioei op-
stond , hare hand naar het hoofd bracht, en met eene ontzettende stem uitriep, uit een ge- heel ander gedeelte van het boek: ""Zoo waakt dan, opdat hij niet, haastelijk
komende, u slapende vinde. En wat ik tot u zeg, dat zeg ik tot allen, waakt!" " En oogenblikkelijk, zoodia zij voor mij staande
deze woorden had gezegd, viel zij op den grond. Ik had niet behoeven te schreeuwen: hare stem had door het geheele huis geklonken en was zelfs op straat gehoord. Zij weid in haar bed gelegd. Langer dan eene
week lag zij daar, voor het uiterlijke weinig ver- anderd, met de oude, fraaie, strenge trekken, die ik zoo wel kende, als het ware versteend. Dikwijls, over dag en des nachts — met mijn hoofd op het kussen naast haar, opdat mijn ge- fluister duidelijker voor haar zou zijn, kuste ik haar, dankte ik haar, bad ik voor haar, vroeg ik haar om haar zegen en hare vergiffenis, smeekte ik haar om mij het geringste teeken te geven, dat zij mij kende of hooide. Neen, neen, neen. Haar gezicht bleef onbeweeglijk. Tot het laatste toe, en zelfs nog naderhand, behield het dezelfde strengheid. Op den dag na de begrafenis van mijne goede,
brave peet, zag ik den vreemden heer in het zwart terug. Rachel liet mij roepen, en ik vond hem op dezelfde plaats, alsof hij geheel niet was heengegaan. |
|||||||||
|
\\ï HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
vrouw Barbary. uwe eenige bloedverwante (dat
is feitelijk , want ik ben verplicht aan te mei-ken, dat pij in rechten goeno bloedverwanten hadO, nu overleden is, en men niet kan verwachten dat jufvrouw Rachel —" — "O Heere neen!" zeide Rachel snel. — \'\'.luist." zeide mijnheer Kenge toestemmend. "Pat jufvrouw Rachel zich met uw onderhoud zou belasten (ik verzoek u. maak u toch niet bedroefd), zijt pij in eene positie om de vernieuwing van een aanbod te ontvangen. dat ik twee jaren geleden gomach- tigd was aan jufvrouw Barbary te doen, en dat, hoewel toen afgewezen, bedongen werd, dat onder de treurige omstandigheden, die sedert hebben plaats gehad. vernieuwbaar zou zijn. Wanneer ik nu beken dat ik, in Jarndyce en Jarndyce, en in andere zaken, de gemachtigde ben van een zeer menschlievend , maar te ge- lijk zonderling man. zal ik mij dan compromit- teeren door de voorzichtigheid, die ik steeds in mijn vak in acht neem, uit het oog te verlie- zen ?" zeide mijnheer Kenge. weder in zijn stoel achteroverleunende en ons beiden met kalme tevredenheid aanziende. Hij scheen zich bovenal te verlustigen in den
klank zijner eigene stem. Tk kon mij daarover niet verwonderen, want zij was zacht, vol en buigzaam, en gaf groot gewicht aan ieder woord dat hij sprak. Hij luisterde met blijkbaar gonoe- gen naar zich zelven, en sloeg somtijds zacht jos met zijn hoofd de maat bij zijne eigene muziek, of rondde een volzin met zijne hand af. Hij boe- zemde mij veel ontzag in — zelfs toen, eer ik wist dat hij zich gevormd had naar het model van een grooten lord . die zijn cliënt was, en dat hij algemeen Conversatie-Kenge werd genoemd. "Mijnheer Jarndyce," vervolgde hij, "bekend zijnde met den — ik mag wel zeggen bekla- genswaardigen toestand van onze jeugdige vrien- din, doet het voorstel om haar op een insti- tuut van den eersten rang te plaatsen, waar hare opvoeding voltooid zal worden, waar men zal zorgen dat zij het goed heeft, waar hare billijke wenschen voorgekomen zullen worden, waar zij bij uitstek bekwaam zal worden ge- maakt om haar plicht te vervullen in dien le- vensstand, waartoe het — zal ik zeggen de Voorzienigheid ? — behaagd heeft haar te roe- pen." Mijn hart werd zoo vol, zoowel door het-
geen hij zeide, als door zijne aandoenlijke ma- | nier van het te zeggen, dat ik niet in staat was om te spreken, hoewel ik dit beproefde. "Mijnheer Jarndyce," vervolgde hij, "maakt geene voorwaarden, behalve dat hij zijne ver- wachting te kennen geeft, dat onze jeugdige vriendin zich te geener tijd van het bedoelde instituut zal verwijderen, zonder zijne voor- kennis en medewerking. Dat zij zich ijverig j zal toeleggen op het verwerven van die talen- j ten, van welker uitoefening zij eens zal moe- i |
ten bestaan. Dat zij het pad van deugd en
eer zal betreden, en — de — en — zoo voort." Ik was nog minder in staat om te spreken
dan te voren. "Nu, wat zegt onze jeugdige vriendin?"
hervatte mijnheer Kenge. "Neem den tijd maar, neem den tijd maar. Ik wacht wel naar haar antwoord. Neem den tijd maar." Wat het hulpbehoevend voorwerp van zulk
een aanbod poogde te zeggen, behoef ik niet te herhalen. Wat zij werkelijk zeide, zou ik gemakkelijker kunnen mededeelen, als het de moeite waard was. Wat zij gevoelde en tot het uur van haar dood zal gevoelen, zou ik nooit kunnen uitspreken. ■ • Dit gesprek had te W i n d s o r plaats, waar
ik, zoover ik wist, geheel mijn leven had doorgebracht. Eene week na dien dag verliet ik deze stad, en reed, ruim van allo benoo- digdheden voorzien, met de diligence naar R e a d i n g . Rachel was te vroom om bij het scheiden
eenige aandoening te gevoelen, maar ik was zoo vroom niet en schreide bitterlijk. Ik dacht dat ik na zoovele jaren meer met haar ver- trouwd had moeten zijn, en mij genoeg tot hare gunsteling had moeten gemaakt hebben om haar ook aangedaan te doen worden. Toen zij mij een kouden afscheidskus op mijn voorhoofd gaf, ge- lijk een dauwdrop van het steenen uitstek boven de deur — het was een zeer koude dag, — ge- voelde ik mij zoo ellendig en zoo vol zelfverwijt, dat ik mij aan haar vastklemde en haai- zeide, dat het mijne schuld was, wist ik wel, dat zij mij zoo gemakkelijk kon vaarwelzeggen. "Neen, Esther," antwoordde zij. "Het is uw
ongeluk." De diligence stond voor het hek van den tuin —
wij waren niet buitengekomen voordat wij de wielen hoorden —en zoo verliet ik haar, met een droevig hart. Zij ging weder in huis, eer mijne koffers waren opgeladen . en sloot de deur. Zoolang ik het huis kon zien, keek ik er naar uit het portier, door mijne tranon. Mijne peet had Rachel het weinige nagelaten dat zij bezat: en er zou eene verkooping plaats hebben, en een oud haardkleedje met rozen er op, dat ik altijd het mooiste ding van de wereld had ge- vonden, hing nu buiten in de sneeuw. Een paar dagen te voren had ik de lieve, oude pop in haar eigen doekje gewikkeld, en haar stil — ik schaam mij bijna om het te zeggen — in den tuingrond gelegd, onder den boom die mijn ven- ster beschaduwde. Ik had geen gezelschap meer behalve mijn vogeltje, en dat nam ik in zijn kooitje mede. Toen het huis niet meer te zien was, zat ik,
met het kooitje voor mijne voeten in hetstroo, naar voren op de lage bank, om uit het hooge raampje te kijken, en tuurde naar de berijpte boomen, die naar fraaie kristallen geleken, en |
||||||
|
OP EEN INSTITUUT GEPLAATST. 13
|
|||||||
|
"Kijk nu eens hier," zeide hij. "In dit pa-
pier," dat netjes toegevouwen was, "is een stuk van den besten tulband die voor geld te krijgen is — suiker er op een duim dik, als het vet op lamskarbonaden. En hier is een pas- teitje (een juweeltje is het, zoowel van grootte als van qualiteit), in Frankrijk gemaakt. En waarvan denkt gij dat bet gemaakt is? Van levers van vette ganzen. Dat is eerst een pas- teitje. baat ik u dat nu eens zien opeten." — "Wel bedankt, mijnheer,"antwoordde ik. "Waar- lijk wel zeer bedankt, maar ik hoop, dat gij het mij niet kwalijk zult nemen ; het is mij te ïnach- tig." — "Al weer kapot!" zeide de vreemde heer, eene uitdrukking die ik niet begreep, en wierp beide het portier uit. Hij sprak niet meer tegen mij, voordat hij,
niet ver van Reading, afstapte. Toen raadde hij mij een goed meisje te zijn en vlijtig te lee- ren, en gaf mij de hand. Ik moet zeggen, dat zijn vertrek eene verademing voor mij was. Wij lieten hem aan een mijlsteen. Ik ben dien na- derhand dikwijls voorbijgewandeld, en langen tijd kon ik dat niet doen, zonder aan hem te denken en half en half te verwachten, dat ik hem zou ontmoeten. .Maar dat deed ik toch nooit; en zoo geraakte hij mij, door verloop van tijd, uit bet hoofd. Toen de diligence stilhield, keek eene zeer
net gekleede dame naar bet portier op en zeide : •\'Jufvrouw Donny." — "Neen, mevrouw, Esther
Summerson." —"Juist," zeide de dame, "juf- vrouw Donny." Nu begreep ik , dat zij zichzelve bij dien naam
bekend maakte, en verzocht ik jufvrouw Donny verschooning voor mijne vergissing, en wees op haar verzoek mijne koffers aan. Onder toe- zicht van eene zeer net gekleede meid, werden zy boven op een zeer klein, groen koetsje ge- laden, en toen stapten jufvrouw Donny , de meid en ik* daarin, en reden been. "Alles is voor u gereed, Esther," zeide juf-
vrouw Donny, "en de lijst van uwe lessen is ook al opgemaakt, geheel in overeenstemming met de wenseben van uw voogd, mijnheer Jarn- dyce." — "Van wien zegt gij, jufvrouw?" — "Van uw voogd, mijnheer Jarndyce," herbaalde jufvrouw Donnv. Ik was zoo onthutst, dat jufvrouw Donny
dacht dat de koude mij bevangen had , en zij mij haar reuklleschje gaf. \'•Kent gij mijn — voogd, mijnheer Jarndyce,
jufvrouw.\'" vroeg ik, na vrij wat haperens. — "Niet persoonlijk. Esther," antwoordde jufvrouw Donny, "alleen door zijne solliciteurs, de hee- ren Kenge en t\'arboy, van Londen. Een uit- stekend man, die mijnheer Kenge. Een echt voorbeeld van welsprekendheid. Somtijds mogen zijne perioden majestueus genoemd worden." Ik gevoelde dat dit waar was, maar was te
zeer verward om er veel op te letten. Ünze |
|||||||
|
naai\' de efTene, wit besneeuwde velden, en naar
de zon, zoo rood, maar die zoo weinig warmte gaf, en naar het ijs, zoo donker als metaal, waar de schaatsenrijders en glijders de sneeuw had- den weggeveegd. Er was nog een lieer in de diligence, die op de bank tegenover mij zat, en in jassen en mantels gewikkeld, er zeer groot en breed uitzag; maar bij keek uit het andere raampje en lette niet op mij. Jk dacht aan mijne doode peet, aan den avond
toen ik voor baar las, aan het strakke en strenge gezicht, waarmede zij in haar bed lag, aan de vreemde plaats, waar ik naai\' toe ging, aan de menschen, die ik daar zou vinden, en hoe zij er uit zouden zien en wat zij tegen mij zouden zeggen, toen eene stem in de diligence mij ge- weldig deed schrikken. Die stem zeide: "Waarduivel huilt ge toch om?"
Ik was zoo verschrikt dat ik mijne stem ver-
loor en slechts duisterend kon antwoorden : "Ik, mijnheer.\'" Want het moest natuurlijk die dicht ingebakerde heer zijn geweest, hoewel hij nog uit zijn raampje keek. — -\'Ja, gij," zeide hij, zich omkeerende. — "Ik wist niet dat ik schreide, mijnheer," bracht ik haperende uit. — -\'Maar dat doet gij toch," zeide hij. \'"Zie maar hier!" Hij kwam vlak tegen mij over, uit den anderen hoek, veegde met een van zijne breede, bonten op- slagen over mijne oogen (maar zonder mij zeer te doen) en liet mij zien dat het bont nat was. — ••Daar, nu weet ge het toch wel," zeide hij. \'•Niet waar.\'" — \'\'Ja, mijnheer," zeide ik. — "En waarom huilt ge.\'" zeide bij weder. "Wilt ge daar niet naar toe .\'" — "Waar, mijnheer .\'" — "Waar? Wel, waar ge naar toe gaat," zeide de vreemde heer. — "Ik ben heel blijde, dat ik daar naar toe ga, mijnheer," antwoordde ik. — "Welnu! Kijk dan blij," zeide hij. Ik vond hem zeer vreemd; ot\' liever wat ik
van hem zag vond ik zeer vreemd, want bij was tot aan de kin toe ingebakerd, en zijn ge- zicht werd bijna verborgen door eene bonten muts, met breede bonten kleppen op beide zijden van zijn hoofd, die onder zijne kin waren vast- gcniaakt; maar ik was nu weder bedaard en niet bang voor hem. Ik zeide hem dus dat ik dacht, dat ik over den dood van mijne peet had moeten schreien, en omdat Kachel niet bedroefd was dat ik heenging. "Och, die Rachel!" zeide de vreemde heer.
"baat zij maar in een stormwind op een bezem- stok wegvliegen!" Ik begon waarlijk bang voor hem te worden
en zag hem met de grootste verbazing aan. Maar ik vond toch dat hij vriendelijke oogen had, hoewel bij gramstorig bleef zitten mom- pelen, en Kachel allerlei namen gaf. Na eene poos sloeg hij zijne nianteljas open,
die mij wijd genoeg voorkwam om er de ge- beele diligence in te wikkelen, en stak zijn arm in een diepen zak op zijde. |
|||||||
|
I\'.
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
spoedige aankomst op do plaats oa/.c besteui-
inirijj, eer ik tijd had gehad om mij te herstellen. deed mijne verwarring nog toenemen; qn ik zal nooit vergeten welk een voorkomen van onbo- stemdheid en onwezenlijkheid alles op Groenhof (de woning van Jufvrouw Donny) dien achter- middag had. Maar spoedig werd ik er aan gewoon. Het
duurde maar kort, of ik had mij zoodanig aan de routine van Groenhof gewend, dat het scheen alsof ik daar reeds lang was geweest, en dat ik mijn vroeger leven bij mijne peet veeleer gedroomd dan werkelijk doorleefd had. Niets kon geregelder, stipter en ordelijker zijn dan Groen- hof. El\' was een tijd voor alles, de geheele wij- zerplaat rond, en alles werd op het daarvoor bepaalde oogenblik verricht. Wij waren met ons twaalven kostjufl\'ertjes,
en dan waren er de twee jufvrouwen Donny, tweelingen. Het was bepaald, dat ik door den tijd van mijne bekwaamheden als gouvernante zou moeten leven; en ik werd niet alleen in alles onderwezen wat op Groenhof geleerd werd, maar ook spoedig gebezigd om anderen te hei- pen onderwijzen. Schoon ik in alle andere op- zichten evenals de andere meisjes werd behan- deld, werd er van het begin af aan dit ver- schil met mij gemaakt. Naarmate ik meer leerde, moest ik meer lessen geven, en zoo had ik na verloop van tijd volop werk , dat ik zeer gaarne deed, omdat de lieve meisjes daardoor veel van mij begonnen te houden. Eindelijk, als er eene nieuwe leerlinge kwam, die wat neerslachtig en verdrietig was , was het zoo zeker — ik weet waarlijk niet waarom — dat zij mij tot hare vriendin maakte, dat op liet laatst alle nieu- welingen aan mijne zorg werden toevertrouwd. Zij zeiden dat ik zachtzinnig was; maar ik weet wel dat zij dat waren! Ik dacht dikwijls aan het besluit, dat ik op mijn verjaardag badge- nomen, om vlijtig, vergenoegd en trouwhar- tig te zijn, en iemand eenig goed te doen, en de liefde van anderen te winnen als ik kon; en waarlijk, waarlijk, ik schaamde mij bijna dat ik zoo weinig gedaan en zooveel liefde ge- wonnen had. Ik bracht op Groenhof zes stille, gelukkige
jaren door. Ik zag daar nooit in een gezicht op mijn verjaardag, den hemel zij dank, dat het beter zou geweest zijn als ik nooit geboren was. Als die dag terugkwam, bracht hij zoovele blij- ken van liefderijk aandenken mede, dat mijne kamer er van Nieuwjaarsdag tot Kerstmis door versierd werd. In die zes jaren was ik nooit daar vandaan
geweest, behalve om in de vacantie ergens in de nabijheid te gaan logeeren. Na de eerste zes maanden of daaromstreeks had ik jufvrouw Donny geraadpleegd, of het niet voegzaam zou zijn aan mijnheer Kenge te schrijven, om hem te zeggen dat ik gelukkig en dankbaar was, |
|||||||||
|
uil mol liaio goedkeuring had ik zulk een brief
geschreven. Ik ontving een stokstijf bericht van de ontvangst daarvan, waarin gezegd werd: "Wij nemen notitie vanden inhoud, welke naar behooren aan onzen cliënt zal worden medege- deeld." Daarna hoorde ik jufvrouw Donny en hare zuster er somtijds van spreken, hoe gere- geld mijne rekeningen betaald werden, en on- geveer tweemaal in het jaar waagde ik het een dergelijken brief te schrijven. Ik ontving met de eerste post altijd volmaakt hetzelfde ant- woord, met dezelfde ronde hand geschreven, en met de handteekening van Kenge en Car- boy in geheel ander schrift, hetwelk ik voor dat van mijnheer Kenge hield. Het komt mij zoo zonderling voor, dat ik dit
alles van mij zelve moet schrijven! Alsof dit verhaal een verhaal van m ij n leven was ! Maar mijn onbeduidend persoontje zal nu spoedig naar den achtergrond wijken. Zes stille jaren (ik zie dat ik dit voor de tweede
maal zeg) had ik op Groenhof gesleten, ter- wijl ik in allen om mij heen, als ware het in een spiegel, eiken trap van mijne eigene ont- wikkeling zag, toen ik op een Novemberoch- tend dezen brief ontving: (Ik Iaat den datum maar weg.) "Old Square, Lincoln\'s Inn.
Jarndyce en Jarndyce. Mejufvrouw!
\'\'Daar onze cliënt, de heer Jarndyce, eerst-
daags, volgens eene order van het Hof der Kanse- larij, eene pupil van den kanselier in deze zaak in zijn huis zal ontvangen, voor welke hij wenscht zich van eene geschik\'te gezellin te voorzien, belast hij ons om u te berichten, dat het hem genoegen zou doen op uwe diensten in voor- melde hoedanigheid te mogen rekenen. "Wij hebben schikkingen gemaakt voor uwe
kostelooze overkomst, met de diligence om acht uur van R e a d i n g, op maandagmorgen aan- staande, naar het Witte Paard, 1\'iccadilly, Londen, waar een van onze klerken zal wach- ten om u naar ons kantoor te brengen, als bovengemeld. "Wij zijn, mejufvrouw,
Uwe Dw. Dn.
Kenge en Carboy.
Mej. Esther Suinmerson."
O, nooit, nooit, nooit zal ik\'de aandoening
vergeten, die deze brief in het huis veroorzaakte. Het was zoo lief van hen, zooveel 0111 mij te geven; het was zoo genadig van dien Vader, die mij niet vergeten had, dat hij mij, arme wees, mijn pad zoo ellen en gemakkelijk had gemaakt, en zoovele jeugdige harten naar mij geneigil had — dat ik het bijna niet kon uit- |
|||||||||
|
EEN VAARWEL AAN OUDE VRIENDEN. 15
|
|||||||
|
was het tijd om naar Londen uil te kijken.
Ik was vast overtuigd dat wij daar al waren, toen wij er nog tien mijlen vandaan waren; en toen wij er werkelijk waren, dacht ik dat wij er nooit zouden komen. Evenwel, toen wij over straatsteenen begonnen te hotsen, en vooral toen wij tegen alle andere rijtuigen, en alle andere rijtuigen tegen ons aan schenen te moe- ten rijden, begon ik te gelooven dat wij werke- lijk het eind van onze reis naderden. Zeer kort daarna hielden wij stil. Een jong heer, die zich toevallig met inkt had
bemorst, sprak mij van de straat aan en zeide: "Ik ben van Kenge en Carboy, jufvrouw, van Lincoln\'s Inn." — "Als het u belieft, mijn- heer," zeide ik. Hij was zeer beleefd, en toen hij mij in eene
vigilante hielp, nadat hij naar het bezorgen van mijne koffers had gezien, vroeg ik hein of er ergens een groote brand was. Want de straten waren zoo vol rook —een dikke bruine rook — dat men bijna niets kon zien. *\'0 heere, neen, jufvrouw," zeide hij. "Dat
is eene eigenschap van Londen." Ik had nooit van zoo iets gehoord.
"Een mist, jufvrouw," zeide de jonge heer.—
"Zoo waarlijk!" zeide ik. Wij reden langzaam door de morsigste en don-
kerste straten, die men ooit in de wereld ge- zien heeft (dacht ik) en waarin zulk eene ver- bijsterende opschudding en verwarring heersch- ten, dat ik mij verwonderde hoe de menschen bij hunne zinnen bleven, tot wij op eens, onder eene oude poort dooi\', in de stilte kwamen, en verder over een doodstil pleintje reden naar een wonderlijken inham in een hoek, waar een por- taal was met eene breede stijle trap, gelijk een kerkportaal. En daar was waarlijk een kerkhof ook, buiten onder eene openc galerij, want ik zag de grafsteenen door het trapvenster. Hier waren wij bij Kenge en Carboy. De jonge
heer bracht mij door een kantoor naar de kamer van mijnheer Kenge — er was niemand — en zette beleefd een leuningstoel voor mij bij het vuur. Toen vestigde hij mijne aandacht op een spiegeltje, dat op zijde van den schoorsteen aan een spijker hing. "In geval gij u eens mocht willen bezien, juf-
vrouw, na de reis, daar gij voor den kanselier zult komen. Niet dat het juist noodig is, waar- lijk niet," zeide de jonge heer beleefd. — "Voor den kanselier komen .\'" zeide ik, voor een oogen- blik verschrikt. — "Niets anders dan eene for- maliteit, jufvrouw," antwoordde de jonge heer. ••Mijnheer Kenge is nu in het Hof\'. Hij heeft zijn compliment gelaten, en of gij eenige verversching woudt gebruiken," er stonden beschuitjes en eene karaf met wijn op een tafeltje, "en de courant eens inkijken," welke de jonge heer mij te gelijk overgaf. Daarna pookte hij het vuur op en liet mij alleen. |
|||||||
|
staan. Niet dat ik gewild had dat /.ij tuinder
bedroefd waren — ik vrees van neen; maar liet genoegen daarvan, en de smart daarvan, en de trotschheid daarop, en de nederigste spijt daarover, mengden zich zoodanig ondereen, dat mijn hart bijna scheen te zullen breken, terwijl het toch vol verrukking was. De brief gaf mij slechts vijf dagen vooruit waar-
schuvving van mijne verhuizing. Toen elke minuut de bewijzen van goedheid en liefde vermeerderde, die mij in die dagen werden gegeven; en toen eindelijk die morgen kwam, en zij mij door al de kamers brachten, opdat ik ze nog eens voor het laatst zou zien; en toen sommigen liepen: "Lieve Esther, zeg mij hier goedendag, bij mijn bed, waar gij mij het eerst zoo vriendelijk hebt toegesproken!" en toen anderen mij vroegen om alleen hare namen te schrijven "niet Esther\'s liefde;" en toen allen mij met hare afscheids- geschenken omringden en zich schreiend aan mij vastklemden en riepen: "Wat zullen wij doen, als die lieve, lieve Esther weg is!" en toen ik ze poogde te zeggen hoe goed en inschikkelijk zij allen voor mij geweest waren, en hoe ik ze allen dankte en zegende — hoe was het mij toen te moede! En toen de twee jufvrouwen Donny zoo be-
droefd waren, omdat zij van mij moesten schei- den als de geringste van allen; en toen de mei- den zeiden: "God zegene u, jufvrouw, waar gij ook wezen moogt!" en toen de leelijke, kreu- pele tuinman, dien ik dacht dat in die jaren bijna nooit op mij gelet had, de diligence li\'y— gend achterna kwam om mij een ruikertje ge- raniums te geven, en mij zeide dat ik het licht van zijne oogen geweest was — waarlijk, dat zeide de oude man—hoe was het mij toen te moede! En kon ik het helpen, met dat alles, en toen
wij aan de kleine school kwamen, en ik onver- wacht de arme kinderen buiten zag, die met hoeden en petten naar mij wuifden , en een grijs- harig heer niet zijne vrouw zag, wier dochter ik had helpen onderrichten en bij wie ik aan huis had gelogeerd, (en die men zeide dat de trotschste lieden in den geheelen omtrek waren) en zich nu niet ontzagen om mij toe [te roepen: \'•Vaarwel, Esther! Wees altijd gelukkig!" — kon ik het toon helpen, dat ik geheel van mijn stuk geraakte, en ik weet niet hoe dikwijls zeide: "O, ik ben zoo dankbaar, ik ben zoo dankbaar!" Maar ik bedacht mij, natuurlijk, al spoedig dat
ik daar, waar ik naar toe ging, geene tranen nioest medebrengen, na al wat er voor mij ge- daan was. Daarom dwong ik mij natuurlijk, om minder te snikken, en overreedde ik mij zelve om te bedaren, door zeer dikwijls te zeggen: "Kom aan, Esther, houd u goed! Dat gaat zoo niet aan!" Eindelijk vroolijkte ik mij vrij wel op, schoon ik vrees dat ik daar langer werk toe had dan ik had moeten hebben; en toen ik mijne oogen met wat eau de lavende had afgekoeld, |
|||||||
|
10 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
zeide zij mij, en heette Richard Carstone. Hij
was een knap jonkman, met een openhartig uitzicht en een zeer innemenden lach; en na- dat zij hem bij ons had geroepen waar wij zaten, bleef hij daar staan, ook in het schijnsel van het vuur, en praatte vroolyk mede, als een hup- sche jongen. Hij was nog zeer jong, toen niet ouder dan negentien, als bij al zoo oud was, maar toch bijna twee jaren ouder dan zij. Zij waren beide weezen, en (wat mij geheel on- verwacht was en ik zeer merkwaardig vond) hadden elkander voor dien dag nog nooit ont- moet. Dat wij met ons drieën voor het eerst op zulk eene ongewone plaats bij elkander kwa- men, was juist iets om over te praten; en zoo praatten wij daarover; en het vuur, dat nu niet meer bulderde, knipte met zijne roode oogen naar ons — zeide Richard — als een oude, dommelige Kanselarij leeuw. Wij spraken zacht, omdat een geheel in het
zwart gekleed heer met eene pruik en een naar- zak dikwijls in- en uitging — en als hij dat deed, kouden wij in de verte een droomerig geluid hooien — hetgeen Richard zeide, dat een van de advocaten in onze zaak was, die den kanselier aansprak. Hij zeide mijnheer Kenge, dat de kanselier binnen vijf minuten zou opstaan; en weldra hoorden wij eene be- vveging en een gescharrel van voetstappen, en toen zeide mijnheer Kenge, dat het Hof opge- staan en zijne lordschap in de naaste kamer was. De heer met den haarzak opende bijna ter-
stond daarop de deur en verzocht mijnheer Kenge om binnen te komen. Daarop gingen wij allen naar de naaste kamer; Kenge vooruit met mijn lievelingetje — dit is mij nu zoo natuurlijk, dat ik mij niet kan weerhouden het te schrijven; en daar, eenvoudig in het zwart gekleed, en in een leuningstoel aan eene tafel bij het vuur ge- zeten, was de lord-kanselier, wiens tabbaard, met heerlijk gouden passement bezet, over een anderen stoel hing. Hij zag ons, toen wij bin- nenkwamen, uitvorschendaan, maar zijne nou- ding was zoowel beleefd als vriendelijk. De heer met den haarzak legde eenige bun-
dels met papieren op de tafel, en zijne lordschap koos er stilzwijgend een uit en sloeg de bla- den om. "Jufvrouw Clare," zeide de lord-kanselier.
"Jufvrouw Ada Clare." Mijnheer Kenge presenteerde haar, en zijne
lordschap verzocht haar om bij hem plaats te nemen. Dat hij haar bewonderde en belang- stelling voor haar opvatte, kon "zelfs i k in een oogenblik zien. Het trof mij, dat het ouderlijke huis van zulk een schoon en jeugdig wezen door zulk eene droge oflicieele plaats moest verte- genwoordigd worden. Ik vond den lord-kanse- lier, op zijn best genomen, zulk een ellendig plaatsvervanger voor een vader met zijne tee- dere liefde en trotsche ingenomenheid. |
|||||||
|
Alles was zoo vreemd — des te vreemder om-
dat het hier bij dag nacht was, en de kaarsen met eene witte vlam brandden en er guur en koud uitzagen — dat ik de woorden in de cou- rarxt las zonder te weten wat zij beteekenden, en bevond dat ik dezelfde woorden gedurig we- der overlas. Daar het tot niets nut was zoo voort te gaan. legde ik de courant neer, keek eens in Aon spiegel naar mijn hoed. om te zien of hij goed stond, en zap; toen rond in de kamer, die niet half verlicht was, en naar de oude, bestofte tafels, en de stapels papieren, en eene boekenkast vol boeken, die er zoo geducht uit- zagen als boeken ooit konden doen. Toen bleef ik al zitten denken en denken, en het vuur bleef branden en branden, en de kaarsen bleven al flikkeren en afloopen, en er was geen snuiter — tot de jonge heer er eindelijk een bracht, die heel vuil was — twee uren lang. Eindelijk kwam mijnheer Kenge. Hij was niet
veranderd; maar hij was verwonderd toen hij zag hoe ik veranderd was, en scheen zeer in zijn schik. \'-Daar jrij jufvrouw van gezelschap zult worden bij de jonge dame, die nu bij den kanselier in zijne kamer is, jufvrouw Suminer- son," zeide hij, "hebben wij het raadzaam ge- acht, dat fjij hier ook aanwezig zoudt zijn. Gij zult toch niet ontstellen van den lord kanselier, zou ik denken?" — "Neen, mijnheer," zeide ik , "dat geloof ik niet." Inderdaad, mij daarop be- denkende, wist ik niet waarom. Mijnheer Kenge gaf mij dus zijn arm; en wij
gingen den hoek om, onder eene kolonnade door en eene zijdeur in; en zoo kwamen wij, door een gang, in eene fraaie kamer, waar eene jonge dame en een jonge heer stonden, bij een groot vuur. dat bulderend in den schoorsteen opsloeg. Tusschen hen en dat vuur stond een scherm, en zij stonden, op dat scherm leunende, te praten. Zij keken beide op toen ik binnenkwam, en
in de jonge dame, door het vuur beschenen, zag ik — o zulk een schoon meisje! Met zulke welige, goudblonde krullen, zulke zachte, blauwe oogen, en zulk een helder, onschuldig, vertrou- welijk gezichtje! "Jufvrouw Ada," zeide mijnheer Kenge, "dit
is jufvrouw Summerson." Zij kwam mij te gemoet met een vriendelijk
lachje en eene uitgestokene hand, maar scheen zich oogenblikkelijk anders te bedenken, en gaf mij een kus. Kortom, zij had iets zoo natuur- lijk innemends in bare manieren, dat wij bin- nen weinige minuten, op de vensterbank, in het schijnsel van het vuur, niet elkander zaten te praten, zoo vrijmoedig en genoeglijk alsmaar mogelijk was. Welk een pak van mijn hart! Het was zoo
verrukkelijk te weten dat zij mij vertrouwen en van mij houden kon! Het was zoo goed van haar en zoo bemoedigend voor mij 1 De jonge heer was een verre neef van haar,
|
|||||||
|
DE PUPILLEN TN DE KANSELARIJ.
|
||||||||||||||
|
17
|
||||||||||||||
|
Zijne lordschap zag mij met toegeeflijke wel-
willendheid aan en beantwoordde mijne buiging zeer minzaam. "Jufvrouw Summerson is niet verwant aan
eene partij in de zaak, meen ik?" — "Neen, mylord." Eer hij dit nog geheel had gezegd , boog mijn-
heer Kenge zich voorover en begon toen te fluis- teren. Zijne lordschap luisterde met zijne oogen op de papieren, knikte een paar malen, sloeg nog eenige bladen om , en keek niet weder naar mij eer wij heengingen. Mijnheer Kenge kwam nu, en Richard met
hem, naar de plaats waar ik was, dicht bij de |
||||||||||||||
|
\'\'De bedoelde Jarndyce," zeide de lord-kan-
gelier, nog de bladen omslaande, "is de Jarn- dyce van het Verlaten Huis." — "Ja, mylord," zeide mijnheer Kenge, "de Jarndyce van het Verlaten Huis." — "Een naargeestige naam," zeide de lord-kanselier. — "Maar geene naar- geestige plaats tegenwoordig, mylord," zeide mijnheer Kenge. — "En het Verlaten Huis," zeide zijne lordschap, "ligt in—" — "In Hert- fordshire. mylord." — "Mijnheer Jarndyce is niet getrouwd," zeide zijne lordschap. — "Neen, mylord, niet getrouwd," zeide mijnheer Kenge. Eene poos van stilte.
|
||||||||||||||
|
IN EEN ATMOSPHEER VAN ISOHWOUOOLA-GIIA. (blz. 20.)
|
||||||||||||||
|
deur, en liet mijn lievelingetje (het is mij zoo
gewoon, dat ik het wederom niet laten kan) bij den lord-kanselier zitten. Zijne lordschap sprak een poosje alleen met haar ; vroeg haar, gelijk zij mij naderhand zeide, of zij wel over de voorgeslagene schikking had nagedacht, of zij dacht dat zij onder het dak van mijnheer Jarndyce van het Verlaten Huis gelukkig zou zijn, en waarom zij zoo dacht. Weldra stond hij beleefd op en ontsloeg haar daarmede, en toen sprak hij een paar minuten met Richard Carstone, niet zittende, maar staande, en met meer ongedwongenheid en minder complimen- ten, alsof hij nog wel wist, schoon hij lord- |
||||||||||||||
|
"De jonge heer — mijnheer Richard Carstone
is hier aanwezig?" zeide de lord-kanselier, naar hem omkijkende. Richard boog en trad vooruit.
"Hm!" zeide zijne lordschap, nog meer bla-
den omslaande. — "Mijnheer Jarndyce van het Verlaten Huis, mylord," zeide mijnheer Kenge zachtjes, "verschaft ook eene geschikte gezel- lin voor —" — "Voor mijnheer Richard Car- stone," meende ik (maar ik ben er niet geheel zeker van) zijne lordschap te hooien zeggen, even zacht en met een glimlach. — "Voor juf- vrouw Ada Clare. Dit is de jonge dame. Juf- vrouw Summerson." |
||||||||||||||
|
IS
|
|||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
kanselier was. hoe hij met een rondborstig jong-
mcnsch moest omgaan. ■\'Hooi goed." zeide zijne lordschap, hardop.
\'•Ik zal de order uitvaardigen. Mijnheer Jarn- dyce van het Verlaten Huis heeft, zoover ik kan oordeelen," on daarbij keek hij naar mij, "eene zeer goode gezellin voor deze dame ge- kozen, en de schikking komt mij over het ge- heel de beste voor, die de omstandigheden ver- oorloven." Hij zond ons vriendelijk hoon, en wij waren
allen zeer weltevreden dat hij zoo minzaam en beleefd was geweest, waardoor hij zeker niets van zijno waardigheid verloren, maar integen- deel, naai\' het ons voorkwam, nog iets gewon- nen had. Toen wij onder de kolonnade waren gcko-
nien, bedacht zich mijnheer Kongo dat hij nog oven terug moest gaan om iets te vragen, en liet ons in den mist staan, bij de koets van don lord-kanselier, die daar met zijne bedien- don stond te wachten. "Wel," zeide Richard Carstone, "datisafge-
daan! En waar gaan wij nu naartoe, jufvrouw Summerson?" — "Weet gij dat niet.\'" zeide ik. — "Geheel niet." — "Rn weet gij het niet, lieve.\'" vroeg ik Ada. — "Noen," zeide zij. "Gij niet.\'" — "Volstrekt niet," zeide ik. Wij koken elkander half lachend aan, dat
wij daar zoo stonden als de kinderen in het bosch, toon een wonderlijk oud vrouwtje, met een ingedeukten hoed op en eene reticule in de hand . glimlachend naar ons toe kwam en met groote staatsie voor ons neeg. \'•Of\' zeide zij. "De pupillen in Jarndyce 1 Zeer
verheugd, waarlijk, dat ik de eer mag hebben! Het is een goed voorteeken voor jeugd, hoop en schoonheid, als zij hier staan en niet weten wat er van komen kan." — "Krankzinnig!" fluisterde Richard, niet denkende dat zij hem kon hooren. — ".luist. Krankzinnig, jonge heer," antwoordde zij zoo snel, dat hij er van schrikte. "Ik bon zelve pupil geweest. In dien tijd was ik niet krankzinnig." Na ieder gezegde neeg zij zeer laag en glimlachte daarbij. "Ik had jeugd on hoop. Ik geloof ook schoonheid. Maar dat komt er nu zoor weinig op aan. Geen van de drie kon mij baten of redden. Ik heb de eer om het Hof geregeld bij to wonen. Met mijne documenten. Ik verwacht eeno uitspraak. Hin- nen kort. Op den dag des oordeels. Ik hebont- dekt, dat het zesde zegel, waarvan in do Open- baring wordt gesproken, het Groot Zegel is. Het is al lang open geweest. Als ik u verzoe- ken mag. ontvang mijn zogen." Daar Ada «.\'enigszins verschrikt was, zeide ik,
om de arme oude vrouw in een goed humeur te houden, dat wij haar zeer verplicht waren. ".la-a," zeide zij op een gemaakten toon."Dat
verbeeld ik mij ook. En daar is Converaatie- Konge. Met zijno documenten. Hoe vaart u |
|||||||||||
|
edelachtbare.\'" — "Heel wel, heel wel. Wees nu
niet lastig, als eene goede ziel!" zeide mijnheer Kongo, niet on» voortstappende. — "Geheel niet," zeide de arme oude vrouw. "Allesbehalve lastig. Ik zal zo allebei een landgoed geven, en dat is niet lastig wezen, dunkt mij. Ik verwacht eene uitspraak. Binnen kort. Op den dag des oordeels. Dit is een goed voorteeken voor u. Ontvang mijn zegen!" Zij bleef onder aan de steile, breede trap staan ;
en toon wij boven waren gekomen en omkeken, stond zij daar nog en zeide, nijgend en glim- lachend tusschen ieder kort afgebroken gezegde: "Jeugd. Kn hoop. En schoonheid. En de Kan- selarij. En Conversatie-Kengo. Ha. Ontvang mijn zegen!" |
|||||||||||
|
IV.
TELKSCOPISCHE rHII.ANTIIROPIF;.
Wij zouden dien nacht bij mevrouw Jellyby
logeeren, zeide ons mijnheer Kenge, toen wij op zijne kamer gekomen waren; en toen keerde hij zich tot mij on zeide dat ik zeker wel weten zou wie mevrouw Jellyby was. "Dat weet ik waarlijk niet, mijnheer," ant-
woordde ik. "Misschien mijnheer Carstone — of jufvrouw (\'lare—\'\' Maar neen, zij wisten niets hoegenaamd van
mevrouw Jellyby. "Inderdaad ! Mevrouw Jellyby," zeide mijnheer
Kenge, met zijn rug naar het vuur staande, en naar hot stofl\'erige haardkleedje turende , alsof dit eene levensbeschrijving van mevrouw Jellyby was, "is eene dame van buitengemeene kracht van karakter, die zich geheel aan het publiek toewijdt. Zij heeft zich van tijd tot tijd aan eene groote verscheidenheid van onderwerpen van openbaar belang toegewijd, en is tegenwoordig (tot iets anders haar aantrekt) geheel aan Afrika overgegeven, waarbij zij de aankweeking van don kofHebooni, de beschaving der inboorlingen en de gelukkige vestiging van onze overtollige be- volking aan de oevers dei- Afrikaansche rivieren op het oog heeft. Mijnheer Jarndyce, die ver- langend is tot ieder werk bij to dragon, waar- van men hot waarschijnlijk acht dat het een goed werk zal zijn, en door allo philanthropen zeer gezocht wordt, heeft, geloof ik, eene zeer hooge meening van mevrouw JcMyby." \'l\'oen verschikte mijnheer Kenge zijne das
eens en keek ons aan. "En mijnheer Jellyby, mijnheer?" zeide Richard.
— "Ja, mijnheer Jellyby," zoide mijnheer Kenge, •\'is — een — ik weet niet dat ik hein u beter kan beschrijven dan door te zeggen, dat hij de man van mevrouw Jellyby is." — "Een nul in het cijfer, mijnheer?" zeide Richard met een co- misch gezicht. — "Dat zeg ik niet," antwoordde |
|||||||||||
|
19
|
|||||||||
|
Af E VROUW JELLYBY.
|
|||||||||
|
menschen, voornamelijk kinderen , was voor het
huis verzameld waar wij stilhielden, en dat eene dofTe, koperen plaat op de deur had, met het opschrift: jf.llvüy. "Schrik maar niet!" zeide Guppy, het por-
tier inkijkende. "Ken van de kleine Jellyby\'s heeft zijn hoofd door het hek van de stoep ge- duwd." — "O, het arme kind!" zeide ik. "Laat mij er uit, als het u belieft." — "Pas maar op, jufvrouw," zeide Guppy. "Die kleine Jel- lyby\'s voeren altijd het een of ander uit." Ik ging naar het arme kind, een van demor-
sigste ellendelingetjes, die ik ooit gezien heb, en vond hem gloeiend rood van angst en hard schreeuwende, met den hals tusschen twee ijzeren spijlen geklemd, terwijl een melkboer en een beadle, met de best mogelijke mee- ning, hem bij de beenen er uit poogden te trekken, in de verbeelding dat zijn hoofd zich zóó wel zou laten samendrukken. Daar ik (na hem tot bedaren gebracht te hebben) bevond dat hij een kleine jongen was met een bijzon- der groot hoofd, dacht ik,dat misschien, waar zijn hoofd tusschen door kon. zijn lichaam wel zou kunnen volgen, en zeide dus dat het beste middel om hem te verlossen misschien zou zijn. hem vooruit te duwen. Dit werd door den mclk- boer en den beadle zoo gunstig opgenomen, dat zij hein terstond in het keldergat zouden hebben gestooten, als ik hem niet hij zijn schortje had vastgehouden, terwijl Richard én Guppy de keuken door wegliepen, om hem te van- gen als hij losraakte. Eindelijk kwam hij zon- der ongeluk benelen, en toen begon hij met een hoepelstok op Guppy los te slaan alsof hij razend was. Er scheen niemand daar in huis te behooren
behalve eene vrouw, die er als eene schoon- maakster uitzag, en van beneden met een be- zemstok naar het kind had gestompt; ik weet niet met welk oogmerk en geloof niet dat zij het zelve wist. Ik vooronderstelde dus dat me- vrouw Jellyby niet thuis was, en was zeer ver- wonderd, toen die schoonmaakster in den gang naar ons toekwam , Ada en mij naar eene achter- kamer op de eerste verdieping bracht en ons aandiende als "die twee jonge jufvrouwen, me- vrouw Jellyby!" Onderweg naar boven vonden wij nog verscheidene kinderen , en hadden zelfs moeite om in donker niet op hen te trappen; en toen wij bij mevrouw Jellyby binnenkwa- men, viel er een van die arme kleinen met groot geraas de trap af, — eene geheele rij trappen hoog. kwam het mij naar het geluid voor. Mevrouw Jellyby, op wier gelaat zicli niets
van de onrust afspiegelde, die wij niet konden nalaten te laten blijken, terwijl het hoofd van het kind met eene bons op elke trap neer- kwam — Richard zeide naderhand dat hij er zeveq had geteld, behalve nog een voor het |
|||||||||
|
mijnheer Kenge ernstig. "-Dat kun ik waarlijk
niet zeggen , want ik weet niets hoegenaamd van mijnheer Jellyby. Ik heb, zoover ik weet, nooit het genoegen gehad van mijnheer Jellyby te zien. Mijnheer Jellyby mag een zeer knap man zijn; maar hij is, om zoo te zeggen, ver- zwolgen in de stralen zijner vrouw." Mijnheer Kenge zeide ons vervolgens dat,
daar de weg naar het Verlaten Huis op zulk een avond zeer lang, donker en vervelend zou zijn, en wij dien dag reeds op reis waren ge- weest, mijnheer Jarndyce zelf deze schikking had voorgeslagen. Den volgenden morgen vroeg zou er bij mevrouw Jellyby een rijtuig wezen om ons verder te brengen. Daarop liet hij een schelletje klinken, en kwam
de jonge heer binnen. Hem met den naam van Guppy aansprekende, vroeg mijnheer Kenge of de kolïers van jufvrouw Summerson en de an- dere bagage al bezorgd waren. Mijnheer Guppy antwoordde ja, dat zij bezorgd waren, en dat er eene koets wachtte om ons ook te brengen, zoodra het ons maar beliefde. "Dan blijft mij alleen nog over," zeide mijn-
heer Kenge, ons beurtelings de hand gevende, "om mijn hartelijk genoegen uit te drukken (goeden avond, Jufvrouw Clare) over de schik- king, die heden bepaald is, en mijne (goeden avond, jufvrouw Summerson) vurige hoop dat zij strekken zal tot het geluk, het (verheugd van de eer gehad te hebben met u kennis te maken, mijnheer Carstone) welzijn en het voor- deel, in alle opzichten, van alle belanghebben- den! Guppy, ga mede, om het gezelschap daar goed te brengen." — \'"Waar is d aar, mijnheer Guppy .\'" zeide Richard, toen wij naar beneden gingen. — "Niet ver," antwoordde Guppy. "Maar even in Thavies\' lnn, weet ge wel?" — "Ik kan niet zeggen, dat ik weet waar dat is, want ik kom van VV i n c h e s t e r en ben vreemd in Londen." — "Maar even om den hoek," zeide Guppy. "Wij draaien Chancery-Lane maar in, snorren Hol bom langs en dan zijn wij er in vier minuten — het is haast naast de deur. Dat is weieene bijzonderheid van Londen, niet waar, jufvrouw?" Hij scheen om mijnent- wil zeer verheugd daarover. — "De mist is in- derdaad zeer dik," zeide ik.—"Maar hij hin- dert u toch zeker niet," zeide Guppy, de trede opslaande; "integendeel hij schijnt u goed te doen, jufvrouw, naar uw gezicht te oordeelen." Ik wist wej dat hij liet goed meende met dit
compliment, en toen hij het portier gesloten had en op den bok zat, lachte ik er zelve om dat ik erover bloosde; en wij lachten alle drie , en snapten over onze onervarenheid en het vreemde van Londen, tot wij, onder eene poort door, de plaats onzer bestemming be- reikten: eene smalle straat met hooge huizen, die naar een langwerpigen regenbak geleek om den mist in op te vangen. Een woelig troepje |
|||||||||
|
IIET VERLATEN IWIS.
|
|||||||||
|
20
|
|||||||||
|
portaal — ontving ons met volmaakte gelijk-
moedigheid. Zij was een niet onbevallig, maar zeer klein en gezet vrouwtje, tusschen de veertig en vijftig, met fraaie oogen , hoewel zij een zonderling uitzicht hadden, alsof zij altijd in de verte keken. Alsof zij—ik haal weder een gezegde van Richard aan —niet dichterbij kon- den zien dan Afrika. •■Ik ben waarlijk zeer verheugd,\'\' zeide me-
vrouw Jellvby, met eene welluidende stem, "dat ik het genoegen mag hebben van u te ont- vangen. Ik heb zeer veel achting voor mijn- heer Jarndyce, en niemand, in wien hij belang slelt. kan een voorwerp van onverschilligheid voor mij zijn." Wij betuigden onzen dank en namen plaats
achter de deur. waar eene wrakke, kreupele sofa stond. Mevrouw Jellvby had fraai haar, maar had het te druk met hare Afrikaansche plichten om het behoorlijk op te maken. De doek. dien zij los om zich heen geslagen had, zakte op haar stoel af, toen zij naar ons toe- kwam. En toen zij zich omkeerde om weder te gaan zitten, konden wij niet nalaten op te merken, dat haar kleedje van achteren lang niet sloot, en de opene ruimte op haar rug met een hekwerk van een rijgveter was gedicht — gelijk het latwerk van een zomerhuisje. De kamer, met papieren bestrooid en bijna
gevuld door eene grooto tafel, ingelijks daar- mede bedekt, was niet alleen niet aan kant, maar ik moet zeggen zeer vuil. Wij waren wel genoodzaakt met onzen gezichtszin daarop te letten . zelfs terwijl onze gehoorzin het arme kind volgde, dat van de trap was gevallen, ik denk naar do achterkeuken, waar iemand het scheen te smoren. Maar wat ons bijzonder trof\'was een meisje,
met een afgemat, ongezond uitzicht, hoewel lang niet leelijk, dat aan eene schrijftafel op de veer van hare pen zat te bijten en ons aan te staren. Ik geloot\' dat nog nooit iemand zoo heinkt was. En van hare zwierende haren tot aan hare kleine voeten, die ontsierd werden door uitgescheurde en neergetrapte satijnen slof- f\'en. scheen zij waarlijk geen voorwerp van klee- ding aan het lijf te hebben, van eene speld af\' en hooger, dat in behoorlijken toestand was of op de rechte plaats zat. "Gij vindt mij, liefjes," zeide mevrouw Jel-
lyby, twee dikke kantoorkaarsen op blikken kan- delaren snuitende, die de kamer erg naar heet smeer deden ruiken (het vuur was uitgegaan, en in den haard zag men niets dan asch, een bosje hout en een pook) \'\'gij vindt mij, liefjes, volgens gewoonte, in groote drukte; maar dat zult gij wel verontschuldigen. Het Afrikaansche plan neemt tegenwoordig al mijn tijd weg. Het wikkelt mij in correspondentie met openbare machten en particuliere personen dooi\' het ge- heele land, die belang stellen in het welzijn |
hunner natuurgenooten. Ik mag met blijdschap
zeggen, dat het vordert. Wij hopen aanstaande jaar tegen dezen tijd tusschen de honderd vijftig en tweehonderd gezonde familiën te hebben, aan het werk om den koflieboom aan te kweeken en de inboorlingen van Borr ioboola-Gha, op den linkeroever vanden Niger, te beschaven." Daar Ada niet sprak en mij aanzag, zeide ik
dat dit zeer streelend moest wezen. "Het is streelend," zeide mevrouw Jellyby.
"Het vereischt de toewijding van al mijne krach- ten, zooals zij dan zijn; maar dat is niets, als het maar gelukt; en ik mag er met eiken dag vaster op vertrouwen, dat het zal gelukken. Weet gij wel, jufvrouw Summerson, dat ik mij bijna verwonder, dat gij nooit uwe eigene ge- dachten op Afrika hebt gericht?" Deze toepasselijke wending was mij zoo on-
verwacht, dat ik niet wist wat er op te zeg- gen. Ik noemde het klimaat. "Het heerlijkste klimaat van de wereld !" zeide
mevrouw Jellyby. — "Inderdaad , mevrouw?" — •\'Zekerlijk. Met voorzichtigheid ," zeide mevrouw Jellyby. "(Jij kunt zonder voorzichtigheid 11 oI- bo in langs gaan en overreden worden. Gij kunt met voorzichtigheid Ho lbo in langs gaan en nooit overreden worden. Juist zoo met A f r i k a." Ik zeide: "Zonder twijfel." Ik meende wat
11 o 1 bom betrof. "Als gij lust hebt," zeide mevrouw Jellvby,
ons eenige papieren toeschuivende, "omeenige opmerkingen over dit punt te lezen, en over de zaak in het algemeen (die reeds bij duizenden verspreid zijn), terwijl ik een brief\'afmaak, dien ik juist dicteer — aan mijne oudste dochter, die mijn secretaris is —." liet meisje aan de tafel hield op met op hare
pen te bijten, en beantwoordde ons knikken met eene beweging, die half\'blooen halfstuursch was. "Dan zal ik vooreerst gedaan hebben," ver-
volgde mevrouw Jellyby vriendelijk; "schoon ik eigenlijk nooit gedaan heb. Waar zijt gij geble- ven, Caddy?" — "Biedt mijnheer Swallow hare complimenten aan en verzoekt—" — "En ver- zoekt ," zeide mevrouw Jellyby, dicteer; nd, "hem te mogen berichten, in antwoord op zijne vra- gen naar de Afrikaansche onderneming — neen , l\'cepy, volstrekt niet." Peepy (door zich zelvon zoo genoemd) was
het ongelukkige kind, dat van de trap was ge- valleri en nu de correspondentie stoorde door, met eene strook pleister over zijn voorhoofd , binnen te komen, om zijne gekneusde knietjes te laten zien, waarvan Ada en ik niet wisten wat meer ons medelijden opwekte — de ge- schaafde plekken of het vuil. Mevrouw Jellyby vervolgde slechts, met die heldere kalmte waar- mede zij alles zeide: "(ia heen , stoute Peepy," en vestigde hare fraaie oogen weder op Afrika. Daar zij echter terstond voortging met dic-
teeren, en ik haar volstrekt niet stoorde door |
||||||||
|
BOTilUOBOOLA-GHA. 21
|
|||||||
|
ik hun, terwijl ik mij klooddo, hot sprookje
van Roodkapje vertellen. Dit deden zij. en hiel- den zich zoo stil als muisjes. Peepy ingesloten. die juist te gelegener tijd , nog voor de verseliij- ning van den wolf, wakker werd. Toon wij naar bonoden gingen . vonden wij
de trap verlicht met een drijvend pitje in oen aarden potje: en eene meid, met oen gezwol- lon gezicht en een lap flanel daarom gebonden, blies hot vuur in hot salon aan (dat nu door eene opene deur met mevrouw .lellyby\'s kamer in gemeenschap stond), eene bezigheid . waarbij zij bijna stikte. Het rookte zoo erg, dat wij allen een half uur lang, met de vensters open. za- ten te kuchen on te traanoogen, gedurende wolkon tijd mevrouw Jellyby, mot dpzelfde lief- talligheid van humeur, adressen op brieven schreef. Dat zij zich zoo bezig hield was, moet ik zeggen. eene groote verademing voor mij : want Richard vertelde mij dat hij zijne handen in eene taartenpan had gewasschon, en dat men don waterketel op zijn waschtafeltje had gevonden, en maakte Ada zoodanig aan het lachen, dat zij mij op de zotste manier aan het lachen bracht. Kort na zevenen gingen wij naar beneden
om te eten; voorzichtig, op raad van mevrouw Jellyby; want de traplooper was zoo vol gaten, behalve dat er ook roedjes ontbraken. dat hij wel naar een net geleek om ons in te vangen. Wij hadden een mooien kabeljauw, oen stuk gebraden vleesch, een schotel coteletten en een podding; een heerlijke maaltijd, als hij maar langer op het vuur was geweest, maar alles was bijna rauw. De meid, met den llanellen lap, bediende, en liet alles maar op de tafel neervallen waar het viel. en verschoof hot dan niet weder voordat zij het op de trap zette. De vrouw, die ik in de keuken had gezien, (en toen voor de schoonmaakster, maar niet voor de keukenmeid hield) kwam dikwijls aan de deur met haar schermutselen, en er scheen kwaad bloed tusschen deze twee te zitten. ^Gedurende den geheelen maaltijd—die lang duurde, ten gevolge van zulke ongelukjes, als dat de schotel mot aardappelen bij abuis in den kolenemrner geraakte, en dat de ring van den kurketrekker afbrak en do meid togen do kin sloeg — bewaarde mevrouw Jellyby hare ge- lijkmatige kalmte. Zij vertelde ons veel interes- sants over Borr i oboola-G ha en do inboor- lingen. en ontving zooveel brieven, dat Hichard, die naast haar zat, vier enveloppos te gelijk in de saus zag. Sommige dezer brieven waren han- delingon of besluiten van damesveroenigingen, en deze werden ons voorgelezen; andere waren aanvragen van menschen, die zich op verschil- lende manieren de koffie en de inboorlingen aantrokken; nog andore vereischten een ant- woord, en zij zond hare oudste dochter twee- of driemaal van de tafel om er een te schrijven. |
|||||||
|
mijn bedrijf, waagde ik het Peepy. toon hij
weder heenging, tegen te houden en op mijn schoot te nemen. Hij keek zeer verbaasd dat ik dit deed en Ada hem een kus paf; maar weldra viel hij in mijn arm gerust in slaap, met al langer en langer tusschenpoozen snik- kende, tot hij geheel stil werd. Ik was zooda- nig met Peepy bezig, dat ik niet in bijzonder- lieden op den brief lette, schoon ik er zulk een algemeenen indruk door kreeg van het go- duchte gewicht van Afrika en de volstrekte onbeduidendheid van alle andere plaatsen en dingen, dat ik mij waarlijk schaamde ei\' zoo weinig om gedacht te hebben". \'\'Zes uur?" zeide mevrouw Jellvbv. "Rn onze
etenstijd is nominaal (want wij eten eigenlijk ongeregeld) om vijf. Caddy, wijs jufvrouw Clare en jufvrouw Sunimerson hare kamers eens. f Jij zult u misschien wel wat willen verkleeden ? Gij zult mij wel verschoonen, dat weet ik, dat ik het zoo druk heb. O, dat ondeugende kind! zot hem toch neer, jufvrouw Sunimerson!" Ik verzocht hem te mogen houden, naar
waarheid zeggende dat hij mij geheel niet lastig was; en zoo droeg ik hem naar boven en legde hem op mijn bed. Ada en ik hadden twee bo- venkamers, die mot eene deur in elkander uit- kwamen. Zij waren zeer kaal en zoor wanor- delijk. on het gordijn voor mijn venster was met eene vork opgestoken. "Gij zoudt wel wat warm water willen heb-
ben, niet waar?" zeide jonge jufvrouw Jellvbv , rondziende naar eene kan met een oor ei- aan, maar vruchteloos. — "Als het niet te veel moeite geeft," zeiden wij. — "0, het is niet om de moeite," antwoordde Caddy; "maar de vraag is, of er wel is." De avond was koud, en de kamers haddon
zulk eene duffe lucht, dat ik moet bekennen dat ik oenigszins verdrietig was; en Ada schreide half. Wij lachten echter spoedig weder, en waren druk aan het uitpakken, toen jonge jufvrouw Jellyby terugkwam om te zeggen, dat het haar spoot dat er geen warm water was, en dat men don ketel niet kon vinden. Wij verzochten haar om er maar niet van
te spieken, en maakten zooveel haast als wij kontien, om weder beneden bij het vuur te komen. Maar al de kleine kinderen waren bni- ten op het portaal gekomen, om naar het vreemde verschijnsel te zien, dat Peepy op mijn bed lag; en onze aandacht werd gedurig afgetrokken door de veelvuldige verschijning van neuzen en vingers in. dreigend gevaar tusschen de reten der deuren. Het was onmogelijk die deuren te sluiten; want die van mijne kamer had geone kruk, on hoewel aan Ada\'s deur de kruk zeer glad om- en omging, deed dit geene werking hoegenaamd op het slot. Ik deed dus den kin- deren het voorstel, dat zij zouden binnenkomen en heel zoet aan mijne tafel blijven, dan zou |
|||||||
|
HET VERLATEN HÜ1S.
|
|||||||||
|
...>
|
|||||||||
|
Zij had het zeer druk, en was ontwijfelbaar,
gelijk zij ons gezegd had, geheel aan de zaak toegewijd. ik was eenigszins nieuwsgierig om te weten
wie een zachtzinnig, kaalhoofdig heer met een bril was, die zicli, nadat de visch was wegge- nomen, op een ledigen stoel liet zakken, en zich lijdzaam aan Borrioboola-Gha scheen te onderwerpen , maar geen dadelijk belang in die volksplanting te stellen. Daar hij geen woord sprak, had hij wel een inboorling kunnen zijn, als zijne kleur niet het tegendeel had bewezen. Het was niet voordat wij van tafel gingen en hij met Richard alleen bleef, dat mij de moge- lijkheid in het hoofd kwam, dat hij mijnheer Jellybv zou zijn. Maar hij was mijnheer Jellyby; en een snaterachtig jongmensch, mijnheer Quale geheeten, met groote blinkende knobbels aan de slapen en al zijn haar naar het achterhoofd gekamd, die des avonds kwam en Ada vertelde dat hij een philanthroop was, onderrichtte haar ook dat hij de huwelijksverbintenis tusschen mevrouw en mijnheer Jellyby de vereeniging van het geestelijke en het stoffelijke noemde. Behalve dat deze jonkman zelf veel over Afrika had te zeggen, en over een plan van hem om de volkplanters te loeren, om de in- boorlingen het draaien van pooten voor piano\'s te loeren en zoo een uitvoerhandel tot .stand te brengen, maakte hij er ook zijn werk van om mevrouw Jellyby in haar glans te doen uit- komen. door bij voorbeeld te zeggen: "Ik ge- loof, mevrouw Jellyby, dat gij op één dag wel tusschen de honderd vijftig en tweehonderd brie- ven over Afi\'ika krijgt, doet ge niet?" of: "Als mijn geheugen mij niet bedriegt, heb ik u eens hooien zeggen, dat gij vijf duizend circulaires te gelijk met dezelfde post hadt verzonden.\'" en dan bracht hij altijd mevrouw Jellyby\'s ant- woord aan ons over, alsof hij haar tolk was. Den geheelen avond zat mijnheer Jellyby in een hoek met zijn hoofd tegen den muur, alsof hij aan zwaarmoedigheid onderhevig was. Het scheen dat hij, toen hij na den maaltijd met Richard alleen was, verscheidene malen zijn mond had opengedaan, alsof hij iets op het hart had, maar dien, tot Richard\'s verlegen- heid, telkens weder had gesloten, zonder iets te zeggen. Mevrouw Jellyby, die geheel in scheurpapier
gedoken zat, dronk den geheelen avond koffie, en dicteerde bij tusschcnpoozen hare oudste dochter. Zij hield ook eene discussie met mijn- heer Quale, waarvan het onderwerp, als ik het wel begreep, de Broederschap der Menschheid scheen te zijn, en uitte daarbij zeer schoone gevoelens. Ik was echter niet zulk eene aan- dachtige toehoorderes als ik wel had mogen wenschen te zijn, want Peepy en de andere kinderen kwamen bij Ada en mij, in een hoek van de kamer, om nog een vertelseltje vragen; |
|||||||||
|
I en zoo gingen wij onder hen zitten en vertel-
I den fluisterend van de Gelaarsde Kat en ik
j weet niet wat al meer, tot mevrouw Jellyby,
toevallig om hen denkende, hen naar bed zond.
Daar Peepy er om huilde dat ik hem naar bed
zou brengen, droeg ik hem naar boven; waar
de meid met den flanellen lap als een dragon-
1 der op het kleine goed instormde en allen in
hunne kribbetjes smeet.
Daarna hield ik mij bezig met onze kamer
wat op te knappen, en een zeer weerbarstig vuur, dat men had aangelegd, met goedheid aan het branden te krijgen, dat het eindelijk zeer helder deed. Toen ik weder beneden kwam, gevoelde ik dat mevrouw Jellyby eenigszins uit de hoogte op mij neerzag, omdat ik zoo klein- geestig was; en dit speet mij, schoon ik wel wist dat ik ook op iets hoogers aanspraak kon maken. Het was bijna middernacht eer wij gelegen-
heid vonden om naar bed te gaan; en zelfs toen lieten wij mevrouw Jellyby onder hare pa- pieren aan het koffiedrinken, terwijl hare doch- ter op hare pen zat te bijten. "Welk een vreemd huis!" zeide Ada, toen
wij boven waren. "Hoe zonderling van mijn neef Jarndyce om ons hier te zenden!" — \'\'Het brengt mij geheel in de war, lieve," zeide ik. "Ik wil het begrijpen en kan het toch niet begrijpen." — \'"Wat.\'" vroeg Ada met haar aardig lachje.—
"Dat alles, lieve," antwoordde ik. "Het moet wel heel goed van mevrouw Jellybv zijn, zich zooveel moeite te geven met eene onderneming ten voordeele van die Afrikanen — maar toch — Peepy en het huishouden!" Ada lachte, sloeg haar arm om mijn hals,
terwijl ik daar zoo in het vuur stond te kijken, en zeide mij dat ik een lief en goed en stil vrien- dinnetje was, en haar hart had gewonnen. "Gij zijt zoo nadenkend, Esther," zeide zij, "en toch vroolijk. (iij doet zooveel, en laat u zoo niets daarop voorstaan, (iij zoudt het zelfs in dit huis u zelve en anderen genoeglijk kunnen maken." Mijn onnoozel lievelingetje! Zij wist niet dat
zij eigenlijk maar zich zelve prees, en dat het de goedheid van haar eigen hart was, die haar zoozeer aan mij deed hechten. "Mag ik u eene vraag doen?" zeide ik, toen
wij een poosje voor het vuur hadden gezeten. — "Wel vijfhonderd," zeide Ada. — "Uwneef,
mijnheer Jarndyce. Ik ben hem zooveel verplicht. Zoudt gij er tegen hebben om hem mij eens te beschrijven?" Ada schudde hare goudblonde- lokken naar
achteren, en zag mij aan met oogen, zoo vol lachende verwondering, dat ik mij ook verwon- derde, gedeeltelijk over hare schoonheid, en gedeeltelijk over hare verrassing. "Esther!" riep zij uit. — "Melieve!" — "Gij
wilt eene beschrijving van mijn neef Jarndyce hebben ?" — "Ik heb hem nooit gezien, lieve." |
|||||||||
|
NEEF JARND YCE. SI
|
|||||||
|
nu heet was en morgen koel zou zijn. Zij bleef
mij nog donker aanzien, met eene pruilende lip; maar weldra zette zij haar eierdopje weg ! en keerde zich zachtjes naar het bed waar
I Ada lag.
"Zij is mooi — heel mooi I" zeide zij, met
! dezelfde samengetrokkeno wenkbrauwen en op
denzelfden onbeleefden toon. Ik stemde dit met een glimlach toe.
"Eene wees. Niet waar?" — ".la." — •Maai zij weet veel, denk ik. Zij kan dansen, en mu- ziek spelen. en zingen .\' Zij kan Fransch spre- ken, denk ik, en heeft geographie geleerd, en de globes, en borduren, en alles.\'" — "Zon- der twijfel," antwoordde ik. — "Ik niet," zeide zij. "Ik kan haast niets, behalve schrijven. Ik ben altijd aan het schrijven voor ma. Ik weet niet hoe gij twee er niet voor beschaamd waart om van middag zoo binnen te komen en mij daar zoo te zien zitten, niet in staat om iets anders te doen. Zoo kwaadaardig als gij zijt. En gij houdt u zelven toch voor heel wat moois, duif ik wel zeggen." Ik kon wel zien dat het arme meisje op het
punt was om te gaan schreien, en zette mij zonder spreken weder op mijn stoel, en zag haar (hoop ik) even welwillend aan als mijn hart voor haar gestemd was. "Het is een schandaal," zeide zij. "Dat weet
gij ook wel. Het geheele huis is een schandaal. De kinderen zijn een schandaal. Ik ben een schandaal. Pa is verdrietig, en geen wonder! Priscilla is aan den drank — zij drinkt altijd. Het is eene groote schande en een groote jok- ken van u, als gij zegt dat gij haar vandaag niet geroken hebt. Het was eene lucht als in een kroeg, toen zij aan tafel diende: dat weet gij ook wel." — "Dat weet ik niet, lieve," zeide ik. — "Dat doet ge wel," zeide zij kortaf. "Gij moet niet zeffgen. dat gij het niet weet. Gij doet het wel." — "Maar lieve," begon ik, "als gij mij niet wilt laten spreken —" —"Gij spreekt nu al. Dat weet ge wel. Vertel geen jokkens, jufvrouw Summerson." — "Lieve," zeide ik, "zoolang ge mij niet wilt aanhooren —" — "Ik wil u niet aanhooren." — "Ja, «lat denk ik toch wel," zeide ik, "want zoo onredelijk zult ge niet willen zijn. Ik weet niet wat ge mij daar zegt, omdat de meid niet dicht bij mij is ge- komen; maar ik twijfel toch niet aan wat ge mij zegt, en het spijt mij dat ik het hoor." — "Daar behoeft gij geene verdienste van te ma- ken," zeide zij. — "O neen, lieve," zeide ik, "dat zou heel dwaas zijn." Zij stond nog bij het bed, en nu bukte zij
(maar met hetzelfde onvergenoegde gezicht) en gaf Ada een kus. Dit gedaan hebbende, kwam zij zachtjes terug en bleef bij mijn stoel staan. Hare borst zwoegde zoodanig dat ik innig me- delijden met haar had , maar ik achtte het best niet te spreken. |
|||||||
|
— "En ik heb hem ook nooit gezien!" zeide
Ada. Was het mogelijk!
Neen, zij had hem nooit gezien. Maar hoe
jong zij ook was toen hare mama stierf, her- innerde zij zich toch wel, hoe deze de tranen in de oogen kwamen , als zij van hem en de edelmoedigheid van zijn karakter sprak. Daar- aan kon men zich vertrouwen, zeide zij, boven iets anders in de wereld; en Ada vertrouwde zich ook daaraan. Haar neef Jarndyce had haar eenigc maanden geleden een "eenvoudigcn, rondborstigen brief geschreven, zeide Ada, waarin hij haar de nu aangenomene schikking voorstelde, en zeide dat aldus "door den tijd eenige wonden zouden kunnen genezen worden , die dat ellendige kanselarijproces veroorzaakt had." Zij had daarop geantwoord, dat zij het voorstel met dankbaarheid aannam. Richard had een dergelijken brief ontvangen en een derge- lijk antwoord gegeven. Hij had mijnheer Jarn- dyce gezien, doch maar eens, vijf jaren gele- den, toen hij te Winch ester school lag. Hij had Ada gezegd, toen zij, op dat scherm ge- leund, voor het vuur stonden te praten, waar ik hen vond, dat hij nog wel wist dat hij hem "een ronde vent" had gevonden, met een blo- zend gezicht. Dit was alle beschrijving, die Ada mij geven kon. Zij hielp mij zoo aan het denken, dat ik, toen
Ada al in slaap was, nog voor het vuur bleef zitten, mij al meer en meer verwonderende hoe het op het Verlaten Huis zou zijn, en mij al meer en meer verwonderende dat gistermorgen zoo lang geleden scheen. Ik weet niet waar mijne gedachten heen dwaalden, toen zij door een kloppen aan de deur werden teruggeroe- pen. Ik deed zachtjes open, en vond daar jonge
jufvrouw Jellvbv staan , bibberend van de koude met een stompje kaars op een defecten blaker in de eene hand, en een eierdopje in de andere. "Goeden nacht!" zeide zij zeer stroef. — "Goe-
den nacht!" zeide ik. — "Mag ik binnen ?" vroeg zij, zeer kort en onverwacht, op denzelfden stroeven toon. — "Wel zeker," zeide ik. "Maar maak jufvrouw Clare niet wakker." Zij wilde niet gaan zitten, maar bleef bij het
vuur staan, doopte haar beïnkten middelvinger in het eierdopje, waar azijn in was, en streek dien over de inktvlekken in haar gezicht; onder- tusschen keek zij zeer zuur en donker. "Ik wou, dat Afrika dood was," zeide zij
op eens. Ik wilde hier iets tegen inbrengen.
"Dat doe ik," zeide zij. "Spreek mij maar
niet tegen, jufvrouw Summerson. Ik haat en verfoei het. Het is een beest." Ik zeide haar dat zij moe was, en dat het
mij speet. Ik legde mijne hand op haar hoofd en raakte haar voorhoofd aan, en zeide dat dit |
|||||||
|
i>i 11 ET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
"Ik wou dat ik dood was," barstte zij uit.
"Ik wou dat wij allemaal dood waren. Dat zou veel beter voor ons zijn." Ken oogonblik latei\' knielde zij naast mij op
den grond, verborg haar gezicht in mijn kleed, bad mij hartstochtelijk om vergiffenis, en schreide. Ik troostte haar en wilde haar opbeuren;maar zij riep: "neen. neen;" zij wilde daar blijven, \'•(üj placht meisjes les te geven," zeide zij. •\'Als gij mij maai\' liadt kunnen les geven . kon ik van u wel geleerd hebben ! Ik ben zoo el- lendig, en ik houd zooveel van u." Ik kon haar niet overreden om bij mij te ko-
men zitten, of iets anders te doen dan een ver- sleten voetbankje naar de plek te schuiven waar zij geknield lag en zich daarop te zetten. ter- wijl zij mijn kleed nog eveneens bleef vasthou- den. Langzamerhand viel het arme, afgematte meisje in slaap; en toen gelukte het mij haar hoofd zoover op te tillen dat het op mijn schoot lag, en bedekte ik ons beiden niet omslag- doeken. Het vuur ging uit, en den geheelen nacht sluimerden wij zoo voorden koudon haard. In het eerst bleef ik onaangenaam wakker, en poogde ik mij vruchteloos met gesloten oogen in de tooneelen van dien dag te verdiepen. Eindelijk werden zij langzamerhand onduidelijk en ondereengemengd. Ik begon er mede in de war te gaan wie de slaapster was, die op mijn schoot lag. Nu was bet Ada, dan een mijner vriendinnetjes van Roti ding, van welke ik niet gelooven kon, dat ik zoo kort geleden ge- scheiden was. Nu was bet het krankzinnige vrouwtje, afgemat van het nijgen en glimlachen, dan iemand van gezag op Het Verlaten Huis. Eindelijk was liet niemand meer, en was ik niemand meer. De schemerachtige dag worstelde flauw niet
den nog [aanhoudenden mist, toen ik mijne oogen opende, om die van een spookje met een vuil gezichtje te ontmoeten, die mij aan - staarden. Peepy was uit zijn kribje geklonterd, was met slaapjaponnetje en slaapmutsje naar boneden gekomen, en beefde zoo van de kou dat zijne tanden klapperden alsof hij ze allen al had\'. |
vinden, toen zij voorstelde dat wij eene wan-
deling zouden gaan doen. "Ma zal in lang niet beneden komen," zeide
zij, "en dan is het de vraag of wij nog in een uur gaan ontbijten, zoo talmen zij. En wat pa betreft, hij neemt maar wat hij krijgen kan en gaat dan naar zijn kantoor. Hij heeft nooit wat gij een geregeld ontbijt zoudt noemen. Priscilla laat het brood en de melk, als er is, \'s nachts maar uitstaan. Somtijds is er geen melk meer, en somtijds drinkt de kat ze op. Maai- ik vrees dat ge moe moet wezen, juf- vrouw Sumnierson, en misschien liever naar bed zoudt willen gaan." — "Ik ben geheel niet moe, lieve," zeide ik. "en zou veel liever uitgaan." — "Als dat waar is," antwoordde Caddy, "zal ik mij gaan klaarmaken." Ada zeide dat zij ook wilde meegaan, en
was spoedig bij de hand. Ik deed Peepy, bij gebrek aan iets beters voor hein te kunnen doen, bet voorstel, dat hij zich door mij zou laten wasschen en daarna weder in mijn bed leggen. Hieraan onderwierp hij zich zoo ge- willig mogelijk. Hij staarde mij onder de ge- heele operatie aan, alsof hij nooit in zijn leven zoo verbaasd was geweest, en ook nooit weer wezen kon — keek ook wel zeer ongelukkig, maar jammerde toch niet, en ging, zoodra het voorbij was, gerust weder slapen. Eerst twij- felde ik er aan, of ik wel zulk eene vrijheid zou nemen, maar ik bedacht weldra dat waar- schijnlijk niemand in huis er op zou letten. Door de drukte om Peepy te reinigen. en inij zelve klaar te maken, en Ada te helpen, werd ik spoedig door en door warm. Wij von- den de jonge jufvrouw Jellyby in de schrijf- kamer, beproevende zich te warmen aan het vuur, dat Priscilla met een eindje kaars aan- maakte, — zij wierp het in het vuur om het beter te doen branden. Alles was juist even- eens gelijk wij hot den vorigen avond hadden gelaten, en men was blijkbaar voornemens om het zoo te laten blijven. Penedon was het tafellaken na den maaltijd van gisteren niet vve<r«_\'enomcn; men had het maar laten liegen voor het ontbijt. Kruimels, stof en scheur- papior waren door het geheele buis verspreid. Eenige tinnen bierkannen en eene melkkan hingen op het stoephek; de deur stond open, en wij zagen de keukenmeid, haar mond af- vegende, om den hoek uit eene tapperij komen. Zij zeide, toen zij ons voorbijging, dat zij daar geweest was om te zien hoe laat het was. Maar eer wij de keukenmeid zagen, ontmoet-
ten wij Richard, dieThavies Innop en neer danst*\', om zijne voeten te warmen. Hij was aangenaam verrast ons zoo vroeg bij de hand te zien, en zeide dat hij gaarne aan onze wan- deling wilde deelnemen. Hij nam dus Ada on- der zijne hoede, en ik ging met jonge jufvrouw .lellvby vooruit. Ik moot aanmerken, dat deze |
|||||||
|
V.
EEN OCHTENDAVONTUUR.
Hoewel het een gure morgen was, en de
mist nog zwaar scheen te zijn — ik zeg scheen , want er zat zulk eene korst vuil op de venster- ruiten, dat zij eene zomerzon zouden verdon- kerd hebben — was ik toch genoeg gewaar- scliuwd voor de ongemakken, die ik zoo vroeg binnenshuis zou ondervinden, en ook nicuvvs- gierig genoeg naar Londen, om liet een goeden inval van jonge jufvrouw Jellyby te |
||||||||
|
PLICHTEN .JEGENS AFRIKA.
|
||||||||||||||
|
25
|
||||||||||||||
|
jonge juffer weder tot haar stroeven toon ver- [
vallen was, en ik werkelijk niet zou gedacht ! hebben dat zij veel van mij hield, als zij mij dat niet gezegd had. "Waar woudt gij heengaan ?" vroeg zij. —
"Ergens maar heen, melieve," antwoordde ik. — "Ergens is nergens," zeide Caddy, en bleef wrevelig stilstaan. — "Laten wij dan gaan waar gij wilt," zeide ik. Toen liet zij mij zeer hard voortstappen.
"Ik geef er niet om !" zeide zij. "Gij zijt mijne
getuige, Jufvrouw Summerson, ik zeg, ik geef |
||||||||||||||
|
verplichting als kind toonen; dat is meer hun-
ne zaak dan de mijne. Daar zijt gij van ontzet, niet waai-? Heel goed, ik ben ook ontzet, zoo zijn wij allebei ontzet; en daarmee is het uit." Zij liet mij nog harder doorstappen.
"Maar met dat al, zeg ik nog eens, hij mag
komen en komen, ik wil toch niets met hem te doen hebben. Ik kan hem niet uitstaan. Als er iets in de wereld is dat ik haat en ver- foei, dan is het die malligheid, die ma en hij met elkander praten. Het verwondert mij dat de straatstoonon voor ons huis geduld heb- |
||||||||||||||
|
DE LORD-KANSELIER VERTELT DEN DOOD VAN TOM JAHNDYCE. (blz. t>8).
|
||||||||||||||
|
ben om daar te blijven, en zulk eene tegen-
strijdigheid bij te wonen, als al die hoogdra- vende wartaal en ma\'s manier van huishouden." Ik kon niet nalaten te begrijpen, dat zij mijnheer Quale bedoelde, den jongen heer die er gisteravond was geweest. Ik werd gelukkig bewaard voor de onaangename noodzakelijkheid om verder over dit onderwerp te spreken, daar Ada en diehard ons nu haastig achterop kwa- men en lachend vroegen of wij een wedren wilden houden. Aldus gestoord, werd Caddy stil en wandelde sombei\' met mij voort, terwijl ik mij verwonderde over het aantal en de verschei- |
||||||||||||||
|
er \'niet om — maar al kwam hij avond aan
avond bij ons aan huis, met zijn breed, blin- kend knobbelig voorhoofd, tot hij zoo oud was als Methusalein, zou ik toch niets met hem te doen willen hebben. Zulke ezels als hij en ma van zich zelven maken!" — "Melieve," zeide ik, op die benaming doelende, en op den kraeh- tigen nadruk, dien zij er aan gaf. "Uwe ver- phchting als kind —" "Och. spreek mij niet van verplichting als kind, jufvrouw Summer- son. Waar is ma\'s verplichting als moeder? Geheel op het publiek en Afrika overgebracht, denk ik! Laten dan liet publiek en Afrika |
||||||||||||||
|
2<> HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
denheid der straten, de menigte menschcn,
die reeds op de been was, de rijtuigen, die al lieen en weder reden, de drukte om de winkels uit te stallen en winkels te vegen, en de vreemde, havelooze gedaanten, die in het weggeveegde vuil grabbelden om naar spelden en andere dingen te zoeken. "Zoo, nichtje," zeide achter mij de vroolijke
stem van Richard tot Ada. "Wij mogen nooit uit de Kanselarij komen. Daar zijn wij langs een anderen weg naar de plaats gekomen, waar wij elkander gisteren hebben gevonden, — en bij het Groote Zegel, daar is die oude juf- vrouw ook weer." Daar stond zij inderdaad vlak voor ons te
nijgen en te glimlachen, en zeide, op denzelf- den patroniseerenden toon als gisteren: "De pupillen in Jarndyce! Waarlijk een groot
genoegen !" — "Ge zijt vroeg bij de hand , juf- vrouw ," zeide ik, toen zij voor mij neeg. — \'•Ja-a. Ik kom gewoonlijk vroeg hier wan- delen. Eer het Hof zitting heeft. Het is hier stil. Ik verzamel mijne gedachten voor de da- gelijksche zaken," zeide de oude jufvrouw met zekere affectatie. "De dagel\'ijksche zaken ver- eischen veel oplettendheid. Het kanselarij-recht is zoo )u>el nioeielijk te volgen." — "Wie is dat, Jufvrouw Summerson?" duisterde Caddy, mijn arm vaster knellende. Het gehoor der oude jufvrouw was bijzondei\'
scherp. Zij antwoordde dadelijk zelve. •\'Eene belanghebbende, mijn kind. Tot uw
dienst. Ik heb de eer om het Hof geregeld bij te wonen. Met mijne documenten. Heb ik het genoegen om nog eene van de jeugdige par- tijen in Jarndyce aan te spreken ?" zeide de oude jufvrouw, en bleef, na dikwijls genegen te heb- ben, met haar hoofd op zijde voor mij staan. Diehard, die zijne onbedachtzaamheid van gis- teren verlangde goed te maken, legde haai- vrien- delijk uit, dat jonge jufvrouw Jellyby in geen verband met het proces stond. "Ha!" zeide de oude jufvrouw. "Zij verwacht
geene uitspraak. Zij zal toch oud worden. Maar niet zoo oud. O Heere neen. Dit is de tuin van Lincoln\'s Inn. Ik noem het mijn tuin. In den zomer is het waarlijk een lusthof. Waar de vogeltjes liefelijk zingen. Ik slijt hier het groot- ste gedeelte van de groote vacantie. In bespie- geling. Gij zult de groote vacantie wel ongemeen lang vinden, niet waar?" W\'ij zeiden ja, daar zij scheen te verwach-
ten dat wij dit zouden zeggen. "Als de bladen van de boomen vallen, en er
geene bloemen meer bloeien. om ruikers voor het Dof van den lord-kanselier te maken ," zeide de oude jufvrouw, "is de vacantie vervuld, en heerscht het zesde zegel weder, waarvan in de Openbaring gesproken wordt. Kom mij eens aan huis zien, verzoek ik u. Dat zal een goed voorteeken voor mij zijn. Jeugd, en hoop, en |
|||||||
|
schoonheid zijn daar zeer zeldzaam. Het is lang
geleden sedert ik van een van drieën een be- zoek heb gehad." Zij had mijne hand gevat, en terwijl zij mij
en Caddy voortleidde, wenkte zij Richard en Ada om mede te komen. Ik wist niet hoe mij te verontschuldigen en keek naar Richard om hulp. Daarbij half moest lachen, en half nieuws- gierig werd , en geheel niet wist hoe zich van de oude jufvrouw af te maken zonder haar te beleedigen, bleef zij ons voortleiden, en ble- ven hij en Ada volgen: terwijl onze vreemde geleid ster ons met nederbuigende vriendelijk- heid bij herhaling verzekerde dat zij dichtbij woonde. Dit was ook waar, gelijk weldra bleek. Zij
woonde zoo dichtbij, dat wij haar maar weinige oogenblikken haar zin hadden gelaten of zij was thuis. Ons een zijpoortje doorbrengende, bleef zij geheel onverwacht staan in oene smalle ach- terstraat, die tot den doolhof van stegen en straatjes buiten den muur der Inn behoorde, en zeide: "Hier woon ik. Mag ik u verzoeken om naar boven te gaan ?" Wij stonden vooreen winkel met het opschrift: "Krook, magazijn van lompen en fi.esschen;" en een ander, met lange, magere letters: "Krook, handelaar in viCTi\'ALiëN. Het venster was gedeeltelijk bedekt met eene afbeelding van een rooden papier- molen, waarvoor eene kar eenige zakken met lompen ontlaadde. Elders las men weder: "Hier koopt men beenderen ," — "Uier koopt men keu- kenafval," — "Hier koopt men oud ijzer," — "Hier koopt men snippers," — "Hier koopt men hoeren- en dames kleedingstukken." Alles scheen daar gekocht en niets verkocht te worden. Overal voor het venster stonden vuile flesschen : schoen- smeerflesschen, medic\'rjnflesschen, gemberbier- en sodawaterflesschen , inmaakflesschen , w\'ijn- flesschen en inktflesschen. Bij het opnoemen der laatste herinner ik mij, dat men aan den winkel, in verscheidene opzichten. kon zien dat hij in eene rechtsgeleerde buurt stond, en als het ware een havelooze afhangeling en niet er- kende aanverwant der rechtsgeleerdheid was. De inktflesschen waren bijzonder talrijk. Bui- ten de deur stond een waggelend bankje met versletene, oude boeken en daarop een briefje: "Rechtsgeleerde boeken, allen 0 stuivers het stuk. Sommigen der genoemde opschriften waren met eene staande hand geschreven, gelijk de pa- pieren, die ik in het kantoor van Kenge en Carboy had gezien, en de brieven, die ik zoo- lang van deze hoeren had ontvangen. Daar- onder was er een, van dezelfde hand, die niets met den winkel te doen had, maar aankondigde dat een fatsoenlijk man van vijf en veertig ja- ren kopieerwerk verlangde , en netheid en spoed beloofde. Adres Xenio. hij den heer Krook alhier. Er hingen verscheidene halfsleten zakken, blauw en rood. Even binnen de deur lagen hoopen |
|||||||
|
MIJNHEER KROOK. 27
|
|||||||
|
van ïollen gekreukeld, oud perkament, en stapels
vergeelde en verhavende papieren, blijkbaar rechtsgeleerde documenten. Ik bad mij kunnen verbeelden, dat al de roestige sleutels, waar- van er hier honderden als oud ijzer bij elkan- der lagen gesmeten, eens op de deuren van rechtsgeleerde kantoren of de ijzeren kisten daarin hadden gepast. De hoop vodden, die in eene enkele bouten schaal lag, (gedeeltelijk er uit hangende) welke aan het eene einde eener ba- lans hing, die aan het andere einde geene schaal voor het gewicht had, had uit verscheurde advoca- ten dassen en tabbaarden kunnen bestaan. Men had zich, om het tafereel geheel te voltooien, nog maar te verbeelden, gelijk Richard Ada en mij toefluisterde, dat die schoon afgeknaagde beenderen, die in een hoek op een hoop lagen, de beenderen van cliënten waren. Daar het nog mistig en donker was, en de
winkel bovendien door den muur van L i n c o 1 n\'s Inn werd verduisterd , die op een paar schreden afstands het licht onderschepte, hadden wij zoo- veel niet kunnen zien zonderde lantaren, waar- mede een oud man met een bril en eene ha- rige muts in den winkel rondliep. Zich nu naar de deur keerende, kreeg hij ons in het oog. Hij was kort, lijkkleurig en verschrompeld; zijn op zijde hangend hoofd was tusschen zijne schou- ders gedoken , en de adem kwam als een zieht- bare rook uit zijn mond, alsof hij van binnen in brand stond. Zijne keel, kin en wenkbrau- wen waren zoo ruig van witte haren, en zijn gezicht was zoo vol aderen en puisten, dat hij van de borst opwaarts naar den besneeuwden wortel van een ouden boom geleek. "Hi hi!" zeide de oude man, naar de deur
komende. "Hebt gij wat te koop?" Wij traden natuurlijk terug en keken naar
onze geleidster, die ondertusschen , met een sleu- tel, dien zij uit haar zak had gehaald, haar best deed om de deur van het bovenhuis te openen, en tot welke Richard nu zeide, dat wij, daar wij het genoegen hadden gehad van te zien waar zij woonde, haar hier wilden verlaten, alzoo de tijd ons begon te dringen. Maar zij liet zichniet zoo gemakkelijk ontglippen. Zij werd zoo won- derlij k dringend in haar ernst, dat wij boven zouden komen en hare woning zien, al was het maar voor een oogenblik, en bleef er zoo vriendelijk op gesteld om mij binnen te leiden, als een gedeelte van het goede voorteeken dat zij verlangde, dat ik(wat de anderen ook moch- ten doen) er niets anders op zag dan te bewil- ligen. Ik denk, dat wij allen meer of minder nieuwsgierig waren. In allen gevalle, toen de oude man zijne overredingen bij de hare voegde , en zeide: "Ja, ja. Geef haar haar zin maar.Het zal geen minuut duren. Kom binnen, kom bin- nen! Kom den winkel maar door, als de an- dere deur klemt!" gingen wij allen maar bin- nen, voortgedreven door Richard\'s lachende aan- |
|||||||
|
moediging, en ons op zijne bescherming verla-
tende. "Mijn huisheer, Krook," zeide het oude juf-
vrouwtje, goedgunstig van haar verheven rang tot hem afdalende, terwijl zij hem aan ons pre- senteerde. "Hij wordt onder de buren de lord- kanselier genoemd. Zijn winkel wordt het Hof der Kanselarij genoemd. Hij is een zeer singu- lier persoon. Hij is heel wonderlijk. O, ik ver- zeker u, hij is heel wonderlijk." Zij schudde haar hoofd en tikte met haai- vin-
ger tegen haar voorhoofd, om aan te duiden dat wij zoo goed moesten zijn om hem te ver- ontschuldigen. "Want hij is een beetje — gij weet wel — g—!" zeide de oude jufvrouw def- tig. De oude man hoorde dit en lachte. — "Het is de waarheid," zeide hij, met zijne lantaren voor ons uitgaande, "dat zij mij den lord-kan- selier en mijn winkel de Kanselarij noemen. En waarom denkt gij dat zij dit doen?" — "Dat weet ik waarlijk niet," zeide Richard tamelijk onverschillig. — "Ziet ge," zeide de oude man stilstaande en zich omkeerende, "zij — hi, dat is mooi haar! Ik heb drie zakken dameshaar beneden, maar geen zoo mooi en fijn als dit. Welk eene kleur, en boe zacht!" — "Dat is al genoeg, goede vriend," zeide Richard, zeer misnoegd dat hij een van Ada\'s lokken door zijne gele hand had gehaald. "Gij kunt wel be- wonderen gelijk wij anderen doen, zonder zoo vrijpostig te zijn." De oude man wierp hem plotseling een blik
toe, die zelfs mijne aandacht van Ada afriep, welke, verschrikt en blozende, op het oogen- blik zoo schoon was, dat zij zelfs de dwalende aandacht van het oude jufvrouwtje scheen te boeion. Maar toen Ada tusschen beiden kwam en lachend zeide dat zij niet andeis dan trotsch kon wezen op zulk eene oprechte bewondering, werd mijnheer Krook eensklaps weder hetzelfde verschrompelde manneke dat hij te voren was. "Gij ziet wel ik heb hier zooveel goed," her-
vatte hij, de lantaren omhoog houdende, "van zoo velerlei soort, en dat alles, gelijk de buren denken (maar zij weten het niet) ligt te be- derven en te vergaan, dat zij daarom mij en mijn winkel zoo gedoopt hebben. En ik heb zoo- veel oude perkamenten en papieren onder mijn voorraad. En ik heb zulk een smaak in roest en stof en spinnewebben. En het is alles mijne gading wat er maar komt. En ik kan er niet toe komen orn iets van de hand te doen, dat ik eens heb beetgekregen of (zoo denken «nijne buren, maar wat weten zij er van ?) of om iets te veranderen, of te laten schoonmaken, of vegen, of af boenen, ofte laten repareeren. Dat is de manier, waarop ik den kwaden naam van kanselier heb gekregen. Ik geef er niet om. Ik ga mijn edelen en geleerden broeder haast alle dagen zien, als hij in de Inn zitting houdt. Hij let niet op mij: maar ik let op hem. Ei\' is geen |
|||||||
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
28
|
|||||||||
|
groot verschil tusschen ons. Wij wroeten allebei
in een warboel. Hi, Lady .lane!" Eene groote, grauwe kat sprong van eene
kastplank in de nabijheid op zijn schouder, en deed on* allen schrikken. "Hi! Laat eens zien hoe gij krabt. Hi! Ver-
scheur, mylady!" De kat sprong af en krabde aan een bundel
vodden met hare tijgerachtige klauwen, met een gekras, dat iemand door het hoofd ging. "Zoo zou zij iedereen doen, op wien ik haar
aanhitste," zeide de oude man. "Ik handel on- der anderen ook in kattevellen. en het hare werd mij te koop geboden. Het is een heel mooi vel, zooals ge zien kunt. maar ik trok het toch niet af. Dat geleek tocli niet naar het kanse- larij gebruik, zult ge wel zeggen!" Hij had ons nu zijn winkel doorgebracht, en
naar eene deur achterin, die in den gang uit- kwam. Terwijl hij met zijne hand aan de deur stond te wachten, zeide de oude jufvrouw zeer vriendelijk, eer zij hem voorbijging: "Dat is genoeg. Krook. Gij meent het goed.
maar ge zijt wat langdradig. Mijne jeugdige vrienden hebben weinig tijd. Ik zelve heb ook niet over, want ik moet spoedig naai- het Hof. Mijne jeugdige vrienden zijnde pupillen in Jarn- dyce." — "Jarndyce!" zeide de oude man met eene beweging van schrik. — ".larndyce en Jarndyce. Het groote proces, Krook," ant- woordde zijne» huurster. — "Ui!" riep de oude man uit, op een toon van peinzende verbazing. "Denk eens aan!" Hij scheen in een oogenblik zoodanig ge-
troffen en keek ons zoo zonderling aan, dat Richard zeide: "Gij schijnt nog al veel werk te maken van
de zaken voor uw edelen en geleerden broe- der, den anderen kanselier!" — "Ja!" zeide de oude man verstrooid. "Zekerlijk. Uw naam is —" — "Richard Carstone." — "Carstone," herhaalde hij, en telde dien naam op zijn voor- vinger af, en zoo deed hij bij eiken volgenden naam, dien hij noemde, op een anderen vin- ger. "Ja. Daar was de naam van Barbary, en de naam van Clare, en de naam van Dedlock ook, geloof ik." — "Hij weet evenveel van de zaak als de werkelijk gesalarieerde kanselier," zeide Richard tot Ada en mij, met niet weinig verwondering. — "Ja!" zeide de oude man, langzaam uit zijne verstrooiing ontwakende. "Ja! Tom Jarndyce — gij zult mij, als bloedverwan- ten, wel verschoonen; maar hij was in het Hof en den omtrek nooit onder een anderen naam bekend, en hij was daar zóó wel bekend als — zij nu is;" even naar zijne huurster knikkende; "Tom Jarndyce is dikwijls hier geweest. Hij had eene gewoonte gekregen om rusteloos rond te zwerven als de zaak voor was, of verwacht werd, en met de kleine winkeliers te praten en hun te zeggen, wat zij ook ooit deden, tocli |
|||||||||
|
vooral uit de Kanselarij te blijven. "Want,"
zeide hij, "het is aan stukjes gemalen te wor- den in een kleinen molen; het is bij een lang- zaam vuur gebraden te worden; het is dooil- gestoken te worden door enkele bijen; het is bij droppels verdronken te worden; het is bij greintjes krankzinnig te worden gemaakt." Het was ei\' zoo dicht bij als liet maar wezen kon, dat hij zich hier had van kant gemaakt, juist op de plek waar de jonge jufvrouw nu staat." Wij luisterden met ontzetting.
"Hij kwam de deur in," zeide de oude man.
langzaam naar een denkbeeldig pad door den winkel wijzende, "op den dag toen hij dat deed; — de goheele buurt had maanden te voren ge- zegd , dat hij het zeker eens doen zou, vroeger of later — hij kwam de deur in op dien dag en ging daar langs, en bleef op de bank zit- ten, die daar stond. en vroeg mij (gij kunt wel denken . dat ik toen veel joniror was") om hem eene pint wijn te halen. "Want," zeide hij. "Krook. ik ben heel van mijne streek, mijne zaak is weer voor. en ik denk dat ik dichter bij de uitspraak ben , dan ik nog ooit ben geweest." Ik had geen lust om hem alleen te laten; en ik overreedde hem om naar de herberg aan den overkant van Chancery- Lane te gaan; en ik volgde hem en keek door het venster binnen, en zag hem op een leu- ningstoel voor het vuur zitten. gerust naar ik dacht. en gezelschap bij hem. Ik was nauwe- lijks hier weerom of ik hoorde een schot val- len. vlak aan den kant van de herberg. Ik liep uit — de buren liepen uit — twintig van ons riepen te gelijk: "Tom Jarndyce!" De oude man hield op, zag ons. sfrak aan,
keek toen in zijne lantaren, blies het licht uit en deed de lantaren dicht. "Wij hadden gelijk, dat behoef ik de tegen-
woordigo hoorders niet te zeggen. Hi! wat liep die buurt dien achtermiddag naar liet Ilof, toen de zaak voor was! Wat zaten mijn edele en ge- leerde broeder en al de anderen daar weer te wroeten en te modderen, volgens gewoonte, en wat deden zij hun best om te kijken alsof zij geen woord gehoord hadden van het laatste feit in de zaak, of wel alsof zij — o Heerc! — alsof zij er bij toeval van gehoord, en niets mede te maken hadden!" Ada\'s kleur had haar geheel begeven, en
Richard was nauwelijks minder bleek. Ik kon mij ook niet verwonderen — zelfs naar mijne eigene aandoeningen te oordeelen, en ik was geene partij in het proces — dat het voor jeug- dige harten een groote schok was, het erfdeel te moeten aanvaarden eener langdurige ellende, die in den geest van zoovele menschen met zulke vreeselijke herinneringen gepaard ging. Ik maakte mij ook ongerust over de toepassing van dit akelige verhaal, die het arme, half waan- zinnige schepsel, dat ons daar had gebracht, |
|||||||||
|
EEN BEETJE — ZOO ZOO —. 29
|
|||||||
|
makkelijk zullen begrijpen. Met voornemen om
ze de vrijheid terug te ge /en. Als m\'y\'n vonnis werd uitgesproken. Ja I Maar zij sterven toch in gevangenis. Hun leven, kleine onnoozele dingetjes, is zoo kort, bij de kanselar\'y\'-proce- dures vergeleken, dat de geheele verzameling, een voor een, al meer dan eens is uitgestor- ven. ik twijfel, moet ge weten, of een van deze, schoon z\'y allen jong zijn, wel lang ge- nocg zal leven om z\'yne vrijheid te krijgen. Zeer verdrietig, niet waar?" Ofschoon zij somtijds eene vraag deed, scheen
zij nooit een antwoord te verwachten, maar sprak maar voort, alsof z\'y\' dit ook gewoon was te doen als er niemand bij was. "inderdaad," vervolgde zij, "ik twijfel waar-
lijk somtijds, dat verzeker ik u, of men, ter- wijl de zaken nog onafgedaan z\'yn, en het zesde of LJroote Zegel nog heerscht, rn y ook niet eens hier zal vinden liggen , stijf en gevoelloos, zooals ik zoovele vogeltjes heb gevonden." Uichard, gehoorzamende aan wat hij in Ada\'s
medelijdende oogen las, nam de gelegenheid waar om onopgemerkt eenig geld op den schoor- steenmantel te leggen. Wij gingen allen dich- ter bij de kooitjes, alsof wij de vogeltjes wil- den bezichtigen. "ik kan ze niet veel laten zingen,\'\' zeide
het oude jufvrouwtje, "want (en dat zult g\'y\' vreemd vinden) ik vind, dat mijn geest ver- ward wordt door de gedachte dat z\'y\' zingen terwijl ik in liet Hof de redeneeringen volg. Kn het is toch zoo noodig dat mijn geest hei- der blijft, weet ge. Ken ander maal zal ik u zeggen hoe z\'y\' heeten. Nu niet. Op een dag van zulke goede voorbeduiding zullen zij zoo- veel zingen als z\'y\' willen. Ter eere van jeugd, hoop en schoonheid." Z\'y\' neeg en glimlachte bij ieder woord. "Daar, wij zullen het volle licht inlaten." "Ik kan de lucht niet vrij inlaten," zeide
het oude jufvrouwtje (de kamer was benauwd, en wat frissche lucht zou goedgedaan hebben), "omdat de kat, die gij beneden gezien hebt, — Lady Jane heet zy\' — het op hun leven toelegt. Z\'y\' ligt uren aaneen buiten in de goot te loeren. Ik heb ontdekt," voorzichtig fluis- terende, "dat hare natuurlijke wreedheid nog gescherpt wordt door eene jaloersche vrees, dat zij hunne vrijheid zullen terugkrijgen. Door de uitspraak, die ik verwacht, dat binnen kort zal gegeven worden. Z\'y\' is slim en vol kwaad- aardigheid. Ik geloof half en half dat zij geene kat is, maar de wolf van het oude spreekwoord. Zoo moeielyk is z\'y\' van de deur te houden." Kene naburige klok, die de arme ziel her-
innerde dat het half tien was, deed meer voor ons om het bezoek ten einde te brengen, dan w\'y\' zelven gemakkelijk hadden kunnen doen. Zij nam haastig haar zak met documen- ten, die zy\' bij het binnenkomen op de tafel |
|||||||
|
op zich zelve zou kunnen maken; maar tot mijne
verwondering scheen zij daaraan geheel niet te denken. en ging zij ons vooruit naar boven, ons nogmaals, met de verdraagzaamheid van een verhevener wezen voor de zwakheden van een gewoon sterveling, onderrichtende, dat haar huisheer "een beetje — ge weet wel" — was. Zij woonde geheel boven in huis, en had
daar eene vrij groote kamer, waaruit men even liet dak van Lincoln\'s Inn Hall kon zien. Dit scheen oorspronkelijk hare voornaamste reden te zijn geweest om daar hare woning te kie- zen. Zij kon er des nachts naar kijken, zeide zij, vooral in den maneschijn. Hare; kamer was zindelijk, maar kaal, zeer kaal. Ik zag alleen het onontbeerlykste huisraad; eenige oude pren- ten uit boeken, portretten van kanseliers en rechtsgeleerden, met ouwels tegen den muur gehecht, en een half\' dozijn reticules "met documenten," gelijk zij ons onderrichtte. In den haard zag ik geen kolen of\' ascli, en ner- gens zag ik eenige kleeren of eenig voedsel. Op eene plank in eene opene kast stonden een paar borden, een paar kopjes en zoo voort, maar alles droog en ledig. Haar uitgemergeld voorkomen had eene nog aandoenlijker hetee- kenis, dacht ik , toen ik rondkeek, dan ik te voren had begrepen. "Uitstekend vereerd, inderdaad," zeide onze
arme, oude gastvrouw met de grootste min- zaainhcid, "door dit bezoek van de pupillen in Jarndyce. Kn zeer verplicht voor het voortee- ken. Het is hier afgelegen. Als men bedenkt. Ik ben beperkt in de keus van den stand. Door de noodzakelijkheid om bij den kanselier te blijven, ik heb hier vele jaren gewoond. Ik slijt mijne \'dagen in het Hof; mijne avonden en mijne nachten hier. Ik vind de nachten lang, want ik slaap maar weinig en denk veel. Dat is natuurlijk, onvermijdelijk, daar ik in de Kanselarij ben. Het spijt mij dat ik geene chocolade kan presenteeren. Ik verwacht bin- nen kort eene uitspraak, en dan zal ik mijn huishouden veel beter inrichten. Tegenwoordig maak ik geen bezwaar om de pupillen in Jarn- dyce te bekennen (strikt in vertrouwen), dat ik het somtijds moeielyk vind een fatsoenlijk voorkomen te bewaren. Ik heb hier de koude gevoeld. Ik heb ook wel iets nog nijpender gevoeld dan koude. Dat beteekent zeer weinig. Ik verzoek u 0111 verschooning, dat ik van zulke geringe onderwerpen melding maak." \'Zij trok liet gordijn voor het breede, lage
zoldervenster half weg, en vestigde onze aan- dacht op een aantal vogelkooitjes, die daar hingen, en waarvan sommige verscheidene vogeltjes tot woning strekten. Kr waren leeu- werikken, sijsjes, goudvinken — twintig ten minste, zou ik denken. "Ik begon die beestjes te houden," zeide
z\'y, "met een oogmerk, dat de pupillen ge- |
|||||||
|
30
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
had gelogd, en vroeg of wij ook naar hol Hoi\'
gingen. Toen wij neen antwoordden en zeiden dat wij haar vooral niet wilden ophouden, deed zij de deur open om ons de trap af te laten. ••.Met zulk een voorteeken, is het nog nood-
zakelijker dan gewoonlijk dat ik ei\' ben, eer de kanselier binnenkomt," zeide zij, "want hij kon wel allereerst van mijne zaak melding maken. Ik heb een voorgevoel, dat dit van morgen het allereerste zal zijn, dat bij doet." Toen wij naar beneden gingen, bleef zij
staan om ons lluisterend te zeggen, dat het geheele huis gevuld was met allerlei wonder- lijke prullen, die de huisheer opkocht en niet wilde verkoopen, omdat hij een beetje — zoo zoo — was. Dit was op de eerste verdieping. Maar vroeger, op de tweede verdieping, was zij nog eens blijven staan om zwijgend naar eene donkere deur te wijzen. \'•De eenige andere huurder," lluisterde zij
nu, tot verklaring van dit bedrijf, "een kopiist. De kinderen in de buurt zeggen, dat hij zich aan den duivel verkocht heeft. Ik weet niet wat hij met het geld kan gedaan hebben. St!" /ij scheen te vreezen dat die huurder haar
zelfs daar zou kunnen hooren, en nog eens "ist!" zeggende, ging zij op de teenen voor ons uit, alsof zelfs het gerucht van hare voet- stappen hem had kunnen openbaren wat zij gezegd had. Den winkel doorgaande, om weder heen te
gaan, vonden wij, evenals wij bij onze komst had- den gedaan, den ouden man bezig met een aantal pakken scheurpapier in eene soort van put in den vloer te stoppen. Dit scheen een zwaar werk voor hem te zijn, want het zweet stond hem op liet voorhoofd; en hij had een stuk krijt bij zich, waarmede hij, telkens als hij een pak of bundel geborgen had, een krom teekentje op het beschot van den muur zette. Diehard en Ada, en jonge jufvrouw Jellyby
en het oude jufvrouwtje waren hem voorbij- gegaan, en ik wilde dit insgelijks doen, toen hij mij aan den arm stiet om mij tegen te houden en met zijn stuk krijt de letter J op den muur schreef — op eene zeer zonderlinge manier, van achteren af beginnende. Het was eene kapitale letter; geene drukletter, maar juist zulk eene letter als een klerk op het kan- toor van de heeren Kenge en Carboy zou ge- zet hebben. "Kunt gij dit lezen?" vroeg hij mij met een
scherpen blik. — "Zekerlijk," zeide ik. "Het is heel duidelijk." — "Wat staat daar dan?" — "J." Met nog een blik naar mij en een blik naar
de deur, veegde hij de letter uit, zette op dezelfde plaats eene a (nu geene kapitale letter) en zeide: "Wat is dat?" Ik zeide het hem. Hij veegde die letter we-
|
|||||||||
|
dei\'om uit, zette eene r, en deed, mij dezelfde
vraag. Zoo ging hij snel voort, tot hij (op de- zelfde zonderlinge manier, altijd van onderen op en van achteren af beginnende) het woord .larndyce had geschreven, zonder ooit twee letters te gelijk op den muur te laten. "Hoe spelt men dat.\'" vroeg hij.
Toen ik het hem zeide, begon hij te lachen.
Op dezelfde wonderlijke manier, en toch met de- zelfde snelheid, schreef hij daarna een voor een de letters van de woorden Verlaten Huis, en veegde ze een voor een weder uit. Dit las ik insgelijks, niet zonder verwondering; en hij begon weder te lachen. "Hi!" zeide de oude man, het krijt neerleg -
gende, "ik heb een slag om uit het geheugen te kopieeren, ziet ge, jufvrouw, al kan ik niet lezen of schrijven." Hij zag er zoo onaangenaam uit, en zijne kat
keek zoo kwaadaardig, alsof ik eene bloedver- wante van de vogeltjes boven was, dat het waar- lijk eene verademing voor mij was, toen Hichard aan de deur verscheen en zeide: "Jufvrouw Summerson, ik hoop toch dat ge
niet aan het onderhandelen zijt om uw haar te verkoopen. Laat u niet verlokken. Aan die drie zakken beneden heeft mijnheer K rook rij keiijk ge- noeg." Ik draalde niet om mijnheer Krook goeden-
morgen te wenschen en mij buiten bij mijne vrienden te voegen, waar wij afscheid namen van het oude jufvrouwtje, dat ons met veel plechtigheid haar zegen gaf en hare belofte van gisteren vernieuwde, ten aanzien van haar voor- nemen om Ada en mij ieder een landgoed te geven. Eer wij het straatje uit waren, keken wij nog eens om, en zagen toen mijnheer Krook aan zijne winkeldeur staan, en ons, met zijn bril op, nakijken, met zijne kat op zijn schou- der , terwijl haar staart, op zijde van zijne ruige muts, als eene hooge pluim in de lucht stak. "Waarlijk, een avontuur voor eene ochtend-
wandeling in Londen," zeide Diehard met een zucht. "O nichtje, nichtje , welk een akelig woord is dat Kanselarij." — "Dat is het voor mij ook, en is het geweest zoolang ik mij kan herinne- ren," antwoordde Ada. -Het spijt mij zeer, dat ik de vijandin moet wezen — gelijk ik onder- stel te zijn — van een aantal bloedverwanten en andere menschen; en dat zij mijne vijanden moeten zijn — gelijk ik onderstel dat zij zijn; en dat wij allen elkander moeten ruïneeren, zonder te weten hoe of waarom, en ons leven lang in twijfel en oneenigheid blijven. Kr moet toch ergens recht wezen, zou ik denken, en het komt mij heel vreemd voor, dat een eer- lijk rechter, dien het waarlijk ernst was, in al die jaren niet in staat is geweest te vinden waar het ligt." "Och, nicht!" zeide Hichard. "Vreemd ! Ja, al dat baldadig schaakspelen is heel vreemd. Toen ik dat bedaarde Hof gisteren zoo verge- |
|||||||||
|
:il
|
|||||||||
|
OP WEG NAAR HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
noegd zag vuorltobben, en daarbij dacht aan de
rampzaligheid van do stukkon op hot bord, kreeg
ik hoofdpijn en hartpijn te gelijk: pijn in het hoofd van verwondering hoe het zoo kwam. als die menschen geene gekken of schelmen waren, en pijn in hot hart als ik aan de mogelijkheid dacht, dat zij gekken of schelmen zouden zijn. Maar in allen gevalle, Ada — ik mag u toch wel Ada noemen .\'" — "\'Wel natuurlijk, neef Richard." — "In allen gevalle, Ada, zal de Kan- selarij op ons zulk een slechten invloed niet hebben. Wij zijn. dank zij onzen goeden neef, gelukkig bij elkander gebracht, en de Kanselarij kan ons nu niet meer verdeelen." — "Nooit, hoop ik, neef Richard," zeide Ada zacht. Jonge jufvrouw .lellvbv gaf mijn arm een druk
en mij een veelbeteekenenden blik. Ik antwoordde met een glimlach, en wij wandelden zeer ge- noeglijk terug. Ruim een half uur na onze terugkomst ver-
scheen mevrouw Jellyby; en na verloop van een uur kwamen de benoodigdhnden voor het ont- bijt de kamer indwalen. Ik twijfel niet of me- vrouw .lellvbv was op de gewone manier naar bed gegaan en weder opgestaan, maar uit haar voorkomen kon men niet opmaken dat zij van kleeding verwisseld had. Zij had het onder het ontbijt zeer druk; want de ochtendpost bracht eene zwaarlijvige correspondentie over ISorrio- boola-Gha mede, die haai- (zeide zij) den ge- heelen dag werk zou geven. De kinderen tui- melden rond , en kerfden merken van hunne on- gelukken in hunne beentjes, die echte almanak • ken van onheilen waren; en Peepy was ander- half uur lang te zoek* en werd door een politie- dienaar van de New ga te-Markt thuis ge- bracht. De gelijkmoedigheid, waarmede mevrouw Jellyby zijne afwezigheid zoowel als zijne terug- schenking aan den familiekring verdroeg, ver- baasde ons allen. Zij ging toen weder ijverig aan het dicteeren ,
en Caddy verzonk weder met snelheid in den bëinkten toestand, waarin wij haar gevonden hadden. Om één uur kwam er een open rijtuig voor ons en eene kar voor onze bagage. Me- vrouw .lellvbv belastte ons met vele groeten aan haar goeden vriend, mijnheer Jarndvce; Caddy verliet haar lessenaar om ons te zien vertrek- ken, gaf mij in den gang een kus, en bleef op de stoep staan snikken en in hare pen bijten. Peepy was gelukkig in slaap, waardoor hem de smart der scheiding bespaard werd (ik was niet zonder bekommering dat hij naar de Ne w ga te- Mar kt was geloopen om mij op te zoeken); en al de andere kinderen klommen achter op de barouchet, en vielen er weder af, en wij zagen ze, met groot leedwezen, over de oppervlakte van T ha vies In» verspreid , toen wij den hoek omreden. |
|||||||||
|
VI.
GEHEEL THUIS.
Het weder was veel opgehelderd en helderde ge-
stadig nog meer op terwijl wij westwaarts reden. Wij reden door den zonneschijn en de frissche lucht, ons al meer en meer verwonderende over de lengte der straten, den schitterenden praal der winkels, het drukke verkeer, en de menigte menschen, die het gunstige weder, als bont ge- kleurde bloemen, scheen te hebben uitgelokt. Weldra begonnen wij buiten de verbazende stad te geraken en de voorsteden door te lijden, die in mijne oogen op zich zelven reeds eene tame- lijk groote stad zouden hebben uitgemaakt; en eindelijk kwamen wij weder op een echten buiten- weg, met windmolens, boerenwerven, mijlstee- nen, boerenwagens, reuk van oud hooi,slinge- rende uithangborden en paardentroggen, boomen, velden en heggen. Het was een verrukkelijk ge- zicht : het groene landschap voor ons en de ont- zaglijke hoofdstad achter ons; en toen ons een wagen voorbijkwam met een span fraaie paar- den, met roode tuigen en helder klinkende bellen voorzien, geloof ik dat wij alle drie wel bij die muziek hadden kunnen zingen, zoo vervroolijkend was de invloed van al wat ons omringde. "De gcheelc weg heeft mij aan mijn naam-
genoot Whittington herinnerd," zeide Richard, "en die wagen is de laatste toets , die de schilderij voltooit, llolla! Wat is er te doen.\'" Wij hadden stilgehouden en de wagen was ins-
gelijks blijven staan. De muziek daarvan was ver- anderd zoodra de paarden niet meer liepen, en tot een zacht gerinkel afgedaald, behalve wan- neer een paard zijn kop opzwaaide of zich schudde, en dan eene kleine regenbui van klokgeklingel om zich heen sprenkelde. "Onze postiljon kijkt naar den voerman," zeide
Richard, "en de voerman komt ons achterop. Goedendag, vriend!" De voerman stond aan ons portier. "Wel, dat is iets ongemeens,\' vervolgde Richard, den man meer oplettend aanziende. \'•Hij heeft uw naam op zijn hoed, Ada!" Hij had al onze namen op zijn hoed. In het
lintje staken drie briefjes, een aan Ada, een aan Richard en een aan mij geadresseerd. Deze gaf de voerman een voor een over, eerst den naam hardop voorlezende. Tot antwoord op lli- chard\'s vraag van wien zij kwamen, zeide hij kortaf: "Meester, mijnheer, als u \'t belieft;" en zijn hoed weder opzettende, (die naar een zach- ten, houten nap geleek) klapte hij met zijne zweep, liet zijne muziek weder ontwaken, en reed klinge- I lend heen. "Is dat de wagen van mijnheer Jarndyce?"
riep Richard onzen postiljon toe. — \'\'.la, mijn- heer ," was het antwoord. "Gaat naar L o n - den." Wij openden de briefjes. Allen waren gelijk-
|
|||||||||
|
32 HET VERLATEN /WIS.
|
|||||||
|
kwam. Dit oponthoud vertraagde de reis zoo-
danig, dat de korte dag ten einde liep, en de lange nacht reeds viel, eer wij Saint Albans bereikten, dicht bij welke stad Het Verlaten Huis gelegen was, gelijk wij wisten. Tegen dien tijd waren wij zoo angstig en
zenuwachtig geworden, dat zelfs Richard , toen wij over de steenen dezer oude stad ratelden , bekende een redeloos verlangen te hebben om weder terug te rijden. Wat Ada en mij betreft, die hij zeer zorgvuldig had ingebakerd, daar het een koude, vriezige avond was, wij heef- den van het hoofd tot de voeten. Toen wij de stad uit- en een hoek omreden, en Richard ons zeide dat de postiljon, die lang in ons klim- mend verlangen had gedeeld, omkeek en knikte, gingen wij beiden in het rijtuig overeind staan (terwijl Richard Ada vasthield, opdat zij niet door het schokken zou vallen) en zagen wij over het openc veld en onder den helderen sterrenhemel naar onze bestemming rond. Er schitterde een licht op den top van een heuvel voor ons, en de postiljon wees daarnaar met zijne zweep en riep:\' "Dat is Het Verlaten Huis." Terstond daarop zette hij z\'yne paarden in een galop, die ons met zulk eene vaart tegen den heu- vel opbracht, dat de wielen het gruis van den weg over ons hoofd deden stuiven, gelijk het schuim van een watermolen. Weldra verloren wij het licht uit het oog, weldra zagen wij het terug, draaiden eene laan in en reden er op at\'. Het scheen nu helder uit een venster van een naar het scheen ouderwetsch gebouw met drie gevelspitsen aan de voorzijde, en een hoch- tigen oprij naar den ingang. Toen wij naderden werd er eene klok geluid, en onder den zvva- ren galm daarvan door de stille lucht, en het blaffen van eenige honden in de verte, en een vloed van licht uit de deur. die nu geopend werd, en het dampen der verhitte paarden, en het jagend kloppen onzer eigene harten, stap- ten wij in vrij wat verwarring af. •\'Ada. liefje, Esther, melieve, gij zijt wei-
kom. Ik ben zeer blij dat ik u zie. Riek, als ik nu maar eene hand over had, zou ik ze u geven." De man, die deze woorden met eene hel-
dere gastvrije stem zeide, had een van zijne armen om Ada\'s middel, en dim anderen om de mijne, en kuste ons beiden op eene vader- lijke manier, en droeg ons half\' door het voor- huis naar een kamertje, dat door een vlam- mend vuur geheel in een rooden gloed scheen te staan. Hier kuste hij ons\'nog eens, en zijne armen openende, liet hij ons nog naast elkan- der neer op eene sofa, die voor ons gereed bij den haard stond geschoven. Ik gevoelde dat hij , als wij eenige vertooning van aandoening had- den gemaakt, terstond zou zijn weggeloopen. "Nu. Rick," zeide hij, "heb ik eene hand
vrij. Een woord in goeden ernst is zoo goed |
|||||||
|
luidend, on bevatten deze woorden, met eene
vaste, duidelijke hand geschreven: \'dk hoop, mijn waarde, dat onze ontmoeting
genoeglijk zal zijn en zonder eenige gedwon- genheid van eene of andere zijde. Daarom wil ik voorstellen dat wij elkander als oude vrien- den ontmoeten en het verledene houden voor iets, dat van zelf spreekt. Dat zal eene verade- ming zijn, voor u misschien, en zeker voor mij, en zoo mijne hartelijke groete. John Jarndyce."
Ik had misschien minder reden om mij te
verwonderen dan een van mijne reisgenooten, daar ik nog nooit gelegenheid had gehad om den man te danken, die zoovele jaren lang mijn weldoener en eenige aardsche toeverlaat was geweest. Ik had niet overlegd hoe ik hem zou danken, daartoe lag de dankbaarheid mij te diep in het hart; maar nu begon ik te bo- denken hoe ik gevoelde dat dit waarlijk zeer moeiel\'yk zou zijn. De briefjes verlevendigden bij Richard en Ada
eene algemeene voorstelling, die zij beiden had- den, zonder te weten hoe zij er aan kwamen, dat hun neef Jarndyce nooit dankbetuigingen kon hooien voor eenige goedheid, die hij be- wezen had, en liever dan ze aan te nemen. de zonderlingste uitvluchten te baat nam, of zelfs wegliep. Ada herinnerde zich llauw, hare moeder, toen zij nog een klein kind was, te hebben hooien vertellen, dat hij haar eens een buitengemeen blijk van edelmoedigheid had ge- geven, en dat hij, toen zij naar zijn huis ging om hem te bedanken, haar toevallig door een venster naar de deur zag komen, en terstond door eene achterdeur de vlucht nam en in geene drie maanden van zich liet hooien. Dit gesprek leidde tot nog veel meer over hetzelfde onder- werp, en dit hield ons zelfs den geheelen dag bezig, daar wij bijna van niets anders konden praten. Als wij toevallig op iets anders kwa- men, keerden wij er spoedig naar terug, en verwonderden ons hoe het huis er zou uitzien, en wanneer wij er zouden komen, en of wij mijnheer Jarndyce zouden zien zoodra wij kwa- men, of eerst na eene poos wachtens, en wat hij ons zou zeggen, en wat wij hein zouden zeggen. Naar dat alles maakten wij ons zelven en elkander telkens op nieuw nieuwsgierig. De wegen waren zeer zwaar voor de paarden,
maar het voetpad was dooi gaans goed; en zoo stapten wij af, en wandelden tegen de heuvels op, en dit beviel ons zoo wel, dat wij, als wij boven- kwamen, over den vlakken grond nog wat bleven voortwarxleien. Te Barnet stonden andere paarden naar ons te wachten, maar zij waren pas gevoederd, en zoo moesten wij weder naar hen wachten, en deden wij eene lange, fris- sche wandeling over eene gemeene weide en een oud slagveld, eer het rijtuig ons achterop |
|||||||
|
WELKOM OP HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||||||
|
:;::
|
|||||||||||||||
|
jaren geleden, op den gedenk waardigen dag van
mijne reis naar K e ad ing. Ik was zeker, dat hij het was. Nooit in mijn leven heb ik zoo geschrikt als toen ik die ontdekking deed , want hij ving mijn blik op, scheen in mijne gedach- ten te lezen, en keek zoo driftig naar de deur, dat ik dacht dat wij hem verloren hadden. Evenwel, hij bleef gelukkig waar hij was, en
vroeg mij wat ik van mevrouw Jellyby vond. \'•Zij geeft zicli heel veel moeite voor Af ri k a ,
mijnheer," zeide ik. — -\'Wel gezegd!" ant- woordde mijnheer Jarndyce. \'".Maar gij antwoordt evenals Ada." Die ik niet gehoord had. \'-Gij |
|||||||||||||||
|
als eene redevoering. Ik ben hartelijk blij dat
ik u zie. Gij zijt thuis. Warm u!" Richard drukte hem beide handen, met eene
natuurlijke mengeling van eerbied en harte- lijkheid, en zeide slechts ^hoewel met een ernst, die mij eenigszins ongerust deed worden, zoo bang was ik dat mijnheer Jarndyce op eens zou verdwijnen): \'"Gij zijt wel goed , mijnheer. Wij zijn u zeer verplicht!" legde toen hoed enover- jas af, en kwam naar liet vuur. — "En hoe is de reis u bevallen.\' En hoe is mevrouw Jel- lyby u bevallen, liefje ?" zeide mijnheer Jarn- dyce tot Ada. |
|||||||||||||||
|
\'WIJ ZIJN\' NIKT ZOO BEVOOROORDEELD OM TE DENKEN, DAT «IJ IN UW BIJZONDER LEVEN IKTS
ANDERS ZIJT DAN EEN ZEEK ACHTENSWAARDIG MAN , MET VEEL POËZIE IN UW OEMOED , WAARVAN GIJ MISSCHIEN NIET EENS BEWUST ZIJT." (blz. 39.) |
|||||||||||||||
|
denkt iets anders, zie ik." — "Wij dachten
half en half," zeide ik, naar Itichard en Ada ziende, die mij met hunne oogen drongen om te spreken, "dat zij misschien haar eigen huis eenigszins vergat." — "Alweer mis !" riep mijn- heer Jarndyce uit. Ik werd wederom eenigszins ongerust.
"Wel, melieve, ik wenschte uwe ware ge-
dachten te weten. Ik kan u wel met opzet daar- heen hebben gezonden." — "Wij dachten," zeide ik aarzelend, "dat het, misschien, recht is met zijne huiselijke plichten te beginnen , mijnheer; en dat, misschien , wanneer deze ver- |
|||||||||||||||
|
Terwijl Ada hem antwoord gaf, zag ik hem
aan — ik behoef niet te zeggen met hoeveel belangstelling. Hij had een welgevormd gezicht, levendig on geestig, vol van verandering en be- weging, en zijn haar was een verzilverd ijzer- grauw. Ik hield hem voor dichter bij de zestig dan de vijftig, maar hij was nog recht, rus- tig en frisch. Van het eerste oogenblik dat hij sprak, had zijne stem eene herinnering bij mij opgewekt, die ik mij niet kon verduidelijken; maar nu bracht iets driftigs in zijne tonen, iets vroolijks en innemends in zijne oogen mij op eens den heer in de diligence te binnen, van zes |
|||||||||||||||
|
:u het
|
TEN HCriS.
|
||||||||
|
haar neef John heen en gaf mij een kus, en
toen naar hem opziende, zeide zij stoutweg: "In allen gevalle, neef John, wi 1 ik u bedan-
ken voor de gezellin, die gij mij gegeven hebt." Het was mij alsof zij hem uitdaagde om weg te loopen. Maar hij deed het toch niet. — "Waar hebt gij gezegd dat de wind was, Rick?" zeide mijnheer Jarndyce. — "In het noorden, toen wij hier naar toe kwamen, mijnheer." — "Gij hebt gelijk. Kr is niets oostelijks in. Eene ver- gissing van mij. Kom aan, meisjes, kom nu uw huis eens zien." Het was een van die verrukkelijke, onge-
regelde huizen, waar men van de eene kamer naar de andere trap op en trap af gaat, en waar men aan nog meer kamers komt als men denkt dat men ze allen gezien heeft, en waar een milde overvloed van kleine portalen en gangen is, en waar men nog landelijke kamertjes vindt, op onverwachte plaatsen, met schuine ruiten en groen gebladerte, dat het venster wil indrin- gen. Mijne kamer, waar wij het eerst kwamen, was van dien aard, met een ongelijken zolder en meer hoeken dan ik naderhand ooit geteld heb, en een schoorsteen (er lag een houtvuur te branden) in het rond geheel met witte tegel- tjes bezet, in elk waarvan een helder minia- tuurtje van het vuur vlamde. Uit deze kamer ging men, twee trappen af, naar een heerlijk zitkamertje, dat op een bloemtuin uitzag, en dit vertrekje zou voortaan voor Ada en mij zijn. Hier- uit ging men, drie trapjes op, naar Ada\'s slaap- kamer, die een fraai breed venster had, met een heerlijk uitzicht (wij zagen nu eene groote uitgestrektheid van duisternis onder de sterren liggen) en dat eene holle vensterbank had, waarin, met een toespringend slot, drie lieve Ada\'s te gelijk hadden kunnen opgesloten worden. Uit deze kamer kwam men op eene kleine galerij, waarop de andere pronkkainers (maar twee) uit- kwamen, en dan eene trap met zeer lage tre- den af, die een voor de hoogte zeer groot ge- tal van hoektreden had, in liet voorhuis. Maar als men, in plaats van Ada\'s deur uit te gaan, naar mijne kamer terugkwam, en de deur uit- ging waardoor men was binnengekomen, en een scheef trapje opging, dat zich op eene geheel onverwachte manier van de groote trap afwendde, verdwaalde men in gangen waar allerlei dingen stonden, mangels en driehoekige tafels, en een echte Indische stoel, die te gelijk eene sofa, een koffer en een ledikant was, en in elke ge- daante naar een ding tusschen eön geraamte van bamboes en eene groote.vogelkooi geleek en, niemand wist door wien of wanneer, uit Indië was medegebracht. Zoo kwam men aan Richard\'s kamer, die gedeeltelijk slaapkamer was, en inderdaad een zeer geriefelijk samenstel van een aantal kamers scheen te zijn. Van deze ging men recht, met een gangetje er tusschen, naar de eenvoudige kamer, waar mijnheer Jarndyce |
|||||||||
|
geten en verwaarloosd worden, geene andere
plichten daarvoor in de plaats gesteld kunnen worden." — "De kleine Jellyby\'s," zeideRichard, mij te hulp komende, "zijn waarlijk — ik kan niet nalaten mij krachtig uit te drukken, mijn- heer, — in oen duivel van een staat." — "Zij meent het goed," zeide mijnheer Jarndyce haas- tig. "De wind is in het oosten." — "Hij was in het noorden, mijnheer, terwijl wij hier naar toe kwamen,\'\' merkte Richard aan. — \'-Mijn beste Rick," zeide mijnheer Jarndyce, het vuur op- pokende, \'-ik wil er op zweren dat hij in het oosten is, of er in zal komen. Ik krijg altijd eene onaangename gewaarwording nu en dan als de wind uit het oosten waait." — "Uheumatisme, mijnheer?" zeide Richard. — "Dat zal het wel zijn, Rick. Ik geloof van ja, en zoo zijn die kleine Jellyby\'s — ik had er al aan getwijfeld — in een — o Heere ja, hij is oostelijk," zeide
mijnheer Jarndyce. Hij had een paar malen op en neer gestapt,
terwijl hij deze afgebrokene gezegden uitte , inet den pnok nog in de eene hand, terwijl hij met de andere zijn haar wreef, met een gezicht vol zekere goedhartige verdrietelijkheid, en te ge- lijk zoo koddig en zoo beminnelijk, dat wij ze- ker meer met hem ingenomen waren dan wij met woorden hadden kunnen uitdrukken. Hij gaf een arm aan Ada en een arm aan mij, en Richard verzoekende om eene kaars mede te nemen, ging h\'y vooruit, toen hij ons op eens liet oinkeeren. "Die kleine Jellyby\'s. Kondt gij niet — hebt
gij niet — als het eens bruidsuikers, of fram- bozentaartjos, of iets van dien aard, had ge- regend !" zeide mijnheer Jarndyce. — "O , neef," begon Ada haastig. — "Goed, mijn lief liefje. Neef bevalt mij wel. Neef John is misschien nog beter." — "Neef John, dan," begon Ada nog eens, al lachende. — "Ha, ha! Heel goed , waar- lijk!" zeide mijnheer Jarndyce met innig genoe- gen. "Klinkt ongemeen natuurlijk. En nu liefje?" — "Het deed nog beter. Het regende Ksther."
— "Zoo?" zeide mijnheer Jarndvce. "Wat deed
Ksther dan?" — "Wel, neef John," zeide Ada, hare handjes over zijn arm samenvouwende, en haar lioofd tegen mij schuddende, voorbij hem heen. — want ik wilde dat zij zou zwijgen; "Ksther was dadelijk hunne vriendin. Ksther koesterde ze, suste ze in slaap, waschte en kleed- de ze, vertelde ze sprookjes, hield ze zoet, kocht ze kleine gedachtenissen;"— meisjelief, ik was alleen maai\' met Peepy uitgegaan, toen hij terechtgebracht was, en had hem een klein, heel klein paardje gekocht — "en , neef John, zij bracht de arme Caroline, de oudste,in eene zooveel zachtere stemming, en was voor mij zoo zorgvuldig en zoo lief! — Neen, neen, ik wil mij niet laten tegenspreken, lieve Ksther. Gij weet wel, het is waar." Mijn hartelijk lievelingetje boog zicli voorbij
|
|||||||||
|
EEN OÜDERWETSCH IIU1S. &r)
|
|||||||
|
sterrennacht uitstraalden; met het licht en de
warmte en het gemak; met het gastvrije ge- rinkel in de verte van de toebereidselen voor den maaltijd, en juist wind genoeg om een zacht accompagnement te vormen bij alle ge- luiden die wij hoorden — onze eerste indruk- ken van Het Verlaten Huis. \'•Ik ben in mijn schik dat het u bevalt," zeide
mijnheer Jarndyce, toen hij ons weder naar Ada\'s zitkamer had gebracht. "Het heeft geene pretenties; maar het is toch eene genoeglijke woning, hoop ik, en zal dat nog meer zijn met zulke heldere, jeugdige gezichtjes er in. Gij hebt nog maar een half uur voor den eten. Er is niemand hier behalve het aardigste ding in de wereld — een kind." — "Nog meer kin- deren, Ësther," zeide Ada. — "Ik meen niet lettei lijk een kind," hervatte mijnheer Jarn- dyce, "geen kind in jaren. Hij is volwassen — hij is ten minste zoo oud als ik — maar in eenvoudigheid, in frischheid, in hartelijk- heid, in aanvallige, argelooze ongeschiktheid voor alle wereldsche zaken is hij volmaakt een kind." Wij gevoelden dat hij zeer interessant moest
wezen. •\'Hij kent mevrouw Jellyby," zeide mijnheer
Jarndvce. "Hij is een muzikant, een liefhebber, maar had het wel van beroep kunnen zijn. Mij is ook een schilder, uit liefhebberij, maar hij had het wel van beroep kunnen zijn. Hij is een man van veel talent, en van innemende manieren. Hij is ongelukkig in zijne zaken ge- weest, en ongelukkig in zijne liefhebberijen, en ongelukkig in zijne familie; maar dat trekt hij zich niet aan — hij is een kind!" — "Moet ik begrijpen, dat hij zelf kinderen heeft, mijn- heer.\'" zeide Kiehard. — "Ja, Kick, een half dozijn. Nog meer. Dicht bij het volle dozijn, zou ik denken. Maar hij heeft nooit zorg voor hen gehad. Hoe kon hij! Hij had iemand noo- dig, die voor hem zorgde. Hij is een kind, heb ik u gezegd," antwoordde mijnheer Jam- dyce. — "Kn hebben de kinderen voor zich zelven gezorgd, mijnheer?" vroeg Itichard. — "Ja, gelijk gij wel denken kunt," zeide mijn- heer Jarndyce, terwijl zijn gezicht op eens be- trok. "Men zegt, dat de kinderen van arme lieden niet opgebracht, maar opgesleept worden. Harold Skimpole\'s kinderen zijn zoo maar op- gerold. — De wind loopt weer om, vrees ik. Ik voel het eenigszins." Richard merkte aan, dat de stand nog al
koud was. "Ja. nog al," zeide mijnheer Jarndyce. "Dat
is zonder twijfel de reden. Het Verlaten Huis heeft zelfs een kouden klank. Maar gij moet mijn weg op. Kom maar mee." Daar onze bagage aangekomen en bij de hand
was, had ik mij in weinige minuten gekleed, en was toen bezig met mijne wereldsche goe- |
|||||||
|
sliep, met zijn venster open, het geheele jaar
door, en in een ledikant zonder gordijnen, dat midden in de kamer stond, om meer lucht te hebben, terwijl zijn koud bad in een aangren- zend kamertje naai\' hem stond te wachten. Daaruit kwam men in een anderen gang, waar eene achter- trap was, en waai- men de paarden buiten den stal kon hooren afwryven, en toeroepen: "sta vast" en "sta stil," daar zij op de ongelijke stee- nen dikwijls uitglipten. üt\' men kon, als men eene andere deur uitging (elke kamer had ten minste twee deuren) wederom met een half do- zijn treden en door een lagen boog, recht naar het voorhuis gaan, en zich verwonderen hoe men daar terugkwam, of hoe men er ooit van- daan was gekomen. Het meublenient, meer ouderwetsch dan oud,
evenals het huis zelf, was even vermakelijk on- geregeld. Ada\'s slaapkamer was geheel bloemen — op chits en papier, in lluweel en borduur- werk, in het tapytwerk van twee stijve, hoft\'e- lijke stoelen, die, ieder tot grootere staatsie door een kleinen tabouret als page vergezeld, aan beide zijden van den schoorsteen stonden. Onze zitkamer was groen, en had, in lijst en glas aan de wanden, een aantal verwonderlijke en verwonderde vogels, die uit hunne lijsten staar- den naar een echten forel in een glazenkastje, zoo blinkend bruin , alsof hij gebraden was; naar den dood van kapitein Cook: en naar de ge- heele bereiding van thee in China, door Chi- neesche kunstenaren in eene reeks van tafe- reelen afgebeeld. In mijne kamer hingen ovale gravures van de maanden — hooiende dames, met korte lijfjes, en groote hoeden, onder de kin vastgestrikt, voor Juni — heeren, met korte broeken en driekante hoeden, naar kerktorens wijzende, voor October. Portretten in crayon hin- gen in menigte door het geheele huis, maai\' waren zoodanig verstrooid, dat ik den broeder van een jeugdig oflicier van mij in het porseleinkamertje, en den grijzen ouderdom van mijne bevallige, jonge bruid, met eene bloem voor haar keurs- lijf, in de ontbijtkamer vond. Tot vergoeding had ik vier engelen, uit den tijd van koningin Anna, die een deftig, glimlachend lieer, met bloeinslingers en tamelijk veel moeite, naarden hemel voerden; en eene compositie van naalden- werk, dat fruit, een ketel en een alphabet voor- stelde. Al het huisraad, van de hangkasten tot aan de stoelen en tafels, de gordijnen, de gla- zen, zelfs de speldenkussens en reuklleschjes op de toilettafeltjes vertoonden dezelfde zonderlinge verscheidenheid. Zij stemden in niets overeen dan in de keurigste netheid. in het pralen met het witste linnen , en in het bergen, waar tiet be- staan van eene lade, groot of klein, dit maar mogelijk maakte, van geheele hoopjes roze- bladeren en lavendel. Dit waren — met de verlichte vensters, hier en daar door de scha- duwen van gordynen verzacht, die in den |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
::r,
|
|||||||||
|
doren weg te borgen, toen een meisje (niet
dat Ada bediende, maar een ander, dat ik nog nooit gezien had) mij een mandje kwam bron- gen, met twee bossen sleutels er in, allen met een briefje er aan. "Voor u. jufvrouw, als liet u belieft," zeide
zij. — \'\'Voor mij.\'" zeido ik. — "Do sleutels van liet huishouden, jufvrouw." Ik liet zeker mijne verwondering blijken, want
zij zeide, met eonige verwondering aan haar kant: "Ik moest u die brengen zoodra gij alloen waart, jufvrouw. Jufvrouw Summerson, als ik mij niet vergis." — "Ja," zeido ik. "Zoo heet ik." — "Do grooto bos is van hot huishouden, jufvrouw, en de kleine bos is van de kelders. Morgenochtend, wanneer het u maar belieft, moest ik u de kasten en andere dingen wijzon, waarop zij passen." Ik zeide, dat ik om half zeven gereed zou
zijn: en toon zij weg was. bleet\'ik het mandje staan aankijken, geheel verbaasd over de ge- wichtige taak, die mij werd opgedragen. Ada vond mij zoo. en toonde, toen ik haar de sleu- tels liet zien en er haar van vertelde, zulk een allerliefst vertrouwen op mij. dat bet gevoelloos en ondankbaar zou zijn geweest als ik mij niet aangemoedigd had gevoeld. Ik wist zeker wel, dat bet maar de vriendelijkheid van het lieve meisje was; maar ik liet mij gaarne zoo streelend be- driegen. Toen wij benoden kwamen worden wij aan
mijnheer Skimpole gepresenteerd, die voor het vuur stond, on diehard juist vertelde hoeveel hij in zijn schooltijd van het balspolen placht te houden. Hij was een klein, levendig manneke, niet een eenigszins groot hoofd; maar hij had fijne trekken en eeno zachte stem, en over het geheel iets zoor innomends. Al wat hij zeide was zoo ongedwongen en onvoorbedacht, en werd met zulk eeno innemende vroolijkheid gezegd, dat het betooverend was hein te hooren praten. Daar hij tengerder was dan mijnheer .larndvcc en booger kleur had. met bruiner haar, zag hij er jonger uit. Mij had eigenlijk , in alle opzichten, moor het voorkomen van een verouderd jong- menscli. dan van een wel geconserveerd , bejaard man. Hij had eeno losse achteloosheid in zijne manieren, en zelfs in zijne kleeding (zijn haar zwierde hem vrij om hot hoofd, en zijne das hing los en niet wuivende slippen, gelijk ik wol eens kunstenaars hun eigen portret heb zien schilderen), die ik niet kon afscheiden van het denkbeeld van een romanesk jonkman, die op eene geheel buitengewone manier, een oudachtig uitzicht had gekregen, liet kwam mij voor, dat hij geheel niet het voorkomen of de manieren had van een man. die langs den gewonen weg van jaren. zorgen en ondervinding zoo ver in het leven was gevorderd. Ik maakte uit het gesprok op, dat mijnheer
Skimpole tot geneeskundige was opgeleid, on |
eens in deze hoedanigheid aan het Hof van oen
Duitsch vorst was geplaatst geweest. Hij zeide ons echter, dat hij. daar hij wat maten en ge- wichten betreft altijd een klein kind was geweest, on daarvan nooit iets had geweten (behalve dat zij hem verveelden) nooit in staat was geweest om met de vereischte nauwkeurigheid een recept te schrijven, eigenlijk, zeide hij, had hij geen hoofd voor geringe, wereldsche zaken. Kn hij vertelde ons, zeer luimig, dat men, als hij den vorst moest aderlaten of naar iemand van de hofhouding komen zien, hem doorgaans op zijn rug in bed vond liggen, bezig met de courant te lezen of schetsjes met potlood te teekenon, en dat hij dan niet kon komen. De vorst had dit eindelijk niet goedgevonden , \'\'waarin hij vol- komen gelijk had," zeide mijnheer Skimpole op de openhartigste manier, en hem zijn ontslag gegeven: "\'en daar mijnheer Skimpole" (voegde hij er met de aardigste vroolijkheid bij) "toen niets had 0111 van te loven dan de liefde, werd hij verliefd, en trouwde, en omringde hij zich met rozewangen." Zijn goede vriend Jarndvce en eonige andere vrienden hielpen hein van tijd tot tijd aan verschillende nieuwe betrekkingen; maar dit baatte niet, want hij moest bekennen, dat hij met twee allorzonderlingste gebreken was behobt. Vooreerst dat hij geen denkbeeld van tijd, en ten tweede dat hij geen denkbeeld van geld had. Het gevolg daarvan was, dat hij nooit eone afspraak hield, nooit oene zaak kon afhandelen, en nooit de waarde van iets kende. Welnu! Zoo was hij het leven doorgekomen, en hier was hij! Hij hield veel van couranten lozen, veel van schetsjes teekenen, veel van de natuur en veel van de kunst. Al wat hij van de maatschappij vroeg, was hem te laten leven. Dat was toch niet voel. Zijne behoeften waren weinig. Geef hem maar de couranten, conver- satie, muziek, schapenvleosch, koffie, landschap, fruit in het seizoen, eenige vellen Bristolpapier en wat Bordeaux, on hij vroeg niet meer. Hij was in de wereld slechts een onnoozel kind, maar hij huilde toch niet om do maan. Hij zeide tot do wereld: \'\'Gaat allen in vrede uws weegs! Draagt roode rokken, blauwe rokken, kamer- dooksche mouwen, steekt pennen achter deooren, draagt voorschoten, jaagt den roem, de heilig- heid, den handel, de nijverheid na, waaraan gij maar de voorkeur geeft, maar — laat Harold Skimpole toch leven!" Dit alles en nog veel meer vertelde hij ons,
niet alleen op oen levendigen en yroolijken toon , maar ook mot zekere losse, openhartige on- verschilligheid — van zich zelven sprekende, alsof hij zich zelven geheel niet aanging, alsof Skimpoie eenderde persoon was, alsof hij wist dat Skimpole wel zijne zonderlingheden had, maar toch ook zijne rechten, waarvoor de maat- schappij in het algemeen moest zorgen, en die niet veronachtzaamd mochten worden. Hij was |
||||||||
|
MIJNHEER SK1MP0LE. \'M
|
|||||||
|
waarlijk betooverend. Als ik mij toen verlegen
gevoelde, om iets dat hij zeide, mot hotseen ik anders over de plichten en de verantwoorde- lijkheid van het leven gedacht had overeen te brengen (maar daarvan ben ik lang niet zeker) was ik verlegen omdat ik niet recht begreep waarom hij daarvan vrij was. Dat hij er vrij van was betwijfelde ik bijna niet: zoo duidelijk scheen dit hem zelven te zijn. "Tk heb geene begeerte naar iets," zeide mijn-
heer Skimpole op denzelfden luchtigen toon. *\'Het bezit heeft voor mij niets te beduiden. Hier is het uitmuntende huis van mijn vriend Jarndyce. Ik gevoel mij aan hem verplicht, dat hij het bezit. Ik kan het schetsen en veran- deren. Ik kan het op muziek zetten. Als ik hier ben, heb ik er bezit genoeg van, en ik heb geene moeite, kosten of verantwoording. Mijn rentmeester, kortom, heet Jarndyce, en hij kan mij niet bed negen. Wij hebben van me- vrouw .Tellybv gesproken. Daar hebben wij eene vrouw met heldere oogen, een krachtigen wil. een ontzaglijk talent voor zaken en details, en die zich met verbazenden ijver op dit en dat toelegt! liet spijt mij niet dat ik geen krachti- gen wil, en geen ontzaglijk talent voor zaken heb, om mij met verbazenden ijver op dit en dat toe te legeren. Tk kan haar zonder afgunst bewonderen. Tk kan met die dingen sympa- thisooren. Ik kan er van droomen. Tk kan — hij mooi weer — in het gras liggen, en oono Afrikaansche rivier langs drijven, en al de in- hoorlingen , die ik ontmoet, omhelzen , evenzeer bewust van de diepe stilte, en even nauwkeu- rig schetsen makende van het overhangende tropische geboomte, alsof ik daar was. Ik weet niet of het van eenig dadelijk nut is. dat ik dat doe. maar het is al wat ik doen kan, en ik doe het van goeder harte. Daar gij dus flarold Skimpole voorn hebt als een vertrouwelijk kind, dat u, de wereld, als eene verzameling van practische menschen met talent voor zaken, vraagt om hem maar te laten leven en het menschelijke huisgezin te bewonderen , zoo doet dat toch, om \'s hemels wil, op eene of andere manier, als goede zielen, en laat hem op zijn hobbelpaard rijden." Het was duidelijk genoeg, dat mijnheer Jarn-
dyce deze bede niet in den wind had geslagen. Mijnheer Skimpole\'s positie daar in huis zou dit reeds duidelijk hebben gemaakt, al had hij er niet bijgevoegd wat hij daarop zeide: "Gij alleen zijt het, edelmoedige menschen,"
zeide mijnheer Skimpole, ons, zijne nieuwe vrienden, aansprekende, "die ik benijd. Ik be- nijd u uw vermogen om te doen wat gij doet. Het is^ juist datgene, waarin ik zelf mij zou verlustigen. Ik gevoel geene gemeene dank- baarheid voor u. Het is mij bijna alsof gij mij dankbaar moest wezen, omdat ik u gelegen- heid geef om de weelde der edelmoedigheid te ge- |
nieten. Tk weet dat dit u streelt. Zooveel ik
weet, kan ik wel opzettelijk in de wereld zijn gekomen om uwe mate van geluk te vergroo- ten. Ik kan wel geboren zijn om u tot een wei- doener te wezen, dooi- u somtijds gelegenheid te geven om mij in mijne kleine ongelegenho- den bij te staan. Waarom zou mijne ongeschikt- heid voor wereldsche zaken mij spijten, als die tot zulke aangename gevolgen leidt? Ik heb er dus ook geen spijt van." Van al zijne schertsende gezegden (schert-
send . maar altijd nog ten volle gemeend) scheen er geen zoozeer naar den smaak van mijnheer Jarndyce als dit. Ik kwam naderhand dikwijls opnieuw in verzoeking om mij te verwonderen of het inderdaad zonderling, of alleen voor mij zonderling was, dat hij, die bij de minste ge- legenheid waarschijnlijk de dankbaarste der men- schen was, zoo verlangde om de dankbaarheid van anderen te ontwijken. Wij waren allen betooverd. Ik vond het eene
welverdiende hulde aan de innemende eigen- schappen van Ada en Richard, dat mijnheer Skimpole, nu hij hen voor de eerste maal zag, zoo openhartig was en zich toelegde om zoo hui- tengemeen onderhoudend te zijn. Zij (vooral Ri- chard) gevoelden zich natuurlijk insgelijks ge- streeld, en achtten het geen gewoon voorrecht, door zulk een aardig man zoo gemeenzaam in zijn vertrouwen te worden genomen. Hoe moor wij luisterden, des te vroolijkor praatte mijn- heer Skimpole; en door zijn aardig schertsen- den toon, zijne innemende oprechtheid, en de geniale manier, waarmede hij luchtig met zijne eigene zwakheden speelde, als wilde hij zog- gen: "Ik ben maar een kind. dat weet gij! (Jij zijt, bij mij vergeleken, arglistige menschen," (hij dood mij waarlijk mij zelve in dat licht beschouwen): "maar ik ben vroolijk on onschul- dig: vergoot uwe baatzuchtige kunsten . on spoelt met mij!" —was de indruk werkelijk verblindend. Hij was ook zoo vol gevoel, en had zulk een
lijnen smaak voor het schoone en teodere,dat hij daardoor alleen iemands hart had kunnen win- nen. Des avonds, toen ik thee zette, en Ada in de naaste kamer op de piano speelde en voor haar neef Richard zacht een wijsje zong, waar- van zij toevallig gesproken hadden, kwam hij bij mij op de sofa zitten, en sprak zoodanig van Ada, dat ik hem bijna liofkreeg. "Zij gelijkt naar don ochtend," zeide hij. "Met
dat goudblonde haar, die blauwe oogen , en dien frisschen blos op hare wangen, gelijkt zij naar den zomerochtend. De vogeltjes zullen haardaar- voor aanzien. Wij willen zulk een bekoorlijk jong schepseltje, dat eene vreugde voor de geheele menschheid is, geene wees noemen. Zij is het kind van het heelal." Mijnheer Jarndyce, bevond ik, stond dicht
bij ons, met de handen op den rug, en een aandachtigen glimlach op zijn gezicht. |
||||||
|
II ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
38
|
|||||||||
|
hadden wij een klein concert, waarbij Richard,
— die door Ada\'s zingen verrukt was en mij zeide dat zij alle liederen scheen te kennen, die ooit geschreven waren — mijnheer Jarn- dyce en ik het gehoor uitmaakten. Na eene korte poos miste ik eerst mijnheer Skimpole, en naderhand Richard ; en terwijl ik dacht hoe Richard zoolang kon wegblijven en zooveel ver- liezen, kwam liet meisje, dat mij de sleutels gegeven had, de deur inkijken en zeide: "Als \'t u belieft, jufvrouw, zoudt gij een oogenblik tijd hebben?\'\' Toen ik met haar buiten in het voorhuis en
de kamerdeur dicht was, zeide zij, hare han- den opstekende: "O, als \'t u belieft, jufvrouw, mijnheer Carstone vraagt of gij eens boven wilt komen op mijnheer Skimpole\'s kamer. Het is weer zoo erg met hem, jufvrouw." — "Zoo erg?" zeide ik. — \'\\la, jufvrouw, op eens," zeide zij. Ik vreesde dat zijne ongesteldheid van gevaar-
lijken aard zou zijn; maar verzocht haar, na- tiiui lijk, om zich stil te houden en niemand te ontrusten: en terwijl ik haastig met haar naar hoven ging, herkreeg ik voldoende mijne be- daardheid, om te overleggen wat de beste inid- delen zouden zijn, als het blijken mocht dat hij een toeval had gekregen. Zij stiet eene deur open en ik trad eene kamer binnen, waar ik, tot mijne onbeschrijfelijke verrassing, in plaats van mijnheer Skimpole op het bed of op den grond te vinden liggen, hem voor het vuur zag staan, glimlachend niet Richard sprekende, ter- wijl Richard, met een verslagen gezicht, naar een man op de sofa keek, met eene witte jas, sluik haar op het hoofd, en daarvan niet heel veel, dat hij met zijn zakdoek nog gladder streek en nog meer deed verminderen. "Jufvrouw Summerson," zeide Richard haas-
tig, "ik ben heel blij dat gij komt. Gij zult mij wel raad kunnen geven. Onze vriend, mijnheer Skimpole — schrik maar niet — is om schul- den gearresteerd." — "En inderdaad , mijne lieve jufvrouw Summerson," zeide mijnheer Skimpole, met zijne streelende openhartigheid, "ik was nooit in een toestand, waarin ik meer behoefte had aan dat uitmuntende verstand , en die stille gewoonte om dienst te doen en nuttig te zijn, welke iedereen bij u moet opmerken, die het geluk heeft om een kwartieruurs in uw gezel- schap te zijn." De man op de sofa, die eene verkoudheid in
het hoofd scheen te hebben, haalde hier zoo hard zijn neus op, dat ik er van schrikte. "Zijt ge voor veel gearresteerd, mijnheer?"
vroeg ik mijnheer Kkimpole. — "Mijne lieve juf- vrouw Summerson," antwoordde hij, schertsend i zijn hoofd schuddende, "dat weet ik niet. Eenige \\ ponden, schellingen en halve stuivers werden ! genoemd, naar ik meen." — "Het is vier en twintig pond, zestien schellingen en zeven en I |
|||||||||
|
"Het heelal," merkte liij aan, "zou geen al
te best vader wezen, vrees ik." — "O, dat weet ik niet," riep mijnheer Skimpole levendig uit. — "Ik denk dat ik liet wel weet," zeide mijn- heer Jarndvce.— "Wel," zeide mijnheer Skim- pole, "gij kent de wereld (die in uw zin het heelal is) en ik weet niets daarvan, dus moet pij maar gelijk hebben. Maar als ik mijn zin had ," daarbij zag hij naai\' de twee jongelieden om, •\'zouden er geene doornbosschen van gewone wer- kelijkheid oj> zulk een pad als dat wezen. Het zou met ï\'Ozen bestrooid zijn ; het zou door lust- hoven loopen, waai\' geen lente, herfst of vvin- ter was, maar een bestendige zomer. Ouderdom of verandering zou het nooit doen verdorren. Het lage woord "geld" zou nooit in de nabij- deid worden gefluisterd." Mijnheer Jarndvce klopte hem met een glim-
lach op zijn hoofd, als ware hij werkelijk een kind geweest; en een paar stappen voortgaande, bleef hij een oogenblik staan en zag naar de jongelieden. Zijn blik was peinzend, maar had eene uitdrukking van welwillendheid , die ik dikwijls (o hoe dikwijls!) weder hel) gezien, en sedert lang in mijn hart is gegrift. De kamer, waar zij waren en die in de onze uitkwam , had geen ander licht dan van het vuur. Ada zat voor de piano, Richard stond in eene gebogene houding bij haar. Op den muur zag men hunne vereenigde schaduwen, door vreemde gedaanten omringd, die zekere spookachtige beweging hadden, welke het flikkerende vuur er aan gaf, hoewel zij van beweginglooze voorwerpen afkomstig waren. Ada sloeg de snaren zoo licht aan en zong zoo zacht, dat de wind, die over de verre heuvelen suisde, even hoorbaar was als de muziek. Het geheim- zinnige der toekomst, en de weinige inlichting, die de stem van het tegenwoordige daarom- trent verleende, scheen in liet geheele tafereel uitgedrukt. Maar het is niet om deze inbeelding terug te
roepen, hoe duidelijk ik ze mij ook herinner, dat ik mij dit tooneel voor den geest breng. Vooreerst was ik niet geheel onbewust van het contrast, wat beteekenis en gezindheid betrof, tusschen den naar dien kant gerichten, stillen blik, en t\\en vloed van woorden, die daaraan was voorafgegaan. Ten tweede, hoewel de blik van mijnheer Jarndvce, toen hij zich omkeerde, slechts voor een oogwenk op mij rustte, gevoelde ik alsof hij mij, in dat oogenblik, tot deel- genoot maakte — wist ik dat hij mij in zijn vertrouwen nam (en dat ik dat vertrouwen aan- nam) van zijne hoop, dat Ada en Richard eens in dierbaarder betrekking met elkander moch- ten komen. Mijnheer Skimpole kon de piano en de violon-
cel spelen: en hij was een componist—hij had eens eene halve opera gecomponeerd, maar was het moede geworden — en droeg, wat hij ge- coniponeerd had . met smaak voor. Na de thee |
|||||||||
|
39
|
|||||||||
|
COAVINSES.
|
|||||||||
|
soon van zijn beroep onderscheiden. Wij zijn
niet zoo bevooroordeeld om te denken, dat gij in uw bijzonder leven iets anders zijt dan een zeer achtenswaardig man, met veel poëzie in uw gemoed, waarvan gij misschien niet eens bewust zijt." De vreemdeling antwoordde slechts met een
snuivend neusophalen; of hij daardoor die hulde aan de poëzie in zijn gemoed wilde aannemen of verwerpen, gaf hij niet te kennen. "Nu, mijne lieve jufvrouw Summerson, en
mijn beste mijnheer Richard." zeide mijnheer Skimpole, onschuldig en vertrouwelijk, terwijl hij met het hoofd op zijde naar zijne teekening keek, "hier ziet ge mij volslagen buiten staat om mij zelven te helpen, en geheel in uwe handen! Ik vraag alleen maar om vrij te zijn. De vlindertjes zijn vrij. Het menschdom zal voor- zeker Harold Skimpole niet ontzeggen, wat het aan de vlindertjes toestaat!" —"Lieve jufvrouw Summerson," zeide Richard fluisterend , "ik heb tien pond van mijnheer Kenge gekregen. Ik moet beproeven wat dat kan doen." Ik bezat vijftien pond en eenige schellingen ,
die ik verscheidene jaren van mijn vierendeel- jaarsgeld had opgespaard. Ik had altijd gedacht dat mij wel eens een ongeluk kon overkomen , waardoor ik op eens, zonder bloedverwanten of vermogen, de wereld werd ingejaagd; en had mijn best gedaan altijd wat geld over te houden , om niet geheel ontbloot te zijn. Ik zeide Richard , dat ik dien kleinen schat had, en op het oogon- blik niet noodig had, en verzocht hem, terwijl ik het geld ging halen, mijnheer Skimpole op eene kiesche manier te onderrichten, dat wij het genoegen zouden hebben zijne schuld te be- talen. Toen ik terugkwam, kuste mijnheer Skimpole
mij de hand. Hij scheen werkelijk geroerd, niet om zijn eigen wil (die zonderlinge tegenstrij- digheid viel mij weder in het oog) maar om onzentwil, alsof het hem onmogelijk was om zich zelven te denken, en de beschouwing van ons geluk alleen hem zoodanig aandeed. Daar Richard mij verzocht, om de zaak meer gratie te geven, zeide hij, met Coavinses (gelijk mijn- heer Skimpole den man nu schertsend noemde) af te rekenen, telde ik het geld uit en ontving de vereischte quitantie. Ook hierover was mijn- heer Skimpole verrukt. Zijne complimenten waren zoo fijn en kiesch,
dat ik minder bloosde dan ik anders wel zou gedaan hebben, en met den vreemdeling met de witte jas afrekende zonder eenig abuis te be- gaan. Hij stak het geld in zijn zak , en zeide kortaf: "Wel dan , ik wensch u goeden avond .jufvrouw." — "Mijn vriend," zeide mijnheer Skimpole, met zijn rug naar het vuur staande, met zijne halt\' voltooide schets in de hand, "ik zou u gaarne iets willen vragen , als gij het niet kwalijk neemt.\'\' Ik meen dat het antwoord was: "Gang maar f\'
|
|||||||||
|
een halve stuiver," merkte de vreemdeling aan.
"Zooveel is het." — "En dat klinkt — ik weet niet hoe, maar het klinkt," zeide mijnheer Skim- pole, \'"als eene kleine som." De vreemde man zeide niets, maar haalde nog
eens zijn neus op, met zooveel kracht, dat het hem van zijne zitplaats seheen op te lichten. "Mijnheer Skimpole," zeide Hichard tot mij,
"maakt uit kieschheid bezwaar om zich tot mijn neef Jarndyce te wenden, omdat hij onlangs — ik meen van u verstaan te hebben, mijnheer, dat gij onlangs —" — "Oja," antwoordde mijnheer Skimpole glimlachend. "Hoewel het mij ontscho- ten is hoeveel het was en wanneer het was. Jarndyce zou het bereidwillig nog eens doen; maar ik heb een epicuristisch gevoel dat eene nieuwe hulp mij meer zou bevallen; dat ik," en daarbij zag hij Richard en mij aan, "de edel- moedigheid liever in een nieuwen grond en met eene nieuwe bloem zou aankweeken." — "Wat denkt gij dat het beste zou zijn, jufvrouw Sum- merson?" zeide Richard ter zijde. Ik waagde het, eer ik antwoord gaf, in het
algemeen te vragen wat er gebeuren zou als het geld niet kwam. "Gevangenis," zeide de man, koelbloedig zijn
zakdoek in zijn hoed stoppende, die voor zijne voeten op den grond stond. "Of Coavinses." — "Mag ik vragen, mijnheer, wat is —"— "Coa- vinses?" zeide de vreemdeling. "Een huis." Richard en ik zagen elkander nog eens aan.
Het zonderlingste was dat dit arrest ons in verlegenheid bracht, niet mijnheer Skimpole. Hij sloeg ons met vriendelijke belangstelling gade; maar daarin scheen, als ik zulk eene tegen- strydigheid inag zeggen , niets zelfzuchtigs te lig- gen. Hij had zijne handen van de moeielijkheid gewasschen, en zij was nu de onze geworden. "Ik dacht," zeide hij, alsof hij ons goedhar-
tig er uit wilde helpen, "dat, daar zij par- tijen zijn in een kanselarij-proces over een groot vermogen (naai- men zegt), mijnheer Richard, of zijne schoone nicht, of zij met hun beiden, iets konden teekenen, of overdragen, of een pand, of verband of zoo iets konden geven? Ik weet niet hoe zoo iets eigenlijk heet of wat het is, maar ik meen toch dat zij iets zouden kun- nen doen of schrijven om de zaak te schikken." — "Geen doen aan," zeide de vreemde man.
— "Inderdaad ?" antwoordde mijnheer Skimpole.
"Dat komt iemand, die eigenlijk geen verstand van zulke dingen heeft, toch wonderlijk voor." — "Wondeilijk of niet," zeide de vreemdeling
brommig, "ik zeg u, geen doen aan." — "Blijf in een goed humeur, beste man, blijf in een goed humeur," zeide mijnheer Skimpole, op een vriendelijk redeneerenden toon, terwijl hij op het schutblad van een boek een schetsje van zijn gezicht teekende. "Laat u door uwe bezigheid niet knorrig maken. Wij kunnen u van uw ambt afzonderen, wij kunnen den per- |
|||||||||
|
\'•*> HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
— \'-Hebt gij dozen morgen geweten, dat gij mot
deze boodschap zoudt uitgaan ?" zeide mijnheer Skimpole. — "Dat heb ik gisterachtermiddag on- der de tlioe al geweten," zeide Coavinses. — \'•En hoeft dat uw eetlust niet benadeeld? Heelt dat u niet eenigszins onrustig gemaakt?"\' — "Geen zier," zeide Coavinses. "Ik wist wel, als ik u vandaag miste , dat ik u morgen niet mis- sen zou. Een dag maakt zooveel verschil niet." — "Maar toon gij hier naar toe kwaarnt," ver-
volgde mijnheer Skimpole, "was het een mooie dag. De zon scheen, en de wind waaide, de lich- ten en schaduwen vlogen over de velden, de vogeltjes zongen." — "Niemand heeft dat tegen- gesproken , zooveel i k hoorde," antwoordde Coa- vinses. — "Neen," merkte mijnheer Skimpole aan. "Maar wat hebt ge toen onderweg wel ge- dacht ?" — "Wat meent gij V\' bromde Coavin- ses, alsof hij dit zeer kwalijk nam. "Denken! Ik heb genoeg te doen, en krijg er weinig ge- noeg voor, zonder te denken. Denken!" Met diepe minachting. — "Dan hebt gij, in allen gevalle, toch dit gedacht," vervolgde mijnheer Skimpole. "Harold Skimpole ziet gaarne de zon schijnen, hoort gaarne den wind waaien, ziet gaarne naar afwisseling van lichten en schadu- wen; hoort gaarne de vogeltjes zingen, die koor- zangers indegroote cathedraalkerk der natuur. En het komt mij voor dat ik Harold Skimpole ga berooven van zijn aandeel in zulke bezittingen, die zijn eenig geboorterecht zijn. — Hebt ge zoo iets niet gedacht?" — "Wel — zeker — neen," zeide Coavinses, met zulk eone stugheid van ontkenning, dat hij daaraan alleen de behoor- \\ lijke kracht kon geven dooi eene lange tusschen- ! poos achter ieder woord te plaatsen, en door ! het laatste met zulk een schok uit te spreken, dat hij zijn nek wel had kunnen ontwrichten. ! — "Zeer zonderling en merkwaardig is toch
de werking van den geest bij u, lieden van za- ken," zeide mijnheer Skimpole peinzend. "Dank u, mijn vriend. Goeden nacht." Daar onze afwezigheid lang genoeg had ge-
duurd om beneden vreemd te worden gevon- den, ging ik terstond weder daarheen, en vond Ada bij het vuur zitten werken en met baai- neef John praten. Weldra kwam mijnheer Skiin- pole, en kort daarop volgde Richard. Ik had het, zoolang de avond nog duurde, druk genoeg om mijne eerste les in het triktrakspel van mijn- heer Jarndyce te nemen, die veel van dit spel hield, en van wien ik het natuurlijk zoo spoe- dig wenschte te leeren als ik kon, om van het zeer geringe nut te zijn van met hem te kun- nen spelen als hij geen boter partij had. Maar ik dacht toch somtijds, als mijnheer Skimpole brokken van zijne composit ion op do piano speelde, of wanneer hij, zonder eenige inspanning, met zijne gewone, innemende vroolijkhoid praatte, dat Richard on ik den op ons overgedragen in- druk schenen te bewaren van na den maaltijd |
|||||||
|
gearresteerd te zijn geweest, en dat de geheele
zaak zeer zonderling was. Het was laat eer wij scheidden; want toen
Ada om elf uur wilde heengaan, ging mijnheer Skimpole naar de piano, en trommelde luch- tig, \'\'dat het beste van alle middelen om onze dagen te veilengen was, eenige uren van den nacht te stelen." Het was over twaalven eer hij met zijn blaker en zijn stralend gezicht de kamer uitging, en ik geloof dat hij, als hij dit goed gevonden had, ons tot het aanbreken van den dag daar had kunnen houden. Ada en Ri- chard draalden nog een poosje bij het vuur, en zeiden benieuwd te zijn of mevrouw Jelly- by al voor dien dag met dicteeren zou gedaan hebben, toen mijnheer Jarndvce, die de kamer uit geweest was, terugkwam. "O, mijn hemel wat is dat, wat is dat?" zeide
hij, zijn hoofd wrijvende en met zijne goedhar- tige verdrietelijkheid rondstappende. "Wat is dat, wat zij mij zeggen? Rick, mijn jongen. Ksther, melieve, wat hebt gij uitgevoerd ? Waar- om hebt gij dat gedaan ? Hoe kondt gij dat doen ? Hoeveel was het voor ieder? — De wind is weer omgoloopen. Ik voel het overal." Wij wisten geen van beiden wat te antwoorden.
"Kom aan, Kick, kom aan. Ik moet dit af- doen eer ik ga slapen. Hoeveel heeft het u ge- kost .\' (rij hebt met u beiden het geld bijeen- gelegd. Waarom hebt ge dat godaan ? Hoe kondt ge? — O Heere ja, hij is vlak oost — moet wel zoo zijn."—"Inderdaad, mijnheer," zeide Richard, "ik geloof niet dat het eerlijk van ïiii; zou zijn het u te zeggen. Mijnheer Skimpole heeft op ons vertrouwd." — "God zegen u. mijn goede jongen! Hij vertrouwt op iedereen !" zeide mijnheer Jarndvce, zijn hoofd nog een krach- tigen wrijf gevende en toen staan blijvende. — "Inderdaad, mijnheer ?" — "Op iedereen! En hij zal aanstaande week weder eveneens in de klem zitten," zeide mijnheer Jarndyce, weder met groote schreden voortstappende, met eene uitgewaaide kaars in de hand. "Hij is altijd in de klem. Hij is in de klem geboren. Ik geloof waarlijk dat, toen zijne moeder beviel, de adver- tentie in de courant luidde: "Dinsdag laatstleden op haar buitengoed Klemmenstein mevrouw Skimpole van een zoon in financieele ongelegen- heden." " Richard lachte hartelijk, maar zeide toen:
"Toch , mijnheer , wilde ik zijn vertrouwen niet gaarne schokken of schenden; en als ik het nog eens aan uw beter oordeel onderwerp of ik zijn ge- heim niet behoor te bewaren, hoop ik, dat gij u be- denken zult, eer gij mij verder dringt. Natuurlijk, als gij mij dringt, mijnheer, zal ik weten dat ik ongelijk heb, en zal ik het u zeggen." — "Wel," zeide mijnheer Jarndyce, wederom stilstaande en verscheidene verstrooide pogingen doende om zijn blaker in zijn zak te steken. "Ut — Hier, neem eens aan, lieve. Ik weet niet wat |
|||||||
|
a
|
||||||||||||||
|
GEHEEL EEN KIND.
|
||||||||||||||
|
vroeg mijnheer Jarndyce, meer en meer ophel-
derende. Dat was hij inderdaad, zeiden wij.
"Als men er recht aan denkt, is het waarlijk
het toppunt van kinderachtigheid bij u — bij mij, meen ik —" zeide Jarndyce, "hem voor een oogenblik als een man te beschouwen. Men kan hem niet verantwoordelijk stellen. Het denk - beeld van Harold Skinipole met oogmerken en plannen, of bewustheid van gevolgen! Ha, ha, ha!" Het was zoo verrukkelijk de wolken van zijn
|
||||||||||||||
|
ik er mee doen wil. Het ligt alles aan den wind
— altijd heeft hij die werking. Ik wil u niet dringen, Rick ; gij kunt wel gelijk hebben. Maar inderdaad — u en Esther zoo beet te pakken — en u uit te knijpen als een paar zachte, versche sinaasappelen! — Het zal van nacht een storm waaien." Hij stak nu beurtelings zijne handen in zijne
zakken, alsof hij ze langen tijd daarin zou hou- den, en haalde ze er dan weder uit en wreef er geweldig zijn hoofd mede. Ik waagde het deze gelegenheid waar te ne-
|
||||||||||||||
|
DE BROMKAMEU. (blz. 48.)
|
||||||||||||||
|
men om aan te merken dat mijnheer Skim-
pole, in al zulke zaken, geheel een kind was. "He, melieve?" zeide mijnheer Jarndyce, dat woord opvangende. — "Geheel een kind, mijn- heer," zeide ik, "en zoo verschillend van an- dere menschen." — "Gij hebt gelijk ," zeide mijn- heer Jarndyce ophelderend. "Uw vrouwelijk ver- nuft heeft het wit getroffen. Hij is een kind — geheel een kind. Ik heb u wel gezegd weet ge, dat hij een kind was, toen ik u het eerst van hem sprak." — "Zekerlijk, zekerlijk," zeiden wij. — "En hij is een kind. Is hij nu niet?" |
||||||||||||||
|
helder gezicht te zien opklaren, en hem zoo
hartelijk in zijn schik te zien, en te weten (gelijk men onmogelijk niet weten kon) dat de bron van die blijdschap de goedheid van zijn hart was, dat gemarteld werd als hij iemand heiine- lijk moest veroordeelen, wantrouwen of beschul- digen, dat ik tranen in Ada\'s oogen zag, terwijl zij met zijn lach instemde, en ik ook tranen in mijne eigene voelde. "Wel, welk een kabeljauwskop ben ik," zeide
mijnheer Jarndyce, "dat ik daaraan behoefher- innerd te worden. De geheele zaak laat duidelijk |
||||||||||||||
|
12
|
||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
het kind zien, van het begin tot het einde. Nie-
mand dan een kind zou er aan gedacht hebben om u beiden tot helpers uit te kiezen! Niemand dan een kind zou gedacht hebben dat gij liet geld hadt! Als het duizend pond was geweest zou het eveneens geweest zijn," zeide mijnheer Jarndyce, met zijn gezicht geheel in gloed. Wij bevestigden dit alles uit onze ondervin-
ding van dien avond. "Wel zeker, wel zeker," zeide mijnheer Jarn-
dyce. "Evenwel. Rick en Esther, en gij ook, Ada — want ik weet niet of zelfs uw beursje wel veilig is voor zijne onnoozelheid — gij moet mij allen beloven dat er niets meer van dien aard zal plaats hebben. (Jeen leenen meer — zelfs van geen halven schelling!" Wij beloofden dit allen oprechtelijk : diehard
klopte, niet een schertsenden blik naar mij, op zijn zak, als om mij te herinneren dat er geen gevaar bestond dat wij ons woord niet zouden houden. "Wat Skimpote betreft," zeide mijnheer Jarn-
dyce, "een bewoonbaar poppenhuisje, meteene goede tafel en eenige tinnen menschjesom schul- den bij te maken en geld van te leenen, daar- mede zou het knaapje voor altijd geholpen zijn. Hij ligt nu zeker al in een kinderslaap; het is tijd dat ik mijn listiger hoofd op mijn meer wereldsch kussen leg. Goeden nacht, mijne lie- ven ! God zegen u !" Eer wij onze blakers hadden aangestoken.
kwam hij met een lachend gezicht nog eens binnenkijken , en zeide: "Ik heb naar den wind- wijzer gekeken. Ik zie dat het een valsch alarm was van den wind. Hij is in het zuiden!" En daarmede ging hij, bij zich zelven zingende. Ada en ik begrepen beide, toen wij boven
nog een poosje met elkander praatten, dat die gril over den winil maar een verzinsel was, dat hij gebruikte om reden te geven van eene of andere verdrietelijkheid, die hij niet kon ont- veinzen, liever dan over de werkelijke oorzaak daarvan te klagen of iemand te berispen of te verachten. Wij vonden daarin een kenteeken van zijne eigenaardige zonderlingheid en zacht- aardigheid, en van het verschil tusschen hein en die korzelige inenschen, die het weer en den wind (vooral dien ongelukkigen wind, dien hij met zulk een geheel ander doel had gekozen) tot voorwendsels van hunne verdrietige, naar- geestige luimen maken. Inderdaad , zooveel genegenheid voor hem had
zich op dien eenen avond reeds bij mijne dank- baarheid gevoegd, dat ik hoopte dat ik hem door deze gemengde aandoening reeds begon te begrijpen. De schijnbare tegenstrijdigheden bij meester Skimpole en mevrouw Jellyby kon ik niet denken te kunnen ophelderen. daar ik zoo weinig ondervinding en wereldkennis bezat. Ik beproefde dit ook niet eens; want toen ik al- leen was, waren mijne gedachten met Ada en |
||||||||||
|
Richard bezig, en met den vertrouwelij ken wenk,
dien ik ten hunnen aanzien had gemeend te ontvangen. Mijne verbeelding, misschien door den wind wat wild gemaakt, wilde niet geheel onzelfzuchtig blijven, schoon ik ze wel daartoe had willen bewegen als ik kon. Zij zwierf terug naar het huis van mijne peet, en riep langs den weg naai\' den tegen woord igen tijd eenige schaduwachtige gissingen op, die zich voorheen reeds bevend hadden vertoond. naar de kennis die mijnheer Jarndyce van mijne vroegste ge- schiedenis kon hebben — zelfs over de moge- heid, dat hij mijn vader zou zijn — hoewel die ijdele droom nu geheel vervlogen was. Zij was nu geheel vervlogen, bedacht ik mij,
terwijl ik van het vuur opstond. Het paste mij niet over het verledene te zitten mijmeren, maar met een vroolijken geest en een dankbaar hart werkzaam te zijn. Zoo zeide ik tot mij zelve: "Esther, Esther, Esther! Uw plicht, melieveT\' en gaf mijn mandje met sleutels zulk een zet, dat zij als klokjes klingelden, en mijn dag hopend uithuilden. |
||||||||||
|
VII.
DE 0EESTENWANI1ELING.
Terwijl Esther slaapt en terwijl Esther waakt,
blijft het op het buiten in Lincolnshirenog regenachtig weder. De regen valt steeds, des nachts en over dag, drop voor drop, op het breede steenen terras, de (Jeestenwandeling. Het weder is daar in Li nco 1 nsh ire zoo slecht, dat de levendigste verbeelding zich nauwelijks kan voorstellen, dat het ooit weder mooi weer zal worden. Niet dat daar nu juist een over- vloed van levendige verbeelding is, want Sir Leicester is er niet (en waarlijk, al was hij er, hij zou in dat opzicht niet veel helpen), maar bevindt zich met mylady te Parijs; en de een- zaaniheid spreidt hare \'donkere vleugelen over het Kastanje-Hof uit. Mogelijk \'bestaat er nog eenig leven van ver-
beelding onder de dieren van lager rang op Kas- tanje-Hof. De paarden in de stallen —de lange stallen, aan een.kaal, met roode steenen be- vloerd stalplein, waar eene groote klok in een torentje hangt, dat ook eene groote wijzerplaat heeft, welke de duiven, die er dichtbij wonen, altijd schijnen te raadplegen — misschien be- schouwen zij dan zekere denkbeeldige tafereelen van mooi weer, en zijn zij in dit opzicht betere kunstenaren dan de stalknechts. De oude ruin, zoo vermaard voor zijn loopen over het onge- baande veld , draait zijn grooten oogappel naar het getraliede venster bij zijne ruif, en herin- nert zich misschien de frissche bladeren, die daar anders flikkerden, en den reuk, die er bin- nen woei, en is misschien met de honden bui- |
||||||||||
|
43
|
|||||||||
|
KASTANJE-HOF.
|
|||||||||
|
men was gekomen, waar eene schuur stond,
waar gerst in was. De misnoegde gans, die bukt onder eene oude poort van twintig voet hoogte, geeft misschien door haar geklok te kennen, (als wij het maar wisten) dat zij meer van weder houdt, waarbij die poort eene schaduw op den grond werpt. Dit zij gelijk het wil, er is anders op Kastan-
je-Hof niet veel verbeeldingskracht levendig. Maar als er somtijds iets van beslaat, komt men met een weinigje al heel ver — evenals een klein gerucht in zulk een oud, holklinkend huis een groot leven maakt — en loopt het doorgaans op spoken en geheimen uit. Het heeft daar in Lincolnshire zoo hard
en zoo lang geregend, dat jufvrouw Hounce- well, de oude huishoudster op Kastanje-Hof, al verscheidene malen haar bril heeft afgeno- men en afgeveegd, om zich te verzekeren, dat de droppels niet aan de glazen hingen. Jufvrouw Rouncewell had daarvan reeds zeker genoeg kun- nen zijn door het hooren van den regen, maar zij is eenigszins doof, hetgeen men haar maar volstrekt niet kan doen gelooven. Zij is eene knappe oude jufvrouw, welgemaakt, deftig en verwonderlijk net, en heeft zulk een rechten rug en zulk eene breede borst, dat als haar keurslijf, wanneer zij sterft, blijken mocht met de ijzers van een ouderwetschen vuurhaard voor- zien te zijn, niemand, die haar kent, reden zou hebben om zich daarover te verwonderen. Het weder doet jufvrouw Rouncewell weinig aan. Het huis is daar toch in alle weder, en het is het huis, naar haar zeggen, "waar zij op ziet." Zij zit in hare kamer (aan een zijgang, bene- den , met een boogvenster, dat op een vierkant grasperk uitziet op regelmatigen afstand ver- sierd met gladgeschoren ronde boomen en gladde ronde blokken steen, alsof de boomen met de steenen zouden gaan kaatsen) en het geheele huis is, naar hare gedachten, wel bezorgd. Zij kan het, zoo noodig, openzetten, en drukte en beweging maken; maar het is nu gesloten, en ligt op de breedte van jufvrouw Rouncewell\'s met ijzer omschanste borst in een majestueuzen slaap. Het is bijna even moeielijk als eene onmoge-
lijkheid om zich Kastanje-Hof zonder jufvrouw Rouncewell te verbeelden, maar zij is toch pas vijftig jaar daar geweest. Vraag haar hoelang, op dezen regenachtigen dag, en zij zal antwoor- den: "Vijftig jaar, drie maanden en veertien daag, met \'s hemels zegen, als ik dinsdag be- leef." Mijnheer Rouncewell stierf eenigen tijd voordat de sierlijke mode der staarten uitstierf, en verborg toen zijn staartje (als hij het ine- denam) in een bescheiden hoekje van het kerk- hof in het park. Hij was in de marktstad ge- boren en zijne jeugdige weduwe insgelijks. Hare betrekking tot de familie was in den tijd van den vorigen Sir Leicester begonnen, en in de kinderkamer ontstaan. |
|||||||||
|
ten, terwijl de menschelijke helper, die den naas-
ten stal schoonmaakt, niet verder komt dan zijne mestvork en bezem. De schimmel, die tegenover de deur staat, en die, met een ongeduldig ge- rammel van zijn halster, zijne ooien opsteekt en zijn kop zoo verlangend omkeert, als die deur opengaat, en tot wien de binnenkomende zegt: "Ho, schimmel, sta stil! Vandaag heeft u niemand noodig;" weet dat misschien evengoed als de man. Het geheele, schijnbaar druilige en onge- zellige half dozijn, dat daar bij elkander is ge- stald, slijt misschien de lange, regenachtige uren, als de deur gesloten is, in levendiger onder- houd, dan men in de bediendenkamer of in het Wapen van Dedlock heeft — of verdrijft zich den tijd door op de zedelijke verbetering (of mis- schien het bederf) van den hit in den hoek te werken. Zoo denkt misschien de bulhond, die in zijn
hok op de plaats met zijn kop op zijne groote pooten ligt te dutten, aan den heeten zonne- schijn, wanneer de schaduwen der stalgebou- wen zijn geduld tergen door gedurig te verschui- ven, en hem, op zekeren tijd van den dag geene breedere schuilplaats te laten, dan de schaduw van zijn eigen huis, waar hij dan zit te hijgen en te brommen, en sterk naai\' iets verlangt om aan te trekken en te rukken, behalve zich zel- ven en zijn ketting. Zoo herinnert hij zich nu misschien , half wakker en knipoogende, het huis vol gezelschap, de koetshuizen vol rijtuigen, de stallen vol paarden, en de buitengebouwen vol oppassers van die paarden, tot hij met het tegen- woordige in de war geraakt, en naar buiten komt om te zien hoe het is. Dan bromt hij mis- schien, als hij zoo ongeduldig schudt, bij zich zelven: "Regen, regen , regen ! Niets dan regen — en de familie niet buiten!" en kruipt weder naai1 binnen, en gaat somber geeuwend weder liggen. Zoo is het ook met de honden in den honden-
stal aan den anderen kant van het park, die hunne vlagen van rusteloosheid hebben , en wier jammerlijke stommen, als de wind zeer hard- nekkig is, dit zelfs aan het huis bekend ma- ken ; boven, beneden, en in m vlady\'s kamer. Zij loopen misschien het geheele jachtveld af, terwijl de regendroppels om hunne werkeloos- heid neerkletteren. Zoo verlustigen zich misschien de konijnen, met hunne verraderlijke staartjes, die de holen aan de wortels van boomen in- en uitwippen, met levendige denkbeelden van winderige dagen, wanneer hun de ooien om den kop waaien, of aan dien gewichtigen tijd als er zoete jonge plantjes te knabbelen zijn. De kalkoen in de menagerie, altijd door eene grief tegen de menschen in het algemeen gekweld (misschien de groote kalkoenenslachtirig met Kersttijd), denkt misschien aan dien zomeroch- tend, waarop hem ook al onrecht is gedaan, toen hij op een laantje tusschen de gevelde boo- |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
u
|
|||||||||
|
dewisseling te treden. Gij moest u liever van
uw jongen ontdoen; gij moest hem liever naar eene of andere fabriek zenden. De ijzerstreek in het noorden is, naar ik meen, het geschikte land voor een knaap met zulke neigingen." Hij ging naai1 liet noorden , en werd in het noor- den groot; en indien Sir Leicester hem ooit zag, als hij naar Kastanje-Hof kwam om zijne moeder te bezoeken, of naderhand ooit aan hem •lacht, is het zeker, dat hij hem niet anders beschouwde dan als lid van een verbond van eenige duizend grimmige, zwart berookte sa- menzweerders, die gewoon waren drie nach- ten in de week , met ongeoorloofde oogmerken, bij toortslicht langs den weg te loopen. Evenwel is jufvrouw Rouncewell\'s zoon , vol-
gons den loop der natuur en der kunst, groot geworden, en heeft zich gevestigd, en is ge- trouwd . en heeft jufvrouw Rouncewell\'s klein- zoon naar huis geroepen, die. nu zijn leertijd om is, en hij van eene reis in verre landen is teruggekomen, waarop hij uitgezonden was om zijne kennis te vermeerderen en zich op zijne loopbaan door het leven voor te bereiden, juist op dozen dag in jufvrouw Rouncewell\'s kamer op Kastanje-Hof tegen den schoorsteenmantel staat te leunen. "En nog eens, en nog eens, ik ben blij dat
ik u zie. Watt. En nog eens, en nog eens, ik ben blij dat ik u zie. Watt," zegt jufvrouw Rouncewell. "Ge zijt een knappe, frissche jon- gen. Gij gelijkt naai\' uw armen oom George! Ach!" En jufvrouw Rouncewell\'s handen wor- den onrustig, gelijk gewoonlijk bij zulk een zeg- gen. — "Men zefrt, dat ik naar vader gelijk . grootmoeder." — "Naai\' hem ook, lieve jongen — maar het meest naar uw armen oom Geor-
ge. En uw lieve vader," jufvrouw Rouncewell vouwt hare handen weder. "Is hij wel?" — "Het gaat hem in alle opzichten heel goed, grootmoe- der." — "Ik ben dankbaar." Jufvrouw Rounce- well houdt veel van haar zoon, maar blijft toch ten zijnen aanzien zeker treurig gevoel koesteren — omtrent alsof hij een soldaat was, die, hoe-
wel een man van eer, tot den vijand was over- gofraan. — "Hij is dus gelukkig?" zegt zij. — "O, ja," — "Ik ben dankbaar. Hij heeft u dus op zijne manier groot gebracht, en u naar vreemde landen gezonden en zoo meer? Wel, hij weet het best. Er kan nog eene wereld buiten Kastanje- Hof wezen, waarvan ik niets begrijp. Schoon ik toch zoo jong niet meer ben. En ik heb toch ook veel knappe monschon gezien." — "Groot- moeder," zegt de jonkman , tot een ander onder- werp overgaande, "wat was dat voor een aardig meisje. dat ik zoo even bij u vond ? Gij hebt haar Rosa genoemd?" — "Ja, kind. Zij is de dochter van eene weduwe uit het dorp. De mei- den zijn tegenwoordig zoo moeielijk te leeren, dat ik haar al jong bij mij heb genomen. Zij leert heel vlug, en het zal wel met haai-lukken. |
|||||||||
|
De thans levende vertegenwoordiger der Ded-
lock\'s is een uitmuntend meester. Hij vooron-
derstelt, dat al zijne afhandelingen geheel ont- bloot zijn van bijzondere neigingen, gevoelens of karakter, en is overtuigd, dat hij geboren is om het noodeloos te maken, dat zij zulke din- gen hebben. Als hij het tegendeel ontdekte zou hij eenvoudig als van den donder getroffen zijn, en nooit weder bijkomen dan om een snik te geven en te sterven. Maar hij is toch een uit- muntend meester en gelooft dat het bij zijn rang past dit te zijn. Hij is zeer op jufvrouw Rouncewell gesteld . en zegt dat zij eene knappe, fatsoenlijke vrouw is. Hij geeft haar altijd de hand bij zijne aankomst op Kastanje-Hof en als hij weder vertrekt: en als hij heel ziek werd. of bij toeval overreden werd. of zulk een ongeluk kreeg als men kan onderstellen, dat een Dedlock kan krijgen. zou hij, als hij nog spreken kon. zeggen: "T.aat mij alleen, en laat jufvrouw Rouncewell hier komen:" ge- voelend» dat zijne waardigheid in zulk eene ongelegenheid hij haar veiliger zou zijn dan bij iemand anders. Jufvrouw Rouncewell heeft rampen gekend.
Zij heeft twee zonen gehad .waarvan de jongste op hol rrinpr. en soldaat werd, en nooit terug kwam. Zelfs op dit uur verliezen jufvrouw lïounee- well\'s kalme handen hare bedaardheid als zij van hem spreekt, en ontvouwen zich dan van haar keurslijf, en dwalen op eene onthutste manier om haar heen, als zij zegt welk een aardige jongen, welk een mooie jongen, welk een vroo- lijke. goedhartige, knappe jourren hij was ! Haar tweede zoon zou op Kastanje-Hof bezorgd en dooi\' don tijd rentmeester geworden zijn: maar toen hij nog school ging, begon hij stoommachines van sanspannet jes te maken . en vogeltjes af te richten, om met de minst mogelijke krachtver- spilling hun waterbakje op te halen . hen zoo- danig met eene vernuftige uitvinding te hulp komende, dat een dorstige kanarie, letterlijk gezegd . maar even zijn schouder tegen het wiel behoefde te zetten, om drinken te krijgen. Deze neiging was voor jufvrouw Rouncewell eene bron van groote ongerustheid. Zij gevoelde, met al de smart eener moeder, dat de knaap den weg van Wat Tvlor opging, wel wetende, dat Sir Leicester zulke gedachten koesterde over een aanleg voor elke kunst, waarbij men kon den- ken . dat rook en een hooge schoorsteen te pas kwamen. Maar de ongelukkige jonge rebel (anders een zachtzinnige jongen, maar zeer volhardend) toonde, toen hij ouder werd, geen blijk van berouw, maar vervaardigde integen- deel het model van een mechanisch weefgetouw. en zoo c htte hij zich verplicht, met vele tra- nen, den baronet van zijne verkeerdheden te onderrichten. "Jufvrouw Rouncewell," zeideSir Leicester, "ik kan ei- nooit in bewillligen, ge- lijk gij weet, om met iemand over iets in re- |
|||||||||
|
BEZOEK OM HET HUIS TE ZIEN.
|
|||||||
|
Zij laat het huis al zien, heel aardig. Zij woont
geheel bij mij, en eet bij mij aan tafel." — "Ik hoop, dat ik haar niet heb weggejaagd.\'" — "Zij zal denken, dat wij over familiezaken te praten hebben. Zij is heel bescheiden. Dat is eene mooie eigenschap voor een meisje. En zeld- zamer," zegt jufvrouw Kouncewell, hare borst zooveel mogelijk vooruitzettende, "dan voorheen." De jonkman buigt zijn hoofd uit eerbied voor
de lessen der ervaring. Jufvrouw Kouncewell luistert. \'•Wielen!" zegt zij. Zij zijn voor de jongere
ooien van haar kleinzoon reeds lang hoorbaar geweest. "Wat voor wielen op zulk een dag als deze, om alle goedheid!" Weldra wordt er aan de deur getikt. \'"Binnen!"
Eene schuwe, landelijke schoone, met donkere oogen en donker haai- — zoo frisch, met haar gezonden en toch lijnen blos, dat de regendrop- pels , die op hare krullen zijn blijven liggen, naar dauw op eene versch geplukte bloem gelijken. "Wat zijn daar voor vreemden, Rosa?" zegt
jufvrouw Kouncewell. — \'-Twee jonge heeren met eene sjees, jufvrouw, die het huis willen zien — ja, dat heb ik ze ook gezegd;" snel antwoord gevende op eene weigerende beweging der huishoudster. "Ik ging naai- het voorhuis, en zeide dat het een verkeerde dag en oen verkeerd uur was; maar de jonge heer, die reed, nam in den regen zijn hoed af, en verzocht mij om u dit kaartje te brengen." — "Lees bet eens, lieve Watt," zegt de huishoudster. Rosa is bij het overgeven zoo bedeesd, dat
het kaartje tusschen hen in op den grond valt, en zij bijna met de voorhoofden tegen elkander stooten om het op te rapen. Rosa wordt nog be- deesder dan te voren. "Mijnheer Guppy," is alle inlichting, die het
kaartje geeft. — "Guppy I" herhaalt jufvrouw Kouncewell. \'-Mijnheer üuppy. Gekheid! Ik heb nooit van hem gehoord." — "Dat heeft hij mij ook gezegd," zeide Rosa. "Maar hij zeide, dat hij en die andere jonge heer pas gisteravond met de diligence van Londen waren gekomen, naar eene vergadering van magistraten tien mijlen hier vandaan, dezen morgen, en dat, daar zij gauw met hunne zaken gedaan hadden, en zij veel van Kastanje-Hof hadden gehoord en eigenlijk niet wisten wat zij met hun tijd zouden uitvoeren, zij door den regen hier naar toe waren gekomen om het te zien. Zij zijn rechtsgeleerden. Hij zegt dat hij wel niet bij mijnheer Tulking- horn op het kantoor is, maar toch zeker wel desnoods van mijnheer Tulkinghorn\'s naam ge- bruik mag maken." Daar zij, nu ophoudende, bevindt, dat zij eigenlijk eene lange rede heeft gehouden, wordt Kosa bedeesder dan ooit. Nu is mijnheer Tulkinghorn iemand, die als
het ware tot het buiten Behoort, en bovendien gelooft men dat hij jufvrouw Kouncewell\'s tes- tament heeft gemaakt. De oude jufvrouw laat |
|||||||
|
zich dus vermurwen, bewilligt, als eene bijznn-
dere gunst, in de toelating der vreemdelingen. en zendt Kosa heen. Daar komt bij den kleinzoon eensklaps een verlangen op om ook het huis eens te zien, en wil hij met het gezelschap mede- gaan. De grootmoeder, welke het streelt dat hij daarin belang stelt, vergezelt hem — hoewel hij, om hem recht te doen, zeer ongezind is om haar moeite te veroorzaken. "Zeer verplicht, mejufvrouw!" zegt Guppy,
zich in het voorhuis van zijn doornatten duffel ontdoende. "Wij Londensche praktizijns krijgen niet dikwijls een uitgang; en als wij dat doen, profiteeren wij er giaag van, weet ge." De oude huishoudster, eene genadige streng-
heid bewarende, wuift met hare hand naar de groote trap. Guppy en zijn vriend volgen Kosa, jufvrouw Kouncewell en haar kleinzoon volgen hen, een jonge tuinman gaat vooruit en zet de luiken open. Gelijk doorgaans het geval is met monschon,
die huizen gaan zien, zijn Guppy en zijn vriend al doodaf, eer zij nog recht begonnen zijn. Zij dwalen naar verkeerde plaatsen , kijken naar ver- keerde dingen, geven niet om de rechte dingen , gapen als er nog meer kamers worden geopend , leggen eene diepe neerslachtigheid aan den dag en zijn blijkbaar afgemat. In elke kamer, die zij binnentreden , zet jufvrouw Kouncewell zich stijf rechtop in eene vensterbank of in een ander hoekje, en luistert met statige goedkeuring naar Rosa\'s uitlegging. Haar kleinzoon is zooopmerk- zaam daarop, dat Kosa nog bedeesder wordt dan ooit — en nog bevalligei\'. Zoo gaan zij van kamer tot kamer, doen de geschilderde Dedlock\'s voor eenige minuten herleven, als de jonge tuin- nian het licht binnenlaat, en verwijzen hen we- derom naar hun graf, als hij het weder buiten- sluit. Het komt den bedroefden Guppy en zijn ontroostbaren vriend voor, dat ei\' geheel geen eind is aan de Dedlock\'s, wier grootheid als een adellijk geslacht daarin schijnt te bestaan, dat zij zevenhonderd jaren lang nooit iets gedaan hebben om zich te onderscheiden. Zelfs de lange zaal van Kastanje-Hof kan Guppy
niet verlevendigen. Hij is zoo uitgeput, dat hij bijna op den drempel neerzinkt, en nauwelijks geestkracht genoeg heeft om binnen te treden. Maai\' een portret boven den schoorsteenmantel, door een vermaard schilder van dien tijd ver- vaardigd, heeft eene werking op hem, dienaar tooverij gelijkt. Hij herstelt zich in een oogen- blik. Hij staart het niet buitengemeene belang- stelling aan; hij schijnt er geheel door geboeid. "Heere!" zegt Guppy. "Wie is dat?" — "De
schilderij voor den schoorsteen," zegt Kosa, "is het portret van de tegenwoordige Ladyüedlock. Het wordt voor eene volmaakte gelijkmis ge- houden, en voor het beste werk van den meester." — "Zegen ons!" zegt Guppy, zijn vriend met zekere verbazing aanstarende, "als ik haar ooit |
|||||||
|
i6
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
kan gezien hebben ! En toch ken ik haar. Is dat
portret gegraveerd, jufvrouw?" — \'\'Dit portret is nooit gegraveerd. Sir Leicester heeft altijd het verlof daartoe geweigerd." — "Wel," zegt Guppy zeer zacht, \'\'ik laat mij doodschieten als het niet wonderlijk is. hoe goed ik dat portret ken! Dat is dus Lady Dedlock?" — "Het portret aan de rechterhand is de tegenwoordige Sir Leicester Dedlock. Het portret aan de linker is zijn vader, wijlen Sir Leicester." Guppy heeft geene oogen voor een van deze
groote mannen. "Het is mij onverklaarbaar," zegt hij, nog naar het eerste portret starende, "hoe ik dat portret zoo goed ken. Ik mag vertrapt wezen," vervolgde hij, rondkijkende, "als ik niet geloof dat ik eens van dat portret moet gedroomd hebben." Diar niemand der aanwezigen eenig bijzonder
belang in Guppy\'s droomen schijnt te stellen, wordt er niet verder over deze mogelijkheid ge- sproken. Maar hij is nog zoo verdiept in het por- tret, dat hij onbeweeglijk staan blijft, tot de jonge tuinman de luiken heeft gesloten, en komt dan de zaal uit, in een toestand van bedwelming, die, wonderlijk genoeg, dikwijls voor belangstel- ling wordt gehouden, en gaat mede naar de andere kamers, waar hij verbijsterd rondstaart, alsof hij nog overal naar Lady Dedlock zocht. Hij ziet haar niet meer. Hij ziet hare kamers,
die, als zeer elegant, het laatst worden vertoond , en kijkt uit de vensters, waaruit zij niet lang geleden heeft gekeken, naar hetzelfde weder dat haar zoo doodelijk heeft verveeld. Alle dingen hebben een eind — zelfs huizen, die men met veel moeite gaat zien, en die men al moede is eer men ze recht begint te zien. Guppy is aan het eind van zijn kijken gekomen, en de fris- sche, landelijke schoone aan het eind van hare beschrijving, die altijd aldus luidt: "Het terras beneden wordt zeer bewonderd.
Het wordt, naar eene oude vertelling in de fa- milie, de Geestenwandeling genoemd." — "Zoo!" zegt Guppy, met gretige nieuwsgierigheid. "Wat is dat voor eene vertelling , jufvrouw? Is het iets van een portret?" — "Och, vertel ons die ge- schiedenis," zegt Watt, half fluisterend. — "Ik weet ze niet, mijnheer." Rosa is bedeesder dan ooit. — "Zij wordt niet aan vreemdelingen ver- haald. Zij is zoo goed als vergeten," zegt de huishoudster, nader komende. "Het is nooit meer dan eene familie-anekdote geweest." — "Gij zult het wel niet kwalijk nemen, dat ik vraag, of het iets met een portret te maken heeft, me- jufvrouw," merkt Guppy aan, "want ik ver- zeker u, hoe meer ik om dat portret denk, des te beter ken ik het, zonder te weten hoe ik het ken." De geschiedenis heeft niets met een portret
te maken; daarvoor kan de huishoudster in- staan. Guppy is haar voor deze inlichting, en bovendien over het geheel zeer verplicht. Door |
den jongen tuinman geleid. gaat hij met zijn
vriend eene andere trap af, en weldra hoort men hen wegrijden. Het is nu schemeravond. Jufvrouw Rouncewell kan zich op de beschei- denheid harer jeugdige hoorders verlaten, en hun mag zij wel vertellen hoe het terras aan dien akeligen naam kwam. Zij zet zich in een grooten leuningstoel bij het bijna donkere venster, en vertelt: "In de goddelooze dagen van koning Karel
den Eersten. kinderen —ik meen, natuurlijk , in de goddelooze dagen van de rebellen, die zich tegen dien uitmuntenden koning verbonden — was Sir Morbury Dedlock eigenaar van Kastanje- Hof. Of er voor dien tijd eene overlevering van een geest in de familie bestond, kan ik niet zeggen; maar ik zou het voor zeer waarschijn- lijk houden." Jufvrouw Rouncewell koestert dit gevoelen,
omdat zij begrijpt dat eene zoo oude en aan- zienlijke familie zeker recht op een geest heeft. Zij beschouwt een geest als een van de privi- legiën der hoogere standen, eene addellijke on- derscheiding, waarop het gemeene volk geene aanspraak heeft. "Sir Morbury Dedlock," zegt jufvrouw Rounce-
well, "was, dit behoef ik niet te zeggen, op de zijde van den koninklijken martelaar. Maar men zegt dat zijne vrouw, die geen droppel van het familiebloed in hare aderen had, de slechte zaak begunstigde. Men zegt, dat zij be- trekkingen onder koning Karel\'s vijanden had; dat zij briefwisseling met hen hield, en dat zij hun berichten gaf. Als sommigen van de land- edelen, die Zijne Majesteit aanhingen, hier bij- eenkwamen, zegt men dat mylady altijd dich- ter bij de deur van hunne raadkamer was dan zij dachten. Hoort gij geen geluid als van een voetstap langs het terras, Watt?" Rosa schuift dichter bij de huishoudster.
"Ik hoor de regendroppels op de steenen,"
antwoordt de jonkman, "en ik hoor eene zon- derlinge echo, ik houd het voor eene echo — die veel naar een strompelenden voetstap ge- lijkt." De huishoudster knikt ernstig en vervolgt:
"Gedeeltelijk door deze verdeeldheid tusschen
hen en gedeeltelijk om andere redenen, leid- den Sir Morbury en zijne vrouw een onrustig leven. Zij was eene vrouw van een trotsch ka- rakter. Zij pasten niet goed bij elkander in jaren en gemoedsaard, en zij hadden geene kinderen om hen te verzoenen. Toen haar meest geliefde broeder, een jong edelman, in den burgeroor- log was gevallen (door de hand van een nabe- staande van Sir Morbury) waren hare aandoe- ningen zoo heftig. dat zij een haat opvatte tegen het geheele geslacht waarin zij getrouwd was. Als de Dedlock\'s voor de zaak des konings van Kastanje-Hof zouden uitrijden, zegt men dat zij meer dan eens in het holste van den nacht |
||||||||
|
DE LEGENDE VAN DE GEESTEN WANDELING. -47
|
||||||||
|
Watt maakt ze aan den gang — muziek en al.
"Kom nu eens hier," zegt de huishoudster.
"Hier, kind, dicht bij het hoofdeinde van my- lady\'s bed. Ik ben niet zeker of het al donker genoeg is. Maar luister 1 Hoort gij niet het ge- luid op het terras, door de muziek en het tik- ken en alles heen ?" — "Zeker doe ik." — "Zoo zegt mylady ook." |
||||||||
|
naar de stallen sloop en hunne paarden verlam-
de; en het verhaal zegt, dat haar man haar eens zoo in den nacht de trap zag afsluipen, en haar volgde naar den stal waar zijn eigen geliefkoosd paard stond. Daar greep hij haar bij den arm, en door eene worsteling, of een val, of door dat het paard schichtig werd en schopte, kreeg zij eene ontwrichting van de heup, en van dat uur af begon zij weg te kwijnen." De huishoudster heeft hare stem tot weinig
meer dan een gefluister laten dalen. "Zij was eene sclioone dame geweest, met
eene statige houding. Zij klaagde nooit over die verandering; zij sprak er nooit iemand over dat zij nu kreupel was of pijn had; maar dag aan dag beproefde zij langs dat terras te wande- len; en met behulp van een stok en van de steenen borstwering, ging zij op en neer, op en neer, in zonneschijn en schaduw, eiken dag met meer moeite. Eindelijk, op een namiddag stond haar man (tegen wien zij na dien nacht door niets meer te bewegen was geweest om een woord te spreken) voor het groote venster aan den zuidkant, en zag haar op de steenen vallen. Hij haastte zich naar beneden om haar- op te helpen, maar zij stiet hem van zich af, en hem strak en koel aanziende, zeide zij: "Hier wil ik sterven , waar ik gewandeld heb. En hier zal ik wandelen, al lig ik in mijn graf. Hier zal ik wandelen, tot de trots van dit huis vernederd is. En als er ongeluk of schande nabij is, laten dan de Dedlock\'s naar mijn voetstap luisteren." " Watt ziet naar Rosa. Rosa ziet in de toe-
nemende schemering naar den grond, half be- angst en half bedeesd. "Daar en toen stierf zij," zegt jufvrouw Rounce-
well. "En uit dien tijd is de naam van de Geesten- wandeling afkomstig. Als die voetstap eene echo is, is het eene echo, die men alleen na het vallen van den donker hoort, en dikwijls eén tijd lang niet hoort. Maar van tijd tot tijd komt zij terug; en zoo zeker als er ziekte of dood in de familie komt, zoo zeker wordt zij dan ge- hoord." — "En schande, grootmoeder," zegt Watt. — "Schande komt nooit over Kastanje- Hof," antwoordt de huishoudster. Haar kleinzoon verontschuldigt zich meteen:
"Zeker. Zeker." — "Dat is de geschiedenis. Wat het geluid ook wezen mag, het is een lastig ge- luid," zegt jufvrouw Rouncewell, van haar stoel opstaande, "en het opmerkelijke er van is, dat men het hooren moet. Mylady, die voor niets bang is, geeft toe, dat men, als het er is, het moet hooren. Men kan het niet buitensluiten. Watt, daar staat eene groote Eransche pendule achter u (met opzet daar geplaatst), die een harden tik heeft als zij aan den gang is, en muziek kan spelen. Gij weet, hoe men met die dingen moet omgaan?" — "Zoo tamelijk, denk ik, grootmoeder." — "Maak ze dan eens aan den gang." |
||||||||
|
VIII.
BEDEKT EENE MENIGTE VAN ZONDEN.
Het was zeer interessant, toen ik mij voor den
dag aankleedde, uit het venster te kijken, waar mijne kaarsen als twee vuurbaken in de zwarte ruiten spiegelden, en terwijl in het eerst alles nog in de onduidelijkheid van den laatsten nacht lag gehuld, op te merken hoe het zich vertoonde toen de dag aanbrak. Toen het uitzicht zich lang- zamerhand openbaarde, en het tooneel onthulde waarover de wind in de duisternis had gezworven, gelijk mijne herinnering over mijn leven, had ik het genoegen van de onbekende voorwerpen te ontdekken, die mij in mijn slaap hadden ora- ringd. In het eerst waren zij door den mist slechts tlauw te onderscheiden, en glinsterden de laatste sterren nog daarboven. Die bleeke tusschenpoos voorbij, begon de schilderij zich zoo snel te ver- grooten en te vullen, dat ik telkens, als ik op- nieuw uitkeek, genoeg had kunnen vinden om mijne oogen een uur lang bezig te houden. Onge- voelig werden mijne kaarsen het eenige dat niet bij den morgen paste, verdwenen al de donkere plekken in mijne kamer, en scheen het daglicht helder over het vroolijke landschap, waarin de oude abdijkerk met haar zwaren toren eene zach- tere schaduw over het verschiet wierp, dan met de ruwheid van dat gebouw scheen te strooken. Maar ei- gaat van eene ruwe buitenzijde (hoop ik geleerd te hebben) dikwijls een heldere en zachte invloed uit. Alles in huis was zoo volmaakt in orde, en
iedereen was zoo oplettend voor mij, dat ik met mijne bossen sleutels geene de minste moeite had, schoon ik, door dat ik den inhoud van elke kast en lade poogde te onthouden, en op eene lei aanteekeningen maakte van confituren, inmaakgoed, flesschen, glaswerk, porselein en vele andere dingen, en door dat ik over het ge- heel een precies, oudvrijsterachtig, teuterig per- soontje ben, het zoo druk had, dat ik niet geloo- ven kon dat het al tijd was om te ontbijten, toen ik de klok hoorde luiden. Daar ik echter reeds in de verantwoordelijkheid voor den trekpot was geïnstalleerd, liep ik en zette thee; en toen, daar allen tamelijk laat bij de hand kwamen en er nog niemand beneden was, dacht ik dat ik eens in den tuin wilde gaan kijken, en ook daar- |
||||||||
|
.« HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
mede kennis maken. Ik vond dien een verrukke-
lijk plekje; van voren de fraaie laan en de oprij , waarlangs wij gekomen waren (en waar wij, in het voorbijgaan, liet kiezelzand zoo schrikkelijk niet onze wielen hadden ingesneden, dat ik den tuinman vroeg om het te rollen), achteraan den bloemtuin, met mijn lievelingetje daarop en voor haar venster, dat zij openschoof om mij aan te zien met een glimlach, alsof zij mij uit de verte wilde kussen. Voorbij den bloemtuin lag de moes- tuin , en dan eene weide, en dan eenallerlielst en aardigst boerderijtje. Wat het huis zelf betrof, niet zijne drie puntgevels, niet zijne vensters van verschillend fatsoen, sommigen zoo groot, som- inigen zoo klein, en allen zoo aardig, met het hekwerk tegen den zuidelijken muur om rozen en kamperfoelie aan op te binden, en met zijn genoeg- lijk, welkomheetend voorkomen; liet was, ge- lijk Ada zeide, toen zij aan den arm van den huis- heer mij buiten kwam opzoeken, haar neef .lohn waardig — een vermetel gezegde, hoewel hij haar daarvoor slechts in hare lieve wang kneep. .Mijnheer Skhnpole was aan het ontbijt even on-
derhoudend als hij des avonds was geweest. Kr was honig op tafel, en dit bracht hem over de bijen aan het praten. Hij had niets tegen honig, zeide hij (en dit kwam mij ook zoo voor, want hij scheen er zelfs smaak in te hebben), maar hij pro- testeerde tegen de verwaande aanmatigingen dei- bijen. Hij begreep niet waarom het nijvere bijtje liem tot een voorbeeld moest gesteld worden; hij dacht, dat de bij pleizier had in het honig maken, of het andeis niet doen zou —niemand vroeg er haar om. liet was niet noodig, dat de bij zich zulk eene verdienste van hare liefhebberijen maakte. Als ieder suikerbakker in de wereld ging rond- brommen. tegen alles aandreunde wat hein in den weg kwam, en egoïstisch iedereen riep om op te merken, dat hij aan zijn werk ging en niet ge- stoord moest worden, zou de wereld een onuit- staanbaar verblijf worden. Dan was het toch eene belachelijke positie, met zwavel uit zijn fortuin gerookt te worden, zoodra men het gemaakt had. Alen zou eene zeer geringe meening van een Man- chesteraar hebben, als hij tot geen ander einde katoen spon. Hij moest zeggen, dat hij een hom- mei de personificatie van een veel aangenamer en verstandiger denkbeeld vond. He hommel zeide zonder aiïectatie: "Gij zult mij wel verschoonen ; ik kan waarlijk niet op den winkel blijven passen! Ik bevind mij in eene wereld, waar zooveel te zien is, en men zoo weinig tijd heeft om het te zien, dat ik de vrijheid moet nemen om rond te kijken , en verzoeken dat mij het noodige wordt verschaft door iemand, die er niet op gesteld is om rond te kijken." Hit hield mijnheer Skinipole voordeliom- melphilosophie, en hij vond liet eene zeer goede philosophie, —altijd onderstellende dat de hom- mei gezind was om met de bij op een goeden voet Ie blijven; hetgeen, zoover hij wist, de inschikke- lijke jongen altijd deed , als het ingebeelde schep- |
sel het hem maar wilde laten doen, en niet zoo
verwaand was op haar honig! Hij vervolgde dit grillige onderwerp met den
luchtigsten tred over eene afwisseling van terrein, en maakte ons allen vroolijk; schoon hij wederom met hetgeen hij zeide zulk eene ernstige meening scheen te hebben als hij in staat was om te heb- ben. Ik liet de anderen nog naar hem zitten luis- teren, toen ik heenging om mijne plichten waar te nemen. Zij hadden mijeenigen tijd bezig gehou- den, en ik kwam , met mijn mandje met sleutels aan den arm, de gangen door terug, toen mijn- heer Jarndyce mij in een vertrekje naast zijne slaapkamer riep, dat ik bevond gedeeltelijk een bibliotheekje van boeken en papieren , en gedeel- telijk een klein museum van laarzen, schoenen en hoededoozen te zijn. \'•(Ja zitten, lieve," zeide mijnheer Jarndyce.
"Hit, moet ge weten, is de Bromkamer. Als ik uit mijn humeur ben, kom ik hier zitten brommen."— •\'Hari moet gij zeer zelden hier zijn, mijnheer," zeide ik. — "O, gij kent mij nog niet," antwoordde hij. "\'Als ik bedrogen ofte leur gesteld word door — den wind , en hij naar het oosten loopt, neem ik hier mijne toevlucht. He Bromkamer wordt het meest gebruikt van al de kamers in huis. Gij kent nog niet half mijne grillen. Maar, melieve, wat beeft ge!" Ik kon dit niet nalaten. Ik deed er erg mijn
best toe, maar nu ik alleen was met dien edelen weldoener, en in zijne vriendelijke oogen zag , en mij zoo gelukkig en zoo vereerd gevoelde , en mijn hart zoo vol werd — Ik kuste hem de hand. Ik weet niet wat ik zeide
of zelfs wat ik sprak. Hij was ontroerd en ging naar liet venster; ik geloofde bijna met voornemen om er uit te springen, tot hij zich omkeerde en ik datgene, wat hij had willen verbergen, in zijne oogen las. Hij klopte mij zachtjes op het hoofd , en ik ging zitten. "Zoo, zoo!" zeide hij. \'\'Hat is over. Kom !
Wees niet dwaas!" — \'\'Het zal niet weer gebeu- ren, mijnheer," antwoordde ik. \'\'Maar in het eerst is het moeielijk — " — "Gekheid !" zeide hij. "Het is gemakkelijk, zeer gemakkelijk. Waarom niet? Ik hoor van een lief, klein weesmeisje zonder be- schermer, en krijg in mijn hoofd om die be- schermer te zijn. Zij wordt groot, rechtvaardigt mijne goede meening, doet zelfs nog meer, en ik blijf haar voogd en vriend. Wat steekt daar nu in? Zoo, zoo! Nu hebben wij de oude re- kening aangezuiverd, en heb ik uw genoeglijk, vertrouwend, en vertrouwelijk gezichtje weder voor mij." Ik zeide tot mij zelve: "Esther, melieve, gij
verwondert mij. Hat is waarlijk niet wat ik van u verwacht had!" en dit deed zulk eene goede werking, dat ik mijne handen over mijn mandje vouwde en mij geheel herstelde. Mijnheer Jarn- dyce, wiens tevredenheid hierover op zijn gezicht te lezen was, begon nu zoo vertrouwelijk met |
||||||
|
MEER THUIS OP HET VERLATEN HUIS.
|
19
|
||||||||||||||
|
mij te sproken, alsof ik reeds, ik weet niet hoelang,
gewoon was geweest eiken morgen met hem te spreken. Het was mij bijna te moede alsof het waarlijk zoo was. "Het spreekt van zelf, Esther," zeide hij,
"dat gij die kanselarij-historie niet begrijpt?" Evenzeer spreekt het van zelf, dat ik mijn
hoofd schudde. "Ik weet ook niet wie liet doet," hervatte
hij. "De rechtsgeleerden hebben er zulk eene duivelarij van geknoeid, dat de oorspronkelijke punten van de zaak reeds lang van het gelaat des aardrijks verdwenen zijn. Het was over een |
|||||||||||||||
|
brengen, want hij begon zijn hoofd te wrijven,
"over een testament.\'" — "Ja, het was over een testament, toen het nog over iets was ," ant- woordde hij. "Zekere .larndyce heeft ongelukkig eens een groot vermogen gewonnen en een groot testament gemaakt. Met procedeeren over de vraag hoe de beschikkingen van dat testament moeten ten uitvoe\'- gelegd en de voorloopige ad- ïninistratie gevoerd moei worden, wordt het verinogen, waarover in het testament is beschikt te zoek gebracht; worden de legatarissen , in het testament benoemd, in zulk een ellendigen staat gebracht dat zij genoeg gestraft zouden zijn, |
|||||||||||||||
|
"ALFRED, .MIJN JONGSTE (VIJF JAAR), HEEFT ZICH VRIJWILLIG IN HET K1NDE11L1JK VUEUGDEBOND
LATEN INSCHRIJVEN EN ZICH VERBONDEN OM LEVENSLANG, ONDER WELKEN VORM OOK,
GEEN TABAK TE GEBRUIKEN." (blz. 52.)
|
|||||||||||||||
|
testament en de beschikkingen van een testa-
rnent — of dat was het eens. Het is nu over niets dan de kosten. Wij zijn altijd aan het verschijnen, en verdwijnen, en zweren, en ver- hooren, en insinueeren,en requestreeren, en plei- ten, en zegelen, en memorieeren, en rappor- teeren en resolveeren om den lord-kanselier en zijne satellieten heen, en dansen zoo volgens alle wetten en rechten met alle formaliteiten naar het kerkhof— alles om de kosten. Dat is de groote vraag. Al het andere is op eene onbegrijpe- lijke manier weggesmolten." — "Maar het was, mijnheer," zeide ik, om hem op iets anders te |
|||||||||||||||
|
als liet eene gruwelijke misdaad was geweest,
dat hun geld werd nagelaten; en wordt het testament zelf tot eene doode letter gemaakt. Door dat geheele jammerlijke proces heen wordt alles, wat iedereen, die er iets mee te maken heeft, één uitgezonderd, al weet, juist naar dien eenen man, die het niet weet, verwezen, om het uit te vorschen. Door dat jammerlijke proces heen, moet iedereen nogmaals kopieën hebben van al de wagenvrachten papier, die zich door den tijd hebben opgestapeld (of moet ze betalen zonder ze gehad te hebben, dat het gewone geval is, want niemand heeft ze noodig) en moet hy |
|||||||||||||||
|
.VI TIET VKRLA TEN TTTTIS.
|
|||||||
|
: aanhoudend heen en weer dansen door zulk een
helschen contredans van kosten, vacatiën, onzin- nigheid <\'n schelmerij, als nooit iemand vange- droomd heeft, zelfs in d(> wildste visioenen van een heksensabbat, liet eene H>f " ?ndtvraag- stukken naar het and»- ?ede zendt ze weer naa»- \' \'ene vindt
dat \'• \'ede vimlt
■\'uien kan
■n doen,
. ouvocaat voor
„i .schijnen , en een ander
.mvocaat voor B instrumenteeren
.ei schijnen, en zoo voort door liet geheele
alphabet heen. Kn zoo gaat alles jaar op jaar en
leven op leven voort, en begint gedurig weder van
voren af aan, zonder dat er ooit iets aan een
eind komt. Kn wij kunnen maar volstrekt niet
uit dat proces komen, want wij zijn er partyen
in gemaakt en moeten er partijen in blijven,
hetzij wij willen of niet. Maar het deugt nieter
over te denken. Toen mijn oudoom, de arme
Tom Jarndyce, er over begon te denken, was
het het begin van het einde." —"Die mijnheer
Jarndyce, mijnheer, van wiens geschiedenis ik
gehoord heb ?"
Hij knikte ernstig. \'\'Ik was zijn erfgenaam,
en dit was zijn huis, Ksther. Toen ik hier kwam was het waarlijk verlaten. Het zag er even onge- lukkig uit als hij zelf was geweest." — "Wat moet het nu veranderd wezen!" — \'\'Het bad voor zijn tijd de Puntgevels geheeten. Hij gaf bet den tegenwoordige!! naam, en leefde daar opgesloten , dag en nacht in die goddelooze papie- ren van het proces turende, en tegen hoop aan hopende om het te ontwarren en ten einde te : brengen. Ondertusschen geraakte het goed in
verval. De wind floot door de gescheurde muren, de regen stroomde dooi- bet opene dak, bet on- kruid verstopte het pad naai- de vergane deur. Toen ik zijn overschot hier thuis bracht, was het mij alsof bet huis ook door de hersenen was ge- schoten , zoo verwoest en vervallen was het." Hij stapte eene poos op en neer, nadat bij dit huiverend bij zich zelven bad gezegd , zag mij toen aan, terwijl zijn gezicht ophelderde, en kwam met de banden in de zakken weder bij mij zitten. "Ik heb u wel gezegd, dat dit de Bromkamer was. lieve. Waar ben ik gebleven.\'" Ik herinnerde j hem. bij de gelukkige verandering, die hij in
Het Verlaten Huis gemaakt had. "Ja zoo. dat is waar. Er is, daar in de City
, van Londen, nog een eigendom van ons, dat
tegenwoordig nagenoeg is wat liet Verlaten Huis toen was — ik zeg een eigendom van ons, mec- nende van bet proces, maar ik moest het eigenlijk het eigendom van de kosten noemen; want de kosten zijn de eenige macht op aarde, die er ooit iets uit zullen halen, of voor wie het ooit iets anders dan een doorn in het oog en eene kwelling voor bet hart zal zijn. Het is eene straat |
van bouwvallige, blinde huizen, die de oogen zijn
uitgesteenigd; die geene ruiten, zelfs geene ra- nien meer hebben; waar de kale luiken van de hengsels vallen, de ijzeren hekken bij brokken roest wegschilferen, de schoorsteenen instorten, de steenen stoepen geheel groen zijn geworden, zelfs de stutten, waarmede de muren gesteund zijn, ook al vermolmen. Hoewel Het Verlaten Huis niet in de Kanselarij was, was zijn meester er toch in, en het was met hetzelfde zegel ge- stempeld. Dat zijn de afdrukken van hetGroote /.egel, melieve, door geheel K n g e 1 a n d — zelfs de kinderen ké.n<en ze!" — "Maar wat is het nu veranderd!" zeide ik weder. — "Ja, dat is het," antwoordde hij vroolijker, "en het is wijs van u mij den helderen kant der schilderij voor te houden." (Het denkbeeld van mijne wijsheid!) "Dit zijn dingen, waar ik nooit over spreek, of zelfs aan denk, behalve hier in de Bromkamer. Als gij het goed acht er met Rick en Ada over te spreken," daarbij zag hij mij ernstig aan, "kunt gij zoo doen. Dat laat ik aan uw oordeel over." — "Ik hoop, mijnheer —" begon ik. — "Ik denk, dat ge mij liever Voogd moest noemen, lieve." Ik bespeurde, dat er weder tranen bij mij op-
kwamen, toen hij dit zoo luchtig zeide, alsof het een grillige inval was, in plaats van een blijk zijner bedachtzame teederheid. Maar ik schudde mijne sleutels eens even, als eene herinnering, vouwde mijne handen nog steviger over het mandje, en zag hem onverzet aan. •\'Ik hoop. Voogd," zeide ik, "dat gij niet al
te veel op mijn oordeel zult vertrouwen. Ik hoop, dat gij u niet in mij vergist. Ik vrees, dat het eene teleurstelling voor u zal zijn te hooren, dat ik niet heel knap ben — maar dat is toch wezen- lijk de waarheid, en gij zoudt het spoedig ontdek- kon, als ik niet eerlijk genoeg was om het te be- kennen." Hij scheen geheel niet te leur gesteld, zelfs
het tegendeel daarvan. Hij zeide mij, met een glimlach over geheel zijn gezicht, dat hij mij heel wel kende, en dat ik voor hem knap ge noeg was. "Ik hoop, dat het zoo zal blijken, Voogd,"
zeide ik, "maar ik ben er heel bang voor." — "(Jij zijt knap genoeg om hier het goede vrouwtje van ons leven te zijn, melieve," antwoordde hij schertsend; "het oude vrouwtje uit het kinder- rijmpje: \'\'Klein oud vrouwtje, wat moet gij zoo hoog ? —
\'\'De spinraggen vegen uit den hemelhoog." Kn gij zult ze, met uw beheer van het huis-
houden, zoo schoon van onzen hemelhoog ve- gen, Esther, dat wij eerstdaags de Bromkamer zullen moeten ontruimen en de deur dichtspij- keren." Dit was het begin er van, dat ik Oud Vrouwtje,
en Vrouwtje Klein, en Spinrag, en Vrouw Ship- |
||||||
|
PR UI KEN ME RA T/E.
|
|||||||||
|
.->l
|
|||||||||
|
ton, en Moeder Hubbard, en Besje Durden werd
genoemd, met nog zooveel namen van die soort, dat mijn eigen naam er spoedig door in het ver- geetboek kwam. "Evenwel," zeide mijnheer Jarndyce, om weder
op ons keuvelen te komen. "Daar is Rick,een knappe, veelbelovendejongen. Wat is er met hem te beginnen ?" O Heere ! Welk een denkbeeld om mij over
zoo iets om raad te vragen. "Daar is hij, Esther," zeide mijnheer Jarn-
dyce, op zijn gemak zijne han<\'en in zijne zakken stekende en zijne beenen uitrekkende. "Hij moet een beroep hebben. Hij moet eene keus doen. Er zal nog meer pruikenmeratie om moeten plaats hebben, denk ik, maar het moet toch gebeuren." — "Nog meer wat, Voogd.\'" zeide ik. — "Nog meer pruikenmeratie," zeide hij. "Dat isdeeenige naam , diert ik voor het ding weet. Hij is een pupil van de Kanselarij, melieve. Kenge en Carboy zul- len er iets over te zeggen hebben; meester Dings —een belachelijk soort van doodgraver, die op eene achterkamer in een achterhoek bij Chancery- L a n e graven voor incidenten van processen zit te delven, zal er ook iets over te zeggen hebben; de praktizijn zal er iets over te zeggen hebben; de kanselier zal er iets over te zeggen hebben: de sa- tellieten zullen er iets over te zeggen hebben; al- len zullen daarvoor goed betaald moeten worden; de heele zaak zal heel deftig, heel omslachtig, heel onnoodig, en heel kostbaar zijn; en dat noem ik over het geheel pruikenmeratie. Hoe het inensch- dom ooit met pruikenmeratie bezocht is gewor- den , of voor wiens zonden die jongelieden ooit in een afgrond daarvan zijn gevallen, weet ik niet; maai- het is zoo." Hij begon weer zijn hoofd te wrijven, en van den
wind te spreken. Maar het was een streelend be- wijs van zijne goedheid voor mij, dat als hij zijn hoofd wreef, of op en neer stapte, of allebei te ge- lijk deed, zijn gezicht altyd de gewone welwillende uitdrukking terugkreeg, als hij mij maar aanzag; dan kwam hij onfeilbaar weder op zijn gemak zit- ten, stak zijne handen in zijne zakken en rekte z\'y- ne beenen uit. "Misschien zou het best wezen, eerst van al,"
zeide ik, "mijnheer Richard te vragen waartoe hij genegenheid heeft." — "Juist," antwoordde hij. "Dat meen ik ook. Weet ge wat ? ge moest er u aan gewennen , om er met uw tact en op uwe be- daarde manier met hem en Ada over te praten, en zie dan wat gij er met u allen van maken kunt. Wij zullen met uwe hulp zeker wel op den grond van «Ie zaak komen, Vrouwtje Klein." Ik werd waarlijk bang als ik er aan dacht, hoe-
veel gewicht ik kreeg en hoeveel dingen mij wer- den toevertrouwd. Ik had dit geheel zoo niet ge- meend. Ik had gemeend, dat hij met Richard zou spreken. Maar natuurlijk kon ik niets daarop ant- woorden, behalve dat ik mijn best zou doen, schoon ik vreesde (ik gevoelde waarlijk dat het noodig was |
|||||||||
|
dit nog eens te herhalen) dat hij mij voor schran-
derder hield dan ik was. En daarop deed mijn voogd niets anders dan eens lachen, met den ge- noegl\'yksten lach dien ik ooit gehoord heb. "Kom aan!" zeide hij, opstaande en zijn stoel
terugschuivende. "Ik denk , dat wij voor vandaag in de Bromkamer gedaan hebben. Nog maar een woord tot slot. Esther, melieve, wenscht ge mij iets te viagen ?" Hij zag mij zoo oplettend aan,datikhemook op-
lettend aanzag en mij zeker gevoelde dat ik hem begreep. "Over mij zelve, mijnheer ?" zeide ik. — "Ja."
— "Voogd," zeide ik, en waagde het mijne hand, die plotseling kouder werd dan ik wel gewenscht had , in de zijne te leggen; "niets! Ik ben volko- mcn zeker, dat ik, als er iets was, dat ik behoorde te weten of noodig had te weten, u niet zou behoe- ven te vragen om het mij te zeggen. Als ik mij niet geheel opu verliet en u geheel vertrouwde, zou ik wel een ongevoelig hart moeten hebben. Ik heb u niets te vragen , niets in de wereld." Hij trok mijn arm door den zijnen, en wij gin-
gen Ada opzoeken. Van dat uur af gevoelde ik mij geheel op mijn gemak met hem , zonder eenige achterhoudendheid, zonder eenig verlangen om meer te weten, geheel vergenoegd en gelukkig. Wij hadden eerst tamelijk veel drukte op het
Verlaten Huis, want wij moesten kennis maken met velen in de buurt en uit de buurt, die met mijnheer Jarndyce bekend waren. Het kwam Ada en mij voor, dat iedereen hem kende, die iets met iemands anders geld wilde uitrichten. Het ver- baasde ons, toen wij eens op een ochtend in de Bromkamer zijne brieven uitzochten en eenigen daarvan voor hem beantwoordden, te zien, dat het groote levensdoel van bijna al zijne correspon- denten was, zich tot commissiën te vormen om geld in te zamelen en uit te geven. De dames wa- ren daarop even dol als de heeren; mij dunkt, dat zij zelfs nog erger waren. Zij vormden zich met hartstochtelijke drift tot commissiën , en vroegen inet waarlijk verbazende heftigheid om inteeke- ningen. Het kwam ons voor, dat sommigen van haar geheel haar leven moesten slijten met het uitzenden van circulaires aan het geheele adres- boek — circulaires met dringende aanzoeken om een schelling, eene halve kroon, een souverein of een enkelen stuiver. Zij hadden aan allerlei din- gen behoefte, aan kleedingstukken, linnen lom- pen , geld , steenkolen, soep, voorspraak, handtee- keningen, flanel, al wat mijnheer Jarndyce maar had — of niet had. Hare oogmerken waren even verschillend als hare aanvragen. Zij wilden nieuwe gebouwen stichten; zij wilden schulden op oude ge- bouwen afbetalen; zij wilden in een schilderach- tig gebouw (eene afbeelding van den ontworpen voorgevel was er bijgevoegd) eene Zusterschap van Middeleeuwsche Maria\'s stichten; zij wilden mevrouw Jellyby een eereblyk aanbieden; zij wil- den het portret van zekeren secretaris laten schil- |
|||||||||
|
52
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
deren en aan zijne schoonmoeder zenden, wier in-
nige genegenheid voor hem algemeen bekend was; zij wilden alle mogelijke dingen bijeenbrengen, ge- loof ik waarlijk, van vijfmaal honderd duizend trak- taatjes tot een pensioen, en van een marmeren mo- nument tot een zilveren trekpot. Zij gaven zich eene menigte van benamingen. Zij waren de Vrou- vven van Engeland, de Dochters van Drittannie, de Zusters van de Zeven Christelijke Deugden een voor een, de Moeders en Dames van allerlei dingen. Zij schenen altijd in vuur te zijn over verkiezingen en benoemingen. Zij schenen, naai\'ons bekrompen begrip en ook volgens hare eigene berichten, aanhoudend tien duizenden van kiesgerechtigden om hunne stemmen te bedelen en toch hare can- didaten nooit tot iets te doen benoemen. Wij kre- gen er hoofdpijn van, als wij ons verbeeldden welk koortsig leven zij moesten leiden. Onder de dames, die zich het meest door zulk
eene roofzuchtige weldadigheid onderscheidden (als ik die uitdrukking mag bezigen) was zekere mevrouw Pardiggle, die, gelijk ik uit het getal van hare brieven aan mijnheer Jarndyceopmerkte, eene bijna even geduchte correspondente moest wezen als mevrouw Jellyby zelve. Wij merkten op, dat de wind altijd veranderde als mevrouw Pardiggle het onderwerp van gesprek werd: en dat het mijnheer Jarndyce altijd stoorde en het ver- der voortspreken belette, als hij had aangemerkt, dat er twee soorten van weldadigen waren: de eerste van menschen, die een beetje deden en i veel gerucht maakten, de tweede van menschen , die veel deden en geheel geen gerucht maakten. Wij waren dus nieuwsgierig om die mevrouw Par- diggle te zien , van welke wij vermoedden , dat zij eene type van liet eerste soort was, en verheul- den ons toen zij eens met hare vijf nog jeugdige zonen een bezoek kwam brengen. Zij was eene geduchte dame, met een bril, een
puntigen neus en eene harde stem , welker voor- komen den indruk maakte, dat zij veel ruimte moest noodig hebben. En dat had zij waarlijk, want met hare rokken gooide zij stoeltjes om , die een heel eind van haar waren. Daar Ada en ik al- leen thuis waren, ontvingen wij haar met be- schroomdheid , want toen zij binnenkwam , was het alsof zij eene koude medebracht, waarvan de kleine Pardiggle\'s, die haar volgden, blauw waren geworden. "Dit, jongt; dames," zeide mevrouw Pardiggle,
na de eerste complimenten, metgrooteradheid van tong, "zijn mijne vijf jongens, (lij zult hunne namen wel gezien hebben op eene gedrukte in- teekenlijst (misschien op meer dan een) in het be- zit van onzen geachten vriend, mijnheer Jarndyce. Egbert, mijn oudste (twaalf jaar) is de knaap, die vijf schellingen en drie stuivers, van zijn zakgeld bespaard.aandeTockaboopo Indianen heeft gezon- den. Oswald, mijn tweede (tien en een halfjaar) is het kind. dat twee schellingen en negen stuivers tot het Groote Nationale Eereblijk aan Smithers heeft |
bijgedragen. Erancis, mijn derde (negen jaar),
een schelling, zes en een halven stuiver, en Fe- lix, mijn vierde (zeven jaar), acht stuivers aan de Afgeleefde Weduwen. Alfred, mijn jongste (vijf jaar), heeft zich vrijwillig in het Kinderlijk Vreug- debond laten inschrijven en zich verbonden om levenslang, onder welken vorm ook, geen tabak te gebruiken." Wij hadden nooit zulke onvergenoegde kinde-
i en gezien. Het was niet alleen, dat zij er zoo ver- schrompeld en ingedroogd uitzagen — schoon zij dat zeker ook deden — maar zij keken waarlijk kwaadaardig van ontevredenheid. Dij het hooren noemen van de Tockahoopo Indianen , had ik Eg- bert inderdaad voor een van de gevaarlijkste leden van dien stam kunnen houden, zoo nijdig en drei- gend zag hij mij aan. Het gezicht van ieder kind nam, toen zijne bijdrage vermeld werd, een eigen- aardig wraakzuchtig voorkomen aan; maar het zijne was verreweg het ergste. Ik moet evenwel den kleinen recruut van het Kinderlijk Vreugde- bond uitzonderen, die gelijkmatig bot verdrie- tig was. "Gij hebt bij mevrouw Jellyby gelogeerd, naar
ik verneem?" zeide mevrouw Pardiggle. Wij zeiden : ja, wij hadden daar een nacht door-
gebracht. "Mevrouw Jellyby," vervolgde de dame, altijd
met denzelfden harden proclamatietoon spre- kende, zoodat hare stem op mijne verbeeld ing een indruk maakte, alsof zij ook een soort van bril op had; — en hier moet ik de gelegenheid waarno- men om op te merken, dat haar bril des te minder innemend was, omdat zij, gelijk Ada zeide, "stik- kende," namelijk bijzonder uitpuilende oogen had. "Mevrouw Jellyby is eene weldoenster der maatschappij en verdient eene helpende hand. Mijne jongens hebben ook tot het Afrikaansche plan bijgedragen — Egbert anderhalven sehel- ling, zijnde het zakgeld van negen weken; Os- wald, een schelling en anderhalven stuiver, zijnde hetzelfde; de anderen naar hunne geringe mid- delen. Evenwel ben ik het met mevrouw Jellyby niet in alles eens. Ik ben het niet met haar eens wat hare behandeling van hare jonge familie be- treft. Die behandeling wordt opgemerkt. Het wordt opgemerkt, dat hare jonge familie uitge- sloten is van deelneming aan de onderwerpen, waaraan zij zich toewijdt. Zij kan gelijk hebben , zij kan ongelijk hebben : maar hoe dit zij, dat is mijne manier niet niet mijne jonge familie. Ik laat ze overal aan meedoen." Ik was naderhand overtuigd (en zoo was Ada
insgelijks), dat deze woorden het onvergenoegde oudste kind een kwaadaardigen gil afpersten. Hij maakte er het geluid van geeuwen van, maar het begon als een wraakzuchtige gil. •\'Zij wonen den vroegdienst met mij bij (aller-
aardigst dat) \'s morgens om half zeven, liet ge- heele jaar door, natuurlijk in den winter insge- lijks," zeide mevrouw Pardiggle, zeer rad spie- |
||||||||
|
EENE VOORBEELDIGE VROUW EN MOEDER. 5.1
|
|||||||
|
kende, "en in den geregelden loop mijner dage-
lijksche plichten houd ik ze altijd bij mij. Tk ben lid van een aantal damescommissiën, van het schoolbezoek, het huisbezoek, de leesuren, de bedeoling. de plaatselijke linnenverstrekking, en alleen met benoemingen en verkiezingen heb ik al veel drukte. niemand meer misschien. Maar zij houden mij overal gezelschap, en daardoor ver- krijgen zij eene kennis van de armen , en eene bo- kwaamheid in het doen van liefdewerken in het algemeen — kortom een smaak voor zoo iets — die hen in hun volgend leven nuttig voor hunne medemonsehen zal maken en gedurige stof tot zelfvoldoening geven. Mijne jonge familie is niet lichtzinnig. Zij besteden het geheele bedrag van hun zakgeld aan teekeningen, onder mijne lei- ding; en zij hebben al zooveel openbare vergade- ringen bijgewoond , en zoovele voorlezingen , re- devoeringen en discussiën aangeboord . als door- gaans maar weinig volwassenen te beurt valt. Alfred (vijf jaar"), die, gelijk ik zeide, zich uit eigene vrije keus in het kinderlijk Vreugdebond heeft geschaard , behoorde onder de weinige kin- deren, die bij die gelegenheid . na eene vurige toe- spraak van den president van den avond . die twee uren duurde, nog blijken van bewustheid gaven." Alfred gluurde ons aan alsof bij de mishande-
üng van dien avond nooit kon of zou vergeven. "Gij zult misschien hebbon opgemerkt, juf-
vrouw Summerson." zeide mevrouw Pardiggle, "op sommige van de lijsten, in het bezit van onzen geachten vriend, mijnheer Jarndyce, dat de na- men van mijne jonge familie besloten worden met den naam van O. A. Pardiggle, een pond. Pat is hun vader. Wij volgen gewoonlijk dien regel. Ik zet eerst mijn penningske; dan teekenen mijne kinderen voor hunne bijdrage, volgens hunne jaren en geringe middelen, en dan maakt mijn- heer Pardiggle het besluit. Mijnheer Pardiggle voegt er altijd, onder mijne leiding, zijne be- perkte gift bij, en zoo wordt de zaak niet alleen genoeglijk voor ons zelven, maar ook, vertrouwen wij, een stichtelijk voorbeeld voor anderen." Als mijnheer Pardiggle eens met mijnheer
Jellvby at, on als mijnheer Jellvby na den maal- tijd zijn gemoed voor mijnheer Pardiggle ontlastte, zou mijnheer Pardiggle dit dan met eene vertrou- welijke modedeeling aan mijnheer Jellvby beant- woorden? Ik werd er verlegen over dat ik dit dacht; maar het kwam mij zoo in het hoofd. "Het is hier fraai gelegen!" zeide mevrouw
Pardiggle. Wij waren blijde van onderwerp te veranderen;
en naar het venster gaande, wezen wij de schoon- heden van het uitzicht aan, waarop de bril met merkwaardige onverschilligheid scheen te rusten. "Gij kent mijnheer Gusher?" zeide mevrouw
Pardiggle. Wij waren beiden genoodzaakt te zeggen, dat
wij het genoegen niet hadden van mijnheer Gush- er te kennen. |
|||||||
|
"liet verlies is aan uw kant, verzeker ik u,"
zeide mevrouw Pardiggle, op haai\' meesterach- tigen toon. "Hij is een zeer ernstig, hartstochtelijk spreker — vol vuur! Op een wagen op dit gras- perk staande , dat door de gesteldheid van den grond uitmuntend voor eene openbare samen- komst is geschikt, zou hij uren aan uren kunnen spreken over bijna ieder onderwerp, dat men zou kunnen noemen. Nu, jonge dames," zeide rae- vrouw Pardiggle. haar stoel terugschuivende en, als door eene onzichtbare kracht, een rond ta- feltje met mijn werkmand je er op, dat vrij ver achter haar stond, omvergooiende, "zult gij mij al begrepen hebben . zou ik zeggen .\'" Pit was eene zoo netelige vraag, dat Ada mij
geheel ontzet aanzag. Wat het schuldbesef van mijn eigen geweten betrof, na hetgeen ik gedacht had, dit moet zich door de kleur mijner wangen hebben verraden. "Begrepen, meen ik," zeide mevrouw Par-
diggle, "wat den voornaamsten trek van mijn ka- rakter aangaat. Ik weet wel, dat die zoo in het oogvallend is, dat hij oogonblikkolijk ontdekt moet worden. Ik geef mij zelve geheel bloot, dat weet ik. Welnu ik stem vrijmoedig toe dat ik eene drukke, werkzame vrouw ben. Ik houd van veel werken. Ik heb er lust in. De opgewektheid van het werken doet mij goed. Ik ben zoo aan het werken gewend, dat ik niet weet wat vermoeienis is." Wij prevelden dat dit zeer verbazend en zeer
streelend was, of iets van dien aard. Ik denk niet, dat wij wisten waarom het een van beiden moest wezen, maar onze beleefdheid deed ons toch zoo zeggen. "Ik begrijp niet wat vermoeienis is; gij kunt
mij niet vermoeien, al wilt gij het probeeren," zeide mevrouw Pardiggle. "De mate van inspan- ning (die voor mij geene inspanning is), de op- eenstapeling van werkzaamheid (die ik voor nie- mendal houd), die ik kan verdragen, doet mij somtijds zelve verbaasd staan. Ik heb mijne jonge familie en mijnheer Pardiggle wel eens geheel af- gemat gezien , alleen door het aankijken daarvan, terwijl ik met waarheid mocht zeggen , dat ik nog zoo frisch als een leeuwerik was." Als die gluipende oudste jongen nog kwaadaar-
diger kon kijken dan hij reeds gedaan had, was dit het oogenblik dat hij zoo deed. Ik nam waar, dat hij zijne rechtervuist balde, en daarmede heimelijk een stom]) in zijne pet gaf, die hij onder zijn linkerarm had. "Dit geeft mij een groot voordeel als ik mijn
huisbezoek doe," zeide mevrouw Pardiggle. "Als ik iemand vind , die onwillig is om te hooren wat ik te zeggen heb, zeg ik dien persoon dadelijk : "Ik ben onvatbaar voor vermoeienis, goede vriend : ik word nooit moe, en ik meen voort te spreken tot ik gedaan heb." Dat helpt uitmuntend. Jufvrouw Summerson, ik hoop dat ik nu terstond uwe hulp bij mijn huisbezoek zal genieten, en die van juf- vrouw Clare binnen kort." |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
.-.\'.
|
|||||||||
|
Eerst poogde ik mij te verontschuldigen met de
algemeene reden, dat ik bezigheden had, die ik niet mocht verzuimen. Maar dewijl dit niet baatte, zeide ik meer in het bijzonder, dat ik niet zeker was van mijne bekwaamheden; dat ik onervaren was in de kunst om mijn geest naar dien van men- schen in geheel andere omstandigheden te voe- gen, en hun iets uit een gepast oogpunt voor te stellen. Dat ik die fijne kennis van het mensche- lijk hart niet bezat, die voor zulk een werk onmis- baar moest wezen. Dat ik zelve nog veel te leeren had eer ik anderen kon onderrichten, en dat ik op mijn goeden wil alleen niet kon vertrouwen. Om deze reden hield ik het voor best om mij maar voor hen, die mij onmiddellijk omringden, zoo nuttig te maken als ik kon , en te beproeven om dien kring van plichten zich langzamerhand op eene natuurlijke manier te laten uitbreiden. Dit alles zeide ik met alles behalve vastheid; omdat mevrouw Pardiggle zooveel ouder was dan ik, en zooveel ondervinding, en zulk een gezagvoeren- den toon had. "Gij hebt het verkeerd, jufvrouw Summerson,"
zeide zij; "maar misschien zijt ge niet berekend voor veel werk of drukte, en dat maakt een groot verschil. Ik had echter gaarne, dat gij eens zaagt hoe ik mij door mijn werk help. Ik ga nu — met mijne jonge familie — een steenbakker hier in de buurt bezoeken (een man van zeer slechten stern- pel) en ik zal u gaarne medenemen. Jufvrouw Gare insgelijks, als zij mij dat genoegen wil doen." Ada en ik wisselden een blik, en daar wij toch
voornemens waren uit te gaan, namen wij het aanbod aan. Toen wij, na onze hoeden te hebben opgezet, haastig terugkwamen, vonden wij de jonge familie neerslachtig in een hoek bijeenge- schoold , terwijl mevrouw Pardiggle door de ka- mer ronddwaalde, en bijna alle lichte voorwerpen, die zij bevatte, over den grond smeet. Mevrouw Pardiggle nam Ada in beslag en ik volgde met de jonge familie. Ada vertelde mij naderhand, dat mevrouw Par-
diggle (gelijk ik ook hoorde) den geheelen weg naar den steenbakker langs, met dezelfde harde stem bleef spreken over een gewichtigen oorlog, dien zij twee of drie jaren lang tegen eene andere dame had gevoerd , om te beslissen wie van beide haar candidaat eigens voor een pensioen zou doen benoemen. Er was daarover veel gedrukt, beloofd en geïntrigeerd, en de zaak scheen allen, die er in betrokken waren, eene groote levendigheid te hebben medegedeeld, behalve de aanstaande ge- pensioneerden — die nog niet benoemd waren. Ik win gaarne het vertrouwen van kinderen, en
gewoonlijk geeft het mij genoegen als ik in dat oogmerk slaag, maar ditmaal veroorzaakte het mij veel ongenoegen. Zoodra wij de deur uit waren, vroeg Egbert mij, op den toon van een kleinen struikroover, om een schelling, op grond dat zijn zakgeld hem werd "afgetroggeld." Toen ik hem de onvoegzaamheid van dat woord onder het oog |
bracht, vooral in verband met zijne moeder (want
hij voegde er wrevelig bij "door haar"), kneep hij mij en zeide: "Wel zoo! Wie zijt gij dan?Gij zoudt het toch ook niet graag hebben, denk ik ? Wat heeft zij mij voor den gek te houden, en te doen alsof zij mij geld gaf en het mij dan weer af te ne- men ? Waarom noemt zij het m ij n zakgeld, en laat het mij toch nooit naar mijn zin uitgeven?" Deze tergende vragen verbitterden hem en zijne broertjes Oswald en Erancis zooilanig, dat zij mij op eens alle drie begonnen te knijpen, op eene schrik- kelijk wel afgerichte manier, zulke kleine stuk- jes van mijn arm beetnemende, dat ik bijna niet laten kon het uit te schreeuwen. Te gelijk trapte Eelix mij zoo hard hij kon op de teenen; en de kleine deelnemer aan het Vreugdebond, die, daar geheel zijn gering inkomen reeds bij voorraad met beslag was belegd, eigenlijk evenzeer tot eene ont- houding van koekjes als van tabak was verplicht, zwol, toen wij een taartjesbakker voorbijkwamen, zoodanig op van smart en woede, dat ik hem met angst geheel purperkleurig zag worden. Nooit heb ik, zoowel naar het lichaam als naar de ziel, op eene wandeling met jongelieden zooveel uitge- staan, als met deze in een onnatuurlijk bedwang gehoudene kinderen, toen zij mij de eer bewezen om voor mij natuurlijk te zijn. Ik was blijde toen wij aan het huis van den
steenbakker kwamen, hoewel het tot een groepje ellendige hutten in een kleiveld behoorde, met varkenskotten vlak voor de gehavende vensters, en jammerlijke tuintjes voor de deuren, waarin niets anders groeide dan de modderplassen. Hier en daar was eene oude tobbe gezet om het van het dak druipende regenwater te vangen , of werd dit met dijkjes van klei tot een vij vertje opgestopt. Voor de deuren en vensters zaten en stonden eenige mannen en vrouwen, die weinig acht op ons ga- ven, dan om, als wij voorbijgingen, tegen elkan- der te lachen of iets te zeggen over fatsoenlijke lieden, die liever maar bij hunne eigene zaken moesten blijven, zonder zich het hoofd te breken en de schoenen te bemodderen om naar die van anderen te komen kijken. Mevrouw Pardiggle, die met eene groote ver-
tooning van zedelijken moed en vastberadenheid vooruitging, en met groote radheid van tong over deonzindelijkheid vandiemenschensprak (schoon ik er aan twijfel of de besten van ons in zulke wo- ningen wel zindelijk hadden kunnen zijn), bracht ons in het hutje aan den versten hoek , waarvan wij de benedenkamer bijna geheel vulden. In deze vochtige, vunzige kamer vonden wij — eene vrouw met een blauw oog , die met een ziekelijk kindje bij het vuur zat; een man, overal met klei en mod- der besmeerd en zeer verloopen van uitzicht, die zoo lang hij was op den grond lag en eene pijp rookte; een forsch gebouwd jonkman, die een hond een halsband aandeed; en eene drieste meid, die in zeer vuil water eenig goed waschte. Zij keken allen op toen wij binnenkwamen, en de vrouw |
||||||||
|
BESCHERMING VAN MEVROUW PARDIGGLE.
|
|||||||
|
scheen haar gezicht naar liet vuur te draaien,
alsof zij haar wankleurig oog -wilde verbergen. Niemand heette ons welkom. "Wel, mijne vrienden," zeide mevrouw Par-
diggle, maar hare stem had geen vriendelij ken klank , dacht ik ; zij sprak veel te stijf en afgepast. "Hoe vaart gij allen ? Daar ben ik weder. Ik heb u gezegd , dat gij mij niet moede kondt maken , dat weet gij. Ik ben eene liefhebster van moeiel ijk werk, en ik houd mijn woord." — \'"Zijn er niet nog meer van u om binnen te komen?" bromde de man, die op den grond lag en ons met het hoofd op de hand aanstaarde. — \'\'Neen, mijn vriend," zeide mevrouw Pardiggle, zich op een bankje zettende en te gelijk een ander omstoo- tende. "Wij zijn allen hier." — "Omdat ik dacht ; dat er misschien nog niet genoeg waren?" zeide de man, met de pijp tusschen de tanden, terwijl hij ons in het rond aankeek. De jonkman en het meisje begonnen beide te
lachen. Twee vrienden van den jonkman, die wij aan de deur hadden doen komen en die daar met de handen in de zakken bleven staan, lachten luidruchtig mede. "Gij kunt mij niet moede maken, goede lieden ," zeide mevrouw Pardiggle tot deze laatsten. "Ik houd wel van moeielijk werk :en hoe moeielijkergij het mij maakt, zooveel te liever ishet mij."— "Maak het haar dan gemakkelijk," bromde de man op den grond. "Ik wil het gedaan en uit hebben. Ik wil een eind hebben aan dien overlast in mijn huis. Ik wil niet langer zoo geplaagd worden. Gij komt nu weer om te snuffelen en uit te vragen, naar gewoonte. Ik weet wel, dat gij alles wilt uitpompen. Goed. Gij behoeft niet eens aan het pompen te gaan. Ik zal u die moeite maai\' uitha- len. Is mijne dochter aan het wasschen ? .Ia, zij is aan het wasschen. Bekijk het water maai-; ruik het en proef het. Dat is hetzelfde dat wij drinken. Hoe bevalt het u, en wat denkt gij van jenever, in plaats ? Ja , bet is vuil — natuurlijk is het vuil, en natuurlijk is het ongezond ; en wij hebben vijf vuile, ongezonde kinderen gehad, die alle vijf dood zijn, en zooveel te beter voor ben en voor ons ook. Heb ik het boekje gelezen, dat gij hier hebt gelaten ? Neen, ik heb het niet gelezen. Er is niemand hier, die het lezen kan, en al was er iemand , het zou mij toch niet aanstaan. Het is een boekje voor een klein kind, en ik ben geen klein kind. Als ge mij eene pop hier liet, zou ik er toch niet mee spelen. Hoe ik mij gedragen heb? Wel, ik ben drie dagen dronken geweest, en ik zou er vier dronken zijn geweest, als ik er geld voor had gehad. Of ik nooit denk naarde kerk te paan ? Neen, ik denk nooit naar de kerk te gaan. Ik zou daar niet eens gewacht worden, als ik kwam ; de kerkeknecht is veel te fatsoenlijk voor mij. En hoe heeft mijne vrouw dat blauwe oog gekregen? Wel, dat\'heb ik haar gegeven, en als zij zegt dat ik het niet gedaan heb, is het gelogen." Hij had, om dit te zeggen, de pijp uit den mond genomen; en nu draaide hij zich naar den ande- |
|||||||
|
ren kant om en begon weder te rooken. Mevrouw
Pardiggle , die hem door haar bril had zitten aan-
zien met eene strakke bedaardheid, berekend, kon ik niet nalaten te denken , om hem nog wre- veliger te maken, haalde een stichtelijk hoek uit, i alsof het een constable\'s-staf was , en nam de ge- hoele familie in arrest. Ik meen natuurlijk in gods- dienstig arrest; maar zij deed het werkelijk alsof zij een onverbiddelijk moreel politiedienaar was, die hen allen naar een wachthuis medenani. Ada en ik waren zeer slecht op ons gemak. Wij
gevoelden, dat wij daar niet beter dan indringers : en niet op onze plaats waren; en wij dachten beide . dat mevrouw Pardiggle veel meer zou zijn gevorderd, als zij niet zulk eene stokstijve ma- nier had gehad om de menschen onder haar gezag te nemen. De kinderen bleven norsch staan kij- ken; de familie gaf volstrekt geen acht op ons. behalve wanneer de jonkman den hond liet blaf- fen, hetgeen hij gewoonlijk deed als mevrouw Pardiggle haar toon den grootsten nadruk gaf. Wij gevoelden beide eene pijnlijke bewustheid , dat er tusschen ons en deze lieden een ijzeren slag- boom was, dien onze nieuwe vriendin niet kon wegnemen. Door wien of hoe hij kon worden weg- I genomen wisten wij niet; maar niet door haar, dit wisten wij wel. Zelfs wat zij voorlas en zeide, scheen ons toe voor zulke toehoorders slecht ge- kozen te zijn . al was het hun met nog zooveel be- scheidenheid en tact medegedeeld. Wat het door den man bedoelde boekje betrof, wij maakten er naderhand kennis mede: en mijnheer .lanidvce zeide, dat hij eraan twijfelde ofRobinson Crusoë het wel had kunnen lezen , al had hij op zijn een- zaani eiland geen ander hoek gehad. Het was onder deze omstandigheden eene
groote verademing voor ons toen mevrouw Par- diggle ophield. De man op den grond draaide toen zijn hoofd weder om en zeide brommig: "Wel, gij hebt gedaan, nietwaar?" — "Voor
vandaag, ja, mijn vriend. Maar ik ben nooit ver- moeid. Ik zal op uwe geregelde beurt weder bij u komen," antwoordde mevrouw Pardiggle, met groote vertooning van opgeruimdheid. — "Als gij nu maar heengaat," zeide hij. met een vloek zijne armen over elkander slaande en zijne oogen slui- tende , "nioogt gij naderhand doen wat gij wilt." Mevrouw Pardiggle stond dus op en maakte in
de bekroinpene kamer een kleinen wervelwind, waaraan zelfs de pijp maar ternauwernood ont- kwam. Een van hare jonge familie aan beide zijden bij de hand nemende, en den anderen bevelende om dicht bij haar te blijven, gaf zij hare hoopte \\ kennen, dat de steenbakker en geheel zijn huis zich bekeerd zouden hebben als zij hen weder zag, en stapte toen naar een ander huisje. Ik hoop dat ik niet te hard oordeel, als ik zeg, dat zij hier en overal een lang niet innemend voorbeeld gaf, hoe men van zoogenaamde liefdadigheid een ambacht maakt. Zij meende dat wij haar volgden ; maar zoodra
|
|||||||
|
56
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
de plaats ons vrij gelaten werd, naderden wy de
vrouw, die bij het vuur zat, om haar te vragen of het kind ziek was. Zij bleef het slechts aanzien, gelijk liet daar op
haar schoot lag. Wij hadden te voren opgemerkt dat zij, als zij het aanzag, haar wankleurig oog met hare hand bedekte, alsof zij alles, wat aan geweld en mishandeling herinnerde, van dat arme kind wilde verwijderd houden. Ada , wier teeder hart door dit schouwspel be-
wogen werd, bukte om het gezichtje aan te raken. Toen zij dit deed, zag ik wat er gebeurde en trok baar terug. Het kind stierf op dat oogenblik. \'•O Estlier!" riep Ada, er bij op hare knieën
zinkende. \'\'Zie hier! O Estlier. lieve, dat arme kindje. Zoo lief en zoo stil lijdend ! Ik ben er zoo bedroefd om! Ik ben zoo bedroefd om de moeder! Ik heb nog nooit zoo iets aandoenlijks gezien! O dat kindje, dat kindje!" Zulk een medelijden, zulk eene teederheid. als
waarmede zij zich schreiend neerboog en hare hand op die der moeder legde, hadden elk moe- derhart, dat ooit klopte, moeten week maken. De vrouw staarde haar eerst met verbazing aan en barstte toen in tranen uit. Kort daarop nam ik den lichten last van haar
schoot, deed wat ik kon oin het kinderlijk je eene meer bevallige houding van zachte rust te geven, legde het op eene tafel en bedekte het niet mijn eigen zakdoek. Wij poogden de moeder te troosten en fluisterden haar toe wat onze Zaligmaker van de kinderen gezegd had. Zij gaf geen antwoord, maar bleef zitten schreien — heftig schreien. Toen ik mij omkeerde, bevond ik dat de jonk-
man den hond naai\' buiten had gebracht, en voor de deur naar binnen stond te kijken, met droge oogen, maar stil. Het meisje was ook stil en zat in een hoek naar den grond te kijken. De man was opgestaan. Hij bleef nog met een uittartend ge- zicht zijne pijp rooken , maar hij zweeg. Eene leelijke vrouw, zeer armoedig gekleed,
kwam, terwijl ik dit aanzag, haastig binnen, en recht naar de moeder gaande, zeide zij: "Jenny, Jenny •\'" Toen de moeder zoo aangesproken werd, stond zij op en viel de vrouw om den hals. Zij droeg de sporen van mishandeling op haar
gezicht en hare armen. Zij had niets bevalligs over zich , behalve het bevallige van innig en waar ge- voel; maar toen zij de vrouw troostte en hare eigene tranon vloeiden, had zij geen gebrek aan schoonheid. \'\'Jenny. Jenny!" Anders lag alles in den toon waarmede zij dit zeide. Ik vond het zeer aandoenlijk deze twee grove,
armoedige, mishandelde vrouwen zoo vereenigd te zien ; te zien wat zij voor elkander konden zijn; te zien hoeveel gevoel zij voor elkander hadden, hoe door de harde beproevingen van haar leven het hart van de eene voor de andere werd ver- zacht. Ik denk, dat de beste zijde van zulke menschen bijna altijd voor ons verborgen blijft. Wat de armen voor de armen zijn is weinig |
|||||||||
|
bekend, behalve aan hen zelven en aan God.
Wij gevoelden dat het beter was heen te gaan,
en die twee ongestoord te laten. Wij slopen zacht- jes heen, zonder dat iemand er op lette behalve de man. Hij stond bij de deur tegen den muur te leunen , en toen hij zag, dat ei\' bijna geene plaats voor ons was om hem voorbij te komen, ging hij voor ons de deur uit. Hij scheen het niet te willen weten, dat hij dit om onzentwil deed, maar wij melkten toch op, dat hij het werkelijk deed, en bedankten hem. Hij gaf geen antwoord. Ada was onderweg naar huis zoo bedroefd, en
Richard, dien wij thuis vonden, deed het zooveel leed haar in tranen te zien, (hoewel hij, toen zij er niet bij was, tegen mij zeide, hoe schoon zij zoo toch ook was!) dat wij afspraken om des avonds nog eens naar het huis van den steenbakker te gaan en eenige verkwikkingen mede te nemen. Wij zeiden er mijnheer Jarndyce zoo weinig van als wij konden, maar de wind veranderde toch terstond. Richard vergezelde ons des avonds naar het
tooneel van ons morgenbezoek. Op weg daarheen moesten wij eene tapperij voorbij, waar een aan- tal menschen voor de deur stond. Onder hen en het hoogste woord voerende in een geschil over het een of ander, was de vader van het kleine kind. Op korten afstand zagen wij den jonkman enden hond , uitmuntend gezelschap voor elkander. De zuster stond op den hoek van de rij huisjes met eenige andere meisjes en vrouwen te lachen en te praten; maar zij scheen zich te schamen, en keerde zich om toen wij voorbijkwamen. Wij lieten onzen geleider eenige schreden van
de woning des steenbakkers en gingen alleen ver- der. Toen wij aan de deur kwamen, vonden wij de vrouw, die zulk een troost had medegebracht, angstig staan uitkijken. "Zijt gij daar, jonge dames?" zeide zij fluiste-
rend: "Ik wacht naar mijn baas. Het hart klopt mij in de keel. Als hij mij betrapte dat ik van huis was, zou hij mij baast vermoorden." — "Meent gij uw man.\'" zeide ik. — "Ja, jufvrouw, mijn baas. Jenny is in slaap, geheel afgetobd. Zij heeft haar kind haast in geen zeven dagen en nachten van haar schoot gehad, arme vrouw, behalve als ik het voor een paar minuten kon nemen." Toen zij voor ons op zijde stapte, gingen wij
zachtjes binnen, en zetten het medegebrachte bij het ellendige bed , waarin de moeder sliep. Er was geene moeite gedaan om de kamer te reini- gen — het scheen uit haar aard hopeloos dit ooit te kunnen doen; maar de kleine wasachtige ge- daante, die zulk een plechtigen ernst verspreidde, was opnieuw afgelegd, gewasschen en met eenige schoone lappen linnen netjes opgekleed, en op mijn zakdoek, die het arme wichtje nog bedekte, was door dezelfde ruwe, gelikteekende handen — zoo licht en teer — een bosje welriekende krui- den gelegd. "De hemel mag u loonen!" zeiden wij tot haar.
|
|||||||||
|
WARE VROUWELIJKE SYMPATHIE.
|
|||||||||||||||
|
"Gij zijteene goede vrouw." — "Ik,jongedames?"
antwoordde zij met verwondering. "St! Jennv! Jenny!" De moeder had in haar slaap gekermd en zicli
bewogen. Het geluid der bekende stem scheen haar weder kalm te doen worden. Zij hield zich weder stil. Hoe weinig dacht ik, toen ik den zakdoek op-
lichtte , om naar den kleinen slaper daaronder te zien, en ik een lichtkrans om het wichtje scheen te zien stralen door Ada\'s loshangende lokken, |
|||||||||||||||
|
luisterde, en beurtelings op haar vroegeren troos-
tenden toon "Jennv, Jenny!" zeide. |
|||||||||||||||
|
IX.
|
|||||||||||||||
|
WENKEN EN TEEKENEN.
|
|||||||||||||||
|
Ik weet niet hoe het komt, maar ik schijn altijd
over mij zelve te moeten schrijven. Ik wil gedurig over andere menschen schrijven, en tracht zoo |
|||||||||||||||
|
\'ALS IK IN UWE PLAATS WAS ZOU IK MORGENOCHTEND AL DIE HEEREN VAN DE KANSELARIJ EEN
VOOR EEN BIJ DE KEEL PAKKEN, EN IEDER ZOOLAXO SCHUDDEN TOT ZIJN GELD UIT ZIJNE
ZAKKEN. ROLDE EN ZIJNE BEENDEREN IN ZIJN VEL RATELDEN." (blz. (50.)
|
|||||||||||||||
|
weinig mogelijk om mij zelve te denken, en wan-
neer ik zelf weder in het verhaal kom, erger ik er mij over en zeg: "Och, gij vervelend ding, ik wou dat gij dat liet!" maar het baat alles niet. Ik hoop, dat iemand , die misschien lezen zal wat ik schrijf, wel zal begrijpen, dat, als deze bladen veel over mij zelve bevatten, ik niet anders den- ken kan, dan dat het is omdat ik er werkelijk iets mede te maken heb, en er dus niet uit kan blijven. Mijn lievelingetje en ik lazen, en werkten, en speelden te zaïnen; en wij vonden zooveel om |
|||||||||||||||
|
toen medelijden haar het hoofd deed buigen —
hoe weinig dacht ik toen, aan wier onrustigen boezem die zakdoek eens zou komen te liggen, na- dat hij dat roerlooze, vreedzame borstjehad be- dekt! Ik dacht alleen, dat misschien de Engel van het kind niet geheel onbewust mocht zijn van de vrouw, die hem met eene zoo melijdende hand weder uitspreidde; niet geheel onbewust van haar, kort daarna, toen wij afscheid hadden geno- men en haar aan de deur hadden gelaten, en zij beurtelings, voor zich zelve beangst, uitkeek en |
|||||||||||||||
|
58
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
onzen tijd aan te besteden, dat de winterdagen
ons als fraai gevederde vogelen voorbijvlogen. Doorgaans in don namiddag, en altijd in den avond. gafRichard ons zijn gezelschap. Hoewel hij een van de onrustigste jongens van de wereld was, hield hij toch zeker veel van ons bijzijn. Hij hield veel, zeer veel van Ada. Ik moet dit
liever maai\' dadelijk zeggen. Ik had nog nooit jon- gelieden verliefd zien worden , maar ik betrapte hen zeer spoedig daarop. Ik kon dit natuurlijk niet zeggen . of toonen dat ik er iets van wist. Integen- deel, ik was 7.00 stemmig, en scheen zoo onnoo- zel te zijn, dat ik, terwijl ik zat te werken, dikwijls bij mij zelve overwoog of ik niet bedriegelijk be- gon te worden. Maar dat was niet te veranderen. Al wat ik te
doen had was mij stil te houden, en ik was zoo stil als een muisje. Zij waren ook zoo stil als muisjes, zoover woorden betrof\'; maai\'de onschuldige ma- nier, waarop zij zich al meeren meer op mij ver- lieten , naarmate zij zich meer en meer aan elkan- der hechtten, was zoo bekoorlijk, dat ik veel moeite had om niet te toonen met hoeveel belang- stelling ik hen gadesloeg. "Ons lief oud vrouwtje is zulk een kapitaal oud
vrouwtje." zeide Richard wel eens, als hij mij \'s morgens vroeg in den tuin kwam opzoeken, met zijn genoeglijken lach en misschien met een zweempje van een blos,\'\'dat ik zonder haar niet voort kan. Eer ik mijn roestigen dag begin — eerst ploeteren met die hoeken en instrumenten, en dan als een wildeman voort in galop over berg en dal de geheele streek in het rond , — doet het mij zooveel goed eens eene stemmige wandeling te doen met onze bedaarde vriendin, dat ik hieral- weer ben." — "(iïj weet wel, lief Besje Durden," placht Ada des avond te zeggen, met haar hoofd op mijn schouder, terwijl het vuur haar in de peinzende oogen scheen, "als wij hierboven ko- men, verlang ik niet meer te praten. Alleen maar een poosje te zitten mijmeren, met uw lief gezicht tol gezelschap ; en naar den wind te luisteren, en te denken aan de arme matrozen op zee en—" Misschien zou Richard een zeeman worden. Wij
hadden nu dikwijls daarover gepraat, en er werd ernstig over gedacht om de neiging voor het zee- leven. die hij in zijne kindsheid had opgevat, te bevredigen. Mijnheer Jarndyce had aan een aan- verwant der familie . den grooten Sir Leicester Dedlock, geschreven, om hem in het algemeen te verzoeken Richard niet zijn invloed te willen be- gunstigen; en Sir Leicester had zeer vriendelijk geantwoord, "dat het hem verheugen zou de voor- uitzichten van den jongen heer te bevorderen , in- dien dit ooit blijken mocht in zijn vermogen te zijn, hetgeen geheel niet waarschijnlijk was — en (lat mylady hare complimenten zond aan den jongen heer (met wien zij zich zeer wel herinnerde in een verren graad vermaagschapt te zijn) en ver- trouwde dat hij altijd zijn plicht zou doen, in ieder eervol beroep, waaraan hij zich zou toewijden." |
"Het is dus vrij duidelijk, naar mij dunkt,"
zeide Richard tot mij, "dat ik mij zelven door de wereld zal moeten helpen. Ook al goed ! Kene me- nigte menschen hebben dat al moeten doen, en het ook gedaan. Ik wenschte maar dat ik het kom- mando van een kaper had , 0111 mee te beginnen, en den kanselier kon oppakken en hem zoolang op kort rantsoen houden, tot hij uitspraak in ons proces had gedaan. Hij zou mager worden, als hij niet oppaste." Rij eene luchtige, altijd het beste hopende vroo-
lijkheid , die bijna nooit verflauwde, had Richard eene zorgeloosheid in zijn karakter, die mij dik- vvijls verlegen maakte — vooral omdat hij die, op eene allerwondorlijkste manier, voor voorzichtig- heid aanzag. Deze trek blonk vooral dooi\' in al zijne berekeningen over geldzaken, gelijk ik niet beter meen te kunnen ophelderen, dan door voor een oogenblik op onze leening aan mijnheer Skimpole terug te komen. Mijnheer Jarndyce was het bedrag daarvan te
weten gekomen, hetzij van mijnheer Skimpole zelf of van Coavinses. en had mij het geld ter hand gesteld met de aanwijzing om er mijn eigen deel van af te houden en het overige aan Richard te geven. De menigte van kleine, onbedachte uit- gaven. welke Richard door het terugkrijgen van zijne tien pond wilde vorschoonen , en het aantal malen dat hij mij daarover sprak, alsof hij die som zuivei- bespaard of gewonnen had, zou eene ge- heele optelling vereischen. "Mijn voorzichtig Moedertje Hubbard , waarom
niet?" zeide hij. toen hij , zonder de minstebeden- king, vijf\'pond aan den steenbakker wilde geven. "Ik heb met die zaak van Coavinses zuiver tien pond uitgehaald." — "Hoe zoo?"zeideik. — "Wel. ik had mij tien pond kwijt gemaakt, die ik heel wel kwijt wilde zijn, en nooit dacht weerom te zien. Dat ontkent gij toch niet?" — "Neen,"zeide ik. — "Heel goed. Toen heb ik tien pond gekregen —"— "Dezelfde tien pond," merkte ik aan. — "Dat heeft er niets mede te maken," antwoordde Richard. "fk heb tien pond meer dan ik gedacht had te zullen hebben, en dus kan ik die nu wel uitgeven zonder er veel om te malen." Op dezelfde wijs stelde hij , toen hij zich van de
opoffering dezer vijf\'pond liet terughouden , door zich te laten overtuigen, dat hij er geen nut mede zou doen , die som weder als winst te boek, om er later over te beschikken. "Laat zien!" zeide hij, "ik heb met die zaak van
den steenbakker vijf pond uitgehaald ; als ik dus eens met eene postkoets heen en weer naar L\'on- d e n rijd en dat op vier pond reken, heb ik er nog een bespaard; en dat is iets goeds , want laat ik u zeggen, die een stuiver spaart, heeft een stuiver gewonnen." Ik geloof dat Richard zoo openhartig en edel-
moedig van karakter was, als iemand met moge- lijkheid zijn kan. Hij was vol vuur en moed, en met al zijne wildheid en rusteloosheid, zoo zacht- |
||||||||
|
MIJNHEER B0YTI10RN. r><»
|
|||||||
|
ook den naam daarvan heeft. Maar nu wil ik u
vooruit niet meer van hem zeggen. Gij moet maar niet verwonderd zijn , als gij ziet, dat hij mij on- der zijne bescherming neemt: want hij heeft nooit vergeten, dat ik op school een zwakke jongen was, en dat onze vriendschap daarmee begon, dat hij mijn tiran voor het ontbijt twee (hij zegt zes) tan- den uit den mond sloeg. Boythorn on zijn knecht," dit was tot mij, "zullen van middag hier zijn, melieve." Ik droeg zorg de noodige toebereidselen voor
mijnheer Boythorn\'s ontvangst te maken, en toen zagen wij met niet weinig nieuwsgierigheid zijne komst te gemoet. De middag verliep echter en hij kwam niet. De tijd voor den maaltijd naderde en nog kwam hij niet. De maaltijd werd een uur uit- gesteld , en wij zaten om het vuur, zonder ander licht dan de vlam, toen de deur van het voorhuis eensklaps openvloog, en de volgende woorden, met de gi ootste drift en eene daverende stem uit- gesproken, dooi- het voorhuis klonken : ••Wij zijn een verkeerden weg gewezen, Jarn-
dyce, door een overgegeven booswicht, die ons zeide dat wij rechts moesten omslaan, in plaats van links. Hij is de gruwelijkste schurk op het ge- laat des aardrijks. Zijn vader moet al een godver- geten schelm zijn geweest, om ooit zulk een zoon gekregen te hebben. Ik zou zulk een kerel zonder het geringste gemoedsbezwaar laten doodschie- ten !" — "Zou hij het met opzet gedaan hebben ?" zeide mijnheer Jarndyce. — "Ik heb geen den minsten twijfel of de schavuit heeft geheel zijn leven doorgebracht met reizigers den verkeerden weg te wijzen," was het antwoord. "Hij mijne ziel, ik vond al dat hij het uitzicht van den gemeensten rekel van de wereld had , toen hij mij zeide dat ik rechts moest omslaan. Kn toch heb ik dien kerel vlak voor mij zien staan, en hem de hersenen niet ingeslagen." — -De tanden niet uitgeslagen, meent gij," zeide mijnheer Jarndyce. — "Ha, ha, ha!" lachte mijnheer Lawrence Bovthorn, en deed werkelijk het geheele huis trillen. "Wat! Hebt ge dat nog niet vergeten ! Ha, ha, ha! — En dat was ook een overgegeven schavuit. Bij mijne ziel, liet gezicht van dien knaap, toen hij nog een jongen was, was het gruwelijkste model van valschheid , lafheid en wreedheid, dat ooit als vogelverschrikker in een veld vol schelmen is gezet. Als ik dien weergaloozen tiran : morgen op straat tegenkwam , zou ik hem vellen als een verrotte boom." — -Daar twijfel ik niet i aan," zeide mijnheer Jarndyce. "Maar wilt gij nu j bovenkomen ?" — -Bij mijne ziel, Jarndyce," ant- i woordde zijn gast, die zijn horloge scheen te raad- plegen, "als gij getrouwd waart geweest, zou ik aan het hek van den tuin zijn omgekeerd,en weg- geloopen zijn naar de verste toppen van het II i- ni a lavagebergte, liever dan op zulk een on- tijdig uur te komen." — "Toch niet heel en al zoo ver, hoop ik?" zeide mijnheer Jarndyce. — "Hij | mijn leven en mijne eer, ja!" riep mijnheer Bov- |
|||||||
|
aardig, dat ik hem in weinige weken voor een
broeder hield. Die zachtaardigheid was hem na- tuurlijk en zou zich ook zonder Ada\'s invloed over- vloedig vertoond hebben ; maar met dien invloed werd hij een buitengemeen innemend jong- mensch; altijd was hij met zijne belangstelling gereed, en altijd zoo vergenoegd , blijgeestig en luchthartig. Ik weet zeker dat ik, als ik bij hen zat en met hen wandelde en praatte, en dag aan dag opmerkte hoe zij inniger verliefd werden, en niets daarvan zeiden, maar beide dachten dat die liefde een allerdiepst geheim was, waarvan zelfs de ander misschien nog niets vermoedde — ik weet zeker, dat ik zelve toen bijna niet minder be- tooverd was dan zij zelven, en bijna niet minder ingenomen met den streelenden droom. Zoo leefden wij voort, toen mijnheer Jarndyce
op zekeren morgen onder het ontbijt een brief ontving, en naar het adres ziende, zeide: "Van Boythorn? Zoo, zoo!" waarna hij den brief niet blijkbaar genoegen opende en las, en ons, toen hij halverwege was, als in een tusschenzin,berichtte dat Boythorn bij ons kwam logeeren. Wie was nu die Boythorn? dachten wij allen. Kn ik durf ook wel zeggen , dat wij allen dachten — ik voor mij weet wel dat ik zoo deed : — "zou Boythorn zich ook op eene of andere wijs bemoeien met hetgeen er omging?" "Ik heb met dien snaak, met Law- rence Boythorn, school gegaan," zeide mijnheer Jarndyce, met zijn vinger op den brief tikkende, terwijl hij dien op de tafel legde, "langer dan vijf en veertig jaar geleden. Hij was de driftigste jon- gen, en nu is hij de driftigste man van de wereld. ,Hij was toen de luidruchtigste jongen, en nu is hij de luidruchtigste man van de wereld. Hij was toen de fermste en degelijkste jongen, en nu is hij de fermste en degelijkste man van de wereld. Hij is een geduchte kerel." —"Door zijne natuur, mijnheer?" vroeg Richard. — "Ook zoo tamelijk in dat opzicht, Rick," antwoordde mijnheer Jarn- dyce, "want hij is tien jaar ouder dan ik , en een paar duim langer, met het hoofd achteruitgezet als een oud soldaat, de breede borst vooruit, han- den als een schoon gowasschen hoefsmid , en Ion- gen — er bestaat geene vergelijking voor zijne longen. Als hij praat, lacht of snorkt, doet hij de balken van het huis trillen." Terwijl mijnheer Jarndyce zich in het beeld van
zijn vriend Boythorn verlustigde, namen wij het gunstige voorteeken waar, dat er geen het minste blijk van eene verandering van wind was. "Maar het is liet binnenste van den man, het
warme hart van den man, het vuur van den man, het frissche bloed van den man, Rick — en Ada, en kleine Spinrag ook, want gij hebt allen belang bij een logeergast — waarvan ik spreek," ver- volgde hij. "Zijne taal is even forsch als zijne stem. Hij is altijd in een uiterste, altijd in den superla- tief. Als hij iets afkeurt is hij als\'razend. Naar wat hij zegt zon men hem voor een monscheneterhou- den, en ik geloof dat hij bij sommige mensehen |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
60
|
|||||||||
|
thorn uit. \'ik zou mij voor niets in do wereld wil-
len schuldig maken aan de vermetele insolontie om de vrouw van den huize zoo lang te laten wachten. Ik zou veel liever mij zelven van kant willen ma- ken — oneindig liever." Zoo pratende gingen zij naar hoven: en weldra
hoorden wij hem in zijne slaapkamer "Ha. ha, ha!" en nog eens "Ha , ha , ha!" bulderen, tot de traagste echo\'s in den omtrek er wakker van sche- nen te worden, en even smakelijk te lachen als hij zelf deed , of als wij deden, toen wij hem zoo hoorden lachen. Wij waren allen dadelijk gunstig voor hem in-
genomen , want hij had zekere eerlijkheid in zijn lach, en in zijne krachtige, gezonde stem , en in de volmondigheid , waarmede hij ieder woord uit- sprak, ja zelfs in de woede zijner krachtwoorden , die naar kanonschoten met los kruit geleken en geen kwaad schenen te kunnen doen. Maar wij dachten niet, dat onze gunstige moening zooda- nig door zijn voorkomen zou bevestigd worden, toen mijnheer Jarndvce met hem binnenkwam. Hij was niet alleen een zeer knap oud heer — zoo rustig en stevig als hij ons beschreven was — met een deftig grijs hoofd, een gezicht vol edele be- daardheid als hij zweeg, eono gestalte, die zwaar- lijvig had kunnen worden . nis hij niet zoo gedurig in vuur was geweest dat hij zich nooit rust liet, en eene kin, dieeene onderkin had kunnen krij- gen, als zij niet telkens had moeten helpen om den nadruk van zijne woorden te versterken: maar hij was zulk een echt gentleman in zijne manieren , zoo vol ridderlijke beleefdheid , en zijn gezicht werd door een glimlach zoo vol innemende vriendelijkheid verhelderd, en het scheen zoo dui- dolijk dat hij niets te verbergen had, maar zich juist zoo vertoonde als hij was —buiten staat (ge- lijk Richard zeide) om iets op eene bekrompene schaal te doen, en altijd kanonschoten met los kruit lossende, omdat hij geene kleine wapenen hoegenaamd bij zich voerde — dat ik waarlijk niet kon nalaten . hein onder den maaltijd met even- veel genoegen aan te zien, hetzij hij zich glim- lachend met Ada en mij onderhield , of door mijn- heer Jarndvce tot een salvo van superlatieven weid uitgelokt, of met achterovorgoworpen hoofd dat geduchte "Ha , ha, ha !" uit bulderde. •\'(Jij hebt uw vogeltje meegebracht, zou ik den-
ken?" zeide mijnheer Jarndvce. — "Hij den he- mel, het is het verwonderlijkste vogeltje van Europa," was het antwoord. "Ik zou geen duizend ■ guinjes voor dat vogeltje willen aannemen. Ik heb < een jaargeld alleen voor zijn onderhoud gelaten , | in geval het mij overleven mocht. Het is een mi- ! rakel van schranderheid en gehechtheid. En zijn vader voor hem was ook een van de verwonder- \\ lijkste vogeltjes die ooit geleefd hebben." Het voorwerp van dezen lof was een zeer klein i
kanarietje, dat zoo mak was, dat het dooi-mijn- j heer Boythorn\'s knecht op zijn voorvinger naar beneden werd gebracht, en nadat het even de | |
kamer was rondgevlogen, zich op zijn meesters
hoofd neerzette. Mijnheer Boythorn kort daarop de onverzoenlijkste en hartstochtelijkste gevoe- lens te hooren uitdrukken, terwijl dat teere diertje gerust op zijn voorhoofd zat, gaf iemand, dacht mij, een goed denkbeeld van zijn karakter. "Bij mijne ziel, Jarndvce," zeide hij, zeer voor-
ziehtig een stukje brood ophoudende, om het ka- nariotje aan te laten pikken , "als ik in uwe plaats was zou ik morgenochtend al die heeren van de Kanselarij een voor een bij de keel pakken, en ieder zoolang schudden tot zijn geld uit zijne zak- ken rolde en zijne beenderen in zijn vel ratelden. Ik zou goedschiks of kwaadschiks van iemand eene afdoening maken te krijgen. Als gij mij vol- macht wondt geven om het te doen, zou ik het met het grootste genoegen voor u doen!" Onder- tusschen zat het kanarietje uit zijne hand te eten. — "Wel bedankt, Lawrence, maar het pro- ces is bezwaarlijk nog zoover gekomen," ant- woordde mijnheer Jarndvce lachende, "dat het veel verder zou gebracht worden , zelfs door den wettigen maatregel om de geheele rechtbank en de geheele balie zoo te schudden." — "Er is nooit op lint gelaat des aard rijks zulk een helsche brouw- ketel geweest als die Kanselarij," zeide mijnheer Boythorn. "Niets anders dan eene mijn er onder, op een drukken dag in de zitting, met al de docu- menten, regiementim en antecedenten in het Hof, en al de ambtenaren die er toebehooren, hoog en laag, van zijn zoon den procureur-gene- raal tot zijn vader den duivel, en dan alles in de lucht laten vliegen met honderd duizend pond buskruit, zou er de minste reform in kunnen brengen." Het was onmogelijk niet te lachen bij het vuur
en den ernst, waarmede hij dezen krachtigen her- vormingsmaatregel aanbeval. Toen wierp hij la- chentl zijn hoofd achterover, zette zijne breede borst vooruit, en wederom scheen het geheele land te daveren van zijn "I fa, ha, ha!" Bit bleek zijn vogeltje in het minste niet te ontrusten. Het hieef zich volkomen veilig gevoelen , en wipte nu oj) de tafel, met zijn levendig kopje nu naar den j oenen, dan naar den anderen kant op zijde, en keek met zijn helder en schrander oogje zijn mees- tor aan, alsof hij niet meer dan ook zulk een vo- geltje was. "Maar hoe staat gij met uw buurman in dat
geschil over het recht van overpad ?" zeide mijn- lieer Jarndvce. "Gij zijt immers zelf nog niet vrij uit do strikken van liet recht?" — "De kerel heeft eene actie voor overtreding tegen mij ingesteld, en ik eene actie van denzclfden aard tegen hem," antwoordde mijnheer Boythorn. "Bij den hemel, hij is de trotschste vent, die op de wereld adem- liaalt. Het is eene moreele onmogelijkheid , dat hij Sir Leicester kan boeten. Het moet Sir Lucifer zijn." — "Een fraai compliment voor onzen verren bloedverwant!" zeide mijn Voogd lachende tot Ada en Richard. — "Ik zou jufvrouw Clare en |
||||||||
|
DE ONEENIGIIEDEN TUSSCIIEN BOYTHORN EN DEDLOCK. VA
|
|||||||
|
mijnheer Carstone verschooning verzoeken," ant-
woordde onze gast, "als het mij niet geruststelde door op het lieve gezichtje van de jonge dame en in den glimlach van den jongen heer te lezen, dat dit geheel onnoodig is, en dat zij hun verren bloed- verwant op een eerbiedigen afstand houden." — "Of hij dat ons doet," merkte Richard aan. — "Bij mijne ziel!" riep mijnheer Boythorn, eens- klaps weder een salvo afvurende, "die kerel is, en zijn vader was, en zijn grootvader was, de hardnekkigste, onverdraaglijkste loinpert, die ooit, door eene onverklaarbare vergissing der na- tuur, in een anderen levensrang dan dien vaneen wandelstok geboren is! Die geheele familie zijn de ingebeeldste, arrogantste deftige domkoppen! — Maar dat doet er niet toe. Hij zal mijn pad niet af- sluiten, al was hij vijftig baronets ineengesmol- ten, en al woonde hij op vijftig Kastanje-Hoven, het eene in het andere, gelijk de Chineesche bal- len van ivoren snijwerk. Die kerel schrijft mij door zijn agent, of secretaris, of iemand anders : "Sir Leicester Dedlock, baronet, biedt mijnheer Lawrence Boythorn zijne complimenten aan, en is verplicht hem onder de aandacht te brengen, dat het groene pad langs de oude pastorie, welke thans het eigendom van mijnheer Lawrence Boy- thornis,aan Sir Leicester toebehoort, daarliet niets anders is dan een gedeelte van het park van Kastanje-Hof, en dat Sir Leicester het raadzaam acht dit pad te laten afsluiten." Ik schrijf den ke- rel: "Mijnheer Lawrence Boythorn biedt Sir Lei- cester Dedlock, baronet, zijne complimenten aan, en is verplicht hem onder de aandacht te bren- gen, dat hij alle mogelijke stellingen van Sir Lei- cester Dedlock over alle mogelijke onderwerpen ten eenenmale ontkent; en heeft er bij te voe- gen, wat het afsluiten van het bedoelde pad betreft, dat hij gaarne den man zou willen zien, die dit durft te doen." De kerel zond een overgegeven schelm met één oog om een hek te timmeren. Ik laat op dien verfoeielijken schavuit met eene brandspuit spelen, tot hij den adem bijna kwijt is. De kerel zet in den nacht een hek. Ik hak het klein en verbrand het in den ochtend. Hij zendt zijne huurlingen om over het staketsel heen en weer te klimmen. Ik vang hen in klemmen zonder tanden, vuur met erwten naar hunne beenen, laat de brandspuit op hen spelen — met het vaste besluit om het menschdom van den on- draaglijken last van het aanzijn van zulke boos- wichten te bevrijden. Hij begint eene actie voor overtreding, ik ook. Hij begint eene actie voor daden van geweld, ik procedeer daartegen in en ga voort met daden van geweld. Ha, ha, ha!" Als men hem dat alles met voorbeeldelooze kracht hoorde zeggen, moest men hem voor den oploopendsten van alle menschen houden; als men hem te gelijk naar het vogeltje, dat nu op zijn duim zat, zag kijken en het de veertjes met zijn voorvinger gladstrijken, moest men hem voor den zachtmoedigsten houden. Als men hemhoor- |
|||||||
|
de lachen en de genoeglijke goedhartigheid van
zijn uitzicht zag, had men kunnen denken dat hij nooit zorgen, geschillen of onaangenaamheden had gekend, maar geheel zijn leven een zomer- tochtje was. "Neen, neen," zeide hij, "geen Dedlock zal
mij een pad afsluiten! Schoon ik gaarne beken," hier werd hij in een oogenblik geheel zachtheid, "dat Lady Dedlock de uitmuntendste dame van de wereld is, welke ik gaarne alle hulde zou be- wijzen, die een eenvoudig gent lcman, en geen baronet met een kop van zevenhonderd jaren dik, bewijzen kan. Een man, die op zijn twintigste jaar bij zijn regiment is gekomen, en binnen de week den heerschzuchtigsten en ingebeeldsten zotskap van een kommandant uitdaagde, die ooit door een dun middeltje den adem des levens heeft ge- haald — is de man niet om zich door alle Sir Luci- fer\'s te laten omverloopen. Ha, ha, ha!" — "En ook geen man om een jonger kameraad te laten omverloopen.\'" zeide mijn Voogd. — "Zekerniet!" zeide Sir Boythorn, hem op den schouder klop- pende, met eene beschermende houding, die wel iets ernstigs had, schoon hij er bij lachte. "Hij zal altijd een zwakken jongen bijstaan. Gij kunt op hem aan, Jarndyce. Maar van dat proces over het pad gesproken — met mijn excuus aan juf- vrouw Clare en jufvrouw Summerson, dat ik zoo- lang bij dat droge onderwerp blijf— is er niets voor mij van uwe lieden, Kenge en Carboy ?" — "Ik geloof van neen, Esther," zeide mijnheer Jarn- dyce. — "Niets, Voogd." — "Wel verplicht!" zeide mijnheer Boythorn. "Ik behoefde het niet eens te vragen na mijne geringe ondervinding van jufvrouw Summerson\'s zorgvuldigheid voor iedereen." (Zij prezen mij allen altijd ; daar had- den zij het op gezet). "Ik vroeg het maar omdat ik, uit L i n c o In shir e komende, natuurlijk niet in de stad ben geweest, en dacht dat er brieven voor mij hier naar toe gezonden konden zijn. Zij zullen morgenochtend wel bericht zenden." Ik zag hem in den loop van den avond, die zeer
genoeglijk omging, zoo dikwijlsnaar Richard en Ada turen, met eene belangstelling en tevreden- heid, die zijne welgemaakte trekken iets bijzonder innemends gaven, terwijl hij op eenigen afstand van de piano naar de muziek zat te luisteren — en hij behoefde ons niet eens te zeggen, dat hij een hartstochtelijk liefhebber van muziek was, want zijn gezicht toonde dit — dat ik mijn Voogd, terwijl wij aan het triktrakbonl zaten, vroeg of mijnheer Boythorn ook getrouwd was geweest. "Neen," antwoordde hij. "Neen." — "Maar hij
had toch willen trouwen?" zeide ik. — "Hoe hebt gij dat ontdekt?" antwoordde hij met een glim- lach. — "Wel, Voogd," zeide ik, niet zonder cenigszins te blozen, dat ik waagde te zeggen wat ik in mijne gedachten had, "hij heeft iets zoo zachts in zijn toon, en is zoo beleefd en vriendelijk voor ons, en —" Mijnheer Jarndyce richtte zijne oogen naar de
|
|||||||
|
CV2 HET VERLATEN IIUTS.
|
|||||||
|
plek waar liij zat, juist gelijk ik hein beschreef.
Ik zeide niets meer.
\'•(Jij hebt gelijk. Vrouwtje Klein," antwoordde
1 lij. \'-Hij was eens bijna getrouwd. Lang geleden. En maar eens." — \'\'Stierf\'toen de dame?" — "Neen — maar zij stierf toch voor hem. Uie tijd heeft invloed uitgeoefend op geheel zyn later leven. Zoudt gij denken, dat hij nog een hoofd en hart vol romaneske grillen had.\'" — "Mij dunkt, Voogd, ik had dat wel kunnen denken. Maar dat isgemak- kelijk te zeggen, nu gij het mij gezegd hebt." — "Hij is sedert nooit weer geweest wat hij had kun- nen zijn," zeide mijnheer Jarndyce, \'\'en nu ziet gij hem in zijn ouderdom zonder iemand bij hem dan zijne dienstboden en zijn kleinen.gelen vriend. — Met is uwe beurt, lieve !" Ik begreep uit den toon van mijn Voogd, dat ik
niet verder over het onderwerp kon spreken zon- der den wind te doen veranderen. Ik wachtte mij dus wel om meer te vragen. Mijne belangstelling was opgewekt, maar ik was niet nieuwsgierig. Dien nacht, toen ik door mijnheer Boythorn\'s duchtig snorken werd wakker gemaakt, dacht ik een poosje over die oude liefdesgeschiedenis, en beproefde ik iets zeer moeielijks te doen — mij oude lieden weder jong en met de bevallig- heid der jeugd beschonken te verbeelden. Maar ik viel in slaap eer mij dat gehikt was. en droomde van de dagen toen ik nog bij mijne peet in huis woonde. Ik ben niet genoeg met zulke dingen be- kend, om te weten of het iets opmerkelijks is , dat ik altijd van dat tijdperk van mijn leven droomde. Des morgens kwam er een brief van de heeren
Kenge on Carboy aan mijnheer Doythorn, metbe- riclil dat tegen den middag een van hunne kier- ken bij hem zou komen. Daar het juist die dag van de week was, dat ik mijne rekeningen betaalde en mijne boeken optelde, en alle huishoudelijke zaken zooveel mogelijk in orde bracht, bleef ik thuis, terwijl mijnheer Jarndyce, Ada en Richard den zeer mooien dag waarnamen om een uitstapje te doen. Mijnheer Boythorn bleef op den klerk van Kenge en Carboy wachten, en zou hen dan te voet te gemoet gaan als zij terugkwamen. Ik had het zeer druk niet winkelboekjes na te
zien, mijne boeken op te tollen, geld uit te beta- len en quitantiën aan te rijgen, en maakte daar- van zeker nog al wat beweging, toen mijnheer Guppy aangediend en binnengelaten werd. Ik had reeds gedacht dat de klerk, die gezonden zou worden, misschien do jonge heer zou zijn, die mij aan het diligencekantoor had afgehaald, en was blijde toen ik hem zag, daar hij in zeker verband stond met mijn tegenwoordig geluk. Ik herkende hem bijna niet, zoo buitengemeen
zwierig was hij. Hij had een geheel nieuw glanzig pak kleeren aan, een blinkenden hoed , lila hand- schoenen, eene das met eene menigte van kleuren, eenc groote kasbloein in zijn knoopsgat, en een zwaren gouden ring aan zijn pink. Bovendien ver- vulde hij de geheele eetzaal met eene lucht van be- |
|||||||
|
renvet en andere parfumerieën. Hij zag mij aan
met eene oplettendheid, die mij geheel verlegen deed worden, toen ik hem verzocht te gaan zitten tot de knecht terugkwam; en terwijl hij daarin een hoek zat, en zijne beenen nu zoo, dan zoo over eik- ander sloeg, en ik hem vroeg of hij eene pleizierige reis had gehad, en hoopte dat mijnheer Kenge nog wel was, zjg ik hem geene enkele maal aan, maar wist ik toch dat hij inij op dezelfde uitvorschende, wonderlijke manier bleef aankijken. Toen hem het verzoek werd gebracht om boven
naar mijnheer Boythorn\'s kamer te komen, zeide ik hem dat hij, als hij weder beneden kwam, eenige verversching gereed zou vinden, waarvan mijn- heer Jarndyce hoopte dat hij gebruik zou maken. Hij zeide met zekere verlegenheid, terwijl hij den kruk van de deur in de hand had: "Zal ik dan de eer hebben van u hier te vinden , mejufvrouw?" Ik antwoordde ja, ik zou daar zijn; en met eene buiging en nog zulk een blik, ging hij heen. Ik hield hem slechts voor bloode en onhandig,
want hij was blijkbaar zeer verlegen; en ik ver- beeldde mij. dat ik best zou doen met maar te wachten tot ik zag, dat hij alles had wat hem noo- dig was, en hem dan alleen te laten. De tafel was spoedig gedekt, maar bleef geruimen tijd zoo staan. Het gesprek met mijnheer Doythorn duurde lang — en was onstuimig ook, moest ik denken; want schoon zijne kamer tamelijk veraf was , hoorde ik zijne luide stem telkens opsteken, even- als een harde wind, en bly\'kbaar geheele salvo\'s van krachtige woorden uitbulderen. Eindelijk kwam mijnheer Guppy terug, en
scheen na dat gesprek nog wat meer onthutst. "Drommels, jufvrouw," zeide hij zacht, "dat is een Turk!" "Wees nu zoo goed om iets te gebruiken, mijn-
heer," zeide ik. Mijnheer (Juppy zette zich aan tafel en begon
zenuwachtig het voorsnijmes op de vork aan te zetten, waarbij hij mij aldoor op dezelfde onge- wone manier aankeek — gelijk ik gevoelde zon- der hem aan te zien. Dat aanzetten duurde zoo lang, dat ik mij eindelijk eenigermate verplicht re- kende om mijne oogen op te slaan en zoo de be- toovering op te hellen, die hem scheen te belet- ten er mede op te houden. Toen keek hij dadelijk naar den schotel en be-
gon te snijden. "Wat wilt ge zelve gebruiken, jufvrouw? Zult
ge niét een brokje van iets nemen.\'" — "Neen , wel bedankt," zeide ik. — "Zal ik u niet een stukje van iets geven,jufvrouw.\'" zeide mijnheerGuppy, nadat hij haastig een glas wijn had uitgedronken. — "Niets, wel bedankt," zeide ik. "Ik heb maar gewacht om te zien of u iets ontbrak. Is er nog iets dat ik voor u kan laten komen .\'" — "Neen , wel zeer verplicht, jufvrouw, zoo waar. Ik heb alles, wat ik verlangen kan om in mijn schik te zijn — of eigenlijk— niet in mijn schik — dat ben ik nooit;" hij dronk nog twee glazen wijn achter elkander. |
|||||||
|
MIJNHEER GUP TV DOET EENE LIEFDESVERKLARING. 63
|
|||||||
|
Ik meende liever te moeten heengaan.
"Neem mij niet kwalijk,jufvrouw,"zeidemijn-
heer Guppy, opstaande toen hij mij zag opstaan. "Maar zoudt ge mij een afzonderlijk gesprek van een paar minuten willen vergunnen .\'" Niet wetende wat te zeggen, ging ik weder zit-
ten. "Wi# nu volgt is zonder prejudicie, jufvrouw ?"
zeide mijnheer Guppy, met zekeren angst,, terwijl hij met zijn stoel naar mijne tafel kwam. — \'-lk he- grijp niet wat gij meent," zeide ik verwonderd. — "Dat is een van onze rechtsgeleerde termen .juf- vrouw. Gij zult er geen gebruik tot mijn nadeel van maken, bij Kenge en Carboy, of ergens anders. Als mijn gesprek geen verdei\' gevolg heeft, zal ik weder zijn gelijk ik te voren was, en niet gecom- promitteerd wat mijne positie of vooruitzichten betreft. Kortom , het is geheel in vertrouwen." — "Ik kan mij niet verbeelden, mijnheer," zeide ik, "wat ge mij , die ge niet meer dan eens gezien hebt, in vertrouwen kunt hebben mede tedeelen; maar het zou mij zeer spijten u te benadeelen." — "Wel bedankt, jufvrouw, daarvan ben ikover- tuigd — dat is geheel voldoende," Al dien tijd zat mijnheer Guppy met zijn zakdoek over zijn hoofd te vegen, of de palm van zijne linkerhand met de palm van zijne rechter te wrijven. "Als gij mij ver- gunnen wilt nog een glas wijn te nemen, jufvrouw, denk ik dat het mij helpen zou om voort te spre- ken, zonder die gedurige hapering in de keel, dat niet missen kan wederzijds onaangenaam te zijn." Hij deed zoo en kwam terug. Ik nam de gelegen-
heid waar om meer achter mijne tafel te schuiven. "Gij wilt mij niet vergunnen er u een aan te
bieden ?" zeide Guppy, eenigszins verfrischt, naar het scheen. "Zoudt ge, jufvrouw ?" — "Toch niet," zeide ik. — "Geen half glaasje?" zeide mijnheer Guppy. "Geen vierdepartje ? Niet! Om dan voort te gaan. Mijn tegenwoordig salaris, jufvrouw Sum- merson, bij Kenge en Carboy, is twee pond in de week. Toen ik het geluk had u voor het eerst te zien, was het maar een en vijftien, en was het lang op die hoogte gebleven. Sedert is het vijf schellingen verhoogd , en is mij eene verdere ver- hooging van vijf beloofd over stellig niet langer dan eenjaar. Mijne moeder heeft een klein vermo- gen, dat in eene lijfrente hestaat waarvan zij op een eenvoudigen voet maar onafhankelijk leeft, en woont in 01 d - S t r e e t K o a d. Zij is buitenge- meen geschikt voor eene stiefmoeder. Zij bemoeit zich nooit met iets, is altijd voor rust en vrede, en gemakkelijk van humeur. Zij heeft haar zwak—wie heeft dat niet, — maar ik heb er haar nooit aan zien toegeven als er menschen waren; dan kan men haar gerust met wijn, bier en sterke dranken vertrouwen. Mijne eigene woning is op kamers in Penton Place, Pontonville. Zy is nederig, maar luchtig, met een ruim uitzicht van achte- ren, en wordt voor heel gezond gehouden. Juf- vrouw Summersonl Op het zachtst uitgedrukt — ik aanbid u. Zoudt ge zoo goed willen zijn mij te |
|||||||
|
vergunnen om u eene declaratie aan te bieden .\'\'
Daarmede zonk mijnheer Guppy op zijne knieën.
Ik zat goed en wel achter mijne tafel en was niet
erg verschrikt. Ik zeide:
"Mijnheer, sta dadelijk op uit die belachelijke
houding, of gij zult mij noodzaken om mijne stil- zwijgende belofte te breken en te schellen. — "Hoor mij uit, jufvrouw!" zeide mijnheer Guppy, zijne handen vouwende. — "Ik kan geen woord meer hooren, mijnheer," antwoordde ik, "als gij niet dadelijk opstaat en aan de tafel gaat zitten, zooals gij ook behoort te doen als gij nog eenig ver- stand hebt." Hij koek jammerlijk, maar stond toch op en
ging weder zitten. "Welk eene grievende tegenstrijdigheid is het,
jufvrouw," zeide hij, met de hand op het hart, en droevig zijn hoofd tegen mij schuddende over liet blad heen , "op zulk een oogenblik voor voedsel te zitten, jufvrouw. De ziel gruwt op zulk een oogenblik van voedsel." — "Ik verzoek u om voort te gaan," zeide ik. "Gij hebt mij gevraagd om u uit te hooren, en nu verzoek ik u er ook een einde aan te maken." — -Dat zal ik .jufvrouw," zeide mijnheer Guppy. "Gelijk ik u bemin en vereer, zoo gehoorzaam ik u ook. Ach, dat ik u tot voor- werp van die belofte kon maken, voorliet altaar!" — "Dat is geheel onmogelijk," zeide ik, "en komt in geene bedenking." — "Ik ben welbewust," zeide mijnheer Guppy , over het blad vooroverleu- nende , en mij. gelijk ik op eene zonderlinge ma- nier gevoelde, zonder dat ik naar hem zag, met zijn vorigen strakken blik aanziende, "ik ben wel bewust, dat mijn aanbod , uit een wereldsch oog- punt, naar allen schijn zeer armoedig is. Maar, jufvrouw Summerson! Engel! — Neen, schel maar niet! — Ik ben in eene goede school opge- groeid, en ben in alle vakken van de praktijk ge- oefend. Schoon nog maar een jongmensch, heb ik al getuigen opgespoord, zaken in orde gebracht en een boel van de wereld gezien. Met uwe hand gezegend, welke middelen zou ik dan niet kunnen vinden om uwe belangen te bevorderen en u tot fortuin te helpen ? Wat zou ik niet kunnen te we- ten komen, dat u van nabij betreft.\' Ik weet nu ze- ker nog niets, maar wat zou ik niet kunnen te vve- ten komen, als ik uw vertrouwen had , en gij mij op den weg bracht .\'" Ik zeide hein dat hij even vruchteloos mijn be-
lang, of wat hij voor mijn belang hield, poogde te baat te nemen, als hij vroeger mijne genegenheid had willen opwekken; en dat hij nu moest begrij- pen.dat ik hem verzocht om dadelijk heen te gaan. "Wreede jufvrouw," zeide mijnheer Guppy,
"hoor nog maar één woord. Ik denk ,gij moet wel gezien hebben, dat ik door deze bekoorlijkheden getroffen werd , op den dag, toen ik u van de dili- genceafhaalde. Ik denk,gij moet wel hebben op- gemerkt, dat ik mijne hulde niet aan die bekoor- ujkheden kon onthouden, toen ik de trede van de huurkoets opsloeg. Het was voor u eene flauwe |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
<;;
|
||||||||
|
hulde, maar zij was welgemeend. Uw beeld is.se-
dert in mijne borst geprent gebleven. Ik heb des avonds voor Jellyby\'s huis op en neer gewandeld, alleen om de steenen te zien, die u eens omvan- gen hadden. Deze uitgang vandaag, een geheel noodelooze uitgang wat de boodschap aangaat, die maar het voorgewende doel was, werd door mij al- leen om uwentwil bedacht. Als ik van belangen spreek , is het alleen om mij zelven en mijne nede- rige rampzaligheid aan te bevelen. De liefde was nommer één, en zal nommer één blijven."—"Het zou mij spijten, mijnheer Guppy,"zeide ik, opstaan- de en mijne hand aan de schelkoord slaande, "om u of iemand anders, die het oprecht meende, het onrecht aan te doen van zijn welwillend gevoel te verachten , al is de uitdrukking daarvan mij on- aangenaam. Als gij mij werkelijk een bewijs van uwe goede meening hebt willen geven, hoe ontij- dig en ongepast ook, begrijp ik, dat ik u behoor te bedanken. Ik heb zeer weinig reden om trotschte zijn, en ik ben niet trotsch. Ik hoop," ik denk, dat ik er dit bijvoegde zonder recht te weten wat ik zeide, "dat gij nu zult heengaan alsof gij nooit zoo buitensporig dwaas waart geweest, en op de zaken van de heeren Kengc en Carboy passen."— "Nog eene halve minuut, jufvrouw," zeide mijn- heer Guppy, mij stuitende toen ik wilde schellen. "Dit alles is zonder prejudicie geweest?" —"Ik zal er nooit van spreken," antwoordde ik, "of gij moest mij later reden geven om dat te doen." — "Nog eene kwart minuut, jufvrouw. In geval gij u mocht bedenken — ooit, over hoelang ook, dat komt er niet op aan, want mijn gevoel kan nooit veranderen — op wat ik u gezegd heb, vooral over wat ik niet zou kunnen doen — dan zal mijn- heer William Guppy ,Penton Place, nommer zeven en tachtig, of in geval van verhuizen of sterven (aan verwelkte hoop, of iets van dien aard) adres jufvrouw Guppy, O 1 d-S treetRoad, nommer driehonderd en twee, voldoende zijn." Ik schelde, de knecht kwam, en mijnheer Guppy
legde zijn geschreven kaartje op de tafel, maakte eene neerslachtige buiging, en vertrok. Mijne oogen opslaande, toen hij heenging, zag ik, dat hij nog eens naar mij keek nadat lij de deur al uit was. Ik zat daar nog een uur langer aan mijne boe-
ken en rekeningen, en deed nog een aantal zaken af. Toen ruimde ik mijn lessenaar op, bergde alles weg, en was zoo bedaard en welgemoed, dat ik meende dit onverwachte voorval geheel uit het hoofd gezet te hebben. Maar toen ik boven naar mijne kamer ging, verraste ik mij zelve door ei\' om te gaan lachen, en daarna nog meer door er om te gaan schreien. Kortom, ik was een poosje geheel van mijne streek; en het was mij te moede alsof men eene oude snaar ruwer had aangeraakt dan nog ooit gebeurd was sedert de dagen dei- lieve oude pop, al zoolang in den tuin begraven. |
||||||||
|
X.
DE BLADSCHRIJVER.
Ten oosten van Chancery-Lane, dat is te
zeggen, om het nader aan te duiden, in hetCook\'s Hofje, in Cursitor-Street, is Snagsby, de kantoorwinkelier, ter uitoefening van z\'jn een- zaam beroep gevestigd. In de schaduw van het Cook\'s Hofje, meestal een schaduwrijk plekje, heeft Snagsby handel gedreven in oningevulde formulieren van allerlei akten en dokumenten; in vellen en stukken perkement; in papier van verschillende grootte en kleur; in wissels; in gan- zeschachten en stalen pennen, inkt, gomelas- tiek, sandrak, spelden, potlooden, lak en ouwels; in rood band en groen lint; in portefeuilles, alma- nakken, zakboekjes en kantoorlijsten; in liassen, inktkokers (van lood en glas», pennemessen, scharen, priemen en ander klein kantoorgereed- schap; kortom, in artikelen, te veel om op te noe- men, al den tijd sedert hij zijne leerjaren heeft volbracht en eene compagnieschap met Pefler heeft aangegaan. Dij die gelegenheid werd het Cook\'s Hofje eenigermate gerevolutioneerd door het nieuwe opschrift, met versche verf, "P e f f e r en Snagsby," dat den enkelen naam van "Peffer" verving, van eerwaardige oudheid en niet gemakkelijk meer te ontcijferen; want de rook, die het Londensche klimop is, had dien naam zoodanig omkranst, en zich zoodanig aan de gansche woning gehecht, dat de teedere klim- plant den voedenden boom geheel had over- weldigd. Pelïer wordt tegenwoordig nooit meer in het
Cook\'s Hofje gezien. Hij wordt daar ook niet meer verwacht, want hij heeft al vijf en twintig jaren op het St.-Andrieskerkhof, in Holnborn, gele- gen, waar de wagens en huurkoetsen hem den ganschen dag en den halven nacht voorbij brullen als een enkele groote draak. Als hij ooit, wanneer die draak rust, komt uitsluipen om nog eens in het Cook\'s Hofje een luchtje te scheppen, tot hij gewaarschuwd wordt om terug te keerendoor het kraaien van den lichtgeloovigen haan in den kei- der van het melkhuis in Cursitor-Street, wiens denkbeelden van het daglicht merkwaardig zouden zijn om te vernemen, daar hij er dooi\' per- soonlijke waarneming zoo goed als niets van weet — als Pefler ooit weder de bleeke scheme- ring van het Cook\'s Hofje bezoekt, hetgeen geen kantoorwinkelier stellig kan ontkennen, komt hij onzichtbaar, en weet niemand er iets van. In zijn leven, en ook in Snagsby\'s leertijd van
zeven lange jaren, woonde daar bij Peffer, in hetzelfde kantoorwinkeltje, een nichtje — een klein, vinnig nichtje, wat al te sterk ingepend om de middel, en met een scherp neusje, gelijk een scherpen herfstavond, tl ie tegen het einde wel wat koud pleegt te zijn. De bewoners van het Cook\'s Hofje hadden een gerucht loopen, dat de |
||||||||
|
MIJNHEER SNAGSBY, WINKELIER IN SCHRIJFBEHOEFTEN.
|
|||||||||||||
|
65
|
|||||||||||||
|
moeder van dit nichtje in de kindsheid Inner
dochter, gedreven door eene al te groote zorg om haar figuurtje de volmaaktheid te doen naderen , haar eiken morgen had ingeregen, met haar moe- derlijken voet tegen een stijl van het ledekant, om meer kracht te kunnen doen; en dat zij haai\' inwendig pinten azijn en limoensap toediende, welke zuren men geloofde, dat in den neus en het humeur der patiënte waren getrokken. Met hoe- veel tongen het gerucht dit vertelseltje ook ver- spreidde, het bereikte nooit de ooren van den jongen Snagsby, of maakte ten minste geen in- druk op hem ; want toen hij tot mannelijke jaren kwam, vrijde en trouwde hij het schoone voor- |
|||||||||||||
|
kaal hoofd en slechts van achteren nog een borste-
lig bosje zwarte haren. Hij heeft eene overhelling tot fiauwhartigheid en zwaarlijvigheid. Als hij met zijn grijs winkeljasje en zijne zwarte katoenen morsmouwen aan zijne deur naar de wolken staat te kijken, of met eene breede liniaal gewapend achter zijne toonbank in zijn donkeren winkel staat, en met zijne twee leerlingen vellen perke- ment vierkant snijdt, is hij een bij uitstek stil en bescheiden manneke. Op zulke tijden rijzen dik- wijls, als van een onrustigen geest in zijn graf, klagende klanken op van de reeds gemelde stem ; en wanneer deze scheller worden dan gewoonlijk, zegt Snagsby wel eens tot zijne leerlingen: "Ik ge- |
|||||||||||||
|
nemo. (blz. 70.)
|
|||||||||||||
|
loof, dat mijn vrouwtje het weer te kwaad heeft
met Gusta." Deze naam is het eigendom, en wel het eenig
eigendom, met uitzondering van vijftig schellin- gen \'s jaars en een zeer klein kistje, nog lang niet vol kleeren, van een mager meisje uit een werk - huis (sommigen zijn van meening, dat zij Augusta gedoopt is), dat, hoewel zij in den tijd van haar groei bij een zachtaardig weldoener zijner mede- menschen, die te To o t i n g woont, bij aanneming in den kost is geweest, en zich dus onder de gun- stigste omstandigheden moet ontwikkeld hebben, aan "toevallen" onderhevig is , waarvan het ker- spel geene reden kan geven. Met die onverklaarbare, lastige toevallen wordt
|
|||||||||||||
|
werp van dat gerucht, en trad zoo in twee com-
pagnieschappen te gelijk. Mijnheer Snagsby, uit het Cook\'s Hofje in Cursitor-Street, en het nichtje zijn dus één; en het nichtje heeft nog veel op met haar figuurtje, dat, hoezeer smaken ook mogen verschillen, ongetwijfeld in zooverre kost- baar is, dat er zeer weinig zoo zijn. Mijnheer en jufvrouw Snagsby zijn niet alleen
één been en één vleesch, maai- ook , naar de bu- ren denken, ééne stem. Die stem, die uit jufvrouw Snagsby alleen schijnt voort te komen, wordt zeer dikwijls in het Cook\'s Hofje gehoord; die van mijn- heer Snagsby zeer zelden, dan in zooverre zij in deze schelle tonen wordt overgebracht Hij is een zachtzinnig, bedeesd manneke, met een blinkend |
|||||||||||||
|
M 1TET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
zijne paraplu bij haar als middel van kastijding
aan te wenden. Maar deze gefluisterde geruch- ten kunnen wel daaruit ontstaan, dat Snagsby op zijne manier een eenigszins mijmerend, poë- tisch manneke is, en des zomers gaarne in Staple Inn wandelt, om te zien hoe lande- lijk de musschen en de bladeren zijn; en ook op een zondagmiddag in Rol Is Yard dren- telt, en dan (als hij in eene opgewekte stem- ming is) pleegt aan te merken, dat er eens een oude tijd was, en dat men onder die kapel, daar stond hij voor in, zeker wel een paar steenen doodkisten zou vinden, als men maar groef. Hij streelt ook zijne verbeelding met aan de vele kan- seliers en vice-kanseliers en meesters van de rolle te denken, die nu al dood zijn; en krijgt zulk eene levendige voorstelling van het vrije veld, als hij zijne twee leerlingen vertelt, hoe hij heeft hooren zeggen, dat er eens eene beek "zoo helder als kris- tal" midden door Holborn liep, toen Turnstile nog wezenlijk een draaihek was, waarmede men zóó in de weiden kwam — krijgt daardoor zulk eene levendige voorstelling van het vrije veld, dat hij er nooit verlangt heen te gaan. De dag heeft gedaan, en het gas wordt aange-
stoken, maar doet nog zijne volle werking niet, want het is nog niet geheel donker. Snagsby, die aan zijne winkeldeur naar de wolken staat te kij- ken, ziet eene kraai, die nog laat uit is, over het loodkleurige strookje lucht, dat aan Cook\'s Hofje behoort, westwaarts vliegen. De kraai vliegt recht over Chancery-Lane en Lincoln\'s Inn Garden naar Lincol\'s Inn-Fields. Hier in een groot, voorheen zeer deftig huis,
woont mijnheer Tulkinghorn. Het wordt tegen- woordig in afgeschotene apartementen verhuurd; en in die ingekrompene overblijfselen van vroe- gere grootheid huizen thans de rechtsgeleerden gelijk de wormpjes in de noten. Maar de ruime trappen, gangen en voorzalen zijn nog gebleven, en zelfs de geschilderde zolderingen, waaraan de Allegorie, met Romeinschen helm en blauwachtig linnen, tusschen balustraden en pilaren, bloe- men, wolken en kindertjes met dikke beentjes, hangt te spartelen, en iemand hoofdpijn doetkrij- gen— gelijk altijd meer of minder het doel der Allegorie schijnt te zijn. Hier, tusschen vele doo- zen met doorluchtige namen gemerkt, woont mijnheer Tulkinghorn, wanneer hij niet sprake- loos zoo goed als thuis is op een van die landver- blijven, waar de grooten der aarde zich doodelijk vervelen. Hier zit hij vandaag stil aan zijne tafel. Eene oester van de oude school, die niemand kan opensteken. Evenals hij zelf op het gezicht, zoo is ook zijne
kamer in de schemering van dezen avond. Vaal, ouderwetsch, geene aandacht trekkende, en toch welgesteld. Zware, ouderwetsche mahoniehouten stoelen met breede ruggen en paardenharen zit- tingen, niet gemakkelijk te verzetten, tafels met dunne pooten er onder en stoffige wollen kleeden |
|||||||
|
Gusta, die werkelij k drie ofvior en twintig is, maar
niet ouder dan tien jaren schijnt te zijn , goedkoop uitgehuurd; en zij is zoo bang om weder naar haar beschermheilige teruggezonden te worden, dat zij, als zij niet met haar hoofd in een emmer, ot den zinkput, of den koperen ketel, of den schotel met eten, of iets anders, dat zij bij het krijgen van een toeval dicht bij haar heeft. wordt gevonden, altijd aan het werk is. Zij is eene gerustheid voor de ouders en voogden der leerlingen, die begrijpen dat er weinig gevaar is, dat zij teedereaandoenin- gen in jeugdige harten zal opwekken ; zij is eene gerustheid voor jufvrouw Snagsby, die weet, dat zij altijd iemand bij zich heeft om te kunnen be- kijven; zij is eene gerustheid voor mijnheer Snags- by. die denkt, dat het eene weldaad is haar te hou- den. De woning van haar meester is in Gusta\'s oogen een tempel, aan pracht en overvloed gewijd. Zij gelooft, dat het pronkkamertje boven, dat om zoo te zeggen altijd met de haren in papillotten wordt gehouden, de mooiste kamer van de wereld is. Het uitzicht op het Cook\'s Hofje aan den eenen kant (om er niet van te spreken, dat men ook schuins in Cursitor-Street kan zien) en op de achterplaats van Coavinses, den deurwaarder, aan den anderen kant, houdt zij voor buitenge- meen vroolijk. üe portretten in olieverf, — en dik met verf ook — waarmede dit vertrekje pronkt, van mijnheer Snagsby en zijne vrouw, die elkander wederkeerigaankijken, zijn in hare oogen kunstwerken van Itaphaël of Titiaan. Gus- ta heeft dus wel eenige vergoeding voor hare menigvuldige ontberingen. Snagsby laat alles, wat niet tot de geheimen
van zijn vak behoort, aan zijne vrouw over. Zij beheert het geld , bromt tegen de belastinggaar- ders, bepaalt op zondag tijd en plaats van gods- dienstoefening, geeft verlof voor Snagsby\'s uit- spanningen, en erkent geene verantwoording schuldig te zijn voor hetgeen haar belieft des middags te eten te geven; zoodat zij daardoor een benijdenswaardig voorbeeld van vergelijking wordt voor hare buurvrouwen tot in Holborn toe, die bij huiselijke schermutselingen gewoon zijn hare echtgenooton te wijzen op het verschil tusschen hare (der buurvrouwen) positie en die van jufvrouw Snagsby, en hun (der echtgenoo- ten) gedrag en dat van mijnheer Snagsby. Het gerucht, dat altijd, als eene vleermuis, in het Cook\'s Hofje rondvliegt, en ieders vensters in- en uitzwiert, zegt, dat jufvrouw Snagsby ja- loersch en nieuwsgierig is, en dat mijnheer Snagsby het somtijds niet in huis kan uithou- den, en dat hij, als hij maar zooveel moed had als eene muis, het niet verdragen zou. Het wordt ook opgemerkt, dat zelfs de vrouwen, die hem bij hare eigenzinnige echtgenooten als een scliit- terend voorbeeld aanhalen, inderdaad laag op hem neerzien; en dat niemand vooral dit met grooter minachting doet dan zekere dame, wier heer en meester meer dan verdacht wordt van |
|||||||
|
EEN BEZOEKER 1)1.1
|
|||||||||
|
EER SNAGSBY. 07
|
|||||||||
|
er over, present-portretten van eigenaren van
groote namen van het vorige geslacht of van nog een geslacht vroeger omgeven hem. Ken zwaar Turksch tapijt bedekt den vloer waar hij zit, en daarbij passen twee ouderwetsche zilveren kan- delaren met kaarsen , die in de groote kamer een zeer ongenoegzaam licht verspreiden. De titels op de ruggen zijner boeken zijn in de banden gekro- pen; alles, dat een slot kan hebben, heeft er een; geen sleutel is er zichtbaar. Zeer weinige losse papieren liggen er in. Hij heeft een geschrift voor zich , maar niet zijne oogen er in. Met het ronde dekseltje van een inktkoker en twee brokjes ze- gellak , is hij stil en langzaam bezig zeker vraag- stuk uit te werken, dat hem voor den geest zweeft. Nu is het dekseltje in het midden, dan het roode brokje lak, dan weder het zwarte. Zoo gaat het niet. Mijnheer Tulkinghorn moetalles weder op- nemen en opnieuw beginnen. Hier onder dien geschilderden zolder, waarde
Allegorie den indringer dreigend aanstaart, alsof zij op hem wilde neerploffen en hem doodslaan, heeft Tulkinghorn te gelijk zijn huis en zijn kan- toor. Hij houdt geene andere bedienden dan een man van middelbare jaren, doorgaans wat slecht in de kleeren, die in de voorzaal achter een hoog beschot zit, en zelden met bezighedenoverkropt is. Mijnheer Tulkinghorn is niet in de gewone praktijk. Hij houdt geene klerken. Hij is een groot reservoir van toevertrouwde geheimen, dat niet zoo uitgepompt mag worden. Zijne cliënten willen met h e m te doen hebben ; hij is alles in alles. De stukken, die hij noodig heeft, worden door ge- wone praktizijns in den Teinple volgens geheim- zinnige instructiën opgemaakt; de afschriften, die hij er van moet hebben, worden dooreen kantoor- winkelier bezorgd, want op de kosten komt het niet aan. De man achter het beschot weet bijna niet meer van de zaken der adellijke cliënten dan een der straatvegers in H o 1 b o r n. Het roode stukje lak, het zwarte stukje lak,
het dekseltje van den inktkoker, het andere dek- seltje, de zandkoker. Zoo! Gij in het midden , gij rechts, gij links. Het vraagstuk moet nu of nooit beslist worden. — Nu! Tulkinghorn staat op, schuift zijn bril te recht, zet zijn hoed op, steekt het gescbrift in zijn zak, gaat uit, en zegt den man achter het beschot, dat hij straks terug zal zijn. Zeer zelden zegt hij hem iets naders. Mijnheer Tulkinghorn gaat, evenals de kraai
gevlogen is — niet zoo recht, maar toch bijna — naar het Cook\'s Hofje in Cur s i t o r -S tr e e t
— naar Snagsby, kantoorwinkelier, bezorgt het
stellen en kopieeren van alle stukken en alle andere werkzaamheden in rechtszaken, enz. Het is tusschen vijf en zes uur in den na-
middag, en in Cook\'s Hotje zweeft een balsem- geur van warme thee. Die geur zweeft ook om de deur van Snagsby. Men houdt hier vroege uren; het middagmaal om half twee, het avond- maal om half tien. Snagsby wilde juist naar |
|||||||||
|
de ondcraardsche gewesten afdalen om thee te
gaan drinken, toen hij even buiten de deur keek en de kraai zag, die nog zoo laat uit was. "Mijnheer thuis.\'" Gusta past op den winkel, want de leerlin-
gen zijn, met mijnheer en jufvrouw Snagsby, in de keuken aan de thee; bij gevolg brengen de twee dochters van den kleermiker, die voor twee spiegeltjes voor de twee bovenvensters van het huis aan den overkant hare krullen kamnien. geenszins de twee leerlingen tot ra- zernij, gelijk zij zich dwaselijk verbeelden, maar wekken slechts de onvoordeelige bewondering van Gusta op, wier haar nooit heeft willen groeien, en naar men denkt ook nooit zal groeien. \'•Mijnheer thuis?" zegt Tulkinghorn.
Mijnheer is thuis en Gusta zal hem roepen. Gusta verdwijnt, blijde van uit den winkel te komen, waarvoor zij eene mengeling van vrees en eerbied koestert, als een magazijn van ge- duchte werktuigen voor de groote pijnbank der rechten: eene plaats, waar men niet meer ko- men moet als het gaslicht is uitgedraaid. Snagsby verschijnt: vettig, warm, theeachtig
en kauwende. Hij slikt een brok brood met boter door, en zegt: "Heere, mijnheer! mijnheer Tul- kinghorn!" — "Ik moet u even spreken , Snags- by." — "Gaarne, mijnheer! Mijn hemel, mijn- heer , waarom hebt gij uw knecht je maar niet om mij gezonden.\' Ga in de achterkamer, als het u belieft mijnheer." Snagsby is in een oogenblik opgehelderd. De bekrompene kamer, waareene vettige per-
kementlucht heerscht, is magazijn en kantoor te gelijk. Tulkinghorn zet zich op een kantoorstoel voor den lessenaar, naar Snagsby gekeerd. "Jarndyce en Jarndyce, Snagsby." — "Ja wel,
mijnheer." Snagsby draait het gaslicht op en kucht achter zijne hand, in bescheidene verwachting van een voordeeltje. Snagsby, als een bedeesd man, is gewoon niet eene verscheidenheid van uitdrukkingen te kuchen, en aldus woorden te sparen. — "Gij hebt laatst eenige verklaringen in die zaak voor mij laten kopieeren." — "Ja wel, mijnheer." —■\' Er was er een onder," zegt Tul- kingliorn, achteloos — stijf geslotene, onopen- bare oester van de oude school — in den verkeer- den rokzak tastende, "waarvan de hand iets bij - zenders heeft, en mij vrij wel bevalt. Daar ik toe- vallig voorbijkwam en dat stuk bij mij meende te hebben , kwam ik eens binnen om u te vragen — maar ik heb het niet. Nu, dat komt ei1 niet op aan, een andermaal is even goed. — O, daar is het toch! — om u te vragen wie dat gekopieerd heeft." — "Wie dit gekopieerd heeft, mijnheer?" zegt Snags- by, het stuk aannemende en plat op den lessenaar leggende, waarna hij, met een handgreep aan kantoorwinkeliers eigen, de bladen zoodanig om- wringt, dat zij zich allen van elkander scheiden. "Wij hebben dit buiten de deur gegeven, mijn- |
|||||||||
|
68 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
gezegd hebt dat hij woont." — "Aan den overkant
in de steeg, mijnheer. Om de waarheid te zeggen, hij woont in een," Snagsby slikt nog eens, alsof die brok brood met boter onoverkomelijk was, "in een winkel, waar men llesschen en vodden op- koopt." — "Kunt gij mij het huis wijzen, als ik heenga?" —"Met het grootste genoegen, mijn- heer." Snagsby trekt zijne morsmouwen en zijne
grijze jas uit, zijn zwarten rok aan en neemt zijn hoed van den kapstok. "Ü, daar is mijn vrouwtje," zegt hij overluid. "Lieve, wilt ge zoo goed zijn oin een van de jongens te zeggen zoolang op den win- kel te passen, terwijl ik met mijnheer Tulkinghorn even de steeg inga? Jufvrouw Snagsby, mijnheer — ik zal geen twee minuten uitblijven, lieve!"
Jufvrouw Snagsby buigt voor den rechtsgeleer- den heer, gaat achter de toonbank , kijkt hen door
het venster na, gaat zachtjes naar de achterkamer, leest de posten in het nog openliggende boek na — is blijkbaar nieuwsgierig.
"(lij zult het een gemeen huis vinden, mijn-
heer ," zegt Snagsby, onderdanig op de groote steenon gaande en het smalle voetpad aan zijn be- gunstiger overlatende, "en de man zelf is tamelijk grof en ruw. Maar zij zijn over het geheel een ruwe troep, mijnheer. De deugd van dezen man is, dat hij nooit slaap noodig heeft. Dij schrijft maar altijd door, als dat noodig is, zoolangals men maar wil." Det is nu geheel donker en de gasvlammen doen
hare volle werking. Geduwd en gestooten door klerken, die met brieven naar de post loopen, door .advocaten en procureurs, die naar huis gaan om te eten, door klagers en beklaagden, door pleiters van allerlei soort, en tegen eene algemeene volks- menigte, in welker weg de rechtsgeleerde wijsheid van eeuwen een millioen belemmeringen heeft ge- plaatst om de meest gewone aangelegenheid des le- vens te behandelen — door het beschrevene en on- beschrevene recht heen wadende, endoordie even geheimzinnige vuiligheid, de straatmodder, die bestaat uit niemand weet wat, en zich om ons heen verzamelt niemand weet van waar of hoe; men weet maar in het algemeen dat men, als er te veel van is, het noodig vindt ze weg te schep- pen — komen de rechtsgeleerde en het winke- liertje aan den oudroestwinkel, verzamelplaats van vodden en llesschen en allerlei mingeachte koopwaren, in de schaduw van den muur van Lincoln\'s Inn gelegen , en gehouden , gelij k allen, die het aangaat, door geverfde letters wordt bericht, door zekeren Krook. "Hier woont hij, mijnheer," zegt Snagsby. —
"Zoo, woont hij hier?" zegt de rechtsgeleerde on- verschillig. "Wel bedankt." — "Gaat gij er niet binnen, mijnheer ?" — "Neen, ik ga nu naar de F i e 1 d s. Goeden avond. Wel bedankt!" Snagsby ligt even zijn hoed op en keert terug naar zijn vrouwtje en zijne thee. Maar Tulkinghorn gaat niet naar de Kiel d s.
Hij stapt een eind voort, keert terug, komt weder |
|||||||
|
heer. Wij moesten toen tamelijk veel werk uitge-
ven. Ik kan u in een oogenblik zeggen wie dit ge- kopieerd heeft, mijnheer, als ik mijn boek maar nazie." Snagsby neemt zijn boek uit de kast, slikt nog
eens aan het brok brood met boter, dat ergens schijnt te blijven steken, kijkt schuins naar het stuk, en laat zijn rechtervoorvinger een blad van zijn boek langs gaan. "Jewby— Packer— .larn- dyce." ".larndyce! — Daar zijn wij er, mijnheer," zegt
Snagsby. "O Ja zeker. Ik had het mij wel kunnen herinneren. Dit is uitgegeven, mijnheer, aan een schrijver, die hier vlak aan den overkant in de steeg woont." Tulkinghorn heeft den post gezien, eer Snags-
by hem vond , en reeds gelezen terwijl de voorvin- ger van de hoogte naar beneden kwam. "Doe noemt gij hem? Nemo?" zegt Tulking-
horn. — "Nemo, mijnheer. Mier staat het. Twee en veertig folio\'s. Titgegeven woensdagavond acht uur, geleverd donderdagmorgen half tien." — \'\'Nemo!" herhaalt Tulkinghorn. \'\'Ncmo is nie- mand in het Latijn." —"Hel moet in het Kngolsch toch iets van iemand zijn, mijnheer, denk ik," zegt Snagsby met een onderdanig kuchje. "\'Het is iemands naam. Dier staat het, ziet ge, mijnheer! Twee en veertig folio\'s. Uitgegeven woensdag- avond acht uur, geleverd donderdagmorgen half tien." Ken hoek je van Snagby\'s oog wordt bewust van
jufvrouw Snagsby\'s hoofd, dat om de deur kijkt om te zien wat het beduidt, dat hij zijne thee laat staan. Snagsby richt een verklarend kuchje tot zijne vrouw, als wilde hij zeggen: "Een klant, liefste!" "Half tien, mijnheer," herhaalt Snagsby. "Onze
bladschrijvers, die van stukwerk leven, zijn een wonderlijke troep; en dit zal misschien welzijn naam niet zijn, maar het is toch de naam , onder welken hij doorgaat. Ik herinner mij nu, mijnheer, dat hij dien zoo opgeeft in eene geschrevene ad- vertentie, die hij aan sommige hoven aanplakt. Gij kent dat soort van briefjes wel, mijnheer — schr\'yf- werk gevraagd .\'" Mijnheer Tulkinghorn ziet door het venstertje
naar het achterhuis van Coavinses, den deurwaar- der, waai- het licht door de vensters schijnt. Coa- vinses\' koffiekamer is daar, en de schaduwen van verscheiden heeren, die in ongelegenheid en voor- loopige hechtenis verkeeren, vertoonen zich op de gordijnen. Snagsby neemt de gelegenheid waar om even zijn hoofd om te draaien, over zijnschou- der naar zijn vrouwtje te kijken, en met zijn mond bewegingen te maken tot het vormen dei\' veront- schuldigende woorden: "Tul-king-horn-rijk-veel- in-vloed." "Hebt gij dien man al meer werk gegeven?"
vraagt mijnheer Tulkinghorn. — "O Deere ja, mijnheer! Werk van ui" — "Aan meer gewich- tige zaken denkende, is het mij ontgaan waar gij |
|||||||
|
EEN BLADSCIIRDVER. 69
|
||||||||||
|
DE HUISVESTING VAN
|
||||||||||
|
warhoop van vuil katoen, gestreepte tijk en grof
zeildoek , ziet de rechtsgeleerde, die aarzelend in de deur blijft staan, een man liggen. Hij ligt daar gekleed met hemd en onderbroek , en niet bloote voeten. Hij heeft eene gele kleur in bet spookach- tige schemerlicht der kaars, die zoolang is afge- loopen, tot de geheele pit (nog brandende) is om- geslagen en eene torenlioogo doodceel heeft laten staan. Zijne verwarde haren vermengen zich met zijn evenzeer verwaarloosden baard. Zoo vuil en dompig als de kamer en de lucht daarin zijn, is het niet gemakkelijk uit te maken welke dampen de zinnen het onaangenaamst aandoen; maar met de algemeene walgelijke dufheid en den reuk van inuflen tabaksrook, krijgt de rechtsgeleerde den bitteren , dauwen smaak van opium in den mond. "Hallo, mijn vriend !" roept bij, en stompt met
zijn ijzeren kandelaar tegen de deur. Hij meent, dat hij zijn vriend hoeft doen ont-
waken. Hij ligt een weinig van hem afgekeerd, maar zijne oogen zijn toch zeker open. ■•Hallo, mijn vriend!" roept hij nog eens.
"Hallo! Hallo!" Terwijl hij op de tafel beukt, gaat de kaars, die
zoolang gekwijnd heeft. uit, en laat hem in don- kor, terwijl de holle oogen der luiken naar het bed staren. |
||||||||||
|
aan don winkel van Krook, en gaat er dadelijk
binnen. Tiet is er donker genoeg niet een paar onge- snotene kaarsen voor de vensters, terwijl achterin een oud man en eene kat bij liet vuur zitten. De oude man staat op en gaat naai\' voren, met nog eene ongesnotene kaars in de hand. "Zeg eens, is uw bovenbewoner thuis ?" — "Hg
of zij, mijnheer?" zegt Krook. — "Hij. De blad- schrijver." Krook heeft den spreker scherp aangekeken. Hij
kent hem van aanzien, en heeft eene onduidelijke herinnering van zijne aristocratische reputatie. "Wondt gij hem spreken, mijnheer?" — "Ja." —
"Dat is iets wat ik zelf maar zelden doe," zegt Krook grinnekend. "Zal ik hem beneden roepen ? Maar het is heel twijfelachtig of hij komen zal, mijn- heer."— "Dan zal ik bij hem boven gaan," zegt Tulkinghorn. —"Tweede verdieping, mijnheer. Neem de kaars mee. Holla, daar boven!" Krook blijft, met zijne kat naast hem, mijnheer Tulking- horn onder aan de trap staan nakijken. \'\'Hi — hi!" zegt hij. als mijnheer Tulkinghorn bijna verdwe- nen is. De rechtsgeleerde kijkt over de leuning naar beneden. De kat trekt een kwaadaardigen bek en blaast naar hem. — "Bedaard , Lady Jane. Houd uw fatsoen voor vreemde heeren, mylady. (üj weet wel wat zij van mijn bovenbewoner zeg- gen?" fluistert Krook, een paar treden opstap- pende. — "Wat zegt men dan van hem?" —"Dat hij zich aan den Booze heeft verkocht; maar gij en ik weten wel beter — die koopt niet. Maar ik zal u toch wat zeggen: mijn huurder is zoo zwaarmoe- dig en somber, dat ik geloof, dat hij wel zulk een koop zou willen maken. Breng hem niet uit zijn humeur, mijnheer; dat raad ik u." Mijnheer Tulkinghorn knikt en gaat verder naar
boven. Hij komt aan de zwarte deur op de tweede verdieping. Hij klopt, krijgt geen antwoord, doet de deur open, en toevallig gaat, terwijl hij dat doet, zijne kaars uit. De lucht in de kamer zou haast benauwd genoeg
zijn om ze uit te dooven, als zij niet al uit was. Het is een bekrompen vertrekje, bijna zwart van rook en vuil. In een roostigen haard , in het midden in- geknepen als had de armoede hem eene neep ge- geven , liggen eenige rood gloeiende kolen. In (hm hoek bij den schoorsteen staan eene vurenhouten tafel en een oude lessenaar; eene woestijn met een regen van inkt besproeid. In een anderen hoek ligt een versleten valies op een van de twee stoelen, en dient tot kabinet of kleerkast; geen grooter is noodig, want het is ingezonken gelijk de wangen van een uitgehongerd man. De vloer is bloot, behalve dat eene oude touwmat, tot dra- den versleten, voor den haard ligt te vergaan. Geen venstergordijn verbergt de duisternis van den nacht, maar de luiken zijn gesloten, en door de twee ronde gaten daarin zou de honger wel kunnen binnenstaren — de booze geest, die den man op het bed sedert lang heeft vervolgd. Want op een laag bed tegenover het vuur , een
|
||||||||||
|
XI.
ON\'ZF. WAARDE BROEDER.
Iets wat mijnheer Tulkinghorn\'s gerimpelde
hand aanraakt, terwijl hij besluiteloos in do don- kere kamer staat, doet hem schrikken en zeggen: "Wat is dat ?" — "Ik hen het," zegt de oude man van den huize, wiens adem hij togen zijn ooi- voelt. "Kunt gij hem niet wakker krijgen?" — "Neen." — "Wat hebt gij met uwe kaars ge- daan?" — "Zij is uitgegaan. Hier is zij." Krook neemt ze, gaat naar het vuur, bukt over
de rood e kooltjes en beproeft licht aan te krijgen. Bet smeulend wegstervende vuur heeft geen licht moer over, en zijne pogingen zijn vruchteloos. Na nog eens even vruchteloos zijn huurder te hebben geroepen, mompelt de oude man , dat hij naar be- nedon zal gaan en eene brandende kaars uit den winkel halen , en vertrekt. Zekere nieuwe reden , die hij beeft, doet Tulkinghorn niet in de kamer, maar buiten op de trap, naar zijne\'terugkomst wachten. Weldra schijnt het gewenschte licht op den
muur , terwijl Krook langzaam naar boven komt, niet zijne groenoogige kat dicht op zijne hielen. "Slaapt die man gewoonlijk zoo?" vraagt de rechts- geleerde zacht. — "Hi! Dat weet ik niet," ant- wooi\'dt Krook, zijn hoofd schuddende en zijne wenkbrauwen optrekkende. "Ik weet zoo goed als niets van zijne manieren, behalve dat hij aichheel gesloten houdt." |
||||||||||
|
II ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
TH
|
|||||||||
|
Zoo fluisterende, gaan zij te zamen binnen. Ter-
wijl het liclit binnenkomt, schijnen de groote oogen in de luiken zich te sluiten. Niet zoo de oogen op liet bed. "God bewaar on.s!" roept Tulkinghorn uit. "Hij
i.s dood \\" Krook laat de zware hand, die hij heeft opge-
tild . zoo plotseling los, dat de arm over den kant van het bed zwiert. Zij zien elkander een oogenblik aan.
"Laat een dokter halen ! Roep jufvrouw Flite
van boven, mijnheer. Uier staat vergift bij het bed ! Roep toch om jufvrouw Flite, wilt ge?" zegt Krook, zijne magere handen als vampvr-vleugelen boven het lijk uitgespreid houdende. Tulkinghorn haast zich naar het portaal en
roept: "Jufvrouw Flite! O, jufvrouw Flite 1 Kom eensgauw hier, waai1 gij ook zijt! Jufvrouw Flite!" Krook volgt hem met zijne oogen, en terwijl mijn- heer Tulkinghorn roept, vindt bij gelegenheid om naar het oude valies te sluipen en weer terug te komen. "Loop Flite, loop! De eerste de beste dokter!
Loop!" Dit zegt Krook tot een half krankzinnig vrouwtje, dat insgelijks bij hem in huis woont. Zij verschijnt en verdwijnt in denzelfden adem, en komt spoedig terug, vergezeld door een knorrig, geneeskundig persoon, die van zijne tafel is gehaald — met eene breede, besnuif- de bovenlip, en een breeden Schotsehen tongval. "Wel nou kom an," zegt deze goneeskiindi-
ge, na een kort onderzoek weder opkijkende, "die man is zoo dood als eene pier." Mijnheer Tulkinghorn (die nu bij het oude
valies staat) vraagt of hij al eenigen tijd dood geweest is. "F^enigen tijd , mijnheer?" zegt de geneeskun-
dige heer. "Denkelijk zal hij al wel drie uien dood zijn geweest." — "Nagenoeg zoolang, zou ik ook zeggen," merkt een bruinachtig jonkman aan, die aan den anderen kant van het bed staat. — "Is mijnheer ook van de faculteit, mijn- heer?" vraagt de eerste. De bruinachtige jonkman zegt ja.
"Dan zal ik maar heengaan," herneemt de an-
der, "want ik kan toch niets uitrichten." Met dit gezegde maakt hij een eind aan zijn kort bezoek en gaat heen om zijn maaltijd te hervatten. De bruinachtige, jonge chirurgijn laat de kaars
over het gezicht heen en weder gaan, en be/.ich- tigt zorgvuldig den bladschrijver, die zijne aan- spraak op zijn naam heeft gestaafd door inder- daad een Niemand te worden. "Ik kende dien man wel van aanzien," zegt hij.
"Hij heeft sedert anderhalfjaar nu en dan opium b\'j mÜ gekocht. Was iemand van de aanwezigen aan hem verwant ?" Daarbij zag hij de drie om- standers aan.— "Ik was zijn huisheer,"zegt Krook brommig, en neemt de kaars van den chirurgijn over; "en eens heeft hij mij gezegd, dat ik de naaste betrekking was , die hij had." — "Hij is |
|||||||||
|
aan eene overmatige dosis opium gestorven," zegt
de chirurgijn, "daar is geen twijfel aan. De kamer ruikt er sterk naar. Er is hier nog genoeg," een ouden trekpot van Krook aannemende, "om een dozijn menschen om het leven te helpen." — "Denkt gij, dat hij het met opzet heeft gedaan?" vraagt Krook. — "Die overmatige dosis ingeno- men .\'" — ".la!" Krook smakt bijna rnet zijne lip- pen, zulk een gruvvelijken smaak heeft hij in iets akeligs. — "Dat kan ik niet zeggen. Ik zou liet niet waarschijnlijk achten, daar hij gewoon was zoo- veel te gebruiken. Maar niemand kan het weten. Hij was arm , zou ik zeggen.\'" — "Wel te denken. Zijne kamer — ziet er niet rijk uit," zegt Krook, die wel met zijne kat van oogen had kunnen rui- len, terwijl hij zijn scherpen blik laat rondgaan. "Maar ik ben er nooit in geweest sedert hij ze had, en hij was te achterhoudend om mij van zij- ne omstandigheden te spieken." — "Was hij u nog huur schuldig.\'" — "Zes weken." — "Die zal hij dan wel nooit betalen!" zegt de jonkman, zijn onderzoek hervattende. "Er is geen twijfel aan of hij is dood; en naar zijn uitzicht en toestand te oordeelen zou ik zeggen, dat liet eene gelukkige verlossing was. Maar hij moet toch in zijne jeugd een goed voorkomen hebben gehad , en een knap man zijn geweest." Hij zegtditnietzondergevoel, terwijl hij op den kant van het bed zit, met zijn gezicht naar dat andere gezicht gekeerd, en zijne hand op de hartstreek. "Ik herinner mij wel eens gedacht te hebben , dat hij in zijne manieren iets had, hoe ruw die nu ook waren , dat van be- tere dagen sprak. Hij scheen van hooger stand te zijn vervallen. Was dat ook zoo ?" vervolgde hij, rondziende. Krook antwoordt: "Gij zoudt mij evengoed
kunnen vragen om u de dames te beschrijven, wier haren ik beneden in zakken heb. Ik weet niet meer van hem dan dat hij anderhalf jaar bij mij in huis heeft gewoond , en van schrijfwerk heeft ge- leefd —of niet geleefd." Onder dit gesprek is Tulkinghorn op een af-
stand bij het oude valies blijven staan, met de han- den op den rug, en naar het schijnt even vreemd aan alle drie de soorten van belangstelling, die bij het bed worden aan den dag gelegd — aan de eigenaardige belangstelling des chirurgijns in een doode, opmerkelijk als geheel onderscheiden van zijne aanmerkingen over den overledene als mensch ; aan de smakelijke nieuwsgierigheid des ouden mans, en de angstige ontzetting van het half krankzinnige vrouwtje. Zijn strak gezicht heeft even weinig van zijne gedachten uitgedrukt als zijne vale kleeren. Niemand had zelfs kunnen zeg- gen, dat hij in dien tijd aan iets gedacht had. Hij heeft geduld noch ongeduld , aandacht noch ver- strooidheid laten blijken. Hij heeft niets laten zien dan zijne schel. F^ven licht zou men de stemming van een fijn muziekinstrument uit zijne kas kun- nen opmaken, als de stemming van mijnheer Tul- kinghorn uit zijne kas. |
|||||||||
|
NEMO OF NIMROD. 71
|
|||||||
|
Nu komt hij nader, en spreekt den jongen chi-
rurgijn aan, op den gewonen, kouden toon van zijn vak. "Ik ben hier ingekomen, even voor u," zegt hij,
"met voornemen om dezen overledene, dien ik nooit levend heb gezien, eenig werk te geven in zijn beroep als bladschrijver. Ik had van hem ge- hoord, door mijn leverancier van kantoorbehoef- ten — Snagsby, in het Cook\'s Hofje. Daar nie- mand hier iets van hem weet, zal het misschien goed zijn Snagsby te laten roepen. Ja!" tot het half gekke vrouwtje, dat hem dikwijls in het Hof heeft gezien, en met verschrikte gebaren aan- biedt om naar Snagsby te gaan. "Als gij dat eens deedt!" Terwijl zij weg is, staakt de chirurgijn zijn nut-
teloos onderzoek en bedekt het voorwerp daarvan met de katoenen deken. Krook en hij wisselen nog eenige woorden. Tulkinghorn zegt niets meer, maar blijft weder bij het oude valies staan. Snagsby komt haastig aanloopen, met zijne
grijze jas en zijne zwarte morsmouwen. "Wel, wel," zegt hij, "is het daartoe gekomen! Heere, bewaar ons!" — "Kunt gij den man van het huis ook eenige inlichting ten aanzien van den over- ledene geven, Snagsby?" vraagt Tulkinghorn. "Hij was met zijne huur ten achteren, naar het schijnt. En hij moet begraven worden, weet gij." — "Wel, mijnheer," zegt Snagsby, met zijn ver- ontschuldigend kuchje achter zijne hand, "ik weet waarlijk niet welken raad ik u zou kunnen aan- bieden, behalve om den beadle te laten roe- pen." — "Ik spreek niet van raad," antwoordt Tulkinghorn. "I k zou wel raad kunnen geven—" "Niemand beter, mijnheer, dat is zeker," zegt Snagsby met zijn onderdanig kuchje. — "Ik spreek van inlichtingen, om te kunnen ontdek- ken welke betrekkingen hij had, of waarbij van- daan kwam , of iets van dien aard." — "Ik ver- zeker u, mijnheer," zegt Snagsby, na een kuchje van algemeene deemoedigheid te hebben vooruit- gezonden, "dat ik evenmin weet waar hij vandaan kwam, als ik weet — " — "Waar hij naar toe is, misschien ," zegt de chirurgijn, om hem er uit te helpen. Eene poos van stilte. Tulkinghorn ziet Snagsby
aan. Krook staat met open mond te wachtea of er weder iemand spreken zal. "Wat zijne betrekkingen aangaat, mijnheer,"
zegt Snagsby, "als iemand tegen mij zeide: "Snags- by, daar is twintig duizend pond, die in de Bank van Engeland voor u klaar ligt, als gij er maar een van noemt," dan zou ik het nog niet kunnen doen. Nagenoeg anderhalfjaar geleden —zooveel ik weet, toen hij pas hier was komen wonen — " — "Ja, toen is hij hier gekomen," zegt Krook knik- kende. — "Nagenoeg anderhalf jaar geleden," hervat Snagsby, daardoor gerugsteund, "kwam hij op een ochtend na het ontbijt bij ons aan huis, en vond mijn vrouwtje (ik meen jufvrouw Snags- by, als ik dat zeg) in den winkel, en haalde |
|||||||
|
eene proef van zijn schrift voor den dag, en
gaf haar te verstaan , dat hij schrijfwerk verlang- de, en dat hij — om er niet te veel van te zeggen" —eene geliefkoosde verontschuldiging van Snags- by, als hij vreest onbescheiden te zijn, welke hij altijd met zekere bedeesde rondborstigheid uitspreekt — "er slecht aan toe was. Mijn vrouwtje heeft niet veel op met vreemdelingen, I vooral wanneer zij — om er niet te veel van te zog- gen — iets noodig hebben. Maar zij werd eenigs- zins getroffen door het een of ander aan dien man; hetzij omdat hij ongeschoren was, of omdat zijn haar niet heel net zat, of om eene andere dames- achtige reden, waarover ik u laat oordcelcn, en zij nam het proefschrift aan en insgelijks het adres. Mijn vrouwtje heeft geen goed gehoor voor na- men," vervolgt Snagsby, na een bedenkelijk kuchje van overleg achter zijne hand, "en zij hield Nemo voor hetzelfde als Nimrod. En daardoor kwam zij tot de gewoonte om onder den maaltijd tegen mij te zeggen: "Snagsby, hebt gij al wat werk voor Nim- rod gevonden .\'" of: "Snagsby, waarom hebt gij die acht en dertig kanselarij-folio\'s in Jarndyce niet aan Nimrod gegeven?" of iets dergelijks. En dat is de manier, waarop hij langzamerhand het meeste stukwerk van ons kreeg; en dat is het meeste wat ik van hem weet, behalve dat hij een vlug schrij- ver was en niet op nachtwerk zag; en dat, als gij hem op woensdagavond, zegge vijf en veertig folio\'s gaaft, hij ze donderdagochtend al kwam brengen. Hetwelk alles — " Snagsby besluit door beleefd met zijn hoed naar het bed te wuiven, als wilde hij er bijvoegen: "ik niet twijfel of mijn ge- achte vriend zou het bevestigen, als hij maai\' in staat was om dat te doen." — "Zou het niet best wezen na te zien.," zegt Tulkinghorn tot Krook, "of hij ook papieren had , die u inlichting kunnen geven? Er zal eene lijkschouwing plaats hebben, en dan zal u die vraag gedaan worden. Gij kunt le- zen ?\'" — "Neen, dat kan ik niet," zegt de oude man en grinnikt daarbij. — "Snagsby," zegt Tul- kinghorn, "zie gij dan de kamer eens voor hem na. Hij zal anders in moeite of ongelegenheid ko- men. Daar ik toch hier ben, zal ik zoolang wach- ten, als gy u wat haast; en dan kan ik voor hem getuigen, als dat ooit noodig mocht zijn, dat alles naar behooren is toegegaan. Als gij voor mijnheer Snagsby de kaars wilt houden, mijn vriend , zal hij spoedig zien of er iets is, dat u helpen kan." — "Vooreerst is hier een oud valies, mijnheer," zegt Snagsby. Ja zeker, een oud valies! Tulkinghorn schijnt
het niet vroeger gezien te hebben, schoon hij er zoo dicht bij stond en er weinig anders is. De voddenkoopman houdt het licht, en de kan-
toorwinkelier doet het onderzoek. De chirurgijn staat tegen een hoek van den schoorsteenmantel te leunen; jufvrouw Elite blijft even binnen de deur staan kijken en beven. De bekwame oude leerling van de oude school, met zijne dof zwarte J broek met strikjes aan de knieën, zijn lang zwart |
|||||||
|
7iZ IIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
geringe, natuurlijke teleurstelling, dat dit niet is
geschied. Te midden van die beweging komt de beadle. Dezen, hoewel hij in de buurt doorgaans voor
een belachelijk personage met een belachelijken post wordt gehouden, ontbreekt het voor het oogen- blik niet aan zeker aanzien, al ware het alloen als een man, die bet lijk zal gaan zien. De politieman houdt hem voor een dom ding, een overschot uit don bai\'baarschen tijd van de nachtwachts; maar laat hem toch binnen, als iets, dat men verdragen moet tot het gouvernement het afschaft. De bewe- ging wordt nog grooter, terwij 1 de tijding van mond tot mond voortloopt, dat de b e a d 1 e gekomen en binnengegaan is. Weldra komt de bead 1 e weder buiten, en ver-
levendigt nogmaals de beweging, die in den tus- schentijd eenigszins verflauwd is. Het blijkt, dat hij naar getuigen zoekt, voor de schouwing van \'s anderen daags, die den coroner en de Jury iets, wat het dan ook zij, aangaande den overle- dene kunnen zeggen. Dadelijk wordt bij naaron- telbare menschen verwezen, die niets hoegenaamd kunnen zoggen. Hij wordt nog botter van begrip door gedurig onderricht te worden, dat de zoon van jufvrouw Green "ook oen bladschrijver is ge- weest en hem beter gekend heeft dan iemand an- dors," — welke zoon van jufvrouw Green bij na- vraag blijkt, tegenwoordig aan boord van een naar C h i na bestemd schip te zijn, dat voor drie maan- den is uitgezoild, maar dat men vermeent nog wel door de telegraaf bereikbaar te zijn, op een aan- zoek bij de lords der Admiraliteit. Do beadle gaat verscheidene winkels en voorkamers in en ondervraagt do bewoners, altijd eerst de deur slui- tende, en door geheimhouding, traagheid en al- gemeene domheid het publiek verbitterende. Men ziet den politiedienaar tegen don bierjongen lachen. Hot publiek verliest zijne belangstelling en ondergaat eene reactie. Het verwijt den beadle, om hem te sarren, met schelle, jeugdige stemmen, dat hij oen jongen zou gekookt hebben, en zingt brokken van een liedje daarover, hetwelk zegt, dat de jongen tot soep voor het werkhuis werd gekookt. De politiedienaar acht het eindelijk noodig de wet te handhaven, en een der zangers te grijpen; die echter, als de anderen de vlucht nemen, weder wordt losgelaten, op voorwaarde, dat hij zal maken dat hij wegkomt — aan welk beding hij onmiddellijk voldoet. Zoo sterft de op- gewondenheid vooreerst uit, en de onbewogene politiedienaar (voor wien een beetje opium meer of minder niemendal is) met zijnblinkenden hoed, stijve stropdas, onbuigzame jas, breeden gordel, armband en verdere benoodigdheden, vervolgt met zware schreden zijn kuierweg, terwijl hij de palmen zijner witte handschoenen tegen elkan- der slaat, en nu en dan op den hoek eener straat blijft staan, om even rond te kijken naar het een of ander tusschen een verdwaald kind en een moord. |
|||||||
|
vest, zijn /.warton rok mot lange mouwen, en
zijne smalle witte das met den strik, dien de adel zoo wel kent, staat op dezelfde plaats en in dezelfde houding. Het oude valies bevat eenige kleeren geheel
zonder waarde; een pakje lommerdbriefjes, die tolhekbiljetten op den weg naar de armoede; een gefrommeld papier, dat naar opium ruikt en waar- op aanteekeningon zijn gekrabbeld, — als: ge- bruikt, op dien dag, zooveel grein; gebruikt, op dien dag , zooveel grein meer — eonigen tijd ge- loden begonnen, als ware het met voornemen om geregeld voort te gaan, maai- weldra gestaakt; eenige stukken van vuile couranten, allen betrek- kolijk lijkschouwingen; — anders niets. Zij zoeken in de kast en in de lade der met inkt bespatte tafel. Er is geen brokje van een ouden brief of eenig ander geschrift in een van beide. De jonge chirur- gijn doorzoekt de klooien, die hot lijk aanheeft. Een mos en eenige halve stuivers zijn al wat bij vindt. Snagsbv\'s raad is toch do boste raad, on de beadle moot geroepen worden. Hot halfgekke vrouwtje gaat om den b o a d 1 o,
on do anderen gaan de kamer uit. -\'Laat do kat niet bier,\'\' zegt de chirurgijn, "dat zou niet deugen." Krook jaagt haar dus voor zich uit, on zij loopt sluipende de trap af, met haar buigzainen staart zwaaiende en haar bok aflikkende. "Gooden nacht!" zegt Tulkinghorn, en gaat
naar huis om onder de Allegorie te zitten peinzen. Het nieuws hooft zich nu reeds in hot Hofje ver-
spreid. Groepen van de bewoners verzamelen zich, om er over te redonooren: on de voorposten van het observatieleger (voornamelijk jongens) zijn vooruitgescbovon tot aan het venstor van Krook , dat zij dicht bozet houden. Een politiedienaar is reeds boven naar de kamer gegaan, en weder be- nedon gekomen naar de deur , waar hij nu staat gelijk oen toren, zich slechts nu en dan verwaar- digende om de jongens aan zijn grondslag te zien; maar wanneer hij hen ziet, schrikken zij en dein- zon zij af. Jufvrouw Perkins, die in eenige weken niet met Jufvrouw Piper heeft gesproken, ten ge- volge eener woordenwisseling , daardoor veroor- zaakt, dat do kleine I\'orkins don kleinen Piporeene buil had gegooid, vernieuwt bij deze gunstige ge- legenhcid haar vriendschappelijken omgang. De bierjongen van den hoek, die een bevoorrecht nieuwsgierige is, daar hij door zijn post eene groote mate van wereldkennis bezit, en nu en dan met dronken lieden te doen heeft, wisselt vertrouwe- lijke mededeelingen met den politiedienaar, en heeft geheel on al liet voorkomen van een on- schendbaren knaap, onbereikbaar voor constabels- stokkon en onopsluitbaar in wachthuizen. Men- schen praten niet elkander uit de vensters dwars over de straat, en kondschappers komenbloots- hoofds uit Chancery-Lance aanloopen,om te weten wat er te doen is. Het algemeen gevoelen schijnt te zijn, dat het een geluk is, dat Krook niet eerst van kant is geholpen, gemengd\'inet eene |
|||||||
|
HET ONDERZOEK VAN DEN LIJKSCHOUWER.
|
7.\\
|
|||||||||||||
|
1 aanmerkt. De coroner zal zitting houden in de
! groote kamer van de Zon, waar tweemaal in de
j week de Muzikale Vereenigingen plaats hebben,
| en alsdan de presidentszetel wordt bezet door
! toonkunstenaars van eikenden naam , tegenover
kleinen Swills, don comischen zanger, die (vol-
; gons hot biljet voorliet venster) hoopt, dat zijne
vrienden ware talenten zullen ondersteunen. De
Zon doet dien geheelen ochtend goede zaken. Zelfs
de kinderen hebben, bij de algemeene opgewon-
denheid, zooveel hartsterking noodig, dat een
koekjesman, die zich bij deze gelegenheid op tU^n
|
||||||||||||||
|
Onder hot dekkleed van den nacht komt de
Qauwhartige beadle Chancery-Lano door- zwerven met zijne oproepingen, waarin al de na- men der gezworenen verkeerd gespeld zijn, en niets goed gespeld is dan des beadle\'s eigen naam, dien niemand kan lezen of verlangt te we- ten. De oproepingen overhandigd en de getuigen gewaarschuwd hebbende, gaat de beadle naai\' het huis van Krook, om eene kleine afspraak te houden, welke hij met zekere bedeelden heeft ge- maakt, die weldra komen en naar boven gebracht worden, waar zij de groote oogen in de luiken iets |
||||||||||||||
|
"HIJ WAS HEEL GOEI) VOOR MIJ, DAT WAS HIJ !" (blz. 75.)
|
||||||||||||||
|
hoek van het Hofje heeft gevestigd , zegt te vree-
zen, dat hij gekruide balletjes te kort zal komen. In dien tijd vertoont de b eadl e, dietusschen het huis van Krook en de Zon heen on weder dwaalt, de zeldzaamheid , die hij in zijne bewaring heeft, aan eenigc bescheidene nieuwsgierigen, en neemt tot dank daarvoor een glas bier of zoo iets aan. Op het bepaalde uur komt de coroner, naar
wien de gezworenen reeds wachten , en die met een saluut van kegelballen in de kegelbaan van de Zon wordt ontvangen. De co roner bezoekt meer herbergen dan eenig ander levend wezen. De reuk van zaagsel, bier, tabaksrook en sterke |
||||||||||||||
|
nieuws laten om naar te staren, in die laatste wo-
ning, die Iemand en Niemand op aarde noodig heeft. Dien geheelen nacht staat de doodkist gereed
bij het oude valies, en de eenzame gedaante op het bed, wiens levensbaan door vijf en veertig ja- ren heeft gestrekt, ligt daar, zonder meer spoor te hebben achtergelaten dan men van een te von- deling gelegd kind kan vinden. Den volgenden dag is het Hofje zeer levendig
— het gelijkt naar eene kermis, gelijk jufvrouw Perkins, meer dan verzoend met jufvrouw Piper, in een vriendelijk gesprek met deze brave vrouw |
||||||||||||||
|
7i
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
dranken staat in zijn beroep in onafscheidbaar
verband met den dood in zijne allerakeligste ge- daanten. Hij wordt door den b e a d 1 e en den kas- telein naar de muziekzaal gebracht, waar bij zijn hoed op de piano legt, en plaats neemt aan het hoofd van eene lange tafel, gevormd uit verschei- dene kleine tafeltjes aan elkander gezet, en ver- sierd met kleverige ringen, eindeloos door eik- ander geslingerd, door kommen en glazen ver- oorzaakt. Zoovelen van de Jury als eraan kunnen, scharen zich om de tafel. De anderen plaatsen zich tusschen de spuwbakjes en de pijpen, of leu- nen tegen de piano. Hoven des co roners hoofd hangt een ijzeren kransje, het handvatseleener schel, hetwelk aan de Majesteit van het Hof eenigszins den schijn geeft alsof hij gehangen moet worden. De Jury wordt opgelezen en beëedigd. Onder
die plechtigheid wordt er zekere opschudding ver- oorzaakt door het binnenkomen van een manne- ke met een bol gezicht, breede boordjes, waterige oogen en een ontstoken neus, dat zich besebei- den bij de deur plaatst als een van het groote publiek. maar toch bijzondei\' met de kamer be- kend schijnt te zijn. Kr gaat een gefluister rond , dat dit kleine Swills is. Men houdt het voor niet onwaarschijnlijk, dat hij het op eene imitatie van den coroner heeft toegelegd, en deze des avonds tot het voornaamste vermaak der Muzikale Ver- eeniging zal maken. "Wel. mijne heeren," begint de c or o n er. —
\'•Stilte daar!" roept de beadle, niet tot den coroner, schoon het er wel naar gelijkt. — "Wel. mijne heeren," hervat de coroner, "gij zijt beëedigd om onderzoek te doen naar den dood van zeker man. Kr zullen getuigenissen voor u worden afgelegd ten aanzien van de omstandig- heden, die zijn sterven hebben vergezeld, en gij zult uitspraak doen naai\' — dat kegelen — dat moet ophouden, b e a d 1 e — naar die getuigenis, en niet naar iets anders. Het eerste, dat er moet plaats hebben , is het lijk te gaan bezichtigen." — "Maakt plaats daar!" roept de bead Ie. Men stapt uit in eene ongeregelde processie,
eenigszins op de manier van eene in de war ge- raakte begrafenis, en houdt inspectie op de bo- venachterkamer ten huize van Krook, waaruit eenige gezworenen bleek en met overhaasting terugkomen. De beadle is vooral bezorgd, dat twee hoeren, wier mouwen en knoopen lang niet nieuw meer zijn (en die hij in de muziekzaal een afzonderlijk tafeltje, dicht bij den coroner, heeft verschaft), alles zien wat er te zien is. Want zij zijn de openbare, per regel betaalde, verslagge- vers van zulke gebeurtenissen; en hij is niet boven de algemeene menschelijke zwakheid verheven, maai\' hoopt gedrukt te zullen lezen wat "Mooney, de ijverige en bekwame beadle van het district" gezegd en gedaan heeft; en stelt er zijne eer in, dat de naam van Mooney met evenveel lof en goedkeuring vermeld zal worden, als die van den |
scherprechter, in den jongsten tijd, gedaan wordt.
Kleine Swills blijft wachten tot de coroner en
de Jury terugkomen. Mijnheer Tulkinghorn ins- gelijks. Deze laatste is met onderscheiding ont- vangen en krijgt eene plaats dicht bij den coro- ner, tusschen dien beambte, een biljart en den kolenbak. Men gaat voort met de zaak. De leden van de Jury vernemen, dat het voorwerp van hun onderzoek dood is, en meer vernemen zij niet. "Ken zeer aanzienlijk rechtsgeleerde is hier te- genwoordig. mijne heeren," zegt de coroner, "die, naar ik verneem . ook toevallig tegenwoor- dig was toen het sterfgeval is ontdekt: maar hij zou slechts de verklaringen kunnen herhalen, die gij reeds van den chirurgijn, den huisheer, de in- woonster en den kantoorwinkelier hebt gehoord , en het is dus onnoodig hem moeite te geven. Is er iemand hier, die iets meer weet ?" Jufvrouw Piper wordt door jufvrouw Perkins
vooruitgeduwd. Jufvrouw Piper wordt beëedigd. "Anastasia Piper, mijne heeren. Gehuwd en
meerderjarig. Nu, jufvrouw Piper, wat hebt gij er van te zeggen?" Wel. jufvrouw Piper heeft veel te zeggen, voor-
namelijk in tusschenzinnen en zonder punctuatie, maar niet veel, dat iets ter zake doet. Jufvrouw Piper woont in het Hofje (en haar man is kabinet- werker) en het is lang en wel bekend onder de buren (te rekenen van bijna den dag af nog voor den nood-doop van Alexandor James Piper acht- tien maanden oud en pas vier dagen om reden dat men niet dacht dat hij in leven zou blijven zooveel had dat kind toen al uit te staan heeren van de tandjes) dat de beklaagde — aldus vindt jufvrouw Piper goed den overledene te noemen — "ezegd werd zich zelven verkocht te hebben. Denkt dat het uitzicht van den beklaagde reden gaf tot zulk een gerucht. Heeft den beklaagde dikwijls gezien en gedacht, dat hij een wreedaardig voor- komen had , en niet over straat moest laten gaan om reden de kinderen soms schrikachtig zijn (en als men twijfelt hoop ik dat jufvrouw Perkins op- geroepen zal worden, want die is bier en zal haar man en zich zelve en hare familie eer aandoen). Heeft den beklaagde wel door de kinderen zien plagen en kwellen (want kinderen zijn altijd kin- deren en gij kunt niet verwachten vooral als zij levendig van aard zijn dat zij Methusalem\'s zullen wezen dat\'gij ook niet zijt geweest). Daarom en om zijn donker uitzicht heeft zij dikwijls gedroomd dat zij hem eene bijl uit zijn zak zag halen en.lohnny het hoofd kloov\'en(een kind dat van geen bangwor- den weet en hem dikwijls vlak achter zijne hielen heeft nageroepen1). Kvenwel den beklaagde nooit eene bijl of eenig ander wapen zien opnemen, verre van daar. Heeft hem zich zien weghaasten als hij werd nageloopen en nageroepen alsof hij niet van kinderen hield en heeft hem nooit met kinderen of volwassenen zien sj)i\'eken(behalve met den jongen die de straat veegt aan het eind van de steeg aan den overkant om den hoek die als hij hier was ook |
||||||||
|
EEN AFGEKEURD GETUIGE.
|
t:>
|
||||||||
|
pel, bij zijn kruispad, zat te bibberen, die man
naar hem omkeek, en terugkwam, en hem onder- vraagd en gehoord hebbende dat hij geen vriend op de wereld had, zeide: "Ik ook niet. Geen een!" en hem toen geld gaf vooravondeten en een nacht- verblijf. Dat de man hem sedert dikwijls had aan- gesproken, en hem gevraagd had of hij\'s nachts goed sliep, en hoe hij koude en honger verdroeg , en of hij ooit wenschte te sterven, en dergelijke vreemde vragen had gedaan. Dat de man. als hij geen geld had , in het voorbijgaan placht te zeg- gen: "Ik ben even arm als gij vandaag, Jo." maar dat hij, als hij wat had, altijd (gelijk Jo van harte gelooft) blijde was hem iets te kunnen geven. "Hij was heel goed voor mij," zegt de jongen,
met zijn ellendig stukmouwzijneoogenafvegende. "Toen ik hem zoo rechtuit zag liggen, wenschte ik, dat hij mij dat kon hooren zeggen. Hij was heel goed voor mij, dat was hij." Terwijl hij naar beneden sloft. stopt Snagsby ,
die voor hem op de wacht hoeft gestaan. hem eene halve kroon in de hand. "Als gij mij ooit met mijn vrouwtje — ik meen met eene jufvrouw — ziet voorbijkomen," zegt Snagsby , mot zijn vin- ger aan zijn neus — "spreek er dan maar niet van." Eenigen tijd blijven de gezworenen in de nabij -
heid van de Zon met elkander [iraten. Vervolgens wordt een zestal verzwolgen in eene wolk van ta- baksrook.diein de gelagkamer van dat huis hangt: twee wandelen te zamen naar Ham pstead, en vier maken afspraak om des avonds voor half geld naar de komedie te gaan en met oosters te beslui- ten. Kleine Swills wordt door verscheidene getrak- teerd. Gevraagd zijnde wat hij van de zaak denkt, noemt hij die een lariboel. De kastelein uit de Zon, ziende dat kleine Swills zooveel aandacht trekt, prijst hem ten hoogste, en merkt aan, dat hij voor een comisch liedje in costuum zijne weerga niet heeft, en dat zijne karaktercostumes eene karre- vraeht zouden uitmaken. Zoo wordt het langzamerhand duister in de Zon,
maar dan vlamt eensklaps het gaslicht op. Het uur voor de Muzikale Vereeniging komt, en de vermaarde toonkunstenaar zet zich op den presi- dentszotel; tegenover hem zet zich kleine Swills, en hunne vrienden vereenigen zich om hen heen om ware talenten te ondersteunen. Op het best van den avond zegt kleine Swills: "Heeren, met uw verlof zal ik eene kleine voorstelling pogen te geven van een tooneeltje uit het werkelijke leven, dat vandaag hier is opgevoerd." Hij wordt toege- juicht en aangemoedigd,gaat als Swills de kamer uit, komt als coroner terug (zonder de minste gelijkenis evenwel) en geeft eene voorstelling van de verhandeling, met afwisselende tusschenpoo- zen van pianomuziek, als accompagnement bij hetrefrein van: "Met zijn (namelijk des coro- ners) tippv tol li do 11, tippv tol li doll. tinpy tol ii doll, Di!" Eindelijk zwijgt de klingelende piano en slui-
|
|||||||||
|
wel zou zeggen dat men hem dikwijls met hem
heeft zien spreken). De coroner vraagt of die jongen daar is. De
b e ad Ie antwoordt: \'\'neen, mijnheer," dat hij er niet is. De coroner zegt: "Ga hem dan ha- len." In afwezigheid van den ijverigen en bekwa- men, praat de coroner met Tulkinghorn. Daar is de jongen, hoeren!
Daar is hij, zeer beslijkt, zeer schor en zeer ha-
veloos. Nu, jongen! — Maar wacht eens. Voorzich- tigheid. Die jongen moet eerst eenige voorberei- ding ondergaan. Naam, Jo. Niets anders zooveel hij weet. Weet
niet, dat iedereen twee namen heeft. Nooit van zoo iets gehoord. Weet niet, dat ,lo de verkorting van een langer naam is. Vindt hem voor hem lang genoeg. 11 ij heeft er niets op te zeggen. Hein spcl- len? Neen. Hij kan hem niet spellen. Geen vader, geene moeder, geene familie. Nooit op school ge- weest. Wat is een thuis? Weet dat een bezem een bezem en dat liegen slecht is. Herinnert zich niet wie hem dat van den bezem en van het liegen heeft gezegd, maar weet het toch allebei. Kan niet recht zeggen wat er na zijn dood met hem gedaan zal worden als hij de heeren hier beliegt, maai\'ge- looft dat het iets heel ergs zal zijn, om hem te straffen, dat hij ook verdienen zou — en zal dus de waarheid zeggen. "Dat gaat niet aan, heeren!" zegt de coroner,
zwaarmoedig zijn hoofd schuddende. — "Denkt gij , dat gij zijne getuigenis niet kunt aannemen , mijnheer?" vraagt een oplettend gezworene. — "Niet aan te denken ," antwoordt de c o r o n e r. "Gij hebt den jongen gehoord. "Kan niet recht zeg- gen;" gaat niet aan. Wij kunnen dat niet vooreen gerechtshof brengen , heeren. Het is eene schrik- kelijke bedorvenheid, /et dien jongen ter zijde." De jongen wordt ter zijde gezet, totgrootestich-
ting der aanwezigen, vooral van kleinen Swills, den comischen zanger. "Is ei- nu nog een ander getuige ?" Geen ander
getuige. — "Zeer wel, heeren. Hier is een man, onbekend , bewezen sedert anderhalf jaar de ge- woonte gehad te hebben om opium in groote hoe- veelheden te gebruiken, dood gevonden aan te veel opium. Als gij meent eene getuigenis gehoord te hebben , die u tot het besluit moet leiden, dat hij zelfmoord heeft gepleegd , moet gij tot dat be- sluit komen. Als gij denkt, dat het een geval van toevalligen dood is, moet gij dienovereenkomstig uitspraak doen." — "Dienovereenkomstig uit- spraak. Toevallige dood. Zonder twijfel. Heeren, gij zijt ontslagen. Goeden avond." Terwijl de coroner zijne jas dichtknoopt, ge-
ven Tulkinghorn en hij in een hoek een bijzonder gehoor aan den afgekeurden getuige. Dat heillooze schepsel weet alleen, datdedoode
(dien hij aan zijn geel gezicht en zijne zwarte ha- ren heeft herkend) somtijds op straat werd uit- gejouwd en nageloopen. Dat op een kouden win- teravond, toen hij, de jongen, op een deurdrem- |
|||||||||
|
7<> HET VERLATEN J1UIS.
|
||||||||
|
nieren de vrienden van muziek en gezelligheid
op hunne peluwen. Dan komt er rust in den om- trek der eenzame gedaante, thans in hare laatste aardsche woning gelegd , en wordt zij in de stille uren van den nacht dooi-de holle oogen in de lui- ken bewaakt. Als die ongelukkige man, in een profetisch gezicht, zoo liggende had kunnen ge- zien worden door de moeder, aan wier borst hij zich als een wichtje drukte, met de oogen naar haar liefdevol gelaat opgeslagen, terwijl het zachte handje nog nauwelijks den hals kon vatten, waar- naar het opkroop, welk eene onmogelijkheid zou dat visioen hebhen geschenen! O, als in schoonere dagen het thans uitgedoofde vuur in zijn binnen- ste ooit gloeide voor ééne vrouw, die hem aan haar hart sloot, waar is zij dan nu, terwijl zijn lijk zoo boven aarde staat! Het is alles behalve een nacht van rust in de wo-
ning van Snagsbv, waarGusta het slapen onnioge- lijk maakt, door wel twintig toevallen achtereen te krijgen. De oorzaak daarvan is, dat Gusta een teeder hart heeft en een levendig iets, dat, zon- dei- Tooting en haar beschermheilige, misschien verbeelding had kunnen worden. Wat het nu wezen mag. het werd bij het theedrinkenzooda- nig ontsteld door Snagsby\'s verslag van de lijk- schouwing, die hij had bijgewoond , dat zij onder het avondmaal zich zelve de keuken binnensmeet, voorafgegaan door eene vliegende kaas, en een toeval van buitengewonen duur kreeg, waaruit zij slechts bijkwam om nog een toeval te krijgen , en toen nog een , en zoo eene geheele reeks van toevallen , met korte tusschenpoozen.waarvan zij gebruik heeft gemaakt om jufvrouw Snagsbv op het aandoenlijkst te smeekcn om haar toch de huur niet op te zeggen als ze weer heelemaal bijkomt, en alle aanwezigen te dringen on» haar maar op de steenen te leggen en naar bed te gaan. Zoo komt het, dat Snagsbv, als bij eindelijk den haan in het ïnelkhuis in Cursitor-Street zijne belangelooze verrukking over het daglicht hoort ontboezemen, eens diep ademhaalt en, hoe- wel hij de geduldigste van alle menschen is, zegt: "Ik dacht waarlijk , dat gij dood waart!" Welk vraagstuk die opgewondene haan meent
uit te maken als hij zich zoo inspant, of waarom hij zoo kraait (eveneens kraaien de menschen evenwel bij verschillende publieke gelegenheden van zegepraal) over iets, dat van niet het minste belang voor hem kan wezen, is zijne zaak. Het is genoeg, dat het daglicht aanbreekt, dat het och- tend en vervolgens middag wordt. Dan komt de ijverige en bekwame, die als zoo-
danig in de ochtendbladen is gezet, met zijn gezel- schap van bedeelden naar de woning van Krook, en brengt het lichaam van "onzen waarden broe- der hier verscheiden" naai\' een bekrompen , pest- aardig, walgelijk kerkhof, waaruit boosaardige ziekten worden medegedeeld aan de lichamen van onze waarde broeders en zusters, die nog niet ver- scheiden zijn: torwij 1 onze waarde broeders en zus- |
ters, die met officieele achtertrappen bekend zijn
— gave de Hemel, dat zij verscheiden waren, — dit zeer gerust en weltevreden aanzien. Naar een beestelijk plekje grond, dat een Turk als oen on- menschelijk verfoeisel zou afkeuren , en waarvoor een Kaffer zou huiveren , brengen zij onzen waar- den broeder hier verscheiden, om eene christe- lijke begrafenis te ontvangen. Met huizen aan alle kanten, behalve waar een
dampend riool van een steegje toegang geeft naar het ijzeren hok — waar alle schandelijkbeden des levens vlak bij den dood, en alle vergiftigeelemen- ten van den dood vlak bij het leven in volle wer- king zijn, — hier laten zij onzen waarden broeder een paar voet in den grond zakken: bier zaaien zij hem in verderfelijkheid om tot verderf te worden opgewekt: een wrekende geest bij menig ziekbed: eene schandelijke getuigenis voor toekomstige eeuwen . hoe beschaving en barbaarschheid in dit hooggeprezen eiland hand aan hand gaan. Kom nacht, kom duisternis, want gij kunt niet
te vroeg komen, ofte lang vertoeven, bij zulk eene plaats als deze. Komt, dwalende lichten voor de vensters der afzichtelijke huizen: en gij. die daarin goddeloosheid pleegt, doe het ten minste met dit akelige tooneel van u buitengesloten! Kom, gas- vlain, die zoo somber brandt boven het ijzeren hek, waarop de vergiftige lucht een slymerigen aanslag vormt! Het is goed, dat gij eiken voorbij- ganger toeroept: "/ie hier!" .Niet den nacht komt eene gebukte gedaante
door het rioolsteegje naar het ijzeren hek, vat de traliën met beide handen aan, kijkt daar tusschen door naai- binnen en blijft zoo eene poos staan. De jongen — want het is een jongen — veegt
daarna met een ouden bezem , dien hij heeft me- degebracht, zachtjes den drempel en den ingang schoon. Dit doet hij zeer vlug en knap , kijkt nog een poosje naar binnen, en gaat dan heen. Jo, zijt gij dat? Wel, wel! Schoon een afge-
keurde getuige, die "niet recht kan zeggen" wat er met hem gedaan zal worden in machtiger han- den dan die der menschen, zijt gij toch niet geheel in de buitenste duisternis. Kr is iets, dat naar een lichtstraal uit de verte gelijkt in uwe gemompelde reden voor dit bedrijf: "Hij was heel goed voor mij, dat was hij!"
|
|||||||
|
XII.
OP DE WACHT.
Het heeft eindelijk opgehouden met regenen
in L i n c o 1 n s h i r e, en Kastanje-I lof heeft moed gevat. Jufvrouw Rouncewell is vol gastvrije zor- gen, want Sir Leicester en nivlady komen van Parijs naar huis. Het dagblad der modewereld heeft dit ontdekt, en deelt de blijde tijding aan het treurende Kn ge land mede. Het heeft ook ontdekt, dat zij op het oude en gastvrije familie- |
||||||||
|
SFK LE1CESTER EN LADY DEDLOCK. 77
|
|||||||
|
goetl in Linco Inshire een schitterenden en
gedistingueerden kring van gasten, uit de élite (Ier beaumonde, zullen ontvangen — het dag- blad der modewereld is zwak in het Engelseh, maar van reusachtige sterkte in liet Fransen. Om dien schitterenden en gedistingueerden
kling, en Kastanje-Hof insgelijks, te meer eer aan te doen, is de ingevallen boog van de brug in het park hersteld ; en het water, thans in zijne behoorlijke grenzen teruggevloeid, en wederom sierlijk overspannen, maakt in het gezicht uit het huis eene behaaglijke vertooning. De heldere, koude zonneschijn llikkert in de broze bosschen , en ziet met goedkeuring den wind de bladeren verstrooien en het mos drogen. Hij glijdt over het park de beweeglijke schaduwen der wolken na, en jaagt ze den geheelen dag, zonder ze ooit te vangen. Hij kijkt de vensters binnen , en toetst de voorouderlijke portretten op met lichtstrepen en lichtplekken, waaraan de schilders nooit hadden gedacht. Over het portret van mylady, voor den groeten schoorsteen, werpt hij een broeden balk van licht, die krom naar beneden loopt, en het portret in tweeën schijnt te scheuren. Door denzelf\'den kouden zonneschijn en den-
zelfden scherpen wind, komen mylady en sir Lei- cester, in hunne reiskoets (mylady\'s kamenier en Sir Leicester\'s kamerdienaar vriendschappelijk op de achterbank) naar huis. Met veel gerommel en zweepgeklap, en veel gesteiger van twee on- gezadelde paarden en twee centauren met blin- kende hoeden, groote laarzen en wuivende manen en staart, ratelen zij het voorplein van het hotel Bristol op de P 1 a c e V e n d o in e af, en galoppee- ren tusschen de kolonnade van de Rue de Ri- v o 1 i en den tuin van het noodlottige paleis van een hoofdcloozen koning en koningin, over het Eendrachtsplein, door de Elyseesche Velden en den Sterreboog, Parijs uit. Om de waarheid te zeggen, zij kunnen niet te
hard wegrennen; want zelfs hier heeft mylady Dedlock zich doodclijk verveeld. Concert, assem- blee, opera, theater, wandelplaats, niets is nieuw voor mylady, onderden versleten hemel. Pas ver- leden zondag, toen arme ellendelingen vroolijk waren — binnen de muren, met kinderen spe- lende tusschen de gesnoeide boomen en de stand- beelden van den Paleistuin ; wandelende, twintig op eene rij, in de Elyseesche Velden, nog meer Elyseesch gemaakt door gedresseerde hon- den en houten paarden; tusschenbeide (maar weinigen) naar de sombere kathedraal van Onze Lieve Vrouw dwalende, om een paar woordjes te fluisteren aan den voet van een pilaar, in het llik- kerende schijnsel van een roestig ijzeren rooster vol afloopende kaarsjes — buiten de muren, ge- heel P a r ij s omgevende met dansen , galanterie, wijn drinken, tabak rooken, graven bezoeken, biljart-, kaart- en dominospelen, kwakzalvers aanhooren, en allerlei moorddadig ontuig, be- zield en onbezield — pas verleden zondag was |
|||||||
|
mylady, door verveling tot wanhoop gedreven,
bijna wangunstig op hare eigene kamenier, omdat deze in een goed humeur was. Zij kan dus niet te snel P a r ij s uitrijden. Afge-
matheid van ziel ligt voor haar, zoowel als achter haar — haar Ariël heeft een gordel daarvan om de geheele aarde geslagen, die niet ontsloten kan worden, — maar het onvolmaakte geneesmiddel is altijd, de laatste plaats te ontvluchten waar men de kwaal ondervonden heeft. Werp dus Pai\'ijs achter u weg, en verruil het met eindelooze lanen en dwarslanen van winterachtige boomen! Ln wanneer gij het nog eens ziet, laat het dan op eenige uren afstam Is wezen, met den Ster re- boog als een wit stipje, dat inde zon glinstert, en de stad als een heuveltje in eene vlakte, waar- uit twee donkere torens oprijzen, en waarop lieh- ten en schaduwen schuins nederdalen, gelijk de engelen in Jakob\'s droom. Sir Leicester is doorgaans in eene genoeglijke
stemming en verveelt zich zelden. Als hij niets anders te doen heeft, kan hij zijne eigene groot- heid beschouwen. Het is een aanmerkelijk voor- recht als iemand zulk een onuitputtelijk onder- werp heeft. Na het lezen van zijne brieven laat hij zich in een hoek van het rijtuig zakken en houdt eene algemeene bespiegeling over zijn gewicht voor de maatschappij. "Gij hebt van morgen eene buitengewoon
drukke correspondentie.\'" zegt mylady na een langen tijd. /.ij is moe van het lezen. Zij heeft in twintig mijlen — bijna eene bladzijde gelezen. — "Maar toch niets van beduiden. Niets hoege- naamd." — -\'Ik heb een van mijnheer Tulking- horn\'s lange brieven gezien, naar ik meen.\'" — "Gij ziet toch alles," zegt Sir Leicester mot be- wondering. — \'\'He!" zucht mylady. "Hij is een allcrvervelendst mensch." — "Hij zendt — ik moet u waarlijk verschooning verzoeken — hij zendt," zegt Sir Leicester, den brief uitzoekende en openvouwende, "eene boodschap voor u. Hat wij juist ophielden om van paarden te wisselen, toen ik aan zijn naschrift kwam, heeft het mij uit het hoofd doen gaan. Ik verzoek u, mij dat niet kwalijk te nemen. Hij zegt," Sir Leicester heeft zoo lang werk om zijn leesglas uit te halen en in orde te brengen, dat mylady eenigszins wrevelig kijkt. "Hij zegt: "In de zaak van het recht op het overpad" — neem mij niet kwalijk . dat is de plaats niet. Hij zegt — ja, hier heb ik het. Hij zegt: "Ik verzoek mijne eerbiedige complimenten aan mylady, die, hoop ik, veel baat heeft gevon- den bij de verandering van lucht. Wilt ge mij de gunst bewijzen om haar te zeggen (als iets, dat haar misschien zal interesseeren), dat ik haar, bij hare terugkomst, iets heb te zeggen , ten aan- zien van den persoon, die de verklaring in het kanselarij-proces heeft gekopieerd, welke myla- dy\'s nieuwsgierigheid zoo bijzonder opwekte. Ik heb hem gezien." " Mylady leunt voorover en kijkt uit het portier.
|
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
7S
|
|||||||||
|
"Dat is de boodschap," merkte Sir Leicester
aan. — \'\'Ik zou gaarne wat wandelen," zegt my- lady, nog uit het portier kijkende. —"Wande- len .\'" zegt Sir Leicester, op een toon van verwon- dering. —"Ik zou gaarne wat wandelen," zegt mylady. zoo duidelijk , dat liet onmogelijk is haar verkeerd te verstaan. "Wees zoo goed even te laten ophouden." De koets houdt op, de vriendschappelijke ka-
merdienaar klimt af, opent het portier, en laat, eene ongeduldige beweging van mylady\'s hand gehoorzamende, de tredeneer. Mylady stapt zoo sncd af, en wandelt zoo snel op, dat Sir Leieester, met al zijne nauwgezette beleefdheid, buitenstaat is om haar behulpzaam te zijn, en achterblijft, liet duurt een paar minuten eer hij haar inhaalt. Zij glimlacht met bijzondere bevalligheid, neemt zijn arm. kuiert een eind weegs voort, verveelt zich erg. en herneemt hare plaats in het rijtuig. Het ratelen en kletteren duurt het grootste ge-
deelte van drie dagen voort, niet meer of minder bellengerinkel on zweepgeklap, en meer of min- der steigeren van centauren en ongezadelde paar- den. Hunne hoffelijke beleefdheid voor elkander is, in de hotels waar zij vertoeven, een voorwerp van algemeene bewondering. Hoewel mylord wel wat oud is voor mylady, zegt madame, de kaste- leines uit den (Jouden Aap, en hoewel hij haar toegenegen vader zou kunnen zijn, kan men met een enkelen blik zien. dat zij veel van elkander houden. Men ziet inylord met zijne witte haren en zijn hoed in de hand blijven staan, om mylady uit en in de koets te helpen. Men ziet hoe mylady de beleefdheid van mylord erkent, en hem met eene buiging van haar bevallig hoofd hare zoo lijn gevormde vingers overlaat! liet is verrukkelijk! De zee heeft geen eerbied voor den grootsten
man, maar solt er mede als met het kleinste kriel. Gewoonlijk is zij onbarmhartig voor Sir Leicester, wiens gezicht zij met groenachtige plekken bedekt. gelijk schimmel van kaas, en in wiens aristocratisch gestel zij eene akelige om- wenteling teweegbrengt. Zij is voor hem een ra- dieaal der natuur. Evenwel komt zijne deftigheid dit na eene poos uitrustens te boven, en rijdt hij met mylady verder naar Kastanje-Hof, op weg naar Lincolnshire slechts een nacht in Lon- den vertoevende. Door denzelfden kouden zonneschijn — kouder
wanneer de dag afneemt — en door denzelfden scherpen wind—scherper wanneer de schaduwen en enkele kale boomen zich in de bosschen tot donkere massa\'s vereenigen, en wanneer de Ueestenwandeling, aan den westelijken hoek door een vuurgloed in de lucht beschenen, zich aan den naderenden nacht overgeeft — rijden zij het park in. De kraaien , zich wiegende in hare hooge woonsteden in de olmenlaan, schijnen over het rijtuig, dat daaronder doorrijdt, in woordenwis- seling te komen. Sommigen zijn het eens , dat Sir Leicester en mylady naar huis komen; sommigen |
|||||||||
|
kibbelen met dwarsdrijvers, die dit niet willen
toestemmen; nu schijnen allen de vraag voor af- gedaan te houden ; dan barsten allen weder uit in eene heftige discussie, opgewekt door een koppi- gen, slaperigen vogel, die voor het laatst nog wil tegenkrasson. Hen latende wiegen en krassen, rolt de reiskoets naar het huis, waar door som- mige vensters een warme vuurgloed schijnt, hoe- wel niet door zoovelen , dat zij den donkeren ge- vel een bewoond aanzien geven. Maaide schitte- rende en godistingueerde kring zal dit spoedig doen. Jufvrouw Rouncewell is op haar post,enont-
vangt diep nijgende Sir Leicester\'s gewonen hand- druk. "Hoe vaart ge, jufvrouw Rouncewell? Het doet
mij genoegen tl te zien." — "Ik hoop de eer te hebben van u in goede gezondheid te verwelko- inen, Sir Leicester V —"In uitmuntende gezond- heid , jufvrouw Rouncewell." — "Mylady ziet er heerlijk goed uit," zegt jufvrouw Rouncewell, nogmaals nijgende. Mylady geeft, zonder eenig overtollig gebruik
van woorden, te kennen, dat zij zoo verveelziek wel is als zij kan hopen te zijn. Maar Rosa staat op eenigen afstand achter de
huishoudster, en mylady, die hare vlugheid van opmerking nog niet heeft verdoofd, wat zij ook anders mag overwonnen hebben, vraagt: ••Wie is dat meisje.\'" — "Eene leerling van
mij, mylady, Rosa." — "Kom eens hier, Rosa!" Lady Dedlock wenkt haar, zelfs met een schijn van belangstelling. "Wel, weet gij al hoe bevallig gij zijt, kind .\'" zegt zij, haar schouder met hare twee voorste vingers aanrakende. Rosa, zeer onthutst, zegt: "Neen, als het u
belieft, mylady," en kykt op, en weder naar om- laag, en weet niet waar zij hare oogen zal laten , en wordt slechts des te bevalliger. "Hoe oud zijt ge .\'" — "Negentien , mylady." —
"Negentien," herhaalt mylady nadenkend. "Pas maar op, dat zij u niet niet vleierijen bederven." — ".la, mylady." Mylady geeft haar een tikje op de ronde wang,
met diezelfde lijne, gehandschoende vingers, en gaat naar don voet van de eiken trap, waar Sir Leicester, als haar ridderlijke geleider, naar haar staat te wachten. Ken starende oude Dedlock, op paneel, levensgroot en ook even bot als hij levens- groot was, kijkt alsof hij niet wist wat er van te maken — dat waarschijnlijk ook in de dagen van koningin Klizabeth zijn gewone gemoedstoestand was. Dien avond, in de huishoudsterskamer, kan
Rosa niets anders doen dan den lof van Lady Dedlock prevelen. Zij is zoo vriendelijk, zoo schoon, zoo elegant, hooft zulk eene zachte stem en zulk eene teere manier van aanraken, dat Rosa het nog voelt! Jufvrouw Rouncewell bevestigt dit alles, niet zonder persoonlijken hoogmoed, alleen wat terughoudende op het punt van vriendelijk- |
|||||||||
|
79
|
|||||||||
|
ROSA.
|
|||||||||
|
heid. Jufvrouw Rouncewell is daarvan zoo zeker
niet. De Hemel verhoede, dat zij ooit een woord zou zeggen om eenig lid van die uitmuntende fa- milie te misprijzen, bovenal mylady, welke de ge- heele wereld bewondert, maar als mylady maar een "weinigje vrijer" wilde zijn, nietzoo heel koud en stijf, denkt jufvrouw Kouncewell, dat het vrien- delijker zou staan. "Het is haast jammer," voegt jufvrouw Rounce-
well er bij — "haast" zegt zij, omdat het aan god- deloosheid grenst te onderstellen, dat iets hoege- naamd beter zou kunnen zijn dan het is, in iets, waarin zulk eene bepaalde beschikking der voor- zienigheid plaats heeft als in de aangelegenheden der Dedlock\'s, "dat mylady geene kinderen heeft. Als zij nu eene dochter had, eene volwassene jonge dame, om haai\' te interesseeren, denk ik, dat zij ook de eenige soort van voortreffelijkheid zou heb- ben , die haar nog ontbreekt." — "Zou dat haar nog niet meer trots kunnen geven?" zegt Watt, die naar huis geweest en weer teruggekomen is, zulk een goed kleinzoon is hij. — "Meer en meest, jongenlief," antwoordt de huishoudster met def- tigheid, "zijn woorden, die het mij niet voegt te gebruiken — niet eens te hooren — als zij van iets ten nadeele van mylady worden gebezigd." — "Neem mij niet kwalijk , grootmoeder. Maar zij is toch trotsch, is zij niet ?"— "En zoo ja, dan heeft zij er wel reden toe. De familie Dedlock heeft altijd reden om trotsch te zijn."—"Wel," zegt Watt, "dan is het te hopen, dat zij in hunne gebeden- boeken zekere plaats uitschrappen, waar voor ge- meene lieden van hoogmoed en eigenwaan wordt gesproken. Neem mij niet kwalijk, grootmoeder. Het is maar scherts I" — "Sir Leicester en Lady Dedlock, jongenlief, zijn geene geschikte onder- werpen om te schertsen." — "Sir Leicester zeker niet," zegt Watt, "en ik verzoek hem wel nederig om verschooning. Ik geloof .grootmoeder, dat er, ook met de familie en hare gasten hier, toch niets tegen zal zijn, dat ik nog een paar dagen in het Wa- pen van Dedlock blijf, zooals ieder ander reiziger zou kunnen doen V\' — "Wel neen, kind , zeker niet." — "Daar ben ik blij om," zegt Watt, "want ik — want ik heb een onuitsprekelijk verlangen om mij beter met deze schoone nabuurschap be- kend te maken." Toevallig ziet hij naarRosa, die hare oogen neer-
slaat , en al zeer bedeesd is. Maar volgens het oude bijgeloof moesten Uosa\'s ooren suizen, en niet hare frissche wangen gloeien, want mylady\'s ka- menier is juist met grooten ijver over haar aan het spreken. Mylady\'s kamenier is eene francaise van twee
en dertig jaren, ergens uit het zuiden omstreeks Avignon en Marseille afkomstig. Zij heeft eene bruine klem-, groote oogen en zwarte haren, en zou schoon kunnen zijn, als haar mond niet iets zoo katachtigs, en haar gezicht over het geheel niet iets beenderigs had, waardoor de kaken en het voorhoofd te veel uitkomen. Over het geheel |
|||||||||
|
heeft zij iets dors en scherps , en zij heeft eene loe-
rende manierom uit de hoekenharer oogen tekij- ken, zonder haar hoofd om te draaien, die men niet aangenaam kan vinden — vooral wanneer zij in een slecht humeur en dicht bij messen is. Met al haar smaak om zich te kleeden en op te schik- ken, komt dit onaangename toch zoodanig uit, dat zij veel naar eene keurig nette , half getemde wolvin gelijkt. Behalve dat zij zeer bedreven is in alles wat haar vak betreft, is zij bijna eene en- gelsche wat de kennis der taal aangaat — bij ge- volg heeft zij geen gebrek aan woorden om te zeg- gen hoe zij er overdenkt, dat Rosa mylady\'s aan- dacht heeft getrokken; en stort zij die woorden uit met zulken bitteren spot, terwijl zij aan haar maaltijd zit, dat baar metgezel, de vriendschap- pelijke kamerdienaar, het eenigszins eene verade- ming vindt als zij bij het eten haar lepel moet ge- bruiken. Ha, ha, ha! Zij, Hortense, vijf jaren lang in
mylady\'s dienst geweest, en altijd op een afstand gehouden, en deze pop, dit wassen beeldje, door mylady geliefkoosd — inderdaad geliefkoosd — zoodra zij in huis komt. Ha, ha, ha! "En weet gij al hoe bevallig gij zijt, kind ?" "Neen, mylady." Daarin hebt gij gelijk. "En hoe oud zijt ge, kind ? En pas maar op dat zij u niet door vleierijen beder- ven, kind !" Het is comisch. Het is eene klucht!" Kortom , het is iets zoo aardigs, dat mademoi-
selle Hortense het niet kan vergeten, maar dagen lang onder hare landgenooten, die in hare eigene betrekking met den troep logeergasten medeko- men, zich in stilte met die klucht zit te vermaken — een genot, dat zij op hare eigenaardige gezel- lige manier uitdrukt, door haar gezicht nog strak- ker te zetten, hare dunne lippen samen te knij- pen , en een loerenden blik ter zijde te werpen ; welke pantomime dikwijls, als mylady er niet bij is, door mylady\'s spiegels wordt teruggekaatst. Al de spiegels in het huis komen nu aan het
werk, velen na eene lange werkeloosheid. Zij spie- gelen schoone gezichtjes, onnoozele gezichtjes, jeugdige gezichtjes , gezichten van zeventigjaren, die nog niet oud willen zijn; de geheele verzame- ling van gezichten, die een paar weken van Janua- ri op Kastanje-Hof komen doorbrengen, en die het dagblad der modewereld overal in het oog houdt, van dat zij aan het Hof van St. James voor het eerst te voorschijn komen, totdat de dood hen doet verdwijnen. Het buiten inLincolnshir e is nu zeer levendig. Over dag hoort men geweer- schoten en stemmen door de bosschen klinken; ruiters en rijtuigen verlevendigen de wegen en pa- den door het park ; bedienden en afhangelingen vervullen het dorp en het Wapen van Dedlock. Bij den avond gezien, door de openingen tusschen het geboomte, gelijkt de rij vensters van de groote zaal, waar mylady\'s portret voor den schoorsteen hangt, naar eene rij juweelen, in eene zwarte lijst gezet. Des zondags wordthet kille kerkje bijna verwarmd door zulk eene aanzienlijke vergadering, |
|||||||||
|
80 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
en do hoersehonde lucht van lietstot\'derDedlock\'s
overweldigd door lijno parfumerieën. Do schitterende en gedistingueerde kring bevat
in zijn omtrok geene geringe hoeveelheid van be- schaving, verstand, eergevoel, schoonheid en deugd. Maar er is toch iets. dat niet deugt, in spijt van al die voorrechten. Wat kan dat zijn .\' Zou hot dandyïsmus wezen ! Kr is tegenwoordig
geen koning (ieorge de Vierde (jammer genoeg) om den dandy toon aan te geven : er zijn nu geene gesteven witte dassen, geene rokken met korte lijven, geene valscho kuiten, geene keurslijven meer. Kr zijn nu geeneearieaturen moei- van aldus gekleede. verwijfde exquisites, die in opera-loges uit overmaat van genot flauwvallen, en door an- dere even verteederde wezens worden opgewekt. die hun langhalzige reukflesschen onderden neus duwen. Kr is geen b e a u meer, die vier man noo- dig heeft om hein in zijne hartslederen broek te krijgen . of die naar alle executiën gaat kijken, of die door het zelfverwijt wordt gekweld, dat hij eens eene erwt heeft gegeten. Maar is er toch dan- dyïsmus in dien schitterenden en gedistingueor- den kring, een dandyïsmus van gevaarlijker soort, dat onder de oppervlakte is geraakt, en minder onschuldige! dingen doet dan zich niet stijve das- sen de keel toe te binden . iets , waarvan geen re- delijk wezen bijzonder bezwaar behoeft te maken .\' .la zeker, liet kan niet verbloemd worden. Kr
zijn deze week op Kastanje-Hof eenige hoeren en dames naar de nieuwste mode, die een dandyïs- mus hebben verzonnen — in den godsdienst , bij voorbeeld. Die, uit llauwhartige zucht naar eenige gemoedsbeweging, onder elkander een praatje bobben begonnen . dat het "gemeen" geen ge- loof meer hooft: nieenonde in dingen, die op de proef gesteld en valsch bevonden zijn , alsof een gonieene kerel op eene onverklaarbare manier zijn geloof aan een valschen schelling verloor. na t\\>\' ontdekking dat hij valsch was, — die het ge- meen wederom geloovig en interessant zouden willen maken, door de wijzers van de klok des Tijds terug te zetten, en eenige honderden jaren van de geschiedenis uit te wisschen. Kr zijn ook hoeren en dames van eene andere
mode. niet zoo nieuw, maar zeer elegant, dieaf- gesproken hebben om een blinkend vernis over do wereld te leggen on al hare werkelijkheden voor het oog te verbei gen. Voor wie alles kwijnend zacht en bevallig moet zijn. Die den eeuwigduren- den stilstand hebben uitgevonden. Die zich over niets moeten verheugen of bedroeven. Die door "eene denkbeelden in hunne rust gestoord moe- ten worden. Voor wie zelfs de schoone kunsten, gepoeierd en achteruitstappende gelijk de lord kamerheer, zich naar de modeplaatjes van vroe- gere geslachten moeten kleeden, en nauwkeurig moeten zorg dragen om nooit in ernst te zijn , of eenigen indruk van eene eeuw van beweging over te nemen. Daar is Kord Doodle, een vrij aanzienlijk man
|
|||||||
|
in zijne partij, die geweten heeft wat een minis-
terie is, en die Sir Leicester Dedlock na den maal- tijd met grooten ernst vertelt, dat hij waarlijk niet ziet waar het in dezen tijd naar toe moet. Kene discussie is niet ineer wat eene discussie placht te zijn; het huis is niet meer wat het huis placht te zijn: zelfs een kabinet |is niet meer wat liet vroe- ger was. Hij ziet met verbazing dat. indien het tegenwoordige ministerie eens mocht vallen, de keus der kroon , om een nieuw ministerie te vor- nien. tusschen Lord Coodle en Sir Thomas Doodle zou beperkt zijn — het onmogelijk achtende, dat de hertog van Koodle met Goodle zou willen samen- werken , hetgeen te denken is wegens de verwij- doring, uit die zaak niet lloodle ontstaan. Dan het ministerie van Binnenlandsche Zaken en de lei- ding van het Huis der Gemeenten aan Joodle ge- vende, de schatkist aan Koodle, de Koloniën aan Koodle, en Buitenlandsche Zaken aan Moodle, wat zal men dan met Noodle doen ? Men kan hein het presidentschap van den Raad niet aanbieden ; dat blijft voor Doodle bewaard. Men kan hem niet in de wouden en bosschen zetten, dat is nauwe- lijks goed genoeg voor Quoodle. Wat volgt daar- uit? Dat het land verloren is, schipbreuk lijdt, vergaat (gelijk aan Sir Leicester\'s patriotismus volkomen duidelijk wordt gemaakt) omdat men Noodle niet weet te plaatsen! Aan den anderen kant bespreekt de edelacht-
bare William Buffy (lid van het Parlement1) met iemand anders over de tafel heen, datdeschip- bi-oiik des lands — waaraan geen twijfel is; alleen over de manier er van kan nog getwist worden — aan Cufly is toe te schrijven. Als men met Cuffy had gedaan wat men had moeten doen . toen hij pas in het Parlement kwam, en hem had verhin- derd zich bij Dufly te voegen, zou men hem in ver- band met KulVy gebracht hebben, zou men den invloed hebben gehad van zulk een knap rede- naar als Gull\'y, zou men bjj verkiezingen op den schatrijken llull\'y hebben kunnen rekenen, zou men voor drie graafschappen .lolly, Kuffy en Kuffy er in hebben gekregen , en zou men zijne admini- stratie gesteund hebben door de practische kun- digheden en bekwaamheden van Muffy. Zoo zou dat alles zijn geweest, in plaats dat men nu van eene enkele gril van 1\'uffy afhankelijk is. Over dit punt, gelijk over eenige andere min-
der beduidende onderwerpen, bestaat verschil van gevoelen ; maar het is den geheelen schitte- renden en gedistingueerden kring volkomen dui- delijk, dat er van niemand spraak kan zijn dan van Bood Ie en zijn aanhang, en van Buffy en zijn aanhang. Deze zijn de groote acteurs, voor wie het tooneel moet worden opengehouden. Ken volk is er , zonder twijfel — zeker getal (een groot ge- tal) van figuranten, die nu en dan moeten wor- den aangesproken, en waarop men voor ecrekre- ten en koren moet kunnen rekenen, evenals op het theatrale tooneel: maar Doodle en Buffy, hun- ne aanhangers en familiën, hunne erfgenamen, |
|||||||
|
ONNATUUR EN DANDY1SMUS. H\\
|
|||||||||||
|
executeuren, administrateuren en rechtvorkiij-
genden, zijn de geboren eerste acteurs, direc- teurs en hoofdpersonen, en geene anderen kwi- nen ooit en in alle eeuwigheid ten tooneele verschijnen. Ook hierin heerscht op Kastanje-Hof meer dan-
dyïsmus, dan de schitterende en gedistingueerde kring misschien op den duur voor zich zal goed- vinden. Want het gaat zelfs met de stilste en be- sehaafdste kringen , evenals met den kring, dien een toovenaar om zich heentrekt — daarbuiten ziet men dikwijls zeer vreemde verschijningen in levendige beweging; met dit verschil, dat er, daar zij werkelijkheden en geene schimmen zijn, groo- |
|||||||||||
|
binnen te vallen, alsof hij er nooit was uitgeweest
sedert men hem er voor de laatste maal zag, een knecht te verzoeken om Sir Leicester te onder- richten dat hij gekomen is, in geval men hem mocht noodig hebben, en tien minuten voor het diner in de bibliotheek te verschijnen. Hij slaapt in zijn torentje, met een krakenden vlaggestok boven zijn hoofd , en heeft buiten een looden plat, waarop men, als hij daar is , op een fraaien och- tend voor het ontbijt zijne zwarte gedaante kan zien heen en weer kuieren, gelijk eene groote soort van kraai. Dagelijks voor liet diner zoekt mylady naar hem
in een donkeren hoek der bibliotheek , maar hij is |
|||||||||||
|
"WEI., WEET GIJ AL HOK 11EVALLIG GIJ ZIJT, KIND.\'" ZKGT ZIJ, HAAR SCHOUDER
MET HARE TWEE VOORSTE VINGERS AANRAKENDE, (blz. 78). |
|||||||||||
|
er niet. Dagelijks aan het diner zoekt mylady langs
de tafel naar de ledige plaats, die naar hem zou wachten als hij zoo pas gekomen was , maar er is geen ledige plaats. Eiken avond vraagt mylady toevallig aan hare kamenier : "Is mijnheer Tulkinghorn al gekomen ?"
Eiken avond is het antwoord: "Neen, mylady , nog niet." Öp een avond , terwijl hare haren worden los-
gemaakt, verzinkt mylady na dit antwoord in diepe gedachten, totdat zij haar eigen peinzend ge- zicht in den spiegel tegenover haar ziet, en daar- boven een paar zwarte oogen, die haar nieuws- gierig waarnemen. |
|||||||||||
|
ter gevaar bestaat, dat zij in den kring zullen
inbreken. Hoe dit zij, Kastanje-Hof is nu zeer vol, zoo vol,
dat er in de borst der slecht gelogeerde kame- niers een gloeiend en onuitdoofbaar gevoel van onrecht oprijst. Slechts ééne kamer is ledig. Het is eene torenkamer van de derde orde van ver- diensten, eenvoudig maar geriefelijk gemeubi- leerd, en die het voorkomen van een ouderwetsch sehrijfvertrek heeft. Dit isrnijnheerïulkinghorn\'s kamer, en zij wordt nooit aan iemand anders ge- geven , want hij kan ieder oogenblik komen. Hij is er nog niet. Het is zijne gewoonte met mooi weder stil van het dorp te komen wandelen, deze kamer |
|||||||||||
|
o
|
|||||||||||
|
82
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
"Wees zoo goed om op uwc dingen te lotton ,"
zegt mylady, zich tot het spiegelbeeld van lloi- tense richtende. "\'Gij kunt uwe schoonheid wol op oon andoren tijd beschouwen." —"Pardon! Het was mylady\'s schoonheid." — "Die," zegt my- ladv, "behoeft gij geheel niet te beschouwen." Eindelijk, op een namiddag, kort voor het on-
dergaan (lor zon. als de groepen, die voorde laatste twee uien do Geestenwandeling hebben verleven- digd, zich verstrooid hebben, en Sir Leicesteren myladv alleen op het terras zijn gebleven, ver- schijnt mijnheer Tulkinghorn. Hij komt met zijn gewonen afgepasten tred. die nooit versneld en nooit vertraagd wordt, naar hen toe. Hij draagt zijn gewoon uitdrukkingloos masker— indien het een masker is —en familiegeheimen in ieder lid van zijn lichaam on ieder plooitje van zijne klooien. Of zijne gehoede ziel aan de grooten is gewijd , dan of hij bun niets geeft behalve de diensten . die bij verkoopt, is zijn persoonlijk geheim. Hij bewaart dit, gelijk bij de geheimen zijnerclienten bewaart; bij is in,dit opzicht zijn eigen cliënt, en zal zich zelven nooit verraden. "Hoe vaart ge, mijnheer Tulkinghorn?" zegt
Sir Leicester, hem de hand gevende. Tulkinghorn is zeer wel. Sir Leicester is zeer
wel. Myladv is zeer wel. Alles ten uiterste vol- doende. De rechtsgeleerde wandelt, met de han- den op den rug. naast Sir Leicester bet terras langs. Myladv gaat aan den anderen kant. "Wij hadden u al vroeger verwacht," zegt Sir
Leicester. Eene minzame aanmerking ; zooveel als te zeggen: \'\'Mijnheer Tulkinghorn, wij zijn ge- dachtig aan uw bestaan als gij niet hier zijt, om ons daaraan door uwe tegenwoordigheid te herin- neren. Wij schenken u een gedeelte van onze aan- dacbt, ziet gij, mijnheer!" Tulkinghorn, dit begrijpende, buigt zijn hoofd
en zegt, dat hij zeer verplicht is. "Ik zou al vroeger zijn gekomen," zegt hij, "als
ik het niet zoo druk had gehad met die zaken in de verschillende processen tusscben u en Hovthorn." — "Een man van eene zeer onredelijke denkwijze,"
merkt Sir Leicester met strengheid aan. "Eenbui- tengemeen gevaarlijk persoon in elke maatschap- pij. Ken man van een zeer gemeen karakter." — "Hij is stijf hoofdig," zegt Tulkinghorn. — "Dat is natuurlijk voor zulk een man ." zegt Sir Leicester, meteen gezicht alsof hij destijthoofdigheid zelfwas. "Het verwondert mij geheid niet dat te hooren." — "De eenige vraag is," hervat de rechtsgeleerde,
"of gij iets wilt toegeven." — "Neen , mijnheer," antwoordt Sir Leicester. "Niets. I k toegeven?" — "Ik meen niet iets van belang. Natuurlijk weet ik wel, dat gij daarvan niet zoudt willen hooren. Ik meen een of ander ondergeschikt punt." — "Mijn- beer Tulkinghorn," antwoordt Sir Leicester, "er kan geen ondergeschikt punt wezen tusscben mij en mijnheer Hovthorn. Als ik nog verder ga, en aanmerk, dat ik niet wel kan begrijpen, hoe eenig recht van mij een ondergeschikt punt kan |
zijn. spreek ik niet zoozeer met het oog op mij
zelven als een individu, als met het oog op de positie der familie, die ik behoor te handhaven!" Tulkinghorn buigt nogmaals zijn hoofd. "Ik heb
nu mijne instructiën," zegt hij. "Mijnheer Jloy- thorn zal ons veel moeite geven —" "Het ligt in zoo iemands karakter, mijnheer
Tulkinghorn,\'\' valt Sir Leicester hem in de rede, "veel moeite te geven. Iemand , die alles ten on- derste boven zou willen werpen. Iemand, die voor vijftig jaren waarschijnlijk voor de Old Dailey zou zijn te recht gesteld voor een demagogisch kom- plot, en streng gestraft — zoo niet," voegt SirLei- cester er na een oogenblik bedenkens bij, "zoo niet gehangen en gevierendeeld." Sir Leicester schijnt dooi\' het uitspreken van dit
vonnis zijne statige borst van een last te hebben bevrijd , alsof dit b\'yna even voldoende was als het vonnis ten uitvoer te laten brengen. "Maar de avond valt," zegt hij, "en myladv zal
kou vatten. Melieve, laten wij naar binnen gaan." Terwijl zij zich naar de grooto deur wenden,
spreekt mylady Dedlock mijnheer Tulkinghorn voor de eerste maal aan. "Gij hebt mij eene boodschap gezonden betrek-
keiijk dien persoon, naar wiens schrift iktoevallig had gevraagd. Men moest wel iemand als gij zijn om die omstandigheid te onthouden; ik had zege- heel vergeten. Uwe boodschap bracht ze mij weder te binnen. Ik kan mij niet verbeelden welke her- innering ik had van eene dergelijke hand ; maar ik had ei\' toch zeker eene herinnering van." — "Eene herinnering?" herhaalt Tulkinghorn. — "Mij dunkt van ja," antwoordt mylady onverschillig. "Kenigszins. En hebt gij u waarlijk de moeite ge- geven 0111 den schrijver van dat stuk op te zoeken. Wat was het ook weer. Eene verklaring \'.\'" — ",1a." — "Hoe zonderling!" Zij gaan een somber ontbytvertrek binnen, dat
over dag door twee vensters in een zwaren muur wordt verlicht. Het is nu schemeravond. Het vuur werpt een helder schijnsel op de beschotene wan- den , een bleeker en kouder op de vensterruiten , waardoor men nog het koudere landschap ziet, dat in den wind ligt te huiveren, en waarover een grauwe mist voortkruipt, de eenige reiziger behalve de drijvende wolken. Mylady zet zich op haar gemak in een leuning-
stoel bij den baard , en Sir Leicester neemt een an- deren leuningstoel aan den overkant. Do rechtsge- leerde staat voor het vuur, metzijnehand op arms- lengte uitgestoken om zijn gezicht voor den gloed te beschermen. Hij ziet over zijn arm naar mylady. "Ja," zegt hij. "Ik heb naar dien man gevraagd
en hem ook gevonden. En wat vreemd is, ik vond hem — "— "Geen persoon, die do moeite waard was om naar te zoeken, vrees ik," zegt mylady met lustelooze onverschilligheid. —"Ik vond hem dood." — "IJselijk!" zegt Sir Leicester, niet zoo- zeer getroffen door de zaak zelve, als wel daardoor dat men er melding van maakt. — "Ik werd naar |
||||||||
|
EEN VREEMDE VERHOUDING. W
|
|||||||||
|
zijne kamer gewezen — een ellendig, armoedig
verblijf— en daar vond ik hem dood." — \'•(■ij zult mij wel ten goede houden, mijnheer Tul- kinghorn," merkt Sir Leicester aan; \'\'maar mij dunkt, hoe minder — " — "Och, Sir Leicester, laat ik de geheele geschiedenis mogen hooren," — het is mylady, die spreekt. — \'".luist eene
vertelling voor schemeravond. Hoe akelig! Dood f" Tulkinghorn bevestigt dit met nog eene hoofd-
buiging. \'\'Of hij door zijne eigene hand —" — "Op mijne eer!" roept Sir Leicester uit.
"Waarlijk !" — "\'Maar laat mij de geschiedenis toch hooren!" zegt mylady. — "Wat gij maar verlangt, melieve. Maar ik moet zeggen—" — "Neen, gij moet niet zeggen. Ga, voort, mijn-
heer Tulkinghorn." Sir Leicester\'s galanterie geeft het haar ge-
wonnen, hoewel hij nog blijft denken, (lat zulke afzientelijkneden in hoogere kringen ter sprake te brengen, inderdaad toch — toch — "Ik wilde zeggen," hervat de rechtsgeleerde,
"dat of hij door zijne eigene hand den dood had gevonden of niet, buiten mijn vermogen was om u te zeggen. Ik moet mijne uitdrukking evenwel verbeteren door te zeggen, dat hij ontwij- felbaar door zijn eigen bedrijf was omgekomen, hoewel men nooit met zekerheid kan weten, of het met voorbedacht opzet of bij ongeluk was. üe coroner\'s Jury heeft uitspraak ge- daan , dat hij het vergift bij toeval had gebruikt." — "En wat voor soort van een man," vraagt
mylady, "was dat beklagenswaardig schepsel.\'" — "Zeer moeielijk te zeggen," antwoordt de
rechtsgeleerde, zijn hoofd schuddende. "Hij had zoo ellendig geleefd, en was zoo afzichtelijk, met zijne vuil gele kleur, en zijne wilde zwarte haren en baard, dat ik hem voor iemand uit het laagste gemeen zou hebben gehouden. Maar de chirurgijn was van gedachte, dat hij eens iets beters was geweest, zoowel van voorkomen als van stand." — "Hoe noemden zij dat ramp- zalige wezen?" —"Zij noemden hein gelijk hij zich zelven had genoemd. maar niemand wist zijn waren naam." — "Zelfs niemand, die hem had opgepast ?" — "Niemand had hein opgepast. Hij werd dood gevonden. Eigenlijk was ik het, die hem vond." — "Zonder eenige inlichting of iets, waaruit iets meer was op te maken ?" — "Zonder iets hoegenaamd. Er was," zegt de
rechtsgeleerde peinzend, "een oud valies; maar — neen, er waren geene papieren."
Onder dit korte gesprek hebben Lady Dedlock
en mijnheer Tulkinghorn, zonder eenige veran- denng van hun gewoon gedrag, elkander zeer vast aangezien — gelijk misschien natuurlijk was bij het spreken over zulk een ongewoon onder- werp. Sir Leicester heeft naar het vuur zitten staren, met de uitdrukking van den Dedlock op de trap. Nu het verhaal ten einde is, her- haalt hij zijn statig protest, zeggende, dat het volkomen duidelijk is, dat geene herinnering |
in mylady\'s geheugen met mogelijkheid tot dit
ongelukkig voorwerp teruggebracht kan wor- den (of hij moet een bedelbriefschrijver zijn ge- weest), en hij dus vertrouwt geen woord meer te zullen hooren van iets, dat zoover beneden mylady\'s rang is. "Zeker, eene opeenstapeling van ijselijkheden,"
zegt mylady. haar bonten mantel te zamen ne- mende, "maarzij interosseeren iemand toch voor het oogenblik. Mijnheer Tulkinghorn, wees zoo goed om de deur voor mij open te doen." Tulkinghorn doet dit met eerbiedige gedien-
stigheid . en houdt ze open terwijl zij heengaat. Zij gaat hem dicht voorbij, met hare gewone kwijnende houding en trotsche gratie. Zij zien eik- ander wederom aan het diner—des anderen daags nogmaals — en vele dagen achtereen. LadyDed- lock is altijd dezelfde afgematte godin, dooraan- bidders omringd, en schrikkelijk onderhevig aan doodelijko verveling, zelfs terwijl zij wordt aan- gebeden. Tulkinghorn is altijd dezelfde bewaar- der van adellijke geheimen, daar zoo wonderlijk misplaatst en toch zoo geheel thuis. Zij schijnen zoo weinig op elkander te letten , als twee men- schen, door dezelfde muren omsloten, zoudon kunnen doen. Maar of de een gedurig den ander bespiedt en verdenkt, altijd wantrouwig dat er iets van groot belang wordt achtergehouden ; of beide altijd volkomen tegen elkander gewapend zijn, en zorg dragen om zich nooit onverhoeds te laten verrassen; en wat ieder wel zou willen ge- ven om te weten hoeveel de ander weet — dit alles is vooralsnog in hun eigen hart verborgen. |
||||||||
|
XIII.
f.sther\'s verhaal. Wij hielden vele raadplegingen over de vraag
wat Richard zou moeten worden; eerst zonder mijnheer Jarndyce, gelijk hij verzocht had, en naderhand met hem; maar het duurde lang eer wij eenigszins schenen te vorderen. Richard zeide, dat hij voor alles klaar was. Toen mijnheer Jarn- dyce zeide te twijfelen ol hij niet al te oud was om zich in den zeedienst te begeven , zeide Richard , dat hij dit ook al bedacht had en het misschien wel zoo was. Toen mijnheer Jarndyce vroeg wat hij van de armee vond, zeide Richard, dat hij daar ook al aan had gedacht, en dat het geen slecht denkbeeld was. Toen mijnheer Jarndyce hem raadde om wel te overleggen en te beslissen of zijne oude voorkeur voor de zee eene gewone jon- gensaclitige neiging, of eene krachtige roeping was, antwoordde Itichard: "Wel, hij had al dik- wijls gepoogd dat te beslissen, maar hij kon het niet uitmaken." "Hoeveel van deze besluiteloosheid van karak-
ter," zeide mijnheer Jarndyce tot mij, "te wijten is aan dien onbegrijpelijkon stapel van onzeker- |
|||||||||
|
Si HET VERLATEN I1U1S.
|
|||||||
|
beid en uitstel, waarop liij bij zijne geboorte is
neergeworpen, vermeet ik mij niet te zeggen;(maar dat de Kanselarij, bij al bare andere zonden, er eenigermate voor verantwoordelijk is, kan ik dui- (lelijk zien. Met beeft hem eene gewoonte doen aannemen , of hem daarin bevestigd , om alles uit te stellen — om op deze en gene kans te rekenen, zonder te weten welke kans — en alles onbeslist, onzeker en verward te laten. Het karakter van veel onder en degelijker menseben kan wol ver- anderd worden door de omstandigheden , die hen omgeven. Men zou te veel verwachten als men dacht, dat een knaap, terwijl het zijne zich pas vormt, aan zulk een invloed zou ontkomen." Ik gevoelde, dat dit waarheid was; hoewel ik,
als ik durf\' zeggen wat ik verder dacht, het ook zeer te beklagen vond. dat Richard\'s opvoeding dien invloed niet bad tegengewerkt en eene an- dere richting aan zijn karakter gegeven. Hij was acht jaren op eene openbare school ge-
weost, en bad daar, naar ik vernam, Latijnsche verzen van verscheidene soorten leeren maken, verwonderlijk fraai. Maai\' ik boorde nooit, dat ie- inaml er werk van bad gemaakt om te ontdekken wat zijne natuurlijke neiging was, of wat zijne ge- breken waren, of om hem eenige wetenschap naar zijne vatbaarheid voor te dragen. Hij moest zich maar in het verzenmaken oefenen, en bad die kunst in zulk eene volmaaktheid geleerd, dat ik denk, dat bij, als bij tot zijne\' meerderjarigheid op school gebleven was, niets andeis bad kunnen doen dan dezelfde verzen weder over en over te maken, of hij had zijne opvoeding moeten uitbrei- den door het te verleeren. Kvenwel. schoon ik niet twijfel of zij waren heel mooi, en heel stichtelijk . en beid nuttig voor vele oogmerken in het leven, en wel waardig om levenslang onthouden te wor- den, twijfelde ik toch of\'het niet voordeelig voor Uithard zou zijn geweest, als iemand hem een weinigje bestudeerd bad, in plaats van hem zoo- veel daarop te laten studeeren. Ik wist wel is waar niets van de zaak, en
weet zelfs nu nog niet, of\'de jonge heeren van het classieke Ito m e en G riek e n 1 a n d ook zoo- veel verzen maakten — en of de jonge heeren van eenig ander land dat wel ooit deden. ••Ik kan maar volstrekt niet verzinnen," zeide
Richard peinzende, "wat ik liefst zou worden. Behalve dat ik zeer zeker weet, dat ik geen geestelijke wil worden, zou ik er wel 0111 willen laten raden." — "Gij hebt geene genegenheid voor het vak van mijnheer Kenge V\' zeide mijn- heer .larndvce. — "Dat weet ik niet, mijnheer," antwoordde Richard. "Ik boud veel van boot- roeion, en procureursklerken komen veel op bet water. Het is een heerlijk beroep." — "Chirur- gijn —" zeide mijnheer .larndvce. — \'\'Dat is het, mijnheer!" riep Richard uit. Ik twijfel of hij er wel ooit voorheen aan ge-
dacht had. "Dat is het, mijnheer!" herhaalde Richard niet
|
|||||||
|
geestdrift. "Daar hebben wij het eindelijk.Chirur-
gijn." Hij liet zich door geen lachen daarvan afbren-
gen, schoon hij er zelf hartelijk om lachte. Hij zeide, dat hij nu zijn beroep bad gekozen, en hoe meer hij er over dacht, des te duidelijker zijne roeping gevoelde; de heelkunde was juist zijn vak. Vreezende, dat hij alleen tot dit besluit kwam omdat bij, nooit gelegenheid gehad heb- bende om te ontdekken waartoe hij geschikt was , en nooit aanleiding gekregen hebbende om tot die ontdekking te komen, nu met het nieuwste denkbeeld ingenomen was, en zich verheugde van den last van het overdenken bevrijd te zijn, verwonderde ik mij of bet Latijnschc-verzeniiia- ken dikwijls daarop uitliep, dan of het geval van Richard eene uitzondering was. Mijnheer Jarndyce gaf zich veel moeite om
ernstig met hem te spreken, en hem onder het oog te brengen dat hij in zulk eene gewichtige zaak zich zelven vooral niet moest misleiden. Na zulk een onderhoud was Richard zelf eenigszins ernstig; maar telkens zeide hij Ada en mij, "dat alles goed was," en begon dan over iets anders te praten. "Bij den hemel!" riep mijnheer Boythorn uit,
die zich krachtig voor de zaak interesseerde — schoon ik dit niet behoef te zeggen, want bij kon nooit iets flauw doen, "ik ben opgetogen een jongmensch te zien, die zich met lust en ijver aan dat edele beroep wijdt! Hoe meer ijver er in is, des te beter voor het menschdom, en des te erger voor die gemeene groote heeren, die er behagen in scheppen om die heerlijke kunst bij de wereld in minachting te brengen. Rij alles wat laag en verachtelijk is," riep mijn- beer Boythorn uit, "de behandeling derchirur- gijns oj) de schenen is zoodanig, dat ik de bee- nen — beide beenen — van ieder lid van den Admiraliteitsraad aan eene samengestelde been- breuk zou willen onderwerpen, en ieder bevoegd heelkunstenaar op straf van deportatie verbieden ze te zetten, als het geheele stelsel niet in acht en veertig uren veranderd was." — "Zoudt gij hun geene week willen geven?" vroeg mijnheer .larndvce. — "Neen," zeide mijnheer Boythorn niet vastheid. "Volstrekt niet. Acht en veertig uren! Wat corporatiön, kerspelen, arnibestu- ren en dergelijke vergaderingen van botterikken betreft, die bijeenkomen om zulke redevoeringen te wisselen, dat zij, bij den hemel, voor de rest van hun ellendig aanzijn in kwikzilvermijnen moesten aan het werk gesteld worden, al ware het maar om hun verfoeilijk Kngelsch te belet- ten eene taal te ontreinigen, die voor het aan- schijn der zon gesproken wordt — wat die kerels betreft, die laaghartig misbruik maken van den ijver van kundige; mannen, om de onschatbare diensten van hunne beste levensjaren, hunne lange studie en kostbare opvoeding, te beloonen met een salaris, te gering voor een klerk, ik |
|||||||
|
B1CIIABD KIEST EEN BEROEP. 85
|
|||||||
|
wilile ze allen den hals laten omdraaien, en
hunne schedels in de snijkamer ten toon laten stellen ter beschouwing voor de geheele facul- teit — opdat de jonge leden vroeg zouden kim- nen zien en meten, hoe dik schedels wel kun- nen worden." Hij besloot deze heftige verklaring met ons
vriendelijk glimlachend in het rond aan te zien, en eensklaps een "Ha, ha, hal" uit te bulderen, hetwelk zoo lang aanhield, dat ieder ander mensch er onder had moeten bezwijken. Daar Ftichard, na den afloop der herhaalde
bedenktijden, die mijnheer Jarndyce hem had aangeraden, nog bleef zeggen, dat zijne keus gevestigd was; en hij Ada en mij nog even be- paald bleef verzekeren, "dat alles goed was," werd het raadzaam mijnheer Kenge er over te spreken. Mijnheer Kenge kwam dus op zekeren dag dinoeren. en in zijn stoel achteroverleunende, en zijn lorgnet al om- en omdraaiende, in de- zelfde houding die ik mij van hem herinnerde toen ik nog een klein meisje was, sprak hij met dezelfde heldere, galmende stem. "11a, ha!" zeide mijnheer Kenge. "Ja wel!
Ken zeer treed vak, mijnheer Jarndyce, een zeer goed vak." — "Maar er moet vlijtig en ijverig gestudeerd worden om er in te vorderen," merkte mijn voogd aan, met een blik naar diehard.— "O, zonder twijfel," zeide mijnheer Kenge. "Ylij- tig en ijverig." — "Maar dat is meer of minder het geval met ieder vak van eenig belang," zeide mijnheer Jarndyce, "het is geene bijzondere nood- zakelijkheid, die men door eene andere keus zou kunnen ontgaan." — "Wel neen." zeide mijn- heer Kenge. "En mijnheer Richard Carstone, die zich zoo verdienstelijk heeft gekweten in de — zal ik zeggen in de classieke bosschages — waarin hij zijne jeugd heeft doorgebracht, zal zonder twijfel de naarstigheid, die hij zich heeft aangewend door het maken van verzen in die taal, waarin, als ik mij niet vergis, gezegd is dat een dichter geboren , niet gemaakt wordt, nu toepassen op den bij uitstek practischon werk- kring, dien hij binnentreedt." — "Gij kunt ei\' o]) aan." zeide Richard op zijn luchtig rondbor- stigen toon, "dat ik het fiks zal aanpakken en mijn best doen." — "Heel goed , mijnheer Jarn- dyce," zeide mijnheer Kenge, vriendelijk knik- kende. "Als mijnheer Richard ons verzekert, dat hij het fiks zal aanpakken en zijn best doen," nog eens met welgevallen knikkende bij deze uitdrukkingen, "wilde ik u in overweging geven , dat wij nog maar te zoeken hebben naar de beste manier om hem het doel zijner eerzucht te doen bereiken. Wat nu aangaat, mijnheer Richard bij een voornaam chirurgijn te plaatsen. Heeft men alreeds iemand op het oog?" — "Niemand, Rick , geloof ik ?" zeide mijn voogd. — "Niemand, mijnheer," zeide Richard. — "Juist!" merkte mijnheer Kenge aan. "En wat nu de conditiën betreft. Heeft men daaromtrent eene bijzondere |
|||||||
|
voorkeur?" — "Ne—een," zeide Richard. —
\'•.luist I" melkte mijnheer Kenge weder aan. — "Ik zou gaarne wat afwisseling hebben," zeide Richard. "Ik meen gelegenheid om veel onder- vinding op te doen." — "Ken voornaam ver- eischte, zonder twijfel," zeide mijnheer Kenge. "Ik geloof, dat dit gemakkelijk te schikken zal zijn, mijnheer Jarndyce. "Wij hebben maar voor- eerst een chirurgijn te vinden, die aan ons oo<<- merk voldoet, en zoodra wij ons verlangen — en, zal ik er bijvoegen, onze geneigdheid om een leergeld te betalen? — bekend maken, zal onze eenige moeielijkheid zijn eene keus te doen uit een getal van aanbiedingen. In de tweede plaats moeten wij die kleine formaliteiten in acht nemen, die ons door onzen leeftijd, on door de omstandigheid dat wij ons onder de voogdij van het Hof bevinden, worden voorgeschreven. "Wij zullen het spoedig naar hartelust kunnen "aanpakken." om met Mijnheer Richard\'s eigene cordaatheid te spreken. Het is eene toevallig- heid," zeide mijnheer Kenge, niet iets zwaar- moed igs in zijn glimlach, "eene van die toeval- ligheden, die misschien wel en misschien niet eene verklaring vereischen boven onze tegen- woordige beperkte vermogens, dat ik een neef in het vak der chirurgie heb. Hij zou misschien door u geschikt kunnen geacht worden, en zou misschien genegen zijn om dit voorstel aan te nemen. Ik kan even weinig voor hem instaan als voor u , maar het zou misschien kunnen zijn." Daar dit reeds een uitzicht gaf, werd er be- paald , dat mijnheer Kenge met zijn neef zou spreken. Kn daar mijnheer Jarndyce reeds vroe- ger had voorgesteld om ons voor eenige weken naar Konden te brengen, werd er des anderen daags afgesproken, dat wij nu terstond zouden gaan, en Richard\'s aangelegenheid met deze reis in verband brengen. Daar mijnheer Hovthorn ons in die week ver-
liet , namen wij onzen intrek op vroolijke kamers , dicht bij Os ford-Street, boven een behanger. I. o n d e n was een groot wonder voor ons, en wij waren uren achtereen uit, om de merkwaar- digheden te zien, die minder onuitputtelijk blo- ken te zijn dan onze klachten. Wij bezochten ook met groot vermaak de voornaamste theaters, en zagen alle stukken, die de moeite waard waren. Ik spreek hiervan, omdat het in de komedie was, dat mijnheer Guppy mij weder begon las- tig te worden. Ik zat op een avond met Ada voor in eene
loge, en Richard was op de plaats, die hem het best beviel, achter Ada\'s stoel, toen ik toeval- lig naar beneden in het parterre kijkende, mijn- heer Guppy zag, die met zijn haar glad over zijn hoofd gestreken, en een gezicht waarop het grootste jammer stond afgemaaid, naar mij op- keek. Ik gevoelde de geheele voorstelling door, dat hij geen oogenblik naar de acteurs keek, maar aanhoudend naar mij tuurde, en dat altijd |
|||||||
|
J/ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
niet eene zorgvuldig bestudeerde uitdrukking van
de grootste rampzaligheid en diepste neerslach- tigheid. Dit bedierf dien avond al mijn vermaak, om-
dat liet zoo belachelijk was en mij zoo verlegen maakte. Maar van dien tijd af gingen wij nooit naar de komedie, of wij zagen mijnheerGuppy in het parterre — altijd met zijne haren glad- gestreken, zijne boordjes omgeslagen en eene algemeene flauwheid in zijn uitzicht. Als hij er nog niet was als wij kwamen, en ik begon te hopen dat hij niet komen zou. en mij voor eene poos aan mijne belangstelling in het stuk over- gaf, was ik zeker zijne- kwijnende oogen te ont- moeten , als ik dat allerminst verwachtte, en van dat oogenblik af kon ik er op aan. dat zij den geheelen avond op mij gevestigd bleven. Ik kan waarlijk niet zeggen, hoe onrustig dit
mij maakte. Als hij zijne haren had opgestreken of zijne boordjes opgezet, zou het tocli al erg genoeg zijn geweest; maar te weten, dat die zotte figuur mij altijd aanstaarde, en dat altijd met zulk eene overdrevene vertooning van neer- slachtigheid, hinderde mij zoodanig, dat ik niet om het spel durfde lachen of schreien, ja niet eens spieken of mij bewegen. Ik scheen niets natuurlijks meer te kunnen doen. Mijnheer Guppy te ontsnappen door achter in de loge te gaan zitten, kon ik ook niet, daar ik wist, dat Richard en Ada er op rekenden mij bij zich te hebben. en nooit zoo genoeglijk met elkander hadden kunnen praten, als er iemand anders op mijne plaats had gezeten. Zoo zat ik daar, niet wetende waar ik mijne oogen moest laten — want waar ik ook heenzag, overal volgden mij mijnheer Guppy\'s oogen; — en dan te denken aan de schrikkelijke onkosten, waarop dat jonge incnsch zich om mijnentwil joeg. Somtijds dacht ik om er mijnheer Jarndyce
over te spreken. Maar dan vreesde ik dat het jonge menscli zijne betrekking zou verliezen , en ik hem zou ruïneeren. Somtijds dacht ik het aan Richard te zeggen, maar dan werd ik afgeschrikt door de mogelijkheid, dat hij met mijnheer Guppy zou vechten en hem een blauw oog geven. Som- tijds dacht ik, moest ik een donker gezicht tegen hem zetten of mijn hoofd schudden. Maar dan gevoelde ik, dat ik ilit niet kon doen. Somtijds dacht ik, of ik niet aan zijne moeder zou schrij- ven, maai\' dan begreep ik, dat ik door eene briefwisseling te openen, de zaak nog erger zou maken. Altijd kwam ik ten laatste tot het be- sluit, dat ik er niets aan kon doen. Mijnheer Guppy\'s volharding deed hem niet alleen gere- i geld in ieder theater komen waar wij heen gin- \' gen , maai\' ook buiten in het gedrang verschijnen, ja zelfs achter op onze vigilante klimmen — waar ik zeker ben, dat men hein twee- of driemaal tus- schen de geduchtste ijzeren pennen heelt zien I spartelen. Als wij thuis waren gekomen, betrok ■ hij de wacht bij een paal tegenover ons huis. |
De behanger, bij wien wij kamers hadden, woonde
op den hoek van eene kruisstraat, en ik was bang om aan het venster te komen, uit vrees van hem (gelijk ik eens bij maneschijn deed) tegen den paal te zien staan leunen en kou vatten. Als mijn- heer Guppy niet, gelukkig voor mij, over dag zijne bezigheden had gehad, zou ik waarlijk geene rust van hem gehad hebben. Terwijl wij die vermakelijkheden bijwoonden,
waaraan mijnheer Guppy op zulk eene zonder- linge manier deel nam, werden de zaken, die ons gedeeltelijk naar de stad hadden doen ko- rnen, niet verzuimd. De neef van mijnheer Kenge was zekere mijnheer Bayham Badger, die te Chel- sea eene goede praktijk had, en bovendien aan eene groote openbare inrichting was verbonden. Hij was zeer genegen om Richard in huis te nemen en het oog op zijne studie te houden; en daar het scheen, dat deze met goede voor- uitzichten onder mijnheer Badger\'s dak kon wor- den ondernomen, en mijnheer Badger veel zin in Richard had, en Richard zeide, dat mijnheer Badger hem "wel genoeg" beviel, werd er eene overeenkomst gesloten en de goedkeuring van den lord-kanselier daarop verzocht, waarmede alles was afgedaan. Op den dag toen de zaak in orde gebracht
zou worden, waren wij allen bij mijnheer Badger ten eten gevraagd. Het zou geheel en familie wezen, zeide mevrouw Badger\'s briefje, en wij vonden dus geene dames behalve mevrouw Bad- gei\' zelve. Zij zat in haar salon, omgeven van verschillende voorwin pen, die te kennen gaven dat zij wat teekende, wat piano speelde, wat guitaar speelde, wat harp speelde, wat zong, wat borduurde, wat las, wat verzen maakte en wat botaniseerde. Zij was eene dame van onge- veer vijftig jaren, naar mij dacht, jeugdig ge- kleed, en had eene zeer fraaie; kleur. Als ik bij de lijst harer talenten nog voeg, dat zij een beetje rouge legde, wil ik niet zeggen dat daar eenig kwaad in stak. Mijnheer Bayham liadger zelfwas eenfrisch,
blozend, levendig heertje, met eene zwakke stem, witte tanden, lichte haien en vervvon- derde oogen, eenige jaren jonger, zou ik zeg- gen, dan zijne vrouw. Hij liep zeer hoog niet haar, maar vooral om de (naar het ons voor- kwam) zonderlinge reden, dat zij drie mannen had gehad. Wij waren nauwelijks gaan zitten, of hij zeide tot mijnheer Jarndyce, op een triom- feerenden toon: "Gij zoudt welhaast niet denken, dat ik nie-
vrouw Bayham Badger\'s derde was ?" — "Inder- daad?" zeide mijnheer Jarndyce. — "Haar der- de!" zeide mijnheer Badger. "Mevrouw Bayham liadger heeft het aanzien niet, jufvrouw Sum- merson . van eene dame, die al twee vorige maii- nen heelt gehad!" — \'"bang niet," zeide ik.— "En zeer merkwaardige mannen!" zeide mijn- heer Badger op een toon van vertrouwen. \'\'Ka- |
||||||
|
MEVROUW BA VHAM BADGER\'S DERDE. 87
|
|||||||
|
pitein Swossor, van do koninklijke marine, die
mevrouw Badger\'s eerste man is geweest, was een zeer uitstekend officier. De naam van pro- fessor Dingo, mijn onmiddellyken voorganger, lieef\'t eene Europoesehe vermaardlieid." Mevrouw Badger boorde liein en glimlachte.
"Ja, melieve!" zeide mijnheer Badger, in ant-
woord op dien glimlach. "Ik maakte voor mijn- heer Jarndyce en jufvrouw Summerson <le op- merking, <lat gij al twee vorige mannen hadt gehad — beide zeer uitstekende personen. Zij vonden dat, gelijk men algemeen doet, moeie- lijk te gelooven." — "Ik was even twintig ," zeide mevrouw Badger, "toen ik met kapitein Swos- ser van de koninklijke marine trouwde. Ik ben in de Middellandsche Zee met hem geweest, en ik ben een compleet matroos. Op den twaalfden verjaardag van mijne eerste bruiloft werd ik de vrouw van professor Dingo." — "Van Europee- sche vermaardheid,\'\' voegde mijnheer Badger er binnensmonds bij. — "En toen mijnheer Badger en ik een paar werden." vervolgde mevrouw Badger, "trouwden wij ook op denzelfden dag van het jaar. Ik had eene gehechtheid aan dien dag gekregen." — "Zoodat mevrouw Badger met drie mannen getrouwd is — waarvan twee uit- stekende personen," zeide mijnheer Badger, de feiten opsommende, "en dat telkens op den een en twintigsten Maart, \'s morgens om elf uur." Wij gaven allen onze verwondering te kennen.
"Als mijnheer Badger niet zoo bescheiden was,\'\'
zeide mijnheer Jarndyce, "zou ik de vrijheid ne- men om hem te verbeteren, en zeggen drie uitste- keride personen." — "Wel bedankt, mijnheer Jarndyce!" zeide» mevrouw Badger. "Wat ik hem ook altijd zeg!" — "En, melieve." antwoordde mijnheer Badger, "wat zeg i k u altijd .\' Dat ik zon- der zooveel onderscheiding als ik in mijn vak mag hebben verworven (en welkeonze vriend mijnheer Carstone eerlang zal kunnen beoordeelen) te wil- len verkleinen, zoo verwaand niet ben — neen, waarlijk zoo onredelijk niet ben," zeide mijnheer Badger tot ons in het algemeen —"om mijne reputatie gelijk te willen stellen met mannen van den eersten rang, zooals kapitein Swosser en professor Dingo. Misschien zult gij wel eenig belang stellen, mijnheer Jarndyce," vervolgde mijnheer Badger, vooruitgaande naar de achter- kamer, "in dit portret van kapitein Swosser. Het is geschilderd toen hij van het Amerikaan- sche Station thuis was gekomen, waar hij de landziekte had gehad. Mevrouw Badger houdt liet voor te geel. Maai- het is toch een zeer fraaie kop. Een zeer fraaie kop." Wij allen herhaalden: "Een zeer fraaie kop!"
"Ik gevoel, als ik dit portret aanzie," zeide
mijnheer Badger, "dat dit een man is, dien ik gaarne had willen zien. Het teekent geheel en al den man van den eersten rang, gelijk kapitein Swosser zoo bij uitstek was. Aan den anderen kant professor Dingo. Ik heb hein wel gekend |
— in zijne laatste ziekte over hem geprakti-
zeerd ; — eene sprekende gelijkenis! Boven de piano mevrouw Bayham Badger als mevrouw Swossor. Boven de sofa, mevrouw Bayham Bad- ger als mevrouw Dingo. Van de tegenwoordige mevrouw Bayham Badger bezit ik het origineel, en heb ik geene kopie." Men kwam nu zeggen, dat het diner gereed
was, en wij gingen naar beneden. Het was een zeer fatsoenlijk diner, en alles op de tafel was even fraai. Maai\' de kapitein en professor speel- den mijnheer Badger nog altijd door liet hoofd, en daar Ada en ik de eer hadden van ons ondel- zijne bijzondere zorg te bevinden, kregen wij nog genoeg van hen te hooren. "Water, jufvrouw Summerson. Laat ik! Niet
dat glas, als het u belieft. James, geef profes- sors glas." Ada bewonderde eenige gemaakte bloemen
onder eene stolp. "Verbazend hoe lang zij zich goed houden!"
zeide mijnheer Badger. "Mevrouw Bayham Bad- ger beeft ze present gekregen toen zij in de Mid- dellandsche Zee was. Hij noodigde mijnheer Jarndyce om een glas
Bordeaux te drinken. "Niet dien Bordeaux!" zeide hij. "Neem mij
niet kwalijk ! Dit is eene gelegenheid , en bij eene gelegenheid kom ik voor den dag met een bij- zonderen Bordeaux, dien ik toevallig heb. — Ja- mes , kapitein Swosser\'s wijn! — Dit is een wijn, mijnheer Jarndyce, dien de kapitein heeft nieege- bracht, ik durf niet zeggen hoeveel jaar geleden. Melieve, ik wil gaarne eens van dien wijn met u drinken. — James, kapitein Swosser\'s Bordeaux voor mevrouw. — Melieve , uwe gezondheid !" Na den maaltijd, toen wij dames heengingen ,
namen wij mevrouw Badger\'s eersten en tweeden echtgenoot met ons mede. Mevrouw Badger gaf ons in het salon eene korte schets van het leven en bedrijf van kapitein Swosser vóór zijn huwe- lijk, en een uitvoeriger bericht van hem sedert den tijd toen hij op haar verliefde, opeen bal aan boord van de Crippler, door de officieren van dat schip gegeven, toen het op de reede van Plymouth lag. "Die lieve, oude Crippler!" zeide mevrouw
Badger haar hoofd schuddende. "Het was een mooi schip, en een eerste zeiler, zooals kapitein Swosser placht te zeggen, (iij moet het mij niet kwalijk nemen als ik nu en dan een scheeps- woord gebruik; want eens was ik compleet een matroos. Kapitein Swosser hield van (lat schip om mijnentwil. Toen bet geen dienst meer deed, zeide hij dikwijls, dat hij, als hij rijk genoeg was om het oude hol te koopen, een opschrift zou laten zetten in de planken van het halfdek, waar wij in de quadrille hadden gestaan , toen hij overstaag werd gesmeten door dat schot uit mijn top. Dat was zijne scheepsmanier om van mijne oogen te spreken." |
||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
s,x
|
|||||||||
|
Mevrouw Hadger schudde haai\' hoofd, zuchtte
en keek in don spiegel. "Het was eene gi\'oote verandering van kapi-
tein Swossei\' oj) professor Dingo," hervatte zij niet een zwaarmoedigen glimlach. "Ik had er in het eerst veel gevoel van. Zulk eene geheele om- wenteling in mijne manier van leven. Maar de gewoonte, met de wetenschap vereenigd — vooral de wetenschap — verhardde mij er tegen. haar ik professors eenig gezelschap was op zijne hotanische tochtjes, vergat ik bijna, dat ik ooit op het water was geweest, en weid ik zelve een geleerde, liet is zonderling, dat professor geheel het tegendeel van kapitein Swosser was, en dat mijnheer Hadger niet liet minst naar een van heiden gelijkt." Toen gingen wij over tot een verhaal der sterf-
gevallen van kapitein Swosser en professor Dingo, die heide zeer erge kwalen schenen gehad te heb- ben. In den loop van dit verhaal deelde mevrouw Radger ons mede, dat zij nooit meer dan eens smoorlijk verliefd was geweest; en dat het voor- werp dezer hartstochtelijke genegenheid, die nooit met hare eerste frischheid teruggeroepen kon worden, kapitein Swosser geweest was. De professor lap; nop; allerakeligst te sterven, en me- vrouw Hadger gaf ons juist eene nabootsing van de manier, waarop hij met groote moeite uit- bracht: \'"Waar is l.aura.\' Laat Laura mij mijn broodwater geven!" toen het binnenkomen der hoeren hem naar het graf verwees. Nu merkte ik dien avond op, gelijk ik reeds
cenige dagen had opgemerkt, dat Ada en Ri- chard meer dan ooit op elkanders gezelschap gesteld waren; hetgeen niet meer dan natuur- lijk was . daar zij zoo spoedig zouden moeten schei- den. Ik was dus niet zeer verwonderd, toen ik, thuis gekomen en met Ada alleen zijnde, haar stiller dan gewoonlijk vond ; hoewel ik er niet op verdacht was geweest, dat zij in mijne armen zou vallen en haar gezichtje verbergen, om zoo met mij te spreken. "Lieve Esther," fluisterde Ada. "Ik heb u een
groot geheim te vertellen." Een machtig geheim zeker, mijn liefje! dacht ik.
"Wat is het, Ada?\'\' — "O Esther, gij zoudt het nooit raden." — "Zal ik beproeven het te raden.\'" — "O neen! Dat niet! Och neen, doe dat niet!" zeide Ada, erg schrikkende van de gedachte, dat ik dit zou doen. — "Nu zal het mij toch verwonderen wat het wezen zal," zeide ik, alsof ik er mij op bedacht. — "Het is," zeide Ada duisterend. "Het is over — mijn neef Ri- chard." — "Wel, mijn liefje!" zeide ik, hare glanzige lokken kussende, die alles waren wat ik van haar zien kon. "En wat van hem?" — "O Ksther, gij zoudt het nooit raden!" liet was zoo streelend haar zich zoo aan mij
te voelen vastklemmen en haar gezichtje weg- stoppen : en te weten, dat zij niet van droefheid ! schreide, maar in eene zachte verrukking van |
|||||||||
|
blijdschap, fierheid en hoop, dat ik haar nog
niet wilde helpen. "Hij zegt — ik weet wel, dat het heel dwaas
is, want wij zijn allebei nog zoo jong — maar hij zegt," met eene uitbarsting van tranen, "dat hij mij innig lieft heeft, Esther." — "Doet hij waar- lijk?" zeide ik. "Wel, zoo iets heb ik nog nooit gehoord! Wel, meisje-lief, dat had ik u voor weken en weken al kunnen zeggen." Ada haar blozend gezichtje met blijde verras-
sing te zien opheffen , en mij om den hals vallen, en lachen, en schreien, en nog hooger blozen, en wederom lachen, was zoo streelend! "Wel, liefje," zeide ik, "voor welk een gansje
moet ge mij toch houden! l\'w neef Richard heeft u al liefgehad, en dat zoo duidelijk laten zien als hij kon, voor ik weet niet hoelang!" — "En gij hebt er toch nooit een woord van gezegd!" — "Neen, liefje. Ik wachtte, tot men het mij zou zeggen." — "Maar nu ik het u gezegd heb, vindt gij het toch niet kwaad van mij, doet gij wel!" hervatte Ada. Zij had mij door hare liefkoozingen kunnen bewegen om "Neen" te zeggen, al was ik de hardvochtigste Duenna van de wereld geweest. Dit nog niet zijnde, zeide ik zeer gewillig "Neen."— "En nu," zeide ik, "weet ik het ergste." — "O, dat is eigenlijk nog het ergste niet, lieve Esther!" riep Ada, mij vaster omklemmende, en legde nog eens haar hoofdje aan mijne borst. —"Niet?" zeide ik. "Zelfs dat nog niet?"—"Neen, zelfs dat nog niet," zeide Ada, haar hoofd schuddende. — "Wel, gij wilt toch niet zeggen — " begon ik schertsende. Maar Ada zag op, glimlachend door hare tra-
non heen, en zeide: "Ja, dat doe ik. Gij — gij weet het wel." En toen snikte zij uit: "Met geheel mijn hart, met geheel mijn hart, Esther!" Ik zeide haar lachende, dat ik dit ook wel
geweten had, evengoed als ik het andere had geweten. Wij gingen voor het vuur zitten, en ik had een poosje al den praat alleen (hoewel dat toch ook niet veel was) en Ada was spoedig kalm en vergenoegd. "Denkt gij, dat mijn neef John iets weet,
Besje Durden?" zeide zij. — "Als mijn neef John niet blind is, liefje," antwoordde ik, "zou ik denken, dat mijn neef John nagenoeg evenveel weet, als wij weten." — "Wij wilden met hem spreken eer Richard heengaat," zeide Ada schroomvallig, "en wij wilden, dat gij ons raad zoudt geven en bet hem zeggen. Misschien zoudt gij er niet tegen hebben, dat Richard binnen- kwam, Resje Durden?" — "O, Richard staat buiten, doet hij, liefje?" zeide ik. — "Ik ben er niet heel zeker van," antwoordde Ada, met eene bedeesdheid en eenvoudigheid, die mijn hart zouden gewonnen hebben, als zij het niet reeds lang had gewonnen; "maar ik denk toch dat hii voor de deur staat te wachten." Daar stond hij natuurlijk. Zij zetten aan beide
|
|||||||||
|
89
|
||||||||||||||
|
EEN PAAR VERLIEFDEN.
|
||||||||||||||
|
bijt, naar mijn voogd in de kamer, die wij in
de stad in plaats van de bromkamer gebruik- ten, en zeide hem, dat mij in vertrouwen was opgedragen hem iets te zeggen. \'•Wel, vrouwtje," zeide hij, zijn boek diclit-
slaande, "als gij die opdracht hebt aangenomen, kan er geen kwaad in steken." — "Ik hoop van neen, Voogd," zeide ik. \'"Ik kan er voor in- staan , dat er geene achterhoudendheid in steekt, want het is pas gisteren gebeurd." — "Zoo ! en wat is het, Ésther?" — "Voogd," zeide ik, \'-gij herinnert u nog wel den gelukkigen avond, |
||||||||||||||
|
kanton van mij oen stool, en namen mij zoo
tusschen hen beiden, en schenen waarlijk op mij verliefd te zijn geworden, in plaats van op elkander; zoo vertrouwelijk waren zij met mij en zoo liefkoosden zij mij. Ik liet hen eone poos op hunne wilde manier begaan, zonder hen te stuiten — ik had er zelve te veel behagen in, — en toen kwamen wij langzamerhand tot de overweging hoe jong zij nog waren, en hoe er nog verscheidene jaren moesten verloopen eer er iets van deze jeugdige liefde kon komen, en hoe er dan alleen geluk van kon komen als zij |
||||||||||||||
|
WELQEMANIERDHEID. (blz. 95).
|
||||||||||||||
|
waar en duurzaam was, en hun een vast be-
sluit inboezemde om hun. plicht jegens elkan- der te betrachten, met trouw en volharding, altijd de een om des anderen wil. Richard zeide , dat hij zich voor Ada de vingers tot op het been toe wilde afwerken, en Ada zeide, dat zij bet- zelfde voor Richard wilde doen, en zij gaven mij allerlei teederc en verstandige namen, en wij zaten daar den halven nacht Ie raadplegen en te pinten. Kindolijk beloofde ik hun, eer wij scheidden, dat ik des anderen daags met hun neef John zou spreken. Zoo ging ik des anderen daags, na het ont-
|
||||||||||||||
|
toen wij pas op Het Verlaten Huis waren ge-
komen. Toen Ada in die donkere kamer zat te zingen ?" Ik vvenschte hem den blik in het geheugen
te brengen, dien hij mij gegeven had; en als ik mij niet zeer vergis, zag ik, dat mij dit gelukte. \'\'Omdat," zeide ik, met eene kleine weife-
ling. — "Ja, melieve!" zeide hy."Haastumaar niet." — \'-Omdat," zeide ik, "Ada en Richard op elkander verliefd zijn, en elkander zoo ge- zegd hebben." — "Nu al.\'" riep mijn voogd uit, geheel verbaasd. — "Ja," zeide ik, "en om u de waarheid te zeggen, Voogd, ik had het wel |
||||||||||||||
|
90
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
ccnigszins verwacht." — "Wel verduiveld," zeide
hij. \'-luidt Re dat?"
Mij zat zich eene poos te bedenkon, met dien
glimlach, die zoo vriendelijk was én hein zoo goed stond, op zijn levendig gelaat, en verzocht mij toen hun te doen weten, dat hij hen verlangde te spreken. Toen zij kwamen nam hij Ada, op zijne vaderlijke manier, in zijn eenen arm, en sprak hij Richard met blijmoedigen ernst aan. "Rick," zeide mijnheer Jarndyce, "ik ben blijde,
dat ik uw vertrouwen heb gewonnen. Ik hoop het te behouden. Toen ik mij deze betrekkingen tusschen ons vieren voorstelde, die mijn leven zoodanig hebben verhelderd, en zoovele nieuwe redenen van belangstellingen nieuwe vermaken hebben gegeven, dacht ik zeker wel in de verte aan de mogelijkheid, dat gij en uw bevallig nichtje hier (wees maar niet verlegen, Ada, wees maar niet verlegen, liefje) het eens zoudt kunnen wor- den om te zamen door het leven te wandelen. Ik zag, en zie nog, vele- redenen, die dat wen- schelijk maakten. Maai\' dat was in de veile, Kick, zeer in de verte!" — "Wij zien ook in de verte, mijnheer," zeide Richard. — "Wel," zeide mijnheer Jarndyce. "Dat is verstandig. Hoort mij nu eens aan, lieve jongelieden. Ik zou u kunnen zeggen, dat gij zei ven nog niet weet wat gij eigenlijk wilt: dat er duizend din- gen kunnen gebeuren om u van elkander te ver- wijderen ; dat het goed is, dat de keten van bloe- men, die gij opgenomen hebt, gemakkelijk te breken is, daar zij anders eene keten van lood zou kunnen worden. .Maai\' dat wil ik niet doen. Zulke wijsheid zal spoedig genoeg komen, duif\' ik wel zeggen, als zij dan al komen moet. Ik wil aannemen, dat gij over eenige jaren in uwe harten nog voor elkander zult zijn wat gij van- daag zijt. Al wat ik zeg, eer ik volgens die voor- onderstelling ga spreken, is, als gij mocht ver- anderen — als gij mocht ondervinden, dat gij als man en vrouw meer een alledaagsche neef en nicht voor elkander zijt, dan gij als knaap en meisje waart (neem mij niet kwalijk, Rick, dat ik u nog voor geen man houd), schaamt u dan ook niet om het mij te vertrouwen, want dat zou ook niets slechts of\' ongewoons zijn. Ik ben maar alleen uw vriend en verre bloedverwant. Ik heb geene macht hoegenaamd over u. Maar ik wensch en hoop uw vertrouwen te bijhouden , als ik zelf niets doe om het Ie verbeuren." — "Ik ben overtuigd, mijnheer," antwoordde Ri- chard, "dat ik ook voor Ada spreek, als ik zeg, dat gij de sterkste macht over ons bezit — eene macht, op eerbied, dankbaarheid en genegon- heid gegrond, en die met eiken dag sterker wordt." — "Lieve neef John," zeide Ada, op zijn schouder leunende, \'•mijn vaders plaats kan nooit weei- ledig zijn. Al de liefde en eerbied, die ik hem had kunnen bewijzen, hef) ik op u overgebracht." — "Kom aan!" zeide mijnheer Jarndyce. "Nu over onze onderstelling. Nu slaan | |
|||||||||
|
wij onze oogen op en zien hopend in het ver-
schiet! Rick, de wereld ligt voor u, en liet is waarschijnlijk, dat zij u zóó zal ontvangen als gij haar intreedt. Vertrouw op niets dan op de Voorzienigheid en uwe eigene pogingen. Scheid die twee nooit van elkander af, gelijk de hei- densebe voerman deed. Standvastigheid in de liefde is iets goeds; maar zij beduidt niets, en is niets, zonder standvastigheid in allerlei soort van pogingen. Als gij de bekwaamheden liadt van alle groote mannen, van voorheen en thans, zoudt gij niets goeds kunnen doen, zonder bet ernstig te willen en er werk van te maken. Als gij denkt, dat gij ooit in iets, hetzij groot of klein. kunt slagen door het bij ongeregelde vla- gen aan te vatten, in de gedachte, dat gij de Fortuin zoo wel zult dwingen, zie dan van dat verkeerde denkbeeld af, of zie van uw nichtje Ada af." — "Ik zal d a a rv a n afzien, mijnheer." antwoordde Richard met een glimlach, "als ik er tot nog toe iets van heb geloofd (maar ik hoop van neen), en ik zal mij door werken een weg banen naar mijn nichtje Ada in liet hoop- volle verschiet." — "Best!" riep mijnheer Jarn- dyce uit. \'\'Als gij haar niet gelukkig zoudt ma- ken, waarom zoudt gij haar dan willen winnen?" — "Ik zou haar niet ongelukkig willen maken
— neen. zelfs niet voor hare liefde," zeide Ri-
cbard trotsch. — "Wel gezegd!" riep mijnheer Jarndyce uit. "Dat is wel gezegd! Zij blijft bij mij thuis. Remin haar, Richard. in uw werk- zaain leven, niet minder dan thuis, als gij haar bezoekt. en alles zal goed gaan. Anders zal alles slecht gaan. Dat is het eind van mijne preek. Ik denk, dat gij en Ada nu liever eene wande- ling moest gaan doen." Ada omhelsde hem teeder, Richard drukte hem
hartelijk de hand, en toen gingen neef en nicht de kamer uit — maar keken terstond nog eens binnen, om te zeggen dat zij naar mij zouden wachten. De deur stond open, en wij beiden volgden
hen met onze oogen, terwijl zij de naaste ka- mor, waarin de zon scheen, door- en aan het andere einde uitgingen. Richard , met gebogen hoofd en hare hand door zijn arm getrokken, sprak zeer ernstig met haar; en zij keek luiste- rende naar hem op en scheen niets anders te zien. Zoo jong. zoo schoon, zoo vol hoop en be- lofte, gingen zij met lichte schreden door den zonneschijn, gelijk hunne blijde gedachtenmis- schien de aanstaande jaren doorvlogen en die al- len tot jaren van zonneschijn maakten. Zoo tra- den zij in de schaduw en verdwenen. Het was maar een enkele lichtstraal geweest, die zoo ge- schitterd had. Toen zij heengingen werd de ka- mor donker en kwam er eene wolk voorde zon. "Heb ik gelijk gehad, Ksther?" zeide mijn
voogd, toen zij heen waren. Hij was zoo goed en zoo wijs — en mij dan
te vragen of hij gelijk had gehad! |
|||||||||
|
IEMAND ANDERS. !>1
|
|||||||||
|
"Rick zal hierdoor misschien de eigenschap
bekomen, die hem nog ontbreekt — nog ont- breekt, al heeft hij zooveel goeds," zeide mijn- heer Jarndyce, zijn hoofd schuddende. "Ik heb Ada niets gezegd, Esther. /ij heeft hare vrien- din en raadgeefster altijd bij zich." En hij legde zijne hand vriendelijk op mijn hoofd. Ik kon niet nalaten te toonen, dat ik eenigs-
zins ontroerd was, schoon ik mijn best deed om het te verbergen. \'•Kom, kom!" zeide hij. \'\'Maar wij moeten
ook oppassen, dat ons vrouwtje haar leven niet geheel in de zorg voor anderen verslijt." — \'"Zorg.\' Lieve Voogd, ik geloof dat ik de gelukkigste mensch van de wereld ben!" — "Dat geloof ik ook," zeide hij. "Maar de een of ander zal toch misschien ontdekken, wat Esther nooit ontdek- ken zal — dat ons vrouwtje wel waard is om boven alle andere menschen in gedachten te worden gehouden." Ik heb vergeten op de rechte plaats te ver-
melden, dat er nog iemand anders bij dat hui- selijk diner was geweest. Dit was geene dame, maar een heer, een jong chirurgijn — bijzonder donker van kleur. Mij was vrij stil, maar ik vond hem verstandig en innemend. Ten minste, Ada vroeg mij of ik dat niet deed, en ik zeide ja. |
|||||||||
|
"maar in allen gevalle, het zal zoo terstond nog
niets verklaren. Het heeft, de hemel weet in hoeveel jaren, nooit iets verklaard." — "Maar al te waar," zeide Ada. — "Ja, maar," hervatte Richard, veeleer datgene, wat haar blik aan- duidtle, dan hare woorden beantwoordende, "hoe langer het duurt, lieve nicht, des te dichter moet het hij de afdoening zijn , op eene of andere manier. Is dat nu niet redelijk .\'" — "Gij weet het best, Richard. Maar ik vrees, dat het ons ongelukkig zal maken, als wij er op vertrouwen." — "Maar, mijne Ada, wij zullen er ook niet op vertrouwen," riep Richard vroolijk uit. "Wij kennen het te goed om er op te vertrouwen. Wij zeggen maar dat, als het ons rijk mocht maken, wij er niet tegen zouden hebben om rijk te worden. Het Hof is, volgens eene plechtige uitspraak der wet, onze knorrige, oude Voogd, en wij moeten maar denken dat, wat het ons geeft (als het ons iets geeft), ons van rechts- wege toekomt. Wij behoeven daaromtrent geene bedenkelijkheden te maken." —"Neen," zeide Ada, "maai- het kan wel beter zijn de geheele zaak te vergeten." — "Welnu !" riep Kichard uit, "dan zullen wij ze vergeten. Wij laten het ge- lieele proces in vergetelheid verzinken, Besje Durden zet een goedkeurend gezicht, en het is afgedaan." — "Besje Durden\'s goedkeurend ge- zicht," zeide ik, uit den koffer opkijkende, waar- in ik zijne boeken pakte, "was niet zeer zicht- baar toen gij er van spraakt; maar het staat toch goedkeurend, en zij denkt, dat gij niet beter kunt doen." Zoo zeide Richard dat het afgedaan was, en
begon dadelijk , op geen anderen grondslag, zoo- vele luchtkasteelen te houwen als ter verster- king van den Chineeschen muur genoeg zouden zijn. Hij vertrok zeer goedsmoeds. Ada en ik, die er op rekenden hem zeer te zullen missen, begonnen onze stillere loopbaan. Toen wij pas in Londen kwamen, waren
wij bij mevrouw Jellyby aangegaan, maar wa- ren niet zoo gelukkig geweest van haar thuis te vinden. Het bleek, dat zij eigens was gaan theedrinken en jonge jufvrouw Jellyby had mede- genomen. Behalve liet theedrinken. zou er ook een redevoeren en briefschrijven plaats hebben over het nuttige van het koffieplanten, in ver- band met de beschaving der inboorlingen, in de volksplanting van Borrioboola-Gha. Dit alles zou zonder twijfel genoeg aanwending van pen en inkt vereischenom dien uitgang voor hare dochter tot alles behalve eene vacantie te maken. Daar het nu over den voor mevrouw Jellyby\'s
terugkomst bepaalden tijd was. gingen wij nog eens bij haar aan. Zij was in de stad. maar niet thuis, daar "zij zich terstond na haar ontbijt naar Mile End had begeven, voor zaken van Bor- rioboola, in verband met eene maatschappij, die zich de Oost-Londensche Hulp-Kamilicatio noemde. Daar ik hij ons vroeger bezoek Peepy |
|||||||||
|
XIV.
WELGEMANIERDHEID.
Kichard verliet ons reeds den volgenden avond,
om zijne nieuwe loopbaan in te treden, en beval Ada in mijne zorg, met groote teederheid voor haar en groot vertrouwen op mij. Het trof mij toen, en het treft mij nog meer (als ik het mij herinner) hoeveel zij beide om mij dachten, zelfs op dien tijd toen zij om zooveel anders te den- ken hadden. Ik was een deel van al hunne plan- nen voor het tegenwoordige en de toekomst. Ik zou ltichard eens in de week schrijven. en hem een getrouw bericht van Ada geven, die zelve om den anderen dag aan hem schrijven zou. Ik zou door zijne eigene hand van al zijn arbeid en al zijne vorderingen onderricht worden; ik zou zien hoe standvastig en volhardend hij zou zijn; ik zou Ada\'s speelnootje wezen als zij trouw- den; ik zou naderhand hij hen wonen: ik zou al de sleutels van hun huis onder mij hebben; ik zou zoo gelukkig gemaakt worden als de dag lang was. "En als het proces ons rijk mocht doen wor-
den, Esther — dat wel gebeuren kan, weet ge!" zeide Kichard , om alles te bekronen. Ada\'s gezichtje betrok eonigszins.
\'•Mijne lieve Ada," zeide Richard. "Waarom
niet?"— "Het zou beter zijn als het ons maar terstond voor arm verklaarde," zeide Ada. — "O, dat weet ik nog niet," antwoordde Richard, |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
«.I-J
|
|||||||||
|
zijn geestelijken hoed af, vroegen hem of hij ons
kende en zoo voort. Peepy verschool zich eerst achter zijn elleboog, maar op het gezicht van een koekje werd hij vriendelijker, en liet toe, dat ik hem op mijn schoot nam, waar hij het stil\' zat op te knabbelen. Mijnheer Jarndvce be- gaf zich daarop naar de tijdelijke bromkamer, en jonge jufvrouw Jellyby opende met hare ge- wone heftigheid het gesprek. "Het gaat in Th a vies Inn nog even slecht
als ooit," zeide zij. "Ik heb geen lust of rast in mijn leven. Praat van Afrika! Ik zou het niet erger kunnen hebben al was ik, hoe is het ook weer — een man en een broeder!" Ik wilde iets zeggen om haar te; troosten.
"Het helpt niet, jufvrouw Summerson," riep
zij uit, "schoon ik u toch bedank voor uwe goede meening. Ik weet hoe ik behandeld word, en ik laat mij niet ompraten. Gij zoudt u ook niet laten ompraten, als gij zoo behandeld weidt. Peepy, ga nu wat wilde-beestje spelen onder (Ie piano." — "Ik wil niet," zeide Peepy. —"Heel goed, gij ondankbare, stoute, ongevoelige jongen," antwoordde jonge jufvrouw Jellyby met tranen in de oogen. "Ik zal ook nooit weer de moeite doen om u aan te kleeden." — "Ja, ik zal gaan, Caddy!" riep Peepy, die waarlijk een goed kind was, en door de verdrietelijkheid zijner zuster zoodanig ge- troffen werd, dat hij terstond ging. — "Het schijnt iets heel geiïngs om van te gaan schreien ," zeide de arme jufvrouw Jellyby verontschuldigend, "maar ik ben geheel afgetobd. Ik heb van morgen tot twee uur toe adressen op de nieuwe circulaires zitten schrijven. Ik heb zulk een hekel aan het heele ding, dat ik daardoor alleen eene hoofd- pijn krijg, dat ik uit mijne oogen niet zien kan. Kn ziet eens naar dat ongelukkige kind. Is er ooit zulk een vogelverschrikker geweest als hij.\'" Peepy, gelukkig onbewust van zijn onooglijk
voorkomen, zat achter een poot van de piano, en keek ons uit zijn hok met kalmte aan, onder het mommelen van zijn koekje. "Ik heb hem naar het andere eind van de kamer
gezonden," zeide jufvrouw Jellyby, haar stoel dichter naar ons toeschuivende, "omdat ik hem niet wilde laten hooien wat wij zeggen. Die kleine dingen zijn zoo slim! Ik wilde zeggen, dat het werkelijk erger met ons gaat dan nog ooit. Pa zal binnen kort bankroet moeten maken, en dan hoop ik, dat ma tevreden zal zijn. Dat zal aan niemand te danken zijn dan aan ma." Wij zeiden te hopen, dat mijnheer Jellyby\'s
zaken nog niet in zulk een slechten staat waren. "Hopen helpt niet, schoon het heel vriende-
lijk van u is," antwoordde jonge jufvrouw Jel- ïyby, haar hoofd schuddende. "Pa heeft mij pas gistermorgen gezegd, (en schrikkelijk naar is hij er over) dat bij het niet langer kon uithou- den. Als al onze winkeliers ons maar alles thuis zenden wat zij kwijt willen zijn, en de meiden daarmee doen wat zij willen, en ik geen tijd |
|||||||||
|
niet had gezien (dewijl hij toen nergens te vin-
den was en de keukenmeid half en half\'dacht, dat\'hij met de aschkar moest zijn meegekuierd), vit>eg ik nu wederom naar hem. De oesterschel- pen , waarvan liij een huisje had gebouwd, lagen nog in den ping, maar hij was nergens te ont- dekken. en de keukenmeid meende, dat hij de \'•schapen was nageloopen." Toen wij met eenige verwondering het woord "schapen" herhaalden, zeide zij. o ja, op marktdagen liep hij ze som- tijds na tot geheel buiten de stad en zag er dan, als hij terugkwam, ontoonbaar uit. Den volgenden morgen zat ik met mijn voogd
aan het venster, en was Ada met schrijven bezig — natuurlijk aan Richard—toen jufvrouw Jel- lyby werd aangediend, en binnenkwam met Peepy aan de hand, dien zij gepoogd had eenigs- zins presentabel te maken. door het vuil in de hoekjes van zijn gezicht en zijne handen te vegen, en zijne haren nat te maken en met hare vin- gers op te kroezen. Alles wat het lieve kind aanhad was hem of te groot of\' te klein. Onder zijne andere tegenstrijdige sieraden droeg hij een hoed met een rand als een bisschop, en mofjes zoo klein als voor een bakerkindje. Zijne schoenen waren, op eene kleine schaal, lompe boeren- schoenen, terwijl zijne beentjes, zoodanig met krabben overkruist, dat zij wel naai\' landkaarten geleken, bloot te voorschijn kwamen uit een zeer kort geruit broekje, uitloopende in twee geplooide strookjes van geheel verschillend pa- troon. De knoopen, die van zijn geruit kielt je waren afgeraakt, waren blijkbaar aangevuld met andere van oen rok van mijnheer Jellyby. zoo erg koperachtig en zooveel te groot waren zij. Zeer ongemeene staaltjes van naaiwerk vertoon- den zich op verschillende plaatsen zijner klee- ding, waai- deze in dei- haast gelapt was, en ik herkende dezelfde hand aan die van jonge juf- vrouw Jellyby. Haar voorkomen had evenwel eene onverklaarbare verbetering ondergaan, en zij zag er nu zeer aardig uit. Zij was zich wel bewust, dat de arme kleine Peepy met al hare moeite toch nog eene mislukking was, en toonde dit. toen zij binnenkwam, dooi- de manier, waarop zij eerst naar hem omkeek en toen naar ons opzag. "O lieve hemel!" zeide mijn voogd. "Vlak oost!"
Ada en ik gaven haar eene hartelijke welkomst.
en presenteerden haar aan mijnheer Jarndvce, tot wien zij, nadat zij was gaan zitten, zeide: "Compliment van ma, en zij hoopt dat gij haar
wel zult excuseeren, want zij is aan het corri- geeren van proeven voor het plan. Zij zal vijf duizend nieuwe circulaires uitzenden, en zij weet wel, dat het u interessoeren zal dit te hooien. Ik heb er een van medegebracht. Compliment van ma." Daarmede legde zij het papier tame- lijk norsch op tafel. — "Wel bedankt," zeide mijn voogd. "Ik ben mevrouw .lellvby zeer ver- plicht. O Heere! Dat is toch een lastige wind!" Wij hadden het druk niet Peepy, namen hem
|
|||||||||
|
DE OUDE EN BE JONGE HEER TURVEYDROP. !Ci
|
|||||||
|
heb om voor iets te zorgen, al kon ik (hit doen,
en ma oni niets geeft, dan zou ik wel eens wil- len weten hoe pa het kon uithouden. Ik ver- klaar u, als ik pa was, zou ik wegloopen." — "Lieve," zeide ik met een glimlach. "Uw papa denkt, zonder twijfel, om zijn huishouden." — "O ja, zijn huishouden is alles heel mooi, jufvrouw Summerson," antwoordde zij, "maar wat voor pleizier heeft hij van zijn huishouden ? Zijn huis- houdon is niets anders dan rekeningen , vuil, ver- waarloozing, levenmaken, van de trappen vallen, verwarring en verdriet. Zijn ongeregeld huis ge- lij kt de geheele week door naar een groeten wasch- dag — behalve dat er niets gewasschen wordt." Zij stampte met haar voet op den grond en
veegde hart; oogen af. "Ik heb waarlijk zulk een medelijden met pa ,"
zeide zij , "en ben zoo boos op ma , dat ik geene woorden kan vinden om mij uit te drukken. Maar ik zal het niet langer verdragen , dat ben ik vast voornemens. Ik wil niet al mijn leven eene slavin zijn, en ik wil mij niet langer door mijnheer Quale laten lastig vallen. Een mooi ding, waarlijk om meteen 1\'hilanthroop te trouwen ! Alsof ik daar- v a n nog niet genoeg had!" Ik moet bekennen, dat ik zelve niet kon nala-
ten mij eenigszins boos op mevrouw Jellvby te maken, als ik dit verwaarloosde meisje hoorde, en wist hoeveel bittere waarheid er in hare scherpe gezegden lag. "Als wij niet vertrouwelijk met elkander had-
den gesproken, toen gij bij ons aan huis waart," vervolgde zij, "zou ik mij vandaag geschaamd hebben om hier te komen, want ik weet wel welk eene figuur ik bij u moet maken. Maar ik heb toch maar besloten om hij u aan te komen, vooral omdat ik u denkelijk niet zal weerzien als gij weder in de stad komt." Zij zeide dit zoo veelbeteekenend, datAdaen
ik elkander aanzagen, begrijpende, dat er nog meer zou komen. "Neen," zeide zij, haar hoofd schuddende,
"geheel niet denkelijk! Ik weet, dat ik u beiden kan vertrouwen. Ik ben zeker, dat gij mij niet 7.ult verraden. Ik hen geëngageerd." — "Zonder dat men er thuis van weet.\'" zeide ik. — "Wel, goede hemel, jufvrouw Summerson," ant- woordde zij, zich met drift maar zonder gram- storigheid rechtvaardigende, "hoe kan het anders zijn.\' Gij weet wat ma is — en ik behoef mijn armen pa niet nog mistroostiger te maken door bet hem te zeggen." —"Maar zal het zijn onge- luk niet nog meer vergrooten, als gij zonder zijne voorkennis en goedkeuring trouwt, melieve?" zeide ik. — "Neen," zeide jutvrouw Jellvby aan- gedaan. "Ik hoop van neen. Ik zou mijn best doen om het hein genoeglijk te maken als hij mij kwam zien; en 1\'eepy en de anderen zou ik beurtelings bij mij nemen; en dan zou er toch eenigszins op hen gepast worden." Die arme Caddv had toch een goed en gevoe-
|
lig hart. Zij werd, toen zij dit zeide, al meer en
meer aangedaan, en schreide zooveel over het ongewone huiselijk tafereeltje, dat zij zich voor den geest had geroepen, dat 1\'eepy, in zijn hol onder de piano, er door geroerd werd, en zich met luide jammerklachten op zijn rug wierp. Het was niet voordat ik hem gehaald had om zijne zuster een kus te geven en ik hem weder op mijn schoot had genomen, en hem had laten zien, dat Caddv lachte (zij lachte met dat oog- merk opzettelijk), dat wij zijne gemoedsrust konden terugroepen; zelfs toen hing die een tijd lang daarvan af, dat hij ons beurtelings bij de kin mocht pakken en met zijn handje over ons gezicht strijken. Eindelijk, daar zijn gemoed nog niet tegen eene verbanning onder de piano bestand zou zijn, werd hij op een stoel gezet om uit het venster te kijken, en toen hervatte zijne zuster, hem bij een been vasthoudende, hare vertrouwelijke mededeeling. "Het begon daarmede, dat gij bij ons in huis
kwaamt," zeide zij. Wij vroegen natuurlijk hoe zoo.\'
"Ik gevoelde, dat ik zoo lomp was," ant-
woordde zij, "dat ik het besluit nam mij in allen gevalle in dat opzicht te verbeteren en te loeren dansen. Ik zeide ma, dat ik mij voor mij zelve schaamde en moest loeren dansen. Ma keek mij aan op die hatelijke manier van haar, alsof ik niet in het bereik van haar gezicht was; maar ik had vast voorgenomen om te leeren dansen, en zoo ging ik naar mijnheer Turveydrop\'s dans- academie in Ne wman-Stree t."—"En was het daar, lieve," begon ik. — "Ja, daar was het," zeide Caddv, "en ik ben met mijnheer Turveydrop geëngageerd. Er zijn twee hoeren Turveydrop, vader en zoon. Mijn mijnheer Tur- veydrop is de zoon natuurlijk. Ik wenschte maar, dat ik beter was opgevoed en eene betere vrouw voor hem kon worden, want ik houd heel veel van hein." — "Het spijt mij dit te hooren,moet ik bekennen," zeide ik. — "Ik weet niet waarom het u spijten zou," antwoordde zij, een weinig angstig naar het scheen; "maar hoe dat zij, ik ben met mijnheer Turveydrop geëngageerd en hij houdt heel veel van mij. Het is nog een ge- heim, zelfs aan zijn kant, omdat de oude heer Turveydrop aandeel aan de dansschool heeft, en het hem het hart zou breken, of anders toch een schok geven, als het hem op eens gezegd werd. De oude heer Turveydrop is een uiterst fatsoenlijk man —uiterst fatsoenlijk." — "Weet zijne vrouw er van?" vroeg Ada. — "De vrouw van den ouden heer Turveydrop?" antwoordde Caddv, met wijdgeopende oogen. "Wel, er is zoo iemand niet. Hij is weduwnaar." Wij werden hier door 1\'eepy gestoord, aan
wiens been zijne zuster, als zij iets met nadruk zeide, zat te trekken en te rukken alsof het eene schelkoord was, hetgeen hem zoo zeer deed , dat hij zich nu met een zeer treurig geluid over zijn |
||||||
|
(I\'f HET VERLATEN I1ÜJS.
|
|||||||
|
lijden begon te beklagen. Daar bij mij om mede-
lijden aanriep, en ik sleebts toeluisterde, nam ik op mij om hem vast te houden, .longe juf- vrouw .lellybv ging. na met een kus Peepy\'s vergiffenis gevraagd en bem verzekerd te hebben, dal /.ij liet niet zoo gemeend had, weder voort. "Zoo slaan de zaken," zeide zij. "Als ik ooit
mij zelve iets verwijt, denk ik toch altijd, dat bet ma\'s schuld is. Wij zullen trouwen wan- neer wij kunnen, en dan zat ik naar pa\'s kan- toor gaan en aan ma schrijven. Het zal baar niet zeer ontroeren; ik ben voor baar maar pen en inkt. Ken groote troost is," zeide Caddy met een snik. "dat ik nooit meer van A f r i k a zal hoeren als ik getrouwd ben. De jonge mijnheer Turveydrop haat dat land om mijnentwil; en als de oude heer weet. dat er zulk eene plaats is, zal het al veel zijn." — \'\'Hij was het, dien gij zoo uiterst fatsoenlijk hebt genoemd, als ik wel heb," zeide ik.—\'-.la," zeide Caddy, "hij is bijna overal vermaard om zijne welgemanierd - beid." — "Geeft bij daarin dan les ?" vroeg Ada. — "Neen, hij geeft geen les in iets bijzonders," antwoordde Caddy. "Maar zijne welgemanierd- heid is uitstekend." Caddy zeide vervolgens, met veel schroom
en tegenzin, dat ei\' nog iets was. dat zij ons wensebte te doen weten, en begreep, dat wij bet moesten weten, en hoopte, dat wij het niet kwalijk zouden nemen, liet was, dat zij nader kennis had gemaakt met jufvrouw Rite, dat halfgekke oude vrouwtje; dat zij dikwijls \'s morgens vroeg daar naar toe ging. en haar minnaar voor het ontbijt eenige minuten lang sprak — eenige minuten maai\'. "Ik ga daar ook wel op andere uren," zeide Caddy, "maardan komt IVince ei\' niet. De jonge mijnheer Tur- veydrop beet IVince; ik wensebte wel, dat bij zoo niet heette, want het klinkt alsof bet een hondennaam was, maar bij heeft natuurlijk zich /.elven niet gedoopt. De oude heer Tur- veydrop heeft hein zoo laten doopen, ter ge- dachtenis van den prins-regent. Ik hoop, dat gij niet slechter over mij denken zult, omdat ik die afspraakjes hij jufvrouw Rite heb ge- maakt, waar ik eerst met u gekomen ben; want ik boud veel van bet arme jufvrouwtje zelve, en ik geloof, dat zij ook van mij houdt. Als gij den jongen mijnheer Turveydrop maar eens kondt zien, ben ik zeker, dat gij goed over hem zoudt denken — ten minst»; ben ik zeker, dat gij onmogelijk kwaad van hem zoudt kun- nen denken. Ik durf u niet vragen om met mij mee te gaan, jufvrouw Summerson; als gij dat doen wondt," zeide Caddy, die met groeten ernst en al bevende had gesproken, "zou ik heel blij wezen — heel blij." Toevallig hadden wij juist inet mijn voogd
afgesproken om dien dag naar jufvrouw Rite te gaan. Wij hadden hem van ons vorig be- zoek verteld, en ons bericht had zijne belang- |
stelling opgewekt: maar er was altijd iets ge-
wcest, dat ons verhinderde daarheen te gaan. Daar ik vertrouwde genoegzamen invloed op jonge jufvrouw .lellybv te hebben om baar van een roekeloozen stap terug te bonden, als ik bereidwillig aan het vertrouwen beantwoordde, dat het arme meisje in mij stelde, stelde ik voor, dat zij, ik en Peepy naar de dans-aca- demie zouden gaan, en naderhand mijn voogd en Ada hij jufvrouw Rite afwachten , wier naam ik nu voor de eerste maal boorde. Dit was op voorwaarde , dat jonge jufvrouw .lellybv en Peepy met ons zouden terugkomen om te eten. Toen het laatste punt van bet verdrag door beiden niet blijdschap was ingewilligd, knapten wij Peepy, met behulp van eenige spelden, wat zeep en water en een haarborstel, wat op, en gingen uit, onze schreden naar Newman- Street richtende, dat zeer dichtbij was. Ik vond de dans-academie gevestigd in een
tamelijk smerig buis op den boek van eene poort, met borstbeelden in al de trapvensters. In betzelfde huis woonden ook, gelijk ik uit de plaatjes op de deur vernam, een teeken- meester, een steenkolenkooper (voor zijne steen- kolen was er zeker geen plaats) en een litho- graaf. Op eene plaat, die door grootte en plaatsing boven al de anderen uitblonk, las ik "Mr. Turveydrop." De deur stond open, en het voorhuis was gebarricadeerd met eene groote piano, eene harp en verscheidene andere muziekinstrumenten in kisten, die zachtjes aan werden weggehaald , en er bij dag niet ooglijk uitzagen. Jonge juffrouw .lellybv onderrichtte mij, dat de danszaal den vorigen avond voor een concert was geleend. Wij gingen naar boven — bet was eens een
fraai en deftig huis geweest, toen bet nog iemands zaak was om het sch ion en knap te houden, en niemands zaak om er den gebee- len dag in te rooken — en kwamen in mijn- heer Turveydrop\'s groote zaal, die achteruit boven een stal was gebouwd en door een lan- tarenvenster werd verlicht, liet was een kaal, helklinkend vertrek, dat een stalreuk bad, met banken langs de muren, en die muren op ge- regelde afstanden versierd met geschilderde lieren en kleine kristallen urmblakers voor kaar- sen, die hunne oudervvetsebe bellen schenen te strooien gelijk verdorde boomtakken hunne bladeren. Verscheidene leerlingen, meisjes van dertien of veertien jaren tot twee of drie en twintig, waren hier verzameld, en ik keek naar dim onderwijzer rond, toen Caddy mij in den arm kneep en bet introductieformulier uitsprak : "Jufvrouw Summerson, mijnheer Prince Tur- veydrop." Ik neeg voor een klein beertje met eene blanke
kleur, blauwe oogen en een jeugdig voorko- men, wiens vlasblonde haren in bet midden gescheiden waren en hem krullend om bet hoofd |
||||||
|
WELGEMAMERDHEID. 95
|
|||||||
|
"Vader! Eene visite. Jufvrouw Jellvby\'s vrien-
din, jufvrouw Summerson." — \'\'Zeer vereerd," zeide mijnheer Turveydrop \'•door jufvrouw Sum-
inerson\'s tegenwoordigheid." Toen hij in dien ingependen toestand voor mij boog, meende ik kreukjes in het wit van zijne oogen te zien ko- men. — "Mijn vader," zeide Prince, ter zijde tot mij, met een waarlijk aandoenlijk geloof aan hem, \'\'is een beroemd persoon. Mijn vader wordt algemeen bewonderd." — "Ga voort, Prince! Ga voort!" zeide mijnheer Turveydrop, met zijn rug naar het vuur staande, en goedgunstig met zijne handschoenen wuivende. "Ga voort, mijn zoon!" Op dit bevel, of na dit genadig verlof, werd
de les voortgezet. Prince Turveydrop speelde somtijds, al dansende, op de viool; somtijds speelde hij, staande, op de piano; somtijds neu- riede hij, met zooveel adem als hij overhad, de wijs, terwijl hij eene leerlinge te recht zette; altijd deed hij zorgvuldig met de minst gevor- derde de passen en figuren mede; nooit gunde hij zich een oogenblik rust. Zijn beroemde vader deed niets hoegenaamd, behalve dat hij als een model van welgemanierd heid voor het vuur stond. "En hij doet nooit iets anders," zeide de oude
dame met het gemelijke gezicht. "En zoudt gij toch gelooven, dat z ij n naam op de deur staal.\'" — "Zijn zoon heeft denzelfden naam, zooals ge weet," zeide ik. — "Hij zou zijn zoon geheel geen naam laten, als hij hem dien kon afnemen," antwoordde de oude dame. "Zie maareensnaar zijn zoons kleeren." Zeker was zijne kleeding slecht — kaal gesleten — bijna smerig. "En toch moet de vader opgeschikt en opgellikt we- zen," zeide de oude dame. "om zijne welge- manierdheid! Ik zou hem wel andere manieren leeren!" Ik werd nieuwsgierig om meer van dien man
te weten, en vroeg: "Geeft hij nog les in de welgemanierdheid?" — "Nog!" antwoordde do oude dame kortaf. "Nooit gedaan." Na eene poos bedenkens zeide ik, dat het
schermen misschien zijn talent was geweest. "Ik geloof zelfs niet, dat hij kan schermen,
jufvrouw," antwoordde de oude dame. Ik zag haar verwonderd en vragend aan. Do
oude dame, die zich onder het voortspreken al meer en meer boos op den meester in de wel- gemanierdheid maakte, gaf\'mij eenige b\'yzon- derheden van zijn leven, met krachtige verze- keringen, dat zij alles nog zeer verzachtte. Hij was met een dansmeesteresje getrouwd,
dat een zeer zacht humeur en eene tamelijke klandizie had, (hij zelf had vroeger nooit iets gedaan dan zijne welgemanierdheid getoond) en had haar zich laten doodwerken, om hem van geld te voorzien voor de uitgaven, die in zijne positie onvermijdelijk waren. Te gelijk om zijne welgemanierdheid aan de beste modellen te vertoonen, en om de beste modellen gedurig voor zijne oogen te kunnen hebben, had hij het |
|||||||
|
hingen. Hij had pene kleine viool oniler den
linkerarm en den strijkstok in de linkerhand. Zijne dansschoentjes waren buitengemeen klein , en hij had iets onschuldigs en vrouwelijks in zijn voorkomen, dat mij niet alleen voor hem innam, maar ook den zonderlingen indruk op mij maakte, dat het mij deed denken, dat hij op zijne moeder geleek, en dat zijne moeder niet veel geacht of wel behandeld was gewor- den. \'•Het verheugt mij zeer jufvrouw Jellvby\'s
vriendin te zien," zeide hij, met eene diepe buiging voor mij. "Ik begon te vreezen," met schroomvallige teederheid, \'-daar het al over den tijd was, dat jufvrouw Jellyby niet zou komen." — "Ik verzoek u de goedheid te willen heb- ben om dat aan mij toe te schrijven, die haar heb opgehouden. mijnheer, en mijne veront- schuldigingen aan te nemen," zeide ik.—•\'()!" zeide hij. — "En laat ik mogen verzoeken," vervolgde ik, "geene oorzaak van nog meer oponthoud te zijn." Met deze verontschuldiging nam ik plaats op
eene bank, tusschen Peepy (die daaraan wel gewoon, reeds in een hoekplaatsje was geklou- terd) en eene oude dame met een gemelijk uitzicht, wier twee nichtjes onder de leerlingen behoorden, en zeer verontwaardigd waren over Peepy\'s schoentjes. Prince Turveydrop streek eens met een vinger over de snaren zijner viool, en de jonge juffertjes stonden op om te gaan dansen. Juist toen verscheen, uit eene zij- deur, de oude heer Turveydrop, in den vollen glans zijner welgemanierdheid. Hij was een zwaarlijvig oud heer, met eene
valsche kleur, valsche tanden, valsche bakke- baarden en eene pruik. Hij droeg een bonten kraag, en de borst van zijn rok was hoog op- gevuld ; er ontbrak maar eene ster of een breed blauw lint aan om geheel compleet te zijn. Hij was zoo erg ingepend en opgezet, en uitgerekt en neergetrokken, als hij maar met mogelijkheid kon uithouden. Hij had zulk eene das om (die zijne oogen, veel meer dan natuurlijk was, deed uitpuilen, en waarin zijne kin, ja zelfs zijne ooren wegzonken) dat het scheen alsof hij, indien zij werd losgemaakt, onvermijdelijk in elkander zou moeten zakken. Hij had, onder zijn arm, een hoed van grooten omvang en zwaarte, die van den bol naar den rand schuins alliep, en in zijne hand een paar witte handschoenen, waarmede hij dien hoed afklopte, terwijl hij op zijn ééne been stond te balanceeren, in eene houding, met hoog opgetrokken schouders en ge- ronde ellebogen, die onvergelijkelijk elegant was. Hij had een rotting, en een lorgnet, en eene snuifdoos, en mouwboorden — hij had alles be- halve een zweempje van natuurlijkheid; hij ge- leek niet naar een jong mensch, en ook niet naar een oud man, hij geleek naar niets in de we- reld dan naar een model van welgemanierdheid. |
|||||||
|
\'JU
|
HET VERLATEN ITUTS.
|
||||||||
|
noodig bevonden allo verzamelplaatsen der mo-
dewereld te bezoeken, zich in liet seizoen te Brighton en elders te laten zien, en kostbaar gekleed ledig te loopen. Om hein daartoe in staat te stellen, had het liefderijke dansnieesteresje gewerkt en gezwoegd, en zon zij tot op dat uur gewerkt en gezwoegd hebben, als hare krachten zoolang geduurd hadden. Want het merkwaar- riigste van hot verhaal was, dat in spijt van mijn- heer Turveydrop\'s overdrevene baatzucht, zijne vrouw (door zijne welgeinanierdhoid verblind) tot het laatste toe in hein geloofd had , en hem, op haar sterfbed , met de aandoonlijkste bewoor- dingen aan haar zoon had toevertrouwd, als iemand. die een onverjaarbaar recht op hem had, op wien hij niet trotsch genoeg kon zijn, en wien Jiij nooit genoeg eerbied kon betoonen. De zoon, die hot geloof zijner moeder had ge- erfd, on deze welgemanierdheid altijd voor zich had , was altijd in dezelfde verblinding gebleven ; en nu, dertig jaren oud, werkte hij nog twaalf uren daags voor zijn vader, en zag hij nog met denzelfden eerbied naar de oude denkbeeldige hoogte op. "En zulk oen air als de kerel zich geeft,"
zoido mijne berichtgeefster, met sprakelooze ver- ontwaardiging haar hoofd tegen mijnheer Tur- veydrop schuddende, terwijl hij zijne nauwe handschoenen stond aan te trekken, natuurlijk onbewust van de hulde, die zij hem bewees. "Hij gelooft vast, dat hij tot de aristocratie be- hoort. En hij is zoo minzaam voor den zoon, dien hij zoo gruwelijk bij don neus hooft, dat gij hom voor don allerbraafstcn vader zoudt kun- nen houden. O!" zeide de oude dame, met onbe- schrijfolijke heftigheid het w-oord tot hem rich- tende, "ik zou u wel kunnen bijten." Ik kon niet nalaten te lachen, schoon het-
geen zij mij zcide mij waarlijk leed was. Het was mocielijk er aan te twijfelen, terwijl ik vader en zoon voor mij had. Wat ik van hen zou gedacht hebben zonder het belicht der oude dame, of wat ik van het bericht dor oude dame zou gedacht hebben zonder hen, kan ik niet zeggen. Het een paste zoo geheel bij het ander, dat het geheel onweerstaanbaar overtuigend was. -Mijne oogen zwierven nog van den jongen
mijnheer Turveydrop, die zoo hard werkte, naar den ouden mijnheer Turveydrop, die zijne wel- gemanierdheid zoo heerlijk liet uitblinken, toen de laatste naar mij toe kwam trippelen en in gesprek trad. Hij vroeg mij vooreerst, ot ik Londen geone
groote eer bewees en eene groote bekoorlijkheid mededeelde door er te komen wonen.\' Ik achtte hot niet noodig te antwoorden, dat ik zeer wel wist dit in geen geval te zullen doen, maar zeide hein eenvoudig waar ik woonde. "Eene dame zoo vol bevalligheid en talonten,"
zeide hij, zijn rechterhandschoen kussende en er daarna mede naar de leerlingen zwaaiende, |
|||||||||
|
"zal al het hier ontbrekende wel met ooglui-
king beschouwen. Wij doen ons best om te po- lijsten — altijd polijsten — polijsten !" Hij zette zich naast mij. zich moeite gevende,
naar mij dacht, om op de bank de houding aan te nomen, waarmede zijn doorluchtig model op de sofa was afgebeeld. Inderdaad, hij geleek er zeer naar. "Polijsten — polijsten — polijsten !" herhaalde
hij. een snuifje nemende, en zachtjes met zijne vingers wuivende. "Maar men is niet meer — als ik zoo zeggen mag tot iemand, door natuur en kunst met zooveel sierlyks begaafd," eene buiging met opgetrokken schouders, die hij on- mogelijk schoen te kunnen doen zonder te ge- lijk zijne wenkbrauwen op te trekken en zijne oogen te sluiten, "wat men placht te zijn op hot punt van welgemanierdheid." — "Niet. mijn- hoer?" zeide ik. — "Men is zeer verbasterd," antwoordde hij, zijn hoofd schuddende, hetgeen hij, uit hoofde van zijne das, maar eventjes kon doen. "Eene eeuw, die alles gelijk wil maken, is niet gunstig voor de welgemanierdheid. Zij be- vordert de ongemanierdheid. Misschien spreek ik niet zonder partijdigheid. Misschien voegt het mij niet te zeggen, dat ik reeds sedert jaren gontle- man Turveydrop bon genoemd, of dat Zijne Koninklijke! Hoogheid de Prins Regent, toen hij het paviljoen te B r i g h to n (dat fraaie gebouw) kwam uitrijden, en ik mijn hoed voor hom af- nam, mij de oer hooft bewezen van te zoggen: "Wie is hij? Wie duivel is hij? Waarom kon ik hom niet? Waarom heeft hij geen dertig duizend pond \'s jaars ?" Maar dit zijn kleine anekdoten — algemeen eigendom, mejufvrouw — die nog nu on dan onder de hoogere; klassen worden ver- teld." — "Inderdaad?" zeide ik. Hij antwoordde met zijne sierlijke buiging.
"Waar zooveel als ons van de welgemanierdheid nog overblijft, moet gezocht worden. Engeland — helaas, mijn vaderland ! — is zeer verbasterd, en verbastert nog meer met eiken dag. Er zijn niet vele gentlemen meer over. Wij zijn ge- ring in getal. En ik zie niets om ons op te volgen dan een geslacht van wevers." — "Men zou hopen, dat liet geslacht van gentlemen hier in stand zou blijven," zeide ik. — "Gij zijt wol goed!" antwoordde hij glimlachend, alweder niet zijne buiging. "Gij vleit mij. Maar, neen — neon! Ik ben nooit in staat geweest om mijn armen zoon dat gedeelte van zijne kunst bij te brengen. De hemel verhoede, dat ik mijn dierbaar kind zou be- lasteren, maar hij heeft — geene wolgemanierd- heid.\' — "llij schijnt toch een uitmuntend inees- ter te zijn," merkte ik aan. —"Verstamij wel, mejuf\'vrouw, hij is een uitmuntend meester. Al wat geleerd kan worden, heeft hij geleerd. Maar er zijn dingen," hij nam nog een snuitje, en maakte nog eens zijne buiging, als wilde hij er bijvoegen : "deze dingen, bij voorbeeld." Ik zag naar het midden van de zaal, waar Cad-
|
|||||||||
|
97
|
|||||||||||||||
|
MIJNHEER TORVEYDROP SENIOR PRIJST ZIJN ZOON.
|
|||||||||||||||
|
ton, om drie uur." — "Dan heb ik den tijd
nog, vader," zeide Prince, "om haastig wat te eten, en dan ga ik heen." — "Mijn beste jon- gen," antwoordde zijn vader. "Gij zult U zeer moeten haasten. (Jij zult het koude schapen- vleesch nog op de tafel vinden." — "Bedankt, vader. Gaat gij nu uit, vader?" — ".Ia, mijn jongen. Ik meen," zeide mijnheer Turveydrop, met bescheiden gevoel van eigenwaarde, zijne oogen sluitende en zijne schouders ophalende, "dat ik mij, volgens gewoonte, in de stad be- hoor te vertoonen."— "(Tij moest dan liever er- fiens op uw gemak gaan eten ," zeide de zoon — "Dat ben ik voornemens , mijn dierbaar kind |
|||||||||||||||
|
dy\'s minnaar, nu met enkele leerlingen bezig,
zich nog meei- inspande dan te voren. "Mijn beminnenswaardig kind," prevelde mijn-
heer Turveydrop, zijne das verschikkende. — "Uw zoon is waarlijk onvermoeibaar," zeide ik.— "Het is eene belooning voor mij," antwoordde mijnheer Turveydrop, "u zoo te hooren zeggen. In sommige opzichten treedt hij in de voetstap- pen zijner gezaligde moeder. Zij was een wezen vol liefde en trouw. Maar gij vrouwen, bemin- nelijke vrouwen," zeide mijnheer Turveydrop, met zeer onaangename galanterie, "welk eene sekse zijt gij!" Ik stond op en ging naar \'jonge jufvrouw Jel-
|
|||||||||||||||
|
"ZEER VEREERD," ZEIDE ZIJ, "MET NOG EEN BEZOEK VAN DE PUIMU.EN IN JARNDYCE." (blz. 99).
|
|||||||||||||||
|
lyby, die nu haar hoed opzette. De les scheen
-* \' ii er had een algemeen hoedopzet-
Vanneer jonge jufvrouw Jellyby en
\'e Prince gelegenheid hadden ge-
ch met elkander te engageeren
aar ditmaal hadden zij zeker geene
•. een dozijn woorden te wisselen.
•iHijn waarde," zeide mijnheer Turveydrop
zeer minzaam tot zijn zoon, "weet gij wel hoe
laat het is?" — "Neen, vader." De zoon had
geen horloge. De vader had er een van goud
en zeer fraai, dat hij nu uithaalde met een air,
waaraan het menschdom een voorbeeld had kun-
nen nemen. — "Mijn zoon," zeide hij, "het is
twee uur. Defik om uwe school te K e n s i n g-
|
Ik zal, denk ik, mijn, d in ertj e bij den Franschen
kok, in de Upera-kolonnade gaan gebruiken." — "Dat is goed. Goedendag dan, vader," zeide Prince, hem de hand gevende. — "Goedendag, mijn zoon. God zegen u!" Mijnheer Turveydrop zeide dit op een vro-
men toon, en het scheen zijn zoon goed te doen. Prince was, toen hij heenging, blijkbaar zoodanig met zijn vader ingenomen, zoo vol eerbied voor hem, en zoo trotsch op hem , dat het mij bijna was alsof ik den jongen man ver- ongelijkte door niet blindelings in den ouden te kunnen gelooven. De weinige oogenblikken, die Prince nog besteedde om afscheid van ons te nemen, (inzonderheid van een van ons, gelijk |
||||||||||||||
|
?
|
|||||||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
98
|
|||||||||
|
of ik in o n s huis mijn best doe om iets te leeren,
dat mij als vrouw van Prince nuttig zou zijn. Wij leven in zulk een warboel, dat dit onmo- gelijk is, en als ik liet beproefde, ben ik altijd maar nog moedeloozer geworden. Zoo oefen ik mij een beetje bij — wie zoudt ge denken? Bij die arme jufvrouw Elite. Des morgens vroeg help ik haar hare kamer opruimen en hare vogeltjes schoonmaken, en zet ik een kopje koffie voor haar (natuurlijk heeft zij mij dat geleerd), en ik heb dat zoo goed leeren doen, dat Prince zegt, dat het de beste koffie is, die hij ooit geproefd heeft, en dat de oude heer Turveydrop er mede in zijn schik zou zijn, want die is heel keurig op zijne koffie. Ik kan ook al poddings maken, en weet hoe ik een schapenhals moet koopen, en thee en boter, en suiker en nog meer huis- houdgoed. Ik ben nog niet knap met de naald," zeide Caddy, met een blik naar het lapwerk van Peepy\'s kieltje: "maar misschien zal ik wel beter leeren. En sedert ik met Prince geënga- geerd ben, en dat alles heb gedaan, ben ik in een veel beter humeur geweest, hoop ik, en veel meer vergevensgezind voor ma. Van mor- gen bracht het mij eerst van mijn stuk, dat ik u en jufvrouw Clare zoo netjes zag, en ik mij over Peepy en ook over mij zelve moest scha- men, maar over het geheel hoop ik, dat ik beter van humeur ben geworden en meer vergevens- gezind voor ma." Het arme meisje, dat zulk een zwaren kamp
had, zeide dit uit haar hart en trof het mijne. \'\'Lieve Caddy," antwoordde ik, "ik begin groote genegenheid voor u te krijgen, en ik hoop, dat wij vriendinnen zullen worden.\'\' — "O, doet gij ?" riep Caddy uit. "Hoe gelukkig zou mij dat maken." — "Lieve Caddy," antwoordde ik. "Laten wij van dezen tijd af vriendinnen zijn, en dikwijls over die zaken praten, en ons best doen om den rechten weg te vinden." Caddy was opgetogen. Ik zeide al wat ik kon ,
op mijne ouderwetsche manier, om haar te troos- ten en te bemoedigen ; en ik vond het voor den ouden heer Turveydrop een al te groot geluk , dat hij zulk eene schoondochter zou krijgen. Wij waren nu aan het \' ........"nheer
Krook gekomen, waarvan de ;ond.
Er was op den post een 1 lakt,
met de aankondiging, dat er i ver-
dieping eene kamer te hui erin-
nerde Caddy om mij. tervv >oven
gingen, te vertellen, dat e /acht
sterfgeval en eene lijkschouv /aren
geweest, en dat onze kleine : van
den schrik was geworden. D: a het
venster der ledige kamer o| .eken
wij er binnen. Het was de k don-
kere deur, waarop jufvrouw F nijne
aandacht had gevestigd, toe huis
was. Een treurig, armoedig het;
een somber, naargeestig vei een
|
|||||||||
|
ik zag, daar ik in het geheim was) versterkten
bij mij den gunstigen indruk van zijn bijna kin- derachtig karakter. Ik gevoelde te gelijk gene- genheid voor hem en medelijden met hem , toen hij zijne kleine viool in zijn zak stak — en te gelyk daarmede zijn verlangen om nog wat bij Caddy te blijven —en goedschiks heenging naar | zijn koud schapenvleesch en zijne school te K en- I sington, die mij bijna niet minder boos op zijn vader deden worden als de gemelyke oude dame. j De vader opende de deur voor ons en liet ons i
de zaal uit, op eene manier, moet ik bekennen, i die zijn schitterend origineel waardig was. Met i hetzelfde air ging hij ons weldra aan den over- kant der straat voorbij, op zijn weg naai- het aristocratische gedeelte der stad. waar hij zich aan de weinige andere nog overgeblevene gen- tlemen ging vertoonen. Eenige nogenblikken was ik zoo verdiept in hetgeen ik in N e wma n- Street had gehoord en gezien, dat ik geheel | buiten staat was om met Caddy te praten, of \' zelfs mijne aandacht te vestigen op hetgeen zij \' zeide; vooral toen ik bij mij zelve begon te vragen, of er ooit andere hoeren geweest waren, geene j dansmeesters van beroep, die alleen van hunne ! welgemanierdheid geleefd en zich daardoor al- leen een naam gemaakt hebben. Dit weid zoo verbijsterend, door mij aan de mogelijkheid van zoovele mynheeren Turveydrop te doen denken, dat ik zeide: "Esthcr, gij moet maar besluiten om geheel van die zaak af te stappen en op Caddy te letten." Ik deed dit dus, en het overige van : den weg naar Lincoln\'s Inn bleven wij druk aan het praten. Caddy vertelde mij, dat haar minnaars opvoe-
ding zoo verwaarloosd was, dat het niet altijd gemakkelijk was zijne briefjes te lezen. Zij zeide, als hij niet angstig over zijne spelling was, en zich minder moeite gaf om die duidelijk te maken, zou het hem beter gaan; maar hij zotte in korte woorden zooveel onnoodige letters, dat zij som- tijds geheel en al het voorkomen van Kngelsch verloren. "Hij doet het met de beste inzichten,"\' merkte Caddy aan, "maar het heeft toch het gevolg niet, dat hij bedoelt, arme jongen!" Caddy beredeneorde verder, boe men niet ver- wachten kon. dat hij een geleerde zou zijn, daar bij geheel zijn leven in de dansschool had ge- sleten en niets gedaan dan dansles gegeven, ochtend, middag en avond! Maar wat kwam dat er op aan .\' /.ij kon brieven genoeg voor bei- den schrijven, gelijk zij tot baar leedwezen wist, en liet was veel boter, dat bij goedaardig was, dan geleerd. "Buitendien, het is niet alsof ik zelve zoo knap was om mij airs te mogen geven ," zeide Caddy; "ik weet weinig genoeg, dank zij ma." "Kr is nog iets, dat ik u wil vertellen, nu
wij alleen zjn," vervolgde Caddy, \'\'en waarvan ik niet gaarne bad willen spreken , als gij Prince niet gezien hadt, jufvrouw Summerson. Gij weet wel, welk een huis bet bij ons is. Het baat niet |
|||||||||
|
JUFVROUW F LITE EN HAAR DOKTER. ÏH)
|
|||||||
|
zonderling gevoel van zwaarmoedigheid . ia zelfs
van angst gaf. "Gij ziet bleek," zeide Caddy, toen wij er weder uit waren, "en gij z\'ijtkoud." Het was alsof de kamer mij had doen rillen. Wij hadden, onder het praten , langzaam ge-
wandeld; en mijn voogd en Ada waren ons hier voorgekomen. Wij vonden hen in jufvrouw Klite\'s zolderkamertje. Zij keken naar de vo- geltjes, terwijl een dokter, die zoo goed was om jufvrouw Rite uit medelijden te bezoeken en met veel oplettendheid te verzorgen, bij het vuur op vroolijken toon met haar stond te spreken. "Ik heb nu gedaan met mijne doctorale be-
zoeken," zeide hij, naar voren komende. "Juf- vrouw Flite is veel beter, en kan. daar zij er zoo op gesteld is, morgen weder naai\' het Hof gaan. Men heeft haar daar zeer gemist, naar ik hoor." Jufvrouw Flite nam dit compliment met wei-
gevallen aan en neeg voor ons in het algemeen. "Zeer vereerd," zeide zij, "met nog een be-
zoek van de pupillen in Jarndyce. Zeer ver- heugd, den Jarndyce van Het Verlaten Huis," in het bijzonder voor hem nijgende, "onder mijn nedei\'ig dak te mogen ontvangen. Fitz Jarndyce, melieve" — zij had, naar het scheen, dezen naam aan Caddy gegeven, en noemde haar altijd daarbij, — "dubbel welkom!"—"Is zij ziek geweest.\'" vroeg mijnheer Jarndyce aan den dokter, dien wij bij haar hadden gevon- den. Zij antwoordde dadelijk zelve, hoewel hij deze vraag fluisterend had gedaan. — "Onge- steld! zeer ongesteld!" zeide zij vertrouwelijk. "Geene pijn, maar benauwdheid. Niet zoozeer lichamelijk als wel zenuwachtig. Om de waar- heid te zeggen," met eene gesmoorde stem en bevende, "wij hebben den dood hier gehad. Er was vergift in huis. Ik ben zeer gevoelig voor zulke \'ijselijkheden. Ik was er van geschrikt. Mijnheer Woodcourt alleen weet hoe erg. Mijn dokter, mijnheer Woodcourt," zeide zij met groote statigheid. "De pupillen in Jarndyce — Jarndyce van Het Verlaten Huis — Fitz Jarn- dyce." — "Jufvrouw Flite," zeide mijnheer Woodcourt, met eene ernstige, vriendelijke stem, alsof hij zich op haar beriep terwijl hij tot ons sprak, en zijne hand zacht op haar arm leggende, "beschrijft hare ziekte met hare gewone nauwkeurigheid. Zij was geschrikt van een voorval hier in huis, waarvan wel een veel sterker persoon had kunnen schrikken, en werd ziek van aandoening en ontsteltenis. Zij haalde mij hier, in de eerste opschudding bij de ontdekking, hoewel te laat om den on- gelukkigen man van eenig nut te zijn. Ik heb mij voor die teleurstelling schadeloos gesteld door sedert hier te komen en haar van eeni- gen dienst te zijn." — "De vriendelijkste dok- ter van de geheele faculteit," fluisterde juf- vrouw Flite mij toe. "Ik verwacht eene uit- spraak. Op den dag des Oordeels. En dan zal |
|||||||
|
ik landgoederen uitdeelen." — "/.ij zal in een
paar dagen weder zoo gezond zijn ." zeide mijn- lieer Woodcourt, haar met een opmerkzainen glimlach aanziende, "als zij ooit zijn zal. Met andere woorden, geheel gezond, natuurlijk. Hebt gij al van haar fortuin gehoord?" — "Al- lerongemeenst!" zeide jufvrouw Flite met een helderen glimlach. "Gij hebt nooit zoo iets ge- j boord, melieve! Flken zaterdag stopt Conver- satie-Kenge, of Guppy (de klerk van Conversatie- Kenge) mij een papiertje met schellingen inde hand, verzeker ik u. Altijd hetzelfde getal in een papiertje. Altijd een voor eiken dag van de week. Denk eens aan! Zoo juist van pas, niet waar.\' Ja-! Waar komen die papiertjes vandaan, zult gij zeggen.\' Dat is de groote vraag. Natuurlijk. Zal ik u zeggen wat ik denk? Ik denk," zeide jufvrouw Flite, met een zeer scherpzinnigen blik haar hoofd oprichtende, en veelbeteekenend haar rechtervoorvinger schud- dende, "dat de lord-kanselier, wel wetende hoelang het Groote Zegel al open is geweest (want het is al lang open geweest), mij die papiertjes doet toekomen. Totdat de uitspraak, die ik verwacht, gegeven wordt. Dat is heel mooi van hem, niet waar.\' Op die manier te bekennen, dat hij wel een beetje langzaam is voor het menschelijk leven. Zoo delicaat! Toen ik laatst in het Hof was — ik woon geregeld de zittingen bij — met mijne documenten — zeide ik hem, flat ik wel wist wat hij deed, en hij bekende het bijna. Dat is ik lachte te- gen hem van mijne plaats, en hij lachte tegen mij van zijne plaats. Maar het is een fortuintje, niet waar! En Fitz Jarndyce weet het geld heel voordeelig voor mij te besteden. Ik ver- zeker u. allervoordeeligst I" Ik feliciteerde haar (daar zij zich vooral tot
mij richtte) met deze gelukkige vermeerdering van haar inkomen, en wenschte haar eene lange voortduring daarvan. Ik dacht niet veel over de bron, waaruit «lic vermeerdering kwam, of verwonderde mij niet wiens inenschlievendheid zoo bedachtzaam was. Mijn voogd stond voor mij naar de vogeltjes te kijken, en ik behoefde niet verder te zoeken dan hem. "En hoe noemt gij die kleine beestjes, juf-
vrouw.\'" zeide hij met zijne vrool\'ijke stem. \'Hebben zij ook namen?"—"Ik kan voor juf- vrouw Flite antwoorden , dat zij er hebben," zeide ik, "want zij heeft ons eens beloofd te zullen zeggen hoe zij heeten. Ada, weet gij het nog wol ?" Ada wist het nog zeer wel.
"Heb ik dat gedaan?" zeide jufvrouw Flite.
"Wie is daar aan mijne deur? Waarom staat gij aan mijne deur te luisteren, Krook .\'" De oude man van den huize stiet nu de deur
open, en vertoonde zich, met zijne bonten muts inde hand en zijne kat op zijne hielen. "Ik stond niet te luisteren, jufvrouw Flite,"
|
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
KMI
|
|||||||||
|
grinnikend bij, "als dat ooit gebeuren mocht — dat
het niet zal — zouden de vogels, die nooit gekooid zijn geweest, ze doodpikken." — "Als ooit de wind in het oosten was," zeide mijn voogd, veinzende uit liet venster naar een weerhaan te kijken, "is hij het vandaag, naar mij dunkt." Wij vonden het zeer moeielijk uit het huis
weg te komen. Het was jufvrouw Elite niet, die ons ophield; wat oplettendheid betrof voor het- geen anderen gelegen of ongelegen zou zijn, was zij zoo verstandig als iemand zijn kon. Het was mijnheer Krook. Hij scheen buiten staat om zich van mijnheer Jarndyce los te rukken. Als hij aan hem vastgeboeid was geweest, had hij bijna niet dichter bij hem kunnen blijven. Hij deed het voor- stel om ons zijn Kanselarij-Hof te laten zien, en geheel het vreemde mengelmoes, dat het bevatte; en gedurende onze bezichtiging (die hij zelf zeer lang rekte) bleef hij dicht bij mijnheer Jarndyce, en hield hem somtijds, terwijl wij verdei\' gingen, onder een of ander voorwendsel op, alsof hij ge- marteld werd door het verlangen om van een ge- heim onderwerp te spreken, en toch niet daartoe kon besluiten. Ik kan mij geen gezicht en geene bonding verbeelden, die meer voorzichtigheid en besluiteloosheid, eene bestendige neiging om iets te doen, dat hij dan toch niet durfde wagen, konden uitdrukken, dan het gezicht en de hou- ding van mijnheer Krook dien dag deden. Hij hield mijn voogd bestendig in het oog en keerde zijne oogen bijna niet van zijn gezicht af. Als hij naast hem ging, bespiedde hij hem met de sluwheid van een ouden, witten vos. Als hij vooruitging, keek hij achterom. Als wij stilston- den, plaatste hij zich vlak voor hein, en dan met zijne hand over zijn open mondstrijkende, met eene zonderlinge uitdrukking van gevoel van macht, en zijne grijze wenkbrauwen neer- trekkende, tot zijne oogen geheel dicht sche- nen, scheen hij eiken trek van zijn gezicht te doorzoeken. Eindelijk, nadat wij (altijd door zijne kat ver-
gezeld) het geheele huis door geweest waren, en den geheelen voorraad van allerlei prullen hadden gezien, die zeker merkwaardig was, kwamen wij weder achter in den winkel. Hier stond, op eene ledige ton, een inktkoker, waarbij eenige stompen van pennen en eenige vuile too- neelbiljettcn; en togen den muur waren ver- scheidene gedrukte alphabets aangeplakt. "Wat voert gij hier uit?" vroeg mijn voogd.
— "Hier probeer ik mij zei ven te leeren lezen en schrijven," zeide Krook. — "En hoe komt ge daarmee voort?" — "Langzaam. Slecht," antwoordde de oude man ongeduldig. "Het is een moeielijk ding op mijne jaren." — "Het zou gemakkelijker zijn als gij het u door iemand anders liet leeren," zeide mijn voogd. — "Ja, maar dan zouden zij mij wel verkeerd kunnen leeren," antwoordde de man, met eene ver- wonderlijk achterdochtige flikkering in zijne |
|||||||||
|
zeide hij. "Ik wilde juist aankloppen, maar gij
zijt \'zoo gauw." — \'\'Laat uwe kat naar bene- den gaan. .laag ze weg!" riep de oude vrouw gramstorig uit. — "Kom, kom ! — Er is geen gevaar, hoeren en dames," zeide Krook, lang- zaam en scherp in liet rond ziende, tot hij ons allen een voor een had aangekeken, "zij zou nooit op de vogeltjes losgaan als ik er bij was, of ik moest het haar zeggen." — "Gij zult mijn huisheor wel verschoonen," zeide de oude jufvrouw, met eene deftige houding. "Zoo zoo — heel en al, zoo zoo. Wat moet gij hier, Krook, als ik gezelschap heb.\'"—"Hl!" ant- woordde de oude man. "Gij weet wel, dat ik de kanselier ben." — "Welnu.\'" zeide jufvrouw Rite. "Wat zou dat?" — "Voor den kanselier," zeide de oude man grinnikend, "niet met een Jarndyce kennis te maken zou wonderlijk zijn, niet waar. jufvrouw Rite.\' Zou ik zoo vrij mo- gen wezen? — Uw dienaar, mijnheer. Ik ken Jarndyce en Jarndyce bijna evengoed als gij, mijnheer. Ik heb den ouden heer Tom gekend, mijnheer. Maar ik heb u toch, zooveel ik weet, nog nooit gezien, zelfs niet in het Hof. Even- wel kom ik daar dikwijls genoeg." — "Ik kom daar nooit," zeide mijnheer Jarndyce; en dat deed hij ook nooit, om geene reden hoege- naamd. "Ik zou liever — ergens anders gaan." — "Zoudt ge.\'" antwoordde Krook grijnzende,
••(lij hebt een slechten dunk van mijn edelen en geleerden broeder, mijnheer; schoon dat, misschien, voor een Jarndyce niet meer dan natuurlijk is. Het gebrande kind, mijnheer! Wat, kijkt gij naar de vogeltjes van mijne huurster, mijnheer Jarndyce?" De oude man was langzamerhand de; kamer ingekomen, tot hij nu mijn voogd met zijn elleboog aanraakte en hein, met zijn bril op, vlak in het gezicht keek. "Het is een van hare vreemde manie- ren, dat zij nooit de namen van die vogeltjes zal zeggen, als zij het laten kan, hoewel zij ze allen een naam heeft gegeven." Uit werd gefluisterd. "Zal ik ze eens oplezen, jufvrouw Flite.\'" vroeg hij overluid, ons wenkende en naar haar wijzende, terwijl zij zich omkeerde en zich hield alsof zij den haard aanveegde. — "Als gij wilt," antwoordde zij haastig.
De oude man keek ons nog eens aan, keerde
zich toen naar de kooitjes en zeide de lijst op. "Hoop, vreugde, jeugd, vrede, rust, leven,
stof, asch, verkwisting, gebrek, ruïne, wan- hoop, krankzinnigheid, dood, list, dwaasheid, woorden, pruiken, vodden, schapen vel, -roof, antecedent, lari en lorrendraaierij. Dat is de gansche verzameling," zeide de oude man, "allen te zamen opgokooid door mijn edelen engeleer- den broeder." — "Het is een scherpe wind," mompelde mijn voogd. — "Als mijn edele en geleerde broeder zijne uitspraak geeft, zullen zij vrijgelaten worden," zeide Krook, ons wederom wenkende. "En dan," voegde hij er fluisterend en |
|||||||||
|
MIJNHEER QUALE\'S PH1LANTHHOPTE. 101
|
|||||||
|
oogen. "Ik weet niet hoeveel ik al verloren mag
hebben, doordat ik niet vroeger heb geleerd. Ik zou niet gaarne nog meer verliezen door nu verkeerd geleerd te worden." — "Verkeerd?" zeide mijn voogd met zijn goedhartigen glim- lach. "Wie denkt gij, dat u verkeerd zou lee- ren?" — "Dat weet ik niet, mijnheer Jarn- dyce van Het Verlaten Huis!" antwoordde de oude man, zijn bril op zijn voorhoofd schui- vende en in zijne handen wrijvende. "Ik denk niet, dat iemand mij verkeerd zou leeren — ik wil liever mij zelven vertrouwen dan iemand anders." Dfeze antwoorden en zijne geheele houding
waren vreemd genoeg, om mijn voogd, toen wij allen te zamen Lincoln\'s Inn doorgingen. aan mijnheer Woodcourt te doen vragen, of mijnheer Krook inderdaad niet welbij het hoofd was, gelijk zijne huurster het wilde doen voor- komen. De jonge dokter antwoordde, neen. hij had geene reden gezien om dit te denken. Hij was zeer wantrouwig, gelijk onkundigen door- gaans waren, en hij was altijd meer of minder onder den invloed van de klare jenever, die hij bij groote hoeveelheden dronk, en waarvan, gelijk wij konden opgemerkt hebben, achter in zijn winkel een sterke reuk heerschte; maar hij hield hem nog niet voor krankzinnig. Onderweg naar huis won ik zoodanig Peepy\'s
genegenheid, door hem een windmolentje met twee meelzakjes te koopen, dat hij zich door niemand anders van hoed en handschoenen wilde laten ontdoen, en aan tafel nergens wilde zit- ten dan naast mij. Caddy zat aan mijne andere zijde, naast Ada, aan welke wij, zoodra wij terugkwamen, de geheele geschiedenis van het engagement mededeelden. Wij maakten veel werk van Caddy. en van Peepy insgelijks; en Caddy helderde bijzonder op, en mijn voogd was even vroolijk als wij, en wij waren allen zeer vergenoegd, tot Caddy des avonds met eene - huurkoets naar huis ging, met Peepy gerust in slaap, maai\'stijf zijn windmolentje vasthou- dende. Ik heb vergeten te zeggen — ten minste ik
heb nog niet gezegd — dat mijnheer Wood- court dezelfde bruinachtige jonge chirurgijn was, dien wij bij mijnheer Badger hadden ontmoet — en dat mijnheer Jarndyce hem dien dag ten eten vroeg — en dat hij kwam — en dat, toen zij allen heen waren en ik tot Ada zeide: "Kom aan, lievelingetje, laten wij nu wat over Ri- chard praten," Ada lachte en zeide — Maai\' ik geloof niet, dat het er op aankomt
wat mijn lievelingetje zeide. Zij was altijd vroolijk. |
|||||||
|
XV.
BELL YARD.
Terwijl wij te Londen waren, werd mijn-
heer Jarndyce gedurig lastig gevallen door dien troep opgewondene hecren en dames, wier ma- nier van doen ons zoozeer verwonderd had. Mijn- heer Quale. die zich kort na onze aankomst kwam presenteeren, deed in al zulke dingen mede. Hij scheen die twee glanzige knohbels aan zijne slapen in alles te duwen wat er omging, en zijn haar al verder en verder achteruit te bor- stelen, tot het bijna met wortel en al uit zijn hoofd vloog, van onverzoenlijke philanthropie. Alle zaken stonden voor hem gelijk , maar vooral was hij altijd gereed voor inteekeningen om den een of ander een eereblijk te geven. Zijn grootst vermogen scheen zijn vermogen van onbegrensde bewondering te zijn. Hij kon, onverschillig hoe- lang, met het grootste genot zijne slapen in het licht van elke philanthropische zon zitten baden. Daar ik hem eerst geheel verzonken in bewon- dering voor mevrouw Jellyby had gezien, had ik gemeend, dat zij het alles te boven gaande voorwerp zijner aanbidding was. Ik ontdekte spoedig mijne vergissing en bevond, dat hij sloop- drager en orgeltrapper van een geheelen stoet van zulke lieden was. Mevrouw Pardiggle kwam eens met eene in-
teekening voor iets — en met haar kwam niijn- heer Quale. Al wat mevrouw Pardiggle zeide, herhaalde mijnheer Quale voor ons; en evenals hij mevrouw Jellyby had helpen uitkomen, deed hij het nu mevrouw Pardiggle. Mevrouw Par- diggle schreef een brief van aanbeveling aan mijn voogd , ten hehoeve van haar welsprekenden vriend, mijnheer Gusher. Met mijnheer Gusher verscheen wederom mijnheer Quale. Daar mijn- heer Gusher een hol opgeblazen heer was, met eene klamme oppervlakte, en oogen zooveel te klein voor zijn volle-maansgezicht, dat zij oor- spronkelijk voor iemand anders schenen gemaakt te zijn, was hij op het eerste gezicht niet zeer innemend, en toch was hij nauwelijks gezeten, of mijnheer Quale vroeg Ada en mij, niet on- hoorbaar, of hij niet een uitstekend mensch was — hetgeen hij zeker was, namelijk uitste- kend bol opgehlazen; maar mijnheer Quale be- doelde zijne intellectueele schoonheid — en vroeg of wij niet getrolVen waren over het massieve van zijn voorhoofd. Kortom . wij hoorden onder dit soort van lieden van een groot aantal roepingen van verschillenden aard, maar niets was ons half zoo duidelijk dan dat het mijnheer Quale\'s roeping was om altijd in verrukking te zijn over eens anders roeping, en dat dit de populairste roeping van allen was. Mijnheer Jarndyce was door de zachtheid van
zijn hart en zijne ernstige zucht om zooveel goed te doen als in zijn vermogen was, onder dit |
|||||||
|
HET VERLATEN 1IVIH.
|
|||||||||
|
I(h>
|
|||||||||
|
taal of dun papier, waaraan de menschen zooveel
waarde hechten, had gehad om ze den dokter in de hand te stoppen, zou hij ze hem in de hand hebben gestopt. Nu hij ze niet had, gaf hij den wil voor de daad. Heel goed ! Als hij het wer- kelijk meende — als zijn wil waar en oprecht was, hetgeen hij was — dan kwam het hem voor, dat dit hetzelfde was als klinkende munt, en de verplichting geheel uitwischte. "Het kan gedeeltelijk zijn omdat ik niets van
de waarde van het geld weet," zeide mijnheer Skimpole, "maar ik gevoel dit dikwijls zoo. Het schijnt zoo billijk! Mijn slager zegt mij, hij wil dat •Tekeningetje" hebben. Het behoort tot de streelende onbewuste poëzie van \'s mans ka- rakter, dat hij het altijd "rekeningetje" noemt — om de betaling ons beiden gemakkelijk te
doen voorkomen. Ik antwoord den slager: \'"Mijn goede vriend, als gij het maar wist, zijt gij al betaald. Gij hadt de moeite niet eens behoeven te doen van om dat rekeningetje te komen vragen. Gij zijt al betaald. Ik meen het."\' — "Maar als nu de slager," zeide mijn voogd
lachende, "het vleesch op de rekening ook maar had geineend, in plaats van het te bren- gen .\'" — "Mijn beste Jarndyce," antwoordde hij, "gij verwondert mij. Gij stelt u in de plaats van den slager. Een slager, met wien ik eens te doen luid, plaatste zich op hetzelfde standpunt. "Mijn- heer," zegt hij, \'• waarom eet gij het beste lams- vleesch van achttien stuivers het pond?" "Waar- om ik het beste lamsvleesch eet van achttien stui- vers het pond, mijn brave vriend .\'" zeg ik, natuur- lijk verbaasd over die vraag. "Ik houd veel van best lamsvleesch." Dit was in zooverre over- tuigend. "Wel, mijnheer," zegt hij, "dan wensch ik , dat ik het lamsvleesch maar had gemeend, zooals gij het geld meent." "Mijn goede man," zeide ik toen , "laten wij toch verstandig re- deneeren. Hoe kon dat zijn? Het was onmo- gelijk. (üj hadt het lamsvleesch wel, en ik heb het geld niet. Gij kondt het lamsvleesch niet werkelijk meenen, zonder het te bezorgen; daarentegen kan ik het geld wel meenen, en meen ik het ook waarlijk, zonder hotte beta- len!" Hij had geen woord meer te zeggen. Daarmee was de zaak afgedaan."— "En nam hij geene gerechtelijke maatregelen?" vroeg mijn voogd. — "Ja, hij nam gerechtelijke maat- regelen ," zeide mijnheer Skimpole. "Maar daarin liet hij zich door zijne drift, niet door zijne rede, besturen. Dat woord drift doet mij aan lioythorn denken. Hij schrijft mij, dat gij en de dames hem een kort bezoek hebt beloofd op zijn buiten in Li neolnshire."— "Hij is oen groot gunsteling van mijne meisjes," ant- woordde mijnheer Jarndyce, "en ik heb voor haar ja gezegd."—"De natuur heeft vergeten hem te betinten, denk ik," zeide mijnheer Skimpole tot Ada en mij. "Wat al te woelig I — evenals de zee. Wat al te heftig — evenals
|
|||||||||
|
gezelschaj) geraakt; maar hij zeide ons ronduit,
dat hij dikwijls weinig behagen vond in een kring, waar de weldadigheid zulke stuipachtige vormen aannam ; waar de inensehlievendhoid, als eene bepaalde uniform, werd aangenomen door luide schreeuwers, speculanten in goedkoope ver- raaardheid , die heftig in hunne betuigingen, rus- teloos en ijdel in hun doen waren, die slaafsche gedienstigheid voor de grooten tot het laaghar- tigst uiterste dreven, elkander wederkeerig op- hemelden, en hatelijk waren tegen hen, die de zwakken liever voor een val wilden bewaren, dan hen met veel omslag en eigenlof weder een weinig opbeuren als zij gevallen waren. Toen er door mijnheer Gusher eene inteekening voor een eereblijk aan mijnheer Quale werd geopend, en mijnheer Gusher (die er reeds een had, dat hem door mijnheer Quale was bezorgd) ander- half uur lang over die zaak sprak voor eene vergadering, grootendeels uit twee liefdadige scholen van kleine jongens en meisjes bestaande, die nadrukkelijk aan het penningske der weduwe werden herinnerd, en vermaand om met hunne halve stuivers voor den dag te komen en wel- gevallige offeranden te brengen, geloof ik, dat de wind ten minste drie weken lang in het oos- ten bleef. Ik maak hiervan melding, omdat ik zoo weder
op mijnheer Skimpole kom. Het kwam mij voor, dat zijne luchtige betuigingen van kinderlijk- heid en zorgeloosheid, dooi\' haar contrast met zulke dingen, eene groote verademing voor mijn voogd waren en des te gemakkelijker geloof vonden; daar het niet missen kon hem genoe- gen te doen, onder zoovelen van een geheel tegenstrijdig karakter, één volmaakt argeloos en oprecht mensch te vinden. Het zou mij spijten hiermede te doen denken, dat mijnheer Skim- pole dit wel raadde en er op rekende; ik heb hem waallijk nooit genoeg doorgrond om dit te kunnen weten. Wat hij voor mijn voogd was, was hij ook zekerlijk voor de geheele overige wereld. Hij was niet heel wel geweest: en dus hadden
wij hem, schoon hij in Londen woonde, tot nog toe niet gezien. Nu kwam hij op een ochtend aan, zoo vroolijk en onderhoudend als ooit. Daar was hij , zeide hij. Hij was galachtig ge-
weest; maar rijke lieden waren ook dikwijls gal- achtig, en dus had hij zich overreed, dat hij een man van vermogen was. Dat was hij ook werkelijk — in zeker opzicht — wat zijne milde gezindheid betrof. Hij had zijn dokter schatrijk gemaakt. Hij had zijn visitegeld altijd verdub- beid, somtijds viermaal verdubbeld. Hij had tot hem gezegd: \'"Mijn beste dokter, het is geheel en al een zelfbedrog van u, te denken, dat gij mij gratis bedient. Ik overstelp u mot geld — wat mijne milde gezindheid betreft — als gij het maar wist!" En werkelijk. zeide hij, meende hij dit zoo sterk, dat hij het bijna voor hetzelfde hield als het te doen. Als hij die stukjes me- |
|||||||||
|
KF.NE WANDELING NAAR COJVINSES. 103
|
|||||||||||||
|
beminde liederen. Ada en ik zagen beide naar
mijnheer Jarndyce, denkende dat wij wel wisten wat er in zijn gemoed omging. Nadat hij verscheidene malen was blijven stil-
staan en zijn wandelen had hervat, en verschei- dene malen had opgehouden met zijn hoofd te wrijven en weder was begonnen, legde mijn voogd zijne hand op de toetsen en stuitte mijn- heer Skimpole in zijn spelen. "Dat bevalt mij niet, Skimpole," zeide hij. Mijnheer Skimpole, die de zaak reeds geheel
vergeten had, zag verwonderd op. "Die man was noodzakelijk," vervolgde mijn
voogd, heen en weer stappende in de zeer korte ruimte tusschen de piano en het eind van de kamer, en het haar van zijn achterhoofd op- wrijvende alsof een storm uit het oosten het zoo had opgewaaid. "Als wij zulke lieden noodzake- lijk maken door onze gebreken en dwaasheden , of door ons gebrek aan wereldkennis, of door onze tegenspoeden, moeten wij ons niet op hen willen wieken. Er stak geen kwaad in zijn be- roep. Hij onderhield er zijne kinderen van. Men zou daarvan wel wat meer willen weten." — "0! Coavinses?" riep mijnheer Skimpole uit, eindelyk begrijpende wat hij meende. -Niets ge- makkelijker. Een wandelingetje naar Coavinses\' hoofdkwartier, en gij kunt te weten komen wat gij maar wilt." Mijnheer Jarndyce knikte ons toe, die naar
dit sein zaten te wachten. "Kom aan, liefjes, wij zullen dien weg eens opwandelen. Waarom dien weg niet evengoed als een ander!" Wij waren spoedig gereed en gingen uit. Mijn-
heer Skimpole ging mede, en had zeer veel ver- maak in dien tocht. Het was zoo nieuw en ver- frisschend voor hem, zeide hij, om Coavinses uit te gaan, in plaats van Coavinses om hem. Hij bracht ons eerst naar Cu rsi tor-Street,
bij C h a n c e r y - L a n e. waar een huis stond met getraliede vensters, dat hij Coavinses\' Kasteel noemde. Toen wij den gang ingingen en aan de schel trokken, kwam er een afschuwelijk leelijke jongen uit een soort van kantoor, en keek ons aan over een hek met ijzeren pennen. "Wion moet gij hebben?" zeide de jongen,
twee van die pennen in zijne kin drukkende.— "Er is een oppasser, of boodschapper of zoo iets hier geweest," zeide mijnheer Jarndyce, "die dool is." — "Ja," zeide de jongen. "Wel?" — "Ik wilde zijn naam weten, als het u belieft." — "Hij heette Neckett," zeide de jongen. —"En zijn adres?" — "Bell Yard," zeide de jongen. "Kaarsenwinkel, aan de linkerhand, Blimberis de naam." — "Was hij — ik weet niet hoe ik de vraag zal inrichten," mompelde mijn voogd — "was hij oppassend?" — "Neckett?" zeide de jongen. "Ja wel, bijzonder. Hij werd nooit inoe op de wacht. Hij kon acht of tien uren achter- een op den hoek van eene straat staan, als hij dat aannam." — \'dlij had erger kunnen doen." |
|||||||||||||
|
een stier, die zich voorgenomen heeft om ie-
dere kleur voor rood te houden. Maar ik geef toe, dat hij eene soort van mookhameraclitige verdienste heeft." Het zou mij verwonderd hebben, als die twee
zeer hooge gedachten van elkander hadden ge- had; mijnheer Boythorn, die aan vele dingen zooveel gewicht hechtte, en mijnheer Skim- pole, die zoo weinig om iets gaf. Buitendien had ik meer dan eens opgemerkt, dat mijnheer Boythorn op het punt was om in eene krach- tige demonstratie uit te barsten, als er van mijnheer Skimpole melding werd gemaakt. Na- tuurlijk viel ik Ada bij, toen zij zeide, dat wij zeer met hem ingenomen waren. "Hij heeft mij ook gevraagd," zeide mijn-
heer Skimpole, "en als een kind zich in zulke handen kan vertrouwen — waartoe het hier aanwezige kind wel haast moed zou hebben, met de vereenigde teederheid van twee enge- len om hem te bewaken — zal ik gaan. Hij stelt voor om mij vrachtvrij heen en weer te brengen. Ik onderstel, dat dit geld zal kosten? Schellingen misschien ? Of ponden ? Of iets van dien aard .\' A propos. Coavinses! Gij herinnert u onzen vriend Coavinses wel, jufvrouw Summerson?" Hij vroeg mij dit, toen het hem zoo inviel,
op zijn innemend luchthartigen toon en zonder de minste verlegenheid. "O ja," zeide ik. — "Coavinses is gearresteerd
door den grooten deurwaarder," zeide mijnheer Skimpole. "Hij zal don zonneschijn nooit weer geweld aandoen." Het ontzette mij dit te hooren; ik had mij
reeds, in eene alles behalve ernstige stemming, het beeld voor den geest gehaald van den man, die op den avond op de sofa zijn hoofd zat af te vegen. "Zijn opvolger heeft mij gisteren daarvan on-
derricht," zeide mijnheer Skimpole. "Zijn opvol- gei- is nu juist bij mij aan huis — in possessie, geloof ik, noemt hij het. Hij is gisteren geko- men, op den verjaardag van mijne blauwoogige dochter. Ik hield hem voor: "Dit is onredelijk en onaangenaam. Als gij eene blauwoogige dochter hadt, /hikh ge niet gaarne willen, dat ik on- genoodigd op haar verjaardag kwam." Maar hij bleef toch." Mijnheer Skimpole lachte over die comische
|
|||||||||||||
|
ongerijmd
|
4
|
heid, en sloeg luchtig de piano aan,
|
|||||||||||
|
waarbij hij zat.
"En hij zeide mij," vervolgde hij, telkens eene
kleine figuur spelende, waar ik een streepje zal zetten. "Dat Coavinses — drie kinderen had na- gelaten — zonder moeder — en dat — omdat Coavinses\' beroep — eenigszins gehaat was — de aankomende Coavinses\'en — er vrij slecht aan toe waren.\'\' Mijnheer Jarndyce stond op, wreef zijn hoofd
en begon op en neer te stappen. Mijnheer Skim- pole speelde de melodie van een van Ada\'s meest |
|||||||||||||
|
104 HET VERLATEN 1IU1S.
|
|||||||
|
hoorde ik mijn voogd bij zich zelvon zoggen.
\'•Hij had het kunnen aannemen en toch met doen. Wel bedankt. Dat is al wat ik wilde weten." Wij lieten den jongen, met zijn hoofd op zijde
en zijne armen op het hek , aan de pennen staan zuigen. en gingen terug naar Lincoln\'s I n n, waar mijnheer Skimpole, die niet gaarne dich- ter bij Coavinses had willen blijven staan, ons wachtte. Toen gingen wij allen naar Bell Yard, eene smalle steeg, niet veraf. Spoedig vonden wij den kaarsenwinkel, met eene oude vrouw daarin, van een goedhartig uitzicht, die het wa- tei\' of eene borstkwaal, of misschien allebei had. "Xeckett\'s kinderen.\'" zeide zij, tot antwoord
op mijne vraag. "Ja zeken\', jufvrouw. Drietrap- pen hoog als het u belieft. Deur vlak over de trap." En zij reikte mij over de toonbank heen een sleutel toe. Ik zag naar den sleutel en toen naar haar;
maar z\'y scheen te begrijpen, dat ik wel wist wat er mede te doen. Daar die sleutel niet anders dan voor de kamer, waarin de kinderen waren, bestemd kon zijn, ging ik, zonder meer tevra- gen, vooruit de trap op. Wij hielden ons zoo stil als wij konden, maar met ons vieren maak- ten wij toch eenig gerucht op de krakende plan- ken; en toen wij aan de tweede verdieping kwa- men, stond daar een man uit zijne kamerdeur te kijken. "Is het Gridley, naar wien gij zoekt?" zeide
hij, mij aanziende, met een dreigend starenden blik. —"Neen, mijnheer," zeide ik, \'\'ik moet hoogerop." Hij zag ook Ada, mijnheer Jarndyce en mijn-
heer Skimpole aan, op ieder denzelfden gram- storigen blik vestigende, naarmate zij hem voor- bijgingen. Mijnheer Jarndyce wenschte hem goe- dendag. "Goedendag!" zeide hij kort en stroef. Hij was een lang man. met eene vaalbleeke klem-, een door zorgen uitgeteerd gezicht, met diepe rimpels, zeer weinig haai\' meer op liet hoofd, en uitpuilende oogen. Hij zag er ruzieachtig uit, en had iets opvliegends in zijn toon, dat met zijne gestalte vereenigd — nog breed en forsch , hoewel blijkbaar afgevallen — mij eenigszins on- gerust maakte. Hij had eene pen in de hand, en toen ik in het voorbijgaan even zijne kamer binnenkeek , zag ik, dat die vol verstrooide papie- ren lag. Hem daar latende staan, gingen wij verder
naar boven. Ik klopte aan de deur, en een schel stemmetje van binnen zeide: "Wij zijn opge- sloten. Jufvrouw JHinder heeft den sleutel." Dit hooiende stak ik den sleutel in het slot
en deed de deur open. In een armoedig ver- trekje, met een schuinsch dak en zeer weinig meubelen, was een kleine jongen, van vijf of zes jaar, met een zwaar kind van achttien maan- den in de armen. Er lag geen vuur aan, hoe- wel het koud genoeg was: om dit te vergooden waren beide kinderen in eenige oude doeken |
en kragen gewikkeld. Hunne kleeding was echter
zoo warm niet, of hunne neuzen zagen rood en hunne gezichtjes betrokken van de kou, ter- wijl de kleine jongen op en neer stapte en het kind suste, dat het hoofd op zijn schouder liet hangen. "Wie heeft u hier alleen opgesloten?" vroe-
gen wij natuurlijk. — "Charley," zeide het jon- getje, terwijl hij bleef stilstaan om ons aan te staren. — "Is Charley een broer van u ?" — "Neen. Zij is mijne zuster Charlotte. Vader noemde haar Charley."— "Zijn ei\' nog meer van u behalve Charley\'.\'"—"Ik," zeide het jongetje, "en Emma," dit zeggende streek hij het kind, dat bijdroeg, over het nankingsche mutsje, "en Charley." — "Waar is Charley nu .\'" — "1\'it wasschen," zeide de kleine jongen, en begon weder op en neer te wandelen, waarbij hij, daar hij te gelijk naai\' ons wilde kijken, met het nankingsche mutsje wel wat te dicht bij het ledikant kwam. Wij zagen elkander aan, en toen weder naar
die twee kinderen, toen er nog een kind bin- nenkwam, een zeer klein meisje, nog geheel kinderlijk van gestalte, maar met een veel ouder, bijzonder schrander gezichtje — en een bevallig gezichtje toch ook, — inet een hoed voor eene volwassene vrouw op het hoofd, die haar veel te groot was, en een vrouwen voorschoot voor, waarmede zij hare bloote armen afveegde. Hare vingers waren wit en gerimpeld van het was- schen, en het zeepsop, dat zij van hare armen veegde, rookte nog; anders had men haar voor een kind kunnen houden, dat waschvrouwtje speelde en met de vlugge opmerkzaamheid van een kind zulk eene arme vrouw nabootste. Zij was van ergens in de buurt komen aan-
loopen en had zich zooveel gehaast als zij kon. Daardoor, hoewel tengel\' en licht genoeg, was zij buiten adem en kon zij in het eerst niet spreken. Zoo stond zij daar te hijgen en hare armen af te vegen, en zag ons met kalme be- daardheid aan. "O, daar is Charley!" zeide het jongetje.
Het kleine kind stak de armpjes uit en
schreeuwde, om door Charley te worden over- genomen. Het meisje nam liet ook. met iets van eene volwassene vrouw in haar doen, dat bij den hoed en het voorschoot paste, en stond ons over hare vracht heen aan te zien, terwijl die vracht zich teeder aan haar vastklemde. "Is het mogelijk," zeide mijn voogd, toen
wij een stoel voor het meisje hadden geplaatst en haar met hare vracht daarop neergezet, ter- wijl het jongetje dicht bij haar bleef en haar aan haar voorschoot vasthield, "dat dit kind voor de anderen werkt? Zie dat eens! Om Gods wil, zie dat eens!" liet was wel iets 0111 naar te zien. Die drie
kinderen zoo dicht bij elkander, en twee van hen geheel afhankelijk van het derde, en dat derde zoo jong en toch met iets zoo oudachtigs |
||||||
|
KLEINE CHARLEY.
|
|||||||||||||
|
105
|
|||||||||||||
|
toen Emma pas geboren was," zeide het meisje,
naai\' het gezichtje aan hare borst kijkende. "En toen zeide vader, dat ik zoo goed eene moeder voor haar wezen moest als ik kon. En zoo heb ik toen mijn best gedaan. En zoo heb ik toen thuis gewerkt, schoongemaakt, en huis gehou- den en gewasschen , lang voor dat ik uit werken begon te gaan. En zoo kan ik dat nu, ziet ge, mijnheer?" — "En hoe dikwijls gaat gij uit wer- ken?" — "Zoo dikwijls als ik kan," antwoordde Charley, hare oogen wat wijder openende en met een glimlach , "om de schellingen en halve schel- |
|||||||||||||
|
en degelijk», dat zoo zonderling bij haarkinder-
lijk voorkomen paste. "Charley, Charley!" zeide mijn voogd. "Hoe
oud zijt ge wel?" — "Over de dertien, mijn- heer," antwoordde het kind. — "O, welk een ouderdom," zeide mijn voogd. "Welk een groote ouderdom, Charley!" Ik kan geen denkbeeld geven van de teeder-
heid, waarmede hij sprak, half schertsend, en toch slechts des te medelijdender en treuriger. "En woont gij hier zoo alleen met die kin-
deren, Charley?" zeide mijn voogd. — "Ja, mijn- |
|||||||||||||
|
"lK BEN LEUK," ZE(iT JO. "MAAR DIE LEUK IS — WEET GE? GEEN SPAT ZETTEN\'!" (blz. 112).
|
|||||||||||||
|
lingen, die ik dan verdien." — "En sluit gij de
kinderen altijd op als gij uitgaat?" — "Opdat ze geen ongeluk zouden krijgen, mijnheer, ziet ge niet," zeide Charley. "Jufvrouw Blinder komt nu en dan naar hen kijken; en mijnheer Gridley komt ook wel eens, en ik kan somtijds ook wel eens overloopen, en zij kunnen toch spelen, en Tom is niet bang voor opsluiten, niet waar, Tom ?" — "Neen," zeide Tom stoutweg. — "Als het donker wordt, worden de lantarens beneden op straat aangestoken, en dan is het hier helder licht, — haast helder licht, niet waar, Tom?" — "Ja, Charley," zeide Tom, "haast helder licht." |
|||||||||||||
|
heer," antwoordde het meisje, met het volste
vertrouwen naar hem opziende, "sedert vader dood is." — "En hoe leeft gij, Charley ? O Char- ley!" zeide mijn voogd, voor een oogenblik zijn hoofd omdraaiende, "hoe leeft gij ?" — "Sedert vader dood is, mijnheer, ben ik uit werken ge- gaan. Vandaag ben ik uit wasschen." — "God helpe u, Charley," zeide mijn voogd. "Gij zijt niet groot genoeg om bij eene tobbe te reiken." — "Op muilen wel, mijnheer," antwoordde zij snel. "Ik heb een paar hooge muilen, die eens van moeder waren." — "En wanneer is moeder gestorven? Arme moeder!" — "Moeder stierf, |
|||||||||||||
|
KHi HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
— "Hij is zoo goed als goud," zeide het kleine
meisje — o, op zulk eene moederlijke, volwassen- vrouwachtige manier. "En als Emma moe is, legt hij haar in bed. En als hij moe is, gaat hij zelf naar bed. En als ik thuis kom en de kaars aansteek, en een stukje te eten heb, komt hij weer op en eet met mij mee. Niet waar. Tom .\'" — "O ja, Charlev!" zeide Toni, "dat doe ik."
En hetzij door de gedachte aan dit grootste ge- not van zijn leven, of uit dankbaarheid en liefde voor Charlev, die alles in alles voor hem was, drukte hij zijn gezichtje tusschen de dunne plooien van haar rok, en ging van lachen tot schreien over. Het was de eerste maal sedert ons binnen-
komen, dat een van deze kinderen een traan had gelaten. Het kleine weesmeisje had van hun vader en hunne moeder gesproken , alsof al dat leed gesmoord werd door de noodwendigheid om moed te vatten, en door haar kinderlijk ge- voel van eigenwaarde omdat zij in staat was om te werken. Maar toen nu Tom schreide — hoe- wel hij stil bleef zitten, en ons met kalme be- daardheid aanzag, en door geene beweging de andere kinderen in het minste ontrustte — zag ik twee stille tranen langs hare wangen rollen. Ik stond voor het venster niet Ada, alsof wij
naar de daken der huizen, de zwarte schoor- steenen, en de armoedige bloemen en gekooide vogeltjes, die aan de buren toebehoorden, keken, toen ik opmerkte, dat jufvrouw Blinder, uit den winkel beneden, binnengekomen was, (misschien had zij al dien tijd noodig gehad om de trap op te komen) en met mijn voogd sprak. "Het is niet veel hun de huur kwijt te schel-
den, mijnheer," zeide zij. "Wie zou ze van hen kunnen aannemen?" — "Wel, wel," zeide mijn voogd, ons beiden aanziende. "Het is genoeg, dat er een tijd zal komen wanneer deze goede vrouw zal vinden, dat het w e 1 veel was, en dat, voor zoover zij dit aan den minsten van deze heeft gedaan.— Dit kind ," vervolgde hij na eene poos, "zou het mogelyk zijn, dat zij het zoo vol- hield?" — "Waarlijk, mijnheer, ik geloof van ja," antwoordde jufvrouw Blinder, die moeielijk ademhaalde. "Zij is zoo handig als iemand maar met mogelijkheid wezen kan. Zegen u, mijnheer, zooals zij die twee kinderen heeft opgepast, nadat de moeder dood was, was het praatje van de ge- heele buurt! En het was verba/end haar bij hem te zien, toen hij ziek was geworden, dat was het waarlijk. "Jufvrouw Blinder," zeide hij tegen mij, en het waren de laatste woorden, die hij sprak — hij lag daar — "jufvrouw Blinder, wat voor beroep ik ook gehad heb, ik heb van nacht een engel hier in de kamer bij mijn kind zien zitten, en ik vertrouw haar aan Onzen Vader!" " — "Had hij geen ander beroep?" zeide mijn voogd.
— "Xeen, mijnheer," antwoordde jufvrouw Blin-
der, "hij was niet anders dan zoo\'n handlanger. Toen hij pas hier kwam wonen, wist ik niet wat |
|||||||
|
hij was; en ik moet bekennen, toen ik het ont-
dekte, zeide ik hem de huur op. Men vond het niet goed in de buurt. En het beviel aan de an- dere inwoners niet. Het is geen heel fatsoenlijk beroep," zeide jufvrouw Blinder, "en de meeste menschen hebben er tegen. Mijnheer Gridley had er heel erg tegen, en hij is een goed huurder, al heeft zijn humeur veel geleden." — "En dus werd hem de huur opgezegd ?" zeide mijn voogd. — "Zoo zeide ik hem de huur op," zeide juf-
vrouw Blinder. "Maar waarlijk, toen de tijd kwam, en ik geen ander kwaad van hem wisi, begon ik te twijfelen. Hij was prompt van be- talen en ijverig, hij deed wat hij te doen had, mijnheer," zeide jufvrouw Blinder, zonder opzet haar oog op mijnheer Skimpole vestigende, "en het zegt al iets in deze wereld, als men dat maar doet." — "En dus hebt gij hem toch gehouden?" — "Wel, ik zeide als hij het met mijnheer Gridley
kon schikken, zou ik het wel met de andere huur- ders schikken, en zou ik er niet zooveel om geven of men het in de buurt goedvond of niet. Mijnheer Gridley gaf zijne toestemming; — wel stuursch — maar hij gaf ze toch. Hij was altijd stuursch
tegen hem, maar hij is sedert goed voor de kinderen geweest. Men kent iemand nooit voor- dat hij op de proef wordt gesteld." — "Zijn er veel menschen goed voorde kinderen geweest?" — "Dat is, over het geheel, nog al zoo kwaad
niet, mijnheer," antwoordde jufvrouw Blin- der, "maar zeker niet zooveel als er geweest zouden zijn als hun vader een ander beroep had gehad. Mijnheer Coavinses gaf eene guinje, en de andere handlangers maakten een potje. Sommige buren, die altijd gelachen en op hun schouder geklopt hadden als hij voorbijging, kwamen met eene inteekenlijst voor den dag, en — over het geheel — nog al zoo kwaad niet. Eveneens met Charlotte. Sommige menschen willen haar niet gebruiken, omdat zij het kind van zoo\'n handlanger is; sommige menschen , die haar gebruiken, gooien dat haar toch voor de voeten; sommigen rekenen het zich tot ver- dienste, dat zij haar laten weiken, met dat en al het andere, dat zij tegen zich heeft, en betalen baar daarom misschien minder en ver- gen meer van haar. Maar zij is geduldiger dan anderen zouden zijn, en is knap ook, en al- tijd gewillig, zoover hare krachten maar rei- ken en nog verder. Zoo zou ik dus over het geheel zeggen, mijnheer, nog al zoo kwaad niet, maar het mocht toch wel beter." Jufvrouw Blinder ging zitten, om te beter
haar adem terug te krijgen, die opnieuw was uitgeput, door zooveel te spreken eer zij hem geheel terug had. Mijnheer Jarndyce keerde zich om en wilde ons aanspreken, maar werd gestuit door de onverwachte komst van dien mijnheer Gridley, van wien wij gehoord had- den, en dien wij onderweg naar boven had- den gezien. |
|||||||
|
GBIDLETS GRIEVEN. 107
|
|||||||
|
krijg, dat ik mijn verstand bijeen kan houden.
Alleen zoo is het!" zeide hij, met een boer- schen tongval en groote heftigheid sprekende. "Gij moogt zeggen, dat ik mij al te driftig maak. Ik antwoord, dat het in mijn aard ligt, dat te doen, als ik onrecht lijd, en dat ik het doen moet. Ik heb geene keus dan om zoo te doen, of om in den onnoozelen toestand te verzinken van dat gekke vrouwtje, dat alle dag in het Hof komt. Als ik er eens stil onder ging zitten, zou ik suf en kindsch worden." De drift, waarin hij was, en de manier,
waarop zijne trekken zich verwrongen, en de heftige gebaren, waarmede hij zijne gezegden vergezelde, waren pijnlijk om aan te zien. "Mijnheer Jarndyce," hervatte hij, "bedenk
mijn geval eens. Zoo waar als ei\' een hemel boven ons is, is dit mijn geval. Mijn vader (een land- man) maakte een testament, en liet zijne hoeve en zijn vee aan mijne moeder zoolang zij leefde. Na haar dood zou alles aan mij komen, be- halve een legaat van drie honderd pond, dat ik mijn broeder moest uitbetalen. Mijne moe- der stierf. Eenigen tijd later eischte mijn broe- der zijn legaat op. Ik en eenige van mijne be- trekkingen zeiden, dat hij een gedeelte daar- van al gehad had, in kost en inwoning, en eenige andere dingen. Let nu wel op. Dat was de kwestie, en niets anders. Niemand betwistte het testament, niemand twijfelde aan iets dan of een gedeelte van die drie honderd pond reeds betaald was of niet. Om die kwestie te beslis- sen moest ik, toen mijn broeder eene actie be- gon, in die vervloekte Kanselarij komen. Ik moest daar komen, omdat de wet er mij toe dwong, en mij nergens anders wilde laten gaan. \'/even- tien menschen werden als gedaagden opgeroe- pen in die eenvoudige zaak. Eerst na verloop van twee jaren kwam zij voor. Toen werd zij voor nog twee jaren opgehouden, terwijl de meester (moge zijn hoofd er voor afrotten!) on- derzoek deed of ik mijn vaders zoon was — waarover met geen sterfelijk mensch eenig ge- schil was. Toen ontdekte hij, dat er nog geen gedaagden genoeg waren — bedenk, wij waren nog maar met ons zeventienen — maar dat er nog een komen moest, die vergeten was — en alles weder opnieuw moest begonnen worden. De kosten van dien tijd — eer de zaak nog be- gon — bedroegen driemaal het legaat. Mijn broe- der had gaarne van zijn legaat willen afzien om maar niet meer kosten te hebben. Mijn geheele goed, dat mij in dat testament van mijn vader gemaakt was, is aan de kosten opgegaan. Het proces, nog onbeslist, heeft allen, die erin be- trokken waren, tot ongeluk, ellende en wan- hoop gebracht — en hier ben ik nu op dezen dag! Nu, mijnheer Jarndyce, in uw proces is het om duizenden en duizenden te doen, in het mijne maar om honderden. Is het mijne daarom minder hard om te dragen, ot nog harder,om- |
|||||||
|
"Ik weet niet wat gij hier misschien doet,
heeren en dames," zeide hij, alsof hij zich boos maakte dat wij daar waren, "maar gij zult mij wel niet kwalijk nemen, dat ik binnenkom. Ik kom niet binnen om rond te kijken. Wel Charley ! Wel Tom! Wel kleintje, hoe maken wij het allemaal vandaag?" Hij boog zich liefkoozend over de groep, en
werd blijkbaar door de kinderen voor een vriend gehouden, hoewel zijn gezicht even stug bleef, en zijn toon tegen ons zoo grof was als hij maar zijn kon. Mijn voogd merkte dit op, en wilde den man achting toonen. "Niemand, zekerlijk, zou hier komen om
rond te kijken," zeide hij zachtzinnig. — "Kan wel zoo zijn, mijnheer, kan wel zoo zijn," ant- woordde Gridley, hem ongeduldig afwuivende en Tom op zijne knie nemende. "Ik wil met geene heeren en dames argumenteeren. Ik heb al genoeg argumenten gehad om er levenslang mijn bekomst van te hebben." — "Gij hebt re- den genoeg, durf ik zeggen," zeide mijnheer Jarndyce, "om onvergenoegd en ongeduldig te zijn —" — "Daar alweer!" riep Gridley uit, op eens geweldig kwaad wordende. "Ik ben ruzieachtig van humeur. Ik ben niet beleefd!" — "Niet bijzonder, dunkt mij." — "Mijnheer,"
zeide Gridley, het kind neerzettende en naar mijnheer .larndyce toe komende, alsof hij hem een slag wilde geven. "Weet gij iets van het Hof der Kanselarij ?" — "Misschien wel, tot mijne spijt." — "Tot uwe spijt," zeide Gridley, zich bedarende. "Als dat zoo is, verzoek ik u verschooning. Ik ben niet beleefd, dat weet ik wel. Ik verzoek u verschooning. — Mijnheer," vervolgde hij, inet vernieuwde heftigheid. "Ik ben vijf en twintig jaar lang over gloeiend ijzer gesleept, en ben het ontwend om op Hu- weel te treden. Ga naar het Hof der Kanse- larij daai\' ginds, en vraag wat een van de vaste aardigheden is, die somtijds de zaken wat ver- levendigen, en men zal u zeggen, dat de grootste klucht, die zij hebben, de man uit Shrop- shire is. Ik," zeide hij, hartstochtelijk met de eene hand in de andere slaande, "ben de man uit Shropshire." — "Ik geloof, dat ik en mijne familie insgelijks de eer gehad hebben van dat ernstige Hof eenige uitspanning te verschaffen," zeide mijn voogd bedaard. "Gij zult misschien mijn naam wel gehoord hebben — Jarndyce." — "Mijnheer Jarndyce," zeide
Gridley, met eene ruwe soort van groet, "gij verdraagt uwe grieven met meer kalmte dan ik de mijne kan doen. Nog meer. Ik kan u zeggen — en ik zeg het dezen heer en deze jonge dames, als zij vrienden van u zijn — als ik mijne grieven op eene andere manier opnam, zou ik gek worden! Het is alleen door er mij woedend over te maken, en er in mijne gedachten wraak over te nemen, en toornig om de rechtvaardigheid te roepen , die ik nooit |
|||||||
|
108 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
dat geheel mijn bestaan er aan liing, en zoo
schandelijk is uitgezogen ?" Mijnheer Jarndyce zeide, dat hij hem van gan-
scher harte beklaagde, en niet wilde zeggen, dat hij zelf de eenige was, die door dat gedrochte- lijke stelsel van rechtspleging onrecht vaardig was behandeld. "Daar alweer!" zeide Gridley, met even-
groote heftigheid. "Het stelsel! Van alle kan- ten zegt men mij, het is het stelsel. Ik moet niet op de personen zien. Het is het stelsel. Ik moet niet voor het Hof komen en zeggen: "My- loi\'d. ik verzoek dit van u te mogen weten — is dit recht of onrecht ? Hebt gij het hart oni mij te zeggen , dat ik recht heb ontvangen en daarom ■word weggezonden?" Mylord weet er niets van. Hij zit daar maar om het stelsel in toepassing te brengen. Ik moet niet naar mijnheer Tul- kinghorn , den solliciteur in Lincoln\'s Inn Fields, gaan en hem zeggen, als hij mij woe- dend maakt door altijd zoo koel en weltevreden te blijven — gelijk zij allen doen, want ik weet wel, dat zij er uit winnen, terwijl ik verlies; doe ik niet? — Ik moet niet tegen hemzetrgen, ik wil mijn ongeluk op den een of ander ver- halen, ik wil van iemand vergoeding hebben, goedschiks of kwaadschiks! II ij is er niet ver- antwoordclijk voor. Het is het stelsel. Maai- als ik den een of ander eindelijk niet aan het lijf kom, mag ik! — Ik weet niet wat er gebeuren kan, als ik eindelijk buiten mij zelven geraak ! — Ik zal hen. die dat stelsel tegen mij in werking hebben gebracht, in hun aangezicht voor de groote eeuwige rechtbank beschuldigen !" "Ik heb gedaan," zeide hij. zich neerzettende
en zijn gezicht afvegende. "Ik heb gedaan , mijn- heer Jarndyce. Ik ben driftig, dat weet ik. Ik moet het wel wezen. Ik ben in de gevangenis geweest voor beleediging van het Hof. Ik ben in de gevangenis geweest, omdat ik dien sol- liciteur had gedreigd. Ik ben in allerlei onge- legenheden geweest, en zal er vel in nog meer komen. Ik ben de man uit Shropshire, en doe somtijds nog wat meer dan hen amuseeren — hoewel zij dat ook al amusant hebben govon- den om mij in hechtenis te zien nemen, en als gevangene te zien voorbrengen, en dat alles. Het zou beter voor mij zijn, zeggen zij mij. als ik mij inhield. Ik zeg hun , als ik mij inhield, zou ik gek worden. Mijn humeur was voorheen goed genoeg, geloof ik. De menschen in destreek, waar ik vandaan ben, zeggen, dat zij zich dat nog van mij herinneren : maar nu moet ik mijn gevoel van onrecht zoo lucht geven, of ik zou mijn verstand niet bij elkander kunnen houden. "Het zou veel beter voor u zijn, mijnheer Grid- ley ," zeide de lord-kanselier mij verleden week , "hier uw tijd niet te verspillen, maar in S h r o p - shire te blijven en u nuttig bezig te houden." "Mylord, mylord, dat weet ik wel," zeide ik tegen hem, "en het zou veel beter voor mij |
|||||||
|
geweest zijn, nooit den naam van uw hoogen
post gehoord te hebben; maar ongelukkig voor mij, kan ik het verledene niet te niet doen, en het verledene jaagt mij hier naar toe." "Bui- tendien," vervolgde hij, woest uitbarstende, "ik zal ben beschaamd maken. Tot het laatste toe zal ik mij in dat Hof laten zien om het schande aan te doen. Als ik wist wanneer ik zou ster- ven , en mij daarheen kon laten dragen, en nog stem genoeg had om te spreken, zou ik daar stervende zeggen: "Gij hebt mij hier gebracht en weer weggezonden , dikwijls en dikwijls. Zend mij nu nog eens heen, met de voeten vooruit." " Zijn gezicht had zich, misschien sedert jaren,
zoo in die gramstorige trekken vastgezet, dat zelfs, nu hij bedaard was. de uitdrukking niet zachter werd. "Ik kwam om die kindertjes voor een uurtje
naar mijne kamer te halen," zeide hij, weder naar hen toe gaande, "en ze daar wat te laten spelen. Ik was niet voornemens dat alles te zeg- gen, maar het komt er niet veel op aan. Ge zijt toch niet bang voor mij, niet waar, Tom ?" — "Neen," zeide Tom. "Gij zijt toch niet boos op mij." — "Daar hebt gij gelijk in, kind. Gij gaat weer heen, Charley? Ja? Kom dan, kleintje!" Hij nam het jongste kind op den arm, waar het gaarne scheen te willen blijven. "Het zou mij niet verwonderen als wij een soldaat van koek beneden vonden. Laten wij eens naar hem gaan kijken." Hij herhaalde zijn vorigen ruwen groet, wei-
ken het toch niet aan zekeren eerbied ontbrak, voor mijnheer Jarndyce, boog even voor ons, en ging met de kinderen naar zijne kamer. Daarop begon mijnheer Skimpole, voor het
eerst sedert onze komst, te praten. op zijn ge- wonen vroolijken toon. Hij zeide: "Wel,het was waarlijk aardig te zien hoe de zaken zich van zelf ten beste schikten. Hier was die mijnheer Gridley, een man met een forschen wil en van verwonderlijke geestkracht, en hij kon zich ge- makkelijk verbeelden, dat die Gridley jaren lang had rondgeloopen, zoekende naar iets oni zijne overtollige krijgshaftigheid aan te besteden — eene soort van jonge liefde onder de doornen — toen het Hof der Kanselarij hem in den weg kwam, en hem juist verschafte wat hij noodig had. Voortaan kon hij zich daaraan houden. Anders had hij een groot generaal kunnen zijn, en allerlei steden in de lucht laten vliegen, of hij had een groot staatsman kunnen zijn en al- lerlei parlementaire welsprekendheid uitkramen; maar nu waren hij en het Hof der Kanselarij alleraardigst bij elkander gekomen, zonder dat het iemand hinderde, en Gridley was, om zoo te zeggen, voor altijd bezorgd. Zie dan eens die Coavinses! Hoe heerlijk deed die arme Coavinses (vader van die lieve kinderen) denzelfden regel uitkomen. Hij, mijnheer Skimpole zelf, had som- tijds gemord over het bestaan van Coavinses. Hij |
|||||||
|
\\m
|
|||||||||||
|
JO.
|
|||||||||||
|
matiek zijn gestorven, en lage smetstoffen heb-
ben opgenomen uit het vuile bloed van het zieke gemeen; maar de Dedlock\'s hebben iets exclusiefs in de familie gehouden, zelfs in het alles gelijkmakend sterllot, door aan hun eigen i familiepodagra te sterven. Dat podagra is liet doorluchtige geslacht bijgebleven, evenals het zilver of de schilderijen, of het buiten in L i n- colnshire. Het behoort onder de eeretitels daarvan. Sir Leicester is misschien niet geheel vrij van het denkbeeld, hoewel hij het nooit in woorden heeft gebracht, dat de engel des doods, bij het waarnemen van zijn noodzake- lijkcn post, zijne aankondiging aan de scliini- meii der aristocratie aldus inricht: "Mvlords en heeren, ik heb de eer u nog een Dedlock te pre.senteeren, volgens zijn certilicaat alhier ge- arriveerd per familiepodagra." Vandaar geeft Sir Leicester zijne familiebee-
nen aan de familiekwaal ten beste, alsof dit de leenplicht was, waaronder hij naam en vermo- gen hield. Hij gevoelt, dat het wel wat vrijpos- tig is een Dedlock te dwingen om op zijn rug te blijven liggen en hem in de benedenste le- dematen te bijten en te knijpen, maar hij denkt: "Wij hebben ons allen daaraan onder- worpen ; het is iets, dat ons eigen is; het staat sedert eenige honderd jaren vast, dat wij den grafkelder in het park op geen edeler manier interessant kunnen maken; en ik voeg mij , naar dat vergelijk." En eene deftige vertooning maakt hij, daar
liggende in een gloed van rood en goud, in het midden van het groote salon, voor liet portret van inylady, met breede strepen zonnelicht, die op eene lange rij door de reeks van vensters naar binnen schijnen, en met zachte schaduw- strepen afwisselen. Duiten staan de statige eiken , sedert eeuwen geworteld in den groenen grond, die nooit het kouter heeft gekend, maar reeds eene warande was toen de koningen nog niet zwaard en schild ten oorlog, en met boog en pijlen ter jacht reden, en leggen getuigenis van zijne grootheid af. Binnen schijnen de voor- vaderen die hem van de wanden aanzien, te zeggen: "Ieder van ons was eene vluchtige wer- kehjkheid hier, en liet hier deze gekleurde scha- duw van zich zelven, en smolt weg in eene nagedachtenis even droomerig als de stemmen der kraaien die u uit de verte inslaap krassen ;" en leggen ingelijks getuigenis van zijne grootheid af. En hij is zeer groot van daag en wee Doythorn of ieder ander vermetelen waaghals, die zich verstout om hem een duimbreed gronds te betwisten. Mylady wordt thans bij Sir Leicester door haar
portret vertegenwoordigd. Zij is naar de stad gevlogen, maar zonder voornemen om daar te blijven, en zal terstond weder hierheen komen vliegen, om het modedagblad te beschamen en in de war te brengen. Het huis in de stad is niet voor hare ontvangst gereed. Het is don- |
|||||||||||
|
had gevonden dat Coavinses hem in den weg was.
Hij had Coavinses wel willen missen. Er waren tijden geweest, wanneer hij, als hij een sultan geweest was, en zijn grootvizier op een ochtend gezegd had: "Wat verlangt de beheerscher der geloovigen uit de handen van zijn slaaf.\'" er wel toe had kunnen komen om tejantwoorden:\'"Het hoofd van Coavinses." Maar wat bleek het ge- val te zijn? Dat hij al dien tijd werk en brood had gegeven aan een zeer verdienstelijk man; dat hij een weldoener voor Coavinses was ge- weest; dat hij Coavinses in staat had gesteld, om die lieve kinderen op die allerliefste manier op te brengen, en die huiselijke en maatschap- pelijke deugden te ontwikkelen! Zoozeer, dat hem liet hart nu vol was geworden , en hem de tranen in de oogen waren gekomen, toen hij in de kamer rondzag en dacht: "Ik was de groote begunsti- ger van Coavinses, en de kleine genoegens van zijn leven waren mijn werk!" Er was iets zoo innemends in de luchtige ma-
nier , waarmede hij deze fantastische snaren tok- kelde, en hij was zulk een blijgeestig kind naast die ernstiger kindsheid, die wij gezien hadden, dat hij zelfs mijn voogd deed glimlachen, toen deze zich van een afzonderlijk praatje met juf- vrouw Blinder naar hem omkeerde. Wij kusten Charley en namen haar mede naar beneden, en bleven haar bij de deur .staan nakijken, toen zij heenliep naar haar werk. Ik weet niet waar zij naar toe ging, maar wij zagen haar, zulk een klein schepseltje, met haar vrouwenhoed en vrouwenvoorschoot, eene poort aan het eind van de steeg doorloopen, en zich in het gewoel en gerucht der City storten, gelijk een dauwdrop- pel in den oceaan. |
|||||||||||
|
XVI.
tom-ali.-alonk\'s.
Lady Dedlock is onrustig, zeer onrustig. Het
modedagblad weet nauwelijks te zeggen waar zij te vinden is. Vandaag is zij op Kastanje-Hof; gisteren was zij in haar huis in de stad; mor- gen kan zij wel op reis zijn, voor zoover het modedagblad met zekerheid kan voorspellen. Zelfs Sir Leicester\'s galanterie heeft eenige moeite om haai- bij te houden. Zij zou nog meer moeite heb- ben, als zijn andere trouwe bondgenoot — het podagra — hem niet in zijne oude eikenhouten slaapkamer op Kastanje-Hof kwam opzoeken, en hem bij beide beenen pakte. Sir Leicester ontvangt het podagra als een
lastigen demon, maar toch een demon van adel- lijken rang. Al de Dedlock\'s van het mannelijk geslacht hebben zoover en verder dan menschen- geheugen het tegendeel kan zeggen, het podagra gehad. Dit kan bewezen worden, mijnheer. De vaders van andere lieden mogen aan de rheu- |
|||||||||||
|
110
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
ker en somber. Slechts een gepoeierde Mercurius
staat neerslachtig aan het venster van het voor- huis te geeuwen; en hij heeft gisteravond tot een ander Mercurius van zijne kennis, die aan een gezellig leven gewoon is, gezegd, dat ei-, als het zoo duren moest, op zijne eer, niets anders voor hem zou overschieten dan zich de keel af te snijden. Welk verband kan er bestaan tusschen het
buiten in Linco Inshi re. het huis in de stad, den gepoeierden Mercurius, en het op- onthoud van Jo, het uitvaagsel der maatschap- pij, met zijn bezem, wien die straal van licht uit de verte bescheen, toen hij den drempel der poort van het kerkhof veegde? Welk ver- band kan er bestaan hebben tusschen vele menschen in de ontelbare geschiedenissen ,der wereld, die evenwel, door groote kloven ge- scheiden, op de zonderlingste wijs van tegen- overgestelde zijden bij elkander worden gebracht! Jo veegt den geheelen dag zijn eindje straat,
onbewust van dat verband, indien er een ver- band bestaat. Hij somt, als hem iets gevraagd woi\'dt, zijn geestelijken toestand op, door te antwoorden \'\'dat hij niets weet." Hij weet, dat het moeiel\'yk is, bij morsig weder de modder van zijn overpad te houden, en nog moeielijker van dat werk te leven. Niemand heeft hem zoo- veel zelfs geleerd; hij heeft het zelf ontdekt. .lo leeft — dat is te zeggen, Jo is nog niet
gestorven — in eene vervallene buurt, die bij zijns gelijken onder den naam van T om-A 11- A lone\'s bekend is. Het is eene zwarte, bouw- vallige straat, door alle fatsoenlijke lieden ver- meden; waai\' de wrakke huizen, toen hun verval reeds ver gevorderd was, door eenige stoute landloopers in bezit werden genomen, die ze, eens daar gevestigd, bij gedeelten aan anderen verhuurden. Thans bevatten die half ingestorte woningen, des nachts, een drom van ellende. En gelijk op den verwoesten men- schelijken ellendeling een woekerend ongedierte verschijnt, zoo heeft zich in deze verwoeste menschen verblijven een drom van onreine we- zens voortgebracht, die door de gaten in muren en planken in- en uitkruipen, en zich, waar de regen doorslaat, als maden bijeengekropen, te slapen leggen; die daar komen en gaan, en pestaardige koortsen halen en brengen, en in al hunne voetstappen meer kwaad zaaien, dan Lord Coodle, en Sir Thomas Doodle,ende heitog van Toodlo. en al die fraaie heeren met groote posten, tot aan Zoodie toe, in vijfhon- derd jaar zuilen te recht brengen — al zijn zij daartoe opzettelijk geboren. Tweemaal in den laatsten tijd heeft men in
Tom-A 11-Alone\'s een plof gehoord en eene stofwolk gezien, alsof er eene mijn gesprongen was, en telkens was er een huis ingestort. Deze ongelukken hebben eene paragraaf in de nieuws- bladen en een paar bedden in het naaste gasthuis |
|||||||||
|
gevuld. De opene plekken zijn zoo gebleven, en
tusschen het puin vindt menigeen nog een nacht- verblijf. Daar nog verscheidene huizen bijna gereed zijn om in te storten, kan men ver- wachten , dat de volgende plof in T o m - A11 - A lone\'s een goede plof zal zijn. Dit kostbare eigendom is natuurlijk in de Kan-
selarij. Het zou eene beleediging voor het verstand van iemand met een half oog wezen, hem dit te zeggen. Of "Tom" de representant van den oorspronkelijken eischer of gedaagde in Jarndyce en Jarndyce is; dan of Tom hier geheel alleen woonde, toen het proces de straat tot eene woestijn had gemaakt, tot de andere volkplanters hem kwamen opzoeken, dan of die op de overlevering gegronde benaming eene zinnebeeldige aanduiding is van eene wijkplaats , waar men voor geen eerlijk gezelschap te vree- zen heeft en waar ook de hoop is buitenge- sloten, weet misschien niemand. Zeker is het, dat Jo liet niet weet. "Want ik weet niets," zegt Jo.
Het moet een vreemde toestand zijn, die
van Jo! Zoo langs de straten te sloffen, onge- meenzaam met de vormen en geheel onbekend met de beteekenis van die geheimzinnige tee- kenen, die men in zulk eene menigte boven de winkels, op de hoeken van straten, op de deuren en voor de vensters ziet! De menschen te zien lezen en schrijven, en den brievenbe- steller brieven te zien rondbrengen, en geen het minste denkbeeld van die geheele taal te hebben — in dit opzicht blind en doofstom te zijn! Het moet verbijsterend voor hem zijn op zondag de betere klassen met boeken in de hand naar de kerk te zien gaan en te den- ken (want misschien denkt Jo toch wel eens) wat dat alles beduidt, en of het voor iemand iets beduidt, en hoe het komt, dat het voor mij niets beduidt! Geduwd, gestooten en weg- gejaagd te worden; en werkelijk te gevoelen dat het waar schijnt te zijn, dat ik hier en overal niets te maken heb; en daarbij te moeten denken, dat ik hier toch ben, en dat ieder mij over het hoofd heeft gezien tot ik het schep- sel werd, dat ik ben! Het moet een vreemde toestand zijn, niet alleen te hooien, dat ik bijna geen menschelijk wezen ben (zooals wan- neer ik mij tot getuige kom aanbieden), maar dit geheel mijn leven lang zelf te gevoelen! Mij door paarden, honden en koeien te zien voorbij- loopen, en te weten, dat ik in onkunde tot hen behoor, en niet tot de meer verhevene we- zens in mijne gedaante, wier kieschheid ik beleedig! Jo moet vreemde denkbeelden hebben van een crimineel proces, of van een bisschop, of van eene regeering, of van dat kostbare juweel, voor hem (als hij het maar wist), de constitutie. Geheel zijn stoffelijk en onstoffelijk leven is verbazend vreemd; zijn dood het vreemdste ding van alles. |
|||||||||
|
.10 EN DE AARDIGE MEID.
|
|||||||||
|
III
|
|||||||||
|
Jo komt T o in - A11 - A1 o n o\' s uit en gaat den
tragen morgen te gemoet, die daar altijd pas laat komt, en mommelt onder het voortgaan zijn vuil stuk brood. Zijn weg loopt door vele straten, en daar de huizen nog niet open zijn, zet hij zich om te ontbijten op de stoep van het gebouw der Maatschappij tot Verbrei- ding van het Evangelie in vreemde gewes- ten, en geeft die, als hij gedaan heeft, tot dank, eene streek met zijn bezem. Hij bewon- dert de grootte van het gebouw, en verwon- dert zich waar het eigenlijk toe dient. Hij heeft geen denkbeeld, de rampzalige, van de gees- telijke nooddruft van een koraalrif in de stille Zuidzee, of wat het kost om onder de kokos- noten en broodvruchten naar dierbare zielen te gaan zoeken. Hij gaat naar zijne standplaats en begint
zijne taak. De stad ontwaakt, de groote brom- tol wordt opgezet om een dag lang te draaien en te gonzen; al dat onbegrijpelijke lezen en schrijven, dat eenige uren lang was opgeschort, vangt weder aan. Jo en de dieren van lager soort helpen zich zoo goed zij kunnen door den onbegrijpelijken warboel heen. Het is marktdag. He verblinde ossen, overjaagd, maar nooit ge- leid, loopen in verkeerde plaatsen en worden er met slagen weder uitgedreven, en rennen, schuimbekkend en met rooi Ie oogen, tegen stee- nen muren aan, en beschadigen dikwijls de onschuldigen en dikwijls zich zelven. Zeer ge- lijkend naar Jo en zijne klasse; zeer gelijkend! Er komt een troepje muzikanten en speelt.
Jo luistert er naar. Zoo doet ook een hond — een veedrijvershond, die buiten een slagerswin- kel naai\' zijn meester staat te wachten, en blijkbaar denkt aan die schapen, die hij eenige uren lang op het hart heeft gehad en nu ge- lukkig kwijt is. Hij schijnt in de war te zijn met drie of vier daarvan; kan zich niet herin- neren waar hij ze gelaten heeft, kijkt de straat op en neer, alsof hij half en half verwachtte ze daar te zien dwalen; steekt op eens de oogen op en herinnert zich alles. Een echte vagebond van een hond, aan gemeen gezelschap en her- bergen gewoon; een geduchte hond voor de schapen — op een fluitje gereed om over hunne ruggen heen te springen en ze bekken-vol wol uit te plukken; maar ook een gedresseerde, zedelijk ontwikkelde hond , wien men zijne plichten heeft geleerd en die ze nu weet te vervullen. Hij en Jo luisteren naar de muziek, waarschijnlijk met dezelfde mate van dierlijk genot; wat ontwakende herinneringen, treu- rige of blijde , of berouwvolle gedachten aan dingen buiten het bereik der zinnen betreft, staan zij waarschijnlijk ook met elkander ge- lijk. Maar hoever is anders het redelooze dier boven den menschelijken luisteraar verheven! Laat de afstammelingen van dien hond in
het wild loopen, gelijk Jo, en in weinige ja- |
ren zullen zij zoo verbasteren, dat zij zelfs het
blaffen ontleeren — maar niet het bijten. Later op den dag verandert het weder, het
wordt donker en regenachtig. Jo vecht er te- gen in, tusschen de modder en de wielen, de paarden, de zweepen en de paraplu\'s, en ont- vangt slecht een karig sommetje om zijn ellen- dig nachtverblijf te betalen. Het wordt sche- meravond; het gas begint in de winkels op te vlammen; de lantaarnopsteker loopt met zijne ladder langs den kant van het voetpad. Het wordt een gure, ellendige avond. Mijnheer Tulkinghorn zit er in zijne kamer
over te denken om morgen den naasten magi- straatspersoon om eene volmacht tot hechtenis te vragen. Gridley, een te leur gesteld pleiter, is daar vandaag geweest en heeft hem doen schrikken. Hij wil niet bevreesd zijn voor zijne persoonlijke veiligheid, en die gemeene kerel zal weder borg moeten stellen. Van den zolder wijst de Allegorie, in den persoon van een onmoge- 1\'yken, ten onderste boven gekeerden Romein, met een Simsons-arm (ontwricht en ongepaard) in het oogloooend naar het venster. Waarom zou mijnheer \'iulkinghorn, om zulk eene nietige reden, uit het venster kijken.\' Wijst die hand niet altijd naar dien kant? Hij kijkt dus niet uit het venster. En als hij het deed, wat zou hij dan zien aan
eene vrouw, die daar voorbijgaat.\' Er zijn vrouwen genoeg in de wereld, denkt Tulkinghorn — te veel zelfs; zij zijn de oorzaak van al het kwaad, dat er in gebeurt, hoewel zij, wat dat betreft, ook oorzaak zijn, dat de rechtsge- leerden wat te doen hebben. Wat zou het be- duiden, daar eene vrouw te zien voorbijgaan , al deed zij dat in het geheim? Zij steken allen vol geheimen. Mijnheer Tulkinghorn weet dit zeer wel. Maar zij gelijken niet allen naar de vrouw,
die nu hem en zijn huis achter zich laat, en tusschen welker eenvoudige kleeding en fijne beschaving eene zonderlinge tegenstrijdigheid bestaat. Zij zou, volgens hare kleeding, eene fatsoenlijke dienstbode zijn, maar naar hare houding en tred, hoewel de laatste haastig en de eerste nagebootst is — in zooverre zij die nabootsing op de modderige straat, die zij met ongewonen voet betreedt, kan in acht nemen, — is zij eene aanzienlijke dame. Zij heeft eene voile voor het gezicht, en toch verraadt zij zich genoeg om meer dan één voorbijganger scherp te doen omkijken. Zij zelve keert nooit het hoofd om. Dame of
dienstbode, zij heeft een doel en gaat daarop af. Zij keert het hoofd niet om, tot zij aan de plek komt waai Jo staat te vegen. Hij loopt met haar mee en bedelt. Nog keert zij haar hoofd niet om tot zij aan den overkant van de straat is gekomen. Dan wenkt zij hem even en zegt: "Kom hier!" |
||||||||
|
112 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Cook\'s Hofje. Jo blijft staan. Stilte.
"Wie woont hier.\'" — "Hij, die hem schrijf-
werk gaf en mij een halve dikke," zegt Jo lluis- terend. zonder over zijn schouder te zien. — "Ga voort naar de volgende." Het huis van Krook. Jo blijft weder staan. Eene
langere stilte. "Wie woont hier?" — "Hij woonde hier,"
antwoordt Jo op dezelfde wijs als te voren. Na nog eene poos van stilte wordt er gevraagd :
"In welke kamer.\'" — "De achterkamer boven. (Jij kunt aan dien hoek het venster zien. Daar omhoog. Daar heb ik hem afgelegd zien liggen. Dit is de herberg waar hij gebracht werd." — "Ga voort naar het volgende." Dit is eene langere wandeling; maar Jo, van
zijne eerste vermoedens teruggekomen, houdt zich aan de hem opgelegde voorwaarden en ziet niet achterom. Langs vele bochtige straten, dam- pende van allerlei vuil, komen zij aan het riool- achtige steegje, aan de nu brandende gaslanta- ren en aan liet ijzeren hek. "Daar hebben zij hem gelegd," zegt Jo, zich
aan de traliën vasthoudende en naar binnen kij- kende. — "Waar? ü, welk een afgrijselijk ge- zicht!" — "Daar," zegt Jo, wijzende. "Ginder aan den overkant. Tusschen die hoopen beenen, en dicht bij dat keukenraam. Hij ligt haast ge- heel bovenaan. Zij moesten er op stampen om ze er in te krijgen. Ik zou ze met mijn bezem voor u bloot kunnen vegen, als het hek maar open was. Daarom doen zij het ook op slot, zou ik denken,\'\' en hij schudt aan het hek. "Het is altijd dicht. Kijk die rat eens!" roept Jo, op- gewekt. "He! Kijk! Daar loopt zij. Ho ! Den grond in!" De meid kruipt bevend in een hoek — in een
hoek van die afschuwelijke poort, met die doo- delijke vlekken, die haar kleed bezoedelen; en hare beide handen uitstekende, en hem harts- tochtelijk bevelende om van haar af te blijven, want dat hij haar walgelijk is, blijft zij eenige oogenblikken zoo staan. Jo staat te staren en doet dit nog als zij zich herstelt. "Is die afgrijselijke plek gewijde grond?" —
"Ik weet van geen gewijden grond," antwoordt Jo, nog starende. — "Gezegend, meen ik ?" — "Wat?" zegt Jo, ten hoogste verbaasd. — "Is dat kerkhof gezegend ?" — "Ik mag gezegend zijn als ik het weet," antwoordt Jo, nogstrak- ker starende dan ooit, "maar ik zou denken van neen. Gezegend ?" herhaalt Jo, eenigszins on- rustig naar het schijnt. "Als dat zoo is, heeft het er niet veel goed aan gedaan. Gezegend? Ik zou denken — wel andersom. Maar ik weet niets van niemendal." De meid let zoo weinig op hetgeen hij zegt,
als zij schijnt te denken om hetgeen zij zelve gezegd heeft. Zij trekt haar handschoen uit, om geld uit hare beurs te nemen. Jo let er stil- zwijgend op hoe wit en klein hare hand is, en |
|||||||
|
Jo volgt haar een paai- stappen naar een
stillen hoek. "Zijt gij de jongen, van wien ik in de cou-
ranten heb gelezen?" vraagt zij achter hare voile. — "Dat weet ik niet," antwoordt Jo, met botte verwondering naar de voile kijkend»;. "Weet niets van de courant. Weet niets van niemendal." — "Zijt ge dan niet bij eene lijk— schouwing in het verhoor geweest ?"— "Ik weet niets van nie — waar de beadle mij naar toe bracht, meent gij.\'" zegt Jo. "Heette die jongen, dien gij meent, Jo .\'" — "Ja!" — "Dat ben ik," zegt Jo. — "Kom wat verderop." — "Gij meent over dien man?" zegt Jo, haar volgende. "Hij, die toen dood was ?" — "St. Spreek heel zacht. Ja. Zag hij er, toen hij nog leefde, zoo zieke- lijk en armoedig uit?" — "O ja!" zegt Jo. — "Zag hij er uit zooals — toch niet zooals g ij \'!" zegt de onbekende met afgrijzen. — "Niet zoo erg als ik," zegt Jo. "Ik ben er heelemaal een. Gij hebt hem toch niet gekend, hebt ge?" — "Hoe durft ge mij vragen of ik hem gekend heb?" — "Neem me niet kwalijk , mylady," zegt Jo zeer nederig, want zelfs hij is tot het ver- moeden gekomen, dat zij eene dame van rang is. — "Ik ben geene lady. Ik ben eene meid." — "Eene aardige meid!" zegt Jo, zonder de min- ste gedachte om iets beleedigends te zeggen: alleen als eene schatting van bewondering. — "Luister en zwijg stil. Spreek niet tegen mij en ga wat verder van mij af. Kunt gij mij al die plaatsen wijzen, waarvan gesproken wordt in het verslag, dat ik gelezen heb? De plaats, waarvoor hij schreef, de plaats waar hij stierf, de plaats waai\' hij gebracht werd, en de plaats waar hij begraven is? Weet gij de plaats waar hij begraven werd ?" Jo antwoordt met een knik; hij heeft ook ge-
knikt toen de andere plaatsen genoemd werden. "Ga mij vooruit en wijs mij die akelige plaatsen.
Blijf voor ieder daarvan staan, maar spreek niet tegen mij als ik niet tegen u spreek. Zie niet om. Doe wat ik van u wil, en ik zal u goed betalen." Jo let nauwkeurig op terwijl zij deze bevelen
geeft, telt ze als liet ware af op zijn bezem- stok, daar hij ze wat moeielijk te begrijpen vindt; denkt er eens over wat ze beduiden; meent ze begrepen te hebben en knikt nog eens. "Ik ben leuk," zegt Jo. "Maar die leuk is —
weet ge? Geen spat zetten!" — "Wat meent het akelige schepsel toch!" roept zij uit, voor hem terugdeinzende. — "Niet de plaat poetsen, weet ge?" zegt Jo. — "Ik begrijp u niet. Ga mij vooruit. Ik zal u meer geld geven dan gij ooit in uw leven gehad hebt." Jo spitst zijn mond om te fluiten, wrijft zijn
ruigen kop eens, neemt zijn bezem onder den arm en gaat vooruit, met zijne bloote voeten luchtig over de harde steenen en door modder en plassen stappende. |
|||||||
|
BIJ HET KERKirOF.
|
11 :s
|
||||||||||||||
|
welk eene rijke meid zij moet wezen om zulke
schitterende ringen te dragen. Zij laat een stuk geld in zijne hand vallen,
zonder die aan te raken, en huivert als hunne handen elkander naderen. "Wijs mij de plek nu nog eens," zegt zij. Jo steekt zijn bezemstok tusschen de traliën
en wijst met alle macht. Eindelijk omkijkende, om te zien of hij liet duidelijk genoeg heeft ge- maakt, bevindt hij zich alleen. Het eerste wat hij doet is het stuk geld in
het schijnsel der gaslantaren te houden , en van blijdschap op te springen, als hij ziet, dat het goud is. Zijn volgend bedrijfis, in den rand te |
geen beter gezelschap dan het podagra, is on-
rustig en ongedurig; hij klaagt tegen jufvrouw Rouncewell, dat de regen zulk een eentonig ge- kletter op het terras maakt, dat hij zelfs bij liet vuur in zijne eigene beslotene kleedkamer, de courant niet kan lezen. "Sir Leicester zou beter gedaan hebben den
anderen kant van het huis te probeeren, kind- lief," zegt jufvrouw Rouncewell tot Rosa. "Zijne kleedkamer is aan mylady\'s kant. En in al die jaren heb ik den voetstap op de Geestenwande- ling nooit duidelijker gehoord dan van avond." |
||||||||||||||
|
TOT MIJNE GROOTE VERRASSING, VOND IK, TOEN IK BINNENKWAM MIJN VOOGD DAAR
IN DE ASCII VAN HET VUUR ZITTEN KIJKEN, (blz. 118). |
|||||||||||||||
|
bijten, om de echtheid te onderzoeken. Zijn daar-
opvolgend, het veiligheidshalve in den mond te steken, en met groote zorgvuldigheid den ge- heelen ingang schoon te vegen. Deze taak ver- richt hebbende, begeeft hij zich op weg naar Tom-All-Alone\'s; onderweg nog onder een aantal gaslantarens stilstaande, om het goud- stuk uit zijn mond te nemen en er in te bijten, ten einde zich nogmaals te overtuigen dat het echt is. De gepoeierde Mercurius heeft dien avond geen
gebrek aan gezelschap, want mylady gaat naar een groot diner en naar drie of vier bals. Sir Leicester, daar buiten op Kastanje-Hof, met |
|||||||||||||||
|
. XVII. -*
esther\'s verhaal.
Richard kwam ons, zoolang wij nog teLon-
den bleven, dikwijls opzoeken (hoewelhij spoe- dig traag in het brievenschrijven werd), en met zijne levendigheid van geest, zijn goed humeur, zijne vroolijkheid en frischheid, was zijn gezel- schap altijd een genot. Maar hoewel ik meer en meer van hem begon te houden, hoe beter ik hem leerde kennen, gevoelde ik toch ook meer en meer hoe jammer het was, dat hij door zijne opvoeding niet aan vlijt en bestendigheid was |
|||||||||||||||
|
\\U HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
gewend. Het stelsel, dat hem eveneens nis hon-
denlen andere jongens, allen verschillend van karakter en aanleg, had behandeld, had hem in staat gesteld om zijne taak altijd vlug af te werken, altijd met oei- en dikwijls met onder- schoiding, maar had hem juist daardoor beves- tigd in zijn vertrouwen op die hoedanigheden, welke vooral bestuur en leiding hadden noodig gehad. Het waren grootc hoedanigheden, zon- der welke niemand door zijne verdiensten ecne hooge plaats kan verwerven; maar gelijk het vuur en het water, waren zij, hoeweluitmun- tende dienaren, zeer slechte meesters. Indien zij onder Richard\'s heerschappij hadden gestaan , zouden zij zijne vrienden zijn geweest; maar nu ftichard onder hare heerschappij stond, werden zij zijne vijanden. Ik schrijf (leze meeningen ter neer, niet om-
dat ik geloof, dat dit of iets anders juist zoo was, omdat ik zoo dacht; maar alleen omdat ik zoo dacht, en omdat ik volkomen oprecht wil zijn over alles wat ik dacht en deed. Dit waren mijne gedachten over Richard. Bo- vendien meende ik dikwijls op te merken hoe- zeer mijn voogd gelijk had in hetgeen hij ge- zegd had; en dat de onzekerheid, en do ver- tragingen van het Kanselarij-proces zijn karak- ter iets van de loszinnighcid van een speler hadden doen aannemen, die gevoelde dat hij een deel van een groot hazardspel was. Toen mijnheer en mevrouw Bayham Bad-
ger eens op een namiddag aankwamen, en mijn voogd niet thuis was, vroeg ik in den loop van het gesprek natuurlijk naar Richard. "0, mijnheer Carstone is heel wel," zeide mevrouw Badger, "en ik verzeker u, hij is eene groote aanwinst voor onzen kring. Kapi- tein Swosser placht van mij te zeggen, dat ik altijd nog beter was dan land voor den boeg en den wind van achteren voor de onderolïi- cierstafel, als de kost van den victualiemeester zoo taai was geworden als de voormarszeil nokbindsels. Dat was zijne zeemansmanier om te zeggen, dat ik eene aanwinst voor ieder gezelschap was. Ik mag mijnheer Carstone in- derdaad hetzelfde compliment maken. Maar ik — gij zult het niet voor voorbarig houden als ik er van spreek ?" Ik zeide neen, daar mevrouw Badger\'s vlei-
ende toon zulk een antwoord scheen te ver- eischen. "En jufvrouw Clare ook niet?" zeide me-
vrouw Badger uiterst vriendelijk. Ada zeide insgelijks neen en keek ongerust.
"Wel, gij ziet, mijne liefjes," zeide mevrouw Badger. "Gij zult het niet kwalijk nemen, dat ik u mijne liefjes noem?" — Wij verzochten mevrouw Badger om er toch niet van te spre- ken. — "Omdat gij dat waarlijk zijt, als ik zoo vrij mag wezen om dat te zeggen," zeide me- vrouw Badger, "zoo charmant. Gij ziet wel, |
mijne liefjes, dat, schoon ik nog jong ben —
of mijnheer Bayham Badger maakt mij een compliment met zoo te zeggen — " — "Neen, geheel niet," riep mijnheer Badger, op den toon van iemand, die in eene openbare ver- gadering iets wil logenstraffen. — "Heel goed," zeide mevrouw Badger glimlachend, "wij zul- len dan zeggen nog jong." — "Zonder twijfel," zeide mijnheer Badger. — "Mijne liefjes, schoon ik nog jong ben, heb ik toch al veel gelegen- heid gehad om jongelieden waar te nemen. Er waren er velen aan boord van dien goeden ouden Crippler, dat verzeker ik u. Daarna, toen ik met kapitein Swosser in de Middellandsche Zee was, nam ik elke gelegenheid waar om de adelborsten onder kapitein Swosser\'s bevel mijne welwillendheid te toonen en met hen om te gaan. Gij zoudt hunne scheepstaal waarschijnlijk niet eens verstaan, liefjes; maar met mij is het anders, want het blauwe water is een tweede vaderland voor mij geweest, en ik was toen een complete matroos. Toen weder met professor Bingo." — "Een man van Europeesche vermaard- heid," mompelde mijnheer Badger. — "Toen ik mijn dierbaren eersten verloor en de vrouw van mijn dierbaren tweeden werd,\'\' zeide me- vrouw Badger, van hare vorige echtgenooten sprekende alsof zij de gedeelten van eene cha- rade waren, "had ik wederom gelegenheid om de jeugd waar te nemen. De klasse, die de lessen van professor Dingo bijwoonde, was groot, en het werd mijn trots, als vrouw van een uitstekend geleerde, die zelve in de we- tenschap den grootsten troost zocht, dien zij kon verleenen, het huis voor de studenten open te zetten als eene soort van wetenschap- pel\'yke Beurs. Eiken dinsdagavond was er limo- nade met een beschuitje voor allen, die aan deze ververschingen wenschten deel te nemen. En wetenschap was er zonder eenige beper- king." — "Opmerkenswaardige vergadering, juf- vrouw Summerson," zeide mijnheer Badger met eerbied. "Er moet veel intellectueele wrij- ving hebben plaats gehad onder de oogen van zulk een man." — "En thans," vervolgde me- vrouw Badger, "nu ik de vrouw van mijn dier- baren derden, mijnheer Badger, ben, blijf ik nog trouw aan die gewoonte van waarnemen, die ik in den leeftijd van kapitein Swosser heb gevormd, en in den leeftijd van professor Din- go tot nieuwe en onverwachte doeleinden heb aangewend. Ik ben dus niet als eene nieuwe- linge tot de waarneming van mijnheer Carstone gekomen. En toch ben ik sterk van gevoelen, mijne liefjes, dat hij zijn beroep niet met oor- deel gekozen heeft." Ada keek nu zoo angstig, dat ik mevrouw Bad-
ger vroeg waarop die onderstelling gegrond was. "Mijne lieve jufvrouw Summerson," antwoordde
mevrouw Badger, "op mijnheer Carstone\'s ka- |
||||||
|
WAARNEMINGEN VAN MEVROUW IIAYHAM BADGElt. H5
|
|||||||
|
rukter en gedrag. Hij is zoo buigzaam van aard,
dat hij het waarschijnlijk nooit de moeite waard zou achten om te zeggen, hoe hij er zelf\' over denkt; maar hij is tocli werkelijk lauw voor zijn beroep. Hij heeft er ilie bepaalde belang- stelling niet voor, die liet tot zijne roeping zou maken. Als hij er eenige bepaalde gedachte over heeft, zou ik zeggen, dat zij wezen moest dat liet een vervelend vak is. Nu belooft dit niet veel goeds. Jongelieden, gelijk mijnheer Allan Woodeourt. die het uit ware belangstel- ling in hetgeen dit vak doen kan aanvatten, zullen daarin eenige belooning vinden, als zij voor zeer weinig geld zeer veel werk moeten doen, en zich door jaren van ontbering en te- leurstelling moeten heenworstelen. Maai\' ik ben overtuigd, dat dit nooit met mijnheerCarstone het geval zou zijn." — \'\'Denkt mijnheer Bad- ger er ook zoo over?" vroeg Ada sehroomval- lig. — "Wel, om de waarheid te zeggen, juf- vrouw Clare," zeide mijnheer Badger, \'\'was dat oogpunt van de zaak mij nog niet onder de aandacht gekomen voordat mevrouw Bad- ger er melding van maakte. Maai1 toen me- vrouw Badger ze in dat licht plaatste, nam ik het natuurlijk in ernstige overweging; wel we- tende, dat mevrouw Badgei\'s geest, behalve zijne natuurlijke gaven, liet voorrecht heeft van gevormd te zijn door twee zulke uitste- kende (ik wil zelfs zeggen beroemde) publieke personen als kapitein Swosser en professor Bingo. Be slotsom. waartoe ik gekomen ben, is — kortom, is mevrouw Badger\'s slotsom." — "Het was een stelregel van kapitein Swos- ser," zeide mevrouw Badger, "in zijne figuur- lijke zeemanstaai, dat wanneer men pik heet maakt, men het niet te heet kan maken; en dat, al heeft men maar eene plank te zwab- beren, men zwabberen moet alsof Davy Jones u achternazat. Het komt mij voor, dat deze stelregel zoowel op het beroep van heelmees- ter als op dat van zeeman toepasselijk is." — "Op alle beroepen," merkte mijnheer Badger aan. "Het was mooi gezegd van kapitein !Swos- ser. Heerlijk gezegd!" — \'\'Be menschen had- den er tegen," vervolgde mevrouw Badger, "dat professor Bingo, toen wij na ons trou- wen in het noorden van Bcvon logeerden, eenige huizen en andere gebouwen ontsierde, door stukjes van den steen met een geologisch hamertje af te bikken. Maar de professor ant- woordde, dat hij van geen gebouwen wist, be- halve van den Tempel der Wetenschap. Het beginsel is hetzelfde, naar mij dunkt?" — "Volmaakt hetzelfde," zeide mijnheer Badger. "Kraai uitgedrukt! Be professor maakte dezeltde aanmerking, jufvrouw Suinmerson, in zijne laatste ziekte, toen hij (aan het ijlen zijnde) er op stond om zijn hamertje onderzijn kussen te houden, en er de gezichten van zijne oppassers mee wilde afbikken. Be heerschendehartstocht!" |
|||||||
|
Hoewel wij de langdradigheid, waarmede
mijnheer en mevrouw Badger in dit gesprek het woord voerden, wel hadden kunnen mis- sen. gevoelden wij beiden . dat het belangelooze welwillendheid van hen was. die hen hun gevoe- len aan ons had doen mededeelen , en dat er groote waarschijnlijkheid voor het grondige van dat gevoelen bestond. Wij kwamen overeen om er mijnheer Jarndyce niets van te zeggen voor- dat wij met Richard hadden gesproken; en daar hij den volgenden avond kwam, besloten wij een ernstig onderhoud met hem te hebben. Nadat hij dus een poosje bij Ada geweest
was. kwam ik binnen, en vond mijn lievelin- getje volkomen gereed (gelijk ik wel wist dat zij doen zou) om hein in al wat hij zeide vol- komen gelijk te geven. — "En hoe gaat het rnet de studie, Richard?" zeide ik. Ik zette mij altijd aan zijn anderen kant. Hij maakte ge- heel en al eene zuster van mij. — "O, goed genoeg," zeide Richard. — "Beter kan hij toch niet zeggen, niet waar.\'" riep mijn lievelin- getje zegevierend uit. Ik poogde haar met een «Herwijst gezicht
aan te zien, maar het spreekt van zelf dat ik dat niet kon. — "(ioed genoeg?" herhaalde ik. — ".la," zeide Richard, "goed genoeg. Het is
wel wat eentonig en vervelend. Maai- het zal toch zoo goed er mee gaan als iets anders." — "O. mijn lieve Richard!" zeide ik berispend. — "Wat scheelt er aan.\'" zeide Richard. —
"Zoo goed als iets anders!" — "Mij dunkt, dat «laar geen kwaad in steekt, Besje Duiden," zeide Ada, mij, voorbij hem heen, o zoo ver- trouwelijk aanziende. "Want als het zoo goed gaat als iets anders, zal het heel goed gaan, hoop ik." — -.la. dat hoop ik ook," zeide Ri- chard . luchtig zijn haar van zijn voorhoofd strij- kende. "Misschien is het toch maar een soort van probeeren tot ons proces — maar ik vergeet «laar! Ik mag niet van het proces spreken. Ver- i boden grond. O ja, dat is alles goed en wel.
Maar laten wij nu van iets anders spreken."
Ada had dit gaarne willen doen, en dat met
j volle overtuiging, dat wij de vraag op eene
j zeer voldoende manier hadden beslist. Maar ik
j dacht, dat het niet baten zou als wij het daarbij
lieten blijven, en begon dus weder.
"Neen, maar Richard," zeide ik, "on mijne
lieve Ada! Bedenkt van hoeveel gewicht het voor u beiden is, en welk een punt van eer togon- over uw neef, dat gij, Richard, zonder eenig voorbehoud ernstig uwe gedachten zegt. Mij dunkt waarlijk, dat wij er liever nog wat over moesten spreken, Ada. Heel spoedig zal het te laat zijn." — "O ja. Wij moeten er nog wat over spieken." zeide Ada. "Maar mij dunkt toch, dat Richard gelijk heeft." Wat baatte het mij of ik al wijs wilde kijken,
terwijl /.ij zoo bevallig was, en zoo innemend en zoo met hem ingenomen! |
|||||||
|
IK» HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
"Mijnheer en mevrouw liadger zijn gisteren
hier geweest, Richard," zeide ik, "en zij .schenen te denken, dat gij geen grooton lust luidt in uw vak." — "Zoo, deden zij dat.\'" zeide Richard. "Welnu, dat verandert de zaak, want ik had er geen denkbeeld van dat zij zoo dachten, en ik zou hen niet gaarne willen te leur stellen of hun onaangenaamheden veroorzaken, üe waar- heid is, dat het mij niet veel schelen kan. Maar dat komt er niet op aan. Het zal toch wel zoo goed voor mij zijn als iets anders." — "Gij hoort hem, Ada," zeide ik. — \'-De waarheid is," ver- volgde Richard, half\'nadenkend, half schertsend, \'•het is niet heel wat ik wenschen zon. Ik krijg er geen pleizier in. En ik hoor ook te veel van mevrouw Badger\'s eersten en tweeden." — \'•Maar dat is toch waarlijk heel natuurlijk!" riep Ada opgetogen uit. \'Muist hetzelfde dat wij gis- tcren allebei zeiden, Ksther." —"En dan is het zoo eentonig," vervolgde Richard; "vandaagge- lijkt al te veel naar gisteren, en morgen al te veel naar vandaag." — "Maar ik vrees," zeide ik, "dat dit een bezwaar van alle soorten van heroepen is — van het leven zelf, behalve onder zeer buitengewone omstandigheden." — "Denkt gij dat.\'" antwoordde Richard peinzende. "Mis- schien. AVelnu," vervolgde hij, eensklaps weder vroolijk wordende, "wij komen dus van zelf weer terug op wat ik zoo even zeide. Het zal even- goed voor mij zijn als iets anders. O ja, het is wel genoeg. Laten wij van wat anders praten." Maar zelfs Ada, met haar liefdevol gezichtje
— en als dat mij onschuldig en vertrouwelijk voorkwam, toen ik het voor de eerste maal zag, in dien gedenk waard igen Noveiuber-mist, hoe- veel meer dan thans, nu ik haar onschuldigen vertrouwelijk hart kende — zelfs Ada schudde hierop haar hoofdje, en keek ernstig. Ik achtte het dus eene goede gelegenheid om Richard een wenk te geven, dat, als hij somtijds wat zorge- loos voor zich zelven was. ik mij toch overtuigd hield , dat hij nooit zorgeloos voor Ada zou willen zijn; en dat het een deel van zijne liefderijke zorg voor haar moest uitmaken, niet te lichtte denken over het gewicht van een stap, die zoo- veel invloed op hun heider leven kon hebhen. Dit deed hem bijna ernstig worden. "Mijn lief moedertje llubbard," zeide hij, "dat
is juist de zaak! Ik heb al verscheidene malen daarover gedacht, en hen dikwijls hoos op mij zel- ven geworden , dat ik zoo gaarne in ernst zou wil- len zijn, en dat toch eigenlijk niet was. Ik weet niet hoe het is; ik schijn gebrek te hebben aan het een of ander om mij aan vast te houden. Zelfs gij hebt geen denkbeeld hoeveel ik van Ada houd, (o, mijn lief nichtje, ik heb u zoo lief!) maar in andere dingen kan ik maar tot geene standvastigheid komen. Alles is zoo inoeielijk en heeft zooveel tijd noodig!" zeide Richard meteen verdrietig gezicht. — "Dat kan wel zijn," merkte ik aan, "omdat gij geen zin hebt in het vak, |
dat gij hebt gekozen." — "Arme jongen!" zeide
Ada. "ik verwonder mij ei- waarlijk niet over." Neen, het baatte niet het minste of ik al wijs
wilde kijken. Ik beproefde het nog cena, maar hoe kon ik het doen, of hoe kon het eenigen indruk maken, terwijl Ada hare gevouwene han- den op zijn schouder liet rusten, en hij in hare teedere blauwe oogen zag, en deze hem aan- zagen. "Gij ziet wel, mijn kostbaar meisje,\'\' zeide
Richard, hare goudon krullen om zijne vingers windende, "ik ben misschien wat haastig ge- weest; of misschien heb ik mijne eigene nei- gingen verkeerd beoordeeld. Zij schijnen niet naar dien kant te strekken. Ik kon dat niet weten, eer ik het geprobeerd had. Nu is de vraag of het de moeite waard is op het gebeurde terug te komen. Dat zou toch wel schijnen eene groote opschudding te maken over niets van beduiden." — "Mijn lieve Richard," zeide ik, "hoe kunt gij
toch zeggen over niets van beduiden .\'" — "ik meen dat niet zoo volstrekt," antwoordde hij. "Ik meen, dat het wel niets van beduiden kan zijn. omdat ik het misschien nooit zal noodig hebben." Ada en ik hielden hein, tot antwoord, drin-
gend voor , dat het niet alleen wel de moeite waard was op het gebeurde terug te komen, maar dat dit zelfs moest geschieden. Toen vroeg ik Richard, of hij ook aan een ander vak had gedacht, dat hem heter zou bevallen. "Zie, mijne lieve Vrouw Shipton," antwoordde
Richard, "nu komt gij op den man af. Ja, dat heb ik. Ik heb gedacht, dat de rechten juist een ding voor mij zouden zijn." — "De rechten !" zeide Ada, alsof zij hang was voor dat woord. — "Als ik bij Kenge op het kantoor kwam,"
zeide Richard, "en bij hem als klerk was in- geschreven, zou ik het oog kunnen houden op — hm — op den verboden grond — en zou ik
dien kunnen bestudeeren en mij overtuigen, dat er niets verzuimd en alles naar behooren behar- tigd werd. Dan zou ik voor Ada\'s belangen kun- nen zorgen, en voor mijne eigene belangen (die dezelfde zijn) en zou ik niet geduchten ij ver achter dien Dlackstone en al die kerels heenzitten." Ik was daarvan lang zoo zeker niet; en ik
zag hoe zijn hunkeren naar het onbestemde, dat nog eens van die lang uitgestelde hoop zou moeten komen, Ada\'s gezichtje deed betrekken. Maar ik achtte het best hem in zijn voornemen van standvastige vlijt aan te moedigen en waar- schuwde hem alleen om nu zeker te wezen, dat hij wel wist wat hij wilde. "Mijn lieve Minerva," zeide Richard, \'ik sta
nu even vast in mijne schoenen als gij. ik heb eene vergissing begaan; alle inenschen zijn aan vergissingen onderhevig, maar nu zal ik dat niet meer doen, en ik zal zulk een rechtsgeleerde weiden als men niet dikwijls ziet. Dat is, weet ge," zeide Richard, wederom in twijfel verval- |
||||||
|
RICHARD HEEFT ZICH VERGIST IN ZIJNE KEUS VAN EEN BEROEP. 117
|
|||||||
|
lende, "als hot werkelijk de moeite waard is zoo-
véel opschudding over niets te maken." Dit noopte ons om nog eens met grooten ernst
alles te zegden wat wij reeds gezegd hadden, en naderhand tot ongeveer hetzelfde besluit te komen. Maar wij paven Richard zoo dringend den raad, om zonder een oogenblik uitstel rond- borstig en openhartig met mijnheer Jarndyce te spreken, en zijn karakter was zoo afkoerig van alle achterhoudendheid. dat hij hem terstond ging opzoeken (ons daarbij modenemcnde) en eene volledige bekentenis voor hem aflegde. "Rick," zeide mijn voogd, na hem oplettend te hebben aangehoord. "wij kunnen nog met eer terugtrekken , en dat zullen wij. Maar wij moeten oppassen — om ons nichtje, Rick, om ons nichtje — dat wij niet meer zulke vergis- singen begaan. Wat dus die rechten betreft, zullen wij eerst goed de proef nemen, eer wij iets beslissen. "Wij zullen goed voor ons kijken eer wij den sprong doen, en daar tijd genoeg toe nemen." Richard\'s ijver was van zulk een opvliegen-
den, ongeduldigen aard, dat hij niets liever zou gewild hebben dan terstond naar mijnheer Ken- ge\'s kantoor te gaan om zich als klerk te verbin- den. Zich evenwel goedschiks onderwerpende aan die voorzichtigheid, die wij hem getoond hadden dat zoo noodig was, vergenoegde hij zich met vroolijk te gaan zitten praten . alsof zijn eenig onwankelbaar doel, van zijne kindsheid af, dat- gene «oweest was. dat hein nu zoo «joheel ver- vulde. Mijn voogd was zeer vriendelijk en har- telijk voor hem, maai- eenigszins ernstig: ern- stig genoeg om Ada, toen Richard vertrokken was en wij gereed waren om naar bed te gaan, te doen zeggen: "Neef John, ik hoop niet, dat gij ongun-
stifrer over Richard denkt?" — "Neen, liefje," zeide hij. — "Omdat het toch heel natuurlijk was, dat Richard zich in zulk eene moeielijke zaak vergiste. Pat is niet ongewoon." — "Neen, neen, liefje," zeide hij. "Kijk maar niet be- droefd." — "O, ik ben niet bedroefd, neef .lohn!" zeide Ada, met een helderen glimlach en hare hand nog op zijn schouder, waar zij die gelegd had toen zij hem goeden nacht wenschte. "Maar ik zou dat toch wel een beetje zijn , als gij eenigszins ongunstiger over Richard dacht." — "Liefje," zeide mijnheer Jarndyce, "ik zou dan alleen on- gunstiger over hem denken , als gij door zijn toe- doen ooit in het minst ongelukkig wordt. En zelfs dan zou ik meer boos op mij zelven zijn dan op den armen Rick: want ik heb u bij eik- ander gebracht. Maar kom, kom, dat is alles niemendal. Hij heeft tijd voor zich, en moet zijn best maai\' doen. Ik ongunstig over hem den- ken? Ik niet, mijn liefderijk nichtje. En gij ook niet, dat durf ik zweren." — "Neen, waarlijk, neef John," zeide Ada. "Ik ben overtuigd, ik zou geen kwaad van Richard kunnen denken, |
|||||||
|
al deed dat de geheele wereld. Ik zou dan nog
beter van hem denken dan ooit!" Zoo zacht en zoo oprecht zeide zij dit, met
hare handen op zijne schouders — beide han- den nu — en hem in de oogen ziende — als een beeld der oprechtheid zelve! "Tk denk," zeide mijn voogd, haar peinzend
aanziende, "ik denk, er moet ergens geschre- ven zijn, dat de deugden der moeders somtijds aan de kinderen bezocht zullen worden , zoowel als de zonden der vaderen. Goeden nacht, mijn rozoknopjo\' Gorden nacht, Vrouwtje Klein ! Een zoeten sluimer! Gelukkige droomen!" Dit was de eerste maal, dat ik hem Ada niet
zijne oogen zag volgen met zekeren nevel over hunne welwillende uitdrukking. Ik herinnerde mij den blik , waarmede hij naar haar en Ri- chard had gezien, toen zij in bet schijnsel van het vuur zaten te zingen; het was nog maar kort geledon, sedert hij hen had nagezien toen zij de kamer doorgingen, waarin de zon scheen, en in de schaduw verdwenen, maar nu was zijn uitzicht veranderd, en zelfs de stille blik van vertrouwen in mij, die wederom volgde, was niet zoo vol hoop en gerustheid als die in het eerst was geweest. Ada prees Richard dien avond meer voor mij,
dan zij hem nog ooit had geprezen. Zij ging slapen met een bracelet je, dat hij haar gege- ven had, om haar arm. Tk verbeeldde mij, dat zij van hem droomde, toen ik, nadat zij een uur geslapen had. haar een kus gaf en zag hoe kalm en vergenoegd haar gezichtje stond. Want ik zelve had dien avond zoo weinig slaap,
dat ik bleef zitten werken, liet zou op zich zelf niet de moeite waard zijn er van te spreken, maar ik was bijzonder wakker en eenigszins neerslachtig. Ik weet niet waarom. Ten minste, ik denk niet, dat ik weet waarom. Of ten min- ste, misschien weet ik het wel, maar denk ik niet, dat het er op aankomt. In allen gevalle, ik nam mij voor om zoo ge-
ducht vlijtig te zijn, dat ik geen oogenblik tijd hield om neerslachtig te wezen. Want natuur- lijk zeide ik: "Esther! Gij neerslachtig zijn! Gij!" En het was waarlijk tijd om dat te zog- gen, want ik — ja, waarlijk, in mijn spiegel zag ik. dat ik bijna schreide. "Alsof gij iets luidt om u droevig te maken, in plaats van alles om u vergenoegd te doen zijn , gij ondankbaar hart!" zeide ik. Als ik mij zelve had kunnen dwingen om dade-
lijk te gaan slapen, zou ik het gedaan hebben; maar daar ik dit niet kon, nam ik een orna- mentwerkje voor ons huis (ik meen Het Ver- laten Huisï . waaraan ik toen bezig was, uit mijn mandje, en ging met groote vastberaden- heid zitten. Het was eene noodzakelijkheid al de steken win dat werk te tellen, en ik besloot daaraan te blijven tot ik mijne oogen niet meer kon openhouden, en dan naar bed te gaan. |
|||||||
|
118 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
deel niet voor u zelve vergroot, door u eene
onbestemde en overdrevene voorstelling daarvan te maken." Ik ging zitten, en zeide, na eene kleine in-
spanning om zoo kalm te zijn als ik wezen moest: "Ken vun mijne vroegste herinneringen, voogd, is de herinnering van deze woorden: "Uwe moe- der, Esther, is uwe schande, en gij waart de hare. De tijd zal komen, en dat spoedig, dat gij dit beter zult begrijpen, en het zult gevoelen ook, gelijk niemand dan eene vrouw dat kan doen." " Ik hud mijn gezicht met mijne handen be-
dekt, toen ik deze woorden herhaalde; maar ik nam ze nu weder weg, met eene betere soort van schaamte, hoop ik, en zeide, dat ik aan hem den zegen te danken had, dat ik het van mijne kindsheid af tot dat oogenblik toe nooit, nooit, nooit had gevoeld. Hij stak zijne band op, als om mij te stuiten. Ik wist wel, dat hij nooit bedankt moest worden, en zeide niets meer. "Negen jaren, melieve," zeide hij, na zich
eene poos te hebben bedacht, "zijn er verloopen, sedert ik van eene in stille afzondering levende dame een brief ontving, geschreven met eene hartstochtelijke strengheid en eene kracht van uitdrukking, die hem tot geheel iets anders maak- ten dan alle brieven, die ik ooit gelezen heb. Hij was mij geschreven (gelijk mij uitdrukkelijk daarin gezegd werd), misschien omdat het ka- rakter der schrijfster haar bijzonder dreef om dat vertrouwen in mij te stellen , misschien om- dat mijn karakter dat vertrouwen zou rechtvaar- digen. Ik hoorde daarin van een kind , een meisje, een weesje, toen tvvaalf jaren oud, met dergelijke wreede woorden als die in uwe herinnering le- ven. Ik hoorde daarin, dat de schrijfster haar van hare geboorte af in stilte had opgevoed, elk spoor van haar bestaan had uitgewischt, en dat, indien de schrijfster stierf eer het kind vol- wassen was, het meisje zonder eenige betrek- kingen , zonder naam en geheel onbekend zou achterblijven. Ik werd daarin gevraagd om te overwegen, of ik in dat geval zou willen vol- tooien wat de schrijfster begonnen had." Ik luisterde in stilte en zag hem oplettend aan.
"Uwe vroegere herinnering, melieve,zal u wel
voor den geest brengen uit welk een somber oogpunt de schrijfster dat alles beschouwde, en welk eene verkeerd gewijzigde godsdienstigheid haar gemoed verduisterde met gedachten, dat dit kind veroordeeld was om voor een misstap te boeten, waaraan het geheel onschuldig was. Ik gevoelde medelijden met het arme schepseltje inbaar donker leven, en antwoordde op den brief." Ik vatte zijne hand en kuste ze.
"Die brief schreef mij ook voor, dat ik nooit
zou vragen om de schrijfster te zien, die sedert lang van allen omgang met de wereld was ver- vreemd . maar die met een vertrouwd zaak- gelastigde zou spreken, als ik zoo iemand wilde |
|||||||
|
\\\\ eldra was ik vol ijver aan Jen gang. Maar
ik had zekere zijde in een werktafeltje in de tijdelijke Bromkamer gelaten; en toen ik uit ge- brek daaraan moest ophouden, nam ik mijne kaars en ging zachtjes naar beneden om ze te halen. Tot mijne groote verrassing vond ik, toen ik binnenkwam, mijn voogd daar in de aseh van het vuur zitten kijken. Hij was in gedachten ver- diept, zijn boek lag vergeten naast hem, zijne verzilverde. ijzergrauvve haren waren ongeregeld over zijn voorhoofd verspreid, alsof zijne hand daarin had gewoeld, terwijl zijne gedachten el- ders waren, en zijn gezicht stond betrokken. lïijna verschrikt dat ik zoo onverhoeds bij hem kwam, bleef ik een oogenblik stilstaan; en ik zou zonder spreken weder zijn heengegaan, als hij mij niet gezien had, toen hij nog eens ver- strooid met de hand door zijne haren streek, en niet met zekeren schrik "Esther!" had gezegd. Ik zeide hem waarom ik kwam.
\'■Zoo laat aan liet werk, liefje ?" — "Ik ben
van avond laat aan het werk," zeide ik, "om- dat ik niet slapen kon en mij moe wenschte te maken. Maar, lieve voogd, gij zijt ook nog laat op, en ziet er toch afgemat uit. Gij hebt geene onrust, hoop ik . om u wakker te houden .\'" — "Niets, Vrouwtje Klein, dat gij gemakkelijk zoudt begrijpen," zeide hij. Hij sprak op een verdrietigen toon, die mij
zoo nieuw was, dat ik bij mij zelve herhaalde, alsof dat mij helpen zou om op zijne meening te komen: "Niets, dat ik gemakkelijk zou be- grijpen!" "Blyf een oogenblik, Esther," zeide hij. \'\'Gij
waart mij juist in de gedachten." — "Ik hoop niet, dat ik de reden van onrust was, voogd ?" Hij wuifde even niet zijne hand en nam zijn
gewoon uitzicht weder aan. De verandering was zoo opmerkelijk, en hij scheen die door de kracht van zooveel zolfbeheersching te bewerken, dat ik nog eens bij mij zelve herhaalde: "Niets, dat ik zou begrijpen!" — "Vrouwtje Klein," zeide mijn voogd, "ik dacht daar juist — dat is, ik heb bier zitten denken — dat gij toch van uwe eigene geschiedenis zooveel behoort te weten als ik er van weet. Dat is zeer weinig, lïijna niets." — \'\'Lieve voogd ," zeide ik , "toen gij mij de vorige maal daarover hebt gesproken." — •\'Maar sedert," viel hij mij ernstig in de rede, wel radende wat ik wilde zeggen, "heb ik be- dacht, dat, of gij mij iets te vragen hebt, en of ik u iets te zeggen heb, twee verschillende dingen zijn, Esther. Misschien is het mijn plicht U het weinige, dat ik weet\', toch mede te deelen." — "Als gij zoo denkt, voogd, is het wel." — "Ik denk zoo," antwoordde hij zeer zacht en vriendelijk, maar te gelijk zeer duidelijk. "Ik denk zoo nu, melieve. Als uwe positie iets vve- zenl\'yk nadeehgs kan hebben, in de gedachten van eenig man of vrouw, die zelf eene gedachte waardig is, is liet behoorlijk, dat gij dat na- |
|||||||
|
MIJNHEER WOODCOURTS VERTREK. II!)
|
|||||||
|
benoemen. Ik gaf volmacht aan mijnheer Kenge.
De dame zeide, uit eigene beweging, en zon- der dat hij daarnaar vroeg , dat zij een aange- nomen naam voerde. Dat zij, indien er in zulk een geval eenige betrekking bestond, de ttmte van het kind was. Dat zij, om alles in de \\ve- reld, niets meer dan dit wilde ontdekken; — en hij was wel overtuigd, dat zij standvastig bij haar besluit zou blijven. Nu, melieve, heb ik u alles gezegd." Ik hield zijne hand een poosje in de mijne.
"Ik zag mijne pupil meermalen dan zij mij
zag," vervolgde hij, op een vroolijken toon, alsof hij er luchtig overheen wilde stappen, "en ik zag altijd, dat zij bemind, nuttig en gelukkig was. Zij beloont mij twintig-duizendvoud, en twintigmaal meer, ieder uur van eiken dag." — "En nog meermalen," zeide ik, "zegent zij den voogd, die een vader voor haar is." Bij het woord vader zag ik de vorige onrust
weder op zijn gelaat komen. Hij bedwong die evenals te voren, en zij was in een oogenblik verdwenen; maar zij was er toch geweest, en was zoo snel op mijne woorden gevolgd, dat ik wel gevoelde, dat zij hem een schok hadden gegeven. Wederom herhaalde ik verwonderd bij mij zelve: "Niets, dat ik gemakkelijk zou be- grijpen!" Neen, het was waar. Ik begreep het niet — in vele, vele dagen niet. "Neem nu een vaderlijk goedennacht, melieve,"
zeide hij, mij een kus op liet voorhoofd go- vende, "en ga ter rust. Het is veel te laat om nog te werken en te denken. Gij doet dat voor ons allen, den ganschen dag lang, huishoud- stertje." Ik werkte of dacht dien avond niet meer.
Ik opende mijn dankbaar hart voor den Hemel, om de zorg te erkennen, die Zijne Voorzienig- heid voor mij gedragen had, en viel in slaap. Wij kregen den volgenden dag een bezoek.
Mijnheer Allan Woodcourt kwam. Hij kwam afscheid van ons nemen; hij had beloofd dit te komen doen. Hij ging naar Indië en China als scheepsdokter. Hij zou lang, zeer lang weg- blijven. Ik geloof — of liever, ik weet — dat hij niet
rijk was. Al wat zijne moeder, eene weduwe , kon missen, was besteed om hem voor zijn vak te laten studeeren. Dit vak was niet winstge- vend voor een jongmensch, die te Londen zeer weinig protectie had; en schoon hij nacht en dag eene menigte van armen ten dienste stond, en wonderen van geduld en bekwaam- heid voor hen verrichtte, won hij daarmede zeer weinig geld. Hij was zeven jaren ouder dan ik. Niet, dat ik dit hier behoef te verniel- den, want het schijnt bezwaarlijk bij iets te pas te komen. Ik geloof — ik meen, dat hij het ons ver-
telde — dat hij drie of vier jaren in de prak- tijk was geweest, en dat hij, indien hij had |
|||||||
|
kunnen hopen er nog drie of vier door te wor-
stelen, de reis niet zou aanvaard hebben, die hij nn ging doen. Maar hij had geen vermogen of bijzondere inkomsten, en zoo vertrok hij. Hij was ons meermalen komen bezoeken. Wij von- den het jammer, dat hij heenging; want hij onderscheidde zich reeds zeer gunstig in zijn vak, en velen van de grootste mannen, die daartoe behoorden, hadden eene hooge mecning van hem. Toen hij ons kwam vaarwelzeggen, bracht
hij voor de eerste maal zijne moeder mede. Zij was eene nog bevallige oude dame, met hel- dere zwarte oogen; maar zij scheen trotsch te zijn. Zij kwam uit Wales, en had lang ge- leden tot voorvader een uitstekend persoon ge- had, die Morgan ap-Keirig heette — van eene plaats, die als Gimlet klonk — die de be- roemdste man was, dien men ooit had gekend, en wiens betrekkingen eene soort van koninklijke familie vormden. Hij scheen zijn leven gesleten te hebben met altijd tusschen bei-gen te trek- ken en iemand te bevechten; en een Bard, wiens naam als Crumlinwallinwer klonk, had zijn lof gezongen in een gedicht, dat, zoo goed ik liet kon opvangen. Mewlinnwillinwodd heette. Nadat mevrouw Woodcourt eenigen tijd over
den roem van haar grooten bloedverwant had uit- geweid, zeide zij, dat haar zoon Allan. zonder twij- fel, waar hij ook heenging, zijne afkomst gedachtig zou zijn, en nooit eene verbintenis aangaan, die beneden hem was. Zij zeide hem, dat er in Indië vele bevallige Engelsche dames waren, die op speculatie daarheen gingen, en dat er ook wel te krijgen waren, die geld hadden: maar dat geene schoonheid of schatten voor den afstammeling van zulk een geslacht vol- doende waren zonder geboorte, die dus altijd de hoofdzaak moest wezen. Zij praatte zooveel over geboorte, dat ik voor een oogenblik nacht, en dat met smart — maar welk een ijdele ge- dachte was het mij te verbeelden, dat zij naar m ij n e geboorte zou vragen! Mijnheer Woodcourt scheen oenigszins vcr-
drietig over hare wijdloopigheid, maar was te kiesch om haai\' dit te laten zien, en wist met fijnheid het gesprek eene wending te geven, dat hij mijn voogd zijn dank kon betuigen voor zijne gastvrijheid, en voor de zeer gelukkige uren — hij noemde ze de zeer gelukkige uren, — die hij bij ons had doorgebracht. De herinnering daarvan, zeide hij, zou hem overal bijblijven en zou altijd een schat voor hein zijn. En zoo gaven wij hem de een na den ander de hand — ten minste zij deden het — en ik ook, en zoo bracht hij Ada\'s hand aan zijne lippen — en de mijne ook : en zoo vertrok hij op zijne lange, lange reis! Ik had het dien geheelen dag zeer druk, schreef
orders aan de dienstboden thuis, en briefjes voor mijn voogd, en stofte zijne boeken en papieren af, en liet met het een en ander mijne sleutels |
|||||||
|
120 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
duchtig rammelen. Met schemeravond was ik
nog bezig, en stond met mijn werk bij het ven- ster, toen ik op eens Caddy zag inkomen, die ik geheel niet verwacht had. "Wel, lieve Caddy," zeide ik, "welke mooie
bloemen!" Zulk een keurig ruikertje had zij in de hand.
"Dat vind ik ook , Esther," antwoordde Caddy.
"Zij zijn de liefste, die ik nog ooit gezien heb." — "Prince, lieve ?" zeide ik fluisterend. — "Neen," antwoordde Caddy, haar hoofd schuddende, en mij de bloemen voorhoudende om eraanterui- ken, "Prince niet." — "Wel zoo waarlijk, Cad- dy!" zeide ik. "Dan moet ge twee vrijers heb- ben."— "Wat? Zien zij er naar zoo iets uit ?" zeide Caddy. — "Of zij er naar zoo iets uitzien ?" antwoordde ik, haar in de wang knijpende. Caddy lachte maar eens; en mij zeggende dat
zij voor een halfuurtje ingekomen was, en dat Prince dan op den hoek naar haar wachten zou, bleef zij met Ada en mij voor het venster zit- ten praten, mij nu en dan nog eens de bloemen gevende, of beproevende hoe zij tegen mijn haar uitkwamen. Eindelijk, toen zij heenging , bracht zij mij naar mijne kamer en stak ze mij voor de borst. "Voor mij ?" zeide ik verwonderd. — "Voor u,"
zeide Caddy met een kus. "Zij zijn door zeker iemand achtergelaten." — "Achtergelaten ?" — "Dij dat arme jufvrouwtje Flite," zeide Caddy. "Zeker iemand, die heel goed voor haar geweest is, moest, een uur geleden, haastig weg om aan boord van een schip te komen, en heeft deze bloemen laten liggen. Neen, neen. Neem ze niet weg. Laat die mooie dingetjes daar ste- ken!" zeide Caddy, ze behoedzaam nog wat vaster stekende, "want ik ben er zelf bij ge- weest, en het zou mij niet verwonderen als zeker iemand ze met opzet had laten liggen." "Zien zij er naar zoo iets uit?" zeide Ada,
die lachend achter mij kwam , en mij schertsend om de middel greep. "O ja, dat doen zij wel waarlijk, Desje Duiden. Zij zien er sterk, heel sterk naar zoo iets uit. Zeer sterk naar uit, beste!" |
|||||||||
|
hij kon niet zeggen, dat hij er een tegenzin in
had; misschien beviel het hem evengoed als hem iets anders zou bevallen — als hij er nog eens de proef van nam! Daarna sloot hij zich eenige weken lang met eenige boeken en eenige beenderen op, en scheen zich vrij wat kundig- heden toe te eigenen. Nadat zijn ijver eene maand geduurd had begon die te verkoelen, en toen hij geheel was afgekoeld begon hij we- der warm te worden. Zijn weifelen tusschen het recht en de medicijnen duurde zoo lang, dat het al op het eind van Juni was eer hij bepaald van mijnheer Badger afscheid nam, en bij de heeren Kenge en Carboy zijn proeftijd aanvaardde. Met al die ongestadigheid, rekende hij liet zich tot eene groote verdienste, dat hij ditmaal voornemens was geweest er ernst van te maken en hij was altijd zoo goed van hu- meur, en zoo levendig, en zoo teeder voor Ada, dat het inderdaad zeer moeielijk was anders dan weltevreden met hem te zijn. "Wat mijnheer Jarndyce betreft," die ik
zeggen moet, dat in dezen tijd veel oosten- wind voelde, "wat mijnheer Jarndyce betreft," zeide Richard meermalen tot mij, "hij is de beste man van de wereld, Esther; en ik moet wel oppassen, al was het maar om hem ge- noegen te geven, dat ik mij nu in ernst aan mijne taak zet, en van dit vak eens degelijk de proef neem." Het denkbeeld, dat hij zich met ernst aan
zijne taak zou zetten, met dat lachende gezicht en dien luchtigen toon, en met een geest, die zich door alles liet aantrekken en niets vast- hield , had eene comischetegenstrijdigheid. Even- wel, hij zeide ons somtijds, dit hij zoodanig aan den gang was, dat hij zich verwonderde, dat zijn haar niet grijs werd. Het geheel kwam daarop neer, dat hij, gelijk ik zeide, tegen het eind van Juni naar mijnheer Kenge ging, om te zien hoe het hem daar beviel. Al dien tijd was hij in geldzaken, gelijk ik
vroeger van hem heb gezegd : mild, spilziek, tot in het woeste zorgeloos, maar ten volle overtuigd, dat hij veeleer berekenend en voor- zichtig was. Tegen den tijd dat hij naar mijn- heer Kenge ging, zeide ik eens, in zijn bijzijn, half schertsend, half ernstig tot Ada, dat hij wel de beurs van Fortunatus noodig had, om- dat hij het geld zoo weinig telde; en dit be- antwoordde hij op deze manier: "Mijn juweeltje van een lief nichtje, hoort gij
dat oude wijfje wel! Waarom zegt zij dat? Omdat ik eenige dagen geleden acht pond (of zooveel het was) voor zeker mooi vest met versierde knoopon heb gegeven. Maar als ik bij Badger gebleven was, had ik op eens twaalf pond moe- ten uitgeven voor zekere hartverscheurende col- legegelden. Dus win ik met dat overleg — glad — vier pond." Het was eene vraag, waarover tusschen hem
|
|||||||||
|
XVIII.
LADY DEDLOCK.
Het was niet zoo gemakkelijk als het ons
eerst was voorgekomen, voor Richard schikkin- gen te maken tot een proeftijd op het kantoor van mijnheer Kenge. Richard zelf was de voor- naamste hinderpaal. Zoodia het in zijne macht stond om mijnheer Badger ieder oogenblik te verlaten, begon hij te twijfelen of hij hem wel wilde verlaten. Hij zeide, dat hij het waarlijk niet wist. Het was toch zoo\'n kwaad vak niet; |
|||||||||
|
RICHARD\'S OVERLEG IN GELDZAKEN. 121
|
|||||||||||
|
en mijn voogd veel gesproken werd, welke schik-
kingen er voor zijn verblijf in Londen zouden gemaakt worden, terwijl hij de proef nam van de rechten; want wij waren reeds lang naar Het Verlaten Huis teruggekeerd, en dat was te ver dan dat hij meermalen dan eens in de week kon overkomen. Mijn voogd zeide mij, dat hij, als Richard bij Kenge mocht blijven, kamers voor hem zou huren, waar wij ook nu en dan eenige dagen konden logeeren; "maar, Vrouwtje Klein," zeide hij, zeer nadrukkelijk zijn hoofd wrijvende, •\'ik zie het nog niet, dat hij daar blijft!" Het |
|||||||||||
|
Terwijl deze aangelegenheden nog\' in behan-
deling waren, werd ons bezoek bij mijnheer Boy- thorn uitgesteld. Maar toen Richard eindelijk zijne kamer in bezit had genomen, was er niets meer om ons vertrek te verhinderen. Hij had in dien tijd van het jaar zeer wel met ons kunnen mee- gaan; maar hij was in het eerste nieuw van zijne nieuwe positie, en deed de krachtigste pogin- gen om de geheimen van het noodlottige proces te ontraadselen. Wij gingen dus zonder hem , en mijn lievelingetje was opgetogen, dat zij hein prij- zen kon omdat hij zoo werkzaam was. |
|||||||||||
|
"IK HEB U DOEN SCHRIKKEN?" ZEIDE ZIJ. (blz. 127).
|
|||||||||||
|
overleg liep daarop uit, dat wij bij de maand eene
net gemeubileerde kamer, in een stil oud huis bij Queen-Square, voor hem huurden. Dade- lijk begon hij al zijn geld uit te geven, om de wonderlijkste ornamentjes en kleine gemakken voor deze kamer te koopen; en zoo dikwijls Ada en ik hem terughielden van zich iets aan te schaffen, waaraan hij gedacht had en dat bijzon- der noodeloos en kostbaar was, rekende hij dit voor zooveel gewonnen, en begreep hij, dat hij, door iets minder aan iets anders te besteden, dit verschil had uitgehaald. |
|||||||||||
|
Wij deden met de diligence eene vermakelijke
reis naar Lincolnshire, en hadden aan mijn- heer Skimpole een onderhoudend gezelschap. Zijne meubelen waren allen weggehaald, bleek nu, door den persoon, die ze op den verjaardag zijner blauwoogige dochter in beslag had genomen, maar hij scheen werkelijk eene opluchting te vin- den in de gedachte, dat zij weg waren. Tafels en stoelen, zeide hij, waren vervelende dingen; zij waren eentonige denkbeelden, zij hadden geene verscheidenheid van uitdrukking, zij keken u al- tijd even strak aan. Hoe vermakelijk dun, aan |
|||||||||||
|
122
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
geene bijzondere stoelen en tafels gebonden te
zijn, maar als een vlindertje onder allerlei huur- nieubelen te dartelen, en van bet rozenhout naar het mahonie-, en van het mahonie- naar het note- boomhout, en van het eene model naar het andere te fladderen, naarmate de luim daartoe opkwam. "Het grappige van de zaak is,"zeide mijnheer Skimpole, met een fijn gevoel voor het eoinische, "dat mijne tafels en stoelen niet betaald waren, en mijn huisheer er toch maar mee heenkuiert, zoo bedaard als maai\' mogelijk is. Daar steekt toch iets wonderlijks in. De koopman van de stoelen en tafels had nooit beloofd om mijn huisheer mijne huur te betalen. Wat heeft mijn huisheer met hem ruzie te maken? Als ik een puistje op mijn neus heb, dat mijn huisheers bijzondere denkbeelden van het schoone onaangenaam is, behoeft mijn huisheer toch den neus van mijn stoel- en tafelleverancier niet te krabben, die er geen puistje op heeft. Hij schijnt niet gezond te redeneeren." — "Wel," zeide mijn voogd zeer opgeruimd, "het is vrij duidelijk, dat hij, die voor die stoelen en tafeis borg heeft gesproken, ze zal moeten betalen." — "Juist!" zeide mijn- heer Skimpole, "en dat zet het onredelijke van de zaak de kroon op. Ik zeide tegen mijn huis- heer: "Mijn goede man, begrijpt gij niet, dat mijn uitmuntende vriend Jarndyce voor die din- gen zal moeten betalen, die gij zoo ongegeneerd wegpakt. Hebt gij geen eerbied voor z ij n eigen- dom ?" Dien had hij volstrekt niet." — "En wees alle voorslagen af?" zeide mijn voogd. — "Wees alle voorslagen af," antwoordde mijnheer Skim- pole. "En ik deed hem goede voorslagen om een accoord te maken. Ik nam hem in mijne kamer, en zeide: "Gij zijt een man, die gewoon is zaken te doen, geloof |ik?" "Dat ben ik" antwoordde hij. "Heel goed," zeide ik, "laten wij dan iets doen. Hier is een inktkoker, hier zijn pennen en papier, hier zijn ouwels. Wat moet gij hebben? Ik heb een aanmerkelijken tijd in uw huis gewoond, ik geloof tot ons wederzijdsch genoegen, tot dit ongelukkige misverstand tusschen ons op- kwam ; laten wij terstond op eene vriendschap- pelijke manier iets doen. Wat wilt gij meer van mij hebben ?" Tot antwoord hierop maakte hij gebruik van de figuurlijke uitdrukking — die waarlijk iets Oostersch had , — dat hij nog nooit de kleur van mijn geld had gezien. "Mijn be- minnelijke vriend," zeide ik. "ik heb nooit geld gehad. Ik heb nooit iets van geld geweten." "Wel, mijnheer," zeide hij, "wat stelt gij dan voor, als ik u tijd geef?" "Mijn goede man," zeide ik, "ik heb geen denkbeeld van tijd; maar gij zegt, dat gij gewoon zijt zaken te doen, en voor alles wat gij doen kunt met pen en inkt en papier — en ouwels — ben ik klaar. Betaal u zefven niet ten koste van een ander (dat eene dwaasheid is), maar laten wij iets doen." Dat wilde hij evenwel niet en daarbij bleef het." |
Indien zulke dingen tot de nadeelen van
mijnheer Skimpole\'s kinderlijkheid behoorden, bezat deze echter ook voorzeker hare voordee- len. Op reis had hij bijzondei- veel smaak in alle ververschingen, die in ons bereik kwamen (waaronder een mandje met keurige perziken uit de broeikas behoorde), maar dacht er nooit aan om iets te betalen. Zoo ook toen de koet- sier rondging om zijne fooi, vroeg hij hem vriendelijk, wat hij wel voor eene goede fooi hield —eene heel goede, ruime, rijke fooi.— en toen de man daarop antwoordde: "eene halve kroon voor een enkel passagier," zeide hij. dat dit, alles wel bedacht, weinig genoeg was, en liet het aan mijnheer Jarndyce over om het hem te geven. Het was verrukkelijk weder. Het groene ko-
ren wuifde zoo sierlijk, de leeuweriken zongen zoo vrool\'yk, de heggen waren zoo vol wilde bloemen, de boomen waren zoo dicht in het blad, de akkers met boonen, waarover een luchtig windje blies, vervulden de lucht met een verkwikkelijken geur! Laat in den na- middag kwamen wij aan de marktstad, waar wij de diligence moesten verlaten — een stil stadje, met een spitsen toren, en een markt- plein, en eene fel zonnige straat, en een wed, waarin een oud paard zijne pooten stond te verkoelen. en eenige weinige menschen, hier en daar slaperig liggende en staande in de kleine plekjes schaduw . die zij konden vinden. Na het ritselen der bladeren en het wuiven van het graan naast den geheelen weg, zag dit stadje er zoo stil en zoo heet uit als Engeland er een kon opleveren. Voor de herberg vonden wij mijnheer Boy-
thorn te paard met een open rijtuig staan wachten, om ons naar zijn huis te bren- gen, dat nog eenige mijlen ver was. Hij was zeer verheugd ons te zien, en stapte met groote drift af. "Bij den hemel," zeide hij, na ons methar-
telijke beleefdheid te hebben gegroet, "het is een schandaal, die diligence. Zij is het schreeu- wendste voorbeeld van een verfoeilijk openbaar middel van vervoer, dat ooit de aarde heeft beslagen. Zij komt van middag vijf en twintig minuten over den tijd. De koetsier behoorde ter dood gebracht te worden." —"Komt zij wer- kelijk over haar tijd?" zeide mijnheer Skimpole. tot wien hij toevallig het woord had gericht. "Gij kent mijn zwak wel." — "Vijf en twintig minuten! Zes en twintig minuten!" zeide mijn- heer Boythorn , zijn horloge raadplegende. "Met twee dames in de diligence is die schavuit met opzet zes en twintig minuten te lang onder- weg gebleven. Met opzet ! Het is onmogelijk, dat het een toeval kan zijn! Maar zijn vader — en zijn oom — waren al de beschonkenste koetsiers. die ooit op een bok hebben gezeten." Terwijl hij dit on don toon dor grootst»1 ver-
|
||||||||
|
BETREFFENDE SIK IN
|
|||||||
|
ontwaardiging zeide, hielp hij ons met de
grootste vriendelijkheid in het rijtuigje en deed niets dan glimlachen. "Het spijt mij, dames," zeide hij, bloots-
hoofds bij het portier blijvende staan, toen alles gereed was, "dat ik u een omweg van bijna twee mijlen moet laten maken. Maar onze rechte weg loopt door Sir Leicester Dedlock\'s park, en ik heb gezworen om op den grond van dien kerel nooit een voet of een paardepoot van mij te zetten, zoolang ik leef, en zoolang de be- trekkingen tusschen ons niet veranderd zijn!" En hier een blik van mijn voogd opvangende, barstte hij uit in zulk een geduchten lach van hem , die zelfs het roerlooze marktstad je scheen te doen dreunen. — "Zijn de Dedlock\'s buiten, Lawrence?" zeide mijn voogd onder het rijden, terwijl mijnheer Boythorn over het groene gras langs den weg draafde. — "Sir In- gebeeld Domkop is er," antwoordde mijnheer Boythorn. "Ha, ha, ha! Sir Ingebeeld Dom- kop is er, en is, mag ik met pleizier zeggen, hier bij de beenen gepakt. Mylady," bij het noemen van deze maakte hij altijd eene hofl\'e- lijke buiging, alsof hij haar geheel buiten het geschil wilde houden, "wordt, geloof ik, dage- lijks verwacht. Het verwondert mij geheel niet. dat zij hare verschijning zoo lang mogelijk uit- stelt. Wat die weergalooze vrouw kan bewo- gen hebben, om dat steenen beeld van een baronet te trouwen, is een van de ondoor- dringbaarste geheimen, die ooit het ïnensche- lijk verstand hebben te leur gesteld. Ha, ha, ha!" — "Ik denk toch," zeide mijn voogd lach- ende, "dat wij wel een voet in het park zul- len mogen zetten, terwijl wij hier zijn.\' Het verbod strekt zich immers niet tot ons uit, niet waar?"—"Ik leg mijne gasten onder geen verbod," antwoordde hij, voor Ada en mij bui- gende, met dien beleefden glimlach, die hem zoo goed stond , "behalve wat hun vertrek aan- gaat. Het spijt mij maar, dat ik het genoegen niet kan hebben van hun geleider door Kas- tanje-Hof te zijn, dat eene zeer fraaie plaats is. Maar bij het licht van dezen zomerdag, Jarn- dyce, als gij den eigenaar gaat bezoeken ter- w\'y\'1 ge bij mij logeert, is het te denken, dat gij maar eene koele ontvangst zult vinden. Hij is altijd zoo stijf als eene vergulde Kransche pendule — een van die pendules, die nooit loopen of zullen loopen, ha, ha, ha! — maai\' hij zal nog wat stij- ver zijn, dat beloof ik u, voor de vrienden van zijn vriend en buurman Boythorn." — "Ik zal hem niet op de proef stellen," zeide mijn voogd. "Hij is even onverschillig voor de eer van mij te kennen, durf ik wel zeggen, als ik voorde eer van hem te kennen. De lucht van het buiten, en misschien zulk een kijkje van het huis als ieder vreemdeling kan krijgen, zijn mij volkomen genoeg." — "Wel, daar ben \'ik over het geheel blij om," zeide mijnheer Boy- |
thorn. "Het staat beter. Ik word hier in het
rond voor een tweeden Ajax gehouden, die den bliksem uittart. Ha, ha, ha! Als ik op een zon- dag in ons kerkje kom, verwacht een aanzien- lijk gedeelte der onaanzienlijke vergadering mij op de steenen te zullen zien neervallen, ver- plet onder het grootmachtig ongenoegen der Dedlock\'s. Ha, ha, ha. Ik twijfel niet of hij is zelf verwonderd, dat het niet gebeurt, want hij is de verwaandste en botste, de zotkappig- ste en de hersenlooste ezel, die ooit op twee beenen heeft geloopen." Toen wij op den top van een heuvel kwa-
men, had onze vriend gelegenheid omonsKas- tanje-Hof zelf te wijzen, en zoo werd onze aandacht van den meester afgetrokken. Het was een schilderachtig oud huis, in een fraai
boschrijk park. Tusschen de boomen en niet ver van het woonhuis wees hij ons den toren van het kerkje, waarover hij gesproken had. O, die plechtige bosschen, waarover lichten en schaduwen heenvlogen, alsof hemelsche vleu- gelen met weldadige boodschappen belast door de zomerlucht zweefden: de eiïene groene hel- lingen, het glinsterende water, de tuin, waar de bloemen in perken van de heerlijkste kleu- ren waren geschikt — hoe schoon was dat alles! Het huis, met puntgevel, en schoorsteen en toren, en hoekspits, en donkere poort, en breed terras, tusschen welks balustrade\' ge- heele bosschen van rozen zicli om de vazen slin- gerden — het scheen bijna niets anders dan een droombeeld te kunnen zijn, zoo licht en zoo massief te gelijk , en vooral met die heldere, vreedzame rust over alles in het rond. Voor Ada en mij had deze invloed vooral de overhand. Over alles, huis, terras, tuin, groene hellingen, water, oude eiken, varens, mos, bosschen, en ver weg voorbij de openingen in het uitzicht, waar het verre verschiet zich voor ons uitspreidde met een purperen blos daarover heen, scheen zulk eene ongestoorde rust te heerschen. Toen wij aan het dorpje kwamen en eene
kleine herberg voorbijreden, waarvoor, aan den overkant van den weg, het WTapen vanDedlock hing te zwaaien, wisselde mijnheer B\'Mhorn een groet met een jong heer, die cp eene bank voor de deur der herberg zat en eenig vischgereed- schap naast zich had liggen. "Dat is de kleinzoon van do huishoudster,"
zeide hij, "mijnheer Uouncewell van naam, en bij is verliefd op een mooi meisje in het lluis. Lady Dedlock heeft ook zin in het mooie meisje gekregen, en wil het bij zich houden — eene eer, die mijn jonge vriend geheel niet op prijs stelt. Evenwel, hij kan nog niet trouwen, al was zijn rozeknopje al gewillig; en dus moet hij zich maar schikken. Ondertusschen komt hij vrij dik- wijls hier, voor een dag of twee, om — te vis- schen. Ha, ha, ha, ha!" — "Zijn hij en dat mooie meisje geëngageerd, mijnheer Boythorn.\'" vroeg |
||||||
|
124 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Ada. — "Wel, lieve jufvrouw Clare," antwoordde
hij, "ik denk, dat zij misschien elkander wel ver- staan; maar gij zult hen spoedig wel zelf zien, en ik moet in zulk een opzicht van u leeren — niet gij van mij." Ada bloosde : en mijnheer Boythorn draafde op
zijn fraaien schimmel vooruit, stapte voor zijne eigene deur af, en stond daar, met uitgestrekten arm en den hoed in de hand, gereed om ons welkom te heeten toen wij kwamen. Hij woonde in een fraai huis, voorheen de
pastorie, met een grasperk er voor, een vroo- lijken bloementuin er naast, en een welbeplan- ten boomgaard en moestuin er achter, omslo- ten met een eerwaardigen muur, die op zich zelf reeds een roodachtig gerijpt voorkomen had. Maai1 eigenlijk had alles op dit buitentje een voorkomen van rijpheid en overvloed. De oude lindenlaan geleek naar een gewelfden gang, zelfs de schaduwen der appel-en kerseboomen waren zwaar van vruchten, de bessenstruiken waren zoo geladen, dat hare takken omhogen en op den grond hingen , aardbeien en frambozen wa- ren er in denzelfden overvloed . en de perziken koesterden zich bij honderden aan den muur. Tus.schen de netten en glasramen, die in den zonneschijn (likkerden . hingen zulke hoopen van peulvruchten. meloenen en komkommers , dat elke voet gronds eene schatkamer van plantge- wassen scheen te zijn. terwijl de geur van wei- riekende kruiden en allerlei heilzaam groen (om niet van de naburige weiden te spreken, waar men aan het hooien was") de gansche lucht tot een grooten ruiker maakte. Zulk eene stilte en kalmte heerschten er binnen de ordelijke gren- zen van den ouden rooden muur, dat zelfs de vederen, die in slingers waren opgehangen om de vogels bang te maken, zich nauwelijks be- wogen; en de muur had zulk een rijpenden in- vloed , dat waar hier en daar omhoog een on- gebruikte spijker met een stukje zelfkant zat, inen zich gemakkelijker kon verbeelden, dat hij door den loop der seizoenen murw geworden . dan dat bij volgens het gewone lot verroest en vergaan was. Het hufs. schoon een weinig onordelijk, met
den tuin vergeleken, was een echt oud huis, met banken in den schoorsteen van de met klin- kertjes bevloerde keuken, en groote balken dwars over de zolderingen. Aan den eenen kantdaar- van lag het schrikkelijke stuk gronds, in gescbil. waai- mijnheer Boythorn nacht en dag een schild- wacht in een linnen kiel had staan, wiens plicht vermeend werd te zijn. ingeval van een aanval, terstond eene groote klok te luiden, die totdat einde daar hing, een grooten bulhond los te ma- ken, die, als zijn bondgenoot, in een bok Ing, en in het algemeen den vijand te vernielen. Niet tevreden met deze voorzorgen, bad mijnheer Boythorn daar op geschilderde borden met groote letters de volgende ernstige, door hem opge- |
|||||||
|
stelde waarschuwingen laten plaatsen: "Wacht
u voor den bulhond. Hij is heel kwaadaardig. Lawrence Boythorn." "De donderbus is met gan- zenhagel geladen. Lawrence Boythorn." "Hier liggen dag en nacht altijd voetangels en klem- men. Lawrence Boythorn." "Kennisgeving. Dat iedereen, die zich verstout om wederrechtelijk op dezen grond te komen , ten gevoeligste daar- voor getuchtigd en verder met de grootste streng- heid der wet vervolgd zal worden. Lawrence Boythorn." Deze borden wees hij ons uit het venster van zijn salon, terwijl zijn vogeltje over zijn hoofd wipte, en hij, onder het wijzen, zoo hard "Ha, ha, ha, ha!" lachte, dat ik waarlijk dacht, dat hij zich een ongeluk zou berokkenen. "Maar zoo geeft gij u toch veel moeite," zeide
mijnheer Skimpole op zijn tuchtigen toon, "voor iets, dat gij immers niet ernstig meent?" — "Niet ernstig meenen!" antwoordde mijnheer Boythorn, met onbeschrijfelijke warmte. "Niet ernstig meenen! Als ik maar gehoopt had hem te kunnen dresseeren , zou ik een leeuw gekocht hebben in plaats van dien bond, en zou ik hem hebben losgelaten op den eersten verfoeilijken booswicht, die inbreuk op mijne rechten durfde maken. Laat Sir Loicostor Dedlock maar bewil- ligen om de zaak met een duel uit te maken, en ik zal hem afwachten met ieder wapen,dat het menschdom in eenige eeuw of eenig land gekend heeft! Zoo ernstig meen ik het!" Wij waren op oen zaterdag daar gekomen. Op
zondagmorgen gingen wij allen te voet naar het kerkje in het park. Toen wij. vlak bij den be- twisten grond, het park waren ingegaan , volg- den wij een vermakelijk voetpad, dat door het frissche gras tusschen fraaie hoornen slingerde, tot het ons aan de kerkdeur bracht. De gemeente was zeer klein en bestond ge-
heel int landlieden, met uitzondering van een gebeelen troep bedienden van Kastanje-Hof, waarvan sommige reeds gezeten waren, terwijl andere nog een voor een aankwamen. Er waren oonigo deftige lakeien, en er was een volmaakt model van een oud koetsier, die er uitzag alsof hij do officieele vertegenwoordiger was van alle praal en ijdelheid, die ooit in zijne koets had- den gezeten. Er was een heel aardig troepje jonge vrouwen: en boven allen stak de huis- houdster uit met haar nog fraai, bejaard ge- zicht en hare deftige gestalte, waaraan als het ware te zien was welk eene verantwoordelijk- lieid op haar rustte. Het mooie meisje, waar- van mijnheer Boythorn ons verteld had, zat vlak bij haai\'. Zij was zoo bevallig, dat men haar wel aan hare schoonheid had kunnen kennen, al bad ik niet gezien welk eene blozende hewust- heid zij toonde van de oogen van den jongen visseber, dien ik niet veraf ontdekte. Een ge- zicht, en dat niet innemend was. hoewel de trekken fraai waren . scheen dit bevallige meisje, en eigenlijk iedereen en alles daar. boosaardig |
|||||||
|
UITEENLOOPENDE MEENINGEN. 125
|
||||||||
|
gade te slaan. Kit gezicht was vaneene Francaise.
Daar do klok nog luidde en de groote lieden
nog niet gekomen waren, had ik tijd om in de kerk rond te zien, die een aardreuk had als een graf, en te denken welk een somber, oud, eer- waardig kerkje liet toch was. De vensters, zwaar door het geboomte beschaduwd, lieten slechts een flauw licht door, dat de gezichten om mij heen deed verbleeken, de oude koperen platen in den vloer en de door tijd en vochtigheid be- knaagde monumenten nog donkerder maakte en den zonneschijn in het kleine portaal, waar een luier eentonig aan de klok stond te trekken, onbeschrijfelijk helder deed worden. Maar eene beweging aan dien kant, een zweem van eer- biedig ontzag op de boersche gezichten, en van goedaardige strakheid op dat van mijnheer Boy- thorn, alsof hij zich voornam om hardnekkig onbewust van iemands bestaan te blijven, waar- schuwden mij, dat de groote lieden gekomen waren en de dienst zou beginnen. "Treed niet in het gericht met uw knecht,
o Heer, want in uwe oogen—" Zal ik ooit het snelle kloppen van mijn hart
vergeten, veroorzaakt door den blik, dien ik ont- moette, toen ik opstond ! Zal ik ooit vergeten, hoe die fraaie trotsche oogen uit hunne kwij- nende onverschilligheid schenen op te schieten en de mijne vast te houden 1 Het duurde slechts een oogenblik eer ik de mijne — weder losge- laten, als ik zoo mag zeggen — neersloeg op mijn boek; maar ik had in dien korten tijd het schoone gelaat duidelijk genoeg gezien om liet voor altijd te kennen. En allervreemdsl, er werd iets in mijn bin-
nenste opgewekt, dat met de eenzame dagen bij mijne peet in verband stond; ja, zelfs met die dagen, toen ik nog op de teenen moest gaan staan om mij voor mijn spiegeltje te kleeden, nadat ik mijne pop had gekleed. En dat, hoewel ik het gezicht van die dame nog nooit in mijn leven gezien had — daarvan was ik zeker — volkomen zeker. Het was gemakkelijk te zien, dat de deftige,
jichtige, grijsharige heer, de eenige, die bij haar in de groote bank zat, Sir Leicester Ded- lock was, en dat die dame Lady Dedlock was. Maar waarom haar gezicht, zonder dut ik wist hoe, als het ware een gebroken spiegel voor mij was, waarin ik brokken van oude herin- neringen zag, en waarom ik zoo onthutst en ontroerd moest wezen (want dat was ik nog) omdat ik toevallig hare oogen had ontmoet, kon ik niet begrijpen. Ik gevoelde wel, dat het maar eene kinder-
achtige zwakheid van mij was, en poogde die te boven te komen door te letten op de woor- den, die ik hoorde. Toen, wederom allervreemdst, scheen ik die te hooren, niet niet de stem van den voorlezer, maar niet de mij nog welbekende stem van mijne peet. Dit deed mij denken, of |
||||||||
|
Lady Dedlock\'s gezicht ook toevallig op dat van
mijne peet geleek? Dit kon wel zijn, eenigs- zins; maar de uitdrukking was zoo verschillend, en de stugge vastheid , die in het gelaat mijner peet was gegrift, gelijk de sporen van het we- der in eene rots, ontbrak zoo geheel aan het gezicht voor mij, dat het die gelijkenis niet wezen kon, die mij zoo getroffen had. Ook had ik de statigheid en trotschheid van Lady Dedlock\'s gezicht nooit bij iemand anders opgemerkt. En toch scheen ik, — ik, kleine Lsther Sum- merson, het kind, dat een afgezonderd leven had geleid, en op welks geboortedag geene blijdschap was — voor mijne eigen oogen op te rijzen, uit het verledene te voorschijn geroepen door ze- kere macht in deze voorname dame, welke ik mij niet alleen verbeeldde nooit te hebben gezien, maar die ik wel zeker wist, dat ik nog nooit had gezien. Deze onverklaarbare ontroering deed mij
zoodanig beven, dat het inij zelfs hinderde de aandacht der Kransche kamenier te trekken, schoon ik wel wist dat zij, van het oogenblik dat zij in de kerk kwam af, overal scherp had rondgekeken. Langzamerhand, maar zeer lang- zaam, kwam ik deze ontroering te boven. Na langen tijd keek ik nog eens naar Lady Dod- lock. Het was toen men zich gereedmaakte om te gaan zingen, voor de preek. Zij lette niet op mij, en het kloppen van mijn hart was weg. liet kwam ook niet dan voor weinige oogenblikken terug, toen zij eens of twee- maal naderhand door haar lorgnet naar Ada of mij keek. Toen de dienst was afgeloopen bood Sir Lei-
cester zeer statig en galant Lady Dedlock zijn arm — hoewel hij zelf niet kon gaan dan met behulp van een dikken stok — en leidde haar de kerk uit naar het hitten wagen tj e, waarmede zij gekomen waren. Daarop verstrooiden zich de bedienden en de gemeente insgelijks, welke Sir Leicester aldaar had zitten beschouwen (zeide mijnheer Skimpole tot groote opgetogenheid van mijnheer Boythorn), alsof hij een aanzienlijk landeigenaar in den hemel was. "Hij gelooft, dat hij dat is!" zeide mijnheer
Boythorn. \'-Hij gelooft dat vast. En zoo deed zijn vader, en zijn grootvader, en zijne over- grootmoeder." — "Weet gij wel," vervolgde mijnheer Skimpole zeer onverwacht tot mijnheer Boythorn, "het is mij zeer aangenaam een man van dat soort te zien." — "Is het V zeide mijn- heer Boythorn. — "Zeg nu, dat hij mij wil pa- troniseeren," vervolgde mijnheer Skimpole."Heel goed. Ik verzet er mij niet tegen!" —"Ikwel," zeide mijnheer Boythorn krachtig. — "Doet gij waarlijk.\'" zeide mijnheer Skimpole op zijn lueh- tigen toon. "Maar dan geeft gij u toch moeite. En waarom zoudt gij u moeite geven? Hier ben ik, gewillig om alles kinderlijk aan te nemen zooals het valt; en ik geef mij nooit eenige moeite. |
||||||||
|
f
|
||||||||
|
I2G HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Hier kom ik, b. v., en vind een maciitig po-
tentaat. die hulde vordert. Heel goed! Ik zeg: "Machtig potentaat, hier is mijne hulde! Het is gemakkelijker ze te geven, dan ze terug te houden. Hier is zij. Als gij iets van een aan- genamen aard hebt om mij te laten zien, wil ik het zeer gaarne zien; als gij iets van een aangenamen aard hebt om mij te geven, wil ik het zeer gaarne aannemen." De machtige potentaat zegt bij zich zelven zooveel als: "Dit is een verstandig man. Ik vind, dat hij heel goed is voor mijne spijsvertering en mijn gal- achtig gestel. Hij brengt mij niet in de nood- zakelijkheid om mij op te rollen als een stekel- varken, met mijne pennen naai\' buiten. Ik ver- ruim mij, ik open mij, ik keer mijne zilveren voeiing naar buiten gelijk Milton\'s wolk, dat is aangenamer voor ons beiden." Dat is mijnt.1 beschouwing van zulke dingen — als oen kind gesproken." — "Maar als gij dan morgen ergens anders kwaaint." zeide mijnheer Hoythorn, "waar gij den vijand van dien kerel vondt. Hoe dan ?" — "Hoe dan.\'" zeide mijnheer Skiinpole, met het voorkomen der grootste eenvoudigheid enopen- hartigheid. "Dan juist eveneens. Ik zou zeggen: "Mijn hooggeachte Hoythorn," — om u tot de personilicatie van onzen denkbeeldigen vriend te maken — "mijn hooggeachte Hoythorn, gij verklaart u tegen dien machtigen potentaat.\' Heel goed! Ik ook." Ik houd liet er voor, dat het in de maatschappij en de samenleving mijne zaak is mij aangenaam te maken. Ik houd het er voor, dat dit eigenlijk ieders /.aak is. Dat is een stelsel van harmonie. Kortom: als gij u dus tegen hein verklaart, doe ik het ook. En nu, uitmuntende Hoythorn, laten wij aan tafel gaan!" — "Maar die uitmuntendeBoythorn zou wel eens kunnen zeggen," antwoordde onze gastheer, opzwellende en geweldig rood wor- (lende, "ik mag —" — "Ik begrijp u al," zeide mijnheer Skiinpole. "Zeer waarschijnlijk zou hij dat." — " "Als ik met hem aan tafel w i 1 gaan !" " zeide mijnheer Hoythorn met eene geweldige uitbarsting, en stampte met zijn stok op den grond. "En waarschijnlijk zou hij er bijvoegen: "Zijn er dan niet zulke dingen als beginselen, mijnheer Harold Skiinpole?"\'\' — "En daarop zou Harold Skiinpole antwoorden, weet gij," zeide deze op zijn vroolijksten toon en met zijn natielij ksten glimlach: "Hij mijn leven, daar heb ik niet het minste denkbeeld van. Ik weet niet wat die dingen zijn, die gij zoo noemt, of waar zij zijn. of wie ze heeft. Als gij ze hebt, en ze pleizierig vindt, ben ik er hartelijk blij om en feliciteer ik u er mee. Maar ik weet er niets van, dat verzeker ik u; want ik ben maar een kind, en ik maak er geene aanspraak op, en ik heb ze niet noodig." "Zoo ziet gij, dat de uitmuntende Hoythorn en ik toch wel te zamen aan tafel zouden gaan." Dit was een van de vele gesprekken tusschen
|
|||||||
|
hen, die ik altijd verwachtte, dat op eene hef-
tige uitbarsting van den kant van onzen gast- heer zouden uitloopen, en dit onder andere omstandigheden ook wel zouden gedaan heb- ben. Maar hij had zulk eene hooge meening van zijne verantwoordelijke positie als gastheer, en mijn voogd lachte zoo hartelijk om en met mijn- heer Skiinpole, als een kind, dat den geheelen\' dag door bellen blies en brak, dat de zaak nooit verder liep dan tot zoover. Mijnheer Skiinpole, die nooit bewust scheen te zijn van zich op on- veiligen grond te hebben gewaagd , ging dan in het park eene schets beginnen, die hij nooit afmaakte, of brokken van melodieën op de piano spelen, of brokken van liedjes zingen, of op zijn rug onder een boom liggen en naar de lucht kijken — hetgeen hij niet nalaten kon te den- ken, zeide hij, dat alles was, waarvoor hij be- stemd was, zoo goed vleide het hem. "Ondernemingsgeest en zielskracht," zeide hij
ons dan, zoo op zijn rug liggende, "vind ik verrukkelijk. Ik geloof, dat ik waarlijk een we- reldburger ben. Ik heb de innigste sympathie daarvoor. Ik lig op een beschaduwd plekje, zoo- als hier, en denk met bewondering aan dé on- derneinende geesten , die naar de noordpool gaan of in het hart der verzengde luchtstreek door- dringen. Baatzuchtige wezens vragen: "Waar- toe is het van nut, dat iemand naar de noord- pool gaat.\' Wat doet het voor goed?" Dat kan ik niet zeggen, maar voor zooveel ik zeggen kan mag hij wel daarheen gaan met de bestemming — schoon hij dat niet weet — om mijne gedachten bezigheid te geven ter- wijl ik hier lig. Neem eens een uiterste. Neem de slaven op de Amerikaansche plantages. Ik durf wel zeggen, dat men hen hard laat wer- ken, en dat hun dit niet te best bevalt; ik durf wel zeggen, dat zij over het geheel eene onaangename onvervinding hebben; maar zij bevolken voor mij het landschap, zij geven het voor mij iets dichterlijks , en misschien is dat een van de meer aangename oogmerken van hun aanzijn. Als dat zoo is, ben ik er zeer ge- voelig voor; en het zou mij niet verwonderen als het zoo was!" Ik verwonderde mij bij zulk eene gelegenheid
altijd of hij ooit aan mevrouw Skiinpole en de kinderen dacht, en in welk licht zij zich voor zijn wereldburgerlijken geest vertoonden. Zoo- veel ik begrijpen kon, kwamen zij hem maar zeer zelden voor den geest. De week was verloopen- tot den volgenden
zaterdag, nadat mijn hart in de kerk zoo had geklopt; en elke dag was zoo helder en blauw geweest, dat het een verrukkelijk genot was door de l>osschen te dwalen, en het licht door de bladeren te zien schijnen en tusschen de ineengevlochtene schaduwen der boomen te zien flikkeren, terwijl de vogelen hunne zangen uit- stortten en de lucht sappeiïg werd van het ge- |
|||||||
|
KENNISMAKING MET LADY DEDLOCK. 127
|
|||||||
|
gons der insecten. Wij luidden één geliefkoosd
plekje, diep in het mos en de bladeren van het vorige jaar, waar eenige gevelde boomen lagen, die men geheel van den bast had ont- daan. Daar tusschen gezeten, zagen wij door eene reeks van groene gewelven, op duizenden natuurlijke kolommen, de grijze stammen der boomen, rustende, in een open verschiet, dat door het contrast met de schaduw, waarin wij zaten, zoo schitterend helder werd, dat het naar een uitzicht in betere gewesten geleek. Op dien zaterdag zaten w\'y daar, mijnheer Jarndyce, Ada en ik, tot wij in de verte den donder hoorden rommelen en groote regendrop- pels voelden, die kletterend door de bladeren neerkwamen. Het weder was de geheele week zeer zoel
geweest, maar het onweer brak zoo plotseling los — voor ons ten minste op die belommerdc plek, — dat, eer wij den zoom van het bosch bereikten, de bliksemstralen en donderslagen elkander bijna zonder tusschenpoozen opvolgden, en de regen door de bladeren kwam storten alsof elke droppel een stuk lood was. Daar dit geen tijd was om onder de boomen te blijven staan, liepen wij het bosch uit en over de met mos begroeide trap heen, die over de schutting van het park voerde en naar twee breede tegen elkander geplaatste ladders geleek, en zoo naar eene boschwachterswoning dichtbij. Wij hadden dikwijls op de sombere schoonheid van dit huisje gelet, dat in de donkere schemering van het geboomte stond, en hoe het klimop het o ver- dekte , en op eene steile holte dichtbij, waar wij eens des boschwachters hond in de varens hadden zien duiken, alsof het in water was. Het was, met die betrokken lucht, zoo don-
ker in het huisje, dat wij niemand anders zagen dan den man, die naar de deur kwam, toen wij daar schuilplaats zochten, en twee stoelen zette, voor Ada en mij. De kruisvenstertjes stonden allen open, en wij zaten vlak bij de deur naar het onweder te zien. Het was een verheven schouwspel hoe de wind opstak en de boomen deed buigen , en den regen als eene rookwolk voor zich uitjoeg, terwijl de donder plechtig dreunde en de bliksemstralen llikker- den; en terwijl wij met ontzetting dachten aan de geduchte macfiten, die ons broze wezens omgaven, en ons daarbij ook herinnerden hoe weldadig zij waren, en hoe uit deze schijnbare woede reeds op de kleinste bloemen en blaadjes eene frischheid werd uitgestort, die de geheele schepping scheen te vernieuwen. "Is het niet gevaarlijk op zulk eene opene
plek te blijven zitten?" — "Och neen, lieve Esther," zeide Ada zacht. Ada zeide dit tot mij; maar ik had niet ge-
sproken. Het kloppen van mijn hart kwam weder terug.
Ik had de stem nooit gehoord, gelijk ik het ge- |
|||||||
|
zicht nooit gezien had, maar zij deed mij op
dezelfde zonderlinge wijs ontroeren. Wederom rezen in een oogenblik ontelbare schilderijen van mij zelve voor mij op. Lady Dedlock had, voordat wij aan het huis
kwamen, daar schuilplaats gezocht, en was nu uit het donker naar voren gekomen. Zij stond achter mijn stoel, met hare hand daarop. Ik zag haar met hare hand dicht bij mijn schou- der, toen ik mijn hoofd omkeerde. "Ik heb u doen schrikken ?" zeide zij.
Neen. Het was geen schrikken. Waarom zou
ik geschrikt hebben? "Ik geloof," zeide I>ady Dedlock, zich naar
mijn voogd keerende, "dat ik het genoegen heb van mijnheer Jarndyce te spreken." — "Uw geheugen bewijst mij meer eer dan ik gedacht had, dat het doen zou, Lady Dedlock," antwoordde hij. — "Ik herkende u verleden zondag in de kerk. Het spijt mij, dat plaatse- lijke geschillen van Sir Leicester — die hij even- wel niet gezocht heeft, geloof ik — eene waar- lijk ongelijmde moeielijkheid veroorzaken om u hier eenige oplettendheid te bewijzen." — "Ik ben bekend met de omstandigheden," ant- woordde mijn voogd, "en blijf u toch even- zeer verplicht." Zij had hem hare hand gegeven, op eene
onverschillige manier, die zij scheen te heb- ben aangewend, en sprak op een daarmede overeenkomstigen onverschilligen toon, hoewel met eene zeer welluidende, aangename stem. Zij was even gracieus als schoon; scheen zich zelve geheel meester te zijn; en had het voor- komen , dacht mij , van iedereen te kunnen aan- trekken en belang inboezemen, dien zij dit de moeite waardig achtte. De boschwachter had haar een stoel gebracht, waarop zij zich nu tusschen ons in zette. "Is die jonge heer al bezorgd, over wien gij
aan Sir Leicester hebt geschreven , en wiens wenschen het Sir Leicester zeer speet niet te kunnen bevorderen ?" zeide zij over haar schou- der tot mijn voogd. — "Ik hoop van ja ," ant- woordde hij. Zij scheen eerbied voor hem te hebben, en
zelfs te wenschen hem te verzoenen. Er was iets zeer innemends in hare trotsche manie- ren , en deze werden gemeenzamer — ik wilde zeggen ongedwongener, maar dat konden zij bezwaarlijk — toen zij zoo over haar schouder met hem sprak. "Ik meen, dat dit uwe andere pupil is, juf-
vrouw Clare?" Hij presenteerde haar Ada naar behooren.
"Gij zult het belangelooze van uw Don-Qui-
chots-karakter verliezen," zeide Lady Dedlock tot mijnheer Jarndyce, weder over haar schou- der, "als gij alleen het onrecht van eene schoone gelijk deze herstelt. Maar presenteer mij ook aan deze jonge dame." En daarmede |
|||||||
|
1\'28 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
keerde zij zich geheel naar mij toe. — "Juf-
vrouw Summerson is waarlijk mijne pupil," zeide mijnheer Jarndyce. "Ik ben in haar geval aan geen lord-kanselier verantwoordelijk." — "Heeft jufvrouw Summerson beide hare ouders verloren?" zeide mylady. —"Ja." — "Zij is zeer gelukkig in haar voogd." Lady Dedlock zag mij aan ,en ik zag haar aan
en zeide, dat ik dat waarlijk was. Op eens keerde zij zich haastig, en met een gezicht, dat bijna misnoegen of afkeer aanduidde, van mij af, en sprak hem weder over haar schouder aan. "Het is eeuwen geleden, dat wij gewoon waren
elkander te ontmoeten, mijnheer Jarndyce." — "Zeer lang. Ten minste, ik ducht, dat het zeer lang was, tot ik u verleden zondag weer zag," antwoordde bij. — "Wat! Zelfs gij zijt een ho- veling, of acht het noodig er voor mij een te worden!" zeide zij met zekere minachting. -\'Zulk eene reputatie heb ik mij dus verworven, moet ik denken." — "(Jij hebt u zooveel verworven, Lady Dedlock," zeide mijn voogd, "dat gij daar- voor zeker wel eene kleine boete moet betalen. Maar niet aan mij." — "Zooveel!" herhaalde zij, even lachende. "Ja!" Met hare houding van meerderheid, macht,
bewustheid van schoonheid en ik weet niet wat, scheen zij Ada en mij als weinig meer dan kin- deren te beschouwen. Terwijl zij dus zoo lachte, en naderhand naar don regen scheen te kijken , scheen zij zoo op haar gemak te zijn en zich zoo vrij met hare eigene gedachten bezig te houden alsof zij alleen was geweest. "Ik denk, dat gij mijne zuster, toen wij te
zamen op reis waren, beter gekend hebt dan mij ?" zeide zij, weder naar hem omziende. — "Ja, het toeval wilde, dat wij elkander meer- malen aantroffen," antwoordde hij. — "Wij gin- gen ieder onzen weg," zeide Lady Dedlock, "en hadden weinig met elkander gemeen, zelfs voor- dat wij het eens werden om ongenoegen te krij- gen. Dat was wel te bejammeren, moet ik den- ken, maar het was toch niet te vermijden." Lady Dedlock zat wederom naar den regen
te kijken, liet onweder dreef spoedig over. De regen werd minder, het lichten hield op, de donder rolde tusschen de heuvelen in de verte, de zon brak ^oor en llikkerde op de natte bladeren en den nog vallenden regen. Terwijl wij daar stil zaten, zagen wij een hittenwagentje op een vroolijken draf aankomen. "Daar komt de bode terug, mylady," zeide
de boschwachter, \'met het rijtuig." Toen het wagentje stilhield, zagen wij, dat
er twee personen in zaten. Zij stapten er uit met eenige doeken en mantels, eerst de Francaise, die ik in de kerk had gezien, en daarna het be- vallige meisje; de Francaise met zekere uitda- gende driestheid, het meisje beschroomd en ver- legen. "Wat nu?" zeide mylady. "Twee?" — "Ik ben
|
|||||||
|
uwé kamenier, mylady, vooralsnog," zeide de
Francaise. "De boodschap was om uwe oppas- seres." — "Ik was bang, dat ge mij zoudt meenen, mylady," zeide het aardige meisje. — "Ik meende u ook, kind," antwoordde hare meesteres zeer kalm. "Doe mij dien doek om." Zij bukte even, en het meisje liet den shawl
licht op hare schouders vallen. De Francaise stond ei\' onopgemerkt bij, en keek met dicht- geknepene lippen toe. "Het spijt mij," zeide Lady Dedlock tot mijn-
heer Jarndyce, "dat wij onze vroegere kennis waarschijnlijk niet zullen kunnen vernieuwen. Gij zult mij wel vergunnen om het rijtuig terug te zenden voor uwe twee pupillen. Het zal ter- stond weder hier zijn-" Maar daar hij dit aanbod volstrekt niet wilde
aannemen, nam zij vriendelijk afscheid van Ada — geheel niet van mij, — legde hare hand op
zijn aangeboden arm en stapte in haar rijtuigje, dat een laag kapwagentjé was, geschikt om door de paden van een park te rijden. "Kom bij mij, kind," zeide zij tot het aardige
meisje. "Ik zal u noodig hebben. Rijd voort!" Het rijtuig rolde heen, en de Francaise bleef
staan waar zij was afgestapt, met de mantels, die zij had medegebracht, over haar arm. Ik geloof dat er niets is, dat de trots zoo wei-
mg verdragen kan als den trots zelven, en dat zij voor hare heerschzuchtige manieren werd ge- strafi. Hare wraak was de zonderlingste, die ik mij had kunnen verbeelden. Zij bleef stokstijf staan- tot het wagentje de laan in was, en toen trok zij, zonder haar gezicht in het minst te be- wegen, hare schoenen uit, liet die op den grond staan, en stapte bedaard in dezelfde richting heen, door het natste van het natte gras. "Is die jonge dochter gek?" zeide mijn voogd.
— "Wel neen, mijnheer, dat niet," zeide de
boschwachter, die haar met zijne vrouw stond na te zien. "Hortense is zoo goed bij haar verstand als iemand. Maar zij is geweldig hooghartig en driftig — schrikkelijk hooghartig en driftig; en nu haar de huur is opgezegd en zij anderen boven zich gesteld ziet, neemt zij dat niet vrien- delijk op." — "Maar waarom wandelt zij zon- der schoenen door al dat water?" zeide mijn voogd. — "Wel, mijnheer, dat zal wezen om haar bloed wat te verkoelen," zeide de man. — "Of zij moet zich verbeelden, dat het bloed
is ,"zeide de vrouw. "Zij zou evengoed daardoor heen waden als door iets anders, denk ik, als haar bloed aan het gisten is." Wij kwamen eenige minuten later het huis
op geringen afstand voorbij. Zoo vreedzaam als het er had uitgezien, toen wij het voor de eerste maal zagen, scheen liet dit nu nog meer, nu de diamanten droppels overal fonkelden, een luchtig windje waaide, de vogels zich niet meer stil- hielden, maar vroolijk zongen, alles door den regen verfrischt was, en het wagentje voor de |
|||||||
|
DE QROOTE VACANTIE.
|
||||||||||||||||
|
12!)
|
||||||||||||||||
|
de Field3 toe, gelijken naar havens en reeden
bij laag water, waar gestrande processen , gean- kerde kantoren, met ledige klerken, die op ge- kenterde stoelen zitten te dutten, welke niet weder recht zullen komen eer de zittingvloed weder opkomt, hoog en droog in het slib der groote vacantie liggen. Buitendeuren van kan- toren zijn bij dozijnen afgesloten , boodschappen en pakjes bij schepels moeten bij den portier worden gelaten. Er zou gras groeien tusschen de reten der steenen voor Lincoln\'s Inn Hall. indien de boodschaploopers, die niets te doen hebben dan daar in de schaduw te zitten, met hunne witte voorschoten over het hoofd om |
||||||||||||||||
|
deur stond te blinken, alsof het het zilveren
koetsje van eene fee was. Stil op het huis af- gaande, insgelijks eene vreedzame gedaante in het landschap, stapte mademoiselle Hortense, zonder schoenen, door het natte gras. |
||||||||||||||||
|
XIX.
EEN VERSCHOPPELING.
|
||||||||||||||||
|
Het is groote vacantie in de gewesten van
Chancery-Lane. De goede schepen Law en Equity, die van thekahout gebouwde, met koper |
||||||||||||||||
|
•WIE ZOU EENE ORDENTELIJKE KAMER VERHUREN AAN ZULK EEN JONGEN ALS IK!" (blz. 433).
|
||||||||||||||||
|
de vliegen weg te houden, het niet uitwiedden
en peinzend opkauwden. Er is nog maar een rechter in de stad. Zelfs
hij komt maar tweemaal in de week in zijn kantoor zitting houden. Als de buitenlieden uit de zittingplaatsen van zijn district hem nu eens konden zienl Geene deftige pruik, geen roode tabbaard, geen bont, geene hellebaardiers, geen witte staven. Niets anders dan een gladgescho- ren heer, met witte broek en witten hoed, met het bruin van het zeestrand op het rech- terl\'yk gelaat, en een streepje vel doordezon- nestralen van den rechterlijken neus gebrand, die onderweg in den oesterwinkel aangaat, om met ijs verkoeld gemberbier te drinken! |
||||||||||||||||
|
gedubbelde, met ijzeren bouten versterkte , door
alles heen zeilende, maar lang niet snelzeilende klippers, liggen afgetakeld. De "Vliegende Hol- lander, met eene bemanning van spookachtige cliënten, die iedereen, dien zij ontmoeten , smee- ken om hunne papieren na te zien, is, voor zoo- lang, de hemel weet waarheen gedreven. De ge- rechtshoven zijn allen gesloten, de kantoren lig- gen in een heeten slaap; Westminster Ha 11 zelfs is eene schaduwrijke eenzaamheid , waarin nachtegalen zouden kunnen zingen en nu eene meer teedere klasse van pleiters wandelt, dan men gewoonlijk daar vindt. De Temple, Chancery-Lane, Ser-
jeant\'s Inn en Lincoln\'s Inn, zelfs tot aan |
||||||||||||||||
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
1.10
|
|||||||||
|
heid zoo duur voor eentonigheid wilde koopen;
maar de straatjes vlak in den omtrek van die koele plekken schijnen toch te gloeien. In het hofje van Krook is het zoo heet, dat de men- schen hunne huizen ten binnenste buiten kee- ren, en met stoelen op de straatstcenen zitten — Krook insgelijks, die daar zijne studiën voort- zet, met zijne kat (voor wie het nooit te heet is) naast hem. De Zon heeft de muzikale ver- eenigingen voor dit seizoen gestaakt, en kleine Swills is geëngageerd in den Pastoralen Tuin aan de rivier, waar hij zich zeer onnoozel houdt en comische liedjes van eene jeugdige kleur zingt, berekend (gelijk het biljet zegt) om de kiesch- heid van het beschaafdste publiek niet te kun- nen kwetsen. Over de geheele rechtsgeleerde buurt hangt,
gelijk een groote sluier van roest, of een reus- achtig spinrag, de traagheid en mymerigheid dei\' groote vacantie. Mijnheer Snagsby, de kan- toorwinkelier, wordt insgelijks dien invloed ge- waar, niet alleen in zijn gemoed, als een teer- hartig en tot stille bespiegelingen geneigd man, maar ook in zijn beroep, als kantoorwinkelier. Hij heeft in de groote vacantie meer tijd om in Stap Ie Inn en Rol Is Yard te peinzen, dan in eenig ander jaargetijde; en hij zegt tot zijne twee leerlingen hoe aardig het toch is met zulk heet weder te bedenken, dat men opeen eiland woont, waar de zee om u heen buldert. Gusta is op dezen namiddag in de groote va-
cantie in het pronkkamertje bezig, waar Snags- by en zijne vrouw gezelschap denken te ontvan- gen. De verwachte gasten zijn veeleer uitgelezen dan talrijk, want zij bestaan uit mijnheer Chad- band en zijne vrouw. Daar mijnheer Chadband gewoon is veel van vaten te spreken en ook zich zelven, zoowel mondeling als in geschrifte, een vat te noemen, houden vreemdelingen (ofspot- ters misschien) hem somtijds voor een kuiper; maar hij is, gelijk hij zegt, "een dienaar des woords." Als zoodanig heeft hij zich aan geene bijzondere sekte verbonden, en zijne vijanden meenen, dat hij over het gewichtigste van alle onderwerpen geenszins zooveel te zeggen heeft, dat zijn geweten hem behoeft te dringen om op zijne eigene hand te prediken; maar hij heeft toch zijne volgelingen, en jufvrouw Snagsby be- hoort onder dat getal. Aldus maakt Gusta, die er zeer mede vereerd
is, dat zij zich voor zoolang als de dienstmaagd van Chadband kan beschouwen, van wien zij weet, dat hij de gaaf bezit om vier uren ach- tereen te kunnen redevoeren,\'het pronkkamertje voor de theevisite in gereedheid. Al de meube- len zijn afgestoft en geboend , de portretten van Snagsby en zijne vrouw zijn met een natten doek opgefrischt, het beste theeservies is uit- gezet, en de tafel pronkt met een uitmunten- den voorraad van lekker versch brood, brosse gebakjes, koele versche boter, dunne sneedjes |
|||||||||
|
De balie van Engeland is over het gelaat
des aardrijks verstrooid. Hoe Engeland de vier lange zomermaanden kan doorkomen zon- der balie — hare eenige toevlucht in tegenspoed , haar eenige ware roem in voorspoed — is de vraag niet; zeker is het, dat B r i t a n n i ë\'s schild en beukelaar nietbenoodigd zijn. Degeleerde heer die altijd zoo schrikkelijk verontwaardigd is over de voorbeeldelooze beleediging, die het gevoel van zijn cliënt door de tegenpartij is aangedaan, dat hij het nooit schijnt kunnen te boven komen, maakt het in Zwitserland veel beter dan men zou gedacht hebben. De geleerde heer, die de ver- delgende slagen toebrengt, en al zijne opposan- ten met zijne snerpende sarcasmen vernietigt, is op eene Eransche badplaats zoo vroolijk als een lijster. De geleerde heer. die bij de geringste ! aanleiding tranen met tuiten schreit, heeft in
zes weken geen traan gelaten. De zeergeleerde heer, die de natuurlijke hitte zijner peperkoek- kleur in de fonteinen en waterplassen der rechts- geleerdheid heeft afgekoeld , tot hij doortrokken is met de ingewikkeldste argumenten, onbe- grijpelijk voor oningewyden en voor de meeste ingewijden ook, dwaalt nu, met eigenaardig wei- behagen in stof en droogheid, in Konstanti- nopel rond. Andere verstrooide brokken van hetzelfde groote Palladium zijn op de kanalen van Venetië, bij den tweeden waterval van den Nyl, op de bad plaatsen van Duitschland, en gesprenkeld over het zeezand der geheele En<relsche kust, te vinden. Nauwelijks een is erin het verlaten gebied van Chancery-Lane te ontmoeten. Als zulk een eenzaam lid van de balie die woestijn komt doorvliegen , en een loe- renden cliënt tegenkomt, die niet in staat is om de tooneelen van zijn angst te verlaten, doen zij elkander schrikken, en nemen zij naar te- genovergestelde kanten in de schaduw de wijk. Het is de heetste groote vacantie, die men in vele jaren heeft gekend. Al de jonge klerken zijn razend verliefd, en smachten, overeenkomstig hun verschillenden rang, naar zaligheid met het beminde voorwerp, teMargate, Itamsgate of G ra vesend. Al de bejaarde klerken vinden hun huishouden te groot. Al de honden zonder meester, die op de pleintjes ronddwalen , en op trappen en andere droge plaatsen hijgend naar water zoeken, huilen tusschenbeiden van geme- lijkheid. Al de honden van blindemannen op straat trekken hunne meesters naar pompen, of laten hen over emmers struikelen. Een winkel meteen zonneblind. en eene met water besproeide stoep, en eene kom met goud- en zilvervisschen ! voor het venster, is een heiligdom. Temple
Dar wordt zoo heet, dat het voor het nab\'y\'ge- legen strand en E Ie et-Street is, wat liet gloeiende ijzer in een theeketel is, en ze den ; geheelen nacht aan de kook houdt.
j Er zijn wel kantoren in de Inn\'s ofCourt,
\\ waar iemand koel zou kunnen zijn, als men koel-
|
|||||||||
|
MIJNHEER EN MEVROUW CIIADBAND. 131
|
|||||||
|
ham, ossetong en rookworst, en aardige kleine
rijtjes ansjovis in een bedje van pieterselie, om niet te spreken van de eieren, die in een servet warm zullen opgebracht worden, en den heeten geboterden toast. Want Chadband is een goed eter — zijne vijanden zeggen een gulzige vraat — en kan zulke vleeschelijke wapens als mes en vork wel hanteeren. Snagsby staat in zijn besten rok al deze toe-
bereidselen aan te zien, kucht achter zijne hand zijn kuchje van onderdanigheid, en zegt tot zijne vrouw: "Hoe laat verwacht gij mijnheer en mevrouw
Chadband, lieve?" — "Tegen zes uur." Snagsby merkt zeer zacht en als toevallig aan,
"dat het al daarover is." "Misschien zoudt ge wel zonder hen willen
beginnen," is jufvrouw Snagsby\'s verwijtend gezegde. Snagsby zet een gezicht alsof hij dit zeer gaarne
zou willen, maar zegt met zijn kuchtje van zoet- sappigheid: "O neen, melieve, neen. Ik sprak maar van den tijd." "Wat is de tijd," zegt jufvrouw Snagsby, "bij
de eeuwigheid.\'" — "Wel waar, lieve," zegt Snagsby. "Maar als iemand dingen klaarzet voor thee, doet hij dat toch meer — misschien — met het oog op den tijd. En als er een tijd voor thee bepaald is, is het beter op zijn tijd te pas- sen." — "Alsof mijnheer Chadband zich door iemand de wet moest laten stellen," zegt juf- vrouw Snagsby streng. — "O, geheel niet, lieve," zegt Snagsby. Hier komt Gusta, die uit het venster van de
slaapkamer heeft gekeken, de trap af- en de kamer binnenstuiven, met de aankondiging, dat mijnheer Chadband en zijne vrouw in het hofje verschenen zijn. Terstond daarop tinkelt de bel in den gang, en jufvrouw Snagsby vermaant hare dienstmaagd, op strafte van weder naar haar beschermheilige te worden gezonden, de plechtigheid van het aandienen niet te ver- zuimeii. Gusta\'s zenuwen (die te voren in de beste orde waren) krijgen door dit dreigement zulk een schok, dat zij die plechtigheid geheel en al bederft door te zeggen: "Mijnheer en mevrouw Cheeseming, ik wil zeggen, hoe hee- ten zij ook weer!" en daarop ontsteld de vlucht neemt. Mijnheer Chadband is een lang man, met eene
gele kleur, een vetten glimlach, en over het ge- heel een voorkomen alsof hij veel traan in de aderen had. Mevrouw Chadband is eene stille vrouw, zeer streng en stroef van uitzicht. Mijn- heer Chadband stapt zacht en wiegelend, niet ongelijk aan een beer, dien men rechtop heeft leeren gaan. Hij is zeer verlegen met zijne armen, alsof zij hem lastig waren, en hij er wel mede wilde voortkruipen. Zijn hoofd is meestal zwee- terig; en hij spreekt nooit zonder eerst zijne grootc hand op te steken, als om zijne hoor- |
|||||||
|
ders een teeken te geven, dat hij hen zal gaan
stichten. "Mijne vrienden!" zegt Chadband. "Vrede
zij dezen huize! Vrede zij den meester daar- van, en de meesteres, en de jonge maagden, en den jongelingen! Mijne vrienden, waarom wensch ik u vrede.\' Wat is vrede.\' Is het oor- log? Neen. Is het strijd.\' Neen. Is de vrede liefelijk en zacht, en schoon, en aangenaam, en helder en vreugdevol? O ja! Daarom , mijne vrienden , wensch ik vrede over u en de uwen." Daar jufvrouw Snagsby zeer gesticht kijkt,
houdt haar man het over het geheel voor raad- zaam om "Amen" te zeggen, hetgeen goed wordt opgenomen. "Nu, mijne vrienden," vervolgt Chadband ,
"daar ik op dat onderwerp ben — " Gusta komt binnen. Jufvrouw Snagsby zegt
met eene spookachtige basstem en zonder hare oogen van Chadband af te wenden, met ge- duchte duidelijkheid: \'"Ga heen!" "Nu, mijne vrienden," zegt Chadband , "daar
ik op dat onderwerp ben gekomen, en het op mijne nederige wijze tot stichting poog—" Men hoort Gusta de onverklaarbare woor-
den prevelen: "Ken duizend zevenhonderd twee en tachtig." De spookachtige stem herhaalt nog plechtiger: "Ga heen!\'1 "Nu, mijne vrienden," hervat Chadband ,
"willen wij in een geest van liefde onderzoe- ken —" Gusta blijft nog mompelen: "Een duizend
zevenhonderd twee en tachtig." Chadband staakt zijne rede met de gelaten-
heid van een man, wel gewoon om vervolgd te worden, plooit traaglijk zijne kin tot een vetten glimlach en zegt: "Laten wij de jonge dochter hooren! Spreek, jonge dochter!" "Een duizend zevenhonderd twee en tachtig,
als \'t u belieft, mijnheer. En wil weten waar die schelling voor was," zegt Gusta ademloos. — "Waarvoor?" antwoordt Chadband. "Voor zijne vracht." Gusta hervat, dat hij een schelling en acht
stuivers wil hebben of zal laten dagvaarden. Mevrouw Chadband en jufvrouw Snagsby be- ginnen schel te worden van verontwaardiging, maar Chadband stuit het gerucht door zijne hand op te steken. "Mijne vrienden ," zegt hij , "ik herinner mij
een onvervulden plicht van gisteren. -Het is recht- vaardig, dat ik door eene boete word gekas- t\'yd. Ik behoor niet te murmureeren. Rachel, betaal de acht stuivers." Terwijl jufvrouw Snagsby , diep ademhalende ,
haar man strak aanziet, als wdde zij zeggen: "Hoort gij dien apostel wel!" en terwijl Chad- band blinkt van nederigheid en traan, betaalt zijne vrouw het geld. Het is Chadband\'s ge- woonte — en het is de voornaamste grond, waarop hij zijne aanmatigingen vestigt —deze |
|||||||
|
132 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
soort van rekening in debet en credit voor de
kleinste beuzelingen te houden, en bij de minste gelegenheid daarvan openlijk inzage te geven. \'•Mijne vrienden," zegt Chadband, acht stui-
vers is niet veel; het had billijk eene halve kroon kunnen zijn. O, laten wij dankbaar zijn! O, laten wij dankbaar en vroolijk zijn!" Met dit gezegde, dat, naar den klank, een
brok van een vers schijnt te wezen, stapt Chad- band naar de tafel, en eer hij zich neerzet, steekt hij zijne vermanende hand op. "Mijne vrienden," zegt hij, "wat is dit, dat
wij daar voor ons zien geplaatst.\' Verkwikking. Hebben wij dan verkwikking noodig, mijne vrienden.\' Dat doen wij. En waarom hebben wij verkwikking noodig, mijne vrienden? Om- dat wij maar sterfelijk zijn, omdat wij maar zondig zijn, omdat wij van de aarde zijn, om- dat wij niet van de lucht zijn. Kunnen wij vliegen, mijne vrienden.\' Dat kunnen wij niet. Waarom kunnen wij niet vliegen, mijne vrien- den?" Snagsbv, vermetel geworden door zijn vroe-
ger geluk, waagt het nu op een vroolijken, eenigszins schalkachtigen toon te zeggen: "Geene vlerken!" maar wordt terstond door een mis- noegden blik van zijne vrouw gestraft. \'•Ik zeg, mijne vrienden," vervolgt Chad-
band, zonder naar Snagsby\'s oplossing te luis- teren, "waarom kunnen wij niet vliegen.\' Is het omdat wij bestemd zijn om te wandelen.\' Zoo is het. \'/ouden wij kunnen wandelen, mijne vrienden. zonder kracht.\' Dat zouden wij niet. Wat zouden wij doen zonder kracht, mijne vrienden.\' Onze beonen zouden weigeren ons te dragen, onze knieën zouden knikken, onze enkels zouden omslaan, en wij zouden op den grond vallen. Vanwaar dan, mijne vrienden, menschelijkerwijze gesproken, ontleenen wij de kracht, die voor onze leden noodig is? Is het," zegt Chadband, met een blik over de tafel, "van het brood in verschillende vormen, van de boter, die van de melk wordt gekarnd, welke ons door de koe wordt geschonken, van de eieren, die door de hoenders voor ons wor- den gelegd, van ham, ossetong, worst en der- gelijke.\' Zoo is het. Feiten wij dan de goede gaven gebruiken, die ons hier zijn voorgezet!" Zijne vijanden ontkenden, dat het eenige
bijzondere gaaf vereischte, oin op deze manier stapels van woorden op elkander te hoopcn. Maar dit moet slechts vooreen bewijs van hunne hatelijkheid worden gehouden, daar iedereen bij ondervinding weet, dat deze soort van wel- spiekendheid veel beoefend en algemeen bewon- derd wordt. Chadband heeft evenwel vooreerst uitgespro-
ken, zet zich aan jufvrouw Snagsby\'s tafel en gaat duchtig aan het schransen. De herschep- ping van alle soorten van voedsel in traan schijnt zoodanig eene eigenschap van dit voor- |
beeldige vat te zijn, dat hij, als hij begint te
eten en te drinken, in eene groote traanko- kerij schijnt te veranderen. Op dezen avond in de groote vacantie werkt hij zoo ijverig door, dat het vat, als hij ophoudt, geheel met traan gevuld schijnt te zijn. Op dit oogenblik komt Gusta, die den schrik
over haar eersten misslag nooit te boven is gekomen, maar toch geen mogelijk of onmo- gelijk middel heeft verzuimd om het huishou- den en zich zelve in verachting te brengen — waaronder kortelük verdient vermeld te wor- den de onverwachte uitvoering eener klette- rende militaire muziek met een stapel borden op het hoofd van mijnheer Chadband, en daarna het bekronen van dien heer met warme brood- jes — op ditoogenblik komt Gusta en fluistert Snagsbv toe , dat er naar hem gevraagd wordt. "Ér wordt — om er niet te veel van te zeg-
gen — in den winkel naar mij gevraagd," zegt Snagsbv opstaande; "en dus zal het gezelschap mij misschien wel voor eene halve minuut wil- len excuseeren." Snagsbv gaat naar beneden en vindt zijne
twee leerlingen verdiept in de beschouwing van een politiedienaar, die een haveloozen jon- gen bij den arm heeft. — "Wel, lieve hemel," zegt Snagsbv, "wat is er te doen?" — "Dien jongen," zegt de politiedienaar, "is al dikwijls gezegd, dat hij hier vandaan moet, maar hij wil hier niet vandaan —." — "Ik moet altijd overal vandaan, mijnheer," valt de jongen er op in, zijne groezelige tranen met zijn arm wegvegende. "Ik ben altijd overal vandaan ge- jaagd, zoolang ik geboren ben. Waar kan ik meer overal vandaan gaan, mijnheer, dan ik al doe." — "Hij wil niet hier vandaan," zegt de politiedienaar met kalme bedaardheid, met eene eigenaardige beweging van zijn hoofd om het beter in zijne stijve stropdas te zetten, "al is hij nog zoo dikwijls gewaarschuwd, endaar- om ben ik verplicht hem in hechtenis te ne- raen. Hij is zulk een koppige kwajongen als ik er een ken. Hij wil hier maar niet vandaan." — "Maar Heere mijn tijd, waar moet ik dan naar toe!" roept de jongen, wanhopig naar zijne haren pakkende en met zijne bloote voe- ten op den grond stampende. — "Hegin daar maar niet mee, of ik zal verduiveld kort werk met u maken," zegt de politiedienaar, hem even schuddende, maar zonder eenige drift. "Mijne instructie is, dat gij hier vandaan moet. Dat heb ik ual vijfhonderdmaalgezegd."—"Maar waar naai\' toe ?" roept de jongen. — "W7el, waar- lijk, co ns tab Ie," zegt Snagsby angstvallig, en kucht achter zijne hand . zijn kuchje van groote verlegenheid en twijfel, "dat schynt toch waarlijk wel gevraagd te mogen worden. Waar naar toe ?" — "Mijne instructie gaat zoover niet," is het antwoord. "Mijne instructie is maar, dat hij hier vandaan moet.\'* |
||||||
|
ZOO\'N JONGEN. l:t:S
|
|||||||
|
Hoort ge wel, Jo? Het komt er voor u of
iemand anders niet op aan, dat de groote Iich- ten van het parlement niet weten te zeggen waar gij naar toe moet. Het blijft toch de groote wet voor u — de regel van uw vreemd bestaan op aarde: Hier vandaan en daar vandaan! Maar toch niet de wereld uit, Jo, want daarover zijn do groote lichten van het parlement het ook niet eens kunnen worden. Het is genoeg. Hier en daar en overal vandaan! Snagsby zegt zoo iets niet, hij zegt geheel
niets, maar kucht zijn benauwdst kuchje, het- geen te kennen geeft, dat hij er geheel geen weg op weet. Thans zijn mijnheer en mevrouw Chadband en jufvrouw Snagsby, de woorden- wisseling hoorende, naar en op de trap ge- komen; en daar Gusta aan het eind van den gang is blijven staan, is het geheele huisgezin bijeen. "De vraag is eenvoudig, mijnheer," zegt de
politiedienaar, "of gij dezen jongen kent. Hij zegt van ja." Jufvrouw Snagsby roept dadelijk uit de hoogte:
"Neen, dat doet hij niet." "Vrouwtje!" zegt Snagsby, de trap opkij-
kende. "Lieve, laat ik toch mogen spreken. Heb een oogonblikjo geduld, beste ! Ik weet wel iets van dien jongen, en in hetgeen ik van hem weet, kan ik niet zeggen, dat eenig kwaad steekt; misschien wel het tegendeel, constable." En nu vertelt de kantoorwinkelier wat hij
van Jo weet, maar zwijgt van de halve kroon. "Wel!" zegt de politiedienaar, "in zooverre, schijnt het, had hij grond voor wat hij zeide. Toen ik hem in Hol bom oppakte, zeide hij, dat hij bij u bekend was. En toen zeide een jongmensch in het gedrang, dat hij u kende, en dat gij een fatsoenlijk man en gezeten bur- ger waart, en dat hij, als ik navraag wilde doen. ook hier zou komen. Het jonge mensen schijnt niet genegen om zijn woord te houden, maar — o, daar is hij!" Nu treedt Guppy binnen, die Snagsby ge-
meenzaam groet, en met de ridderlijke galan- terie van een klerk aan zijn hoed tikt voor de dames op de trap. "Ik deed juist een kuiertje, toen ik dat standje
aan den gang vond," zegt Guppy tot Snagsby, "en daar ik uw naam hoorde noemen, dacht ik,\' dat het goed zou zijn als de zaak onder- zocht werd." — "Dat was heel vriendelijk van u, mijnheer," zegt Snagsby, "en ik ben u wel verplicht;" en wederom vertelt Snagsby wat hij van den jongen weet, en wederom zwijgt hij van de halve kroon. — "Nu weet ik ook waar gij woont," zegt de politiedienaar daarop tot Jo. "Gij woont daar in Tom-all-alone\'s. Eene mooie, ordentelijke buurt om in te wonen, niet waar?" — "Ik kan in geen beter buurt gaan wonen, mijnheer," antwoordt Jo. "Zij zouden |
mij niet willen hebben, als ik in eene goede
buurt zou willen gaan wonen. Wie zou eene ordentelijke kamer verhuren aan zulk een jon- gen als ik !" —"Gij zijt dus heel arm, niet waar?" zegt de politiedienaar. — "Ja, mijnheer, waar- lijk heel arm." — "Nu laat ik u oordeelen. Ik heb hem deze twee halve kronen uit den zak doen rollen," z<>gt de politiedienaar, ze aan het gezelschap vertoonende, "toen ik hem maar even aanpakte." — "Dat is wat ik nog overheb, mijn- heer Snagsby," zegt Jo, "van een souverein, die mij door eene dame met eene voile gegeven is, die zeide, dat zij eene meid was, en eens op een avond op straat bij mij kwam waar ik veeg, en wilde, dat ik haar dit huis zou aan- wijzen, en het huis waar hij gestorven was, dien gij schrijfwerk hadt gegeven, en het kerk- hof waar hij begraven ligt. Zij vroeg mij, of ik die jongen was van de schouwing. En toen zei ik: "ja". En toen zei ze: "kunt ge mij die plaat- sen wijzen?" En toen zei ik: "ja, dat kan ik." En toen zei ze: "doe het dan," en toen deed ik het, en toen gaf zij mij een souverein. en toen poetste ze zich weg. En ik had niet eens zooveel aan dien souverein," zeide Jo, met vuile tranen, "want ik moest daar in Tom-all- alone\'s vijf schellingen geven eer zij hem wil- den wisselen, en toen ontstal een jongen mij er nog vijf terwijl ik sliep, en een anderejon- gen ontstal mij nog negen stuivers, en de kas- telein en een troep anderen wilden er nog van getrakteerd worden." — "Gij verwacht toch niet, dat iemand dat gelooven zal van die dame en den souverein," zeide de politiedienaar, hem in de schuinte met onuitsprekelijke verachting aanziende. — "Dat weet ik juist niet, mijnheer," antwoordt Jo. "Ik verwacht nooit veel, mijnheer, maar dat is toch de ware geschiedenis er van." — "Gij ziet wat hij is," zegt de politie- dienaar, het geheele gehoor aansprekende. "Wel, mijnheer Snagsby, als ik hem dezen keer niet medeneem, wilt gij er dan voor instaan, dat hij hier vandaan zal gaan?" — "Neen!" roept jufvrouw Snagsby van de trap. — "Maar. vrouwtje!" brengt Snagsby bedeesd hiertegen in. "Constable, ik twijfel niet of hij zal wel hier vandaan gaan. Gij weet wel, gij zult toch moeten," vervolgt hij tot Jo. — "Ik ben tot alles gewillig," zegt de ongelukkige Jo. —"Doe dat dan," merkt de politiedienaar aan. "Gij weet nu wat ge te doen hebt. Doe dat. En onthoud, dat gij er een andermaal niet zoo gemakkelijk zult afkomen. Daar, pak uw geld aan. En hoe eer gij nu vijf mijlen ver zijt, hoe beter voor iedereen." Met dezen wenk tot afscheid, en naar de on-
dergaande zon wijzende, als eene plaats waar Jo misschien naartoe zou kunnen gaan, wenscht de politiedienaar het gehoor goeden avond, en wandelt langzaam aan den schaduwkant van het Cooks-hofje heen, met zijn hoed, die van |
||||||
|
i:ti
|
||||||||||||
|
HET VERLATEN F1U1S.
|
||||||||||||
|
} binnon een ijzeren rand heeft, in de hand, om
: zich wat te verluchten.
Nu heeft Jo\'s onwaarschijnlijke geschiedenis
van de dame en den souverein het geheele gezel- schap meer of minder nieuwsgierig doen worden. Guppy, die een onderzoeklievenden geest heeft, en gedurende de groote vacantie reeds erg aan i verveling heeft geleden, vat zooveel belang-
j stelling voor de zaak op, dat hij den getuige
: nog eens geregeld in het verhoor neemt, dat
de dames zoo interessant vinden, dat jufvrouw Snagsby hem beleefdelijk uitnoodigt om boven te komen en een kop thee te drinken. als hij het wil verschoonen, dat de theetafel reeds in de war geraakt is. Daar Guppy dit voorstel aanneemt, wordt Jo verzocht om te volgen; maar in de kamerdeur te blijven staan, waarüuppy hem als een getuige onderhanden neemt, hem | nu in dezen dan in genen vorm kneedt, even-
als een boterkooper met eene kluit boter doet, en hem naar het voorbeeld der knapste advo- caten door kwellende strikvragen in de war zoekt te brengen. Over liet geheel heeft deze examinatie vrij veel van menig verhoor voor de rechtbank, zoowel in dit opzicht, dat er niets nieuws meer dooi\' aan den dag komt. als dat liet zeer langdradig is; want Guppy is bewust van zijn talent, en jufvrouw Snagsbv gevoelt niet alleen hare nieuwsgierigheid bevredigd, , maar ook het etablissement van haar echtge-
noot tot een hooger trap verheven. Ondertus- schen blijft Chadband, wiens talent van een geheel anderen aard is , stilzwijgend zitten luis- teren. \'•Wel," zegt Guppy, "of die jongen blijft er
aan kleven als schoeninakerspek, of er steekt iets ongemeens achter, dat alles te boven gaat ; wat ik ooit van dien aard bij Kengeen Carboy
i heb ondervonden."
Mevrouw Chadband fluistert jufvrouw Snags-
by iets toe, waarop deze uitroept: "Wat ge ; mij daar zegt!" — "Jaren lang!" antwoordt me-
j vrouw Chadband. —> "Heeft liet kantoor van
I Kenge en Carboy jaren lang gekend," zegt
jufvrouw Snagsby op zegevierenden toon, om ! Guppy deze woordenwisseling te verklaren.
\'•Mevrouw Chadband — de vrouw van dezen heer — de eerwaarde heer Chadband." — "Zoo waai lijk !" zegt Guppy. — \'\'Eer ik niet mijn tegen- woordigen man getrouwd was," zegt mevrouw Chadband. — "Waart gij partij in iets, mevrouw?" zegt Guppy, een nieuw verhoor beginnende. — "Neen." — "Geen party in iets, mevrouw ?" zegt Guppy. Mevrouw Chadband schudt haar hoofd.
"Misschien waart gij dan bekend met iemand, die party in iets was, mevrouw f" zegt Guppy, die in zijn gesprek niets liever doet dan de rege- I len der balie te volgen. — "Dat juist ook niet,"
antwoordt mevrouw Chadband met een stroeven i glimlach over deze aardigheid. — "Dat juist ook
|
||||||||||||
|
niet!" herhaalt Guppy. "Heel goed. Laat ik mo-
gen vragen, mevrouw, was het eene dame van uwe kennis, die zaken had (wij willen nog niet zeggen welke zaken) met het kantoor van Kenge en Carboy, of was het een heer van uwe kennis. Dedenk u maar, mevrouw. Wij zullen er zoo met een wel op komen. Man of vrouw, mevrouw?" — "Geen van beiden," zegt mevrouw Chadband, evenals te voren. — "Zoo! Dus een kind!" zegt Guppy, de bewonderende jufvrouw Snagsby den i scherpen advocaten blik toewerpende, die eene
jury wordt toegeworpen. "Nu, mevrouw, zult gij misschien de goedheid hebben om ons te zeg- , gen, wat voor een kind." — "Eindelijk zijt gij
er op gekomen, mijnheer," zegt mevrouw Chad- band, met nog een stroeven glimlach. "Wel, mijnheer, het was denkelijk voor uw tijd, naar uw voorkomen te oordeelen. Ik was toen belast met de zorg voor een meisje, dat Esther Sum- merson heette en door de heeren Kenge en Carboy ! verdei- op een instituut bezorgd werd." — "Juf-
I vrouw Summerson, mevrouw!" roept Guppy drif-
tig uit. "I k noem haar Esther Summerson," zegt mevrouw Chadband met strengheid. "In mijn tijd werd dat meisje niet gejufvrouwd. Toen heette zij maar Esther. liet was "Esther, doe dit, Esther, doe dat!" En dan moest zij het doen." — "Mijne lieve mevrouw!" antwoordt Guppy, naar haar toe komende, "de nederige persoon, die u nu aanspreekt, heeft die jonge dame in Londen ontvangen, toen zij pas hier kwam van het in- stituut, dat gij bedoelt. Vergun mij het genoe- gen van u de hand te mogen geven." Chadband, die eindelijk zijne kans klaar ziet,
geeft zijn gewoon sein, en staat op met een dampend hoofd , dat hij met zijn zakdoek afveegt. Jufvrouw Snagsbv fluistert: "St." — "Mijne vrien- den," zegt Chadband, "wij hebben met matig- heid" (hetgeen zeker wat hem betrof het geval niet was) "genoten van de goede gaven, die voor ons bereid waren. Moge dit huis leven van het vette des lands; mogen koorn en wijn steeds overvloedig daarin zijn; moge het groeien,bloeien en gedijen; moge het wassen, vorderen, voor- uitgaan! Maar, mijne vrienden, hebben wij nog iets anders genoten? Geestelijke voorrechten? Stichting? .la. Door wien hebben wij die stich- ting genoten? Mijn jonge vriend, kom nader." Jo, aldus aangesproken, scharrelt achteruit, en dan weder vooruit, en dan eens heen en weder, en blijft dan voor den welsprekenden Chadband staan; met blijkbaren twijfel aan zijne bedoelingen. "Mijn jonge vriend," zegt Chadband, "gij zijt
voor ons eene parel, gij zijt voor ons een diamant, gij zijt voor ons een edelgesteente, gij zijt voor ons een juweel. En dat waarom, mijn jonge vriend?" — "Dat weet ik niet," antwoordt Jo. "Ik weet niets." — "Mijn jonge vriend," hervat Chadband, "het is juist omdat gij niets weet, dat gij voor ons een edelgesteente en een juweel |
||||||||||||
|
GUPPY\'S MEDEDINGER. IX,
|
|||||||||
|
zijt. Want wat zijt gij, mijn jonge vriend.\' Zijt
pij een dier des velds? Neen. Ken vogel der lucht? Neen. Een visch der zee of der rivier? Neen. Gij zijt een menschelijke jongen, mijn jonge vriend. Een menschelijke jongen! 0, heerlijk een men- schelijke jongen te zijn! En waarom heerlijk, mijn jonge vriend? Omdat gij vatbaar zijt om de lessen der wijsheid te ontvangen, omdat gij in staat zijt om gesticht te worden door deze rede, die ik nu ten uwen nutte uitspreek, om- dat gij geen stok, of staf, of blok, of steen, of paal. of pilaar zijt. O, een stroom van genot en zaligheid vloeit uit dat verheven woord — menschelijke jongen! En verkoelt gij u thans in dien stroom, mijn jonge vriend? Niet? Waar- om verkoelt gij u niet in dien stroom ? Omdat gij nog in een staat van duisternis zijt, om- dat gij nog in een staat van donkerheid zijt, omdat gij nog in een staat van zondigheid zijt, omdat gij nog in een staat van slavernij zijt. Mijn jonge vriend, wat is slavernij? Laten wij dit, in een geest van liefde, onderzoeken." Op dit dreigende punt der redevoering wrijft
Jo, die langzamerhand in sufheid schijnt te ver- zinken, met zijn rechterarm over zijn gezicht en geeuwt allerontzettendst. Jufvrouw Snagsby geeft met verontwaardiging haar geloof te ken- nen dat hij een duivelskind is. •\'Mijne vrienden," zegt Chadband , terwijl zijne
belasterde kin zich weder tot zijn vetten glim- lach plooit, en hij in het rond kijkt, "het is billijk, dat ik vernederd worde, het is billijk, dat ik beproefd worde ; het is billijk, dat ik gekastijd worde; het is billijk, dat ik bestraft worde. Ik struikelde verleden sabbat, toen ik met hoog- moed dacht aan mijne stichtelijke rede van drie uren. De rekening is nu gunstig gesloten; mijn schuldeischer heeft een accoord aangenomen. Laten wij dankbaar zijn! Dankbaar zijn! O, laten wij dankbaar zijn I" Jufvrouw Snagsby is diep geroerd.
\'\'Mijne vrienden," zegt Chadband , in het rond
ziende, tot besluit; "ik zal nu niet verder voort- gaan met mijn jongen vriend. Wilt gij morgen hier komen, mijn jonge vriend, en aan (leze goede dame vragen waar ik te vinden ben om u stichtelijk toe te spreken; wilt gij dan komen als eene dorstige zwaluw , en ook daags daaraan, en wederom daags daaraan, en eene menigte heilrijke dagen daaraan, om stichtelijke reden te hooren?" Dit alles met de levendigheid van een os. Jo, die om niets schijnt te denken dan om
maar op eene of andere manier weg te komen, knikt hierop. Guppy werpt hem een stuiver toe; jufvrouw Snagsby roept Gusta om hem veilig de deur uit te laten. Maar eer hij naar bene- den gaat, bevracht Snagsby hem met eenige overschotjes van de tafel, die Jo in zijne armen gesloten medeneemt. Chadband — van wien zijne vijanden zeggen,
|
|||||||||
|
dat het te verwonderen is hoe hij zoolang achter-
een zulke gruwelijke wartaal kan spreken, ter- wijl het daarentegen te verwonderen is, dat hij er ooit mede ophoudt, als hij ooit de onbe- schaamde vermetelheid heeft 0111 te beginnen — houdt zich vervolgens stil, tot een souper tj e hem gelegenheid geeft om weder eene traan- kokerij te beginnen. Jo wandelt, door de groote vacantie, naar Blackfriarsbrug, waar hij een steenen hoekje vindt om zich aan zijn maal- tijd te zetten. En daar zit hij te knabbelen en te kauwen,
en naar het groote kruis op den top der St.-Pauls- kerk te kijken, dat boven eene met rood en violet gekleurde rookwolk schittert. Uit het ge- zicht van den jongen zou men kunnen opma- ken, dat dit heilige zinnebeeld de onbegrijpe- lijke kioon was van de geheele onbegrijpelijkheid der groote stad ; zoo goud , zoo hoog in de lucht, zoo ver buiten zijn bereik. Daar zit hij, terwijl de zon ondergaat, de rivier onder hem heen, en de volksmenigte hem vooibijstroomt — alles in beweging met een of ander doel en tot een of ander einde — tot ook hij weder in bewe- ging wordt gebracht door een bevel om te maken dat hij daar vandaan komt. |
|||||||||
|
XX.
EEN NIEUWE HUURDER.
De groote vacantie nadert langzaam kuierend
de heropening der gerechtshoven, gelijk eene trage rivier op haar gemak door een vlak land naar de zee stroomt. Guppy kuiert even lang- zaam mede. Hij heeft zijn pennemes bot gemaakt en er de punt afgebroken door dat instrument in alle richtingen in zijn lessenaar te steken. Niet dat hij dien lessenaar een kwaad hart toe- draagt, maar hij moet toch iets doen, en dit iets moet van een aard zijn, dat het noch de krachten van zijn lichaam, noch die van zijn geest te veel vergt. Hij vindt, dat niets hem zoo wel bekomt, dan op één poot van zijn kantoor- stoel te zitten draaien, niet zijn pennemes naar zijn lessenaar te steken en te geeuwen. Kenge en Carboy zijn uit de stad , en de gea-
greëerde klerk heeft eene jachtakte genomen en is buiten bij zijn vader, en Guppy\'s twee kame- raden, de andere gesalarieerde klerken , zijn mot verlot. Guppy en Richard Carstone houden te zamen de eer van het kantoor op. Maar mijn- heer Carstone is voor dien tijd in de kamer van Kenge gevestigd, waarover Guppy wrevelig is. Zoo wrevelig, dat hij zijne moeder, in een ver- trouwelijk oogenblik, terwijl hij bij haar een kreeftenslaadje gebruikt, niet bijtenden spot on- derricht, dat hij vreest, dat het kantoor eigen- lijk niet goed genoeg voor saletjonkers is, en hij, als hij geweten had, dat er een saletjonker |
|||||||||
|
l:«l II KT VRU LATEN HUIS.
|
|||||||
|
Terwijl hij aldus in de schaduw van Old-
Square, in Lincoln\'s lnn, uitkijkt, en de onuitstaanbare steenen beschouwt, ontdekt Gup- py een inannelijken bakkebaard, die uit de gaan- derij beneden te voorschijn komt, en naar zijn gezicht wordt opgekeerd. Te gelijk klinkt er een zacht gelluit door de Innen roept eene gesmoorde stem: \'\'Hip! Guppy!" "Wat, zijt gij daar?" zegt Guppy, wakker wor-
dende. "Small, daar is Jobling." Small kijkt ins- gelijks uit het venster en knikt tegen Jobling. "Waar komt gij vandaan?" vraagt Guppy — "Van de moestuinen daar bij Dept ford. Ik kan het niet langer uithouden. Ik moet dienst nemen. Zeg eens! Gij moest mij eene halve kroon leenen. Dij mijne ziel, ik rammel van den honger." Jobling ziet er zeer hongerig uit, en op zijne
kleeren schijnt daar in de moestuinen bij De p t - ford geene wol te zijn gegroeid. "Zeg eens! Gooi eene halve kroon uit het raam,
als gij er eene kunt missen. Ik moet wat gaan eten." — "Wilt ge met mij gaan eten?" zegt Guppy, hem het muntstuk toewerpende, dat Jobling behendig opvangt. — "Hoelang zou ik het dan nog moeten uithouden?" vraagt Jobling. — "Geen half uur. Ik wacht hier maar tot de vijand aftrekt," antwoordt Guppy, zijn hoofd een zwaai naar binnen gevende. — "Welke vijand?" — "Een nieuwe. Die hier geagreëerde klerk moet worden. Wilt gij wachten?" — "Kunt gij iemand zoolang iets te lezen geven?" zegt Jobling. Smallweed maakt melding van de Rechtslijst.
Maar Jobling verklaart met grooten ernst, dat hij dat niet kan uithouden. "Dan kunt gij de courant krijgen," zegt Guppy.
"Dij zal hem naar beneden brengen. Maar gij moest u liever hier niet laten zien. Ga op de trap zitten lezen. Daar is het stil." Jobling antwoordt met een knik van verstand-
houding en bewilliging. De schrandere Small- weed bezorgt hem de courant, en gaat nu en dan op het portaal naar hem kijken, als eene voorzorg, dat het wachten hem niet zal gaan vervelen en hij daarom zal heengaan. Eindelijk trekt de vijand af, en dan haalt Smallweed Jobling boven. "Wel, en hoe gaat het?" zegt Guppy, hem
de hand gevende. — "Zoo, zoo. En hoe gaat het u?" Daar Guppy antwoordt, dat hij niet veel
daarop kan roemen, waagt Jobling de vraag: "Hoe maakt zij het?" Guppy neemt dit als eene vrijpostigheid op, en zegt: "Jobling, er zijn sna- ren in het menschelijk gemoed — " — Jobling verzoekt verschooning. "Ieder onderwerp behalve dat," zegt Guppy,
met somber genot van zijne grieve. "Want er zijn snaren, Jobling—." Jobling verzoekt nog eens verschooning.
Onder dit korte gesprek heeft de vlugge
|
|||||||
|
zou komen, liet zou hebben laten schilderen.
Guppy vermoedt, dat iedereen, die in liet kan-
toor van Heiige en Carboy een stoel komt be- zetten. vijandige oogmerken tegen hem koes- tert. Het is duidelijk, dat zoo iemand hem wil verdringen. Als men hem ooit vraagt, hoe, waarom, wanneer of waartoe, knijpt hij een oog dicht en schudt hij zijn hoofd. Deze diepe in- zichten bewegen hem zich ontzaglijk veel moeite te geven om tegen komplotten te waken waar geen komplot bestaat, en zonder tegenpartij een zeer diep doordacht schaakspel te spelen. Het is dus eene bron van streelend genoegen
voor Guppy, te zien, dat de nieuweling aanhou- dend in de papieren van Jarndyce en Jarndyce tuurt; want hij weet wel, dat daaruit niets an- ders dan verwarring en teleurstelling kan sprui- ten. Zijn genoegen deelt zich mede aan een der- den persoon, die in het kantoor van Kenge en Carboy door de groote vacantie kuiert, te weten aan den jongen Smallweed. Of de jonge Smallweed (zinnebeeldig Small
(de kleine) en ook t\'hik Weed (vogeltjesgroen) genoemd, als om schertsend aan te duiden , dat hij nog maar een nestvogeltje is) ooit een jon- gen is geweest, is iets, dat in Lincoln\'s lnn zeer betwijfeld wordt. Hij is nu nog wat bene- den de vijftien, maar toch reeds een oud stu- dent in de rechten. Uit de grap zegt men, dat hij verliefd is op eene dame in een sigarenwin- kel in de nabijheid van Chancery-Lane, en dat hij om harentwil de betrekking zoude heb- ben afgebroken met eene andere dame, met welke hij eenige jaren geëngageerd was geweest. Hij is een echt Londensch product, klein van gestalte en ineengeschrompeld van trekken; maar men kan hem toch op aanmerkelijken af- stand zien door middel van zijn zeer hoogen hoed. Ken Guppy te worden is het doel zijner eerzucht. Hij kleedt zich gelijk die heer (door wien hij gepatroniseerd wordt), poogt zijne spraak en zijn gang na te bootsen, en neemt hem ge- heel en al tot model. Hij is vereerd met Guppy\'s bijzonder vertrouwen, en voorziet hem somtijds van raad, uit de diepe bronnen zijner ondervin- ding, over moeielijke punten in het gewone leven. Guppy heeft den geheelen morgen uit het ven-
ster liggen kijken, nadat hij al de kantoorstoelen achtereen had geprobeerd en geen daarvan ge- makkelijk gevonden, en nadat hij verscheidene malen zijn hoofd in de ijzeren brandkas badge- stoken , met de gedachte om het zoo te verkoe- len. Smallweed is tweemaal uitgezonden om het benoodigde voor limonade gazeuse te halen, en heeft dien drank tweemaal gereedgemaakt in twee groote bierglazen en met eene liniaal om- geroerd. Guppy geeft Smallweed de paradoxe stelling in overweging, dat men, hoe meer men drinkt, des te dorstiger wordt, en laat zijn hoofd op de vensterbank rusten in een toestand van hopelooze kwijning. |
|||||||
|
EEN MAALTIJD IN EENE RESTAURATIE. \\M
|
||||||||||||
|
dat hij nu een soort van versteende kabouter
is geworden, en men, om rekenschap van zijn bestaan te geven, in de kantoren zegt, dat zijn vader en moeder rechtsgeleerde fictiën wa- ren, en ook dat zijne eerste lange kleeren van een blauwen zak gemaakt waren. Zonder zich te laten roeren door de verlok-
kende uitstalling voor het venster der restau- ratie — kunstmatig gewitte bloemkool en kip- pen, groene mandjes met doperwten, koele komkommers, en paterstukken, gereed voor het spit — gaat Smallweed vooruit binnen. Men |
||||||||||||
|
Smallweed, die mede zal gaan eten, met groote
letters op een strookje papier geschreven : "Zoo dadelijk terug." Deze kennisgeving aan allen, die het aangaat, steekt hij in de brievenbus: en dan zijn hoogen hoed opzettende, met den- zelfden graad van schuinsheid, waarmede Gup- py den zijnen draagt, onderricht hij zijn pa- troon, dat zij zich nu kunnen wegmaken. Zij begeven zich dus naar eene naburige res-
tauratie, niet van den eersten rang, waarvan de bedienende dame, eene welgedane jonge maagd van veertig, gezegd wordt zekeren in- |
||||||||||||
|
"nu ben ik volwassen, ouppy. nu ben ik tot rijpe jaren gekomen." (blz. 138).
|
||||||||||||
|
druk op den teerhartigen Smallweed te hebben
gemaakt, van wien men zou kunnen aanmerken, dat hij een wisselkind is, voor wien de jaren niets te beduiden hebben. Hij is nu reeds in het be- zit van eeuwen van uilachtige wijsheid. Als hij ooit eene wieg had, schijnt het, dat hij met een rok met lange panden daarin moet heb- ben gelegen. Hij heeft een oud oog, dieSmall- weed; en hij drinkt en rookt op eene aapach- tige manier; en zijn hals staat stijf in zijne stropdas; en hij kan nooit beetgenomen wor- den; en hij weet alles van alles, wat Jiet ook zijn mag. Kortom . hij is zoodanip rrrooteebracbt, |
||||||||||||
|
kent en ontziet hem daar. Hij heeft zijne vaste
plaats, hij bespreekt al de papieren, bij blaft de oude heeren aan, die ze na dien tijd nog langer dan tien minuten houden. Het baat niet hem een broodje te willen geven, dat de volle grootte niet heeft, of hem van het vleesch iets anders dan de beste sneden voor te zet- ten. Wat jus betreft is hij zoo hard als dia- mant. Bewust van kaboutermacht, en zich aan zijne
geduchte ondervinding onderwerpende, raad- pleegt Guppy hem over de keus van het diner. Hii ziet hem met een vragenden blik aan, ter- |
||||||||||||
|
138
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
wijl de tafelmeid de lijst der gerechten opleest,
en zegt: "Wat neemt gij, Chick?" Uit de diepte zijner slimheid verkiest Chick "kalfs- vleesch met ham en tuinboontjes — "en ver- geet de saus niet, Pollv," (met bovennatuur- lijk dichtknijpen van zijn eerwaardig oog). Gup- py en .lobling doen dezelfde bestelling Drie pintskannen half en half worden daarbij ge- voegd. Spoedig komt de meid terug, iets dra- gende, dat naar een model van den toren van Babel gelijkt, maar waarlijk een stapel borden en platte blikken deksels is. Smallweed, het hem voorgezette goedkeurende, geeft zijn eer- waardig oog eene uitdrukking van slimme goe- dertiérenheid en lonkt haar aan. Daarop be- vredigt het rechtsgeleerd driemanschap zijn eet- lust onder een gestadig in- en uit- en rondloopen, en een gekletter van aardewerk, en een op en neer-rommelen van de machine, die de spij- zen uit de keuken aanbrengt, en een schel geroep om nog meer spijzen door de spreek- pijp, en een schel oprekenen der kosten van het opgegetene, en een algemeenen reuk en damp van warm vleesch, en een aanmerkelijk verhitten dampkring, waarin de morsige mes- sen en tafellakens geheel van zelf vetvlekken en bierspatten schijnen te krijgen. .lobling is dichter toegeknoopt clan de net-
heid alleen zou schijnen te vereischen. Zijn hoed vertoont aan de kanten een eigenaar- dig verschijnsel van glinsteremlen aard, als ware hij eene geliefkoosde wandelplaats van slakken geweest. Hetzelfde verschijnsel is op sommige deelen van zijne jas, vooral aan de naden zichtbaar. Hij heeft het verschoten voor- komen van een gentleman in bekrompene omstandigheden; zelfs zijne lichte bakkebaar- den hangen met zekere schraalheid neer. Zijn eetlust is zoo krachtig, dat men daar-
door aan een karigen kost voor eenigen tijd rugwaarts moet denken. Hij maakt zoo spoe- dig gedaan met zijn bord kalfsvleesch met ham, hetwelk hij geheel geledigd heeft, eer zijne met- gezellen nog halverwege met het hunne zijn , dat Guppy hem er nog een voorstelt. "Wel ver- plicht Guppy," zegt .lobling," "maar ja, mij dunkt ik zal er nog een nemen." Het wordt gebracht, en hij begint nog eens
met lust. Guppy slaat hem tusschenbeiden stilzwijgend
gade, tot hij halverwege door zijn tweede bord heen is, en dan ophoudt om eene smakelijke teug uit zijne insgelijks vernieuwde kan half en half te nemen, en dan zijne beenen uitrekt en zijne handen wrijft. Hem met dien gloed van tevredenheid op het gezicht aanschouwende, zegt Guppy: "Nu zijt ge weer een man, Tony!" — "Ja,
maar toch niet geheel,\'\' zegt Jobling. "Zeg, zoo pas geboren." — "Wilt gij ook nog andere groenten nemen? Sperges?floperwten?Groene |
kool?" — "Wel verplicht, Guppy," antwoordt
.lobling; "maar ja, mij dunkt ik zal nog wat groene kool nemen." De bestelling wordt gedaan met het spottende
bijvoegsel (van Smallweed): "Zonder slakken, Pollv!" en de kool verschijnt. "Ik groei al, Guppy," zegt Jobling, met sma-
kelijken ijver mes en vork reppende. — "Dat doet mij pleizier." — "Eigenlijk ben ik nu zoo pas over de tien," zegt Jobling. Hij zegt niet meer voordat hij zijne taak
heeft volbracht, hetgeen hem juist gelukt als Guppy en Smallweed met de hunne gereed zijn , zoodat hij deze lieeren ruim eene portie kalfsvleesch met ham en eene portie kool af- wint. "Nu, Sniall," zegt Guppy. "Wat zoudt gij
nu voor gebak aanraden?" — "Mergpoddings," zegt Smallweed terstond. — "Zoo, zoo!" roept Jobling met een schalkachtigen blik. "Denkt gij dat? Wel verplicht, Guppy; maar ja, mij dunkt ik zal nog een poddinkje nemen." Nadat de drie poddingen gebracht zijn, voegt
Jobling er schertsend bij, dat hij nu gauw meer- derjarig zal worden. Daarop volgen nog, op bevel van Smallweed, "drie kazen" en "drie rummetjes." Dit toppunt van het feestmaal ge- lukkig bereikt hebbende, legt Jobling zijne beenen op de gekussende bank (daar hij den eenen kant van de tafel voor zich alleen heeft), laat zich tegen den muur leunen, en zegt: "Nu ben ik volwassen, Guppy. Nu ben ik tot rijpe jaren gekomen." — "Wat denkt ge nu," zegt Guppy, "van — gij stoort u toch niet aan Small- weed?"—"Geheel niet. Ik heb het pleizier van zijne gezondheid te drinken." — "De uwe , mijn- heer," zegt Smallweed. — "Ik zeide daar, wat denkt gij nu van dienst nemen \'.\'" hervat Guppy. — "Wel, wat iemand na den eten denkt, mijn
beste Guppy," antwoordt Jobling, "is geheel iets anders dan wat hij misschien voorden eten denkt. Maar toch, zelfs na den eten moet ik mij de vraag doen: Hoe zal ik het maken? Hoe zal ik aan den kost komen? 111 f o manger, weet ge wel," zegt Jobling, die woorden uitsprekende gelijk geen Franschman zou kunnen doen. "111 f o man- ger. Zoo zeggen de Franschen, en het mange- ren is voor mij even noodzakelijk als voor een Franschman, of nog meer." Smallweed is stellig van ooi-deel "veel meer."
"Als iemand mij gezegd had," vervolgt Job- ling, "zelfs zoo kort geleden als toen wij te zamen dat toertje in Li ncoln shire deden, Guppy, en dat huis op Noten-Hof gingen zien —" Smallweed verbetert hem — "Kastanje-Hof."
"Kastanje-Hof. Ik bedank mijn edelachtba-
ren vriend voor de terechtwijzing. Als iemand
mij toen gezegd had, dat ik er eens zoo erg
aan toe zou zijn als ik werkelijk ben, dan zou
— dan zou ik hem een slag in zijn gezicht heb-
|
||||||||
|
WAT KAN TEM AND DOEN? DW
|
|||||||
|
heer, ik ben binnen kort nog beter met hem
bekend geworden door zekere toevallige omstan- digheden, die mij ook als huisvriend toegang bij hem hebben verschaft. Het is niet noodig, meer van die omstandigheden te zeggen. Zij kun- nen — of kunnen ook niet — in zeker verband staan misschien met iets, dat misschien — of misschien ook niet — eene schaduw op mijn leven heeft geworpen." Daar Guppy gewoon is, door zeker geheim-
zinnig pralen met zijne rampzaligheid, zijne vrien- den te verlokken om zich daarover uit te laten, en zoodia zij het onderwerp aanroeren, hun met bijtende strengheid eene vermaning te geven over de snaren van het menschelijk gemoed, ontwijken Jobling en Smallweed beide dien strik, door geheel stil te zwijgen. "Dat kan zoo zijn," herhaalt Guppy, "of ook
niet. Dit behoort niet tot de zaak. Het is genoeg te zeggen, dat mijnheer en jufvrouw Snagsby zeer bereidwillig zijn om mij te verplichten; en dat Snagsby, in den drukken tijd, veel kopi- eerwerk heeft uit te geven. Hij heeft alles van Tulkinghorn, en eene uitmuntende klandizie buitendien. Ik geloof, als onze wederzijdsche vriend als getuige werd opgeroepen, zou hij dit kunnen verklaren." Smallweed knikt, en schijnt te verlangen om
maar beëedigd te worden. "Nu, heeren van de Jury," zegt Guppy —
"ik meen, nu, Jobling, zult gij misschien zeg- gen, dat dit een armoedig vooruitzicht is om aan den kost te komen. Toegestemd. Maar het is toch beter dan niets, en beter dan dienst nemen. Gij hebt maar tijd noodig. Er moet tijd zijn om die laatste dingen te laten overwaaien. En gij zoudt dien tijd op eene veel slechter ina- nier kunnen doorbrengen, dan met ondertus- schen voor Snagsby te schrijven." Jobling wil hierop invallen, wanneer de schran-
dere Smallweed hem stuit door een droog kuchje en de woorden: "Hm! Shakspeare!" "Er zijn twee punten in aanmerking te nemen,
Jobling," zegt Guppy. "Dit is pas het eerste. Nu kom ik aan het tweede. Gij kent Krook, den kanselier wel, daar aan den overkant van de steeg. Kom aan, Jobling," zegt Guppy, op een toon alsof hij bij een verhoor een getuige wilde aanmoedigen, "ik denk, dat gij Krook, den kanselier, daar aan den overkant van de steeg, wel kent?" —"Ik ken hem van aanzien." "Heel goed. En gij kent ook dat jufvrouwtje Rite wel?" — "Die kent iedereen," zegt Jobling. — "Die kent iedereen. Zeer goed. Nu is het sedert eenigen tijd een van mijne plichten geweest, om dat jufvrouwtje zekere wekelijksche toelaag te betalen, na aftrek van hare week huur, die ik (volgens de mij gegevene instructie) goregeld aan Krook zelf, in hare tegenwoordigheid, be- taal. Dit heeft mij in aanraking met Krook ge- bracht en met zijn huis en zijne manier van |
|||||||
|
ben gegeven," zegt Jobling, en neemt met een
gezicht vol wanhopige berusting een teugje rum met water. — "En tocli, Tony, zat gij toen al in de pekel," merkt Guppy aan. "In de chais hebt gij haast van niets anders gespro- ken." — "Dat wil ik niet ontkennen, Guppy," zegt Jobling. "Ik was toen al op zwart zaad. Maar ik dacht, dat het wel zou losloopen en zich schikken." O, dat algemeene geloof aan losloopen en
zich schikken, terwijl men zelf alles maai\' laat losloopen! "Ik geloofde vast, dat het wel zou losloopen
en op zijne pooten neerkomen," zegt Jobling met zekere onbestemdheid van uitdrukking en misschien ook van meening, "maar dat deed het niet. En toen het zoover kwam, dat cre- diteuren aan het kantoor maling kwamen ma- ken, enmenschen, die met het kantoor te doen hadden , kwamen klagen over ellendige kleinig- beden van geleend geld, was het gedaan met die betrekking ook, want als ik morgen om een ge- tuigschrift kwam vragen, zou men het te weten komen en mij weer komen plagen. Wat zal iemand dan doen? Ik heb mij uit den weg ge- houden en goedkoop geleefd , daar in die moes- tuinen; maar wat baat het of men goedkoop leeft, als men geen geld heeft? Dan zou men evengoed duur kunnen leven." —"Nogbeter," denkt Smallweed. — "Zekerlijk. Dat is de manier in de modewereld. En de modewereld en bakke- baarden zijn mijn zwak geweest, en het kan mij niet schelen wie dat weet," zegt Jobling. "Zij zijn een groot zwak — nu ja, een groot zwak. Welnu," vervolgt Jobling, nadat hij eene uit- dagende teug rum met water heeft genomen. "wat kan iemand dan doen, vraag ik u, behalve dienst nemen?" Guppy wil nu gaan uiteenzetten wat iemand,
naar zijne meening, nog doen kan. Zijn toon is deftig en nadrukkelijk als van een man, die zich nog nooit heeft gecompromitteerd, behalve dat hij het slachtoffer van een teeder harteleed is ge- worden. "Jobling," zegt Guppy, "ik zelf en onze we-
derzijdsche vriend Smallweed —"— "Gentle- men allebei," merkt Smallweed bescheiden aan en drinkt. — "Hebben meer dan eens over die zaak gesproken, sedert gij —"— "Zeg maar den zak hebt gekregen!" roept Jobling met bitterheid uit. "Zeg het maar, Guppy. Gij meent het toch." — "Neen. De I n n hebt verlaten," oppert Small- weed met kieschheid. — "Sedert gij de I n n hebt verlaten, Jobling," zegt Guppy, "en toen heb ik onzen wederzijdschen vriend al van een plan gesproken, dat ik u dacht voor te stellen. Gij kent Snagsby, den kantoorwinkelier?" — "Ik weet, dat hij er is," zegt Jobling. "Maar hij was onze leverancier niet, en ik ben niet met hem bekend." — "Hij is de onze, Jobling, en ik ben wel met hem bekend," zegt Guppy. "Wel, mijn- |
|||||||
|
140 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
leven bekend doen worden. Ik weet, dat hij
eene kamer te huur heeft. Gij kunt daar zeer goedkoop wonen, onder welken naam gij maar verkiest, en zoo stil alsof gij honderd mijlen ver waait. Hij zal u niets vingen , en zou u , op een woord van mij, tot huurder willen nemen eer de klok weer slaat, als ge zoo mocht willen. En ik zal u nog eens iets zeggen. Jobling," zegt Guppy, die eensklaps zijne stem laat dalen en weder een gemeenzamen toon aanneemt, "hij is een wonderlijke oude snaak — altijd snuffelt hij in een warboel van papieren, en slooft zich „. L.i. ungriioipen te leeren lezen en schrijven, zonder het minste te vorderen, naar het mij voorkomt. Hij is een allerwonderlijkste oude snaak, mijnheer. Ik weet niet of het kon voor iemand wel de moeite waard zijn om hem wat na te gaan." — "Gij meent toch niet —" be- gint Jobling. — "Ik meen." antwoordt Guppy, met gepaste bescheidenheid zijne schouders op- halende, "dat ik niet uit hem wijs kan worden. Ik beroep mij op onzen wederzijdschen vriend Smallweed, of hij mij al of niet heeft hooien aanmerken, dat ik niet uit hem wijs kan worden." Smallweed legt de beknopte getuigenis af: \'•Nog al eens." \'\'Ik heb iets van het vak gezien, en iets van
de wereld gezien. Tony," zegt Guppy, "en het gebeurt zelden of ik kan uit iemand wijs worden . meer of minder. Maar zulk een ouden vos als deze, zoo slim en achterhoudend . schoon ik niet geloof, dat hij ooit nuchter is, heb ik nog nooit ontmoet. Hij moet al geweldig oud zijn, weet ge, en hij heelt geen niensch bij zich, en men zegt, dat hij ontzettend rijk is; en hetzij hij een smokkelaar is, of een heler van gestolen goed, of een geheime lommerdhouder, of een geldschieter — en dat alles heb ik op verschil- leende tijden waarschijnlijk gevonden — het zou wel voordeelig voor u kunnen zijn, wat kennis met hem te maken. Ik zie niet waarom gij niet bij hem zoudt gaan wonen , als al de rest u aan- staat." .lobling, Guppy en Smallweed leunen allen
met de ellebogen op de tafel en kijken, niet de kin in de handen, naar den zolder. Na eene poos drinken zij eens , laten zich achteroverzin- ken, steken de handen in de zakken en zien elkander aan. "Als ik de geestkracht had , die ik eens bezat,
Tony!" zegt Guppy met een zucht. "Maar er zijn snaren in het menschelijk gemoed —" Het overschot van die uitboezeming in rum
met water smorende, besluit Guppy met het avontuur aan Tony .lobling over te laten, en hem te berichten, dat gedurende de vacantie en tor- wijl de zaken slap gaan, zijne beurs "tot drie of vier, of zelfs tot vijf pond toe," voor hem zal openstaan. "Want men zal nooit zeggen," voegt Guppy er niet nadruk bij, "dat William Guppy ooit een vriend in den nood heeft gelaten." |
|||||||
|
Dit gezegde komt zoo juist tor snede, dat Job-
ling niet aandoening zegt: "Guppy, brave kerel, uwe vuist!" Guppy steekt ze toe en zegt:"Job- ling, mijn jongen, daar is zij!" Jobling hervat: "Guppy, wij zijn nu al eenige jaren kameraads geweest." Guppy antwoordt: "Jobling, dat zijn wij." Zij schudden elkander de hand, en Jobling zegt op een toon vol gevoel: "Ik ben u wel ver- plicht, Guppy, maar ja. mij dunkt ik zal toch nog een glas nemen, van oude kenniswege." "Krook\'s laatste huurder is daar gestor- ven ," merkt Guppy als het ware toevallig aan. — "Zoo waarlijk!" zegt Jobling. — "Er was eene schouwing. Uitspraak: toevallige dood. Daar geeft gij toch niet om ?" — "Neen," zegt Jobling, "ik geef er niet om. Maar hij had toch evengoed ergens anders mogen sterven. Het is duivels raar, dat hij op mijne kamer moest gaan sterven." Jobling maakt zich wrevelig over deze vrijpos- tigheid, en komt er verscheidene malen op terug met aanmerkingen zooals : "Er zijn toch plaatsen genoeg om te sterven, zou ik denken!" of: "Hij zou toch niet graag gehad hebben, dat ik op z ij ne kamer kwam sterven. durf ik wel zeggen." Evenwel de zaak is nu afgesproken, en Guppy stelt voor om den vertrouwden Smallweed uit te zenden om te vernemen of mijnheer Krook thuis is, daar zij in dat geval de onderhande- ling terstond kunnen beginnen en ten einde brengen. Daar Jobling dit goedkeurt, plaatst Smallweed zich onder den hoogen hoed, en brengt dezen geheel op Gnppy\'s manier de deur uit. Weldra komt hij terug met het bericht, dat Krook thuis is, en dat hij hem door de winkel- deur in zijne achterkamer heeft zien zitten, "sla- pende als een os." "Dan zal ik betalen," zegt Guppy, "en dan
kunnen wij naar hem toe gaan. Small, hoeveel zou het zijn?" Smallweed, door een oogwenk de aandacht
der bedienares trekkende, antwoordt dadelijk als volgt: "Vier kalfsvleesch niet ham is drie, en vier aardappelen is drie en vier, en eene kool is drie en zes, en drie poddingen is vier en zes, en zes broodjes is vijf, en drie kaas is vijf en drie, en vier pintjes half en half is zes en drie, en vier rummetjes is acht en drie, en drie Pol- ly\'s is acht en zes. Acht en zes is een halve souverein en achttien stuivers weerom.\'\' Geheel niet verhit door deze verbazende be-
rekeningen, groet Smallweed zijne vrienden met een koel knikje, en blijft zitten om naar gele- genheid nog een blikje van bewonderende aan- dacht te schenken, en de couranten te lezen, die bij hem vergeleken, nu hij zijn hoed niet opheeft, zoo groot zijn, dat hij , als hij den Times omhoog houdt om zijn oog de kolommen langs te laten gaan, wel reeds naar bed gegaan en onder het dek verdwenen schijnt te zijn. Guppy en Jobling begeven zich naar den vod-
denwinkel, waar zij Krook nog vinden zitten sla- |
|||||||
|
EEN BEZOEK BIJ DEN LORD-KANSELIER. 141
|
|||||||
|
|)«ii als een os, dat is, zwaar snorkende, met
do kin op de borst, en geheel onaandoenlijk voor alle geluiden, ja zelfs voor een zacht schudden. Op de tafel naast hem staan, tusschen de ge- wone prullen, eene ledige jeneverflesch en een glas. De ongezonde lucht is zoodanig met den damp van dit vocht beladen, dat zelfs de groene oogen der kat op de kasplank, die beurtelings geopend en gesloten, de vreemdelingen glinste- rend aangluren, dronken schijnen te zijn. "Heila daar!" zegt Guppy, den ineengezakten
ouden man nog eens schuddende. "Mijnheer Krook! Heila, mijnheer!" Maar het zou even gemakkelijk schijnen een
hoop oude kleeren, met eene smeulende ster- ken-dranks-hitte daarin, wakker te maken. \'•Hebt gij ooit zulk eene verdooving gezien als
waarin hij verzinkt, tusschen slapen en waken ?" zegt Guppy. — "Als dat zijn gewone slaap is," antwoordt Jobling, eenigszins ongerust, "zal hij eens heel lang duren, geloof ik." — "Het gelijkt altijd meer naar een toeval dan naar een dutje," zegt Guppy. "Holla, uwe lordschap! Wel, hij zou wel vijftigmaal bestolen kunnen worden! Doe uwe oogen eens open!" Na nog veel moeite opent hij ze, maar zon-
der dat hij de vreemdelingen of iets anders schijnt te zien. Hoewel hij het eene been over het andere slaat, en zijne handen vouwt, en verscheidene malen zijne verdroogde lippen opent en sluit, schijnt hij overigens even gevoelloos te zijn als te voren. "Hij leeft in allen gevalle toch nog," zegt
Guppy. "Hoe vaart ge, mylord kanselier? Ik heb een vriend van mij meegebracht, mijnheer, om over een zaakje te spreken." De oude man blijft nog zitten, dikwijls met
zijne droge lippen smakkende, zonder eenig teeken van bewustheid te geven. Na verloop van eenige minuten doet hij eene poging om op te staan. Zij helpen hem op, hij doet wankelend eenige schreden naar den muur, blijft daartegen staan leunen, en staart hen aan. "Hoe gaat het, mijnheer Krook?" zegt Guppy
eenigszins benauwd. "Hoe gaat het, mijnheer? Gij ziet ei- kostelijk uit. Ik hoop, dat gij tame- lijk wel zijt?" i)e oude man doet in het wilde een slag naar
Guppy, of in de lucht, draait zich waggelend om en komt zoo met zijn gezicht tegen den muur. Daartegen aangezakt blijft hij een paar minuten staan, en dan strompelt hij den winkel door naar de voordeur. De lucht, de beweging op straat, het verloop van tijd, of dat alles te zamen, doet hem bekomen. Hij komt met tamelijk vaste schre- den terug, schuift zijne bonten muts te recht en ziet hen scherp aan. "Uw dienaar, heeren. Ik heb wat gedut. Ik
ben somtijds moeielijk wakker te krijgen." — "Wel eenigszins, mijnheer," antwoordt Guppv. — "Wat? Gij hebt mij willen wakker maken?" |
zegt de achterdochtige Krook. — "Maar eventjes
geprobeerd," zegt Guppy. De oude man krijgt de flesch in het oog, neemt
ze op, bekijkt ze, en keert ze langzaam heton- derste boven. "Holla," roept hij, "daar is iemand aan ge-
weest." — "Ik verzeker u, dat wij ze zoo gevon- den hebben," zegt Guppy. "Zoudt ge mij wil- len vergunnen ze voor u te laten vullen f" — "Ja, zeker zou ik," zegt Krook, zeer verheugd. "Zeker zou ik dat. Spreek er maar niet meer van. Laat ze maar hier naast de deur vullen — in de Zon — voor den lord-kanselier, van veer- tien stuivers — o Heere, ze kennen mij daar wel!" Hij dringt Guppy de ledige llesch zoodanig op,
dat deze heer, zijn vriend een knikje gevende, de boodschap aanneemt, heensnelt en met de gevulde tlesch terugkomt. De oude man knelt ze in zijne armen gelijk een bemind kleinkind, en streelt ze teederlijk. "Maai- zeg eens," lluistert hij, na geproefd te
hebben, met dichtgeknepene oogen. "Die is niet van veertien stuivers. Die is van achttien stui- vers 1" — "Ik dacht, dat die u nog beter zou sma- ken." zegt Guppy. — -Gij zijt een edelman , mijn- heer," antwoordt Krook, nog eens proevende, en zijn heete adem schijnt als eone vlam naar hen toe te komen. "Gij zijt een baron." Dit gunstig oogenblik waarnemende, presen-
teert Guppy zijn vriend onder den voor de vuist bedachten naam van mijnheer Weevle, en ver- meldt het oogmerk van hun bezoek. Krook met zijne llesch onder den arm (hij komt nooit voorbij zeker punt van dronkenschap of van nuchter- heid) neemt er den tijd toe om zijn voorgestelden huurder te bezien, en schijnt hem goed te keuren. "Zoudt gij de kamer willen zien, jonkman?" zegt hij. "O, het is zoo\'n goede kamer. Gewit geworden. Schoongemaakt met groene zeep en soda. Hi! Dubbel de huur waard ; om niet te spre- ken van mijn gezelschap als gij dat verlangt, en zulk eene kat om de muizen weg te houden." Aldus de kamer aanprijzende, brengt de oude
man hen naar boven, waar zij het inderdaad veel zinderlijker vinden dan het placht te zijn, en ook eenige oude meubelen zien, die hij uit zijn onuit- puttelijken voorraad heeft opgedoken. Het aceoord is spoedig gesloten — want de lord kanselier kan niet ongemakkelijk zijn voor mijnheer Guppy, die met Kenge en Carboy, en Jarndyce en Jarndyce in betrekking staat, en nog andere aanspraken op zijne achting heeft — en men spreekt at, dat mijnheer Weevle zijne nieuwe woning des ande- ren daags zal betrekken. De heeren Weevle en Guppy begeven zich dan naar het Cookls Hofje, waar de eerste aan mijnheer Snagsby wordt ge- presenteerd en (wat van nog meer gewicht is) de stem en de belangstelling van jufvrouw Snags- by voor hem worden gewonnen. Daarna gaan zij bericht brengen aan den braven Smallweed , die met zijn hoogen hoed op aan het kantoor daarop is |
||||||
|
142 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
blijven wachten, en scheiden, nadat Guppy heeft
verklaard. dat hij het kleine onthaal gaarne zou willen besluiten met nog op de komedie te trak- teeren, maar dat er snaren in het menschelijk gemoed zijn, die dit tot eene akelige valschheid en eene hoonende bespotting zouden maken. Den volgenden dag, tegen de avondschemering,
komt Weevle zich zeer bescheiden ten huize van Krook aanmelden, geenszins met bagage overla- den, en vestigt zich in zijne nieuwe woning, waar de twee oogen in de vensterluiken hem in zijn slaap aanstaren alsof zij zeer verwonderd waren. Des anderen daags leent Weevle, die een handige jongen is, al past hij ongelukkig niet te best op, eene naald en draad van jufvrouw Flite, en een hamer van zijn huisheer. en gaat aan het werk om eene soort van gordijnen voor de vensters te maken, en eene soort van kast te timmeren, en hangt zijne twee theekopjes, zijne melkkan en andere dingen aan de haakjes, die hij zich daar- toe voor een stuiver heeft aangeschaft, gelijk een zeeman, die schipbreuk heeft geleden, zich zoo goed mogelijk zoekt te behelpen. Maai-datgene, waarop Weevle onder al zijne weinige bezittingen den meesten prijs stelt (na zijne lichte bakkebaar- den , vooi welke hij eene gehechtheid heeft, die alleen bakkebaarden in eene mannelijke borst kunnen opwekken), is eene keurige verzameling van koperen platen uit dat echt nationale werk, de Godinnen van Albion, of Sterrengalerij van liritsche Schoonheid, afbeeldingen van dames van rang en aanzien in de modewereld, in alle verscheidenheden van gemaakte houdingen en lachjes, die de kunst, door kapitaal geholpen, in staat is voort te brengen. Met deze heerlijke portretten, gedurende zijne afzondering in de moestuinen onwaardig in eene bordpapieren doos weggestopt, versiert hij zijne kamer, en daar deze Sterrengalerij van Britsche Schoonheid al- lerlei soorten van maskeradecostuum draagt, en allerlei muziekinstrumenten bespeelt, en aller- lei soorten van hondjes liefkoost, en op achter- gronden van allerlei bloemvazen en balustrades rust, is de werking van het geheel inderdaad buitengemeen. Maar de modewereld blijft Weevle\'s zwak,
evenals zij dat van Tony Jobling was. Des avonds eene courant van den vorigen dag uit de Zon te leenen, en daarin van de schitterende en ge- distingueerde verhevelingen te lezen, die in alle richtingen door het uitspansel van de modewe- reld sciiieten. verschaft hem een onuitspreke- lijken troost. Te weten welk lid van welken schitterenden en gedistingueerden kring giste- ren het schitterende en gedistingueerde kunst- stuk heeft verricht van dien te komen bezoeken, of het niet minder schitterende en gedistin- gueerde kunststuk in den zin heeft van ze nior- gen te verlaten, schenkt hem eene tinteling van genot. Te vernemen wat de Sterrengalerij van Schoonheid uitvoert en denkt uit te voeren, |
|||||||||
|
en welke huwelijken er op het tapijt, en welke
geruchten er in omloop zijn, is toch bekend te worden met de verhevenste bestemming der menschheid. Weevle keert zich van deze berichten naar de daarin besprokene portretten, en schijnt dan de origineelen te kennen en aan hen be- kend te zijn. Voor het overige is hij een stil huurder, vol
handige verzinselen en uitvindsels om zich als bovengemeld te behelpen, in staat om zelf te koken en schoon te maken, zoowel als te tim- meren, en met een grooten aanleg tot gezel- ligheid, die zich vooral ontwikkelt, wanneer de duisternis van den avond op het Hofje is neer- gedaald. Wanneer hij op zulk een tijd geen be- zoek ontvangt van Guppy, of van een kleiner licht in zijne gelijkenis onder een zwarten hoed gedompt, komt hij zijne sombere kamer uit — waarbij erfgenaam is geworden vanden woestijn- achtigen vurenhouten lessenaar met een regen van inkt bespat — en zoekt een praatje met Krook, of "maakt zich heel familiaar," gelijk men in het Hofje tot zijn lof zegt, met ieder, die zich genegen toont om zich met hem te onderhouden. Kn daarom gevoelt jufvrouw Piper, die in het Hofje den toon geeft, zich gedrongen om juf- vrouw Perkins twee opmerkingen mede te deelen: Vooreerst, als haai- Johnny nu een bakkebaard kreeg, zou zij wel wenschen, dat hij precies een- der was, als die van dat jonge mensch; en ten tweede: "Let op mijne woorden, jufvrouw Per- kins, en laat het u volstrekt niet verwonderen, als dat jonge mensch eindelijk nog om den ouden Krook zijn geld komt." |
|||||||||
|
XXI.
DE FAMILIK SMAI.LWEED.
In eene tamelijk leelijke en kwalijk riekende
buurt, hoewel een dei\' hoogste plekken daarvan den naam van Mo u rit Pleasant draagt, is de kabouterachtige Smallweed, die Bartholomeus gedoopt, maar in het huishouden als Bart be- kend is, gewoon dat beperkte gedeelte van zijn tijd door te brengen, waarop het kantoor en de kantoorzaken geene aanspraak maken. Hij woont in een smal straatje, altijd eenzaam, donkeren treurig, aan alle kanten zoo dicht ingemetseld als een grafkelder, maar waar nog de stomp van een ouden boom blijft kwijnen, waarvan het groen omtrent even frisch en natuurlijk isalsdejeug- digheid van Smallweed. Kr is, sedert vele geslachten, maar één kind
in de familie Smallweed geweest. Kleine oude mannetjes en vrouwtjes heeft men er wel in ge- had , maar geen kind, totdat Smallweed\'s groot- moeder, nu nog in leven, zwak van vermogens werd en (voor de eerste maal) tot een staat van kindscliheid verviel. Door zulke kinderlijke aan- |
|||||||||
|
ALTIJD EVEN HARD. 1«
|
|||||||||
|
ONKRUID GROEIT
|
|||||||||
|
en fabelen verboden, en alle lichtzinnigheden
hoegenaamd verbannen. Vandaar de streelende omstandigheid, dat er nooit een kind in gebo- ren werd, en dat de compleete mannetjes en vrouwtjes, die het voortbracht, naar de oude apen geleken, met iets drukkends op het ge- moed. In een donker voorkamertje, eenige voeten
beneden de oppervlakte der straat — een on- pleizierig, leehjk, naargeestig kamertje, alleen versierd met een allergrofst wollen tafelkleed en een allerhardst blikken theeblad, en aldus, wat ornamentatie betrof, geene slechte allego- rische voorstelling gevende van grootvader Small- weed\'s gemoed — zitten thans, in twee groote zwarte gekussende leuningstoelen, de oude heer en jufvrouw Smallweed hunne genoeglijke uren te slijten. Op de kachel staan een paar treeftjes voor de potten en ketels, waarop grootvader Smallweed gewoon is te zitten passen, en uit ] den schoorsteenmantel tusschen hen in steekt eene soort van koperen galg uit om vleesch aan te braden, waarop hij, als dit geschiedt, ook i zit te passen. Onder de zitting van des eer- j waardigen grootvaders stoel, en door zijne spille- beenen bewaakt, is eene lade, waarin het ge- ! rucht zegt, dat fabelachtige schatten bewaard worden. Naast hem ligt een overtollig kussen, waarmede hij altijd voorzien is, om iets te heb- ben, dat hij de gezellin van zijn eerwaardigen ouderdom naar het hoofd kan smijten, wan- neer zij van geld begint te praten — een on- derwerp, waarop hij bijzonder gevoelig is. "En waar is Bart?" vraagt grootvader Smal l-
weed aan Judy, Bart\'s tweelingzuster. — "Hij is nog niet thuis gekomen," zegt Judy. — "Het is tocli zijn theetijd al, niet waar?" — "Neen." — "Hoeveel zegt gij dan nog dat het scheelt?"
— "Tien minuten." — "He?" — Tien minu-
ten," schreeuwt Judy. —"Ho!" zegt grootvader Smallweed. "Tien minuten." Daar grootmoeder Smallweed , die heeft zitten
mommelen en haar hoofd tegen de treeftjes schud- den, van getallen hoort spieken, denkt zij aan geld, en krijseht zij, als eene afschuwelijke oude papegaai zonder veeren: "Tien ponds bank- noten!" Grootvader Sinallweed smijt haar dadelijk het
kussen naar het hoofd. "Duivelin, houd u stil," zegt de goede oude
man. De werking van dit gooien is tweevoudig. Niet
alleen doet het grootmoeder Smallweed niet het hoofd tegen de leuning van haar stoel zakken, en blijkt hare muts, als hare kleindochter haar weder ophelpt, erg verhavend te zijn, maar de noodige inspanning heeft ook eene terugwerking op grootvader Smallweed , die insgelijks, als eene gebrokene pop, achterover in zijn stoel zakt. De goede oude heer, die in zulk een geval het voor- komen heeft van een hoop kleeren met een zwart |
|||||||||
|
valligheden als een volslagen gemis van begrip,
geheugen en belangstelling, en eene eeuwige neiging om bij het vuur in slaap en er in te val- len, heeft Smallweed\'s grootmoeder ontwijfel- baar de familie opgevroolijkt. Smallweed\'s grootvader is insgelijks nog in le-
ven. Hij is geheel verlamd wat zijne beneden- ste, en half wat zijne bovenste ledematen be- treft; maar zijn geest heeft nog niets geleden. Deze houdt nog zoo goed als ooit de vier hoofd- regelen der rekenkunst en zekere kleine verza- meling van de onverzettelijkste daadzaken vast. Wat zijne organen, van idealiteit, eerbied, ver- wondering en andere zulke phrenologische eigen- schappen betreft, is het niet slechter met hem gesteld dan het placht te zijn. Alles wat Small- weed\'s grootvader ooit in zijn gemoed opnam was van het begin af eene rups en is eene rups gebleven. In geheel zijn leven heeft hij nooit een enkel vlindertje uitgebroed. De vader van dezen aardigen grootvader was
een hoornhuidige, tweebeenige, geldwinnende soort van spinnekop, die netten spande om arge- looze vliegen te vangen, en zich dan in een hol verschool tot zij verstrikt waren. De naam van den afgod van dien ouden heiden was Interest- op-Interest. Daarvoor leefde hij, en trouwde hij, en daaraan stierf hij. Toen hij eens door een zwaar verlies werd getroffen bij een eerlijk onderne- mingje, waarbij al het verlies aan den anderen kant had moeten zijn, brak er iets in zijn bin- nenste — iets, dat hij noodig had om te leven en dat dus zijn hart niet kon wezen — en toen was het uit met hem. Daar hij geen goeden naam had en in eene armschool was opgevoed, waar hij in vragen en antwoorden grondig onderwijs had genoten aangaande die oude volken, de Amorieten en Hethieten, werd hij dikwijls aan- gehaald als een voorbeeld hoe weinig eene goede opvoeding somtijds kan baten. Zijn geest blonk wederom door in zijn zoon,
dien hij altijd had voorgepreekt, dat men vroeg met geldwinnen moest beginnen, en die op twaalfjarigen ouderdom klerk op het kantoor van een knappen notaris werd. Daar had de jongeheer zijn geest, die bekrompen en inhalig was, aan- merkelijk verruimd, en, den aanleg der familie ontwikkelende, zich langzamerhand tot het be- rocp van geldschieter verheven. Vroeg aan het geldwinnen begonnen en laat trouwende, gelijk zijn vader voor hein gedaan had , gewon ook hij een bekrompen en inhaligen zoon, die, op zijne beurt, vroeg aan liet geldwinnen begin- nende en laat trouwende, vader van tweelin- gen, Bartholomeus en Judy Sinallweed, werd. Gedurende den geheelen tijd, tot den langza- men groei van dezen stamboom vereischt. had het huis van Smallweed, altijd vroeg geldwin- nende en laat trouwende, zijne practische rich- ting al meer en meer versterkt, alle vermaken afgeschaft, alle boekjes met prenten, sprookjes |
|||||||||
|
1«
|
|||||||||
|
HET VERLATEN TW1S.
|
|||||||||
|
mutsje er boven op, geeft geen teeken van
leven voordat zijne kleindochter hem twee ope- ratiën heeft doen ondergaan, door hem te schudden als eene groote llesch en op te stom- pen als eene groote buister. Nadat op deze wijze weder eenigszins een hals bij hem ontwikkeld is. blijven hij en de deelgenoote van zijn levens- avond in hunne leuningstoelen tegenover eik- ander zitten, gelijk twee schildwachten, lang door den zwarten sergeant de Dood op hun post vergeten. Judy is een waardig gezelschap voor dit paar.
Zij is zoo ontwijfelbaar de tweelingzuster van den jongen heer Smalhveed, dat de twee tot een gekneed nauwelijks een jongmensch van gewone grootte zouden uitmaken; terwijl zij zulk een gelukkig voorbeeld geeft van de voor- gemelde familiegelijkenis op het apengeslacht, dat zij, niet een rood rokje en een mutsje uitgedost, boven op een draaiorgel het land zou kunnen doorwandelen, zonder veel aan- dacht te trekken als een aap van buitengewone soort. Thans evenwel draagt zij een eenvoudig schraal japonnetje van bruine stof. Judy heeft nooit eene pop in eigendom ge-
had , nooit van Asschepoetster gehoord en nooit eenig spel gespeeld. Zij is, toen zij tien jaren oud was, eens of tweemaal met kinderen in gezelschap gekomen: maar de kinderen kon- den niet met haar terecht komen, en zijniet met hen. Zij scheen een dier van eene ver- schillende soort te zijn, en aan beide kanten bestond een instinctmatige tegenzin. Het is zeer twijfelachtig of Judy kan lachen. Zij heeft het zoo zelden zien doen, dat de waarschijn- lijkheid sterk daartegen is. Van iets, dat naar een jeugdigen lach gelijkt, kan zij voorzeker geen begrip hebben. Als zij zulk een lach wilde probeeren, zouden hare tanden haar hinderen; zonder het te weten heeft zij de uitdrukking en de bewegingen van haar gezicht naar het model van een afzichtelijken ouderdom leeren voegen. Zulk een wezen is Judy. Haar tweelingbroeder zou, al was het om
zijn leven te doen, geen tol kunnen opzetten, iiij weet niet meer van Jack den Heuzendoo- der of van Kindbad. den Zeeman dan hij van de bewoners der sterren weet. Hij zou even- goed haasjeovei of cricket kunnen spelen, als zich zei ven in een haas of krekel (cricket) herscheppen. Maar hij is er in zooverre beter aan toe dan zijne zuster, dat er in zijne be- kronipene wereld eene opening is gekomen, die hem een uitzicht aanbiedt op de ruimere gewesten waarin Guppy zich beweegt. Vandaar de bewondering en de naijver, die dit schit- terend personage hem heeft ingeboezemd. Judy zet met een brommenden slag, als van
een gong, een der ijzeren theebladen op de tafel, en schikt met veel gerammel en gerin- kel de kopjes en schoteltjes. Het brood legt |
|||||||||
|
zij in eene ijzeren broodmand, en de boter
(niet veel) doet zij op een tinnen bordje. Groot- vader Smallweed kijkt scherp naar detheeter- wijl die in den pot wordt gedaan, en vraagt Judy waar de meid is. "Charley, meent gij?" zegt Judy. — -\'He?"
zegt grootvader Smallweed. — "Meent gij Charley?" Dit wekt bij grootmoeder Smallweed eene her-
innering op, en naar gewoonte tegen de treef- tjes grinnikende, roept zij: "Over het water! Charley over het water, Charley over het water, over het water naar Charley, Charley over het water, over het water met Charley!" en geraakt daarover geheel in vuur. Grootvader kijkt naar het kussen, maar is zijne laatste inspanning nog niet genoeg te boven. "Ha!" zegt hij als er stilte komt. "Als zij zoo
heet. Zij eet veel. Het zou beter zijn haar kost- geld te geven." Judy schudt haar hoofd, knipoogende evenals
haar broeder doet, en knijpt haar mond tot een "neen," zonder dit uit te spreken. "Niet V\' zegt de oude man. "Waarom niet?" —
"Zij zou zes stuivers daags willen hebben," ant- woordt Judv, "en wij kunnen het voor minder doen." —"Zeker?" Judy antwoordt met een knikje van de diepste
beteekenis, en terwijl zij boter op het brood smeert, met alle voorzorgen tegen overdaad, roept zij: "Charley, waar zijt ge ?" Met bedeesde gehoorzaamheid verschijnt op dit roepen een klein meisje met een grof voorschoot en eene groote muts, de handen met zeepsop bedekt en een boender in de eene hand, en nijgt. "Aan wat voor werk zijt ge nu?" zegt Judy,
haar toesnauwende gelijk een vinnig oud wijf zou doen. — "Ik ben de bovenachterkamer aan het schoonmaken, jufvrouw," antwoordt Char- ley. — "Pas op, dat gij het terdege doet en niet talmt. Luieren gaat niet bij mij. Voort maar! Gauw!" roept Judy, op den grond stampende. "Gij meiden geeft eens zooveel last als ge waard zijt." Terwijl deze strenge matrone terugkeert tot
hare taak van broodsnijden en botersmeren, ziet zij de schaduw van haar broeder, die het venster binnenkijkt. Met mes en brood in de hand doet zij de deur voor hem open. "Zoo, zoo, Bart!" zegt grootvader Smallweed.
"Daar zijt ge — he?" — "Daar ben ik," zegt Bart. — "Weer naar uw vriend geweest, Bart?" Bart knikt.
"Voor zijn geld gegeten, Bart?"
Bart knikt nog eens.
"Goed zoo. Leef op zijne kosten zooveel gij
maar kunt, Bart, en laat u waarschuwen door zijn dwaas voorbeeld. Dat is het nut van zulk een vriend. Het eenige, waarvoor gij hem ge- bruiken kunt," zegt de wijze. Zijn kleinzoon, zonder dezen goeden raad
|
|||||||||
|
145
|
||||||||||||||
|
GROOTVADER SMAUAVEED.
|
||||||||||||||
|
[ mailing aan grootmoeder Smallweed , is bijzonder
indrukwekkend, maar niet zeer behaaglijk ; voor- eerst omdat de beweging doorgaans zijn zwart mutsje over zijn eene oog doet zakken, en hem zoo het uitzicht van een spotzieken kabouter geeft; ten tweede, omdat hij daarbij de lieftig- ste verwenschingen tegen grootmoedor Small- weed mompelt; en ten derde, omdat het contrast tusschen die krachtige uitdrukkingen en zijne machtelooze gedaante hem iets kwaadaardigs geeft, alsof hij veel kwaad zou willen doen als hij maar kon. Dit alles is echter in dezen fa- miliekring zoo gewoon, dat het volstrekt geen indruk maakt. De oude heer wordt slechts op- |
||||||||||||||
|
met zooveel eerbied aan te nemen als hij wel j
mocht, vereert dien toch met eens te knipoogen ; en te knikken , en neemt plaats aan de thee- tafel. De vier oude gezichten zweven dan bo- ven de kopjes, gelijk eene groep akelige che- rubijntjes; grootmoeder Smallweed zit gedurig met haar hoofd te schudden en tegen de treeftjes te grinniken, en grootvader Smallweed moet herhaaldelijk opgeschud worden. ".la, ja," zegt de goede oude heer, nog eens
op zijne wijsheidsles terugkomende. "Dat is zulk een raad als uw vader u zou gegeven hebben, Bart. Gij hebt uw vader nooit gezien. Des te meer jammer. Hij was mijn echte zoon." Of dit |
||||||||||||||
|
OBOOTVADER SMALLWEED LOET MIJNHEER GEOHGE VERBAASD STAAN\', (blz. 148».
|
||||||||||||||
|
moet te kennen geven, dat hij om] die reden
bijzonder pleizierig was om aan te zien, blijkt niet. "Hij was mijn echte zoon," herhaalt de oude heer, zijne snee geboterd brood op zijne knie toevouwende; "een goed rekenaar, en hij is nu al vijftien jaar dood." Grootmoeder Smallweed, haar gewoon instinct
volgende, barst uit met: "Vijftienhonderd pond. Vijftienhonderd pond in eene zwarte kist, vijf- tienhonderd pond achter slot, vijftienhonderd pond stilletjes weggeborgen!" Haar waardige echtgenoot legt zijne boterham neer, smijt haar het kussen naar het hoofd, doet haar achter- over in haar stoel zinken, en zakt zelf uitgeput in elkander. Zijn voorkomen, na zulk eene ver- |
||||||||||||||
|
geschud , het kussen wordt op de gewone plaats
naast hein gelegd, en de oude vrouw wordt, misschien met eene weder te recht geschoven muts , misschien ook niet, weder op haar stoel geplaatst, gereed om weder als een kegel te worden omgesmeten. Er verloopt nu eenige tijd voordat de oude
heer genoegzaam bekoeld is om zijne reden te hervatten; en zelfs vermengt hij die met ver- scheidene stichtelijke tusschenreden, tot zijne bewustelooze levensgezellin gericht, die met niets op de wereld gemeenschap houdt behalve met de treeftjes. Gelijk aldus: "Als uw vader, Dart, langer geleefd had,
had hij veel geld kunnen winnen — gij satan. |
||||||||||||||
|
JU
|
||||||||||||||
|
\\w
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
sehe kakelaarster, — maar juist toen hij liet
huis begon op te bouwen, waarvan hij met vele jaren werkens de grondvesten had gelegd — gij slet van een ekster, gij bonte kraai, gij kaketoe, wat wilt ge toch? — kreeg hij eene sluipkoorts; hij was altijd zwakkelijk geweest en had schraal geleefd , altijd vol zorgen voor zijne zaken, en stierf daaraan — ik zou u graag met eene kat willen smijten in plaats van met een kussen, en dat zal ik ook als gij u zoo verduiveld zot blijft aanstellen! — en uwe moe- der, die eene zuinige vrouw was, zoo droog als een houtje, molmde ook weg als verrot hout, nadat gij en Judy geboren waart. — (lij oud varken! Gij zwijn van den satan! Gij varkenskop!" Judy, geen het minste belangstellende in
iets, dat zij dikwijls heeft gehoord, begint het overschot uit den trokpot en de kopjes in eene kom te gieten, om de kleine schoonmaakster tot avonddrank te dienen. Eveneens verzamelt zij. in de ijzeren broodmand. zooveel korsten en kantjes brood als de strenge zuinigheid van het huis heeft overgelaten. \'•Maar uw vader en ik waren compagnons,
Bart." zegt de oude heer, "en als ik eens weg ben, zult gij en Judy alles krijgen wat er is. Het is goed voor u beiden. dat gij al vroeg aan het geldwinnen zijt gegaan — Judy met de bloemen en gij met het recht. Gij zult het niet behoeven te verteren. Gij kunt daarbuiten wel den kost winnen, en het kapitaal nog vergroo- ten. Als ik eens weg ben, zal Judy weer aan de bloemen gaan, en gij zult bij het recht blijven." Uit Judy\'s voorkomen had men kunnen op- maken, dat zij meer met doornen dan met bloemen te doen had gehad, maar werkelijk is zij in haar tijd bij eene kunstbloemenmaak- ster in de leer geweest. Een scherp opmcrker zou misschien in haar oog zoowel als in dat van haar broeder, wanneer hun eerwaardige grootvader van liet vooruitzicht op zijn weg zijn spreekt. eenig ongeduld ontdekken om te weten wanneer hij eens weg zal zijn , en eene wrevelige meening, dat het tijd voor hem is om te gaan. "Als nu iedereen gedaan heeft," zegt Judy, hare toebereidselen voltooiende, "zal ik die meid laten binnenkomen voor hare thee. Zij zou er nooit mee gedaan hebben, als ik het haar alleen in de keuken gaf." Charley wordt dus geroepen, en zet zich,
onder een kiuisvuur van oogen, bij hare kom en bij eene Druidische ru\'ine van broodkorsten. In de manier, waarop zij met dit meisje om- springt, schijnt Judy Sniallweed een geologi- schen ouderdom te bereiken en tot het verst verwijderde tijdperk op te klimmen. Het systc- matischc, waarmede zij haar besnauwt en op haar uitschiet, hetzij met of zonder eenig voor- wendsel, is verwonderlijk, en toont eene vol- maaktheid in de kunst van meiden-afjakke- |
|||||||||
|
i ren, waartoe zelfs de oudste beoefenaarstere
daarvan het maar zelden brengen. "Zit nu niet den heelen dag rond te kijken,"
roept Judy, haar hoofd schuddende en met haar voet stampende, als zij toevallig een blik opvangt, die te voren de diepte der theekom heeft gepeild, "maar maak, dat gij het op- krijgt en weer aan uw werk komt." — "Ja, jufvrouw," zegt Charley. — "Zeg maar geen ja," antwoordt Judy, "want ik weet wel hoe gij meiden zijt. Doe het maar zonder het te zeggen, en dan zal ik u beginnen te gelooven." Charley verzwelgt een grooten slok thee, ten
teeken van onderwerping, en gooit de Druï- dische mine zoodanig uit elkander, dat juf- vrouw Smallweed haar belast om niet te schrok- ken, dat "van u meiden," merkt zij aan, zoo gemeen is. Charley zou misschien nog meer moeite hebben om haar, in hetgeen zij begrijpt dat van meiden te vergen is, te voldoen, als er niet juist aan de deur werd geklopt. "Zie eens wie daar is, maar kauw niet als
gij opendoet," snauwt Judy. Als het voorwerp harer aandacht daartoe
heengaat, neemt Judy de gelegenheid waar om de broodkorsten weder bij elkander te schud- den , en een paar vuile kopjes in de half ge- ledigde kom op zijde te leggen, als een wenk, dat zij het eten en drinken nu voor gedaan houdt. "Nu. Wat is er en wat moet men?" zegt
de snibbige Judy. Het is zeker "mijnheer George," naar het
blijkt. Zonder verdere aandiening of complimen- ten stapt die mijnheer binnen. "Ba, wat is het hier heet," zegt mijnheer
George. "Altijd vuur aan? Nu, misschien hebt gij gelijk er u aan te gewennen." Mijnheer George maakt deze laatste aanmerking bij zich zelven, terwijl hij tegen grootvader Smallweed knikt. — "Zoo, zijt gij het?" roept de oude heer hem toe. "Hoe gaat het? Hoe gaat het?" — "Zoo tamelijk," antwoordt George, een
stoel nemende. "Uwe kleindochter heb ik de eer gehad oin al vroeger te zien. Uw dienaar, juf- vrouw." — "Dit is mijn kleinzoon," zegt groot- vader Smallweed. "Hem hebt gij nog niet gezien. Hij is op een rechtsgeleerd kantoor, en niet veel thuis." — "Zijn dienaar dan ook ! Hij gelijkt op zijne zuster. Hij gelijkt veel op zijne zuster — duivels veel op zijne zuster," zegt George, met sterken, niet zeer vleienden nadruk op het laat- ste bijvoegsel. — "En hoe maakt de wereld het nu met u, mijnheer George?" vraagt grootvader Smallweed, langzaam zijne boenen wrijvende. — "Nagenoeg als gewoonlijk," is het antwoord.
"Alsof ik een kaatsbal was." Hij is een man van vijftig jaren met eene
bruine, door lucht en zon nog meer gebruinde kleur; welgemaakt en met welgevormde trek- ken, donker krullend haar, heldere oogen en eene breede borst. Zijne forsch gespierde han- |
|||||||||
|
MIJNHEER GEORGE. 147
|
|||||||||
|
den, even bruin als zijn gezicht, zijn blijkbaar
aan een tamelijk ruw handwerk gewoon. Iets opmerkelijks aan hem is, dat hij voor op zijn stoel gaat zitten, alsof hij, uit lange gewoonte, nog ruimte liet voor een stuk van kleeding of uitrusting, dat hij nu niet meer draagt. Zijn stap is ook afgemeten en zwaar, en zou goed passen bij het kletteren van eene sabel en het rinkelen van sporen. Hij is nu gladgeschoren, maar zijn mond is gesloten alsof zijne bovenlip jaren lang aan groote knevels gewoon was ge- weest, en de manier, waarop hij nu en dan de opene palm zijner breede bruine hand daarop legt, geeft denzelfden indruk. Over het geheel zou men kunnen raden, dat mijnheer George voorheen cavalerist is geweest. Met de familie Smallweed vormt George een
buitengemeen contrast. Nooit was een cavalerist ingekwartierd bij een huishouden, dat minder naar hem geleek. Hij is een pallas bij een oester- mes. Zijne wel ontwikkelde gestalte, en hunne verschrompelde vormen; zijne forsche manie- ren , waardoor hij de geheele kamer schijnt te vullen, en hun benepen uitzicht; zijne klin- kende stem, en hunne scherpe, schrale tonen, vormen de sterkste en vreemdste tegenstelling. Daar zittende in het naargeestige voorkamertje. een weinig voorovergeleund, met de handen op de dijen erijple ellebogen vierkant naar buiten, schijnt liet alsof hij, als hij daar lang zoo zat, het geheele huishouden en het geheele huis van vier kamers in zich zou opslurpen, met ach- terkeuken en al. "Wrijft gij uwe beenen zoo, om er leven in
te wrijven?" vraagt hij grootvader Smallweed, nadat hij in de kamer heeft rondgekeken. — "Wel, het is gedeeltelijk gewoonte, mijnheer George, en — ja, gedeeltelijk bevordert het de circulatie," is het antwoord. — "De cir-cu-la- tie!" herhaalt George, de armen over de borst slaande, en schijnt daarbij nog eens zoo groot te worden. "Die hapert nog al, zou ik denken." — "Het is waar, ik word oud, mijnheer Geor- ge," zegt grootvader Smallweed. "Maar ik draag mijne jaren nog al wel. Ik ben ouder dan zij," naai- zijne vrouw knikkende, "en zie wat zij is. — Gij satansche kakelaarster!" roept hij met eene plotselinge opwelling zijner laatste drif- tigheid. — "Arme oude ziel!" zegt George, zijn hoofd naar haar omdraaiende. "Scheld de oude vrouw niet uit. Zie haar daar eens met die on- gelukkige muts half van haar hoofd, op een hoop in haar stoel gezakt. Kom wat op, juf- vrouw. Zoo is het beter. Daar zijn wij er. Denk om uwe moeder, mijnheer Smallweed," zegt George, naar zijn stoel terugkomende, nadat hij haar geholpen heeft, "als uwe vrouw niet genoeg is." — "Ik denk, dat gij een uitmuntend zoon moet zijn geweest, mijnheer George," zegt de oude man, met een grijnzend gezicht. De kleur van George\'s gezicht wordt eenigs-
|
|||||||||
|
zins hooger als hij antwoordt: "Och neen. Dal
ben ik niet geweest." — "Daar beu ik verbaasd over." — "Ik ook. Ik had een goed zoon be- hooren te zijn, en ik denk, dat ik er ook wel den wil toe had. Maar dat ben ik toch niet ge- weest. Ik ben een donderdags slechte zoon en nooit iemand tot eer geweest, zoo is het." — "Verwonderlijk!" zegt de oude man. — "Even- I wel," hervat George, "hoe minder daarvan ge- zegd hoe beter. Kom aan! Gij weet de afspraak wel. Altijd eene pijp van de twee maanden in- i terest. — Het is alles in orde. Gij behoeft niet bang te zijn om de pijp te laten komen. Hier is het nieuwe briefje, en hier is het geld voor twee maanden interest, en duivels moeielijk is het om het uit mijne verdiensten bij elkaar te schrapen." George zit, met over elkander geslagen armen,
de familie en de kamer te verteren, terwijl groot- vader Smallweed dooi\' .ludy uit een gesloten bu- reau aan twee zwart lederen portefeuilles wordt geholpen, in een van welke hij het pas ontvan- gene document bergt, terwijl hij uit de andere een dergelijk document neemt, dat hij aan Geor- ge overgeeft, die het ineendraait om er zijne pijp mede aan te steken. Daar de oude man door zijn bril eiken op- en neerhaal van de twee docu- menten bezichtigt, eer hij het eene overgeeft en het andere in de lederen gevangenis stopt; en daar hij het geld driemaal overtelt, en hij Judy ieder woord, dat zij spreekt, ten minste twee- maal laat zeggen, en daar zijne spraak en zijn doen zoo langzaam en beverig zijn als maar mo- gelijk is, duurt het lang eer die zaak is afge- loopen. Dan, en niet eer, trekt hij zijne gretige oogen on vingers er van af, en beantwoordt hij George\'s laatste aanmerking door te zeggen: "Bang om de pijp te laten komen? Zoo gierig zijn wij niet, mijnheer, .ludy, zorg dadelijk voor de pijp en het glas brandewijn met water voor mijnheer George." De vroolijke tweelingen, die ondertusschen
recht voor zich hebben gekeken, behalve wan- neer de twee zwarte portefeuilles hunne aan- dacht trokken, gaan te zamen heen; zij schijnen zich niet met den vreemdeling te willen bemoeien, maar hem aan den ouden man over te laten , ge- lijk twee beren welpen een reiziger aan den ouden beer zouden overlaten. "En daar zit gij, denk ik, den gansehen dag
lang, he.\'" zegt George, met over elkander ge- slagene armen. — "Juist, juist," zegt de man. — "Met niets ter wereld om u bezig te hou-
den?" — "Ik pas op het vuur — en het koken en braden —"— "Als er wat is," zegt George met grooten nadruk. — "Juist. Als er wat is." — "Leest gij niet, of Iaat gij u niet voorlezen?"
De oude man schudt zijn hoofd met zekeren slu- wen triomf. "Xeen . neen. Wij zijn in onze familie
nooit lezers geweest. Dat brengt geen geld op.
Gekheid. Malligheid. Dwaasheid. Neen, neen!" —
"Er is niet veel te kiezen tusschen den toe-
|
|||||||||
|
148
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
wil uilschudden en voor goed in zijn graf schud-
den. Deze verzoeking wederstaande, maar hem toch heftig genoeg schuddende om zijn hoofd te doen tollen als dat van een harlekijn, zet hij hem met een schok weder op zijn stoel, en schuift zijn kapje zoo onzacht te recht, dat de oude man een minuut lang met beide oogen zit te knippen. "O Heere!" hijgt grootvader Smallweed. "Dat
is genoeg. Dedankt, lieve vriend, dat is genoeg. O lieve deugd , ik ben geheel buiten adem. Och Heere!" Mijnheer Smallweed zegt dit, niet zon- der blijkbaren angst voor zijn lieven vriend, die zoo vervaarlijk groot voor hem staat. Die onrustbarende gedaante zakt echter lang-
zamerhand weder op een stoel en gaat met lange trekken zitten rooken, zich troostende met de wijsgeerige bedenking: "De naam van uw vriend in de City begint met een D, ka- meraad, en gij hebt gelijk dat hij altijd wil heb- ben wat hem toekomt." "Zegt gij iets, mijnheer George?" vraagt de
oude man. De cavalerist schudt zijn hoofd; en voorover-
leunende, met zijn rechterelleboog op de rech- terknie en zijne pijp in die hand, terwijl de andere hand, op het rechterbeen rustende, den linkerelleboog krijgshaftig vierkant zet, blijft hij zitten rooken. Ondertusschen ^t hij groot- vader Smallweed met ernstige aandacht aan, en nu en dan waait hij de rookwolk weg om hem duidelijker te zien. "Ik geloof wel," zegt hij, juist zooveel ver-
andering in zijne houding makende, dat hij het glas met een ronden zwaai aan zijne lip- pen kan brengen, "dat ik de eenige ben Ge- vend of dood), die de waarde van eene pijp ta- bak van u krijg." — "Wel," antwoordt de oude man, "het is waar,dat ik niet veel gezelschap zie, mijnheer George, en dat ik niemand trak- teer. Ik kan dat niet bekostigen. Maar nu gij, uit aardigheid en op uwe aardige manier, eene pijp tabak tot conditie hebt gemaakt — " — •\'Wel, het was niet om de waarde daarvan, die beduidt niet veel. Het was een inval om dat toch van u te krijgen — om toch iets voor mijn geld te hebben." — -Ha! Gij zijt een over- leggend man, een voorzichtig berekenend man, mijnheer I" zegt grootvader Smallweed, zijne bee- nen wrijvende. —"Ja. Dat ben ik altijd geweest." Eene rookwolk. "Het is een vast bewijs van mijne voorzichtigheid, dat ik ooit hier geko- men ben." Nog eene rookwolk. "Het is wel be- kend hoe voorzichtig ik ben," zegt George, be- daard voortrookende. "Daardoor ben ik ook zoo vooruitgekomen." — "Wees niet neerslachtig, mijnheer. Gij kunt nog wel vooruitkomen." George lacht eens en drinkt.
"Hebt gij geene betrekkingen," zegt grootvader
Smallweed met eene flikkering in zijne oogen, "die dat sommetje konden afbetalen, of die u |
||||||||||
|
stand van u beiden," zegt George, te zacht voor
het doil\'e gehoor des ouden mans, terwijl hij beurtelings naar dezen en naar zijne vrouw ziet. "Zeg eens!" vervolgt hij luider. — \'\'Ik hoor u wel." — "(jij zult eindelijk mijn boel laten ver- koopen, als ik een dag achterstallig blijf." — \'•.Mijn lieve vriend," roept grootvader Smallweed, beide handen uitstekende om hem te omhelzen. "Nooit! Nooit, lieve vriend. Maar mijn vriend in de City, dien ik heb overgehaald om u het geld te leenen — hij zou wel kunnen!" — "O! Gij kunt niet voor hem instaan.\'" zegt George, en besluit deze vraag door er zachter bij te voe- gen: "Gij logenachtige oude schelm!" — "Mijn lieve vriend, hij is niet te vertrouwen. Ik zou hem nooit vertrouwen. Hij wil altijd hebben wat hem toekomt." — "De duivel mag aan hem twijfelen," zegt George. Charlev komt nu binnen met een blaadje,
waarop eene pijp, een papiertje met tabak en het glas brandewijn met water. "Hoe komt gij hier?" zegt George. "Gij hebt
het familiegezicht niet." — "Ik ga uit weiken, mijnheer," zegt Charlev. De cavalerist (als hij dit is of geweest is) neemt
haar haar hoed af, met eene lichte beweging voor zulk eene forsche hand. en tikt haar even op het hoofd. "Gij geeft het huis bijna een gezond aan- zien ," zegt hij. "Het heeft wel een beetje jeugdig- beid nooilig. evengoed als frissche lucht." Dan laat hij haai- gaan, steekt zijne pijp aan, en drinkt op mijnheer Smallweed\'s vriend in de City — het eenigo gewrocht der verbeelding van den ach- tenswaardigen ouden heer. "Dus denkt gij , dat hij mij hard zou kunnen
vallen, he?" — "Ik denk wel van ja — ik vrees van ja. Ik heb hem dat wel twintigmaal zien doen ," zegt grootvader Smallweed onvoorzichtig. Onvoorzichtig omdat zijne malende wederhelft,
die eenigen tijd bij het vuur heeft zitten dut- ten , nu wakker wordt en snatert: "Twintig dui- zend pond. Twintig duizend pond aan bankbrief- jes in een geldkistje, twintig guinjes, twintig mil- lioen, twintig percent—" eu dan wordt gestuit door het vliegende kussen , hetwelk George, voor wien tleze zonderlinge kunstgreep iets nieuws schijnt te zijn. haar weder van het gezicht neemt, al* zij op de gewone manier achteroverzinkt. "(lij satansche malloot! Gij schorpioen — dui-
velsche schorpioen! (üj venijnige padde ! Gij ka- keiachtige heks, gij moest verbrand worden!" brengt de oude man, op zijn stoel in elkander gezakt. hijgend uit. — "Mijn lieve vriend, wilt ge mij een beetje opschudden.\'" George , die nu naar den een dan naai\' de
andere; heeft gekeken, alsof hij zelf van zijne zinnen geraakte, pakt, op dit verzoek , zijn eerwaardigen bekende naai\' de keel, trekt hem overeind, zoo gemakkelijk alsof hij eene pop was, en schijnt te twijfelen of hij hem al of niet alle verdere kracht om met kussens te gooien |
||||||||||
|
•
|
||||||||||
|
OMTRENT KAPITEIN UAWBON. 11!)
|
||||||||
|
een paar goede namen konden leenen, -waarmee
ik mijn vriend in de City kon overhalen om u nop wat voor te schieten? Twee goede namen zouden voor mijn vriend in de City voldoende zijn. Hebt gij geene zulke betrekkingen, mijn- heer George?" George, die nog bedaard blijft voortrooken,
antwoordt: "Als ik ze had, zou ik ze toch niet willen lastig vallen. Ik ben hun in mijn tijd genoeg tot last geweest. Het mag eene heel goede soort van boetvaardigheid zijn voor een vagebond , die den besten tijd van zijn leven heeft verspild, om weer terug te gaan naar de ordentelijke menschen, die hij nooit tot eer is geweest, en op hun zak te gaan leven; maar het is geene soort naar mijn smaak. De beste soort van boete, als men is voortgegaan, is, naar mijne gedachten, om maar weg te blij- ven." — "Maar natuurlijke gehechtheid , mijn- heer George." zegt grootvader Smallweed, om een wenk te geven. — "Voor twee goede na- men. he?" zegt George, zijn hoofd schuddende en nog bedaard voortrookende. "Neen, dat is ook mijn smaak niet." Grootvader Smallweed is, sedert hij de laat-
ste maal is opgeholpen, weder langzamerhand in zijn stoel gezakt, en is nu wederom een hoop kleeren, met eene stem daarin, die om Judy roept.£)eze Houri verschijnt, schudt hem op de gewone manier op, en wordt door den ouden heer belast om bij hem te blijven. Want hij schijnt niet genegen om zijn bezoeker om eene herhaling van zijne vorige beleefdheid las- tig te vallen. — "Ha!" zegt hij, als hij weder in orde is. "Als gij den kapitein maai- hadt kunnen opsporen, zou het u er bovenop heb- ben geholpen. Toen gij de eerste maal hieV kwaamt op onze advertentiën in de courant — als ik "onze\'\' zeg meen ik de advertentiën van mijn vriend in de City , en nog een of twee anderen. die hunne kapitalen op dezelfde ma- nier beleggen, en zoo vriendelijk voor mij zijn om mij somtijds voor mijn kapitnaltje ook een kansje te geven — als gij ons toen hadt kun- nen helpen . mijnheer George, zou het u tot een man gemaakt hebben." — "Ik had toen wel gaarne tot een man gemaakt willen wor- den, zooals gij het noemt," zegt George, die niet meer zoo rustig zit te roeken als te voren, want sedert het binnenkomen van .Judy wordt hij eenigszins daarin gestoord dooi\' eene ver- strooidheid, niet van bewonderenden aard, die hem noodzaakt naar haar .te kijken, gelijk zij daar bij baar grootvaders stoel staat; "maar over het geheel ben ik toch blij, dat het niet ge- beurd is." — "Waarom, mijnheer George? Waar- om in des satans naam?" zegt grootvader Small- weed met duidelijke blijken van kwaad wor- den, terwijl de naam, dien hij aanroept, hem daardoor in de gedachten schijnt te worden ge- bracht, dat zijn oog op de sluimerende groot- |
moeder Smallweed valt. — "Om twee redenen,
kameraad."— "En welke twee redenen, mijn- heer George? Welke twee redenen, vraag ik u in den naam van —" — "Van onzen vriend in de City?\'\' zegt George en drinkt eens. —"Ja, als gij wilt. Welke twee redenen?" — "Voor- eerst," zegt George, maar blijft naar Judy kij- ken, alsof het, daar zij zoo oud en zoo gelij- kend op haar grootvader is, onverschillig was, wien van de twee hij aansprak, "omdat gij heeren mij hadt willen foppen. Gij hadt gead- verteerd.dat mijnheerHawdon (kapitein Hawdon, als gij bij dat zeggen wilt blijven, eens kapitein al- tijd kapitein) iets tot zijn voordeel zou hooren."— "Wel.\'" antwoordt de oude man schel en scherp. — "Wel!" zegt George , voortrookende. "Het zou niet veel tot zijn voordeel zijn geweest door een troep Londensche geldschieters in de gevangenis geplakt te worden." — "Hoe weet gij dat .\' Zijne rijke familie zou misschien zijne schulden be- taald of een accoord getroffen hebben. Buiten- dien . hij had ons gefopt. Hij was ontzettende sommen schuldig. Ik had hem liever willen verworgen dan er niets voor terug te krijgen. Als ik hier aan hem zit te denken." krijscht de oude man, zijne machtelooze tien vingers uitstekende, "zou ik hem nog wel willen ver- worgen." En in eene plotselinge vlaag van woede smijt hij het kussen naar de schuldelooze groot- moeder Smallweed , maar het vliegt nu , zonder kwaad te doen, haar stoel voorbij. — "Het be- hoeft niet gezegd te worden ," zegt de cavalerist, de bijna uitgebrande pijp uit zijn mond ne- mende en in den kop kijkende, nadat hij het vliegende kussen heeft nagezien, "dat hij erg doorgehold en zich daardoor geruïneerd had. Ik ben langen tijd zijne rechterhand geweest, toen hij zoo in vollen galop in zijn ongeluk rende. Ik ben bij hem geweest toen hij ziek en gezond, rijk en arm was. Ik heb hem met deze hand vastgehouden. toen hij alles had doorgebracht en alles hem begaf, en hij een pistool voor zijn hoofd zette." — "Ik wou, dat hij het had af- geschoten," zegt de menschlievende oude man. "en zijn hoofd in zooveel stukken geblazen als hij ponden schuldig was." — "Dat zou een schot zijn geweest," antwoordt de cavalerist koeltjes. "Maar wat ik zeggen wil is, hij was in dien vroeger tijd jong en knap en vol hoop; en ik ben blij, dat ik hem niet gevonden heb om hem aan zulk een voordeel te helpen, toen hij niets van dat alles meer was. Dat is reden nom- mereen."— "Ik hoop. dat nommer twee even- goed is," snauwt do oude man. — "Neen, het was meer eene reden van eigenbelang. Om hem te vinden, had ik hem in de andere wereld moeten gaan zoeken. Daar was hij." — "Hoe weet gij, dat hij daar was ?" — "H\'y was hier niet meer." — "Hoe weet gij, dat hij hier niet meer was?" — "Verlies nu uw goed humeur maar niet zoowel als uw geld," zegt George. |
|||||||
|
•
|
||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
I.->(I
|
|||||||||
|
market en Leicester Square gelegen, dat
een punt van aantrekking is voor smerige vreemde hotels en kale vreemdelingen, kaatsbanen, bok- sers, schermers, garde-soldaten, oud porselein, speelhuizen, tentoonstellingen, en eene groote mengeling van gemeenheid en schuilhouderij. Tot in bet hart van dit gewest doordringende, komt hij, over een pleintje en een langen witten gang, aan een groot gebouw van rooden steen, (lat uit kale muren, een vloer, dakbalken en lantarenramen bestaat, en op welks voorgevel (als men zeggen kan, dat het een voorgevel heeft) met geschilderde letters te lezen staat: "gkorge\'s schkkmsciiool," enz. Hij gaat daarbinnen, en daarbinnen zijn gas-
lichten (nu gedeeltelijk uitgedraaid) en twee witte schijven om naar te schieten, en alle benoo- digdheden om zich met pijl en boog te oefenen, alsmede voor de scherm- en de Engelsche boks- kunst. Geen van die vermaken of oefeningen is op het oogenblik in het gebouw aan den gang, hetwelk zoo ledig is, dat een grotesk manneke, met een bijzondei\' groot hoofd, het geheel voor zich alleen heeft en op den grond ligt te slapen. Dit manneke is eenigszins als een geweerma-
ker gekleed, met een sloofje en muts van groene baai. en zijn gezicht en handen zijn zwart van het kruit en begroezeld door het laden van ge- weren. Daar hij in het licht is gaan liggen voor de schitterend witte schijf, ziet men het zwart, dat hem aankleeft, reeds in de verte blinken. Niet veraf staat de sterke ruwe tafel, meteene bankschroef, waaraan hij heeft zitten werken. Het gezicht van dit manneke schijnt geheel in elkander geknepen te zijn en ook, naar de blauwe plekken op een zijner wangen te oordeelen, in de uitoefening van zijn beroep meer dan eens schade te hebben geleden. "Phil!" zegt de cavalerist met eene zachte
stem. —"Bij de hand!" roept Phil, opkrabbe- lende. — "Iets omgegaan?" — "Verduiveld slap," zegt Phil. "Vijf dozijn geweer, een dozijn pistool. En mikken!" De herinnering doet Phil een hui- lenden kreet uitstooten. — "Sluit dan maar, Phil!" Als Phil dit bevel gaat ten uitvoer bren-
gen, blijkt het, dat hij kreupel is, hoewel hij zich toch zeer snel kan bewegen. Aan den ge- plekten kant van zijn gezicht heeft hij geen, en aan den anderen kant eene zware zwarte wenkbrauw, welk gebrek aan symmetrie hem een zeer zonderling, eenigszins afschrikkend voor- komen geeft. Aan zijne handen schijnt alles ge- beurd te zijn wat er met mogelijkheid aan kon ge- beuren, zonder hem een van zijne vingers te kosten; want zij hebben overal naden en lit- teekens. Hij schijnt zeer sterk te zijn, en licht zware banken op alsof hij er geen denkbeeld van had wat zwaarte is. Hij heeft eene zonderlinge manierom met zijn schouder tegen den muur voort te hinken, en dan schuins af te steken naar |
|||||||||
|
bedaard zijne pijp uitkloppende. "Hij was al voor
lang verdronken. Daarvan ben ik overtuigd. Hij ging over boord. Met opzet of zonder opzet, dat weet ik niet. Misschien weet uw vriend in de City het wel. — Weet gij wel wat die wijs is, mijnheer Smallweed.\'" vervolgt hij, na af- gebroken te hebben om er een te (luiten, waar- bij hij met de ledige pijp op de tafel trommelt. — "Wijs 1" antwoordt de oude man. "Neen. Wij zingen of fluiten hier niet." — "Dat is de Doodenmarsch in Saul. Daarmee worden solda- ten begraven, en zoo is dat een natuurlijk einde van de gansche historie. Als nu uwe lieve klein- dochter — neem mij niet kwalijk, jufvrouw — zoo goed wil zijn om deze pijp twee maanden te bewaren, zullen wij de volgende maal de kosten van eene pijp uithalen. Goeden avond, mijnheer Smallweed." — "Mijn lieve vriend!" de oude man geeft hem beide handen. — "Dus denkt gij, dat uw vriend in de City mij hard zal vallen, als ik niet prompt betaal?" zegt de cavalerist, als een reus op hem neerziende. — "Mijn lieve vriend, ik vrees van ja," antwoordt de oude man, als een Pygmee naar hem op- kijkende. George lacht; en met nog een blik op groot-
vader Smallweed en een afscheidsgroet tot Judy gericht, die zicli niet verwaardigt terug te groe- ten, stapt hij de kamer uit en laat onder het gaan een denkbeeldigen pallas kletteren. "Vervloekte schink!" zegt de oude heer, een
afschuwelijk gezicht trekkende tegen de pas ge- slotene deur. \'Maar ik zal je wel beetkrijgen, hond, ik zal je wel heetkrijgenl" Na dit vriendelijk gezegde verheft zijn geest
zich weder naar (lic bekoorlijke gewesten van gepeins, die zijne opvoeding en zijn beroep voor hem geopend hebben; en wederom slijten hij en grootmoeder Smallweed de streelende uren, als twee onafgeloste schildwachten, gelijk vroeger gezegd, door den Zwarten Sergeant vergeten. Terwijl deze twee trouw op hun post blijven,
stapt George met een kolossalen tred en een ernstig gezicht dooi\' de straten. Het is nu acht uur en de avond begint te vallen. Dicht bij de "Waterloobrug blijft hij staan, leest een tooneel- bdjetcn besluit om naar Astley theater te gaan. Daar zijnde, is hij opgetogen over de paarden en gymnastische kunsten; hij bezichtigt de wa- penen met het oog van een kenner, is onte- vreden over de gevechten, als blijken gevende van gebrek aan bedrevenheid in het schermen, maar wordt getroffen door de roerende gezegden. Bij het laatste tooneel, wanneer de keizer van T a r t a r ij e in een wagen opstaat en de ver- een igde gelieven zegent door de Kngelsche zee- vlag over hen te zwaaien, worden zijne oogen vochtig van aandoening. Na het einde der voorstelling gaat George de
brug weder over en begeeft zich naar dat zon- derhnge gewest, in den omtrek van de Hay- |
|||||||||
|
MIJNHEER TULKINGHORN EN SNAGSBY. 151
|
||||||||||
|
de dingen, die hij wil aanvatten, in plaats van
er recht op af te gaan, en heeft zoo een veeg langs alle vier de muren gelaten, die daar "het merk van Phil" pleegt genoemd te worden. Deze opzichter van George\'s schermschool in
George\'s afwezigheid besluit zijn arbeid, wan- neer hij de groote deur gesloten en al de lich- ten uitgedraaid heeft, op één na, dat hij even laat branden, met uit een afgeschoten hokje in een hoek twee matrassen en verder bedde- goed te komen aanslepen. Nadat deze dingen naar tegenovergestelde einden van het gebouw zijn gebracht, maakt de cavalerist zijn eigen bed op en Phil het zijne. "Phil!" zegt zijn meester, zonder rok en vest
naar hem toekomende, en er zoo met zijne bre- tel nog krijgshaftige!\' uitziende dan te voren. "Gij zijt immers op straat voor eene deur ge- vonden, nietwaar?" — "Inde goot," zegt Phil. "De nachtwacht struikelde over mij." — "Dus is het bivakkeeren u van den eersten af natuur- lijk geweest?" — "Zoo natuurlijk als maar moge- lijk is," zegt Phil. —"Goedennacht!" — "Goe- dennacht, kommandant." Phil kan zelfs niet rechtuit naar bed gaan,
maar vindt het noodig aan twee zijden van het gebouw langs den muur te schuiven, en dan schuins naar zijne matras te laveeren. De cava- lerist wandelt nog een paar malen op en neer, kijkt op naar de maan, die nu door de lantaren- ramen schijnt, stapt langs een korter weg naai\' zijne eigene matras en gaat insgelijks naar bed. |
de rechtsgeleerdheid — of mijnheer Tulkinghorn,
een van hare waardigste vertegenwoordigers — bij gelegenheid de onkundige leeken in de oogen mag strooien. In dit dreigend magazijn van stof, de alge-
meone grond, waarin zijne papieren en hij zelf, en al zijne cliënten, en alle bezielde en onbezielde dingen der aarde, zich eindelijk oplossen, zit mijnheer Tulkinghorn bij eene der opene, ven- sters, en drinkt op zijn gemak eene floseh ouden portwijn. Hoewel een stroef, achterhoudend, droog en ongezellig man. smaakt een glas oude wijn hem toch zoo goed als iemand. In een kunstig verborgen kelder onder het gebouw heett hij eene onbetaalbare mand portwijn, welke een van zijne menigvuldige geheimen uitmaakt. Als hij alleen op zijne kamer eet, gelijk hij vandaag heeft ge- daan, en zich zijn stukje visch en zijne karbo- nade of zijn hoentje uit een naburig koffiehuis laat brengen. daalt hij met eene kaars naar de hol weergalmende gewesten onder het doodsche gebouw af, en komt, dooi\' een rollenden weer- klank van donderende deuren voorafgegaan, def- tig terug , met eene duffe aardlucht omhuld, en met eene flesch in de hand. waaruit hij een fonke- lenden nectar schenkt, van vijftigjarigen ouder- dom, die in het glas bloost, dat hij zich zoo be- roemd vindt, en de geheele kamer met den geur van zuidelijke druiven vervult. Mijnheer Tulkinghorn, in de schemering bij
het opene venster gezeten, drinkt met smaak zijn wijn. Alsof dat vocht hem iets toefluisterde van deszelfs vijftigjarige stilte en afzondering, doet het hem zich zelven des te dichter toeslui- ten. Meer ondoordringbaar dan ooit zit hij daar en drinkt, en rijpt als het ware in geheimzin- nigheid, terwijl hij in dat schemeruur zit te pein- zen over al de geheimen, die hij weet, en hetzij met nu donker wordende bosschen op het land, of holle, ledige, geslotene huizen in de stad in verband staan. Misschien heeft hij ook nog wel eene enkele gedachte over voor zich zelven en zijne familiegeschiedenis, zijn geld en zijn tes- tament — alles geheimen voor iedereen — en dien ongetrouwden vriend van hem, een man van denzelfden stempel en ook een rechtsge- leerde, die hetzelfde soort van leven leidde tot hij vijf en zeventig jaren oud was, en toen, eensklaps begrijpende (naar men vermoedt), dat het toch al te eentonig was , op een zomeravond zijn goud horloge aan zijn kapper gaf, op zijn gemak naar huis, in den Temple, kuierde en zich ophing. Doch mijnheer Tulkinghorn is van avond niet alleen, en kan dus niet zoolang als gewoonlijk blijven peinzen. Aan dezelfde tafel, maar met zijn stoel op eene bescheidene en ongemakke- lijke manier achteruitgeschoven, zit een man met een zachtzinnig voorkomen en een blinkend kaal hoofd, die met eerbied de hand voor den mond houdt en kucht, als de rechtsgeleerde heer hem verzoekt zich eens in te schenken. |
|||||||||
|
XXII.
MIJNHEER BUCKET.
De Allegorie houdt zich in Lincoln\'s Inn
Fields tamelijk koel, hoewel het een warme avond is; want de beide vensters van mijnheer Tulkinghorn staan wijd open, en de kamer is hoog, tochtig en somber. Dit zijn misschien geene zeer wenschelijke eigenschappen, wanneer No- vember met mist en regen, of Januari met ijs en sneeuw aankomt; maar in het drukkende weder der groote vacantie hebben zij toch hunne voordeelen. Zij stellen de Allegorie, hoewel zij wangen als perziken, knieën als trossen appel- bloesem en roode gezwellen in plaats van kuiten aan de beenen en van spieren aan de armen heeft, in staat om zich van avond, op het uit- terlijk aanzien, tamelijk koel te houden. Er komt een overvloed van stof door de ven-
sters van mijnheer Tulkinghorn binnen, en reeds had zich een overvloed daarvan uit zijne meube- len en papieren ontwikkeld. Het ligt overal dik op. Wanneer een windje van het vrije veld , dat hier verdwaald is, bang wordt en met blinde haast weder naar buiten poogt te vliegen, blaast het de Allegorie zooveel stof in de oogen, als |
||||||||||
|
•
|
||||||||||
|
HET VERLATEN 11 VIS.
|
|||||||||
|
I.-.2
|
|||||||||
|
haast — ik weet niet hoe oud kunnen zijn."
Na deze hulde aan den wijn te hebben gebracht, vraagt Snagsby nog met een bescheiden kuchje achter zijne hand verschooning, dat hij zulk een kostbaar vocht durft drinken. — "Wilt gij nog eens oplezen wat de jongen zeide?" her- vat Tulkinghorn, zijne handen in de zakken zijner rossig zwarte broek stekende en op zijn stoel achteroverleunende. — "Met pleizier, mijn- heer." Daarop herhaalt het winkeliertje, zeer getrou-
welijk , hoewel met eenige wydloopigheid, wat Jo ten aanhoore van de ten zijnen huize verza- melde gasten had verklaard. Aan het eind van zijn verhaal gekomen, springt hij verschrikt op en breekt af met den uitroep: "Hemel, mijn- heer, ik wist niet, dat er nog iemand hier was!" Wat Snagsby zoo doet ontstellen is, dat hij nu, tusschen hem en den rechtsgeleerden heer, op eenigen afstand van de tafel, een man met hoed en stok in de hand ziet staan luisteren, die daar nog niet was toen hij zelf binnenkwam, en sedert noch door de deur noch door een der vensters is binnengekomen. Er is eene gesloten kast in de kamer, maar de hengsels hebben niet gepiept, en men heeft ook geen voetstap op den grond gehoord. En toch staat daar die derde per- soon, met zijn oplettend gezicht, met hoed en stok in de handen, en de handen, op den rug, zeer bedaard en stil te luisteren. Hij is een zwaar gebouwd man, van middelbare jaren, met scherpe oogen en in het zwart gekleed. Behalve dat hij Snagsby aanziet alsof hij zijn portret wilde teeke- nen, heeft hij op het eerste gezicht niets bijzon- ders, dan alleen de spookachtige manier, waar- op hij verschijnt. "Stoor ü maar niet aan dien heer," zegt Tul-
kinghorn. op zijne bedaarde manier. "Het is mijn- heer Bucket maar." — "Zoo waarlijk, mijnheer," antwoordt het winkeliertje, en geeft door een kuchje te kennen, dat hij volstrekt niet begrijpt wie mijnheer Bucket kan wezen. — "Ik wilde hem die geschiedenis laten hooren," zegt Tul- kinghorn, "omdat ik (om redenen) half en half voornemens ben er verder onderzoek naar te doen, en hij in zulke dingen zeer schrander is. Wat zegt gij er van, Bucket ?" —"Het is duide- lijk genoeg, mijnheer. Daar onze lieden dien jon- gen hebben opgejaagd, en hij niet meer op zijne oude plaats te vinden is, kunnen wij hem in minder dan een paar uren tijds hier brengen, als mijnheer Snagsby er niet tegen heeft om met mij naai- Tom-all-Alone\'s te gaan en hem aan te wijzen. Ik kan het natuurlijk wel zonder mijnheer Snagsby doen, maar dit is de kortste manier." — "Mijnheer Bucket is officier bij de I geheime! politie, Snagsby," zegt Tulkinghorn, : tot opheldering. — "Zoo waarlijk, mijnheer," I zegt Snagsbv, en voelt in zijn bosje haar eene I sterke neiging om te berge te rijzen.—"En als gij er geen wezenlijk bezwaar in vindt om mijn- |
|||||||||
|
"Nu, Snagsby," zegt Tulkinghorn, "om weder
eens o]> die rare historie te komen." — "Als \'t u belieft, mijnheer." — "Gij hebt mij gistera- vond gezegd, toen gij zoo goed waart om hier eens aan te komen___" — \'\'Waarvoor ik u wel
verschooning moet verzoeken, mijnheer, als het
al te vrijpostig was: maar ik wist, dat gij zekere soort van belangstelling voor dien persoon hadt getoond, en daarom hield ik het voor mogelijk. dat gij misschien — eenigszins — zoudt kunnen wenschen — om.. ." Tulkinghorn is de man niet om hem voort te
helpen, of iets te willen toestemmen, dat hem zelven met eenige mogelijkheid kan aangaan. Snagsby redt zich dus door dralend en met een verlegen kuchje te zeggen: "Ik moet u waar- lijk verzoeken, mijnheer, om mijne vrijpostig- heid te verschoonen." "In geenen deele." zegt Tulkinghorn nu.
"Gij hebt mij gezegd , Snagsby , dat gij uw hoed naamt en hier naar toe kwaamt, zonder uwe vrouw van uw voornemen te spreken. Dat vind ik voorzichtig, omdat het geene zaak van zoo- veel belang is, dat het noodig was er melding van te maken." — "Wel mijnheer," hervat Snagsby, "mijn vrouwtje is — om er niet te veel van te zeggen — wel wat nieuwsgierig — ja, wel wat te nieuwsgierig. Het goede zieltje is aan krampen onderhevig, en het is goed voor haar als zij haai- geest bezig houdt. Daarom houdt zij dien dan ook bezig — ik zou haast zeggen met alles wat zij maar kan opvangen, hetzij het haar aangaat of niet — maar vooral als het haar niet aangaat. Mijn vrouwtje is bij- zonder levendig van geest, mijnheer." Snagsbij drinkt eens en prevelt, met een
bewonderend kuchje achter zijne hand: "He, dat is waarlijk fijne wijn!" "Daarom hebt gij dus uwe boodschap verleden
avond maar voor u gehouden?" zegt Tulking- horn. "En dezen avond ook?" — "Ja, mijnheer, en dezen avond ook. Mijn vrouwtje is — om er niet te veel van te zeggen — tegenwoordig vroom geworden, of wat zij voor vroom houdt, en woont de Avond-opwekkingen bij (zoo wor- den die dingen genoemd) van zeker eerwaardig personage. die Chadband heet. Hij is zonder twijfel zeer welsprekend, hoewel ik zelf niet veel met zijn trant van welsprekendheid opheb. Maai\' dat doet er nu niet toe. Ik wil maar zeggen. daar mijn vrouwtje nu zoo werd op- gehouden, was het mij gemakkelijk eens stil- letjes uit te gaan." Tulkinghorn knikt toestemmend.
"Dank je wel, waarlijk, mijnheer," antwoord- de het winkeliertje, met zijn eerbiedig kuchje. "Dat is overheerlijke fijne wijn, mijnheer." — "Het is tegenwoordig een zeldzame wijn," zegt Tulkinghorn. "Hij is vijftig jaar oud." — "Is hij dat waarlijk, mijnheer? Maar het verwon- deit mij eigenlijk niet, dat te hooien. Mij zou |
|||||||||
|
i:.:t
|
|||||||||||||||
|
HET IS MIJNHEER BÜCKET MAAR.
|
|||||||||||||||
|
"Ik ben u zeer verplicht voor uwe goede meening,"
antwoordt het winkeliertje met zijn bescheiden kuchje; "maar___" — "Ja, ja, dat zijt ge," ver- volgt Bucket. "Nu is het wel niet noodig om een man zooals gij zijt, iemand, die in een vak is, dat een vak van vertrouwen is, en iemand vereischt, die goed wakker is, zijne oogen en ooren weet te gebruiken en zijn verstand bij eik- ander heeft (ik heb eens een oom in uw vak gehad) — het is wel niet noodig een man zoo- als gij zijt te zeggen, dat het best en verstan- digst is zulke kleine zaakjes als dit gedekt te |
|||||||||||||||
|
heer Bucket naar de bedoelde plaats te verge-
zellen," vervolgt Tulkinghorn, "zal het mij zeer verplichten als gij dat doen wilt." In het oogenblik, dat Snagsby staat te aarze-
len, doorgrondt Bucket hem tot op den bodem zijner ziel. "Wees maar niet bang, dat gij den jongen
benadeelen zult," zegt hij. "Dat zult gij niet. Wat den jongen betreft, steekt er geen kwaad in. Wij zullen hem maar hier brengen, om hem een paar vragen te doen; en dan zal hij voor zijne moeite betaald en weer weggezonden wor- |
|||||||||||||||
|
"HAAlt IS 7.1.1 !" UOEI\'T JO. (blz. 150).
|
|||||||||||||||
|
den. Het zal nog een buitenkansje voor hem we-
zen. Ik beloof u als een man, gij zult zien, dat de jongen goed en wel weer heengaat. Wees maar niet bang, dat gij hem zult benadeelen; dat zult gij niet." — "Heel goed, mijnheer Tul- kinghorn," roept Snagsby vroolijk en gerustge- steld uit, "daar het zoo gelegen is...." — "Ja, en luister eens, mijnheer Snagsby," hervat Bucket, op een zeer vertrouwelijken toon, terwijl hij hem bij een arm ter zijde neemt en gemeen- zaam op de borst klopt. "Gij zijt een man van de wereld, niet waar, en een man van zaken en een man van verstand. Dat zijtgij immers?" — |
|||||||||||||||
|
houden. Begrijpt ge wel? Gedekt?" — "Zeker,
zeker," antwoordt Snagsby. — "Ik durf u wel zeggen," hervat Bucket, met een innemenden schijn van openhartigheid, "dat er, zoover ik het begrijp, een twijfel schijnt te bestaan, of die overledene geen recht op zeker eigendom had, en of die vrouw geene streken met dat eigendom heeft gespeeld. Begrijpt ge wel?" — "O zoo!" zegt Snagsby, maar schijnt het toch niet zeer duidelijk te begrijpen. — "Wat gij nu moet willen," vervolgde Bucket, Snagsby nog- maals vriendelijk en als het ware geruststellend op de borst kloppende, "is, dat iedereen krijgt |
|||||||||||||||
|
•
|
|||||||||||||||
|
154
|
||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
wat hem van rechtswege toekomt. Dat moet gij
immers willen?" — "Wel zeker," antwoordt Snagsby knikkende. — "Daarom dus, en te ge- lijk ten believe van een — noemt gij het in uw- vak een klant of cliënt? Het is mij ontschoten hoe mijn oom het noemde." — "Ik zeg door- gaans maar klant." antwoordt Snagsby. — \'\'Gij hebt groot gelijk," hervat Bucket, en schudt hem zeer vriendschappelijk de hand. "Daarom dus, en om te gelijk een goeden klant te believen, zijt ge bereid om met mij, in vertrouwen, naar Tom-all-Alone\'s te gaan, en naderhand de geheele zaak gedekt te houden en er nooit iemand over te spreken. Dat is ten naastonbij uw voor- nemen, als ik u wel begrijp—." — "Gij hebt gehjk, mijnheer, volkomen gelijk," zegt Snags- by. — "Hier is dan uw hoed," herneemt zijn nieuwe vriend, die den hoed reeds zoo goed schijnt te kennen, alsof hij hem zelf gemaakt had; "en als gij klaar zijt, ben ik het ook." Zij verlaten Tulkinghorn, die, zonder dat zich
eenige kabbeling op de oppervlakte zijner onpeil- bare diepten vertoont, zijn ouden wijn blijft zit- ten drinken, en gaan de straat op. "Kent gij bij toeval ook iemand, een heel goed
slag van een man, die Gridley heet?" zegt\' Bucket, bij manier van een vriendschappelijk ge- snrek aan te knoopen. — "Neen," antwoordt Snagsby, zich bedenkende. "Ik ken niemand van dien naam. "Waarom ?" — "Niets bijzonders," zegt Bucket. "Maar hij heeft zich een weinigje door zijn humeur laten foppen en tegen eenige fatsoenlijke lieden dreigementen gedaan; en nu houdt hij zich schuil voor eene dagvaarding, die ik tegen hem heb — hetgeen jammer is, dat een man van verstand ooit doen zou." Terwijl zij voortwandelen , merkt Snagsby als
iets nieuws op, dat zijn metgezel, hoe snel zij ook voortstappen, toch op zekere onbeschrijfe- lijke manier schijnt te loeren en te gluren; en ook, dat hij als zij links of rechts moeten om- slaan , vast voornemens veinst te zijn om recht door te stappen , en pas op het allerlaatste oogen- blik een korten draai neemt. Nu en dan, als zij een politiedienaar op zijn post ontmoeten, merkt Snagsby op, dat die man en zijn geleider, als zij elkander naderen, eene vlaag van verstrooid- heid krijgen, elkander geheel schijnen voorbij te zien en in de ledige ruimte staren. Enkele malen, wanneer mijnheer Bucket een halfwas- sen jonkman achterop komt, met een blinken- den hoed op en eene stijf gekrulde haarlok plat aan elke zijde van het hoofd , raakt hij hem , bijna zonder naar hem te zien, even met zijn stok aan, waarop de jonkman omkijkt en dadelijk ver- dw\'ynt. Meestal kijkt mijnheer Bucket maar in het algemeen rond, met een gezicht, dat zoo weinig verandert als de groote rouwring aan zijne pink, of de speld, met een zeer kleinen diamant in eene groote kas, die hij voor de borst draagt. Wanneer zij eindelijk aan Tom-all-Alone\'s
|
||||||||||
|
komen, blijft Bucket op den hoek even staan,
neemt van den constable, die daar op de wacht staat, een brandend lantaarntje over, en laat dezen man, die nog zijn eigen lantaarntje draagt. medegaan. Tusschen zijne twee gelei- ders stapt Snagsby voort op het midden eener gruwelijke straat, zonder licht of lucht, zonder riool, met diepe.plassen van zwarte modder en stinkend water — hoewel elders de straten droog zijn — en waar zulke dingen te zien en te ruiken zijn, dat hij, die al zijn leven in Londenheeft gewoond, zijne zinnen niet kan gelooven. Op deze straat met hare puinhoopen komen nog andere straten en stegen uit, zoo afschuwelijk, dat Snags- by naar ziel en lichaam begint te walgen en het hem te moede is, alsof hij ieder oogenblik in den helschen poel verzonk. "Ga hier een beetje op zij, mijnheer Snagsby,"
zegt Bucket, bij het naderen eener armoedige soort van palankijn , door een luidruchtigen troep menschen omringd. "Daar komt de rotkoorts de straat door." Terwijl de onzichtbare ellendeling wordt voor-
bijgedragen, blijft de volkshoop, het voorwerp verlatende, dat eerst de aandacht had getrok- ken , gelijk een drom \\?an afschuwelijke men- schengezichten om de drie vreemdelingen dwar- relen, verdwijnt dan in steegjes en achter bouw- vallige muren, en blijft, nu en dan een waar- schuwend geschreeuw of gefluit latende hooren, om hen heen gieren zoolang zij in de straat zijn. "Zijn dat de koortsige huizen. Darby," vraagt
Bucket koeltjes, terwijl hij het licht van zijn lantaarntje op eene rij stinkende bouwvallen laat schijnen. Darby antwoordt, dat zij allen koortsig zijn,
en bericht verder, dat in allen, maanden aan maanden, de menschen bij dozijnen ziek zijn geworden en dood of stervend zijn weggedragen. Weder voortgaande, maakt Bucket tegen Snags- by de aanmerking, dat hij er uitziet alsof hij niet recht wel was, waarop Snagsby antwoordt, dat het hem is alsof hij in die akelige lucht geen adem kan halen. Er wordt in verschillende huizen navraag ge-
daan naar een jongen, die Jo moet heeten. Daar weinige menschen in Tom-all-Alone\'s bij eenige christelijke aanduiding bekend zijn, moet Snagsby gedurige wedervragen beantwoorden of hij den Kolonel, den Ruigoor, den Langbeen, den Baksteen of iemand anders meent. Snagsby geeft nogmaals en nogmaals eene beschrijving van den bedoelden knaap. Men is het niet eens over het origineel zijner schilderij. Sommigen denken, dat het de Huigoor moet zijn, anderen zeggen de liaksteen. De Kolonel wordt opgezocht, maar gelijkt niet het minste naar den bedoelden. Telkens wanneer Snagsby en zijne geleiders blij- ven stilstaan, komt de volksdrom op hen toestroo- mon en stuwt uit hare walgelijke diepten een ge- |
||||||||||
|
•
|
||||||||||
|
155
|
|||||||||
|
IN TOM-ALL-ALONKS.
|
|||||||||
|
De andere vrouw, die er overheen gebogen was
toen zij binnenkwamen, bukt wederom en kust het zooals het daar ligt te slapen. "Gij schijnt er evenveel van te houden alsof
gij zelfde moeder waart," zegt Bucket. — "Ik ben ook moeder geweest, mijnheer, van zulk een kindje, dat gestorven is." — "Och Jenny, Jenny," zegt de andere vrouw tot haar; "beter zoo. Veel beter dood dan levend om aan te denken, Jenny. Veel beter." — "Wel, vrouw," herneemt Bucket op straffen toon, "gij zijt toch zoo onnatuurlijk niet, hoop ik, dat gij uw eigen kind dood wenscht." — "God weet, dat gij de waarheid spreekt, mijn-
heer," antwoordt de vrouw. "Ik ben zoo onna- tuurlijk niet. Ik zou het tegen den dood verde- digen, met mijn eigen leven, als ik dit kon; zoo trouw als de mooiste dame." — "Praat dan niet op zulk eene verkeerde manier," zegt Bucket, wederom verzacht, "Waarom doet ge dat?" — "Het komt mij maar in het hoofd, mijnheer," antwoordt de vrouw, "als ik het kind zoo zie liggen. Als het nu eens nooit weer moest wak- kei1 worden, zoudt ge denken, dat ik razend was, zoo zou ik te werk gaan; dat weet ik wel. Ik was bij Jenny toen zij het hare verloor — was ik niet, Jenny? — en ik weet hoe bedroefd zij was. Maar zie hier eens rond. Zie eens naar hen;" — met een blik naar de slapers op den grond.
"Zie den jongen eens aan, naar wien gij wacht, en die uitgegaan is om mij een goeden dienst te doen. Denk aan de kinderen, met wie gij door uw post zoo dikwijls te doen krijgt en die gij ziet groot worden." — "Welnu," zegt Bucket, "breng hem maar ordentelijk groot, dan zal hij een troost voor u zijn en voor u zorgen als gij oud wordt." — "Ik zal er mijn uiterste best toe doen," antwoordt zij, hare oogen afvegende. "Maar van avond ben ik moe en voel weer koorts, I en zoo zat ik te denken aan alles, dat hem in
I den weg zal zijn. Mijn man zal er tegen zijn; en hij zal geslagen worden, en mij zien slaan en bang worden om naar huis te komen en mis- schien in het wild rondloopen. Al werk ik nog zooveel en nog zoo hard voor hem, er is nie- mand om mij te helpen; en als hij slecht mocht uitvallen, in spijt van al wat ik doen kan, en de tijd dan kwam, dat ik bij hem zat in zijn slaap, zoo verhard en veranderd, is het dan niet haast zeker, dat ik aan hem denken zal zooals hij nu in mijn schoot ligt, en wenschen, dat hij gestorven was, gelijk Jenny\'s kind ge- storven is?" — "Kom, kom!" zegt Jenny. "Gij zijt moe en ziek, Lizzy. Laat ik hem overnemen." Dit doende verschuift zij de kleeding der moe- der , maar strijkt die snel weder over de gekwets- te en gekneusde borst heen, waartegen het wichtje heeft gelegen. "Het is mijn dood kind," zegt Jenny, "dat
mij dit kind zoo doet liefhebben, en het is mijn dood kind ook, dat haar dit zóó doet liefhebben, dat zij er aan moet denken hoe het haar zou |
|||||||||
|
dienstigen raad naar Bucket op. Wanneer zij zich
bewegen, en de geduchte lantaarnlichtjes rond - flikkeren, verdwijnt de drom weder, en blijft, gelijk te voren, achter de muren en puinhoopen om hen heen dwalen. Eindelijk vindt men een logies, waar de Taaie
des nachts slaapt, en men vermoedt, dat die Taaie wel Jo zou kunnen zijn. Eene woorden- wisseling tusschen Snagsby en de eigenares van het huis — een dronken gezicht in zwarte doe- ken gemoffeld, dat uit een hoop vodden op den vloer van een hondenhok, dat\'hare slaapkamer is, komt opkijken — strekt om dit vermoeden te versterken. Ue Taaie is naar den dokter om eene tlesch medicijn voor eene zieke vrouw te halen, maar zal spoedig terugkomen. "En wie hebben wij hier van avond ?" zegt
Bucket, terwijl hij eene andere deur opent en het licht van zijn lantaarntje laat binnenschij- nen. "Twee dronken mannen? En twee vrouwen? De mannen kunnen van nacht geen kwaad;\'\'en daarmede nam hij den slapenden een voor een den arm van het gezicht om hen aan te zien. "Zijn dat uwe mannen, vrouwtjes?" — "Ja. mijn- heer," antwoordt eene der vrouwen. — "Steen- bakkers, niet waar?" — "Ja, mijnheer." — "Wat doet gij hier? Gij behoort toch niet in Londejn thuis." — "Neen, mijnheer. Wij behooren in Hertfordsh ir e." —\'\'Waaromtrent in Ilert- fordshire?" — "Saint Albans." — "Te voet hier naar toe gesukkeld ?" — "Wij zijn gis- teren hier gekomen. Daar bij ons is tegenwoor- dig geen werk; maar het helpt ons nog niet veel, dat wij hier gekomen zijn, en ik geloof niet, dat wij het er beter door zullen krijgen." — "Dat is de manier niet om het beter te krijgen," zegt Bucket, omkijkende naar den kant der bewuste- looze gedaanten op den grond. — "Neen waar- lijk niet," antwoordt de vrouw met een zucht. "Jenny en ik weten dat maar al te wel." De kamer, hoewel twee of drie voet hooger
dan de deur, is toch zoo laag, dat de langste der bezoekers met zijn hoofd de zwart berookte zoldering zou aanraken, als hij rechtop stond. Alle zinnen worden hier onaangenaam aange- daan; zelfs de gemeene kaars brandt bleek en flauw in de vuile lucht. Er staan een paar ban- ken, en eene hoogere bank, die tot tafel dient. De mannen liggen te slapen, waar zij neergetui- meld zijn, maar de vrouwen zitten bij de kaars. In den arm der vrouw, die gesproken heeft, ligt een nog zeer jong kind. "Hoe oud is dat schepseltje wel ?" zegt Bucket.
"Het ziet er uit alsof het pas gisteren ter wereld was gekomen." Hij zegt dit op volstrekt geen ruwen toon ; en terwijl hij zijn licht zachtjes op het wichtje laat schijnen, moet Snagsbv, hij weet niet hoe, aan een ander kind, met licht omsche- nen, denken, dat hij op schilderijen heeft gezien. — "Hij is nog geen drie weken oud , mijnheer," zegt de vrouw. — "Is het uw kind?" — "Ja." |
|||||||||
|
156
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
kunnen ontnomen worden. Terwijl zij dat denkt,
denk i k welke schatten ik geven zou, om mijn lieveling terug te hebben. Maar wij meenen liet- zelfde als wij het maar wisten te zeggen; dat doen wij twee moeders in onze arme harten." Terwijl Snagsby zijn neus snuit en zijn me-
delijdend kuchje kucht, hoort men buiten een voetstap. Bucket laat zijn licht naar de deur schij- nen en zegt tot Snagsby: "Wel, wat zegt gij nu van den Taaie? Is hij het?" — "Dat is.Io!" zegt Snagsby. Jo staat verbaasd in den lichtkring, gelijk eene
groteske figuur in eene tooverlantaren, en beeft bij de gedachte, dat hij tegen de wet zal gezon- digd hebben door niet ver genoeg weg te loopen. Daar Snagsby hem echter de troostrijke verze- kering geeft: "Het is maar om een karreweit je, Jo, waarvoor gij betaald zult worden," herstelt hij zich; en nadat Bucket hem buiten de kamer heeft genomen om alleen met hem te spreken, vertelt hij, hoewel hij nog buiten adem is, alles wat men van hem weten wil. "Ik heb den jongen al uitgehoord," zegt
Bucket. terugkomende, "en hij is de rechte. En nu, mijnheer Snagsby, zijn wij voor u gereed." Eerst moet Jo nog zijne taak van wolwillend-
heid voltooien, dooi\' de medicijn , die bij gehaald heeft, over te geven, hetgeen hij doet met de laconische mondelinge aanwijzing, "dat alles da- delijk moet worden ingenomen." Ten tweede moet Snagsby eene halve kroon, zijn gewoon universeel middel tegen eene oneindige verschei- denheid van kwalen, op de tafel leggen. Ten derde moet lïucket Jo bij den arm vatten, een weinig boven den elleboog, en zoo voor zich uit duwen; daar zonder deze ceremonie een jongen van dat soort onmogelijk naar Lincoln\'s Inn Field s kon gebracht worden. Dit alles gedaan zijnde, wenschen zij de vrouwen goedenavond en stappen wederom de donkere vuile straat op. Langs dezelfde walgelijke paden , waarmede zij
in dien put zijn afgedaald , komen zij er nu lang- zamerhand weder uit; terwijl dezelfde troep flui- tende en loerende om hen heen dwarrelt, tot- dat zij aan den rand des afgronds komen, waar men Darby het lantarentje teruggeeft. Hier keert de drom, gelijk een troep gevangene duivelen, gillende en krijschende terug en laat zich niet meer zien. Men stapten rijdt nu door de schoonere en frisschere straten, naar Snagsby\'s meening nooit zoo schoon en frisch als nu, tot men de deur van Tulkinghorn bereikt. Terwijl men de donkere trap opklimt (daar de
kamers van Tulkinghorn op de tweede verdie- ping zijn), zegt Bucket, dat hij den sleutel dei- buitendeur in zijn zak heeft en men dus niet be- hoeft te schellen. Voor een man, zoo handig in de meeste dingen van dien aard, gebruikt Bucket veel tijd om de deur te openen en maakt hij ook tamelijk veel leven. Het is wel mogelijk, dat hij dit doet om te waarschuwen. |
|||||||||
|
Hoe dit zij, men komt eindelijk op het por-
taal, waar eene lamp brandt, en zoo in Tulking- horn\'s gewone kamer — die kamer, waar hij van avond zijn ouden wijn zat te drinken. Hij is daar nu niet, maar zijne twee ouderwetsche kande- laron zijn er toch ; en de kamer is tamelijk licht. Bucket, die Jo nog behoorlijk vasthoudt en,
naar het Snagsby voorkomt, een onbeperkt ge- tal oogen schijnt te bezitten , gaat een eindje de kamer in, totdat Jo verschrikt blijft stilstaan. "Wat scheelt er aan?" vraagt Bucket fluiste-
rend. — "Daar is zij!" roept Jo. — "Wie?" — "De dame." Eene dicht gesluierde vrouwelijke gedaante
staat in het midden der kamer, vlak in het licht. Zij is stil en onbeweeglijk, en hoewel naar de binnenkomenden toegekeerd, schijnt zij niet op hen te letten, maar blijft als een standbeeld staan. — "Zeg mij nu eens," zegt Bucket hardop, "hoe gij weet, dat dit die dame is." — "Ik ken de voile," antwoordt Jo, de gedaante aanstaren- de, "en den hoed, en de japon." — "Pas op, dat gij goed weet wat gij zegt," hervat Bucket, scherp op hem lettende, "kijk nog eens." — "Ik kijk al zoo hard als ik kijken kan ,\'\' zegt Jo, wien de oogen uit het hoofd puilen, "en daar is de voile, de bood en de japon." — "En hoe met die ringen, waarvan ge mij gezegd hebt?" vraagt Bucket. — "Die moeten daar zitten en o zoo llikkeren," zegt Jo, met de vingers zijner lin- kerliand over de knokkels der rechter wrijvende, zonder zijne oogen van de gedaante af te wenden. De gedaante trekt den rechterhandschoen uit
en laat de hand zien. "Wat zegt ge nu daarvan?" vraagt Bucket.
Jo schudt zijn hoofd. Die ringen gelijken er
lang niet naar, en de hand ook niet. "Wat praat ge nu?" zegt Bucket; maar blijk-
baar is hij zeer in zijn schik. — "De hand was veel blanker, veel fijner, en veel kleiner," ant- woordt Jo. —"Gij zult mij straks nog zeegen, dat ik mijne eigene moeder ben," laat Bucket hierop volgen. "Zoudt gij de stem van die dame nog kennen?" — "Ik denk wel van ja," ant- woordt Jo. De gedaante spreekt: "Klonk die stem zooals
deze. Ik zal spreken zoolang als gij wilt, als ge nog niet zeker zijt. Was het deze stem of maar eenigszins deze stem ?" Jo kijkt Bucket verslagen aan. "Geheel niet."
— "Waarom hebt gij dan gezegd, dat dit de dame
was?" hervat Bucket, naar de gedaante wijzende. — "Omdat," zegt Jo, en kijkt zeer verbijsterd,
maar zonder eenigszins aan het wankelen te ge- raken, "omdat dat daar de voile, de hoed en de japon is. Zij is het en zij is het tocli niet. Maar dat daar is de voile, de hoed en de japon, en zij draagt ze op dezelfde manier als toen, en hare lengte is ook eveneens als toen zij mij een souverein gaf." — "Wel," zegt Bucket losweg, "wij zijn met u niet veel gevorderd. Maar hier |
|||||||||
|
MADEMOISELLE HORTEN SE. 157
|
|||||||||
|
zijn toch vijf\' schellingen voor u. Pas op hoe gij
ze verteert, en maak, dat gij er niet door in moeite komt." Bucket telt de schellingen ter- sluiks van de eene hand in de andere — dit is eene manier, die hij zich zoo heeft aange- wend, — stopt ze op een hoopje den jongen in de hand en brengt hem de deur uit, ter- wijl Snagsby, onder deze geheimzinnige om- standigheden lang niet op zijn gemak, met de gesluierde gedaante alleen blijft. Doch zoodra Tulkinghorn de kamer binnenkomt wordt de voile opgeslagen, en vertoonen zich de trekken eener Erancaise, die er tamelijk goed uitziet, hoewel de uitdrukking van haar gelaat wel wat scherp is. — "Wel bedankt, mademoiselle Hor- tense," zegt Tulkinghorn met zijne gewone ge- lijkmoedigheid. -\'Ik zal u geene verdere moeite meer geven met die kleine weddenschap." — \'\'Gij zult wel zoo vriendelijk zijn om te onthou- den, mijnheer, dat ik op het oogenblik niet ge- plaatst ben.\'" zegt mademoiselle. — "Zekerlijk, zekerlijk." — "En mij de gunst verleenenvanuwe hooggeachte recommandatie?" — "Waar ik maar kan, mademoiselle llortense." — "Een woord van mijnheer Tulkinghorn heeft zooveel invloed." — "Ik zal het niet vergeten, mademoiselle." —
"Ontvang de verzekering mijner innige dank- baarheid, mijnheer." — "Goedennacht." .Mademoiselle gaat met aangeborene gratie de
deur uit; en liucket, die in geval van nood even- goed voor ceremoniemeester als voor iets anders kan spelen, helpt haar, niet zonder galanterie, de trap af. \'\'Welnu, Bucket.\'" zegt Tulkinghorn bij zijne
terugkomst. — "Het komt alles uit zooals ik ge- zegd heb, mijnheer. Er is geen twijfel aan of het was de andere met de kleeren van deze. De jongen had gelijk in de kleuren en alles. Mijn- lieer Snagsby, ik heb u als een man beloofd, dat hij goed en wel weer zou heengaan. Zeg nu eens of het zoo niet was." — "tiij hebt uw woord gehouden, mijnheer," antwoordt Snagsby; "en als ik verder niet van dienst kan zijn, mijnheer Tulkinghorn, geloof ik, daar mijn vrouwtje onge- rust zal worden___" — "Wel bedankt, Snagsby, — niets verder noodig," antwoordt Tulkinghorn.
"Ik ben u zeer verplicht voor de moeite, die gij reeds genomen hebt." — "Geene moeite, mijn- heer. Ik wensen u goeden avond." — "Weet ge wel, mijnheer Snagsby," zegt Bucket, die hem de deur uitlaat en nogmaals en nogmaals de hand geeft, "wat mij van u bevalt, is, dat gij een man zijt, die zich nooit laat uithooren — dat zijt gij immers? Als gij ééns weet, dat gij iets hebt afgedaan, stelt gij het ook uit uw hoofd, en daarmee is het uit — zoo doet gij immers?" — "Dat is zekerlijk wat ik poog te doen, mijnheer," antwoordt Snagsby. — "Neen, nu schat gij u zelven niet hoog genoeg. Dat is niet wat gij poogt te doen," zegt Bucket, hem nog eens allervrien- delijkst de hand drukkende, "maar wat gij doet. |
|||||||||
|
En dat is het wat ik bij een man in uw vak zoo
hoog acht." Snagsby geett een voegzaam antwoord, en
gaat huiswaarts, zoo verbijsterd door de gebeur- tenissen van dien avond, dat hij twijfelt of hij wel wakker is, — twijfelt aan het werkelijk be- staan der straten, die hij doorgaat, — twijfelt aan de werkelijkheid der maan, die boven hem schijnt. Weldra wordt hij in al deze opzichten gerustgesteld door de onbetwistbare werkelijk- heid van jufvrouw Snagsby, die niet haar hoofd in een volmaakten bijenkorf van papillotten , met eene nachtmuts bekroond, naar hem zit te wach- ten; die Gusta naar het politiebureau heeft ge- zonden met officieel bericht, dat haar echtgenoot te zoek is geraakt, en die, in de laatste twee uren, met de grootste staatsie alle graden van bezwijming heeft doorloopen. Maar, gelijk de goede vrouw met treurige aandoening zegt, zij krijgt er veel dank voor. |
|||||||||
|
xxni.
esther\'s verhaal.
Na zes vermakelijke weken kwamen wij van
mijnheer Boythorn weder naar huis. Dikwijls waren wij in het park en in liet boscli, en zel- den gingen wij het huisje voorbij, waar wij ge- schuild hadden, zonder eens in te kijken om een praatje met de vrouw te maken; maar Lady Dedlock zagen wij niet meer, behalve des zon- dag.s in de kerk. Er waren gasten op Kastanje- Hof; en hoewel verscheidene schoone gezichtjes haar omringden, bleef haar gelaat denzelfden invloed op mij uitoefenen als in het eerst. Ik weet zelfs nu nog niet of die invloed smartelijk ofaan- genaam was; of hij mij aantrok of voor haar deed terugdeinzen. Ik geloof, dat ik haar met zekere vrees bewonderde, en ik weet wel, dat in hare tegenwoordigheid mijne gedachten, gelijk zij de eerste maal hadden gedaan , altijd naar dat vroe- gere tijdperk van mijn leven wegdwaalden. üp meer dan een dezer zondagen verbeeldde
ik mij, dat ik voor deze dame hetzelfde was, wat zij op zulk eene onverklaarbare manier voor mij was — ik meen, dat ik hare gedachten verwarde, gelijk zij de mijne deed, hoewel op eene verschil- lende wijs. Maar wanneer ik tersluiks een blik naar haar wierp, en haar zoo bedaard, zoo schro- melijk ver van mij af en zoo ongenaakbaar zag zitten, begreep ik, dat dit eene dwaze zwakheid was. Ik gevoelde zelfs wel, dat de geheele toe- stand van mijn gemoed met betrekking tot haar iets zwaks en onredelijks was, en poogde er zoo- veel ik maar kon tegen te redeneeren. Een voorval, dat nog plaats had eer wij het
huis van mijnheer Boythorn verlieten, zal ik best hier kunnen vermelden. Ik wandelde met Ada in den tuin, toen mij
|
|||||||||
|
ir>s
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
ge/.egd weid, dat er iemand was, die mij ver-
langde te spreken. Naar het ontbijt vertrek gaan- de, waar die persoon mij wachtte, bevond ik, dat het de Fransche kamenier was, welke op dien dag, toen het zoo zwaar onweerde, hare schoe- nen had uitgedaan en door het natte gras had geloopen. "Mademoiselle," begon zij, mij strak met hare
al te scherpe oogenaanziende, hoewelzij anders een tamelijk innemend voorkomen had, en noch met vrijpostigheid, noch met slaafsche onder- danigheid sprak: "ik heb eene groote vrijheid genomen niet zoo maar hier te komen, maar gij zult dat wel verschoonen, daar gij zoo vrien- delijk zijt." — "Gij behoeft u niet te verontschul- digen," antwoordde ik, "als ge mij wenscht te spreken." — "Dat is mijn verlangen, mademoi- selle. Duizendmaal dank voor het verlof. Ik heb dus vrijheid om te spreken, niet waar?" zeide zij, op een snellen natuurlijken trant. — "Zeker- lijk," zeide ik. — "Mademoiselle, gij zijt zoo vriendelijk. Luister dan, als het u belieft. Ik heb mylady verlaten. Wij konden niet met elkan- der te recht. Mylady is zoo trotsch, zoo erg trotsch. Verschooning, mademoiselle, gij hebt gelijk." Hare schranderheid deed haar begrijpen wat ik misschien terstond zou gezegd hebben, en nu nog maar gedacht had. "Het past mij niet hier over mylady te komen klagen. Maar ik zeg, dat zij zoo trotsch, zoo erg trotsch is. Ik zal geen woord méér zeggen. Dat weet de heele wereld." — "Ga voort, als het u belieft," zeide ik. — "Voorzeker, mademoiselle, ik ben dankbaar voor uwe beleefdheid. Mademoiselle, ik heb een onuitsprekelijk verlangen om in dienst te komen bij eene jonge dame, die goed, ver- standig en schoon is. Gij zijt goed, verstandig en schoon als een engel. O, kon ik de eer heb- ben van uwe bediende te zijn!" — "Het spijt mij," begon ik. — "Zenil mij niet zoo spoedig heen. mademoiselle!" Terwijl zij dit zeide, trok zij onwillekeurig hare fraaie, zwarte wenkbrau- wen samen. "Laat ik hopen, een oogenblik ! Ma- demoiselle, ik weet. dat deze dienst stiller zou zijn dan dien ik verlaten heb. Welnu, dat wensch ik. Ik weet, dat deze minder voornaam zou zijn dan dien ik verlaten heb. Welnu, dat wensch ik. Ik weet, dat ik hier minder salaris zou hebben. Goed. Ik ben er mee tevreden." — "Ik verzeker u," zeide ik, schrikkende van de gedachte om zulk eene bediende té hebben, "dat ik geene kamenier houd___" —\'\'O, madcmoi-
selle, waarom niet? Waarom niet, als gij er
eene kunt krijgen, die u zoo toegewijd zou zijn? Die zoo verrukt zou zijn, als zij u maar mocht dienen; die zoo trouw, zoo ijverig zou zijn, altijd. Mademoiselle, ik wensch met al mijn hart u te dienen. Spreek nu maar niet van geld. Neem mij gelijk ik ben. Voorniet." Zij sprak met zulk een zonderlingen ernst,
dat ik achteruitschoof bijna bevreesd voor haar. |
Zonder dat zij ia haar ijver hierop scheen te let-
ten, bleef zij bij mij aandringen. Zij sprak snel en met eene gesmoorde stem, hoewel altijd met zekere sierlijkheid en welgemanierdheid. "Mademoiselle, ik kom uit het zuiden, waar
men vurig is, waar men sterk bemint en haat. Mylady was te trotsch voor mij; ik was te trotsch voor haar. Dat is gedaan — voorbij — ten einde! Neem mij in uw dienst, en ik zal u goed dienen. Ik zal meer voor u doen dan gij u nu kunt ver- beelden. St! Mademoiselle, ik zal — maar daar- van wil ik niet spreken; ik zal alles doen wat mij maar mogelijk is, in alle dingen. Als gij mijn dienst aanneemt, zal het u niet berouwen. Ma- demoiselle, het zal u niet berouwen, en ik zal u goed dienen. Gij weet niet hoe goed!" Toen zij mij stond aan te staren, terwijl ik
haar verklaarde hoe onmogelijk het mij was haar in mijn dienst te nemen, (zonder dat ik het noodig achtte er bij te voegen, hoe weinig ik mij daartoe geneigd gevoelde) nam haar gezicht iets zoo drei- gends aan, dat ik mij verbeeldde eene van die vrouwen voor mij te hebben, welke men te Pa- rijs onder het schrikbewind op de straten zag. Zij hoorde mij aan zonder mij in de rede te val- len, en zeide toen, met haar aardig accent en hare zachtste stem: "Welnu, Mademoiselle, ik heb dus mijnant-
woord! Het spijt mij. Maar ik moet elders heen- gaan, en zoeken wat ik hier niet gevonden heb. Wilt gij zoo goed zijn mij uwe hand te laten kussen.\'" Zij zag mij, toen zij die aannam, nog strak-
ker aan, en scheen bij die oogenblikkelijke aan- raking ieder adertje, dat er aan te voelen was, op te merken. "Ik vrees, dat ik u wel verbaasd heb, made-
moiselle, op dien dag van den storm," zeide zij, toen zij reeds neeg om heen te gaan. Ik moest bekennen, dat zij ons allen ver-
baasd had. "Ik deed toen een eed, mademoiselle," zeide
zij glimlachende, "en ik wilde hem in mijn ge- moed prenten, om hem getrouwelijk te houden. En dat zal ik. Adieu, mademoiselle!" Daarmede eindigde ons onderhoud, en ik was
zeer verheugd, dat liet was afgeloopen. Ik meende dat zij uit het dorp vertrok, want ik zag haai\' niet meer ; en er viel niets meer voor om onze stille zomergenoegens te storen, totdat de zes weken om waren en wij weder naar huis gingen, gelijk ik daar reeds heb gezegd. Toen en nog vele weken na dien tijd kwam Ri-
chard ons zeer getrouw bezoeken. Behalve dat hij eiken zaterdag of zondag overkwam en dan tot maandag bleef, deed hij dikwijls onverwacht een ritje te paard, sleet den avond bij ons, en reed des anderen daags vroeg weder heen. Hij was zoo levendig als ooit en vertelde ons, dat hij zeer vlijtig was; maar ik was toch bij mij zelve niet gerust over hem. Het kwam mij voor, |
||||||||
|
R1CHARD IS NOG NIET GEHEEL OP DREEF. 159
|
|||||||
|
dat zijne \\lijL eene geheel verkeerde richting nam.
Ik kon niet zien, dat zij tot iets voerde, dan om hem eene bedrieglijke hoop te doen opvat- ten ten opzichte van dat proces, dat reeds de verderfelijke oorzaak van zooveel smart en on- heil was geweest. Hij was nu tot in het diep- ste van dat geheim doorgedrongen, zeide hij ons; en niets kon duidelijker wezen , dan dat het tes- tament, volgens hetwelk hij en Ada ik weet niet hoeveel duizend pond zouden krijgen, ein- del\'ijk geldig zou moeten verklaard worden, in- dien er in het Hof der Kanselarij nog gezond verstand of rechtvaardigheid te vinden was — maar o, hoe geducht klonk dat indien mij in de ooren — en dat deze alloop niet lang meer vertraagd kon worden. Hij drong zich zeken het bewijs hiervan op met al de afgezaagde ar- gumenten aan dien kant van het geschil, welke hij gelezen had; en elk daarvan deed hem nog dieper in zijne verdwaasdheid verzinken. Hij was zelfs begonnen de zittingen van het Hof gere- geld bij te wonen. Hij vertelde ons, hoe hij juf- vrouw Flite daar dagelijks zag; hoe zij met eik- ander praatten, en hij haar kleine vriende- lijkheden bewees; en hoe hij, terwijl hij on» haar lachte, haar toch in zijn hart beklaagde. Maar nooit dacht hij —nooit, mijn arme, lieve, zich zooveel belovende Richard, die toen voor zooveel geluk vatbaar was en zooveel betere dingen voor zich had — welk eene noodlottige keten er reeds gesmeed werd tusschen zijne frissche jeugd en haar verwelkten ouderdom; tusschen zijne vrij dartelende hoop en hare op- gekooide vogeltjes, haar armoedig zolderkamertje en haar verbijsterden geest. Ada had hem al te lief om hem veel te wan-
trouwen in iets, dat hij zeide of deed; en mijn voogd, hoewel hij dikwijls over den oostenwind klaagde en meer dan gewoonlijk in de Brom- kamer zat te lezen, bewaarde het stilzwijgen over de geheele zaak. Zoo kwam ik op de ge- dachte om, toen ik eens naar Londen ging om Caddy Jellyby, op hare uitnoodiging, te gaan opzoeken, Hichard te vragen om mij aan het diligencekantoor af te halen, opdat wij eens met elkander konden praten. Ik vond hem daar toen ik aankwam, en wij wandelden gearmd voort. "Wel, Hichard," zeide ik, zoodra ik een ern-
stigen toon kon aannemen, "begint gij nu al beter op dreef te komen?" — "O ja, melieve," antwoordde Hichard. "Ik ben wel tevreden." — "Maar op dreef.\'" zeide ik. — "Hoe meent gij dat, op dreef?" hervatte Hichard, met zijn vroolij- ken lach. — "Op dreef in uw vak," zeide ik. — "O ja," antwoordde Hichard, "ik ben wel tevreden." — "Dat hebt ge mij nog al eens gezegd , lieve Richard." — "En gij vindt, dat dit geen antwoord is, niet waar? Nu, mis- schien wel niet. Op dreef? Gij meent of ik al op eene vaste dreef kom ?" — "Ja." — "Neen, |
|||||||
|
op eene vaste dreef ben ik eigenlijk nog niet,"
antwoordde Hichard, met bijzonderen nadruk op het woord "vaste," alsof daarin moeielijk- heid gelegen was , "want men kan niet op eene vaste dreef komen, zoolang die zaak nog niet op dreef is. Als ik die zaak zeg, meen ik na- tuurhjk het — verboden onderwerp." — "Denkt gij dan, dat die ooit op dreef zal komen?" — -Daar is geen de minste twijfel aan," antwoordde Hichard. Wij stapten een eindje voort zonder tespre-
ken; maar weldra sprak Richard mij op zijn gulsten en hartelijksten toon aldus aan: "Lieve Esther, ik versta u wel, en ik wenschte,
dat ik wat bestendiger van aard was. Ik meen niet wat mijne trouw aan Ada betreft, — want haar heb ik altijd lief—dagelijks liever — maar trouw aan mij zelven. Ik ineen eigenlijk iets, dat ik niet best kan uitdrukken, maar gij zult het wel begrijpen. Als ik bestendiger van aard was geweest, zou ik mij of aan Badger of aan Kenge en Carboy hebben gehouden, en nu al bedaard en geregeld zijn geworden , en geene schulden hebben, en___" — "Hebt gij schul-
den, Hichard.\'" — "Ja," antwoordde Richard,
"eenige kleintjes, melieve. En ik ben ook wat veel aan het biljarten en zoo al meer geweest. Nu is het geheim er uit; en nu veracht gij mij niet waar, Esther?" — "Dat weet gij wel be- ter," zeide ik.—"Gij zijt toegeollijker voor mij dan ik dikwijls voor mij zelven ben," hervatte hij. "Och, lieve Esther, het is wel ongelukkig, dat ik niet bestendiger ben, maar hoe kan ik dat wezen? Als gij in een onafgemaakt huis moest wonen, zoudt gij er niet op uw gemak in kunnen gaan zitten; als gij veroordeeld waart, om alles wat ge mocht ondernemen, onvoltooid te laten, zoudt gij het moeielijk vinden u op iets toe te leggen ; en dat is toch mijn onge- lukkig geval. Ik ben in dien altijd onbeslisten rechtsgeleerden oorlog, met al zijne kansen en afwisselingen, geboren, en dat begon mij al ongeduldig en wispelturig te maken eer ik nog recht wist wat een proces was; dit is hoe lan- ger hoe erger geworden; en nu denk ik som- tijds, dat ik niet genoeg waard ben om mijn vertrouwelijk nichtje Ada te durven liefhebben." Wij waren op eene eenzame plaats; hij hield
zijne hand voor zijne oogen en snikte toen hij dit zqide. "O Richard," zeide ik, "ontroer u zoo niet.
Oij hebt een edel hart, en Ada\'s liefde zal u dagelijks meer harer waardig doen worden."— "Ik weet, lieve vriendin," antwoordde hij, mijn arm drukkende, "ik weet dat alles wel. Gij moet er niet op letten, dat ik wat week- hartig ben, want ik heb dit alles reeds lang op het gemoed gehad, en dikwijls heb ik er u van willen spreken, maar somtijds ontbrak het mij aan gelegenheid en somtijds aan moed. Ik weet wat de gedachte a"n Ada voor mij doen |
|||||||
|
160 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
moest; maar zij doet het toch niet. Ik ben zelfs
daartoe te onrustig. Ik heb haar teeder lief; en toch benadeel ik haar eiken dag en ieder uur, door mij zelven te benadeelen. Maar het kan niet altijd duren. Wij zullen eindelijk aan de laatste procedures komen en een voor ons gunstig vonnis krijgen, en dan zult gij en Ada zien wat ik inderdaad wezen kan." Het had mij diep getroffen hem te hooien
snikken en de tranen langs zijne vingers te zien druppelen; en toch had mij dit oneindig minder aangedaan dan de levendigheid der hoop, waarmede hij dit zeide. "Ik heb de papieren goed bestudeerd, Es-
ther. Ik heb er mij maanden lang in verdiept," vervolgde hij, in een oogenblik zijne opgeruimd- heid herkrijgende, en gij kunt er op aan, dat wij zullen zegevieren. Spreekt men van nog jaren van vertraging, daaraan heeft het, dat weet de hemel, niet ontbroken, en des te grooter is de waarschijnlijkheid, dat wij de zaak spoe- dig tot een einde brengen; zij staat nu zelfs op de rol. Alles zal eindelijk goed uitkomen, en dan zult gij zien." Mij herinnerende, hoe hij zoo even de heeren
Kenge en Carboy op dezelfde lijn had geplaatst met mijnheer Badger, vroeg ik hem of hij voorne- mens was zich in Lincoln\'s Inn te laten in- schrijven. "Daar alweder! Ik ben het geheel nietvoor-
nemens, Esther," antwoordde hij met zicht- baren tegenzin. "Mij dunkt ik heb er genoeg van gehad. Nu ik als een galeiboef aan Jarn- dyce en Jarndyce heb gewerkt, is mijn dorst naar de rechtsgeleerdheid gelescht, en heb ik mij overtuigd, dat het vak mij niet zou beval- len. Bovendien, ik bevind, dat het mij hoe lan- ger hoe ongeduriger maakt, bestendig zoo op het tooneel van den strijd te blijven. Waaraan denkt gij dus," vervolgde Ricliard, nu weder vertrouwelijk, "dat ik natuurlijk heb moeten denken ?" — "Dat kan ik niet raden," zeide ik. — "Kijk maar zoo ernstig niet," hervatte Hichard, "want het is het beste, dat ik doen kan, lieve Esther, daar ben ik zeker van. Het is niet alsof ik een beroep noodig had, om geheel mijn leven bij te blijven. Dat proces moet aan een eind komen, en dan ben ik bezorgd. Neen, ik be- schouw het als een vak, dat door zijn aard meer of minder onrustig is, en daardoor wel gepast — ik mag zeggen juist gepast is voor den toestand, waarin ik tijdelijk verkeer. "Wat is het nu, dat mij natuurlijk in gedachten moet komen?" Ik zag hem aan en schudde mijn hoofd.
"Wat anders dan de militaire dienst?" zeide Richard op den toon der volste overtuigi«g. — "Oflicier worden?" zeide ik. — "Officier, na- tuurlijk. Al wat ik te doen heb is maar te ma- ken , dat ik eene aanstelling krijg, en dan ben ik klaar," zeide Richard. |
|||||||
|
Daarop betoogde hij mij, en bewees het door
uitvoerige berekeningen in zijn zakboekje, dat indien hij buiten militairen dienst, zegge twee- honderd pond schuld had gemaakt en in een gelijk tijdperk als officier geheel geene schuld, (hetgeen hij vast voornemens was) deze stap tot eene bezuiniging van vierhonderd pond in een jaar, of van twee duizend pond in de vier jaren, moest voeren — wat eene aanzienlijke som was. En toen sprak hij zoo oprecht en welmeenend van opoffering, die hij bracht, door zich voor een tijd van Ada te verwijderen, en van den ernst, waarmede hij streefde — gelijk hij in zijne gedachten altijd deed, dat weet ik zeker — om hare liefde te vergelden en haar geluk te verzekeren, en al het verkeerde, dat in hem was, te overwinnen en de bestendig- heid in eigen persoon te worden, dat hij mij het hart van weedom deed wegkrimpen. Want ik dacht, hoe zou en moest dit afloopen, wan- neer al de mannelijke eigenschappen van zijn karakter zoo spoedig en zoo zeker bedorven werden door die noodlottige smetstof, die alles, waarop zij bleef rusten, verwoestte! Ik sprak tot Richard met al den ernst, dien
ik gevoelde, en al de hoop, die ik niet gevoe- len kon, en bad hem, om Ada\'s wil, niet lan- ger eenig vertrouwen in de Kanselarij te stel- len. Tot al wat ik zeide gaf Richard bereid- willig zijne toestemming; hij wilde, op zijne luchtige manier, van het Hof en al het andere afzien, en schilderde de vroolijkste tafereelen van hetgeen hij worden zou, als hij eens be- stendig werd — helaas, wanneer eerst dat ge- duchte proces hem niet meer boeide! Wij had- den een lang gesprek, maar hoofdzakelijk kwa- men w;ij altijd weder daarop terug. Eindelijk kwamen wij aan Soho Square,
waar Caddy Jellyby op mij zou wachten, daar dit eene stille plek was, in de nabijheid van Newman-Street. Caddy was in den tuin op het midden van het plein en kwam, toen ik naderde, haastig naar buiten. Na eene vroo- lijke woordenwisseling liet Richard ons bij eik- ander. "Prince heeft een leerling aan den overkant,
Esther," zeide Caddy, "en heeft den sleutel van het hek voor ons gekregen. Als gij dus hier wat met mij wilt rondwandelen, kunnen wij ons hier opsluiten, en kan ik u op mijn gemak vertellen wat de reden is, waarom ik uw goed en lief ge- zicht weer eens wenschte te zien." — "Heel goed, lieve," zeide ik. "Het zou niet beter kun- nen zijn." Dus sloot Caddy, nadat zij het goede lieve
gezicht, gelijk zij het noemde, een vriendelijk kneepje had gegeven, het hek, en begonnen wij zeer genoeglijk den tuin rond te wandelen. "Gij moet weten, Esther," zeide Caddy, die zeer in haai\' schik was met dit vertrouwelijk praatje, "toen gij mij gezegd hadt, dat het ver- |
|||||||
|
DE HEER TURVEYDROP ZAL MET HET GEHEIM WORDEN BEKEND GEMAAKT. 161
|
|||||||||||||
|
keerd was te gaan trouwen, zonder dat ma er
van wist, of zelfs ma langer onkundig van ons engagement te laten — hoewel ik niet geloof, dat ma veel om mij geeft, dat moet ik zeggen, — hield ik het voor best aan Prince te vertel- len hoe gij er over dacht. Vooreerst omdat ik gaarne alles wil doen wat gij mij zegt, en ten tweede omdat ik voor Prince geene geheimen heb." — "Ik hoop, dat hij er tevreden mee was, Caddy?" — "0 lieve, ik verzeker u, hij zou te- vreden zijn met alles wat ge maar zeggen kondt. Gij kunt u niet verbeelden welk eene hooge mee- ning hij van u heeft." — "Ei?" —"Esther, het |
"Prince, daar jufvrouw Summerson___" —"Ik
hoop, dat gij niet jufvrouw Summerson hebt
gezegd ?" — "Neen, dat deed ik ook niet," riep Caddy, zeer in haar schik en met een allervroo- 1\'y\'kst gezichtje. "Ik zeide "Lsther." Ik zeide tegen Prince: "Daar Esther stellig van die meening is, Prince, en mij zoo heeft gezegd , en er altijd op terugkomt als zij die lieve briefjes schrijft, die ge mij zoo graag hoort voorlezen , ben ik ge- reed ma de waarheid te ontdekken, wanneer gij het maar goedvindt. En ik denk, Prince," zeide ik, "dat Esther denkt, dat het ook beter en op- rechter zou zijn, en over het geheel fatsoenlijker |
||||||||||||
|
\'•HOE KUNT GE ZOO MAL WEZEN, KIND!" MEUKTE MEVROUW JELLYBÏ VEKSTKOOID
AAN, TEHWIJL ZIJ DE LAATST GEOPENDE DEPÊCHE DOORKEEK.
"WAT ZIJT GE TOCH EEN GANSJE!" (blz. 164).
|
|||||||||||||
|
zou genoeg zijn om iedereen, behalve mij, ja-
loersch te maken," zeide Caddy, lachende en haar hoofd schuddende, "maar ik ben er niet anders dan blij om, want gij z\'yt de eerste vriendin, die ik ooit gehad heb, en de beste vriendin, die ik ooit hebben kan, en niemand kan u naar mijn zin ooit te veel achten en liefhebben." — "Op mijn woord, Caddy," zeide ik, "gij z\'yt ook al in de algemeene samenzwering om mij in een goed humeur te houden. Welnu, lieve?" — "Wel, dat zal ik u zeggen ," antwoordde Caddy, innig vertrouwelijk beide handen kruiselings op mijn arm leggende. "Wij hebben er vrij lang over gepraat, en zoo zeide ik tegen Prince: |
|||||||||||||
|
zou staan, als gij bij uw papa hetzelfde deedt."\'
— "Ja, melieve," zeide ik. "Zekerlijk denkt Esther er zoo over." — "Dus had ik gelijk, ziet ge !*\' riep Caddy uit. "Wel, dit maakte Prince toch heel angstig, niet omdat hij er in het minst aan twijfelde, maar omdat hij het gevoel van den ouden heer Turveydrop zoo ontziet, en bang was, dat zijn papa van schrik zou sterven, of flauw vallen, of het zich op eene of andere ziel- roerende manier aantrekken, als hij zoo iets hoorde. Hij vreesde, dat de oude heer het voor onkindeiTy\'k zou houden, en het hem een al te grooten schok zou geven. Want gij weet wel, Esther, de oude heer Turveydrop is zulk een |
|||||||||||||
|
Li
|
|||||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
162
|
|||||||||
|
welgemanierd man," voegde Caddy er bij, "en
zoo uiterst gevoelig." — "Is hij, liefje?"—"O, buitengemeen gevoelig. Dat zegt Prince. Nu, dit heeft mijn jongetje-lief—ik had u die uit- drukking niet willen laten hooien, Esther," zeide Caddy verontschuldigend en met een hoogen blos op de wangen, "maar gewoonlijk noem ik Prince mijn jongetje-lief." Ik lachte; Caddy lachte insgelijks, bloosde
nog eens en vervolgde: "Dit heeft hem dus...." — "Wien — heeft het,
kindlief." — \'O gij plaaggeest!" zeide Caddy lachende, terwijl haar bevallig gezichtje geheel en al gloeide. "Mijn jongetje-hef, als ik het dan zeggen moet. Dit heeft hem eenige weken van onrust veroorzaakt, en het hem van angst al langer en langer doen uitstellen. Eindelijk zeide hij tegen mij: "Caddy, als jufvrouw Summerson, van wie mijn vader zooveel werk maakt, kon overgehaald worden om er bij te zijn, als ik van de zaak begon te spreken, dan dunkt mij, dat ik het zou kunnen doen." Ik beloofde dus, dat ik het u eens vragen zou. En dan dacht ik ook," vervolgde Caddy. mij met een blik vol hoop, maar toch schroomvallig aanziende, "als gij daar niet tegen hadt, wilde ik u naderhand vragen om met mij naar ma te gaan. Dit is het wat ik meende, toen ik in mijn briefje zeide, dat ik u eene groote gunst te verzoeken had. En als gij nu dacht ons die te kunnen toestaan, Esther, zouden wij u beiden zeer dankbaar zijn." — "Laat eens zien, Caddy," zeide ik en veinsde mij te bedenken. "Ik geloof, dat ik nog wel iets moeielijkers zou kunnen doen, als de nood drong. Ik ben voor u en het jongetje-lief gereed, zoo- dra gij maar wilt." Caddy was geheel en al verrukt over mijn ant-
woord; want zij was, geloof ik, zoo gevoelig voor de minste vriendelijkheid of aanmoediging, als eenig teeder hart, dat ooit in deze wereld klopte, en nadat wij nog een paar malen den tuin waren rondgewandeld , terwijl zij een paar splinternieuwe handschoenen aantrok en zich nog zooveel mogelijk opknapte, om den mees- ter in welgemanierdheid zoo weinig schande aan te doen, als zij maar eenigszins kon, gin- gen wij rechtstreeks naar Ne wman - St reet. Prince was natuurlijk aan het les geven. Wij
vonden hem bezig met eene juist niet veelbe- lovende leerlinge — een stug klein meisje, met een norsch voorhoofd, eene grove stem en eene lustelooze ontevredene mama, — die zeker niet beter gestemd werd door do verwarring, waarin wij den leermeester brachten. Eindelijk kwam de les, na zooveel haspelens als maar mogelijk was. aan een einde; en toen liet meisje van schoe- nen had verwisseld, en haar wit jurkje onder een grooten omslagdoek was weggestopt, ging zij heen. Na eene korte voorloopige woordenwis- seling gingen wij mijnheer Turveydrop opzoe- ken, wien wij, met zijn hoed en zijne handschoe- |
nen een groep vormende, als een model van
welgeinanierdheid, op de sofa in zijne eigene kamer vonden — de eenige goede kamer in het geheele huis. Hij scheen zich, in de tusschen- poozen van een licht collation, op zijn gemak gekleed te hebben; zijn toiletkistje, borstels , en zoo voort, alles van eene zeer elegante soort, waren nog niet weggeborgen. "Vader , jufvrouw Summerson; Jufvrouw Jel-
lyby." — "Zeer verheugd! Zeer vereerd!" zeide de heer Turveydrop, met eene zwierige buiging, opstaande. "Vergun mij!" Hij zette stoelen. "Weest zoo goed om plaats te nemen!" Hij kuste de vingertoppen der linkerhand. "Buitengemeen verheugd!" Hij kneep zijne oogen dicht en liet de appels rondrollen. "Mijne stille woning wordt tot een paradijs." Daarmede liet hij zich weder op de sofa zakken, volmaakt gelijk de tweede gentleman van Europa. "Wederom vindt gij ons, jufvrouw Summerson,\'" zeide hij, "te midden van onze kunstjes om te polijsten. We- derom komt de schoone sekse ons aansporen en beloonen door de gunst harer beminnelijke tegenwoordigheid. Het is al veel in dezen tijd (want het zijn lang de dagen niet meer van zijne koninklijke hoogheid den prins-regent — mijn beschermheer, als ik mij vermeten mag zoo te spreken) te ondervinden, dat de welge- manierdheid niet geheel en al door handwerks- lieden niet voeten wordt getreden. Dat zij zich nog in den glimlach der schoonheid kan koes- teren , mejufvrouw." Ik zeide niets , hetgeen ik voor een voegzaam
antwoord hield; en hij nam een snuifje. "Mijn waarde zoon," zeide de heer Turvey-
drop. "Gij hebt vier scholen dezen namiddag. Ik zou u een haastig boterhammetje recomman- deeren." — "Wel verplicht, vader," antwoordde Prince. "Ik zal zorgen op mijn tijd te passen. Mijn waarde vader, mag ik u verzoeken uw ge- moed voor te bereiden op iets, dat ik wensch te zeggen?" — "Goede Hemel!" riep het model van welgemanierdheid bleek en ontsteld uit, toen Prince en Caddy zich hand aan hand voor hem nederbogen. "Wat is dit? Is dit waanzin? Of wat is het?" — "Vader," antwoordde I\'rince niet groote onderdanigheid, "ik bemin deze jonge dame en wjj zijn geëngageerd." — "Geën- gageerd!" riep de heer Turveydrop uit, liet zich op de sofa achteroverzakkeii en hield zijne hand voor zijne oogen, als om dit schouwspel niet te zien. "Een dolk op mijn hart gemunt, door mijn eigen kind!" — "Wij zijn reeds eeni- gen tijd geëngageerd geweest, vader," stamel- de Prince, "en toen jufvrouw Summerson daar- van hoorde raadde zij ons, dat wij er u ken- nis van zouden geven, en was zoo vriendelijk van wel bij deze gelegenheid tegenwoordig te willen zijn. Jufvrouw Jellyby is eene jonge dame, die den diepsten eerbied voor u koes- tert, vader." |
||||||||
|
WELGEMANIERD VADERLIJK GEVOEL. 163
|
|||||||
|
De heer Turveydrop slaakte een kermenden
zucht. •\'Neen, zoo niet, zoo niet, vader," smeekte
zijn zoon. "Jufvrouw Jellyby is eene jonge dame, die den diepsten eerbied voor u koestert, en ons eerste verlangen is voor uw gemak en ge- noegen te zorgen." De heer Turveydrop snikte.
"Och neen, vader, zoo niet!" riep zijn zoon.
— "Knaap," zeide de heer Turveydrop, "het is
gelukkig, dat uwe zalige moeder voor dit leed is bewaard gebleven. Stoot toe, en spaar niet. Stoot toe, stoot toe!" — "Och neen, vader, spreek zoo niet," bad Prince met tranen; "dat gaat mij aan het hart. Ik verzeker u, vader, dat het onze eerste wensch en ons ernstig voorne- men is, voor uw gemak en genoegen te zor- gen. Caroline en ik vergeten onzen plicht niet — wat mijn plicht is, is ook Caroline\'s plicht,
gelijk wij elkander dikwijls gezegd hebben — en met uwe goedkeuring en toestemming, vader, zullen wij er ons aan toewijden om u het leven aangenaam te maken." — "Stoot toe!" prevelde Turveydrop. "Stoot toe!" Maar hij scheen toch ook te luisteren, naar
mij dacht. "Mijn waarde vader," hervatte Prince, "wij
weten wel aan welke kleine gemakken gij ge- woon zijt en waar gij recht op hebt; en liet zal altijd ons streven en onze trots wezen om daarvoor boven alles te zorgen. Indien gij ons met uwe goedkeuring en toestemming wilt ze- genen , vader, zullen wij aan geen trouwen den- ken voordat u dit volkomen aangenaam is; en wanneer wij getrouwd zijn. zullen wij u — na- tuurlijk — tot onze eerste zorg maken. Gij moet hier altijd heer en meester blijven, vader; en wij gevoelen hoe onnatuurlijk het van ons zijn zou, als wij dit niet wilden weten , of als wij ons niet alle mogelijke moeite gaven om u te be- hagen." De heer Turveydrop had een zwaren inner-
lijken strijd door te staan. Mij kwam weder overeind op de sofa, en zat daar, met over zijne stijve das opgebolde wangen, als een smaak- vol model van welgemanierd vaderlijk gevoel. "Mijn zoon !" zeide de heer Turveydrop. "Mijne
kinderen! Ik kan uwe gebeden niet wederstaan. Weest gelukkig!" De goedertierenheid, waarmede hij zijne aan-
staande schoondochter ophief en zijn zoon de hand toestak (welke deze met liefderijken eer- bied en dankbaarheid kuste), was iets om over versteld te staan. "Mijne kinderen," zeide de heer Turveydrop,
vaderlijk zijn linkerarm om Caddv, die nu naast hem zat, heenslaande en zijne rechterhand sier- lijk op zijne heup zettende. "Mijn zoon en doch- ter, uw geluk zal mijne zorg wezen. Ik zal over u waken. Gij zult altijd bij mij blijven wonen;" natuurlijk meenende, ik zal altijd bij |
|||||||
|
u blijven wonen; "dit huis is voortaan even-
zeer het uwe als het mijne; doet er geheel alsof gij thuis waart. Moogt gij nog lang leven om het met mij te deelen." De macht zijner welgemanierdheid was zoo
groot, dat zij waarlijk zulk eene overstelpende dankbaarheid voor hem gevoelden, alsof hij, in plaats van zich voor het overige van zijn leven bij hen in te kwartieren, eene groote opofle- ring voor hen had gedaan. "Wat mij betreft, mijne kinderen," zeide
de heer Turveydrop, "ik begin mijne herfstda- gen te naderen, en het is onmogelijk te zeg- gen hoelang de laatste flauwe sporen der wel- gemanierdheid van een gentleman nog in deze wevende en spinnende eeuw zullen toe- ven. Maar zoolang zal ik toch mijn plicht je- gens de maatschappij vervullen en mij, gelijk gewoonlyk, door de stad vertoonen. Mijne be- hoeften zijn weinig en eenvoudig. Mijn appar- tementje hier, de weinige benoodigdheden voor mijn toilet, mijn sober oehtendmaal en mijn d inert je zullen voldoende zijn. Ik verwacht, dat uwe kinderlijke genegenheid in deze gerin- ge behoeften zal voorzien en belast mij zelven met al het overige." Deze buitengemeene edelmoedigheid over-
stelpte hen opnieuw. \'•Mijn zoon," zeide de heer Turveydrop, "wat
die kleine punten betreft, waarin gij nog te kort schiet — punten van welgemanierdheid, die met iemand geboren worden — die door oefening volmaakt, maar nooit aangeleerd kun- nen worden, — kunt gij u nog op mij vertrou- wen. Sedert de dagen van zijne koninklijke hoog - heid den prins-regent ben ik getrouw op mijn post gebleven, en zal dien nu niet verlaten. Neen, mijn zoon. Indien gij ooit de nederige positie van uw vader met een gevoel van hoog- moed hebt beschouwd, kunt gij verzekerd zijn, dat hij niets zal doen om die te bevlekken. Wat u betreft, Prince, gij hebt een ander ka- rakter. Wij kunnen niet allen eveneens wezen, en het is ook niet raadzaam, dat wij dit zouden zijn. Werk, wees vlijtig, verdien geld en breid uwe connectiën zooveel mogelijk uit." — "Gij kunt er op aan, dat ik dat doen zal, waarde vader," zeide Prince. — "Uwe hoedanigheden zijn niet schitterend, mijn waarde zoon, maar degelijk en bruikbaar," vervolgde de heer Tur- veydróp. "En u beiden, mijne kinderen, wil ik alleen zeggen, in den geest eenergez-.digde vrouw, op wiei\' pad ik, naar ik geloof, het geluk had een straal van licht te werpen — draagt zorg voor het huishouden, draagt zorg voor mijne een- voudige behoeften, en ik zegen u beiden.-\' De oude heer Turveydrop werd toen , ter eere
van de gelegenheid, zoo bijzonder galant, dat ik Caddv zeggen moest, dat wij, als wij dien dag nog naar T h a v i e s I n n wilden komen , er ter- stond moesten heen gaan. Wij vertrokken dus; |
|||||||
|
16-i
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
is gaan eten. Waartoe zoudt ge dus tegenspre-
ken !" — "Ik wilde niet tegenspreken, ma," ant- woordde Caddy. "Ik wilde maar zeggen, dat ge toch zeker niet verlangen zoudt, dat ik geheel mijn leven eene slavin bleef." — "Ik geloof, kind- lief," zeide mevrouw Jellyby, altijd nog bezig met hare brieven te openen, die zij met hare heldere oogen glimlachend doorkeek en op ver- schillende hoopjes legde, "dat gij in uwe eigene moeder een voorbeeld van werkzaamheid voor u hebt. Behalve dat. Eene slavin! Als gij eenig ge- voel hadt voor de bestemming der menschheid , zou dat u hoog boven zulk een denkbeeld ver- heffen. Maar dat hebt gij niet. Ik heb het u al dikwijls gezegd, Caddy, gij hebt zulk een gevoel niet." — "Gevoel voor Afrika, neen, ma, dat heb ik niet." — "Dat zeg ik daar immers ook. Als ik het nu niet gelukkig zoo druk had, juf- vrouw Summerson,"\' zeide mevrouw Jellyby , mij voor een oogenblik zeer lieftallig aanziende, ter- wijl zij zich bedacht waar zij den brief zou leg- gen, dien zij juist geopend had, "zou dit mij te leur stellen en bedroeven. Maar ik heb zoo- veel te denken over alles wat Borrioboola Gha betreft, en het is zoo noodzakelijk, dat ik al mijne aandacht op één punt bepaal, dat ik daardoor er niets van gevoel." Daar Caddv mij een smeekenden blik toewierp,
en mevrouw Jellyby, door mijn hoed en mijn hoofd heen, recht naar A f r i k a keek, achtte ik het eene goede gelegenheid om tot het doel van mijn bezoek te komen en mevrouw Jellyby\'s aan- dacht te trekken. \'•Misschien," zeide ik, "zult gij u verwonde-
ren, wat mij hier heeft doen komen om u te storen?" — "Ik ben altijd verheugd jufvrouw Summerson te zien," antwoordde mevrouw Jel- lyby met een vergenoegd glimlachje. "Schoon ik wel wenschte," en daarbij schudde zij haar hoofd, "dat zij meer belang stelde in dat Ilor- rioboolaansche plan." — "Ik ben met Caddy hier gekomen," zeide ik, "omdat Caddy te recht ge- looft , dat zij voor hare moeder geene geheimen behoort te hebben, en zij zich verbeeldt, dat ik haar zal bemoedigen en helpen (schoon ik waarlijk niet weet hoe), om er u een mede te deelen." — "Caddy," zeide mevrouw Jellyby, even met hare bezigheid ophoudende, en die daarna weder blijmoedig voortzettende, nadat zij flauw haar hoofd had geschud, "gij hebt zeker eene of andere dwaasheid te zeggen." Caddy strikte de linten van haar hoed los, nam
haar hoed af, liet hem bij de linten bengelen, begon hartelijk te schreien en zeide: "Ma, ik ben geënga- geerd." — "Hoe kunt ge zoo mal wezen, kind!" melkte mevrouw Jellyby verstrooid aan, terwijl zij de laatst geopende depêche doorkeek. "Wat zijt ge toch een gansje!" — -Ik ben geëngageerd, ma ," snikte Caddy, "met den jongen heer Turvey- drop van de dans-academie; en de oude heer Turveydrop (die waarluk een heel deftig man |
|||||||||
|
en op onze wandeling was zij zoo vergenoegd en
zoo onuitputtelijk in den lof van den ouden heer Turveydrop, dat ik voor niets in de wereld een woord tot zijn nadeel had willen zeggen. Aan het huis inThavies Inn komende, zag
ik briefjes voor de vensters, die aankondigden, dat het te huur was, en het zag er vuiler, som- berder en akeliger uit dan ooit. Do naam van den ouden heer Jellyby was slechts een dag of twee te voren op de lijst der bankroetiers ver- schenen; an hij zat nu met twee heereneneen hoop blauwe zakken, kantoorboeken en papieren in de eetkamer opgesloten, de wanhopigste po- gingen doende om den staat zijner zaken te door- gronden. Zij kwamen mij voor geheel boven zijn begrip te zijn, want toen Caddy mij bij vergis- sing in de eetkamer bracht, en wij den heer Jellyby daar zagen zitten, door de tafel en de twee lieeren in een benauwden hoek geklemd, scheen hij de geheele zaak te hebben opgegeven, en spraak en bewustheid verloren te hebben. Toen wij boven naar de kamer van mevrouw
Jellyby gingen (de kinderen waren in de keuken aan het gillen, en er was geene meid te zien), vonden wij deze dame in het midden harer om- slachtige correspondentie, bezig met het openen, lezen en sorteeren van brieven, met een grooten hoop opengescheurde omslagen op den grond. Zij was zoozeer in gedachten verdiept, dat zij mij in het eerst niet herkende, hoewel zij mij met haar zonderlingen, in de verte starenden blik zat aan te kijken. "Ha, jufvrouw Summerson," zeide zij einde-
lijk. "Ik dacht aan zoo geheel iets anders! Ik hoop, dat gij nog wel vaart. Mijnheer Jarndyce en jufvrouw Clare nog wel?" Ik hoopte daarentegen, dat mijnheer Jellyby
geheel wel was. "Niet zoo geheel wel, lieve jufvrouw," zeide
mevrouw Jellyby zeer kalm. "Hij is ongelukkig in zijne zaken geweest en is een weinigje van streek. Gelukkig voor mij, heb ik het zoo druk, dat ik geen tijd heb om er aan te denken. Wij hebben op het oogenblik honderd zeventig huis- gezinnen, jufvrouw Summerson, ieder door eik- ander genomen van vijf personen, die naarden linkeroever van den Niger vertrokken zijn of zullen vertrekken." Ik dacht aan dat eene huisgezin zoo dicht bij
ons, dat niet naar den oever van den Niger ver- trokken was of zou vertrekken, en verwonderde mij hoe zij zoo gelijkmoedig kon blijven. ■•Gij hebtCaddy medegebracht, zie ik," merkte
mevrouw Jellyby aan, met een blik naar hare dochter. "Het is iets ongewoons geworden haar eens hier te zien. Zij heeft hare oude taak bijna geheel laten steken, en noodzaakt mij daardoor om een jongen te gebruiken." — "Maar ma," begon Caddv. — "Ge weet immers wel, Caddy," viel hare moeder hierop in, maar zeer zacht- zinnig, "dat ik een jongen gebruik, die nu juist |
|||||||||
|
CADDV HEEFT GEEN GEVOEL VOOR AFRIKA. Km
|
|||||||
|
hals en wilde haar kussen, "houd mij nu maar
niet op in mijn werk, en laat ik mij door dien hoop papieren heenwerkon eer de naniiddagpost aankomt." Ik dacht niet beter te kunnen doen dan maar
afscheid te nemen, maar werd nog een oogen- blik opgehouden, daar Caddy zeide: "Gij zult er dus niet tegen hebben, dat ik
hem hier breng om u te bezoeken, ma?" — "Och Tlooro, Caddy." nep mevrouw Jellvby uit, die weder om iets anders dacht, "begint gij nog eens? Wien meebrengen?"—"Hem, ma." — "Caddy, Caddy," zeide mevrouw Jellvby, deze beuzelingen nu geheel moede. "Dan moet gij hem brengen op een of anderen avond, als er geene maatschappij-vergadering of afdee- lings-vorgadoring is. Gij moet in het oog hou- den hoe weinitr tijd ik over heb. Lieve jufvrouw Summerson. het is wel vriendelijk van u, dat gij hier zijt gekomen om dat onnoozelc kuikentje voort te helpen. Goedendag nu. Als ik u zeg, dat ik van morgen acht en vijftig nieuwe brie- ven van familiën uit ile arbeidende klasse heb gekregen, die inlichting omtrent de koffiecul- tuur en <le inboorlingen verlangen , zal ik mij niet behoeven te verontschuldigen , dat ik wei- nig tijd heb." Het verwonderde mij niet, dat Caddy noer-
slachtig was, toen wij naar beneden gingen; of dat zij mij om den hals viel en opnieuw begon te snikken, of dat zij zeide. dat zij veel liever bekeven dan zoo onverschillig behandeld had wil- len worden, of dat zij mij toevertrouwde, dat zij zoo armoedig in de kleeren zat, dat zij niet wist hoe zij ooit met fatsoen zou kunnen trouwen. Ik beurde haar langzamerhand op, door haar onder het oog te brengen hoeveel zij, als zij een eigen huishouden had, voor haar ongelukkigen vader en voor Peepy zou ktinnen doen: en eindelijk gingen wij naar de vochtige, donkere keuken, waar Peepy en zijne broertjes en zusjes over den steenen vloer lagen te wiemeien , en waar wij zoo met hen aan het stoeien geraakten, dat ik, om niet geheel aan stukjes geplukt te worden, tot mijne tooversprookjos de toevlucht moest nemen. Van tijd tot tijd hoorde ik in de voorkamer boven ons luide stemmen, en somtijds een geweldig ge- bons -met meubelen. Het laatste geluid werd, vrees ik, daardoor veroorzaakt, dat de arme heer Jellyby, telkens wanneer hij eene nieuwe poging aanwendde om den staat zijner zaken tebegrij- pen, van achter de tafel losbrak en naar het venster vloog, met oogmerk om zich in het kel- dergat te storten. Toen ik na het gewoel van dien dag des avonds
stil naar huis reed, dacht ik veel aan Caddy\'s engagement en gevoelde ik mij (in weerwil van den oudsten heer Turveydrop) in mijne hoopbe- vestigd, dat zij er gelukkiger en beter door zou worden. En indien er maar zeer geringe kans scheen te bestaan, dat zij en haar man ooit zou- |
|||||||
|
is) heeft zijne toestemming gegeven, en nu bid
en smeek ik u om ook ons fle uwe te geven, ma, omdat wij anders nooit gelukkig zouden kunnen zijn — nooit, nooit!" snikte Caddy, al hare redenen tot beklag over hare moeder, en alles behalve haar kinderlijk gevoel vergetende. — \'"Daar ziet gij al weder, jufvrouw Summer-
son," merkte mevrouw Jellvby zeer golijkmoo- dig aan, "welk een geluk het is zooveel drukte te hebben als ik heb, en daardoor genoodzaakt te zijn al zijne gedachten op één punt te vos- tigen. Daar\'is Caddy nu geëngageerd met een dansmeesterszoon —en heeft eene verbintenis aangegaan met menschen . die even weinig ge- voel voor de bestemming der monschheid heb- ben als zij zelve — en dat bovendien nu . nu juist mijnheer Gusher, een der eerste philanthropen van onzen tijd, mij gezegd heeft, dat hij wer- kelijk overhelde om zich voor haar te interes- seeren." — \'\'Ma, ik heb altijd den grootsten he- kel aan mijnheer Gusher gehad ," snikte Caddy. — "Caddy, Caddy!" hervatte mevrouw Jellvby ,
met de grootste bedaardheid weder een brief openende. "Daar twijfel ik ook niet aan. Hoe kon het anders wezen, daar het u geheel ont- breekt aan het verhevene gevoel, dat hem ver- vult! Als nu mijne openbare plichten niet zoo jroed als een lievelingskind voor mij waren, als ik mij niet met groote maatregelen op eene uitgebreide schaal bezig hield, zouden die ge- ringe beuzelinjren mij zeer kunnen verdrie- ten , jufvrouw Summerson. Maar kan ik dulden , dat de nevel van eene door Caddy bedrevene dwaasheid (van wie ik niets anders verwachtte) het groote vasteland van A frika aan mijn blik zou onttrekken ? Xeen, neen," herhaalde me- vrouw Jellvby. met eene kalm en helder klin- kende stom, terwijl zij gedurig al meer brieven opende en terecht legde. "Neen waarlijk niet." Schoon ik wel niets anders had kunnen ver-
wachten , was ik toch zoo verwonderd over deze koele onverschilligheid, dat ik niet wist wat te zeggen. Caddy scheen dit even weinig te weten. Mevrouw Jellvby bleef aan het openen en door- kijken van hare brieven, en herhaalde nu en dan, op een allervriendelijksten toon en meteen zeer genoeglijk glimlachje: "Neen waarlijk niet." "Ik hoop, ma," snikte de arme Caddv einde-
lijk, "dat gij niet boos zijt." — "O, Caddy, het is toch ongerijmd van u," antwoordde mevrouw Jellvby, "zulk eene vraag te doen, nadat ik u gezegd heb hoe ik mijn hoofd vol heb." — "En ik hoop, ma, dat gij ons uwe toestemming geeft en ons gelukwenscht," zeide Caddv. — "Het is allerzotst van u, dat gij zoo iets" ge- daan hebt, kind," zeide mevrouw Jellyby, "en des te meer verkeerd , daar gij u aan liet groote plan hadt kunnen toewijden. Maar de stap is gedaan, en ik heb een jongen aangenomen, en er is niets meer van te zeggen. Och, Caddv," vervolgde zij, want Caddy viel haar om den |
|||||||
|
I < H > Il ET VERLA TEN HUIS.
|
||||||||
|
den ontdekken wat het model van welgemanierd-
heid werkelijk was — och, dit was ook al des te beter. Wie had kunnen wenschen, dat zij wijzer waren? Ik wen.schte niet, dat zij wijzer waren, en was waarlijk half beschaamd, dat ik zelf\' niet volkomen in hem geloofde. En ik zag naar de sterren op, en dacht aan reizigers in verre landen en de sterren die zij zagen, en hoopte dat ik altijd zoo gelukkig en gezegend mocht wezen om met mijne geringe krachten iemand nuttig te kunnen zijn. Toen ik thuis kwam waren zij, gelijk altijd,
zoo blijde mij te zien, dat ik wel van blijdschap had kunnen gaan zitten schreien, indien dat niet juist de manier was geweest om mij on- aangenaam te maken. Iedereen in huis, van den hoogsten tot\' den laagsten, ontving mij met zulk een vroolijk verwelkomend gezicht, en sprak op zulk een opgeruimden toon, en was zoo verheugd iets voor mij te kunnen doen, dat ik geloof, dat niemand in de wereld het beter kon heb- ben dan ik. Wij zaten dien avond gezellig bij elkander,
en daar Ada en mijn voogd mij uitlokten om hen alles van Caddy te vertellen, bleef ik maar zonder einde voortpraten. Eindelijk zat ik toch op mijne kamer, blozende bij de gedachte hoe ik gebabbeld had; en toen hoorde ik een zacht kloppen aan mijne deur. Ik zeide "binnen" en er kwam een aardig klein meisje binnen, netjes in den rouw gekleed, en neeg voor mij. "Met uw believen, jufvrouw," zeide het meisje
met een zacht stemmetje, \'\'ik ben Charley." — "Wel ja, die zijt gij ook," zeide ik, zeer verwon- derd, en bukte om haar een kus te geven. "Wat ben ik blij u eens te zien, Charley!" — "Met uw believen, jufvrouw," vervolgde Charley , met hetzelfde zachte stemmetje; "ik ben uwe kame- nier." — "Wat zegt gij, Charley?" —"Metuw believen, jufvrouw, ik ben een presentje voor u, met de vriendelijkegroetevan mijnheer Jarndyce." Ik zette mij neer met mijne hand om Charley\'s
hals geslagen, en zag haar zoo aan. "En o, jufvrouw," zeide Charley, in hare han-
den klappende, terwijl de tranen over hare wan- gen rolden. "Tom is op school, en hij leert zoo goed. En kleine Emma, die is bij jufvrouw Blin- der, jufvrouw, en er wordt zoo goed op haar gepast. En Tom zou al veel vroeger op school zijn geweest, en Emma bij jufvrouw Blinder, en ik al hier; maar mijnheer Jarndyce dacht, dat Tom en Emma en ik er eerst wat aan moesten wennen om van elkander af te wezen; wij waren nog zoo klein. O, schrei toch niet, jufvrouw, als het u belieft." — "Ik kan het niet laten, Charley." — "Neen, jufvrouw, en ik kan het ook niet laten. En met uw believen, jufvrouw, gij moet wel de groete van mijnheer Jarndyce hebben, en hij denkt, dat gij wel lust zult heb- ben om mij nu en dan wat te leeren. En met uw believen zullen Tom en Emma en ik elkander |
eens in de maand zien. En ik ben zoo blij en zoo
dankbaar, jufvrouw," zeide Charley met eene zwoegende borst, "en ik zal mijn best doen om zulk eene goede kamenier te zijn." — "O, lieve Charley, vergeet toch nooit wie dat alles gedaan heeft!" — "Neen, jufvrouw, dat zal ik nooit; en Tom ook niet, en Emma ook niet. Het komt alles van u, jufvrouw." — "Ik heb er niets van geweten. Het komt van mijnheer Jarndyce, Char- ley." — "Ja, jufvrouw, maar het is alles ter liefde van u gedaan, en opdat gij mijne meesteres zoudt worden. Met uw believen, jufvrouw, ik ben een presentje van hem, en het is alles ter wille van u gedaan. Tom en ik hebben dat wel onthouden." Charley droogde hare tranen af en aanvaardde haai\' post, op hare eigenaardige manier, die haar het voorkomen van een klein huismoedertje gaf, door de kamer gaande en alles opvouwende wat haar voor de hand kwam. Weldra kwam zij weder naar mij toe sluipen en zeide: "O, schrei toch niet, jufvrouw, als het u belieft." En ik zeide wederom: "Ik kan het niet laten, Charley." En Charley zeide wederom : "Neen, jufvrouw, en ik kan het ook niet laten." En zoo schreide ik dus maar van blijdschap, en zij insgelijks. |
|||||||
|
XXIV.
EENE ZAAK IN APPEL.
Zoodra Richard en ik het gesprek hadden ge-
had , waarvan ik vroeger verslag heb gedaan, openbaarde hij den toestand van zijn gemoed aan den heer Jarndyce. Ik twijfel er niet aan, of mijn voogd door deze mededeeling wel ge- heel onverwacht werd verrast, hoewel zij hem veel teleurstelling en onrust veroorzaakte. Hij en Richard zaten des avonds laat en des mor- gens vroeg bij elkander opgesloten, sleten ge- heele dagen in Londen, hadden ontelbare bij- eenkomsten met den heer Kenge, en werkten zich door een hoop onaangename beslommeringen heen. Terwijl zij hiermede bezig waren, bleet mijn voogd, hoewel hij veel last had van den oostenwind, en hij zoo bestendig zijn hoofd wreef, dat geen enkel haar ooit op de rechte plaats zat, voor Ada en mij even vriendelijk als anders, maar over die zaken bewaarde hij het streng- ste stilzwijgen. En daar al onze pogingen Richard zelven niets anders konden ontlokken dan al- gemeene verzekeringen, dat alles uitmuntend ging en inderdaad wel eindelijk te recht zou komen, werd onze bekommering door hem niet veel verminderd. Na verloop van tijd vernamen wij echter, dat
er ten behoeve van Richard — als een onmon- dig kind en pupil, en ik weet niet wat al meer — een nieuw aanzoek bij den lord-kanselier was gedaan; en dat er veel gepraat was; en dat de lord-kanselier hem openlijk in het Hof een las- |
||||||||
|
EEN VRIENDELIJK VERSCHIL.
|
1»>7
|
||||||||
|
doen, Richard, of gij zoudt mij, als gij weer
koel zijt, nooit moei- kunnen achten, en ik hoop, dat gij mij altijd achten zult, koel of driftig." Ada was zoo bleek geworden, dat hij haar
in zijn leesstoel liet plaats nemen, en zich naast haar zette. "Het is niets, liefje," zeide hij, "het is niets.
Richard en ik hebben maar een vriendelijk ver- schil gehad, dat wij u moeten mededeelen , want gij zijt het onderwerp er van. Nu wordt gij al bang voor wat er komen zal." — "Neen, waar- lijk niet, neef John," antwoordde Ada meteen glimlachje, "als het van u moet komen." — "Dank voor uwe goede meening, lieve. Geef mij nu eens een oogenblikje aandacht, zonder naar Richard te kijken. En gij, oud vrouwtje, doe hetzelfde. Meisjelief," en daarmede legde hij zijne hand op de hare, die op een arm van den stoel lag, "gij herinnert u nog wel het gesprek, dat wij met ons vieren gehad hebben, toen dat oude vrouwtje mij van zekere minnarij had verteld." — "Het is niet waarschijnlijk, dat Richard of
ik ooit uwe goedheid van dien dag kunnen ver- geten, neef John."— "Ik kan ze nooit verge- ten," zeide Richard. — "Ik ook niet," zeide Ada. — "Zooveel te gemakkelijker wordt datgene,
wat ik te zeggen heb, en zooveel te gemakke- lijker zullen wij het met elkander eens worden," zeide mijn voogd, terwijl goedheid en rechtscha- penheid hem uit de oogen schenen te stralen. "Ada, melieve, gij moet weten, dat Richard nu voor de laatste maal een beroep heeft gekozen. Alles, waarop hij met zekerheid kan rekenen, zal besteed wezen wanneer hij ten volle is uit- gerust. Hij heeft zijne middelen uitgeput, en is nu voortaan gebonden aan den boom, dien hij geplant heeft." — "Het is waai-, dat ik mijne tegenwoordige middelen heb uitgeput, en ik vind het zeer goed, dat ik dit weet. Maar dat- gene, waarop ik niet zekerheid kan rekenen, mijnheer," zeide Richard, "is niet al wat ik heb." — "Richard, Richard !" riep mijn voogd uit, met
plotselingen schrik in zijn gezicht, en eene ge- heel veranderde stem, terwijl hij zijne handen opstak, alsof hij zijne ooren wilde dichthouden, "om Gods wil, vestig toch geene hoop of verwach- ting op den vloek onzer familie! Wat gij ook aan deze zijde van het graf doen moogt, werp nooit een blik van vertrouwen naar het gru- welijk spooksel, dat ons zoovele jaren vervolgd heeft. Beter leenen, beter bedelen, beter sterven!" Wij ontstelden allen van den angstigen na-
druk dezer waarschuwing. Richard beet op zijne lippen, hield zijn adem in, en zag mij aan aisof hij gevoelde, en wist dat ik ook gevoelde, hoe- zeer hij die noodig had. "Lieve Ada," zeide de heer Jarndyce, zijne
opgeruimdheid hernemende, "dit zijn krachtige woorden van raad; maar ik woon in Het Ver- laten Huis, en ik heb daar iets gezien. Genoeg daarvan. Al wat Richard had om hem tot den |
|||||||||
|
tig en wispelturig onmondig kind had genoemd;
en dat de zaak verschoven en weder verschoven, geresumeerd en gerapporteerd en be-petitioneerd was, tot Richard (gelijk hij ons zeide) begon te twijfelen, of als hij ooit in militairen dienst kwam, het niet als een veteraan van zeventig of tachtig jaren zou zijn. Eindelijk word hij besteld om nog eens voor den lord-kanselier in zijne eigene kamer te komen, en daar berispte de lord-kanselier hein ernstig, dat hij zijn tijd verbeuzelde en zelf niet wist wat hij wilde — "een aardige zet, naar mij dunkt, van dien kant," zeide Richard —en einde- lijk kwam het er op neer, dat zijn verzoek zou wor- den toegestaan. Zijn naam werd aan het minis- terie van oorlog ingeschreven als adspirant voor een vaandrigsplaats; de koopprijs werd bij een ge- lastigde gedeponeerd , en Richard begon terstond met zijn eigenaardige drift de militaire weten- schappen te bestudeeren, en stond eiken mor- gen ten acht uur op om zich in het schermen te oefenen. Zoo volgde vacantie op zitting, en zitting op
vacantie. Somtijds hoorden wij, dat Jarndyce en Jarndyce op de rol stond of niet op de rol stond, of dat er het een of ander in verricht werd; en zoo ging het af en aan. Richard, die in Londen moest blijven, kon ons minder dikwijls komen zien dan vroeger; mijn voogd bewaarde nog hetzelfde stilzwijgen; en zoo ver- liep de tijd, tot Richard eene aanstelling kreeg en last ontving om zich bij zijn regiment in Ierland te voegen. Op een avond kwam hij in groote haast met
dit bericht aan, en had een lang gesprek met mijn voogd. Het duurde langer dan een uur, eer mijn voogd zijn hoofd binnen de kamer stak, waar Ada en ik zaten, en zeide: "Komt binnen, liefjes!" Wij gingen binnen en vonden Richard, wien wij de laatste maal zeer vroolijk hadden gezien, met een verdrietig en gramstorig gezicht tegen den schoorsteenmantel staan leunen. "Richard en ik, Ada," zeide de heer Jarn-
dyce, "zijn het niet volkomen eens. Kom , kom, Richard, zet een vroolijker gezicht." — "Gij zijt nu zeer streng voor mij, mijnheer," zeide Richard, "en dat treft mij des te meer, omdat gij in alle andere opzichten zoo toegeeflijk voor mij geweest zijt, en mij meer goedheid hebt bewezen, dan ik ooit kan erkennen. Zonder u zou ik nooit zoover gekomen zijn." — "Goed, goed," zeide de heer Jarndyce, "maar gij moet nog verder komen, en ik wil er voor zorgen, dat gij geen verkeerden stap doet." — "Ik hoop, dat gij het verontschul- digen zult, mijnheer," antwoordde Richard op een driftigen toon, maar toch met eerbied, "als ik zeg, dat ik over dit punt zelf liet best meen te kunnen oordeelen." — "Ik hoop, mijn beste Richard," antwoordde de heer Jarndyce, "dat gij hot verontschuldigen zult, als ik zeg, dat het zeer natuurlijk van u is, dit te meenen, maar dat ik er anders over denk. Ik moet mijn plicht |
|||||||||
|
168 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
wedloop des levens uit te rusten, is nu gewaagd.
Ik raad hom en u, om zijnontwil en uwentwil,dat liij van ons vertrekken zal in hot begrip , dat er nog geenerlei verbintenis tusschen u bestaat. Ik moot nog verder gaan, on ik zal voor u bei- den rondborstig spreken. Gij hebt mij vrijelijk vertrouwd, en ik zal u vrijelijk vertrouwen. Ik verlang, dat gij voor hot tegenwoordige van alle betrekking afziet, behalve uwe verwant- schap." — "Heter maar dadelijk te zeggen, mijnheer," antwoordde Richard, "dat gij mij alle vertrouwen onttrekt, en dat gij Ada aan- raadt om hetzelfde te doen." — "Beter niets van dien aard te zeggen, Richard , omdat ik het niet meen." — "Gij denkt, dat ik slecht begonnen ben, mijnheer," hervatte Richard; "en dat ben ik ook, dat weet ik wel." — "Hoe ik hoopte, dat gij beginnen zoudt, en hoe voortgaan, heb ik u laatst gezegd, toen wij over die dingen spraken," zeide de lieer Jarndyce op een har- telijken, bemoedigenden toon. "Gij hebt dat hegin nog niet gemaakt: maar er is een tijd voor alle dingen, en de uwe is nog niet voorbij — is veeleer nu pas ten volle gekomen. Hegin nu zuiver van nieuw af aan. Gij twee (beide nog zeer jong) zijt neef on nicht. Tot nog toe zijt gij niets meer. Wat er nog meer kan ko- men , moot komen als het verdiend is, Richard, on niet eerder." — "Gij zijt zeer hard voor mij, mijnheer," zeide Richard, "harder dan ik had kunnen denken, dat gij zijn zoudt." — "Beste jongen," zeide de heer .larndyce, "ik ben nog harder voor mij zelven, als ik iets doe, dat u smart veroorzaakt. Gij hebt zelf het middel in handen om u te helpen. Ada, het is beter voor hem, dat hij vrij is, en dat er geen jeugdig engagement tusschen u bestaat. Richard, het is beter voor haar, veel beter; gij zijt haar dat verplicht. Kom aan! Gij zult ieder doen wat het best voor den ander, zoo niet wat het best voor u zelven is." — "Waarom is dat het best, mijnheer?" antwoordde Richard haastig. "Het was zoo niet, toen wij ons hart voor u openden. Toen hebt gij zoo niet gesproken." — "ik heb sedert ondervinding gehad. Ik laak u niet, Richard — maar ik heb sedert ondervin- ding gehad." — "Gij meent van mij, mijnheer."— "Welnu, ja, van u beiden," zeide de heer Jarn- dyce vriendelijk. "Het is voor u nog geen tijd om aan elkander gebonden te zijn. Het is niet goed, en ik moet zulk een band niet erkennen. Kom, kom, jongelieden, begint geheel opnieuw. Wat voorbij is moet voorbij zijn, en gij moet een nieuw blad omslaan om uw leven op te schrijven." Richard wierp een angstigen blik naar Ada,
maar zeide niets. "Ik heb mij tot nog toe onthouden van een
enkel woord tot een van beidon, of tot Esther te zoggen," hervatte Jarndyce, "opdat wij zoo open als de dag zouden kunnen zijn, en allen met elkander gelijk staan. Nu raad ik u liefderijk, |
|||||||
|
en bid ik u ernstig, gij twee, om te scheiden
zooals gij hier gekomen zijt. Laat al het overige aan den tijd, aan trouw en standvastigheid over. Als gij anders doet, zult gij verkeerd doen; en gij zult maken, dat ik moet zeggen verkeerd gedaan te hebben, door u ooit bij elkander te brengen." Er volgde eene lange stilte.
"Neef Richard," zeide Ada toen, hare blauwe
oogen met teederheid naar hem opslaande, "na hetgeen onze neef John daar gezegd heeft, dunkt mij, dat ons geone keus gelaten is. Uw gemoed kan over mij geheel gerust wezen; want gij zult mij onder zijne zorg laten, en zeker zijn, dat ik niets te wenschen kan hebben — vol- komen zeker, als ik zijn raad maar in acht neem. Ik — ik twijfel niet, neef Richard," ver- volgde zij eenigszins bedremmeld, "ofgij houdt heel veel van mij, en ik — ik geloof niet, dat gij op iemand anders verliefd zult geraken. Maar ik zou toch willen, dat gij er wel over nadacht, evenals ik willen zou, dat gij in allo opzichten gelukkig waart< Gij nioogt op mij vertrouwen, neef Richard, want ik ben geheel niet veranderlijk; maar ik ben ook niet onre- delijk, en ik zou u nooit laken. Zelfs neef en nicht mag het spijten als zij scheiden ; en waar- lijk, het spijt mij zeer, Richard schoon ik weet dat het tot uw welzijn is. Ik zal altijd met ge- negenheid aan u denken, en dikwijls met Es- ther over u spreken — en misschien zult gij somtijds ook een beetje aan mij denken, neef Richard. Nu," zeide Ada, naar hem toegaande en hem haar bevend handje gevende, "zijn wij dus weder maar neef en nicht, Richard — voor een tijd misschien — en ik bid om zegen over mijn lieven neef, waar hij ook zijn mag!" Het kwam mij vreemd voor, dat Richard niet
in staat zou zijn het mijn voogd te vergeven, dat deze dezelfde meening van hem had opge- vat, welke hij mij met veel sterker uitdrukkin- gen betuigd had van zich zelven te koesteren. Evenwel, dit was toch maar zoo. Ik merkte met groot leedwezen op, dat hij van dat uur af nooit weder zoo vrijmoedig en openhartig voor den heer Jarndyce was als hij vroeger was geweest. Deze had hem alle redenen gegeven om dit te blijven, maar hij bleef het toch niet, en er be- gon, geheel en al van zijn kant, eene vervreem- ding tusschen hen te ontstaan. Spoedig vergat hij in de drukte van toebereid-
selen en uitrustingen alle andere dingen, zelfs zijne smart over de scheiding van Ada, die in II e r f o r d s h i r e bleef, terwijl hij, de heer Jarn- dyce en ik voor eene week naar Londen gin- gen. Hij dacht wel bij buien en vlagen om haar, somtijds zelfs met eene uitbarsting van tranen, en maakte mij dan tot vertrouwde van zijn heftig zelfverwijt. Maar eenige minuten later begon zijne verbeelding weder te spelen met een of ander hersenschinimig middel, waardoor zij beiden voor |
|||||||
|
EENE VERVREEMDING. lfii)
|
|||||||||||||
|
voogd, die toevallig met mij alleen was. "Mijn-
heer Carstone zal terstond hier zijn. Ondertus- schen doet het jufvrouw Summerson genoegen u te zien, dat weet ik. Ga zitten." Hij nam plaats, eenigszins bedremmeld door
mijne tegenwoordigheid, naar mij dacht, en zonder mij aan te zien streek hij met zijne zware bruine hand verscheidene malen over zijne bo- venlip. — "Gij past zoo precies op uw tijd als de zon," zeide de heer Jarndyce. — "Eene mi- litaire gewoonte, mijnheer," antwoordde hij. "En- kel gewoonte, mijnheer. Op mijne zaken ben |
|||||||||||||
|
altijd rijk en gelukkig zouden worden, en werd
hij weder zoo vroolijk als maar mogelijk was. Het was een drukke tijd, en ik draafde den
geheelen dag met hem rond, om allerlei dingen te koopen, die hij noodig had. Van de dingen, die hij zou gekocht hebben, als men hein zijn eigen zin had laten doen, zeg ik niets. Hij was met mij geheel vertrouwelijk, en sprak dikwijls met zooveel verstand en gevoel over zijne ge- breken en goede voornemens, en weidde zoo- danig uit over de bemoediging, welke hij uit die gesprekken putte, dat ik nooit moede |
|||||||||||||
|
"van alles wat mij vroeger dierbaar was, van al mijn vroeger streven en hopen, van de
geheele wereld der levenden en der dooden, is deze arme oude ziel de eenige ,
op wie ik nog betrekking gevoel en bij wie ik nog pas." (blz. 174).
|
|||||||||||||
|
had kunnen worden, al had ik ook gewild.
In die week placht er nu en dan, om Richard
les in het schermen te geven, een persoon bij ons te komen, die voorheen cavalerist was ge- weest. Hij was een man van een knap en forsch voorkomen, rondborstig en vrijmoedig van ma- nieren, en had Richard reeds eenige maanden les gegeven. Ik hoorde niet alleen van Richard, maar ook van mijn voogd, zooveel over hem dat ik eens op een ochtend, toen hij komen moest, na het ontbijt met myn werk in de kamer bleef. "Goedenmorgen, mijnheer George," zeide mijn
|
|||||||||||||
|
ik anders zoo precies niet." — "Maar gij hebt
toch eene groote inrichting, naar ik hoor?" zeide de heer Jarndyce. — "Heeft niet veel te bedui- den, mijnheer. Ik heb eene schietgalerij, maar niet groot." — "En wat voor soort van scher- ïner en scherpschutter maakt gij van mijnheer Carstone?" vroeg mijn voogd. — "Dat gaat tame- lijk goed, mijnheer," antwoordde hij, zijne armen over zijne breede borst kruisende. "Als mijnheer Carstone er al zijne attentie aan gaf, zou het heel goed gaan." — "Maar dat doet hij niet, zou ik denken?" zeide mijn voogd. — "In het eerst |
|||||||||||||
|
HET VERLATEN IIU1S.
|
|||||||||
|
170
|
|||||||||
|
als ik wel heb gehoord?" — "Tot mijne spijt
moet ik ja zeggen." — "Dan heb ik eens een van uwe lotgenooten bij mij gehad, mijnheer." — "Hoe zoo?" zeide mijn voogd. — "Wel de man was zoo baloorig, dat hij zoo eindeloos van stuurboord naar bakboord werd gesmeten,\'\' zeide George, "dat hij haast niet meer wist, wat hij deed. Ik geloof wel niet, dat hij er aan dacht om op iemand te mikken, maar hij kon zoo woedend kwaadaardig zijn, dat hij vijftig scho- ten vooruitbetaalde on er dan op los vuurde, tot hij gloeiend heet was.\' Eens toen ei\' niemand bij was en hij mij bitter het onrecht had geklaagd, dat hij lijden moest, zeide ik tegen hem : "Als dat schieten eene veiligheidsklep is, kameraad— goed en wel; maar dat gij er in uwe tegenwoordige stemming zooveel werk van maakt, bevalt mij niet geheel en al; ik had liever, dat gij iets an- ders bij de hand naamt." Ik was op mijne hoede, dat hij mij een slag zou willen geven, zoo driftig was hij; maar hij nam het zeer goed op en zag er dadelijk van af. Wij gaven elkander de hand en sloten eene soort van vriendschap." — "Wat was die man?" vroeg mijn voogd met vernieuwde belangstelling. — "Wel, hij was eerst een klein hoevenaar in Shropshire, eer zij een razen- den stier van hem maakten," zeide George. — "Heette hij Gridley?" — "Ja, zoo heette hij, mijnheer." Mijnheer George richtte eene nieuwe reeks van
snelle, llikkerende blikken op mij, toen mijn voogd en ik een paar woorden van verrassing overdezen samenloop van omstandigheden wisselden; en ik verklaarde hem dus hoe het kwam , dat die naam ons bekend was. Hij maakte wederom eene mi- litaire buiging, om mij te bedanken voor wat hij mijne beleefdheid noemde. "Ik weet niet wat mij al weer daarop brengt,"
zeide hij, terwijl hij mij aanzag; "maar och ! wat haal ik mij dooi1 het hoofd?" Hij streek een van zijne grove handen over zijne donkere gekrulde haren, als wilde hij die losse gedachten uit zijn brein vegen, en bleef een weinig vooroverge- bogen zitten, met de eene hand in de zijde,de andere op zijn been, en peinzend naar den grond kijkende. — "Het spijt mij te vernemen, dat de- zelfde drift dien Gridley opnieuw in ongelegen- heid heeft gebracht, en hij zich tegenwoordig moet schuilhouden," zeide mijn voogd. —"Zoo heb ik gehooid, mijnheer," antwoordde George, nop peinzend voor zich kijkende. "Zoo heb ik ge- hoord." —"Gij weet niet waar?" — "Neen, mijn- heer ," antwoordde de cavalerist, zijne oogen op- slaande en uit zijn gemijmer ontwakende. "Ik kan niets van hem zeggen. Hij zal gauw ver- sleten zijn, denk ik. Het hart van een sterk man mag zoo iets jaren lang uithouden, maar ein- delijk breekt liet toch onverwacht." Richard\'s komst deed het gesprek staken.
George stond op, maakte nogmaals eene mili- taire buiging voor mij, wenschte mijn voogd goe- |
|||||||||
|
deed hij het wel, mijnheer, maar naderhand niet
meer. Niet al zijne attentie. Misschien heeft hij iets anders in het hoofd — eene jonge jufvrouw misschien." Zijne donkere oogen zagen mij nu voor de eerste maal aan. — \'\'Mij heeft hij niet in het hoofd, mijnheer George, dat verzeker ik u," zeide ik lachende, "schoon ge mij schijnt te verdenken." Hij bloosde eenigszins door het bruin zijner
kleur heen en maakte eene stijve buiging. "Niet kwalijk genomen, hoop ik , jufvrouw. Ik ben wat ongepolijst." — "Volstrekt niet," zeide ik. "Ik neem het als een compliment op." Had hij mij te voren niet aangezien, thans
wierp hij drie- of viermaal achtereen een snel- len blik op mij. "Neem mij niet kwalijk, mijnheer," zeide hij
tot mijn voogd, met zekere mannelijke schroom- valligheid, "maar gij hebt mij de eer gedaan van mij den naam van die jonge jufvrouw te zeg- gen." — "Jufvrouw Suinmerson." — "Jufvrouw Summerson," herhaalde hij en zag mij wederom aan. — "Kent gij dien naam ?" vroeg ik. — "Neen, jufvrouw. Zoover ik weet heb ik hem nooit ge- hoord. Ik dacht, dat ik u ergens gezien had." — "Ik geloof van neen," antwoordde ik, van
mijn werk opkijkende om hem aan te zien; en hij had iets zoo oprechts in zijne spraak en manie- ren , dat ik blijde was met de gelegenheid. "Ik kan heel goed gezichten onthouden." — "Ik ook, jufvrouw," antwoordde hij, mijn blik niet zijne opene oogen enbreed voorhoofd opvangende. "Hm! Wat deed mij dan daaraan denken?" Daar hij wederom bloosde en door zijne po-
gingen om zich te bedenken meer en meer ver- legen scheen te worden, kwam mijn voogd hem te hulp. "Hebt ge veel leerlingen, mijnheer George?"
— "Het getal is afwisselend, mijnheer. Meestal
is het troepje klein genoeg om van te leven." — "En welke soorten van menschen komen zich zoo uit liefhebberij in uwe inrichting oefenen?\'\' — "Allerlei soorten, mijnheer. Engelschen en
buitenlanders, van groote heeren af tot leer- jongens toe. Er zijn voorheen ook wel Franschc vrouwen bij mij gekomen, die al heel knap in het pistoolschieten waren. Gekken zonder getal, natuurlijk — maar die komen overal waar de deur openstaat." — "Maar er komen toch, hoop ik, geene menschen, die een wrok tegen ande- ren hebben en voornemens zijn eindelijk naar levende schijven te schieten?" zeide mijn voogd met een glimlach. — "Niet dikwijls, mijnheer, schoon dat ook wel gebeurd is. Meestal komen zij uit liefhebberij — of omdat zij niets beters weten te doen. Zes om de eene, en een half dozijn om de andere reden. Neem mij niet kwa- lijk, mijnheer," zeide George, zich stijf oprich- tende en de handen op de knieën zettende, zoodat de ellebogen hoekig uitstaken, "maar ik meen, dat gij een proces in de Kanselarij hebt, |
|||||||||
|
VOLSTREKT NIET GEHAAST. 171
|
|||||||
|
dendag en stapte met zware schreden de ka-
mer uit. Dit was in den morgen van den dag, die tot
Richard\'s vertrek bestemd was. Wij behoefden niets meer te gaan koopen; ik had vroeg in den namiddag al zijn goed gepakt, en wij hadden den tijd aan ons tot des avonds, wanneer hij naar Li ver pool zou vertrekken, om zich van daar naai\' Ho 1 yhead te begeven. Daar Jarndyce en Jarndyce dien dag weder zou voorkomen, deed Richard mij het voorstel, dat wij eens te zamen naar het Hof zouden gaan en hooren wat er om- ging. Daar dit zijn laatste dag was, en hij veel lust had om te gaan, en ik nog nooit daar ge- wecst was, gaf ik mijne toestemming, en wan- delden wij te zamen naar \\Y es t m i n s t er, waai\' het Hot toen zitting hield. Onderweg kortten wij ons den tijd met afspraken over de brieven, die Richard aan mij zou schrijven en die ik aan hein zou schrijven, en met een aantal veelbelovende plannen. Mijn voogd wist waar wij heen gingen en ging dus niet mede. Toen wij aan het Hof kwamen, zat daar de
lord-kanselier — dezelfde, wien ik in I.incoln\'s In n in zijne kamer had gezien — zeer statig en deftig op zijn zetel, met den staf en de zegels voor hem op eene lager geplaatste roode tafel, benevens een reusachtigen platten bloemruiker, die naar een bloementuin geleek en het geheele Hof parfumeerde. Wederom lager dan de tafel, zat eene lange rij van solliciteuren, met bun- dels papieren op de mat voor hunne voeten; en dan waren er nog hoeren van de balie inet pruiken en tabbaarden — sommigen wakker. anderen in slaap gevallen, en een die praatte, terwijl niemand veel luisterde naar hetgeen hij zeide. De lord-kanselier leunde in zijn zeer ge- makkelijken stoel achterover, met zijn elleboog op de zijleuning, terwijl zijn voorhoofd op zijne hand rustte. Sommigen der aanwezigen zaten te dutten, anderen lazen eene courant; sommi- gen wandelden rond of stonden in groepen te fluisteren; allen schenen volkomen op hun ge- mak , volstrekt niet gehaast, zeer onbekommerd en buitengemeen welvarend. Alles hier zoo effen te zien voortgaan, en te
denken hoe ruw er met hen werd geleefd , wier belangen hier behandeld werden; al die staat- siekleedoren en ceremoniën te zien, en te den- ken aan het gebrek, de armoede en ellende, waarvan zij zinnebeelden en vertegenwoordigers waren; te bedenken, dat terwijl de kwaal van vertraagde hoop in zoovele harten woedde, deze fraaie tooneelvertooning, van dag tot dag en van jaar tot jaar, zoo bedaard en in zulke goede orde werd voortgezet; den lord-kanselier en den geheelen stoet van praktizijns onder hem eik- ander en de toeschouwers te zien aankijken, alsof niemand ooit gehoord had, dat de naam waaronder zij vergaderden, door geheel Knge- 1 a n d een bitter spotwoord was geworden met |
|||||||
|
algemeene verfoeiing, verachting en verontwaar-
diging was beladen, bekend stond als iets zoo hemeltergend slechts, dat weinig anders dan een wonder er ooit voor iemand iets goeds uit kon halen; dit was voor mij, die er geene on- dervinding van had, iets zoo vreemds en inner- lijk tegenstrijdigs , dat het mij eerst ongeloof- lijk was en ik het niet kon begrijpen. Ik bleef zitten waar Richard mij geplaatst had, en deed mijn best om te luisteren en rond te zien; maar het geheele tooneel scheen geen werkelijk be- staan te hebben, behalve die arme gekke juf- vrouw Flite, die op eene bank tegen alles stond te knikken. Jufvrouw Flite bemerkte ons weldra en kwam
naar ons toe. Zij heette mij vriendelijk welkom in haar domein, en wees mij, niet veel inge- nomenheid en trots, de voornaamste nierk- waardigheid daarvan aan. De heer Kenge kwam ook met ons spreken, en legde ons, met de vriendelijke nederigheid van een eigenaar, het een en ander uit. Het was geen beste dag om daar te komen, zeide hij; hij had liever een eersten dag eener zitting verkozen; maar het was toch indrukwekkend, zeer indrukwekkend. Toen wij omtrent een half uur daar geweest
waren, scheen de zaak, die in behandeling was — indien ik een woord mag bezigen, dat aldus toegepast belachelijk klinkt, — aan hare eigene llauwneid weg te sterven , zonder tot eenigen uitslag te komen en zonder dat iemand dit ook scheen te verwachten. Daarop wierp de lord- kanselier een bundel papieren van zijn lesse- naar naar de hoeren beneden hem, en zeide iemand : "Jarndyce en Jarndyce." Daarop volgde een gemo:: pel en een gelach, terwijl de om- standers algemeen heengingen, en men groote hoopen, stapels en zakken-vol papieren bin- nenbracht. Kr werd over eene nadere uitspraak aangaande
zekere rekening van onkosten gehandeld, zoo- ver mijn begrip er van ging, dat verward ge- noeg was. Maar ik telde drie en twintig heeren met pruiken, die zeiden dat zij "er in" waren, en geen van allen scheen het veel beter te begrijpen dan ik. Zij praatten er over met den lord-kanselier, en haspelden er over onder elkander, en som- migen zeiden dut het zóó was, en anderen zeiden weder andersom, en sommigen deden schertsend het voorstel om dikke boeken met beëedigde ver- klaringen voor te lezen, en allen, die hetaan- ging, maakten er zich vroolijk mede, en nie- mand kon er iets van maken. Nadat dit omtrent een uur zoo geduurd had en menige redevoering begonnen en weder afgebroken was, werd de zaak weder "aangehouden," gelijk de heer Kenge zeide, en werden de papieren weder opgepakt, eer nog «Ie klerken gedaan hadden met ze bin- nen te brengen. Na den afloop van dit hopelooze tooneel zag
ik Richard aan, en ik schrikte, zoo vervallen on |
|||||||
|
172 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
neerslachtig als zijn jeugdig gelaat er uitzag:
"Het kan niot altijd zoo duren. Dame Durden. Ken andermaal beter!" was al wat hij zeide. ïk had Guppy papieren zien inbrengen en voor
den heer Kenge in orde loggen; en hij had mij gezien en eene jnmmorhartigo buiging voor mij gemaakt, die mij verlangend deed worden om het Hof te verlaten. Richard had mij zijn arm gegeven en ging juist met mij heen toen mijn- heer Guppy aankwam. "Ik verzoek u versehooning, mijnheer Car-
stone." zeide hij fluisterend, "en jufvrouwSum- merson insgelijks. maar er is eene jufvrouw hier. eene vriendin van mij. die haar kent en het go- noegen wenscht te hebben van haar de hand te geven." Nauwelijks had hij dit gezegd, of ik zag, alsof zij zoo levend uit mijn geheugen was opgerezen, jufvrouw Rachel, die ik bij mijne peet- moeder had gekend, voor mij staan. — "Hoe vaart gij, Esther?" zeide zij. "Kent ge mij nog?" Ik gaf haar de hand, zeide haar van ja en
dat ik haai\' zeer weinig verouderd vond. "Het verwondert mij, dat gij nog van dien
tijd wilt weten. Esther," hervatte zij met hare oude scherpheid. "Het is nu een geheel andere tijd. Nu, ik ben blij, dat ik u eens zie, en ook blij, dat gij niet te trotscb zijt om mij nog te kennen." Maar het scheen haar eigenlijk te leur te stellen, dat ik dat niet was. — "TYotsch, juf- vrouw Rachel!" zeide ik daarop. — "Ik ben weer getrouwd. Esther." antwoordde zij. mij koelte recht zettende, en heet nu jufvrouw Chadband. Welnu, ik wensch u goedendag, en hoop, dat het u goed zal gaan." Mijnheer Guppy, die oplettend naar dit korte
gesprek bad geluisterd . slankte een zucht vlak aan mijn oor, en werkte zich zelven en jufvrouw Rachel door het troepje menseben heen, dat in- en uitliep en dat bij de afwisseling der werk- zaamheden van bet Hof zich zoodanig had op- gedrongen, dat wij er midden in waren geraakt. Richard en ik drongen er insgelijks door been. en de koelheid dier laatste herkenningen gaf mij nog een onaangenaam gevoel. toen ik, maar zon- der dat hij ons zag, mijnheer George naar ons toe zag komen. Hij stoorde zicb, al voortstap- pende, volstrekt niet aan de menschen om hem heen, en staarde over hunne hoofden heen naar het ruim der zaal. "George!" zeide Richard, toen ik zijne aan-
dacht op hem vestigde. — "Blij dat ik u zie, mijn- heer," antwoordde George, "en u ook , jufvrouw. Zoudt ge mij iemand kunnen wijzen, naar wie ik zoek? Ik ben hier niet thuis." Zich onder het spreken omkeerende en met
gemak ruimte voor ons makende, bleef hij, toen wij uit het gedrang waren, in een hoek achter eene groote roode gordijn staan. "Er is een half gek oud vrouwtje," begon hij,
"dat...." Ik stak mijn vinger op, want jufvrouw Flite
|
was vlak hij ons; daar zij al dien tijd naast
mij was gebleven en de aandacht van verschei- dene haror rechtsgeleerde bekenden (\'gelijk ik tot mijne verlegenheid maar al te wel had <?e- hoord) op mij gevestigd had. door hun in het oor te fluisteren: "St! Fitz-.Tarndyce aan mijne linkerhand I" "Hm !" zeide George. "Gij weet wel .jufvrouw ,
dat wij van morgen terloops over zeker iemand hebben gesproken? — Gridley." fluisterde hij zacht achter zijne hand. — "Ja ," zeide ik. — "Hij is bij mij verscholen. Ik kon dat toen niet zog- gen. Was er niet toe gemachtigd. Hij is opzijn laatsten marsen, jufvrouw, en heeft nu eene gril gekregen om haar te willen zien. Hij zegt, dat zij elkander kunnen verstaan , en dat zij hier haast zoo goed als eene vriendin voor hem is geweest. Ik kwam dus naar haar zoeken, want toen ik van middag bij Gridley zat, scheen ik den doodenmarsch al te hooren." — "Zal ik het haar zeggen ?" vroeg ik. — "Zoudt gij zoo goed willen zijn?" antwoordde hij. met een blik . die wel iets vreesachtigs had. naar jufvrouw Elite omziende. "Het is een geluk. dat ik u ontmoet heb. jufvrouw: ik twijfel of ik wel met dat vrouwtje had kunnen te recht komen." En hij stak de eene hand in de borst en bleef in eene krijgshaftige houding staan, terwijl ik jufvrouw Flite den in- houd zijner vriendelijke boodschap toefluisterde. — "Mijn driftige vriend uit Shropshire! Biina even beroemd als ik zelf!" riep zij uit. "Wel waarlijk! Melieve, ik zal hem met het grootste vermaak gaan bezoeken." — "Hij wordt sclmil- gehonden bij mijnheer George." zeide ik. "St! Dit is mijnheer George.\'- — "In—der—daad !" antwoordde jufvrouw Flite. "Tim hoogste ver- eerd ! Een militair persoon . melieve. Ziet ge wel, een volmaakt generaal!" fluisterde zij mij toe. Om hare achting voor den militairen stand
te toonen, scheen de arme jufvrouw Flite het noodig te achten zoo beleefd te zijn en zoo dik- wijls te nijgen, dat het niet gomakke\'ijk was haar buiten de zaal te brengen. Toen dit ein- deliik gehikt was. gaf zij George, wien zij ge- durig "generaal" noemde, baar arm, tot groot vermaak van eenige toekijkers. Hij was zoo ver- legen en bad mij zoo eerbiedig en dringend om hem "niet in den steek te laten ." dat ik daar- toe nog niet kon besluiten, vooral daar jufvrouw Flite voor mij altijd handelbaar was. en zij ook zeide: "Fitz-.larndyco, melieve, gij zult ons na- tuurlijk vergezellen." Daar Richard insgelijks ge- negen scheen om deze twee veilig naar de plaats hunner bestemming te brengen, gaven wij toe; en daar George ons berichtte, dat Gridley, nadat hij van het gesprek van dien ochtend had ge- boord , een geheclen namiddag over den hoer Jamdyce had gemaa\'d. schreef ik haastig met pot- lood een briefje aan mijn voogd, om hem te berich- ten waar wij heen waren en waarom. George cachetteerde het in een koffiehuis, opdat het tot . |
||||||
|
173
|
|||||||||
|
GlUDLEY\'S SCHUILPLAATS.
|
|||||||||
|
geene ontdekking aanleiding zou geven, en wij
zonden het met een kruier. Daarna namen wij eene huurkoets en lieten
ons in de nabijheid van Leicester Square afzetten. Wij gingen eenige nauwe steegjes door, waarvoor mijnheer George versehooning vroeg, en kwamen weldra aan de scliermsehool, die gesloten was. Toen hij aan de schel trok, kwam een zeer deftig oud heer, met grijs haar, een bril, een breed geranden hoed en eene rotting met een gouden knop, naar hem toe. "Neem mij niet kwalijk, goede man," zeide
hij, "\'maar is dit George\'s scliermsehool en schiet- galerij.\'"\' — "Ja, mijnheer," antwoordde mijn- heer George, en keek op naar de groote let- ters, waarmede die woorden op den gewitten muur geschilderd waren. — \'-O, wel zeker," zeide de oude heer, zijn oogen volgende. "Wel be- dankt. Hebt gij al gescheld.\'" — "Ik heet George, mijnheer, en ik heb gescheld." — "Zoo waar- lijk ," zeide de oude heer. "Gij heet George.\' Dan ben ik even gauw hier als gij, ziet ge. Gij zijt mij zeker zelf komen roepen ?" — "Neen, mijn- heer. Ik heb het pleizier niet van u te kennen." — "Zoo waarlijk.\'" hervatte de oudeheer. "Dan is het uw jongetje geweest, dat om mij kwam. Ik ben een dokter en heb vijf minuten gele- den eene boodschap gekregen om in George\'s scliermsehool en schietgalerij bij een zieke te komen." — "De doodenmarsch," zeide mijnheer George, zich naar Diehard en mij koerende en ernstig zijn hoofd schuddende. "Gij zijt dus te recht, mijnheer. Wilt gij zoo goed zijn om binnen te gaan.\'" Daar de deur op dat oogenblik werd geopend
door een allerzonderlingst manneke, met eene muts en een voorschoot van groen baai, en wiens gezicht, kleeren en handen geheel en al zwart waren, gingen wij een donkeren gang door naar eene groote lange zaal met kale steenen mu- ren; hier en daar waren schietschijven, gewe- ren, degens en andere dingen van dien aard. Toen wij allen daar binnen waren, bleef de dokter staan, en zijn hoed afnemende, scheen hij door tooverij te verdwijnen en een geheel ander man in zijne plaats te laten. "Luister eens, Ueorge," zeide deze man, zich
snel naar hem onikeerende en hem met een lan- gen voorvinger op de borst tikkende. -\'Gij kent mij en ik ken u. Gij zijt een man van de we- reld en ik ben een man van de wereld, ik heet Ducket, zooals gij weet, en ik heb eene volmacht tegen Gridley. Gij hebt hem lang uit den weg gehouden en dat hebt gij kunstig ge- daan—gij hebt er eer van." George zag hem strak aan, beet op zijne lippen
en schudde zijn hoofd. •\'Kom aan, George," zeide de ander, zeer
dicht bij hem blijvende; "gij zijt een verstan- dig man en een ordentelijk man; dat zijt ge zonder eenigen twijfel. En zoo als ge wel hoort, |
ik spreek niet tegen u als tegen een gemee-
nen kerel, want gij hebt uw land gediend en weet, dat men moet gehoorzamen als de plicht beveelt. Gij zijt er dus ver vandaan om moeite te willen maken. Als ik bijstand noodig had, zoudt ge mij bijstaan; dat zoudt ge zeker. Phil Squod, schuif niet op die manier de galerij langs;" het morsige manneke schoof met zijn schouder tegen den muur voort en hield zijne oogen op den indringer gevestigd, op eene ma- nier, die tamelijk dreigend was;" want ik ken u en wil dat niet hebben." — "Phil!" zeide mijnheer George. — "Ja, kommandant."—"Houd u stil." Het manneke bromde en bleef stilstaan.
\'\'Heeren en dames," zeide mijnheer Ducket,
"\'gij zult wel zoo goed zijn om het onaangename , dat dit of dat hebben mocht, te verschoonen, want ik ben inspecteur Ducket van de geheime politie, en ik heb een plicht te vervullen. George, ik weet waar mijn man is, omdat ik gister- avond op het dak was en hem door de lan- taren zag en u bij hem. Hij is daar, weet ge," vervolgde hij, met de hand wijzende, "daar is hij, op eene canapé. Ik moet hem zien, en ik moet hem zeggen, dat hij zich in hechtenis moet achten, maar gij kent mij en gij weet wel, dat ik geene harde maatregelen wensch te nemen. Gij geeft mij uw woord, als een man aan een man (en een oud soldaat ook, onthoud dat), dat alles tusschen ons beide eerlijk zal toegaan, en ik zal zooveel voor u inschikken als in mijn vermogen is." — "Ik geef het u," was het antwoord. "Maar het was toch niet mooi van u , mijnheer Ducket." — "Gekheid , George. Niet mooi.\'" zeide mijnheer Bucket, hem nog eens op de breede borst tikkende en daarna de hand gevende. l,Ik zeg immers niet, dat het niet mooi van u was hem zoo dicht verscholen te houden, doe ik wel.\' Doe als ik, en blijf in een goed humeur, oude jongen. Gij oude Willem Teil! Gij oude ijzervreter! Hij is immers op zich zelf een model van het geheele Dritsche leger, heeren en dames! Ik zou een briefje van vijftig pond willen geven om zulk een liguur te hebben." Toen de zaak in zooverre geschikt was, deed
George, na eenig bedenken, het voorstel, dat hij eerst eens alleen naar zijn kameraad (ge- lijk hij hem noemde) zou gaan zien en jufvrouw I\'lite medenemen. Daar mijnheer Ducket hierin toestemde, gingen deze twee naar het andere einde der galerij en lieten ons bij eene met ge- wereu bedekte tafel zitten en staan. Mijnheer Ducket nam deze gelegenheid waar om in een luchtig gesprek te treden; vroeg mij of ik bang voor schietgeweer was, gelijk de meeste jongt; dames, vroeg Diehard of hij een goed scherp- schutter was, vroeg Phil Squod wat hij voor het beste van die geweren hield, en hoeveel zulk een geweer wel waard was, hein te gelijk zeg- gende, dat het jammer was, dat hij zich zoo driftig maakte, daar hij anders zoo zachtzinnig |
||||||||
|
17\'..
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
van aard was, dat hij wel een meisje had kun-
nen zijn; kortom, hij poogde zich bij iedereen aangenaam te maken. Eene poos later volgde hij ons naar het andere
einde der galerij; en Kichard en ik wilden juist heengaan, toen mijnheer George ons achterop kwam. Hij zeide, dat indien wij er niet tegen hadden om zijn kameraad te komen zien, deze zeer gaarne een bezoek van ons zou willen heb- ben. Nauwelijks had hij dit gezegd of er werd gescheld. en mijn voogd kwam binnen; "om te zien," merkte hij vluchtig aan, -of hij in staat was om iets te doen voor een armen ke- rel, die in hetzelfde ongeluk als hij was gewik- keld." Wij gingen alle vier terug, en traden het vertrekje binnen, waar Gridley lag. Het was een armoedig kamertje, met onge-
verfde planken van de galerij afgeschoten. Daar liet beschot niet hooger reikte dan acht of tien voet en er geen afzonderlijke zoldering was, zag men omhoog de balken van het hooge dak dei- galerij en de lantaren, waardoor mijnheer Bucket naar beneden had gekeken. De zon was reeds laag gedaald — ging bijna onder — en een rood licht scheen van boven door de ruiten, zonder den grond te bereiken. Op eene slechts met grof linnen overtrokken sofa lag de man uit Shrop- shire, omtrent eveneens gekleed als wij hem het laatst gezien hadden, maar zoo veranderd, dat ik in het eerst geene de minste gelijkenis in z\'yn kleurloos gezicht bespeurde. Hij was in zijn schuilhoek nog aan het schrij-
ven geweest en dacht nog altijd over zijne grie- ven. Kene tafel en eenige kasplanken waren met beschrevene papieren, afgesletene pennen en dergelijke teekenen zijner voortdurende bezig- heid beladen. Door een even aandoenlijk als ont- zettend lot vereonigd, waren hij en het gekke vrouwtje nu bij elkander en als het ware alleen. Zij zat op een stoel en hield zijne hand vast; en niemand van ons ging dicht bij hen. Zijne stem was verflauwd, evenals de oude
uitdrukking van zijn gezicht, en zijne kracht, en zijne gramstorigheid, en zijn weerstand tegen bet onrecht, dat hem eindelijk had doen zwich- ten. I*e Hauwste schaduw van een krachtig ge- vormd en gekleurd voorwerp geeft zulk eene voorstelling daarvan, als hij gaf van dien man uit Shropshire, met wien wij vroeger had- den gesproken. Hij boog zijn hoofd voor Richard en mij en
sprak tot mijn voogd: ••Mijnheer Jarndyce, het is heel vriendelijk van
u, dat gij mij eens komt zien. Ik zal niet lang meer te zien wezen, (huik ik. Ik ben zeer blij. dat ik u de hand mag geven, mijnheer, (lij zijl een braaf man, boven alle onrechtvaardigheid verheven, en God weet, dat ik u hoogacht." Zij drukten elkander ernstig de hand, en mijn
voogd sprak hein eenige woorden van troost toe. "Het zal u misschien vreemd voorkomen, mijn-
|
|||||||||
|
heer," hervatte Gridley, "maar als dit onze eerste
ontmoeting was geweest, had ik u niet gaarne willen zien. Maar gij weet wel hoe ik er om ge- vochten heb, gij weet wel hoe ik alleen hun heb kamp geboden, gij weet wel hoeik hun tot het laat- ste toe de waarheid heb laten hooren, en hun ge- zegd heb wat zij waren en wat zij mij gedaan hadden; en dus kan het mij niet schelen, dat gij mij ook ziet, nu ik zoo afgestreden ben."— "Gij hebt hun dikwijls genoeg uw moed getoond," antwoordde mijn voogd. — "Dat heb ik, mijn- heer," zeide Gridley met een dauwen glimlach. ••Ik heb u gezegd wat er van komen zou, als ik (lat niet meer deed; en zie nu hier. Zie ons eens aan." Hij stak de hand, die jufvrouw Flite vast- hield, door haar arm en trok haar wat dichter naar zich toe. "Dit is het einde. Van alles wat mij vroeger dierbaar was, van al mijn vroeger streven en hopen, van de geheele wereld der levenden en der dooden, is deze arme oude ziel de eenige, op wie ik nog betrekking gevoelen bij wie ik nog pas. Er is een band van vele jaren lijdon-; tusschen ons, en dat is de eenige band van allen, die ik op de wereld had, dien de Kan- selarij niet heeft verbroken." — "Ontvang mijn zegen, Gridley ," zeide jufvrouw Flite met tra- nen. "Ontvang mijn zegen!" — "Ik dacht, en ik heb er op geroemd, dat zij mij nooit het hart konden breken, mijnheer Jarndyce. Ik had mij voorgenomen, dat zij het niet zouden doen. Ik geloofde, dat ik hun hunne valschheid zou kun- nen en zou blijven verwijten, tot ik aan eene of andere lichaamskwaal stierf. Maar ik ben ver- sleten. Hoelang dat verslijten al heeft geduurd , weet ik niet; ik scheen nu op eens te bezwijken. Ik hoop. dat zij er nooit van zullen hooren. Ik hoop, dat iedereen hier hen zal doen gelooven, dat ik hen tot mijn dood toe heb uitgetart, ge- lijk ik zoovele jaren lang gedaan heb." Hier kwam mijnheer Bueket, die in een hoek
bij de deur zat, goedhartig tusschen beiden, om zooveel troost te geven als hij geven kon. "Kom, kom," zeide hij uit zijn hoek. "Praat
zoo niet, Gridley. Ge zijt maar een beetje flauw. Alle menschen zijn somtijds een beetje flauw — ik ook wel. Houd u goed. Gij zult u nog dik- wijls genoeg op den heelen troep kwaad maken ; en ik zal u nog twintigmaal in hechtenis nemen, als het mij maar gelukken wil." Gridley schudde zijn hoofd.
"Schud uw hoofd maar niet," vervolgde mijn-
heer Dueket. "Knik liever; dat zou ik van u wil- len zien. Wel. God zegen u, wat hebben wij niet samen beleefd ! Heb ik u niet ontelbare malen in de l"\'l e et gezien, voor minachting van het Hof.\' Hen ik niet wel twintigmaal in het Hof moeten komen, alleen om te zien hoe ge den kanselier als een bullioiul hadt vastgepakt.\' Weet ge niet meer van den tijd toen gij pas die rechts- geleerde heeren begont te dreigen, en gij drie- maal in de week moest borg stellen , dat gij uwe |
|||||||||
|
SNAGSBV\'S VREEMDE GEMOEDSSTEMMING. 175
|
|||||||
|
rust zoudt houden? Vraag dat oudejufvrouwtje
maar; zij is er altijd bij geweest. Houd u goed, mijnheer Gridley; houd u goed, mijnheer!" — \'\'Wat zult gij nu met hem doen?" vroeg Géorge zacht. — "Dat weet ik nog niet," antwoordde Bucket op denzelfden toon, en vervolgde toen overluid zijne bemoedigende toespraak. \'\'Ver- sleten , mijnheer Gridley ? Nadat ge mij zoovele weken lang om den tuin hebt geleid, en mij eindelijk gedwongen om hier als een kater op het dak te klimmen en u als dokter eene visite te komen brengen ? Dat gelijkt nog niet naar versleten, zou ik denken. Ik zal u eens zeggen, wat gij noodig hebt. Gij hebt leven en bewe- ging noodig; daaraan zijt ge gewoon en kunt er niet buiten. Ik zou het ook niet kunnen. Welnu dan; hier is eene volmacht, die mijn- heer Tulkinghorn van Lincoln\'s Inn F iel ds tegen u genomen heeft, en die al in een half dozijn graafschappen is geteekend. Wat zegt gij er van om op die volmacht met mij mee te gaan en uw hart eens voor een vrederechter uit te schudden.\' Dat zal u goeddoen; het zal u opfrisschen en op adem brengen om den kan- selier nog eens uit te luchten. Het opgeven? Wel, het verbaast mij als ik een man van uw karakter van opgeven hoor praten. Dat moet ge niet doen. Gij maakt de helft van de pret in het Hof der Kanselarij. George, reik mijnheer Gridley eene hand, en laten wij eens zien of het staan hem niet beter bevalt dan het lig- gen." — "Hij is heel zwak," zeide George zacht. — "Is hij.\'" antwoordde Bucket bekom- merd. "Ik wilde hem maar wat opwekken. Ik zie niet gaarne, dat een oude kennis het zoo opgeeft. Het zou hem opbeuren als ik hem maar wat kwaad op mij kon maken. Hij mag mij vrij klappen geven, links en rechts, als hij verkiest. Ik zal er hem niet over aanklagen." Jufvrouw Klite gaf op dat oogenblik een gil,
die mij nog in de ooren klinkt. "O neen, Gridley," riep zij, toen deze met een
kalm gelaat achteroverzonk. "Niet zonder mijn zegen. Na zoovele jaren!" De zon was ondergegaan, het licht omhoog
was langzamerhand verdwenen en de schaduw was opgekropen. Maar voor mij viel de schaduw van dat paar, eene levende en een doode, zwaarder op llichard\'s vertrek dan de duisternis van den donkeisten nacht; en door Richard s afscheidswoorden hoorde ik hcengalmen: "Van alles wat mij vroeger dierbaar was, van
al mijn vroeger streven en hopen, van de geheele wereld der levenden en der tlooden is deze arme oude ziel de eenige, op wie ik nog betrekking gevoel en bij wie ik nog pas. Kr is een band van jaren hjdons tusschen ons, en dat is de eenige band van allen, die ik op de wereld had, dien de Kanselarij niet heeft verbroken." |
|||||||
|
XXV.
JUFVROUW SNAGSBY ZIET ALLES WEL.
Er heerscht onrust in het Cook\'s Hofje in C u r-
sitor-Street. Zwarte vermoedens verdonke- ren dat vreedzame gewest. De Cook\'s Hovelin- gen over het algemeen zijn in hunne gewone gemoedsstemming, niet beter en niet erger; maar Snagsby is veranderd en zijn vrouwtje weet dit wel. Want Tom-All-Alone\'s en Lincoln\'s
Inn F i e 1 d s spannen zich zei ven als een paar ontembare harddravers voor den wagen van Snagsby\'s verbeelding, en Hucket zweept ze voort, en de passagiers zijn Jo on mijnheer Tul- kinghorn; en die geheele equipage rijdt in vol- len ren door den kantoorwinkel in het rond. Zelfs in de keuken, waar het huisgezin eet, ratelt zij in volle vaart om de tafel heen, wanneer Snagsby de eerste snede van den gebraden scha- penbout heeft gesneden, en dan ophoudt om naar den muur te staren. Snagsby kan niet begrijpen, hoe het komt,
dat hij er iets mee te maken heeft. Er is ergens iets, dat niet deugt; maar wat het is, wat er van komen kan, voor wien, en van welken on- yerwachten kant, is een verbijsterend raadsel. Zijne flauwe voorstelling van de hermelijnen man- tels en gravenkroontjes, de sterren en kouse- banden, die door de stoflaag van mijnheer Tul- kinghorn\'s kamer heenschitteren; zijn eerbied voor de geheimen van dien besten en geheim- zinnigsten zijner klanten, voor wien de geheele rechtsgeleerde buurt ontzag koestert; zijne her- innering van den geheimen mijnheer Bucket met zijn voorvinger en zijne vertrouwelijke manieren, waartegen men zich onmogelijk kan verdedigen ; alles overtuigt hem, dat hij deelgenoot is van een of ander gevaarlijk geheim , zonder te weten wat dit is. En het is eene vreesehjke eigenaar- digheid van dezen toestand, dat in ieder uur van zijn dagel\'yksch leven, telkens als de win- keldeur wordt geopend, als er aan de schel wordt getrokken, als er een bode binnenkomt of een brief overgegeven wordt, dit geheim lucht kan krijgen, vuur kan vatten, kan ontploffen en — mijnheer Bucket alleen weet wie in de lucht doen vliegen. Het is om deze reden, dat wanneer een on-
bekend persoon in den winkel komt (gelijk vele onbekende personen doen) en zegt: "Is mijn- heer Snagsby thuis?" of met andere woorden dezelfde onschuldige vraag doet, Snagsby zijn hart bonzend tegen de schuldige borst voelt kloppen. Zulke vragen martelen hem zoodanig dat hij, als zij door jongens gedaan worden, wraak neemt door hen over de toonbank heen een draai om de ooren te geven, en de jonge rekels te vragen wat zij daarmee meenen, en of zij niet terstond hunne boodschap kunnen |
|||||||
|
17G
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
doen ? Hersenschimmige mannen en jongens be-
zoeken hem gedurig in zijn slaap en beangstigen hem met onverklaarbare vragen; zoodat dik- wijls, wanneer de haan van den melkboer in Cursitor-Street zich op zijne gewone on- gerijmde manier over den morgenstond vroolijk maakt, Snagsby zich juist in eene crisis van de nachtmerrie bevindt, en zijn vrouwtje hem wakkerschudt en zegt: "Wat scheelt den man toch ?" Dat vrouwtje zelve vergroot zijne bezwaren
niet weinig. Te weten, dat hij haar op den duur een geheim onthoudt, dat hij onder alle omstandigheden de pijn eener gevoelige kies voor haar moet verbergen, welke hare scherp- zinnigheid hem altijd uit den mond wil bre- ken, geeft hem, in de tegenwoordigheid dier tandmeesteres, het voorkomen van een hond, die iets voor zijn meester te ontveinzen heeft, en daarom liever naar alle andere kanten heen- kijkt, dan zijn blik te ontmoeten. De verschillende teekenen en blijken, door
het vrouwtje opgemerkt, gaan niet voor haar verloren. Zij dwingen haar om te zeggen: "Snagsby heeft iets op zijn gemoed!" En zoo komt er achterdocht in Cook\'s Hofje. Van achterdocht tot jaloezie vindt jufvrouw Snagsby den weg zoo natuurlijk en gemakkelijk als van Cook\'s Hofje naar Chancery-Lane. En zoo komt de jaloezie in Cook\'s Hofje. Eens daar (en zij loerde daar altijd rond), is zij zeer werkzaam en woe- lig in de borst van jufvrouw Snagsby — drijft haar aan tot een nachtelijk onderzoek van haar mans zakken , tot het heimelijk lezen van zijne brieven, tot geheime nasporingen in het jour- naai en grootboek , in de geldladen en de ijzeren kist; tot het spionneeren aan vensters, tot het luisteren achter deuren, en tot een algemeen combineeren van allerlei omstandigheden, al- len even verkeerd opgevat. Jufvrouw Snagsby is zoo gedurig in de weer,
dat het met al dat kraken van planken en rit- selen van kleeren waarlijk is alsof het in huis spookt. De leerlingen denken, dat ei\' in vroeger tijd wel iemand in vermoord kan zijn. Gusta koes- tert zekere schemeringen van een denkbeeld (uit Tooting medegebracht, waar het onder de wees- kinderen heerschte), dat er onder in den kelder geld is begraven , hetwelk door een oud man niet grijzen baard wordt bewaakt, die daar in geen zeven duizend jaren vandaan kan, omdat hij eens het Onze Vader van achteren naai- voren heeft opgezegd. "Wie was die Nimrod?" vraagt jufvrouw Snags-
by gedurig bij zich zelve. "Wie was die dame — dat vrouwmensch? En wie is die jongen?" Daar Nimrod even dood is als de geweldige jager, wiens naam jufvrouw Snagsby hem heeft toebedeeld, en de dame niet te vinden is, vestigt zij de oogen van haar geest voorshands met verdubbelde waak- zaamheiil op den jongen. "En wie," zegt jufvrouw |
Snagsby voor de duizend en eerste maal, "is
die jongen? Wie is die....!" En hier krijgt jufvrouw Snagsby eene inspiratie. Hij heeft geen ontzag voor mijnheer Chad-
band. Neen, zeker niet, en dat kon hij na- tuurhjk niet hebben. Hij werd door mijnheer Chadband gevraagd en gedrongen — dat heeft zij immers met hare eigene ooren gehoord — om terug te komen, en zich te laten zeggen waar hij belanden zou, en zich door mijnheer Chadband te laten bekeeren; en hij kwam niet! Waarom kwam hij niet? Omdat een an- der hem zeide, dat hij niet komen moest. Wie zeide hem, dat hij niet komen moest? Wie? Ha, ha! Jufvrouw Snagsby ziet alles wel. Maar gelukkig (en jufvrouw Snagsby schudt
dreigend haar hoofd met een dreigenden glim- lach) werd die jongen gisteren door mijnheer Chadband op straat ontmoet; en daar die jon- gen een onderwerp aan de hand doet, waar- over mijnheer Chadband tot stichting eener uitgelezene vergadering het woord wenscht te voeren, grijpt mijnheer Chadband hem vasten dreigt hem aan de politie te zullen overgeven, als hij den eerwaarden heer niet wijst waar hij woont en de belofte op zich neemt en ver- vult om morgenavond in Cook\'s Hofje te ver- schijnen — "mor-gena-vond," herhaalt jufvrouw Snagsby, alleen om meer nadruk aan die woor- den te geven, met nog een dreigend hoofd- schudden ; en morgenavond zal die jongen hier zijn, en morgenavond zal jufvrouw Snagsby hem en iemand anders in het oog houden; en o, gij moogt lang uwe geheime wegen gaan (zegt jufvrouw Snagsby met trotsche minachting) maar gij kunt mij niet blinddoeken." Jufvrouw Snagsby laat niemands ooren tui-
ten, maar houdt zich doodstil, üe morgen komt, er worden smakelijke toebereidselen gemaakt, en het wordt avond. Daar komt mijnheer Snagsby met zijn zwarten rok; daar komen de Chad- band\'s; daar komen (als het zwelgende vat vol is) de leerlingen en Gusta, om gesticht te worden; daar komt eindelijk, met zijn hangend hoofd en sloffenden gang, en met zijn stukje bonten muts in de modderige hand, waaraan hij pluist alsof het een ruiende vogel was, dien hij gevangen had en plukken wilde, eer hij hem rauw opat, Jo, het stichtelijke, allerstichtelijk- ste onderwerp, waarover mijnheer Chadband het woord zal voeren. Jufvrouw Snagsby schroeft als het ware haar
blik aan Jo vast, zoodra hij door Gusta in het zijkamertje wordt gelaten. Hij ziet Snagsby aan op het oogenblik, dat hij binnenkomt. Ei zoo! Waarom ziet hij Snagsby aan? En Snagsby ziet hem aan. Waarom doet hij dat; of denkt hij, dat zijne vrouw het niet ziet? Waarom andeis zou die blik tusschen hen gewisseld worden; waarom anders zou Snagsby verlegen worden en achter zijne hand een waarschuwend |
||||||||
|
MIJNHEER CIIADBANIÏS TOESPRAAK.
|
177
|
|||||||||||||
|
uwe vordering, tot uw nut, tot uw profijt,
tot uw welzijn , tot uwe verrijking ! Mijn jonge vriend, zet u op dit bankje." Jo, zich naar het schijnt verbeeldende, dat
de eerwaarde heer zijn haar wil snijden, be- schermt zijn hoofd met beide armen, en wordt met gi\'oote moeite en na veel tegensporrelens tot zitten gebracht. Nadat hij eindelijk als eene ledepop in pos-
tuur is gezet, plaatst Chadband zich achter de tafel, steekt zijn berenpoot op en zegt: "Mijne vrienden!" Dit is het sein voor de geheele vergadering om zich insgelijks in postuur te zetten. De leerlingen grinniken heimelijk en |
||||||||||||||
|
kuchje kuchen? Het is zoo klaar als de dag,
dat Snagsby de vader van dien jongen is. "Vrede, mijne vrienden," zegt Chadband,
opstaande en het olieachtige zweet van zijn eer- waardig gezicht vegende. "Vrede zij met ons! Omdat," met zijn vetten glimlach, "de vrede niet tegen ons kan zijn, omdat hij voor ons moet zijn; omdat hij niet verhardend is, omdat hij verzachtend is; omdat hij geen krijg voert gelijk de draak, maar naar ons toe komt ge- vlogen gelijk de duif. Daarom, mijne vrienden, vrede zij met ons! Gij menschelykejongen, kom vooruit!" Zijne gevleeschte hand uitstrekkende, legt
|
||||||||||||||
|
"ZEG EENS, WAAR ZIJN UW VADEK EN MOEDER ÜEULEVEN \'t" (bil. 179).
|
||||||||||||||
|
Chadband die op Jo\'s arm, en bedenkt zich
waar hij hem zal plaatsen. Jo, zeer twijfelachtig omtrent de voornemens van zijn eerwaarden vriend, en lang niet gerust, dat hem niet iets gedaan zal worden, dat hem pijn zal doen, mompelt: "Laat me los. Ik heb u nooit iets in den weg gelegd. Laat me los!" — "Neen, mijn jonge vriend," antwoordt Chadhand zoetsappig; "ik wil u niet loslaten. En waarom niet ? Omdat ik een arbeider in den wijngaard ben, omdat ik een zwoeger en slover ben, omdat gij aan mg zijt overgeleverd en tot een kostbaar werk- tuig in mijne handen zijt geworden. Mijne vrien- den, o, mocht ik dit werktuig zoo gebruiken, dat het strekken mocht tot uw voordeel, tot |
||||||||||||||
|
stooten elkander aan. Gusta zinkt in eene sta-
rende verstrooiing, samengesteld uit botte be- wondering voor mijnheer Chadband en uit me- delijden met den armen verworpeling, wiens toestand zoo weinig van den haren verschilt. Jufvrouw Snagsby legt stil hare loopjes bus- kruit, Jufvrouw Chadband schikt zich met een knorrig gezicht bij het vuur en warmt hare knieën; daar zij dit gevoel zeer bevorderlijk voor de aandacht vindt. Nu gebeurt het, dat Chadband eene preek-
stoel-gewoonte heeft, om een of ander lid der gemeente in liet oog te vatten, en te spreken alsof hij met dien persoon in het bij zonder redeneerde, van wicn dan verwacht wordt, |
||||||||||||||
|
Il ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
178
|
|||||||||
|
der te zeggen heeft, met den bovengemelden
duimnagel, in Snagsby te willen inboren. "Het is," zegt hij, "de straal der stralen,\'de
zon der zonnen, de maan der manen, de ster der sterren. Het is het licht der wa-a-arheid." Chadband rekt zich uit en ziet Snagsby ze-
gevierend aan, alsof hij wel eens wilde weten hoe hem dat bekomen is. "De wa-a-arheid," zegt Chadband, hem we-
der aanvallende. "Zeg mij niet, dat zij niet de lamp der lampen is. Ik zeg u, zij is het. Ik zeg u, millioenen malen, zij is het. Zij is bet. Ik zeg u, dat ik het u verkondigen zal, hetzij het u behage of niet; ja, dat ik, hoe minder het u behaagt, het u des te meer zal verkondigen. Met eene spreektrompet! Ik zeg u, dat gij, als gij daartegen opstaat, zult val- len, zult verpletterd worden, zult vergruisd worden, zult vermorseld worden." Daar deze welsprekende uitboezeming — wel-
ker kracht door de aanhangers van mijnheer Chadband zeer bewonderd werd — niet alleen gestrekt heeft om den spreker ongemakkelijk warm te doen worden, maar ook om den on- schuldigen Snagsby voor te stellen in het licht van een gezworen vijand der deugd, met een voorhoofd van metaal en een hart van diamant, wordt die ongelukkige winkelier hoe langer hoe meer verlegen. Hij is reeds diep ter neer ge- slagen en weet niet meer hoe zich te houden, op het oogenblik dat Chadband hem geheel toevallig de rest geeft. "Mijne vrienden," hervat hij, nadat hij zijn
vet hoofd eenigen tijd heeft gewreven — en het rookt zoodanig, dat hij er zijn zakdoek aan schijnt aan te steken, daar deze insgelijks be- gint te rooken, "om het onderwerp te vervol- gen, dat wij met onze geringe gaven trachten toe te lichten, zullen wij in een geest van liefde onderzoeken, wat die wa-a-arheid is, waarvan wij hebben gesproken. Want, mijne jonge vrien- den," — hier richt hij zich, tot hun schrik, eensklaps tot de leerlingen en Gusta — "in- dien de dokter mij zegt, dat calomel of mus- kus goed voor mij is, mag ik natuurlijk vragen, wat is calomel, en wat is muskus. Ik mag wenschen daarvan onderricht te worden, eer ik een van beiden inneem. Nu mijne jonge vrienden, wat is dan wa-a-arheid? Eerstelijk (in den geest van liefde) wat is de gewone soort van wa-a-arheid — het werkpakje — de dagelijksche dracht — mijne jonge vrienden. Is zij bedrieglijkheid?" — "Ha!" valt jufvrouw Snagsby hierop in. — "Is zij verzwijging?" Jufvrouw Snagsby ontkent dit door te hui-
veren. "li zij geveinsdheid?"
Jufvrouw Snagsby schudt haar hoofd.
"Neen, mijne vrienden, zij is geen van deze.
Geen van deze namen komt haai\' toe. Toen deze jonge heiden, thans onder ons — die nu in slaap |
|||||||||
|
dat hij zich nu en dan tot een zucht, een
snik, een gebrom of ander blijk van innorlij- ken strijd zal laten bewegen, hetwelk dan door eene andere bejaarde dame in de naaste bank wordt herhaald, en zoo gelijk een pand- spelletje door den kring der lichtst aandoen- lijke zondaren wordt voortgezet, en gelijk de toejuiching in het parlement, dienstig is om den spreker in vuur te houden. Alleen uit ge- woonte heeft Chadband bij het zeggen van "mijne vrienden!" de oogen op Snagsby geves- tigd, on blijft hij dien ongelukkigen kantoor- winkelier, die reeds verlegen genoeg is, tot den onmiddeüijken ontvanger zijner redevoe- r\'mg maken. "Wij hebben hier onder ons, mijne vrien-
den," zegt Chadband. "een heiden en afgo- dendienaar. een bewoner der tenten van Tom- Al 1 - A1 o n e\'s, een zwerveling over d\'e opper- vïakto der aarde. Wij hebben hier onder ons," en terwijl Chadband dit punt met zijn vuilen duimnagel demonstreert. ziet hij Snagsby met oen olieachtigen glimlach aan, om aan te dui- den, dat hij hem terstond met een argument overhoop zal gooien, als hij niet reeds op den grond ligt, \'\'een jongen en een broeder, ver- stoken van ouders, verstoken van betrekkin- gen , verstoken van kudden schapen en runde- ren, verstoken van goud en zilver en kostbare steenen. Nu, mijne vrienden, waarom, zeg ik , is hij verstoken van deze bezittingen? Waarom? Waarom ?" Chadband zegt dit op een toon alsof bij Snagsby een nieuw, zeer schrander en moeielijk raadseltje opgaf en hem drong om liet niet op te geven. Snagsby, bedremmeld door den geheimzin-
nigen blik, dien zijn vrouwtje hem heeft toe- geworpen — juist op het oogenblik toen Chad- band het woord "ouderen" uitsprak — laat zich verleiden tot het bescheidene gezegde: "Ik weet het waarlijk niet, mijnheer." Ueze stoor- nis doet jufvrouw Chadband een paar toornige oogen opslaan, en jufvrouw Snagsby "Foei I" roepen. "Ik hoor eene stem," zegt Chadband. "Is
het eene zachte, stille stem. mijne vrienden? Ik vrees van neen, hoewel ik gaarne wil ho- pen..." — "Ha!" voegt jufvrouw Snagsby er tusschen. — "Die zegt, ik weet het niet. Dan zal ik u zeggen waarom. Ik zeg, deze broeder, hier onder ons tegenwoordig, is verstoken van ouders, verstoken van betrekkingen, verstoken van kudden schapen en runderen, verstoken van goud, van zilver en kostbare steenen, omdat hij verstoken is van het licht, dat som- migen van ons beschijnt. Wat is dat licht? Wat is het? Ik vraag u. wat is dat licht?" Chadband trekt zijn hoofd terug en zwijgt,
maar Snagsby laat zich niet weder tot eene onvoorzichtigheid verlokken. Wederom over de tafel leunende, schijnt Chadband wat hij ver- |
|||||||||
|
DE WAAKZAME JUFVROUW SNAGSBY. d79
|
|||||||
|
is, mijne vrienden, daar het zegel der onver-
schilligheid en des verderfs op zijne oogleden is gezet; maar wekt hem niet, want het is be- hoorlijk, dat ik om zijnentwil moet worstelen, en strijden, en overwinnen — toen deze jonge verharde heiden ons een sprookje van Rood- kousje, van eene dame en een souverein ver- telde , was dat de wa-a-arheid ? Neen. Of zoo al gedeeltelijk, was het de geheele en zuivere wa-a-arheid? Neen, mijne vrienden, neen." Indien Snagsby den blik van zijn vrouwtje
kon wederstaan, die door zijne oogen, de ven- sters zijner ziel, binnendringt en geheel zijn binnenste doorzoekt, zou hij een ander moe- ten wezen dan hij is. Hij zit versuft en ver- slagen. "Of mijne jeugdige vrienden," vervolgt Chad-
band, tot de laagte van hun begrip afdalende, terwijl zijn vettige glimlach aanduidt, dat hij daartoe zeer diep naar beneden moet komen, "indien de meester van dit huis uitging in de stad en daar een aal zag, en terugkomende de meesteres van dit huis tot zich riep en zeide: "Sara, verheug u met mij, want ik heb een olifant gezien!" zou dat wa-a-arheid zijn.\'" Jufvrouw Snagsby is tot tranen bewogen.
"Of onderstelt eens, mijne jeugdige vrien-
den, dat hij een olifant zag, en terugkomende zeide: "Zie, de stad is ledig, ik heb maar een aal gezien," zou dat wa-a-arheid zijn?" Jufvrouw Snagsby snikt hardop.
"Of onderstelt, mijne jeugdige vrienden,"
vervolgt Chadband, door dit geluid aangemoe- digd, "dat de onnatuurlijke ouders van dezen sluimerenden heiden — want ouders heeft hij gehad, mijne jeugdige vrienden, zonder eeni- gen twijfel— na hem voor de wolven en de gieren en de wilde honden en de jonge gazellen en de slangen te hebben geworpen, terugkeerden naar hunne woning en zich tot hunne pijpen en kannen, hun spelen en dansen, hunne ge- giste dranken, hun ossenvleesch en hun ge- vogelte begaven, zou dat wa-a-rheid zijn?" Jufvrouw Snagsby antwoordt hierop door zich
aan een zenuwtoeval over te geven, niet als eene lijdzame prooi, maar met zooveel misbaar, dat Cook\'s Hofje van haar gegil weergalmt. Ein- delijk blijft zij zoo stijf als een boom liggen, en moet de trap worden opgedragen, gelijk men eene piano zou doen. Na een onbeschrij- fel\'ijk lijden, dat de grootste ontsteltenis ver- oorzaakt, wordt zij door boden uit de slaapka- mer voor vrij van pijn maar zeer afgemat ver- klaard; in welken staat van zaken haar man, die bij dat piano-dragen erg gestooten en ge- trapt is geworden, het zeer schroomvallig waagt, in de voorkamer van achter de deur te komen. Al dien tijd is Jo op de plek blijven staan
waar hij wakker is geworden, gedurig aan zijne muts plukkende en pluisjes in zijn mond ste- kende. Hij spuwt ze met een gezicht van wroe- |
|||||||
|
ging weder uit, want hij gevoelt wel, dat hij
een onverbeterlijke deugniet is, en dat het hem niet helpt zich te willen wakker houden, want dat hij nooit iets leeren zal. Schoon het wel wezen kan, Jo, dat er eene geschiedenis is, zoo treffend en belangrijk, zelfs voor zielen zoo nabij aan de redelooze dieren verwant als de uwe, en waarin daden verhaald worden, die op deze aarde door gemeene menschen zijn verricht, dat indien de Chadband\'s zich zelven uit het licht nemende, u die maar met eerbie- dige eenvoudigheid wilden verhalen, haar niet wilden opsieren, haar maar voor welsprekend genoeg wilden houden, zonder hunne beschei- dene hulp — zij u misschien wel wakker zou houden en gij er nog uit zoudt kunnen leeren ! Jo heeft nooit van zulk een boek gehoord.
De schrijver daarvan en de eerwaarde heer Chadband zijn hem even onverschillig — be- halve, dat hij den eerwaarden heer Chadband kent, en liever een uur lang voor hem zou wil- len wegloopen dan vijf minuten naar hem luis- teren. "Het helpt mij niets, dat ik langer hier sta te wachten," denkt Jo. "Mijnheer Snags- by zal mij van avond toch niets zeggen." En hij sloft naar beneden. Maar beneden is de goedhartige Gusta, die
zich aan de leuning van de keukentrap vast- houdt en tegen een toeval kampt, dat nog twijfel- achtig is, hoewel zij het reecis bij het gillen harer meesteres heeft voelen opkomen. Z\'ij heeft haar eigen avondmaal, brood en kaas — om het aan Jo te geven, met wien zij het nu voor de eerste maal waagt een paar woorden te wis- selen. "Hier hebt ge wat te eten, arme jongen,"
zegt Gusta. — "Dankje," zegt Jo. — "Hebt gij honger?" — "Dat zou ik denken," zegt Jo. — "Zeg eens, waar zijn uw vader en moeder ge- bleven ?" Jo houdt op in het midden van een hap en
blijft versteend staan kijken; want dit armhuis- weesje heeft hem op den arm geklopt, en het is de eerste maal in zijn leven, dat eene on- bezoedelde hand hem zoo aanraakt. "Ik heb nooit iets van hen geweten," zegt
Jo. — "Ik ook nooit van de mijne," roept Gusta uit. Zij bedwingt de voorboden van een toeval, maar schijnt van iets te schrikken en snelt naar beneden. "Jo," fluistert Snagsby zachtjes, terwijl de
jongen op de trap staat te dralen. — "Hier ben ik, mijnheer Snagsby." — "Ik wist niet waar gij waart — hier is nog eene halve kroon, Jo. Gij hebt wel gedaan, dat gij niets van die dame hebt gezegd, op dien avond toen wij te zamen uit waren. Dat zou maar moeite geven. Gij kunt u niet te stil houden, Jo." — "Ik kan wel zwijgen, mijnheer." En zoo goedennacht.
Eene spookachtige schaduw, met eene nacht-
|
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
180
|
|||||||||||
|
een spiegeltje van het kleinste soort heeft ge-
schoren, stapt hij blootshoofds en met bloote borst naar de pomp op de plaats, en komt weldra terug, blinkende van het wrijven met gele zeep en buitengemeen koud water. Ter- wijl hij zich met een groven handdoek afdroogt, proest hij gelijk een pas bovengekomen duiker; en hoe meer hij zijne gekroesde haren wrijft, des te dichter en stijver krullen zij om zijne door de zon gebruinde slapen , zoodat het schijnt, dat ze nooit door een minder geweldig instru- ment dan eene ijzeren hark of een roskam uit elkander konden gehaald worden. Terwijl hij wrijft en poetst, snuift en blaast, zijn hoofd nu naar den eenen dan naar den anderen kant keert, om met meer gemak het vel van zijn hals te kunnen schuren, en zijn lichaam ver vooroverbuigt, om het nat van zijne krijgs- haftige boenen te houden, kijkt Phil, die op zijne knieën het vuur aanlegt, naar hem op, alsof hij er schoon genoeg van werd, dat hij een ander zich zoo ziet wasschen, en het hem voor den geheelen dag genoeg opfrischte als hij maar de overtollige gezondheid opving, die zijn meester in het rond spat. Wanneer mijnheer George droog is, gaat hij
aan het werk om zijn hoofd te borstelen, met twee harde borstels te gelijk, en zoo ongenadig, dat Phil, die met zijn schouder tegen den muur «Ie zaal rondschuift om den vloer te vegen, er zijne oogen van dichtknijpt. Na dit borstelen is het toilet van mijnheer George spoedig geheel voltooid. Hij stopt zijne pijp, steekt ze aan, en stapt onder het rooken, volgens gewoonte, op en neer, terwijl Phil het ontbijt gereedmaakt en daardoor een krachtigen reuk van warme broodjes en koffie doet opgaan. Hij rookt deftig en stapt in den paradepas. Misschien is deze pijp aan de nagedachtenis van Gridley in zijn graf gewijd. "En zoo, Phil," zegt George, nadat hij de
zaal verscheidene malen stilzwijgend op en neer heeft gewandeld, "hebt gij verleden nacht ge- droomd, dat ge buiten op het veld waart?" Phil had dit, mot groote verwondering, bij
het opstaan verteld. "Ja, kommandant." — "En hoe zag het er
daar wel uit l" — "Dat weet ik haast niet te zeggen, kommandant," antwoordt Phil, zich be- denkende. — "Waaraan zaagt ge dan, dat ge buiten op het veld waart.\'" — "Aan het gras, geloof ik, en aan de zwanen daarop," zegt Phil, na nog eene poos bedenkens. — "Wat deden die zwanen op het gras?" — "Zij aten er van, geloof ik." zegt Phil. De meester hervat zijne wandeling en de die-
naar zijne taak om het ontbijt gereed te maken. Die taak had niet lang behoeven te duren, daar zij zich beperkte tot het opzetten van een zeer eenvoudig ontbijt voor twee personen en het braden van een sneedje spek boven het vuur |
|||||||||||
|
muts op, volgt don kantoorwinkelier naar de
kamer, waaruit hij gekomen is, en zweeft hoo- gerop. En voortaan wordt hij. waarheen hij ook gaan mag, door eene andere schaduw dan de zijne vergezeld, die hem nauwelijks minder ge • trouw en nauwelijks minder stil is dan zijne eigene. En in welk een nevelgewest van ge- heimen zijne eigene schaduw zich mag bege- ven, laten allen, die in deze geheimen betrok- ken zijn, zich hoeden! Want de waakzame juf- vrouw Snagsby is daar insgelijks — boen van zijn been, vleesch van zijn vleesch , schaduw van zijne schaduw. |
|||||||||||
|
XXYI.
SCHERPSCHUTTERS.
De winterochtend, die met doffe oogen en
een vaalbloek gezicht op de nabuurschap van Lei ces ter Square nederziet, vindt zijne be- woners zeer ongenegen om uit bed te komen. De meesten van hen staan in het helderste jaargetijde niet vroeg op, daar zij nachtvoge- len zijn, die slapen wanneer de zon hoog aan den hemel prijkt, en klaar wakker zijn en naar prooi zoeken wanneer de stenen schijnen. Aeh- ter morsige gordijnen , op bovenkamers en vlierin- gen, zich meer of minder achter valsche na- men, valsch haar, valsche titels, valsche ju- weelen en valsche geschiedenissen verschuilende, ligt eene kolonie van avonturiers nog in den eersten slaap. Ridders van het groene laken, die bij ondervinding van buitenlandsche galeien en inlandsche tredmolens zouden kunnen spre- ken; spionnen van krachtige gouvernementen, die eeuwig van zwakheid en ellendige vrees beven; in hot achterspit geraakte verraders, lafaards, bruteurs, spelers, zwendelaren en val- sche getuigen: sommigen onder hunne smerige plunje met het brandijzer gemerkt; allen met meer wreedheid in hun binnenste dan Nero had en met meer misdaden dan Ncwgate hoeft. Want, hoe slecht de duivel in grofduf- fol en een linnen kiel kan wezen (en in beide kan hij zeer slecht zijn), hij is een slimmer, hardvochtiger, onverdraaglijker duivel, wanneer hij eene speld voor de borst steekt, zich een gentleman noemt, op eene kaart of eene kleur zet, een partijtje biljart en iets van wis- soltjes en acceptatiön weet, dan in eenige an- dere gedaante, die hij aanneemt. En in zulk eene gedaante zal mijnheer liucket, wanneer hij verkiest, hem in de nabijheid van Leices- ter Square vinden omdwalen. Doch de winterochtend roept hein niet en
wekt hem niet. Hij wekt mijnheer George van de schermschool en zijn dienaar, /ij springen overeind , rollen hunne matrassen op en ber- gen ze weg. Nadat mijnheer George zich voor |
|||||||||||
|
MIJNHEER GEORGE EN ZIJN KNECHT Pil IL. 181
|
|||||||
|
aan de stad, niet waar?" — "Wel, ziet ge,
kommandant," antwoordt Phil. -ik ben met niets anders bekend, en ik twijfel of ik niet al wat te oud word om smaak in nieuwtjes te krijgen." — "Hoe oud zijt ge dan al, Phil?" vraagt Geoige, ophoudende terwijl hij het dant- pende schoteltje aan den mond brengt. — "Ik ben iets niet oen acht er bij ," zegt Phil. "Tach- tig kan het niet zijn, en achttien ook niet. liet is ergens daar tusschen in." George zet langzaam zijn schoteltje» neer,
zonder den inhoud te proeven . en beginl lachen - de: "Wel, wat drommel, Phil...," maar zien- de, dat Phil op zijne zwarte vingers telt, be- denkt hij zich en zwijgt. "Ik was juist acht jaren," zegt Phil, "vol-
gons de kerspel-rekening, toen ik met den ketel- lapper meeging. Ik was om eene boodschap gestuurd en zie hem zitten naast een oud ge- bouw bij een vuurtje, geheel alleen en heel genoeglijk. En hij zegt: "Zoudt ge wel met mij willen meegaan, manneke.\'" Ik zeg ja, en hij en ik en het vuur gaan te zamen naar (\'lor- kenwell naar huis. Dat was op April-gekken- dag. Ik had toen tien loeren tellen. En toen het weer April-gekken-dag werd, zcide ik hij mij zelven: "Nu, oude jongen, zijt gij één en een acht er bij. Op April-gekken-dag daarna zeide ik: "Nu, oude jongen . zijt ge twee en een acht er bij." Na verloop van tijd kom ik tot tien en een acht er bij ; twee tienen en een acht er bij. Toen ik zoover gekomen was, liep het mij te hoog: maar zoo is het hoe ik altijd weet, dat er een acht bij is." — "Zoo!" zegt George, zijn ontbijt hervattende. "En waar is de ketellapper?" — "De drank bracht hem in het hospitaal, gouverneur; en het hospitaal zette hem — in eene glazen kast, heb ik go- hoord," antwoordt Phil geheimzinnig. — "En toen weidt gij bevorderd? Toen Jiaamt gij de zaak over?" — "Ja, kommandant, toen nam ik de zaak over, zooals zij dan was. De toer beduidde niet veel — om S af f ion Hi 11, Hat ton Garden, Cler ken we 11, Sm iffeld en daar, — eene arme buurt, waar zij de ketels gebruiken tot zij het lappen niet meer waard zijn. De meeste reizende ketellappers plachten bij ons te komen logeeren; dat bracht mijn meester de beste winst aan. Maar bij mij kwa- men zij niet. Ik was niet zooals hij. Hij kon een aardig liedje voor hen zingen. Dat kon ik niet. Hij kon een deuntje voor hen spelen, op wat voor pot men maar wilde, als het maar ijzer of tin was. Ik kon nooit iets met een pot doen, behalve hem lappen of er in koken — ik had geen aanleg voor muziek. Behalve dat was ik te leelijk , en hunne vrouwen klaagden over mij." — "Dan zagen zij al heel nauw. Gij zoudt toch wel onder den hoop kunnen doorgaan, Phil," zegt George met een schert- senden glimlach. — "Neen, gouverneur," ant- |
|||||||
|
in den roestigen haard; maar daar Phil voor
ieder voorwerp, dat hij moet halen, een aan- merkelyk gedeelte der zaal moet langs schar- relen en nooit twee dingen te gelijk brengt, is er tamelijk veel tijd toe noodijj. Eindelijk is het ontbijt gereed. Zoodra Phil dit aankondigt, klopt George zijne pijp uit, zet haar in het hoekje van den haard en neemt plaats. Nadat hij zich bediend heeft, volgt Phil zijn voorbeeld , zich aan het uiterste einde van het langwerpig ronde tafeltje zettende, en zijn bord op zijne knieën nemende, hetzij uit nederigheid, of om zijne zwarte handen te verbergen, of omdat dit zoo zijne natuurlijke manier van eten is. "liet veld," zegt George, met mes en vork
schermutselende, "wel ik geloof, dat gij no£* nooit het veld hebt gezien, Phil?" — "Ik heb eens de moerassen gezien," zoet Phil. wei- tevreden voortkauwendo. — "Welke moeras- sen?\'\' — "Do moerassen, gouverneur," ant- woordt Phil. — "Waai\' lijrgen die?" — "Ik weet niet waar zij liggen, kommandant, maai\' ik heb ze gezien. Zij waren plat, en er hing een dikke mist over." Gouverneur en kommandant zijn woorden,
die Phil bij afwisseling gebruikt: beide duiden evenveel eerbied aan on zijn op niemand anders toepasselijk dan op mijnheer Goorde. "Ik ben buiten op het land gebo-en , Phil."
— "Zoo waarlijk, kommandant!" — "Ja, on daar groot gebracht." Phil trekt zijne eenige wenkbrauw op, en
nadat hij, om zijne belangstelling te toonen, zijn meester eerbiedig heeft aangestaard, ver- zwelgt hij een grooten slok koffie en blijft nog staren. "Er is geen geluid van een vogel, dat ik niet
ken," zegt George. "Er zijn weinig Engelsche bladeren of bessen, die ik niet zou weten te noemen. Ei\' zullen niet veel boomen zijn, waar ik nog niet zou kunnen inkliinmen. als het mij gezet werd. Ik was eens een echte boerenjon- gen. Mijne goede moeder woonde buiten." — "Zij moet eene knappe oude dame geweest zijn , gouverneur," merkt Phil aan. — "Ja, en nog zoo oud niet, vijf en dertig jaren geleden," zegt George. "Maar ik zou wel durven wedden, dat zij op haar negentigste jaar nog zoo recht moest wezen als ik, en haast even breed in de schouders." — "Is zij op haar negentigste jaar gestorven, gouverneur?" vraagt Phil. — "Neen. Malligheid! Laat haar maar met rust; God zegene haar," zegt de dragonder. "Wat brengt me nu boerenjongens, wegloopers en deugnieten in het hoofd? O ja, dat hebt gij gedaan. Pus hebt ge nooit het veld gezien. behalve de moerassen, en in uw droom?" Phil schudt zijn hoofd.
"Zoudt gij het wel willen zien?" — "Och
neen, ik kan niet zegpren, dat ik daar bijzonder naar verlang," zegt Phil. — "Gij hebt genoeg |
|||||||
|
1*2 I/ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
woordt Phil, zijn hoofd .schuddende, "dat zou
ik niet. Toen ik bij den ketellapper kwam schikte ik nog al, schoon er niet op te roemen was; maar doordien ik, toen ik jong was, het vuur met mijn mond moest uitblazen en zoo mijn gezicht blakerde, mijne haren afzengde en ge- durig den rook inslikte; en doordien ik telkens ongelukken kreeg met mij aan heet metaal te branden en daar litteekens van hield; en door- dien ik. toen ik ouder werd, telkens een krab- belvuistje met den ketellapper had als hij wat te veel had gedronken — en dat had hij haast altijd — was mijn mooi toen al een heel won- derlijk mooi geworden. En later, met die twaalf j^ren in eene donkere smederij, waar de werk- heden er veel van hielden om elkander potsen te spelen, en met dat ongeluk in de gasfabriek, toen ik half geblakerd werd, en met dat bij den vuurwerk maker, toen ik aan het vormen vullen was en uit het venster vloog, ben ik leelijk genoeg geworden om mij in een spel te laten kijken." Met het voorkomen der grootste tevreden-
heid in dien toestand berustende, verzoekt Phil om nog een kop koffie. Onder het drinken zegt hij: \'\'Het is na dat in de lucht vliegen bij den
vuurwerkmaker, dat ik u het eerst gezien heb, kommandant; weet gij nog wel.\'" — -\'Ja zeker, Phil. Gij waart toen aan het kuieren in de zon." — \'\'Ik krabbelde langs een muur, gouverneur."
— \'"Zoo was het ook. Phil, met uw schouder
er tegen aan..." — "\'Met eene slaapmuts op!" roept Phil opgewonden uit. — "Met eene slaap- muts op." — "En dan scharrelde ik nog niet twee stokken!" roept Phil, nog meeropgewon- den. — "Met twee stokken. En toen..." — "Toen blijft gij staan," zegt Phil, kopje en schoteltje neerzettende en haastig zijn bord van zijne knieën schuivende, "en zegt tegen mij: "Zoo, kame- raad! Ge zijt in den slag geweest!" Ik zeide toen niet veel tegen u, kommandant, want ik was verbaasd, dat iemand, zoo sterk en gezond als gij, staan bleef om zulk een kreupelen scher- minkel aan te spreken. Maar gij zegt tegen mij, zoo hartig uit de borst als maar mogelijk was, zoodat het wel naar een glas van yvat warms geleek: "Wat voor ongeluk-hebt gij gekregen? Gij hebt u erg bezeerd. Wat scheelt er aan, oude jongen? Beur u wat op, en vertel het mij eens!" Mij opbeuren! Ik was al opgebeurd. Ik zeg u dat, en gij zegt nog meer, en ik zeg nog meer, en gij zegt nog meer, en hier ben ik, kommandant. Hier ben ik, kommandant!" roept Phil uit, springt van zijn stoel op, en begint in de schuinte weg te schuiven. "Als er eene schijf te kort komt, of het de zaak voordeelig kan zijn, laat de klanten dan maar op mij mikken. Zij kunnen mijn mooi niet bederven. Ik sta voor alles. Kom maar op! Als zij iemand zoeken om tegen te boksen, laten zij maar tegen mij boksen. Zij behoeven mijn hoofd niet te |
ontzien. Ik geef er niet om. Willen zij wor-
stelen, om den slag te krijgen om iemand neer te smakken, op de manier van Cornwall, De- vonshire of Lancashire, laten zij mij maar ne- men. Zij zullen mij geen zeer doen. Ik ben in mijn leven op allerlei manieren gesmakt en gesmeten." Onder deze met alle kracht ontboezemde aan-
spraak, die met bewegingen gepaard gaat, welke de verschillende opgenoemde lichaams- oefeningen moeten voorstellen, schuift Phil Squod drie zijden der zaal langs, en laveert dan met een laag gedoken hoofd op eens op zijn kommandant aan, alsof hij dezen met zijn hoofd wilde stooten, welk gebaar echter niets anders moet beduiden dan zijne bereid- willigheid tot alle mogelijke dienstbewijzen. Daarna begint hij met het ontbijt weg te ruimen. George lacht eens hartelijk, klopt hem op
den schouder, en helpt hem vervolgens om de zaal in orde te brengen. Dit gedaan zijnde be- gint hij eenige gymnastische oefeningen, ver- volgens weegt hij zich, en begrijpende, dat hij "te veel gevleescht" wordt, neemt hij eene dra- gonderssabel en gaat met deftigen ernst\' alleen aan het schermen. Ondertusschen is Phil aan zijne gewone tafel aan het w^erk gegaan, waar hij schroeven los- en vastdraait, poetst en vijlt, in kleine openingen blaast en zich zoo hoe langer hoe zwarter maakt, en alles uiteen schijnt te nemen en ineen te zetten wat maar aan een geweer uiteen te nemen en ineen te zetten is. Meester en knecht worden eindelijk gestoord
door voetstappen in den gang, die zeer onge- woon klinken, en dus de komst van een on- gewoon bezoek aanduiden. Deze voetstappen, al nader en nader bij de zaal komende, bren- gen eene groep binnen, die op het eerste ge- zicht bij geen anderen dag van het jaar schijnt te passen dan bij den vijfden November, — het is alsof men den trein van Guy Eavvkes ziet aankomen. De troep bestaat uit eene leelijke, ineenge-
zakte figuur, door twee personen op een stoel ge- dragen , en vergezeld door een mager vrouwsper- soon, met een gezicht als een uitgedroogd masker, die men denken zou, dat aanstonds de bekende verzen wilde gaan opzeggen, ter gedachtenis van den tijd toen men Oud-Engeland in de lucht wilde laten vliegen, indien zij hare lippen niet zoo kwaadaardig dichtgeknepen hield. Eindelijk wordt de stoel neergezet, en de daarop zittende figuur brengt hijgende uit: "Och Heere, Heere! Wat ben ik jreschud!" en vervolgt daarop: "Hoe vaart ge, beste vriend, hoe vaart ge!" Nu herkent George in deze processie den eerwaardigen ouden heer Smallweed, die een luchtje schept, door zijne kleindochter Judv als lijfwacht vergezeld. "Mijnheer George, mijn lieve vriend," zegt
grootvader Smallweed, zijn rechterarm vanden hals van een zijner dragers losmakende, wien |
||||||
|
EEN NIET ZEER WELKOM BEZOEK. !X:i
|
|||||||
|
Deze laatste uitroeping wordt den ouden heer
uitgelokt door de vaart, waarmede Phil Squod hem met stoel en al oppakt en vlak voor den haard neerzet. "O Heere!" zegt grootvader Smallweed hij-
gende. "Och hemeltje! O mijn tijd ! Lieve vriend, uw werkman is heel sterk — en heel gauw! Och Heere. al te gauw! Judy, trek mij wat achteruit. Het vuur zengt mij de beenen;" liet- geen ook aan alle aanwezige neuzen door den reuk zijner wollen kousen wordt aangekondigd. Nadat de zachtaardige Judy haai\' grootvader wat van het vuur heeft geschoven, hem naar gewoonte heeft opgeschud en een zijner oogen van de daarover heen gezakte muts heeft be- vrijd, zegt de oude heer wederom: "O Heere! Och hemeltje!" en daarna rondkijkende en den blik van George ontmoetende, steekt hij weder- om beide handen uit. "Mijn lieve vriend ! Zulk een genoegen als
deze ontmoeting mij geeft! En is dit uwe in- richting.\' Zij ziet er heerlijk uit. Eene schilde- rij! Gebeurt het wel eens, dat hier iets bij ongeluk van zelf afgaat; zeg. lieve vriend?" vervolgt grootvader Smallweed, zeer slecht op zijn gemak. — ""Wel neen, daarvoor behoeft ge niet bang te zijn." — "En uw werkman. Hij — och hemeltje — hij laat nooit iets bij ongeluk afgaan; zeg, lieve vriend V\' — "Hij heeft nog nooit iemand bezeerd dan zich zelven," ant- woordt George met een glimlach. — "Maar dat zou hij toch wel kunnen, weet ge. Hij schijnt zich zelven al vrij erg bezeerd te hebben, en hij zou ook wel iemand anders kunnen bezeeren," hervat de oude heer. "Hij kon het zoo niet meenen — of misschien wel. Mijnheer, wilt gij hem liever zeggen, dat hij die helsche geweren moet laten liggen en heengaan .\'" Een wenk van zijn meester gehoorzamende,
gaat Phil met ledige handen naar het andere einde der zaal. De oude heer Smallweed. aldus gerustgesteld, gaat zijne beenen zitten wrijven. "En het gaat u goed, mijnheer George?" zegt hij tot den cavalerist, die in eene krijgshaftige houding voor hein staat, met de dragonders- sabel in de hand. "Het gaat u voordeelig, zou ik hopen.\'" George antwoordt met een koel knikje en voegt
daarbij: "Ga maar voort. Gij zijt niet hier ge- komen om mij dat te zeggen, dat weet ik wel." — "Ge zijt altijd zoo vroolijk, George," hervat de eerwaardige grootvader; "zoo pleizierig in gezelschap." — "Ha, ha! Ga maar voort," zegt George. — "Mijn lieve vriend!—Maar die sabel is zoo geducht blinkend en scherp. Men zou er wel iemand bij ongeluk mee kunnen hakken. Ik word er huiverig van. mijnheer George. — Die vervloekte kerel!" zegt de brave oude heer ter zijde tegen Judy, terwijl George een paar stappen achteruit gaat om de sabel neer te leggen. "Hij is mü geld schuldig, en het zou hem wel |
|||||||
|
hij onderweg bijna heeft geworgd. "Hoe vaart
gij ? Gij zijt wel verwonderd mij hier te zien, lieve vriend." — "Het zou mij haast niet meer verwonderd hebben als ik uw vriend uit de City gezien bad." antwoordt George. — \'\'Ik ga zeer zelden uit," zegt Smallweed hijgende. "Ik ben in geene maanden uit geweest. Het geeft mij veel moeite en kosten. Maar ik ver- lang zoo u te zien, mijn beste mijnheer George. Hoe vaart gij, mijnheer?" — "Ik ben wel ge- noeg," antwoordt George. "Gij ook. hoop ik." — "Gij kunt niet te wel varen, mijn lieve
vriend," en mijnheer Smallweed vat hem bij beide handen. "Ik heb mijne kleindochter Judy meegebracht. Ik kon haar niet thuis houden. Zij \' verlangde zoo om u te zien." — "Hm! Zij blijft er nog al bedaard bij," mompelt Geoige. — "Zoo hebben wij een huurkoetsje genomen,
en een stoel daarin gezet, en hier even om den hoek hebben zij mij uit het koetsje getild en mij hier naar toe gedragen, opdat ik mijn lieven vriend eens in zijn eigen gedoe mocht zien! Dit," zegt grootvader Smallweed, den drager bedoelende, die gevaar heeft geloopen van geworgd te worden en nu nog zijne keel bevoelt, "is de voerman. Hij krijgt niets extra. Het is volgens afspraak in zijne vracht begre- pen. Dezen man," den anderen drager, "hebben wij op straat aangenomen voor een pintje bier. Dat maakt een dubbeltje. Judy, geef dien man een dubbeltje. Ik wist niet, dat gij een eigen werkman hier hadt, mijn lieve vriend, want dan hadden wij dien man niet noodig gehad." Grootvader Smallweed bedoelt Phil, naai\' wien
hij met een angstigen blik en een gesmoord : "Och hemeltje!" omkijkt. Oppervlakkig be- schouwd is zijne vrees niet ongegrond, want Phil, die de verschijning met de zwart fluwee- len muts nog nooit heeft gezien, is met een geweer in de hand blijven staan, bijna in de houding alsof hij voornemens was om op den ouden heer Smallweed, wien hij voor een ouden, leclijken vogel van het kraaiengeslacht kan houden, los te drukken. "Judy, mijn kind," zegt grootvader Sinall-
weed, "geef dien man zijn dubbeltje. Het is wel wat veel voor wat hij gedaan heeft." De man, een dier buitengewone mensche-
lijke paddestoelen, die met een oud rood buis gekleed, in de westelijke straten van Londen uit den grond schijnen op te rijzen zoodia men iemand noodig heeft om een paard vast te hou - den of eene koets te roepen, neemt met alles behalve verrukking zijn dubbeltje aan,\' gooit het in de lucht op, vangt het in de vlucht en gaat heen. "Mijn lieve mijnheer George," zegt grootva-
der Smallweed, "zoudt ge wel zoo goed wil- len zijn om mij naar het vuur te helpen dra- gen ? Ik ben aan vuur\' gewoon, ik ben een oud man en wat kouwelijk. Och hemeltje!" |
|||||||
|
1S4 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
verplicht. Hoe vaart gij? Als gij zijt komen zien
of ik hier nog al in een goed gedoe zit, kijk dan maar rond, dat staat u vrij. Als gij met iets voor den dag wilt komen, kom er dan mee voor don dag." De bloeiende Judy geeft haar grootvader nog
een duw, maar zonder haar blik van het vuur af te wenden. "Gij ziet wel. dat is hare ineening ook. Maar
waarom, voor den drommel, die meid niet als eene christenmeid wil gaan zitten," zegt George, zijne oogen peinzend op Judy gevestigd houdende, "is iets, dat ik niet begrijpen kan." — "Zij blijft naast mij om mij op te passen, mijnheer," zegt grootvader Smallweed. "Ik ben een oud man, mijn lieve mijnheer George, en heb oppassing noodig. Ik draag mijne jaren goed; ik ben geen snaterende papegaai," en onwillekeurig ziet hij naar het kussen rond; "maar ik heb toch op- passing noodig, mijn lieve vriend." — "Zoo!" hervat George, zijn stoel oinschuivende om vlak tegenover den ouden heer te komen. "Nu dan \'!" — "Mijn vriend in de City, mijnheer George, heeft eene kleinigheid niet een leerling van u uitstaande gehad." — "Zoo?" zegt George. "Het spijt mij wel, dat te hooien." — "Ja, mijnheer." Grootvader Smallweed wrijft zijne boenen. "Hij is nu een knap jong officier, mijnheer George, en hij heet Carstone. Vrienden zijn voor den dag gekomen en hebben alles fatsoenlijk af- betaald." — "Zoo ?" hervat George. "Denkt gij, dat uw vriend in de City w\\?l een goeden raad zou willen hebben?" — "Ik denk wel van ja, mijn lieve vriend. Van u vooral." — "Dan raad ik hem om met dien jongen heer geene zaken meer te doen. Er is niets meer van hem te halen. Zooveel ik weet, is het bij hem alles op." — "Neen, neen, lieve vriend. Neen, neen, mijn- heer George. Neen, neen, mijnheer," brengt grootvader Smallweed hiertegen in, en wrijft met een loos gezicht zijne beenen. "Nog niet alles op, zou ik denken. Hij heeft nog goede vrienden, en hij heeft zijn inkomen nog, en hij kan zijne aanstelling nog verkoopen, en hij heeft nog eene goede kans in een proces, en hij heeft nog kans op een goed huwelijk, en — wel neen, mijnheer George, mijn vriend in de City denkt, geloof ik, dat die jonge heer nog wel wat heeft," zegt grootvader Smallweed, schuift zijn fluweelen mutsje omhoog en krabt | op eene aapachtige manier zijn hoofd. George, die zijne pijp heeft neergezet en zijn
\\ eenen arm over de leuning van zijn stoel heeft
i geslagen , tikt met zijn rechtervoet op den grond,
alsof de wending, die het gesprek neemt, hem
i niet bijzonder beviel.
"Maar om van het eene op het andere te
komen," hervat de oude heer Smallweed. "Om de spaarzaamheid te bevorderen, zooals een grappenmaker zou kunnen zeggen. Om van den vaandrig op den kapitein te komen, mijnheer |
|||||||
|
eens kunnen invallen om in dit moordhol de ge-
heole rekening af to betalen. Ik wou, dat uw serpent van eene grootmoeder maar hier was en hij haar den kop afsloeg." George komt terug, slaat zijne armen over
elkander, ziet den ouden man aan, die ieder oogenblik lager in zijn stoel zakt, en zegt zeer koelbloedig: "Nu moet ik maar!" ••Ho!\'\' roept grootvader Smallweed, grinni-
kend in zijne handen wrijvende. "Wat moet ge nu maar, lieve vriend.\'" — "Ecne pijp gaan zitten rooken," antwoordt George, die zeerbe- daard zijn stoel bij den haard zet, zijne pijp stopt en aansteekt, en vreedzaam blijft zitten rooken. Uit schijnt den ouden heer Smallweed te hin-
deren, die het zoo moeielijk vindt tot zijn doel (wat dit dan ook wezen mag) te komen, dat hij half razend wordt en in zijne machtelooze kwaadaardigheid met zijne kromme vingeis eene beweging maakt, waardoor hij zijn vurig ver- langen aanduidt om George het gezicht open te krabben. Daar de nagels van den ouden heer lang en wankleurig, zijne handen mager en zwaar geaderd, en zijne oogen groen en waterig zijn, en hij bovendien onder die beweging al meer en meer tot een vorineloozen hoopkleeren ineenzakt, wordt hij, zelfs in de daaraan ge- wonc oogen van Judy, zulk een akelig schouw- spel, dat die jonge maagd hem, met nog meer ijver dan hare genegenheid haar kan ingeven, opschudt, en hem zulke dollen geeft, dat hij in zijne benauwdheid de zonderlingste geluiden maakt. Nadat Judy hem op deze wijze weder om-
hoog heeft gekregen, en hij met een bleek gezicht en een rooden neus (maar altijd nog zijne kromme vingers uitslaande en in de lucht krabbende) overeind zit, steekt zij haar spitsen voorvinger uit en geeft George een stoot in den rug. Nadat de cavalerist zijn hoofd heeft opgeheven, geeft zij haar geachten grootvader insgelijks een stoot, en deze twee aldus in ge- meenschap gebracht hebbende, blijft zij strak in het vuur staan staren. \'•Oe-oe-oef!" steent grootvader Smallweed,
zijne woede verkroppende. "Mijn lieve vriend!" En altijd blijft hij nog krabben. — "Ik zal u eens wat zeggen," zegt George. "Als ge met mij spreken wilt, moet gij er rond voor uitkomen. Ik ben een eenvoudig man , en kan niet met halve woorden spreken. Daar ben ik niet slim genoeg toe, en het bevalt mij ook niet. Als gij zoo om mij heendraait," zegt de cavalerist, zijne pijp weder in den mond nemende, "ver- duiveld, dan is het mij alsof ik zal smoren." En hij zet zijne breede borst zooveel mogelijk
uit, als\'om zich te verzekeren, dat hij nog niet gesmoord is. "Als ge mij een vriendelijk bezoek zijt ko-
men brengen," hervat George, "ben ik u wel |
|||||||
|
MEN VERLANGT EEN STUKJE SCHRIFT VAN DEN KAPITEIN TE ZIEN. 185
|
||||||||||||||||||
|
dien aard." — "Dan kan hij geen procureur
wezen," zegt George en slaat zijne armen over elkander, alsof hij zeggen wilde, dat hij nooit van gedachten zal veranderen. — "Lieve vriend, hij is een procureur, en wel een vermaard pro- cureui\'. Hij verlangt een stukje schrift van ka- pitein Hawdon te zien. Hij wil liet niet eens houden. Hij verlangt het maar eens te zien en met een geschrift, dat hij in zijn bezit heeft, te vergelijken." — "Welnu?" — "Welnu, mijn- heer George. Daar hij zich toevallig de; adver- tentie aangaande kapitein Hawdon herinnerde, |
||||||||||||||||||
|
George." — "Waar moet ge nu heen," zegt
George en strijkt met een gefronst voorhoofd over de plek, waar hij knevels heeft gedragen. "Wat voor kapitein?" — "Onze kapitein. De bewuste kapitein. Kapitein Hawdon." — "Zoo, is het dat?" zegt George en Unit eens, als hij ziet, dat grootvader en kleindochter hem scherp aankijken. "Komt liet daarop neer? Welnu, wat van hem? Ik wil mij niet meer laten sino- ren. Spreek op!" — "Lieve vriend," antwoordt de oude man, "er is mij gisteren — Judy, schud mij eens wat op — er is mij gisteren naar den |
||||||||||||||||||
|
il
|
||||||||||||||||||
|
"DAT GELOOF IK !\'
|
||||||||||||||||||
|
ZEGT JUFVROUW DAGN\'ET.
EEN ECHTE BRIT !\' |
HIJ IS EEN 111I1T. DAT IS WOOLWICH.
|
|||||||||||||||||
|
(blz. 190).
|
||||||||||||||||||
|
kapitein gevraagd; en ik ben nog van gevoe-
len, dat de kapitein niet dood is." — "Larie!" merkt George hierop aan. — "Wat hebt ge daar even gezegd, lieve vriend ?" vraagt de oude man, met de hand achter zijn oor. — "Larie!" — "Ho!" zegt grootvader Smallweed. "Mijnheer George, daarover zult ge beter kunnen oor- deelen, als ge de vragen hoort, die mij gedaan zijn, en de redenen, die daarvoor werden op- gegeven. Wat denkt gij nu wel, dat die pro- cureur, die navraag naai- hem doet, verlangt ?" — "Een karweitje," zegt George. — "Niets van |
||||||||||||||||||
|
zocht hij die weder op en kwam bij mij —
evenals toen gij bij mij zijt gekomen, lieve vriend. Och, geef mij de hand nog eens. Ik ben nog zoo blij, dat gij toen gekomen zijt. Ik zou zulk eene pleizierige kennismaking gemist hebben, als gij het niet gedaan hadt." — "Welnu , mijn- heer Smallweed ?" zegt George wederom, na- dat hij tamelijk stijf de verlangde plechtigheid heeft verricht. — "Ik had zoo iets niet. Ik had niets anders dan zijne handteekening. Test en hongersnood, oorlog, moord en plotselinge dood op zijn kop," zegt de oude man, een vloek |
||||||||||||||||||
|
18ü HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
samenstellende uit het weinige, dat hij zich
van een gebed herinnert, en toornig zijne flu- weelen muts tusschen zijne handen knijpende; "ik heb wel een half millioen handteekenin- gen van hem, geloof ik. Maar gij," — buiten adem geraakt, begint hij weder zacht te spre- ken, terwijl Judy de muts op zijn kalen knik- ker zet, — "gij. mijn lieve mijnheer George. zult waarschijnlijk wel een brief of ander pa- pier hebben, dat van dienst zou kunnen zijn. Alles kan te pas komen wat maar niet die hand geschreven is." — "Misschien," zeide de cavalerist nadenkende, \'\'heb ik nog wel schrift van die hand." — "Lieve vriend !" — \'\'En misschien ook niet." — "Ho!" zeide grootvader Smallweed, uit het \\eld geslagen. — \'\'Maar al had ik er sche- pels vol van, dan zou ik er nog geen stukje van laten zien, groot genoeg om er een pa- troon van te maken, of ik moest weten waar-, toe." «— "Ik heb u immers gezegd waartoe. Lieve mijnheer George, ik heb u immers gezegd waar- toe."— "Niet genoeg," zegt George, zijn hoofd schuddende. "Ik moet meer weten en er tevre- den mee zijn." — "Wilt gij dan bij dien pro- cureur komen? Lieve vriend, wilt gij met mij naar dien heer toe gaan?" zegt grootvader Smallweed dringend, en haalt een oud zilveren horloge uit, met wijzers gelijk de beenen van een skelet. "Ik heb hem gezegd, dat het wel waarschijnlijk was, dat ik van morgen tusschen tienen en elven bij hem zou komen, en het is nu half elf. Wilt ge met mij naar dien heer gaan, mijnheer George?" — "Hm!" zegt de ander ernstig. "Daar heb ik niet tegen. Maar ik begrijp niet waarom dat u zooveel aangaat." — "Alles gaat mij aan, dat maar kans geeft
om iets van hem aan het licht te brengen. Heeft hij ons niet allen opgelicht? Is hij ons niet ontzaglijke sommen schuldig gebleven? Wicn kan iets, dat hem betreft, meer aan- gaan dan mij ? Niet, lieve vriend," zegt groot- vader Smallweed, zijne stem verzachtende, "dat ik u iets wil doen verraden. Verre van daar. Zijt ge klaar om mede te gaan, lieve vriend?" — "Ja, ik zal terstond gereed zijn. Maar ik
beloof niets, dat weet ge." — "Neen, lieve vriend, neen." — "En gij wilt mij laten mede- rijden daar naar toe, waar het ook wezen mag, zonder er iets voor te rekenen?" zegt George, terwijl hij zijn hoed en zijne dikke lederen hand- schoenen krijgt. Deze aardigheid bevalt den ouden heer Small-
weed zoodanig, dat hij er zachtjes over zit te lachen. Maar onder het lachen kijkt hij over zijn schouder naai\' George om, terwijl deze het hangslot eerier ruwe kast aan het eind dei- zaal afneemt, hier en daar op de \'bovenste plan- ken kijkt. er eindelijk iets afneemt, dat als papier ritselt, en dit opvouwt en in zijne borst steekt. Daarop stoot Judy haai\' grootvader eens aan, en deze beantwoordt dit teeken op dezelfde wijs. |
"Ik ben gereed," zegt de cavalerist terugko-
mende. "1\'liil, gij kunt dien ouden heer wel eens naai- zijne koets dragen?" — "O Heere! Och hemeltje] Wacht eens even!" zegt de oude heer Smallweed. "Hij is zoo gauw! Kunt gij het wel voorzichtig doen, brave man?" Phil geeft geen antwoord, maar den stoel
en zijne vracht opnemende, loopt hij daarmede zijdelings heen, terwijl de nu sprakelooze mijn- heer Smallweed zich aan hem vastklemt, en stuift den gang door alsof hem de aangename taak was opgedragen om den ouden heer naar den naasten vulkaan te brengen. Daar zijne bestemming echter vooreerst maar de huur- koets is, stopt hij hem daarin ; de schoone Judy zet zich naast haar grootvader, de stoel ver- siert het dak, en George neemt de ledige plaats op den bok. George wordt bijna akelig van het schouw-
spel, dat hij nu en dan ontwaart, als hij door het raampje achter zich in de koets kijkt, waar de stuursche Judy altijd roerloos blijft zitten, en de oude heer, met zijne muts over éénoog, altijd van de bank onder bet stroo is gegleden, en met zijn ander oog hulpeloos naar hem opkijkt. |
||||||||
|
XXVII.
MEER OUDE SOLDATEN DAN EEN.
George, die met over elkander geslagene armen
op den bok zit, behoeft niet ver te rijden , want hunne bestemming is Lincoln\'s I n n F i e 1 d s. Zoodra de koetsier ophoudt, stapt George af, en door het portier binnenkijkende zegt hij: •\'Zoo, is mijnheer Tulkinghorn de man, dien
gij meent?" — "Ja, lieve vriend. Kent gij hem, mijnheer George?" — "Ik heb veel van hem gehoord, en hem ook wel gezien, denk ik. Maar ik ken hem niet, en hij kent mij niet." Nu moet de oude heer naar boven gedragen
worden, hetgeen met behulp van George ge- lukkig. wordt volbracht. Hij wordt de groote kamer van den heer Tulkinghorn binnenge- bracht en voor het vuur neergezet. De heer is er op het oogenblik niet, maar zal terstond terugkomen. Nadat de man, die op het por- taal op de bank zit, dit heeft gezegd, pookt hij het vuur op en laat het drietal alleen. George is zeer nieuwsgierig naar deze kamer.
Hij kijkt omhoog naar den beschilderden zol- der, en in liet rond naar de oude rechtsge- loerde boeken, beschouwt de portretten der groote cliënten, en leest hardop de namen op de doozen. "Sir Leicester Dedlock, baronet," leest mijn-
heer George peinzende. "Ha! Heerlijkheid van Kastanje-Hof. Hm!" George blijft een tijd lang naar die doozen staan kijken, alsof het schil- derijen waren, en komt naar het vuur terug, |
|||||||||
|
187
|
|||||||||
|
DE CAVALERIST STAAT OP ZIJN STUK.
|
|||||||||
|
valerist; "maar ik zou wenschen te weten wat
gij zegt." — "Meent gij op het stuk van be- looning ?" — "Ik meen op het stuk van alles, mijnheer." Dit dralen stelt het geduld van grootvader
Smallweed op zulk eene zware proef, dat hij eensklaps uitbarst met een : "Gij satansch beest!" waarna hij den heer Tulkinghorn haastig ver- schooning vraagt en dit ongelukkig verspreken verontschuldigt door tegen Judy te zeggen: "Ik dacht aan uwe grootmoeder, kindlief." "Ik meende, sergeant," hervat de heer Tul-
kinghorn, terwijl hij, op den eenen arm van zijn stoel leunende, zijne beenen over elkander slaat, "dat mijnheer Smallweed u alle noodige verklaringen zou hebben gegeven. Dit kan echter met zeer weinig woorden geschieden. Gij hebt een tijd lang onder kapitein Hawdon gediend, hem in ziekte opgepast en vele kleine diensten bewezen, en waart eenigszins in zijn vertrou- wen, naar men zegt. Dat is zoo, niet waar?" — "Ja, mijnheer, dat is zoo," antwoordtGeor-
ge met militaire beknoptheid. — "Dus kan het wel gebeuren, dat gij iets in uw bezit hebt — onverschillig wat, een rapport, een brief, of iets anders, — dat kapitein Hawdon heeft geschre- ven. Ik wensch zijn schrift te vergelijken met een ander schrift, dat ik heb. Indien ge mij daartoe gelegenheid kunt geven, zult ge voor uwe moeite beloond worden. Drie, vier, vijf guinjes, zult ge, denk ik, wel rijkelijk genoeg vinden. — "Royaal, lieve vriend !" roept groot- vader Smallweed, zijne oogen dichtknijpende. — "Zoo niet, zeg dan hoeveel gij, op uw sol-
daten-geweten af, vragen kunt. Gij behoeft het geschrift niet af ie staan, als ge daar tegen hebt, schoon ik het liefst zou willen hebben." George blijft stokstijf in dezelfde houding zit-
ten, kijkt naar den grond, kijkt naar den ge- schilderden zolder en spreekt geen woord. De ongeduldige grootvader Smallweed krabt in de lucht. "De vraag is," zegt de heer Tulkinghorn,
op zijne stijve, zoetsappige, onverschillige manier, "vooreerst of gij eenig schrift van kapitein Haw- don hebt?" — "Vooreerst, of ik eenig schrift van kapitein Hawdon heb, mijnheer," herhaalt George. — "Ten tweede, waarmede gij tevreden wilt zijn voor de moeite van het op te zoeken." — "Ten tweede, waarmede ik tevreden wil zijn
voor de moeite van het op te zoeken, mijn- heer," herhaalt George nog eens. — "Ten derde kunt gij zelf oordeelen of het eenigszins op dit gelijkt," zegt de heer Tulkinghorn, hem eens- klaps eenige aan elkander geregene bladen papier overgevende. — "Of het eenigszins op dit gelijkt, mijnheer," herhaalt George alweder. Alle drie deze herhalingen schijnt George ge-
heel werktuiglijk uit te spieken, en kijkt daarbij den heer Tulkinghorn strak aan. Hij ziet niet eens naar het document in Jarndyce en Jarndyce dat |
|||||||||
|
bij zich zelven herhalende: "Sir Leicester Ded-
lock, baronet, en Heerlijkheid van Kastanje- Hof. Hm!" — "Schatrijk, mijnheer George," fluistert grootvader Smallweed. "Schatrijk!" — "Wie meent ge? Deze heer of de baronet?" — "Deze heer, deze heer." — "Zoo heb ik ge- hoord; en hij weet zijn beetje wel, zou ik dur- ven wedden. Geen slecht kwartier dit," zegt George, wederom rondkijkende. "Zie eens, die ijzeren kist!" Het antwoord wordt door de komst van den
heer Tulkinghorn afgesneden. Hij is natuurlijk niet veranderd. In rossig zwart gekleed, met zijn bril in de hand, waarvan zelfs het huisje kaal gesleten is. Even stroef en droog van ma- nieren. Even zacht en heesch van stem. Een gezicht alsof hij achter eene gordijn stond te loeien, misschien niet zonder minachting voor wat hij ziet. Het pairschap heeft misschien ook wel warmer aanbidders en gelooviger aanhan- gers dan mijnheer Tulkinghorn, als men het maar wist. \'\'Goedenmorgen, mijnheer Smallweed, goeden-
morgen ," zegt hij, binnenkomende. "Gij hebt den sergeant medegebracht, zie ik. Ga zitten, sergeant." Terwijl de heer Tulkinghorn zijne handschoe-
nen uittrekt en ze in zijn hoed legt, kijkt hij met halfgesloten oogen de kamer door naai\' de plek waar de sergeant staat, en zegt misscliien bij zich zelven: "Het zal met u wel gaan, mijn vriend." "Ga zitten, sergeant," herhaalt hij, terwijl
hij naar de tafel komt, die niet ver van het vuur staat, en zich in zijn leuningstoel zet. "Koud en guur van morgen, koud en guur." De heer Tulkinghorn warmt beurtelings de palmen en de knokkels zijner handen, en kijkt (achter de gordijn, die altijd neergelaten blijft) naar liet drietal, dat voor hem zit. "Nu kan ik voelen wat ik uitvoer." (En dit kan hij misschien in meer dan één zin). "Mijnheer Smallweed!" De oude heer wordt door Judy nog eens op-
geschud , om deel aan het gesprek te kunnen nemen. "Gij hebt onzen goeden vriend den sergeant
medegebracht, zie ik." — "Ja, mijnheer," ant- woordt grootvader Smallweed, met slaafsche onderdanigheid voor des procureurs rijkdom en invloed. — "En wat zegt de sergeant van die zaak?" — "Mijnheer George," zegt grootvader Smallweed en zwaait zijne bevende, versehrom- pelde hand; "dit is nu de bedoelde heer." George groet den bedoelden heer, maar blijft
overigens stil en stijf rechtop zitten — zeer naar voren op zijn stoel, alsof zijne volle uit- rusting nog om hem heen hing. De heer Tulkinghorn hervat: "Welnu, Geor-
ge? Gij heet George, als ik wel heb?" — "Ja, mijnheer." — "Wat-zegt gij, George ?" — "Neem mij niet kwalijk, mijnheer," antwoordt de ca- |
|||||||||
|
ISS HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
hom ter bezichtiging is overgegeven (hoewel hij
liet nog in de hand houdt), maar blijft den recht s- geleerden heer met een te gelijk onrustigen en peinzenden blik aanstaren. "Welnu ," hervat de heer Tulkinghorn. "Wat
zegt gij ?" — "Wel. mijnheer," antwoordt Geor- go, opstaande en zich recht oprichtende, waar- bij hij eene geduchte lengte schijnt te verkrij- gen. \'\'Ik wilde liever, als gij het mij niet kwa- lijk neemt, niets hiermee te maken hebben." Po heer Tulkinghorn, voor het uiterlijk ge-
heel kalm. vraagt: "Waarom niet?" — "Wel, mijnheer," antwoordt de cavalerist. "Behalve als militair, heb ik geen verstand van iets. In burgerlijke zaken ben ik een ongelukkige has- pelaar. Ik kan mij met geene papieren liet hoofd breken, mijnheer. Ik sta liever voor het heetste vuur. dan dat ik mij laat uitvragen. Ik heb al, omtrent een uur geleden, tegen mijnheer Sinallweed gezegd, dat ik, als ik aan zulk soort van dingen kom, een gevoel krijg alsof ik zal smoren. Kn dat is het gevoel,\'\' zegt George, in het gezelschap rondziende, "dat ik nu op het oogenblik heb." Daarmede doet hij drie stappen voorwaarts,
om de papieren weder op de tafel te leggen, en drie stappen achterwaarts om zijne plaats te hernemen, waar hij blijft staan, naar den grond en dan naar den geschilderden zolder kijkende, niet de lianden op den rug alsof hij zich zelven wilde verhinderen oonig ander do- cument, wat liet ook wezen mocht, aan te nomen. Aldus getergd, komt het geliefkoosde scheld-
woord van grootvader Smallweed zoo dicht bij de punt zijner tong, dat hij de woorden "mijn lieve vriend" met de lettergreep "sa" begint, en daardoor aan het hakkelen geraakt. Doch eens over deze moeielijkheid heen, vermaant hij zijn lieven vriend op de hartelijkste manier om toch niet dwaas te zijn, maar goedschiks te doen wat zulk een uitstekend persoon van hem verlangt, in gerust vertrouwen dat dit niet anders dan onberispelijk en voordoelig kan zijn. De heer Tulkinghorn mompelt slechts nu en dan eenige woorden, zooals: "Gij zult uw eigen belang het beste kennen. sergeant." "Pas op, dat gij u zelven niet benadeelt." "Doe vol- kon.en uw eigen zin." "Als gij zelf maar weet wat gij wilt, is het mij wel:" en dit zegt hij met den schijn der grootste onverschilligheid, terwijl hij de papieren op zijne tafel doorkijkt en zich gereedmaakt om een brief te gaan schrijven. Geoige kijkt wantrouwig van den geschilder-
den zolder naar den grond, van den grond naar grootvader Smallweed, van grootvader Smallweed naar den heer Tulkinghorn en van den heer Tulkinghorn weder naar den geschil- derden zolder: in zijne bedremineling verwisselt hij dikwijls het been, waarop hij zijne zwaarte\' laat rusten. |
|||||||
|
"Ik verzeker u, mijnheer." zei;t George, "hoe-
wel ik u niet gaarne zou willen beleedigen, dat ik hier, tusschen u en mijnheer Smallweed, al zoo goed als vijftigrnaal gesmoord ben. Ik ben niet togen u, heeren, opgewassen. Mag ik vragen. om welke reden gij de hand van den kapitein zoudt willen zien, als gij iets van zijn schrift kondt vinden?" De heer Tulkinghorn schudt zeer bedaard
zijn hoofd. "Neen," zegt hij. "Als gij een man van zaken waart, sergeant, zou men u niet behoeven te onderrichten, dat er in het vak, waartoe ik behoor, geheime, maar zeer onschul- dige redenen voor vele zulke dingen kunnen zijn. Maar als jrij bang z.ijt om kapitein Haw- don te benaileelen, kunt <rij daaromtrent uw gemoed geruststellen." — ".Ia. hij is dood . mijn- heer." — "Is hij?" on de heer Tulkinprhorn ging stil zitten schrijven. — "Wel, mijnheer," zegt George, in zijn hoed kijkende, na nog eene poos bedremmeld te hebben rond<rezien, "het spijt mij. dat ik u niet beter heb kunnen vol- doen. Als het u eenig pleizier mocht doen, dat ik mijne meeriintr, om liever niets hiermede te maken te hebben, nnj eens liet bevestigen door een vriend van mij, die voor zaken een beter hoofd heeft dan ik en ook een oud soldaat is, ben ik bereid om hem nog eens teraadple- gen. Ik — ik ben zoo geheel en al versuft." zegt George. met de hand over zijn voorhoofd strijkende, "dat ik niet weet of het mij zelf ook geen pleizier zou doen." Hooiende, dat de persoon, wiens gezajr al-
dus zou worden ingeroepen, een oud soldaat is, dringt groot vader Smallweed er sterk op aan, dat George hem zal gaan raadplegen en hem vooral zeggen, dat het eene zaak van vijf gninjes of nog meer is. De heer Tulkinghorn zegt er niets voor of tegen. "Ik zal dan met uw goedvinden mijn vriend
praan raadplegen, mijnheer," zegt George, "en de vrijheid nemen van in den loop van den dag nog eens terug te komen met mijn bepaald antwoord. Mijnheer Smallweed, als gij nu naar beneden wilt gedragen worden..." — "Op het oogenblik . lieve vriend , op het ootrenblik. Wilt ge mij eerst nog eens een woordje met mijn- heer alleen laten spreken?" — "Wel zeker, mijnheer. Gij behoeft u om mij niet te haasten," zegt George, en gaat naar het verste eind der kamer, waar hij weder met nieuwsgierige be- lanestolling de doozen begint te bekijken. — "Als ik niet zoo zwak was als een satansch kind , mijnheer," fluistert grootvader Smallweed , den rechtsgeleerden heer bij zijn rok naar om- laag trekkende, en terwijl zijne toornige oogen eenige llanwe vonken schieten, "zou ik hem dat schrift wel afnemen. Hij heeft het in zijne horst geknoopt. Ik zag het hem daarin steken en .Tudy heeft het ook gezien. Spreek op, ffij zuurmuil, en zeg, dat gij het ook gezien hebt, |
|||||||
|
7AJ IS AAN HET GROENTE WASSCIIEN. 189
|
|||||||
|
bladen muziek voor het venster, richt George
zijne zware schreden; en eenige passen van de deur stilstaande, ziet hij eene vrouw, die iets krijgshaftigs in haar voorkomen heeft, met op- gespelde rokken en een houten tobbetje naar buiten komen. Op den kant van het voetpad bukt zij en begint in het tobbetje te kletsen en plassen. "Zij is naar gewoonte aan het groente wasschen," zegt George bij zich zelven. "Ik heb haar nooit gevonden , behalve op een ba- gagewagen, of zij was aan het groente was- schen I" Het onderwerp zijner overdenkingen is in al-
len gevalle thans zoo druk bezig met groente wasschen, dat zij niets van George\'s nadering vermoedt, totdat zij zich met haar tobbetje op- richtende , nadat zij het water in de goot heeft laten loopen, hem dicht bij haar ziet staan. De ontvangst, die hem te beurt valt, is niet vleiend. "George, ik zie u nooit, of ik wensch u hon-
derd mijlen ver weg." Zonder eenige aanmerking over deze wei-
komst te maken, volgt de cavalerist haar in het muziekwinkeltje, waar de dame haar tob- betje met groente op de toonbank zet en na- dat zij hem de hand heeft gegeven, met hare armen daarop blijft staan leunen. "Ik houd," zegt zij, "Mattheus Bagnet nooit
een oogenblik voor veilig, George, als gij bij hem zijt. Gij zijt zoo onrustig, zoo ongedurig." — ".la, dat weet ik wel, jufvrouw Bagnet, dat ben ik ook."—"Gij weet het wel!" hervat juf- vrouw Bagnet. "Maar wat helpt dat? Waar- om zijt ge zoo?" — "Het zal de natuur van het dier wezen, denk ik," antwoordt de cavalerist in de beste luim van de wereld. — "Och!" roept jufvrouw Bagnet tamelijk schel, "wat zal de natuur van het dier mij troosten, als het dier zelf mijn Mat uitden muziekwinkel naar N i eu w- Zeeland of Australië heeft gelokt!" Jufvrouw Bagnet is eene vrouw, die er lang
niet kwaad uitziet. Tamelijk zwaar van gebeente en grof van vel, en met sproeten bezaaid door de zon en den wind, die het haar boven haar voorhoofd hebben verkleurd ; maar gezond, wei- gedaan en met heldere oogen. Eene sterke, werk- zame, vlugge vrouw van tusschen de vijf en veertig en vijftig jaren; met een eerlijk uit- zicht; zindelijk en knap gekleed, maar met zoo- veel zuinigheid, dat het eenige sieraad, hetwelk zij bezit, een trouwring schijnt te wezen, waar- omheen, sedert hij er werd aangestoken, haar vinger zich zoo heeft uitgezet, dat hij er nu nooit weder kan afkomen, eer hij zich met haar stof zal vermengen. "Jufvrouw Bagnet," zegt de ruiter, "ik ben
bij u op parool. Mat zal van mij geen kwaad leeren. Zoover kunt ge mij vertrouwen." — "Nu, dat geloof ik ook wel. Maar uw gezicht alleen maakt iemand onrustig," antwoordt juf- |
|||||||
|
gij droog stuk hout, gij wandelende bezem-
stok." De oude heer vergezelt deze driftige toespraak
met een stomp naar zijne kleindochter, waar- mede hij te veel van zijne krachten vergt en dus van zijn stoel glijdt, zoodat hij den heer Tulkinghorn meetrekt, tot hij door .ludy tegen- gehouden en weder opgeschud wordt. "Geweld zou mij niet dienen, mijn vriend,"
merkt de heer Tulkinghorn koeltjes aan. — \'\'Neen, dat weet ik wel, dat weet ik wel, mijn- heer. Maar het is toch om dol te worden — het is... het is nog erger dan het gesnater van dien klappenden ekster, uwe grootmoeder," tot de onverstoorbare Judy, die maar in het vuur blijft kijken — \'\'als men bedenkt, dut hij heeft wat gij noodig hebt en het niet geven wil. Hij het niet willen geven! Hij! Kón vage- bond! Maar wees niet bang, mijnheer, wees niet bang. Hij zal toch maar voor een korten tijd zijn eigen zin hebben. Ik heb hem op ge- regelde tijden in de klem, mijnheer, en ik zal het hem wel afknijpen, wel uitpersen. Als hij het niet goedschiks geven wil, zal hij het kwaad- schiks doen. — Nu, mijn lieve mijnheer George," zegt grootvader Smallweed, met eenafsclmwe- lijken loenschen blik naar den rechtsgeleerden heer, terwijl hij dezen loslaat, \'\'zit ik te wachten op uwe vriendelijke hulp, mijn beste vriend." l)e heer Tulkinghorn, door wiens gewone
zelfbeheersching een llauwe zweem van lach lust heenschijnt, blijft voor den hi\'.ard, met zijn rug naar het vuur, het verdwijnen van groot vader Smallweed staan aanzien, en beantwoordt den afscheidsgroet van den cavalerist met een koel knikje. George ondervindt, dat het nog moeiel\'y\'ker is
van den ouden lieer af te komen, dan hem naar beneden te helpen dragen; want nadat hij we- der in de koets is gezet, heeft grootvader Small- weed nog zooveel over de guinjes te zeggen, en houdt George zoo vriendelijk bij zijn knoop vast — om de waarheid te zeggen, brandt hij van verlangen om zijn rok open te scheuren en hem te plunderen — dat de cavalerist eenige kracht moet aanwenden om tot eene scheiding te komen. Eindelijk gelukt hem dit, en nu stapt hij alleen voort om zijn raadsman te gaan op- zoeken. Langs den kloosterlijken Tem pi e, langs
White f r iar s, over B1 ac f r i a r s-B r i d g e en langs B lackfriars-Ro ad, marcheert George naar eene straat vol kleine winkels, ergens in dat doolhof van wegen en straten gelegen, welke bij den wijd vermaarden Olifant samenloopen, die zijn kasteel, uit een duizendtal postkoetsen met vier paarden gevormd, aan een ijzeren mon- stcr, veel sterker dan hij , heeft moeten afstaan. Naar een der winkeltjes in deze straat, een muziekwinkeltje, met eenige violen, eenige pans- üuiten, een tamboerijn, een triangel en eenige |
|||||||
|
100
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
vrouw Bagnet. "O, George, Geoige, waart gij
er maar toe overgegaan en hadt de weduwe van .loc Pouch getrouwd, toen hij in Noord- Amerika stierf; zij zou u het haar wel heb- ben gladgekamd." — \'\'Bat was zeker eene kans voor mij geweest," antwoordt de cavalerist, half schertsend, half ernstig; "maar nu zal ik nooit een geregeld en ordentelijk man worden. De weduwe van Joe Pouch had mij goed kunnen doen — er stak wel wat in — en er zat ook wat aan — maar ik kon er niet toe besluiten. Als ik het geluk had gehad van zulk eene vrouw te ontmoeten als Mat gevonden heeft!" Jufvrouw Bagnet, die, hoewel eene deugd-
zame vrouw, het met een goed kameraad zoo nauw niet schijnt te nemen, maar zelve een goed kameraad te zijn, beantwoordt dit com- pliinent door George met eene handvol groente in het gezicht te slaan, en gaat met haar tob- betje naar de kamer achter den winkel. "Wel Quobec, mijn popje!" zegt George, haar
op hare noodiging volgende. "En kleine Malta ook! Komt en geeft uw bullebak een zoen!" Beze jonge juffertjes — welke men niet den-
ken moet, dat werkelijk met die namen ge- doopt waren, hoewel zij in het huiselijk ver- keer altijd zoo naar hare geboorteplaatsen wer- den genoemd — zitten ieder op een bankje; het jongste (vijf of zes jaren oud) bezig met uit een stuivers A B-boek de letters te loeren, het oudste (negen of tien misschien) met haar zusje te onderrichten en onder de hand met ijver te naaien. Beide begroeten George met luidruchtige uitroepingen als een oud vriend, en komen, na hem gekust en wat gestoeid te hebben, zich met hare bankjes naast hem planten. "En hoe gaat het met den jongen Wool-
wich?" zegt George. — "Wel, denk eens!" roept jufvrouw Bagnet uit, zich met een blos op de wangen van haar pot afkeerende (want zij is bezig met voor het eten te zorgen). "Zoudt gij het gclooven ? Hij is met zijn vader aan het theater geplaatst, om in een militair stuk op het fluitje te blazen." — "Wel gedaan, mijn petekind!" zegt George, en geeft een slag op zijn been. — "Bat geloof ik!" zegt jufvrouw. Bagnet. "Hij is een Brit. Dat is Woolwich. Ken echte Brit!" — \'\'En Mat blaast maai\' zijn bas- son, en gij zijt allen ordentelijke burgerlui," zegt George. "Gij hebt een huishouden, en kinderen, die zachtjes aan groot worden; en gij houdt briefwisseling met Mat\'s oude moe- tier in Schotland, en met uw ouden vader, en helpt ze een handje, en — wel, wel! Ze- ker, ik weet niet waarom men mij geene hon- derd mijlen ver weg zou wenschen, want ik kom al heel weinig daarbij te pas." George begint nadenkend te worden, terwijl
hij daar voor het vuur zit in die kamer met gewitte muren en een met zand bestrooiden |
|||||||||
|
vloer, die niets overtolligs bevat, en nergens
een zichtbaar plekje vuil of stof heeft, van de gezichtjes van Quebec en Malta af tot aan de helder geschuurde pannen en potten op de kas- planken. George begint nadenkend te worden, terwijl hij daar zoo zit en jufvrouw Bagnet druk bezig is; maar gelukkig komt mijnheer Bagnet met den jongen Woolwich nu thuis. Mijnheer Bagnet is een gewezen artillerist, rij- zig van gestalte en zoo recht als een staak, met ruige wenkbrauwen en bakkebaarden, die van kokosdraden gemaakt schijnen, zonder een enkel haar op het hoofd en met eene verbrande kleur. Zijne stem, zwaar en brommend, gelijkt eenigszins naar den klank van het instrument, waaraan hij zich heeft toegewijd. Over het ge- heel is er iets koperachtigs, onbuigzaams aan hem te bespeuren, als ware hij zelf de bas- bazuin van het menschelijk orkest. Be jonge Woolwich is het model van een jeugdig tamboer. Beide vader en zoon begroeten den cavalerist
met hartelijkheid. Na verloop van tijd zegt deze , dat hij gekomen is om Bagnet\'s raad in te nemen, en Bagnet beantwoordt dit met de gastvrije verkla- ring, dat hij van niets hooren wil voor zij gegeten hebben;en dat zijn vriend zijn raad niet zal beko- men, voordat hij hem zijn gekookt varkensvleesch met groente heeft helpen gebruiken. Nadat George deze noodiging heeft aangenomen, gaan hij en Bagnet, om de huiselijke toebereidselen niet te belemmeren, de straat op en stappen daar met afgemetene schreden en over elkan- der geslagene armen op en neer, alsof zij op den wal eener vesting wandelen. "George," zegt Bagnet, "gij kent mij. Het
is mijn oudje, die raad geeft. Zij heeft den besten kop. Maar voor haar wil ik dat nooit bekennen. De subordinatie moet gehandhaafd worden. Wacht tot de groente van haar hart af is. Ban zullen wij raad nemen. Wat mijn oudje zegt — doe dat!" — "Dat ben ik ook voornemens, Mat," antwoordt George. "Ik zou liever haar gevoelen willen weten dan dat van een professor." — "Professor !" antwoordt Bag- net, met kort afgebrokene gezegden, alsof hij de bazuin blies. "Welk professor kunt gij — in een ander werelddeel laten staan — met niets dan een grijzen mantel en eene paraplu — om weer naar Europa en thuis te komen? Mijn oudje zou dat morgen weer doen. Heeft het al eens gedaan." — "Gij hebt gelijk," zegt Geoige. — "Welk professor," vervolgt Bagnet, "zoudt gij kunnen laten beginnen — met een dubbeltje kalk — een stuiver vollers aarde — en een halve stuiver zand — en de rest van een zesstuiverstuk in geld? Baarmee is mijn oudje begonnen — hier in dezen winkel." — "Ik ben blij te hooren, dat die zoo voordeelig gaat, Mat." — "Mijn oudje maakt een spaar- pot," zegt Bagnet toestemmend. "Zij heeft er- gens eene kous met geld. Ik heb ze nooit ge- |
|||||||||
|
191
|
|||||||||
|
DE CAVALER1ST BLIJFT BIJ HETZELFDE BESLUIT.
|
|||||||||
|
emmer, die eindelijk het geluk heeft van juf-
vrouw Bagnet zelve ten dienste te staan om zich te wasschen. Weldra komt zij weder te voorschijn, geheel opgefiischt, zet zich aan haar naaiwerk, en thans — daar men nu pas kan denken, dat de groente geheel van haar hart af is — verzoekt Bagnet zijn vriend om zijne zaak voor te dragen. Dit doet George met groote bescheidenheid,
zich naar het schijnt alleen tot Bagnet rich- tende, maar ondertusschen alleen de jufvrouw op het oog hebbende, gelijk Bagnet zelf insge- lijks doet. Zij, even bescheiden, houdt zich met haar naaiwerk bezig. Nadat de zaak geheel is voorgedragen, wendt Bagnet de vaste kunst- greep aan, welke hij tot handhaving der subor- dinatie heeft uitgedacht. "Dat is nu alles er van, niet waar, George?"
zegt hij. — "Dat is alles." — "En gij zult u naar mijn gevoelen inrichten?" — "Geheel en al," antwoordt George. — "Oudje," zegt Bagnet nu, "zeg hem mijn gevoelen eens. Gij weet het wel. Zeg hem eens wat het is." Het is, dat hij zich nooit te weinig kan be-
moeien met menseden, die hem te slim zijn, en niet te voorzichtig kan zijn om zich met geene zaken in te laten, die hij niet begrijpt; dat de eenvoudige regel is, niets in het don- ker te doen, geen deel te nemen aan iets, dat verdacht of geheimzinnig is, en nooit zijn voet te zetten waar hij den grond niet kan zien. Dit is hoofdzakelijk Bagnet\'s gevoelen, gelijk het door zijn oudje wordt voorgedragen, en daar het George in zijn eigen gevoelen beves- tigt en zijne twijfelingen verdrijft, verlicht het zijn gemoed zoodanig, dat hij er zich toe zet om bij deze buitengewone gelegenheid eene tweede pijp te rooken en met de geheele fa- milie Bagnet, volgens ieders verschillenden trap van ondervinding, over den ouden tijd te praten. Zoo gebeurt het, dat George zich weder tot
zijne volle lengte verheft, voordat de tijd nadert waarop de basbazuin en het fluitje door een be- schaafd publiek in het theater verwacht wor- den; en daar George, in zijne vriendelijke rol van Bullebak, zelfs dan nog tijd noodig heeft om van Quebec en Malta afscheid te nemen, zijn petekind met zijn voorspoedig begin geluk te wenschen en hem als peet een schelling in den zak te stoppen, is het donker geworden eer hij wederom zijne schreden naar L i n c o 1 n\' s Inn F ie ld s richt. "Zulk een huishouden, hoe klein ook be-
huisd," denkt hij al voortstappende, "doet iemand als ik ben zich eenzaam gevoelen. Maar het is toch goed, dat ik nooit die huwelijks-evolutie heb gemaakt. Ik zou er niet voor gedeugd heb- ben. Ik ben zelfs, nu ik al oud ben, nog zoo los en onrustig, dat ik die schermzaal geene maand lang zou kunnen aanhouden, als het een gewoon beroep was, of als ik daar niet |
|||||||||
|
zien. Maar ik weet, dat zij er een heeft. Wacht
tot de groente van haar hart af is. Dan zal zij u wel helpen." — "Zij is een schat!" roept üeorge uit. — "Zij is meer. Ik wil het voor haar nooit bekennen. De subordinatie moet gehandhaafd worden. Het was mijn oudje, die mijn muzikaal talent ontdekte. Zonder haar zou ik nog bij de artillerie zijn. Zes jaren tobde ik met de viool. Tien met de fluit. Mijn oudje zeide: "het zal niet gaan; de wil goed, maar gebrek aan vlugheid; probeer de basbazuin." Mijn oudje leende eene bazuin van den kapel- meester van het regiment scherpschutters. Ik studeerde in de loopgraven. Het lukte, en nu verdien ik er mijn brood mee." George maakt de aanmerking, dat zij zoo
frisch is als eene roos en zoo rond als een appel. "Mijn oudje," zegt Bagnet tot antwoord, "is
door en door eene mooie vrouw. Zij gelijkt naar een mooien dag. Wordt mooier hoe langer zij duurt. Ik heb nooit haar gelijke gezien. Maar voor haar wil ik dat niet bekennen. De subor- dinatie moet gehandhaafd worden." Vervolgens over onverschillige zaken pratende,
blijven zij de straat op en neer wandelen, altijd pas houdende, tot zij door Quebec en Malta geroe- pen worden om het varkensvleesch met groente te helpen nuttigen, waarover jufvrouw Bagnet een kort gebed doet, zoo goed als een veld- prediker. Bij het uitdeelen dezer eetwaren, gelijk bij alle huiselijke bezigheden, gaat juf- vrouw Bagnet zeer stelselmatig te werk; zij neemt al de schotels voor zich, doet bij elke portie varkensvleesch de behoorlijke portie jus, groente, aardappelen, ja zelfs mosterd, en geeft ieder zoo zijn rantsoen. Nadat zij op dezelfde manier het bier uit de kan heeft rondgedeeld, en zoo allen van het noodige voorzien, gaat zij er toe over om haar eigen honger te be- vredigen, die in een zeer gezonden staat is. Het tafelgereedschap bestaat voornamelijk uit voorwerpen van tin en hoorn, die reeds in ver- schillende werelddeelen dienst hebben gedaan. Inzonderheid wordt het mes van den jongen Woolwich, dat een soort van oestermes is, hetwelk echter met eene sterke veer toeknipt, en dus voorzichtig moet behandeld worden, vermeld als eene merkwaardigheid, die in ver- schillende handen reeds den geheelen dienst in vreemde landen heeft rondgeloopen. Na den afloop van den maaltijd beijvert zich juf-
vrouw Bagnet, door de jonge spruiten geholpen, (die hunne eigene borden, kroezen, messen en vorken schoonmaken) om het tafelgereedschap weder even helder te doen blinken als te voren en bergt alles weg; eerst den haard aanve- gende, opdat Bagnet en zijn gast niet behoe- ven te wachten om hunne pijp te gaan zitten rooken. Deze huiselijke bestellingen vereischen veel heen en weder loopen naar en op de ach- terplaats, benevens het drukke gebruik van een |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
l!h>
|
|||||||||
|
op de manier van een heiden kampeerde. Maai\'
kom aan, ik ben niemand tot schande en nie- mand tot last; dat is toch iets. Dat heb ik jaren lang niet eens gedaan." Hij fluit eens om die gedachten te verdrijven
en stapt voort. In Lincoln\'s Inn Fields gekomen, gaat
hij de trap van den heer Tulkinghorn op en vindt do buitendeur gesloten; maar niet veel van zulke buitendeuren wetende, en daar de trap bovendien donker is, staat hij nog in het duister te grabbelen en te zoeken, in de hoop, dat hij de deur wel zal openkrijgen of den knop eener scliel vinden, toen de heer Tulkinghorn (natuurlijk zeer zachtjes) de trap opkomt en gramstorig vraagt: "Wie is dat? Wat doet gij daar?" — \'-Neem
mij niet kwalijk, mijnheer. Het is George. De sergeant." — "En kon George de sergeant niet zien, dat mijne deur gesloten was ?" — "Neen, mijnheer, dat kon ik niet. Ten minste, ik zag het niet," zegt de cavalerist eenigszins nete- lig. — "Zijt ge van gedachten veranderd, of nog bij hetzelfde besluit gebleven?" vraagt de heer Tulkinghorn. Maar met één blik ziet hij dit duidelijk genoeg. — "Bij hetzelfde besluit geble- ven, mijnheer." — "Dat dacht ik wel. Dat is ge- noeg. Gij kunt gaan. (Jij zijt immers de man," zegtde heer Tulkinghorn, zijne deur met den sleu- tel openende, \'\'bij wien Gridley verscholen is ge- vonden ?" — ".la, ik b en die man," antwoordt de cavalerist en blijft een paai\' trappen lager staan. "Wat zou dat, mijnheer?" — "Wat dat zou? Dat mij dan de lieden, waarmee gij verkeert, niet bevallen. Gij zoudt van morgen geen voet binnen mijne deur gezet hebben, als ik gedacht had, dat gij die man waart. Gridley ? Ken gevaarlijke, oploopende, moordzuchtige kerel." Met (leze woorden, op een voor hem buiten-
gemeen hoogen toon uitgesproken, gaat de pro- cureur de kamer binnen, en slaat met don- derend geweld de deur toe. George neemt dit afscheid zeer gramstorig
op; des te meer, omdat een klerk, die de trap opkomt, de woorden heeft gehoord en ze blijk- baar op hem toepast. "Ken mooie naam, dien ik meeneem," bromt de cavalerist met een driftigen vloek, terwijl hij de trap afstormt. "Ken gevaarlijke, oploopende, moordzuchtige kerel!" en opkijkende, ziet hij den klerk, die naar be- neden kijkt, en hem, terwijl hij eene lantaarn voorbijgaat, scherp in het oog schijnt te hou- den. Dit vergroot zijn ongenoegen zoodanig, dat hij vijf minuten lang in een slecht humeur blijft. Maar bij zet zich dit, gelijk al het andere, met fluiten uit het hoofd, en marcheert naar huis. |
|||||||||
|
XXVIII.
DE IJZERSMELTER.
Sir Leicester Dedlock is voor ditmaal de fa-
milie-jicht te boven gekomen, en wederom, zoowel in een letterlijken als in een liguurlijken zin, op de been geraakt. Hij is op zijn buiten in L i n c o 1 n s h i re; maar de laaggelegene gron- den staan weder onder water, en de vochtigheid sluipt Kastanje-Hof, hoezeer ook verdedigd, en ook het gebeente van Sir Leicester binnen. De vlammende vuren van takkebossen en stcen- kool, die in de breede schoorsteenen branden en in de schemering door de donkere bosschen llikkeren, welke zicii schijnen te bedroeven als zij zien hoe weinig de hoornen gespaard wor- den, weren den vijand niet af. De heet-water- pijpen, die het geheele huis doorloopen, de be- kleede deuren en vensters, en de schutten en gordijnen, kunnen de tekortkoming der vuren niet vergoeden en in Sir Leicester\'s nood voor- zien. Om deze reden verkondigen de nieuws- bladen op zekeren morgen aan de luisterende aarde, dat Lady Dedlock weldra voor eenige weken in de stad wordt verwacht. Het is eene treurige waarheid , dat zelfs groote
mannen hunne arme bloedverwanten hebben. Groote mannen hebben zelfs dikwijls meer dan de hun billijk toekomende portie van arme bloedverwanten, omdat het buitengemeen roode bloed van voorname soort, evenals gemeener bloed, dat onwettig gestort is, altijd wil roepen en zich laten hooren. Sir Leicester\'s verre ne- ven en nichten zijn in dit opzicht zoovele moor- den, dat zij voor het licht willen komen. En er zijn neven onder, die zoo arm zijn, dat men bijna zou durven denken, dat het beter voor hen zou geweest zijn, als zij nooit vergulde schalmen van de gouden keten der Dedlock\'s waren geweest, maar slechts van gewoon ijzer waren gemaakt en lage diensten hadden verricht. Diensten echter (met eenige beperkte uit-
zondering, die fatsoenlijk maar niet winstgevend zijn) mogen zij niet verlichten, daar zij de waardigheid der Dedlock\'s moeten ophouden. Zoo gaan zij bij hunne rijkere neven en nichten logeeren, maken schulden als zij kunnen, leven zeer sober als zij dit niet kunnen, vinden —de mannen geene vrouwen en vrouwen geene man- nen — rijden in geleende rijtuigen, zitten aan maaltijden , die zij nooit zelven kunnen geven, en leven zoo in de groote wereld. De rijke familiesom is in zooveel portiën verdeeld , en zij zijn liet over- schotje, waarmede niemand iets weet te doen. leder die tot Leicester\'s politieke partij be-
hoort en zijne denkwijs deelt, schijnt meer of minder zijn neef te wezen. Van Lord IJoodle af, door den hertog van Foodle heen, tot aan Noodle toe, strekt Sir Leicester, gelijk eene adellijke spin, zijne draden van verwant- |
|||||||||
|
DE GASTEN OP KASTANJE-HOF. 103
|
|||||||||||||
|
I heeren met dunne beenen en nankische broe-
ken, en is in die vervelende stad zeer in aan- zien. Elders wordt zij eenigszins gevreesd uit- hoofde van hare onvoorzichtige mildheid in het gebruik van rouge, en hare hardnekkige ver- kleefdheid aan een ouderwetsch parelsnoer, dat naar een rozenkrans van kleine vogeleieren gelijkt. In ieder welbestuurd land zou Volumnia zon- der bedenking op de pensioenlijst gezet wor- den. Men heeft moeite gedaan om haar daarop te krijgen; en toen William liuffy in het minis- terie kwam, verwachtte men met volle ze- kerheid, dat haar een paar honderd pond \'sjaars zou worden toegelegd. Doch tegen alle |
|||||||||||||
|
schap uit. Voor zijne aanzienlijke bloed verwan-
ten is hij statig; voor zijne onbeduidende neven en nichten is hij op zijne deftige manier vriende- lijk en edelmoedig; en thans wacht hij, in weerwil der vochtigheid, met de standvastig- heid van een martelaar het vertrek van ver- scheidene zulke bloedverwanten af, die op Kastanje-Hof logeeren. Onder deze staat vooraan op de eerste rij
Volumnia Dedlock, eene jonge dame (van zes- tig), die dubbel voornaam geparenteerd is, daar zij de eer heeft van moeders zijde eene arme bloedverwante van eene andere aanzienlijke familie te zijn. Miss Volumnia, die in hare jeugd |
|||||||||||||
|
VE IJZLUSiltLTER. {hVl. 195).
|
|||||||||||||
|
een bijzonder talent heeft getoond voor het
knippen van ornamenten uit gekleurd papier, alsmede voor het zingen van Spaansche liedjes bij de guitaar en voor het opgeven van Fiansche raadseltjes, heeft de twintig jaren van haar leven tusschen de twintig en de veertig op eene vrij aangename wijs gesleten. Toen uit den smaak gerakende, zoodat men hare Spaan- sche liedjes vervelend begon te vinden, begaf zij zich naar Bath, waar zij van een jaarlijksch geschenk van Sir Leicester sobertjes leeft, en van waar zij nu en dan de buitenverblijven harer bloedverwanten gaat bezoeken, om te too- nen, dat zij nog leeft. Zij heeft te Bath een groot aantal bekenden onder de akelige oude |
|||||||||||||
|
verwachting aan ontdekte William Buffy, dat
het nu geen tijd was om zoo iets te doen; en dit was voor Sir Leicester Dedlock het eerste duidelijke bewijs, dat het land naar de maan Dan is er nog de Honourable Bob Stables,
die zoo goed als een veearts de kunst verstaat om warm voeder voor zieke paarden gereed te maken, en een beter scherpschutter is dan de boschwachters. Reeds sedert geruimen tijd is hij zeer verlangend geweest om in een goed bezoldigden post, waaraan geene moeite of ver- antwoordelijkheid verbonden is, liet vaderland te dienen. In een welbestuurden staat zou dit natuurlijke verlangen van een knap jong edel- |
|||||||||||||
|
ia
|
|||||||||||||
|
194
|
II ET VERLATEN IIVIS.
|
||||||||
|
man, die zoo aanzienlijk geparenteerd is, spoe-
dig vervuld worden; maar hoe dit ook zij, toen William Buffy in liet ministerie kwam, bevond hij insgelijks, dat het nu geen tijd was , waarin deze kleinigheid kon geschikt worden, en dit was voor Sir Leicester Dedlock het tweede bewijs. dat het land naar de maan ging. De overige neven en nichten zijn hoeren en
dames van verschillenden ouderdom en aanleg; de meesten, beminnelijk en verstandig, zouden waar- schijnlijk vrij wel inde wereld zijn voortgekomen als zij dat neefschap maar hadden kunnen ont- gaan: maar dat heeft hun allen eenigszins gehin- derd, en zij leven doelloos en lusteloos voort, en schijnen er even verlegen mede te zijn wat zij met zich zelven zullen uitvoeren, als iemand anders wezen kan wat hij met hen zal uitvoeren. In dezen kring (en waar doet zij dit niet)
blinkt Lady Dedlock boven allen uit. Schoon, elegant, fijn beschaafd en machtig in hare kleine wereld (want de modewereld reikt niet geheel en al van pool tot pool) strekt haar invloed in Sir Leicester\'s huis, hoe trotsch en onverschillig hare manieren ook mogen zijn, om het een veel beter en meer beschaafden toon te geven. De neven en nichten, zelfs diegenen, die ei\' van schrikten, toen Sir Leicester met haar trouwde, bewijzen haar eene eerbiedige hulde; en de Honourable liob Stables herhaalt dagelijks na het ontbijt tegen zeker daartoe uitgelezen persoon zijne geliefkoosde origineele aanmer- king. dat zij het beste paard van den stal is. Dit zijn de gasten, die in het salon op Kas-
tanje-Hof verzameld zijn, op een somberen avond, wanneer de voetstap op de Geestenwandeling (hier echter onhoorbaar) wel de tred eener doode nicht kon wezen, die in de koude is buiten- gesloten. Het is bijna tijd om naar bed te gaan. In de slaapkamers branden heldere vuren en werpen spookachtige schaduwen van meubelen op zoldering en wanden. De blakers staan op rijen op het tafeltje bij de deur, en op de ot- tonianes zitten neven en nichten te geeuwen. Neven en nichten bij de piano, andere bij de flesschen met sodawater, nog andere, die juist van het speeltafeltje opstaan, nog andere, die zich om het vuur verzameld hebben. Dij zijn eigen vuur (want er branden twee vuren in het holle vertrek) staat Sir Leicester. Aan den anderen kant van den broeden schoorsteen zit mylady aan hare tafel. Volumnia, als eene dor meer bevoorrechte nichten, rust in een weel- derigen stoel tusschen deze twee in. Sir Lei- cester werpt een blik van statig ongenoegen op het rouge en het parelsnoer. "Nu en dan ontmoet ik op de trap," zegt
Volumnia slaperig, terwijl hare gedachten, na een langen avond van zeer onbeduidend gesnap, misschien die trap reeds opwippen naar bed , "een van de aardigste meisjes, naar mij dunkt, die ik ooit in mijn leven gezien heb." — "Eene |
protégé e van mylady," merkt Sir Leicester
aan. — "Dat dacht ik wel. Ik hield mij ver- zékerd, dat een ongemeen oog dat meisje moest hebben uitgekozen. Zij is waarlijk een mirakel. Eene popachtige soort van schoonheid mis- schien," zegt Miss Volumnia, hare gedachten over hare eigene soort voor zich zelve houden- de, "maar in dien trant volmaakt. Zulk een blos heb ik nog nooit gezien." Sir Leicester schijnt met zijn statigen blik
van ongenoegen naar het rouge hetzelfde te zeggen. "Waarlijk," zegt mylady op een kwijnenden
toon, "als er een ongemeen oog in het spel is, is het dat van jufvrouw Rouncewell. Rosa is eene ontdekking van haar." — "Uwe ka- menier, zou ik denken?" — "Neen. Mijn alles — mijn speelpopje — secretaris — boodschap-
doenstertje — ik weet zelf niet wat." — "(Jij hebt haar gaarne om u heen, gelijk gij gaarne eene bloem, of een vogeltje, of een schilde- rijtje, of een poedel — of neen, toch geen poe- del — zoudt hebben, of iets, dat even lief en aardig was?" zegt Volumnia, op een toon van sympathie. "Och, hoe bekoorlijk is dat! En hoe goed ziet die allerliefste oude vrouw, jufvrouw Rouncewell, er nog uit. Zij moet al ontzettend oud wezen, en toch is zij nog zoo vlug en knap! — Zij is de liefste vriendin, die ik heb, stellig waar!" Sir Leicester acht het voegzaam, dat de huis-
houdstor op Kastanje-Hof boven de gewone vrouwen van dien stand zal uitmunten. Ruiten- dien heeft hij werkelijk zekere achting voor juf- vrouw Rouncewell, en hoort hij haar gaarne prij- zen. Hij zegt dus: "(lij hebt gelijk, Volumnia;" en Volumnia is daarmede zeer in haar schik. "Zij heeft geene eigene dochter, niet waar?"
— "JufvrouwRouncewell? Neen, Volumnia. Zij
heeft een zoon. Eigenlijk heeft zij er twee gehad." Mylady, wier gewone kwaal van verveelzucht
dien avond dooi\' Volumnia zeer verergerd is, werpt een verlangendcn blik naar de blakers en slaakt een stillen zucht. "En het is een opmerkenswaardig voorbeeld
van de verwarring, waarin deze tegenwoordige eeuw vervallen is, een bewijs hoe alle grens- palen omgeworpen, alle sluizen opengezet, alle onderscheidingen uitgewischt worden," zegt Sir Leicester met statige somberheid, "dat de zoon van jufvrouw Rouncewell, gelijk mijnheer Tul- kinghorn mij heeft onderricht, aangezocht wordt om in het parlement te komen." Miss Volumnia geeft een scherp gilletje.
"Ja, waarlijk," hehaalt Sir Leicester. "In het
parlement." — "Heb ik ooit zoo iets gehoord! Goede Hemel! Wat is die man dan?" roept Volumnia uit. — "Men noemt hem, geloof ik, een — ijzersmelter," zegt Sir Leicester langzaam en als twijfelde hij of dit wel het rechte woord was. Volumnia geeft nog een gilletje.
|
||||||||
|
DE IJZERSMELTER OP DE VERKEERDE PLAATS. 195
|
|||||||
|
•\'Hij heelt het voorstel afgewezen, indien mijn-
heer Tulkinghorn mij wel hoeft onderricht, waar- aan ik niet twijfel, daar mijnheer Tulkingliorn altijd zeer nauwkeurig is," zegt Sir Leicester; •\'maar dat vermindert het vreemde van de zaak niet, die naar mij dunkt tot gewichtige, hoogst gewichtige bedenkingen aanleiding geeft." Daar Miss Volumnia opstaat met een blik
naar de blakers, heeft Sir Leicester de beleefd- heid van de geheele zaal door te gaan om er een te halen, en dien aan de lamp op de tafel van mylady aan te steken. "Ik moet u verzoeken, mylady," zegt hij,
terwijl hij dit doet, "om nog een poosje bier te blijven; want die persoon, van wien ik spreek, is dezen avond kort voor bet diner hier geko- men, en verzoekt — met een zéér gepast briefje," — Sir Leicester acht zich, met de waarheidsliefde, die hem eigen is, verplicht hierover uit te weiden; — "ik moet zeggen met een zeer gepast en beleefd briefje — om de gunst van een kort onderhoud met u en mij over dit jonge meisje. Daar het bleek, dat hij van avond nog wenschte te vertrekken, heb ik geantwoord, dat wij hem nog eer wij ons ter rust begaven zouden te woord staan." Nu neemt Volumnia met nog een gilletje de
wijk, en wenscbt maar, dat haar gastheer en zijne gade al van dien \'ijzersmelter bevrijd waren. De andere neven en nichten gaan spoedig
uiteen, tot de laatste toe. Sir Leicester schelt. "Doe mijn compliment aan mijnheer llounce- well, dien gij bij de huishoudster zult vinden, en zeg, dat ik hem nu kan afwachten." Mylady, die dit alles voor het uiterlijke met
zeer weinig aandacht heeft aangehoord, ziet naar den heer Rouncewell op terwijl hij binnen- komt. Hij is wat over de vijftig jaren misschien, heeft evenals zijne moeder een goed voorkomen, eene heldere stem, een breed voorhoofd, waar- van het donkere haar teruggeweken is, en een schrander, hoewel rondborstig uitzicht. Over het geheel is hij een deftig heer, in het zwart gekleed, zwaarlijvig genoeg, maar sterk en vlug. Zijne houding is geheel natuurlijk en onge- dwongen, en hij wordt volstrekt niet verlegen door de hooge tegenwoordigheid, voor welke hij verschijnt. \'•Sir Leicester en Lady Dedlock, daar ik reeds
verschooning verzocht heb, dat ik u lastig val, kan ik niet beter doen dan zoo kort mogelijk te zijn. Ik blijf u dankbaar, Sir Leicester," Het hoofd der Dedlock\'s wijst naar eene sofa
tusschen hem en mylady. Mijnheer Rouncewell neemt plaats. "In dezen drukken tijd, terwijl er zoovele
groote ondernemingen aan den gang zijn, heb- ben menschen zooals ik zooveel werklieden op zooveel plaatsen, dat wij altijd gejaagd zijn." Sir Leicester wil den ijzeismelter wel doen
zien, dat daar niemand gejaagd is; daar, in dat |
|||||||
|
oude huis, in dat stilie park geworteld, waar
mos en klimop tijd hebben gehad om te rijpen, en de knoestige olmen en schaduwrijke eiken diep in de sedert honderd jaren opgehoogde bladeren staan, en waar de zonnewijzer op het terras eeuwen lang stilzwijgend dien tijd heeft aangewezen, die zoolang hij duurde evengoed het eigendom van eiken Dedlock was als het huis en de landen. Sir Leicester zet zich in een leuningstoel en laat het contrast uitkomen tusschen zijne rust en die van Kastanje-Hof en de rusteloo/.e gejaagdheid van ijzersinelters. "Lady Dedlock is zoo goed geweest," hervat
Rouncewell met een eerbiedigen blik en eene buiging naar dien kant, "om eene jonge schoone, Rosa geheeten, bij zich te plaatsen. Nu is mijn zoon op die Hosa verliefd geworden, en heeft mij toestemming gevraagd om haar een huwe- lijksvoorstel te doen en zich met haar te enga- geeren, als zij hem hebben wil, hetgeen ik denk . dat zij wel zal willen. Ik heb die Rosa nog nooit gezien voor vandaag, maar ik stel ver- trouwen in het gezond verstand van mijn zoon — zelfs terwijl hij verliefd is. Ik vind haar ge- lijk hij haai- heeft voorgesteld, zoover ik kan oordeelen; en mijne moeder spreekt met groo- ten lof van haar." — "Zij verdient dit in alle opzichten," zegt mylady. — "Het verheugt mij, Lady Dedlock, dat gij dit zegt; ik behoef u niet te verzekeren hoeveel uwe goede mee- ning over haar mij waardig is." — "Dat," merkt Sir Leicester met onbeschrijfelijke statigheid aan, want hij vindt, dat de ijzersmelter wat al te vlug bespraakt is, "zal wel geheel noodeloos zijn." —"Geheel noodeloos, Sir Leicester. Nu is mijn zoon nog zeer jong, en Rosa ingelijks. Gelijk ik mijn fortuin gemaakt heb, moet ook mijn zoon zijn fortuin maken; en dat hij nu reeds zou trouwen blijft buiten omvraag. Maar nu eens onderstellende, dat ik hem mijne toestemming gaf om zich met dat lieve meisje te engagee- ren, als dat lieve meisje zich met hem enga- geeren wil, acht ik het billijk nu terstond te zeggen — ik houd mij verzekerd , Sir Leicester en Lady Dedlock, dat gij mij zult begrijpenen \' verschoonen — dat ik het tot een beding zou maken, dat zij niet op Kastanje-Hof bleef. Eer ik er dus verder met mijn zoon over spreek , neem ik de vrijheid van te zeggen, dat ik, in- dien haar vertrek niet wel kan geschikt of on- gaarne zou gezien worden, hem een redelijken tijd van uitstel zou willen bepalen en de zaak vooreerst zou willen laten gelijk zij is." Niet op Kastanje-Hof blijven! Daarvan een
beding maken! Al de oude donkere vermoedens van Sir Leicester, betrekkelijk de bevolking der ijzerdistricten, die niets anders doet dan met toortslicht te koop loopen, komen weder bij hem op; en het eerwaardige grijze haar van zijn hootd, alsmede dat van zijne bakkebaar- den, rijst van verontwaardiging te berge. |
|||||||
|
196
|
HET VERLATEN IWIS.
|
||||||||
|
"Moet ik begrijpen, mijnheer," zegt Sir Lei-
cester, "en moet mylady begrijpen," hij noemt haar zoo bijzontier, vooreerst uit galanterie en ten tweede uit voorzichtigheid, daar hij eene hooge meening van haar verstand heeft en zicli aldus ook op haar oordeel beroept; "moet ik begrijpen, mijnheer Rouncewell, en moet mylady begrijpen, mijnheer, dat gij dit meisje te goed acht voor Kastanje-Hof, of denkt, dat het haar nadeel zou doen als zij hier bleef?" — "Zeker niet, Sir Leicester."— "Het verheugt mij dit te hooren." Sir Leicester zegt dit waarlijk zeer statig. — "Eilieve, mijnheer Itouncewell," zegt de dame, en waarschuwt door eene ge- ringe beweging harer hand Sir Leicester om te zwijgen, "verklaar mij eens wat gij meent." — "Zeer gaarne. Lady Dedlock. Er is niets, dat ik liever zou willen doen." Haar strak gelaat, welks schrandere uitdruk-
king echter te levendig is om zich door eene geveinsde onverschilligheid te laten verbergen, naar het forsche, mannelijke gezicht des spie- kers koerende, waarop vastberadenheid en vol- harding te lezen staan, luistert de dame met aandacht en buigt nu en dan even haar hoofd. "Ik ben de zoon van uwe huishoudster, Lady
Dedlock, en heb mijne kindsheid in dit huis gesleten. Mijne moeder heeft hier eene halve eeuw gewoond, en zal hier zonder twijfel wel sterven. Zij is een der voorbeelden — misschien zoo goed als er een is — van liefde, trouw en gehechtheid in zulk een stand, waarop En ge- land met recht trotsch mag wezen; maar waarvan geene klasse zich al de eer of al de verdienste kan toeschrijven, omdat zulk een voorbeeld een blijk is van edele eigenschappen aan beide zijden; aan de hoogere, voorzeker; aan de geringere, niet minder zeker." Sir Leicester schrikt eenigszins op het hoo-
ren van zulke stoute uitdrukkingen; maar zijne waarheidsliefde doet hem toch gewillig, hoe- wel stilzwijgend erkennen, dat het gezegde des ijzersmelters billijk is. "Verschooning, dat ik nog over iets spreek
wat zoo van zelf duidelijk is, maar ik zou niet gaarne iemand laten denken," dit werd met een bijna onmerkbaren blik naar Sir Leicester gezegd, "dat ik mij schaamde voor de betrek- king mijner moeder hier, of dat liet mij aan gepasten eerbied voor Kastanje-Hof en de fa- milie ontbrak. Ik had zeker wel kunnen ver- langen — en ik heb zeker ook wel verlangd, Lady Dedlock — dat mijne moeder na zoovele jaren haar gemak zou nemen en hare laatste dagen bij mij komen slijten. Maar daar ik be- vonden heb, dat het haar het hart zou breken als zij dien sterken band moest losrukken, heb ik lang van die gedachte afgezien." Sir Leicester werd wederom zeer statig bij
het denkbeeld, dat jufvrouw Rouncewell aan haar natuurlijk verblijf zou ontvoerd worden, |
om hare laatste dagen bij een ijzersmelter te sly ten.
"Ik ben," vervolgt de spreker, met beschei-
dene rondborstigheid, "leerling en werkman ge- weest. Ik heb jaren aan jaren van het loon van een werkman geleefd, en voorbij zekere hoogte heb ik mij zelven moeten beschaven. Mijne vrouw was de dochter van een meesterknecht en een- voudig opgevoed. Wij hebben drie dochters, be- halve dien zoon, waarvan ik gesproken heb; en daar ik gelukkig in staat ben om hun meer voorrechten te geven dan wij gehad hebben, heb ik ze goed, zeer goed, opgevoed. Het is een van onze grootste zorgen en genoegens geweest onze kinderen eiken stand waardig te maken." Zijn vaderlijke toon heeft hier iets hoogmoe-
digs, alsof hij er in zijn hart bijvoegde: "zelfs den stand der dame van Kastanje-Hof." Sir Leicester wordt dus wederom nog statiger. "Dit alles gebeurt zoo dikwijls, Lady Ded-
lock, waar ik woon, en onder de klasse, waar- toe ik behoor, dat huwelijken, die men door- gaans ongelijk zou noemen, bij ons niet zoo zeldzaam zijn als elders. Een zoon komt som- tijds zijn vader zeggen, dat hij op een meisje in de fabriek verliefd is geworden. De vader, die eens zelf in eene fabriek heeft gewerkt, is in het eerst misschien eenigszins te leur ge- steld. Evenwel is het waarschijnlijk, dat hij, na zich verzekerd te hebben, dat het meisje een onberispelijken naam heeft, tegen zijn zoon zal zeggen: "Ik moet zeker wezen, dat gij dit ernstig meent. Het is voor u beiden eene ern- stige zaak. Daarom zal ik dit meisje een paar jaren opvoeden;" — of misschien: "Ik zal dat meisje voor zulk een tijd op dezelfde kostschool als uwe zusters plaatsen, en in dien tijd moet ge mij uw woord van eer geven, dat gij haar maar zóó dikwijls zult zien. Als gij na verloop van dien tijd, wanneer zij zoover gevorderd is, dat gij in dat opzicht met elkander ge- lijk staat, nog beide van dezelfde meening blijft, zal ik het mijne doen om u gelukkig te maken." Ik weet verscheidene gevallen zooals ik hier beschrijf, mylady, en ik meen, dat zij mij aanwijzen wat ik nu zelf behoor te doen." Nu barst Sir Leicester\'s verontwaardiging uit,
kalm maar geducht. "Mijnheer Itouncewell," zegt Sir Leicester,
met zijne rechterhand in de borst van zijnblau- wen rok — de staatsiehouding waarmede hij in de galerij is geschilderd, — "trekt gij dus ééne lijn tusschen Kastanje-Hof en" — hier moet hij eerst nog ademhalen, daar hij anders gevaar zou loopen van te stikken — "en eene fabriek .\'" — "Ik behoef niet te antwoorden, Sir Leices- ter, dat die twee plaatsen zeer verschillend zijn; maar wat dit geval betreft, geloof ik, dat zij billijk op ééne lijn geplaatst kunnen worden." |
||||||||
|
SIR LEWESTER DEDLOCK IS VERBAASD. H>7
|
|||||||
|
dame gelegenheid te geven om te spreken,
maar zij zegt niets. Dan staat hij op en ant- woordt: "Sir Leicester en Lady Dedlock, vergunt mij
u te dankon voor uwe oplettendheid, en alleen op te merken, dat ik mijn zoon zeer ernstig zal aanbevelen om zijne tegenwoordige gene- genheid te bekampen. Goedennacht!" — "Mijn- heer Rouncewell," zegt Sir Leicester, die nu geheel de inborst van een gentleman laat doorblinken, "het is laat en de wegen zijn donker. Ik hoop, dat uw tijd niet zoo kostbaar is, of dat gij mylady en mij zult vergunnen U ten minste voor dezen nacht de gastvrijheid van Kastanje-Hof aan te bieden." — "Dat hoop ik," voegt de dame er bij. — "Ik ben u zeer verplicht, maar ik moet den geheelen nacht doorreizen om morgen nauwkeurig op een be- paalden lijd in eene vergelegene streek van liet land te zijn." Daarmede neemt de ijzersmelter afscheid;
en zoodra hij de kamer verlaat staat de dame op en trekt Sir Leicester aan de schel. Nadat mylady in haar boudoir gekomen is,
zet zij zich peinzend bij het vuur, en zonder op-de Geestenwandeling te letten, ziet zij naar Rosa, die in eene aangrenzende kamer zit te schrijven. Weldra roept de dame haar. "Kom eens bij mij, kind. Zeg mij de waar-
beid. Zijt gij verliefd?" — "O, mylady!" Mylady ziet naar de neergeslagene oogen en
de blozende wangen, en zegt met een glimlach: "Wie is het? De kleinzoon van jufvrouw
Rouncewell ?" — "Ja, met uw believen, my- lady. Maar ik weet eigenlijk niet of ik al op hem verliefd ben." — "Al —gij onnoozel din- getje! Weet gij dan al of hij op u verliefd is?" —"Ik geloof, dat hij wel van mij houdt, mylady." En Rosa barst in tranen uit. Is dat Lady Dedlock , die bij het schoone land-
ïneisje staat, met zulk eene moederlijke tee- derheid hare donkere haren gladstrijkt, en baai- met oogen zoo vol mijmerende belangstelling gadeslaat? Ja waarlijk, zij is het. \'■Luister naar mij, kind. (lij zijt jong en op-
recht , en ik geloof, dat gij aan mij gehecht zijt." — "Waarlijk, dat ben ik. mylady. Waar- lijk, er is niets in de wereld, dat ik niet doen zou om u dat te toonen." — "En ik denk niet, dat ge mij nu zoo terstond zoudt willen ver- laten , Rosa, zelfs voor een minnaar ?" — "Neen, mylady! O neen!" Rosa ziet nu voor het eerst op, geheel verschrikt door die gedachte. — "Vertrouw u aan mij toe, mijn kind. Wees niet bang voor mij. Ik wensch uw geluk, en ik zal u gelukkig maken — als iemand op deze aarde gelukkig kan maken." Met nieuwe tranen knielt Rosa voor hare
voeten en kust haar de hand. Mylady grijpt de hand, die de hare gevat heeft, en terwijl zij strak in het vuur staat te staren, wendt zij |
|||||||
|
Sir Leicester laat zijn statigon blik langs den
ecnen wand der lange zaal op- en langs den ander afgaan, eer hij gelooven kan dat hij wakker is. "Weet gij wel, mijnheer, dat dit meisje, dat
mylady — mylady — hij zich heeft geplaatst, in de dorpsschool, hier buiten het hek, is on- derwezen?"— "Dat weet ik zeer wel, Sir Lei- cester. Het is eene zeer goede school, en die door deze familie mild ondersteund wordt." — \'•Dan, mijnheer Rouncewell," hervat Sir Lei- cester, "is de toepassing van wat gij daar ge- zegd hebt voor mij geheel onbegrijpelijk." — "Zal het u begrijpelijker worden, Sir Leicestor, als ik zeg," de ijzersmelter wordt een weinigje rood, "dat ik niet geloof, dat de dorpsschool alles leert wat ik wensch, dat de vrouw van mijn zoon zal weten en verstaan?" Van de dorpsschool van Kastanje-Hof, zoo-
lang onaangetast, tot aan het geheele samen- stel der maatschappij; van het geheele samen- stel der maatschappij tot aan het verwoesten van dat samenstel door menschen (ijzersmel- ters en anderen"), die hun catechismus verach- ten en niet willen blijven in don staat, waar- toe zij geroepen zijn — die natuurlijk de eerste staat is, waarin zij zich bevinden; — en van daar tot het verlokken van andere menschen om uit hun staat te willen komen, en zoo de grenspalen om te werpen, de sluizen open te zetten, en wat er meer volgt, dit is de snelle loop der gedachten van Sir Leicester Dedlock. "Mylady, ik verzoek u verschooning. Mag ik
een oogenblik 1" Zij heeft een flauw bewijs ge- geven van te willen spreken. "Mijnheer Roun- cewell, onze begrippen van plicht, en onze be- grippen van verstand, en onze begrippen van opvoeding, en onze begrippen van — kortom al onze begrippen — staan zoo vlak tegen eik- ander over, dat het voortzetten van deze rede- wisseling even stuitend voor uw gevoel moet zijn als voor het mijne. Dit meisje wordt ver- eerd door niylady\'s onderscheiding en gunst. Indien zij zich aan die onderscheiding en gunst verlangt te onttrekken, of indien zij verkiest zich onder den invloed te plaatsen van iemand, die wegens zijne bijzondere gevoelens — gij zult mij wel vergunnen te zeggen, wegens zijne bijzondere gevoelens, hoewel ik gaarne toegeef, dat hij daarvoor niet aan mij verantwoordelijk is — die haar wegens zijne bijzondere gevoe- lens aan die onderscheiding en gunst wil ont- trekkon, zal het haar ten allen tijde vrijstaan om dit te doen. Wij zijn u verplicht voor de duidelijkheid, waarmede gij gesproken hebt. Dit zal op zich zelf geenerlei verandering veroor- zaken in de wijze, waarop dat meisje hier be- handeld wordt. Verder kunnen wij in geene bedingen treden; en hierbij verzoeken wij u — als gij zoo goed wilt zijn — de zaak te laten." De ijzersmelter zwijgt een oogenblik, om de
|
|||||||
|
l\'.tS
|
11 ET VE11 LATEN lllffS.
|
||||||||||
|
die om en om tusschen hare eigene handen
en laat ze langzamerhand los. Haar zoo ver- strooid ziende, gaat Rosa zachtjes heen; maar nog blijven Lady Dedlock\'s oogen op het vuur gevestigd. Waar zoekt zij naar.\' Naar eene hand, die
niet meer is, naar eene hand, die nooit was, naar eene aanraking, die als door een toover- slag haar leven had kunnen veranderen? Of luistert zij naar de Geestenwandeling, en denkt zij waarnaar die stap het meest gelijkt.\' Naar dien van een man? of eene vrouw.\' of het trip- pelen van kleine kindervoetjes, die altijd nader en nader komen.\' Er is iets, dat haar zwaar- moedig maakt: waarom zou anders zulk eene trotsche dame de deuren sluiten — en alleen bij zulk een akelig eenzamen haard blijven zitten .\' Volumnia is den volgenden dag vertrokken,
en voor het diner zijn al de neven en nichten verstrooid. Niemand is er onder den geheelen troep, of hij heeft versteld gestaan toen hij onder het ontbijt van Sir Leicester hoorde, hoe het door den zoon van jufvrouw Rouneewell duidelijk is gebleken, dat de grenspalen worden omgeworpen, en de sluizen worden opengezet en het samenstel der maatschappij wordt los- gerukt. Niemand van den troep of hij is wezenlijk verontwaardigd, en wijt het aan de zwakheid van William Buffy toen hij in het ministerie was, en acht zich, door list of geweld, van een aandeel in het bestuur, of de pensioenlijst of iets anders verstoken. Wat Volumnia aan- gaat, zij wordt door Sir Leicester de groote trap afgeleid, terwijl zij zoo roerend over dat onderwerp spreekt, alsof er in het noorden van Engeland een algemeen komplot bestond, om baai\' haar rouge-potje en haar parelsneer te ontweldigen. En zoo, met veel rumoer van kamer- dienaars en kameniers — want het behoort tot hun stand dat zij, hoe moeielijk zij het ook mogen bevinden zich zelven te onderhouden, toch kameniers en kamerdienaars moeten hou- den — verstrooien zich de neven en nichten naar de vier winden des hemels; en de eene winterwind, die om het eenzame huis waait, schudt het loof van het geboomte, alsof al de neven en nichten in bladeren waren veranderd. |
|||||||||||
|
naar beneden dwarrelen, die altijd iets lang-
zaams en sombers heeft. De tuinman mag het gras vegen zooveel hij wil en de bladeren in volle wagens pakken en wegkruien, nog blijven zij een voet hoog liggen. De wind huilt om Kastanje-Hof; de gejaagde regen klettert, de vensters rammelen en de schoorsteenen bul- deren. De mist vult de lanen, verbergt de fraaie uitzichten, trekt met de langzaamheid eener lijkstaatsie tegen de hellende gronden op. Door het geheele huis heerscht een koude, flauwe reuk naar dien eener kleine kerk gelijkende, schoon eenigszins droger, welke de gedachte opwekt, dat de doode en begravene Dedlock\'s daar in de lange nachten omwandelen en hunne graflucht achterlaten. Doch het huis in de stad, dat zelden te ge-
lijker tijd in hetzelfde humeur is als Kastanje- Hof, zich zelden verheugt wanneer dit zich ver- heugt, of treurt wanneer dit treurt, behalve als er een Dedlock sterft; het huis in de stad is wakker geworden. Zoo warm en vroolijk als met zooveel staatsie mogelijk is, zoo vol fijne en streelende geuren, die geen het minste spoor van den winter dragen, als broeikasbloemen het kunnen maken; zoo rustig en kalm, dat het tikken der pendule\'s en het knetteren der vuren alleen de stilte in de kamers verstoort, schijnt het de verkleumde beenderen van Sir Leicester in regenboogkleurige wol te wikkelen. Kn daar zit Sir Leicester in statige tevreden- beid voor het groote vuur in de bibliotheek te rusten, en verwaardigt zich nu en dan om de rugtitels zijner boeken te lezen of de schoone kunsten met een blik van goedkeuring te ver- eeren. Want bij heeft zijne schilderijen, oude en moderne. Sommigen van de Maskerade-school, tot welke de kunst zich somtijds op eene meester- lijke wijze verlaagt, en die bij eene verkooping best als stillevens op den catalogus zouden ge- bracht worden. Zooals: "Drie stoelen met hooge ruggen, eene tafel met kleed, langgehalsde flesch (waarin wijn), een Spaansch vrouwencostuum, portret en face voor Miss Jogg, het model, en eene wapenrusting bevattende een Don- Quichot." Of: "Een steenen terras (gebarsten), eene gondel in het verschiet, een compleet Venetiaansch senators-pak, een rijk geborduurd wit satijnen costuum, met portret in profiel van Miss Jogg, het model, eene kromme sabel, prachtig in goud gemonteerd met juweelen ge- vest, een rijk bewerkt Moorsch kostuum (zeer zeldzaam) en een Othello." Mijnheer Tulkinghom komt en gaat vrij dik-
wijls, daai\' hij Sir Leicester over zijne goederen heeft te spreken, over pachten, die vernieuwd moeten worden, en zoo al meer. Hij ziet my- lady ook vrij dikwijls, en hij en zij zijn zoo bedaard, en zoo onverschillig en letten zoo weinig op elkander als ooit. En toch is het wel mo- gelijk, dat mylady bang is voor dien mijnheer |
|||||||||||
|
XXIX.
EEN JONG MENSCH.
Kastanje-Hof is gesloten; de tapijten zijn in
dikke rollen in de hoeken der holle kamers geschoven; liet zijden damast doet boete in ongebleekt katoen, het vergulde snijwerk is in : duisternis, en de voorouderen der Dedlock\'s : derven wederom het licht van den dag. Om I het huis vallen de bladeren dicht, maar nooit I snel, want zij komen met eene doode lichtheid I |
|||||||||||
|
HET JONGE MENSCH. DAT GUPPY HEET.
|
|||||||||
|
\\\\Y.)
|
|||||||||
|
en de gepoeierde Mercurius een bezoek aan-
dient, met deze vreemde bewoordingen: "Het jonge mensch, mylady, dat Guppy heet."
Sir Leicester zwijgt, kijkt ten hoogste ver- wonderd en herhaalt met eene ontzaglijke stem: \'•Het jonge mensch, dat Guppy heet?" Rondziende, ontdekt hij het jonge mensch, dat Guppy heet, zeer bedremmeld en in voor- kómen en houding lang geen krachtigen brief van aanbeveling aanbiedende. "Wat meent gij," zegt Sir Leicester tot Mercu-
rius, "met dat ongemanierd binnenlaten van een jongmensch, dat Guppy heet?" — "Ik verzoek excuus, Sir Leicester, maar mylady had ge- zegd, dat zij het jonge mensch wilde spreken als hij kwam. Ik wist niet, dat gij hier waart, Sir Leicester." Met deze verschooning richt Mercurius een
blik vol gramschap en verontwaardiging naar het jonge mensch, dat Guppy heet, die dui- delijk zegt: "Wat hebt gij hier te komen, en mij in moeite te brengen?" — "Het is goed zoo. Ik heb dat gezegd. Laat het jonge mensch wachten," zegt mylady. — "Volstrekt niet, mylady. Daar hij op uw ontbod hier gekomen is, wil ik u niet hinderen of ophouden." De galante Sir Leicester verwijdert zich, en
beantwoordt in het heengaan eene buiging van het jonge mensch op een manier, alsof hij liefst voor dat eerbewijs wilde bedanken. In zijne deftigheid houdt hij den vreemdeling voor een bijzonder zwierigen en vrijpostigen schoen- maker. Lady Dedlock ziet, nadat de knecht de kamer
heeft veilaten, hem hoogmoedig aan, en schijnt hem van het hoofd tot de voeten op te nemen. Zij laat hem bij de deur staan en vraagt wat hij verlangt. "Dat uwe ladyschap de goedheid mocht wil-
Ien hebben van mij een kort gesprek toe te staan," antwoordt mijnheer Guppy bedrem- ineld. — "Gij zijt natuurlijk de persoon, die mij zoovele brieven heeft geschreven .\'" — "Ver- scheidene, mylady, verscheidene, voordat uwe ladyschap zich verwaardigd heeft mij met een antwoord te begunstigen." — "En hebt gij niet hetzelfde middel kunnen bezigen om een ge- sprek noodeloos te maken ? Kunt gij dat nog niet doen?" Guppy plooit zijn mond tot een stilzwijgend
"neen" en schudt zijn hoofd. "Gij zijt onbegrijpelijk dringend geweest. In-
dien het na dat alles toch blijken mocht, dat hetgeen gij te zeggen hebt mij niet aangaat — en ik weet niet hoe het mij kan aangaan en verwacht dat ook niet — moet gij het voor lief nemen, dat ik u met weinig complimenten zeer kort bescheid geef. Zeg nu wat gij te zeg- gen hebt, als het u belieft." Achteloos met haar schermpje zwaaiende,
keert mylady zich weder naar het vuur, zoodat |
|||||||||
|
Tulkinghorn, en dat hij dit weet. Het is wel
mogelijk, dat hij haar met koppige standvastig- lieid vervolgt, zonder eenigen zweem van mede- lijden of berouw. Het is wel mogelijk, dat hare schoonheid en al de staatsie en glans, die haar omgeven, hem slechts des te meer smaak doen krijgen in datgene, wat hij op het oog heeft, en hem des te onverzettelijker in zijn voor- nemen doen worden. Of hij koud en wreedaardig is, of wel onbeweeglijk in datgene, wat hij zich tot plicht heeft gemaakt, ofwel voornemens, dat er niets voor hem verborgen zal blijven in den grond, waar hij zijn leven lang naar ge- heimen heeft gedolven, ofwel dat hij in zijn hart den glans veracht, waarvan hij een der uiterste stralen uitmaakt, of wel steeds de be- leedigingen en blijken van minachting opzamelt, die in de vriendelijkheid zijner voorname clien- ten verscholen zijn — of dit alles geheel of gedeeltelijk zoo zij, het is wel mogelijk, dat het voor mylady beter was vijf duizend paren oogen uit de wantrouwig waakzame modewe- reld op zich gevestigd te hebben, dan de twee oogen van dien roestigen procureur, met zijne ineengezakte das en zijne vaal zwarte broek, met lintjes aan de knieën vastgestrikt. Sir Leicester zit in mvlady\'s kamer — die
kamer, waar mijnheer Tulkinghorn het docu- ment in Jarndyce en Jarndyce heeft voorgele- zen — buitengemeen weltevreden. Mylady zit, gelijk op dien dag, voor het vuur, met haar lichtschermpje in de hand. Sir Leicester is bij- zonder in zijn schik, daar hij in een nieuws- blad eenige aanmerkingen over het samenstel der maatschappij heeft gevonden, die volkomen met zijne gedachten strooken. Ze zijn zoo toepas- selijk op het voorval met den ijzersmelter, dat Sir Leicester opzettelijk uit de bibliotheek naar mylady\'s kamer is gekomen om ze haar voor te lezen. "De man, die dit artikel heeft geschre- ven," merkt hij bij wijze van voorrede aan, en knikt tegen het vuur alsof hij van een hoogen berg tegen dien man knikte, "heeft een goed verstand." De man heeft niet zulk een goed verstand
of hij verveelt mylady, die, na eene kwijnende poging om te luisteren, of liever om zich te houden alsof zij luisterde, verstrooid wordt en in het vuur staart, alsof het haar vuur op Kastanje-Hof was en zij dit nooit verlaten had. Sir Leicester, daarvan onbewust, leest door zijn dubbel oogglas voort, nu en dan ophoudende en het glas wegnemende om zijne goedkeuring uit te drukken, zooals: "Zeer waar." "Zeer wel gezegd." "Ik heb dikwijls dezelfde aanmerking gemaakt;" terwijl hij telkens na zulk een ge- zegde de plaats, waar hij gebleven is, uit het oog verliest, en de kolom op en neer moet gaan om ze terug te vinden. Sir Leicester is nog, vol ernst en deftigheid,
aan het lezen, toen de deur geopend wordt |
|||||||||
|
IIFA\' VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
\'200
|
|||||||||
|
hier het een en ander genoteerd van de pun-
ten, die ik dacht aan te roeren; maar dat heb ik met verkortingen gedaan, en nu kan ik er niet goed uitkomen. Als uwe ladyschap mij wil vergunnen voor een half oogenblikje er mee naar het venster te gaan, zal ik..." Naar het venster gaande stoot Guppy tegen
eene kooi met een paar vogeltjes, en zegt in zijne verbijstering: "Ik verzoek u wel excuus." Dit strekt niet om zijne aanteekeningen beter leesbaar te maken. Heet en rood wordende, en het papiertje nu dicht bij zijne oogen, dan weder veraf houdende, mompelt hij "C. S. — Waar heb ik die C. S. voor gezet ? O, het is E. S. — Ja zeker, nu weet ik het al." — En aldus op den weg geholpen komt hij terug. "Ik weet niet," zegt Guppy, halverwege tus-
schen de dame en zijn stoel blijvende staan, "of mylady ooit iets gehoord of gezien heeft van eene jonge dame, die jufvrouw Esther Sum- merson heet." De oogen der dame zien hem vlak in het ge-
zicht. "Ik heb niet lang geleden eene jonge dame van
dien naam gezien. Verleden najaar."—"Heeft het uwe ladyschap toen niet getroffen, dat zij op iemand geleek.\'" vraagt Guppy, slaat zijne armen over elkander, laat het hoofd op zijde hangen, en krabt zich met zijn papiertje langs den mondhoek. De dame wendt hare oogen niet meer van
hem af. "Neen." — "Niet geleek op iemand van uwe
familie?" — "Neen." — "Ik geloof," zegt Guppy, "dat mylady zich bezwaarlijk nog het gezicht van jufvrouw Summerson zal herinneren?" — \'"Ik herinner mij die jonge dame zeer wel. Maai\' wat gaat dit mij aan?" — "Ik verzeker u, my- lady, dat het beeld van jufvrouw Summerson in mijn hart is geprent — dit vermeld ik voor- loopig in vertrouwen — en dat ik, toen ik eens met een vriend een toertje in het graafschap Lincolnshire deed, en de eer had van het Huis op Kastanje-Hof te bezichtigen, zulk eene gelijkenis vond tusschen die jufvrouw Sum- merson en uw ladyschaps eigen portret, dat het mij heel en al van de wijs bracht; — zoo- zeer, dat ik op dat oogenblik zelf niet wist wat het was, dat mij zoo van de wijs bracht. En nu ik de eer heb uwe ladyschap dicht bij mij te zien — ik heb sedert dikwijls de vrijheid genomen van naar uwe ladyschap in uw rij- tuig in het park te zien, zeker zonder door u te worden opgemerkt; maar nooit zag ik uwe ladyschap zoo dichtbij — is die gelijkenis nog verbazender dan ik gedacht had." O jongmensch, dat Guppy heet! Er is een tijd
geweest, toen groote dames in sterke kasteelen woonden en dienaren hadden, die zich voor niets ontzagen; en in dien tijd zoudt ge uw leven geene minuut meer zeker zijn geweest, wanneer |
|||||||||
|
/.ij het jonge mensch, dat Guppy heet, bijna
haar rug laat zien. "Met uw verlof, mylady," zegt Guppy, "zal
ik nu ter zake komen. Ik ben, gelijk ik uwe ladyschap in mijn eersten brief\' gezegd heb, in de rechten. In dat vak zijnde, heb ik go- leerd mij niet in geschrifte te compromitteeren, en daarom heb ik uwe ladyschap de firma niet gemeld, waarbij ik in betrekking ben, en eene tamelijk goede plaats — en ik mag er bijvoe- gen een vrij goed inkomen heb. Ik mag uwe ladyschap nu in vertrouwen mededeelen, dat de naam dier firma Kenge en Carboy van Lincoln\'s Innis, die uwe ladyschap, in be- trekking, met de zaak van larndyce en Jarn- ilyce, voor de Kanselarij, misschien niet geheel onbekend zal zijn." De houding der dame begint eenige oplet-
tendheid aan te duiden. Zij zwaait niet meer met haar schermpje en houdt het alsof zij luisterde. "Nu mag ik uwe ladyschap wel aanstonds zeg-
gen," vervolgt Guppy, een weinig stouter wor- dende, "dat het geene zaak is uit Jarndyce en Jarn- dyce voortvloeiende, die mij zoo verlangend maakt om uwe ladyschap te spreken, dat ik niet twijfel of mijn gedrag moet uwe ladyschap zeer in- dringend, ik mag wel zeggen, haast brutaal zijn voorgekomen en nog voorkomen.\'\' Nadat hij een oogenblik heeft gewacht om eene ver- zekering van het tegendeel te ontvangen en dit niet is geschied, vervolgt hij: "Als het iets over Jarndyce en Jarndyce geweest was, zou ik terstond naar uw ladyschaps solliciteur, mijn- heer Tulkinghorn. zijn gegaan. Ik heb het ge- noegen van mijnheer Tulkinghorn te kennen — ten minste wij groeten als wij elkander ont- moeten — en als het iets van dien aard was geweest, zou ik naar hem toe zijn gegaan." De dame keert zich eenigszins om en zegt:
•\'Gij moest liever gaan zitten." — "Ik dank uwe ladyschap," en Guppy zet zich. "Nu, uwc ladyschap." -Mijnheer Guppy raadpleegt een strookje papier, waarop hij do punten van be- handeling heeft aangetookenil, en dat hem, telkens als hij er naar kijkt, geheel in de war schijnt te brengen. "Ik — o ja — ik stel mij zelven geheel in uwe handen. Als uwe lady- schap hij Kenge en Carboy, of bij mijnheer Tulkinghorn, eenig beklag over dit tegenwoor- digo bezoek mocht doen, zou ik in zeer onaan- gename omstandigheden geplaatst worden. Dat beken ik openlijk. Ik verlaat mij dus op uw ladyschaps goede trouw." Door een minachtend gebaar met de hand ,
die het schermpje vasthoudt, verzekert de dame hem, dat zij hem te ver beneden zich acht om over hem te klagen. "Ik zeg uwe ladyschap dank," hervatte Guppy,
"dat is geheel voldoende. Nu — ik — och de dui! — Om de waarheid te zeggen, ik heb |
|||||||||
|
HET JONGE MENSC1I OP GEVAARLIJKEN GROND. 201
|
||||||||||||
|
die schoont\' oogcn u zoo hadden aangezien als
zij op het oogenblik doen. De dame vraagt hem, terwijl zij haar hand-
schermpje langzaam beweegt alsof het een waaier was, wat hij denkt, dat zijn smaak voor het vinden van gelijkenissen haar aangaat. "Mylady," antwoordt Guppy, wederom zijn
papiertje raadplegend, "dit zal ik ook zoo met- een aantoonen. Och, die aanteekeningen! O! jufvrouw Chadband. Ja!" Guppy schuift zijn stoel wat vooruit en zet zich weder. De dame laat zich onverschillig in haar stoel zinken, schoon |
betrekking bij Kenge en Carboy ter kennis is
gekomen. N\'u is, gelijk ik reeds gezegd heb, het beeld van jufvrouw Summerson in mijn hart geprent. Als ik dat geheimzinnige voor haar kon ophelderen, of bewijzen kon, dat z\'y van goede afkomst was, of ontdekken, dat zij de eer had van tot een tak van mylady\'s familie te behoo- ren en dus recht te hebben om zich in Jarndyce en Jarndyce partij te stellen — wel, dan zou ik zekere aanspraak bij jufvrouw Summerson kunnen maken om mijne aanzoeken met een meer bepaald gunstig oog te beschouwen dan |
|||||||||||
|
mijniieeii guppy\'s katecimsmis. (blz. \'200).
|
||||||||||||
|
misschien met wat minder sierlijke onachtzaam-
heid dan gewoonlijk, en wendt haar strakken blik niet van hem af. "Er — maar wacht even- tjesl" Guppy raadpleegt zijn papiertje nog eens. "E. S. tweemaal? O ja, ja! Nu zie ik waar ik heen moet." Het strookje papier oprollende tot een instru-
ment om hem te helpen gebaren maken, ver- volgt Guppy: "Mylady, er is iets geheimzinnigs aan de
geboorte en opvoeding van jufvrouw Esther Summerson gehecht. Ik weet dit, omdat het mg — ik zeg dit in vertrouwen — in mijne |
||||||||||||
|
zij tot nog toe eigenlijk gedaan heeft. Om de
waarheid te zeggen, tot nog toe heeft zij ze geheel niet begunstigd." Een bittere glimlach, hoewel nauwelijks merk-
baar, speelt over het gelaat der dame. "Nu is het eene zeer zonderlinge omstandig-
heid," hervat Guppy, "hoewel toch maar een van die omstandigheden, die in ons vak meer- malen voorkomen — ik mag wel ons vak zeg- gen, omdat, schoon ik nog niet ben geadmit- teerd, Kenge en Carboy mij mijn contract present hebben gedaan, toen mijne moeder uit het ka- pitaal van haar gering inkomen liet zegelrecht |
||||||||||||
|
\'JO\'J
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
voorschoot, dat heel hoog is, — dat ik de per-
soon heb ontmoet, die als dienstbode gewoond heeft bij de dame, door wie jufvrouw Suni- merson is groot gebracht, voordat mijnheer Jamdyce zich haar aantrok. Die dame was eene jufvrouw Barbary, mylady." Is de doodsche kleur op mylady\'s gezicht
een weerschijn van het schermpje, dat met groene zijde is overtrokken, en dat zij in hare opgehevene hand houdt alsof zij er geheel niet aan dacht; of is het eene akelige bleekheid, die haar eensklaps overvalt? "Heeft uwe ladyschap," zegt Guppy, "ook
ooit iets van jufvrouw Barbary gehoord ?" — "Dat weet ik niet. Ik geloof wel haast. Ja." — "Stond die jufvrouw Barbary in eenige betrek- king tot uwe familie?" De dame beweegt hare lippen, doch er komt
geen geluid. Zij schudt haar hoofd. "In ge ene betrekking?" zegt Guppy. "O,
niet zoover uwe ladyschap bekend is, misschien? Ila! Maar het zou toch kunnen zijn? Ja!" Na elk dezer vragen heeft zij het hoofd gebogen. "Zeer goed! Nu was deze jufvrouw Barbary buitengemeen achterhoudend — schijnt buiten- gemeen stilzwijgend te zijn geweest voor eene vrouw, daar vrouwen doorgaans (in het ge- wone leven ten minste) veeleer spraakzaam zijn —en mijne getuige kon volstrekt niet ra- den of zy eenige familie had. Bij ééne gelegen- heid, en niet meer dan eene, schijnt zij ech- ter met mijne getuige over een enkel punt vertrouwelijk te hebben gesproken, en toen zeide zij haar, dat de ware naam van dat meisje niet Esther Summerson, maar Esther Hawdon was." — "Mijn God." Guppy kijkt verbaasd op. Lady Dedlock zit
voor hem en staart hem aan, alsof zij door hem heen zag, met dezelfde donkere schaduw op haar gelaat, in dezelfde houding met het schermpje nog omhoog, hare lippen eenigszins geopend, hare wenkbrauwen saarngetrokkcn, maar, voor het oogenblik, dood. Hij ziet hare bewustheid terugkeeren, ziet eene rilling door hare leden gaan, gelijk eene kabbeling over een water, ziet hare lippen beven, ziet ze haar met groote inspanning stilhouden, ziet haar zich zelve weder dwingen om aan hem en wat hij ge- zegd heeft te denken. Dit alles zoo snel, dat hare uitroeping en haar doode toestand ver- vlogen schijnen te zijn gelijk de gelaatstrek- ken dier lang bewaarde lijken, welke somtijds in de geopende graven worden gevonden, en door de lucht als door een bliksemstraal ge- troffen in een oogwenk verdwijnen. "Is uwe ladyschap bekend met den naam van
Hawdon?" — "Ik heb dien meer gehoord." — "De naam van een aanverwanten tak van my- lady\'s familie ?" — "Neen." — "Nu , mylady," zegt Guppy, "kom ik tot het laatste punt dei- zaak, zoover ik die heb nagegaan. Uwe lady- |
|||||||||
|
schap moet weten — als uwe ladyschap het
niet toevallig reeds weet—dat er in het huis van zekeren Krook, in Chancery-Lane, eenigen tijd geleden een kopi\'ist van processtuk- ken . die daar zeer behoeftig had geleefd, dood werd gevonden. Er werd eene lijkschouwing gehouden, maar de naam van den doode bleef onbekend. daar niemand hem wist te zeggen. Maar, uwe ladyschap, zeer onlangs hebikont- dekt. dat de naam van dien kopiist Hawdon was." — "En wat gaat mij dat aan?" — "Ja, uwe ladyschap, dat is de vraag! Nu iser,my- lady, na den dood van dien man iets zonder- lings gebeurd. Ei1 kwam eene dame, eene ver- momde dame. mylady, die naar het sterfhuis en naar het graf wilde gaan kijken. Zij huurde een straatveger, een jongen. om het haar te wijzen. Als uwe ladvschap dien jongen voor zich wil gebracht hebben ter bevestiging van deze opgaaf, kan ik hem gemakkelijk vinden." Die ellendige jongen is de dame geheel on- verschillig, en zij wenscht hem niet voor zich te hebben gebracht. "O. ik verzeker u, hij is een wonderlijke snaak,"
zegt Guppy. "Als gij hem kondt hooren vertel- len van de ringen, die aan hare vingers schit- terden toen zij haar handschoen uittrok, zoudt gij het waarlijk romanesk vinden." Er schitterden diamanten aan de hand, die
het schermpje vasthoudt. De dame speelt met het schermpje en laat ze nog meer schitteren; wederom die uitdrukking in haar blik, die in vroeger tijd zoo gevaarlijk voor zulk een jong- mensch had kunnen zijn. "Men vermeende, myladv, dat hij geen stukje
papier had nagelaten . waardoor men zijn naam kon opsporen. Maar dat heeft hij toch wel. Hij heeft een pakje oude brieven nagelaten." Het schermpje blijft in beweging en hare
oogen laten hem niet los. "Zij werden door iemand weggenomen en
verborgen, en morgenavond, mylady, zullen zij in mijn bezit komen." — "Nog eens vraag ik u, wat gaat mij dat aan?" — "Mylady, daarmede zal ik besluiten:" dit zeggende staat Guppy op. "Tndien gij denkt, dat deze geheele reeks van samenloopende omstandigheden — namelijk, dat er zulk eene sterke gelijkenis tusschen die jonge dame en uwe ladyschap be- staat, iets, waaraan geene jury zou kunnen twijfelen — dat zij door jufvrouw Barbary is groot gebracht — dat jufvrouw Barbary ver- klaart, dat jufvrouw Summerson\'s ware naam Hawdon is — dat uwe ladvschap beide namen zeer wel kent — dat die Hawdon zóó ge- storven is — voldoende is om uwe ladvschap uit familiebelangen te doen wenschen om de zaak verder te onderzoeken, zal ik die papieren hier brengen. Ik weet niet wat zij zijn, be- halve, dat het oude brieven zijn; ik heb ze nog nooit in mijn bezit gehad. Ik zal die pa- |
|||||||||
|
"O MUS KIND, O MIJN KIND!" (blz. 203).
|
|||
|
I
|
||||||||||||
|
HET JONGE MENSCH
|
" MYLADY GOEDENAVOND. 203
|
|||||||||||
|
pieren hier brengen, zoodra ik ze krijg, en zé
voor de eerste maal met uwe ladyschap door- •zien. Ik heb uwe ladyschap mijn oogmerk ge- zegd. Ik heb uwe ladyschap gezegd, dut ik in zeer onaangename omstandigheden zou komen, als er eenig beklag werd gedaan; en dit alles blijft geheel in vertrouwen." Is dit nu het geheele doel van het jonge
mensch, dat Guppy heet, of heeft hij nog een verder oogmerk? Openbaren zijne woorden de geheele lengte, breedte en diepte zijner ver- moedens en uitzichten; of zoo niet, wat ver- bergen zij nog? In dit opzicht is hij tegen de dame opgewassen. Zij mag hem aanzien, maar hij kan naar de tafel zien, en zorgen dat zijn gezicht, zoo strak alsof hij voor het gerecht in de getuigenbank stond, niet het minste verraadt. "Gij kunt de brieven brengen," zegt de dame,
"als gij verkiest." — "Uwe ladyschap moedigt mij niet zeer aan, op mijn woord van eer," zegt Guppy eenigszins geraakt. — "Gij kunt de brieven brengen," herhaalt zij op denzelfden toon, "als — het u belieft." — "Het zal geschie- den. Ik wensch uwe ladyschap goedenavond." Op eene tafel dicht bij haar staat een kost-
baar kistje met banden en sloten gelijk eene ouderwetsche ijzeren geldkist. Hem nog steeds aanziende, haalt zij het naar zich toe en sluit het open. "O, ik verzeker uwe ladyschap, dat het geene
redenen van die soort zijn, die mij drijven," zegt Guppy, "en dat ik niets van dien aard zou kunnen aannemen. Ik wensch uwe ladv- schap goedenavond, en blijf u toch eveneens zeer verplicht." Aldus maakt het jonge mensch zijn compli-
ment en gaat naai\' beneden; waar de hoog- moedige Mercurius zich niet geroepen acht om zijn Olympus bij het in het voorhuis brandende vuur te verlaten ten einde hem de deur te openen. Is er, terwijl Sir Leicester zich in de biblio-
theek zit te koesteren en bij zijne courant te dutten, niet iets in huis, dat hem moet doen schrikken; om niet te zeggen, dat zelfs de boomen van Kastanje-Hof hunne knoestige tak- ken moet doen zwaaien, de portretten het voor- hoofd doen fronsen, de wapenrustingen doen rinkelen ? Neen. Woorden, snikken en angstkreten zijn
slechts dunne lucht; en de lucht is in het huis in de stad zoo opgesloten en afgesloten, dat de klanken, die mylady in hare kamer uit, wel trompetklanken zouden moeten zijn, om eene (lauwe trilling naar Sir Leicester\'s ooien te brengen; en toch wordt in dat huis, door eene woeste, op den grond geknielde gedaante, deze kreet opgezonden: "O mijn kind, mijn kind ! Niet gestorven in
de eerste uren van haar leven, gelijk mijne wreede zuster mij zeide ; maar met hardheid |
en tegenzin door haar opgevoed, nadat zij mij
en mijn naam had verzaakt. O mijn kind! o mijn kind!" |
|||||||||||
|
XXX.
esthek\'s verhaal.
Richard was reeds eenigen tijd vertrokken,
toen wij voor eenige dagen een gast kregen. Het was éene bejaarde dame, namelijk mevrouw Woodcourt, die, daar zij uit Wales was geko- men om bij mevrouw Bayham Badger te gaan logeeren, en "op verlangen van haar zoon Al- lan" aan mijn voogd had geschreven, "om te berichten, dat zij van hem gehoord had, en dat hij nog wel was," door den heer Jarndyce was uitgenoodigd om ons op Het Verlaten Huis te komen bezoeken. Zij bleef bijna drie weken bij ons. Zij scheen zeer veel zin in mij te heb- ben en werd buitengemeen vertrouwelijk, zoo- zeer zelfs, dat ik het somtijds benauwend vond. Ik had geene reden, dat wist ik wel, het be- nauwend te vinden, dat zij zoo vertrouwelijk met mij omging, en ik gevoelde wel, dat het niet verstandig van mij was, maar, wat ik er ook tegen deed, ik kon toch niet anders. Zij was zeer scherpzichtig, dat oude mevrouw-
tje, en placht mij, met in elkander gevouwene handen, zoo waakzaam te zitten aankijken als zij niet mij sprak, dat ik dit misschien eenigs- zins onaangenaam vond. Of misschien was het, dat zij zich zoo recht hield en zoo puntig net was; schoon ik niet denk, dat dit het was, omdat ik dit, schoon wat overdreven, wel aar- dig vond. Ook kan het de algemeene uitdruk- king van haar gelaat niet geweest zijn, dat voor eene oude dame zeer frisch en bevallig was. Ik weet niet wat het was. Of ten min- ste, als ik het nu weet, dacht ik toen niet daaraan. Of ten minste — maar dat is onver- schillig. Des avonds als ik naar boven en naar bed
wilde gaan, riep zij mij dikwijls in hare kamer, waar zij in een grooten leuningstoel voor het vuur zat, en dan vertelde zij mij van Morgan ap Kerrig, tot ik er heel en al suf van werd. Somtijds reciteerde zij verzen uit Crumlinwal- linwer en de Mewlinwillinwodd (als dat de rechte namen zijn, wat zij wel zeker niet zul- len wezen) en geraakte geheel in vuur door de daarin uitgedrukte gevoelens; schoon ik (daar alles in het Waalsch was) er niet anders van begreep, dan dat het lofdichten op het geslacht van Morgan ap Kerrig waren. "Dit is dus, jufvrouw Summerson," zeide zij
dan met statige opgetogenheid, "het erfgoed van mijn zoon. Waar mijn zoon ook heengaat, kan hij op verwantschap met ap Kerrig aan- spraak maken. Hij mag geen geld hebben, maar |
||||||||||||
|
204
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
hij heeft altijd iets, dat voel boter is, zulk oenc
afkomst, liefje." Ik twijfelde er aan of men in Indië en
China wel zooveel om Morgan ap Kerrïg zou geven, maar ik zeide dit natuurlijk nooit. Ik placht te zeggen, dat het iets groots was van zoo voorname familie te zijn. "Het is ook iets groots, liefje," antwoordde
mevrouw Woodeourt dan. "Maar het heeft ook zijne onaangenaamheden. Dij voorbeeld, mijn zoon wordt er door beperkt in de keus van eene vrouw; maar koninklijke familie heeft ook eene beperkte keus, omtrent op dezelfde manier." En dan tikte zij mij op den arm of streek
mijn kleedje glad, als om mij te verzekeren, dat zij, in weerwil van den afstand tusschen ons, toch eene goede meening van mij had. \'•Mijn goede Woodeourt, lieve," zeide zij dan
wel, en altijd met zekere ontroering, want bij haar edelen stamboom had zij ook een goed en gevoelig hart, "was van eene groote Hoogland- sehe familie afkomstig, de Mac Coort\'s van Mae (\'ooit. Hij diende zijn koning en vaderland als oflicier bij de Koninklijke Hooglanders. en stierf op het bed van eer. Mijn zoon is een der laatste vertegenwoordigers van twee oude familiën. Met des hemels zegen zal hij ze weder opbeuren en met eene andere oude familie vereenigen." Het was vruchteloos, dat ik het onderwerp
poogde te verwisselen, gelijk ik wel eens be- pioefde — alleen om eens wat nieuws te heb- ben — of ook omdat — maai\' ik behoef niet zoo nauwkeurig te zijn; mevrouw Woodeourt wilde het mij nooit laten verwisselen. •\'Kindlief\'," zeide zij op een avond, "gij hebt
zooveel verstand, en gij beschouwt de wereld met een kalmte, die zoo ver boven uwe jaren verheven is, dat het een genot voor mij is met u over deze familiezaken te praten. Gij kent mijn zoon niet veel; maar gij hebt hem toch genoeg gekend, zou ik zeggen, om hem u nog te herinneren?" — "Ja, mevrouw; ik herinner mij hem nog wel." — "Nu, melieve, ik ge- loof, dat gij goed over karakters kunt oordeelen, en ik zou gaarne eens uw oordeel over hem willen hooien." — "O, mevrouw Woodeourt," zeide ik, -dat is zoo moeielijk." — "Waarom is dat zoo moeielijk ?" hervatte zij. "Dat begrijp ik niet." — "Om een oordeel te vellen..." — "Na eene zoo geringe kennismaking, lieve? Ja, dat is waar." Ik meende dit niet, want de heer Woodeourt
was vrij dikwijls bij ons aan huis geweest en was zeer gemeenzaam met mijn voogd gewor- den. Ik zeide dit en voegde er bij, dat hij in zijn vak zeer knap scheen te zijn — naar wij dachten — en dat zijne goedheid en vriende- lijkheid voor jufvrouw Flite boven allen lof waren. "Gij laat hem recht wedervaren," zeide me-
vrouw Woodeourt, mij de hand drukkende. "Gij hebt hem zeer goed waargenomen. Allan is een |
|||||||||
|
beste jongen, en in zijn vak is er niets op hem
aan te merken. Dat zeg ik, hoewel ik zijne moeder ben. Evenwel moet ik bekennen, dat hij niet zonder gebreken is, kindlief." — "Dat is niemand," zeide ik. — "O ja, maar hij heeft wezenlijke gebreken, die hij kon verbeteren en moest verbeteren,\'\' antwoordde de scherp- zichtige oude dame en schudde driftig haar hoofd. "Ik houd zooveel van u, melieve, dat ik u, als eene derde, die geheel onpartijdig is, wel mag toevertrouwen, dat hij de wispelturig- heid in eigen persoon is." Ik zeide, dat ik het bijna niet anders mo-
gelijk had geacht, of hij moest in zijn beroep zeer standvastig en ijverig zijn geweest, te oordeelen naar den naam, dien hij daarin\'reeds verwor- ven had. "Daarin hebt gij wederom gelijk, melieve,"
antwoordde de oude dame, "maar ik doelde niet op zijn beroep, moet ge weten." — "O!" zeide ik. — "Neen," vervolgde zij. "Ik doel op zijn gedrag in den gezelligcn omgang. Hij kan het niet laten jonge dames allerlei kleine oplettend- beden te bewijzen. Dat beeft bij altijd gedaan, van zijn achttiende jaar af. Nu, melieve, heeft hij nooit ernstige gedachten op een meisje ge- had, en heeft hij zoodoende nooit gemeend iets kwaads te doen, of iets anders dan beleefdheid en welwillendheid uit te drukken. Evenwel, het is toch niet goed, niet waar ?" — "Neen," zeide ik, daar zij op dit antwoord scheen te wach- ten. — "En het zou wel tot verkeerde denkbeel- den aanleiding kunnen geven, ziet ge , kindlief." Ik vond dit ook.
"Daarom heb ik hem ook al dikwijls gezegd,
dat hij voorzichtiger behoorde te zijn, en dat hij dit zoowel aan zich zelven als aan anderen verplicht was. En dan zeide hij altijd: "Moeder, ik zal voorzichtiger zijn, maar gij kent mij beter dan iemand anders, en gij weet wel, dat ik geen kwaad meen — kortom. dat ik eigenlijk geheel niets er mede meen." Dit is nu alles wel waar, melieve, maar het verschoont hem toch niet. Evenwel, daar hij nu zoover weg is en een onbepaalden tijd wegblijft, en daar hij nu goede gelegenheden en introductiën zal heb- ben, mogen wij dat alles voor voorbij en af- gedaan houden. En gij, kindlief," zeide de oude dame, met een vriendelijk knikje en glimlachje, "hoe is het nu met u gesteld, liefje?" — "Met mij, mevrouw Woodeourt?" — "Om niet altijd even eigenlievend te zijn en niet altijd over mijn zoon te praten, die nu zijn fortuin en eene vrouw is gaan zoeken — wanneer denkt gij uw fortuin te gaan zoeken en een man te vinden? He, zie eens aan! Wat wordt gij rood!" Ik geloof niet, dat ik rood werd — in allen
gevalle, het was van geen belang, al deed ik het — en ik zeide, dat ik met mijn tegen- woordig lot volkomen tevreden was en naar geene verandering wenschte. |
|||||||||
|
CADDV\'S TROUWDAG IS BEPAALD. 205
|
|||||||
|
het mij wel, dat ik haar verloor, maar het
was toch eene verademing voor mij. En toen kwam Caddy Jellyby over; en Caddy bracht zulk een pak huiselijk nieuws mede, dat het ons overvloedige bezigheid gaf. Vooreerst verklaarde Caddy (en in het eerst
wilde zij niets anders verklaren), dat ik de beste raadgeefster was, die ooit iemand gekend had. Dit, zeide mijne Ada, was geheel geen nieuws; en ik zeide, natuurlijk, dat het gek- heid was. Toen vertelde ons Caddy, dat zij over eene maand zou gaan trouwen, en dat als Ada en ik hare speelnootjes wilden zijn , zij het gelukkigste meisje van de wereld zou wezen. Dit was zeker iets nieuws; en ik dacht, dat wij nooit gedaan zouden hebben gekregen met er over te praten, zooveel hadden wij Caddy, en had Caddy ons te zeggen. Het scheen, dat Caddy\'s ongelukkige papa
door de algemeene barmhartigheid zijner schuld- eischers zijn bankroet te boven was gekomen — hij was nu door de Gazette heen, zeide Caddy, alsof dat nieuwsblad eene tunnel was — en gelukkig van zijne zaken afgeholpen, zonder dat het hem gelukt was er iets van te begrij- pen. Hij had al wat hij in de wereld bezat af- gestaan Uietgeen, dacht ik. naar den staat der meubelen te oordeelen, niet veel waard kon zijn) en had ieder, wien het aanging, overtuigd, dat hij niet meer doen kon, arme man! Zoo was hij met eere ontslagen en had een kan- toor opgezet, om weder opnieuw te beginnen. Wat hij in zijn kantoor deed heb ik nooit ge- weten; Caddy zeide, dat hij zaken bij het tol- kantoor waarnam; en het eenige, dat ik ooit van die zaken begrepen heb, is, dat hij, meer dan gewoonlijk geldgebrek had, naar de dok- ken ging om er naar te zoeken, maar bijna nooit iets vond. Zoodra haar papa, door zich zoo geheel uit
te kleeden, zijn gemoed had gerustgesteld en de familie naar gemeubileerde kamers in IIat- ton Garden was verhuisd, (waar ik, toen ik naderhand daar heenging, de kinderen bezig vond met paardenhaar uit de stoelzittingen te halen en zich dat in den mond te proppen) had Caddy een onderhoud tusschen hem en den ouden heer Turveydrop bewerkt; en daarbij had mijnheer Jellyby, die altijd zeer nederig en zachtzinnig was, zulk een onderdanigen eer- bied voor mijnheer Turveydrop\'s welgemanierd- heid getoond, dat deze twee de beste vrienden waren geworden. Aldus langzamerhand aan het denkbeeld gewend, dat zijn zoon in het huwelijk zou treden, had de oude heer Turveydrop zijn vaderlijk gevoel genoegzaam wakker geschud om die gebeurtenis ook als kort aanstaande te kunnen beschouwen, en het jonge paar zijne gunstige toestemming gegeven om, zoodra zij maar wilden, in de dansacademie in N e w m a n- Street hun eigen huishouden op te zetten. |
|||||||
|
"Zal ik eens zeggen, wat ik altijd van u denk
en van het fortuin, dat nog voor u aanstaande is, liefje?" zeide mevrouw Woodcourt. — "Als gij gelooft, dat gij goed kunt waarzeggen," ant- woordde ik. — "Welnu dan, het is, dat gij met een man zult trouwen, die heel rijk en heel braaf en heel goed is, veel ouder — mis- schien vijf en twintig jaar ouder dan gij zelf zijt. En gij zult eene uitmuntende vrouw zijn, zeer bemind en zeer gelukkig." — "Dat is wel een goed fortuin," zeide ik. "Maar waarom zal dat het mijne wezen?" — "Omdat het zoo wel voor u past, kindlief," antwoordde zij. "Gij zijt zoo werkzaam, en zoo net, en over het geheel in zulke bijzondere omstandigheden ge- plaatst , dat het juist voor u passen zou, en daarom zal het ook gebeuren. En niemand, kindlief, zal u hartelijker met zulk een huwe- lijk geluk wenschen, dan ik zal doen." Het was vreemd, dat dit mij benauwd en
onrustig maakte, maar ik geloof toch, dat het dit deed. Ik weet zeker, dat het dit deed. Het hield mij een gedeelte van dien nacht onrustig wakker. Ik was zoo beschaamd over mijne dwaas- heid, dat ik die zelfs niet voor Ada wilde be- kennen; en dat maakte mij nog onrustiger. Ik had alles willen geven om niet zoozeer bij die scherpzichtige oude dame in vertrouwen te zijn, als ik dat vertrouwen maar had kunnen af- wijzen. Het deed mij de tegenstrijdigste gedach- ten van haar opvatten. Nu eens dacht ik, dat zij zeer logenachtig, dan weder, dat zij de waarheidsliefde zelve was. Nu vermoedde ik, dat zij zeer listig was; een oogenblik later ge- loofde ik vast aan de oprechtheid en eenvoudig- heid van haar goed hart. En buitendien, wat ging het mij aan, en waarom zou ik het mij aantrekken? Waarom kon ik niet, als ik met mijn sleutelmandje naar bed ging, nog wat opblijven om met haar bij het vuur te zitten en mij voor eene poos naar haar te schikken, ten minste evengoed als naar iemand anders, zonder mij zelve te kwellen over de onverschil- lige dingen, die zij zeide ? Door haar aangetrok- ken, gelijk ik zeker was, want ik was zeer verlangend om haar te behagen en waarlijk blijde, dat ik dit deed, waarom zou ik dan naderhand met angst en smart nadenken over ieder woord, dat zij gesproken had, en het nogmaals en nogmaals met twintig verschillende schalen nawegen? Waarom was het zoo be- nauwend voor mij haar in huis te hebben en haar eiken avond zoo vertrouwelijk te hooien praten, terwijl ik toch gevoelde, dat het, waarom dan ook, beter en veiliger was, dat zij daar was dan ergens anders? Dit waren tegen- strijd ighèden en raadselen, die ik niet verklaren kon. Ten minste als ik het kon — maar daar- aan zal ik later komen, en het is dwaasheid er nu van te willen reppen. Toen dus mevrouw Woodcourt vertrok, speet
|
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
21 Ki
|
|||||||||
|
"En uw papa, Caddy, wat zeide hij l" —
"Och, arme pa," antwoordde Caddy; "hij schrei- de maar, en zeide, dat hij hoopte, dat wij beter met elkander te recht zouden komen dan hij en ma gedaan hadden. Hij zeide dit niet voor Prince, maar tegen mij alleen. En hij zeide ook: "Mijn arm kind, men heeft u nooit goed geleerd hoe gij het uw man in huis genoeglijk kunt ma- ken; maar als gij niet voornemens zijt van ganseher harte uw best daartoe te doen, zoudt gij beter doen hem te vermoorden dan met hem te trouwen — als gij hem waarlijk liefhebt." —"En waarmede hebt gij hem toen gerust- gesteld, Caddy?" — "Och, het was wel be- droevend, dat begrijpt gij, mijn armen pa zoo neerslachtig te zien, en hem zulke akelige din- gen te hooren zeggen, en ik kon zelf het schreien niet laten. Maar ik zeide hem, dat ik het waarlijk van ganscher harte voornemens was; en dat ik hoopte, dat hij bij ons een plaatsje zou hebben, waar hij des avonds op zijn ge- ïnak kon komen zitten en zich wat laten troos- ten; en dat ik hoopte en geloofde, dat ik daar eene betere dochter voor hem zou kunnen zijn dan bij ons thuis. Toen sprak ik er ook van, dat Peepy bij ons moest komen en bij ons blij- ven ; en toen begon pa weder te schreien en zeide, dat de kinderen Indianen waren." — "Indianen, Caddy?" — "Ja," zeide Caddy, "wilde Indianen. En pa zeide" — hier begon het arme meisje te snikken, en zij geleek lang niet naar het gelukkigste meisje in de wereld, "dat hij wel wist, dat het beste wat hun ge- beuren kon was, dat zij allen maar "getoma- hawkt" werden." Ada merkte hierop aan, dat het gelukkig was
te weten, dat mijnheer Jellyby dat akelige ge- zegde niet meende. "Neen, ik weet natuurlijk wel, dat pa zijne
kinderen niet gaarne in hun bloed zou zien liggen wentelen," zeide Caddy, "maar hij meent toch, dat het zeer ongelukkig voor hen is, dat zij ma\'s kinderen zijn, en dat het voor hem zeer ongelukkig is, dat hij met ma is getrouwd; ik weet ook wel, dat dit de waarheid is, al schijnt het onnatuurlijk dat zoo te zeggen." Ik vroeg Caddy of hare moeder wist, dat
haar trouwdag reeds bepaald was. "Och, gij weet wel hoe ma is , Esther ," ant-
woordde zij. "Het is onmogelijk te zeggen, of zij het wel weet of niet. Het is haar dikwijls genoeg gezegd, en als het haar gezegd wordt, ziet zij mij maar eens bedaard aan, alsof ik ik weet niet wat was — alsof ik een kerkto- ren heel in de verte was," zeide Caddy, welk"- die gedachte zoo eensklaps scheen in te vallen; "en dan schudt zij haar hoofd en zegt: "O, Caddy, Caddy, wat kunt ge mij toch plagen!" en gaat dan weder aan hare blieven over Borrioboola." — "En hoe is het met uwe garderobe, Caddy ?" zeide ik; want voor ons |
behoefde zij zich niet te geneeren. — "Wel,
lieve Esther," antwoordde zij, hare oogen af- drogende, "ik moet het er maar mee doen zoo goed ik kan, en ik vertrouw, dat mijn lieve Prince het mij nooit zelfs in gedachten zal verwijten, dat ik zoo kaal bij hem kom. Als het eene uitrusting voor Borrioboola betrof, zou mama er alles van weten en het er zeer diuk mede hebben, maar nu weet zij er niet van en geeft zij er niet om." Het ontbrak Caddy volstrekt niet aan na-
tuurlijke genegenheid voor hare moeder, maar zij zeide dit met tranen, als eene onloochen- bare waarheid; en ik vrees, dat het dit ook was. Wij hadden zooveel medelijden met het arme meisje, en vonden zooveel te bewonderen in den goeden aanleg, die onder zulke ongun- stige omstandigheden bewaard was gebleven, dat wij beide te gelijk (Ada en ik, meen ik) een plannetje voorstelden, dat haar uitermate verheugde. Dit was, dat zij drie weken bij ons zou blijven, en ik eene week bij haar, en dat wij alle drie zouden overleggen, en knippen, en naaien, en lappen, en sparen, en het beste zouden doen wat wij maar konden bedenken om haar voorraad te vergrooten en te verbe- teren. Daar mijn voogd evenzeer met dit denk- beeld was ingenomen als Caddy zelve, gingen wij don volgenden dag met haar naar huis om de zaak te beredderen, en brachten haar in triomf weder mede, met hare doozen en zooveel nieuw goed als er voor eene banknoot van tien pond kon gekocht worden, die haar vader denkelijk bij de dokken had gevonden, maar in allen gevalle haar gaf. Wat mijn voogd haar zou gegeven hebben, als wij hein hadden aangespoord, zou moeielijk te zeggen zijn, maar wij achtten het billijk, dat hij niet meer dan haar bruidskleedje en een hoed zou bekostigen. Hij trad tot dit vergelijk toe; en als Caddy ooit in haar leven gelukkig was geweest, was zij dit zeker toen wij aan het werk gingen. Zij was onhandig genoeg met de naald, het
arme meisje, en prikte zich even erg in de vingers als zij die voorheen met inkt had be- morst. Nu en dan kon zij het niet laten wat rood te worden, gedeeltelijk van pijn, en ge- deeltelijk van ergernis, dat zij het niet beter kon; maar spoedig kwam zij dat te boven, en toen begon zij snel in het leeren te vorderen. En zoo zaten wij, mijne lieve Ada, Charley mijn kameniertje, eene wollenaai.ster uit de stad en ik, dag aan dag, zoo hard en zoo pleizierig mogelijk te werken. Boven en behalve dat was Caddy zeer ver-
langend om "te leeren huishouden," gelijk zij zeide. Nu vond ik echter het denkbeeld, dat zij van iemand, die zulk eene verbazende on- dervinding had als ik, zou leeren huishouden, zoo comisch, dat ik lachte, en bloosde, en ver- legen werd toen zij er van sprak. Ik zeide |
||||||||
|
TOEBEREIDSELEN VOOR HET HUWELIJK. 207
|
|||||||
|
kamertje waar zij sliepen, zooveel genoegen te
verschaffen als ons mogelijk was, en onze voor- naamste pogingen tot hare mama, de kamer en een behoorlijk ontbijt te beperken. Mevrouw Jellyby had waarlijk vrij veel zorg noodig, want het traliewerk op haar rug was sedert mijne eerste kennismaking met haar aanmerkelijk wij- dei- geworden , en hare haren zagen er uit ge- lijk de manen van een aschmans paard. In de meening, dat het vertoonen van Caddy\'s
garderobe het beste middel zou zijn om het onderwerp te naderen, verzocht ik mevrouw Jellyby des avonds, toen de ziekelijke jongen heengegaan was, om eens naar de kleederen en sieraden te komen zien, die op Caddy\'s bed lagen uitgespreid. "Lieve jufvrouw Summerson," zeide mevrouw
Jellyby, met hare gewone zachtzinnigheid van haar lessenaar opstaande. "Ik moet waarlijk lachen om al die toebereidselen, schoon het een bewijs van uwe goedheid is, dat gij er zoo aan helpt. Ik vind iets zoo onuitsprekelijk onge- rijmds in het denkbeeld, dat Caddy zal gaan trouwen! O Caddy, gij onnoozel gansje!" Zij ging evenwel met ons naar boven, en
keek op hare gewone manier naar de kleede- ren, alsof zij naar iets tuurde, dat heel ver weg was. Zij deden echter één bepaald denk- beeld bij haar opkomen, want zij schudde met een vreedzaam glimlachje haar hoofd en zeide: "Lieve jufvrouw Summerson, met de helft van die kosten had dat dwaze kind naar Afrika kunnen uitgerust worden." Toen wij weder naar beneden gingen, vroeg
mevrouw Jellyby mij of die lastige historie in- derdaad aanstaanden woensdag moest plaats hebben? Toen ik deze vraag met "ja" beant- woordde, hervatte zij: "Zou men mijne kamer ook noodig hebben, lieve jufvrouw Summerson? Want het is eene onmogelijkheid, dat ik mijne papieren kan wegbergen." Ik nam de vrijheid van te zeggen, dat men
de kamer voorzeker zou noodig hebben, en ik meende, dat w\'y de papieren ergens moesten bergen. "Wel, lieve jufvrouw Summerson," zeide me-
vrouw Jellyby hierop, "gij zult het best weten, dat moet ik zeggen. Maar door mij te nood- zaken om een jongen te houden, heeft Caddy mij zoo met bezigheden overhoopt, dat ik niet weet hoe ik mij zal keeren of wenden. Boven- dien hebben wij woensdagmiddag eene afdee- ling-vergadering: het komt waarlijk zeer onge- legen." — "Het is niet denkelijk, dat het nog eens zal voorvallen," zeide ik glimlachend. "Caddy zal waarschijnlijk maar eens trouwen." — "Dat is waar," antwoordde mevrouw Jellyby, "dat is waar, melieve. En dus zullen wij er ons maar in moeten schikken." De volgende vraag was nu, hoe mevrouw
Jellyby bij die gelegenheid zou gekleed zijn. Ik |
|||||||
|
wel: "Caddy, gij hebt volle vrijheid om alles
te leeren wat ge van mij leeren kunt, melieve;" en ik liet haar mijne boeken zien, en wees haar hoe ik alles behandelde en deed. Naar hare oplettendheid te oordeelen, zou men gezegd hebben, dat ik haar eenige zeer verwonder- lijke uitvindingen vertoonde; en als gij gezien hadt hoe zij opstond en met mij medeging, als ik maai\' met mijne sleutels rammelde, zou men gedacht hebben, dat ik rnijzelve voor ver- bazend knap had uitgegeven, en Caddy on- noozel genoeg was om mijne grootspraak blin- delings te gelooven. Zoo vlogen, met naaien en huishoudelijke
bezigheden, lesgeven aan Charley en des avonds een spelletje op het dambord met mijn voogd, en een duet met Ada, de drie weken spoedig om. Toen ging ik met Caddy naar huis, om te zien wat daar kon gedaan worden; en Ada en Charley bleven achter om op mijn voogd te passen. Als ik zeg, dat ik met Caddy naar huis ging,
meen ik naar de gemeubileerde kamers in ÏI at- ton Garden. Wij gingen twee- of driemaal naar Newman-Street, waar men ook be- zig was met toebereidselen te maken; velen, naar ik opmerkte, om voor het gemak van den ouden heer Turveydrop te zorgen, en eenige weinigen om het nieuw getrouwde paar zoo goedkoop mogelijk geheel boven in het huis weg te stoppen. Ons hoofddoel was echter de gemeubileerde kamers in behoorlijken staat te brengen om daar bij gelegenheid van het hu- wel\'yk een ontbijt te geven, en mevrouw Jel- lyby vooraf een llauw denkbeeld mede te dee- len van hetgeen er gebeuren moest. Het laatste was het moeielijkste, daar me-
vrouw Jellyby en oen ziekelijke jongen de voorka- mer bezet hielden (de achterkamer was maar een hokje) en daar geheele hoopen scheurpa- pier en Borrioboolaansche documenten verstrooid lagen, gelijk het stroo in een onordelijken stal. Mevrouw Jellyby zat daar den geheelen dag sterke koflie te drinken, te dicteeren en consulten over Borrioboola te houden. De ziekelijke jongen, die naar het mij voorkwam de tering onder de leden scheen te hebben, at buitenshuis. Als de lieer Jellyby thuis kwam, ging hij doorgaans zuchtend naar de keuken. Daar kreeg hij wat te eten, als de meid hem iets wilde geven, en dan gevoelende, dat hij in den weg was, ging hij weder uit en wandelde in het nat door Hat ton Garden om. Dó arme kinderen zwierven door het huis op en neer en rolden van de trap, gelijk zij altijd gewoon waren. Daar er niet aan te denken was om die ver-
waarloosde kinderen binnen eene week in een eenigszins toonbaren staat voor den dag te doen komen, stelde ik Caddy voor, hun op den morgen van haar huwelijk, in het zolder- |
|||||||
|
208 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
"Arme pa 1" zeide Caddy tegen mij, op den
avond voor den grooten dag, toen wij den boel werkelijk in orde hadden gekregen. "Het gaat mij aan het hart hem te verlaten, Ksther. Maar wat zou ik kunnen doen, al bleef ik hier! Sedert ik u heb leeren kennen, ben ik al zoo dikwijls aan het opruimen en schoonmaken geweest; maar het baat niet. Ma en Afrika brengen met hun beiden het geheele huis terstond we- der in de war. Wij hebben nooit eene meid, die niet drinkt. Ma is een bederf voor alles." Mijnheer Jellvby kon niet hooien wat zij zeide,
maar hij scheen toch zeer neerslachtig. Ik meen- de te zien, dat hij tranen in de oogen had. "Het hart krimpt mij weg als ik hem aan-
zie," snikte Caddy. "Ik kan het van avond niet laten er aan te denken, Esther, hoe vurig ik hoop met Prince gelukkig te zijn, en hoe vurig pa, durf ik wel zeggen, eens hoopte met ma gelukkig te zijn. Welk eene teleurstelling voor het geheele leven!" — "Mijne lieve Caddy!" zeide mijnheer Jellvby, langzaam van den muur naar ons omkijkende. Het was de eerste maal, geloof ik , dat ik hem ooit drie woorden ach- tereen heb hooren zeggen. — "Ja, pa!" riep Caddy uit, ging naar hem toe en kuste hem hartelijk. —"Mijne lieve Caddy," zeide hij. \'\'Ver- beeld u toch nooit..." — "Dat ik met Prince gelukkig zal zijn, pa.\'" stamelde Caddy. — "O ja, kindiief, dat hoop ik wel," zeide haar vader. "Maar verbeeld u toch nooit___" Ik heb in mijn verslag van mijn eerste be-
zoek in Thavies\' Inn gemeld, dat liichard vertelde, hoe mijnheer Jellvby na den maaltijd dikwijls zijn mond opende zonder evenwel iets te zeggen. Dit was een aanwendsel van hem. Hij opende nu ook verscheidene malen zijn mond en schudde treurig zijn hoofd. "Wat moet ik mij niet verbeelden ? Wat wilt
gij zeggen, lieve pa?" zeide Caddy, op een vleienden toon, met hare armen om zijn hals. — "Verbeeld u toch nooit, dat gij eene roe- ping hebt, kindlief!" Mijnheer Jellvby slaakte een kermenden zucht
en liet zijn hoofd weder tegen den muur zakken; en dit was de eenige maal, dat ik hem van ter zijde zijn gevoelen over de aangelegenheden van Borrioboola heb hooien uiten. Ik geloof, dat hij vroeger wel spraakzamer en levendiger zal ge- weest zijn; maar hij scheen reeds lang voordat ik hem leerde kennen uitgepraat te zijn. Ik dacht dien avond, dat mevrouw Jellvby
nooit zou ophouden inet papieren nakijken en koffiedrinken. Het was over twaalven eer wij hare kamer in bezit konden nemen, en het opruimen daarvan was toen zulk een hopeloos werk, dat Caddy, die doodmoede was, zich in het midden van den bestoften warboel neer- zette en begon te schreien. Zij beurde zich echter spoedig weder op, en eer wij naar bed gingen deden wij nog wonderen. |
|||||||
|
vond het alleraardigst, haar met zulk eene
heldere kalmte van haar lessenaar te zien op- kijken , terwijl Caddy en ik daarover spraken, nu en dan met een half verwijtenden glim- lach haar hoofd schuddende, alsof haar ver- heven geest ons gebeuzel maar even kon ver- dragen. De staat, waarin hare kleederen zich bevon-
den, en de buitengewone wanorde, waarin zij die bewaarde, vergrootte onze verlegenheid niet weinig; maar eindelijk haalden wij toch iets bijeen, dat niet al te veel verschilde van wat eene gewone moeder bij zulk eene gelegenheid zou kunnen dragen. De verstrooide onverschil- ligheid, waarmede mevrouw Jellvby zich over- gaf om zich dezen dos door de naaisters te laten aanpassen, en de lieftalligheid, waarmede zij vervolgens aanmerkte hoe het haar speet, dat ik mijne gedachten niet naar Afr i k a had gekeerd, strookten volkomen met haar overige gedrag. De woning was tamelijk bekrompen, maar
het kwam mij voor, dat indien mevrouw Jel- lvby en haar gezin de eenige bewoners der St.- Pauls- of St.-Pieterskerk waren geweest, zij daarin geen ander voordeel zouden hebben ge- vonden dan de meerdere ruimte , die de grootte van het gebouw aanbood, om te toonen hoe slordig en morsig men wel kon zijn. Ik geloof, dat niets van het huishoudengoed, dat met mogelijkheid kon gebroken worden, ongebro- ken was gebleven; dat niets, wat op eenigerlei wijze bedorven kon worden, nog onbedorven was; dat er geen voorwerp, waar zich vuil kon opzamelen, van een kinderknietje af tot den kant eener deur toe, te vinden zou zijn ge- weest, of het had zooveel vuil vergaderd als er maar aan kon blijven kleven. De arme mijnheer Jellvby, die zeer zelden
sprak, en als hij thuis was bijna altijd met zijn hoofd tegen den muur zat, begon eenige belangstelling te toonen, toen Caddy en ik be- proefden eenige orde in dezen warboel te bren- gen, en trok zijn rok uit om ons te helpen. Maar zulke wonderlijke dingen kwamen uit de kasten tuimelen, als men de deuren opendeed — brokken beschimmelden koek , verzuurde lles-
schen, mutsen van mevrouw Jellvby, brieven, pakjes thee, vorken, oneflene laarzen en kin- derschoentjes , brandhouten, ouwels, potdeksels, vochtige suiker in gescheurde papieren zakjes, voetbankjes, potloodborstels, brood, hoeden van mevrouw Jellvby, boeken met kluiten boter op den band, afgeloopen eindjes kaars het onder- ste boven in gebrokene blakers gestoken, note- doppen , koppen en schalen van garnalen, tafel- matjes, handschoenen, gemalen koffie, paraplu\'s — dat hij er van schrikte en het liet steken.
Hij kwam echter geregeld eiken avond en ging zonder rok met zijn hoofd tegen den muur zitten, alsof hij ons wel had willen helpen, indien hij maar had geweten hoe. |
|||||||
|
LAATSTE TOEBEREIDSELEN. 209
|
||||||||||||
|
dak laten ontbreken. Ik had kunnen wenschen
— gij zult de toepassing wel begrijpen, mijn- heer Jarndyce, want gij herinnert u mijn door- luchtigen begunstiger den prins-regent — dat mijn zoon in eene familie getrouwd was, waarin meer welgemanierdheid heerschte, maar des Hemels wil geschiede!" Onder het gezelschap bevonden zich mijnheer
Pardiggle en zijne vrouw — mijnheer Pardiggle, een man, wien men de koppigheid op het ge- zicht kon lezen, met een lang vest en borstelig haar, en die altijd met eene zware basstem over zijn penningske, of mevrouw Pardiggle\'s penningske, of de penningskes van zijne vijf jongens sprak. Mijnheer Gusher, met zijn haar |
||||||||||||
|
Des morgens brachten wij het, met behulp
van eenige bloemen, wat zeepsop en wat over- leg, zoover, dat de kamer er inderdaad vroo- 1\'yk uitzag. Het eenvoudige ontbijt maakte eene uitlokkende vertooning, en Caddy was inder- daad bekoorlijk. Maar toen mijne lieve Ada kwam, dacht ik — en denk ik nog — dat ik nooit zulk een lief gezichtje had gezien. Wij maakten een feestelijken maaltijd voor
de kinderen boven gereed, en plaatsten Peepy aan het hoofd van de tafel, en lieten hun Caddy in haar bruidstooi zien, en zij klapten in de handjes en riepen hoezee, en Caddy schreide omdat zij hen verlaten zou, en kon niet op- houden met hen te omhelzen en te kussen, |
||||||||||||
|
"VERBEEU) V TOCH NOOIT, DAT GIJ EENE ROEPING HEM\', KINOL1E1- !" (blz. 208).
|
||||||||||||
|
volgens gewoonte achterwaarts gekamd en kale,
blinkende slapen, was er ook, niet in de rol van teleurgesteld minnaar, maar als de aan- genomen minnaar van eene jonge — ten minste van eene ongehuwde — jufler, zekere Miss Wisk, die insgelijks aanwezig was. Üe roeping van Miss Wisk, zeide mijn voogd, was de wereld te toonen, dat man en vrouw dezelfde roeping hadden, en dat beider eenige en ware roeping was, gedurig krachtige voorstellen in openbare vergaderingen te doen. De gasten waren weinig in getal, maar, gelijk men ten huize van me- vrouw Jellyby mocht verwachten, allen waren zij menschen, die zich uitsluitend aan onder- |
||||||||||||
|
tot wij Prince riepen om haar weg te halen,
en toen — het spijt mij dit te moeten zeggen — maakte Peepy zich zoo boos op hem, dat hij hem beet. Heneden zat mijnheer Turvev- drop, vol onbeschrijfelijke welgemanierdheid, sprak goedertieren een zegen over Caddy uit, en gaf mijn voogd te verstaan, dat het geluk van zijn zoon zijn eigen vaderlijk werk was, en dat hij daaraan alle persoonlijke bedenkin- gen opofferde. "Mijn waarde heer," zeide hij, "dejongelie-
ilon zullen hij mij komen wonen; mijn huis is groot genoeg om hen te gerieven, en ik zal het hun niet aan «Ie bescherming van mijn |
||||||||||||
|
210 IIKT VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
werpen van openbaar belang hadden gewijd.
Behalve de roods gemelden, was er oono zoor morsige dame, wier lioo<l geweldig scheel stond. on o|i wier dook nog het prijsbriefje uit den winkel zat gespeld, wier verwaarloosd liui.s, gelijk Caddy mij zoido. naar eene vervuilde wil- dernis geleek, maar wier kerk naar een kunst- kabinet zweemde. Ken zoor twistgierig hoor, | die zoido, dat het zijne roeping was iedereens broeder te zijn. maar die mot zijne geheele uitgebreide familie in ongenoegen bleek te loven, voltooide liet gezelschap. Kon gezelschap, dat minder met zulk eene
I gelegenheid overeenstemde , zou met de grootste schranderheid bezwaarlijk bijoen te brengen zijn \' geweest. Zulk eene lage roeping als eene roe- j ping tot huiselijkheid was hot allerlaatste, dat ! onder hen geduld had kunnen worden. Jufvrouw \'W isk onderrichtte ons zelfs met groote ver- ontwaardiging, eer wij aan het ontbijt gingen, dat hot denkbeeld alsof «Ie roeping dor vrouw voornamelijk in don engen kring van het huiselijk leven te vinden zou zijn . een gruwelijke laster was. die door haar dwingeland, don man, word verspreid. Xog iets bijzonders was , dat nie- j mand, die eene roeping bad — behalve mijnheer Gusher, wiens roeping het was, gelijk ik vroe- ger meen gezegd te hebben , zich over ieders roe- I ping verrukt te loonon — zich eenigszins om eens anders roeping bekreunde. Mevrouw l\'ar- diggle was overtuigd, dat de eenige onfeilbare : manier van wel te doen hare manier was om bij de armen in huis te vallen en hun hare menschlievendheid aan te trekken alsof het een dwangbuis was. Eveneens overtuigd was jut- vrouw AVisk. dat het eenigo wat de wereld noodig bad was, dat de vrouw uit do slavernij van haar dwingeland, den man, werd bevrijd. Mo- vrouw Jellvby lachte ondertusschen bij zich zelve over don bekrompen blik van bon, die ooit iets anders dan Horr i o boola-Ci h a kon- den zien. Maar ik moet niet vooruitloopen en over den
inhoud van ons gesprek onder het naar huis
rijden spreken, eer ik Caddy heb laten trou-
wen. Wij gingen allen naar de kerk en zagen
haar trouwen. Van de deftigheid, waarmede de
oude heer Turveydrop, met zijn hoed onder
den linkerarm (de opening als oen kanon op
j den geestelijke gericht) en met tot aan zijne
I pruik opgelrokkene oogen, stijf\' en met boog
opgehaald».\' schouders, gedurende de plechtigheid
achter ons bruid jutl\'eitjes stond , en ons nader-
! hand met een kus begroette, zou ik nooit ge-
noeg kunnen zeggen om hem recht te laten
I wedervaren. Jufvrouw VVisk, wier voorkomen
ik niet innemend kan noemen, luisterde mot
oen verachtelijk gezicht naai- het formulier,
i dat in hare oocen een deel van hel onrecht
j uitmaakte, hetwelk de vrouw in den tegenwoor-
1 digen staat der maatschappij moot lijden. Me-
|
||||||||
|
vrouw Jellvby, met haar kalmen glimlach en
hare heldere oogen, schoen de onverschilligste van het geheele gezelschap te zijn. Wij kwamen behoorlijk terug om te ontbij-
ten. Mevrouw Jellvby zat boven aan de tafel en baar man onderaan. Caddy was te voren naar boven geslopen om do kinderen nog eens te kussen en te zeggen, dat zij nu Turveydrop heette. Maar dit bericht, in plaats van oono aangename verrassing voor Peepy te zijn, bracht zulk eene uit- j barsting van woest om zich hoen schoppende
smart bij hem te woog, dat ik , toen men mij liet roepen, niets anders doen kon dan bewilligen in het voorstel, dat hij aan de groote tafel zou worden toegelaten. Hij kwam dus naar bene- don en zat op mijn schoot; en nadat mevrouw Jellvby, op den staat van zijn schort je doelende, gezegd had: "O gij stoute Peepy, wat zijt go toch oen morsig zwijntje," was hij daarmede volstrekt niet verlegen. Hij was heel zoet; be- halve dat hij Noach had medegebracht (uit eene | ark, die ik hem gegeven had eer wij naar de
kerk gingen), en er maar niet van af te hou- , den was om dien patriarch eerst met zijn hoofd
in de wijnglazen te stoppen en dan in zijn mond j te stoken.
Mijn voogd, met\'zijn zacht humeur, zijn vlug
begrip en zijn innemend gezicht, wist zelfs van dit onaangename gezelschap iets aangenaams te nia- ■ ken. Niemand der aanwezigen schoen in staat om
■ over iets anders te spreken dan over zijn of haar
eigen en eenig onderworp, en niemand scheen ! zelfs in staat te zijn om dat onderwerp te beschou-
wen als een deel van eene wereld, waarin ook nog andore dingen waren; maar mijn voogd wist uit alles iets ter vervroolijking on aan- ] moediging van Caddy en tot eer der gelegen- beid te halen, en hielp ons heerlijk door het ontbijt hoon. Hoe wij het zonder hem zouden gemaakt hebben, daaraan durfde ik niet den- ken ; want dat bot geheele gezelschap den bruide- t gom, de bruid on den ouden heer Turveydrop ! (liep verachtte — terwijl de oude hoor Turvey- drop zich, op grond van zijne welgemanierd- heid, ver boven het geheide gezelschap verhe- ven rekende — beloofde al zeer weinig goeds. Eindelijk werd het tijd voor de arme Caddy om te vertrekken, nadat al haar eigendom reeds in de gehuurde koets was gepakt, die haar en haar echtgenoot naar Gr avesend zou bren- gen. Het was aandoenlijk om te zien, hoe Caddy ; zich teen nog aan haar bejammerenswaardig . ouderlijk buis gehecht toonde en hare moeder met de grootste leederheid omhelsde. "Het spijt mij zeer, ma. dat ik dat schrij-
ven naar uw dicteeren niet langer kon uithou- j den," snikte Caddy. ulk hoop, dat gij het mij ! nu vergeeft." —\'•(\') Caddy, Caddy," antwoordde mevrouw Jellyby, "ik heb u immers al zoodik- wijls gezegd, dat ik een jongen heb aangeno- men en dat het daarmede afgodaan is."—"Gij |
||||||||
|
>
|
||||||||
|
CADDY JELLYhY IS GEHUWD. \'JU
|
|||||||||
|
te voorkomen, die zijn zoon uit zelfverlooehe-
ning mocht inbrengen. "(Jij en onze Caroline zult daar boven in huis nog vreemd zijn en moet dus op dien dag in mijn apartement dineeren. En nu, God zegene u!" Zij reden heen , en of ik mij het meest over ine-
vrouw Jellyby of over mijnheer Turveydrop ver- wonderde, wist ik zelve niet. Met Ada en mijn voogd was het eveneens gesteld , toen wij er over kwamen te praten. Maar eer wij insgelijks heen- reden , ontving ik van den heer Jellyby een zeer onverwacht en welsprekend compliment. Hij kwam in het voorhuis naar mij toe, vatte mijne beide handen, drukte die krachtig en opende tweemaal zijn mond. Ik was zoo zeker van zijne meening, dat ik haastig en bedrein- meld zeide: "Ik deed hel van harte gaarne, mijnheer. O, spreek er toch niet van!" "Ik hoop, voogd, dat dit huwelijk goed mag
uitvallen," zeide ik, toen wij met ons drieën op weg naar huis waren. — "Dat hoop ik ook, Oud Vrouwtje. Geduld. Wij zullen zien." —"Is de wind vandaag in het oosten.\'" waagde ik hem te vragen. Hij begon hartelijk te lachen en antwoordde:
"Neen." "Maar hij moet van morgen toch in dien hoek
geweest zijn, dunkt mij." zeide ik. Hij antwoordde wederom "neen," en ditmaal
zeide mijne lieve Ada insgelijks zeer bepaald "neen," en schudde haar bekoorlijk hoofdje, dat met de bloemen in hare gouden lokken naar de lente geleek, "(iij weet veel van oosten- winden, mijn ondeugend lievelingetje," zeide ik, haar in mijne opgetogenheid een kus ge- vende — ik kon het niet laten. Welnu. Het was maar hunne liefde voor mij ,
die hen zoo deed spieken, dat weet ik heel wel, en het is lang geleden. Ik moet het sehrij- ven, al zou ik het ook weder uitvegen, omdat het mij zooveel genoegen doet. Zij zeiden, dat er geen oostenwind kon wezen, waar zeker iemand was; zij zeiden, dat overal, waar Dame Durden ging, zonneschijn en zoinerlucht ine- degingen. |
|||||||||
|
zijt dan in liet minst niet meer boos op mij,
ma? Zeg mij dat toeli eer ik heenga." — "0 gij dwaze Caddy," antwoordde mevrouw Jellyby, •\'zie ik er dan uit alsof* ik boos was, of word ik zoo licht boos, of heb ik tijd om boos te zijn.\' Hoe kunt ge zoo praten.\'"—"Zult ge nu 1 voor papa zorgen, als ik weg ben, mama?" Mevrouw Jellyby moest waarlijk lachen om
dien inval. "Gij romanesk meisje," en zij klopte Caddy
zachtjes op haar rug. "Loop toch heen. Wij scheiden als beste vrienden. Vaarwel nu, Caddy. en wees heel gelukkig 1" Toen viel Caddy haar vader om den hals en
drukte zijne wang tegen de hare, alsof hij een ongelukkig, wezenloos kind was, dat pijn leed. Dit alles gebeurde in het voorhuis. Haar va- der liet haar los, haalde zijn zakdoek uit en zette zich op de trap. met zijn hoofd tegen den muur. Ik hoop. dat hij in die muren eenigen troost vond, en ik zou dat haast gelooven. En toen nam Prince haar arm in den zijnen
en keerde zich vol aandoening en eerbied naar zijn vader, wiens welgemanierde deftigheid op dat oogenblik iets overstelpend» had. "Ik dank u nogmaals en nogmaals, vader,"
zeide Prince, hem de hand kussende. "Ik ben u innig dankbaar voor al de goedheid en toe- geellijkheid, die gij ons bij ons huwelijk hebt bewezen, en dat, kan ik u verzekeren , is Caddy insgelijks."—l,Ja, dat ben ik," snikte Caddy. — "Mijn waarde zoon," zeide de heer Turvev- drop, "en waaide dochter, ik heb mijn plicht ge- daan. Indien de geest eener za-a-alige thans boven ons zweeft en op ons nedei ziet, zal dat en uwe standvastige genegenheid mijne belooning zijn. (iij zult niet falen in uw plicht mijn zoon en dochter, geloof ik?" — "Nooit, beste vader!" riep Prince uit. — "Nooit, nooit, lieve mijn- heer Turveydrop!" zeide Caddy. — "Dit is ge- lijk het behoort te zijn," hervatte de heer Turveydrop. "Mijne kinderen, mijn huis is het uwe, mijn hart is het uwe, mijn alles is het uwe. Ik zal u nooit verlaten; niets dan de dood zal ons scheiden. Mijn waarde zoon, gij denkt eene week afwezig te blijven, naar ik. meen."\' — "Ja, eene week, waarde vader. Van- daag over acht dagen zullen wij weder thuis zijn." — -Mijn dierbaar kind," zeide de heer Turveydrop. "Laat ik u, zelfs in deze buiten- gewone omstandigheden, eene stipte nauw- keui\'igheid aanbevelen. Het is van het hoogste belang, dat gij de betrekkingen aanhoudt; en in scholen wordt het minste verzuim licht kwa- lijk genomen." — "Vandaag over acht dagen, vader, zullen wij zeker voor den eten thuis zij";" — "Goed!" zeide de heer Turveydrop. \'•(lij zult, dierbare Caroline, vuur in uwe ka- mer en het diner in mijn apartement gereed vinden. Ja, ja, Prince," vervolgde hij. niet grootsche deftigheid, om alle tegenwerpingen |
|||||||||
|
XXXI.
OPPASSTER EN Z1F.KE.
Ik was nog niet vele dagen thuis geweest,
toen ik op een avond naar boven ging om eens over (\'hurley\'s schouder te kijken en te zien hoe zij met haar schrijven vorderde. Het schrij- ven was een moeielijk werk voor Charley, die geene de minste macht over eene pen scheen te hebben, maar in wier vingers elke pen een eigenzinnig bezield wezen scheen to worden, dat altijd een verkeerden weg opging, dan weer stilhield, struikelde, steigerde en zich in |
|||||||||
|
212 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
als mijne kamenier paste. Ik kon het nooit
moede worden, Charley in het volle genot van die hooge waardigheid te zien, gelijk zij daar voor mij stond met haar jeugdig gezichtje en figuurtje en hare stemmige manieren, terwijl hare kinderlijke blijdschap telkens op de aar- digste manier daardoorheen uitbarstte. "En waar hebt gij haar gesproken, Charley ?"
zeide ik. Het gezicht van mijn kameniertje betrok,
toen zij antwoordde: "Dij de apotheek, jufvrouw;" want Charley droeg haar rouwgoed nog. Ik vroeg of de steenbakkersvrouw ziek was,
maar Charley zeide neen. Het was iemand an- ders. Iemand anders bij haar in huis, die van St. Albans was gekomen, en niet wist waar hij heen moest. Ken arme jongen, zeide Charley, zonder vader, moeder of iemand. "Zooals Tom zou geweest zijn, jufvrouw, als Emma en ik nog na vader gestorven waren," zeide Charley, terwijl hare ronde oogen zich met tranen vul- den. — "En haalde zij medicijnen voor hem, Charley?" — "Zij zeide, jufvrouw," antwoordde Charley, "dat hij dat ook eens voor haar ge- daan had." Mijn kameniertje keek mij zoo oplettend aan
en hield hare handjes zoo vast en stil samen- gevouwen, terwijl zij daar voor mij stond, dat het mij niet veel moeite kostte hare gedachten te raden. "Wel, Charley," zeide ik , "mij dunkt, dat gij en ik niet beter kunnen doen dan eens naar Jenny te gaan, en te zien wat er te doen is." De vlugheid, waarmede Charley mij hoed en
voile bracht, en na inij gekleed te hebben zich zelve dicht in haar warmen omslagdoek spelde, waarmede zij er als een oud vrouwtje uitzag, gaf blijk genoeg van hare bereidwilligheid. Zoo gingen dan Charley en ik te zamen uit, zon- der iemand iels te zeggen. Het was een koude, onstuimige avond, de
hoornen stonden te trillen in den wind. Het had den geheelen dag zwaar geregend , en reeds vele dagen lang met slechts korte tusschen- poozen; maar toen regende het echter juist niet. De lucht was eenigszins opgehelderd, maar toch nog somber, zelfs boven ons, waar eenige sterren schitterden. In het noorden en noord- westen, waar de zon drie uren geleden was ondergegaan, was een doodsch bleek licht zicht- baar, te gelijk schoon en akelig, en in dat licht staken lange; reeksen van golvende wolken op, gelijk eene zee, die onder haar woelen eensklaps onbeweeglijk was geworden. Naar den kant van Londen hing een bloedrood schijn- sel over het geheele donkere verschiet, en het contrast tusschen deze twee lichten, en de ge- dachte, welke het roode licht opwekte, aan een bovennatuurlijk vuur, dat al de onzicht- bare gebouwen der stad en al de gezichten harer vele duizenden van verbaasde bewoners |
|||||||
|
een hoek duwde, juist gelijk een koppige
ezel zou doen. Het was wonderlijk te zien welke oude letters Charley\'s jeugdig handje vormde; die letters zoo gerimpeld, ineengekrompen en waggelend, dat handje zoo rond en mollig. En toch was Charley in alle andere dingen buiten- gemeen handig en had zy zulke vlugge vin- geitjes als waarnaar ik ooit heb staan kijken. "Wel, Charley." zeide ik, een schrift over- ziende , waarin de letter 0 niet allerlei fatsoenen was afgebeeld, vierkant, driehoekig, peervormig en op allerlei manieren toegeknepen. "Wij gaan toch vooruit. Als wij die O\'s nu maar rond maken, zullen zij onverbeterlijk zijn, Charley." Toen zette ik er een en Charley zette er een, en de pen wilde die van Charley niet be- hoorlijk sluiten, maar maakte er een soort van vlechtwerk van. "Dat doet er niet toe, Charley. Door den tijd
zal het wel gaan." Charley legde hare pen neer, daar het schrift
af was; bewoog hare vingertjes eens, waarin zij de kramp had gekregen; keek het blad eens over, half met trotschheid en halfin twijfel, stond toen op en neeg voor mij. "Wel bedankt, jufvrouw. Neem het mij niet
kwalijk, jufvrouw, hebt gij niet eens eene arme vrouw gezien, die Jenny heette ?"— "De vrouw van een steenbakker, Charley.\' Ja." — "Zij heeft mij aangesproken toen ik eene poos geleden uit was, en zeide, dat gij wel van haar wist, jufvrouw. Zij vroeg mij of ik niet de kamenier van il ie jonge dame was —met die jonge dame meende zij u, jufvrouw — en ik zeide ja." — "Ik dacht, dat zij voor goed uit deze buurt voltrokken was, Charley." — "Dat was zij ook, jufvrouw, maar zij is nu teruggekomen waar \'zij placht te wonen — zij en Dizzy. Hebt gij niet eene andere arme vrouw gekend, die Lizzy heette, jufvrouw?" — "Ik geloof wel van ja, Charley, hoewel ik haar naam niet wist." — "Dat zeide zij ook .jufvrouw," hervatte Charley. "En nu zijn zij allebei teruggekomen, en heb- ben overal rondgezwalkt." — "Overal rond- gezwalkt, Charley?" — "Ja, jufvrouw." Als Charley de O\'s in haar schrift maar zoo rond had kunnen maken als de oogen, waarmede zij mij nu aanzag, zouden zij uitmuntend zijn f-eweest. — "En die arme vrouw heeft al drie of\' vier dagen om het huis gedwaald, in de hoop, dat zij u eens zou zien — dat was al wat zij verlangde, zeide zij — maar gij waait er niet. Dat was toen zij mij zag. Zij zag mij uitgaan, jufvrouw," zeide Charley, met een lachje, dat het toppunt van trotsche vergenoegd- heid\' aanduidde, "en dacht terstond aan mij te kunnen zien, dat ik uwe kamenier was." — "Deed zij dat waarlijk, Charley?" — "Ja, jufvrouw, waarlijk en zekerlijk." En na nog een lachje van innig genoegen, zette Charley wederom zeer ronde oogen en keek zoo ernstig |
|||||||
|
Zl.IN Kit TWEE VAN IfAAll? ^VS
|
|||||||
|
bescheen, was zoo plechtig als iets wezen kon.
Ik had dien avond geen vermoeden — geen liet minste, daarvan ben ik zeker — van wat mij weldra gebeuren zou. Maar ik heb altijd onthouden, dat ik, toen wij bij het tuinhek stilstonden om naar de lucht te zien, en toen wij weder verder gingen, vooreen oogenblik een onbeschrijfelijk gevoel had alsof ik iets an- ders was dan wat ik toen was. Ik weet zeker, dat ik toen en daar dat gevoel had. Ik heb het sedert altijd met die plek en dien tijd in ver- band gebracht, en met alles wat mij aan die plek en dien tijd doet denken, tot zelfs het gerucht van stemmen in de afgelegene stad, het blallen van een hond, en liet geluid van wielen, die den nat beregenden heuvel afkwamen. liet was zaterdagavond, en de meeste lieden van de plaats, waar wij heengingen, waren elders aan het drinken. Wij vonden het daar dus stiller dan te voren, hoewel |even levendig. De ovens waren nog aan het branden en een verstikkende damp kwam naar ons toe. Wij kwamen aan het huisje, waai\' eene
Rauwe kaars voor het gelapte venster stond te branden. Wij klopten aan de deur en gingen binnen. De moeder van het kleine kind, dat gestorven was, zat op een stoel aan den eenen kant van het armoedige vuur bij het bed; en tegenover haar was een jongen, die er aller- janinieilijkst uitzag, tegen denschoorsteenman- tel leunende, op den vloer ineengekrompen. Hij hield het overschot van eene bonten muts als een pakje onder zijn arm; en terwijl hij zich poogde te warmen, beefde hij zoodanig, dat de wrakke deur en het venster er van trilden. Het vertrekje was nog benauwder dan te voren en had eene ongezonde, zeer eigen- aardige lucht. Ik had mijne voile niet opgeslagen toen ik,
op het oogenblik dat ik binnentrad, tegen de vrouw sprak. De jongen richtte zich terstond op, en staarde mij met duidelijk zichtbaren schrik en angst aan. Zijne beweging was zoo snel, en het was zoo
duidelijk, dat ik de oorzaak daarvan was, dat ik, in plaats van nader te komen, stil bleef staan. "Ik wil niet meer naar dat kerkhof gaan,"
mompelde de jongen. "Ik ga er niet meer heen , dat zeg ik u." Ik sloeg mijne voile op en sprak tegen de
vrouw. Zij zeide mij zacht: "Let maar niet op hem, jufvrouw. Hij zal wel gauw weder bij zich zelven komen." En zich toen naar hem koerende, zeide zij: "Jo, Jo, wat scheelt u?" — "Ik weet wel waarom zij komt," riep de jongen. — "Wie?" _ "Die dame daar. Zij komt om mij weer naar het kerkhof mee te nemen. Ik wil er niet meer naar toe. Ik wil er niet eens van hooien. Zij zou mij daar wel kunnen gaanbe- giaven." Zijne huivering tastte hein weder aan , |
|||||||
|
en terwijl hij tegen den muur leunde trilde
het geheele huisje. — "Zoo heeft hij den ge- heelen dag hij vlagen gepraat, jufvrouw," zeide Jenny zacht. "Hoe kijkt ge zoo, Jo? Dat is de dame. die ik ken." — "Is zij die?" antwoordde Jo , en hield zijn arm hoven zijne gloeiende oogen, om mij aan te zien. "Zij lijkt toch wel diean- dere te zijn. Het is de hoed niet, en het is ook de japon niet, maar zij ziet er toch uit alsof zij de andere was." Charley, met hare vroegtijdige ondervinding
van ziekte en ellende, had zich reeds van hoed en doek ontdaan, ging nu stil naar hem toe met een stoel, en zette hem daarop neer, als ware zij eene oude ziekenoppasster geweest, be- halve dat zulk eene oppasster hem (\'harlev\'s jeugdig gezichtje niet had kunnen toonen , waar- mede zij hem vertrouwen scheen in te boezemen. "Zeg eens," zeide hij. "Gij moet het mij
zeggen. Is die dame de andere dame niet?" Charley schudde haar hoofd, terwijl zij de
lompen, die hem omhingen, zoodanig schikte, dat zij hem zooveel verwarmden als mogelijk was. "O!" mompelde de jongen; "dan zal zij het
wel niet zijn, denk ik." — "Ik kwam zien of ik u met iets helpen kon." zeide ik. "Wat scheelt u ?" — "Ik bevries," antwoordde de jongen , met een schorre stem, terwijl zijne holle oogen over mij heen bleven dwalen, "en dan brand ik weer, en dan bevries ik weer. en dan brand ik weer, o zoo dikwijls ineen uur. En mijn hoofd is zoo dommelig, en net alsof ik gek zal worden — en ik ben zoo dorstig — en mijn gebeente zit overal vol pijn." — "Wanneer is hij hier gekomen?" vroeg ik
de vrouw. — "Van morgen, jufvrouw, vond ik hem aan den hoek van de stad. Ik had hem daar in Londen gekend. Niet waar, Jo?" — "Tom - All-Aio n e\'s," antwoordde de jongen. Wanneer hij zijne aandacht of zijne oogen
ergens op vestigde, was liet maar eene korte poos. Weldra liet hij zijn hoofd weder hangen en dommelig heen en weder zwaaien, en sprak hij alsof hij maar half wakker was. "Wanneer is bij van Londen gekomen?"
vroeg ik. — "ik ben gisteren van Londenge- koinen," antwoordde de jongen zelf, nu gloei- end van hitte. "Ik ga maar eigens heen." — "Waar gaat hij heen?" vroeg ik. — "Ergens maar," herhaalde de jongen nog harder. "Ik ben altijd weggejaagd, sedert die andere mij den souverein heeft gegeven. Jufvrouw Snags- by past overal op mij en jaagt mij dan weg — wat heb ik haar toch gedaan? — en allen
passen zij op mü en jagen mij overal weg. Al- lemaal doen zij dat, van dat ik opsta af tot- dat ik weer slapen ga. En nu ga ik maar er- gens heen. Het komt er niet op aan waar. Zij zeiden mij daar in Tom-All-Alon e\'s, dat zij van St. Al hans was gekomen, en daarom nam ik den weg naar St. Albans. Die is even- goed als een ander." |
|||||||
|
\'Jl ï
|
|||||||||
|
II ET V KUL AT RN HUIS.
|
|||||||||
|
haar kind zat te sussen on angstig den weg
opkeek of haai\' dronken man niet aankwam. Ik durfde niet mooi\' met eene van de vrou-
wen blijven spreken, uit vrees van ze in moeite te brengen: maar ik zoido tot Charlev. dat wij dien jongen niet zoo moesten laten omko- men. Charlev, die voel boter dan ik wist wat te doen, en wier vlugheid hare tegenwoordig- heid van geest evenaarde, stapte voor mij uit, en weldra haalden wij Jo in, niot ver van don steenoven. Ik vermoedde, dat hij zijne reis niet een pakje
onder don arm moest begonnen zijn, en dat bij dit verloren had of hot hom ontstolen was; want hij droeg nog dat ellendig overschot van eene bonten muts alsof het een pakje was, hoewel hij blootshoofds door den regen liep, die nu weder was begonnen te vallen. Hij bleef stilstaan toon wij hein riepen, en toonde we- derom dien angst voor mij toen ik hom na- dorde: hij staarde mij met zijne glinsterende oogen si rak aan. on het was alsof de schrik zelfs zijn huiveren bedwong. Ik vroeg hem om met ons modo te gaan,
dan zouden wij zorgen, dat bij voor dien nacht huisvesting kreeg. "Ik bob geene huisvesting noodig," zeide
hij. "Ik kan wol tusschen de wanne steenen gaan liggen." —"Maar weet gij dan niet, dat «Ie monschen daar sterven ?" zeide Charlev hier- op. — "Zij sterven overal," antwoordde de jon- gen. "Zij sterven on hunne gehuurde\'kamer — en zij sterven in Tom-A 11-A lone\'s bij hoo- pen. Er sterven er moor dan er in loven blij- ven, naar wat ik gezien heb." En toen lluis- tei\'de hij Charlev niet eene schorre stem toe: "Als zij de andere niet is, zij is die vreemde toch ook niet. Zijn er dan drie?" Charlev zag mij eenigszins vreesachtig aan,
en ik weid half bang voor mij zelve, toon de jongen mij met zulke vervaarde oogen aankeek. Hij volgde mij echter toen ik hem wenkte,
en toon ik bevond, dat ik zulk een invloed op hem uitoefende, ging ik recht naai\'huis. Dit was niet ver: wij behoefden don heuvel maar op te gaan. Wij kwamen slecht één man voorbij. j Ik twijfelde of wij wol zonder hulp zouden thuis komen, zoo onvast en bevende was de gang van den jongen. Hij klaagde echter niot, en scheen zich niet het minste om zich zelven te bekreunen, als ik zulk eene vreemde uitdruk- king mag bezigen. Wij lieten hem voor oen oogenb\'.ik in het
j voorhuis, waar hij in den hoek van de ven- sterbank kroop, en met eene onverschilligheid, die nauwelijks verwondering kon boeten, de hem vreemde pracht eener fatsoenlijke woning aanstaarde. Ik ging naar de voorkamer om met mijn voogd te spreken. Daar vond ik mijnheer Skimpole. die niet de diligence gekomen was. ge- lijk hij dikwijls zonder waarschuwen dood, zon- |
|||||||||
|
Altijd besloot hij mot Charley aan te sproken.
"Wat moot or mot hom gebeuren ?" zeide ik,
de vrouw ter zijde nemende. \'\'Hij zou in dien stiiat niet kunnen reizon, zelfs al had hij eene bestemming en al wist liij waarbij heen moest.\'" — "Ik weet er niet moor van dan de dooden, jufvrouw," antwoordde zij. met een Itlik vol medelijden naar hem omziende. \'\'Misschien we- ton de dooden het beter, als zij het ons maar kon- don zeggen. Ik hol) hom hier uit modelijden don geheelen dag gehouden en hom soep on medicijn gegeven, on Lizzy is gaan rondhoo- ren of iemand hom in wil nemen, (daar ligt mijn liefje op het bod — haar kind . maar ik zeg altijd liet mijne); maar ik kan hem niet lang meer houden , want als mijn man thuis kwam en hem hier vond, zon hij hom vrij on- zacht de deur wijzen on misschien oon onge- luk toebrengen. Luister. Daar komt Lizzy terug." Nauwelijks had zij dit gezegd of de andere
vrouw kwam haastig binnen, on de jongen stond op met eene donkere bewustheid . dat hij nu zou moeten heengaan. "Wannoor het kleine kind wakker word . on wanneer en hoc C\'har- ley liet uit liet bod nam en er mede op en neer begon te wandelen om het te sussen, weet ik niot. Zij was daar en zij deed dat al- les, op eene bedaarde moederlijke manier, alsof zij weder met Tom en Emma op het zoldeika- niertje bij jufvrouw Blinder woonde. De vriendin was hier en daar geweest. en
was van dozen naar genen gewezen . on kwam nu terug gelijk zij was heengegaan. Korst was het te vroeg om den jongen in de schuilplaats op te nemen, waar hij zou behoord bobben, on eindelijk was het te laat. De eene beambte had haar naar oon ander gezonden, en deze had baar weer naar den oersten teruggezon- den, en zoo al heen en weder; zoodat hot mij voorkwam, dat beide moesten aangesteld zijn uithoofde van hunne bekwaamheid om hunne plichten te ontduiken, in plaats van die te vervul- len. En mi, na dat alles, zeide zij,sneladem- halendo, want zij bad hard geloopen on was ook angstig: "Jenny, uw baas is op weg naar huis, <>n do mijne is niet ver achter hom: on nu mag God don jongen helpen, want wij kun- nen niet moor voor hom doen." Zij brachten eenig kopergeld bijoen en stopte») het hem haastig in de hand, en zoo slofte do jongen, zonder recht te weten wat bon) gebeurde, halfdank- baar, half gevoelloos, de deur uit. "Geef mij het kind . meisjelief," zeide de moe-
der tot Charlev, "en wol vriendelijk dank ! Jenny, beste vrouw, goedennacht! Jonge jufvrouw,als iiiijn baas het mij niot belet, zal ik straks nog eens naar den oven gaan kijken, waar dejon- gen waai schijnlijk wel wezen zal, en morgen- ochtend ook." Zij haastte zich voort, en woldra gingen wij
haar voorbij , terwijl zij voor hare eigene deur |
|||||||||
|
MIJNHEER SKIMPOLE" S .YfEN.SCffUEVE.VD/fEf/>. ->\\T>
|
|||||||
|
der zelfs kleoren mede te brengen, daar hij al-
tijd maar leende wat hij noodig had. Zij gingen terstond met mij naar builen, om
naai- den jongen te zien. De dienstboden had- den zich ook in het voorhuis verzameld; en hij zat in de vensterbank, waar C\'harlev bij hem stond, te beven, alsof hij een gekwetst dier was, dat men in oono sloot had gevonden. "Dat is een treurig geval," zeide mijn voogd,
na hein een paai\' vragen gedaan . hem hier en daar betast en in de oogen gekeken te heb- ben. "Wat zegt gij er van, Leonard?" — "< lij deedt best met hem maar dadelijk weer weg te zenden." zeide mijnheer Skimpole. — "Wat meent ge .\'"\' vroeg mijn voogd, bijna met barsrh- lieid. — "Mijn beste Jarndyce," antwoordde mijnheer Skimpole, "gij weet wel wat ik ben: ik ben een kind. Beknor mij. als ik het ver- dien ; maai- ik heb een aangeboren afkeer van dat soort van dingen. Dat heb ik altijd gehad, zelfs toen ik nog dokter was. Hij is gevaarlijk, weet ge dat wel? Hij heeft eene heel boos- aardige soort van koorts." Mijnheer Skimpole was uit het voorhuis we-
der naar de voorkamer gegaan, en zeide dit op zijn tuchtigen trant, terwijl hij op het piano- stoeltje zat en wij om hem heen stonden. "(»ij zult wel zeggen, dat is kinderachtig,"
vervolgde hij ons schertsend aanziende. "Welnu. dat is wel mogelijk : maar ik ben een kind en wil mij nooit voor iets anders uitgeven. Als gij hem daar buiten op den weg zet, zet gij hem maar waai\' hij te voren was. Hij zal er niet erger aan toe zijn dan te voren. (Jij kunt zelfs maken, dat hij er heter aan toe is, als ge dat goed vindt, (ieef hem een halve schelling, of vijf schellingen, of vijf pond tien — gij zijt rekenaars, en ik niet — en maakt. dat gij hem kwijtraakt." — "En wat moet hij dan doen.\'" zeide mijn voogd. — "liij mijn leven," ant- woordde mijnheer Skimpole, met zijn innemend lachje zijne schouders ophalende, "ik heb er geen het minste denkbeeld van wat hij dan doen moet. Maar ik twijfel niet of hij zal het wel weten." — "Is het niet eene schrikkelijke gedachte," zeide mijn voogd, wien ik haastig had verteld, welke vruchtelooze pogingen de twee vrouwen hadden aangewend om den jon- gen onder dak te helpen, "is het niet eene schrikkelijke gedachte." terwijl hij op en neer- stapte en zijne haren opwreef, "dat als dit el- lendige schepsel een veroordeeld gevangene was, zijn hospitaal voor hem zou openstaan, en hij zoo goed verpleegd zou worden als één zieke jongen in het land?" — "Mijn beste Jarndyce," antwoordde mijnheer Skimpole. \'-gij zult de onnoozelheid der vraag wel verschoonen, daar zij door iemand wordt gedaan, die in wereld- sche zaken geheel onnoozel is — maar waarom is hij dan geen gevangene?" Mijn voogd bleef staan en zag hem aan met
|
eene zonderlinge mengeling van laclihist en
verontwaardiging in zijne trekken. \'•Onze jonge vriend is niet van eenige kiosch-
heid te verdenken, zou ik mij verbeelden," zeide mijnheer Skimpole. zonder eenige verle- genheid. "Het komt mij voor, dat het verstan- diger en ook in zekeren zin fatsoenlijker zou zijn. als hij zooveel, al was het ook ongeoor- loofde, geestkracht toonde, dat hij daardoor in de gevangenis kwam. Dat zou , meer avontuur- lijks, iMi dus ook, in zekeren zin, meer inte- ressants hebben." — "Ik geloof," antwoordde mijn voogd, "dat gij een kind zijt, zooals er geen tweede op de wereld te vinden is." — "Doet gij dat waarlijk ?" hervatte Skimpole. "Het kan heel wel zoo zijn. Maar ik moet bekennen, ik begrijp toch niet waarom onze jonge vriend . in zijn stand, zich niet zoo interessant zou po- gen te maken als hem mogelijk is. Hij is zon- der twijfel met eene maag geboren — waar- schijnlijk heeft hij, als hij in een staat van ge- zondheid is, die hem minder gevaarlijk voor anderen maakt, eene goede maag en een uit- muntenden eetlust. Welnu dan. Op zijn natuur- lijk etensuur, waarschijnlijk togen den mid- dag, zegt onze jonge vriend in gedachte tot de maatschappij: "Ik heb honger: wilt ge wel zoo goed zijn om uw lepel voor ih^n dag te halen en mij te voeren?" De maatschappij, die de inrichting van het geheele lepeltoestel op zich heeft genomen, en voorgeeft ook voor on- zon jongen een lepel te hebben, laat dien lepel niet eens zien, en onze jonge vriend zegt der- halve: "(rij moet het mij niet kwalijk nemen, als ik er een neem." Dit nu is, naar mijne ge- dachten, een staaltje van ongeoorloofde geest- kracht, dat wel iets hillijks. en te gelijk ook iets romanesks heeft: en ik weet niet of ik onzen jongen vriend niet meer interessant zou vinden, als hij zich zelven tot zulk een staaltje maakte, dan nu hij maar een arme vagebond is — iets, dat iedereen kan wezen." — "Onder- tusschen," waagde ik aan te merken, "wordt hij erger."—"Ondertusschen," zeide mijnheer Skimpole zeer blijmoedig, "gelijk jufvrouw Sum- merson, met haar practicaal gezond verstand. aanmerkt, wordt bij erger. Daarom raad ik om hem de deur te wijzen eer hij nog erger wordt." Het vriendelijk lachend gezicht, waarmede hij
dit zeide, geloof ik nooit te zullen vergeten. "Natuurlijk . Oud Vrouwtje," zeide mijn voogd,
zich naar mij koerende, \'-kan ik hem doen op- nemen waar hij behoort, als ik maar daarheen ga en er die lieden toe dwing, schoon het een slechte staat van zaken is. die zoo iets in zijn toestand noodig maakt. Maar het wordt laat, het is heel slecht weer en de jongen is toch al gehoed afgemat. Kr is een bed op de luch- tige zolderkamer boven den stal; best dat wij hem daar houden tot morgenochtend; dan kan hij voorzichtig vervoerd worden. Dat zullen wij |
||||||
|
\'21<; HKT VERL
|
TEN HUIS.
|
||||||||
|
doon." — "Zon!" zeide mijnheer Skimpole, met
zijne vingers op de toetsen der piano, toen wij heengingen. "(iaat gij weer naar onzen jongen vriend?" — "Ja," zeide mijn voogd. — l,Iloe benijd ik uw zenuwgestel, Jarndyce!" hervatte mijnheer Skimpole met schertsende bewondering, "(iij geeft niet om zulke dingen, en jufvrouw Sunimerson ook niet. Gij zijt altijd klaar om overal heen te gaan en alles te doen. Dat is het, als iemand een wil heeft. Ik heb geheel geen wil — niet dat ik niet wil — ik kan maar eenvoudig niet." — "Gij kunt niets voor den jongen aanra- den, zou ik denken .\'" zeide mijn voogd, half giam- storig over zijn schouder omziende; slechts half gramstorig, want hij scheen mijnheer Skimpole nooit als een verantwoordelijk wezen te besehou- wen. — "Mijn beste Jarndyce, ik heb eene flesch niet verkoelende medicijn in zijn zak gezien, en het is onmogelijk hem iets beters te geven, (iij kunt hun ook zeggen, wat azijn te spren- kelen in de kamer waar hij slaapt, en die ma- tig koel en hem /.elven matig warm te houden. Maar liet is eene onbescheidenheid van mij, dat ik zoo iets zeg. Jufvrouw Summerson weet al zulke dingen zoo goed, dat zij dat zeker ook wel weet." Wij gingen weder naar liet voorhuis en ik
poogde Jo te doen begrijpen wat wij wilden doen. Charley legde het hem nog eens uit, en hij hooide alles aan met die kwijnende onver- scbilligheid, die ik reeds had opgemerkt, en keek verstrooid naar hetgeen wij deden, alsof het voor iemand anders gedaan werd. Daar de dienstboden medelijden hadden met zijn ellen- digen toestand en zeer ijverig waren om hem te helpen, hadden wij spoedig de zolderkamer gereed; en eenige mannen uit het huis droe- gen hem, goed ingebakerd, over de natte voor- plaats. Het was genoeglijk op te merken hoe vriendelijk en zorgvuldig zij voor hem waren, en hoe er een algemeen denkbeeld bij hen scheen te bestaan, dat het hem moest opbeu- ren als zij dikwijls "oude jongen" tegen hem zeiden. Charley hield het toezicht over dit ver- voer, en liep tusschen het huis en de kamer boven den stal heen en weder met de opwek- kende en versterkende middeltjes, die wij hem durfden geven. Mijn voogd ging zelfs nog eens naar hem zien, eer hij voor den nacht alleen gelaten werd, en toen hij naar de Bromkamer terugkwam, om een brieften behoeve vanden jongen te schrijven, dien een bode den vol- genden morgen vroeg moest bezorgen, deelde hij mij mede, dat de zieke rustiger was en scheen te willen gaan slapen. Men had zijne deur van buiten gesloten, zeide men, voor het geval dat hij aan het ijlen mocht geraken, maar liet zoo geschikt, dat hij geen gerucht kon maken zonder gehoord te worden. Daar Ada, wegens eene verkoudheid, in onze
kamer moest blijven , werd mijnheer Skimpole |
in dien tijd alleen gelaten, en vermaakte zich
met melodieën van treurige liederen te spelen, en somtijds (gelijk wij in de verte hoorden) met veel uitdrukking en gevoel daarbij te zin- gen. Toen wij weder in de voorkamer bij hen. kwamen zeide hij, dat hij ons eene kleine ro- mance zou laten hooien, die hem "apropos van onzen jongen vriend" in het hoofd was gekomen ; en toen zong hij er eene van een boerenknaap. "die ouderloos en zonder huisvesting in de wijde wereld moest rondzwerven" — inderdaad zeer aandoenlijk. Het was een lied, dat hem altijd aan het schreien bracht, zeide hij ons. liet overige van den avond was hij bijzonder
vroolijk. "Ilij moest zingen als een vogeltje," zeide hij in zijne opgetogenheid, "als hij eraan dacht, welke gelukkige talenten om de moeielijk- ste dingen te doen hij om zich heen zag." Ilij stelde met een glas warmen wijn een toast in op de "betere gezondheid van onzen jongen vriend," en voegde er schertsend bij, (lat die knaap wel bewaard zou blijven om, gelijk Whit- tington, Lord Mayor van Londen te worden. In dat geval zou bij zonder twijfel eene Jarn- dvce\'s Inrichting en een Suinmerson\'s Armhuis stichten, en een jaailijkschen pelgrimstocht van den Gemeenteraad naar St. Albans instellen. Ilij twijfelde er niet aan, zeide hij , of onze jonge vriend was op zijne manier een uitmun- tende jongen, maar zijne manier was Leonard Skimpole\'s manier niet; wat Leonard Skimpole was, had Leonard Skimpole zelf tot zijne groote verrassing ondervonden , toen hij voor het eerst met zich zelven kennis maakte; hij had zich zelven niet al zijne gebreken aangenomen en het verstandigst geoordeeld het maar zoo goed mogehjk met hem te schikken; en hij hoopte, dat wij dit insgelijks zouden doen. Cliarley\'s laatste bericht was, dat de jongen
zeer stil lag. Ik kon uit mijn venster zien, dat de lantaren, die men bij hem gelaten had, bleef branden; en ik ging naar bed, verge- noegd denkende, dat hij goed bezorgd was. Een weinig voor het aanbreken van den dag
was er meer beweging en gepraat dan gewoon- lijk in huis, en dit deed mij ontwaken. Terwijl ik mij kleedde, zag ik uit het venster en vroeg een onzer knechts, die den vorigen avond onder de medelijdendste hulpers had behoord, of er iets in buis was gebeurd, dat niet goed was. De lantaren brandde nog voor het venster boven den stal. "Het is die jongen, jufvrouw," zeide hij.—
"Is hij erger?" vroeg ik. — "Hij is weg, juf- vrouw." — "Dood!" —"Dood, jufvrouw? Neen. ] Weggeloopen." Op welken tijd van den nacht, of hoe, of
I waarom hij heengegaan was, scheen men nooit
j te kunnen raden. Daar de deur nog gesloten
was en de lantaren voor het venster was blij-
ven staan, kon men alleen denken, dat hij
|
||||||||
|
i>17
|
|||||||||||||||
|
DE PA T1ENT IS WEGGELOOPEN.
|
|||||||||||||||
|
zij wisten niets van hem, en niemand kon
twijfelen of hare verwondering was ongeveinsd. Het weder was sedert eenigen tijd te vochtig geweest, en de nacht zelfs te regenachtig, om hein door zijne voetstappen te kunnen naspo- ren. Heggen on slootcn, muren , houtstapels on hooischelven werden door onze knechts tot ver in het rond onderzocht, daar men vreesde, dat de jongen hier of daar bewusteloos of dood was blijven liggen; maar men vond zelfs geen spoor, dat hij ergens geweest was. Van het oogenblik af, dut men hem in de kamer boven |
|||||||||||||||
|
door een luik in don vloer was geklommen,
dat in een ledig wagonhuis uitkwam. Maar in- dien hij dit had gedaan, had hij het luik ook weder dicht laten vallen, en men kon niet aen, dat het was opgelicht. Er was niets van eenigen aard vermist. Toen dit duidelijk ge- hleken was, moesten wij het allen voor eene treurige zekerheid houden, dat hij in den nacht ijlhoofdig was geworden, en door een horsen- schimmig oogmerk verlokt of door een ongc- "•ronden angst gedreven, in zijn erger dan hulpe- loozen toestand de vlucht had genomen; — |
|||||||||||||||
|
EN HIJ ZA\'I\' IN DE VENSTERBANK, WAAK CHARLEY BIJ HEM STOND, TE BEVEN, ALSOF HIJ
EEN GEKWETST DIER WAS, HAT MEN IN EENE SLOOT HAD GEVONDEN, (blz. 215). |
|||||||||||||||
|
wij dachten dit namelijk allen, behalve mijn-
heer Skimpole, die verscheidene malen, op zijn gewonen luchtigen trant, de meening uitte, dat onze jonge vriend begrepen had, dat hij, daar hij eene boosaardige> soort van koorts had, een gevaarlijk huisgenoot was, en zich daarom, met groote natuurlijke beleefdheid, had ver- | wyderd. Men deed alle mogelijke navraag en zocht j
overal. De steenovens werden nagezien, de ar- beiderswoningen werden bezocht, de twee vrou- i wen werden in het bijzonder ondervraagd, maar |
|||||||||||||||
|
den stal alleen gelaten had, was hij verdwenen.
Het zoeken duurde vijf dagen. Ik wil niet
zeggen, dat men het zelfs na dien tijd geheel staakte; maar toen werd mijne geheele aan- dacht in beslag genomen door omstandighe- den, die mij altijd gedenkwaardig zullen blijven. Toen C\'harlev des avonds in mijne kamer we-
der aan het schrijven was, en ik tegenover haar zat te werken, voelde ik de tafel beven. Ik keek, en zag, dat mijn kamenieitje van hot hoofd tot de voeten trilde en huiverde. "Zijt ge zoo koud, Charley?" zeide ik. — "Ik
|
|||||||||||||||
|
tilS HET VERLATEN JWTS.
|
|||||||
|
geloof van ja. jufvrouw." antwoordde zij. "Tk
weet niet wat mij scheelt. Ik knn mij niet stil- houden. Gisteren togen dezen tijd voelde ik dat ook zoo, jufvrouw. Maak u niot ongerust, maar ik geloof, «lat ik ziek bon."
Ik hoorde buiten .Vla\'s stom, on snelde naar
de deur tusschen mijne kamer on onze gonoog- lijke zitkamer, om dio te sluiten: juist bijtijds, want zij klopte reeds aan. toon ik niijno hand nog aan don sleutel had. Ada riep mij om haar liinnon te laton. maar
ik antwoordde: "Nu niet, lioljo. Ga hoon. Kr is iots gebeurd : ik zal terstond bij u komen."\' Ach! het nioost lan?. zoor lang «luren eer mijne lieve Ada on ik elkander weder zagen. Charley word ziek. Hinnon de twaalf uren
was zij zeer ziok. Ik hielp haar in mijne kamer te bed. On bleef stil bij haar zitten om haar op te passen. Ik zeido mijn voogd alles, on waarom ik liet noodzakelijk achtte mij af to zonderen, en waarom ik vooral mijne lieve Ada niot wildo zien. In het eerst kwam zij zo«>r dikwijls aan de deur, en deed mij zelfs ver- wijtingen mot snikkon on tranon: maarikschreef haar oon langen brief, waarin ik haar zeide, dat zij mij angstig on bedroefd maakte, en haar had. als zij mij liefhad en mijn gemoed wilde geruststellen, om niet nader te komon dan in don tuin. Daarna kwam zij onder het venster, zolfs meermalen dan zij aan «1<> deur was ge- komen: on als ik hare zotHo stom had leeren liefhebben toon wij bijna nooit van elkander waren, hoeveel liever hoonle ik die nog, to«>n ik achter het venstorgordijn stond to luisteren «\'n te antwoorden, zonder zolfs naai1 buiten te durven zien. Hoeveel liever werd die stem mij nog. toen er nog een hardei- tijd kwam! Men spreidde een bed voor mij in onze zit-
kamer, en door de deur wijd open io zetten maakte ik. nadat Ada dat gedeelte van hef huis geruimd had . do twee kamers tot eeneen hield ze f\'risch en luchtig. Er was geene dienstbode in of om hot huis. of zij was zoo goedhartig, dat zij allen «>p ieder uur van den dag of den nacht, zonder d<> minste vrees of onwil, bij mij zouden zijn gekomen: maar ik achtte het best óéne brave vrouw uit. te kiiv.on. die Ada nooit zon genaken, en die ik vertrouwen kon, «lat bij het komen en gaan alle voorzorgen zou in acht nemen. Door hare hulp. kon ik uu en dan met mijn voogd een luchtje gaan schep- pen, als ik niet behoefde te vreezen, dat ik Ada zou ontmoeten, en had ik evenmin ?\'\'- brek aan bediening als mij in eenig ander op- zicht iets ontbrak. F.n zoo werd de arme Charley al erger en
erger, en lag menigen «lag en nacht lang in dreigend doodsgevaar. Zij was zoo geduldig, zoo weltevreden, zoo vol van zachtaardige standvastigheid, «lat ik dikwijls, als ik bij haar zat en haar hoofd in mijne armen hield, — |
|||||||
|
want zoo kon zij altijil uitrusten, als,zij «Ut
in geone andere houding kon «lo«>n — in stilte tot onzen Vader in <l«*n hemel had, dat ik de les. die deze kleirm zuster mij gaf, mot ver- goten mocht. TI«*t spoot mij zooi- als ik dacht. dat Char-
ley\'s lief gezichtje veranderd en misvormd zou zijn, al kwam zij door die ziekte heen — zij zag er nog zoo kinderlijk uit, met hare kuil- tjes in de wangen — maar meestal «leed het grootere gevaar, waarin zij verkeerde, mij die I gedachte vergeten. Toen zij op het ergst was en ijlde van hare zorgen bij haai\' vaders ziek- hed en de kleine kinderen, kende zij mij toch nog in zooverre, dat zij in mijne armen stil was. al kon zij anders ni«>t stil liggen. «>n nii\'t minder ongedurigheid over hare hersenschim- men prevelde. In zulke uren placht ik te den- ken, hoe ik ooit de andere kimloron zoukun- nen zeggen, dat het kind. hetwelk van haar eigen trouw hartje had geleerd in hun nood eone moedei\' voor hen te zijn, dood was! Er waren andere tijilen. wanneer Charley
mij wel kende on met mij praatte, mij zeiile. «lat ik Tom en Emma nog van hare liefde moest verzekeren, en dat zij overtuigd was, dat Tom tot een braaf man zou opgroeien. In die uren sprak Charley mij over hetgeen zij zoo go«>d zij kon voor haar vader gelezen had. om hem te troosten: van dien jongeling, die uitgedragen werd om begraven te worden . d<> eenigo zoon zijner moeder, en zij eone weduwe : van de «loch- ter «les hoofd mans. die door de genaderijke hand van haar doodbed word opgewi\'kt. En Char- ley verhaalde mij, «lat zij, toen haar vader stierf, in hare eerste droefheid op hare knieën gebeden had . dat hij ook mocht opgewekt en aan zijne arme kindoren teruggegeven worden: en dat zij, als zij nooit beter werd en ook ster- ven moest, hot waarschijnlijk achtte, dat hot bij Tom zou opkomen om hetzelfde gt^bed voor haar t«> doen : on dan moest ik hem beduiden hoe de menschen in oude dapen alleen daarom we- der tot het aardsche leven waren teruggeroo- pen. opdat wij onze hoop zouden kennen om aan don hemel teruggegeven te worden. Maar onder al de verschillende tijdperken
harer ziekte was er geen. waarin Charley die zachte deugden verloor, waarvan ik gesproken heb: <>n dikwijls, zeer dikwijls gebeurde het, dat ik des nachts «lacht aan haar laatst verheven geloof aan den beschermengel, en haar laatst nog verhevener vertrouwen op God ten opzichte | van haar armen verachten vader. Doch Charley stierf niet. Langzaam kwam
] zij <l«\' gevaarlijke crisis door. nadat zij lang
! daarin was blijven dobberen, en toen begon
\' zij te boteren. De hoop, die in het begin bijna
verdwenen was, dat zij in haar uitwendig
voorkomen nooit weder dezelfde zou worden.
h«»gon spoedig te herleven, en ik zag zelfs
|
|||||||
|
CHAltLEY EN HARE OPPASSTER. l2l!>
|
|||||||
|
van avond zeggen, dat ik meen niet wel te
zijn, en dat gij mij zult oppassen." Daarvoor dankte het arme kind mij met al
haar hart. "En als gij morgenochtend jufvrouw Ada in
den tuin hoort, en ik niet wel in staat mocht zijn om naar het venster te gaan, ga pij dan, Charley. en zeg. dat ik nog slaap — dat ik mij wat heel moe heb gemaakt en nog slaap. Houd de kamer altijd zooals ik die gehouden heb. Charley, en laat niemand binnenkomen." Charley beloofde dit. en ik ging liggen, want ik
was zeer loom. Ik sprak den dokter dien avond, en vroeg hem als eene gunst, dat hij in huis nog niets van mijne ziekte zou zeggen. Ik heb er eene zeer onduidelijke herinnering van hoe die nacht in den dag overging, en de dag weder in den nacht, maar ik was dien eersten mor- gen neg juist in staat om naar het venster te gaan en met mijne lieve Ada te spreken. Op den tweeden ochtend hoorde ik hare dier-
bare stem — o hoe dierbaar nu ! — daar bui- ten. en ik vroeg Charley , eenigszins met moeite (want het spreken werd mij pijnlijk), om te gaan zeggen, dat ik nog sliep. Ik hoorde haar zacht antwoorden: "O Charley, stoor haar toch vooral niet!" "Hoe ziet mijn schat er uit, Charley?" vroeg
ik. — "Een weinigje droevig, jufvrouw," ant- woordde Charley. door het gordijn glurende. — "Maar ik weet toch wel, dat zij van mor- gen zeer schoon is." — "Dat is zij ook, juf- vrouw," zeide Charley, nog kijkende. "Zij ziet nog naar het venster op." — "Met hare hel- dere blauwe oogen. God zegen ze. die ik altijd het liefelijkst vind als zij ze zoo opslaat !" Ik riep Charley bij mij en gaf haar mijn
laatsten last. "Nu, Cliarley, als zij hoort, dat ik ziek \'
zal zij in de kamer willen komen. F\' buiten, Charley, als ge mij waa tot het laatste toe. Charley, al\' eens binnenlaat, haar mij r laat zien terwijl ik ven." — "Dat zf beloofde zij më Charley. En k. en raak e \' u niet z\' |
|||||||
|
hare vroegere kinderlijke gelijkenis terugkomen.
liet was een gewichtige morgen, toen ik
Ada, die beneden in den tuin stond, dit alles kon vertellen ; en liet was een gewichtige avond . toen Charley en ik eindelijk weder in de an- dere kamer te /amen theedronken. Maar op den/elfden avond gevoelde ik mij door eene kooitskoude aangetast. Gelukkig voor ons beiden was liet niet, voor-
dat Charley weder veilig in bed en gerust in slaap was, dat ik begon te denken, dat bare ziekte mij had aangestoken. Ik had gelukkig kunnen ontveinzen wat ik onder" het theedrin- ken gevoelde, maar ik kon mij zelve niet meer misleiden, en ik wist. dat ik spoedig Charley\'s voetspoor zon volgen. Ik was echter nog wel genoeg om des morgens
vroeg op te zijn, den vroolijken groet van mijne lieve Ada , die reeds in den tuin was . te beantwoorden en evenlang als gewoonlijk met haar te praten. Maar ik was niet vrij van eene inbeelding,
dat ik des nachts in de twee kamers had rond- gewandeld , niet recht bij mijne zinnen , schoon ik nog wist waar ik was; en nu en dan ge- voelde ik mij eenigszins verward , met eene zon- derlinge gewaarwording van volheid, alsof ik hoe langer hoe meer opzwol. In den avond was ik zooveel erger, dat ik
besloot Charley op alles voor te bereiden. Met dit oogmerk zeide ik: "Gij begint nu alweder sterk te worden, niet waar, Charley?" — "0 ja!" antwoordde Charley. — "Al sterk genoeg, dat gij een geheim kunt hooien, zou ik den- ken, Charley?" — "O ja. al sterk genoeg daar- voor, jufvrouw!" riep Charley uit. Maarte mid- den van hare blijdschap betrok haar gezichtje, want zij zap bet geheim in m ij n gezicht: zij stond van haar leuningstoel op, en viel mij om den hals en zeide : "0 jufvrouw, dat is mijne schuld ! dat is mijne schuld!" en nog veel meer, uit de volheid van haar dankbaar hart. — "Nu , Charley," zeide ik. nadat ik haar eene poos had laten voort- gaan, "als ik ziek moet worden, stel ik mijn grootste vertrouwen, menschelijker wijsgespro- ken. op u. Rn als gij in mijne ziekte niet zoo kalm en bedaard blijft als «rij in de uwe altijd zijt geweest. Charley. kunt gij nooit aan dat vertrouwen beantwoorden."— "Als ge mij nog maar een beetje laat schreien, jufvrouw," zeide Cliarley. "Och Heere, Ileere, als ge mij nog maar een beetje laat schreien, lieve jufvrouw," — mot hoeveel teederheid en aandoening zij dit uitstortte, terwijl zij zich om mijn hals klemde, zal ik mij nooit dan met tranen her- inneren — "zal ik mij wel goed houden." Ik liet dus Charley nog een beetje schreien,
en het deed ons beiden goed. "Vertrouw mij nu maar, als het u belieft,
jufvrouw." zeide Charley bedaard. "Ik luister al naar al wat gij zegt." — "Dat zal vooreerst zeer weinig zijn, Charley. Ik zal den dokter |
|||||||
|
\'2-20 TIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
klok . die ton negen uur luidt, hooft zijn treurig
on niets betoekenond gebengel gestaakt: do poor- ten zijn gesloten, en do nachtportier. oen deftig waker met verbazende slaapkracht, betrekt de wacht in zijn kamertje, Uit rijen van trapvensters schijnen duister brandende lampen, gelijk do oogen van het burgerlijk recht, oon loopoogigo Argus, met oon peilloos diepen zak voor ieder oog, waarover dat oog waakt, de sterren tno te wenken. Hier en daar voor doffe bovenvensters ontdekken schemerende plekjes kaarslicht de plaatsen, waar een snedig handlanger dor wet nog zit te arbeiden om huizen en landgoederen in netton van perkement te verwarren. Schoon het reeds over don kantoortijd is. blijven deze weldoeners hunner evennaasten no<r als nijvere biion voortwerken, opdat zij eindelijk eens van eiken dag goede rekenschap zouden kunnen geven. in hot naburige hofje, waar de lord-kanselier
van den lorrenwinkel woont, wordt oene al-
gomeene neigin<r tot soupeeren en bierdrinken
waargenomen. Jufvrouw Piper en jufvrouw Per-
kius, wier zoontjes, bezig metschuilhoekje spe-
lon . eenige uren lang in hoeken en gaten hebbon
omgekropen, om dan weder tot schrik der voor-
bijgangers eensklaps uit te schieten — jufvrouw
Piper en jufvrouw Perkins hebben er elkander
zoo even mede gefeliciteerd, dat (\\o kinderen
in bod zijn, en staan nog onder een vrion-
delijk praatje aan de deur. Mijnheer Krook on
zijn inwoner, on het feit, dat mijnheer Krook
"altijd wat op heeft." on de vooruitzichten,
die de jonkman op eene erfenis moet hebben,
zijn, volgens gewoonte, de hoofdinhoud van
het gesprek. Maar zij hebben ook iets te zog-
gen over de muzikale voreeniging in do Zon,
waar men door de half openstaande vensters
de piano kan hooren betrommelen, on waar de
kleine Swills, nadat hij zijn gehpor schaterend
\'\' doen lachen, nu de baspartij in een trio
\'••ne vrienden en begunstigers met
.\'\'drukking smeekt: "huister,
ir den wa-ter-val!" Juf-
■v Piper doelen elkan-
fr zekere, als zan-
\'ie de muzikale
geschrevene
onderlijken
\' ins weet
:aar ge-
Ueton ,
1, en
.lelijk
,)auzo
.iever
\'kins,
ver-
•ogt,
stil
toe-
|
|||||||
|
juiching, en dankt den hemel, «lat zij eene
fatsoenlijke vrouw is, waarmode zij tevens stil- zwijgend te kennen geeft, dat zij jufvrouw Per- kins insgelijks daarvoor houdt. Tegen dien tijd komt de jongen uit de Zon met de schuimende bierkan aan, welke jufvrouw Piper van hem overneemt, waarop zij vervolgens naar binnen gaat, na eerst jufvrouw Perkins goedennacht te hebben gewenscht, die met haar eigen pintje bier in do hand hooft staan praten, sedert dit door don jongen Perkins. eer hij naar bed werd srezonden, uit dezelfde herberg gehaald werd. Nu hoort men in het hofje de winkelluiken opzetten. on nokt men daar do rook van pij- pon. en ziet men verschietende sterren voor de bovenvensters, die verder aanduiden, dat men zich ter rust begeeft. Nu begint ook de politiedienaar tegen de deuren te duwen, om te voelen of alles goed gesloten is. en gaat vervolgens zijne ronde doen, achterdochtig naar pakjes kijkende, die door iemand worden ge- dragon, in de vooronderstelling, dat alle men- schen stelen of bestolen worden. Het is benauwend weder, hoewol de voch-
tigo koude tevens doordringend is, en er op zekere hoogte in de lucht een druilende mist hangt. Het is oen heerlijke dompige nacht om do slachthuizen, do ongezonde beroepen, de neve\'on, het slechte water en de kerkhoven een handje te helpen, en don ambtenaar, die hot register van overledenen houdt, wat meer dan gewoonlijk te doen te geven. Er mag iets in de lucht wezen, of in hom zelven, waaraan het hapert, maar mijnheer Weevle, anders .lo- bling gehoeten, is slecht op zijn gemak. Twin- tigmaal in een uur kuiert hij tusschen zijne kamer en de opene straatdeur hoon en weder. Dat heeft hij al godaan, sedert het donker be- gon te worden. Sedert de kanselier zijn winkel sloot, hetgeen hij van avond bijzonder vroeg heeft godaan, heeft mijnheer Weevle (met een goedkoop, nauw sluitend fluweelen kapje opliet hoofd, dat zijne bakkebaarden overmatig zwaar doet schijnen") nog veel meer op en neer ge- dwaald. Het is geen bijzonder merkwaardig verschijn-
sel, dat mijnheer Snagsby insgelijks slecht op zijn gemak is; wTant onder don drukkenden in- vloed van het geheim, dat hom bezwaart, is hij dat altijd moei\' of minder. De gedachte aan het geheimzinnig raadsel, waarvan hij mede bewust is en toch niets weet, jaagt hem tól- kons naar de plok, die de eerste oorsprong er van schijnt te wezen — de lorrenwinkel in het hofje. Deze oefent eene onwederstaanbare aan- trekkingskraeht op hem uit. Nu komt hij al- weder aan, met voornemen om de Zon langs en hot hofje door te gaan, en zoo eene avond- wandeling van tien minuten te doen. "Wat, mijnheer Weevle ?" zegt Snagsbv, ter-
vvijl hij blijft\'stilstaan. "Zijt gij daar?" — "Ja," |
|||||||
|
ER SCHIJNT IETS NOODLOTTIGS IN TE ZIJN. 221
|
|||||||
|
gene vriendelijkheid op, kijkt omhoog naar eene
ster of zoo iets, en kucht een kuchje, hetwelk aanduidt, dat hij niet recht weet hoe hij van dit gesprek zal afkomen. "Het is eene merkwaardige omstandigheid,
mijnheer," begint hij, langzaam zijne handen wrijvende, "dat hij hier moest..." — "Wie is h ij ?" valt Weevle er op in. — "De overledene, weet gij," zegt Snagsby, door eene beweging van zijn hoofd en rechterwenkbrauw naar de trap wijzende, en zijn bekende een tikje tegen een knoop gevende.— "O, hij!" zegt de ander, alsof het onderwerp hem niet best beviel: "ik dacht dat wij met hem gedaan hadden." — "Ik wilde alleen maar zeggen, mijnheer, dat het eene merkwaardige omstandigheid is, dat hij hier moest komen wonen en een van mijne kopiisten worden, en dat gij daarop hier moest komen wonen en ook een van mijne kopiisten worden. Ik bedoel niets beleedigends met die benaming, mijnheer," zegt Snagsbv, afbrekende met een wantrouwen, dat hij misschien de on- beleefdheid heeft gehad van zeker gezag over mijnheer Weevle aan te duiden, "want ik heb kopiisten gekend, die naderhand aandeel in brouwerijen hebben gekregen en heel fatsoen- lijke zaken gedaan. Heel fatsoenlijke zaken, mijn- heer," voegt Snagsbv er bij, met zekeren angst, dat hij zijn misslag niet verbeterd heeft. — "Het is een zonderlinge samenloop van omstan- digheden, zooals gij zegt," antwoordt Weevle, nog eens heen en weder kijkende. — "Er schijnt iets noodlottigs in te zijn, niet waar?" zegt de kantoorwinkelier. — "Ja!" — "Juist," her- neemt Snagsby, met zijn bevestigend kuchje. "Iets noodlottigs. Ja, iets noodlottigs. Nu, mijn- heer Weevle, vrees ik, dat ik u goedennacht moet wonschen;" Snagsby spreekt alsof het hom zeer speet, dat hij gaan moet, hoewel hij, sedert hij bleef stilstaan om te spreken, steeds naar een middel heeft gezocht om te ontsnap- pen; "mijn vrouwtje zal anders naar mij loo- pen zoeken. Goedennacht, mijnheer." Indien Snagsby zich naar huis haast om zijn
vrouwtje de moeite te besparen van naar hem te loopen zoeken, had hij zijn gemoed in dit opzicht kunnen geruststellen. Zijn vrouwtje heeft hem om den hoek van de Zon bestendig in het oog gehad, en sluipt hem nu na, met een zakdoek over haar hoofd geslagen, terwijl zij mijnheer Weevle in het voorbijgaan met een uitvorschenden blik vereert. "Gij zult mij in allen gevalle wel kennen, juf-
vrouw, als ge mij weerom ziet," zegt Weevle bij zich zelven; "en ik kan u geen compliment maken over uw voorkomen, wie gij ook wezen moogt, met uw hoofd zoo ingebakerd. Zal die kerel dan noo\'it komen!" De bedoelde kerel nadert terwijl hij spreekt.
Weevle steekt stil een vinger op, trekt hem mede den gang in en sluit zachtjes de straat- |
|||||||
|
antwoordt Weevle. "Hier ben ik, mijnheer Snags-
by." — "Schept gij eens een luchtje, zooals ik doe, eer gij naar bed ga.it?" — "Wel, er is niet veel lucht hier te krijgen, en die er is, is niet heel verfrisschend," antwoordt Weevle, eens in het hofje heen en weer kijkende. — "Wel waar, mijnheer. Merkt gij niet," hervat Snagsby, even ophoudende om de lucht op te snuiven en als het ware te proeven, "merkt gij niet, mijmheer Wreevle, dat — om er niet te veel van te zeggen — dat men hier iets vettigs ruikt, mijnheer?" — "Ja, ik heb ook al opgemerkt, dat hier van avond eene rare soort van lucht is," zegt Weevle. "Ik denk, dat het de karbonaden in de Zon zullen zijn." — "Karbonaden , denkt gij ? O! — Karbonaden?" Snagsby snuift en proeft nog eens. "Ja, dat kon wel zijn, mijnheer. Maar clan zou men zeggen, dat er wel eens naar de keukenmeid in de Zon mocht gezien worden. Zy heeft ze laten aanbranden. En ik geloof ook niet, mijnheer," Snagsby snuift en proeft al- weder, spuwt daarop en veegt zijn mond af; "ik denk niet — om er niet te veel van te zeg- gen — dat zij heel versch wsiren toen zij op den rooster kwamen." — "Dat is wel mogelijk. Het is heel bederfelijk weer." — "Ja, dat is het ook," zegt Snagsby; "en ik vind, dat het iemand neerslachtig maakt." — "Waarachtig," antwoordt Weevle, "ik moet zeggen, dat ik er akelig van word." — "Maai\' gij leeft ook zoo eenzaam, en woont in eene eenzame kamer, waar zulk eene akeligheid in gebeurd is," zegt Snagsby, langs des anderen schouder den don- keren gang inkijkende en vervolgens een paar stappen achterwaarts doende, om naar het huis op te zien. "Ik zou niet zoo alleen, als gij doet, in die kamer kunnen leven, mijnheer. Ik zou des avonds somtijds zoo onrustig en on- gedurig worden, dat het mij naar de deur zou jagen, en ik liever zou willen staan dan daar blijven zitten. Maar het is ook waar, dat gij in uwe kamer niet hebt gezien, wat ik daar gezien heb. Dat maakt een verschil." — "Ik weet er toch al genoeg van," antwoordt Tony. — "Het is niet aangenaam, niet waar?" ver- volgt Snagsby, achter zijne hand zijn vriende- lijk overredend kuchje kuchende. "Mijnheer Krook mocht dat bij de huur wel in aanmer- king nemen. En dat zal hij ook wel doen, hoop J»»" — "Ik hoop het ook," zegt Tony, "maar ik twijfel er aan." — "Gij vindt de "huur dus hoog, mijnheer?" hervat Snagsby. "Ja, de hu- ren zijn hoog hier in de buurt. Ik weet niet hoe het komt, maar die rechtsgeleerdheid schijnt alles duurder te maken. Niet," vervolgt Snagsbv, met zijn verontschuldigend kuchje, -dat ik een woord meen te zeggen tegen een vak, waaruit ik mijn brood haal." Mijnheer Weevle laat nog eens zijne oogon
door het hofje op en neer gaan, en ziet dan Snagsbv aan. Deze vangt zijn blik met verle- |
|||||||
|
222 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
duur. Daarop gaan zij naar boven, Weevle mot
zware, Guppy (want hij is het) met zeer lichte stappen. Nadat zij in de achterkamer zijn op- gesloten , spreken zij zacht. "Ik dacht, dat gij ten minste naarde maan
waart geloopen, in plaats van hier te komen," zegt Tony. — "Wei, ik heb tegen tien uur gezegd." — "(lij hebt tegen tien uur gezegd," herhaalt Tony. "Ja, dat hebt gij ook. Maar naar mijne rekening is het al tienmaal tien — al honderd ure. Ik heb nooit in mijn leven zulk een avond gehad." — "Wat is er dan gebeurd .\'" — "Dat is het juist," antwoordt Tony. "Er is niets gebeurd. Maar ik heb hier zitten blazen en zweeten in dit pleizierige hok, tot ik van akeligheid niet wist waar ik blijven zou. Kijk die kaars er eens uitzien," zegt Tony, en wijst naar eene duister brandende kaars op de tafel, met eene groote kool aan de pit en eene lange doodceel. — "Dat is gemakkelijk te verbeteren," merkt Guppy aan, terwijl hij den snuiter op- neemt.— "Is het.\'" antwoordt zijn vriend.\'"Niet zoo gemakkelijk als gij denkt. Zoo akelig snieu- lend heeft zij gebrand, sedert ik ze heb op- gestoken." — "Maar wat scheelt u toch , Tony .\'" vraagt Guppy, hem met den snuiter in de hand aanziende, terwijl de ander met den elleboog op de tafel leunt. — "Ik heb razend het land," antwoordt Tony. "Het is die onuitstaanbaar soin- bere zelfmoordenaarskamer, en die akelige oude vent daar beneden, geloof\' ik." Weevle schuift gemelijk het snuiterbakje met zijn elleboog van zich at\', legt het hoofd in de hand, zet zijne voeten op den haardrand en staart in het vuur. Terwijl Guppy naar hem kijkt, schudt hij even zijn hoofd en zet zich in eene gemakkelijke houding aan den overkant der tafel. — "Was dat Snagsby, die met u praatte, Tony?" — "Ja. en dat — "Ja, het was Snagsby," ant- woordt Weevle, eene andere wending aan zijn gezegde gevende. — "Over zaken.\'"\' — "Neen, niet over zaken. Hij kuierde maar voorby en bleef staan om wat te wauwelen." —"Ik dacht wel, dat het Snagsby was," hervat Guppy, "en ik hield het voor beter, dat hij mij niet zag; dus wachtte ik tot hij weg was." — "Daar is het alweer zoo!" roept Tony uit, voor een oogen- blik opkijkende. "Altijd zoo geheimzinnig en raadselachtig. Waarachtig, als wij een moord wilden plegen, zouden wij er geen grooter ge- heiia van kunnen maken." Guppy veinst te glimlachen; en om het ge-
sprek op iets anders te brengen, ziet hij, met ware of voorgewende bewondering, in de kamer rond naar de galerij van L\'ngelsche schoonheden, en besluit mot het portret van Lady Dedlock boven den schoorsteenmantel, waarop zij is voor- gesteld op een terras, met een voetstuk op dat terras, en eene vaas op dat voetstuk, en haar shawl over die vaas, en een verbazen- den lap bont over dien shawl, en haar arm |
|||||||
|
op dat bont, eneene bracelet aan haar arm.
\'•Dat is Lady Dedlock op een haar," zegt Guppy.
"Eene sprekende gelijkenis." — -Ik wenschte wel, dat het zoo was," bromt Tony, zonder van houding te veranderen, "dan zou ik hier wat pleizieriger conversatie hebben." Nu begrijpende, «lat zijn vriend met geéne
goede woorden in een meer gezellig humeur is te brengen, beproeft Guppy of het niet beter is zich ontevreden te houden. "Tony," zegt hij, "ik kan iets voor iemands
neerslachtigheid inschikken , want niemand weet beter dan ik hoe die iemand kan overvallen; en niemand kan dat beter weten dan iemand, die een onbeantwoord beeld in zijn hart heeft ge- prent. Maai\' zulke dingen hebben hunne gren- zen als er een onschuldig persoon bij te pas komt, en ik moet u zeggen, Tony, dat ik uwe tegenwoordige manier van doen niet gastvrij, en ook niet zeer fatsoenlijk vind." —"Dat zijn sterke uitdrukkingen, William Guppy," zegt Weevle hierop. — "Dat kan wel wezen, mijn- heer," antwoordt Guppy, "maar niet sterker dan mijn gevoel." Weevle bekent, dat hij ongelijk heeft gehad,
en verzoekt mijnheer William Guppy om er niet meer aan te denken. Deze evenwel, nu zooveel voordeel behaald hebbende, wil dit niet losla- ten, zonder nog wat geknord te hebben. "Neen, voor tien drommel, Tony," zegt hij,
"gij moest waarlijk wat voorzichtig zijn om het gevoel van iemand te kwetsen, die een onbe- antwoord beeld in zijn hart heeft geprent, en die, wat de snaren betreft, die de teederste aandoeningen doen trillen, waarlijk niet zoo geheel gelukkig is. Gij, Tony, bezit in u zel- ven alles wat berekend is om het oog te be- koren of den smaak te strooien. Het ligt niet — gelukkig voor u misschien, en mogelijk mocht ik wel wenschen, dat het met mij eveneens was — het ligt niet in uw karakter, om ééne bloem te blijven zweven. De geheele tuin staat voor u open en uwe luchtige wieken dragen u daarin overal heen. En toch, Tony, ver zij het van mij zelfs uw gevoel zonder reden te kwetsen!" Tony bidt nog eens, dat men van dat on-
derwerp zal afstappen, met nadruk zeggende: "William Guppy, zwijg er van!" en William Guppy bewilligt hierin, met het antwoord: "Uit mij zelven zou ik er nooit van gesproken heb- bon , Ton v." "En nu," zegt Tony, hot vuur oppokende,
"nog eens over dat pakje brieven. Is het niet iets zonderlings van Krook, dat hij juist van nacht twaalf ure bepaald heeft om het mij over te geven?" —"Zeer zonderling. Waarom deed hij dat.\'" — "Waarom doet hij alles.\' Dat weet hij zelf niet. Hij zeide, dat het vandaag zijn verjaardag was, en dat hij ze mij van nacht om twaalf ure zou geven. Hij zal zich tegen |
|||||||
|
NOG EENS OVEll DAT PAKJE BRIEVEN. ±>:S
|
|||||||
|
de deur luisteren, en een weinigje hooger, en
een weinigje lager, op de trap. Hij komt terug, en zegt, dat alles wel en alles stil is; en ver- telt wat hij eene poos te voren tegen Snagsby heeft gezegd, dat men in de Zon karbonaden braadt. "En liet was toen," hervat Guppy, nog met
walgenden afkeer naar zijne mouw kijkende, terwijl z\'y voor het vuur hun gesprek hervat- ten en zich over de tafel naar elkander toebui- gen, met de hoofden zeer dicht bijeen, "dat hij u vertelde, dat bij het pakje brieven uitliet valies van zijn huurder bad genomen." — "Toen was dat, mijnheer," zegt Tony, even zijne bak- kebaarden opstrijkende, "en toen schreef ik een regeltje aan mijn besten vriend, den heer Wil- liam Guppy, om hem de afspraak voor van avond te berichten en hem te raden om niet vroe- ger te komen, omdat hij daar beneden zoo droin- mëls slim is." De luchtige toon der modewereld, dien mijn-
heer Weevle gewoonlijk aanneemt, gaat hem van avond zoo slecht af, dat hij hem spoedig laat varen en ook geen verder werk van zijn bakkebaard maakt, maar zich , na over zijn schou- der te hebben omgekeken, weder aan zijne ake- ligheid schijnt over te geven. • Gij zult de brieven naar uwe kamer meene-
men om ze te lezen en te vergelijken, zoodat gij er hem alles van zeggen kunt. Dit is immers de afspraak, Tony?" zegt Guppy, onrustig op zijn duim bijtende. — "Gij kunt niet te zacht spreken. Ja. Dat hebben hij en ik afgesproken." — "Ik zal u eens wat zeggen, Tony." — "Gij kunt niet te zacht spreken," zegt Tony nog eens. Guppy antwoordt met een knik van zijn verstandig hoofd, steekt dit nog meer vooruit en laat zijne stem tot een gelluister dalen. — "Ik zal u eens wat zeggen. Het eeiste wat wij doen moeten is, een ander pakje te rna- ken, evenals het echte; zoodat, als hij vragen mocht om het echte te zien, terwijl het in mijne handen is, gij hem dan het namaak- sel kunt laten kijken." — "En als hij dan dat namaaksel ontdekt zoodra hij het ziet — en met zijne scherpe, borende oogen is dat omtrent vijfhonderdmaal waarschijnlijker, dan dat hij het niet zal doen," merkt Tony aan. — "Dan wor- den wij er brutaal tegen in. Zij behooren hem niet toe en hebben hem nooit toebehoord. Dat hebt gij gezien, en gij hebt ze veiligheidshalve in mijne handen gesteld — een rechtsgeleerd vriend van u. Als hij ei\' ons toe noodzaakt, zullen wij wel weer voor den dag komen. Is het zoo niet.\'" — "Ja-a!" luidt Tony\'s onwillige toestemming.—"Maar, Tony," zegt zijn vriend berispend, "hoe ziet gij mij zoo aan \'. Gij twij- felt toch niet aan William Guppy 1 Gij denkt toch aan niets kwaads?" — "Ik denk aan niets meer dan wat ik weet, William," antwoordt de ander ernstig. — "En wat weet ge dan?" |
|||||||
|
dien tijd stom hebben gedronken. Hij is er den
gcheelcn dag aan bezig geweest." — "Hij heeft toch de afspraak niet vergeten, hoop ik?" — •\'Vergeten? laat dat maar op hem aankomen. Hij vergeet nooit iets. Ik heb hem van avond nog gezien, tegen acht ure. Ik hielp hem zijn winkel sluiten, en hij had de brieven toen in zijne bonten muts. Hij nam die af en liet ze mij zien. Toen de winkel gesloten was, nam hij ze uit zijne muts, hing de muts achter op zijn stoel, en bleef voor het vuur staan om ze na te kijken. Ik hoorde hem een poosje later bier door den vloer heen het cenige liedje neu- riën, dat hij kan — van ISibo en den ouden Charon, en dat iïibo dronken was toen hij stierf, of zoo iets. Sedert is bij zoo stil geweest als eene oude rat, die in haar hol zit te slapen." — "En gij moet om twaalf ure naar beneden
gaan?" — "Ja, om twaalf ure. Maar, zooals ik u zeg, toen gij hier kwaamt was het mij alsof het al honderd ure was." — "Tony ," zegt Guppy, na eene poos met gekruiste boenen te hebben zitten peinzen, "hij kan immers nog niet lezen, niet waar?" — "Lezen! Hij zal nooit loeren le- zen. Hij kan al de letters afzonderlijk schrijven, en hij kent ook de meeste afzonderlijk, als hij ze ziet; zoover is hij door mij gevorderd; maar hij kan ze niet bijeenvoegen. Hij is te oud om nu nog den slag daarvan te krijgen — en te veel aan den drank." — "Tony," zegt Guppy, zijne beenen uitspreidende en wederom over elkander slaande, "hoe denkt gij, dat hij dien naam van Hawdon heeft gespeld ?" — "Dien heeft hij niet gespeld. Gij weet welk een zon- derling talent hij in dat opzicht heeft, en hoe hij zich gewend heeft om alles op het oog af na te schrijven. Zoo schreef hij ook dien naam na — blijkbaar naar het adres van een brief, en vroeg mij hoe ik hem uitsprak." — "Tony," zegt Guppy, alweder zijne beenen andersom over elkander slaande, "zoudt ge zeggen, dat het origineele schrift van een man of van eene vrouw was?" — "Van eene vrouw. Vijftig te- gen een, dat liet van eene dame is — staat vrij schuins, en het eind van de letter n lang uitgerekt en haastig." Guppy heeft onder dit gesprek op zijn duim
zitten bijten, doorgaans van duim vorwisse- lende als hij zijne beenen andersom over eik- ander sloeg. Terwijl bij dit weder wil doen, kijkt bij toevallig naar de mouw van zijne jas. Deze trekt zijne aandacht. Hij blijft er ontsteld naar staren. "Wat drommel, Tonv, gaat er toch vanavond
in dit huis om? Is er brand in een schoorsteen ?" — "Brand in een schoorsteen?" — Ma," her-
vat Guppy, "zie maai\' eens hoe het roet valt. Kijk hier, op mijn arm. En zie daar, op de tafel. Dat duivelsche goed. men kan het niet wegblazen—het smeert alsof het zwart vet was!" Zij kijken elkander aan, en Tony gaat aan
|
|||||||
|
224 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
vaart Guppy uit, zijne stem een weinig ver-
heffende; maar nadat zijn vriend hem nog eens heeft gewaarschuwd: "Ik zog u, gij kunt niet te zacht spreken," herhaalt hij zijne vraag zon- der eenig geluid te geven en vormt slechts met zijne lippen de woorden: "Wat weet gij.\'" — "Ik weet drie dingen. Vooreerst weet ik, dat wij hier in het geheim als een paar samenzweer- dors zitten te duisteren." — "Welnu," zegt Gup- py, "beter een paar samenzweerders dan een paar domkoppen, en dat zouden wij zijn als wij iets anders deden; want het is de eenige ma- nier om te doen wat wij willen doen. Ton twee- de?" — "Ten tweede .is hot mij nog niet geble- ken, hoe er ooit eenig voordeel van kan komen." Guppy slaat zijne oogen op naar hét portret
van Lady Uedlock voor den schoorsteenmantel en antwoordt: "Tony, ik moet u verzoeken om dat aan de eerlijkheid van uw vriend over te laten. Behalve dat het strekken kan om dien vriend behulpzaam te zijn, bij die snaren van het menschelijk gemoed. die — die bij deze gelegenheid niet in pijnlijke trilling behoeven gebracht te worden — is uw vriend ook geen gek. Wat is dat?" "Het is de klok van St.-Pauls, die elf uur
slaat. Luister, en gij zult al de klokken in de stad hooien slaan." Beiden zitten stil te luisteren naar do meta-
len stommen, nabij en veraf, die van torens van verschillende hoogte klinken, nog meer ver- schillend van toon dan van plaatsing. Nadat zij ein- delijk hebben opgehouden, schijnt alles nog stiller on geheimzinniger dan te voren. Een onaange- naani gevolg van het lluisteren is, dat het een atmospheer van stilte schijnt voort te brengen, waarin de spooksels van het geluid omwaren, een vreemd gekraak en getik, het ritselen van kleederen, die geene zelfstandigheid hebben, en de stappen van akelige voeten, die op het zee- zand of de versch gevallen sneeuw geene spo- ren zouden achterlaten. De twee vrienden zijn zoo zenuwachtig, dat voor hen de lucht vol van die spooksels is, en zij beide te gelijk omkijken om te zien of de deur wel gesloten is. •\'Ja, Tony," zegt Guppy, nog dichter bij hot
vuur schuivende en op den nagel van zijn be- venden duim bijtende. "\'Gij zoudt nog zeggen, ten dorde.\'" — "Het is ver van aangenaam een komplot tegen oen doode te maken in de kamer waar hij gestorven is, vooral als men er toe- vallig zelf in slaapt." — "Maar wij maken geen komplot tegen hom, Tony." — "Mogelijk niet; maar hot bevalt mij toch niet. Kom hier ook eens alloen wonen, en zie dan hoe het u bo- valt." — "Wat dooden betreft, Tony" zegt Guppv, dit voorstel aan zijne plaats latende, "in do moeste kamers zijn dooden geweest." — "Dat weet ik wel, maai\' in de moeste kamers laat men hen met rust on dan — dan laten zij u met rust," antwoordt Tony. |
|||||||
|
De twee vrienden zien elkander wederom aan.
Guppy zegt haastig iets, dat beduiden moet, dat zij den doode misschien een dienst zullen bewijzen, en dat hij dit wol hoopt. Er volgt eene drukkende stilte, totdat Tony, door eensklaps het vuur op te poken, Guppy doet overeind springen, alsof hij zelf was opgepookt. •\'Ba!" zegt hij; "er dwaalt nog meer van
dat leelijke roet in het rond. Laten wij het venster wat openzetten, om een mondje vol lucht te krijgen. Het is hier te benauwd." Hij schuift bet raam open, en beiden leunen
op de vensterbank, half binnen en half bui- ten de kamer. De naburige huizen staan te dichtbij om hun te veroorloven iets van de lucht te zien, zonder dat zij den nek verdraaien om naar boven te kijken; maar de lichten voor de beslagene vensters bier en daar, en het rol- len van rijtuigen, on de gewaarwording, dat er nog beweging van menschen is, vinden zij toch, dat eene verademing geeft. Guppy trom- inelt niet de vingers op de vensterbank, en hervat zijn gefluister, tiians met iets comisch in zijn toon, alsof hij comedie speelde. "Apropos, Tony, vergeet den ouden Small-
weed niet." Hij meent den jongen heer van dien naam. "Ik heb hem niets hiervan laten merken, weet ge. Die grootvader van hem is veel te slim. Dat zit in liet bloed." — "Ik zal mij wel voor hem wachten," zegt Tony. — "Hn wat Krook aangaat." hervat Guppy. "Denkt gij, dat hij werkelijk nog andere papieren van belang in handen heeft gekregen, zooals hij tegen u gesnoefd heeft, sedert gij zulke vrien- den zijt?" — Tony schudt zijn hoofd. "Dat weet ik niet. Ik kan het mij haast niet verbeelden. Als wij door dit gevalletje heenkomen zonder zijne achterdocht wakker te maken, zal ik er zeker wel meer van vernemen. Hoe kan ik liet weten, zonder ze te zien, als hij het zelf niet weet? Hij spelt er gedurig woorden uit, en schrijft ze met krijt op de tafel en op den muur, en vraagt wat dit is en wat dat is; maar zijn ge- bcele schat kan voor zoover ik weet alles wel scheurpapier zijn, waarvoor hij het ook gekocht heeft. Het is eene gekheid van hem, zich te verbeelden, dat hij documenten in zijn bezit heeft. Hij is, als ik kan afgaan op wat hij mij zegt, al vijf en twintig jaren aan het werk om ze te loeren lezen." — "Maar hoe zou hij toch het eerst op dat denkbeeld zijn gekomen? Dat is de vraag," zegt Guppy, zijn ééne oog diclit- knijpende, nadat hij eene poos met rechtsge- leerde diepzinnigheid hooft zitten peinzen. "Nlis- schien hooft hij papieren gevonden in iets, dat hij kocht on waarin men niet dacht, dat pa- pieren verborgen waren; en misschien heeft hij zich toen, o dat ze zoo verborgen waren, in het hoofd gezet, dat zij van waarde zijn." — "Of misschien heeft men hem gefopt met een vermeend koopje. Of misschien is hij heel en |
|||||||
|
GROOTE OPSCHUDDING EN ONTSTELTENIS.
|
225
|
|||||||||||||||
|
Hij wascht, en wrijft, en schuurt, en ruikt,
en wascht zoodanig, dat hij zich nog niet lang met een glas brandewijn heeft verkwikt en zwijgend voor het vuur gestaan, wanneer de klok der St.-Paulskerk slaat, en daarop al die andere klokken, van hare torens van allerlei hoogte in de donkere lucht en met hare verschil- lende klanken, insgelijks twaalf slaan. Alles wordt weder stil, en nu zegt de huurder van Krook: "Eindelijk is het de bestemde tijd. Zal ik gaan ?"
Guppy knikten geeft hem, bij wijze van geluk-
wensch, een slag op den rug; maar niet met de gewasschene had, schoon het zijne rechterhand is. Hij gaat naar beneden, en Guppy zet zich
|
||||||||||||||||
|
al gek geworden, door zoolang te kijken op
wat hij heeft, en door den drank en door al- tijd van het Hof en van documenten te hooien," laat Weevle hierop volgen. Guppy, die op de vensterbank zit en met
zijn hoofd knikkende al deze mogelijkheden over- weegt, gaat ondertusschen voort met op die vensterbank te trommelen en ze met zijne hand te drukken en te meten, totdat hij zijne hand haastig terugtrekt. "Wat in des duivels naam is dat?" zegt hij.
"Kijk mijne vingers eens." Ér kleeft een dik, geel vocht aan , onaange-
naam voor het gezicht en gevoel, en nog on- |
||||||||||||||||
|
"LIEFSTE, GIJ KENT DIE TWEE HEEREN WEL!" — "JA," ANTWOORDT JUFVROUW
SNAGSBY, ZEEH STIJF KNIKKENDE, (blz. 228). |
||||||||||||||||
|
aangenamer voor den reuk, eene slijrnige, wal-
gelijke olie, die iets heeft, dat beiden met on- willekeurig afgrijzen doet huiveren. "Wat hebt gij hier gedaan.\' Wat hebt gij
uit het venster gegoten?" — "Ik uit het ven- ster gegoten? Niets, dat zweer ik u. Nooit zoolang ik hier ben," roept de huurder uit.— "En zie toch hier — en daar!" Men licht met de kaars, en liet druipt aan een hoek der ven- sterbank langzaam langs de steenen af; en daar ligt het in een dikken, walgelijken plas. — "Dit is een afschuwelijk huis," zegt Gup- py, het venster dicht schuivende. "Geef mij water, of ik zal mijne hand moeten afhakken." |
||||||||||||||||
|
voor het vuur en poogt een voorraad van ge-
duld te verzamelen om een langen tijd te wach- ten. Maar na verloop van niet meer dan een paar minuten kraakt de trap en komt Tony haastig terug. "Hebt gij ze al?" — "Of ik ze al heb\'Neen.
De oude is er niet." Hij heeft in dien korten tijd zulk een gewel-
digen schrik gezet, dat zijne ontsteltenis ook den ander bevangt, die nu op hem toeschieten met eene luide stem vraagt: " Wat is er te doen .\'" "Ik kreeg geen gehoor, en deed toen zachtjes
de deur open en keek binnen. En daar komt de brandlucht, en Haar komt dat roet en dat |
||||||||||||||||
|
II
|
||||||||||||||||
|
226 TIET VERLATEN HULS.
|
|||||||||
|
smeer vandaan — en hij i.s er niet!" Deze laatste
voorden brengt Tony bijna kermend uit. Guppy neemt de kaars op. Zij gaan naar be-
neden meer dood dan levend, en zich aan eik- ander vasthoudende stooten zij de deur van de kamer achter den winkel open. De kat is tot dicht bij die deur teruggedeinsd en staat te blazen — niet tegen hen, maar tegen iets anders, dat voor het vuur op den grond ligt. Er is zeer weinig vuur in den haard overgebleven, maar er is een verstikkende rookwalm in de kamer en een donkere vettige aanslag op de muren on den zolder. De stoelen en de tafel, en de Uesch, die zoo zelden van de tafel af is, staan daar allen als gewoonlijk. Op den rug van een stoel hangen de bonten muts en de rok des ouden mans. "Kijk!" fluistert de inwoner, en vestigt met
bevende vingers de aandacht van zijn vriend op deze voorwerpen. \'"Dat heb ik u gezegd. Toen ik hem het laatst hier zag, nam hij zijne muts af, haalde het pakje oude brieven daar- uit, hing zijne muts achter op den stoel — zijn rok hing daar al, want dien had hij uit- getrokken eer hij de luiken ging opzetten — en toen ik heenging stond hij met die brieven in zijne hand, juist waar nu dat zwarte ding op den grond ligt." Zou hij ergens hangen .\' Zij kijken rond. Neen.
•\'Zie!" fluistert Tony. \'* Voor dien zelfden stoel ligt een eindje rood pennenkoord. Dat zat om de brieven. Hij maakte het langzaam los, ter- wijl hij mij lachend aankeek, en smeet het toen daar neer. Ik zag het daar vallen." — \'\'Wat scheelt die kat.\'" zegt Guppy. "Zie haar daar eens." — "Dol, geloof ik. Geen wonder in dit verwenschte huis." Zij komen langzaam vooruit en kijken naar
al die dingen. De kat blijft op dezelfde plek staan blazen tegen iets, dat tusschen de twee stoelen op den grond ligt. Wat is het.\' Houd het licht er eens bij. Daar is eene kleine gebrande plek op de plan-
! ken ; daar ligt de tonder van een pakje verbrand
i papier, doch niet zoo licht als gewoonlijk, maar
i het schijnt met iets doorweekt; en daar ligt— is
liet de gebrokkelde kool van een verbrand stuk
hout. met witte asch besprenkeld, of wat is het?
O afgrijselijk ! II ij is er toch wel! en dit, waarvoor
zij wegloopen . zoodat zij de kaars doen uitwaaien
en elkander op straat overhoop rennen, is al wat
van hem is overgebleven.
\'•Help. help, help! Kom toch om\'s Hemels
i wil hier in huis!" I Kr komen menschen genoeg, maar niemand
kan helpen. De lord-kanselier van dat Hof, tot op het laatste toe trouw aan zijn titel, is den dood gestorven van alle lord-kanseliers in alle Hoven. en van alle gezagvoerders opalle plaatsen en onder alle namen, waar bedrog en valsch- heid gepleegd en onrecht gedaan wordt. Geef |
|||||||||
|
dien dood een naam gelijk het Uwe Hoogheid
belieft, schrijf hem toe aan vvien gij wilt. ol zeg dat hij, hoe gij maar wilt, had kunnen verhoed worden, het is altijd dezelfde dood — uit de bedorvene vochten van het bedorvene lichaam zelf, en daaruit alleen , geteeld — zelf- verbranding, en niets anders. |
|||||||||
|
XXXIII.
DE ERFGENAAM.
De twee hoeren, met eenigszins smerige mou-
wen en knoopen, die de laatste lijkschouwing in de Zon bijwoonden, verschijnen daar nu weder met verbazenden spoed (de ijverige en schrandere bode van de wijk heeft zich buiten adem geloopen om hen te halen) en doen na- sporingen door het geheele hofje, en verschui- len zich dan weder in de zijkamer van de Zon. en gaan met vliegende pennen op het gladste papier aan het schrijven. Zij teekenen aan hoe gisteren tegen middernacht de geheele omtrek van Chancery-Lane in schrik en opschud- ding is gebracht, door de volgende onrustba- rende en afgrijselijke ontdekking. Zij stippen ver- volgens aan, hoe men zich ongetwijfeld zal her- inneren, dat eenigen tijd geleden de algemeene aandacht op eene smartelijke wijze werd be- zig gehouden door een geheimzinnig, aan opi- um toegeschreven sterfgeval, dat optie hoven- kamer van een huis had plaats gehad, waarin een lorrenwinkel en uitdragerij werd gehouden door een hoogbejaard en aan den drank ver- slaafd persoon, die veel zonderlings in zijne ma- nieren had, en den naam droeg van Krook; en hoe, door een merkwaardigen samenloop van omstandigheden, deze Krook, als getuige werd gehoord, bij de lijkschouwing, welke, ge- lijk iedereen nog moet heugen, bij die gele- genheid in de Zon werd gehouden, eene zeer geregelde herberg, belendende aan het bedoelde huis aan de westzijde, en het eigendom van een zeer fatsoenlijken kastelein, mijnheer James George Bogsby. Dan vermelden zij (met zooveel woorden als maar mogelijk is) hoe gisteravond eenige uren lang een zeer bijzondere reuk werd opgemerkt door de bewoners van het hofje, waarin de treurige gebeurtenis, welke het onderwerp van het tegenwoordige verslag uit- maakt, is voorgevallen, en welke reuk op één oogenblik zoo sterk was; dat mijnheer Swills, een comisch zanger, als zoodanig door mijn- heer J. G. Bogsby geëngageerd, in eigen per- soon. iiïin onzen rapporteur heeft verklaard, tot Miss M. iMelvilleson (eeno dame van erkende muzikale talenten, insgelijks door .1. G. Hogs- by geëngageerd om zich in eene reeks van concerten, muzikale vereenigingen of sainen- komsten genoemd — welke onder directie van |
|||||||||
|
EEN ONRUSTIGE NACHT VOO 11 HET HOFJE. \'2-21
|
|||||||
|
willen blijven. "l)it is geen tijd," zegt Hogsby,
"om op geld te zien," hoewel hij er over de toonbank somtijds zeer scherp naar kijkt; "bestel maar wat gij verkiest, alles wat gij maar noemen kunt is u gegund." Aldus uitgenoodigd noemen de twee heeren
(vooral de heer Weevle) zooveel dingen, dat zij het na verloop van tijd moeielijk vinden iets meer te noemen , hoewel zij nog voortgaan aan ieder, die binnenkomt, opnieuw en op eene nieuwe manier te vertellen welk een nacht zij gehad en wat zij gedacht, gezegd en gezien hebben. Ondortusschen stapt een van de twee politiedienaren nu en dan naar de deur, stoot die tot de volle lengte van zijn arm open, en kijkt uit de duisternis daarbuiten naar binnen; niet dat hij eenigen achterdocht heeft, maar hij mag toch wel weten wat men daar uitvoert. Aldus vervolgt de nacht zijn tragen loop, en
vindt door die ongewone uren heen het hofje nog altijd buiten bed, altijd nog drinkende en schenkende, zich altijd nog gedragende als een hof je, dat een onverwacht legaatje heeft gekre- gen. Eindelijk trekt de nacht schoorvoetend af, en de lantarenopsteker doet zijne ronde en slaat, gelijk de scherprechter van een despotieken ko- ning, de kleine vurige hoofden af, die gepoogd hebben de duisternis eenigszins te verminderen. Zoo breekt de dag aan, hij mag willen of niet. En zelfs met zijn (lauw Londensch oog, kan de
dag opmerken dat het hofje den gebeelen nacht op is geweest. Hoven en behalve de hoofden, die sla- perig op tafels zijn neergezakt, en de voeten , die op een harden vloer in plaats van een bed liggen uitgestoken, ziet zelfs de kalk- en steen-phy- sionomie van het hofje er uitgewaakt en af- gemat uit. En nu wordt de buurt wakkei\', en begint te hooren van wat er gebeurd is, en komt half gekleed aanstroomen om allerlei vra- gen te doen; en de twee politiedienaren en de gehelmde man (die beter tegen het wa- ken kunnen dan het hofje) hebben werk ge- noeg om de orde te bewaren. "Genadige goedheid, mijne heeren!" zegt
Snagsby, aankomende. "Wat is het toch, dat ik daar hoor?" — "Wel, het is de waarheid," antwoordt een der politiedienaren. "Dat is het. Ga nu maar door; kom aan." — "Genadige hemel, mijne heeren," zegt Snagsby, eenigs- zins onzacht achteruitgeduwd. "Ik ben gister- avond tusschen tien en elf uur hier nog aan de deur geweest en heb toen nog met den jonk- man gesproken, die hier boven woont." — "Zoo?" antwoordt de politiedienaar. "Gij zult hem dan hier naast de deur vinden. Kom aan, menschen, gaat toch door." — "Niet bezeerd, hoop ik?" zegt Snagsby. — "Pezeerd.\' Wel neen. Wat zou hem bezeerd hebben ?" Snagsby, door zijne onrust geheel buiten staat
om deze of eenige andere vraag te beantwoorden, begeeft zich naar de Zon, en vindt daar mijn- |
|||||||
|
mijnheer Bogsby, volgens de akte van George
den Tweeden , gehouden worden — als zange- res te laten hooien) gezegd te hebben , dat zijne stem aanmerkelijk door de onzuiverheid van den dampkring was aangedaan, zijnde zijne schertsende uitdrukking geweest, \'\'dat het ze- ker uit den notentijd geraakte, want dat hij er geen een meer kon zingen of kraken." Hoe deze verklaring van mijnheer Svvills volkomen bevestigd wordt door de getuigenis van twee fatsoenlijke gehuwde vrouwen ,in hetzelfde hofje woonachtig, en respectievelijk bekend onder de namen van jufvrouw Piper en Perkins, welke beide die stinkende uitwasemingen hebben op- gemerkt , en in de meening verkeerden, dat dezelve uit het huis van Krook, de ongeluk- kige overledene, afkomstig waren. Dit alles en nog veel meer schrijven de twee hoeren, die eene compagnieschap hebben aangegaan om dit ongelukje vriendschappelijk met elkander te dee- len , dadelijk op: en de jeugdige mannelijke be- volking van het hofje (die in een oogenblik uit het bed is gekomen) klimt tegen de luiken van het venster omhoog, 0111 de kruinen hun- ner hoofden te zien, terwijl zij daaraan be- zig zijn. Het geheele hofje, volwassenen zoowel als
jongens, blijft dien nacht slapeloos , en kan niets anders doen dan naar dat noodlottige huis loo- pen en er over praten. Jufvrouw Flite is manhaf- tig uit bare kamer gered, alsof die in brand stond , en heeft een bed in de Zon gekregen. In die herberg wordt den gebeelen nacht het gas ijiet uitgedraaid en de deur niet gesloten, want alles wat het publiek in rep en roer brengt is eene goede zaak voor de Zon, daar het hofje dan versterking of troost noodig beeft. Sedert de lijkschouwing heeft de Zon nog niet zooveel vraag naar het maagbittertje met kruidnagelen of naar brandewijn met heet water gehad. Zoodra de bierjongen hoorde wat er gebeurd was, rolde hij zijne hemdsmouwen stijf tot aan zijne schouders op en zeide: "Nu zal het er bij ons spannen I" Op het eerste gerucht is de kleine Piper voortgerend om de brandspuit te halen, en zegepralend in een hollenden galop terug- gekomen, omhoog op den Phenix gezeten, en zich, te midden van helmen en toortsen, met alle macht aan dat fabelachtige dier vasthou- dende. Een der gehelmde mannen blijft, nadat hij zorgvuldig in alle hoeken en gaten heeft gekeken, voor het huis op en neer kuieren, in gezelschap van een der twee politiedienaren, die insgelijks op de wacht zijn gelaten. Ieder in het hofje, die maar een halven schelling rijk is, toont eene otwerzadelijke begeerte om dit drietal in een vloeibaren vorm zijne gast- vrijheid te bewijzen. Weevle en zijn vriend Guppy zitten in de
Zon in het buffet, en zijn voor de Zon alles waard wat het buffet bevat, als zij daar maar |
|||||||
|
228 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
heer Weevle over een kop tlioe en een stuk
brood zitten kwijnen, niet een gezicht alsof hij al veel te lang was opgebleven en veel te veel gerookt had. "En mijnheer Guppy ook hier!" roept Snags-
bv uit. "Wel Heere, Heere! Wat schijnt toch het noodlot er mede te spelen 1 En mijn vr...." Zijn spraakvermogen begeeft hem op een
oogenblik, dat hij het woord "vrouwtje" wil uit- spreken; want die zwaar gekrenkte vrouw zoo vroeg de Zon te zien binnentreden en voor de bierkranen te zien blijven staan, terwijl zij a\'s een beschuldigend spooksel de oogen op hem gevestigd houdt, doet hem verstommen. •■Lieve," zegt Snagsby, zoodra zijne tong we-
der losraakt, \'"wilt gij iets gebruiken ? Een wei- nigje — of om er niet te veel van te zeggen — een dropje anijs?" — "Neen," antwoordt jufvrouw Snagsby. — \'\'Liefste, gij kent die twee heeren wel!" — "Ja," antwoordt jufvrouw Snags- by, zeer stijf knikkende, en houdt nog hare oogen op haai\' inan gevestigd. De ongelukkige Snagsby kan deze behandeling
niet uitstaan. Hij neemt zijn vrouwtje bij de hand en leidt haar naar een vat in de nabijheid. "Vrouwtje, waarom kijkt ge mij zoo aan.\'
Och, doe dat toch niet." — "Dat kan ik niet laten ," antwoordt jufvrouw Snagsby, "en al kon ik dat, ik zou toch niet willen." — "Zoudt ge waarlijk niet, beste?" hervat Snagsby met zijn kuchje van zachtmoedigheid, en peinst een oogen- blik. "Dit is een schrikkelijk geheim, lieve vrouw," zegt hij vervolgens, met zijn kuchje van be- nauwdheid, nog even bang voor dien blik. — ".la!" antwoordt jufvrouw Snagsby, haar hoofd schuddende. "Een schrikkelijk geheim." — "Maar vrouwtje," zegt Snagsby op een smeekenden jainmcrtoon, "spreek toch, bid ik u, niet op zulk een bitteren toon tegen mij, en zie mij zoo doorborend niet aan. Ik bid en smeek u, doe dat toch niet. Goede hemel, gij denkt toch niet, dat ik iemand van zelf zou laten verbran- den.\'" — "Dat kan ik niet zeggen," antwoordt jufvrouw Snagsby. Na eens haastig over zijn ongelukkigen toe-
stand te hebben nagedacht, kan Snagsby zelf "het ook niet zeggen." Hij zou niet stellig dur- ven verzekeren, dat hij er niets mede te maken had gehad. Hij heeft zooveel — hij weet zelf niet wat — met geheimzinnige dingen in en uit dat huis te maken gehad, dat het wel mo- gelijk is, dat hij, zonder het te weten, ook in die laatste gebeurtenis is betrokken. Hij veegt langzaam zijn voorhoofd niet zijn zakdoek af en haalt hijgend adem. "Lieve vrouw," zegt de ongelukkige win-
kelier, "zoudt gij er iets tegen hebben om mij te zeggen, waarom gij, die anders zoo om- zichtig en kiesch in uw gedrag zijt, nu vóór het ontbijt in een wijnhuis komt?" — "Waar- om komt gij hier?" vraagt jufvrouw Snagsby. |
— "Lieve, alleen om het rechte te vernemen
van het ongeluk, dat dien eerwaardigen per- soon is overkomen, die zoo verbrand is." Snags- by heeft even moeten ophouden om een ker- menden zucht te smoren. "Ik zou het u dan onder uw Fransen broodje verteld hebben." — "Ja, dat zoudt ge zeker wel. Gij vertelt mij alles, mijnheer Snagsby." — "Alles — mijn vr___" — "Ik had gaarne," zegt jufvrouw Snags-
by, na zijne toenemende verlegenheid met een
dreigenden glimlach te hebben aangezien, "dat ge nu maar met mij naar huis kwaamt. Ik denk, dat ge daar beter bezorgd zijt dan cr- gens anders." — "Ja, dat weet ik ook haast niet, lieve. Ik ben klaar om mee te gaan.\'- Snagsby kijkt treurig rond in het buffet,
wenscht de heeren Weevle en Guppy goeden- morgen, verzekert hen van de blijdschap, waar- mede hij hen ongedeerd heeft gezien, en gaat met zijne vrouw mede. Voor den avond is zijn twijfel, of hij niet op eene of andere onbegrijpe- 1\'ijke manier schuldig is aan het ongeluk, dat het praatje van de geheele buurt is geworden, door dat strakke voortdurende aanstaren zijner vrouw bijna in zekerheid veranderd. Zijn angst is zoo groot, dat nu en dan eene dwalende gedachte bij hem opkomt om zich in handen van het gerecht te stellen en te vorderen, dat hij. als hij onschuldig is, gezuiverd, en als hij schuldig is, volgens alle gestrengheid der wet gestraft zal worden. Nadat de heeren Weevle en Guppy hebben
ontbeten, stappen zij naar Lincoln\'s Inn, om eene wandeling in den omtrek van het plein te doen, en hunne verwarde hersenen zoo- veel op te klaren als door zulk eene wandeling mogelijk is. "Er kan geen gunstiger tijd komen dan de
tegenwoordige, Tony," zegt Guppy, nadat zij somber mijmerend de vier zijden van het plein hebben langs gewandeld, "om een paar woor- den te wisselen over een punt, waarover wij elkander zoo spoedig mogelijk moeten verstaan." — "Ik zal u eens wat zeggen, William Gup- py," zegt de ander, zijn makker met rood op- geloopene oogen aanziende. "Als dat punt weder een komplot is, behoeft gij er niet eens van te spreken. Daarvan heb ik genoeg gehad, en en ik wil er niets meer van hebben. Wij zul- len het nog beleven, dat gij zelf in brand of met een slag in de lucht vliegt." De onderstelling van zulk een verschijnsel
is Guppy zoo onaangenaam, dat zijne stem beeft, terwijl hij op den toon van een zede- meester zegt: "Tony, ik zou gedacht hebben, dat wat wij verleden nacht hebben doorgestaan u een»; les had moeten geven om nooit in uw leven weder personeel te zijn." Waarop Weevle antwoordt: "VVilliain, ik zou gedacht hebben, dat het u eene les had moeten zijn om nooit weder een komplot te maken." Waarop Guppy |
||||||
|
DE PATRIARCH VERSCHIJNT. \'_»>!>
|
|||||||
|
zegt: "Wie maakt er een komplot?" Waarop
Jobling antwoordt: "Wel, dat doet Rij." Waarop Guppy hervat: "Noen, dat dor ik niot." Waarop Jobling uitvalt: "Pat doet gij wol." Waarop Gup- py vraagt: "Wiezeptdat?" Waarop Jobling ver- klaart : "Dat zog ik." Waarop Guppy uitroept: "Ei zoo?" Waarop Jobling laat volden : ".Ta zeker\'" En daar zij beide nu zeer verhit zijn, wandelen zij eene poos stilzwijgend voort, om weder wat te bekoelen. "Tony," zegt Gnppy daarna, "als gij uw vriend
woudt aanhooren. in plaats van togen hem uit te vallen, zoudt gij geene vergissingen be- gaan. Maar pij hebt een driftig gestel en be- denkt niet wat gij doet. Paar gij in u zelven alles bezit, Tony. wat het oog___" — "Och . loop naar
den drommel met dat oog!" valt Weevle hem
in de rede. "Zeg maar wat gij te zeggen hebt." Zijn vriend in deze knorrige en materieele
stemming vindende, duidt Guppy de edele aan- doeningcn van zijn gemoed alleen aan door den toon van beklag, waarmede hij opnieuw begint: "Tony,/wanneer ik zep, dat er een punt is,
waarover wij ons spoedig met elkander moeten verstaan, bedoel ik daarmede geen komplot, boe onschuldig het ook wezen mag. Gij weet wol, dat bet in ons vak, bij alle zaken, die voor eene rechtbank komen, vooraf gearrangeerd wordt, welke feiten de getuigen zullen moeten bewijzen. Is het nu al of niet raadzaam, dat wij vooraf weten welke feiten wij zullen moe- ten getuigen , bij het aanstaande onderzoek naar den dood van dien ongolukkigon ouden Mo — beer?" Hij wilde Mogol zoggen, maar denkt, dat lieer in deze omstandigheden beter past. — "Feiten! Welke feiten ?" — "De feiten , die bij
dat onderzoek te pas komen. Namelijk"— Guppy telt op zijne vingers af — "wat wij van zijne levenswijs wisten; wanneer gij hem het laatst gezien hebt; in welken toestand hij toen was: de ontdekking, die wij gedaan hebben, en hoe wij die gedaan hebben." — "Ja," zegt Weevle, "dat zijn ten naastenbij de feiten." — "Wij deden die ontdekking, doordat hij, op zijne zonder- linge manier, eene afspraak met u gemaakt had tegen twaalf uur in den nacht, wanneer gij hem een geschrift zoudt voorlezen, gelijk gij reeds meermalen hadt gedaan, uithoofde dat hij zelf niet kon lezen. Ik, die den avond bij u passeerde, werd door u beneden geroepen —- en zoo verder. Paar het onderzoek alleen die omstandigheden betreft, die met den dood van den overledene in verband staan, is het niet noodig, dat wij verder gaan dan die feiten. Pit zult gij denkelijk wel toestemmen?" — "Ja !" antwoordt Weevle. "Pat geloof ik ook niet." — "Dit is nu toch misschien geen komplot?"
zegt de gekrenkte Guppy. — "Neen," antwoordt zijn vriend. "Als het niets ergers is, trek ik dat gezegde weder in." — "Nu, Tony," zegt |
|||||||
|
Guppy, hem onder den arm nemende en lang-
zaam voortwandelende, "zon ik gaarne als vriend van u willen weten, of gij er al aan gedacht hebt hoe voordeelig het in vele opzichten wezen kan, dat gij daar blijft wonen ?"—"Wat meent gij?" zegt Tony en blijft stilstaan. — "Of gij er al aan gedacht hebt, hoe voordeelig het in vele opzichten wezen kan. dat gij daar blijft wonen," herhaalt Guppy. hem weder voorttrok- kende. — "Waar? Paar?" zegt Weevle en wijst in de richting van den lorrenwinkel. Guppy knikt.
"Wel. ik zou daar geen nacht meer willen
slapen. al bood men mij nog zooveel," zegt Weevle, en kijkt zeer ontsteld. — "Meent ge dat Tony ?" — "Of ik het meen ? Ja, waar- aehtip meen ik het." antwoordt Weevle, zeer ongeveinsd huiverende. — "Pus weegt dan de mogelijkheid, of liever waarschijnlijkheid — want daarvoor moeten wij het houden — dat men u nooit storen zal in het bezit van wat die oude man heeft nagelaten, die geheel geene familie schijnt te hebben. en de zekerheid, dat gij nu zult kunnen onderzoeken wat hij daar eigenlijk bewaard heeft, niet bij u op tegen die onaangenaamheden van den laatsten nacht ?" zegt Guppy en bijt van verdrietelijkheid op zijn duim. — "Neen, zeker niet," roept Weevle met verontwaardiging uit. "Ik begrijp niet boe iemand er zoo koel over kan praten om daar te blijven wonen. Ga zelf daar wonen." — "O! ik, Tony," zegt Guppy zoetsappig. "Ik heb daar nooit gewoond, en zou daar nu geene kamer kunnen krijgen, terwijl gij er al eene hebt." — "Gij kunt die van mij krijgen," antwoordt
zijn vriend, "en — oef! — wel mag het u be- komen!" — "Pus ziet gij dan nu van de ge- heelc zaak af, als ik u wel begrijp, Tony," zegt Guppy. — "Gij hebt nooit in uw loven een waardei\' woord gezegd," antwoordt Tony, met overtuigende standvastigheid. "Pat doe ik." Terwijl zij zoo met elkander praten, komt
eene huurkoets het plein oprijden, en op den bok van dat rijtuig maakt zich een bijzonder hooge hoed voor het publiek zichtbaar. In die koets, en bijgevolg niet zoo zichtbaar voor de menigte, hoewel duidelijk genoeg voor de twee vrienden, daar de koets bijna vlak voor hen ophoudt, zitten de eerwaardige oude heer Sm all- weed en zijne ega, in gezelschap van hunne kleindochter Judy. Pit gezelschap heeft iets, dat haast en opgewondenheid aanduidt; en ter- wijl de hooge hoed (die den jongen heerSmall- weed bedekt) afstapt, steekt de oude heer Small- weed zijn hoofd uit het portier en balkt Guppy toe: "Hoe vaart ge, mijnheer, hoe vaart ge?" — "Wat zouden Chick en zijne familie hier zoo
vroeg te doen hebben!" zegt Guppy, tegen zijn kameraad knikkende. "Mijn beste heer," roept grootvader Smallweed , "wilt ge mij eene gunst bewijzen? Zoudt ge zoo goed willen zijn om mij |
|||||||
|
t>:M) HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
mot uw vriend naar de herberg in het hofje
te dragen, terwijl Bart en zijne zuster hunne grootmoeder brengen.\' Zoudt gij een oud man eens willen helpen, mijnheer?" Guppy ziet zijn vriend eens aan, herhaalt
vragenderwijs:"Naarde herberg in liet hofje!" en beide maken zich gereed om dien eerwaar- digen last naai\' de Zon te torsehen. "Daar is uwe vracht," zegt de patriarch, den
koetsier met een nijdigen grijns aankijkende en zijne machtelooze vuist tegen hem schudden- de: \'"Vraag mij om een stuiver meer en ik zal u laten dagvaarden. Lieve jongelui, gaat een beetje zachtjes met mij om, als het u belieft. Laat ik u om den hals pakken. Ik zal u niet har- der knijpen dan noodig is. O Heere! Och he- meltje! O mijn gebeente!" Het is gelukkig, dat de Zon niet ver af is,
want eer men de helft van den weg heeft af- gelegd, begint Weevle er vrij beroerte-achtig uit te zien. Zonder dat het eehter tot ergere verschijnselen komt dan eenige wonderlijke ge- luiden, die eene belemmerde ademhaling te kennen geven, vervult hij zijn deel van de taak en wordt de menschlievende oude heer, op zijn verlangen, in de zijkamer van de Zon neergezet. "O Heere!" kermt grootvader Smallweed hij-
gend, terwijl bij, in een leuningstoel gezeten, om zich heen kijkt. "Och hemeltje! O mijn ge- beente en mijn rug! O wat een pijn! Ga toch zitten, gij dansende, schoffelende, scharrelende wijfjes-papegaai! Ga toch zitten!" Deze laatste toespraak die tot grootmoeder
Smallweed is gericht, wordt uitgelokt door eene neiging dier ongelukkige dame, om, als zij eens op de beenen is, om een of ander ding heen in het rond te huppelen en daarbij een snaterend gezang aan te henen, alsof zij een heksendans j uitvoerde. Dit bedrijf is waarschijnlijk meer aan j eene zenuwaandoening toe te schrijven, dan dat de arme oude vrouw daarmede in hare sufheid eenig bepaald oogmerk heeft; maar thans is bare neiging om met een dergelijken leuning- stoel als die, waarop grootvader Smallweed zit, j in het rond te dansen, zoo sterk, dat zij het I niet geheel opgeeft voordat hare kleinkinderen haar daarop vasthouden; terwijl haar heer en meester haar ondertusschen, met groote rad- heid van tong, de liefkoozende benaming van ••ekster met een varkenskop" naar het hoofd smijt, welke hij een verbazend aantal malen achtereen herhaalt. "Mijn goede heer," zegt grootvader Small-
weed vervolgens, zich tot Guppy richtende; "er is hier een ongeluk gebeurd. Hebt gij er een van beidon van gehoord.\'" — "Van gehoord, mijn- I lieer ? Wel, wij hebben het ontdekt." — "Gij het ontdekt? Gij met u beiden het ontdekt! Dart, zij hebben het ontdekt!" De twee ontdekkers staren de Smallweed\'s
aan. die hen eveneens aanstaren. |
"Lieve vrienden," jankt grootvader Smallweed,
beide handen naar hen uitstekende, "ik ben u duizendmaal dank schuldig voor den treurigen dienst, dat gij de asch van jufvrouw Smallweed\'s broeder hebt ontdekt." — "Wat?" zegt Guppy. — "Jufvrouw Smallweed\'s broeder, lieve vriend
— haar eenige bloedverwant. Wij hielden geen
omgang, dat nu wel te betreuren is, maar hij wilde geen omgang houden. Hij hield niet van ons. Hij was een zonderling. Als hij geen tes- tament heeft nagelaten (dat geheel niet waar- schijnlijk is), zal ik de administratie aanvaar- den. Ik ben hier gekomen om op den boedel te passen; alles moet verzegeld worden. Ik ben hier gekomen," herhaalt grootvader Smallweed, met al zijne tien vingers in de lucht naar hen krabbende, "om op den boedel te passen." — •\'.Mij dunkt, Small," zegt de verslagene Guppy, •\'dat gij wel eens hadt kunnen vertellen, dat die oude man uw oom was." — "Gij hieldt u beiden zoo stil over hem, dat ik dacht, dat gij liefst zoudt hebben, dat ik dat ook maar deed," ant- woordt de jonge heer, die al een oude vos is, met heimelijk flikkerende oogen. "Buitendien, ik was niet grootsch op hem." — "Kn bovendien ging het u niets aan, of hij dat was of niet," zegt Judy, insgelijks met heimelijk llikkerende oogen. — \'\'Hij heeft mij nooit in zijn leven wil- len kennen," merkt Small aan; "en ik weet dus niet waarom ik van hem zou spreken." — "Neen, hij heeft nooit omgang met ons gehouden — dat wel te betreuren is," valt de oude heer hierop in. "Maar nu kom ik om op den boedel te pas- sen — om de papieren na te zien en op het goed te passen. Wij zullen ons recht wel be- wijzen. Ik heb al een solliciteur. Mijnheer Tul- kinghorn, van Lincoln\'s Inn Fields, daar aan den overkant, is mijn solliciteur ; en hij laat het gras niet onder zijne voeten groeien, dat kan ik u zeggen. Krook was jufvrouw Smallweed\'s eenige broeder; zij had geene familie behalve Krook, en hij had geene familie behalve haar. Ik spreek van uw broeder, gij satansche zwarte tor, die nu net zes en zeventig jaar oud was." Jufvrouw Smallweed begint dadelijk haar hoofd
te schudden en te snateren: "Zes en zeventig pond, zeven en zeventig stuivers! Zes en zeventig duizend zakken geld! Zes en zeventig duizend millioen pakjes banknoten!" "Wil iemand mij eens eene tinnen kan ge-
ven?" roept haar echtgenoot gramstorig, ver- legen rondkijkende, daar hij niets in zijn bereik vindt om mede te gooien. "Wil iemand mij eens een spuwbakje aanreiken? Wil iemand mij maar iets geven, dat hard en zwaar genoeg is om haar mee te smijten? Gij heks, gij kat, gij satansche babbelaarster!" Hierop beproeft grootvader Smallweed, door
zijne eigene welsprekendheid opgewonden, om bij gebrek van iets anders de grootmoeder met hare kleindochter te smijten, door Judy, zoo |
||||||
|
DEN BOEDEL TE PASSEN. 231
wone kosten heeft gemaakt, om te voldoen aan
het verlangen, hetwelk een groot aantal geachte liefhebbers heeft te kennen gegeven, en ter eere van eene treurige gebeurtenis, die niet lang ge- leden zooveel opzien heeft verwekt. Er is één punt betrekkelijk den overledene, waarin dege- heele buurt bijzonder belang stelt, namelijk, dat er toch fatsoenshalve eene doodkist van volle grootte zal gebruikt \'worden, hoewel er zoo wei- nig is om ei\' in te leggen. Nadat de aanspre- ker in den loop van den dag voor de toonbank van de Zon heeft verteld, dat hij last heeft ge- kregen om eene kist van zes voet te leveren, is de algemeene bezorgdheid veel verminderd, en vindt men, dat het gedrag van den ouden heer Smallweed hem zeer tot eer strekt. Buiten het hofje, zelfs op verren afstand,
heerscht ook tamelijk veel opschudding; want er komen natuurkundigen om te kijken, en dokters, die hetzelfde doel hebben, stappen bij den hoek uit de koets, en er wordt meer ge- leerdheid over ontvlambare gassen en phospho- rieke uitwasemingen uitgekraamd dan het hofje zich ooit had kunnen verbeelden. Fenigen dier mannen van gezag (natuurlijk de geleerdsten) betoogen met verontwaardiging, dat de over- leilene niet op de beweerde manier heeft kun- nen of mogen sterven : en nadat andere man- nen van gezag hen herinnerd hebben aan zeker onderzoek naar de bewijzen van zulke sterfge- vallen, in het zesde deel der Philosoph ical Transactions medegedeeld; en ook aan een niet geheel onbekend boekje over Medische Ju- risprudentie, en insgelijks aan het Italiaansche geval van gravin Cornelia Baudi, omstandig verhaald door zekeren Bianchini, prebendaris te Verona, die eenige werken heeft geschreven en in zijn tijd voor geen domkop werd gehou- den; en ook aan de getuigenis van Messieurs Foderé en Mere, twee verwenschte Franschen, die geene rust hielden of zij moesten de zaak onderzoeken; en verder aan de bijkomende ver- klaring van Monsieur Le Cat, eens een tame- lijk beroemd Fransch chirurgijn, die de on- beleefdheid had van in een huis te wonen, waarin zulk een geval plaats had, en er zelfs een verslag van te schrijven: — blijven zij nog de koppigheid van wijlen den heer Krook, om op zulk eene slinksclie manier de wereld te ver- i laten, voor geheel onverschoonlijk en eene per- | soonlijke beloediging houden. Hoe minder de buren van dat alles begrijpen, des te beter behaagt het hun, en des te meer smaak krij- gen zij in hetgeen er in de Zon te bekomen is. Dan komt de teekenaar van een geïllus- treerd nieuwsblad, met een in voorraad geteeken- den voorgrond met beeldjes, die bij alles kan dienen, van eene schipbreuk op de kust van Cornwall af tot een revue in Hyde Park of eene volksvei gadering te M a n c li e s t e r toe, — en in de voorkamer van jufvrouw Perkins, |
||||||
|
II/./ /S GEKOMEN OM OP
hard hij kan, een iluw te geven, waarna hij
op een hoop in zijn stoel wegzakt. "Schud mij eens op, een van allen, als gij
zoo goed wilt zijn," zegt eene flauwe stem, uit het hoopje vuil goed, dat in den stoel gezakt is. "Ik kom hier om op den boedel te passen. Schud mij eens op, en roep de politie, die hier- naast de wacht heeft, dat ik zeggen kan hoe het met den boedel gelegen is. Mijn solliciteur zal terstond hier komen om alles te verzegelen. Kr staat deportatie of de galg op, als iemand iets van den boedel aanraakt. Iedereen moet er afblijven." Terwijl zijne liefhebbende kleinkin- deren hem optrekken, en hem op de gewone wijs door schudden en stompen weder omhoog helpen, blijft hij nog als eene echo herhalen: "Afblijven — afblijven — afblijven!" "Weevle en Guppy zien elkander aan; de eerste
als iemand, die reeds van de geheele zaak heeft afgezien; de laatste met een verdrietig gezicht, als had hij nog eene flauwe hoop gekoesterd. Maar tegen grootvader Smallweed is niets meer uit te richten. De klerk van mijnheer Tulking- horn komt de politie zeggen, dat hij er voor instaat, dat die naaste bloedverwant de rechte persoon is, en de papieren en goederen ten be- lioorlijken tijde op de wettige manier in bezit genomen zullen worden. Men veroorlooft den ouden heer Smallweed dus zijn recht al aan- stonds in zooverre te laten gelden, dat hij zich . om het verlangen van zijn hart te voldoen , naar het huis naast de deur laat dragen en boven in de kamer van jufvrouw Flite neerzetten, waar hij naar een afzichtelijken roofvogel gelijkt, die pas hare vogelvlucht is komen verrijken. De aankomst van dezen onverwachter! erfge-
naam wordt spoedig ruchtbaar in het hofje en is alweder voordeelig voor de Zon, door de be- woners opnieuw in beweging te brengen. Juf- vrouw Pipor en jufvrouw Perkins vinden het wel hard voor het jonge mensch als er werkelijk geen testament is, en begrijpen, dat men hem uit den boedel een mooi present behoorde te geven. De kleine Piper en Perkins, leden van dien rusteloozen jeugdigen kring, die de schrik der voetgangers in Chancery-Laneis, heb- ben een nieuw spelletje uitgevonden,\'en laten zich zelven den gansclien dag achter de pomp en onder de poort tot asch verbranden, waar dan bij hun overschot een woest geschreeuw en gejoel wordt aangeheven. De kleine Swills en Miss M. Melvilleson treden in een vriendelijk gesprek met hunne begunstigers, daar zij ge- voelen, dat zulke buitengewone gebeurtenissen den scheidsmuur tusschen virtuosen en gewone menschen uit den weg nemen. Mijnheer Bogs- by kiest het algemeen beminde air van Koning Dood, met een koor, door het geheele gezel- schap gezongen, tot het voornaamste deel van zijn programma voor de geheele week, en ver- meldt op zijn biljet, dat hij daartoe buitenge- |
||||||
|
V.U 1TET VERLATEN TTUIS.
|
|||||||
|
daardoor voor altijd tot eene merkwaardigheid
gemaakt, schotst hij het huis van Krook erbij, levensgroot, of eigenlijk nog aanmerkelijk groo- ter, daar hij er bijna een paleis van maakt. Desgelijks teekent hij, als men hem veroorlooft voor de deur in de noodlottige kamer binnen te kijken, dat vertrek uit. alsof het eene halve mijl lang en vijftig ellen hoog was, waarmede de buren bijzonder in hun schik zijn. Al dien tijd loopen de vroeger gemelde twee heeren ieder huis in en uit, mengen zich in de geleerde gesprekken, vragen iedereen uit en luisteren naar iedereen, en verschuilen zich dan weder in de zijkamer van de Zon en schrijven met ■ vliegende pennen op het spiegelgladde papier. Eindelijk komen de lijkschouwer en zijn on- j derzoek. evenals te voren, behalve dat de lijk- schouwer van dit buitengewone geval ook bij- zonder veel werk maakt, en de heeren van de , Jury in vertrouwen zegt: "Dat schijnt daar een ongelukkig huis te zijn. mijne heeren, daar : naast de deur, een fataal huis; maar dat ziet \\ men wel eens meer, dat zijn van die raadsel- i achtige dingen, die men niet kan verklaren." ! Daarna komt de zes voets doodkist te pas, en wordt zeer bewonderd. Aan al die bedrijven heeft Guppy, behalve
wanneer hij zijne getuigenis aflegt, zulk een gering aandeel, dat bij als een geheel onbe- duidend persoon wordt behandeld , en het huis \\ vol geheimen alleen van buiten kan genaken; waar hij het verdriet heeft van grootvader Small- weed een hangslot voor de (leur te zien han- gen en met bitterheid te moeten denken, dat hij daarbuiten is gesloten. Doch voordat alles is afgeloopen , namelijk op den eersten avond na het ongeval, heeft Guppy nog iets te zeg- gen, dat Lady Dedlock moet weten. Om deze reden begeeft hij zich, met een be-
klemd hart en een angstig gevoel, alsof hij zelf aan het gebeurde schuldig was, (een ge- volg van den schrik en het lang wakker blij- ven), tegen zeven ure in den avond naar het voorname huis en vc ekt mylady te spre- ken. Mercurius antwoordt, dat zij naar een di- ner gaat; ziet hij de koets niet voor de deur staan? Ja, hij ziet de koets wel voor de deur, maar hij verlangt mylady ook te zien. Mercurius is, gelijk hij naderhand tegen een
heer van zijne klasse zegt, zeer genegen om ■\'het jonge mensch de deur uit te trappen;" maar hij heeft uitdrukkerijken last gekregen om hem niet af te wijzen. Hij bromt dus knor- rig, dat het jonge mensch dan maar in de bi- bliotheek moet komen. Daar laat hij het jonge mensch in een hol, niet al te licht vertrek staan, terwijl hij hem gaat aandienen. Guppy kijkt rond naar alle donkere; hoeken, en
ontdekt overal zeker zwart gebrand en met asch bestrooid hoopje kolen. Weldra hoort hij ietsritse- len. Het is — ? Neen, liet is geen spook, maar lc- |
|||||||
|
vend vleesch en bloed, allerschitterendst gekleed.
"ïk moet uwe ladyschap excuus verzoeken,"
stottert Guppy zeer bedremmeld. "Het is een ongelegen tijd..." — "Ik heb u gezegd, dat gij altijd kondt komen." Zij neemt plaats op een stoel en ziet hem even strak aan als de vo- rige maal. — "Ik dank uwe ladyschap. Uwe la- dyschap is wel vriendelijk." — "Gij kunt gaan zitten." Haar toon heeft niet veel vriendelijks. — "Ik weet niet, uwe ladyschap, of het wel de moeite waard is, dat ik ga zitten enuop- houd . want ik — ik heb de brieven niet kun- nen krijgen, waarvan ik gesproken heb toen ik de eer had uwe ladyschap te zien." — "Zijt gij alleen hier gekomen om dat te zeggen?" — "Alleen om dat te zeggen, uwe ladyschap." Dehalve dat Guppy te leur gesteld, verdrietig en onrustig is, wordt hij door den glans en de schoonheid van haar voorkomen nog meer in de war gebracht. Zij kent volkomen den invloed daarvan: zij heeft dien te wel bestu- deerd om niet juist te weten welk eene wer- king die op iedereen uitoefent. Terwijl zij hem zoo strak en koel aanstaart, gevoelt hij zich niet alleen bewust, dat hij volstrekt niet ra- den kan wat zij eigenlijk denkt, maar ook, dat met ieder oogenblik de afstand tusseben hen, als liet ware, grooter wordt. Zij wil niet spreken, dat is duidelijk. Hij
moet dit dus doen. "Kortom, uwe ladyschap," zegt Guppy, op
den toon van een dief, die zich schaamt, dat hij betrapt is, "de persoon, van wien ik die brieven zou krijgen, is ongelukkig verbrand, en —" Hij blijft steken. Lady Dedlock neemt hem zeer bedaard het woord uit den mond. — "En de brieven zijn mede verbrand?" Guppy zou wel neen willen zeggen, als hij
maar kon, en is buiten staat dit te verbergen. "Ik geloof van ja, uwe ladyschap.\'\'
Als hij op haar gezicht maar den minsten
zweem van verandering kon lezen! Neen, hij zou niets daarvan kunnen zien, al verblindde haar glans hem niet. Hij stottert eenige onhandige verontschuldi-
gingen uit, dat hij zijn woord niet heeft kun- nen houden. "Is dat wat gij te zeggen hebt?" vraagt La-
dy Dedlock, na hem te hebben uitgehoord, of ten minste zooveel gehoord te hebben als hjj kan uitbrengen. Guppy gelooft, dat dit alles is.
"Gij moogt u wel goed bedenken of gij mij
niets meer wenscht te zeggen, daar dit de laatste maal is, dat gij daartoe gelegenheid zult hebben." Guppy weet nu zeker, dat hij niets meer
heeft te zeggen of verlangt te zeggen. "Dat is genoeg. Verontschuldigingen zijn noo-
deloos. Ik wensch u goedenavond." En zij schelt Mercurius, om het jonge mensch, dat Guppy heet, uit te laten. |
|||||||
|
MIJNHEER GUPPY WORDT DE DEUR GEWEZEN. 2.V>
|
||||||||||||||||
|
"Wie is dat?" zegt de solliciteur, hem on-
der zijne gefronste wenkbrauwen aanstarende , ofschoon hij waarlijk iemand niet zoo behoeft aan te kijken, om hem te herkennen. "Van Kenge en Carboy, niet waar?" — "Ja, mijn- heer Tulkinghorn, van Kenge on Carboy. Mijn naam is Guppy." — "O ja. Wel verplicht, mijnheer Guppy; ik ben zeer wel." — "Zeer verheugd het te hooren, mijnheer. Gij kunt niet te welvarend zijn, mijnheer, voor de eer van het vak." — "Verplicht, mijnheer Guppy." Guppy sluipt heen. Tulkinghorn, rnet zijn vaal
zwart pak, zoo deerlijk afstekende bij den glans I |
||||||||||||||||
|
Maar in dat zelfde huis is toevallig op het- i
zelfde oogenblik een oud man, die Tulkinghorn ! heet. En die oude man, met onhoorbare schreden naar de bibliotheek komende, heeft op dit oogen- blik zijne hand aan de kruk van de deur, komt binnen, en staat aldus vlak voor het jonge mensch, dat de kamer wil verlaten. Een enkele blik tusschen dien ouden man
en de dame; en voor een oogwenk vliegt de gordijn, die altijd omlaag hangt, naar om- hoog. Achterdocht, scherp en vurig, komt uitkijken. Nog een oogwenk; alles is weder dicht. |
||||||||||||||||
|
"IK BEN HIER GEKOMEN," HERHAALT GROOTVADER SMALLWEED, MET AL ZIJNE TIEN VINGERS IN DE
LUCHT NAAR HEN KRA1U5ENDE , "OM OP DEN BOEDEL TE PASSEN." (blz. \'230). |
||||||||||||||||
|
"Ik verzoek u verschooning, Lady Dedlock.
Ik verzoek u wel duizendmaal verschooning. Het is zoo ongewoon u op dezen tijd hier te vinden. Ik dacht, dat de kamer ledig was. Ik verzoek u wel verschooning." — "Blijf maar!" Zij roept hem onverschillig terug. "Blijf maar hier, verzoek ik u. Ik ga terstond uit. Ik heb dit jonge mensch niets meer te zeggen." Het geheel uit het veld geslagene jonge mensch
buigt bij het heengaan, en hoopt met kruipen- de nederigheid, dat mijnheer Tulkinghorn nog wel vaart. |
||||||||||||||||
|
van Lady Dedlock, leidt haar de trap af naar
hare koets. Onder het terugkomen wrijft hij zijne kin; en dat doet hij dien avond nog zeer dikwijls. |
||||||||||||||||
|
XXXIV.
HOE IEMAND GEKNEPEN WORDT.
|
||||||||||||||||
|
"Wat zou dat nu wezen?" zegt George de
cavalerist. "Een losse of een scherpe patroon? Zou het genieend zijn of niet?" |
||||||||||||||||
|
tm HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Een brief is liet onderwerp zijner bespiege-
lingen en schijnt hem zeer in de war te bron- gen. Hij houdt dien op arnislongte van zich af, en dan weder dicht voor zijne oogen, nu in de rechter-, dan in de linkerhand, leest met het hoofd naai\' de eene zijde, en met het hoofd naar de andere zijde, trekt zijne wenkbrauwen naar omlaag en naar omhoog; en nog kan hij niet tot zekerheid komen. Hij strijkt het papier met zijne zware hand op de tafel glad, en peinzend door de galerij op en neer marchee- rende, maakt hij nu en dan er voor halt, om het met een versch oog te bezien. Zelfs dit baat niet. "Is het een schot met los kruit of scherp?" zegt hij, nog steeds peinzende. 1\'hil Squod is op een afstand bezig de schij-
ven met witte verf te bestrijken, en fluit on- dertusschen een deuntje. "Phil!" te gelijk met dit roepen wenkt de
cavalerist hem ook. Phil nadert op zijne gewone manier, eerst
schuins wegschuivende, alsof hij eigens geheel anders heen wilde, en dan op zijn komman- dant aankomende alsof hij met de bajonet storm liep. Eenige witte spatten steken bij het zwart van zijn gezicht af, en hij krabt zijn eenigen wenkbrauw met den steel zijner verfkwast. "Sta, Phil! Luister eens naar dit." — "Ik
luister, kommandant." —""Mijnheer. Vergun mij u te herinneren (hoewel er geene wettige noodzakelijkheid bestaat om zulks te doen, ge- lijk u wel bekend is), dat de wissel op twee maanden na dato, door mijnheer Mattheus Bagnet op u zelven getrokken, en door u geaccep- teerd, voor de som van negen en zeventig pond, vier schellingen en negen stuivers, op morgen zal vervallen, wanneer gij wel zoo goed zult zijn u gereed te houden om dien bij voorkomen te honoreeren. Uw dienaar. Josua Smallweed." Wat begrijpt gij daar nu uit, Phil?" — "Kwaad , gouverneur." ■— "Waarom?" — "Ik denk," antwoordt Phil, nadat hij met den steel van zijne kwast peinzend zijn voorhoofd heeft ge- krabd, "dat men altijd kwaad meent als men iemand om geld vraagt." — "Maar ge moet begrijpen, Phil," zegt de cavalerist, zich op den kant der tafel zettende, "ik heb, alles bij elkander genomen, aan interest en onkosten al wel de helft meer dan die som betaald." Dooi- een paar stappen achterwaarts te doen
en een allerleelijkst scheef gezicht te trekken, geeft Phil te kennen, dat de zaak zich, naar zijne meening, om die reden niet gunstiger laat aanzien. "En verder, Phil," hervat de cavalerist, met
de hand wuivende om den ander te waarschu- i wen geen overijld besluit te vormen, "is het : altijd eene stilzwijgende afspraak geweest, dat I die wissel vernieuwd zou worden; en hij is j ook vernieuwd, eindelooze malen. Wat zegt gij I nu?" — "Ik zeg, dat ik denk, dat die malen l |
|||||||
|
nu ten laatste aan een eind zijn gekomen." —
"Doet gij dat.\' Hm! Ik ben zelf ook haast van die gedachte." — "Josua Smallweed is immers hij, die eens op een stoel hier gebracht is?" — "Dezelfde." — "Gouverneur," zegt Phil met den grootsten ernst, "die kerel is een bloed- zuiger, hij knijpt als eene schroeftang, hij kan zich wringen als eene slang, en zal zoo weinig loslaten als een kreeft." Na aldus zijn gevoelen te hebben uitgedrukt,
gaat mijnheer Squod, na eerst gewacht te heb- ben of men hem nog verder iets zal vragen, met zijne gewone reeks van bewegingen, naar de schijf terug, waaraan hij bezig is. en begint nog harder dan te voren te lluiten. Nadat Geor- ge den brief weder heeft toegevouwen, kuiert hij insgelijks dien kant op. "Er is toch wel eene manier, kommandant,"
zegt Phil, hem schuins aanziende, "om daar- van af te komen." — "Het geld te betalen, niet waar? Ik wou. dat ik het kon." — Phil schudt zijn hoofd. "Neen. gouverneur, zoo erg behoeft het juist niet. Er is nog eene manier," zegt Phil, en doet een sierlijken veeg met zijne kwast over de schijf. "Wat doe ik nu op het oogenblik."\' — "Witten?" Phil knikt1). "Dat zou eene fraaie manier zijn. Weet ge
wel hoe het in dat geval met de Bagnet\'s zou gaan? Weet gij wel, dat zij geruïneerd zouden worden om mijne oude schulden te betalen? Gij denkt al heel eerlijk," zegt de cavalerist, uit de hoogte en met geene geringe veront- waardiging op hem neer ziende, "dat moet ik zeggen, Phil." Phil op eene knie voor de schijf, is nog be-
zig. al smerende en strijkende, te betuigen, dat hij de verantwoordelijkheid der Bagnet\'s geheel vergeten had, en geen haar op het hoofd van eenig lid dier brave familie zou willen kren- ken, toen men buiten in den langen gang voet- stappen hoort aankomen, terwijl te gelijk eene frissche vroolijke stem zegt, benieuwd te zijn of George thuis is. Met een blik naar zijn mees- ter, krabbelt Phil op en zegt: "Hier is de gou- verneur, jufvrouw Bagnet! Hier is hij!" en daar- op verschijnt de genoemde jufvrouw zelve, in gezelschap van haar echtgenoot. Jufvrouw Bagnet gaat, in welk jaargetijde
het ook wezen mag, nooit uit zonder een ouden grijzen mantel, grof en versleten,—maar zeer zindelijk — ontwijfelbaar dezelfde mantel, dien mijnheer Bagnet\'zoo merkwaardig vindt, om- dat hij, in gezelschap van zijne vrouw en eene paraplu, uit een ander werelddeel in Europa naar huis heeft weten te komen. Die paraplu >) Wanneer cen insolvent schuldenaar voor \'zeker gerechts-
hof (het Insolvent Court) bewijst buiten zijne schuld on- vermogend te zijn en vrijdom van rechtsvervolging enz. ver- krijgt, wordt dit familiaar white w ash ing (witten) ge- noemd. |
|||||||
|
EEN STAALTJE VAN MIJNHEER BAGNETS MEENTNG. \'2:r>
|
|||||||
|
lijk gesnap. "Gij ziet er niet uit zooals anders."
— "Ik ben ook niet zooals anders," antwoordt
de cavalerist. "Ik ben een beetje van mijne streek gebracht, jufvrouw Bagnet." Haar vlug en helder oog ziet dadelijk de waar-
lieid. "George," zegt zij, haar voorvingor ophou-
dende; "zeg mij toch niet, dat er iets aan dien borgtocht van Lignum hapert. Denk om de kin- deren, George, en laat dat niet gebeuren." De cavalerist ziet haar bedremmeld aan.
"George," zegt jufvrouw Bagnet, met beide
armen gesticuleerende, en nu en dan hare opene handen op hare knieën latende vallen. "Als gij het met dien borgtocht van Lignum verkeerd hebt laten loopen, als gij hem in de klem hebt geholpen en ons in gevaar gebracht, dat de boel verkocht zal worden — ik lees dat op uw ge- zicht, George, zoo duidelijk alsof het gedrukt was — dan hebt gij iets gedaan, waarover gij u moet schamen, en ons gruwelijk bedrogen. Ik zeg u, gruwelijk, George. Daar!" Bagnet, anders zoo onbeweeglijk als een lan-
tarenpaal, legt zijne groote hand op de kruin van zijn kaal hoofd, alsof hij dat tegen een stort- bad wilde beschermen, en kijkt zijne vrouw zeer onrustig aan. "George!" hervat zij. "Ik sta verbaasd over
u! George, ik schaam mij voor u! George, ik had nooit kunnen gelooven, dat ge dat zoudt gedaan hebben. Ik wist wel, dat gij een rollende steen waart, die geen mos zoudt verzamelen, maar ik had nooit gedacht, dat gij het beetje mos zoudt wegnemen, dat Bagnet en de kin- deren hadden om op te liggen. Gij weet welk een braaf, ijverig en werkzaam man hij is. Gij weet, wat Quebec en Malta en Woolwieh zijn — en ik had nooit gedacht, dat gij het hart
zoudt of kondt hebben om ons zoo te behande- len. O George!" roept zij uit, en neemt zeer ongemaakt eene slip van haar mantel om hare oogen af te vegen. "Hoe kondt ge dat doen ?" Zoodra zij ophoudt, neemt Bagnet zijne hand
van zijn hoofd, alsof ook het stortbad ophield, en ziet droevig naar George, die geheel bleek is geworden en droevig naar den grijzen man- tel en den stroohoed kijkt. "Mat," zegt de cavalerist, met eene gesmoorde
stem, en hem aansprekende, maar steeds naar zijne vrouw kijkende, "het spijt mij, dat gij het u zoo aantrekt, omdat ik hoop, dat het nog zoo erg niet is. Zeker heb ik van morgen dezen brief gekregen," dien hij naderhand hardop voorleest; "maar ik hoop, dat het nog wel te recht zal komen. Wat gij van rollenden steen zegt, daarin hebt gij gelijk. Ik ben een rollende steen, en ik geloof zeker, dat ik nooit iemand veel goeds heb toegorold, wien ik in den weg ben gerold. Maar het is onmogelijk voor een ouden lorrebos van een kameraad, meer van uwe vrouw en kinderen te houden dan ik doe, Mat, en ik hoop, |
|||||||
|
is ook een onmisbaar aanhangsel van liet uit-
gaanscostuum der bedoelde jufvrouw. Hij heeft geene benoembare kleur, een grooten houten haak tot handvatsel, en bovenop een metalen voorwerp, dat een klein model van een ankcr- ring schijnt te zijn. Verder heeft die paraplu een zeer uitgezakt postuur en zou wel een kor- set noodig hebben — een voorkomen, hetwelk mogelijk daaraan is toe te schrijven, dat zij gedurende eene reeks van jaren thuis tot kas en op reis tot reiszak heeft gediend, /ij zet die paraplu nooit op, daar zij zich volkomen op haai\' welbeproefden mantel, met zijne groote kap, kan verlaten; maar gebruikt dat instru- ment doorgaans als een staf, om, als zij gaat markten, naar stukken vleesch of zooitjes groen- te te wijzen, of door een vriendelijk duwtje de aandacht van verkoopers te trekken. Zon- der hare marktmand , een gevlochten koffer, met twee klepdeksels, gaat zij nooit de deur uit. Aldus uitgerust, terwijl haar goedig, door de zon gebruind gezicht, vroohjk uit een groven stroohoed komt kijken, stapt jufvrouw Bagnet nu de schermzaal binnen. "Wel, George, oude jongen," zegt zij. "En
hoe gaat het u van morgen?" Hem vriendelijk de hand schuddende, haalt
jufvrouw Bagnet, na hare wandeling, eens diep adem, en zet zich neer om uit te rusten. Daar zij een talent heeft, dat op bagagewagens en dergelijke zetels tot volmaaktheid is gebracht, om overal op haar gemak te kunnen zitten, wipt zij op eene hooge ruwe bank, strikt haar hoed los, schuift dien achterover, slaat hare armen over elkander, en schijnt het nu vol- komen naar haar zin te hebben. Intusschen heeft Bagnet zijn ouden kameraad
en Phil de hand gegeven, welken laatsten de jufvrouw insgelijks met een vriendelijk knikje en lachje vereert. "Nu George," zegt jufvrouw Bagnet leven-
dig, "daar zijn wij. Lignum en ik;\' zij noemt haar echtgenoot dikwijls bij dien naam, naar men verneemt, omdat hij, toen zij pas met eik- ander bekend werden, in het regiment dien bijnaam had, welke de bijzondere hardheid en taaiheid zijner physionomie moest aanduiden. "Wij komen eens aanwippen om volgens ge- woonte dien borgtocht in orde te maken. Geef hem den nieuwen wissel maar te teekimen, George, en hij zal hem teekenen als een man." — "Ik wilde van morgen bij u komen," merkt de cavalerist dralend aan. — "Ja, wij dachten wel, dat gij van morgen komen zoudt, maar wij gingen van morgen vroeg uit, lieten Wool- wich, die een beste jongen is, op zijne zusjes passen en kwamen liever naar u toe. Want Lig- num zit tegenwoordig zooveel stil en heeft zoo weinig beweging, dat eene wandeling hem goed- doet. Maar wat scheelt u, George?" zegt juf- vrouw Bagnet, zich zelve stuitende in haar vroo- |
|||||||
|
JTET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
230
|
|||||||||
|
dat gij hot mij zoo poot] zult afnemen als gij
kimt. Denk niet, dat ik iets voor u verborgen hol) gehouden. Ik hob flion brief nop maar oon kwartier gehad." — "Oudje," prevelt Bagnet, na oono korte poos van stilte, "wilt gij hem mijn gevoelen eens zoggen ?" — "Och !" antwoordt juf- vrouw Bagnet. half lachende on half schreiende, "waarom hooft hij in Noord -A m eri ka de weduwe van Joe Pouch niet getrouwd ? Dan zou hij zich niot in deze mooielijkhedon gebracht hebben." — \'\'Mijn oudje zegt hot boel goed," zegt Dagnot. "Waarom bobt ge dat niet ge- daan ?" — "Wel. zij zal nu al een beter man bobben, hoop ik." antwoordt do cavalerist. "Maar hoe dat zij. hier sta ik zonals ik bon, en ben niet met de weduwe van .Toe Pouch getrouwd. Wat zal ik doen? Gij ziet al wat ik heb. Het is niet van mij. maar van u. Zog het maar, en ik zal het tot het laatste stuk verkoopen. Als ik had kunnen hopen, dat het genoog zou op- brengen . zou ik het al lang verkocht hebben. Geloof niot, dat ik u of de uwen in den stook zal laten, Mat. Liever verkoop ik mij zelven. Ik wenschte maar," vervolgde hij, zich zelven met minachting op de borst slaande, "dat ik iemand wist, die zulk een balfsleet meubel wildokoopon." — "Oudje," prevelt Daarnet, "zeg hem nojtoons i boe ik het meen." —"Georgo," zegt jufvrouw
Ragnet. "als ik alles wel beschouw, zijt ge niot zoozeer te laken, behalve daarover, dat gij ooit deze inrichting hebt opgezet zonder er de mid- delen toe te hebben." — "En dat lag zoo in mijn aard." merkt de boetvaardige cavalerist aan , en schudt zijn hoofd. — "Stilte!" valt Bagnet hier- op in. "Mijn oudje zegt heel precies wat ik meen. ! Laat mij uitspreken." — "Toen was het, dat gij
nooit om don borgtocht hadt moeten vragen. George, en dat gij dien, alles wel beschouwd, nooit hadt moeten krijgen. Maar wat gedaan is kan men niet onjredaan maken. Gij zijt altijd een eerlijke, oprechte kerel geweest, zooveel in uw vermogen lag, hoewel een beetje los van hoofd. Aan den anderen kant moet gij wol toe- geven, dat het natuurlijk is, dat wij angstig zijn, als ons zoo iets boven het hoofd hangt. Laten wij dus alles maar vergeven en vergeten, George! Kom aan, alles maar vergeven en ver- geten!" Jufvrouw Bagnet geeft hem eene van hare
eerlijke handen, en de andere aan haar man. George geeft ieder eene hand en houdt de hunne vast, terwijl hij spreekt: "Ik verzeker u beidon, er is niets, dat ik niet
zou willen doen om die schuld af te betalen. Maar al wat ik kon bijeenscbrapen, ging elke twee maanden heen om maar weer uitstel te krijgen. Wij hebben bier eenvoudig genoeg ge- leefd — Phil en ik. Maar de onderneming hier heeft nooit zooveel opgebracht als ik verwacht had, en doet dat nog niet. Kortom, zij is lang geene goudmijn. Het was misschien verkeerd |
van mij, dat ik ze aanpakte? Dat was het zeker.
Maar ik word er eenigszins toe verlokt, en ik dacht, dat ze mij stiller en geregelder zou ma- kon on een vast bestaan geven, en ik hoop, dat gij nw best zult doen om het mij te vergeven, dat ik zoo dacht, en bij mijne ziel, ik blijf u altijd zoor dankbaar en ik schaam mij over mij zelven." Mot deze slotwoorden schudt George de beide
handen, die hij vasthoudt, laat zo los, doet een paar stappen achterwaarts, en blijft zoo staan, rechtop on mot de borst vooruit, alsof bij zijne laatste biecht had afgelegd en terstond mot alle militaire eer zou doodgeschoten worden. "Georgo. hoor mij verder rut!" zegt Bagnet,
mot een blik naar zijne vrouw. "Ga voort, oudje." Nu Bagnet, op deze zonderlinge manier, ver-
der wordt uitgohoord, hooft hij alloen nog aan te merken, dat men zonder uitstel werk van dien brief moot maken: dat het raadzaam is, dat George en bij terstond naar den ouden heer Smalhveed gaan: en dat de hoofdzaak is om Bagnet, die niets van hot gold heeft gehad, voor alle schade on onaangenaamheden te behoeden. George, dit alles toestemmende, zet zijn hoed op, on maakt zich gereed om met Bagnet een marseh naar hot vijandelijke kamp te doen. "Gij moet er niot om geven, George, als eene
vrouw eens oen haastig woord spreekt," zegt jufvrouw Bagnet, hom op don schouder klop- pende. "Ik vertrouw mijn ouden Lignum aan u toe. en houd mij verzekerd, dat gij er hem door zult helpen." De cavalerist antwoordt, dat dit heel vrien-
delijk gezegd is, en dat hij op eene of andere manier Lignum er door zal helpen. Daarop gaat jufvrouw Bagnet, met mantel, marktmand en paraplu, en wederom heldere oogen, huiswaarts; en do twee kameraden stappen uit, met oog- merk om den ouden heer Smallweed te ver- murwen. Of er in geheel Engeland wel twee menschen
te vinden zouden zijn, die minder kans bad- don om gelukkig van eene onderhandeling met grootvader Smallweed af te komen, kan billijk betwijfeld worden: insgelijks of er, in weerwil van bun krijgshaftig voorkomen, hunne bieede schouders en hun zwaren stap, binnen dezelfde grenzen. wel twee kinderen zijn, een- voudiger en minder gewoon aan alle Smallweed- achtige aangelegenheden des levens. Terwijl zij met grooten ernst voortmarcheoren, acht Bagnet, die opmerkt, dat zijn kameraad nadenkende is, het vriendschappelijk nog eens op het laatste gezegde zijner vrouw terug te komen. "George, gij weet wel hoe mijn oudje is —
zoo zoet en zoo zacht als molk. Maar raak haar eens aan de kinderen — of aan mij — en zij vliegt op als buskruit." — "Dat strekt haai\' tot eer, Mat." — "George," hervat Bagnet, recht voor zich uit ziende, "mijn oudje — kan nooit |
||||||||
|
237
|
|||||||||
|
ONGELUKKIGE GEORGE.
|
|||||||||
|
dit alsof hij nergens anders kon buigen dan
in het heupgewricht. "Judy," zegt grootvader Smallweed, "haal do
pijp."—"Ik weet niet," valt George hierop in, "oi het meisje die moeite wel behoeft te doen, want om de waarheid te zeggen, heb ik van- daag geen trek om te rooken." — "Niet.\'" her- vat de oude man. "Judy, haal de pijp." — "De zaak is, mijnheer Smallweed," hervat George, \'\'dat ik niet zeer op mijn gemak ben. Het schijnt, mijnheer, dat uw vriend in de City mij een streek heeft gespeeld." — "Wel neen!" antwoordt de oude man. "Zulke dingen doet hij nooit." — "Niet? Welnu, ik ben blij dit te hooren, om- dat ik dacht, dat het misschien zij n bedrijf was geweest. Dit hier , meen ik — dezen brief." Grootvader Smallweed glimlacht op eene lee-
lijke manier, bij het herkennen van den brief. ••Wat moet die boduiden.\'" vraagt George.
— "Judy," zegt de oude man. \'•Hebt g\'j de
pijp? Geef ze hier. Vraagt gij wat die brief be- duiden moet, mijn goede vriend ?" — "Ja,"ant- woordt de cavalerist. "lvom aan, mijnheer Small- weed," vervolgt hij, zich dwingende 0111 zoo vroolijk en vertrouwelijk te spreken als hij kan , met den open brief in de eene hand, terwijl hij de andere op zijne dij zet, "gij weet wel er is eene mooie soin gelds tusschen ons omge- gaan, en wij hebben allebei evengoed onthou- den welke afspraak er altijd geweest is. Ik ben gereed om te doen wat ik altijd geregeld ge- daan heb en de zaak zoo gaande te houden. Ik heb nog nooit zulk een brief van u gekre- gen, en ik ben er van morgen waarlijk een beetje door van m\'yne streek gebracht; omdat mijn vriend Bagnet, hier, die niets van het geld heeft gehad, zooals ge weet___" — "Dat weet ik niet,\'\'
zegt de oude man zeer koeltjes. — "Wel, voor
den duivel — ik zeg het u toch; doe ik niet?" — "O ja, gij zegt het mij," antwoordt groot-
vader Smallweed. "Maar ik weet het niet." — ••Nu dan!" hervat de cavalerist, zijne gram- schap verbijtende. "Ik weet het." — "O, dat is iets anders," antwoordt de oude heer allervrien- delijkst, en voegt er bij: "Maar dat doet er niets toe. Wel of niet, mijnheer Bagnet is toch in dezelfde positie." De ongelukkige George wil al doen wat hij
kan om de zaak in der minne te schikken, en beproeft dus grootvader Smallweed te bevredi- gen door hem zooveel mogelijk gelijk te geven. "Dat meen ik juist. Zooals gij zegt, mijnheer
Smallweed, Bagnet is altijd aansprakelijk. Nu, ziet ge, dat maakt zijne goede vrouw zeer on- gerust, en mij insgelijks; want hoewel ik een losse vogel ben, is hij een gezeten man, die een huishouden heeft. En toch, mijnheer Small- weed," vervolgt de cavalerist, die onder het spreken wat meer moed heeft gekregen, "hoe- wel gij en ik in zekeren zin tamelijk goede vrien- den zijn, begrijp ik wel, dat ik niet kan vra- |
|||||||||
|
iets doen — dat haar niet tot eer strekt —
meer of minder. Maar ik zeg dat nooit. De subor- dinatie moet gehandhaafd worden." — "Zij is haar gewicht in goud waard," antwoordt de cava- lerist. — \'"In goud .\'" zegt Bagnet hierop. \'-Ik zal u eens wat zeggen. Mijn oudje weegt — honderd zeventig pond. Zou ik dat gewicht — in goud — voor haar aannemen? Neen. Waarom niet? Omdat zij van beter goud is — dan liet zui- verste goud. En zij is heel en al goud." — "Gij hebt gelijk, Mat." — "Toen zij mij nam — met mij trouwde — nam zij dienst onder mij en de kinderen — met hart en hand — voor heel haar leven. Zij is zoo trouw aan hare vlag," zegt Bagnet — "dat, raak ons maar met een vinger aan — en zij komt in het geweer. Als zij eens wat haastig vuur geeft — voor een enkelen keer — zie «lat dan door de vingers, George; want dat doet hare trouw." — "Wel, God zegene haar, Mat," antwoordt de cavalerist. "Ik acht haar daar des te hooger om." — "Daar hebt gij gelijk in," zegt Bagnet, met de vurigste geestdrift, hoewel zonder eene spier van zijn strak gezicht te ontspannen. "Acht haar zoo hoog als — als de rots van Gibraltar— en gij zult nog ver beneden hare verdiensten blijven. Maar voor haar wil ik dat nooit bekennen. De surbor- dinatie moet gehandhaafd worden." Deze lofredenon hebben hen tot bij de \\vo-
ning van grootvader Swallweed gebracht. De deur wordt door de altijd knorrige Judy ge- opend, die na de twee makkers met zeer wei- nig ingenomenheid, of eigenlijk met een kwaad- aardig hoonenden blik, van top tot teen te hebben opgenomen, hen daar laat staan, ter- wyl zij het orakel gaat vragen of zij al of niet moeten worden binnengelaten, liet antwoord van liet orakel schijnt toestemmend te zijn, want zij komt terug niet de woorden op de honigzoete lippen: "Komt dan maar in, als ge wat te zeg- gen hebt." Aldus verlof bekomen hebbende, treden zij binnen en vinden grootvader Small- weed niet zijne voeten in de lade van zijn stoel, als ware het in een voetbad van papieren, en de oude vrouw met een kussen geblinddoekt, als een vogel, dien men niet wil laten zingen. "Lieve vriend," zegt grootvader Smallweed,
en strekt zijne twee magere armen vriendschap- pelijk uit. "Hoe vaart ge toch ? Wie is onze vriend, lieve vriend?" — "Wel," antwoordt George, in het eerst niet in staat om zich vrien- delijk te houden, "dat is Mattheus Bagnet, die mij in die zaak tusschen ons heeft geholpen, zooals ge weet." — -O, mijnheer Bagnet? Ja wel zeker!" De oude man kijkt naar hem met de hand boven de oogen. "Ik hoop, dat ge nog wel vaart, mijnheer Bagnet ? Een knap man, mijnheer George! Militaire houding, mijnheer!" Daar er geene stoelen worden gepresenteerd,
krijgt George er een voor Bagnet en een voor zich zelven. Zij zetten zich neer; Bagnet doet |
|||||||||
|
238 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
gen oin mijn vriend Bagnet geheel vrij te la-
ten."— "Och lieve lieer, ge zijt al te bescliei- den. (üj kunt mij alles vragen , mijnheer Geor- ge." Grootvader Smallweed toont vandaag eene vroolykheid, die aan een schertsenden men- scheneter doet denken. — "Kn gij kunt weige- ren. meent gij, niet waar.\' Of misschien gij niet zoozeer, als wel uw vriend in de C i t y ! Ha, ha, ha!" — "Ha, ha, ha!" herhaalt groot- vader Smallweed, met zulk een harden klank en zulk een bijzonder groenen glans in de oogen, dat Bagnet\'s natuurlijke ernsthaftigheid door de beschouwing van dien eerwaardigen man nog zeer wordt vergroot. — "Kom aan," zegt George, nog het beste hopende, "ik ben blij, dat wij nog grappen kunnen maken, want ik wou dit gaarne in het vriendelijke schikken. Hier is mijn vriend Hagnet en hier ben ik. Wij zullen, als het u belieft, mijnheer Smallweed, de zaak maar terstond weer op de gewone manier afdoen. Kn gij zult ook mijn vriend Bagnet en zijn huishouden nog meer gerust- stellen , als gij hem zelf eens wilt zeggen, wat onze afspraak is." Hier roept een of ander spook met eene schelle
stem op een spottenden toon: "Wel heb ik ooit!" of het moet de schalksche Judy zijn , die dit doet, die, wanneer de verschrikte bo- zoekers omkijken, geen geluid meer laat hoo- ren . maai\' juist haar hoofd in don nek heeft geworpen, en daardoor eene hoonende min- achting uitdrukt. Bagnet\'s ernsthaftigheid wordt nog grooter. "Maar mij dunkt, gij hebt mij gevraagd , mijn-
heer George," zegt nu grootvader Smallweed, die al dien tijd met de pijp in de hand heeft gezeten; "mij dunkt, gij hebt mij gevraagd, wat die brief beduidde?" — "Och ja, dat heb ik.\'\' antwoordt de cavalerist op zijn tuchtigen trant, "maar dat kan mij niet schelen, als alles maar weer in orde is." Grootvader Smallweed smijt den cavalerist de
pijp naar het hoofd, maar daar hij met opzet mis gooit, valt zij op den grond in stukken. "Dat beduidt die brief, lieve vriend. Ik zal
u vergruizen, tot poeier stampen, tot stof\' ver- malen. Kn loop nu naai\' den duivel!" De twee vrienden staan op en zien elkander
aan. Bagnet\'s ernsthaftigheid is nu ten top ge- stegen. "Koop naar den duivel!" herhaalt de oude
man. "Ik wil uw pijnjesrooken en uw bluffen niet langer velen. Wat, gij wilt u onafhanke- lijk toonen! Ga naar mijn procureur (gij weet wel waai1; ge zijt meer bij hem geweest) en toon hem nu eens uwe onafhankelijkheid ! Kom aan, lieve vriend, nu hebt gij eene gelegen- heid. Judy, doe de deur open en laat die twee snoevers uit! Hoep maar om hulp, als ze niet heengaan! Laat hen uit! zeg ik." Hij schreeuwt dit zoo hard, dat Bagnet zijn
|
|||||||
|
kameraad bij de schouders vat, en hem, eer
hij van zijne verbazing kan bekomen, buiten de deur heeft geduwd, die terstond daarop door de zegevierende Judy wordt dichtgeslagen. Ge- heel en al versuft, blijft George naar den klop- per staan kijken, terwijl Bagnet, met de strakste ernsthaftigheid, als een schildwacht voorbij liet venster der voorkamer heen en weer stapt en telkens als hij voorbijkomt naar binnen kijkt, en blijkbaar iets bij zich zelven overweegt. "Kom aan, Mat." zegt George, nadat hij
zich hersteld heeft, "dan moeten wij het met den procureur probeeren. Wat zegt gij nu van dien schobbejak ?" Terwijl Bagnet nog even staan blijft om het
venster binnen te kijken, schudt hij zijn hoofd, en antwoordt: "Als ik mijn oudje maar bij inij had gehad, zou ik hem wel wat gezegd heb- ben." Aldus het onderwerp zijner overdenkin- gen ontboezemd hebbende, valt hij in den pas, en marcheert, schouder aan schouder, met zijn makker heen. Zij melden zich in Lincoln\'s Inn Kiel ds
aan, maar mijnheer Tulkinghorn heeft iemand bij zich en is niet te spreken. Hij is geheel niet gezind om hen te woord te staan : want nadat zij een vol uur hebben gewacht, en de klerk, die binnen gescheld is, de gelegenheid waarneemt om dit te berichten, brengt hij geene meer aanmoedigende boodschap mede, dan dat mijnheer Tulkinghorn hun niets te zeggen heeft en zij liefst maar niet langer moesten wach- ten. Zij blijven echter wachten, met echt ïnili- taire volharding; en eindelijk wordt er weder gescheld, en komt de persoon, die mijnheer Tulkinghorn zoolang heeft opgehouden, de ka- mer uit. Deze persoon is eene knappe oude jufvrouw;
niemand anders dan jufvrouw Bouncewell, huis- houdster op Kastanje-Hof. Op ouderwetsche ma- nier nijgende, komt zij het heiligdom uit en sluit zachtjes de deur. /ij wordt hier niet zekere onderscheiding behandeld, want de klerk staat op, om door de voorkamer niet haar mede te gaan en haar uit te laten. De oude jufvrouw- bedankt hem voor zijne beleefdheid, toen zij juist de twee kameraden ziet staan wachten. "Neem mij niet kwalijk, mijnheer; maar ik
geloof, dat die twee heeren militairen zijn \'.\'" De klerk brengt deze vraag met zijne oogen
naar hen over, en daar George, die naar den almanak voor den schoorsteenmantel staat te kijken, zich niet omkeert, neemt Bagnet het antwoord op zich, en zegt: \'\'Ja,jufvrouw. Voor- heen geweest." — "Dat dacht ik wel. Dat zag ik wel. Mijn hart wordt altijd warm, heeren, als ik u zie; — altijd als ik militairen zie. God zegene u, mijne heeren. Gij zult dat eene oude vrouw niet kwalijk nemen; maar ik heb eens een zoon gehad, die soldaat werd. Ken mooie, knappe jongen was hij, en een goede jongen |
|||||||
|
BIJ MIJNHEER TULKINGRORN. 2\'K)
|
|||||||
|
ook op zijne ruwe manier, hoewel sommige men-
schen bij zijne arme moeder kwaad van hem spraken. Ik verzoek wel verschooning, dat ik u heb opgehouden, mijnheer. God zegene u, heeren." — "U hetzelfde, jufvrouw!" antwoordt Bagnet met hartelijkheid. De ernstige toon dier oude jufvrouw en de
beving, die haar door de leden gaat, hebben iets aandoenlijks; maar George heeft het zoo druk met den almanak (misschien om de vol- gende maanden te berekenen), dat hij niet om- kijkt, voordat zij is heengegaan en de deur achter haar gesloten wordt. "George," Duistert Bagnet met zijne grove
stem, toen de ander zich eindelijk van den al- manak omkeert. "Wees niet zoo neergeslagen. Oude soldaten! Moed gehouden, mijn jongen!" Daar de klerk nu weder naar binnen is ge-
gaan, om te zeggen, dat zij daar nog zijn, en men mijnheer Tulkinghorn daarop met zekere wreveligheid heeft hooren antwoorden: "Wel, laat hen dan hier komen!" treden zij de groote kamer met de beschilderde zoldering binnen, en vinden hem daar voor het vuur staan. "Welnu, mannen, wat moet gij ? Sergeant,
toen ik u de laatste maal zag, heb ik u ge- zogd, dat ik uw gezelschap hier niet meer ver- langde." Do sergeant, wiens spraak en houding zekere
bedeesdheid te kennen geven, antwoordt, dat hij dezen brief heeft ontvangen, dat hij mijn- heer Smallweed daarover is gaan spreken, en door hem hierheen is gewezen. "Ik heb niets te zeggen," laat mijnheer Tul-
kinghorn daarop volgen. "Als gij schulden maakt, moet gij ze betalen of de gevolgen voor lief nemen. Gij behoeft niet hier te komen om dat te leeren, zou ik denken?" Het spijt den sergeant te moeten zeggen,
dat hij het geld niet gereed heeft. "Welnu! Dan moet die andere — die man,
als hij het is — voor u betalen." Het spijt den sergeant te moeten zeggen, dat
die andere ook het geld niet gereed heeft. "Welnu! Dan moet gij het met u beiden be-
talen, of men zal tegen u beiden procedeeren. Gij hebt het geld gehad en moet het terugge- ven. Gij kunt het geld van een ander niet in uw zak steken, en er zoo maar van afkomen." Be procureur zet zich in zijn leuningstoel en
pookt het vuur op. George hoopt, dat hij de goedheid zal hebben om — "Ik zeg u, sergeant, ik heb u niets te zeg-
gen. De lieden, waarmee gij omgaat, bevallen mij niet, en ik heb u hier niet van doen. Die zaak is geheel buiten mijne praktijk en behoort niet in mijn kantoor. Mijnheer Smallweed is wel zoo goed om mij die zaken aan te bieden, maar zij behooren niet tot mijn departement. Gij moet naar Melchisedeck inClifford\'s Inn gaan." — "Ik moet u verschooning verzoeken, |
mijnheer," zegt George, "dat ik u zoo tegen
uw zin lastig val — iets, dat mij bijna even onaangenaam is, als liet u kan zijn; maar zoudt ge mij een woordje afzonderlijk met u willen laten spreken?" Mijnheer Tulkinghorn staat op met de han-
den in de zakken, en gaat naar een hoek bij een der vensters. "Kom! ik heb geen tijd te verkwisten." Te midden zijner geveinsde on- verschilligheid ziet hij den cavalerist scherp aan, en draagt zorg, dat hij zelf met zijn rug naar het licht en de ander met zijn gezicht daar naar toe komt te staan. "Wel, mijnheer," zegt George, "de man,
dien ik bij mij heb, is de ander, die in deze ongelukkige zaak betrokken is — hij heeft mij alleen zijn naam geleend, anders niet — en mijn eenig oogmerk is te zorgen dat hij om mijnentwil in geene ongelegenheid komt. Hij is een heel ordentelijk man, met vrouw en kinderen, die bij de koninklijke artillerie heeft gestaan----" — "Mijn vriend, ik geef niet het
minste om de geheele koninklijke artillerie met
officieren, manschappen, paarden, kanonnen, kruitwagens en ammunitie." — "Wel te den- ken, mijnheer. Maar het zou mij zeer spijten als Bagnet en zijn huishouden door mijn toe- doen ongelukkig werden. En als ik hen hier doorheen kon helpen, zou ik er niet tegen heb- ben om u, zonder eenige andere belooning, over te geven wat gij laatst van mij hadt willen hebben." — "Hebt gij dat hier bij u?"— "Ja, mijnheer." — "Sergeant," zegt de procureur op zijn drogen onverschilligen toon, die veel min- der hoop laat om den spreker van gedachten te doen veranderen dan de grootste heftigheid , "bedenk u wel, terwijl ik spreek, want dit moet de laatste maal zijn. Als ik nu zwijg, heb ik met de zaak gedaan en wil er niet weder van beginnen. Begrijp dat wel. Gij kunt, wat gij zegt medegebracht te hebben, voor eenige dagen hier laten , als gij verkiest; gij kunt het ook terstond weder medenemen, als gij dat verkiest. Als gij verkiest het hier te laten, kan ik dit voor u doen: — ik kan die zaak weder op den ouden voet brengen, en bovendien zoo ver gaan, dat ik u eene schriftelijke verzekering geef, dat men dien Bagnet nooit op eenigerlei wijze zal lastig vallen, voordat men tot het uiterste tegen u geprocedeerd heeft — dat uwe mid- delen geheel uitgeput zullen moeten wezen, voordat uw crediteur de zijne aanspreekt. Dan is hij zoo goed als vrijgelaten. Hebl gij u bedacht?" De cavalerist steekt zijne hand in zijne borst
en antwoordt, na cene diepe ademhaling: "Ik moet het wel doen, mijnheer." Mijnheer Tulkinghorn zet zich dus neer, neemt
zijn bril te hulp en schrijft zeer langzaam debe- doelde verzekering, welke hij daarop aan Bagnet voorleest en verklaart, die al dien tijd naar den zolder heeft gestaard en onder dit nieuwe |
||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
2\'jO
|
|||||||||
|
stortbad van woorden zijne hand weder op zijn
kaal hoofd legt. Hij schijnt erg gebrek te heb- ben aan zijn oudje om hein zijne gevoelens te helpen uitdrukken. Daarna haalt George een opgevouwen papier uit zijn borstzak, en legt liet niet eene dralende hand voor den rechts- geleerde neer. "Het is maar een brief met instructiën, mijn-
heer. De laatste, dien ik ooit van hem gehad heb." Zie naar een molensteen, George, om veran-
dering van uitdrukking te zoeken , en gij zult die even spoedig vinden als op het gezicht van mijnheer Tulkinghorn, terwijl hij dien brief opent en doorleest. Met hetzelfde strakke gezicht vouwt hij het papier weder toe en legt het in zijn les- senaar. Ook heeft hij niets meer te zeggen of te doen,
dan op dezelfde koude, onbeleefde manier te knikken en kortaf te zeggen: "Gij kunt gaan. Laat die lieden uit." Zij worden uitgelaten en begeven zich naar de woning van Bagnet om te eten. Gekookt ossenvleesch met groente biedt de-
zon dag eene afwisseling met het vorige onthaal op gekookt varkensvleesch en groente aan; en jufvrouw Bagnet deelt op dezelfde wijs de por- tiën uit en poogt den maaltijd met haar aller- best humeur te kruiden; want zij is zulk eene buitengemeene vrouw, dat zij het goede aan- neemt zonder er van te spreken, dat het nog beter kon zijn, en hare blijgeestigheid nog hel- derder uitblinkt, als die bij een plekje duister- nis in hare nabijheid afsteekt. Het plekje duis- tcrnis bij deze gelegenheid is het donkere ge- ziclit van George; hij is buitengemeen naden- kend en neerslachtig. Jn het eerst verlaat juf- vrouw Dagnet er zich op, dat de vereenigde lief- koozingen van Quebec en Malta hem wel zullen opvroolijken; maar ziende hoe deze jonge juffers insgelijks gevoelen , dat haar tegenwoordige Bul- lebak niet de vroolijke liullebak is, dien zij vroe- ger kenden, doet zij door een wenk de lichte infanterie terugtrekken, en laat het aan hem over om zich op den open grond van den huise- lijken haard op zijn gemak te deployeeren. Hij doet dit echter niet. Hij blijft dicht op-
gesloten, bewolkt en neerslachtig. Onder het langdurige opruimen en schoonmaken, terwijl hij en Dagnet hunne pijp rooken, is hij niet beter dan onder den maaltijd. Hij vergeet te rooken, kijkt mijmerend in het vuur, laat zijne pijp uiigaan en vervult het hart van Dagnet met onrust en ontzetting, door duidelijk te toonen, dat de tabak hem niet smaakt. Toen dus jufvrouw Hagnet eindelijk weder
te voorschijn komt, zoo frisch van den reini- genden emmer, en gaat zitten naaien, bromt haar man: "Oudje!" en beduidt haar niet een wenk om eens te onderzoeken, wat er aan hapert. \'•Wel, George," zegt jufvrouw Dagnet, ter-
|
|||||||||
|
wijl zij hare naald insteekt, "wat zijt ge stil!"
— "Ben ik? Geen pleizierig gezelschap ? Ik vrees
ook van neen." — "Hij lijkt geheel niet meer op onzen Bullebak, moeder!" roept de kleine Malta. — "Omdat hij niet wel is, geloof ik, moeder," voegt Quebec er bij. — "Zeker, het is een slecht teeken geen Bullebak meer te zijn!" zegt de cavalerist, en geeft de meisjes een kus. "Maar het is waar," vervolgt hij met een zucht. "Het is waar, vrees ik. Die kleinen hebben al- tijd gelijk." — "George." zegt jufvrouw Dagnet, druk voortnaaiende, "als ik dacht, dat ge knor- rig waart om iets, dat eene ongemanierde sol- datenvrouw van morgen gezegd heeft—die na- derhand hare tong wel had willen afbijten, en het wel haast had moeten doen — zou ik niet weten, wat ik nu nog zeggen moest." — "Goede, beste vrouw," antwoordt de cavalerist, "daar- aan denk ik niet meer." — "Omdat waarlijk, George, wat ik zeide en wilde zeggen, was, dat ik Lignum aan u toevertrouwde en mij verze- kerd hield, dat gij hem er door zondt helpen. En dat hebt gij ook eerlijk gedaan." — "Ik ben blij, dat ge zoo over mij tevreden zijt," ant- woordt George. Terwijl hij jufvrouw Bagnet vriendschappelijk
de hand geeft — want zij is naast hein gaan zitten — ziet hij haar oplettend in het gezicht en blijft dit nog een poosje doen, terwijl zij weder voortnaait. Daarop kijkt hij naarden jon- gen Woolwich, die op zijn bankje in den hoek zit, en wenkt dien jeugdigen fluitspeler om naderbij te komen. "Zie eens hier, mijn jongen," zegt George,
terwijl hij zeer zacht zijne hand over het voor- hoofd der moeder laat glijden: "daar kunt gij een helder, vriendelijk voorhoofd zien ! Het glanst van liefde voor u, mijn jongen. Het is wat ge- bruind door zon en wind, terwijl zij uw vader volgde en u mededroeg, maar nog zoo frisch en gezond als een rijpe appel aan een boom." Het gezicht van Bagnet geeft, voor zoover
dat houten gezicht iets kan uitdrukken, de hoog- ste goedkeuring te kennen. "De tijd zal komen, mijn jongen," vervolgt
de cavalerist, "wanneer dat haar van uwe moe- der grijs zal zijn, en dat voorhoofd vol rimpels — en eene knappe oude vrouw zal zij dan we-
zen. Pas op, terwijl ge nog jong zijt, dat gij in die dagen kunt denken: "Ik heb nooit een haar op dat dierbare hoofd doen vergrijzen, ik heb nooit een rimpel van verdriet op dat ge- zicht doen komen." Want van alle dingen, waar- aan gij als man kunt denken, is het best daar- aan te kunnen denken, Woolwich!" George besluit met op te staan, den knaap
op den stoel naast zijne moeder te zetten, en niet zekere haast te zeggen, dat hij zijne pijp even op straat gaat uitrooken. |
|||||||||
|
ESTIlEll JS ZEER ZIEK.
|
||||||||||||||||
|
241
|
||||||||||||||||
|
mijne kinderlijke schaduw naast mij, van de
school naar het huis mijner peetmoeder stapte. Ik had nog nooit te voren geweten hoe kort het leven eigenlijk was, en in welk eene kleine ruimte de geest het kon bergen. Terwijl ik erg ziek lag, was de manier, waarop
die verschillende tijdperken zich met elkander verwarden, zeer onaangenaam en benauwend voor mij. Te gelijk een kind, een aankomend meisje, en op mijn tegen woord igen leeftijd en in de betrekkingen, waarin ik mij zoo geluk- kig had gevoeld, werd ik niet alleen door de zorgen en bezwaren, die elke staat hail mede- gebracht, gekweld, maar ook door de verbijs- |
||||||||||||||||
|
XXXV.
esther\'s verhaal.
Ik lag verscheidene weken ziek , en de gewone
gang van mijn leven begon naar eene oude her- innering te gelijken. Dit was echter niet zoozeer liet gevolg van den tijd, als wel van de verande- ring in mijne dagelijksche gewoonten, die door de werkeloosheid en eenzaamheid eener zieken- kamer werd veroorzaakt. Eer ik nog vele da- gen daarin opgesloten was geweest, schenen alle andere dingen zich op een ver verwijder- den afstand te hebben teruggetrokken, waar |
||||||||||||||||
|
"EN ONDER UIT NIEUWE STORTBAD VAN WOORDEN ZIJNE HAND WEDER OP
KAAL HOOFD LEUT." (^blz. 24U). |
||||||||||||||||
|
ZIJN
|
||||||||||||||||
|
weinig of geene afzondering bestond tusschen
de verschillende tijdperken van mijn leven, die werkelijk door jaren gescheiden waren. Toen ik ziek werd, scheen ik een donker meer te zijn overgevaren, en al wat ik vroeger onder- vonden had, door den grooten afstand ondereen verward, op den gezonden oever te hebben achtergelaten. Mijne plichten als huishoudster, hoewel de
gedachte, dat zij onvervuld bleven, mij in het eerst zeer ontrustte, waren spoedig even ver achter mij als mijne oude werkzaamheden op ltloemhof, of\'als de zomerachtermiddagen toen ik, met mijne portefeuille onder den arm en |
||||||||||||||||
|
tering, waarmede ik eindeloos poogde die allen
met elkander overeen te brengen. Ik geloof, dat weinigen, die zich niet in dien toestand hebben bevonden, volkomen kunnen begrijpen wat ik meen, of welk eene pijnlijke onrust hieruit voor mij ontstond. Om dezelfde reden ben ik bijna bevreesd om
te spieken van dat tijdperk mijner ziekte — het scheen maar één lange nacht te zijn, maar ik geloof, dat liet dagen en nachten lang duurde — toen ik reusachtige trappen opklom, mij altijd inspannende om boven te komen, en altijd, gelijk ik wel eens een worm in een tuinpad heb gezien, door eene of andere hindernis van |
||||||||||||||||
|
iu
|
||||||||||||||||
|
242 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
den weg gebracht en dan weder opnieuw be-
ginnonde. Ik wist somtijds duidelijk , en ik denk meestal onduidelijk, dat ik in mijn bed lag, en ik sprak met Charley, en voelde hare hand, en kende haar zeer wel; en toch klaagde ik telkens: "Och, nog meer van die eindelooze trappen, Charley — nog al meer — tot boven in de lucht toe, denk ik!" en zwoegde dan weder voort. Durf ik spreken van dien nog erger tijd,
toen ergens in de groote, zwarte ruimte, eene aaneengeregen vlammende halsketen, of ring, of sterrenkrans hing, waarvan ik een der kralen was! En toen mijn eenig gebed was, dat ik van de anderen mocht worden losgemaakt, en het mij zulk een onverklaarbaren zielsangst ver- oorzaakte, dat ik een deel van dat schrikkelijke ding moest blijven! Misschien zal ik. hoe minder ik van dien lic-
nauwden tijd mijner ziekte zeg, des te minder vervelend en des te meer verstaanbaar wezen. Ik maak er geene molding van om anderen angstig te maken, of omdat de herinnering mij nu nog beangst; maar misschien zouden wij, als wij die zonderlinge kwellingen beter kenden, beter in staat zijn om de zwaarte daar- van te verlichten. De rust, die daarop volgde, de lange ver-
kwikkelijke slaap, de zalige onverschilligheid, toen ik in mijne zwakheid te kalm was om mij eenigszins om mij zelve te bekommeren. en had kunnen hooien (zoo denk ik nu ten minste) dat ik stervende was, zonder eenige andere aandoening dan een medelijdende liefde voor hen, die ik achterliet — deze toestand kan misschien meer algemeen begrepen worden. Ik was in dien staat, toen ik voor het eerst van het licht schrikte, dat weder voor mij scheen, en met eene grenzelooze blijdschap, waarvoor geene woorden verrukking genoeg kunnen uit- drukken, ontwaarde, dat ik weder zien kon. Ik had mijne Ada, dag en nacht, aan de
deur hooien schreien; ik had haar mij hooien toeroepen dat ik wreed was en haar niet lief- had ; ik had haar hooren bidden en smeeken , dat ik haar zou laten binnenkomen om mij op te pas- sen en te troosten en mijn bed niet meer te verla- ten; maar zoolang ik spreken kon had ik gezegd: "Nooit, nooit!" en Charley nogmaals en nogmaals herinnerd, dat zij, hetzij ik in leven bleef of stierf, mijne lievelinge uit de kamer moest hou- I don. Charley was mij in den tijd van nood ge- trouw geweest, en had met haar zwak handje en haar moedig hart de deur gesloten gehouden. Maar nu mijn gezicht beter werd en het he.er- lijke licht met eiken dag helderder en helder- der voor mij scheen, kon ik de brieven lezen, die mijne lieve Ada mij eiken morgen en avond schreef, kon ik ze aan mijne lippen brengen en mijne wang daarop leggen zonder vrees van haar te henadeelen. Ik kon mijn kameniertje, |
zoo teeder en zorgvuldig, door de twee kamers
zien gaan, om alles in orde te zetten, en we- dcrom door het opene venster vroolijk met Ada spreken. Ik kon de stilte in huis begrijpen, en hoe die bewees, dat allen, die altijd zoo goed voor mij geweest waren, om mij dachten. Ik kon schreien van blijde aandoening, en mij in mijne zwakheid even gelukkig gevoelen als ik ooit in mijne kracht geweest was. Langzamerhand begon mijne kracht terug te
komen. In plaats van met zulk eene vreemde kalmte te liggen kijken naar wat er voor mij gedaan werd, alsof het voor iemand anders werd gedaan, over wie ik stil bedroefd was, begon ik een weinigje mede te helpen, en een weinig meer, en veel meer, totdat ik weder bruikbaar voor mij zelve werd, wederom belang in het leven leerde stellen en mij opnieuw daar- aan hechtte. Hoe levendig herinner ik mij nog den ge-
noeglijken namiddag, toen ik voor de eerste maal niet kussens in het bed overeind werd gezet, om met Charley in staatsie thee te drinken! Dat lieve schepseltje — zonder twijfel in de wereld gezonden om zieken en zwakken te hei- pen — was zoo vroolijk, en had het zoo druk, en staakte zoo dikwijls hare toebereidselen om haar hoofdje aan mijne borst te leggen, mij te liefkoozon, en met vreugdetranen te zeggen, dat zij zoo blijde, o zoo blijde, was, dat ik genoodzaakt was te zeggen: \'Charley, als ge zoo voortgaat, moet ik weder gaan liggen, want ik ben nog zwakker dan ik wel dacht." Kn toen werd Charley zoo stil als een muisje, en trippelde met haar helder gezichtje, nu hier dan daar, door de twee kamers rond , uit de scha- duw in den goddclijken zonneschijn, en uit den zonneschijn weder in de schaduw, terwijl ik vreedzaam naar haar zat te kijken. Toen zij al hare toebereidselen voltooid had, en de nette theetafel, met al hare kleine lekkernijen om mij uit te lokken, en haar wit tafellaken en hare bloemen, als met zooveel liefde en zoo schoon door Ada beneden voor mij geschikt, bij mijn bed gereed stond, gevoelde ik mij krach- tig genoeg om Charley iets te zeggen, dat mij toen niet voor het eerst in de gedachten kwam. Kerst maakte ik Charley een compliment over
de kamer; en waarlijk deze was zoo frisch en luchtig, zoo net en zindelijk, dat ik bijna niet gelooven kon, dat ik daar zoolang ziek had ge- legen. Dit verheugde Charley, en haar gezichtje werd nog helderder dan te voren. "Kn toch, Charley," zeide ik, rondkijkende,
"mis ik iets, waaraan ik gewoon ben." De arme kleine Charley keek insgelijks rond
en veinsde haar hoofd te schudden, alsof zij niets miste. "Al de schilderijen hangen toch zooals zij
plachten.\'" vroeg ik. — ".la, jufvrouw," ant- woordde Charley. — "Kn de meubelen staan |
||||||
|
ARME RICK. 2i:!
|
|||||||
|
"Och neen, melieve, antwoordde! hij , \'-ik acht-
te het beter er haar maar niets van te zeg- gen." — "En gij zegt, dat hij aan u geschre- ven heeft,\'\' zeide ik. met denzelfden nadruk als hij; "alsof het niet natuurlijk was, dat hij dit deed, voogd; alsof hij aan een beter vriend schrijven kon." — "Hij denkt, dat hij er veel beter heeft melieve," antwoordde mijn voogd. "Hij schreef mij, als het ware, onder protest, daar hij niet aan u schrijven kon met eonigo hoop van antwoord te bekomen — hij schreef koud en stijf, trotsch en wrevelig. Wel, mijn huismoedertje, gij moet daarmede geduld heb- ben. Hij is niet te laken. Het Kanselarij-proces heeft hem de oogen doen schemeren en doet hem mij voor iets anders houden dan ik ben. Ik weet, dat het dikwijls even slechte dingen, en dikwijls nog veel ergere gedaan heeft. Als er twee engelen in betrokken konden worden , geloof ik, dat het hunne geheele natuur zou véranderen." — "Het heeft het uwe toch niet veranderd, voogd." — "O ja, dat heeft het wel, melieve," antwoordde hij lachende. "Het heeft den zuidenwind naar het oosten doen loopen, ik weet niet hoe dikwijls. Kick wan- trouwt en verdenkt mij — gaat naar procu- reurs en leert mij daar wantrouwen en ver- denken; hoort, dat ik strijdige belangen heb, aanspraken, die de zijne in den weg staan, en wat niet al; terwijl de Hemel weet, als ik maar uit dat gebergte van IVuikerij kon komen . waar- aan mijn ongelukkige naam gegeven is (wat ik niet kan) of het door het verzaken van al mijne rechten met den grond kon gelijk maken (wat ik ook niet kan, en geen mcnschelijk vermogen ooit meer kan, geloof ik, zoover is het nu al gekomen), zou ik het op het oogen- blik doen. Ik zou den armen Richard liever weder zijn eigen vroeger aard willen hergeven , dan al het geld present krijgen, dat de doode belanghebbenden, die naar hart en ziel op liet rad der Kanselarij zijn geledebraakt, onopge- vorderd in de schatkist hebben gelaten — en dat is geld genoeg, melieve, om eene piramide van te gieten ter gedachtenis van de hemel- tergende goddeloosheid dier Kanselarij." — "Is het mogelijk voogd," vroeg ik met verbazing, "dat Richard u kan verdenken.\'" — "Ach, me- lieve," antwoordde hij, "het ligt in den aard van het fijne vergift zulker misbruiken, dat zij zulke kwalen voortbrengen. Zijn bloed is aangestoken en de voorwerpen verliezen voor zijn gezicht hun natuurlijk voorkomen. Het is zijne schuld niet." — "Maar het is toch een verschrikkelijk ongeluk, voogd." — ".la, het is een schrikkelijk ongeluk, moedertje, ooit onder den invloed van Jarndyce en Jarndyce te komen. Ik ken geen grooter. Langzamerhand is hij er toe gebracht om op dien verrotten rietstaf te vertrouwen, en die deelt een gedeelte van zijn bederf mede aan al wat hem omringt. Maar |
|||||||
|
ook eveneens?" — -Behalve waar ik ze ver-
zet heb, om meer ruimte te krijgen .jufvrouw." — "En toch," zeide ik, "mis ik iets. waaraan ik gewoon was. O, nu weet ik wat het is, Charley. Het is de spiegel." Charley stond op alsof zij iets vergeten had
en ging naar de andere kamer; en ik hoorde haar daar snikken. Ik had dit reeds dikwijls gedacht. Nu was
ik er zeker van. Ik kon God danken, dat het nu geen schok voor mij was. Ik riep Charley terug; en toen zij kwam — eerst veinsde zij te glimlachen, maar toen zij nader kwam, keek zij droevig — sloot ik haar in mijne armen en zeide: "Het komt er heel weinig op aan, Char- ley. Ik hoop het wel buiten mijn vroeger ge- zicht te kunnen stellen." Weldra was ik zoover gevorderd, dat ik in
een grooten stoel kon opzitten, en ook hoewel duizelende en op Charley\'s arm leunende, naar de andere kamer kon gaan. De spiegel was ook uit die kamer verdwenen; maar wat ik te dra- gen had, was mij daarom niet zwaarder om te dragen. Mijn voogd had altijd ernstig verlangd mij te
bezoeken, en er bestond nu geene gegronde reden meer om mij dit genoegen te ontzeggen. Op zekeren morgen kwam hij, en toen hij pas binnentrad, kon hij niets anders doen dan mij in zijne armen sluiten en zeggen: "Mijn lief, lief meisje!" Ik had lang geweten — wie kon het beter weten.\' — welk eene diepe bronwel van liefde en edelmoedigheid zijn hart was; en was het niet mijn gering lijden en die ver- andering waardig om er zulk eene plaats in te vervullen? "O ja!" dacht ik. "Hij heeft mij ge- zien, en hij heeft mij nog liever dan te voren, hij heeft mij gezien, en behandelt mij met nog meer teederheid dan vroeger; wat heb ik dan te betreuren?" Hij zette zich bij mij op de sofa en onder-
steunde mij met zijn arm. Eene korte poos zat hij met zijne hand voor zijn gezicht, maar wei- dra nam hij die weg en begon op zijne gewone manier te spreken. Nooit heeft iemand eene meer innemende, schertsend vriendelijke ma- nier van spieken kunnen hebben. "Wel, mijn huismoedertje," zeide hij, "welk
een droevige tijd is dat geweest. En wat zijt gij onverzettelijk gebleven!" — "Dat was om best wil, voogd," antwoordde ik. — "Om best wil?" herhaalde hij, met teederheid. "Natuur- lijk, dat was het. Maar Ada en ik zijn toch zoo eenzaam en verlaten geweest; en uwe vrien- din Gaddy is vroeg en laat naar u komen vra- gen; en iedereen hier in huis was zoo stil en neerslachtig, en zelfs die arme Richard heeft geschreven — aan mij geschreven — enkel uit ongerustheid over u." Ik had in Ada\'s brieven van Caddy gelezen,
maar niet van Richard, en ik zeide hem dit. |
|||||||
|
244
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
eenigszins, maar niet veel, aan de weggenomen
spiegels, want ik wist, dat mijne dierbare Ada mij om de verandering van mijn voorkomen niet te minder zou lief hebben. "Lieve voogd," zeide ik, "nu ik haar zoolang
van mij heb weggehouden, schoon zij waarlijk zoo goed als het licht voor mij is___" — "Dat
weet ik wel, zeer wel."
Hij was zoo goed, zijn handdruk duidde zoo-
veel liefde en medelijden aan en zijne stem stortte zulk een troost in mijn hart, dat ik een oogenblik stilzweeg, geheel buiten staat om voort te gaan. ".Ia, ja, ge zijt moe," zeide hij. "Rust eens
wat." — "Daar ik Ada zoolang van mij heb weggehouden," begon ik opnieuw, na eene korte poos, "dunkt mij , dat ik gaarne nog een weinigje langer mijn eigen zin zou willen hebben , voogd. Het zou best wezen, dat ik niet meer hier was als ik haar voor het eerst zag. Als Char- ley en ik, zoodra ik weder reizen kan, naar eene stille plaats op het land gingen, en ik daar eene week bleef om sterker on door de zuivere lucht opgefrischt te worden , en het geluk te gemoet te zien van Ada weder bij mij te hebben, denk ik, dat het beter voor mij zou zijn." Ik hoop, dat het geene kleingeestigheid van
mij was te wenschen, dat ik zelf wat meer aan mijn veranderd voorkomen gewend was, eer ik de oogen ontmoette van het dierbare meisje, dat ik zoo vurig verlangde te zien. In allen gevalle, het was zoo. Hij begreep mij, dit wist ik wel; maar daarvoor was ik niet bang. Als het eene kleingeestigheid was, wist ik ook wel, dat hij die zou verschoonen. "Ons verwend huismoedertje," zeide mijn
voogd, "rnoet dan ook hierin haar zin hebben, schoon ik weet, dat het beneden tranen zal kosten. Kn zie eens hier! Daar is Doythorn, met zijn ridderlijk hart, en zweert zulkegewel- dige eeden als nog ooit op het papier zijn ge- zworen, dat als gij zijn geheele huis niet in bezit komt nemen, hetwelk hij daartoe reeds met opzet heeft geruimd, hij, bij hemel en aarde, het dan zal afbreken en geen steen er van op den ander laten." Kn mijn voogd gaf mij een brief over, dio
niet met het gewone "Mijn beste .larndvce," of zoo iets, be^on, maar terstond als het ware storm liep met de woorden: "Ik zwoer, als juf- vrouw Suminerson niet hier komt en mijn huis in bezit neemt, dat ik heden ten een ure voor haar ontruim," en vervolgens met den groot- sten ernst en de nadrukkelijkste verzekerin- gen de buitengewone verklaring aflegde, die ik gehoord had. Wij achtten den schrijver niet te minder, omdat wij over den brief hartelijk lachten, en spiaken af, dat wij hem morgen een brief van dankbetuiging zouden zenden en zijn aanbod aannemen. Dit voorstel was inder- |
|||||||||
|
nog eens zeg ik, niet al mijn hart, wij moeten
met den armen Kick geduld hebben en hem niet laken. Welk een aantal goede frissche har- ten, gelijk het zijne, heb ik al in mijn tijd op dezelfde manier zien bederven!" Ik kon niet nalaten mijne verwondering en
spijt te kennen te geven, dat zijne belange- loos welwillende oogmerken zoo weinig gebaat hadden. "Dat moeten wij niet zeggen, Dame Dur-
den," antwoordde hij blijmoedig. "Ada is er gelukkiger dooi- geworden, hoop ik, en dat is wel. Ik had gedacht, dat ik en die twee jon- gelieden vrienden konden worden, in plaats van wantrouwige vijanden, en dat wij in zoo- verre dat proces konden tegenwerken en meester worden. Maar dat was te veel verwacht. Dat proces is als het ware het kleed geweest, dat over Richard\'s wieg hing." — \'Maar voogd, mogen wij niet hopen, dat de ondervinding hem zal leeren welk een ellendig en bedrieg- Ujk ding het is?" — "Dat willen wij hopen, mijne Esther," antwoordde hij. \'-en dat zij hem dit niet te laat mag leeren. In allen gevalle j moeten wij hem niet te streng beoordeelen. Kr zijn niet veel volwassene, bejaarde mannen, i en brave mannen ook, die, indien zij als be- langhebbenden voor dat Hof kwamen, niet bin- j nen drie jaren — noen binnen twee —binnen eenjaar, geheel veranderd en bedorven zonden i zijn. Hoe kunnen wij ons dan over den armen Richard verbazen ? Zulk een ongelukkig jong- I mensen," hier nam hij een zachter toon aan, alsof hij hardop dacht, "kan zich niet verbocl- den (wie zou het kunnen?) dat de Kanselarij is wat zij is. In zijne opgewondenheid verwacht j hij van dat Hof, dat het toch iets voor zijne j belangen zal doen, en zijne zaak tot een of anderen uitslag brengen, liet stelt hem dooi- i gedurig uitstel te leur, martelt hem met te- i leurstelling op teleurstelling, verijdelt telkens zijne hoop, put geheel zijn geduld uit; maar nog blijft hij er iets van verwachten en daar- naar verlangen, en vindt dan, dat zijne geheele wereld bedrieglijken verraderlijk is. Och ja, zoo gaat het! Maar genoeg hiervan, melieve." Hij was mij al dien tijd blijven ondersteunen,
on zijne teederheid was mij zoo dierbaar, dat ik mijn hoofd op zijn schouder liet rusten en hem zoo lief had alsof hij mijn vader was. Ik besloot in dat oogenblik van stilte bij mij zelve, om als ik sterker weid lïiehard op eene of an- dere wijs te gaan spieken en te beproeven hem tot andere gedachten te brengen. "Kr zijn betere onderwerpen dan deze," zeide
mijn voogd, "voor zulk een vroolijken tijd als die van uw herstel. Kn ik had eene boodschap om zooiira ik maar kon van een daarvan te beginnen. Wanneer zal Ada u komen zien, me- lieve?" Ik had ook al daaraan gedacht, en daarbij
|
|||||||||
|
JUFVROUW ELITE. 245
den moed niet om het dierbare gezichtje te
beschouwen, hoewel ik dit gemakkelijk bad kunnen doen zonder dat zij mij zag. Op den bepaalden dag kwam jufvrouw Flite.
Geheel en al baregewone deftigheid vergetende, kwam de goede ziel mijne kamer binnenloo- pen, en bevende van aandoening uitroepende: •\'Mijne lieve Fitz .larndvce!" viel zij mij om den hals en kuste mij wel twintigmaal. "Och Ileere!" zeide zij, hare hand in hare
reticule stekende: "ik heb bier niets dan docu- menten, mijne lieve Fitz .larndvce. Ik zal een zakdoek van u moeten Iconen." Charley gaf er haar een, en het goede juf-
vrouwtje kon er zeker wel eert gebruiken, want zij hield hem met beide handen voor hare oogen , en zat zoo wel tien minuten lang te schreien. "Van blijdschap, mijne lieve Fitz .larndvce," verklaarde zij mij daarna. "Van blijdschap, dat ik u weder gezond zie. Van blijdschap, dat ik de eer heb van bij u te mogen komen. Ik houd zooveel meer van u, melieve, dan van den kanse- lier. Hoewel ik toch niet nalaat regelmatig de zittingen van het Hof bij te wonen. Apropos, melieve, van zakdoeken gesproken----"
Hier zag jufvrouw Flite Charley aan . die haar
van de plaats, waar de diligence ophield , was gaan afhalen. Charley zag naar mij, en scheen ongaarne te hebben, dat zij verder zou spreken, \'•(üj hebt gelijk, groot gelijk ," zeide jufvrouw Flite. "Het was zeer onbescheiden van mij, dat ik er melding van maakte; maar mijne lieve jufvrouw Fitz Jarndyce, ik vrees, dat ik nu en dan (tusschen ons gezegd) een weinigje van de wijs ben, weet ge," en daarbij raakte zij haar voorhoofd aan. "Meer niet." — "Wat hadt gij mij willen zeggen?" zeide ik glimlachend, want ik zag wel, dat zij verlangde voort te gaan. "(Jij hebt mijne nieuwsgierigheid gaande gemaakt en moet die nu ook voldoen." Jufvrouw Flite keek Charley wederom aan,
alsof zij haar in deze gewichtige verlegenheid om raad vroeg, en Charley zeide: "Welnu,juf- vrouw Flite, dan moest gij het liever maar vertellen:" waarmede zij jufvrouw Flite zeker bijzonder genoegen deed. "Zoo schrander, ons vriendinnetje!" zeide zij
tegen mij op hare geheimzinnige manier. "Klein — maar zeer schrander ! Wel. melieve , het is eene aardige anekdote. Meer niet. Maar ik vind het toch allerliefst. Wie moest ons daar op weg achterop komen, toen wij van de diligence kwamen? Kene arme vrouw met een lang niet fatsoenlijken hoed ...." — "Jenny met uw belie- ven, jufvrouw," zeide Charley. — ".luist zoo!" liet jufvrouw Flite, vriendelijk knikkende, bier- op volgen. "Jenny! Ja wel. En wat vertelt zij ons vriendinnetje? dat er eene dame met eene voile aan haar huisje is geweest om naai1 de gezondheid van mijne lieve Fitz Jarndyce te vernemen, en dat zij een zakdoek tot gedach- |
||||||||
|
EEN BEZOEK VAN
|
||||||||
|
daad zeer aangenaam, want onder alle plaat-
sen, waaraan ik had kunnen denken, was er geene, waarnaar ik liever wilde heengaan dan naar Kastanje-I lof. "Nu, huisvrouwtje," zeide mijn voogd, op
zijn horloge kijkende, "ik heb streng mijn tijd bepaald eer ik boven kwam, want gij moet niet te vroeg vermoeid worden; en mijn tijd is nu tot de laatste minuut toe om. Ik heb evenwel nog een verzoek. Dat jufvrouwtje Flite, die bij geruchte geboord had , «lat gij ziek waart. heeft er niet op gezien om te voet hier te ko- inen — twintig mijlen ver, arme ziel, met dans- schoentjes aan — om naai- u te vragen. Het was een geluk, dat wij thuis waren, of zij zou ook weer te voet zijn teruggegaan." De oude samenzwering om mij vergenoegd
te maken! iedereen scheen er in betrokken! "Nu, mijn hartje," zeide mijn voogd, "als
het u niet te vervelend was om dat arme goede schepseltje eens op een achtermiddag bij u te laten, eer gij Boythorn\'s huis, dat andersafge- broken wordt, gaat redden, geloof ik, dat gij baar blijder en trotscher zoudt maken, dan ik — hoewel mijn beroemde naam Jarndyce is — in geheel een leven zou kunnen doen." Ik twijfel niet of hij wist wel, dat bet gezicht
van dat ongelukkige schepsel mij toen eene zachte maar heilzame les zou geven. Ik gevoelde dit terwijl hij nog sprak. Jk kon hem niet har- telijk genoeg zeggen hoe gaarne ik baar wilde ontvangen. Ik had altijd medelijden met haar gehad , maar nooit zooveel als nu. Ik was al- t\'yd blijde geweest met mijn gering vermogen om baar in baar ongeluk te troosten ; maar nooit, nooit half zoo blijde als nu. Wij bepaalden een tijd wanneer jufvrouw Flite
met de diligence zou overkomen en bij mij blijven eten. Toen mijn voogd heenging, keerde ik mijn hoofd om en bad om vergiffenis, indien ik, door zulke zegeningen omringd , ooit de kleine be- proeving, die ik moest ondergaan, te zwaar had geacht. Het kinderlijk gebed van dien vroege- ren verjaardag, toen ik zoo vurig gewenscht had vlijtig, tevreden en trouwhartig te wor- den, en iemand iets goeds te doen, en voor mij zelve eenige liefde te winnen, als ik kon, kwam mij weder voor den geest, mot de eenigs- zins verwijtende gedachte hoeveel geluk ik se- dert had genoten, en hoeveel liefderijke har- ten zich voor mij hadden geopend. Indien ik nu zwak was, wat hadden dan al die zege- mngen mij gebaat? ik herhaalde het oude kin- derhjk gebed met de oude kinderlijke woor- den, en bevond, <lat het nog de oude kracht had om mijn gemoed tot rust te brengen. Mijn voogd kwam nu dagelijks. Dinnen eene
week of daaromtrent, kon ik door onze ka- mers rondwandelen, en achter het venstergor- dijn lange gesprekken met Ada houden. Kven- wel /ag ik hnnr nog nooit; want ik had nog |
||||||||
|
-1W HEI\' VERL.
tenis heeft medegenomen, alleen omdat het
die van mijne beminnelijke Fitz Jarndyce was] Nu, dat vond ik allerliefst van die dame met de voile." — "Met uw believen, jufvrouw," zeide Charley, toen ik baar eenigszins verwon- derd aanzag. "Jenny zegt, dat <xij, toen haar kindje stierf, daar een zakdoek hebt gelaten, en dat zij dien weglegde en bij het andere goed van baar kindje bewaarde — ik denk, half omdat hij van u was, jufvrouw, en half omdat bet kindje er mee bedekt was geweest." — \'•Klein, maar buitengemeen schrander," zeide jufvrouw Flite, met hare vingers eene bewe- ging over baar voorhoofd makende, om Char- ley\'s schranderheid aan te duiden. "En zoo klaar, lieve! Zij is klaarder dan één advocaat, dien ik nog gehoord heb." — ".la, Charley," ant- woordde ik, "ik herinner het mij nu. Wel, wat verder.\'" — "Wel, jufvrouw," zeide Char- lev, "\'dat is dan de zakdoek, dien de dame me- degenomen heeft. En Jenny had gaarne dat ge wist, dat zij dien zelve voor geen geld zou hebben weggedaan, maar dat de dame hem medenam, en er geld voor liet liggen. Jenny kent haar geheel niet, jufvrouw." — "Wie zou het dan wezen.\'" zeide ik. — "Melieve," antwoordde juf- vrouw Flite, dicht aan mijn ooi en met een zeer geheimzinnigen blik , "naar m ij n e gedachte — maar laat ons vriendinnetje er niets van hoo- ren — is zij de vrouw van den lord-kanselier. Hij is getrouwd, weet ge. En naar ik hoor, moet zij schrikkelijk met hem leven. Zij gooit zijne papieren in liet vuur, melieve. als hij haar ju- welier niet wil betalen." Ik dacht toen niet veel over die dame, want
ik verbeeldde mij, dat het Caddy wel kon ge- weest zijn. Bovendien werd mijne aandacht door mijne bezoekster afgeleid, die na haar tocht koud en hongerig scheen te zijn, en die ook, toen de tafel voor ons gedekt was, eenige huif) noodig had om zich met een jammerlijk oud shawltje en een veel gedragen en dikwijls ver- steld paar handschoenen op te schikken. Ook moest ik de honneurs van de tafel waarnemen. De maaltijd bestond uit een schotel visch, een gebraden hoentje, een rijstgebak, een schoteltje groente, eenpodding, en madera, voor jufvrouw Flite een prachtig feestmaal; en het was zoo aardig te zien, hoe zij daarover was opgetogen en met hoeveel staatsie en complimenten zij het onthaal eer aandeed, dat ik weldra aan niets anders meer dacht. Toen wij een klein dessert voor ons hadden
staan, dat door de handen mijner lieve Ada was opgesierd, die het toezicht over alles wat voor mij werd gereedgemaakt aan niemand anders wilde overlaten, werd jufvrouw Klite zoo opge- ruimd en spraakzaam, dat het mij inviel haar eens op hare eigene geschiedenis te brengen, daar zij altijd toch zooveel lust toonde om over zich zelve te praten. Ik begon met te zeggen: |
|||||||
|
TEN HUIS.
|
|||||||
|
"Gij hebt nu al vele jaren den lord-kanselier
niet uit het oog verloren, jufvrouw Flite?" — "O ja, al vele, vele jaren. Maar ik verwacht nu ook eene uitspraak. Binnen kort." Kr lag zoo iets angstigs zelfs in hare hoop,
dat ik twijfelde of ik wél gedaan bad met dit onderwerp aan te roeren. Mij dacht, ik moest er maar niets van zeggen. "Mijn vader verwachtte al eene uitspraak,"
hervatte zij. "Mijn broeder, mijne zuster, allen verwachtten zij eene uitspraak. Dezelfde, die ik nog verwacht." — "Zij zijn allen...." — "Ja, dood, natuurlijk, melieve," zeide zij. Daar ik nu zag, dat zij verder wdde gaan,
achtte ik het beter te beproeven of ik haar niet van dienst kon zijn door over het onder- werp te spreken, in plaats van het te vermijden. "Zou het niet verstandiger zijn," zeide ik, "geene uitspraak te verwachten?" —"Wel ja, melieve," antwoordde zij snel, "dat zou bet zeker." — "En de zittingen van het Hof niet meer bij te wonen.\'" — "Even zeker," ant- woordde zij. "Het is zeer afmattend altijd in verwachting te blijven van iets, dat nooit komt, mijne lieve Fitz Jarndyce. Het doet iemand uit- teren, dat verzeker ik u." Zij liet mij even haar arm zien, die inder-
daad schrikkelijk mager was. "Maar, melieve,\'\' vervolgde zij op hare ge-
heimzinnige manier. "Die zaal heeft iets, dat iemand op eene wonderbare, akelige manier aantrekt en vasthoudt. St! Spreek er niet van tegen ons vriendinnetje, als zij binnenkomt, of zij zou er erg bang van kunnen worden — en» met goede reden. Die zaal heeft iets, dat gru- welijk aantrekt. Gij kunt er niet vandaan blij- ven. En gij moet blijven verwachten." Ik trachtte haar te verzekeren, dat dit niet
zoo was. Zij hoorde mij geduldig en glimlachend aan, maar was terstond met een antwoord op hare manier gereed. "Ja, ja! Zoo denkt gij, omdat ik somtijds
een beetje van de wijs ben. Het is wel gek, niet waar, zoo van de wijs te zijn? En yer- ïnoeiend ook — voor het hoofd. Dat ondervind ik. Maar, melieve, ik ben daar nu vele jaren geweest, en ik heb er wel op gelet. Het is de staf en het zegel op de tafel." Wat dacht zij, dat die konden doen? vroeg
ik haar. "Zij trekken en zuigen," antwoordde jufvrouw
Flite. "Zij trekken de menschen aan en zuigen ben uit. Zij zuigen hunne zielsrust uit, hun ver- stand uit, hunne goede eigenschappen uit. Ik heb zelfs wel gevoeld, dat zij des nachts man slaap wegzogen, die koude, glinsterende, dui- velachtige dingen!" Zij klopte mij verscheidene malen op den arm
en knikte vriendelijk, als wilde zij mij doen be- grijpen, dat ik niet bang voor baar behoefde te zijn, hoewel zij op zulk een somberen toon |
|||||||
|
AAN TREK KI NO SKRA CHT. \'2 M
|
|||||||||
|
EENE VERDERFELIJKE
|
|||||||||
|
sprak, en mij zulke akelige geheimen mede-
deelde. "Laat eens zien," zeide zij. "Ik wil u mijn
eigen geval vertellen. Ker zij mij aantrokken — eer ik ze ooit gezien had — wat placht ik toen te doen? Tamboerijn spelen? Neen. Tambour- werk. Ik en mijne zuster zaten daar altijd aan. Onze vader en broeder waren aannemers van gebouwen. Wij woonden bij elkander, en leef- den heel fatsoenlijk. Kerst werd mijn vader aan- getrokken — langzamerhand ; en onze welvaart en ons huiselijk geluk werden weggezogen. In weinige jaren was hij bankroet, en een knor- rig, opvliegend , wrevelig mensch. die nooit voor iemand een goed woord had. Hij was zoo ge- heel anders geweest, Fitz Jarndyce. Hij werd al verder meegetrokken, naar eene schuldge- vangenis. Daar stierf hij. Toen werd mijn broe- der meegetrokken — en kwam tot dronkenschap, armoede en dood. Toen werd mijne zuster mee- getrokken. !>t! Vraag mij nooit waartoe zij kwam! Toen was ik ziek en in ellende; en ik hoorde. zooals ik al dikwijls had gehoord, dat dit alles het werk van die Kanselarij was. Toen ik beter werd, ging ik eens naar dat monster kijken. en toen ondervond ik hoe het was, en werd ik ook aangetrokken en moest er blijven." Nadat zij haar kort verhaal ten einde had
gebracht, hetwelk zij met eene gesmoorde stem had uitgesproken , alsof de schok van al die ge- beurtenissen nog versch was, nam zij langza- merhand haai1 gewoon voorkomen van vriende- lijke deftigheid weder aan. "Gij gelooft mij niet geheel en al, melieve.
Nu, eens zult ge dat wel doen. Ik ben nu en dan wel een weinigje van de wijs. Maar ik heb het toch wel opgemerkt. Ik heb in die vele jaren vele nieuwe gezichten, zonder iets te vermoe- den, onder den invloed van den staf en het zegel zien komen, evenals mijn vader daar kwam, en mijn broeder, en mijne zuster, en ik zelve. Ik hoor mijnheer Kenge en de anderen tegen die nieuwe gezichten zeggerf: "Daar is kleine jufvrouw Flite. Gij zijt hier nog nieuw, en moet u aan jufvrouw Rite laten presenteeren." Dat is heel goed van hen, en ik ben zeker trotsch op die eer: en wij lachen allen. Maar, Fitz Jarndyce, ik weet wel wat er gebeuren zal. Ik weet, veel beter dan zij, wanneer de aantrekking begonnen is. Ik ken de teekenen, lieve. Ik zag het begin daarvan bij Gridley,en ik zag het einde. Fitz Jarndyce, lieve vriendin," hier sprak zij wederom zacht, "ik zag het be- gin er van bij onzen vriend den Pupil in Jarn- dyce. Laat iemand hem toch terughouden , of het zal hem in zijn verderf trekken." Zij zag mij eene poos stilzwijgend aan, ter-
wijl er langzamerhand een glimlach op haar gezicht kwam. Zij scheen te vreezen, dat zij te somber was geweest, en ook weder van de zaak af te dwalen. |
"Ja," zeide zij beleefd, en nam een teugjo
uit haar glas, "ja, melieve, zooals ik zeide, ik verwacht eene uitspraak, een oordeel. Hinnen kort. Dan zal ik mijne vogeltjes vrijlaten, weet ge, en landgoederen present geven.\'\' Ik was getroffen dooi- haar gezegde over Ri-
chard en al het treurige, dat door de verwar- ring harer denkbeelden heenschemerde. Doch gelukkig voor haar was zij nu weder geheel vergenoegd en zat glimlachend te knikken. "Maar, melieve," zeide zij vroolijk, hare hand
uitstrekkende om die op de mijne te leggen. "Gij hebt mij nog niet over mijn dokter gefeli- citeerd. Waarlijk, nog niet eens!" Ik was genoodzaakt te bekennen, dat ik niet
wist wat zij meende, "Mijn dokter, mijnheer Woodcourt, lieve . die
zoo buitengemeen oplettend voor mij was. Hoe- wel zijne diensten wel onbeloond zullen blijven — tot den dag des oordeels. Ik meen van dat
oordeel, die uitspraak, die mij uit de toover- niacht van den staf en het zegel zal bevrijden." — "Mijnheer Woodcourt is nu zoo ver weg,"
zeide ik, "dat ik het voor zulk eene felicitatie te laat achtte." — "Maar, mijn kind," ant- woordde zij, "is het mogelijk, dat gij niet weet wat er gebeurd is.\'" — "Ik weet van niets," zeide ik. — "Niet, waarover alle menschen ge- praat hebben, mijne beminde Fitz Jarndyce.\'" — "Neen," antwoordde ik. "Gij vergeet hoe-
lang ik hier ben geweest." — "Dat is waar, lieve, voor het oogenblik. Ik moet schuld be- kennen. Maar mijn geheugen is mij ook al uit- gezogen, door waar ik daar straks van sprak. De invloed is verbazend sterk, niet waar? Welnu, lieve, er heeft eene vreeselijke schip- breuk plaats gehad , daar ver in de Oost - In- dische zee." — "Heeft mijnheer Woodcourt schip- breuk geleden?" — "Ontstel maar niet, lieve. Hij is gered. Ken ontzettend tooneel. De dood in alle gedaanten. Honderden van dooden en stervenden. Brand, storm en duisternis. Kene menigte menschen half verdronken op eene rots geworpen. Toen en door dat alles heen is mijn beste dokter een held geweest. Moedig en bedaard onder alles. Heeft velen het leven ge- red , nooit geklaagd onder honger en dorst, naakten in kleederen gewikkeld, die hij zelf uittrok, zich aan het hoofd geplaatst, hun ge- zegd wat zij doen moesten, het gezag op zich genomen, de zieken opgepast, de dooden be- graven, en de weinigen, die in leven geble- ven waren, er eindelijk veilig afgebracht. Me- lieve, die ongelukkigen aanbaden hem bijna. Zij vielen voor zijne voeten, toen zij aan de kust kwamen, en zegenden hem. Het geheele land gewaagt er van. Wacht eens! Waar is mijn zak met documenten? Ik heb het daarin, en gij moet het lezen — gij moet het lezen." Ik las de geheele treffende geschiedenis, hoe-
wel toen zeer langzaam en moeielijk, want mijne |
||||||||
|
2\'iS HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
oogen schemerden zoodanig, dat ik de letters
niet kon onderscheiden, en ik schreide zooveel, dat ik dikwijls het verslag, dat zij uit een nieuws- blad geknipt had, moest neerleggen. Het streelde j mij zoo zeer, dat ik den man gekend had, die j zich zoo edel en moedig had gedragen; ik ver- heugde mij zoo zeer in zijn roem ; ik bewon- derde hem zoo zeer, ja ik had hem zoo lief om hetgeen hij gedaan had, dat ik de schip- breukelingen benijdde, die aan zijne voeten wa- ren gevallen en hem als hun redder hadden gedankt. Ik had zelf daar zoo ver weg wel wil- len knielen en hem in mijne verrukking zoge- nen, dat hij zoo waarlijk goed en dapper was geweest. Ik gevoelde, dat niemand — moeder, zuster of\' vrouw — hem vuriger kon vereeren dan ik. Dat deed ik waarlijk. Jufvrouw Flite gaf mij het verslag ten ge-
schenke, en toen de avond begon te vallenen zij opstond om afscheid te nemen, opdat de diligence, waarmede zij moest terugrijden, haar niet zou ontsnappen, was zij nog vol van die schipbreuk, terwijl ik nog niet bedaard genoeg was om ze mij in alle bijzonderheden te kunnen voorstellen. "Melieve," zeide zij, terwijl zij zorgvuldig hare
handschoenen oprolde, "mijn brave dokter moest een titel krijgen; en dat zal hij zonder twijfel wel. Denkt gij dat ook niet?" Dat hij er wel een verdiend had — ja. Dat
hij er een bekomen zou — neen. "Waarom niet, Fitz Jarndyce?" vroeg zij
eenigszins scherp. Ik zeide, dat het in Engeland geen ge-
bruik was menschen, die zich door vreedzame diensten, hoe groot en goed ook, hadden on- derscheiden, met titels te beschenken, behalve somtijds, wanneer die diensten in het opstape- len van eene geweldige groote som gelds had- den bestaan. "Maar lieve hemel," zeide jufvrouw Flite,
"hoe kunt gij dat zeggen? Gij weet toch zeker wel, lieve, dat al de grootste sieraden van Engeland, menschen van buitengemeene k un- de, verbeelding, ijverige weldadigheid, uitste- kend in wat het ook wezen mag, in den adel worden verheven! (Jij moet nu een weinigje van de wijs zijn, dunkt mij, als gij niet weet, dat dit de groote reden is waarom titels hier te lande eeuwigdurend zullen zijn." Ik vrees waarlijk, dat zij geloofde wat zij
zeide, want er waren oogenblikken wanneer zij al zeer ver van de wijs was. En nu moet ik het kleine geheim mededee-
len, dat ik tot dusverre heb gepoogd te be- waren. Ik had somtijds gedacht, dat Woodcourt mij liefhad; en dat hij, indien hij rijker was geweest, mij dit misschien zou gezegd hebben, eer hij vertrok. Ik had somtijds gedacht, dat ik, als hij dat gedaan had, er verheugd over zou zijn geweest. Maar hoeveel beter was het |
|||||||||
|
nu, dat dit nooit gebeurd was! Wat zou ikbe-
droefd zijn geweest, als ik hem had moeten schrij- ven, hoe het onbeduidende gezichtje;, dat hij als het mijne had gekend, nu geheel verdwenen was, en dat ik hem vrijwillig ontsloeg van alle verplichting aan iemand, die hij nooit had gezien! O, het was nu zoo veel beter! Terwijl ik voor zulk een zielsverdriet genadig bewaard was gebleven, kon ik van harte mijn kinder- lijk gebed herhalen om dat alles te worden wat hij zich zoo schitterend had getoond, en behoefde er niets gedaan te worden; behoefde ik geen keten te breken , of hij er geen te blijven slepen; kon ik, als het God behaagde!, mijn nederigen weg langs het pad van mijn plicht voortzetten, en kon hij zijns weegs gaan op eene broedere baan; en schoon wij op reis ver van elkander bleven, kon ik hopen hem aan het einde daarvan te ontmoeten, als een veel beter wezen, dan waarvoor hij mij gehou- den had, toen ik ecnige gunst in zijne oogen had gevonden. |
|||||||||
|
XXXVI.
KASTANJE-HUK.
Charley en ik namen niet alleen de reis naar
Li ncolnsh i re aan. Mijn voogd had zich voor- genomen mij niet uit het oog te verliezen, voordat ik veilig in het huis van mijnheer lloy- thorn was; hij vergezelde ons dus, en wij ble- ven twee dagen onderweg. Ik vond ieder zuchtje van den wind, eiken geur van het veld, ieder bloempje, blaadje en grashalmpje, alles in de natuur schooner en meer verwonderlijk dan ik nog ooit gedaan had. Dit was mijne eerste winst uit mijne ziekte. Hoe weinig had ik verloren, daar de wijde wereld zoo vol genot voor mij was! Daar mijn voogd terstond wilde terugkeeren,
spraken wij onderweg reeds een dag af, waar- op mijne lieve AiTa zou koinen. Ik schreef haar een brief, dien hij medenam; en hij verliet ons een half uur na onze aankomst op de plaats onzer bestemming, op een heerlijken avond in het begin van den zomer. Indien eene goede fee het huis voor mij ge-
bouwd of door het zwaaien van haar tooverstaf opgeroepen had, en ik eene prinses en haar geliefkoosd petekind was geweest, had men er niet meer werk van mij kunnen maken. Zoo- vele toebereidselen waren voor mij gemaakt, en zoo vriendelijk had men daarbij om mijn smaak en mij ne voorkeur in allerlei kleinigheden gedacht, dat ik, eer ik de kamers half had bezichtigd, wel twaalfmaal in tranen had kunnen uitbarsten. Ik deed echter beter door ze ook aan Charley te la- ten zien. Charley\'s verrukking deed de mijne bedaren; en nadat wij eene wandeling in den j tuin hadden iredaan, en Charley hare geheele | |
|||||||||
|
249
|
||||||||||||||
|
ESTHER OP KASTANJE-HOF.
|
||||||||||||||
|
woordenlijst van uitdrukkingen van bewonde-
ring had uitgeput, was ik zoo stil vergenoegd als ik behoorde te zijn. Het was een groot ge- noegen, dat ik na de thee in staat was, tot mij zelve te zeggen: "Esther, melieve, ik ge- loof, dat ge nu genoeg bij uw verstand zijt, om een brief van dankbetuiging aan uw gast- heer te gaan zitten schrijven." Hij liad oen briefje achtergelaten om inij te verwelkomen, zoo vroolijk als zijn eigen gezicht, en liad zijn vogeltje aan mijne zorg aanbevolen, hetgeen ik wist, dat het hoogste blijk van zijn ver- trouwen was. Ik schreef dus een briefje aan |
||||||||||||||
|
ik haar dien avond niet meer zou noodig hebhen.
Want tot nog toe had ik niet in den spie- gel gezien, en ik had niet gevraagd om mij den mijnen terug te geven. Ik wist, dat dit eene zwakheid was, die ik te boven moest ko- men; maar ik had mij zelve altijd gezegd, dat ik daarmede opnieuw zou beginnen, wanneer ik eens zoo ver was als nu. Ik verlangde dus alleen te zijn. en toen ik in mijne kamer alleen was, zeide ik tot mij zelve: "Esther, als gij go- lukkig wilt zijn, en vrijheid wilt hebben om te bidden, dat God u verder zal zegenen, moet gij uw woord houden." Ik was ook vast voor- |
||||||||||||||
|
\'MIJNE MOEDEB." (blz. 252).
|
||||||||||||||
|
hem in Londen, om hem te zeggen hoe al
zijne geliefde planten en boomon er uitzagen, en hoe het schranderste van alle vogeltjes de eer van zijn huis had opgehouden en mij eene gastvrije welkomst geboden, en hoe het, na tot verrukking van mijn kameniertje op mijn schouder te zitten zingen, in het gewone hoekje van zijne kooi was gaan slapen — maar \'of het al of niet droomde kon ik niet berichten. Dit briefje naar de post gezonden hebbende, maakte ik het mij zeer druk met het ontpak- ken en bergen van mijn goed; en daarna zond ik Charley vroeg naar bed en zeide haar. dat |
||||||||||||||
|
nemens het te houden; maar ik zette mij toch
eerst eene poos neer om over al mijne zege- ningen na te denken. En toen deed ik mijn ge- bed en dacht nog een weinig na. Mijn haar was niet afgesneden, hoewel het
meer dan eens in gevaar was geweest. Het was lang en zwaar. Ik maakte het los en schudde het uit, en ging naar den spiegel op het toilet- tafelt je. Er hing een neteldoeksch gordijntje voor. Ik scboof het weg en stond voor een oogenblik te kijken door zulk een sluier van mijn eigen haar, dat ik niets anders zien kon. Toen streek ik mijn haar op zijde en keek naar mijn beeld |
||||||||||||||
|
250 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
in den spiegel, bemoedigd door te zien hoe kalm
liet mij aanzag. Ik was veel veranderd — zeer veel. In het eerst was mijn eigen gezicht mij zoo vreemd, dat ik misschien mijne handen er voor zou hebben gehouden en teruggedeinsd zou zijn, zondei\' die aanmoediging, waarvan ik zoo even sprak. Zeer spoedig werd het mij meer gemeenzaam , en toen zag ik de grootte der ver- andering beter dan ik eerst had gedaan. Het was volstrekt niet wat ik verwacht had; maar ik had niets bepaalds verwacht, en mag wel zeggen , dat iets bepaalds mij zou verrast hebben. Ik was nooit eene schoonheid geweest en had
mij zelve nooit daarvoor gehouden: maar ik was toch geheel anders geweest dan zóó. Alles was nu verdwenen. De Hemel was mij zoo genadig, dat ik het met eenige weinige, niet bittere tra- nen verloren kon achten, en daarna met een waarlijk dankbaar hart mijn haar kon staan opmaken. Er was iets, dat mij ontrustte, en ik dacht
er lang over na eer ik in slaap viel. Ik had de bloemen van mijnheer Woodcourtbewaard. Toen zij verwelkten, had ik ze gedroogd en in een boek gelegd. waarvan ik veel hield. Niemand wist dit, zelfs Ada niet. Ik twijfelde er aan of ik wel recht had iets te bewaren, dat aan iemand. die zoo geheel anders was. was gezonden — of ik hem wel edelmoedig behandelen zou. als ik dit deed. Ik wenschte edelmoedig voor hem te zijn. zelfs in de geheimste schuilhoeken van mijn hart, die hij nooit kennen zou, omdat ik hem had kunnen liefhebben — mij geheel aan hem had kunnen toewijden. Eindelijk kwam ik tot het besluit, dat ik ze mocht behouden, in- dien ik ze alleen bewaarde als eene gedachte- nis van iets, dat onherroepelijk voorbij was en nooit weder in eenig ander licht mocht be- schouwd worden. Ik hoop niet, dat dit beuzel- achtig zal schijnen. Ik was toen zeer ernstig. Ik droeg zorg des morgens vroeg op te zijn
en voor den spiegel te staan, toen Charley op hare teenen binnenkwam. "O lieve, lieve jufvrouw!" riep Charlev ver-
schrikt uit. "Zijt gij daar?" — "Ja, Charley," zeide ik, stil mijne haren opstekende; "en ik ben waarlijk zeer wel en zeer vergenoegd." Ik zag, dat dit Charley een pak van het hart
nam; maar het mijne was nog meer verlicht. Ik wist nu het ergste en had er mij in geschikt. Ik zal, als ik verder kom, de zwakheden, die ik niet geheel overwinnen kon, niet verbergen; maar ik was ze altijd spoedig te boven , en mijne vergenoegde stemming bleef mij dan weder ge- trouwelij k bij. Daar ik mijne krachten naar lichaam en ziel
geheel wenschte te herwinnen eer Ada kwam, maakte ik nu met Charlev eene gansche reeks van plannetjes om den geheelen dag in de fris- sche lucht te kunnen zijn. Wij zouden voorliet ontbijt uitgaan en vroeg eten. en voor en na |
|||||||
|
den eten wederom uitgaan, en na de thee in
den tuin wandelen, en vroeg naai- bed gaan, en eiken heuvel in den omtrek beklimmen, en alle wegen, paden en velden opzoeken. Wat versterkende middelen en versnaperingen aan- ging, de goede huishoudster van mijnheer Boy- thorn kwam gedurig met iets te eten of te drin- ken aandraven: men kon zelfs niet hooien.dat ik in het park zat te rusten, of zij kwam mij naloopon met een mandje en eene ernstige preek over de noodzakelijkheid om dikwijls voedsel te gebruiken. Dan was er opzettelijk een hitje voor mij om op te rijden, een welgevoed hitje, met een korten hals, en manen, die het over de oogen hingen, dat zoo zacht en gemakkelijk kon galoppeeren — als hij wilde— dat hij een ware schat was. Binnen weinige dagen kwam hij in de weide naar mij toe als ik hem riep. en at uit mijne hand, en liep mij overal na. Wij kwa- men tot zulk eene uitmuntende verstandhou- ding, dat. als hij met koppige traagheid eene beschaduwde laan afsjokte, en ik hem op zijn hals klopte en zeide: "Stubbs, het verwondert mij, dat ge niet gaat galoppeeren als ge weet, dat ik het gaarne wilde; en mij dunkt, dat kondt ge toch wel, want nu wordt ge maar suf en valt ge haast in slaap:" hij op eene comische manier zijn kop schudde en dadelijk in galop sprong: terwijl Charley zoo smakelijk bleef staan lachen, dat haar gelach mij als mu- ziek in de ooren klonk. Ik weet niet wie Stubbs zijn naam had gegeven, maar die scheen hem even natuurlijk eigen te zijn als zijne ruige vacht. Eens spanden wij hem voor een wagentje en reden zegepralend door de groene lanen, vijf mijlen ver; maar op eens, terwijl wij zijne deugden prezen, scheen hij het kwalijk te ne- men, dat hij zoover gedurig in het gezelschap bleef van een zwerm tergende muggen, die den geheelen weg langs om zijne ooren hadden ge- zwierd. en bleef stilstaan om \'daarover te den- ken. Hij scheen tot het besluit te komen, dat dit niet te verdragen was; want hij wilde vol- strekt niet meer voort, totdat ik de teugels aan Charley gaf, afstapte en vooruitging. Toen Volgde hij mij. met zekere knorrige vriende- Hjkheid, \'terwijl hij zijn kop onder mijn arm stak en zijn oor tegen mijne mouw wreef. Vruch- teloos zeide ik: "Kom aan. Stubbs, als ik u wel ken, zult ge nu wel alleen voortloopen, als ik een poosje ga rijden:" want zoodra ik hem alleen liet, stond hij weder stokstil. Zoo was ik genoodzaakt te blijven vooruitgaan; en op deze manier kwamen wij, tot groote vreugde van het dorp, naar huis terug. Charley en ik hadden wel reden om dit dorp
het vriendelijkste van alle dorpen te noemen, want binnen eene week tijds waren de men- schen zoo blijde ons te zien voorbijgaan, al was het nog zoo dikwijls op een dag, dat zich in ieder huisje groetende gezichten lieten zien. |
|||||||
|
254
|
|||||||||
|
GEEN MOOIE DAME MEER.
|
|||||||||
|
ik, als er iets zoo edels in de ziel eener boe-
rendochter woonde! De lucht woei mij zoo frisch en verkwikke-
hjk aan als hij ooit gedaan had, en de ge- zonde kleur kwam op mijn nieuw gezicht zoo goed als op het oude. Charley was verbazend om aan te zien, zoo vroolijk en blozend zag zij er uit; en wij genoten beide den geheelen dag, en sliepen den geheelen nacht gerust. Ik had een geliefkoosd plekje in het bosch
van Kastanje-Hof, waar eene bank was ge- plaatst, waarvan men een verrukkelijk uitzicht had. Men had eene opening door het bosch gehakt, om dit uitzicht nog te verfraaien; en het hel- dere, zonnige landschap, dat men door die ope- ning zag, was zoo schoon, dat ik hier ten minste eens op een dag kwam zitten rusten. Een schil- deiachtig gedeelte van het gebouw, de Gees- tenwandeling genoemd, vertoonde zich van dezen hoogeren grond op het allergunstigst; en deze vreemde naam , en de overlevering in de familie Dedlock, welke dien naam verklaarde, en die ik van mijnheer Roythorn had gehoord, paarde zich aan dat uitzicht, en deelde het, boven de natuurlijke bekoorlijkheden, iets geheimzinnig belangwekkends mede. Er was hier ook eene helling, vermaard door de menigte viooltjes die er op groeide; en daar Charley groot ver- nmak had in het plukken van wilde bloemen, ging zij even gaarne naar de plek als ik. Het zou tot niets dienen, als ik nu wilde
onderzoeken waarom ik nooit dicht bij het huis kwam, of er nooit binnen ging. De familie was er niet, had ik bij mijne aankomst gehoord, en werd ook niet verwacht. Het ontbrak mij niet aan nieuwsgierigheid of belangstelling in het gebouw; integendeel, ik zat mij op die plek dikwijls te verwonderen hoe de kamers in elkander liepen, en of er werkelijk, gelijk het verhaal zeide, somtijds op de eenzame Gees- tenwandeling eene echo klonk, die naar een voetstap geleek. De onbeschrijfelijke indruk, dien Lady Dedlock op mij gemaakt had, kan er wel iets toe hebben bijgedragen om mij van het gebouw verwijderd te houden, zelfs terwijl zij afwezig was. Ik ben daarvan niet zeker. Ik kon natuurlijk niet aan het gebouw denken, zonder tevens aan haar en haar voorkomen te denken; maar ik kan niet zeggen, dat dit mij terughield, schoon er toch iets was, dat het deed. Om welke reden het ook wezen mocht, of misschien zonder eenige reden, ik was nog nooit dicht bij het gebouw geweest, tot op den dag, waaraan ik nu met mijn verhaal ben ge- komen. Ik zat, na eene lange wandeling, op mijn
geliefkoosd plekje te rusten, en Charley was op eenigen afstand aan het viooltjes plukken. Ik had naar de Geestenwandeling in de verte getuurd, die juist in eene donkere schaduw lag. en mij verbeeld de vrouwelijke gedaante |
|||||||||
|
Ik had velen van de volwassenen, en bijna al
de kinderen, vroeger gekend, maar nu begon zelfs de kerktoren mij gemeenzaam en vrien- delijk aan te kijken. Onder mijne nieuwe vrien- den was eene oude vrouw, die in een met riet gedekt en van buiten gewit hutje woonde, zoo klein, dat het vensterluik als het gesloten werd, den geheelen voorgevel bedekte. Deze oude vrouw had een kleinzoon, die matroos was, en ik schreef een brief voor haar aan hem en schets- te bovenaan het hoekje van den haard, waarbij zij hem had groot gebracht, en waar zijn bankje nog ledig op de oude plaats bleef staan. Dit werd door het geheele dorp voor een verbazend kunststuk gehouden; maar toen er een ant- woord kwam, geheel van Plymouth, waarin hij schreef, dat hij de teekening naar Ame- rika zou medenemen, en uit Amerika we- der zou schrijven, kreeg ik al de eer, die men aan het postkantoor had moeten geven, en werd de verdienste der geheele postinrichting aan mij toegeschreven. Zoo had ik, door zooveel in de opene lucht
te zijn, met zoovele kinderen te spelen, met zoovele oude lieden te praten, met Charley les te geven en dagelijks een langen brief aan Ada te schrijven, haast geen tijd om aan dat kleine verlies van mij te denken, en was ik bijna altijd opgeruimd. Indien ik er nu en dan eens aan dacht, behoefde ik maai- eene of andere bezig- heid ter hand te nemen om het weder te ver- geten. Ik gevoelde het dieper dan ik gehoopt had , dat ik doen zou, toen eens een kind zeide: "Moeder, waarom is die dame nu geene mooie dame meer, zooals zij placht te zijn?" Maar toen ik bevond, dat het kind daarom niet min- der van mij hield, en met zeker medelijden zijne zachte handjes over mijn gezicht streek, was ik dat spoedig weer te boven. Vele kleine voorvallen brachten mij tot mijn troost te bin- nen, hoe natuurlijk het voor zachte harten is de minderheid van een ander met kiesche ver- schooning te behandelen. Een van die voorval- len trof mij buitengemeen. Ik ging toevallig de kerk in, toen er juist een huwelijk was voltrokken en het jonge paar het register moest teekenen. De bruidegom, die het eerst de pen kreeg, zette een ruw kruisje in plaats van zijn naam; de bruid, die op hem volgde, deed hetzelfde. Nu had ik , toen ik vroeger daar was, de bruid gekend, niet alleen als het bevalligste meisje van het dorp, maar ook als een dei- beste leerlingen van de school; en ik kon niet nalaten haar met zekere verwondering aan te zien. Zij kwam naast mij, en fluisterde mij, met tranen van oprechte liefde in de heldere oogen toe: "Hij is een goede, beste jongen, jufvrouw; maar hij kan nog niet schrijven — hij zal liet van mij leeren — en ik zou hem voor de geheele wereld niet beschaamd willen maken!" Wat had ik dan te vreezen, dacht |
|||||||||
|
252
|
|||||||||
|
IIKT VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
te zien, ilie men zeide, dat daar omwaaide,
toen ik werkelijk door liet bosch eene gedaante zag naderen. Het verschiet was zoo diep, zoo verdonkerd door liet gebladerte, en de scha- diiwen der takken op den grond maakten alles zoo schemerachtig en onduidelijk, dat ik eerst niet kon onderscheiden welke gedaante liet was. Langzamerhand bleek liet eene vrouw — eene dame — Lady Dedlock te zijn. Zij was alleen, en kwam, gelijk ik met verwondering opmerkte, met veel sneller tred dan haar gewoonlijk eigen was, op mij toe. Ik werd verlegen toen ik haar onverwacht
zoo dicht bij mij zag (zij was haast nabij ge- noeg om met haar te kunnen spreken, eer ik baar herkende) en wilde opstaan om mijne wandeling te vervolgen. Maar ik kon niet. Ik was geheel roerloos geworden : niet zoozeer door eene haastige, smeekende beweging, die zij maakte, niet zoozeer door haar snellen tred en bare vooruitgestokene handen, niet zoozeer door de groote verandering in hare houding, het gemis van hare gewone trotsche stijfheid, als wel door iets in haar gezicht, iets, waarnaar ik gesmacht had en van gedroomd had toen ik nog een klein kind was, iets, dat ik nog nooit in eenig gezicht, iets, dat ik nog nooit in het bare bad gezien. Ik gevoelde zekeren angst en flauwheid en
riep om Charley. Terstond bleef\' Lady Dedlock staan en veranderde bijna weder in datgene wat zij anders was. "Jufvrouw Summerson," zeide zij, nu lang-
zaam nader komende, "ik vrees, dat ik u heb doen schrikken. Gij kunt nog niet zeer sterk wezen. Ik weet, dat gij gevaarlijk ziek zijt geweest. Het beeft mij zeer gespeten, dat te liooren." Ik bad evenmin mijne oogen van dat bleeke
gelaat kunnen afwenden, als ik van de bank, waarop ik zat, kon opstaan. Zij gat\' mij hare hand , en de kille koude dier hand, zoo strijdig met de gedwongene kalmte harer trekken , ver- sterkte nog de toovermacht, die mij overwel- digde. Ik kan niet zeggen wat er in mijne ver- warde gedachten omging. "Gij zijt nu weder aan bet herstellen ?" zeide
zij vriendelijk. — "Ik was een oogenblik gele- den zeer wel, Lady Dedlock." — "Is dat meisje uwe oppasstor?"—"Ja." —"Wilt gij haar dan vooruitzenden en met mij naar uw huis wan- delen?" — "Charley," zeide ik, "breng uwe bloemen maar naar huis. Ik zal u terstond volgen." Charley neeg zeer diep, strikte blozend haar
hoed vast en ging been. Toen zij weg was zette Lady Dedlock zich naast mij op de bank. Ik kan met geene woorden den toestand van
mijn gemoed beschrijven, toen ik in hare hand
den zakdoek zag, die het doode kind had bedekt.
Ik zag baar aan: maar ik kon baar niet zien.
|
|||||||||
|
ik kon haar niet hooien, ik kon geen adem
halen. Mijn hart klopte zoo woest en geweldig, alsof\' het leven er uit wilde breken. Maar toen zij mij aan hare borst nam. mij kuste, over mij schreide, mij beklaagde, en mij weder tot mij zelve bracht; toen zij op bare knieën viel en mij toeriep: "O mijn kind, mijn kind, ik ben uwe slechte, ongelukkige moeder! Zie of gij mij kunt vergeven!" — toen ik haar in haar zielsangst aan mijne voeten op den blooten grond zag liggen, toen gevoelde ik, doorliet oproer mijner aandoeningen been, eeneopwel- ling van dankbaarheid voor de voorzienigheid Gods, dat ik zoo veranderd was, dat ik haar nooit door eenigen zweem van gelijkenis tot schande kon zijn; dat niemand nu ooit meer haar kon aanzien en mij aanzien . en aan eenige nauwe betrekking tusschen ons denken. Ik beurde mijne moeder op, haar biddende
en smeekende om niet in zulk eene droefenis en vernedering voor mij te knielen. Ik deed dit met afgebrokene woorden: want bij al mijne aandoening ontzette het mij nog baar aan m ij ne voeten te zien. Ik zeide haar — of poogde haar te zeggen — dat, indien het ooit onder eenige omstandigheden kon voegen , dat ik , haar kind , haar vergaf, ik dit deed, en reeds vele, vele jaren gedaan bad. Ik zeide baar, dat mijn hart van liefde voor haar overvloeide; dat dit eene natuurlijke liefde was, die niets uit het verle- dene veranderd bad of veranderen kon. Dat bet mij, die nu voor het eerst aan de borst mijner moeder rustte, niet voegde baar ter ver- antwoording te willen roepen omdat zij mij het leven had gegeven: maar dat bet mijn plicht was haar te zegenen en haar aan te nemen, al keerde zich ook de geheele wereld van haar af, en dat ik haar alleen vergunning vroeg om dit te mogen doen. Ik hield mijne moeder in mijne armen gesloten en zij mij in de hare; in de stille bosschen en de kalmte van dien zomerdag scheen er niets te wezen, behalve onze twee onrustige harten, dat niet in vrede was. "Om mij te zegenen en aan te nemen,"jam-
merde mijne moeder, "is het veel te laat. Ik moet mijn donkeren weg alleen gaan , en die zal mij leiden waar hij wil. Van dag tot dag, somtijds van uur tot uur, zie ik den weg niet voor mijne schuldige voeten. Dit is de aard- sche straf, die ik mij zelve op het hoofd heb gebaald. Ik draag die straf, en verberg het, dat ik dit doe." Met de gedachte aan hare lijdzame stand vastig-
heid , nam zij haar gewoon voorkomen van trot- sche onverschilligheid wederom aan, alsof zij een sluier over zich heen hing, hoewel zij dien spoedig weder afwierp. "Gij moet dit geheimhouden, als het eenigs-
zins mogelijk is, niet geheel om mijnentwil. Ik heb een echtgenoot, rampzalig en schandelijk wezen als ik ben!" |
|||||||||
|
253
|
|||||||||
|
ESTITER\'S MOEDER.
|
|||||||||
|
hem op een afstand houden, maai- mij nooit
van hein ontslaan." — "Heeft hij zoo weinig medelijden of barmhartigheid?" — "Geheel niet, en boosheid evenmin. Hij is onverschillig voor alles behalve zijn beroep. Zijn beroep is, het opsporen van geheimen en het bewaren van de macht, die hij daardoor krijgt, en die hij met niemand wil deelen of zich door iemand laten ontnemen." — "Zoudt gij hem niet kun- nen vertrouwen ?" — "Dat zal ik nooit beproe- ven. De donkere weg, dien ik zoovele jaren betreden heb, moet maar eindigen waar hij wil. Ik volg hem alleen tot het einde, wat dat einde ook zijn mag. Het mag nabij, het mag nog veraf wezen; zoolang het duurt, zal niets mij doen omkeeren." —"Lieve moeder, is dat uw bepaald besluit?" — "Mijn vast besluit. Ik heb lang dwaasheid met dwaasheid, trots met trots, verachting met verachting, hoon met hoon te keer gegaan. Ik heb veel overleefd. Ik zal ook dit gevaar overleven, als ik kan. Het heeft mij ingesloten, bijna even geducht alsof de bosschen van Kastanje-Hof zich om het huis hadden opeengedrongen, maar mijn weg er doorheen blijft dezelfde, tk heb er maar een; ik kan er maar een hebben."—"Mijnheer Jarn- dyce," begon ik, toen mijne moeder mij haas- tig in de rede viel. —"Vermoedt hij iets?" — "Neen," antwoordde ik. "Neen, waarlijk niet. Wees verzekerd. dat hij het niet doet." En ik zeide haar wat hij mij verhaald had als alles wat hij van mijne gescheidenis wist. "Maar hij is zoo goed en zoo verstandig," zeide ik , "dat misschien, indien hij wist..." Mijne moeder, die tot nog toe niet van houding
was veranderd, hield hare hand voor mijne lippen en stuitte mij. "Vertrouw hem ten volle," zeide zij na een
korte poos. "Gij hebt mijne vrijwillige toestem • ming — eene geringe gift van zulk eene moe- der aan baar verongelijkt kind ! — maar spreek er mij niet van. Ik heb zelfs nu nog zekere trotsch- heid over." Ik verklaarde toen, zoover ik dit toen kon
doen of mij nu kan herinneren — want mijne ontroering en droefheid waren zoo groot, dat ik nauwelijks mij zelve verstond, hoewel ieder woord, dat de stem dier moeder sprak, die mij zoo vreemd en treurig in de ooren klonk; die ik in mijne kindsheid nooit had leeren liefheb- ben en herkennen, waarmede ik nooit in slaap was gezongen, waarmede ik nooit een zegen had gehoord, die mij nooit hoop had ingeboe- zemd, een onuitwischbaren indruk op mijn ge- heugen maakte — ik zeg, ik verklaarde, of beproefde dit te doen, hoe ik gehoopt had, dat mijnheer Jarndyce, die de beste van alle mogelijke vaders voor mij geweest was, mis- schien in staat zou zijn om haar raad of hulp te geven. Doch mijne moeder antwoordde, neen, dat was onmogelijk; niemand kon baar helpen. |
|||||||||
|
Deze woorden uitte zij met een gesmoorde»
kreet van wanhoop, die akeliger klonk dan een gil had kunnen doen. Haar gelaat met hare iianden bedekkende, kromp zij in mijne armen weg, als wilde zij niet, dat ik haar zou aan- raken; ik kon haar door al mijn smeeken en liefkoozen niet bewegen om op te staan, /ij zeide: Neen, neen, zij kon alleen zóó met mij spreken; zij moest overal elders trotsch en hoog- moedig zijn; daar wilde zij nederig en beschaamd wezen, in de eenige natuurlijke oogenblikken van haar leven. Mijne ongelukkige moeder zeide mij, dat zij
in mijne ziekte bijna waanzinnig was gewor- den. /ij had eerst toen vernomen, dat haar kind nog leefde, /ij had vroeger niet kunnen vermoeden, dat ik dat kind was. /ij was mij hierheen gevolgd, om mij maar eens in ge- heel haar leven te spreken. Wij konden nooit met alkander omgaan, nooit gemeenschaphou- den; waarschijnlijk zouden wij van dien tijd af I nooit weder een woord met elkander wisselen. : j /ij gaf mij een brief, dien zij geschreven had opdat ik hem alleen zou lezen, on zeide, dat | ik, als ik dien gelezen en vernietigd had — maar niet zoozeer om harentwil, daar zij niets meer verlangde, als om den wil van haar echtge- noot en mij zelve — haar als dood moest be- schouwen. Indien ik gelooven kon, in de zie- lesmart, waarin ik haar zag, dat zij mij als eene moeder liefhad, bad zij mij om dit te ge- looven; want dan zou ik mij kunnen verboel- don wat zij leed en met meer medelijden aan haar denken, /ij had zich zelve in een toe- stand gebracht, waarin geene hoop en geene hulp meer voor haar was. Hetzij haar geheim tot aan haar dood bewaard bleef, of hetzij het ontdekt weid en schande bracht over den naam , dien zij had aangenomen, altijd zou zij een- zaam moeten worstelen; geene liefde kon haar naderen, geen menschclijk wezen kon haar eenige hulp bewijzen. "Maar js het geheim zoover veilig?\'\' vroeg
ik. "Is het nu veilig, liefste moeder?" —"Neen," antwoordde zij. "Het is op het punt geweest om ontdekt te worden, liet is door een toeval gered. Hot kan door een ander toeval aan het licht komen — morgen , eiken dag." — "Zijt gij voor een bijzonder persoon bevreesd.\'" — "Stil! Heef en schrei zoo niet voor mij. Ik ben die tranen niet waardig," zeide mijne moeder en kuste mijne handen. "Voor één persoon ben ik bevreesd." — "Ken vijand?" — "Heen vriend. Iemand, die te koud is om een van beiden te zijn. Het is Sir Leicester\'s procureur; uit ge- woonto getrouw; zonder gehechtheid, en zeer gesteld op het voordeel en de eer van de gc- heimen van groote familiën in zijne macht te hebben." — "Heeft hij achterdocht ?" — ".la." — "Toch niet op u?" zeide ik ongerust. __"Ja!
Hij is altijd waakzaam en altijd bij mij. Ik kan
|
|||||||||
|
254 HET VERLATEN IIÜ1S.
|
|||||||
|
Door de woestijn, die voor haar lag, moest zij
alleen verder gaan. "Mijn kind, mijn kind!" zeide zij. "Voor de
laatste maal! Deze kussen voor de laatste maal! Deze armen om mijn hals voor de laatste maal! Wij zullen elkander nooit wederzien. Om te hopen datgene te kunnen doen wat ik poog te doen, moet ik blijven wat ik zoolang geweest ben. Als gij van de schitterende, algemeen ge- eerde en gevleide Lady Dedlock hoort, denk dan aan uwe rampzalige moeder, met haar knagend geweten, onder dat masker! Denk dan aan het leed, aan de nuttelooze wroeging, waarmede zij in haar hart de eenige liefde vermoordt, waarvoor zij vatbaar is! En ver- geef haar dan, indien gij kunt; en roep den Hemel aan om haar te vergeven, wat ik nooit kan!" Wij hielden elkander nog eene korte poos
omhelsd; maar zij was zoo standvastig, dat zij mijne handen wegnam, ze tegen mijne borst legde, ze zoo vasthoudende mij nog een laat- sten kus gaf, toen losliet, en van mij af het bosch inging. Ik was alleen; en kalm en stil beneden mij, in den zonneschijn en de scha- duvv, lag het oude huis, met zijne terrassen en torentjes, dat, toen ik het voor het eerst zag, zoo vreedzaam en rustig scheen te zijn, maar waarin ik nu den onbarmhartigen, on- verbiddelijken bewaker van de ellende mijner moeder zag. Zoo versuft als ik was, (in het eerst even
zwak en hulpeloos als ik ooit in mijne zieken- kamer was geweest) bracht toch de noodzake- lijkheid om tegen alle gevaar van ontdekking, of zelfs van het geringste vermoeden, te waken, mij tot bezinning. Ik nam alle mogelijke voor- zorgen om het voor Charley te verbergen, dat ik geschreid had, en dwong mij om aan mijne heilige verplichting te denken om bedaard en voorzichtig te zijn. Het duurde geen geringen tijd eer mij dit gelukte, of ik zelfs maar de uitbarstingen mijner droefheid kon bedwingen; maar na verloop van een uur of daaromtrent was ik beter, en gevoelde ik, dat ik kon te- rugkeoren. Ik ging zeer langzaam naar huis, en vertelde Charley, die ik bij het hek naar mij vond wachten, dat ik, nadat Lady Dedlock mij verlaten had, in verzoeking was gekomen om mijne wandeling nog verder uit te strek- ken, dat ik zóó al te moe was geworden en nu wat wilde paan liggen. Veilig in mijne eigene kamer las ik den brief. Ik begreep daaruit dui- delijk — en dit was toen veel — dat ik niet door mijne moeder verstooten was. Hare oudere en eenige zuster, de peetmoeder mijner kinds- heid, die teekenen van leven in mij ontdekte, toen ik voor dood was neergelegd, had mij uit een streng gevoel van plicht, zonder eenig ver- langen dat ik in het leven zou blijven, in het geheim opgevoed, en zelve na mijne geboorte |
|||||||
|
het ge/Zicht mijner moeder nooit weder gezien.
In zulk een zonderlingen toestand bevond ik mij op de wereld, dat ik, voor zoover mijne moeder nog voor korten tijd wist, nooit ge- ademd had — dat ik begraven was — nooit leven had ontvangen — nooit een naam had gedragen. Toen zij mij voor het eerst in de kerk had gezien, had zij eenigszins geschrikt en ge- dacht aan het kind, dat op mij zou geleken hebben, indien het ooit geleefd had en in leven was gebleven; maar dat was alles geweest. Wat de brief mij meer mededeelde, behoef
ik hier niet te vermelden. Het zal in mijn ver- haal zijn eigen tijd en plaats vinden. Mijne eerste zorg was het geschrift mijner
moeder te verbranden en zelfs de asch daar- van te verbergen. Ik hoop, dat men het niet onnatuurlijk of slecht van mij zal vinden, dat ik het toen bejammerde, dat men mij had groot gebracht. Dat het mij was, alsof het voor vele menschen beter en gelukkiger zou geweest zijn, indien ik nooit adem had gehaald. Dat ik een schrik voor mij zelve had, daar ik mijne eigene moeder en een trotschen naam in gevaar bracht en misschien tot schande zou brengen. Dat ik verward en verbijsterd genoeg was om te ge- looven, dat ik eigenlijk bestemd was geweest om bij mijne geboorte te sterven, en dat het verkeerd was geweest mij in het leven te be- waren. Dit waren waarlijk mijne gedachten en aan-
doeningen. Geheel afgemat viel ik in slaap, en toen ik ontwaakte schreide ik opnieuw, bij de gedachte, dat ik, met mijn last van be- zwaren voor anderen, weder in de wereld was. Ik gevoelde wederom een afschrik van mij zel- ve, bij de gedachte aan haar, tegen welke ik eene getuige was; aan den eigenaar van Kas- tanje-Hof; aan de nieuwe en schrikkelijke be- teekenis der oude woorden, die mij nu gelijk het zuchtend bruisen der golven op het zeestrand in de ooren klonken: "Uwe moeder, Esther, was uwe schande, en gij zijt de hare. Er zal een tijd komen — en dat spoedig genoeg — wanneer gij dit beter zult verstaan, en het ook gevoelen zult, gelijk eene vrouw alleen het kan gevoelen." Daarmede kwamen ook die an- dere woorden weder bij mij op: "Bid dagelijks, dat de zonden van anderen niet op uw hoofd bezocht mogen worden." Ik kon dat alles niet ontwarren, en het was mij alsof alle schuld en schande mij te wijten waren, en de bezoeking nu gekomen was. De dag ging in een somberen, bewolkten
avond over, en nog kampte ik tegen dezelfde droevige stemming. Ik ging alleen uit, en nadat ik eene poos in het park had gewandeld, op de donkere schaduwen van het geboomte let- tende en op de (ladderende vlucht der vleer- muizen, die mij somtijds bijna aanraakten, ge- voelde ik mij voor de eerste maal door het huis |
|||||||
|
»
|
||||||||
|
DE KOMST VAN ADA. 255
|
||||||||
|
aangetrokken. Misschien zou ik er toch niet
nabij zijn gekomen, als ik in eene minderwee- moedige stemming was geweest. Hoe dit zij, ik sloeg een pad in, dat er dicht langs heen liep. Ik durfde er niet bij blijven stilstaan of er naar opzien, maar ging den tuin voorbij, met zijne opgaande terrassen, zijne geurige bloemen, zijne breede paden, zijne zorgvuldig onderhou- dene bedden en effen grasperken; en ik zag hoe fraai en deftig die aanleg was, en hoc de oude steenen leuningen en borstweringen en de breed e trappen door den tijd en het weder waren aangetast; en hoe men daar tegen op, en om liet oude steenen voetstuk van den zonne- wijzer, mos en klimop had laten groeien; en ik hoorde het klateren der fontein. Toen liep het pad langs lange rijen donkere vensters, door torentjes en uitstekken van allerlei zon- derling fatsoen afgewisseld, waar oude steenen leeuwen en groteske monsters uit beschaduwde holten kwamen uitkijken, en boven de wapen- schilden, die zij hielden, de avondschemering schenen aan te grimmen. Van daar liep het pad onder eene poort door, en over een plein, waar de hoofdingang was (ik haastte mij snel voort), en langs de stallen, waar zich sombere stemmen schenen te laten hooien, hetzij in liet suizen van den wind door de dichte massa van klimop, die zich aan den hoogen, rooden muur had gehecht, of in het dolle geknars van den windwijzer, of in het geblaf der hon- den , of in het langzame slaan eener klok. Wei- dra den zoeten geur van lindeboomen inade- mende, welker geritsel ik hooren kon, volgde ik de bocht van het pad langs den zuidelijken gevel; en daar, boven mij, was de balustrade der Geestenwandeling en een enkel verlicht ven- ster, misschien dat mijner moeder. Met pad was hier bestraat, evenals het ter-
ras omhoog; en mijne eerste onhoorbare voet- stappen klonken nu weergalmend op de steenen. (leen oogenblik stilstaande, maar alles onder het voortgaan ziende, spoedde ik mij verder, en eenige oogenblikken later zou ik het ver- lichte venster voorbij zijn gekomen, toen de weerklank mijner voetstappen mij plotseling deed invallen, dat er in de overlevering der (Jeesten- wandeling eene schrikkelijke waarheid lag: dat ik het was, die onheil over dat statige huis zou brengen, en dat mijne spookachtige voetstap- pen het nu reeds waarschuwden. Door een schrik voor mij zelve aangetast, die mij deed huiveren, wilde ik mij zelve en alles ontvlieden, keerde mij om, sloeg den weg, waarlangs ik gekomen was, weder in, en bleef niet stilstaan eer ik de portierswoning voorbij was en het donkere park achter mij lag. Niet voordat ik dien avond weder droevig en
neerslachtig alleen in mijne kamer zat, begon ik in te zien hoe verkeerd en ondankbaar mijne gemoedsstemming was. Maar van mijne lieve |
||||||||
|
Ada, die des anderen daags zou komen, vond
ik een vrool\'yken brief, zoo vol liefderijke hoop, dat ik van marmer had moeten zijn, als ik er niet door geroerd was geworden; ook van mijn voogd vond ik een brief, waarin hij mij ver- zocht, Dame Duiden te zeggen, als ik dat juf- vrouwtje ergens mocht zien, dat zij zonder haar ellendig zaten te kniezen, dat het huishouden in de war liep, dat niemand op de sleutels kon passen, dat iedereen in en om het huis ver- klaarde , dat het hetzelfde huis niet meer was, en oproerig om hare terugkomst begon te schreeu- wen. Twee zulke brieven te gelijk deden mij bedenken hoe ver boven mijne verdiensten ik bemind werd, en hoe vergenoegd ik behoorde te zijn. Dit deed mij aan geheel mijn vroeger leven denken; en dat bracht mij,\' gelijk het reeds vroeger had moeten doen, in eene betere stemming. Want ik zag nu wel, dat ik niet had kun-
nen bestemd zijn om te sterven, en ik dan niet in leven zou zijn gebleven; om niet te zeggen, dat ik dan nooit voor zulk een gelukkig leven bewaard zou zijn geworden. Ik zag zeer wel, hoevele dingen tot mijn welzijn hadden samen- geloopen; en dat, indien de zonden der vade- ren somtijds aan de kinderen werden bezocht, dit gezegde niet meende wat ik dien morgen gevreesd had dat het meende. Ik wist, dat ik even onschuldig aan mijne geboorte was als de koningin aan de hare; en dat ik door mijn Hemelschen Vader niet voor mijne geboorte zou gestraft worden, noch de koningin er voor be- loond. Ik had juist door den schok van dien dag ondervonden, dat ik, zelfs reeds zoo spoe- dig, reden kon vinden om mij met de veran- dering, die ik ondergaan had, \'te verzoenen. Ik vernieuwde mijne voornemens en bad om daarin versterkt te worden; ik stortte mijn hart uit voor mij zelve en mijne ongelukkige moeder, en gevoelde, dat de duisternis van dien mor- gen voorbijging. In mijn slaap ontwaarde ik haar niet meer; en toen het licht van den vol- genden dag mij deed ontwaken, was zij ver- dwenen. Mijne lieve Ada zou tegen vijf uur in den
namiddag aankomen. Hoe ik mij beter over den tusschentijd kon heen helpen, dan door eene verre wandeling te doen langs den weg, dien zij komen moest, wist ik niet; aldus deden Char- ley, ik en Stubbs — Stubbs gezadeld, want na dien eenen keer spanden wij hem nooit weder in — een verren tocht dien weg op, en terug. Na onze terugkomst hielden wij eene groote revue over het huis en den tuin, zagen of alles wel zoo mooi was als het maar zijn kon, en lieten het vogeltje uit om als een gewichti" lid van het huisgezin gereed te zijn. Er moesten nog meer dan twee volle uren
vorloopen eer zij kon komen; en in dien tijd, die mij zeer lang voorkwam, moet ik beken- |
||||||||
|
25G
|
|||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
nen, dat mijn veranderd voorkomen mij eene
zenuwachtige onrust veroorzaakte. Ik had mijne Ada zoo lief, dat ik mij den indruk daarvan op haar, meer dan op iemand anders, aantrok. Het was niet, dat ik eenigszins morde over dat go- ringe ongeluk — ik weet zeker, dat ik dit dien dag niet deed — maai" ik dacht, of zij er wel geheel op zou zijn voorbereid? Als zij mij voor het eerst, zag, zou zij misschien niet weinig ontzet en te leur gesteld wezen? Zou het mis- schien niet wel wat erger zijn dan zij ver- wachtte? Zou zij misschien niet naar hare oude Esther zoeken en haar niet vinden? Zou zij zich misschien niet weder aan mij moeten gewen- nen, en alles opnieuw beginnen? Ik kende de verschillende uitdrukkingen van
Ada\'s gezichtje zoo goed, en het was in zijne bekoorlijkheid zulk een oprecht gezichtje, dat ik vooruit zeker was, dat zij dien eersten blik niet voor mij kon verbergen. En nu bedacht ik, of ik wel geheel voor mij zelve zou kun- nen instafin, als die blik, hetgeen zeer waar- schijnlijk was, eene van deze beteekonissen had. Ik dacht, dat ik dit wel zou kunnen. Na
den laatsten nacht dacht ik dit wel. Maar te moeten wachten en wachten, en denken en denken, was zulk eene slechte voorbereiding, dat ik besloot nog eens den weg op te stappen en haar te gcmoet te gaan. Zoo zeide ik tegen Charley: "Charley, ik zal nog
eens alleen den weg opgaan totdat zij aankomt." Daar Charley alles wat mij beviel ten hoogste goedkeurde, ging ik uit en liet haar thuis. Maar eer ik aan den tweeden mijlsteen kwam ,
kreeg ik zoo dikwijls hartkloppingen, als ik in de verte een stofwolk zag (schoon ik wel wist, dat het de diligence niet was en nog niet zijn kon), dat ik besloot maar terug te keeren en weder naar huis te gaan. En toen ik was om- gekeerd, was ik zoo bang, dat de diligence achter mij zou aankomen (schoon ik ook wel wist, dat zij dit niet zou of kon doen), dat ik, om niet ingehaald te worden, het grootste ge- deelte van den weg op een drafje liep. Toen ik veilig weder teruggekomen was, be-
gon ik te bedenken, dat ik iets moois had ge- daan. Ik had mij nu warm geloopen en de zaak nog erger, in plaats van beter gemaakt. Eindelijk, toen ik geloofde, dat het ten min-
ste nog een kwartier uurs moest duren, riep Charley, terwijl ik bevende in den tuin stond, mij op eens toe: "Daar komt zij, jufvrouw! Daar is zij!" Ik wilde het niet doen, maar ik liep naar
boven, naar mijne kamer, en verschool mij achter de deur. Daar bleef ik bevende! staan, zelfs toen ik mijne Ada, die de trap opkwam, hoorde roepen: "Esther, lieve Esther, waar zijt ge?" Zij kwam haastig binnen, en wilde even haastig
weder heengaan, toen zij mij zag. O, mijne en- |
|||||||||||
|
gelachtige Ada! die oude dierbare blik, — vol
liefde en teederheid! Niets anders daarin —neen, niets, niets anders. En hoe gelukkig was ik, toen ik daar op den
grond zat, met mijne lieve, schoone Ada naast mij, ook op den grond, die hare zachte, gladde wang tegen mijn gezicht vol naden en littee- kenen drukte, het met tranen en kussen be- dekte. mij als een kind heen en weder wiegde, mij alle teedere namen gaf, die zij maar beden- ken kon, en mij aan hare trouwe borst klemde. |
|||||||||||
|
XXXVII.
.lAliNDYCE EN" JARNDYCE.
Indien het geheim, dat ik te bewaren had,
het mijne was geweest, zou ik niet lang ge- draald liebben met het Ada toe te vertrouwen. Maar het was het mijne niet, en ik meende geen recht te hebben het zelfs mijn voogd mede te deelen, dan alleen in geval van dringende noodzakelijkheid. Het was een zware last om alleen te dragen; maar mijn plicht kwam mij toch duidelijk voor, en gezegend in de ver- nieuwde liefde mijner dierbare vriendin, ont- brak het mij niet aan aanmoediging om dien te vervullen. Hoewel dikwijls, wanneer zij in slaap en alles stil was. de gedachte; aan mijne moeder mij wakker hield en mijne nachten droe- vig maakte, gaf ik mij toch anders nietaandie treurigheid over; en Ada vond mij wat ik placht te zijn, behalve natuurlijk in dit opzicht, waarvan ik reeds genoeg gezegd heb en nu, als ik het maar laten kan, geene melding meer wil maken. Het was mij zeer moeiehjk dien eersten avond
geheel bedaard te blijven, toen Ada mij onder ons werk vroeg, of de familie op Kastanje-Hof was, en ik genoodzaakt was te antwoorden, dat ik geloofde van ja, want dat Lady Dedlock mij eergisteren in het bosch had aangesproken. Nog meer moeite had ik, toen Ada mij vroeg wat zij gezegd had, en ik antwoordde, dat zij mij veel goedheid en belangstelling had getoond; en toen Ada, terwijl zij hare schoonheid en elegante houding toestemde, aanmerking maakte op hare trotsche manieren, en het terugstootend heerschzuchtige van haar uitzicht. Doch Charley hielp mij, zonder het zelve te weten, door ons te vertellen, «hit Lady Dedlock slechts twee nachten op Kastanje-Hof was gebleven, op reis van Londen naar een ander groot huis in het naaste graafschap, waai\' zij ging logeeren; en dat zij des morgens vroeg, nadat wij haar in ons prieeltje, gelijk wij het noemden, hadden gezien, weder was vertrokken. Charley bekrach- tigde zeker, liet spreekwoord van kleine potjes, want zij hoorde in een enkelen dag meer van wat er omging, dan mij in eene maand zou ter oore zijn gekomen. |
|||||||||||
|
\'257
|
||||||||||||||||||
|
EENE SAMENKOMST MET RICIIARD.
|
||||||||||||||||||
|
Wij zouden eene maand bij mijnheer Iioythorn
blijven. Nauwelijks had echter mijne Ada eene vergenoegde week daar doorgebracht, toen op een avond, nadat wij den tuinman hadden ge- holpen om de bloemen te begieten en de kaarsen pas waren opgestoken, Charley, met een zeer ernstig gezichtje, achter Ada\'s stoel kwam, en mij op eene geheimzinnige manier wenkte om buiten de kamer te komen. "O, met uw believen, jufvrouw," zeide Char-
ley fluisterend en met geweldig groote ronde oogen. "Men vraagt u te spreken in liet Wa- pen van Dedlock." — \'Maar, Charley," zeide |
wie is Grubble, Charley?" — "Grubble, jufvrouw?
Weet gij dat niet? De kastelein in het Wapen van Dedlock. WT. Grubble, staat onder hetuit- hangbord." — "Zoo? de kastelein, Charley?" — "Ja, jufvrouw. Hij heeft eene heel mooie vrouw, maar zij heeft eens haar been gebroken, en dat is nooit wee]- genezen. En haar broeder, de zaagmolenaar, heeft al eens vastgezeten, en men denkt, dat hij zich dood zal drinken." Niet wetende wat er te doen kon zijn, en
nu licht bevreesd wordende, achtte ik het best zelve maar eens naar de herberg te gaan. Ik beval Charley spoedig mijn hoed en doek te halen , en |
|||||||||||||||||
|
"WANT IK WOBD NOG GESTADIG IN DIE NETTEN GEVANGEN," ZEIDE HU, ONS OVER
ZIJN GLAS WIJN MET WATER HEEN ZEER VERGENOEGD AANKIJKENDE, "F.N
TELKENS WORD IK ER WEDER UITGEHAALD." (blz. 259).
|
||||||||||||||||||
|
ik, "wie kan mij met mogelijkheid daar in de
herberg willen spieken?" — "Ik weet het niet, jufvrouw," antwoordde Charley, haar hoofd voor- uitstekende en hare handen op den band van haar voorschoot over elkander leggende, het- geen zij altijd deed als zij met iets geheimzin- nigs of vertrouwelijks bijzonder in haar schik was; "maar het is een heer, jufvrouw, en hij laat u zijn compliment doen, en of gij eens zoudt willen overkomen, zonder er iets van te |
||||||||||||||||||
|
ging, zoodra ik gereed was, de hellende straat af,
waar ik evenzeer bekend was als in den tuin van mijnheer Doythorn. Kastelein Grubble stond in zijne hemdsmou-
wen aan de deur zijner kleine, maar zeer nette herberg naar mij te wachten. Toen hij mij zag aankomen, nam hij met beide handen zijn hoed af, en dien zoo dragende alsof het een ijzeren pot was (hij zag er even zwaar uit) ging hij I mij door den met zand bestrooiden gang voor en bracht mij naar zijne pronkkamer: een fraai vertrek met een kleed op den vloer, meer bloemen dan wel dienstig waren, een gekleurd portret van koningin Caroline, verscheidene zeehorens, |
||||||||||||||||||
|
zeggen." — "En hoe komt gij die boodschap te
|
||||||||||||||||||
|
brengen, Charley?" — "Ik heb de boodschniet gebracht, jufvrouw," antwoordde mijn kmeniertje. "Het was Grubble, jufvrouw." — "
|
P
ka- En |
|||||||||||||||||
|
i?
|
||||||||||||||||||
|
258
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
een aantal theebladen, twee gedroogde en op-
gezette visschen in glazen kastjes, en een zeld- zaam ei of eene zeldzame pompoen (ik weet niet recht wat, en ik twijfel of wel velen het wisten) aan den zolder hangende. Ik kende Grubble zeer wel van aanzien, daarbij dik- wijls aan zijne deur stond. Een man van mid- delbare jaren, tamelijk gezet en met een ge- noeglijk uitzicht, die zelfs aan zijn eigen haard nooit op zijn gemak scheen te kunnen zijn of hij moest een hoed op- en kaplaarzen aanheb- ben, en ilie nooit een rok droeg dan wanneer hij naar de kerk ging. Hij snoot de kaars, en achteruit stappende
om te zien hoe zij brandde, ging hij meteen de kamer uit — voor mij geheel onverwacht, want ik had hem willen vragen wie hem ge- zonden had. Toen de deur aan de overzijde van den gang geopend werd, hoorde ik eenige stem- men, die mij bekend in de ooren klonken, maar terstond zwegen. Een snelle, lichte tred na- derde de kamer waar ik was, en wie zou daar voor mij staan .\' — Richard. \'•Mijne lieve Esther," zeide hij, "mijne beste
vriendin 1" en hij was waarlijk zoo hartelijk, dat ik, in de eerste verrassing over zijne broe- derlijke begroeting, nauwelijks genoeg op adem kon komen om hem te zeggen, dat Ada wel voer. ••(Jij beantwoordt juist mijne gedachten — altijd hetzelfde goede meisje!\'\' zeide Richard, mij naar een stoel brengende en zich naast mij neerzettende. Ik sloeg mijne voile op, maar niet geheel
en al. •\'Altijd hetzelfde goede meisje!" herhaalde
Richard. "Altijd even hartelijk!" Ik sloeg mijne voile geheel op, en mijne hand
op zijn arm leggende en hem vlak aanziende, zeide ik hem, hoe dankbaar ik hem was voor zijne vriendelijke welkomst, en hoe verheugd, dat ik hem eens wederzag; des te meer uit hoofde van het voornemen, dat ik in mijne ziekte had opgevat en hem nu mededeelde. \'•Lieve vriendin," zeide Uichard, \'\'er is niemand
met wie ik meer verlang eens te kunnen pra- ten dan met u, want ik wensch vooral, dat gij mij niet verkeerd beoordeelt." — "En ik, Ri- chard," antwoordde ik, "\'wensch vooral, dat gij iemand anders niet verkeerd beoordeelt." — "Daar gij zoo even van John Jarndvce hebt ge- sproken," hervatte Uichard, "onderstel ik, dat gij hem bedoelt." — "Ja, natuurlijk." — "Dan mag ik wel terstond zeggen, dat mij dit ver- heugt, daar het vooral in dit opzicht is, dat ik mij gaarne wil doen verstaan. Door u na- melijk, lieve vriendin — bedenk dat wel. Ik ben noch aan mijnheer Jarndvce, noch aan iemand anders verantwoording schuldig." Het deed mij innig leed, dat hij dien toon
aannam, en hij merkte dit op. "Welnu," zeide Uichard, "wij zullen er dan
|
|||||||||
|
niet verder over spreken. Ik wenschte, met u
aan den arm, eens stil op uw buiten te ko- men aanwandelen, en mijne bekoorlijke nicht te verrassen. Dat zal uwe trouwe gehechtheid aan John Jarndvce toch wel veroorloven\'/" — "Mijn beste Uichard," antwoordde ik, "gij weet wel, dat gij in zijn huis hartelijk welkom zoudt zijn — dat gij daar thuis zoudt kunnen wezen, als ge het er maar voor houden wildet; en gij zijt hier even hartelijk welkom." — "Dat is gespro- ken als het beste van alle huismoedertjes!" riep Richard vroolijk uit. Ik vroeg hem hoe zijn beroep hem beviel. "O, dat gaat wel genoeg," antwoordde hij. •\'Het is zoo goed als iets anders, voor een tijd. Ik weet niet of ik er nog lust in zal hebben, als ik eens op een vasten voet kom; maar dan kan ik mijne plaats verkoopen en — maar laten wij nu al dat gemaal vergeten." Zoo jong en knap, zoo in alle opzichten het
tegendeel van jufvrouw Elite! En toch in dien verbijsteiden, onrustig zoekenden blik zulk eene akelige gelijkenis op haar! "Ik ben nu met verlof te Londen," zeide
Uichard.—"Zoo?" — "Ja, ik ben eens overge- komen om naar — naar mijne kanselarijzaken te zien, eer de groote vacantie begint," zeide Uichard, zich dwingende tot een onverschil- ligen lach. "Wij beginnen voortgang te maken met dat oude proces, dat beloof ik u." Geen wonder dat ik mijn hoofd schudde. "Zooals gij wel zegt, het is geen aangenaam onderwerp," hervatte Uichard, terwijl zijn ge- zicht weder betrok. "Laat het voor van avond naar de vier winden vliegen. — Poef! Weg is het! — Wien denkt ge dat ik bij mij heb?" — "Was het niet mijnheer Skimpole\'s stem, die ik hoorde?" — "Dat is de man. Hij doet mij meer goed dan iemand. Zoo innemend en onderhoudend als een aardig onnoozel kind!" Ik vroeg Uichard of iemand er van wist, dat
zij te zamen hierheen waren gekomen. Hij ant- woordde, neen, niemand. Hij had den ouden kleinen jongen — zoo noemde hij mijnheer Skim- pole — gaan opzoeken, en de oude kleine jon- gen had hem gezegd waar wij waren, en hij had den ouden kleinen jongen gezegd, dat hij ons gaarne wilde gaan zien, en de oude kleine jongen had terstond mede willen gaan; en zoo had hij hem medegenomen. "En hij is — ik wil niet zeggen zijne ge-
ringe vertering — maar driemaal zijn gewicht in goud waard," zeide Richard. •\'Hij is altijd zoo opgeruimd. Hij weet van geene baatzucht. Zijn hart is fiïsch en groen." Ik vond het juist geen bewijs van mijnheer
.Skimpole\'s onbaatzuchtigheid, dat hij Uichard zijne vertering liet betalen, maar zeide er niets van. Hij kwam nu ook zelf binnen, en gaf het gesprek eene andere wending. Hij was verrukt, dat hij mij zag; hij had, zeide hij, reeds zes |
|||||||||
|
DE INVLOED VAN .TARN DY CE EN JARNDYCE OP R1CITARD. 259
|
|||||||
|
mijnheer Skimpole ons aan het hek verliet,
ging ik stil met Richard binnen, en zeide: "Lieve Ada, ik heb een heer medegebracht, die u komt bezoeken." Het was niet moeielyk haar blos en haar verschrikten blik te verklaren. Zij had hem teeder lief; hij zag dit evengoed als ik. Die ontmoeting als niets anders dan neef en nicht was iets, waarin niemand zich kon vergissen. Ik wantrouwde mij zelve bijna en vreesde,
dat ik al te achterdochtig werd, maar ik was er niet zoo zeker van, dat Richard haar teeder liefhad. Hij bewonderde haar — iedereen moest dat doen — en ik geloof wel, dat hij met vuur en blijdschap hun jeugdig engagement had willen vernieuwen, indien hij niet geweten had hoe getrouw zij hare belofte aan mijn voogd zou in acht nemen. En toch kwelde mij de ge- dachte, dat de invloed, waaronder hij zich zoo ongelukkig had geplaatst, zich ook tot hiertoe uitstrekte; dat hij ook in dit opzicht, gelijk in alle andere dingen, uitstel zocht en van niets waarlijk ernst kon maken, eer dat proces van zijn hart was. Helaas, wat Richard zonder dien heilloozen invloed zou geworden zijn, zal ik nu nooit te weten komen. Hij zeide tot Ada, op zijn rondborstigsten
toon, dat hij niet gekomen was oin heimelijk inbreuk te maken op de bedingen, welke zij zich (wat al te gemakkelijk, naar hij meende) door den heer Jarndyce hadden laten voorschrij- ven; dat hij openlijk gekomen was om haar en mij te bezoeken, en zich zelven te recht- vaardigen wat den voet betrof, waarop hij tegen- woordig met den heer Jarndyce stond. Daar de oude kleine jongen bij ons zou zijn, ver- zocht hij mij hem des anderen daags gelegen- heid te geven om zich door middel van een openhartig gesprek met mij te rechtvaardigen. Ik stelde hem voor ten zeven uur uit te gaan om eene wandeling in liet park te doen, en dit werd zoo afgesproken. Kort daarop kwam mijnheer Skimpole en maakte ons een uur lang vroolijk. Hij verzocht vooral de kleine Coavinses te zien (waarmede hij Charley bedoelde) en zeide haar met patriarchale deftigheid, dat hij wijlen haar vader zooveel werk had verschaft als maar in zijn vermogen was, en dat, indien een van hare broertjes zich wilde haasten om in hetzelfde vak te worden aangesteld , hij nog in staat hoopte te zijn om hem tamelijk veel bezigheid te bezorgen. "Want ik word nog gestadig in die netten
gevangen," zeide hij, ons over zijn glas wijn met water heen zeer vergenoegd aankijkende, "en telkens word ik er weder uitgehaald. Er is altijd iemand, die borg voor mij spreekt of voor mij betaalt. Ik kan dat niet doen, want ik heb nooit geld. Maar iemand doet liet. Iemand helpt mij er altijd uit. Ik ben niet zooals de spreeuw; ik kom er wel uit. Als ge mij vragen |
|||||||
|
weken lang bij tussclienpoozen de heerlijkste tra-
nen van vveemoedige blijdschap om mijnentvvilge- schreid; hij was nooit zoo blijde geweest als toen hij van mijne beterschap hoorde; hij begon nu de mengeling van goed en kwaad in de wereld te begrijpen; hij gevoelde, dat hij de gezondheid des te hooger waardeerde, als er iemand anders ziek was; hij wist niet beter of het kon wel in de wereldorde liggen, dat A scheel moest kijken om B des te vergenoegder te maken omdat hij rechtuit zag, of dat C een houten been moest hebben om D des te beter tevreden te doen zijn met het zijne van vleesch en bloed. "M\'yne\'beste jufvrouw Summerson," zeide hij,
"hier hebben wij onzen vriend Richard, vol van de heerlijkste uitzichten in de toekomst, die hij uit de duisternis der Kanselarij te voor- schijn roept. Dat is immers verrukkelijk, ziel- verheffend, vol poëzie! In den ouden tijd wer- den bosschen en wildernissen voor den herder vervroolijkt door het denkbeeldige fluitspelen en dansen van Pan en de nimfen. Onze tegen- woordigu herdersknaap, de Arcadische Richard, vervroolijkt de naargeestige pleitzalen en pro- cureurskantoren door de Fortuin en haar gevolg daar te laten dansen op de welluidende muziek van een gewijsde van het Hof. Het is streelend zoo iets te weten. Een onvergenoegde brompot mag nu tegen mij zeggen: "Waartoe dienen die wettelijke en rechtsgeleerde misbruiken? Hoe rechtvaardigt gij die?" Ik antwoord: "Mijn knorrige vriend, ik rechtvaardig ze niet; maar zij zijn mij toch aangenaam. Er is een herders- knaap , een vriend van mij, die ze in iets her- schept, dat ik in mijne onnoozelheid zeer ver- makelijk vind. Ik wil niet zeggen, dat het daarom is dat zij bestaan — want ik ben maar een kind bij u, wereldsgezinde brompotten, en niet geroepen om u of mij zelven van iets reden te geven — maai\' het kan toch wel zoo zijn." Ik begon nu in ernst te denken, dat Richard
bijna geen slechter vriend had kunnen vinden dan dezen. Het maakte mij ongerust, dat hij juist op zulk een tijd, wanneer hij aan een vast doel en beginsel behoefte had, dien man, met zijne verleidelijke losheid en ijdelheid, zijn luchtig wegwerpen van alle doel en beginsel, tot gezelschap had. Ik meende wel te kunnen begrijpen, hoe iemand van zulk een karakter als mijn voogd, die ondervinding van de wereld had opgedaan en genoodzaakt was de ellendige vijandschap en hatelijkheid aan te zien, welke lat langgerekte proces in de familie had ge- bracht, eene verademing vond in mijnheer Skim- pole\'s bekentenis van zijne zwakheden en zijne vertooning van argelooze oprechtheid; maar ik kon mij zelve niet overreden, dat dit alles zoo ongemaakt was als het schijnen moest, of dat mijnheer Skimpole deze rol niet het voordeeligste en gemakkelijkste voor zich vond. Beiden wandelden met mij terug, en daar
|
|||||||
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
260
|
||||||||||
|
om bekommerde; maar dat dit voor mij juist
zoo goed niet zou zijn ?" — "Richard," zeide ik hierop, "is het mogelijk, dat gij onder zijn dak hebt gewoond en hem zoolang hebt gekend, en dat gij, zelfs tegen mij en op deze eenzame plek, waar niemand ons hoort, zulke onwaar- dige vermoeden? kunt uiten.\'" Hij bloosde, alsof zijne aangeborene edelmoe-
digheid het pijnlijke van dit verwijt gevoelde. Hij zweeg eene poos, voordat hij met eene ge- sinoorde stem antwoordde: "Esther, gij weet wel, dat ik niet laaggeestig
ben, en ook wel gevoel, dat wantrouwen en achterdocht voor iemand van mijne jaren geene schoone eigenschappen zijn." — "Dat weet ik zeer wel," antwoordde ik. "Ik houd mij van niets sterker verzekerd." — "Dat troost mij," her- vatte Richard; "en ik had wel behoefte aan wat troost, want ik behoef niet te zeggen, dat de zaak, zelfs ten beste genomen, zeer onaange- naam blijft." — "Ik weet," zeide ik hierop, "even- goed, Richard — wat zal ik zeggen.\' evengoed als gij zelf—dat zulk eene achterdocht uw ka- rakter vreemd is. En ik weet ook evengoed als gij, wat het zoodanig heeft veranderd." — "Kom aan, zuster, kom aan," zeide Richard wat vroo- lijker, "gij zult mij ten minste met billijkheid beoordeelen. Als ik het ongeluk heb van onder dien invloed te staan — hij insgelijks. Als die invloed mij eenigszins veranderd heeft, kan die ook hem wel eenigszins veranderd hebben. Ik wil niet zeggen, dat hij, met al die verwikke- lingen en onzekerheden, geen eerlijk man is ge- bleven; ik ben overtuigd, dat hij dit is. Maar die invloed besmet iedereen. Dat weet gij wel. Gij hebt hem dat wel vijftigmaal hooien zeggen. Waarom zou hij er dan aan ontkomen?" — "Omdat hij," zeide ik, "een man van een buiten- gemeen karakter is, en zich standvastig buiten dien kring heeft gehouden, Itichard." — "Och, omdat en omdat!" antwoordde Richard op zijne levendige manier. "Het kan heel verstandig we- zen, meisjelief, die uitwendige onverschilligheid te bewaren. Daardoor kan men maken, datan- dere geïnteresseerden hunne belangen verwaar- loozen; en sommige mensehen kunnen sterven, en sommige punten kunnen uit het geheugen gaan, en er kan zachtjes aan veel gebeuren, dat iemand juist gelegen komt." Ik "•evoekle zulk een medelijden met Richard,
dat ik hem geen verwijt meer kon doen, zelfs niet met een blik. Ik herinnerde mij hoe zacht mijn voogd zijne dwalingen had beoordeeld, en hoe geheel vrij van gevoeligheid hij daarover gesproken had. "Esther," hervatte Richard, "gij moet niet
denken, dat ik hier ben gekomen om John Jarn- dyce achter zijn rug zwart te maken. Ik kom alleen om mij zelven te rechtvaardigen. Wat ik zeggen wil is: het was alles goed en wel, en wij konden zeer wel met elkander te recht, |
||||||||||
|
mocht, wie die Iemand is, op mijn woord ik
kan het u niet zeggen. Laten wij dus eens op Iemand drinken. Zijne gezondheid!" Richard kwam den volgenden morgen wat
laat, maar ik behoefde tocli niet lang op hem te wachten; en wij gingen te zamen het park in. De lucht was helder en frisch; er was geen wolkje aan den hemel. De vogeltjes zongen allerliefst; de flikkerende dauwdroppels op het gras, het kruid en de hoornen waren verruk- kel\'yk om te zien; het welige der bosschen scheen sedert gisteren twintigmaal verdubbeld te zijn, alsof, terwijl zij in den stillen nacht zoo zwaar schenen te slapen, de natuur, in al de fijne aderen van elk wonderbaarlijk blaadje, nog waakzamer dan gewoonlijk was geweest voor de heerlijkheid van den dag, \'•Hoe liefelijk is liet hier," zeide Richard, in
het rond ziende. \'•Hier weet men niets van processen met al hunne hatelijkheden." Maar hier kende men ander leed.
"Ik zal u eens wat zeggen, meisjelief," her-
vatte Richard. "Als die zaken geschikt zijn, zal ik, dunkt mij, hier komen rusten." — "Zou liet niet heter zijn nu te rusten .\'" zeide ik. — "Och," antwoordde Richard, "nu te rusten, of nu tot iets gestadigs te komen is niet gemakkelijk. Het is niet te doen; ik ten minste kan het niet doen." — "Waarom niet!" vroeg ik. — "Gij weet wel waarom niet, Esther. Als gij in een onafgemaakt huis moest wonen—waar het dak nog moest opgezet of afgenomen worden — dat misschien afgebroken en geheel weer opgebouwd zou worden — morgen , aanstaande week, aan- staande maand, aanstaand jaar, — zoudt gij het ook moeielijk vinden tot rust of gestadig- heid te komen. Zoo is het ook met mij. Nu? Wij in dat proces kennen geen nu." Ik had nu bijna kunnen gelooven aan de aan-
trekkingskracht, waarvan mijne arme ijlhoof- dige vriendin had gesproken, toen ik wederom dien akeligen blik van den vorigen avond zag. De gedachte was schrikkelijk, dat er ook een zweem in was van dien ongelukkigen man, die zoo ellendig was gestorven. "Beste Richard," zeide ik, "dit is een slecht
begin voor ons gesprek." — "\'Ik wist wel, dat gij mij dit zeggen zoudt, Dame Duiden," ant- woordde hij. — "En ik niet alleen, Kichard. Ik was het niet, die u eens waarschuwde om nooit eenige hoop of verwachting op den vloek der familie te bouwen." — "Daar komt gij alweder op John Jarndyce," zeide Richard ongeduldig. "Welnu, wij moeten toch vroeger of later op hem terugkomen, want hij is het voornamelijk, over wien ik te spreken heb, en het is best dat maar terstond te doen. Mijne lieve Esther, hoe kunt gij zoo blind zijn.\' Ziet gij dan niet, dat hij geïnteresseerd is, en dat het voor hem wel goed zou zijn, en hij wel wenschen mocht, dat ik niet van dat proces wist en er mij niet |
||||||||||
|
/
|
||||||||||
|
RICHARD TRACHT Z1CTT
|
TE RECHTVAARDIGEN. \'_><>!
|
||||||||
|
op mijne zijde, als ik besluit om alles te doen
wat ik kan om het tot een eind te brengen." — "Al wat gij kunt, Richard! Denkt gij niet, rlat in die vele jaren anderen reeds al gedaan hebben wat zij komlen? Is de moeielijkheid klei- ner geworden, omdat het zoovelen is mislukt ze te boven te komen?" — "Het kan toch niet altijd duren." antwoordde Richard, met eene onstuimigheid, die weder eene droevige herin- nering bij mij opwekte. "Ik ben jong en ijverig, en ernst en vastberadenheid hebben dikwijls wonderen gedaan. Anderen hebben er zich maar half aan overgegeven. Tk wijd er mij geheel aan toe. Ik maak het tot het doel van mijn leven." — "O, beste Richard. des te erger, des te erger!" — "Neen, neen, wees niet bang voor mij," ant- woordde hij vriendelijk. "Gij zijt een lief, goed . bedaard, verstandig meisje; maar gij zijtbevoor- oordeeld. Zoo kom ik nog eens op John Jarn- dvce. Ik zeg u, mijne goede Esther, toen hij en ik op dien voet met elkander waren, die hem zoo wel aanstond, waren wij niet op een natuurlijken voet." — "Is dan oneenigheid en vijandschap een natuurlijke voet voor u, I{i- chard ?" — "Neen, dat zeg ik niet. Ik meen , dat al die dingen ons op een onnatuurlijken voet plaatsen, waarmede geene natuurlijke betrek- kingen zich verdragen. Ziedaar dus nog eene l reden om er voortgang mede te maken! Als j dat proces voorbij is, zal ik misschien hevin- , den. dat ik mij in John Jarndyce heb vergist, j Als ik daarvan bevrijd ben, zal mijn hoofd mis- schien helderder zijn, en dan zal ik misschien l toestommen wat gij nu zegt. Heel goed ! Dan j zal ik dat erkennen en hem vergoeding aan- i bieden." Alles uitgesteld tot dien denkbeeldigen tijd. j
Alles zoolang in verwarring en onzekerheid ge- houden ! "En nu, mijne beste confidante," zeide Ui-
chard, "wensch ik mijn nichtje Ada te doen begrijpen , dat het geene eigenzinnigheid , gril- ligheid of vooringenomenheid is, die mij zoo over John Jarndyce doet denken. maar dat ik er goede redenen voor heb. Ik hoop, dat gij i haar dit zoo zult vooistellen, omdat ik weet, dat zij groote achting voor haar neef John heeft; ! ik hoop. dat gij mijne handelwijs in het beste licht zult plaatsen, al keurt gij die zelve juist niet goed, en — kortom," zeide Richard, die j deze woorden aarzelend had uitgebracht, "ik j wenschte niet, dat een argeloos meisje, zooals | Ada, mij voor zulk een achterdochtigen, twist- gierigen moeitemaker hield." Ik zeide hem, dat ik hem in zijne laatste
woorden beter herkende dan in iets, dat hij nog gezegd had. "Dat kan wel waar zijn," antwoordde Ri-
chard hierop. "Ik gevoelde dat zelf eenigszins. Maar eerlang zal ik mij geheel in mijn waar karakter kunnen vertoonen. Dan zal ik geheel i |
|||||||||
|
toen ik nog een knaap was en mij niet het min-
ste om dit proces bekommerde; maar zoodra ik daarin belang begon te stellen en er doorzicht in kreeg, werd het anders. Toen ontdekte John Jarndyce, dat Ada en ik van elkander moesten afzien, en dat ik, als ik dat zeer berispolijko gedrag niet verander, niet voor haar deug. Nu, Esther, meen ik dat zeer berispelijke gedrag niet te veranderen; ik wil de gunst van John Jarn- dyce niet koopen, ten koste van een onbillijk vergelijk, dat hij geen recht heeft mij voor te schrijven. Hetzij het hem bebage of mishage, ik moet mijne rechten en die van Ada band- haven. Ik heb er veel en lang over gedacht, en dit is het besluit, waartoe ik gekomen ben." Die arme Richard! Hij had er waarlijk veel en
lang over gedacht; zijn uitzicht en zijne manieren toonden dit maar al te duidelijk. "Tk zeg hem dus eerlijk (gij moet weten, dat
ik hem over dat alles geschreven heb1) dat wij wederpartijen zijn, en dat het beter is dit open- lijk dan bedekt te wezen. Tk bedank hem voor zijne welwillendheid en bescherming, en bij gaat zijn weg en ik den mijnen. De zaak is, dat onze wegen niet gelijk loopen. Volgens een der tes- tamenten in geschil zou ik veel meer krijgen dan hij. Tk wil niet zeggen. dat juist dat tes- tament voor geldig zal verklaard worden: maar het is er toch en heeft evengoed kans als liet andere." — "Ik behoefde niet eerst van u van uw biief te hooren , Richard," zeide ik. "Ik had er al van gehoord, en dat zonder een enkel gramstorig of driftig woord." — "Inderdaad ?" zeide Richard op zachter toon. "Het verheugt mij gezegd te hebben , dat hij toch een eerlijk man was, in weerwil van dit ellendig proces. Maar dat zeg ik altijd en ik heb er nooit aan getwijfeld. Nu, lieve Esther, weet ik wel, dat gij mijne gedachten zeer hard zult vinden, en dat Ada dat insgelijks zal doen, als gij haar zegt wat er tusschen ons is omgegaan. Maar als gij de zaak hadt onderzocht, zooals ik, als gij de papieren maar hadt doorgezien, zooals ik gedaan heb toen ik bij Kenge was, als gij wist welk eene menigte van vermoedens, ver- denkingen en beschuldigingen men daaruit ha- len kan, zoudt gij integendeel vinden, dat ik nog zeer gematigd denk." — "Misschien," zeide ik. "Maar denkt gij, Richard, dat er in die pa- pieren voel rechtvaardigheid en waarheid te vin- den is?"— "Er is toch ergens recht en waar- beid in de zaak, Esther..." — "Of is er, lang geleden, in geweest," zeide ik. — "Ts er nog — moet ergens Wezen," hervatte Richard onstui- mig, "en moet aan het licht gebracht worden. Ada tot den prijs te willen maken om mijn stil- zwijgen te koopen, is de manier niet om ze aan het licht te brengen. Gij zegt, dat het proces mij doet veranderen; John Jarndyce zegt, dat het dit iedereen doet en doen zal\', die er in be- trokken is. Des te meer heb ik dus het recht |
|||||||||
|
262
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
te recht komen, wees daar niet bang voor."
Ik vroeg of dit alles was, dat hij Ada wenschte gezegd te hebben. "Nog niet alles," antwoordde Richard. "Ik
ben verplicht haar niet te verzwijgen, dat John Jarndyce mijn brief op zijne gewone manier beantwoord heeft. Hij noemde mij, zooals vroe- ger, "mijn waarde Rick," beproefde mij van mijne gevoelens af te brengen, en zeide, dat zij bij hem geen verschil zouden maken. (Dat is alles goed en wel, maar het verandert de zaak toch niet). Ik wenschte Ada ook te doen weten, dat ik, al zie ik haar tegenwoordig zelden, toch zoowel voor hare belangen als voor de mijne zorg — want onze belangen loopen juist te zamen — en ik hoop, dat zij op losse geruchten, die zij misschien mag hooien, niet denken zal, dat ik lichtzinnig of onvoorzichtig ben; inte- gendeel, ik houd altijd den uitslag van het proces in het oog, en al wat ik doe is daarop aange- legd. Daar ik nu meerderjarig ben en den stap heb gedaan, dien ik gedaan heb, acht ik mij vrij van alle verantwoordelijkheid aan .lohn Jarn- dyce; maar daar Ada nog eene pupil van het Hof is , vraag ik haar niet om ons engagement te vernieuwen. Als zij onafhankelijk is geworden, zal ik ook weder zijn wat ik vroeger was, en zullen wij beide in geheel andere omstandighe- den zijn, geloof ik. Als gij haar dat alles op uwe bedaarde manier wilt vertellen, zult ge mij een grooten dienst bewijzen, lieve Esther; en dan zal ik weder met vernieuwde kracht aan dat proces gaan werken. Natuurlijk vraag ik op het Verlaten Huis gecrïe geheimhouding." — "Richard," zeide ik, "gij stelt zeer veel ver-
trouwen in mij, maar ik vrees toch, dat gij geen raad van mij zult aannemen." — "In dit opzicht kan ik dat onmogelijk doen, meisjelief. In alle andere opzichten gaarne." Alsof ik het nog in een ander opzicht van
belang kon achten hem raad te geven, als hij op dit punt niet wilde luisteren ! "Maar mag ik u eene vraag doen, Richard ?" —
"Ik denk wel van ja," antwoordde hij lachende. "Ik weet niet wie het zou mogen, als gij niet mocht." — "Gij zegt zelf, dat gij geen zeer ge- regeld leven leidt?" — "Hoe kan ik, lieve Es- ther, als er nog niets geregeld is!" — "Hebtgij weder schulden gemaakt ?" — "Wel, dat spreekt van zelf," antwoordde Richard, verbaasd over mijne onnoozelheid. — "Spreekt dat zoo van zelf ?" — "Wel zeker, kindlief. Ik kan mij niet zoo
geheel op iets toeleggen, zonder onkosten te maken. Gij vergeet, of misschien weet gij niet, dat, volgens beide testamenten, Ada en ik iets moeten krijgen. De vraag is maar of het eene grootere of kleinere som zal zijn. Ik zal altijd toch nog overhouden. WTees maar gerust, meisje- lief," zeide hij, en schoen om mij te moeten lachen, "ik ben geborgen, hoe het ook gaan mag." |
|||||||||
|
Ik gevoelde zoo diep in welk een gevaar hij
verkeerde, dat ik hein zoo nadrukkelijk als mij maar mogelijk was daarvoor poogde te waar- schuwen, hem beproefde te doen zien hoezeer hij zich vergiste, en in Ada\'s naam bezwoer om zich te bedenken. Hij hoorde al wat ik zeide met geduld en zachtmoedigheid aan, maar al- les stuitte toch op hem af, zonder den min- sten indruk te maken. Na de manier, waarop zijn bevooroordeeld gemoed den brief van mijn voogd had opgenomen, kon mij dit niet ver- wonderen; maar ik besloot nog den invloed van Ada te beproeven. Toen dus onze wandeling ons weder naar
het dorp had teruggevoerd, en ik naar huis was gegaan om te ontbijten, bereidde ik Ada eerst voor op hetgeen ik haar te verhalen had, en zeide haar toen onbewimpeld hoeveel reden wij hadden om te vreezen, dat Richard in zijn on- geluk zou loopen. Dit maakte haar natuurlijk zeer bedroefd; hoewel zij een veel grooter ver- trouwen had, dan ik hebben kon, dat hij wel van zijne dwalingen zou terugkomen — iets, dat bij haai- natuurlijk was en haar mij nog dierbaarder maakte, — en daarop schreef zij hem dezen brief: "Zeer waarde Neef!
"Esther heeft mij alles verteld wat gij haar
van morgen gezegd hebt. Ik schrijf dezen om voor mij zelve nog eens ernstig alles wat zij u ge- zegd heeft te herhalen, en u te doen weten, hoe overtuigd ik ben, dat gij vroeger of later bevin- den zult, dat onze neef .lohn een voorbeeld van braafheid, oprechtheid en goedheid is, en het u dan diep, zeer diep zal spijten, dat gij hem (zonder het te bedoelen) zooveel onrecht hebt gedaan. "Ik weet niet goed hoe ik schrijven zal wat
ik verder nog wil zeggen, maar ik vertrouw, dat gij begrijpen zult hoe ik het meen. Ik vrees eenigszins, waarde neef, dat het gedeeltelijk om mijnentwil is, dat gij u zelven — en daar- door ook mij — zooveel verdriet berokkent. In- dien dit zoo wezen mocht, of als gij bij het- geen gij tegenwoordig doet nog veel om mij denkt, bid en smeek ik u ernstig om er van af te zien. Gij kunt om mijnentwil niets doen, dat mij half zooveel kan verblijden, dan wan- neer gïj u voor altijd onttrekt aan de schaduw, waaronder wij beide geboren werden. Wees niet boos op mij omdat ik dit zeg. Ik bid u, lieve Ri- chard, om mijnentwil en uw eigen wil, en uit angst voor die bron van onheilen, die er toe heeft bijgedragen, dat wij beide zoo jong weezen zijn geworden, ik bid u, zie voor al- tijd daarvan af. Wij kunnen beide nu wel we- ten, dat er nooit iets goeds uit kan komen, dat er niets van te hopen is; dat er niets an- ders uit te bekomen is dan droefheid en leed. |
|||||||||
|
RICHARVS REISGENOOT EN RAADSMAM. 20.1
|
|||||||
|
het vier schellingen en nepen stuivers — of
vier pond en nepen schellingen. Men zegt mij. dat ik meer schuldig ben. Jk geloof het ook wel. Ik durf wel zeggen , dat ik zooveel schul- dig ben als goedhartige menschen mij maar willen laten schuldig zijn. Als zij niet ophouden, waarom zou ik het dan doen? Daar hebt gij Ilarold Skimpole in het klein. Als dat verant- woordelijk is, ben ik verantwoordelijk." De koelbloedigheid, waarmede hij het geld
weder opstak en mij met een glimlach aanzag, alsof hij mij eenige aaidige anekdote van iemand anders had verteld , deed mij bijna denken, dat de zaak hem wezenlijk niet aanging. "Als gij van verantwoordelijkheid spreekt,"
hervatte hij, "zou ik wel willen zeppen, dat ik nooit het peluk heb gehad van iemand te zien, dien ik voor zoo pleizierig vorantwoor- delijk houd als u zelve. In mijne oogen zijt gij de toetssteen van verantwoordelijkheid. Als ik u zie. mijne lieve jufvrouw Summerson, altijd bedachtzaam op den volmaakten ganp van het ordelijke stelsel, waarvan gij het middelpunt zijt, dan gevoel ik mij penepen om bij mij zel- ven te zeppen — ja, dan zep ik zeer dikwijls bij in ij zeken — dat is verantwoordelijkheid." Het was na zulke pezepden zeer moeielijk hem te verklaren wat ik meende; maar ik hield toch in zooverre vol om hem nog te zeppen, dat wij hoopten, dat hij Diehard zou tepenpaan en niet voorthelpen in do ijdele verwachtingen, die hij tegenwoordig koesterde. "Zeer gaarne," antwoordde hij, "als ik maar
kon. Maar, mijne lieve jufvrouw Summerson, ik kan niet veinzen, ik kan mij niet stroef houden als ik vroolijk ben. Als hij mij bij de hand neemt, en hij mij door Wostminster- Hall laat wandelen in eene denkbeeldige pro- cessie naar de Fortuin, moet ik medegaan. Als hij zegt: "Skimpole. dans mede!" moet ik mede- dansen. Iemand, die gezond verstand had, zou dat niet doen, maar ik heb geen gezond ver- stand." — "Dat is zeer ongelukkig voor Richard," zeide ik. — "Denkt gij dat?-\'hervatte mijnheer Skimpole. "Neen, zeg dat niet, zeg dat niet. Laten wij eens onderstellen, dat hij met mijnheer Gezond Verstand in gezelschap is — een braaf man — gerimpeld van ouderdom —schrikkelijk be- rekond — altijd klaar met afgepast geld om eene banknoot te wisselen — met een gelinieerd opschrijfboek in de hand — die over het al- gemeen sterk op een belastinggaarder gelijkt. Onze goede Richard , die altijd vol hoon en vuur over alle hinderpalen heenspringt, die barst van poëzie gelijk een jonge bloesemknop. zegt tot dezen doftipon kameraad: "Ik zie een pulden uitzicht voor mij: helder, vroolijk, schoon; ik ga er op af en vlieg over de velden om er bij te komen." De deftige kameraad geeft hem da- delijk een slag met zijn gelinieerd opschrijf- boek en zegt hem, op eene droog prozaïsche |
|||||||
|
"Ik behoef niet te zogpen , waarde neef. dat pij
geheel vrij zijt, en dat liet zeer waarschijnlijk i.s dat pij iemand vinden zult, die pij veel lio- ver kunt hebben, dan uwe eerste beminde. Ik ben overtuigd, als ik dit zeppen map, dat liet voorwerp uwer keus liever ver met u heen zou willen paan om uw fortuin te deelen, hoe ma- tip en armoedig dat wezen mocht, en u pe- lukkig zien bij het volbrengen van uw plicht en het volgen van den door u gekozen weg, dan de hoop. of zelfs de zekerheid te heb- ben van eens schatrijk met u te zijn (als zoo iets mogelijk was) ten koste van akelige jaren van uitstel en angst, en van uwe on- vcrschillipheid voor elk ander doel. Gij zult u misschien verwonderen, dat ik, die zoo weinip kennis of ervaring heb, dit zoo stellig zeg, maar mijn eigen hart geeft mij daarvan de zekere overtuiging. Altijd Uwe liefhebbende
Ada." Deze brief deed Richard zeer spoedig bij ons
komen, maar had weinig of geene verandering bij hem teweeppebracht. Wij zouden onpartij- dig beproeven, zeide hij, wie gelijk en wie onpelijk had — hij zou ons dat toonen — wij zouden zien! Hij was vurig en opgewonden, alsof Ada\'s teederheid hem gestreeld had ; maar ik kon slechts zuchtend hopen, dat haar brief bij eene herhaalde lezinp meer indruk op zijn pe\'moed mocht maken dan hij toen voorzeker deed. Daar zij dien dap bij ons zouden blijven, en
plaatsen hadden penomen om des anderen daaps met de dilipence terug te keeren , zocht ik eene gelegenheid om mijnheer Skimpole te spieken. Daar wij zooveel in de opene lucht waren, kon ik gemakkelijk zulk eene gelegenheid vinden, en toen bracht ik hem met kieschheid de ver- antwoord olijkheid onder het oog om Richard aldus aan te moedigen. "Verantwoordelijkheid, mijne lieve jufvrouw
Summerson?" herhaalde hij, met een allerge- nocglijksten glimlach dat woord opvanpende. "Ik ben voor zoo iets de laatste mensen op de wereld. Ik ben nooit in mijn leven verantwoordelijk pe- weest — ik kan het niet zijn." — "Ik vrees, dat iedereen daartoe verplicht is," antwoordde ik, eenipszins schroomvallig, daarbij zooveel ouder en veel meer bij de hand was dan ik. — "Zoo waarlijk?" zeide mijnheer Skimpole. het nieuwe licht, dat voor liem scheen op te gaan, met vroolijke verrassing ontvangende. "Maai- niet iedereen i.s toch verplicht om zoo- veel te kunnen betalen als hij schuldig is. Ik ben dat niet en ben het nooit geweest. Zie, mijne lieve jufvrouw Summerson," hij haalde eene handvol zilver- en kopergeld uit zijn zak, "daar is zooveel geld. Hoeveel weet ik niet. Ik ben niet in staat om het te tellen. Noem |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
-2\\>\'i
|
|||||||||
|
manier, dat hij niets \\an dien aard ziet, be-
wijst hem, dat het niets anders is dan onkosten, bedrog, paardenharen pruiken en zwarte tab- baarden. (ïij begrijpt wel, dat dit eene smar- telijke verandering is; ten uiterste verstandig, daaraan twijfel ik niet, maar zeer onaangenaam. I k kan zoo iets niet doen. Ik heb geen ge- linieerd opschrijfboek, ik heb niets van een belastinggaarder in mijne ziel, ik ben in het geheel niet deftig, en ik wil het ook niet zijn. Wonderlijk misschien, maar het is toch zoo." Het was nutteloos iets meer te zeggen. Ik deed dus het voorstel om Ada en Richard, die een weinig vooruit waren, te gaan opzoeken, en liet mijnheer Skimpole wanhopig varen. Hij was dien ochtend naar Kastanje-Hof geweest en gaf ons onder het wandelen eene kluchtige beschrijving der familieportretten. Er waren, vertelde hij mij, zulke geweldige herderinnen onder de vroegere Lady\'s Dedlock , dat de vreed- zame herdersstaven in hare handen naar ge- vaarl\'yke wapenen geleken. Zij hoedden kudden met een streng gezicht, een gepoeierd hoofd en een ijzeren keurslijf en plakten zich nioes- jes van kleefpleister op om burgerlieden bang te maken, gelijk de opperhoofden van andere stammen zich met oorlogskleuren beschilder- den. Er was een Sir — hij wist niet meer wie — Dedlock, met een veldslag, eene springende mijn, wolken van rook , bliksemstralen, eene brandende stad en eene bestormde vesting, alles in vollen gang tusschen de twee achterpooten van zijn paard, om aan te duiden, naar hij meende, hoe weinig een Dedlock om zulke kleinig- heden \'gaf. De geheele familie moest, naar hij zeide, uit "opgezette menschen" hebben be- staan — eene groote collectie, met glazen oogen, in deftige houdingen geplaatst, zoo onbezield mogelijk en altijd in glazen kasten. Ik was nu, wanner die naam genoemd werd,
niet zoozeer op mijn gemak, of ik gevoelde eene verademing toen Richard met een uitroep van verrassing heensnelde, een vreemdeling te ge- moet, dien hij het eerst langzaam op ons aan zag komen. "Mijn hemel!" zeide mijnheer Skimpole. "Daar
is Vholes!" Ik vroeg of dit een vriend van Richard was.
"Een vriend en rechtsgeleerd raadsman," zeide
hij. "Nu, lieve jufvrouw Summerson, als gij gezond verstand, verantwoordelijkheid en def- tigheid, alles bij elkander — als gij een voor- beeldig man wilt zien — dan is Vholes de man." Wij wisten niet, zeiden wij, dat Richard
met een heer van dien naam te rade ging. "Toen hij uit zijne wettelijke onmondigheid
kwam ," antwoordde mijnheer Skimpole, "zag hij van onzen spraakzamen vriend Kenge af en ging tot Vholes over, geloof ik. Of liever, ik weet het zeker, want ik heb hem met Vholes in kennis gebracht." — "Hadt gij hem lang |
|||||||||
|
gekend/" vroeg Ada. — "Vholes? Mijne lieve
jufvrouw Gare, ik had die soort van kennis aan hem gehad , die ik aan verscheidene heeren van zijn vak gehad heb. Hij had op eene zeer vrien- delijke en beleefde manier zoo iets gedaan — ge- procedeerd, geloof ik, is de uitdrukking — dat daarmede afliep, dat hij mijn eigen persoon in be- slag nam. Iemand was zoo goed om voor mij op te komen en het geld te betalen — zooveel en vier stuivers was het bedrag; de ponden en schellin- gen heb ik vergoten, maar ik weet nog wel, dat er vier stuivers bij kwamen, omdat ik toen zoo vreemd vond, dat iemand vier stuivers kon schul- dig zijn — en naderhand bracht ik hen metelkan- der in kennis. Vholes vroeg mij daarom, en ik deed het. Nu ik mij wel bedenk," en daarbij zag hij ons met zijn openhartigsten glimlach vra- gend aan, "heeft Vholes mij misschien omge- kocht? Hij gaf mij iets en noemde dat eene com- missie. Was het een briefje van vijf pond? Ja, ik geloof waarlijk haast, dat het dat moet ge- weest zijn." Hy werd verhinderd dit punt in nadere over-
weging te nemen, daar Richard nu zeer opgo- wonden terugkwam en haastig den heer Vholes presenteerde — een lang en mager man van ongeveer vijftig jaren, met hooge schouders, een gebogen rug, eene vaal bleeke kleur, hier en daar een rooden uitslag in zijn gezicht, en dicht geknepen lippen, die er uitzagen alsof zij koud waren. Hij was in het zwart gekleed, met zwarte handschoenen, en zijn rok was ge- heel dicht geknoopt; maar niets was zoo op- merkelijk als het levenlooze van geheel zijn voor- komen en zekere langzame, strakke manier, die hij had, om Richard aan te zien. "Ik hoop, dat ik u niet stoor, dames," zeide
mijnheer Vholes, en nu merkte ik op, dat hij nog iets bijzonders had, namelijk zijne manier van binnensmonds te spreken. "Ik heb met mijnheer Carstone afgesproken het hem altijd te doen weten als zijne zaak op de rol stond, en daar een van mijne klerken mij gisteravond na posttijd zeide, dat zij , eenigszins onverwacht, tegen morgen op de rol stond, ben ik van mor- gen vroeg in de diligence gaan zitten en hier gekomen om met hem raad te nemen." — "Ja!" zeide Richard, Ada en mij zegepralend aan- ziende, "wij doen die dingen nu niet meer op de oude trage manier. Wij maken nu voortgang. Mijnheer Vholes, wij moeten een rijtuig huren om ons naar de poststad te brengen, dat wij zoo van avond nog met den postwagen naar Londen kunnen komen." — "Alles wat u maar belieft, mijnheer," antwoordde mijnheer Vholes. "Ik ben geheel tot uw dienst." — "f.aat eens zien!" zeide Richard, op zijn horloge kijkende. "Als ik nu naar de herberg loop, mijn valies pak en een wagentje of sjees, of wat er te krij- gen is, bestel, hebben wij nog een uur tijd eer wij behoeven af te rijden. Dan kom ik nog terug |
|||||||||
|
265
|
||||||||||||||
|
MIJNHEER V1I0LES.
|
||||||||||||||
|
nalaat. Dit schijnt een pleizierig plekje te zijn,
jufvrouw." Daar dit gezegde tot mij werd gericht, dewijl
ik vlak naast hem ging, stemde ik het toe, en noemde eenige schoonheden van den om- trek op. "Inderdaad?" zeide mijnheer Vholes. "Ik heb
! het voorrecht van een hoogbejaarden vader te
! onderhouden, die in het Dal van Taunton
woont — zijne geboorteplaats — en ik vind die
I streek zeer fraai. Ik had mij niet verbeeld, dat
het hier zoo mooi kon zijn."
|
||||||||||||||
|
voor do thee. Nichtje Ada, wilt gij met Esther
op mijnheer Vholes passen zoolang ik weg ben?" Hij snelde terstond voort en was spoedig in
de avondschemering verdwenen. Wij overigen wandelden naar het huis terug. "Is mijnheer Carstone\'s tegenwoordigheid daar
morgen noodzakelijk, mijnheer?" vroeg ik. \'-Kan zij eenig nut hebben?" — "Neen, jufvrouw," antwoordde mijnheer Vholes. "Zoover ik weet niet." Ada en ik gaven beide ons leedwezen te ken-
|
||||||||||||||
|
WIJ DANSTEN EEN UUR LANG MET DE GROOTSTE HEFTIGHEID, (blz. 208).
|
||||||||||||||
|
non, dat hij dan daarheen zou gaan om teleur
gesteld te worden. \'\'Mijnheer Carstone," antwoordde mijnheer
Vholes, "heeft het tot een principe gemaakt in eigen persoon zijne belangen in het oog te hou- den, en wanneer een cliënt een eigen principe stelt, en dat niet onzedelijk is, is het mijne taak daarnaar te handelen. Ik wil in mijne zaken altijd nauwkeurig zijn en recht door zee gaan. Ik ben een weduwnaar, met drie dochters — Emma, Jane en Caroline — en mijn verlangen is, de plichten des levens zoodanig te vervul- len, dat ik mijne kinderen een goeden naam |
||||||||||||||
|
Om het gesprek gaande te houden, vroeg ik
mijnheer Vholes, of hij niet gaarne geheel buiten zou willen wonen. "Daar treft mij eene teedere snaar, jufvrouw,"
antwoordde hij. "Mijne gezondheid is niet goed, daar ik eene zeer zwakke maag heb, en als ik alleen om mij zelven behoefde te denken, zou ik in het landleven toevlucht zoeken; vooral daar mijne beroepszorgen mij verhinderd heb- ben van ooit veel omgang te hebben, inzonder- heid geen omgang met dames, een gezelschap, waarnaar ik altijd het meest heb verlangd. Maar met mijne drie dochters, Emma, Jane en Caro- |
||||||||||||||
|
266
|
|||||||||||
|
TIET VEE LATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
line — en mijn hoogbejaarden vader —kan ik
niet alleen oin mij zeken denken. Het is waar, ik heb niet langer eene dierbare grootmoeder te onderhouden, die in haar honderd en tweede jaar gestorven is; maai- er blijven er nog ge- noeg over om het noodzakelijk te doen zijn, dat de molen gestadig aan het malen blijft." Men had vrij veel oplettendheid noodig om
hem te verstaan, daar hij zoo binnensmonds sprak en zijn voorkomen daarbij zoo levenloos bleef. "Gij zult mij wel niet kwalijk nemen, dat
ik zoo van mijne dochters spreek," zeide hij. "Zij zijn mijne zwakke zijde. Ik wensch de arme meisjes een gering vermogen, zoowel als een goeden naam, na te laten." Wij waren nu aan mijnheer Boythorn\'s huis
gekomen, waar de theetafel ons stond te wach- ten. Kort daarop kwam Richard haastig aan- loopen. en over den stoel van mijnheer Vholes leunende, duisterde hij dezen iets in het oor. Mijnheer Vholes antwoordde overluid — of in zooverre overluid als ik geloof, dat hij ooit op iets antwoordde: "•Gij wilt zelf rijden, mijnheer? Het is mij eveneens, mijnheer. Alles wat u maar belieft. Ik ben geheel tot uw dienst." Uit wat er volgde begrepen wij, dat mijnheer
Skimpole tot den volgenden ochtend zou blij- ven, om de twee reeds betaalde plaatsen te ge- bruiken. Daar Ada en ik beide over Richard be- kommerd waren, en het onsspeet, dat hij reeds vertrok, gaven wij zoo beleefd als mogelijk was te kennen, dat wij, wanneer de twee nacht- reizigers vertrokken waren . alleen wensebten te blijven, en mijnheer Skimpole dus in het Wapen van Dedlock zouden laten. Daar Richard\'s opgewondenheid alles mede-
sleepte, gingen wij allen naar den top van den heuvel boven het dorp, waar hij de sjees be- steld had oin hem te wachten, en vonden daar een man met eene lantaren staan bij den kop van het magere witte paard, dat er voor ge- spannen was. Nooit zal ik vergeten hoe die twee daar in
het schijnsel der lantaren naast elkander zaten ; Richard vol vuur, met een hoog blozend en lachend gezicht, en de teugels in de hand; mijn- heer Vholes doodstil, met zijn zwarten dicht geknoopten rok en zwarte handschoenen, die zijn reisgenoot aankeek alsof hij eene prooi was, die hij met zijn blik betooverde. Ik heb het ge- heele tooneel nog vóór mij: de duisternis van den warmen avond, het zomcr-weerlicht aan den hemel, de streep van den stofferigen weg tusschen heggen en hooge hoornen, het magere witte paard met opgestokene ooien , en hoc zij in vollen ren wegreden naar Londen en het proces. Mijne lieve Ada zeide mij dien avond, dat liet.
of Richard in later tijd rijk of arm, gelukkig of ongelukkig was, voor haar alleen dit verschil zou maken, dat hoe meer hij de liefde van één |
|||||||||||
|
getrouw hart behoefde, des te meer liefde hem
dat getrouwe hart zou te geven hebben; hoe hij in zijne tegenwoordige dwalingen nog aan haar dacht, en zij altijd aan hem denken zou; nooit om zich zelve, als zij zich aan hem kon toewijden, nooit om haar eigen genoegen, als zij aan het zijne dienstbaar kon zijn. En hield zij haar woord ?
Ik zie den weg voor mij langs, waar de af-
stand reeds vermindert en het eind der reis zichtbaar wordt; en trouw en goed, boven de doode zee van het kanselarij-proces en al de met asch gevulde vruchten, die zij aan den oever werpt, meen ik mijne lievelinge te zien. |
|||||||||||
|
XXXVIII.
EEN WORSTELSTIUJD.
Toen het tijd voor ons werd om naar het
Verlaten Huis terug te koeren, hielden wij ons stipt aan den dag, en werden met eene over- stelpende welkomst ontvangen. Ik was geheel weder tot gezondheid gekomen ; en daar ik mijne sleutels in mijne kamer voor mij gereed vond liggen, luidde ik er mij zelve vroolijk rinkelend mede in. alsof het nieuwjaar geweest was. "We- derom aan uw plicht, Esther," zeide ik, "en al kunt gij niet overgelukkig wezen, gij be- hoort toch met en door alles meer dan opge- ruimd en tevreden te zijn. Dat is al wat ik u te zeggen heb, meisje!" Eenige dagen lang had ik het des morgens
zoo druk met rekeningen nazien en afdoen, met heen en weder reizen tusschen de Brom- kamer en andere deelen van het huis, met het opruimen en verschikken van laden en kasten, en met alles over het geheel opnieuw te be- ginnen, dat mij geen oogenblik vrijen tijd o ver- bleef. Maar toen alles weder in orde gebracht was, begaf ik mij voor een halven dag naar Londen om een boodschap te doen, waartoe iets in den brief, dien ik verbrand had, mij had doen besluiten. Ik maakte Caddy Jellyby — haar meisjes-
naam was mij zoo gewoon, dat ik haar altijd nog zoo bleef noemen — tot het voorwendsel van dezen tocht, en schreef haar een briefje om haar te verzoeken eenige boodschappen met mij te willen doen. Des morgens zeer vroeg van huis gaande, kwam ik zoo tijdig met de diligence in Londen aan. dat ik met den ge- heelen dag nog voor mij naar N e w m a n-S t r e e t stapte. Caddy, die\'mij sedert haar trouwdag niet
had gezien, was zoo verheugd en vriendelijk, dat ik bijna vreesde haar man jaloersch te zul- len maken. Maar hij was op zijne manier bijna even erg — ik wil zeggen, evengoed; kortom het was de oude historie, en niemand wilde |
|||||||||||
|
KWEEKEL1NGEN IN DE DANSKUNST. 207
|
|||||||
|
mij de mogelijkheid laten van iets vonlicnstc-
lijks te doen. De oude heer Turveydrop was nog in bed,
naar ik hoorde, en Caddy was bezig met zijne chocolade klaar te maken, terwijl een kleine jongen met een zwaarmoedig voorkomen, een leerling — het kwam mij zonderling voor, dat iemand bij het ambacht van dansen in do leer werd gedaan — stond te wachten om die naar boven te brengen. Haar schoonvader was bui- tengemeen vriendelijk en inschikkelijk. zeide Caddy mij, en zij leefden zeer genoeglijk te zamen. Met dit "te zamen" meende zij, dat de oude heer al de goede kamers had en van alles het beste kreeg, terwijl zij en haar man aten wat er voor hen overschoot, en zich met een paar benauwde kamertjes boven den stal bc- hielpen. "En hoe vaart uwe mama, Caddy?" zeide ik.
— "Wel, Esther," antwoordde zij, "ik hoor van haar door pa, maar ik zie haar zelden. Wij zijn goede vrienden, dat kan ik niet blijdschap zeggen; maar ma vindt er iets absurds in, dat ik met een dansmeester ben getrouwd, en is eenigszins bang, dat men dit aan haar zal wij- ten en haar ook absurd zal vinden." Het kwam mij in de gedachten, dat indien
mevrouw Jellyby hare eigene natuurlijke ver- plichtingen had vervuld, eer zij met een ver- rekijker langs den horizont naar andere plich- ten ging zoeken, zij de beste voorzorgen zou hebben genomen om niet absurd te worden; maar ik behoef nauwelijks aan te merken, dat ik dit voor mij zelve hield. "En uw papa, Caddy?" — "Hij komt alle
avonden hier," antwoordde zij, "en hij heeft zulk eene liefhebberij om daar in dat hoekje te zitten, dat het een lust is hom te zien." Ik keek naar dat hoekje en zag duidelijk het
teeken van mijnheer .Tellyby\'s hoofd tegen den muur. Het was een troost te weten, dat hij er zulk eene rustplaats voor gevonden had. "En gij, Caddy," zeide ik. "gij zult het wel altijd
druk hebben?" — "Ja, melieve," antwoordde zij, "dat heb ik ook; want, om u een groot ge- heim te vertellen, ik leg er mij op toe om ook les te kunnen geven. De gezondheid van Prince is niet sterk, en ik wilde gaarne in staat zijn om hem te helpen. Met de scholen, en de les- sen hier, en de lessen aan huis, en de vaste leerlingen heeft hij haast al te veel te doen." Het denkbeeld van bij dat beroep in de leer te zijn was mij nog zoo vreemd, dat ik Caddy vroeg of zij veel van die leerlingen hadden. "Vier," zeide Caddy. "waarvan er één in huis
slaapt. Het zijn goede\' kinderen; maar als zij bij elkander zijn, kunnen zij het spelen niet laten en denken niet om hun werk. want zij zijn nog maar kinderen. De kleine jongen, dien gij hier gezien hebt, is dus nu aileen aan het walsen in de ledige keuken, en wij verdeden de anderen |
|||||||
|
hier en daar in huis zoo wij kunnen." — "Dat
is toch alleen om passen te loeren ?" zeide ik. — ".la natuurlijk," antwoordde; Caddy. "Op die manier oefenen zij zich in de passen waaraan zij zijn, zooveel uren achtereen. Zij dansen in de academie-zaal; en in dezen tijd van het jaar zijn zij eiken ochtend om vijf ure al aan de figu- ren." — "Dat is toch haast een al te werkzaam leven!" riep ik uit. — "Ja. ik verzeker u, lieve," antwoordde Caddy, met een glimlach, "als onze leerlingen, die buiten de deur slapen, ons des morgens opschellen (de schel hangt in onze ka- mer om den ouden heer niet te storen) en ik dan het venster openschuif en hen met hunne ] dansschoentjes onder den arm op de stoep zie staan, moet ik werkelijk wel eens om de schoor- steenvegers denken." Dit alles plaatste de kunst voor mij in een
zonderling licht. Caddy verheugde zich over den indruk harer mededeeling en vertelde mij op een vergenoegden toon hoe zij studeerde. "Gij begrijpt wel, lieve, om onkosten uit te
halen, moot ik wat op de piano kunnen spe- len en ook op de viool, en dus moet ik mij zoowel op die twe\'e instrumenten oefenen, als in alles wat ons beroep betreft. Als ma gelijk andere menschen was geweest, had ik een wei- nigje muzikale konnis kunnen hebben om mede i te beginnen. Nu had ik niets daarvan, en «lat j gedeelte van het werk is in het begin eenigs- | zins vervelend, dat moet ik bekennen. Maar j ik heb een heel goed gehoor en ben aan ver- • velend werk gewend — dat heb ik ma in allen ! gevalle te danken — en als iemand wil dan j kan hij ook, niet waar, Esther i" Met deze woorden zette Caddy zich lachende voor eene I oude afgespeelde piano, en trommelde inderdaad j met groote vlugheid eene quadrille. Toen stond zij blozend weder op. en terwijl zij zelve nog lachte, zeide zij: "Wees nu een goed meisje, en lach mij niet uit." Ik had liever willen schreien, maar ik deed
geen van beide. Ik moedigde haar aan en prees haar met al mijn hart; want ik geloofde vast en zeker, dat zij, die maar eene dansmeesters- vrouw was, en wier eerzucht niet hooger ging dan om zelve dansmeesteres te worden, eene natuurlijke, heilzame, liefderijke baan van werk- zaamheid en volharding had gekozen, dieeven- goed was als eene zoogenoemde Roeping. "Gij kunt u niet verbeelden, hoe ge mij op-
beurt, Esther," zeide Caddy vroolijk. "Ik ben u, gij weet niet hoeveel, verplicht. Welke ver- anderingen, Esther, zelfs in mijne kleine we- reld! Herinnert gij u dien eersten avond nog wel, toen ik zoo onbeleefd en beïnkt was? Wie zou toen gedacht hebben dat ik, onder alle mogelijkheden en onmogelijkheden, ooit de men- schen zou loeren dansen?" Daar haar man, die ons, terwijl wij zoo aan
het praten waren, verlaten had, nu terugkwam |
|||||||
|
268 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
en zich gereedmaakte om aan de leerlingen in
de danszaal les te geven, zeide Caddv mij, dat ik nu geheel over haar kon beschikken. Maar ik had den tijd nop, kon ik haar tot mijne blijdschap zeggen, want het zou mij gespeten hebben als ik haar toen had moeten wegha- len. Wij gingen dus met ons drieën naar de leerlingen, en ik nam deel aan de dansles. Die leerlingen waren allerzonderlingste kleine
monschjes. Behalve de zwaarmoedige jongen, die ik hoopte, dat dit niet geworden was door zoo alleen in de ledige keuken te walsen, wa- ren er nog twee oudere jongens en een mor- sig , spichtig opgeschoten meisje, met een gaas- achtig kleedje aan. Zulk een oudachtig klein meisje, met zulk een (labberig hoedje op (ook al van gaas1), dat hare dansschoentjes in eene oude. kaal gesletene (luweelen reticule mede- bracht. Zulke allergemeenste kleine jongens, met touwtjes, knikkers en bikkels in den zak, en wier boenen en voeten — vooral de hielen — er zoo onooglijk uitzagen. Ik vroeg Caddv wat hunne ouders bewogen had om dit beroep voor hen te kiezen. Zij antwoordde, dat zij het niet wist; misschien waren zij voor dansmees- ters bestemd. misschien voor het tooneel. Zij waren allen kinderen van geringe lieden, en de moeder van don zwaarnioodigon jongen hield een winkeltje van gomberbior. Wij dansten een uur lang niet de grootste
| deftigheid: de zwaarmoedige jongen deed waarlijk
: wonderen met zijne beenen, en het scheen.
: dat zij zeken vermaak daarin hadden, hoewel
dat vermaak nooit hoojrer kwam dan zijnmid- j del. Terwijl Caddv blijkbaar haar man in alles
tot model had genomen , had zij toch eene eisien- aardige gratie verkregen, die haar, met haar fraai figuurtje en lief gezichtje vereenigd, bui- tengemeen bevallig maakte. Zij onthiefhem reeds grootendeels van het onderwijs dezer leerlin- gen, en hij bemoeide zich zelden met de les dan om, als dit te pas kwam. zijne plaats in de figuren te nemen. Hij speelde ook altijd de viool. De affectatie van het gaasachtige meisje, en de minachtende beleefdheid, waarmede zij de jongens behandelde, waren aardig om te zien. F.n zoo dansten wij een uur lang, op het hor- loge af. Toen de los was afgeloopen, maakte Caddy\'s
man zich gereed om naar eene school buiten de stad te gaan, terwijl Caddv heenliep om zich klaar te maken om mij te vergezellen, Ik zat ondertusschen in de balzaal naar de leer- lingen te kijken. De twee jongens, die niet in huis woonden , gingen op liet portaal om hunne laarzen aan te trekken en den inwonenden jongen bij het haar te plukken, gelijk ik uit zijne tegenspraak opmaakte. Toen zij met over hunne dansschoenen dichtgeknoopte buizen te- rugkwamen , haalde ieder een papier met brood en koud vleesch voor den dag, en daarmede |
|||||||
|
bivakkeerden zij onder eene tegen den muur
geschilderde lier. Nadat het gaasachtige meisje hare dansschoentjes in de reticule had gestopt en een ander paar neergetrapte schoenen aan- getrokken. duwde zij haar hoofd in den fiab- berigen hoed , strikte dien onder hare kin vast, en mijne vraag of zij veel van dansen hield nog kortaf met een "niet met jongens" beant- woord hebbende , ging zij met een blik vol min- achting heen. "Het spijt den ouden heer Turveydrop zoo,"
zeide Caddv, "dat hij nog niet geheel gekleed
is, en dus het genoegen niet kan hebben van
u te zien eer gij heengaat. O, gij zijt zoo bij
I hem in gunst. Esther."
Ik antwoordde, dat ik hem zeer verplicht
was, maar achtte het niet noodig er bij te voegen , dat ik zijne beleefdheid zeer wel kon missen. "Hij heeft veel tijd noodig om zich te klee-
den," zeide Caddv, "omdat er in zulke din- gen zoo bijzonder op hem gelet wordt en hij zijne reputatie moet ophouden. Gij kunt u niet verbeelden hoe goed hij voor pa is. Hij ver- telt hem des avonds van den prins-regent, en ik heb pa nooit met meer belangstelling zien luisteren." Het tafereel van mijnheer Turveydrop, die
voor mijnheer Jellvbv met zijne welgemanierd- heid pronkte, had iets. dat mij bijzonder ver- maakte. Ik vroeg Caddv of hij haar papa ook aan het praten hielp. "Noen ," antwoordde Caddv, "dat kan ik juist
niet zegsren, maar hij vertelt hem allerlei, en pa luistert en heeft er pleizier in, en bewon- dert hem ten hoogste. Ik weet natuurlijk wed, dat pa zeer weinig aanspraak op welgemanierd- heid kan maken , maar zij komen toch uitmun- tend met elkander te recht. Gij kunt u niet verbeelden welke goede vrienden zij zijn. Ik heb pa vroeger nooit zien snuiven; maar nu neemt hij geregeld een snuifje uit de doos van mijnheer Turveydrop, en blijft er dan den ge- heelen avond mee tusschen zijne vingers zit- ten en er aan ruiken." Dat de oude heer Turveydrop , onder al de wis-
selingen des levens, eindelijk behulpzaam moest wezen om mijnheer Jellvbv van Borrioboola Gha te verlossen, vond ik een van dezonder- lingste luimen der fortuin. "Wat Peepy betreft," zeide Caddy, eenigs-
zins aarzelend, "voor wien ik het meeste bang was, dat hij mijnheer Turveydrop hinderlijk zou zijn — haast even bang, Esther, als om zelf eene kleine familie te krijgen — de goed- heid van den ouden heer voor dat kind gaat boven alle beschrijving. Hij vraagt zelf om hem te zien, lieve Esther. Hij laat hem de courant op zijn bed bij zich brengen; hij geeft hem zijne korstjes; hij laat hem in huis boodschappen voor zich doen; hij stuurt hem nu en dan bij |
|||||||
|
EEN BEZOEK BIJ DE FAMILIE GUPPY. 2G9
|
|||||||
|
Nooit heb ik iets gezien, dat met de schalk-
achtige vrooüjkheid van mijnheer Guppy\'s moeder te vergelijken was. Zij maakte geen geluid alsof zij lachte, maar liet haar hoofd zwaaien en wiegelen, hield haar zakdoek voor haar mond, gaf Caddy met elleboog, hand en schouder eene nieuwe vermaning, en had zulk eene onbe- schrijfelijke pret, dat zij Caddy slechts met moeite naar hare aangrenzende slaapkamer kon voor- gaan. "Jufvrouw Summerson," zeide Guppy, "gij
zult de kleine zonderlingheden wel verschoonen van eene moeder, die altijd aan het geluk van haar zoon gedachtig is. Mijne moeder, schoon wel geschikt om iemand zenuwachtig te maken , wordt door kinderlievende gevoelens bezield." Ik had nauwelijks kunnen gelooven, dat iemand
in een oogenblik zoo rood kon worden of zoo- danig veranderen als mijnheer Guppy deed, toen ik nu mijne vod»\' opsloeg. "Ik heb verzocht u een oogenblik hier te
mogen spreken," zeide ik, "liever dan bij mijn- heer Eenge aan te komen, omdat ik mij her- innerde wat ge mij bij zekere gelegenheid , in vertrouwen sprekende, gezegd hebt, en vreesde, dat ik u anders eenige verlegenheid mocht ver- oorzaken, mijnheer Guppy." Ik veroorzaakte hem nu reeds verlegenheid
genoeg, daarvan was ik overtuigd. Nooit zag ik iemand in zulk eene verbazing, verwarring en angst. "Jufvrouw Summerson," bracht mijnheer
Guppy haperend uit, "ik — ik — neem mij niet kwalijk, maar in ons vak — is — is het soms noodig duidelijk te spreken. Gij hebt daar van eene gelegenheid gesproken, jufvrouw, toen ik — toen ik mij zefven de eer bewees van eene verklaring te doen , die..." Er scheen hem iets in de keel te zitten, dat
hij onmogelijk verzwelgen kon. Hij tastte er met zijne hand naar, kuchte, trok een leelijk ge- zicht, beproefde nog eens te slikken, kuchte nog eens, trok nog een leelijk gezicht, keek overal in de kamer rond en bladerde in zijne papieren. "Eene soort van duizeligheid heeft mij daar
overvallen, jufvrouw," zeide hij, "die mij eenigs- zins van de wijs brengt. Ik — hm — ik heb die dingen wel eens meer — hm! — Verduiveld !" Ik het hem wat tijd om zich te herstellen.
Hij sleet dien met zijne hand beurtelings tegen zijn voorhoofd te drukken en weder weg te nemen, en op zijn stoel achteruit in een hoek te schuiven. "Ik wilde alleen maar aanmerken, jufvrouw,"
hervatte hij, "och! — het zal verkoudheid zijn, geloof ik — hm! aanmerken, dat gij bij die gelegenheid zoo goed waart, die verklaring niet aan te nemen en geheel van de hand te wijzen. Gij — zult wel geen bezwaar maken om dat nu ook toe te stemmen. Hoewel er geene ge- |
|||||||
|
mij om hem een halven schelling te geven. Kort-
om," zei<le Caddy vrool\'ijk, \'"en om niet lang- dradig te worden, ik ben eene zeer gelukkige vrouw en ik behoor zeer dankbaar te zijn. Waar gaan wij naar toe, Esther?" — "Naar de 01 d - S t r e e 111 o a d," antwoordde ik, "waar ik iets te bespreken heb met den procureurs- klerk, die, toen ik naar Londen kwam, op dien dag, toen ik u voor de eerste maal zag, lieve, naar het diligencekantoor was gezonden om mij af te halen. Nu ik mij wel bedenk, is hij ook de heer, die mij bij u aan huis heeft gebracht." — "Dan is liet nog eenigszins na- tuurlyk, dat ik met u medega," zeide Caddy. Wij gingen en vroegen aan het huis naar
jufvrouw Guppy. Daar deze jufvrouw de bene- denkamers bewoonde, en zich zelf in zicht- baar gevaar had geplaatst 0111 zich n;et de voor- kamerdeur als eene noot te kraken, door, voordat er nog naar haar gevraagd werd, te komen uitkijken, kwam zij dadelijk te voorschijn en verzocht ons om binnen te komen, /ij was eene oude jufvrouw met eene groote muts, een eenigs- zins rooden neus, een eenigszins onvasten blik, maar geheel en al één glimlach. Haar benauwd voorkamertje was voor een bezoek in orde ge- braclit; en daar hing het portret van haar zoon, eene meer dan sprekende gelijkenis, zou ik haast zeggen, met zulk een geweld drong het den beschouwer z\'Jne eigenaardige trekken op. Niet alleen hing daar liet portret, maar wij
vonden er ook het origineel. Mij was niet eene groote menigte van kleuren uitgedost, en zat aan de tafel, met zijn voorvingor tegen zijn voorhoofd , rechtsgeleerde documenten te lezen. "Jufvrouw Suniiuerson," zeide hij, opstaande,
"dit is waarlijk eene oasis in de woestijn. Moe- der, wilt ge wel zoo goed zijn om voor die andere dame een stoel te zetten en wat uit den weg te gaan?" Jutvrouw Guppy, wier onophoudelijk glim-
lachen haar een schalkachtig voorkomen gaf, deeil wat haar zoon verzocht had, en zette zich toen in een hoek, terwijl zij haar zakdoek met beide handen als een compres op hare borst drukte. Ik presenteerde Caddy, en Guppy zeide; dat
elke vriendin van mij meer dan welkom was. Toen kwam ik tot het oogmerk van mijn bezoek. "Ik ben zoo vrij geweest van u een briefje
te zenden, mijnheer," zeide ik. Mijnheer Guppy erkende de ontvangst er van
door het uit zijn borstzak te halen, aan zijne lippen te brengen en met eene buiging weder in zijn zak te steken. Mijnheer Guppv\'s moeder vond dit zoo vermakelijk, dat zij al glimlachend haar hoofd heen en weder liet wiegelen, en Caddy met haar elleboog eene stille vermaning gaf om op te letten. "Zou ik u een oogenblik alleen kunnen spre-
ken?" zeide ik. |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
\'270
|
|||||||||
|
zien, om mij op die manier van dienst te zijn.
Ik heb nu en dan daarover gedacht, vooral in den laatsten tijd — sedert ik ziek ben geweest. Kindelijk heb ik begrepen, dat ik, in geval gij u soms dat voornemen mocht herinneren en het ten uitvoer willen brengen, het raadzaam was zelf met u te spreken en u te verzekeren, dat gij u in dat opzicht geheel en al vergist. Gij zoudt, mij aangaande, niets kunnen ont- dekken, dat mij van het geringste nut kon zijn of mij het geringste genoegen kon geven. Ik ben met mijne vroegere geschiedenis bekend, en kan u verzekeren, dat gij op die manier mijn welzijn nooit kunt bevorderen. Misschien hebt gij dat voornemen reeds lang laten varen. Is dit zoo, neem het mij dan niet kwalijk, dat ik u noodelooze moeite veroorzaak. Zoo niet, dan verzoek ik u, op de verzekering, die ik u nu geef, er voortaan van af te zien. Voor mijne eigene gemoedsrust verzoek ik u dat." — "Ik moet bekennen, mejufviouw," antwoordde mijn- heer Guppy, "dat gij u met zooveel verstand en rechtschapenheid hebt uitgedrukt, als ik u altijd heb toegeschreven; en indien ik mij zoo even eenigszins in uwe bedoelingen heb ver- gist , ben ik bereid om u daarvoor verschooning te verzoeken. Ik wil zelfs te verstaan geven, mejufvrouw, dat ik u hiermede eene formeele verontschuldiging aanbied, die echter, gelijk uw eigen gezond verstand u reeds zal doen begrijpen, geheel en al tot het bedoelde punt moet beperkt blijven." Ik moet ter eere van mijnheer Guppy zeg-
gen, dat het angstvallig wantrouwige van zijn toon thans veel verminderd was. Hij scheen nu werkelijk blijde te zijn, dat hij in staat was iets op mijn verzoek te doen en zich tevens eenigszins te schamen. "Gij zult mij genoegen doen," vervolgde ik,
toen ik zag, dat hij weder het woord wilde nemen, "als gij mij in eens wilt laten voort- spreken, zoodat ik op niets behoef terug te komen. Ik ben met zoo weinig opzien als mo- gelijk was bij u gekomen, omdat gij mij door die mededeelingen een vertrouwen hadt bewezen, dat ik wilde eerbiedigen, en ook, gelijk gij u zult herinneren, altijd geëerbiedigd heb. Ik heb van mijne ziekte gesproken. Kr bestaat geene reden waarom ik zou schroomen te zeggen, dat ik zeer wel weet, dat het geringe bezwaar, hetwelk ik uit kieschheid had kunnen hebben, om u een verzoek te doen, tegenwoordig geheel is opge- heven. Ik doe u dus nu uitdrukkelijk het ver- zoek, dat ik zoo even heb voorgedragen, en ik hoop van uwe welwillendheid, dat gij mij wel zult willen beloven van daaraan te voldoen." Ik moet mijnheer Guppy verder het recht doen
van te zeggen, dat hij zich al meer en meer scheen te schamen, en dut het hem volkomen ernst scheen te zijn, toen hij met een gloeiend gezicht antwoordde: |
|||||||||
|
tuigen bij zijn, zal hot misschien eene vol-
doening voor—voor uw gemoed zijn — dit nu ook te kunnen bevestigen." — "Er kun geen twijfel aan zijn, mijnheer Guppy," antwoordde ik, "of ik heb uwe verklaring zonder eenig voorbehoud van de hand gewezen." — "Ik dank u, jufvrouw," zeide hij, terwijl hij zijne van onrust bevende handen over de tafel liet wan- delen, alsof hij het blad wilde meten. "Dit is in zooverre voldoende en het strekt u tot eer. Hm! — het is zeker verkoudheid — het moet in de luchtpijp zitten — bui! (Jij zult het wel niet kwalijk nemen als ik nog aanmerk — niet dat het noodig is, want uw eigen gezond ver- stand , en iedei eens gezond verstand moet dat wel zien — als ik nog aanmerk, dat die ver- klaring aldus eene afgedane zaak was, verder van nul en geener waarde ?" — "Dat spreekt van zelf," antwoordde ik. —"Misschien — hm! — het is wel haast niet de moeite waard dat
formulier te gebruiken, maar het kan tot ge- ruststelling van uw eigen gemoed dienen — misschien zult gij geen bezwaar maken om dat nog eens te verklaren, jufvrouw.\'" zeide mijn- heer Guppy. — "Dat verklaar ik gaarne en geheel vrijwillig," zeide ik. —"Ik dank u nog- maals," antwoordde mijnheer Guppy, "en ik verzeker u van mijne hoogachting. Het spijt mij, dat mijne vooruitzichten, vereenigd met omstandigheden waarover ik geene macht heb, het buiten mijn vermogen stellen om dat aan- bod ooit, in eenigen vorm of gedaante, te ver- nieuwen ; maar het zal altijd eene herinnering blijven, van — hm! — van den vriendschap- pelijksten aard." Hier kwam zijne verkoudheid hem te stade, en hij behoefde nu niet langer de tafel te meten. — "Misschien mag ik nu zeg- gen wat ik te zeggen heb?" begon ik. — "liet zal mij waai lijk veel eer zijn ," antwoordde mijn- heer Guppy. "Ik ben zoo overtuigd, dat uw goed verstand en uw zuiver gevoel, mejufviouw, u — u altijd voet bij stuk zullen doen houden — dat het mij zeker nooit iets anders dan een
genoegen kan zijn, alles aan te hooien wat ge mij wenscht te zeggen." — "Gij .waart bij die gelegenheid zoo goed om bewimpeld aan te (luiden..." — "Neem mij niet kwalijk, juf- vrouw, zeide mijnheer Guppy hierop. "Maar wij moesten liever blijven bij wat er bepaald gezegd is. Ik kun niet toegeven, dat ik iets bewimpeld zou hebben aangeduid." — "Gij hebt bij die gelegenheid gezegd," begon ik weder, "dat gij misschien middelen zoudt kunnen vinden om mijne belangen te bevorderen, door voor mij gewichtige ontdekkingen te doen. Naar ik meen , zult gij u dit daarom verbeeld hebben, omdat gij in het algemeen wist, dat ik eene wees ben, die alles aan de weldadigheid van mijnheer Jarndyce te danken heeft. Nu is de eenige reden waarom ik hier kom, mijnheer Guppy, dat ik u wilde verzoeken van alle voornemens af te |
|||||||||
|
GERUSTGESTELD. \'271
|
|||||||||||
|
MIJNHEER GUPPY
|
|||||||||||
|
een diep neerslaclitigen toon, "waarlijk, het spijt
mij zeer, dat omstandigheden buiten mij eene vernieuwing verhinderen, van wat eenigen tijd geleden geiieel is afgedaan. Maar het kan niet. Ik vraag u zelve, zou het kunnen.\'" Ik antwoordde, dat het zeker niet kon , dat er
niet aan te twijfelen was. Hij bedankte mij , liep nogmaals naar huis, en kwam wederom terug. , \'•Ik acht er u waarlijk des te hooger om,juf-
vrouw," zeide hij. "Als er een altaar kon ge- plaatst worden in den tempel der vriendschap — maar bij mijne ziel, gij kunt u in alle op- zichten op mij verlaten, met uitzondering alleen van wat toen geheel is afgedaan." De worstelstrijd in mijnheer Guppy\'s borst,
en zijn heen en weer loopen tusschen zijn moe- ders huisdeur en ons, trokken in de winderige straat (vooral daar zijn haar wel eens gesneden had mogen worden) genoeg opmerkzaamheid, om ons spoed te doen maken. Wij haastten ons dus voort, maar toen wij de laatste maal om- keken, was de worstelstrijd in mijnheer Guppy\'s gemoed nog niet beslist. |
|||||||||||
|
"Op mijn woord, bij mijne eer, bij mijne ziel,
jufvrouw Summerson, zoo waar als ik leef, ik zal aan uw verlangen voldoen. Ik zal verdei- niets ondernemen, dat daarmede strijdig is. Ik wil er wel een eed op doen, als gij dit eenigszins ver- langt. In wat ik voor het tegenwoordige beloof, aangaande de onderhavige zaak of zaken ," ver- volgde hij, snel sprekende, alsof hij een gewoon formulier opzeide, "spreek ik de waarheid, de geheele waarheid en niets dan de waarheid, zoo..." — "Ik ben volkomen tevreden," zeide ik, nu opstaande, "en blijf u wel dankbaar. Caddy, melieve, ik ben gereed." Mijnheer Guppy\'s moedei\' kwam nu met Caddy
terug (thans maakte zij mij tot vertrouwde van haar heimelijk lachen en tot ontvangeres van hare elleboogstooten) en wij namen afscheid. Mijnheer Guppy liet ons de deur uit, met het voorkomen van een slaapwandelaar, of van iemand, die maar half wakker is, en wij lieten hem daar staan staren. Weldra kwam hij ons echter, zonder hoed,
zoodat zijne lange haren achteraan kwamen waaien, op straat naloopen, hield ons tegen en zeide vol vuur: \'■Jufvrouw Summerson, op mijne eer en bij
mijne ziel, gij kunt u op mij verlaten." — \'-Dat tloe ik ook volkomen," zeide ik. — "Neem mij niet kwalijk, jufvrouw," hervatte mijnheer Gup- py, het eene been voorzettende om heen te gaan en het andere vastplantende, "maar nu deze dame hier tegenwoordig is —uwe eigene getuige — zou liet uw gemoed, dat ik geheel gerust wilde stellen, voldoening kunnen geven, als gij die verklaringen nog eens zoudt willen herhalen." — "Welnu, Caddy," zeide ik, mij naar haar toekeerende, "misschien zal het u niet eens verwonderen als ik u zeg, dat er nooit een engagement heeft bestaan." — "Geen huwe- lijksvoorstel of trouwbelofte hoegenaamd ," voeg- de mijnheer Guppy er bij. —"\'Geen huwelijks- v ■ • \'. . • >■ --•^f, j|c i "tu&scben dezen heeV...*\' — "Williuiu Guppy,
wo^nachrij.\' -ia ü.etuun P1»ce, P e n t o n - vil Ie, in het graafséftufi Mid Hesex," i"oni- peldc hij. — •■ (1 ■ \'.,■•. , mij heer Vviuiam Guppy, woonachtig tel\'en ton i iaoC,
Penton vi 11 e, in het graafschap M i d d 1 esex, en mij." — "Jk dank u, jufvrouw," zeide mijn- heer Guppy. "Geheel in orde — hm! — deze dame — haar naam—al hare namen voluit?" Ik gaf ze hem op.
"Getrouwd, geloof ik ?" zeide mijnheer Guppy.
"Getrouwd. Ik dank u. Geboren Caroline Jel- lyby, toen woonachtig in T ha vies Inn, bin- nen de stad Londen, maar buiten het ker- spel, tegenwoordig in N e w m a n - S t r e e t, O x - ford-Street. Zeer verplicht." Hij liep naar huis, maar kwam terstond we-
der terugloopen. "Wat die bewuste zaak betreft," zeide hij op
|
|||||||||||
|
XXXIX.
1\'KOCUUEUU EX CLIENT.
De naam van mijnheer Vholes, voorafgegaan
door het woord "beneden," staat op den post eener deur in Sy mond \'s Inn, Chancery- Lane, te lezen; een gebouw, dat er uitziet, alsof die Symond in zijn tijd een zuinig man was geweest, en het van oude afbraak had laten oprichten, waardoor het des te meer aanleg had om alle soort van vuil, bedelfen akeligheid te verzamelen, en zoo de nagedachtenis van dien Syniond op eene eigenaardige manier in geheu- genis te houden. Het kantoor van mijnheer Vholes is in een
benauwden hoek geklemd, en heeft het uitzicht op een blinden muur. Ken donkere gang van drie voet lengte brengt den cliënt tot voor de pikzwarte den , in een hoekje, dat zelfs op den heldersten zomerochtend donker blijft, en waar de doorgang omhoog belemmerd wordt door de uitstekende trede van eene trap, waartegen on- bekenden , die wat laat komen, doorgaans het hoofd stooten. De kamer van mijnheer Vholes is zoo klein, dat de eene klerk de deur kan openen zonder van zijn stoel te komen, en de ander, die vlak naast hem aan denzelfden les- senaar zit, met alle gemak het vuur kan op- poken. Een reuk als van ongezonde schapen, gemengd niet een geur van stof en schimmel, is toe te schrijven aan de smeerkaarsen, welke hier alle avonden, dikwijls zelfs over dag, wor- den gebrand, en aan de perkeinenten in de smerige laden. Voor het overige is de lucht muf en benauwd. Niemand heugt het meer, |
|||||||||||
|
2"\'2 HET VERLATEN HV1S.
|
|||||||
|
dat hier de laatste maal geschilderd of gewit
werd, de twee schoorsteenen rooken, alles is met eene laag zwart bedekt, en de vensters, met verweerde ruiten, hebben beide dezelfde eigenaardigheid van altijd vuil te zijn en nooit te willen openblijven. Dit geeft reden van het verschijnsel, dat er onder datgene, dat het ge- makkelijkst opschuift, bij warm weder altijd een bos brandhout is gestopt. Mijnheer Vlioles is een zeer respectabel man.
Hij heeft niet veel te doen, maar hij is toch een zeer respectabel man. Al de grootere pro- cureurs, die fortuin maken of gemaakt hebben , erkennen, dat hij dit is. Hij laat zich in zijne praktijk nooit eene kans ontglippen; hij gunt zich nooit eenig vermaak; hij is stroef en stil; en hij heeft eene slechte spijsvertering —alles bewijzen, dat hij een respectabel man is. Onder- tusschen smeedt hij, om zijne drie dochters te bezorgen en zijn hoogbejaarden vader te onder- houden, het ijzer terwijl het heet is. Het ééne hoofdbeginsel van het Engelsche
recht is. dat het zich /.elf aan den gang houdt. Va\' bestaat geen ander beginsel, dat het in al zijne kronkelingen en wendingen zoo zeker en consequent volgt. Uit dit oogpunt beschouwd is liet een wclgeregeld en samenhangend stol- sel, en niet de verbazende doolhof, waarvoor leeken genegen zijn het te houden. Indien zij maar eens duidelijk zien, dat deszelfs eenig en grootsch beginsel is, zich zelf ten hunnen koste aan den gang te houden, zullen zij zeker wel ophouden met brommen. Maar dewijl zij dit niet duidelijk zien — slechts
ten halve en verward begrijpen — brommen de leeken somtijds erg, als het recht hun geld of iets anders kost. Dan wordt hun de respecta- biliteit van mijnheer Vlioles voor de schenen geworpen. "Dat statuut herroepen, mijn goede heer?" zegt mijnheer Kenge tegen een brom- menden cliënt; "het herroepen . mijn beste heer? Nooit met mijne toestemming. Verander deze wet, mijnheer, en wat zal het gevolg van deze overijling zijn voor eene klasse van prak- tizijns, waarvan ik wel zal mogen zeggen, dat de procureur van onze tegenpartij in deze zaak. mijnheer Vlioles, een waardig vertegon- woordiger is? Mijnheer, die klasse van prakti- zijns zou van het gelaat des aardrijks worden weggevaagd. Nu kunnen wij toch — ik wil zeggen , nu kan toch de maatschappij eene klasse van inensclien gelijk mijnheer Vlioles nietont- beren. Degelijke, ijverige, schrandere, arbeid- zame menschen! Ik begrijp wel, mijn waaide heer, dat gij eenigszins ingenomen zijt tegen den bestaanden staat van zaken, dien ik be- ken, dat in uw geval een weinigje hard is; maar ik kan nooit mijne stem verheffen om eene klasse van menschen gelijk mijnheer Vlioles te verdelgen." De respectabiliteit van mijnheer Vlio- les wordt zelfs met verpletterendeii indruk bij |
|||||||
|
gelegenheid van parlementaire enquêtes aange-
voerd, gelijk in het volgende uittreksel van het verhoor van een voornaam procureur dooi\' eene commissie uit het parlement. "Vraag (nommer vijfhonderd en zeventien duizend achthonderd negen en zestig). Als ik wel versta, geven deze vormen van praktijk ontwijfelbaar aanleiding tot vertraging? Antwoord. Ja, tot zekere ver- traging. Vraag. En tot groote kosten ? Antwoord. Zij kunnen zeker niet voorniet vervuld worden. Vraag. En tot onbeschrijfelijke verdrietelijkhe- den.\' Antwoord. Dat kan ik juist niet zegden. Zij hebben mij nooit eenige verdrietelijkheden gegeven: juist het tegendeel. Vraag. Maar gij denkt, dat hunne afschaffing eene klasse van praktizijns zou benadeelen? Antwoord. Daaraan twijfel ik niet. Vraag. Kunt gij iemand van die klasse tot voorbeeld noemen? Antwoord, .la. Ik zou zonder bedenken mijnheer Vholes noemen. Hij zou geruïneerd zijn. Vraag. Wordt mijnheer Vho- les, in zijn vak, voor een respectabel man ge- houden? Antwoord" (dat de geheele enquête voor tien jaren lang aan den spijker deed han- gen). "Mijnheer Vlioles wordt in het vak voor een zeer respectabel man gehouden." Zoo merken ook niet minder belangeloozo per-
sonen in een gemeenzaam gesprek aan, dat zij niet weten waar het in onzen tijd heen moet; dat wij langs steile hellingen in afgronden stor- ten: dat nu hier dan weder daar iets wordt afgebroken; dat zulke veranderingen de dood zijn van menschen gelijk Vlioles; een zeer res- pectabel man, die in het Dal van Taunton een hoogbejaarden vader en thuis drie dochters heeft. "Doe nog eenige stappen naar dien kant," zeggen zij, "en wat moet er dan van dien vader worden ? Moet hij dan maar omkomen .\' En de dochters? Moeten zij dan maar linnennaaisters of gouvernantes worden ?" Alsof, indien mijn- heer Vholes en zijne betrekkingen kleine opper- hoofden van kannibalen waren, on men voor- stelde het menscheneten af te schaffen, hunne verdedigers de ;aiak aldus zouden voorstellen: "Verklaar hfj menscheneten oTiS\'eoorloofd en de Vholes\'/?n moeten \'verhongeren!" Ko\'*r "i raijrJneer Vholes, met zijne drie doch-
ters en zijn hoogbejaarden vader, wordt ge- durig gebruikt als een stuk hout om den kant van een vervallen fondement te schragen, dat tot een algemeen struikelblok is geworden; en voor zeer vele menschen is het in vele geval- len niet de vraag, of men van het Onrecht tot het Recht zal overgaan, (dit is iets, dat in geene bedenking behoeft te worden genomen), maar of het tot voordeel of nadeel van een zeer res- pectabelen Vholes zal zijn. De kanselier is voor tien minuten opgestaan en
heeft daarmede de groote vacantie geopend. Mijnheer Vholes en zijn jeugdige cliënt, en verscheidene blauwe zakken, haastig volge- propt, zoodat zij naar slangen gelijken, die |
|||||||
|
VRAGEN EN ANTWOORDEN. \'27:!
|
||||||||||||||
|
kijkt zijn cliënt langzaam en strak aan, en
antwoordt: "Er wordt veel gedaan, mijnheer. Wij heb-
ben onze schouders tegen het wiel gezet, mijn- heer Carstone, en het wiel draait." — "Ja, met Ixion er op. Hoe zal ik die volgende vier of vijf vervloekte maanden doorkomen V\' roept de jonk- man uit, van zijn stoel opstaande en in de kamer op en neer stappende. — \'\'Mijnheer Carstone," antwoordt Yholes, hem overal met zijne oogen volgende, "gij zijt driftig van gestel, en dat spijt mij om uwentwil. Neem mij niet kwalijk als ik u recommandeer om u niet zoo moeie- |
||||||||||||||
|
pas hare prooi hebben verzwolgen, zijn naar
net kantoor-hol teruggekeerd. Mijnheer Yholes, stil en bedaard, gelijk zulk een respectabel man behoort te zijn, trekt zijne nauwe handschoenen uit, alsof hij zijne handen vilde, neemt zijn klem- menden hoed af, alsof hij zich zei ven skalpeerde, en zet zich voor zijn lessenaar. Zijn cliënt smijt hoed en handschoenen neer, zonder er naar té kijken of zich er om te bekreunen waar zij be- landen, werpt zich met een zucht op een stoel, laat zijn gloeiend hoofd op zijne hand rusten en ziet er uit als een portret der Jeugdige Wanhoop. |
||||||||||||||
|
ZU MAAKTE UEEN GELL\'ID ALSOl- ZIJ LACHTE, MAAK LIET HAAK HOOI U ZWAAIEN EN
WIEGELEN, HIELD HAAR ZAKDOEK VOOH HAAK MOND, EN ÜAE CADDY. MET
HAAK ELLElivv ".SNE NIEUWE YEKMAN1NU. (blz. 269).
|
||||||||||||||
|
"Wederom niets gedaan I" zegt llichard. "Niets,
niets gedaan!" — "/eg niet niets gedaan, mijn- heer," antwoordt de vreedzame Yholes. "Dat is toch eigenlijk niet billijk." — "Wel, wat is er dan gedaan V\' antwoordt llichard, hem somber aanziende. — "Dat is niet zoozeer de vraag mis- schien," antwoordt Yholes. "De vraag zal mis- schien eigenlijk moeten wezen: wat wordt er gedaan?" —"Wel, wat wordt er dan gedaan?" vraagt de onvergenoegde cliënt. Yholes, die met zijne armen op zijn lessenaar
zit, voegt langzaam de toppen zijner vijf rech- tervingers tegen de toppen zijner vijf linkervin- gers, scheidt ze langzaam weder van elkander, |
||||||||||||||
|
lijk te maken, niet zoo onstuimig te zijn, u
niet zoo af te matten. Gij moest meer ge- duld hebben. Gij moest u meer bedaard hou- den." — "ik moest u eigenlijk navolgen, mijn- heer Yholes ?" zegt ltichard, zet zich met een woesten lach weder neer en stampt met zijne laars op het verkleurde tapijt. — "Mijnheer," antwoordt Yholes, altijd zijn cliënt aanziende, alsof hij hem met zijne oogen opat. "Mijn- heer," antwoordt Yholes, binnensmonds en niet zijne levenlooze bedaardheid, "ik zou de verwaandheid niet gehad hebben om mij zel- \\en aan u of iemand anders als een model ter navolging voor te stellen, haat ik mijne |
||||||||||||||
|
>«
|
||||||||||||||
|
27-4 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
drio dochters maar een gooden naam nalaten,
en dat is genoeg voor mij; ik zoek mijn eigen belang niet. Maar, nu gij zoo ruiterlijk van mij spreekt. wil ik wol bekennen, dat ik u gaarne iets zou willen mededeelen van mijne — kom aan, mijnheer, gij zijt genegen om hetgevoel- loosheid te noemen. en ik weet niet wat ik daar togen zou hebben — zeg maar gevoelloos- heid — een weinigje van mijne gevoelloosheid." — "Mijnheer Vholes ." zogt de cliënt eonigs- zins verlegen, \'"ik was waarlijk niet van mee- ning om u van gevoelloosheid te beschuldi- gen." — \'\'Mij dunkt, dat gij dit toch deedt. mijnheer, zonder het te weten," antwoordt de billijk denkende Vholes, "zoor natuurlijk. Hot is mijn plicht mot een koel hoofd voor uwe be- langon werkzaam te zijn, on ik kan zeer wel begrijpen, dat ik voor uw opgewonden gevoel, op oon oogenblik als dit. gevoelloos schijn. Mijne dochtei\'s mogen mij beter kennen: mijn hoog- bcjaarde vader mag mij boter kennen. Maar zij hebben mij ook veel langer gekend dan gij, en het vertrouwelijk oog der liefde is niet het wan- trouwend oog van een dient. Niet dat ik er mij over beklaag, mijnheer, dat het oog van een cliënt wantrouwig is, het tegendeel veel- eer. Terwijl ik uwe belangen behartig, wensch ik , dat gij mij op alle mogelijke manieren con- troleert;- dat is billijk, en ik heb gaarne het strengste toezicht. Maar uwe belangen verei- schon, dat ik koel on stelselmatig te werk ga, mijnheer Carstone; en ik kan niet anders han- deïen — noen, mijnheer, zelfs niet om u te believen." Nadat mijnheer Vholes even naar de kan-
toorkat heeft omgekeken, die geduldig bij een muizenhol zit te loeren, vestigt zijn blik zich weder op zijn jeugdigen cliënt, en vervolgt hij met zijne gesmoorde stem, alsof er een onreine geest in hem was, die niet hardop durfde of wilde spreken. "Wat zult gij doen, mijnheer, vraagt gij,
gedurende de vacantie. Ik zou hopen, dat gij, hoeion officieren, vele middelen zoudt kunnen vinden om u te vermaken, als gij daartoe lust | hebt. Als gij mij gevraagd hadt, wat ik gedu- rendo de vacantie doen zou, had ik u vlugger kunnen antwoorden. Ik zal uwe belangen blij- ven behartigen. Ik zal dag aan dag hier te vin- den zijn, gestadig bezig voor uwe belangen. Dat is mijn plicht, mijnheer Carstone; en de \' vaoantietijd maakt voor mij geen verschil. Als ge mij over uwe belangen wilt raadplegen, zult ge mij hier altijd eveneens vinden. Andere prak- ti/.ijns gaan uit de stad. Ik niet. Niet dat ik hen laak omdat zij uit de stad gaan: ik zeg alleen ik ga niet. Deze lessenaar is uwe rots, mijnheer!" Mijnheer Vholes tikt er op, en de lessenaar
klinkt zoo hol als eene doodkist. Niet voor Richard evenwel. De klank heeft voor hem iets bemoe- |
|||||||
|
digends. Misschien weet mijnheer Vholes dat wel.
"ik weet zeer wel, mijnheer Vholes," zegt
Richard, op een meer gemeenzamen en vrien- delijken toon, "dat gij iemand zijt, op wien men zich verlaten kan, en dat ik in u iemand heb, die een man van zaken is en zich niet laat blinddoeken. Maar stel u zelven eens in mijne plaats, zoo bij den dag voortlevende, zonder te weten waaraan ik mij te houden heb, met eiken dag al dieper en dieper in on- gelegenheden verzinkende, gedurig hopende en gedurig te leur gesteld, bewust, dat ik zelf hoe langer hoe meer tot mijn nadeel verander, en zonder in iets anders eene verandering tot mijn voordeel te vinden, en gij zult even als ik denken, dat de zaak zich somtijds donker laat aanzien." — "Gij weet wel, mijnheer,"ant- woordt Vholes, "dat ik nooit hoop geef. Ik heb u van den eersten af aan gezegd, mijnheer Carstone, dat ik nooit hoop geef. Vooral in eene zaak gelijk deze waar het grootste gedeelte dei- kosten uit den boedel komt, zou ik mijn goeden naam niet in het oog houden als ik hoop gaf. Hot zou kunnen schijnen alsof het kosten-maken mijn oogmerk was. Evenwel, wanneer gij zegt, dat er geene verandering tot uw voordeel plaats heeft, moet ik dit, als een handtastelijk feit, tegenspreken." — "Zoo?" zegt Richard, ophel- derende. "Maar hoe bewijst gij mij dat?" — •\'Mijnheer Carstone, gij wordt vertogenwoor- digd door..." — "Eene rots, hebt gij zoo even gezegd." — "Ja, mijnheer," zegt Vholes, met een klop op den hollen lessenaar, die een klank geeft alsof er eene kluit aarde in een graf werd geworpen. "Eene rots. Dat zegt toch iets. Gij wordt afzonderlijk vertegenwoordigd en zijt niet langer verscholen en verloren onder de belangen van anderen. Dat zegt ook iets. Het proces slaapt niet; wij maken het wakker, brengen het in de lucht, laten het wandelen. Dat zegt ook iets. Het gaat nu niet meer op naam van Jarndyce en voor de belangen van een Jarndyce. Dat zegt ook iets. Niemand heeft nu in alles zijn zin, mijnheer; en dat zegt toch zeker iets." liichard, wiens gezicht plotseling hoog rood
wordt, geeft met zijne vuist een slag op den lessenaar. "Mijnheer Vholes, als iemand, toen ik pas
bij John Jarndyce in huis kwam, mij gezegd had, dat hij iets anders was dan de belange- looze vriend, die hij toen scheen te zijn — dat hij datgene was wat hij langzamerhand is ge- bleken te zijn — had ik geene woorden kun- nen vinden, krachtig genoeg om dien laster tegen te spiekon; had ik hem niet vurig ge- noeg kunnen verdedigen. Zoo weinig wist ik toen van de wereld 1 Nu integendeel verklaar ik u, dat hij voor mij eene personificatie van dat proces is geworden; dat het voor mij, in plaats van eene afgetrokkene zaak, John Jarn- dyce is; dat ik mij te meer over hem veront- |
|||||||
|
MIJNHEER VHOLES GEEFT OP ZIJNE MANIER HOOP.
|
|||||||||
|
27i
|
|||||||||
|
waaidig, hoe moei\' ik ouder du.1 proces lgd;
dat elke nieuwe vertraging, elke nieuwe te- leurstelling slechts eene nieuwe beleediging en verongelijking is, die John Jarndyce mij aan- doet." — "Neen, neen," zegt Vholes. "Zeg dat niet. Iedereen moet geduld hebben. Behalve dat, ik denk nooit het ergste, mijnheer. Ik denk nooit het ergste." — "Mijnheer Vholes," zegt de gramstorige cliënt hierop, "gij weet even- goed als ik, dat hij het proces wel had willen smoren, als hij het had kunnen doen." — "Hij maakte er geen werk van," zegt Vholes, alsof hij dit tegen wil en dank moet toestemmen. "Dat is zoo. hij maakte er geen werk van. Maar hij kan toch wel een goed oogmerk daarmede gehad hebben. Wie kan in zijn hart lezen, mijnheer Carstone?" — "Dat kunt gij," ant- woordt Hichard. — "Ik, mijnheer Carstone?" — "Genoeg om te weten wat zijne oogmerken waren. Zijn onze belangen met elkander strijdig, of niet.\' Zeg — mij — dat!" zegt Richard en vergezelt de drie laatste woorden met drie tikken op de rots van zijn vertrouwen. — \'•Mijnheer Carstone," antwoordt Vholes, onbeweeglijk en zonder eens met zijne hongerige oogen te knip- pen, ik zou in mijne verplichtingen als uw rechts- geleerden raadsman te kort schieten, ik zou mijne trouw aan uwe belangen verzaken, in- dien ik beweerde, dat die belangen met de belangen van den heer Jarndyce strooken. Dat doen zij niet, mijnheer. Ik wil nooit iemand ver- dacht maken; ik heb een vader en ben een vader, en ik wil nooit iemand verdacht maken. Maar ik moet niet terugdeinzen voor mijn be- roepsplicht, zelfs al zou ik daardoor oneenig- heid in familiën zaaien. Ik begrijp, dat ge mij thans in mijn beroep over uwe belangen raad- pleegt. Dat doet gij immers? Ik antwoord dus, dat zij niet met die van mijnheer Jarndyce strooken." — "Dat spreekt wel van zelf!\' roept Hichard uit. \'-G\'y\' hebt dat zeker al lang be- grepen." — "Mijnheer Carstone," antwoordt Vholes, "ik wensch van derde personen niet meer te zeggen dan noodzakelijk is. Ik wensch mijn goeden naam, benevens het geringe ver- mogen, dat ik misschien door ijver en volhar- ding zal verwerven, onbevlekt aan mijne doch- ters, Emma, Jane en Caroline, na te laten. Ik wensch ook met mijne medebroederen in het vak in vriendschap te leven. Toen mijn- heer Skimpole mij de eer bewees, mijnheer — ik wil niet zeggen de uitstekende eer, want ik verlaag mij nooit tot vleierij — om ons hier in deze kamer met elkander in kennis te bren- gen, heb ik u gezegd, dat ik u geen advies of raad over uwe belangen kon geven, terwijl die belangen aan een ander lid van het vak waren toevertrouwd. Ik sprak in zulke bewoor- dingen als ik verplicht was, over het kantoor van Kenge en Carboy, dat een uitstekenden rang bekleedt. Gij, mijnheer, vondt evenwel goed |
|||||||||
|
uwe belangen aan dal kantoor ie oiu.lrek.ken,
en ze mij op te dragen. G\'y hebt ze mij met zuivere handen gegeven, mijnheer, en ik heb ze met zuivere handen aangenomen. Die be- langen gaan nu in dit kantoor boven alles. Mijne spysvertering, gelijk ge mij misschien wel hebt hooren zeggen, is in geen goeden staat, en rust zou dien staat misschien kun- nen verbeteren; maar ik zal niet rusten, mijn- heer, zoolang ik uw vertegenwoordiger ben. Wan- neer gij m\'y ook noodig hebt, zult ge mij hier vinden. Hoep mij ergens heen, en ik zal komen. Gedurende de groote vaeantie. mijnheer, zal ik mijn vrijen tijd besteden om uwe belangen nog nauwkeuriger te besturen en schikkingen te maken om zoodra de zittingen weder geopend worden hemel en aarde (waaronder ik natuur- lijk den kanselier begrijp) in beweging tebren- gen; en wanneer ik u eindelijk feliciteer, mijn- heer ," vervolgt hij, met al den ernst van een onverzettelijk man, -wanneer ik u eindelijk, mijnheer, met al mijn hart met uw fortuin feliciteer — waarvan ik, zonder mijn stelregel om nooit hoop te geven, nog iets meer zou kunnen zeggen — zult ge mij niets schuldig zijn, behalve het kleine saldo van kosten tus- schen procureur en cliënt, dat dan nog mocht openstaan, buiten de getaxeerde kosten, die uit den boedel worden betaald. Ik wil niets van u te vorderen hebben, mijnheer Carstone, dan wat mij toekomt voor de ijverige en nauwkeurige vervulling — niet de trage, alledaagsche ver- vulling, mijnheer; op zoovel eer maak ik aan- spraak — van mijn beroepsplicht. Wanneer die plicht gelukkig is volbracht, is alles lusschen ons afgedaan." Eindelijk voegt Vholes , als aanhangsel tot deze
verklaring zijner grondbeginselen, er nog bij, dat mijnheer Carstone, daar hij zich nu naar zijn regiment begeeft, hem misschien wel zal willen verplichten met een kassiersbriefje van twintig pond op rekening. "Want ik heb dezer dagen vele kleine ver-
schotten gehad, mijnheer," zegt Vholes, in zijn journaal bladerende, "en die dingen loopen op, en ik wil nooit voorgeven een man van kapi- taal te zijn. Bij het aangaan onzer tegenwoor- dige betrekkingen heb ik u openhartig gezegd — het is een grondregel van mij , dat er nooit te veel openhartigheid tusschen procureur en cliënt kan bestaan — dat ik geen man van ka- pitaal was ; dat gij, als gij op kapitaal zaagt, uwe papieren liever in het kantoor van Kenge moest laten. Neen, mijnheer Carstone, hier zult gij de voordeden of nadeelen van het ka- pitaal niet vinden, mijnheer. Dit," daarbij geeft hij weder een holklinkenden slag op zijn les- senaar, "is uwe rots; meer kan ik er niet van zeggen." De cliënt, wiens neerslachtigheid langzamer-
hand geweken is, terwijl zijne onbestemde hoop |
|||||||||
|
\'270
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
zoekt men tastbare dingen om te bevechten ;
het is eene sombere verademing geworden, zich van het ontastbare proces, dat geen menseh meer kan begrijpen — daartoe is de tijd lang voorbij — naai\' de tastbare gedaante van den vriend te keeren, die hem voor dit onheil had willen behoeden, en hem tot zijn vijand te maken. Richard heeft Vholes de waarheid ge- zegd. In welke stemming hij ook wezen mag, gramstorig of weekhartig, altijd wijt hij zijn ongeluk aan dien man; hij werd door dien man in een bepaald opzicht tegengewerkt, en de reden daarvan kan alleen in die zaak gelegen zijn, die geheel zijn aanzijn in zich heeft opgeno- men; bovendien rechtvaardigt het hem in zijne eigene oogen, dat hij een persoonlijken vijand en verdrukker heeft. Is Richard in dit opzicht een monster, — of
zou men de Kanselarij ook in zulke anteceden- tcn rijk vinden, indien men ze uit het gedenk- boek, waarin zij staan opgeteekend, kon aan- halen.\' Twee paren oogen, niet ongewoon aan zulke
wandelaren, zien hein na, terwijl hij, mijme- rende en op zijne nagels bijtende, het plein overgaat en door de schaduw der zuidelijke poort wordt verzwolgen. De heeren tiuppv en Weevle zijn de eigenaren dier oogen, en zij hebben, met elkander in gesprek, tegen de lage stee- nen borstwering onder de booinen staan leu- nen. Hij ging hen dicht voorbij, zonder iets te zien dan den grond. "William," zegt Weevle, zijne bakkebaar-
den opstrijkende, "dat is ook een voorbeeld van zelfverbranding, niet op eens, maar lung- zamerliand." — "Ja!" zegt tiuppv, "\'hij wilde maar niet van Jarndyce afblijven, en ik ge- loof, dat hij nu tot over de ooren in schulden zit. Ik heb nooit veel met hem omgegaan. Hij was zoo trotsch als een baron, toen hij in ons kantoor op de proef was. Ik ben blij, dat ik van hem af ben, hetzij als kameraad of cliënt. — Welnu, Tony, zij zijn er aan, zooals ik u gezegd heb." Hij slaat zijne armen weder over elkander
en laat zich weder tegen de borstwering leu- nen, terwijl het belangrijke gesprek, dat voor een oogenblik was afgebroken, wordt hervat. "Zij zijn er nog aan," zegt hij, -\'nog bezig
met inventaris te maken, papieren na te zien en bergen bij bergen van prullen op te rui- men. Als zij zoo voortgaan, zullen zij er wel zeven jaren werk aan hebben." — \'\'En helpt Siuall daaraan mee.\'" — \'"Srnall is van ons van- daan gegaan. Hij vertelde Kenge, dat de affaire van zijn grootvader te druk voor den ouden heer werd, en hij zich kon bevoordeelen door ze over te nemen. Er was al lang eene ver- koeling tusschen mij en Small geweest omdat hij zoo achterhoudend was. Maar hij zeide, dat gij en ik daarmede begonnen waren, en daar ik |
|||||||||
|
weder is ontwaakt, neemt eene pen op en schrijft
het verlangde briefje; niet zonder verlegen na te denken en te berekenen op welken datum hij het zal stellen, waaruit is op te maken, dat zijne rekening bij zijn kassier niet zeer gunstig staat. Ondertusschen blijft Vholes,met dichtgeknoopte!! rok en dichtgeknoopte ziel, hem oplettend aanzien: en ondertusschen blijft de kantoorkat voor het muizenhol zitten loeren. Eindelijk geeft de cliënt den procureur de
hand, en smeekt hein, om \'s hemels wil toch zijn best te doen om hem uit de Kanselarij te verlossen: en Vholes , die nooit hoop geeft, logt zijne hand op Uichard\'s schouder, en antwoordt met een glimlach: "\'Altijd hier, mijnheer. 1\'er- soonlijk of met een brief zult ge mij altijd hier vinden, mijnheer, met mijn schouder tegen het wiel." Zoo scheiden zij. en Vholes zet zich om eenige kleinigheden uit zijn journaal over te boeken, en aldus weder voor zijne dochters te zorgen. Zoo zou een nijvere vos of beer zyne rekening van kuikens of verdwaalde reizigers opmaken, die zijn jongen tot voedsel zullen dienen — waarmede ik echter geen de minste blaam wil leggen op de drie magere maagden, die met den vaderlijken Vholes een bedompt huisje bewonen, dat te Kennington in liet midden van een vochtigen tuin staat. diehard, uit de donkere schaduw van Sy-
mond\'s Lnn in den zonneschijn van Chan- cerv- Lane gekomen — want toevallig heeft men vandaag daar zonneschijn — stapt peinzend voort, slaat Lincoln\'s lnn in en blijft onder liet geboomte dwalen. Op vele zulke wandela- ren is de schaduw van dat geboomte reeds ge- vallen, op vele zulke gebogene hoofden, afge- betene nagels, sombere oogen, dolende schre- den ; op velen, die zoo droomerig en doelloos voor zich keken, die hun vermogen zoo zagen wegteren en wier leven zoo verbitterd was. Deze wandelaar is nog niet armoedig in zijn plunje; maar dat zal misschien wel komen. De Ivanse- larij . die geene andere wijsheid kent dan an- lecedenten, is rijk aan zulke antecedenten; en waarom zou het met één anders gaan dan met tien duizend .\' Kn toch is de tijd sedert zijn ongeluk begon-
tum is zoo kort, dat Kichard, terwijl hij daar rond- kuiert en een tegenzin gevoelt om de plek voor eenige maanden te verlaten, hoewel zij hein toch hatelijk is, misschien denkt, dat zijn ge- val iets vreemds en bijzonders heeft. Terwijl zijn hart met drukkende zingen, angst, twijfel en wantrouwen is bezwaard , beeft het misschien nog ruimte voor zekere treurige verwondering, als bij zich herinnert hoe geheel anders het was bij zijn eerste bezoek van die plaats, hoe ge- heel anders hij zelf toen was, hoe geheel an- ders zijne gemoedsstemming. Maar het eene kwaad brengt het andere voort; wanneer men met schimmen vecht en ze niet raken kan. |
|||||||||
|
2
g
■r.
\'y. -
C -
<
|
||||||||
|
Z
W 7.
Z Z — BS
U e
|
||||||||
|
TIET KAMERTJE AC)
hem hierin gelijk moest geven , bon ik maar I
weder op don ouden voet met hom gekomen. ! Zoo kom ik nu to weten wat zij uitvoeren." — "Kn pij zijl er geheel niet eens aangegaan ?"— : "Tonv," antwoordt Guppy, een weinig bod rem - meld , "om bet u openhartig te bekennen, ik I kom niet graag in dat huis, behalve als ik u bij mij bob, on daarom liob ik dat niet ge- i daan; en daarom heb ik ook afspraak gemaakt, dat wij samen uw jrood zouden komen weghalen. ! Daar slaat do klok! — Tonv." vervolgt Guppy en \'■ slaat in eens tot eene geheimzinnige en roerende welsprekendheid over, "het is noodig n nog- , maals op het gemoed te drukken, dat omstan- dighedon, geheel buiten mijne maeht ,eeno aller- droevigste verandering in mijne moest goliof- koosde plannen hebben veroorzaakt. Gij weet wol van welk onvorgoldon hoe\'d ik u eens als vriend gesproken heb. Dat beeld, mijn afgod, is verbrijzeld. Wat die voornemens betreft, die ik mi\'t uwe vriendschappelijke hulp in dat huis had willen ton uitvoer brengen. is hot thans mijn i eenig verlangen , ze te laten varen on in vorgotol- | heid te begraven. Houdt gij het voor mosrolijk . houdt gij hot voor conigszins waarschijnlijk (ik vraag u dat als een vriend , Tonv"). naar hetgeen gij weet van dien grilzieken on listigon ouden per- soon , die het slachtoffer van — van oen zelfver- brandend vuur is geworden : acht gij het. bij rij- per nadenken , voor oonigszins waarschijnlijk, dat hij die brieven, nadat gij hem nog lovend hadt gezien. ergens zou bobben wegsreborgen, en zij dien nacht niet verbrand zijn?" Weovlo denkt oone poos na . schudt zijn hoofd .
en meent stellig van noen. "Tonv," zegt Guppy, terwijl zij naar het be-
kende hofje voortstappen, "nogmaals, hoor mij aan als een vriend. Zonder in verdere opholde- ringen te treden . zeg ik nog eens, dat de afgod gevallen is. Ik heb nu geen ander oocmerk, dan alles in vergetelheid te begraven. Daartoe heb ik mij verbonden. Dat bon ik aan mij zol- ven en aan dat verbrijzelde beeld verplicht, alsmede aan de omstandigheden, waarover ik geene macht heb. Als ge mij maar door een wenk of teeken mocht aanduiden, dat gij er- pens in uwe vroegere woning papieren zaagt liggen, die maar eonigszins naar de bedoelde papieren geloken, zou ik zo, mijnheer, op mijne eigene verantwoording in het vuur gooien." Weovlo antwoordt mot een hoofdknik; en
Guppy, niet weinig met zich zolven ingenomen, dat hot hem gelukt is zijne gevoelens half met rechtsgeleerde bewoordingen en half op eeno I romaneske manier te ontboozemen — want liefst I geeft hij aan alles wat bij zegt den vorm van een verhoor of oen pleidooi— stapt naast zijn vriend zeer deftig naar het hofje. Nooit, zoolang dat hofje bestaat, beeft het \'
zooveel stof tot babbelen gehad, als door het- I geen tegenwoordig in den lorrenwinkel omgaat. J |
||||||
|
ITER DEN WINKEL. Til
Geregeld eiken morgen ten acht ure wordt de
oude lieer Smallweed, door zijne gade, Judy en Dart vergezeld. daarbinnen gedragen; en geregeld blijven zij daar don gohoelon dag tot des avonds negen ure (tusschenbeide verkwikt door een niet al te overvloedigen maaltijd, die van den gaarkok wordt gehaald"), bezig met do schatten van don betreurden overledene over- hoop to halen en te doorzoeken. Waarin die schatten bestaan, wordt zoo geheim gehouden, dat hot hofje er dol van wordt. ïn zijne ijlhoof- dighoid raaskalt het van trek potten volguinjes, punebkommen vol kroonstukkon. oude stoelen en matrassen met banknoten opgostopt. Het leest de populaire geschiedenissen van mijnheer Daniël Danoor on zijne zuster, mijnheer Elwes en andere vermaarde gierigaards, en brengt al (\\o feiten dier waarachtige verhalen op mijnheer Kiook over. Tweemaal, wanneer de vuilnisman geroepen wordt om eene wagenvracht oud pa- pier, aseh en gebrokene (lesschen weg te halen, loopt het geheele hofje samen on tuurt in de manden, als zij do deur uitgedragen worden. Menigmaal ziet men do twee hoeren, die mot razende pennen op spiegelglad papier schrijven, loerend in do buurt omdwalen — thans schuw voor elkander, daar hunne vroegere compag- nieschap ontbonden is. Do Zon maakt op de concert-avonden een behendig en voordeelig ge- bruik van do heerschende belangstelling. Kleine Swills zingt toepasselijke liedjes daarop, en wordt daverend toegejuicht. Mot dat al ontdekt het hofje toch niets: en gelijk de jufvrouwen Piper en Perkins thans den vorigen huurder dor bo- vonkamor modedoelon. wiens verschijning het sein tot oen algomeonen oploop geeft. iedereen is razend van nieuwsgierigheid om alles en nog meer te weten. Do hoeren Weovlo on Guppy, door alle oogen
in het hofje aangestaard en nagekeken , kloppen aan de deur van den betreurden overledene, en bereiken op dat oogenhlik het toppunt van po- pulariteit. Maar dewijl zij, tegen ieders verwach- ting. worden binnengelaten, worden zij terstond weder onpopulair, on begrijpt men, dat zij wei- nig goeds in den zin hebben. Do luiken zijn door hot geheele huis geheel
of half gesloten . en heneden is het zoo donker, dat men kaarsen noodig hoeft. Door den jongen heer Smallweed in hot kamertje achter den win- kel gelaten, kunnen do twee, zoo pas uit het daglicht komende, in het eerst niets anders zien dan duisternis on schaduwen: maar langzamer- hand onderscheidon zij den ouden hooi- Small- woed, die in zijn stoel op den kant van een put of graf vol scheurpapier zit: terwijl de deugd- zame Judy als eene doodgraafster daarin rond- woelt, en de oude jufvrouw Smallweed plat op don grond in een hoop papiersnippers zit be- dolven, welke naar hot schijnt uit de verzamelde complimenten bestaat, die haar in don loop van |
||||||
|
11 KT VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
27.S
|
|||||||||
|
Terwijl zij naar boven gaan, trekt Guppy vra-
gend zijne wenkbrauwen op en ziet Tony aan. Tony schudt zijn hoofd. Zij vinden de kamer zeer somber en akelig, met de asch van het vuur, dat op dien gedenkwaardigen avond brand- de, nog in den roestigen haard. Zij zijn vies om iets aan te raken, en blazen er eerst zorgvul- dig het stof af. Zij zijn ook volstrekt niet ge- negen om hun bezoek te rekken, maar pakken het weinige goed zoo snel mogelijk op en spre- ken niet harder dan fluisterend. "Zie daar eens!" zegt Tony, terugdeinzende.
"Daar komt die gruwelijke kat naar binnen." Guppy verschanst zich achter een stoel.
\'■Small heeft mij van haar verteld," zegt hij. "Zij
sprong en vloog dien nacht door het huis rond alsof zij dol was, klauterde toen op het dak, bleef daar veertien dagen omzwerven, en kwam toen dood mager door den schoorsteen naar beneden tuimelen. Hebt gij ooit zulk een akelig dier gezien. Zij kijkt iemand aan alsof zij alles van die historie wist, niet waar? Het is haast als- of er de oude Krook in zat. Kst! Voort, gij spookbeest!" Lady Jane, die met een opgesperden bek
en een dikken staart in de deur zit, schijnt niet voornemens te gehoorzamen; maar toen mijnheer Tulkinghorn over haar struikelt, blaast zij tegen zijne vaal zwarte beenen en vliegt vervolgens met een krommen rug naar boven, misschien om weder over de daken te gaan zwerven en door den schoorsteen terug te komen. "Mijnheer Guppy," zegt Tulkinghorn, "zou
ik eens een woordje met u kunnen spreken?" Guppy is juist bezig met de Galerij van En-
gelsche Schoonheid van den muur te nemen, en die kunstvoortbrengselen in eene oude ge- ineene hoededoos te pakken. \'•Mijnheer," antwoordt hij, bloedrood vvor-
dende, "ik wensch ieder lid van het vak met beleefdheid te behandelen, vooral zulk een wei- bekend , en ik mag met waarheid zeggen, zulk een uitstekend lid daarvan als gij zijt. Maar toch, mijnheer Tulkinghorn, moet ik bedingen, dat, als gij een woordje met mij spreken wilt, liet in tegenwoordigheid van mijn vriend moetge- schieden." — "Ei zoo?" zegt mijnheerTulking- horn. — "Ja, mijnheer. De redenen, die ik daartoe heb, zijn geheel niet van persoonlijken aard, maar toch voor mij zelven zeer voldoende." — "Zonder twijfel, zonder twijfel." Mijnheer Tulkinghorn is zoo koud als de haard, waar- heen hij zich zeer bedaard begeven hééft. "De zaak is niet van zooveel gewicht, dat ik u de moeite behoef te veroorzaken van eenige con- ditiën te maken, mijnheer Guppy." Hij zwijgt en glimlacht, en zijn glimlach is even dof en glansloos als zijne vaal zwarte broek. "Ik moet u feliciteeren, mijnheer Guppy; ge zijt een ge- lukkig jongmensch, mijnheer." — "Zoo tame. lijk, mijnheer Tulkinghorn. Ik heb niet te kla_ |
|||||||||
|
den dag naar liet hoofd zijn gevlogen. Het ge-
heele gezelschap, de jonge Small daaronder be- grepen. is zwart van vuil en stof; en allen heb- ben in hun uitzicht iets duivelachtigs, dat door liet algeineene voorkomen van het vertrek niet verminderd wordt. Dit is, zoo mogelijk, nog morsiger dan ooit; er liggen nog meer prullen in het rond , en bovendien ziet men er de spook- achtige sporen van den dooden bewoner, zelfs | zijn krijtschrift op den muur. Hij het binnentreden der bezoekers slaan groot-
i vader Smallweed en Judy gelijktijdig hunne ar- 1 men over elkander en staken hunne nasporingen. "Aha!" kraait de oude heer. "Hoe vaart ge, heeren , hoe vaart ge! Komt gij uw goed halen , j mijnheer Weevle .\' Dat is goed, dat is goed. Ha, I ha! Wij hadden het anders moeten aanslaan, j mijnheer, om het bewaargeld te betalen, als ge het nog veel langer hier hadt gelaten. Het i moet u hier nog wezen alsof gij thuis zijt, niet \\ waar.\' lilij dat ik u eens zie, blij dat ik u eens zie." Weevle bedankt hem en laat zijne oogen rond- | gaan. Guppy\'s oogen volgen Weevle\'s oogen. 1 Weevle\'s oogen komen terug zonder iets nieuws te zeggen, üuppv\'s oogen komen terug en ont- moeten grootvader Smallweed\'s oogen. Die in- nemende oude heer zit nog, gelijk een opge- wonden raderwerk, dat afloopt, te prevelen: "Hoe vaart ge, mijnheer — hoe vaart ge — hoe—." Eindelijk afgeloopen, verzinkt hij in een grijnzend stilzwijgen: en te gelijk schrikt Guppy, daar hij in de duisternis tegenover hem den heer Tulkinghorn ziet staan, met de handen op den rug. •\'.Mijnheer is zoo vriendelijk mij als solliciteur behulpzaam te zijn," zegt grootvader Smallweed. •\'Ik ben eigenlijk wel geen cliënt voor een prak- tizijn van zijn aanzien; maar mijnheer is zoo goed!" Guppy stoot zijn vriend aan om nog eens rond te kijken en maakt eene bedeesde buiging voor mijnheer Tulkinghorn, die dezen groet meteen luchtig knikje beantwoordt. De heer Tulkinghorn staat toe te kijken alsof hij niets anders te doen had en het nieuwe van dit tooneel hem wel eenigszins vermaakte. •\'(-Jij vindt hier nog al wat, mijnheer, zou ik
zeggen," merkt Guppy tegen grootvader Small-
weed aan. — "Hoofdzakelijk vodden en prullen,
lieve vriend; vodden en prullen! Ik en Dart en
mijne kleindochter Judy doen ons best om een
inventaris te maken van alles wat nog iets waard
is om te verkoopen. Maar wij hebben nog niet
veel gevonden, wij — hebben — nog — niet —."
Grootvader Smallweed is wederom afgeloopen ,
| terwijl Weevle\'s oogen, door Guppy\'s oogen ge-
| volgd, nog eens de kamer hebben rondgezocht en
j weer teruggekomen zijn.
"Wel, mijnheer," zegt Weevle, "wij zullen
; u niet langer hinderen, als gij ons verlof wilt
geven om naar boven te gaan." — "Overal, mijn
waarde heer, overal. Gij zijt hier thuis. Doe
maar alsof gij thuis waart."
|
|||||||||
|
MIJNHEER GÜPPY EN TONY HAASTEN ZICH OM WEG TE KOMEN. 27!)
|
|||||||||
|
ja zelfs in zijn zoo zorgvuldig onderhouden bak-
kebaard doet blijken. |
|||||||||
|
gen." — "Te klagen ? Voorname vrienden. vrijen
toegang tot groote huizen en tot elegante dames! Wel, mijnheer Guppy , er zijn mensclien in L o n- den, die hunne ooren wel zouden willen mis- sen om in uwe plaats te zijn." Guppy, die er uitziet alsof hij zijne eigene
roode en steeds rood ér wordende ooren wel zou willen missen om op het oogenblik een van die menschen te zijn, antwoordt: "Mijnheer, indien ik op mijne zaken pas, en
| voor Kenge en Carboy doe wat ik behoor te doen, zijn mijne vrienden en bekenden van geen belang voor hen. of voor eenig lid van het vak, mijnheer Tulkinghorn niet uitgezon- derd. Ik ben niet verplicht mij nader te ver- klaren, en met allen eerbied voor u, mijnheer, en zonder u te willen beleedigen — ik zeg nog eens zonder u te willen beleedigen —" — "O zekerlijk!" — "Ben ik ook niet voornemens dat te doen." — "Juist," zegt mijnheer Tulkinghorn met een koel kuchje. "Heel goed. Ik zie aan die portretten, dat gij veel belang in de groote wereld stelt, mijnheer.\'\' Deze woorden richt hij tot den verlegenen
: Tonv, die dit stilzwijgend toestemt. "Eene deugd, waarin weinig Engelschen te
kort schieten," hervat mijnheer Tulkinghorn. Hij heeft voor den haard gestaan, met zijn rug naar den berookten schoorsteenmantel, en keert zich nu om met zijn dubbel lorgnet voor de oogen. "Wie is dat? Lady Dedlock! Eene zeer goede gelijkenis, maar het karakter komt niet genoeg uit. Goedendag, heeren. Goedendag." Zoodra hij heengegaan is, verzamelt Guppy,
die erg in het zweet is geraakt, zijne krachten om zijne taak te voltooien, neemt haastig de laatste portretten af en besluit met dat van Ladv Dedlock. "Tonv," zegt hij tot zijn verwonderden mak-
ker, "laten wij maken, dat wij bet goed bij- eenpakken en hier vandaan komen. Het zou vruchteloos zijn u langer te willen verbergen, Tonv, dat er tusschen mij en een der leden dier elegante aristocratie eene geheime verstand- houding en gemeenschap heeft bestaan. Er had een tijd kunnen komen om dit aan u te open- baren. Maar nu zal hij nooit meer komen. Ik ben het verplicht, evenzeer aan de baan, die ik heb ingeslagen, en evenzeer aan het ver- brijzelde afgodsbeeld, en evenzeer aan de om- standigheden, die buiten mijne macht zijn, dat alles in vergetelheid begraven worde. Ik bezweer u als een vriend, bij de belangstelling, die gij altijd voor de groote wereld hebt getoond, en bij de kleine voorschotten, waarmede ik u som- tijds heb kunnen gerieven, dat gij alles zoobe- graaft, zonder verdei- een woord te vragen." Guppy spreekt deze bezwering uit in een staat,
die een gerechtshof aanleiding kon geven om hem voor krankzinnig te verklaren, terwijl de verbazimr van zijn vriend zich in zijne haren, |
|||||||||
|
XL.
POLITIEK EN HUISELIJK.
Engeland is eenige weken lang in een schrik-
kelijken staat geweest. Lord (\'oodle wilde uit het ministerie, Sir Thomas Doodle wilde er niet in komen, en daar men in geheel Groot- Brit t a n n i ë niemand van eenige beteekenis had dan Doodle en Coodle, heeft men geen gouver- nement gehad. Het is gelukkig, dat de vijan- dige ontmoeting tusschen die twee groote man- nen, die eens onvermijdelijk scheen, niet heeft plaats gegrepen: want als heide kogels geraakt en Coodle en Doodle elkander doodgeschoten hadden, is het te denken, dat Engeland op een gouvernement had moeten wachten, tot de jonge Doodle en Coodle, die nu nog met jurkjes loopen, waren groot geworden. Deze geduchte volksramp werd echter daardoor af- gewend, dat Lord Coodle nog bijtijds ontdekte, dat, indien hij in het vuur der discussie ge- zegd had, dat hij de geheele onedele handel- wijs van Sir Thomas Doodle verachtte en ver- foeide, hij alleen had willen zeggen, dat het verschil van partij hem nooit zou beletten om daaraan de hulde zijner bewondering te wei- geren; terwijl liet aan dim anderen kant even gelukkig bleek, dat Sir Thomas Doodle in zijn hart overtuigd was, dat Lord Coodle door de nakomelingschap een voorbeeld van alle deug- den zou genoemd worden. Engeland heeft eenige weken lang in een benarden toestand verkeerd, daar het (gelijk Sir Leicester Dedlock zeer juist aanmerkte) geen stuurman had om den storm te braveeren; en het zonderlinge van de zaak is vooral, dat dit Engeland niet veel scheen te kunnen schelen, maar dat het voortging met eten en drinken , met trouwen en ten huwelijk geven, gelijk de oude wereld voor den zondvloed deed. Doch Coodle kende het ge- vaar, en Doodle kende het gevaar en al hunne volgelingen en aanhangers hadden liet duidelijkst mogelijke begrip van liet gevaar. Eindelijk heeft Sir Thomas Doodle zich niet alleen verwaardigd 0111 in het bewind te komen, maar heeft dit ook met al zijn hart gedaan en al zijne schoonbroe- ders en neven medegebracht. Er is dus nog hoop voor het oude schip. Doodle heeft bevonden, dat hij zich op het
volk moest beroepen — en zich daartoe voor- nanielijk door souvereinen en bier laten ver- tegenwoordigen. Aldus kan hij op eene menigte plaatsen te gelijk wezen en zich in eens op een aanmerkelijk gedeelte van bet volk beroe- pen. Terwijl Hrittannia Doodle\'s souvereinen in hare zakken steekt en Doodle\'s bier drinkt, en |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
\'JXO
|
|||||||||
|
ondertusschen /weert, dat zij dit nooit doet of
gedaan lieeft — hetgeen klaarblijkelijk ter be- vordering van liaar roem en hai\'e zedelijkheid strekt — komt liet Eondenscho seizoen plotse- ling aan een einde, daar al de Doodle\'ieten en en Coodleïeten zich verspreiden om Brittannia in het vervullen dier godsdienstige verplichtin- gen bij te staan. Vandaar dat jufvrouw Rouncewell, de huis-
houdster op Kastanje-Hof, voorziet dat, hoewel zij nog geen bericht heeft gekregen, de familie binnen kort kan verwacht worden, en te gelijk daarmede een tamelijk groote troep van neven en andere lieden. die op eenigerlei wijze aan den grooten constitutioneelen arbeid kunnen helpen. Om die reden wandelt de deftige oude jufvrouw thans de gangen en kamers door, en de trappen op en af, om te zien of alles ge- reed is; of de vloeren schoon geschuurd, de tapijten gelegd, de gordijnen uitgeslagen, de bedden geschud, en keuken en provisiekamer in behoorlijken staat zijn — of alles bereid is om de waardigheid der Dedlock\'s op te houden. Op dezen zomeravond, bij het ondergaan der
zon, zijne alle toebereidselen voltooid. Te gelijk statig en akelig is het oude huis, met zoovele geriefelijkheden ter bewoning, en zonder an- dere bewoners dan de geschilderde gedaanten aan de wanden. Zoo zijn ook deze gekomen en gegaan, had een tegenwoordige Dedlock onder het voorbijgaan kunnen denken: zoo hebben ook zij deze galerij stil en eenzaam gezien, ge- lijk ik ze nu zie; zoo gedacht, gelijk ik nu denk, aan de ledigheid, die het hier zou veroor- zaken als zij weg waren; zoo moeielijk kunnen gelooven, gelijk het mij nu ook moeielijk is, dat het huis zonder hen in wezen kon blijven; zoo hebben zij mijne wereld verlaten, gelijk ik de hunne verlaat, nu ik die galmende deur sluit; en zoo hebben zij bij hun sterven geene ledige plaats gelaten, waar zij gemist werden. Door sommigen der vurige vensters, die van
buiten zoo schitteren, en op dit avonduur niet in doffen grauwen steen, maar in éen heer- lijk paleis van goud gezet schijnen te zijn , straalt het licht, dat door andere vensters wordt uit- gesloten, in kwistigen rijkdom binnen, gelijk de zomerovervloed in het land. Nu ontdooien de bevrozene Dedlock\'s. Vreemde bewegingen komen op hunne trekken, terwijl de schaduw dei\' bladeren daarover speelt. Een deftige rechter in een hoek wordt tot een lonkje verlokt. Een starende baronet, met een kommandostaf, krijgt een glimlach om den mond. Langs de borst eener versteende herderin glijdt een plekje licht en warmte haar keurslijf binnen, dat haar hon- derd jaar geleden zou hebben goedgedaan. Eene der voorgangsters van Volumnia, met hoogge- hielde schoenen, en die sterk op haar gelijkt, krijgt een gloriekrans en wordt eene heilige. Eene staatsdame van het hof van Karel den |
|||||||||
|
tweeden, met groote ronde oogen (en andere
daarbij behoorende bekoorlijkheden\') , schijnt zich in gloeiend kabbelend water te baden. Doch het vuur der zon sterft weg. Zelfs nu
is de vloer reeds donker, en de schaduw klimt langzaam tegen de muren op en besluipt de Dedlock\'s, gelijk ouderdom en dood. En nu valt op het portret van mylady, voor den grooten schoorsteenmantel, eene zonderlinge schaduw van een ouden boom, die het doet verbleeken en sidderen, terwijl het schijnt alsof een groote arm een sluier of kap boven haar hield, eene gelegenheid afwachtende om dien over haar te laten vallen. Hooger en donkerder stijgen de schaduwen aan de muren — nu een roode gloed tegen de zoldering — nu is het vuur uit. Het geheele uitzicht, dat van het terras zoo
nabij scheen, is statig teruggeweken en in een schaduwachtig verschiet veranderd — niet het eerste of laatste van het schoon der aarde, dat zoo nabij schijnt en zoo zal veranderen. Er rijst een nevel op, en er valt dauw, en al de zoete geuren in den tuin blijven laag in de lucht hangen. Nu veranderen de bosschon in groote massa\'s, alsof ieder slechts één reusachtige boom was. En nu gaat de maan op, om de boomen weder te scheiden, en hier en daar blinkende strepen achter de stammen te laten flikkeren, en de groote laan tot een pad van licht te maken onder hooge, zonderling doorgebrokene bogen van een kerkgewelf. Nu is de maan hoog gerezen, en het groote
huis, dat meer dan ooit zijne bewoners mist. gelijkt naar een lichaam zonder leven. Nu is het zelfs akelig, wanneer men er doorheen sluipt, aan de levende nienschen te denken, welke in die bedden hebben geslapen; om niet eens van de dooden te spreken. Nu is het tijd voorscha- duwen , nu elke hoek een donker hol, elke aftrap een zwarte put is, nu het geschilderde glas een bleek en flauw afschijnsel van kleuren op de vloeren werpt, nu men in de zware trap- leuningen alles kan zien behalve hare eigene wezenlijke gedaante. nu de wapenrustingen doffe lichtflikkeringen hebben, die men niet gemak- kelijk van eene sluipende beweging kan onder- scheiden, en de getraliede helmen op eene angst- verwekkende wijs aan daarin schuilende hoof- den doen denken. Maai\' van al de schaduwen op Kastanje-Hof is de schaduw, die in het lange salon op mylady\'s portret valt, de eerste, die zich vertoont, en de laatste, die zich laat ver- drijven. Op dit uur en bij dit licht verandert zij in dreigend opgehevene handen, die met ieder zuchtje van den wind tegen dat schoone gelaat worden geschud. "Zij is niet wel," zegt een rijknecht, in de
kamer waar jufvrouw Ftouncewell gewoon is ge- hoor te verleenen. — "Mylady niet wel? Wat scheelt haar?" — "Wel,\'mylady is altijd van streek gebleven, jufvrouw, sedert zij de laatste |
|||||||||
|
\'_>XI
|
||||||||||||||||||
|
SCHADUWSPEL.
|
||||||||||||||||||
|
genwoordigen, maar die eenvoudig menschen
zijn, die nooit hunne rust kunnen houden en nooit ergens iets uitvoeren. Hij deze nationale gelegenheid begint Sir Lei-
cester zijne neven nuttig te vinden. Iemand , meer geschikt dan Rob Stables om adellijke liefhebbers van de jacht aan tafel te onderhou- den, kan er niet zijn. Betere gentlemen dan de andere neven om naar de plaatsen te rij- den waar gestemd wordt en zich daar als voor- vechters van Engeland te laten zien, zijn er niet te vinden. Volumnia is een weinigje verlept, |
||||||||||||||||||
|
maal hier is geweest — ik meen niet met de
familie, jufvrouw, maar toen zij zoo als een trekvogel hier is doorgevlogen. Mvlady is, voor haar doen , niet druk uit geweest, en heeft veel hare kamer gehouden." — \'\'Kastanje-Hof, Thomas," zegt de huishoudster met trotsche ingenomenheid, "zal mvlady dat wel te boven helpen. Er is geen gezonder grond of lucht in de wereld." Thomas mag op dit punt zijn eigen gevoelen
hebben, en geeft waarschijnlijk een wenk daar- van door de manier, waarop hij met de hand |
||||||||||||||||||
|
IK MOKT U t\'ELICtTEEREN.
|
||||||||||||||||||
|
MIJNHEER GUl\'PV; GE /.IJl\' EEN tiKl.l KKHi
MIJNHEER." (blz. \'278). |
||||||||||||||||||
|
JONUMENSCH,
|
||||||||||||||||||
|
over zijne kort gesnedene haren strijkt; maar
hij wacht zich wel om verder iets daarvan te ken- nen te geven, en gaat naar de bediendenkamer om zich op koud vleesch en bier te vergasten. Deze rijknecht is het loodsmannetje, dat den edelen haai vooruitzwemt. Den volgenden avond komen Sir Leicester en mvladv met hun tal- rijk gevolg, en te gelijk komen de neven en andere lieden uit alle windstreken aan. Van dat oogenblik af vliegen eenige weken lang ge- heimzinnige, naamlooze personen heen en weder, die gedurig daar rondzwerven waar Doodle zich op het oogenblik met goud en bier laat verte- |
||||||||||||||||||
|
maar zij is van den echten stam, en er zijn
er nog velen, die prijs stellen op haar geestig gesprek, op hare Fransche raadseltjes, zoo oud , dat zij door het verloop van tijd bijna weder nieuw zijn geworden, op de eer van deschoone Miss Dedlock naar de tafel te leiden, of zelfs op het voorrecht van hare hand op een bal. Hij deze nationale gelegenheid kan men aldan- sende politieke diensten bewijzen; en men ziet Volumnia ook gedurig rondhuppelen, ten voor- deele van een ondankbaar vaderland, dat zoo karig met zijne pensioenen is. Mvlady geeft zich niet veel moeite om de
|
||||||||||||||||||
|
282
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
talrijke pasten te onderhouden, en daar zij nog
ongesteld blijft, vertoont zij zich zelden voor laat op den dag. Maar bij al die akelige diners, vervelende ontbijten en basiliskus-achtige bals brengt hare enkele verschijning reeds eene ver- ademing aan. Wat Sir Leicester aangaat, hij acht het eene volslagene onmogelijkheid, dat ; iemand, die het geluk heeft van onder zijn dak
: ontvangen te worden, in eenig opzicht iets kan
missen ; en zoo uitmuntend met zich zelven te- vreden, stapt hij door liet gezelschap rond en doet de werking van een statigen ijsberg. Dagelijks draven de neven door het stof der
wegen, of galoppeeren zij over het gras langs ; den kant, naar de plaats waar eene stemming
| plaats heeft (met zeemen handschoenen enjacht-
! zweepen voor de graafschappen, en met glacé
, handschoenen en karwatsen voor de steden") en
dagelijks brengen zij rapporten terug, waarover Sir Leicester, onder liet diner, deftigeredevoe- ringen houdt. Dagelijks nemen de onrustige lie- : den. die nooit iets te doen hebben, den schijn aan
alsof zij het al vrij druk hadden. Dagelijks heeft i Volumnia, als vertrouwde nicht, een praatje met
Sir Leicester over den staat des lands , en Sir Lei- i cestor begint te begrijpen, dat Volumnia veel die-
per nadenkt dan hij zich verbeeld had. •\'Hoc gaat het?" zegt Miss Volumnia. hare
handen samenvouwende. "Zijn wij gered.\'" De groote zaak heeft voor ditmaal bijna haar
beslag, en over eenige dagen zal Doodle we- | der rust kunnen nemen. Sir Leicester is na het
diner juist in het salon gekomen; — eene schitte- I rende ster, door wolken van neven omringd.
"Volumnia," antwoordt Sir Leicester, die eene lijst in de hand heeft, "het gaat tamelijk wel." — "Maar tamelijk wel!" Hoewel het zomerweder is, beeft Sir Leices-
ter toch altijd des avonds een vuur voor zich alleen. Hij zet zich daarbij op zijne gewone plaats achter een scherm, en herhaalt op een vasten j toon en met zeker ongenoegen, alsof hij zeg-
gen wilde: Ik ben geen gewoon mensen, en als ik "tamelijk wel" zeg, moet dat niet als ï eene gewone uitdrukking worden opgevat: "Vo-
lumnia, het gaat tamelijk wel." "Ten minste is er geene oppositie tegen u,"
zegt Volumnia, niet vertrouwende zekerheid. — "Neen, Volumnia. Dit verdoolde land heeft in vele opzichten zijne zinnen verloren, met leedwezen moet ik dit zeggen, maar___" — j "Zoo razend is het toch niet. Het verheugt mij
! dit te hooren."
Dat Volumnia het gezegde aldus aanvult,
herstelt haar in zijne gunst. Sir Leicester schijnt, j met eene vriendelijke buiging van zijn hoofd,
bij zich zelven te zeggen: "Over het geheel is zij eene verstandige vrouw, schoon zij wel eens I wat overijlt."
Eigenlijk was, wat eene oppositie tegen zijne
I verkiezing betrof, de aanmerking der schoone
|
|||||||||
|
Volumnia overbodig: Sir Leicester behandelt bij
die gelegenheden zijn eigen candidaatschap als
eene groote bestelling in een winkel. die ten
spoedigste moet worden uitgevoerd. Twee an-
dere plaatsen, die hem toebehooren , beschouwt
| hij als bestellingen van minder belang, zendt
j slechts de candidaten daarheen, en geeft de
i handwerkslieden te kennen: "Gij zult wel zoo
| goed wezen van deze materialen twee parle-
mentsleden te maken, en ze thuis te zenden
zoodra zij gereed zijn."
"Het spijt mij te moeten zeggen, Volumnia,
dat op vele plaatsen de inwoners een slechten geest hebben getoond, en dat deze oppositie tegen het gouvernement van een zeer hatelijken en bitteren aard is geweest." — "R-r-ramp- zaligen!" zegt Volumnia. — "Zelfs," vervolgt Sir Leicester, met een blik naar de neven op sofa\'s en stoelen in het rond, "zelfs in vele — of eigenlijk in de meeste van die plaatsen, waar het frouvernement de factie heeft overwonnen...." (In het voorbijsraan moet hier worden aan- gemorkt, dat de Coodle\'ieten altijd bij de Dood- le\'ieten eene factie heeten, en dat het de Dood- le\'ieten bij de Coodle\'ieten eveneens gaat.) "Zelfs daar spijt en grieft het mij, voor de
eer van Engeland, u te moeten berichten, dat de partij niet gezegepraald heeft zonder ontzettende kosten te moeten maken. Honderd," zegt Sir Leicester, met nog grooter deftigheid naar de neven rondziende en van verontwaar- diging zwellende, "honderd duizenden van pon- den !" Indien Volumnia een gebrek heeft, is het
dit, dat zij een weinigje al te onnoozel is; daar eene onnoozelheid, die bij een sjerpje en om- gespeld halsdoekje zeer goed zou staan, niet wel bij rouge en parelsnoer past. Hoe dit zij, door die onnoozelheid gedreven, vraagt zij: "Waarvoor?" — "Volumnia," antwoordt Sir
Leicester, op een streng berispenden toon; "Vo- lumnia!" — "Neen, neen, ik meen niet waar- voor!" roept Volumnia, met haar geliefkoosd gilletje. "Hoe dom ben ik toch! Ik meen: hoe jammer!" — "Het verheugt mij," antwoordt Sir Leicester, "dat gij meent: hoe jammer!" Volumnia haast zich om haar gevoelen uit
te drukken, dat die slechte menschen als hoog- verraders te recht gesteld moesten worden, en «edwongen om de partij te ondersteunen. "Het verheugt mij, Volumnia," herhaalt Sir
Leicester, zonder op die bevredigende verkla- ringen te letten, "dat gij meent: hoe jammer. Hot is eene schande voor de kiezers. Maar de- wijl gij. hoewel onbedacht en zonder eigenlijk zulk eene onredelijke vraag te willen doen, mij gevraagd hebt, waarvoor, zoo laat ik u ant- woorden: Voor noodzakelijke onkosten. En ik vertrouw van uw gezond verstand, Volumnia, dat gij hier noch elders verder over dat onder- werp zult spreken." |
|||||||||
|
283
|
|||||||||
|
DE LAATDUNKENDHEID DER LAGERE KLASSEN.
|
|||||||||
|
Het kan de toenemende duisternis van den
avond zijn, of wel de nog donkerder duister- nis in haar binnenste, maar mylady\'s gezicht wordt donker alsof zij dacht: "Ik wenschte, dat hij dood was." "Mijnheer Tulkinghorn," zegt Sir Leicester,
"is hier altijd welkom, en waar hij ook wezen mag, hij is altijd even discreet. Een zeer bruik- baar man, die ook algemeen naar verdienste geacht wordt." De flauwe neef onderstelt, dat hij schatrijk is.
"Hij heeft vermogen, daaraan twijfel ik niet,"
zegt Sir Leicester, "en dus belang bij \'s lands welvaren. Hij wordt natuurlijk goed betaald, en verkeert bijna op gelijken voet in de hoogste kringen." Iedereen schrikt, want dichtbij wordt een ge-
weer afgeschoten. "Lieve hemel, wat is dat!" roept Volumnia
met haar gewoon gilletje. — "Eene rat, die zij geschoten hebben," zegt mylady. De heer Tulkinghorn treedt binnen, gevolgd
door Mercurius, en met lampen en kaarsen. "Neen," zegt Sir Leicester, "mij dunkt van
neen. Mylady, hebt gij er niets tegen om nog wat in de schemering te zitten?" Integendeel, mvladv doet dit zelfs liever.
"Volumnia?"
"O, Volumnia vindt niets zoo verrukkelijk als
in het donker te zitten praten. "Brengt ze dan weder weg," zegt Sir Leices-
ter. "Mijnheer Tulkinghorn, ik verzoek u wel verschooning. Hoe vaart gij ?" Mijnheer Tulkinghorn nadert met zijn gewo-
nen langzamen tred, zeer op zijn gemak, be- j wijst in het voorbijgaan zijne hulde aan mylady, j geeft Sir Leicester de hand, en laat zich op den l stoel zakken, welke voor hem bestemd is, die iets heeft mede te deelen, en die aan de over- zijde van het tafeltje staat, waarop de baronet gewoon is zijne courant neer te leggen. Sir Lei- cester is bevreesd, dat mylady, daar zij niet zeer wel is, voor dat opene venster koude zal vatten. Mylady is hem zeer verplicht, maar wilde liever daar blijven zitten, om lucht te hebben. Sir Leicester staat op, haalt het sjaaltje over hare schouders op en komt naar zijn stoel terug. Mijnheer Tulkinghorn neemt ondertussehen een snuifje. "Wel," zegt Sir Leicester. "Hoe is die ver-
kiezing nu afgeloopen?" — "Och, heel tegen- gevallen. Van het begin geene de minste kans. Zij hebben beide hunne candidaten er door ge- kregen. Gij zijt volkomen geslagen. Drie tegen een." Het behoort tot mijnheer Tulkinghorn\'s mees-
j terlijke politiek geene\'politieke gevoelens, of
! eigenlijk geheel geene eigene gevoelens te heb-
■ ben. Daarom zegt hij "gij" zijt geslagen, en
niet "wij."
Sir Leicester is heftig vergramd. Volumnia
|
|||||||||
|
Sir Leicester gevoelt zich verplicht eene ont-
zagwekkende houding tegenover Volumnia aan te nemen, dewijl het gerucht loopt, dat deze noodzakelijke onkosten, in een paar honderd petitiën , op eene zeer onaangename manier met het woord omkooping in verband zullen gebracht worden; en dewijl eenige boosaardige spotters daarom reeds hebben gezegd, dat liet gewone kerkelijke gebed voor het Hooge hof van het Parlement wel uit het formulier mocht worden weggelaten, en de gemeente daarentegen moest verzocht worden om te bidden voor zeshonderd acht en vijftig gentlemen in zeer bedenke- lijke omstandigheden. "Ik denk," merkt Volumnia aan, nadat zij
zich eenigszins van haar schrik heeft hersteld, "ik denk, dat mijnheer Tulkingliorn zich wel half dood zal gewerkt hebben." — "Ik weet niet," zegt Sir Leicester, zijne oogen wijd open- zettende, "waarom mijnheer Tulkinghorn zich half dood zou werken. Ik weet niet welke bezig- heden mijnheer Tulkingliorn kan hebben. Hij is geen candidaat." Volumnia had gedacht, dat hij misschien ge-
bruikt was. Sir Leicester zou wel willen weten door wien en waartoe ? Volumnia, wederom be- dremmeld, vermoedt, door Iemand, om raad te geven en schikkingen te maken. Sir Leicester weet niet, dat eenig cliënt van mijnheer Tul- kinghorn zijn bijstand heeft noodig gehad. Een flauwe, zwakkelyke neef met kneveltjes,
die in een uiterst kwijnenden toestand op eene sofa ligt, merkt nu aan, dat zijn knecht hem gisteren gezegd heeft, dat Tulkingliorn naar die ijzersmelterijen is gegaan om een rechtsge- leerd advies over het een of ander te geven, en dat het, daar de verkiezing in dat district dien dag is afgeloopen, heel aardig zou zijn als Tulkinghorn nu eens aankwam met de tij- ding , dat de candidaat van Coodle de neer- laag had gekregen. Mercurius, die koffie presenteert, bericht Sir
Leicester hierop, dat mijnheer Tulkinghorn reeds is aangekomen en aan zijn diner zit. Mylady keert voor een oogenblik haar hoofd om en ziet dan weder strak voor zich. Volumnia is opgetogen, dat die verrukkelijke
man gekomen is. Hij is zoo origineel, altijd zoo stroef en stil, en weet zooveel dingen, die hij nooit zeggen wil. Volumnia is overtuigd, dat hij een vrijmetselaar moet zijn. Hij staat zeker aan het hoofd van eene loge, draagt een voorschootje, en wordt tusschen kandelaren en troffels als een afgod aangebeden. De schoone Miss Dedlock uit deze schertsende gezegden op hare jeugdigste manier, terwijl zij een beursje zit te knoopen. "Hij is zoolang ik hier ben nog niet eens
aangekomen" voegt zij er bij. "Ik dacht al, dat ik mij over den onstandvastige moest doodtreuren. Ik hield er mij bijna zeker van, dat hij dood was." |
|||||||||
|
l2SÏ TIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
hooft nooit zoo iets gehoord. Pc flauwe neef
gelooft, dat zulke dingen tolkons weer zullen gebeuren, zoolang liet gepeupel mag stemmen. "Het is die plaats, zooals «jij weet," vervolgt
mijnheer Tulkinghorn in de snel toenemende duisternis, "waar men den zoon van jufvrouw Rouncewell had willen kiezen." — \'\'Een voor- stel, gelijk «rij mij toen met uwe gewone nauw- keurigheid hebt onderricht, dat hij, met een ! gepast gevoel van betamelijkheid. heeft afgo- wezen," zegt Sir T.eicester. "Ik kan niet zog- gen, dat ik de gevoelens goedkeur, die mijnheer Rouncewell heeft uitgedrukt, toon hij eens. om- trent een halfuur lang, hier in de kamer was: ! maar zijn besluit duidt toch een gevoel van betamelijkheid aan. dat ik volgaarne erken." — "Dat verhinderde hem toch niet," zegt mijn- heer Tulkinghorn. "om bij deze verkiezing zeer werkzaam te ziin." Men hoort Sir T.eicester zeer duidelijk eene
krampachtige ademhaling doen eer hij weder spreekt. "Heb ik u wel verstaan?" zegt hij. "TTeht gij
gezegd t dat mijnheer Rouncewell hij deze ver- kiezing zeer werkzaam is rroweost ?" — "Ruiten- gemeen werkzaam." — "Togen..." — "O ja wel, tegen u. Hij is een heel goed spreker, duidelijk ■ en nadrukkelijk. Hij maakte een geweldigen indruk, en heeft buitendien veel invloed. Zelfs onder de hand kon niemand iets tegen hem uitrichten." Het is voor het geheele gezelschap duidelijk,
hoewel niemand hom kan zien . dat Sir Leicester met statige verbazing voor zich staart. "En hij werd daarin zeer dooi- zijn zoon tre-
holpen," zon-t mijnheer Tulkinghorn, als totbe- sluit. — "Dooi- zijn zoon. mijnheer?" herhaalt Sir Leicester, met ontzaglijke beleefdheid. — "Door zijn zoon.\'\' — "Die zoon, dio het meisje wilde trouwen, dat bij mvladv in dienst is?" — "Die zoon. Hij heeft er maar een." — "Dan. op mijne eer," zegt Sir T.eicester, na eene poos van dreigende stilte, waaronder men niets ge- hoord heeft dan oen snuivend ademhalen, tor- wijl men kon voelen hoe hij staarde, "dan, op mijne eer, bij mijn leven, bij mijne reputatie en mijne beginselen, zijn de sluizen dor maat- schappij opengebarsten en hebben de golven de landpalen — hm—uitgowisc.ht van het samen- stel, waardoor de Staat bijeengebonden wordt." Algemeene uitbarsting van neeflijke veront-
waardiging. Volumnia acht het waarlijk hoog
tijd, dat er iemand van gezag tusschen beiden
i komt en een krachtigen maatregel neemt, De
\' flauwe neef denkt, dat het land in \\<>ll«-/i ren
naar — den — duvel gaat.
"Ik verzoek," zegt Sir Leicester, bijna buiten
staat om adem te halen, "dat wij niet verder over deze omstandigheid uitweiden. Dat zou o ver- bod ig zijn. Mvladv. laat ik u, wat dat meisje betreft, in bedenking moiren geven..." — "Ik |
ben ," zegt mvladv van haar venster, zacht maar
op een beslissenden toon, "niet voornemens om haar weg te doen." — "Dat was ook mijne mooning niet," antwoordt Sir T.eicester, "en het verheugt mij u dit te hooron zeggen. Daar gij haar uwe gunst waardig acht, wilde ik u in bedenking geven, of gij niet uw invloed zoudt aanwenden om baar uit zulke gevaarlijke handen te houden. Gij zoudt baar onder liet oog kunnen brengen , welk een preweid . bij zulk eene vereeniging, bare verplichtingen en bare beginselen zou worden aangedaan, en gij zoudt haar voor een beter lot kunnen bewaren, f Jij zoudt baar kunnen doen begrijpen, dat zij door den tijd hier wel een echtgenoot zal vinden, door wien zij niet," voegt Sir T.eicester na een oogenblik bedenkens er bij, "van de altaren harer vaderen zou worden weggesleept." Hij uit deze gozotrdon met de beleefdheid en
vriendelijkheid, welke hij altijd in acht neemt als hij tot zijne vrouw spreekt. Tot antwoord beweegt zij slechts even haar hoofd. De maan praat op. en waar zij zit, valt een bleeke koude lichtstraal, waarin dat hoofd zichtbaar is. "Het is evenwel opmerkenswaardig." zegt
mijnheer Tulkinghorn, "dat die menschen, op hunne manier, zeer trotsch zijn." — "Trotsch?" Sir T.eicester twijfelt aan zijn gehoor. — "Het zou mij niet verwonderen, indien zij allen vrij- willig van dat meisje afzagen — ja. de minnaar ook — in plaats dat zij van hen behoefde af te zien, voorondersteld. dat zij onder zulke om- standigheden op Kastanje-Hof bleef." — "Zoo!" zegt Sir T.eicester met eene bevende stem. "Nu, gij moet het wel weten, mijnheer Tulkinghorn. Gij hebt met hen omgegaan." — "Inderdaad, Sir T.eicester," antwoordt de solliciteur. "ik zeg u de waarheid. Ik zou u zelfs eene historie kun- nen vertellen—met permissie van Lady Dedlock." Haar hoofd geeft een bewijs van toestemming. Volumnia is verrukt. Eene historie! O, bij zal eindelijk eens iets vertellen. Volumnia hoopt, dat er van een spook in komt. "Neen. Van levend vleesch en bloed." Mijn-
heer Tulkinghorn zwijgt een oogenblik. en her- haalt met een nadruk, die eenigszins bij zijne gewone eentonigheid afsteekt: "Van levend vleesch en bloed, Miss Dedlock. Deze bijzon- derheden zijn mij eerst onlangs ter kennis ge- komen, Sir Leicester. Tk zal ze zeer kort ver- halen. Zij ceven een voorbeeld van wat ik ge- zegd heb. Ik zal vooreerst geene namen noemen. F .adv Dedlock zal mij daarom niet voor onbe- Iftfifd houden, hoop ik." lüj het\'licht van het vuur, dat bijna is afge-
brand. kan men hem naar den maneschijn zien omkijken. Rij het licht der maan kan men Lady Dedlock zien zitten, onbeweeglijk stil. "Een stadgenoot van dezen mijnheer Roun-
cewell, een man juist in dezelfde omstandig- heden, naar men mij verteld heeft, had het |
||||||
|
MIJNHEER TÜLKINOIWRN VERTELT EENE HISTORIE. 28.\',
|
|||||||||
|
geluk eene dochter te hebben, die de aandacht
eener groote dame trok. Ik spreek hier van eene werkelijk groote dame, niet alleen groot bij hem vergeleken, maar gehuwd met een heer van uw rang, Sir Leicester." Sir Leicester zegt genadig toestemmend: "Ja
wel, mijnheer Tulkinghorn;" daarmede aan- duidende, dat zij in de oogen van den ijzer- smelter eene aanmerkelijke zedelijke grootte moet gehad hebben. "De dame was rijk en schoon, het meisje
beviel haar, zij behandelde het zeer vriendelijk en hield het altijd bij zich. Nu had deze dame onder al hare grootheid een geheim, dat zij \'reeds vele jaren bewaard had. Zij was in hare jeugd met een lichtmis geëngageerd geweest — hij was kapitein bij de landmacht, — een man, zoo gevaarlijk, dat er nooit iets goeds kwam van iemand, die met hem in aanraking was. Zij kwam nooit tot een huwelijk met hem, maar zij kreeg toch een kind, waarvan hij de va- der was." Bij het licht van het vuur kan men hem naar
den maneschijn zien omkijken. Bij het maan- licht kan men Lady Dedlock zien, die onbe- weoglijk stil zit. "Toen die kapitein dood was, achtte zij zich
veilig; maar eene reeks van omstandigheden, waarmede ik u niet behoef\' op te houden, gaf aanleiding tot de ontdekking. Gelijk ik uit de geschiedenis hoorde, begon die ontdekking met eene onvoorzichtigheid, welke zij zelve eens be- ging toen zij door iets verrast werd; waaruit blijkt hoe moeielijk het voor de koelbloedigsten is ^zij was zeer koelbloedig) altijd op zijne hoede te zijn. Groot was de verbazing en het huiselijk ongenoegen, gelijk gij weldenken kunt; ik laat het aan uwe verbeelding over, Sir Leicester, hoe haar man zich dat aantrok. Maai\' dat doet ei\' nu niet toe. Toen mijnheer Kouncewell\'s stadgenoot van die ontdekking hoorde, wilde hij het meisje even- min langer laten vereeren en begunstigen, als hij haar voor zijne oogen met voeten wilde laten trappen. Zijne trotschheid was van dien aard, dat hij haar terstond weghaalde, met eene ver- ontwaai cliging alsof het eene schande voor haar was daar te blijven. Hij had geen het minste gevoel van de eer, die de dame aan zijne dochter I door hare gunst en goedheid bewees; in het minste niet. Hij nam de positie van het meisje zoo kwalijk, alsof de dame de gemeenste vrouw was geweest. Bat is de geschiedenis. Lady Bed- lock zal het wel willen verschoonen, hoop ik, dat zij van zulk een pijnlijken aard is." Er bestaan verschillende gevoelens over het
gebeurde, allen meer of minder strijdig met dat van Volumnia. Beze jeugdige schoone kan niet gelooven, dat er ooit zulk eene dame geweest is, en verwerpt de geheele geschiedenis als een sprookje. Be meerderheid helt tot de meening van den llauwen neef over, welke met korte |
|||||||||
|
woorden luidt: "Ging hem niet aan — die dui-
velsche stadgenoot van Houncewell." Sir Leices- ter denkt bij zich zelven aan Wat Tyler en haalt zich eene eigenaardige reeks van gevolgen voor den geest. Er wordt over het geheel niet veel meer ge-
sproken; want sedert elders die noodzakelijke; onkosten begonnen zijn, is men op Kastanje- Hof laat opgebleven, en dit is de eerste avond van vele, waarop de familie alleen is. Het is over tienen, wanneer Sir Leicester mijnheer Tulkinghorn verzoekt om te schellen en licht te laten komen. Nu is de straal van het niaan- licht tot eene groote lichtplek geworden, en nu beweegt Lady Bcdlock zich voor de eerste maal, staat op en komt naar de tafel om een glas water te drinken. Knipoogende neven, die bij het kaarslicht naar vleermuizen gelijken, diïn- gen toe om het haar te geven. Volumnia (die gaarne iets beters heeft, als het te krijgen is) neemt ook een glas water, maar vergenoegt zich met een zeer matig teugje. Lady Bedlock, elegant en kalm, door bewontierende oogen nagezien, gaat aan de zijde dier nimf, welke dit contrast volstrekt niet gunstig is, langzaam de geheele zaal door en de deur uit. |
|||||||||
|
XLl.
MIJNHEER TULKINGHORN\'S KAMKIi Ül\'
KASTANJE-HOK. Mijnheer Tulkinghorn treedt zijne torenkamer
binnen, eenigszins buiten adem door de reis naar boven, hoewel hij die zeer op zijn gemak heeft volbracht. Zijn gezicht heeft eene uitdiuk- king alsof hij zijn gemoed van iets ernstigs had ontlast en op zijne stille manier weltevreden was. Als men van iemand, die zich zelven zoo streng in bedwang hield, wilde zeggen, dat hij triomfeerde, zou men hem evenveel onrecht aandoen als met te denken, dat hij ooit door liefde, of teerhartigheid, ofeenige andere roma- neske zwakheid werd lastig gevallen. Hij is be- daard vergenoegd. Misschien streelt hem een eenigszins grooter gevoel van macht, terwijl hij een zijner zwaar geaderde polsen met de andere hand omsluit, en zoo met de handen op den rug en onhoorbare schreden op en neer stapt. Er staat eene schrijftafel in de kamer, waarop
een tamelijk groote hoop papieren ligt. Be lamp met een groen schermpje is aangestoken, zijn bril ligt op zijn lessenaar, de leuningstoel is daarvoor geschoven, en het schijnt alsof hij voornemens was nog een uurtje aan zijne zaken te besteden eer hij naar bed gaat. Maar hij heeft juist geen lust om te werken. Na een blik over de documenten, die op zijne aandacht liggen te wachten — met een laag over de tafel gebogen hoofd, daar zijn gezicht des avonds |
|||||||||
|
286 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
wat zwaK wordt om druk ot\' schrift te lezen
— opent hij liet tot aan den grond reikende venster, en stapt naar buiten ,op liet plat. Daar wandelt hij in dezelfde houding op en neer, om na de geschiedenis, die hij beneden heeft verteld, wat te bekoelen, indien iemand, die altijd zoo koel is, dit kan noodig hebben. Kr is een tijd geweest, toen menschen zoo
geloerd als mijnheer Tulkinghorn in het ster- renlicht op een torenplat wandelden en naar den hemel opzagen om daar hun lot te lezen. Ken heirleger van sterren is dien avond zielit- baar, hoewel haar glans door dien der maan wordt verdonkerd. Indien hij zijne eigene ster zoekt, terwijl hij zoo regelmatig heen en weder wandelt, moet het die bleeke zijn, om daar be- neden zulk een valen vertegenwoordiger te heb- ben. Indien hij zijn toekomstig lot zoekt te lezen, kan dat wel dichterbij met andere letters ge- schreven zijn. Terwijl hij op het plat heen en weer stapt,
met zijne oogen waarschijnlijk zoo hoog boven zijne gedachten als zij hoog boven de aarde zijn, en hij zoo het venster voorbijkomt, wordt hij eensklaps gestuit door twee oogen, wier blik den zijnen ontmoet. De zoldering zijner kamer is laag, en het bovenste gedeelte der deur, tegenover het venster, is van glas. Kr is van binnen nog eene met baai bekleede deur, maar daar het een warme avond is, heeft hij deze bij het inkomen niet gesloten. De oogen, die de zijne ontmoeten, staren van den gang door het glas naar binnen. Hij kent ze wel. Sedert jaren is het bloed niet zoo snel en rood naar zijn gezicht opgevlogen, als nu hij Lady Ded- lock herkent. Hij stapt de kamer binnen, zij doet dit ins-
golijks en sluit beide deuren achter zich. Kr spreekt eene woeste gemoedsbeweging — is het angst of gramschap.\' — uit hare oogen. Voor het overige heeft zij hetzelfde voorkomen als zij twee uren geleden beneden had. Is het nu angst of gramschap.\' Hij kan er
zich niet van verzekeren. Beide zouden even bleek, beide even strak kunnen zijn. "Lady Dedlock!"
Zij spreekt in het eerst niet, zelfs niet na-
dat zij zich langzaam in den leuningstoel bij de tafel heeft laten zinken. Zij zien elkander aan gelijk twee geschilderde portretten. "Waarom hebt gij voor zoovele personen mijne
geschiedenis verhaald?" — "Lady Dedlock, het was noodig u te onderrichten, «lat mij die be- kend was." — "Hoelang hebt ge ze geweten?" __• Ik heb ze lang vermoed — eerst kort ten
volle gekend." — \'-Maanden .\'" — \'-Dagen."
Hij staat voor haar met de eene hand op de
leuning van een stoel en de andere in zijn ouder- wetsch vest gestoken, juist gelijk hij sedert haar huwelijk altijd voor haar heeft gestaan. Dezelfde stijve beleefdheid, dezelfde eerbiedige bedaard- |
|||||||
|
heid, die evengoed voor iets dreigends kan worden
gehouden; de geheele man hetzelfde koude, don- kere voorwerp, op denzelfden afstand , die nooit door iets verminderd is geworden. "Is dat waar, wat dat arme meisje aangaat ?"
Hij steekt zyn gebogen hoofd een weinig voor-
uit, alsof hij de vraag niet wel begrijpt. "Gij weet wel wat gij verteld hebt. Is dat
waar.\' Kennen hare betrekkingen mijne geschie- denis ook.\' Is zij al een straatpraatje.\' Wordt zij op de muren geschreven en op de straten uitgeroepen l" "Zoo! Gramschap, vrees en schaamte. Alle
drie met elkander in strijd. Welk eene geest- kracht heeft die vrouw , om die woedende harts- tochten te bedwingen!" Zoo iets denkt mijn- heer Tulkinghorn, terwijl hij haar aanziet en onder haar blik zijne ruige, grijze wenkbrau- wen eene haarbreedte meer dan gewoonlijk sa- mentrekt. "Neen, Lady Dedlock. Dat was maar eene
onderstelling, die mij inviel omdat Sir Leices- ter zoo uit de hoogte sprak. Maar het zou werke- 1\'ijk zoo zijn, als /.ij wisten—wat wij weten." — \'-Dus weten zij het nog niet!" — "Neen."
— "Kan ik, eer zij het weten, dat arme meisje
voor schade bewaren.\'" — \'\'Inderdaad, Lady Dedlock," antwoordt mijnheer Tulkinghorn, "daaromtrent kan ik u niets met zekerheid zeg- gen." Kn terwijl hij met de belangstelling eener
oplettende nieuwsgierigheid den strijd in hare borst gadeslaat, denkt hij: "Degeest-en lichaams- kracht van die vrouw is waarlijk verbazend." "Mijnheer," zegt zij, genoodzaakt vooreen
oogenblik hare lippen dicht te knijpen, om duide- lijk te kunnen spreken. "Ik wil de zaak dui- delijker maken. Ik trek uwe onderstelling niet in twijfel. Ik heb dat voorzien en de waarheid er van even sterk gevoeld als gij doen kunt, toen ik mijnheer Rouncewell hier zag. Ik begreep zeer wel, dat hij, als hij mij zien kon gelijk ik was, dat arme meisje verontreinigd zou achten door voor een oogenblik, hoe onschuldig ook, het voorwerp mijner hoog aanzienlijke begun- stiging te zijn geweest. Maar ik stel belang in haar; of, daar ik niet meer hier behoor, moest ik liever zeggen, ik deed dat; en als gij de vrouw, die onder uw voet ligt, zooveel mede- doogen kunt bewijzen, dat gij dit in aanmer- king neemt. zal zij zeer gevoelig zijn voor uwe barmhartigheid." Mijnheer Tulkinghorn, die zeer oplettend heeft
geluisterd, haalt verontschuldigend zijne schou- ders op en trekt zijne wenkbrauwen nog wat meer te zamen. "Gij hebt ei- mij op voorbereid, dat ik ten toon
gesteld zal worden, en ook daarvoor dank ik u. Is er iets, dat gij van mij vordert? Zijn er aanspraken, waarvan ik afstand kan doen, of moeielijkheden en onaangenaamheden, die ik |
|||||||
|
TIET IJS BREEKT.
|
|||||||||
|
\'287
|
|||||||||
|
mijn echtgenoot kun besparen als heter op aan-
komt om zich zelven van mij te bevrijden, door u bewijs te geven, dat uwe ontdekking waar- heid is? Ik wil hier en terstond alles schrijven wat gij mij dicteert. Ik ben er toe gereed." "Zij zou het doen ook," denkt de solliciteur,
ziende met welk een vaste hand zij de pen opneemt. "Ik wil u met niets lastig vallen, Lady Ded-
lock; en ik verzoek u om u zelve te sparen." — "Ik heb dit lang verwacht, gelijk gij weet. Ik wensch mij zelve niet te sparen en even- min gespaard te worden. Uij kunt mij niets ergers doen dan gij gedaan hebt. Doe nu ook het ove- rige." — "Lady Dedlock, er is niets te doen. Ik zal de vrijheid nemen om eenige woorden te spreken, wanneer gij gedaan hebt." Het zou schijnen, dat zij nu elkander niet
meer behoefden te bewaken, maar zij doen dit toch nog al dien tijd, en de sterren bewaken hen beiden door het opene venster. Ver in den maneschijn liggen velden en bosschen te rus- ten, en het ruime huis is even stil als liet en- ge. Het enge! Waar zijn, in dezen vreeclzamen nacht, de graver en de spade, bestemd om het laatste groote geheim bij de vele gehei- men van mijnheer Tulkinghorn\'s aanzijn te voe- gen? Is de man al geboren, is de spade al ge- smeed? Vreemde vragen om te bedenken, nog vreemder misschien om niet te bedenken, on- der de waakzame sterren in een zomernacht. "Van berouw of wroeging, of iets, dat ik
gevoel," vervolgt Lady Dedlock weldra, "zeg ik geen woord. Als ik niet stom was, zoudt gij toch doof zijn. Stappen wij daarvan af. Dat is niet voor uwe ooren." Hij houdt zich alsof hij daartegen wil pro-
testeeren, maar zij wijst hem af door minaeh- tend met hare hand te wuiven. "Over geheel andere dingen kom ik u spre-
ken. Mijne juweelen zijn allen waar zij bewaard behooren te worden. Zij zullen daar gevonden worden. Mijne kleederen en alle kostbaarheden, die ik heb, insgelijks. Wees zoo goed te zeg- gen, dat ik eenig geld bij mij had, inaargeene aanzienlijke som. Ik droeg mijne eigene klee- ren niet, om niet opgemerkt te worden. Ik ging om voortaan verdwenen te zijn. Maak dit be- kend. Anders heb ik u niets te zeggen." — "Neem mij niet kwalijk, Lady Dedlock," zegt mijnheer Tulkinghorn, geheel onbewogen: "ik ben niet zeker, dat ik u wel begrijp. Wilt gij vertrekken?" — "Ja, om geheel te verdwijnen. Niemand moet hier ooit meer iets van mij weten of hooien. Ik ga terstond." Mijnheer Tulkinghorn schudt zijn hoofd. Zij
staat op, maar hij, zonder zijne eene hand van den stoel te nemen of de andere uit zijn ou- derwetsch vest te halen, schudt nog eens zijn hoofd. "Wat? Niet gaan, gelijk ik gezegd heb?" —
|
|||||||||
|
"Neen , Lady Dedlock," antwoordt hij zeer kalm.
— "Weet gij wel, welk eene verlossing mijn verdwijnen zal zijn? Hebt gij vergeten, welk eene vlek ik hier ben en voor wien.\'" — "Neen, Lady Dedlock , volstrekt niet." Zonder zich te verwaardigen om verder iets
te zeggen, gaat zij naar de deur, en heeft reeds hare hand daaraan geslagen, toen hij, zonder hand of voet te bewegen of zijne stem te ver- hellen, zegt: "Lady Dedlock, wees zoo goed om te blij-
ven en mij aan te hooren, of eer gij bij de trap zijt, luid ik de alarmklok en breng het geheele huis in beweging. En dan moet ik rond- uit spreken, voor alle gasten en bedienden. man- nen en vrouwen, die hier zijn." Hij heeft haar overwonnen. Zij wankelt, beeft
en brengt verbijsterd hare hand aan haar hoofd. Geringe teekenen zouden dit bij iemand andeis zijn; maar wanneer het geoefend oog van mijn- heer Tulkinghorn bij zoo iemand een oogen- blik van besluiteloosheid waarneemt, weet hij hoeveel dit waard is. Snel hervat hij: "Wees zoo goed om mij aan te
hooren, Lady Dedlock," en wijst naar den stoel, waarvan zij is opgestaan. Zij aarzelt, maar hij wijst nog eens, en zij zet zich weder. \'•De betrekkingen tusschen ons zijn van een
ongelukkigen aard, Lady Dedlock, maar zij zijn niet door mij veroorzaakt, en ik behoef er dus geene verschooning voor te verzoeken. Mijne betrekking tot Sir Leicester is u zoo wel be- kend, dat ik mij bijna niet andeis kan ver- beelden, of gij moet reeds lang gedacht heb- ben, dat ik de man was, die het eerst tot die ontdekking moest komen." — "Mijnheer," antwoordt zij, zonder van den grond op te zien, waarop zij nu hare oogen heeft gevestigd. "Be- ter dat ik heenga. Het zou veel beter zijn geweest, dat ge mij niet hadt opgehouden. Ik heb niets meer te zeggen." — "Neem mij niet kwalijk. Lady Dedlock, dat ik er nog iets heb bij te voegen.\'\' — "Ik wil dan bij het venster naar U hooren. Ik kan hier geen adem halen." De blik, waarmede hij haar naziet, terwijl
zij naar het venster gaat, duidt een oogenblik- kel\'ijk wantrouwen aan, dat zij voornemens is over de borstwering van het plat te springen en zich op het terras beneden te pletteren te laten vallen. Maar nadat hij even hare gestalte heeft waargenomen, terwijl zij daar, zonder eenigen steun te zoeken, voor het venster staat, en uitziet — niet opziet — naar de sterren, somber uitziet naar die sterren, die laag aan den hemel staan, stelt hij zich weder gerust. Door zich om te keeren, staat hij op geringen afstand achter haar. "Lady Dedlock, het is mij nog niet gelukt
met mij zelven eens te worden, hoe ik hierin moet handelen. Het is mij niet duidelijk wat ik nu behoor te doen. Ondertusschen moet ik |
|||||||||
|
\'28X HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
u verzoeken, Jiot geheim te bewaren, gelijk
gij het zoolang hebt bewaard, en u niet te verwonderen, üat ik het ook bewaar." 11 y zwijgt even, maai-zij geeft geen antwoord. •■\\ersciiooning, Lady Dedlock. Uit is een ge- wichtig onderwerp, tiij vereelt mij toch met uwe aandacht l" — "Ja." — "Ik dank u. Ik had dit wel kunnen weten, naar hetgeen ik van de kracht van uw karakter heb gezien. Ik had u die vraag niet moeten doen, maar ik ben gewoon mij stap voor slap te verzekeren of ik op vasten grond ga. De eemge zorg in dit ongeluKkige geval is Sir Leicester." — ••Waarom," vraagt zy zacht, en zonder haar somberen blik van die ver ver- wijderde sterren at\' te wenden, •houdt gij mij dan in zijn huis.\'" — "Omdat hij de zorg is. Ik beboet u niet te zeggen, Lady ïJedlock, dat Sir Leicester zeer trotsch is; dat hij zich vol- komen op u verlaat; dat een val van de maan uit de lucht hem niet meer verbazen zou dan uw val van uwe hooge .standplaats als zijne vrouw." Zij haalt snel en zwaar adem, maar staat
daar overigens zoo onverschrokken als hij haar ooit in hei midden van het statigste gezelschap heelt zien staan. "Ik verklaar u, Lady Dedlock, dat ik, zon-
der iets van een aard "als dit geval, evengoed zou gehoopt hebben, den oudsten boom op dit goed met mijne bloole handen uit den grond te halen, als uw invloed op Sir Leicester te verzwakken, of\' zijn vertrouwen op u te schok- ken. Ln zelfs nu, met dit geval, aarzel ik nog. Niet, dat hij er aan twijfelen kan (dit is zelts voor hein onmogelijk), maar omdat niets hem op den slag kan voorbereiden." — "Uok mijne vlucht niet.\'" zegt zij. "Denk nog eens daar- over." — -Uwe vlucht, Lady Dedlock, zou de geheele waarheid, en honderdmaal meer dan de geheele waarheid, wijd en zijd verspreiden, liet zou dan onmogelijk zijn de eer der familie voor een enkelen dag te redden. Daaraan is niet te denken." Zijn antwoord heelt iets koel beslissends, dat
geene tegenspraak toelaat. "Als ik zeg, dat Sir Leicester de eenige zorg
is, zijn hij en de eer der lamilie een en het- zeltde. Sir Leicester en het baronetschap, Sir Leicester en Kastanje-Hof, Sir Leicester en zijne voorouders en zijn erfgoed," mijnheer Tulking- horn zegt dit zoo droog als maar mogelijk is, "uit behoef ik u niet te zeggen, Lady Uedlock, zijn onafscheidelijk." — \'ha voort." — "Daarom," vervolgt mijnheer Tulkinghorn, op zijn onver- schilhg redeneerenden toon, "heb ik veel in overweging te nemen, lm geval moet stilge- houden worden, als hel eenigszins mogelijk is. Doe kan het mogelijk zijn, als Sir Leicester er krankzinnig van wordt, of er door op zijn slerl- bed wordt gebracht.\' Als ik hem morgen dien schok toebracht, hoe zou de plotselinge veran- |
dering in hem dan verklaard kunnen worden.\'
Wat Kon er de reden van zijn ? Wat kon u van elkander verwijderd hebben.\' Dan zou het op muren schrijven en op straten roepen terstond beginnen, Lady Dedlock; en gij moet wel be- denken, dat dit niet u alleen zou aangaan (wie ik in dit geval niet ontzien kanj, maar uw echt- genoot, Lady Dedlock, uw echtgenoot." Naarmate hij vordert spreekt hij duidelijker,
maar met geen ziertje meer vuur of nadruk. -Er is nog een ander oogpunt," vervolgt hij,
"dat de zaak aanbiedt. Sir Leicester is met bijna blinde ingenomenheid aan u gehecht. Hij zou wel eens niet in staat kunnen zijn om die in- genomenheid te overwinnen, al wist hij zelfs wat wij weten. Ik onderstel hier een uiterste, maar het zou zoo kunnen zijn. Zoo ja, dan zou het beter zijn, dat hij niets wist. Beter voor hem en voor mij. Ik moet dat alles in aanmer- king nemen, en het loopt te zamen om het zeer inoeiehjk te maken tot een besluit te komen." Zij blijft naar dezelfde sterren staren, zon- der een woord te spreken. Zij beginnen te ver- bleeken, en het is alsof de koude haar doet bevriezen. -Mijne ondervinding leert mij," zegt mijn-
heer Tulkinghorn, die nu zijne handen in zijne zakken heeft gestoken , en zoo, als ware hij eene machine, voortredeneert; "mijne ondervinding leert mij, Lady Dedlock, dat de meeste men- sclien veel beter zouden doen als zij het trouwen maar lieten blijven. Dat is de grond van hunne meeste onaangenaamheden. Zoo dacht ik toen Sir Leicester trouwde, en zoo heb ik sedert altijd gedacht. Maar niets meer daarvan, ik moet mij nu naar de omstandigheden richten. On- dertusschen moet ik u verzoeken 0111 alles te verzwijgen, gelijk ik insgelijks zal doen." — "Moet ik dan dag aan dag mijn tegenwoordig leven voortslepen, zoolang het u behaagt.\'" vraagt zij, nog naar de lucht ziende. — "ik vrees van ja, Lady Dedlock." — "is het noodzakelijk , denkt gij, dat ik zoo aan den brandpaal ge- bonden blijf.\'" — "ik ben overtuigd, dat het noodzakelijk is wat ik u aanraad." — "Moet ik op dit versierde schavot blijven, waarop ik zoolang mijn ellendig bedrog heb gespeeld, en dat onder mij zal neervallen als gij het teeken «reeft.\'" zegt zij langzaam. — "Niet zonder waar- schuwing, Lady Dedlock. ik zal geen stap doen, zonder u vooraf daarvan kennis te geven." /ij doet al hare vragen alsof zij die uit een
boek van buiten had geleerd en uit haar ge- heugen opzeide. "Moeten wij elkander zien als naar gewoon-
te?" — "Juist als naar gewoonte, als het u belieft." — "Kn moet ik mijne schuld blijven verbergen, gelijk ik zoovele jaren gedaan heb (" — "Uohjk gy zoovele jaren gedaan hebt. Ik zou zeil\'niet daarvan gesproken hebben, Lady Ded- lock, maar nu mag ik u wel herinneren, dat |
||||||
|
7A.T HEEFT ZICH VERWONDERLIJK WEL IN BEDWANG GEHOUDEN.
|
|||||||||||||||
|
i>Si>
|
|||||||||||||||
|
uw geheim niet zwaarder voor u kan zijn <lan
het te voren was, niet erger en niet beter dan voorheen. Het is waar, dat ik liet nu weet; maar ik geloof, dat wij elkander toch nooit ge- heel vertrouwd hebben." Zij blijft nog eenigen tijd zoo staan alsof zij
bevroren was, eer zij vraagt: "Is er van avond nog iets te zeggen ?" —
"Wel," antwoordt mijnheer Tulkinghorn zeer beleefd, terwijl hij zachtjes zijne handen wrijft, "ik zou gaarne verzekerd wezen van uwe be- williging in mijne schikking, Lady Dedlock." — "Daarvan kunt gij verzekerd zijn." — "Goed. En ik wenschte u te herinneren, als eene misschien |
de deur. Mijnheer Tulkinghorn opent beide deu-
ren voor haar, juist gelijk hij gisteren zou gedaan hebben, en maakt als zij heengaat zijne ou- derwetsche buiging. Het is geen gewone blik, dien hij ontvangt van het schoone gelaat, dat in de duisternis verdwijnt, en het is geene ge- wone beweging, schoon eene zeer geringe, die zijne beleefdheid beantwoordt. Maar, gelijk hij bedenkt als hij alleen gebleven is, die vrouw heeft zich zelve verwonderlijk wel in bedwang gehouden. Hij zou dit nog beter weten, als hij die vrouw
zag gelijk zij door hare eigene kamers op en neer stapt, met loshangende haren , hare handen |
||||||||||||||
|
EEN SLECHT YOUHTELKEN. t^blz. 28Ü).
|
|||||||||||||||
|
achter haar teruggebogen hoofd samengeslo-
ten, en hare trekken als van pijn verwrongen. Hy zou dit des te meer denken, als hij die vrouw aldus uren lang op en neer zag rennen, zon- der stil te staan, zonder vermoeienis te voe- len, en altijd vergezeld door den voetstap op de Ueestenvvandeling. Maar hij sluit, daar de lucht nu kil wordt, het venster, schuift de gordijnen dicht, gaat naai\' bed en valt in slaap. En waarlijk, wanneer de sterren verdwijnen en het llauwe daglicht de torenkamer binnensluipt, en hem vindt gelijk hij er op zijn oudst uitziet, schijnt het alsof graver en spade reeds besteld waren en spoedig aan het werk zouden zijn. Hetzelfde llauwe daglicht ziet hoe Sir Lei- |
|||||||||||||||
|
overbodige voorzorg, in geval het ooit noodig
mocht zijn Sir Leicester daarvan te overtuigen, dat ik in ons geheel onderhoud uitdrukkelijk heb doen blijken, dat Sir Leicester\'s gemoeds- rust en eer en de reputatie der familie mijne eenige zorg zijn. Het zou mij verheugd hebben, de belangen van Lady Dedlock insgelijks tot mijne zorg te maken, indien de zaak dat had toegelaten, maar ongelukkig was dit zoo niet." — "Ik kan getuigenis geven van uwe trouw, mijnheer." Nadat zij dit gezegd heeft, blijft zij nog eene
poos roerloos staan, maar eindelijk beweegt zij zich, en keert zich, zonder iets van haar gewoon voorkomen verloren te hebben, naar |
|||||||||||||||
|
\\%
|
|||||||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
^«11»
|
|||||||||||
|
den oven, uit de heete straatsteenen en «Ie
heete muren samengesteld, heeft hij zich nog droger dan gewoonlijk gebakken; en zijn dor- stige geest denkt aan zijn portwijn, dien eene halve eeuw heeft gerijpt. De lantaarnopsteker wipt aan mijnheer Tul-
kinghorn\'s kant van de Fields zijne ladder op en af, wanneer die hoogepriester van adel- lijke geheimen zijne deur bereikt. Hij gaat de stoep op en wil het donkere voorhuis binnen- sluipen, wanneer hij op de bovenste trede een met onderdanige vriendelijkheid buigend man- neke ontmoet. "Is dat Snagsby?"—"Ja, mijnheer. Ik hoop,
dat gij welvaart, mijnheer. Ik dacht juist, dat ge niet meer komen zoudt, mijnheer, en ik wilde naar huis gaan." — "Zoo! Wat is er? Wat moet ge met mij?"— "Wel, mijnheer," antwoordt Snagsby, zijn hoed, uit eerbied voor zijn besten klant, naast zijn hoofd houdend»;, "ik wenschte een woordje met u te spreken, mijnheer." —"Kunt gij dat hier doen?" — "O ja wel, mijnheer." — "Spreek dan maar." De solliciteur keert zich om, leunt met zijne armen over het hek boven aan de stoep en ky\'kt naar den lantaarnopsteker, die nu dichtbij gekomen is. — "Het betreft," zegt Snagsby, op een toon vol geheimzinnigheid, "bet betreft — om er niet te veel van te zeggen — iemand van vreemde afkomst." — "Van vreemde afkomst! Wie dan?" zegt mijnheer ïulkinghorn, hem met zekere verwondering aanziende. — "Eene vrouw of juf- vrouw, mijnheer. Eene Eransche, als ik mij niet vergis. Ik ben zelf met die taal niet be- kend, maar aan hare manieren en haar uit- zicht zou ik denken, dat zij eene Fransche was, zeker geene Engelsche. Zij, die boven was, mijnheer, toen mijnheer Ducket en ik de eer badden van dien straatvegersjongen bij u te brengen." — "O ja, ja. Mademoiselle Hortense." — "Zoo, mijnheer?" Snagsby kucht achter zijne hand zijn kuchje van onderwerping. "Ik ben over het geheel niet bekend met vreemde na- men, mijnheer, maar ik twijfel niet of zij zal zoo heeten." Snagsby schijnt dit antwoord be- gonnen te hebben met een wanhopig voorne- men om den naam te herhalen; maar bij nader bedenken kucht hij nog eens om zich té ver- ontschuldigen. — "En wat kunt gij van haar te zeggen hebben, Snagsby?" vraagt mijnheer Tulkinghorn. — "Wel, mijnheer," antwoordt de kantoorwinkelier en beschaduwt zijne mede- (leel\'mg met zijn hoed; "het valt mij wel wat moeielijk. Mijn huiselijk geluk is zeer groot — ten minste zoo groot als iemand kan verwach- ten, zekerlijk — maar mijn vrouwtje is eenigs- zins jaloersch. Om er niet te veel van te zeg- gen — zij is wel wat erg jaloersch. En ziet ge, dat eene vreemde jufvrouw, die er zoo fatsoen- lijk uitziet, in den winkel komt, en in het hofje rondloert — ik zou er niet gaarne zulk eene |
|||||||||||
|
cester zijn berouwvol vaderland in oen edelmoe-
digen droom vergiffenis schenkt; en lioe deneven verschillende posten aanvaarden, waarbij bet ontvangen van bun salaris bet meeste werk uitmaakt: en boe de kuisebe Volumnia een bruid- schat van vijftig duizend pond aanbrengt aan den leelijken ouden generaal, meteen mond vol valsche tanden, lang de bewondering van lïatb en de schrik van alle andere plaatsen waar bij komt. Ook in kamertjes, hoog onder het dak en boven stallen en bijgebouwen, waar eene minder hoogvliegende eerzucht droomt van za- ligheid in eene portierswoning en in den heiligen echten staat met Will of Sally. De heldere zon gaat op en trekt alles omhoog — de WilFs en Sally\'s, de over den grond zwevende dampen, de neerhangende bladeren en bloemen, de vo- gelen, viervoetige dieren en kruipende dingen, de tuinlieden om het bedauwde gras te rollen en tot een groen tapijt te maken, en den rook van het groote keukenvuur. die zich kronkelend in de dunne lucht verheft. Eindelijk rijst de vlag op. boven mijnheer Tulkinghorn\'s nog bewus- teloos hoofd. en verkondigt met vreugde, dat Sir Leicester en Lady Dedlock bij bun geluk- kigen huiselijken haard zijn gezeten, en dat op het buitengoed in Lincolnshire de gast- vrijheid heersebt. |
|||||||||||
|
XL II.
MIJNHEER TULKINGHORN\'S KAMER THUIS.
Van de groene hoogten en breedgetakte eiken
van Kastanje-Hof verplaatst mijnheer Tulking- horn zich naar de benauwde hitte en liet stof van Londen. Zijne manier van komen en gaan tusschen die twee plaatsen is een van zijne on- doordringbare geheimen. Hij wandelt naar Kas- tanje-Hof alsof het naast de deur zijner kamers lag, en keert naar zijne kamers terug alsof hij Lincoln\'s Inn Fields geheel niet had ver- laten. Voor de reis verwisselt hij niet van klee- deren, en naderhand spreekt hij ei\' niet van. Hij is dezen morgen even stil uit zijne toron- kamer verdwenen, als hij nu in den schemer- avond op bet plein verschijnt. Als een zwart berookte Londenscbe vogel
onder de vogelen, die in deze vrool\'yko velden zitten te slapen, waar de schapen allen tot perkement, de geiten tot pruiken zijn gemaakt en bet gras in hooi is veranderd, komt de uit- gedroogde Londenscbe praktizijn, die onder het menschdom woont, maai\' niet daarmede ver- keert, die oud geworden is zonder ondervin- ding van eene blijde jeugd te hebben, en die zich zoolang gewend heeft in de boeken en gaten der menschheid een bekrompen nest te maken, dat hij haar ruimer en beter werk- kring heeft vergeten, naai- huis wandelen. In |
|||||||||||
|
BETREKKELIJK DE VREEMDE JUFVROUW. 291
|
|||||||
|
sterke uitdrukking voor gebruiken, mijnheer,
als ik anders kon, maar ik moet wel zeggen rondloert — gij weet wel, dat is—is het niet zoo? Ik laat het aan uw eigen oordeel over." Nadat Snagsby dit op een zeer beklaaglijken
toon gezegd heeft, kucht hij een kuchje van toepassing, om het verzwegene aan te vullen. "Hoe zoo? wat wilt ge zeggen?" vraagt mijn-
heer Tulkinghorn.— "Ja, mijnheer," antwoordt Snagsby, "ik dacht wel, dat gij het zelf wel zoudt gevoelen, en mijn gevoel niet kwalijk nemen, als gij bedenkt hoe teergevoelig mijn vrouwtje is. Gij moet weten, die vreemde juf- vrouw — gij hebt daar zoo even haar naam ge- noemd, maar ik kan dien zoo goed niet uit- spreken — heeft dien avond het woord Snagsby opgevangen, want zij is buitengemeen bij de hand, en navraag gedaan en mijn adres gekregen en is, terwijl ik aan tafel zat, naar mij toe gekomen. Nu is Gusta, ons dienstmeisje, heel bedeesd en heeft toevallen, en zij schrikte van die jufvrouw — die heel vinnig kijkt — en van hare nijdige ma- nier van spreken — waarvoor iemand, die wat bloo is, wel bang kan worden, — en in plaats van zich goed te houden, liet zij zich daardoor ont- stellen en viel de keukentrap af, van het eene toeval in het andere, zulke toevallen als ik somtijds denk, dat nooit iemand gehad heeft, of uit bijgekomen is, behalve bij ons in huis. Bij gevolg had mijn vrouwtje gelukkig genoeg te doen, en bleef ik alleen in den winkel. En toen zeide zij, dat zij , daar mijnheer Tulking- horn haar altijd \'-niet thuis" liet geven, de vrijheid zou nemen van gedurig bij mij aan te komen, tot zij hier werd ingelaten. Sedert heeft zij dan ook, gelijk ik begon te zeggen, in het hofje rondgeloerd — rondgeloerd, mijnheer;" hij herhaalt dit woord met roerenden nadruk. "De gevolgen van zulk eene manier van doen zijn onberekenbaar. Het zou mij niet verwon- deren als de buren reeds erg beginnen te krijgen, om niet van mijn vrouwtje te spreken. Terwijl de hemel toch weet," vervolgt hij, zijn hoofd schuddende, "dat ik nooit aan vreemde vrou- wen heb gedacht, of er iets van weet, behalve dat zij voorheen meest met bezeinpjes en tegen- woordig met eene tamboerijn rondloopen. Ik verzeker u, mijnheer, dat ik er nooit meer van geweten heb." Mijnheer Tulkinghorn heeft zeer ernstig naar
dit beklag geluisterd en vraagt nu: "En dit is nu alles, niet waar, Snagsby?" — "Ja, mijn- heer, dat is alles," antwoordt Snagshv en be- sluit met een kuchje, hetwelk duidelijk zegt: "En voor mij is het genoeg — overgenoeg." — \'Ik weet niet wat Mademoiselle Hortense wil hebben ot kan meenen, of zij moet gek zijn," zegt de solhciteur. _ «En a\\ was 2y ,iat) mijn. heer, brengt Snagsby smeekend hiertegen in, "dan zou het toch geen troost wezen, als zulk eene gekke vreemde jufvrouw mijn huiselijk ge- |
|||||||
|
luk kwam verwoesten." — "Neen," zegt de
ander. "Welnu. Daar moet een eind aan komen. Het spijt mij, dat gij last van haar gehad hebt. Als zij weder bij u komt, zend haar dan hier- heen." Met vele buigingen en een kort kuchje, waar-
mede hij verschooning voor zijne vrijpostigheid verzoekt, neemt Snagsby afscheid, en gaat met een verlicht hart naar huis. Mijnheer Tulking- horn gaat naar boven, en zegt bij zich zelven: "Die vrouwen zijn geschapen om last te geven, de geheele wereld over. Alsof de meesteres niet genoeg was, komt daar nu nog de kamenier! Maar met deze slet zal ik het ten minste kort maken." Dit zeggende, sluit hij zijne deur open. stapt
op den tast door de donkere kamers, steekt zijne kaarsen aan en ziet om zich heen. Het is te donker om veel van de Allegorie te zien; maar de dreigende Romein, die altijd uit de wolken tuimelt en naar beneden wijst, is vrij duidelijk nog daarmede aan den gang. Zonder hem met veel aandacht te verwaardigen, haalt mijnheer Tulkinghorn een sleutelje uit den zak . ontsluit eene lade, waarin een grooter sleutel ligt, die een kolïer ontsluit, waarin hij nog een sleutel vindt, en komt zoo aan den kel- dersleutel, waarmede hij naar de wijngewesten wil afdalen. Hij gaat met eene kaars in de hand naar de deur, toen er juist aangeklopt wordt. \'•Wie is dat.\' — Zoo, zoo, mejufvrouw, zijt
gij het? Gij komt juist bijtijds. Ik heb daar net van u gehoord. Kom! Wat moet gij heb- ben?" Hij zet de kaars op den schoorsteenmantel
in de kamer van zijn klerk en tikt met den sleutel tegen zijne uitgedroogde wang, terwijl hij Mademoiselle Hortense met dezen welkomst- groet ontvangt. Die katachtige dame, die hare lippen dicht heeft toegeknepen en hem zijde- lings aankijkt, sluit zachtjes de deur eer zij antwoord geeft. "Ik heb veel moeite gehad om u te vinden,
mijnheer." — "Hebt gij?" —"Ik ben hier heel dikwijls geweest, mijnheer. Altijd heeft men tegen mij gezegd: "hij is niet thuis; hij heeft iemand bij zich; hij is dit en dat; hij kan u niet spreken." " — "Dat was dan de waarheid." — "Niet de waarheid. Logens!" Somtijds heeft Mademoiselle Hortense iets
schielijks in hare manier van spreken, hetwelk zoo op een tijgerachtigen sprong naar het voor- werp van haar ongenoegen gelijkt, dat dit voor- werp onwillekeurig terugdeinst. Dit is nu het geval van mijnheer Tulkinghorn, hoewel Ma- demoiselle Hortense, met half geslotene oogen (maar toch altijd zijdelings uitkijkende) slechts verachtelijk glimlacht en haar hoofd schudt. "Kom aan, mejufvrouw," zegt de solhciteur,
ongeduldig met den sleutel op den schoorsteen- |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
2JW
|
|||||||||
|
het niet ?" — "Gij schijnt vrij veel te weten,"
zegt mijnheer Tulkinghorn hierop. — "Doe ik niet? Denkt gij, dat ik zoo onnoozel ben om te gelooven, dat ik hier gekomen ben, zoo ge- kleed, om met dien jongen te spreken, alleen om eene weddenschap uit te maken? O mijn God! Wel zeker!" Bij dit antwoord, tot aan het woord "maken," is mademoiselle spottend beleefd en vriendelijk geweest; en toen is zij eensklaps tot den bittersten toon van hoon en smaad overgegaan, terwijl hare zwarte oogen op hetzelfde oogenblik bijna gesloten waren en wijd openstonden. — "Laten wij nu eens zien," zegt mijnheer Tulkinghorn, met den sleutel te- gen zijne kin tikkende en haar met onverstoor- bare kalmte aanziende, "hoe de zaak staat." — ".la, laten wij zien," antwoordt mademoiselle, ver- scheidene malen snel en toornig met haar hoofd knikkende. — "Gij komt hier met hét buitenge- meen bescheiden verzoek, dat gij zoo even ge- daan hebt, en als dat niet wordt toegestaan, zult gij misschien nog eens komen?" — "En nog eens," zegt mademoiselle , nog harder knik- kende, "en nog eens, en nog eens, en nog dikwijls — kortom, zonder einde." — "En niet alleen hier komen, maar gij zult misschien ook naar Snagsby gaan, en als dat bezoek ook niet baat, nog eens bij hem terugkomen ?" — "En nog eens," herhaalt mademoiselle, wier knik- ken nu stuipachtig wordt, "en nog eens, en nog eens, en nog heel dikwijls — kortom, zon- der einde." — "Heel goed. Laat ik u nu mogen aanraden, Mademoiselle llortense, om de kaars te nemen en dat geld van u op te rapen. Ik denk, dat gij het daar achter het schut in dt\'n hoek zult vinden." Zij werpt hem slechts over haar schouder een
lach toe, en blijft met over elkander geslagene armen staan. "Gij wilt dus niet?" — "Neen, ik wil niet."
— "Zoo, dan zijt gij zooveel te armer, en ik
zooveel te rijker. Zie nu eens, mejufvrouw, dit is de sleutel van mijn wijnkelder. Het is een groote sleutel, maar de sleutels van gevange- nissen zijn nog grooter. In deze stad zijn liui- zen van correctie (waar men tredmolens voor vrouwen heeft), die heel sterke en zware deuren hebben, en ook zonder twijfel groote en sterke sleutels. Ik vrees, dat eene dame van uwe levendigheid het eenigszins onaange- naain zou vinden, als een van die sleutels voor zekeren tijd achter haar werd omgedraaid. Wat denkt gij?" — "Ik denk," antwoordde made- luoiselle, zonder eenige beweging te maken en met eene heldere, vriendelijke stem, "dat gij een ellendeling zijt." — "Wel waarschijnlijk!" zegt mijnheer Tulkinghorn, bedaard zijn neus snuitende. "Maar ik vraag u niet wat gij van mij zelven denkt, maar wat gij van de gevan- genis denkt." —"Niets. Wat gaat dat mij aan?" — "Het gaat u zooveel aan, mejufvrouw," ant-
|
|||||||||
|
mantel tikkende, "als gij iets te zeggen hebt, zeg
het dan, zeg het dan." — "Mijnheer, gij hebt mij slecht behandeld. Gij hebt u gemeen gedragen." — "Gemeen gedragen ?" herhaalt de solliciteur en wrijft zijn neus met den sleutel. — "Ja. Dat is liet wat ik u te zeggen heb. Dat weet gij zelf\'wel. Gij hebt mij geattrapeerd — mij gedupeerd — om u informatiën te geven — gij hebt mij ge- vraagd om u dat kleedje van mij te laten zien, dat mylady op dien avond moest gedragen hebben; gij hebt mij hier laten komdn om mij aan dien jongen te laten zien. Zeg, is dat niet zoo.\'" Mademoiselle llortense doet nog een t\'ygerach- tigen sprong. — "Gij zijt eene duivelin!" schijnt mijnheer Tulkinghorn te denken, terwijl hij haar wantrouwig aanziet. Daarop antwoordt hij: "Welnu, vrouwmensch. Ik heb u betaald." — "Gij mij betaald!" roept zij met toornige inin- achting uit. "Twee souvereinen. Ik heb ze niet gewisseld; ik weiger ze, ik veracht ze, ik smijt ze weg." Dit doet zij letterlijk. Terwijl zij nog spreekt, haalt zij ze uit hare borst en werpt ze met zulk een geweld op den vloer, dat zij weder opspringen, eer zij ieder naar den hoek rollen, waar zij na eene poos rondgetold te hebben, blijven liggen. "Gij hebt mij betaald!" zegt Mademoiselle llortense, hare groote oogen wederom dichtknijpende. "O mijn God! Wel zeker!" Mijnheer Tulkinghorn krabt zijn hoofd met
den sleutel, terwijl zij zich vermaakt met scham- per te lachen. "(Jij moet wel rijk wezen, mijne schoone viien-
din," merkt hij zeer bedaard aan, "om liet geld zoo weg te gooien." — "Ik ben rijk," ant- woordt zij. "Ik ben rijk in haat. Ik haat my- Iady met al mijn hart. Dat weet gij wel." — "Weten? Hoc zou ik dat weten?" — "Omdat gij het heel goed geweten hebt, eer ge mij om die informatiën kwaamt vragen. Omdat gij heel goed geweten hebt, dat ik r-r-razend was!" Het schijnt mademoiselle onmogelijk te zijn de letter r in dit woord genoeg te laten ratelen, hoewel zij hare krachtige uitspraak nog te hulp komt door hare handen dicht te knijpen en hare tanden op elkander te klemmen.— "Zoo, ik wist dat wel?" zegt mijnheer Tulkinghorn, en bekijkt den baard van zijn sleutel. — "Ja, zekerlijk. Ik ben niet blind. Gij hebt u zeker van mij geacht, omdat gij dat wist. Ik verfoei haar." Mademoiselle llortense slaat hare armen over elkander en werpt hem dit laatste ge- zegde over een harer schouders toe. — "Hebt gij, nu gij dit gezegd bobt, nog meer te zeg- gen, mademoiselle?" — "Ik ben nog niet ge- plaatst. Bezorg mij eene plaats. Maak dat ik eene goede conditie krijg. Als gij dat niet kunt, of dat niet wilt, gebruik mij dan om haar te vervolgen, haar te onteeren, haar tot schande te brengen. Ik zal u goed helpen en niet goe- den wil. Dat is immers uw oogmerk. Weet ik |
|||||||||
|
U1TTART1NG VAN DE ZIJDE DER VREEMDE JUFVROUW. W.i
|
|||||||||
|
nen, een blik naar den hardnekkigen Romein,
die van de zoldering naar beneden wijst.
|
|||||||||
|
woord t do solliciteur, langzaam zijn zakdoek in
zijn zak stekende, en zijn jabot gladstrijkende: "de wet is hier zoo despotisch, dat zij maatre- gelen neemt om te verhinderen, dat iemand van onze goede Engelscho burgers tegen zijn verlangen door bezoeken, zelfs van eene dame, wordt lastig gevallen. En op zijne klacht, dat hij zoo lastig gevallen wordt, neemt zij de las- tige dame en sluit haar in eene gevangenis met dwangarbeid op. Draait den sleutel achter haar om, mejufvrouw." Hij heldert zijne woorden op door liet genoemde bedrijf met den keldersleutel na te bootsen. — "Is het waar?" antwoordt mademoiselle, met dezelfde vriendelijke stem. "Dat is comisch. Maar toch — wat gaat mij dat aan?" — "Mijne schoone vriendin," ant- woordt mijnheer Tulkinghorn, "kom nog eens hier of bij mijnheer Snagsbv een bezoek bron- gen , on gij zult hot leeren." — "In dit geval zult ge in ij misschien naar de gevangenis zon- don ?" — "Misschien." Het zou eeno tegenstrijdigheid zijn, dat
iemand, die juist zoo schertsend vriendelijk spreekt als mademoiselle, hot schuim voor den mond kwam, anders zou men uit zekeretijgerach- tige trekking harer mond hoeken kunnen opma- kon. dat hot op hot punt was om zich te vortoonen. "Kortom, mejufvrouw," zegt mijnheer Tul-
kinghorn, "het zou mij spijten onbeleefd te zijn, maar als gij ooit weder ongevraagd hier — of daar — komt, zal ik u aan een politiedienaar overgeven. Hunne galanterie is groot, maar zij dragen weerspannige lieden toch op eene schan- delijke manier langs de straten; op eono plank gebonden. moisjelief." — "Ik zal u op de proef stollen," fluistert mademoiselle. "Ik zal zien of gij dat doen durft." — "En als ik ii eens /\'ver- volgt de solliciteur, zonder naar haar te luis- teren, "in eeno goode gevangenis-conditie breng, zal het eenigen tijd duren oor gij er weder uit- komt." — "Ik zal u op do proef stellen," her- haalt mademoiselle\'wederom fluisterend.— "En nu," vervolgt do solliciteur. zonder nog naar haar te luisteren, "moest gij liever maar heen- gaan. Denk er tweemaal over, eer gij weder hier komt." — "Denk gij," antwoordt zij, "er tweehonderdmaal over." — "Gij zijt door uwe mevrouw weggezonden, dat weet gij wel," zegt mijnheer Tulkinghorn , tot aan de trap niet haar niedegaande, "omdat gij zoo kwaadaardig en on- handelbaar zijt. Degin nu op eene geheel andere manier, en laat u waarschuwen door wat ik u zeg. Wat ik zeg, meen ik; en wat ik dreig, zal ik doen, mejufvrouw." Zij gaat naar beneden zonder antwoord te
geven of achter zich om te zien. Nadat zij de trap af is gaat hij ook naar beneden ; en met zijne met spinrag bedekte flesch terugkomende, gaat hij die op zijn gemak en zeer genoeglijk zitten uitdrinken; en werpt nu en dan, terwijl hij zijn hoofd achterover tegen zijn stoel laat leu- |
|||||||||
|
XLII1.
ESTHF.It\'s VERHAAL.
Het is nu onverschillig hoe dikwijls ik aan
mijne lovende moeder dacht, die mij gezegd had, dat ik haar altijd voor dood moest achten. Ik durfde baar niet naderen of aan haar schrijven, want mot mijn anjrst voor het govaar, waarin zij haar leven sleet, kon niets gelijkstaan dan mijne vrees om dat gevaar te vorgrooten. We- tonde, dat mijn enkel bestaan als levend wezen oen onverwacht struikelblok op haar weg was, kon ik niet altijd dien afschrik voor mij zelve overwinnen, die mij had aangetast toon ik hot geheim voor het eerst vernam. Nooit durfde ik haar naam uitspreken. Het was mij alsof ik niet eens hooren mocht, dat zij genoemd word. Als hot gesprok ergens in mijn bijzijn die richting nam, gelijk natuurlijk somtijds gebeurde, dood ik mijn best om niet te hooron — telde bij mij zelve, zeide iets op, dat ik van buiten kende, of ging de kamer uit. Ik begrijp nu wel, dat ik dit dikwijls moet gedaan hebbon, wanneer er geen het minste gevaar bestond, dat er van haar zou gesproken worden; maar ik deed het uit angst om iets te hooren, hetwelk aanleiding kon geven, dat zij verraden, en wel door mij verraden werd. Het is nu onverschillig, hoe dikwijls ik mij
don klank harer stem herinnerde, mij vorwon- derde of ik die ooit weder zou hooren gelijk ik zoo verlangde, en dacht hoc vreemd en treu- rig het was, dat die stem zoo nieuw voor mij was. Het is nu onverschillig, dat ik gedurig op- lette of de naam mijner moedor in het open- baar werd genoemd; dat ik dikwijls de deur van haar huis in do stad voorbijging, verlan- gend en toch bevreesd om er naar om to zien; dat ik eens in do komedie was toon mijne moeder daar ook was en mij zag, en wij voor dat groote gezelschap van alle standen zoo ver van elkan- der zaten, dat alle betrekking en vertrouwe- hjkheid tusschen ons een droom scheen te zijn. Dat is alles, alles voorbij. Mijn lot is zoo ge- zegend geweest, dat ik weinig van mij zelve kan verhalen, of het is oen verhaal van goed- hoid en edelmoedigheid in andoren. Ik mag dus dat weinige wel overslaan en voortgaan. Toen wij weder gerust thuis waren, hadden
Ada en ik vele gesprekken met mijn voogd, waar- van Richard het onderwerp was. Het spoot mijne lieve Ada zeer dat hij hun goeden neef in zijne gedachten zooveel onrecht aandeed; maar zij was Richard zoo trouw, dat zij hem zelfs daarom niet kon hooren misprijzen. Mijn voogd was hiervan overtuigd en noemde daarom ook zijn |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
294
|
|||||||||
|
daaraan gehecht hebben, en te weinig gedacht
aan de noodzakelijkheid om ze binnen perken te houden; en zoo is hij geworden wat hij is. Niet waar?" zeide mijn voogd, en zag ons aan alsof hij hoopte, dat wij hem gelijk zouden geven. "Wat denkt gij er van met u beiden?" Ada zag mij aan en zeide, dat het jammer
was, dat hij Richard op onkosten joeg. "Dat is het ook, dat is het ook," antwoordde
mijn voogd haastig. "Dat moet zoo niet zijn. Wij moeten dat schikken. Ik moet dat voor- komen. Dat gaat niet aan." En ik zeide, dat het mij speet, dat hij Richard
ooit voor een present van vijf pond bij mijn- heer Vholes had gebracht. "Heeft hij dat gedaan?\'\' zeide mijn voogd,
terwijl zijn gezicht voor een oogenblik betrok. "Maar daar hebt gij den man. Daar hebt gij den man. Zoo iets heeft bij hem niets baatzuch- tigs. Hij heeft geen het minste denkbeeld van de waarde van het geld. Hij brengt Rick bij mijnheer Vholes; en dan is hij met dien heer goede vrienden geworden en leent vijf pond van hem. Hij meent niets daarmee, en denkt er niets bij. Hij zal u dat zelf verteld hebben, zou ik haast gelooven?" — "O ja," zeide ik. — "Juist!" riep mijn voogd nu zegevierend uit. "Daar hebt gij den man. Als hij er iets kwaads mede voor- had, of dacht, dat er kwaad in stak, zou hij het niet vertellen. Hij vertelt het gelijk hij het doet, in zijn onnoozelheid. Maar gij moet hem in zijn eigen huis zien, en dan zult gij hem beter begrijpen. Wij moeten Harold Skimpole een bezoek gaan brengen, en hem voor die din- gen waarschuwen. Och Heere, hij is een kind, een onnoozel, onmondig kind!" Dientengevolge gingen wij kort daarop naar
Londen en zochten mijnheer Skimpole op. Hij woonde op eene plek inSomersTown,
de Veelhoek genoemd, waar toen juist een aantal arme uitgewekene Spanjaarden, met mantels om en papieren sigaartjes in den mond, rondwandelden. Of hij een beter huurder was dan iemand zou gedacht hebben, dewijl zijn vriend Iemand altijd eindelijk voor hem betaalde, of dat zijne ongeschiktheid voor geldzaken het ook bijzonder moeielijk maakte hem de deur uit te zetten, weet ik niet; maar hij had dit zelfde huis reeds eenige jaren bewoond. Het was in een staat van verval, die volkomen aan onze ver- wachting beantwoordde. Eenige spijlen van het stoephek waren verdwenen; het watervat was aan stuk; de klopper hing los; de knop van de schel was, naar het roestige ijzerdraad te oordeelen , reeds lang geleden afgetrokken; en vuile voetstappen op de stoep waren het eenige tccken, dat het huis bewoond was. Eene logge, slordige meid, die door al de
scheuren van hare japon ea schoenen, gelijk eene overrijpe bes, scheen heen te barsten, beantwoordde ons aankloppen door de deur een |
|||||||||
|
naam nooit mot een enkel woord van verwijt.
"Rick is op een dwaalweg, lieve," zeide hij soms. \'•Welnu, hoe dikwijls zijn wij allen niet op een dwaalweg geweest. Wij moeten hopen, dat de tijd en gij hem te recht zult brengen.\'\' Wij vernamen naderhand, wat wij toen wel vermoedden, dat hij het niet op den tijd had laten aankomen, voordat hij zelf verscheidene nia- len beproefd had om Richard de oogen te openen. Hij had hem geschreven, was naar hem toe gegaan, had met hem gesproken, had alle vrien- delijke ovorrodingskunsten beproefd, die zijne goedheid kon bedenken. Onze ongelukkige, aan het verderf gewijde Richard was doof en blind voor alles. Indien hij het verkeerd had, zou hij boete doen als het Kanselarij-proces beslist was. Indien hij in het donker rondtastte, kon hij niet beter dan zijn best doen om de wol- ken te verdry ven, die zooveel bedekten en ver- duisterden. Achterdocht en misverstand waren immers de schuld van dat proces! Men moest hem dus maar dat proces laten afwerken, en zoo weder tot zijn verstand komen. Dit was be- stendig zijn antwoord. Dat proces had hem zoo geheel ingenomen en overmeesterd, dat men hem niets onder het oog kon brengen, of hij maakte het — met zekere verdraaide redeneer- kunst, — tot eene nieuwe drangreden om te doen wat hij deed. "Zoodat het waarlijk nog meer kwaad doet," zeide mijn voogd mij eens, "den armen jongen tegen te spreken, dan hem maar te laten begaan." Ik nam eene van die gelegenheden waar om
mijn twijfel te kennen te geven of mijnheer Skim- pole wel een goed raadsman voor Richard was. "Raadsman?" antwoordde mijn voogd lachende. "Wel, melieve, wie zou zich door Skimpole raad laten geven?" — "Aanmoediger zou mis- schien een beter woord zijn geweest," zeide ik. —"Aanmoediger?" antwoordde mijn voogd weder. "Wie zou zich door Skimpole laten aan- moedigen?" — "Richard niet?" vroeg ik. — "Neen," antwoordde hij. "Zulk een vlinderachtig wezen, dat niets van wereldsche zaken weet, nooit iets berekent, .nooit over iets nadenkt, is eene verademing en uitspanning voor hem. Maar wat aanmoedigen, of raad geven, of op iemand of iets een ernstigen invloed uit te oefe- nen betreft, dat is van zulk een kind als Skimpole niet te denken." — "Maar, neef John," zeide Ada, die juist was binnengekomen en nu over mijn schouder zag, "hoe komt hij zulk een kind?" — "Hoe hij zulk een kind komt?" zeide mijn
voogd, eenigszins verlegen zijn hoofd wrijvende. — "Ja, neef John." — "Wel," antwoordde hij
langzaam, terwijl hij zijn hoofd al harder en harder wreef, "hij is geheel gevoel en — en aandoenlijkheid en — en verbeelding. En die eigenschappen werken bij hem niet regelmatig. Ik denk, dat de menschen, die hem daarom in zijne jeugd bewonderden, te veel gewicht |
|||||||||
|
\'*.).->
|
|||||||||
|
MIJNHEER SK1MP0LE THUIS.
|
|||||||||
|
Een vriendelijke tuinman heeft ze te koop. Toen
de man ze gisteravond bracht, wilde liij we- ten of hij op het geld zou wachten. "Waarhjk, mijn vriend," zeide ik, "mij dunkt van neen — als uw tijd eenige waarde voor u heeft." Dat moet wel zoo geweest zijn, want hij ging heen." Mijn voogd zag ons mot een glimlach aan,
als wilde hij ons vragen: "Is het mogelijk met zulk een onnoozel kind over wereldsche zaken te spreken?" "Dit is een dag," zeide mijnheer Skimpole,
vroolijk een teugje wijn uit oen bierglas ne- mende, "die hier altijd in gedachtenis zal blij- ven. Wij zullen hem den dag van Sint Clare en Sint Summerson noemen. (Jij moet mijne dochters zien. Ik heb eene dochter met blauwe oogen, die is mijne schoone dochter: en dan heb ik eene sentimenteele dochter en eene comische dochter. Gij moet ze alle drie zien. Zij zullen er verrukt over zijn." Hij wilde zo gaan roepen, toen mijn voogd
hem tegenhield en hem verzocht nog een oogen- blik te wachten, daar hij eerst een woordje met hem wenschte te spreken. "Mijn beste Jarndyce," antwoordde hij schert-
send en ging weder naar de sofa, "zooveel oogen- blikken als u maar belieft. Op den tijd ziet men hier niet. Wij weten nooit hoe laat het is, en vragen nooit daarnaar. Dat is de manier niet om in de wereld vooruit te komen, zult ge misschien zeggen? Nu ja! Maar wij komen ook niet vooruit. Wij leggen het daar niet op aan." Mijn voogd zag ons wederom aan, duidelijk zeggende: "Hoort gij hem wel?" "Neen, Harold," begon hij, "wat ik te zeg-
gen heb is iets, dat Richard betreft." — "De beste vriend, dien ik heb!" zeide mijnheer Skim- pole hartelijk. "Ik zou haast denken, dat hij niet mijn beste vriend moest wezen, omdat hij met u niet wel is. Maar dat is hij toch, ik kan het niet helpen: hij is vol jeugdige poëzie, en ik ben zijn vriend. Als u dat niet bevalt, kan ik het niet helpen. Ik ben toch zijn vriend.\'\' De gulle rondborstigheid, waarmede hij dit zeide, had allen schijn van oprechtheid en ver- blindde mijn voogd, zoo niet, voor het oogen- blik, ook Ada. "Gij moogt zijn vriend wezen zooveel gij maar
wilt," antwoordde mijn voogd; "maar wij moe- ten zijne beurs ontzien, Harold." — "O!" zeide mijnheer Skimpole. "Zijne beurs ? Nu komt gij aan iets, dat ik niet begrijp." Nog wat wijn inschenkende en een gebakje daarin doopende, schudde hij zijn hoofd en zag Ada en mij glim- lachend aan, als wilde hij ons zijn voorgevoel mededeelen, dat men hem dit nooit zou doen begrijpen. — "Als gij hier en daar met hem heen gaat," zeide mijn voogd ronduit, "moet gij hem niet voor u beiden laten betalen." — "Mijn beste Jarndyce," antwoordde mijnheer I |
|||||||||
|
weinigje open te doen en de reet met liare
breedte te stoppen. Daar zij mijnheer Jarndyce kende (Ada en ik dachten beide, dat zij hem blijkbaar met het betalen van haar loon in ver- band bracht) werd zij echter terstond veel vrien- delijker en liet ons binnenkomen. Daar het slot van de deur onbruikbaar was, verzekerde zij die met een ketting, insgelijks in geen bes- ten staat, en vroeg ons naar boven te gaan. "Wij gingen naar de eerste verdieping, zon-
der nog eenig spoor van bewoning te zien dan de vuile voetstappen. Daar trad mijnheer Jarn- dyce zonder omstandigheden eene kamer bin- nen; wij volgden. Zij was donker genoeg en lang niet zindelijk, maar met eene wonderlijke soort van armoedige weelde gemeubileerd, met een voetbankje van bijzondere grootte, eene sofa, rijk met kussens voorzien, een gemakkelijken leuningstoel, insgelijks met een aantal kussens, eene piano , boeken, teekengereedschap, muziek, nieuwsbladen en eenige teekeningen en schil- derijen. Eene gebrokene ruit in een der mor- sige vensters was met een stuk papier door middel van ouweitjes dichtgeplakt; maar op de tafel stond een bordje met perziken uit de broei- kas, een ander met druiven, een ander met gebakjes en eene flesch rooden wijn. Mijnheer Skimpole zelf zat half liggende op de sofa, in eene kamerjapon, en dronk geurige koffie uit een porceleinen kopje—het was nagenoeg twaalf uur — terwijl hij naar eene collectie muurbloe- inen op het balkon keek. Hij werd door ons binnenkomen in het minst
niet verlegen, maar stond op en ontving ons op zijn gewonen luchtigen trant. "Hier ben ik, ziet ge!" zeide hij, toen wij
plaats hadden genomen, niet zonder eenige moeite, daar de meeste stoelen defect waren. "Hier ben ik! Dit is mijn sober ontbijt. Som- mige menschen moeten voor hun ontbijt een stuk ossevleesch of een schapebout hebben: ik niet. Geef mij maar mijn perzikje, mijn kopje koffie en mijn glaasje wijn; en ik ben tevre- den. Ik heb die dingen voor mij zelven niet zoozeer noodig; maar zij doen mij aan de zon denken. Er is niets zonnigs aan stukken osse- vleesch en schapebouten. Niets anders dan de bevrediging van dierlijke behoeften." — "Dit is de kamer waar onze vriend patiënten ontvangt (of zou ontvangen, als hij ooit patiënten had), zijne studeerkamer, zijn heiligdom," zeide mijn voogd tot ons. — "Ja," zeide mijnheer Skim- pole, met een helderen blik rondziende, "dit is de vogelkooi. Hier leeft en zingt het vogeltje. Zij kortwieken hem nu en dan, plukken zijne veeren uit; maar hij zingt toch nog!" Hij reikte ons de druiven toe, en herhaalde
vergenoegd: "Hij zingt toch nog! Geen verhe- ven lied, maar hij zingt toch nog!" "Dat zijn heerlijke druiven," zeide mijn voogd.
"Een present?"—"Neen," antwoordde hij. "Neen! |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
\'_>1H>
|
|||||||||
|
Skimpole, terwijl het comische van dit denk-
beeld een glans over zijn genoeglijk gezicht verspreidde, "wat zal ik dan doen? Als hij mij ergens heen brengt, moet ik toch gaan. En hoe kan ik betalen? Ik heb nooit geld. En al had ik geld, ik weet er toch niet van. Denk eens, dat ik tegen iemand zeg: "hoeveel?" Denk dan eens, dat de man zegt: "zeven schel- lingen en zes stuivers." Ik weet niets van ze- ven schellingen en zes stuivers. Ik kan den man niet lastig vallen, niet verder over de zaak te spreken. Ik zal iemand, die het druk heeft. niet vragen wat zeven schellingen en zes stuivers in het Arabisch is — dat ik niet versta. "Waarom zou ik hem dan vragen wat zeven schellingen en zes stuivers in geld is — waarvan ik ook geen begrip heb?" — "Wel,"
zeide mijn voogd, geenszins misnoegd over dit argelooze antwoord, "als gij met Rick op reis gaat moet gij geld van mij leenen (maar zon- der ooit daarvan te spreken) en de berekening voor hem overlaten." — "Mijn beste Jarndyce," antwoordde mijnheer Skimpolo, "ik wil alles doen om u genoegen te geven; maar dat komt mij toch voor, niets anders dan eene ijdele formaliteit, eene bijgeloovigheid te wezen. Bo- vendien, ik geef u mijn woord, jufvrouw Clare en mijne lieve jufvrouw Summerson, ik ver- beeldde mij, dat mijnheer Carstone schatrijk was. Ik dacht, dat hij maar een briefje bo- hoefde te teekenen of zoo iets, om zooveel geld te krijgen als hij wilde." — "Het is waarlijk niet zoo, mijnheer," zeide Ada. "Hij is arm." — "Inderdaad ?" hervatte mijnheer Skimpolo
met zijn helderen glimlach. "Gij doet mij ver- baasd staan." — "En daarom niet te rijker, omdat hij op eene ijdele hoop vertrouwt," zeide mijn voogd, zijne hand met nadruk op de mouw van mijnheer Skimpole\'s kamerjapon leggende. "Draag wel zorg, dat gij hem niet in dat vertrouwen aanmoedigt, Harold." — "Mijn lieve vriend," antwoordde mijnheer Skim- pole, "mijne lieve jufvrouw Clare, en mijne lieve jufvrouw Summerson, hoe kan ik dat doen? Daartoe zou ik iets van de zaken moe- ten weten; en ik woot niets van zaken. Hij is het, dio mij aanmoedigt. Hij bemoeit zich met groote zaken, wijst mij de schoonste vooruit- zichten, waarop zij eindelijk moeten uitloopen, en verlangt, dat ik ze bewonderen zal. En ik bewonder zo ook — als schoone vooruitzichten. Maar meer weet ik er niet van, en dat zeg ik hem ook." De vertrouwelijke oprechtheid, waarmede hij
ons dit voorhield, de luchthartigheid, waarmede hij over zijne eigene onnoozelheid lachte, de zonderlinge manier, waarmede hij zich in zijne eigene bescherming nam, en over die wonder- lijke personage redeneerde, en de schertsende toon, waarop hij sprak — alles liep te zamen om te bewijzen, dat mijn voogd hem wel be- |
oordecld had. Hoc meer ik hem zag, des te
onwaarschijnlijker kwam het mij, in zijn bijzijn , voor, dat hij geheime oogmerken kon hebben, iets verbergen of op iemand invloed uitoefenen; en des te meer waarschijnlijk vond ik dit toch weder in zijne afwezigheid, en des te minder aangenaam was mij de gedachte, dat hij ge- méenzaam met iemand verkeerde, wiens wei- zijn mij ter harte ging. Vernemende, dat zijn verhoor (gelijk hij het
noemde) nu was afgeloopen, ging mijnheer Skimpole, met een van genoegen blinkend ge- zicht, de kamer uit om zijne dochteis te halen (zijne zonen waren van tijd tot tijd weggeloo- pon), terwijl mijn voogd opgetogen was, dat hij zijn karakter van onnoozelheid zoo wel had gehandhaafd. Weldra kwam hij terug en bracht zijne drie dochters mede, benevens mevrouw Skimpole, die eens eene vermaarde schoonheid was geweest, maar thans eene tengere, ziekelijke dame was, die aan eene menigte van kwalen leed en een buitengemeen grooten en schor- pen neus had. "Dit," zeide mijnheer Skimpole, "is mijne
schoone dochter, Arethusa — dio zoo wat zingt en speelt, evenals haar vader. Dit is mijne son- timenteele dochter, Laura — die een beetje speelt, maar niet zingt. Dit is mijne comische dochter, Kittv — die een beetje zingt, maar niet speelt. Wij toekenen allen een beetje, com- poneeren oen beetje, en niemand van ons allen heeft eenig denkbeeld van tijd of geld." Mevrouw Skimpole zuchtte, naar mij dacht,
alsof zij deze begaafdheid der familie gaarne had willen missen. Mij dacht ook, dat zij moeite deed om haar zucht door mijn voogd te doen hooien, en dat zij elke gelegenheid waarnam om nog eens te zuchten. "Het is wel aardig," zeide mijnheer Skim-
pole, en liet zijne vroolijke oogen van de een naar de ander dwalen, "het heeft iets comisch en interessants te gelijk, als men opmerkt hoe familietrekken bewaard blijven. In deze familie zijn wij allen kinderen, en ik ben het jongste." De dochters, die veel van hem schenen te houden, lachten over deze koddige omstandig- heid, vooral de comische dochter. "Dat is waar, liefjes," zeide mijnheer Skim-
pole, "is het niet? Zoo is het, en het moet wel zoo zijn, omdat het zoo in onzen aard ligt, gelijk het versje van de honden zegt. Daar is nu jufvrouw Summerson met haar buiten- gewonen aanleg tot administratie en hare ver- bazende kennis van allerlei kleinigheden. Het zal jufvrouw Summerson heel vreemd in de ooron klinken, durf ik wel zeggen, dat wij hier in huis niets van karbonaden weten. Maar dat doen wij toch niet, niet het minste. Wij kun- nen niets hoegenaamd koken of braden. Eene naald en draad weten wij niet te gebruiken. Wij bewonderen de menschen, die de prac- |
||||||||
|
297
|
|||||||||||||||
|
DE FAMILIE VAN DEN HEER SK1MP0LE.
|
|||||||||||||||
|
vroolijk. Eens bracht zij haar jongen man mede
naar huis, en zij en hare nog ongevederde vogeltjes hebben hun nestje boven. Ik geloof wel, dat mijne sentimenteele dochter en mijne comische dochter eens ook een man thuis zul- len brengen en een nestje boven krijgen. Zoo leven wij maai\' voort; wij weten niet hoe, maar het gaat toch." Zij zag er nog zeer jong uit om moeder van
drie kinderen te zijn, en ik kon het niet laten zoowel haar als die drie kinderen te beklagen. Het was duidelijk te zien. dat die drie doch- |
|||||||||||||||
|
ticalc wijsheid bezitten, waaraan het ons ont-
breekt: maar wij zoeken geen ongenoegen met hen. Waarom zouden zij dan met ons ongenoe- gen zoeken? "Leven en laten leven," zeggen wij tegen hen. "Leeft gij van uwe practicale wijsheid en laat ons van u leven!" Hij lachte, maar gelijk gewoonlijk, scheen
hij volkomen oprecht te zijn en werkelijk te nieenen wat hij zeide. "Wij hebben sympathie, mijne roosjes," zeide
mijnheer Skimpoie, "sympathie voor alles, niet waar?" — "O ja, papa!" riepen de drie doch- |
|||||||||||||||
|
"DRAAIT DEN SLEUTEL ACHTER HAAR OM, ME.1 UT VROUW." HIJ HELDERT ZIJNE WOORDEN OP DOOR
HET GENOEMDE BEDRIJE MET DEN KELDERSLEUTEL NA TE liOOTSEN. (blz. 293). |
|||||||||||||||
|
tors. — "Dat is eigenlijk de bestemming van
onze familie in deze woelige wereld," zeide mijnheer Skimpoie. "Wij zijn tot niets anders in staat dan om toe te zien en ons voor alles te interesseeren, en dat doen wij ook. Wat kunnen wij meer doen? Daar is mijne schoone dochter nu drie jaren getrouwd. Ik wil wel ge- looven, dat haar met een ander kind te laten trouwen en nog drie kinderen te laten krijgen, uit het oogpunt van staathuishoudkunde be- schouwd, zeer verkeerd was; maar het was toch heel pleizierig. Wij hadden bij die gelegenheden onze kleine feesten en maakten ons gezellig |
|||||||||||||||
|
ters zoo maar waren opgegroeid, en maar juist
zooveel onderricht hadden gekregen als noodig was, om haar vader in zijne ledigste uren tot speeltuig te kunnen dienen. Ik zag, dat zijn smaak voor het schilderachtige in acht genomen was in de manier, waarop zij het haar droe- gen; dat van de schoone dochter was in een classieken stijl opgemaakt, dat van de senti- menteele dochter hing in weelderig golvende lokken, de comische dochter droeg het met zekere schalkschheid, liet veel van haar vroolijk voorhoofd zien en had bosjes dartele krulletjes ter zijde van de oogen. Zij waren in een over- |
|||||||||||||||
|
298
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
eonkomstigen trant gekleed, hoewel zeer mor-
sig en slordig. Ada en ik spraken met deze jonge dames
en vonden, dat zij verwonderlijk naar haar vader geleken. Intusschen sprak mijnheer Jarndvee (die dikwijls zijn hoofd had gewreven en op eene verandering van wind gezinspeeld) in een hoekje met mevrouw Skimpole, en hoewel wij deze twee niet beluisterden, moesten wij toch wel hooien, dat er geld klonk. Mijnheer Skim- pole had zich te voren gulhartig aangeboden om met ons naar huis te gaan en zich ver- wijderd om zich daartoe te kleeden. "Mijne roosjes," zeide hij, toen hij terug-
kwam, "past goed op uwe mama. Zij is zwak- jes vandaag. Als ik voor een paar dagen met mijnheer Jarndvee medega, zal ik den leeu- werik hooien zingen en mijn goed humeur be- waren. Het heeft geleden, zooals ge weet, en zou alweder lijden als ik thuis bleef." — "Die slechte man!" zeide de comische dochter. — ".luist op een tijd toen hij wist, dat papa bij zijne muurbloemen was gaan liggen en naar de blauwe lucht keek!" klaagde Laura. — "En toen er zulk een hooireuk in de lucht was!" zeide Arethusa. — "Het bewees een gebrek aan poëtisch gevoel bij dien man," zeide mijn- heer Skimpole toestemmend, maar zeer opge- ruimd. "Het was lomp. Het toonde een gemis der fijnere trekken van menschelijkheid. Mijne dochters," verklaarde hij ons, "hebben zich zeer boos gemaakt over een braven man..." — "Niet braaf, papa. Onmogelijk!" brachten alledrie hiertegen in. — "Een ruwen kerel dan — een soort van opgerold menschelijk stekelvarken," hervatte mijnheer Skimpole, "een bakker hier uit de buurt, van wien wij een paar leuning- stoelen hadden geleend. Wij hadden een paar leuningstoelen noodig en hadden ze niet, en daarom zochten wij natuurlijk naar iemand, die ze wel had, en leenden ze. Toen ze versleten waren wilde hij ze terug hebben. Hij kreeg ze terug. Nu was hij tevreden, zult gij zeggen. Geheel niet. Hij had er tegen, dat zij versleten waren. Ik redeneerde met hem en bracht hein zijne dwaasheid onder het oog. Ik zeide: "Kunt gij, zoo oud als gij zijt, nog zoo onredelijk wezen, mijn vriend, om te willen beweren, dat een leuningstoel een ding is om op eene kast te zetten en naar te kijken? Dat het een voor- werp is om uit de verte te beschouwen, om als oogpunt naar te turen? Weet gij niet, dat wij die leuningstoelen geleend hebben om er op te zitten?" Hij bleef onredelijk, was niet te overtuigen en gebruikte zeer onvoegzame bewoordingen. Ik bleef zoo geduldig als ik op dit oogonblik ben, en sprak hem nog eens aan. "Mijn goede man," zeide ik , "hoezeer onze aan- leg om wereldsche zaken te behandelen ook verschillen mag, wij zijn allen kinderen van ééne groote moeder — de natuur. Op dezen |
|||||||||
|
heerlijken zomerochtend ziet gij mij hier (ik
lag op de sofa) met bloemen voor mij, fruit op de tafel, den onbewolkten hemel boven mij, de lucht vol welriekende geuren, mij verlusti- gend in de beschouwing der natuur. Ik bid u, bij ons wederkecrig broederschap, belemmer mij het uitzicht op dat verhevene schouwspel niet, door mij de belachelijke gedaante van een boo- zen bakker voor de oogen te plaatsen." Maar dat deed hij toch," zeide mijnheer Skimpole, met schertsende verbazing zijne lachende wenk- brauwen optrekkende. "Hij plaatste mij die be- lachelijke gedaante voor de oogen, en dat zal hij zeker weer komen doen. En daarom ben ik blij, dat ik hem uit den weg en met mijn vriend Jarndvee naar huis kan gaan." Het scheen zijne aandacht te ontsnappen,
dat mevrouw Skimpole en de dochters achter- bleven om den bakker af te wachten; maar dit was voor allen iets zoo gewoons, dat het van zelf scheen te spreken. Hij nam van zijne familie afscheid met eene teederheid even aar- dig en kinderlijk als alles wat hij anders deed, en reed zeer blijmoedig met ons heen. Terwijl wij naar beneden gingen, hadden wij door eenige openstaande deuren gelegenheid om te zien, dat zijne kamer, bij het overige van het huis vergeleken, een paleis was. Ik had niet kunnen vermoeden, dat mij dien
zelfden dag nog iets verwachtte, hetwelk mij op dat oogenblik zeer deed schrikken en mij door hetgeen er op volgde altijd gedenkwaar- dig moet blijven. Onderweg naar huis was onze gast zoo vroolijk en spraakzaam, dat ik niets anders kon doen dan naar hem luisteren en mij verwonderen; en ik was in dit opzicht niet de eenige, want ook Ada zwichtte voor dien betooverenden invloed. Wat .mijn voogd aan- gaat, de wind, die, toen wij Somers Town verlieten, zich in het oosten dreigde vast te zetten, liep geheel om, eer wij een paar mij- len daar vandaan waren. Hoe het met de echtheid van het kinderlijke
van mijnheer Skimpole in andere opzichten mocht gelegen zijn, in afwisseling en fraai we- der verheugde hij zich werkelijk met het ge- not van een kind. Geenszins afgemat door zijne drukte onderweg, was hij vóór iemand anders in de zijkamer; en terwijl ik nog naar mijn huishouden zag, hoorde ik hem bij de piano Italiaansche barcarolles en Duitsche drinklied- jes zingen, bij dozijnen achtereen. Toen wij kort voor den maaltijd allen bij elkan-
der waren, en hij nog voor de piano zat, en op zijne weelderig achtelooze manier de aardigste muziekstukjes uit zijn geheugen opzocht, en tusschenbeide van teekeningen praatte, die hij een paar jaren geleden bij ons begonnen had en nu wilde afmaken, werd er een kaartje gebracht, dat mijn voogd, op een toon vol ver- wondering, ons hardop voorlas. |
|||||||||
|
SIR LEICESTER DEDLOCK BETUIGT ZIJN LEEDWEZEN.
|
|||||||
|
Hirrold — Herald — Harold Skampling — Skum-
pling — neem mij niet kwalijk — Skimpole."-— "Dit is mijnheer Harold Skimpole," zeide mijn voogd, zichtbaar verrast. — "Zoo!" riep Sir Leicester uit. "Het doet mij genoegen, mijn- heer Skimpole te ontmoeten en gelegenheid te hebben om hem persoonlijk mijn leedwezen te betuigen. Ik hoop, mijnheer, dat gij, als gij weder in mijne streek van het graafschap komt, u door geene dergelijke bedenkingen zult laten weerhouden." — "Gij zijt zeer beleefd, Sir Lei- cester Dedlock. Zoo aangemoedigd, zal ik mij zelven zeker het genoegen en voorrecht gun- nen van uw heerlijk buitengoed nog eens te bezoeken. De eigenaren van zulke plaatsen als Kastanje-Hof," zeide mijnheer Skimpole, met zijne gewone vroolijkheid en ongedwongenheid , "zijn weldoeners van het algemeen. Zij zijn zoo goed van een aantal verrukkelijke dingen tot genot en vermaak van ons, arme lieden, te onderhouden; en wij zouden onzen weldoeners ondankbaar zijn als wij niet al het genot daar- van inoogstten, dat zij ons kunnen geven." Sir Leicester scheen dit gezegde ten hoogste
goed te keuren. "Een schilder, mijnheer?" — "Neen," ant-
woordde mijnheer Skimpole. "Een man, die niets omhanden heeft. Een eenvoudig liefhebber." Sir Leicester scheen dit nog beter te vinden.
Hij hoopte het geluk te hebben van op Kas- tanje-Hof te zijn, als mijnheer Skimpole eens weder naar Lincolnshire kwam. Mijnheer Skimpole betuigde zich zeer gestreeld en vereerd. "Mijnheer Skimpole," hervatte Sir Leicester,
zich weder tot mijn voogd richtende, "heeft tot de huishoudster gezegd, die, gelijk hij misschien zal hebben opgemerkt, eene oude getrouwe aanhoo- rige der familie is..." —"Namelijk toen ik het huis eens doorging, bij gelegenheid, dat ik jufvrouw Summerson en jufvrouw Gare een bezoek kwam brengen," voegde mijnheer Skim- pole er tot verklaring tusschen. — "Dat de vriend, met wien hij voorheen daar gelogeerd had, mijnheer Jarndyce was" (Sir Leicester boog voor den drager van dien naam), "en zoo werd ik bekend met de omstandigheid, waarover ik mijn leedwezen heb betuigd. Dat dit met een fatsoenlijk man, wie dan ook, ge- beurd was, maar vooral met iemand, die vroe- ger met Lady Dedlock bekend was, die ook op eene verwijderde familiebetrekking met haar aanspraak kan maken, en voor wien zij (ge- lijk ik van mylady zelve gehoord heb) de hoog- ste achting koestert, ik verzeker u, dat doet — m ij — leed." — "Ik bid u, zeg er niets meer van, Sir Leicester," antwoordde mijn»voogd. "Ik ben zeer gevoelig, en dat zijn wij allen, voor uwe vriendelijke oplettendheid. De dwa- ling was aan mijn kant, en ik behoorde daar- voor verschooning te verzoeken." Ik had mijne oogen niet opgeslagen. Ik had
|
|||||||
|
"Sir Leicester Dedlock!"
De bezoeker was reeds in de kamer toen
deze nog met mij in het rond draaide en eer ik liet vermogen had om mij te bewegen. Als ik dat gehad had, zou ik haastig de wijk heb- ben genomen. Ik had door mijne duizeligheid zelfs geene tegenwoordigheid van geest genoeg om naar Ada te gaan, die bij het venster stond; ik zag dat venster niet eens en wist niet waar het was. Ik hoorde mijn naam, en begreep, dat mijn voogd mij presenteerde, eer ik nog naar een stoel kon gaan. \'\'Wees zoo goed om plaats te nemen, Sir
Leicester." — "Mijnheer Jarndyce," zeide Sir Leicester, terwijl hij boog en zich neerzette, "ik neem de vrijheid en heb de eer van eens bij u aan te komen..." — "De eer is aan mij, Sir Leicester." — "Wel verplicht — nu ik juist naar Lincolnshire op reis ben, om u mijn leedwezen te betuigen, dat eenige reden van klagen, hoe gewichtig ook, welke ik tegen een heer mag hebben, die — die met u bekend en uw gastheer geweest is, en van wien ik dus verder niets wil zeggen, u en nog meer de dames onder uw geleide verhinderen zou het weinige te zien, dat op mijn buitengoed Kas- tanje-Hof een beschaafden smaak kan stree- len." — "Gij zijt buitengemeen beleefd, Sir Leicester, en uit naam van die dames, die gij hier aanwezig ziet, zoowel als voor mij zelven, be- tuig ik u mijn dank." — "Het is mogelijk, mijnheer Jarndyce, dat de heer, van wien ik om reeds gemelde redenen verder niets wil zeggen — het is mogelijk, mijnheer Jarndyce, dat die heer mij de eer kan bewezen hebben van zich zoozeer in mijn karakter te vergissen, om u te doen gelooven, dat gij op mijn buiten in Lincolnshire niet met al die beleefdheid zoudt zijn ontvangen, welke de bedienden al- daar in last hebben aan alle heeren en dames, die zich aanmelden, te bewijzen. Ik verzoek alleen te mogen aanmerken, dat het tegendeel het geval is." Uit kieschheid gaf mijn voogd slechts met
eene buiging antwoord op dit gezegde. "Het is mij leed geweest, mijnheer Jarndyce,"
vervolgde Sir Leicester met deftigen nadruk — "ik verzeker u, mijnheer, het is — m ij — leed geweest, van de huishoudster op Kastanje-Hof te vernemen, dat een heer, die in dat gedeelte van het graafschap in uw gezelschap was, en die een fijnen smaak voor de schoone kunsten schijnt te bezitten, zich insgelijks door eene dergelijke reden heeft laten afschrikken van de faniilieschilderijen met zooveel ruimte van tijd, aandacht en zorgvuldigheid te bezichtigen, als hij misschien daaraan had gewenscht te be- steden, en die sommigen daarvan misschien wel zouden beloond hebben." Hier haalde hij een kaartje uit en las, zeer deftig hoewel met vrij veel moeite, door zijn leesglas: "Mijnheer |
|||||||
|
:?0O HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
den bezoeker niet gezien en het was alsof ik
zelfs het gesprek niet hoorde. Het verwondert mij, dat ik het mij nu kan herinneren, want het scheen, toen het plaats had, volstrekt geen indruk op mij te maken. Ik hoorde hen wel spreken, maar mijn geest was zoo verward, en mijn onwillekeurige schrik voor dien heer maakte mij in zijn bijzijn zoo angstig, dat ik door het suizen in mijn hoofd en het kloppen van niijn hart niets meende te verstaan. "Ik deelde de zaak aan Lady Dedlock mede,"
zeide Kir Leicester opstaande, "en mylady on- derrichtte mij, dat zij het genoegen had gehad van eenige woorden met mijnheer Jarndyce en zijne pupillen te wisselen, bij gelegenheid eener toevallige ontmoeting gedurende hun verbijf in de nabijheid. Vergun mij, mijnheer Jarndyce, voor u zelven en deze dames de verzekering te herhalen, die ik mijnheer Skimpole reeds heb \'aangeboden. Omstandigheden voorzeker ver- hinderen mij te zeggen, dat het mij eenig ge- noegen zou verschaffen, te hooien, dat mijn- lieer Boythorn mijn huis niet zijne tegenwoor- digheid had begunstigd; maar deze omstandig- heden bepalen zich tot dien heer zelven en strekken zich niet verder uit." — "Gij weet van- oiuls hoe ik over hem denk," zeide mijnheer Skimpole. zich schertsend tot ons richtende. "Een goedhartige stier, die maar elke kleur voor rood verkiest te houden." Sir Leicester kuclite, alsof het hem onaan-
genaam was iets hoegenaamd over dien persoon te hooien, en nam met groote statigheid en beleefdheid afscheid. Ik ging zoo spoedig mo- gclijk naar mijne kamer, en bleef daar tot ik mijne zelfboheersching genoegzaam had herkre- gen. Deze bad mij bijna geheel begeven; maar toen ik weder beneden kwam was ik blijde te bevinden, dat men mij slechts plaagde, omdat ik voor dien grooten baronet uit Lincolnshire zoo schuw en stom was geweest. Ik was het thans met mij zelve eens, dat
nu de tijd gekomen was om mijn voogd te zeggen wat ik wist. De mogelijkheid, dat ik met mijne moeder in aanraking komen of naar haar huis gebracht zou worden — zelfs dat mijnheer Skimpole, in hoe weinig betrekking hij ook tot mij stond, beleefdheden van haar echtgenoot zou ontvangen en verplichting aan dezen krijgen — beangstte mij zoodanig, dat ik wel gevoelde mij niet langer zonder hulp te kunnen staande houden. Toen wij elkander goedennacht hadden ge-
zegd, en ik met Ada volgens gewoonte in onze kamer had gepraat, ging ik mijne deur weder uit en*zocht mijn voogd bij zijne boeken op. Ik wist, dat hij dan altijd zat te lezen, en toen ik naderde zag ik het licht van zijne stu- deerlamp in den gang schijnen. "Mag ik binnenkomen, voogd ?" — "Wel ze-
ker, huismoedertje. Wat is er aan de hand?" |
— "Er is niets aan de hand; maar ik wilde
dezen tijd van stilte waarnemen om u iets over mij zelve te zeggen." Hij zette een stoel voor mij, sloeg zijn boek
dicht, legde het ter zijde en zag mij met vrien- dclijke oplettendheid aan. Ik kon niet nalaten op te merken, dat zijn gezicht die zonderlin- ge uitdrukking had, welke ik nog eens daar- op had waargenomen, op dien avond toen hij zeide, dat hij geene moeielijkhedcn had, die ik gemakkelijk kon begrijpen. "Wat u aangaat, lieve Esther,\'\' zeide hij,
"gaat ons allen aan. Gij kunt niet meer gereed zijn om te spreken, dan ik ben om te hooren." — "Dat weet ik wel, voogd. Maar ik heb uw raad en bijstand zoo noodig. O, gij weet niet, hoe ik ze van avond noodig heb!" Hij scheen zulk een ernstigen toon niet ver-
wacht te hebben en zelfs eenigszins te schrikken. "O, hoe heb ik verlangd u te spreken," zeide
ik, "sedert vandaag dat bezoek hier geweest is!" — "Dat bezoek, lieve! Sir Leicester Ded- lock?"— "Ja." Hij sloeg zijne armen over elkander, en bleef
met een gezicht vol verbazing zitten wachten wat ik verder zou zeggen. Ik wist niet hoe ik hem zou voorbereiden op hetgeen ik te zog- gen had. "Wel, Esther," zeide hij, "do man, die ons
vandaag bezocht heeft, en gij zijt wel de twee laatste personen op de wereld, die ik gedacht zou hebben in eenig verband te brengen." — "O ja, voogd, dat weet ik wol. En ik ook, nog maar korten tijd geleden." De glimlach verdween van zijn gelaat, dat nu
nog ernstiger werd dan te voren. Hij ging naar de deur om te zien of die gesloten was (maar ik had daarvoor gezorgd) en zette zich weder tegenover mij. "Voogd ," zeide ik, "heugt het u nog wel,
dat Lady Dedlock, toen wij door die onweers- bui werden overvallen, u van hare zuster sprak ?" — "Wel zeker. Natuurlijk heugt mij dat nog wel."
— "En u herinnerde, dat zij ongenoegen met
elkander hadden gekregen, en van elkander ver- wijderd waren gebleven?" —"Ja wel."—"Waar- om blo ven zij zoo van elkander verwijderd, voogd?" Zijn gezicht veranderde, terwijl hij mij aan-
zag, geheel en al. "Maar kind, welke vragen zijn dat! Dat heb
ik nooit geweten. Niemand dan zij zelve heeft dat ooit geweten, geloof ik. Wie zou kunnen zeg- gen, welke geheimen die twee schoone en trot- sche dames met elkander hadden ! Gij hebt Lady Dedlock gezien. Als gij hare zuster gezien hadt zoudt gij wel begrijpen, dat deze even trotsch en onverzettelijk moet geweest zijn als zij." — "O, voogd, ik heb haar dikwijls en dikwijls gezien!" — "Haar gezien!" Hij zweeg een oogenblik en beet op zijne lippen.
"Dus, Esther, toen wij lang geleden over Boy-
|
||||||
|
ESTIIER EN HAAR VOOGD.
|
|||||||||
|
.101
|
|||||||||
|
thorn spraken, en ik u zeide, dut hij eens bijna
getrouwd was geweest, en dat de dame niet stierf, maar toch voor hem gestorven was, en dat die tijd invloed had uitgeoefend op geheel zijn later leven —toen wist gij alles, ook wie die dame was ?" — "Neen, voogd," antwoordde ik, schrikkende van het licht, dat llauw voor mij opdaagde; "en nog weet ik het niet." — "Lady Dedlock\'s zuster." — "En waarom," ik kon het hem nauwelijks vragen, "ik bid u, waar- om zagen zij van elkander af?" — "Het was haar bedrijf en zij hield de redenen daartoe in haar onbuigzaam hart verborgen. Naderhand giste hij (maar het was slechts eene gissing), dat de oorzaak van dat ongenoegen met haar zuster iets moest gehad hebben, waardoor haar trotsche geest zoodanig gekrenkt werd, dat haar verstand er onder leed; maar zij schreef hem, dat zij van de dagteekening van dien brief af voor hem stierf—gelijk zij ook werkelijk deed — en dat zij tot haar besluit werd genoopt
door hare kennis van zijn trotschen aard en zijn fijn gevoel van eer, in welke opzichten zijn karakter met liet hare overeenstemde. Uit hoofde van de voor hem en ook voor haar allerge- wichtigste bedenkingen, zeide zij, bracht zij dit offer, en in dat besluit zou zij leven en ster- ven. Zij deed beide, vrees ik; zeker is het, dat hij van dat uur af haar nooit gezien, nooit van haar gehoord heeft. En ook niemand an- ders." — "Ach, voogd, wat heb ik gedaan!" riep ik uit, voor mijn leed zwichtende. "Hoe- veel ongeluk heb ik onschuldig veroorzaakt!" — "Gij veroorzaakt, Esther?" — "Ja, voogd.
Onschuldig, maai- ontwijfelbaar. Die eenzaam afgezonderde zuster is de eerste herinnering uit mijne kindsheid." — "Toch niet!" riep hij met schrik uit. —"Ja, voogd, ja! En hare zuster is mijne moeder." Ik had hem alles willen verhalen wat mijne
moeder mij in haar brief had geschreven, maar hij wilde liet toen nog niet hooren. Hij sprak mij met zooveel verstand en teederheid toe, en hield mij zoo duidelijk alles voor oogen wat ik, als mijn geest het helderst was, zelve ten halve had gedacht en gehoopt, dat ik, welk eene vurige dankbaarheid ik ook jaren lang voor hem had gekoesterd, geloofde, dat ik hem nog nooit zoo had liefgehad en zoo van ganscher harte had gedankt als ik dien avond deed. En toen hij mij naar mijne kamer had gebracht en bij de deur een kus had gegeven, en ik mij eindelijk neerlegde om te gaan slapen , dacht ik , hoe ik ooit naar mijn gering vermogen vverk- zaam genoeg, hoe ik ooit welwillend genoeg kon zijn, hoe ik ooit hopen kon mij zelve ge- noeg te vergeten, hem trouw genoeg en ande- ren nuttig genoeg kon wezen, om hem te toonen hoe ik hem zegende en vereerde. |
|||||||||
|
XLIV.
DE BRIEF EN HET ANTWOORD.
Mijn voogd riep mij den volgenden morgen
in zijne kamer, en toen zeide ik hem wat ik den vorigen avond had moeten verzwijgen. Er was niets aan te doen, zeide hij, dan alles geheim te houden en eene tweede ontmoeting gelijk die van gisteren te vermijden. Hij be- greep wat ik gevoelen moest en stemde volko- men met mij in. Hij nam op zich mijnheer Skim- pole te weerhouden om van de door Sir Lei- ter aangebodene gelegenheid gebruik te maken. Zekere persoon, die hij mij niet behoefde te noemen, kon hij vooreerst onmogelijk raden of helpen. Hij wenschte er toe in staat te zijn; maar er was niet aan te denken. Indien haar wantrouwen tegen den procureur, van wien zij gesproken had, gegrond was, waaraan hij bijna niet twijfelde, vreesde hij voor eene ont- dekking. Hij kende hem eenigszins, zoowel van aanzien als bij geruchte, en het was zeker, dat hij een gevaarlijk niensch was. Wat er ook gebeuren mocht — dit verzekerde hij mij verscheidene malen met vriendelyken nadruk — ik was er even onschuldig aan als hij zelf, en evenzeer buiten staat om er iets aan te veranderen. "Ook begrijp ik niet," zeide hij , "dat er eenig
vermoeden op u kan vallen, melieve. Men kan wel verdenking koesteren, zonder nog iets van die betrekking te weten." — "Hij dien procu- reur mag dat zoo zijn," antwoordde ik; "maar sedert ik angstig ben geworden, zijn mij nog twee andere personen in gedachten gekomen." Daarop verhaalde ik hem van (juppv, van wien ik vreesde, dat hij reeds zekere gissingen had toen ik nog niet begreep wat hij met zijne gezeg- den meende, maar op wiens stilzwijgen, na ons laatste onderhoud , ik mij volkomen meende te mogen verlaten. — "Welnu," zeide mijn voogd. "Dan kunnen wij voor het oogenblik van hem afstappen. Wie is de andere?" Ik herinnerde hem de b\'ransche kamenier
en haar dringend verzoek om bij mij in dienst te komen. "Ja," antwoordde hij peinzend, "van haar is
meer te vreezen dan van dien klerk. Evenwel, zij zocht toch maar naar een nieuwen dienst. Zij had u en Ada kort te voren gezien, en het was natuur- lijk, dat gij haar in het hoofd moest komen. Zij vroeg alleen om kamenier bij u te worden. Meer niet." — "Hare manier van doen was zoo vreemd," zeide ik. — "Ja, maar hare manier van doen was ook vreemd toen zij hare schoenen uittrok, en voor haar vermaak eene wandeling deed, die haar den dood had kunnen berokkenen," zeide mijn voogd. "Men zou zich zelven nutteloos kwel- len, als men al zulke mogelijkheden en waar- schijnlijkheden wilde berekenen. Er zijn zeer |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
302
|
|||||||||
|
weinig onverschillige omstandigheden, die niet
van gevaarlijke beteekenis zouden schijnen, als men ze op die manier beschouwde. Hoop het beste, mijn huismoedertje. Gij kunt niets be- ters wezen dan wat gij nu zijt; blijf dat, nu gij dit alles weet, evenals te voren. Het is het beste dat gij doen kunt, voor u zelve en voor iedereen. Nu ik dit geheim met u deel___" — "En liet zoozeer verlicht," zeide ik. —"Zal
ik opmerken wat er in de familie omgaat, zoo- ver ik dat uit de verte kan waarnemen. En als de tijd komen mocht, wanneer ik eene hand kan uitstrekken om den minsten dienst te be- wijzen aan iemand, wie het beter is zelfs hier niet te noemen, zal ik, om den wil van hare lieve dochter, niet nalaten dat te doen." Ik dankte hem niet al mijn hart. Wat kon
ik ooit anders doen dan hem danken! Ik wilde juist de deur uitgaan, toen hij mij vroeg oin nog een oogenblik te blijven. Toen ik mij snel omkeerde, zag ik wederom die zelfde uitdruk- king op zijn gelaat; en op eens, ik weet niet hoe, viel het mij, als eene nieuwe, verwijderde mogelijkheid in, dat ik die begreep. "Lieve Esther," zeide mijn voogd, "ik heb
reeds lang iets in mijne gedachten gehad, dat ik u wenschte te zeggen." — "Waarlijk?" — "Ik heb het moeielijk. gevonden er\' aan te be- ginnen, en dat blijft het nog. Ik zou wenschen, dat het zeer bedaard voorgedragen en zeer be- daard overwogen werd. Zoudt gij er tegen heb- ben, dat ik het schreef?" — "Lieve voogd, hoe zou ik er tegen kunnen hebben iets te lezen, dat gij voor mij geschreven hadt?" — "Zie dan eens, melieve," zeide hij, met zijn opge- ruimden glimlach; "ben ik op dit oogenblik even eenvoudig en ongedwongen, schijn ik even eer- lijk, oprecht en ouderwetsch rondborstig als ik ooit geweest ben?" ik antwoordde met allen ernst: "Volkomen!"
En dit was de zuivere waarheid, want mijne korte weifeling (die geene minuut geduurd had) was nu voorbij, en hij had weder zijn schran- der, onbeschroomd en hartelijk uitzicht. "Zie ik er uit alsof ik iets wilde verzwijgen,
iets anders meende dan wat ik zeide, eenige
geheime gedachte had , hoegenaamd ?" zeide hij,
.met zijne heldere oogen in de mijne starende.
Ik antwoordde, dat dit zeker zoo niet was.
"Kunt ge mij ten volle vertrouwen, Esther,
en u geheel verlaten op wat ik zeg ?" — "Vol- komen," antwoordde ik met geheel mijn hart. — "Geef mij uwe hand , meisjelief," zeide mijn
voogd. Hij hield die in de zijne gesloten, terwijl hij
zijn arm licht om mij heensloeg, en op mij neerzag, met dat trouwhartige, vriendelijk be- schermende in uitzicht en houding, waardoor ik mij vroeger terstond in zijne woning thuis had gevoeld. "Gij hebt groote veranderingen bij mij teweeg-
|
|||||||||
|
gebracht, mijn huishoudstertje," zeide hij, "se-
dert dien winterdag in de diligence. Gij hebt mij sedert dien tijd aanhoudend veel goed ge- daan." — "Ach, voogd, wat hebt gij niet in dien tijd voor mij gedaan!" — "Maar," zeide hij, "daaraan moet nu niet gedacht worden." — "Het kan nooit vergeten worden." — "Ja,
Esther," zeide hij met zachten ernst, "het moet nu vergeten, voor eene poos vergeten worden. Gij moet nu alleen bedenken, dat ik thans zal blijven zooals gij mij kent, dat niets mij meer zal doen veranderen. Daarvan kunt gij u ver- zekerd houden, lieve." — "Dat doe ik ook," zeide ik. — "Dat is al veel," hervatte hij. "Dat is alles. Maar ik wil u niet terstond bij het woord vatten. Ik wil het niet schrijven wat ik in mijne gedachten heb, voordat gij het geheel met u zelve eens zijt, dat niets mij meer an- ders kan doen worden dan ge mij nu kent. Als gij in het minste daaraan twijfelt, wil ik het nooit schrijven. Als gij, na rijpe overweging, daarvan zeker zijt, zend dan van avond over eene week Charley naar mij toe — "om den blief." Maar als gij er niet geheel zeker van zijt, zend haar dan niet. Onthoud, dat ik mij in dit opzicht, gelijk in alles, op uwe oprecht- heid verlaat. Als gij op dat punt niet geheel zeker zijt, zend haar dan niet." — "Voogd ," antwoordde ik; "ik ben nu al zeker. Ik kan, wat die overtuiging aangaat, evenmin veran- deren, als gij voor mij kunt veranderen. Ik zal Charley om den brief zenden." Hij drukte mij de hand en zeide niets meer.
Er werd ook de geheele week lang door mij of hem niets meer gezegd, dat op dit gesprek doelde. Toen de bepaalde avond kwam, zeide ik, zoodia ik alleen was, tot Charley: "Gaeens naar de kamer van mijnheer Jarndyce, Charley , klop aan de deur en zeg, dat ge van mij komt — "om den brief." "
Charley ging trap op en trap af en de gan-
gen door — die omwegen door het ouderwet- sche huis kwamen mijn luisterenden ooien dien avond zeer lang voor — en kwam zoo weder terug, de gangen door en trap af en trap op, en bracht den brief. "Leg hem maar op de tafel, Char- ley," zeide ik. Charley legde hem dus op de tafel en ging naar bed, en ik bleef er naar zitten turen, zonder hem op te nemen, en dacht aan velerlei dingen. Ik begon met mijne donkere kindsheid, en
ging door die angstvallige dagen heen tot den benauwden tijd toen mijne tante, met haar strak gezicht zoo buitengemeen strak en koud, daar dood lag, en ik bij jufvrouw Rachel een- zamer was, dan ik zou geweest zijn als ik iemand in de wereld had gehad om aan te zien of mede te spreken. Verder kwam ik aan die geheel «»*><< «re dagen, toen ik zoo gelukkig was om v (hnen te vinden in allen, die m\',: •.""• "en door iedereen bemind te
|
|||||||||
|
ESTIIER GEVOELT ZICH ZEER GELUKKIG. 303
|
|||||||
|
wanneer Ada (die bijna meerderjarig was) ons
zou verlaten, en er een eind aan onze tegen- woordige levenswijs moest komen, had hij zich gewend aan dit voorstel te denken. Zoo was hij er toe gekomen. Indien ik dacht, dat ik hem ooit het beste recht zou kunnen geven om mijn beschermer te zijn, en indien ik dacht, dat ik met tevredenheid en zonder mij zelve onrecht te doen de dierbare gezellin van zijn overigen levenstijd kon worden, zoodat alleen de dood ons kon scheiden, zelfs dan kon hij niet wen- schen, dat ik mij onherroepelijk verbond, ter- wijl deze brief nog zoo nieuw voor mij was; zelfs dan moest ik rijkelyk tijd hebben om mij nogmaals te bedenken. In dat geval, en ook in het tegenovergestelde geval, moest het bij onze oude betrekking blijven, bij onze oude manier van omgang, bij den ouden naam, waarmede ik hem aansprak. En wat zijne opgeruimde Dame Dm- den, zijn huismoedertje betrof, zij zou altijd dezelfde blijven, dat wist hij wel. Dit was de inhoud van den brief, over het
geheel met zulk eene oprechtheid en ernsthaf- tigheid geschreven, alsof hij inderdaad mijn verantwoordelijke voogd was, die mij on partij- dig het voorstel van een vriend mededeelde, tegen wien hij uit rechtschapenheid alle mo- gehjke bezwaren inbracht. Hij sprak er echter geen woord van, dat hij,
toen ik er nog bevalliger uitzag, ditzelfde voor- stel in zijne gedachten gehad en er zich toen van onthouden had. Dat hij, toen ik mijn oud gezicht verloren en niets bekoorlijks meer over had. mij nog even lief bleef hebben als in mijne; schoonere dagen. Dat de ontdekking mijner ge- boorte hem geen schok gaf. Dat zijne edelmoe- digheid hem over de ontsierende litteekenen in mijn gezicht en mijn erfdeel van schande deed heenzien. Dat ik, hoe meer ik behoefte had aan zulk eene trouw, des te vaster op hem kon vertrouwen. Maar ik wist dit toch wel; ik begreep het
nu wel. Het was voor mij het slot der geschie- denis van weldaden, die ik gelezen had, en ik gevoelde, dat mij slechts ééne keus over- schoot. Mijn leven aan zijn geluk toe te wijden was nog maar een gering blijk mijner dank- baarheid; en wat had ik op dien avond anders verlangd dan een nieuw middel te vinden om hem mijne dankbaarheid te toonen? Ik schreide echter veel en lang; niet alleen
uit de volheid van mijn hart na het lezen van dien brief, niet alleen om het vreemde van het vooruitzicht — want het was mij vreemd, schoon ik het voorstel had verwacht, — maar alsof iets, waaraan ik geen naam kon geven en waarvan ik slechts een onduidelijk denk- beeld had, nu onherroepelijk voor mij verloren was. Ik was zeer tevreden, zeer dankbaar en koesterde de beste hoop; maar ik schreide toch lang en veel. |
|||||||
|
worden. Ik kwam tot den tijd toen ik voor het
eerst mijne lieve Ada zag en door haar werd opgenomen in die zusterlijke genegenheid, welke het schoonste van mijn leven was. Ik herin- nerde mij den eersten helderen glans van wei- komst, die ons uit deze vensters op dien kou- den avond te gemoet straalde, en die nooit was verbleekt. Ik leefde mijn gelukkig leven nog eens door; ik beleefde nog eens mijne ziekte en mijn hei-stel, ik dacht aan mij zelve, zoo ver- anderd, en aan allen om mij heen, zoo onveran- derd, en al dat geluk straalde gelijk een licht van eene in het midden van dat alles geplaatste gedaante af, welke door den brief, die daar op de tafel lag, werd vertegenwoordigd. Ik opende hem nu en las. Zulk een indruk
maakte dat geschrift, door de liefde voor mij, die het uitdrukte, door de onbaatzuchtige waar- schuwingen, die het mij gaf, door de teedere zorg voor mij, die uit ieder woord sprak, dat mijne oogen al te dikwijls verblind werden om veel achtereen te kunnen lezen. Ik las het echter driemaal door eer ik het neerlegde. Ik had gemeend den inhoud reeds vooraf te we- ten, en zoo was het ook. Die brief vroeg mij of ik meesteres van het Verlaten Huis wilde worden. Het was geen minnebrief, hoewel zoo vol liefde,
maar geschreven juist gelijk hij altijd met mij zou gesproken hebben. Ik zag zijn gezicht, ik hoorde zijne stem en gevoelde den invloed zijner vriende- lijk beschermende houding in eiken regel. Hij sprak mij in dien brief aan alsof onze betrekking was omgekeerd, alsof al de weldaden aan mijn kant waren, en al de aandoeningen aan den zijnen. Hij weidde er over uit, dat ik nog jong en hij reeds over het beste van zijn leven heen was; dat hij reeds op rijpe jaren was gekomen, toen ik nog een kind was; dat hij met een verzilverd hoofd aan mij zat te schrijven, en dit alles zoo wel wist, dat hij het mij rijpelijk in overweging moest geven. Hij zeide mij, dat ik door zulk een huwelijk niets zou winnen, en niets zou verliezen door het af te wijzen; want geene nieuwe betrekking kon de teederheid vergrooten, die hij mij toedroeg, en welk besluit ik ook nemen mocht, hij was overtuigd, dat het welgedaan zou zijn. Doch hij had sedert ons laatst vertrou- welijk gesprek dien stap opnieuw in overweging genomen, en had er eindelijk toe besloten, al ware het slechts om mij door één gering voorbeeld te toonen, dat de geheele wereld zich gercede- lijk zou vereenigen om de wreede voorspelling mijner kindsheid te logenstraffen. Ik kon niet weten welk een geluk ik hem kon schenken, maar daarvan wilde hij niets meer zeggen; want ik moest altijd onthouden, dat ik hem niets verschuldigd, maar hij integendeel mijn schul- denaar was. Hij had dikwijls aan onze toekomst gedacht; en de tijd te gemoet zu^Sfcen /\'U\'s vreezende, dal die kort ;iaiist;i.ii,r^^^^^^ |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS,
|
|||||||||
|
304
|
|||||||||
|
Eindelijk ging ik naar mijn spiegel. Mijne
oogen waren rood en gezwollen, en ik zeide: "O EstliLi\', Est her, kunt gij dat zijn!" Ik vrees, dat het gezicht in den spiegel op dat verwijt wederom wilde gaan schreien, maar ik hield mijn vinger er tegen op en het bedacht zich. "Dat gelijkt meer naar den bedaarden blik, melieve, waarmede gij mij eens getroost hebt, toen ge mij zulk eene verandering liet zien," zeide ik en begon mijne haren los te maken. \'•Als ge meesteres van liet Verlaten Huis zijt, moet ge zoo vroolijk wezen als een vogeltje. Eigenlijk moest ge altijd vroolijk wezen; laten wij dus nu maar voorgoed beginnen!" Ik ging toen zeer bedaard voort met mijn haar
in orde te brengen. Ik snikte nog wel een wei- nigje, maar dat was omdat ik geschreid had, niet omdat ik nog schreide. "En zoo, lieve Esther, zijt ge voor al uw leven
gelukkig. Gelukkig bij uwe beste vrienden, ge- lukkig in uwe oude woning, gelukkig in de onverdiende liefde van den beste der mannen." Ik dacht op eens, als mijn voogd iemand anders had getrouwd , wat ik dan wel gevoeld en ge- daan zou hebben. Dat zou waarlijk eene ver- andering zijn geweest. Het stelde mij het le- ven in zulk eene nieuwe en akelige gedaante voor, dat ik mijne sleutels liet rammelen en ze een kus gaf\'eer ik ze weder in het mandje legde. Toen dacht ik verder, terwijl ik voor den spie- gel mijn haar opmaakte, hoe dikwijls ik hij mij zelve overwogen had, dat de diepe sporen mij- ner ziekte en de omstandigheden mijner geboorte slechts nieuwe redenen voor mij waren om werk- zaani en dienst vaardig te zijn, en mij op alle geoorloofde wijzen bemind te maken. Dit was dan wel een goede tijd om verdrietig te gaan zitten schreien! Wat het vreemde betrof (als dit eene reden was om te schreien, hetgeen het niet was), dat ik eens meesteres van het Verlaten Huis zou worden, waarom zou dat vreemd schijnen? Andere menschen hadden wel aan zulke dingen gedacht, al had ik het niet gedaan. "Weet ge niet meer, mijn leel\'yk liefje," vroeg ik mij zelve, toen ik in den spiegel zag, "wat, eer gij die litteekens nog hadt, mevrouw Woodcourt zeide, dat ge trouwen zoudt met-----"
Misschien bracht de naam ze mij in de ge-
dachten — die gedroogde bloemen. Misschien zou het beter zijn ze niet langer te bewaren. Zij waren slechts bewaard ter gedachtenis van iets, dat geheel voorbij en afgedaan was, maar het zou toch beter zijn ze nu niet meer te bewaren. Zij lagen in een boek, en dit was toevallig in de andere kamer, onze zitkamer, tusschen Ada\'s slaapkamer en de mijne. Ik nam eene kaars en ging het zachtjes halen. Toen ik het in de hand had, zag ik door de opene deur mijne schoone vriendin liggen slapen en sloop binnen om haar een kus te geven. Het was zwak van mij, dat weet ik wel, en |
|||||||||
|
ik kon geene reden hebben om te schreien ; maar
ik liet toch een traan op het lieve gezichtje vallen, en nog een, en nog een. Nog zwakker was het van mij, dat ik de gedroogde bloemen uit het boek nam en ze voor een oogenblik aan hare lippen hield. Ik dacht aan hare liefde voor Hichard , hoewel de bloemen , waarlijk, niets - daarmede te maken hadden. Toen nam ik ze mede naar mijne kamer en verbrandde ze aan de kaars; en zij waren in een oogenblik stof geworden. Toen ik den volgenden morgen de ontbijt-
kamer binnentrad vond ik mijn voogd juist als gewoonlijk, even rondborstig, gid en open- hartig. Daar zijn voorkomen niets gedwongens had, had ook het mijne (zoo geloof ik ten minste) niets daarvan. Ik was in den loop van den ochtend verscheidene malen met hem alleen, en achtte het niet onwaarschijnlijk, dat hij mij over den brief zou spreken; maar hij zeide niets. Zoo was het op den volgenden morgen, en den volgenden, en ten minste eene week lang, zoolang mijnheer Skimpole bij ons bleef. Ik verwachtte dagelijks, dat mijn voogd over den brief zou spreken, maar hij deed het toch niet. Eindelijk dacht ik, onrustig wordende, dat ik een antwoord behoorde te schrijven. Ik be- proefde dit des avonds op mijne kamer ver- scheidene malen, maar kon geen antwoord beginnen, dat eenigszins naar een goed antwoord geleek, en dacht dus eiken avond, dat ik nog een dag wilde wachten. En ik wachtte nog zeven dagen, en hij sprak geen woord. Eindelijk gingen wij, nadat mijnheer Skim-
pole vertrokken was, op een namiddag met ons drieën een rijtoertje doen; en toen ik vóór Ada, gereed zijnde, beneden kwam, vond ik mijn voogd in de voorkamer voor het venster staan, met zijn rug naar mij toe. Toen ik binnenkwam keerde hij zich om en
zeide met een glimlach: "Zoo, zijt gij daar, mijn huismoedertje?" en keek weder naar buiten. Ik had mij voorgenomen om nu niet hem te spreken. Kortom, ik was opzettelijk niet dat oogmerk zoo vroeg benetien gekomen. "\\oogd," zeide ik, eenigszins bevende, "wanneer zoudt gij gaarne het antwoord willen hebben op den briet, dien Charley gehaald heeft.\'" — "Wan- neer het gereed is, melieve," antwoordde hij. — "ik geloof, dat het gereed is," zeide ik. — "Zal Charley het dan brengen," vroeg hij schert- sende. — "Neen, ik heb het zelve medegebracht, voogd," antwoordde ik. Ik sloeg mijne armen ofn zijn hals en kuste
hem; en hij vroeg of dit nu de meesteres van het Verlaten Huis was; en ik antwoordde van ja; en vooreerst maakte dat geen verschil, en wij gingen niet ons drieën uit, en ik zeide er mijne lievt^Xdii niets van. |
|||||||||
|
EEN BEZOEK VAN MIJNHEER VIIOLES.
|
:m
|
|||||||||||||
|
Jarndyce te komen spreken, lang voor dat ik
haar kon hooren. En toen ik haar hoorde, had zij hare boodschap reeds zoo dikwijls gezegd, dat zij geheel buiten adem was. Ik zeide Ada, dat ik mij haasten zou om
terug te komen, en vroeg Charley, toen wij in huis gingen, of er niet een heer bij mijn- heer Jarndyce was; waarop Charley, wier taai- kunde, moet ik met schaamte bekennen, mijne lessen nooit veel eer aandeed, antwoordde: "Ja, jufvrouw; heii^, die toen met mijnheer Richard is meegekomen." Een sterker contrast dan mijn voogd en mijn-
heer Vholes met elkander vormden, geloof ik |
||||||||||||||
|
XLV.
IN VERTROUWEN.
Op een ochtend toen ik mijne huiselijke bezig-
heden had afgedaan en met mijne schoone vrien- din in den tuin rondwandelde, keek ik toe- vallig naar het huis om en zag daar eene lange magere schaduw binnengaan, welke naar die van mijnheer Vholes geleek. Ada had mij pas dien morgen gezegd hoe zij hoopte, dat Ri- chard\'s ijver voor het Kanselarij-proces eindelijk wel zou vernauwen, juist omdat hij erzooover- dreven veel werk van maakte; en om dus hare |
||||||||||||||
|
richard. (blz. 308).
|
||||||||||||||
|
vroolijkheid niet te dempen, zeide ik niets van
de schaduw, die ik gezien had. Weldra kwam Charley vlug langs de paden
en tusschen de heesters door aantrippelen, zoo blozend en bevallig alsof zij eene del gezellinnen van Flora in plaats van mijn kameniertje was, en zeide: "Als het u belieft, jufvrouw, wilt ge dan eens met mijnheer Jarndyce komen spreken?" Het behoorde onder Charley\'s eigenaardig-
heden, dat zij, wanneer zij eene boodschap had te doen, altijd reeds begon te spreken zoodia zij den persoon zag, aan wien zij die brengen moest, hoe groot de afstand ook mocht wezen. Zoo zag ik dan ook, dat zij mij met hare ge- wone bewoordingen vroeg om met mijnheer |
||||||||||||||
|
niet, dat ergens te vinden zou zijn. Toen ik
binnenkwam zaten zij elkander over eene tafel aan te kijken, de een zoo vrijmoedig en de ander zoo benauwd, de een zoo breed en rechtop en de ander zoo smal en gebukt, de een zoo helder klinkend uitsprekende wat hij te zeg- gen had en de ander het zoo benepen moni- pelende, dat ik meende nooit grootcr verschil tusschen twee menschen te hebben opgemerkt. "Gij kent mijnheer Vholes wel, me lieve," zeide
mijn voogd, niet met de grootste beleefdheid voor dien heer, moet ik zeggen. Mijnheer Vholes stond op, dicht toegeknoopt
en gehandschoend volgens gewoonte, en zette zich weder, juist gelijk ik hem naast Richard |
||||||||||||||
|
M
|
||||||||||||||
|
:W> HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
in de sjees had zien zitten. Daar hij nu Richard
niet kon aankijken, keek hij recht voor zich. "Mijnheer Vlioles," zeide mijn voogd, de
zwarte gedaante aanziende alsof zij een onheil- spellende nachtvogel was, "brengt eene leelijke tijding van onzen allerongelukkigsten Richard." Hij legde een bijzonderen nadruk op het woord "allerongelukkigsten," alsof hij daarmede eenigs- zins den aard zijner betrekking tot mijnheer Vholes wilde aanduiden. Ik nam plaats tusschen hen in; mijnheer
Vholes bleef onbeweeglijk, behalve dat hij met zijn zwarten handschoen heimelijk aan een der roode puistjes op zijn geel gezicht plukte. "En daar Rick en gij gelukkig goede vrien-
den zijt," vervolgde mijn voogd, "zou ik gaarne willen weten, wat gij er van denkt, melieve. Wilt ge nu zoo goed zijn, mijnheer Vholes, om — om eens ruiterlijk te spreken?" Alles behalve ruiterlijk sprekende, begon mijn-
heer Vholes: "Ik heb gezegd, mejufvrouwSummerson, dat
ik, als mijnheer Carstone\'s rechtsgeleerde raads- man , de beste gelegenheid heb om te weten, dat mijnheer Carstone\'s financiën tegenwoor- dig in een benarden staat zijn. Niet zoozeer uit hoofde van het bedrag zijner schulden, als wel uit hoofde van den bijzonderen en drin- genden aard der verbintenissen, die mijnheer Carstone heeft aangegaan, en de middelen, die hij bezit, om deze te honoreeren of wel af te betalen. Ik heb vele kleine zaakjes voor mijn- heer Carstone geschikt; maar aan zulk schik- ken moet eens een einde komen, en dat is nu het geval. Ik heb uit mijn eigen zak eenige voorschotten gedaan, om die onaangename zaak- jes te beredderen, maar ik moet natuurlijk ver- langen , dat mij die vergoed zullen worden, want ik wil niet voorgeven een man van kapitaal te zijn, en ik heb in het Dal van Taunton een vader te onderhouden, behalve dat ik mijn best doe om mijne drie lieve dochters thuis een klein vermogen te kunnen nalaten. Nu ben ik bevreesd, dat het, daar mijnheer Car- stone zich in zulke omstandigheden bevindt, daarop zal uitloopen, dat hij verlof verzoekt om zijne aanstelling te verkoopen; en in allen gevalle moet ik het wenschelijk achten, dat zijne betrekkingen dit vooraf weten." Mijnheer Vholes, die mij onder het spreken
bestendig had aangezien, verzonk weder in de stilte, die men eigenlijk niet kon zeggen, dat zijn spreken had afgebroken, zoo dof was zijne stem, en keek weder voor zich. "Verbeeld u den armen jongen eens als hij
zelfs zijn tegenwoordig inkomen mist!" zeide mijn voogd tot mij. "En wat kan ik evenwel doen? Gij kent hem, Esther. Hij zou nooit eenige hulp van mij willen aannemen. Hem die aan te bieden, of er maar een wenk van te geven, zou hem tot een uiterste drijven , al deed dat niets anders." |
Nu sprak mijnheer Vholes mij wederom aan.
"Wat mijnheer Jarndyce daar aanmerkt, me-
jufvrouw, is ontwijfelbaar de waarheid, en dat maakt de zaak juist moeielijk. Ik zie ook niet, dat er iets aan t« doen is. Ik zeg ook niet, dat er iets aan te doen is. Verre van daar. Ik kom hier alleen om er onder het zegel des vertrouwens melding van te maken, en in alle opzichten recht door zee te gaan, opdat men naderhand niet zou kunnen zeggen, dat ik niet in alles recht door zee gegaan was. Ik verlang altijd recht door zee te gaan. Ik wensch een goeden naam na te laten. Als ik alleen mijne; eigene belangen bij mijnheer Carstone raad- pleegde, zou ik niet hier gekomen zijn. Zoo onoverkomelijk, gelijk gij wel weet, zouden zijne tegenwerpingen zijn. Dit is geen bezoek als prak- tizijn. Ik kan niemand daarvoor iets rekenen. Ik heb er geen belang bij, behalve als lid der maatschappij en als vader — en als zoon," zeide mijnheer V holes, die dit punt bijna vergeten had. Het kwam ons voor, dat mijnheer Vholes
niet meer of minder dan de waarheid zeide, als hij te kennen gaf, dat hij de verantwoor- delijkheid, zoover die dan ging, welke de ken- nis van Richard\'s omstandigheden hem oplegde, zocht te deelen. Ik kon niets anders aanraden, dan dat ik naar Deal zou gaan, waar Richard toen in garnizoen lag, met hem spreken en beproeven of het mr 0Jlgk was het ergste nog af te wenden. Zonder mijnheer Vholes daarover te raadplegen, nam ik mijn voogd ter zijde om hem dit voor te stellen, terwijl mijnheer Vholes spookachtig naar het vuur stapte en zijne begrafenis-handschoenen warmde. Het vermoeiende der reis was een bezwaar,
dat mijn voogd terstond opperde; maar daar ik zag, dat hij geene andere tegenwerpingen had, en ik volgaarne bereid was om te gaan, dwong ik hem zijne toestemming af. Toen hadden wij nog maar mijnheer Vholes zijn afscheid te geven. "Welnu, mijnheer," zeide mijn voogd, "juf-
vrouw Suminerson zal met mijnheer Carstone in onderhandeling treden, en wij moeten maar hopen , dat er nog iets aan zijne omstandigheden te doen zal zijn. Gij zult mij wel veroorloven u na uwe reis iets te laten voorzetten?" — "Ik dank u wel, mijnheer Jarndyce," antwoordde mijnheer Vholes, zijne lange zwarte mouw uit- stekende, om hem te weerhouden van te schel- len, "volstrekt niets. Ik dank u wel; niet het minste. Mijne maag is zeer zwak, en ik ben altijd een zeer slecht eter. Als ik op dezen tijd van den dag vast voedsel gebruikte, weet ik niet wat de gevolgen konden zijn. Daar ik nu getoond heb in alles recht door zee tewil- len gaan, mijnheer, zal ik met uw verlof maar afscheid nemen. De zaak is nu in zooverre af- gedaan." — "En ik wenschte, dat gij ook hadt afgedaan , en wij allen geheel hadden afgedaan |
||||||
|
307
|
|||||||||
|
ESTHER OP REIS.
|
|||||||||
|
len schenen den geheelen nacht eene muziek te
spelen, waarop de woorden konden gezongen worden, die den hoofdinhoud van den brief van mijn voogd uitmaakten. Eindelijk kwamen wij in de nauwe straten
van Ueal, en zeer somber waren zij op dien guren mistigen ochtend. Het lange, vlakke strand, met de onregelmatige huisjes van hout en steen daarlangs, en overal bezaaid met kaapstanders, booten, schuren, en kale rechte staken met takel werk, waartusschen enkele zanderige plek- ken met gras en onkruid begroeid, zag er zoo akelig uit als ik ooit eene plek heb gezien. De woelende zee werd door een zwaren witten nevel verborgen; en niets anders zag men in bewe- ging dan eenige touwslagers, die vroeg aan het werk waren, en met de grondstof van hun arbeid om het lijf gewonden, er uit zagen als- of zij , hun tegenwoordigen staat van aanzijn moede, zich zelven tot touw sponnen. Maar toen wij in een uitmuntend logement
in eene warme kamer kwamen, en frisch ge- wasschen en gekleed aan een ontbijt plaats namen, (^want het was al te laat om nog naar bed te willen gaan^ begon Deal er wat vroo- lijker uit te zien. Ons kamertje geleek naar eene seheepskajuit, en daarin had Charley bijzonder j veel vermaak. Toen begon de nevel op te trek- | ken, gelijk een gordijn, dat opgehaald wordt, j en vertoonden zich een aantal schepen, die wij j niet gedacht hadden, dat zoo nabij waren. Ik weet niet hoeveel de knecht ons zeide, dat er toen in Duins lagen. Sommigen dezer vaar- tuigen waren van het grootste soort; er was een Oostindievaarder, die zoo pas naar huis was gekomen; en toen de zon door de wolken scheen en zilveren lichtplekken over de donkere zee strooide, vormden die schepen, die nu in het licht dan in de schaduw kwamen, onder het gewoel van booten, die af-en aanvoeren, en de algemeene beweging in het rond, een heer- lijk schouwspel. De groote Oostindievaarder trok vooral onze
aandacht, omdat hij pas in den nacht op de reede was gekomen,. Hij was geheel met boo- ten omringd, en wij zeiden hoe blij de men- schen aan boord moesten zijn, dat zij nu aan land kwamen. Charley was ook nieuwsgierig naar de reis en naar de hitte in Indië, en naar de slangen en de tijgers, en daar zij zulke dingen veel beter begreep en onthield dan de regelen der spraakkunst, vertelde ik haar wat ik er van wist. Ik vertelde haar ook, hoe de zeevaarders op zulke reizen somtijds schipbreuk leden en op rotsen werden gesmeten, en somtijds door de onverschrokkenheid en menschenliefde van een enkel man werden gered. Kn toen Ohar- ley vroeg hoe dat mogelijk was, vertelde ik haar hoe wij thuis van zulk een geval wisten. Ik had gedacht Hichard een briefje te zen- den, om hem te berichten, dat ik daar was, |
|||||||||
|
met zekere zaak, die gij wel weet, mijnheer
Viioles," zeide mijn voogd met bitterheid. Mijnheer Vholes, die van het hoofd tot de
voeten zoo diep zwart geverfd was, dat hij voor het vuur had staan dampen en een zeer on- aangenamen reuk verspreidde, schudde lang- zaam zijn hoofd. "Wij, wier grootste eerzucht het is voor eerlijke
praktizijns gehouden te worden, mijnheer," zeide hij, "kunnen niets anders doen dan den schouder tegen het wiel zetten. Dat doen wij, mijnheer. Ten minste, dat doe ik; en ik denk gaarne het beste van al mijne medebroeders in het vak. Gij begrijpt wel, mejufvrouw, dat gij bij uwe onder- handeling met mijnheer Carstone onder ver- plichting z\'yt om geene melding van mij te maken\'.\'" Ik antwoordde, dat ik mij wel daarvoor zou
wachten. "Zeer wel, mejufvrouw. Goedenmorgen, mijn-
heer Jarndyce, goedenmorgen." Mijnheer Vho- les legde zijn dooden handschoen, waarin bijna geene hand scheen te zitten, op mijne vingers, en toen op die van mijn voogd, en ging met zijne lange, smalle schaduw heen. Ik stelde mij voor hoe zij, buitenop de diligence, door het geheele zonnige landschap tusschen ons en Londen zouden heen rijden, en onder het voortglijden het zaad in den grond doen bo- vriezen. r" Natuurlijk was het noodig Ada te zeggen waar
ik heen ging en waarom ik dit deed, en na- tuurlyk was zij bedroefd en angstig. Doch zij was Kichard al te trouw om een woord te spreken dan om hem te beklagen en te ver- ontschuldigen; en in een geest vol liefde schreef zij hem een langen brief, dien ik medenam. Charley zou mijne reisgezellin wezen, hoe-
wel ik er geene noodig had en haar gaarne thuis zou hebben gelaten. Wij begaven ons in den namiddag allen naar Londen, en twee plaatsen op den postwagen open vindende, be- stelden wij die. Op den tijd, dat wij gewoon- lijk naar bed gingen, reden Charley en ik, met de brieven naar Kent, zeewaarts heen. Het was eene nachtreis in dien tijd vanpostwa-
gens; maar wij hadden het rijtuig voor ons alleen en vonden den nacht niet zeer vervelend. Hij ging voor mij om, gelijk ik meen, dat hij voorde meeste menschen in mijne omstandigheden zou gedaan hebben. Nu eens had ik veel, dan we- der zeer weinig hoop op den goeden uitslag mijner reis. Nu dacht ik, dat ik wel eenig nut zou doen, dan verwonderde ik mij weder hoe ik dat ooit had kunnen denken. Nu hield ik het voor zeer verstandig, dat ik daarheen ging, dan weder voor zeer onverstandig. In welke stemming ik Hichard zou vinden, wat ik hem zou zeggen en wat hij mij zou antwoorden, waren vragen, die in deze twee gemoedstoestanden beurtelings mijn geest .bezig hielden; en de wie- |
|||||||||
|
11 ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
308
|
|||||||||
|
al weg zijn geweest — en dat moet het eeni<js-
zins verbloemen, dat ik uitkoop. Welnu! Wat voorbij is moet maar voorbij zijn! Zoo gaat dit vak den weg van de andere. Ik behoef nu nog maar in de kerk te zijn geweest, om door alle vakken de ronde te hebben gedaan." — "Ri- chard," zeide ik dringend, "zoo hopeloos staat het toch nog niet?" — "Zoo staat het waarlijk, Esther," antwoordde hij. "Ik ben de schande zoo nabij gekomen, dat zij, die in gezag over mij gesteld zijn, (gelijk de catechismus zegt) veel liever willen, dat ik heenga, dan dat ik blijf. En zij hebben gelijk. Al had ik gcene schulden en zulke bezwaren, dan zou ik toch zelfs voor dit beroep niet deugen. Ik heb geen hart, ziel, zorg of gedachte voor iets dan voor één ding. Al was dat laatst nu niet gebeurd," zeide hij, den brief, dien hij geschreven had, in stukjes scheurende, en deze gemelijk in het rond strooiende, "hoe had ik dan toch met mijn regiment buitenslands kunnen gaan? Wij zullen daartoe order krijgen; en had ik kun- nen medegaan/ Hoe had ik, met mijne onder- vinding, zelfs Vholes kunnen vertrouwen, als ik niet bij hem was?" Hij kon zeker aan mijn gezicht zien wat ik
wilde zeggen, want hij vatte de hand, die ik op zijn arm had gelegd, en legde die op mijne eigene lippen, om mij het spreken te be- letten. "Neen, Esther," zeide hij, "twee onderwer-
pen verbied ik, moet ik verbieden. Het eerste is John Jarndyce. Het tweede — gij weet wel wat. Noem het razernij, ik zeg u, dat ik het nu toch niet veranderen kan — niet weder bij mijn verstand kan komen. Maar het is geene razernij; het is het ééne doel, waarvoor ik leven moet. liet is jammer, dat ik mij ooil liet over- halen om het voor iets anders te verzuimen. En het zou wijsheid zijn het nu te laten ste- ken, na al den tijd, de moeite, de zorg en den angst, die ik er aan gegeven heb! Ü ja, ware wijsheid! Het zou ook zekeren menschen zeer aangenaam zijn; maar dat zal ik nooit." Hij was in eene stemming, waarin ik het
best achtte zijn vooringenomenheid niet door tegenspraak te vergrooten — indien dit nog mogelijk was. Ik haalde Ada\'s brief voor den dag en gaf hem dien over. •Moet ik hem nu lezen?" vroeg hij.
Toen ik ja antwoordde, legde hij het ge-
schrift voor zich op de tafel, en begon met het hoofd in de hand te lezen. Hij had nog niet ver gelezen, toen hij ook\' zijne andere hand aan zijn hoofd bracht — om zijn gezicht voor mij te verbergen. Weldra stond hij op en ging, alsof hij te weinig licht had, naar het venster. Daar niet zijn rug naar mij toe staande, las hij den brief uit; en toen hij gedaan en het papier weder opgevouwen had , bleef hij nog eenige minuten staan met den brief in de hand. |
|||||||||
|
maar nu vond ik het beter zonder zulk eene
voorbereiding naar hem toe te gaan. Daar hij in de kazerne woonde, twijfelde ik eenigszins of dit wel doenlijk was, maar wij besloten de plaats eens te gaan opnemen. Door liet hek van het voorplein kijkende, vonden wij zoo vroeg in den ochtend alles zeer stil; en ik vroeg een sergeant, die bij de stoep van het wachthuis stond, waar hij woonde. Hg zond een soldaat met mij mede om het mij te wijzen. Deze man ging eene trap op, klopte met zijne knokkels aan eene deur en liet ons staan. \'•Kom aan dan !" riep Kicliard van binnen.
Ik liet dus Charley in den smallen gang, en naar de half opene deur gaande, zeide ik : "Kan ik binnenkomen, llichard ? Ik ben het maar. Dame Durden." Hij zat aan eene tafel te schrijven, met een
warboel van kleederen, blikken bussen, boe- ken, laarzen, schuiers en valiezen op den grond om hem been. Hij was maar half gekleed — in bui gerkleeren, naar ik opmerkte, niet in uni- form, — zijn haar was ongekamd en hij zag er zelf even verwilderd uit als zijne kamer. Dit alles zag ik nadat hij mij hartelijk verwel- komd had, en ik naast hem zat; want zoodra hij mijne stem hoorde, sprong hij op. en sloot mij oogenblikkelijk in zijne armen. Die lieve llichard! Voor mij bleef hij altijd dezelfde. Tot aan — ach, arme jongen, tot aan het einde toe, ontving hij mij nooit zonder dat er een zweem van zijne oude jongensachtige vroohjk- heid terugkwam. "Goede heinel, mijn lief klein huismoeder-
tje," zeide hij, "hoe komt gij hier? Wie zou er aan gedacht hebben om u te zien! Kr scheelt immers niets aan? Ada is wel.\'" — "/eer wel. En bekoorlijker dan ooit, llichard." — "Ach," zeide hij, op zijn stoel achteroverleunende , "mijn arm nichtje! Ik was bezig met aan u te schrij- ven, Esther." Zoo vervallen en versleten als hij er uitzag,
zells in den bloei zijner bevallige jeugd, terwijl hij daar achterovergeleund zat en het dicht beschrevene blad papier in zijne hand samen- frommelde ! "Hebt gij de moeite gedaan om dat alles te
schrijven, en zal ik het nu niet eens lezen?" zeide ik. — "Och, lieve," antwoordde hij met een gebaar van hopeloosheid, "gij kunt het in de geheide kamer lezen. Het is hier alles af- gedaan." Ik drong hein vriendelijk om zich niet aan
neerslachtigheid over te geven. Ik zeide hem toevallig gehoord te hebben, dat hij in moeiehjk- heden was, en dat ik daarom met hem kwam overleggen wat er best te doen zou zijn. \'■Daaraan herken ik u, Esther, maar hel is
nutteloos, en daarin herken ik u wederom niet," zeide hij met een treurigen glimlach. "Ik ver- trek vandaag met verlof— ik zou over een uur |
|||||||||
|
RICITAJtD HEEFT SLECHTS GEDACHTEN VOOR ÉÉN Dl KG. :WH>
|
|||||||
|
Toon hij naar zijn stoel terugkwam, zag ik tranen
in zijne oogen. "Gij weet natuurlijk, Esther, wat zij hier
schrijft?" Hij sprak op oen zachten toon en kuste den brief terwijl hij dit zeide. — "Ja, Richard." — "Zij biedt mij," zeide hij, even niet zijn voet op den grond stampende, "het kleine erfdeel aan, dat eerlang in haar bezit zal komen — juist zooveel en zoo weinig als ik heb door- gebracht — en bidt en smeekt mij het aan te nemen, er mijne schulden mee af te doen en in dienst te blijven." — "Ik weet, dat uw wol- zijn de dierbaarste wensch van haar hart is," zeide ik. "En o, beste Richard, Ada heeft oen edel hart!" — "Dat heeft zij zeker. Ik — ik wenschte, dat ik dood was!" Hij ging weder naar het venster, legde zijn
arm op de vensterbank en liet zijn hoofd op zijn arm zinken. Het deed mij zeer hem zoo te zien; maar ik hoopte, dat hij handelbaarder zou worden, en zweeg derhalve. Mijne onder- vinding was zoor beperkt; ik verwachtte vol- strekt niet, dat hij uit deze vertoodering cens- klaps tot eene nieuwe uitbarsting van verbit- tering over het onrecht, dat hij meende te lijden, zou overgaan. "En dat is liet hart, dat die John Jarndvce,
die anders niet tusschen ons genoemd moet worden, van mij zoekt te vervreemden!" zeide hij met verontwaardiging. "En het lieve meisje schrijft mij dat onder het dak van dien zelf- den John Jarndvce. on met de goedgunstige bewilliging of oogluiking van dien zelfden John Jarndvce, durf ik wel zeggen, als een nieuw middel om mij af te koopen." — "Richard," riep ik uit en stond haastig op, "ik wil u zulke schandelijke woorden niet hooren uiten !" Ik was waarlijk voor het eerst in mijn leven zeer boos op hem; maar dit duurde slechts een oogenblik. Toen ik zag hoe hij mij mot zijn jeugdig vervallen gezicht aanstaarde, alsof het hem speet, legde ik mijne hand op zijn schouder en zeide: "Lieve Richard, spreek toch niet op zulk een toon tegen mij. Bedenk!" Hij was zeer beschaamd en zeide openhar-
tig, dat hij zeer verkeerd had gedaan en mij duizendmaal vergiffenis vroeg. Daarop begon ik te lachen, maar beefde toch eenigszins, want ik was er zelve van geschrikt, dat ik mij zoo driftig maakte. "Dit aanbod aan te nemen, lieve Esther,"
zeide hij , zich naast mij neerzettende en ons gesprek hervattende — "nog eens bid ik u, vergeef het mij; het spijt mij zeer — dit aan- bod van mijne lieve nicht aan te nemen, is, dat behoef ik u niet te zeggen, onmogelijk. Buitendien, ik zou u blieven en papieren kun- nen laten zien, die u zouden overtuigen, dat hier alles voorbij is. Ik heb afgedaan met den rooden rok, geloof mij. Maar het is toch, te midden van mijne onaangenaamheden en zor- |
gen, een genoegen voor mij te weten, dat ik
Ada\'s belangen behartig terwijl ik mijne eigene behartig. Vholes heeft zijn schouder togen het wiel, en hij kan nu niet nalaten het in be- weging te houden, evenzeer om harentwil als om mijnentwil, Goddank!" Zijne lichtgoloovigo hoop herleefde nu weder
en verhelderde zijne trekken, maar zijn ge- zicht word daardoor voor mij nog treuriger om aan te zien dun te voren. "Neen, neon!" riep Richard zegevierend uit.
"Al was Ada\'s gering vermogen hot mijne, geen penning daarvan zou ik besteden om bij iets te blijven, waartoe ik niet geschikt ben, waarin ik geen belang kan stellen, dat ik moede bon. Ik zou het aan iets besteden, dat moor voordeel belooft, tot iets gebruiken, waarbij meer op het spel staat. Wees niet ongerust over mij. Ik zal nu maar ééne zorg op mijn gemoed hebben, en Vholes en ik zullen onafgebroken werkzaam zijn. Aan middelen zal het mij niet ontbreken. Als ik mijne aanstelling verkocht heb, zal ik in schikkingen kunnen komen mot eenige kleine woekeraars, die nu naar geene rede willen luisteren — zoo zegt Vholes mij. Ik zou toch altijd overhouden, maar daardoor des te meer. Kom aan. Gij zult een blief aan Ada van mij medenemen, Esther, en gij moet beide betere dingen van mij hopen, en niet gclooven, dat ik al geheel ten einde raad ben." Ik zal niet herhalen wat ik tot Richard zeide.
Ik weet wel, dat het vervelend was, on nie- mand behoeft een oogenblik te denken, dat alles verstandig was. Maar het kwam uit mijn ha>\'t. Hij hoorde het met geduld en aandoe- ning aan; maar ik zag wol, dat het voor het oogenblik niet baten kon over die twee onder- werpen, die hij verboden had, te willen spie- ken. Ik zag en ondervond ook bij dit gesprek, hoe verstandig het gezegde van mijn voogd was, dat het nog meer kwaad deed hem te willen overreden dan hem maar te laten ge- lijk hij was. Ik was dus eindelijk genoodzaakt Richard te
vragen, of hij er niet tegen had mij te over- tuigen, dat alles daar, gelijk hij gezegd had, werkelijk voorbij was, en hij zich dit niet maar zoo verbeeldde. Zonder aarzeling gaf hij mij eene briefwisseling te lezen, die duidelijk be- wees, dat zijne afdanking eene besliste zaak was. Uit hetgeen hij mij zeide kon ik opma- ken, dat mijnheer Vholes afschriften van die papieren had, en hij dien heer bestendig had geraadpleegd. Behalve dat ik dit had vernomen, Ada\'s brief had gebracht, en dat ik nu Hichard\'s reisgenoote naar Londen zou zijn, bad mijne komst niet het minste nut gedaan. Dii met weerzin bij mij zelve bekennende , zeide ik , dat ik naar het logement zou terugkeeren en daar wachten tot hij bij mij kwam. Hij wierp dus een mantel om en bracht mij tot aan het hek; |
||||||
|
:(K> HET VERLATEN IIU1S.
|
|||||||
|
en Charley on ik gingen langs het strand terug.
Op oone plok had zich een troep menschen
om eenige zee-officieren verzameld, die juist uit eene boot aan land stapten en niet buiten- gemoene belangstelling schenen ontvangen te wolden. Ik zeide tot Charley, dat dit zeker eene boot van den grooton Oostindievaarder zou zijn, en wij bleven stilstaan om te kijken. De heeren kwamen langzaam van den water-
kant aan, vriendelijk onder elkander schert- send en met de menschen, die hen omringden , sprekende, en in het rond ziende alsof zij blijde waren weder in Engeland te zijn. "Charley, Charley!" zeide ik, \'\'kom mede!" en ik haastte mij zoo snel voort, dat mijn kameniertje er zich over verbaasde. Niet voordat wij in ons kajuitachtig kamertje
waren opgesloten en ik tijd had gehad om adem te halen, begon ik mij te bedenken waarom ik zulk een haast had gemaakt. In een der door de zon gebruinde gezichten had ik Allan Wood- court herkend, en ik was bang geweest, dat hij mij zou herkennen. Ik had niet gewild. dat hij zien zou hoc ik veranderd was. Die ontmoeting had mij verrast en mijn moed was mij geheel ontzonken. Ik begreep echter, dat dit niet zoo behoorde,
en zeide nu tot mij zelve: "Melieve, er is geenc reden — en er kan in het geheel geene reden zijn — waarom dit nu erger voor u zou zijn dan het altijd geweest is. Wat gij verleden maand waart, zijt ge nu nog; niet erger en niet be- tcr. Dit is uwe vastberadenheid niet, Esther; maak, dat gij die terug krijgt!" Ik beefde ge- weldig — van het harde loopen — en kon in het eerst niet tot bedaren komen; maar ik kwam het te boven en was zeer blijde, dat ik dit wist. Het gezelschap kwam naar het logement. Ik
hoorde hen op de trap spreken. Ik was zeker, dat het dezelfde hoeren waren, omdat ik hunne stemmen herkende — ik meen, dat ik die van Woodcourt kende. Zeker zou ik liefst zijn heen- gegaan zonder mij bekend te maken, maar ik had mij vast voorgenomen dit niet te doen. "Neen, melieve, neen! Dat niet!" Ik strikte mijn hoed los en sloeg mijne voile
half op — ik geloof haast half neer, maar dat maakt weinig verschil, — schreef op een kaartje, dat ik mij daar toevallig bevond met mijnheer Richard Carstone. en zond dit naar mijnheer Woodcourt. Hij kwam dadelijk. Ik zeide hem, dat het mij zeer verheugde toevallig onder de eersten te behooren , die hem in Engeland wolkom heetten. En ik zag, dat hij zeer be- gaan met mij was. "(üj hebt schipbreuk geloden en in groot ge-
vaar verkeerd, mijnheer Woudcourt," zeide ik, "maar wij kunnen datgene haast geen onge- luk noemen, wat u gelegenheid heeft gegc- ven om zooveel moed te toonen en zooveel nut |
|||||||
|
te doen. Wij hebbon dat met hartelijke be-
langstelling gelezen. Ik hooide er het eerst iets van door uwe oude patiënte, die arme jufvrouw Elite, toen ik pas van mijne zware ziekte her- steld was." — "O, dat jufvrouwtje Elite!" zeide hij. "Blijft zij nog altijd op dezelfde manier voortleven?" — "Altijd eveneens." Ik was nu zoo rustig geworden, dat ik in
staat was mijne voile geheel op te slaan. "Hare dankbaarheid voor u, mijnheer Wood-
court, is waarlijk iets aardigs. Het is een har- telijk schepseltje, gelijk ik bij ondervinding weet." — "Hebt — hebt gij dat zoo gevonden ?" antwoordde hij. "Dat — dat verheugt mij." Hij was zoo met mij begaan, dat hij bijna niet kon spreken.— "Ik verzeker u," zeide ik, "dat hare blijdschap over mijn herstel mij toen zeer heeft getroffen." — "Het speet mij zeer te moe- ten hooren, dat gij eene zware ziekte hadt ge- had." — "Ta, eene zware ziekte." — "Maar zijt gij nu geheel hersteld?"— "Mijne gezondheid en opgeruimdheid heb ik geheel teruggekre- gen," antwoordde ik. "Gij weet wel hoe goed mijn voogd is, en welk een gelukkig leven wij leiden. Ik heb alle reden om dankbaar te zijn en niets in de wereld meer te wenschen." Ik gevoelde wel, dat hij mij meer beklaagde
dan ik mij zelve ooit beklaagd had. De ge- dachte, dat ik verplicht was hem gerust te stel- lcn, boezemde mij nieuwe kalmte en standvas- tigheid in. Ik sprak over zijne reis, zijne toe- komstige vooruitzichten en zijn waarschijnlij ken terugkeer naar Indië. Hij zeide, dat die zeer twijfelachtig was. Hij had ondervonden, dat do Eortuin hem daar niet meer begunstigde dan hier. Hij was als een arm scheepsdokter heen- gegaan en eveneens teruggekomen. Terwijl wij nog zoo spraken en ik mij nog verheugde, dat ik den schok, dien mijn gezicht hem had moe- ten geven, eenigszins had verzacht, kwam Ri- chard binnen. Hij had beneden gehoord wie er bij mij was, en zij zagen elkander met harte- lijke blijdschap terug. Toen zij, na de eerste begroeting, over Ri-
chard\'s tegenwoordige omstandigheden spraken, zag ik, dat mijnheer Woodcourt wel begreep, dat alles niet naar wensch met hem ging. Hij zag hem dikwijls aan, alsof hij zich poogde te verzekeren of ik de waarheid wist. Richard was echter juist in zijne beste luim, vol hoop en moed, en zeer verheugd, dat hij mijnheer Wood- court, van wien hij altijd veel gehouden had, wederzag. Richard sprak er van om met ons drieën
gezamelijk naar Londen te gaan; maar daar mijnheer Woodcourt nog eenigen tijd bij zijn schip moest blijven, kon hij ons niet vergezel- len. Hij dineerde met ons en werd toen nog zooveel meer wat hij vroeger placht te zijn, dat ik mij nog meer verheugde in staat te zijn geweest om zijne spijt te verzachten. Evenwel |
|||||||
|
ALLAN WOODGOURT WIL RICHARD\'S VRIEND ZIJN. \'M\\
|
|||||||||
|
was hij nog niet gerust over Uichard. Toen de
postwagen stond te wachten, en Richard naar beneden ging om voor zijne bagage te zorgen, sprak hij mij over hom aan. Ik dacht, dat het mij niet vrij stond hem
alles te zeggen wat ik wist; maai\' ik sprak met weinige woorden over zijne verwijdering van mijnheer Jarndvce en de ongelegenheden, waar- in hij zich wikkelde door zich met dat heil- looze Kanselarij-proces te bemoeien. Mijnheer Woodcourt luisterde met belangstelling en be- tuigde zijn leedwezen. "Ik zag u tamelijk scherp op hem letten,"
zeide ik. "Vindt gij hem zoo veranderd ?" — "Ja, hij is veranderd," antwoordde hij en schudde zijn hoofd. Ik voelde het bloed voor de eerste maal naar
mijne wangen stijgen; maar dit was slechts eene oogenblikkelijke aandoening. Ik keerde mijn hoofd om, en het was voorb\'u\'. "Het is niet," zeide mijnheer Woodcourt, "dat
hij zooveel ouder of jonger, magerder of meer gevuld, bleekor of blozender is, dan wel, dat zijn gezicht zulk eene zonderlinge uitdrukking heeft. Ik heb bij een jongmensch nog nooit zulk een uitzicht waargenomen. Men kan juist niet zeggen, dat het angstvalligheid of verve- ling kenteekent; maar van beide is er toch iets in; het is als het ware een beginsel van wanhoop."—"Gij denkt toch niet, dat hij ziek is?" zeide ik. — "Neon. Naar het lichaam schijnt hij gezond en sterk te zijn." — "Dat zijn gemoed niet gerust is, weten wij maar al te wel," hervatte ik. "Gaat gij naar Londen, mijn- heer Woodcourt ?" — "Morgen of overmorgen." — "Er is niets, waaraan Richard zooveel behoefte heeft, als aan een vriend. Hij heeft altijd veel van u gehouden. Ga hem toch opzoeken , bid ik u, als gij daar komt. Houd hem wat gezel- schap, als gij kunt. Gij weet niet hoeveel nut gij daardoor zult doen. Gij kunt u niet verbeelden hoe dankbaar Ada en mijnheer Jarndvce, en ook ik, u daarvoor zullen zijn." — "Jufvrouw Summcrson," antwoordde hij, met meer ont- roering dan hij nog had getoond, "hij den he- mel, ik wil een waar vriend voor hem zijn. Ik zal hem als oen toevertrouwd pand beschou- wen, en dat vertrouwen zal mij heilig zijn." — "God zegen u!" zeide ik, met tranen in de oogen; maar ik dacht, dat ik ze niet behoefde te be- dwingen, daar het niet mijn eigen lot was, dat ze deed opwellen. "Ada\'heeft hem lief,— dat doen we allen, maar Ada heeft hem lief gelijk wij niet kunnen. Ik zal haar zeggen wat gij beloofd hebt. Uit haar naam dank ik u en zegen ik u." Toen wij haastig deze woorden hadden ge-
wisseld, kwam Richard terug en gaf mij zijn arm om mij naar het rijtuig te brengen. "Woodcourt," zeide hij zonder te weten hoe
wel dit te pas kwam, "ik hoop, dat wij elkan- |
|||||||||
|
der in Londen zullen weerzien." — "Weer-
zien?" antwoordde Woodcourt. "Wel zeker. Ik heb daar tegenwoordig haast geen vriend be- halve u. Waar kan ik u vinden?" — "Ik moet nog ergers kamers huren," antwoordde Richard peinzende. "Vraag maar naar mij hij Vholes in Svmond\'s Inn." — "Goed. Zoodia ik maar kan." Zij drukten elkander hartelijk de hand. Toen
ik reeds in den postwagen zat en Richard nog op straat stond, legde; mijnheer Woodcourt vriendschappelijk zijne hand op Richard\'s schou- der en zag mij aan. Ik begreep hem en wuifde met de hand om hom te danken. En in zijn laatsten blik toen wij wegreden, zag
ik, dat hij zeer begaan met mij was. Het ver- heugde mij dit te zien. Ik dacht aan mijn vroeger Ik gelijk de dooden misschien daaraan donken als zij deze aardsche tooneelen weer bezoeken. Het verheugde mij, dat men nog met teeder- heid aan mij dacht, mij vriendelijk beklaagde, mij niet geheel vergat. |
|||||||||
|
XLVI.
HOU TEC.KN !
De duisternis heerscht over Tom-All-Alo-
ne\'s. Zich sedert de zon onderging al meer en meer uitzettende, is zij langzamerhand opgezwol- len totdat zij nu eiken hoek van die plek vervult. Een tijdlang brandden daar eenige kerkorlich- ten, evenals de levenslamp daar brandt, flauw en dof in de walgelijk benauwde lucht, en be- schenen een aantal afgrijselijke dingen. Maar zij zijn nu uitgegaan. De maan heeft die plek met koude verwondering aangestaard , als vond zij eene jammerlijke gelijkenis op zich zelve in die voor alle leven ongeschikte en door on- deraardsche vuren verwoeste streek; maar zij is voortgedreven en verdwenen. De zwart- ste nachtmerrie uit den helschen stal graast in Tom-AU-Alone\'s, en Tom ligt vast in slaap. Vele redevoeringen zijn er in en buiten het
parlement over Tom gehouden, en gramstorig heeft men er over getwist hoe Tom te recht gebracht moet worden. Of hij door consta- bles of boa dies, door klokgelui, of de macht der statistiek, of zuivere beginselen van smaak, door deze kerk, of gene kerk, of geheel goene kerk moet verbeterd worden; of hij met het kromme mes van zijn geest aan het haarkloo- ven, of op den grooten weg aan het steenen- breken moet gezet worden. Te midden van al dat gerucht wordt maar één ding volkomen duidelijk, namelijk, dat Tom wel volgens eene of andere theorie kan, moet en zal verbeterd worden, maar dat niemand er eene hand toe wil uitsteken. En ondertusschen holt Tom, met |
|||||||||
|
312 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Het ongelijke voetpad is zoo smal, dat Allan
Woodcourt, bij de plek komende waar de vrouw zit, op den zoogenaamden rijweg moet stap- pen om haar voorbij te gaan. Dit doende ont- moet zijn blik den haren, en hij blijft stilstaan. "Wat scheelt er aan?" — "Niets, mijnheer."
— "Kunt gij geen gehoor krijgen? Hadt ge
hier binnen willen gelaten worden?" — "Ik wacht maar tot zij in een ander huis op zijn — eene herberg — hier niet," antwoordt de
vrouw op een toon, die bewijst, dat zij nog geduldig is. "Ik wacht hier maar omdat hier zoo meteen de zon zal komen en mij wat war- men." — "Ik vrees, dat ge heel moe z\'yt. Het spijt me, dat ik u zoo op straat zie zitten." — "Wel bedankt, mijnheer; maar het komt er niet op aan." Zijne gewoonte om met arme lieden te spre-
ken, en daarbij allen schijn van meerderheid of vernederende vriendelijkheid te vermijden (en eveneens dat kinderachtige, dat velen daarbij aannemen, die het voor eene slimheid schijnen te houden tot arme lieden te spreken alsof zij uit een spelboekje voorlazen) heeft hem ter- stond met die vrouw op een goeden voet ge- bracht. "Laat mij uw voorhoofd eens zien," zegt hij
bukkende. "Ik ben een dokter. Wees niet bang. Ik zal u geen zeer doen." Hij weet, dat hij, door haar met zijne lichte
en geoefende hand aan te raken, nog gemak- kelijker haar vertrouwen zal winnen. Zij verzet zich nog eenigszins en zegt: "Het is niets;" maar nauwelijks heeft hij zijne vingers op de gekwetste plek gelegd, of zij beurt haar hoofd op om het naar het licht te houden. "Zoo! Leelijk gekneusd en het vel gekwetst.
Dat moet wel zeer doen." — "Het gloeit een beetje, mijnheer," antwoordt de vrouw, ter- wijl haar een traan over de wang rolt. — "Laat ik eens zien of ik het wat verzachten kan. Mijn zakdoek zal het niet erger maken." — "O neen , mijnheer, zeker niet." Hij reinigt en droogt de gewonde plek, en
nadat hij die oplettend bezichtigd en met de palm zijner hand gedrukt heeft, haalt hij een doosje uit zijn zak en verbindt de wond met wat zalf. Terwijl hij zoo bezig is, zegt hij, na er eens om gelachen te hebben, dat hij op de openbare straat een hospitaal aanlegt: "En dus is uw man een steenbakker?" —
"Hoe weet gij dat, mijnheer?" vraagt de vrouw verwonderd. — "Wel, dat maak ik zoo op uit de kleur van de klei aan uw reiszak en uwe kleeren. En ik weet ook, dat steenbakkers hier en daar op stuk gaan werken. En tot mijne spijt weet ik ook wel, dat zij somtijds hunne vrouwen mishandelen." De vrouw slaat haastig hare oogen op, als
wilde zij ontkennen, dat hare kwetsuur aan zulk eene oorzaak is toe te schrijven. Maar |
|||||||
|
zijne oude hardnekkigheid, rechtstreeks naar zijn
verderf. Doch hij wordt gewroken. Zelfs de winden
zijn zijne boden en in deze uren van duister- nis verrichten zij zijn dienst. Er is geen drop- pel van Tom\'s bedorven bloed, of het brengt ergens besmetting en ziekten voort. Het zal nog dezen nacht den uitgelezen stroom van een Normandisch huis (waarin chymisten bij schei- kundig onderzoek den echten adel zouden vin- den) ontreinigen, en Zijne Genade zal deze schandelijkheid niet kunnen beletten. Er is geen spatje van den modder, geene kubieke duim der verpeste lucht, waarin Tom leeft, geene goddeloosheid , ontuchtigheid, beestelijkheid of domheid , die hij bedrijft, of het werkt alles zijne eigene vergelding uit, door alle rangen der maat- schappij heen tot aan den hoogsten toe. Tom wreekt zich op den duur door alles te besmet- ten, te plunderen en te bederven. Het is een nog onbeslist punt, of Tom-All-
Al o n e \'s bij dag of bij nacht afzichtelijker is; maar als men bedenkt, dat de plek des te af- schuweiijker moet wezen hoe meer men er van ziet, en dat niets van hetgeen aan de ver- beelding blijft overgelaten zoo erg kan zijn als de werkelijkheid is, moet men het den dag gewonnen geven. De dag begint nu aan te bre- ken; en waarlijk het zou voor den roem van Engeland beter zijn, dat de zon somtijds in het gebied des rijks onderging, dan dat zij ooit zou opgaan boven zulk een afschuwelijk wereldwonder als Tom. Een fatsoenlijk gekleed man, met een door
de zon gebruind gezicht, die, als hij niet slapen kan, liever schijnt rond te wandelen dan op zijne rustelooze peluw de uren te tellen, komt op dien stillen tijd hierheen. Door nieuwsgie- righeid gedreven gaat hij, dikwijls stilstaande en om zich heen ziende, de ellendige achter- straatjes op en af. Hij is echter niet alleen nieuwsgierig, want zijne donkere oogen duiden medelijdende belangstelling aan; en bovendien ziet hij rond, alsof zulk eene ellende hem wel bekend was en hij die vroeger meer had gade- geslagen. Langs den oever van eene stilstaande mod-
dersloot, die de hoofdstraat van Tom-All- A 1 o n o \'s is, ziet hij niets dan vervallenc huizen, dichtgesloten en stil. Geen wakend schepsel ver- toont zich ergens, behalve in ééne richting, waar hij eene vrouw geheel alleen op eene stoep ziet zitten. Hij gaat dien kant heen, en onder het naderen merkt hij aan hare houding en kleederen op, dat zij vermoeid is en een ver- ren weg moet gekomen zijn. Zij zit, alsof zij zat te wachten, met een elleboog op de knie en het hoofd in de hand. Naast haar ligt een linnen zak of een pak, dat zij gedragen heeft. Zij ,zit waarschijnlijk te dutten, want zij let niet op de voetstappen, die haar naderen. |
|||||||
|
ONGELUKKIGE JO. M.i
|
|||||||||||||
|
hier vandaan, mijnheer. Te Saint Albans.
Gij kent die plaats, mijnheer? Ik dacht, dat ik u zag opkijken, alsof gij daar bekend waart." — "Ja, ik ben daar eenigszins bekend, maar nu moet ik u ook eene vraag doen. Hebt gij geld voor een logies?" — "Ja, mijnheer," ant- woordt zij, "zoo waarlijk." En zij laat het hem zien. Tot antwoord op hare bedeesde dankbe- tuigingen zegt hij, dat het al heel wel zoo is, wenscht haar goedendag en gaat heen. T o m - All-Alone\'s ligt nog te slapen en niets be- weegt zich. |
|||||||||||||
|
zoodia zij de hand op haar voorhoofd voelt en
zijn ernstig bedaard gezicht ziet, slaat zij ze zwijgend weder neer. "Waar is hij nu?" vraagt Woodcourt. —
"Hij is gisteravond in ongelegenheid geraakt, mijnheer; maar hij zal mij hier komen opzoe- ken." — "Hij zal nog wel erger in ongelegen- heid komen, als hij zijne grove, zware hand dikwijls zoo misbruikt als hij hier gedaan heeft. Maar gij vergeeft hem, zoo barbaarsch als hij is, en ik zal niets meer van hem zeggen, be- halve, dat ik wensch, dat hij het verdienen |
|||||||||||||
|
DAAR TEGEN EENE SCHUTTING VAN HALF VERROTTE PLANKEN STUITENDE, KAN HIJ
NIET VERDER, (blz. 314).
|
|||||||||||||
|
mag. Gij hebt geene kinderen?" — De vrouw
schudt haar hoofd. "Wel een, dat ik het mijne noem, mijnheer; maar het is van Lizzy." — "Het uwe is dood, zie ik. Arme kleine!" Hij heeft nu zijn werk verricht en steekt
zijne tasch weder bij zich. "Gij zult toch wel eigens een vast thuis
hebben. Is dat ver van hier?" vraagt hij, en veinst uit goedhartigheid, dat hij weinig be- lang hecht aan hetgeen hij gedaan heeft, ter- wijl zij opstaat en voor hem nijgt. — "Het is eene goede twee- of drie en twintig mijlen |
|||||||||||||
|
Ja, toch iets! Terwijl hij teruggaat naar het
punt, van waar hij de vrouw in de verte op de stoep heeft zien zitten, ontdekt hij eene ge- daante, die zeer voorzichtig aankomt, dicht langs de oude muren sluipende — die de smerigste bedelaar wel mocht vermijden — en tersluiks met de hand voor zich tastende. Deze gedaante is die van een jongen, met een bol gezicht en wiens oogen een uitgehongerden glans hebben. Hij is zoo uitsluitend bezorgd om maar onop- gemerkt voort te komen, dat zelfs de verschij- ning van den vreemdeling met ongescheurde |
|||||||||||||
|
314 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
kleeren hem niet verlokt om achter zich om
te zien. Hij houdt zijn arm voor zijn gezicht terwijl hij aan den anderen kant der straat voorbijgaat, en kruipt zoo bevend voort, met zijne angstige hand voor zich uit. Zijne kleeren hangen als gescheurde vellen om hem heen, en het zou onmogelijk te zeggen zijn van welke stof zij gemaakt zijn of welk fatsoen zij eens hadden. Zij gelijken het meest naar een bun- del biezen en onkruid, reeds lang geleden verrot. Allan Woodcourt blijft hem staan nakijken
en merkt, dat alles op, met eenc schemerach- tige voorstelling, dat hij dien jongen meer heeft gezien. Hij kan zich niet herinneren hoe of waar; maar hij heeft toch zekere geheugenis van zulk eene gedaante. Hij verbeeldt zich, dat hij den knuap in een hospitaal of dergelijke inrichting moet hebben gezien, maar kan niet begrijpen waarom hij hem zoo bijzonder voor den geest is gebleven. Langzamerhand komt hij Tom-All-Alone\'s
uit in het morgenlicht, nog daarover denkende, wanneer hij snelle voetstappen achter zich hoort, en omkijkende, ziet hij den jongen in vollen ren naar hem toe komen, door de vrouw gevolgd. "Hou tegen, hou tegen!" roept de vrouw,
bijna buiten adem. "Houd he n tegen, mijnheer!" Hij snelt naar den overkant en Iplaatst zich
den jongen in den weg, maar de jongen is vlugger dan hij, maakt eene bocht, bukt, duikt onder zijne handen door, komt eenige voet- stappen verder weder omhoog, en rent weder voort, terwijl de vrouw nog blijft roepen: "Hou tegen, mijnheer, houd hem togen!" Allan, niet wetende of de jongen de vrouw misschien haar geld heeft ontstolen, loopt hem insgelijks na, zoo hard, dat hij den knaap verscheidene malen inhaalt; maar telkens herhaalt deze zijn kunst- je van uitwijken en duiken, en rent weder voort. Door hem bij zulk eene gelegenheid een slag te geven, zou het gemakkelijk zijn hem te doen vallen en verder wegloopen te belet- ten ; maar Allan kan dit niet op zich verkrijgen, en zoo wordt de belachelijke heete jacht voortge- zet. Eindelijk slaat de vluchteling, ten uiterste benard, eene blindloopendo steeg in. Daar tegen eene schutting van half verrotte planken stui- tende, kan hij niet verder, laat zich op den grond vallen, en staart hijgend zijn vervolger aan, die hem ook hijgend blijft staan aanzien totdat do vrouw aankomt. "O gij, Jo!" roept de vrouw. "Wat? Heb ik
u eindelijk gevonden!" — "Jo!" herhaalt Allan, hem oplettend aanziende. "Jo! Wacht eens! Ja zeker. Ik herinner mij nu, dat ik dien jongen eens als getuige heb zien verhooren." — "Ja, ik heb u nog eens gezien, bij die lijkschouwing," zegt Jo huilende. "Maar wat maakt dat? Kunt gij zulk een armen jongen als ik nooit met rust laten? Ben ik zonder u al niet ongeluk- kig genoeg? Hoe ongelukkig wilt gij mij dan |
|||||||
|
hebben? Ik ben gejaagd en gejaagd, tot ik
niet moer dan vel en been ben. Die 1\'ykschou- wing was mijne schuld niet. Hü was heel goed voor mij geweest, dat was hij: hij was de eenige, die ooit tegen mij sprak als hij mij voorbijkwam. Het is toch niet te denken, dat ik hem geschouwd wilde hebben. Ik wou, dat ik het zelf was. Ik weet niet, waarom ik niet heenga on een gat in het water maak — dat weet ik zeker niet." Hij zegt dit op zulk een jammerlijken toon
en zijne vuile tranen schijnen zoo echt te zijn; en terwijl hij daar in den hoek tegen de schut- ting ligt, gelijkt hij zoo zeer naar een padde- stoel of ander ongezond uitwas, daar door on- reinheid en verwaarloozing voortgebracht, dat Allan Woodcourt medelijden met hem begint te krijgen. "Wat heeft dat ellendige schepsel u gedaan ?"
zegt hij tot de vrouw. Zij schudt haar hoofd, meer verwonderd dan
vergramd naar het schijnt, en herhaalt slechts: "O gij Jo, gij Jo! Eindelijk heb ik ugevonden!" "Wat heeft hij gedaan?" zegt Allan. "Heeft
hij u bestolen?" — "Neen, mijnheer, neen. Mij bestolen? Hij heeft mij nooit iets anders dan vriendschap gedaan, en dat is juist het vreemde." Allan ziet van Jo naar de vrouw en van do
vrouw naar Jo, en wacht, dat een van beiden het raadsel zal oplossen. "Maar hij was bij mij, mijnheer," zegt de
vrouw, — "gij Jo! — hij was bij mij, daar te Saint Albans, ziek, en eene jonge jufvrouw, God zegene haar, dat zij zoo goed voor mij ge- weest is, had medelijden met hem toen ik niet durfde, en nam hem mede naar huis—" Allan deinst eensklaps met afschuw voor hem
terug. "Ja, mijnheer, ja. Nam hem mede naar huis,
en zorgde voor hem, en die ondankbare jongen liep in den nacht weg, en heeft nooit weder iets van zich laten zien of hooren, voordat ik hem nu hier vond. En die jonge jufvrouw, dio er zoo lief uitzag, kreeg zijno ziekte en verloor al haar mooi, en men zou haai\' nu haast niet meer voor dezelfde kennen, als het niot door haar engelachtig humeur en haar net figuurtje en hare lieve stem was. Weet gij dat wel? Gij ondankbare booswicht, weet gij wel, dat dit alles door u en hare goedheid voor u ge- komen is?" schreeuwt de vrouw hom toornig toe en barst in hartstochtelijke tranen uit. De jongen, geheel verbluft door hetgeen hij
hoort, besmeert zijn begroezeld voorhoofd met zijne vuile hand, staart op den grond en beeft zoodanig, dat de wrakke schutting, waartegen hij leunt, er van trilt. Allan poogt de vrouw te bedwingen; hij wenkt
slechts even met de hand, en dit heeft het ver- langde gevolg. "Richard heeft mij gezegd," begint hij hape-
rend — "ik wil zeggen ik heb daarvan gehoord |
|||||||
|
VERKLARING VAN JO. 315
|
|||||||
|
Allan Woodcourt ziet wel, dat dit geen be-
drog is. Hij dwingt zich om den jongen aan te raken. "Kom aan, Jo, zeg het mij." — "Neen, ik
durf niet," antwoordt Jo, en drukt zijne wang weder tegen de schutting. "Ik durf niet, of ik zou het wel doen." — "Maar ik moet het toch weten," herneemt Woodcourt. "Kom aan, Jo." Na nog eenige malen zoo gedrongen te zijn,
licht Jo weder zijn hoofd op, kijkt nog eens rond en zegt zeer zacht: "Wel dan zal ik u wat zeggen. Ik ben weggehaald. Daar!" — "Weg- gehaald? In den nacht ?" —"Ja!" Zeer angstig, dat hij beluisterd zal worden,
kijkt Jo in het rond en tegen de tien voet hooge schutting op, en zelfs door de reten, alsof het voorwerp van zijn wantrouwen er aeh- ter verscholen kon zijn. "Wie heeft u weggehaald?" — "Ik durf hem
niet noemen," antwoordt Jo. "Dat durf ik niet doen, mijnheer." — "Maar uit naam van die jonge jufvrouw zeg ik, dat ik het moet weten. Gij kunt mij vertrouwen. Niemand anders zal het hooien." — "Ja, maar ik weet toch niet of hij het niet hoort," zegt Jo, en schudt vrees- achtig zijn hoofd. —"Wel, hij is immers niet hier?" — "Zou hij niet?" zegt Jo. "Hij is overal te gelijk." Allan ziet hem verwonderd aan, maar ontdekt
onder dit vreemde gezegde toch een spoor van werkelijke beteekenis en goede trouw. Hij wacht geduldig op een duidelijker antwoord; en Jo, door dit geduld meer dan door iets anders in het nauw gebracht, fluistert hem eindelijk als wanhopig een naam in het oor. "Zoo!" zegt Allan. "Wat hadt gij dan ge-
daan ?" — "Niemendal, mijnheer. Nooit niemen- dal gedaan waarvan ik last kon hebben, be- halve dat ik niet ver genoeg was beengegaan, en dan die lijkschouwing. Maar nu zal ik ver genoeg heengaan. Ik ga naar het kerkhof — daar ga ik nu naar toe." — "Wel neen, dat zullen wij nog beproeven te voorkomen. Maar wat deed hij toen met u?" — "Hij bracht mij in een gasthuis," antwoordt Jo fluisterend, "tot ik weer losgelaten werd, en toen gaf hij mij wat geld — vier halve kronen, en toen zeide hij: "Stap nu maar uit, en laat ik u nooit weer zien binnen de veertig mijlen van Lon- den, of het zal u berouwen." En dat zal het mij ook zeker als hij mij ooit weerziet, en hij zal mij zeker vinden zoolang ik nog boven den grond ben," besluit Jo, en kijkt weder ang- stig rond. Allan bedenkt zich eene poos, en zegt daar-
op tot de vrouw, terwijl hij Jo te gelijk een blik van bemoediging toewerpt: "Hij is zoo ondank- baar niet als gij dacht. Hij had eene reden om heen te gaan, hoewel die eigenlijk niet voldoende was." — "Dank, mijnheer, dank!" roept Jo hierop uit. "Daar nu! Ziet ge nu wel, dat ge |
|||||||
|
— laat ik mij eens even bedenken; ik zal ter-
stond met u spreken." Hij keert zich om en gaat naar het eind van
het steegje, alsof hij daar naai- iets zien moest. Weldra komt hij terug, en heeft zijne bedaard- heid hernomen, behalve dat hij zooveel moeite heeft om zijn afkeer van den jongen te over- winnen, dat de vrouw hierop let. "Gij hoort wat zij zegt. Maar sta op!"
Bevende en klappertandende staat Jo lang-
zaarn op, en blijft, op de manier van zulke jongens als zij in de klem zijn, zijdelings tegen de schutting staan, met een zijner hooge schou- ders daartegen leunende, terwijl hij tersluiks de eene hand over de andere wrijft en met zijne voeten dezelfde beweging maakt. "Gij hoort wat zij zegt, en ik weet. dat het
de waarheid is. Waar zijt gij al dien tijd ge- weest?" — "Ik mag sterven, als ik voor van ochtend ooit in Tom-All-Alone\'s ben ge- weest," antwoordt Jo met eene schorre stem. — "Waarom zijt ge dan hier gekomen?"
Jo laat zijne oogen in de bekrompene ruimte
rondgaan, ziet daarop den vrager aan, maar niet hooger dan de knieën, en antwoordt eindelijk: "Ik kan niemendal doen en ik kan niemen-
dal te doen krijgen. Ik ben heel arm en ziek, en ik dacht ik moest maar hier terugkomen als er nog niemand op was, en mij verschui- len, ergens waar ik van weet, tot het donker was, en dan mijnheer Snagsbv om eene klei- nigheid gaan vragen. Hij wou mij altijd wel wat geven, hoewel zijne vrouw mij altijd weg- joeg — gelijk iedereen overal doet." — "Waar komt gij nu vandaan?" Jo kijkt wederom rond en wederom naar des
vragers knieën, en besluit door met zekere be- rusting zijne dorre wang tegen de schutting te drukken. "Hebt ge mij niet hooien vragen waar gij
nu vandaan komt?"—"Op den boer geloopen dan," antwoordt Jo. — "Zeg mij nu," hervat Allan, zich dwingende om zijn afschuw te over- winnen, terwijl hij dicht bij den jongen komt en zich met zekere vertrouwelijkheid over hem heen buigt, "zeg mij nu waarom gij zoo zijt weggeloopen, toen die jonge jufvrouw zoo goed was geweest om u mede te nemen en voor u te zorgen." Jo ontwaakt eensklaps uit zijne lijdzame kalm-
te, en de vrouw aansprekende verklaart hij met heftigheid, dat hij nooit iets van die jonge juf- vrouw heeft geweten, dat hij er nooit van ge- hoord heeft, dat hij haar nooit had willen kwaad- doen , dat hij liever zich zelven had willen kwaad- doen, dat hij liever zijn ongelukkig hoofd had willen laten afhakken dan ooit bij of omtrent haar komen, en dat zij heel goed voor hem was. Dit alles zegt hij alsof hij het op zijne manier oprecht meende, en besluit met een jammerlijk snikken/ |
|||||||
|
316 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
herinnert hem aan het eerste wat hier te doen
is." Hij blijft daarbij staan. kijkt om en wenkt Jo. De jongen komt sloffend en strompelend nader, terwijl hij langzaam de knokkels zijner rechterhand in de holle palm zijner linker boort. Een oogenblik later heeft de jonjren een maal- tijd voor zicli, die voor hem lekker is , en be- gint de koffie door te zwelgen en de boterham te kauwen; gedurig naar alle kanten rondkij- kende, eet en drinkt hij gelijk een schichtig dier zou doen. Maar hij is zoo ziek en ellendig, dat zelfs de
honger hem verlaten heeft. "Ik dacht dat ik half uitgehongerd was, mijnheer," zegt Jo, wei- dra de boterham neerleggende. "maar ik weet niets — dat ook niet eens. Ik lust geen eten of drinken." En Jo lilijft staan huiveren, en kijkt zijn ontbijt met verwondering aan. A\'lan Woodcourt voelt hem den pols en legt
de hand op zijne borst. "Haal eens adem.Jo," zegt hij. — "Het gaat zoo zwaar," zegt Jo, "als- of ik eene kar trok." Hij had er kunnen bij- voegen : "En het ratelt eveneens." Allan ziet rond naar eene apotheek. Kr is
er geen bij de hand ; een wijnhuis is evengoed of no<x beter. Hij laat zich een glas wijn geven, en den jongen zeer voorzichtig een gedeelte daarvan drinken. Jo begint te herleven, bijna zoodra het vocht over zijne lippen is. "Wij kun- nen nog eens zooveel nemen, Jo," zegt Allan, nadat hij hem oplettend heeft aangezien. "Zoo! Nu zullen wij nog vijf minuten rusten en dan weer verder gaan." Terwijl hij den jongen op de bank van het
ontbijtstalletje, met den rug tegen een ijzeren hek, laat zitten, stapt Allan in den vroegen zonneschijn op en neer, nu en dan naar Jo omkijkende, maar zonder den schiin aan te nemen van stipt op hem te letten. Er is wei- nig aandacht noodig om te zien, dat hij ver- warmd en verkwikt is. Indien zulk een jam- merlijk gezicht kan ophelderen, doet het zijne dit eenigszins en langzamerhand eet hij een stukje van de boterham, die hij zoo hopeloos had neergelegd. Deze teekenen van verbetering ziende, begint Allan met hem te praten, en hoort, tot zijne niet geringe verwondering, het avontuur van de dame met de voile en al de gevolgen daarvan. Terwijl Jo dit langzaam ver- telt blijft hij langzaam aan het kauwen. Na- dat zijn verhaal en zijne boterham te gelijk aan een eind zijn gekomen, gaan zij weder voort. Met voornemen het bezwaar om eene tijde-
lijke schuilplaats voor den jongen te vinden aan zijne oude patiënte, de bedrijvige jufvrouw Flite, voor te log<ron, richt Allan zijne schre- den naar het hofje, waar bij en Jo elkander voor het eerst hebben gezien. Doch de lorren- winkel is geheel veranderd: jufvrouw Flite woont daar niet meer: het buis is rresloten : en c~ne |
|||||||||||
|
2
|
|||||||||||
|
mij niet zoo hard hadt moeten vallen. Zeg pij
nu maar aan ilie jonge jufvrouw wat mijnheer zegt, dan zal alles wel te recht komen. Want gij zijt ook heel goed voor mij geweest, dat weet ik wel." — "Kom aan, Jo," zegt Allan, hem in het oog houdende, "ga nu maar met mij mee, dan zal ik u eene betere plaats bo- zorgen om te slapen en u schuil te houden. Als ik den eenon kant van de straat houd en gij den anderen, opdat men niet op ons let- ten zou, dan zult gij toch niet wegloopen, als gij mij dat eerst belooft?" — "Neen, mijnheer, dat zal ik niet, of ik moet hem zien aanko- men." — "Goed. Ik houd u bij uw woord. De halve stad is nu aan het opstaan, en over nog een uur zal de geheele stad wakker zijn. Kom maar mee. Nog eens goedendag, vrouwtje!" — "Nog eens goedendag, mijnheer, en ik dank u nog wel vriendelijk." Zij heeft, oplettend toekijkende en luisterende,
op haar zak gezeten, en staat nu op. Jo her- haalt nog eens: "Zeg die jonge jufvrouw maar dat ik haar nooit kwaad heb willen doen, en wat mijnheer gezegd heeft;" knikt haai\', liui- verend en met zijne oogen knippende, half lach- ende en half schreiende een vaarwel toe, en sluipt aan den overkant der straat, dicht bij de huizen blijvende, Allan Woodcourt na. Zoo komen deze twee To in - All - A Ion e\'s uit, in de heldere stralen van den zonneschijn en eene bij vergelijking zuivere lucht. |
|||||||||||
|
XLVI1.
JO\'s TESTAMENT.
Terwijl Allan Woodcourt en Jo de straten
langs gaan, waar de booge kerktorens in het verschiet zich in het morgenlicht zoo helderen duidelijk vertooncn, dat de stad door de ge- notene rust geheel vernieuwd schijnt te zijn, overlegt Allan bij zich zei ven waar hij zijn met- gezel zal hezorgen. "Het is vreemd," zegt hij bij zich zelven, "dat in het hart eener be- schaafde wereld dit schepsel in menschelijkc gedaante nioeielijker ergens onder dak is te bren- gen dan een weggeloopen hond." Maar hoe vreemd dit wezen mag, het is toch waar, en de nioeielijkheid blijft bestaan. In het eerst kijkt hij dikwijls achter zich om,
ten einde zich te verzekeren, dat Jo hem wer- kelijk nog volgt. Maar telkens ziet hij hem dichtbij aan don overkant, met zijne hand altijd voor- uittastende, van steen tot steen en van huis tot huis voortsluipen en hem waakzaam in het oog houden. Weldra overtuigd , dat de jongen aan geen wegloopen denkt, stapt Allan voort, en overweegt, met minder verstrooide aandacht, wat nu te doen. Een ontbijtstalletje op den hoek eener straat
|
|||||||||||
|
Ml
|
|||||||||
|
EEN TOEVLUCHTSOORD VOOR JO.
|
|||||||||
|
"LJw dienaar, mijnheer," zegt George, met
eene militaire begroeting. Daarop wendt hij zich met een goedhartigen glimlach, die over zijn breed voorhoofd tot aan zijne gekrulde haren reikt, naar jufvrouw Flite, terwijl deze, met groote statigheid en tamelijk langdradig, de hoffelijke plechtigheid der presentatie verricht. Daarna zegt hij nog eens: "Uw dienaar, mijn- heer !" en salueert ook nog eens. — \'\'Neem mij niet kwalijk, mijnheer. Een zeeman, geloof ik.\'" — "Het doet mij genoegen, te ondervin- den, dat ik er naar uitzie," antwoordt Allan. ••Evenwel, ik ben maar een scheepsdokter." — "Zoo, mijnheer! Ik zou gedacht hebben, dat gij een echte pikbroek waart." Allan hoopt, dat George het hem daarom
des te eer zal vergeven, als hij hem lastig valt, en vooral, dat hij zijne pijp niet zal neer- leggen, hetgeen de ander uit beleefdheid reeds schijnt te willen doen. "Gij zijt wel goed, mijnheer," antwoordt de
cavalerist. "Daar ik dus bij ondervinding weet, dat jufvrouw Flite er niet tegen heeft, en gij er ook niet tegen hebt—" hij besluit zijn ge- zegde met de pijp weder in zijn mond te ste- ken. Allan vertelt hem nu alles wat hij van Jo weet, waarnaar George met een ernstig ge- zicht luistert. — "En dat is de jongen, niet waar, mijnheer.\'" zegt hij, naar liet eind van den gang kijkende, waar Jo nog voor de deur naar de groote letters op den ge witten muur staat te staren, die voor zijne oogen geene be- teekenis hebben. — \'\'Dat is hij," zegt Allan. "En ik ben zeer niet hem verlegen, mijnheer George. Ik zou hem niet gaarne in een hospi- taal plaatsen, al kon ik hem ook terstond doen opnemen, omdat ik voorzie, dat hij, al kreeg ik er hem in, er toch niet lang zou blijven. Met een werkhuis zou het eveneens wezen, al had ik geduld om van den een naar den ander te loopen, en mij overal te laten afschepen, tot ik hem eindelijk geplaatst kreeg. Dat ge- heele stelsel bevalt inij niet." — "Dat doet het niemand, mijnheer," antwoordt George. — "Ik ben overtuigd, dat hij niet in een hospitaal of werkhuis zou willen blijven, omdat hij zulk een schrikkelijken angst heeft voor den man, die hem gelast heeft om zich uit den weg te houden. In zijne onkunde gelooft hij, dat die man overal is en alles weet." — "Neem mij niet kwalijk, mijnheer," zegt George. "Maar gij hebt dien man nog niet genoemd. Is die naam een geheim.\'" — "De jongen maakt er een ge- heim van. Maar de naam is Bucket." — "Bucket, van de geheime politie, mijnheer?" — "Dezelf- de." — "ik ken dien man wel, mijnheer," zegt de cavalerist, nadat hij eene rookwolk heeft uitgeblazen en zijne borst vooruitgezet: "en de jongen heeft in zooverre gelijk, dat die man zeker een — een wonderlijk patroon is." George trekt na dit gezegd te hebben veelbeteekeneiul |
|||||||||
|
leclijke vrouw, wier ouderdom een raadsel is
— maar die eigenlijk niemand anders is dan de interessante Judy — is zeer kort en vinnig in hare antwoorden. Deze zijn echter voldoende om den vreemdeling te verwittigen, dat juf- vrouw Flite en hare vogeltjes naar jufvrouw Blinder in Bell Yard zijn verhuisd. Hij hegeeft zich dus naar die naburige plaats, waar juf- vrouw Flite (die vroeg opstaat om het begin der zitting van haar vriend, den lord-kanse- lier, niet te verzuimen) niet tranen van bl\'yd- schap in de oogen en opene armen de trap komt alloopen. "Mijn dierbare dokter!" roept zij uit. -Mijn
verdienstelijke, uitstekende, met roem bekroonde zeeofficier!" Zij bezigt zonderlinge uitdrukkin- gen, maar is zoo hartelijk als het gezondste verstand wezen kan — hartelijker dan dit dik- wijls is. Allan, die geduld met haar heeft wacht tot zij geheel hare verrukking heeft ontboezenul, wijst dan naar .lo, die bevend bij de deur is blijven staan, en vertelt hoe hij daar komt. "Waar kan ik hem hier in de buurt voor-
eerst huisvesting bezorgen.\' G\'y hebt zooveel verstand en ondervinding, dat ge mij wel raad zult kunnen geven." Jufvrouw Flite, zeer trotsch op dit compli-
ment, begint te overleggen, maai\' het duurt lang voordat zij op een goeden inval komt. Juf- vrouw Blinder heeft alles verhuurd. en zij zelve bewoont de kamer van den armen Gridley. "Gridleyl" roept zij eindelijk uit, en klapt
in hare handen, nadat zij dit gezegde omtrent twintigmaal heeft herhaald. "Gridley! O, wel zeker, mijn dierbare dokter. Generaal üeorge zal ons wel helpen." Het zou nutteloos wezen eenige inlichtingen
aangaande dien Generaal George te vragen, al was jufvrouw Flite niet reeds naar boven ge- loopen om haar armoedig hoedje op te zetten, haar versleten doek om te slaan en zich met hare reticule vol documenten te wapenen. Ge- heel uitgedost weder beneden komende, onder- richt zij haar dokter echter, op hare afgebro- kene manier, dat Generaal George, wien zij dikwijls bezoekt, ook hare lieve Fitz Jarndyce kent en veel belang stelt in ieder, die eenigs- zins met haar in betrekking staat. Hieruit maakt Allan op, dat z\'y toch wel op een goeden weg zullen zijn. Hij zegt dus Jo, om hem te bemoe- digen, dat zij haast aan het eind hunner wan- deling zijn, en zij begeven zich gezamenlijk naar den Generaal. Gelukkig is dit niet ver. Het uitwendige van George\'s schietgalerij, de
lange gang en het kale vertrek daarachter, doen Allan iets goeds voorspellen. Hit doet ook het gezicht van George zelven, die half gekleed en met eene pijp in den mond naar hem toe komt, en wiens gespierde armen, door gymnas- tische oefeningen ontwikkeld, krachtig door zijne dunne hemdsmouwen heen schijnen. |
|||||||||
|
HET VERLATEN HÜ1S.
|
|||||||||
|
:H8
|
|||||||||
|
aan zijne pijp en ziet jufvrouw Elite stilzwij-
gend aan. — "Nu wenschtc ik ook," hervat Allan, "dat mijnheer Jarndyce en jufvrouw Sum- merson ten minste wisten, dat die Jo, die zulk eene vreemde geschiedenis vertelt, weder voor den dag is gekomen, en dat zij gelegenheid hadden om hem te spreken als zij dit verlang- den. Daarvoor wilde ik hem vooreerst ergens, hij arme, maar toch fatsoenlijke menschen, in huis bezorgen. Fatsoenlijke menschen en Jo," vervolgt hij, de richting van George\'s oogen naar het eind van den gang volgende, "heb- hen nog niet veel kennis aan elkander gehad. Dat maakt de zaak des te moeielijker. Weet gij ook iemand hier in de buurl, die hem voor eenigen tijd zou willen innemen, als ik vooruit betaalde \'t" Terwijl hij deze vraag doet, ziet hij juist een
manneke met een bijzonder vuil gezicht naast George staan, en dezen op eene wonderlijke manier aankijken. Na nog eenige rookwolken te hebben uitgeblazen, kijkt George schuins omlaag naar dit manneke, en het manneke knipt met zijne oogen. "Wel, mijnheer," zegt George, "ik kan u
verzekeren, dat ik mij gaarne zoo dadelijk een gat in het hoofd zou laten slaan, als dat juf- vrouw Summerson eenigszins aangenaam kon zijn; en dus houd ik het voor een geluk als ik haar eenigen dienst kan bewijzen, hoe ge- ring hij ook wezen mag. Wij leven hier toch al zoo wat als in een bivak, mijnheer, ik en Phil. Gij ziet wel, hoe het er hier uitziet. Gij kunt van harte gaarne een stil hoekje voor den jongen krijgen, als dat u zou schikken. Ik wil niets rekenen, behalve voor den kost. Wij zijn hier niet in de voordeeligste omstan- digheden, mijnheer. Wij kunnen ieder oogen- blik uit ons boeltje gezet en weggejaagd wor- den. Evenwel, mijnheer, zooals liet hier is en zoolang het hier duurt, is alles tot uw dienst." Met een alles omvattenden zwaai zijner pijp
stelt George het geheele gebouw ter beschikking van zijn bezoeker. "Ik houd het er voor, mijnheer," voegt hij
er nog bij, "daar gij zelf een dokter zijt, dat er op het oogenblik geene vrees voor besmet- ting is door dat ongelukkige voorwerp." Allan is daarvan volkomen zeker.
"Omdat, mijnheer," zegt George, treurig zijn
hoofd schuddende, "wij daarvan al genoeg ge- had hebben." Zijn nieuwe bekende neemt bij deze herin-
nering insgelijks een treurigen toon aan. "Evenwel, ik ben verplicht te zeggen," merkt
Allan aan, "dat de jongen zeer zwak en uit- geput is; en dat hij misschien —zeker zeg ik het niet — te ver weg is om weer beter te worden." — "Denkt gij, dat hij nu al gevaar- lijk is, mijnheer?" vraagt de cavalerist.— "Ik vrees van ja." — "Dan dunkt mij," zegt de |
|||||||||
|
cavalerist op een beslissenden toon, "die ook
eenige ondervinding van zwerven heb, dat hij hoe eer hoe beter van de straat moet. Haal hem eens hier, Phil." Phil Squod schuift zijdelings heen om dit
kommando te gehoorzamen, en daar George zijne pijp heeft uitgerookt, legt hij die neer. Jo wordt binnengebracht. Hij behoort niet on- der de ïockkahoopo Indianen van mevrouw Par- diggle, evenmin onder de lammeren van me- vrouw Jellyby, want hij staat in geen het minste verband met Dorrioboola Gha; hij wordt niet door afstand en ongewoonte verfraaid; hij is geen echte buitenlandsche wilde; hij is een gewoon inlandsch product. Vuil en leelijk, on- aangenaam voor alle zintuigen, wat het lichaam aangaat een gewone straatjongen, alleen naar de ziel een heiden. Inlandsch vuil bedekt hem, inlandsch ongedierte verteert hem, inlandsche kwalen ondermijnen hem, inlandsche lompen hangen om hem heen; inlandsche onkunde, op Engelschen grond en in Engelsche lucht ge- groeid, heeft zijn onsterfelijk deel nog lager doen zinken dan redelooze dieren, die geheel vergaan. Sta daar, Jo, in al uwe onbeduidend- heid! Van het hoofd tot de voeten hebt gij niets interessants! Hij komt langzaam binnensloffen, blijft half
ineengezakt staan, en kijkt in het rond, maar zonder zijne oogen van den grond op te slaan. Hij schijnt te weten, dat men huiverig is voor zijne nabijheid, gedeeltelijk om hetgeen hij is, en gedeeltelijk om hetgeen hij veroorzaakt heeft. Ook is hij huiverig voor hunne nabijheid. Hij behoort niet tot dezelfde klasse van wezens, niet op dezelfde plaats in de schepping. Hij heeft geene klasse of plaats, noch onder de dieren, noch onder de menschen. "Zie hier, Jol" zegt Allan. "Dit is mijnheer
George." Jo zoekt nog eene poos over den grond, slaat
dan even zijne oogen op en terstond weder neer. "Hij zal een goed vriend voor u zijn, want
hij zal u hier eene slaapplaats geven." Jo maakt een zwaai met zijn arm, die voor
eene buiging moet gelden. Na nog wat beden- kens, en na eenige malen den voet verwisseld te hebben, waarop hij zich laat rusten, mom- pelt hij, dat hij mijnheer wel dankbaar is. "Gij zijt hier geheel veilig. Al wat gij voor-
eerst te doen hebt is maar gehoorzaam te zijn en weer sterk te worden. En pas ook op, dat gij ons hier de waarheid zegt, Jo." — "Ik mag sterven als ik het niet doe, mijnheer," ant- woordt Jo, inet zijn gewoon formulier van be- vestiging. "Ik heb nog nooit iets gedaan om in handen te komen, mijnheer, behalve wat gij weet. Ik ben nog nooit in handen geweest, mijnheer, behalve omdat ik niets wist en hon- ger leed." — "Ik wil u wel gelooven. Luister nu naar mijnheer George. Ik zie, dat hij tegen |
|||||||||
|
PH1L SQüOD WORDT JO\'S VERZORGER. 319
|
|||||||
|
zoudt gedaan hebben, omdat jufvrouw Sum-
nierson ongelukkig ook zooveel belang in hem gesteld heeft. Met m ij is dat zoo, dat verze- ker ik u, mijnheer." — "Met mij ook, mijn- heer George." De cavalerist werpt zijdelings een blik op
Allan\'s gebruinde wang en donker oog, neemt snel de maat van zijne lengte en breedte, en schijnt over hem tevreden. "Terwijl gij uit waart, mijnheer, is het mij
ingevallen, dat ik dien procureur in Lincoln\'s lnn Fields wel ken, bij wien Bucket dien jongen, naar zijn zeggen, gebracht heeft. Hoe- wel hij zijn naam niet wist, kan ik er u wel aan helpen. Hij heet Tulkinghorn — zoo heet hij." Allan ziet hein vragend aan en herhaalt den
naam. "Tulkinghorn. Zoo heet hij, mijnheer. Ik ken
den man, en ik weet, dat hij Bucket eens ge- bruikt heeft tegen iemand, die nu dood is en die hem lastig had gevallen. Ik ken den man, mijnheer — tot mijne spijt." Allan vraagt natuurlijk wat voor een man hij is.
"Wat voor een man? Meent gij op het aan-
zien?" — "Van aanzien ken ik hem wel, ge- loof ik. Ik meen om mee te recht te komen. Over het geheel, wat voor soort van menscli ?" — "Wel, dat zal ik u zeggen, mijnheer," ant- woordt George, blijft staan en slaat zijne armen kruiselings over zijne breede borst, niet zulk eene toornige drift, dat zijn gezicht in eens bloedrood wordt. "Hij is een verduiveld slecht soort van een mensch. Een langzame martelaar en bloedzuiger, dat is hij. Hij heeft even wei- nig van vleesch en bloed als die oude ver- roeste karabijn. Hij is een soort van mensch, die mij meer onrust, en meer verdriet, en meer allerlei kwaad heeft gebrouwen dan alle andere menschen bij elkander. Zulk een soort van mensch is mijnheer Tulkinghorn." — "Het spijt mij, dat ik zulk eene gevoelige plek heb getroffen," zegt Allan. — "Gevoelige plek?" George plant zijne beenen nog verder vaneen en strijkt zijne denkbeeldige knevels op. "Dat kunt gij niet helpen, mijnheer; maar ik zal er u over laten oordeelen. Hij heeft mij in zijne macht gekregen. Hij is de man, van wien ik daar straks gesproken heb, die zoodra hij wil mijn boeltje kan aanslaan en mij hier vandaan jagen. Hij houdt mij gestadig in onzekerheid. Hij wil nooit ja of neen zeggen. Als ik eene beta- ling heb te doen, of uitstel wil vragen, of iets met hem te doen heb, wil hij mij niet zien of aanhooren—hij zendt mij dan naar Melchise- deck in C1 i f f o r d\' s I n n, en Melchisedeck zendt mij weer naar hem toe — zoo houdt hij mij in de maling, alsof ik eveneens van steen gemaakt was als hij. Ik slijt tegenwoordig haast mijn halve leven met om zijne deur te dwalen en op hem te wachten. Wat kan hem dat schelen? Niemendal. Evenveel als die oude verroeste |
|||||||
|
u spreken wil." — "Ik wilde niets anders,
mijnheer," zegt George, zicli verbazend recht oprichtende, l,dan hem wijzen waar hij kan gaan liggen en eens goed uitslapen. Zie nu eens hier!" Zoo sprekende brengt hij hem naai\' het an-
dere einde der galerij, en opent een der afgc- schotene hokjes. "Daar is het, ziet ge. Daar is eene matras,
en daar kunt ge blijven, als gij u goed ge- draagt, zoolang als mijnheer —neem mij niet kwalijk, mijnheer," (met deze verontscïiuldi- ging raadpleegt hij liet kaartje, dat Allan hein gegeven heeft), "zoolang als het mijnheer Wood- court belieft. Schrik niet als gij hoort schieten; dat is op de schijf gemunt en niet op u. Er is nog iets, dat ik wilde aanraden, mijnheer," vervolgt de cavalerist, zich naar Allan keerende. "Pliil, kom eens hier." 1\'hil komt op zijne gewone manier naar hem
toe lateeren. "Hier is een man, mijnheer, die als een kind
in eene goot is gevonden. Het is dus natuur- lijk wel te denken, dat hij medelijden met zulk een arm schepsel zal hebben. Dat doet gij im- mers, Phil?" — "Wel vast en zeker doe ik dat, gouverneur," is het antwoord. — "Nu had ik gedacht, mijnheer," zegt George met zekere krijgshaftige vertrouwelijkheid, alsof hij in een krijgsraad zijne meening uitbracht, "dat als die man hem eens naar eene badinrichting bracht en eenige schellingen besteedde om wat klee- ren van de grofste soort...." — "Mijnheer Geor- ge," zegt Allan, zijne beurs uithalende, "dat is wel van u bedacht, en juist wat ik u nog had willen verzoeken." 1\'hil Squod en Jo worden terstond uitgezon-
den om deze reiniging en verbetering tot stand te brengen. Jufvrouw Flite, verrukt over het goede gevolg van den door haar voorgeslagen maatregel, haast zich naar het Hof, zeer be- vreesd, dat haar vriend de kanselier anders ongerust over haar zal worden, of in hare af- wezigheid de uitspraak geven, die zij zoo lang verwacht heeft. "En als dat gebeurde, mijn dierbare doktei\' en generaal," zegt zij, "na zoovele jaren, zou liet toch al te bespottelijk ongelukkig zijn." Allan neemt de gelegenheid waar om eenige versterkende medicijnen te gaan halen. Weldra komt hij daarmede terug, vindt George bezig niet zijne galerij op en neer te wandelen en stapt in den pas met hem mede. "Ik zou denken, mijnheer," zegt George,
"dat gij jufvrouw Summerson tamelijk wel kent?" Het blijkt van ja.
"Geen familie van haar, mijnheer?"
Het blijkt van neen.
"Neem het mij niet kwalijk als ik nieuws-
gierig schijn," hervat George. "Het kwam mij waarschijnlijk voor, dat gij meer belang in dat arme schepsel stelt dan gij misschien anders |
|||||||
|
:$20 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
karabijn, waarbij ik hem vergeleken heb. Hij
maakt mij zoo dol — maar, gekheid!— ik zou mij wel verspreken. Mijnheer Woodcourt," en daarmede hervat hij zijne wandeling, "hij is een oud man, maar ik ben blij, dat ik nooit kans zal hebben om mijn paard de sporen te geven en op hem in te rijden. Want als ik die kans had, in zulk een humeur als waarin hij mij dikwijls brengt — waarachtig, hij zou het onderste boven gaan, mijnheer." (ieoige heeft zich zoo warm gemaakt, dat
hij zijn voorhoofd met zijne hemdsmouw moet afvegen. Zelfs terwijl hij om zich te bedaren het volkslied duit, schudt hij nog tusschen- beide zijn hoofd, en tast hij somtijds met beide handen naar zijn open hemdsboord, alsof die niet wijd genoeg openstond om een gevoel van verstikking te verhinderen. Kortom, Allan Wood- court behoeft er niet aan te twijfelen of mijn- heer Tulkinghorn zou bij eene gelegenheid als de bedoelde omvergereden worden. Jo en zijn geleider komen weldra terug, en
,lo wordt door den zorgvuldigen Phil op zijne matras te bed geholpen. Het is ook aan Phil, dat Allan, na voor het eerst eigenhandig de medicijnen te hebben toegediend, alle noodige voorschriften geeft. Intusschen is het later in den ochtend geworden. Allan begeeft zich naar zijne kamer om te ontbijten en zich te kleeden; en daarna gaat hij, zonder zich rust te gunnen, naar den heer Jarndyce, om dezen zijne ont- dekking mede te deelen. De heer Jarndyce komt met hem terug, na
hem in vertrouwen gezegd te hebben, dat er redenen bestaan om de zaak, waarin hij het grootste belang toont te stellen, zooveel moge- lijk stil te houden. Voor den heer Jarndyce herhaalt Jo hoofdzakelijk wat hij des morgens gezegd heeft, zonder eenige afwijking van be- ïang. Maar die kar van hem is nog zwaarder om te trekken en ratelt nog harder. "Laat mij hier stil blijven liggen, en niet
meer zoo voortgejaagd worden," stamelt Jo. "En als iemand zoo goed wou zijn, als hij de straat doorkomt waar ik placht te vegen, om eens aan mijnheer Snagsby te zeggen, dat Jo, dien hij wel gekend heeft, nu wel uit den weg zal blijven; en hem goedendag te zeggen, dan zou ik heel dankbaar zijn. Nog dankbaarder dan ik nu al ben, als zulk een ongelukkige jongen dat maar zijn kon." Hij spreekt in den loop van een paar dagen
zoo dikwijls van mijnheer Snagsby, dat Allan, na met den heer Jarndyce geraadpleegd te heb- ben, besluit om eens in Cooks Hofje aan te gaan; vooral daar de kar liet niet lang meer schijnt te zullen uithouden. 1 lij begeeft zich dus daarheen. Mijnheer Snags-
by staat achter de toonbank met zijne grijze jas en zijne morsmouwen, bezig met een document van verscheidene bladen na te kijken, dat pas |
|||||||
|
door een kopiist is thuis gebracht: eene onaf-
zienbare woestijn van staand schrift en per- kement, met hier en daar eenige groote let- ters, om de akelige eentonigheid af te breken en den reiziger voor wanhoop te bewaren. Mijn- heer Snagsby houdt bij een der inktbronnen op en groet den vreemdeling met een kuchje, hetwelk beteekent, dat hij gereed is om aan- dacht te verleenen. "Kent ge mij niet meer, mijnheer Snagsby ?"
Het hart des kantoorwinkeliers begint bon- zend te kloppen, want zijn oude vrees begeeft hem nooit. Hij is maar even in staat om te antwoorden: "Neen, mijnheer, ik kan niet zeg- gen, dat ik u herken. Ik zou gedacht hebben — om er niet te veel van te zeggen — dat ik
u nooit gezien had, mijnheer." — "Wij hebben elkander nog tweemaal ontmoet," hervat Allan Woodcourt. "Eens bij een armoedig bed en eens___" "Daar komt het eindelijk!" denkt de ontstelde
kantoorwinkelier, terwijl de herinnering bij hem ontwaakt. "Nu zal de bommel barsten." Hij heeft echter nog tegen woord igheid van geest genoeg om den vreemdeling in zijn kantoortje te brengen en de deur te sluiten. "Zijt gij getrouwd, mijnheer?" — "Neen , dat
ben ik niet." — "Zoudt ge toch wel zoo goed willen zijn, al zijt gij ongetrouwd," hervat Snagsby angstig fluisterend, "om zoo zacht te spreken als gij maar kunt ? Want mijn vrouwtje staat zeker te luisteren; daaronder wil ik mijne geheele zaak verbeuren met nog vijfhonderd pond." Diep ter neer geslagen zet Snagsby zich op
zijn kantoorstoel, met den rug tegen zijn les- senaar, en vervolgt: "Ik heb nooit een geheim van mij zelven
gehad, mijnheer. Ik kan mij niet herinneren, dat ik ooit mijn vrouwtje heb willen bedriegen, zoolang wij getrouwd zijn. Ik had het nooit willen doen. Om er niet te veel van te zeggen — ik had het niet durven doen. En niettemin
ben ik nu zoodanig in geheimzinnige dingen gewikkeld, dat het leven mij tot een last is geworden." De vreemdeling betuigt zijne spijt hierover
en vraagt of hij zich Jo herinnert. Snagsby ant- woordt met een gesmoorden zucht: "Maar al te wel." "Ge zoudt geen schepsel kunnen noemen —
behalve mij zelven — waarop mijn vrouwtje het erger geladen heeft dan op dien Jo," voegt hij er bij. Allan vraagt waarom.
"Waarom?" herhaalt Snagsby, en grijpt in
zijne wanhoop het bosje haren achter op zijn kaal hoofd. "Hoe zou ik weten waarom 1 Maar gij zijt ongetrouwd, mijnheer, en ik hoop, dat gij nog lang in staat zult zijn oin een getrouwd man zulk eene vraag te doen." |
|||||||
|
321
|
|||||||||||||||
|
JO\'S LAATSTE WENSCH.
|
|||||||||||||||
|
vonden heeft, legt dadelijk eene halve kroon
op de tafel; die tooverbalsem, waarmede hij alle soorten van wonden wil genezen. "En hoe gaat het nu, arme jongen?" zegt
Snagsby, met zijn kuchje van medelijden. — "Ik heb het nu heel goed en aan niets ge- brek, mijnheer Snagsby," antwoordt Jo. "En ik ben zoo vergenoegd als gij u niet kunt ver- beelden. Het spijt mij erg, dat ik het gedaan heb, maar ik kon het niet helpen." Snagsby legt zachtjes nog eene halve kroon
op de tafel, en vraagt wat hem zoo spijt. "Ik heb eene ziekte gegeven," zegt Jo, "aan
die dame. die de andere dame was en toch |
|||||||||||||||
|
Met dezen menschlievenden wensch kucht
Snagsby zijn kuchje van treurige berusting, en bereidt zich om met onderwerping aan te hoo- ren wat de vreemdeling te zeggen heeft. "Alweer zoo!" zegt Snagsby, die doodsbleek
geworden is. "Alweer eveneens, van een an- deren kant. Eerst belast zeker iemand mij ten ernstigste om tegen niemand van Jo te spre- ken, zelfs niet tegen mijn vrouwtje. Dan komt een ander, gij zelf, mijnheer, en belast mij even ernstig om er vooral niet tegen dien ze- keren persoon van te spreken. Om er niet te veel van te zeggen — het is mij alsof ik in een dolhuis was, mijnheer." |
|||||||||||||||
|
DE KAR tS AAN STUKKEN GEHOTST EN DE RUWE WEG IS BIJNA TEN EINDE. (blz. 323).
|
|||||||||||||||
|
niet was; en niemand zegt mij iets er over,
dat ik dat gedaan heb, omdat zij zoo goed zijn en ik zulk een ongelukkige jongen ben. Die dame is gisteren zelve naar mij komen zien, en toen zeide zij: "Zoo, Jo; ik dacht, dat wij u verloren hadden." En toen ging zij bij mij zitten, met een vriendelijk gezicht, en sprak geen woord er van, dat ik dat gedaan had, en ik moest mij omkeeren naar den muur, dat moest ik, mijnheer Snagsby. En ik zag, dat mijnheer Jarndyce zich ook moest omkeeren. En mijnheer Woodcourt kwam mij wat geven om mij op te frisschen — dat doet hij gedu- rig, nacht en dag, — en toen hij over mij heen bukte, en zoo hartelijk tegen mij sprak, |
|||||||||||||||
|
Het loopt echter beter af dan hij gedacht had,
daar de mijn onder zijne voeten niet springt, en de put, waarin hij gevallen is, niet dieper wordt. En daar hij weekhartig genoeg is en geroerd wordt door hetgeen hij van Jo hoort, belooft hij gewillig om zoo vroeg in den avond als hij dat stilletjes doen kan, eens aan te komen. Zoodra de avohd valt, gaat hij zeer stil heen; maar het zou wel kunnen blijken, dat zijn vrouw- tje zich even stil kan houden als hij. Jo is zeer blijde zijn ouden vriend nog eens
te zien; en zegt, nadat zij alleen gelaten zijn, dat hij het heel vriendelijk van mijnheer Snagsby vindt, dat hij zoo ver om hem komt. Snagsby, getroffen door het schouwspel, dat hij daar ge- |
|||||||||||||||
|
SI
|
|||||||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
:$\'2\'2
|
|||||||||
|
zag ik zijne tranen vallen, mijnheer Snagsby."
De vermurwde kantoorwinkelier legt nog eenc
halve kroon op de tafel. Alleen door eene her- haling van dat onfeilbare geneesmiddel kan hij zijn gevoel lucht geven. "Waar ik aan gedacht heb, mijnheer Snags-
by," hervat Jo, "was, dat gij misschien wel heel groot kunt schrijven?" — "Ja wel, .lo," antwoordt de kantoorwinkelier. — "Heel — heel groot, misschien?" zegt Jo vurig. — "Ja wel, arme jongen." Jo lacht van blijdschap. "Wat ik dan dacht,
mijnheer Snagsby, was, als ik eens geheel uit den weg ben, of gij dan zoo goed zoudt willen zijn om heel groot te schrijven, zoodat ieder- j een het in de verte zien kan, dat het mij har- telijk speet, dat ik dat gedaan had, en het niet helpen kon; en dat, al wist ik anders niemendal, ik toch wel wist, dat mijnheer Wood- court er over schreide en er altijd bedroefd om was, en dat ik hoopte, dat hij er eens toe komen zou om het mij bij zich zelven te ver- geven. Als dat heel groot geschreven was, zou hij het misschien wel doen." — "Ik zal het schrijven, Jo, heel groot." Jo lacht wederom. "Wel bedankt, mijnheer
Snagsby. Het is wel vriendelijk van u, mijn- heer, en maakt mij nog vergenoegder dan ik te voren was." De weekhartige kantoorwinkelier legt met een
onafgebroken, onvoltooid kuchje zijne vierde halve kroon neer — nooit heeft hij een geval bijgewoond waar zooveel van zijn middel ver- eischt werd — en haast zich nu om heen te gaan. Jo en hij zullen elkander op deze kleine aarde nooit wederzien. Want de kar, die zoo zwaar te trekken is,
komt het eind der reis nabij en ratelt over een steenigen grond. Om de wijzerplaat heen hotst zij de hobbelige steilten op en af. Niet vele ma- len kan de zon opgaan en haar nog op haar moeielijken weg vinden. Phil Squod, met zijn zwart buskruit-gezicht,
speelt voor ziekenoppasser, en werkt te gelijk als wapensmid aan zijn tafeltje in een hoek. Dikwijls kijkt hij om en zegt, terwijl hij met zijne groene wollen muts knikt en zijne enkele wenkbrauw bemoedigend optrekt: "Houd u maar goed, jongen; houd u maai\' goed!" De heer Jarndyce is er ook dikwijls, en Allan Wood- court bijna altijd; beiden denken dikwijls hoe zonderling het noodlot dozen armen verschop- peling dooi\' het webbe van hun leven heeft geward. Ook George komt dikwijls kijken, verstopt de deur met zijne forsche gestalte, en schijnt uit zijne overmaat van leven en gezondheid Jo eene kortstondige kracht in te storten ; want als de zieke zijne opbeurende gezegden beantwoordt. is zijne stem altijd sterker. Jo ligt vandaag in een slaap of eene verdoo-
ving, en Allan Woodeourt, pas gekomen, slaat |
|||||||||
|
bij hem en beschouwt zijne uitgeteerde trek-
ken. Na eene poos zet hij zich zachtjes op den kant van het bed, met zijn gezicht naar hem toe — juist gelijk hij in de kamer van den kopiist heeft gezeten — en voelt naar het klop- pen van zijn hart. De kar blijft bijna steken, maar hotst toch nog voort." George staat zwijgend in de deur. Phil staakt
zijn klinkend tikken en blijft met zijn hamertje in de hand zitten. Allan ziet met eigenaardi- gen doctoralen ernst in het rond, en geeft Phil een wenk om zijn tafeltje buiten te bron- gen. Als het hamertje weder gebruikt wordt, zal er een roestvlekje aan zijn. "Wel, Jo! Wat scheelt er aan ? Wees maar
niet bang." — "Ik dacht," zegt Jo, die verschrikt heeft rondgekeken, "dat ik weer in Tom- All-Alone\'s was. Is er niemand anders hier dan gij, mijnheer Woodeourt?" — "Niemand." — "En ik zal niet weer naar Tom-All-Alo-
ne\'s gebracht worden. Niet waar, mijnheer?" — "Neen."
Jo sluit zijne oogen en mompelt: "Ik ben
heel dankbaar." Na hem nog eene poos te hebben aangezien,
brengt Allan zijn mond dicht aan het oor van den zieke en zegt, zacht maar duidelijk: "Jo! Hebt gij ooit een gebed gekend ?" —
"Nooit iets geweten of gekend, mijnheer." — "Geen enkel kort gebed?" — "Neen, mijnheer. Niemendal. Mijnheer Chadband bad eens bij mijnheer Snagsby, dat ik hooide, maar het klonk alsof hij tegen zich zelven, niet tegen mij , sprak. Hij bad een heelen boel, maar ik kon er niets van maken. Tusschenbeide zijn er ook wel andere heeren in Tom-All-Alone\'s komen bidden, maar meestal zeiden zij, dat de anderen slecht gebeden hadden, en meestal klonk het alsof zij maar bij zich zelven praatten en niet voor ons. Ik heb nooit begrepen waarover het was." Hij heeft veel tijd noodig om dit te zeggen,
en er is ook een oplettend en geoefend luis- teraar noodig om hem te hooren en te verstaan. Nadat hij weder eene poos in slaap of in zwijm heeft gelegen, doet hij op eens eene poging om uit het bed te komen. "Zachtjes, Jo! Wat nu ?" — "Het is tijd , mijn-
heer, dat ik naar dat kerkhof ga," zegt hij, met een woesten blik. — "Blijf liggen en ver- tel mij dat eens. Welk kerkhof, Jo?" — "Waar zij hem begraven hebben, die zoo goed voor mij was—hij was waarlijk heel goed voor mij. Het is tijd, dat ik naar dat kerkhof ga, mijn- heer , en vraag of zij mij bij hem zullen leg- gen. Ik wou daarheen om begraven te wor- den. Hij placht tegen mij te zeggen: "Ik ben vandaag even arm als gij, Jo." Nu wilde ik hem zeggen, dat ik even arm ben als hij en daar kom om bij hem begraven te worden." — "Door den tijd, Jo, door den tijd." — "Och, misschien zouden zij het wel doen als ik er |
|||||||||
|
LADY DEDLOCK EN ROSA.
|
323
|
||||||||||
|
zelf om kwam vragen. Maar wilt gij mij be-
loven , mijnheer, om mij daarheen te laten bren- gen en mij bij hem te begraven?" — "Dat zal ik waarlijk." — "Dank, mijnheer; dank . mijnheer! Zij zullen den sleutel van het hek moeten heb- ben, eer ze mij er kunnen brengen, want het is altijd gesloten. Er is daar een dorpel, dien ik met mijn bezem placht schoon te houden. — Het wordt zoo donker, mijnheer. Komt er haast licht?" — "Het zal spoedig*komen, Jo." Spoedig. De kar is aan stukken gehotst en
de ruwe weg is bijna ten einde. "Jo, mijn arme jongen!" — "Ik hoor u wel,
mijnheer, in het donker. Maar ik zoek naar u en kan u niet vinden. Laat ik uwe hand vasthouden." — "Jo, kunt ge mij nazeggen wat ik zeg?" — "Ik wil alles nazeggen wat gij zegt, mijnheer, want ik weet wel, dat het goed zal zijn." — "Onze vader." — "Onze vader!—Ja, dat is heel goed, mijnheer." — "Die in den hemel zijt." — "In den hemel zijt— komt het licht haast, mijnheer?" — "Het is dichtbij. Uw NAAM WORDE GEHEILIGD." — "Uw naam —"
Het licht is gekomen op den nachtelijk don-
keren weg. Dood ! Dood, uwe majesteit. Dood, mylords en
gentlemen. Dood, weleerwaarde en niet- eerwaarde heeren van alle soort. Dood, gij man- nen en vrouwen, met hemelsch mededoogen in het hart geboren. En zoo sterven er dage- lijks om ons heen. |
was om al wat zij wilde onder haar mantel
van trots te verbergen , bezweken is, hoewel zij geene zekerheid heeft, dat zij datgene, wat zij voor hen, die haar omringen, is, nog een dag langer zal blijven, ligt het niet in haar karakter te zwichten ofte beven , wanneer wan- gunstige oogen haar aanzien. Men zegt van haar, dat zij sedert eenigen tijd nog schooner en trot- scher is geworden. De flauwe neef doet aan- halingen uit Shakspeare om hare schoonheid en trotschheid te prijzen. Mijnheer Tulkinghorn zegt niets, zelfs zijne
oogen zeggen niets. Thans, evenals vroeger , is hij bij kamerdeuren te vinden, met zijne ingezakte ouderwetsch gestrikte das, laat zich door de pairschap patroniseeren, en spreekt niet. On- der alle mannen is hij steeds de laatste, van wien men zou denken, dat hij eenigen in- vloed op mylady had. Onder alle vrouwen is zij steeds de laatste, van wie men denken zou, dat zij eenigszins bang voor hem was. Sedert hun laatste onderhoud in zijne toren-
kamer op Kastanje-Hof heeft haar iets op het hart gelegen. Zij heeft nu een besluit genomen en is gereed het er af te werpen. Het is ochtend in de groote wereld; namid-
dag volgens de kleine zon. De Mercurius\'en, afgemat van uit het venster te kijken, zitten in het voorhuis te rusten en laten hunne zware hoofden hangen, gelijk overrijpe zonnebloemen. Sir Leicester is in de bibliotheek tot heil des lands over het verslag eener parlements-com- missie in slaap gevallen, Mylady zit in de kamer, waar zij het jonge mensch, dat Guppy heet, gehoor heeft gegeven. Ilosa is bij haar, en heeft voor haar geschreven en gelezen. Rosa is aan een borduurwerkje, of eene dergelijke aardig- heid, bezig; en terwijl zij haar hoofdje daar- over buigt, slaat mylady haar stilzwijgend gade. Niet voor de eerste maal vandaag. "Rosa."
Het bevallige gezichtje kijkt helder op. Doch
ziende hoe ernstig mylady is, kijkt het ver- wonderd en bedeesd. \'•Zie eens naar de deur. Is zij gesloten?"
Ja. Zij gaat er heen en komt terug, en kijkt
nog meer verwonderd. "Ik zal u een blijk van mijn vertrouwen ge-
ven, kind, want ik geloof, dat ik mij op uwe gehechtheid, zoo niet op uw oordeel, kan ver- laten. Bij wat ik nu doen ga, wil ik niet het minste voor u verbergen of ontveinzen. Maar ik vertrouw op u. Zeg niemand iets van wat er nu tusschen ons omgaat." De bedeesde kleine schoone belooft in vollen
ernst, dat zij zich dat vertrouwen waardig zal toonen. "Weet gij wel," zegt Lady Dedlock, haar
een wenk gevende om haar stoel dichter bij te zetten, "weet gij wel, Rosa, dat ik voor u anders ben dan voor iemand anders?" — "Ja, |
||||||||||
|
XLVIII.
AI\'GEDAAN.
Het buitenverblijf van Lincolnshire heeft
zijne vele oogen gesloten, en het huis in de stad is wakkei\'. In Linco Insh i re sluimeren de Detllock\'s uit het verledene in hunne schil- derijlijsten, en de zachte wind zucht door het groote salon alsof zij tamelijk geregeld adem- haalden. In de stad ratelen de Dedlock\'s van liet tegenwoordige, in hunne koetsen met vurige oogen, door de duisternis van den nacht, en de Mercurius\'en, met asch (of poeier) op het hoofd, om hunne groote nederigheid aan te •luiden, verdroomen den slaperigen ochtend voor de smalle vensters van het voorhuis. De mode- wereld— een ontzaglijke bol van bijna vijf mij- len in den omtrek — is in volle vaart, en het planeetstelsel draait eerbiedig op de bepaalde afstanden. Waar het gedrang het dichtst is, waar de
lichten het helderst schijnen, waar al de zin- nen op het fijnst en keurigst worden gestreeld, daar is Lady Dedlock. Van de blinkende hoogte, die zij beklommen en bezet heeft, is zij nooit afwezig. Hoewel het geloof aan zich zelve, dat z\'y vroeger koesterde, als iemand, die in staat |
|||||||||||
|
:m
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
mylady. Veel vriendelijker. Maar dikwijls denk
ik, dat ik u ken gelijk gij waarlijk zijt." — "Gij denkt dikwijls, dat gij mij kent gelijk ik waarlijk ben? Arm kind, arm kind!" Zij zegt dit met zekere minachting — hoewel
niet voor Rosa— en blijft zitten peinzen, ter- wijl zij haar droomerig aanstaart. "Denkt gij wel eens, Rosa, dat gij mij tot
verademing en troost zijt? Denkt gij wel eens, dat het mij eenig genoegen geeft u bij mij te hebben, omdat gij jong en natuurlijk zijt, oin- dat gij veel van mij houdt en mij dankbaar zijt?" — "Dat weet ik niet, mylady; ik durf liet haast niet hopen. Maar met al mijn hart wensch- te ik, dat het zoo was." — "Het is zoo, kleine." De blos van blijdschap op het lieve gezichtje
wordt in zijn opkomen gestuit door de donkere uitdrukking van het schoone gelaat daartegen- over. Het ziet beschroomd naar opheldering uit. "En als ik nu vandaag zeide: "Ga heen!
Verlaat mij 1" zou ik iets zeggen, dat mij zeer spijten en bedroeven zou, kind, en waardoor ik zeer eenzaam zou blijven." — "Mylady! Heb ik iets misdaan?" — "Niets. Kom eens hier." Rosa buigt zich over het voetbankje, dat voor
de dame staat. Met die moederlijke teederheid, als op den avond toen de ijzersmelter gekomen was, legt mylady hare hand op Rosa\'s donkere lokken en laat die zacht daarop liggen. "Ik heb u gezegd, Rosa, dat ik uw geluk
wenschte, en dat ik u gelukkig zou maken als ik iemand op aarde dat maken kon. Ik kan het niet. Er bestaan redenen, die mij nu be- kend zijn, redenen, waaraan gij geen deel hebt, waarom het veel beter voor u is, dat gij hier niet blijft. Gij moet hier niet blijven. Ik heb besloten, dat gij het niet doen zult. Ik heb aan den vader van uw minnaar geschreven, en hij zal vandaag hier komen. Dat alles heb ik om uwentwil gedaan." Het schreiende meisje bedekt hare hand met
kussen, en vraagt wat zij toch doen zal, als zij gescheiden zijn! Hare meesteres geeft haar een kus op do wang en geen ander antwoord. "Wees gelukkig, kind, onder gunstiger om-
standigheden. Wees bemind en gelukkig!" — "Ach, mylady, ik heb wel eens gedacht — vergeef mij, dat ik zoo ben — dat g ij niet ge- lukkig waart." — "Ik!"—"Zult gij gelukkiger zijn als ik weg ben? Ik bid u, denk er nog eens over. Laat mij nog wat blijven!" — "Ik heb u gezegd, mijn kind: wat ik doe, doe ik om uwentwil, niet om mijnentwil. Het is ge- daan. Wat ik voor u ben, Rosa, is wat ik nu hen — niet wat ik over eene korte poos wezen zal. Onthoud dat en bewaar mijn vertrouwen. Doe zooveel om mijnentwil, en daarmede is alles tusschen ons afgedaan!" Zij maakt zich los van hare eenvoudige ge-
zellin en verlaat de kamer. Wanneer ziï zich, laat in den namiddag, weder op de trap ver- |
|||||||||
|
toont, is zij zoo trotsch en koel als zij ooit
geweest is; zoo onverschillig, alsof alle harts- tocht, gevoel en belangstelling voor anderen in de vroegste eeuwen der wereld, met hare andere uitgestorvene monsters, waren vergaan en van hare oppervlakte verdwenen. Mercurius heeft mijnheer Rouncewell aange-
diend, en dit is de reden dat zij te voorschijn komt. Mijnheer Rouncewell is niet in de bibliotheek, maar zij begeeft zich toch daarheen. Sir Leicester is daar, en zij wenscht hem eerst te spreken. "Sir Leicester, ik zou wenschen — maar gij
hebt bezigheden." — "O Heere neen! volstrekt niet! Het is mijnheer Tulkinghorn maar." Altijd bij de hand. Overal omwarende. Geen
oogenblik voor hem veilig. "Verschooning, Lady Dedlock! Wilt ge mij
veroorlooven mij te verwijderen?" Met een blik, die duidelijk zegt: "Gij weet
wel, dat gij macht hebt om te doen gelijk gij wilt," antwoordt zij, dat dit niet noodig is, en gaat naar een stoel. Mijnheer Tulkinghorn schuift dien, met zijne linksche buiging, een weinig voor haar bij en gaat naar een ven- ster. Tusschen haar en het flauwe daglicht in de nu stille straat staande, verdonkert hij dit geheel voor haar. Zoo verdonkert hij ook haar leven. Het is zelfs onder de gunstigste omstandig-
heden eene doodsche straat; waar de twee lange rijen van huizen elkander zoo stijf en stroef staan aan te staren, dat zij elkander langza- merhand tot steen schijnen gestaard te heb- ben, in plaats van daarvan gebouwd te zijn. Het is eene straat van zulk eene akelige def- tigheid, zoo vast voornemens om zich nooit tot levendigheid te verlagen, dat de deuren en vensters hunne eigene staatsiekleeding van zwarte verf en stof dragen, en do stallen ach- ter de huizen er uitzien, alsof er de steenen paaiden van edele standbeelden in moesten ge- stald worden. Ken ingewikkeld netwerk van ijzer slingert zich in deze ontzaglijke straat togen de hooge stoepen op, en uit deze metalen pri- eelen komen dompers voor lang afgeschafte (lam- bouwen te voorschijn, die het nieuwerwetsche gas bedreigen. Hier en daar is tusschen het roestige loofwerk een zwak \'ijzeren hoepeitje ge- bleven, waardoor vermetele jongens de petten hunner vrienden pogen heen te gooien (het eenige tegenwoordige gebruik), geheiligd aan de nagedachtenis van verdwenen olielampen. Ja , zelfs de olieviammen, die hier en daar nog in eene glazen klok branden, schijnen van at- gunst op het nieuwere licht zoo donker te kijken als zij maar kunnen. Er is dus niet veel, dat Lady Dedlock, op
haar stoel gezeten, door het venster waarvoor mijnheer Tulkinghorn staat, kon wenschen te zien. En toch — toch werpt zij een blik in die richting, alsof zij hartelijk verlangde, dat die gedaante uit den weg was. |
|||||||||
|
DE IJZEREN HEER. :fc>r>
|
|||||||
|
Sir Leicester verzoekt mylady om verschoo-
ning. Zij wilde zoggen? "Alleen, dat mijnheer Rouncewell hier is —
op mijn verzoek gekomen — en dat wij nu liefst een eind aan de zaak van dat meisje moesten maken. De zaak verveelt mij doodelijk."— "Wat kan ik doen — om — om u genoegen te geven ?" vraagt Sir Leicester, volstrekt niet wetende wat mylady verlangt. — "Laten wij nu met hem spreken en tot een besluit komen. Wilt gij hem hier laten roepen?" —"Mijnheer Tulkinahorn, wees zoo goed om eens te schellen. Wel be- dankt. Verzoek," zegt Sir Leicester tot Mercu- rius, "dien ijzer — dien ijzeren heer" (hij weet niet zoo dadelijk welken titel hij zal bezigen) "om hier te willen komen." Mercurius gaat den ijzeren heer zoeken, vindt
hem en laat hem binnen. Sir Leicester ontvangt hem met genadige vriendelijkheid. "Ik hoop, dat gij nog wel vaart, mijnheer
Rouncewell. Ga zitten. Mijn solliciteur, mijn- heer Tulkinghorn. Mylady was verlangend, mijn- heer Rouncewell," (deftig met de hand wui- vende, maakt Sir Leicester zich behendig van de zaak af), "was verlangend om u te spre- ken. Hm?" — "Ik zal zeer gaarne met allo aan- dacht luisteren," antwoordt de ijzeren heer, "naar alles wat Lady Dedlock mij gelieft te zeggen." Terwijl hij zich naar haar omkeert, vindt hij.
dat de indruk, dien zij op hem maakt, min- der aangenaam is dan bij de vorige gelegenheid. Zekere hooghartige stijfheid sghijnt eene koude om haar heen te verspreiden, en hare houding heeft niets, gelijk dit vroeger het geval was, om hem tot rondborstigheid aan te moedigen. "Mag ik viagen. mijnheer," zegt Lady Ded-
lock, met lusteloozo onverschilligheid, "of er ook iets tusschen u en uw zoon is voorgevallen over dat idee van uw zoon?" Het is hare kwijnende oogen bijna te veel
moeite om hem even aan te zien, terwijl zij dit vraagt. "Als ik mij wel herinner, Lady Dedlock,
heb ik gezegd, toen ik het genoegen had van u laatst te spreken, dat ik mijn zoon ernstig zou aanraden om zich dat "idee" uit het hoofd te zetten." De ijzersmelter herhaalt het door haar gebezigde woord met eenigen nadruk. — "En hebt gij dat gedaan?" — "O, ja, natuurlijk." Sir Leicester knikt eens, te gelijk goedkou-
rend en bekrachtigend. Zeer goed. Daar de ijzeren heer gezegd had, dat hij dit doen zou, was hij ook verplicht het te doen. In dit op- zicht bestaat er geen verschil tusschen de edele en onedele metalen. Zeer goed! "En mag ik vragen, heeft hij dat gedaan?"
— "Inderdaad, Lady Dedlock, daarop kan ik geen bepaald antwoord geven. Ik vrees van neen. Waarschijnlijk nog niet. In onzen stand hebben zulke ideeën somtijds iets, waardoor wij ze niet zoo gemakkelijk uit het hoofd kun- |
|||||||
|
nen zetten. Ik geloof, dat wij ei\' daartoe wat
te veel ernst van maken." Sir Leicester vermoedt, dat onder deze uit-
drukking eene Wat-Tvlerachtige beteekenis schuilt, en maakt zich inwendig een weinigje boos. Mijnheer Rouncewell is vriendelijk en be- leefd: maar zoover dit binnon deze grenzen ge- schieden kan, schikt hij blijkbaar zijn toon naar de ontvangst, die hij vindt. "Omdat," hervat de dame, "ik ook over de
zaak heb gedacht en zij mij verveelt." — "Dat spijt mij wel, verzeker ik u." —"En ook over hetgeen Sir Leicester er over gezegd heeft, waarmede ik volkomen instem;" Sir Leicester is gestreeld; "en indien gij ons geene verze- kering kunt geven, dat het nu met dat idee is afgedaan, ben ik van begrip, dat het beter zou zijn als het meisje maar vertrok." — "Ik kan u deze verzekering niet geven, Lady Ded- lock — onmogelijk." — "Dan is het beter, dat zij maar vertrekt." — "Neem mij niet kwalijk, mylady," valt Sir Leicester er nu uit welwil- lendheid op in, "maar misschien legt gij het meisje daardoor eene straf op, die zij niet ver- diend heeft. Uier is een meisje," zegt Sir Lei- cester, en zet de zaak deftig met zijne rech- terhand uiteen, alsof het een zilveren servies was, "dat het geluk heeft gehad van de aan- dacht en gunst eener voorname dame te ver- werven, en onder de bescherming dier voor- name dame te leven, in het genot der ver- schillende voordeden, welke zulk eene betrek- king verleent, en die voor een meisje uit dien stand ontwijfelbaar zeer gewichtig zijn — ik geloof ontwijfelbaar zeer gewichtig, mijnheer. Nu doet zich de vraag op: behoort dat meisje van deze talrijke voordeden en dat geluk ver- stoken te worden, alleen omdat zij" (Sir Lei- cester besluit dezen volzin met eene veront- schuldigende maar tevens zeer deftige hoofd- buiging naar den kant van den ijzersmelter) "de opmerkzaamheid van mijnheer RouncewelFs zoon heeft getrokken? Heeft zij deze straf ver- diend? Is dit rechtvaardigheid? Is dit onze vroe- gere afspraak?" — "Verschooning, Sir Leices- ter," laat de vader van mijnheer Rouncewell\'s zoon hierop volgen. "Wilt ge mij wel vergun- nen even iets te zeggen? Ik meen de zaak te kunnen bekorten. Ik verzoek u, dat geheel buiten aanmerking te laten. Als gij u iets zoo onbe- langrijks nog herinnert — wat haast niet te verwachten is, — zult gij wel weten, dat ik er van den eersten af rechtstreeks tegen was, dat zij hier bleef." De gunst en bescherming der familie Ded-
lock buiten aanmerking laten? Sir Leicester is verplicht de ooren te gelooven, die hem uit zulk eene familie zijn aangekomen, of hij zou waarlijk vermoeden, dat zij hem de gezegden van den ijzeren heer niet juist overbrengen. "Het is niet noodig," zegt mylady op haar
|
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
koudsten toon, eer haar echtgenoot iels anders
kan (\'loon dan niet verbazing ademhalen, "ver- dor over de zaak te spreken. JJet meisje is oen zeer goed meisje, ik neb niets hoegenaamd op haar te zeggen; maar zij is in zooverre onge- voelig voor de talrijke voordeden, die zij hier geniet, dat zij toch verliefd blijft — of zich dat verbeeldt, het zottinnetje — en dus buiten staat is om haai\' geluk te waardeeren." Sir Leicester verzoekt te mogen opmerken,
dat dit de zaak geheel verandert. Hij had zich wel zeker kunnen achten, dat mylady de beste redenen voor hare begrippen had. Hij stemt volkomen met mylady in. Het is best, dat het meisje maar vertrekt. ••Gelijk Sir Leicester aanmerkte, mijnheer
Rouncewell, toen wij de vorige maal met die zaak weiden lastig gevallen,\'\' vervolgt Lady Dedlock op een toon van kwijnende lusteloos- heid, \'\'wij kunnen geene conditiën met n ma- ken. Zonder conditiën en onder de tegen woor- dige omstandigheden, is het meisje hier geheel misplaatst en is het best, dat zij maar vertrekt. Zoudt gij wenschen, dat zij naar haar dorp werd teruggezonden, of zoudt gij haar willen medenenien, of wat zoudt gij liever willen?" — "Lady Dedlock, als ik duidelijk mag spre- ken...." — "Wel zeker." — "Dan zou ik dat- gene verkiezen, waardoor gij het spoedigst van dien overlast en zij uit hare tegenwoordige be- trekking ontslagen werd." — "Om even duide- lijk te spreken," antwoordt zij met dezelfde bedaarde onverschilligheid, "dat zou ik insge- lijks. Moet ik dus begrijpen, dat gij haar zult medenenien?" De ijzeren heer antwoordt met eene ijzeren
buiging. "Sir Leicester, wilt gij eens schellen?" Mijn-
heer ïulkinghorn komt van zijn venster afen trekt aan de schel. "Ik had u vergeten. Wel bedankt." Hij maakt zijne gewone buiging en gaat stil weder naar het venster. De vlug ge- hoorzamende Mercurius verschijnt, verneemt wie hij halen moet, vliegt heen, laat de be- doelde binnen en verdwijnt weder. Rosa heeft geschreid en is nog zeer droevig.
Zoodra zij binnenkomt staat de ijzersmelter van zijn stoel op, neemt haar arm in den zijnen, en blijft dicht bij de deur met haar staan. "Gij zijt reeds bezorgd, ziet ge," zegt de dame op
haar lusteloozen toon, "en gaat onder goed geleide heen. Ik heb gezegd, dat gij een goed meisje zijt, en gij hebt over niets te schreien." — "Het schijnt evenwel," merkt mijnheerTulkinghorn aan, met de handen op den rug langzaam een weinig voor- uitkomende, "dat zij schreit omdat zij moet vertrekken." — "Och, zij is niet welopgevoed, begrijpt ge," antwoordt mijnheer Rouncewell eenigszins driftig en alsof hij blijde was het woord tegen den procureur te kunnen lichten; "en zij is nog een kind zonder ondervinding, |
|||||||
|
dat niet beter weet. Als zij hier gebleven was,
mijnheer, zou zij zonder twijfel wel beter ge- leerd hebben." — "Zonder twijfel," is mijnheer Tulkinghorn\'s bedaard antwoord. Rosa brengt snikkend uit, dat het haar zeer
spijt en dat zij op Kastanje-Hof zoo gelukkig was, en bij mvlady altijd zoo gelukkig is ge- weest, en dat zij mylady nogmaals en nog- ïnaals bedankt. "Schaam u toch, onnoozei dm- getje," zegt de ijzersmelter binnensmonds, maar niet gramstorig; "en als gij Walter liefhebt, houd u dan goed!" Mylady wuift slechts even met de hand en zegt zeer onverschillig: "Ge- noeg, kind. Ge zijt een goed meisje. Ga nu maar heen!" Sir Leicester heeft zich deftig van de zaak losgemaakt, en zich in het onschend- bare heiligdom van zijn blauwen rok terugge- trokken. Mijnheer Tulkinghorn, eene onduide- lijke gedaante, tegen de donkere, nu met lan- tarens verlichte straat afstekende, schijnt in de oogen van mylady hoe langer hoe grooter en zwarter te worden. "Sir Leicester en Lady Dedlock," zegt mijn-
heer Rouncewell na eene korte poos van stilte, "ik verzoek bij het afscheidnemen verschooning, dat ik u nog eens, hoewel niet uit eigene be- weging, niet die vervelende zaak heb lastig gevallen. Ik kan zeer wel begrijpen, verzeker ik u, hoe vervelend zulk eene beuzeling voor Lady Dedlock moet geweest zijn. Indien ik twijfel of ik er wel in gehandeld heb, is hot alleen omdat ik niet eerst in stilte mijn invloed heb aangewend om mijn vriendinnetje hier vandaan te nemen, zonder u lastig te vallen. Maar ik dacht — zeker schatte ik het belang der zaak veel te hoog — dat de eerbied vorderde u eerst uiteen te zetten hoe het geval-gelegen was en mij in billijkheid naar uwe wenschen te voe- gen. Ik hoop, dat gij mijne onbekendheid met de beschaafde wereld zult verontschuldigen." Sir Leicester begrijpt, dat hij door deze ge-
zegden uit zijne heilige wijkplaats wordt ge- roepen. "Spreek er niet van, mijnheer Rounce- well," antwoordt hij. "Verontschuldigingen, hoop ik, zijn aan beide zijden noodeloos." "Het doet mij genoegen dit te hooren, Sir
Leicester; en als ik, tot besluit, nog eens mag terugkomen op wat ik vroeger van de lang- durige betrekking mijner moeder tot deze fa- milie heb gezegd, en van de innerlijke waarde aan beide zijden, die daaruit blijkt, wilde ik op het meisje hier aan mijn arm wijzen, dat nu zij baar afscheid krijgt nog zooveel trouw en gehechtheid toont, en bij wie mijne moe- der zeker wel iets gedaan heeft om zulke ge- voelens aan te kweeken — hoewel Lady Üed- lock natuurlijk door hare hartelijke belangstel- ling en vriendelijke goedheid veel meer heeft gedaan." Indien dit gezegde als spotternij gemeend is,
kan er wel meer waarheid in liggen dan hij |
|||||||
|
LADY DEDLOCK. !Ï27
|
|||||||||
|
EENE ZAAK MEI
|
|||||||||
|
Hij houdt op met wrijven en ziet haar aan,
met de handen op de knieën. Onverzettelijk en onveranderlijk als hij is, hebben zijne ma- nieren toch zekere onbeschrijfelijke vrij postig- heid gekregen, die iets nieuws is en de op- merkzaamheid dezer vrouw niet ontsnapt. "Ik begrijp u niet geheel." — "O ja, dat
doet gij wel. Dat moet gij wel doen. Kom aan, Lady Dedlock, wij moeten zoo niet schermen en pareeren. Gij weet wel, dat gij veel van dat meisje houdt." — "Welnu, mijnheer?" — "En gij weet wel — en ik weet wel — dat gij haar niet om de door u aangevoerde redenen hebt heengezonden, maar om haar zooveel 1110- gelijk vrij te houden van — neem mij nietkwa- lijk, dat ik dit zoo onbewimpeld zeg — van alle opspraak en blaam, die u zelve boven het hoofd kunnen hangen." — "Welnu, mijnheer?" — "Welnu, Lady Dedlock," antwoordt de pro- cureur, zijne beenen over elkander slaande en de boven liggende knie wrijvende, "daar heb ik tegen. Ik beschouw het als een gevaarlijke stap. Ik ben overtuigd, dat het onnoodig was en geschikt is om hier in huis tot gissingen, twijfelingen, geruchten, en ik weet niet wat al meer, aanleiding te geven. Bovendien is het eene inbreuk op onze afspraak. Gij zoudt juist dezelfde zijn gebleven, die gij vroeger waart. Terwijl het u zelve even duidelijk moet zijn als het mij is, dat gij dezen avond geheel andei\'s zijt geweest dan gij vroeger waart. Inderdaad, Lady Dedlock, gij hebt u geweldig bloot ge- geven." — "Mijnheer," begint zij, "indien ik, bewust van mijn geheim___" Maar hij valt
haar in de rede. — "Wij spreken nu over za-
ken, Lady Dedlock, en als men over zaken spreekt kan men niet te nauwkeurig in zijne uitdrukkingen zijn. Dit is uw geheim niet lan- ger. Neem het mij niet kwalijk. Dat is juist de vergissing. Het is mijn geheim, dat ik voor Sir Leicester en de familie in bewaring heb. Als het uw geheim was, Lady Dedlock, zouden wij niet hier zijn en dit onderhoud hebben." — "Dat is maar al te waar. Indien ik dan, be- wust van het geheim, doe wat ik kan om te verhoeden, dat een onschuldig meisje door de schande, die mij boven het hoofd hangt, bevlekt wordt (vooral daar ik wel onthouden heb wat gij zelf van haar hebt gezegd , toen gij goed- vondt mijne geschiedenis aan de gasten op Kas- tanj e-Hof te verhalen), handel ik volgens een vast besluit, dat ik genomen heb. Niets in de wereld en niemand in de wereld kan mij daarin doen wan- kelen." Zij zegt dit zeer langzaam en duidelijk, met even weinig uitwendige hartstochtelijkheid als hij zelf laat blijken. Wat hem betreft, hij behandelt de zaak zoo koel, alsof hij slechts een gevoel- loos document was, dat in die zaak gebruikt moest worden. — "Inderdaad ? Dan ziet gij zelve wel, Lady Dedlock," antwoordt hij, "dat gij niet te vertrouwen zijt. Gij hebt het geval zeer |
|||||||||
|
denkt. Hij verscherpt echter zijne woorden niet
door de minste afwijking van zijne rondbor- stige manier van spreken, hoewel hij zich bij liet uiten daarvan naar dat gedeelte der duis- tere kamer keert, waar mylady zit. Sir Lei- cester staat op om zijn afscheidsgroet te be- antwoorden, mijnheer Tulkinghorn sclielt we- derom. Mercurius komt nog eens aanvliegen, en mijnheer Rouncewell en Rosa verlaten het huis. Er wordt licht gebracht, en dit beschijnt
mijnheer Tulkinghorn, die nog met de handen op den rug voor zijn venster staat, en mylady, die nog daar zit met zijne gedaante voor de oogen, welke haar het uitzicht op den nacht, zoowel als op den dag. verhindert. Zij is zeer bleek. Terwijl mijnheer Tulkinghorn dit opmerkt, als zij opstaat om heen te gaan, denkt hij: "Wel, mag zij dat wezen! De geestkracht van die vrouw is verbazend. Zij heeft al dien tijd eene rol gespeeld." Maar hij kan ook eene rol spelen — zijne eenige, onveranderlijke rol — en terwijl hij voor die vrouw de deur open- doet, zouden vijftig paar oogen, ieder vijftig- maal scherper dan die van Sir Leicester, niet het minste in hem ontdekken, dat eenigen arg- waan kon geven. Lady Dedlock dineert vandaag alleen op hare
kamer. Sir Leicester moet naar het parlement om de partij van Doodle te hulp te komen en de factie van Coodle eene neerlaag toe te bren- gen. Terwijl Lady Dedlock zich aan tafel zet, nog doodsbleek, vraagt zij, of mylord al uit is? Ja. Of mijnheer Tulkinghorn al is heenge- gaan? Neen. Kort daarop vraagt zij weder, of hij nu al heen is ? Neen. Wat doet hij ? Mer- curius denkt, dat hij in de bibliotheek brieven zit te schrijven. Zou mylady hem verlangen te spreken? Volstrekt niet. Maar hij verlangt mylady te spreken. Wei-
nige minuten later laat hij zijn compliment doen en vingen of mylady hem een oogenblik zou kunnen afwachten als zij gedaan heeft metdinee- ren. Mylady zal hem terstond afwachten. Hij komt ook terstond, en verzoekt verschooning, dat hij haar, zelfs met haar verlof, stoort terwijl zij aan tafel zit. Zoodra zij alleen zijn, wuift mylady met hare hand om hem in die naar spotternij zweemende beleefdheid te stuiten. "Wat moet gij, mijnheer?" — "Wel, myla- dy>\'" zegt de procureur, zich op geringen af- stand op een stoel zettende en zijne vale beenen wrijvende, op en neer, op en neer, altijd op en neer; "ik ben eenigszins verwonderd over uwe manier van handelen." — "Inderdaad ?" — ".la, stellig. Ik was daarop niet verdacht. Ik beschouw dit als eene inbreuk op onze af- spraak en uwe belofte. Het plaatst ons in eene nieuwe positie, Lady Dedlock. Ik gevoel mij genoodzaakt oin te zeggen , dat ik dit niet goed- keur." |
|||||||||
|
II KT VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
328
|
|||||||||
|
duidelijk en letterlijk naar waarheid voorgesteld;
en daar dit zoo is, zijt gij niet te vertrouwen." — "Misschien herinnert gij u, dat ik u reeds mijne ongerustheid in dit opzicht te kennen gaf, toen wij dien avond op Kastanje-Hof met elkander spraken?" — "Ja," zegt mijnheer Tul- kinghorn, koeltjes opstaande. "Ja. Ik herinner mij nu wel, Lady Dedlock, dat gij toen van dat meisje hebt gesproken; maar dat was eer wij tot ons accoord kwamen, en zoowel de letter als de geest van ons accoord verbood alle maatre- gelen van uwe zijde, waartoe mijne ontdekking u anders reden had kunnen geven. Daaraan kan geen twijfel zijn. Wat het sparen van dat meisje betreft, van welk gewicht of waardeis zij ? Sparen ! De naam eener familie is hier gecom- Eronntteerd, Lady Dedlock. Men had moeten
egrijpen, dat hier de rechte baan was voor- geschreven— over alles heen, zonder rechts of links te zien, zonder iets te ontzien of iets te sparen." Zij heeft voor zich op de tafel gezien. Zij
slaat de oogen op en ziet hem aan. Hare trek- ken teek enen gesmoorde gramschap, en zij heeft de onderlip gedeeltelijk tusschen de tanden ge- klemd. "Die vrouw verstaat mij," denkt mijn- heer Tulkinghorn, terwijl zij hare oogen weder neerslaat. "Zij kan niet gespaard worden. Waar- om zou zij anderen sparen?" Eene korte poos bewaren beide het stilzwijgen.
Lady Dedlock heeft niets gegeten, maar twee- of driemaal heeft zij met eene vaste hand wa- ter in een glas geschonken en dat uitgedron- ken. Zij staat van de tafel op, gaat naar een lagen leuningstoel, laat zich daarop neerzinken in eene half liggende houding, en houdt de eene hand voor haar gezicht. Er is niets in haar voorkomen, dat zwakheid aanduidt ofme- delijden kan opwekken. Zij is nadenkend, som- ber, in zich zelf verzonken. "Die vrouw," denkt mijnheer Tulkinghorn, voor het vuur staande, wederom een donker voorwerp, dat haar gezicht belemmert, "is waarlijk eene studie." Hij bestudeert haar op zijn gemak en spreekt
eenigen tijd niet. Ook zij bestudeert iets op haar gemak. Zij zal de eerste niet zijn om te spre- ken; dit is zoo onwaarschijnlijk, al stond hij daar tot middernacht, dat hij zich eindelijk genoodzaakt vindt de stilte af te breken. "Lady Dedlock, het onaangenaamste gedeelte
der zaak blijft nog over; maar er moet toch over gesproken worden. Onze afspraak is ver- broken. Eene dame van uw verstand en uw krachtig karakter zal er wel op voorbereid zijn dat ik die afspraak vervallen verklaar en nu mijn eigen gang ga." — "Ik ben er volkomen op voorbereid." — Mijnheer Tulkinghorn buigt zijn hoofd. "Dit is alles, waarmede ik u heb lastig te vallen, Lady Dedlock." Terwijl hij wil heengaan stuit zij hem met
de vraag: "Is dit de waarschuwing, die ik zou |
|||||||||
|
ontvangen? Ik wensch u niet verkeerd te be-
grijpen." — "Eigenlijk niet de waarschuwing, die gij zoudt ontvangen, Lady Dedlock, omdat bij die bedoelde waarschuwing ondersteld werd, dat de afspraak gehouden zou worden. Maar wat de zaak betreft eveneens. Het onderscheid ligt maar in het verschil van opvatting en bedoe- ling." — "Gij meent mij dus geene andere waar- schuwing te geven?" — "Dat hebt gij wel be- grepen. Neen." — "Zijt gij voornemens, Sir Lei- cester van avond nog het geheim te ontdek- ken?" —"Dat is eene vraag op den man af!" zegt mijnheer Tulkinghorn, met een zweem van een glimlach, en schudt, met een blik naar het achter de hand verborgene gezicht, bedenkelijk zijn hoofd. \'-Neen van avond niet." — "Morgen?" — "Alles wel overwogen, moet ik mij liever onthouden van die vraag te be- antwoorden, Lady Dedlock. Als ik u zeide, dat ik het nog niet recht wist, zoudt ge mij niet gelooven, en dat zou dus doelloos zijn. Het kan morgen wezen. Ik wilde liefst niet meer zeg- gen. Gij zijt er op voorbereid, en ik wil nooit verwachtingen opwekken, die de omstandig- heden misschien niet zouden vervullen. Ik wensch u goeden avond." Zij neemt hare hand weg, keert haar bleek
gelaat naar hem toe terwijl hij zwijgend naar de deur gaat, en stuit hem wederom, als hij op het punt is om die te openen. "Denkt gij nog eenigen tijd hier in huis te
blijven? Ik hoorde, dat gij in de bibliotheek aan het schrijven waart. Gaat gij weder daar- heen?" — "Alleen om mijn hoed te halen. Ik ga naar huis." Zij buigt met hare oogen veeleer dan met
haar hoofd, zoo gering en zoo vreemd is de beweging; en hij gaat heen. Buiten de kamer kijkt hij op zijn horloge, maar is genegen om te twijfelen of het niet eene minuut mis is. Er staat op de trap eene kostbare klok, vermaard, gelijk kostbare klokken niet dikwijls zijn, door de nauwkeurigheid van haar gang. "En wat zegt gij?" vraagt mijnheer Tulkinghorn, naar die klok ziende. "Wat zegt gij?" Als z\'y\' nu eens zeide: "Ga niet naar huis!"
Welk eene vermaarde klok zou zij naderhand wezen, als zij dit dezen avond zeide, onder al de avonden, die z\'y heeft afgeteld, en tegen dien ouden man, onder al de oude en jonge lieden, die ooit voor haar hebben gestaan. "Ga niet naar huis!" Op hare helderklinkende bel slaat zij kwartier voor achten, en tikt weder voort. "Gij zijt erger mis dan ik gedacht had," zegt mijnheer Tulkinghorn, op zijn horloge knor- rende. "Twee minuten achter. Zoodoende zult ge mijn tijd niet uithouden." Welk een braaf horloge zou het zijn, als het kwaad met goed vergold, en tot antwoord tikte: "Ga niet naar huis." Hij gaat de straat op en stapt voort, met de
|
|||||||||
|
GA NIET NAAR HUIS! <¥&
|
|||||||||||||
|
Het is maneschijn, maar de maan, die aan
het afnemen is, gaat nu pas op boven de groote woestijn van Londen. De sterren schijnen, gelijk zij op het torenplat van Kastanje-Hof schenen. Die vrouw, gelijk hij zich sedert eeni- gen tijd gewend heeft haar te noemen, ziet naar de sterren uit. Zij is benauwd en onius- tig. De groote kamers zijn haar te eng en bedompt. Zij kan het er niet in uithouden, zij wil al- leen in een naburigen tuin gaan wandelen. Te eigenzinnig en grillig in al wat zij doet,
dan dat zij, die haar omgeven, zich over iets, |
|||||||||||||
|
handen op den rug, onder de schaduw der
hooge huizen, wier talrijke geheimen, ongele- genheden, hypotheken, netelige zaken van al- lerlei aard onder zijn oud zwart satijnen vest geborgen zijn. Zelfs kalk en steen maken hem tot vertrouwde. De hooge schoorsteenen tele- grapheeren hem de familiegeheimen over. En toch is er geen stem, die hem toefluistert: "Ga niet naar huis." Door de beweging en het gewoel der gemeenere
straten; door het gerucht en geratel van vele rijtuigen, vele voeten en vele stemmen; terwijl |
|||||||||||||
|
MIJNHEER BUCKET WENDT ZIJN DIKKEN VOORVINGER AAN, OM HEM DE ZAAK DUIDELIJK
UIT TE LEGGEN, (blz. 33G).
|
|||||||||||||
|
de gasvlammen in de winkels hem voorlichten,
de westenwind hem aanwaait, en hetmenschen- gewoel hem dringt, drijft het onbarmhartige noodlot hem voort en is er niets, dat hem toe- fluistert: "Ga niet naar huis!" Eindelijk in zijne holle kamer gekomen, waar hij zijne kaai- sen aansteekt, om zich heen en naar boven kijkt en den Romein van de zoldering naar beneden ziet wijzen, is er geene nieuwe betee- kenis in dien Romein of in de groepen om hem heen te bespeuren, om hem de late waar- schuwing te geven: "Kom niet hier." |
|||||||||||||
|
dat zij doet, zeer zouden verwonderen, stapt
die vrouw, met een loshangenden mantel om, in den maneschijn naar buiten. Mercurius volgt haar met den sleutel. Nadat hij het hek van den tuin had geopend, geeft hij haar op haar verlangen den sleutel over en ontvangt bevel om weder heen te gaan. Zij wil daar wat blij- ven wandelen, om hare hoofdpijn te laten bedaren. Zij zal misschien een uur uitblijven, misschien langer. Zij heeft geen verder geleide noodig. Het hek valt met een klinkenden slag in het slot, en Mercurius gaat heen, terwijl zij |
|||||||||||||
|
I1ET VERLATEN IIÜIS.
|
|||||||||
|
3;«)
|
|||||||||
|
hare schreden naar do donkere schaduwen van
eenige boomen richt. Een fraaie avond, eene groote heldere maan
en eene menigte van sterren. Mijnheer Tul- kinghorn, die zich naar zijn kelder begeeft, en die galmende deuren opent en sluit, moet een gevangenisachtig binncnpleintje overgaan. ïoe- vallig ziet hij omhoog en denkt: welk een fraaie avond, welk eene groote heldere maan en welk eene menigte van sterren! En hoe stil is alles! Zeer stil is de avond. Wanneer de maan bijzon-
der helder schijnt, is het alsof er eene cenzaam- heid en stilte van haar afstralen, die zich zelfs op levendige en woelige plaatsen doen gevoelen. Niet alleen is het een stille avond op stofferige straatwegen en heuveltoppen, van welke men een uitgestrekt landschap ziet liggen rusten, flat zich al stiller en stiller uitspreidt, tot waar een rand van geboomte tegen de lucht afsteekt; niet alleen is het een stille avond in tuinen en bossclien en op de rivier, waar het stroo- mende water tusschen frissche groene weiden, bevallige eilandjes en fluisterende biezen glin- stert; niet alleen vergezelt haar die stilte, waar zij tusschen dicht opeengedrongene huizen stroomt, waar vele bruggen in haar spiegelen, waar werven en schepen haar zwart kleuren, en waar zij, niet langer zoo ontsierd, door moe- rassen kronkelt, waar witte bakens staan, die naar aan land gespoelde geraamten gelijken, waar zij zich uitbreidt in eene schoonere streek van heuvelachtig land, rijk aan koornvelden, windmolens en kerktorens, en waar zij zich vermengt met de altijd woelende zee; niet alleen is het een stille avond op het groote watervlak en op de kust, waar de wachter staat om het schip met uitgespreide vleugelen dwars over de baan van licht te zien snellen, die alleen voor hem zichtbaar schijnt te zijn; maar zelfs in deze wildernis van Londen heerscht zekere rust. De torens en de eenige groote koepel schijnen meer etherisch te worden; de berookte daken schijnen in het bleeke licht hunne aard- sche grofheid te verliezen; het gerucht van de straten schijnt zachter naar boven te klin- ken. In die velden, waar mijnheer Tulkinghorn woont, waar de herders op Kanselarij-fluitjes spelen, en de schapen in de kooi houden tot zij hen geheel kaal hebben geschoren, is al het gerucht der stad op dezen avond tot een klinkend gesuis verzacht, alsof de geheele stad eene groote trillende glazen klok was. Wat is dat? Wie heeft daar een geweer of
pistool afgeschoten? Waar was het? üe weinige voorbijgangers schrikken, blijven
staan en kijken starend rond. Eenige deuren en vensters worden geopend en er komen men- schen uitkijken. Het was een harde slag, die eene ratelende echo had. Een man, die voorbij- ging, zegt, dat één huis er van dreunde. Al |
|||||||||
|
de honden in de buurt zijn er van wakker gewor-
den en beginnen heftig te blaffen. Verschrikte katten vliegen de straat over om zich weg te pak- ken. Terwijl de honden nog blaffen en huilen — één hond huilt alsof hij den duivel in het lijf had—beginnen de kerkklokken te slaan, alsof zij ook geschrikt hadden. Het gegons der straat schijnt insgelijks tot een luid gejoel aan te zwellen. Maar dit is spoedig voorbij. Eer de laatste klok tien begint te slaan komt er stilte. Als zij uitgeslagen heeft zijn de fraaie avond, de groote heldere maan en de menigte van sterren weder even vreedzaam als te voren. Is mijnheer Tulkinghorn gestoord geworden?
Zijne vensters zijn donker en stil, en zijne deur is gesloten. Het moet wel iets buitenge- woons zijn, om hem uit zijne schulp te doen komen. Men ziet of hoort niets van hem. Welke macht van kanonnen zou er noodig zijn, om dien roestigen ouden man uit zijne onverzette- lijke bedaardheid op te schudden? Vele jaren lang heeft die hardnekkige Romein,
zonder iets bijzonders aan te duiden , van die zol- dering naar omlaag gewezen. Het is niet waar- schijnlijk, dat hij van avond iets nieuws daarmede meent. Eens wijzende wijst hij altijd, gelijk elke Romein, of zelfs Brit, die geleerd heeft op zijn stuk te blijven staan. Daar is hij dan, zonder twijfel, nog in zijne onmogelijke hou- ding en blijft den geheelen nacht door nutte- loos wijzen. Maneschijn, duisternis, dageraad, zonsopgang, dag. Daar blijft hij nog even ijve- rig wijzen, en niemand let op hem. Doch kort na het aanbreken van den dag
komen er menschen om de kamers schoon te maken; en nu geeft de Romein eene nieuwe beteekenis aan zijn wijzen, die hij te voren niet heeft aangeduid, of wel de voorste van die lieden wordt razend; want nadat hij om- hoog gekeken heeft naar die uitgestrekte hand, en omlaag naar wat daaronder ligt, geeft hij een gil en neemt de vlucht. De anderen, die daarop binnenkijken, gelijk de eerste gedaan heeft, gillen insgelijks en nemen ook de vlucht, en er komt alarm op straat. Wat beteekent dat? Er wordt geen licht in
de donkere kamer gelaten, en menschen, niet ge- woon daar te komen, treden nu binnen, en dra- gen , zacht maar zwaar stappende, eene vracht naar de slaapkamer en leggen die daar neer. Den geheelen dag blijft men fluisteren en zich ver- wonderen, terwijl men alle hoekjes doorzoekt, alle voetstappen zorgvuldig naspoort, en even zorg- vuldig den toestand en de plaatsing van ieder stuk huisraad opmerkt. Alle oogen zien naar den Romein op, en stemmen mompelen: "Als hij maar vertellen kon wat hij gezien heeft!" Hij wijst naar eene tafel, met eene fleseh (bijna
vol wijn) en een glas er op, en twee kaarsen, die eensklaps werden uitgeblazen, kort nadat zij waren aangestoken. Hij wijst naar een Ie- |
|||||||||
|
VERJAARDAG VAN HET OUDJE. 3M
|
|||||||||
|
Het is ook niet de verjaardag van een der
drie kinderen. Deze dagen worden met zekere teekenen van onderscheiding gevierd , maar «el- den gaat dit verder dan eene felicitatie en een podding. Op den laatsten verjaardag van Wool- wich ging Ragnet, na zijn groei en zijne vor- deringen in het leeren te hebben opgemerkt en diepzinnig over de verandering, die de tijd te- weegbrengt, te hebben nagedacht, er wel is waar toe over om hem den catechismus te over- hooren, en deed ook met de stiptste nauwkeu- righeid de eerste en tweede vraag: "Hoe heet gij?" en "Wie heeft u dien naam gegeven?" maar stelde, dewijl zijn geheugen hem daar begaf, voor de gewone derde vraag eene an- dere in de plaats, namelijk: "En hoe\'bevalt u die naam?" welke hij met zulk eene stichte- lijke deftigheid uitsprak, dat iemand, die niet beter wist, dit voor de orthodoxe vraag had moeten houden. Dit was echter iets buitenge- woons, dat op dien bijzonderen verjaardag al- leen plaats had, geene op dien dag onmisbare plechtigheid. Het is de verjaardag van zijn oudje; en dit
is de grootste feestdag in Ragnet\'s almanak. Die gelukkige dag wordt altijd gevierd met ze- kere ceremoniën, waarvan lkgnet jaren gelo- den het programma heeft vastgesteld. Diep overtuigd, dat een paar boontjes op tafel te hebben het toppunt van koninklijke weelde is, gaat hij op den vroegen ochtend van dien dag onfeilbaar uit om er een paar te koopen; en even onfeilbaar wordt hij door den verkooper beet- genomen, en krijgt hij voor zijn geld de twee oudste bewoneressen van eenig hoenderhok in Europa in zijn bezit. Met deze mirakelen van taaiheid in een schoonen wit en blauw bonten handdoek (een onmisbaar deel der ceremoniën) teruggekomen, verzoekt hij zijne vrouw onder het ontbijt (terloops en als geheel toevallig) om eens te zeggen, wat zij des middags wel het liefst zou willen eten. Als zij daarop, met even onfeilbare toevalligheid, antwoordt: "ge- braden hoentjes," haalt Ragnet oogenblikke- lijk, tot algemeene verbazing en blijdschap, het verborgen gehoudene bundeltje te voorschijn. Verder eischt hij, dat zijn oudje den geheelen dag niets zal uitvoeren, maar met hare aller- beste japon stil blijven zitten en zich door hem en de jongelieden laten bedienen. Daar Ragnet geen meester in de kookkunst is, kan men zich wel verbeelden, dat dit voor zijn oudje meer eer dan genoegen moet wezen, maar zij laat zich die hulde toch met blij moedigheid welge- vallen. Op dezen tegen woord igen geboortedag heeft
Ragnet de gewone voorloopige ceremoniën ver- vuld. Hij heeft twee kippen gekocht, gelijk hij alleen ze kan koopen; hij heeft zijne familie verbaasd en verblijd door ze onverwacht voor den dag te halen; hij houdt in eigen persoon |
|||||||||
|
digen stoel en eene vlek op den grond voor
dien stoel, die men bijna met de hand zou kun- nen bedekken. Deze voorwerpen liggen vlak in de richting van zijn vinger. Eene opgcwon- dcne verbeelding zou kunnen denken, dat zij iets zoo verschrikkelijks hadden, dat het ove- rige der compositie, — niet alleen de naakte jongetjes met dikke kuiten, maar ook de pi- laren en de wolken — de gansche Allegorie met lichaam en ziel, en zooveel hersenen als zij heeft — er razend en dol van is geworden. Zeker is het, dat ieder, die in de donkere kamer komt en naar die dingen ziet, ook naar den Romein opkijkt, en dat hij in ieders oogen iets ontzaglijks en geheimzinnigs heeft gekregen, als ware hij een met stomheid geslagen getuige. En zeker is het ook, dat er nog vele jaren lang akelige historiën zullen verteld worden van die vlek op den vloer, zoo gemakkelijk om te bedekken, zoo moeielijk om er uit te krijgen; en dat de Romein, zoolang hij nog van de zoldering naar beneden wijst, zoolang als stof en vochtigheid en spinnewebben hem sparen, dit met veel meer beteekenis zal doen dan in den tijd van mijnheer Tulkinghorn. Want de tijd van mijnheer Tulkinghorn is nu afgeloopen; en die Romein wTees naar de moord - dadige lm ml. die tegen zijn leven werd opge- heven, en later naar zijn lijk, toen het, van den avond tot den morgen, met een kogel door het hai t, voorover op den grond lag. |
|||||||||
|
XLIX.
TROUWE VRIENDSCHAP.
Een groote verjaardag is wederom terugge-
komen in het huisgezin van Jozef Ragnet, an- ders gezegd Lignum Vitae, gewezen artillerist en tegenwoordig bazuinist, en geeft aanleiding tot eene feestviering. Het is niet de verjaardag van Ragnet zelven.
Hij onderscheidt dien dag alleen door zijnen kinderen voor het ontbijt een buitengewoon smakkenden kus te geven, na den eten eene pijp meer dan gewoonlijk te rooken, en zich tegen den avond te verwonderen wat zijne oude moeder er wel van denkt — een onder- werp, waarover men lange bespiegelingen kan houden, daar zijne moeder reeds voor twintig jaren dit leven heeft verlaten. Sommige men- schen denken zelden aan hun vader, maar schij- nen in het grootboek hunner herinnering ge- heel hun kapitaal van ouderliefde op den naam hunner moedei- te hebben overgebracht. Ragnet is een van deze lieden. Misschien draagt de hooge meening, welke hij van de verdiensten van zijn "oudje" koestert, er toe bij, om hem aan alle deugden een vrouwelijk geslacht te doen toeschrijven. |
|||||||||
|
332 HET VERLATEN IIÜ1S.
|
|||||||
|
het toezicht over het braden; en jufvrouw Bag-
net, wier bruine vingers jeuken, om te voor- komen en te veranderen wat zij ziet, dat ge- heel verkeerd gaat, zit in hare staatsiejapon daarbij, als eene hooggeëerde gast. Quebec en Malta dekken de tafel, terwijl
Woolwich, dooi- zijn vader op dien post ge- steld, het spit met de kippen draait. Als deze jonge keukenhelpers zich vergissen, geeft juf- vrouw Bagnet hun tusschenbeide een wenk, of schudt met een scheef gezicht haar hoofd. "Om half twee," zegt Bagnet, "op de minuut
af, zullen zij klaar zijn." Jufvrouw Bagnet ziet met zielsangst, dat zij
voor het vuur stilstaan en beginnen te branden. "Oudje," zegt Bagnet, "gij zult een maal-
tijd hebben als eene koningin." Jufvrouw Bagnet laat vroolijk hare witte tan-
den zien, maar haar zoontje merkt wel op, dat zij toch zooveel onrust verraadt, dat kin- derliefde hem dringt om haar met zijne oogen te vragen wat er aan scheelt. Zoo blijft \'hij met wijd geopende oogen staan staren, vergeet de kippen nog meer dan te voren en geeft goeno de minste hoop, dat hij weder tot be- sef zal komen. Gelukkig bespeurt zijne oudste zuster de oorzaak dor onrust in de borst harer moeder, on roept hom door een vermanenden stomp tot zijn plicht terug. Be kippen draaien weder, en het zalige gevoel van verademing doet jufvrouw Bagnot zachtjes de oogen sluiten. "George zal bij ons komen," zofrt Bagnet,—
"om hall\'vijf—op de minuut af. Hoevele jaren, oudje — is George — op dezen dag — al bij ons gekomen ?" — "Och, Lignum, Lignum , al jaren genoeg, begin ik te denken, om eene jonge vrouw tot eene oude vrouw te maken. Zeker al zooveel en niet minder," zegt jufvrouw Bag- net, en schudt lachend haai- hoofd. — "Trek u dat niet aan, oudje," zegt Bagnet. "Gezoudt zoo jong wezen — als ge ooit geweest zijt — als ge niet nog jonger waart. — Want dat zijt ge — dat weet iedereen." Quebec en Malta roepen hier, in de handen
klappende, dat de Bullebak zeker iets voor moedor zal meebrengen, en beginnen te raden wat dit zal zijn. "Weet ge wel, Lignum," zegt jufvrouw Bag-
net, werpt een blik naar de tafel, knipt met haar rechteroog tegen Malta, hetgeen "zout" beteekent, en schudt haar hoofd tegen Quebec om de peper weg to laten; "ik begin te den- ken, dat George weder ongedurig gaat wor- den." — "George," antwoordt Bagnet, "zal nooit deserteeren — en zijn ouden kameraad — in den steek laten. Wees daar [niet [bang voor." — "Neen, Lignum, neen. Bat zog ik ook niet. Bat denk ik ook niet. Maar als hij van die schulden kon afkomen, geloof ik, dat hij weer de wijde wereld zou ingaan." Bagnet vraagt waarom? |
|||||||
|
"Wel," antwoordt zijne vrouw, zich beden-
kende, "ik vind, dat hij heel ongediddig en onrustig schijnt te worden. Ik wil niet zeggen of hij is even rondborstig als ooit; dat moet hij wel wezen of hij zou George niet meer zijn; maar hij schijnt toch niet recht in zijn humeur te zijn."—"Hij wordt gedrild door een procu- reur," zegt Bagnet, "en dat zou den duivel wel uit zijn humeur brengen." — "Bat kan wel waar zijn," antwoordt zijne vrouw, "maar het is toch zooals ik zeg." Het voortzetten van liet gesprek wordt nu
verhinderd door de noodzakelijkheid, waarin Bagnet zich bevindt, om al zijne aandacht op het aanrichten van den maaltijd te vestigen. Hij moet vreezen, dat zijn arbeid hem ditmaal niet te best zal gelukken, daar de droge kip- pen hardnekkig weigeren om jus te geven, en de gemaakte jus zoo bleek en smakeloos uit- valt. Met even groote eigenzinnigheid vallen de aardappelen, die ongeschild zijn gekookt, nu bij het schillen aan kruimels. Ook zijn de pooten der kippen wel wat langer dan men kon verlangen en buitengemeen dor. Beze on- heilen zoo goed hij kan hersteld hebbende, zet Bagnot eindelijk het feestmaal op en men neemt plaats om de tafel. Jufvrouw Bagnet zit op de eereplaats aan de rechterhand van haar man. Het is gelukkig voor haar, dat zij maar één
verjaardag in het jaar heeft, want tweemaal zoo op gebraden boontjes vergast to worden , zou haar slecht kunnen bekomen. Alle fijne spieren en vezelen , welke die vogelensoort eigen zijn, hebben zich bij deze twee merkwaardige kip- pen in den zonderlingen vorm van guitaarsnaron ontwikkeld. Be vlerken schijnen niet aan, maar in haar lijf te zijn gegroeid, gelijk oude boomen zich in den grond wortelen. Be pooten zijn zoo hard, alsof de dieren hun lang en moeielijk leven groo- tendeols aan het houden van wedrennen hadden gewijd. Boch zonder iets van deze kleinigheden te bespeuren, dringt Bagnet zijne vrouw eene duchtige portie van die lekkernijen op; endaar zij hem op geen dag van het jaar, maar aller- minst op zulk een dag, eenig verdriet zou wil- len aandoen, stelt zij zich zelve in groot ge- vaar om pijn in do maag te krijgen. Hoe Wool- wich, die toch niet van struisvogels afkomstig is, de beentjes zoo schoon kan afkluiven, kan zijne bezorgde moeder onmogelijk begrijpen. Na den maaltijd heeft zij nog eene beproe-
ving door te staan, daar zij in staatsie moet blijven zitten kijken, terwijl de kamer opge- ruimd, de haard aangeveegd en het tafelge- reedschap op het achterplaatsje gewasschen wordt. Be vroolijkheid on ijver, waarmede de twee jonge jufvrouwen zich aan die taak be- geven, in navolging harer moeder hare rokken opsteken, en op hooge houten overschoenen, alsof zij schaatsen reden, heen en weder schar- relen, boezemen voor de toekomst veel hoop, |
|||||||
|
EEN PLEIZIERIO GEZELSCIIAT. 333
|
|||||||
|
"Oudje," zegt Bagnet, "zeg hem eens wat
ik er van denk." — "Wel, George!" roept juf- vrouw Bagnet uit. "Het is de mooiste speld, die iemand ooit gezien heeft." — "Goed!" zegt Bagnet. "Net mijne meening." — "Zoo mooi, George," hervat jufvrouw Bagnet, het present van alle kanten bekijkende en dan weder op armslengte van zich af houdende, "dat het wel al te mooi voor mij lijkt." — "Verkeerd!" zegt Bagnet. "Niet mijne meening." — "Maar hoe dat wezen mag, honderdduizendmaal dank, oude jongen," vervolgt jufvrouw Bagnet, en steekt hem, met oogen, die van genoegen glinster- den, hare hand toe; "en al ben ik somtijds eene knorrige soldaten vrouw voor u geweest, George, wij zijn toch waarlijk zulke goede vrien- den als er ooit maar kunnen zijn. Nu moet gij ze ook zelf vaststeken, George, als ge wilt, opdat er geluk bij zal zijn." De kinderen komen naderbij om dit te zien
doen, en Bagnet kijkt over het hoofd van zijn zoontje, met zulk eene comisch kinderachtige belangstelling op zijn houten gezicht, dat zijne vrouw niet nalaten kan hein schertsend uit te lachen en te zeggen: "O Lignum, Lignum, wat zijt ge toch een rare oude snaak!" Doch George kan de speld niet vastkrijgen. Hij is zenuwachtig, zijne hand beeft, en het sieraad valt weder af. "Zou iemand het gelooven?" zegt hij, de speld onder het vallen vangende. "Ik ben zoo van mijne streek, dat ik die klei- nigheid niet eens kan gedaan krijgen." Jufvrouw Bagnet denkt, dat er voor zulk eene
kwaal geen beter middel is dan eene pijp; en nadat zij de speld in een oogwenk heeft vast- gestoken, dwingt zij George om zich op zijne gewone plaats te zetten en laat de pijpen aan- reiken. "Als dat u niet helpt, George," zegt zij, "sla dan tusschenbeide uwe oogen eens op naar uw presentje, en dat bij elkander moet het wel doen."—"Uw gezicht alleen moest het al doen, jufvrouw Bagnet," antwoordt George. "Maar ik moet u zeggen, door allerlei dingen bij elkander heb ik geweldig het land gekre- gen. Daar was die arme jongen. Het was ake- lig hem zoo te zien sterven, zonder hem te kunnen helpen." — "Hoe meent ge dat, George ? Gij hebt hem immers geholpen. Gij hebt hem onder uw dak genomen." — "Zoover heb ik hem geholpen; maar dat was weinig. Ik meen, juf- vrouw Bagnet, dat hij daar lag te sterven, zon- der ooit veel meer geleerd te hebben dan dat hij zijne rechterhand van de linker kon onder- scheiden. En hij was te ver weg om dat te ver- helpen." — "Arme jongen!" zegt Bagnet. — "En dat," vervolgt George, die zijne pijp nog niet heeft aangestoken, terwijl hij met zijne zware hand over zijne haren strijkt, "bracht iemand Gridley weer in gedachten. Dat was even erg, op eene andere manier. En die twee deden iemand weer aan dien ijskouden, hard- |
|||||||
|
maar voor het oogenblik wel eenige bezorgd-
heid in. Dezelfde oorzaken geven aanleiding tot eene verwarring van stemgeluiden, een geram- mel van borden en tinnen kroezen, een ge- zwaai met bezems en een geplas met water, alles in overmaat; terwijl die druipnatte toe- stand der jonge jufvrouwen zelven insgelijks een schouwspel is, dat jufvrouw Bagnet bijna niet met de kalmte, die hare tegenwoordige waardigheid past, kan aanzien. Eindelijk is het wasschen en plassen zegepralend volbracht; Quebec en Malta komen verkleed, droog en vergenoegd lachende binnen; de tafel prijkt met pijpen, tabak, en ook iets om te drinken, en jufvrouw Bagnet geniet het eerste oogenblik van gemoedsrust, dat zij op dezen heuglijken en feestelijken dag ooit gekend heeft. Terwijl Bagnet zich op zijne gewone plaats
zet, staan de wijzers der klok bijna op half vijf; een paar minuten later zegt Bagnet: "George. Precies op zijn tijd."
Het is George; en hij heeft een hartelijken
gelukwensch voor het oudje (dat hij bij deze gewichtige gelegenheid een kus geeft), en voor de kinderen, en voor Bagnet. "Nog vele jaren na dezen, allemaal!" zegt George. "Maar George, oude jongen!" roept jufvrouw
Bagnet uit, hem met bevreemding aanziende; "wat is u toch overkomen?" — "Mij overko- mcn ?" — "Ja, gij zijt zoo bleek, George — voor uw doen — en ziet er zoo betrokken uit. Doet hij niet, Lignum?"— "George," laat Bagnet hierop volgen, "zeg haar maar wat er aan scheelt." — "Ik wist niet, dat ik bleek was," antwoordt George, met de hand over zijn voor- hoofd strijkende, en ik wist niet, dat ik er betrokken uitzag, en het spijt mij wel, dat het zoo is. Maar om de waarheid te zeggen, die jongen, dien ik bij mij had genomen, is gistermiddag gestorven, en dat heeft mij eenigs- zins van streek gebracht." — "Arme jongen!" zegt jufvrouw Bagnet, met moederlijk mede- lijden. "Is hij dood 1 Wel, wel 1" — "Ik had er niets van willen zeggen, want het is geen praatje voor een verjaardag, maar gij hebt het mij uit de keel gehaald, ziet ge, eer ik nog ging zit- ten. Ik zou het in een oogenblik te boven zijn geweest," zegt George, zich dwingende om een vroolijken toon aan te nemen; "maar gij zijt zoo bij de hand, jufvrouw Bagnet." — "Gij hebt gelijk," zegt Bagnet. "Zij is bij de hand." — "En wat meer is, zij is vandaag de hoofd- persoon, en wij moeten haar niet vergeten," hervat George. "Kijk eens, hier heb ik u eene doekspeld meegebracht. Het is eene kleinigheid , ziet ge, maar het is eene gedachtenis. Meer is er niet aan, jufvrouw Bagnet." George haalt zijn present te voorschijn, dat
door de jonge familie met vroolijke sprongen en handgeklap, en door Bagnet met zekere eer- biedige bewondering wordt begroet. |
|||||||
|
334
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
vochtigcn ouden schelm denken, die in allebei
die gevallen betrokken was. En te denken, dat die oude verroeste karabijn daar maar zoo in zijn hoek bleef staan zonder zich iets aan te trekken — het deed mij het bloed tintelen, dat verzeker ik u." — "Wat ik u raad," ant- vvoordt jufvrouw Bagnet, "is, dat gij uwe pijp aansteekt, en zoo uw bloed laat tintelen. Dat is veel pleizieriger en beter voor de gezond- lieid.\'\' — "Gij hebt gelijk," zegt George. "Dat zal ik dan maar doen." Hij doet het ook, maar met een ernst, die
zelfs op de jonge Bagnet\'s indruk maakt, en Bagnet beweegt om nog wat te wachten met de ceremonie van de gezondheid der jarige te drinken; eene gezondheid, die hij gewoon is bij deze gelegenheid met eene redevoering van voorbeeldige kortheid in te stellen. Nadat ech- ter de jonge juffers de glazen met zeker mengsel hebben gevuld, en George zijne pijp goed aan heeft, acht Bagnet het zijn plicht de gezond- hcid niet langer uit te stellen. Hij spreekt het verzamelde gezelschap met de volgende woor- den aan: — "George. Woolwich. Quebec. Malta. Dit is haar verjaardag. Doe een heelen dag- marsch — en gij zult er geen tweede zoo vin- den. Dat is op hare gezondheid." Nadat die toast niet geestdrift is gedronken,
betuigt jufvrouw Bagnet haar dank met eene even korte aanspraak. Deze rede, die waarlijk wel tot model mocht worden genomen, bestaat slechts uit drie woorden: "En de uwe 1" waarop zij al de aanwezigen een voor een toeknikt en eene frissche teug van het mengsel neemt. Daar- op laat zij de geheel onverwachte uitroeping volgen: "Daar staat een man!" ,1a, daar staat een man, tot groote verba-
zing van het gezelschap, en kijkt door de half geopende deur de kamer binnen. Hij is een man met levendige, scherpe oogen, en met een enkelen blik neemt hij waar hoe ieder hem in het bijzonder aanziet. "Hoe gaat het, George?" zegt de man met
een knikje. — "Wel, liet is Bucket!" roept George uit. — "Ja," zegt de man, terwijl hij binnenkomt en de deur sluit. "Ik kwam hier de straat door en bleef toevallig naar de mu- ziekinstrumenten voor het venster staan kijken — een vriend van mij zou wel eene violoncel willen koopen, eene bespeelde met een goeden toon — en toen zag ik hier een vroolijk ge- zelschapje, en dacht, dat ik u hei-kende, daar in den hoek. Hoe gaat het u tegenwoordig in de wereld, George.\' Tamelijk voordeelig? En hoe vaart gij, jufvrouw.\' En gij, baas? En, Heere!" zegt Bucket en opent zijne armen, "daar zijn kinderen ook! Gij kunt alles met mij doen, als go mij maar kinderen laat zien. Geef mij eens een zoen, liefje. Ik behoef niet te vragen wie uw vader en moeder zijn. Nooit in mijn leven zulk eene gelijkenis gezien I" |
|||||||||
|
Bucket, niet onwelkom, heeft zich naast
George neergezet en Quebec en Malta op zijne knieën genomen. "Komt, lieve meisjes, \' zegt hij, "geeft ieder nog een zoentje. Dat is het eenige, waarvan ik nooit te veel krijg. Wel, kleine, hoe gezond ziet gij er uit! En hoe oud zijn die twee wel, jufvrouw? Ik zou ze voor ten naastenby acht en tien houden." — "Gij hebt heel dichtbij geraden, mijnheer," ant- woordt jufvrouw Bagnet. — "Ik raad doorgaans heel dichtbij," hervat Bucket, "omdat ik zoo- veel van kinderen houd. Een vriend van mij heeft er negentien, jufvrouw, allen van ééne moeder, en zij is nog zoo frisch als de dage- raad. Zij ziet er wel niet zóó frisch meer uit als gij doet, maar, op mijn woord, zij komt er toch al heel dicht bij. En hoe noemt gij die, liefje?" daarmede knijpt Bucket Malta in de wang. "Dat zijn immers perziken. En wat denkt gij nu van vader? Denkt gij, dat vader eene violoncel voor mijnheer Bucket\'s vriend zou hebben? Ik heet Bucket, kleintje. Is dat geen grappige naam?" Deze vriendelijkheid heeft het hart der geheele
familie gewonnen. Jufvrouw Bagnet vergeet haar verjaardag in zooverre, dat zij voor Bucket eene pijp stopt en een glas inschenkt. Het zou haar altijd genoegen doen zulk een aardigen man welkom te heeten, maar als een vriend van George is zij vooral van avond verheugd hem te zien, zegt zij, omdat George niet zoo vroo- 1\'y\'k is als gewoonlijk. "George niet zoo vroolijk als gewoonlijk?"
roept Bucket uit. "Wel, zoo iets heb ik nog nooit gehoord. Wat scheelt er aan, George? Gij wilt mij toch niet zeggen, dat gij niet vroo- lyk meer z\'yt? Waarom zoudt ge niet vroolijk wezen.\' Gij hebt immers niets op uw gemoed?" — "Niets bijzonders," antwoordt George. — "Dat zou ik ook denken," hervat Bucket. "Wat zoudt gij ook op het gemoed kunnen hebben ? En hebben die kleintjes ook al iets op het gemoed? Wel neen. Maar eens zullen zij sommige jonge snaken wel reden geven om iets op het gemoed te hebben. Ik ben geen profeet, maar dat kan ik u toch wel zeggen, jufvrouw." Jufvrouw Bagnet, zeer met hem ingenomen,
hoopt, dat mijnheer Bucket ook kinderen heeft. "Wel, jufvrouw, zoudt gij liet haast wel kun-
nen gelooven ?" antwoordt Bucket. "Neen, ik heb er geen. Mijne vrouw en eene jufvrouw, die bij ons inwoont — dat is geheel mijn huishou- den. Mijne vrouw houdt evenveel van kinderen als ik, en verlangt er erg naar. Maar neen. Zoo gaat het. De wereldsche goederen zijn on- gelijk verdeeld, en men moet niet morren. Wat een aardig plaatsje, jufvrouw. Hebt gij daar een achteruitgang?" Het plaatsje heeft geen achteruitgang.
"Waarlijk niet?" zegt Bucket. "Ik zou zeker
gedacht hebben, dat het er een had. Maar ik |
|||||||||
|
MIJNHEER BUCKET HOUDT ZEER VEEL VAN KINDEREN. ÜT)
|
|||||||
|
nen zijn dan deze uitnoodiging aan den jongen
muzikant. Woolwich haalt terstond zijn fluitje en speelt de krijgshaftige melodie, terwijl Bucket, hoe langer hoe levendiger wordende, de maat slaat en nooit mist bij het refrein: "Brit-Ish Gra-a-anadiers!" in te vallen. Kortom, hij toont zooveel smaak voor de muziek, dat Bagnet werkelijk de pijp uit den mond neemt, om zijne overtuiging te kennen te geven, dat hij een goed zanger is. \'Bucket neemt dit compliment, of deze beschuldiging, met zooveel bescheiden- heid op — bekennende, dat hij wel eens wat gezongen heeft, alleen om het gevoel van zijn hart uit te drukken, en zonder zich te ver- beelden, dat hij zijne vrienden daarmede zou kunnen vermaken — dat men hem dringend verzoekt om eens te zingen. Om niet ongezel- lig te wezen, geeft hij toe, en zingt eene sen- timenteele romance, die, naar hij meent en gelijk hij thans jufvrouw Bagnet onderricht, het voornaamste middel is geweest, waardoor hij jufvrouw Bucket, toen zij nog niet jufvrouw Bucket was, heeft bewogen om hem naar het altaar te vergezellen. Be schitterende vreemdeling veraangenaamt
den avond zoodanig, dat George, die bij zijn binnenkomen juist geene groote tevredenheid heeft laten blijken, zijns ondanks eenigszins trotsch op hem begint te worden. Hij is zoo vriendelijk, zoo onderhoudend en zoo gemakkelijk om mee om te gaan , dat het zekere verdienste is hem daar in kennis gebracht te hebben. Na nog eene pijp te hebben gerookt, bereikt Bagnet\'s ingenomenheid met Bucket zulk een hoogen trap, dat hij verzoekt op den volgenden ver- jaardag van zijn oudje wederom de eer van zijn gezelschap te mogen hebben. Indien iets de achting, welke Bucket voor de familie heeft opgevat, nog kan verhoogen en bevestigen, is het de ontdekking, bij welke feestelijke gele- genheid hij juist toevallig is aangekomen. Hij drinkt met vuur, bijna met verrukking, op de gezondheid van jufvrouw Bagnet, belooft met meer dan dankbaarheid haar verjaardag te zullen onthouden, maakt eene aanteekening van dien dag in eene groote zwartlederen portefeuille, en hoopt eindelijk, dat jufvrouw Bagnet en juf- vrouw Bucket nog voor dien dag zoo goed als zusters zullen zijn geworden. Want wat is, zegt hij, het openbare leven, zonder banden van huiselyken en vriendschappel\'yken aard? Hij is in zijn nederigen kring een openbaar persoon, maar het is niet in dien kring, dat hij zijn geluk vindt. Neen, «lat moet hij in huisei\'y\'ken en vriendschappelijken omgang zoeken. Het is in deze omstandigheden natuurlijk,
dat hij veel werk van den vriend maakt, aan wien hij eene zoo veelbelovende kennismaking te danken heeft. En dat doet hij ook: hij blijft altijd dicht bij hem, en over welk onderwerp hij ook spreken mag, hij houdt hem altijd vriende- |
|||||||
|
vind het toch ee» alleraardigst plaatsje. Mag
ik er eens even naai\' kijken? Wel verplicht. Neen, ik zie het heeft geen achteruitgang. Maar wat is het juist geschikt van grootte." Nadat hij zijne scherpe oogen over het plaatsje
heeft laten rondgaan, zet Bucket zich weder naast zijn vriend George en klopt hem schert- send op den schouder. "Hoe gaat het nu met de vrool\'y\'kheid, Geor-
ge?" — "O, heel goed nu," is het antwoord. — "Zoo moet het ook zijn," hervat Bucket. "Waarom zoudt gij ook niet vroolijk wezen ? Een man met uw uitzicht en gestel heeft het recht niet om niet vroolijk te zijn. Bat is geene borst om niet vroolijk te zijn, jufvrouw! Ya\\ gij hebt toch niets op uw gemoed, George; gij hebt immers niets op uw gemoed?" Voor iemand, die zooveel en vlug weet te
praten, blijft Bucket nu bijzonder lang bij het- zelfde; want hij herhaalt dit gezegde nog twee- of driemaal terwijl hij zijne pijp aansteekt, en dat wel met iets luisterends in zijn gezicht, dat zeer eigenaardig is. Maar weldra komt de zon zijner gezelligheid, na die korte verduiste- ring, weder te voorschijn. "En dat is uw broer, niet waar, liefjes?"
zegt hij, zich tot Quebec en Malta wendende om hem inlichting aangaande Woolwich te geven. "En een knappe broer — of eigenlijk zou ik halve broeder moeten zeggen, niet waar, jufvrouw.\' want hij is te oud om uw zoon te zijn." — "Ik kan er toch voor instaan, dat hij van niemand anders is," antwoordt jufvrouw Bagnet lachend. — "Wel, had ik ooit gedacht! Maar het is waar, hij gelijkt sprekend op u. Alleen het voorhoofd — dat zou ik zeggen, dat hij van zijn vader heeft." Hij knijpt een oog dicht om de gezichten des te beter te kunnen vergelijken, terwijl Bagnet met stijve zelfvol- doening zit te rooken. Bit geeft jufvrouw Bagnet gelegenheid om
hem te onderrichten, dat de knaap George\'s petekind is. "George\'s petekind, zoo waarlijk?" zegt Bucket
met buitengemeene hartelijkheid. "Ban moet ik George\'s petekind nog eens de hand geven. Be peet en het petekind doen elkander eer aan. En wat denkt gij van hem te maken, jufvrouw? Toont hij al aanleg voor een of ander muziek - instrument?" Nu valt Bagnet er eensklaps op in.
"Speelt het octaaffluitje — heerlijk!" — \'-Zoudt
gij wel gelooven, papa," zegt Bucket, door deze toevalligheid getroffen, \'Slat ik, toen ik een jongen was, ook het octaaflluitje heb gespeeld ? niet naar muziek, gelijk hij denkelijk doet, maar op het gehoor af. Als ik daar nog aan denk! Br i- tish Grenadiers— dat is een wijsje om een Engelschman warm te maken! Zoudt gij het ons wel kunnen laten hooien, mijn jonge vriend?" Niets had den kleinen kring aangenamer kun-
|
|||||||
|
HET VERLATEN HÜ1S.
|
||||||||
|
336
|
||||||||
|
lijk in het oog. Hij wacht om met hem naar
huis te gaan. Hij stelt zelfs belang in zijne laarzen en bekijkt die oplettend, terwijl George met de beenen over elkander bij den haard zit te rooken. Eindelijk staat George op om heen te gaan.
Op hetzelfde oogenblik staat Bucket, met de geheime sympathie der vriendschap, insgelijks op. Tot op het laatste oogenblik liefkoost hij de kinderen, en eindelijk denkt hij nog om de taak, die hij voor een afwezigen vriend op zich heeft genomen. "Wat nu dien violoncel aangaat, papa, zoudt gij
mij zulk een ding kunnen bezorgen?" — "Wel twintig," antwoordt Bagnet. — "Dan zou ik u wel verplicht zijn," hervat Bucket, hem de hand drukkende. "Maar een goeden toon vooral! Mijn vriend is een echt liefhebber. Hij speelt stuk- ken van Mozart en Handel en andere groote meestors, alsof hij een muzikant van beroep was. En gij behoeft," vervolgt Bucket wat zach- ter, in vertrouwen, "den prijs niet te laag te stellen. Ik wil voor mijn vriend niet al te veel betalen , maai" gij moet toch uwe behoorlijke winst en vergoeding voor uw tijdverzuim heb- ben. Dat is niet meer dan billijk. Alle nien- schen moeten leven." Bagnet schudt zijn hoofd tegen zijn oudje,
om aan te duiden, dat zij daar een juweel van een man hebben gevonden. "Al.s ik, bij voorbeeld, morgenochtend tegen
half elf eens aankwam, dan zoudt ge mij mis- schien wel kunnen zeggen, hoeveel eene goede violoncel zou moeten kosten?" zegt Bucket. Niets gemakkelijker. Bagnet en zijn oudje
beloven beide, dat de noodige inlichtingen dan gereed zullen zijn, en spreken zelfs onder elkan- der van de mogelijkheid om eenige instrumen- ten bijeen te hebben, en daaruit te laten kie- zen. "Wel bedankt!" zegt Bucket. "Goedennacht,
jufvrouw. Goedennacht, mijnheer Bagnet. Goe- dennacht, lieve kinderen. Ik blijf u wel ver- plicht voor een van de pleizierigste avonden, die ik ooit in mijn leven heb gesleten." Zij daarentegen blijven hem wel verplicht
voor het genoegen, dat zijn gezelschap hun heeft gegeven, en zoo scheiden zij met weder- keerige betuigingen van vriendelijke welwil- lendheid. "Kom, George, oude jongen,\'\' zegt Bucket, hem bij do deur onder den arm ne- mende. "Kom nu voort 1" Zij gaan het straatje af, en de Bagnet\'s blijven hen eene poos staan nakijken, terwijl jufvrouw Bagnet haar braven Lignum de aanmerking mededeelt, dat Bucket George zoo stijf vasthoudt alsof hij bang was hem te zullen verliezen. Daar de naburige straten smal en slecht
bestraat zijn, is het eenigszins ongemakkelijk zoo gearmd naast elkander te gaan. George doet dus het voorstel om ieder op zich zelf te |
||||||||
|
gaan; maar Bucket, die nog niet besluiten kan
om zijn vriend los te laten, antwoordt: "Wacht nog een oogenblik, George. Ik moet u eerst eens spreken." En terstond daarop brengt hij hem met een
zwenk eene herberg en daar de zijkamer bin- nen, en plaatst zich daarop vlak voor hem, met zijn eigen rug tegen de deur. "Nu, George ," zegt Bucket. "Plicht is plicht,
en vriendschap is vriendschap. Ik breng die twee nooit in strijd met elkander, als ik het mijden kan. Ik doe altijd mijn best om alles zoo plei- zierig mogelijk te maken, en ik laat er u over oordeelen of ik dat van avond niet gedaan heb. Nu moet ge begrijpen, dat \'gij gearresteerd zijt, George." — "Gearresteerd? Waarvoor?" zegt George, als door den donder getroffen. — "Nu, George," hervat Bucket, en wendt zijn dikken voorvinger aan om hem de zaak duidelijk uit te leggen; "plicht, zooals gij wel weet, is één ding, en een vriendschappelijk praatje is geheel iets anders. Het is mijn plicht u te onderrichten, dat wat gij nu zegt, later zou kunnen aange- voerd worden om u te bezwaren. Daarom , Geor- ge, pas op wat gij zegt. Gij hebt niet toevallig van een moord gehooid?" — "Een moord!" — "Nu, George," vervolgt Bucket, steeds zijn voor- vinger gebruikende om nadruk aan zijne woor- den te geven, "onthoud wat ik u gezegd heb. Ik vraag u niets. Gij zijt van avond niet vroo- lijk geweest — neerslachtig geweest, en nu zeg ik, gij hebt niet toevallig van een moord gehoord ?" — "Neen. Waar heeft er een moord plaats gehad?" —"Nu, George," zegt Bucket, "coinpro- mitteer u zelven maai- niet. Ik zal u zeggen waarom ik u moet arresteeren. Er is een moord gepleegd in Lincoln\'s Inn Eields — een heer, die ïulkinghorn heet, is daar verleden avond doodgeschoten. Daarom moet ik u arres- teeren." George zinkt op een stoel, die achter hem
staat; groote droppels parelen op zijn voorhoofd en eene doodsche bleekheid overspreidt zijn gelaat. "Bucket! Het is toch niet mogelijk, dat mijn-
heer Tulkinghorn doodgeschoten is, en dat ge mij daarvan verdenkt?" — "George," antwoordt Bucket, steeds met gebruik van zijn voorvin- ger, "dat is zeker mogelijk, want \'het is wer- kel\'yk zoo. De daad is gisteravond om tien uren gepleegd. Nu zult gij wel weten waar gij gis- teravond om tien uren geweest zijt, en ook buiten twijfel wel in staat zijn om dat te be- wijzen." — "Gisteravond? Gisteravond?" her- haalt George nadenkend. Eensklaps valt het hem in. "Groote hemel, gisteravond ben ik immers daar geweest!" — "Zoo heb ik ver- nomen, George," hervat Bucket zeer bedaard. "Zoo heb ik vernomen. En ook, dat gij dik- wijls daar geweest zijt. Dat men u daar heeft zien rondloeren, en u meer dan eens in woor- |
||||||||
|
Ü37
|
|||||||||||||||||||||||
|
GEORGE DOOR BUGKET IN ARREST GENOMEN.
|
|||||||||||||||||||||||
|
— "George," hervat Bucket, "wacht eens even!"
Met zijne behangersmanier, alsof George een venster was, waaraan hij iets moest verrich- ten, haalt hij een paar handboeien uit zijn zak. "De zaak is van ernstigen aard, George, en dit is mijn plicht." George krijgt een toornigen blos en aarzelt
een oogenblik; maar hij steekt zijne samenge- vouwene handen toe en zegt: "Daar, doe ze |
|||||||||||||||||||||||
|
den wisseling met hem heeft gehooid, en liet
is ook wel mogelijk — ik zeg het niet met zekerheid, let daar wel op, maar het is moge- lijk — dat men hem van u heeft hooren zeg- gen, dat gij een gevaarlijke, kwaadaardige kerel waart en hem gedreigd hadt." George opent hijgend den mond, alsof hij
alles zou willen toestemmen, als hij maar spre- ken kon. "Nu, George," zegt Bucket, zijn hoed op
de tafel leggende, eenigszins als een ambachts- man, een behanger zou men zeggen, die zich gereedmaakt om aan het werk te gaan. "Ik maak gaarne alles zoo pleizierig als maar mo- |
|||||||||||||||||||||||
|
IX
|
|||||||||||||||||||||||
|
maar aan
|
|||||||||||||||||||||||
|
Bucket heeft dit in een oogenblik verricht.
"Hoe vindt gij ze? Zitten zij gemakkelijk?
Zoo niet, zeg het dan maar; want ik maak gaarne alles zoo pleizierig als maar met mijn |
|||||||||||||||||||||||
|
SP^5p2
|
|||||||||||||||||||||||
|
WANT EEH PEEPY MOOI GENOEG WAS OM AAN DE HAND VAN DIEN PROFESSOK
WELGEMANIERDIIEID TE GAAN WANDELEN. . . (blz. 340). |
|||||||||||||||||||||||
|
VAN
|
|||||||||||||||||||||||
|
gelijk is, zooals ik ook van avond gedaan heb.
Ik zeg u ronduit, dat Sir Leicester Dedlock eene belooning van honderd guinjes heeft uitge- loofd. Gij en ik zijn altijd op een pleizierigen voet met elkander geweest; maar ik moet mijn plicht vervullen, en als iemand die honderd guinjes moet verdienen, mag ik ze even goed verdienen als iemand anders. Om al die redenen zou ik hopen, dat gij duidelijk zult begrijpen, dat ik u moet medenemen, en dat ik verdoemd mag zijn als ik het niet doe. Moet ik nu assistentie roepen of is de zaak klaar?" George heeft zich hersteld en staat op als
een soldaat. "Kom," zegt hij, "ik ben gereed." |
|||||||||||||||||||||||
|
plicht bestaanbaar is, en ik heb nog een paar
in mijn zak." Hij zegt dit op den toon van een beleefd winkelier, die er op uit is om eene bestelling volkomen naar genoegen van zijn klant uit te voeren. "Zullen ze zoo wel gaan ? Heel goed! Zie nu eens, George," hij haalt een ïnan- tel uit een hoek en begint dien zijn arrestant om de schouders te hangen, "ik heb wel om uw gevoel gedacht, toen ik hierop uitging, en daarom dit met opzet meegenomen. Daar! Wie zal er nu iets van weten ?" — "Ik maar al- leen," antwoordt George, \'•maar daar ik het toch weet, verzoek ik u om nog een goeden dienst. Trek mij mijn hoed in de oogen." — |
|||||||||||||||||||||||
|
H
|
|||||||||||||||||||||||
|
338 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
"Werkelijk — tocli! Meent gij dat! Zou dat
niet jammer zijn? Het staat zoo—" — "Ik kan de menschen, die mij tegenkomen, niet in het gezicht zien, met die dingen aan," antwoordt George haastig. "Trek mij toch, om Gods wil, niijn hoed wat voorover." Zoo sterk gedrongen, voldoet Bucket aan dit
verlangen, zet daarna zijn eigen hoed op, en neemt zijne prooi mede. De cavalerist marcheert, met even vasten tred als gewoonlijk, hoewel met het hoofd minder rechtop, vooruit, en Bucket stuurt hem hij den elleboog, als hij eene straat moet overstappen of een hoek omslaan. |
reeds traag en ongeregeld genoeg voortgaat.
Doch om weder op dat briefje te komen.
Caddy had een bijgeloof aan mij, dat hoe lan- ger hoe sterker was geworden sedert dien nacht, lang geleden, toen zij met haar hoofd in mijn schoot had liggen slapen. Zij geloofde bijna — ik meen te moeten zeggen, zij geloofde vast — dat het haar goed deed als ik bij haar was. Hoewel dit nu zulk eene ongegronde inbeel- ding van het lieve meisje was, dat ik mij bijna schaam er melding van te maken, kon het echter, nu zij ziek was, wel eene waarheid zijn. Ik begaf mij dus, met toestemming van mijn voogd, dadelijk naar haar toe, en zij en Prince waren zoo met mij opgetogen, dat het nergens naar geleek. Des anderen daags ging ik haar weder ge-
zelschap houden, en des anderen daags al weder- om. De reis was zeer gemakkelijk; want ik had slechts wat vroeger op te staan, en eer ik van huis ging de huishoudelijke zaken te bezorgen. Maar toen ik des avonds van mijn derde be- zoek terugkwam, zeide mijn voogd: "Hoor eens, huismoedertje, dat gaat zoo niet
aan. Een aanhoudend lekken doet een steen verslijten, en zulk een aanhoudend heen en weer reizen doet eene Dame Duiden verslijten. Wij zullen voor een poosje naar Londen gaan en onze oude kamers weder betrekken." — "Voor mij is dat niet noodig, lieve voogd," zeide ik, "want ik gevoel mij nooit moede." Dit was de zuivere waarheid; ik was maar al te blijde, dat men zoo naar mij verlangde. — "Voor mij dan," antwoordde mijn voogd, "of voor Ada, of voor ons beiden. Het is morgen iemands verjaardag, naar mij dunkt."—"Dat geloof ik ook haast," zeide ik, mijne lieve Ada een kus gevende, die des anderen daags een en twintig zou worden. — "Welnu," merkte mijn voogd half ernstig, half schertsend aan, "dat is een groote dag, die mijne schoone nicht het een en ander te doen zal geven om te bewijzen, dat zij onafhankelijk wordt; endaar- om zal het voor ons allen beter zijn, dat wij naar Londen gaan. En nu dit is afgespro- ken, is er nog iets anders — hoe hebt gij Caddy gelaten?" — "Lang niet wel, voogd. Ik vrees, dat het eenigen tijd zal duren eer zij weder tot gezondheid en krachten komt." — "Wat noemt gij nu "eenigen tijd ?" " zeide mijn voogd, naden- kend. —"Lenige weken, vrees ik." — "Zoo!" Hij bi\'gon met de handen in de zakken de kamer op en neer te stappen, en toonde daardoor, dat hij dit ook wel had gedacht. "Wat denkt gij van haar dokter? Zou hij een knap dokter zijn, lieve?" Ik moest bekennen, dat ik geene reden had
om het tegendeel te denkon; maar dat Prince en ik dien avond juist tegen elkander hadden gezegd, dat wij wel gaarne eens de meening van een ander wilden vernemen. |
||||||||
|
L.
esther\'s verhaal.
Toen ik van Deal weder thuis kwam, vond
ik daar een briefje van Caddy Jellyby, (ge- lijk wij haar altijd hieven noemen) waarin zij mij schreef, dat hare gezondheid, die sedert eenigen tijd zeer wankelbaar was geweest, dage- lijks meer achteruitging, en dat zij meer ver- heugd zou zijn, dan zij zeggen kon, als ik haar eens wilde komen opzoeken. Dit briefje, van weinige regels, op eene rustbank liggende geschreven, was in een ander van haar be- zorgden man ingesloten . die mot aandrang haar verzoek ondersteunde. Caddy was nu moeder en ik peetmoeder van een ongelukkig klein kindje — een nietig wezentje, met een oud- achtig gezichtje, dat bijna geheel in het mutsje verdween, en een mager handje, met lange vingertjes, dat het altijd dichtgeknepen onder de kin drukte. In deze houding lag het den geheelon dag, met de heldere oogjes open, zich te verwonderen (gelijk ik mij placht te verbeelden) hoe het zoo klein en zwak was. Als het opgenomen werd schreide het, maar anders was het altijd zoo geduldig, dat het geene andere behoefte of begeerte scheen te hebben, dan maar stil te liggen en te denken, liet had zonderlinge» kleine adertjes in het ge- zicht, en zonderlinge donkere vlekjes onder de oogen. gelijk flauwe gedenkteekenen van de be\'inkte dagen der arme Caddy; en over het geheel was het voor hen, die er niet aan gewoon waren, een jammerlijk schouwspel. Doch het was voor Caddy genoeg, dat zij
er aan gewoon was. De plannen voor kleine Esther\'s opvoeding en kleine Ksther\'s huwelijk , en zelfs voor haar eigen ouderdom als groot- moeder van kleine Ksther\'s kleine Esthertjes, waarmede zij in hare ziekte zich den tijd kortte, duidden op zulk eene aardige manier haar moe- derlijken hoogmoed op dit teer geliefde doch- teilje aan, dat ik in verzoeking zou komen oni er eenige van Ie vernielden, indien ik mij niet bijtijds herinnerde, dat mijn verhaal nu |
|||||||||
|
CADDY EN HAAR KIND.
|
|||||||||
|
\'M)
|
|||||||||
|
"Wel, daar is Woodcourt immers," liet mijn
voogd snel hierop volgen. Dit had ik niet gemeend, en ik werd er
eenigszins door verrast. Voor een oogenblik zweeg ik verlegen stil, daar alles wat met be- trekking tot Woodcourt in mijn binnenste was omgegaan, mij weder in gedachten kwam. "Gij hebt immers niets tegen hem, huis-
moedertje?" — "Ik iets tegen hem hebben, voogd? O neen!" — "En gij denkt ook niet, dat de zieke iets tegen hem zou hebben?" Integendeel, ik twijfelde niet of zij zou ver-
trouwen in hem stellen en veel van hem leeren houden. Ik zeide, dat hij haar persoonlijk niet vreemd was, daar zij hem dikwijls had gezien toen hij jufvrouw Flite zoo menschlievend ver- zorgde. "Heel goed," zeide mijn voogd. "Hij is van-
daag hier geweest, melieve, en ik zal er hem morgen over spieken." Ik gevoelde onder dit korte gesprek — schoon
ik niet weet hoe, want zij hield zich zeer stil, en wij wisselden geen blik — dat mijne lieve Ada zich wel herinnerde hoe vroolijk zij hare armen orn mij heen had geslagen, toen Caddy mij die kleine afscheidsgedachtenis bracht. Dit deed mij begrijpen, dat ik haar behoorde te vertellen, en Caddy insgelijks, dat ik meeste- res van het Verlaten Huis zou worden; en dat ik , indien ik die mededeeling langer uit- stelde, in mijne eigene oogen de liefde des mees- ters minder waardig zou worden. Toen wij dus naar boven waren gegaan en hadden zitten luis- teren tot de klok twaalf sloeg, opdat ik vooral de eerste zou zijn om mijne lieve vriendin op haar verjaardag alles goeds te wenschen en haar aan mijn hart te drukken, hield ik haar voor, evenals ik dit mij zelve had voorgchou- den, welk een goed en braaf man neef John was en welk een gelukkig leven ik te wachten had. Als mijne lieveling ooit hartelijker dan an- ders voor mij was, was zij zeker dien avond het hartelijkst voor mij. En ik was zoo verheugd, dat ik dat wist, en zoo tevreden, dat ik dat nuttelooze stilzwijgen had verbroken, dat ik nog tienmaal vergenoegder was dan anders. Eenige uren geleden had ik dat stilzwijgen niet beris- pelijk gevonden; maar nu ik het verbroken had, was het mij alsof ik den aard er van beter be- greep. Den volgenden dag gingen wij naar Londen.
Wij vonden onze oude kamers ledig, en in een half uur zaten wij daar zoo op ons gemak, alsof wij ze geheel niet hadden verlaten. Mijnheer Woodcourt kwam hij ons eten, om den verjaar- dag mijner lieve Ada te vieren; en wij waren zoo vergenoegd als wij met de ledigheid, welke Kichard\'s afwezigheid bij zulk eene gelegenheid moest laten, maar konden zijn. Na dien dag was ik verscheidene weken lang — acht of ne- gen, herinner ik mij — zeer veel bij Caddy: |
|||||||||
|
en zoo gebeurde het, dat ik Ada in dien tijd
minder zag dan nog ooit, sedert wij elkander kenden, behalve in den tijd toen ik zelve ziek was. Zij kwam dikwijls bij Caddy; maar dan was het onze taak deze te bemoedigen en te ver- vroolijken, en spraken wij niet op onze gewone vertrouwelijke manier. Als ik des avonds naar huis kwam, waren wij wel bij elkander, maar Caddy\'s nachtrust werd meestal door pijn af- gebroken, en dikwijls bleef ik bij haar om haar op te passen. Welk een goed schepseltje was die Caddy,
nu zij haar man en haar jammerlijk kindje had om lief te hebben en haar huishouden om voor te zorgen! zoo vol geduld en zelfverloochening, om hunnentwil zoo verlangend om maar beter te worden. Altijd dacht zij aan den onvermoeiden arbeid van haar man en de gemakken van den ouden heer Turveydrop. Ik leerde haar nu pas van de beste zijde kennen. En het was zoo vreemd haar daar dag aan dag niet haar bleek gezichtje en machtelooze leden te zien liggen, waar het dansen de hoofdzaak van het leven was; waar de viool en de leerlingen zich el- ken morgen vroeg in de danszaal lieten hoo- ren, en de morsige kleine jongen den gehee- len namiddag in de keuken alleen aan het walsen was. Op Caddy\'s verzoek nam ik het beheer over
hare kamer op mij, bracht die naar mijn zin in orde en schoof haar met rustbank en al in een lichter en vroolyker hoekje dan zij vroe- ger had gehad. Daar legde ik dan, als zij net- jes gekleed was, mijne kleine naamgenoot in hare armen, en zette mij bij haar neer om wat te werken, of met haar te praten, of haar voor te lezen. Het was in het eerste van die stille uren, dat ik Caddy van het Verlaten Huis vertelde. Wij kregen ook nog ander bezoek dan dut
van Ada. Vooral kregen wij Prince, die tus- schen zijne lessen dikwijls haastig maar zacht- jes binnenkwam, en zich, met een gezicht vol liefderijke bekommering over Caddy en de kleine, stil bij ons neerzette. Hoe Caddy zich ook wer- kelijk mocht bevinden, voor Prince miste zij nooit te zeggen, dat zij bijna geheel wel was — hetgeen ik, de Hemel vergeve het mij. nooit miste te bevestigen. Dit beurde Prince dan zoo op, dat hij somtijds de viool uit zijn zak haalde en een paar streken deed om de kleine te ver- bazen; maar nooit kon ik bespeuren, dat hem dit gelukte, want mijne kleine naamgenoot scheen er niet het minst op te letten. Dan kwam ook mevrouw Jéllyby nu en dan,
niet hare gewone verstrooidheid , en zat zeer kalm mijlen voorbij haar kleinkind te kijken, alsof hare aandacht door een jongen Borrio- boolaan, op zijn vaderlandsche kust, werd ge- boeid. Even kalm, vergenoegd en slordig als ooit zat zij daar, en zeide dan: "Wel, Caddy |
|||||||||
|
•JU)
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
kind, hoe gaat het u vandaag?" Zij glimlachte
dan vriendelijk, zonder op het antwoord te letten; of ging zoetvoerig over tot eene bere- kening van de brieven, die zij in de laatste dagen ontvangen en beantwoord had, of van de mogelijke opbrengst der kofliecultuur in 13 o r - r i o b o o 1 a ü h a. Het was haar daarbij onino- gelijk hare kalme minachting voor onzen be- krompen werkkring te ontveinzen. Dan kregen wij ook den ouden heer Turvey-
drop, die van den ochtend tot den avond en van den avond tot den ochtend het voorwerp van ontelbare voorzorgen was. Als het kind schreide, werd het bijna gesmoord, opdat het leven hein niet zou hinderen. Als het vuur in den nacht opgepookt moest worden, werd dit zoo stil mogelijk gedaan, opdat het zijn slaap niet zou storen. Als Caddy eene of andere kleinig- heid, die in huis was, noodig had, overwoog men eerst zorgvuldig of het ook waarschijnlijk was, dat hij die insgelijks zou noodig hebben. Ter vergelding van al die zorgvuldigheden, kwam hij eenmaal daags in de kamer, met eene ver- tooning van nederbuigende goedheid en bescher- mende welwillendheid, waaruit ik had moeten opmaken (als ik niet beter had geweten) dat hij Caddy\'s grootste weldoener was. "Mijne Caroline," zeide hij, zich zooveel, of
liever zoo weinig, over haar heen buigende als zijne stijfheid toeliet. "Zeg mij toch, dat gij vandaag beter zijt." — "O, veel beter, ik dank u wel, mijnheer Turveydrop," antwoordde Ca- roline dan. — "Verheugd! Verrukt! En onze lieve jufvrouw Summerson. Is zij niet geheel afge- mat van vermoeienis.\'" Dan trok hij zijne oog- leden op, en wierp mij een kushandje toe; hoewel, tot mijn genoegen, zijne beleefdheden niet zoo buitengemeen meer waren, sedert ik zoo ver- anderd was. — "Geheel niet," verzekerde ik hem dan. — "Charmant! Wij moeten op onze lieve Caroline passen, jufvrouw Summerson. Wij moeten niets ontzien, dat haai\' kan ver- sterken. Wij moeten haar opkweeken. Mijne dierbare Caroline," en dan zag hij met onbe- sclirijfelijke edelmoedigheid en goedgunstigheid zijne schoondochter aan, "gij moet aan niets gebrek hebben. Al uwe verlangens moeten ter- stond bevredigd worden, lieve dochter. Al wat dit huis bevat, al wat mijne kamer bevat, is tot uw dienst. Stoor u zelfs niet aan mijne eenvoudige behoeften," voegde hij er somtijds met eene uitbarsting van welgemanierdheid bij, "als zij ooit hinderlijk mochten zijn om de uwe te bevredigen, (jij hebt meer behoefte aan gemak dan ik." Hij had zulk een lang gevestigd\'recht op deze
welgemanierdheid (een erfgoed, dat zijn zoon door zijne moeder was nagelaten) , dat ik Caddy en haar man door zulke blijken van zelfopofle- ring dikwijls tot tranen bewogen heb gezien. "Neen, mijne dierbaren," zeide hij vriendelijk
|
berispende; en wanneer ik Caddy\'s uitgeteer-
den arm om zijn vetten hals zag, werd ik ook tot tranen bewogen, hoewel niet door dezelfde aandoening. "Neen, ik heb immers beloofd u nooit te verlaten. Laat ik maar zien, dat gij als liefhebbende kinderen uw plicht wilt betrach- ten, en ik vraag geene andere vergelding. Nu, üod zegene u! Ik ga naar het Park." Daar ging hij dan een luchtje scheppen, om
zijn eetlust wat op te scherpen, en vervolgens dineerde hij in een hotel. Ik hoop den ouden heer Turveydrop geen onrecht te doen; maar ik zag nooit betere trekken van hem dan die ik hier getrouwelijk heb aangeteekend , behalve dat hij van Peepy begon te houden, en het kind wel eens medenam om in groote staatsie met hem te gaan wandelen — bij welke gele- genheden hij het altijd naar huis zond, eer hij zelf ging eten, somtijds inet een halven stuiver op zak. Maar zelfs deze belangelooze vriende- lijkheid veroorzaakte niet onaanzienlijke onkos- ten; want eer Peepy mooi genoeg was om aan de hand van dien professor van welgemanierd- heid te gaan wandelen, moest hij, op kosten van Caddy en haar man, van top tot teen in het nieuw worden gekleed. De laatste onzer bezoekers was mijnheer Jel-
lyby. Als hij des avonds kwam, gelijk hij placht, en Caddy met zijne bedeesde stem vroeg hoe zij voer, en dan met zijn hoofd tegen den muur ging zitten en geene poging deed om iets meer te zeggen, begon ik inderdaad veel van hem te houden. Als hij mij aan iets bezig vond, trok hij somtijds zijn rok half uit, alsof hij voorne- mens was mij met alle krachten te helpen; maar verder kwam hij nooit. Hij deed nooit iets anders dan met zijn hoofd tegen den muur zitten en starend naar liet nadenkende kind kijken; en ik kon de zonderlinge gedachte niet van mij verwijderen, dat zij elkander begrepen. Ik heb mijnheer VVoodcourt niet onder onze
bezoekers genoemd, daar hij thans als dokter bij Caddy kwam. Onder zijne behandeling be- gon zij spoedig te beteren; maar hij was ook zoo vriendelijk en zorgvuldig, dat dit niet te verwonderen was. Ik zag mijnheer Woodeourt nu zeer dikwijls, hoewel niet zoo dikwijls als men zou kunnen denken; want daar ik wist, dat Caddy wel aan hem was toevertrouwd, ging ik tegen het uur, dat hij verwacht werd, meestal stil naar huis. Evenwel ontmoetten wij elkander niet zelden. Ik was nu geheel met mij zelve verzoend; maar toch streelde mij de gedachte, dat hij begaan met mij was, en ik geloofde, dat hij dit werkelijk nog was. Hij hielp mijnheer Dadger, die het zeer druk had, in zijne praktijk, en had nog geene bepaalde plan- nen voor de toekomst. Het was, toen Caddy reeds vrij wat gebeterd
was, dat ik eene verandering bij mijne lieve Ada begon op te merken, ik kan niet zeggen, |
||||||||
|
CADDY IS HERSTELLENDE.
|
|||||||||
|
341
|
|||||||||
|
Wat dat betreft, deed ik dit insgelijks; en
zoo zeide ik ook. "Ja, wij zouden hem wel schatrijk maken, als
wij maar konden. Niet waar, huismoedertje?" Ik antwoordde lachend, dat ik dit nog zoo zeker niet wist. want dat dit hem wel zou kunnen bederven, en hij dan zoo nuttig niet meer zou zijn, en dat er velen waren, die hem zoo slecht konden missen — zooals jufvrouw Flite, en Caddy zelve, en vele anderen. "Dat is waar," zeide mijn voogd. "Dat had
ik vergeten. Maar wij zouden hem toch wel rijk genoeg willen maken om te kunnen leven, denk ik? Rijk genoeg om met een gerust hart te kunnen werken? Rijk genoeg om een ge- lukkigen eigen haard en eigene huisgoden te heb- ben — en eene eigene huisgodin misschien ook ?" Dat was geheel iets anders, zeide ik. Dat moesten wij hem allen wel gunnen. "Wel zeker, niemand uitgezonderd." zeide
mijn voogd. "Ik houd veel van Woodcourt, ik acht hem hoog, en ik heb hem met kieschheid over zijne vooruitzichten uitgevraagd. Het is moeielijk een onafhankelijk man, met dat bil- lijke gevoel van eigenwaarde, dat hij bezit, hulp aan te bieden. En toch zou ik dat gaarne doen als ik maar mocht, of maar wist hoe. Hij schijnt half en half voornemens om nog eene reis te gaan doen. Maar het zou jammer zijn, dat zulk een man zoo als het ware werd weggeworpen." — "Het zou misschien eene nieuwe wereld voor hem openen," zeide ik. — "Dat zou het kun- nen," zeide mijn voogd toestemmend, "en ik twijfel of hij van de oude wereld wel veel ver- wacht. Ik heb mij somtijds verbeeld, dat hij daarin eene of andere bijzondere teleurstelling of ramp moet ontmoet hebben. Hebt gij ooit iets van dien aard gehoord?" — Ik schudde mijn hoofd. — "Hm!" zeide mijn voogd. "Dan zal ik mij vergist hebben." Er volgde hier eene tusschenpoos van stilte,
die ik dacht dat, om Ada gerust te stellen, lie- ver moest worden aangevuld, en ik neuriede dus onder het weiken een wijsje, waarvan mijn voogd bijzonder veel hield. "En denkt gij, dat mijnheer Woodcourt nog
eene reis zal gaan doen ?" vroeg ik, toen ik het wijsje geheel had uitgezongen. — "Ik weet niet recht wat ik er van denken moet, lieve?; maar ik zou het waarschijnlijk achten, dat hij voornemens is om eens eene lange proef van een ander land te nemen." — "Zeker zal hij de beste wenschen van al onze harten mede- nemen, waar hij ook heengaat," zeide ik; "en schoon zij hem niet rijk zullen maken, zullen zij hem toch nooit armer doen zijn." — "Nooit, huismoedertje," antwoordde hij. Ik zat op mijne gewone plaats, die nu naast
den stoel van mijn voogd was. Dit was vóór den brief mijne gewone plaats niet geweest, maar zij was het nu. Ik keek naar Ada op, |
|||||||||
|
hoe ik hot eerst op de gedachte daarvan kwam ;
omdat ik die in eene menigte kleine bijzonder- heden bespeurde, welke op zich zelve niets bo- teekenden, en eerst wanneer zij bij elkander gebracht werden, zeker gewicht verkregen. Maar uit allen te zamen genomen maakte ik op, dat Ada niet zoo hartelijk vroolijk meer was als vroeger, en niet zoo openhartig meer met mij om gin ir. Zij had mij even oprecht en teeder lief als ooit: daaraan twijfelde ik geen oogen- blik ; maar zij had iets treurigs over zich, waar- van zij mij de reden niet toevertrouwde, en dat ik aan een geheim verdriet moest toe- schrijven. Ik begreep dit niet. en haar geluk ging mij
zoo zeer ter harte, dat het mij ongerust maakte en dikwijls deed nadenken. Eindelijk overtuigd . dat Ada iets voor mij verborgen hield, uit vrees van mij insgelijks verdrietig te maken, kwam het mij in het hoofd, dat zij eenig leedwezen gevoelde — om mijnontw\'1 — over hetgeen ik haar van mijne vooruitzichten had gezegd. Hoe ik mij zelve overreedde, dat dit waar-
schijnlijk was, weet ik niet. Tk kan niet den- ken , dat het was omdat ik zelve zoo iets ge- voelde. Ik achtte mij zelve niet ongelukkig; ik was zeer tevreden en vergenoegd. Evenwel kon Ada denken — voor mij, hoewel ik al zulke ge- dachten had verzaakt—aan wat ik eens was, en hoe jreheel ik veranderd was. Dit scheen zoo gemakkelijk te wezen, dat ik het werkelijk geloofde. Wat kon ik doen om mijne vriendin gerust
te stellen, (dacht ik toen) en haar te toonen, dat ik niet treurde? Wel, ik kon maar zoo vlug en ijverig als mogelijk zijn, en dat had ik reeds lang beproefd. Evenwel, daar Caddy\'s ziekte mij zekerlijk eenigszins in mijne huiselijke werk- zaamheden had belemmerd — hoewel ik er des morgens altijd geweest was om mijn voogd aan zijn ontbijt te helpen, en hij dikwijls lachend had gezegd . dat er twee hnismoedertjes moesten zijn, want dat hij het zijne nooit miste — be- sloot ik nu dubbel vlijtig en vroolijk te zijn. Zoo liep ik het huis op en neer, al de wijsjes neuriënde, die ik maar kende; en zat te wer- ken alsof het om mijn leven te doen was, en praatte altijd, des morgens, des middags en des avonds. En toch bleef er die zelfde wolk tusschen
mij en mijne vriendin. "En dus, huismoedertje," merkte mijn voogd
aan, zijn boek dichtslaande, toen wij op een avond met ons drieën bij elkander zaten, "heeft Woodcourt Caddy Jellvby toch weer zoo ver gebracht, dat zij genot\'van haar leven kan heb- ben?" — "Ja," zeide ik; "en met zulk eene dankbaarheid als de hare is, beloond te wor- den, moet iemand rijk maken, voogd." —"Dat wenschte ik wel, met al mijn hart,"antwoord- de hij. |
|||||||||
|
:i\'ik2 IIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
die tegenover mij zat, en zag, dat hare oogen
vol tranen stonden en dat er zelfs tranen over hare wangen rolden. Ik liet haar dus haar hoofd op mijn schou-
tler leggen — hoe weinig denkende w-at zij op het hart had! — en zeide, dat zij niet heel wel was, en sloeg mijn arm om haar heen en bracht haar naar boven. Toen wij in onze kamer wa- ren, en zy mij misschien gezegd zou hebben wat ik zoo weinig verwachtte te hooren, moe- digde ik haai\' niet aan om mij te vertrouwen; ik dacht nooit, dat zij dit noodig had. \'\'O, mijne lieve, goede Esther," zeide Ada,
"als ik maar tot het besluit kon komen om tegen u en neef John te spreken, als gij bij elkander zijt." — "Maar, lieve!" zeide ik be- rispend. "Ada! waarom zoudt ge niet tegen ons spreken?" \'/ij liet slechts haar hoofd hangen en drukte
mij vaster aan haar hart. "(lij vergeet toch zeker niet, mijne schoone,"
zeide ik, "welke ouderwetsene menschen wij zijn, en hoe ik het bedaardste van alle huis- moedertjes ben geworden? Gij vergeet toch niet, hoe gelukkig en vreedzaam mijn leven voor mij is afgebakend, en door wien? Ik houd mij overtuigd, dat gij niet vergeet door welk een braaf en edel man, Ada. Dat kunt gij nooit." — "Neen, nooit, Esther." — "Welnu dan, melieve," zeide ik, "aan u kan het niet liggen — en waarom zoudt gij dus niet tegen ons spieken?" — "Aan mij niet liggen, Esther?" antwoordde Ada. "O, wanneer ik aan al die jaren denk, en aan al zijne vaderlijke zorg en goedheid, en aan de oude betrekkingen tusschen ons, en aan u, wat zal ik dan doen , wat zal ik dan doen?" Ik zag haar eenigszins verwonderd aan , maar
! achtte het best haar niet te antwoorden dan om haar op te beuren; en dus begon ik van vele kleine herinneringen uit ons leven te spre- ken en verhinderde haar iets meer te zeggen. Toen zij zich te slapen had gelegd, en niet vroeger, keerde ik naar mijn voogd terug, om hem goedennacht te zeggen, en toen kwam ik weder bij Ada en bleef nog eene poos bij haar zitten. Zij lag te slapen, en toen ik haar aanzag
dacht ik, dat zij eenigszins veranderd was. Ik had dit onlangs meer dan eens gedacht. Ik kon niet recht beslissen, zelfs terwijl ik haar zoo slapend voor mij had, in welk opzicht zij ver- andord was; maar er was toch in de mij zoo bekende; schoonheid van haar gezichtje iets, dat mij anders voorkwam. De vroegere hoop van mijn voogd voor haar en Rictiard kwam mij treurig voor den geest, en ik zeide hij mij zelve : "Zij heeft zich over hem angstig gemaakt," en ik verwonderde mij waarop die liefde zou uitloopen. Als ik van Caddy, terwijl zij ziek was, thuis
|
kwam, had ik Ada dikwijls aan het werk gevon-
den, en altijd had zij haar werk weggeborgen, en ik had nooit geweten wat het was. Iets van dat werk lag nu in eene lade, die niet geheel dichtgeschoven was. Ik trok de lade niet verder open; maar verwonderde mij toch wat voor werk het zijn kon, want het was blijkbaar niet iets voor haar zelve. En terwijl ik mijne lieve vriendin een kus
gaf, lette ik er op, dat zij hare eene hand onder haar kussen had gestoken, zoodat die verborgen was. Hoeveel minder teergevoelig moet ik geweest
zijn dan men dacht of ik zelve dacht, om zooveel om mijne eigene opgeruimdheid en tevre- denheid te denken, dat ik mij verbeelden kon, dat het maar aan mij lag om het lieve meisje uit den droom te helpen en haar gemoed gerust te stellen. Mij zelve met dat geloof misleidende, ging
ik slapen. En den volgenden dag ontwaakte ik, om wederom dezelfde wolk tusschen mij en mijne Ada te vinden. |
||||||||
|
LI.
OPGEHELDERD.
Toen mijnheer Woodcourt in L o nd e n kwam ,
ging hij denzelfden dag naar mijnheer Vholes in Sy mond \'s Inn; want van het oogenblik af, dat ik hem verzocht had om een vriend voor Iïichard te zijn, vergat of verwaarloosde hij zijne belofte nooit. Hij had mij gezegd, dat hij dat vertrouwen als een heilig pand be- schouwde, en in dien geest handelde hij ook. Hij vond mijnheer Vholes in zijn kantoor en
onderlichtte hem van zijne afspraak met Richard, dat hij daar zou aankomen om zijn adres te vernemen. "Ja wel, mijnheer," zeide mijnheer Vholes.
"Mijnheer Cs adres is geene honderd mijlen van hier, mijnheer; geene honderd mijlen van hier. Wilt ge niet gaan zitten, mijnheer?" Woodcourt bedankte mijnheer Vholes, want
hij had niets bij hem te doen, behalve wat hij reeds gezegd had. "Ja wel, mijnheer. Ik geloof, mijnheer," zeide
Vholes, en dwong den vreemdeling om te gaan zitten, door het adres maar niet te geven, "dat gij invloed op mijnheer C. hebt. Of liever ik weet dit zeker." — "Dat was mij zelven niet eens bekend," antwoordde mijnheer Woodcourt. "Maar gij zult het best weten." — "Mijnheer," hervatte mijnheer Vholes, even koel als gewoon- lijk en zonder eenige verheffing van stem. "Het behoort in mijn vak tot mijn plicht zoo iets best te weten. Het behoort tot mijn plicht iemand te bestudeeren en te doorgronden, die mij zijne belangen toevertrouwt. In mijn plicht als prak- |
|||||||||
|
MIJNHEER VIIOLES\' BEROEPSPLICHT.
|
|||||||||
|
:\\\'t:\\
|
|||||||||
|
het Dal van Taunton; of iemand anders.
En ik heb mij \'vast voorgenomen, mijnheer, (gij moogt het eene zwakheid of dwaasheid noemen, als het u belieft), om niemand on- recht te doen." Mijnheer Woodcourt antwoordde eenigszins
barsch, dat het hem verheugde dit te hooien. "Ik wensch. mijnheer," zeide mijnheer Vho-
les, "een goeden naam na te laten. Daarom \' neem ik elke gelegenheid waar om een vriend van mijnheer C. openlijk te zeggen, hoe het met de zaken van mijnheer C. gesteld is. Wat mij zelven aangaat\', mijnheer, de arbeider is zijn loon waardig. Als ik aanneem mijn schou- der tegen het wiel te zetten, doe ik het ook . en ik ontvang daarvoor wat mij toekomt. Met dat oogmerk zit ik hier. Met dat oogmerk staat mijn naam daar buiten op de deur." — "En mijnheer Carstone\'s adres, mijnheer Vholes.\'" — "Mijnheer, gelijk ik reeds meen gezegd te hebben, het is hier naast de deur. Op de tweede verdieping zult gij het apartemenl van mijn- heer C. vinden. Mijnheer C. verlangt dicht bij zijn raadsman en praktizijn te wezen, en ik heb daar volstrekt niet tegen, want het streng- ste toezicht is mij het liefst." Daarop wenschte Woodcourt den praktizijn
goedendag en ging Richard opzoeken, wiens verandering van voorkomen hij nu maar al te wel begreep. Hij vond hem in eene sombere kamer, met
een verschoten behangsel en daarbij passende meubelen, omtrent eveneens als hij hem kort te voren in de kazerne had gevonden, behalve dat hij nu niet schreef, maar met een boek voor zich zat, waarvan zijne oogen en gedach- ten ver wegdwaalden. Daar de deur toevallig openstond, was Woodcourt eene poos bij hem zonder te worden opgemerkt; en hij zeide mij, dat hij nooit het vervallen uitzicht en de neer- slachtige houding kon vergeten, die Richard had, eer hij uit zijn droom werd opgewekt. "Woodcourt, beste vriend!" riep hij uit en
sprong op. "Gij staat waarlijk daar voor mij als een spook." — "Een vriendelijk spook dan," antwoordde Woodcourt, "en dat ook, gelijk men van spoken zegt, maar wacht om aange- sproken te worden. Hoe gaat het in de onder- maansche wereld?" Zij zaten nu reeds dicht bij elkander. — "Slecht genoeg, in mijn ge- deelte van de wereld ten minste," antwoordde Richard. — "Welk gedeelte is dat?" — "De Kanselarij." — "Ik heb nog nooit gehoord," zeide Woodcourt, zijn hoofd schuddende, "dat het daar goed ging." — "Ik ook niet," ant- woordde Richard somber. "En wie heeft dat ooit gehoord?" Doch in een oogenblik helderde hij weder
op en zeide met zijne natuurlijke openhar- tigheid: "Woodcourt, het zou mij spijten als gij mij
|
|||||||||
|
tizijn zal ik niet te kort .schieten, mijnheer,
als ik hem maar ken. Ik mag, met de bes- te inzichten, er in te kort schieten zonder het te weten; maar niet als ik hem ken, mijnheer." Woodcourt sprak nog eens van het adres.
"Laat ik u mogen zeggen, mijnheer," zeide
mijnheer Vholes. "Laat ik u een oogenblikje geduld verzoeken. Mijnheer C., mijnheer, speelt om een aanzienlijken prijs, en hij kan niet spe- len zonder — behoef ik te zeggen wat?" — "Geld, vermoed ik?" — "Mijnheer," antwoordde mijn- lieer Vholes, "om eerlijk te zijn (want eerlijk- heid is mijn gulden regel, hetzij ik er mede win of verlies, en doorgaans bevind ik, dat ik er mee verlies"), geld is het woord. Nu, mijn- heer, over de kansen in het spel van mijnheer C. uit ik geen gevoelen, geen gevoelen. Het zou zeer onoverlegd van mijnheer C. kunnen zijn, als hij, na zoo lang en zoo hoog gespeeld te hebben, het spel staakte, het zou ook het tegendeel kunnen zijn. Ik zeg niets. Neen, mijn- heer," zeide mijnheer Vholes, en liet zijne vlakke hand op den lessenaar neervallen, bij wijze van stellige verzekering, "niets." —"Gij schijnt te vergeten ," zeide Woodcourt, "dat ik u niets ge- vraagd heb, en geen belang stel in wat gij zegt." — "Neem mij niet kwalijk, mijnheer," liet myn- heer Vholes hierop volgen, "maar gij doet u zei ven onrecht aan. Neen, mijnheer, neem mij niet kwalijk, maar dat zult gij niet — niet in mijn kantoor, als ik het weet. Gij stelt belang in alles wat uw vriend aangaat. Ik ken het inen- schelijk hart beter, mijnheer, dan om voor een oogenblik te denken, dat. een gentleman van uw voorkomen geen belang zou stellen in wat zijn vriend aangaat.* — "Welnu," antwoordde Woodcourt, "dat is mogelijk. Ik stel nu bij- zonder belang in zijn adres."—("Ik meen het nonimer reeds genoemd te hebben"), merkte mijnheer Vholes als in een tusschenzin aan, en vervolgde toen: "Indien mijnheer C., mijn- heer, om dien aanzienlijken prijs zal blijven voortspelen, moet hij fondsen hebben. Versta mij wel! Er zijn voor het oogenblik fondsen in handen. Ik vraag niets, er zijn fondsen inhan- den. Maar om verder door te spelen, moet er voor meer fondsen gezorgd worden; of mijn- heer C. moet weggooien wat hij reeds gewaagd heeft — hetgeen een punt is, dat hij alleen moet overwegen en beslissen. Ik neem de gelegen- heid waar, mijnheer, om u, als vriend van mijnheer C., dit openlijk te zeggen. Zonder fond- sen zal ik altijd gaarne voor mijnheer C. optre- den en handelen, zoover ik berekenen kan, dat de kosten uit den boedel vergoed zullen wor- den; maar verder niet. Ik zou niet verder kun- nen gaan, mijnheer, zonder iemand onrecht te doen. Ik zou mijne drie lieve dochters on- recht moeten doen, of mijn eerwaardigen va- der, die geheel van mij afhankelijk is — in |
|||||||||
|
:n\\
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
voor iels anders hieldt dan ik ben, al was liet
zelfs voor iets beters. Gij moet weten, dat ik al sedert langen tijd niets goeds heb gedaan. Ik bob wel geen kwaad willen doen, maar ik schijn toch tot niets anders in staat te zijn. Misschien zou ik beter gedaan hebben als ik uit liet net was gebleven, waarin het noodlot mij verstrikt heeft; maar ik denk het toch niet, hoewel ik geloof, dat gij spoedig eene geheel andere meening zult hooren , — als gij die niet reeds gehoord hebt. Om kort te gaan. ik vrees, dat het mij aan een doel ontbrak; maar ik heb nu een goed doel — of het heeft mij — en het is te laat om er over te spreken. Neem mij zooals ik ben, en denk het beste van mij." — "Afgesproken!" zeide Woodcourt. "Doe met mij eveneens." — "O, gij," hervatte Richard, •\'gij kunt uwe kunst met liefhebberij uitoefe- nen; gij kunt uwe hand aan den ploeg slaan en niet omzien; gij kunt bij al wat gij doet een doel hebben. Gij en ik zijn zeer verschil- lende wezens." Hij sprak met bitterheid en verzonk vooreen
oogenblik weder in zijne neerslachtigheid. "Maai\' kom!" riep hij uit, die van zich af-
werpende, "alles heeft een einde. Wij zullen zien! Gij zult mij dus nemen gelijk ik ben en het beste van mij denken." — "Ja, dat wil ik waarlijk." Zij gaven elkander lachend, maar met diepen ernst de hand. Dat één van hen ernstig was, daarvoor kan ik met al mijn hart instaan. — "Gij komt alsof de hemel u zond," zeide Richard, "want ik zie hier niemand dan Vholes. Kr is één onderwerp, Woodcourt, waar- over ik, bij het begin van ons verdrag, voor eens en voor goed zou willen spreken. Gij kunt bezwaarlijk het beste van mij denken als ik zelt dat niet doe. Gij zult wel weten, dat ik genegenheid voor mijn nichtje Ada heb.\'" Woodcourt antwoordde, dat ik hem daarvan
een wenk had gegeven. "Houd mij nu, bid ik u," zeide Richard,
"niet voor iemand, die uit niets anders dan eigenbaat bestaat. Denk niet, dat ik mij alleen voor mijne eigene rechten en belangen met dat ellendige Kanselarij-proces afmartel. Die van Ada gaan met de mijne gepaard; zij kun- nen niet van elkander afgezonderd worden; Vholes werkt voor ons beiden. Dat moet gij bedenken." Hij scheen zich dit zoo zeer aan te trekken,
dat Woodcourt hem de sterkste verzekeringen gaf van hem in dit opzicht geen onrecht te doen. "Gij ziet wel," zeide Richard, met iets aan-
doenlijks in den toon, waarop hij over dit punt uitweidde, hoewel hij geheel natuurlijk <n on- voorbereid sprak, "de gedachte is mij onuit- staanbaar, dat gij, die zulk een rechtschapen man zijt en met zulk een vriendelijk gezicht hier komt, mij voor laag en zelfzuchtig zoudt |
|||||||||
|
moeten houden. Ik wil Ada recht verschaffen,
Woudcourt, zoowel als mij zelven; ik wil alles inspannen om haar, zoowel als mij zelven, rijk te maken. Ik bid u, onthoud dat toch!" Toen Woodcourt naderhand over het voor-
gevallene nadacht, bevreemdde Richard\'s angst- valligheid in dit opzicht hem zoodanig, dat hij, toen hij mij zijn bezoek in Symond\'s Inn in algemeene bewoordingen mededeelde, bijzon- der daarover uitweidde. Het deed mijne vroegere vrees hjerleven, dat het geringe vermogen mijner lieve Ada insgelijks door mijnheer Vholes zou verslonden worden, en dat Richard zijn gedrag in alle oprechtheid op deze wijze voor zich zelven zou verontschuldigen. Het was juist toen ik Caddy begon op te passen, dat dit onderhoud plaats had, en ik keer nu terug tot den tijd toen Caddy hersteld was, en er nog zulk eene wolk was tusschen mij en mijne vriendin. Ik deed Ada het voorstel, dat wij dien mor-
gen Richard eens zouden gaan bezoeken. Het verwonderde mij eenigszins, dat zij aarzelde en niet de blijde bereidwilligheid toonde, die ik verwacht had. "Lieve," zeide ik, "gij hebt toch geen onge-
noegen met Richard gehad sedert ik zooveel uit ben geweest?" — "Neen, Ksther." — "Niet eens van hem gehoord, misschien?" — "Ja, ik heb wel van hem gehoord," zeide Ada. Zulke tranen in hare oogen en zulk eene
liefde in haar gezichtje. Ik kon haar niet be- grijpen. Zou ik maar alleen naar Richard gaan ? vroeg ik. Neen, Ada achtte het beter, dat ik niet alleen ging. Zou zij dan met mij mede- gaan? Ja, Ada achtte het beter, dat zij met mij medeging. Zouden wij nu gaan.\' Ja, laten wij nu gaan. Ik kon haar maar niet begrijpen, met die tranen in hare oogen en die liefde in haar gezichtje! Spoedig waren wij gereed en gingen uit. Het
was een sombere dag, en nu en dan vielen er eenige koude regendroppels. Het was een van die kleurlooze dagen, waarop alles er even naargeestig en dreigend uitziet. Ik verbeeldde mij, dat mijne schoone vriendin volstrekt niet in die akelige straten paste, en dat er meer begrafenissen voorbijkwamen dan ik ooit voor- heen had gezien. Eerst moesten wijSymond\'sInn opzoeken.
Wij wilden in een winkel vragen, toen Ada zeide te meenen, dat wij Chancery-Lane in moesten. "Als wij daar maar heen gaan, zullen wij er zeker niet ver meer afwezen," zeide zij. Wij gingen dus naar Chancery-Lane, en ja, daar lazen wij: "Symond\'s Inn." Toen moesten wij het nommer van het huis
vinden. "Of dat van mijnheer Vholes is even- goed ," herinnerde ik mij, "want het kantoor van mijnheer Vholes is naast de deur." Daarop zeide Ada, dat het kantoor van mijnheer Vholes |
|||||||||
|
H4r)
|
||||||||||||||
|
R1CHARD EN ADA.
|
||||||||||||||
|
ieder ander, die maar half zooveel te doen had
als hij, denken zou, dat hij geheel geen tijd had. En hij is zoo vroolijk, zoo opgewekt, zoo verstandig, zoo ernstig, zoo — alles wat ik niet ben, dat de kamer lichter schijnt te worden als hij komt, en donkerder als hij weer heen gaat. — "God zegene hem ," dacht ik, "dat hij mij zoo trouw zijn woord houdt!" —"Hij ver- wacht nooit zooveel goeds, Ada," vervolgde Ri- chard, en liet een neerslachtigen blik over de papieren dwalen, "als Vholes en ik gewoonlijk doen; maar hij is ook buiten de zaak en niet |
||||||||||||||
|
misschien daar in dien hoek was. En ja, daar
was het waarlijk. Toen kwam <le vraag, welke deur van de
twee naast-aan ? Ik was voor de eene , Ada voor de andere, en Ada had wederom gelijk. Wij pingen dus naar de tweede verdieping, waar wij Richard\'s naam met groote witte letters op eene zwarte deur vonden. Ik wilde aankloppen, doch Ada zeide, dat wij
misschien maar liever de kruk moesten omdraaien en binnengaan. Zoo kwamen wij bij Itichard, die bij eene tafel zat, met pakken stofferige papie- |
||||||||||||||
|
\'LIEVE ESTHER," ZEIDE ZIJ, BEDAARD EN ZACHT, "IK GA NIET WEDER NAAR HUIS." (blz. 34C).
|
||||||||||||||
|
ren bedekt, welke in mijne oogen naar stoffe-
rige spiegels geleken, waarin hij zijn eigen geest beschouwde. Waarheen ik ook zag, overal zag ik de noodlottige woorden herhaald, die zijn gemoed vervulden: Jarndyce en Jarndyce. Hij ontving ons zeer vriendelijk en wij na-
men plaats. "Als gij wat vroeger gekomen waart," zeide
hij, "zoudt ge Woodcourt hier hebben gevon- den. Er is nooit zulk een goede jongen geweest als die Woodcourt is. Hij vindt altijd nog tijd om tuschenbeide eens aan te komen, terwijl |
||||||||||||||
|
in de geheimen ingewijd. Wij hebben ze door-
grond en hij niet. Men kan niet verwachten, dat hij veel van zulk een doolhof zal begrijpen." Terwijl hij wederom zijn blik over de papie-
ren liet dwalen en met beide handen over zijn hoofd streek, lette ik er op hoe hol zijne groote oogen stonden, hoe droog zijne lippen waren en hoe zijne nagels waren afgebeten. "Is dit wel eene gezonde kamer om te wonen,
Richard , zoudt gij denken ?" zeide ik. — "Wel, mijne lieve Minerva," antwoordde Richard, met zijn ouden luchtigen lach, "het is hier noch |
||||||||||||||
|
346
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
zeer landelijk, noch zeer vroolijk; en als men ;
hier iets van de zon ziet, kan men tamelijk j hoog wedden, dat zij op eene opene plek hel- j der schijnt. Maar voor een tijd is het hier wel , genoeg. Het is dicht bij de kantoren en dicht bij Vholes." — "Misschien..." begon ik. — "Zou het wel goed voor mij zijn als ik van allebei j af was," viel Richard er op in, met een ge- dwongen lach. "Wel mogelijk. Maar dat kan nu nog maar op eene manier gebeuren — of ik moest liever zeggen op twee manieren. Het moet gedaan wezen met het proces, Esther, of met — Maar het zal het proces wezen, liefje, het proces." Deze laatste woorden waren tot Ada gericht,
die het dichtst bij hem zat. Daar zij haar ge- zicht van mij af en naar hem toe gekeerd had, kon ik het niet zien. "Het gaat tegenwoordig goed met ons," ver-
volgde Richard. "Dat zal Vholes u zeggen. Wij maken werkelijk voortgang. Vraagt het Vholes maar. Wij laten hun geene rust. Vholes kent al hunne streken en draaierijen, en wij passen hen overal op. Wij hebben hen al meer dan eens verbaasd doen staan. Wij zullen die sla- pers wel wakker krijgen; onthoudt wat ik zeg! Zulk eene hoopvolle stemming was mij sedert
lang reeds veel pijnlijker geweest dan zijne neer- slachtigheid. Zijne hoop geleek zoo weinig naar hoop; het was zulk eene woeste inspanning om te hopen; zij was zoo gretig en hongerig, en wist toch zelve zoo goed, dat zij gedwon- gen en onhoudbaar was. Dit alles had mij reeds lang door het hart gesneden; maar het nu zoo onuitwischbaar op zijn jeugdig gezicht geschrc- ven te zien, maakte mij nog akeliger. Ik zeg onuitwischbaar; want ik houd mij overtuigd, dat indien — zelfs met de vervulling zijner schoon- ste uitzichten — de noodlottige oorzaak in eens verwijderd had kunnen worden, de sporen van angst, zelfverwijt en teleurstelling, die zij had nagelaten, toch tot aan het uur van zijn dood op zijne trekken zouden zijn gebleven. "Het gezelschap van ons huismoedertje," zeide
Richard, terwijl Ada stil en zwijgend bleefzit- ten, "is mij zoo eigen, en haar medelijdend gezichtje gelijkt zoo sterk op het gezichtje van oude dagen___" — "O neen, neen!\'\' Ik schudde
glimlachend mijn hoofd. — "Is zoo volkomen
het gezichtje van oude dagen," zeide Richard met zijne hartelijke stem, en drukte mij de hand met die broederlijke warmte, welke niets kon doen verllauwen, "dat ik voor haar niets veinzen kan. Ik wankel wel eens, dat is waar. Somtijds hoop ik, lieve; en somtijds—wanhoop ik wel niet. maar toch bijna. Ik word," zeide Richard , mijne hand zachtjes loslatende en op- staande, "zoo moede!" Hij stapte eenige malen de kamer op en neer,
en zonk toen op de sofa. "Ik word zoo moede!" |
|||||||||
|
herhaalde bij somber. "Het is zulk een verve-
lend en afmattend werk." Hij leunde op zijn arm, terwijl hij dit pein-
zend zeide, en keek naar den grond. Nu stond mijne lieve Ada op, zette haar hoed af, knielde naast hem neer, zoodat hare gouden lokken als zonneschijn over zijn hoofd vielen, sloeg hare armen om zijn hals en keerde haar ge- zichtje naar mij toe. O, hoeveel liefde en trouw zag ik daarin! "Lieve Esther," zeide zij, bedaard en zacht,
"ik ga niet weder naar huis." Eensklaps ging er een licht voor mij op.
"Nooit meer. Ik blijf hierbij mijn lieven man.
Wij zijn al over de twee maanden getrouwd. Ga maar zonder mij naar huis, beste Esther; ik zal nooit weder naar huis gaan." Met deze woorden trok zij zijn hoofd op hare borst en en liet het daartegen liggen. En indien ik ooit in mijn leven eene liefde zag, die niets dan de dood kon doen veranderen, zag ik die toen voor mij. — "Spreektoch tegen Esther, liefste," zeide Richard weldra. "Zeg haar hoe het zoo gekomen is." Ik kwam naar mijne vriendin, eer zij naar
mij toe kon komen, en sloot haar in mijne ar- nien. Wij spraken geen van beiden; maar met mijne wang tegen de hare, behoefde ik niets te hooien. "Mijne lieveling," zeide ik. "Mijn arm, arm kind!" Ik beklaagde haar zoo. Ik hield veel van Richard, maar ik kon toen toch niet anders dan haar beklagen. "Esther, zult ge mij vergeven? Zal neef John
mij vergeven ?" — "Lieve," antwoordde ik, "door een oogenblik daaraan te twijfelen, zou men hem groot onrecht doen. En wat mij aangaat!" — Wat mij aanging, wat had ik te vergeven! Ik droogde mijne snikkende lieveling de oogen
af en zette mij naast haar op de sofa. Richard zat aan mijne andere zijde, en terwijl ik aan den zoo geheel anderen avond dacht, toen zij mij het eerst in hun vertrouwen hadden ge- nomen , en zoo kinderlijk blijde en gelukkig waren, vertelden zij mij te zamen hoe het zoo gekomen was. "Al wat ik had was van Richard ," zeide Ada ,
"en Richard wilde het niet nemen, en wat kon ik anders doen dan zijne vrouw worden; daar ik hem toch zoo teeder liefhad?" — "En gij hadt zoo veel menschlievende drukte, beste Dame Duiden," zeide Richard! "hoe konden wij er u dus toen van spreken? En buitendien, het was geen stap, dien wij lang overlegden. Wij gin- gen op een ochtend te zamen uit, en lieten ons trouwen." — "En toen dat gebeurd was, Esther," zeide Ada, "heb ik er altoos over ge- dacht hoe ik het u zou zeggen en wat ik het best zou doen. Somtijds dacht ik, dat gij het terstond weten moest; en dan dacht ik weer, dat gij het niet zoudt kunnen weten en het voor neef John verborgen houden; en zoo wist |
|||||||||
|
ZIJ ZIJN GETROUWD. Ml
|
|||||||
|
durven nemen; en toen zag Ada flauw gliin-
lachende, door hare tranen heen naar mij op, en ik nam haar lief gezichtje tusschen mijne handen, gaf haar een laatsten kus, en liep lachend heen. En toen ik beneden was gekomen, o hoe
schreide ik toen! Het was mij bijna, alsof ik mijne Ada voor altijd verloren had. Ik was zon- der haar zoo eenzaam, en het was zoo akelig naar huis te moeten gaan zonder hoop om haar daar te zien, dat ik mij eene poos lang, ter- wijl ik in een donkeren hoek schreiend en snik- kend op en neer stapte, maar volstrekt niet kon troosten. Langzamerhand, en na wat geknord te heb-
ben , kwam ik weder bij mij zelve en nam eene koets om naar huis te rijden. De arme jongen, dien ik te S t. A 1 b a n s gevonden had , was sedert kort weder te voorschijn gekomen en lag nu op sterven; was eigenlijk reeds dood, schoon ik het nog niet wist. Mijn voogd was uitge- gaan om naar hem te vernemen en kwam niet thuis om te eten. Daar ik zoo geheel alleen was schreide ik weder een weinigje; hoewel ik ge- loof, dat ik mij over het geheel nog al goed hield. Het was niet meer dan natuurlijk, dat ik
nog niet geheel aan het verlies mijner lieve vriendin gewend was. Drie of vier uren waren geen lange tijd na zoovele jaren. Maai- ik dacht zooveel aan de omstandigheden, waarin ik haar gelaten had, en ik stelde mij die als zoo don- ker en onbarmhartig voor, en ik verlangde zoo om nabij haar te zijn en eenigszins op haai\' te passen, dat ik mij voornam des avonds nog eens daarheen te gaan, alleen maar om naar hare vensters op te zien. Dit was eene dwaasheid, moet ik zeggen;
maar toen vond ik dat zoo niet, en zelfs nu kan ik het nog zoo heel dwaas niet vinden. Ik nam Charley in mijn vertrouwen, en tegen den schemeravond gingen wij te zamen uit. Het was donker toen wij aan do nieuwe vreemde woning van Ada kwamen, en er was licht ach- ter de gele valgordijnen. Wij wandelden, voor- zichtig omhoog kijkende, drie-of viermaal voor- bij, en ontsnapten ternauwernood eene ont- moeting met mijnheer Vholes, die zijn kantoor uitkwam en ook nog eens naai\' omhoog keek, eer hij naar huis ging. Het gezicht van zijne schrale, zwarte gedaante en de akelige een- zaamheid van dien donkeren hoek maakten een zeer onaangenamen indruk op mij. Ik dacht aan de jeugd, de liefde en de schoonheid mijner Ada, in een verblijf opgesloten, dat zoo weinig voor haai\' paste, en het was mij bijna alsol het een kerker was. Het was zoo stil en eenzaam, dat ik niet
twijfelde of ik kon veilig naar boven sluipen. Ik liet Charley beneden en ging met lichten tred naar boven, zonder mij door het schijnsel der flauwe lantarenlampjos op de trap te laten |
|||||||
|
ik niet wat te doen en kwelde mij zeer daar-
over." Hoe eigenlievend moest ik geweest zijn, dat
ik niet vroeger daaraan had gedacht! Ik weet niet wat ik toen zeide. Het speet mij zoo, en tocli hield ik zooveel van hen, en was zoo blijde, dat zij zooveel van mij hielden; ik beklaagde hen zoo, en toch stelde ik er zekeren trots in, dat zij elkander zoo lief hadden, en in mijn eigen hart wist ik niet wat de overhand had. Maar ik was daar niet om hun weg nog don- kerder te maken; en dat deed ik ook niet. Toen ik bedaarder was geworden, haalde
Ada haai- trouwring uit hare borst en stak hem, na hem eerst gekust té hebben, aan haai\' vinger. Toen herinnerde ik mij den vorigen avond, en zeide Richard, dat zij hem sedert haar huwelijk des nachts had gedragen, als niemand het zien kon. Daarop vroeg Ada mij blozend, hoe ik dat wist; en toen zeide ik haar, hoe ik haar hare hand onder haar kussen had zien wegstoppen, maar weinig gedacht had waarom zij dat deed. En toen vertelden zij mij nog eens hoe alles gekomen was, en werd ik wederom zoo aangedaan en zoo blijde, dat ik schreien moest, en mijn leelijk gezicht zooveel ik kon verborg, opdat zij den moed niet zouden verliezen. Zoo verliep de tijd, tot ik er aan denken
moest om weder heen te gaan. Eindelijk werd het zoo laat, en toen werd het zeer erg, want nu bezweek mijne lieveling geheel en al. Zij klemde hare armen om mijn hals, gaf mij alle liefkoozende namen, die zij maar bedenken kon, en zeide, dat zij niet wist wat zij zonder mij zou beginnen. Richard maakte het niet veel beter, en wat mij betreft, ik zou misschien de ergste van de drie zijn geweest, als ik niet streng bij mij zelve had gezegd: "Esther, als gij dat doet, zal ik nooit weder tegen u spreken." "Wel, ik moet zeggen," zeide ik, \'-dat ik nog
nooit zulk eene vrouw heb gezien. Ik geloof niet, dat zij iets van haar man houdt. Hier, Richard, houd maar eens vast!" Maar ik hield haar zelve toch vast en had, ik weet niet hoelang, over haar kunnen schreien. "Ik geef dit lieve jonge paar kennis," zeide
ik, "dat ik alleen heenga om morgen terug te komen, en dat ik zoolang en zoo dikwijls zal terugkomen, tot mijn gezicht Sy mond \'s Inn begint te vervelen. Ik zal u dus maar niet goe- dendag zeggen, Richard; want waartoe zou dat dienen, daar ik zoo gauw terugkom!" Ik had hem nu mijne lieveling overgegeven
en wilde heengaan; maar ik draalde om nog eens dat dierbare gezichtje te zien; het scheen mij het hart te verscheuren, dat ik er mij van moest afkeeren. Ik zeide dus (op een drukken, vroolijken toon),
dat ik, als zij mij niet eenigszins aanmoedigden om terug te komen, zeker die vrijheid niet zou |
|||||||
|
ttet verlaten huis.
|
|||||||||
|
348
|
|||||||||
|
afschrikken. Ik luisterde eene poos, en in de
doffe, doodsche stilte van dat huis meende ik het gemurmel hunner jeugdige stemmen te kunnen hooren. Ik drukte mijne lippen op de zwarte deur, als een kus voor mijne lieve vrien- din, en kwam stil weder naar beneden, den- kende hoe ik haar eens dat bezoek zou bekennen. En waarlijk het deed mij goed; want hoewel
niemand, behalve ik en Charley, er iets van wist, was het toch alsof het de afzondering tus- schen mij en Ada had verminderd en ons voor die oogenblikken weder bij elkander gebracht. Ik ging naar huis, nop niet geheel aan de ver- andering gewend , maar toch eenigszins getroost, nu ik maar even weder dicht bij mijne lieve- ling was geweest. Mijn voogd was thuis gekomen en stond pein-
zend bij het donkere venster. Toen ik binnen- trad, helderde zijn gezicht op en kwam hij naar zijn stoel; maar zoodra hij zich neerzette viel hem mijn gezicht in het oog. "Huismoedertje," zeide hij. "Gij hebt ge-
schreid." — "Och ja, voogd," zeide ik. "Een beetje, vrees ik. Ada is zoo angstig geweest, en het spijt haar zoo, voogd." Ik legde mijn arm op de leuning van zijn
stoel, en ik zag aan zijne oogen, dat mijne woorden en mijn blik naar bare ledige plaats hem reeds op alles hadden voorbereid, "Is zij getrouwd, melieve?"
Ik verhaalde hem alles en hoe angstig smee-
kend zij van zijne vergiffenis had gesproken. "Zij heeft die niet noodig," zeide hij. "De
hemel moge haar en haar man zegenen!" Maar evenals ik niet had kunnen nalaten haar te beklagen, kon hij dit ook niet laten. "Arm kind! Arme Richard! Arme Ada!" Daarna spraken wij geen van beiden, totdat
hij met een zucht zeide: "Wel, wel, melieve! Het Verlaten Huis begint ledig te worden." — "Maar de meesteres blijft toch, voogd!" Hoe- wel ik beschroomd was om dit te zeggen, deed ik het toch, omdat hij met zulk een treurigen toon had gesproken. "Zij zal alles doen wat zij kan om het een gelukkig huis te maken." — "En dat zal haar wel gelukken, lieve." De brief had geene verandering tusschen ons
teweeggebracht, behalve dat de plaats naast hem de mijne was geworden, en daarbij bleef ook nu de verandering. Hij zag mij met zijn ouden, helderen en vaderlijken blik aan, legde zijne hand op zijne oude manier op de mijne, en zeide nog eens: "Dat zal haar wel geluk- ken, lieve. Maar toch, huismoedertje, het Ver- laten Huis begint ledig te worden." Het speet mij kort daarop, dat dit alles was
wat wij er over zeiden. Ik was eenigszins te leur gesteld. Ik vreesde, dat ik, sedert dien brief en bet antwoord, niet in alle opzichten geweest was wat ik had willen zijn. |
|||||||||
|
Lil.
HAUDXEKKlGIIFin.
Slechts een dag was daarna verloopen, toen
des morgens, terwijl wij aan het ontbijt zaten, mijnheer Woodcourt haastig binnenkwam met de schrikbarende tijding, dat er een gruwelijke moord was gepleegd , waarvoor George in hech- tenis was genomen. Toen hij ons zeide. dat Sir Leicester Dedlock een grooten prijs voor hot vatten van den moordenaar had uitgeloofd, begreep ik in mijne eerste verbijstering niet waarom: maar door eenige woorden werd het mij duidelijk, dat do vermoorde Sir Eeicester\'s procureur was, en nu herinnerde ik mij terstond welk eene vrees mijne moeder voor dien man had gekoesterd. Deze onverwachte en geweldige dood van
iemand, wien zij altijd angstig in het oog gehouden en gewantrouwd had — iemand , voor wien zij bijna nooit eenige welwillendheid had kunnen\'gevoelen, daar zij altijd een geheimen en gevaarlijken vijand in hem moest vreezen — kwam mij zoo ontzettend voor, dat ik allereerst aan haar moest denken. Hoe akelig van zulk een dood te hooren en creen medelijden te kunnen gevoelen f Hoe schrikkelijk zich te horin- neren, dat zij misschien dien ouden man, die zoo haastig uit het leven was weggenomen, wel eens dood had gewenscht! Deze gedachten ontroerden mij zoodanig, dat
ik nauwelijks aan tafel kon blijven zitten. Ik was geheel buiten staat het gesprek te volgen, eer ik tijd had gehad om mij eenigszins te herstellen. Maar toen ik weder tot mij zelve kwam en zag hoe ontsteld mijn voogd was, en hoorde, dat zij met ernstige bekommering over den verdachten persoon spraken, en elkan- der herinnerden hoeveel goeds wij van hem wisten en hoe gunstig wij daarom altijd over hem gedacht hadden, gaf dit mijne gedachten eene geheel andere richting. "Voogd ," zeide ik, "houdt gij het voor mogo-
lijk, dat hij met recht beschuldigd wordt?" — "Dat kan ik niet denken, lieve. Die man, dien ik zoo openhartig en medelijdend heb gezien. die met de kracht van een reus de zachtheid van een kind vereenigt, die zulk een moedige knaap schijnt te zijn als er ooit een geleefd heeft, en toch zoo stil en bedaard is, die man met recht van zulk eene misdaad beschuldigd? Ik kan het niet gelooven. Het is niet, dat ik niet wil, maar ik kan niet." — "En ik kan het ook niet." zeide mijnheer Woodcourt. "Maar, wat wij ook gelooven of weten, wij moeten niet vergeten, dat de schijn eenigszins tegen hem is. Hij was tegen den overledene verbitterd. Hij heeft dat op verscheidene plaatsen openlijk gezegd. Men zegt, dat hij zich heftig tegen hem heeft uitgelaten, en dat hij dit |
|||||||||
|
MIJNHEER GEORGE VERKLAART ZIJNE ZAAK. 349
|
|||||||
|
kamer, gelijk een kelder boven den grond, met
muren zoo schitterend wit, dat zij de zware ijzeren traliën voor het venster en de met ijzer beslagene deur nog zwarter deden schijnen dan zij waren, vonden wij den gevangene in een hoek staan. Hij had daar op eene bank gezeten en was opgestaan toen hij de sloten hooide om- draaien. Toen hij ons zag, kwam hij met zijn gewonen zwaren tred een stap vooruit, bleef toen staan en boog even. Maar toen ik nog nader kwam en mijne hand naar hem uitstak, begreep hij ons oogenblikkelijk. "Dat is mij een pak van het hart, verzeker
ik u, mejufvrouw en mijne heeren," zeide hij, ons met hartelijkheid groetende, nadat hij eens diep adem had gehaald. "En nu kan het mij zooveel niet schelen hoe het alloopt." Hij scheen bezwaarlijk een gevangene te kun-
nen zijn. Met zijne koelheid en militaire houding geleek hij veel meer naar een gevangenbewaarder. "Dit is nog ongeschikter plaats dan mijne ga-
lerij om eene dame te ontvangen," zeide George, "maar ik weet wel, dat jufvrouw Summerson het ten beste zal opnemen." Toen hij mij naar de bank leidde, waarop hij gezeten had, zette ik mij neer, hetgeen hem veel genoegen scheen te geven. — "Ik dank u wel, jufvrouw," zeide hij. — "En nu, (Jeorge," zeide mijn voogd, "daar wij van uw kant geene nieuwe verzekeringen verlangen, geloof ik ook, dat wij er van onzen kant geen behoeven te geven." — "Volstrekt niet, mijnheer. Ik dank u met al mijn hart. Als ik niet onschuldig was aan die misdaad, zou ik u dan kunnen aanzien en mijn geheim voor mij zelven houden, nu gij zoo goed zijt mij zoo te komen bezoeken.\' Ik ben zeer ge- voelig voor dit bezoek. Ik ben niet welsprekend, jufvrouw Summerson en mijne heeren, maar ik gevoel het diep." Hij legde voor een oogenblik zijne hand op
zijne breede borst en boog zijn hoofd voor ons. Hoewel hij zich terstond weder recht oprichtte, drukte hij door die eenvoudige beweging diepe aandoening uit. "Vooreerst," zeide mijn voogd, "kunnen wij
ook iets voor uw gemak of genoegen doen, George.\'" — "Waarvoor, mijnheer?" vroeg hij, zijne keel schrapende. — "Voor uw gemak of genoegen. Kunnen wij u ook iets bezorgen, dat de hardheid dezer gevangenschap zou ver- zachten?" — "Och, mijnheer," antwoordde George, na zich een oogenblik te hebben be- dacht, "ik ben u toch eveneens verplicht; maar daar het rooken niet geoorloofd is, kan ik niet zeggen, dat er iets is." — "Gij zult misschien later om vele kleinigheden denken. Als dat ge- beurt, Geoige, laat het ons dan maar weten." — "Wel bedankt, mijnheer. Maar," zeide George, met een glimlach op zijn bruin gezicht, "iemand , die zoo lang als ik zoo vagebondachtig door de wereld heeft gezwalkt, vindt het hier al goed |
|||||||
|
over hem gedaan heeft, weet ik zeker. Hij
bekent, dat hij, weinige minuten voor den moord, alleen op de plaats daarvan aanwezig is geweest. Ik geloof oprecht, dat hij even onschuldig daaraan is als ik, maar dit zijn allen redenen, die hem in verdenking moeten brengen." — "Dat is waar," zeide mijn voogd, en vervolgde, zich naar mij keerende: "wij zouden hein een slechten dienst doen, Esther, als wij onze oogen in dit opzicht voor de waar- heid wilden sluiten." Ik gevoelde, dat wij niet alleen voor ons zel-
ven, maar ook voor anderen de volle kracht dezer omstandigheden in zijn nadeel moesten erkennen. Maar ik wist toch ook (ik kon niet nalaten het te zeggen), dat het gewicht dier omstandigheden ons niet zou bewegen om hem in zijn nood te verlaten. "Dat verhoede tïod!" antwoordde mijn voogd.
"Wij zullen hem bijstaan, zooals hij die twee arme schepsels, die nu niet meer leven, heeft bijgestaan." Hij meende Gridley en den jon- gen, aan welke beide George huisvesting had verleend. Mijnheer Woodcourt verhaalde ons daarop, dat
de knecht van den gewezen cavalerist voor liet aanbreken van den dag bij hem was gekomen, nadat hij den geheelen nacht radeloos langs de straten had gezworven. Hat George voorul angstig was dat wij hem misschien voor schul- dig zouden houden. Hat hij zijn bode had be- last om ons de plechtigste verzekering van zijne volkoinene onschuld over te brengen. Dat mijn- heer Woodcourt tien man niet had kunnen ge- ruststellen dan door te beloven, dat hij des morgens vroeg naar ons toe zou gaan en ons alles zeggen. Hij was voornemens, voegde hij er bij, den gevangene zoo aanstonds zelf te gaan zien. Mijn voogd zeide terstond, dat hij medeging.
Wat mij betreft, behalve dat ik veel van den braven George hield en hij van mij, had ik ook eene geheime reden van belangstelling in het gebeurde, die alleen aan mijn voogd be- kend was. Het was alsof het mij van nabij be- trof, en van persoonlijk belang voor mij was, dat de waarheid ontdekt werd en geen onschul- dige verdacht werd; want de verdenking, eens op een dwaalspoor, kon nog verder dwalen. Kortom, ik achtte het mijn plicht insgelijks
mede te gaan; mijn voogd poogde mij dit niet te ontraden, en ik ging. De gevangenis was een groot gebouw, met
vele binnenplaatsen en gangen, zoo zeer aan elkander gelijk en eveneens bestraat, dat ik onder het voortgaan de teedere gehechtheid be- gon te begrijpen, die eenzame gevangenen, van jaar tot jaar tusschen dezelfde starende muren opgesloten, — gelijk ik wel gelezen heb — soms voor een enkel spruitje onkruid of grashahnpje beginnen te koesteren. Alleen in eene gewelfde |
|||||||
|
Ü50 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
genoeg zooals liet er is." — "En vervolgens
moeten wij over uwe omstandigheden spieken," zeide mijn voogd. — ".luist, mijnheer," ant- woordde George, en sloeg eenigszins nieuws- gierig, maar volkomen bedaard, zijne armen over elkander. — "Hoe staat de zaak nu.\'" — "Wel, mijnheer, zij is vooreerst uitgesteld. Bucket lieeft mij gezegd, dat hij waarschijnlijk van tijd lot tijd om langer uitstel zal vragen, tot de zaak meer volledig is. Hoe hij die meer vol- ledig zal maken, begrijp ik niet; maar ik denk, dat Bucket het wel op eene of andere manier zal klaar krijgen." — "Maar, de hemel bewaar ons, man!" riep mijn voogd uit, van verras- sing weder in zijne oude zonderlinge drift ver- vallende; "gij spreekt van u zelven alsof gij iemand anders waart." — "Neem mij dat niet kwalijk , mijnheer," antwoordde George. "Ik ben zeer gevoelig voor uwe goedheid. Maar ik be- gr\'yp niet hoe een onschuldig man zich in zoo iets kan schikken zonder met zijn hoofd tegen den muur te loopen, of hij moet het zoo leeren bezien." — "Dat is wel waar, in zekere mate," hervatte mijn voogd, nu geheel bedaard. "Maar, mijn goede man, zelfs een onschuldige moet de gewone voorzorgen nemen om zich te ver- dedigen." — "Zekerlijk, mijnheer. En dat heb ik ook gedaan. Ik heb tegen de magistraat gezegd: "Heeren, ik ben even onschuldig aan dat bedrijf als gij zelven; wat als bezwaar tegen mij is ingebracht, is de waarheid; meer weet ik er niet van." Ik ben voornemens dat te blij- ven zeggen, mijnheer. Wat kan ik meer doen ? Het is de waarheid." — "Maar de enkele waar- heid zal niet baten," zeide mijn voogd hierop. — "Niet, mijnheer? Dat is een tamelijk slecht
vooruitzicht voor mij," merkte George zeer koel- bloedig en vriendelijk aan. — "Gij moet een advocaat hebben," vervolgde mijn voogd. "Wij zullen een goeden voor u aannemen." — "Ik hoop, dat gij het niet kwalijk zult nemen, mijn- heer," antwoordde George, met een stap ach- terwaarts. "Ik ben u toch eveneens verplicht. Maar ik moet u bepaald verzoeken om mij van zoo iets te verschoonen." — "Gij wilt dus geen advocaat hebben?" — "Neen, mijnheer." George schudde zeer nadrukkelijk zijn hoofd. "Ik ben u dankbaar voor uw aanbod, mijnheer; maar — geen advocaat." — "Waarom niet?" — "Ik
houd niet van dat volk," antwoordde George. "Gridley deed dat ook niet. En — neem mij niet kwalijk, dat ik het zeg — ik had moeiel\'yk kunnen denken, dat gij zelf het deedt, mijn- heer."— "Dat is in burgerlijke zaken," zeide mijn voogd, eenigszins verlegen , "in burger- lijko zaken, George." — "Zoo, mijnheer!" hervatte George op zijn gewonen rondbor- stigen toon. "Ik ben niet bekend met die ver- schillende namen, maar over het geheel heb ik een hekel aan dat volk." Hij sloeg zijne armen uit elkander en bleef
|
|||||||
|
voor ons staan met de eene zware hand op de
tafel en de andere op de heup, — een vol- maakt model van een man, die niet van zijn voornemen is af te brengen. Het was vruchte- loos, dat wij hem alle drie poogden te over- reden; hij luisterde met die zachtmoedigheid, die hem bij zijne manhaftige rondborstigheid zoo goed stond, maar werd blijkbaar door onze redenen evenmin verwrikt als zijne gevangenis zelve. "Denk er nog eens over, mijnheer George,"
zeide ik. "Kunt gij niet zeggen, hoe gij dan uwe zaak liefst zoudt willen behandeld heb- ben?" — "Zeker zou ik liefst voor een krijgs- raad te recht staan , jufvrouw," antwoordde hij, "maar dat gaat niet aan, gelijk ik wel weet. Als gij zoo goed wilt zijn, jufvrouw, om mij voor een paar minuten, en langer niet, uwe aandacht te geven, zal ik mijn best doen om mij zoo duidelijk te verklaren als ik kan." Hij zag ons alle drie beurtelings aan, schudde
even zijn hoofd, alsof hij het in zijne stijve stropdas te recht zette, en na zich een oogen- blik bedacht te hebben, vervolgde hij: "Gij ziet wel, jufvrouw, ik ben gearresteerd
en geboeid hier gebracht. Ik ben onteerd en geschandvlekt, en zit nu hier. Mijne galerij is doorzocht; het weinigje goed, dat ik heb, is overal verstrooid, zoodat ik zelf niet weet waar het gebleven is; en zooals ik zeide, hier zit ik. Maar daarover klaag ik niet zoozeer. Hoe- wel het eigenlijk niet onmiddellijk door mijne eigene schuld is, dat ik hier ben gekomen, kan ik toch heel wel begrijpen, dat dit niet gebeurd zou zijn als ik in mijne jeugd niet zoo los en ongeregeld was geweest. Maar het is gebeurd. En nu komt de vraag: hoc zal ik er mij onder houden?" Hij wreef zijn voorhoofd en zeide veront-
schuldigend en met zijn vriendelijken, half schertsenden blik: "Ik ben zulk een slecht prater, dat ik eventjes moet denken." Toen hij eventjes gedacht had, keek hij weder op en vervolgde: "Hoe er mij onder te houden? De man, die
zoo ongelukkig aan zijn eind is gekomen, was ook een soort van advocaat, en had mij stijf onder den duim. Ik wil zijne asch niet opra- kelen, maar als hij nog leefde zou ik zeggen, dat hij mij duivels onder den duim hield. Dat is dus voor mij geene reden om meer van zulke lieden te houden. Als ik mij nooit met zulke lieden had ingelaten, zou ik niet hier zijn ge- komen. Maar dat wilde ik nu eigenlijk niet zeggen. Onderstel nu eens, dat ik hem had doodgeschoten. Onderstel eens, dat ik hem wer- kelijk een kogel in het lijf had gejaagd uit een van die pas afgevuurde pistolen, die Bucket bij mij gevonden heeft, en, och Heero! alle dag had kunnen vinden zoolang ik die galerij gehad heb. Wat zou ik dan gedaan hebben |
|||||||
|
ZEER OUDE KENNISSEN. 1351
|
|||||||
|
i eersten schrik, om als een moordenaar opge-
I pakt te worden, te boven was — en iemand, die zoo heen en weer gesmakt is als ik, heeft niet veel tijd noodig om van een schrik te bc- komen — ben ik zachtjes aan tot een besluit gekomen; en daarbij zal ik blijven. Ik zal geene betrekkingen tot schande zijn of ongelukkig ma- ken; en — dat is alles wat ik te zeggen heb." De deur was geopend om een man in te la- ten, die insgelijks eene militaire houding, maar op het eerste gezicht een minder gunstig voor- komen had, on eene vrouw, met eene bruine, gezonde kleur, heldere oogen en eene mand aan den arm. Deze vrouw had van dat zij bin- nenkwam af met de meeste aandacht naar Geor- ge geluisterd. Hij had beiden met een gemoen- zaam knikje en een vriendelijken blik ontvan- gen, maar zonder zijne reden af te breken om hen te begroeten. Thans echter drukte hij hun hartelijk de hand en zeide: "Jufvrouw Sum- merson en mijne heeren, dat is een oud ka- meraad van mij, Josef Bagnet. En dat is zijne vrouw, jufvrouw Bagnet. Bagnet maakte eene stijve militaire buiging
voor ons, en zijne vrouw neeg. "Zij zijn echte goede vrienden van mij," zeide
George. "Het was bij hen aan huis, dat ik ge- pakt werd." — "Met een bespeelde violoncel," viel Bagnet hierop in , toornig zijn hoofd schud- dende — "een goeden toon — voor een vriend — die op geen geld zou zien." — "Mat," zeido
George, "gij zult wel gehoord hebben wat ik deze dame en twee heeren gezegd heb, on ik weet ook, dat gij het zoo goedvindt." Bagnet liet, na zich eens bedacht to hebben,
de uitspraak aan zijne vrouw over. "Oudje," zeide hij, \'\'zeg hem eens — of ik het goedvind — al of niet."
"Wel, George," riep jufvrouw Bagnet uit, die
ondertusschen hare mand had uitgepakt, waarin zij een stuk ham, wat thee en suiker en een bruin brood had medegebracht, "gij moest van zelf al weten, dat ik het lang niet goedvind. Gij moest van zelf al weten, dat het genoeg is om iemand razend te maken, als hij u zoo hoort praten. Gij wilt op die manier niet vrij komen — en op die manier niet vrij komen — wat moet al dat keuren en kiezen beduiden , George ? Dat is allemaal gekheid." — "Gij mocht mij wel wat toegeven om mijn ongeluk, juf- vrouw Bagnet," zeide George losweg. — "Och, maal niet over uw ongeluk," riep jufvrouw Bagnet uit, "als het u niet wijzer maakt dan om zoo te praten. Ik schaam mij altijd als ik een man zotteklap hoor uitslaan, maar nooit heb ik mij zoo geschaamd als nu over u. Ad- vocaten? Al te veel deugt somtijds ook niet, maar wat zou u anders hinderen om twaalf ad- vocatente nemen, als mijnheer u dat aanraadde?" — "Die vrouw spreekt zeer verstandig," zeide
mijn voogd. "Ik hoop, dat gij hem zult over- |
|||||||
|
zoodra ik Lier zat? Een advocaat hebben ge-
nomen." Hij hield op, toen hij het slot hooide om-
draaien, en ging eerst weder voort nadat de deur geopend en wederom gesloten was. Waar- toe, zal ik zoo aanstonds zeggen. "Ik zou een advocaat hebben genomen, en
hij zou gezegd hebben (zooals ik dikwijls in de couranten heb gelezen): "Mijn cliënt zegt niets, mijn cliënt reserveert zich zijne verdo- diging, mijn cliënt dit en dat en nog wat." Nu ! het is, naai\' mijne gedachten, de gewoonte van dat volk niet om recht door zee te gaan, of te denken, dat andere menschen dat doen. Zeg nu, ik ben onschuldig, en ik neem een advocaat. Het is even waarschijnlijk, dat hij mij voor schuldig zou houden als voor onschul- dig; misschien nog waarschijnlijker. Wat zou hij doen, hetzij ik schuldig was of niet? Hij zou doen alsof ik schuldig was; mij den mond sluiten, zeggen, dat ik mij niet moest com- promitteeren, de getuigen in de war brengen, en mij met allerlei streken en vondsten mis- schien vrij krijgen. Maar, jufvrouw Summer- son, kan het mij schelen of ik op die manier vrij kom; of zou ik liever op mijne eigene manier willen gehangen worden ? als gij mij niet kvva- lijk neemt, (lat ik voor eene dame van zulke onaangename dingen spreek?" Hij was nu door zijn onderwerp warm ge-
worden en behoefde zich niet meer eventjes te bedenken. "Ik zou liever op mijne eigene manier ge-
hangen worden. En dat ben ik ook voornemens ! Ik wil niet zeggen," hier zag hij ons in het rond aan, met opene oogen en de forsche armen in de zijden, "dat ik er meer op ge- stcld ben om gehangen te worden, dan iemand anders. Wat ik zeg is dit: ik moet zuiver en met eere vrij komen, of geheel niet. Als het dus waar is wat ik tegen mij hoor inbrengen, zog ik, dat het waar is; en als men mij ver- telt : "wat gij zegt zal tegen u worden gebruikt," zeg ik hun, dat het mij niet schelen kan; ik wil, dat het gebruikt zal worden. Als zij uit de geheelc waarheid mijne onschuld niet kun- nen opmaken, is het niet waarschijnlijk, dat zij het uit iets minders of iets anders zullen doen. En als zij dat doen is het mij toch niets waard i-r." .... c5
\'lij deed een paar stappen over den steenen
vloer, kwam toen naar de tafel terug on be- sloot aldus: "Ik dank u wel, mejufvrouw en mijne hee-
ren, voor uwe aandacht, en nog veel meer voor uwe belangstelling, /.oo staat nu de zaak, zoo- als een eenvoudig oud soldaat er over denkt. Ik heb nooit in mijn leven iets goeds gedaan, behalve mijn plicht als soldaat, en als mij nu eindelijk hot ergste overkomt, zal ik zoo tame- lijk oogsten wat ik gezaaid heb. Toen ik den |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
X>2
|
|||||||||
|
reden, jufvrouw Bagnet." — "Hem overreden,
mijnheer?" riep zij uit. "Wel Heere, neen! Gij kent üeorge nog niet. Zie hem daar eens staan;\' jufvrouw Bagnet liet hare mand los, om met beide hare bruine handen naar hem te wijzen: "zulk een eigenzinnige, koppige kerel als ooit iemand zijn geduld heeft doen verliezen! Gij zoudt evengoed een acht-en-veertigpouder op schouder kunnen nemen, als dien man van iets afbrengen, dat hij eens in zijn hoofd heeft ge- kregen. Ken ik hem niet!" riep zij uit. \'Ken ik u niet, George! Gij wilt mij toch na al die jaren niet wijs maken, dat gij nu een ander karakter hebt gekregen?" Hare vriendschappelijke verontwaardiging
maakte een voorbeeldigen indruk op haar echt- genoot, die verscheidene muien tegen zijn ouden kameraad zijn hoofd schudde, als eene stilzwij- gende vermaning om toe te geven. Ondertus- schen zag jufvrouw Bagnet mij aan, en uit het spel harer oogen maakte ik op, dat zij wenschte dat ik iets doen zou, schoon ik niet kon be- grijpen wat. "Maar ik heb er al jaren lang van afgezien om
u tot iets te willen bepraten, oude jongen," zeide jufvrouw Bagnet, terwijl zij een weinigje stof van de ham blies en mij wederom aanzag, "en als de heeren en dames u evengoed ken- nen als ik, zullen zij er ook maar van afzien. Als gij niet te koppig zijt om wat eten aan te nemen, hier staat liet." —"Bat neem ik aan, en bedank u wel,\' antwoordde George. — "Boet gij dat toch?" zeide jufvrouw Bagnet, nog op denzelfden toon. "Bat verwondert mij waarlijk. Het verwondert mij, dat gij ook niet op uwe eigene manier wilt doodhongeren. Bat zou men juist van u verwachten. Misschien zal u dat ook nog wel in het hoofd komen." Hier zag zij mij wederom aan, en nu begreep ik uit hare blik- ken naar de deur en naar mij, dat zij wenschte, dat wij zouden heengaan en buiten de gevan- genis naar haar wachten. Nadat ik dit op de- zelfde wijs aan mijn voogd en mijnheer VVood- court had medegedeeld, stond ik op. — "Wij hopen, dat gij er beter over zult denken, mijn- heer George," zeide ik: "en wij zullen nog eens naar u komen zien, in de hoop, dat wij u dan redelijker zullen vinden." — "Bankbaai- der kunt ge mij niet vinden, jufvrouw Sum- merson," antwoordde hij. — "Maar wel meer vatbaar voor overreding, hoop ik," zeide ik daar- op. "En laat ik u bidden te bedenken, dat de opheldering van dit geheim en de ontdekking van den wezenlijken dader ook voor anderen, behalve u, van het grootste gewicht kunnen zijn." Hij hoorde mij eerbiedig aan, maar zonder
veel op deze woorden te letten, die ik reeds half van hem afgewend uitsprak; hij lette (ge- lijk hij mij naderhand zeide) op mijne lengte en gestalte, die op eens zijne aandacht sche- nen te trekken. |
|||||||||
|
"Het is zonderling," zeide hij. "En toch dacht
ik liet toen ook al." Mijn voogd vroeg hem wat hij meende.
"Wel, mijnheer," antwoordde hij, "toen eene ongelukkige toevalligheid mij op den avond van den moord naar de trap van den doode bracht, zag ik in het donker eene gedaante voorbij- gaan, die zoo op jufvrouw Summerson geleek, dat ik op het punt was om haar aan te spre- ken." Voor een oogenblik gevoelde ik eene huive-
ring, gelijk ik vroeger of later nooit gevoeld heb — en hoop, dat ik nooit weer gevoelen zal. "Zij kwam naar beneden toen ik naar boven ging," zeide George, "en ging het venster, waardoor de maan scheen, voorbij, met een lossen zwarten mantel om; ik lette nog op de breede franje daaraan. Maar dat heeft niets te maken met datgene, waarover wij nu spre- ken, behalve dat jufvrouw Summerson er op dit oogenblik zoo op geleek, dat het mij weder in het hoofd kwam." Ik kan de gemoedsstemming, waarin ik na
dit gezegde kwam, niet beschrijven of verkla- ren. Het is genoeg, dat de onbestemde ver- plichting, die ik in het eerst had gevoeld, om het onderzoek na te gaan en bevorderlijk te zijn, nog sterker werd, zonder dat ik mij zelve een bepaalde vraag durfde doen, en dat ik mij met verontwaardiging wilde opdringen, dat er geene mogelijke reden bestond, waarom ik be- vreesd behoefde te zijn. Wij gingen met ons drieën de gevangenis
uit en bleven, op eenigen afstand van de poort, die in eene stille straat uitkwam, op en neer wandelen. Wij hadden niet lang gewacht toen jufvrouw Bagnet en haar man ook naar buiten en snel naar ons toe kwamen. Jufvrouw Bagnet had tranen in de oogen
en eene hoogere kleur. "Ik heb George niet laten merken wat ik
er van dacht, jufvrouw," was haar eerste ge- zegde toen zij aankwam, "maar het ziet er slecht voor hem uit, arme jongen 1" — "Toch niet met zorg, voorzichtigheid en goede hulp," zeide mijn voogd. — "Een heer als gij zal het wel moeten weten, mijnheer," antwoordde jufvrouw Bagnet en veegde met den zoom van haar grijzen mantel haastig hare oogen af; "maai1 ik ben onge- rust voor hem. Hij is zoo los geweest, en heeft zooveel gezegd, dat hij nooit meende. Be heeren van de jury zullen hem misschien niet zoo goed verstaan als Lignum en ik doen. En dan zijn er zooveel omstandigheden gebeurd, die hem kwaad kunnen doen, en zullen er zooveelmen- schen opgeroepen worden om tegen hem te spreken, en is die Bucket zoo slim." — "Met die bespeelde violoncel. Bie zeide, dat hij het octaanluitje gespeeld had — toen hij een jongen was," voegde Bagnet er zeer plechtstatig bij. — "Nu zal ik u eens wat zeggen, jufvrouw," |
|||||||||
|
353
|
||||||||||||||||
|
HET OUDJE GAAT OP RETS.
|
||||||||||||||||
|
spelden in haar mond, en begon hare rokken
in het rond op te spelden, een weinig hoo- ger dan den zoom van haar grijzen mantel; liet- geen zij met verbazende snelheid en handig- heid verrichtte. "Lignum," zeide zij daarop, "pas gij maar
op de kinderen, oude man, en geef mij de paraplu. Ik ga naar Li ncol n shire, om die oude jufvrouw hier te halen." — "Goede hemel, hoor die vrouw eens aan!" riep mijn voogd uit, en stak te gelijk de hand in zijn zak. "Hoe zal zij gaan ? Hoeveel geld heeft zij wol bij zich?" Jufvrouw Bagnet tastte in haar zak en haalde
|
||||||||||||||||
|
hervatte jufvrouw Bagnet, "en als ik jufvrouw
zeg, meen ik u allemaal. Kom even naar dien hoek, en ik zal het u zeggen." Jufvrouw Bagnet bracht ons haastig naar eene
nog stillere plek, en was daar eerst te zeer buiten adem om voort te gaan, zoodat Bagnet haar ver- maande: "Zeg het dan nu, oudje." "Wel dan, jufvrouw," vervolgde het oudje,
de linten van haar hoed lostrekkende om meer lucht te krijgen, "gij zoudt evengoed het kasteel van Dover kunnen verzetten als George op dit punt tot andere gedachten brengen, of gij moet een nieuw middel daartoe vinden. En dat heb ik gevonden!" — "Gij zijt een juweel van |
||||||||||||||||
|
"MAAR EU MOET TOCH EEN VOORBEELD GESTELD WORDEN — 13ETER KEN VERKEERDEN
OP TE HANGEN DAN IN HET GEHEEL NIEMAND." (blz. 357). |
||||||||||||||||
|
een vrouwtje," zeide mijn voogd. "Ga voort!" —
^\'Nu zal ik u zeggen, jufvrouw," vervolgde zij, in haar ijver bij ieder gezegde wel zesmaal hare handen samenslaande, "wat hij zegt van geene betrekkingen is alles gekheid. Zij weten niet van hem, maar hij weet wel van hen. Hij heeft mij nu en dan meer verteld dan iemand anders, en het was niet voorniet, dat hij eens mijn Woolwich waarschuwde om zijne moeder het haar niet te doen vergrijzen. Ik wed om vijftig pond, dat hij dien dag zijne moeder had ge- zien. Zij leeft nog, en zij moet terstond hier gehaald worden." Oogenblikkelijk nam jufvrouw Bagnet eenige
|
||||||||||||||||
|
een lederen beursje uit, waarin zij haastig eenige
schellingen overtelde, en dat zij daarop zeer weltevreden weder wegstak. "Wees maar niet bang voor mij, jufvrouw.
Ik ben eene soldatenvrouw en gewoon op mijne eigene manier te reizen. Lignum, oude jon- gen," hem kussende, "een voor u zelven en drie voor de kinderen. Nu, ik ga naar Lin- col nshire, om George\'s moeder te halen." En werkelijk ging zij zoo heen, terwijl wij
alle drie elkander vol verbazing stonden aan te kijken. Met haar grijzen mantel om stapte zij met vaste schreden voort, sloeg den hoek om en was verdwenen. |
||||||||||||||||
|
N
|
||||||||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
354
|
|||||||||||
|
\'•Mijnheer Bagnet," zeide mijn voogd, "gij
zult haar tocli zoo niet laten gaan?" — "Kan er niet aan doen," antwoordde hij. "Eens zoo naar huis gekomen — uit een ander wereld- deel — met denzelfden grijzen mantel — en de- zelfde paraplu. Wat mijn oudje u zegt te doen — doe dat. Wat zij zegt: ik doe het — dat doet zij." — "Dan is zij even braaf en degelijk als zij er uitziet," zeide mijn voogd, "en meer kan ik niet van haar zeggen." — "Zij is vleu- gelman van het keurbataljon," zeide Bagnet, over zijn schouder naar ons omkijkende, ter- w\'yl hij insgelijks heenging. "En er is geene tweede zoo. Maar voor haar wil ik dat nooit zeggen. De subordinatie moet gehandhaafd worden." |
honderd guinjes moet verzoend worden. Laden,
lessenaars, zakken, alles wat hem toebehoord had, wordt door Bucket geëxamineerd. Eenige uren later zullen hij en de Romein alleen te zamen zijn en hunne voorvingers vergelijken. Het is waarschijnlijk, dat deze bezigheden on-
vereenigbaar zijn met het genot van het huise- lijk leven, maar zeker is het, dat Bucket niet naar huis gaat. Hoewel hij over het algemeen het gezelschap zijner vrouw op hoogen prijs stelt — die een natuurlijken aanleg voor de geheime politie heeft, welke, door oefening in dat vak ontwikkeld, groote dingen had kunnen doen, maar haar thans niet verder heeft ge- bracht dan tot op zekere hoogte als liefhebster — houdt hij zich thans van haar opbeurenden invloed verwijderd. Jufvrouw Bucket heeft nie- mand anders tot gezelschap en gesprek, dan hare inwoonster, gelukkig eene zeer gezellige dame, in wie zij veel belang stelt. Eene menigte menschen verzamelt zich in
Lincoln\'s Inn Fields op den dag der be- grafenis. Sir Leicester Dedlock woont die plech- tigheid in eigen persoon bij; strikt gesproken zijn er nog maar drie andere menschelijke vol- gers, namelijk, Lord Doodle, William BulTy en de flauwe neef, (die er bij genomen is om het viertal vol te maken): maar de stoet van ontroostbare koetsen is ontzaglijk. De Pairschap zendt meer vierwielige droefheid dan men ooit in die buurt heeft gezien. Zoo talrijk zijn de wapens op koetsportieren, dat men had kun- nen denken, dat de raad van adel met één slag vader en moeder had verloren. De hertog van Foodle zendt een prachtig gebouw van stof en asch, met zilveren naaf bussen, patent-assen en al de laatste verbeteringen, benevens drie bedroefde wormpjes, van zes voet lengte, die zich in een tros van weemoed achterop vast- houden. Al de staatsiekoetsiers van Londen schijnen in rouw gedompeld; en indien die oude doode man met zijn vaal zwart pak thans niet alle liefhebberij voor fraaie paarden heeft verloren (hetgeen men voor onmogelijk moet houden) moet hij zich vandaag zeer gestreeld gevoelen. Zeer stil tusschen de aansprekers en de equipa-
ges en de kuiten van zoovele beenen, allen in rouw gedompeld, zit Bucket verborgen in een der ontroostbare koetsen, en overziet de volks- menigte op zijn gemak door de opgehaalde luik- jes. Hij heeft scherpe oogen voor wat er in zulk een gedrang te zien is — maar waarvoor niet? — en nu aan den eenen dan aan den anderen kant uitkijkende, nu naar de daken der huizen, nu over de hoofden heen, laat hij zich niets ontsnappen. "En z\'y\'t gij daar, mijne deelgenoote, in Hef
en leed en in nog wat ?" zegt Bucket bij zich zelven, en spreekt aldus jufvrouw Bucket aan, die door zijne gunst op de stoep van het huis |
||||||||||
|
LUI.
HET SPOOR.
Onder de bestaande omstandigheden gaan
Bucket en zijn voorvinger dikwijls met elkan- der te rade. Wanneer Bucket eene zaak van gewicht aan den gang heeft, schijnt zijn voor- vinger tot de waardigheid van een helpenden Demon te rijzen. Hij steekt hem in zijn oor en de vinger duistert hem berichten in; hij legt hem op zijne lippen en de vinger beveelt hem geheimhouding; hij wrijft hem over zijn neus, en hij verscherpt zijn reuk; hij heft hem dreigend voor den schuldige op. en de toovermacht van dien vinger dwingt eene bekentenis af. Wan- neer Bucket en die vinger veel met elkander te rade gaan, voorspellen de wichelaars van den geheimen Tempel altijd, dat men eerlang van de wrekende gerechtigheid zal hooren. Anders een welwillend waarnemer van het
menschel\'yk leven en bedrijf, een zachtzinnig wijsgeer, die de dwaasheden des menschdoms niet te streng wil beoordeelen, bezoekt Bucket eene menigte van huizen, en wandelt eene ein- delooze reeks van straten door, eenigszins alsof hij zich verveelde en het hein aan doel en bezig- heid ontbrak. Hij is zeer vriendelijk voor zijne rnedemenschen en wil met de meesten van hen drinken. Hij is mild met zijn geld, innemend van manieren, argeloos in zijn gesprek — maar onder dien vreedzamen stroom van zijn leven loopt een tegenstroom, waarvan zijn voorvin- ger het geheim weet. Tijd en plaats kunnen Bucket niet binden.
Gelijk de mensch in liet afgetrokkene is hij van- daag hier en morgen verdwenen — maar, zeer ongelijk aan dien mensch is hij morgen wederom hier. Van avond staat hij als toevallig te kijken naar de ijzeren dompers boven de deur van Sir Leicester\'s huis in de stad; en morgenochtend wandelt hij op het plat van Kastanje-Hof, waar vroeger die oude man wandelde, wiens schim met |
|||||||||||
|
MIJNHEER BUCKET HOUDT DE WACHT. 355
|
|||||||
|
Ongelukkig snuift Aiercurius niet.
"Zoudt ge mij dan toch geen snuifje kun-
nen bezorgen?" zegt Bucket. "Als het u be- lieft. liet komt er niet op aan welke snuif; ik zie niet bijzonder op de soort. Gij zult mij pleizier doen." Nadat hij op zijn gemak een snuifje heeft
genomen uit eene doos, daartoe van den een of ander beneden geleend, en de snuif met veel vertooning van aandacht, eerst met den eenen en dan met den anderen kant van den neus, heeft geproefd, zegt Bucket zeer ernstig, dat het de echte soort is, en gaat met den brief in de hand heen. Hoewel hij nu, terwijl hij naar boven stapt
en de kleine bibliotheek, achter de groote, op- zoekt, het gezicht zet van iemand, ciie gewoon is dagelijks eenige dozijnen brieven te ontvan- gen, is het toch de waarheid, dat hij nooit in zijn leven drukke briefwisseling heeft gehou- den. Hij is geen vlug schrijver, want hij vat de pen bijna eveneens als den staf, dien hij al- tijd in zijn zak heeft, en hij moedigt nooit iemand aan om hem te schrijven, daar hij dit voor eene veel te lompe manier houdt om tcedere zaken te behandelen. Verder ziet hij dikwijls bezwarende brieven als bewijzen aanvoelen, hetgeen hem aanleiding geeft om te bedenken, dat het schrijven daarvan eene domheid was. Om deze redenen heeft hij, hetzij als afzen- der of ontvanger, zeer weinig met brievenuit- staan. En tocli heeft hij er nu binnen de laatste vier en twintig uren een half dozijn ontvan- gen. "En deze," zegt Bucket, terwijl hij den brief
op de tafel uitspreidt, "is van dezelfde hand en bestaat uit dezelfde twee voorden." Welke twee woorden ?
Hij gaat naar de deur , draait den sleutel in
het slot om, opent zijne portefeuille (voor velen een boek des noodlots,) legt een anderen brief er naast, en leest in beiden , met groote letters geschreven: "LADY dedlock." "Ja, ja," zegt Bucket. "Maar ik had ook
zonder deze naamlooze inlichtingen het geld wel kunnen verdienen." Nadat hij de brieven in zijn boek des nood-
lots heeft geborgen, opent hij de deur weder, juist bijtijds om zijn middagmaal in te laten, dat hem op een weibeladen bak wordt gebracht, met eene llesch sherry er bij. In vriendschap- pelijke kringen, waar hij zich geen bedwang behoeft aan te doen, merkt Bucket dikwijls aan, dat een mondje vol ouden sherry hem beter smaakt dan iets anders, dat men hem kan voorzetten. Hij vult dus zijn glas, smakt met de lippen nadat hij het geledigd heeft en zet zich aan zijn maaltijd, toen hem eendenk- beeld invalt. Bucket opent zachtjes de deur van het aan-
grenzende vertrek en kijkt binnen. De biblio- |
|||||||
|
des overledenen siaai. "Ja, ja, daar zij t gij I En
ga ziet er heel goed uit, jufvrouw Bucket." De stoet is nog niet op weg, maar wacht
nog tot de oorzaak van al die beweging naar buiten is gedragen. Bucket, in de voorste adel- hjke koets, gebruikt zijne twee voorvingers om het luikje eene haarbreedte open te houden terwijl hij uitkijkt. Het bewijst veel voor zijne liefde en trouw
als echtgenoot, dat hij zich nog inet jufvrouw Bucket bezig houdt. "Zijt gij daar, mijne help- ster?" prevelt hij. "En onze inwoonster bij u. Ik let wel op u, jufvrouw Bucket. Ik hoop, dat het goed staat met uwe gezondheid, lieve." Verder spreekt Bucket geen woord, maar blijft
met zeer opmerkzame oogen zitten, tot de ge- kiste bewaarder van adellijke geheimen naar beneden wordt gedragen. — Waar zijn nu al die geheimen? Bewaart hij ze nog.\' Zijn zij met hem medegevlogen op die onverwachte reis? — en tot de stoet in beweging geraakt en Bucket andere voorwerpen voor de oogen krijgt. Daar- na zet hij zich op zijn gemak om een eindje te rijden, en let op de uitmonstering der rij- tuigen, voor het geval, dat die kennis hem soms mocht te pas komen. Een aanmerkelijk contrast tusschen mijnheer
Tulkinghorn, in zijne donkere koets opgeslo- ten, en Bucket in de zijne. Tusschen de on- beduidende roode vlek van die kleine wond, welke den een in dien vasten slaap heeft gedom- peld, waarin hij zoo zwaar over de straatsteenen schokt, en het smalle bloedspoor, dat den ander zoo wakker houdt! Maar dit gaat beide nu niet aan; geen van beiden denken zij daarom. Bucket rijdt op zijn gemak met den stoet
mede en stapt stil uit de koets, wanneer de gelegenheid, die hij te voren berekend heeft, zich daartoe aanbiedt. Hij begeeft zich naar de woning van Sir Leicester Dedlock, waar hij tegenwoordig zoo goed als thuis is, waar hij op alle uren naar believen komt en heengaat, waar hij altijd welkom is, waar men veel werk van hem maakt, waar hij al de bedienden kent en met een glans van geheimzinnige grootheid rond- wandelt. Hij behoeft niet te schellen of aan te klop-
pen. Hij heeft zich een sleutel laten verschafTen en kan naar welgevallen binnengaan. Terwijl hij het voorhuis doorgaat, bericht hein Mercu- rius: "Hier is nog een brief voor u, mijnheer Bucket, met de post gekomen," en geeft hem dien over. — "Zoo, nog een brief?" zegt Bucket. Indien Mercurius misschien eene stille nieuws-
gierigheid naar Bucket\'s brieven mocht koes- teren, is deze de man niet om die nieuwsgie- righeid te bevredigen. Bucket ziet hem aan alsof zijn gezicht een verschiet was van eenige mij- len lengte, en hij dat op zijn gemak beschouwde. •\'Hebt ge toevallig ook eene snuifdoos bij u?"
zegt Bucket. |
|||||||
|
356 HET VEELATEN HUIS.
|
|||||||
|
theek is ledig, en het vuur is bijna uitgebrand.
Nadat Bucket\'s oog als eene uitgelatene duif in dé kamer heeft rondgelladderd , strijkt het op eene tafel neer, waarop de aangekomene brieven gewoonlijk worden neergelegd. Verschei- dene brieven voor Sir Leicester liggen daarop. Bucket nadert en bezichtigt de adressen. \'\'Neen," zegt hij, "er is er geen van die hand. Ik ben de éenige, aan wien men schrijft. Ik kan er Sir Leicester morgen van spreken." Hij gaat weder zitten, houdt een smakelij-
ken maaltijd, en nadat hij een kort dutje heeft gedaan, wordt hij naar het salon geroepen. Sir Leicester heeft hem daar reeds eonige avon- den bij zich laten komen, om te vragen of hij iets te berichten heeft. De flauwe neef (zeer afgemat van de begrafenis) én Volumnia zit- ten daar insgelijks. Bucket maakt drie duidelijk verschillende bui-
gingen voor deze drie personen. Eene buiging van hulde voor Sir Leicester, eene buiging van galanterie voor Volumnia, en eene buiging van herkenning voor den flauwen neef, tot wien deze buiging op eene luchtige manier zegt: "(üj houdt wel eens van een pleiziertje, en wij kennen elkander." Na deze drie proefjes van zijn tact wrijft Bucket in zijne handen. "Hebt ge mij iets nieuws mede te doelen,
officier?" zegt Sir Leicester. "Verlangt ge mij ook afzonderlijk te spreken?" — "Neen — van avond niet, Sir Leicester Dedlock, baronet." — "Omdat mijn tijd," vervolgt Sir Leicester, "ge- heel ter uwer beschikking staat, als ik daar- mede iets kan toebrengen om de geschondene majesteit der wet te handhaven." Bucket knikt eens en werpt een blik naar
Volumnia, met haar rouge en haar parelsnoer, als wilde hij met allen eerbied zeggen: "Ik verzeker u, dat gij eene bevallige dame zijt. Ik heb er honderden gezien, die er op uwe jaren zoo goed niet uitzagen." De schoone Volumnia, misschien niet geheel
onbewust van den invloed harer bekoorlijkheden, staakt hare taak om driehoekige briefjes te schrijven, en verschikt peinzend haar parelsnoer, Bucket taxeert bij zich zelven de waarde van dat sieraad en acht het niet onwaarschijnlijk, dat zij verzen schrijft. "Indien ik u nog niet," vervolgt Sir Leices-
ter, "op de nadrukkclijkste manier bezworen heb, oflicier, om in dit gruwelijke geval al uwe bekwaamheid in te spannen, wensch ik bijzon- der deze gelegenheid waar te nemen, om dat mogelijke verzuim te hei-stellen. Ontzie «reene onkosten. Ik bon bereid om die allen te dragen, (üj kunt er voor de zaak, die gij ondernomen hebt, geen maken, die ik een oogenblik aar- zelen zal te vergoeden." Itucket maakt wederom de Sir Leicester toe-
komende buiging, als eene erkentenis van zijne mildheid. |
"Mijn gemoed," vervolgt Sir Leicester, met
oprechte warmte, "is, gelijk gij wel denken kunt, na die duivelachtige gebeurtenis nog niet weder in de gewone stemming gekomen, en van avond is het vooral vol verontwaardiging, nadat ik de smart heb gehad om het stoffelijk overschot van een getrouw en ijverig dienaar grafwaarts te geleiden." Sir Leicester\'s stem beeft en er staan tranen
in zijne oogen; de beste aandoeningen, waar- voor zijn gemoed vatbaar is, zijn opgewekt. "Ik verklaar," zegt hij, "ik vorklaar plech-
tig, dat het mij, zoolang deze misdaad niet ontdekt en volgens recht en wet gestraft is, bijna te moede is, alsof er eene vlek op mijn eigen naam was geworpen. Een man, die een groot gedeelte van zijn leven, die zelfs den laatsten dag van dat leven aan mij heeft toe- gewijd, een man, die gedurig aan mijne tafel heeft gezeten en onder mijn dak geslapen, gaat van mijn huis naar het zijne en wordt binnon een uur na dat hij mijn huis heeft verlaten neergeveld. Ik weet niet, of hij niet misschien van mijn huis af gevolgd is, in mijn huis be- spied is, of hij zelfs niet door zijne betrekking tot mijn huis het eerst de aandacht heeft ge- trokken — waaruit men misschien heeft kun- nen opmaken, dat hij rijker en over liet geheel een persoon van meer belang was, dan zijn eigen bescheiden gedrag zou hebben aangeduid. Indien ik met mijne middelen, mijn invloed en mijne positie niet al de aanleggers van zulk eene misdaad aan het licht kan brengen. schiet ik te kort in het betoon mijner achting voor de nagedachtenis van dien man, en mijner trouw voor iemand, die mij altijd getrouw is geweest." Terwijl hij met aandoening en ernst deze
betuiging allegt, en in de kamer rondziet alsof hij eene talrijke vergadering aansprak, ziet Bucket hem aan met een opmerkzamen ernst, waarin men, als deze gedachte niet al te ver- metel was, een zweem van medelijden zou kun- nen vinden. "De plechtigheid van boden," vervolgt Sir
Leicester, "een treffend bewijs van do achting, waarin mijn overleden vriend" (hij legt een nadruk op dat woord, want de dood wisclit alle ondeischeid van rang uit) "bij de bloem des lands hoeft gestaan, heeft, zeg ik, den schok vernieuwd en verzwaard, dien deze gru- welijke en vermetele misdaad mij had toege- bracht. Al ware het mijn broeder, die haar bedreven had, ik zou hem niet sparen." Bucket ziet zeer ernstig. Volumnia merkt van
den overledene aan, dat hij een heel lief en vertrouwd man was. "(Jij moet wel gevoelen, dat gij hom mist,
jufvrouw," zegt Bucket troostend. "Hij kan niet anders dan gemist worden, dat is zeker." Tot antwoord geeft Volumnia Bucket te ver-
|
||||||
|
MIJNHEER IiUCKET TEN HUIZE VAN SIR LEWESTER. X,7
|
|||||||
|
voorbeeld met den oflicier zulke vragen te doen.
Hij kan best over zijne eigene verantwoording oordeelen; hij handelt op zijne eigene verant- woording. En het past ons niet, die de wetten helpen maken, diegenen te belemmeren of te hinderen, die ze ten uitvoer leggen — of\' (Sir Leicester zegt dit met zekere barschheid, want Voluninia wilde er op invallen eer hij zijn vol- zin welluidend ten einde had gebracht) "hare geschondene majesteit handhaven." Volumnia verklaart met alle nederigheid , dat
zij niet alleen (gelijk de ijlhoofdige jeugd harer sekse in het algemeen) hare nieuwsgierigheid tot verontschuldiging kan aanvoeren, maar dat zij zich waarlijk doodtreurt over het verliesvan den lieven man, wien zij allen bejammeren. "Zeer wel, Volumnia," antwoordt Sir Lei-
cester. "Dan kunt gij niet te voorzichtig zijn." Bucket neemt de nu volgende pauze waar, om zich weder te laten hooren. "Sir Leicester Dedlock, baronet, ik heb er
niet togen om deze dame te zeggen, met uw verlof en onder ons, dat ik meen haast volle- dige bewijzen in handen te zullen hebben. De zaak is heel mooi geloopen, en het weinige. dat ei\' nog aan de bewijzen ontbreekt, hoop ik binnen eenige uren in handen te krijgen.\'\' — "Het doet mij waarlijk veel genoegen dit te hoo- ren," zegt Sir Leicester, "en liet strekt u tot groote eer."— "Sir Leicester Dedlock, baronet," ant- woordt Bucket, bijzonder ernstig, "ik hoop, dat het te gelijk mij tot eer zal strekken en ieder- een reden tot tevredenheid geven. Als ik zeg, dat de zaak heel mooi is geloopen, jufvrouw, ziet ge wel," vervolgt hij, met een ernstigen blik naar Sir Leicester, "meen ik dat, op mijne manier beschouwd. Op andere manieren be- schouwd, hebben zulke zaken altijd meer of minder iets leelijks en onaangenaams. Vreemde dingen in familiën komen wij somtijds te weten . jufvrouw; dingen, waarover gij waarlijk versteld zoudt staan." Voluninia, met haar kinderlijk onnoozel gil-
letje, denkt dit ook wel. "Ja, en zelfs in fatsoenlijke familiën, in aan-
zienlijke familiën, in groote familiën," zegt Bucket, wederom met een ernstigen blik ter zijde naai\' Sir Leicester. "Ik heb vroeger wel meer de eer gehad van in aanzienlijke familiën gebruikt te worden, en gij kunt u niet ver- beelden — ik durf wel zoover gaan van te zeg- gen, dat zelfs gij u niet verbeelden kunt, mijn- heer," daarmede richt hij zich tot den dauwen neef, "wat er al in omgaat." De neef, die zich op de sofa ligt te vervelen,
zegt geeuwende: "Wel te denken." Sir Leicester, het nu tijd achtende om den
officier weg te zenden, komt hier plechtstatig tusschenbeide met de woorden: "Zeer wel. Ik dank u !" en wuift te gelijk met do hand , waar- mede hij niet alleen aanduidt, dat het gesprek |
|||||||
|
staan, dat haar gevoelig hart vast voornemens
is om het nooit, zoolang zij leeft, te boven te komen ; dat hare zenuwen voor altijd een schok hebben gekregen, en tl at zij geene de minste verwachting heeft van ooit weder te kunnen glimlachen. Intusschen vouwt zij een driehoekig briefje aan dien geduchten ouden generaal te Bath, waarin zij haar treurigèn toestand be- schrijft. "liet moet eene teergevoelige vrouw een schok
geven," zegt Bucket medelijdend; "maar het zal wel slijten." Voluninia wenscht vooral te weten hoever
men al gevorderd is; of men nu dien ijselijkon oud-soldaat zal condamneeren, of hoe dat heeten mag? of hij ook medeplichtigen heeft gehad, of zooals de wet dat uitdrukt? en doet nog een aantal even onnoozele vragen. "Wel, ziet ge, jufvrouw," antwoordt Boeket,
terwijl hij zijn vinger in overredende beweging brengt — en zoo groot is zijne aangeborene galanterie, dat hij haast "liefje" had gezegd, "het is niet gemakkelijk die vragen zoo op het oogenblik te beantwoorden. Ik heb mij morgen, middag en avond met die zaak bezig gehouden, SirLeicesterDetllock, baronet;" Bucket meent do- zen ook in het gesprek te moeten betrekken, als eene hulde aan zijn rang. "Zonder een paar glazen sherry, geloof ik niet, dat ik mijn geest zoo had kunnen inspannen, als ik nu ge- daan heb. Ik zou uwe vragen wel kunnen be- antwoorden, jufvrouw; maar mijn plicht ver- biedt mij dat. Sir Leicester Dedlock, baronet, zal zeer spoedig bekend gemaakt worden met al wat er is opgespoord. En ik hoop," hier ziet Itueket wederom ernstig, "dat hij het naar zijn genoegen zal vinden." De flauwe neef hoopt, dat er maar iemand
zal gehangen worden — tot een voorbeeld. Hij denkt, dat het tegenwoordig meer moeite in- heeft om iemand te doen hangen, dan om iemand een post van tien duizend pond \'s jaais te bezorgen. Maar er moet toch een voorbeeld gesteld worden — "beter een verkeerden op te hangen dan in het geheel niemand." "Gij kent de wereld, mijnheer," zegt Bucket,
met een blik, die dit gezegde tot een coinpli- ment maakt, "en gij kunt bevestigen wat ik deze dame gezegd heb. II behoef ik niet te zeggen, dat ik terstond aan het werk ben ge- gaan. Gij verstaat, wat men niet verwachten kan, dat eene dame verstaan zal. Vooral iemand van uw hoogen stand in de maatschappij, mc- jufvrouw," zegt Bucket, rood wordende van schrik, dat hij wederom haast "liefje" had ge- zegd. — "De oflicier, Voluninia," merkt Sir Leicester aan, "is getrouw aan zijn plicht en heeft volkomen gelijk." — "Zeer vereerd met uwe goedkeuring, Sir Leicester Dedlock, baro- net," prevelt Bucket. — "Inderdaad, Voluninia," vervolgt Sir Leicester, "gij geeft geen goed |
|||||||
|
:3.\\S HET VERLATEN HUIS.
|
||||||
|
is afgeloopen, maar dat voorname familiën, als
zij tot gemeenheden vervallen, <le gevolgen maar moeten ondervinden. "Gij zult niet verbeten, officier," voegt hij er goedgunstig bij, "dat ik tot uwe beschikking ben, wanneer het u maar belieft." Bucket (nog ernstig) vraagt of hij morgenoch-
tend gelegen zou komen, ingeval hij dan zoo- ver mocht gevorderd zijn als hij verwacht. Sir Leicester antwoordt: "Het is mij eveneens wan- neer." Bucket maakt zijne drie buigingen en wil heengaan, wanneer hein een vergeten punt te binnen schiet. "Mag ik vragen, apropos," zegt hij zacht,
terwijl hij voorzichtig terugkomt, "wie dat plak- kaat van de uitgeloofde belooning op de trap heeft laten ophangen?" — "Ik heb last gegeven om het daar op te hangen," antwoordt SirLei- cester. — "Zou het ook te vrijpostig wezen, Sir Leicester Dedlock, baronet, als ik vroeg waar- om?" — "Volstrekt niet. Ik koos de trap als eene in het oog vallende plek in het huis. Ik be- grijp, dat het al mijne bedienden niet te veel onder de oogen kan komen. Ik wensch hun een diep besef in te boezemen van het gruwelijke der misdaad, van mijn bepaald voornemen om die te doen straffen, en de zekerheid, waarmede de straf den schuldige zal achterhalen. Even- wel, officier, als gij, met uw beter doorzicht in do zaak. er iets tegen hebt. . ." Bucket heeft er nu niets meer tegen; daar
hot plakkaat eens is opgehangen, is het beter, dat het niet wordt afgenomen. Na zijne drie buigingen herhaald te hebben, verwijdert hij zich, en sluit de deur op het oogenblik, dat Volumnia haai\' gilletje geeft, als inleiding tot de aanmerking, dat hij een charmant man is en iemand zoo akelig kan maken alsof hij het kamertje van Blauwbaard was. Met zijne neiging tot gezelligheid en zijne
geschiktheid om met alle standen om te gaan, staat Bucket weldra voor het vuur in het voor- huis— dat op dezen vroegen winteravond hei- der brandt — en bewondert Mercurius. "Gij moet wel zes voet en twee duim halen?"
zegt hij. — "Drie," zegt Mercurius. — "Zooveel? Maar gij zijt ook breed in proportie en schijnt dus zoo lang niet. Gij behoeft ook geene valsche kuiten te dragen. Zijt ge wel ooit model geweest?" Bucket vraagt dit, terwijl hij Mercurius met den onderzoekenden blik van een kunstenaar beschouwt. Neen, Mercurius is nooit model geweest.
"Dat is jamnier," zegt Bucket, "en een vriend
van mij, een beeldhouwer, die nog wel eens lid van de Koninklijke Academie zal worden, zou u gaarne eene goede vereering geven om u te mogen afteekenen tot model voor een mar- meren beeld. Mylady is uit, niet waar?" —"Naar een diner." — "Zij gaat haast alle dag uit, niet waar?" — "Ja." — "Niet te verwonderen!" zegt |
||||||
|
Bucket. "Zulk eene dame, zoo schoon en zoo
elegant, is op een diner zoo goed als een ver- sche citroen, een sieraad overal waar zij komt. Is uw vader in hetzelfde vak geweest als gij ?" Ontkennend antwoord.
"De mijne wel," zegt Bucket. "Mijn vader
was eerst page, toen lakei, toen bottelier, toen hofmeester, toen kastelein. Hij was in zijn leven algemeen geacht en werd bij zijn dood algemeen betreurd. Met zijn laatsten adem zeide hij nog, dat hij er eene eer in stelde, dat hij gediend had. Ik heb een broeder in dienst — en een schoonbiocdor. Heeft mylady een goed humeur?" — "Zoo goed als gij wel denken kunt," antwoordt Mercurius. — "Zoo," zegt Bucket. "Een beetje verwend? een beetje grillig? Och, wat kan men anders verwachten als zij zoo mooi zijn? En wij houden toch des te meer van haar, niet waar?" Mercurius, met de handen in de zakken zijner
korte broek, rekt met den glimlach van een galant man zijne welgeëvenredigde zijden beenen uit, en kan dit niet ontkennen. Daarop komt er eene koets aanrijden en wordt er geweldig aan de schel getrokken. "Spreek van engelen!" zogt Bucket. "Daar is zij!" De deur wordt wijd opengezet en zij gaat
het voorhuis door. Nog zeer bleek, is zij in den lichten rouw gekleed en draagt twee fraaie arm- banden. Of de fraaiheid dier armbanden, of de fraaiheid harer armen, trekt bijzonder de aan- daeht van Bucket. Hij tuurt er met zekere gre- tigheid naar, en rinkelt met iets in zijn zak — kopergeld misschien. Hem op eenigen afstand opmerkende, richt
zij een vragenden blik tot den anderen Mercu- rius, die haai- thuis gebracht heeft. "Mijnheer Bucket, mylady."
Bucket buigt en komt voorwaarts, nadat hij
zijn inspireerenden voorvinger even voorbij zijn mond heeft laten gaan. "Wacht gij daar om Sir Leicester te spre-
ken?" — "Neen, mylady, ik heb hem al ge- sproken." — "Hebt ge mij iets te zeggen?" — "Op het oogenblik niet, mylady." —"Hebt gij iets nieuws ontdekt?" — "Eenige kleinigheden, mylady." Deze woorden worden slechts in het voorbij-
gaan gewisseld. Zij blijft bijna niet stilstaan, en zweeft nu alleen de trap op. Bucket, die onderaan staat, kijkt haar na, terwijl zij de treden beklimt, welke die oude man afkwam om naar zijn dood te gaan; voorbij moordda- dige beeldgroepen, welker nagebootste wape- nen hunne schaduw op den muur werpen; voor- bij het gedrukte plakkaat, dat zij in het voor- bijgaan even aanziet, en zoo verdwijnt. "Zij is waarlijk eene mooie vrouw," zegt
Bucket, naar Mercurius terugkomende. "Maar zij ziet er toch niet gezond uit." |
||||||
|
MIJNHEER BÜCKET DOET ZIJN PLICHT. 350
|
|||||||
|
Zij is ook niet heel gezond, onderricht Mer-
curius hem. Zij lijdt veel aan hoofdpijn. Waarlijk? Dat is jammer. Veel wandelen, zou
Bucket daarvoor aanraden. "Wel, zij wandelt ook veel," antwoordt Mer-
curius. \'•Somtijds twee uren lang, als zij erge hoofdpijn heeft. Zelfs laat in den avond." — "Zijt ge stellig zeker, dat ge zes voet en drie duim haalt?" zegt Bucket. "Neem mij niet kwalijk, dat ik u een oogenblik in de rede val." Daar is geen twijfel aan.
"Gij zijt zoo goed geproportioneerd, dat ik
het niet zou gedacht hebben. Maar de soldaten van de lijfgarde, al houdt men ze voor heel knappe lui, zijn zoo schraal en smal. — Wan- delt zij ook \'s avonds laat? In den maneschijn zeker?" O ja. Als de maan schijnt, namelijk. Dat spreekt
van zelf. Wel zeker, dat spreekt van zelf. Beide zijn even beleefd en spraakzaam. "Gij zult zelf niet veel wandelen, denk ik?"
zegt Bucket. "Niet veel tijd daarvoor, zou ik meenen ?" En bovendien houdt Mercurius er niet van.
Hij rijdt liever. "O ja, dat maakt een verschil," zegt Bucket.
"Nu ik mij bedenk, vervolgt hij, terwijl hij zijne handen warmt en genoeglijk in de vlam kijkt, "zij was juist op den avond toen dat gebeurde aan het wandelen." — "Ja, dat is ook zoo. Ik heb toen zelf den tuin aan den overkant voor haar opengedaan." — "En haar daar gelaten. Ja, dat weet ik. Ik heb het gezien." — "Hebt gij dat gezien?" zegt Mercurius. — "Zoo in de gauwigheid," antwoordt Bucket, "want ik ging toen eene tante bezoeken, die te Chelsea woont— twee deuren van de oude bollenbak- kerij — de oude jufvrouw is al negentig jaar, ongetrouwd, en zit er warmpjes in. Zoo kwam ik toen juist voorbij. Laat eens zien, hoe laat kan het geweest zijn ? Het was nog geen tien." — "Half tien." — "Gij hebt gelijk. Dat was het ook. En als ik mij niet bedrieg was mylady in een wijden zwarten mantel gemoffeld, met bree- de franje er aan ?" — "Ja wel. Dat hebt ge wel gezien." Bucket moet nu naar boven, om iets, dat hij
onder handen heeft, af te doen; maar eerst moet hij Mercurius de hand geven uit erkente- lijkheid voor zijn aangenaam onderhoud, en zou hij — dit is al wat hij vraagt — zou hij, als hij een half uurtje tijd heeft, dat wel aan dien beeldhouwer willen geven? Hij moest er eens over denken. Het zou tot wederzijdsch voor- deel strekken. |
|||||||
|
LIV.
DE MIJN SPRINGT.
Door den slaap verkwikt, staat Bucket des
morgens vroeg op en maakt zich gereed voor een drukken dag. Na zich met hulp van een schoon overhemd en een haarborstel wat te hebben opgeknapt — met welk laatste instru- ment hij, bij plechtige gelegenheden , de schrale lokken, die hem na een leven van strenge stu- die zijn overgebleven, gladstrijkt — zet hij zich, om naderhand met meer kracht aan het werk te kunnen gaan, aan een ontbijt van een paar lamskarbonaden, met brood, eieren en thee in evenredigheid. Na deze hartsterking gebruikt en zijn wijzen voorvinger geraadpleegd te heb- ben, draagt hij Mercurius in vertrouwen den last op, "om eens stilletjes aan Sir Leicester, baronet, te gaan zeggen, dat als hij voor mij klaar is, ik ook voor hem klaar ben." Op het ontvangen eener goedgunstige boodschap, dat Sir Leicester zich zal haasten met kleeden, en over tien minuten bij mijnheer Bucket in de bibliotheek komen, begeeft Bucket zich naar dat vertrek, en blijft, met den vinger tegen de kin, voor het vuur in de vlammende kolen staan turen. Bucket is nadenkend, gelijk iemand, die een
gewichtig werk te doen heeft, wel wezen mag, maar bedaard, gerust en zeker van zijne zaak. Naar de uitdrukking van zijn gezicht zou hij een vermaard whistspeler kunnen zijn, die om eene hooge som speelde en het spel in de hand had, maar wiens reputatie er van afhing, dat hij zijne kaarten, tot de laatste toe, op eene meesterlijke wijs uitspeelde. Bucket wordt in het minste niet verlegen of onrustig, wanneer Sir Leicester zich vertoont, maar houdt dien heer, terwijl hij langzaam naar zijn leuning- stoel gaat, in het oog, met dien oplettenden ernst van gisteren, waarin men toen, als de gedachte niet al te vermetel was, een zweem van medelijden had kunnen vinden. "Het spijt mij, dat ik u heb laten wachten,
officier, maar ik ben van morgen wat later dan gewoonlijk opgestaan. Ik ben niet wel. De aan- doening en verontwaardiging, die ik in de laatste dagen niet heb kunnen smoren, zijn mij te sterk geweest. Ik ben onderhevig aan — de jicht;" tegen iemand anders zou hij dit niet zoo ronduit gezegd hebben, maar hij ziet duidelijk, dat Bucket alles wel weet, "en de laatste omstandigheden hebben mij eene nieuwe vlaag berokkend." Terwijl hij zich met eenige moeite en een
pijnlijk gezicht neerzet, komt Bucket wat nader, en blijft staan met een van zijne groote han- den op de tafel. "Ik weet niet, officier," hervat Sir Leicester,
naar hem opziende, "of gij verlangt, dat wij |
|||||||
|
3H0 HET VERLATEN HUIS.
|
||||||
|
alleen zullen zijn; maar dat zal wezen gelijk
liet u belieft. Zoo ja, het is mij ook wel. Zoo niet, dan zou het Miss Dedlock interesseeren..." — "Ik moet zeggen, Sir Leicester Dedlock, baronet," antwoordt Bucket, en houdt zijn hoofd overredend op zijde, terwijl zijn voorvinger als eene oorbel aan zijn eene oor hangt, "wij kun- nen voor dezen keer niet beter dan geheel al- leen zijn. Gij zult terstond zelf begrijpen, dat wij niet beter dan geheel alleen kunnen zijn. Onder alle omstandigheden kan eene dame, en vooral eene dame van zulk een hoogen rang als Miss Dedlock, mij niet anders dan aange- naam zijn; maar mij zelven er buiten gelaten, moet ik de vrijheid nemen van u te verzeke- ren, dat wij niet beter dan geheel alleen kun- zijn." — "Dat is genoeg." — "Ik was zelfs op het punt, Sir Leicester Dedlock, baronet," hervat Bucket, "om u verlof te vragen om de deur op het slot te draaien." — "Zeer gaarne." Bucket neemt zeer zacht en behendig de
door hem gemelde voorzorg, en laat zich zelfs, alleen uit gewoonte, even op ééne knie zinken, om den sleutel zoodanig in het slot te laten zitten, dat niemand van buiten door het sleu- telgat kan kijken. "Sir Leicester Dedlock, baronet, ik heb u gis-
teravond gezegd, dat er nog naar zeer wei- nig aan mijne bewijzen ontbrak. Ik ben nu zoo- veel verder gekomen en heb volledige bewij- zen in handen." — "Tegen dien soldaat?" — "Neen, Sir Leicester Dedlock, baronet, niet tegen dien soldaat." Sir Leicester ziet hem verbaasd aan en zegt:
"Maar de man is toch in hechtenis?" Bucket antwoordt, na eene korte poos van
stilte: "Het was eene vrouw," "Goede Hemel!" roept Sir Leicester uit en
laat zich achterover in zijn stoel zakken. — "Nu, Sir Leicester Dedlock, baronet," begint Bucket, eenigszins voorovergebogen voor hem staande, met de eene hand uitgespreid op de tafel, en den voorvinger der andere in druk gebruik, "is het mijn plicht u voor te bereiden op een sa- menloop van omstandigheden, die u misschien, of ik mag wel zeggen, die u zeker een schok zullen geven. Maar, Sir Leicester Dedlock, ba- ronet, gij zijt een edelman; en ik weet wat een edelman is en waartoe een edelman in staat is. Een edelman kan een schok, als het niet andeis is, moedig en standvastig diagen. Een edelman kan zich voornemen om voor een slag, hoe zwaar hij bijna ook wezen mag, pal te blijven staan. Neem u zelven maar tot voorbeeld, Sir Leicester Dedlock, baronet. Als u een slag treft denkt j^tj natuurlijk aan uwe familie, Gij vraagt u zelven, hoe zouden al uwe voorvaderen, tot aan Julius Cesar toe — om nu maar niet ver- der te gaan — dien slag hebben gedragen; gij herinnert er u een aantal, die zich goed zou- den hebben gehouden, en om hunnentwil en |
||||||
|
de eer der familie houdt gij u ook goed. Dat
is de manier, waarop gij redeneert, en dat is de manier, waarop gij handelt, Sir Leicester Dedlock, baronet." Sir Leicester, achterover in zijn stoel gezon-
ken en de armleuningen vasthoudende, zit hem met een versteend gezicht aan te staren. "En nu ik u zoover heb voorbereid, Sir Lei-
cester Dedlock," vervolgt Bucket, "moet ik u nog verzoeken, het u geen oogenblik aan te trekken, dat dit of dat tot mijne kennis is gekomen. Ik weet zooveel van zoovele perso- nen, aanzienlijken en geringen, dat het niets beteekent of ik wat meer of wat minder weet. Ik geloof niet, dat er een geval zou kunnen plaats hebben, dat mij kon verwonderen ; en als dit of dat geval heeft plaats gehad, maakt het niets uit of ik het weet; daar alle mogelijke geval- len (als ze maar niet deugen) volgens mijne ondervinding toch al waarschijnlijk zijn. Wat ik u dus zeg, Sir Leicester Dedlock, baronet, is dat gij u maar volstrekt niet verdrietig of moeielijk moet maken, omdat ik iets van uwe familiezaken weet."— "Ik dank u voor uwe voor- bereiding," antwoordt Sir Leicester, na eene poos van stilte, zonder hand, voet of eene spier van zijn gezicht te bewegen, "die ik hoop, dat onnoodig zal zijn, hoewel ik het welmeenende er van wel wil erkennen. Wees zoo goed om voort te gaan — en ook" (Sir Leicester schijnt in de schaduw zijner gestalte weg te krimpen) "en ook om te gaan zitten, als gij er niet tegen hebt." Niet het minste. Bucket krijgt een stoel en
verkleint zijne schaduw. "Nu, Sir Leicester Dedlock, baronet," zegt
hij, "na eene korte voorafspraak, kom ik tot de zaak. Lady Dedlock____" Sir Leicester richt zich in zijn stoel op en
staart hem woest en gramstorig aan. Ducket gebruikt zijn vinger om hem tot kalmte te brengen. "Lady Dedlock, ziet ge, is algemeen bewon-
derd. Dat is mylady — algemeen bewonderd," zegt Bucket. — "Het zou mij veel aangenamer zijn, officier," antwoordt Sir Leicester, stijfjes, "als mvlady\'s naam geheel buiten dit gesprek kon wórden gelaten." — "Mij ook, Sir Leices- ter Dedlock, baronet, maar — dat is onmoge- hjk." — "Onmogelijk ?" Bucket schudt zijn onverbiddelijk hoofd.
"Sir Leicester Dedlock, baronet, dat is ge-
heel onmogelijk. Wat ik te zeggen heb, betreft juist mylady. Zij is de spil, waarop alles draait." — "Officier," zegt Sir Leicester, met gloeiende oogen en bevende lippen, "gij kent uw plicht. Doe uw plicht, maar hoed u, dat gij dien niet te buiten gaat. Ik zou dat niet toelaten. Ik zou dat niet dulden. Dat gij mvlady\'s naam in deze zaak betrekt, blijft tot uwe verantwoording — tot uwe verantwoording. Mylady\'s naam is geen |
||||||
|
DE ONBARMHARTIGE VINGER. 361
|
||||||||||||||
|
geduld zijn hoofd schudt. — "Sir Leicester Ded-
lock, baronet, de overledene mijnheer Tulking- horn was slim en achterhoudend, en wat hij in het begin eigenlijk van zins was durf ik niet wel zeggen. Maar uit zijn eigen mond weet ik, dat hij reeds lang geleden vermoedde, dat Lady Dedlock, door het zien van zeker schrift — hier in dit zelfde huis, en terwijl gij zelf, Sir Leicester Dedlock, er bij waart — had ont- dekt, dat zeker voor dood gehouden persoon nog in diepe armoede leefde. Die persoon was, voordat zij met u geëngageerd werd, haarinin- |
||||||||||||||
|
naam, waarmede gemeene lieden spel mogen
drijven." — "Sir Leicester Dedlock, baronet, ik zeg wat ik moet zeggen, en niets meer." — "Ik hoop, dat het zoo blijken mag. Zeer wel. Ga voort. Ga voort, mijnheer." Met een blik op de toornige oogen, die hem
nu vermijden, en op de toornige gedaante, die zich poogt stil te houden en toch van liet hoofd tot de voeten beeft, zoekt Bucket met zijn voor- vinger den weg om voort te gaan, en vervolgt, zeer zacht sprekende: "Sir Leicester Uedlock, baronet, het is nu
|
||||||||||||||
|
\'KUNT OU HEM TOT EEN HOOGHARTIG EDELMAN MAKEN?
(blz. 369).
|
||||||||||||||
|
DIE AHME DUPE!"
|
||||||||||||||
|
mijn plicht u te zeggen, dat de overledene mijn-
heer Tulkinghorn lang verdenkingen ten aan- zien van Lady Dedlock had gekoesterd." — "Als hij mij daarvan iets had laten bespeuren, mijn- heer — hetgeen hij nooit heeft durven doen — zou ik hem zelf hebben doodgeschoten!" roept Sir Leicester uit, en geeft met de vlakke hand een slag op de tafel. Maar in de volle woede van dat gebaar stuit hij zich zelven, als het ware versteend door den vasten blik van Bucket, wiens voorvinger langzaam heen en weder gaat, en die met eene mengeling van gerustheid en |
||||||||||||||
|
naar geweest, en had haar man behooren te
zijn;" Bucket houdt hier op en herhaalt nog eens langzaam en met nadruk, "had haar man behooren te zijn ; daaraan is niet te twijfelen. Ik weet uit zijn eigen mond, dat hij, toen die persoon kort daarop stierf, vermoedde dat Lady Dedlock, alleen en in het geheim, zijne ellendige woning en zijn even ellendig graf was gaan bezoeken. Door mijne eigene navraag en mijne eigene ooren en oogen ben ik te weten geko- men, dat Lady Dedlock dit werkelijk heeft ge- daan, in de kleeding van hare kamenier; want |
||||||||||||||
|
3<Ï2 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
de overledene mijnheer Tulkinghorn gebruikte
mij om mylady in te rekenen — als gij niet kwalijk neemt, dat ik die onder ons gewone uitdrukking gebruik, en ik rekende haar ook in zooverre geheel in. Ik confronteerde de ka- menier, in de kamer van mijnheer Tulking- horn, met een getuige, die Lady üedlock\'s gids was geweest, en er kon geen zweem van twij- fel bestaan, of zij had de kleeren van die ka- menier gedragen, zonder dat deze het wist. Voor deze onaangename ontdekkingen, Sir Lei- cester Dedlock, heb ik u gisteren al eenigszins willen voorbereiden door te zeggen, datcrsom- tijds zelfs in voorname familiën zeer vreemde dingen gebeuren. Dat alles en nog meer is in uwe eigene familie gebeurd, en dat wel aan en door uwe eigene vrouw. Ik ben van meening, dat mijnheer Tulkinghorn deze n.isporingen tot aan het uur van zijn dood heeft voortgezet; en dat hij en Lady Dedlock zelfs juist op dien avond hooge woorden over de zaak hadden. Vraag gij zelf maar aan Lady Dedlock, of zij, nadat hij haar hier verlaten had, niet zelve naar zijne kamers is gegaan, met voornemen om hem nog iets verder te zeggen, en of zij toen geen wij- den zwarten mantel met breede franje omhad." Sir Leicester zit als een steenen beeld den
onbarmhartigen vinger aan te staren, die hem het levensbloed uit het hart tapt. "Vraag dat maar aan mylady, Sir Leicester
Dedlock, baronet, uit naam van mij, inspec- teur Bucket, van de geheime politie. En als mylady zwarigheid maakt om het te bekennen, zeg haar dan maar, dat het niet baat; dat inspecteur Bucket het wel weet, en weet, dat zij den soldaat (gelijk gij hem noemt, hoewel hij niet meer in dienst is) op de trap is voor- bijgekomen, en weet, dat zij hem ook wel heeft gezien. En waarom, Sir Leicester Dedlock, ba- ronet, vertel ik u nu dit alles?" Sir Leicester, die zijn gezicht met zijne han-
den heeft bedekt, slaakt een kermenden zucht, en verzoekt hem om een oogenblik te wachten. Weldra neemt hij zijne handen weg, en bewaart zoodanig zijne deftigheid en uiterlijke kalmte, hoewel zijn gezicht even weinig kleur heeft als zijne witte haren, dat hij Bucket zeker ontzag inboezemt. Hij heeft iets straks en verstijfds in zijn gezicht, boven en behalve zijne gewone trotschheid; en spoedig ontdekt Bucket eene buitengewone langzaamheid in zijne spraak-, en nu en dan eene zonderlinge moeielijkheid om te beginnen, die hem onverstaanbare klanken doet voortbrengen. Met zulke klanken verbreekt hij nu zijn stilzwijgen; maar weldra bedwingt hij zich genoegzaam om te zeggen, dat hij niet begrijpt waarom iemand, zoo getrouw en ijverig als wijlen Mijnheer Tulkinghorn, hem niets van die smartelijke, die bedroevende, die onver- wachte, die overstelpende ontdekkingen zou hebben medegedeeld. |
|||||||
|
"Wederom, Sir Leicester Dedlock,baronet,"
antwoordt Bucket, "staat het aan mylady om dat op te helderen. Vraag het haar maar, als gij het goedvindt, uit naam van inspecteur Bucket van de geheime politie. Gij zult bevin- den, of ik moet mij zeer vergissen, dat wijlen mijnheer Tulkinghorn voornemens was om u alles mede te deelen, zoodra hij het daartoe rijp genoeg achtte, en verder, dat hij dit my- lady had te kennen gegeven. Misschien zou] hij het u wel op denzelfden ochtend geopenbaard hebben, toen ik het lijk hielp schouwen. Gij weet nu nog niet, Sir Leicester Dedlock, ba- ronet, wat ik over vijf minuten zal gaan zeg- gen en doen; en als ik nu werd weggeblazen, zoudt gij u ook kunnen verwonderen waarom ik het niet gedaan had; begrijpt gij dat niet?" Het is waar. Sir Leicester smoort, mettame-
hjk veel moeite, die lastige geluiden, en zegt: "het is waar." Op dit oogenblik hoort men in het voorhuis een
tamelijk hevig gerucht van stemmen. Bucket gaat, na even geluisterd te hebben, naar de deur, opent die zachtjes, en luistert weder. Daarna haalt hij zijn hoofd weder binnen en fluistert haastig maar bedaard: "Sir Leicester Dedlock, baronet, die ongelukkige familiezaak heeft lucht gekregen, gelijk ik wel gedacht had, dat zij kon; daar wijlen mijnheer Tulkinghorn zoo onverwacht is afgesneden. Om ze nog te kunnen smoren, moeten die lieden, die nu met uwe knechts staan te haspelen, binnen- gelaten worden. Zoudt gij er tegen hebben — voor de eer der familie — om er stil bij te blijven zitten terwijl ik hen inreken? En zoudt gij dan even willen knikken, als ik u een wenk daartoe geef?" Sir Leicester antwoordt onduidelijk: "Officier,
doe wat gij kunt, doe wat gij kunt!" en Bucket sluipt, met een knikje en een voorzichtig ge- kromden voorvinger, naar het voorhuis, waar de stemmen spoedig wegsterven. Het duurt niet lang of hij komt terug, gevolgd door twee ge- poeierde Mercurius\'en, die tusschen hen in een stoel dragen, waarop een ineengezakt oud man zit. Een ander man en twee vrouwen komen achteraan. Bucket wijst op eene vriendelijke en luchtige manier waar de stoel moet worden neergezet, zendt de Mercurius\'en weg en sluit de deur weder. Sir Leicester ziet deze schennis van zijn heiligdom met ijskoud starende oogen aan. "Gij zult mij misschien wel kennen, heeren
en dames," zegt Bucket op een vertrouwelijken toon. "Ik ben inspecteur Bucket van de ge- heiine politie; die ben ik; en dit," daarbij laat hij den top van zijn handigen staf uit zijn borst- zak kijken, "is mijne volmacht. Gij hadt Sir Leicester Dedlock, baronet, willen spreken. Wel- nu, daar ziet gij hem; en gij moogt wel ont- houden, dat niet iedereen zuik eene eer te |
|||||||
|
MIJNHEER BUCh\'ET WIL WETEN WAT ER GAANDE IS. IWiï
|
|||||||
|
zonder ze eerst door te kijken. Het waren brieven
van het liefje van dien inwoner, en zij tee- kende zich Honoria. Dat is toch geen gewone naam, Honoria, niet waar? Er is toch geene dame hier in huis, die zich Honoria teekent, is er wel ? Wel neen, dat denk ik niet! En niet met dezelfde hand misschien ? Wel neen, dat denk ik niet!" Hier krijgt grootvader Smallweed, te midden
van zijne zegepraal, eene hoestbui, en moet afbreken om uit te roepen: "O Heere! Och hemeltje! Ik zal mij nog kapot hoesten." "Als ge nu klaar zijt," zegt Bucket, na ge-
wacht te hebben tot hij weer op adem is, "om tot iets te komen, waarbij Sir Leicester Ded- lock, baronet, eenig belang heeft, zit hier die heer, zooals ge weet." — "Ben ik dan al niet daaraan gekomen, mijnheer Bucket?" roept grootvader Smallweed uit. "Heeft die heer dan geen belang daarbij ? Niet bij kapitein Hawdon en zijne altijd liefhebbende Honoria, en hun kind op den koop toe ? Nu dan, ik wil weten waar die brieven gebleven zijn. Daarbij heb ik belang, als Sir Leicester Dedlock er geen be- lang bij heeft. Ik wil weten waar zij zijn. Ik wil ze niet zoo stilletjes laten verdwijnen. Ik heb\'ze mijn vriend en solliciteur, mijnheer Tul- kinghorn, overgegeven en aan niemand anders." — "Wel, hij heeft er u immers voor betaald, en dat rijkelijk ook," zegt Bucket. — "Dat kan mij niet schelen. Ik wil weten wie ze nu heeft. En ik zal u zeggen wat wij willen — wat wij hier allemaal willen, mijnheer Bucket. Wij willen, dat er meer moeite wordt gedaan om dien moord na te sporen. Wij weten wie er belang bij had, en gij hebt niet genoeg ge- daan. Als George, die verloopen dragonder, er de hand in had, was hij maar een medeplich- tige, en is hij er toe opgestookt. Gij weet zoo goed als iemand wat ik meen." — "Nu zal ik u ook wat zeggen," antwoordt Bucket, in een oogenblik geheel van toon veranderende en dicht naar hem toe komende, terwijl zijn voorvinger zekere toovermacht schijnt te verkrijgen. "Ik mag verdoemd zijn als ik door iemand op de wereld mijn werk zal laten bederven, of mij in de wielen rijden, of mij maar eene halve minuut vooruitloopen. Gij wilt, dat er meer moeite zal gedaan worden om de zaak na te sporen ? Ei! Ziet gij deze hand, en denkt gij, dat ik den rechten tijd niet weet om haar uit te steken en ze op den arm te leggen, die dat schot heeft gericht?" Zoo geducht is de macht van dien man, en
zoo schrikkelijk duidelijk is het, dat dit geene ijdele grootspraak is, dat grootvader Smallweed zich begint te verontschuldigen. Bucket, zijne plotselinge gramschap weder afleggende, stuit hem daarin. "De raad, dien ik u geef, is om uw hoofd
niet over dien moord te breken. Dat is mijne |
|||||||
|
beurt valt. Gij, oude heer, heet \'Smallwecd.
Zoo is uw naam, dat weet ik wel." — "Welnu, en gij hebt nooit iets kwaads van dien naam , gehooid !" roept grootvader Smallweed met eene luide, schelle stem. — "Gij weet bij geval niet waarom het varken geslacht werd, doet ge wel ?" hervat Bucket, met een strekken blik, maar zonder uit zijn humeur te geraken. — "\'Neen." — "Wel, het werd juist geslacht omdat het
zoo\'n harde keel opzette," zegt Bucket. "Pas op, dat het u ook niet zoo gaat, want dat zou jammer van u zijn. Gij zijt toch niet ge- wend met dooven te spreken, zijt gij wel?" — "Ja," snauwt grootvader Smallweed, "mijne
vrouw is doof." — "Dat is dan de reden, dat gij uwe stem zoo hoog inzet. Maar daar zij juist niet hier is, moest gij haar eenige tonen lager zetten , dat zal mij niet alleen aangenaam zijn, maar ook u meer eer doen," zegt Bucket. "Die andere heer is een preeker van beroep, naar ik meen?" — "Zijn naam is Chadband," zegt grootvader Smallweed, die voortaan veel zachter spreekt. — "Ik heb eens een vriend van dien naam gehad," hervat Bucket, zijne hand aanbiedende, "en daarom hoor ik hem altijd gaarne. Jufvrouw Chadband, zonder twij- fel?" — "En jufvrouw Snagsby," zegt groot- vader Smallweed. — "Haar man heeft een kan- toorwinkel en is een boezemvriend van mij," laat Bucket hierop volgen. "Ik houd zooveel van hem alsof hij mijn broeder was. — Wat is er nu aan de hand ?" — "Meent gij om welke reden wij hier zijn gekomen?" vraagt groot- vader Smallweed, eenigszins verbluft door deze plotselinge wending van het gesprek. — "Och, gij weet wel wat ik meen. Laten wij hier, in tegenwoordigheid van Sir Leicester Dedlock, baronet, hooren waar het op neerkomt. Kom aan!" Grootvader Smallweed wenkt Chadband en
fluistert eene poos met hem. Eindelijk zegt Chadband, die al het vet uit zijne handpalmen schijnt te willen persen, hardop: "Ja, gij het eerst," en gaat weder naar zijne vorige plaats. "Ik ben een cliënt en vriend van mijnheer
Tulkinghorn geweest," kraait grootvader Small- weed nu. "Ik heb lang zaken met hem gedaan. Ik was hem van dienst, en hij was mij van • dienst. Krook, die dood is, was mijn schoon- broeder. Hij was de eigen broeder van eene satansche ekster — ik wil zeggen van mijne vrouw. Ik kwam in Krook\'s boedel. Ik zag al zijne papieren na. Ik liet ze allen voor mijne oogen opgraven. Er was een pakje brieven, dat een dooden inwoner van hem had toebe- hoord , weggestopt achter eene plank naast het bed van Lady Jane — het nest van zijne kat. Hij stopte allerlei di ngen overal weg. Mijnheer Tulkinghorn wilde ze hebben en kreeg ze ook, maar ik had ze eerst doorgekeken. Ik ben een man van zaken, en gaf ze niet uit mijne handen |
|||||||
|
364 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
zaak. Lees de couranten maar, en het zal mij
niet verwonderen als gij eerstdaags iets daar- over er in vindt, als ge maar goed kijkt. Ik weet wat ik te doen heb, en dat is al wat ik van de zaak wil zeggen. Nu over die brieven. Gij wilt weten wie ze nu heeft. Dat wil ik u wel zeggen. Ik heb ze. Is dit het pakje?" Grootvader Smallweed kijkt met gretige oogen
naai- het pakje, dat Bucket uit een verborgen zak van zijn rok haalt, en herkent het voor het- zelfde. "Wat hebt ge nu verder te zeggen?" hervat
Bucket. "Maar doe uw mond niet te wijd open, want dat staat u niet mooi." — "Ik wil vijfhonderd pond hebben." — "Wel neen; gij meent vijftig," zegt Bucket schertsend. Het blijkt echter, dat grootvader Smallweed
vijfhonderd meent. "Gij moet weten. ik heb volmacht van Sir Lci-
cester Dedlock, baronet, om over dit zaakje te onderhandelen, zonder evenwel iets toe te stemmen of te beloven," zegt Bucket, en Sir Leicestcr buigt werktuigelijk zijn hoofd; "en nu vraagt ge mij om een voorstel van vijfhon- derd pond in bedenking te nemen. Dat is een onredelijk voorstel. Tweehonderd vijftig zou al erg genoeg zijn, maar toch beter dan zooveel. Zoudt ge niet liever tweehonderd vijftig zeggen 1" Grootvader Smallweed weet zeer zeker, dat
hij dit liever niet wil. "Laten wij dan mijnheer Chadband eenshoo-
ren," zegt Bucket. "Och Heere, hoe dikwijls heb ik mijn vriend, zijn naamgenoot, gehoord. Die was in alle opzichten zoo matig on beschei- den als ik ooit iemand gekend heb." Aldus uitgenoodigd treedt Chadband voor-
waarts, en nadat hij wat zoetsappig heeft ge- glimlacht en zijne handpalmen wat tegen eik- ander gewreven, spreekt hij als volgt: "Mijne vrienden, wij zijn thans — Rachel,
mijne vrouw, en ik — in de woningen der rij- ken en grooten. Waarom zijn wij thans in de woningen der rijken en grooten? Is liet omdat wij genoodigd zijn? Omdat wij verzocht zijn om met hen feest te vieren, omdat wij verzocht zijn oin met hen te juichen, omdat wij verzocht zijn om met hen op de luit te spelen, omdat wij verzocht zijn om met hen te dansen ? Neen. Waarom zijn wij dan hier, mijne vrienden? Zijn wij in het bezit van een zondig geheim, en eischen wij koren, en wijn, en olie — of wat nagenoeg hetzelfde is — geld, om hetzelve te bewaren? Waarschijnlijk, mijne vrienden." — "Gij zijt een man van zaken, dat zijt ge," antwoordt Bucket, die zeer oplettend heeft ge- luisterd; "en dus zult ge nu ook gaan zeggen van welken aard uw geheim is. Gij hebt ge- lijk. Gij kunt niet beter doen." — "Laat ons dan, mijn broeder, in een geest van liefde daar- toe overgaan," zegt Chadband, met een loozen blik. "Kachel, mijne vrouw, treed nader." |
|||||||
|
Jufvrouw Chadband, meer dan bereidwillig,
treedt zooveel nader, dat zij haar echtgenoot op zijde duwt. en plaatst zich met een barschen, zuren glimlach tegenover liucket. "Daar gij dan wilt weten wat wij weten,"
begint zij, "zal ik het u zeggen. Ik heb juf- vrouw Hawdon , mylady\'s dochter, helpen groot- brengen. Ik was in dienst bij mylady\'s zus- ter, die zeer gevoelig was voor de schande, welke mylady over haar gebracht had, en het er overal voor uitgaf, ook bij mylady zelve, dat het kind bij de geboorte was gestorven — wat ook haast zoo was. Maar het leeft nog, en ik ken het." Met deze woorden en een lach, even bitter als de nadruk, dien zij op het woord mylady heeft gelegd, slaat zij hare armen over elkander en ziet Bucket onverbiddelijk aan. — "Ik denk," zegt deze, "dat gij wel eene bank- noot van twintig pond of een presentje van ongeveer die waarde zult verwachten ?" Jufvrouw Chadband lacht hem uit en zegt,
dat hij evengoed twintig stuivers kan bieden. "Mijne vriendin, de lieve vrouw van den kan-
toorwinkelier," zegt Bucket, jufvrouw Snagsby met zijn vinger naderbij lokkende. "Wat mag wel uwe boodschap zijn, jufvrouw?" Jufvrouw Snagsby wordt eerst door hare eigene
tranen en jammerklachten verhinderd om te zeggen wat hare boodschap is; maar langza- merhand en op eene zeer verwarde manier komt ■ het aan het licht, dat zij eene met mishande- lingen overstelpte vrouw is, welke mijnheer Snagsby sedert langen tijd heeft bedrogen , ver- laten en gepoogil in het duister te houden, en wier grootste troost in haar verdriet het mede- lijden van wijlen mijnheer Tulkinghorn is ge- weest, die, toen hij eens bij afwezigheid van haar meineedigen man in den winkel kwam, zooveel meewarigheid voor haar toonde, dat zij sedert gewoon werd hem al haar leed te gaan klagen. Alle menschen, blijkt het, de aanwe- zigen uitgezonderd, zijn tegen jufvrouw Snags- by\'s gemoedsrust saamgezworen. Daar is mijn- heer Guppy, klerk bij Kenge en Carboy, die eerst zoo klaar was als de zon op den vollen middag, maar eensklaps zoo donker en geheim- zinnig werd als de middernacht, zonder twij- fel omdat mijnheer Snagsby hem had opge- stookt en omgepraat. Daar is mijnheer Weevle, een vriend van mijnheer Guppy, die op eene geheimzinnige manier op eene kamer woonde, ook al om dezelfde duidelijk bewezene reden. Daar was Krook, daar was Nimrod, daar was Jo, alle drie dood, maar die er alle drie in be- trokken waren. Waarin betrokken, geeft juf- vrouw Snagsby niet duidelijk te kennen, maar zij weet, dat Jo mijnheer Snagsby\'s zoon was, zoo goed "alsof eene bazuin het haar gezegd had," en zij is mijnheer Snagsby nageloopon toen hij dien jongen voor het laatst ging be- zoeken; en als hij zijn zoon niet was, waarom |
|||||||
|
MIJNHEER BUCKErS EN JUFVROUW SNAOSBTS DRIJFVEER. 365
|
|||||||
|
denkt, dat, als hij zulk eene zaak als deze niet
zooveel mogelijk stilhoudt, zij hem geen pen- ning meer waard kan zijn, dat is zoo vreemd! Gij ziet zelf wel, dat uw humeur u den baas heeft gespeeld; en zoo hadt ge haast u zelven gefopt," zegt Bucket, op een vriendelijk be- toogenden trant. — "Ik zeide maar, dat ik niet wilde heengaan, zonder dat een van de knechts de boodschap aan Sir Leicester Dedlock over- bracht," antwoordt grootvader Smallweed. — "Dat is het juist. Daarin speelde uw humeur u den baas. Houd het een andermaal beter in bedwang, en gij zult er geld mee verdienen. Zal ik nu schellen om u naar beneden te laten dragen ?" — "Wanneer zullen wij meer hiervan hooien?" vraagt jufvrouw Chadband met barsch- heid. —"Daar hoor ik eene echte vrouw spreken ! Uwe lieve sekse is altijd zoo nieuwsgierig!" ant- woordt Bucket galant. "Ik zal het genoegen heb- ben van morgen of overmorgen eens aan te komen, en ook mijnheer Smallweed en zijn voorstel van tweehonderd vijftig niet vergeten." — "Vijfhon- derd!" roept grootvader Smallweed.—".Ia wel! Nominaal vijfhonderd." Bucket heeft zijne hand reeds aan den scheltrekker. "Zal ik u nu, voor mij zelven en den heer des huizes, maar goeden- dag wenschen?" vraagt hij op een vriendelijk dringenden toon. Daar niemand den moed heeft om iets hierte-
gen in te brengen, doet hij zulks, en het gezelschap vertrekt op dezelfde wijs als het gekomen is. Bucket laat het uit, en terugko- mende zegt hij met een ernstig gezicht: "Sir Leicester Dedlock, baronet, het staat
aan u te overwegen of gij dit al of niet wilt afkoopen. Ik voor mij zou over het geheel maar raden om het te doen, en ik geloof, dat het tamelijk goedkoop zal kunnen gedaan worden. Gij begrijpt wel, dat kleine vinnige ding, die jufvrouw Snagsby, is aan alle kanten van de speculatie gebruikt, en heeft met dit en dat bij elkaar te brengen moer kwaad gedaan dan alsof zij het zoo gemeend had. Mijnheer Tulking- horn, de overledene, hield al die paarden in het gareel, en had er ook naar zijn zin mee kunnen rijden, daar twijfel ik niet aan; maar hij werd op eens van den bok gehaald, en nu hebben zij de pooten over de strengen en trekt en rukt ieder naar zijn eigen zin. Zoo gaat het in de wereld. De kat is van huis en de muizen spelen den baas. Maar om nu op de schuldige te komen, die nog gearresteerd moet worden." Sir Leicester schijnt wakker te worden, hoe-
wel hij met zijne oogen wijd open heeft geze- ten, en staart Bucket strak aan, terwijl deze op zijn horloge kijkt. "De persoon, die gearresteerd moet worden,
is nu hier in huis ," vervolgt Bucket, zijn horloge met eene vaste hand en een ophelderend gezicht weder bij zich stekende, "en ik zal haar in |
|||||||
|
ging hij dan? De eenige bezigheid van haar
leven is sedert eenigcn tijd geweest, mijnheer Snagsby overal na te loopen en alle verdachte omstandigheden samen te voegen — en gcene omstandigheid had er ooit plaats, die niet zeer verdacht was, en zoo heeft zij haar doel, om haar ongetrouwen echtgenoot te betrappen en te beschamen, nacht en dag in het oog ge- houden. Zoo is het gekomen, dat zij de Ghad- hand\'s en mijnheer Tulkinghorn bij elkander bracht, en met mijnheer Tulkinghorn over de verandering van mijnheer Guppy praatte, en al de omstandigheden ontdekte, waarin de aan- wezigen toevallig van ter zijde betrokken zijn; daar zij nog en altijd de baan volgt, die er op moet uitloopen om haar man geheel ten toon te stellen en cene echtscheiding te verkrijgen. Dit alles wil jufvrouw Snagsby, als eene zwaar mishandelde vrouw, als vriendin van jufvrouw Chadband, als toehoorderes van mijnheer Chad- band en uit droefheid over wijlen mijnheer Tulk- inghorn, hier onder het zegel des vertrouwens en zoo verward mogelijk verklaren en bevesti- gen, daar zij geen geld op het oog en geen ander plan of doel heeft dan het ééne reeds gemelde. Terwijl zij deze redevoering uitspreekt, — en zij
heeft vrij wat tijd daartoe noodig — gaat Buckct, die het geheim van jufvrouw Snagsby\'s opge- wondenheid met een enkelen blik heeft door- zien, met zijn waarzeggenden vinger te rade, en vestigt verder al zijne aandacht op deChad- band\'s en grootvader Smallweed. Sir Leicester blijft onbeweeglijk zitten, met hetzelfde strakke gezicht; behalve dat hij een paar malen naar liucket opziet, alsof deze officier de cenige van alle menschen was op wien hij zich nog verliet. "Heel goed," zegt Hucket. *\'Nu heb ik u allen verstaan, en daar Sir Leicester Dedlock, baro- net, mij volmacht heeft gegeven om deze klei- nigheid in orde te brengen," (wederom buigt Sir Leicester werktuiglijk zijn hoofd) "kan ik u ook mijne meening zeggen. Ik wil niet van een komplot om geld af te persen spieken, omdat wij hier lieden zijn, die de wereld ken- nen, en wij gaarne alles in het vriendelijke schikken. Maar ik moet toch zeggen wat mij verwondert. Het verwondert mij namelijk, dat het u in het hoofd gekomen is om daar in het voorhuis leven te maken. Dat was tegen uw belang. Daar houd ik het voor." — \'-Wij wil- den maar binnenkomen," brengt grootvader Smallweed tot verontschuldiging in. — "Na- tuurlijk, gij hebt maar willen binnenkomen," zegt Bucket, vriendelijk toestemmend; "maar dat een oud heer op uwe jaren — dien ik waar- lijk eerwaardig noem, onthoud dat wel; wiens vernuft gescherpt is, daaraan twijfel ik niet, "door het verlies van het gebruik zijner leden, waardoor al zijne levendigheid naar het hoofd moet stijgen — dat zulk een oud heer niet be- |
|||||||
|
:m> het verlaten huis.
|
|||||||
|
haak Bucket, zonder eenigo bevve^ing te ma-
ken, behalve met zijn vinger, "ga daar eens op de canapé zitten." — "Waarom?" — "Omdat ik u arresteer, als beschuldigd van een moord; en dat behoeft u niet eens gezegd te worden. Nu wil ik voor eene vrouw wel beleefd wezen, als ik kan; maar als ik dat niet kan, moet ik grof zijn, en lieden nog grover dan ik staan voor de deur. Wat ik wezen zal hangt van u zelve af. Ik raad u dus als een vriend, dat gij oogenblikkelijk op de canapé gaat zitten." Mademoiselle gehoorzaamt en zegt met eene
gesmoorde stem, terwijl dat iets in hare wangen nog barder en sneller klopt: "Gij zijt een dui- vel." "Ziezoo," vervolgt Bucket weltevreden, "nu
zit ge op uw gemak en gedraagt u gelijk men van eene jonge jufvrouw van uw verstand zou verwachten. Ik zal u dus nog een raad geven, en dat is: praat niet te veel. Gij behoeft hier niets te zeggen, en gij kunt niet te weinig spreken. Kortom, hoe minder gij parleert, des te beter voor u." Bucket is zeer in zijn schik, dat hij haar dit zoo goed in het Fransch heeft beduid. Mademoiselle zit, met die tijgerachtige trek-
king van haar mond, en terwijl hare zwarte oogen vonken schijnen te schieten, recht over- eind en strak op de sofa. Zij heeft hare han- den dicht geknepen — hare voeten insgelijks, zou men denken — en mompelt: "O gij Bucket, gij zijt een duivel!" "Nu, Sir Leicester Dedlock, baronet," zegt
Bucket, en van dat oogenblik af komt zijn vinger niet weder tot rust, "deze jufvrouw, die bij mij in huis woont, was in den tijd, waarvan ik u gesproken heb, mylady\'s kame- nier; en behalve dat zij ten uiterste op my- lady gebeten was, omdat zij door haar was bedankt___" — "Gelogen!" roept mademoiselle.
"Ik heb mij zelve bedankt." — "Waarom luis-
tert gij niet naar mijn raad?" antwoordt Bucket op een dringenden, bijna smeekenden toon. "Ik sta verbaasd over uwe onvoorzichtigheid. Gij zult zeker nog iets zeggen, dat tot uw nadeel gebruikt zal worden. Stoor u niet aan wat ik zeg, tot ik getuigenis tegen u afleg. Ik spreek nu niet tegen u." — "Bedankt nog al!" roept mademoiselle woedend uit. "Door mylady! Waarachtig, eene fraaie mylady. Ik zou mijne reputatie ruineeren, door bij zulk eene infame mylady te blijven." — "Bij mijne ziel, ik ver- wonder mij over u," zegt Bucket berispend. "Ik dacht, dat gij Franschen eene beleefde natie waart, dat deed ik waarlijk. En hoor toch eene jufvrouw eens aangaan, en dat voor Sir Leicester Dedlock, baronet." — "Hij is een ellendige dupe!" roept mademoiselle. "Ik spuw op zijn huis, op zijn naam, op zijne bêtise,1»\' en telkens geeft zij daarvan blijk op het tapijt. "O, hij is een groot man! Wel zeker, superbe] |
|||||||
|
uwe tegenwoordigheid arresteeren. Spreek maar
geen woord, Sir Leicester Dedlock, baronet, en blijf stil zitten. Er zal geheel geen gerucht of opschudding plaats hebben. Ik zal in den loop van den avond, als ge dat goedvindt, terug- komen, en mijn best doen om die ongelukkige familiezaak naar uw verlangen te schikken en alles stil te houden. Wees nu maar niet angstig, Sir Leicester Dedlock, baronet, voor de arresta- tie, die zoo met een zal plaats hebben. De geheele zaak, van het begin tot het einde, zal u volkomen duidelijk worden gemaakt." Bucket schelt, opent de deur, fluistert iets
tegen Mercurius, sluit de deur weder en blijft met over elkander geslagene armen daarachter staan. Na eene gespannen verwachting van een paar minuten gaat de deur langzaam open en treedt eene Fransche jufvrouw binnen. Mademoi- selle Hortense. Zoodra zij in de kamer is slaat Bucket de
deur dicht en plaatst zich met zijn rug daar- tegen aan. Dit onverwachte gerucht doet haar omkijken, en nu ziet zij voor het eerst Sir Leicester zitten. "Ik vraag u wel excuus," prevelt zij haastig.
"Zij zeiden mij, dat er niemand hier was." Zij doet een stap naar de deur en komt
vlak tegenover Bucket. Eene stuipachtige bewe- ging vliegt over haar gezicht en zij wordt op eens doodsbleek. "Dit is mijne inwoonster, Sir Leicester Dedlock,
baronet," zegt Bucket, haar even toeknikkende. "Die l\'Vansche jufvrouw heeft sedert eenige weken bij mij in huis gewoond." — "Wat kan dat Sir Leicester schelen, denkt gij, mijn engel.\'" zegt mademoiselle schertsend. — "Wel, mijn engel," antwoordt Bucket, "dat zullen wij zien." Mademoiselle Hortense ziet hem aan met een
gramstorigen blik, die langzamerhand in een schamperen glimlach overgaat. "Gij zijt zeer mys- terieus. Zijt ge dronken.\'" — "Tamelijk nuchter, mijn engel," antwoordt Bucket. — "Ik kom zoo even met uwe vrouw in dit detestabele huis. Uwe vrouw laat mij alleen. Zij zeggen mij beneden, dat uwe vrouw hier is. Ik kom hier en uwe vrouw is niet hier. Wat moet die malligheid beduiden, zeg dan?" Mademoiselle zegt dit op een bedaarden toon, terwijl zij hare armen over elkander slaat, maar in hare bruine wangen is iets, dat als eene klok schijnt te tikken. Bucket schudt alleen zijn vinger tegen haar.
"O mijn God, ge zijt gek geworden I" roept
mademoiselle uit, en werpt met een lach het hoofd in den nek. "Laat mij door naar bene- Jen, groot varken." En zij stampt dreigend met haar voet.—"Mademoiselle," zegt liucket op een koelen maar vasten toon, "ga daar eens op de canapé zitten."—"Ik wil nergens op gaan zitten," antwoordt zij, heftig met haar hoofd knikkende. — "Mademoiselle," her- |
|||||||
|
MIJNHEER BUCKET LEVERT ZIJNE BEWIJZEN.
|
!JG7
|
||||||||
|
Mademoiselle is nauwelijks hoorbaar, terwijl
zij door hare samengeklemde tanden en lippen heen prevelt: "Gij zijt toch een duivel." "Waar was zij nu," vervolgt Bucket, "op den
avond van den moord geweest? Zij was naar het theater geweest. Werkelijk was zij daar, gelijk ik naderhand bevonden heb, zoowel voor als na de daad geweest. Ik wist, dat ik met een geslepen klantje te doen had en dat het zeer moeielijk zou zijn bewijzen te bekomen; en ik spande haar een strik, gelijk ik nog nooit had gespannen, en deed een waagstuk gelijk ik nog nooit had gedaan. Ik overlegde alles bij mij zelven, terwijl ik onder het avondeten met haar praatte. Toen ik naar boven en naar bed was gegaan, stopte ik, daar ons huis klein is en deze jufvrouw scherpe ooien heeft, mijne vrouw het laken in den mond, opdat zij geen woord van verrassing zou laten hooren, en ver- telde haar alles. — Liefje denk niet weder daar- aan, of ik zal u de voeten en de enkels vast- binden." Bucket, aldus afbrekende, is zeer zacht bij mademoiselle gekomen en heeft zijne zware hand op haar schouder gelegd. — "Wat scheelt u nuf\' vraagt zij hem. — "Denk er niet meer aan," antwoordt Bucket, met waarschuwenden vinger, "om uit het venster te springen. Dat is het wat mij scheelt. Kom! geef mij uw arm. Gij behoeft niet op te staan; ik zal naast u komen zitten. Geef mij nu maar uw arm. Ik ben een getrouwd man, en gij kent mijne vrouw. Geef mij dus uw arm maar." Vruchteloos pogende hare droge lippen te
bevochtigen, wil zij spreken. maar maakt slechts een pijnlijk geluid en gehoorzaamt. "Zoo, nu is het weer goed. Sir Leicester
Dedlock, baronet, ik zou de zaak nooit zoo ver hebben klaar gekregen, als ik mijne vrouw niet had gehad, die eene vrouw onder vijftig duizend — onder honderd vijftig duizend is. Om deze jonge jufvrouw des te geruster te maken heb ik na dien avond geen voet meer in ons huis gezet, hoewel ik in het brood en de melk zoo dikwijls met mijne vrouw correspondeerde als noodig was. Wat ik haar toefluisterde toen zij het laken in den mond had, was: "Beste, kunt gij haar gedurig van de wijs brengen met na- tuurlijke vertellingen van mijne vermoedens te- gen George en dergelijke dingen? Kunt gij slaap en rust missen, en nacht en dag de wacht over haar houden? Kunt gij beloven: zij zal niets doen buiten mijn weten, zij zal mijne gevangene zijn zonder het te vermoeden, zij zal mij evenmin kunnen ontloopen als den dood, en haar leven zal mijn leven zijn en hare ziel mijne ziel, tot ik zeker weet of zij dien moord ge- pleegd heeft?" Mijne vrouw zeide, zoo goed als zij met het laken spieken kon: "Bucket, dat kan ik." En zij heeft ook braaf haar woord gehouden."—"Logens!" valt mademoiselle er op in. "Alles gelogen, mijn vriend." — "Sir Lei- |
|||||||||
|
O hemel! Bah!" — "Welnu Sir Leicester lJed-
lock, baronet," hervat Bucket, "die fransche jufvrouw, die zich zoo weinig kan matigen, zette zich ook in liet hoofd, dat zij eene aanspraak op mijnheer Tulkinghorn had verworven, door bij die gelegenheid, waarvan ik u gezegd heb, bij hem te komen, hoewel zij voor haar tijd en hare moeite ruim betaald weid." — "Gelogen!" roept mademoiselle. "Ik heb zijn geld gewei- gerd." — "Als gij dan parleeren wilt," merkt Bucket hierop aan, "moet gij de gevolgen maar afwachten. — Nu, Sir Leicester Dedlock, baro- net," vervolgt hij, "of zij bij mij kwam inwo- nen "met een bepaald voornemen om dat bedijf te plegen en mij dan te blinddoeken, kan ik niet beslissen; maar zij woonde reeds bij mij in dien tijd toen zij altijd om de woning van den overledene rondloerde om moeite met hem te zoeken, en ook een ongelukkig manne- ke, dat een kantoor win kei houdt, eveneens vervolgde en plaagde." — "Gelogen," roept ma- demoiselle, "alles gelogen!" — "De moord werd gepleegd, Sir Leicester Dedlock, baronet, en gij weet onder welke omstandigheden. Nu ver- zoek ik u mij een paar minuten stipt met uwe aandacht te volgen. Ik werd geroepen en de zaak werd mij toevertrouwd. Ik examineerde de plaats, het lijk, de papieren en alles. Op inlichtingen, die ik ontving (van een klerk in hetzelfde huis), arresteerde ik George, dewijl men hem op den avond en zeer dicht bij den tijd van den moord daar had zien ronddwalen; en ook dewijl men hem bij vorige gelegenhe- den hooge woorden met den overledene had hooren hebben — hij hein zelfs gedreigd had, gelijk de getuige het opvatte. Als gij mij vraagt, Sir Leicester Dedlock, baronet, of ik van het begin af heb geloofd, dat George de moordenaar was, zeg ik u rondborstig: Neen; maar hij kon het toch wezen, en er was genoeg tot zijn bezwaar om het tot een plicht te maken hem te arresteeren. Let nu wel op!" Terwijl Bucket zich met zekere opgewonden-
heid — opgewondenheid voor hem namelijk — vooroverbuigt en met een enkelen dreigenden zwaai van zijn vinger het vervolg zijner rede opent, vestigt Mademoiselle Hortense hare zwarte oogen op hem en klemt hare droge lippen vast op elkander. "Ik ging dien avond naar huis, Sir Leicester
Dedlock, baronet, en vond die jufvrouw bij mijne vrouw aan tafel. Zij had reeds toen zij pas aanzoek deed om bij ons te komen inwonen eene machtige vertooning van hare ingenomen- heid met mijne vrouw gemaakt, maar dien avond nog meer dan ooit; kortom , zij overdreef het. Zij overdreef evenzoo hare achtingen dat alles voorde betreurde nagedachtenis van wijlen mijnheer Tulkinghorn. En toen ik haar tegenover mij aan tafel zag zitten, met een mes in de hand, viel het mij op eens in, dat zij het gedaan had." |
|||||||||
|
368
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
cester Dedlock, baronet, hoe is onder dezeom-
standigheden mijne berekening uitgekomen? Toen ik berekende, dat die onstuimige jufvrouw tot nieuwe overdrijvingen zou vervallen, had ik toen gelijk of niet? Ik had gelijk. Wat pro- beert zij verder ? Schrik er niet van. Zij pro- beert den moord op mylady te werpen." Sir Leicester staat van zijn stoel op en laat
zich wankelend weder zakken. "En zij werd daarin aangemoedigd door te
hooien, dat ik altijd hier was, hetgeen haar opzettelijk gezegd werd. Doe nu die portefeuille van mij eens open, Sir Leicester Dedlock, als ik zoo vrij mag zijn van ze u toe te gooien, en zie de brieven eens in, die mij gezonden zijn, ieder met de twee woorden \'\'Lady Ded- lock" er in. Open dezen brief aan u zelven geadresseerd, dien ik van morgen heb ontvan- gen, en lees daarin de drie woorden: "Lady Dedlock, Moordenaarster." Zulke blieven heeft het geregend. Wat zegt gij er nu van, dat mijne vrouw uit haar schuillioek al die brieven door deze jufvrouw heeft zien schrijven? Wat zegt gij er van, dat zij binnen dit half uur de inkt en het papier, de afgescheurde halve blaadjes en zoo al meer in beslag heeft ge- nomen ? Wat zegt gij er van, dat zij elk van die brieven door deze jufvrouw zelve op de post heeft zien bestellen?" vraagt Bucket, ze- gepralend in het genie zijner gade. Twee dingen zijn, terwijl liucket het slot
zijne rede nadert, bijzonder opmerkelijk. Voor- eerst, dat hij ongemerkt zeker vreeselijk recht op mademoiselle schijnt te verkrijgen. Ten tweede dat zelfs de lucht, die zij inademt, zich om haar schijnt op te pakken en dicht te sluiten, als ware het een net of een lijkkleed, dat om haar werd samengetrokken. "Er is geen twijfel aan, dat mylady op dien
gowichtigen avond op de plaats was," zegt Bucket, "en dat mijne Fransche vriendin haar zag, als ik wel heb boven van het portaal. Mylady en George en mijne Fransche vriendin waren elkander alle drie tamelijk dicht op de hielen. Maar dit beteekent nu niets meer, en dus zal ik er niet verder over uitweiden. Ik vond de prop van het pistool, waarmede mijn- heer Tulkinghorn werd doodgeschoten. Het was een stuk der gedrukte beschrijving van uw buitengoed Kastanje-Hof. Daar steekt zooveel niet in, zult gij zeggen, Sir Leicester Dedlock, baronet. Maar als mijne Fransche vriendin, die hier zit, onvoorzichtig genoeg is om het over- schot van dat blad te verscheuren, en mijne vrouw de stukjes bij elkander legt, en vindt, dat het voor prop gebruikte stuk er aan ont- breekt, begint heter toch verdacht uit te zien." — "Dat zijn heel lange logens," valt mademoiselle hierop in. "Gij kakelt heel veel. Hebt gij haast gedaan, of zult gij altijd door aan het spreken blijven?" — "Sir Leicester Dedlock, baronet," |
vervolgde Bucket, die een titel gaarne voluit
geeft en zich zelven geweld aandoet als hij er het minste van weglaat, "het laatste punt, dat ik nu vermelden zal, bewijst hoe noodzakelijk het is om geduld te hebben en zich nooit te overhaasten. Ik hield deze jufvrouw gisteren in het oog, zonder dat zij het wist, terwijl zij met mijne vrouw, die een middeltje had ge- weten om haar daarheen te brengen, naar de begrafenis stond te kijken; en ik had al zoo- veel om haar te overtuigen, en ik zag zulk eene uitdrukking in haar gezicht, en ik was zoo woedend op haar om hare kwaadaardig- heid tegen mylady, en het was zoo\' juist een tijd om de hand der wraak, zooals men zegt, op haar te doen neerdalen, dat ik, als ik minder ondervinding in het vak had gehad, haar zeker toen al zou gevat hebben. Zoo mede gisteravond, toen mylady, die zoo algemeen bewonderd wordt, thuis kwam, haast mag ik wel zeggen, gelijk Venus er uitziet als zij uit den oceaan oprijst, was het zoo hatelijk en stuitend te denken, dat zij met een moord werd bezwaard waaraan zij onschuldig was, dat ik mij met geweld moest bedwingen, om niet in eens een eind aan de zaak te maken. Maar wat zou ik dan gemist hebben? Sir Lei- cester Dedlock, baronet, dan zou ik het wa- pen hebben gemist. Toen de begrafenis voorbij was, deed de gevangene hier mijne vrouw het voorstel om met den omnibus een eindje naar buiten te rijden en in eene heel fatsoenlijke uitspanning thee te gaan drinken. Nu is daar dicht bij het huis een vijver. Onder het thee- drinken stond mijne gevangene op. om haar zakdoek te gaan halen uit de slaapkamer waar de hoeden waren gebleven ; zij bleef wat lang weg en toen zij terugkwam was zij eenigszins buiten adem. Zoodia zij weder thuis kwamen werd mij dit door mijne vrouw bericht, met hare verdere opmerkingen en vermoedens er bij. Ik liet bij maneschijn den vijver afvisschen, in tegenwoordigheid van een paar onzer lie- den, en het zakpistool werd opgehaald eer het nog zes uren in het water had gelegen. Nu, liefje , steek uw arm wat verder door den mijnen en houd hem stil, dan zal ik u geen zeer doen." In een oogwenk slaat Bucket haar eene hand-
boei om den arm. "Dat is er een," zegt hij. "Nu de andere, lieveling. Twee, en alles is klaar I" Hij staat op; zij insgelijks. "Waar," vraagt
zij hem, terwijl hare dichtgeknepene oogleden hare groote oogen bijna verbergen, en zij hem toch scherp aanziet, "waar is uwe valsche ver- raderlyke, vervloekte vrouw ?" — "Zij is voor- uit naar het politiekantoor gegaan," antwoordt Bucket. "Gij zult haar daar zien, liefje." — "Ik zou haar gaarne een kus willen geven!" roept Mademoiselle Hortense uit, hijgende als eene |
||||||||
|
MIJNHEER BUCKET LEGT BESLAG OP DE VREEMDE JUFVROUW.
|
|||||||||||||||
|
:t(üt
|
|||||||||||||||
|
dorstige tijgerin. — "Gij zoudt haar bijten, ge-
loof ik haast," zegt Bucket. — "Dat zou ik," zegt zij, op eens een paar zeer groote oogen opzettende. "Ik zou haar wel willen verscheu- ren." — "Och liefje," zegt Bucket metdegroot- ste bedaardheid, "dat had ik wel gedacht. Gij vrouwen zijt zoo verbazend op elkander gebe- ten, als gij ongenoegen met elkander hebt. Om mij geeft gij niet half zooveel, niet waar?" — "Neen, maar gij zijt toch een duivel." — "En- gel en duivel beurt om beurt, he?" roept Bucket uit. "Maar ik ben in mijn gewoon beroep, moet gij bedenken. Laat mij uw doek wat ver- schikken. Ik heb er al zooveel tot kamenier |
|||||||||||||||
|
"Wees toch zoo boosaardig niet," zegt Bucket. —
"Of hem tot een hooghartig edelman?" roept mademoiselle, zich met onbeschrijfelijke min- achting naar Sir Leicester keerende. "O, zie hem eens aan. Die arme. Die arme dupe! Ha! ha! ha!" — "Kom , kom, dat parleeren is nog erger dan het vorige," zegt Bucket. "Kom voort!" — "Dat kunt gij niet doen? Dan kunt ge met mij doen wat gij wilt. Het is de dood maar, en die kan mij niet schelen. Laten wij gaan, mijn engel. Adieu, oude grijze man. Ik be- klaag u, en ik ver-r-acht u." Met deze laatste woorden klemt zij hare tan-
den op elkander, alsof haar mond met eene |
|||||||||||||||
|
HIJ LEGT ZIJNE HANDEN SAMEN.... EN ZE NAAK HARE BORST OPHEFFENDE, HlUGT
HU ZIJN HOOFD EN SCHREIT, (blz. \'Mk2). |
|||||||||||||||
|
gediend. Hapert er iets aan den hoed? Er staat
eene vigilante voor de deur." Mademoiselle Hortense werpt een blik vol
verontwaardiging in den spiegel, schudt zich eens, en is daarmede zoo net als zij zijn kan. Om haar recht te doen, zij ziet er buitenge- meen fatsoenlijk en elegant uit. "Luister dan, mijn engel," zegt zij, na ver-
scheidene malen spottend geknikt te hebben. "Gij zyt heel geestig. Maar kunt gij hem weder in het leven roepen?" — \'Dat juist niet," ant- woordt Bucket. — "Dat is comisch. Maar luis- ter nog eens. Gij zijt heel geestig. Maar kunt gij haar weder tot eene eerlijke vrouw maken ?" — |
|||||||||||||||
|
veer toesloeg. Het is onmogelijk te schilderen
hoe Bucket haar naar buiten brengt, maar hij volbrengt deze taak op eene hoogst eigenaar- dige manier; hij omhult haar gelijk eene wolk en zweeft met haar heen, alsof hij een nieu- werwetsche Jupiter en zij het voorwerp zijner genegenheid was. Sir Leicester, alleen gelaten, blijft in dezelfde
houding zitten, alsof hij nog met aandacht luis- terde. Eindelijk ziet hij starend in het vertrek rond, en het ledig vindende, staat hij wan- kelend op, schuift zijn stoel achteruit en doet eenige schreden, zich aan de tafel vasthoudende. Dan blijft hij staan; en met eenige van die onver- |
|||||||||||||||
|
1
|
|||||||||||||||
|
si
|
|||||||||||||||
|
.\'{70 HET VEEL ATEN HUIS.
|
||||||||
|
staanbare geluiden, .slaat hij zijne oogen open
schijnt naai- iets te staren. Ue hemel weet wat hij ziet. De groene bos-
schen van Kastanje-Hof, het statige huis, de portretten zijner voorvaderen, vreemdelingen, die ze ontheiligen, officieren van politie, die met grove handen zijne kostbaarste erfstukken be- tasten, duizenden van vingers, die naar hem wijzen, duizenden van gezichten, die hem sma- lend aangrijnzen. Doch indien zulke gedaanten hem in zijne verbijstering voorbij zweven, er is eene andere gedaante, welke hij zelfs nu nog met zekere duidelijkheid kan noemen, en welke het alleen geldt, als hij aan zijne grijze haren rukt en zijne armen uitstrekt. Zij is het, aan welke hij, behalve dat zij ja-
ren lang zijn grootste trots is geweest, nooit met een zweem van zelfzucht heeft gedacht. Zij is het, die hij bemind, bewonderd en ge- eerd heeft, en welke hij door de geheele we- reld heeft willen doen eerbiedigen. Zij is het, die onder al de gedwongene stijfheid en ge- maaktheid van zijn leven, eene liefde en tee- derheid in zijn hart heeft levendig gehouden, welke hem vatbaar doen zijn voor de ziele- smart, die hij thans gevoelt. Hij ziet haar, en haar gezicht doet hem zich zelven bijna ver- geten. Hij kan het niet aanzien, hoe zij neer- geworpen is van de hooge standplaats, die zij zoozeer tot sieraad strekte. En zelfs op het punt om op den grond te
zinken en al zijn leed te vergeten, is hij nog in staat om onder die lastige geluiden met zekere duidelijkheid haar naam uit te spreken, op een toon meer van droefheid en medelijden dan van verwijt. |
hare nog niet vereenigde pijlers zien elkander
over wegen en stroom droevig aan, gelijk echt- paren van steen en cement, die door omstan- digheden gescheiden blijven; gedeelten van dijken zijn opgeworpen, en van hunne steilten schijnen stroomen van roestige kanen en kruiwagens te zijn afgestort; op heuveltoppen, waar liet gerucht van tunnels spreekt, staan driestallen van hooge palen; alles gelijkt naai\' een chaos en schijnt hopeloos verlaten te zijn. Langs de bevrorene wegen en door den nacht spoedt de postsjees voort, zonder aan een spoorweg te gelooven. Jufvrouw Rouncewell, zoovele jaren huishoud-
ster op Kastanje-Hof, zit in die sjees, en naast haar zit jufvrouw Bagnet, met haar grijzen mantel en paraplu. Het oudje wilde liever voor- op gaan zitten, daar deze plaats meer aan het weder is blootgesteld en beter met hare ge- wone manier van reizen strookt, maar jufvrouw Rouncewell is veel te bezorgd voor haar oin hiervan te willen hooren. De oude jufvrouw kan haar niet genoeg toonen, hoeveel werk \'.ij van haar maakt. Zij zit met hare deftige boa- ding naast haar, houdt hare hand vast en brengt die dikwijls aan hare lippen, zonder er om .o denken hoe ruw zij is. \'\'Gij zijt eene moedei , lieve vrouw," zegt zij dikwijls, "en daarom hebt gij mijn George\'s moeder ook kunnen vin- den." — \'-Wel, jufvrouw," antwoordt jufvrouw Bagnet, "George sprak altijd heel vrij met mij, en toen hij eens bij ons aan huis tegen mijn Woolwich zeide, dat onder alle dingen, waar- aan mijn Woolwich als hij groot geworden was zou kunnen denken, het pleizierigste wezen zou dat hij zijne moeder nooit een rimpel van ver- driet had doen krijgen, of een haar op liaar hoofd had doen vergrijzen, toen begreep ik uit zijn toon, dat er iets wezen moest, dat hem zijne moeder pas weder in gedachten had gebracht. "Ik had hem in vroeger tijd dikwijls hooren
zeggen, dat hij zich, wat haar betrof, slecht gedragen had." — "Nooit, lieve vrouw," zegt jufvrouw Rouncewell, in tranen uitbarstende; "nooit, zoo waar als ik hem zegen! Hij heeft altijd veel van mij gehouden en mij liefde ge- toond, dat heeft mijn George. Maar hij had een vurigen aard, en leefde een beetje los, en werd toen soldaat. En ik weet wel, dat hij eerst wilde wachten om ons van zich te laten hoo- ren tot hij officier zou geworden zijn, en toen hij dat niet werd, weet ik wel, dat hij zich beneden ons achtte en ons niet tot schande wilde zijn. Want hij had een leeuwenhart, mijn George, altijd, van een kind af." De handen der oude vrouw dwalen weder
gelijk vroeger bevende om haar heen, terwijl zij zich herinnert, welk een vlugge jongen , welk een mooie jongen, welk een vrooltjke, goed- hartige , schrandere jongen hij was; hoe op Kas- tanjc-Hof iedereen van hem hield; hoe Lord |
|||||||
|
LV.
VLUCHT.
Inspecteur Bucket van de geheime politie
heeft nog zijn grooten slag niet geslagen, ge- lijk wij in het vorige hoofdstuk hebben gemeld , maar ligt nog gerust te slapen, om zijne krach- tcn voor den gewichtigen dag, die hem wacht, te sterken, wanneer, door den nacht en over de bevrorene wegen, eene sjees met twee paar- den uit I. in co In shire den weg naar Lon- den oprijdt. Spoorwegen zullen weldra dit geheele gewest
doorsnijden, en met een geratel en een rood gloeiend schijnsel zullen locomotief en trein ge- lijk eene luchtveiheveling door het nachtelijke landschap vliegen, en de bleeke maan nog bleeker doen worden; maar tot nog toe heeft men in deze streek zulke dingen niet, schoon zij wel verwacht worden. De toebereidselen zijn aan den gang, de opmetingen zijn gedaan, de grond is afgepaald. Bruggen zijn begonnen, en |
||||||||
|
HET OUDJE EN DE HUISHOUDSTER.
|
Xl\\
|
||||||||
|
Leicester van hem hield toen hij nog een jong
heer was; hoe de honden van hem hielden; hoe zelfs menschen, die boos op hem waren, hem vergaven toen hij weg was, arme jongen. En nu hem nog eens weder te zien, en dat wel in eene gevangenis? En de omspeldoek, die hare breede borst bedekt, gaat zwoegend op en neer, en de rechte, stijf ouderwetsche gestalte buigt onder het gewicht van weemoed en droefheid. Jufvrouw Bagnet laat, met het instinct van
een goed en warm gevoelend hart, de oude huishoudster eene poos aan hare aandoeningen over — niet zonder met den rug harer hand hare eigene moederlijke oogen af te vegen — en hervat daarna op haai- opbeurenden toon: "Zoo zeg ik tegen George, toen ik hem ga
roepen om thee te drinken (want hij deed als- of hij liever buiten zijne pijp wilde rooken): "Wat scheelt u van middag, George, om \'s He- mels wil? Ik heb u tamelijk dikwijls gezien, in allerlei humeur, maar nooit heb ik u zoo melancholisch en zoo treurig gezien ?" "Wel, jufvrouw Bagnet," zeide George, "het is om- dat ik van middag werkelijk melancholisch en treurig ben, dat ge mij zoo ziet." "Wat hebt ge dan gedaan, oude jongen?" zeide ik. "Wel, Jufvrouw Bagnet," zeide George en schudde zijn hoofd, "wat ik gedaan heb, heb ik al voor lange jaren gedaan, en het is best, nu maar niet te probeeren om het ongedaan te maken. Als ik in den hemel kom, zal het niet zijn omdat ik een goede zoon voor eene weduwe geblevene moeder geweest ben; meer zeg ik niet." Nu, jufvrouw, toen George tegen mij zeide, dat het best was maar niet te probee- ren om het ongedaan te maken, had ik zoo mijne gedachten, gelijk ik al meer had gehad; en toen hoorde ik George zachtjes aan uit hoe het kwam, dat hij dien middag zulke dingen op het gemoed had. Toen vertelde mij George, dat hij in het procureurs kantoor bij toeval eene deftige oude jufvrouw had gezien, die hem zijne moeder duidelijk voor den geest had ge- bracht , en hij bleef over die oude jufvrouw aan het praten tot hij zich zelven geheel en al vergat en mij haar portret schilderde, ge- lijk zij voorjaren geweest was. En toen hij gedaan had vroeg ik hem, wie die oude jufvrouw was, die hij gezien had. En toen zeide hij mij, dat het jufvrouw Rouncewell was, die langer dan vijftig jaren huishoudster van de familie Ded- lock op Kastanje-Hof in Lincolnshire was geweest. George had mij vroeger dikwijls verteld, dat hij uit Lincolnshire geboortig was, en toen zeide ik dien avond tegen mijn ouden Lignum: "Lignum, ik wil om vijf en veertig pond wedden, dat die jufvrouw zijne moeder is." Dit alles vertelt jufvrouw Bagnet ten min-
ste voor de twintigste maal binnen de vier uren. |
Ditmaal schettert zij het uit, alsof zij een soort
van vogel was; zij houdt haar toon zoo hoog, opdat de oude jufvrouw het boven het snorren der wielen zou kunnen hooren. "Zegen en dank," zegt Jufvrouw Rouncewell.
"Zegen en dank, brave vrouw!" — "Och, goede ziel," antwoordt jufvrouw Bagnet op haar natuur- lijksten toon, "gij behoeft mij waarlijk niet te danken. Ik dank u, jufvrouw, dat gij zoo ge- willig zijt om mij te danken. En onthoud nu toch wel, jufvrouw; wat gij best kunt doen, als gij ziet, dat George uw eigen zoon is, is hem te zeggen, dat hij om uwentwil alle mo- gelijke hulp moet aannemen om recht te krij- gen en zich te zuiveren van iets waaraan hij even onschuldig is als gij of ik. Het baat hem niet of hij recht en waarheid voor zich heeft; hij moet ook de wet en de advocaten voor zich hebben," roept zij uit, overtuigd naar het schijnt, dat deze laatsten een afzonderlijk kan- toor hebben en de compagnieschap met recht en waarheid voor altijd hebben ontbonden. — "Hij zal alle hulp hebben, lieve vrouw," ant- woordt jufvrouw Rouncewell, "die maar in de wereld voor hem te krijgen is. Ik zal er alles aan te koste leggen wat ik heb. Sir Leicester zal zijn best doen; de geheele familie zal haar best doen. Ik — ik weet iets, lieve vrouw; en ik zal voor hem spreken als zijne moeder, die zoovele jaren van hem gescheiden is geweest en hem eindelijk in eene gevangenis weder- vindt." De buitengemeene onrust, waarmede de oude
huishoudster dit zegt, hare afgebrokene woor- den en haar handenwringen maken een die- pen indruk op jufvrouw Bagnet en zouden haar verwonderen, indien zij alles niet aan hare droef- heid over haar zoon toeschreef. Zij verwondert zich evenwel, waarom jufvrouw Rouncewell ge- durig met zulk eene angstige verbijstering pre- velt: "Mylady, mylady, mylady!" De nacht verloopt, de dageraad breekt aan,
en de postsjees komt door den ochtendnevel aanrijden, alsof het de schim eener doode sjees was. Zij heeft ook een spookachtig gezel- schap in de schimmen van boomen en heg- gen, die langzamerhand verdwijnen en voor de* werkelijkheid van den dag plaats maken. Men bereikt Londen en de reizigers stappen af: de oude huishoudster zeer angstig en verbijs- terd, jufvrouw Bagnet zeer gerust en bedaard — gelijk zij ook wezen zou indien de tocht met dezelfde equipage en uitrusting naar de Kaap, het eiland Ascension, HongKong of eene andere garnizoensplaats moest worden voortgezet. Doch terwijl men naar de gevangenis gaat,
waar men George zal vinden, gelukt het de huishoudster een groot gedeelte van hare ge- wone statigheid en kalmte te hernemen. Zij gelijkt naar een verwonderlijk deftig, stijf en |
||||||||
|
372 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Hem vergeven! Dat doet zij met hart en ziel.
Dat heeft zij altijd gedaan. Zij zegt hem, hoe zij al die jaren lang in haar testament heeft laten staan, dat hij haar beminde zoon George was. Zij heeft nooit iets kwaads van hem ge- loofd, nooit. Als zij zonder dit geluk gestorven was — en zij is nu eene oude vrouw en kan niet denken lang meer te leven — zou zij hem, als zij bij hare zinnen was geweest, met haar laatsten adem gezegend hebben als haar be- minden zoon George. "Moeder, ik ben een ongehoorzaam kind en
een verdriet voor u geweest, en ik heb mijn loon gekregen; maar in de laatste jaren heb ik er toch wel aan gedacht om mij te beteren. Toen ik van huis ging, moeder, kon het mij niet veel schelen — heel weinig, vrees ik — dat ik u verliet; ik ging heen en nam dienst, als een losbol, en hield mij alsof ik dacht, dat ik om niemand gaf, en niemand om mij gaf." Hij heeft zijne oogen afgedroogd en zijn zak-
doek weggestoken; maar er blijft toch een buitengemeen contrast tusschen zijne gewone manier van zich uit te drukken en den zach- ten toon, waarop hij nu spreekt, tusschen- beide met een half gesmoorden snik. "Zoo schreef ik een briefje naar huis, moeder,
gelijk gij maar al te wel weet, om te zeggen, dat ik onder een anderen naam had dienst ge- nomen, en ging buitenslands. Daar dacht ik clan, dat ik het volgende jaar naar huis zou schrijven, als ik misschien vooruitgekomen was; en toen dat jaar om was, dacht ik weder, dat ik het volgende jaar naar huis zou sclnïj- ven, als ik misschien vooruitgekomen was; en toen dat jaar weder om was, dacht ik er mis- schien niet veel meer aan. Zoo ging het van jaar tot jaar, door een dienst van tien jaren, tot ik ouder begon te worden en mij zelven te vragen waarom ik ooit schrijven zou." — "Ik wil u niets verwijten, kind — maar mijn ge- moed niet eens gerust te stellen, George ? Geen woord aan uwe liefhebbende moeder, die toch ook ouder werd?" Dit overweldigt George bijna opnieuw; maar
hij herstelt zich door ruw en luidklinkend zijne keel te schrapen. "De Hemel vergeve mij, moeder, maar ik
dacht, dat er toen weinig troost in zou steken om iets van mij te hooien. Daar waart gij, algemeen geacht en geëerd. Daar was mijn broeder, die, gelijk ik nu en dan in eene courant las, een welvarend man was geworden en zich een naam maakte. Daar was ik, een dragonder, een zwerver, die niet, gelijk hij, zich zelven voortgeholpen, maar zich zelven be- dorven had. Al mijne voorrechten van vroeger tijd had ik weggeworpen, het weinige, dat ik geleerd had, verleerd, en niets aangeleerd dan wat mij voor de meeste dingen, waaraan ik kon denken, ongeschikt maakte. Wat had |
|||||||
|
fraai stuk oud porselein; hoewel haar hart snel
klopt, sneller dan zelfs de gedachte aan haar weggeloopen zoon het ooit in al die jaren heeft doen kloppen. De cel naderende, zien zij, dat juist de deur
! geopend wordt en een oppasser naar buiten \'■ komt. Jufvrouw üagnet geeft hem snel een ; wenk om niets te zeggen; hij antwoordt met : een hoofdknik, laat beiden stil binnen en sluit de deur. George, die aan zijne tafel zit te schrijven,
i en alleen meent te zijn, slaat dus zijne oogen ! niet op, maar schrijft stil voort. De oude huis- houdster ziet hem aan, en hare dwalende han- 1 den zeggen jufvrouw Bagnet genoeg; al had j zij ook, wetende wat zij weet, moeder en zoon I bij elkander kunnen zien en aan hunne be- trekking twijfelen. Geen geritsel van haar kleed, geene bewe-
I ging, geen woord verraadt de oude huishoud- ster. Zij blijft hem staan aanzien, terwijl hij zonder iets te vermoeden voortschryft, en alleen hare bevende handen geven hare aandoeningen te kennen. Maar zij zijn welsprekend, zeer wei- sprekend. Jufvrouw Bagnet verstaat wat zij zeggen. Zij spieken van dankbaarheid , van blijd- scliap, van smart, van hoop; van onuitdoof- bare liefde, onbeantwoord gekoesterd sedert die | forsche man een ranke jongeling was, van een beter zoon, minder — en van dezen zoon , met zooveel teederheid en moedertrots bemind; en | zij spreken zulk eene aandoenlijke taal, dat jufvrouw Bagnet\'s oogen zich met tranen vul- ! len en deze glinsterend over hare gebruinde \' wangen rollen. "George Houncewell! O mijn dierbaar kind,
: keer u om en zie mij aan!" George springt op, valt zijne moeder om den
hals en zinkt voor haar op zijne knieën. Hetzij uit berouw, hetzij door de eerste herinnering, die bij hem opkomt, hij legt zijne handen samen gelijk een kind doet als het zijn gebedje opzegt, en ze naar hare borst opheffende, buigt hij zijn hoofd en schreit. \'\'Mijn George, mijn liefste zoon! Altijd mijn
j lieveling, en nog mijn lieveling, waar zijt gij al die bange jaren geweest? En zulk een man geworden, zulk een schoon en forsch man. Zoo juist wat ik dacht, dat hij wezen moest, als liet God behaagde, dat hij nog leefde." Zij kan een tijdlang niet geregeld vragen en
I hij niet geregeld antwoorden. Al dien tijd leunt de soldatenvrouw, van hen afgekeerd, met haar arm tegen den gewittcn muur, laat haar eerlijk voorhoofd daarop rusten, veegt met haar versleten ouden mantel hare oogen af, en denkt, dat zij nog nooit in haar leven zoo aangedaan en zoo blijde is geweest. "Moeder," zegt George, nadat zij eenigszins
bedaard zijn, "eerst en voor alles vergeef mij, want ik weet hoe noodig ik dat heb." |
|||||||
|
DE VERLOREN ZOON. 373
|
|||||||
|
ik mij bekend te maken? Wat kon er nop;
goeds van komen, nadat ik al dien tijd had laten voorbijgaan ? Het ergste voor u was toch over, moeder. Ik begreep toen wel (daar ik toen een man was geworden") hoe gij om mij getreurd hadt, en om mij geschreid hadt, en voor mij gebeden hadt; maar het leed was nu voorbij, of toch verzacht, en het was naar mijne gedachten beter gelijk het was." De oude vrouw schudt treurig haar hoofd;
en eene zijner forsche handen nemende, legt zij die liefkoozend op haar schouder. "Neen, ik zeg niet, dat het zoo was, moeder,
maar dat ik het daarvoor hield. Ik zeide zoo even, wat goeds kon er nog van komen? Wel, lieve moeder, er had voor mij zelven nog iets goeds van kunnen komen — en juist daarom vond ik het zoo laaghartig. Gij zoudt mij op- gezocht hebben: gij zoudt mij van dienst afge- kocht hebben; en gij zoudt mij naar Kastanje- Tfof hebben meegenomen; gij zoudt mij en mijn broeder en zijn huisgezin bij elkander gebracht hebben; gij zoudt allen zorgvuldig overlegd hebben hoe gij iets voor mij kondt doen en mij tot een fatsoenlijk burgerman maken. Maar hoe kon iemand van u mij vertrouwen, daar ik mij zelven niet vertrouwen kon? Hoe kondt ge mij voor iets anders dan een overlast en eené schande houden, een lossen deugniet, die zich zelven maar tot last en schande was, als hij niet onder subordinatie stond? Hoe kon ik mijn broeders kinderen in het gezicht zien en hun een voorbeeld willen geven — ik, de vagebond, die van huis was weggeloopen, en het verdriet en het ongeluk van mijn moeders leven was geweest? "Neen , George," zoo zeide ik bij mij zelven, moeder, toen ik dat zoo be- dacht. "Gij hebt zelf uw bed gespreid. Slaap er nu ook op." " Jufvrouw Rouncewell richt hare statige ge-
stalte met trotschheid op, en schudt haar hoofd tegen jufvrouw liagnet, alsof zij wilde zeggen: "Dat heb ik wel gezegd!" De soldatenvrouw geeft haar gevoel lucht en legt hare belang- stelling in het gesprek aan den dag, door George met hare paraplu een harden stomp tusschen de schouders te geven. Dit bedrijf herhaalt zij naderhand bij tusschenpoozen, in een soort van vriendschappelijken waanzin, en na ieder van deze vermaningen neemt zij on- feilbaar weder de toevlucht tot den gewitten muur en den grijzen mantel. "Dit was de manier, waarop ik mij zelven
gewende te denken, moeder, dat de beste boete, die ik doen kon, was op het bed te blijven liggen, dat ik gespreid had, en er op te ster- ven. En dat zou ik ook gedaan hebben (hoe- wel ik meer dan eens naar Kastanje-Hof ben geweest om u te zien, toen gij weinig aan mij dacht) zonder de vrouw van mijn ouden kame- raad hier, die ik ondervind, dat mij te knap |
is geweest. Maar ik ben er haar dankbaar voor.
Ik dank er u voor, jufvrouw Ragnet, met al mijn hart en zooveel ik maar kan." Hierop antwoordt jufvrouw liagnet met twee
stompen. En nu drukt de oude jufvrouw haar zoon
George, wien zij ook haar dierbaar weder- ge vond en kind, hare vreugd en haar trots, het licht harer oogen en het geluk harer laat- ste dagen noemt, en alle teedere namen geeft, die zij maar kan bedenken, op het hart, dat hij zich door den besten raad moet laten be- sturen, die voor geld en invloed te bekomen is; dat hij zijne zaak moet overgeven aan de groot- ste advocaten, die er te krijgen zijn: dat hij in dezen ernstigen drang moet doen gelijk hij ge- raden wordt, en niet eigenzinnig moet wezen, al mocht hij ook gelijk hebben, maar beloven moet om, totdat hij vrijgesproken is, alleen aan den angst en het leed van zijne arme oude moe- der te denken, of dat hij haar het hart zal breken. "Moeder, het is weinig genoeg om u toe te
geven," antwoordt George, haar met een kus den mond sluitende; "zeg mij maar wat ik doen moet, en ik zal zoo laat nog beginnen met ge- hoorzaam te zijn, en het doen. .lufvrouwDagnet, gij zult wel voor mijne moeder zorgen, dat weet ik." Een zeer harde stomp met de paraplu.
"Als gij haar met mijnheer Jarndyce en juf-
vrouw Summerson in konnis brengt, zal zij vinden, dat die eveneens denken als zij, en zullen zij haai\' den besten raad en bijstand geven." — "En , George," zegt de oude vrouw, "wij moeten met allen spoed uw broeder laten komen. Hij is een knap verstandig man, zegt men — daar ver in de wereld , buiten Kastanje- Hof, lieve jongen, schoon ik er zelf niet veel van weet — en zal van veel dienst kunnen zijn." — "Moeder," zegt George, "is het nog te vroeg om u eene gunst te vragen?\'\' — "Ze- kerlijk niet, lieve jongen."— "Bewijs mij dan deze ééne groote gunst. Laat mijn broeder er niet van weten." — "Waarvan niet weten, lieve jongen?" —"Niet van mij weten. Waar- lijk, moeder, ik kan dat niet dragen; ik kan er niet overheen komen. Hij is zulk een geheel ander mensch dan ik, heeft zooveel gedaan om zich in de wereld te verheffen terwijl ik onder dienst was, dat ik niet onbeschaamd genoeg ben om hem hier en in zulke omstan- digheden te durven aanzien. Hoe kan men ook denken, dat een man als hij eenig genoe- gen in zulk eene ontdekking zou hebben? Dat is onmogelijk. Neen, moeder, houd mijn ge- lieim voor hem verborgen; bewijs mij meer goedheid dan ik verdien en houd voor mijn broeder mijn geheim verborgen." — "Maar toch niet altijd, lieve George?" — "Wel, moeder, misschien niet voor altijd — hoewel ik U mo- |
||||||
|
374 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
gelijk dat ook nog zal vragen — maar houd
liet nu voor hem verborgen. Als het hem ooit ontdekt moet worden, dat die vagebond van een broeder weer voor den dag is gekomen, zou ik haast wenschen," zegt George, zeer twijfelachtig zijn hoofd schuddende, "het hem zelf te ontdekken, en mij dan te richten, wat avanceeren of retireeren betreft, naar de ma- nier, waarop hij het schijnt op te nemen." Daar het blijkt, dat hij in dit opzicht een diep
geworteld gevoel heeft, en dit ook duidelijk op jufvrouw Bagnet\'s gezicht is te lezen, belooft de moeder, dat zij doen zal gelijk hij verlangt; en hij betuigt haar daarvoor zijn hartelijken dank. •\'In alle andere opzichten, lieve moeder, zal
ik zoo handelbaar en gehoorzaam zijn als gij maar kunt wenschen; op dit punt alleen moet ik blijven staan. Ik heb hier," daarbij ziet hij naar de papieren op tafel, "een nauwkeurig verslag geschreven van alles wat ik van den overledene wist, en hoe ik in die ongelukkige zaak gewikkeld kwam te worden. Het is zoo duidelijk en geregeld geschreven als een order- boek ; en er staat geen woord, dat niet noodig is. Dat had ik ruiterlijk willen voorlezen, als ik geroepen werd om iets tot mijne verdedi- ging te zeggen. Ik hoop, dat men mij dat nog zal laten doen; maai\' ik heb in die zaak geen eigen wil meer, en wat er ook gezegd of ge- daan mag worden, ik geef mijn woord, dat ik geen eigen wil meer zal hebben." Daar deze zaak aldus tot aller genoegen is ge-
schikt en de tijd bijna om is, doet jufvrouw Bagnet het voorstel om te vertrekken. Nogmaals en nogmaals valt de oude vrouw haar zoon om den hals, en nogmaals en nogmaals houdt Geor- ge haar aan zijne breede borst gesloten. \'•Waar zult ge mijne moeder heen brengen,
jufvrouw Bagnet?" — \'"Ik ga naar het huis van de familie in de stad, lieve jongen. Ik heb daar iets te doen, dat geen uitstel kan velen," antwoordt jufvrouw Rouncewell. — "Zult gij mijne moeder veilig daarheen brengen, met eene koets, jufvrouw Bagnet? Maai\' natuurlijk weet ik wel, dat gij dat zult. "Waarom zou ik het nog viagen?" — "Wel ja, waarom.\'" zegt jufvrouw Bagnet door middel van hare paraplu. -- "Breng haar dan, oude vriendin, en neem mijne dankbaarheid mede. Geef Quebec en Malta een kus voor mij, en zeg mijn petekind goe- dendag, en druk Lignum eens hartelijk de hand voor mij — en dit voor u, en ik wenschte, dat het tien duizend pond in goud was, goede vrouw!" Met deze woorden drukt de eavalerist zijne lippen op het getaande voorhoofd der sol- datenvrouw, en weldra wordt de deur weder gesloten en blijft hij in zijne cel alleen. Geen sineeken van de goede oude huishoud-
ster kan jufvrouw Bagnet bewegen om in de koets te blijven zitten en er zich mede naar huis te laten brengen. Voor de adellijke woning |
der Dedlock\'s springt zij er vroolijk uit, helpt
jufvrouw Bouncewell de stoep op, drukt haar de hand en stapt heen. Kort daarop is zij we- der in den schoot van haar gezin, en gaat groenten wasschen, alsof er niets gebeurd was. Mylady is in de kamer, waar zij haar laatst
gesprek met den vermoorde heeft gehouden, en zit op de plaats, waar zij dien avond zat, en tuurt naar de plek voor den schoorsteen, waar hij heeft gestaan, toen er aan de deur wordt geklopt. Wie is daar? Jufvrouw Koun- cewell. Wat heeft .jufvrouw Rouncewell zoo on- verwacht naar de stad doen komen? "Narigheid, mylady. Groote narigheid. Och,
mylady, mag ik een woordje met u verzoeken?" Welk nieuw ongeval is het, dat die bedaarde
oude vrouw zoo doet beven ? Zij, die veel ge- lukkiger is dan hare lady, gelijk hare lady dik- wijls gedacht heeft, waarom stamelt zij nu zoo, en ziet zij haar met zulk een vreemd wan- trouwen aan? "Wat scheelt er aan? Ga zitten en bedaar
wat." — "O mylady, mylady. Ik heb mijn zoon ge- vonden , mijn jongsten, die zoo lang geleden voor soldaat is heengegaan. En hij is nu in gevange- nis." — Om schulden.\'" — "O neen, mylady. Ik zou alle schulden betaald hebben, en met blijd- schap." — "Waarom is hij dan in gevangenis?" — "Hij wordt van een moord beschuldigd, mylady, waaraan hij zoo onschuldig is als — als ik ben. Den moord van mijnheer Tulkinghorn." Wat meent zij met dien blik en die smee-
kende houding? Waarom komt zij zoo dichtbij? Wat is die brief, dien zij in de hand heeft? "Lady Dedlock, mijne lieve lady, mijne goede
lady, mijne vriendelijke lady! Gij moet een hart hebben om mij te beklagen, gij moet een hart hebben om mij te vergeven. Ik ben in de familie geweest eer gij geboren waart. De familie gaat mij boven alles. Maar bedenk eens, dat mijn dierbare zoon onrechtvaardig beschuldigd wordt." — "Ik beschuldig hem niet." — "Neen, mylady, neen. Maar anderen doen dat, en hij is in ile gevangenis en in gevaar. O, Lady Dedlock, als gij maar een woord kunt spreken om hem te helpen zuiveren, spreek het dan!" Welke dwaze inbeelding kan dit wezen?
Welk vermogen denkt zij, dat de persoon, die zij zoo aanroept, bezit om die onrechtvaardige verdenking op te heflen— als zij onrechtvaar- dig is ? De schoone oogen van mylady zien haar met verbazing, bijna angstig aan. "Mylady, ik ben gisteravond van Kastanje-
Hof vertrokken om op mijn ouden dag mijn zoon terug te vinden, en de voetstap op de Geestenwandeling was zoo akelig als ik hem in al die jaren nooit gehoord heb. Nacht op nacht, na den donker, klonk dat geluid door uwe kamers, maar nooit zoo akelig als gister- avond. En toen het gisteravond donker werd, mylady, kreeg ik dezen brief."— "Wat is dat |
||||||
|
BEDE EENER OUDE DIENARES. 375
|
|||||||
|
voor een brief?" — "St! St!" De huishoud-
ster kijkt rond en antwoordt angstig fluisterend. "Mylady, ik heb er niemand een woord van gezegd, ik geloof niet wat er in staat, ik weet, dat liet niet waar kan zijn, ik ben vast en zeker overtuigd, dat het niet waar is. Maar mijn zoon is in gevaar, en gij moet een hart hebben om medelijden met mij te gevoelen. Als gij iets weet, dat anderen onbekend is, als gij eenig vermoeden hebt, als gij eenig spoor weet, en eene reden hebt om dat voor u zelve te houden, o mijne lieve lady, denk dan aan mij, en overwin die reden, en laat het bekend worden! Dit is het meeste, dat ik voor mogelijk houd. Ik weet wel, dat gij niet hard van hart zijt; maar gij gaat altijd uw eigen weg, zonder iemands hulp; en allen, die u als eene schoone en elegante dame bewon- deren — en dat doet iedereen — weten wel, dat gij iemand zijt, die ver van hen verwijderd is en die men niet dicht kan naderen. Mylady, gij kunt uit fierheid of ongenoegen redenen hebben om u niet te willen verwaardigen om iets te zeggen, dat gij weet; als dat zoo is, o dan bid ik u, denk aan eene getrouwe dienares, die geheel haar leven in deze familie heeft gesleten, die zij zoo liefheeft, en laat u ver- zachten, en help om mijn zoon te zuiveren! Mijne lady, mijne goede lady," smeekt de oude huishoudster met alle eenvoudigheid, "ik ben op mijne plaats zoo nederig, en gij zijt zoo hoog en ver boven mij, dat gij u misschien niet verbeeldt wat ik voor mijn kind gevoel; maar ik gevoel zooveel, dat ik hier gekomen ben en de stoutheid heb van u te bidden om ons niet te gering te achten, als gij ons in dezen akeligen tijd recht kunt doen!" Lady Dedlock heft haar op zonder een woord
te spreken, totdat zij haar den brief uit de hand heeft genomen. "Moet ik dit lezen ?" — "Als ik heengegaan
ben, mylady, als het u belieft, en daarbij onthoudende wat het meeste is, dat ik mogelijk acht." — "Ik weet van niets, dat ik doen kan. Ik weet van niets, dat ik verzwijg, waarin uw zoon kan betrokken zijn. Ik heb hem nooit beschuldigd." — "Mylady, als gij dien brief gelezen hebt, zult gij misschien des te meer medelijden met hem hebben, omdat hij zoo valsch beschuldigd wordt." De oude huishoudster laat haar zitten met den
briefin de hand. In waarheid , zij heeft geen hard hart, en er is een tijd geweest toen het gezicht dier eerwaardige gedaante, zoo ernstig tot haar smeekende, haar tot het diepste medelijden zou hebben bewogen. Maar zoolang gewoon om hare aandoeningen te smoren en te ontveinzen; zoo- lang, voor haar eigen belang, in die verderfelijke school geoefend, welke de natuurlijke gevoelens van het hart opsluit, gelijk vliegen in barnsteen, en het goede en kwade, het gevoelige en gevoel- |
|||||||
|
looze, het teedere \\?n het hatelijke met hetzelfde
eenvormige , koude vernis bedekt, heeft zij tot op dit oogenblik zelfs hare verwondering onderdrukt. Zij opent den brief. Zij vindt een gedrukt verslag van het vinden van het lijk, gelijk het door het hart geschoten, voorover op den grond lag; en daaronder staat haar eigen naam, ge- volgd door het woord moordenaarster. Het papier valt haar uit de hand. Hoelang
het op den grond blijft liggen weet zij niet; maar het ligt nog waar het gevallen is, toen er een knecht voor haar staat en het jonge mensch, dat Guppy heet, aandient. Waarschyn- lijk zijn deze woorden verscheidene malen her- haald : want zij galmen haar door het hoofd, eer zij ze begint te verstaan. "Laat hem binnen." Hij komt binnen. Den brief, dien zij van den
grond heeft opgeraapt, in de hand houdende, poogt zij hare gedachten te verzamelen. In de oogen van Guppy is zij dezelfde Lady Dedlock, met dezelfde bestudeerde, trotsche en koude statigheid. "Uwe ladyschap zal misschien in liet eerst
niet zeer genegen zijn om dit bezoek te veront- schuldigen van iemand, die uwe ladyschap nooit zeer welkom is geweest — waarover hij zich niet beklagen kan, want hij moet bekennen, dat er oppervlakkig nooit veel reden heeft be- staan, waarom hij welkom zou wezen; maar ik hoop, als ik mijne redenen zeg, dat uwe ladyschap dan niet ontevreden op mij zal zijn," zegt Guppy. — "Spreek dan." — "Ik dank uwe j ladyschap. Ik moet uwe ladyschap eerst ver- klaren." (Guppy zit op den rand van zijn stoel en legt zijn hoed voor zijne voeten op het tapijt) "dat jufvrouw Summerson, wier beeld, gelijk ik uwe ladyschap vroeger heb onderricht, in mijn hart was geprent, tot het door omstan- j digheden buiten mijne macht werd uitgewischt, mij mededeelde, nadat ik het genoegen had uwe ladyschap laatst te spreken, dat zij bijzonder verlangde, dat ik in alles wat haar aanging geen stap verder meer zou doen. En daar de \\ wenschen van jufvrouw Summerson eene wet | voor mij zijn (behalve wat die omstandigheden aangaat, die buiten mijne macht zijn), had ik dientengevolge nooit verwacht wederom de uit- stekende eer te hebben van bij uwe lad yschap mijne opwachting te maken." En toch is hij daar nu, gelijk Lady Dedlock
hem onvergenoegd herinnert. "En toch ben ik nu hier," zegt Guppy toestem-
mend. "En mijn oogmerk is, uwe ladyschap onder het zegel des vertrouwens mede te doelen waarom ik hier ben." Hij kan dit niet te duidelijk ofte kort doen,
zegt zij hem. "En ik kan ook," antwoordt Guppy, met
gevoel van het onrecht, dat hem wordt aan- gedaan , "uwe ladyschap niet te dringend ver- |
|||||||
|
:nr. wet verlaten huis.
|
|||||||
|
heb gezien, en om den hoek van het plein heb
staan wachten tot zij heengingen, en naderhand een half uurtje heb omgewandeld om hen te ver- mijden." — "Wat heb ik daarmede te maken, of gij zelf?" — "Uwe ladyschap, ik kom u waarschu- wen om op uwe hoede te zijn. Er kan misschien geene reden voor wezen. Heel goed. Dan heb ik maar mijn best gedaan om mijne belofte aan juf- vrouw Summerson te houden . Ik heb een sterk vermoeden (uit wat Small zich heeft laten ont- vallen en wat wij hem hebben uitgepompt) dat die brieven, die ik uwe ladyschap zou ge- bracht hebben, niet vernietigd waren, gelijk ik gedacht heb — dat, als er iets was, dat kon uitkomen, het uitgekomen is — dat die lieden, van wie ik sprak, van morgen hier gekomen zijn om er geld voor te krijgen, en dat zij het gekregen hebben of zullen krijgen." Guppy raapt zijn hoed op en staat op. "Uwe ladyschap, gij zult zelve best weten of hetgeen ik gezegd beb iets te beduiden heeft of niet. Het mag iets of niets wezen, ik heb jufvrouw Summerson\'s verlangen vervuld door mij van alles af te houden en door, zoover het mogelijk was, ongedaan te maken wat ik begonnen was te doen. Dat is mij genoeg. In geval ik de vrijheid mocht genomen hebben van uwe ladyschap te waarschuwen, zonder dat het noodig was, zult gij, hoop ik, uw best doen om mijne vrijpostigheid te overleven, en ik zal mijn best doen om uw ongenoegen te overleven. Hiermede groet ik uwe ladyschap, en verzeker u, dat er geen gevaar bestaat, dat ik ooit weder mijne opwachting bij u zal maken." Zij beantwoordt de afscheidswoorden nauwe- lijks met een blik; maar nadat hij eene poos vertrokken is, schelt zij. "\'Waar is Sir Leicester?" Mercurius antwoordt, dat hij op hot oogen- blik alleen in de bibliotheek is. "Heeft Sir Leicester van morgen ook bezoek
gehad?" Ja, van menschen, die hem over zaken kwamen
spreken. Mercurius geeft eene beschrijving van hen, waarin hij door Guppy is voorgekomen. Genoeg, hij kan gaan. Dus is alles uitgekomen! Haar naam is op
al die tongen, haar echtgenoot kent zijne grie- ven, hare schande zal openbaar gemaakt wor- den, —wordt misschien reeds verspreid, ter- wijl zij er over denkt — en bij dien donderslag, door haar zoolang, door hem zoo weinig voor- zien, komt nog dit, dat zij door een onzicht- baar beschuldiger als de moordenares van haar vijand wordt aangeklaagd. Haar vijand was hij, en dikwijls, dikwijls
heeft zij hem dood gewenscht. Haar vijand is hij, zelfs nog in zijn graf. Die schrikkelijke beschuldiging treft haar als eene nieuwe mar- teling van zijne levenlooze hand, en wanneer zij zich voor den geest brengt hoe zij op dien |
|||||||
|
zoeken, om wel op te meiken, dat het geene
mij persoonlijk betreffende zaak is, die mij hier brengt. Ik heb geen eigenbelang op liet oog met hier te komen. Als liet niet om mijne belofte aan jufvrouw Summerson was en dat ik die veilig wil houden, zou ik, om de waarheid te zeggen , nooit weder een voet hier in huis gezet hebben." Guppy acht dit een gunstig oogenblik om met
beide banden zijn haar op te strijken. "Als ik het zeg zal uwe ladyschap zich wel
herinneren, dat ik, toen ik de laatste maal hier was, tegen een persoon aanliep, die toen in ons vak op een zeer lioogen rang stond, en wiens verlies wij thans allen betreuren. Die persoon begon van toen af eene manier van doen met mij aan te nemen, waaraan ik wel den naam van scherpe practijk mag geven, en die het mij telkens buitengemeen moeielijk maakte om er zeker van te zijn, dat ik niet, zonder het te weten of te bedoelen, tot iets aanleiding had gegeven, dat jufvrouw Summerson onaange- naam kon zijn. Eigen lof is geene aanbeveling, maar ik mag toch wel van mij zelven zeggen, dat ik ook zoo dom niet ben als het op het behandelen van zaken aankomt." Ladv Dedlock ziet hem strak en vragend
aan. Guppy wendt dadelijk zijne oogen van haar gelaat af en kijkt ergens anders heen. ••Inderdaad," vervolgt hij, "het was zoo moeie-
lijk te begrijpen wat die persoon, in combi- natie met anderen, eigenlijk in den zin had, dat ik, tot aan het verlies, dat wij allen betreu- ren , er dikwijls geheel van beduiveld was — eene uitdrukking, welke uwe ladyschap, die zich in hoogere kringen beweegt wel zoo goed zal zijn voor gelijkstaande te houden met: voor | den kop geslagen. Small — een naam, waar- mede ik een ander persoon bedoel, een vriend van mij, met wien uwe ladyschap niet bekend js — werd insgelijks zoo gesloten en dubbelzin- nig, dat het mij somtijds niet gemakkelijk was mijne handen van zijn gezicht te houden. Even- wel, met inspanning van mijne nederige be- kwaamheden, en met hulp van een wederzijdsch vriend, die mijnheer Tony Weevle heet, en die een zeer aristocratischen smaak heeft en uw ladyschaps portret altijd op zijne kamer heeft hangen, heb ik nu redenen gekregen voor eene vrees, die mij hier doet komen om uwe ladyschap te waarschuwen. Vooreerst, wil uwe ladyschap mij vergunnen te vragen of gij van morgen ook een vreemd bezoek hebt gehad ? Ik meen geen bezoek van voorname heeren en dames, maar van zulke menschen, bij voor- beeld , als de oude meid van jufvrouw Barbary, of van een man, die zijne beenen niet kan ge- bruiken , en als een Guy naar boven wordt gedra- gen 7" — "Neen." — "Dan verzeker ik uwe lady- schap, dat hier zulk een bezoek gekomen en ontvangen is. Omdat ik die lieden voor de deur |
|||||||
|
LADY DEDLOCK NEEMT DE VLUCHT. 377
|
||||||||||||
|
ziet zij nu, dat zij, toen hij op de wacht voor
haar placht te zijn, en zij placht te denken: "Als dien ouden man maar iets doodelijks mocht treffen en hem uit den weg ruimen I" eigenlijk niets anders wenschte dan dat alles, wat hij tegen haar in handen had, in den wind ge- strooid en door het toeval overal verspreid mocht worden. Zoo was het ook met dat goddelooze gevoel van verademing, dat zij bij zijn dood had ontwaard. Wat was zijn sterven anders dan dat de slotsteen van een donker gewelf werd weggenomen; en nu begint dat geweifin dui- |
||||||||||||
|
avond voor zijne deur is geweest, en hoe men
zeggen kan, dat zij hare geliefkoosde kamenier zoo kort te voren heeft weggezonden, alleen om zich van eene lastige getuige te ontslaan, huivert zij alsof zij de handen van den beul reeds aan haar hals voelde. Zij heeft zich op den grond geworpen, en
ligt daar met woest in het rond zwierende haren en het gezicht in de kussens eener sofa verborgen. Zij staat op, loopt heen en weder, werpt zich weder neer, en wringt zich al ker- mende. Het afgrijzen, dat haar bevangen heeft, |
||||||||||||
|
MIJNHEER BUCKET IN LADY DEHLOCK\'S IIOUDOIR. (blz. 380).
|
||||||||||||
|
is onuitsprekelijk. Indien zij werkelijk de moor-
denares was, zou haar angst op het oogenblik bijna niet grooter kunnen zijn. Want gelijk dan het verschiet voor hare
moordzuchtige oogen , vóór het plegen der daad , welke fijn berekende voorzorgen zij ook mocht nemen, door een reusachtig gezwollen beeld der hatelijke gedaante zou zijn afgesloten, dat haar verhinderde eenige verdere gevolgen te ontwaren; en gelijk die gevolgen haar als een stortvloed overvallen zouden hebben, zoodra die gedaante was neergestort — hetgeen altijd ge- beurt als er een moord wordt gepleegd; zoo |
||||||||||||
|
zenden stukken neer te storten, die haar moeten
verpletteren! Zoo besluipt en overschaduwt haar de schrik-
kelijke gedachte, dat zij voor dezen vervolger, levend of dood — gevoelloos en onverzettelijk voor haar staande in zijne welbekende gedaante, en niet gevoelloozer en onverzettelijke!- in zijne doodkist — geene schuilplaats kan vinden dan in den dood. Zoo gejaagd, moet zij vluchten. Die opeenstapeling van schande, vrees, wroeging en zieleleed overstelpt haar; en hare geestkraclit en zelfyertrouwen\'bezwijken en worden weggewaaid, gelijk dorre bladeren door een stormwind. |
||||||||||||
|
:?78
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
Zij schrijft haastig deze regels aan haar echt-
genoot, verzegelt het blad en laat het op de tafel liggen: "Indien ik gezocht word of van moord word
beschuldigd, geloof dan, dat ik geheel on- schuldig ben. Geloof anders niet veel goeds van mij ; want ik ben aan niets anders onschul- dig, dat ge mij te last hebt hooren leggen, of nog hooren zult. Hij bereidde er mij op dien noodlottigen avond op voor, dat hij u mijne schuld zou ontdekken. Nadat hij mij ver- laten had ging ik uit, onder voorwendsel van in den tuin te willen gaan wandelen, waar ik somtijds wandelde, maar werkelijk om hein te volgen en hem een laatst verzoek te doen, dat hij de schrikkelijke onzekerheid, waarmede hij mij, gij weet niet hoe lang, gemarteld had, niet langer zou rekken, maar uit barmhartig- heid den volgenden morgen den doodslag zou geven. "Ik vond zijn huis donker en stil. Ik schelde
tweemaal aan zijne deur, maar kreeg geen ant- woord en ging weder naar huis. "Ik heb nu geen thuis meer. Ik zal u niet
langer tot bezwaar zijn. Moogt gij, in uwe bil- lijke gramschap, in staat zijn de onwaardige vrouw te vergeten, aan welke gij jzulk eene edelmoedige genegenheid en trouw hebt ver- kwist — die u ontwijkt, met nog dieper schaamte dan waarmede zij zich zelve zou willen ont- vluchten — en die u dit laatste vaarwel schrijft." Zij kleedt zich haastig, slaat eene voile over
het hoofd, laat al hare juweelen en haar geld liggen, luistert, gaat naar beneden op een oogenblik \'wanneer het voorhuis ledig is, opent en sluit de zware deur, en snelt heen in den ijs- kouden wind, die hare kleederen doet (ladderen. |
|||||||||||
|
rius\'en , met staatsierokken en steekhoeden: een
schouwspel voor engelen. Het huis verandert voor het uitwendige niet
en uren verloopen voordat de doffe adellijke stilte daar binnen wordt gestoord. Maar daar de schoone Volumnia aan de heerschende kwaal van verveling onderhevig is en eene lastige vlaag daarvan bespeurt, waagt zij het eindelijk zich naar de bibliotheek te begeven, om daar eenige afwisseling te zoeken. Daar haar zacht klop- pen aan de deur niet beantwoord wordt, opent zij die en kijkt binnen; niemand ziende, neemt zij de plaats in bezit. De geestige Miss Dedlock draagt in die met
gras begroeide stad der ouden, Bath, den naam van door eene lastige nieuwsgierigheid geprikkeld te worden, die haar op alle gele- gene en ongelegene tijden drijft om met haar gouden lorgnet voor het oog overal langs te glijden en naar allerlei dingen te turen. Zeker is het, dat zij van deze tegenwoordige gele- genheid gebruik maakt om als een vogeltje over de brieven en papieren van haar voorna- men bloedverwant te zweven; nu even aan een document te pikken, dan met haar hoofd op zijde een ander document door te kijken, en met rustelooze weetgierigheid van de eene tafel naar de andere te wippen. In den loop dezer nasporingen struikelt zij over iets; en haar lorgnet in die richting keerende, ziet zij haar voornamen bloedverwant op den grond liggen, gelijk een gevelde boom. Volumnia\'s geliefdkoosd gilletje krijgt bij deze
verrassing een vrij wat harder en natuurlijker klank, en spoedig is het geheele huis in op- schudding. Dienstboden rennen trap op en trap af, schellen worden met heftigheid geluid, dok- ters worden opgehaald, en overal wordt naai\' Lady Dedlock gezocht, maar zonder haar te vinden. Niemand heeft iets van haar gehooid of gezien, sedert zij het laatst gescheld heeft. Haar brief aan Sir Leicester wordt op de ta- fel gevonden; maar het is twijfelachtig of hij niet nog eene boodschap uit eene andere we- reld heeft ontvangen, die persoonlijk beantwoord moest worden, en alle levende talen, en ook alle doode, zijn voor hem eenerlei. Zij brengen hem te bed, wrijven en schuie-
ren hem, leggen ijs op zijn hoofd en beproe- ven alle middelen om hem te doen bijkomen. De dag is echter verloopen en het is nacht in zijne kamer, eer de snorkende ademhaling wat zachter wordt, of zijne strakke oogen eenige gevoeligheid toonen voor de kaars, welke nu en dan er voor wordt gehouden. Maar nu die verandering eens begonnen is, gaat zij ver- der; en weldra knikt hij, of beweegt hij zijne oogen, of zelfs zijne hand, ten teeken, dat hij hoort en begrijpt. Hij viel dien morgen neer als een deftig g e n -
tleman; wat zwakkehjk, maar met een knap |
|||||||||||
|
LVI.
VEHVOLGIXG.
Onbeweeglijk, gelijk het in de groote wereld
past, staart het huis der Dedlock\'s de andere huizen in die straat van sombere statigheid aan, en geeft geen uitwendig blijk, dat daar- binnen iets voorvalt, dat niet naar behooren is. Koetsen ratelen, deuren worden gebeukt, de groote wereld wisselt visites; verouderde schoonen met beenderige halzen en perzikachtige wangen, die bij het daglicht gezien een meer ake- ligen dan fraaienblos hebben, verblinden de oogen der mannen. Uit de holle koetshuizen komen zacht wiegende rijtuigen te voorschijn, bestuurd door kortbeenige koetsiers met vlaspruiken, diep in het donzige kleed over den bok weggezon- ken; en achterop springen welgemeste Mercu- |
|||||||||||
|
SIR LEICESTER DEDLOCK HEEFT EEN TOEVAL GEKREGEN. 379
|
|||||||
|
De lei is weder noodig; maar de woorden,
die hij schrijven wil, kan hij zich niet bezin- nen. Zijn angst, zijne drift en zijne droefheid in dezen nooil zijn jammerlijk om aan te zien. Het is alsof hij waanzinnig zal moeten worden bij het gevoel der noodzakelijkheid om spoed te maken, terwijl hij buiten staat is om te kennen te geven wat men doen of wien men halen moet. Hij heeft de letter B geschreven en is daarbij blijven steken. Eensklaps, op het toppunt van zijn angst, zet hij "Mr." daarvoor. De oude huishoudster raadt: Bucket. Goddank. Dat is zijne meening. Mijnheer Bucket is, volgens vroegere afspraak,
beneden. Moet hij boven komen? Het is niet mogelijk zich te vergissen in Sir
Leicester\'s brandend verlangen om hem te zien, of in de begeerte, die te kennen geeft, dat iedereen behalve de huishoudster de kamer zal verlaten. Dit geschiedt terstond, en Bucket ver- schijnt. Sir Leicester schijnt zoo diep van zijne hooge standplaats gevallen, dat hij onder alle nienschen op de wereld nog maar op dien man alleen zijn vertrouwen kan stellen. "Sir Leicester Dedlock, baronet, het spijt mij,
dat ik u zoo zie. Ik hoop, dat gij u goed zult houden. Ik houd mij verzekerd, dat gij dat doen zult, voor den naam der familie." Sir Leicester geeft hem haar brief in de hand,
en ziet hem strak aan terwijl hij dien leest. Nieuwe schranderheid straalt Bucket onder het lezen uit de oogen; met eene kromming en hakende beweging van zijn vinger, terwijl de oogen nog over de woorden loopen, geeft hij te verstaan: "Sir Leicester Dedlock, baronet, ik begrijp u." Sir Leicester schrijft op de lei: "Volle ver-
gifTenis. Zoek..." Bucket stuit zijne hand. "Sir Leicester Dedlock, baronet, ik zal haar
wel vinden. Maar ik moet oogenblikkel\'yk werk maken om haar te zoeken. Er moet geene mi- nuut verzuimd worden." Met de snelheid der gedachte volgt hij Sir
Leicester\'s blik naar een kistje op de tafel. "Het hier brengen, Sir Leicester Dedlock, baro-
net? Zekerlijk. Het met een van die sleuteltjes opendoen ? Ja wel. Het kleinste sleuteltje ? Wel zeker. De bankjes er uit nemen ? Dat zal ik. Ze tel- len ? Dat is gauw gedaan. Twee en dertig van vijf- tig, en twintig van zeventig, en een en vijftig van twintig, en een en veertig van zestig. Ze meenemen voor onkosten ? Dat zal ik, en er na- tuurlyk rekening van doen. Geen geld ontzien? Neen, dat zal ik niet." De vlugheid en zekerheid, waarmedj Bucket
dit alles begrijpt, grenzen aan het wonderbare. Jufvrouw Rouncewell, die de kaars houdt, wordt duizelig van de snelheid zijner oogen en han- den. Voor zijne reis uitgerust, springt hij op. "Gij zijt George\'s moeder, oude jufvrouw;
dat zijt gij immers, niet waar ?" zegt Bucket |
|||||||
|
voorkomen en een welgevuld gezicht. Hij ligt
nu op zijn bed als een afgeleefd oud man, met ingevallene wangen, eene uitgeteerde schim van zich zelven. Zijne stem was rond en krachtig; hij was zoo lang overtuigd geweest, dat ieder woord dat hij sprak, voor het menschdom van gewicht was, dat zijne woorderrwerkelijk klonken alsof zij iets te beduiden hadden. Maar nu kan hij slechts fluisteren, en wat hij fluistert klinkt als wat het is — als enkel brabbeltaal. Zijne vertrouwde en getrouwe huishoudster
staat bij zijn bed. Dit is het eerste, dat hij opmerkt, en blijkbaar doet het hem genoegen. Nadat hij vruchteloos gepoogd heeft zich met woorden te doen verstaan, maakt hij teeke- nen, dat hij wil schrijven; zoo onduidelijk, dat men hem in het eerst niet begrijpt; het is zijne huishoudster, die er achter komt wat hij ver- langt en hem eene lei brengt. Nadat hij zich eene poos heeft bedacht, krab-
belt hij langzaam met eene hand, die de zijne niet is: "Kastanje-Hof?" Neen, zegt zij hem, hij is in Londen. Hij
is dien ochtend ziek in de blibliotheek opge- nomen. Zij is er recht dankbaar voor, dat zij toevallig naar Londen is gekomen, en zoo in staat is om hem op te passen. "Het is geene ziekte, die ernstige gevolgen
zal hebben, Sir Leicester. Morgen zult gij al veel beter zijn, Sir Leicester. Al de hoeren zeggen zoo." Dit zegt zij, terwijl de tranen over hare wangen rollen. Nadat hij in de kamer heeft rondgekeken,
vooral met bijzondere aandacht om zijn bed heen, waar de dokters staan, schrijft hij:"My- lady." "Mvlady is uitgegaan, Sir Leicester, voor-
dat gij ziek weidt, en weet nog niet van uwe ziekte." Hij wijst nog eens, met groote gemoedsbe-
weging, naar de gekrabbelde letters. Zij pogen allen hem gerust te stellen, maar hij wijst alweder met toenemende gemoedsbeweging. Ter- wijl zij elkander aankijken en niet weten wat te zeggen, neemt hij nogmaals de lei en schrijft: "Mvlady. Om Gods wil, waar?" en laat een te gelijk smeekend en kermend geluid hooren. De oude huishoudster acht het best hem Lady
Dedlock\'s brief te geven, waarvan niemand den inhoud weet of kan vermoeden. Zij opent dien en houdt hem dien voor om te lezen. Hij neemt het geschrift aan, en nadat hij het met groote inspanning tweemaal gelezen heeft, legt hij het omgekeevd neer, opdat niemand het zien zal, en blijft liggen kermen. Hij krijgt eene soort van herhaling van het toeval, of eene flauwte; en het duurt een uur eer hij weder de oogen opent, in den arm zijner oude, getrouwe dienares. De dokters zien, dat hij best bij haar is, en wanneer zij niet werkelijk iets met hem te doen hebben, blijven zij op een afstand. |
|||||||
|
380 TIET VERLATEN ITUTS.
|
|||||||
|
die zijn hoed reeds opheeft, terwijl hij zijne
jas dichtknoopt. — ".la, mijnheer, ik hen zijne bedroefde moeder." — "Pat dacht ik wel. naar wat hij mij zoo even gezegd lieeft. Wel. dan zal ik u iets zeggen. Gij hehoeft niet meerbe- droefd te zijn. [Tw zoon is behouden. Begin nu niet te schreien: want wat gij te doen hebt is op Sir Loicestor Dedlock, baronet, te passen, en dat zult ge niet met schreien doen. Wat uw zoon betreft. hij is behouden. zeg ik 11, en hij Iaat n zijn gehoorzamen groet doen. Hij j is eervol ontslagen, dat kan ik u zeggen, met I even weinig schande voor zijn naam als er op dien van u is. en die is schoon en zuiver, daar wil ik wel een pond op verwedden. Gij kunt mij vertrouwen, want ik ben de man, die uw zoon gearresteerd heeft. Hij heeft zich ook bij die gelegenheid ferm gedragen. en hij is een knap man. en gij zijt eene knappe oude juf- vrouw, en gij . moeder en zoon, zijt een paar, dat men voor modellen in een spel kon laten i kijken. Sir Loicestor Dedlock, baronet, wat ge mij opgedragen hebt. zal ik doorzetten. Wees niet bang, dat ik links of rechts van den weg zal gaan, of zal gaan slapen , of mij wasschen of scheren, eer ik gevonden heb wat ik ga zoeken. Van uwentwege alles zeegen wat maar liefde- rijk en vergevend is? Dat zal ik, Sir Loices- ter Dedlock, baronet. En ik hoop, dat gij spoe- dig beter zult worden, en die familiezaken ge- schikt en toegedekt — zooals. o Heer. zoovele familiezaken gedaan\' zijn en nog gedaan zul- len worden , zoolang de wereld staat.\'\' Met deze woorden gaat Thicket heen, zoo
strak voor zicli ziende, alsof zijne oogen reeds door den nacht tuurden om naar de vluchte- linge te zoeken. Eerst begeeft hij zich naar de kamers van
Lady Dedlock, om alles na te zien wat hem
eene geringe aanwijzing kan verschaffen. De
| kamers zijn nu donker, en Bucket daar te zien,
1 met eene waskaars in de hand. die hij boven
zijn hoofd houdt. terwijl hij bij zich zelven een in-
ventaris maakt van de menigvuldige fraaie en
! fijne voorwerpen. die zulk een zonderling con-
| trast met hem zelven vormen. zou een schouw-
spel wezen — dat niemand ziet, daar hij de
vooi\'zorg heeft genomen van zich op te sluiten.
"Een aardig boudoir dat." zegt Ducket. die
zijn Eransch eenigszins opgofrischt gevoelt door
den slag, welke hem dien morgen is gelukt.
"Moet een schat van geld gekost hebben. Zon-
derling van zulke dingen weg te loopen; zij
moet erg in den drang geweest zijn."
Hij n|«\'til en sluit de tafelladen, kijkt in
kastjes en juweelkistjes. ziet zijn eigen beeld in verscheidene spiegels en moraliseert daar- over. "Men zou denken, dat ik in de groote we-
reld leefde en mij klaar maakte om naar een
I bal te gaan," zegt hij. "Ik begin te denken,
|
|||||||
|
dat ik een snoeshaan van de Garde moet zijn,
zonder het te weten." Steeds om zich heen kijkende, heeft hij een
fraai bewerkt koffertje geopend , dat achter in eene lade staat. Terwijl zijne groote hand eenige handschoenen overhoop haalt, die hij nauwe- lijks kan voelen, zoo licht en zacht zijn zijtusschen zijne vingers, vindt hij een witten zakdoek. "Hm! Laat ik n eens kijken." zegt Bucket,
de kaars neerzettende. "Waarom zoudt gij zoo alleen bewaard worden? Wat beduidt gij? Be- hoort gij aan mvlady of aan iemand anders? Gij zult toch wel hier of daar een merk heb- ben. zou ik denken?" Terwijl hij nog spreekt, vindt hij het. "Es-
tlier Summerson." "Zoo!" zegt Bucket. en blijft even staan,
met zijn vinger bij zijn oor. "Kom, u zal ik medenemen." Hij voltooit zijne waarnemingen even zorg-
vnldig en snel als hij ze begonnen heeft, laat alles juist zoo liggen als hij het heeft gevon- den, sluipt, na verloop van omtrent vijf mi- nnten in het geheel. weder heen, en stapt de straat op. Met een blik omhoog naar do flauw verlichte vensters van Sir Leicester\'s ka- mor, slaat hij in vollen draf den weg naarde naaste standplaats van huurkoetsen in, zoekt voor zijn geld een paard naar zijn zin uit, en geeft last hem naar de Schiot-galerij te bron- gen. Bucket maakt geene aanspraak op den naam van een wetenschappelijk paardenken- ner: maar hij besteedt toch eenig geld voor de liefhebberij van wedrennen. en somt door- gaans zijne kundigheden in dat vak op met het gezegde , dat hij . als hij een paard ziet, dat loopen kan. het ook wel kent. Zijne kunde laat hem thans niet in den steek.
Terwijl hij met gevaarlijken spoed over desteenen ratelt, en toch met zijne scherpe oogen elke gedaante waarneemt, die langs de donkere stra- ten sluipt. en ook op de lichten voor de bo- venkamers let. waar menschen naar bed gaan of gegaan zijn, en op al de dwarsstraten , die hij voorbijrent, en eveneens op de betrokkene lucht en op den licht besnoemvdon grond — want overal kan zich iets opdoen om hem te helpen — jaagt hij met zulk eene drift voort, dat, als hij ophoudt, het paard hem zelf bijna in eene wolk van damp versmoort. "Wacht hier een oogenblik. Ik kom dadelijk
terug." Hij loopt den langen houten gang door en
vindt George eene pijp zitten rooken. "Dat had ik wel gedacht, George , na alles
wat gij hebt uitgestaan , mijn jongen. Ik heb geen oogenblik tijd om te praten. Nu , eerlijk van weerskanten! Alles om eene vrouw te red- den. Jufvrouw Summerson, die hier was toen Gridley stierf— zoo heet zij , dat weet ik — er is geen kwaad bij — waar woont zij?" |
|||||||
|
MIJNHEER BUCKET VERVOLGT ZIJNE NAVORSCHINGEN. 381
|
|||||||
|
zij gelooft, van moord verdacht. Als ik haar
alleen volg, kan zij, onkundig van wat Sir Leicester Dedlock, baronet, mij heeft medege- deeld, tot wanhoop worden gedreven. Maar als ik haar volg in gezelschap van eene jonge juf- vrouw, die met de beschrijving van eene jonge jufvrouw overeenkomt, voor wie zij een zwak heeft — ik vraag niets en ik zeg niet meer dan dat — zal zij wel gelooven, dat ik als vriend kom. Laat ik haar maar bereiken en in staat zijn om haar die jonge jufvrouw te laten zien, en ik zal haar redden, als zij nog leeft, en haar tot alles bewegen. Laat ik haar alleen bereiken — dat al veel modelijker is — en ik zal mijn best doen; maar ik kan voor niets instaan. De tijd vliegt; het is haast één uur. Als het één slaat is er alweer een uur om, en dat is nu duizend pond waard, in plaats van honderd." Dit is alles waar, en het dringende van het
geval kan niet betwijfeld worden. Mijnheer Jarn- dyce verzoekt hein om daar te wachten, terwijl hij jufvrouw Summerson gaat spreken. Bucket zegt, dat hij dit zal doen; maar zijn gewonen regel volgende, doet hij dit niet; hij gaat integen- deel achteraan naar boven en houdt zijn man in het oog. Daar blijft hij op de donkere trap staan luisteren en loeren, terwijl de twee met elkander spreken. Binnen zeer korten tijd komt mijnheer Jarndyce weder naar beneden en zegt, dat jufvrouw Suminerson terstond gereed zal zijn om zich onder zijne bescherming te plaatsen en hem te vergezellen waar het hem belieft. Bucket, zeer voldaan, geeft zijne goedkeuring te kennen, en verwacht hare komst bij de deur. Daar staande beklimt hij met zijne verbeel-
ding een hoogen toren, en ziet wijd en zijd uit. Menige eenzame gedaante ziet hij langs de straten sluipen, menige eenzame gedaante bui- ten op eene heide, aan een weg of onder eene hooischelf liggen. Maar de gedaante, die hij zoekt, is niet daaronder. Andere eenzamen ziet hij over de leuning eener brug turen, en op beschaduwde plekken op den oever der rivier blijven dralen; en een donker, vormeloos voor- werp, dat met het getij afdrijft, eenzamer dan allen, klemt zich met den greep van een drenke- ling aan zijne aandacht vast. Waar is zij ? Levend of dood, waar is zij.\'
Indien, terwijl hij dien zakdoek opvouwt en zorgvuldig bij zich steekt, die doek in staat ware om door eene tooverkracht de plaats voor hem te brengen, waar zij dien gevonden heeft, en het nachtelijke landschap bij de hut, waar hij het kinderlijkje bedekte, zou hij haar dan daar bespeuren? Op den woesten grond, waar de steenovens met bleek blauwen glans staan te branden; waar de stroodaken der ellendige hutten, waarin de steenen gevormd worden, door den wind worden verstrooid; waar de |
|||||||
|
George is juist daar van daan gekomen, en
geeft hem het adres, dichtbij O xf ord-Str eet. "Gij zult er geen berouw van hebben, George.
Goedennaclit." Hij rijdt weder heen, met eene herinnering,
dat hij Phil bij het helder brandend vuur heeft zien zitten en hem met open mond aanstaren, en galoppeert weder voort, en stapt weder in eene dampwolk af. Mijnheer Jarndyce, de eenige, die in huis
nog wakker is, wil juist naar bed gaan. Hij staat van zijn boek op, toen hij driftig hoort schellen, en komt in zijne kamerjapon naar de deur. "Schrik maar niet, mijnheer." In een oogen-
blik staat de vreemdeling vertrouwelijk bij hem in het voorhuis, heeft de deur gesloten en houdt zijne hand aan het slot. \'-Ik heb wel meer het genoegen gehad van u te zien. Inspecteur Hucket. Zie dien zakdoek, mijnheer. Van jufvrouw Es- ther Summerson. Zelf gevonden, in een lade van Lady Dedlock geborgen, geen kwartier gele- den, geen oogenblik te verliezen. Zaak van le- ven en dood. Gij kent Lady Dedlock.\'" — "Ja." — "Er is vandaag eene ontdekking geweest.
Familiezaken zijn uitgekomen. Sir Leicester Ded- lock, baronet, heeft een toeval gehad — eene beroerte of zoo iets — kon niet bijgeholpen wor- den, en zoo is er een kostbare tijd verzuimd. Lady Dedlock is in den namiddag verdwenen, en heeft een brief voor hem achtergelaten, die er slecht uitziet. Loop hem eens door. Hier is hij." Na den brief gelezen te hebben, vraagt mijn-
heer Jarndyce wat hij denkt. "Ik weet het niet. Het lijkt wel naar zelf-
moord. In allen gevalle wordt met elke mi- nuut het gevaar grooter, dat het daartoe zal komen. Ik zou honderd pond voor ieder uur willen geven, dat het nog vroeger was. Nu, mijnheer Jarndyce, word ik door Sir Leices- ter Dedlock, baronet, gebruikt om haar te volgen en op te zoeken — om haar te red- den en haar zijne vergiffenis te brengen. Ik heb geld en volmacht. Maar ik heb nog iets an- ders noodig. Ik heb jufvrouw Esther Suminerson noodig." — "Jufvrouw Esther Summerson\'!" her- haalt mijnheer Jarndyce met eene bevende stem. — "Nu, mijnheer Jarndyce," (Ducket heeft steeds
met de grootste aandacht zijn gezicht bestudeerd) "spreek ik tegen u als tegen een man, die een menschelijk hart heeft, en onder zulke dringende omstandigheden als niet dikwijls voorkomen. Als ooit uitstel gevaarlijk was, is het dat nu; en als gij ooit niet in staat zoudt zijn om het u zelven te vergeven, dat gij er de oorzaak van waart, is het dezen keer. Acht of tien uren, honderd pond het stuk waardig, zooals ik u zeg, zijn reeds verzuimd sedert Lady Dedlock verdwenen is. Ik ben belast om haar op te zoeken. Ik ben inspecteur Bucket. Behalve alles wat haar reeds bezwaart, wordt zij nog, naar |
|||||||
|
382
|
|||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
klei en het water nu hard hevroren zijn, en
de molen, waarin het magere, blinde paard den geheelen dag rondloopt, naar een martel- werktuig gelijkt, — over deze verlatene, barre plek wandelt eene eenzame gedaante, welke die treurige wereld geheel voor zich alleen heeft, door wind en sneeuw geteisterd, en naar het schijnt van alle gemeenschap met liet mensch- dom afgesneden. Het is ook de gedaante eener vrouw; maar zij is ellendig gekleed—zulke kleeren zijn nooit de groote deur van het huis der Dedlock\'s uitgekomen. |
|||||||||||
|
bezit had gekregen. Toen ik hem hierop ant-
woord had gegeven, verzocht hij, mij eens bijzonder te bodenken — en mijn tijd daartoe te nemen — of er, zooveel ik wist, niemand was, onverschillig waar, in wien zij in den uitersten nood waarschijnlijk vertrouwen zou kunnen stellen. Ik kon niemand bedenken dan mijn voogd. Maar daarna noemde ik ook mijnheer Boythorn. Hij kwam mij in de gedachte omdat hij altijd met zulk eene ridderlijke beleefdheid van mijne moeder had gesproken, en ook dewijl ik mij herinnerde wat mijn voogd mij van zijn en- gagement met hare zuster had verhaald, en in welke betrekking mijnheer Boythorn, zonder het te weten, met hare jammerlijke geschie- denis had gestaan. Mijn geleider had den koetsier laten ophouden
terwijl wij hierover spraken, om elkander des te beter te kunnen verstaan. Hij gelastte hem nu weder voort te rijden, en na zich eenige oogenblikken te hebben bedacht, zeide hij mij, dat hij het nu met zich zelven eens was wat hij zou doen. Hij wilde mij wel zeggen wat zijn plan was; maar ik gevoelde mijn hoofd niet helder genoeg om hem te begrijpen. Wij hadden niet ver gereden toen wij in
eene smalle straat stilhielden, voor een huis, dat met gas verlicht was en een publiek ge- bouw scheen te zijn. Mijnheer Bucket bracht mij binnen en zette mij in een leuningstoel, bij een helder brandend vuur. Het was nu over eenen, gelijk ik op eene klok zag, die aan den muur hing. Twee officieren van politie, die er met hunne keurig nette uniform lang niet uitzagen als menschen, die den geheelen nacht opbleven, zaten stil aan een lessenaar te schrijven, en het geheele huis scheen zeer stil te zijn, behalve dat er somtijds am deuren veraf onder den grond werd geklopt en geroepen, waarop niemand acht gaf. Een derde man in uniform, wien mijnheer
Bucket riep en iets toefluisterde, ging naar buiten, en toen hielden de twee anderen raad met elkander, terwijl een van hen iets op- schreef, dat mijnheer Bucket hem zacht voor- zeide. Het was een signalement mijner moeder, waarmede zij bezig waren; want mijnheer Bucket bracht het mij, toen het gereed was, en las het mij fluisterend voor. Het was waarlijk zeer nauwkeurig. De tweede officier, die er stipt op had ge-
let, maakte er toen een afschrift van, en riep een ander man in uniform (er waren er nog verscheidene in eene voorkamer), die het aan- nam en er mede heenging. Dit alles werd met den grootsten spoed verricht, en zonder een oogenblik te verzuimen; maar toch was nie- mand eenigszins gehaast. Zoodra het papier op reis was gezonden, gingen de twee oflicieren weder stil aan hun vorig schrijfwerk. Mijnheer Bucket kwam peinzend naar het vuur en warmde |
|||||||||||
|
LVII.
esther\'s verhaal. Ik was naar bed gegaan en in slaap gevallen ,
toen mijn voogd aan mijne kamerdeur klopte en mij verzocht om terstond op te staan. Toen ik haastig vroeg wat er gebeurd was, antwoordde hij mij na een paar woorden tot voorbereiding, dat er bij Sir Leicester Dedlock eene ontdekking had plaats gehad; dat mijne moeder gevlucht was; dat er iemand beneden stond, die volmacht had om haar de verzekering van de liefderijkste bescher- ming en vergiffenis over te brengen, als hij haar maar met mogelijkheid kon vinden; en dat hij mij had opgezocht om hem te vergezellen, in de hoop, dat mijne gebeden haar zouden doen luisteren, indien zijne voorstellingen daartoe buiten staat waren. Zoo iets over het algemeen, begreep ik; maar ik was zoodanig door angst, ongeduld en droefheid overstelpt, dat ik, welke pogingen ik ook aanwendde om mijne ontroering te bedwin- gen, niet dan na verloop van uren weder recht bij mij zelve scheen te komen. Ik was echter spoedig gekleed en warm inge-
pakt, zonder Charley of iemand anders te wek- ken, en ging naar beneden naar mijnheer Bucket, die de persoon was, aan wien men het geheim had toevertrouwd. Mij bij hem brengende, zeide mijn voogd mij dit en verklaarde mij ook hoe het kwam, dat hij aan mij gedacht had. Mijnheer Bucket las mij, bij het licht der kaars, die mijn voogd naar het voorhuis had medege- nomen, met eene zachte stem een brief voor, dien mijne moeder op hare tafel had laten liggen; en ik geloof, dat ik binnen de tien minuten nadat ik gewekt was, reeds naast hem zat en in vollen ren door de straten reed. Zijn toon was zeer nadrukkelijk en te gelijk
vriendelijk, terwijl hij mij verklaarde, dat er veel van kon afhangen, dat ik in staat was om eenige vragen, die hij mij doen wilde, duidelijk te beantwoorden. Deze vragen waren hoofdzake- rij k, of ik veel gemeenschap met mijne moeder had gehad (die hij nooit anders dan Lady Dedlock noemde); wanneer en waar ik haar het laatst had gesproken, en hoe zij mijn zakdoek in haar |
|||||||||||
|
ES TITER MET MIJNHEER BUCKET OP REIS. .18:?
|
|||||||
|
begrijpen welk een akelig vermoeden ons be-
zoek van deze plek aanduidde. Ik behoefde mij zelve niet te herinneren, dat
ik door het involgen mijner aandoeningen de nasporingen niet nog moeielijker moest maken of vertragen. Ik bleef stil zitten; maar wat ik op die geduchte plek leed, kan ik nooit ver- geten. En toch geleek alles naar de ijselijk- heden van een akeligen droom. Een man, nog zwart en beslijkt, met hooge, opgezwollene, uitgeweekte laarzen en een hoed, die er even- eens uitzag, werd uit eene schuit geroepen en (luisterde met Bucket, die eenige glibberige trappen met hem afging — als ware het om naar iets geheims te zien, dat hij te vertoonen had. Zij kwamen terug, hunne handen aan hunne kleeren afvegende , nadat zij iets nats hadden omgekeerd; maar Goddank, het was niet wat ik vreesde! Na eenig verder gesprek, ging Bucket (wien
iedereen scheen te kennen en te ontzien) met de anderen eene deur in en liet mij in het rijtuig zitten, terwijl de postiljon bij zijne paar- den op en neer stapte om zich warm te hou- den. De vloed kwam op, gelijk ik uit het bruisen van het water, dat ik aan het eind van het steegje hoorde, kon opmaken. Het gebeurde niet — maar honderden malen in wat ten hoogste een kwartier uurs kan geweest zijn, en waarschijnlijk minder was, huiverde ik van de gedachte, dat die opkomende vloed het lijk mijner moeder voor de hoeven der paarden zou werpen. Bucket kwam weder buiten, vermaande de
anderen om goed op te passen, deed zijn lan- taarntje dicht en hernam zijne plaats. "Maak u niet ongerust, jufvrouw Summerson, omdat wij hier naar toe zijn gekomen," zeide hij, zich naar mij omkeerende. "Ik wil maar alles in trein hebben, en weten, dat het in trein is, door er zelf naar te zien. Rijd maar voort, jongen." Wij schenen denzelfden weg, dien wij ge-
komen waren, terug te rijden. Niet dat ik in mijne verbijstering op bijzondere voorwerpen had gelet, maar naar het algemeene voorkomen der straten te oordeelen. Wij hielden vooreene enkele minuut bij een ander politiekantoor op, en reden de rivier weder over. Gedurende dien geheelen tijd en den geheelen tocht liet mijn geleider, die op den bok zat, zijne waakzaam- heid nooit een enkel oogenblik verflauwen; maar toen wij de brug overreden, scheen hij, zoo mogelijk, nog wakkerder te worden dan ooit. Hij stond op om over de borstwering te kijken; stapte af, liep eene donkere vrouwe- lijke gedaante na, die ons was voorbij gegle- den, en tuurde in den diepen, zwarten water- plas met een gezicht, dat mij het hart deed wegkrimpen. De rivier zag er allerakeligst uit, zoo donker en stil; zoo snel tusschen de lage, |
|||||||
|
de zolen zijner laarzen, eerst de een en toen
de ander. "Zijt ge wel goed ingepakt, jufvrouw Sum-
merson?" zeide hij, toen zijne oogen de mijne ontmoetten. "Het is een geweldig koude nacht voor eene jonge jufvrouw om buiten te zijn." Ik zeide hem, dat ik mij niet aan het weder
stoorde en warm gekleed was. "Het kan eene lange reis zijn," hervatte hij,
"maar als zij maar goed afloopt, komt er dat niet op aan, jufvrouw." — "De hemel geve, bid ik, dat zij goed mag alloopen," zeide ik. Hij knikte mij geruststellend toe.
"Ziet ge, wat ge doen moogt," zeide hij,
"maak u zelve niet angstig of verdrietig. Houd u bedaard en wees bij de hand voor alles wat er gebeuren mag; dat zal des te beter voor u zijn , des te beter voor mij, des te beter voor Lady Dedlock, en des te beter voor Sir Leicester Dedlock, baronet." Hij was waarlijk zeer goedig en vriendelijk,
en terwijl hij daar voor het vuur zijne laarzen stond te warmen en met zijn voorvinger over zijn gezicht streek, gevoelde ik een vertrouwen op zijne schranderheid, dat mij geruststelde. Het was nog geen kwartier voor tweeën, toen ik buiten wielen en paardengetrappel hoorde. "Nu zullen wij gaan, jufvrouw Summerson,
als het u belieft," zeide hij. Hij gaf mij zijn arm, de twee officieren lieten
mij met beleefde buigingen uit, en wij von- den voor de deur een phaëton of barouchet, met een postiljon en postpaarden. Bucket hielp mij in het rijtuig en nam zelf plaats op den bok. De man in uniform, wien hij gezonden had om deze equipage te halen, gaf hem toen op zijn verlangen een dievenlantaarntje aan; en nadat hij den postiljon het noodige had ge- zegd, reden wij voort. Ik was verre van zeker, dat ik niet in een
droom verkeerde. Wij ratelden met groote snel- heid door zulk een doolhof van straten, dat ik spoedig volstrekt niet meer raden kon waar ik was, behalve dat wij meer dan eens de rivier waren overgereden, en nog door eene laag aan het water gelegene wijk van smalle straten schenen te rijden, afgewisseld door dokken en waterkommen, hooge pakhuizen, ophaalbruggen en scheepsmasten. Eindelijk hiel- den wij op aan den hoek van een modderig dwarsstraatje, hetwelk de wind, die van de rivier af er doorheen gierde, niet scheen te kunnen opdrogen of zuiveren; en ik zag mijn geleider, bij het licht van zijn lantaarntje, met verscheidene mannen spieken, die naar eene vereeniging van politiedienaren en matrozen geleken. Tegen een vervallen muur, waarbij zij stonden, was een biljet geplakt waarop ik de woorden "verdronken gevonden" kon onder- scheiden , en dit, zoowel als eene aankondiging waar dreggen te bekomen waren, deed mij |
|||||||
|
384
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||
|
vlakke oevers door sluipende; zoo zwaar be-
laden met onduidelijke gedaanten , die nu liand- tastelijke voorwerpen, dan weder schaduwen schenen te zijn, zoo doodelijk en geheimzinnig. Ik heb haar sedert dikwijls gezien, bij het zon- nelicht en in den maneschijn, maar nooit ge- heel vrij van den indruk, dien deze reis op mij had nagelaten. In mijn geheugen branden de lantarens op de brug altijd zoo tlauw; dwar- relt de snijdende wind om de zonder huisves- ting omdwalende vrouw, die wij voorbijrijden; snorren de eentonige wielen voort; en doet het teruggekaatste licht der lantaarns van het rijtuig mij door zijn bleek schijnsel aan een ge- zicht denken, dat uit het geduchte water oprijst. Door de ledige straten voortratelende, kwa-
men wij eindelijk van de straatsteenen op don- kere elïene wegen, en begonnen de huizen ach- ter ons te laten. Na eene poos herkende ik den mij gemeenzamen weg naar St. Albans. Te Barnet stonden versche paarden gereed, en na- dat die waren vooigespannen, reden wij weder voort. Het was zeer koud, en het opene veld was wit van de sneeuw, hoewel het toen niet sneeuwde. "Een oude kennis van u, deze weg, jufvrouw
Summerson," zeide mijnheer Bucket opgeruimd. — "Ja," antwoordde ik. "Hebt gij eenige be- richten opgedaan?" — "Nog niets, waarop ik mij geheel verlaten kan," zeide hij; "maar het is nog vroeg." Hij was elke zoo laat, of\'zoo vroeg, opene
herberg binnengegaan (zij waren in dien tijd niet gering in getal, daar de weg toen druk door ossendrijvers werd bezocht) en telkens af- gestapt om met de tolbazen te spreken. Ik had hem drank hooien bestellen en met geld ram- melen, en zich overal aangenaam en vroolijk maken; maar wanneer hij zich weder op den bok zette, herkreeg zijn gezicht terstond de vorige strakheid en waakzaamheid, en telkens riep hij op denzelfden drogen toon den postil- jon toe: "Rijd voort, jongen!" Met al dat oponthoud was het tusschen vijf
en zes uren geworden, en waren wij nog eenige mijlen van St. Albans af, toen hij uit een van die huizen kwam en mij een kop thee aanbood. "Drink eens, jufvrouw Summerson, dat zal
u goeddoen. Gij begint nu meer bij u zelve te komen, niet waar?" Ik dankte hem en zeide, dat ik dit hoopte.
"In het eerst waart ge wat verbluft, om het
zoo te zeggen," hernam hij, "en waarachtig geen wonder. Spreek niet hard, lieve jufvrouw. Wij zijn op den rechten weg. Zij is ons vooruit." ik weet niet welken uitroep van blijdschap
ik deed of doen wilde; maar hij stak zijn vin- ger op, en ik bedwong mij. "Zij is van avond, tegen acht of negen uren
hier voorbijgekomen. Ik hoorde het eerst van |
|||||||||
|
haar aan den tol bij Highgate, maar kon er
rnij toch niet zeker van houden. Vond hier en daar haar spoor den geheelen weg langs. Hier had ik haar, daar verloor ik haar weer; maar nu is zij ons zeker vooruit. Neem dit kopje eens aan, jongen," vervolgde hij tot den stalknecht, "en probeer nu eens of gij met de andere hand eene halve kroon kunt vangen. Een, twee, drie, dat is klaar! Nu in galop, postiljon!" Wij kwamen nu spoedig te St. Albans, en
stapten daar kort voor den dageraad af, toen ik juist de gebeurtenissen van den nacht begon te begrijpen, en werkelijk te gelooven, dat zij geen droom waren. Na aan het posthuis versche paarden te hebben besteld, liet mijn geleider het rijtuig daar, gaf mij zijn arm, en zoo gin- gen wij op het Verlaten Huis af. "Daar gij hier eigenlijk woont, jufvrouw Sum-
merson," zeide hij, "wilde ik gaarne weten of er ook iemand vreemds, die er zoo uitzag, naar u of mijnheer Jarndyce gevraagd heeft. Ik denk het wel niet, maar het zou toch kunnen zijn." Toen wij den heuvel opgingen, keek hij met
scherpe oogen om zich heen — de dag brak nu aan — en herinnerde mij, hoe ik dien heu- vel eens, gelijk ik maar al te veel reden had om te onthouden, was afgekomen, met mijne kamenier en den armen Jo, dien hij den Taaie noemde. Ik verwonderde mij hoe hij dat wist.
"Gij weet toch wel, dat gij toen onderweg
een man zijt voorbijgekomen," zeide Ducket. Ja, ik herinnerde mij dit ook nog zeer wel.
"Dat was ik," zeide Bucket.
Mijne verrassing ziende, vervolgde hij:
"Ik kwam dien achtermiddag met eene sjees
hier naar toe, om naar dien jongen te kijken. Gij hadt mijne wielen achter u kunnen hooren, toen gij zelve hem gingt zien, want ik zag u en uw kameniertje in de verte. Toen ik in de stad hier en daar naar hem vroeg, hoorde ik spoedig in welk gezelschap hij was; en ik kwam zelf naar de steenbakkerijen om hem op te zoeken, toen ik u hem mee naar huis zag ne- men." — "Had hij dan iets kwaads gedaan?" vroeg ik. — "Hij was niet van iets aangeklaagd," antwoordde Bucket, koeltjes zijn hoed oplich- tende, "maar ik denk toch, dat hij wel niet al te keurig zal zijn geweest. Neen. De reden waarom ik hem opzocht, was juist om die zaak van Lady Dedlock stil te houden. Hij had meer gebabbeld dan noodig of aangenaam was, over een kleinen dienst, dien hij mijnheer Tulking- horn toevallig had bewezen; en het ging vol- strekt niet aan hem dat spelletje te laten voort- spelen. Zoo had ik hem dus eerst gewaarschuwd om Londen te ruimen, en toen gaf ik er een namiddag aan om hem te waarschuwen, nu hij eens weg was, ook weg te blijven, en nog verder heen te gaan, en op te passen, dat ik er hem niet op betrapte dat hij terugkwam." |
|||||||||
|
HERINNERING AAN JO. 385
|
||||||||||||
|
— "Arme jongen!" zeide ik. — "Arm genoeg,"
zeide Bucket toestemmend, "en lastig genoeg ook, en die in Londen en overal heel wel te missen was. Ik was er waarlijk van ontsteld, toen ik vond, dat hij bij u in huis was opge- nomen, dat verzeker ik u." Ik vroeg hem waarom.
"Wel, lieve jufvrouw," antwoordde hij , "dan
zou hij natuurlijk eerst recht gebabbeld hebben." Schoon ik mij dit gesprek nu wel herinner,
was mijn hoofd toen zeer verward en ging mijne aandacht niet verder dan om te begrij- pen, dat hij alleen om mij te verstrooien deze bijzonderheden vertelde. Blijkbaar met dezelfde |
||||||||||||
|
lieve jufvrouw. Als gij ooiteen jongmensch achter
de keukendeur vindt, laat hem dan gerust op- pakken als iemand, die met slechte oogmerken in huis is geslopen." Wij waren nu dicht bij het huis gekomen;
hij keek oplettend naar voetstappen op het lek- zand, eer hij zijne oogen naar de vensters opsloeg. "Geeft gij dien oudachtigen jongen heer ge-
woonlijk dezelfde kamer, als hij hier komt lo- geeren, jufvrouw Summerson?" vroeg hij, naar mijnheer Skimpole\'s gewone kamer opkijkende. — "Gij kent dus mijnheer Skimpole ?" zeide ik.
— "Hoe noemt gij hem daar," antwoordde
Bucket, buigende om mij zijn oor toe te hou- |
||||||||||||
|
IN HET HUISJE VAN HEN STEENBAKKER, (blz. \'JSti).
|
||||||||||||
|
vriendelijke bedoeling had hij mij reeds over
onverschillige dingen gesproken, hoewel het op zijn gezicht was te lezen, dat hij aan niets anders dacht dan aan het doel, dat wij op het oog hadden. Zoo bleef hij nog aan het praten, toen wij het hek van den tuin ingingen. "Ha, daar zijn wij er," zeide hij. "Welk een
lief, stil plekje. Het doet iemand denken aan dat buitentje in het gedicht, dat men kende aan den rook, die zoo sierlijk omhoog krulde, /ij hebben het keukenvuur vroeg aan, en dat is een teeken van goede meiden. Maar waar gij met meiden altijd op moet passen is, wie ze komt zien; gij kunt nooit weten wat zij zullen uitvoeren, als gij dat niet weet. En nog iets, |
||||||||||||
|
den. "Skimpole? Ik heb mij al dikwijls ver-
wonderd hoe hij toch heeten zou. Skimpole dus. Maar geen John, zou ik zeggen, en ook geen Jakob.\'" — "Harold," zeide ik. — "Harold. Zoo. Een leepe vogel is die Harold," hervatte Bucket, mij met eene bijzondere uitdrukking aanziende. — "Hij is een zonderling," zeide ik. — "Geen denkbeeld van geld," liet Bucket hierop vol- gen. "Maar hij neemt het toch wel aan." Onwillekeurig gaf ik ten antwoord, dat mijn-
heer Bucket hem dus wel kende. "Wel, dat zal ik u eens vertellen, jufvrouw
Summerson," antwoordde hij. "Het zal des te beter voor u zijn als gij niet gedurig aan het- zelfde blijft denken, en voor eene verandering |
||||||||||||
|
:W HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
zal ik u dat eens vertellen. Hij was het, die
mij zeide, waar de Taaie was. Ik had dien avond al besloten om aan de deur te komen en naar den Taaie te vragen, als het niet anders kon; maar ik wilde toch eerst nog iets anders probeeren, en gooide dus een beetje steengruis tegen een venster waar ik eene schaduw zag. Zoodra Harold het openschuift en ik hem zie, denk ik: gij zijt de rechte man voor mij. Zoo praatte ik een poosje om de zaak heen, dat ik de familie, die al naai\' bed was, niet wilde storen, en dat het jammer was, dat weldadige jonge dames landloopers opnamen; en toen ik hem zoo tamelijk wel had leeren kennen, zeide ik, dat ik een bankje van vijf pond welbesteed zou achten, als ik het huis van den Taaie kon bevrijden, zonder gerucht of ongenoegen te maken. Toen zeide hij. aller- vroolijkst zijne wenkbrauwen optrekkende : "Het baat niet, mijn vriend, of ge mij van een bankje van vijf pond spreekt, want in zulke dingen ben ik een onnoozel kind, en ik heb geen het minste denkbeeld van geld." Natuurlijk begreep ik wel wat het beduidde, dat hij dat zoo luch- tig opnam; en nu volkomen zeker, dat hij de rechte man was, vouwde ik het bankje om een steentje en gooide het hem toe. Wel, hij lachte eens en keek zoo onnoozel als gij u maar ver- beelden kunt, en zeide:\'Maar ik ken de waarde van die dingen niet. "Wat moet ik daarmee doen?" "Het verteren, mijnheer," zeide ik. "Maar ik zal bedrogen worden als ik het wil wisselen," zeide hij, "of ik zal het verliezen; het helpt niemendal." (lij hebt waarachtig nooit zulk een gezicht gezien als hij daarbij zette. Natuurlijk zoide hij mij waar ik den Taaie kon vinden, en ik vond hem ook." Ik vond dit een zeer verraderlijke streek van
mijnheer Skimpole ten opzichte van mijn voogd, ! en zeide, dat het de gewone perken zijner kin- j derlijke onnoozelheid te buiten ging. "Perken, lieve jufvrouw ?" antwoordde Bucket.
I "Perken? Nu, jufvrouw Summerson, zal ik u
j eens een raad geven , die uw man kan te pas
j komen, als gij gelukkig getrouwd zijt on een
I huishouden hebt. Wanneer iemand u ooit zegt,
! dat hij in geldzaken zoo onnoozel is als iemand
j wezen kan, pas dan wel op uw geld, want als
hij maar kan, zal hij het u zeker afhandig
j maken. Als iemand u vertelt: "In alle wereld-
I sche zaken ben ik een kind," denk dan maar,
! dat hij er zich voor wil dekken om voor iets
! verantwoordelijk te worden gehouden, en dat
■ gij zijn nommor al weet, namelijk nommer
\' Ken. Ik ben geen dichter of zanger, behalve
om in gezelschap eens mede te zingen, maar
ik ben een practisch man, en dat is mijne
ondervinding. En zoo is deze regel ook: "Die
in één ding een draaier is, is in alles een
draaier." Dat heb ik nog nooit zien missen;
en dat zult gij ook niet, en niemand. Met deze
|
|||||||
|
waarschuwing voor onvoorzichtigen, lieve juf-
vrouw, zal ik zoo vrij zijn om hier eens aan de schel te trekken, en zoo weder op onze zaak te komen." Ik geloof, dat die geen oogenblik uit zijne
gedachten was geweest, evenmin als uit de mijne. Het geheele huishouden was verbaasd, mij zoo vroeg in den ochtend en onder zulk geleide, zonder eenige waarschuwing, voor zich te zien; en mijne vragen deden de verwonde- ring niet afnemen. Er was echter niemand ge- weest. Ik kon er niet aan twijfelen of dit was de waarheid. "Dan, jufvrouw Summerson," zeide mijn ge-
leider, "kunnen wij niet te vroeg aan het huisje komen, waar de steenbakkers te vinden zijn. Het meeste vragen zal ik maar voor u over- laten, als gij zoo goed wilt zijn om u daar- mede te belasten. De natuurlijkste manier is de beste, en de natuurlijkste manier is uwe eigene manier." Wij gingen terstond weder heen. Toen wij
aan het huisje kwamen, vonden wij het ge- sloten en naai\' het scheen verlaten; maar een van de buurvrouwen, die mij kende en buiten- kwam toen ik gehoor poogde te krijgen, on- derrichtte mij, dat die twee vrouwen en hare mannen nu te zamen in een ander huisje woon- den, van losse, ruwe steenen gebouwd, op den zoom van liet stuk land. waar de steenovens stonden en de gevormde steenen gedroogd werden. Wij haastten ons naar deze plek, die eenige honderd voetstappen verder was, en daar de deur aanstond, stiet ik die open. Zij zaten slechts met hun drieën aan het
ontbijt; het kind lag op een bed in een hoek te slapen. Jenny, de moeder van het doode kind, was de afwezige. De andere vrouw stond op toen zij mij zag; en de mannen, hoewel norsch en stil gelijk altijd, toonden door een knorrig knikken, dat zij mijj herkenden. Er werd een blik tusschen hen gewisseld toen Bucket acher mij binnen kwam, en tot mijne verwon- dering zag ik, dat de vrouw hem blijkbaar kende. Ik had, gelijk van zelf spreekt, gevraagd of
ik mocht binnenkomen. Lizzy (de eenige naam , waaronder ik haar kende) stond op om mij haar eigen stoel te geven, maar ik zette mij op een bankje bij het vuur, en Bucket nam een hoek van het bed. Nu ik spreken moest, en menschen voor mij zag, die ik niet ge- meenzaani kende, gevoelde ik, dat ik nog be- verig en duizelig was. Het was mij zeermoeiehjk te beginnen, en ik kon mij niet beletten in tranen uit te barsten. "Lizzy," zeide ik, "ik ben ver door den nacht
en de sneeuw gekomen, om naar eene dame te vernemen..." — "Die hier geweest is , weet ge," viel Bucket er op in, met een vriende- lijken blik, die als het ware verschooning voor |
|||||||
|
MIJNHEER BUCKET NOEMT ZEKEREN JACKSON. \'Ml
|
|||||||
|
angst daarover." — "Als mijn baas mij maar
wilde laten spreken, zonder iets te zeggen, dat kwaad kon," begon de vrouw schroomval- lig. — "Uw baas," zeide haar man, met lang- zamen nadruk een vloek mompelende, "zal u den nek breken als gij u bemoeit met wat u niet aangaat." Na eene andere poos van stilte keerde de
man der afwezige vrouw zich weder naar mij toe en antwoordde met zijne gewone knorrige onwilligheid: "Of Jenny hier was toen die dame kwam ?, i
Ja, zij was hier toen die dame kwam. Wat die j dame tegen haar gezegd heeft.\' Wel, ik zal u j vertellen wat die dame tegen haar gezegd heeft, i Zij zeide: "Gij weet nog wel, dat ik eens met u ben komen spreken over eene jonge jufvrouw , die u was komen opzoeken ? Gij weet nog wel. dat ik u iets nog al van belang heb gegeven voor dien zakdoek, dien zij hier gelaten had?" Ja, dat wist zij nog wel, en wij allemaal. Wel, was die jonge dame nu daar in huis.\' Neen, zij was niet daar in huis. Welnu dan. Die da- me was alleen op reis, hoe vreemd wij dat ook mochten vinden, en kon zij voor eon uur of zoo blijven rusten waar gij nu zit.\' Ja wel, dat kon zij en zoo deed zij ook. Toen ging zij heen. Het mocht tien minuten voor twaalven, of tien minuten voor eenen zijn; wij hebben hier geen horloge om te zien hoe laat het is, en ook geen klok. Waar ging zij naar toe.\' Ik weet niet waar zij naai- toe ging. Zij ging den eenen kant op. en Jenny een anderen ; de eene ging recht naar Londen, en de andere recht naar den anderen kant. Dat is nu alles. Vraag liet dien man maar. Hij heeft alles gehoord en gezien. Hij weet het." — "Dat is alles," zeide de andere man. — "Schreide die dame ook?" vroeg ik. — "Wel neen," antwoordde de eerste man. "Hare schoenen waren aan stuk, en hare kleeren zagen er erg uit, maar zij huilde niet — dat ik zag." De vrouw zat met hare armen over elkan-
der, en hare oogen op den grond gevestigd. Haar man had zich eenigszins omgedraaid, zoo- dat hij haar kon aanzien, en liet zijne hamer- achtige vuist op de tafel liggen, alsof hij die gereed hield om zijne bedreiging te vervullen indien zij hem ongehoorzaam wis. "Ik hoop," zeide ik, "dat gij er niet tegen
zult hebben, dat ik uwe vrouw vraag, hoe ilie dame er uitzag?\' — "Kom dan!" riep hij haar brommig toe. "Gij hoort wat zij zegt. Maak het kort en zeg het haar." — "Slecht," ant- j woordde de vrouw. "Bleek en afgemat. Heel slecht." — "Sprak zij veel?" — "Niet veel, maar hare stem was schor." Terwijl zij dit antwoord gaf, zag zij haar man
aan om hein verlof te vragen. "Was zij lliuw?" zeide ik. "Heeft zij hier
gegeten of gedronken?" — "Ga voort," zeide |
|||||||
|
mijne bedremmeling verzocht, de geheole groep
aansprekende; "dat is de dame, die de jonge jufvrouw meent. De dame, die gisteravond hier geweest is, weet ge." — "En wie heeft u ge- zegd, dat er iemand hier geweest is?" vroeg Jenny\'s man, die met een norsch gezicht zijn maaltijd had gestaakt om te luisteren, en hem nu met zijne oogen scheen te meten. — \'"Een persoon, die Michaël Jackson heet, meteen blauw trijpen vest aan, met twee rijen paar- lemoeren knoopen," antwoordde Bucket ter- stond. — "Hij mocht liever op zijne eigene zaken passen, wie hij dan wezen mag," bromde de man. — "Hij is buiten werk, geloof ik," zeide liucket, alsof hij Michaël Jackson wilde ver- ontschuldigen, "en geraakt zoo aan liet praten." De vrouw, die zich niet weder op haar stoel
had gezet, maar aarzelend, met de hand op de gebrokene leuning, bleef staan, zag mij aan. Ik dacht, dat zij mij wel afzonderlijk had willen spreken als zij maar gedurfd had. Zij stond nog zoo te weifelen, toen haar man, die met eene homp brood met vet in de eene hand en zijn knipmes in de andere zat te eten, met het hecht van zijn mes een harden slag op de tafel gaf, en haar met een vloek zeide, dat zij ten minste zich maai\' met hare eigene zaken moest bemoeien en gaan zitten. "Ik had zeer gaarne Jenny willen zien,"
zeide ik, "want ik houd mij verzekerd, dat zij mij wel al wat zij kon van die dame zou ge- zegd hebben, over wie ik zeer, zeer erg on- gerust ben. Zal Jenny spoedig hier komen? Waar is zij?" De vrouw wilde antwoorden, maar de man
schopte haar, met nog een vloek, openlijk met zijne zware laars tegen haar voet. Hij liet het voor Jenny\'s man over om mij te zeggen wat hij verkoos, en na eene poos van norscïie stilte keerde deze zijn ruig behaard hoofd naar mij om. "Ik houd er niet van, dat rijke lui bij mij
in huis komen, zooals gij mij al meer hebt hooien zeggen, denk ik, jufvrouw. Ik laat hunne huizen met rust, en het is vreemd, dat zij mijn huis niet met rust kunnen laten. Kr zou mooi wat leven gemaakt worden, als ik hen kwam opzoeken, denk ik. Evenwel, ik klaag niet zoozeer over u als over sommige anderen, en ik wil u ook wel ordentelijk antwoord ge- ven, maar ik waarschuw u vooraf, dat ik mij niet zoo maar alles uit de keel wil laten halen. Of Jenny gauw hier zal wezen? Neen, dat zal zij niet. Waar zij is? Zij is naar Londen." — "Zij is gisteravond gegaan?" vroeg ik. — "Of zij gisteravond gegaan is ? Ja , gisteravond," antwoordde hij, wrevelig zijn hoofd in den nek werpende. — "Maar was zij nog hier toen die dame kwam?,En wat zeide die dame tegen haar? En waar is die dame naar toe? Ik bid en smeek u, wees zoo goed om mij dat te zeggen," zeide ik, "want ik ben in grooten |
|||||||
|
1388 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
haar man, tot antwoord op haar blik. "Zeg
het haar en maak het kort." — \'\'Zij vroeg om wat water, jufvrouw. En Jenny haalde haar brood en thee, maar zij raakte er haast niet aan." — ,lEn toen zij hier vandaan ging,\' vervolgde ik, toen Jenny\'s man mij ongeduldig in de rede viel. —"Toen zij hier vandaan ging, ging zij rechtuit noordwaarts den straatweg op. Vraag maar langs den weg, als gij aan mij twijfelt, en zie of het zoo niet was. Daar, nu is het gedaan. Dat is alles." Ik keek naar mijn geleider om, en ziende,
dat hij reeds was opgestaan en gereed was om te vertrekken, bedankte ik hen voor wat zij mij gezegd hadden en nam afscheid. De vrouw zag Ducket strak aan toen hij heenging, en hij deed dit haar insgelijks. "Nu, jufvrouw Summerson," zeide hij tot
mij, terwijl wij snel voortstapten, "zij hebben het horloge van mylady; dat is zeker." — \'Hebt gij dat gezien?" riep ik uit. — "Evengoed als gezien." antwoordde hij. "Waarom zou hij anders praten van "tien minuten voor," en "dat hij geen horloge heeft om te weten hoe laat het is?" Tien minuten! Gewoonlijk rekent hij zijn tijd zoo fijn niet uit. Als hij tot halve uren komt, zal het al veel zijn. Ziet ge wel: of mylady heeft hem dat horloge gegeven, of hij heeft het genomen. Ik denk, dat zy het hem gegeven heeft. Maar waarvoor zou zij liet hem gegeven hebben? Waarvoor zou zij het hem gegeven hebben?" Terwijl wij ons voorthaastten, herhaalde hij
die vraag verscheidene malen bij zich zelven, en scheen te weifelen tusschen verschillende antwoorden, die hem voor den geest kwamen. "Als er tijd te missen was," zeide Bucket,
"die ongelukkig het eenige is, waarmede ik zuinig moet zijn, zou ik het uit die vrouw wel krijgen; maar de kans is te twijfelachtig om er in deze omstandigheden op te vertrouwen. Zy zullen haar wel goed in het oog houden, en iedereen weet, dat een arm schepsel zooals zij, geschopt en geslagen en van het hoofd tot de voeten met litteekens en blauwe plekken bedekt, toch door alles heen den man, die haar mishandelt, trouw blijft. Er wordt iets ver- zwegen. Het is jammer, dat wij die andere vrouw niet gezien hebben." Het speet mij buitengemeen, want zij was
zeer dankbaar, en ik hield mij overtuigd, dat zij mijn bidden niet had kunnen wederstaan. "Het is mogelijk, jufvrouw Summerson," zeide Ducket peinzend, "dat mylady haar met eene of andere boodschap voor u naar Londen heeft gezonden; en het is mogelijk, dat haar man het horloge gekregen heeft om haar te laten gaan. Dit is wel zoo duidelijk niet, dat het mij geheel voldoet, maar heeft toch nog al schijn. Ik heb weinig lust om het geld van Sir Lei- cester Dedlock, baronet, aan dat gesjmis te be- |
steden, en ik zie ook niet in wat het baten
zou. Neen! Tot dusverre moeten wij maar voor- waarts, jufvrouw Summerson — recht vooruit — en alles stilhouden." Wij gingen nog eens aan huis aan, opdat
ik een haastig geschreven briefje aan mijn voogd zou kunnen zenden, en spoedden ons toen we- der naar de plaats waar wij het rijtuig gela- ten hadden. De paarden werden buiten gebracht zoodra men ons zag aankomen, en binnen wei- nige minuten waren wij weder op weg. Met den dageraad was het gaan sneeuwen,
en het sneeuwde nu sterk. De lucht was door de duisternis van den dag en de dicht vallende vlokken zoo ondoorzichtig, dat wij slechts op ge- ringen afstand iets konden onderscheiden. Hoe- wel het buitengemeen koud bleef, was de sneeuw toch maai- half bevroren en werd — met een geluid alsof wij over een met kleine schelpen bedekt strand reden — onder de hoeven dei- paarden tot slijk en water gekneed. Somtijds gleden zij eene mijl ver gedurig uit, en moes- ten wij stilhouden om hen te laten rusten. Een paard viel op dit eerste station driemaal, en beefde zoodanig en was zoo afgemat, dat de postiljon eindelijk moest afstappen en het bij den teugel leiden. Ik kon niets eten en niet slapen; en ik werd
onder al die vertragingen zoo zenuwachtig en ongeduldig over de langzaamheid, waarmede wij vorderden, dat mij een zeer onredelijk ver- langen bekroop om af te stappen en te voet te gaan. Ik liet mij echter door mijn geleider overtuigen, dat dit eene dwaasheid was, en bleef zitten. Al dien tijd, frisch gehouden door zekeren lust in het werk, waarmede hij bezig was, sprong hij af en weder op bij ieder huis, dat wij bereikten, sprak menschen, die hij nooit gezien had, aan, alsof zij oude bekenden wa- ren; liep naar binnen om zich bij ieder vuur, dat hij zag, te warmen; bleef voor elke toon- bank en buffet praten, drinken en handen ge- ven ; hield eene vriendschappelijke woordenwis- seling met eiken voerman, wagenmaker, smid en tolbaas, en scheen toch nooit tijd te verzui- men, en had, als h\'y weder op den bok klom, altijd hetzelfde strakke, waakzame gezicht en hetzelfde droge: "Voort maar, jongen!" Toen wij de volgende maal van paarden ver-
wisselden, kwam hij, met eene korst natte sneeuw bedekt, en tot aan zijne natte knieën daardoorheen plassende en klonterende — ge- lijk hij sedert wij St. Albans verlieten reeds dikwijls gedaan had — naar het rijtuig om mij aan te spreken. "Houd maar moed," zeide hij. "Het is vast
en zeker, dat zij hier voorbij is gekomen. Er is nu geen twijfel meer aan hoe zij gekleed is, en die kleeding heeft men hier gezien." — "Nog altijd te voet?" zeide ik. — "Nog altijd te voet. Ik denk, dat zij het op dien heer ge- |
||||||
|
TIET EINDE VAN HET STATION.
|
|||||||||
|
:\\h\\)
|
|||||||||
|
en mij vriendelijk drongen om af te stappen
en iets te gebruiken, terwijl de paarden uit den stal gehaald werden, dacht mij, dat het onvriendelijk zou zijn dit te weigeren. Zij brach- ten mij naar boven in eene warme kamer, en lieten mij daar. De kamer, herinner ik mij, lag op den hoek
van het huis, en zag naar twee kanten uit. Aan de eene zijde op een stalpleintje, dat naar een zijweg open was, waar de knechts de bespatte en vermoeide paarden van het beslijkte rijtuig afspanden; en verder op dien zijweg zelven, waar een uithangbord hing te bengelen; aan den anderen kant op een donker dennenbosch. De takken waren met sneeuw beladen, die er, terwijl ik voor het venster stond, met vochtige kluiten van afdroop. De avond viel. en de duisternis scheen nog akeliger door het contrast van het roode vuur, dat gloeiend in de ruiten spiegelde. Terwijl ik tusschen de stammen van het geboomte tuurde , en de vuile plekken in de sneeuw opmerkte, waar de dooi haar ondermijnde en deed wegzakken , dacht ik aan het moederlijke gezicht, zoo vroolijk door dochters omringd, dat mij pas had verwelkomd , en aan mijne eigene moeder, die misschien in zulk een bosch lag te sterven. Ik schrikte toen ik ze allen om mij heen
vond staan, maar ik herinnerde mij, dat ik, eer ik flauw viel, al mijne kracht had ingespan- nen om mij daartegen te verzetten; en dit was toch eenigszins een troost. Zij plaatsten mij, met kussens gesteund, op eene groote sofa voor het vuur; en toen zeide mij de frissche kaste- leines, dat ik dien avond niet verder moest reizen, maar naar bed gaan. Maar dit deed mij zoodanig beven van angst, dat men mij daar zou houden, dat zij spoedig hare woorden herriep en een vergelijk sloot voor een half uur rustens. Eene goede, hartelijke vrouw was zij. Zij en
hare drie schoone dochters, allen zoo druk met mij bezig. Mij werd warme soep en een gebraden boent je voorgezet, terwijl Bucket in eene andere kamer at en zich droogde, maar ik kon niets daarvan over de lippen brengen, hoezeer het mij ook speet de goede menschen zoo te leur te stellen. Ik kon evenwel wat ge- roosterd brood en heeten kruidenwijn gebruiken; en daar dit mij werkelijk verkwikte, beloonde het de kasteleines eenigszins voor hare zorg. Na verloop van het half uur, op het oogen-
blik af, kwam het rijtuig rommelend onder de poort rijden, en brachten zij mij naar beneden, verwarmd , verfrischt, door vriendelijke goedheid getroost en overtuigd (dit verzekerde ik haar), dat ik niet weder zou flauw vallen. Nadat ik was ingestapt en van allen dankbaar afscheid had genomen, stapte de jongste dochter — een bloeiend meisje van negentien jaren, dat het eer- ste zou trouwen, gelijk zij mij gezegd hadden — op de trede, stak haar hoofd binnen en gaf |
|||||||||
|
munt moet hebben, van wien gij gesproken
hebt; en toch staat het mij niet aan, dat hij zoo (Hebt bij haar eigen buiten woont." — Ik weet zoo weinig," zeide ik. "Misschien kan er wel iemand anders hier dichter bij zijn, van wien ik nooit gehoord heb." — "Dat is waar. Maar wat gij doet, ga niet aan het schreien, lieve jufvrouw; en kwel u zelve niet meer dan gij ni^J laten kunt. Voort maar, jongen!" Het bleef dien dag onophoudelijk sneeuwen,
en daarbij kwam vroeg nog eene dikke mist, die nooit voor een oogenblik ophelderde. Zulke wegen had ik nog nooit gezien. Somtijds vreesde ik, dat wij verdwaald en op omgeploegde vel- (lcn, of in een moeras gekomen waren. Als ik soms aan den tijd dacht, dien ik al op reis was geweest, kwam mij die als een onbepaald tijdperk van langen duur voor; en ik had een zonderling gevoel alsof ik nooit vrij geweest was van den angst, die mij toen benauwde. Naarmate wij vorderden begon ik te vreezen,
dat mijn geleider zijn zelfvertrouwen verloren had. Hij was nog eveneens als te voren met al de menschen langs den weg; maar als hij weder alleen op den bok zat, keek hij veel ernstiger. Ik zag hem met zijn vinger onrustig heen en weder voorbij zijn mond gaan, zoolang een geheel eentonig station duurde. Ik hoorde, dat hij aan de koetsiers van diligences on de voerlieden, die ons tegenkwamen, begon te vragen, welke passagiers zij in post- of andere wagens, die ons vooruit waren, hadden gezien. Hunne ant- woorden schenen hem niet te bemoedigen. Hij gaf mij altijd wel een geruststellenden wenk met zijn vinger en een knipje met zijn oog, als hij weder op den bok klom; maar hij scheen nu eenigszins in twijfel te zijn als hij : "Voort maar, jongen!" riep. Eindelijk zeide hij mij, toen wij weder van
paaiden verwisselden, dat hij het spoor van die kleeding nu zoo lang verloren had, dat het hem begon te verwonderen. Het was niets, zulk een spoor een tijdlang kwijt te raken, en dan weder een tijdlang vast te houden, en zoo verder- maar het was hier op eene onverklaar- bare manier verdwenen, en wij hadden het sedert niet terug gevonden. Dit vergrootte de vrees, die reeds bij mij was opgekomen, toen hij naar de wegwijzers begon te kijken, en bij dwarswegen het rijtuig verliet om ze een eind ver op te gaan. Maar ik moest mij niet laten ter neerslaan, zeide hij, want het kon heel wel gebeuren, dat het volgende station ons weder op het rechte spoor bracht. Het volgende station liep echter eveneens af
als het vorige; wij vonden geen nieuwen draad. Er stond daar eene groote herberg, eenzaam gelegen, maar een deftig en welingelicht huis; en toen wij, eer ik er aan dacht, eene groote koetspoort binnenreden, en de kasteleines en hare bevallige dochters aan het rijtuig kwamen, |
|||||||||
|
:>,<M) IIET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
mij oen kus. Ik heb haar van dit uur af nooit
weder gezien, maar tot op dit oogenblik denk ik aan haar als eene lieve vriendin. De heldere vensters, niet het vuur en het
licht, die er bij de koude duisternis daar buiten zoo warm en vroolijk uitzagen, waren spoedig verdwenen, en wederom vermaalden wij de mulle sneeuw. Wij hadden moeite ge- noeg om voort te komen: maar de akelige wegen waren toch niet veel erger dan zij geweest waren, en het station was maar van negen : mijlen. Mijn geleider zat op den bok te rooken — ik had er in de laatste herberg aan gedacht oni hein te verzoeken dit maar te doen, toen ik hem zoo vergenoegd voor een vuur in eene wolk van tabaksrook zag staan — en was zoo waakzaam als ooit, en even vlug naar beneden en weder omhoog, als wij eene menschelijke wo- ning bereikten of een mensch in het oog kregen. Hij had zijn lantaarntje aangestoken, waarop hij bijzonder gesteld scheen te zijn, want wij hadden ook lantarens aan het rijtuig; en telkens keek hij naar mij om, om te zien of ik nog wel bleef. Er was een neerslaand raam aan de kap van het rijtuig, maar ik sloot dit nooit; want dit kwam mij voor alsof ik ook de hoop buitensloot. Wij kwamen aan liet eind van het station, en
nog was liet verloren spoor niet teruggevonden. Ik zag hem met angstige oplettendheid aan, toen , wij ophielden om van paarden te verwisselen; maar \' aan het ernstige gezicht, waarmede hij naar de stalknechts stond te kijken, zag ik wel, dat hij niets gehoord had. Slechts een oogen- blik later, toen ik op de bank achteroverleunde, kwam hij niet zijn lantaarntje in de hand binnenkijken, met een gezicht vol leven en drift, een geheel ander mensch. "Wat is het.\'" zeide ik met blijden schrik.
! "Is zij hier?" — "Neen, neen. Bedrieg u zelve [ maar niet, lieve jufvrouw. Er is niemand hier. Maar ik ben er achter." De sneeuw kleefde in zijn oogharen en op
zijn haar, en lag bij strepen op zijne kleeren. Hij moest ze eerst van zijn gezicht schudden en eens ademhalen, eer hij verder met mij kon spreken. "Nu, jufvrouw Summerson," zeide hij, met
zijn vinger op den rand van het voetendek tik- kende, "moet gij u niet te leur gesteld achten [ door wat ik ga doen. Gij kent mij. Ik ben inspec- teur liucket, en gij kunt mij vertrouwen. Wij hebben al een verren weg gemaakt; maar dat komt er niet op aan. Vier paarden ingespannen voor het volgende station. Terug! schielijk!" Er kwam eene opschuding op het stalplein
en een man kwam aanloopen om te vragen of hij "voorwaarts" of "terug" meende. "Terug, zeg ik u. Terug! Verstaat gij dat
niet? Terug!" — "Terug?" zeide ik verbaasd. "Gaan wij dan weder naar Londen?" — "Recht •weder naar Londen, jufvrouw Snmmorsnn." |
antwoordde hij mij. "Gij kent mij toch. Wees
maar niet bang. Ik zal de andere volgen, bij G..1" —"De andere?" herhaalde ik. Wie?" — "Gij hebt haar Jenny genoemd, hebt ge niet.\' Haar zal ik volgen, lïreng die twee paarden buiten, voor eene kroon den man. Kom aan, word toch wakker!" — "Gij zuil toch de dame, die wij zoeken, niet begeven; gij zult haar in zulk een nacht en in zulk een gemoedstoestand , als ik weet dat zij zijn moet, niet aan haar lot overlaten!" zeide ik, hem in mijn zielsangst bij de hand vattende. — "Gij hebt gelijk, me- lieve, dat zal ik ook niet. Maar ik zal de andere toch volgen. Gauw toch wat met die paarden! Zend een man te paard vooruit naar liet volgende station, en laat hij weder iemand vooruitzen- den en ei- vier bestellen, tot aan Londen toe. Wees maar niet bang, mijn liefje!" Deze bevelen en de manier, waarop hij rond-
liep om iedereen te haasten, veroorzaakten eene algemeene beweging, die mij bijna niet minder verbijsterde dan deze onverwachte verandering van plannen. Doch in het ergste der verwar- ring galoppeerde er een man heen om wissel- paarden te bestellen en werden onze paarden met allen spoed voorgespannen. \'■Kindlief," zeide Bucket, op den bok sprin-
gende en weder naar mij omkijkende, "gij zult het mij wel niet kwalijk nemen, als ik al te familiaar ben — maak u nu maar niet meer verdrietig en angstig dan ge niet laten kunt. Meer wil ik voor het oogenblik niet zeggen ; maar gij kent mij toch, liefje; doet ge niet?" Ik poogde te zeggen, dat hij veel beter in
staat was te beslissen wat hij doen moest dan ik; maar of hij wel zeker was, dat dit goed was? "Kan ik niet alleen vooruitrijden om" — ik vatte hem in mijn angst weder bij de hand en fluisterde hem toe — "oin mijne eigene moeder te zoeken?" — "Liefje," antwoordde hij, "dat weet ik wel, dat weet ik wel; en denkt gij dan, dat ik u op een verkeerden weg zou brengen? Inspecteur Bucket. Gij kent mij toch, niet waar?" Wat kon ik anders zeggen dan ja?
"Houd dan zooveel moed als gij maar kunt,
verlaat er u op, dat ik u zal bijstaan, niet niin- der dan Sir Leicester Dedlock, baronet. Zijt ge nu klaar daar?" — "Alles klaar, mijnheer!" — "Daar gaan wij dan. Voort maar, jongens!" Wij waren weder op den akeligen weg, dien wij
langs gekomen waren, en deden wederom het slijk en de dooiende sneeuw in het rond spatten alsof zij door een waterrad werden opgeworpen. |
||||||||
|
LYIII.
EEN WINTERSCHE DAG EN NACHT.
Nog stil en statig, gelijk zulk een gebouw
voegt, staart het huis der Dedlock\'s de straat |
|||||||||
|
EEN GERUCHT ONDER DE AANZIENLIJKE CONNECTIE. :V.)\\
|
|||||||
|
zienlijke connectie zeer in den smaak zal komen
Als het eene speculatie geweest was, zou zij geld hebben opgebracht, mijnheer. En als ik dat zeg, kunt gij er op aan, dat ik gelijk heb, mijnheer; want ik heb er werk van gemaakt om mijne aanzienlijke connectie te bestudeeren , en ben nu in staat om ze op te winden als eene klok, mijnheer." Dus heeft het gerucht het in Londen zoo
naar zijn zin, dat het niet\' naar Lincoln- shire wil gaan. Tegen half vijf, na den niid- dag, heeft het zelfs den edelachtbaren heer Stables een gezegde ontlokt, dat goede kans heeft om het vorige in de schaduw te plaatsen, dat zoolang de grondslag zijner reputatie voor geestigheid is geweest. Deze schitterende inval luidt, dat hoewel hij altijd wel wist, dat zij een kribbig paardje was, hij toch nooit gedacht had, dat zij schichtig zou worden en op hol gaan. Deze aardigheid maakt onder de paarden- liefhebbers een ontzaglijken opgang. Ook op partijen en feesten, in firmamenten,
die zij dikwijls tot sieraad heeft gestrekt, en onder sterrengroepen, die zij nog gisteren door haar glans verduisterde, is zij liet algemeene onderwerp. Wat is het? Wie is het? Wanneer was het? Waar was het? Hoe kwam het? Zoo wordt zij door hare liefste vrienden en vrien- dinnen over den hekel gehaald, met de laatste nieuwe woorden, manieren en all\'ectatiën, die er in zwang zijn gekomen, on met de vol- maaktste wellevende onverschilligheid. Iets op- merkelijks van dit onderwerp is , dat het iets zoo prikkelends heeft, dat het geestigheid uit- lokt bij verscheidene mensehen, die nog nooit iets geestigs hadden gezegd. William Buffy gaat met een van die geestigheden van zijne club naar het Huis der Gemeenten, waar de adju- dant zijner partij het met zijne snuifdoos laat rondgaan, om de leden, die willen wegloopen, bij elkander te houden, met zooveel gevolg, dat de president (wien het in het bijzonder onder zijne pruik in het oor is gefluisterd) drie- maal "Orde voor de balie!" roept, zonder eenigen indruk te maken. Niet minder verbazend is het, dat menschen,
die op de grenzen van mijnheer Sladdery\'s aan- zienlijke connectie omdwalen, menschen, die niets van rnylady weten en nooit iets van haar geweten hebben, het voor hunne reputatie noodig achten zicli te houden alsof zij ook hun onderwerp was; en haai- in lagere sfeeren en bij [lauwere sterren insgelijks bekladden, met de laatste nieuwe woorden, manieren en af- fectatiën, en dezelfde wellevende onverschil- ligheid, alles uit de tweede hand, maar voor evengoed als nieuw gehouden. Als er onder die rondventers van nieuwtjes in het klein een man van letteren, kunst of wetenschap is, hoe edel is het dan van hem gedaan, zwakke zusters met zulke prachtige krukken te ondersteunen. |
|||||||
|
van akelige deftigheid a;in. Van tijd tot tijd
vertoonen zich gepoeierde hoofden voor de smalle vensters van het voorhuis, en kijken uit naar liet onbelaste poeier, dat den geheelen dag uit de lucht blijft vallen, en dan stappen de llu- weelen broeken weder van de nijpende koude voor de "lazen naar het groote vuur, dat in het voorhuis brandt. Er wordt gezegd, dat rnylady naar Lincolnshire is, maar spoedig terug wordt verwacht. Het gerucht echter, dat al te levendig is, wil
zich niet naar Lincolnshire laten verbannen. Het blijft door de stad rond (ladderen en kakelen. Hot weet, dat die arme ongelukkige Sir Leicester allerslechtst behandeld is. Het hoort, kindlief, van allerlei ergerlijke dingen. Het maakt er de we- reld vijf mijlen in het rond vroolijk mede. Om niet te weten, dat er bij de Dedlock\'s iets is voorgevallen, moet men zelf een geheel onbe- kend persoon zijn. Een dier bekoorsters, met een perzikblos op de wangen en een beende- rigen hals, is reeds onderricht van al de voor- naamste omstandigheden, die voor liet Huis der Lords zullen komen, wanneer Sir Leices- ter om eene echtscheiding aanzoek doet. Bij Bluze en Sparkle de juweliers, en in den
modewinkel van Sheen en Gloss, zal het ge- val eenige uren lang het gewichtigste onder- werp van deze geheele eeuw zijn. De hoogadel- lijke begunstigsters dier winkels, al zijn zij nog zoo hoog en onbereikbaar, worden daar even nauwkeurig gemeten en gewogen als de win- kelwaren zelven, en de domste knaap achter de toonbank weet terstond hoe\' hij het met haar heeft. "Onze klanten, mijnheer Jones," zeiden Blaze en Sparkle, toen zij dezen bediende aanna- men, "zijn schapen, mijnheer, schapen. Als twee of drie geteekende vooruitgaan, volgen al de andere. Houd die twee of drie maar in het oog, mijnheer Jones, en gij hebt de ge- heele kudde." Eveneens spreken Sheen en Gloss tot hun Jones over de manier om de groote lui in te nemen voor wat zij (Sheen en Gloss) verkiezen in de mode te brengen. Met even onfeilbare wetenschap zegt mijnheer Sladdery, de boekverkooper, een voornaam herder van adellijke schapen, juist dezen dag: "Och ja, mijnheer, er zijn zeker eenige geruchten van Lady Dedlock onder mijne aanzienlijke connectie in omloop. Gij begrijpt wel, mijne aanzienlijke connectie moet over iets praten, mijnheer; en men behoeft maar iets aan een paar dames, die ik zou kunnen noemen, smakelijk te maken, om het overal te doen rondbrengen. Hetzelfde wat ik met die twee dames zou gedaan hebben, mij nheer, als het te doen was geweest om een nie uwen roman bekend te maken, hebben zij nu uit zich zelven gedaan, omdat zij Lady Dedlock kenden en misschien een beetje on- schuldig jaloersch op haar waren. Gij zult zien, mijnheer, dat dit onderwerp bij mijne aan- |
|||||||
|
:«K2 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
niet zoo oud of nutteloos ben, of mijn gezicht
is hem meer welkom dan iemand anders in mijne plaats zou wezen. Maar die stap op de Geestenwandeling zal mvlady achterhalen, Geor- ge; hij is al menigen dag achter haar geweest en nu zal hij haar achterhalen." — "Wel, lieve moeder, ik zeg nog eens ik hoop van neen." — "Och, dat doe ik ook, George," antwoordt de oude vrouw, haar hoofd schuddende, en laat hare gevouwene handen los. "Maar als mijne vrees uitkomt, en hij het weten moet, wie zal het hem dan zeggen!" — \'"Zijn dit hare kamers?" — "Ja, dit zijn mylady\'s kamers, juist gelijk zij ze verlaten heeft." —"Wel," zegt Geoige, om zich heen kijkende, en zachter sprekende, "nu begin ik te begrijpen hoe gij zoo komt te denken, moeder. Kamers krijgen afrijd ietsake- ligs als zij, zooals deze, opgeknar* zijn voor iemand, dien men er gewoon was te zien, en als die door ongelukkige omstandigheden er niet is; behalve dat zij nog — God weet waar is." Hij heeft het niet ver mis. Gelijk ieder af-
scheid eene afschaduwing is van het laatste en grootste, zoo fluistert eene ledige kamer, waar een gewoon gezicht gemist wordt, eene treu- rige waarschuwing van hetgeen uwe kamer en de mijne eens moeten wezen. Mylady\'s staat- siezaal, zoo somber en verlaten, heeft iets hols en ledigs; en in het achterste vertrek, waar liucket gisteravond zijne geheime nasporingen deed, maken hare klcederen en sieraden, ja zelfs de spiegels, die gewoon waren ze terug te kaatsen, alsof zij een gedeelte van haar zelve waren, denzelfden akeligen indruk. Hoe donker en koud de winterdag wezen mag, is het toch in deze verlatene kamers donkerder en kouder dan in menige hut, die maar even bescherming voor het weder verleent; en hoe- wel de bedienden de vuren aanstoken, en so- fa\'s en stoelen achter de warme glazen scher- inen zetten, die het roode licht tot in de ver- ste hoeken laten doordringen, hangt er in die vertrekken toch een duistere nevel, welke geen licht kan verdrijven. De oude huishoudster en haar zoon blijven
daar tot alles in orde gebracht is, en dan gaat zij weder naar boven. Volumnia heeft onder- tusschen jufvrouw Rouncewell\'s plaats ingeno- men; ofschoon parelsnoeren en rouge-potjes, hoezeer ook geschikt om Bath te vervroolijken, den zieke in de tegenwoordige omstandigheden maar weinig troost kunnen geven. Daar Volumnia gerekend wordt niet te weten (en ook inder- daad niet weet) wat er gebeurd is, heeft zij het aanbieden van gepaste aanmerkingen eene i netelige taak gevonden, en daarom het gebrek daarvan vergoed met een voor den zieke zeer lastig gladstrijken van het beddegoed, een over- dreven voorzichtig heen en weder trippelen en een waakzaam in de oogen kijken. Ten laatste fluistert zij, met eene blijdschap, genoeg om |
|||||||
|
Zoo vorloopt de winterdag buiten het huis
der Dedlock\'s. Hoe daarbinnen? Sir Leicester, die nog te bed ligt, kan een
weinig spreken, hoewel met moeite en ondui- delijk. iMen heeft hem stilte en rust voorge- schreven, en een verdoovend middel gegeven om zijne pijn te verzachten; want zijn oude vijand heeft hem hard aangetast. Hij slaapt nooit, hoewel hij somtijds ineen doffen sluimer schijnt te vallen. Hij heeft zijn ledikant dichter bij het venster laten plaatsen, toen hij hoorde, dat het zulk guur weder was, en zijn hoofd zoo- danig laten leggen, dat hij de jagende sneeuw kan zien. Hij ligt daarnaar te turen, dien geheclen winterdag lang. Mij het minste gerucht in huis, dat zoo stil
mogelijk wordt gehouden, tast hij naar zijne griffel. De oude huishoudster, die bij hem zit, weet wel wat hij schrijven wil, en fluistert: "Neen, hij is nog niet terug, Sir Leicester. Het was gisteravond al laat toen hij ging. Hij is nog maar kort weg." Hij trekt zijne hand terug en staart weder
naar de sneeuw, totdat door dat lange tuien de sneeuw zoo dicht en snel schijnt te vallen, dat hij eene korte poos de oogen sluit voor die duizelingwekkende dwarreling van witte vlokken. Hij begon daarnaar te staren zoodia het licht
werd. De dag is nog niet ver verloopen wan- neer hij begrijpt, dat het noodig is hare ka- mers voor haar gereed te maken. Het is heel koud en vochtig, er moeten goede vuren aan- gohouden worden. Zij moeten weten, dat zij ver- wacht wordt. ""Wees zoo goed om zelve daar- naar te zien." Hij schrijft dit op zijne lei, en jufvrouw Uouncewell gehoorzaamt met een be- klemd hart. "Want ik vrees, George," zegt de oude vrouw
tot haar zoon, die beneden wacht om haar gezelschap te houden als zij eene poos vrijaf heeft, "ik vrees, beste jongen, dat mvlady nooit weer een voet binnen deze muren zal zetten." — "Dat is een slecht voorgevoel, moeder." — "Rn ook niet binnen de muren van Kastanje-Hof, beste jongen." — "Dat is nog erger. Maar waar- om, moeder?" — "Toen ik mylady gisteren zag, George, zag zij er uit — en ik mag ook wel zeggen, zag zij mij aan — alsof de voetstap op de Geestenwandeling haar bijna achterhaald had." — "Kom, kom! Maak u zelve niet bang met een oud sprookje, moeder." — "Neen, dat doe ik ook niet, beste jongen. Dat doe ik niet. Het wordt haast zestig jaar, dat ik in deze familie geweest ben, en ik ben er vroeger nooit bang voor geweest. Maar het nadert nu, beste jongen, het nadert nu, dat de groote, oude familie Dedlock ten ondergang zal bren- gen." — "Ik hoop van neen, moeder." —"Ik ben dankbaar, dat ik lang genoeg geleefd heb om Sir Leicester in deze ziekte en droefenis bij te staan, want ik weet wel, dat ik nog |
|||||||
|
MOEIELIJKE POSITIE VOOR MISS VOLUMNIA. 393
|
|||||||||||||
|
haar ongeduldigen bloedverwant razend te doen
worden: "Hij slaapt." Maar om deze overtollige aanmerking te logenstraffen, schrijft Sir Lei- cester dadelijk en met verontwaardiging op de lei: "Neen, ik slaap niet." Nu derhalve den stoel bij het bed aan de
stijve oude huishoudster overlatende, zit Volum- nia op eenigen afstand aan de tafel sympathe- tisch te zuchten, bir Leicester tuurt weder naar het sneeuwen en luistert naar den voet- stap, dien hij verwacht. In de ooren zijner oude |
|||||||||||||
|
voor zijne eigene waardigheid misschien, dan
wel om harentwil — dat hij zoo weinig van streek en zooveel dezelfde schijnt te zijn als mogelijk is. Vrouwen willen praten, en Volum- nia, hoewel een Dedlock, maakt geene uitzonde- ring op dien regel. Hij houdt haar daar — men kan er bijna niet aan twijfelen—om te ver- hoeden, dat zij elders loopt praten. Hij is zeer ziek, maar hij houdt thans moedig stand tegen lichaamspijn en zieleleed. Daar de schoone Volumnia een van die leven- |
|||||||||||||
|
DE OUDE HUISHOUDSTER ZtT STIL TE SCHREIEN, VOLUMNIA TOONT ZICH ZEER ONTROERD, ZELFS
MET DIEN FB1SSCHEN BLOS OP DE WANGEN , GEORGE STAAT, MET GEKRUISTE ARMEN EN
EENIGSZINS GEBOGEN HOOFD, EERBIEDIG EN OPLETTEND TE LUISTEREN, (blz. 395).
|
|||||||||||||
|
dienares, die er uitziet alsof zij uit eene oude
schildeiijlijst was gestapt om een opgeroepen Dedlock naar eene andere wereld te vergezellen, klinkt door die stilte gedurig een weergalm van hare eigene woorden: "Wie zal het hem zeggen!" Hij is dien morgen onder de handen van zijn kamerdienaar geweest, en ziet er zoo deftig uit als de omstandigheden veroorloven. Hij wordt door kussens overeind gehouden, zijn grijs haar is op de gewone wijze gekamd, zijn linnen is keurig net, en hij is in eene deftige kamer- japon gewikkeld. Het is noodig — thans minder |
|||||||||||||
|
dige meisjes is, die niet lang stil kunnen zijn
zonder gevaar te loopen van door den draak Verveling gepakt te worden, begint zij spoedig door een onontveinsbaar geeuwen de nadering van dat monster aan te duiden. Het onmoge- lijk vindende, dat gegeeuw op eene andere manier dan door praten te smoren, maakt zij jufvrouw Rouncewell een compliment over haar zoon, en verklaart, dat hij zulk een knap figuur heeft als zij ooit gezien heeft, en zulk een krijgshaftig voorkomen, zou zij denken, als, hoe heet hij ook weer, haar officier van de |
|||||||||||||
|
394 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
garde, die allerliefste man, die bij Waterloo
gesneuveld is. Sir Leicester hoort deze lofspraak niet zoo-
veel verwondering aan, en staart zoo verbijs- terd rond, dat jufvrouw Uouncewell het noodig arlit hem de zaak te verklaren. \'\'Miss üedlock spreekt niet van mijn oud-
sten zoon, Sir Leicester, maar van mijn jong- sten. Ik heb hem gevonden. Hij is thuis ge- komen.\'* Sir Leicester verbreekt zijn stilzwijgen met
een rauwen kreet. "George? Uw zoon George thuis gekomen, jufvrouw Rouncewell?" De ouile huishoudster veegt hare oogen af:
••Goddank! Ja, Sir Leicester." Treft deze ontdekking van een verlorene, deze
terugkomst van een lang afwezige hem zoo- zeer, omdat hij daarin eene bevestiging zijner hoop vindt? Denkt hij: \'\'Zal ik, met de hulp die ik heb, nu dat gebeurd is, haar niet be- houden wederzien; daar zij toch minder uren weg is geweest dan hij jaren ?" Het baat niet hem tot stilzwijgen te nopen;
hij wil nu spreken en doet dit ook; met een dicht gedrang van vreemde geluiden, maar toch duidelijk genoeg om verstaan te worden. "Waarom hebt ge mij dat niet gezegd, juf-
vrouw Rouncewell?"—"Het is pas gisteren ge- beurd, Sir Leicester, en ik twijfelde of gij wel genoeg waart om u van zulke dingen te spre- ken." Nu herinnert zich de ijlhoofdige Volumnia
met haar gilletje, dat niemand had moeten we- ten, dat hij jufvrouw Itouncewell\'s zoon was, en dat zij het niet had moeten zeggen. Maar jufvrouw Uouncewell betuigt, met warmte ge- noeg om haar omspeldoek te doen zwellen, dat zij het Sir Leicester natuurlijk zou gezegd heb- ben zoodra hij beter werd. "Waar is uw zoon George, jutvrouw Rounce-
well?" vraagt Sir Leicester. Jufvrouw Rouncewell, niet weinig ontsteld,
dat de vermaning des dokters zoo geheel ver- geten wordt, antwoordt: "In Londen." — "Waar in Londen?" Zij is genoodzaakt te bekennen dat hij in
huis is. "Laat hem dan hier in de kamer komen. Roep
hem terstond." De oude vrouw kan niets anders doen dan
hem gaan halen. Sir Leicester, hoewel hij zich bijna niet bewegen kan, verschikt zich een wei- nig om hem af te wachten. Na dit gedaan te hebben, tuurt hij weder naar
de vallende sneeuw en luistert naar de ver- wachte voetstappen. Er is| stroo op de straat gelegd om het gerucht te verdooven en zij zou misschien voor de deur kunnen komen zonder dat hij de wielen van het rijtuig hoorde. Zoo ligt hij, en schijnt zijne nieuwere en
kleinere verrassing te vergeten, toen de huis- |
|||||||
|
houdster terugkomt, vergezeld dooi- haar for-
schen zoon. George komt zacht naar het bed, maakt op zijne manier eene buiging, zet de borst vooruit en blijft zoo staan, met een hoogrood gezicht, hartelijk over zich zelven beschaamd. "Goede hemel, en is dat waarlijk George Roun-
cewell!" roept Sir Leicester uit. "Kent ge mij nojr, George ?" George moet hem aanzien en die geluiden
ontwarren, eer hij weet wat er gezegd is; maar nadat hij dit gedaan heeft, waarbij zijne moe- der hem een weinig helpt, antwoordt hij: "Ik zou wel een heel slecht geheugen moe-
ten hebben. Sir Leicester, als ik u vergeten had." — "Als ik u aanzie, George Rounce- well," brengt Sir Leicester met moeite uit, "vind ik iets van een jongen op Kastanje-Hof, dien ik mij wel. zeer wel herinner." Hij ziet George aan tot hem de tranen in de
oogen komen, en keert zich dan weder naar het venster. "Neem mij niet kwalijk, Sir Leicester," zegt
George, "maar zoudt ge er tegen\'hebben, dat ik u eens in mijne armen opnam? Gij zoudt gemakkelijker liggen, Sir Leicester, als ik u wat mocht verplaatsen."—"Als het u belieft, George Rouncewell; als ge zoo goed wilt zijn." George neemt hem als een kind op zijne armen,
tilt hem met gemak op en keert hem met zijn gezicht meer naar het venster. "Wel bedankt," zegt Sir Leicester. "Gij hebt
de zachtheid van uwe moeder en uwe eigene kracht. Wel bedankt!" Hij wenkt hem met de hand om niet heen
te gaan. George blijft stil bij het bed staan wachten, tot hij weder aangesproken zal worden. "Waarom hadt gij gewenscht uwe terugkomst
geheim te houden?" Sir Leicester heeft eeni- gen tijd noodig om dit te vragen. — "Men kan waarlijk niet veel eer met mij inleggen, Sir Leicester, en ik—ik zou nog, Sir Leices- ter, als gij niet zoo ongesteld waart — dat niet lang duren zal, hoop ik — ik zou nog ho- pen, dat ge zoo goed zult zijn om mij verder maar onbekend te laten blijven. Ik zou anders ophelderingen moeten geven, die niet moeie- lijk te raden zijn, maar nu niet heel wel te pas komen en mij niet veel eer kunnen aan- doen. Hoe verschillend men ook over verschil- lende zaken denken mag, ik geloof toch, dat iedereen wel zal begrijpen, Sir Leicester, dat men nergens veel eer met mij kan inleggen." — "Gij zijt soldaat geweest," merkt Sir Leices-
ter aan, "en een braaf soldaat." — George maakt zijne militaire buiging. "Wat dat betreft, Sir Leicester, ik heb onder subordinatie mijn plicht gedaan, en dat was wel het minste wat ik doen kon." — "Gij vindt mij ver van wel, Geor- ge Rouncewell," zegt Sir Leicester wiens oogen als het ware naar hem toe getrokken worden. — "Het spijt mij zeer, dat te hooien en te
|
|||||||
|
:«>:>
|
|||||||||
|
MET HART EN ZIEL EEN EDELMAN.
|
|||||||||
|
zien, Sir Leienster." — "Daarvan ben ik over-
tuigd. Ja. Behalve mijne oude kwaal heb ik onverwacht een erg toeval gekregen. Iets, dat mij verdooft," terwijl hij met de hand langs zijne zijde poogt te strijken, "en belemmert." Daarbij raakt hij zijne lippen aan. George maakt, met een blik, die toestem-
ming en medelijden uitdrukt, nog eene buiging. De geheel andere tijd, toen beiden jongelieden waren (George verreweg de jongste van de twee) rijst voor beiden op en verteedert beiden. Sir Leicester beproeft, blijkbaar met voorne-
men om op zijne eigene manier iets te zeggen, dat hem op liet gemoed ligt, eer hij weder in stilzwijgen verzinkt, zich tusschen zijne kussens wat meer op te beuren. George, deze bewe- ging waarnemende, neemt hem weder in zijne armen op en plaatst hem gelijk hij het vei langt. "Ik dank u, George. Gij zijt een tweede ik
voor mij. Gij hebt op Kastanje-Hof dikwijls mijn geweer gedragen, George. Gij zijt mij niet vreemd in deze vreemde omstandigheden, geheel niet vreemd." Hij heeft Sir Leicester\'s gezondsten arm over zijn schouder gelegd om hem op te tillen, en slechts zeer langzaam trekt Sir Lei- cester dien arm weder weg, terwijl hij dit zegt. "Ik wilde er nog bijvoegen," vervolgt hij weldra, "ik wilde er nog bijvoegen, wat dit toeval aan- gaat, dat het ongelukkig juist gelijktijdig kwam met een gering misverstand tusschen mylady en mij. Ik meen niet, dat er eenig verschil tusschen ons was (want dat is ei- niet geweest); maar het was een misverstand van zekere omstan- digheden, die alleen voor ons zelven van ge- wicht zijn; en dit bei ooft mij voor eene korte poos van mylady\'s gezelschap. Zij heeft het npo- dig geacht eene reis te gaan doen — ik ver- trouw, dat zij spoedig zal terugkomen. Volum- nia, maak ik mij wel verstaanbaar? Ik heb mijne woorden niet geheel in mijne macht, wat de manier van uitspraak betreft." Yolumnia verstaat hem volmaakt wel; en in-
derdaad spreekt hij veel duidelijker dan men eene minuut geleden voor mogelijk had kun- nen houden. De inspanning, waarmede hij dit doet, staat op zijn angstig en pijnlijk gezicht te lezen. Alleen de kracht van zijn wil stelt hem daartoe in staat. "Daarom, Yolumnia, verlang ik in uwe te-
genwoordigheid te zeggen—en in tegenwoor- digheid van mijne oude aanhoorige vriendin, jufvrouw Rouncewell, wier waarheidsliefde en trouw niemand kan betwijfelen — en in tegen- woordigheid van haar zoon George, die voor mij staat als eene gemeenzame herinnering uit mijne jeugd in het verblijf mijner voor- ouderen op Kastanje-Hof—in geval ik mocht instorten, in geval ik niet mocht herstellen, in geval ik het vermogen om te spieken en te schrijven beide mocht verliezen, hoewel ik br-tor hoop___" |
De oude huishoudster zit stil te schreien; Vo-
luinnia toont zich zeer ontroerd, zelfs met dien frisschen blos op de wangen; George staat, met geki\'uiste armen en eenigszins gebogen hoofd, eerbiedig en oplettend te luisteren. "Daarom verlang ik te zeggen en u allen tot
getuigen te nemen — met u zelve, Volumnia, op het plechtigst beginnende — dat ik met Lady Dedlock op denzelfden voet ben als te voren. Dat ik geene reden hoegenaamd tot beklag over haar verklaar te hebben. Dat ik altijd de sterkste genegenheid voor haar gehad heb, en dat ik die onverflauwd blijf koesteren. Zeg dit aan haar zelve, en aan iedereen. Als gij ooit minder zegt dan dit, zult gij u aan opzettelijke valschheid schuldig maken." Yolumnia betuigt bevende, dat zij zijn last
letterlijk zal volgen. "Mylady is te hoog van rang, te uitstekend
in schoonheid en talenten, te zeer verheven in de meeste opzichten boven de besten, die haar omringen, om geene vijanden en kwaadsprekers te hebben, durf ik wel zeggen. Laat het hun bekend worden, gelijk ik het u bekend maak, dat ik, zijnde gezond van geest, geheugen en verstand, geene beschikkingen herroep, die ik ten haren gunste gemaakt heb. Ik neem niets terug van wat ik haar ooit gegeven heb. Ik ben altijd op denzelfden goeden voet met haar, en ik herroep — hoewel ik volle macht zou hebben om dit te doen, als ik zoo gezind was, gelijk gij ziet — niets van datgene wat ik tot haar voordeel en geluk gedaan heb." Deze stijve omhaal van woorden zou op een
anderen tijd , gelijk dikwijls het geval is geweest, iets bespottelijks kunnen hebben; maar thans is dit alles ernstig en aandoenlijk. Zijn ernst, zijne trouw, de grootmoedigheid waarmede hij haar wil beschermen en zijne eigene grieven vergeten, en de edele trots dien hij nog in haar blijft stellen, dat alles is waarlijk deftig, eenvou- dig en mannelijk. Door den glans van zulke eigenschappen heen kan men in den gemeen- sten handwerksman niets van lageren aard op- merken, en ook niet in den hoogst geboren edelman. In zulk een licht streven beide kinderen van het stof naar dezelfde hoogte, schitteren beide evenzeer. Door zijne inspanning afgemat, laat hij zijn
hoofd op zijne kussens zinken en sluit de oogen; maar voor niet langer dan eene minuut. Dan begint hij weder naar buiten te turen en naar ieder gesmoord geluid te luisteren. Door het bewijzen van bovengemelde kleine diensten en de manier waarop zij zijn aangenomen, is George een in de ziekenkamer onmisbaar persoon geworden. Er is niets over gezegd, maar ieder- een heeft toch begrepen, dat hij daar moet blijven. Hij gaat een paar stappen achteruit om buiten gezicht te zijn. en blijft een weinig ach- terden stoel zijner moeder op schildwacht staan. |
||||||||
|
300 HET
|
|||||||||
|
RUIS.
|
|||||||||
|
De dag begint nu af te nemen. De mist en
de met regen gemengde sneeuw worden donker- der, en liet vuur begint een helderder gloed op de wanden en meubelen te werpen. De duisternis neemt toe; het heldere gas vlamt in de straten op, en de hardnekkige olielantaarns, die daar nog post houden en wier levensbron half bevroren en lialf ontdooid is, flikkeren alsof zij stervend naar adem hijgden. De wereld, die over het stroo heeft gerommeld en aan de schel getrokken "om te vragen," begint naar huis te rijden, zich te kleeden, te dineeren, en met de laatste nieuwe manieren over hare lieve vriendin te praten, gelijk reeds gemeld is. Nu begint Sir Leicester erger te worden; hij is ongeduldig, rusteloos en heeft veel pijn. Volumnia, die (met eene gepredestineerde ge- neigdheid om iets onaangenaams te doen") eene kaars aansteekt, wordt gelast om die weder uit te doen; want het is nog niet donker genoeg. Het is echter al zeer donker, zoo donker als het den geheelen nacht zal worden. Eene poos later beproeft zij het nog eens. "Neen! Laat ze uit. Het is nog niet donker genoeg." De oude huishoudster is de eerste, die begrijpt,
dat hij zich zelven wil opdringen , dat het niet laat wordt. "Lieve Sir Leicester, mijn geëerde meester,"
fluistert zij zacht, "ik moet, tot uw eigen bestwil en om mijn plicht te doen, de vrijheid nemen om u te bidden, dat ge niet langer in die akelige duisternis blijft liggen wachten, en zoo (hm tijd nog langer doet duren. Laat ik de gordij- nen dicht schuiven en de kaarsen aansteken, en u meer op uw gemak helpen. De klokken zullen toch evengoed de uren slaan, Sir Leicester, en de nacht zal evengoed omgaan, en myladv zal evengoed terugkomen." — "Ik weet het wel, jufvrouw Rouncewell, maar ik ben kinderach- tig — en hij is al zoo lang weg." — "Nog zoo heel lang niet, Sir Leicester. Nog geen vier en twintig uren." — "Maar dat is al lang. O, dat is al zoo lang!" Hij zegt dit met een benauwden zucht, die
haar het hart doet wegkrimpen. Zij begrijpt, dat dit geen tijd is om hem door
een onbarmhartig licht te laten beschijnen; zij acht zijne tranen te heilig om zelfs door haar te worden gezien. Zij blijft dus nog eene poos in het donker zitten, zonder een woord tespre- ken. Dan begint zij zachtjes aan beweging te maken; nu pookt zij het vuur op, dan gaat zij naar het donkere venster om uit te kijken. Eindelijk heeft hij zijne zelfbeheersching her- nomen en zegt hij: "Gelijk gij zegt, jufvrouw Rouncewell, het is niet erger, al bekent men het. Het wordt laat en zij komen nog niet. Steek maar licht aan." Nadat dit gedaan is en de gordijnen dicht
geschoven zijn, kan hij niets meer doen dan luisteren. |
|||||||||
|
Men vindt echter, dat hij, zoo ziek en neer-
slachtig als hij is, eenigszins opheldert wan- neer men veinst stil te gaan zien of de vuren in hare kamers wel doorbranden en alles ge- reed is om haar te ontvangen. Die schijn, hoe ijdel ook, alsof zij verwacht werd, houdt de hoop bij hem levendig. Het wordt middernacht, en nog is alles even-
cens. Rijtuigen zijn er weinig meer op straat, en anders hoort men in die buurt des nachts geen geluid, of het moest van een dronkaard zijn, zoo geheel buiten westen, dat hij in de bevrozene luchtstreek verdwaald en zijn onge- noegen over de koude uitbulkende, langs het voetpad slentert. In dezen winternacht is het zoo stil, dat het luisteren naar die diepe stilte hetzelfde is alsof men in eene stikdonkere duis- ternis tuurde. Indien een flauw geluid zich nu en dan laat hooren, sterft het weg, gelijk een flauw lichtje in de duisternis doet; en is alles nog stiller en somberder dan te voren. De stoet van bedienden is naai\' bed gezon-
den (en niet ongaarne gedaan, daar allen den vorigen nacht zijn opgebleven) en alleen juf- vrouw Rouncewell en George houden in Sir Leicester\'s kamer de wacht. Terwijl de nacht zich traaglijk voortsleept — of liever terwijl hij, tusschen twee en drie uren, geheel schijnt te blijven stilstaan — merken zij een rusteloos verlangen bij hem om meer van het weder te weten, nu hij dit zelf niet meer zien kan. George, die ieder half uur geregeld door de kamers patrouilleert, welke zorgvuldig warm worden gehouden, strekt dus zijn marsch tot aan de voordeur uit, ziet daat eens rond en brengt het gunstigste rapport, dat hij van het allerslechtste weder kan geven; het blijft nog altijd sneeuwen en dooien, en\'zelfs op de voet- paden stapt men tot aan de enkels door een nop: half bevroren modderplas. Volumnia, in hare kamer, hoog en ver weg
in het huis — om den tweeden hoek van een gang voorbij het einde van het snijwerk en verguldsel — eene logeerkamer, die een schrik- kelijk mislukt portret van Sir Leicester bevat, dat om zijne leelijkheid daarheen is verban- nen, en die overdag op eene deftige binnen- plaats uitziet, beplant met verdroogde heesters die naar doode stekken van zwarte theeboom- pjes gelijken — is ten prooi aan allerlei ijselijk- heden. Lang niet de geringste daarvan is mis- schien de gedachte hoe het met haai- gering inkomen zou gaan, in geval, gelijk zij het uitdrukt "Sir Leicester iets mocht overkomen." Met dit iets meent zij slechts één ding, en dat wel het laatste wat een levend baronet in deze wereld kan overkomen. Een gevolg van deze ijselijkheden is, dat
Volumnia niet naar bed kan gaan, of stil in hare eigene kamer blijven zitten, maar met het schoone hoofd in een dikken doek en de |
|||||||||
|
:m
|
|||||||||
|
MIJNHEER GEORGE HOUDT DE WACHT.
|
|||||||||
|
even stil blijft, begint Volumnia\'s trouw te be-
zwijken, of liever nog sterker te worden; want nu begrijpt zij, dat het haar plicht is zich voor den volgenden dag gereed te houden , wanneer er misschien veel van haar verwacht zal wor- den; en dat het, hoe gaarne zij ook daar wilde blijven wachten, misschien als een blijk van zelfopoffering van haar gevergd zou kunnen worden, dat zij zich nu te rust begaf. Toen dus George wederom aankomt met zijn: "Zoudt ge niet liever naar bed gaan, jufvrouw?" en de kamenier nog ernstiger dan te voren be- tuigt: "Zeker zoudt ge veel beter naar bed gaan, Miss Dedlock!" staat zij op en zegt ge- dwee: "Doe met mij wat gij voor het beste houdt." George acht het zonder bedenking best haar
aan zijn arm naar de deur harer kamer te geleiden, en hare kamenier acht het evenzeer zonder bedenking best haar met zeer weinig plichtplegingen in bed te stoppen. Deze maat- regelen worden dus genomen; en nu heeft George, als hij de ronde doet, het huis voor zich geheel alleen. Het weder wordt niet beter. Van dak- en
deurl\'ysten, vensterkozijnen, palen en hekken druipt het sneeuwwater af. De sneeuw, die, als om zich te verschuilen, tusschen de reten van deuren en vensters en in alle hoekjes en gaatjes is gekropen, smelt daar langzaam weg; en nog blijft er gestadig meer vallen, op het dak, op de lantaren; en zelfs door de lantaren druipt liet — tik, tik, tik, even regelmatig als de voetstap op de Geesten wandeling — op den steenen vloer beneden. Zijn licht op arinslengte van zich afhoudende ,
gaat George, wiens oude herinneringen ver- levendigd worden door de eenzame pracht van een aanzienlijk huis — eens op Kastanje-Hof niets nieuws voor hem — de trappen op en de voornaamste kamers door. Hij denkt aan zijne verschillende Uitwisselingen in de laatste weken, aan zijne jongensjaren op het land, en aan de twee tijdperken van zijn leven, die, zoo ver van elkander gescheiden, op zulk eene vreemde wijs met elkander in verband gebracht worden; hij denkt aan den vermoorde , wiens beeld hem nog helder voor den geest staat; hij denkt aan de dame, die uit dezelfde kamers verdwenen is en van wier aanwezigheid nog overal de sporen zijn te zien; hij denkt aan den heer des huizes, die daar boven ligt, en aan het onheilspellende "Wie zal het hem zeggen !" Hij ziet hier en daar rond, en denkt hoe hij nu wel iets zou kunnen zien, dat zijn moed op de proef zou stellen om er op af te gaan, naar te tasten en te bevinden, dat het verbeelding was. Doch alles is ledig; ledig gelijk de duisternis boven en beneden, terwijl hij de groote trap weder opgaat; ledig gelijk de drukkende stilte. "Is alles nog in gereedheid, George Roun- |
|||||||||
|
sierlijke gestalte in een mantel gewikkeld, als
een spook door het huis moet omdwalen, en vooral de warme en weelderige kamers opzoeken, welke voor iemand in gereedheid worden gehouden, die nog maar niet terugkomt. Dewijl onder zulke omstandigheden aan geene eenzaamheid te den- ken is, wordt Volumnia door hare kamenier vergezeld, welke, tot dat einde uit haar bed geroepen — zeer koud, zeer slaperig, en over het geheel zeer ongelukkig, omdat zij de arme nicht eener groote dame moet dienen, terwijl zij de kamenier van die groote dame zelve had willen zijn — geen zeer vriendelijk ge- zicht toont. De bezoeken, die George geregeld in deze
kamer aflegt, geven echter meesteres en kame- nier eene verzekering van bescherming en ge- zelschap, die ze in het holle van den nacht zeer welkom doet zijn. Wanneer men hem hoort aankomen, maken beide haastig voor den spiegel eenige kleine toebereidselen om hem te ontvangen; voor het overige verdeelen zij hare nachtwaak in korte poozen van vergetelheid en in samenspraken, niet geheel vrij van scherp- heid, over het punt of Volumnia, die met hare voeten op den haardrand zit, al of niet in het vuur zou zijn gevallen, toen zij (tot haar groot ongenoegen) door haar beschermengel, de kame- nier, werd gered. "Hoe is Sir Leicester nu, mijnheer George?"
vraagt Volumnia, terwijl zij den doek om haar hoofd verplooit. — "Sir Leicester blijft zoo om- trent hetzelfde, jufvrouw. Hij is heel ziek en zwak, en somtijds ijlt hij zelfs eenigszins." — "Heeft hij ook naar mij gevraagd.\'" zegt Volum- nia, op een toon vol teederheid. — "Neen, dat kan ik juist niet zeggen, jufvrouw. Namelijk, niet zooveel ik gehooid heb." — "Dit is wel een droevige tijd, mijnheer George." — "Ja, waarlijk wel, jufvrouw. Maar zoudt ge toch niet liever naar bed gaan?" — "Zeker zoudt gij veel beter naar bed gaan, Miss Dedlock," voegt de kamenier er scherp tusschen in. Doch Volumnia antwoordt: "Neen, neen!"
Er zou naar haar kunnen gevraagd worden, men zou haar oogenblikkelijk kunnen noodi" hebben. Zij zou het zich zelve nooit kunnen vergeven als er iets gebeurde en zij niet bij de hand was. Zij wil zich niet uitlaten over de vraag, die hare kamenier opwerpt, hoe het komt, dat zij daar bij de hand moet zijn en niet in hare eigene kamer, welke dichter bij die van Sir Leicester is, maar verklaart stand- vastig, dat zij daar wil blijven. Verder rekent Volumnia het zich tot verdienste, dat zij "geen enkel oog gesloten heeft" — alsof zij er twintig of dertig had — hoewel deze verklaring moeielijk daarmede is te vereenigen, dat zij er nog geene vijf minuten geleden ontegenzeglijk twee heeft geopend. Doch toen het vier uur wordt en alles nog |
|||||||||
|
398 HET VERLATEN TWIS.
|
|||||||||
|
cewell?"— "Volkomen in orde, Sir Leicester."
— "Geene boodschap?" George schudt zijn hoofd.
"Geen brief, die mogelijk vergeten kan zijn
over te geven?" Maar 11ij weet wel, dat hierop geene hoop
is, en legt zijn hoofd weder neer, zonder naar antwoord te wachten. Geheel niet vreemd voor hem, gelijk hij zelf
eenige uren geleden zeide, blijft George Houn- cevvell gedurende het overige van dien langen eentonigen winternacht bij hem, tilt hem nu en dan op om hem gemakkelijker neer te leg- gen, en weet zoodanig zijne wenschen te raden, dat hij, zonder dat Sir Leicester dit zegt, zoo- dra de late dag aanbreekt, het licht uitdoet en de gordijnen openschuift. De dag nadert als eene schim. Koud en kleurloos, zendt hij eene waarschuwende, doodsbleeke schemering vooruit, alsof hij riep: "Ziet wat ik u breng, gij, die daar waakt! Wie zal het hem zeggen!" |
|||||||||
|
I reis met twijfelingen en gissingen. Wat er ge-
schieden moest als wij haar gevonden hadden, en wat ons dit tijdverlies zou kunnen vergoe- den, waren insgelijks vragen, die ik niet uit mijne gedachten kon verdrijven. Ik was door al dat nadenken geheel en al verbijsterd, toen wij stilhielden. Wij waren bij eene standplaats van huur-
koetsen. Mijn geleider betaalde onze twee pos- tiljons, die zoo geheel met slijkspatten waren bedekt, alsof zij evenals het rijtuig zelf over den weg waren gesleept; en na hun snel ge- zegd te hebben waar zij het moesten brengen, tilde hij mij er uit en in de huurkoets, die hij onder de anderen had uitgekozen. "Wel, lieve\'jufvrouw," zeide hij, toen hij dit
deed, "wat zijt ge nat!" Ik had dit niet eens opgemerkt. Maar het
sneeuwwater was in het rijtuig geloopen, en ik was een paar malen afgestapt toen er een paard gevallen was en opgeholpen moest wor- clen, en zoo was de vochtigheid door mijne klee- ren gedrongen. Ik verzekerde hem, dat dit niets te beduiden had; maar de koetsier, die hem kende, stoorde zich niet aan wat ik zeide, maar liep de straat af naar zijn stal en haalde een arm vol schoon droog stroo. Dit schudden zij uit om mij heen, en ik vond, dat ik zóó wacm en gemakkelijk zat. "Na, kindlief," zeide Bucket, zijn hoofd door
het portier stekende, nadat hij het had geslo- ten, "zullen wij die persoon gaan opzoeken. Dat kan wel eenigen tijd duren, maar daarom moet gij niet geven. Gij zijt toch wel overtuigd, dat ik eene reden heb, niet waar?" Weinig dacht ik wat die reden was — wei-
nig dacht ik hoe spoedig ik die beter zou be- grijpen; maar ik verzekerde hem, dat ik ver- trouwen in hem stelde. "Dat moogt gij ook wel, kindlief," antwoordde
hij, "En ik zal u eens wat zeggen! Als gij maar half zooveel vertrouwen in mij stelt, als ik in u doe, na wat ik van u ondervonden heb, zal ik al tevreden zijn. Och Heere, gij zijt geheel niet las- tig. Ik heb nooit eene vrouw, van welken rang in de maatschappij het ook was — en ik heb er velen van hoogen rang zelfs gezien — zich zoo zien ge- dragen als gij gedaan hebt, sedert gij uit uw bed weidt geroepen. Gij zijt een model, dat zijt ge," zeide hij met warmte, "een model." Ik zeide, dat ik zeer blijde was, gelijk ik
werkelijk was, dat ik hem niet tot belemme- ring was geweest, en hoopte, dat ik dit nu ook niet zou wezen. "Kindlief," antwoordde hij, "als eene jonge
jufvrouw even ferm als zachtzinnig is, en even zachtzinnig als ferm, dat is al wat ik vraag en meer dan ik verwacht. Zij wordt dan eene koningin, en dat is ten naastenbij wat gij zijt." Met deze bemoedigende woorden — zij waren
in die akelige omstandigheden werkelijk bemoe- |
|||||||||
|
LIX.
ESTIIKU\'S VERHAAL.
Het was drie uren in den ochtend toen de
huizen der buitenwijken van Londen einde- lijk liet land begonnen uit te sluiten en ons met straten te omringen. Wij hadden de wegen in veel slechter staat gevonden, dan toen wij ze bij dag hadden bereden, daar het sedert aanhoudend was blijven sneeuwen en dooien; maar de ijver van mijn reisgenoot verllauwde nooit. Die ijver, dacht ik, had bijna niet min- der toegebracht dan de paarden om ons voort te helpen, en had dikwijls de paarden zelven voortgeholpen. Zij waren halverwege tegen een heuvel op buiten adem blijven staan, zij had- den door bruisende waterstroomen moeten wor- stelen, zij waren uitgegleden en hadden zich in het tuig verward; maar altijd waren hij en zijn lantaarntje gereed, en wanneer het ongeluk hersteld was, hoorde ik nooit eenige verandering in zijn koel: "Voort maar, jongens." De gerustheid en het zelfvertrouwen, die hij
op onze terugreis had getoond, waren mij on- begrijpelijk. Hij weifelde nooit, hij liet zelfs niet ophouden om iets te vragen, tot wij binnen weinig mijlen van Londen waren gekomen. Lenige woorden hier en daar waren hein ge- noeg; en zoo kwamen wij tusschen drie en vier uur in den ochtend aan Islington. Ik wil niet uitweiden over den angst, waar-
mede ik al dien tijd dacht, dat wij mijne moe- der met elke minuut al verder en verder ach- terlieten. Ik hoopte wel, dat hij gelijk zou heb- ben, en geloofde wel, dat hij eene voldoende reden hebben moest om die vrouw te volgen; maar ik kwelde mij zelve toch op de geheele |
|||||||||
|
TER DG TE LONDEN.
|
|||||||||
|
399
|
|||||||||
|
telijkjjzal noemen— na mijn koortsigen zwei I-
tocht en in den donkeren nacht, dat ik mij de tra- nen |niet uit de oogen kon houden. Het was alsof ik zijne stem in een vreemd land hoorde. "Lieve jufvrouw Summerson, dat gij op zulk
een uur en in zulk weder op straat moet we- zen!" Hij had van mijn voogd gehoord, dat ik door
buitengewone omstandigheden van huis was geroepen, en zeide mij dit, opdat ik geene op- heldering zou behoeven te geven. Ik zeide hein, dat wij pas zoo even eene koets hadden ver- laten en gingen — maar nu was ik genoodzaakt naar mijn geleider om te zien. "Gij moet weten, mijnheer Woodcourt," (hij
had dien naa\'m van mij opgevangen) "dat wij maar naai\' de naaste straat gaan. — Inspecteur Bucket." Woodcourt had, zonder op mijne tegenspraak
te letten, haastig zijn mantel afgedaan en hing mij dien om. "Dat is wel bedacht," zeide Bucket, hem helpende, "heel wel bedacht." — "Mag ik medegaan.\'" zeide Woodcourt. Ik weet niet of het tegen mij of mijn geleider was.— "Wel zeker," antwoordde Bucket terstond. Dit was in een oogenblik afgeloopen, en zij
namen mij, in den mantel gewikkeld, tusschen hen in. "Ik kom zoo terstond van Richard." zeide
Woodcourt. "Ik ben sedert gisteravond tien uur bij hem gebleven." — "O hemel! Dus is hij ziek!" — "Neen, neen; geloof mij. Niet ziek, maar toch niet geheel wei. Hij gevoelde zich zwak en llauw — gij weet wel, hij tobt zich somtijds zoo af—en het spreekt van zelf, dat Ada mij liet roepen. Toen ik thuis kwam vond ik haar briefje en kwam terstond hier naar toe. Welnu! Richard knapte zoo op, na- dat ik een poosje bij hem was geweest, en Ada was zoo blij en zoo overtuigd, dat dit mijn bedrijf was, schoon de hemel weet, dat ik er weinig genoeg aan had toegebracht, dat ik bij hem bleef tot hij eenige uren gerust had liggen slapen. Zoo gerust als zij nu slaapt, hoop ik." De vriendschappelijke en gemeenzame toon,
waarop hij van hen sprak, zijne ongeveinsde hartelijkheid voor hen, het dankbare vertrouwen, hetwelk ik wist, dat hij mijne lieve Ada inboe- zemde, en de troost, dien hij haar gaf; — kon ik dat alles buiten verband houden met de be- lofte, die hij mij gegeven had? Hoe ondank- baar had ik moeten zijn, als ik mij niet her- innerd had wat hij tot mij zeide, toen de ver- andering van mijn voorkomen hem zoo had doen ontroeren. "Ik zal hem als een toevertrouwd pand beschouwen, en dat vertrouwen zal mij heilig zijn." Wij sloegen nu eene andere smalle straat in.
"Mijnheer Woodcourt," zeide Bucket, die
onder het voortgaan scherp op hem gelet had,
|
|||||||||
|
digend voor mij — klom hij op den bok en re-
den wij wederom voort. Waarheen wij reden wist ik niet en heb ik nooit geweten; maar wij schenen de smalste en slechtste straten van Londen op te zoeken. Als ik hem den koet- sier den weg zag beduiden, maakte ik er mij op gereed, dat wij weder in zulk een doolhof van straten zouden komen, en dit miste ook nooit. Somtijds kwamen wij in eene broedere straat
of aan een grooter gebouw dan de andere en wel verlicht. Dan hielden wij op voor kanto- ren gelijk dat eene, dat wij bij het begin on- zer reis hadden bezocht, en zag ik hem met anderen raad nemen. Somtijds stapte hij bij eene poort op den hoek eener straat af, en liet het licht van zijn lantaarntje op eene bijzondere manier schijnen. Dit trok dan dergelijke licht- jes uit donkere hoeken aan, en dan werd er wederom raad gehouden. Langzamerhand sche- nen wij onze nasporingen binnen engere gren- zen te beperken. Enkele op post staande poli- tiedienaren konden mijn geleider nu zeggen wat hij moest weten, en hem wijzen waar hij heen moest. Eindelijk bleven wij stilstaan en hield hij een tamelijk lang gesprek met een van die lieden, hetwelk ik begreep, dat hem bijzonder voldeed, daar ik hem van tijd tot tijd zag knikken. Toen het gedaan was kwam hij zeer opgewekt naar mij toe. "Nu, jufvrouw Summerson," zeide hij, "zult
gij niet ontstellen van wat er ook gebeurt, dat weet ik wel. liet is niet noodig, u eene ver- dere waarschuwing te geven, dan u te zeggen dat wij die persoon zoo goed als gevonden heb- hen, en dat ge mij van dienst zult kunnen zijn eer ik het zelf weet. Ik vraag het u niet gaarne, kindlief, maar zoudt gij geen eindje te voet willen gaan ?" Ik stapte natuurlijk terstond af en nam hem
bij den arm. "Het is niet heel gemakkelijk op de been te
blijven," zeide hij; "maar langzaam aan!" Hoewel ik, toen wij eene straat overgingen,
slechts verward en haastig rondkeek, meende ik die toch te herkennen. "Zijn wij in H o 1 b o r n?" vroeg ik. — "Ja," antwoordde Bucket. "En kent\' gij deze dwarsstraat ?" — "Zij gelijkt naar Chan- cery-Lane." — "En zoo heet zij ook," zeide Bucket. Wij gingen die straat in, en terwijl wij door
de glibberige modder voortschoven, hoorde ik de klokken half zes sjaan. Wij stapten stil en zoo snel als over zulk eene straat mogelijk was voort, toen ons iemand in een mantel gewik- keld op het smalle voetpad tegenkwam en staan bleef om ons voorbij te laten. Op hetzelfde oogen- blik hoorde ik een uitroep van verwondering en mijn eigen naam. Het was Woodcourt; ik herkende de stem terstond. Deze ontmoeting was zoo onverwacht, en zoo
— ik weet niet of ik het verblijdend of smar- |
|||||||||
|
400 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
"wij moeten hier bij een kantoorwinkelier zijn;
zekere mijnheer Snagsby. Wat, gij kent hem, niet waar?" Hij was zoo vlug van begrip, dat hij dit dadelijk zag. — "Ja, ik ken hem eenigs- zins, en ben hier wel bij hem geweest." — "Zoo, mijnheer?" zeide Bucket. "Wilt gij dan zoo goed zijn om op jufvrouw Summerson te passen als ik haar een oogenblik bij u laat, terwijl ik even met hem ga spreken?" De laatste politiedienaar, die met hem ge-
sproken had, stond stil achter ons. Ik wist dit niet, voordat ik zeide, dat ik iemand hoorde schreeuwen, en hij er op inviel: "Schrik maar niet, jufvrouw," zeide hij. "Dat
is de meid van Snagsby." — "Gij moet weten," liet Bucket hierop volgen, "dat meisje is aan toevallen onderhevig en heeft ze van nacht juist erg. Dat is eene lastige omstandigheid, want ik wilde zekere inlichtingen van dat meisje hebben, en zij moet op eene of andere manier tot rede gebracht worden." — "Zij zouden ook nog niet op wezen, als het niet om haar was, mijnheer Bucket," zeide de ander. "Zij is haast den geheelen nacht aan den gang geweest, mijnheer." — "Dat is ook waar," antwoordde Bucket. "Mijn licht is uitgebrand. Laat het uwe even schijnen." Dit alles werd fluisterend gesproken, een paar
deuren van het huis, waar ik flauw kon hooien schreeuwen en kermen. In den kleinen licht- kring, dien men daartoe liet schijnen, ging Bucket naar de deur en klopte aan. Nadat hij nog eens had geklopt, werd de deur geopend; hij ging naar binnen en liet ons op straat staan. ••Jufvrouw Summerson," zeide VVoodcourt,
"als ik, zonder mij aan uw vertrouwen op te dringen, bij u mag blijven, bid ik u, laat mij dat dan doen." — "Gij zijt wel vriendelijk," antwoordde ik. "Ik behoef niet te wenschen een geheim voor u te bewaren; als ik dit doe, is het dat van een ander." — "Ik versta u. Geloof mij, ik zal maar zoo lang bij u blijven als ik dat geheim ten volle kan eerbiedigen." — "Ik vertrouw u onvoorwaardelijk," zeide ik. "Ik weet en gevoel ten diepste hoe heilig gij uw woord houdt." Na eene korte poos verscheen de lichtkring
weder en kwam Bucket met zijn ernstig gezicht naar ons toe. "Wees zoo goed om binnen te komen, juf-
vrouw Summerson," zeide hij, "en bij het vuur te gaan zitten. Mijnheer Woodcourt, ik heb daar vernomen, dat gij een dokter zijt. Zoudt gij eens naar dat meisje willen zien en beproe- ven of zij niet bij te brengen is? Zij heeft er- gens een brief, dien ik volstrekt noodig heb. Hij is niet in haar koffer, en ik denk, dat zij hem bij zich moet hebben; maar zij ligt zoo ineengekroinpen en verwrongen, dat het moeie- lijk is haar aan te raken zonder haar te be- zeeren." |
|||||||
|
Wij gingen alle drie in huis; hoewel het er
koud was, heerschte er toch eene benauwde lucht. In den gang achter de deur stond een manneke in eene grijze jas met een verschrikt en angstig gezicht. Hij scheen uiterst beleefd te willen zijn en sprak zeer bedeesd. "Beneden, als het u belieft, mijnheer Bucket,"
zeide hij. "De jufvrouw zal het wel niet kwa- lijk nemen als ik haar in de voorkeuken laat; wij gebruiken die gewoonlijk voor huishoudka- mer. De achterkeuken is Gusta\'s slaapkamer, en daar gaat de arme meid weer schrikkelijk te werk." Wij gingen naar beneden, door mijnheer
Snagsby gevolgd, want deze was, gelijk ik spoedig ontdekte, het manneke met de grijze jas. In de voorkeuken bij het vuur zat jufvrouw Snagsby, met zeer roode oogen en een zuur gezicht. "Vrouwtje," zeide mijnheer Snagsby, achter
ons binnenkomende, "omde vijandelijkheden — om er niet te veel van te zeggen — in dezen langen nacht voor een oogenblikje op te schor- ten — hier is inspecteur Bucket, mijnheer Wood- court en eene dame." Zij keek zeer verbaasd, waartoe zij ook wel
reden had , en zag mij bijzonder scherp aan. "Vrouwtje," zeide Snagsby, zich in den ver-
sten hoek bij de deur neerzettende, alsof hij eene vrijpostigheid beging, "het is niet onwaarsehijn- lijk, dat ge mij zult vragen waarom inspec- teur Bucket, mijnheer Woodcourt en eene dame ons hier in den vroegen ochtend komen opzoe- ken. Ik weet het niet. Ik heb er niet het minste denkbeeld van. Als men het mij zeide, zou ik het toch niet kunnen begrijpen, en ik had liever, dat het mij maar niet gezegd werd." Hij scheen, terwijl hij daar met het hoofd in
de hand zat, zoo bedrukt te zijn en ik scheen zoo onwelkom te wezen, dat ik verschooning wilde verzoeken, toen Bucket zich de zaak aantrok. "Nu, mijnheer Snagsby," zeide hij, "is het
beste, dat gij doen kunt, om met mijnheer Woodcourt naar uwe Gusta te gaan kijken." — "Mijne Gusta, mijnheer Bucket!" riep mijn- heer Snagsby uit. "Ga maar voort, mijnheer, ga maar voort. Dat zal mij nu ook nog te last gelegd worden." — "En de kaars vast te hou- den," vervolgde Bucket, zonder zijne uitdruk- king te verbeteren, "of haar vast te houden, of te doen wat u gevraagd wordt. Niemand is gewilliger en dienstvaardiger dan gij, dat weet ik wel; want gij zijt altijd even beleefd en vrien- delijk, en gij hebt ook een soort van hart, dat gevoel voor iemand anders kan hebben. — Mijn- heer Woodcourt, zoudt ge wel zoo goed wil- len zijn om eens naar haar te gaan zien, en als gij kunt haar dien brief af te nemen, en dien aan mij te geven zoodia gij maar kunt." Toen zij heen waren, plaatste Bucket mij bij
het vuur en liet mij mijne natte schoenen uit- |
|||||||
|
IK HET HUIS VAN SNAGSBY. 401
|
|||||||||||||
|
"Waarom?" zeide Bucket. "Omdat gij ook eens
zoover zult komen, als gij niet oppast. Wel, op het oogenblik, dat ik met u spreek, weet ik wat gij van die jonge jufvrouw denkt. Maar wil ik u eens zeggen, wie die jonge jufvrouw is ? Nu, kom aan; men mag wel van u zeggen, dat gij eene vrouw van verstand zijt — maar gij hebt eene ziel, te groot voor uw lichaam, en dat plaagt u zoo — en gij kent mij, en gij weet nog wel waar gij mij het laatst gezien hebt en waarvan toen in dien kring gesproken werd. Doet gij niet? Ja. Heel goed. Deze jonge jufvrouw is die jonge jufvrouw." Jufvrouw Snagsby scheen dit gezegde beter
te verstaan dan ik toen deed. |
|||||||||||||
|
trekken, die hij te drogen zette; ondertusschen
altijd maar voortpratende. "Trek liet u niet aan, jufvrouw, dat juf vrouw
Snagsby geen heel gastvrij gezicht zet, want zij heeft het geheel en al verkeerd. Dat zal zij gauw ondervinden, gauwer dan eenejufvrouw, die anders zoo weldenkend is, aangenaam kan zijn, want ik zal het haar nu eens beduiden." Voor het vuur staande, met zijn natten hoed en bouffante in de hand, zelf geheel en al een hoop nat goed, keerde hij zich naar jufvrouw Snagsby. \'\'Nu, het eerste wat ik u zeggen moet, als eene getrouwde vrouw, die genoeg mooi heeft om zich wat van zich zelve te verbeelden |
|||||||||||||
|
ZIJ LAG DAAR, MET REN EENEN ARM DOOR EENE TRALIE VAN IIET HEK GESTOKEN,
ALSOF ZIJ HET WILDE OMHELZEN, (blz. 404). |
|||||||||||||
|
en niet voor anderen bang te zijn, bedenk dat
wel, is — dat het uw bedrijf is." Jufvrouw Snagsby keek eenigszins verschrikt,
maar toch ook wat vriendelijker, en vroeg ha- nerend wat mijnheer Bucket meende. "Wat mijnheer Bucket meent?" herhaalde hij,
;n ik kon aan zijn gezicht zien, dat hij onder iet praten luisterde of men den brief ook ont- lekte, hetgeen mij niet weinig ontroerde, daar k hieruit begreep hoe gewichtig die brief moest vezen. "Ik zal u zeggen wat hij meent, juf- \'iouw. Gij moest Othello eens gaan zien spe- en. Dat is juist een stuk voor u." Jufvrouw Snagsby vroeg verlegen waarom.
|
|||||||||||||
|
"En de Taaie — hij, dien gij Jo noemt —
was in dezelfde zaak betrokken, en anders niets ; en die kopiist, van wien gij weet, was ook in dezelfde zaak betrokken, en anders niets; en uw man, die er niets meer van wist dan uw overgrootvader, werd door mijnheer Tulking- horn, zijn besten klant, ook in dezelfde zaak betrokken, en anders niets; en die heeletroep menschen was in dezelfde zaak betrokken, en anders niets. En toch knijpt eene getrouwde vrouw, die mooi genoeg is om zich te laten kijken, hare oogen dicht (heldere oogen ook) en loopt met haar lief hoofdje tegen een muur. Wel, ik schaam mij over u. — Ik had gedacht, |
|||||||||||||
|
M
|
|||||||||||||
|
402
|
HET VERLATEN J/UJS.
|
||||||||
|
" "Ik kwam." Dat is geschreven," zeide mijn
geleider, "terwijl zij daar rustte. Het bevestigt mijn vermoeden. Ik had gelijk." Het volgende was op een anderen tijd ge-
schreven. "Ik heb ver gegaan en vele uien lang, en
ik weet, dat ik sterven moet. O, die straten! Ik heb geen ander oogmerk dan te sterven. Toen ik heenging had ik een slechter; maar ik word er voor bewaard om nog die schuld bij de overige te voegen. Koude, vochtigheid en vermoeienis zijn oorzaken genoeg om mij dood te doen vin- den ; maar ik zal door andere sterven, hoewel deze mij doen lijden. Het was rechtvaardig, dat al wat mij ondersteunde op eens bezweek, en ik van angst en wroeging sterven moest." "Vat moed," zeide Bucket. "Er zijn nog maar
weinige woorden." Deze waren wederom op een anderen tijd ge-
schreven — naar allen schijn bijna in het donker. "Ik heb alles gedaan wat ik kon om spoor-
loos te verdwijnen. Ik zal zoo het spoedigst verge- ten worden en hem het minst tot schande zijn. Ik heb niets bij mij, waaraan ik herkend kan worden. Van dit papier ontdoe ik mij nu. De plek waar ik mij zal neerleggen, als ik zoover kan komen, heeft mij dikwijls voor den geest gestaan. Vaarwel. Vergeef." Bucket liet mij, door zijn arm ondersteund,
zacht op een stoel zakken. "Houd u goed," zeide hij, "en denk niet, dat ik hard voor u ben, lieve jufvrouw; maar zoodra gij u daartoe in staat gevoelt, trek dan uwe schoenen aan en houd u gereed." Ik deed wat hij verlangde; maar ik moest
daar nog een langen tijd blijven, voor mijne ongelukkige moeder biddende. Zij waren allen met het arme meisje bezig,en ik hoorde Wood- court hun zeggen wat zij doen moesten en haar dikwijls aanspreken. Eindelijk kwam hij niet Bucket binnen, en zeide, dat hij, daar het van be- lang was haar zacht toe te spreken, het best achtte, dat ik haar om de inlichtingen vroeg, die wij verlangden te bekomen. Er was geen twijfel aan of zi) kon nu vragen beantwoorden, als zij maar gerustgesteld en niet bang gemaakt werd. Deze vragen, zeide Bucket mij, waren: hoe zij aan dien brief kwam, wat er tusschen haar en de vrouw, die haar den brief gege- ven had , was omgegaan, en waarheen die vrouw zich begeven had. Mijne aandacht zoo strak ik kon op deze punten vestigende, ging ik met hen naar het andere vertrek. Mijnheer Wood- court zou buiten zijn gebleven, maar op mijn verzoek ging hij mede. Het arme meisje zat nog op den grond, waar
men haar had neergelegd. Zij stonden om haar |
|||||||||
|
dat mijnheer Woodcourt hem nu al zou hebben."
Jufvrouw Snagsby schudde haar hoofd en hield
haar zakdoek voor hare oogen. "Is dat nu alles?" zeide Bucket opgewonden.
"Neen. Zie wat er gebeurt. Eene vrouw, in die zelfde zaak betrokken, en niets anders, eene vrouw, in een ellendigen staat, komt van nacht hier, en gij ziet haai\' met uwe meid spreken; en zij geeft uwe meid een papier over, waar- voor ik gaarne dadelijk honderd pond zou be- talen. Wat doet gij.\' Gij beloert die twee, en wetende waaraan uwe meid onderhevig is en hoe licht zij dat krijgt, vaart gij zoo geweldig te- gen haar uit, dat zij waarachtig een toeval krijgt, en van hare zinnen blijft, terwijl er misschien een menschenleven aan hare woorden hangt." Hij meende zoo duidelijk wat hij zeide, dat
ik onwillekeurig mijne handen samenklemde en de kamer met mij voelde ronddraaien. Dit ging echter voorbij. Mijnheer Woodcourt kwam bin- nen, gaf hem een papier over en ging weder heen. "Nu, jufvrouw Snagsby," vervolgde Bucket,
na het snel te hebben ingezien, "is de eenige vergoeding, die gij geven kunt, dat ge mij hier een woordje met deze jonge jufvrouw afzonder- lijk laat spreken, en als gij iets weet om de hoeren daar in de achterkeuken te helpen, of iets kunt bedenken om dat meisje gauwer bij hare zinnen te brengen, doe dan uw best en haast u." In een oogenblik was zij heen en had hij de
deur gesloten. "Nu, lieve jufvrouw," hervatte hij, "gij zijt
immers bedaard en kunt op u zelve rekenen?" — "Volkomen," zeide ik. — "Van wie is dat geschrift?" Het was van mijne moeder; met potlood ge-
schreven op een gekreukt en gescheurd stuk papier, dat blijkbaar nat was geweest; haastig als een brief gevouwen en aan mij geadresseerd, ten huize van mijn voogd. "Gij kent de hand," zeide hij, "en als gij
bedaard genoeg zijt om het mij voor te lezen, doe het dan. Maar nauwkeurig, want ieder woord kan van belang zijn." Het was bij gedeelten, op verschillende tijden,
geschreven. Ik las het volgende: "Ik kwam met twee oogmerken naar het huisje.
Vooreerst om haar, die mij dierbaar is, nog eens te zien als ik kon — maar alleen om haar te zien — niet om haar te spreken, of haai\' te laten weten, dat ik nabij haar was. Het andere oogmerk was, alle nasporingen te verijdelen en geheel te verdwijnen. Verwijt de moeder niet wat zij gedaan heeft. De hulp, die zij mij ver- leende, gaf zij mij eerst op mijne krachtigste verzekeringen, dat het ten beste van die (lier- bare was. Gij herinnert u haar gestorven kind. De bewilliging der mannen kocht ik, maar hare hulp werd vrijwillig verleend." |
|||||||||
|
VERHAAL VAN BE ARME GUSTA.
|
|||||||||
|
403
|
|||||||||
|
heen, hoewel opeenigen afstand, om haar lucht
te geven. Zij was niet bevallig en zag er zwak en ziekelijk uit; maar zij had toch een goedhartig uitzicht, hoewel haar blik nu wat wild was. Ik knielde nu bij haar op den grond en nam haar hoofd op mijn schouder; waarop zij haar arm om mijn hals sloeg en in tranen uit- barstte. "Arm meisje," zeide ik, mijne wang tegen
haar voorhoofd drukkende; want ik schreide en beefde ook, "het schijnt wel onbarmhartig u nu lastig te vallen, maar er is meer aan gelegen dan ik in een uur zou kunnen vertellen, dat wij iets van dien brief weten." Zij begon jammerende te betuigen, dat zij
geen kwaad had willen doen, geen kwaad had willen doen, jufvrouw Snagsby. "Dat gelooven wij gaarne," zeide ik. "Maar
zeg mij, hoe hebt gij hem gekregen?" — "Ja, lieve jufvrouw, dat zal ik u zeggen, alles naar waar- heid. Ik zal wezenlijk de waarheid zeggen, juf- vrouw Snagsby." — "Daarvan houd ik mij ver- zekerd," hernam ik. "En hoe was het/" — "Ik was om eene boodschap uit geweest, lieve jufvrouw — lang na den donker — al heel laat, en toen ik thuis kwam, vond ik eene armoe- dige vrouw, geheel nat en beslijkt, die naar ons huis stond op te kijken. Toen zij mij naar de deur zag gaan, riep zij mij terug en vroeg of ik daar woonde; en ik zeide ja, en zij zeide, dat zij maar een of twee plaatsen hier in de buurt wist, maar dat zij verdwaald was en ze niet vinden kon. O, wat zal ik doen, wat zal ik doen! Zij zullen mij niet gelooven! Zij zeide mij niet, dat daar iets kwaads in stak, en ik haar ook niet, waarlijk niet, juf vrouw Snagsby." Het was noodzakelijk, dat hare meesteres haar
troostte en bemoedigde, — hetgeen deze ook, moet ik zeggen, met veel berouw deed — eer zij dit te boven kon komen. "Zij kon die plaatsen niet vinden?" zeide
ik. — "Neen!" riep het meisje, haar hoofd schuddende. "Neen! Kon ze niet vinden. En zij was zoo flauw, en zij ging zoo kreupel, en zij zag er zoo ellendig uit, o zoo ellendig, dat gij haar zeker eene halve kroon zoudt gegeven hebben, mijnheer Snagsby, als gij haar gezien hadt." — "Wel, Gusta, meisje," antwoordde hij, in het eerst niet wetende wat te zeggen; "ik hoop van ja." — "En toch sprak zij zoo goed en fatsoenlijk," zeide het meisje, mij met wijd geopende oogen aanziende, "dat het iemands hart deed bloeden. En zoo vroeg zij mij of ik den weg naar het kerkhof wist. En ik vroeg haar welk kerkhof? En zij zeide, het armen- kerkhof. En toen zeide ik haar, dat ik ook een armkind was geweest, en dat zij naar de ker- spelen weiden begraven. Maar toen zeide zij, dat zij een armenkerkhof meende, dat niet ver van hier lag, dat eene steenen poort, een hoogen dorpel en een ijzeren hek had." |
|||||||||
|
Terwijl ik haar aanmoedigde om voort te
gaan, zag ik, dat Bucket haar aanzag met een blik alsof hare laatste woorden hem ongerust hadden doen worden. "Och hemel, och hemel!" riep het meisje,
hare haren met beide handen naar achteren strijkende; "wat zal ik doen.\' Zij meende het kerkhof, waar die man begraven was, die dat slaapgoed had ingenomen — van wien gij ons verteld hebt, mijnheer — en waar ik toen zoo akelig van werd, jufvrouw. O, ik word weer zoo akelig. Houd mij vast!" — "Gij zijt nu zoo- veel beter," zeide ik. "Ga nu maar gerust voort, en zeg mij meer." — "Ja, dat wil ik. Maar wees niet boos op mij, lieve jufvrouw, omdat ik zoo ziek geweest ben." Boos op haar, de arme ziel!
"Kom. Nu wil ik, nu zal ik. Toen vroeg zij,
of ik haar niet zeggen kon hoe het te vinden, en ik zeide ja, en beduidde het haar; en zij zag mij aan met oogen, bijna alsof zij blind was, en alsof zij zoo zou neerzinken. En zoo haalde zij den brief uit en liet hem mij zien, en zeide, dat, als zij dien op de post deed, het schrift zou worden uitgewreven, en men hem maar zou laten liggen; en of ik hem van haar wilde aannemen, en met iemand zenden, dan zou de bode aan huis betaald worden. En toen zeide ik ja, als er geen kwaad in stak, en zij zeide neen — geen kwaad. En toen nam ik hem van haar aan, en zij zeide, dat zij mij niets geven kon, en ik zeide, dat ik zelf arm was en dus niets behoefde te hebben. En toen zeide zij: "God zegen u," en ging heen." — "En zij ging...?" — "Ja," riep het meisje, de vraag voorkomende, "ja! zij ging den weg, dien ik haar gewezen had. Toen kwam ik bin- nen, en jufvrouw Snagsby kwam ergens van- daan achter mij en pakte mij aan, en toen schrikte ik zoo." Woodcourt nam haar vriendelijk van mij over.
Bucket wikkelde mij in den mantel en dade- lijk waren wij weder op straat. Woodcourt aar- zelde, maar ik zeide: "Verlaat mij nu niet!" en Bucket voegde er bij: "Beter, dat gij bij ons blijft; wij kunnen u noodig hebben; draal maar niet." Ik heb eene zeer verwarde herinnering van
die wandeling. Ik herinner mij, dat het noch nacht noch dag was; dat het licht aanbrak , maar de straatlantaarns nog niet waren uit- gedaan; dat het nog regende en sneeuwde, en de straat een half bevroren modderpoel was. Ik herinner mij, dat ons eenige verkleumde menschen voorbijgingen. Ik herinner mij de natte daken, de overloopende en verstopte goten, de zwarte bergen ijs en sneeuw, waarover wij heenstapten, de nauwte van steegjes, die wij doorgingen. Te gelijk herinner ik mij, dat het mij was alsof ik dat arme meisje nog hoorde spreken en in mijn arm voelde liggen; dat de |
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
404
|
|||||||||||
|
ons bereik zou komen en zelve niet meer te
helpen zijn; zij lag daar, en men hield mij tegen. Ik zag de ernstige medelijdende uitdruk- king van YVoodcourt\'s gezicht, maar begreep er niets van. Ik zag, maar begreep liet niet, dat hij den ander tegen de borst tikte, om hem terug te houden. Ik zag hem in dat gure weder ongedekt blijven staan, uit eerbied voor ik wist niet wat. Maar mijn begrip voor dat alles was weg. Ik hoorde hen zelfs onder elkander zeggen:
"Moet zij maar gaan?" — "Laat zij maar! Hare handen moeten haar het eerst aanraken. Zij hebben een hooger recht dan de onze." Ik ging naar het hek en bukte. Ik tilde het
zware hoofd op, streek het lange natte haar op zijde, en keerde het gezicht omhoog. En het was mijne moeder, dood en koud! |
|||||||||||
|
zwart aangeslagene en beregende voorgevels der
huizen menschelijke gedaanten aannamen en mij aanstaarden; dat groote watersluizen zich in mijn hoofd of in de lucht beurtelings sche- nen te openen en te sluiten en dat die her- senschiinmige dingen duidelijker waren dan ik werkelijk hoorde en zag. Eindelijk stonden wij in eene donkere steenen
poort of overdekten gang, waar boven een ijzeren hek eene lantaren brandde en het mor- genlicht slechts flauw doordrong. Het hek was gesloten. Aan den anderen kant lag een kerk- hof — eene akelige plek, waar de nacht zich zeer langzaam liet verdrij ven, maar waar ik toch flauw een aantal verwaarloosde grafheu- veltjes en zerken kon onderscheiden, door nior- sige huizen ingesloten, met eenige doffe licht- jes voor de vensters, en op welker muren eene dikke vochtigheid uitbrak alsof het eene ziekte was. Op den drempel voor liet hek, doorweekt met de akelige vochtigheid van zulk eene plek, waar het overal droop en lekte, zag ik, met een uitroep van medelijden en ontzetting, eene vrouw liggen — Jenny, de moeder van het doode kind. Ik snelde er naar toe, maar zij hielden mij
tegen en Woodcourt bad mij met den groot- sten ernst, ja zelfs met tranen, om eer ik naar die gedaante ging een oogenblik te luis- teren naar wat Bucket mij zeide. Ik luisterde, naar ik meende. Ik weet zeker, dat ik luisterde. "Jufvrouw Summerson, gij zult mij wel be-
grijpen, als gij u een oogenblik bedenkt. Zij hebben in dat huisje van kleeren verwisseld." Zij hebben in dat huisje van kleeren ver-
wisseld. Ik kon die woorden wel bij mij zelve herhalen, en wist ook wel wat zij op zich zel- ven beteekenden; maar anders dacht ik er niets bij. "En dat de eene terugkeerde," zeide Bucket,
"en de andere voortging. Zij, die voortging, ging maar een eind ver, gelijk afgesproken was om ons te misleiden, en ging toen met een omweg weer naar huis. Bedenk dat een oogenblik." Ik kon ook dit bij mij zelve herhalen, maar
had geen het minste denkbeeld wat het be- teekende. Ik zag voor mij, op dien drempel, de moeder van het doode kind liggen. Zij lag daar, met den eenen arm door eene tralie van het hek gestoken, alsof zij het wilde omhel- zen. Zij lag daar, die zoo kortgeleden met mijne moeder gesproken had. Zij lag daar hulpeloos en bewusteloos. Zij, die den brief mijner moeder gebracht had, die mij de eenige aanwijzing kon geven waar mijne moeder was; zij, die ons had moeten helpen om haar, naar welke wij zoo ver gezocht hadden, te redden, die op eene voor mij onbegrijpelijke manier ten wille van mijne moeder in dien toestand was ge- komen, en misschien op dat oogenblik buiten |
|||||||||||
|
LX.
VOOHUITZICHTEN.
Ik ga tot een ander gedeelte mijner geschie-
denis over. De goedheid van allen, die mij kenden, gaf
mij een troost, waaraan ik nooit zonder aan- doening kan denken. Ik heb reeds zooveel van mij zelve gezegd, en nog zooveel te zeggen, dat ik niet over mijne smart wil uitweiden. Ik kreejj eene ziekte, maar niet van langen duur; en ik zou daarvan zelfs geheel geene melding maken, als ik de herinnering van hun medelijden kon smoren. Ik ga nu tot andere gedeelten mijner geschie-
denis over. Zoolang mijne ziekte duurde, bleven wij te
Londen, waar op verzoek van mijn voogd, mevrouw Woodcourt bij ons in huis was geko- nien. Toen mijn voogd mij gezond en opgeruimd genoeg achtte om op onze oude manier met hem te praten — schoon hij dit wel vroeger had kunnen doen, als hij mij maar had willen gelooven — hervatte ik mijn werk en hernam ik mijn stoel naast den zijnen. Hij had dien tijd zelf bepaald en wij waren toen alleen. "Huismoedertje," zeide hij, mij met een kus
ontvangende, "welkom weder in de bromkamer, lieve! Ik heb u een plannetje mede te deelen. Ik ben voornemens hier te blijven, misschien zes maanden, misschien langer — naar het uit- valt. — Kortom, mij voor eenigen tijd hier te vestigen." — "En ondertusschen het Verlaten Huis alleen laten .\'" zeide ik. — "Ja, inelieve," antwoordde hij. "Het Verlaten Huis moet op zich zelf loeren passen." Ik dacht, dat zijn toon treurig klonk; maar
toen ik opkeek, zag ik den genoeglükstenglim- lach op zijn gezicht. "Het Verlaten Huis," herhaalde hij, op een
|
|||||||||||
|
EEN TTEEL GOED PLAN. 405
|
|||||||
|
verbaasd zouden zijn over zulk eene onredelijk-
heid en onbillijkheid bij een van hunne sup- plianten," vervolgde mijn voogd. "Als die geleer- de heeren eens mos-rozen beginnen te kweeken uit het poeier, dat zij in hunne pruiken zaaien, zal ik mij ook verbazen." Hij wilde naar het venster gaan om te zien
in welken hoek de wind was, maar bedacht zich en liet zijn hoofd op de leuning van mijn stoel zakken. "Maar om voort te gaan, huismoeder!je. Wij
moeten deze rots maar aan tijd, toeval en omstandigheden overlaten. Wij moeten er Ada niet op laten schipbreuk lijden. Zij moot geen gevaar loopen om van nog een vriend of vriendin gescheiden te worden. Daarom heb ik Woodcourt dringend verzocht, en verzoek ik u ook, lieve, om met Rick volstrekt niet van de zaak te; spreken. Laat ze maar rusten. Aanstaande week , aanstaande maand, instaand jaar, vroeger of later, zal hij met helderder oogen zien. Ik kan wol wachten." Doch ik had er reeds met hem over gesproken,
gelijk ik bekende: en dit had Woodcourt, naar mij dacht, insgelijks gedaan. "Zoo zegt hij mij," hervatte mijn voogd. "Heel
goed. Hij heeft zijn protest ingebracht, en Dame Durden liet hare; en er is nu niets moer van te zeggen. Nu kom ik op mevrouw Woodcourt. Hoe bevalt zij u, melieve?" Tot antwoord op deze vraag, waarvan hot
korte en onverwachte iets comisch had,ant- woordde ik, dat zij mij zeer wel beviel en ik haar aangenamer in den omgang vond dan voorheen. "Dat vind ik ook," zeide mijn voogd. "Minder
van haar stamboom! Minder van Morgan ab — hoe heet hij ook weer?" Ik bekende, dat dit juist was wat ik meende,
hoewel die oude heer ons geen kwaad zou doen, al liet hij ook meer van zich hooren. \'\'Maar toch is het goed als hij maar in het
gebergte van zijn geboorteland blijft," zeide mijn voogd. "Dat zijn wij dus eens. Kan ik dan beter doen, Vrouwtje, dan mevrouw Wood- court nog eenigen tijd hier houden?" Neen. En toch —
Mijn voogd zag mij aan en wachtte wat ik
zou zeggen. Ik had niets te zeggen. Ik wist ten minste
niets te zeggen, dat ik zeggen kon. Het sche- merde mij wel voor den geest, dat het beter zou kunnen zijn als wij iemand anders in huis hadden, maar ik had bezwaarlijk reden kunnen geven waarom — of al kon ik dit voor mij zelve, dan toch niet voor iemand anders. "Gij ziet," zeide mijn voogd, "onze woning
ligt voor Woodcourt niet uit den weg, en hij kan hier zoo dikwijls aankomen als hij wil, hetgeen voor beide aangenaam is, en zij is ons gewoon en houdt veel van u." |
|||||||
|
toon, dien ik nu hoorde dat niet treurig klonk,
"moet op zich zelf loeren passen. Het is te ver van Ada, melieve, en Ada heeft u hard noo- dig."— "Daaraan herken ik u weer, voogd," zeide ik, "dat gij daaraan gedacht hebt, om ons beiden te verrassen." — "Zoo belangeloos is het niet, lieve, als gij die deugd in mij wilt prijzen; want als gij gedurig aan het heen en weder reizen waart, zou ik u zelden bij mij hebben. En bovendien, verlang ik zooveel en zoo dikwijls van Ada te hooien, als ik bij de verwijdering tusschen mij en dien armen Richard maar kan. En niet van haar alleen, maar van hem ook, arme jongen." — "Hebt gij mijnheer Woodcourt van morgen gesproken, voogd ?"—"Ik zie mijnheer Woodcourt eiken ochtend, lieve." — "Zegt\' hij nog hetzelfde van Richard ?" — "Altijd hetzelfde. Hij weet niet, dat liij lichamelijk ziek is; integendeel, hij houdt hem voor niet ziek. En toch is hij niet gerust over hem. Wie kan dat ook wezen?" Mijne lieve Ada was in den laatsten tijd
dagelijks, somtijds tweemaal op een dag naai\' ons toe gekomen. Doch wij hadden altijd voor- uitgezien , dat dit slechts zou duren tot ik weder geheel beter was. Wij wisten wel, dat haar teeder hart altijd even vol liefde en dankbaarheid voor haar neef .folin bleef, en wij achtten Richard niet in staat om haar te gelasten van ons van- daan te blijven ; maar aan den anderen kant wis- ten wij ook wel, dat zij het voor haar plicht hield , om zijnontwil spaarzaam te zijn met hare bezoe- ken bij ons aan huis. De kieschheid van mijn voogd had dit spoedig bemerkt, en gepoogd haar op eene zachte manier te kennen te geven, dat zij, naar hij dacht, daarin gelijk had. "Die lieve, ongelukkige, verdwaalde Diehard !"
zeide ik. "Wanneer zal hij van zijne dwaling terugkomen?" — "Hij is tegenwoordig niet daar- toe op weg, melieve," antwoordde mijn voogd. "Hoe meer hij lijdt, des te meer zal hij tegen mij ingenomen blijven; daar hij mij tot den voornaamsten representant der groote oorzaak van zijn lijden heeft gemaakt." Ik kon niet nalaten er bij te voegen: "Zoo
onredelijk!" — "Och, huismoedort je," antwoordde mijn voogd, "wat voor redelijkheid zal hij in Jarn- dyce en Jarndvce vinden. Onredelijkheid en on- recht bovenaan, onredelijkheid en onrecht in het hart en merg, onredelijkheid en onrecht van het begin tot het einde— als het ooit een eind heeft. Hoe zou dan die arme Rick, die er altijd om en bij is, er redelijkheid uit halen? Hij plukt even- min druiven van doornen of vijgen van distelen, als oudere lieden in den ouden tijd deden." De zachtmoedigheid en billijkheid, die hij
voor Richard toonde als wij over hem spraken, troffen mij zoodanig, dat ik altijd zeer spoedig van hem zweeg. "Ik denk, dat de lord-kanselier en de vice-kan-
selier en al de groote Kanselarijheeren wel |
|||||||
|
i(H> HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
Ja. Dat was zoo. Ik had er niets tegen te
zeggen. Ik had geene betere schikking kunnen aanraden; maar ik was toch niet geheel op mijn gemak. Esther, Esther, waarom niet? Be- denk u eens, Esther. "Dat is waarlijk een heel goed plan, voogd. Wij
zouden niet beter kunnen doen." — \'\'Zeker, huismoedertje?" Volkomen zeker. Ik had een oogenblik tijd
gehad om mij te bedenken, sedert ik mij zelve dien plicht had voorgehouden, en was er nu volkomen zeker vsm. \'\'Goed," zeide mijn voogd. "Dan moet het
maar zoo. Met algemeene stemmen aangeno- men." — \'-Met algemeene stemmen aangeno- men," herhaalde ik, en ging voort niet mijn werk. Dit was een kleedje voor zijne boekentafel,
waarop ik ornamenten naaide. Ik had dit op den avond voor mijne treurige reis neergelegd en nog niet weder opgenomen. Ik liet het hem nu zien, en hij vond het zeer fraai. Nadat ik hem het patroon had uitgelegd en doen begrij- pen welk een prachtig effect het eens zou ma- ken, meende ik nog eens op ons laatste onder- werp te moeten komen. "Gij hebt gezegd, lieve voogd, toen wij eens
over mijnheer Woodcourt spraken, voordat Ada ons verliet, dat hij, naar gij dacht, eene lange proef van een ander land wilde nemen. Hebt gij hem sedert ook raad gegeven\'!" — "Ja, Vrouwtje, vrij dikwijls." — "Heeft hij er nu toe besloten?" — "Ik geloof haast van neen." — "Dan heeft hij misschien andere vooruitzichten gekregen?" zeide ik. — "Ja — misschien wel," antwoordde mijn voogd, zeer langzaam en be- daard. "Over een half jaar of zoo moet er er- gens in Yorkshire een armendokter benoemd worden. Het is in een welvarend plaatsje, plei- zierig gelegen; stroomen en straten, stad en land, molens en heigronden; het schijnt juist eene goede gelegenheid voor zulk een man te zijn. Ik meen voor een man, wiens hoop en wenschen wel eens boven de gewone hoogte vliegen, (zooals die van de meeste menschen wel eens doen), maar voor wien de gewone hoogte toch hoog genoeg zou zijn, als hij daar nuttig bleek te wezen en goede diensten tot niets anders leidden. Alle edele geesten zijn eerzuchtig, zou ik denken; maar de eerzucht, die zich met kalmte op zulk een weg vertrouwt, in plaats van met wilde vlagen over alles heen te willen springen, is de soort, die ik het lief- ste heb. En dat is Woodcourt\'s soort." — "En zal hij die plaats krijgen?" vroeg ik. — "Wel, Vrouwtje," antwoordde mijn voogd, "daar ik geen orakel ben, kan ik dat niet met zeker- heid zeggen, maar ik denk het toch wel. Hij heeft een zeer goeden naam; er zijn menschen uit die streek bij de schipbreuk geweest; en, hoe vreemd het ook klinken mag, ik geloof, |
|||||||
|
dat nu eens de beste man de beste kans heeft.
Maar gij moet u niet verbeelden, dat het een heel vette post is, lieve. Het is eene zeer ge- wone plaats; veel werk en een gering inkomen; maar men mag met grond hopen, dat er iets beters bij zal komen." — "De armen, die daar wonen, zullen reden hebben om de keus te zegenen, voogd, als zij op mijnheer Woodcourt valt." — "Daarin hebt gij gelijk, Vrouwtje; dat zullen zij zeker." Wij spraken er niet meer over, en hij zeide
ook geen woord meer over de toekomst van het Verlaten Huis. Maar het was de eerste maal, dat ik in mijn rouwgoed naast hem was komen zitten, en ik begreep, dat dit de reden van dat stilzwijgen was. Ik ging nu mijne lieve Ada, in den donke-
ren hoek waar zij woonde, dagelijks bezoeken. De ochtend was mijn gewone tijd; maar tel- kens als ik een uurtje overhad zette ik mijn hoed op en repte mij naar Chancery-Lane. Zij waren beide altijd zoo blijde mij te zien, en plachten zoo op te helderen als zij mij de deur hoorden openen en binnenkomen (daar ik zoo geheel thuis was, klopte ik nooit aan), dat ik nog niet behoefde te vreezen hun tot last te zullen worden. Bij deze bezoeken vond ik Richard dikwijls
afwezig. Somtijds zat hij ook te schrijven of processtukken te lezen, aan die met papieren bedekte tafel, die nooit werd opgeruimd. Som- tijds vond ik hem bij de deur van het kantoor van mijnheer Vholes staan dralen. Somtijds zag ik hem in de buurt, op zijne nagels bijtende, rondwandelen. Dikwijls ontmoette ik hem in Lincoln\'s Inn, dicht bij de plaats waar ik hem het eerst had gezien. O, hoe veranderd, hoe veranderd! Dat het geld, hetwelk Ada hem had aange-
bracht, wegsmolt met de kaarsen, die ik des avonds in het kantoor van mijnheer Vholes zag branden, wist ik zeer wel. Het was in het eerst al niet veel geweest; hij was met schulden ge- trouwd; en ik kon thans zeer goed begrijpen, wat het beteekende, dat mijnheer Vholes zijn schouder tegen het wiel had, gelijk ik nog ge- durig hoorde. Mijne lieve Ada was eene uit- muntende huishoudster en deed haar best om te sparen, maar ik wist, dat zij met eiken dag armer en armer werden. Zij blonk in dien donkeren hoek gelijk eene
schoone ster. Bleeker dan zij thuis was geweest, en een weinig stiller dan ik natuurlijk zou heb- ben gevonden toen zij nog zoo vol moed en hoop was, bleef haar gezichtje toch zoo hei- der, dat ik half en half geloofde, dat zij zich door hare liefde voor Richard voor de heillooze gevolgen zijner handelwijs liet verblinden. Eens, terwijl ik nog in die meening verkeerde,
ging ik bij hen eten. Toen ik Symond\'s Inn insloeg, ontmoette ik jufvrouw Flite, die er |
|||||||
|
JUFVROUW FL1TE HEEFT HARE COLLECTIE VERMEERDERD. 407
|
|||||||
|
haar streelde, als hare vertrouwelijke mede-
deelingen met een schijn van belangstelling werden ontvangen. Zij knikte verscheidene malen en haar ge-
zicht betrok. "Nog twee. Ik noem ze de pupil- len in Jarndycé. Zij zitten bij de anderen in de kooi. Bij Hoop, Vreugde, Jeugd, Vrede, Rust, Leven, Stof, Asch, Verkwisting, Gebrek, Ondergang, Wanhoop, Razernij, Dood, Slim- heid, Dwaasheid, Woorden, Pruiken, Vodden, Perkement, Roof, Antecedent, Warboel, Larie en Lak." Met een ontroerder gezicht, dan ik nog ooit
bij haar had opgemerkt, gaf de goede ziel mij een kus en ging hares weegs. De manier, waarop zij de namen harer vogeltjes oplas, alsof zij bang was ze te hooren, zelfs uit haar eigen mond, deed mij huiveren. Dit was geene vroolijke voorbereiding voor
mijn bezoek, en ik had het gezelschap van mijnheer Vholes wel kunnen missen, toen Ri- chard (die een paar minuten na mij kwam) hem als gast medebracht. Hoewel onze maal- tijd zeer eenvoudig was, waren Ada en Richard toch eene poos te zamen uit de kamer, om het een en ander te helpen gereedmaken. Mijn- heer Vholes nam deze gelegenheid waar om een gemompeld gesprek met mij te houden. Hij kwam naar het venster waar ik zat en be- gon over Symond\'s Inn te praten. "Eene vervelend stille plek, jufvrouw Sum-
merson, voor iemand, die niet in de praktijk is," zeide hij, het glas met zijn zwarten hand- schoen besmerende, om het helderder voor mij te maken. — "Ja, er is hier niet veel te zien," antwoordde ik. — "En ook niet te hooren, juf- vrouw," hervatte mijnheer Vholes. "Somtijds komt er wel een beetje muziek hier binnen- dwalen, maar wij van het vak zijn niet muzi- kaal, en laten zulk een muzikant spoedig weg- jagen. Ik hoop, dat mijnheer Jarndycé zoo wel vaart als zijne vrienden maar kunnen wen- schen?" Ik bedankte mijnheer Vholes en zeide, dat
hij zeer wel voer. "Ik zelf heb het genoegen niet van onder
het getal zijner vrienden te worden toegelaten," hervatte mijnheer Vholes, "en ik weet wel, dat de hoeren van ons vak somtijds met on- gunstige oogon worden beschouwd. Wij kun- nen echter niets anders doen, dan onder.goed en kwaad gerucht en allerlei vooroordeel (wij zijn slachtoffers van het vooroordeel) altijd maar recht door zee te gaan. Hoe vindt ge, dat mijn- heer Carstone er uitziet, jufvrouw Summerson ?" — "Zeer slecht. Schrikkelijk angstig." — "Juist," zeide mijnheer Vholes. Hij stond achter mij met zijne lange zwarte
gedaante, die bijna tot aan de zoldering dei- lage kamer reikte, bevoelde de puisten op zijn gezicht alsof het sieraden waren, en sprak zoo |
|||||||
|
uitkwam. Zij was bij de pupillen in Jarndycé,
gelijk zij hen nog bleef noemen, een staatsie-
bezoek gaan afleggen, en zeer in haar schik met het vervullen van die plechtigheid. Ada had mij reeds\' verteld, dat zij eiken maandag togen vier uren aankwam, met een wit lintje op hare muts, dat zij anders nooit droeg, en hare grootste reticule vol documenten aan den arm. "Mijne dierbare!" begon zij. "Zoo uitermate
verheugd ! Hoe vaart gij ? Zoo blij, dat ik u eens zie! En gij gaat onze interessante pupillen be- zoeken? Wel zeker! Onze schoone is thuis, me- lieve, en zal opgetogen\' zijn als zij u ziet." — "Dus is Richard nog niet thuis?" zeide ik. "Daar ben ik blij om , want ik vreesde, dat ik wat laat kwam." —"Neen, hij is nog niet thuis," antwoordde jufvrouw Flite. "Hij heeft in het Hof een langen dag gehad. Ik heb hem daar gelaten, met Vholes. Gij houdt niet van Vho- les, hoop ik ? Dat moet ge ook maar niet doen. Ge-vaarlijk man!" — "Ik vrees, dat ge Richard tegenwoordig nog meer ziet dan voorheen?" zeide ik. — "Alle dagen en uren, melieve," antwoordde zij. "Gij weet wel wat ik u gezegd heb van die aantrekkingskracht op de tafel van den kanselier? Na mij is hij de trouwste be- zoeker van het Hof. Hij begint ons klein ge- zelschap waarlijk te amuseeren. Een aardig ge- zelschapje zijn wij, vindt ge niet?" Het was jammerlijk dit van die arme ijlhoof-
dige vrouw te moeten hooren, schoon het mij niet verraste. "Kortom, mijne hooggeschatte vriendin," ver-
volgde jufvrouw Flite, met hare lippen naar mijn oor komende on een deftig, geheimzinnig ge- zicht zettende, "ik moet u een geheim vertel- len. Ik heb hem mijn executeur gemaakt. Be- noemd en aangesteld. In mijn testament. Ja!" — "Zoo waarlijk?" zeide ik. — "Ja," herhaalde jufvrouw Flite met zoetsappige deftigheid, "mijn executeur, administrateur en assigné — dat zijn kanselarij termen, melieve. Ik heb gedacht, dat als ik het niet lang genoeg mocht uithouden, hij wel in staat zal zijn om dat vonnis af te wachten. Daar hij de zittingen zoo geregeld bijwoont." Ik zuchtte terwijl ik aan hem dacht.
"Eens was ik voornemens," hervatte jufvrouw
Flite, insgelijks zuchtende, "dien armen Grid- ley te benoemen en aan te stellen. Die kwam ook zeer geregeld, meisjelief. Ik verzeker u, hij was een voorbeeld. Maar hij hield het niet lang genoeg uit, de»arme man, en dus heb ik een opvolger voor hem gekozen. Maar spreek er niet van. Het is een geheim." Zij opende hare reticule behoedzaam een wei-
njgje, en wees mij daarin een opgevouwen pa- pier, dat de bedoelde benoeming moest wezen. "Nog een geheim, melieve. Ik heb mijne
collectie vogeltjes vermeerderd." — "Waarlijk, jufvrouw Flite?" zeide ik, daar ik wist hoe het |
|||||||
|
408 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
binnensmonds en gelijkmatigalsof hij voor geene
mensclielijke aandoening vatbaar was. "Mijnheer Woodcourt komt nog al naar hein
zien, geloof\' ik?" hervatte hij. — "Mijnheer Woodcourt is zijn trouwe vriend," antwoordde ik. — "O ja, maar ik meen als dokter naar hem zien." — "Voor een kranken geest kan hij weinig doen," zeide ik. — "Juist," zeide mijnheer Vholes weder. Zoo traag, zoo hongerig, zoo dor en bloede-
loos, was hot mij alsof\' Kichard onder de oogen van dezen raadsheer wegteerde, en hij iets van een Vampyr had. "Jufvrouw Summerson," zeide mijnheer Vho-
les, langzaam zijne handen wrijvende, die met of zonder zwarte handschoenen altijd koud sche- nen te zijn, "dat was een onberaden huwelijk van mijnheer Carstone." Ik verzocht hem mij niet te vergen om daar-
over te spreken. Zij waren geëngageerd toen zij beiden nog zeer jong waren, zeide ik hem (eenigszins verontwaardigd*), en veel betere vooruitzichten hadden. Toen Richard zich nog niet had overgegeven aan den ongelukkigen invloed, die nu zijn leven verdonkerde. "Juist," zeide mijnheer Vholes wederom.
"Evenwel, daar ik in alles recht door zee ga, zal ik met uw verlof, jufvrouw Summerson, nog aanmerken, dat ik dit waarlijk als een zeer onberaden huwelijk beschouw. Ik ben deze verklaring verschuldigd, niet alleen aan mijn- heer Carstone\'s betrokkingen, voor welke ik mij natuurlijk wensch te vrijwaren, maar ook aan mijne eigene reputatie, die in ij dierbaar is als een man, die gaarne een respectabel man wil blijven heeten — dierbaar ook aan mijne drie dochters thuis, voor wie ik een ge- ring vermogen poog op te leggen; dierbaar, wil ik zelfs zeggen, aan mijn bejaarden vader, wien ik het een voorrecht acht te ondersteu- nen." — "Het zou een geheel ander huwelijk worden, mijnheer Vholes," zeide ik, "veel ge- lukkiger en beter, kortom geheel iets anders, als Richard zich liet overhalen om van dat noodlottige proces, waarin gij voor hem werk- zaani zijt, af te zien." Met een bijna onhoorbaar kuchje achter zijn
zwarten handschoen boog mijnheer Vholes zijn hoofd, alsof hij dit niet geheel wilde tegen- spreken. "Dat kan wel wezen, jufvrouw Summerson,"
zeide hij, "en ik wil gaarne toestemmen, dat de jonge dame, die op zulk eene onberadene manier mijnheer Carstone\'s naam heeft aan- genomen — gij zult het mij wel niet kwalijk nemen, dat ik deze aanmerking hier nog eens invlecht, als een plicht, dien ik aan mijnheer Carstone\'s betrekkingen verschuldigd ben — eene zeer fatsoenlijke jonge dame is. Mijne be- zigheden hebben mij verhinderd veel in gezel- schappen te verkeeren; maar ik meen toch w el |
|||||||
|
bevoegd te zijn om op te merken, dat zij eene
zeer fatsoenlijke jonge dame is. Wat schoonheid betreft, daarover kan ik zelf niet oordeelen; ik heb van een kind af aan nooit veel daarop gelet. Maar ik durf toch wel zeggen, dat de jonge dame ook in dat opzicht eene goede partij is. Zij wordt, gelijk ik gehoord heb, onder de klerken hier in de buurt voor schoon gehouden, en zij hebben er meer verstand van dan ik. Wat nu de eischen van mijnheer Carstone betreft___"
— "Zijne eischen, mijnheer Vholes!" — "Ver-
schooning ," antwoordde hij, even binnensmonds en langzaam voortgaande, "mijnheer Carstone heeft zekere eischen volgens zekere testamen- ten, die in proces liggen. Wat die eischen be- treft en de manier, waarop mijnheer Carstone zijne belangen wil behartigd hebben, heb ik u gezegd, jufvrouw Summerson, toen ik de eerste maal het genoegen had met u te spreken, dat ik er op uit was om altijd recht door zee te gaan — die woorden gebruikte ik, want toe- vallig teekende ik ze in mijn dagboek aan, dat altijd overgelegd kan worden — en daarom ver- klaarde ik u, dat mijnheer Carstone tot regel had gesteld, dat hij zelf voor zijne belangen wilde waken, en dat wanneer een cliënt een regel stelt, die niet van ongeoorloofden aard is, het mij voegde dien regel te volgen. Dat heb ik dus gedaan en doe ik ook nog. Maar ik wil voor de betrekkingen van mijnheer Car- stone toch niets verbloemen. Zoo openhartig als ik voor mijnheer Jarndyce ben geweest, ben ik voor u. Ik acht het in mijn vak een plicht dit te wezen, hoewel men ei- niemand iets voor kan rekenen. Ik zeg openlijk, hoe ongevallig het ook wezen mag, dat naar mijne gedichten de zaken van mijnheer Carstone in een zeer slech- ten staat zijn, dat ik mijnheer Carstone zelf in een zeer slechten staat reken, en dat ik dit voor een onberaden huwelijk houd. — Of ik hier ben, mijnheer? Ja wel — zeer verplicht. Ik ben hier, mijnheer Carstone, en heb het ge- noegen van een aangenaam gesprek met juf- vrouw Summerson, waarvoor ik u hartelijk dan- ken moet, mijnheer." Zoo brak hij af, tot antwoord aan Richard, die
hem, de kamer binnenkomende, had aange- sproken. Ik was thans maar al te wel bekend met de zorgvuldigheid van mijnheer Vholes om voor zich zelven en zijn respectabelen naam te zorgen, om niet te begrijpen, dat wij reden hadden om voor zijn cliënt het ergste te vreezen. Wij namen plaats aan tafel, waar ik gele-
genheid had om Richard met angstige zorgvul- digheid gade te slaan. Mijnheer Vholes hinderde mij hierin niet, hoewel hij vlak tegenover mij zat; want ik twijfel er aan of hij wel ooit zijne oogen opsloeg, dan alleen om zijn gastheer aan te zien. Ik vond Richard mager en vervallen, slordig in zijne kleeding, verstrooid van manie- ren, zich nu en dan dwingende om levendig |
|||||||
|
MIJNHEER CARSTONE\'S BELANGEN.
|
400
|
||||||||||||||
|
die ik geloof, dat een glimlach moest wezen.
Kort na den maaltijd stond hij op en zeide, dat hij, als de dames het niet kwalijk namen, weder naar zijn kantoor zou gaan. "Altijd aan de zaken, Vholes!" riep Richard
uit. — "Ja, mijnlieer Carstone," antwoordde hij, "de belangen der cliënten moeten nooit verwaarloosd worden. Zij gaan boven alles in de gedachten van een praktizijn als ik, die bij zijne medebroeders in de praktijk en het geheele publiek een goeden naam wenscht te bewaren. Dat ik mij het genoegen van dit aangenaam ge- |
|||||||||||||||
|
te zijn, en dan weder in een dof gepeins ver-
zinkende. Zijne groote, heldere oogen, die zoo vroolijk plachten te staan, hadden nu iets angstigs en orirustigs. Ik kan juist niet zeggen, dat hij verouderd was. Iemands jeugd kan wel verslij- ten , zonder dat hij daarom ouder schijnt te worden, en zulk een verslijten had Richard\'s jeugd en jeugdige schoonheid verteerd. Hij at weinig en het scheen hem onverschil-
lig wat hij at. Hij toonde zich ongeduldiger dan hij placht te zijn, en was opvliegend, zelfs tegen Ada. In het begin dacht ik . dat zijne oude lucht- |
|||||||||||||||
|
"juFvnorw summerson," zeide mijnheer viioi.es, langzaam zijne handen wrijvende,
"DAT WAS EEN ONBERADEN HUWELIJK VAN MIJNHEER CARSTONE." (blz. 408).
|
|||||||||||||||
|
hartigheid van toon geheel verdwenen was; maar
somtijds kwam die toch nog eens uit, gelijk ik mij somtijds eenoogonblikkelijken zweem van mijn oud gezicht uit mijn .spiegel had zien aankij- ken. Zijn lach had hem nog niet geheel bege- ven, maar geleek naar de echo van een vroo- lijken klank, en die is alijd treurig. Evenwel was hij, op zijne oude hartelijke
manier, zoo blijde als ooit, dat ik daar was, en wij praatten genoeglijk over den ouden tijd. Dit scheen mijnheer Vholes jroen belang in te boezemen, hoewel hij somtijds een smak gaf, |
|||||||||||||||
|
spiek ontzeg, kan wel eenigszins met een oog
op uwe eigene belangen zijn, mijnheer Carstone." Richard verklaarde zich hiervan overtuigd en
lichtte mijnheer Vholes uit. Toen hij terugkwam zeide hij ons, meer dan eens, dat Vholes een goede kerel was, iemand, dien men kon ver- trouwen, iemand, die deed wat hij zeide, een heel goede kerel. Hij zeide dit op zulk een uitda- genden toon, dat het mij inviel, dat hij aan mijnheer Vholes begon te twijfelen. Toen wierp hij zich afgemat op de sofa; en
Ada en ik ruimden de tafel af, want zij had |
|||||||||||||||
|
HO
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
geen andere meid dan de vrouw, die de kamers
schoon hield. Mijn vriendinnetje had eene kleine piano, en ging stil daarvoor zitten om eenige van Richard\'s liefste stukjes te zingen, nadat de lamp eerst naar de andere kamer was ge- hi acht, daar hij klaagde, dat het licht hem in de oogen hinderde. Ik zat tusschen hen in, dicht naast Ada, en
gevoelde mij zeer treurig worden terwijl ik naar hare zachte stem luisterde. Ik geloof, dat dit met Richard ook zoo was en hij daarom de kamer donker wilde hebben. Zij had eenigen tijd ge- zongen , nu en dan opstaande om zich over hem heen te buigen en hem aan te spreken, toen Woodcourt binnenkwam. Hij zette zich naast Richard; en door een half schertsend, half ernstig gesprek, kwam hij op eene zeer na- tuurlijke en ongedwongene manier te weten hoe deze zich bevond en waar hij den gehee- len dag geweest was. Weldra stelde hij hem voor om te zamen nog eene kleine wandeling over een der bruggen te doen, daar het een heldere avond en maneschijn was; en daar Ri- chard gereedelijk zijne toestemming gaf, gin- gen zij met hun beiden heen. Zij lieten mijne Ada nog voor de piano
zitten en mij naast haar. Toen zij weg waren, sloeg ik mijn arm om haar middel. Zij légde hare linkerhand in de mijne (ik zat aan dien kant), maar hield de rechter nog op de toetsen — en liep daarover heen en weder, zonder een toon aan te slaan. "Esther, liefste," zeide zij, het stilzwijgen
afbrekende, "Richard is nooit zoo wel, en ik ben nooit zoo gerust over hem, dan als hij met Allan Woodcourt is. Dat hebben wij u te danken." Ik beduidde haar, dat dit bezwaarlijk zoo
kon wezen, dewijl mijnheer Woodcourt om haar bij neef John aan huis was gekomen, en ons daar allen had gekend; en omdat hij altijd veel van Richard had gehouden en Richard van hem, en — en zoo voort. "Dat is alles wel waar," zeide Ada,"maar
dat hij zulk een trouwe vriend voor ons is, hebben wij toch aan u te danken." Ik vond het best mijn vriendinnetje maar
gelijk te laten houden en er niets meer van te zeggen. Dit zeide ik haar dus, en wel op een tuchtigen toon, omdat ik haar voelde beven. "Esther, liefste, ik wilde zoo gaarne eene
goede vrouw zijn, eene heel, heel goede vrouw. Dat moet gij mij leeren." Ik haar leeren! Ik zeide niets meer; want
ik lette op de hand, die over de toetsen zwierf, en begreep, dat ik niet behoefde te spreken; dat zij het was, die mij iets te zeggen had. "Toen ik neef Richard trouwde, kon ik wel
raden wat er vóór hem lag. Ik was een langen tijd met u volkomen gelukkig geweest, en ik had nooit angst of onrust gekend, daar ieder- |
|||||||||
|
een mij zoo liefhad en voor mij zorgde; maar
ik begreep toch wel in welk gevaar hij was, lieve Esther." — "Dat weet ik wel, lieveling." — "Toon wij trouwden hoopte ik eenigszins, dat ik in staat zou zijn hem zijne dwaling te doen inzien; dat hij die zaak als mijn man op eene andere manier zou leeren beschouwen en ze niet om mijnentwil des te roekeloozer voortzetten — zooals hij nu doet. Maar al had ik dat niet gehoopt, ik zou hem toch evengoed getrouwd hebben, Esther. Evengoed!" In de oogenblikkelijke vastheid der hand, die
nooit stil was — eene vastheid, die zij bij de laatste woorden kreeg en niet langer duurde — vond ik eene bekrachtiging van haar ernstigen toon. "Gij moet niet denken, lieve Esther, dat ik
niet zou zien wat gij ziet, en niet vreezen wat gij vreest. Niemand kan hem beter ver- staan dan ik. De grootste wijsheid van de wereld zou Richard haast niet beter kunnen verstaan dan mijne liefde doet." Zij zeide dit zoo zacht en bescheiden, en hare
bevende hand duidde zooveel beweging aan, ter- wijl zij over de zwijgende toetsen hoen enwe- der zwierf! Mijne arme, lieve vriendin! "Ik zie hem alle dag op zijn ergst. Ik bewaak
hem in zijn slaap. Ik let op elke verandering in zijn gezicht. Maar toen ik Richard trouwde, Esther, had ik vast voorgenomen om, als de Hemel mij hielp, hem nooit te laten blijken, dat ik bedroefd was om hetgeen hij deed, en hem zoo nog ongelukkiger maken. Als hij thuis komt, moet hij geene onrust op mijn gezicht kunnen lezen. Als hij mij aanziet, moet hij dat in mij zien wat hem mij deed liefhebben. Met dat voornemen heb ik hem getrouwd, en dat on- dersteunt mij." Ik voelde haar nog meer beven. Ik wachtte
naar wat er nojj meer moest komen, en meende te raden wat het zijn zou. "En er is nog iets anders, dat mij ondersteunt,
Esther." Zij zweeg eene korte poos, maar hare hand
bleef in beweging. "Ik zie een korten tijd vooruit, en ik weet
niet welke groote hulp ik misschien bekomen zal.\' Als Richard mij dan aanziet, kan er iets aan mijne borst liggen, dat meer welsprekend is dan ik geweest ben, dat meer vermogen heeft dan ik om hem den rechten weg te wijzen en hem te doen omkeeren." Hare hand hield nu stil; zij sloot mij in hare
armen en ik haar in de mijne. "Als het dat wichtje ook mocht mislukken,
Esther, dan zie ik nog verder vooruit. Dan zie ik jaren en jaren ver vooruit, en denk, dat dan, als ik oud word, of misschien dood ben, eene schoone vrouw, zijne dochter, gelukkig getrouwd, misschien trotsch op hem zal zijn en een zegen voor hem wezen. Of dat een braaf |
|||||||||
|
411
|
|||||||||||
|
HAROLD SK1MP0LE — GEHEEL EN AL.
|
|||||||||||
|
bezig was het deksel van het watervat met eene
pook aan stukken te slaan, om het vuur aan te maken. Mijnheer Skimpole, die op de sofa in zijne
kamer wat op de fluit lag te spelen, was op- getogen toen hij mij zag. Wie moest mij nu re- cepieeren, vroeg hij. Wie zou ik liefst tot ce- remoniemeesteres willen hebben ? Zijne schoone dochter, of zijne comische dochter, of zijne sentimenteelo dochter? Of wilde ik al zijne doeh- ters te gelij k hebben — een geheelen bloemruiker ? Ik antwoordde, reeds half verslagen, dat ik hem
alleen wensclite te spreken, als hij dit goedvond. "Zeer gaarne, lieve jufvrouw Summerson,"
antwoordde hij met een innemend glimlachje, terwijl hij zijn stoel dichter bij den mijnen schoof. "Natuurlijk is het niet over zaken. Dus over een pleiziertje 1" Ik zeide, dat ik zeker niet over zaken kwam
spreken, maar toch over iets, dat van geen pleizie- rigen aard was. "Wel, lieve jufvrouw Summerson," antwoordde
hij, met rondborstige opgeruimdheid , "spreek er dan liever geheel niet van. Waarom zoudt gij van iets spreken, dat van geen pleizieri- gen aard is? Ik doe dat nooit. En gij rijt, in alle opzichten, een veel pleizieriger wezen dan ik. Gij zijt volmaakt pleizierig; ik ben maar onvolmaakt pleizierig. Als ik dus nooit van iets onpleizierigs spreek, hoeveel te minder moet gij het dan doen! Dat is dus afgedaan, en nu zullen wij over iets anders praten.\'\' Hoewel ik verlegen was, verzamelde ik toch
moed genoeg om te zeggen, dat ik nog bij het onderwerp wcnschte te blijven. "Dat zou ik voor eene verkeerdheid houden,"
antwoordde mijnheer Skimpole met zijn luch- tigen lach, "als ik jufvrouw Summerson in staat achtte om eene verkeerdheid te begaan. Maar dat doe ik niet." — "Mijnheer Skimpole," her- vatte ik, hem in de oogen ziende, "ik heb u zoo dikwijls hooren zeggen, dat gij onbekend zijt met de zaken van het gewone leven___"
— "Meent gy onze drie vrienden van het geld-
kantoor, mijnheer Pond, Schelling, en wie is ook weer de jongste compagnon—Stuiver?" zeide hij, vroolijk schertsende. "Daar heb ik geen het minste denkbeeld van." — "Dat gij misschien," vervolgde ik, "om die reden mijne vrijpostig- heid zult verschoonen. Ik meen u ernstig te moeten zeggen, dat Richard tegenwoordig armer is dan voorheen." — "Och lieve Heer!" zeide mijnheer Skimpole, met een gezicht alsof hij daarover opgetogen was. — "Natuurlijk veroor- zaak t dit Ada veel geheimen angst; en daar- ik geloof, dat zij minder ongerust is als zij geene visites behoeft te ontvangen, en daar Richard altijd door ééne groote reden van onrust wordt gekweld, is het mij ingevallen, dat ik de vrij- heid moest nemen om u te zeggen, dat..." Ik kwam met groote moeite tot de zaak, toen |
|||||||||||
|
en edel man, even schoon als hij placht te zijn,
even vol hoop en veel gelukkiger, in den zon- neschijn met hem zal wandelen , zijn grijs hoofd eerbiedigen en bij zich zelven zeggen: \'*Ik dank God, dat dit mijn vader is, door een noodlot- tig erfgoed geruïneerd en door mijne hulp weder tot een man gemaakt!" 0, welk een hart was het, dat zoo snel te-
gen het mijne klopte! "Deze hoop houdt mij staande, lieve Esther,
en ik weet, dat zij het ook verder zal doen. Maar somtijds verdwijnt zij wel eens vooreene vrees, die bij mij opkomt als ik Richard aanzie." Ik poogde haar op te beuren en vroeg haar
wat zij vreesde. Schreiend en snikkend ant- woordde zij: \'•Dat hij misschien niet lang genoeg zal leven
om zijn kind te zien." |
|||||||||||
|
LXI.
EENE ONTDEKKING.
De dagen toen ik zoo dikwijls dien donkeren
hoek bezocht, die door mijne lieve Ada werd ver- helderd, kunnen nooit uit mijn geheugen verdw\'y- nen. Ik zie die plek tegenwoordig nooit, en wensch haar nooit weder te zien ; ik ben er sedert maar eens geweest; maar in mijne herinnering wordt zij door een treurigen glans beschenen, die al- tijd daarop zal blijven neerdalen. Er verliep natuurlijk geen dag zonder dat ik
daarheen ging. In het begin vond ik een paar malen mijnheer Skimpole daar, die voor zijn vermaak op de piano zat te spelen en op zijn gewonen luchtigen trant praatte. Behalve dat ik er zeer aan twijfelde of hij daar kwam zon- der Richard armer te maken, vond ik ook in zijne onbezorgde luchthartigheid iets, dat al te weinig strookte met hetgeen ik van Ada\'s ge- moedsstemming kende. Ik zag bovendien, dat Ada dit insgelijks gevoelde. Ik besloot daarom, na veel nadenkens, mijnheer Skimpole eens alleen te gaan bezoeken en te beproeven hem dit met kieschheid aan het verstand te brengen. Het was de gedachte aan Ada, die mij zoo stout maakte. Ik begaf mij op een ochtend, door Charley
vergezeld, naar Somers Town op weg.Toen ik het huis naderde was ik zeer genegen om terug te keeren, want ik gevoelde hoe wanho- pig de poging was om eenigen indruk op mijn- heer Skimpale te maken, en hoe waarschijnlijk het was, dat hij mij *geheel uit het veld zou slaan. Evenwel, dacht ik, nu ik eens zoo ver was, wilde ik liet ook doorzetten. Ik klopte met eene bevende hand aan de deur — letter- hjk met de hand, want de klopper was er niet meer — en werd na eene lange onderhande- hng door de Iersche meid ingelaten, die, toen ik aanklopte, in de stoep van liet onderhuis |
|||||||||||
|
412 HET VERLATEN HUIS.
|
||||||
|
hij mij bij beide handen vatte en met hetvroo-
lijkste en vriendelijkste gezicht het woord uit den mond nam. "Dat ik liever daar vandaan moest blijven?
O, wel zeker, lieve jufvrouw Summerson, zeer gaarne. "Waarom zou ik daarheen gaan? Als ik ergens heenga, doe ik het voor mijn pleizier. Ik ga nergens voor mijn verdriet, want ik ben voor pleizier bestemd. Het verdriet komt wel naar mij toe, als het wil. Nu heb ik sedert eenigen tijd heel weinig pleizier bij onzen lieven Diehard gehad, en uwe practicale schrandor- heid doet mij begrijpen waarom. Onze jonge vrienden, die de jeugdige poëzie verliezen, welke hun eens zoo bekoorlijk stond, beginnen te den- ken: \'\'Dit is de man, die ponden verlangt." Dat ben ik ook; ik verlang altijd ponden, niet voor mij zelven, maar omdat de winkeliers zeal- tijd van mij verlangen. Vervolgens beginnen onze jonge vrienden, die geldzuchtig worden, te den- ken: "Dit is de man, die ponden ge had heeft — die ze geleend heeft;" en dat heb ik gedaan. Ik leen altijd ponden. Zoo komt het, dat onze jonge vrienden, tot het proza afgedaald (wat mij zeer leed is), hun vermogen verloren heb- ben om mij pleizier te geven. Waarom zou ik zo dus gaan bezoeken? Dat is iets ongerijmds." De vioolijke glimlach, waarmede hij zoo had voortgeredeneerd , ging nu \'n een blik van be- langelooze welwillendheid over, die waarlijk ver- bazend was. "Bovendien," vervolgde liij, op een toon van
gemoedelijke overtuiging zijne rede voortzet- teude, "als ik ergens niet heenga om verdriet te hebben — wat tegen de bestemming van iiiiju aanzijn zou inloopen en dus iets monster- achtigs wezen — waarom zou ik ook ergens heengaan om verdriet te veroorzaken? Als ik onze jonge vrienden, in hunne tegenwoordige onberedeneerde stemming, ging bezoeken, zou ik hun verdriet veroorzaken. De gedachten, die ik bij ben opwekte, zouden onaangenaam zijn. Zij zouden bij zich zelven kunnen zeggen: "Dit is de man, die ponden gehad heeft en geene ponden kan betalen;" hetgeen ik na- tuurlijk niet doen kan. De menschlievendheid eischt dus, dat ik niet naar hen toe ga — en dat zal ik ook niet." Hij besloot met mij vurig de hand te kussen
en mij te bedanken. Alleen jufvrouw Summer- son\'s fijne tact, zeide hij, was in staat om hem tot die ontdekking te brengen. Ik was zeer uit het veld geslagen, maar ik
bedacht, dat het, indien hij mij de hoofdzaak gewonnen gaf, er weinig op aankwam hoe zon- derling hij alles had verdraaid wat hem daartoe moest bewegen. Ik had mij echter voorgeno- men om nog van iets anders te spreken, en meende mij in dat opzicht niet van de wijs te laten brengen. •\'Mijnheer Skimpole," zeide ik, "eer ik heenga
|
moet ik nog de vrijheid nemen van te zeggen,
dat ik eenigen tijd geleden met eene groote verwondering van zeer nabij vernomen heb, dat het u bekend was met wien die arme jongen van het Verlaten Huis was heengegaan, en dat gij bij die gelegenheid een present hadt aangenomen. Ik heb mijn voogd niet daarvan gesproken, uit vrees van hem noodeloos ver- driet te veroorzaken; maar ik mag u wel zeggen, dat ik zeer verwonderd was." — "Toch? Wezen- lijk verwonderd, lieve jufvrouw Summerson?" riep hij vragenderwijs uit, en trok met schert- sende verbazing zijne wenkbrauwen op. — "Ten hoogste verwonderd." Hij dacht er met een gezicht vol comische
verbijstering eene poos over na, gaf het toen op, en zeide op zijn innemendsten toon: "Gij weet wel welk een kind ik ben. Waarom
verwonderd ?" Ik was ongenegen om deze vraag uitvoerig
te beantwoorden; maar dewijl hij daarop aan- drong, omdat hij, naar hij zeide, werkelijk nieuwsgierig was, gaf ik hein met de zachtste woorden, die ik gebruiken kon, te verstaan, dat zijn gedrag eene onverschilligheid voorver- scheidene zedelijke verplichtingen scheen aan te duiden. Hij scheen dit even aardig als vreemd te vindon, en zeide met de openhartigste on- noozelheid: "Toch? Waarlijk?" "Gij weet wel, dat ik geene aanspraak op
verantwoordelijkheid maak," zeide hij vervol- gens. "Dat heb ik nooit kunnen doen. Ver- antwoordolijkheid is iets, dat altijd boven mij is geweest — of beneden mij; ik weet zelf niet wat van beiden. Maar zooveel ik begrijp wat mijne lieve jufvrouw Summerson daar gezegd heeft, die altijd zoo bijzonder klaar en duide- lijk is, moet ik mij verbeelden, dat dit hoofd- zakelijk eene geldzaak is. Is het niet zoo?" Ik was onvoorzichtig genoeg om te zeggen, dat het gedeeltelijk zoo was. "Och, dan ziet ge wel," zeide mijnheer Skim-
pole, zijn hoofd schuddende, "kon ik nooit hopen er iets van te begrijpen." Terwijl ik opstond om heen te haan gaf
ik hem te kennen, dat het niet wèl gedaan was zich te laten omkoopon om het vertrouwen van mijn voogd te verraden. "Mijne lieve jufvrouw Summerson, antwoord-
de hij met die luchthartige blijgeestigheid, die hem zoo eigenaardig onderscheidde, "ik kan niet omgekocht°worden!" — "Ook niet door mijnheer Bucket?" zeide ik. — "Neen," antwoordde hij. "Door niemand. Ik hecht geene waarde aan het geld. Ik geef er niet om, ik weet er niet van, ik verlang er niet naar, ik bewaar het niet — het loopt altijd terstond van mij weg. Hoe kan ik omgekocht worden?" Ik toonde hem, dat ik van eene andere
meening was, schoon ik niet bekwaam genoeg was om over de zaak te redetwisten. |
|||||
|
VOOR GOED AFGETREDEN VAN HET TOONEEL. 413
|
|||||||
|
is. Nu verlangt Skimpole gunstig over Bucket te
denken; hij acht het zijn plicht gunstig over Bucket te denken. De staat eischt uitdrukkelijk van hem, dat hij Bucket zal vertrouwen. En dat doet hij. En dat is al wat hij doet." Ik had hierop niets meer te zeggen en nam
dus afscheid. Mijnheer Skimpole evenwel, die in de beste luim was, wilde er niet van hooien, dat ik alleen onder het geleide van de "kleine Coavinses" naar huis zou gaan, en bracht mij zelf terug. Onderweg hield hij mij met een vroolyk gesprek overallerlei onderwerpen bezig, en bij het afscheidnemen verzekerde hij mij, dat hij nooit den fijnen tact zou vergeten, waarmede ik hem dat van onze jonge vrienden had doen opmerken. Daar het gebeurde, dat ik mijnheer Skim-
pole nooit wederzag, mag ik hier wel in- voegen wat ik nog van zijne latere geschiedenis weet. Er ontstond eene verkoeling tusschen hem en mijn voogd, voornamelijk gegrond op het zoo even medegedeelde, en ook daarop, dat hij harteloos genoeg was geweest om (gelijk wij naderhand van Ada hoorden) in den wind te slaan wat mijn voogd hem ten opzichte van Richard had verzocht. Dat hij bij mijn voogd zwaar in schuld stond, had niets met hunne verwijdering te maken. Hij stierf omtrent vijf jaren later en liet een dagboek achter, benevens brieven en andere bouw- stoffen voor eene levensbeschrijving die dan ook in het licht verscheen, en waaruit bleek, dat hij liet slachtoffer geweest was eener samen- spanning, die het geheele menschdom tegen een beminnelijk kind had gesmeed. Men vond dit boek zeer onderhoudend, maar ik heb er niet meer van gelezen dan een volzin, dien ik bij toeval aantrof toen ik het opensloeg. Het was deze: "Jarndyce is, gelijk de meeste men- schen, die ik heb leeren kennen, eene per- sonilicatie der zelfzucht." En nu kom ik tot een gedeelte van mijn
verhaal, dat mij zeer van nabij betreft, en waarop ik, toen de omstandigheid plaats had, geheel niet was voorbereid. De vluchtige ge- dachten aan mijn ongelukkig oud gezicht, die nu en dan bij mij opkwamen, deden dit slechts als herinneringen van iets, dat geheel ver- dwenen was — evenzeer voorbij was als mijne eerste kinderjaren. Ik fieb mijne menigvuldige zwakheden in dit opzicht niet verzwegen, maar ze zoo getrouw opgeschreven al mijn geheugen ze mij te binnen bracht. En hetzelfde hoop en meen ik te doen tot aan de laatste woorden op deze bladen, die ik nu niet zoo heel ver voor mij zie. De maanden gleden voort, en mijne lieve
Ada, ondersteund door de hoop, die ze mij had toevertrouwd, bleef dezelfde schoone ster in dien donkeren hoek. Richard, nog meer ver- magerd en vervallen, ging dag aan dag naar |
|||||||
|
"Integendeel," zeide mijnheer Skimpole, "ik
ben juist de man, die in zulk een geval boven anderen verheven moet zijn. Ik sta in zulk een geval boven het overige der menschheid. Ik kan in zulk een geval met philosophie te werk gaan. Ik laat mij door geene vooroordeelen binden of misleiden. Ik ben zoo vrij als de lucht. Ik gevoel mij zoo ver boven verdenking verheven als de vrouw van Cesar." Iets, dat met de luchtigheid van zijn trant,
de schertsende onpartijdigheid, waarmede hij zich zelven scheen te overtuigen en de zaak als een vederbal heen en weder wierp, gelijkstond, heeft men zeker nooit bij iemand anders gezien. "Let eens op het geval, lieve jufvrouw Sum-
merson. Er wordt een jongen in huis geno- men en te bed gebracht, in een staat waar ik machtig veel tegen heb. Toen de jongen in bed is, komt er een man — evenals met het huis van Adriaan. Hier is de man, die naar den jongen vraagt, die in huis is genomen en in bed gelegd, in een staat waar ik machtig veel tegen heb. Hier is eene banknoot, ver- toond door den man, die naar den jongen vraagt, die in huis is genomen en in bed ge- legd, in een staat waar ik machtig veel tegen heb. Hier is de Skimpole, die de banknoot aanneemt, die de man vertoont, die naar den jongen vraagt, die in huis is genomen en in bed gelegd, in een staat waar ik machtig veel tegen heb. Dit zijn de feiten. Heel goed! Moest nu de Skimpole de banknoot geweigerd hebben.\' Waarom moest de Skimpole de banknoot ge- weigerd hebben? Skimpole zegt tegen Bucket: "Waarvoor is dat? Ik begrijp het niet; ik heb er niets aan; neem ze weer mede." Bucket dringt Skimpole toch om ze aan te nemen. Zijn er redenen, waarom Skimpole, die geene vooroor- deelen heeft, ze moet aannemen? Ja, Skimpole ziet ze. Wat zijn zij dan? Skimpole redeneert aldus bij zich zelven: "Dit is een tamme lynx, een ijverig officier van politie, een schrander man, een persoon, wiens geestvermogens eene bijzondere richting hebben genomen, die onze vrienden en vijanden voor ons opzoekt als zij wegloopen, ons goed terug bezorgt als wij be- stolen worden, ons zonder eenige moeite wreekt als wij vermoord worden. Deze ijverige officier van politie en schandere man heeft in de uit- oefening zijner kunst een krachtig geloof in het geld verkregen; hij vindt dit zeer nuttig voor hein jMk maakt het nuttig voor de maat- schappij. ZaTTJk dat geloof van Bucket schok- ken, omdat ik het zelf niet heb; zal ik voor- bedachtelijk een van Bucket\'s wapenen verstom- pen; zal ik Bucket bij zijne opvolgende geheime operatie misschien zijn zelfvertrouwen benemen? En wederom. Als het benspelijk is, dat Skim- pole de banknoot aanneemt, is het ook beris- pelijk, dat Bucket ze aanbiedt — veel meer beris- pelijk van Bucket, omdat hij de verstandige man |
|||||||
|
414
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
en mevrouw VVoodcourt insgelijks. Wij waren
in dezelfde kamer, waar ik mijne blozende vriendin gebracht had, toen haar jeugdige min- naar — nu haar man, en zoo veranderd—de keus van haar hart was; dezelfde kamer, waar- uit mijn voogd en ik hen door den zonneschijn, in den frisschen bloei hunner veelbelovende hoop, hadden zien heengaan. Wij stonden voor het opene venster, naar
de straat uitkijkende, toen Woodcourt begon te spreken. Ik begreep in een oogenblik, dat hij mij liefhad. Ik begreep in een oogenblik, dat mijn geschonden gezicht voor hem onver- anderd was. Ik begreep in een oogenblik, dat datgene, wat ik voor medelijden gehouden had, edelmoedige, trouwe liefde was. O, het was nu te laat om dit te begrijpen, te laat, te laat. Uit was de eerste ondankbare gedachte, die ik had. Te laat. "Toen ik terugkwam," zeide hij, "toen ik
niet rijker terugkwam dan ik was heengegaan, en u vond, pas van een ziekbed opgericht, en toch zoo vol meewarige zorgvuldigheid voor an- deren, zoo vrij van alle eigenlievende gedach- ten___"—"O, mijnheer Woodcourt, houd op,
houd op!" bad ik hem. "Ik verdien zulk een
lof niet. Ik had toen vele, zeer vele eigenlie- vende gedachten." — "Ue hemel weet, beminde voor geheel mijn leven," zeide hij, "dat mijn lof niet de overdrijving van een minnaar, inaar de waarheid is. (iij weet niet wat allen om u heen in Esther Summerson zien, hoevele har- ten zij roert en wakker maakt, welk eene heilige bewondering, welk eene liefde zij ver- werft." — "O, mijnheer Woodcourt," riep ik uit, "liefde te verwerven is iets groots! Ik ben trotsch daarop, ik gevoel mij daardoor vereerd, en dit te hooien doet mij deze tranen van blijdschap en droefheid schreien — blijdschap omdat ik ze verworven heb, droefheid omdat ik ze niet beter heb verdiend. Maar het staat mij niet meer vrij aan uwe liefde te denken." ik zeide dit met een sterker hart; want toen
hij mij zoo prees en ik aan het beven zijner stem hoorde, dat hij geloofde wat hij zeide, kwam het verlangen bij mij op mij dien lof waardig te maken. Uaartoe was het nog niet te laat. Hoewel ik deze onverwachte bladzijde van mijn leven dien avond omsloeg, kon ik haar mij toch mijn geheele leven door waardig toonen. Het was een troost voor mij, liet be- moedigde mij, en ik gevoelde nieuwe lofwaar- dige eigenschappen, van hem ontleend, bij mij ontstaan, toen ik dit bedacht. Hij verbrak het stilzwijgen.
"Ik zou een slecht bewijs geven van het ver-
trouwen, dat ik in het dierbare meisje stel, dat mij altijd even dierbaar zal wezen als nu," (en de ernst, waarmede hij dit zeide, gaf mij kracht en deed mij te gelijk schreien), "indien ik na hare verzekering, dat het haar niet vrij- |
|||||||||
|
het Hof, en bleef daar den gelieelen dag zit-
ten sulïen, schoon hij wist, dat er geene de minste kans was dat liet proces zou genoemd worden; hij weid als het ware een gedeelte van liet meublenient der zaal. Ik twijfel of een van die heeren hem zich wel voor den geest kon halen gelijk hij was toen hij pas daar kwam. Zoo geheel was hij in dat proces verzonken,
dat hij ons in zijne opgeruimde oogenblikken wel bekende, dat hij "zonder VVoodcourt" nooit meer de vrije lucht zou hebben ingeademd. Woodcourt was de eenige, die nu en dan eenige uren lang zijne aandacht kon alleiden en hem opwekken, zelfs wanneer hij in eene slaperige dofheid verzonken was, die ons zeer ongerust maakte, en naarmate de tijd verliep, veelvuldiger terugkwam. Mijne lieve Ada had wel gelijk toen zij zeide, dat hij om narent- wil nog wanhopiger zijn dwaalspoor vervolgde. Ik twijfel er niet aan of zijne begeerte om te herwinnen wat hij verloren had werd door zijn verdriet over zijne jeugdige vrouw aangevuurd, en begon naar de razernij van een hazardspe- ler te gelijken. Ik kwam daar, gelijk ik zeide, op alle uren
van den dag. Als ik tot des avonds bleef, reed ik doorgaans met Charley in eene koets naar huis; somtijds wachtte mijn voogd mij in de buurt op en wandelden wij te zamen huis- waarts. Op zekeren avond had hij afgesproken mij tegen acht uren te zullen opwachten. Ik kon niet precies op mijn tijd passen, gelijk ik gewoonlijk deed, want ik zat voor Ada te naaien en had nog maar eenige steken te doen, om datgene, waaraan ik bezig was, af te maken; maar het was eenige minuten voor achten, toen ik mijn werkmandje inpakte, mijne lieve vriendin voor dien avond den laatsten kus gaf en de trap afsnelde. Woodcourt ging met mij mede, daar het reeds donker was. Wij kwamen aan de plek waar ik gewoon
was mijn voogd te ontmoeten — het was dichtbij en Woodcourt had mij dikwijls daarheen ge- bracht — maar vonden niemand. Wij bleven een half uur wachten, al op en neer wande- lende; maar nog kwam hij niet. Wij begrepen, dat hij óf verhinderd was te komen, óf ge- komen en weder heengegaan was; Woodcourt bood mij aan om mij naar huis te brengen. Uit was de eerste wandeling, die wij ooit
te zamen gedaan hadden, behalve de weinige stappen naar de plaats waar mijn voogd mij wachtte. Wij spraken den gelieelen weg langs over Itichard en Ada. Ik dankte hem niet met woorden voor hetgeen hij gedaan had — ik waardeerde dit veel te hoog om hem met woor- den te kunnen danken — maar ik hoopte, dat hij toch wel eenigszins zou begrijpen wat ik zoo diep gevoelde. Toen wij thuis kwamen en naar boven gin-
gen, bevonden wij, dat mijn voogd uit was |
|||||||||
|
MIJNHEER WOODCOÜRTS LIEFDE VOOR ESTIIER. 415
|
|||||||
|
verbeelden dat mijnheer Jarndyce mij bewezen
heeft, ben ik geslaagd."— "De Hemel zegene hem daarvoor," zeide ik, hem mijne hand ge- vende; "en de Hemel zegene u in al wat gij doet." — "Die wensch zal mij nog meer aan- vuren om mijn best te doen," antwoordde hij; "hij zal mij deze nieuwe plichten doen aan- vaarden, als nog eene heilige taak, die gij mij toevertrouwt." — "Ach, Richard!" riep ik on- willekeurig uit. "Wat zal hij doen als gij weg zijt?" — "Ik behoef nog niet te vertrekken; en zelfs al was dat zoo, dan zou ik hem toch niet verlaten, lieve jufvrouw Summerson." Ik achtte het noodig nog iets aan te roeren,
eer hij mij verliet. Ik begreep, dat ik de liefde, die ik niet kon aannemen, niet waardig zou zijn, als ik dit achterhield. "Mijnheer Woodcourt," zeide ik, "het zal u
verheugen uit mijn eigen mond te hooien, eer ik u goedennacht wensch, dat ik met de toe- komst, die helder voor mij ligt, volkomen ver- genoegd ben, en niets te verlangen of te be- klagen heb." Hij was inderdaad verheugd dit te hooien,
zeide hij. "Van mijne kindsheid af," zeide ik, "ben ik
het voorwerp van de onvermoeide goedheid dei- beste menschen geweest, aan wie ik door alle banden van dankbaarheid en liefde zoodanig gehecht ben, dat alles wat ik in den omvang van een geheel leven kon doen, nog niet het gevoel van een enkelen dag zou kunnen uit- drukken." — "Ik deel in dat gevoel," antwoordde hij > "g\'Ü spreekt van mijnheer Jarndyce." — "Gij kent zijne deugden," vervolgde ik, "maar weinigen kennen, zooals ik, de grootheid van zijn karakter. In niets hebben zich de edelste en beste eigenschappen daarvan helderder voor mij geopenbaard, dan in het ontwerpen van die toekomst, waarmede ik zoo vergenoegd ben. En indien hij niet reeds uwe hoogste achting bezat — die ik weet dat hij bezit — zoudt gij ze hem, denk ik, op deze verzekering geven." Hij antwoordde met vuur, dat dit waarlijk,
waarlijk zoo zou geweest zijn. Ik gaf hem nog- maals de hand. "Goedennacht," zeide ik; "vaarwel!"—"Het
eerste totdat wij elkander morgen wederzien; het tweede als een vaarwel aan dit onderwerp tusschen ons voor altijd ?" — "Ja." — "Goeden- nacht; vaarwel 1" Hij verliet mij, en ik bleef voor het donkere
venster naar de straat uitkijken. Zijne liefde had mij, met al hare standvastigheid en edel- moedigheid, zoo plotseling verrast, dat hij mij nog geene minuut verlaten had, of mijne kracht bezweek weder en mijne tranen droppelden op de straat. Doch het waren geene tranen van droefheid
en spijt. Neen. Hij had mij zijne beminde voor geheel zijn leven genoemd, en gezegd, dat ik |
|||||||
|
staat aan mijne liefde te denken, nog verder
aandrong. Lieve Esther, Iaat ik u alleen mogen zeggen, dat de teedere herinnering, die ik op reis van u medenam, in een veel verhevener gevoel overging toen ik u wedervond. Ik had u als een beminnelijk meisje verlaten, ik vond u als een engel weder. Ik heb altijd gehoopt u dit te kunnen zeggen, zoodra de Fortuin mij maar eenigszins toelachte. Ik heb altijd gevreesd, dat ik het u vruchteloos zou zeggen. Mijne hoop en vrees zijn nu beide verwezenlijkt. Maar ik ontroer en bedroef u. Ik heb genoeg gezegd." Er scheen zich iets in mijne plaats te stel- len, dat naar den Engel zweemde, waarvoor hij mij hield, en ik was zeer bedroefd om het verlies, dat hem getroffen had. Ik wenschte hem te troosten, gelijk ik gewenscht had dit te doen toen hij mij voor het eerst zijn mede- lijden toonde. "Beste mijnheer Woodcourt," zeide ik, "eer
wij van avond scheiden heb ik nog iets te zeggen. Ik zal het nooit kunnen zeggen gelijk ik het wenschte te doen — maar...." Ik moest wederom bedenken, dat ik mij
zijner liefde meer waardig wilde maken, eer ik kon voortgaan, "Ik ben diep gevoelig voor uwe edelmoedig-
heid, en zal de gedachtenis daarvan tot het uur van mijn dood als een schat bewaren. Ik weet zeer wel hoe veranderd ik ben; ik weet, dat gij niet onbekend zijt met mijne geschie- denis, en ik weet ook hoe edel eene liefde is, die zoo getrouw kan zijn. Wat gij gezegd hebt, had mij uit geen anderen mond zoo kunnen treffen; want er is niemand, die er zulk eene waarde voor mij aan zou kunnen geven. Het zal niet veiloren gaan. Het zal mij beter doen worden." Hij hield zijne hand voor zijne oogen en
keerde zijn hoofd om. Hoe kon ik die tranen ooit waardig zijn? "Indien gij in den omgang, die onveranderd
tusschen ons moet blijven bestaan, in de zorg voor Richard en Ada, en ik hoop in veel ge- lukkiger omstandigheden, ooit iets in mij vindt, dat gij waarlijk voor beter kunt houden dan het placht te zijn, geloof dan, dat het uit dezen avond is voortgekomen en dat ik het aan u te danken heb. En geloof nooit, beste mijnheer Woodcourt, geloof nooit, dat ik dezen avond zal vergeten; of dat mijn hart, zoolang het klopt, ooit gevoelloos kan worden voor de trot- sche blijdschap van uwe liefde te hebben ver- worven." Hij vatte mijne hand en kuste die. Hij was
nu weder bedaard en ik gevoelde mij nog meer bemoedigd. "Uit hetgeen gij daar zoo even gezegd hebt,"
hervatte ik, "hoop ik te mogen opmaken, dat gij in uw poging zijt geslaagd?" _ "Ja," ant- woordde hij. "Met de hulp, die gij u wel kunt |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
410
|
|||||||||||
|
Hij had zijne pen neergelegd en leunde in
zijn stoel achterover om mij aan te zien. Ik heb dikwijls van zijn helder gezicht gesproken; maar ik dacht, dat ik het nog nooit zoo hei- der en goedig had gezien. Er straalde eene edele vergenoegdheid uit, die mij deed denken: "Hij heeft van morgen eene groote weldaad bewezen." "Nooit zulk eene kunstenares gezien," her-
haalde mijn voogd, terwijl hij mij glimlachend aanzag, "om het geld te leeren strekken." Hij had zijn ouden toon van omgang nooit
veranderd. Ik hield zooveel daarvan en van hem , dat ik nu naar hem toe ging en mijn gewo- nen stoel nam, die altijd naast hem stond — want somtijds las ik hem voor, en somtijds praatte ik met hein, en somtijds zat ik stil bij hem te werken, — en eenigszins vreesde hem daarvan af te brengen door mijne hand op zijne borst te leggen. Maar ik vond, dat hij zich daar- aan niet stoorde. "Lieve voogd," zeide ik, "ik moet u eens spre-
ken. Ben ik in iets achterlijk geweest?" — "In iets achterlijk geweest, melieve!" — "Den ik niet alles geweest, wat ik had willen zijn, se- dert — sedert ik u dat antwoord op uw brief gebracht heb?" — "Gij zijt alles geweest wat ik kon wenschen, lieve." — "Ik ben zeer blijde dit te hooren," hervatte ik. "Gij weet wel, gij hebt mij toen gevraagd, of dit de meesteres van het Yeriaten Huis was; en ik antwoordde, ja." — "Ja, zeide mijn voogd met zijn hoold knikkende. Hij had zijn arm om mij heengeslagen, alsof er iets was, waarvoor hij mij moest beschermen, en zag mij glimlachend aan. — "Sedert," zeide ik, "hebben wij nooit weder daarover gespro- ken, behalve eens." — "En toen zeide ik, dat het Verlaten Huis ledig begon te worden; en dat was ook zoo, lieve." — "En ik zeide," her- innerde ik hem schroomvallig, "dat de mees- teres toch bleef." Hij hield mij nog vast, met dezelfde bescher-
mendo houding en dezelfde helderheid en goed- heid in zijn uitzicht. "Lieve voogd," zeide ik, "ik weet wel hoe
diep gij alles gevoeld hebt wat er gebeurd is en hoe zorgvuldig gij voor mij zijt geweest. Daar er zooveel tijd verloopen is, en gij er pas van morgen van hebt gesproken, dat ik weder zoo wel ben, verwacht gij misschien, dat ik de zaak weder zal opvatten. Misschien behoor ik dat wel te doen. Ik wil meesteres van het Verla- ten Huis worden wanneer het u belieft." — "Zie eens," antwoordde hij vroolijk, "welk eene sympathie er tusschen ons moet wezen, ik heb ook aan niets anders zitten denken, behalve aan dien armen Richard — dat is eene groote uitzondering. Toen gij binnenkwaamt was ik er juist vol van. Wanneer zullen wij het Verla- ten Huis zijne meesteres geven, Vrouwtje?" — "Wanneer het u belieft." — "Aanstaande maand?" — "Aanstaande maand, lieve voogd." |
|||||||||||
|
hem altijd even dierbaar zou zijn als ik toen
■was; en het was mij alsof mijn hart de blijd- schap over het hooren van die woorden niet kon bevatten. Mijne eerste woeste gedachte was verdwenen. Het was nog niet te laat om ze te hooren; want het was nog niet te laat om mij daardoor te laten aansporen om goed en trouw, dankbaar en vergenoegd te zijn. Hoe gemak- kelijk was mijn weg; hoeveel gemakkelijker dan de zijne! |
|||||||||||
|
LXI1.
NOG EENE ONTDEKKING.
|
|||||||||||
|
Ik had dien avond den moed niet om iemand
anders te zien. Ik had zelfs den moed niet om mij zelve te zien, want ik vreesde, dat mijne tranen mij een klein verwijt zouden geven. Ik ging in het donker naar mijne kamer, ik bad in het donker en legde mij in het donker te slapen. Ik had geen licht noodig om den brief van mijn voogd over te lezen, want ik kende dien van buiten. Ik nam hem van de plaats waar ik hem bewaarde, en herhaalde den in- houd bij het heldere, daarvan afstralende licht van rechtschapenheid en liefde, en viel met dien brief op mijn kussen in slaap. Ik was des morgens vroeg op en riep Char-
ley om eene wandeling te gaan doen. Wij koch- ten bloemen om de ontbijttafel te versieren, en kwamen terug en schikten ze, en maakten het ons zoo druk als maar mogelijk was. Wij waren zoo vroeg op geweest, dat ik nog tijd genoeg had om Charley les te geven; Charley (die nog even zwak in de spraakkunst bleef) kwam er met grooten lof doorheen, en wij waren beide in onzen schik. Toen mijn voogd kwam, zeide hij: "Wel, huismoedertje, gij ziet er nog frisscher uit dan uwe bloemen!" En mevrouw Woodcourt reciteerde eene plaats uit de Mewlinwillinwodd, die beduiden moest, dat ik geleek naar een berg, die door de zon werd beschenen. Dit alles was zoo streelend, dat ik hoop, dat
het mij nog meer naar dien berg deed gelij- ken dan ik te voren had gedaan. Na het ont- bijt wachtte ik eene gelegenheid af en bleef wat rondloeren, tot ik zag, dat mijn voogd alleen in zijne kamer was — de kamer van den vorigen avond. Toen zocht ik een voor- wendsel om met mijne sleutels binnen te komen, en sloot de deur achter mij. "Wel, huismoedertje," zeide mijn voogd , die
met de post verscheidene brieven had gekre- gen en nu zat te schrijven; "gij hebt zeker geld noodig!" — "Neen, ik heb nog genoeg over." — "Er is nooit zulk eene kunstenares geweest," zeide mijn voogd, "om het geld te leeren strekken." |
|||||||||||
|
EEN BOEDEL, ALS DOOR EENE EKSTER BIJ ELKAAR GEHAALD. 417
|
||||||||||||||
|
zinnige behoedzaamheid de deur en schoof er
den grendel op. "Nu, mijnheer Jarndyce," begon hij, nadat
hij zijn hoed op den grond had gezet, met een zwaai van den vinger, dien ik mij zoo wel her- innerde, "gij kent mij, en jufvrouw Summer- son kent mij. Deze heer kent mij insgelijks, en heet Smallweed. Zijn voornaamste beroep is liet geldschieten, en men zou hem handelaar in wis- seltjes kunnen noemen. Dat zijt gij immers, niet waar?" zeide Bucket, eenigszins bukkende om den bedoelden heer aan te spieken, die hem bijzonder scheen te wantrouwen. Hij scheen genegen om iets tegen de bena-
|
||||||||||||||
|
— "De dag, waarop ik den gelukkigsten en
besten stap van mijn leven doe — de dag, waarop ik een blijder en meer benijdenswaar- dig man zal zijn dan iemand anders op de we- reld — de dag, waarop ik het Verlaten Huis zijne meesteres geef, zal dus aanstaande maand wezen," zeide mijn voogd. Ik sloeg mijne armen om zijn hals en kuste
hem, evenals ik gedaan had op den dag toen ik mijn antwoord bracht. Er kwam eene meid aan de deur om mijn-
heer Bucket aan te dienen, hetgeen geheel onnoodig was, want Bucket stond reeds over haar schouder binnen te kijken. |
||||||||||||||
|
"WAT TE DOEN? ZEG DAT NOG EENS," RIEP MIJNHEER SMALLWEED, MET EENE SCHELLE,
PIEPENDE STEM. (blz. 418).
|
||||||||||||||
|
"Mijnheer Jarndyce en jufvrouw Summerson,"
zeide hij, eenigszins buiten adem, "verschooning voor mijne vrijpostigheid, maar wilt ge wel zoo goed zijn om mij iemand te laten binnenbren- gen, die op de trap is, en er tegen heeft om daar te blijven, daar hij bang is, dat er mis- schien iets van hem gezegd zou worden? Wel bedankt. Brengt hem dan maar hier," zeide Bucket over de leuning wenkende. Kort daarop verscheen een oud man met een
zwart mutsje op, die, buiten staat om te gaan, door twee mannen werd binnengedragen en bij de deur neergezet. Bucket zond de twee dra- gers terstond weder heen, sloot met geheim - |
||||||||||||||
|
ming, die hem gegeven werd, in te brengen,
toen hij door eene geweldige hoestbui werd gestuit. "Oprecht, dat weet ge!" zeide Bucket, van
dit toeval gebruik makende. "Spreek mij niet tegen als het niet noodig is, dan zult gij er op die manier niet inloopen. Nu, mijnheer Jarn- dyce, richt ik mij tot u. Ik heb met dezen heer zaken gedaan voor Sir Leicester üedlock, baronet, en zoo ben ik vrij dikwijls bij hem aan huis gekomen. Zijn huis is dat, waar voor- heen Krook do uitdrager woonde — een nabe- staande van dezen heer, dien gij in zijn leven wel gezien hebt, als ik mij niet vergis?" — |
||||||||||||||
|
17
|
||||||||||||||
|
MS HET VERLATEN IlülS.
|
|||||||
|
"Ja!" antwoordde mijn voogd. — "Wei, gij
moet dan weten," hervatte Bucket, "dat deze heer in Krook\'s boedel is gekomen, en dat was een boel alsof eene ekster hem bij elkaar had gehaald. Onder anderen hoopen scheurpapier, die, och Heere! voor niemand iets waard waren." De loosheid van Bucket\'s oogen, en de mees-
terlijke kunst, waarmede hij, zonder een woord of blik, waartegen zijn waakzame toehoorder kon protesteeren, ons wist te kennen te geven, dat hij de zaak volgens vroegere afspraak voor- droeg, en indien hij dit raadzaam achtte, veel meer van mijnheer Smallweed zou kunnen zeg- gen, maakte het volstrekt geene verdienste voor ons, dat wij hem zoo duidelijk begrepen. Zijne taak was nog moeielijker, dewijl mijnheer Smallweed zoowel doof als achterdochtig was, en hem daarom met de stiptste oplettendheid in het gezicht keek. "Natuurlijk begint deze heer, nadat hij in
den boel is gekomen, in die hoopen oud papier te schommelen, begrijpt ge wel?" zeide Bucket. — "Wat te doen? Zeg dat nog eens," riep mijnheer Smallweed, met eene schelle piepende stem. — "Te schommelen," herhaalde Bucket. "Daar gij een voorzichtig man zijt, en gewoon op uwe eigene zaken te passen, begint gij in de papieren, die gij vindt, te schommelen; doet gij niet?" —"Natuurlijk doe ik dat," zeide de oude heer Smallweed. — \'\'Natuurlijk doet gij dat," hernam Bucket zeer vriendelijk, "en ge zoudt zeer te laken zijn als gij het niet deedt. En zoo vindt ge toevallig, weet ge wel," ver- volgt Bucket, zich over hem heen buigende, met eene schertsende vroolijkheid, welke mijn- heer Smallweed geenszins beantwoordde, "en zoo vindt ge toevallig een papier met de hand- teekening van Jarndyce er onder. Doet gij niet?" Mijnheer Smallweed keek ons even onrustig
aan en knikte toestemmend, maar met zicht- baren weerzin. "En toen gij op uw gemak dat papier eens
inkijkt — alles door den tijd, want gij zijt er volstrekt niet nieuwsgierig naar, en waarom zoudt ge dat ook zijn.\' — wat vindt ge toen dat het is? Een testament. Dat is het aardige ei- van," zeide Bucket op denzelfden schert- senden toon, alsof hij mijnheer Smallweed met de herinnering eener comische verrassing ver- maak wilde doen, terwijl de ander zoo onver- genoegd bleef zitten kijken alsof de grap hem geheel niet smaakte. "Wat vindt gij dat het is ? Een testament." — "Ik weet niet ofheteengel- dig testament is," snauwde mijnheer Smallweed. Bucket zag den ouden man, die op zijn stoel
ineengezakt was als een hoop oude kleeren, een oogenblik aan, alsof hij zeer genegen was om hem een slag te geven; maar bleef toch met hetzelfde vriendelijke gezicht over hem heen gebogen staan, terwijl hij ons met een van zijne oogen zijdelings een wenk gaf. |
|||||||
|
"Evenwel," zeide Bucket, "wordt gij een beetje
twijfelachtig en onrustig, omdat ge zulk een bij- zonder teer geweten hebt." — "He? Wat zegt ge dat ik heb?" vroeg mijnheer Smallweed, met de hand achter zijn oor. — "Een bijzonder teer geweten." — "Zoo ! Wel, ga maar voort," zeide mijnheer Smallweed. — "En daar gij veel hebt hooien praten van een vermaard kanselarij proces over een testament met denzelfden naam; en daar gij weet welk eene zonderlinge lief- hebberij Krook had om allerlei oude meubelen, boeken en papieren op te koopen , die hij dan nooit weder weg wilde doen, en hij altijd zich zelven wilde leeren lezen, begint gij te den- ken — en nooit in uw leven hebt gij grooter gelijk gehad: "Drommels, als ik niet oppas, kan ik met dat testament wel in ongelegenheid ko- men." — "Pas nu op hoe gij het vertelt, Bucket," riep de oude man angstig, met de hand ach- ter zijn oor. "Spreek frisch op. Niet van die satansche streken! Help mij wat op. Ik moet beter kunnen hooren. O hemeltje, dat kan ik niet uithouden." Bucket had hem ook zeer onzacht overeind
geholpen. Evenwel, zoodra hij zich weder boven mijnheer Smallweed\'s hoesten en zijne nijdige uitroepingen van "O mijn gebeente ! Och He- meltje! Ik knn geen adem meer halen! Ik ben nog erger dan dat satansche snaterige varken thuis!" kon doen hooren, vervolgde hij weder op denzelfden vroolijken toon: "En zoo gebeurt het, dat ge mij, die dikwijls bij
u aan huis kom, in uw vertrouwen neemt. Is het niet zoo?" Ik houd het voor onmogelijk iets met meer
tegenzin toe te stemmen, dan mijnheer Small- weed aan den dag legde toen hij het laatste gezegde moest bevestigen. Hij maakte het zoo duidelijk als maar mogelijk was, dat Bucket de allerlaatste was , wien hij in zijn vertrouwen zou hebben genomen, als hij dit maar had kunnen vermijden. "En ik ga de zaak eens met u na — eenheel
pleiziertje was dat voor ons allebei; en ik be- vestig n in uwe welgegronde vrees, dat gij u zelven in de pruimen zult helpen als gij niet met dat testament voor den dag komt," zeide Bucket met nadruk; "en dus spreekt gij met mij af, dat het zonder voorbeding aan dezen mijn- heer Jarndyce hier zal worden overgegeven. Als het blijken mocht, dat het een stuk van waarde is, laat gij uwe belooning aan hem over. Dat is zoo ten naastenbij de zaak, niet waar ?" — "Dat is wat afgesproken was," zeide mijnheer Smallweed met denzelfden zichtbaren tegenzin. — "En dientengevolge," zeide Bucket, op eens zijn schertsenden trant verzakende en een zeer drogen en stroeven toon aannemende, "hebt gij dat testament hier medegebracht, en het eenige, dat gij nu te doen hebt, is er maar mede voor den dag te komen." |
|||||||
|
MIJNHEER KENGE IS SPRAAKZAMER DAN OOIT. 449
|
|||||||
|
Nadat hij ons nog een zijdeiingschen blik had
toegeworpen, en in het genot zijner zegepraal even met zijn voorvinger tegen zijn neus had gewreven, bleef Bucket staan, met de oogen strak op zijn vertrouwelijken vriend gericht, en de hand uitgestoken om het papier aan te nemen en aan mijn voogd over te reiken. Dit kwam ook te voorschijn, maar niet zonder veel dra- lens en vele betuigingen van mijnheer Small- weed, dat hij een arm man was, die veel moeite had om rond te komen, en het aan de billijk- heid van mijnheer Jarndyce overliet om hem door zijne eerlijkheid geene schade te doen lijden. Beetje bij beetje en zeer langzaam haalde hij uit zijn borstzak een vuil papier, aan den buitenkant gezengd en aan de hoeken een weinig gebrand, alsof het lang geleden op een vuur geworpen en haastig er weder uitgehaald was. Bucket ver- zuimde geen tijd om dit papier, met de han- digheid van een goochelaar, uit het bezit van mijnheer Smallweed in dat van mijnheer Jarndyce te brengen. Toen hij het mijn voogd overgaf, fluisterde hij achter zijne vingers: \'\'Konden het niet eens worden hoe het aan
de markt te brengen. Kregen ruzie en lieten er van merken. Ik heb er twintig pond aan besteed. Eerst verklapten de gierige kleinkin- deren hem, uit kwaadheid omdat hij zoo on- redelijk lang leeft, en toen verklapten zij elkan- der. Er is niemand in de familie, die de an- deren niet voor een paar pond zou verkoopen, behalve de oude jufvrouw — en zij maakt al- leen daarom eene uitzondering omdat zij er te suf toe is." — "Mijnheer Bucket," zeide mijn voogd overluid, "wat ook de waarde van dit papier voor iemand wezen mag, ik heb groote verplichting aan u; en als het van eenige waarde is, acht ik mij ook verplicht te zorgen, dat mijn- heer Smallweed daarnaar beloond wordt.\'\' — "Niet naar uwe verdiensten, weet ge," zeide Bucket, als eene vriendelijke opheldering, tot mijnheer Smallweed. "Wees daar maar niet bang voor. Naar de waarde van het stuk." — "Dat is het was ik meen,\'\' zeide mijn voogd. "Gij zult wel opmerken, mijnheer Bucket, dat ik er mij van onthoud om dit papier zelf na te zien. Om u de waarheid te zeggen, ik heb die geheele zaak reeds vele jaren geleden afgezwo- ren, en ik walg er van. Maar jufvrouw Sum- merson en ik zullen dit papier terstond in handen van mijn solliciteur stellen, en het bestaan daar- van zal zonder uitstel aan alle belanghebben- den worden medegedeeld." — "Mijnheer Jarn- dyce kan niet billijker spreken , begrijpt gij wel," zeide Bucket tot mijnheer Smallweed. "En daar het u nu duidelijk gebleken is, dat er niemand verongelijkt zal worden — wat eene bijzondere geruststelling voor uw geweten moet zijn — kun- nen wij u weer in processie laten wegbrengen." Hij deed de deur open, riep de dragers, wenschte
ons goedenmorgen, en met een blik vol betee- |
kenis zijn vinger krommende, ging hij zijns weegs.
Wij gingen ook zoo spoedig mogelijk onzes
weegs, namelijk naar Lincoln\'s Inn. Mijn- heer Kenge had tijd om ons te spreken ; wij vonden hem voor zijne tafel in zijne stoffige kamer, bij zijne eentonige boeken en stapels papieren. Nadat mijnheer Guppy stoelen voor ons had gezet, gaf mijnheer Kenge zijne ver- wondering en zijn genoegen te kennen, dat hij mijnheer Jarndyce in zijn kantoor zag. Hij scheen spraakzamer dan ooit te wezen. "Ik hoop," zeide hij, dat de vriendelijke in-
vloed van jufvrouw Summerson," hij boog voor mij, "mijnheer Jarndyce zal bewogen hebben," hij boog voor hem, "om een gedeelte van zijne vooringenomenheid af te leggen tegen eene zaak en een Hof, die — zal ik zeggen eene plaats verdienen in de statige reeks der steunpilaren van ons vak?" — "Ik zou haast denken," ant- woordde mijn voogd, "dat jufvrouw Summer- son te veel heeft gezien wat die zaak en dat Hof uitwerken, om zulk een invloed aan te wen- den. Evenwel, zij zijn toch gedeeltelijk de re- den , dat ik hier kom. Mijnheer Kenge, eer ik dit papier op uw lessenaar leg en er mij geheel j van afmaak, moet ik u zeggen, hoe het in mijne ! handen is gekomen." Hij deed dit zeer kort en duidelijk.
"Mijnheer," zeide mijnheer Kenge, "hethad
niet klaarder en bondiger kunnen voorgedra- gen worden, al was het eene zaak in rechten geweest." — "Hebt gij ooit eene zaak in rech- ten klaar en bondig hooien voordragen?" liet mijn voogd hierop volgen. — "O foei!" zeide mijn- heer Kenge. In het eerst scheen hij niet veel gewicht aan
dat papier te hechten, maar toen hij het openge- vouwen en met behulp van zijn dubbel oogglas doorgeloopen had, keek hij verbaasd op. "Gij hebt dit toch gelezen, mijnheer Jarn-
dyce?" zeide hij. — "Ik niet," antwoordde mijn voogd. — "Maar, mijn beste heer," hervatte mijn- heer Kenge, "het is een testament van later dagteekening dan de anderen in het proces. Het schijnt geheel eigenhandig door den testamen- tcur geschreven te zijn. Het is in behoorlijken vorm en door getuigen geteekend. En al had men het willen vernietigen, gelijk men misschien uit deze sporen van vuur zou kunnen opma- ken, het is toch niet vernietigd. Hier is het, een volkomen geldig document." — "Welnu!" zeide mijn voogd. "Wat gaat mij dat aan?" — "Mijnheer Guppy!" riep mijnheer Kenge, zijne stem verheffende. "Neem mij niet kwalijk, mijn- heer Jarndyce." — "Mijnheer." — "Mijnheer Vho- les van Symond\'s Inn. Mijn compliment. Jarn- dyce en Jarndyce. Zou hem gaarne spreken." Mijnheer Guppy verdween.
"Gij vraagt mij wat dit u aangaat, mijnheer
Jarndyce. Als gij dit document hadt gelezen, zoudt gij gezien hebben, dat het uwe portie |
||||||
|
4>20 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
aanmerkelijk verkort, hoewel die nog aanzien-
lijk blijft, zeer aanzienlijk," zeide mijnheer Kenge, vriendelijk overredend met de hand wuivende. "Verder zoudt gij gezien hebben, dat de por- tiën van Mijnheer Richard Carstone en van jufvrouw Ada Clare, tegenwoordig mevrouw Carstone, er aanmerkelijk door vergroot wor- den." — "Kenge ," zeide mijn voogd, "indien al de schatten, die het proces in dat verfoeilijke Kanselarij-Hof gebracht heeft, mijne twee jonge bloedverwanten konden ten deel vallen, zou ik er wel mede tevreden zijn. Maar wil m ij niet doen gelooven, dat er uit Jarndyce en Jarn- dyce ooit iets goeds zal komen!" — "O waar- lijk, mijnheer JarndyceI Vooroordeel, vooroor- deel. Mijn beste heer, dit is een groot land, een zeer groot land; en het rechtsstelsel, dat het heeft, is een groot stelsel, een zeer groot stelsel. Waarlijk, waarlijk!" Mijn voogd zeide niets meer, en mijnheer
Vholes kwam. Zijne bescheidene houding er- kende den hoogeren rang van mijnheer Kenge in het vak. "Hoe vaart ge, mijnheer Vholes? Wilt ge
zoo goed zijn om hier naast mij te komen zit- ten en dit papier eens door te zien?" Mijnheer Vholes deed wat hem verzocht werd
en scheen het van woord tot woord te lezen. Hij werd er niet door opgewonden: hij werd nooit door iets opgewonden. Toen hij het nauw- keiuig had bezichtigd, ging hij met mijnheer Kenge naar een venster, on zijn zwarten hand- schocn naast zijn mond houdende, sprak hij eene vrij lange poos achtereen, liet verwon- derde mij niet, dat mijnheer Kenge genegen scheen om hem tegen te spreken, want ik wist wel, dat geene twee menschen het ooit over iets in dat proces met elkander eens waren. Maar hij scheen toch mijnheer Kenge tot zijne meening over te halen in een gesprek, dat mij in de ooren klonk alsof het bijna geheel uit de woorden "boedel" en "kosten" bestond. Toen zij godaan hadden, kwamen zij naar de tafel terug en spraken overluid. "Nu. Maar dit is toch een opmerkelijk docu-
inent, mijnheer Vholes?" zeide mijnheer Kenge. — "/eer," antwoordde mijnheer Vholes. — "En een gewichtig document, mijnheer Vholes?" vervolgde mijnheer Kenge. — "Zeer," antwoordde mijnheer Vholes wederom. — \'\'En gelijk gij zegt, mijnheer Vholes, als de zaak weder voor het Hof komt, zal dit document een onverwacht en inte- ressant incident wezen," zeide mijnheer Kenge, mijn voogd met trotsche deftigheid aanziende. Mijnheer Vholes, als een kleiner praktizijn,
die zijn respectabelen naam hoopte te behouden, was verheugd, dat zijn gevoelen door iemand van zooveel aanzien werd bevestigd. "En wanneer," zeide mijn voogd opstaande,
na eene pauze, waaronder mijnheer Kenge met zijn geld had gerammeld en mijnheer Vholes |
|||||||||
|
aan zijne puisten geknepen, "wanneer zal de
zaak weder voorkomen?" — "Bij de volgende zitting van het Hof, mijnheer Jarndyce, in de aanstaande maand," antwoordde mijnheer Kenge. "Natuurlijk zullen wij terstond zorgen met dit document het noodige te verrichten en alles te verzamelen wat tot verder bewijs kan dienen; en natuurlijk zult gij onze gewone kennisgeving ontvangen, dat de zaak op de rol is." — "Waaraan ik, natuurlijk, mijne ge- wone aandacht zal geven." — "Altijd nog, mijn waarde heer," zeide mijnheer Kenge, ons door de voorkamer uitlatende, "zelfs met uw onbe- krompen geest, altijd nog aan een volksvoor- oordeel gehecht? Wij zijn een welvarend land, mijnheer Jarndyce, een zeer welvarend land. Wij zijn een groot land, mijnheer Jarndyce, een zeer groot land. Dit is een groot stelsel, mijnheer Jarn- dyce, en zoudt gij willen, dat een groot land een klein stelsel had? O, waarlijk, waarlijk!" Hij zeide dit boven aan de trap, terwijl hij
zachtjes zijne rechterhand bewoog, alsof zij een zilveren troffel was, waarmede hij het cement zijner woorden over het gebouw van het stelsel wilde strijken en het voor nog duizend eeuwen hechtheid en duurzaamheid geven. |
|||||||||
|
LXIII.
STAAL EN IJZER.
De galerij van George is te huur, de inboedel
is verkocht, en George zelf is op Kastanje-Hof en vergezelt Sir Leicester op zijne rij toertjes, dicht naast hem blijvende, wegens de onvaste hand, waarmede Sir Leicester zijn paard bestuurt. Doch vandaag bevindt hij zich niet op dien post. Vandaag is hij op reis naar het ijzergewest — ver in het noorden, om daar eens rond te zien. In dat ijzergewest komende, laat hij zulke1
frissche groene bosschen als die van Kastanje- Hof achter zich; en kolenmijnen en asch, hooge schoorsteenen en roode muren, verzengd gras, blakende vuren en eene nooit optrekkende rook- wolk worden de sieraden van het landschap. Tusschen zulke voorwerpen rijdt George voort, altijd rondziende naar iets, dat hij zoekt. Eindelijk op eene brug gekomen, die over een
zwart kanaal ligt, bij den ingang eener woe- lige stad, waar hij nog meer rook ziet dan te voren, houdt George, met een door het stof der kooiwegen gezwart gezicht, zijn paard op, en vraagt een werkman of hij daaromtrent ook den naam van Houncewell kent. "Wel, meester," zegt de werkman, "zouik
mijn eigen naam ook kennen?" — "Is die dan hier zoo wel bekend, kameraad ?" zegt Geor- ge. — "De naam van Itouncewell! Dat zou ik gelooven." — "En waar moet ik hem dan zoe- ken?" zegt George, om zich heen ziende. — |
|||||||||
|
4\'JI
|
|||||||||||||||
|
DE BROEDERS.
|
|||||||||||||||
|
hem zegt, eenige werklieden van liouneewell
aan het eten zijn. Het zijn maar eenige werk- lieden van Uouneewell, voor wie het nu etenstijd is, en zij schijnen toch de geheele stad te over- stroomen. /.ij zijn forsch en welgevoed , die werk- lieden van Rouncewell — en ook tamelijk zwart berookt. Hij komt aan eene poort in den steenen muur ,
kijkt binnen en ziet een chaos van ijzer in allerlei gedaanten; in staven, blokken en bladen, in bakken, ketels, assen, raderen en spoorstaven ; in allerlei zonderlinge! fatsoenen gewrongen, als |
|||||||||||||||
|
"Het kantoor, de fabriek of het huis ?" wil de
werkman weten. — "Hm 1 De Rouncewell\'s schij- nen zoo groot te zijn," mompelt George, zijne kin wrijvende, "dat ik half en half lust krijg om maar weer om te keeren. Ik weet eigen- lijk niet waar ik wezen moet. Zou ik mijnheer liouneewell aan de fabriek vinden, denkt gij ?" — "Het is niet gemakkelijk te zeggen waar gij hem vinden zult. Op dezen tijd van den dag zoudt gij hein of zijn zoon daar wel kunnen vinden, als hij in de stad w as. Maar met zijne aannemingen is hij dikwijls op reis." |
|||||||||||||||
|
"PAK U DE DEUR UIT. ALS WIJ U NIET GOED GENOEG ZIJN , GA DAN MAAR IEMAND HALEN,
DIE U GOED GENOEG IS. PAK U DE DEUR UIT EN ZOEK HEM MAAR OP." (blz. 430). |
|||||||||||||||
|
En waar is dan de fabriek? Wel, hij ziet
daar die schoorsteenen wel — de hoogste! Ja, hij ziet ze. Wel, laat hij die schoorsteenen maar in het oog houden, en zooveel rechtuit gaan als hij kan, dan zal» hij er gauw aankomen, bij een hoek en langen blinden muur, die eene geheele straat beslaat. Dat is de fabriek van Rouncewell. George bedankt den man voor deze inlich-
ting, en rijdt al rondkijkende voort. Hij keert niet om, maar brengt zijn paard op stal (en zou het ook wel eigenhandig willen afpoetsen) in eene herberg, waar, gelijk de stalknecht |
|||||||||||||||
|
afzonderlijke deelen van machinerie; bergen van
afgekeurd ijzer, roestig van ouderdom; fornui- zen in de verte, waar het in zijne jeugd gloeit en borrelt; schitterende vuurwerken, waar het in vonken rondspat, onder de slagen van den stooni- hamer; rood gloeiend ijzer, wit gloeiend ijzer koud en zwart ijzer; een reuk van ijzer, een smaak van ijzer, een Babel van ijzerklanken. "Dit is wel eene plaats om iemand hoofdpijn te doen krijgen," zegt George, rondkijkende om een kantoortje te vinden. "Wie komt daar aan? Hij gelijkt veel naar mij eer ik onder onder dienst ging. Dat moet mijn neef zijn, |
|||||||||||||||
|
\'tó> 11 ET VERLATEN HUIS.
|
|||||||
|
als men op een familietrek kan afgaan. Uw
dienaar, mijnheer." — "Insgelijks, mijnheer. Zoekt gij naar iemand ?" — "Neem mij niet kwalijk. De jongste heer Rouncewell, geloof ik?" — "Ja!" — "Dan zocht ik naar uw vader, mijn- heer. Ik wenschte hem even te spreken." De jonkman zegt hem, dat hij het gelukkig
heeft getroffen, want dat zijn vader juist daar is, en gaat hem voor naar het kantoor. "Heeft machtig veel van mij, eer ik onder dienst ging," denkt George, hem volgende. Zij komen aan een gebouw op de werf, waar op de boven- verdieping het kantoor is. Op het gezicht van den heer in het kantoor wordt George bloedrood. "Welken naam moet ik mijn vader zeggen ?"
vraagde de jonkman. George, vol van gedachten aan ijzer, antwoordt
in wanhopige verbijstering: "Staal," en wordt aldus geïntroduceerd. Hij blijft alleen met den heer in het kantoor, die aan eene tafel zit, met een schrijfboek voor zich en eenige bladen papier, waarop eene menigte cijfers en zon- derlinge figuren zijn gekrabbeld. Het kantoor is bijna ongemeubileerd, en de vensters zien op al het ijzer beneden uit. Op de tafel liggen op een hoop eenige brokken ijzer, die met opzet gebroken zijn, om de proef van hunne sterkte te nemen. Alles is met ijzerstof bedekt, en door de vensters ziet men uit de hooge schoorsteenen den zwarten rook opstijgen, om zich met den rook van een Babyion van andere schoorsteenen te vermengen. "Ik ben tot uw dienst, mijnheer Staal," zegt
de heer, nadat de vreemdeling zich op een roestkleurigen stoel heeft gezet. — "Wel, mijn- heer Rouncewell," antwoordt George, zich met den hoed in de hand vooroverbuigende, zoodat zijn linkerarm op zijne knie rust, zeer onge- negen om den blik van zijn broeders oog te ontmoeten, "ik vrees haast, dat mijn bezoek meer vrijpostig dan welkom zal zijn. Ik heb in mijn tijd als dragonder gediend; en een kame- raad van mij, van wien ik nog al hield, was, als ik mij niet bedrieg een broeder van u. Ik meen, dat gij eens een broeder hebt gehad die zijne betrekkingen tamelijk tot last was, en wegliep, en nooit iets goeds deed, behalve dat hij weg- bleef."— "Is het wel zeker, dat gij Staal heet?" zegt de ijzersmelter met eene veranderde stem. George doet zijn best om iets te zeggen,
maar blijft steken en ziet hem aan. Zijn broeder springt van zijn stoel op, roept hem bij zijn naam en vat hem bij beide handen. "Gij zijt mij te gauw!" roept George uit,
I terwijl de tranen hem uit deoogen springen. "Hoe
I gaat het u, beste jongen? Ik had nooit gedacht,
i dat ge half zoo big zoudt geweest zijn, als
ge mij weer voor u zaagt. Hoe gaat het, beste
jongen, hoe gaat het?"
Zij drukken elkander de hand en omhelzen
elkander, nogmaals en nogmaals; en telkens |
|||||||
|
paart George zijne vraag: "Hoe gaat het, beste
jongen?" met de betuiging, dat hij nooit ge- dacht had, dat zijn broeder half zoo blij zou zijn geweest, als hij hem weder voor zich zag. "Zoo ver daar vandaan," verklaart hij aan
het slot van een volledig verslag van alles wat zijne komst is voorafgegaan, "dat ik heel weinig gedachten had om mij zelven bekend te maken. Ik dacht, als gij eenigszins liet blijken, dat gij genegen waart om mij te vergeven, dat ik er dan wel langzamerhand toe zou kunnen komen, om u een brief te schrijven. Maar het zou mij niet verwonderd hebben, broeder, als de tijding, dat ik nog leefde, lang geen aan- genaam nieuws voor u ware geweest." — "Wij zullen u thuis laten zien voor welk soort van nieuws wij het houden, George," antwoordt zijn broeder. "Dit is een groote dag thuis, en gij, oude gebruinde soldaat, hadt op geen beteren kunnen komen. Ik heb met mijn zoon Watt afgesproken, dat hij vandaag over een jaar met zulk een mooi en braaf meisje zal trouwen als gij er geen op al uwe reizen gezien hebt. Zij vertrekt morgen naar Duitschland, met een van uwe nichtjes, om hare opvoeding nog wat te polijsten. Wij maken een feest van dien dag, en gij zult de held daarvan zijn." George wordt in het eerst zoodanig door dit
vooruitzicht overstelpt, dat hij zich met grooten ernst tegen de hem aangebodene eer verzet. Daar hij echter door zijn broeder en zijn neef—ten wiens aanzien hij zijne betuigingen vernieuwt, dat hij nooit gedacht zou hebben, dat men half zoo blijde met hem zou zijn — overpraat wordt, laat hij zich naar een fraai huis bren- gen, waar men in alle inrichtingen eene aardige mengeling kan opmerken van de vroegere een- voudige levenswijs van den vader en de moeder, met diegene, welke bij de veranderde betrek- kingen en hoogere uitzichten hunner kinderen past. Hier staat George versteld over de bevallig- heid en talenten zijner nichtjes en de schoonheid van Rosa, die over een jaar zijn nichtje zal worden, en niet minder over de vriendelijke begroeting dezer jonge dames, die hij aanneemt alsof hij in een soort van droom verkeerde. Hij is ook zeer verlegen met de eerbiedige onderdanigheid van zijn neef, en behoudt onder dat alles eene jammerlijke bewustheid, dat hij toch eigenlijk maar een lorrebos is. Evenwel, men is zeer vroohjk en hartelijk, en George houdt zich onder alles ferm en krijgshaftig; en zijne belofte om het huwelijk bij te wonen en voor bruidsvader te staan, wordt met alge- meene blijdschap aangenomen. Een duizelig hoofd heeft George dien nacht, als hij in zijn broeders huis in het staatsieledikant ligt, en aan dat alles denkt, en de beelden zijner nichtjes (dien avond in het luchtige neteldoek zoo ontzaglijk mooi) op de Duitsche manier over de sprei ziet walsen. |
|||||||
|
I.IZElt EN STAAL. W:i
|
|||||||
|
bij testament vermaken aan wien gij wilt."
— "Dat is waar!" zegt George en peinst we-
derom. Daarna legt hij zijne hand op die van zijn broeder, en zegt onbeschroomd: "Zoudt g ij er tegen hebben, broeder, om dat aan uwe vrouw en familie te zeggen?" — "Geheel niet." — "Wel bedankt. En gij zoudt er misschien ook
niet tegen hebben, om te zeggen, dat ik, hoe- wel zonder twijfel een vagebond, tocli een va- gebond van de losse en niet van de gemeene soort ben?" De ijzersmelter bedwingt zijn glimlach en geelt
zijne toestemming. "Wel bedankt. Wel bedankt. Dat is een pak
van mijn hart," zegt George, en haalt zwaar adem, terwijl hij zijne armen uit elkander slaat en eene hand op ieder been zet, "schoon ik ei\' eigen- lijk op gesteld was om geschrapt te worden.\'\' De broeders gelijken sterk op elkander, ter-
wijl zij daar zoo zitten; maar zekere kolossale eenvoudigheid en gebrek aan gewoonte in de manieren der wereld zijn geheel aan den kant van den gewezen dragonder. "Wel," zegt hij, zich zijne teleurstelling uit
het hoofd zettende, "nu dan nog eindelijk over die plannen van mij. Gij zijt zoo broederlijk ge- weest om mij voor te stellen hier te komen wonen en de vruchten van uwe vlijt en schran- derheid mede te genieten. Ik dank u hartelijk. Het is meer dan broederlijk, gelijk ik reeds gezegd heb; en ik ben er u hartelijk dankbaar voor." Hij schudt hem een geruimen tijd de hand. "Maar om de waarheid te zeggen, broe- der, ik ben een — ik ben een soort van on- kruid, en het is te laat om mij in een gere- gelden tuin te planten.\'\' — "Beste George," antwoordt de oudste broeder, hem met een glim- lach vol vertrouwen in de oogen ziende, "laat dat voor mij over en laat ik het beproeven." George schudt zijn hoofd.
"Gij zoudt het kunnen doen, daar twijfel ik niet
aan, als iemand het doen kon ; maar het is niet te doen. Het is niet te doen. Aan den anderen kant gebeurt het juist, dat ik Sir Leicester Dedlock se- dert zijne ziekte — die familierampen hem berok- kend hebben — eenigszins van dienst kan wezen, en dat hij die diensten liever van den zoon onzer moeder dan van iemand anders wil aannemen." — "Wel, mijn beste George," zegt de ander,
terwijl zijn open gezicht eenigszins, hoewel zeer weinig betrekt, "als gij liever in de huiselijke brigade van Sir Leicester Dedlock wilt dienen..." — "Daar zit het, broeder," valt de gewezen
dragonder hem in de rede, wederom met de hand op de knie. "U bevalt dat denkbeeld niet, en ik geef er niet om. Gij zijt niet gewoon ge- kommandeerd te worden; ik wel. Gij houdt alles om u heen in orde en onder subordinatie, en ik moet zoo gehouden worden. Wij zijn niet gewoon de dingen op dezelfde manier te be- zien of aan te vatten. Ik zeg niet veel van mijne |
|||||||
|
Den volgenden morgen zitten de broeders
alleen bij elkander, en zet de oudste, op zijne duidelijke, koel beradene \'manier, uiteen, hoe hij denkt, dat hij George het best in zijne zaken zal kunnen plaatsen. Maar George ant- woordt met een handdruk: "Broeder, ik dank u horulerdduizendmaal voor
uwe meer dan broederlijke welkomst, en nog honderdduizend maal meer voor uwe meer dan broederlijke voornemens. Maar ik heb mijne plannen al gemaakt. Eer ik evenwel een woord daarvan zeg, wensch ik u over een punt van familiebelang te raadplegen. Hoe," zegt George, zijne armen over elkander slaande, en zijn broeder met onverzettelijke vastheid aanziende, "hoe zal moeder bewogen worden om mij te schrappen ?" — "Ik weet niet recht of ik u wel begrijp, George," antwoordt de ijzersmelter. — "Ik zeg, broeder, hoe zal moeder bewogen worden om mij te schrappen? Zij moet er toch op eene of andere manier toe bewogen worden." — "Om u uit haar testament te schrappen, denk ik , dat gij meent ?" — "Dat spreekt van zelf. Kortom," zegt George, zijne armen met nog meer vastbe- radenheid over elkander slaande, "ik meen — mij te schrappen." — "Mijn beste George." ant- woordt zijn broeder, "is het dan zoo noodzake- lijk, dat dit gebeurt?" — "Wel zeker! Vol- strekt ! Ik zou mij anders niet aan de laagheid wil- len schuldig maken om terug te komen. Ja zou altijd weder willen wegloopen. Ik ben niet naar huis komen sluipen, broeder, om uwe kinderen of u zelven uwe rechten te ontstelen. Ik, die de mijne lang geleden verbeurd heb! Als ik hier zal blijven en mijn hoofd durven ophouden , moet ik geschrapt worden. Kom aan. Gij zijt een man, die overal voor zijn verstand en doorzicht geprezen wordt, en gij kunt mij wel zeggen hoe dat kan gebeuren." — "Ik kan u zeggen, George," antwoordt de ijzersmelter ern- stig en bedaard, "hoe en waarom het niet kan gebeuren, en ik hoop, dat gij daarmede evengoed tevreden zult zijn. Denk eens aan moeder en herinner u hare aandoening toen zij u terugvond. Gelooft gij, dat iets in de wereld haar zou kunnen bewegen, om haar geliefkoosden zoon te onterven? Gelooft gij, dat er eenige kans op hare toestemming is, om haar, die goede, liefderijke oude vrouw, de grievende beleediging te durven aandoen van haar zoo iets voor te stellen? Als gij zoo denkt, hebt gij het mis. Neen, George, gij moet er u maar in schikken, om ongeschrapt te blijven. Ik denk evenwel" (er komt een glimlach op des ijzersmelters gezicht, terwijl hij zijn broeder aanziet, die met diepe teleur- stelling zit te peinzen), "dat gij het wel zoo kunt maken, dat het bijna eveneens uitkomt alsof het gebeurd was." —"Hoe zoo, broeder?"— "Als gij het zoo verkiest, kunt gij immers al- les wat gij het ongeluk hebt van te erven, |
|||||||
|
tói
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
garnizoensmanieren, omdat ik gisteravond tame-
lijk wel op mijn gemak was, en rnen er hier, durf ik wel zeggen, niet veel on zou letten. Maar ik zal toch best op Kastanje-Hof voort- komcn, waar meer ruimte voor zulk een on- kruid is; en de goede oude vrouw zal er ook blijde om zijn. Daarom neem ik het voorstel van Sir Leicester aan. Als ik aanstaande jaar overkom, om voor bruidsvader te spelen, of wanneer ik ook kom, zal ik verstandig genoeg zijn om de huiselijke brigade in het garnizoen te houden en niet op uw grond te laten manoeu- vreeren. Ik dank u nogmaals hartelijk, en denk met trotschheid aan de Rouncewell\'s, waarvan gij de stamvader zult zijn." — "Gij kent u zel- ven," zegt de oudste broeder, den handdruk beantwoordende; "en misschien kent ge mij beter dan ik mij zelven ken. Doe uw zin. Als wij elkander maar niet weder geheel verliezen, doe dan uw zin." — "Wees daarvoor niet bang," antwoordt George. "En eer ik nu weder naar huis rijd, broeder, moet ik u vragen — als ge zoo goed wilt zijn — om dezen brief eens voor mij door te zien. Ik heb hem meegebracht, om hem van hier te verzenden , omdat de naam van Kastanje-Hof de jufvrouw, aan wie hij geschreven is, misschien pijnlijk in de ooren zou klinken. Ik ben niet gewoon veel brieven te schrijven, en met dezen brief neem ik het wat nauw, om- dat ik hem te gelijk rondborstig en delicaat wilde hebben." Zoo sprekende geeft hij een brief over, met
eenigszins bleeken inkt, maar met eene nette ronde hand, geschreven, en de ijzersmelter leest liet volgende: "Mejufvrouw Esther Summerson!
"Daar inspecteur Bucket mij mededeeling
heeft gedaan van het vinden van een brief aan mij zelven onder de papieren van zeker per- soon, neem ik de vrijheid u te melden, dat liet slechts eenige regelen tot bericht van bui- tenslands waren, wanneer, waar en hoe een ingesloten brief over te geven aan eene jonge en schoone dame, toen in Engeland en on- gehuwd. Ik heb naar behooren daaraan voldaan. "Ik neem verder de vrijheid u te melden,
dat hij mij alleen gevraagd werd als een proefje van het schrift, en dat ik hem anders niet zou hebben overgegeven, daar hij in mijn bezit nooit gevaarlijk scheen te kunnen wezen, zonder dat ik vooraf door het hart was geschoten. "Verder neem ik de vrijheid om te melden,
dat, indien ik had kunnen denken, dat zeker ongelukkig gentleman nog in leven was, ik nooit had kunnen rusten en nooit zou gerust hebben eer ik zijn verblijf had ontdekt, en mijn laatsten penning met hem zou gedeeld hebben, gelijk evenzeer mijn plicht als mijne neiging zou geweest zijn. Maar hij was (officieel) ver- dronken gerapporteerd, en viel over boord van |
|||||||||||
|
een transportschip des nachts op eene lersche
reede, weinige uren na de aankomst van dat schip uit West-Indië, gelijk ik zelf van de officieren en manschappen aan boord gehooid heb, en weet, dat (officieel) bevestigd is. "Nog neem ik de vrijheid u te verzekeren,
dat ik in mijn nederiger» rang uw dienstwillige en bewonderende dienaar ben en altijd zal blijven, en dat ik de hoedanigheden, die gij bezit, boven alle andere hoogacht, ver boven den omvang van dit schrijven. "Ik heb de eer te zijn "george."
"Een beetje stijf!" merkt de oudste broeder
aan, den brief weder toevouwende, met een gezicht alsof hij niet wist wat er van te zeg- gon. — "Maar toch niets, dat men niet aan eene voorbeeldige jonge dame zou mogen zen- den?" vraagt de jongste. — "Niet het minste." De brief wordt dus dicht gelakt en neerge-
legd om met de ijzeren correspondentie van dien dag op de post bezorgd te worden. Dit gedaan zijnde, neemt George hartelijk afscheid van de familie en maakt zich gereed om te paard te stijgen. Zijn broeder echter, ongenegen om zoo spoedig van hem te scheiden, stelt voor om hem met een open rijtuig naar de plaats te brengen waar hij moet overnachten, en daar tot des ochtends bij hem te blijven; een knecht zal het paard uit den stal van Kastanje-Hof zoover berijden. Dit aanbod, met blijdschap aari- genomen, wordt gevolgd door een vroolijk rij- toertje, een vroolijk diner, en een vroolijk ont- bijt, alles in broederlijke gemeenschap. Dan drukken zij elkander nog eens lang en harte- lijk de hand en scheiden. De ijzersmelter keert zich naar rook en vuur, de gewezen dragon- der naar het groene land. vroeg in den na- middag hoort men het doffe stampen van zijn zwaren militairen draf op het gras in de laan, terwijl hij, zich nog verbeeldende zijne wape- nen te hooien kletteren en rinkelen, onder de oude olmen huiswaarts rijdt. |
|||||||||||
|
LXIV.
esther\'s verhaal. Kort na dat ik dat gesprek met mijn voogd
had gehad, stopte hij mij op een ochtend een verzegeld papier in de hand, en zeide: "Dit is voor aanstaande maand, lieve." Ik vond er tweehonderd pond in. Ik begon nu zeer stil alle toebereidselen te
maken, die ik noodig achtte. Bij de keus van al wat ik aankocht schikte ik\' mij naar den smaak van mijn voogd, dien ik natuurlijk zeer wel kende; mijne garderobe werd er geheel op ingericht om hem te behagen, en ik hoopte, dat mij dit bijzonder wel zou gelukken. Ik (leed |
|||||||||||
|
PLANNEN VOOR DE TOEKOMST.
|
425
|
||||||||||||||||
|
dit alles zoo stil, omdat ik nog niet geheel i
vrij was van mijne oude vrees, dat het Ada eenigszins zou spijten, en omdat mijn voogd j zelf zoo stil was. Ik twijfelde er niet aan of wij zouden onder al de bestaande omstandig- heden ook zeer stil en eenvoudig getrouwd worden. Misschien zou ik slechts tegen Ada behoeven te zeggen: "Zoudt ge mij morgen niet eens willen komen zien trouwen, lieve- ling ?" Misschien zou onze huwelijksplochtig- heid even onopzichtig zijn als de hare, en zou ik niet noodig vinden er iets van te zeggen eer zij voorbij was. Mij dunkt, als ik het voor het kiezen had, zou het laatste mij best bevallen. |
Natuurlijk was dit geen tijd om mijn voogd
te verwaarloozen; en natuurlijk was het even- min een tijd om mijne lieve Ada te verwaar- loozen. Ik had het (lus druk genoeg — waar- mede ik zeer blijde was; en wat Charley be- trof, zij was letterlijk verdwenen onder haar naaiwerk. Zicli met groote hoopen daarvan te omringen, manden vol en tafels vol — een wcinigje te naaien, en veel tijd te slijten om met hare ronde oogen aan te staren wat er nog te doen was, en zich zelve te overreden, dat zij dat alles zou afdoen — hierin stelde zij hare eer en vond zij een buitengemeen genot. Ondertusschen, moet ik zeggen, kon ik het |
||||||||||||||||
|
i
|
|||||||||||||||||
|
"MAAR VOOR MIJN OUDJE WIL IK DAT NOOIT BEKENNEN. DE SUBORDINATIE MOET
GEHANDHAAFD WORDEN." (blz. 435). |
|||||||||||||||||
|
De eenige uitzondering, die ik maakte, was
mevrouw Woodcourt. Ik zeide haar, dat ik met mijn voogd zou gaan trouwen, en dat wij sedert eenigen tijd geëngageerd waren geweest. Zij keurde dit ten hoogste goed. Zij kon nooit genoeg voor mij doen,, en was thans bijzonder zachtzinnig en vriendelijk, bij datgene verge- leken wat zij was toen ik haar pas leerde kennen. Geene moeite zou haar te groot zijn geweest om mij van dienst te zijn; maar ik behoef haast niet te zeggen, dat ik haar slechts zoo weinig liet doen, als genoeg was om hare vriendelijke welwillendheid te bevredigen, zonder te veel daarvan te vergen. |
|||||||||||||||||
|
met mijn voogd maar niet eens worden over
het zoo toevallig gevonden testament, en bleef ik van het proces nog iets goeds hopen. Wie van ons beiden gelijk had, zal spoedig blijken; maar het is waar, dat ik thans Richard\'s verwach- tingen aanmoedigde. Bij dezen gaf die ontdek- king aanleiding tot eene uitbarsting van woelig- heid en werkzaamheid, die hem een tijdlang ver- levendigde; maar hij was niet meer vatbaar voor de vrool\'ykheid der hoop, en scheen alleen de koortsige angstvalligheid daarvan te kunnen ge- voelen. Uit iets , dat mijn voogd eens zeide, toen wij daarover praatten, maakte ik op, dat mijn huwelijk eerst plaats zou hebben na den dag, |
|||||||||||||||||
|
4\'2(i
|
|||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
waarop men ons gezegd had, dat het proces
weder moest voorkomen; en dit deed mij des te meer er aan denken, hoe blijde ik zou zijn als Richard en Ada het wat meer voordeelig hadden als ik trouwde. De tijd, waarop de zittingen van het Hof
hervat zouden worden, was al zeer nabij, toen mijn voogd uit de stad moest en voor de zaak van Woodcourt naar Yorkshire ging. Hij had mij vooraf gezegd, dat zijne tegenwoor- digheid daar zou vereischt worden. Ik was op een avond juist van mijne Ada gekomen, en zat. in het midden van al mijn nieuw goed. daarnaar in het rond te kijken en aan allerlei dingen te denken, toen mij een brief van mijn voogd werd gebracht. Hij verzocht mij daarin om naar hem toe te komen, en schreef mij in welke diligence er reeds plaats voor mij was genomen en hoe laat ik des morgens moest vertrekken. In een naschrift zeide hij nog, dat ik niet lang van Ada verwijderd zou blijven. Er was weinig, dat ik toen minder verwachtte
dan zoo terstond op reis te moeten gaan, maar ik was er in een halfuur voor gereed, en vertrok den volgenden morgen op den bepaalden tijd. Ik reisde den geheelen dag door, en zat mij dien geheelen dag te verwonderen waarom ik toch zulk eene verre reis moest doen; nu dacht ik, dat het om deze, dan weder, dat het om die reden zou zijn, maar nooit, nooit kwam ik de waarheid nabij. Het was avond toen ik het doel van mijn tocht
bereikte en mijn voogd naar mij vond wachten. Dit was eene groote geruststelling voor mij, want tegen den avond was ik begonnen te vreezen (des te meer daar zijn brief zeer kort was), dat hij ziek mocht zijn. Maar daar was hij, zoo welvarend als hij maar zijn kon, en toen ik zijn vriendelijk ge- zicht wederzag, zoo helder en vergenoegd als ik het ooit gezien had, zeide ik bij mij zelve: "Hij heeft wederom eene groote weldaad bewezen." Niet dat er veel doorzicht toe noodig was om dit te zeggen, want ik wist wel, dat hij enkel uit menschlievende welwillendheid daarheen was gegaan. In het logement stond het souper gereed,
en toen wij alleen aan tafel zaten, zeide hij: "Zonder twijfel vol nieuwsgierigheid, Vrouwtje,
om te weten waarom ik u hier heb laten komen?" — "Wel, voogd," antwoordde ik, "zonder mij zelve voor eene Fatima of u voor een Blauwbaard te houden, ben ik er toch een weinigje nieuwsgierig naar." — "Om udan eene goede nachtrust te verzekeren, lieve," antwoordde hij vroolijk, "zal ik niet tot morgen wachten om het u te zeggen. Ik heb zeer verlangd Woodcourt op eene of andere manier te kennen te geven, hoe diep ik zijne mensch- lievendheid voor dien ongelukkigen Jo, zijne onschatbare diensten aan Ada en Richard, en zijne waarde voor ons allen besef. Toen het |
|||||||||
|
beslist was, dat hij zich hier zou vestigen, is
het mij in het hoofd gekomen, dat ik hem wel kon verzoeken om eene eenvoudige, voor hem geschikte woning van mij aan te nemen, waar hij zijn hoofd kon neerleggen. Ik liet dus naar zulk een huisje rondzien; het was zeer gemakkelijk te vinden en te bekomen, en nu heb ik het voor hem laten in orde brengen en bewoonbaar maken. Evenwel, toen ik het eergisteren ging bezichtigen en men mij zeide, dat het klaar was, vond ik , dat ik niet genoeg ver- stand van huiselijke zaken had, om te weten of alles was gelijk het behoorde te zijn. Daarom liet ik het beste huishoudstertje, dat er met mogelijkheid te krijgen zou zijn, hier komen om mij hare meening te zeggen en raad te geven. En daar zit zij nu," zeide mijn voogd, "te gelijk te lachen en te schreien." Omdat hij zoo lief, zoo goed, zoo bewon-
derenswaardig was. Ik beproefde hem te zeggen wat ik van hem dacht, maar ik kon geen woord uitbrengen. "Kom, kom," zeide mijn voogd, "gij neemt
het nu al te hoog op. Is dat snikken, Vrouwtje! is dat snikken." — "Het is van blijdschap, voogd, en met een hart vol dankbaarheid." — "Wel," zeide hij, "het verheugt mij zeer, dat gij het zoo goedvindt. Ik had er eene aange- name verrassing voor het meesteresje van het Verlaten Huis mede bedoeld." Ik kuste hem en droogde mijne oogen af.
"Nu weet ik het!" zeide ik. "Ik heb dit al lang op uw gezicht gelezen." "Toch ! Hebt gij dat waarlijk, melieve ?" zeide
hij. "Wat kan dat Esthertje toch gezichten lezen!" Zijne schertsende vroolijkheid was zoo hartelijk,
dat ik niet lang anders dan vroolijk kon blijven, en mij bijna schaamde, dat ik zoo aangedaan was geweest. Toen ik naar bed ging schreide ik. Ik moet bekennen, dat ik schreide; maar ik hoop, dat het van blijdschap was, hoewel ik niet geheel zeker daarvan ben. Ik zeide zijn brief tweemaal achtereen woord voor woord bij mij zelve op. Een allerschoonste zomerochtend volgde op
dien nacht, en na het ontbijt gingen wij arm in arm uit, om het huis te zien, waarover ik als huishoudster mijn gewichtig gevoelen moest uitbrengen. Wij traden door een poortje in den zijmuur, waarvan hij den sleutel had, een bloem- tuin binnen; en het eerst, dat ik zag, was, dat de bedden eveneens waren aangelegd als de mijne thuis en met dezelfde bloemen beplant. "Gij begrijpt wel, lieve," zeide mijn voogd,
terwijl hij bleef stilstaan en met een vergenoegd gezicht opmerkte hoe verwonderd ik opkeek, "daar ik wel wist, dat er niets beters kon be- dacht worden, heb ik uw aanleg overgenomen." Wij gingen langs een kleinen, maar weligen
boomgaard, waar de kersen half tusschen de |
|||||||||
|
I
|
|||||||||||
|
\\-ïl
|
|||||||||||
|
EEN ANDER VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
op uw geluk bedacht geweest. Toen ik u dien
briefschreef, waarop gij zelve antwoord bracht," (hij glimlachte toen hij hiervan sprak) "had ik mijn eigen geluk al te zeer op het oog, maar het uwe toch ook. Of ik, onder andere omstan- digheden, ooit den ouden droom zou vernieuwd hebben, dien ik somtijds droomde toen gij nog zeer jong waart, den droom om u eens tot mijne vrouw te maken, behoef ik mij zelven niet te vragen. Ik heb hem eens werkelijk vernieuwd. Ik schreef dien brief, en gij bracht het ant- woord. Gij volgt mij immers wel, mijn kind?" Ik was koud en beefde geweldig, maar geen
woord, dat hij sprak, ontsnapte mij. Terwijl ik hem strak zat aan te zien, en de zonnestra- len, die zacht door het gebladerte vielen, zijn ontbloot hoofd beschenen, was het mij alsof de glans, die hem omstraalde, bijna als de glans der engelen moest wezen. "Luister naar mij, lieve, en spreek niet. Het
is nu aan mij om te spreken. Wanneer het was, dat ik begon te twijfelen of datgene wat ik gedaan had u wel waarlijk gelukkig zou maken, is onverschillig. Woodcourt kwam naar huis, en ik had spoedig geheel geen twijfel meer." Ik sloeg mijne armen om zijn hals, liet mijn
hoofd op zijne borst zinken en schreide. "Blijf daar vertrouwelijk liggen, mijn kind,"
zeide hij, mij zacht aan zijne borst drukkende. "Ik ben uw voogd en vader nu. Blijf daar ver- trouwelijk rusten." Streelend gelijk het zachte geritsel der bla-
deren, verwarmend gelijk het koesterende we- der, vroolijk en weldadig gelijk de zonneschijn — ging hij voort. "Versta mij wel, lief meisje. Ik had er geen
twijfel aan, of gij, die zoo trouw aan uwe plich- ten en zoo goed voor anderen zijt, zoudt met mij tevreden en gelukkig wezen; maar ik zag met wien gij nog gelukkiger zoudt zijn. Bat ik dit geheim doorzag terwijl mijn huishoudstertje er blind voor was, is geen wonder, want ik kende het goede, dat nooit in haar veranderen kon, veel beter dan zij zelve. Welnu. Ik ben lang in Allan Woodcourt\'s vertrouwen geweest, hoewel hij pas gisteren, eenige uren voor dat gij hier kwaamt, in het mijne werd genomen. Maar ik wilde niet, dat het schoone voorbeeld mijner Esther verloren ging; ik wilde niet, dat een tittel der deugden mijner lieveling onopge- merkt en ongeëerd zou blijven; ik wilde niet, dat zij uit genade in het geslacht van Morgan ap Kerrig werd opgenomen, neen, niet voor zooveel goud als al de bergen van Wales met elkander wegen." Hij zweeg om mij een kus op het voorhoofd
te drukken, en ik begon opnieuw te schreien en te snikken. Want het was mij alsof ik het smartelijk genot van zijn lof niet dragen kon. "St, lief Vrouwtje! Schrei niet. Bit moeteen
dag van blijdschap im, Ik heb hem maanden |
|||||||||||
|
groene bladeren scholen, en de schaduwen der
appelboomen over het gras speelden, naar het huis zelf— een landelijk, met riet gedekt huisje, met een aantal poppenkamertjes; maar zoo lief en aardig, zoo stil en schoon, met zulk een lachend landschap er om heen; waar men in de verte eene beek zag flikkeren, die hier ge- heel door het zomergebladerte overdekt werd, daar een klapperende molen draaide; waar men dichterbij het uitzicht had op eene weide, niet ver van de vroolijke stad, waai- balspelers in bonte groepen verzameld waren, en op eene witte tent eene vlag in het zachte westenwindje wapperde. En terwijl wij door de nette kamers gingen, en de glasdeuren uitgingen onder de landelijke veranda\'s, met jasmijn en kamper- foelie begroeid, zag ik in de behangsels op de muren, in de kleuren der gordijnen en tapij- ten, in de schikking van al dat fraais — overal m ij n smaak in acht genomen , m ij n e kleine manieren en uitvindingen , waarover men placht te lachen terwijl men ze prees, nagevolgd, overal mijne eigenaardigheid teruggegeven. Ik kon niet genoeg zeggen van mijne opge-
togenheid over alles, dat werkelijk zoo schoon was; maar terwijl ik het aanzag, kwam er toch eene geheime twijfeling bij mij op. Ik dacht: "Ach, zal hij daarom te gelukkiger zijn? Zou het voor zijne gemoedsrust niet beter zijn ge- weest, als men hem mij niet voor den geest had gebracht?" Want hoewel ik niet datgene was, waarvoor hij mij hield, had hij mij toch lief, en dat alles kon hem op eene droevige wijs aan datgene herinneren, wat hij meende verloren te hebben. Ik wenschte niet, dat hij mij zou vergeten — misschien zou hij, ook al kwam men zijn geheugen niet zoo te hulp, dit toch niet gedaan hebben; maar mijn weg was gemakkelijker dan de zijne, en ik had mij zelfs met zijne vergetelheid kunnen verzoenen, als hij daardoor gelukkiger was geworden. "En nu, huismoedertje," zeide mijn voogd,
dien ik nooit zoo trotsch en vergenoegd had gezien, als terwijl hij mij dat alles toonde en opmerkte hoe ik het waardeerde, "nu, tot be- sluit, de naam van dit huis." — "Hoe heet het, lieve voogd?" — "Kom maar eens zien, mijn kind," zeide hij. Hij bracht mij naar de voordeur, die hij tot
nog toe vermeden had, en zeide, even stilstaande, eer wij naar buiten gingen: "Kunt gij den naam niet raden, kindlief?"
— "Neen!" zeide ik. Wij gingen de deur uit, en hij wees mij
boven het uitstekende portaal, met groote let- ters: "Het Verlaten Huis." Hij bracht mij naar eene bank onder het
groen dichtbij, zette zich naast mij neer, vatte mij bij de hand en sprak aldus: "Mijne lieveling, in alles wat er tusschen ons
is omgegaan, ben ik, naar ik hoop, waarlijk |
|||||||||||
|
12H
|
|||||||||
|
HET VERLATEN IIÜIS.
|
|||||||||
|
aan maanden te gemoet gezien," zeide hij met
opgetogenheid. "Nog eenige woorden . mijn huig- moedertje, en ik heh uitgesproken. Daar ik be- sloton had om geen stofje van de waarde mijner Esther weg te werpen, nam ik mevrouw Wood- court afzonderlijk in mijn vertrouwen. "Me- vrouw," zeide ik, "ik zie duidelijk — en hoven- dien ik weet het — dat uw zoon mijne pupil liefheeft. Verder hen ik zeer zeker, dat mijne pupil uw zoon liefheeft, maar hare liefde aan een gevoel van plicht en dankbare gehechtheid zal opofferen — zoo geheel, volkomen en gods- dionstig zal opofferen, dat gij er nooit iets van zoudt vermoeden, al zoudt gij haar nacht en dag bespieden." Daarop vertelde ik haar onze geheele — geschiedenis — de onze — de uwe en de mijne. "En kom nu, mevrouw," zeide ik, "dit alles wetende, bij ons inwonen. Kom, en zie mijn kind van uur tot uur; stel wat gij in haar ziet tegen hare afkomst over, waarmode het zoo en zoo geleden is — want ik wilde niets verbloemen — en als gij het geheel met u zelve eens y.ijt geworden, zeg mij dan wat ware adel is." En nu, melieve, eere zij haar oud "Waalsch bloed!" riep mijn voogd met vervoering uit, "geloof ik, dat het hart, waardoor dat bloed stroomt, met niet minder warmte, ingenomon- heid en liefde voor Esther klopt, dan mijneigen hart doet." Hij beurde met teoderheid mijn hoofd op,
en terwijl ik mij aan hem vastknelde, kuste hij mij op zijne oude vaderlijke manier nog- maals en nogmaals. Welk een licht ging er nu voor mij op over die beschermende houding, waarover ik zoo dikwijls gedacht had! "Nog een woordje tot besluit. Toen Allan Wood-
court u aansprak, lieve, deed hij dat met mijn weten en goedvinden — maar ik gaf hem geene aanmoediging, lang niet, want deze verrassin- gen moesten mijne belooning zijn. en ik was te gierig om daarvan het minste te willen missen. Hij zou mij alles wat er tusschen u omging komen mededeelen; en dat deed hij ook. Nu heb ik niets meer te zeggen. Allan Woodcourt, liefste, heeft bij uw vader gestaan toen hij dood lag — en bij uwe moeder. Dit is Het Verlaten Huis. Dezen dag geef ik dit huis eene meesteres, en waarlijk, het is de schoonste dag van mijn leven!" Hij stond op en richtte mij te gelijk op. Wij
waren niet langer alleen. Mijn man — ik heb hem nu zeven gelukkige jaren bij dien naam genoemd — stond naast mij. "Allan," zeide mijn voogd, "neem haar van
mij aan, eene vrijwillige gift, de beste vrouw, die een man ooit gehad heeft. Wat kan ik meer van u zeggen, dan dat ik weet, dat gij haar verdient! Neem haar met het huisje, dat zij aanbrengt. Gij weet waartoe zij het andere huis gemaakt heeft, dat denzelfden naam draagt. Laat mij maar somtijds in het geluk van dat |
|||||||||
|
huis komen deelen, en wat offer ik dan op?
Niets, niets." Hij kuste mij nog eens; en nu stonden er
tranen in zijne oogen, terwijl hij met een zachtere stem vervolgde: "Esther, mijne liefste, na zoovele jaren heeft
zelfs dit scheiden iets smartelijks. Ik weet, dat mijn misslag u droefheid heeft veroorzaakt. Ver- geef uw ouden voogd, door hem zijne oude plaats in uwe genegenheid terug te geven, en wisch dien misslag uit uw geheugen. Daar, Allan, neem het liefste dat ik heb." Hij stapte onder het groene loofdak uit, bleef
buiten in den zonneschijn staan, en zich met een vroolijk gezicht naar ons omkeerende zeide hij: "Ik zal hiei\' dichtbij ergens te vinden zijn. Het
is oostenwind, huismoedertje, vlak oost! Laat niemand mij meer bedanken; want ik keer nu weder tot al mijne gewoonten als oud vrijer terug, en als iemand deze waarschuwing ver- geet, loop ik weg en kom nooit weerom." Welk een geluk was ons dien dag bescho-
ren, welke blijdschap, welke rust, welke hoop, welke dankbaarheid en zaligheid! Wij zouden trouwen eer de maand om was , maar wanneer wij ons eigen huis in bezit zouden komen ne- men, zou van Ada en Richard afhangen. Wij keerden des anderen daags alle drie naar
Londen terug. Zoodra wij daar aankwamen, ging Allan Richard opzoeken, om hem en mijne lieve Ada ons heuglijk nieuws mede te deelen. Zoo laat als het was wilde ik haar ook nog eens gaan zien, eer ik mij te bed begaf; maar ik ging eerst met mijn voogd naar huis, om thee voor hem te zetten en den ouden stoel naast hem te vullen; want ik dacht er niet gaarne aan, dat die zoo spoedig ledig zou zijn. Toen wij thuis kwamen hoorden wij, dat er
in den loop van den dag driemaal een jongmensch was geweest om mij te spreken; en dat hij, toen hij bij zijn derde bezoek vernam, dat men mij niet voor des avonds tien uren thuis verwachtte, de boodschap had gelaten, "dat hij dan tegen dien tijd nog eens zou aankomen." Hij had ook driemaal zijn kaartje gelaten: — Mr. Guppy. Het spreekt van zelf, dat ik naar het doel
van al die bezoeken poogde te raden, en daar ik mijnheer Guppy altijd een eenigszins comisch personage had gevonden, begon ik over hem te lachen en vertelde mijn voogd van zijn vroeger voorstel en de latere herroeping daarvan. "Dan moeten wij dien held toch eens zien," zeide mijn voogd. Er werd dus last gegeven om mijnheer Guppy, als hij terugkwam, binnen te laten, en nauwelijks hadden wij dit gedaan, of hij was er alweder. Hij werd verlegen toen hij mijn voogd bij mij
vond, maar herstelde zich en zeide: "Hoe vaart ge, mijnheer?" — "Hoe vaart gij mijnheer?" zeide mijn voogd. — "Wel verplicht, mijnheer, zoo tamelijk," antwoordde mijnheerGuppy. "Wilt |
|||||||||
|
MIJNHEER GUPPY IS GROOTMOEDIG. 429
|
|||||||
|
ment in de huur begrepen), en daar ben ik
voornemens onverwijld mijne zaken te beginnen." Hier begon mijnheer Guppy\'s moeder waarlijk
verbazend met haar hoofd te wiegelen, en ieder, dien zij maar in het oog kon krijgen, met een schalkachtigen glimlach aan te kijken. "Het heeft zes kamers, behalve het onder-
huis," zeide mijnheer Guppy, "en gelijk mijne vrienden zeggen, is het zeer gemakkelijk inge- richt. Als ik van mijne vrienden spreek bedoel ik voornamelijk mijn vriend Jobling, die mij, geloof ik," hier zag hij zijn vriend zeer senti- menteel aan, "bijna van de wieg af gekend heeft." Mijnheer Jobling bevestigde dit door met zijne
voeten te scharrelen. "Mijn vriend Jobling zal mij in de betrek-
king van klerk zijne hulp verleenen en in huis wonen," vervolgde mijnheer Guppy. "Mijne moe- der zal ook in huis komen wonen, als haar vierendeeljaars huur in Old-Street ltoad afgeloopen en getermineerd is ; en dus zal er geen gebrek aan gezelschap zijn. Mijn vriend Jobling heeft van nature een aristocratischen smaak, en behalve dat hij bekend is met al wat er in de hoogere kringen omgaat, schenkt hij zijne volle goedkeuring aan de gezindheden, die ik nu zal gaan ontwikkelen." Mijnheer Jobling zeide hierop: "Zekerlijk,"
en verschoof zich een weinigje, om buiten be- reik van den elleboog van mijnheer Guppy\'s moeder te komen. "Nu zal het niet noodig zijn u te zeggen ,
mijnheer, daar gij het vertrouwen van juf- vrouw Surnmerson geniet," hervatte mijnheer Guppy, ("moeder, ik wenschte wel, dat ge zoo goed woudt zijn om u stil te houden) dat jufvrouw Summerson\'s beeld voorheen in mijn hart was geprent, en dat ik haar toen een huwelijksvoorstel heb gedaan." — "Zoo heb ik gehoord," antwoordde mijn voogd. — "Omstan- digheden, geheel buiten mijne macht," ver- volgde mijnheer Guppy, "deden den indruk van dat beeld voor een tijd verllauwen. En in dien tijd heeft jufvrouw Surnmerson zich zeer fat- soenlijk, ik mag er zelfs bijvoegen, zeer groot- moedig gedragen." Mijn voogd klopte mij op den schouder en
scheen zich hiermede te vermaken. "Nu, mijnheer," hervatte mijnheer Guppy,
"ben ik zelf tot zulk eene gemoedsstemming gekomen, zoodat ik wensch haar gedrag met gelijke grootmoedigheid te beantwoorden. Ik wensch jufvrouw Surnmerson te bewijzen, dat ik mij tot eene hoogte kan verheffen, waartoe zij mij misschien niet in staat zou geacht heb- ben. Ik vind, dat het beeld, dat, naar ik dacht, uit mijn hart was uitgeroeid, niet is uitge- roeid. Het heeft nog een geduchten invloed op mij; en daarvoor zwichtende, ben ik genegen om die omstandigheden, waarover wij geen |
|||||||
|
gij mij wel veroorloven mijne moeder te pre-
senteeren , jufvrouw Guppy vandeOld-Street Road, en mijn bijzonder vriend, mijnheer Wee- vle? Dat is te zeggen, mijn vriend heeft den naam van Weevle gevoerd, maar zijn ware naam is eigenlijk Jobling." Mijn voogd verzocht hun te gaan zitten, en
zij namen allen plaats. "Tony," zeide mijnheer Guppy tot zijn vriend,
na eene poos van verlegen stilzwijgen, "wilt gij de zaak eens voordragen ?" — "Doe dat zelf," antwoordde zijn vriend, tamelijk bits. — "Welnu dan, mijnheer Jarndyce," begon mijnheer Guppy, na zich eene poos te hebben bedacht; en zijne moeder scheen dit begin bijzonder vermakelijk te vinden, hetgeen zij toonde door mijnheer Jobling met haar elleboog te stooten, en mij op eene allerzonderlingste manier te wenken; "ik had mij verbeeld, dat ik jufvrouw Suinmer- son alleen zou spreken, en mij eigenlijk niet gereedgemaakt op uwe hooggeachte tegenwoor- digheid. Maar jufvrouw Surnmerson heeft u niis- schien medegedeeld, dat er bij vroegere gele- genheden reeds iets tusschen ons is omgegaan ?" — "Jufvrouw Surnmerson," antwoordde mijn voogd met een glimlach, "heeft mij inder- daad zoo iets medegedeeld." — "Dat maakt de zaak gemakkelijker," hervatte mijnheer Guppy. "Mijnheer, mijn contract met Kenge en Car- boy is afgeloopen, naar ik meen tot volkomen genoegen van alle belanghebbenden. Ik ben nu (na een examen om eene beroerte van te krij- gen, over allerlei zotheden, waarvan iemand eigenlijk niets behoeft te weten) op de rol der praktizijns gebracht, en heb mijn certificaat gelicht — als het u misschien eenig genoegen zou doen het te lezen." — "Wel verplicht, mijn- heer Guppy," antwoordde mijn voogd. "Ik ben volkomen bereid — ik meen de in rechten ge- bruikelijke termen te bezigen — om dat certi- ficaat te admitteeren." Mijnheer Guppy, die iets uit den zak had willen
halen, deed dit dus niet, maar vervolgde: "Ik zelf bezit geen kapitaal, maar mijne moe-
der heeft een gering eigendom, dat als eene lijfrente is vastgezet;" hier wiegelde mijnheer Guppy\'s moeder met haar hoofd, alsof zij niet genoeg kon uitdrukken, hoe dit gezegde haar vermaakte, stopte haar zakdoek in haar mond, en wenkte mij wederom; "en eenig geld voor uitschotten in mijne zaken zal ik altijd zonder interest kunnen bekomen. En dat is een voor- deel, zooals ge begrijpt," zeide mijnheer Guppy met gevoel. — "Zekerlijk een voordeel," ant- woordde mijn voogd. — "Ik heb reeds eenige relatiën," vervolgde mijnheer Guppy, "vooral in de buurt Walcot-Square, Lambeth. Daarom heb ik ook in die buurt een huis ge- nomen, waaraan ik, naar de meening mijner vrienden, een fortuintje heb (belastingen niet noemenswaardig, en gebruik van vastmeuble- |
|||||||
|
■MO
|
TIET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
van allen macht hebben, voorbij te zien, en
de voorstellen, <lie ik de eer had jufvrouw Sum- merson in vroeger tijd te doen, thans te ver- nieuwen. Ik verzoek het huis in Walcot- Square, mijne praktijk en mij zei ven voor hare voeten te mogen leggen met de bede om ze aan te nemen." — "Zeer grootmoedig inder- daad, mijnheer," merkte mijn voogd aan. — "Wel, mijnheer," antwoordde mijnheer Guppy, met naïeve openhartigheid, "ik wensch ook groot- moedig te zijn. Ik denk wel niet, dat ik door jufvrouw Summerson dit aanbod te doen, mij zelven eenigszins weggooi; en dat denken ook mijne vrienden niet. Maar er bestaan toch om- standigheden, die ik vermeen, dat wel tegen eenige kleine gebreken aan mijn kant kunnen overgesteld worden, om de schaal in het ge- lijk te brengen." — "Ik zal het maar op mij nemen, mijnheer," zeide mijn voogd lachend, terwijl hij aan de schel trok, "om uw voorstel uit naam van jufvrouw Summerson te beant- woorden. Zij is zeer gevoelig voor uwe welwil- lenile inzichten, en wenscht u goedenavond en bestendig welzijn." — "Zoo!" zeide mijnheer Guppy, met een wezenloozen blik. "Moet dat als een aanneming, eene afwijzing of een in beraad nemen worden opgevat, mijnheer?" — "Als eene bepaalde afwijzing, als het u belieft," antwooi\'dde mijn voogd. Mijnheer Guppy keek met een gezicht alsof
hij zijne ooien niet kon gelooven naar zijn vriend, naai- zijne moeder, die eensklaps zeer boos scheen te worden, naar den vloer en de zoldering. "Zoo waarlijk?" zeide hij. "Dan, .lobling, als
gij de vriend waart, waarvoor gij u uitgeeft, kondt gij, naar mij dunkt, mijne moeder wel uit de voeten brengen, in plaats van haar er- gens te laten blijven waar zij volstrekt niet noodig is." Doch jufvrouw Guppy verkoos maar niet uit
de voeten gebracht te worden. Zij wilde er niet van hooren. "Pak u de deur uit," zeide zij tot mijn voogd.
"Hoe durft gij dat zeggen? Is mijn zoon u niet goed genoeg? Gij moest u doodschamen. Pak u de deur uit." — "Lieve jufvrouw," antwoordde mijn voogd, "het is niet redelijk mij in mijne eigene kamer buiten de deur te willen zetten." — "Dat kan mij niet schelen," zeide jufvrouw Guppy. "Pak u de deur uit. Als wij u niet goed ge- noeg zijn, ga dan maar iemand halen, die u goed genoeg is. Pak u de deur uit en zoek hem maar op." Ik was volstrekt niet voorbereid op den spoed,
waarmede jufvrouw Guppy van schertsende vroo- 1\'ykheid tot oploopende gramschap kon overgaan. "Pak u de deur uit en ga maar iemand zoe-
ken, die u goed genoeg is," herhaalde zij. "Maak, dat gij wegkomt." Niets scheen haar zoozeer te verbazen en te verontwaardigen, dan dat wij niet voor haar heengingen. "Waarom |
pakt gy u niet weg?" riep zij. "Waarom blijft
gij nog hier?" — "Moeder," viel haar zoon er nu op in, die telkens als zij op mijn voogd wilde afkomen, voor haar ging staan en haar met den schouder terugduwde, "wilt gij uw mond wel houden ?" — "Neen, William," ant- woordde zij. "Dat wil ik niet. Dat wil ik niet, of hij moet zich wegpakken." De heeren Guppy en Jobling drongen haar
echter, toen zij werkelijk beleedigend begon te worden, te zamen de deur uit, en brachten haar, tegen wil en dank, naar beneden. Met eiken trap, dien zij lager daalde, rees hare stem een trap hooger, en steeds bleef zij er op aandringen, dat wij iemand zouden gaan opzoeken, die ons goed genoeg was, en vooral, dat wij ons zouden wegpakken. |
||||||||||
|
LXV.
EEN NIEUW LEVEN.
De zitting van het Hof was wederom geopend,
en mijn voogd vond eene kennisgeving van mijn- heer Kenge, dat het proces over twee dagen zou voorkomen. Daar ik hoop genoeg van het gevonden testament koesterde om er onrustig door te worden, sprak ik met Allan af, dat wij dien morgen naar het Hof zouden gaan. Richard was zeer opgewonden, en zoo zwak, hoewel alleen zijne ziel nog maar ziek was, dat mijne Ada groote behoefte had aan opbeuring en be- moediging. Maar zij zag vooruit — thans niet meer in de verte — naar de hulp, die zij bekomen zou, en liet nooit den moed zinken. Het was in Westminster Hall, dat het
proces weder zou voorkomen. Het was daar zeker al reeds hondermaal vóór geweest, maar ik kon mij niet van het denkbeeld ontdoen , dat dit nu tot eenig gevolg zou kunnen leiden. Wij gingen terstond na het ontbijt van huis, om er bijtijds te zijn, en wandelden te zamen — hoe genoeglijk en vreemd kwam mij dit voor!
— door de levendige straten.
Terwijl wij voortstapten, overleggende wat
wij voor Richard en Ada konden doen, hoorde ik iemand achter mü roepen: "Esther! Mijne lieve Esther! Esther!" En daar was Caddy Jel- lvby, met haar hoofd uit het portier van een rijtuigje, dat zij gehuurd had om haar naar hare leerlingen te brengen (zij had er nu zoo- veel) , alsof zij mij reeds op honderd schreden afstands wilde omhelzen. Ik had haar een briefje geschreven om haar alles te zeggen wat mijn voogd gedaan had, maar had geen oogenblik tijd gehad om haar te gaan opzoeken. Natuur- lijk keerden wij om, en de hartelijke Caddy was zoo verrukt, en praatte met zooveel opge- togenheid over den avond toen zij mij de bloemen gebracht had, en wilde zoo gaarne mijn hoofd, |
|||||||||||
|
JARNDYCE EN JARNDYCE. 431
|
|||||||
|
staan wachten naar iemand, dien wij van aan-
zien kenden. Weldra begon men met groote hoopen papier wég te dragen — hoopen in zak- ken, hoopen al te groot om in zakken gestopt te worden, ontzaglijke massa\'s papier van allerlei vorm en geheel vormeloos, waaronder de dra- gers waggelden, en die zij vooreerst maar ergens op den vloer in de Hall neersmeten, terwijl zij teruggingen om nog meer te halen. Zelfs deze klerken lachten. Wij keken naar de papieren, en daar wij overal Jarndyce en Jarndyce zagen staan, vroegen wij iemand, die er bij stond en een beambte scheen te zijn, of de zaak voorbij was. "Ja," zeide hij, "het is er eindelijk mee uit," en begon toen ook te schateren. Op dit oogenblik bespeurden wij mijnheer
Kenge, die met een gezicht vol vriendelijke def- tigheid het Hof uitkwam en met mijnheer Vholes sprak, die zeer eerbiedig was en zijn eigen zak droeg. Mijnheer Vholes was de eerste, die ons zag. "Daar is jufvrouw Summerson, mijnheer,"
zeide hij, "en mijnheer Woodcourt." — "Ei, inderdaad ! Ja! Waarlijk !" zeide mijnheer Kenge, en nam met hoffelijke beleefdheid zijn hoed voor mij af. "Hoe vaart ge, jufvrouw? Zeer vereerd u te zien. Mijnheer Jarndyce is niet hier?" Neen. Hij kwam daar ook nooit, herinnerde
ik hem. "Het is ook waarlijk wel goed, dat hij van-
daag niet hier is," hervatte mijnheer Kenge, "want zijne — zal ik, bij afwezigheid van mijn goeden vriend, zijne onoverwinnelijke voorin- genomenheid zeggen? — zou misschien nog maar versterkt zijn geworden; — niet met reden, maar toch misschien versterkt." — "Wat is er dan vandaag gedaan?" vroeg Allan. — "Neem mij niet kwalijk!" zeide mijnheer Kenge, metover- groote beleefdheid. — "Wat is er vandaag ge- daan?"— "Wat er gedaan is," herhaalde mijn- heer Kenge. "Ja. Er is niet veel gedaan, niet veel. Wij zijn opgehouden — eensklaps gestuit, zou ik zeggen — op den — zal ik het den drem- pel noemen?" — "Wordt dat testament voor een echt document gehouden, mijnheer ?" zeide Allan. "Wilt gij ons dat maar zeggen ?" — "Zeer gaarne, als ik maar kon/\'antwoordde mijnheer Kenge. "Maar wij zijn daar niet toe gekomen, wij zijn daar niet toe gekomen." — "Wij zijn daar niet toe gekomen," herhaalde mijnheer Vholes, alsof zijne doffe gesmoorde stem eene echo was. — "Gij moet bedenken, mijnheer Woodcourt," merkte mijnheer Kenge aan, en gebruikte daarbij zijn zilveren troffel, met glad- strijkende overreding, "dat dit een groot proces is geweest, dat dit een langdurig proces is ge- weest, dat dit een ingewikkeld proces is geweest. Jarndyce en Jarndyce is, niet ongepast, een Monument van Kanselarij-praktijk genoemd." — "Waarop het Geduld lang heeft zitten treuren ," zeide Allan. — "Aardig gezegd, mijnheer," ant- woordde mijnheer Kenge, met het minzame |
|||||||
|
met hoed en al, tusschen hare handen druk-
ken, en op hare wilde manier te werk gaan, mij allerlei mooie namen geven, en Allan zeggen, dat ik de hemel weet wat voor haar gedaan had, dat ik wel genoodzaakt was in het rijtuigje te komen en haar tot bedaren te brengen, door haar te laten zeggen en doen wat zij maar verkoos. Allan, die bij het por- tier bleef staan, was evenzeer in zijn schik als Caddy, en ik was evenzeer in mijn schik als een van beiden; en toen ik weder uit het rij- tuigje was, en Caddy lachend, en rood, en alles behalve ongehavend, stond na te kijken, was ik verwonderd, dat ik nog zoo was weg- gekomen. Zij keek ons uit het portier na, zoo- lang zij ons maar zien kon. Dit deed ons omtrent een kwartier te laat
komen, en toen wij West mins ter Hall be- reikten, bevonden wij, dat de zitting reeds was begonnen. Nog erger, wij vonden zulk een on- gewoon gedrang in het Hof der Kanselarij, dat de zaal tot aan de deur toe vol was, en wij niet konden zien of hooren wat er binnen om- ging. Het scheen iets koddigs te zijn, want nu en dan werd er gelachen en "stilte!" geroe- pen. Het scheen ook iets belangwekkends te zijn, want iedereen drong en duwde om dich- ter bij te komen. Het scheen iets te zijn, dat de heeren van het vak ook vroolijk maakte, want buiten het gedrang waren verscheidene jonge praktizyns met pruiken en bakkebaarden, en als de een den ander er van vertelde, sta- ken zij de handen in de zakken, bogen zich geheel krom van het lachen en stapten stam- pende heen en weder. Wij vroegen een heer dicht bij ons, of hij
ook wist welke zaak er in behandeling was? Hij antwoordde Jarndyce en Jarndyce. Wij vroe- gen verder, of hij ook wist wat er mede ge- beurde? Hij zeide, dat hij dit waarlijk niet wist, dat niemand dit ooit deed; maar zoover hij het kon begrijpen, was het er mede gedaan. Ge- daan voor vandaag? vroegen wij hem. Neen, zeide hij; gedaan voor goed en al. Gedaan voor goed en al!
Toen wij dit onverklaarbare antwoord hoor-
den, zagen wij elkander vol verbazing aan. Kon het mogelijk zijn, dat het gevonden testament alles op eens had te recht gebracht, en dat Kichard en Ada rijk zouden worden ? Dit scheen al te mooi om waar te zijn. Helaas, het was ook zoo! Onze onzekerheid duurde maar kort, want
weldra begon er opschudding te komen, en kwamen de menschen, rood en warm, naar buiten stroomen en brachten een benauwden walm met zich mede. Evenwel waren allen vol lachlust en geleken meer naar menschen, die een kluchtspel of een potsenmaker hadden ge- zien , dan naar toehoorders, die uit een gerechts- hof kwamen. WTij gingen op zijde en bleven |
|||||||
|
HET VERLATEN HülS.
|
|||||||||
|
432
|
|||||||||
|
eenige aandoening te laten blijken, "met dat
proces te hebben afgedaan, op welke manier dan ook, is grooter zegen, dan ik had durven verwachten. Maar die arme Richard en Ada!" Wij spraken den geheelen morgen over hen
en overlegden wat er met mogelijkheid voor hen zou te doen zijn. In den namiddag ging mijn voogd met mij naar S\'y m o n d\'s I n n en liet mij aan de deur. Ik ging naar boven. Toen mijne lieveling mijne voetstappen hoorde, kwam zij naar buiten op het portaal en sloeg hare armen om mijn hals; maar zij bedwong spoedig hare aan- doening en zeide mij, dat Richard verscheidene malen naar mij gevraagd had. Allan had hem in het Hof in een hoekje vinden zitten, verhaalde zij mij, alsof hij in een steenen beeld was veranderd. Toen hij uit die verdooving werd opgewekt, was hij opgevlogen, alsof hij met eene toornige stem den rechter wilde aanspreken. Hij had moeten zwijgen, omdat hij zijn mond vol bloed kreeg, en Allan had hem naar huis gebracht. Toen ik binnenkwam, lag hij met geslotene
oogen op de sofa. Ei\'stonden medicijnen op de tafel; men had de kamer donker en zoo luchtig mogelijk gemaakt, en het was er zeer ordelijk en stil. Allan stond achter hem en sloeg hem met ernstige oogen gade. Zijn gezicht kwam mij voor, geheel kleurloos te zijn, en nu ik hem zag zonder dat hij mij zag, merkte ik voor de eerste maal op, hoe hij was uitgeteerd. En toch was hij nu jeugdiger en schooner dan ik hem in langen tijd had gezien. Ik zette mij zwijgend bij hem neer. Weldra
de oogen openende, zeide hij met eene zwakke stem maar met zijn ouden glimlach: "Dame Duiden, geef my een kus, lieve!" Het was eene verrassing en een troost voor mij,
dat ik hem in zijn zwakken toestand opgeruimd en levendig vond. Hij verheugde zich meer, zeide hij over ons voorgenomen huwelijk, dan hij met woor- den kon zeggen. Mijn aanstaande was voor hem en Ada een beschermengel geweest, en hij zegende ons beide en wenschte ons al het geluk, dat het leven kon opleveren. Het was mij bijna alsof mijn eigen hart moest breken, toen ik hem de hand van mijn aanstaande zag vatten en aan zijne borst drukken. Wij spraken zooveel mogelijk over de toe-
komst, en hij zeide verscheidene malen, dat hij bij ons huwelijk tegenwoordig moest zijn, als hij maar op zijne voeten kon staan. Ada zou hem op eene of andere manier wel weten te brengen, zeide hij. "Wel zeker, liefste Richard." Maar toen mijne lieveling hem met zooveel vertrouwende hoop, met zulk eene hemelsche blijmoedigheid, antwoord gaf, aan de hulp den- kende , die zij bekomen zou en zoo nabij was — toen wist ik toch wel — wist ik toch wel! Het was niet goed voor hem veel te spre-
ken, en toen hij zweeg, zwegen wij ook. Naast hem blijvende zitten, hield ik mij alsof ik ijverig |
|||||||||
|
lachje, flat hem eigen was. "Heel aardig. Gij
moet verder bedenken, mijnheer Woodcourt," tot barschheid toe deftig wordende, "dat aan de talrijke bezwaren, incidenten, meesterlijke fictiën en vormen van procedure, die in deze groote zaak zijn voorgekomen, veel studie, ta- lent, welsprekendheid, kunde en vernuft zijn ten koste gelegd. Sedert vele jaren zijn — eh! — ik wilde zeggen de bloem der balie en de
— eh! — ik mag er bijvoegen de rijpe herfst-
vruchten der rechtbank — met kwistige hand aan .larnd vee en .larndyce opgeofferd. Indien dit groote proces het publiek tot voordeel en het land tot sieraad strekt, mijnheer, moet het ook met geld en geldswaarde betaald worden."—"Mijnheer Kenge," zeide Allan, voor wien in een oogen- blik een licht scheen op te gaan. "Neem mij niet kwalijk, maar wij hebben weinig tijd. Heb ik wel begrepen, dat het nu blijkt, dat de ge- heele nalatenschap door de kosten is verzwol- gen?" — "Hm! Ik geloof van ja," antwoordde mijnheer Kenge. "Mijnheer Vholes, wat zegt gij ?" — "Ik geloof van ja," zeide mijnheer Vholes. — "En dat dus het proces vervalt en te niet
loopt?" —"Waarschijnlijk," antwoordde mijn- heer Kenge. "Mijnheer Vholes?" — "Waarschijn- lyk," zeide mijnheer Vholes. — "Ach, lieve Esther," fluisterde Allan, "dit zal Richard het hart breken." Ik zag zulk een schrik in zijn gezicht, en hij
kende Richard zoo goed en had zijn langzaam verval zoo lang waargenomen, dat datgene, wat mijne lieve Ada mij eens uit de volheid harer angstige liefde had gezegd , mij nu als het ge- lui eener doodklok in de ooien klonk. "Indien gij mijnheer C. mocht willen spreken ,
mijnheer," zeide mijnheer Vholes, ons achter- op komende, "zult gij hem in het Hof vinden. Ik liet hem daar. Hij wilde nog wat rusten." Terwijl hij mij aanzag met dien langzaam
verslindenden blik, die hem eigen was, de koor- den van zijn zak om zijne hand wond, endaar- mede mijnheer Kenge naliep, wiens bescher- mende schaduw hij niet scheen te durven ver- laten , maakte hij een nokkend geluid, alsof hij het laatste brokje van zijn cliënt verzwolg; en toen gleed zijne zwarte, smalle, spookach- tige gedaante naar de lange deur aan het einde der zaal. "Lieve Esther," zeide Allan, "laat hem, dien
gij mij hebt toevertrouwd, voor eene korte poos aan mij alleen over. Ga met dit bericht naar huis en kom dan straks bij Ada." Ik wilde niet, dat hij mij naar eene koets
bracht, maar drong hein, dat hij zonder een oogenblik te dralen naar Richard zou gaan en mij maar alleen laten; ik zou doen gelijk hij verlangde. Ik haastte mij naar huis, vond daar mijn voogd en vertelde hem langzamerhand welk nieuws ik had medegebracht. "Huismoe- dertje," zeide hij, zonder, wat hem zei ven betrof, |
|||||||||
|
RICITAM) MOET EEN NIEUW LEVEN BEGINNEN.
|
||||||||||||||
|
m
|
||||||||||||||
|
zien. Wij waren allen verbijsterd, Richard, meer
of minder. Maar wat komt er dat op aan! Hoe gaat het, mijn beste jongen?" — "Ik ben zeer zwak, mijnheer, maar ik hoop. dat ik wel weer sterker zal worden. Ik moet een nieuw leven beginnen." — "Ja waarlijk; wel gezegd!" riep mijn voogd uit. — "Ik zal het nu niet op de oude manier beginnen," zeide Richard met een treurigen glimlach. "Ik heb nu eeno les gekre- gen, mijnheer. Het was eene harde les: maar gij kunt waarlijk verzekerd zijn, dat zij mij nut heeft gedaan." — "Kom , kom ," zeide mijn voogd |
||||||||||||||
|
aan naaiwerk van Ada bezig was, daar hij er
altijd mede placht te schertsen, dat ik zoo naar- stig was. Ada leunde over zijn kussen en liet zijn hoofd op liaar arm rusten. Dikwijls slui- merde hij, en wanneer hij wakker werd zon- der hem te zien, zeide hij altijd het eerst: "Waar is Woodcourt?" De avond was gevallen, toen ik mijne oogen
opsloeg en mijn voogd op het portaal zag staan. "Wie is daar, Dame Durden?" vroeg Richard.
De deur was achter hem, maar hij had op
mijn gezicht gelezen, dat er iemand was. |
||||||||||||||
|
VOLUMNU\'S TOEWUmXG AAN SIR LEICESTER. (blz. 436).
|
||||||||||||||
|
ji Ik zag Allan aan om hem raad te vragen,
en daar hij "ja!" knikte, bukte ik mij naar Richard en zeide het hem. Mijn voogd zag wat er omging, kwam in een oogenblik zachtjes bjj mij en legde zijne hand op die van Richard. "O, m\'ynheer!" zeide \'Richard. "Gij z\'y\'t een
braaf man, een goed man!" en voor de eer- ste maal barstte hy in tranen uit. Myn voogd — waarlyk een model voor een
braaf en goed man — zette zich, Richard\'s hand nog vasthoudende, op mijne plaats. "Myn lieve Rick," zeide hij, "de wolken zijn
verdreven en het is nu helder. Wij kunnen nu |
||||||||||||||
|
om hem te troosten, "kom, kom, beste jon-
gen!" — "Ik dacht daar, mijnheer," hervatte Richard, "dat er niets op de wereld is, dat ik zoo gaarne zou zien als hun huis — Dame Dur- den\'s én Woodcourt\'s huis. Als ik daarheen kon gebracht worden, zoodra ik sterk genoeg ben, denk ik, dat ik daar spoediger beter zou worden dan ergens anders." — "Wel, dat heb ik ook al gedacht, Rick," zeide myn voogd, "en ons huismoedertje insgelijks. Zij en ik heb- ben er vandaag juist over gesproken. Ik durf wel zeggen, dat haar man er niet tegen zal hebben. Wat denkt gy daarvan?" |
||||||||||||||
|
n
|
||||||||||||||
|
434 HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||
|
Richard glimlachte, en lichtte zijn arm op,
om Allan aan te raken, die aan het hoofdeinde van zijn leger stond. "Ik zeg niets van Ada," zeide Richard, "maar
ik denk wel aan haar en heb heel veel over haar gedacht. Zie haar eens — zie haar daar eens, mijnheer, over dit kussen gebogen staan, terwijl zij zelve zooveel behoefte aan rust heeft, die goede, lieve, arme vrouw!" Hij sloot haar in zijne armen, en niemand
van ons sprak een woord. Hij liet haar lang- zamerhand los, en zij zag ons aan en toen naar omhoog en bewoog hare lippen. "Als ik op het Verlaten Huis kom, mijn-
heer," zeide Richard, "zal ik u veel te vertel- len hebben, en zult gij mij veel te wijzen heb- ben. (Jij gaat toch ook mede, niet waar.\'" — "Zonder twijfel, beste Rick." — "Ik ben u dank- baar. Daar herken ik u weder in," zeide Richard; "maar ik herken u in alles. Zij hebben mij ge- zegd hoe gij het hebt aangelegd en dat gij overal Esther\'s smaak en manieren hebt onthouden. Het zal zijn alsof\' ik weder op het oude Verla- ten Huis kwam." — "En daar zult gij ook ko- men, hoop ik, Rick. Ik ben nu weder een- zaam, weet ge, en het zal eene weldaad zijn eens bij mij te komen. Eene weldaad zijn bij mij te komen, melieve I" herhaalde hij, zich naar Ada koerende, streek zacht met zijne hand over hare gouden lokken en drukte eene krul daarvan aan zijne lippen. Ik geloof\', dat hij bij zich zelven de gelofte deed om haar te verzorgen als zij alleen bleef. — "Het was alleen een onrustige droom, niet waar ?" zeide Richard, en vatte mijn voogd met vuur bij beide handen. — "An- ders niet, Rick; anders niet."— "En daar gij zoo goed zijt, kunt gij dien als een droom over het hoofd zien, en den drooiner verge- ven en beklagen, en hem troosten en bemoe- digen als hij wakker wordt?" — "Waarlijk, dat kan ik. Wat ben ik anders, Rick, dan ook een drooiner.\'" — "Ik zal een nieuw leven begin- nen," zeide Richard, meteen glans in zijneoogen. Mijn aanstaande kwam wat dichter bij Ada,
en ik zag hem plechtig zijne hand opbellen om mijn voogd te waarschuwen. "Wanneer zal ik hier vandaan gaan naar
dat heerlijke land waar ik den ouden tijd terug- vind, waar ik kracht zal hebben om te ver- tellen wat Ada voor mij geweest is, waar ik in staat zal zijn 0111 mij te herinneren hoe ver- blind ik ben geweest en hoeveel verkeerdheden ik begaan heb, waar ik mij zal voorbereiden om een gids voor mijn nog ongeboren kind te zijn.\'" zeide Richard. "Wanneer zal ik gaan?" — "Zoodra ge maar sterk genoeg zijt, beste Rick," antwoordde mijn voogd. — "Ada, mijne beste!" Hij poogde zich wat op te richten. Allan
beurde hein zoover op, dat zij hem aan hare borst kon houden ; en\' dit had hij verlangd. |
|||||||||
|
"Ik heb u veel kwaad gedaan, beste vrouw.
Ik arme dwaalgeest ben eene schaduw op uw pad geweest; ik heb u getrouwd om u in ar- moede en onrust te brengen; ik heb uw eigen- dom in den wind gestrooid. Wilt ge mij dat al- les vergeven, mijne Ada, eer ik een nieuw le- ven begin?" Een glimlach verhelderde zijn gelaat, toen
zij zich boog om hem een kus te geven. Lang- zaam liet hij zijn hoofd aan hare borst zinken, sloot zijne armen vaster om haar hals, en zon- der een afscheidssnik begon hij een nieuw le- ven. Niet in deze wereld, o, niet in deze. In die wereld, welke deze te recht brengt. Toen alles stil was, zeer laat, kwam het arme
jufvrouwtje Flite schreiende bij mij, en zeide mij, dat zij hare vogeltjes de vrijheid had gegeven. |
|||||||||
|
LXVI.
DE UEDLOCK\'S.
Er heerseht eene stilte op Kastanje-Hof in
dezen veranderden tijd, even diep als die over een gedeelte der familiegeschiedenis rust. Het gerucht zegt, dat Sir Leicester sommige men- schen, die gesproken konden hebben, betaalde om stil te zwijgen; maar dit is een (lauw ge- rucht, dat zachtjes duisterend rondkruipt, en als het een helderder vonkje levens vertoont, sterft dit spoedig weder weg. Men weet voor- zeker, dat de schoone Lady Dedlock in het praalgraf in het park ligt, waar het geboomte omhoog een donker gewelf vormt, en de uil des nachts de bosschen doet weergalmen; maar waar vandaan zij naar huis gebracht werd, om op die eenzame plek begraven te worden, of hoe zij gestorven is, is een raadselachtig ge- heim. Sommige harer oude vriendinnen, vooral te vinden onder de bekoorsters met een per- zikblos op de wangen en beenderige halzen, zeiden wel eens, terwijl zij op eene akelige manier met groote waaiers speelden — als wa- ren zij, na het verlies van alle andere cava- liers, genoodzaakt met den gr\'ynzenden dood te koketteeren — ten aanhoore der verzamelde groote wereld, hoe zij zich verwonderden, dat de asch der in dat praalgraf gehuisde Dedlock\'s niet in opstand kwam tegen haar heiligschen- nend gezelschap. Maar de doode Dedlock\'s laten zich dit koeltjes welgevallen en men weet niet, dat zij er zich ooit over beklaagd hebben. Uit het varenkruid in het dal, langs het
slingerende rijpad tussehen het geboomte, na- dert somtijds het geluid van hoefslagen deze eenzame plek. Dan zou men Sir Leicester kun- nen zien — ziekelijk, gebogen en bijna blind, maar nog van een deftig voorkomen — die, in gezelschap van een torsen gespierd man, hem altijd dicht op zijde blijvende, komt aan- |
|||||||||
|
DE VERANDERDE PLAATS IN LINCOLNSHTRE. V.l~>
|
|||||||
|
Schoon en roerend is het, de deftige oude
huishoudster (thans hardhooriger dan voorheen) aan den arm van haar zoon naar de kerk te zien gaan, en de betrekking van deze twee op Sir Leicester, en van hem op hen, op te mer- ken, hetgeen echter weinigen doen, want het huis ziet tegenwoordig niet veel gezelschap. In het warme zomerweder krijgen zij echter be- zoek. Dan ziet men een grijzen mantel en eene paraplu, anders op Kastanje-Hof onbekend , tus- schen het geboomte omdwalen; dan ziet men somtijds twee jonge juffertjes in afgelegene hoek- jes van het park niet elkander stoeien en dar- telen, en den rook van twee pijpen, voor de deur van den gewezen cavalerist, kronkelend in de geurige avondlucht opstijgen. Dan hoort men in het huisje een fluitje, dat de krijgs- haftige wijs van de Britsche Grenadiers laat klinken; en als de avond valt hoort men, ter- wijl twee mannen te zamen op en neer wan- delen , eene grove, onbuigzame stem brommen : "Maar voor mijn oudje wil ik dat nooit beken- nen. De subordinatie moet gehandhaafd worden." Het grootste gedeelte van het huis is gesloten,
en men laat het niet meer aan vreemdelingen zien. Evenwel heeft Sir Leicester nog eene soort van kleine hofhouding in het lange salon, en zit daar op zijne oude plaats voor mylady\'s por- tret. Des avonds door groote tochtschermen om- sloten en tot die plek beperkt, schijnt het licht in het salon langzamerhand te verflauwen en in te krimpen, tot het eens niet meer schij- nen zal. Nog korten tijd en het zal voor Sir Leicester geheel uitgedoofd zijn; en de klamme deur van het praalgraf, die zoo vast sluit en er zoo onverbiddelijk uitziet, zal zich geopend hebben om hem te ontvangen. Volumnia, die met het verloop des tijds wat
het rood in haar gezicht betreft helderder schar- laken, en wat het wit betreft gelei\' wordt, leest in de lange avonden voor Sir Leicester, en moet allerlei kunstjes te baat nemen om haar geeuwen te verbergen: waaronder het voor- naamste en beste is, het parelsnoer tusschen hare rooskleurige lippen te nemen. Langdradige verhandelingen over de cpaestie tusschen Buffy en Boodle, waarin bewezen wordt, dat Buffy onberispelijk en Boodle een schavuit is, en hoe het land verloren moet gaan als het voor Boodle en tegen Buffy, of gered zal worden als het voor Buffy en tegen Boodle partij kiest (het moet een van beide doen en kan niets anders kiezen), maken hare voornaamste lectuur uit. Het is Sir Leicester tamelijk onverschillig wat zij leest en hij schijnt er niet veel naar te lui- steren; behalve dat hij altijd helder wakker wordt, zoodra Volumnia het waagt om op te houden en dan met eene luidklinkende stem het laatste woord herhaalt en met zeker onge- noegen verzoekt te mogen weten of zij moede wordt? Volumnia heeft echter, terwijl zij zoo |
|||||||
|
rijden. Als zij op zekere plek voor de deur van
het praalgraf komen . blijft Sir Leicester\'s paard uit gewoonte van zelf stilstaan, en dan neemt de grijze edelman zijn hoed af en vertoeft eenige oogenblikken, eer zij weder voortrijden. De oorlog met den vermetelen Boythorn blijft
nog woeden, hoewel met onzekere tusschen- poozen. en nu heet, dan weder flauw, flik- keronde gelijk een ongestadig vuur. De waar- heid is, naar men zegt, dat, toen Sir Leicester voorgoed naar Lincolnshire kwam, Boy- thorn duidelijk zijn verlangen toonde om van zijn recht af te zien en alles te doen wat Sir Leicester maar wilde; hetgeen Sir Leicester, die dit voor eene inschikkelijkheid ter wille van zijn ziekelijken toestand of zijn ongeluk hield, zoo ten hoogste kwalijk nam, waardoor hij zich zoo deftig gegriefd toonde, dat Boy- thorn zich genoodzaakt vond om eene in het oog loopende vijandelijkheid te plegen, ten einde zijn buurman weder tot zich zelven te brengen. Om dezelfde reden blijft Boythorn bij den betwisten doorgang de geduchtste waar- schuwingen aanplakken en (met zijn vogeltje op zijn hoofd) in de heilige schuilplaats van zijn eigen huis heftig tegen Sir Leicester uit- varen; en insgelijks om dezelfde reden blijft hij hem in de kerk als vanouds uittarten, door eene koele onbewustheid van zijn bestaan te veinzen. Men fluistert echter, dat hij, wan- neer hij het ergst tegen zijn ouden vijand uit- buldert, waarlijk de meeste welwillendheid voor hem toont; en dat Sir Leicester, in zijne ver- hevene onverzoenlijkheid, weinig vermoedt hoe- veel men doet om hem zijn zin te geven. Even weinig vermoedt hij van de betrekking, die er tusschen hem en zijn tegenstander bestaat, door het zieleleed, dat twee zusters hun berokkend hebben; en zijn tegenstander, die dit nu weet, is de man niet om het hem te zeggen. Zoo duren de vijandelijkheden voort, ten genoegen van beide partijen. In een der portierswoningen van het park,
dat huisje in het gezicht van het heerenhuis, waar eens, toen er in Lincolnshire eene overstrooming was, mylady het kind van den boschwachter placht te zien, woont thans die forsch gespierde man, die voorheen dragonder is geweest. Eenige gedachtenissen van zijn vroeger beroep hangen aan de muren; en het is de liefste uitspanning van een kreupel man- neke, dat bij den stal geplaatst is, deze wape- nen altijd blinkend te houden. Dat manneke heeft het altijd even d,ruk met het poetsen van stijgbeugels, bitten, kinkettingen en alles, dat in of om een stal maar gepoetst kan worden; hij verslijt zijn leven met schuren. Ruig en erg gehavend ziet dat manneke er uit; hij gelijkt wel eenigszins naar een ouden hond van een of ander basterd-ras, die slechte dagen gehad heeft. Hij luistert naar den naam van Phil. |
|||||||
|
436
|
|||||||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
|||||||||||
|
als een vogeltje rondhuppelde en aan papieren
pikte, eene aanteekening gevonden van iets, dat zij te wachten heeft indien haar geëerden bloedverwant iets mocht overkomen, en dit iets is eene ruime vergoeding voor de vervelendste lectuur. De neven zijn over het algemeen eenigszins
bang voor Kastanje-Hof en de daar thans heer- schende eentonigheid geworden; maar in het jachtseizoen willen zij er toch wel eens heen, en dan hoort men geweerschoten in de plant- soenen, en staan eenige verspreide oppassers en jagers op de oude verzamelplaatsen naar ver- veelzieke paren of drietallen neven te wach- ten. De flauwe neef, die in dat akelige huis nog flauwer wordt, verzinkt in eene schrikke- lijke neerslachtigheid , ligt, wanneer hij niet met een geweer ronddwaalt, als een boeteling op eene sofa te zuchten, en betuigt, dat zulk een verduiveld gevangenishol genoeg is om iemand voor altijd zijn bekomst te geven. De eenige groote dagen voor Volumnia, nu
het buiten in Lincolnshire zoo veranderd is, zijn die zeldzame en ver van elkander ge- scheidene dagen, wanneer zij gelegenheid heeft om ten nutte van het land of het graafschap een publiek bal tot sieraad te strekken. Dan herneemt de ingebakerde sylphide wederom hare feeën-gedaante , en begeeft zich met blijdschap onder nefelijk geleide naar de oude, veertien mijlen verwijderde assemblee-zaal, welkegedu- rende driehonderd vier en zestig dagen van een gewoon jaar eene soort van antipodische prullenkamer is , vol omgekeerde tafels en stoe- len. Dan verovert zij weder alle harten door hare minzaamheid en kinderlijke levendigheid, en huppelt zij weder rond gelijk in de dagen, toen de oude generaal, die nu zijn mond al te vol tanden heeft, nog geene daarvan met twee guinjes het stuk had betaald. Dan zweeft zij weder, als eene landelijke nimf van goede fa- milie, door de reien van den dans, en nade- ren haar de verliefde herders met thee, limo- nade, boterhammetjes en eerbiedige hulde. Dan is zij beurtelings goedig en wreed, statig en eenvoudig, telkens wat anders, vol bekoorlijke wispelturigheid. Dan zou men eene zonderlinge vergelijking kunnen maken tusschen haar en de kleine glazen lustres uit eene vorige eeuw, welke die assemblee-zaal versieren, en die met hunne magere armen, schralle belletjes, bloote knoppen, waarvan de bellen zijn afgevallen, bloote stelen, waar beide, knoppen en bellen verdwenen zijn, en Dauwen llikkerglans, allen zooveel Volumnia\'s schijnen te wezen. Voor het overige is het leven op Kastanje-
Hof voor Volumnia eene uitgestrekte ledigheid in een onbewoonbaar groot huis, uitziende op boomen, die zuchtend de handen wringen, de hoofden buigen en met eentonige treurigheid hunne tranen tegen de vensterruiten spatten. |
|||||||||||
|
Een labyrint van grootheid, minder het eigen-
dom eener oude familie van menschelijke we- zens en hnnne spookachtige afbeeldselen, dan wel eene oudere familie van fluisterende en donderende echo\'s, die bij het minste geluid uit hare honderd graven oprijzen en galmend door het geheele gebouw dwalen. Eene wildernis van ongebruikte gangen en
trappen , langs welke men, als men des avonds in eene slaapkamer eene kam op den grond laat vallen, een sluipenden voetstap met eene bood- schap door het geheele huis zendt. Een ver- blijf, waar weinige menschen gaarne alleen rondgaan; waar eene meid begint te gillen als het vuur een knap geeft, zich gewent om over elke kleinigheid te schreien, een slacht- ofler van zenuwachtige neerslachtigheid wordt, hare huur opzegt en vertrekt. Zoo is het met Kastanje-Hof. Zoo voor het
grootste gedeelte aan duisternis en ledigheid gewijd; met zoo weinig verandering bij zomer, zonneschijn of betrokken winterweder; altijd zoo somber en stil — geene vlag, die nu over dag wappert, geene verlichte vensters, die des avonds (likkeren , geene familie, die komt en gaat, geene gasten, om de koude, doode ka- mers te bezielen; nergens leven of beweging; — zoo zijn, zelfs voor het oog van den vreem- deling, hartstocht en trots op het buiten in Lincolnshire uitgestorven, en heer scht daar thans de dolle rust van het graf. |
|||||||||||
|
LXVII.
BESLUIT VAN ESTIIER\'S VERHAAL.
Zeven gelukkige jaren lang ben ik nu mees-
teres van het Verlaten Huis geweest. De wei- nige woorden, die ik nog bij het geschrevene heb te voegen, zullen spoedig op het papier staan ; en dan zullen ik en de onbekende vriend of vriendin, aan wie ik schrijf, voor altijd schei- den. Niet zonder veel dierbaar herdenken aan mijne zijde. Ook niet, hoop ik, zonder iets daar- van aan zijn of haar kant. Zij gaven mijne lieve Ada in mijne armen
en vele weken lang verliet ik haar niet. Het kindje, dat zooveel had moeten doen, werd geboren eer de zoden op het graf des vaders werden gelegd. Het was een knaapje; en ik, mijn man en mijn voogd gaven hem den naam van zijn vader. De hulp waarop mijne hartsvriendin rekende,
viel haar toch ten deel, hoewel zij haar, in de wijsheid des Eeuwigen, tot een ander oogmerk werd verleend. Hoewel dit wichtje gezonden werd om do moeder, en niet den vader,\'tot zegen en heil te wezen, had het toch macht daartoe. Wanneer ik de kracht van dat zwakke handje zag, en hoe eene enkele aanraking daar- |
|||||||||||
|
ESTHEIVS VERHAAL SPOEDT TEN EINDE. 4H7
|
|||||||
|
haar hart. Mijnheer Jellyby slijt zijne avonden
in hare nieuwe woning met zijn boofd tegen den muur, gelijk hij in de oude placht te doen. Ik heb hooren vertellen, dat mevrouw Jellyby zeer veel verdriet had gehad van haar dochters laaggeestig huwelijk en beroep; maar ik hoop, dat zij het door den tijd te boven is gekomen. Zij is met Borrioboola Gha te leur gesteld. Die onderneming is geheel mislukt, dewijl de koningvan Dorrioboo la ieder, die het klimaat overleefde, voor rum wilde verkoopen; maar zij heeft zich nu het recht der vrouwen, om zitting in het parlement te nemen, aangetrokken, en Caddy zegt mij, dat dit eene roeping is, die nog meer correspondentie veroorzaakt dan de vorige. Ik had bijna Caddy\'s ongelukkig doch- tertje vergeten. Zij is nu zoo nietig klein niet meer, maar zij is doofstom. Ik geloof, dat er nooit beter moeder dan Caddy is geweest, die in haar karigen vrijen tijd ontelbare kunsten leert om het droevig lot van haar kind te ver- zachten. Alsof ik nooit met Caddy moest gedaan hebben,
komen mij nu nog Peepy en de oude heer Turveydrop in gedachten. Peepy is aan het tolkantoor geplaatst en maakt het zeer goed. De oude heer Turveydrop, thans zeer zwaar- lijvig, onthaalt nog de stad op het schouwspel zijner welgemanierdheid, vermaakt zich nog op zijne oude manier, en wordt nog op de oude manier voor datgene gehouden, waarvoor hij zich uitgeeft. Peepy blijft nog zijn gunste- ling, en men verneemt, dat hij dezen eene Fransche pendule in zijne kleedkamer heeft gelegateerd, waarvan hij bijzonder veel houdt — en die zijn eigendom niet is. Het eerste geld, dat wij overhielden, besteed-
den wij om ons aardig huisje te vergrooten, door eene kleine Bromkamer voor mijn voogd aan te bouwen, die wij, toen hij ons de volgende maal kwam bezoeken, met groote pracht in- wijdden. Ik doe mijn best om dit alles luchtig te schrijven, omdat, nu ik het einde nader, mijn hart vol wordt; maar als ik van hem schrijf kan ik mijne tranen niet bedwingen. Ik kan hem nooit aanzien, of ik hoor onzen
armen lieven Richard hem een goed en braaf man noemen. Voor Ada en haar bevallig knaapje is hij de teederste vader; voor mij is hij wat hij altijd geweest is, en welken naam kan ik daaraan geven. Hij is de beste en liefste vriend van mijn man, de lieveling onzer kinderen, het voorwerp onzer hartelijkste liefde en eerbied. En toch, terwijl het mij is alsof hij een wezen van verhevener aard was, ben ik zoo gemeen- zaam met hem en zoo op mijn gemak bij hem, dat ik mij bijna over mij zelve verwonder. Ik heb nooit mijne oude namen verloren, en hij den zijnen ook niet; en wanneer hij bij ons is, zit ik ook nooit op eene andere plaats dan op mijn ouden stoel naast hem. Grootje Trot, |
|||||||
|
van Ada\'s hart kon lieelen en haar wederom
leeren hopen, ontwaarde ik een nieuw gevoel van Gods goedheid en liefde. Beide bleven gezond , en na verloop van eeni-
gen tijd zag ik mijne lieve Ada, met haar kind op den arm, in mijn landelijken tuin wandelen. Ik was toen getrouwd. Ik was de gelukkigste der gelukkigen. Eindelijk kwam mijn voogd ons opzoeken en
vroeg Ada, wanneer zij naar huis zou komen? "Heide huizen zijn uw thuis, lieve," zeide
hij, "maar het oudste Verlaten Huis maakt aan- spraak op den voorrang. Als gij en mijn jon- gen sterk genoeg daartoe zijt, moet gij uw huis in bezit komen nemen." Ada noemde hem "haar liefsten neef John."
Maar hij zeide: Neen , het moest nu voogd we- zen. Hij was voortaan haar voogd en die van het knaapje, en hij had nog eene oude betrek- king op dien naam. Zij noemde hem dus voogd, en heeft hem sedert altijd voogd blijven noe- men. De kinderen kennen hem bij geen ande- ren naam. Ik zeg kinderen; ik heb twee doch- tertjes. Het is moeielijk te gélooven, dat Cliarley (die
nog ronde oogen heeft en nog altijd fouten tegen do spraakkunst maakt) met een mole- naar in onze buurt getrouwd is; maar het is toch zoo, en als ik nu van mijn lessenaar op- kijk, waaraan ik, vroeg op een zomerochtend, voor het venster zit te schrijven, zie ik juist den molen aan den gang brengen. Ik hoop, dat de molenaar Cliarley niet zal bederven; maar hij houdt heel veel van haar, en Cliarley is eenigszins trotsch op zulk een huwelijk — want hij is in goeden doen, en was zeer gezocht. Wat mijn kameniertje betreft, zou ik kunnen denken, dat de tijd zeven jaren lang even stil had gestaan als de molen voor een half uur deed; want kleine Emma, Charley\'s zuster, is het evenbeeld van wat Charlev placht te zijn. Wat Tom, Charley\'s broertje,\'betreft, durf ik waarlijk haast niet zeggen hoever hij op de school al in het cijferen was, maar ik geloof het was in de decimalen. WTat het ook wezen mocht hij is bij den molenaar in de leer, en is een goede, bedeesde jongen, die altijd op een of ander meisje verliefd is, en zich altijd daarvoor schaamt. Caddy Jellyby heeft haar laatsten vacantietijd
bij ons doorgebracht en was toen nog harte- 1\'yker dan ooit. In huis en buitenshuis danste zij onophoudelijk met de kinderen, alsof zij nooit in haar leven eene dansles had gegeven. Caddy houdt nu oen eigen rijtuigje, in plaats van er een te huren, en woont volle twee mij len meer westel\'y\' k dan N e w m a n - S t r e e t. Zij werkt zeer hard, daar haar man (een allerbest man) kreupel is geworden en zich maar weinig kan b-wogen. Evenwel is zij meer dan tevreden, en al wat zij te doen heeft, doet zij met al |
|||||||
|
HET VERLATEN HUIS.
|
||||||||||
|
\',:is
|
||||||||||
|
Moeit je Duiden, Huismoedertje! — alles nog
juist eveneens als voorheen; en ik antwoord: "Ja, lieve voogd!" — juist eveneens. Ik heb nog nooit bespeurd, dat de wind
voor een enkel oogenblik in het oosten was, sedert den dag toen hij mij buiten bracht om den naam van ons huisje te lezen. Ik zeide hem eens, dat de wind nu nooit in het oosten scheen te zijn, en hij antwoordde: "Neen, waar- lijk niet;" hij was juist opdien dag voor altijd uit die streek verhuisd. Ik vind mijne lieve Ada schooner dan ooit. De
smart, die in haar gezichtje te lezen is geweest— want nu is die niet meer daarin te vinden, schijnt de uitdrukking zelfs van hare onschuldige trekken nog gereinigd te hebben en iets meer hemelsch te hebben gegeven. Somtijds, wanneer ik mijne oogen opsla, en haar, met het zwarte kleed, dat zij nog draagt, mijn kleinen Richard zie onderwijzen, is het mij — het is moeielijk om het uit te drukken — alsof het zoo goed was te weten, dat zij hare lieve Esther in haar ge- bed gedenkt. Ik noem hem mijn Richard ! Maar hij zegt,
dat hij twee mama\'s heeft en ik de eene ben. Wij hebben niet veel geld in de bank staan,
maar wij hebben altijd voorspoed gehad en zijn tevreden. Ik ga nooit met mijn man wandelen, of ik hoor menschen hem zegenen. Ik kom nooit in een huis, van welken rang ook, of ik hoor zijn lof, of ik lees dien in dankbare oogen. Ik leg mij nooit des nachts te slapen of ik weet, dat hij in den loop van dien dag ergens smart heeft verzacht en een of ander medemensch in zijn nood getroost. Ik weet, dat van het bed van lijders, voor wie geene genezing meer was, dik- wijls in het laatste uur een dankgebed is op- gezonden voor zijne geduldige zorgen. Is dit niet rijk wezen? De menschen prijzen zelfs m ij als de dokters-
vrouw. De menschen zien zelfs mij vriendelijk |
||||||||||
|
aan als ik uitga, en maken zooveel werk van
mij, dat ik er mij waarlijk over schaam. Dat alles heb ik aan hem te danken, die mijne liefde en mijn trots is. Zij hebben mij om zijnentwil lief, evenals ik alles om zijnentwil doe. Een paar avonden geleden zat ik, na veel
drukte om voor mijne lieve Ada, mijn voogd en den kleinen Richard, die morgen komen, alles gereed te maken, onder het uitstekje voor de deur, dat dierbare en gedenkwaardige uit- stekje, toen Allan thuis kwam. "Wel, mijn kostbaar vrouwtje, wat doet gij
hier?" zeide hij. — "De maan schijnt zoo hei- der, Allan," antwoordde ik, "en het is zulk een heerlijke avond, dat ik hier zoo stil heb zitten denken." — "Waarover hebt ge zitten den- ken , lieve?" vroeg Allan toen. — "Wat zijt ge toch nieuwsgierig," antwoordde ik. "Ik schaam mij bijna om het u te zeggen, maar ik zal het toch doen. Ik heb over mijn oud gezicht zitten denken — zooals het dan was." — "En wat hebt ge daarover gedacht, mijn nijverbijtje?" zeide Allan. — "Ik dacht, dat het toch onmogelijk was, dat ge mij meer hadt kunnen liefheb- ben, al had ik het behouden." — "Zooals het dan was?" zeide Allan lachende. — "Natuur- lijk, zooals het dan was." — "Mijn lief huis- moedertje." zeide Allan, mijn arm door den zijnen trekkende, "ziet ge wel eens in den spie- gel?"— "Dat weet ge wel. Gij ziet het mij wel doen." — "En weet gij dan niet, dat gij er beter uitziet dan ooit te voren?" Dit wist ik niet, en ik ben er niet zeker van
of ik het nu wel weet. Maar ik weet, dat mijne kleine lievelingen schoone kinderen zijn, en dat mijne lieve Ada bekoorlijk is, en dat mijn man een zeer schoon man is, en dat mijn voogd het helderste en vriendelijkste gezicht heeft, dat iemand ooit heeft gezien: en dat zij zeer wel tevreden kunnen zijn al heb ik niet veel schoons — zelfs al wilde men zeggen — |
||||||||||
|
-SOf-
|
||||||||||