ef( f. \'M. �Ludti, ®».

St. Michiels-Gestel,

TER HOF.KDRUKKERIJ VAN \'T INSTITUUT
\\S�) VOOR DOOFSTOMMEN.

St. Miehiels-Gestel,

TEK BOEKDKUKKERIJ VAN \'T INSTITUUT
VOOR DOOl\'STOMJtEX.

Haakex, 10 Martii 1870.

1\'rae. Sent. Litr. CV»*.

Gedeponeerd volgens do Wot van 2� Januarij 1817,
tor verzekering van don eigendom dos Schrijvers.

Hoofdstuk I. Over hel nut en hel gebruik van dit
Hoekje. 1. Gehuwdou moeten hunne plichten
kennen. � 2. Dit Boekje herinnert dieplich-
tcn � 3. Dit Hoekje geen lees- maar een leer-
boek. � 4. Dikwijls te lezen, hoc? � 5. Wan-
neer ?

Hoofdstuk II. Over de heiligheid van hel christn-
lijk Huwelijk, �. Het Huwelijk eono instelling
Gods; � een der zeven HH Sacramenten; �
ecu afbeeldsel van do vcreeniging van Jesus
Christus met zijne Kork. � 7. Hot Huwelijk
goed en heilig; de maagdelijke staat vcrheve-
ner on heiliger.

Hoofdstuk III. Over liet einde des Huwelijks. S. Gc-
huwden bohooron dat einde voor oogen te
hebben. � 9. Tweevoudig einde. Nog eene
derde strokking na den zondeval.

Hoofdstuk IV. Over den huwelijksplicht. 10. Recht
en verplichting, boido van God. Als men niet,
genoeg onderwezen is, wat to doen ? �

11. Goede meouing bij de vervulling..�12. Niet
allos is in liet Huwolijk geoorloofd. Hoe te
oordeelen? Bij ongerustheid of twijfel, wat te
doen? � 13. Verplichte voorzichtigheid.
Hoofdstuk V. Over de kuischheid in het Huwelijk.

14. Waarin deze deugd bestaat. Lof dier deugd
Hoofdstuk VI. Over de onthouding in het Huwelijk.

15. Onthouding uit noodzakelijkheid. Verplichte
behoedzaamheid daarbij.� 10. Onthouding uit
een godsdienstig inzicht. Verdienstelijk. Noodza-
kelijke voorwaarde. Geono bolofto daarvan doen.

Hoofdstuk VII. Over de huwelijkstrouw. 17. Zware
verplichting. � 18. Gehoorzaamheid verplicht
en verdienstelijk. Kwade gevolgen van on-
rechtmatigo weigering. Goede raad, vooral
aan do Vrouw. � 19. Hoe gruwelijk do zonde
van overspel. Is mogelijk. Opwekking tot waak-
zaamheid. Opwekking tot bekecring voor dcu
rampzaligen echtbreker of echtbrockster. �
20. "Waarschuwing tegen ijverzucht of jaloezie.

Hoofdstuk VIII. Over de wederzijdse/ie liefde en
hulpbetoon, over de eensgezindheid en den echte-
lijken vrede. 21. Oprechte huwelijksliefde. �
22. Moet bovennatuurlijk zijn; wat dat betee-
kent. � 23. De huwelijksliefde nader bcschre-
von. �� 24. Wodorzijdseho belangstelling en
hulpbetoon.� 25. Eensgezindheid en vrede. Bij
stooruis van den vrede, wat te doen ? �
20. Elkanders gebreken verdragen. � 27. Elk-

Midcr liet levcu voraangenamen. Hoc schuldig
de Man, dio het loven zijner Vrouw verbit-
tert. � 28. Opofferende liefde; waardoor licht
en zoet gemaakt. � 2\'J. � Een inensch zal zij-
neti vader on zijne moeder verlaten, en zijne
vrouw aanhangen." � 30. Van tijd tot tijd
bijzondere bewijzen van liefde te geven. Welk-
danige ? Gelegenheden: na lange afwezigheid ;
� Verjaardagen; � Patroondagen; � Ver-
jaardag des Huwelijks.

Hoofdstuk IX. Over liet verdragen van elkanders
gebreken. 31. Man noeh Vrouw zonder gebre-
keu. � 32. Men lette op zijne eigene gebre-
ken. � 33. Men spreke nooit met iemand over
de gobreken dor wederhelft. Waarschuwing tot
do uiterste behoedzaamheid. � 34. Geone lang-
durige gramschap, vooral geen pruilen. �
35. Vergevingsgezindheid. � 30. Do liefde
schrijft soms do berisping voor; wanneer?
Regelen bij do berisping te ondorhouden. �
37. De liefde schrijft soms voor to zwijgen;
wanneer? Wat dan to doen?

Hoofdstuk X. Over de verhouding tusschen Man en
Vrouw. 38. Aan den Man het gezag, aan de
Vrouw do gehoorzaamheid. Hoo behoort do
Man zijn gezag uit te oefenen? Hoe behoort,
de Vrouw to gehoorzamen ?

Hoofdstuk XI. Over de voornaamste deugden of\'

goede hoedanigheden des Mans. 39. De werk*
zaamhcid. � 40. De spaarzaamheid. Waar-
schuwing togen de gierigheid. Grootor gevaar
voor (iehuwden. liet grootste gevaar voor rij-
ken, die kinderen hebben. Opwekking tot gods-
dienstigo milddadigheid. � 41. ])e ordelijk-
hoid: op don arbeid oi\' zaken; � op de uit-
gaven van liet huishouden (waakzaamheid te-
gen do weeldezucht der Vrouw); � op don
dagelijkschon gang van hot huishouden.

Hoofdstuk XII. Over de voornaams/e deugden of
goede hoedanigheden der Vrouw. 42. l)c gods-
dienstigheid. Yerhcvon taak dor Vrouw. �
43. Do zedigheid. Vorplichto voorzichtigheid
der Vrouw. Hoe behoort zij do modo to bo-
schouwen? Waardoor moot zich do klooding
eener katholieke Vrouw onderscheiden? Goc-
do raad van Mevr. do Gentcllcs (In de aan-
leekoning).� 44. Do ijverigste zorg voorliet
huishouden: huiselijkhoid, waakzaamheid, or-
delijkhcid, spaarzaamheid, zindelijkheid.

Hoofdstuk XIII. Ooer de heiliging tan zich gel-
ven in het Huwelijk. 45. Het ��uo noodza-
kolijko. God boven allos. Niots togen God. �
40. Allos voor God. Goede meening bij al zijuo
bezigheden. � 47. Getrouwheid in do vorvul-
ling dor godsdienstige plichten. Morgen- en
avondgebed. Kerkclijko diensten. HH. Sacra-
nicnton. Vooral de H. liieeht niet uitstellen,

als men in doodzonde govallon is. Schapulier.�
4S. Gohuwdcn hebbon ceno dubbele waar-
schuwing uoodig, oin hot ��no noodzakelijke
niet te vorwaarloozen. Opwekking, vooral door
bestrijding van vcrsclioidone uitvluchten.

Hoofdstuk XIV. Over de wederzijdsche slichting.
49. Verplichting om elkander tot het goede te
brongen. � 50. Middelen daartoo: het woord,
het voorbeeld, het gobed. �51. Hoo onchris-
tclijk, wanneer inen onverschillig is wegens
do zaligheid dor wederhelft. � 52. Nog or-
ger, wannoor men elkander oorzaak is tot zonde.

Hoofdstuk XV. Over de kwellingen in hel Huwelijk.
53. Geen mensch zonder kwellingen. � 54. De
staat dos Huwelijks brengt van zolf kwellin-
gen mede. � 55. Vanwaar zoovolo tolourstel-
lingon in het Huwelijk? �� 50. Bekoringen
van spijtgovoel over hot aangogano Huwelijk.
Hoo zich daarin te gedragen ? � 57. Hoo ovor
de kwellingen te donken? Waarom God de
kwellingen overzendt of toelaat?

Hoofdstuk XVI. Over de hulpmiddelen ter verlichting
der huioelijkslasten. 57. Gehuwden hebben vele
hulpmiddolon noodig: bij wion te zoeken? �
59. Bij elkandek. � 00. Bij hunne Ou-
bers. � Cl. Bij den Biechtvader. � 02. Bij
zich zei/ven. 1. In oen ernstig plichtbesef.
2. In de liefde tot do wederhelft. \'A. In de
liefde tot de kinderen. 4. In de verduldigheid.

5. In oon levendig geloof. � 63. Bij God. In
zijne voorzienigheid. In de kracht van het H.
Sacrament des Huwelijks. � 6±. Nog door het
gebod;� door de aalmoes;� door de HH.
Sacramenten. �� 05. Bij Gods Vrienden in
den hemel. Bij do IL Moeder Gods. � 06. Bij
don II. Joseph, � uw H. Bowaarougel, � uwo
HH. Patronen.� 07. Middelen tot ondorhou-
iling van den godsdienstigon geest in het huis-
gezin, tevens tot verkrijging van Gods zegen. �
08. Opwekking tot Tertrouwon.
Hoofdstuk XVII. Over de betrekking der Oehuw-
den tegenover hunne bloedverwanten en aanver-
wanten. � 09. Gehuwden zijn in zeker opzicht
onthovon van hot ouderlijke gezag. itaadple-
gen in volo gevallen hunne Ouders, uit voor-
zichtigheid. Ook om hen to ooren. � 70. Hot
vierde Gebod, in hoeverre nog verplichtend
voor Gehuwden? Eerbied en liefde altijd door
de kindoren aan do Ouders verplicht; waarom ?
Wanneer on hoe eerbied en liefde to bowij-
zeu?� 71. Zware verplichting van Gehuwden
om hunne Ouders in den nood bij to staan.
Waarop vooral steunt dozo verplichting ? Wat
te antwoorden bij hot onredelijk verzot der
wederhelft?� 72. Dubbele plicht tegenovor
zijne Schoonouders. AVelke verplichting hier
jegens de wederhelft? Hoe en waarom ook hare
< )udors to ccreu ? � 73. Zware beproeving voor

de Vrouw, wanneer zij met liaro Schoonmoeder
samenwoont. Gelegenheid om vele deugden te
oefenon. Moeilijkheden hier voor den Man. Hoe
zich te gedragen ? � 74. Algemeeno gedrags^-regel tegenover do aangehuwden. � 75. Groote
omzichtigheid den Man aanbevolen tegenover
zijno Zusters. Welke gevaren van dien kant
te vermijden, en hoe?
Hoofdstuk XVIII. Over den omgang mei trien-
den.� 70. Welke omgang te schuwen? Wie
tot vrienden te kiezen? Hot bezit van enkele
goode vrienden is raadzaam. � 77. Bemerking
wegons do vrienden, die men in huis ontvangt;
� die men in don huiselijken kring toelaat.
De Man spare zij nor Vrouw onaaugonaamhe-
den; maar do Vrouw zij niet onredelijk in haro
vorderingen.�� 78. Do Man kenno goono vricn-
din buiten zijno Vrouw, do Vrouw gconon
vriend buiten haren Man. Uiterste voorzich-
tighoid hier aanbevolen. � 79. Ovor de vrien-
dinncn dor Vrouw; over hot ontvangen on
brengen van bezoeken; ovor hot houden en
bijwonen van partijtjes. Gedachten van eono
bravo katholieke Vrouw wegens deze punten.�
S0. Over gocdo en slechte boeken. Verplichte
zorg on waakzaamheid van een katholieken
Huisvader. Bijzondere voorzorgsmaatregel wo-
gons boeken of platen, die geoorloofd, zelfs
nuttig voor den Vader kunnen zijn, maarge-

vaarlijk voor do kinderen moeten liectcn. �
81. Eeno gehuwde Vrouw schuwe do loeszueht.
AYanneer kan zij voor uitspanning eeue nuttige
lozing doen? Wclko lezing dan vooral aanbcvo-
lon?� 82. Eenc dagelijkschc korte godvruch-
tigo lezing aangeprezen voor Man en Vrouw
als zoor heilzaam on verdienstelijk.
Hoofdstuk XIX. �rer de dienModen. � S3. Voor-
naamste hoedanigheden eoncr goede dienstbode.
Geeuo volmaakte to vinden. De beste door de
Gehuwden zelvcn te vormen. � 81. Vorplich-
tingen jegens de dienstboden. 1. Billijk loon. �
2. Goed onderhoud. � 3. Vriendelijke en liefde-
rijke behandeling. Geene gemoonzaamhoid. Loo-
ring van don H. Paulus wegens do christo-
lijko behandeling der dienenden. � 4. Zorg voor
haar geestelijk welzijn. Hoo wil do tcgenwoor-
digo wereld do dienstbaarheid beschouwd heb-
bon? Hoo moeten Katholieken hunne dienst-
bodon beschouwen P Wat moeten zij voor haar
zijn? wat voor baardoen? � S5. Grooto waak-
zaamheid noodig bij inwoning van maunolijko
personen. Geen streugo maatregel of geldelijk
ofTer to ontzien, waar do omstandigheden drin-
gon. � 8G. Gceno boodschappen in don avond.
Algoinocn voorschrift wegens do boodschap-
pen. � 87. Over hot uitgaan der dienstboden.
Wat niet to dulden ? Wat to vorderen ? �
88. Over de ongeoorloofde kennismaking der

dienstboden. Over geoorloofde verkeering. Ver.
plichte waakzaamheid, vooral voor de Vrouw-
dos huizes. � 89. Hoe to denken over god-
vruchtigo dienstboden? Hoc zo to behande-
len ? � 90. Over hot vertrouwen dat eeue dionst-
bode al of niet verdient. In hoeverre is het
geoorloofd iets to doen, om zich van hare;
eerlijkheid to overtuigen? Wat mag men doen,
wat niet doen; wanneer men eeue dienstbode
van dieverij verdenkt of daarop betrapt ? Waar-
voor zich hier vooral te wachten?�91. Voor-
zichtigheid aanbevolen, wanneer uwe dicnst-
bode den dienst verlaat.
Hoofdstuk XX. Over hel verkrijgen of niet verkrij-
gen van kinderen. 92. Het voornaamste einde
des Huwelijks. Kinderen zijn een zegen Uods.�

93. De vrees van kinderen te krijgen, hoe te
beschouwen ? Hoe daarmede to handelen ? �

94. De vrees voor te vele kinderen; wolk ge-
brek verraadt dezo vrees ? Wolk groot gevaar
brengt dezo vrees mode ? Wat raad geeft hior
de Godsdienst ? � 95. Troost en raad bij kin-
derloozen Echt.

Hoofdstak XXI. Ooer den tijd der zwangerschap.
96. Wat goeds in do natuurlijke orde moet
do Moeder voor haar kind betrachten ? Jvatuur-
lijke voorzichtigheid der Moedor. � 97. Wat
verhoopt zij voor haar kind in do bovenna-
tuurlijke orde ? Wat vreest zij bovenal ? �

9S. Bovennatuurlijke middelen, welke de Moe-
der gebruikt.� 99. Verplichtingen voor don
Vader. � 100. Bijzondere raad voor oono jong-
gehuwde Vrouw. � 101. Troostroden voor de
Ouders bij oono ontijdige geboorte.

Hoofdstuk XXII. Over den Doop der misgeboorten.
102. Konnis van de voreiseliton voor oen goed
Doopsel noodzakelijk voor de gehuwde Vrouw.
� 103. Hoc behoort zij zieli te gedragen,
wanneer zij oene ontijdige geboorte vreest.�
104. Hoe raadzaam hot is altijd voorbereid te
zijn op eono ontijdige geboorte. � 105. Op
welke vereischten moet een Katholiek vooral
letten bij hot doopon ? �- 10G. Vereischten van
don kant dos doopelings. � 107. Wanneer
mag on moet men een twijfelachtig Doopsel
toedienen ? Waarom die toediening onder voor-
waarde ? Wat doet de voorwaarde P � 108. Na-
dore aanwijzing voor het doopon dor misgo-
boorten. Wat daarna te doen?

Hoofdstuk XXIII. Over den Nooddoop bij de geboorte.
109. Hot Doopsel mag niot buiten noodzake-
lijkhcid te huis worden toegediend, liedenon
voor den Huisdoop. � 110. Doopsel v��r do
geboorte, d°^or wien gewoonlijk toegediend? �
111. Do Nooddoop zoo mogelijk door den Pries-
ter toe te dienen.� 112. Wie zal anders in
den nood doopon ? Wat te doen na zulk Doop-
sel ? � 113. De Ouders mogen niot doopen

dau alleen bij afwezen van een derde. Ver-
plichte bezorgdlicid dor Ouders voor een goed
Doopsel. Niet toolatcn, dat eon Protestant
doopt, wanneer hot anders kan. Kostelijke voor-
zorgsmaatrcgel. � 114. Een kind te huis ge-
doopt moot nog naar do kerk gebracht \\vor-
den, zoo het kan; waarvoor?

Hoofdstuk XXIV. Over den plechiigen Doop in d\'-
Kerk. 115. Het Doopsel niot uit to stellen �
116. Keuzo van Peter on Motor. Zij moeten
do gecstolijko voogdijschap hebben aangouo-
mon. � 117. Ovor den Doopnaam des kinds.
Wat hier to vermijden? � 11S. Trouwbrief
of briefje met de namen van kind, Ouders en
Doopborgon aan te bieden bij het doopon. �
11\'J. Do Vader vergezelt hot kind naar den
Doop, waar zulks gebruikelijk is. Betamelijk,
ook nuttig voor den Vader. Verklaring van
do eerste plochtighcid. Gewichtige woorden
voor don Vader. � 120. Verklaring dor Doop-
belofton. Verplichtingen daaruit volgonde voor
den Vador, ook voor do Mooder. � 121. Za-
lige gedachte voor do Moedor, wanneer zij
haar kind van de Doopvont terugontvangt. In-
schrijving in do H. Kindsheid. � 122. Her-
innering en Verjaardag dos Doopels; hoo deze
te vieren?

Hoofdstuk XXV. Over den Kerkgang der Moeder.
123. In navolging van Maria\'s Zuivering. Ein-

de of botoekenis van den Kerkgang. � 124. De
plechtigheid aangegeven en verklaard. � 125.
Waarvoor zal do Moeder de H. Mis opdragen
on bidden? � 12G. Do H. Communie bij den
Kerkgang aanbevolen.
Hoofdstuk XXVI. Over de zuigelingen. 127. Plicht
der Moedor. �� 128. Zorg bij do keuze eoncr
min. � 129. De zedigheid in acht te nemen
door Moeder of min. �130. Over het gevaar
van verstikking. � 131. Andere gevaren door
kleine kinderen zonder toezicht to laten. �
132. Dagelijksch gebed der Moeder voor haar
kind, enz.

I. Over het nut en het gebruik van
dit Boekje.

1. Gehuwden moeten de plichten van
hunnen staat kennen. De zonden, voort-
spruitende uit eone schuldige onwetendheid,
zullen hun door God aangerekend worden.
De onwetendheid van een gehuwd persoon
kan betreurenswaardige gevolgen hebben, ook
voor de wederhelft, bovenal voor de kindc-
ren, wier tijdelijk en eeuwig geluk grooten-
deels van de Ouders afhangt.

2. Begrijpt daaruit het grootc nut van
dit Boekje, dat bestemd is, ora aan Gehuw-
den te leeren of te herinneren wat hun in
den staat des Huwelijks noodzakelijk of nut-

tig ia te weten, voornamelijk betreffende
datgene wat voor Katholieken steeds van het
hoogste belang moet zijn: goede zeden en
godsdienst. Christelijke Echtgenooten, die de
lessen en wenken, in dit Boekje vervat, met
verstandigen ijver in oefening brengen, zul-
len in het Huwelijk voor zich zelven het
ware geluk vinden, en een geslacht opvoe-
den, dat God vreest, zijne Ouders eert en
liefheeft, hen na hunnen dood dankbaar zal
gedenken, en wellicht door de herinnering
hunner lessen en door de navolging van hun
voorbeeld een nieuw geslacht voor God en
den hemel zal opkweeken.

3. Ziet derhalve dit Boekje niet aan als
een leesboek, tot uitspanning eens of twee-
maal te doorbladeren; maar als een LEEK-
boek, dat voortdurend met ernstige aandacht
dient geraadpleegd te worden; ja, eerbiedigt
dit Boekje als een Gids op de moeilijke huwe-
lijksbaan, als een Gids, dien men niet uit
het oog verliest, en wien men eerst zijn af-
scheid geeft, wanneer men zeker is zijne
aanwijzingen niet meer te behoeven.

4. Stelt dan dit Boekje op hoogen prijs,

� 3 �
en houdt hot alleen voor eigen gebruik \').
Leest er dikwijls afzonderlijk of te zamen in ,
met de zuivere meening om te leeren wat
u dienstig is of om het geheugen wegens
sommige zaken te ververschen. Begint uwe
lezing met een Onze - Vader en sluit ze met
een Wees - gegroet.

5. In den eersten tijd van uw Huwelijk,
bijv. eiken Zondag, zult gij met aandacht een
of meer Hoofdstukken lezen. Neemt voorts
de gewoonte aan van elke maand, ten min-
ste eens, eene lezing in dit Boekje te doen:
de dag, waarop gij tot de 11. Tafel zijt ge-
naderd , is daarvoor een uitmuntend geschikte

1) Het betaamt niet, dat de kinderen of de dienst-
boden dit Boekje in handen krijgen, \'t Is licht te bc-
grijpen, dat voor Gehuwden raadgevingen en wenken
kunnen geschreven worden, die voor hen gepast en nut-
tig zijn; terwijl het voor kinderen en voor alle onge-
huwden beter is die niet te weten. Zoo wordt de volle-
dige uitgave van het voortreiFelijke werk: Inleiding tot
een godvruchtig lenen, door den II. Fkakciscus van
Sales, niet als voor iedereen volkomen geschikt gehou-
den; omdat er eenigo weinige, overigens allerschoonste
Hoofdstukken in voorkomen voor Gehuwden. "Wijselijk
heeft men in sommige uitgaven die Hoofdstukken weg-
gelaten, om het gulden Boek aan de jeugd en jonge-
lingschap zonder schroom te kunnen in handen geven.
Nu, deze Gir>s is uitsluitend voor degenen, die reeds
het Huwelijk zijn ingetreden.

tijd. Gedurende dn heilige Vasten zal eene ern-
stige lezing van dezen Gids zeer aan te bc-
velen zijn: bij deze lezing zult ge op zeer
gemakkelijke en voordeelige wijs uw geweten
kunnen onderzoeken wegens de vervulling
uwer voornaamste verplichtingen, den barm-
hartigen God met ootmoed vergiffenis vra-
gende waar gij zijt te kort gebleven, en voor-
nemende met zijne hulp u zelven te verbe-
teren waar gij bevindt dat verbetering noodig
is: � voorzeker eene schoone voorbereiding
voor eene goede Paasch-Bieoht. Overigens
zult gij niet verzuimen dezen Gids bijtijds
te raadplegen, wanneer gij in zekere om-
standigheden zult geraken of reeds gekomen
zijt, welke in dit Boekje besproken worden;
ge zult te gelegener tijd dan goeden raad,
soms een woord van opwekking of van troost
vinden.

II. Over de heiligheid van het chris-
telijk Huwelijk.

6. God, de Schepper, de Heer en de
Bestierder der menschen, heeft het Huwelijk
in het aardsch Paradijs ingesteld. � Jesus
Christus, onze goddelijke Verlosser, heeft
het contract of de overeenkomst des Huwe-
lijks tot de waardigheid van een II. Sacra-
ment verheven \'). � De II. Paulus stelt de
verbiudtenis des Huwelijks voor als een af-
beeldscl, als een heilig tecken van die innige
en onverbreekbare vereeniging, welke Jesus
Christus, de Zoon Gods , met zijne Kerk heeft
aangegaan ²).

7. Christelijke Echtgenootcn moeten steeds
de overtuiging hebben, dat zij eer.en staat
beleven, die goed en he�ig is. Zij zullen zich
echter wachten den staat des Huwelijks boven
den ongehuwden staat te verheffen: immers
de maagdelijke staat is veel verhevener en hei-
liger. � Een ieder heeft zijne eigene gave van

1) Zie N. G3. � 3) Zie N. 38.

�God, de eene dus, en de andere zoo (ICor.
�VII, 7)." God heeft u geroepen tot den
staat des Huwelijks; dat is uwe gave: weest
God er dankbaar voor. Anderen heeft God
geroepen tot den maagdelijken staat; deze
gave is voortreffelijker en zeldzamer: daarom
zijn ook deze uitgelezenen aan den barmhar-
tigen God, die aan een ieder toedeelt, gelijk
Hij in zijne vrijheid en wijsheid dit goed-
vindt en wil (I Cor. XII, 11), veel grootere
dankbaarheid verschuldigd.

III. Over het einde des Huwelijks.

8. Het betaamt een christelijk Echtgenoot
over het Huwelijk te denken gelijk God er
over denkt, en te trachten dien staat z�� te
beleven gelijk God het verlangt. Derhalve
moet hij niet alleen weten tot welk einde
God het Huwelijk heeft ingesteld; maar hij
behoort dat einde steeds voor oogen te heb-
ben , om alzoo in het Huwelijk immer vol-

gens Gods heilige inzichten te denken en te
handelen.

9. God heeft het Huwelijk ingesteld tot
een tweevoudig einde:

Het eerste en voornaamste einde is: opdat
door het Huwelijk kinderen zouden worden
verkregen en opgevoed tot Gods eer en tot
hun tijdelijk en eeuwig geluk.

Het tweede einde is: opdat de mensch in
de wederkeerige liefde en onverbreekbare
vriendschap, welke het Huwelijk oplegt, eeu
machtigen steun zou vinden om de lasten des
levens met minder moeite te dragen en ge-
makkelijker zijne bestemming te bereiken.

Na de zonde van het Paradijs heeft God
liet Huwelijk nog doen strekken als een hulp-
middel voor den gevallen mensch, om op
geoorloofde wijze aan de begeerlijkheid van
zijn vleesch te kunnen voldoen. Zoo geeft dan
ook de II. Paulus aan degenen, welke zich
moeilijk kunnen onthouden en door geene
belofte daartoe verplicht zijn, den raad van
te trouwen; want, zegt hij, hel � beier Ie lrou-
teen dan Ie branden (I Cor. Vil, 9): dat is, dan

door liet vuur der begeerlijkheid verzengd te
worden en tot ontucht te vervallen.

IV. Over den huwelijkspliclit.

10. Wijl het Huwelijk eene instelling Gods
is, geeft een voor God geldig Iluicelijk aan
leide EcUgenooten hecht (en gevolgelijk bij
wettige vordering van de eene zijde verflicii-
ting aan de andere zijde) tot datgene, wat
het Huwelijk volgens Gods verordening mede-
brengt \'). Dat alles is niet alleen geoorloofd,
maar kan aan God zelfs behagelijk en voor
den hemel verdienstelijk zijn.

11. Betaamt het eiken Christen, dat hij

1) De .Biechtvader bij uwo laatste Biecht v��r het
Huwelijk of de Pastoor hij het sluiten des Huwelijks
zal u wel, zooveel als u nood\'uj was, wegens den huwc*
lijksplicht onderwezen hebben j nogtans kan het nietge-
nocg aangeprezen worden, dat jonggehuwden spoedig na
de intrede in het Huwelijk tot hunnen Biechtvader wcder-
keeren, om nader onderricht te ontvangen. En overigens,
mochten er soms later in het Huwelijk zaken voorko-
men, waarover men in geweten twijfelt of ze geoorloofd
zijn of niet, dan kan men wederom niet heter doen dan
zijn Ziclbcstiercler deswegens raadplegen.

de plichten van zijnen staat vervult met de
meening, om daardoor God te dienen en Hem
te behagen; dan betaamt liet ook een chris-
telijk Echtgenoot den huwelijksplicht te ver-
vullen met de meening, om alzoo Gods heiligen
wil te volbrengen.

12. God heeft de wetten des Huwelijks
gemaakt. Geeu christelijk Echtgenoot mag
voorslaan noch toestemmen de palen, door
God gesteld, te overschrijden. Van elkander
iets vorderen dat Gods wet verbiedt, elkander
tot de zonde brengen, hoezeer zou deze cr-
gernis strijden met de liefde, aan elkander
verplicht \') ? Nogtans moet men in het Huwe-
lijk niet iets voor kwaad houden wat niet
zeker kwaad is; eveneens moet men niet iets
voor doodzonde houden wat niet zeker dood-
zonde is. Zoo eenige twijfel of onrust des-
wegeus in uw geweten mocht bestaan, zou
het dwaas van u zijn daarmee te dragen:
wat kunt ge beter doen dan zoo spoedig moge-
lijk uwe onrust in eerbare bewoordingen aan
uwen Biechtvader openbaren? Misschien is

� 10 �
uw bezwaar niets anders dan eene kwelling
des duivels, die u als groot kwaad wil doen
beschouwen wat slechts eene kleine afwijking,
soms niet het minste kwaad is.

13. Wat op zich zelf beschouwd aan Gehuw-
den geoorloofd is, is hun daarom niet altijd,
niet overal geoorloofd. Zij moeten wel bezorgd
zijn van op geenerlei wijze anderen te ergeren ,
en daarom in elk geval de zekerheid hebben
van niet te zullen ergeren. Men denke hier
voornamelijk aan de dienstboden en de kin-
deren. Gehuwden kunnen niet te omzichtig
zijn in het bijwezen van kinderen, reeds voor-
dat zij de jaren des verstands bereikt heb-
ben. Wat kinderen in hunne vroege jeugd
als zonder erg zien of ondervinden , herinne-
ren zij zich later, doch onder eene gansch
andere gedaante. Onzedighcden in tcgenwoor-
digheid van kinderen, die op het oogenblik
het onbetamelijke daarvan niet vatten, laten
niet zelden zulke levendige indrukselen in de
verbeelding achter, dat het gebeurde, op
rijperen leeftijd herhaaldelijk in het geheugen
terugkomende, hun tot eene wezenlijke erger-
nis strekt.

V. Over de kuiscMieid in let
Huwelijk.

14. Katholieke Eclitgenooten moeten steeds
de kuischheid des Huwelijks hoogachten en
liefhebben; welke deugd voorschrijft, dat de
Gehuwden, niet zorg alles uitsluitende en
vluchtende wat buiten liet Huwelijk is, hunne
booze neigingen bedwingen, oin in het IIuwe-
lijk niet verder te gaan dan door God geoor-
loojd is en om hun hart niet vast te heelden
aan de geoorloofde voldoening; zoodanig dat
geest en hart vrij blijven om aan God te
denken en Hem te dienen. He inensch mag
geen vleesch worden: de geest moet heer-
schen over het vleesch. Mogen christelijke
Eclitgenooten nimmer hunne waardigheid van
kinderen Gods vergeten en steeds gedenken,
dat zij, een weinig minder dan de Engelen
gemaakt, ook in het Huwelijk tot de heiligheid
geroepen zijn \'); � dat zij overal en altijd
zich bevinden onder het oog van den heiligen

1) Zie Hoofdstuk XIIr.

God en van hunne beide Engelen, wier gezel-
schap zij hopen eenmaal in den hemel voor
de eeuwigheid te deelenl O, hoe schoon en
lofwaardig is de kuische liefde van twee har-
ten, die elkander in God en om God bemin-
nen! De kuische liefde is bestendig tot den
dood; de louter vleeschelijke liefde duurt
niet lang en vergaat niet zelden in afkeerig-
heid, om niet van erger te spreken.

VI. Over de onthouding in het
Huwelijk.

15. Onthouding van hetgeen het Huwe-
lijk veroorlooft, is soms door de omstandig-
heden geboden, bijv. door afwezigheid of
ziekte. Bij dergelijke onthouding zijn Gehuw-
den tot groote behoedzaamheid verplicht, voor-
al hunne verbeelding en verlangens bedwin-
gende wegens hetgene alsdan onmogelijk is.

16. Onthouding kan ook plaats hebben
uit een bovennatuurlijk, een godsdienstig
inzicht, bijv. v��r den Communiedag van een

� 13 �
van beiden uit eerbied voor iict allerheiligste
Sacrament; � op groote Feestdagen uit eer-
bied voor het groote Mysterie, waarvan de
H. Kerk de plechtige gedachtenis viert; �
ook op Boetedagen uit den geest van verster-
ving. Dergelijke onthouding is zeer prijsc-
lijk en verdienstelijk; doch alleen onder do
onmisbare voorwaarde, dat de onthouding
van weerszijden volkomen vrijwillig is. Men
wachte zich voorzichtigheidshalve van ooit
onthouding aan God of zijne Heiligen te be-
loven zonder toestemming des Biechtvaders;
� en afspraak met elkander of wederzijdsch
goedvinden gelde nooit voor verplichting; �
en vooral wete de Vrouw, dat zij hier nooit
een voorwendsel of titel mag zoeken om te
weigeren of zich moeilijk te toonen; bijv.
omdat hot een groote Feestdag is.

�-�=^a%5^as=*��
VIL Over de huwelijkstrouw.

17. Gij hebt, niet alleen ten aanhooren
van Priester en huwelijksgetuigcn, maar ook
voor God en uwc HU. Engelen, aan den

voet des Altaars, elkander als Man en Vrouw
de huwelijkstrouw beloofd, waarvan volgens
Gods beschikking slechts de dood u kan ont-
slaan: �Wat God heeft samengevoegd, dat
�schelde de mensch niet (Matth. XIX, 6)."
Ten teeken van die heilige belofte wordt der
Vrouw bij het Huwelijk een door den Pries-
tcr gewijde ring aan den vinger gestoken.
O, moge de Man immer zonder zelfverwijt
dien Hing aan de hand zijner Vrouw zien
blinken! Moge immer de Vrouw zonder be-
schaamd te worden de oogen op dien Hing
neerslaan! Moge de Vrouw, wanneer de Ring
reeds merkelijk zal afgesleten zijn, hem nog
met een licfdevollen en zoet fleren blik aau
haren Man vertoonen, om zich te verheugen
in de herinnering van het uur, toen zij dat
kleine, maar haar dierbaarste kleinood van
haren Echtvriend ontving, en in het geluk-
kig bewustzijn, dat zij de trouwen de liefde,
alstoen aan haren Man beloofd, nooit in het
minst heeft geschonden!

18. Omtrent den huwclijksplicht bestaan,
gelijk de groote Apostel leeraart, (I. Cor.
VII, 3 en 4) wederzijds dezelfde rechten,

� 15 �
en wedcrkeerig gelijke verplichting van reclit-
vaardigheid in datgene wat met volle recht
gevraagd wordt en niet duidelijk zondig of
onredelijk is. De gehoorzaamheid in deze
nangelegenheid, uit plichtbescf voor God, is
eene christelijke hoogst verdienstelijke deugd
in Gehuwden. Men zij vredelievend in het
vragen en gewillig in het gehoorzamen: de
wederzijdsche vriendelijke tegemoetkoming be-
wijst en onderhoudt de oprechte liefde. Zon-
der bepaald te weigeren zich dikwijls grim-
mig en ongeduldig toonen, traag gehoorza-
men met blijkbaren tegenzin, of altijd willen
verschuiven of uitstellen: zulke onwillige ge-
hoorzaamheid moet onvermijdelijk op de liefde
een verderfelijken invloed uitoefenen. Zonder
gegronde reden bepaald weigeren staat gelijk
met het niet willen betalen eener wettige
schuldvordering. Buitendien raag een chris-
telijk Echtgenoot wel ernstig bedenken, dat
onredelijke weigering, wanneer zij herhaaN
dclijk plaats heeft, de ergste gevolgen kan
hebben voor de wederhelft, namelijk: verkoe-
ling der liefde, afkccrighcid,sonis zonden,
waarvan de II. Faulus zegt, dat ze niet eens

� 16 �
onder do Christenen moeten genoemd wor-

den.........Hoc echt liefderijk, hoe braaf

en christelijk, hoe lofwaardig en verdienste-
lijk voor God gedraagt zich de Vrouw, welke
haren Man met vriendelijkheid genoegen geeft
waar zij kan en mag, terwijl zij den weerzin,
dien zij dikwijls van nature gevoelt, niet alleen
verzwijgt, maar zelfs niet doet vermoeden !
Zoo handelt de Vrouw, die haren Man op-
recht liefheeft om God.

19. Is de zonde van ontucht een gruwel
in een Katholiek, wiens lichaam door het
II. Doopsel en nog volmaakter door het H.
Vormsel is ingewijd tot een tempel van den
II. Geest, wiens lichaam in de II. Communie
zoo dikwijls door de nauwste vereeniging met
het Lichaam van Jesus Christus is geheiligd ge-
worden : � een Katholiek, die overspel pleegt,
voegt bij de ontcerende ontucht de gruwe-
lijke schennis der huwelijkstrouw, waarvan
de plechtige belofte voor Gods Altaar door
het II. Sacrament des Huwelijks als met het
Bloed van Jesus Christus is bekrachtigd. De
eer," de trouw, de liefde cencr onschuldige
wederhelft verraadt de echtbreker, om dat

� 17 �
alles wat zij wellicht n;i God als haar hoog-
sten roem en zuiverste geluk beschouwt, ten
spot te leveren aan een verachtelijk wezen,
dat schaamteloos en laag genoeg is om lichaam
en ziel tot de volvoering van het schande-
lijkste misdrijf te bieden of te geven. En
mocht de beleedigde onschuld nootlottiger
wijze te weten komen het schreeuwende on-
recht dat haar is aangedaan, ach! zal dan
het hart der gehoonde, der bedrogene, der
vertrapte, tegelijk door toorn, spijt en schaamte
bestormd, niet dreigen in de worsteling te
bezwijken? Eerbied en liefde, vrede en ge-
luk, ze zijn plotseling verdwenen om plaats

te maken voor.......ach! wij kunnen niet

en wij mogen niet alle jammerlijke, moeilijk
herstelbare, soms gansch onherstelbare gevol-
gen noemen, welke de gruwel des overspels
na zich kan sloepen. � Maar is die schand-
daad wel mogelijk onder Katholieken? Zul-
len wij dat vragen, nu het aan de ganschc
wereld bekend is, dat een heilige Koning,
door God uitgelezen en bevoorrecht, in de
zonde van overspel is gevallen?... Nogtans,
is dit gruwelstuk onder Katholieken mogo-

� 18 �
lijk, een brave Man en eenc brave Vrouw
mogen tot hunne geruststelling weten, dat
zij niet te vreezen hebben, wanneer zij den
raad volgen, welken de christelijke voorzich-
tigheid hun voorschrijft. Ziethier dien raad.
Bewaart in uw hart eenen afschuw van alles
wat buiten het Huwelijk is. Veroorlooft u
of duldt nooit de minste vrijheid van of aan
een ander persoon. Waakt met de grootste
zorg over uwe oogen, de vensters waardoor
de dood de ziel binnendringt. Gedenkt het
woord van Jesus Christus: � Al wie eene
� vrouw aanziet om haar te hegeeren, heeft
� reeds overspel met haar gedaan in zijn hart
(Matth. V, 28)." Volgt het voorbeeld van
den heiligen man Job, die getuigde een ver-
bond te hebben aangegaan met zijne oogen,
om niet aan eene andere vrouw te denken
(Job XXXI, ]). Door het nieuwsgierige,
lichtvaardig geopende oog schiet de zondige
gedachte als een pijl de ziel binnen; van de
zondige gedachte komt zoo licht de zondige

begeerte; en van de begeerte......Helaas!

de val van David heeft geleerd wat rampza-
lige gevolgen een onvoorzichtige oogslag kan

hebben. Waakt dan zorgvuldig over uwe oogen;
waakt over uwe verbeelding; waakt over uw
hart; geeft geen plaats aan den bekoorder, ver-
werpt alle onzuivere gedachten zoo haastig als
men vuurvonken van zijne kleederen schudt;
vreest het gevaar om u er nooit in te wagen,
en vermoedt ge, onvoorziens in eenig gevaar
geraakt te zijn, redt u door de vlucht: \'t is
toch een algemeene wisse regel, dat men in de
bekoringen tegen de zuiverheid zijne wijsheid,
zijn moed en zijne sterkte moet toonen door
eene haastige vlucht. � Nu wij van de mo-
gelijkheid der zonde van overspel gespro-
ken hebben, moeten wij noodzakelijk verder
gaan, al mocht die afschuwelijke ergernis
onder do Katholieken nog zoo zeldzaam
zijn. Mocht ook slechts een enkele oiigeluk-
kige Man of Vrouw door het bedrog des dui-
vels, door lichtzinnigheid van karakter, door
de felheid van den hartstocht of door het
geweld der verleiding tot overspel gekomen,
dit Boekje in handen nemen, hij zal onge-
twijfeld, neergedrukt onder den zwaren last
zijner zonde, door de wroegingen van zijn
geweten aanhoudend vervolgd en gejaagd

� 20 �
schier tot wanhoop, hier ten minste een
woord van bemoediging zoeken, waaraan zij-
ne ziel zoo dringende behoefte heeft; welnu,
dat woord zal hij hier vinden, en moge de
barmhartige God door de voorspraak der
allerheiligste Maagd en Moeder Gods Maria
de volgende regelen zegenen , opdat, de zoete
hoop op vergeving in het ontmoedigde hart
herlevende, hij met vertrouwen moge opstaan,
om tot den Yader der barmhartigheden we-
der te keeren.

�Ongelukkige! \'t is een Priester, die tot
u spreekt, een vijand der zonde, maar een
vriend der zondaren, bekend met de vele
zwakheden van het menschelijk hart en met
de barmhartige gezindheid van God jegens
den zondigen mensch; � ongelukkige! ik
heb innig medelijden met u; want diep zijt
gij gevallen. Gij hebt wel recht te vreezen;
want gij staat boven de hel, waar op dit
oogenblik duizenden echtbrekers, niet meer
schuldig dan gij, voor het eerlooze schenden
der huwelijkstrouw in de eeuwige vlammen
worden gefolterd. Ja, vrees en beef; maar
wil niet wanhopen. Dreigt u eene rampza-

� 21 �
ligc eeuwigheid, ��n is er die u redden
kan, en gelukkig! die u ook redden wil.
Uwe zonde is groot; maar Gods barmhartig-
heid is veel grooter. Gods Zoon is menscli ge-
worden en aan bet Kruis gestorven, om voor
alle zonden der wereld, ook^ voor de gruwe-
lijke zonde van overspel, te voldoen: voor
die schanddaad welke gij gepleegd hebt, heeft
Hij ook zijn goddelijk Bloed gestort. God heeft
aan David zijne echtbreuk, verzwaard met
den moord eens onschuldigen, genadig ver-
geven. Zucht en roep met David uit do diepte
uwer ellende: Ontferm U mijner, o God, vol-
gens moe groote barmhartigheid! I/e heb gezon-
digd en het kwaad voor uwe oogen gedaan.
Ach I verwerp mij niet van uw aanschijn. Ont-
ferm U mijner, o God, ontferm U mijner!
Bid z�� en hoop ; want God wil den dood
des zondaars niet, maar dat hij zich bekeerc
en leve. God had u reeds in de hel kunnen
neerstorten; maar God heeft u gespaard; Hij
heeft u afgewacht, Hij roept u, zie Hij is
bereid u uwe zonden te vergeven. Hij vraagt
slechts van u berouw en boete. God eischt
berouw, dat is: een oprecht leedwezen over

� 22 �
uwc zonden, het vaste voornemen van die
niet meer te bedrijven, wegruiming en ont-
vluchting van het naaste gevaar der zonde;
is dit alles niet billijk? God eischt boete,
eene rechtmatige zelfkastijding, en, als een
deel van die boete, wil Hij dat gij uwe zon-
den aan zijn Priester in het H. Sacrament
der Biecht openhartig belijdt. Gij zijt be-
schaamd? Ik begrijp het. Uwe schaamte be-
wijst, dat gij in dien rampzaligen val het
gevoel der deugd niet geheel hebt verloren.
Maar zult gij, nu God het zoo wil tot boete
uwer zonden, zult gij weigeren eene kort-
stondige schaamte vrijwillig te ondergaan voor
een enkelen Priester, dien gij kiezen moogt
en van wicn gij de zekerheid hebt, dat hij
het noodlottige geheim tot in den dood zal
bewaren? Ach! ik bid en smeek u, wees toch
op uwe hoede tegen Satan, den vijand van
God en van uwe ziel. Eens heeft hij u de
schaamte ontnomen, om u schandelijk te doen
vallen, en helaasI hij heeft gezegevierd en
spot met uwen val; � thans blaast hij u
eene dubbele schaamte aan, om uwe zonden
in de Biecht te doen verzwijgen: wilt gij an-

� 23 �
dermaal naar hem luisteren, om nog dieper
weg te zinken, uwe schuld met eenc dubbele
heiligschennis te verzwaren ? Ach, het laat-
ste ware erger dan het eerste: zoudt gij uwe
verdoemenis in de II. Communie met het
Bloed van Jesus Christus gaan bezegelen ?
Wat? zoudt gij vreezen, een oogenblik be-
.schaamt! voor den Priester Gods te verschij-
nen, die u zal ontvangen, ja hoc? evenals
Jesus Christus eens eene overspelige vrouw
heeft ontvangen, welke tot Hem was gebracht,
opdat Hij ze zou veroordeelen. Wat deed
Jesus, de goede Herder van het verdwaalde
schaap, de medelijdende Vader van den ver-
loren zoon? Hij nam de ongelukkige, diep
beschaamde overspeelster in bescherming te-
gen hare aanklagers, en zeide gansch min-
zaam tot haar: �Vrome, Ik zal u niet ver-
� oordeelen; ga heen en zondig niet meer."
Zoo ook, op het voorbeeld en volgens het
voorschrift van den barmhartigen Jesus, zal
zijn Plaatsbeklecder, de Priester, u ontvan-
gen met het innigste medelijden, hij zal in
naam van God u uwe zonden vergeven, hij
zal u zeggen: Ga in vrede en zondig niet

meer. O gelukkig oogenblik! gij zult liet zware
gewicht, dat op uwe ziel drukte, voelen weg-
geruimd; rust en vrede zult gij in uw bin-
nenstc voelen wedergekeerd; en gij zult in
dankbaarheid uw hart voor den God der
barmhartigheden uitstorten, en, evenals Da-
vid, nimmer uwe ongerechtigheid en Gods barm-
hartigheid vergetende, zult gij daarvoor gansch
uw leven willen boeten , vooral door met eene
dubbele liefde uwe verongelijkte wederhelft
te beminnen en u geheel en al op te offe-
ren voor het geluk van uwe kinderen. �
Ziedaar, diep gevallen zondaar of zondares,
het bemoedigend woord van een Priester;
lees het met aandacht, lees het bij herha-
ling. Bid vurig, bid veel, smeek God om
de genade van een oprecht berouw, van eene
rechtzinnige Biecht. Roep tot de H. Maagd,
de Toevlucht der zondaren, en de barmhartige
Jesus, die voor u gestorven is, zal u alles
schenken wat voor eene oprechte bekeering
vereischt wordt. Stel niet uit, na eene ern-
stige voorbereiding, door eene goede Biecht.
u met uwen God te verzoenen. Zoo gij dien
raad volgt, vrede over u en vreugde onder

� 25 �
de Engelen Gods in den hemel, welke ziek
meer verblijden over ��nen zondaar, die zich
bekeert, dan over negen en negentig rechtvaar �
digen, die geene bekeering noodig hebben f �
20. De vrees dat de wederhelft aan on-
trouw zich plichtig maakt, het lichtvaardig
vermoeden dat men de genegenheid der we-
derhelft niet geheel en al bezit, om die te
moeten deelen met een ander, noemt men
ijverzucht, jaloerschheid ofjaloezie. Deze huwe-
lijkspest wordt bij persoonsverbeelding voor-
gesteld als ecne vrouw, wier kleed is vol-
geborduurd met oogen en ooren; zij houdt
een bussel doomtakken in de hand, ter-
wijl zij een weg betreedt, met doomtakken
overdekt \'). Beschouwt en vreest en bestrijdt

1) De ijverzuchtige, door do hevigste smarten gejaagd,
heeft altijd oogen en ooren geopend, om overal de we-
derhelft te bespieden, en helaasI om doorgaans verkeerd
te zien en verkeerd te hooren. De ijverzuchtige kwelt
de wederhelft op velerlei wijzen, en pijnigt niet minder
eich zclvcn. Beiden hebben te lijden, dekwaatldcnkende
en de onschuldig verdachte. Is de vrouw van een juloer-
schen man in het huiselijk leven het meest te beklagen;
het lot van een man, wiens vrouw zich door deze ou-
deugd leiden laat, is niet zelden onder een ander opzicht

nog incer te betreuren.....

� 2(5 �
de jaloezie als eene zielsziekte, noodlottiger
dan de ergste lichaamskwaal. Alzoo moet elk
christelijk Echtgenoot met de uiterste behoed-
zaamheid vermijden iets, het minste , te zeg-
gen of te doen wat de jaloerschheid in de
wederhelft zoude kunnen opwekken; \'smen-
sehen hart is zoo teergevoelig op dit punt,
dat het zelfs gevaarlijk is elkander van de-
ze zijde uit kortswijl te plagen: wordt scherts
dikwijls moeilijk verstaan, dan is zulks voor»
namelijk hier het geval. Ook is een christe-
lijk Echtgenoot verplicht te waken en te
strijden, opdat de duivel der jaloerschheid
zijn eigen hart niet binnendringe; en daarom
heeft hij vooral die booze tongen te vluch-
ten en te verachten, welke het er op toe-
leggen om door lage oorblazingen de liefde,
en met de liefde den vrede en het geluk,
uit eene tot hiertoe gelukkige en wellicht
voorbeeldige samenleving voor altijd te ver-
bannen. Verachting verdienen ook degenen
die, is het niet uit boozen toeleg, nogtans
uit lichtzinnige plagerij de jaloezie bij Ge-
huwden zoeken op te wekken. Gelooft, vreest,
vermoedt geen kwaad van elkander: de ware

� 27 �
liefde toch denkt geen kwaad. Niettemin, voelt
ge ooit eenige jaloerschheid in uw hart op-
wellen, zoekt geen voedsel voor uwe ach-
terdocht, maar tracht de opkomende neiging
aanstonds als eene allergevaarlijkste bekoring
te bestrijden, door een vurig gebed Gods
machtigen bijstand inroepende. Ondervindt
ge of hebt ge vermoeden dat uwe wederhelft
door deze ongelukkige bekoring wordt bevoch-
ten, word niet boos om dien argwaan, maar
liever, heb medelijden alsof het eene gevaar-
lijke ziekte gold; wees in al uwe woorden
en handelingen des te voorzichtiger, en tracht
door de hartelijkste liefdebewijzen alle ach-
terdocht te verdrijven, vooral wanneer ge
onbedachtzaam eenige aanleiding tot argwaan
mocht gegeven hebben.

VIII. Over de wederzij dsche liefde en

hulpbetoon, over de eensgezindheid

en den echtelijken vrede.

21. Het Huwelijk is eene door God inge-
stelde vereeniging van eenen Man en eene
Vrouw, in hun geheel, niet voor de helft;
derhalve eene vereeniging, niet enkel van
twee lichamen, maar ook van twee zielen. Chris-
telijke Echtgenooten mogen nimmer vergeten,
dat hunne zielen ook gehuwd zijn, dat zij
slechts ��n hart en �cne ziel behooren te heb-
ben. Dit is de oprechte huwelijksliefde.

22. De liefde moet niet eene bloot natuur-
lijke, maar bovennatuurlijke, heilige liefde we-
zen, dat is: Gehuwden moeten elkander be-
rainncn om, God, omdat God hun de liefde
oplegt; � beminnen volgens God, juist zoo-
als God het wil of verlangt; � beminnen
door God, met den bijstand zijner goddelijke
genade; � beminnen voor God als laatste
einde, tot Gods eer en tot beider zaligheid.

23. Gehuwden moeten elkander zoeken te
behagen door vriendelijkheid, vertrouwelijk"

� 29 �
heid, mededeelzaamheid , oplettendheid , voor-
komendheid, inschikkelijkheid in alle zaken,
waarin het betamelijk is. Men zondigt tegen
de liefde door onvriendelijkheid, achterhou»
dendheid, wantrouwen, koelheid, ouverscbiU
ligheid, bitse, ruwe behandeling. Eene lang-
durige koelheid kan de droevigste gevolgen
hebben.

24. Gehuwden moeten elkanders lief en
leed deelcn, zich elkanders belangen aantrek-
ken, elkanders goeden naam bewaren en ver-
dedigen, elkander den verlangden bijstand
verleenen, elkander ia droefheid troosten,
in ziekte voor de liefderijkste verpleging zorg
dragen. Men zondigt tegen de liefde door
zich ongevoelig te toonen voor het ongelijk
of leed dat den ander is aangedaan, in zijn
goeden naam, in zijne gezondheid, in zijne
familie; men kwetst de liefde door die hulp
te weigeren, welke de ander recht heeft te
verwachten. Gelijk in een menschelijk lichaam
het eene lidmaat het ander aanstonds in den
nood zal helpen; zoo ook moeten Man en
Vrouw, als ledematen van ��n lichaam, im-
mer bereid zijn elkander bij te staan; trou-

� 30 �
wens \'t was Gods wil reeds bij de instelling
van liet Huwelijk: �de twee zullen ��n
� vleesch zijn." � � De mannen ," schrijft de
H. Paulus, �moeien hunne vrouwen l\'ufheb-
� hen als \') hunne eigene lichamen. Die zijne
�vrouw liefheeft, heeft zich zeken lief. Nie-
�raand toch heeft ooit zijn eigen vleesch gehaat
� maar hij voedt en koestert hel (Eph. v. 2 8
& 29)." Wederkeerig geldt dit alles ook van
de Vrouw tot den Man.

25. �Be twee zullen ��n vleesch zijn." Men
moge ook kunnen zeggen: de twee zullen ��n
geest zijn! Gehuwden moeten trachten zoo-
veel mogelijk eensgezind te zijn, in denkwijze,
in wil, in verlangen. Onder het ��ne juk,
dat ze samen te dragen hebben, moeten zij
voortgaande, de een op den andere lettende,
hun best doen om gelijke bewegingen te ma-
ken; want zien zij niet naar elkander om,
volgt elk zijn eigen luim, dan zal het zijn
een horten en stooten, dat beiden hun het

1) Do Apostel zegt niet: GELIJK hunne eigenelieha-
men; maar hij zegt: ALS hunne eigene lichamen, dat is:
liaar aanziende, als zijnde hunne eigene lichamen, waar-
van zij het hoofd zijn. Verlating en Aanteekcniiig van
Tuor. lSjiELEN.

� 81 �
juk niet weinig pijn zal veroorzaken. Om
den vrede moet veel gedaan, veel gelaten,
vooral dikwijls en veel gezwegen worden.
De vrede mag alleen om hoogere belangen
worden opgeofferd. Is de vrede gestoord of
gebroken, de verwijdering of de oorlog mag
niet van duur zijn. Men zal verlangen en
trachten elkander zoo spoedig mogelijk te
naderen ; c�n stap van toeuadering aan de
cene zijde moet voldoende zijn, om den an-
der vier stappen te doen bijkomen; Gehuw-
den mogen vane lkander geene vernedering
eischen als van hunne kinderen; de gering-
ste toetreding, getoond door woord, houding
of handeling, moet genoeg zijn, om degan-
sche veete in eene hartelijke omhelzing te
smoren. Maar het moeilijkste punt is hier:
wie zal het eerst toetreden? Die ongelijk
heeft gehad, diende wel den eersten stap te
doen; maar wie heeft ongelijk? Gewoonlijk
beiden. Neen, die partij trede het eerste toe,
welke het wijste en braafste wil wezen. Din
zich overwonnen geeft, zal de overwinnaar
zijn, en de goede God zal zijne zelfoverwin-
ning naar verdienste bcloonen.

26. Gehuwden moeten elkanders gebrc-
ken met een christelijk geduld verdragen,
liet strijdt niet legt n de liefde elkander we-
gens verkeerde gedragingen op eene betame-
lijke wijze te berispen. Zie wegens een en
ander het volgende Hoofdstuk.

27. Gehuwden moeten trachten elkaar het
leven aangenaam te maken. Zij behooren het
grootste genoegen bij elkander te vinden.
Hoeveel verdriet geeft een Man zijner Vrouw,
en hoe bezondigt hij zich tegen de liefde,
haar verschuldigd, wanneer hij toont, dat hij
zich bij hiuir verveelt en slechts elders zich
vermaken kan. Hoe verfoeilijk is de ge-
woonte van vele Huisvaders (?) die dag aan
dag des avonds schandelijk laat in de her-
berg blijven, en dan nog met een kwaad
hoofd huiswaarts keeren, om van \'t andere
te zwijgen! Waar is hier de oprechte liefde,
die de Man zijner Vrouw gezworen heeft?
Waar het geluk van die verlatene Vrouw,
welke haar hart, haar leven aan dien Man
heeft toegewijd? Waar is de spaarzaamheid
en de orde, zonder welke een huis moet
ten gronde gaan? Waar is hier het voorbeeld

� 33 �
voor de kinderen? O, lioe zal zulk een Man
dat voor God verantwoorden, voor God die
het eens tegen hem voor Vrouw en kinde-
ren zal opnemen?

28. liet leven der Gehuwden is een lc-
ven van voortdurende opoffering voor elkan-
der en voor de kinderen. Door de liefde
van den eenen kant, door de dankbaarheid
van den anderen kant, door de \\vedeikeerig-
hcid der offers, door het uitzicht op de
vruchten van zooveel arbeid en zorgen, na-
melijk het geluk der dierbaren en het loon
des hemels, door den invloed der goddelijke
genade, door den bijzonderen bijstand Gods ,
dien christelijke Echtgenooten uit kracht van
het II. Sacrament des Huwelijks \') mogen
verwachten: � door dat alles worden de
menigvuldige offers, welke het Huwelijk on-
ophoudelijk eischt, licht en zoet gemaakt.

2 9. Vergeet niet wat God bevolen heeft
wegens de huwelijksliefde: �Een mensch zal
� zijnen vader en zijne moeder verlaten, en zijne

� 34 �
� vrouw aanhangen (Schepp. II, 24)." Laat niet
toe, dat door bemoeiingen en inblazingen
van uwe betrekkingen, zelfs niet van uw ei-
gen Vader of Moeder, de huwelijksliefde of
de huiselijke vrede gestoord worde. Is het
noodig \'), ontwijk liever Vader en Moeder,
om, volgens Gods verordening, elkander met
inniger liefde aan te hangen: �Na God mijn
�Man v��r allesl" ziedaar de leus der Vrouw.
�Na God mijne Vrouw v��r alles!" ziedaar
de leus des Mans.

30. Gehuwden behooren elkander van tijd
tot tijd bijzondere bewijzen van liefde te ge-
ven, welke ook met dankbaarheid en weder-
liefde moeten worden aangenomen en beant-
woord. Aangename verrassingen, met gul-
hartigheid gedaan, zijn blijken van oplettend-
heid, hoogschatting en liefde; de vereerde
kan niet anders dan daarvoor gevoelig zijn,
en door zich daarvoor gevoelig te toonen be-
wijst hij op zijne beurt zijne hoogschatting

1) Voorzeker zou de Man misbruik maken van zijn
gezag, wanneer hij zonder voldoende reden aan zijne
Vrouw zou verbieden hare Ouders iu huis te ontvan-
gen of hen te bezoeken. Zie N. 73.

en liefde. Derhalve verzuimc men vooral
niet die gelegenheden, welke van zelf tot een
bijzonder licfdebewijs aanleiding geven; niet
dat daarom elk liefdebewijs, om bijzonder te
heeten, in een of ander verrassend cadeau
dient te bestaan: hartelijke betuigingen van
liefde kunnen voldoende zijn, terwijl men
door houding of handelingen soms nog meer
kan doen gevoelen dan woorden kunnen uit-
drukken. Eene van deze gelegenheden is i
wanneer Gehuwden na eene min of meer
lange afwezigheid weder te zamen komen:
zullen zij niet door eene bijzondere blijdschap
over het gelukkige wederzien van hunne liefde
getuigen? Elkanders Verjaardagen mogen niet
vergeten worden; ook is het loffelijk elkan-
ders Palroondagen te vieren; nanbcvclcns-
waardig is eveneens de gewoonte van op eene
feestelijke wijze de jaarlijksche gedachtenis
der Echtverbintenis te houden. Gelijk brave
Katholieken gewoon zijn op den Verjaardag
van hun II. Doopsel hunne Doopbeloften voor
God te vernieuwen; mochten ook zoo alle
christelijke Echtgenootcn op den Verjaardag
van hun Huwelijk aan elkander voor God

� 86 �
de belofte van trouw en liefde vernieuwen,
welke zij eens zoo plechtig voor Gods A1-
taar aan elkander gedaan hebben! � moch-
tcn zij dien dag, voor het verledenc elkander
alle fouten vergevende, oprecht beloven elkaar,
zoo mogelijk, nog inniger te beminnen! �
mochten zij dien dag in de Kerk nevens
elkander nederknielen, om den barmhartigen
God te smeeken, dat Hij andermaal hunne
liefde zegene! O, hoe zal de vreugde van
die godsdienstige feestviering nog zuiverder,
nog edeler, nog zoeter en zaliger wezen;
wanneer beiden tot dat aangename herinne-
ringsfeest zich zullen hebben voorbereid door
het waardig ontvangen \') der HI�. Sacra-
menten!

IX. Over het verdragen van elkanders
gebreken.

31. Het Huwelijk is eenc vcreeniging,
niet van twee Engelen, maar van twee men*
�cheti. En wie is er onder de menschen

1) Hetzij op den dag of cenigen tijd te voren.

� 37 �
zonder gebreken? Hij tocli is de volinaakt-
ste, die de minste gebreken heeft. V��r het
Huwelijk heeft elk waarschijnlijk getracht
zijne gebreken zorgvuldig te verbergen, en
wat te zien was, heeft men niet willen zien.
Wat in den eersten tijd des Huwelijks zich
openbaarde , heeft de liefde verschoond; maar
langzamerhand kwamen de gebreken al dui-
delijker en duidelijker voor den dag; want,
elkander minder ontziende, volgt men vrijer
zijne eigene neigingen en luimen, en zoo
vertoont men zich eindelijk in zijn waar
karakter; en van de andere zijde, na de
begoocheling der eerste liefde, die blind en
gevoelloos maakte, begint men beter te zien
en beter te voelen, en daarbij is men hoc
langer hoe minder genegen om te verschoo-
ncn en te verdragen.

32. Voelt gij u tot ongeduld opgewekt
om de gebreken uwer wederhelft, beschouw
dan eens aandachtig uwe eigene gebreken:
wij zien zoo licht den splinter in het oog
van onzen broeder, en bespeuren den balk
niet in ons eigen oog. Gebreken hebt gij,
misschien gebreken die gij niet ziet, hindcr-

� 38 �
lijker wellicht dan die, welke gij in uwe
wederhelft opmerkt. Deze moet uwe gebre-
ken verdragen, zoudt gij ook niet wederkee-
rig geduldig zijn ? Het is de plicht der huwe-
1 ijksliefde elkanders lasten te dragen.

33. Alles waarvan de bekendmaking tot
beschaming of vernedering des anderen zou
kunnen strekken, moet een heilig geheim blij»
ven. Een christelijk Echtgenoot moet zijne
eigene en des anderen eer en goeden naam
zooveel mogelijk bewaren en des noods ver-
dedigen. Spreekt over elkanders gebreken
of verkeerdhcden met niemand, zelfs niet met
uwe naaste betrekkingen. Beklaagt u niet
over hetgeen gij, de een van den andere, te
lijden mocht hebben. Zoekt in zulk geval
geen troost bij de menschen. Alle dergelijke
gesprekken zijn uiterst gevaarlijk. In plaats
van goeden raad te vinden, zult gij aller-
waarschijnlijkst tot dingen worden aangezet,
die uw lijden zullen verzwaren; en wat gij
onder de stiptste geheimhouding vertelt,komt
zoo licht, en nog wel verdraaid en vcrer-
gerd, ter ooren van uwe wederhelft, die zich
niet weinig beleedigd zal gevoelen. O, hoc

� 39 �
zwaar hebben velen voor hunne onvoorzich*
tigheid op dat punt te boeten ! Hebt ge raad
noodig, vraagt dien daar waar ge het ze-
kerst en zonder gevaar van eenig kwaad ge-
volg den besten raad en troost vinden zult,
namelijk bij uwen Pastoor of Biechtvader.

34. Meent ge reden te hebben om u onte-
vreden of verontwaardigd te toonen, zorgt
dan, dat, gelijk de H. Geest waarschuwt,
de zon over uwe gramschap niet onderga.
Een schampere uitval in eene voorbijgaande
driftigheid is nog al te verdragen en gemak-
kelijk te vergeven; maar het pruilen, dagen
lang volgehouden, is onverdragelijk, en brengt
der liefde diepe wonden toe.

35. Eene fout, waarvan niet licht herha-
ling te vreezen is, laat men best als onge-
merkt voorbijgaan, vooral wanneer cenigc
schulderkenning en berouw uit de houding
te bespeuren is. Gehuwden moeten elkander
gemakkelijk vergeven, en wat eens vergeven
is, dient vergeven en vergeten te blijven.
Een kwellende duivel is die Echtgenoot,
welke gedurig den andere misslagen, die niet
meer plaats hebben, in \'t aangezicht verwijt

� 40 �
of daarop toespelingen maakt, al geschiedt
liet ook zonder bitterheid.

36. Wanneer men zich durft beloven, dat
cene vermaning of berisping vruchten zal dra-
gen, is zij niet alleen geoorloofd, de liefde
schrijft ze soms voor; doch men traclite te
vermanen of te berispen met inachtneming
der volgende regelen:

1. Voor de berisping moet een bekwame
tijd gekozen worden. Derhalve zal men dik-
wijls moeten wachten totdat de schuldige be-
ter in staat is met een goed hart de beris-
ping aan te hooren. VVat zal het baten bijv.
een mensch, die in drift of dronkenschap ver-
keert, te berispen ?

2. Men zal niet berispen in tegenwoor-
digheid der kinderen of der dienstboden; maar
tusschen vier oogen.

3. Het moet zonder vitterij en zonder bit-
terheid geschieden. Men berispe met zacht-
moedigheid en met zekeren eerbied, de \\ve-
derhelft altijd waardcerendc als zijns gelijke ,
en men kieze die beweegredenen, welke men
denkt het meest geschikt te zijn om den an-
dere te overtuigen en te winnen.

4. Met oprechte liefde, met het inzicht om
den schuldige te verbeteren; men trachte zoo-
veel mogelijk die goede meening te doen blijken.

5. Allernuttigst is het zich door een kort
gebed tot de berisping voor te bereiden.

8 7. Wanneer men uit berisping in plaats
van verbetering verbittering te vreezen heeft,
dan schrijft de liefde voor te zwijgen. In \'t
algemeen, wanneer geen vrucht te verwach-
ten is, is het best met christelijk geduld al-
les iu stilte te verdragen, bij God \') zijn
troost te zoeken en Hem de gewenschte ver-
betering af te smeeken. Hoe zwaarder het
kruis is en hoe geduldiger gij het draagt,
des te meer verdiensten zult gij voor den
hemel vergaderen. Wie weet of ge door uw
geduld en door uw gebed het verstokte hart
niet eindelijk breken en voor uwe liefde en
voor God terugwinnen zult?

1) De H. Paulus noemt in zijn brief aan do Itomei-
ncn(XV,5) God den God der lijdzaamheid en der verlroos-
ting: Ilij is do gever en de bewerker van die lijdzaam -
heid en die vertroosting, welke gij noodig hebt.

X. Over de verhouding tusschen
Man en Vrouw.

38. Over \'t algemeen hebben Man en
Vrouw gelijke rechten en verplichtingen te-
genover elkander; nogtans wat de bestiering
van huis en zaken betreft is de Man het hoofd
der Vrouw: aan den Man het gezag, aan
de Vrouw de gehoorzaamheid.

Ofchoon het Burgerlijk Wetboek zegt, dat
de Man is het hoofd der Echtvereeniging
(art. 160) en dat hij gehouden is zijne Vrouw
te beschermen (art. 162), en dat de Vrouw
aan haren Man gehoorzaamheid verschuldigd
is en hem moet volgen (art. 161); behooren
christelijke Echtgenooten liever steeds voor
oogen te houden wat een veel verhevener
Wetboek, namelijk door God zelveii gegeven,
hun hier voorschrijft.

Ziehier den tekst van den H. Paulus uit
zijnen brief aan de Ephesicrs, Hoofdstuk V.
Katholieke Man! Katholieke Vrouw 1 prent
deze hemelsche woorden onuitwischbaar in
uw gemoed; eiken dag hebt gij zenoodigte

� 43 �
weten en te volgen. Zij bevatten een regel,
door den H. Geest gesteld: de Man leert
hoe hij zijn gezag moet uitoefenen, en de
Vrouw hoe zij moet gehoorzamen.

Dat de vrouwen onderdanig zijn aan
hare mannen, als aan den heere \'), want
de man is het hoofd der vrouw, evenals
Christus het hoofd der Kerk is; maar
geluk de kerk aan christus onderdanig
is, zoo moeten ook de vrouwen onder-
danig zijn aan hare mannen in alles ²).

Gu, mannen, hebt uwe vrouwen lief,
gelijk ook Christus de Kerk heeft lief-
ceeiad en zich zelven voor haar heeft
overgegeven ³), opdat hlj haar zoude
heiligen.

1) Als aan den Jleere JESUS, alsof zij de gehoor.
zaamhcid, welke zij aan hare mannen bewijzen, aan Jc-
sus Christus zelvou bewezen.

2) In alles, wat niet strijdig is tegen God en zijn gebod.

3) Gelijk ook Christus de Kerk heeft liefgehad. Zoo
is dan Christus, de Bruidegom der Kerk, het verheven
voorbeeld, dat de man zicli ter navolging moet voor-
stellen in de liefde jegens zijne vrouw; en zoozeer heeft
Christus zijne Kerk liefgehad, dat IIij ;ich :eleen coor
haar ten dood heeft overgegeven, dat Hij voor haar ge-
leden heeft en voor haar gestorven is. De man derhalve
drage zijne vrouw cenc zoo hartelijke liefde toe, dat hij
bereid zij zijn leven voor haar op te offeren.

� 44 �
Dat een iegelijk zijne vuomv z�� lief-

HEBBE ALS ZICH ZELVEN, EN DEJVUOUW.ZIJ
VREEZE HAREN MAN \').

Door den Vrouwen de gehoorzaamheid
voor te schrijven erkent de H. Paulus het
gezag der Mans, en toch, wanneer hij tot de
Mannen zich wendt, spreekt hij niet van heer-
schen en gebieden, geen woord van hun ge-
zag; maar hij beveelt hun alleen de liefde.
Hel gezag des Mans moei zich oplossen in de
liefde; en welke liefde verlangt de H. Pau-
lus? O gelukkig en heilig Huwelijk, dat eene
getrouwe afbeelding is van die geheimzinnige
verecniging, welke Jesus Christus met zijne
Kerk gesloten heeft; waar de Vrouw door
hare eerbiedige vrees en onderdanigheid ,
door hare innigste dankbaarheid en liefde de
Druid van Jesus, de II. Kerk, tracht na te
volgen, en waar de Man slechts het hoofd
der Vrouw is om haar te beschermen en te

1) Zij vreeie haren man, niet echter als eene slavin
haren meester, maar met die eerbiedige vreeze, welke
haar betaamt als zijne huisvrouw, die, om God, in hem
haar houfd vereert.

Vertaling en Aanteekcninqen van Prop. Beelen , ge-
lijk overal elders.

� 45 �
beminnen, zich zelven vergetende om zich
geheel en al voor haar op te offeren, op het
voorbeeld van Jesus Christus, die uit liefde
voor zijne Kerk zijn Bloed gegeven heeft!
Ziedaar het echt katholiek Huwelijk, waar-
van Jesus Christus met zijne Kerk het be-
ginsel, het toonbeeld en het einde isl

XI. Over de voornaamste deugden of
goede hoedanigheden des Mans.

39. De werkzaamheid of liefde voorden
arbeid. Door het Huwelijk aan te gaan,
neemt de Man de verplichting op zich om
voor het onderhoud van zijne Vrouw en van
de kinderen, welke de goede God hem schen-
ken zal, te zorgen. Waart gij ongehuwd
gebleven, ge hadt alleen voor u zelven te
werken, en het stond u nog in zekeren zin
vrij, u zelven gebrek te laten lijden; ge kondt,
om zoo te spreken, den arbeid zoo zwaar of

� 46 �
zoo licht opnemen als ge verkoost \'). Maar
nu ge getrouwd zijt, is de liefde voor den
arbeid u een dure plicht geworden. Om Vrouw
en kindereu den arbeid liefhebben, trach-
ten zooveel mogelijk in eerlijke verdiensten
vooruit te komen, ziedaar wat de Man moet
onderscheiden; maar hij vergete niet die zorg
en dien arbeid te stieren tot God, namelijk
hij werke zoo ijverig, omdat God hem door
het Huwelijk die zorgen en dien arbeid heeft
opgelegd. � Begrijp hieruit, dat, zoo de
luiheid altijd verachtelijk is, zij dubbel ver-
verfoeilijk en schuldig is in iemand die voor
Vrouw en kinderen te zorgen heeft.

40. De spaarzaamheid. Om dezelfde re-
den waarom de Man verplicht is tot werk-
zaamheid, is hij ook gehouden tot spaarzaam-
heid. Waart ge vrij gezel gebleven, ge teer-
det van uw eigen goed, en kwaamt ge door
verkwisting tot gebrek, het kwaad ware zoo

1) Natuurlijk dit alles in de veronderstelling, dat er geene
verplichting aanwezig is om voor het onderhoud van Ou-
ders of andere nauwe betrekking te zorgen. Deze beraer-
king geldt ook voor N. 40 ten opzichte der spaar-
:aamheid.

� 47 �
erg niet: gij haddet alleen te lijden en het
u zelven te wijten. Maar gaat ge thans ver-
kwistend te werk, ge verkwist ook het goed
van Vrouw en kinderen; eu komen zij door
uwe verspilzucht te lijden, dan wordt gij de
verdrukker Van hen, die gij na God op aarde
het meest moet liefhebben. Zijt gij verkwis-
tend door het onmatig gebruik van drank,
dan, behalve den achteruitgang door over-
tollige vertering, zal er nog achteruitgang
volgen door verwaarloozing van arbeid en
zaken; doch het ergste is, dat ge door uwe
uitspattingen en ruwe bejegeningen het leven
verbittert van haar, die zich zelve geheel en
al aan u heeft toegewijd, en dat ge door
uw kwaad voorbeeld uwe kinderen den weg
des verderfs opleidt. � Bij deze waarschu-
wing tegen alle verkwisting is eene waar-
schuwing noodzakelijk tegen de gierigheid.
Is de gierigheid een van die ondeugden,
welke de mensch in zich zelven noode er-
kennen wil, ja zich als eene verdienste-
lijke hoedanigheid aanrekent, natuurlijk ou-
der een anderen naam; in het Huwelijk is
die ongelukkige begripsverwarring of ver-

� 48 �
blindheid nog racer te vreezen. Omdat Ge-
huwden voor elkander en voor hunne kin-
deren te zorgen hebben, zijn zij doorgaans
spaarzaam ; maar velen drijven die spaarzaam-
heid door tot eene bepaalde gierigheid, en
zij verschooncn hunne vrekkigheid door de-
zclfde beweegredenen, waarom hundespaar-
zaamheid wordt aanbevolen. Zij maken zich
wijs niet beter te kunnen doen dan gelijk
zij doen ; omdat zij alzoo elkanders belangen
en die van hunne kinderen het best behar-
tigen, ja zij meenen zelfs niet anders te
mogen doen; want zij zouden elkander en
hunne kinderen in hun goed benadeelen en
zich aan een schreeuwend onrecht plichtig
maken. Waardoor openbaart zich hunne gie-
righeid ? Dikwijls door eene onmenschelijke
behandeling van degenen die bij hen in het
werk zijn; door overal volgens eene klein-
geestige becijfering en bevitting altijd het
minst mogelijke te betalen, zonder zich te
bekreunen om eens anders schade of mede-
lijden te hebben met ziekte of ouderdom.
Ten tweede, door met hunne offers achter
te blijven, waar de eer van God, de luister

van den Godsdienst, de verbreiding van liet
Geloof of de verdediging der Kerk ze driu-
gend vorderen. Ten derde, door de hand niet
te openen voor de noodlijdenden , en dan al-
lcen eene karige aalmoes te geven, wanneer
zij er onmogelijk buiten kunnen. Christelijke
Echtgenooten (want het geldt hier evenzeer de
Vrouw), wcest dan wel gewaarschuwd tegen
de verfoeilijke gierigheid, welke de II. Pau-
lus eene afgoderij noemt; weest op uwe hoede
tegen die rampzalige zucht om altijd uwe bc-
zittingen zooveel mogelijk vermeerderd te zien ,
tegen de vrees van uwen kinderen niet ge-
noeg te zullen achterlaten. Zorgt dat gij door
eene ongeregelde liefde voor uwe kinderen uwe
onsterfelijke ziel niet verliest. Wat moet gij
dan doen ? "Beschouwt het tijdelijke goed als
een geschenk van God, over welks gebruik
gij den rechtvaardigen God eens rekenschap
zult te geven hebben. Zijt gij verplicht voor
uwe kinderen te zorgen, het goed, dat gij
hun nalaat, is van weinig beteekenis, zoo
Gods zegen het niet vergezelt. Weet dat
de aalmoes u niet vrij gelaten is, maar door

� 50 �
God geboden *), dat de aalmoes het ge-
schiktste middel is om Gods bescherming
en zegen voor n en uwe kinderen waardig

1) "Wanneer gij cene verplichte aalmoes geeft, doet
gij w�l, evenals gij w�l doet, wanneer gij op een ge-
tjoden vastendag de vasten onderhoudt. Geeft gij on-
verplichte aalmoezen of meer dan God u oplegt, dan
licht gij daarvan hoogere verdiensten, evenals het ver-
dicnstelijker is op een vrijen dag te vasten of de vasten
strenger op te nemen dan geboden is. Maar wat zijn
verplichte en onverplichte aalmoezen ? Welk deel van
zijn overloed moei de Katholiek afzonderen voor liefda-
dige en godsdienstige einden? Dat alles is moeilijk te
zeggen; maar zeker is het, dat do meesten, door hunne
ongelukkige gehechtheid aan hun geld, minder aan aal-
moezen weggeven dan God van hen vergt: het zal blij-
ken in het oordeel Gods (voor de schuldigen te laat!)
hoeverre hunne onwetendheid of hunne goede trouw hen
kan verschooncn. Wijl het echter voor de meeste rijken
duidelijk genoeg moet zijn, dat ze voor de hulphehoe-
venden, voor de verbreiding van het Geloof, voor den
luister van den Godsdienst te weinig overhebben; zoo
is ons hierdoor de vreeselijke waarschuwing van Jesus
Christus lichter te begrijpen: >/ Voorwaar zeg Ik «,
ndat een rijke moeilijk het rijk der hemelen zal ingaan.
uEn wederom zeg Ik u; het is gemakkelijker, dat een
u hemel door het oog eer/er naald doorga, dan dat een
»rijke inga in het rijk der hemelen (Matth. XIX,
» 23 & 24)." Heeft Gods voorzienigheid u met goede-
ron gezegend, denkt dan toch dikwijls ernstig na over
deze woorden der eeuwige Waarheid; want ze kunnen
niet falen: Rijken kunnen allermoeilijkst in den hemel
komen; waarom? Omdat zij rijk zijn: do rijkdom op
zich zelf brengt reeds de zaligheid in het grootste ge-
vaar. Voegen wij hierbij: de rijkdom is dubbel gevaar-
lijk voor Gehuwden die kinderen hebeen. Ondervinden
allo rijken die rampzalige gehechtheid aan de aardsche

� 51 �
te worden. Moogt gij niet verkwistend lc-
ven, leeft volgens uwen staat fatsoenlijk; be-
handelt al degenen, die u dienen of voor u

goederen; rijken, met kinderen gezegend, hebben daar-
bij het ongeluk van hunne gehechtheid en hebzucht en
gierigheid te kunnen dekken en stijven onder den schoo-
ncn naam van verplichte bezorgdheid voor hunne kin-
deren. Ce duivel, zich voordoende als een engel des
lichts, weet hen niet weinig te helpen: « Weest toch
n spaarzaam," blaast hij hun in, «geenc uitspattingen!
ti geenc verkwistingen! geeft niets weg of de noodzake-
«lijkheid van te geven moet u bewezen zijn. Haddet ge
ii geene kinderen of maar ��n kind, dan kwam liet zoo
ii nauw niet; ge kondt, ja ge moest ruime aalmoezen
«geven; doch nu hebt ge verscheidene kinderen: wat
f; zal er van die kinderen geworden, als ge komt te
«sterven? Ge zijt nu voor u zelven nog al goed gezc-
»ten; maar als dit alles eens in zooveel parten zal gedeeld

«zijn?!.... Arme kinderen!..... En dan de kinderen van

«die kinderen!!.... Duistere toekomst!!!.... Armoede nog
«eens in de familie!!!.... Daarom, ge kunt niets mis-
«sen; al wat ge onnoodig weggeeft, steelt ge van uwe
«kinderen: hoe zult ge dat voor God verantwoorden?..."
Helaas I hoevele rijke Ouders luisteren naar den be-
koorder, denken z��, handelen z��, maar uit loutere
gierigheid! � en toch, zij verbeelden zich w�lcnchris*
telijk te doen met alzoo voor de toekomst hunner kin-
deren angstvallig bezorgd te zijn! � Christelijke Echt*
genooten, zijt op uwe hoede: vreest, dat, terwijl het
geld u in de hand komt, de geldzucht u in het hart
sluipe; � bedriegt u niet: zijt niet hebzuchtig en gie-
rig onder den schijn van spaarzaam en bezorgd voor
uwe kinderen te wezen. Zijt zoo verstandig van uwe
rijkdommen te gebruiken, niet gelijk gij goedvindt, maar
gelijk God het verlangt. Geeft ruime aalmoezen : vreest
eer te weinig, dan te veel te geven. Maakt u vele
vrienden bij God, die u zullen ontvangen in de eeuwige

werken, met christelijke mensclilieverulhcid.
Waar het belang van den Godsdienst of de
nood der armen een offer komt vragen, geeft
blij en mild met eene zuivere meening voor
God. Maar dat is niel genoeg. Om u te over-
tuigen, dat ge niet gierig zijt, of om die ver-
derfelijke neiging in u te bestrijden, geeft nu
en dan ongevraagd en in het geheim ^!);en de

tabernakelen. Jlet do vergankelijke goederen, die God
u geschonken heeft, koopt u schatten, welke de dieven
niet rooven, geen roest, geen mot bederven kunnen.
En wat do zorg voor uwe kinderen betreft, wilt niet
alleen zorgen: gelooft aan eene Voorzienigheid, rekent
op de bescherming en den zegen van God meer dan op
uwe eigene voorzichtigheid en zorg; koopt Gods zegen
door uwe aalmoezen voor u en uwe kindoren; leert
uwon kinderen arbeidzaamheid en vlijt; leert hun boven�
al hoe zij God moeten dienen en van den rijkdom ge-
brui k moeten maken; � neen, dan geen vrees! uwc
kinderen zullen uwe lessen benuttigen, uw voorbeeld
volgen, en, gelukkiger door de deugden dan wel door
de schatten die zij van u erven, zullen zij zicli door
hunne godsdienstigheid en christelijke milddadigheid den
zegen Gods verzekeren.

1) In het geheim: dit beduidt niet, dat geen ster-
voling zulks weten mag. Integendeel: ge behoort zelfs
MET elkander te spreken, wanneer de voorgenomen
gift merkelijk zou zijn; � als ge gecno onbcscheidcn-
heid van uwe kinderen te vreezen hebt, is het zekor
goed, zoo uwe KINDEREN weten, dat ge den luister
van Gods huis en de armen, de ledematen van Jesus
Christus, met de daad liefhobt; uwe kinderen mogen
niet alleen, maar zij behooren uwe gewone aalmoezen
te kennen, ja, nog beter zoo ge opzettelijk die aalmoe*

� 53 �
goede God, die in het verborgene ziet, zal
in uw hart ecne zekere tevredenheid storten
ten bewijze hoezeer dat offer Hem behagel ijk
ia.Eenegeheime milde gift, tot een goed einde
voor God gedaan, is ecne heldhaftigheid , die
God altijd rijkelijk beloont. � De Vrouw wete
echter, dat zij geene groote of buitengewone aaU
moezen zich veroorloven mag tegen den wil
van haren Man; en zelfs, wanneer de Man
haar lastig zoude vallen wegens geringe of ge-
wone aalmoezen, is het beter daarin zijn wil
te volgen dan den vrede te storen: eene brave,
liefdadige Vrouw, die het betreurt, dat zij
niet al het goed kan doen wat zij wenscht,
zal de barmhartige God voor hare goede mee-
ning niet onbeloond laten.

zen nu en dan door hunne handen laat gaan: die
christelijke les en dat christelijk voorbeeld zijt gij, als
katholieke Ouders, aan uwe kinderen verschuldigd; �
vreest ook niet uwe verdiensten te verliezen, wanneer
gij met ecne zideerc meening UWEN pastoor of Z1BL-
ZOUGKit wegens uwc aalmoezen raadpleegt, om te we-
teu lot Kelk einde of hoe gij eene milde aalmoes het
best zult doen of wanneer gij zijnen bijstand inroept om
het goede werk uit te voeren; zijne tussehenkomst is
gewoonlijk juist het geschiktste middel om in het geheim
goed te doen.

41. De okdelijkueid. Een gehuwd Man
moet uitmunten

Vooreerst, door orde op zijnen arbeid of
op de zaken die hij drijft, om dezelfde re-
den waarom hij werkzaam en spaarzaam moet
zijn. Die werkzaam en spaarzaam is, kan nog
achteruitgaan of niet genoeg vooruitgaan , om-
dat hij geen orde kent. \'t Is niet genoeg,
dat er gewerkt wordt, zelfs veel, ja rusteloos
gewerkt wordt; er moet goed gewerkt wor-
den, .dat is: volgens eene bepaalde orde of
regel. Men mag niet op goed vertrouwen daar-
heen werken, of te veel zich verlaten op an-
deren, men moet door zich zelven altijd een
inzicht en overzicht van zijne zaken hebben,
om alles, wat tot schade zou kunnen strek-
ken, te voorkomen of bij ontdekking aan-
stouds te verhelpen.

Ten tweede, door orde op de uitgaven van
het huishouden. Het betaamt den Man niet
zich in te laten met elke uitgave voor klee-
ding, huisraad of keuken: hij moet tooneu
vertrouwen te stellen in de wijsheid en goede
zorg zijner Vrouw;� maar de Man is niet-
temin verplicht toe te zien, of de uitgaven niet

� 55 �
van te groote weelde getuigen , en zijnen stand
of verdiensten soms te boven gaan ; want om-
dat hij is het hoofd des Jmisgezins, blijft aan
Item de verantwoordelijkheid, niet van de kleine
bijzonderheden, maar voor den algemeenen
gang van het huishouden. Het gebeurt niet
zelden, dat een Man in de verplichtende nood-
zakelijkheid komt, om door zijn gezag do zucht
zijner Vrouw tot weelde of pracht te besnoei-
en \'). Is het schande voor den Man een
vittend bemoeial te worden ; zoo is het van den
anderen kant eene laffe toegeeflijkheid, wan-
neer hij zwijgt en wijkt, waar zijn plicht voor
God hem gebiedt dat te weren, wat het wei-
zijn van zijn huisgezin in gevaar brengt; of-
schoon hij, gelijk altijd, zijn best moet doen
om op de zachtste wijze tot zijn doel te ge-
raken. Vreest hij, dat bij tegenspraak de lieve
vrede zal gestoord worden, plicht en welzijn
van het gezin gaan boven; hij zij niet al te
beducht voor eene onweersbui, die bij eene
verstandige Vrouw niet van langen duur kan
zijn.

1) Zie de oant. van N. 43.

� 5G �
Ten derde, door orde op den dagelijkxcheu
yang van hel huishouden. Er moet een regel
zijn in elk christelijk huisgezin, waardoor liet
uur van opstaan en slapen gaan, van eten
en drinken, van kerkgang en avondgebed be-
paald is. Veel daarvan zal de Man aan de
goede zorg der Vrouw overlaten, maar de
Man heeft hier ook het hoogste gezag, en
moet toezien, dat de regel gehandhaafd
worde. Ook voor zich zelven mag hij zich niet
van de orde ontslagen rekenen \'). Breekt hij

1) Is het niet bijv. do goede orde verstoren en onge-
noegen veroorzaken, wanneer de Man op het bepaalde
etensuur zich onnoodig laat wachten ? Zou het ook niet
tot de goede orde behooren, dat de Man, als hij *s avonds
uitgaat, geregeld op eeu gepast uur thuis komo? Be-
hoeft iemand zich niet te ontspannen, die zich niet heeft
ingespannen; de Man, die volgeus plicht door den ar-
bcid lichaam of geest heeft vermoeid, is gerechtigd tot
een eerzaam verzet. Gelukkig huisgezin, als de Man
dat verzet kan vinden in den kring der zijnen, bij Vrouwen
kinderen; terwijl liij zich op aangename en nuttige wijze
met hen bezig houdt, om daarna met hen gezamenlijk
liet avondgebed te doen ! Behalve de voldoening voor
de Vrouw, hoeveel zullen do kinderen daarbij winnen
in hunne opvoeding? Immers wanneer de Vader zich
des daags de kinderen niet kan aantrekken, omdat hij
werken moet, en \'savonds de kinderen zelden ziet, om-
dat hij meestal van huis is, teneinde elders zijn vermaak
to zoeken, hoe zal dio Vader zijne kinderen loeren kcn-
uen, hen onderrichten, hen leiden, zich door hcu doen

dikwijls don regel zonder gegronde reden,
de andere huisgenooten zullen ook minder
nauwgezet zijn in het naleven der orde; ter-
wijl het goede voorbeeld van het hoofd des
huisgezins het krachtigste middel zal zijn ,
om eene stipte orde in het huishouden te
handhaven.

XII. Over de voornaamste deugden of
goede hoedanigheden der Vrouw.

42. De godsdienstigheid. Verheven is
de plaats der Vrouw iu het christelijk huis-
gezin. De Vrouw oefent het Apostolaat of

beminnen? Hoc zal hij zijnen vaderlijken plicht vol-
brengcu? Zal hij voor zijne kinderen niet, onbekend
en onbemind, een vreemdeling zijn? Nogtans willen wij
daarom aan een werkzamen Vader niet ccuigc uitspan-
ning buitenshuis ontzeggen; zelfs zijn stand en liet be-
lang zijner zaken kunnen soms het medebrengen, dat
hij zich nu en dan in een of ander fatsoenlijk gezel-
schap laat vindon; maar bij zijn uitgaan vergete hij
nimmer orde, maat en het hclamj der �jnen; bij zijne
vertering volge. hij zijn stand en middelen. � Hij trachte
immer zijn pleiner z�� te nemen, dat zijne Vrouw er
geen verdriet van oogste. Kan het wel een braven Man
een wezenlijk pleizier zijn wat gekocht is met het ver-
driet zijner Vrouw? Zie N. 40 & N. 27.

� 58 �
Priesterschap \') uit in den beperkten kring
der familie: \'t is hare taak den Man, zoo
noodig, tot godsdienstigheid te brengen en
den kinderen de godsdienstigheid in te pren-
ten. Waar de Vrouw ongodsdienstig is, zult
ge daar godsdienstigheid van den Man en van
de kinderen verwachten? En kan een Hu-
welijk zonder godsdienst christelijk genoemd
worden ? Kan een Huwelijk, waar God is bui-
tengesloten, gelukkig zijn? Van de Vrouw
moet die bezielende adem uitgaan, welke het
Huwelijk in waarheid christelijk en gelukkig
maakt. Heeft de Man op zich genomen voor
het stoffelijke leven van Vrouw en kinderen
te zorgen; \'t is de roeping der Vrouw Man en
kinderen tot hooger leven, tot den hemel te
voeren. Eene godsdienstige Vrouw kan de oor-
zaak zijn van het eeuwige geluk van geheel
het huisgezin; eene ongodsdienstige Vrouw

1) Rechtens komt den Man, als het hoofd der Vrouw
en als liet hoofd van het huisgezin, het Priesterschap
toe: hij toch moet de Vrouw, en eveneens de kinderen,
geleiden op den weg, die tot God voert. Doch zullen
de Mans niet erkennen, dat het verhevene Priesterschap ,
de leiding in het godsdienstige, feitelijk tot de Vrouw
is overgegaan? Aan den Man het recht, aan de Vrouw
de uitoefening.

� 5!) �
kan de schuld dragen, dat, met haar, Man
en kinderen verloren gaan. De godsdienstig-
heid is, om zoo te spreken, de hoofddeugd
in de Vrouw, de bron van vele andere deug-
den. Uit de godsdienstigheid vloeit van zelf
voort eene ware en standvastige liefde. Eene
godsdienstige Vrouw zal zijn eene zedige Vrouw,
eeue zorgvuldige Vrouw, eene verduldige
Vrouw. Leid hieruit af wat van eene ongods-
dienstige Vrouw te vreezen is \').

43. De zedigheid. Is de zedigheid het
schoonste sieraad van eene ongehuwde doeh-
ter, zij blijft het nog voor de gehuwde
Vrouw. Kleeding, houding, gang, gebaren,

1) Tot de godsdienstigheid der Vrouw behoort do-
liefde voor de armen, het deelnemen aan liefdadige wcr-
ken. De H. Jacobus schrijft in zijn Brief Hoofdst. I,
27: " Zuivere en onbevlekte godsdienst bij God en den
tt Vader is deze: weezen en weduwen te bezoeken in hunne
»verdrukking, en riek zetven onbesmet te bewaren van
"deze wereld." Dat is: echte, ware, zuivere godsdienst
in het oog van God onzen hemelsehen Vader, bestaat
in het beoefenen der christelijke liefde, bijv. in liefda-
digen bijstand aan behoeftige weezen\'en weduwen te vcr-
leenen en in zich zelven onbesmet te bewaren van deze
booze wereld, door ge.me van haar zondige daden na te
volgen, maar ingetogen en rechtvaardig en godsdienstig
in deze wereld te leven (Tit. II, 12). Schijnt deH.Ja<
eobns dit niet vooral voor de Vrouwen geschreven te
hebben f

� 60 �
oogslagen, woorden, alles moet in eene chris-
telijke Vrouw zedig en eerbaar zijn. Zij
moet trachten haven Man alleen te behagen;
zij mag er niet aan denken op eenige wijs
oog of hart van andere mannen te trekken.
Onzedige of dubbelzinnige woorden mag zij
in hare tegenwoordigheid niet dulden ; de min»
ste ongepaste vrijheid tegenover haar moet
voor haar eene beleediging zijn. Eene ch ris te-
lij ke Vrouw kan niet te omzichtig zijn, om
hare deugd niet in de minste verdenking te
brengen. De deugd eener Vrouw bekomt zoo
licht eene vlek, en het zijn van die vlekken
die onuitwischbaar zijn. De zedigheid maakt
de Vrouw des te behagelijker in de oogen
van haren Echtvriend, die zich gelukkig ge-
voelt door hare reine, geheele, onverdeelde
liefde. � Dat eene katholieke Vrouw toch
nooit voor eene ontstichtende kleeding verschoo-
ning zoeke in de mode. Wat is de mode ?
Zij is de wet eener wereld, die, volgens den
Zaligmaker, geheel en al in de boosheid ge-
legen is; eener wereld, welke, volgens den
II. Joannes, vol is van begeerlijkheid des
vleezes, begeerlijkheid der oogen en hoo-



		� 150

		XX. Over het verkrijgen en niet verkrijgen van kinderen.

		92. Niet het eenigste, maar toch het voornaamste doel des Huwelijks is Volgens Gods inzichten de vermenigvuldiging der menschen; opdat het getal van Gods diena- ren niet zoude uitsterven, maar steeds ver- meerderen \'). Hieruit volgt: christelijke Echtgenooten behooren te verlangen, dat hun Huwelijk met kinderen gezegend worde. Ja, als een zegen Gods, als het grootste huwe- lijksgeluk zullen zij de vruchten beschouwen, die aan den boom hunner echtelijke liefde komen groeien, en door dien zegen zullen zij hunne harten nog vaster voelen aaneen- gesnoerd. 93. De vrees derhalve van kinderen te krijgen is, op zich zelve beschouwd, onna- tuurlijk en veroordeclenswaardig in Gehuw- den: die vrees moet als eene verkeerde nei- ging bestreden en onderdrukt worden. Nog-

		1) Zie N. o.





		S&fl§MIlII OI» EEN "WEG DES HUWELIJKS, BOOR

		St. Miehiels-Gestel, TEK BOEKDKUKKERIJ VAN \'T INSTITUUT VOOR DOOl\'STOMJtEX.



		IMPRIMATUR.

		Haakex, 10 Martii 1870. J. Cuyton , 1\'rae. Sent. Litr. CV»*.

		Gedeponeerd volgens do Wot van 2� Januarij 1817, tor verzekering van don eigendom dos Schrijvers.



		INHOUD.

		Hoofdstuk I. Over hel nut en hel gebruik van dit Hoekje. 1. Gehuwdou moeten hunne plichten kennen. � 2. Dit Boekje herinnert dieplich- tcn � 3. Dit Hoekje geen lees- maar een leer- boek. � 4. Dikwijls te lezen, hoc? � 5. Wan- neer ? Hoofdstuk II. Over de heiligheid van hel christn- lijk Huwelijk, �. Het Huwelijk eono instelling Gods; � een der zeven HH Sacramenten; � ecu afbeeldsel van do vcreeniging van Jesus Christus met zijne Kork. � 7. Hot Huwelijk goed en heilig; de maagdelijke staat vcrheve- ner on heiliger. Hoofdstuk III. Over liet einde des Huwelijks. S. Gc- huwden bohooron dat einde voor oogen te hebben. � 9. Tweevoudig einde. Nog eene derde strokking na den zondeval. Hoofdstuk IV. Over den huwelijksplicht. 10. Recht en verplichting, boido van God. Als men niet, genoeg onderwezen is, wat to doen ? �



		� TI �

		11. Goede meouing bij de vervulling..�12. Niet allos is in liet Huwolijk geoorloofd. Hoe te oordeelen? Bij ongerustheid of twijfel, wat te doen? � 13. Verplichte voorzichtigheid. Hoofdstuk V. Over de kuischheid in het Huwelijk. 14. Waarin deze deugd bestaat. Lof dier deugd Hoofdstuk VI. Over de onthouding in het Huwelijk. 15. Onthouding uit noodzakelijkheid. Verplichte behoedzaamheid daarbij.� 10. Onthouding uit een godsdienstig inzicht. Verdienstelijk. Noodza- kelijke voorwaarde. Geono bolofto daarvan doen. Hoofdstuk VII. Over de huwelijkstrouw. 17. Zware verplichting. � 18. Gehoorzaamheid verplicht en verdienstelijk. Kwade gevolgen van on- rechtmatigo weigering. Goede raad, vooral aan do Vrouw. � 19. Hoe gruwelijk do zonde van overspel. Is mogelijk. Opwekking tot waak- zaamheid. Opwekking tot bekecring voor dcu rampzaligen echtbreker of echtbrockster. � 20. "Waarschuwing tegen ijverzucht of jaloezie. Hoofdstuk VIII. Over de wederzijdse/ie liefde en hulpbetoon, over de eensgezindheid en den echte- lijken vrede. 21. Oprechte huwelijksliefde. � 22. Moet bovennatuurlijk zijn; wat dat betee- kent. � 23. De huwelijksliefde nader bcschre- von. �� 24. Wodorzijdseho belangstelling en hulpbetoon.� 25. Eensgezindheid en vrede. Bij stooruis van den vrede, wat te doen ? � 20. Elkanders gebreken verdragen. � 27. Elk-



		� VII �

		Midcr liet levcu voraangenamen. Hoc schuldig de Man, dio het loven zijner Vrouw verbit- tert. � 28. Opofferende liefde; waardoor licht en zoet gemaakt. � 2\'J. � Een inensch zal zij- neti vader on zijne moeder verlaten, en zijne vrouw aanhangen." � 30. Van tijd tot tijd bijzondere bewijzen van liefde te geven. Welk- danige ? Gelegenheden: na lange afwezigheid ; � Verjaardagen; � Patroondagen; � Ver- jaardag des Huwelijks. Hoofdstuk IX. Over liet verdragen van elkanders gebreken. 31. Man noeh Vrouw zonder gebre- keu. � 32. Men lette op zijne eigene gebre- ken. � 33. Men spreke nooit met iemand over de gobreken dor wederhelft. Waarschuwing tot do uiterste behoedzaamheid. � 34. Geone lang- durige gramschap, vooral geen pruilen. � 35. Vergevingsgezindheid. � 30. Do liefde schrijft soms do berisping voor; wanneer? Regelen bij do berisping te ondorhouden. � 37. De liefde schrijft soms voor to zwijgen; wanneer? Wat dan to doen? Hoofdstuk X. Over de verhouding tusschen Man en Vrouw. 38. Aan den Man het gezag, aan de Vrouw do gehoorzaamheid. Hoo behoort do Man zijn gezag uit te oefenen? Hoe behoort, de Vrouw to gehoorzamen ? Hoofdstuk XI. Over de voornaamste deugden of\'



		� VIII �

		goede hoedanigheden des Mans. 39. De werk* zaamhcid. � 40. De spaarzaamheid. Waar- schuwing togen de gierigheid. Grootor gevaar voor (iehuwden. liet grootste gevaar voor rij- ken, die kinderen hebben. Opwekking tot gods- dienstigo milddadigheid. � 41. ])e ordelijk- hoid: op don arbeid oi\' zaken; � op de uit- gaven van liet huishouden (waakzaamheid te- gen do weeldezucht der Vrouw); � op don dagelijkschon gang van hot huishouden. Hoofdstuk XII. Over de voornaams/e deugden of goede hoedanigheden der Vrouw. 42. l)c gods- dienstigheid. Yerhcvon taak dor Vrouw. � 43. Do zedigheid. Vorplichto voorzichtigheid der Vrouw. Hoe behoort zij do modo to bo- schouwen? Waardoor moot zich do klooding eener katholieke Vrouw onderscheiden? Goc- do raad van Mevr. do Gentcllcs (In de aan- leekoning).� 44. Do ijverigste zorg voorliet huishouden: huiselijkhoid, waakzaamheid, or- delijkhcid, spaarzaamheid, zindelijkheid. Hoofdstuk XIII. Ooer de heiliging tan zich gel- ven in het Huwelijk. 45. Het ��uo noodza- kolijko. God boven allos. Niots togen God. � 40. Allos voor God. Goede meening bij al zijuo bezigheden. � 47. Getrouwheid in do vorvul- ling dor godsdienstige plichten. Morgen- en avondgebed. Kerkclijko diensten. HH. Sacra- nicnton. Vooral de H. liieeht niet uitstellen,



		� IX �

		als men in doodzonde govallon is. Schapulier.� 4S. Gohuwdcn hebbon ceno dubbele waar- schuwing uoodig, oin hot ��no noodzakelijke niet te vorwaarloozen. Opwekking, vooral door bestrijding van vcrsclioidone uitvluchten. Hoofdstuk XIV. Over de wederzijdsche slichting. 49. Verplichting om elkander tot het goede te brongen. � 50. Middelen daartoo: het woord, het voorbeeld, het gobed. �51. Hoo onchris- tclijk, wanneer inen onverschillig is wegens do zaligheid dor wederhelft. � 52. Nog or- ger, wannoor men elkander oorzaak is tot zonde. Hoofdstuk XV. Over de kwellingen in hel Huwelijk. 53. Geen mensch zonder kwellingen. � 54. De staat dos Huwelijks brengt van zolf kwellin- gen mede. � 55. Vanwaar zoovolo tolourstel- lingon in het Huwelijk? �� 50. Bekoringen van spijtgovoel over hot aangogano Huwelijk. Hoo zich daarin te gedragen ? � 57. Hoo ovor de kwellingen te donken? Waarom God de kwellingen overzendt of toelaat? Hoofdstuk XVI. Over de hulpmiddelen ter verlichting der huioelijkslasten. 57. Gehuwden hebben vele hulpmiddolon noodig: bij wion te zoeken? � 59. Bij elkandek. � 00. Bij hunne Ou- bers. � Cl. Bij den Biechtvader. � 02. Bij zich zei/ven. 1. In oen ernstig plichtbesef. 2. In de liefde tot do wederhelft. \'A. In de liefde tot de kinderen. 4. In de verduldigheid.



		� X �

		5. In oon levendig geloof. � 63. Bij God. In zijne voorzienigheid. In de kracht van het H. Sacrament des Huwelijks. � 6±. Nog door het gebod;� door de aalmoes;� door de HH. Sacramenten. �� 05. Bij Gods Vrienden in den hemel. Bij do IL Moeder Gods. � 06. Bij don II. Joseph, � uw H. Bowaarougel, � uwo HH. Patronen.� 07. Middelen tot ondorhou- iling van den godsdienstigon geest in het huis- gezin, tevens tot verkrijging van Gods zegen. � 08. Opwekking tot Tertrouwon. Hoofdstuk XVII. Over de betrekking der Oehuw- den tegenover hunne bloedverwanten en aanver- wanten. � 09. Gehuwden zijn in zeker opzicht onthovon van hot ouderlijke gezag. itaadple- gen in volo gevallen hunne Ouders, uit voor- zichtigheid. Ook om hen to ooren. � 70. Hot vierde Gebod, in hoeverre nog verplichtend voor Gehuwden? Eerbied en liefde altijd door de kindoren aan do Ouders verplicht; waarom ? Wanneer on hoe eerbied en liefde to bowij- zeu?� 71. Zware verplichting van Gehuwden om hunne Ouders in den nood bij to staan. Waarop vooral steunt dozo verplichting ? Wat te antwoorden bij hot onredelijk verzot der wederhelft?� 72. Dubbele plicht tegenovor zijne Schoonouders. AVelke verplichting hier jegens de wederhelft? Hoe en waarom ook hare < )udors to ccreu ? � 73. Zware beproeving voor



		� XI � de Vrouw, wanneer zij met liaro Schoonmoeder samenwoont. Gelegenheid om vele deugden te oefenon. Moeilijkheden hier voor den Man. Hoe zich te gedragen ? � 74. Algemeeno gedrags^-regel tegenover do aangehuwden. � 75. Groote omzichtigheid den Man aanbevolen tegenover zijno Zusters. Welke gevaren van dien kant te vermijden, en hoe? Hoofdstuk XVIII. Over den omgang mei trien- den.� 70. Welke omgang te schuwen? Wie tot vrienden te kiezen? Hot bezit van enkele goode vrienden is raadzaam. � 77. Bemerking wegons do vrienden, die men in huis ontvangt; � die men in don huiselijken kring toelaat. De Man spare zij nor Vrouw onaaugonaamhe- den; maar do Vrouw zij niet onredelijk in haro vorderingen.�� 78. Do Man kenno goono vricn- din buiten zijno Vrouw, do Vrouw gconon vriend buiten haren Man. Uiterste voorzich- tighoid hier aanbevolen. � 79. Ovor de vrien- dinncn dor Vrouw; over hot ontvangen on brengen van bezoeken; ovor hot houden en bijwonen van partijtjes. Gedachten van eono bravo katholieke Vrouw wegens deze punten.� S0. Over gocdo en slechte boeken. Verplichte zorg on waakzaamheid van een katholieken Huisvader. Bijzondere voorzorgsmaatregel wo- gons boeken of platen, die geoorloofd, zelfs nuttig voor den Vader kunnen zijn, maarge-



		� XII �

		vaarlijk voor do kinderen moeten liectcn. � 81. Eeno gehuwde Vrouw schuwe do loeszueht. AYanneer kan zij voor uitspanning eeue nuttige lozing doen? Wclko lezing dan vooral aanbcvo- lon?� 82. Eenc dagelijkschc korte godvruch- tigo lezing aangeprezen voor Man en Vrouw als zoor heilzaam on verdienstelijk. Hoofdstuk XIX. �rer de dienModen. � S3. Voor- naamste hoedanigheden eoncr goede dienstbode. Geeuo volmaakte to vinden. De beste door de Gehuwden zelvcn te vormen. � 81. Vorplich- tingen jegens de dienstboden. 1. Billijk loon. � 2. Goed onderhoud. � 3. Vriendelijke en liefde- rijke behandeling. Geene gemoonzaamhoid. Loo- ring van don H. Paulus wegens do christo- lijko behandeling der dienenden. � 4. Zorg voor haar geestelijk welzijn. Hoo wil do tcgenwoor- digo wereld do dienstbaarheid beschouwd heb- bon? Hoo moeten Katholieken hunne dienst- bodon beschouwen P Wat moeten zij voor haar zijn? wat voor baardoen? � S5. Grooto waak- zaamheid noodig bij inwoning van maunolijko personen. Geen streugo maatregel of geldelijk ofTer to ontzien, waar do omstandigheden drin- gon. � 8G. Gceno boodschappen in don avond. Algoinocn voorschrift wegens do boodschap- pen. � 87. Over hot uitgaan der dienstboden. Wat niet to dulden ? Wat to vorderen ? � 88. Over de ongeoorloofde kennismaking der



		<3

		_ ia _

		ei ®



		� XIII �

		dienstboden. Over geoorloofde verkeering. Ver. plichte waakzaamheid, vooral voor de Vrouw- dos huizes. � 89. Hoe to denken over god- vruchtigo dienstboden? Hoc zo to behande- len ? � 90. Over hot vertrouwen dat eeue dionst- bode al of niet verdient. In hoeverre is het geoorloofd iets to doen, om zich van hare; eerlijkheid to overtuigen? Wat mag men doen, wat niet doen; wanneer men eeue dienstbode van dieverij verdenkt of daarop betrapt ? Waar- voor zich hier vooral te wachten?�91. Voor- zichtigheid aanbevolen, wanneer uwe dicnst- bode den dienst verlaat. Hoofdstuk XX. Over hel verkrijgen of niet verkrij- gen van kinderen. 92. Het voornaamste einde des Huwelijks. Kinderen zijn een zegen Uods.� 93. De vrees van kinderen te krijgen, hoe te beschouwen ? Hoe daarmede to handelen ? � 94. De vrees voor te vele kinderen; wolk ge- brek verraadt dezo vrees ? Wolk groot gevaar brengt dezo vrees mode ? Wat raad geeft hior de Godsdienst ? � 95. Troost en raad bij kin- derloozen Echt. Hoofdstak XXI. Ooer den tijd der zwangerschap. 96. Wat goeds in do natuurlijke orde moet do Moeder voor haar kind betrachten ? Jvatuur- lijke voorzichtigheid der Moedor. � 97. Wat verhoopt zij voor haar kind in do bovenna- tuurlijke orde ? Wat vreest zij bovenal ? �



		� XIV �

		9S. Bovennatuurlijke middelen, welke de Moe- der gebruikt.� 99. Verplichtingen voor don Vader. � 100. Bijzondere raad voor oono jong- gehuwde Vrouw. � 101. Troostroden voor de Ouders bij oono ontijdige geboorte. Hoofdstuk XXII. Over den Doop der misgeboorten. 102. Konnis van de voreiseliton voor oen goed Doopsel noodzakelijk voor de gehuwde Vrouw. � 103. Hoc behoort zij zieli te gedragen, wanneer zij oene ontijdige geboorte vreest.� 104. Hoe raadzaam hot is altijd voorbereid te zijn op eono ontijdige geboorte. � 105. Op welke vereischten moet een Katholiek vooral letten bij hot doopon ? �- 10G. Vereischten van don kant dos doopelings. � 107. Wanneer mag on moet men een twijfelachtig Doopsel toedienen ? Waarom die toediening onder voor- waarde ? Wat doet de voorwaarde P � 108. Na- dore aanwijzing voor het doopon dor misgo- boorten. Wat daarna te doen? Hoofdstuk XXIII. Over den Nooddoop bij de geboorte. 109. Hot Doopsel mag niot buiten noodzake- lijkhcid te huis worden toegediend, liedenon voor den Huisdoop. � 110. Doopsel v��r do geboorte, d°^or wien gewoonlijk toegediend? � 111. Do Nooddoop zoo mogelijk door den Pries- ter toe te dienen.� 112. Wie zal anders in den nood doopon ? Wat te doen na zulk Doop- sel ? � 113. De Ouders mogen niot doopen



		� XV �

		dau alleen bij afwezen van een derde. Ver- plichte bezorgdlicid dor Ouders voor een goed Doopsel. Niet toolatcn, dat eon Protestant doopt, wanneer hot anders kan. Kostelijke voor- zorgsmaatrcgel. � 114. Een kind te huis ge- doopt moot nog naar do kerk gebracht \\vor- den, zoo het kan; waarvoor? Hoofdstuk XXIV. Over den plechiigen Doop in d\'- Kerk. 115. Het Doopsel niot uit to stellen � 116. Keuzo van Peter on Motor. Zij moeten do gecstolijko voogdijschap hebben aangouo- mon. � 117. Ovor den Doopnaam des kinds. Wat hier to vermijden? � 11S. Trouwbrief of briefje met de namen van kind, Ouders en Doopborgon aan te bieden bij het doopon. � 11\'J. Do Vader vergezelt hot kind naar den Doop, waar zulks gebruikelijk is. Betamelijk, ook nuttig voor den Vader. Verklaring van do eerste plochtighcid. Gewichtige woorden voor don Vader. � 120. Verklaring dor Doop- belofton. Verplichtingen daaruit volgonde voor den Vador, ook voor do Mooder. � 121. Za- lige gedachte voor do Moedor, wanneer zij haar kind van de Doopvont terugontvangt. In- schrijving in do H. Kindsheid. � 122. Her- innering en Verjaardag dos Doopels; hoo deze te vieren? Hoofdstuk XXV. Over den Kerkgang der Moeder. 123. In navolging van Maria\'s Zuivering. Ein-



		� xvi �

		de of botoekenis van den Kerkgang. � 124. De plechtigheid aangegeven en verklaard. � 125. Waarvoor zal do Moeder de H. Mis opdragen on bidden? � 12G. Do H. Communie bij den Kerkgang aanbevolen. Hoofdstuk XXVI. Over de zuigelingen. 127. Plicht der Moedor. �� 128. Zorg bij do keuze eoncr min. � 129. De zedigheid in acht te nemen door Moeder of min. �130. Over het gevaar van verstikking. � 131. Andere gevaren door kleine kinderen zonder toezicht to laten. � 132. Dagelijksch gebed der Moeder voor haar kind, enz.



		de plichten van zijnen staat vervult met de meening, om daardoor God te dienen en Hem te behagen; dan betaamt liet ook een chris- telijk Echtgenoot den huwelijksplicht te ver- vullen met de meening, om alzoo Gods heiligen wil te volbrengen. 12. God heeft de wetten des Huwelijks gemaakt. Geeu christelijk Echtgenoot mag voorslaan noch toestemmen de palen, door God gesteld, te overschrijden. Van elkander iets vorderen dat Gods wet verbiedt, elkander tot de zonde brengen, hoezeer zou deze cr- gernis strijden met de liefde, aan elkander verplicht \') ? Nogtans moet men in het Huwe- lijk niet iets voor kwaad houden wat niet zeker kwaad is; eveneens moet men niet iets voor doodzonde houden wat niet zeker dood- zonde is. Zoo eenige twijfel of onrust des- wegeus in uw geweten mocht bestaan, zou het dwaas van u zijn daarmee te dragen: wat kunt ge beter doen dan zoo spoedig moge- lijk uwe onrust in eerbare bewoordingen aan uwen Biechtvader openbaren? Misschien is

		1*
		1) Zie N. 52.



		_ 11 __

		V. Over de kuiscMieid in let Huwelijk.

		14. Katholieke Eclitgenooten moeten steeds de kuischheid des Huwelijks hoogachten en liefhebben; welke deugd voorschrijft, dat de Gehuwden, niet zorg alles uitsluitende en vluchtende wat buiten liet Huwelijk is, hunne booze neigingen bedwingen, oin in het IIuwe- lijk niet verder te gaan dan door God geoor- loojd is en om hun hart niet vast te heelden aan de geoorloofde voldoening; zoodanig dat geest en hart vrij blijven om aan God te denken en Hem te dienen. He inensch mag geen vleesch worden: de geest moet heer- schen over het vleesch. Mogen christelijke Eclitgenooten nimmer hunne waardigheid van kinderen Gods vergeten en steeds gedenken, dat zij, een weinig minder dan de Engelen gemaakt, ook in het Huwelijk tot de heiligheid geroepen zijn \'); � dat zij overal en altijd zich bevinden onder het oog van den heiligen 1) Zie Hoofdstuk XIIr.



		God en van hunne beide Engelen, wier gezel- schap zij hopen eenmaal in den hemel voor de eeuwigheid te deelenl O, hoe schoon en lofwaardig is de kuische liefde van twee har- ten, die elkander in God en om God bemin- nen! De kuische liefde is bestendig tot den dood; de louter vleeschelijke liefde duurt niet lang en vergaat niet zelden in afkeerig- heid, om niet van erger te spreken.

		VI. Over de onthouding in het Huwelijk. 15. Onthouding van hetgeen het Huwe- lijk veroorlooft, is soms door de omstandig- heden geboden, bijv. door afwezigheid of ziekte. Bij dergelijke onthouding zijn Gehuw- den tot groote behoedzaamheid verplicht, voor- al hunne verbeelding en verlangens bedwin- gende wegens hetgene alsdan onmogelijk is. 16. Onthouding kan ook plaats hebben uit een bovennatuurlijk, een godsdienstig inzicht, bijv. v��r den Communiedag van een



		� 14 � voet des Altaars, elkander als Man en Vrouw de huwelijkstrouw beloofd, waarvan volgens Gods beschikking slechts de dood u kan ont- slaan: �Wat God heeft samengevoegd, dat �schelde de mensch niet (Matth. XIX, 6)." Ten teeken van die heilige belofte wordt der Vrouw bij het Huwelijk een door den Pries- tcr gewijde ring aan den vinger gestoken. O, moge de Man immer zonder zelfverwijt dien Hing aan de hand zijner Vrouw zien blinken! Moge immer de Vrouw zonder be- schaamd te worden de oogen op dien Hing neerslaan! Moge de Vrouw, wanneer de Ring reeds merkelijk zal afgesleten zijn, hem nog met een licfdevollen en zoet fleren blik aau haren Man vertoonen, om zich te verheugen in de herinnering van het uur, toen zij dat kleine, maar haar dierbaarste kleinood van haren Echtvriend ontving, en in het geluk- kig bewustzijn, dat zij de trouwen de liefde, alstoen aan haren Man beloofd, nooit in het minst heeft geschonden! 18. Omtrent den huwclijksplicht bestaan, gelijk de groote Apostel leeraart, (I. Cor. VII, 3 en 4) wederzijds dezelfde rechten,



		� 21. � meer. O gelukkig oogenblik! gij zult liet zware gewicht, dat op uwe ziel drukte, voelen weg- geruimd; rust en vrede zult gij in uw bin- nenstc voelen wedergekeerd; en gij zult in dankbaarheid uw hart voor den God der barmhartigheden uitstorten, en, evenals Da- vid, nimmer uwe ongerechtigheid en Gods barm- hartigheid vergetende, zult gij daarvoor gansch uw leven willen boeten , vooral door met eene dubbele liefde uwe verongelijkte wederhelft te beminnen en u geheel en al op te offe- ren voor het geluk van uwe kinderen. � Ziedaar, diep gevallen zondaar of zondares, het bemoedigend woord van een Priester; lees het met aandacht, lees het bij herha- ling. Bid vurig, bid veel, smeek God om de genade van een oprecht berouw, van eene rechtzinnige Biecht. Roep tot de H. Maagd, de Toevlucht der zondaren, en de barmhartige Jesus, die voor u gestorven is, zal u alles schenken wat voor eene oprechte bekeering vereischt wordt. Stel niet uit, na eene ern- stige voorbereiding, door eene goede Biecht. u met uwen God te verzoenen. Zoo gij dien raad volgt, vrede over u en vreugde onder



		� 28 �

		VIII. Over de wederzij dsche liefde en hulpbetoon, over de eensgezindheid en den echtelijken vrede.

		21. Het Huwelijk is eene door God inge- stelde vereeniging van eenen Man en eene Vrouw, in hun geheel, niet voor de helft; derhalve eene vereeniging, niet enkel van twee lichamen, maar ook van twee zielen. Chris- telijke Echtgenooten mogen nimmer vergeten, dat hunne zielen ook gehuwd zijn, dat zij slechts ��n hart en �cne ziel behooren te heb- ben. Dit is de oprechte huwelijksliefde. 22. De liefde moet niet eene bloot natuur- lijke, maar bovennatuurlijke, heilige liefde we- zen, dat is: Gehuwden moeten elkander be- rainncn om, God, omdat God hun de liefde oplegt; � beminnen volgens God, juist zoo- als God het wil of verlangt; � beminnen door God, met den bijstand zijner goddelijke genade; � beminnen voor God als laatste einde, tot Gods eer en tot beider zaligheid. 23. Gehuwden moeten elkander zoeken te behagen door vriendelijkheid, vertrouwelijk"



		� 32 � 26. Gehuwden moeten elkanders gebrc- ken met een christelijk geduld verdragen, liet strijdt niet legt n de liefde elkander we- gens verkeerde gedragingen op eene betame- lijke wijze te berispen. Zie wegens een en ander het volgende Hoofdstuk. 27. Gehuwden moeten trachten elkaar het leven aangenaam te maken. Zij behooren het grootste genoegen bij elkander te vinden. Hoeveel verdriet geeft een Man zijner Vrouw, en hoe bezondigt hij zich tegen de liefde, haar verschuldigd, wanneer hij toont, dat hij zich bij hiuir verveelt en slechts elders zich vermaken kan. Hoe verfoeilijk is de ge- woonte van vele Huisvaders (?) die dag aan dag des avonds schandelijk laat in de her- berg blijven, en dan nog met een kwaad hoofd huiswaarts keeren, om van \'t andere te zwijgen! Waar is hier de oprechte liefde, die de Man zijner Vrouw gezworen heeft? Waar het geluk van die verlatene Vrouw, welke haar hart, haar leven aan dien Man heeft toegewijd? Waar is de spaarzaamheid en de orde, zonder welke een huis moet ten gronde gaan? Waar is hier het voorbeeld



		� 33 � voor de kinderen? O, lioe zal zulk een Man dat voor God verantwoorden, voor God die het eens tegen hem voor Vrouw en kinde- ren zal opnemen? 28. liet leven der Gehuwden is een lc- ven van voortdurende opoffering voor elkan- der en voor de kinderen. Door de liefde van den eenen kant, door de dankbaarheid van den anderen kant, door de \\vedeikeerig- hcid der offers, door het uitzicht op de vruchten van zooveel arbeid en zorgen, na- melijk het geluk der dierbaren en het loon des hemels, door den invloed der goddelijke genade, door den bijzonderen bijstand Gods , dien christelijke Echtgenooten uit kracht van het II. Sacrament des Huwelijks \') mogen verwachten: � door dat alles worden de menigvuldige offers, welke het Huwelijk on- ophoudelijk eischt, licht en zoet gemaakt. 2 9. Vergeet niet wat God bevolen heeft wegens de huwelijksliefde: �Een mensch zal � zijnen vader en zijne moeder verlaten, en zijne

		1) Zie N. 63.

		2*



		� 41 � 4. Met oprechte liefde, met het inzicht om den schuldige te verbeteren; men trachte zoo- veel mogelijk die goede meening te doen blijken. 5. Allernuttigst is het zich door een kort gebed tot de berisping voor te bereiden. 8 7. Wanneer men uit berisping in plaats van verbetering verbittering te vreezen heeft, dan schrijft de liefde voor te zwijgen. In \'t algemeen, wanneer geen vrucht te verwach- ten is, is het best met christelijk geduld al- les iu stilte te verdragen, bij God \') zijn troost te zoeken en Hem de gewenschte ver- betering af te smeeken. Hoe zwaarder het kruis is en hoe geduldiger gij het draagt, des te meer verdiensten zult gij voor den hemel vergaderen. Wie weet of ge door uw geduld en door uw gebed het verstokte hart niet eindelijk breken en voor uwe liefde en voor God terugwinnen zult?

		1) De H. Paulus noemt in zijn brief aan do Itomei- ncn(XV,5) God den God der lijdzaamheid en der verlroos- ting: Ilij is do gever en de bewerker van die lijdzaam - heid en die vertroosting, welke gij noodig hebt.



		� 12 �

		X. Over de verhouding tusschen Man en Vrouw. 38. Over \'t algemeen hebben Man en Vrouw gelijke rechten en verplichtingen te- genover elkander; nogtans wat de bestiering van huis en zaken betreft is de Man het hoofd der Vrouw: aan den Man het gezag, aan de Vrouw de gehoorzaamheid. Ofchoon het Burgerlijk Wetboek zegt, dat de Man is het hoofd der Echtvereeniging (art. 160) en dat hij gehouden is zijne Vrouw te beschermen (art. 162), en dat de Vrouw aan haren Man gehoorzaamheid verschuldigd is en hem moet volgen (art. 161); behooren christelijke Echtgenooten liever steeds voor oogen te houden wat een veel verhevener Wetboek, namelijk door God zelveii gegeven, hun hier voorschrijft. Ziehier den tekst van den H. Paulus uit zijnen brief aan de Ephesicrs, Hoofdstuk V. Katholieke Man! Katholieke Vrouw 1 prent deze hemelsche woorden onuitwischbaar in uw gemoed; eiken dag hebt gij zenoodigte



		� 49 � van den Godsdienst, de verbreiding van liet Geloof of de verdediging der Kerk ze driu- gend vorderen. Ten derde, door de hand niet te openen voor de noodlijdenden , en dan al- lcen eene karige aalmoes te geven, wanneer zij er onmogelijk buiten kunnen. Christelijke Echtgenooten (want het geldt hier evenzeer de Vrouw), wcest dan wel gewaarschuwd tegen de verfoeilijke gierigheid, welke de II. Pau- lus eene afgoderij noemt; weest op uwe hoede tegen die rampzalige zucht om altijd uwe bc- zittingen zooveel mogelijk vermeerderd te zien , tegen de vrees van uwen kinderen niet ge- noeg te zullen achterlaten. Zorgt dat gij door eene ongeregelde liefde voor uwe kinderen uwe onsterfelijke ziel niet verliest. Wat moet gij dan doen ? "Beschouwt het tijdelijke goed als een geschenk van God, over welks gebruik gij den rechtvaardigen God eens rekenschap zult te geven hebben. Zijt gij verplicht voor uwe kinderen te zorgen, het goed, dat gij hun nalaat, is van weinig beteekenis, zoo Gods zegen het niet vergezelt. Weet dat de aalmoes u niet vrij gelaten is, maar door 3



		� 61 � vaardij des levens. Kunt gij dan denkeu, ka- tholieke Vrouw, de mode te moeten of te mo- gen volgen, omdat zij mode is ? Gij zijt ge- houden, v��r gij eene mode volgt, toe te zien of die kleederdracht niet door uwen hei- ligen Godsdienst wordt veroordeeld. Heeft dan de Godsdienst iets met de kleeding te maken? Ter dege. De kleeding is den mensch niet eene gansch vrije zaak: gekleed te gaan is eene verplichting, door God opgelegd. Ge weet waarom, helaas! God zelf aau Adam en Eva kleederen heeft aangedaan (Scliepp. III, 21). Maar zoo gij gekleed moet gaan, omdat God het wil, dan behoort gij ook in uwe klee- ding volkomen het doel te betrachten, wat God zich met de kleeding heeft voorgesteld. Welk is dat doel ? Het hoofddoel is te voor- komen , dat men iemand aanleiding geve tot kwaad, hetzij in gedachten of anderszins. Dit hoofddoel moet voor alles in de kleeding be- tracht worden; zie, dat vordert de Godsdienst. Hij verbiedt voorts in de kleeding den geest van verkwisting, welke zoovele huisgezinnen ten gronde richt. Moet men niet op zijne hoede zijn tegen de mode in eene maat-



		� 62 � schappij, welke men poogt onchristelijk, on- godsdienstig te maken, door met Christus ook God er uit te bannen; eene maatschappij, welke men schijnt te willen terugdrijven lot het heidendom met al zijne schandelijkheden en gruwelen ? Eene katholieke Vrouw raad* plege bij het volgen der mode het voorschrift der christelijke zedigheid₍ haren stand en hare middelen. De kleeding eener katholieke Vrouw kenmerke zich door zedigheid, eenvoudigheid en zindelijkheid 1). 1) Mevr. Maria de Gentelt/es heeft in don jong- sten tijd de fransche Vrouwen opgeroepen tot liet vor- men van eene Vcrceniging, een heiligen bond, om de heerschende weelde in de kleederdraclit der Vrouwen te bestrijden. Het ware te wensohen, dat alle Vrouwen ter harte namen wat zij als verplichtend voor de leden der Vereeniging voorstelt. Ziehier hare woorden: \'/ Maar welke verplichtingen mogen en moeten de le- » den van dien heiligen bond op zich nemen?..... "Zoude het niet best zijn, terstond te beginnen met " zich te verbinden eens ernstig te onderzoeken, welke »de drijfveeren zijn die ons persoonlijk doen handelen, " wanneer wij ons lichaam versieren en optooien; onze "meening te zuiveren en er geene te hebben, waarover " wij zouden moeten blozen, indien zij bekend ware? "Onzen Man behagen, onzen stand ophouden in de \'/gezelschappen, binnen de palen blijven eener passende " en bevallige netheid; ziedaar een doel daar wij naar "mogen streven. »Maar in onze prachtvolle kleeding een middel te " zoeken om opgemerkt, bewonderd te worden en wat o dies meer zij; er zelfs een middel in te vinden om an-



		� 63 � 44. De IJVERIGSTE ZORG VOOB HET H�ISHOi;- den. Gelijk de Man moet hebben liefde voor den arbeid , zoo moet de Vrouw liefde hebben voor het huishoudelijk werk. De honderd kleine bemoeiingen, die dagelijks voorkomen, moeten haar vermaak, haar leven zijn. Wordt zij door anderen daarin geholpen, over alles moet zij het wakend oog houden. In het Boek der Wijs- heid wordt de kloeke Vrouw geprezen, � die � de gangen van haar liuis nagaat en haar brood � niet in ledigheid eet." Deze ijverige zorg voor het huishouden veronderstelt:

		«dere Vrouwen te overtreffen, alleen te heerschen, ze te tt overschaduwen, in ��n woord, dat zoude rechtstreeks »tegen den geest der Vcrecniging strijden. >/Wat nu do stoffelijke verplichtingen betreft, door "de leden aan te gaan, ik geloof, dat men ze tot drie wkan terugbrengen. Een eerste zou zijn, zich eene som ii te bepalen (en daar zich streng aan vast te houden) ii die men jaarlijks voor het toilet wil besteden, en nim- ii mer of nooit die eenmaal gestelde grenzen te over- // schrijden. a Ten tweede, op die som te heffen het deel der armen nen dat zoo groot mogelijk te maken; zich beijveren ii van tijd tot tijd de begeerte eencr nieuwigheid op te «offeren, om daardoor meer in de gelegenheid te zijn, iizijne arme broeders te kunnen helpen; ze in persoon »de ondersteuning brengen. «Eindelijk, en dit ia het voornaamste punt, nooit niets te koopen, zonder het dadelijk te betalen, of als «dit in sommige gevallen onmogelijk is, ten minste de



		� 64 � 1. l)e huiselijkheid. Eene gehuwde Vrouw- moet het liefst te huis zijn, te midden van hare huishoudelijke zaken, vooral wanneer zij tevens Moeder is. Eene Vrouw, die buiten noodzakelijkheid veel of gaarne van huis is > verdient den naam niet van Huisvrouw. 2. De waakzaamheid over alles wat het huis- liouden raakt. Eene goede Huisvrouw sluit zich niet op in hare kamer, om vandaar, als eene koningin van haren troon, hare beve- len te geven; maar zij gaat zich ter plaatse overtuigen of alles naar behooren geschiedt.

		ii som of waaide van den japon , hoed of shawl die wij «kiezen, ter zijde leggen. »/0, konden wij opus goed begrijpen, de redelijkheid »cn de zedelijkheid dier woorden: koniant betalen!....... \'/ door de meeste Vrouwen zoo weinig verstaan. /\'Beproeft dit middel eens, al was het maar vooreen i/jaar, voor zes maanden slcehts, en gij zult geheel \'/overtuigd zijn van de waarheid mijner bewering." Z. II. Paus Pius IX heeft in eene lireve, aan Mevr. Mama de Gektf.li.es gericht (S Juli 1868), haren vromen ijver geprezen en aan hare onderneming den heilzaamsten uitslag voorspeld, tegelijk met krachtige woorden do weelde in de klccderdracht der Vrouwen vcroordcelendc. lleeds in Oetober 18G7 had Zijne Hei- ligheid zich gedrongen gevoeld, om openlijk don zonder- lingcn opschik der Vrouwen te gispen, vooral die licht - zinuige vermetelheid waarmede zij tot zelfs in de heilige plaats, waar God alleen door allen moet aanbeden wor- den, door hare ijdele praal de aandacht zoeken te trek- ken, om bewonderd, zoo niet aanbeden te worden.



		� 65 � Zij moet met hare eigene oogen nu en clan gaan zien of in het gansche huis, van op Jen zolder tot in den kelder, alles richtig is. 3. De ordelijkheid. Eene goede Huisvrouw zorgt, dat alles volgens een bepaalden regel geschiedt. Het uur is vastgesteld voor die za- ken, welke dagelijks voorkomen; voor ande- re werkzaamheden bepaalt zij den dag of de week. Zij houdt niet van uitstellen. Door uitstel komt verwarring en schade. 4. De spaarzaamheid. Eene goede Huis- vrouw ziet toe, dat geene nuttelooze uitgaven plaats hebben. Zij weet in alle behoeften, die het huishouden volgens haren stand mede- brengt , op de voordeeligste wijze te voorzien, zonder daarom gierig of karig te zijn. 5. De zindelijkheid. Deze goede gave is op zich zelve reeds behagelijk ; maar zij is des to meer aan te bevelen, wijl zij nooit alleen komt: zij brengt gezondheid en orde en voordeel mede. In het huis van eene morsige Vrouw ontmoet ge weekelijke kinderen, vindt ge alles overhoop en gaat veel overstuur. Voegen wij hieraan toe, dat die zindelijk is, van zelf zorgen zal aanstonds te herstellen wat her-