OVERLEVERING EN GEZAG.

PROTESTANTSCH ADRES,

.4. It. Ml I\'S KR,

li PFlrQliJb < «oi\'il^oUt-u i-i I.

DEKKER & VAN DE VEOT.

OVERLEVERING EN GEZAG.

PRO�ESTANTSCH ADRES.

i. k. pa.
Kerkelijk Gocdgekeard,

B1BL. CONV.
WIJ C H E N S

DEKKER & VAN DE VEGT.
18 7 6.

Stoomdruk van P. W. van de Weijer, Utrecht.

Emer.Prof. Libr. Cent.
ULTRAJ. 1 Marlii 1876,

Ik weet wel, de onbarmhartige kritiek zegt, dat
er weinige hoeken zijn, welke de namen der Schrij-
vers mogen dragen, daar er geen enkel boek bestaat,
hetwelk het werk van ��n\' mensch is. Maar het is
mij ook duidelijk, dat een schilder die zijn verf-
stoffen, of een bouwmeester die zijn bouwstoffen
koopt, niet ophoudt schilder of bouwmeester te zijn.
Zuivere wijn, wordt door versnijding, somtijds smake-
lijker. Waar is de vader, die zijn kind ruw terug stiet,
als het spartelend en zuchtend pogingen in \'t werk
stelde om langs zijn knie�n of sloelsport zijn schou-
ders te beklimmen? Welnu, ik erken het gaarne,
ook ik heb de schouders van anderen beklommen,
om door hunne hulp, een steentje aan \'t geestelijk
gebouw mijner katholieke en protestantsche broeders
bij te dragen. De gerinqste vrucht, zal daarom voor
mij reeds groot loon zijn, hetwelk ik ook alleen door
dezen arbeid gezocht h�b. God zegene mijne pogingen l

Wat is de l�ijbel.\'

Het geloof is een\' deugd, waardoor wij on-
feilbaar voor waar houden, alles, wat God
geopenbaard beeft, en ons door zijn\' Kerk te
gelooven voorsteld. Ik zeg: bet geloof is een
deugd; want die bet geloof bezit, denkt niet
nu en dan slechts en erkent wat God geopen-
baard heeft, maar is altijd daartoe bereid en
geneigd, zoo dikwijls hem iets, door God geopen-
baard, te gelooven wordt voorgesteld.

De wijze, waarop God ons vele dingen open-
baarde, is zeer verschillend. Door de schoone
inrichting van al \'t geschapene, geeft Hij ons
te kennen, hoe groot en schoon , hoe wijs en
goed Hij is. "Wordt nu alleen deze openbaring
bedoeld, als er sprake is van alles te gelooven,
wat God geopenbaard heeft P Neen, dat is slechts
de natuurlijke openbaring, wier kennis tot ons
heil niet toereikend is. God gaf ons ook een
bovennatuurlijke openbaring, d. i., Hij leerde

ons de waarheden kennen, die wij ter zaligheid
moeten weten en gelooven.

Tot dat einde gebruikte God, in \'t begin der
tijden, de stamvaders des menschelijken geslachts,
Adam, �^o�, Abraham, Isaak en Jakob. Aan
deze personen verscheen Hij persoonlijk, sprak
met hen of zond een\' engel en openbaarde
hun vele geheimen en waarheden .omtrent Zichzel»
ven, Zijn natuur en wezen; wat Hij wilde gedaan
of nagelaten hebben. Hij gaf hun te verstaan,
dat de mensch door de zonde van \'t eerste men-
schenpaar ongelukkig, door den Verlosser gered
zou worden en zoodoende wederom \'t recht op
den nu gesloten hemel erlangen en de vriend-
schap Gods deelachtig worden.

Later zond God Mozcs en de profeten, waar-
onder Dani�l, Elias, Isa�as, en anderen, door
wier bemiddeling Hij vooral den Joden vele
openbaringen gaf, aangaande den Verlosser, wie
en wat Hij zijn zoude, uit wie, waar en wan-
neer Hij geboren zou worden. Door Mozes gaf God
den Joden de tien geboden en andere bevelen
hoe de mensch Hem moest aanbidden en dienen.

Eindelijk kwam Jesus Christus, de Koning
der Profeten, om de openbaringen Gods in en
door zijn Persoon te voltooien en ons alles mede
te deelen wat tot ons heil en onze zaligheid
noodzakelijk is.

De waarheden, aan de Patriarchen of Aarts-
vaders geopenbaard, werden tot aan Mozes*
tijd, dus gedurende 2400 jaren, mondeling
overgeleverd. Mozes begon met ze gedeeltelijk
op te teekenen, zoo ook de profeten, terwijl
de Apostelen ons voor een Hein gedeelte Jesus
woorden en daden in schrift hebben nagelaten.
De verzameling nu dier geschriften bijeenge-
nomen noemen we de H. Schrift of den Bijbel.

Hoe wordt de H. Schrift ingedeeld 1

In twee deelen , de boeken des ouden en des
nieuwen-Testaments; tot elk deel behooren
weder verschillende, onder Gods ingeving
geschreven boeken of onderdeden. Het eerste
deel omvat de boeken des ouden-Verbonds, welk
verbond of welke overeenkomst steunde op Gods
beloften aan de Aartsvaders, aan Mozes en
Abraham gedaan, dat uit het Joodsche volk
de Messias zou geboren worden, dat Hij hen
naar \'t beloofde land voeren en met tijde-
lijke goederen zou zegenen. Van hunne zijde
moesten de Joden, voor dat alles, God plechtig
belooven, Hem alleen te zullen aanbidden en
dienen en Zijne geboden na leven. Het was
een verdrag of verbond, dat eenerzijds de be~

loften Gods, anderzijds de verbindtenissen
Tan \'t Joodsche volk jegens God inhield. Hoe
God en de Joden \'t verbond naleefden, leeren
ons de boeken des Ouden-Testaments.

Dit verbond zou echter slechts van kracht
zijn tot aan de komst van den Messias, door
wien God met de menschen een nieuw-verbond
zou aangaan , om \'t oude te volmaken. Jesus
toch, belooft genade, vergiffenis van zonden en
en de eeuwige zaligheid, indien de menseh alles
gelooft wat God door Hem geopenbaard heeft,
en alles onderhoudt, wat Hij geboden heeft,
eene overeenkomst dus met wederzijdsche ver-
plichtingen, hoewel van Gods kant louter genade
en barmhartigheid ten grondslag ligt en geen
eigenlijke verplichtingen, wijl Hij ons niets
schuldig is.

Vit welke boeken bestaat het 0. Testament!

In \'t algemeen: 1.) uit geschiedkundige, 2.)
uit onderwijzende en 3) uit profetische boeken.

I. Tot de geschiedkundige boeken worden ge-
rekend de werken van Mozes, in vijf boeken

verdeeld, die men Peutateuchum noemt. Het
boek genesis (boek der schepping) bevat het
verhaal der schepping en de gebeurtenissen tot
aan de verlossing der Joden uit de slavernij
van Egypte; het boek exodus (boek des uit-
gangs) verhaalt ons de wonderdadige reis der
Isra�lieten door de woestijn en de afkondiging
der tien geboden op den berg Sina�; het boek
leviticus beschrijft ons de plechtigheden en
ceremoni�n bij de H. Godsdienstoefeningen,
benevens de verplichtingen en de leefwijze der
priesters en levieten; het boek numeri (boek
der getallen) behelst de telling van Isra�ls
kinderen, alsmede regels en voorschriften met
betrekking tot tucht en orde; eindelijk \'t boek
DECTBEONOJircii (boek der tweede wet), bevat,
tende een kort overzicht van reeds bestaande
wetten, en voor-tien van uitleggingen en
verklaringen ten dienste van hen, die nog niet
volledig onderwezen waren.

Verder worden tot de geschiedkundige boeken
gerekend, het boek josu�, het boek derBECH*
teben; de vier boeken der koninges, die meer
in \'t algemeen de geschiedenis van Gods volk
bevatten, teiwijlde twee boeken, pabalipom�non
genaamd, een aanhangsel zijn van de boeken
der Koningen; verder \'t boek esukas, nehehias
en de twee boeken der machabe�n, waarin de

strijd van eenige heilige en vermaarde personen
wordt verhaald voor godsdienst en vaderland;
eindelijk de boeken buth, tobias, judith,
E8THEB en job, welke boeken de geschiedenis
der personen inhouden, wier namen ze dragen.

God deed de geschiedenis van Zijn volk op-
teekenen, ten einde de waarheden van den
godsdienst ongeschonden te bewaren en den
Joden de trouw te toonen, waarmee Hij van
Zijn kant het verbond onderhield. Nooit ontbrak
er iets aan Zijn\' beloften; overvloedige zege-
ningen, diepe rust en vrede waren \'t deel der
Joden, zoo zij van hunne zijde de voorwaarden
van \'t verdrag nakwamen, terwijl ze bij schen-
ding, de vreeselijkste straffen moesten ondergaan.

Het oud-Testament moest bovendien den
volken toonen, dat Gods voorzienigheid de
wereld bestuurt, dat Hij alleen de teugels van
\'t bewind aller koninkrijken in handen houdt,
en alles doet dienen tot de vervulling van zijn
barmhartig en liefdevol doel n. 1. de verlossing
van den mensch door zijn eenigen Zoon Jesus
Christus.

Daarom liet God al die gewichtige waarheden
opteekenen, opdat ze tot aan de voleinding der
eeuwen zouden bewaard blijven, de men-
schen zich er aan spiegelen en er uit zouden
leeren.

2. De onderrichtings boeken zijn � de psal-
men davids (150 in getal); het boek derspBEU-

KEN, CE ECCLESIASTES, HET HOOGLIED Tan SalonlOa,

het boek der wijsheid en de ecleciasticos.
God wilde niet alleen de voorwaarden vast-
s teil en van Zijn verbond met Isra�l, maar
ook het volk die voorwaarden helpen
vervullen, door hunne harten tot deugd
te vormen. Vandaar \'t bestaan der bovenge-
noemde boeken, vol van de wijste grondregels
en raadgevingen, zoodat de heidensche wetge-
vers en wijsgeeren, met Mozes, David, en
anderen vergeleken, verre op den achtergrond
staan, wijl dezen op goddelijke ingevingen en
gezag, genen op bloot menschelijke berekeningen
steunen.

3. Tot de peofetische boeken behooren:
de boeken isa�as, jeeemias, esechiel, daniel
alsmede de boeken der twaalf kleine profeten,
aldus genoemd, omdat ze �f minder schreven
dan eerstgenoemden, �f omdat minder werken
van hunne handen tot ons zijn gekomen. De
namen dezer profeten zijn: Oaee, Joel, Amoa,
Abdias, Jonas, Michdeas, Dahum, Babaouk,
Sophonias, Aggaeus, Sachar�as en Mulachias.

Door de waarheden , die dezen boeken bevat-
ten , wilde God Zijn volk te verstaan geven,
dat het verbond met hen aangegaan slechts

tijdelijk v>as, en de joden het oog moeaten
richten op een verhevener verbond, dat\'t oude
moest vervangen, te sluiten door Hem en met
Hem, dien de profeten voorzeiden , en geen
vertrouwen moesten hebben op schaduwen,
voorafbeeldingen en offerdieren, wijl dit alles
slechts diende om hen geschikt te maken , den
Verlosser bij Zijn\' komst te erkennen en op te
nemen. De profeten deden het ongenoegzame
van \'t Oud-Verbond en van hunne eigene
krachten duidelijk uitkomen, en wekten zoo- -
doende het hartelijk verlangen naar den Messias
op, en hielden de verwachting op Hem gaande.

Welke boeken behooren tot het N\'. Testament.\'

Het N. Testament bestaat uit: 1. (de vier
Evangeli�n, 2.) de Handelingen der Apostelen, 3)
de Brieven van den H. Paulus en eenige andere
Apostelen en 4) de geheime Openbaring van
den H. Joannes.

Van deze boeken zijn de Evangeli�n en de
Handelingen der Apostelen geschiedkundig, de
Brieven onderwijzend en de Openbaringen van
den H. Johannes prnjetisch of voorzeggend.

1. De vier evangeli�n. Evangelie beteekent

in onze taal: �boodschap". Wanneer een ter
dood veroordeelde gevangene eens een bericht
ontving van den volgenden inhoud: �De zoon
des Eoning9 komt weldra om u persoonlijk uit
uwe boeien te ontslaan; en vrijheid en leven
te schenken, dan ware dat voorzeker een blijde
tijding of bootschap voor den ongelukkige.
De Evangeli�n verkondigen ons echter een nog
veel verrassender en gelukkiger boodschap, de
boodschap n. 1. dat de Zoon van den Koning
der koningen, de Zoon Gods is mensen ge-
worden en onder ons heeft geleefd, en dat Hij,
na ons met zijn hemelschen Vader en ons heil
bekend te hebben gemaakt, ons door Zijn lijden
en dood uit Satans boeien verlost, den hemel
geopend en den weg er heen door woord en
voorbeeld heeft aangewezen.

De namen der Evangelisten, die ons Jesus\'
geboorte, leven, lijden, en sterven, verrijzenis
en hemelvaart opteekenden zijn: Matthaeus,
Ncircus, Lucas en Joannes.

2. De Handelingen der Apostelen. Het boek,
waarin de H. Lucas de Handelingen der Apos-
telen opteekende, meldt ons, wat door de
Apostelen, vooral door den H. Paulus , gedaan
is voor de Kerk Gods op aarde; hoe ze op
Jesus\' bevel uitgingen om Zijn\' leer te verkon-
digen en hen, die deze leer aannamen, door

\'tdoopsel in de Kerk opnamen, alsmede; hoe
Jesus\' Kerk zich allengs over de geheele aarde
uitbreiden.

3. De Brieven der Apostelen. In \'t geheel
schreven de Apostelen een-en-twintig brieven.
Veertien er van richtte de H. Paulus aan de
inwoners van verscheidene steden, aan verschil"
lende nati�n en volkeren. Van de zeven overige
schreef er de H. Petrus twee, de H. Jacobus
��n, de H. Joannes drie en de H. Thaddaeus
��n. Wijl deze brieven niet uitsluitend aan
bepaalde christelijke gemeente gericht zijn,
maar een algemeen karakter dragen, worden
ze ook wel katholieke of algemeene brieven,
genoemd.

De Apostelen ontvouwen, in dezen brieven,
den Christenen van dien en dezen tijd de leer
die zij van Jesus hadden ontvangen. Zij pasten
deze leer deehgewijze toe, naarmate de omstan-
digheden, plaatsen en personen zulks vorderden.
Het was eene terugwijzing op hun mondelinge
leer, waardoor de Christenen het geloof was
geworden.

4. De Apocalypsis of Openbaring van den
H. Joannes heeft een profetisch of voorzeggend
karakter. Zooals het oude Verbond een vol-
maakter voorbereidde, dat door de joodsche
wet werd aangekondigd en voorafgebeeld,

evenzoo moest het nieuw-Verbond, door Jesus
Christus gesloten, ons ten richtsnoer verstrekken
tot een nauwere vereeniging met God op de
wereld en in den hemel. Daarom koos God
den Profeet der nieuwe wet, Joannes uit, om
ons bekend te maken met het lot van Jesus\'
Kerk op aarde tot aan de voleinding der eeuwen
en dit niet alleen, maar ook om ons tevens te
wijzen op de onuitsprekelijke vreugde, welke hun
ten deel zal vallen, die met en in de Kerk lijden
en strijden, tot dat de volkomene overwinning op
den duivel, de wereld en \'t vleesch behaald is.

De ISijlM\'1 is eeu goddelijk boek.

Op zekeren tijd zond Keizer Constantijn,
een eigenhandigen brief aan den kluizenaar
Antonius. De leerlingen van den heilige ston-
den verwonderd dat een zoo machtig keizer
persoonlijk aan een armen kluizenaar schreef.
�Is dat zoo wonderbaar," zeide de heilige,
�dan moet het u nog veel meer verwonderen,
dat de almachtige God Zelf een\' brief aan ons
arme, zondige menschen heeft geschreven.
De Bijbel is die brief, door God aan ons
gericht." De martelaars gaven daarom liever hun

bloed en leven, dan dien brief te bespotten of
den inhoud te miskennen. Uit eerbied voor
dat geschrift, las de H. Carolus Baromacus
steeds geknield den Bijbel; uit eerbied hoort
de katholiek staande zijn inhoud voorlezen; dat
woord acht hij door God Zelf tot hem gespro-
ken, wijl \'t geen menschelijk; maar een godde-
lijk werk is.

De boeken immers, waaruit de Bijbel bestaat
zijn te zamen en afzonderlijk door God inge-
geven, niet slechts de voorzeggingen , die er in
voorkomen, maar ook de waarheden, welke de
Bchrijvers noch door \'t natuurlijke licht der
rede, noch door eenig menschelijk hulpmid-
del konden kennen. Door de Geest Gods
(aangespoord schreven zij, en de genade en bij-
stand Gods bestuurde hen in de keuze der
waarheden, die ze moesten opteekenen. Het was
de bijzondere bijstand des H. Geestes, die hen
tegen dwaling beschermde, zoowel in \'t optee-
kenen van feiten als in \'t omschrijven van ge-
loofs- en zedeleer.

�Is de echtheid des Bijbels zoo onbetwistbaar"?
hoor ik me vragen door een heden-daagschen
geleerde, Ja, een boek is echt, als het in der
daad van den schrijver afkomstig is, wiens
naam het draagt.

Twijfelt ge aan de echtheid der werken van

Hooft, Vondel en Cata? Ge zegt neen! Doch
hoe weet ge, dat die werken werkelijk zijn
geschreven door hen, wier namen ze dragen?
�Omdat van oudsher iedereen verzekert en nog
beweert, dat ze aan hen moeten toegeschreven
worden; de overlevering zegt het ons. Anders
te oordeelen, zou op zijn minst genomen,
dwaas zijn, niet waarP" Welnu, een getui-
genis duizendmaal sterker en zekerder door
hare oudheid, zegt ons, dat de boeken des
Bijbels geschreven zijn, door de mannen, die
als hunne schrijvers worden aangegeven.

Kent ge iemand, die zijn leven heeft gegeven,
of het zou willen geven, om de echtheid van
Vondels werken, enz. te bevestigen? Neen,
vriend! zulk een mensch kan men niet aan-
wijzen. Duizenden Joden en Christenen echter
hadden hun leven veil om de echtheid des Bijbels\'
staande te houden; duizenden zijn nog bereid
hun leven daartoe te geven. Zulke getuigen
verdienen waarlijk wel ons geheele vertrouwen.

Een andere getuigenis, die de echtheid des
Bijbels bevestigt en verzekert, steunt op het
gezag en de verklaring van twee groote volkeren
gedurende een\' tijdsverloop van 3500 jaren.
Is een dergelijke getuigenis niet voldoende om
\'t geloof van den Christen of van wien ook,
aan de echtheid \'des Bijbels te wettigen.

Maar wie bewijst mij, dat de oorspronkelijke,
echte, door Gods ingeving geschreven Bijbel,
zonder vermindering, bijvoeging of vervalsching,
tot ons is gekomen?" vraagt men verder. En
ik antwoord met een wedervraag: Hoe weet
ge, dat de werken van Virgilius, Plato, en
Caesar onvervalscht tot ons zijn gekomen P
�Wel, door \'t gezag der voortlevende overle-
vering, waardoor mij ook de schrijvers dier
werken bekend zijn", wordt er geantwoord."
Hoor nu mijn\' bewijsvoering. De geschiedenis
zegt ons, dat duizende Joden en Christenen
den marteldood stierven, om de waarheid der
H. Schrift te bevestigen. Wie liet zich het
leven benemen om te bevestigen, dat de wer-
ken van Virgilius en meer andere schrijvers
onvervalscht, zoo als ze door de schrijvers ge-
schreven zijn, tot ons zijn gekomen? Niemand!
Ik ga nog verder en zeg: de H. Schrift is niet
vervalscht om de eenvoudige reden, dat het
onmogelijk is. Bepalen we ons eerst bij de boe-
ken des ouden Testaments.

1. Voor de afscheiding der tien stammen,
I behoorende de vervalsching tot de onmogelijk-
heden. Zeg eens, hoe zou \'t iemand durven
bestaan, eigenmachtig onze grondwet te veran-
deren? En aangenomen, dat het gebeurde,
zou het dan geen protesten regenen ? Welnu,.

de jood achtte het Testament hooger, dan wij
onze grondwet; in elk huisgezin was het aan-
wezig en werd het dagelijks voorgelezen, terwijl
\'t oorspronkelijke geschrift in \'t Tabernakel
bewaard, op gezette feestdagen, door de pries-
ters aan het volk werd voorgelezen.

Veronderstel eene poging tot vervalsching,
duizenden stemmen zouden zich daartegen ver-
zet hebben, maar nergens vinden wij van zoo-
danige poging melding gemaakt.

Een oude overlevering zegt zelfs, dat de
letters waren geteld om vervalsching te voor-
komen.

2. Na de scheuring der tien stammen was
de vervalsching ook niet mogelijk. Wanneer
de twee stammen, die Davids huis getrouw
bleven, de boeken der wet vervalscht hadden,
welk een\' opschudding zou dat niet veroorzaakt
hebben bij de andere stammen, hunne doods-
vijanden; de geschiedenis meld er ook niets van.

Bovendien is het Pentatettchum der tien afge-
scheidene stammen in alles gelijk aan dat der
Joden.

3. Ook na de komst van den Messias was
de vervalsching onmogelijk; want van dit tijdstip
af, zijn de boeken des ouden-Testaments in han-
den van twee elkander vijandige volkeren,
joden en christenen.

Vervalschten de Joden, de Christenen zou-
den zich er tegen verzet hebben; hadden de
christenen eene vervalsching durven bestaan,
de Joden zouden deze verworpen hebben.
Tot verder bewijs dient nog, dat het oude
Testament, hetwelk de Joden nu nog in han-
den hebben, en het oud-Testament, dat reeds
250 jaren voor Christus te Alexandri� in de
boekenzaal werd geplaatst, volkomen overeen-
stemmen met dat der Christenen.

De vervalsching van het nieuwe Testament
is al evenmin mogelijk.

1. Onmogelijk v��r de afscheuring derGrie-
ken. Wie zal de mogelijkheid toegeven , dat
een boek kan vervalscht, verminkt of verdraait
worden, dat zich in duizenden handen bevindt,
zonder dat zulks bekend werd P De christenen
zouden er zich zeer tegen verzet hebben; want
op dit punt waren zij ten allen tijde en zijn ze
nog heden, zeer gevoelig. De H. Augus-
tinus verhaalt ons dienaangaande de volgende
gebeurtenis. Een Bisschop in Afrika verwis-
gelde in zijn predikatie een woord des evan-
gelies met een ander; dat hem meer geschikt
voorkwam. Terstond kwam \'t volk daartegen
op, hetgeen zoo hoog liep, dat hij het woord
moest terugnemen en het Bijbelwoord gebrui-
ken, wilde hij niet door zijn volk verlaten

worden. Daarbij zijn de afdruksels, die de
Oostersche Christenen bezitten, volmaakt gelijk
aan die, waarvan de Westersche Christenen
zich bedienen.

2. Ook na de scheuring der Grieken is ver-
valsching niet aan te nemen. Indien de Latijn-
sche Kerk het nieuw-Testament had willen
vervalsenen, hare doodsvijandin, de Grieksche
kerk, zoo twistziek, zoo boosaardig achter*
dochtig, zou zich tegen deze heiligschende
daad verzet hebben met al \'t geweld van haren
haat. Nooit heeft zij echter de minste beschul-
diging dieaangaande behoeven te doen. Het
nieuw-Testament, bij haar in gebruik, is in
alles volkomen gelijk aan dat der Latijnsche
Kerk.

Toen Luther den tekst uit den brief aan de
Romeinen �wij houden er voor, dat de mensch
gerechtvaardigd wordt door het geloof, ver-
valschte, door er \'t woordje �alleen" tusschen
te voegen, kwam de gehcele Kerk daar tegen
op en veroordeelde zijn\' godvergetene hande-
ling. Altijd hield de Kerk als trouwe moeder
de wacht over woord en zin van haar Bijbel-
schat om hem tegen vervalsching te vrijwaren.

Nadat het Concilie van Nicaea, in \'t jaar
325 de lijst der echte boeken des Bijbels had
opgemaakt, heeft zij hare waakzaamheid ver-

dubbeld, zoodat er geen vervalsching mogelijk
is, zooals we later zullen zien.

Nu wij in korte trekken den Bijbel en zijn
zakelijken inhoud hebben leeren kennen, kun-
nen we verder gaan en zien, hoe de katholieken
en protestanten de Bijbel beschouwen en ge-
bruiken.

Het beginsel van het katholiek geloof is:
iet onfeilbaar gezag der Kerk in geloofszaken; de
grondregel van de protestantsche godsdienst
is; het bijzonder onderzoek des Bijbels, zoodat zij
slechts gelooven, wat ze zelf door eigen onder-
zoek en uitlegging in den Bijbel kunnen
ontdekken, als dienstig voor hun heil.

In hoe verre het eerste en laatste beginsel
steek houdt, zal ons het volgende leeren.
Eenige uren aan oprecht onbevooroordeeld
en ernstig onderzoek gewijd, zullen het bewijs
leveren, dat het katholiek beginsel, het ware,
dat der protestanten valscb. en onhoudbaar is.

Wie behoort den Bijbel.

We leven thans in de goude eeuw, in de
eeuw, waarin industrie, nijverheid en weten-

schap een ongekende hoogte bereikt hebben,
waarvan men in vroegere eeuwen zelfs geen
denkbeeld had. Inderdaad, de kinderen dezer
wereld gaan vooruit in \'t aardsche en \'t ver-
gankelijke, maar op \'t gebied van den godsdienst
en der eenige belangens, heerscht er bijna
overal een\' grenzenlooze onwetendheid en on-
verschilligheid, waaruit als vanzelf de verre-
gaanste vooroordeelen van andersdenkenden
voortspruiten. Welke bespottelijke meeningen
en oordeelvellingen worden er door de prote»
stanten met betrekking tot der katholieken
godsdienst al niet opgediseht !

Vraag het den katholieken leek of priesters,
die zich in uitsluitend protestansche streken
bewegen en zij zullen u feiten van protestant»
sche onwetendheid verhalen omtrent dengods-
dienst der katholieken, die aan \'t ongeloofe-
lijke grenzen, zoodat ge u afvraagt: hoe is
zulks toch mogelijk in de eeuw van vooruitgang,
en scherpzinnig onderzoek?

Over geen punt echter koesteren ze zonder-
linger meeningen dan over den Bijbel en \'t ge-
bruik er van bij de katholieken. De meeste
protestanten weten zelfs niet, dat wij katho-
lieken den Bijbel bezitten. Die langer onder
en te midden van katholieken verkeeren, komen
eindelijk achter de waarheid, dat de leeraars

de zaak verdraaien, door te leeren: �de pro-
testantsche kerk is alleen in \'t bezit des Bijbels."
Geloof me , duizenden onder den arbeidersstand
is die waarheid niet bekend. Neem eens de
proef op de som en vraag een protestantschen
arbeider: �vrat dunkt u, zijn de katholieken
in \'t bezit des Bijbels of niet ?" Verwonderd
zal hij opzien en u wederkeerig vragen: �hoe
kunt ge dat nog vragen, \'t is immers algemeen
bekend, dat ze niet in \'t bezit daarvan zijn."

Doch niet slechts den middenstand, zelfs de
beschaafde stand deelt dikwijls die meening.
Tot bewijs diene het volgende voorval: Een
katholiek meisje te A. bij twee protestantsche
hoofdonderwijzeressen in dienst, kwam op ze-
keren dag uit de H. Mis, en verhaalde, op
de vraag, waarover gepredikt was, dat de pries-
ter \'t bestaan van \'t hoogheilig Altaar-S acra-
ment, duidelijk en klaar uit den Bijbel had
bewezen.

�Wat", riepen de geleerde Dames uit, �het
Sacrament des Altaars uit den Bijbel bewezen;
hebben de Katholieken dan den Bijbel ?!" �Wel
zeker", hernam het meisje, �weet je dat nog
niet?" �Neen, dat hoorden we nooit, en we
zullen .\'t ook niet gelooven, alvorens ons met
<sigen oogen daarvan overtuigd te hebben."

De dienstbode ging bij den Pastoor een exem-

plaar vragen en kwam terug met den door Lip-
man vertaalden Bijbel, en de vraag van den
Pastoor of hare huisoversten de Latijn sche en
Grieksche talen ook machtig waren, want
ook Bijbels, in deze talen geschreven, waren
in zijn bezit. Zoo iets is mogelijk 1875 jaren
na Christus\' geboorte, nadat het heldere (!)
licht der reformatie reeds 300 jaren de duistere
wereld heeft verlicht!

Die Dames waren zeker in staat netjes en
zuiver Fransch, Duitsch, Engelsch en weet ik
het, wat nog al meer te spreken; zij waren
misschien grondig bekend met Astronomie,
Botanie, Philosophie en meer hoogere vakken
der wetenschap, zij kenden veellicht Bilderdijk
c. s. op hun duimpje , terwijl de eenvoudigste
waarheid hun ontging. Welken dunk moeten
de kinderen, onder leiding van zoodanige mees-
teresscn, opvatten van hunne medechristenen.
Neen, \'t schijnt mij niet onmogelijk meer toe,
dat er zelfs protestanten uit den hoogeren
stand worden aangetroffen, die denken, dat
de katholieken geen christenen zijn, juist
wijl ze meenen, dat ze den Bijbel mis-
sen, volgens h�n, de eenige kenbron des
heils.

Als de waarheid, omtrent \'t bezit des Bijbels
nu al zoo miskend wordt, wat dan te zeggen

van de hoogere waarheden, die de katholieke
Kerk het geluk heeft te bezitten! Bedroevende
feiten van onwetenheid in katholieke gods-
dienst zaken zou ik, zelfs van predikanten,
kunnen aanhalen, doch \'t is hier de plaats niet.
In \'t voorbijgaan zij gezegd, dat ik onlangs de
bibliotheek van een predikant zag uitverkoo-
pen, waarin op de drie duizend nommers, geen
enkel werk voorkwam, handelende over, maar
bij honderdtallen, handelende tegen den katho-
lieken godsdienst. Hoe zouden de protestanten
ons dus kennen? Door schimpen en spotten
komt men niet tot de waarheid. Wel is het
den predikant en den meer beschaafde lieden
bekend, dat de katholieken Zerk in\'t bezit des
Bijbels is, maar bijna niemand hunner heeft
eenige kennis van hare leer en gebruiken, niet
dan oppervlakkig, en daaruit volgt van zelfs een
bespottelijke zijde. Dit wordt ons eerst recht
duidelijk als we veel met protestanten omgaan.
Niet het volk draagt de schuld dier verre
gaande onwetendheid, maar de leeraars, die
de go� gemeente zulke domheden op den mouw
spelden, en de katholieke Kerk als een\'veree-
niging van dompers en afgodendienaars te pronk
stellen, terwijl zij zich zelven uitgeven als de
bezitters van het zuivere, in zake des heils
alles afdoende Woord Gods.

Wij katholieken zijn eerlijker dan de prote-
stanten en loochenen niets van alles, wat zij
op godsdienstig gebied bezitten. Hun geheelen
geestelijken schat, Bijbel en Doopsel, erkennen
we volgaarne en bovendien al het goede, dat
we bij hen aantreffen; maar nimmer zullen we
toestaan, dat ze ons den kostbaren schat des
Bijbels ontfutselen, dien wij van \'t begin der
christelijke tijdrekening bezitten. Is dit waar
dan staat het ook vaBt, dat wij den Bijbel niet
van de protestanten ontvangen hebben en niet
konden ontvangen, omdat wij lang v��r hen
bestonden en dus ook vroeger dan zij in \'t bezit
des Bijbel waren, hetgeen ik nader zal bewijzen.

1. De Katholieke Kerk is onder dan het
Protestantisme.

Voor dat het protestantisme het levenslicht
aanschouwde, was de katholieke kerk reeds
lang in wezen, want ze reikt tot aan Christus
tijden. Niemand toch betwijfelt het, dat onze
godsdienst feitelijk bestaat; met eigen oogen kan
men zich er van overtuigen. In alle we-
relddeelen, in alle landen, overal telt ze

hare kinderen, die door een\' »\'*� en uil-
toendigen band tot een wondervolle eenheid
verbonden zijn, en met den Paus aan \'t hoofd,
de Kerk uitmaken. Dat die Kerk haar\' oor-
sprong aan Jesus Christus zelven ontleent en
dus reeds in de eerste eeuw onzer tijdrekening
moet bestaan hebben, bewijzen zelfs alle chris-
telijke sekten, welke in den loop der tijden,
den moederschoot verlieten, om een geloofs»
zaakje op eigen hand te beginnen. Zoo als
afgevallen en droog hout op een dorre heide
ten bewijze dient, dat zich in de nabijheid een
groenen boom bevindt of bevonden heeft, zoo
ook geven de genoemde sekten een doorslaand
bewijs voor \'t bestaan der katholieke Kerk,
van de vroegste tijden af. Van wie immers
hebben zich de grieksche en russische schis-
matieke kerken losgescheurd? Vraag het aan
de geschiedenis en zij zal u zeggen: van de
roomsen katholieke Kerk. Tegen wie ver-
zetten zich Luther, Calvijn en consorten P Was
het niet tegen de katholieke Kerk. Deze,
hunno moeder, wilden ze omverhalen, zooals
Luther op den kanzel uitschreeuwde en in ge-
schriften en bladen alom verkondigde; zij be-
stond dus toen feitelijk Tegen zeepbellen gaat
men zoo dolzinnig niet te werk, ze zijn niet
te vreezen, maar spatten van zelfs wel uit een»

Welken strijd voerden de Monophijsiten, Nes-
torianen, Arianen en alle overige eekten der
eersten eeuwen? Het antwoord hierop, is een
openbaar geheim: strijd tegen de roomsch
katholieke Eerk.

Uit het voorgaande besluiten wij: de Eerk
en met haar de katholieke godsdienst, strekt
zich uit tot de eerste tijden, tot Christus Zei ven ,
daar men zich toch niet kan loscheuren van
noch verzetten tegen iets, wat niet bestaat.

Laten wij de zaak van een andere zijde be-
schouwen, en toelichten door de vergelijking
der Eerk met een\'tooren, wiens spits het Paus-
dom is. Van Christus tijden af, was die spits
altijd in wezen, want van onze tegenwoordigen
Paus, klimt men, als langs een ladder, onafge-
broken tot den eerste paus, den H. Petrus op,
tot wien Christus eens sprak: �Gij zijt Petrus
en op deze steenrots zal Ik mijne Kerk bouwen, en de
poorten der hel tullen haar niet overweldigen" (Matth.
16, 18.) en: �weid mijne lammeren, weid mijne schapen."
(Joan. 21,16�17.) Die ladder bestaat van den fl.
Petrus af, tot aan Pius IX uit 259 sporten. Is er nu
altijd een Opperherder, een opperhoofd geweest,
dan ook heeft er sedert dien tijd een\' kudde, heb-
ben er onderdanen bestaan. Hier, ik weet het
wel, geraken de protestanten geheel in vuur;
en leggen een bundel aan- en opmerkingen

tegen liet Primaat van Petrus en zijn opvolgers
aan mijn\' voeten. Stilzwijgend echter, het
onderwerp eischt het, moet ik die bemerkingen
voorbijgaan, maar rotsvast is en blijft toch de
gevolgtrekking, uit die onafgebrokene opvol-
ging der roomsche Bisschoppen gemaakt, dat de
katholieke Kerk, sedert Christus\'tijden, feitelijk
bestaat. Dit is dus een uitgemaakte zaak, maar
dan besluit ik daaruit ook verder.

Wij bestonden reeds lang toen de naam der pro-
testanten nog verre te zoeken vaas. Dit zou niet
zoo zijn, als zij konden bewijzen, dat ook
hnnne godsdienst van Christus\' tijden af dagtee-
kent; in dit geval zouden we even oud zijn. De
protestanten, moeten dat bewijs zeer zeker altijd
schuldig blijven. Konden ze gedane zaken doen
keeren, en de geschiedenis omverhalen en tot
het niet terug voeren, dan zouden tevens dag en
datum van \'t ontstaan hunner religie en de
namen harer stichters verdwijnen; maar dat is
hun niet gegeven. Welnu, zij (de geschiedenis;
heeft geboekt, dat Jesus v��r meer dan 1800
jaar leefde en dat de protestantsche godsdienst
nog niet den ouderdom van 500 jaar bereikt
heeft. Het zal hun toch niet invallen te bewe-
ren, dat Luther, Calvijn en andere zoogenaamde
reformatoren, leerlingen van Christus zijn ge-
weest ? Hoe zullen ze dan bewijzen kunnen , dat

hunne godsdienst zich uitstrekt tot aan Christus\'
tijden, en zij dus even oud ziju als wijp

�Draaf niet zoo onbeteugeld door, zonder
ons goed begrepen te hebben," voert mij hier
een protestant tegemoet: �Luther, Calvijn, enz.
zijn niet de stichters van onzen godsdienst, maar
Christus Zelf heeft haar gegrondvest.� Hoe!
erkent ge Luther c. s., uwe geestelijke vaders,
niet meer; verloochent ge den grooten man
Gods?! Is hij niet do grondlegger uwer re-
ligieP! .... Maar, wie dan?.....

�Hij is de groote reformator of verbeteraar
van den godsdienst," aldus gaat hij voort.
Ah, zoo! Hij is verbeteraar!!

Maar zeg mij toch in \'s hemels naam, welken
godsdienst heeft hij verbeterd; de door Jesus
gestichte?! Het ligt toch niet in uw plan,
dat te willen bewijzen: Luther de Kerk van
Jesus verbeterd P Luther P!

Menschen zullen zich toch niet verstouten ,
datgene te verbeteren, wat God Zelf insteldeP
Dat zou nietB meer en niets minder zijn dan
Luther boven Christus plaatsen, \'t Zou zijn,
een\' vergoding van den mensch Luther! Kn
hoe komt hij nu onder de goden terecht?! Is
daar zijn\' plaats? De geschiedenis is daar, om
u \'t antwoord op die vragen te geven, en wel,
niet in zijn belang.

Zij zal u zeggen: �Luther had moeten be-
ginnen met zichzelven te verbeteren, en te
recht; want de liefde begint met zichzelve.

�Waar dwaalt ge heen?" Valt men mij in

de rede �de verbetering door mij bedoeld,

verstaat ge niet, of ge wilt ze niet begrijpen,

dewijl ze u te zeer in \'t hart grijpt. Luther

en de zijnen, hebben de godsdienst die toen-

maals bestond, verbeterd en gezuiverd van

den duisternis en dwaling; gij waart verdwaald en

Luther heeft de Kerk weer op \'t rechte pad

gebracht, ziedaar de zaak." Ik weet wel, dat

onze waarde medechristenen met deze stelling,

al onze tegenwerpingen als met ��n slag, den

kop meenen te verpletteren; dat gaat evenwel

niet. Wat zegt ge wel van de volgende histo-

rie. Zeker huisheer ontbood een schrijnwerker

om zijne meubels wat op te poetsen en eenige

kleinigheden te herstellen, wijl ze bestoven en

eenigszins beschadigd waren; de vorm en de stof

waren overigens nog zeer goed. Tijdens de

afwezigheid des eigenaars komt meestcr-schijn-

werker, mooi dronken aanstommelen om \'t hem

opgedragen werk te verrichten. Waggelend

treedt hij binnen, beschouwt eerst de tafel en

meent, door de nevelen van zijn dronkemans

verstand misleid, dat ze bij gemis van een

poot niet meer staan kan. Zonder verder te

redeneeren slaat hij haar stuk en werpt de
splinters het venster uit. Vervolgens neemt
hij de stoelen, de commode en de kleerkast
in oogenschouw en beweert bij kris en kras,
dat de kleine stofdeeltjes, daarop vastgehecht,
niets dan wormsteken zijn, en daarom ondergaat
alles \'t zelfde lot als de tafel; tot stukken en
brokken verbrijzeld, komen ze op straat terecht.
Daarna richt hij zijn verwarde blikken naar de
wand, en spiegels, schilderijen, beeltenissen,
alles grijnst hem als spoken en zwarte gedaanten
aan. �Tie akelige dingen ontsieren een fatsoen-
lijk huis, daarom weg ermee, het venster
uit," zoo spreekt hij, en klets! daar liggen
ze van den wand op straat. Eindelijk staat de
poetser en verbeteraar alleen, om de ru�nen,
en niet de herstelde en verfraaide meubels te
aanschouwen, tot ergenis van eigenaar en van
allen, die het spectakel aanschouwden. Op
dezelfde wijze en niet minder dol ging Luther
te werk.

V��r hem bestond het H. Misoffer. De refor-
mator heeft het dood eenvoudig afgeschaft. De
H. Biecht en de overige Sacramenten door Luther
zelven zoo dikwijls bediend, waar heeft hij ze
gelatenP Wel, hij kon het best zonder deze
af. �Altaar, Biechtstoelen, Communiebanken,
kerkelijke plechtigheden, alles de kerkvensters

uit; werp ze met beelden en schilderijen op
��n hoop, stook er een vreugde vuurtje van,
onder \'t wangeluid der pijpen, van vernielde
orgels," zoo klonk zijn onfeilbare machtspreuk
en hij liet niets anders over, dan vier naakte
muren met den Bijbel in \'t midden. En zoo\'n
dollemans werk durft men verbeteren noemen!?
Wat zoudt ge zeggen van een ambachtsman,
die een huis moest opknappen en het daaren*
tegen tot den grond toe afbreekt? Hetzelfde
heeft Luther trachten te doen, met dit onder-
scheid, dat niemand hem de opdracht tot repa-
ratie of reformatie had gegeven, veel minder
God. Een zoodanige begripsverwarring laten
we ons niet welgevallen. Zoo lang God ons \'t
verstand laat behouden, zullen we de afschaf�
fing van \'t goede en noodzakelijke nooit verbete-
ring noemen.

Helaas! wat een averechtsche meening van
de protestanten, dat Luther, de ten zijne tijden
reeds bestaande katholieke Kerk zou verbe-
terd hebben! Ik zeg: een van beiden iswaar-
heid, of de Kerk en de Katholieke godsdienst
is door Christus gesticht, of niet.

1. Is Christus haar stichter, hoe kan zij dan in
duisternis en dwaling vervallen? Dit willen bewij-
zen is Christus tot leugenaar en bedrieger verla*
gen � vergeef me � is zijne wijsheid en almacht

te kort doen en in zekeren zin ontkennen.
Dat sommige leeken en priesters in dien tijd
(of later) niet naar de voorschriften van den
godsdienst leefden en anderen tot ergenis ver-
strekten, treft den godsdienst toch niet; hare
leer en beginselen blijven ondanks die erger-
nissen vaststaan. Duidelijk blijkt dat immers
uit het meineedig gedrag van Luther zelf, en
van zoovele anderen. Zij verlieten een Eerk,
die klaar en duidelijk, zonder verschooning hun
gedrag veroordeelde, en fabriceerden een andere,
wier grondstellingen met hun gedrag overeen
kwamen, om, daarop steunend, zich in dwaling
en duisternis alles vrij te mogen veroorloven,
wnt hunne bedorven harten wenschten. Maar
de Kerk liet zich niet besmetten, zij bleef de
zuivere Bruid van hare stichter en de afval
van eenige harer kinderen deerde haar\' waar-
heid niet. Of is misschien ook tot Luther gezegd:
�die u hoort, hoort Mij?" Was hij of een hunner
in staat, de plaats in te nemen van hen, tot
wie gezegd is: �Ik zal met u zijn, tot het eind»
der tijden f" Wat onnoozele aanmatiging !
Christus\' werk te willen verbeteren en dat nog
wel door een Luther, de meester in \'t af-
breken,

8. Is zij niet door Christus gesticht, dan vraag
ik u, van waar komt zij, en wie is zij dan?

Om op deze alles afdoende vraag te antwoor»
den, gebruiken de grootste lui der prote-
stansche partij, den Bchitterensten onzin, en
zeggen: �Zeer zeker stamt de katholieken
godsdienst van Christus en de Apostelen af,
en een geruimen tijd bleef zij ook in dien zui-
veren toestand, door Christus haar geschonken
bestaan, doch later verviel zij in dwaling: Het
ware geloof bleef echter onvervalscht in de
harten van eenigen voortleven, die zichzelven
als zoodanig niet kenden en niet gekend wer-
den , maar alleen God bekend waren, en dit,
wonderbaar bewaarde geloof, hebben de refor-
matoren weer algemeen geldend gemaakt."
Maar, zegt mij, als die geloofsdragers zich-
zelven niet kenden en door niemand gekend
werden, hoe heeft Luther en de zijnen die lie-
den dan toch gevonden? Heeft eene buiten-
gewone ster hem, evenals de drie Koningen,
aangekondigd, dat er zulke geheime geloofs»
dragers bestonden, en den weg naar die wonder*
menschen getoond P

Hoor eens. In de legenden der riddertijden
lezen wij, dat sommige ridders, alvorens den
strijd te beginnen, een tooverkap over \'t hoofd
wierpen, waardoor ze, naar hunne meening,
onzichtbaar werden, en er dan maar onversaagd
op in hakten. �Dat zijn vertelzeltjes," hoor

ik hier de protestanten zeggen, �van de kinder-
kamer." Het is zoo, maar zulke ongeloofelijke
sprookjes en fabeltjes, sleept gij er ook bij de
haren bij, om uw bestaan van Christus\' tijden
af te bewijzen en zoo uwen Bijbel te redden.
Na alles vruchteloos beproefd te hebben, werpen
ze eensklaps fluks de tooverkap der onzicht-
baarheid over \'t hoofd, en schelden er dan maar
dapper op los, tegen de katholieken Kerk en
den godsdienst. V��r Luther zouden er prote»
stunten verborgen onder de katholieken geleefd
hebben en dat nog wel gedurende 1000 jaren;,
\'t is om te lachen! Het is te kolosale nonsens,
dan dat ze wederlegging zouden verdienen.
Z�� brengt men zichzelven in \'t nauw, wanneer
men \'t onmogelijke bewijzen wil. Dat er v��r
Luther wel menschen van zijn gehalte hebben
bestaan, neem ik gaaf aan, maar deze waren
evenmin lichtdragers en geloofsfakkel als hij
zelf er een was; ze hadden er niets van weg,
wijl het artikel �zedeleer" bij hen niet voor-
handen was, en dat wordt toch vereischt om
geloof en licht te verspreiden, met gewenscht
gevolg.

Uit het voorgaand blijkt dus duidelijk, dat
de katholieke Kerk aan Christus haar\' oorsprong
ontleent en door Hem is gesticht, terwijl de
protestantsche eeredienst, eerst sedert de vijf�

tiende eeuw het levensbeginsel van haar\' vader
Luther ontving. De Katholieken bestonden
dus v��r de protestanten en waren bijgevolg
ook v��r hen in \'t bezit des Bijbels.

Hoe zjjn de protestanten aan den
Bijbel gekomen.\'

Niet langer, dan sedert den tijd van hun ont-
staan, bezitten de protestanten den Bijbel; dit
is ontegensprekelijk en behoeft dus geen bewijs.
De vijftiende eeuw aanschouwde hunne geboorte,
bijgevolg kunnen ze ook niet vroeger in \'t bezit
des Bijbels geweest zijn. Honderden vanjaren
waren wij reeds v��r ben in zijn bezit, van uit
onze wieg. De oude handschriften, de vertalin-
gen der eerste eeuwen en de vulgaat, alsmede
de aanhalingen uit de H. Schrift waarmede de
werken der Kerkvaders gevuld zijn, strekken
hier als doorslaande bewijzen. Voorts de oude
Liturgien der H. Mis en de gebeden der
brevier.

Deze waarheid is daghelder, zoodat het over-
bodig is, nog meer woorden daarover te ver-
spillen. De Bijbel was dus altijd in de katho-
lieke Kerk aanwezig; en wijl zij langen tijd
voor \'t protestantisme bestond, is het onmoge-
!ijk, dat ze hem van de protestanten ontving.

Van^ wie hebben de protestanten hem echter
ontvangen? Laten we eens zien. Hebben ze
hem op een\' bijzondere wijze ontvangen, dan
moeten ze dit kunnen bewijzen, en kunnen ze
dit niet, dan houd ik vol, dat ze den Bijbel
bij \'t verlaten van \'t moederhuis hebben meega*
nomen. En wat is er nu van de zaak: bedoeld
bewijs heeft nooit iemand kunnen leveren, dus
het bestaat niet. Ik moet erkennen, dat het
onpleizierig is te moeten erkennen: �wij bezitten
\'t zuivere Woord Gods door tusschenkomst onzer
verzaakte moeder, de katholieke Kerk; maar
\'t is nu eenmaal niet anders. Te zeggen: �wij
hebben den Bijbel van den grooten reformator,"
geeft op zijn minst genomen te kennen, dat
men zijn eigen bestaan niet begrijpt. Immers,
wat deed Luther anders dan den katholieken
Bijbel in \'t Duitsch vertalen en de 25 reeds
bestaande vertalingen, met ��n vermeerderen,
terwijl hij er op den koop toe, zeer gevat,
eenige tekstverdraai�ngen inlapte. Hij vertaalde
nog meer andere werken, doch dat doet hier
niets ter zake. De vraag is: hoe komen de
protestanten aan den Bijbel P De meesten hun-
ner weten niet beter dan van Luther, doch
een boek, dat vertaald wordt, moet toch te
voren in een anderen taal bestaan hebben.
Hoe kwam Luther dan in \'t bezit er van, om

hem te hunnen vertalen? Dat God hem onmid-
delijk van uit den hemel een exemplaar heeft
toegezonden, zullen toch de protestanten, met
Luther aan \'t hoofd, Diet durven beweren. En
ook niet, door een engel want met de engelen
des lichts had Luther geen vertrouweiijken om-
gang; wel klaagt hij zeer lastig gevallen te
worden door een ander soort geesten, hetgeen
zoo ver liep, dat hij ze den inktpot Dawierp.

Om er toch een mouw aan te passen, beant-
woorden de protestanten mijne vraag aldus:
Luther heeft den Bijbel met stof bedekt onder
een toonbank vandaan gehaald en ontrukte
hem door vertaling en verspreiding aan duis-
ternis en vergetelheid."

Victorie, we zijn er; hoe gelukkig toch, datLnt-
her den Bijbel daar vond, anders hadden de pro-
testanten zonder Bijbel en zonder geloof
gezeten en waren gevolgelijk niet in de wereld ge-
komen, om haar te verlichten. Ziedaar nu de oude
machtspreuk, om een zeker heilig ontzag, voor den
geheimzinnigen oorsprong des Bijbels gaande te
houden en tevens de bekentenis te ontgaan , dat
hij een erfstuk der katholieke Kerk is, terwijl
men insgelijks de meening in de harten
der partij-genooten gaande houdt, dat Luther
\'t eerst den Bijbel verspreid heeft. Het zijn
wonderbare menschen, die protestanten!

Moeten ze bewijzen , dat hun\' eeredienst zijn
oorsprong aan Christus ontleent, dan verschui-
lenze zich 1500 jaren lang in den duisteren hoek
der onzichtbare Kerk; moeten ze het besvijs
leveren, hoe ze aan den Bijbel komen, dan
laten ze hem van onder een toonbank te voor-
schijn komen. Luther zelf, heeft inderdaad
meer gevoel voor eerlijkheid dan zijne kinde-
ren, hij leg ten minste nog de ronde getuigenis
af, van wien hij den Bijbel ontvangen heeft,
als hij zegt: �Wij bekennen , dat in \'t pausdom
de oprechte H. Schrift bestaat. Wij moeten
toegeven, wat waar is; in het pausdom bestaat
de ware H. Schrift, het ware Altaarsacrament
en predik-ambt, de waarachtige sleutel tot
de vergiffenis der zonden, de oprechte kate-
chismus. Wij moeten toegeven, dat wij den Bijbel
van hem genomen hebben; wat wisten wij anders
daarvan P"

Dit zijn Luthers eigen woorden. Welke leu-
gens worden al niet opgedischt door leeraars
en predikanten om die woorden en de waarheid
te bewimpelen, in eigenbelang te verdraaien,
en de go� gemeente zand in de oogen te strooien.
Schande over hen, zoo dat uit onwetendheid
geschiedt, de grootste verachting; als boosheid of
kwade trouw de drijfveer hunner handelin-
gen zij.

Hiermede is het onderzoek naar de herkomst
des Bijbels afgeloopen en, zoo als we gezien
hebben, niet in \'t voordeel der protestantsche
Kerk uitgevallen. Om nu �n het verstand �n
\'t geheugen tegemoet te komen, zal ik nog in
\'t kort mijne bewijsvoering herhalen: Vele pro-
testanten houden zich overtuigd, dat de katho-
lieken geen Bijbel bezitten; maar dat is onwaar,
zij zijn de bezitters der H. Schrift, het is een
klein stuk gemeenschappelijke grond waarop
beiden staan: in dit opzicht trekken ze ��ne
lijn. Hebben de katholieken den Bijbel van
de protestanten, of dezen hem van genen ont-
vangeu P Het eerste is onmogelijk, want de
katholieken bestonden reeds honderden jaren
voor de protestanten en waren dus ook v��r
hen in \'t bezit er van. De protestanten hebben
de H. Schrift uit de K. Kerk meegenomen; dat
ze den Bijbel op een andere wijze ontvingen,
kunnen ze niet bewijzen. Luther zelf legt de
getuigenis af: de Bijbel is een oorspronkelijk
eigendom der katholieke Kerk, wij hebben
hem van haar.

De Bpel is zonder \'t leergezag der Kerk
niet bestaanbaar als geloofsbron.

De Kerk moet bepalen, welke waarheden
moeten geloofd worden, daar we slechts
door haar onfeilbaar kunnen weten, wat
God geopenbaard heeft; want door de
katholieke Kerk zijn we in \'t bezit de Bijbels
(en der overlevering) en zij alleen is in staat
ons den waren zin der H Schrift en der erf-
leer te verklaren, dewijl zij de �zuil en de grond-
slag der waarheid is." (1 Tim. 3, 15.) Zij alleen
is onfeilbaar.

Wanneer ik iets geloof, moet ik het ontwijfel-
baar voor waar houden en er moet in mij geen
zweem van twijfel blijven bestaan. Zal ik nu
een geloofspunt vast gelooven, dan moet ik
geheel zeker, onfeilbaar zeker zijn, dat het door
God geopenbaard is.

Immers, zoo ik denk: �\'t is wellicht niet door
God geopenbaard," hoe kan ik het dan ontwij-
felbaar voor waar houden? Hoe kan ik b. v.
onfeilbaar weten, dat de waarheid: in het
H. Altaar-sacrament is Christus werkelijk en we-
zenlijk tegenwoordig, door God geopenbaard is P
Dat kan ik dan, als ik zeker weet:

a. De H. Schrift (en overlevering) bevatten
de openbaring Gods.

b. De E. Schrift, in mijn bezit, is de echte,
door Goda ingeving geschreven.

e. De waarheid: In \'t H. Sacrament is het
waarachtig lichaam van Christus tegenwoordig,
staat in de H. Schrift, of wel: de woorden van
Christus, �Dit is mijn Lichaam," moeten in
dien zin verstaan worden.

Dit alles weet de katholiek ontwijfelbaar
zeker. Laten wij eens nagaan. Ik zeg:

a De katholieke Eerk ontving van de Apos-
telen de H. Schrift (en de overlevering) en van
haar weet de katholiek, dat de Bijbel, Gods
geopenbaarde waarheden inhoud.

De protestant gelooft, in \'t H. Sacrament
des Altaars is slechts brood tegenwoordig ,
dat ons aan \'t lichaam van Christus herrinnert.
Hij zegt: hetgeen in de II. Schrift staat,
�Dit is mijn lichaam", wil zeggen: �dit
beteekent Mijn lichaam". Maar ik vraag
het u; Vanwaar weet gij, dat de H. Schrift
Gods woord isP Dat de boeken der H.
Schrift, zooals de Evangeli�n van Mattheus
Marcus, Lucas en Joannes Gods woord bevat-
ten F In de H. Schrift staat het niet; zooals
ik reeds vroeger deed opmerken. Wie zegt
het u? Luther en zijn\' opvolgersP Maar, heb-
ben zij \'t wel onfeilbaar zeker geweten? Zoo
ja, dan zou het door de katholieke Kerk zijn.

b. De katholieken Kerk weet, dat de H.
Schrift die wij bezitten, juist dezelfde is als
die, welke de Apostelen geschreven hebben.
De Kerk was van den beginne af in \'t bezit er
van en weet dus of ze thans nog dezelfde is.
Moest de Hijbel herdrukt worden, dan waakte
zij met moederlijke zorgvuldigheid, dat er niets
bij of afgedaan werd en Btond niet toe, dat hij
in \'t licht verscheen, voor en aleer hij met de
echte oude uitgave vergeleken, en er mee
in overeenstemming bevonden werd. Aan hei-
denen werd hij niet toevertrouwd uit vrees
voor vervalsching. Hierin volgt ze de Joden
na, die, zooals men zegt, �om de vervalsching
der boeken van Mozes te voorkomen � de
letters geteld hadden.

Van wien weet gij protestanten, datdeH. Schrift,
waarin ge boven aangehaalde woorden leert een
onvervaluchte Bijbel is, dezelfde, die de Apostelen
geschreven en ons overgeleverd hebben? De
H. Schriften, (het papier) waarop de Apostelen
de waarheden neerschreven zijn reeds honderde
jaren verloren. Kunt ge onfeilbaar zeker er van
zijn, dat sedert dien tijd niets in de H. Schrift
is veranderd, verdraaid of verduisterd; dat. er
geen valsche zaken in zijn gedrukt of geschreven P
Wie heeft bij de duizende herdrukken in de
verschillende talen het toezicht? De gouverne-

meuten; want daarom wordt uw Bijbel, ook Staten-
bijbel genoemd. Ie dat gezag nu bevoegt over
Gods Woord oordeel te vellen? Ge moet
des te meer acht geven, wijl \'t zeker is, dat
in den Bijbel, u door Luther en anderen over-
geleverd, valsche zaken staan, die in den waren
Bijbol niet te vinden zijn, b. v. dat het geloof
�alleen" zalig maakt.

c. De katholieken Kerk leert haren kinderen
de woorden van Christus: �Dit is Mijn Lichaam,"
moeten zoo verstaan worden, dat in\'t H. 8acra-
ment het waarachtige en wezenlijke onverdeelde
lichaam van Christus tegenwoordig is. Zoo
toch heeft het de Goddelijke Heiland aan zijn
Apostelen verklaard, z�� hebben \'t alle rechtge-
loovige Kerkleerraars, Bisschoppen, priesters en
leeken geloofd. Hoe de schrift moest verstaan
worden leerde de Kerk van de Apostelen (bijge-
staan door den H. Geest), en daarom kan zij
\'t ons ook ontwijfelbaar zeker zeggen.

Aangenomen, dat gij, Christelijke medebroe-
ders, weet, dat uwe H. Schrift goed en waar zij,
weet ge dan onfeilbaar zeker, dat de woorden
van Christus: �Dit is Mijn lichaam," ver-
staan moeten worden, �dit beteekent Mijn
lichaam," of. �dit heet Mijn lichaam P" terwijl
andere protestanten, ook weer andere verklaringen
zijn toegedaan, en hierin zoo verschillen, dat

men alleen 200 verklaringen dezer woorden kan
aanwijzen. Wie geeft u de verzekering dat uwe
verklaring de echte, die der overigen valsch zijnP
Zoolang ge dit niet zeker weet, hoe kunt ge
\'t dan gelooven, d. i. onfeilbaar voor waar
houden ?

Om alle dwaze gevolgstrekkingen in \'t kort
op te noemen, die als van zelf uit \'t beginsel:
�De Bijbel vrij onderzocht is de eenige leefregel
des geloofs voor een ieder," voortvloeien, vraag
ik den protestanten:

1. Hoe weet ge onfeilbaar zeker, zonder
uw\' toevlucht tot de katholieke overlevering
te nemen, dat het boek, door u als Bijbel
gestempeld, de ware Bijbel en geheel den Bijbel
is? Gij, die in geloofszaken niets dan den Bijbel
aanneemt toon ons, door den Bijbel wat den
Bijbel uitmaakt; geef ons de teksten, die
de wezenlijke zekerheid van des Bijbels
bestaan bewijzen.

Om met zekerheid en ontwijfelbaar op den
Bijbel � als Gods woord bevattende � te
kunnen steunen, moet men kunnen zeggen:
ik weet door een onfeilbaar gezag dat het boek,
dat ik als Gods woord aanmerk, waarachtig
Zijn Woord is. Het gezag, steunende op de
geschiedenis en de overeenstemming der hand-
schriften, enz., is geen onfeilbaar goddelijk

gezag. Het bestaan der H. Schriften kan een
protestant dus onmogelijk met onfeilbare ze-
kerheid weten, evenmin de hoeveelheid der
boeken, waaruit ze bestaat.

Alleen de katholiek kan zeggen: door de
monumenten des christendoms weet ik niet
alleen, dat de IL Schrift bestaat, maar ik
geloof ook met goddelijk geloof, dat ze bestaat
voorgelicht door \'t gezag der Kerk , die door
de goddelijke openbaring, dat bestaan bevestigt.
�De eerste en voornaamste oorzaak, waarom,
wij iedere geloofswaarheid aannemen, is Gods
Woord, de goddelijke openbaring; de reden,
die ons in den regel aanspoort, om een geloofs»
waarheid, als door God geopenbaard, aan te
nemen, is de voorstelling der Kerk om te ge-
looven, wijl zij door God is aangesteld als de
verklaarster van Zijn Woord."
\' 2. Hoe weet ge onfeilbaar zeker welk deel
des Bijbels, welke boeken, welke kapitels ge-
schreven zijn door deze of gene schrijvers , ge-
schreven op ingeving des H. Geestesp \'t Is u
bekend, dat er in de eerste eeuwen des Chris-
tendoms valsche Evangeli�n en Epistels in om-
loop waren; ge weet ook dat de H. Schriften
door afvallingen zijn vervalscht, maar hoe kunt
ge nu onfeilbaar zeker weten of den gehee-
len Bijbel of een gedeelte des Bijbels het

Woords Gods, dan wel dat eens bedriegers is?

3. Vanwaar weet ge onfeilbaar , dat het vers
hetwelk gij leeat, goed is , en de zin waar en
in overeenstemming, met den aangegeven tekst.

Omtrent geen dezer punten kunt ge zeker
zijn, noch over \'t bestaan, noch over de verkla*
ring, noch over den zin des Bijbels en uw ge-
loof berust derhalve niet op goddelijk, maar
geheel op menschelijk gezag, ge bezit bijgevolg
geen geloof.

Waarlijk, de protestant is een reiziger in een
vreemd land. Hij is wel in \'t bezit van een\'
kaart, doch er is slechts een gedeelte van den
weg, dien hij afteleggen heelt, op aangewezen en
nog wel onduidelijk.

Hij weet niet of de kaart echt is en heeft
niemand , bij wien hij raad kan inwinnen. Overal
grijnzen hem afgronden tegen; kruiswegen zet*
ten hem in angst en vertwijfeling en altijd
vraagt hij zich af: Zou ik wel op den rechten
weg zijnP Hij ziet wel reizigers den goeden
weg inslaan, doch hij volgt zo niet, \'t zij, dat
hij niet durft of ze niet vertrouwt. Ja, \'t is
wel ellendig zoo te moeten ronddolen, zoo te
moeten leven. De katholiek daarentegen treedt
rustig voorwaarts aan de hand der Kerk; zij
"wijst hem den rechten weg, waarschuwt tegen
afgronden en is zijn handwijzer op de kruis*

wegen des levens, wijl zij \'t voor vast houdt.
dat alles wat ze leert Gods Woord is, terwijl
de protestant, die \'t gezag der Kerk verwerpt,
noodzakelijk in ontelbare dwalingen moet
vervallen.

De Bijbel is zonder \'t gezag der Kerk een\'
bron van verwarring.

�De H. Schrift is een diepe, niet gemakkelijk
te onderzoeken bron. Velen hebben zich te
diep naar beneden gewaagd en zijn jammerlijk
verdronken," zegt de H. Joan Damasoenus.
Inderdaad, velen hebben dat waagstuk met den
dood der ziel moeten bekoopen, wijl ze on-
geroepen een hunne krachten te boven gaand
werk ondernamen. De diepte van die bron
te peilen en haren inhoud na te gaan, is alleen
aan de Kerk overgelaten. Men kan immers
geen wetboek veronderstellen zonder een recht»
matigen rechter om \'t in moeilijke gevallen te
verklaren; want het boek zelf kan niet spreken
en \'t zou een onverdragelijke waanwijsheid zijn
te zeggen: �We behoeven geen\'rechters, geen
deskundigen, we hebben \'t wetboek zelven in
handen. Bij alle mogelijke rechtstwisten slaan
we \'t slechts open om te zien, wie recht of on-

recht heeft." Vandaar, dat God ook een onbe-
driegelijk lcer- en rechterambt als noodzakelijk
zijnde, moest instellen, want anders zou de H.
Schrift slechts dienen om de twisten, in plaats
van te beslechten, te vermeerderen, zooals we
dat in \'t protestantisme duidelijk zien. De ka-
tholieke Kerk, die onder ons midden bestaat,
heeft alleen aanspraak op dien reehtstitel en
oefende \'t ook van den beginne af uit Zij
alleen mag optreden en zeggen: �Ik ben de
onfeilbare leermeesteres, daar liggen mijn\' geloofs.
brieven, door de Apostelen ondertcekend en
met het bloed der martelaren bezegeld. Ik alleen
besta van der Apostelen en van Christus\' tijden
af; ik en ik alleen heb de waarheid uit de bron
der eeuwige waarheid gedronken en \'t bevel
ontvangen, die waarheid te leeren" De Bijbel
en de Concili�n, de vaders en de geschiedenis;
alles, vereenigt zich, om voor dit hoogste gezag
getuigenis afteleggen. Dat dit zoo is, bewijst Jesus
zelf door de woorden: �Die u hoort, hoort Mij";
�Ik zal u den H. Geest zenden, enz"; �gaat
en onderwijst alle volkeren"; �Zoo als Mij de
Vader gezonden heeft, zoo ook zend Ik u,"
d. i. om te leeren, te besturen en genademid-
delen uit te deelen.

De protestanten ontzeggen rondweg de Kerk
alle gezag, en steunende op hun beginsel: �de

Bijbel is de eenige bron dea geloofs", redeneeren
ze door en beweren: �ieder, die dus den Bijbel
leest, na di verlichting des ff. Oeesles (e hebben in-
geroepen, vindt daarin zijn heil; de katholieke
Kerk legt de menschelijke vrijheid aan banden;
wij houden vast aan\'t vrije onderzoek."� Waar
blijven dan de Domin�sP

Christus zond den H. Geest alleen aan zijn\'
Kerk en beloofde bij haar alleen te zullen blijven
om haar tot aan de voleinding der eeuwen tegen
dwaling te behoeden. Ue H. Geest zelf blijft
als Leeraar in de Kerk vo~>r alle tijden en geleid
haar in alle waarheden, opdat de ware leer der
Apostelen en de juiste uitlegging hunner gesehrif-
ten voor altijd bewaard blijven. �Ik ken me zelf ge-
noegzaam, om den Bijbel te verklaren," zegt de
protestant. Maar zou hij niet weten, wat de H. Pe-
trus heeft gezegd: �Veel staat er in, dat moeielijk
te begrijpen is, dat ongeleerde en lichtzinnige
menschen tot hun eigen ongeluk misbrui-
ken" (II Petr. 3 :16.)

En nu zal iemand, die somtijds nauwelijks lezen
kan, dat goddelijk boek verklaren.\'t Ergste van
alles is, dat hij de gedachten en opwellingen,
die onder \'t lezen ontstaan, als onfeilbaar aan-
neemt. Geen Domino, geen geloofsbroeder,
al had hij ook kennelijk den H. Geest ontvan-
gen, is in staat zijn opgevatte meening omver

te stooten; zijn\' verklaring kan niet falen, ia
onfeilbaar. Welke ongelukkige gevolgen hieruit
als vanzelf voortspruiten, blijkt uit de volgende
feiten, die ik bij Mebler las. Iemand had een jas
gestolen. Voor den rechter verklaarde hij daar-
toe door een bovennatuurlijke ingeving te zijn
gedreven, wijl er geschreven stond: �de een
moet den last des anderen dragen". Een ander
sloeg zijn kinderlooze vrouw met een bijl dood,
en rechtvaardigde zich door te zeegen: �ieder
boom, die geen goede viuchten voortbrengt,
moet afgekapt worden." Een godslasteraar
ontkende de onsterfelijkheid der ziel, op grond
der schriftuurplaats: �de ondergang der men-
schen en dieren is gelijk, en de mensch heeft
bij \'t dier niets voor. (Ecc. 3.) Weder een ander
bewees, dat de dieren zalig zouden worden, uit
den tekst: �menschen en dieren, o Heer, zult
Gij redden (Ps. 35).

Toen schrijver dezes eens welstandshalve
een man wilde troosten, wiens vrouw zich
verdronken had, kreeg hij ten antwoord:
�Och ja, \'t was zoo\'n brave ziel, dat ze zich ver-
dronk, om ontbonden te worden en met Chris-
tus te zijn" Lezen we soms niet in Couran»
ten en Dagbladen de treurigste feiten van
handen afkappen, oogen uitrukken enz. om-
dat er staat geschreven: �als uw\' hand u

ergert, kap ze af; als uw oog u ergert ruk
het uit?"

�Dat is overdrijven," zegt me hier een pro-
testant. Toegestaan, maar zou dat plaats hebben,
als de protestanten de verklaring bij de Kerk gin-
gen vragen. Het woord des H. Petrus is op hen
van toepassing; �ze verdraaien de H. Schrift
tot hun eigen ongeluk;" �de getuigenis van de
Schrift gebruiken ze niet om te leeren, maar
om zich te bedriegen." (Thomas van Aquin)

Geeft de H. Geest ieder protestant, die er
om vraagt, den zin der Schriftuur te kennen,
dan ook moeten ze noodzakelijk in de verklaring
overeen stemmen; want er is maar ��n Geest
der waarheid. Die alle waarheid leert. Ze
wijken echter in de voornaamste punten van
elkander af en verklaren de Schrift op de meest
tegenstrijdige wijzen. Vanwaar anders komen
de dwaalleeren, als dat men de H. Schrift, op
zichzelven goed en waar, niet verstaat." ^H. Aug.)
Inderdaad, hoe dolzinniger en goddeloozer de
dwalingen waren; des te meer beriepen zich
de predikers op den Bijbel, zoodat de H. Hila-
rius met grond zeidc: �Er zijn geene dwaal-
leeraars, of ze beweren dat huune dwalingen
op den Bijbel berusten !" Tot staving van dit
gezegde diene \'t volgende: De Socinianen be-
roepen zich op den Bijbel; de Gereformeerden

eveneens; de Lutheranen, Weder-doopers, Cal-
vinisten, Kwakers, Menonieten en hoe de hon-
derde sekten verder mogen heeten, (men treft
er dikwijls 10�20 in kleine plaatsen) allen beroe-
pen zich op de Schrift, als toesteen van hun
gevoelen en geloof. Wie der partijen zal het
nu uitmaken, wie \'t ware in den Bijbel gevon-
den heeft, de beste meening iB toegedaan ? De
Bijbel? Maar daarop beroepen zich allen! Ik
moet in dit geval naar een scheidsrechter om-
zien, nolens, volens; maar dan ook een hooger
gezag erkennen. Hoe is \'t nu mogelijk den
Bijbel als eenige kenbron des geloofs te ver-
klaren, waarin ieder persoonlijk zijn heil kan zoe-
ken en vinden, als men, om tot bevrediging der
Btijdende partijen te komen , die zich allen op
den Bijbel beroepen, een hooger gezag en scheids-
rechter moet erkennen ?

�Dat gezag en die rechterlijke uitspraak is \'t
juist wat we verwerpen," zeggen de protestanten.
Maar zegt mij dan, wie wierp zich als bevoegd
rechter op, toen de scheiding en uiteenspat\'
ting van t protestantisme in zoovele takken
plaats vond ? Allen halen den Bijbel aan en
bewijzen daaruit, dat ieder voor zich het ware
bezit. Er moet toch iemand of iets geweest
zijn, waardoor de verschillende partijen ofsek-
ten de verzekering ontvingen, dat hunne, inden.

Bijbel gevonden meening de echte, die der
tegenpartij de valache was. Wie besliste
b. v. de opvatting des Bijbels tusschen
Zwinglianen en Calvinisten? De protestant
antwoord: �Elke protestantsche sekte volgt
de leerstellingen haars stichters. Juist. De
Lutheranen , Zwinglianen en Calvinisten beroe-
pen zich tot staving en bevestiging van een
dogma (geloofswaarheid) op de Schriftuur.
Wie zal nu beslissen? Zoo even hebt ge gezegd:
�De stichters der sekten," dus Luther, Zwingli
C\'alvijn. Aan de beslissing der partijhoofden
is de uitlegging des Bijbels overgelaten, der-
halve staan zij boven de schrift zelve? Doch
zegt me: wat is dat voor een geloofsbron , wier
laatste beslissing is overgelaten aan \'t mensche-
lijk gezag, menschelijk verstand, ja, aan den
stichter eener heillooze sekte zelf; aan men-
schen, die de moederkerk verlieten of uit hare
gemeenschap werden gestooten, niet uit gods-
dienstzin, maar om geheel andere beweeg-
redenen, ten einde voor eigen rekening een
zaakje te beginnen Denken we maar eens
aan .\'...; doch neen, ik wil niet hatelijk wor-
den. Terecht riep Werenfels uit:

.Dit is het boek, waarin elk zijn geloofsleer zoekt,
�Eu elk al naar hij meent, zijn geloofsleer vindt geboekt."

De H. Schrift heeft in zekeren zin veel over-
eenkomst met een Apotheek, waarin allerlei heil
aanbrengende middelen worden gevonden om
de verlorene gezondheid terug te krijgen, de
zwakken te versterken, en de gezonden in hun
toestand te bevestigen. Echter worden er ook
middelen in aangetroffen, die, onvoorzichtig en
in te groote hoeveelheid toegediend, schadelijk,
ja zelfs doodelijk kunnen werken. Daarom moet
men den geneesheer raadplegen, wien do wer-
kingen der middelen bekend zijn, de juiste ver-
menging en de hoeveelheden aangeeft, in over-
stemming met de natuur der pati�nten.

Bij de katholieken bekleedt de Kerk de plaats
des geneesheer». Zij behoeven geen onznligen
strijd te strijden, want ontstaat er twist over
godsdienst of Bijbelzin, dan gaan ze bij de
onfeilbare Kerk de oplossing en beslissing vragen,
de Kerk, waarvan Jesuszeide: �fJteu hoo^rt, hoort
Mij". De katholiek houdt zich overtuigd, dat
hare leer en verklaring in dezen tijd nog juist
dezelfde zijn, als v��r 18\'^!0 jaren, en ook niet
anders zijn kunnen, wel zij hem, die \'t durft
wagen, een andere,dan doorhaargeleerdegeloofs-
of zedeleer te prediken of aantekleven, terstond
uit hare gemeenschap verwijdert, om, door de
verwijdering dier schadelijke bestanddeelen, hare
getrouwe kinderen voor besmetting te vrijwaren»



		BIJBEL, OVERLEVERING EN GEZAG. A > N KATHOLIEK PROTESTANTSCH ADRES, DOOB .4. It. Ml I\'S KR,

		\'

		li PFlrQliJb < «oi\'il^oUt-u i-i I.



		**m&s®h-**

		UTRECHT, DEKKER & VAN DE VEOT. 1 S 7 (i.


		vat bj r BIJBEL, OVERLEVERING EN GEZAG.

		zkatie�oliieik:

		PRO�ESTANTSCH ADRES.

		A. B. LEYSER, i. k. pa. Kerkelijk Gocdgekeard, B1BL. CONV. WIJ C H E N S V TEBCHT, DEKKER & VAN DE VEGT. 18 7 6.



		IMPRIMATUR.

		J. H. WKNSING, Emer.Prof. Libr. Cent. ULTRAJ. 1 Marlii 1876,



		VOORWOORD.

		Ik weet wel, de onbarmhartige kritiek zegt, dat er weinige hoeken zijn, welke de namen der Schrij- vers mogen dragen, daar er geen enkel boek bestaat, hetwelk het werk van ��n\' mensch is. Maar het is mij ook duidelijk, dat een schilder die zijn verf- stoffen, of een bouwmeester die zijn bouwstoffen koopt, niet ophoudt schilder of bouwmeester te zijn. Zuivere wijn, wordt door versnijding, somtijds smake- lijker. Waar is de vader, die zijn kind ruw terug stiet, als het spartelend en zuchtend pogingen in \'t werk stelde om langs zijn knie�n of sloelsport zijn schou- ders te beklimmen? Welnu, ik erken het gaarne, ook ik heb de schouders van anderen beklommen, om door hunne hulp, een steentje aan \'t geestelijk gebouw mijner katholieke en protestantsche broeders bij te dragen. De gerinqste vrucht, zal daarom voor mij reeds groot loon zijn, hetwelk ik ook alleen door dezen arbeid gezocht h�b. God zegene mijne pogingen l



		I.

		Wat is de l�ijbel.\' Het geloof is een\' deugd, waardoor wij on- feilbaar voor waar houden, alles, wat God geopenbaard beeft, en ons door zijn\' Kerk te gelooven voorsteld. Ik zeg: bet geloof is een deugd; want die bet geloof bezit, denkt niet nu en dan slechts en erkent wat God geopen- baard heeft, maar is altijd daartoe bereid en geneigd, zoo dikwijls hem iets, door God geopen- baard, te gelooven wordt voorgesteld. De wijze, waarop God ons vele dingen open- baarde, is zeer verschillend. Door de schoone inrichting van al \'t geschapene, geeft Hij ons te kennen, hoe groot en schoon , hoe wijs en goed Hij is. "Wordt nu alleen deze openbaring bedoeld, als er sprake is van alles te gelooven, wat God geopenbaard heeft P Neen, dat is slechts de natuurlijke openbaring, wier kennis tot ons heil niet toereikend is. God gaf ons ook een bovennatuurlijke openbaring, d. i., Hij leerde



		11

		De waarheden, aan de Patriarchen of Aarts- vaders geopenbaard, werden tot aan Mozes* tijd, dus gedurende 2400 jaren, mondeling overgeleverd. Mozes begon met ze gedeeltelijk op te teekenen, zoo ook de profeten, terwijl de Apostelen ons voor een Hein gedeelte Jesus woorden en daden in schrift hebben nagelaten. De verzameling nu dier geschriften bijeenge- nomen noemen we de H. Schrift of den Bijbel.

		Hoe wordt de H. Schrift ingedeeld 1 In twee deelen , de boeken des ouden en des nieuwen-Testaments; tot elk deel behooren weder verschillende, onder Gods ingeving geschreven boeken of onderdeden. Het eerste deel omvat de boeken des ouden-Verbonds, welk verbond of welke overeenkomst steunde op Gods beloften aan de Aartsvaders, aan Mozes en Abraham gedaan, dat uit het Joodsche volk de Messias zou geboren worden, dat Hij hen naar \'t beloofde land voeren en met tijde- lijke goederen zou zegenen. Van hunne zijde moesten de Joden, voor dat alles, God plechtig belooven, Hem alleen te zullen aanbidden en dienen en Zijne geboden na leven. Het was een verdrag of verbond, dat eenerzijds de be~



		19

		evenzoo moest het nieuw-Verbond, door Jesus Christus gesloten, ons ten richtsnoer verstrekken tot een nauwere vereeniging met God op de wereld en in den hemel. Daarom koos God den Profeet der nieuwe wet, Joannes uit, om ons bekend te maken met het lot van Jesus\' Kerk op aarde tot aan de voleinding der eeuwen en dit niet alleen, maar ook om ons tevens te wijzen op de onuitsprekelijke vreugde, welke hun ten deel zal vallen, die met en in de Kerk lijden en strijden, tot dat de volkomene overwinning op den duivel, de wereld en \'t vleesch behaald is.

		De ISijlM\'1 is eeu goddelijk boek. Op zekeren tijd zond Keizer Constantijn, een eigenhandigen brief aan den kluizenaar Antonius. De leerlingen van den heilige ston- den verwonderd dat een zoo machtig keizer persoonlijk aan een armen kluizenaar schreef. �Is dat zoo wonderbaar," zeide de heilige, �dan moet het u nog veel meer verwonderen, dat de almachtige God Zelf een\' brief aan ons arme, zondige menschen heeft geschreven. De Bijbel is die brief, door God aan ons gericht." De martelaars gaven daarom liever hun 2*



		�22

		Maar wie bewijst mij, dat de oorspronkelijke, echte, door Gods ingeving geschreven Bijbel, zonder vermindering, bijvoeging of vervalsching, tot ons is gekomen?" vraagt men verder. En ik antwoord met een wedervraag: Hoe weet ge, dat de werken van Virgilius, Plato, en Caesar onvervalscht tot ons zijn gekomen P �Wel, door \'t gezag der voortlevende overle- vering, waardoor mij ook de schrijvers dier werken bekend zijn", wordt er geantwoord." Hoor nu mijn\' bewijsvoering. De geschiedenis zegt ons, dat duizende Joden en Christenen den marteldood stierven, om de waarheid der H. Schrift te bevestigen. Wie liet zich het leven benemen om te bevestigen, dat de wer- ken van Virgilius en meer andere schrijvers onvervalscht, zoo als ze door de schrijvers ge- schreven zijn, tot ons zijn gekomen? Niemand! Ik ga nog verder en zeg: de H. Schrift is niet vervalscht om de eenvoudige reden, dat het onmogelijk is. Bepalen we ons eerst bij de boe- ken des ouden Testaments. 1. Voor de afscheiding der tien stammen, I behoorende de vervalsching tot de onmogelijk- heden. Zeg eens, hoe zou \'t iemand durven bestaan, eigenmachtig onze grondwet te veran- deren? En aangenomen, dat het gebeurde, zou het dan geen protesten regenen ? Welnu,.



		20

		dubbeld, zoodat er geen vervalsching mogelijk is, zooals we later zullen zien. Nu wij in korte trekken den Bijbel en zijn zakelijken inhoud hebben leeren kennen, kun- nen we verder gaan en zien, hoe de katholieken en protestanten de Bijbel beschouwen en ge- bruiken. Het beginsel van het katholiek geloof is: iet onfeilbaar gezag der Kerk in geloofszaken; de grondregel van de protestantsche godsdienst is; het bijzonder onderzoek des Bijbels, zoodat zij slechts gelooven, wat ze zelf door eigen onder- zoek en uitlegging in den Bijbel kunnen ontdekken, als dienstig voor hun heil. In hoe verre het eerste en laatste beginsel steek houdt, zal ons het volgende leeren. Eenige uren aan oprecht onbevooroordeeld en ernstig onderzoek gewijd, zullen het bewijs leveren, dat het katholiek beginsel, het ware, dat der protestanten valscb. en onhoudbaar is.

		Wie behoort den Bijbel. We leven thans in de goude eeuw, in de eeuw, waarin industrie, nijverheid en weten-



		2;. plaar vragen en kwam terug met den door Lip- man vertaalden Bijbel, en de vraag van den Pastoor of hare huisoversten de Latijn sche en Grieksche talen ook machtig waren, want ook Bijbels, in deze talen geschreven, waren in zijn bezit. Zoo iets is mogelijk 1875 jaren na Christus\' geboorte, nadat het heldere (!) licht der reformatie reeds 300 jaren de duistere wereld heeft verlicht! Die Dames waren zeker in staat netjes en zuiver Fransch, Duitsch, Engelsch en weet ik het, wat nog al meer te spreken; zij waren misschien grondig bekend met Astronomie, Botanie, Philosophie en meer hoogere vakken der wetenschap, zij kenden veellicht Bilderdijk c. s. op hun duimpje , terwijl de eenvoudigste waarheid hun ontging. Welken dunk moeten de kinderen, onder leiding van zoodanige mees- teresscn, opvatten van hunne medechristenen. Neen, \'t schijnt mij niet onmogelijk meer toe, dat er zelfs protestanten uit den hoogeren stand worden aangetroffen, die denken, dat de katholieken geen christenen zijn, juist wijl ze meenen, dat ze den Bijbel mis- sen, volgens h�n, de eenige kenbron des heils. Als de waarheid, omtrent \'t bezit des Bijbels nu al zoo miskend wordt, wat dan te zeggen



		38 uit; werp ze met beelden en schilderijen op ��n hoop, stook er een vreugde vuurtje van, onder \'t wangeluid der pijpen, van vernielde orgels," zoo klonk zijn onfeilbare machtspreuk en hij liet niets anders over, dan vier naakte muren met den Bijbel in \'t midden. En zoo\'n dollemans werk durft men verbeteren noemen!? Wat zoudt ge zeggen van een ambachtsman, die een huis moest opknappen en het daaren* tegen tot den grond toe afbreekt? Hetzelfde heeft Luther trachten te doen, met dit onder- scheid, dat niemand hem de opdracht tot repa- ratie of reformatie had gegeven, veel minder God. Een zoodanige begripsverwarring laten we ons niet welgevallen. Zoo lang God ons \'t verstand laat behouden, zullen we de afschaf� fing van \'t goede en noodzakelijke nooit verbete- ring noemen. Helaas! wat een averechtsche meening van de protestanten, dat Luther, de ten zijne tijden reeds bestaande katholieke Kerk zou verbe- terd hebben! Ik zeg: een van beiden iswaar- heid, of de Kerk en de Katholieke godsdienst is door Christus gesticht, of niet. 1. Is Christus haar stichter, hoe kan zij dan in duisternis en dwaling vervallen? Dit willen bewij- zen is Christus tot leugenaar en bedrieger verla* gen � vergeef me � is zijne wijsheid en almacht



		4.J b. De katholieken Kerk weet, dat de H. Schrift die wij bezitten, juist dezelfde is als die, welke de Apostelen geschreven hebben. De Kerk was van den beginne af in \'t bezit er van en weet dus of ze thans nog dezelfde is. Moest de Hijbel herdrukt worden, dan waakte zij met moederlijke zorgvuldigheid, dat er niets bij of afgedaan werd en Btond niet toe, dat hij in \'t licht verscheen, voor en aleer hij met de echte oude uitgave vergeleken, en er mee in overeenstemming bevonden werd. Aan hei- denen werd hij niet toevertrouwd uit vrees voor vervalsching. Hierin volgt ze de Joden na, die, zooals men zegt, �om de vervalsching der boeken van Mozes te voorkomen � de letters geteld hadden. Van wien weet gij protestanten, datdeH. Schrift, waarin ge boven aangehaalde woorden leert een onvervaluchte Bijbel is, dezelfde, die de Apostelen geschreven en ons overgeleverd hebben? De H. Schriften, (het papier) waarop de Apostelen de waarheden neerschreven zijn reeds honderde jaren verloren. Kunt ge onfeilbaar zeker er van zijn, dat sedert dien tijd niets in de H. Schrift is veranderd, verdraaid of verduisterd; dat. er geen valsche zaken in zijn gedrukt of geschreven P Wie heeft bij de duizende herdrukken in de verschillende talen het toezicht? De gouverne- 4



		⁵t5)
		rwi i



		�58

		ergert, kap ze af; als uw oog u ergert ruk het uit?" �Dat is overdrijven," zegt me hier een pro- testant. Toegestaan, maar zou dat plaats hebben, als de protestanten de verklaring bij de Kerk gin- gen vragen. Het woord des H. Petrus is op hen van toepassing; �ze verdraaien de H. Schrift tot hun eigen ongeluk;" �de getuigenis van de Schrift gebruiken ze niet om te leeren, maar om zich te bedriegen." (Thomas van Aquin) Geeft de H. Geest ieder protestant, die er om vraagt, den zin der Schriftuur te kennen, dan ook moeten ze noodzakelijk in de verklaring overeen stemmen; want er is maar ��n Geest der waarheid. Die alle waarheid leert. Ze wijken echter in de voornaamste punten van elkander af en verklaren de Schrift op de meest tegenstrijdige wijzen. Vanwaar anders komen de dwaalleeren, als dat men de H. Schrift, op zichzelven goed en waar, niet verstaat." ^H. Aug.) Inderdaad, hoe dolzinniger en goddeloozer de dwalingen waren; des te meer beriepen zich de predikers op den Bijbel, zoodat de H. Hila- rius met grond zeidc: �Er zijn geene dwaal- leeraars, of ze beweren dat huune dwalingen op den Bijbel berusten !" Tot staving van dit gezegde diene \'t volgende: De Socinianen be- roepen zich op den Bijbel; de Gereformeerden



		62

		Wat is \'t gevolg der protestantsche Bijbel- rerspreiding onder de Katholieken? De protestant zegt, slechts dat te gelooven, wat hij zelf, door eigen onderzoek in den Bijbel kan ontdekken. De Bijbel als eenige regel des geloofs, is een\' grondstelling, die door Marti- nus Luther \'t eerst werd vooropgezet. �Wat bekommer ik mij," zegt Luther, �om zeshonderd Augustinussen of Hieronymussen"? Met den Bijbel in de hand kunnen we de Vaders, de Apostelen, ja zelfs de Kerk voor onze recht- bank dagen." Volgens hunne meening moet de Bijbel voor ieder een borstwering zijn tegen alle kwaad, en de bron waaruit men inwendige kracht, troost, sterkte en licht kan putten, \'tig daarom ook verklaarbaar, waarom zij alles in \'t werk stellen en opofieren, om ieder hunner in \'t bezit des Bijbels te stellen. Vandaar dat on- gehoorde sommen gelds door de Bijbelgenoot- schappen besteed worden, ten einde exemplaren der H. Schrift bij honderdduizendtallen door agenten en colporteurs onder \'t volk te versprei- den. Inderdaad , men moet het erkennen, de aftrek is verbazend. Het kleinste plaats je noch gehuchtje word door die lieden voorbijgegaan en met bewonderenswaardigen takt weten ze de Bijbels aan den man te brengen. Of ze gelezen



		03

		en tot heilige doeleinden worden gebruikt, daar bemoeien ze zich niet me�, dat is de zaak van den vrijen mensch. Dat de protestanten mecnen: niemand kan zonder Bijbel zalig worden en zij diensvolgens allee in \'t werk stellen de hunnen van een Bijbel te voorzien, wie zou daar iets tegen hebben. Maar interessant en potsierlijk tevens is \'t om te zien, welke moeite hunne agenten zich ge- troosten om ook de katholieken er eentje in de handen te spelen, ja des noods present te geven, in de hoop deze van hunne dwaling te genezen, en door den Bijbel voor den hemel te winnen. Wat kinderlijke eenvoud! Nooit is \'t immers gebeurd, dat een katholiek alleen door \'t lezen van den Bijbel tot het protestantisme is o ver- gegaan. Neen, om zoo iets uittewerken moeten en worden er ook andere middelen gebezigd, en zij, die dan overgaan, kunnen in den regel niet als winst voor \' t protestantisme, noch als verlies voor de Kerk worden aangemerkt; \'t gaat meest altijd om den broode, geenzins uit overtuiging, en veeltijds hebben ze reeds door een bandeloos leven de brug tot het pro- testantisme gereed gemaakt. � De katholiek kan den Bijbel gerust geheel doorlezen van \'t begin tot \'t einde en zal dan, al bezit hij ook de kennis er toe, geen enkelen tekst ontmoeten



		64

		die tegen de leer zijner Kerkaandruischt, maar in- tegendeel, op elke bladzijde het waarmerk van zijn geloof ontmoeten. Bovendien zijn de beginselen en de gebruiken der Kerk den daHdkatholiek al te zeer door merg en been gedrongen, te gelijk met de overtuiging dat het hemelrijk ge- weld lijdt, en versterving en zelfverloochening vordert, dan dat de protestant vertrouwen kan, hem door \'t geschenk eens Bijbels voor zijne sekte te zullen winnen, te meer wijl deze hem eiken zon- en feestdag van den kanzel wordt voorgelezen en verklaard. Deze waarheid is vele protestanten ook zeer goed bekend en van daar, dat zij, om de moeielijk- heden te overwinnen hulptroepen organiseeren, die \'t terrein verkennen en de Bijbelgenootschap- pen in hun ondankbaren arbeid moeten terzijde staan. Deze hulptroepen moeten den katholieken een goeden dunk van \'t protestantisme inpompen en langs omwegen en ter sluiks de katholieken grondbeginselen en gebruiken ondermijnen door ze als belachelijk, onzedelijk en afgodisch voor te stellen. Die noodzakelijke diensten � om ten minste nog eeniiie hoop op welslagen te heb- ben � bewijzen de Traktaatjes, die in den vorm van verhalen of samenspraken hun godsdienstige meeningen en opvattingen omtrent het alleen rechtvaardigend, geloof en de werkingen, des zui-



		65

		vere woord Gods, diefsgewijze bij \'t volk moeten binnen smokkelen. In die blaadjes, worden niet zelden verdichte historietjes van klooster, paters, nonnen en priesterschandalen aangetrof- fen, en dat alles geschiedt ter eere Gods en tot heil der zielen!! Nu, als men liegen wil,moet men \'t ook goed doen. Calvijn zegt het immers zelf: �liegt zooveel ge kunt, er blijft altijd iets van hangen." Ja, er blijft altijd iets kwaads van hangen, al zou \'t ook maar alleen dienen om de parlijgencolen, in hun haat en afgekeerd- heid tegen alles wat katholiek is te versterken. Bij duizendtallen worden die godsdienstige Bchirnp* of schandblaadjes de wereld ingezou* den, en voor de noodige uitdeeling de uiterste zorg gedragen. Geen land, ja, geen stad van eenige beteekenis, of men vindt er ��n of meer fabrieken werkzaam, met de vervaardiging van die prullen. In streken, waar de bevolking vermengd uit katholieken en protestanten bestaat, slagen ze dikwijls den katholieken buurman, onder voor- geven van iets interessants of uit pure hartelijk» heid (hatelijkheid), een dusdanig traktaatje in de handen te spelen. Gewoonlijk zijn do onderwij- zers in die streken, ook zeer mild met die prulletjes op de scholen uit te deolen, meerendeels natuur- lijk, aan protestansche kinderen, waarmede de 5



		GO

		katholieke dagelijks omgaan. De eereten too- nen ze aan de laatsten, waardoor de nieuwsgie* righeid, en niet zeldzaam de jalouzie wordt opgewekt, en \'t traktaatje gaat uit de handen der protestantsche, in die der katholiekekinde* ren over, om ten laatste bij de katholieke ouders aan te landen. Onze openbare scholen worden hier natuurlijk niet bedoeld, daarop mag niets ran dien aard geschieden. (P) Op uitsluitend katholieke plaatsen, haalt deze wijze van doen volstrekt niets uit, daar moet men het sluwer aanleggen. Danrom worden gladde kerels, door een zoo- genaamde evangelist afgericht en laat men hun de taak als agenten instudeeren. De katholie» ken zijn, volgens hunne zienswijze, in den regel aartsdom en bijgeloovig ook. Op die domheid en bijgeloovigheid moeten de agenten speculee- ren, er partij van trekken, en daarom overal vrome en lang uitgestreken gezichten zetten en ook bijzonder veel van en over den Heere spreken! Zijn ze eindelijk kant en klaar en voor de taak opgewassen, dan worden ze bepakt met de keur van die dingetjes, terwijl hun de volgende vaderlijke wenken mede op reis wor- den gegeven. Zegt niet, wie ge zijt, noch wie u heeft gezonden; werkt bij vooikeur op\'t land; laat op Btoombcoten, in diligences of in spoor-



		07

		wagens onopgemerkt eenige traktaatjes liggen, of werpt ze in volkrijke buurten daar buiten, als \'t niemand opmerkt; kunt ge er eenigen onder of aan den voet van een kruis moffelen, des nachts op een kerkhof sluipen en u daar van uwen dierbaren last ontdoen, opperbest! Doet toch uw best en weldra zal van \'t afgodisch Eome niets anders dan de naam overblijven; \'t heil der wereld hangt af, van uw noeste vlijt en werkzaamheid. Geld zal u opuw\'apo- stolische reis, niet ontbreken, .schrijft slechts. Ziedaar! die mannen op weg, gepakt en gezakt en voorzien van in- en uitwendige waren, bezield met een ijver als of hun het bevel gold : �gaat en onderwijst alle volkeren.\'\' Ze gaan en kee- ren na eenigen tijd weder met de overtuiging, dat ze den voorraad, van en over de hand hebben geslagen; ze zijn de schotschriftjes kwijt en heb- ben dus goede zaken gemaakt. Ja, want de katholieken, dom en bijgeloovig als ze zijn, vonden die blaadjes aan den weg, bij en onder de kruisen, en meenden in hunne domheid, dat ze van den hemel gevallen, of door een engel daar waren neergelegd. Die ze op de kerkhoven opraapten, waren daar, vol- gens hun bijgeloovige meening, door de arme zielen des vagevuurs stilletjes bezorgd, ter betero onderrichting in den geloove ! en hongerend en 6*



		63

		dorstend naar de gerechtigheid, verslonden zij, in hun bijgeloof, de zalvende waarheden in die traktaatjes neergelegd. Met schrik en verbazing zagen ze, dat de in- houd geheel anders luidde dan de geestelijken ze leeren, en daarom namen ze bij honderden dadelijk afscheid van de katholieke Kerk. � Och ja, \'t is gedaan met Home. Petrus\' rots, door de traktaatjes ondermijnd, zinkt in een en de Roomsche willekeur wordt voor goed aan de deur gezet, om plaats te maken voor \'t zui- vere, reine, ongeschonden protestantsche trak. taatjes � en Bijbelwoord. Zeker, protestansche broeders, gaat voort, volgens een vast systeem, door onderlinge samenwerking van Bijbel en traktaatjes, de katholieken in uwe richting te bewerkeu en eenmaal zult ge \'t genoegen sma> ken, de domheid en bijgeloovigheid van \'t Ka- tholicisme, in protestansche scherpzinnigheid en rechtgcloovigheid, te herscheppen. De ver- moedelijke uitslag, zal ruimschoots uw moeiten en kosten dekken! Doch laat ik ernstig zijn, hoewel de wijze van bovenstaande proselietenmakerij geen ernst, maar bespotting, ja zelfs verachting, ook van welden- kende protestanten verdient, en de vraag be- antwoorden: welk gevolg heeft uw Bijbel en traktaatjesverspreiding, tot op dit uur onder de



		69

		katholieken gehad P Dat ge uwe agenten een goede broodwinning bezorgt, vruchteloos enorme sommen aan drukloon en papier uitgeeft en velen katholieken \'t noodige papier levert, om centen in te pakken en de pijp aan te steken. Geloof me, \'t is zoo; wellicht wordt er een vuurtje van gestookt, gelijk het verdient. De protestanten kunnen gerust de hoop op- geven, om de katholieken door Bijbels en trak- taatjes over te halen, de vlieger gaat niet op. Dat ze ouderlijke zorg dragen hnnne geestver- wanten van een Bijbel te voorzien, en er des gevorderd, nog eenige dozijnen traktaatjes bij te voegen, het geschiede; maar wij verklaren, liefst niet gediend te zijn met een vervalschten Bijbel, zooals Luther deed met den tekst uit den brief aan de Romeinen �wij houden er voor, dat de mensch gerechtvaardigd wor�TF\'door t\'geloof al- leen"! Wij willen geen traktaatjes, waarin per- sonen, waarheden en gebruiken, gewaarmerkt door een verleden van 1800 jaren, door \'t slijk worden gesleurd.



		70

		Welk nut heeft de BUbel en zyu rcrspreiding ouder de protestanten? Bezitten de protestanten meer godsdienstige kennis dan de katholieken, omdat ze den Bijbel in de kast hebben liggen en daarin kunnen le- zen ? Die meening bestaat onder hen algemeen. Hoe is \'t mogelijk! Jk loochen niet, dat er wel katholieken gevonden worden, wien meerdere kennis Tan hunnen godsdienst niet zou schaden, maar zeker is \'t, dat ieder genoegzame kennis en wetenschap kan bezitten, om in overeenstemming daarmede, zijne zaligheid te bewerken. Daartoe is het niet noodig, dat men professor of leeraar zij; deze zending is aan de Kerk opge- dragen: ,.gaat en onderwijst", en ze kwijt zich zoo goed Tan hare taak, dat hare kinderen beter en grondiger in de geloofswaarheden zijn onder- wezen, dan de protestanten, voornamelijk in de groote plaatsen. Dat onderwijs begint de zorgzame Moedor reeds met de kinderen van 7 jaren, en zet het tot aan \'t 14e jaar onafgebroken Toort. In de fabriekplaatsen, hebben Tele protestanten nauwe- lijks \'t idee overgehouden Tan de H. DrievuU digheid, Tan de menschwording, Tan de Terlos» sing en andere geloofswaarheden, die ze toch moeten weten, om nog den naam Tan christen



		71 te behouden; ja, de meeste zijn niet in staat hun eigen geloofsbelijdenis te bidden. De katholiek, die nooit te midden van pro- testanten verkeerde en met hen in geen nauwere betrekking stond, kan zich geen denkbeeld vor- men, welk een chaos van denkbeelden en op- vattingen onder hen heerscht, zelfs over de voornaamste waarheden van den godsdienst. En dan durft men nog smalen op de onwetendheid der katholieken in godsdienst" en geloofs- zaken, steunende op \'t valsche beginsel, dat de (roomsehe) Uijbel, door \'t vrije onderzoek, waar- van de katholieken verstoken zijn, den protes- tanten alleen, \'t licht des geloofs heeft ontsto- ken en den weg der waarheid aanwijst. We erkennen in al de volheid, dat de Bijbol, als goddelijke Openbaring, de grootste en diepste waarheden inhoudt en een onmetelijken stroom godsdienstige kennis over den menschelijken geest uitstort, maar we houden ook vol, dat die geest, door voorlichting, geschikt moet ge- maakt worden, om die waarheden te kunnen opnemen, en tevens een gids noodig heeft om ze in den mensch, tegen verkeerde uitleggingen en dwalingen te beschermen. Dat alles doet de Kerk. �Weg met \'t gezag uwer Kerk," roepen hier de protestanten uit. Goed, maar ge moet toch



		72

		toegeven, dat de Bijbel Ie, moet gelezen en 2e moet verstaan worden, om de bron te kunnen zijn, waaruit ge door eigen onderzoek en uit- legging uw geloof put. 1. Hoe \'t onder de protestanten gaat met de lezing des Bijbels, al heeft men er ook tien in zijn bezit, is maar al te goed bekend. De een- voudige boer en \'t oude moedertje slaan hem nu en dan nog wel eens open, maar de meesten leggen hem rustig in een hoek; aan \'t lezen des Bijbels wordt in onze dagen van vooruitgang niet meer gedacht, te meer, wijl de meeste Do- min�s de verhalen des Bijbels als verdichtselen, en Christus slechts eenvoudig als een geleerd, een buitengewoon mensch beschouwen en ook van den kansel verkondigen. Waarom dan nog den Bijbel gelezen en te trachten, door eigen onderzoek, daaruit zijn geloof te putten? De mensch wordt toch al genoeg door hersenschimmen geplaagd, waarom deze door al die verdichtselen nog vermeerderen P En evenwel is de Bijbel, volgens deze menschen de eenige bron der te gelooven waarheden; doch als men er zoo mee te werk gaat, is \'tgemak- kelijk te begrijpen, dat die lui het, door den Bijbel, niet ver in de kennis van den godsdienst kunnen brengen. Ware de verhouding anders en den godsdienst»



		73

		zin grooter bij de protestanten onzer dagen, door \'t lezen des Bijbels, dan ik boven beschreef, «oo moest zich die vrome gezindheid ook uit- wendig toonen en uit daden blijken, doch dat is zoo niet. In uitsluitend protestansche streken, �waar \'t goede voorbeeld der katholieken, den protestanten niet ten spoorslag strekt tot beoe- fening van deugdswerken, ziet het er ellendig uit. In de steden komen er van de 30 a 40 duizend protestanten des zondags geen 2000 ter kerk. Dat er van 4 ii 5 duizend op de meeste plaatsen, nog geen 200 de kerk bezoeken , weten de protestanten ook wel, en dat velen na de aflegging der geloofsbelijdenis of bevestiging, niet meer in de kerk verschijnen, tenzij wellicht bij gelegenheid van \'t huwelijk, is een openbaar geheim. Somtijds wordt de predikatie gestaakt, bij gebrek aan hoorders. De woorden en leer der Predikanten mistrouwt men, ja, op vele plaatsen genieten zij niet de minste achting; den doop der kinderen vertrouwen hun vele ouders niet toe. Dat alles is nu wel niet zeer godsdienstig en ook niet uit den Bijbel gehaald, maar \'t volgt zeer juist uit het beginsel, dat de mensch door eigen onderzoek zijn geloof uit den Bijbel moet halen, daarom immers heeft hij niets met de Domin�s te maken. Waar ligt nu de oorzaak van dit zedelijk



		71

		verval der godsdienstige gezindheid van den openbaren godsdienst P Volgens hun beginsel zou men men de oorzaak hierin moeten zoeken, dat de Bijbel niet meer gelezen wordt, want uit den Bijbel moet men in en uitwendigen gods- dienst putten; wordt hij dus niet gelezen, dan moet de godsdienst als van zelf kwijnen en ver- vallen. Die gevolgtrekking is juist, zal men zeggen. Maar waarom wordt de Bijbel niet meer ga\\e- zen door \'t volkP Omdat de predikanten door \'t lezen des Bijbels, zonder onfeilbaren gids , onge- loovig zijn geworden en door hunne hinkende en twijfelachtige predikati�n het volk, op veel plaatsen, tot volslagen onverschilligheid en on- geloof hebben gebracht. Zooals de voorgangers, zoo \'t volk, en hieruit blijkt ten duidelijkste, dat de protestanten � ofschoon ze \'t ontkennen � wel degelijk steunen op leergezag. En bij dat alles durft men nu nog beweren, dat de gods- dienstzin en \'t godsdienstig leven bij de protes» tanten beter is, dan bij de katholieken, omdat ze den Bijbel lezen, kunnen lezen of in de kast bewaren. 2. Doch ook voor een oogenblik aangenomen, dat men den Bijbel getrouw leest, dan moet toch de inhoud door den lezer verstaan en be- grepen worden; want lezen en lezen is twee.



		73

		De Bijbel- is immers volgens de protestanten, de eenige geloo/sregel en moet daarom ook duidelijk zijn voor ieder, bevattelijk voor allen, gemakke» lijk verstaanbaar, zelfs voor \'t bekrompenste begrip, omdat bet geloof onbestaanbaar is met twijfel omtrent den godsdienst. Is dit nu \'t geval? Klaarblijkelijk niet. De Bijbel is immers niet slechts op enkele plaaltsen, maar bij ge- heele kapittels en boeken zoo duister en moeie- lijk te verstaan, dat tot heden nog geen ster- veling is opgestaan, die tot zijne diepte is door- gedrongen, en zulk een reuzenwerk acht men \'t werk van kinderen, en daarvan laat men de zaligheid afhangen! Bovendien komen er in den Bijbel zaken voor, die wel is waar getui- gen van den strengen waarheidszin des schrijvers, maar die zonder gids de onschuld des harten van den lezer in verwarring brengen. Luther verklaarde in zijn boek, de Servo arbitrio", (1525) gericht tegen de scherpe bemerkingen van Eras- mus, dat de Schrift duister en voor velerlei uitleggingen vatbaar, een geschrift en leer des duivels was. «>J , Nu, dat heeft de man zoo kwaad niet gejwae\\�^ en wellicht in een vlaag van oversrfSmrrng ge- zegd, anders zou hij immers opt�en^anaere^Jists \\ 3 niet kunnen zeggen: �me�^pirlJiib�Yem nirfs \\



		70

		dan den Bijbel in de handen, dagen we zelfs de Zerk voor onze rechtbank; een duivelsboek kan toch geen richtsnoer ter zaligheid zijn!! Te zeggen, dat de lezing daarvan dus genoeg zij, om geheel onderwezen te worden in alles wat ter zaligheid noodig is, is een even groote dwaasheid, als iemand voor een\' geleerde aan- zien, die een wetenschappelijk boek gekocht en gelezen heeft, zonder voorbereidende studie of leiding. De H. Petrus, over de brieven van Paulus «prekende, zegt: �Daaruit zijn sommige punten moeiel ijk te verstaan, die de ongeleerden en zwakken misbruiken tot hun eigen verderf, zoo- als ook de andere geschriften (2 Petr. 3:16). Zelfs de Joodsche priesters en schriftgeleerden, verstonden het oude Testament niet; want met den Bijbel in handen, erkenden ze nochtans in Christus den Messias niet, Wien de profeten, daarin duidelijk voorspelden; ze verwierpen en kruisigden Hem. Toen Philippus, den eu- nuchus van Candace, vroeg, of hij den profeet Isa�as, dien hij las, verstond of niet, zeide hem de man vol verbazing: �Hoe toch zou ik het kunnen, zoo mij niet iemand onderricht." In- dien nu een welopgevoed man, die een verwante taal sprak, in dien tijd Isa�as niet kon verstaan, hoe durft thans dan iemand beweren, zonder



		77

		gids of verklaring, geheel den Bijbel te kunnen verstaan? De il. Hieronimus stond zoo ver- baasd, over de vermetele bewering der dwaal» geloovigen van zijn tijd, dat hij verontwaardigd uitriep: �de timmerman houdt zich bij zijn ambacht, de kok houdt zich bij zijn keuken, doch om de H. Schriftuur uit te leggen, waant zich een ieder in staat!" Wat zou degeleerde Kerkvader gezegd hebben, als iemand in zijn tijd stout genoeg ware geweest om de private uitlegging des Bijbels, als eenigen regel des ge- looft, vast te stellen \'i En toch houden de protes- tanten vol, zoowel de lezende als de nietlezende, wat het geloof betreft, zich op hun eigen bijbeluitlegging te moeten verlaten. Het opmer- kelijkste daarbij is, dat volgens hun eigen beken* tenis, het bijzonder onderzoek feilbaar is. Welnu, indien \'t falen kan, dan kan \'t ook geen gelooft" regel zijn; het geloof immers sluit allen twij- fel uit en de feilbaarheid doet zulks niet. De slotsom van dit alles is dus: hoe meer Bijbels de protestanten bezitten of onderling verspreiden, des te meer neemt ook de verwar- ring toe ^an \'t geloofsbegrip, laat staan van den godsdienstzin aan te kweeken en op te wekken; hoe meer Bijbels, hoe meer onzin en verwarring in denkbeelden. Hieruit zal men ook begrijpen, waarom de



		78

		katholieke Kerk, ofschoon ze den Bijbel als een heilig en goddelijk boek acht, zijne lezing begrenst en slechts onder voorwaarde, dat hij van een kerkelijk goed gekeurde verklaring voorzien zij, toelaat, terwijl zij den kinderen een uittreksel, ingericht en verklaard naar hun bevattingsvermogen, in handen geeft. Zoodoende belet de Kerk de ongehoorde misbruiken en valsche verklaringen, die ze tot hare groote smart, bij alle Sekten waarneemt, en bewaart dus het zuivere Woord Gods voor ontee- ring. Inderdaad, ondanks de bijbelverspreiding, gaat de kennisvan God en godsdienst bij de prote- etanten, met reuzenschreden achteruit, wijl de Bij- bel gelezen noch verstaan wordt. De toepassing van een valsch grondbeginsel moet noodzakelijk tot valsche gevolgtrekkingen leiden. De bijbel- verspreiding onder de protestanten bereidt dus den weg tot achteruitgang in geloof en zeden. Hoe moeten de nietlezende protestanten doen , om zalig te worden P Zouden zij wellicht ge- zag aannemen, van iemand, die hun voorleest?! Waar bKjft dan hun geloofs- en zaligheidsbron ?

		Wat werkt de bybclverspreiding uit onder de heidenen? Duidelijker nog toonen de feiten , de valschheid



		79

		van \'t beginsel: door den Bijbel alleen kan men zalig worden en de wereld bekeeren, als we \'t gevolg der bij- belverspreiding onder de heidenen nagaan. Daar de handelwijze der protestanten, in dit opzicht, een groot spektakelstuk is, kan ik niet nalaten, den lezer eenige bijzonderheden dienaangaande m�e te deelen. De protestanten beschouwen den Bijbel alg \'t eenig middel, om de geloovigen meer in \'t geloof te versterken en als \'t eenige werktuig om de on- geloovigen tot het Christendom te bekeeren, en voor \'t heil te winnen. Vandaar de angstige bezorgdheid, om de heidenen met Bijbels, als \'t ware, te overladen. Het grenst waarlijk aan\'t fabelachtige, de ontzettende sommen welke door de protestantsche bijbelgenootschappen worden bijeengebracht, om hunne missionarissen den noodigen voorraad Bijbels te kunnen verschaf- fen. De volgende cijfers zijn aan protestantsche schrijvers door J. W. M. Marshall ontleenden wij nemen ze van genoemden schrijver over uit zijn werk, getiteld, �Die Christlichen Mis- sionen." \'t Engelsche en \'t Buitenlandsche Bijbelge- nootschap werden te New.-York in 17M), met een en \'t zelfde doel, onder ��n dak opgericht. Hun\' inkomsten bedroegen in dat jaar 5000 pond (een p. s. = 12 gld.) en klommen weldra tot



		80

		het twintigvoudige, zoodat ze in 1791 reeds 100.000 p. st. beliepen. Uit de duizenden Genootschappen waren deze de voornaamste. Op dit oogenblik bestaan er in alle Engelsche overzeesche bezittingen zoovele met gelijk doel, opgerichte genootschappen, dat het bijna on- mogelijk is hun aantal, veel minder hunne in- komsten en uitgaven op te tellen. �Het Engel- sche volk brengt jaarlijks 170.000 p. st. op, om Bijbels, ter verspreiding onder de heidenen, te doen drukken," zegt Hawitt, en wie kan op- geven, hoeveel andere volkeren en nati�n daar» voor besteden P Strickland, de geschiedschrij* ver van \'t Amerikaansche\' bijbelgenootschap, opgericht in 1816, gaf in 1819 een\' opgave in \'t licht van zeventig broedergenootschappen, die weder in duizende vertakkingen verdeeld waren. Bij verklaart, dat ze den Bijbel, in 140 talen of tongvallen vertaald, verspeidden. Van dien tijd af nam hun werkkring nog zeer in uitgebreidheid toe, zoodat zoowel \'taan* tal als de inkomsten van genoemde genootschap- pen , dagelijks vermeerderen. In 1858 bedroegen de inkomsten der Engelsche bijbelgenootschappen 1555000 pd, en ze verspreid» den, gedurende dat jaar 1625985 Bijbels, bijna 34000 meer, dan bij eenige vroegere gelegenheid. In 1859 stegen de ontvangsten tot 195000 pond.