»--#*-- »«.»�»» *.-»�^-�!>-.-»-.■»-�.-»--»--»--»�■-»

{ STICHTELIJKE UREN jj

II�VEKBB & ZOON.

-. *-..*-,* � »�»�.»-:. ■.^»^J_t

^^^CXtc^xsXfcSSO^l^^SG^^

;.-; 5,1 < ■ � ^]

RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT

�IIIIIII
2197 4740

��n dag in uwc voorhoven is beter Jan
duizend elders. Psalm LXXXIV : llo.

� Zoo daar eenige goede (rede) is tot
nuttige stichtingc, opdat zij genade geve dien,
die ze hooren. Ef. IV : 29».

H�VEKEE Sc ZOON.

RIJKSUNIVERSITEIT

UHfi�NNIN�IH

Stoomdrukker^ van Roeloffzen Sc H�bncr.

I. Nieuwjaarsmorgen (Ps. IV : 7)..... I

II. Koning Herodes en het godsbestuur (Matth.

II : 13�23)...........II

III. Des christens voorrecht en heilige roeping
(Rom. XIV : 7, 8) .........28

IV. Wat Johannes verkondigt (1 Joh. I : 1�3). 41
V. Jezus gedoopt (Matth. III : 13�17) ... 46

VI. Verdraagzaamheid (Rom. X : I, 2, 3) . . 58
VII. Vrees niet, gij klein kuddeken (Luk. XII: 32). 74
VIII. Beschouwing van Jezus lijden (Joh. XVH.: 1). 84

IX. God is getrouw (1 Cor. I: ga).....98

X. De wapenrusting Gods (Ef. VI : 10�iSa). ui
XI. Bescheidenheid (Job XXXIX : 37*) . . .120
XII. Eigenwillige godsdienst (Luk. XI : 37�44). 122

XIII. Paaschmorgen (Joh. XI : 40).....133

XIV. De verrezene en Thomas (Joh. XX : 24�29). 144
XV. Kinderen � Broeders........158

XVI. De derde openbaring (Joh. XXI : 1 �14) . 160
XVII. Waar ik henenga weet gij, en den weg weet

gij (Joh. XIV : 4).........172

XVIII. Psalm CIV............184

XIX. Mosterdzaad en zuurdeesem (Luk.XIII: 18-21). 190
XX. Ik vermag alle dingen door Christus, die mij

kracht geeft (Filipp. IV : 13).....205

XXI. Manlijke zachtmoedigheid (Num. XII =3) .214

XXII. Die hij liefheeft kastijdt hij......225

XXIII. Koop de waarheid en verkoop ze niet (Spr.
XXIII : 26a)...........228

Bh.
XXIV. Eene belofte voor die Jezus liefhebben

(Joh. XIV : 23)......... 238

XXV. Plicht der blijmoedigheid (r Thess. V : 16). 248

XXVI. Zonde en Booze (1 Joh. III : 7�10). . 259

XXVII. Ambten en bedieningen (Ef. IV : 11) . 265
XXVIII. Zelfverhooging en nederigheid (Luk XIV :

7�11)............ 266

XXIX. Het rechte feestmaal (Luk. XIV: 12, 13,14) 278

XXX. Zelfreiniging (1 Joh. III : 3)..... 289

XXXI. Droefheid en droefheid (2 Cor. VII: 10). 300

XXXII. Met vreezen en beven (Eilipp. II: 12c, 13). 311

XXXIII. Deelneming (Rom. XII : 15) . . . .312

XXXIV. Genoegzaamheid der Heilige Schrift (Luk.
XVI : 27�30).........325

XXXV. Hinken opt\\veegcdachten(iKon.XVIII:2l) 337

XXXVI. Rijk in God..........34G

XXXVII. Onmisbare liefde (1 Cor. XVI : 22) . .350

XXXVIII. Lijden om Jezus naam (Hand V : 41) . 362

XXXIX. Jezus de Goede Herder (Joh. X) . . . 373

XL. Het Woord vleesch geworden (Luk. II :

1�7, Joh. I : 1�14).......382

XLI. De verzoening met God (2 Cor. V: 19a). 392
XLII. Wist gij niet dat ik moet zijn in de dingen

mijns Vaders? (Luk. II : 41�51). . . 401
XLIII. Blijf gij in hetgeen gij geleerd hebt (2 Tim.

III : 14, I5«)..........412

XLIV. Abram geroepen (Gen. XII : 1�S) . . 420

XLV. De verborgen dingen zijn voor den Heere

onzen God, maar de geopenbaarde zijn

voor ons en onze kinderen, tot in ecuwig-

heid, om te doen alle de woorden dezer

wet (Deut. XXIX : 29)......434

XLVI. De apostolische zegen (2 Cor. XIII: 13). 446

Velen zeggen : Wie zal ons het goeile doen zien ? Verhef
gij over ons liet licht uws aanschijns. o Meere ! I\'s. JV:7.

Verhef gij overons het licht uws aanschijns,

o Heere! Zoo luidt de bede van David; eeneverzuch-
ting van zijne ziele tot haren God. Wanneer geslaakt?
Wie zal dit niet zekerheid bepalen? De psalm, waarin zij
voorkomt, vangt aldus aan: Als ik roep, verhoor mij,
o God mijnergerechtigheid! In benauwdheid
hebt g ij m ij ruimte gemaakt; wees m ij genadig
en hoor mijn gebed! Dit verplaatst ons in bange da-
gen ; in dagen waarin, na tijdelijke uitkomst, nieuwe ge-
varen dreigen. Het naast denken wij aan den benarden
tijd van omzwerving, als de van God verkoren koning
overal het aangezicht van den afgunstigen Saul moest
ontvlieden. Hoe was toen zijne ziele geduriglijk in
zijne hand! Hoe wandelde hij van gevaar tot gevaar!
Aan hoeveel verraad en laster stond hij toen bloot van
de zijde dergenen, die de gunst des grimmigen konings
zochten ! Zijn deze wellicht de m a n n e n , welke de zanger
in het derde vers toeroept: Hoe lang zal mijne eer
mij tot schande zijn? Hoe lang zult gij de ijdel-
heid beminnen, de leugen zoeken? Hoe dit zij,
door het vrijmoedig gebed tot den God, die hem recht
zal doen, door kalme verzekerdheid van Gods gunst,
gevoelt hij zich sterk en gelukkig tegenover zijne weder-
partijders en vermaant hen tot inkeer en tot een beteren
VII. I

2 NIKIWJAAKSMOKUEN.

weg. Weet toch, roept hij uit: Weet toch, dat de Heer
zich een gun:s tg e noot heeft afgezonderd; de
Heer zal hoor en als ik tot hem roep. Gevoelt
ge u ontroerd, zoo zondigt niet! Spreekt in
ulieder hart op uw leger en zwijgt stil. Offert
offeranden der gerechtigheid en vertrouwt
op den Heer. Zekerlijk, dit doet hij zelf, die er hier an-
deren toe vermaant. Velen, dus vervolgt hij; en heeft
hij met deze velen wellicht in de eerste plaats moedelooze
medestanders op het oog? Velen zeggen; wie zal ons
het goede doen zien? Wat hem betreft, hij zegt, hij
vraagt niet, maar roept uit: Verhef gij over ons het
licht uws aanschijns, o He e re! � Het licht van
des Heer en aanschijn, de ondervinding, de overtui-
ging van Gods gunst en welgevallen; dat is hem het
goede, en dit goede is hem genoeg. Het maakt
hem gelukkig en rijk, meer dan de vele goede dingen
waarin de velen het goede zien of waarvan zij het goede
verwachten; het geeft vreugde in zijn hart; het doet hem
zijn hoofd rustig nederleggen ook in den bangsten tijd.
Het doet hem zeggen tot zijnen God; �Gij hebt vreugde
in mijn hart gegeven, meer dan t e rt ij d als hun
koorn en hun most vermenigvuldigd werden.
Ik zal in vrede tegel ij kn ede rliggen en slapen;
want g i j, o Heer, zult m ij doen veilig wonen!

Verhef gij over ons het licht uws aanschijns,
o Heere! Wat dunkt u, mijne lezers! zou deze verzuch-
ting van David niet voor een iegelijk onzer de beste
nieuwjaarsbede zijn? Ja, voor een iegelijk onzer, on-
der welke omstandigheden, voorteekenen of verwachtingen
hij den nieuwen tijdkring ook intrede? Voorzeker; want

XIEUWJAARSUORGEN. ,

waar deze bede het hart vervult, daar wordt aan vele dwaze
verwachtingen, nuttelooze bekommeringen, zondige klach-
ten een einde gemaakt; waar deze bede verhoord wordt,
daar smaakt men een vreugde boven alle vreugde, daar
blijft men kalm en gerust bij eiken nood, daar gevoelt men
zich kracht en moed tot de groote taak des levens.

Wie zal ons het goede doen zien? Bij de velen,
die dit zeggen; let wel, de psalmist zegt zeggen en
niet vragen, want de velen vragen het eigenlijk niet;
bij de velen, die daar zeggen: Wie zal ons het
goede doen zien? en daarbij niet aan het een e hoog-
s t e goede, dat van boven is, maar aan het vele goede,
dat de wereld voor hen zoude kunnen opleveren, denken,
kan dit zeggen nog op zeer onderscheidene wijze plaats
hebben. Het kan gezegd worden in een geest van moe-
deloosheid; het kan gezegd worden in een geest van zwaar-
moedigheid ; het kan ook gezegd worden in een geest van
overmoed.

In een geest van moedeloosheid wordt het gezegd door
den mensch, die het geluk op aarde gezocht, maar tot
hiertoe niet gevonden heelt; die op allerlei wijze, behalve
op de beste wijze, getracht heeft gelukkig te zijn, maar
nooit is geslaagd ; die het goede beurtelings van het goed
der wereld en van de menschen verwacht heeft, maar door
beiden is teleurgesteld ; die wel bij oogenblikken gesmaakt
heeft genieting der zinnen, streeling van hoogmoed, maar
tot nog toe geen vreugde in het hart. Door den on-
voldanen, ontevredenen mensch, altijd zoekende, nimmer
vindende, alles beproevende, niets behoudende, en sedert
lang gekomen tot het besluit van den Prediker: �Alles is
ijdelheid en vermoeienis des geestes." De ongelukkige! De

4 MKr\\\\.IAARsMoK<:i-:N.

verwachtingen van zijn jeugd hebben hem voor het wcr-
kelijke leven bedorven; de ondervindingen van dat wer-
kelijke leven hebben zijn hart verbitterd; het leven beeft
hem bedrogen; de menschen zijn hem tegengevallen; hun
vriendschap hield geen woord; hunne trouw faalde; zelfs
de huwelijksliefde was niet wat hij zich had voorgesteld.
Wie of wat zal hem nog het goede doen zien ? Ken an-
dere kring? Ken nieuw jaar? � Eennieuw jaar? En wat
zou het kunnen wezen dan een uitgaaf, een in de hoofd-
zaak onveranderde herdruk der oude jaren ? Met een zucht
ziet hij zijn eersten dag aanbreken, en met een pijnlijken
glimlach neemt hij de gelukwenschen aan van �de dwazen,
die zich aanstellen en beijveren alsof zij, zij hem het
goede konden doen zien!"

Wie zal ons het goede doen zien? Het kan gc-
zegd worden in een geest van zwaarmoedigheid. Dit ge-
scbiedt door het hart, dat niet opgehouden heeft te hopen,
maar toch minder hoopt dan vreest. Aldus mag het, met
grooten nadruk op het woordeken ons, op menigen nieuw-
jaarsmorgen wel de eerste gedachte geweest zijn in menige
armoedige woning: �Wie zal ons het goede doen zien?
Ons, armen menschen; nooit zonder zorg; dikwijls zonder
brood; bij weinigen bekend; bij niemand in tel! Mocht
maar dit jaar wat beter zijn dan het vorige! Doch dit heb-
ben wij ook O]) den voorleden nieuwjaarsdag gewenscht,
en tevergeefs. Het eene jaar volgt op het andere, maar
wij blijven arm!..." Kn niet alleen onder het armelijke dak,
en niet alleen daar waar, al is het dak ook minder arme-
lijk, toch de broodzorg een dagelijksche kwelling is, maat-
overal waar geleden wordt, in het lichaam, naar de ziel,
in eigen persoon of door het leed van anderen, waar een
doorn in het vleesch wordt omgedragen, verborgen hart-

NIEUWJAAB&MOKGKX.

zeer knaagt, of diepe wonden zijn toegebracht, zonder dat
de balsem van den besten troost genoegzaam gekend of
metterdaad aangewend wordt, mag liet waarlijk geen ver-
wondering baren indien de nieuwe tijdkring veel meer met
een bezwaarden geest dan met een hoopvol hart wordt
ingetreden, en het zeggen: Wie zal ons het goede
doen zien? meer heeft van een klacht dan van een vraag.
Kan dan dit nieuwe jaar, dat God geeft, onmogelijk ver-
andering brengen ? Zonneschijn na regen, vreugd na smart,
vergoeding voor gemis, verademing, uitkomst? o Ja, het
kan___ Maar men vleit zich niet___ Toch.\' Maar neen.

Hart vol levenslust! anders is het met u. De levenslust
geeft u ook levensmoed; dit verheugt ons; maar ook over-
moed ; dit bedroeft ons, om uwentwil. Ueze laatste zou er
niet bijkomen indien gij nog iets beters hadt dan levenslust;
indien die onbedriegelijke zielskracht uw deel was, welke
de levenslust loutert en niet alleen levens- maar ook ster-
vensmoed bijzet. Maar nu leeft gij bij de schoone begoo-
chelingen uwer verbeelding en zegt nauwelijks: Wie zal
ons het goede doen zien? want gij ziet het. Gij ziet
het in de aanstaande vervulling van dezen wensch, in de
verwachte bevrediging van gindschc begeerte! Wie weet wat
gij niet al verwacht van het jaar, dat gij heden zijt ingetreden
en � mogelijk niet ten einde brengt. Wie weet wat al be-
rekeningen gij gemaakt, wat al plannen gij beraamd, wat
al luchtkasteelen gij gebouwd, wat al teleurstellingen gij u
in dit alles bereid hebt voor dien kring van drie honderd
vijf en zestig dagen, waarvan God alleen weet wat zij over
u brengen zullen!

Ach, mijne lezers! Ook zonder ons beeld te zien in de
onderscheidene printen, die ik u heb voor oogen gesteld,
hebben wij allen onze moedelooze, onze zwaarmoedige en

6 NIEUWJAARSMOHORN.

onze overmoedige oogenblikken; en naarmate onze tegen-
woordigc lotsbedeeling medebrengt kan er voor ons op
den nieuwjaarsmorgen meer aanleiding zijn voor de eene
dan voor de andere soort van gedachten. Wel ons, indien
daarbij de grond en de bodem des harten godvruchtig
is; indien wij een goed kennen, hetwelk ons van alle kwaad
vertroost, boven alle leed verheft, en nooit of nergens zal
verlegen laten ; een goed, dat waarlijk goed, dat het ware
goed, dat altijd goed is, en een God, die het geven wil
en ons gegeven heeft. Al bloedt dan ook ons hart van won-
den, die ons het vorige jaar, die ons vorige jaren geslagen
hebben; al brengen wij het leed en de zorgen van het
oude jaar in het nieuwe jaar over: wij wanhopen niet, wij
bezwijken niet, wij willen niet klagen of murmureeren.
Al is de toekomst in ondoordringbaar duister gehuld; al
weten wij dat elk der drie honderd vijf en zestig dagen
van het jaar, dat wij intraden, onze zoetste aardsche vreugd
in smart verkeeren en ons van onze dierbaarste aardsche
bezittingen berooven kan, wij zullen noch vragen noch
vreezen; maar elke vrees, elke vraag, elke klacht, elke
zucht, elk moedeloos of zwaarmoedig: Wie zal ons het
goede doen zien? stuiten, smoren en beantwoorden met
de bede totonzenGod: Verhefgijoverons het licht
u w s a a n s c h ij n s, o H e e r e! wetende dat het ons bij de
verhooring dier bede onder alles en altijd wel zal zijn, en
bevindende dat reeds het opzenden van die bede aan het
hart een rust geeft, waarvan het genot eindeloos zoeter is
dan het toegeven aan de schoonste droomen, de vurigste
verwachtingen van aardsch geluk immermeer schenken
kan.

De verheffing van het licht van des Heeren

NIEUWJAARSMORGEN. "J

aanschijn over ons geeft ons in het hart eene vreugde
boven alle levensvreugd.

Kr is levensvreugd, ook behalve deze hoogste; God heeft
meer dan Oenen zegen. Ook het goede der aarde is niet
te verachten. Wel hem, die ook in de ver menig vuldi-
ging van koren en most, die ook in het tevreden
eten van zijn d a g e I ij k s c h brood, die ook in hetgeen hij
van menschen goeds en liefelijks ondervinden mag, die ook
in de stille genoegens van het huiselijk leven, die ook in
edele genoegens der wijsheid en der wetenschap de goed-
hcid Gods mag smaken, die ook in hetgeen hij in deze
dingen mag genieten, het goede erkent en opmerkt, dat
hem van vele zorgen, vele moeiclijkhcden, vele bitterheden
van zijn lot eensdeels vertroost. Maar wie zal dit meer en
beter, wie met een dankbaarder hart dan hij, die in alle
deze gaven de gunst des gevers ziet en den gever boven
de gave liefheeft? Of moet door dit alles niet dubbel ge-
lukkig zijn de man, die ook gelukkig zijn zou, al had hij,
temidden van een zee van rampen, geen anderen troost
dan deze overtuiging zijns harten: �Mijn God ziet met wei-
gevallen op mij neder. Ik wandel in het licht van zijn
gunst?" In de blijdschap, welke deze overtuiging schenkt,
roept een David, ook op den dag der benauwdheid, uit:
Gij hebt vreugde in mijn hart gegeven, meer
dan ter tijd als hun koren en hun mostverme-
nigvuldigd zijn; en hij verlangt niet te ruilen met een
koning Saul, noch met een rijken Nabal, noch met iemand
in Isra�l. Wat is ook het bezit van vergankelijk goed, wat
is het genot der zinnen bij vreugde des harten? En welke
vreugde zou het hart van een doordringender, reiner, volko-
mener genot kunnen vervullen dan die waarbij het zich in
het welgevallen en de liefde van zijnen God verblijden mag?

8 N1EUWJAARSMORGKN.

Verhef over ons het licht uws aanschijns,
o Heere! De verhooring dezer bede schenkt kalme ge-
rustheid in allen levensnood.

Ken belasterde, een vervolgde David heeft deze bede
opgezonden; hij weet dat ze verhoord is; hij draagt het
besef in zich om een gunst genoot desHeerente zijn ;.
hij gevoelt met nieuwe kracht de tinteling der vreugde,
waarmede dit besef geheel zijn hart vervult. Nu zegt hij
ook: Ik zal in vrede tezamen nederliggen en
slapen, d. i. ik leg mij neer in vrede en slaap straks in ;
want g ij, o Heere! g ij alleen zult m ij doen z e-
ker wonen!___

Gewis, een hart met zijn God in vrede heeft vrede; een
mensch op zijn God gerust, kan geheel gerust zijn. Hoe
rustig legt hij zich te slapen, ook na een dag vol zorg en
benauwdheid; ook op de hardste hoofdpeluw; ook temid-
den van jammer en gevaar; of zingt met een Paulus en
Silas zijnen psalm in den nacht! Met zijn God is hij altijd
en overal veilig. Hij weet het: �Zijn oog is op mij!"
Die in de schuilplaats des Alle rh oogsten geze-
ten is, die zal vernachten in de schaduw des
Al machtigen. Hij zal tot den Heere zeggen:
M ij n toevlucht, en m ij n burcht! m ij n God op
wien ik vertrouw! God zal hem redden van den
strik des vogelvangers, van de zeer verder f e-
lijke pestilentie. God zal hem dekken met zij ne
vlerken, en onder zijne vleugelen zal hij betrou-
wen! Zijne trouw is eene rondas en beukelaar.
Hij zal nietvreezen voor den schrik des nachts;
voor den pijl, die desdaags vliegt; voor de pest,
die in de donkerheid wandelt; voor het verderf,
dat op den middag verwoest. Aan zijne zijde

NIEITWJAARSMOftGEN. O,

zullen er duizend vallen, en tienduizend aan
zijne rechterhand; tot hem zal het niet jjcna-

kcn___ Mn indien het tot hem genaakt, indien het hem

niet gespaard kan worden, het kwaad zal geen kwaad meer
zijn, maar goed, hem medewerkende ten goede, en
mede een blijk van de gunst van dien God, van wiens
gunst overtuigd te zijn gelijk de vreugd, zoo ook de troost
en de kracht zijns levens uitmaakt.

Verhef over ons het licht uws aansch ij ns, o Heer e!
De verhooring van deze bede schenkt kracht aan de ziel;
kracht, die bemoedigt en sterkt tot vervulling van de taak
des levens.

De taak des levens is ecne dubbele taak. Het is cene
taak voor de aarde en ecne taak voor den hemel. De
aardsche taak is verscheiden, niet voor allen even zwaar
en veelvoudig, maar gewichtig voor een iegelijk onzer. Vele
zijn de plichten van den huisvader, vele van den burger �
veel brengt het ambt, veel het beroep, veel de dagclijksche
omgang met onze naasten mede. Veel eischt voor den
man het bedrijvige, het openbare leven ; veel van de vrouw
de kring des huisgezins, die haar wereld is. Ook bij de streng-
stc plichtvervulling staat menigeen aan bittere miskenning
en aan een onrechtvaardig oordeel der menschen bloot.
Maar schoon het pijnlijk zij, het ontmoedigt niet, waar
men hooger opziet; en wat deert het, indien men zich in
het welgevallen, indien men zich in de goedkeuring Gods
met stillen ootmoed verblijden mag?

De taak voor den hemel is �cn en voor allen dezelfde.
Zij is groot en van een onmetelijk gewicht. Het behoud
der ziele moet worden �uitgewerkt met vreezen en beven;"
de �heiligmaking en de vrede met allen nagejaagd, zon-
der welke niemand God zien zal;" elke zonde moet be-

NtKIW.IAAKSMoKCFN.

streden, elke deugd beoefend, naar volmaaktheid gestreefd,
en op dezen weg nimmer gerust of verpoosd worden. Kr
moet worden �gezaaid in den geest, opdat uit den geest,
ecuwig leven gemaaid worde;" en in �goeddoen noch ver-
traagd noch verslapt!"

Dit is de weg om het goede te zien ; dit, de weg om tot
de overtuiging, tot de ondervinding, tot de volle verze-
kerdheid van des Heeren gunst en welgevallen te komen.
Maar dit is ook de taak, tot welker moeielijke betrachting
men door de overtuiging, de ondervinding, de volle ver-
zekerdheid van des Heeren gunst en welbehagen van dag
tot dag aangemoedigd en gesterkt wordt. Gewis, hij is d e s
Heeren gunstgenoot, die met diepen ootmoed voor
hem, bij hem de behoudenis zijner ziele zoekt, en die
gevonden hebbende zijne ziele stelt tot cene �levende, hei-
lige, Gode welbehagelijke offerande," ware offerande
der gerechtigheid, die met een toenemend ver trou-
wen op hem mag gepaard gaan. De Heere heeft
een welgevallen aan degenen, die hem vreezen,
die op zijne goedertierenheid hopen. � Alle pa-
den des Heeren zijn goedertierenheid en waar-
heid dengenen, die zijn verbonden zijne getui-
genis bewaren.�Ten dage als zij roepen vertroost
hij hen; hij versterkt hen met kracht in hunne
ziel. Als zij wandelen in het midden der be-
nauwdheid, maakt h ij hen Ie v end; z ij ne hand
strekt hij uit tegen den toorn hunner vijanden
en zijne rechterhand behoudt hen. De Heer zal
het voor hen voleinden. Zijn goedertierenheid
is voor hen in eeuwigheid. Hij laat niet varen
de werken zij ner handen.�Welgelu kzalig is de
mensch, wiens sterkte in hem is, in welker hart

KONING MKRODKS RN HKT OODSBKSTUUR. I 1

de gebaande wegen zijn. Als zij door het dal van
Hakagaan, stellen zij hem tot een fontein; ook
zal de regen hen gansch rijkelijk overdekken.
Zij gaan van kracht tot kracht; een iegelijk van
hen zal verschijnen voor God in Sion *).

II.
KONING HERODES EX HET GODSBESTUUR.

Toen zij [de wijzen] nu vertrokken waren, ziet, de engel
Hes Heeren verschijnt Jozef inden droom, zeggende: Sta op;
neem tot u het kindeken en zijne moeder, en vlied in Egypte,
en wees aldaar totdat ik het u zeggen zat; want Herodes
zal het kindeken zoeken, om hetzelve te dooden.

Hij dan opgestaan zijnde nam het kindeken en zijne moe-
der tot zich in den nacht, en vertrok naar Egypte, en was
aldaar tot den dood van Herodes; opdat vervuld zoude wor-
den \'t gene van den Heere gesproken is door den profeet,
zeggende : Uit Egypte heb ik mijnen Zoon geroepen.

Als Herodes zag dat hij van de wijzen bedrogen was, toen
werd hij zeer toornig, en [eenigen] afgezonden hebbende heeft
hij omgebracht alle de kinderen, die binnen l�ethlehem en in
alle deszelfs landpalen [waren], van twee jaren [oud] en daaron-
der naar den tijd, dien hij van de wijzen naarstig onderzocht had.

Toen is vervuld geworden \'t gene gesproken is door den
profeet Jeremia, zeggende: Eene stemme is in Rama gehoord,
geklag, geween en veel gekerm; Rachel beweende hare kin-
deren, en wilde niet vertroost wezen, omdat ze niet zijn!

Toen Herodes nu gestorven was, ziet, de engel des Heeren
verschijnt Jozef in den droom, in Egypte, zeggende: Sta op,
neem het kindeken en zijne moeder tot u, en trek in\'t land Israels;
want zij zijn gestorven, die de ziele des kindekens zochten.

Hij dan, opgestaan zijnde, heeft tot zich genomen het kin-
deken en zijne moeder en is gekomen in \'t land Israels.

Maar als hij hoorde dat Archelaus in Judea koning was in

I) Ps. CXLVII. XXV. CXXXVIII. LXXXIV.

12 KONINfi HEKOI»KM KN HET <;ul>SBKSTri^TK.

de plaatse zijns vaders lienxles, vreesde hij daarhenen te
Kaan, maar door goddelijke openbaring vermaand in tien
droom, is hij vertrokken naar de deelen van (ialilea; en "daar j
gekomen zijnde, nam hij zijne woonplaatse in de stad Xaza-
ret opdat vervuld zoude worden, wat door de profeten ge-
zegd is, tlat hij Xazarener zal geheeten worden.

Matth. II : 13�23.

Welk een verschil tusschen de dingen, die bij hem voor-
afgaan, en die, welke ons de evangelist hier voor oogen stelt!

Daar geloovige heidenen, ware wijzen, in aanbidding
nedergebogen voor de kribbe van den Heiland der wereld ;
hier een koning over Isra�l met list en met geweld tegen
hem woedende en, om hem te treffen, zijne handen bezoe-
delende met het onschuldigst bloed. Daar de gezegende
onder de vrouwen, zoo rijk en gelukkig door de eere, welke
haren wonderbaren zuigeling naar hare blijdste verwach-
ting wedervaart; hier diezelfde moeder het vervolgde kind
in een vreemd land verbergende, waar zij �eene sprake
hoort, die zij niet verstaat." Doch hier zoowel als daar
schittert de godsregeering met een zelfde kalme majesteit
uit, en verkwikkend is het hare wijze en groote gangen
tegenover de listen en lagen der menschelijke boosheid
gade te slaan.

Koning Herodes is ontroerd en gansch Jeruzalem
met hem. De oorzaak van zijne ontroering is geen andere
dan dat, in deze laatsten zijner levensdagen, wijzen uit
het Oosten te Jeruzalem aangekomen zijn met
de vraag op de lippen, die ook tot zijne koninklijke ooren
doordringt: Waar is de geboren koning der Jo-
den? Wat is het, dat hem terstond doet besluiten dit kind
indien het bestaat te smoren in zijne wieg en de hoop
zijner regeering bij den wortel af te snijden? Wat anders

KONING MEROUES KX HET GODSBESTUUR. 13

dan dat koning Herodes zelfs niet voor een oogenblik het
denkbeeld verdragen kan dat er ooit of ooit over\'t Jood-
sche land een andere koning zijn zoude dan hij zelf, en
allerminst dat die schoone titel, koning der Joden,
nog bij zijn leven zou worden uitgesproken met betrekking
tot eenig kind in Isra�l geboren, al zou dat kind ook we-
zen de van God gegevene vervulling van de sedert eeuwen
gekoesterde verwachtingen; al zou dat kind ook wezen
die Messias, die Gezalfde bij uitnemendheid, van
wiens gewisse komst en regeering Israels heilige boeken
vervuld zijn. En voorzeker, de koningskroon, die hij voor
zoovele laagheden gekocht en (waar hij ze in gevaar
achtte) door zulke bloedige daden op zijn hoofd bevestigd
heeft, mag den ouden zondaar, die zonder haar niets is
dan een der verachtelijkste menschen door Gods Iankmoe-
digheid op deze aarde geduld, wel waardig zijn dat hij
haar op den rand des grafs met beide handen vasthoude,
dat hij voor haar ijvere, en niet toelate dat eene hemel-
ster met hare stralen, een gewijde boekrol met zijne ora-
kelen, en wijzen uit het Oosten door het geloof hunner
harten op een andere kroon zouden wijzen, die deze zijne-
kroon zoude kunnen doen wankelen of vergeten?___

Maar gelooft hij dan aan deze dingen ? Gelooft koning
Herodes de profeten? Wij weten dat hij ze niet gelooft.
Wij weten dat deze Idume�r, schoon hij den tempel des
Heeren te Jeruzalem vergroot en verfraaid heeft, schoon
staatszucht hem gebiedt niet alleen de wet van Mozes te
onderhouden, maar ook eerbied en deelneming te huiche-
len in der Joden heiligste verwachtingen voor de toekomst,
in zijn hart een Heiden is en, door ongeloof, een vreem-
deling van de verbonden der belofte, geen e
hope hebbende en zonder God inde wereld!....

IA KuMN»; HBKU�U KN HET �UUOMSTUUK.

Kn het is alleen dit ongeloof, dat zijn boozen raadslag te-
gen hem, die genoemd wordt de geboren koning
der Joden, mogelijk maakt. Indien er in koning Herodes
geweest ware; ik zeg niet een sprank van dat belangstel-
lcnd geloof, hetwelk heidensche wijzen den wenk des he-
mels had doen opvolgen, de reis naar Jeruzalem doen
aannemen en, ondanks de onverschilligheid, die hen daar
bejegende, tot de kribbe van den Aanbiddenswaardigen had
doen doordringen; maar indien er slechts iets in hem gc-
weest ware van die koude overtuiging der waarachtigheid
van Israels heilige boeken, waarmede de o v e r p r i e s t e r s
en schriftgeleerden des volks, die hij tot zich
had geroepen, de rolle vanden profeet Micha hadden
aangehaald, zijne eerste gedachte had onmogelijk eene ge-
dachte van moord en doodslag kunnen zijn. �f zou hij
ook dan niet een oogenblik gevreesd hebben tegen God
te strijden ? Maar indien koning Herodes dan niet gelooft;
niet in eenen Messias, door een waarachtig God sinds eeu-
wen toegezegd en door een volk als dat, waarover hij den
schepter voert, met recht verwacht; niet aan een leidsman
bij uitnemendheid, die van wege dezen God z ij n volk
Isra�l zal weiden en tegen wien het vergeefs zoude
zijn te ijveren en te strijden, daar immers die God, die
hem zond, hem ook zou weten te handhaven: waarom is
koning Herodes dan toch ontroerd, op eene enkele
vraag door een paar vreemdelingen te Jeruzalem gedaan ?
Waarom wapent hij zijne handen tegen een kind, tegen
een zuigeling, welks eenige misdaad is, dat hij de belang-
stelling dezer weinige vreemdelingen heeft opgewekt, en
bij hetwelk hij, de ongeloovige, geene reden heeft om
eenige macht of kracht ter verwezenlijking hunner ver-
wachtingen te onderstellen?

KOMNC HKKODK-S KN HKT UODSMKSTUUK. I 5

Waarom ? Omdat het het lot, de straf, de vloek des on-
geloofs is te vreezen en, terwijl het zich (zoo het meent)
boven het ontzag, dat Gods woord en waarheid inboezemt,
verheft en met zijne bedreigingen lacht, voor spooksels en
schimmen bang te zijn. Hij vreest, deze Herodes, hij sid-
dert. Zijne ontroering is op zijn ongeloovig standpunt on-
redelijk, maar onoverwinnelijk. Vergeet ook niet, dat deze
koning Herodes een kwaad geweten heeft, waarvan het
ongeloof niemand verlossen kan. De vorst, wiens troon in
bloed en tranen staat, voelt, schoon niemand dien aanraakt,
menigmaal zijnen zetel als onder zich wegglijden... Ja, er
dreigt hem kwaad, er dreigt hem vernedering. De sterre
in\'t oosten? Dwaasheid. Micha\'s boekrol? Bijgeloof. Maar
toch is het alsof hemel en aarde hem geheimzinnige wen-
ken geven! Toch is het alsof hij de bezoedelde kroon op
zijn grijzen schedel voelt waggelen! Toch is het alsof de
stem eens onzichtbaren (wie mag het zijn ? de vermoorde
Aristobulus? de vermoorde Marianne? de vermoorde Hyr-
kanus? of een der vier eigene zonen, op zijn wenk ter dood
gebracht ?) toch is het of de stemme eens onzichtbaren in
zijne ooren het lied van Maria weerklinken doet: Hij
heeft een krachtig werk gedaan doo r z ij nen arm;
hij heeft verstoord de hoogmoedigen in de ge-
dachten hunner harten. Hij heeft machtigen
van de tronen afgetrokken, en nederigen

heeft hij verhoogd!___ Vrees baart toorn! Herodes

zoekt uitkomst bij zijnen dolk.

Ja, bij zijnen dolk, en niet bij zijn zwaard. Om zijn
doel te bereiken, moet hij het verbergen. En dit heeft hij
op de kronkelingen eener eerzuchtige staatkunde w�l ge-
noeg geleerd. �Reist henen," zoo heet het tot de wij-
zen van het Oosten, onschuldige bewerkers van zijne vrees

KONING HERODES BN HET UODSBUTUUK.

en haat: �Reist henen en onderzoekt naarstig
naar dat kindeken; en als g ij het zult gevonden
hebben , boodschapt het mij, opdat ik ook kom e,
en datzelve aanbidde. Uit den mond van Herodes,
gewoon met de tijdige aanbidding van elke opgaande zon
zijn voordeel te doen, kon dit woord, ook zelfs indien zij
hem kenden, den wijzen uit het Oosten geen verwonde-
ring baren.

Maar deze vinden wel het k indeken m et Maria z ij n e
moeder, maar komen niet weder e n b o o d s c h a p-
pen hem niets. Want door goddelijke openbaring
vermaand zijnde indendroom, dat z ij nietzou-
den we derkeer en tot Herodes, vertrekken zij
door eenen anderen weg weder naar hun land.
Wel hebben zij den koning gehoord en zijn wensch
verstaan, maar hem niets beloofd; en terecht oordeelen zij
�dat het niet recht is voor God, den koning meer te hoo-
ren dan God."

Deze teleurstelling prikkelt de verborgene woede van
Herodes uitermate. Hij wordt z]eer toornig. Hij acht
zich door de Wijzen bedrogen, verongelijkt,
mishandeld; en wat zijn redelooze haat beraamd heeft,
zal nu op veel ijselijker wijze als een daad van getergde
wraakzucht plaats hebben. Niets luidt zoo schendig, dat
doldriftige staatszucht, beleedigde hoogmoed, teleurgestelde
boosaardigheid er niet toe zouden kunnen besluiten. �De
geboren koning der Joden, zoo hij waarlijk gebo-
ren is, moet sterven .\' dit staat vast; en zoo de list mislukt
is om hem zonder opspraak onder de overige te Bethle-
hem geborene kinderen te ontdekken, zoo mogen zij dan
allen met hem vergaan! Herodes niet, maar de wijzen
hebben het alzoo gewild! Voor hunne rekening zij

KONING HSBODBS KN HKT GODSUBTUUR. \\"J

het onschuldige bloed, dat op deze wijze moet vergoten

worden___" Neen Herodes! voor hunne rekening niet,

maar voor de uwe! Voor de uwc ook, alsof hij gepleegd
ware, de mislukte moord van dien Messias, die ook u ge-
predikt is!

Mijne lezers! nog, nog leeft de Messias. Maar ook, schoon
in eenen anderen zin, nog leeft Herodes. Hij leeft voort
in dien lichtzinnigen wereldgeest, die, waar hij van den
Christus Gods hoort gewagen, bij zichzelven gevoelt dat
zijn verbeurde troon begint te wankelen, zijn bezoedelde
kroon vallen zal. Hij leeft voort in dat hoogmoedig on-
geloof, hetwelk lacht maar vreest, en uit vrecze haat en
toornt en woedt. Hij leeft voort in die naar alle zijden
zich openbarende vijandschap tegen den van God gegeven
Heiland en Koning, welke in anderer liefde en aanbidding
een gercede aanleiding vindt tot zijne verkleining en tot
hare boosaardigste aanslagen. Nog menig werf pogen dezen
de vrienden des Heercn te gebruiken om de zaak des
Heercn te verraden. Nog weten zij, om hunne oogmer-
ken te bereiken, zich geveinsdelijk te onderwerpen en een
eerbied voor te doen, waarvan zij verre zijn; en ook zij
nemen, waar hunne listen verijdeld worden, menigmaal de
toevlucht tot geweld.

Doch laat ons, terwijl wij ons dit herinneren, geenszins
verzuimen tot onszelvcn in te kceren, af te dalen in de
kleine maar afschuwelijke wereld van het zondige hart.
Zit daar de wercldliefde nog ten troon: Christus mag geen
koning zijn. Pronken eigenwaarde, eigengerechtigheid,
deugd en verdiensten daar nog met den gouden haarband:
Christus mag geen priester zijn. Voert daar een hoogmoe-
dig verstand, dat niet besluiten kan zich voor Gods Woord
te buigen, den ijzeren schepter nog: Christus mag zelfs geen
VII. 2

|8 KO.MN»; MKkollKS KN I1F.T OWSRKSTl.TK.

profeet zijn van God gezonden. Is daar een veront-
rust, een beschuldigend geweten, maar tlat men niet toe-
laat den weg te banen tot ootmoed en berouw, dat derhalve
voor elke aanraking met God en goddelijke dingen bevreesd
is: Christus mag niet zijn. Kn waar het alzoo geschapen
staat, daar mogen ook de wijzen, die in hem gelooven niet
wijs, de Schriften, die van hem getuigen, niet goddelijk liec-
ten ; daar ligt en leeft, erkend of ontveinsd, op den bodem
des harten de schuldige wenseh, van dezen Christus en van
zijn gezag te worden ontslagen; daar wordt hem,^- in de
duistere wereld der booze gedachten, bestendig de oorlog
verklaard, en het ontbreekt niet aan wapenen der arglis-
Hgheid noch aan wapenen des gewelds om hem naar kroon
en aanzijn te staan.... o Gelukkig, waar het zoo geheel
anders is; waar op een wenk, een woord, een lichtstraal
(iods in de duistere ziel gevallen, de echte wijze de ware
behoefte zijns harten erkend heeft en, naar den drang van
deze, heeft leeren en willen vragen: �Waar is de geboren
koning mijns harten? Ik heb zijne ster gezien."

lot hiertoe hielden wij ons bezig met Herodes en zijne
boosheid. Slaan wij thans het oog op het aa n bid del ij k
godsbestuur, zooals zich dat, blijkens de mededeelin-
gen van den Kvangelist, verheerlijkt in de verijdeling van
snoode raadslagen, die het zonder twijfel tot bevordering
van gezegende bedoelingen dienen doet.

Hcrodes\' snoode aanslag wordt verijdeld. Zijn listig
veinzen baat hem niet. H e i m e 1 ij k : want hij wil geen
achterdocht wekken bij die overpriesters en schrift-
geleerden des volks, die hij naar de geboorteplaats
van den Messias gevraagd heeft, en die in de rolle van
Micha gelooven; heimelijk heeft hij de wijzen tot

KOM.V: HKKOUKN FN MKR <;<il>SHKSTUl^TK. 11)

zich geroepen, en nadrukkelijk bij hen vernomen naar
dentijd, waarin de sterre verschenen is. Met voor-
gewende belangstelling heeft hij gezegd: Reist henen
en onderzoekt naars te lijk naar dat kindeken,
en als gij het z ui t gevon den hebben boodschapt
het mij, opdat ook ik kome en datzelve aan-
bidde. Maar God heeft de lippen der wijzen gesloten, dat
zij hem gehoord, maar niets geantwoord en veel minder
iets beloofd hebben ; en terwijl hij zich toejuicht over den
valschen rol, dien hij zoo voortreffelijk gespeeld heeft:
terwijl hij, met een hart kloppende van boosaardig verlan-
gen naar het oogenblik, waarin hun argeloos vertrouwen
hem zijn slachtoffer zal aanwijzen, de dagen en de uren
telt, zijn de godvruchtige aanbidders uit de heidenen reeds
lang op de terugreize naar hun vaderland, en wandelen
door eenen anderen weg aan de hand van denzelf-
den God, die hen door een ster heeft laten leiden naar
Bethlehem, en door eenen droom terughoudt dat zij
niet w cd e rk e e rci\\ tot H e r o d e s. I )e hoop van Hero-
des is als een droom vergaan.

Maar zijn toorn verdubbelt; en zijne boosheid ook heeft
meer dan een middel. Zij is, voorwaar, zij is zoo spoedig
niet ten einde raad. Weet zij niet reeds dat het gehate
wicht (zoo het geboren is en geboren kon worden) te
Kptlilehem geboren is? Heeft zij niet naarstel ijk onder-
zocht naar d e n t ij d , waarin de sterre den wijzen ver-
schenen is? Het kind (zoo waarlijk de geboorte van een
kind door deze ster is aangewezen) kan niet ouder dan
twee jaren zijn. En is hij niet koning? Is hij die Herodes
niet, die nimmer teruggebeefd heeft voor een gruwel, als
hij dienen kon om zijne heerschappij te bevestigen? K»
heeft hij er niet onder zijne dienaren in genoegzamen ge-

20 KOMNC IIKKnDKS F.N IIKT (JOIISHKSTITI\'K.

tale, die geleerd hebben niet te huiveren voor welk bevel
hij ook geeft, maar die het naar zijnen wil en in zijnen
geest weten te volbrengen ?... Waarom zou hij niet ecnigen
afzenden, die alle, alle de kinderen binnen Bethle-
hem en zijne landpalen, alle de kinderen van twee
jaren oud en daaronder, den een na den ander zou-
den ombrengen? �Ha! koning der Joden! zoo gij
dan waarlijk geboren zijt, zoo sterft gij onbekend een roem-
loozen dood onder den onbekenden hoop, en uit is het
met uw Messiasschap, uit met uw Leidsm an zijn over
dat volk van I srael, hetwelk, in spijt van zijne Heilige
Schriften, vooreerst nog geen anderen leidsman hebben
zal dan Herodes en zijne zonen na hem !"

Aldus rekent de koning, en de sluipmoordenaars ma-
ken zich op tot hunne afgrijselijke taak. Maar nog eer zij
die aanvaarden heeft God, die in zijnen hoogen hemel hoort
wat Herodes in zijn binnenste slaapkamer spreekt, reeds
eenen engel uitgezonden om den godvruchtigen Jozef in
den droom te verschijnen... Ken engel! Weerhoud hem,
zoo gij kunt; keer hem, o koning! Weer hem af! Versper
hem den weg naar Uethlehem! Want nog v��r uwe die-
naren zijn aangekomen, gaat hij uw geheim verraden, uw
raadslag verijdelen !... Het is te laat; daar treedt reeds de
engel het u onbekende huis binnen, waar het kindeken is;
daar heet het reeds met hemelschen ernst tot zijn aardschen
beschermer: Sta op en neem tot u het kindeken
enz ijne moeder, en vlied naar Egypte, en wees
aldaar totdat ik het u zeggen zal. Want Hcrodes
zal h e t k i n deke n z� e ken, o ni h etz el v e te do o de n.
En als uwe huurlingen terugkeeren, de handen rood van on-
schuldig bloed, en gij, gekroonde booswicht! uzclven toe-
juicht over den tijdigen, over den gewissen Messiasmoord (zoo

KONING HBRODRS KN HET GODSBCSTUUIt.

er immers een Messias geboren is), over den schooncn trek,
dien gij overpriesters en wetgeleerden en een
bijgeloovig volk, dat nog altijd zijn Messias ver-
wacht (en zal blijven verwachten !), in \'t heimelijk gespeeld
hebt... daar drukt, aan den oever van dien Nijl, waarop
eenmaal een Mozes dreef, maar bewaard bleef; daar drukt,
aan den oever van den Xijl, die vrouw, die de belofte
heeft dat God de Heer haar kind den troon zijns
vaders D a v i d s geven, dat H IJ o v e r h e t h u i s J a-
kobs in eeuwigheid koning wezen zal, dien zui-
geling even veilig, even gelukkig aan haar geloovig hart.
als toen de Wijzen van het Oosten n e der v a 11 e n d e h e m
aanbade n , en hunne schatten opengedaan h eb-
b e n d e h e m d i e k o s t e I ij k h e d e n o f f e r d e n , waarvan
de waarde thans misschien overvloedig strekken mag voor
hare dagclijksche nooddruft in het vreemde land! Kent
gij, o koning Herodes, de Psalmen ? Hier is er een, welken
Jozef, de Zone Davids en vader van den grooten Davids-
zoon, in Egypte wel mag aanheffen : W a a r o m w o eden
de h e i denen en bed e n k en tl e volken ij delheid?
De koningen der aarde stellen zich op, en de
vorsten beraadslagen tezamen tegen den Heere
en tegen zijnen Gezalfde: �Laat ons hunne ban-
den verscheuren en hunne touwen van ons wer-
pen!" Die in den hemel woont zal lachen, de
Heere zal ze bespotten. Dan zal hij spreken in
z ij n e n toorn, en in z ij n e g r i m m i g h e i d z a 1 h ij z e
verschrikken: �Ik toch hebbe mijnen koning
gezalfd over Si on , den bc rg mijner heil igheid !"
Weet ook dit, koning Herodes! uwe dagen zijn geteld;
en al wat uwe boosheid vermag, het is, op den rand des
grafs, de som uwer misdaden nog met �ene vermeerderen

22 KONHHi HKKOIIKS r.\\ IIKT UODSMBSTUI/K.

die in de oogen Gods misdadiger is dan alle de anderen.

Zoo gaat het! Waar tegen Christus, tegen zijn rijk, te-
gen zijn woord. tegen zijne gemeente gewoed ofberaad-
slaagd wordt, is niemand te beklagen en niemand in gevaar
dan zij, die het doen. /.ij beraadslagen een raad,
d o c li li ij zal ver n i et igd worden: z ij s p reken een
woord, doch het zal niet bestaan; want God is
met ons. Een vaste burcht is onze God! En die met
o n s z ij n . z ij n meer d a n d i e m e t he n z ij n !

Doch laat ons nu ook opmerken, hoe onder het aan-
biddelijk godsbestuur de raadslagen van Herodes niet alleen
verijdeid worden, maar ook dienstbaar mogen geweest zijn
aan de wijze bedoelingen (iods.

Niet alles is hier even helder.

Als van dag tot dag ; want aldus stel ik mij \') voor, dat
de gruwel zich te Hcthlchem en in zijnen omtrek zal heb-
ben toegedragen ; eene groote bevolking was daar niet, en
het getal der kinderen van twee jaren oud en daaronder
kan niet veel meer dan twaalf of vijftien bedragen hebben ;
als van dag tot dag de kleine kinderen, in de afwezigheid
hunner ouders, omkwamen, bij toenemend vermoeden dat
zij door eene heimelijke hand werden omgebracht; als
heden een zuigeling in zijne wieg gesmoord, morgen een
eenjarig wichtje in zijn bloed zwemmende, gevonden werd,
overmorgen uit een ander gezin een tweejarig knaapje
nergens kon worden opgespoord: als van lieverlede alle
jonge huisgezinnen in rouw gedompeld werden, overal
handenwringende moeders en diepbedroefde vaders werden
ontmoet: als dat woord van den profeet Jeremia in de
harten opkwam: Eene stem is in Rama gehoord,

I) Met J. I\'. Lange, /ie zijn l.ehen Je*u.

KUKIMi HERODKS KN HET CfODSBmTUUR. 23

geklag, geween en veel gekerm; Kachel be-

weende hare kind eren,en wilde niet vertroost
«orden o m d a t ze niet m e e r z ij n, - had hij, die de-
zen jammer toeliet, schoon hij dien zoowel als den beraam-
den Messiasmoord had kunnen verhinderen, ook daarmede
gewisselijk zijne wijze en heilige bedoelingen. En deze
zullen zoowel het door deze dagclijkschc ellende in angst
en akeligheid gedompelde Hethlehem in het algemeen, als
de op zoo hartverscheurende wijze van hunne kinderen
beroofde vaders en moeders gegolden hebben. Doch wie\'
zal deze bedoelingen naspcuren ? Wie durft er naar gissen?
(iewis had de algemecne ramp ook eene algemeene strek-
king. Was zij eene kastijding voor de weinige deelneming,
die wij in dit Hethlehem betoond zagen voor een kind,
van hetwelk de herders, in de eerste plaats aldaar, zoo
groote dingen hadden getuigd? De heilige schrijver geeft
ons geen enkelen wenk om juist deze gissing op den voor-
grond te stellen. Dit is zeker, dat de Heer kastijdt dien
hij liefheeft. Dit is zeker, dat de liefderijke God zijne men-
schen kinderen niet uit willekeur en niet van harte bedroeft,
maar tot hun nut... Wie verwacht niet dat hier aan menig
diepgewond ouderhart een ernstige wenk, een dierbare
zegen tegelijk met de pijnlijke wonde is toegebracht ? En
zeker heeft hij hen niet ongetroost gelaten, die om den wil
van zijn heilig kind Jezus scheiden moesten van hun bloed!
En «leze kinderen, deze zuigelingen zelve, deze aandoenlijke
eerstelingen der martelaarschap o, wie ook te Bethlehem
meenen mocht dat zijn God hem onrecht deed of wreed-
aardig met hem handelde, gewisselijk hadden z ij zich niet
te beklagen dat een geweldige maar korte dood hen vroeg
wegnam van eene aarde, waarop zonde en ellende heer-
schen, om hen voor alle leed te bergen in het Vaderhuis

24 KONING HBRODBS FN HET GOD8BESTUUR.

en aan het Vaderhart. YV\'eenende Rachel! beween hen niet.
Herodes offert deze in zijn oog nietsbeduidende wichten
op aan zijnen toorn en aan zijnen haat; maar de Almach-
tigc offert niemand op aan de bereiking van zijne oogmer-
ken. Ook deze kinderen niet; zelfs niet aan de bewaring
van zijn heilig kind Jezus! Zijn heilig kind Jezus zendt hij
naar Kgyptc; uwe kinderen neemt hij tot zich in het paradijs.

Maar vestigen wij thans onzen blik op hen, die in deze
geschiedenis de kleine geloovige gemeente van den Christus
(iods vertegenwoordigen; en zien wij, hoe de boosheid van
een Herodes aan het leven huns geloofs wordt dienstbaar
gemaakt, en zulks door het eensdeels te louteren, ander-
deels te versterken.

Welk een verandering\' van tooneel, welk een afwisseling
van gewaarwordingen voor dezen Jozef en voor deze Maria !
Hemel en aarde hebben zich vercenigd tot vereering van het
wonderkind dat hun, armen Davidskindcren, geboren is. Nu
laatstelijk hebben wijze en aanzienlijke mannen uit het verre
Oosten aan zijne kleine voeten nedergeknield en hem ge-
huldigd en aangebeden als den geboren Koning der Joden,
op wien de einden der aarde wachten. Ook koning Heiodes,
dit boodschapten zij, ook koning Herodes zal komen en
voor zijne voeten aanbidden. Is DIT niet de vervulling der
profetie: �c koningen van Tharsus en de eilan-
de n zullen geschenken aanbren ge n ; d e konin-
gen van Scheba en Seba zullen vereeringen
toevoeren; ja, alle koningen zullen zich voor
hem nederbuigen; alle heidenen zullen hem
il ienen? Voorzeker, het woord des engels bewaarheidt zich:
�Deze zal groot zijn!" Hij is het van stonden aan. �God
ilc Heer zal hem den troon zijns vaders Davids geven:"
reeds wordt die troon voor hem weder opgericht. Zalig

KONING HKKODKS KN HET GODSBECTUUR. 25

is zij, die geloofd heeft, want de d i n gen, die haar
van den Hecre gezegd zijn, zullen volbracht
worden. Kn onder zulke droomen slaapt Maria, slaapt
Jozef in. Maar nu! Ziet, een engel des Hceren verschijnt
Jozef in den droom, zeggende: Sta op en neem tot
u dat kindeken en z ijne moeder, en vlied in
Egypte, en wees aldaar totdat ik het u zeggen
zal. Want Her odes zal het kindeken zoeken,
om hetzelve te do oden.

Kr is geen tijd te verliezen. De waarschuwing is god-
delijk, is uitdrukkelijk. Vaarwel Hethlehem Efrata! vaar-
wel stad Davids, waar zoo groote dingen beleefd zijn en
nog grootere werden verwacht! Vaartwei landpalen Israels!
Wij gaan, wij vluchten, wij verbergen ons in Egypte, in
het land van Cham, het vrceselijke land, met zoo zwart een
kool in de rolle van Israels geschiedenis geteekend!

Deze schok moet ontzettend, maar zou hij niet noodig
en heilzaam geweest zijn? O, zij moesten het nadrukkelijk
weten, zij moesten het tijdig ondervinden, dat de geboren
Koning der Joden niet in de wereld gekomen was om
aangebeden, om uitgeroepen, om gekroond, maar om N a-
zarenus geheeten te worden, om in den smaad hunner
armoede en geringheid te deelen, en hen te wikkelen in
den haat en de vervolging, die hij bij eene godevijandige
wereld opwekte. Geen plaats in de her berge! De
veelbeduidende wenk, die daarmede voor de aardsche lots
bestemming van den Messias gegeven was, kwam met
zevendubbelen nadruk terug, nu het ook heette: �Geen
plaats in Bethlchem Efrata! geen plaats in het land Israels!"
Kn om op den duisteren weg door de woestijn nochtans
tcgelooven dat de d ingen, die hu n van God gezegd
waren, zouden volbracht worden, daarvoor was

26 KONING lUUtOUKS K\\ HK\'I KdlisKKSTflK.

een geloof noodig als waardoor een aartsvader, het dal
der schaduwen des doods binnengetreden in Egypte, ster-
vende gemeld had van den uitgang der kinderen
Israels. en bevel gegeven van zijn gebeente!

Doch wordt het geloof van Jozef en Maria, door dezen
schiclijken ommekeer, en in dezen duisteren en moeielijken
weg: want veel heeft de reis naar Egypte in, voor een
paar arme lieden, met een zuigeling beladen en zonder
eenigc rnenschelijke bescherming; wordt het geloof van
Jozef en Maria, door deze ongedachte ervaring, van ver-
keerde en toch zoo natuurlijke verwachtingen gereinigd en
als in den smeltkroes der beproeving gelouterd, het wordt
ook op eigenaardige, op krachtige wijze versterkt. Of reizen
zij dezen hunnen bangen en eenzamen weg niet aan de
gevoelbare hand van dien God, die zijnen engel gezonden
heeft om i.\\cn boozen raadslag eens konings te verijdelen ?
Mogen zij zich niet als van oogenblik tot oogenblik onder
de bescherming gevoelen van dien engel des Heercn,
d ic z ich Iegert rondom degenen, die hem vree-
ze n, en hen uitrukt? O gewis, ook in het land van
Cham zijn zij gezeten in de schuil plaats des Hee-
ren. mogen zij vernachten in de schaduw des
Almacht!gen! Ook in Egypte is hij niet tevergeefs
hun toe vlucht en hun burcht, d enGo dop w el-
ken zij vertrouwen. Hij heeft hen gered van den
s t r i k d e s v o g e I v a n g e r s. Nu zal hij hen dek k e n m e t
zijne vlerken. Nu zullen zij niet vreezen voorden
schrik des nachts, noch voor den pijl, die des
daags vliegt! Hij heeft hun een engel gezonden om den
dierbaren zuigeling voor den dolk van Herodes te beveili-
gen; hij zal zijne engelen van hem bevelen, dat
z ij hem bewaren op al zijne wegen!

KONINi; HSkOMS KN IR cullsltKSI�TK. 2J

En zoo is liet geschied. Geen kwaad genaakte hen, geen

ding ontbrak hen. Op zijnen tijd (o weldra !) riep God ook
dezen zijnen Zoon, gelijk eenmaal zijn zoon Isra�l\'
uit Egypte terug. Want de dood des �gewelddrijvenden
goddeloozen" is in den hemel bekend geworden en wordt
in Egypte bekendgemaakt door eencn engel, die Gods
gunstgenoot ook daar weet te vinden, zeggende tot hem
in zijnen droom: Sta op, neem het kindeken en
z ij n e moeder tot u, en t r e k i n 11 e t 1 a n d I s r a e I s;
w a n t z ij z ij n gestorven, d i e d e /. i e Ie de s k i n d e-
kens zochten.

Dezelfde hand, die hen uitgeleid heeft naar Egypte, leidt
hen het land lsracls weder binnen; maar ook, dezelfde-
hand, die hen had opgebracht naar de stad Davids, waar
de dagen moesten vervuld worden dat Maria baren zoude
(hadden niet de Schriften verkondigd dat de Christus te
Itothlehem zou worden geboren?) voert hen weder af naar
Nazaret, opdat vervuld zoude worden, hetgeen
door de profeten gezegd is, dat hij Nazarenus
z o u w orden g e n o e m d.

Rijk in �het Heilige, dat uit haar geboren is," rijk in on-
dervinding, rijk in een gelouterd geloof, keert Maria daar
met haren Jozef tot hare nederheid terug; bij al het andere
ook de vlucht naar Egypte en wat deze haar geleerd heeft
bewarende en overleggende in haar hart.

Waar is nu de boosheid van Herodes ? waar zijne sluw-
heid ? waar zijne macht ? waar de glans van die kroon, van
«elke hij zoo naijverig was, en om welke te behouden geen
misdaad hem te afschuwelijk voorkwam ? Eene walgelijke
ziekte heeft aan dat alles een einde gemaakt, een duister
graf heeft het verzwolgen. Zijne dagen waren geteld, het
koninkrijk is van hem genomen, zijn rijk verdeeld, hij in

28 DES CHR1STENS VOORRKCHT KN IIKII.ICK ROKPINfi.

de weegschaal Gods ge» ogen, en !___ de mcnschelijkheid

schroomt te vragen: ..Waar is de gestor ven koning der
Joden ?" Almachtig heeft de koning der koningen zijn
snoodsten raadslag verijdeld ; onwetend heeft h ij den raad
van den koning der koningen gediend.

Kn dit is het wat alle machtigen, alle goddeloozen der
aarde met de uiterste inspanning hunner krachten slechts
doen kunnen. Gods kinderen weten het, en het is hun goed
het zich in voorbeelden te zien voor oogen gesteld, nog
beter, het zelf aan hunne harten te ondervinden: de ver-
volging schaadt niet, maar zij baat. Het is der geloovige
gemeente goed, met haren Heiland naar Egypte te gaan.
Zij leert er wat zij te Bethlehem Kfrata niet leeren kon.
In elk Egypte wordt zij bewaard, uit elk Egypte wordt
zij teruggeroepen. In het henielsch Kanaiin zal zij, zelve
gekroond, de heerlijkheid haars konings zien.

DES CHRISTENS VOORRECHT EN HEILIGE ROEPINU.

Want niemand van ons leeft ziehzelven, en niemand sterft
ziehzelven. Wan! het/ij dat wij leven, wij leven den Heere;
hetzij dal wij sterven, wij sterven den lleere. Hetzij dan tial
wij leven, hetzij dat wij sterven, wij zijn des Heeren.
Kom. XIV : 7, 8.

Aldus heeft leeren spreken de �besnedene ten achtsten
dage, uit het geslachte van Isra�l, van den stam van Bcn-
jamin, een Hcbre�r uit de Hebreen, naar de wet een
Parizeer, naar den ijver een vervolger der gemeente, naar
de rechtvaardigheid, die uit de wet is, zijnde onberispelijk";
die Saulus, die �waarlijk gemeend had tegen den naam
van Jezus van \\azaret vele wederpartijdigc dingen te moe-
ten doen, welke hij ook gedaan heeft te Jeruzalem en in

des chustbu vix>rkkcht kn heilige korting. 29

buitenlandsche steden," totdat hij op dezen zijnen weg ge-
stuit en ontwapend is geworden door dat woord van ont-
fermende liefde: �Saul, Saul! wat vervolgt gij mij? Het is
hard de verzenen tegen de prikkels te slaan."

Toen; �een licht boven den glans der zon, op den weg
naar Damaskus;" toen heeft Christus over zijn ziel gelicht.
In natuurlijke blindheid heeft hij zijne geestelijke vcrblin-
ding leeren inzien en beweenen. Maar ook van deze vielen
hem de schellen van de oogen, en wedergeboren uit wa-
ter en geest, is hij opgetreden als een �dienaar en getuige,
beide der dingen, die hij gezien had en nog zien zoude."
De ijdele inbeelding eener gerechtigheid op wetvervulling
gegrond was bezweken voor het diep en innig besef van
zonde voor God, en alle roem uitgesloten door de erken-
ning eener genade, die �den goddclooze rechtvaardigt."
De wijsheid opgczamckl aan de voeten van Gamali�l had
plaats gemaakt voor de eenige wetenschap: �Christus en
dien gekruist." Hij leeft, maarniet meer hij, Christus leeft
in dezen 1\'aulus. Den naam van Christus draagt hij �voor
heidenen en koningen en kinderen Israels," Om den naam
van Christus verdraagt hij alles; gevangenis, geesclslagen.
stecniging, honger, dorst, koude, naaktheid, land- en zce-
gevaar, haat van vijanden en valsche broeders. Zijn zaak
en gemeente draagt hij, met dagclijksche gebeden, dagc-
lijksche inspanningen, dagclijksche moeiten en zorgen op
het liefhebbend harte. Om Jezus wil �aller dienaar," om
Jezus wil �allen alles" te zijn is de leus en de keus van
zijn leven.

Thans vertoeft hij ten tweeden male te Korinthe, en schrijft
aldaar dien onschatbaren brief aan de vooralsnog voor hem
onbereikbare christenen te Rome; brief, dien de christenen
der geheele wereld als het volledigst onderwijs in den ge-

^O M�» i\'HRISTKNS ViNtKKKCHI\' KN IIKtfJGK KOBrW»,

hcelcn raad (iocls hoogschatten en waardeeren. Hij besluit

dien met een grootcn rijkdom van vermaningen en opwek-
kingen de beoefening des christendoms betreffende; en het
is temidden van deze dat wij die krachtige verklaring aan-
treffen: Niemand van ons leeft zichzelven en
niemand sterft zichzelven; want hetzij dat «ij
leven, wij leven den Heere, hetzij dat wij ster-
ven, wij sterven den Heere. Hetzij dan dat wij
leven, hetzij dat wij sterven, wij zijn des Heeren.
Het hoofdstuk, waarin deze verklaring voorkomt, inziende,
bemerken wij, dat zij niet volstrekt door den gang der re-
deneering gevorderd werd. maar veeleer als een uitstorting
des harten, waartoe deze aanleiding gaf, moet beschouwd
worden. De apostel heeft de christenen te Rome een wenk
gegeven hoe te handelen met zoodanige broederen, die
door gemoedelijke maar kortzichtige nauwgezetheid zwak
waren in de toepassing van hctgcloove: die zich nog niet
volkomen boven het oudtestamentisch standpunt wisten te
verheffen, maar nog altijd meenden zich voor het gebruik
van door de moza�sche wet verbodene spijzen te moeten
wachten en de door haar ingestelde feestdagen te moeten
waarnemen. Hij heeft tegenover zulke zwakheid tot toe-
gevendheid vermaand; ja zelfs eerbied voor haar gevor-
derd. Kwam zij niet uit innige overtuiging voort? Was het
ook haar niet te doen om den Heer door gehoorzaamheid
welgevallig te zijn en te verheerlijken ? Ken iegelijk (dit
was de slotsom, v. 5), een iegelijk zij in zijn eigen
gemoed ten volle verzekerd! d. i. een iegelijk
volge de inspraak van zijn eigen hart\' Zoo de een, om
daardoor zijnen Heiland temeer te verheerlijken, van de
evangelische vrijheid een dankbaar gebruik maakt, en de
ander, uit hetzelfde beginsel, de oude inzettingen nog on-

i�ks rirkisTKNs \\<M»KKK<irr v.s hkiuub kokhnc. *[

dcrhoudcn blijft, dat doel zal door beiden evenzeer worden
bereikt, omdat beider handelingen evenzeer uit den geloovc.
d. i. uit oprechte overtuiging des harten, voortkomen.

D i e tl e n d a g waar n e e m t, n e e m t li e m w aar d e n
Meere, (d. i. om des Heeren wil) die den dag niet
waarneemt, neemt hem niet waar, den Heer e.
d. i., indien hij het laat, het is niet anders dan om des
Meeren wil. Die daar eet (met vrijmoedigheid van alles
gebruikt), die eet alzoo den Heere, want hij dankt
(voor de verleende vrijheid zijnen) God; en die niet eet.
die zich onthoudt, die onthoudt zich evenzeer om des Hee-
ren wil en met een oog op hem, en ook hij dankt God,
dat hij in deze kleine zelfverloochening zijn Heiland mag
dienen. Kn het is deze toepassing van het christelijk levens-
beginsel op de gevallen in geschil, welke den apostel op
eenmaal brengt tot eene uitboczeniing, waarin hij in het
algemeen den «aren aard van het christelijk leven, zoo wat
het eigenaardig voorrecht als wat de eigenaardige roeping
des christens betreft, uit eigen ervaring met korte woorden
op de kennelijkste wijze schetst en voorhoudt.

Niemand van ons, zoo roept hij uit, leeft zich-
/. e 1 v e n , e n n i e m and sterft z i c h z e 1 v e n ; w a n t h e t-
z ij dat w ij leven, w ij I e v enden Heere, h e t z ij dat
w ij sterven, w ij sterven den H e ere. H e t z ij dan
dat w ij leven, tl e t z ij dat w ij sterven, w i j z ij n
des Heeren. Kn hij voegt er bij: Want daartoe is
Christus gestorven en opgestaan en w e der 1 e-
vend geworden, opdat hij beide over dooden
en levenden heersenen zoude.

Na deze uitstorting neemt de apostel, van het algemeene
tot het bijzondere terugkeerende, den losgelaten draad zij-
ner bepaalde onderwijzing weder op. De toon, waarop hij

^2 DKS CHRISTEN» V\'OORKBCHT KN 1IKII.IC.K KOKl\'INC.

voortgaat, gevoelt zicli echter nog van de warmte, waar-
mede hij heeft gesproken. Maar gij, zoo heet het nu met
een edele verontwaardiging, maar gij, wat oordeelt
gij uwen broeder, of ook g ij, wat veracht g ij
n w e n b r o e d e r: want w ij zullen allen voor d e n
rechterstoel van Christus gesteld worden. Want
daar is geschreven: Ik leve, zegt de Heer;
voor m ij zal alle knie buigen, en alle tong zal
God belijden. Zoo dan... maar wij moeten nu niet
verder gaan. De overweging van dit gansche gedeelte van
den Brief aan de Romeinen en de behartiging der daarin
uitgedeelde lessen van liefde en rechtvaardigheid is ook
voor onze tijden van groot gewicht. Doch wij blijven bij het
thans door ons daaruit gelicht woord, waarin wij het zalig
voorrecht en de heilige roeping van den christen, zooals
de apostel I\'aulus die begrijpt, ons zien voor oogen gesteld.

Zie hier des christens voorrecht: Hetzij dan dat hij
leeft, hetzij dat hij sterft, hij is des Hcercn. Met
andere woorden: In leven en sterven is de christen het
bijzonder eigendom van zijnen Heiland.

Zijn bijzonder eigendom. Niet maar op den voet, waarop
�alle dingen zijnen voeten onderworpen zijn" ; maar als hem
toebehoorende, uit kracht van eene zedelijke, uit kracht
van eene zeer innige betrekking.

Wilt gij weten, waarin volgens den apostel deze zede-
lijke, deze innige betrekking gegrond, hoe de christen zijns
Heilands bijzonder eigendom geworden is? Hij zal het u
zeggen met de woorden, die onmiddellijk volgen: Want
daartoe is Christus ook gestorven en opgestaan,
en weder levend geworden, opdat hij beiden
over d.ooden en levenden heerschen zoude.

I>ES CHRISTENS VOORRECHT EN HEILIGE ROEPING. 33

Elders noemt hij de gemeente der christenen eenc gemeente,
welke zich de Heer gekocht heeft, en wel door zij n
eigen bloed. Het is op grond van des Heilands sterven
en herleven voor hem, dat de christen zich in leven en
sterven als zijns Heilands bijzonder eigendom beschouwen
mag. Hierin ligt voor hem de hoogste eer, de volkomen
.troost, de ware vrijheid.

Kan er een grooter eer zijn dan zich een voorwerp te
weten der liefde van hem, die de hoogste eer waardig
is ? een voorwerp der innigste belangstelling van dengene,
die in de hoogste heerlijkheid boven alle schepselen ver-
heven, door alle de engelen Gods wordt aangebeden?
�Niet slechts," dit mag zich de oprechte christen zeggen,
�niet slechts neemt hij, bij de hunne, ook mijne aanbidding
aan; maar hij verwacht de mijne op grond eener betrek,
king, die hij op deze heilige en verhevene geesten niet
kan gevoelen. Voor mij is die cengeborene Gods, dien zij
in goddelijke en menschelijke heerlijkheid op den hemel-
troon aanschouwen, voor mij is hij mensch geworden ; wat
hij in de dagen zijner vernedering, in deze zijne mensch-
heid, geleden en volbracht heeft, het is al voor mij geschied.
Ik mag mij niet slechts een leerling van den besten Meester,
■een onderdaan van den hoogsten Koning noemen; ik ben
een gekochte door zijn bloed; voor mij heeft hij het over
gehad; voor mij heeft hij het geplengd; om mij te ver-
lossen van het verderf, om mij deel te geven in zijne lieer-
lijkhcid, om zich voor het aangezicht van een verbaasd
heelal eeuwiglijk over mij te verheugen! � Laat vrij de
beklagenswaardige kinderen dezer wereld naar voorbij-
gaande onderscheidingen jagen en zich verheffen op de
grootschheden des levens, welke in het sterven allen, allen
worden weggenomen: ik ben des Heeren! Dit is mijne
VII. 3



		ifzis ukhoopt. 5 I

		de eerstgeborene zijner moeder, op den veertigsten dag zijns levens voor een paar tortelduiven gelost? Zoo zal hij ook, ofschoon zelf het Lam, dat de zonde der wereld wegneemt, naar Israelietisch recht en plicht, zoen- en dankoffer gebracht hebben in den tempel. Zien wij hem niet de feesten zijns volks medevieren ? �naar zijne ge- woonte" de synagoge bezoeken, en zich zelfs aan gewoon- heden in Isra�l onderwerpen, die, ofschoon niet door God geboden, nochtans ter eere Gods in acht worden genomen ? Zoo betaamt het hem dan, met alle andere, ook deze gerechtigheid te vervullen; ja, vooral ook deze, die van zoo groote beteekenis is, als de groote van God verordende plechtigheid, waarmede het Oude Testa- ment besloten wordt en het Nieuwe ingeleid. �Aldus betaamt het ONS alle gerechtighcidte vervullen." Doop hem, Johanncs! dit is uwe roeping. De zijne is van u gedoopt te worden, daar hij de zonden zijns volks op zich genomen heeft om ze weg te nemen. Want dit heeft hij gedaan, dit doet hij, dit zal hij nog verder doen, dit is de taak zijns levens en zijner mensch- heid. Om dit te doen zal hij, die zich hier, in g e 1 ij kheid des zondigen vl e esc hes, met een onrein volk laat doopen, het kruis verdragen, schande verach- tcn, en den dood, die de bezoldiging der zonde is, voor allen smaken. Doop hem in deze Jordaan! De vrijwillige ondergang van den reine in het water der rivier is eene voorafbeelding van zijn vrijwillig gedoopt worden met dien vreeselijkcn doop ■), waarvan een zon- dige wereld tot haar behoudenis gewagen zal. Doop hem, en kondig voortaan den gedoopten, van wien gij noodig

		I) Mallh. XX : 22; l.iik. XII : 50.

		4\'



		VRKKS NIKT, IJIJ Kl.EIN KtTDOOCBN.
		74


		VII. VREES NiET, �IJ KLEIN KUDDEKEN. Vrees niet, gij klein kuddeken! want het is mvs Vaders welbehagen u het koninkrijk te geven. Luk. XII : 32. Dit is een «oord tot de di se i pelen gesproken \'); het gaat de schare niet aan; immers niet dan voor zoover het geschikt is haar tot een heilige jaloerschheid te ver- wekken van het voorrecht, hetwelk daarin voor hare ooren wordt genoemd. Het is een woord van den goeden herder tot de schapen en lammeren zijner kudde. Slechts een kleine kudde maken zij uit, die twaalf, die zeventig waar- van hij zich omringd ziet, die enkelen meer, die zich van tijd tot tijd schoorvoetend en aarzelend of onverwachts en met een kloek besluit aan dezen kring hebben aange- sloten; een zeer kleine kudde, vergeleken bij de groote menigte, die niet nadert op zijne stem, die zich afkeert van zijn herdersstaf. Maar hij heeft voor haar geen bezorgd- heid en wil niet dat zij vreeze; zij staat onder goede be- scherming en zal komen waar zij wezen moet. Vrees niet, gij klein k u ddeken ! want het is uws Vaders welbehagen u het koninkrijkte geven. De kleinen, die in Jezus gelooven, hebben eenen V a d e r, die in de hemelen is; een Vader in Zijnen Vader. Zij zijn koningskinderen. Een heerlijk erfdeel is hun in de toekomst weggelegd! Wat ook gebeurc, dit zal hun niet ontgaan. Ken goddelijke wil heeft verkozen, neen! een vaderlijk welbehagen heeft goedgevonden hun dit te geven, en het blijft bij dit besluit. Met de teederste liefde, de innigste vreugd, de volkomenste zekerheid zegt hun de

		i) Zie vs. 22.



		«i
		VKKF.S NIKT, C[J KI.KIN Kl\'DDEKKN.


		ken, en gij zult hen niet vinden; de lieden, die met u kijven, zullen worden als niet, en de lieden, die met u oorlogen, als een nietig ding. Want ik, de Heere uw God, grijp uw rechterhand aan, die tot u zeg: Vrees niet, ik help u. Vrees niet, gij wormken Jakobs, gij volksken Israels! Ik help u, spreekt de Heer, en uw Verlosser is de Heilige Israels \')!" Dit is veel en met heerlijke woorden uitgedrukt. Maar alle deze betuigingen van liefde en gunst en hulp en bij- stand en volkomene verlossing, liggen zij ook niet in dat �ene, korte, zinrijke, liefdevolle en ontwijfelbare woord van den Goeden Herder tot de schapen, die zijne stem hooren en hem volgen: Vrees niet, gij klein kuddeken! want het is uws Vaders welbehagen u het ko- ninkrijk te geven? Vast kan de gemeente van Christus in allen nood en dood op dit troostwoord gaan. Maar zij misbruike het niet, noch tot hoogmoed, noch tot zorgeloosheid. Daar is een misbruik van dit woord tot hoogmoed. Als het kleine kuddeken zich niet slechts getroost, maar zich eenigermate schijnt te verheugen een klein k u d- deken te zijn, en alzoo den aard te verloochenen eener liefde, welke vurig wenschen moet, dat allen behouden worden en die zich nimmermeer in deongerechtig- heid verblijden kan. En ook dit mag hoogmoedig mis- bruik heeten van hetgeen tot geruststelling van ootmoedi- gen gezegd is, indien aan het welbehagen des Vaders op die wijze gedacht, of in dier voege daarvan gesproken wordt, alsof men zich daarbij nog altijd iets goeds en ver- dienstelijks in zichzelven voorstelde, hetgeen dit weibeha-

		i) Jezaia XLI i 8�14. VII. 6



		u6
		DK WAPF.NRUSTI.Nc; OOM.


		maar stijft en sterkt en is een riem onder \'t hart; want op- rechtheid is kracht en geeft een gevoel van goeden moed, ook waar zij pijnlijke waarheden ziet en moet erkennen. Immers door dezen heen ziet en erkent zij ook de vertroos- tingen, die aan de oprechte belijdenis verknocht zijn. Wat is het tweede stuk van des christens wapenrusting? wat het onmisbaar kuras, dat des krijgsmans borst be- schermen en waar zijn hart zoo veilig en rustig onder kloppen moet? Het is het borst wapen der gerech- tigheid; het rein geweten; het hart gereinigd door het geloof in de gerechtigheid van Christus; de innige over- tuiging dat men in de toerekening dezer gerechtigheid niet stelt het valsch vertrouwen van een, die de zonde nog liefheeft en voortgaat haar te dienen, maar dat men haar in zich gevoelt als een kracht Gods, die inwendig dringt en drijft om in het oog van Gods heiligheid te worden, wat men om Christus wil reeds is in het oog zijner genade en barmhartigheid. Dit borstwapen der gerechtig- h e i d is geen ander dan hetgeen in den Brief aan de Thes- salonicenscn \') door den apostel genoemd is het borst- wapen des geloofs en der lief de; van dat geloof, door hetwelk de mensch gerechtvaardigd wordt zonder de werken der wet; van die liefde\', die de werken der wet doet uit dankbaarheid en zich des niet laat voorstaan. Voorwaar, dit borstwapen is deugdzamer dan het doorzichtig harnas eener ingebeelde gerechtigheid, die verwerpelijk is voor God, dan het ook nog zoo stijf pantsier van een in zichzelven dood geloof, dat de werken niet heeft. Zonder deze gerechtigheid, geene vrijmoe- digheid tegenover den booze, geen kracht tegen nieuwe

		l) l Thess. V : 8.



		222		MANLIJKE ZACHTMOEDIGHEID.


		zachtmoedig moor dan alle men.schen, die op den aardbodem waren, was ook zelf een menschvan gel ij ke bewegingen als w ij; en geeft ons dit aan den eenen kant de zekerheid (wat trouwens door de ge- schiedenis nog bevestigd wordt) \') dat ook hij in dezen de volmaaktheid niet bereikt heeft, het geeft ons ook den moed om naar den hoogen trap, dien hij bereikt heeft, met blijde hope te streven. Zekerlijk, eene zachtmoedigheid als de zijne, w are zachtmoedigheid, is niet dan een vrucht des Geest es -), en kan niet dan onder diens koestering gekweekt worden en rijpen; doch een liefderijk God wil ook te dien einde van zijn Geest uitstorten over alle vleesch, en niet alleen over het vleesch dergenen, die hij geroepen heeft zijn volk Isra�l te leiden. Wat zou dien Geest onmogelijk zijn ? Welke van zijne eigenaardige vruch- tcn zou hij weigeren te voorschijn te roepen in dat hart, hetwelk belijdt zijne invloeden te behoeven, die inroept, werken laat � en er mede werkzaam is? En er mede werkzaam is. Met nadruk voeg ik ook deze woorden toe, en zou achten mijn plicht niet te ver- vullen, indien ik ze niet herhaalde en nader verklaarde. Goddelijke waarheid is het dat ware zachtmoedigheid niet dan een vrucht des Geestes is; maar ook kan men met volkomen waarheid zeggen, dat zij niet dan een vrucht is der bestrijding van het vleesch; en het is heilzaam de zaak ook van deze zijde te beschouwen. Van nature zijn wij licht geraakt en rasch tot toorn, immers wanneer op den gevoeligen teen, die niet bij allen dezelfde is, hetzij onbe- dacht hetzij moedwillig wordt getreden; dit moet anders worden. Van nature komt bij elke beleediging de gedachte

		I) I\'s. CVI : 32, 33. Num. XX : 12. 2) Gal. V : 22.



		;.-; 5,1 < ■ � ^]

		GUNNING 8 K 11

		RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT �IIIIIII 2197 4740



		INHOUD.

		Blz. I. Nieuwjaarsmorgen (Ps. IV : 7)..... I II. Koning Herodes en het godsbestuur (Matth. II : 13�23)...........II III. Des christens voorrecht en heilige roeping (Rom. XIV : 7, 8) .........28 IV. Wat Johannes verkondigt (1 Joh. I : 1�3). 41 V. Jezus gedoopt (Matth. III : 13�17) ... 46 VI. Verdraagzaamheid (Rom. X : I, 2, 3) . . 58 VII. Vrees niet, gij klein kuddeken (Luk. XII: 32). 74 VIII. Beschouwing van Jezus lijden (Joh. XVH.: 1). 84 IX. God is getrouw (1 Cor. I: ga).....98 X. De wapenrusting Gods (Ef. VI : 10�iSa). ui XI. Bescheidenheid (Job XXXIX : 37) . . .120 XII. Eigenwillige godsdienst (Luk. XI : 37�44). 122 XIII. Paaschmorgen (Joh. XI : 40).....133 XIV. De verrezene en Thomas (Joh. XX : 24�29). 144 XV. Kinderen � Broeders........158 XVI. De derde openbaring (Joh. XXI : 1 �14) . 160 XVII. Waar ik henenga weet gij, en den weg weet gij (Joh. XIV : 4).........172 XVIII. Psalm CIV............184 XIX. Mosterdzaad en zuurdeesem (Luk.XIII: 18-21). 190 XX. Ik vermag alle dingen door Christus, die mij kracht geeft (Filipp. IV : 13).....205 XXI. Manlijke zachtmoedigheid (Num. XII =3) .214 XXII. Die hij liefheeft kastijdt hij......225 XXIII. Koop de waarheid en verkoop ze niet (Spr. XXIII : 26a)*...........228



		VI I N H O U D. Bh. XXIV. Eene belofte voor die Jezus liefhebben (Joh. XIV : 23)......... 238 XXV. Plicht der blijmoedigheid (r Thess. V : 16). 248 XXVI. Zonde en Booze (1 Joh. III : 7�10). . 259 XXVII. Ambten en bedieningen (Ef. IV : 11) . 265 XXVIII. Zelfverhooging en nederigheid (Luk XIV : 7�11)............ 266 XXIX. Het rechte feestmaal (Luk. XIV: 12, 13,14) 278 XXX. Zelfreiniging (1 Joh. III : 3)..... 289 XXXI. Droefheid en droefheid (2 Cor. VII: 10). 300 XXXII. Met vreezen en beven (Eilipp. II: 12c, 13). 311 XXXIII. Deelneming (Rom. XII : 15) . . . .312 XXXIV. Genoegzaamheid der Heilige Schrift (Luk. XVI : 27�30).........325 XXXV. Hinken opt\\veegcdachten(iKon.XVIII:2l) 337 XXXVI. Rijk in God..........34G XXXVII. Onmisbare liefde (1 Cor. XVI : 22) . .350 XXXVIII. Lijden om Jezus naam (Hand V : 41) . 362 XXXIX. Jezus de Goede Herder (Joh. X) . . . 373 XL. Het Woord vleesch geworden (Luk. II : 1�7, Joh. I : 1�14).......382 XLI. De verzoening met God (2 Cor. V: 19a). 392 XLII. Wist gij niet dat ik moet zijn in de dingen mijns Vaders? (Luk. II : 41�51). . . 401 XLIII. Blijf gij in hetgeen gij geleerd hebt (2 Tim. III : 14, I5«)..........412 XLIV. Abram geroepen (Gen. XII : 1�S) . . 420 XLV. De verborgen dingen zijn voor den Heere onzen God, maar de geopenbaarde zijn voor ons en onze kinderen, tot in ecuwig- heid, om te doen alle de woorden dezer wet (Deut. XXIX : 29)......434 XLVI. De apostolische zegen (2 Cor. XIII: 13). 446



		I.

		NIEUWJAARSMOK�KN. Velen zeggen : Wie zal ons het goeile doen zien ? Verhef gij over ons liet licht uws aanschijns. o Meere ! I\'s. JV:7. Verhef gij overons het licht uws aanschijns, o Heere! Zoo luidt de bede van David; eeneverzuch- ting van zijne ziele tot haren God. Wanneer geslaakt? Wie zal dit niet zekerheid bepalen? De psalm, waarin zij voorkomt, vangt aldus aan: Als ik roep, verhoor mij, o God mijnergerechtigheid! In benauwdheid hebt g ij m ij ruimte gemaakt; wees m ij genadig en hoor mijn gebed! Dit verplaatst ons in bange da- gen ; in dagen waarin, na tijdelijke uitkomst, nieuwe ge- varen dreigen. Het naast denken wij aan den benarden tijd van omzwerving, als de van God verkoren koning overal het aangezicht van den afgunstigen Saul moest ontvlieden. Hoe was toen zijne ziele geduriglijk in zijne hand! Hoe wandelde hij van gevaar tot gevaar! Aan hoeveel verraad en laster stond hij toen bloot van de zijde dergenen, die de gunst des grimmigen konings zochten ! Zijn deze wellicht de m a n n e n , welke de zanger in het derde vers toeroept: Hoe lang zal mijne eer mij tot schande zijn? Hoe lang zult gij de ijdel- heid beminnen, de leugen zoeken? Hoe dit zij, door het vrijmoedig gebed tot den God, die hem recht zal doen, door kalme verzekerdheid van Gods gunst, gevoelt hij zich sterk en gelukkig tegenover zijne weder- partijders en vermaant hen tot inkeer en tot een beteren VII. I



		4 MKr\\\\.IAARsMoK<:i-:N. verwachtingen van zijn jeugd hebben hem voor het wcr- kelijke leven bedorven; de ondervindingen van dat wer- kelijke leven hebben zijn hart verbitterd; het leven beeft hem bedrogen; de menschen zijn hem tegengevallen; hun vriendschap hield geen woord; hunne trouw faalde; zelfs de huwelijksliefde was niet wat hij zich had voorgesteld. Wie of wat zal hem nog het goede doen zien ? Ken an- dere kring? Ken nieuw jaar? � Eennieuw jaar? En wat zou het kunnen wezen dan een uitgaaf, een in de hoofd- zaak onveranderde herdruk der oude jaren ? Met een zucht ziet hij zijn eersten dag aanbreken, en met een pijnlijken glimlach neemt hij de gelukwenschen aan van �de dwazen, die zich aanstellen en beijveren alsof zij, zij hem het goede konden doen zien!" Wie zal ons het goede doen zien? Het kan gc- zegd worden in een geest van zwaarmoedigheid. Dit ge- scbiedt door het hart, dat niet opgehouden heeft te hopen, maar toch minder hoopt dan vreest. Aldus mag het, met grooten nadruk op het woordeken ons, op menigen nieuw- jaarsmorgen wel de eerste gedachte geweest zijn in menige armoedige woning: �Wie zal ons het goede doen zien? Ons, armen menschen; nooit zonder zorg; dikwijls zonder brood; bij weinigen bekend; bij niemand in tel! Mocht maar dit jaar wat beter zijn dan het vorige! Doch dit heb- ben wij ook O]) den voorleden nieuwjaarsdag gewenscht, en tevergeefs. Het eene jaar volgt op het andere, maar wij blijven arm!..." Kn niet alleen onder het armelijke dak, en niet alleen daar waar, al is het dak ook minder arme- lijk, toch de broodzorg een dagelijksche kwelling is, maat- overal waar geleden wordt, in het lichaam, naar de ziel, in eigen persoon of door het leed van anderen, waar een doorn in het vleesch wordt omgedragen, verborgen hart-



		KONING MKRODKS RN HKT OODSBKSTUUR. I 1 de gebaande wegen zijn. Als zij door het dal van Hakagaan, stellen zij hem tot een fontein; ook zal de regen hen gansch rijkelijk overdekken. Zij gaan van kracht tot kracht; een iegelijk van hen zal verschijnen voor God in Sion *).

		II. KONING HERODES EX HET GODSBESTUUR. Toen zij [de wijzen] nu vertrokken waren, ziet, de engel Hes Heeren verschijnt Jozef inden droom, zeggende: Sta op; neem tot u het kindeken en zijne moeder, en vlied in Egypte, en wees aldaar totdat ik het u zeggen zat; want Herodes zal het kindeken zoeken, om hetzelve te dooden. Hij dan opgestaan zijnde nam het kindeken en zijne moe- der tot zich in den nacht, en vertrok naar Egypte, en was aldaar tot den dood van Herodes; opdat vervuld zoude wor- den \'t gene van den Heere gesproken is door den profeet, zeggende : Uit Egypte heb ik mijnen Zoon geroepen. Als Herodes zag dat hij van de wijzen bedrogen was, toen werd hij zeer toornig, en [eenigen] afgezonden hebbende heeft hij omgebracht alle de kinderen, die binnen l�ethlehem en in alle deszelfs landpalen [waren], van twee jaren [oud] en daaron- der naar den tijd, dien hij van de wijzen naarstig onderzocht had. Toen is vervuld geworden \'t gene gesproken is door den profeet Jeremia, zeggende: Eene stemme is in Rama gehoord, geklag, geween en veel gekerm; Rachel beweende hare kin- deren, en wilde niet vertroost wezen, omdat ze niet zijn! Toen Herodes nu gestorven was, ziet, de engel des Heeren verschijnt Jozef in den droom, in Egypte, zeggende: Sta op, neem het kindeken en zijne moeder tot u, en trek in\'t land Israels; want zij zijn gestorven, die de ziele des kindekens zochten. Hij dan, opgestaan zijnde, heeft tot zich genomen het kin- deken en zijne moeder en is gekomen in \'t land Israels. Maar als hij hoorde dat Archelaus in Judea koning was in

		I) Ps. CXLVII. XXV. CXXXVIII. LXXXIV.



		IA KuMN»; HBKU�U KN HET �UUOMSTUUK. Kn het is alleen dit ongeloof, dat zijn boozen raadslag te- gen hem, die genoemd wordt de geboren koning der Joden, mogelijk maakt. Indien er in koning Herodes geweest ware; ik zeg niet een sprank van dat belangstel- lcnd geloof, hetwelk heidensche wijzen den wenk des he- mels had doen opvolgen, de reis naar Jeruzalem doen aannemen en, ondanks de onverschilligheid, die hen daar bejegende, tot de kribbe van den Aanbiddenswaardigen had doen doordringen; maar indien er slechts iets in hem gc- weest ware van die koude overtuiging der waarachtigheid van Israels heilige boeken, waarmede de o v e r p r i e s t e r s en schriftgeleerden des volks, die hij tot zich had geroepen, de rolle vanden profeet Micha hadden aangehaald, zijne eerste gedachte had onmogelijk eene ge- dachte van moord en doodslag kunnen zijn. �f zou hij ook dan niet een oogenblik gevreesd hebben tegen God te strijden ? Maar indien koning Herodes dan niet gelooft; niet in eenen Messias, door een waarachtig God sinds eeu- wen toegezegd en door een volk als dat, waarover hij den schepter voert, met recht verwacht; niet aan een leidsman bij uitnemendheid, die van wege dezen God z ij n volk Isra�l zal weiden en tegen wien het vergeefs zoude zijn te ijveren en te strijden, daar immers die God, die hem zond, hem ook zou weten te handhaven: waarom is koning Herodes dan toch ontroerd, op eene enkele vraag door een paar vreemdelingen te Jeruzalem gedaan ? Waarom wapent hij zijne handen tegen een kind, tegen een zuigeling, welks eenige misdaad is, dat hij de belang- stelling dezer weinige vreemdelingen heeft opgewekt, en bij hetwelk hij, de ongeloovige, geene reden heeft om eenige macht of kracht ter verwezenlijking hunner ver- wachtingen te onderstellen?



		■6
		KONING HERODES BN HET UODSBUTUUK.


		en haat: �Reist henen en onderzoekt naarstig naar dat kindeken; en als g ij het zult gevonden hebben , boodschapt het mij, opdat ik ook kom e, en datzelve aanbidde. Uit den mond van Herodes, gewoon met de tijdige aanbidding van elke opgaande zon zijn voordeel te doen, kon dit woord, ook zelfs indien zij hem kenden, den wijzen uit het Oosten geen verwonde- ring baren. Maar deze vinden wel het k indeken m et Maria z ij n e moeder, maar komen niet weder e n b o o d s c h a p- pen hem niets. Want door goddelijke openbaring vermaand zijnde indendroom, dat z ij nietzou- den we derkeer en tot Herodes, vertrekken zij door eenen anderen weg weder naar hun land. Wel hebben zij den koning gehoord en zijn wensch verstaan, maar hem niets beloofd; en terecht oordeelen zij �dat het niet recht is voor God, den koning meer te hoo- ren dan God." Deze teleurstelling prikkelt de verborgene woede van Herodes uitermate. Hij wordt z]eer toornig. Hij acht zich door de Wijzen bedrogen, verongelijkt, mishandeld; en wat zijn redelooze haat beraamd heeft, zal nu op veel ijselijker wijze als een daad van getergde wraakzucht plaats hebben. Niets luidt zoo schendig, dat doldriftige staatszucht, beleedigde hoogmoed, teleurgestelde boosaardigheid er niet toe zouden kunnen besluiten. �De geboren koning der Joden, zoo hij waarlijk gebo- ren is, moet sterven .\' dit staat vast; en zoo de list mislukt is om hem zonder opspraak onder de overige te Bethle- hem geborene kinderen te ontdekken, zoo mogen zij dan allen met hem vergaan! Herodes niet, maar de wijzen hebben het alzoo gewild! Voor hunne rekening zij



		*■IA* DES CHRISTKNS VOORRKCHT KN IIKII.ICK ROKi\'INC. eer, dit is mij eers genoeg; dit is een eer, die niemand mij betwisten, niemand mij ontrooven kan. Als de hand des doods over mij komt en al het andere wegvaagt, zal deze mijneeer tehelderderblinkenen mij nastralentotinhetgraf!" Maar wat zijn hoogste eer is, is tegelijkertijd des chris- tens grootste troost. �Welke is," dus vraagt in de eerste plaats het uitnemend leerboek der Hervormde kerk, onschatbaar gedenkstuk uit een der meest lcvenvolle tijdperken der christelijke kerk overgebleven: �Welke is uw eenige troost, beide in \'t le- ven en sterven ?" Kn het antwoord, den oprechten belijder van Christus op deze vraag in den mond gelegd, is niet anders dan een ontwikkeling van het woord van Paulus, een voorstelling van het daarin vervatte voorrecht in den ganschen rijkdom zijner troostrijke gevolgtrekkingen. Dit is des christens eenige troost, beide in \'t leven en in \'t sterven, �dat hij met lijf en ziele, beiden in \'t leven en in \'t sterven, niet zijn, maar zijns getrouwen Zaligmakers Jezus Christus eigen is; die met zijn dierbaar bloed voor alle zijne zonden volkomclijk betaald, en hem uit alle geweld des duivels verlost heeft, en alzoo bewaart dat zonder den wil zijns hemelschen Vaders geen haar van zijn hoofd val- len kan, ja ook dat hem alle ding tot zijne zaligheid dienen moet. Waarom hij hem ook door zijnen Heiligen Geest van het eeuwige leven verzekert, en van harte ge- willig en bereid maakt voortaan voor hem te leven." Zoo is het. De overtuiging van des Heilands eigendom, zijn duur gekocht eigendom te zijn is, temidden van alle overgeblevene zwakheid en dagelijksche struikeling, de ver- zekering met zich om te dragen van voor eeuwig van de straf, de schuld, de heerschappij der zonde verlost te wezen ; hij heeft gekocht om te verlossen, hij heeft verlost om te



		DEI CMKIS\'IKNS VOORRECHT KN HEIL1GI ROKHM;. 35 behouden. Temidden van alle de rampen en droefenissen van dit wisselvallige leven aan den rand des grafs, is het beide de gewisheid der eeuwige gelukzaligheid en de troost- rijke ondervinding der getrouwste, der teederste, der ze- genrijkste liefde, die het onder alles en door alles voor hare kweekelingen goedmaakt. Hij, die zich het eigendom van Christus gevoelt, zal eens het volmaakt geluk kennen, en kent nu reeds geen ongeluk meer. Men is de zijne om gelukkig te zijn, om ook door ongeluk gelukkiger te wor- den. De overtuiging van de zijne te zijn, het is, temidden van de bange, de onophoudelijke bestrijding van zonde, wereld en booze, van den hoogsten bijstand, de beste kracht, en de schoonste overwinning zeker te wezen. Wie zal hem de zijnen ontrukken? Hoe zou zijn eigendom aan zijne hand ontvallen? De smeltkroes moet het louteren, maar kan het niet verslinden. Men is de zijne om veilig te zijn. En voorwaar! de driedubbele troost van deze redding, dit geluk, deze veiligheid wordt van des christens zijde niet te duur betaald. Zekerlijk, men is het eigendom van den Heiland om hem te gehoorzamen, hem te volgen, hem te dienen. Maar hoe gaarne dient men zijnen redder, zijn weldoener, zijn beschermer!... Het denkbeeld van dienst vervalt, waar het hart door dankbare liefde wordt gedron- gen en elke betooning van gehoorzaamheid eene bevesti- ging, eene vermeerdering is van het geluk, dat men smaakt, het geluk der heiligste liefde. Neen, de gemeente, die de Heer zich gekocht heeft door zijn bloed, is zijn slavin niet, maar zijn bruid. Zijn bruid, wier keuze, wier lust, wier eer het is haren bruidegom welbehagelijk te zijn, haren brui- degom te volgen, en niet om te zien ; haren bruidegom te gehoorzamen, en alle dingen te doen zonder murmureeren 3*



		STICHTELIJKE UREN.



		STICHTELIJKE UREN.



		36 l»KS CHRISTKNS VOORRECHT KN IIKIl.K�F. ROEPIKG. of tegenspreken. Zich het eigendom van Christus te weten, is te genieten �de vrijheid der kinderen Gods." De staf des drijvers is verbroken; alle slaafsche banden zijn afge- schud ; elke vernedering in eigen oogen heeft opgehouden. De zonde is niet meer een macht, is niet meer een wet in de leden; de wereld geen keizer, wiens vriendschap te verliezen boven alles vreeselijk moet worden geacht; de dood niet langer een koning der verschrikking! Onder welke macht zult gij ooit of ooit kunnen hopen de ziel te bren- gen van den man, aan wiens geluk gij niets kunt toebrengen, en dien gij op geenerlei wijze ongelukkig maken kunt, omdat hij behoort tot die gelukkigen, die daar verklaren : Hetzij dat wij leven, hetzij dat wij sterven, wij zijn des Hceren. Is dit niet waarlijk vrij te zijn? Maar deze gelukkigen zeggen in denzelfden adem: N ie- ni a n d van ons leeft z ich ze 1 v e n en niemand sterft zichzelven; want hetzij dat wij leven, wij leven den Heere; hetzij dat wij sterven, wij sterven den Heere. Even sterk als hun zalig voorrecht gevoe- len zij hunne heilige roeping. Nauwelijks zal men in de apostolische schriften eene plaats vinden, waarin hetken- nelijke en eigenaardige van des christens roqjing, zooals die door alle oprechte belijders moet gevoeld worden, op duidelijker wijze wordt uitgedrukt. Niemand vanons leeft zichzelven, en niemand sterft zichzelven. Het leven van den christen is geen leven naar eigen wil- lekeur, eigen neiging, eigen inzicht; geen leven waarbij men zoo lichtzinnig, zoo goddeloos of zoo wereldsch is als men meent zichzelven te kunnen veroorloven; of zoo ern- stig, zoo godsdienstig, zoo christelijk als men oordeelt zich te kunnen getroosten; zijn eigen meester, zijn eigen rech-



		DBS CHR1STHNS VOORRECHT EN HEItlGB ROBPING. 37 ter; voortlevende alsof men van de besteding van zijn Ie- venskracht en van de gaven en goederen, die men in dit leven ontvangen heeft, aan niemand dan aan zichzelven rekenschap schuldig ware; alle de dagen en in alle de din- gen des levens zichzelven zoekende, zichzelven behagende, zichzelven te goed doende op grover of verfijnder wijs. Zichzelven leeft de wereldling, die slechts denkt om het leven naar zijne inzichten te genieten: hetzij dan dat hij dit genot zijns levens bij bloot zinnelijke of bij meer verstandelijke, ja zelfs zedelijke genoegens zoeke, hetzij dan dat hij in zijn hart zegge: �Daar is geen God," en de gedachte aan dood en eeuwigheid verbanne; hetzij hij een God, die hem de middelen tot dit genieten verschaft, eenigs- zins in cere houde, zich met de gedachte aan den dood tot dubbele genietingen prikkelc, en over de eeuwigheid beschikke als kon deze hem niet anders dan nieuwe bron- ncn openen van een genot naar zijnen smaak. Zichzel- ven leeft ook die vriend van deugd en godsdienst, die ook in deze niemand dan zichzelven liefheeft; voor wien lof, loon, en liefde der menschen, voor wien eene hoog- moedige zelfvoldoening het hoogste en het beste is, dat hij in en door alles zocht. Ja, ook die belijder van Christus, die in hetgeen deze zijne belijdenis medebrengt slechts zoo verre gaat als geschieden kan, zonder dat het hem rukt uit den levenskring, die hem welgevallig is, of stoort in de levenswijze, die met zijne neigingen overeenkomt, 1 e e ft nog altijd zichzelven. En die alzoo zichzelven le- ven, willen ook zichzelven sterven; niet op \'s Heeren tijd, maar op hunnen eigenen tijd; als zij hun doel en toppunt bereikt zullen hebben; als des levens smarten hun te veel, des levens genoegens hun te weinig zullen gewor- den zijn, het leven zelf hun ondragelijk worden zal.



		38 I>KS CHRIVrKNS VIHIRKKCII\'1 KN 11K1I.ICE ROEFINC. Niemand van ons leeft zichzelven, en nie- niand sterft zichzelven. Want hetzij dat wij le- ven, wij leven den Heere, hetzij datwij sterven, wij sterven den Heere. Het leven en sterven van den christen is niet maar een leven zooveel mogelijk naar de heilige geboden van het evangelie; niet maar een sterven in de hoop op de eeuwige zaligheid, waarvan het evan- gelie spreekt; maar het is een leven en sterven, met liefde voor Christus in het hart, zijn heilig beeld voor oogen, zijne verheerlijking als het hoogste doel. Met de liefde voor Christus in het hart, en door deze niets zoozeer vreezende als hem door onzen levensweg of levenswijze te mishagen; door deze niets zoozeer zoekende dan hem overal en in alles welgevallig te zijn; niet verlangende te leven, niet verlangende in wcreldschcn zin gelukkig te leven, zoo het leven niet gerekt, zoo het levensgeluk niet gered kan wor- den dan ten koste der gehoorzaamheid aan hetgeen de liefde voor hem voorschrijft en in \'t hart geeft: niet ver- langende te sterven v��r men zijnen raad heeft uitgediend, en in deze aardsche bedeelingen zooveel voor hem gedaan en geleden heeft als waartoe hij tijd en gelegenheid ver- leenen wilde. Met zijn heilig beeld voor oogen, en daardoor tot zacht- moedigheid, tot goedheid, tot ontferming, vergevensgezind- heid en elke soort van liefde, en niet minder tot ootmoed, lijdzaamheid, rechtvaardigheid, trouwe werkzaamheid en heiligen ijver vermaand en aangevuurd, in het leven hem verheerlijkende door de navolging van alle deze deug- den, en in leven en sterven door blijkbaar vertrouwen op zijn woord en getrouwheid aan zijn naam en zaak___ Ja gewis! zoo heeft Paulus het christelijk leven begrepen, van dien oogenblik af dat hij door de liefde van Christus



		DU CHKISTENS viKiKKKCHT KM HEILIGS KWIK 3y op don weg naar Datnaskus staande gelioudcn en ter aarde geworpen, dat �Heere! wat wilt gij dat ik doen zal?" uitriep, hetwelk de spreuke zijns levens geworden is. Zoo heeft hij het geleid totdat hij, �als een drankoffer geofferd" den naam des Hceren, ook in zijn stervend lichaam groot- maken mocht naar zijn wensch. Maar zoo begrijpt hij het ook in iedei\' oprecht belijder van des Heilands naam, en schrijft aan de broederen te Rome: Niemand van ons 1 eeft zichzel ven , en niemand sterft zichzelven. Want hetzij dat wij leven, wij leven den Heere, hetzij dat wij sterven, wij sterven den Heere. Immers moeten zij dat in leven en sterven als hunne roe- ping erkennen, die het als hun voorrecht mogen beschou- wen in leven en sterven des Hecren te zijn. Zijn duur gekocht eigendom, en als zoodanig gedrongen en ge- bracht tot geheele overgave des harten en des levens aan hem: Want daartoe is Christus ook gestorven �en opgestaan en weder levend geworden opdat hij beide over dooden en levenden heersenen zoude. Aan de broederen te Corinthc had hij geschreven : De liefde van Christus dringt ons, als die dit pordeelen, dat indien een voor allen gestorven is, zij dan allen gestorven zijn. Kn hij is voor allen gestorven, opdat degenen, die leven, niet meer zichzelven zouden leven, maar dien, die voor hen gestorven en opgewekt is. Maar indien wij den apostel des Heeren aldus hooren spreken en rondom ons, ach! op onszelven zien, dan A^-oorzeker vervullen ons weemoedige gedachten. Is niet het christendom, hetwelk in deze dagen meest algemeen is, een geheel ander dan dat waarvan Paulus het groot geluk en de grootc kracht in zichzelven ervaren had,



		40 I>ES CHK1STENS VOORRECHT EN HEIl.ICE ROEriNC cn waarop hij bij de geroepene heiligen te Rome rekende ? Ken veel minder troostrijk dan dat, waarbij men zich het duur gekocht eigendom zijns Heilands weet? Een veel on- vermogender dan dat, waardoor men zich door deze weten- schap gedrongen gevoelt zich te stellen ter beschikking van hem, die zijn leven gegeven heeft voor het onze? Maar waarom is dit zoo: Is Christus veranderd ? zijn zijne beloften ingetrokken? is zijne liefde uitgeput? Wordt hij niet meer gepredikt als de �ene, die voor allen gestorven is ? Is het geloof niet meer een kracht der liefde ? Is het zooveel zeldzamer geworden ? En waarom ? Omdat in onze dagen de behoefte aan verlossing minder kan worden ge- voeld ? Omdat de heerschappij der zonde nu minder ver- nederend, het leed des levens nu minder drukkend, de vrees des doods nu minder pijnlijk is dan voorheen ? Voorzeker neen! dit alles is als van ouds. Maar wat vermag het tegen zooveel zondelust cn wereldliefde en hoogmoed als tot het leven voor zich z elven vermanen en de liefde des Hee- ren verre houden van harten, die zich wel door haar zouden willen laten troosten !maar niet dringen, wel alleszins zaligen maar geenszins heiligen; en die, vermits deze dingen on- afscheidclijk zijn, zich met woorden en klanken, een uiter- lijken schijn, en een vroom zelfbedrog voor de uiterste wanhoop en een openbare verloochening behoeden ? Mede- sterveling, bij wien dit het geval mocht zijn : kenuzelven.\' Oordeel uzelven; opdat Christus u niet oordeele, maar nog behoudc!___ Eli gij, mijn broeder! die uzelven geoordeeld hebt en ti door hem behouden, die u zijn eigendom weet: �Wees niet hooggcvoelendc, maar vrees!" Zoudt gij u niet hebben te verootmoedigen over menige ontrouw, en over menig blijk van wantrouwen? Ach, het is met het leven voor den



		WAT JilllAXXKS VDUCONWCT. 4I

		Heer nog wel bij niemand tot volmaaktheid gekomen. Verre is het nog van de volmaaktheid.... Gisteren nog ver- raste u de verzoeking uzelven te leven, en heden zoudt gij geheel bereid zijn den Heere te sterven? Nu hooren wij u klagen alsof het eigendom des Heeren ongelukkig, dan zien wij u vreezen alsof het eigendom des Heeren ongerust kondc zijn.... Belijd uwe zonde; betreur uw ongeloof; waak en bid. Uw Heiland vergeeft en verhoort.

		IV. WAT JOHANNES VERKONDIGT. (i Joh. I : 1�3.) Hetgeen van den beginne was, hetgeen wij ge- hoord, hetgeen wij gezien hebben met onze oogen, hetgeen wij aanschouwd hebben en onze handen getast hebben van het woord des levens ; want het leven is geopenbaard, en wij hebben het gezien, en wij getuigen en verkondigen ulieden dat eeuwige leven, hetwelk bij den Vader was, en ons is geopenbaard; hetgeen wij dan gezien en gehoord hebben, dat verkondigen wij u. In dezen aanvang van den Algemecnen Zendbrief herken- nen wij den schrijver van het vierde Evangelie; het vierde Evangelie doet ons de meening dezer woorden verstaan. Immers daar gelijk hier, zien wij aan hem, dien Johan- nes verkondigt, zien wij aan Jezus Christus den eenge- borene, die in den schoot des Vaders is, dien veel- beteekenenden naam toegekend van het woord (het Woord, dat in den beginne was, dat bij God,



		42 WAT JOHANNBS VERKONDIGT. clat God was), een naam, die ons dezen cengeborene des Vaders als den persoonlijken Openbaarder van Gods verborgen wezen schijnt te willen voorstellen. Volgens den evangelist heeft de schepping aller dingen niet plaats gehad dan d��r �) hem, aan wien hij dezen naam geeft; en was in dezen het leven, dat HET LICHT DER MENSCHEN is. Het woord, dit leeren wij uit het eerste hoofdstuk van zijn evangelie, dat in den beginne was, dat bij God, dat God was, d��r hetwelk alle dingen gemaakt zij n, in hetwelk het leven was, en dat als zoodanig het licht der menschen was, is vleesch geworden, en heeft onder ons gewoond; heeft de aangenomenc menschennatuur tot woonstede, tot hutte, tot tentc -) gehad; dit vleeschgeworden woord is de een- geborene Zoon des Vaders, optredende als Zoon des raen- schen in den mensch Jezus Christus, in wien het oog des geloofs de heerlijkheid van den eengeboren Zoon des Vaders, als ware het aan de door zijne menschheid heenbrekende stralen van godheid, leerde erkennen, en eindelijk geheel aanschouwde. Bij vergelijking van den inhoud van het vierde en der overige evangeli�n valt het een ieder in \'t oog dat ge wissel ijk geen dergenen, die getuige geweest zijn van �Jezus in-en uitgaan, beginnende van den doop van Johannes tot den dag toe, in welken hij van zijne apostelen opgenomen is," meer oogen gehad heeft om de stralen dezer inwonende godshcerlijkheid op te vangen dan Johannes, de zoon van Zebede�s; en gewissclijk is het in de aanbidding dezer i) Door, in den zin van het Hoogd. durch, het Engelschethrough. 2) Dit is de kracht van het oorspronkelijke. Vergelijk �het voorhangsel, 4. i. zijn vleesch" Hebr. X : 20.



		WAT JOIIANNKS 1\'KRKONDItiT. 43

		heerlijkheid dat hij de pen heeft opgenomen om, door de toekaatsing van hare stralen, anderen, allen tot die aanbid- tling te stemmen. Het evangelie van Johannes is geschre- ven opdat hij, die het leest, zoude gelooven dat Jezus is de Christus, DE zone gods, en door dit geloof het leven zoude hebben in zijn naam. Dit betuigt de schrijver zelf zijn heilig oogmerk te zijn geweest; en indien hij alzoo zijne lezers tot het geloof in Jezus als den Christus, oex zone gods, wenscht op te leiden, het is natuurlijk dat hij verlangt dien Jezus door hen bele- den te zien als den Zone Gods in dien zin, waarin hij bij den aanvang van zijn evangelie aan hem getuigenis heeft gegeven als aan het woord, dat in DEN beginne was, dat bij God, dat God was, door hetwelk alle dingen gemaakt zijn, in hetwelk het LEVEN WAS, Jat leven, hetwelk was het licht der men se hen, Jezus van Nazaret, van wien de dooper getuigd had als van den eerderen en meerderen dan hij, wien hij niet waardig was den schoenriem te ontbinden; Jezus, die tot hem gezegd had: �Kom en zie!" tot wien hij ook geko- men was, wiens stem en woorden zijne ooien gehoord, wiens persoon en werken zijne oogen gezien hadden, op wien hij al den tijd dat hij met hem geweest was uitvor- schend en nadenkend het oog zijner ziele gericht had; Je- zus, in wien hij �dien gevonden had van wien Mozes en de profeten geschreven hadden;" Jezus, de Christus, de Zoon des levenden Gods, die in woorden en werken, die in het midden van de diepste vernedering, die door zijn opstanding uit de dooden, de stralen zijner verborgene godsheerlijkheid voor hem had doen uitschitteren, die zich trapsgewijze en eindelijk volkomen aan hem geopenbaard had als de eengeborene des Vaders, met den Vader een.



		WAT JOHANNES VERKONDIGT.
		44


		in wicn hij den Vader gezien, in wien hij zijn Heer en zijn God aangebeden heeft, en dien hij nu kent als het woord, dat in den beginne was, dat bij god, dat god was, het WOORD DES LEVENS, het LEVEN Zelf, het EEUWIG LEVEN, liet- Wel k\' b ij d e n V a d e r was en door hetwelk leven van den Vader uitgaat: ziedaar het voorwerp van het getuigenis van Johannes den evangelist en apostel, beide in zijn Evangelie en in zijn Brief. En hij, die derhalve in dezen Jezus niet gelooft als irr HETGEEN VAN DEN BEGINNE WAS, het WOORD DES LEVENS, het eeuwige leven, door zijne openbaring in het vlccsch, hoorbaar, zichtbaar, aanschouwbaar, tastbaar geworden voor zijn getuigen ; die in hem niet gelooft als in dengene, wien de apostel later met zoovele woorden den waarach- itgen god en het eeuwig leven noemt, die maakt den apostel Johannes of tot een leugenaar of tot een dweper ; en dezen hoon kan hij hem geenszins vergoeden door hem hoog te verheffen als den apostel der liefde, want schoon hij ook dit is, in de eerste plaats heeft deze zoon van Ze- bede�s de apostel willen zijn van het vleeschgeworden woord, van de hecrl ij khei d des eengeborenen zoons des vaders, zooals zich die te aanschouwen gaf in den Zoon des menschen. En hij, die de verkondiging van Johannes gehoord heeft; die zich door Johannes, in hetgeen diens ooren gehoord, diens oogen gezien hebben, in hetgeen hij aanschouwd en zijne handen getast hebben van het hem in den Zoon des menschen geopenbaarde wookd des levens, dat woord des levens heeft zien aantoonen; die op grond van het getuigenis van Johannes van de eeuwige godsnatuur zijns Heilands overtuigd is, behoeft zich juist niet zoozeer ver- legen te maken, wanneer men hem het verwijt toevoegt



		WAT JOHANNES VERKONDIGT. 45

		dat hij �gelooft op gezag." Want welk gezag kan hem dwingen te twijfelen aan de deugdelijkheid van het besluit, uit al wat hij gehoord, gezien, aanschouwd en getast heeft, opgemaakt door den discipel, tot wien deze Heiland gezegd heeft: kom en zie! en die hem gezien heeft aan den brui. loftsdisch te Kana en aan het graf van Lazarus, die met hem geweest is op den berg zijner verheerlijking, die ge- staan heeft onder zijn kruis, die zijn graf ledig, die hem verrezen gevonden heeft, die hem van den Olijfberg heeft nageoogd, waar een wolk hem wegnam van zijne oogen, en die door hem met openbaringen zijner toekomst is ver- waardigd geworden ? Kr kan geen redelijke twijfel zijn of de verhevene ver- kondiging van Johannes is op zijn innigste overtuiging gegrond, en deze innige overtuiging berust op hetgeen hij gehoord en gezien, aanschouwd en beleefd heeft. Van de waarachtige godsnatuur van zijnen meester blijkt hij zoo stellig overtuigd als van zijne waarachtige menschhcid, van beiden zoo zeker als van de liefde, met welke hij door hem ontvangen en overladen is en die zijn hart van eene we- derliefde kloppen doet, die het nieuwe leven zijner ziele is geworden. Waar de verkondiging van Johannes een zelfde liefde voor hetzelfde voorwerp heeft opgewekt, kan zij daar anders dan het hart van een zelfde aanbidding vervullen ?



		46
		JEZUS GEDOOPT.


		v. JEZUS GEDOOPT. Toen kwam Jezus van (ialil�a naar de Jordaan tot Johan- nes, om van hem gedoopt te worden. Doch Johannes weigerde hem zeer, zeggende: Mij is noo- dig van u gedoopt te worden, en komt gij tot mij? Maar Jezus antwoordende zeide tot hem: Laat nu af; want aldus betaamt ons alle gerechtigheid te vervullen. Toen liet hij van hem af. En Jezus, gedoopt zijnde, is terstond opgeklommen uit het water; en ziet, de hemelen werden hem geopend, en hij zag den Geest Gods nederdalen, gelijk een duive, en op hem komen. En ziet, eene stem uit de hemelen, zeggende: Deac is mijn Zoon, mijn geliefde, in denwelken Ik mijn welbehagen heb! Matth. III : 13�17. Dit is een allerbelangrijkst oogenblik in het leven van Jezus Christus, een dier oogenblikkcn waarin zich tezamen zijne zeer diepe zelfvernedering en zij\'ne hoogwaardige heer- lijkheid openbaren; zinrijke inleiding tot zijn openlijk op- treden. Hier verneemt gij het doel zijner komst, den regel van zijn gedrag; hier geeft God uit den hemel hem ge- tuigenis als den Zoon, den Zoon des wclbehagens. Jezus zich aan den doop van Johannes onderwerpende; Jezus met den Heiligen Geest gezalfd en voor den Zoon des wclbehagens uitgeroepen : ziedaar den Middelaar �die ons betaamt," den Middelaar, die het wezen wil, die het wezen kan. Wie denkt, daar hij hem het hoofd ziet nederbuigen en onderdompelen in de wateren der Jordaan; wie denkt niet aan dien �anderen doop, waarmede hij moet gedoopt worden?" VVien komt niet voor den geest de heerlijkheid, tot welke hij door lijden moet ingaan, als hij het hoofd weder opheft uit den stroom en, bij het nederdalen des



		juus gedoopt. 47

		Heiligen Geestes, de godsstem uit den hemel hem begroet ? Toen kwam, meldt ons Mattheus, toen kwam Jezus vanGalil�a naar dejordaan tot Johannes, oni van hem gedoopt te worden. Tot nog toe had de Heiland in verborgene stilte te Nazaret geleefd, zijnde, als Lu kas schrijft, zijnde alzoo men meende de zone Jozefs \'). Zelfs Jo hannes de dooper kende hem niet, althans niet met volle zekerheid, voor den- gene, die hij waarlijk was. Ten tijde dat deze aan de Jordaan gansch Isra�l tot den doop der b e k e e r i n g opriep, om met een gereinigd hart de nabijzijnde komst van het koninkrijk der hemelen tegemoet te gaan, begon hij, die in dat rijk als koning moest optreden, omtrent dertig jaren oud te wezen.... Kn hij treedt op... Maar op welke wijze? Neen, dit is geen optreden; en waar schuilt hier het koninklijke? Als een doopkind van Johan- nes den dooper; als een, die met zijn onrein volk ook voor zichzclven de wassching begeert, waarmede de ban, die op allen rust, wordt opgeheven. Voorwaar! dit is een komen in gelijkheid des zondigen vleesches, en dat nie- mand verstaat dan die ook het doel zijner komst verstaat en de taak zijns levens doorziet. Ook Johannes, ofschoon Jezus nog niet kennende voor dengene voor wien hij hem sedert gekeild heeft, kende hem genoeg om zich over dit komen te verbazen. Hij is opgestaan in het midden zijns volks als een profeet, zich zijner goddelijke roeping tot doopen en prediken wel be- wust; hij is een man van strenge zeden en geoefend in onthouding; in het oog der menschen meer dan onberis-

		i) l.uk. III : 23. Zie ook Joh. 1.



		48 JEZUS <;F.rx*>iT.

		pclijk; maar op het gezicht van dezen Jezus, van wien hij nimmer, nimmer eeltige zonde vernomen heeft, en die het merk van onschuld en heiligheid op het effen voorhoofd draagt, vliegen hem zijne eigene zonden in het aangezicht en gevoelt hij geheel zijn verdorvenheid. Neen! dit smet- teloos hoofd zal hij niet doopen, zal hij niet aanraken ! Hij weigert het nadrukkelijk, hij weigert het volstrekt. En alsof een inwendige stem hem op eenmaal zeide dat deze, deze het is, die met den Heiligen Geest doopen zal \') roept hij uit: Mij is noodig van u gedoopt te worden, en komt gij tot mij? Komt gij tot mij? Dit is het gevoel waarmede zijne moeder, toen zij hem onder haar hart droeg, op het gezicht van de gezegende onder de vrouwen, met eene ontroering, die zich aan hare vrucht mededeelde, uitgeroe- pen heeft: Vanwaar komt mijdit, datdemocder mijns Heeren tot mij komt? In dit woord van den dooper heeft de evangelist, die het boekt, de uitdrukking gezien der gewaarwording, die zijn eigen hart tegelijk van vreugde en vreeze had doen trillen, als deze zelfde Heiland ook tot hem gekomen was, daar hij in het tolhuis zat. Komt gij tot mij? Zondaar tot wien Christus komt, om door u geloofd, om door u bemind te worden, om u te bidden dat gij u door hem met God laat verzoenen.... o weiger, weiger hem niet, maar laat dit woord ook bij u de uitdrukking van de nederigste verwondering, van het diepst besef van onwaardigheid zijn, en levenslang blijven!.... Maar Jezus antwoordende zeide tot hem_:Laat nu af; want aldus betaamt ons alle ge- re chtigheid te vervullen.

		i) Joh. I = 33.



		JEZUS r.F.DOOIT. 49

		Laat nu af! laat het voor ditmaal zoo zijn. Met dit vriendelijk woord, waardoor het gevoel en verlangen des doopers niet veroordeeld of afgekeurd wordt, dringt de Heiland nochtans op het vervullen van zijne eigene be- geerte aan. Hij ontkent niet dat Johannes noodig heeft van hem g e d o o p t t e w o r d e n; maar hij is nu gekomen om zelf gedoopt te worden door Johannes, en dit omdat het hem (de Heiland zegt: ons) aldus betaamt alle gerechtigheid te vervullen. Hij weet wat hij doet, wat hij doen moet; wat hem voegt, al schijnt het ook on- voegzaam in de oogen van een profeet des Hceren, ja van den grootsten van allen, die van vrouwen gebo- ren zijn. De tijd komt dat een apostel zal uitroepen : Heer! wees u genadig, dat zal u geenszins geschieden; maar het is menschelijk gedacht en gesproken. De gedach- ten Gods zijn anders dan de onze, en nergens komt dit treffender aan \'t licht dan in de vernedering van zijn een- geboren Zoon, dan in den weg en de wijze, waarop door hem des zondaars gerechtigheid bewerkt wordt. Dat ook wij dan aflaten ongeloovig, kleingeloovig, rcdeneerende, twijfelende, of met te groote verbazing ons te verzetten tegen hetgeen in Gods en Jezus oogen te onzer behoude- nis betaamde, opdat wij deelen mogen in de vrucht der godsgedachten en niet door onze eigene overleggingen ver- loren gaan. Dankbaar geloof, eerbiedige bewondering, aanbiddende gehoorzaamheid : ziedaar wat ons, gelijk aan Johannes, betaamt. Aldus betaamt ons alle gerechtigheid te ver- vullen. Die uit Jeruzalem, en geheel Jud�a, en het geheele land rondom de Jordaan tot Johan- jies uitgingen en van hem in de Jordaan gedoopt



		50 JKZrs GEDOOPT.

		werden, beleden hunne zonden. \') Maar deze doo- peling spreekt van het vervullen aller gerechtig- heid. Hij heeft gecne zonde te belijden, ge en e zonde is in hem. In volstrekter zin dan Johannes vermoedt, is de doop voor hemzelven onnoodig en zonder beteekenis. Maar hij is noodig en heeft de hoogste beteekenis in ver- band met het werk, dat hij te volbrengen heeft voor een zondig menschdom. Indien de onzondige nochtans, in vrij- willige gemeenschap niet een zondig volk, in de g e 1 ij k e- n i s d e s z o n d i g e n v 1 e e s c h e s, deze reiniging ondergaat, het behoort tot het vervullen e ener gerechtigheid, welke dit zondig volk ten goede komt. Aldus betaamt ons ALLE gerechtigheid te vervullen. Aixe gerechtigheid, veel zegt dit in den mond van een mensch, in den mond van een Isra�liet. Het zal ons gerechtigheid zijn, dus had Mozes gesproken, als w ij zullen waarnemen te doen alle deze geboden voor het aangezicht des Hoeren onzes Gods, gelijk hij ons geboden heeft -\'). Maar wie in Isra�l heeft dit gedaan? Omdat niemand het gedaan heeft, daar- nni heeft Israels God gewild dat al het volk zoude komen tot den doop van Johannes, den doop der bekeering. Het is de laatste eisch des Ouden Verbonds, de laatste gerech- tigheid, die het oplegt. En ook hij komt dien eisch vervullen, die in de volheid van Gods tijden geworden is uit een e Israelietische vrouw, geworden is onder de wet ^:i). Heeft hij niet tot nog toe alle de geboden dier wet vervuld? Is hij niet, ofschoon hij de besnijdenis des harten geenszins behoeft, is hij niet besneden ten achtsten dage? Is hij niet, ofschoon zelf Verlosser, als ij Zie Mauh. III : (,. 2) Dort. VI : 25. i> Cal. IV 1 4.



		52 JEZUS CKDOOPT. hadt gedoopt te worden, aan als liet Lam Gods, dat. alle gerechtigheid vervullende, de zonde der wereld wegneemt. Gij zult hem ook verkondigen als die n a u k w a in, en v��r u geworden is, als die uit den hemel is en boven allenis, machtig om met den Heiligen Geest te doopen en met vuur. Toen liet, lezen wij, toen li et Johannes van hem .1 f. Dezelfde nederigheid, die hem eerst had doen weigeren, deed hem nu gehoorzamen. Ware nederigheid eindigt altijd met dit te doen. Zoo vervult ook Johannes de ge- recht igheid, die van hem wordt ge�ischt; zoo heeft hij deel aan de gerechtigheid, die de Heiland ook voor hem vervult Het is niet dan de gehoorzaamheid des geloofs, die ook ons aan deze gerechtigheid deelgeeft. Jezus wordt gedoopt. Slechts een oogenblik blijft zijn gezegend hoofd onder het water verborgen. Terstond heft hij het weder op. Gedoopt zijnde is hij (schrijft Mat- theus) is hij terstond opgeklommen uit het water. I.ukas vermeldt ons dat hij bad; treffend bewijs hoe hei- lig en gewichtig dit oogenblik zijns levens door den Hei- land gehouden werd. En ziet, de hemelen zijn hem geopend. Waartoe? Opdat de Zoon desmenschen reeds nu zoude opvaren ter plaatse daarbij te- voren was? Johannes, die er getuige van was, mag het voor een oogenblik hebben verwacht, maar wij weten wat het vervullen van alle gerechtigheid nog voor hem moest inhebben eer de hemelen hem weder konden ontvan- gen. Neen, zoo zij nu zich openen, het is om zijne heer- lijkheid in het licht te stellen, in het oogenblik zelf dat hij den weg zijner vernedering met deze daad van nede- righcid aanvaardt; het is om een straal van goddelijke



		54 JEZUS GEI.....HT.

		Messias zelvcn sprekende invoerende: De Geest des Heeren Heeren is op mij, omdat de Heer mij gezalfd heeft tot het brengen van een blijde boodschap den zachtmoedigen\'). Den dooper was, door hem, die hem gezonden had om met water te doop en, aangezegd: Op welken gij den Geest zult zien nederdalen en op hem blijven, deze is het, die met den Heiligen Geest doopt -). Vatten wij dit alles tezamen, dan zien wij dat de men- .sche Jezus, nu begonnen zijnde omtrent dertig jaren oud te wezen en tot de volle rijpheid zijner men- schelijke ontwikkeling (zijner toeneming in wijsheid en genade) gekomen, in dit heilig oogenblik zijns levens, waarin hij zijne verhevene taak met een eerste openlijke daad van vrijwillige vernedering aanvangt, tot de vervulling dezer taak door toevloeiing van de gansche volheid der krachten en gaven des Heiligen Geestes toegerust en afge- zonderd wordt; en dat dit plaats heeft onder zinlijketee- kenen, om hem als den Messias der oude godsbeloften aan te wijzen, en als dengenen, die deze gaven en krachten niet slechts voor zichzelven ontvangt, maar om ze uit en mede te deelen aan de zijnen. Inderdaad, hier is de zalving van den Zoon des Menschen tot onzen grooten Profeet, alleen instaat ons den weg onzer behoudenis volkomenlijk te openbaren, tot onzen eenigen Hoogepriester, die met �ene offerande in eeuwigheid geheiligd heeft dege- nen, die door hem tot God gaan, e n tot dien eeu- wigen Koning, wiens stem een iegelijk onzer, die uit de waarheid is, hoort en gehoorzaamt; hier is zijne zalving met den Heiligen Geest, niet onder het teeken eencr op

		IJ Jezaia XI : I, 2; I.XI : I. 2) Joh. 1 : 33.



		JEZUS OKUOOPT. 55

		zijn hoofd uitgestorte olie, maar onder dat van een heerlijk verschijnsel, uit den geopenden hemel nedergedaald, en waarvan de nederdaling bij het langzaam zich op hare wieken nederlaten eener duive vergeleken is. En deze zal- ving, gelijk zij is om onzent wille, zoo is zij ook de onze, voor zoover wij dezen Heiland door een oprecht geloovc zijn ingeplant en, hem aanhangende, een geest met hem zijn! Maar wanneer zullen wij dit het krachtigst ondervinden ? Gewisselijk in die stonden des le- vens, waarin het meest dat gevoelen in ons is, het- welk ook in Christus Jezus was; in oogenblikken van diepen ootmoed, stil gebed, gewillige vernedering, gehoorzame vervulling van alle gerechtigheid. O, hoe wordt in zulke oogenblikken des christens inwendig leven door goddelijke krachten gesterkt! hoe welbehagelijk is hij in zulke oogenblikken in het oog van zijnen God en Vader in Christus! hoe na aan zijne toekomstige verheerlijking! Wat in deze opzichten aan de leden des lichaams geschiedt, zie hij aan het hoofd! En ziet, schrijft de evangelist, en ziet, een e stemme uit de hemelen, zeggende: deze is mijn Zoon, mijn geliefde, in denwelken ik mijn welbehagen hebbe. Deze is mijn Zoon: zoo klinkt voor de opren van den Zoon des menschen, zoo wederklinkt in zijn hart de wonderstem uit den hemel, waarin God tot hem spreekt! Ook Johannes hoort het; en, heeft de nederdaling des Hei- ligen Geestes hem in dezen Jezus den Christus doen erken- nen, thans aanbidt hij in dezen Christus den door God erkenden Zoon. Had ook Jehova niet in den profetischen psalm van den Messias getuigd: Gij zijt mijn Zoon; heden heb ik u gegenereerd ^l)? Maar hoe innig en I) Ps. II.



		56 JEZUS GEDOOPT.

		eenig de betrekking is, die onder deze menschelijke bena- ming ,,z o o n" door de godsstem wordt aangeduid, dat weten wij, die dezen Zoon hebben hooren zeggen: Ik en de Vader zijn een. Deze is mijn Zoon, mijn GELIEFDE, in denwel- ken ik mij n welbehagen heb. Wij weten het, o God! wij tot wie deze uwe stem komt en reikt van den oever der Jordaan. Hij is het voorwerp van uw eeuwig, het eenig voorwerp van uw volkomen welbehagen. Gij hebt den Zoon lief; g ij hebt hem 1 ie fgehad v��r dcgronil- legging der wereld. Toen gij nog niets geschapen hadt om benevens hem lief te hebben, toen was hij, o God, die liefde zijt en van eeuwigheid liefde geweest zijt! reeds het voorwerp uwer liefde; en die wereld, die gij d��r hem geschapen hebt, werd het om zijnentwil; en dat menschdom, dat door zijne zonden uwe liefde verbeurd had, is het om zijnentwil wederom geworden! Alzo o lief heeft God de wereld gehad dat hij zijnen e en geboren Zoon gegeven heeft, opdat een iege- lijk, die in hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwig leven heb bc. �Eere zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde! In menschen wel beha- gen!" In menschen, heilige God? Ja, om den wil van dien mensch, die mijn Zoon, mijn geliefde is, in wei- ken ik mijn welbehagen heb. Gewisselijk! die met Johannes was aan den oever der Jordaan; die door hem gedoopt werd om o n z e n t- wil; die met den Heiligen Geest gezalfd werd om on- ze n t w i I; die door dezen doop tot onzen Middelaar en - ten do ode gewijd werd; die door deze zalving voor ons de bron des levenden waters geworden is; die op Golgotha gedoopt is met den bloedigen doop, welke ons van alle



		JEZUS GEDOOPT. 57 zonden reinigt; die uit de dooden opgestaan en in de hemelen verhoogd, heeft uitgestort hetgeen zijne gemeente in alle eeuwen hoort en ziet; die ook tot ons g e k omen is met de b 1 ij d e boodschap, die h ij den zacht moedigen brengt; die. ook voor ons, alle ge- re c h t i g h e i d vervuld h e e f t; die ook in ons wil uitstor- ten den geest der aanneming tot kinderen, waar- door wij zijnen Vader ook als onzen Vader kunnen aanroepen, wil dit alles omdat hij ons ten broeder gewor- den is, en kan het omdat hij is de Zoon, de geliefde- Zoon van God, in wien hij zij n we 1 behagen heeft. Die hem daarvoor heeft uitgeroepen, heeft hem ons gegeven, voor ons overgegeven, en hij heeft zich laten overgeven, gewillig, gehoorzaam, blijde om onzent- vvil. Uit was ons noodig. Maar wat betaamt ons nu ? Tot hem te komen, om van hem gedoopt, om met zijn dierbaar bloed gereinigd te worden; tot hem te- komen, om van hem gedoopt, met den Heiligen Geest gedoopt te worden; tot hem te komen, om met hem be- graven te worden door den doop in zijnen dood, en met hem op te staan in een nieuw leven \'). Hij zal ons niet weigeren. Dat wij slechts niet van hem aflaten! Ofmoch- ten wij dit reeds ondervinden, is al zijne liefde ons reeds bekend, zijn wij reeds hare weldaden deelachtig; zoo blijft er niets over dan hem te verheerlijken door h e t v e r v u 11 e tl aller gerechtigheid, en een zondig menschdom tot hem te noodigen door het voorbeeld van een volkomen geluk.

		I) K.,m. VI.