PODVRUCHTIG JLtEVEN.

H, FRANCISCUS DE SALES,

Prins-Bisschop van Geneve.

J^IEUWE piTGAYE.
Nauwkeurig herzien en bewerkt voor de Jeugd

!UAR HET FRlNStlI.

LUTKIE & cVa.�T&rT&�ajti.-�\'\'To bP.J

Ktrk.liJL. ,0ed_Bek.mrc1. - 181a,

Het bloemenmeisje Glyceria wist hare
bloemen zoo kunstig te schikken en door-
een te vlechten, dat hare ruikers eene
oneindige verscheidenheid verkregen, z��
zolls dat de schilder Pausias, die met
zijn penseel dezo verscheidenheid wilde
naboetsen, daartoe niet kon geraken en
zich gewonnen moest geven. Zoo ook
regelt en rangschikt de H. Geest mot eene
oneindige verscheidenheid de lessen van
deugd, die hij door don mond endepen
zijner dienaren geeft. Het is altijd dezelfde
leer, maar zij wordt op duizend verschil-
lende wijzen voorgesteld. Ongetwijfeld
kan en zou ik in dit werk niets anders
willen schrijven, dan hetgeen v��r mij
over hetzelfde onderwerp is gezegd. Het

zijn dezelfde bloemen, waarde lezer, dio
ik u zal aanbieden, maar do ruiker zal
verschillend zijn, daar ik ze op eene an-
dere -wijze heb geregeld en gerangschikt.
Het mierendeel van hen, die over de
god vrucht hebben gehandeld, heeft zich
slechts tot personen gewend, die afge-
scheiden van de -wereld leefden, of ten
minste hebben zij trachten aan te sporen,
om de wereld te verlaten. Wat mij be-
treft, mijn inzicht is, nuttig te zijn aan
hen, die verplicht zijn te midden dor
■wereld te leven, en wier uitwendig ge-
drag op dat van anderen moet gelijken.
Maar al te dikwijls, willen zulke lieden,
onder voorwendsel van een zoogenaamde
onmogelijkheid, er zelf niet aan denken
om een godvruchtig leven te beginnen.
Zij verbeelden zich, dat, even als geen
dier durft te eten van het zaad van zeker
kruid, Paima Christi genaamd , zoo ook
niemand, te midden van de zorg der
tijdelijke zaken, aanspraak mag maken op
den palm der christelijke godvruchtigheid.
Maar ik doe hen zien, dat zij zich ver-
gissen, en dat, even als de parel-mossolen,
door het zeewater worden bespoeld, zon-
der daarvan doordrongen te worden, even

als bij de Chclidonisehc oilanden ion-
teinou zijn van zoet water, to midden
van de zee, even als de pyrausten (een
soort van vlinders) door de vlammen
vliegen zonder hunne vleugelen te ver-
branden, op dezelfde wijze ook een edel
moedige ziel in do wereld kan leven,
zonder zicli van haren geest te doortrek-
ken, de bron van eene zoete godvrucht
kan vinden, to midden van do bittere
wateren dor eeuw, en door de vlammen
der aardsche begeerlijkheden kan vliegen,
zonder de vleugelen der heilige begeerten
naar een deugdzaam lcvon te verbranden.
Het is een groote arbeid, dien ik onder-
neem , ik weet dit, en ik wenschte dat
anderen als ik, er zich beter op toeleg-
den, dan men tot heden toe gedaan heeft;
toch, niettegenstaande mijne onmacht,
wil ik de edelmoedige harten, die de ware
godvrucht willen bereiken een weinig
trachten te hulp to komen.

Het was noch mijn verlangen, noch
mijne mcening dit werk uit te geven;
eene zeer deugdzame ziel, die eenigen tijd
geleden van God de genade heeft ont-
vangen om naar het godvruchtig leven te
trachten, verzocht mij, haar in dit plan bij

te staan. Ik had aan deze persoon groote
verplichtingen, on van den anderen kant
geloofde ik dat zij in een e won der-goede
gesteltenis was; ik maakte het mij dus
ten plicht haar goed te onderrichten , en
liet haar een geschreven leiding, om zich
daarvan zoo noodig te bedienen. Zij liet
dit werk aan een heilig en geleerd klooster-
ling lezen, die, oordeelende dat het ook
voor anderen nuttig kon zijn, aanspoorde
om het uit te geven. Ik berustte gaarne
bij dezen raad, want dit heilig personage
had veel invloed en gezag op mij.

Doch, opdat dit werk nuttiger zou zijn,
heb ik het herzien en geregeld, on ofschoon
ik zeer weinig vrije uren had, heb ik
er nog verscheidene raadgevingen en
onderrichtingen bijgevoegd. Men moot
hier geen werk zoeken waaraan veel zorg
is besteed. Het is slechts een reeks waar-
schuwingen , die ik voor noodzakelijk
hield, on dio ik op eenc duidelijke eu
begrijpelijke wijze heb trachten te geven.
Wat de sierlijkheid van stijl aangaat,
daaraan heb i; niet oeus willen denken;
ik heb wel wat anders te doen.

Ik richt mijne woorden tot Philothea,
want Philothea boteekent, die God bo-

mint, en ik schrijf voor alle zielen die
God willen beminnen.

Deze inleiding heeft vijf doelen: In
het eerste deel tracht ik door eeuige raad-
gevingen en oefeningen het eenvoudig
verlangen van Philothea te veranderen
in een bepaald besluit, dat zij na hare
algeineene biecht noemt door het afleggen
van cene plechtige verklaring gevolgd
door de heilige communie. Deze com-
munie, waardoor zij zich aan haren Zalig-
maker schenkt, op het oogenblik dat de
Zaligmaker zich aan haar geelt, doet haar
gelukkig de eerste schrede zetten in de
goddelijke liefde.

Om haar vorder vooruit te leiden , stol
ik haar vervolgens twee groote middelen
voor om zich meer en meer met de
goddelijke majesteit te vereonigen, name-
lijk het gebruik van de H. Sacramenten,
waardoor God tot ons komt, en hot gebed,
waardoor hij ons tot zich trekt. Dit
is hot onderwerp van het tweede deel.
Het derde deel leert do oefening van
verscheidene deugden, die tot den geeste-
lijken voortgang brengen, doch ik bepaal
mij hierin slechts tot zekere bijzondere
raadgevingen, die men uiet gemakkelijk

bij .anderen ontmoet, noch uit zich zolvon
gevonden zou hebben. In het vierde,
toon ik aan Philothea de strikken harer
vijanden, en zeg haar, hoe zij zich daarvan
moet ontdoen en die te boven komen.
Eindelijk, in het vijfde, leid ik haar in
de eenzaamheid, om zich een weinig te
verfrisschen, adem te scheppen en hare
krachten te herstellen, opdat zij daardoor
in het godvruchtig leven beter zou kun-
nen staande blijven en vooruitgaan.

Onze eeuw ^;s zeer grillig en ik hoor
nu reeds ve\'c lieden mij zeggen, dat een
werk als dit door een kloosterling moest
geschreven worden of ten minste door
iemand die zich bijzonder op do god vrucht
toelegt, en niet door een bisschop, belast
met do zorg voor een zoo zwaar diocees
als het mijne, wijl hieronder de meer
gewichtige bezigheden lijden.

Dan, waarde lezer, ik zal antwoorden
met den II. Dionysius, dat vooral op de
bisschoppon de taak rust om de zielen
te volmaken. Zij bcklccdcu den hoogsten
rang onder de monschen, evenals do Se-
rafijnen onder de Engelen; hun vrije
oogenblikken kunnen dus niet beter dan
daaraan besteed worden.

�e oude bisschoppen en kerkvaders
waren voor hot minst even gehecht aan
hunne ambtsplichten als wij, en evenwel
lieten zij niet na, zich met de bijzondere
leiding te belasten van zekere zielen, die
tot hunnon raad hare toevlucht namen.
Men ziet het door hunne brieven, en zij
volgden hierin de Apostelen na, die, hoe
vol bezorgdheid zij ook waren voor den
algemeenen oogst van hot heelal, niet te
min met eene gjheel bijzondere genegen-
heid enkele moer merkwaardige korenaren
verzamelden.

Het is een last, ik bckon hot, do zielen
in het bijzonder te leiden, maar een last
die vol vertroostingen is. Nooit zijn de
maaiers meer tevreden, dan wanneer zij
met schoven beladen zijn. Het is oen
arbeid, die het hart vermoeit en ver-
sterkt. Men zegt, dat als de tijgerin oen
harer jongen terugvindt, die de jager
juist- op den weg heeft achtergelaten, om
haar bezig te houden, terwijl hij de an-
deren wegvoert, zij zicJj.iwrstwBd er, mede
belast, hoe zwaaj^fle^c^k\'�noge, wezen,
en dat zij or aJSTjitst \\yaxe> des te lichter
door wordt j^nKTiaar hol weder te be-
reiken, tcrv

krachten geeft. Boeveel liever zal dan
een vaderhart zich belasten met oene ziel,
die naar eigen volmaking verlangt, en haar
dragen als eene moeder haar kind doet
zonder er den last van te gevoelen?

Ongetwijfeld is hiervoor een vaderhart
noodig, en de Apostelen en apostolische
mannen noemen daarom ook hunne leer-
lingen niet slechts hunne kinderen, maar
hunne kindertjes.

Voor het overige, waarde lezer, het
is Maar, dat ik over do godvrucht schrijf,
zonder zelf godvruchtig te zijn, maar
zeker niet zonder het verlangen om hot
te worden en dit verlangen moedigt mij
aau in mijnen arbeid. Kon geloord mau
zeide: De goede manier om te loeren, is
studeeren, eene betere is aanhooren, maar
de voordeeligste is onderwijzen. Het ge-
beurt dikwijls zogt de H. Augustinus in
een brief aan de godvruchtige Plorentina,
dat men door te geven een titel krijgt
om te ontvangen, en dat men zich door
te onderwijzen in de noodzakelijkheid
brengt van te loeren.

Men zegt dat een schilder zich niet
alleen hecht aan do schilderij die hij
schildert, maar ook aan het onderwerp

dat hij wil voorstellen. Lezer, mijn
vriend, ik verbeeld mij, dat God wil dat
ik als bisschop de powone deugden niet
alleen maar ook zijne overdierbaro on
wclberoindo godvrucht op do harten schil-
dere, on ik, ik doe het gaarne, zoowel
om aan mijn plicht te gehoorzamen, als
in do hoop dat, terwijl ik haar in den
geest van andoren pront, ook mijn geest
kans zal hebben oen heilig behagen in haar
te krijgen. Want als de goddelijke Ma-
jesteit ziet dat ik er mij vurig aan hecht,
zal zij zo zeker in mijn hart vestigen.
Do schoono en kuische Rebccca, werd,
toon zij do lastdieren van Isaiie te drinken
gaf, bestemd om zijne echtgenoote te
worden, en ontving van zijn kant gouden
oorhangers on armbanden. Ik durf mij
ook van do oneindigo goedheid van God
boloven, dat, wanneer ik zijne geliefde
schapen naar do heilzame wateren der
godvrucht geleid, hij mijne ziel tot zijne
bruid zal kiezen, door in mijne ooron
de gulden woorden van zijno heilige liefdo
to doen hooren, en aan mijno armen de
kracht te schonken om dio in beoefening
te brengen; want daarin bestaat het wezen
dor ware godvruchtigheid, welko ik Zijne

Majesteit, smeek |,(i willen toeslaan aan mij
en aan al do kindoron zijner Kork,aauwolku
ik voor altijd inijno .schriften, mijno hau-
delingon, mijn woorden, inijnon wil on
mijne gedachteu wonsch to onderwerpen.

Tk Annkcv ,
b\'oestJug vun du II. Magdulena 1808

GODVRUCHTIG LEVEN. 17

lichtelijk, maar nm zijnn schuldoischers
to betalen daartoe k.\'iti slechts do sterke
arm dos gorochts hein dwingen. Al dit
soort van liodon mogen voor godvruchtig
doorgaan, maarzij zijn hot volstrekt niet.
Toen do dienaren van Naiil hij David
gingen om hem gevangon to nemen, lag
Michol een beold in zijn heil , hedekto
dil, mot de kleedoron van David en deed
hun gulooven, dat het David wil\' was,
die ziek lag on sliep. //io ook bedokken
zich vele personen met /.eken; uitwendige
oefeningen , die hij de godvrucht behoo-
ron, en de woreld gelooft, dat het waar-
lijk godvruchtigo on geestelijke lieden zijn,
en inderdaad zijn hot slechts heeldon en
schijn van godvrucht.

De ware en grondige godvrucht, Phi-
lothea, vooronderstelt do liefde tot God,
of liever zij is niets anders dan een e
waarachtige liefde tot God; ik zeg eene
waarachtige liefde en niet. eene liefde hoe
dan ook ; want, in zoo verre de goddelijke
Liefde onze ziel versiert,, wordt, zij genade
genoemd, daar zij ons aangenaam maakt,
aan (Jod, in zoo verre zij ons kracht, geeft,
om het goede to doen, heet zij liefde;
maar wanneer zij lot, dien trap van vol-
maaktheid ia gekomen, dat zij ons niet
81 2

INLEIDING TOT HET

alleen aanzet om het, goede to doen, maar
om dit ook met zorg, volharding en
vlijt te verrichten, dan heet zij godvrucht.
Ik wil dit door cene vergelijking duide-
lijk maken. Hoewel de struisvogels vleu-
gelen hebben, vliegen zij toch nooit. De
kippen vliegen wel, maar bezwaarlijk,
zelden en zeer laag. Daarentegen hebben
de adelaars, de duiven, de zwaluwen, een
snelle, hooge en bijna aanhoudende vlucht.
Zoo ook vliegen de zondaars niet tot God,
maar bepalen al hun tochten tot do aarde
en voor de aarde; de brave lieden, die
nog niet toi de godvrucht zijn gekomen,
vliegen tot God door hunne goede werken,
maar toch zelden, langzaam en bezwaar-
lijk: en alleen do godvruchtige personen
verheffen zich tot God door een snelle,
volhardende en hooge vlucht. In ��n
woord, de godvrucht is niets anders
dan een zekere geestelijke vaardigheid en
ijver, waardoor de liefde hare werken
doet in ons of wij door haar, met snel-
heid en vurigheid; en gelijk het eigen
is aan de liefde ons al de geboden Gods
te doen beoefenen in het algemeen, zoo
behoort het aan de godvrucht ze ons te
doen volbrengen met allen mogelijken ijver
en vurigheid. Bij gevolg is hij, die niet

GODVRUCHTIG LEVEN. 19

al de goboden van God opvolgt, noch
rechtvaardig, noch godvruchtig; hij is
niet rechtvaardig omdat hem de liofde
ontbreekt; hij is niet godvruchtig, omdat
hij behalve de liefde, den ijver en spoed
mist voor licfdedaden, die de eigenschap
der godvrucht ziju.

En daar de godvrucht bestaat in de
volmaaktheid der liefde, daarom maakt
zij ons vurig, ijverig en vlijtig, niet alleen
om al de geboden van God te volbrengen,
maar ook om zooveel goede werken te
doen, als wij maar kunnen, zelfs als zou-
den zij niet geboden, maar slechts aan-
geraden en ingegeven zijn. Een mentch
die pas van eene ziekte opstaat, loopt niet
meer dan noodig is, on nog maar lang-
zaam en bezwaarlijk; zoo is het ook met
een zoudaar, die pas genezen is van zijne
ongerechtigheid; hij loopt niet meer dan
God hem gebiedt, en dan nog bedaard
en langzaam; en eerst wanneer hij de
godvrucht heeft bereikt, zal hij als een
gezond en sterk mensch, niet alleen
gaan, maar hij loopt en ijlt op don weg
van Gods geboden, ja wat meer is, hij
werpt zich vooruit op do paden der he-
melsche raden en ingevingen. Eindelijk
bestaat er gecu ander verschil tusschen

20 INLEIDING TOT HET

de liefde en de godvrucht, dan tusschen
de vlam en het vuur; daar de liefde,
dat geestelijk vuur der ziel, god vrucht
heet, wanneer zij sterk ontvlamd is. Zoo-
dat de godvrucht dan het vuur der liefde
niets toevoegt, tenzij de vlam, die de
liefde, vaardig, ijverig en vlijtig maakt,
niet alleen in het onderhouden van Gods
geboden, maar ook in het beoefenen der
hemelsche raden en ingevingen.

Orer de eigenschappen en de nltfltekendbeld der
godvraeht.

Zij die de Isra�lieten wilden doen af-
zien van hun voornemen om het beloofde
land binnen to gaan, zeiden dat het een
land was, dat zijne inwoners verslond,
dat wil zeggen, dat de lucht er zoo slecht
was, dat men er niet lang kon blijven
leven; en verder dat de bewoners zulke
afgrijselijke lieden waren, dat zij de an-
dere menschen als sprinkhanen opaten.
Op dezelfde wijze, beminde Philothea,

GODVRUCHTIG LEVEN. 21

beschimpt do wereld, zooveel zij maar
kan, de heilige godvrucht; zij teekent de
godvruchtige personen met een droef-
geestig, verdrietig en neerslachtig gelaat,
en verkondigt overal dat de godvrucht
de inborst droefgeestig en het karakter
ondraaglijk maakt. Doch even als Josu�
en Calcb verzekerden, dat het beloofde land
niet alleen goed en schoon was, maar ook
dat zijn bezit zoet en aangenaam zou wezen,
eveneens leort ons de H. Geest door den
mond van al de Heiligen, en onze Heer zelf
verzekert ons dat het godvruchtig leven
een gelukkig, beminnelijk en zoet leven is.
])e wereld ziet dat de godvruchtige
personen vasten, bidden, de beloodigin-
gen verdragen, de zieken dienen, aalmoe-
zen geven, waken, hun toorn bedwin-
gen, hunne hartstochten geweld aandoen,
zich van ongeoorloofde vermaken beroo-
ven, en duizend andere zaken doen, die
uit hunnen aard moeielijk en streng zijn;
maar de wereld ziet de inwendigo god-
vrucht niet, die al deze dingen aange-
naam, zoet en gemakkelijk maakt. Be-
schouw de bijen op den tijm; het sap dat
zij er in vinden is zeer bitter; maar
door het opzuigen veranderen zij het in
honig, omdat dit hun eigenschap is. O

22 INLEIDING TOT HET

wereldlingcn! het is waar, do godvruch-
tige zielen vinden bitterheid in hunne
verstervingen; maar door zo te beoefenen
verandoren zij ze in zoetheden on vertroos-
tingen : het vuur, de vlammen, de rade-
ren, do zwaarden schenen bloemen en
geuren te zijn voor de martelaren, omdat
zij godvruchtig waren. Als de godvrucht
zoetheid kan geven aan de wreedste fol-
teringen, en zelfs aan den dood, wat zal
zij dan niet doen voor de daden van
deugd? de suiker verzacht de onrijpe
vruchten en noemt bij die rijp zijn de
dikwijls schadelijke uitwerkselen van hare
ruwheid weg: eveneens is het met de
godvrucht: zij is deware geestelijke suiker,
die de verstervingen hare bitterheid en
de vertroostingen haar gevaar doet ver-
liezen , zij neemt bij do armen hot verdriet
weg on bij do rijken het ongeduld, de mis-
troostigheid bij den verdrukte, on den
overmoed bij den begunstigde, de droef-
heid bij de woestijnbewoners, en do ver-
strooiing bij don man van de wereld; zij
dient voor vuur in den winter en voor dauw
in den zomer; zij maakt eer en verachting
even nuttig; zij ontvangt genoegen en
smart met een bijna altijd gelijk hart en ver-
vult ons met eene wonderbare zoetigheid.

GODVRUCHTIG LEVEN. 23

Beschouw do ladder van Jacob, want
dat is de ware afbeelding der godvrucht.
De twee steilen dezer ladder beduiden het
gebod, dat de liclde Gods vraagt en het
gebruik van de Sacramenten dat die liefde
geeft; de sporten zijn niets anders dan de
verschillende trappen van liefde, waardoor
men van deugd tot deugd komt, terwijl
men door de daad afklimt tot hulp en
ondersteuning van den naaste, en door de
beschouwing opklimt tot de liefdevolle
verceniging mot God. Doch, let eens op,
bid ik u, wie zich op die ladder bevinden,
het zijn engelachtige harten, of ougelen
met monschelijke licha\'nen. Zij zijn niet
jong, maar schijnen het, omdat zij vol
kracht en levendigheid zijn. Zij hebben
vleugelen om tot <^od te vliegen en tot
Hem te snollen door het heilig gebed,
maar zij hebben ook voeten om met de
menschen te wandelen en zich met hen
in een heiligen en beminnelijkcn omgang
te onderhouden. Schoonheid en vreugde
schitteren op hun gelaat, om aan te toonen
dat zij alles met eene volmaakte zacht-
moedigheid en vrede ontvangen. Zij zijn
bloothoofds en ook hunne handen on voeten
zijn bloot, omdat hunne gedachten, hunno
genegenheden en hunno werken geen au-

24 INLEIDING TOT HET

der doel hebben dan God te behagen. Het
overige van hunne lichamen is bedekt,
doch met een schoon en licht kleed, dat
ons aantoont, dat zoo zij ook al gebruik
maken van de wereld on wereldsche zaken,
dit in alle reinheid en eenvoud des harten
geschiedt, door hot slechts in geringe mate
en zooveel als hun staat vereischt te nemen.
Z�� zijn do godvruchtige personen. Geloof
mij, beminde Philothea, de god vrucht is
de zoetheid, en de koningin der deugden;
zij is de volmaking der liefde. Zoo de
liefde melk is, dan is de godvrucht er do
room van; zoo zij een plant is, is de god-
vrucht er de bloesem van; zoo zij een
kostbare steen is, is de godvrucht er do
glans van; zoo zij een balsom is, is de
godvrucht er de geur van, en een geur
vol zoetheid, dio de mensehen versterkt
en de engelen verkwikt.

Dat <te Kodvi\'ucht pait voor alle roepen en standen.

Toen God de wereld schiep, beval Hij
aan de planten vruchten te dragen elk

GODVRUCHTIG LEVEN. 23

volgens hare soort. Eveneens beveelt Hij
aan de christenen, die de levende planten
zijnor Kerk 2ijn, vruchten van godvrucht
voort te brengen, elk volgens zijne hoe-
danigheid on s;aat. De godvrucht moet
op verschillende wijzen beoefend worden
door den edelman, den kunstenaar, door
den knecht, door den vorst, door de
weduwe, door het meisje, door de ge-
huwde vrouw, en niet alleen dit, maar
de beoefeniug der godvrucht moet daaren-
boven overeenstemmen met de krachten,
do zaken en plichten van elk in het bij-
zonder. Ik vraag u, Philothoa, zou het
passend zijn, dat oen bisschop in de
afzondering zou willen leven als de Kar-
thuizers? of als gehuwde lieden zich even
weinig met het tijdelijke zouden willen
bezig houden als de Capucijneu, en als
een handwerksman don geheelen dag in
de kerk was als een kloosterling en een
kloosterling aan allerlei ontmoetingen voor
de dienst van den naaste blootstond gelijk
een bisschop; zou dat goon bespottelijke,
ongeregelde en onverdraaglijke godvrucht
zijn? �n toch komt dit gebrek dikwijls
voor; en de wereld, die de godvrucht niet
onderscheidt of niet wil onderscheiden
van de onbescheidenheid van hen, die

26 IKLEIDIKG TOT HET

zich voor godvruchtig houden, mort en
schreeuwt tegen do godvrucht, die even-
wel in deze ongeregeldheden in het geheel
niet bettaat.

Neen, Philotlica, de waarachtige god-
vrucht bederft niets, of liever er is niets
dat zij niet volmaakt; en zoo zij aan de
wettige roeping van iemand schade zou
doen, zoo is dit een bewijs dat zij valsch
is. De bij, zegt Aristotolos, trekt haren
honig uit de bloemen, zonder ze in het
minste te beschadigen, en zij verlaat ze
even frisch en ongeschonden als zij ze
gevonden heeft. Maar de ware god vrucht
doet nog beter, want niet alleen bena-
deelt zij de roepingen en zaken niet,
waarin men verkeert, maar juist tegen-
overgesteld, zij is er het sieraad en de
schoonheid van. Wanneer de edelge-
steenten , welke ook, in den honig worden
geworpen, worden zij daa-\'door schitto-
rondor, olk volgens zijne kleur. Eveneens
wordt ook iedereen aangenamer in zijne
roeping, wanneer hij de godvrucht daarbij
hoeft, de zorg van hot huisgezin wordt
er vreedzamer door, de genegenheid der
echtgouootcn oprechter, do dienst van
den vorst getrouwer, en allo soort van
bezigheden zoetor on beminnelijkor.

GODVRUCHTIG LEVEN. 27

Eone dwaling is het, en zelfs eeue
ketterij do godvrucht to willen baunon
uit het soldatenleven, uit de winkel der
ambachtslieden, uit het hof dor vorsten,
uit het huisgezin der echtelieden. Het
is waar, Philothea, dat de zuiver be-
schouwende kloosterlijke on geestelijke
godvrucht onbooefonbaar is voor deze
soorten van standen, maar ook behalve
deze drie soorten van godvrucht, zijn er
nog vele anderen, zeer geschikt om hen
die in de wereld leven te volmaken. Abra-
ham, Isaak, Jacob, David, Job,�obias,
Sara, Kebecca en Judith zijn er hot
bewijs vau in het Oudo Verbond: en wat
het Nieuwe betreft, de H. Josof, Lydia
en de H. Crispyn, waron zeker god-
vruchtig in hunne werkplaatsen; do H.
Anna, Martha, Monica, Aquila, Priseilla,
zeer godvruchtig in haar huishouden;
Cornelius, Mauritius zeer godvruchtig
onder do wapenen, Constantijn, Holena,
de H. Lodcwijk, de gelukzalige Am�,
de H. Eduard zeer godvruchtig op hunne
trouen. Ja het is gebeurd, dat ve-
len de volmaakthoid hebben verloren
in de eenzaamheid, die nogthans zoo
gunstig is voor hot volmaakte leven, en
haar bewaard hebben in do wereld, die

28 INLEIDING TOT HET

haar zoo vijandig schijnt te zijn. Loth,
zegt do H. Gregorius, die zoo wijs was
in Sodoma, ging verloren in de eenzaam-
heid. Derhalve, welke staat wij ook
hebben, wij kunnen en moeten haken
naar het volmaakte leven.

Over de noodiEkell)kheld van een bestierder, om tot de
godvrueht te komen en er voortgang In Ie doen.

Toen de jonge Tobias zich gereed maakte
om naar ttages te vertrekken, zeido hij
tot zijn vader: �Ik kon volstrekt den
weg niet." �Ga dan, antwoordde de
grijsaard, en zoek iemand die u ge-
leidt." Ik zeg u hetzelfde, geliefde Phi-
lotliea, wilt gij in waarheid u tot de
godvrucht begeven, zoek dan een braaf
man, die u bestiert en geleidt. Uit is
de waarschuwing der waarschuwingen:
wat gij ook moogt doen, zegt de god-
vruchtige Avila, gij zult nooit zoo zeker
den wil van God vinden, dan wanneer
gij den weg neemt van die nederige ge-

GODVRUCHTIG LEVEN. 29

hoorzaamheid, die do heiligen altijd zoo
zeer hebben aanbevolen en beoefend.
Als de gelukzalige Teresia zag, welke
groote gestrcngheden Catharina van Car-
direc beoefende, verlangde zij dit ook te
doen, tegen den raad van baren biecht-
vader, en zij gevoelde groote bekoring
hem in dit punt ongehoorzaam te zijn;
doch toen zij eindelijk de partij der ge-
hoorzaamheid verkoos, zeide God haar:
�Mijne dochter, gij bewandelt een goe-
den en zekeren weg, gii hechtte veel aan
die boetploging, doch ik hecht nog meer
aan uwe gehoorzaamheid."

Van dat oogonblik af beminde zij deze
deugd zoo zeer, dat zij behalve de ge-
hoorzaamheid die zij hare oversten ver-
schuldigd was, zich door eeno bijzondere
gelofte verbond om do leiding en den
raad van haren bestierder te volgen, en
dat was voor haar een bron van zeer
groote vertroostingen, zooals ook ver-
scheidene andore goede zielen hebben on-
dervonden, die, om zich beter aan God
te onderwerpen , hunnen wil aan dien zij-
ner dienaren hebben onderworpen. De H.
Catharina van Siena prijst deze oefening
in hare samenspraken zeer hoog: de god-
vruchtige vorstin do H. Elisabeth onder-

30 INLEIDING TOT HKT

wierp zich met oone volm.iakte gehoor-
zaamheid aan do leiding van den wijzen
Koenraad, en ziehier don raad, dien de
grooto Ii. Lodewijk voor zijn sterven
aan zijn zoon gaf: �Ga dikwijls te biech-
ten en kies een biechtvader, die genoeg ken-
nis en wijsheid heeft om u met zijn licht
te kunnen bijstaan in de zaken, die voor
het heil van uwe ziel noodzakelijk zijn."
�Een getrouwe vriend, zegt de H.
Schriftuur is een sterke beschutting; hij
die hem heeft gevonden, heeft een schat
gevonden. Een getrouwe vriend is een
heilmiddel dat het loven en de onsterfe-
lijkheid geeft: zij die God vreezen, vin-
den hem." Deze goddelijke woorden, be-
treften, zooals gij ziet, voornamelijk het
eeuwig heil, waarvoor men v��r alles
dien getrouwen vriend moet hebben, die
onze daden door zijne raadgevingen leidt
en ons vrijwaart voor de strikken en be-
driegerijen des duivels. Zulk een vriend
zal ons als een schat zijn van goduld in
onze droefheden en gebreken; hij zal ons
een heilzame balsem zijn in onze treurig-
heden des harten en andere geestelijke
ziekten: hij zal ons voor het kwaad be-
waren en aan onze goede werken meer
waarde geven, en als ons eenige ziekte zal

GODVRUCHTIG LEVEN. 31

overkomen zal hij door zorgen eu goode
hulp beletten dat zij doodelijk worde.

Maar wie zal dien vriend vinden ? de
Wijze Man antwoordt: zij die God vree-
zen; dat is, de ncderigcn, die vurig naar hun
geestelijken voortgang verlangen. Daar
het dan van zooveel belang is , Philothea,
die heilige reis naar de godvrucht met
een goeden gids aan te vangen, zoo bid
God dringend dat Hij er u een volgens zijn
hart zonde en twijfel niet of hij zal het
doen; want almoest Hij u ook een Engel
des hemels geven, zooals Hij voor don
jongen �obias deed, zoo zou Hij u dien
geven liever dan liet u te laten ontbreken
aan een getrouwen leidsman.

En, als gij hem gevonden hebt, donk
dan in wezenlijkheid dat het een Engol
voor u is. Zie in hem niet den menseh,
en steun niet op zijn menschelijke konnis,
maar op God , die u zal to hulp komen
door hem tot n zal spreken, en in zijn
hart en op zijne lippen alles zal leggen
waarvan gij behoefte zult hebben: zoodat
gij hem moet aanhooren als oen Engel,
die van den hemel daalt, om u er heen
te leiden. Handel met hem openhartig,
in alle eenvoudigheid, en leg hem duide-
lijk uw goed on kwaad bloot, zonder

32 INLEIDING TOT HET

eenige bewimpoling of omweg hoegenaamd.
Uwe ziel zal daardoor ook sterker zijn in
hare moeielijkheden en moor gematigd in
bare vertroostingen. Heb in hem een
uiterst groot vertrouwen, gevoegd bij een
heiligen eerbied; z�� dat de eerbied het
vertrouwen niet vermindert en het ver-
trouwen den eerbied niet belet. Vertrouw
op hem met don eerbied van cene dochter
voor haren vader, en eerbiedig hem met
het vertrouwen van een zoon voor zijne
moeder. In ��n woord. dat deze vriend-
schap sterk en zoet, geheel heilig, geheel
goddelijk, geheel geestelijk zij.

Kies daarom een uit duizend, zegt
Avila; en ik, ik zeg uit tien duizend;
want men vindt er minder dan men denkt,
die voor deze bediening geschikt zijn.
Een bestierder moet vol liefde, weten-
schap en voorzichtigheid zijn, zoo een
van deze drie hoedanigheden hom ont-
breekt, dan is er gevaar. Maar, ik her-
haal het u, vraag hem aan God, en als
gij hem verkregen hebt, zegen er dan
zijne goddelijke Majosteit om. Houd u
pal bij uwo keuze, en zoek geen andere;
ga in eenvoud, nederigheid en in alle
vertrouwen; ik sta u borg, dat gij eenc
zeer gelukkige reis zult doen.

G0DVKUC1ITIG LEVEN. 33

Dat mm moet licgtaneu met zQne dei te zuiveren.

Uo bloemen, zegt de Bruid der Ge-
zangen, beginnen te ontluiken op onzen
grond; do tijd van wieden en snoeien is
gekomen. Wat zijn de bloemen onzer
harten, o Philothea, tenzij de goede be-
geerten ? Dan, zoodra zij ontluiken, moet
men hot snoeinies bij de hand nemen om
alle doodo en overtollige werken uit ons ge-
weten te verwijderen. Als onder de wet van
Mosos, oeuo vreemdelinge met een Isra�liet
wilde huwen, moest zij zich van het
kleed harer vroemdclingschap ontdoen, zich
de nagels afsnijden en de haren afsche-
ren; zoo ook moet eene ziel, die naar
het geluk haakt ds bruid van deu Zoon
Gods te worden, zich van don oudeu
mensch ontdoen en zich bekleedcn met
den nieuwen mensch, door de zonde te
verlaten; vervolgeus moet zij uit haar
leven al die overtollighedcn wegnemen,
die haar van de liefde Gods verwijderen:
het begin van de gezondheid onzer ziel
is bevrijd te zijn van de vochten der
zonde. In den H. Paulus geschiedde dit
81 3

M INLEIDING TOT HET

in ecu oogwenk en op volmaakte wijze;
insgelijks in do II. Catharina van Genua,
de H. Maria Magdalcna, do H. Pelagia
en cenigc anderen; docli zulk cene gene-
zing is een mirakulens en buitengewoon
voorval in do orde dor genade, even als
de opwekking dor doodcu in de orde der
natuur, zoodat wij daarop geen aanspraak
moeten maken. Do gewone genezing,
hetzij van het lichaam hetzij van dengoest,
geschiedt slechts langzamerhand, tiapsge-
wijzc, met moeite en geduld. Do Engelen
op de ladder van Jacob hebben vleugelen,
en evenwel vliegen zij niet, maarzij klim-
men op on af met order, sport voor sport.
Zoo ook gaat onze ziel van do zonde tot
de godvrucht; zij verheft zich allengs,
gelijk aan don dageraad, die de duisternis-
sen niet op eens verdrijft, maar langzamer-
hand en trapsgewijze. Deze gang is overi-
gens do veiligste, want zoo als het spreek-
woord zegt, de langzame genezing is altijd
do zekerste. Zoo hot waar is, bomindo Phi-
lothea, dat hot kwaad te paard en te
post komt, maar te voet en langzaam
weggaat, dan moet men zich in de on-
derneming van het godvruchtig loven wel
met kracht en geduld wapenen. Helaasl
hoe jammer zielen to zien dio zich pas

GODVRUCHTIG LEVEN. 35

kortelings op de godvrucht toeleggen on
die zich nog verontrusten om hunne fouten,
in verwarring geraken, ontmoedigd wor-
den, die bijna alles zoudon willen verlaten
en op hunne schreden zouden wenschon
terug te koeren! En van don anderen kant,
wolk ccno gevaarlijke bekoring voor eouo
ziel, zich reeds van don eersten dag harer
bokocring genezen te wanen van hare
mindere onvolmaaktheden, zich volmaakt
te besciiouwou bijna voor zij gevormd is,
en zich gereed te maken tot vliegeu zonder
vlcugelon! O Philothea, hoozeor is do
herval te vreezen, wanneer men zich aldus
te vroeg uit de handen van den genees-
heer trekt! Sta niet op voor hot licht
is, zegt do Profeet; sta op uada¹; gij ge-
zeten zijt; en zelf beoefent hij wat hij
leert, als hij na van zijne zonden gc-
wasschen en gezuiverd te zijn, vraagt om
nog meer gezuiverd te worden. De ocfo-
ning die bestaat in onze ziel meer on meer
te zuiveren kan en moet niet eindigen
dan met ons loven; verontrusten wij ons
dan niet om onze onvolmaaktheden: want
onze volmaking bestaat in zo te bestrij-
den, en wij zouden zo niet kunnen be-
strijden, zonder zo te zien, on niet kunnen
overwinnen, zonder zo te ontmoeten; on

36 INLEIDING TOT HET

onze overwinning bestaat niet in ze niec
te gevoelen, maar in er niot mee in te
stemmen.

Er door gekweld worden is nog niet er
in toestemmen. Om onze nederigheid te
oefenen, is het wel noodig dat wij som-
tijds in dozen geestelijken strijd gewond
worden. Maar overwonnen zijn wij nooit,
dan wanneer wij het leven ot den moed
hebben verloren ; nu, de onvolmaakthe-
den en dagelijksche zonden zouden ons
het leven niet kunnen benemen, daar dit
alleen door de doodzonde verloren wordt,
er blijft dan slechts over, dat zij ons den
moed niet doen verliezen. Verlos mij
Heer, zeide David, van ontmoediging en
lafheid: zeggen wij hetzelfde, en rekenen
wij ons gelukkig, dat de eonigo voor-
waarde, om altijd overwinnaar te zijn,
is, altijd te willen strijden.

Over de oertle xnlverlug , namelijk die tui de doodzonde.

De eerste zuivering die ons te doen
staat, is die van de zonde. Daartoe moet

GODVRUCHTIG LEVEN. 37

men zijne toevlucht, nemen tot het Sa-
crament van Boetvaardigheid. Zoek den
waardigsten Biechtvader dien gij kunt
vinden; neem een dier kleine werkjes die
geschreven zijn om de gewetens te ge-
moet te komen oin wel te biechten; lees
ze met aandacht, en onderzoek punt voor
punt, waarin gij God beleedigd hebt, van
dat gij de iareu van verstand hebt bereikt,
tot op heden, en zoo gij uw geheugen mis-
trouwt schrijf dan op wat gij bevonden hebt.

Nadat gij aldus alles wat uw geweten
bezwaart bijeen verzameld hebt, verwerp
dit dan door een zoo levend on zoo vol-
maakt berouw, als uw hart slechts kan
verwekken. Overweeg daartoe deze vier
punten: dat gij door de zoude de genade
van God hebt verloren, uw erfdeel vau
het paradijs hebt verlaten, do eeuwige
straffen der hel hebt verdiend en aan de
eeuwige liefde van God hebt verzaakt.

Gij ziet wel, Philothea, dat ik van
een algeinoene biecht van geheel uw leven
spreek ; zulk een biecht, ik beken het,
is niet altijd strikt noodzakelijk, maar zij
is nogthans uiterst nuttig in het begin:
ook raad ik u sterk aan daartoe uwe toe-
vlucht te nemen. Dikwijls zijn de biech-
ten van hen di~ een lauw en alledaagsch

3S INLEIDING TOT HET

leven leiden, vol grooto gebreken: men be-
reidt er zich niet of altaus zeer weinig toe
voor; men mist het vereischte berouw;
men gaat biechten met den geheimen wil
om tot de zonde terug te koeren; men
wil de gevaarlijke gelegenheden niet ver-
mijden; noch de noodige maatregelen ne-
men om zijn leven te hervormen; in al
deze gevallen is do algomeeno biecht nood-
zakelijk om zijne zaligheid te verzekeren.
Doch daarenboven leidt de generale
biecht ons tot do konnis van ons zei ven,
brengt ons tot ecu heilzame schaamte over
ons voorgaand leven, doet ons de barm-
hartigheid Gods bewonderen, die ons zoo
langmocdig heeft afgewacht; zij bevre-
digt onze harten, geeft rust aan onzen
geest, wekt goede besluiten in ons op,
stelt onzen geestelijken vader in staat om
ons te zeggen wat voor onzen toestand
dienstig is, en eindelijk zij opent ons hart,
om voortaan onze zonden mot meer ver-
trouwelijkheid en oprechtheid te biechten.
Derhalve, daar hier gehandeld wordt
over eeno algemcone vernieuwing des har-
ten, en cene algehcele bokeeriug van onze
ziel tot God, is het naar liet mij toeschijnt,
niet zonder reden, Philothea, dat ik n
die algemeene biecht aanraad.

GODVRUCHTIG LEVEN. 39

Over de tweede zulverlnn nntneUjk dlo va� do genegen-
beid tot de zonde.

Alle Isra�lieten vertrokken wel uit het
land van Egypte, maar niet allen met
het hart en hun vollen zin. Toen zij dan
ook in do woestijn waren, betreurden
zij do uien en vlceschpotten van Egypte.
\'Zoo ook ziju er zondaars, die inderdaad
de zonden verlaten, doch die evenwel de
genegenheid er voor niet verliezen. Zij
nemen zich wel voor niet moor te zondigen,
doch zij gevoelen daarbij zekeren tegenzin
om zich van de vermaken dor zonde te
boroovon; huu hart verzaakt en ver-
laat de zonde wel, docli laat niettemin
niet na er nog dikwijls naar om te zien,
evenals de vrouw van Loth naar Sodoma
omzag. Zij onthouden zich van do zonde,
evenals de zieken zich onthouden van me-
loen : zij otcn er niet van omdat do genees-
heer henmot don dood dreigt, zoo zij er van
eten; maar zij kwellen zich door die ont-
bering, spreken er van, aarzelen wat to
doen, willen hem ten minsto ruiken en
houden hen, die ervan mogen eton, voor
zeer gelukkig, �p dezelfde wijze ont-

40 INLEIDIKG TOT II1IT

houden dio zwakke en laffe bootvaardigen
zich een tijd lang van do zonden, doch
tegen hun dank: zij zouden wonsehen te
kunnen zondigen, zonder verdoemd te
worden, zij spreken over do zondo met
smaak, en achten hen gelukkig die er
zich aan overgeven. Een inensch die
besloten heelt zich te wreken, zal als hij
biecht van wil veranderen; doch kort
daarna zal men hem onder zijne vrienden
met vermaak over zijn twist hooren spre-
ken, zeggende, dat als hij God niet
vreesde, hij dit en dat zou gedaan hebben,
dat do wet van God wel lastig is, dat
het vergeven van beloedigingen wel moeie-
lijk valt, en dat God gave, dat men zich
wreken mocht! Helaas wie ziet niet dat
die mensch, hoewel hij de zondo heeft
verlaten, niettemin nog geheel verward
is in do genegenheid er toe, en dat hij,
hoewel in werkelijkheid buiten Egypte,
daar echter nog is door het verlangen,
daar hij niet nalaat voortdurend de uien
te beminnen en te betreuren die hij er
at? Zoo ook handelt die vrouw, die
nadat zij haar verkeerd gedrag heeft ver-
zaakt, evenwel nog gaarne gevleid en go-
zocht wordt. Helaas! welk gevaar loopen
zulke lieden van verloren to gaan.

GODVRUCHTIG LEVEN. 41

Daar gij dan, Philothea , godvruchtig
wenscht te leven moot gij u niet to vreden
stellen met alleen de zonde te verlaten,
maar gij moet ook, uw hart geheel ver-
lossen van de genegenheid tot de zonde.
Want buiten het gevaar van te zullen
hervallen, zoudon die ellendige geneigd-
hoden voortdurend uw geest verzwakken,
en hem zoodanig drukken, dat hij geen
goede werken meer zou kunnen uitoefenen
met die spoed, die volharding on dien
ijver, die het wezen zijn der ware god-
vrucht. De zielen, die na de zonde ver-
laten te hebben, nog telkens vrijwillig
tot do zondo tcr�gkeercn, gelijken die
kwijnende personen, die strikt genomen
niet ziek zijn, maar wier handelingen allen
ziek zijn; zij eten zonder smaak, slapen
zonder rust, lachen zonder vreugde, en
slepen zich meer voort dan zij gaan.
Insgelijks doen die zielen het goede mot
zulk een grooten geestelijken tegenzin, dat
haro goede werken, reeds zeer gering in
getal en gehalte, ophouden de minste
waarde te hebben.

4:2 INLEIDING TOT HBT

Over het middel tot dele tweede zuivering.

Hiertoe moet men zich het kwaad dat
de zonde ons berokkent, levendig voor
den geest stellen en aldus tot do gevoe-
lens van liet diepste berouw komen. Want
als het berouw, hoe zwak dan ook, mits
het waarachtig is, voldoende is om ons
van de zonde te zuiveren, vooral als het
voroenigd is met de kracht dor Sacramen-
ten, dan zal het, wanneer liet groot on hevig
is, zeker sterk genoeg zijn om het hart
van alle geneigdheden tot de zonde te
verlossen. Let eens op: eone eenvoudige
tegenzin maakt ons afkcorig van een
persoon die ons mishaagt, en doet ons
zijn gezelschap vlieden, doch wanneer
wij hem een doodelijkcn hovigen haat
toedragen, dan vluchten en verafschuwen
wij niet slechts hem die er het voorwerp van
is, maar wij mogen zelfs zijne bloedverwan-
ten niet lijden, noch zijne vrienden, noch
hot gezicht van zijne beeltenis, noch iets
wat hem toebehoort. Zoo ook al de
boetvaardige de zonde slechts mot een
zwak on licht, ofschoon waarachtig berouw

GODVRUCHTIG LEVEN. 43

haal, dan besluit hij enkel niet meer te
zondigen, terwijl hij, wanneer hij er een
levend en diep berouw over gevoelt, �u
do zonde �n alles wat er van afhangt, �n
alles wat er toe brengt zal verafschuwen.
Wij moeten dan, Philothea, een zoo groot
mogelijk berouw verwekken, opdat hot
zich tot do minste omstandigheden der
zonde uitstrekke. Daardoor verafschuwde
de bekeerde Magdalena hare zonden zoo-
zeer, dat zij er nooit vrijwillig aan dacht:
daardoor verklaarde David niet slechts
dat hij de zonde haatte, maar dat hij ook
de wegen en paden haatte die er heen lei-
den: ziedaar juist waarin die vcrjeugdi-
ging der ziel bestaat, die door deuzelfden
Profeet wordt vergeleken met do vernieu-
wing des adelaars.

Dan om tot dit levendig berouw te
geraken, moet gij u zorgvuldig oefenen
in do volgende overwegingen, die zeer
geschikt zijn, om met de hul]) van Gods
genade, de zonde on do voornaamste
genegenheden tot de zonde uit uw hart
te roeien, en die ik ook juist tot dat
doel heb samengesteld; gij zult de een
na do andere doen in de volgorde die ik
heb aangegeven, on er slechts een voor
eiken dag nemen, on wel, zoo gij kunt,

4-1 INLEIDING T01\' HET

des morgens, omdat die tijd de beste is
voor de bezigheden van den geest. Daarna
zult gij zooveel gij kunt er van in de
gedachte houden, en zoo uw geest nog
niet in staat is om te moditeeren, zie dan
wat daarover in hot tweede deel van dit
werk gezegd wordt.

Ov«r de Seheppiog.

1. Stel u in Gods tegenwoordigheid.

2, Smeek hem om zijne ingeving.

1. Beschouw dat hot nog zoo vele
jaren niet geleden is, dat gij niet op de
wereld waart^ en dat uw wezen een ware
niet was. Waar waren wij, o mijne ziel,
in dien tijd ? De wereld had reeds lang
bestaan en van ons was er nog geen
spraak.

\'i. God hoeft u uit dat niet getrokken,

GODVRUCHTIG LEVEN. 45

om u te maken wat gij zijt; en dit,
zonder dat Hij u noodig had, maar door
een uitwerksel zijner goedheid.

3. Beschouw met eerbied het wezen
dat God u heeft gcgnven; gij zijt het
eerste en volmaaktste van allo wezens dezer
zichtbare wereld, bekwaam om eeuwig te
leven on u op eene volmaakte wijzo met
de goddelijke Majesteit te vereenigen.

VERZUCHTINGEN EN VOORNEMENS.

1. Verneder u diep voor God en zeg
hem uit geheel uw hart met den Psalmist:
o Heer! ik ben voor U als een niet: van
waar komt het, dat Gij aan mij gedacht
hebt om mij te scheppen? Helaas! mijne
ziel, gij waart verloren in dien ouden
afgrond en gij zoudt daarin nog ziju,
zoo God er u niet uit getrokken had; wat
zoudt gij daar nu kunnen doen zonder
deze goedheid Gods?

2. Bedank God. O mijn groote en
goede Schepper! hoezeer ben ik U ver-
plicht, dat gij mij uit mijn niet zijt komen op-
nemen, om mij door uwe barmhartigheid te
maken wat ik ben ? Wat zal ik ooit doen,
om naar waarde uw naam te zegenen en
uwe onmetelijke goedheid te bedanken?

40 INLEIDING TOT IIBT

3. Schaam n. Doch, helaas! miju
Schepper, in plaats van mij met U te
vereenigen door mijne diensten, ben ik
oproerig geworden, door do ongeregeld-
heden van mijn hart, heb ik mij van U
gescheiden, om mij met do zonde to
vereenigen; ik heb U gevlucht; ik heb
uwe goedheid miskend, alsof gij mijn
Schepper niet waart.

4. Buig u neer voor God. O mijne
ziel! gedenk dat do Heer uw God is, �lij
is hot die u gemaakt heeft, en gij hebt
u zelven niet gemaakt: o miju God! ik
ben het werk uwer handen.

Ik wil dan gcon behageu meer in mij
zelven scheppen, daar ik zelf een niet
ben. Waarop beroemt gij n? o stof en
ascli! Waarom verheft gij u ? o niot! Ja
voortaan wil ik om mij te vernederen,
dit en dat doen , deze on die verachting
verdragen: ik wil van leven veranderen
en getrouw mijn Schepper volgen, ik zal mij
vereerd achten door don staat van schepsel,
waartoe Hij mij hoeft geroepen: ik zal ge-
heel mijn wil aan den zijnen ten oifor
brengen, en daartoe zal ik mijne toevlucht
nemen tot de middelen, die mij worden
aangewezen, en waaromtrent ik den raad
zal vragen van mijn geestelijken vader.

GODVRUCHTIG LEVE». 17

1. Bedank God. O mijne ziel! zogen
deu Heer, en al wat in u is verheffe
zijn heiligen naam ; want zijne goedheid
heott u uit hot niet getrokken en zijne
barmhartigheid heeft u geschapen.

2. Offer. O mijn God, ik offer U uit
geheel mijn hart het wezen op, dat Gij
mij geschonken hebt. Ik wijd het U ge-
heel toe.

3. Bid. O God, versterk in mij deze
verlangens en besluiten, � H. Maagd,
beveel zo aan do barmhartigheid van
uwen Zoon, met alle personen voor wie
ik moot bidden, enz. Onze Vader, ft\'ees
gegroet.

Als uw gebed ge�indigd is, maak dan
als een geestelijke ruiker van do beschou-
wingen, die u het moest gelroffen bobben,
om er van tijd tol tijd, in den loop van
den dag, den goeden gour van in te ademen.

18 INL1SIDING TUT HET

Orer bet doeleinde, waartoe wij zijn geiehnpen,
�*�

1. Stel u in Gods tegenwoordigheid.

2. Bid om zijne ingeving.

1. God heeft u in de wereld gesteld,
niet omdat Hij aan u behoefte had, want
gij zijt Hem volkomen nutteloos. Maar
Hij heeft op u zijne goedheid willen uit-
oefenen, door u deel te geven aan zijne
genade en zijne glorie. Daarom heeft
Hij u het verstand gegeven om Hem te
kennen, het geheugen om Hem te ge-
denken, don wil om Hem te beminnen,
de verbeelding om u zijne weldaden voor
den geest te brangen, de oogen om de
wonderen zijner werken te zien, de tong
om Hem te loven en zoo vervolgens de
andere vermogens.

2. Daar gij dan tot dit doel gesclia-

godvruchtig leven. 4-9

pen en op de wereld zijt gesteld, moet
gij zorgvuldig elke daad, die daarmede in
strijd zou zijn, vermijden en verwerpen;
en wat de dingen betreft, die daartoe niet
kunnen dienen, men moet ze verachten
als ijdele en overtollige zaken.

3. Beschouw het ongeluk van de we-
reld, die hieraan niet denkt en die leeft,
als geloofde zij slechts geboren te zijn,
om huizen te bouwen, boomen te planten,
rijkdommen te verzamelen en zich met
beuzelachtige vermaken bezig ie houden.

VERZUCHTINGEN EN VOORNEKENS.

1. Schaam u en verwijt aan uwe ziel de
ellende waarin zij tot heden toe geleefd
heeft. Helaas! moet gij zeggen, waaraan
dacht ik, o mijn God! toen ik niet aan
U dacht? Wat herinnerde ik mij, toen
ik U vergat? Wat beminde ik, toen ik
U niet beminde? Helaas! ik moest mij
spijzen met waarheid, en ik vulde mij op
met ijdelheid; ik diende de wereld, ter-
wijl de wereld slechts gemaakt is om mij
te dienen.

2. Verfoei uw voorgaand leven. Ik
verzaak u, ijdele en nuttelooze gedach-
ten: ik zweer u af beuzelachtige en af-
81 4.

50 INLEIDING TOT HT-VT

schuwelijko herinneringen; ik verfoei u,
valsche en trouweloozo vriendschappen,
verloren diensten, blindo erkentelijkheid,
ellendige beleefdheden.

3. �ckeer u tot (�od. En Gij, o mijn
God, mijn Zaligmaker, Gij zult voortaan
het eenig voorwerp van mijne gedachten
zijn; neen nooit zal ik mijn geest bezig
houden met hetgeen U kan mishagen. Mijn
geheugen zal dagelijks vervuld zijn met
de onmetelijke en oneindige goedheid, die
Gij zoo welwillend jegens mij hebt uitgeoe-
fend. Gij zult de vreugde van mijn hart
en de zoetheid en het geluk van mijn
leven zijn.

Ach het is er mede gedaan: deze en
die vermaken, waaraan ik mij overgaf,
deze en die ijdele oefeningen, die al mijn
tijd roofden, deze en die genegenheden,
die mijn hart gebonden hielden, dat alles
zal ik nu verafschuwen, en om mij in
deze gesteltenissen te houden zal ik van
deze en die middelen gebruik maken.

1. Bedank God, die u tot zulk een
verheven doeleinde heeft geschapen. Gij
hebt mij voor U gemaakt, Heer, opdat

GODVRUCHTIG LEVEN. 51

ik eeuwig de onmotelijklieid uwer glorie
zou genieten: Wanneer zal het uur aan-
breken dat ik dit waardig zal ziin ? Wan-
neer zal ik U zegenen, gelijk ik het ver-
schuldigd ben?

2. Offer. Ik draag U, o mijn dier-
bare Schepper , al deze zelfde neigin-
gen en besluiten op, die Gij mij hebt
ingegeven; ik offer U ook geheel mijne
ziel en geheel mijn hart op.

3. Bid. Ik smeek u, o mijn God!
neem goedgunstig mijne beloften en voor-
nemens aan, en geef uwen zegen aan
mijne ziel, opdat zij zo in vervulling moge
brengen door de verdienste van het bloed,
dat uw Zoon op het kruis heeft vergo-
ten, enz.

Maak de kloine geestelijke ruiker.

52 INLEIDING TO� HET

Over de weldaden Gods,

1. Stel u in Gods tegenwoordigheid.

2. Bid om zijne ingeving.

1. Beschouw de lichamelijke genaden,
waarmede God u bedeeld heeft: welk
bestaan heeft Hij u gegeven, welke ge-
makkelijkheid om het te onderhouden,
welke gezondheid, welke vertroosting,
welken bijstand in uwe behoeften; en
beschouw dit in vergelijking met ande-
ren, die meer waardig zijn dan gij en
die nogthans van deze voordeelen zijn
beroofd: eenigen zijn mismaakt, zieke-
lijk, verminkt, anderen overladen met
smaad, oneer en verachting, weder an-
deren door armoede bezwaard, terwijl
God niet gewild heeft dat gij zoo ellen-
dig waart.

GODVRUCHTIG LEVEN. 53

2. Beschouw do gaven des geestes,
hoevele domme, dolle, waanzinnige men-
schen zijn er in de wereld! En waarom
behoort gij niet tot hun getal? Is dit
geen uitwerksel van do goedheid Gods ?
Hoe velen zijn er ook die ongemanierd
en in eene verregaande onwetendheid zijn
opgevoed, terwijl do goddelijke Voor-
zienigheid u eene eerzame en zorgvuldige
opvoeding heeft bezorgd!

3. Beschouw do geestelijke genaden:
o Philothca! gij zijt een kind der Kerk,
God hoeft zich van af uwe jeugd aan u be-
kend gemaakt. Hoc dikwijls heeft Hij u
zijne Sacramenten gegeven, hoe dikwijls
inspraken, inwendige verlichtingen, gewe-
tenswroegingen tot uwe verbetering ? Hoe
dikwijls heeft Hij u uwe fouten vergeven!
Zoo vele jaren dat God u heelt laten
leven, is dit geen middel voor u geweest,
om do zaligheid van uwe ziel te bevor-
deren ? Beschouw al deze genaden in het
bijzonder en ziet hoe goed en behulpzaam
God voor u geweest is.

VERZUCHTINGEN EN VOORNEMENS.

]. Bewonder de goedheid Gods. O hoe
goed is mijn God voor mij! o hoe goed

5i INLEIDIN& TOT HET

is Hij! o Heer, hoe rijk in barmhartig-
heid , en edelmoedig in goedheid is uw
hart! O mijne ziel! verhalen wij altijd,
hoevele weldaden Hij ons heeft bewezen.

2. Beschouw uwe ondankbaarheid.
Maar wie ben ik, Heer, dat Gij aan mij
gedacht hebt? o hoe groot is mijne on-
waardigheid! Helaas ik heb uwe welda-
den mot voeten getreden, ik heb uwe
genaden onteerd, door ze aan te wenden
tot verachting en misbruik van uwe op-
perste goedheid: ik heb een afgrond
van ondankbaarheid gesteld tegenover den
afgrond van uwe barmhartigheid en uwe
gunsten.

3. Wek u op tot dankbaarheid. Kom
aan dan, o mijn hart, wees niet meer
ongetrouw on ondankbaar jogens dozen
grooton Weldoener. En hoe zou mijne
ziel voortaan niet onderworpen zijn aan
God, Hij dio zoo vele genadon eu won-
deren in en voor mij heeft uitgewerkt?

4. Moed dan, Philothea, onttrek uw
lichaam aan dozo en die zinnelijkheden,
onderwerp hot aan de dienst van God,
die zoo veel voor hetzelve gedaan heeft,
gebruik uwo ziel om hem meer en meer
te kennen en te beminnen en neem daar-
toe uwo toevlucht tot de gepaste middelen.

GODVRUCHTIG LEVJiN. 5j

Wend eindelijk edelmoedig de hulpmid-
delen aan die in de Kerk zijn, om n
zalig te maken en God te verheerlijken.
Ja ik zal het gebed beoefenen, dikwijls
de H. Sacramenten ontvangen, het woord
Gods aanhooren en getrouw de inspraken
en raadgevingen volgen.

1. Bedank God voor de kennis die Hij
u van uwe plichten en van zijne weldaden
geschonken heeft.

2. Offer Hem uw hart op mot al uwe
voornemens.

3. Bid Hem dat Hij u de kracht geve
om ze getrouw te vervullen, door de
verdiensten van den dood van zijnen Zoon.

Roep de voorspraak in van de H. Maagd
en de Heiligen. Onze Vader, enz.
Maak de kleine geestelijke ruikor.

5G INLEIDING TOT HET

Ot«t de tonden.

1. Stel u in Gods tegenwoordigheid.
2 Bid hem om zijne ingeving.

1. Denk hoe lang het geleden is dat
gij zijt beginnen te zondigen, en zie, hoe
sodort dien dag de zonden zich in uw
hart hebbon vermenigvuldigd, hoe zij zich
dagelijks meer hebben verheven tegen God,
tegen den naaste, tegen u zelven, door
daden, door woorden, door begeerten en
door gedachten.

2. Beschouw uwe slechte neigingeu,
en hoe gij die hebt opgevolgd, dit alleen
zal u genoegzaam overtuigen dat uwe
zonden talrijk zijn boven de haren van
uw hoofd oi boven de zandkorrels der zee.

\'A. Beschouw in hot bijzonder de z�nde
van ondankbaarheid jegens God; uwe

GODVRUCHTIG LEVEN. "> i

algemeone zonde die zich uitstrekt over
al do anderen, en die er de zwaarte
oneindig van vermeerdert. Tel derhalve
al de weldaden die God u heeft verleend
en welke gij tegen den Weldoener zelven
hebt aangewend. Hoevele inspraken ver-
acht! hoe vele goedo bewegingen nutteloos
gemaakt! en meer dan dat alles nog!
hoe vele Sacramenten ontvangen, en ont-
vangen misschien zonder voorbereiding!
en de vrucht er van, waar is zij ? Wat
is geworden van die kostbare juweelen,
waarmede uw dierbare Bruidegom u ver-
sierd had ? Dat alles is verdwenen onder
uwe ongerechtigheden, en terwijl God
u zoo dikwijls heeft nageloopen om u
zalig te maken :*hebt gij Hem altijd ont-
vlucht, om u te verdoemen, zie eens
welk eone ondankbaarheid!

VERZUCHTINGEN EN VOORNEMENS.

1. Schaam u op het gezicht uwer ellende.
O mijn God! hoe durfde ik voor uwe
oogen verschijnen? Helaas! ik zie het
nu, ik ben het uitschot der wereld, mijn
hart is een afgrond van ondank en onge-
gerechtigheid. Is het mogelijk, dat ik
de boosheid zoo verre heb gedreven, dat

5S INLEIDING TOT HET

ik geen enkel mijner zintuigen, geen
enkel van mijne ziclsvermogens onge-
bruikt heb gelaten, zonder ze te bevlekken
en te ontheiligen, dat er geen dag van
mijn loven is voorbijgegaan zonder eonige
nieuwe kwade vrucht voort te brengen.
Moot ik zoo de weldaden van mijn Schepper
en het bloed van mijn Verlosser vergelden?

2. Vraag vergiffenis en werp u aan de
voeten des Heeren, als eon verloren zoon,
als Magdalena, als eene ondankbare trouw-
looze bruid, � lieer! barmhartigheid over
deze zondares! O Hart van Jesus! levende
bron van medelijden en zachtmoedigheid,
ontferm U over deze ellendige.

3. Maak hot voornomen beter te leven.
O Heer! neen, nooit meer, met de hulp
uwer genade, nooit meer zal ik mij aan
de zonde overgeven. Helaas! ik heb haar
maar al te zeer bemind! maar nu verfoei
ik ze; on U, Vader van barmhartigheid
bemin en omhels ik. Ik wil leven en
sterven voor U.

4. Om mijne voorgaande zonden uit
te wisscbon, zal ik er mij moedig van
beschuldigen, zonder er oene enkele van
te verzwijgen.

5. Ik zal al het mogelijke doen om
do laatste wortels er van uit te roeien,

GODVRUCHTIG LEVEN. 59

bijzonder van deze en die zonden, die mij
het meest bezwaren.

6. Daartoe zal ik edelmoedig al de
middelen omholzen die mij zullen verschaft
worden, en ik zal nooit gelooven, genoeg
gedaan to hebben om zulke groote fouten
te herstellen.

1. Bedank God, die u tot heden heeft
afgewacht, eu die u deze goede gestel-
tenissen heeft ingeboezemd.

2. Breng Hem uw hait ton offer om
deze voornemens ten uitvoer te leggen.

3. Bid dat Hij u vorstorke, enz.

60 INLEIDING TOT HET

1. Stel u in Gods tegenwoordigheid.

2. Vraag hem zijne genade.

3. Stel u in den staat van een zieke op het
sterfbed, zonder eenige hoop van aan den dood
te ontsnappen.

1. Beschouw de onzekerheid van uw
stervensdag: O mijne ziel, gij zult eens
dit lichaam verlaten. Wanneer? In den
winter of in den zomer, in de stad of
op het land, bij dag of des nachts? Zal
het onverwachts of wel voorbereid zijn ?
Door ziekte of door toeval ? Zult gij tijd
hebben om te biechten ? Zult gij een biecht-
vader hebbon om u bij te staan ? Helaas!
van dat alles weten wij volstrekt niets.
Maar een ding is zeker, namelijk dat wij
sterven zullen, en altijd eer dan wij denken.

GODVRUCHTIG LEVEN. 6]

2. Bedenk, dat dan do wereld voor zoo
ver u betreft zal ge�indigd zijn: er zal
voor u geen wereld moer zijn; hij zal als
vergaan zijn onder uwe oogen : want dan
zullen u do vermaken, do wereldsche
vrienden, de dwaze vriendschappen, als
spookbeelden on schaduwen toeschijnen.
Ach! ongelukkige, zult gij zeggen, voor
welke nietigheden en hersenschimmen heb
ik mijn God belcedigd? Heb ik niet alles
voor niets verloren ? Daarentegen zullen
de godvrucht en goede werken u als de
zoetste en meest gewenschte dingen ter
wereld voorkomen, ou gij zult zeggen:
Waarom toch heb ik dien schoonen en be-
valligen weg niet gevolgd. Dan zullen de
zonden die u nu klein toeschijnen, u groot
als bergen voorkomen, en uwe godvrucht
zal u bijna niets toeschijnen.

?. Overdenk de lange en droevige af-
scheidsgroeten , dio uwe ziel aan deze ver-
achtelijke wereld zal toeroepen. Zij zal af-
scheid nemen van de rijkdommen, van de
ijdelheden, van do vermaken, van vrien-
den en naburen, van ouders, kinderen, van
man, van vrouw, in een woord van alle
schepsel: en dan eindelijk van haar lichaam,
dat zij bleek, misvormd, ontvleescht, af-
zichtelijk en vol stank zal achterlaten.

62 INLEIDING TOT HET



		11
		VOORREDE.


		�e oude bisschoppen en kerkvaders waren voor hot minst even gehecht aan hunne ambtsplichten als wij, en evenwel lieten zij niet na, zich met de bijzondere leiding te belasten van zekere zielen, die tot hunnon raad hare toevlucht namen. Men ziet het door hunne brieven, en zij volgden hierin de Apostelen na, die, hoe vol bezorgdheid zij ook waren voor den algemeenen oogst van hot heelal, niet te min met eene gjheel bijzondere genegen- heid enkele moer merkwaardige korenaren verzamelden. Het is een last, ik bckon hot, do zielen in het bijzonder te leiden, maar een last die vol vertroostingen is. Nooit zijn de maaiers meer tevreden, dan wanneer zij met schoven beladen zijn. Het is oen arbeid, die het hart vermoeit en ver- sterkt. Men zegt, dat als de tijgerin oen harer jongen terugvindt, die de jager juist- op den weg heeft achtergelaten, om haar bezig te houden, terwijl hij de an- deren wegvoert, zij zicJj.iwrstwBd er, mede belast, hoe zwaaj^fle^c^k\'�noge, wezen, en dat zij or aJSTjitst \\yaxe> des te lichter door wordt j^nKTiaar hol weder te be- reiken, tcrv

		:Viv



		74 INLEIDING TOT HET

		uwe wegen te doen inslaan, wil ik nooit, neen, nooit meer op mijne schreden terug keeren. Welaan dan, mijne lieve ziel, gaan wij tot die eeuwige rust; stollen wij ons op weg naar dat gezegend land, dat ons beloofd is, wat doen wij in dit Egypte ? Ik zal mij dan van die en die dingen onthouden, die mij van den weg kuimen doen afwijken of mijn gang vertragen. Ik zal dan die en die dingen doen, die mij tot mijn doel kunnen leiden. Bedank, offer, bid.

		Negende overweging. Oter de keuze van het paradtys*

		VOORBEREIDING. 1. Stel u in Gods tegenwoordigheid. 2. Verneder u voor hem en bid om zijne inspraken. BESCHOUWINGEN. 1. Verbeeld u dat gij op het vlakke veld zijt, geheel alleen met uwen Engel-



		330 INLEIDING TOT HET

		�		laats inneemt daar zij de ware pest is

		er samenleving. Och of ik een vurige kool hadde van liet heilig altaar, om de lippen der meuschen aan te raken en ze te zuiveren van hunne zonden, gelijk een Seraf weleer de lippen van den profeet Isa�as zuiverde! Die het kwaadspreken van de wereld wegnam, zou een dei- grootste bronnen van zonden wegnemen die er bestaan. Zoo iemand zijnen naaste onrechtvaar- dig berooft van zijn goeden naam, is hij, behalve de zonde die hij bedrijft, ver- schuldigd hprstel te doen, volgens den aard van zijn kwaadspreken; want niemand kan met liet goed van anderen den hemel binnengaan; en van alle uitwendige goe- deren is de goode naam het kostbaarst. Het kwaadspreken is een soort van moord; want wij hebben drie levens: het geeste- lijke, dat zich in de genade Gods bevindt; het lichamelijke, waarvan de ziel de bron is; en het maatschappelijke, dat in don goeden naam bestaat. De zondo ontneemt ons het eerste, de dood berooft ons van het tweede, en het kwaadspreken beneemt ons hot derde. Doch do kwaadspreker heeft nog dit bijzonders, dat hij door een enkelen slag der tong gewoonlijk drie



		511
		INHOUD.


		XII. Derde overweging. Over het voor- beeld der Heiligen.......468 XIII Vierde overweging Over de liefde die Jesus Christus ons toedraagt . .470 XIV. Vijfde overweging. Over de eeu- wige liefde van God tot ons.... 472 XV. Algemeene verzuchtingen op de voor- gaarde overwegingen, en slot van de oefeningen.........474 XVI. Over de gevoelens die men na deze oefening moet bewaren .... 476 XVII. Antwoord op twee tegenwerpin- gen die men op deze inleiding zou kun- nen maken.........47S XVIII. Drie laatste en voorname raad- gevingen voor deze inleiding. . . .480 Gebeden onder de H. Mis.....484

		EINDE VAN DEN INHOUD.



		yOORREDE,

		Het bloemenmeisje Glyceria wist hare bloemen zoo kunstig te schikken en door- een te vlechten, dat hare ruikers eene oneindige verscheidenheid verkregen, z�� zolls dat de schilder Pausias, die met zijn penseel dezo verscheidenheid wilde naboetsen, daartoe niet kon geraken en zich gewonnen moest geven. Zoo ook regelt en rangschikt de H. Geest mot eene oneindige verscheidenheid de lessen van deugd, die hij door don mond endepen zijner dienaren geeft. Het is altijd dezelfde leer, maar zij wordt op duizend verschil- lende wijzen voorgesteld. Ongetwijfeld kan en zou ik in dit werk niets anders willen schrijven, dan hetgeen v��r mij over hetzelfde onderwerp is gezegd. Het



		C VOORREDE.

		zijn dezelfde bloemen, waarde lezer, dio ik u zal aanbieden, maar do ruiker zal verschillend zijn, daar ik ze op eene an- dere -wijze heb geregeld en gerangschikt. Het mierendeel van hen, die over de god vrucht hebben gehandeld, heeft zich slechts tot personen gewend, die afge- scheiden van de -wereld leefden, of ten minste hebben zij trachten aan te sporen, om de wereld te verlaten. Wat mij be- treft, mijn inzicht is, nuttig te zijn aan hen, die verplicht zijn te midden dor ■wereld te leven, en wier uitwendig ge- drag op dat van anderen moet gelijken. Maar al te dikwijls, willen zulke lieden, onder voorwendsel van een zoogenaamde onmogelijkheid, er zelf niet aan denken om een godvruchtig leven te beginnen. Zij verbeelden zich, dat, even als geen dier durft te eten van het zaad van zeker kruid, Paima Christi genaamd , zoo ook niemand, te midden van de zorg der tijdelijke zaken, aanspraak mag maken op den palm der christelijke godvruchtigheid. Maar ik doe hen zien, dat zij zich ver- gissen, en dat, even als de parel-mossolen, door het zeewater worden bespoeld, zon- der daarvan doordrongen te worden, even



		7
		VOORRKDE.


		als bij de Chclidonisehc oilanden ion- teinou zijn van zoet water, to midden van de zee, even als de pyrausten (een soort van vlinders) door de vlammen vliegen zonder hunne vleugelen te ver- branden, op dezelfde wijze ook een edel moedige ziel in do wereld kan leven, zonder zicli van haren geest te doortrek- ken, de bron van eene zoete godvrucht kan vinden, to midden van do bittere wateren dor eeuw, en door de vlammen der aardsche begeerlijkheden kan vliegen, zonder de vleugelen der heilige begeerten naar een deugdzaam lcvon te verbranden. Het is een groote arbeid, dien ik onder- neem , ik weet dit, en ik wenschte dat anderen als ik, er zich beter op toeleg- den, dan men tot heden toe gedaan heeft; toch, niettegenstaande mijne onmacht, wil ik de edelmoedige harten, die de ware godvrucht willen bereiken een weinig trachten te hulp to komen. Het was noch mijn verlangen, noch mijne mcening dit werk uit te geven; eene zeer deugdzame ziel, die eenigen tijd geleden van God de genade heeft ont- vangen om naar het godvruchtig leven te trachten, verzocht mij, haar in dit plan bij



		s
		VOORBEDE.

		te staan. Ik had aan deze persoon groote verplichtingen, on van den anderen kant geloofde ik dat zij in een e won der-goede gesteltenis was; ik maakte het mij dus ten plicht haar goed te onderrichten , en liet haar een geschreven leiding, om zich daarvan zoo noodig te bedienen. Zij liet dit werk aan een heilig en geleerd klooster- ling lezen, die, oordeelende dat het ook voor anderen nuttig kon zijn, aanspoorde om het uit te geven. Ik berustte gaarne bij dezen raad, want dit heilig personage had veel invloed en gezag op mij. Doch, opdat dit werk nuttiger zou zijn, heb ik het herzien en geregeld, on ofschoon ik zeer weinig vrije uren had, heb ik er nog verscheidene raadgevingen en onderrichtingen bijgevoegd. Men moot hier geen werk zoeken waaraan veel zorg is besteed. Het is slechts een reeks waar- schuwingen , die ik voor noodzakelijk hield, on dio ik op eenc duidelijke eu begrijpelijke wijze heb trachten te geven. Wat de sierlijkheid van stijl aangaat, daaraan heb i; niet oeus willen denken; ik heb wel wat anders te doen. Ik richt mijne woorden tot Philothea, want Philothea boteekent, die God bo-



		\'.)
		VOORBEDE.


		mint, en ik schrijf voor alle zielen die God willen beminnen. Deze inleiding heeft vijf doelen: In het eerste deel tracht ik door eeuige raad- gevingen en oefeningen het eenvoudig verlangen van Philothea te veranderen in een bepaald besluit, dat zij na hare algeineene biecht noemt door het afleggen van cene plechtige verklaring gevolgd door de heilige communie. Deze com- munie, waardoor zij zich aan haren Zalig- maker schenkt, op het oogenblik dat de Zaligmaker zich aan haar geelt, doet haar gelukkig de eerste schrede zetten in de goddelijke liefde. Om haar vorder vooruit te leiden , stol ik haar vervolgens twee groote middelen voor om zich meer en meer met de goddelijke majesteit te vereonigen, name- lijk het gebruik van de H. Sacramenten, waardoor God tot ons komt, en hot gebed, waardoor hij ons tot zich trekt. Dit is hot onderwerp van het tweede deel. Het derde deel leert do oefening van verscheidene deugden, die tot den geeste- lijken voortgang brengen, doch ik bepaal mij hierin slechts tot zekere bijzondere raadgevingen, die men uiet gemakkelijk



		13
		VOORREDE.


		dat hij wil voorstellen. Lezer, mijn vriend, ik verbeeld mij, dat God wil dat ik als bisschop de powone deugden niet alleen maar ook zijne overdierbaro on wclberoindo godvrucht op do harten schil- dere, on ik, ik doe het gaarne, zoowel om aan mijn plicht te gehoorzamen, als in do hoop dat, terwijl ik haar in den geest van andoren pront, ook mijn geest kans zal hebben oen heilig behagen in haar te krijgen. Want als de goddelijke Ma- jesteit ziet dat ik er mij vurig aan hecht, zal zij zo zeker in mijn hart vestigen. Do schoono en kuische Rebccca, werd, toon zij do lastdieren van Isaiie te drinken gaf, bestemd om zijne echtgenoote te worden, en ontving van zijn kant gouden oorhangers on armbanden. Ik durf mij ook van do oneindigo goedheid van God boloven, dat, wanneer ik zijne geliefde schapen naar do heilzame wateren der godvrucht geleid, hij mijne ziel tot zijne bruid zal kiezen, door in mijne ooron de gulden woorden van zijno heilige liefdo to doen hooren, en aan mijno armen de kracht te schonken om dio in beoefening te brengen; want daarin bestaat het wezen dor ware godvruchtigheid, welko ik Zijne



		i:
		VOORRKDR.


		Majesteit, smeek \|,(i willen toeslaan aan mij en aan al do kindoron zijner Kork,aauwolku ik voor altijd inijno .schriften, mijno hau- delingon, mijn woorden, inijnon wil on mijne gedachteu wonsch to onderwerpen. Tk Annkcv , b\'oestJug vun du II. Magdulena 1808



		GODVRUCHTIG LEVEN. 17 lichtelijk, maar nm zijnn schuldoischers to betalen daartoe k.\'iti slechts do sterke arm dos gorochts hein dwingen. Al dit soort van liodon mogen voor godvruchtig doorgaan, maarzij zijn hot volstrekt niet. Toen do dienaren van Naiil hij David gingen om hem gevangon to nemen, lag Michol een beold in zijn heil , hedekto dil, mot de kleedoron van David en deed hun gulooven, dat het David wil\' was, die ziek lag on sliep. //io ook bedokken zich vele personen met /.eken; uitwendige oefeningen , die hij de godvrucht behoo- ron, en de woreld gelooft, dat het waar- lijk godvruchtigo on geestelijke lieden zijn, en inderdaad zijn hot slechts heeldon en schijn van godvrucht. De ware en grondige godvrucht, Phi- lothea, vooronderstelt do liefde tot God, of liever zij is niets anders dan een e waarachtige liefde tot God; ik zeg eene waarachtige liefde en niet. eene liefde hoe dan ook ; want, in zoo verre de goddelijke Liefde onze ziel versiert,, wordt, zij genade genoemd, daar zij ons aangenaam maakt, aan (Jod, in zoo verre zij ons kracht, geeft, om het goede to doen, heet zij liefde; maar wanneer zij lot, dien trap van vol- maaktheid ia gekomen, dat zij ons niet 81 2



		GODVRUCHTIG LEVEN. 19 al de goboden van God opvolgt, noch rechtvaardig, noch godvruchtig; hij is niet rechtvaardig omdat hem de liofde ontbreekt; hij is niet godvruchtig, omdat hij behalve de liefde, den ijver en spoed mist voor licfdedaden, die de eigenschap der godvrucht ziju. En daar de godvrucht bestaat in de volmaaktheid der liefde, daarom maakt zij ons vurig, ijverig en vlijtig, niet alleen om al de geboden van God te volbrengen, maar ook om zooveel goede werken te doen, als wij maar kunnen, zelfs als zou- den zij niet geboden, maar slechts aan- geraden en ingegeven zijn. Een mentch die pas van eene ziekte opstaat, loopt niet meer dan noodig is, on nog maar lang- zaam en bezwaarlijk; zoo is het ook met een zoudaar, die pas genezen is van zijne ongerechtigheid; hij loopt niet meer dan God hem gebiedt, en dan nog bedaard en langzaam; en eerst wanneer hij de godvrucht heeft bereikt, zal hij als een gezond en sterk mensch, niet alleen gaan, maar hij loopt en ijlt op don weg van Gods geboden, ja wat meer is, hij werpt zich vooruit op do paden der he- melsche raden en ingevingen. Eindelijk bestaat er gecu ander verschil tusschen



		20 INLEIDING TOT HET de liefde en de godvrucht, dan tusschen de vlam en het vuur; daar de liefde, dat geestelijk vuur der ziel, god vrucht heet, wanneer zij sterk ontvlamd is. Zoo- dat de godvrucht dan het vuur der liefde niets toevoegt, tenzij de vlam, die de liefde, vaardig, ijverig en vlijtig maakt, niet alleen in het onderhouden van Gods geboden, maar ook in het beoefenen der hemelsche raden en ingevingen. --* II. Orer de eigenschappen en de nltfltekendbeld der godvraeht. Zij die de Isra�lieten wilden doen af- zien van hun voornemen om het beloofde land binnen to gaan, zeiden dat het een land was, dat zijne inwoners verslond, dat wil zeggen, dat de lucht er zoo slecht was, dat men er niet lang kon blijven leven; en verder dat de bewoners zulke afgrijselijke lieden waren, dat zij de an- dere menschen als sprinkhanen opaten. Op dezelfde wijze, beminde Philothea,



		Vak 77

		156



		M ^ ^l ^^



		�

		KF». 81.



		GODVRUCHTIG LEVEN. 21 beschimpt do wereld, zooveel zij maar kan, de heilige godvrucht; zij teekent de godvruchtige personen met een droef- geestig, verdrietig en neerslachtig gelaat, en verkondigt overal dat de godvrucht de inborst droefgeestig en het karakter ondraaglijk maakt. Doch even als Josu� en Calcb verzekerden, dat het beloofde land niet alleen goed en schoon was, maar ook dat zijn bezit zoet en aangenaam zou wezen, eveneens leort ons de H. Geest door den mond van al de Heiligen, en onze Heer zelf verzekert ons dat het godvruchtig leven een gelukkig, beminnelijk en zoet leven is. ])e wereld ziet dat de godvruchtige personen vasten, bidden, de beloodigin- gen verdragen, de zieken dienen, aalmoe- zen geven, waken, hun toorn bedwin- gen, hunne hartstochten geweld aandoen, zich van ongeoorloofde vermaken beroo- ven, en duizend andere zaken doen, die uit hunnen aard moeielijk en streng zijn; maar de wereld ziet de inwendigo god- vrucht niet, die al deze dingen aange- naam, zoet en gemakkelijk maakt. Be- schouw de bijen op den tijm; het sap dat zij er in vinden is zeer bitter; maar door het opzuigen veranderen zij het in honig, omdat dit hun eigenschap is. O



		24 INLEIDING TOT HET der doel hebben dan God te behagen. Het overige van hunne lichamen is bedekt, doch met een schoon en licht kleed, dat ons aantoont, dat zoo zij ook al gebruik maken van de wereld on wereldsche zaken, dit in alle reinheid en eenvoud des harten geschiedt, door hot slechts in geringe mate en zooveel als hun staat vereischt te nemen. Z�� zijn do godvruchtige personen. Geloof mij, beminde Philothea, de god vrucht is de zoetheid, en de koningin der deugden; zij is de volmaking der liefde. Zoo de liefde melk is, dan is de godvrucht er do room van; zoo zij een plant is, is de god- vrucht er de bloesem van; zoo zij een kostbare steen is, is de godvrucht er do glans van; zoo zij een balsom is, is de godvrucht er de geur van, en een geur vol zoetheid, dio de mensehen versterkt en de engelen verkwikt. -«- III. Dat <te Kodvi\'ucht pait voor alle roepen en standen. Toen God de wereld schiep, beval Hij aan de planten vruchten te dragen elk



		GODVRUCHTIG LEVEN. 23 volgens hare soort. Eveneens beveelt Hij aan de christenen, die de levende planten zijnor Kerk 2ijn, vruchten van godvrucht voort te brengen, elk volgens zijne hoe- danigheid on s;aat. De godvrucht moet op verschillende wijzen beoefend worden door den edelman, den kunstenaar, door den knecht, door den vorst, door de weduwe, door het meisje, door de ge- huwde vrouw, en niet alleen dit, maar de beoefeniug der godvrucht moet daaren- boven overeenstemmen met de krachten, do zaken en plichten van elk in het bij- zonder. Ik vraag u, Philothoa, zou het passend zijn, dat oen bisschop in de afzondering zou willen leven als de Kar- thuizers? of als gehuwde lieden zich even weinig met het tijdelijke zouden willen bezig houden als de Capucijneu, en als een handwerksman don geheelen dag in de kerk was als een kloosterling en een kloosterling aan allerlei ontmoetingen voor de dienst van den naaste blootstond gelijk een bisschop; zou dat goon bespottelijke, ongeregelde en onverdraaglijke godvrucht zijn? �n toch komt dit gebrek dikwijls voor; en de wereld, die de godvrucht niet onderscheidt of niet wil onderscheiden van de onbescheidenheid van hen, die



		26 IKLEIDIKG TOT HET zich voor godvruchtig houden, mort en schreeuwt tegen do godvrucht, die even- wel in deze ongeregeldheden in het geheel niet bettaat. Neen, Philotlica, de waarachtige god- vrucht bederft niets, of liever er is niets dat zij niet volmaakt; en zoo zij aan de wettige roeping van iemand schade zou doen, zoo is dit een bewijs dat zij valsch is. De bij, zegt Aristotolos, trekt haren honig uit de bloemen, zonder ze in het minste te beschadigen, en zij verlaat ze even frisch en ongeschonden als zij ze gevonden heeft. Maar de ware god vrucht doet nog beter, want niet alleen bena- deelt zij de roepingen en zaken niet, waarin men verkeert, maar juist tegen- overgesteld, zij is er het sieraad en de schoonheid van. Wanneer de edelge- steenten , welke ook, in den honig worden geworpen, worden zij daa-\'door schitto- rondor, olk volgens zijne kleur. Eveneens wordt ook iedereen aangenamer in zijne roeping, wanneer hij de godvrucht daarbij hoeft, de zorg van hot huisgezin wordt er vreedzamer door, de genegenheid der echtgouootcn oprechter, do dienst van den vorst getrouwer, en allo soort van bezigheden zoetor on beminnelijkor.



		GODVRUCHTIG LEVEN. 27 Eone dwaling is het, en zelfs eeue ketterij do godvrucht to willen baunon uit het soldatenleven, uit de winkel der ambachtslieden, uit het hof dor vorsten, uit het huisgezin der echtelieden. Het is waar, Philothea, dat de zuiver be- schouwende kloosterlijke on geestelijke godvrucht onbooefonbaar is voor deze soorten van standen, maar ook behalve deze drie soorten van godvrucht, zijn er nog vele anderen, zeer geschikt om hen die in de wereld leven te volmaken. Abra- ham, Isaak, Jacob, David, Job,�obias, Sara, Kebecca en Judith zijn er hot bewijs vau in het Oudo Verbond: en wat het Nieuwe betreft, de H. Josof, Lydia en de H. Crispyn, waron zeker god- vruchtig in hunne werkplaatsen; do H. Anna, Martha, Monica, Aquila, Priseilla, zeer godvruchtig in haar huishouden; Cornelius, Mauritius zeer godvruchtig onder do wapenen, Constantijn, Holena, de H. Lodcwijk, de gelukzalige Am�, de H. Eduard zeer godvruchtig op hunne trouen. Ja het is gebeurd, dat ve- len de volmaakthoid hebben verloren in de eenzaamheid, die nogthans zoo gunstig is voor hot volmaakte leven, en haar bewaard hebben in do wereld, die



		28 INLEIDING TOT HET

		haar zoo vijandig schijnt te zijn. Loth, zegt do H. Gregorius, die zoo wijs was in Sodoma, ging verloren in de eenzaam- heid. Derhalve, welke staat wij ook hebben, wij kunnen en moeten haken naar het volmaakte leven.

		IV. Over de noodiEkell)kheld van een bestierder, om tot de godvrueht te komen en er voortgang In Ie doen. Toen de jonge Tobias zich gereed maakte om naar ttages te vertrekken, zeido hij tot zijn vader: �Ik kon volstrekt den weg niet." �Ga dan, antwoordde de grijsaard, en zoek iemand die u ge- leidt." Ik zeg u hetzelfde, geliefde Phi- lotliea, wilt gij in waarheid u tot de godvrucht begeven, zoek dan een braaf man, die u bestiert en geleidt. Uit is de waarschuwing der waarschuwingen: wat gij ook moogt doen, zegt de god- vruchtige Avila, gij zult nooit zoo zeker den wil van God vinden, dan wanneer gij den weg neemt van die nederige ge-



		GODVRUCHTIG LEVEN. 29 hoorzaamheid, die do heiligen altijd zoo zeer hebben aanbevolen en beoefend. Als de gelukzalige Teresia zag, welke groote gestrcngheden Catharina van Car- direc beoefende, verlangde zij dit ook te doen, tegen den raad van baren biecht- vader, en zij gevoelde groote bekoring hem in dit punt ongehoorzaam te zijn; doch toen zij eindelijk de partij der ge- hoorzaamheid verkoos, zeide God haar: �Mijne dochter, gij bewandelt een goe- den en zekeren weg, gii hechtte veel aan die boetploging, doch ik hecht nog meer aan uwe gehoorzaamheid." Van dat oogonblik af beminde zij deze deugd zoo zeer, dat zij behalve de ge- hoorzaamheid die zij hare oversten ver- schuldigd was, zich door eeno bijzondere gelofte verbond om do leiding en den raad van haren bestierder te volgen, en dat was voor haar een bron van zeer groote vertroostingen, zooals ook ver- scheidene andore goede zielen hebben on- dervonden, die, om zich beter aan God te onderwerpen , hunnen wil aan dien zij- ner dienaren hebben onderworpen. De H. Catharina van Siena prijst deze oefening in hare samenspraken zeer hoog: de god- vruchtige vorstin do H. Elisabeth onder-



		GODVRUCHTIG LEVEN. 31 overkomen zal hij door zorgen eu goode hulp beletten dat zij doodelijk worde. Maar wie zal dien vriend vinden ? de Wijze Man antwoordt: zij die God vree- zen; dat is, de ncderigcn, die vurig naar hun geestelijken voortgang verlangen. Daar het dan van zooveel belang is , Philothea, die heilige reis naar de godvrucht met een goeden gids aan te vangen, zoo bid God dringend dat Hij er u een volgens zijn hart zonde en twijfel niet of hij zal het doen; want almoest Hij u ook een Engel des hemels geven, zooals Hij voor don jongen �obias deed, zoo zou Hij u dien geven liever dan liet u te laten ontbreken aan een getrouwen leidsman. En, als gij hem gevonden hebt, donk dan in wezenlijkheid dat het een Engol voor u is. Zie in hem niet den menseh, en steun niet op zijn menschelijke konnis, maar op God , die u zal to hulp komen door hem tot n zal spreken, en in zijn hart en op zijne lippen alles zal leggen waarvan gij behoefte zult hebben: zoodat gij hem moet aanhooren als oen Engel, die van den hemel daalt, om u er heen te leiden. Handel met hem openhartig, in alle eenvoudigheid, en leg hem duide- lijk uw goed on kwaad bloot, zonder



		G0DVKUC1ITIG LEVEN. 33

		V. Dat mm moet licgtaneu met zQne dei te zuiveren. Uo bloemen, zegt de Bruid der Ge- zangen, beginnen te ontluiken op onzen grond; do tijd van wieden en snoeien is gekomen. Wat zijn de bloemen onzer harten, o Philothea, tenzij de goede be- geerten ? Dan, zoodra zij ontluiken, moet men hot snoeinies bij de hand nemen om alle doodo en overtollige werken uit ons ge- weten te verwijderen. Als onder de wet van Mosos, oeuo vreemdelinge met een Isra�liet wilde huwen, moest zij zich van het kleed harer vroemdclingschap ontdoen, zich de nagels afsnijden en de haren afsche- ren; zoo ook moet eene ziel, die naar het geluk haakt ds bruid van deu Zoon Gods te worden, zich van don oudeu mensch ontdoen en zich bekleedcn met den nieuwen mensch, door de zonde te verlaten; vervolgeus moet zij uit haar leven al die overtollighedcn wegnemen, die haar van de liefde Gods verwijderen: het begin van de gezondheid onzer ziel is bevrijd te zijn van de vochten der zonde. In den H. Paulus geschiedde dit 81 3



		M INLEIDING TOT HET in ecu oogwenk en op volmaakte wijze; insgelijks in do II. Catharina van Genua, de H. Maria Magdalcna, do H. Pelagia en cenigc anderen; docli zulk cene gene- zing is een mirakulens en buitengewoon voorval in do orde dor genade, even als de opwekking dor doodcu in de orde der natuur, zoodat wij daarop geen aanspraak moeten maken. Do gewone genezing, hetzij van het lichaam hetzij van dengoest, geschiedt slechts langzamerhand, tiapsge- wijzc, met moeite en geduld. Do Engelen op de ladder van Jacob hebben vleugelen, en evenwel vliegen zij niet, maarzij klim- men op on af met order, sport voor sport. Zoo ook gaat onze ziel van do zonde tot de godvrucht; zij verheft zich allengs, gelijk aan don dageraad, die de duisternis- sen niet op eens verdrijft, maar langzamer- hand en trapsgewijze. Deze gang is overi- gens do veiligste, want zoo als het spreek- woord zegt, de langzame genezing is altijd do zekerste. Zoo hot waar is, bomindo Phi- lothea, dat hot kwaad te paard en te post komt, maar te voet en langzaam weggaat, dan moet men zich in de on- derneming van het godvruchtig loven wel met kracht en geduld wapenen. Helaasl hoe jammer zielen to zien dio zich pas



		GODVRUCHTIG LEVEN. 35 kortelings op de godvrucht toeleggen on die zich nog verontrusten om hunne fouten, in verwarring geraken, ontmoedigd wor- den, die bijna alles zoudon willen verlaten en op hunne schreden zouden wenschon terug te koeren! En van don anderen kant, wolk ccno gevaarlijke bekoring voor eouo ziel, zich reeds van don eersten dag harer bokocring genezen te wanen van hare mindere onvolmaaktheden, zich volmaakt te besciiouwou bijna voor zij gevormd is, en zich gereed te maken tot vliegeu zonder vlcugelon! O Philothea, hoozeor is do herval te vreezen, wanneer men zich aldus te vroeg uit de handen van den genees- heer trekt! Sta niet op voor hot licht is, zegt do Profeet; sta op uada¹; gij ge- zeten zijt; en zelf beoefent hij wat hij leert, als hij na van zijne zonden gc- wasschen en gezuiverd te zijn, vraagt om nog meer gezuiverd te worden. De ocfo- ning die bestaat in onze ziel meer on meer te zuiveren kan en moet niet eindigen dan met ons loven; verontrusten wij ons dan niet om onze onvolmaaktheden: want onze volmaking bestaat in zo te bestrij- den, en wij zouden zo niet kunnen be- strijden, zonder zo te zien, on niet kunnen overwinnen, zonder zo te ontmoeten; on



		36 INLEIDING TOT HET

		onze overwinning bestaat niet in ze niec te gevoelen, maar in er niot mee in te stemmen. Er door gekweld worden is nog niet er in toestemmen. Om onze nederigheid te oefenen, is het wel noodig dat wij som- tijds in dozen geestelijken strijd gewond worden. Maar overwonnen zijn wij nooit, dan wanneer wij het leven ot den moed hebben verloren ; nu, de onvolmaakthe- den en dagelijksche zonden zouden ons het leven niet kunnen benemen, daar dit alleen door de doodzonde verloren wordt, er blijft dan slechts over, dat zij ons den moed niet doen verliezen. Verlos mij Heer, zeide David, van ontmoediging en lafheid: zeggen wij hetzelfde, en rekenen wij ons gelukkig, dat de eonigo voor- waarde, om altijd overwinnaar te zijn, is, altijd te willen strijden.

		VI. Over de oertle xnlverlug , namelijk die tui de doodzonde. De eerste zuivering die ons te doen staat, is die van de zonde. Daartoe moet



		GODVRUCHTIG LEVEN. 39

		VIL Over de tweede zulverlnn nntneUjk dlo va� do genegen- beid tot de zonde. Alle Isra�lieten vertrokken wel uit het land van Egypte, maar niet allen met het hart en hun vollen zin. Toen zij dan ook in do woestijn waren, betreurden zij do uien en vlceschpotten van Egypte. \'Zoo ook ziju er zondaars, die inderdaad de zonden verlaten, doch die evenwel de genegenheid er voor niet verliezen. Zij nemen zich wel voor niet moor te zondigen, doch zij gevoelen daarbij zekeren tegenzin om zich van de vermaken dor zonde te boroovon; huu hart verzaakt en ver- laat de zonde wel, docli laat niettemin niet na er nog dikwijls naar om te zien, evenals de vrouw van Loth naar Sodoma omzag. Zij onthouden zich van do zonde, evenals de zieken zich onthouden van me- loen : zij otcn er niet van omdat do genees- heer henmot don dood dreigt, zoo zij er van eten; maar zij kwellen zich door die ont- bering, spreken er van, aarzelen wat to doen, willen hem ten minsto ruiken en houden hen, die ervan mogen eton, voor zeer gelukkig, �p dezelfde wijze ont-



		40 INLEIDIKG TOT II1IT houden dio zwakke en laffe bootvaardigen zich een tijd lang van do zonden, doch tegen hun dank: zij zouden wonsehen te kunnen zondigen, zonder verdoemd te worden, zij spreken over do zondo met smaak, en achten hen gelukkig die er zich aan overgeven. Een inensch die besloten heelt zich te wreken, zal als hij biecht van wil veranderen; doch kort daarna zal men hem onder zijne vrienden met vermaak over zijn twist hooren spre- ken, zeggende, dat als hij God niet vreesde, hij dit en dat zou gedaan hebben, dat do wet van God wel lastig is, dat het vergeven van beloedigingen wel moeie- lijk valt, en dat God gave, dat men zich wreken mocht! Helaas wie ziet niet dat die mensch, hoewel hij de zondo heeft verlaten, niettemin nog geheel verward is in do genegenheid er toe, en dat hij, hoewel in werkelijkheid buiten Egypte, daar echter nog is door het verlangen, daar hij niet nalaat voortdurend de uien te beminnen en te betreuren die hij er at? Zoo ook handelt die vrouw, die nadat zij haar verkeerd gedrag heeft ver- zaakt, evenwel nog gaarne gevleid en go- zocht wordt. Helaas! welk gevaar loopen zulke lieden van verloren to gaan.



		GODVRUCHTIG LEVEN. 41 Daar gij dan, Philothea , godvruchtig wenscht te leven moot gij u niet to vreden stellen met alleen de zonde te verlaten, maar gij moet ook, uw hart geheel ver- lossen van de genegenheid tot de zonde. Want buiten het gevaar van te zullen hervallen, zoudon die ellendige geneigd- hoden voortdurend uw geest verzwakken, en hem zoodanig drukken, dat hij geen goede werken meer zou kunnen uitoefenen met die spoed, die volharding on dien ijver, die het wezen zijn der ware god- vrucht. De zielen, die na de zonde ver- laten te hebben, nog telkens vrijwillig tot do zondo tcr�gkeercn, gelijken die kwijnende personen, die strikt genomen niet ziek zijn, maar wier handelingen allen ziek zijn; zij eten zonder smaak, slapen zonder rust, lachen zonder vreugde, en slepen zich meer voort dan zij gaan. Insgelijks doen die zielen het goede mot zulk een grooten geestelijken tegenzin, dat haro goede werken, reeds zeer gering in getal en gehalte, ophouden de minste waarde te hebben.



		4:2 INLEIDING TOT HBT vin. Over het middel tot dele tweede zuivering. Hiertoe moet men zich het kwaad dat de zonde ons berokkent, levendig voor den geest stellen en aldus tot do gevoe- lens van liet diepste berouw komen. Want als het berouw, hoe zwak dan ook, mits het waarachtig is, voldoende is om ons van de zonde te zuiveren, vooral als het voroenigd is met de kracht dor Sacramen- ten, dan zal het, wanneer liet groot on hevig is, zeker sterk genoeg zijn om het hart van alle geneigdheden tot de zonde te verlossen. Let eens op: eone eenvoudige tegenzin maakt ons afkcorig van een persoon die ons mishaagt, en doet ons zijn gezelschap vlieden, doch wanneer wij hem een doodelijkcn hovigen haat toedragen, dan vluchten en verafschuwen wij niet slechts hem die er het voorwerp van is, maar wij mogen zelfs zijne bloedverwan- ten niet lijden, noch zijne vrienden, noch hot gezicht van zijne beeltenis, noch iets wat hem toebehoort. Zoo ook al de boetvaardige de zonde slechts mot een zwak on licht, ofschoon waarachtig berouw



		GODVRUCHTIG LEVEN. 43 haal, dan besluit hij enkel niet meer te zondigen, terwijl hij, wanneer hij er een levend en diep berouw over gevoelt, �u do zonde �n alles wat er van afhangt, �n alles wat er toe brengt zal verafschuwen. Wij moeten dan, Philothea, een zoo groot mogelijk berouw verwekken, opdat hot zich tot do minste omstandigheden der zonde uitstrekke. Daardoor verafschuwde de bekeerde Magdalena hare zonden zoo- zeer, dat zij er nooit vrijwillig aan dacht: daardoor verklaarde David niet slechts dat hij de zonde haatte, maar dat hij ook de wegen en paden haatte die er heen lei- den: ziedaar juist waarin die vcrjeugdi- ging der ziel bestaat, die door deuzelfden Profeet wordt vergeleken met do vernieu- wing des adelaars. Dan om tot dit levendig berouw te geraken, moet gij u zorgvuldig oefenen in do volgende overwegingen, die zeer geschikt zijn, om met de hul]) van Gods genade, de zonde on do voornaamste genegenheden tot de zonde uit uw hart te roeien, en die ik ook juist tot dat doel heb samengesteld; gij zult de een na do andere doen in de volgorde die ik heb aangegeven, on er slechts een voor eiken dag nemen, on wel, zoo gij kunt,



		4-1 INLEIDING T01\' HET

		des morgens, omdat die tijd de beste is voor de bezigheden van den geest. Daarna zult gij zooveel gij kunt er van in de gedachte houden, en zoo uw geest nog niet in staat is om te moditeeren, zie dan wat daarover in hot tweede deel van dit werk gezegd wordt.

		Eerste Overweging. Ov«r de Seheppiog.

		VOORBEREIDING. 1. Stel u in Gods tegenwoordigheid. 2, Smeek hem om zijne ingeving. BESCHOUWINGEN. 1. Beschouw dat hot nog zoo vele jaren niet geleden is, dat gij niet op de wereld waart^ en dat uw wezen een ware niet was. Waar waren wij, o mijne ziel, in dien tijd ? De wereld had reeds lang bestaan en van ons was er nog geen spraak. \'i. God hoeft u uit dat niet getrokken,



		GODVRUCHTIG LEVEN. 45 om u te maken wat gij zijt; en dit, zonder dat Hij u noodig had, maar door een uitwerksel zijner goedheid. 3. Beschouw met eerbied het wezen dat God u heeft gcgnven; gij zijt het eerste en volmaaktste van allo wezens dezer zichtbare wereld, bekwaam om eeuwig te leven on u op eene volmaakte wijzo met de goddelijke Majesteit te vereenigen. VERZUCHTINGEN EN VOORNEMENS. 1. Verneder u diep voor God en zeg hem uit geheel uw hart met den Psalmist: o Heer! ik ben voor U als een niet: van waar komt het, dat Gij aan mij gedacht hebt om mij te scheppen? Helaas! mijne ziel, gij waart verloren in dien ouden afgrond en gij zoudt daarin nog ziju, zoo God er u niet uit getrokken had; wat zoudt gij daar nu kunnen doen zonder deze goedheid Gods? 2. Bedank God. O mijn groote en goede Schepper! hoezeer ben ik U ver- plicht, dat gij mij uit mijn niet zijt komen op- nemen, om mij door uwe barmhartigheid te maken wat ik ben ? Wat zal ik ooit doen, om naar waarde uw naam te zegenen en uwe onmetelijke goedheid te bedanken?



		40 INLEIDING TOT IIBT 3. Schaam n. Doch, helaas! miju Schepper, in plaats van mij met U te vereenigen door mijne diensten, ben ik oproerig geworden, door do ongeregeld- heden van mijn hart, heb ik mij van U gescheiden, om mij met do zonde to vereenigen; ik heb U gevlucht; ik heb uwe goedheid miskend, alsof gij mijn Schepper niet waart. 4. Buig u neer voor God. O mijne ziel! gedenk dat do Heer uw God is, �lij is hot die u gemaakt heeft, en gij hebt u zelven niet gemaakt: o miju God! ik ben het werk uwer handen. Ik wil dan gcon behageu meer in mij zelven scheppen, daar ik zelf een niet ben. Waarop beroemt gij n? o stof en ascli! Waarom verheft gij u ? o niot! Ja voortaan wil ik om mij te vernederen, dit en dat doen , deze on die verachting verdragen: ik wil van leven veranderen en getrouw mijn Schepper volgen, ik zal mij vereerd achten door don staat van schepsel, waartoe Hij mij hoeft geroepen: ik zal ge- heel mijn wil aan den zijnen ten oifor brengen, en daartoe zal ik mijne toevlucht nemen tot de middelen, die mij worden aangewezen, en waaromtrent ik den raad zal vragen van mijn geestelijken vader.