|
MEDEGEDEELD DOOK DEN HEEtt
|
||||||||
|
c. a. ebbikge wobbeht.
Staphorst.
Volgens het Doopboek van Staphorst, aangelegd door
Dominus Theodorus Noortberg, zoude de laatste Roomsche Priester in de Kerk te Staphorst aan den H. Nicolaas ge- wijd en staande ter begering van het Kapittel Sint Libuini te Deventer 1580, geweest zijn Heerc Geert A. L. M., welke te Keulen zoude hebben gestudeerd en naar zijn tijd een geletterd man, welke aan de Roomsche leer zoude gc- twijfeld hebben Volgens dat Doopboek zoude zijn opvolger geweest zijn Jan Pannekoek, meest Boomsch, en tusschen- beide een van Steenwijk, welke hier maar een jaar of twee zoude geweest zijn. De eerste Predikant was Antonius Smitsius of Fabritius.
Hij werd omstreeks 1590 beroepen; in dien tusschentijd schijnt hij bemoeijelijkt te zijn geworden door Johannes van der Eiken, uit het Pausdom overgegaan en mogelijk de bovengemelde Jan Pannekoek. Deze Johannes van der Eiken had een zoon, mede Johannes genaamd, die — zooals straks nader — te Keulen studeerde. Beide schijnen zich te hebben willen handhaven en wel
feitelijk in de opkomsten der Pastorij. Bij accoord van BIBLIOTHEEK UNIVERSITEIT UTRECHT
|
||||||||
|
A06000029469883B
|
||||||||
|
/) J $ 2946 988 3
|
||||||||
|
42
|
|||||
|
7 Maart 1598 was evenwel verstaan dat Fabritius de pro-
fijten van Pastorie en Vicarie te Staphorst zoude genieten en zij (de van der Eiken) deswege zich niet zouden be- kreuncn, ook met zaken de Godsdienst belangende, veel min eenig kwaad feit zouden allen teren of aan de huislicden die Fabritius cenige pachten mogten betaald hebben, welke feiten te voren van dien aard waren dat zij deswege te Hasselt in detentie zaten, blijkens het navolgende: Geexcerpeerd uit een Prothocol der Stad Hasselt anno 1588.
Den 7 Marcij anno 98 voor Schepenen Willem Jans ën Gornelis Jans. Is gecomparcert in eygener persone Joannes van Eijken
Sonc van olden Johanncs van Eycken Pastoer van Staphorst ende heft met eede belooft als dat hij noch \'syn Vader nochte oock ijemant van harentwegen Anthonio Fabricio, tegen- woordig Predikant van Staphorst, nochte oock cenige andere hmsluydcn ofte Carspels ingesetenen om cenige woorden die gesproocken mochten syn ecnigh quaedt fait sullen attenticren ofte ander smaedt hen ende onbelecftheijt te be- wysen om oorsake dacr my de Magistract van Hasselt in apprehensic gestelt heeft beloue mede mits desen dat ick nochte mijn vader belangende de Godsdienst ën Profijten van Pastorie ën Vicarie van Staphorst na dato van desc in t\' weinige niet sal becrodigen, maar den tegenwoordigen Predikant Anthonio Fabricio daermede te laten geworden nae syn believen sonder eenigc dreijgementen de huysluyden te doen die aen den vors. Predikant eenighe pachten moch- tcn betalen, maer daerentegens my alre vruntschap ënde na- buyrschap altijt te verrightcn ofte in foute van dien sal de Magistraet veroorsaackt wcsen daer innc te doen als haer goeden Randt sal verdraghen, t\' oirconde heb ick desen met myn eygen hant onderteekent, alsmede cauerende de rato voir mynen Vader die met vrij gcleijdc sal in de Stadt mogen comen ën weder vyt gaen om t\' selve mede te onderteekencn actum its. |
|||||
|
43
|
|||||
|
Staat met een ander hand:
Johannes van der Eycken Junior als boven verhaalt hebbe
dit met myn eygen handt gesubsigneert vnd ondertceckend. Ingevolge van het bovenvermeld accoord onder eede afge-
legd werden ontslagen en zij beloofden verder in vrede en vriendschap met Fabritius te zullen leven en hiertegen doende nemen zij aan wederom in detentie zich te zullen begeven. Zij schijnen in dezen zich aan hunne belofte getrouw te
hebben gehouden, immers bij Resolutie van de Gecommit- teerden van Ridderschap en Steden de Landschap van Over- ijsscl van 20 Junij 1597 verklaren desclve dat vermits het overlijden van Harm Goops de Vicarie, titulo Sancta Gatharina, gehoorende tot die Kcrcke van Staphorst is komen te vaceren uit redenen Haar ed. daartoe moverende de voormelde vacerende Yicarie gegunt en gedefercert hebben Johanne van der Eyckc, dienaar des Goddelicken woords in der voorsyde Kcrcke van Staphorst, om deselvc van nu voortaan voor synen zoon Johannes van der Eyck Junior te mogen aenvaarden, deselve met alle baren profijten, Emolumenten van ouds dacrtoe gehoorende, na luyd der fundation holden en gebruiken, gelijk de voorgaande Possessoren desclve gebruikt en genoten hebben, mits dat hij zijn zoon in de Universiteit te Keulen studerende, zal verschrijvcn en hem in een binncnlandsche Universiteit studeren laten en dit alles bij Provisie en tot renovatie van der Landschap of Haar cd. Doch daar de geschillen hiervoren gemeld, naar den zin van
Fabricius niet geheel ophielden, heeft hij om verder onaange- naamheden te voorkomen, de plaats verlaten en zich wederom naar Zwartsluis begeven, anno 1601. In zijn plaats werdt in hetzelfde jaar wederom beroepen Rudolphus ab Uterwijck, Eme- ritus verklaard 1617. Zijn weduwe wordt op haar verzoek (1627) toegestaan een jaarlijksche tantum van f 50 uit krachtc van zekere akte van 2 November 1622. Zij schijnt reeds kort daarop overleden te zijn als zijnde hare kinderen bij Apostille |
|||||
|
u
van Ridderschap en Steden van 2 April 1627, het jaarlijksch
tractement hunner moeder toegestaan. Lambertus Hanecamp, beroepen van Avereest in Mei 1617,
Emeritus verklaard in Mei 1658, overleden te Staphorst 5 Maart 1661. Zijn eerste vrouw was een dochter van zijn voorganger Rudolphus Uiterwijk. Ten tweedenmale huwde hij met Geertruid van Wullen, die hem overleefde en her- trouwde. Zij was geboortig van Campen en trok derwaarts. Lambertus Hanekamp had geen kinderen althans bij zijn tweede vrouw. Theodorus Noortberg, Kandidaat, beroepen 19 September
1658. Den 28 Julij 1667 beroepen naar Stavoren. Zijn vader was Gerhard Noortberg, Scholtus van Zalk zijne moe- der Sophia Gerrits, die naderhand hertronwde met Landdouwe Joachimus van Stegeren, beroepen van Hardenherg 26 Julij 1667, overleden te Staphorst 1686. Zijn vrouw was Judith Koobs, een broeders dochter van de hier voren vermelde Vicaris Harm Koobs. Zijn opvolger was Engelbertus van Stegeren, geboren te
Zwolle 4675, werwaarts zijn ouders die waren Joachimns van Stegeren en Judith Koobs om de Munstersche invasie geweken waren. Hij was Kandidaat en in zijns vaders plaats 4 April 1687 beroepen. Hij overleed kinderloos Julij 1701.
Joannis Struis, Kandidaat, beroepen 27 September 1701.
Den 8 Maart 1705 beroepen naar Ilpendam. David Frantsius, Kandidaat, beroepen 10 Augustus 1705.
8 Junij 1706 boroepen naar Raalte; zijn vrouw was Anna
ten Heuvel van Hoogeveen. Frantsius is als Hoogleeraar te Groningen overleden.
Abraham Putman, Kandidaat, beroepen 9 Augustus 1708,
overleden 24 December 1756. Zijn ouders waren de Rentmeester Putman.
Hij huwde met Engelina van Diepenheim, bij welke hij
kinderen verwekte, maar voor hem overleden. Hij had een |
||||||
|
45
|
|||||
|
zuster Anna Ghristina Putman, die de eerste vrouw is ge-
weest van Hendrik Smits, Schaltus van Rouveen. Onder zijn dienst is de tegenwoordige kerk te Staphorst
gebouwd. De Leerrede bij de inwijding door hem gehouden is in
druk verschenen met een aanhangsel, houdende eene bc- schrijving van Staphorst. Ook heeft hij nog andere godsdienstige werkjes in druk
uitgegeven. Hij was een man die zijn tijd vooruit was, en daardoor
in verwikkeling kwam, omtrent zijn houding met den afge- zetten Zwolschen predikant Antonie van der Os, waarvan de Nedcrlaudschi.: Jaarboeken van dien tijd breedvoerige melding maken. Cornelis van Dam, Kandidaat, beroepen 9 October 1757,
vertrokken uaar Linschoten 15 Junij 1766. Zijn vrouw was Maria van Irhoven, bij welke hij onder anderen een zoon verwekte met name Willem van Irhoven van Dam, die als Schrijver bij de onlusten van 1787 bekend is. In 1763 werdt de toren te Staphorst gebouwd en legde zijn dochter Maria Magdalena van Dam de eerste steen. Arnoldus van der Voort, beroepen van Hilversum 30
September 1766. Door een val zijne beide knieschijven gebroken hebbende,
heeft hij met veel moeite den Predikstoel beklimmende, den 17 September 1775 zijn afscheidpredikatic genomen. Zijn vrouw was Helena Alida van Ncercassel. Piërus Adema, beroepen 21 December 1775 van Sleen,
vertrokken 16 November 1778 naar Boxum en Blessum. Zijn vrouw was Renske Fcnna van Franeker. Hij over- leed 1792. Zijn broeder Hendrikus Adema was Predikant te Zwolle.
Piërus Adema was gedurende zijn dienst alhier zeer gevreesd, zijnde hij iemand die ontzag bij groot en klein wist in te boezemen. |
|||||
|
46
|
|||||
|
Petras van der Haar, beroepen van Hemmen 1779, ver-
trokken naar Denichem 1792. Zijn eerste vrouw was Hendrika van der Scheer, zuster van den Amsterdamseben Predikant van der Scheer. Hij overleed kinderloos.
Hij had hier vele onaangenaamheden te verduren ter zake
van zijn anti Oranjes gezinde gevoelens. Hij overleed 1821. Hendrik Alfcrink, Kandidaat, beroepen 10 Julij 1793.
Overleden 20 Januarij 1795, getrouwd met Fennigje Lam- bers, uil welken echt geen kinderen. Deze hertrouwde met Berend Evers Wobben, die zij overleefde en stierf in hoogen ouderdom te Staphorst. Hendrik Alfcrink kwam reeds ziekelijk zijn dienstwerk
aanvaarden, zoodat hij al aanstonds niet geregeld den Pre- dikdienst kon waarnemen, en dientengevolge zijn dienst door naburige ambtsbroeders moest worden vervuld. Johanncs Hcndrikus Joling, beroepen van Elburg 13 No-
vember 1795, vertrokken naar Francker 1799. Zijn vrouw was Johanna Damman van Zwolle. Hij overleed 2 Sep- tember 1823 te Franeker kinderloos. Hendrik de Hol, kandidaat, beroepen 7 October 1799,
vertrokken naar Zevenhoven 30 April 1810, nemende op dien dag tot text Jerem. XVII: vs. 16. Hij overleed aldaar ■4 December 1810. Zijn vrouw was Hendrika Reinds, uit welk huwelijk onder anderen de Hoogeveensche Predikant de Hol en nog drie andere kinderen. Hij stierf in den ouderdom van 43 jaren, en stond dus aldaar geen 10 maanden. Bij de invoering der Evangelische gezangen in 1806 kreeg
hij onaangenaamheden met velen in de Gemeente, die niet alleen stijf hoofdig die gezangen verwierpen, maar zelfs tot feitelijkheden overgingen. Dit deed hem besluiten de roeping naar Zevenhoven aan
te nemen. Theodorus van Rhee, geboortig van Ootmarsum, op reeds
|
|||||
|
gevorderden leeftijd beroepen van Hooge en Lage Meden
en Oostwold 10 Januarij 1810, bevestigd door Ds. L. Eb- binge 6 Mei 1810 met de woorden van 2 Gorinth. V vs. 11, des namiddags de intrede-text Mare. XVI vs. 16. Hij overleed kinderloos te Staphorst den 2 September 1823. Zijn eerste vrouw was Jannegje van Leusen, van Gampen. Zijn tweede vrouw die hem overleefde Trijntje Bartelds ter Veen, van Nyeveen. Vele standplaatsen beeft hij gehad als: Camperveen,
Kuinre, Wapserveen, Rottevalle, Nyeveen, Hooge en Lage Meden en Oostwold, Zuidwolde enz. Johanncs Alhertus Hartman, geboortig van Hoogeveen,
beroepen van Hicrden 7 November 1824, overleden te Stap- horsl September 1842 ongehuwd, is te Hoogeveen begraven. Zijn cenigc Zuster Gornelia Hartman, mede ongehuwd bij
hem inwonende, overleed te Staphorst 1828. Geert Landeweer, beroepen van Paescns 1843, vertrokken
1858 naar Rijswijk. Zijn vrouw is Johanna Muntingc. Jeremias Siblesz, beroepen van Steenwijk 1861. Zijn
vrouw is Gornelia Sara Wallcr. Roüveen.
Volgens een oude aanteekening van Hermanus Ther
Mathc of Ther Maten, afgeschreven door den Predikant Wilhelmus Sluiter en door deze in een Kerkboek gesteld, zoude de eerste Predikant te Rouveen geweest zijn Heer Nicolai, en van de Grieksche Godsdienst tot die der Her- vormden zijn overgegaan, en schijnt 1582 bij acte als Pas- toor te Rouveen te zijn aangesteld. Zijn weduwe, Lumme genaamd, verklaart zulks op dat jaar wegens een geschil over een jaarlijksch roggepacht. \'t Is evenwel ook mogelijk dat dit is geldende van een volgende, genaamd Poulus Antonic, deze leefde in 1606, doch in dat jaar komt reeds voor Tjarik Poulie, welke maar een half jaar te Rouveen Predikant is geweest en toen vertrokken naar Reilen. |
||||
|
48
|
|||||
|
Martinus Johannes Harlingensis is beroepen yan Hens-
broek en Obdam 1607. Hij wordt van zijn dienst ontslagen 1618; \'t is onzeker of dit ter zake van levensgedrag of om Remonstrantsche gevoelens heeft plaats gehad, bij Revius Davent. lllustr. Lib. V en VI vindt men van hem eenige aanteekeningen. Volgens Boudcrtius XV1" Boek f° 85, schijnt hij als Remon-
strantsch Predikant afgezet te zijn, immers men leest aldaar dat Martinus Harlingensis uit de inkomsten en uitgaven over alle de Krniskcrken der Remonstranten en hunne Predikanten genoot een som van / 50. Hij vertrok naar Friesland.
Bij resolutie van Ridderschap en Steden van den 6 Fe-
bruarij 1612 accordeerde deze aan den Prediger Johannis te Rouveen op zijn verzoek tot syns en syns beide soenen ondcrboldinge en studijs\' moge genieten de opkomsten eener vicary aldaar ten ware dat bij den gemenen aldaar redenen ter contrarie mogten wesen. Johannes Fokkingius, 1619 beroepen van Avereest, over-
leden te Rouveen den . . . denkelijk 1659. Zijn vrouw was Geesje Smitshof, uit welken echt onder anderen een dochter die trouwde met Arend Jansen Schultus te Rouveen. Hcnricus Reuterus, beroepen 1660 22 Julij, overleden te
Rouveen 1664. Zijn vrouw was Joanna Jellen. Hij liet een zoon na Antonie Reuterus, Kandidatus in de Theologie, doch die het niet verder bragt dan tot koster en school- meester te Rouveen. Van hem tot in onze dagen mannelijke nakomelingen.
Godofridus Occleij beroepen 29 October 1664, overleden \'
1672. Zijn vrouw was Aaltje Walraven die hem overleefde en hertrouwde 21 April 1675 met Gasper Waterham Gerigts schrijver van t\' Hoog Schoutambt Hasselt denkelijk te Rou- veen overleden. Wilhelmus Sluiter, de bekende Eiberger zanger om de
Munstersche invasie. Vluchtende heeft hij Eibergen verlaten |
|||||
|
49
en het beroep naar Rouvccn aangenomen 1673. Zijn dood
ontrukte aan deze zijn nieuwe Gemeente na een halfjarige dienst. Hij overleed te Zwolle en werdt aldaar begraven uit zijn huwelijk een zoon nalatende Johannes Sluiter Predi- kant te Steenwijk. Men verhaalt dat hij naar Zwolle gaande zijn doodgocd mede nam. Jacobus Groothuis beroepen 4674, vertrokken naar Zwolle
1678 aldaar Emeritus verklaard den 7den Mei 1713. Hcnrikus Grevenstein beroepen 1678, vertrokken naar
Hasselt 1684. Hij huwde te Zwolle den 2den Maart 1661 met Jannigjc Jellen. Harmanus Ther Mathce of Ter Maten, beroepen van
Ommcrschans en 27 Julij 1684 bevestigd door Arnoldus Voltelen, Predikant te Zwolle. Hij overleed te Rouvccn 1695. Harmanus Ruis beroepen 1697, overleden tcRouveen 1721.
Zijn vrouw was Susanna Mensink die hem overleefde en te Zwolle overleed 1735. Zij was een dochter van den Zwol- schen Cameraar Gasper Mensink. Wilhelmus Sluiter zoon van den Steenwijker Predikant
Johannis Sluiter en kleinzoon van den bekenden Eiberger zanger Wilhelmus Sluiter zijn vrouw was Agnctha Schutte zuster van den Amsterdammer Predikant Rutger Schutte. Hij werdt als Kandidaat te Rouveen beroepen en door zijn vader bevestigd den 10llei\' October 1723. Uit zijn echt met Agnetha Schutte verwekte hij Johannes Sluiter Predikant te Garderen, Otto Rutgerus Egbertus Sluiter zijn opvolger,
Hendrika Geertruid Sluiter huisvrouw van den Predikant
te Rauwcrt Focko Liefsting. Jonker F. A. Goninck te Hasselt legateerde met verband
van fldeicommis eenige vaste goederen o. a. van Hendrika Geertruid Sluiter onder konditie, dat de kinderen uit haar echt geboren voor den Predikstoel gedoopt moesten worden met den vollen naam van Goninck. 4
|
||||
|
50
|
|||||
|
Van hier dat de nakomelingen van Focko Licfsling steeds
tot heden den naam van Goninck Liefsting voeren. Maria Sluiter.
Geertruid Sluiter.
Zijn behuwdbroeder was Gabriel van Hoorn Predikant
te Raalte. Hij overleed te Rouvecn den 10dl!° November 1776, op
den 10den October 1773 deed hij te Rouveen zijn SOjarige preek welke in druk is uitgegeven zoo ook andere zijner schriften. Dezelve ademen een strenge orthodoxe rigting van die
dagen, zoo dat hij dan ook met hevigheid bestrijdt de meer vrije rigting die door begon te breken, inzonderheid was dit het geval met den Zwolschen Predikant van der Os. Van hem gaan in druk uit cenigc Theolog. schriften. Otto Rutgerus Egbertus Sluiter Kandidaat in zijns vaders
plaats beroepen 16 Junij 1777 ongehuwd te Rouveen over- leden den 2"811 Januarij 1797 wordende opgevolgd door Nicolaas Nieveen beroepen van Woudsend 11 Junij 1797 Emeritus verklaard 1854 en overleden. Zijn weduwe Fennigje Meijer overleefde hem. Reide zijn zij overleden te Groningen bij hun dochter
Gesina Nieveen gehuwd met Hendrik Rculen van der Laan. Een ander dochter was gehuwd met Klaas Uithof mede
van Rouveen en genaamd Gatharina Johanna. Pieter Eliza Karel van Nes beroepen van Ommerschans
1834 gehuwd met Henriette Sara Antonia Abeliene Glara Schelling. Uit dezen echt een aantal kinderen. IJhorst.
Gonradus Rrouerius van Nideck, beroepen als eerste Pre-
dikant 1609, overleden IJhorst 13 Augustus 1652. Zijn vrouw was Fcnna Aukema. Zie van hem Hoog-
straten algemeen Woordenboek, alwaar breedvoerig over zijn geslacht gehandeld wordt. |
|||||
|
51
|
|||||
|
.lohannes a Lcussen beroepen 1052, overleden te IJhorst
den 1684. Hij huwde (en 2de male met Jobanna .feilen wed. (e
Zwolle den 27 October 1678. Fredcrik Arnold Condewijn beroepen van Hengelo 1684
bevestigd 15 April nalatende zijn vrouw Gesina van der Werf overleed hij te IJhorst 2 October 1695. liijkman Wolfsen bevestigd 28 Maart 1697 Emeritus ver-
klaard 1747; hij had een broeder Gocnraad en 2 zusters Catharina en Frcderica Arnolda. Gillis Bruinier eerst adjunct naderhand Predikant beroe-
pen 1747 vertrokken naar Zutphen. Wilhelmus Brocades gehuwd met Johanna Hagedoorn
beroepen 1745 ontslagen 1788, overleden denkelijk te Mep- pel, te gelijk met zijn ambtgenoot P. van der Haar te Stap- horst ijvrig Patriotsch gezind. Lambertus Ebbinge zoon van Jan Ebbinge en Lamberta
Tabingh van Peize gehuwd met Stijntje Top van Elburg be- roepen van Hasselt 1788 Emeritus, overleden te Mcppel. Frederik Smit, Kandidaat beroepen gehuwd met Jentje
ten Wolde overleden te IJhorst in jeugdige ouderdom zoo ook zijn vrouw nalatende kinderen. Jan Sonius Swaagman, Kandidaat beroepen, vertrokken
naar Stadskanaal den Gerrit Jan van Holbergen, Kandidaat beroepen, gehuwd
met Antonia Wansleven dochter van een Boekverkooper te Zutphen. Uit dezen echt twee dochters en één zoon. |
|||||
|
f.
|
||||||
|
STUKKEN
UIT I1KT
ARCfflEP DER STAD HASSELT,
HETREFFENDE DE
BROEDERSCHAPPEN DES HILIGHEN SACRAMENTS,
EN VAN DE
HEILIGE MAAGD MARIA TE HASSELT,
MEDEGEDEELD DOOR DEN HEER
F. A. EBBINGE WUBBEN.
|
||||||
|
Wij Sccpenë en Racd der Stad van Hasselt doen kondich
allen luden, dat wij ten loue en ter eren des weerden hilighen Sacraments ên to behoeff der armen ghcracmet ën gheordineert hebben by rade zömigher Priestrë in onser Stad ene broder- scap des hilighen Sacraments tot eenre Ewighcr memorien ën Zielen Zelichcit der gheenre, die in desër broderscap sin off namaels in ontfanghen zolejn werden, Ende zonderlinghc tot enen onderstande ën hulp en der rechten arme die men lanen ën bezorgben zal van den gücde dat hijr to ghegheuë wert na alrc formen des brieffs als hijr na bescreuë stact. In den ijrsten so welck paer volkes deser broderscap gheuet tot enë inganghe een pond wasses off die weerde dacr voer ën bewiset Erflickc een half pond s\' jaers off gheuet daer voer drie olde schilde want dat halue pond mach më doch |
||||||