Zij beminden de duisternis meer dan het licht,
omdat hunne werken slecht waren.

Naar de tweede duitscho uitgave.

J. W. VAN LEEUWEN.
1872.

GEHEIMEN DER VRIJMETSELARIJ.

RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT

Zij beminden de duisternis meer dan het licht,
omdat hunne werken slecht waren.

NAAR DE TWEEDE DUITSCHE UITGAVE.

LEIDEN,
J. W. VAN LEEUWEN.

De booze vereeniging der vrijmetselarij is de pest der gods-
dienst en der menschelljke maatschappij. Aldus Pius IX 1865.

»De meeste hoogere graden", zegt Prins Frederik der Neder-
landen (als grootmeester-nationaal van de orde der vrijmetselarij
den 13^den October 1816 ingehuldigd), in een circulaire in 1819
gericht aan al de vrijmetselaars der Nederlanden boven de gra-
den van leerling en gezel, «kwetsen het gezond verstand of het
«gevoel, of bestaan uit louter vormen en ceremoni�n , of zijn
msleehts het resultaat van bizondere meeningen en kunnen bij-
«gevolg niet door allen gevolgd. maar slechts door enkelen
sworden aangenomen. Ik moet zelfs bekennen dat ik in som-
»mige graden instellingen heb gevonden , geheel tegenstrijdig
»met het doel der orde , de verbetering (?) van het menschdom."
Daarom maakt de prins zijn besluit bekend om niet meer te
arbeiden dan in de drie eerste graden (van leerling, gezel en
meester). «Ik neem dit besluit niet alleen uit overtuiging, maar
»ook uit pligtbesef.... Ik weet het en de ondervinding van alle
«tijden heeft het geleerd , het voorbeeld heeft een grooten in-
» vloed."

B.\'. Clavel, een onwraakbaar getuige bevestigt in zijn geschie-
denis der vrijmetselarij bldz. 35 vv. \'s prinsen woorden. Hooren
wij hem:

De tafelloge heeft hare eigenaardige taal. Men noemt er de
tafel werkbank, het tafellaken zeil, de servetten vaandels, de
schotels platteelen , de borden tigchels , de lepels troffels , de
vorken houweelen en de messen zwaarden. Men geeft den naam
van kruidvaten aan de flesschen, van kanonnen aan de drinkgla-
zen , van bouwstoffen, aan de spijzen , van ruwe steen aan het

brood. De wijn heet fijn of sterk buskruid, het water grof ol
zwak buskruid, de likeuren donderpoeder , het zout zand, de
peper cement of geel zand. Eten heet metselen, drinken vuren.
De Gids voor den leerling V:. M.\'. geeft eenige aanvullingen :
de flesch heet ook ton, de spijs cement, het servet vlag, de
pijp of cigaar lontstok, de kaars of lamp ster, geld metalen of
profane munt; het vuur element, eten masliqueren , de glazen
of flesschen plaatsen aligneren enz.

Of Darwin met zijn apentheorie wel z�� geheel ongelijk heeft,
zou men haast betwijfelen. Dat zulke paskwillen ten minste
kwetsend zijn voor het gevoel en verstand , zal wel niemand
loochenen. »IIoe dat zij", vervolgt Clavel, »men is verpligtdeze
taal te bezigen en elke lapsus linguae wordt gestraft met een
losbranding van zwak kruid, met een glas ivater. Er zijn
zeven verplichte gezondheden te drinken lo in monarchale staten
die van den vorst en zijn gezin (zuivere huichelarij) en in de
gemeenebesten die van den oppersten regent; 2o die van den
grootmeester en van de opperhoofden der orde ; 3o die van dea
achtbaren meester der loge; 4o die der opzieners; 5o die der
andere officieren ; 60 der visiteurs; 7o die van al de metselaars
der geheele wereld. Daarop volgen de vrije maar toch gecen-
sureerde toasten , die in Amerika opklimmen tot acht en vijftig,
zegge acht en vijftig.

Ik bid u, lezer, geeft acht op het volgende en noemt gij met
my die tafelloges niet een poppen-, neen, een apenspel, kwetsend
voor gevoel en verstand ?

«Wanneer," zegt Clavel, »de gezondheden afgevuurd worden
■■staakt men het metselen. De broeders staan op , plaatsen zich
in orde en werpen het vaandel over hunnen linkerschouder.

Op de uitnoodiging des achtbaren meesters laden zij hun ka-
nonnen , plaatsen ze op eene rij en zoodra dat geschied is, zegt
de achtbare meester: »Mijne broeders, wij zullen eene gezond-
heid instellen , die ons bijzonder lief en dierbaar is , ik bedoel
die van.... Wij zullen daarbij vuur, sterk vuur, volkomen
vuur maken. Broeders! de regterhand aan het zwaard! �
Hoog! � Salueert! � Het glas in de linkerhand! � De reg-
terhand aan het wapen (het glas!) � Hoog! � Aan ! (hier
brengen de broeders het glas aan den mond). � Vuur! (men
drinkt een gedeelte van den wijn) � Sterk vuur! (men drinkt
andermaal een gedeelte) � Het volkomen vuur! (men drinkt het

glas geheel ledig) � Wapen in rust! (men brengt het glas aan
den regterschouder) � Presenteer het wapen! � Een! (op dit
commando brengt men het kanon bij den linkerschouder) �
Twee! (men trekt het terug tot den regterschouder) � Drie l
(men houdt het regt voor zich uit) � Zet af! Een! Twee! Drie!
(bij ieder dezer tempoos maken de broeders eene beweging met
welke zij trapsgewijze het kanon tot de tafel doen dalen. Bij
het derde zetten zij het allen tegelijk met kracht neder, zoodat
men slechts ��nen slag hoort). � Het zwaard in de regterhand! �
Hoog! � Salueert! � Het zwaard in rust! (men legt het
mes zachtjes op tafel). Broeders, ziet naar mij ! (Alle broe-
ders maken op het voorbeeld des achtbaren meesters het te-eken,
het handgeklap en de toejuiching.)"

Zijn zulke ceremoni�n niet meer dan kwetsend voor gevoel
en verstand ?

Wij willen ook een uitvaart-viering bijwonen.

Zaturdag 10 Februarij , ten zeven uur des avonds had er ir»
het Groot-Oosten te Brussel eene belangrijke vergadering plaats.
De H.\\ E.^-. B.\\ grootmeester nationaal Josef van Schoor, lid van
den senaat nam het praesidium waar. De Groot-Opzieners ston-
den aan het hoofd hunner afdeelingen. B.\\ Defr� bezette den
zetel der welsprekendheid en moest de lofrede op Leopold I
uitspreken.

Toen de hooge raad van Belgi� was binnengeleid enz. werd
de uitvaart-plechtigheid geopend. De grootmeester spreekt met
diepen weemoed: Broeder, eerste G root-Opziener , hoe laat is
het? En de opziener antwoordt: vliet is het uur waarop het
einde is geworden het begin.\'\' En de ondervrager zegt: »Dit is
de wet der natuur; zij is voor allen; zij is onverbiddelijk. Mijn
broeders , doen wij onzen plicht.

Alle ridders van den troffel gaan naar »de zaal van het graf."
Aldaar was een soort van praalgraf opgerigt , omgeven met al
de teekenen van den maconnieken rouw. Het borstbeeld van
den koning was met rouwfloers omhangen. Toen elk zijn plaats
had ingenomen , riep de Grootmeester de metselaars tot den
arbeid. Hij vroeg aan den eersten Groot-Opziener waar de waar-
dige en dierbare B.\\ Leopold was. Zij antwoorden slechts door
teekenen van wanhoop. De H.\\ E/. B.\\ Grootmeester begrijpt
die stomme taal der diepste smart.

y>Hij die zoo krachtig de vrijmetselarij steunde" riep hij uit »is

VIII VOORBERICHT.

niet in de loge" Toen smeekte liij de opzieners om niet hem
den waardigen meester te gaan zoeken ; en na eenige stappen
regts en Jinks ontmoeten zij elkander bij het treurige graf.

De Grootmeester sprak toen : Mijne b.*., wij zochten den wel-
beminden meester; wij wilden hem nieuwe leeringen vragen.
Een pas geopend graf vertoont zich aan onze blikken. Maar is
alle hoop vervlogen ? Onze B.\'. zou hij deze wereld verlaten
hebben , voor altoos ? Hij beminde onze stem ; hij zal haai\' ant-
woorden , zoo de minste levensvonk hem nog rest; vragen wij
zijn graf, pogen wij zijn asch te bezielen :

Broeder Leopold, antwoord ons.

De eerste en tweede Groot-Opziener herhaalden die sombere
bede; maar de doode bleef stom. De Groot-Ceremoniemeester
sprak :

De meester bleef doof op de roepstem zijner broeders. De
droevige werkelijkheid verschijnt; B.^m. Leopold de Eerste is niet
weer.

Die woorden worden opgevolgd door een geraas als in Bobert
de duivel bij de oproeping van de geesten der vervloeking.

De Grootmeester spreekt: «Mijn broeders, te vergeefs zoeken
we in het Oosten van dezen tempel den meester , die ons met
«zooveel welwillendheid zijn hooge bescherming schonk. Maar
»zijne gedachtenis blijve onder ons leven. Ik leg op zijn graf
«deze kroon , het symbool van de gevoelens die ons bezielen.
«Zij is doorvlochten met die bloemen die een beeld zijn der
«trouwe vriendschap, der eindelooze herinnering en van den
«eeuwigen rouw." En hij legde op het graf een krans van im-
mortellen.

Uit de slaapwekkende rede van D�fre die nu volgde, bleek
alleen dit, dat de overleden koning was ge�nitieerd in een der
voornaamste loges van Duitschland , dat hij bestuurder was ge-
weest van eene der afdeelingen der moeder-loge van Groot-
Brittan ni�; dat hij sedert 1832 zijn hooge bescherming aan de
Belgische loge had geschonken enz.

Daarop trad de Grootmeester weder ten tooneele en sprak :

»Het leven van den mensch hier beneden is slechts een door-
«tocht. Aanschouwt deze korenaar: (hij toont er eene) zij is
«gevallen onder de zeissen der maaijers : zoo valt de mensch
«onder de zeissen van den tijd. »�e aar is verdord. (Hij wrijft

>)de korrels los). Alles is volbragt, maar alles is niet vernie-
tigd. Deze korrel, toevertrouwd aan de aarde zal leven met
»een nieuw leven. Niets gaat verloren voor den G.\'. bouvv-
«meester van de werelden. Broeders Groot-Opzieners, keeren wij
«terug naar liet graf van onzen meester. Gaan we in naam van
»het G.\\ Oosten , dat hij zoozeer beminde en door wien hij
«zoozeer bemind werd hem een laatst en broederlijk vaarwel
«zeggen,"

Een drievoudig vaarwel wordt uilgesproken.

B.\\ van Schoor roept uit: Mijn broeders, de B.\\ Leopold de
Eerste is niet meer: weenen wij! En de Groot-Opziener en de
omstanders herhalen: weenen wij! B.^-. van Schoor: Mijn broe-
ders, de 3?.\'. Leopold de Eerste zal niet meer verschijnen in
ons midden: zuchten wij! En de Groot-Opzieners antwoorden :
zuchten we! zuchten we! B.\\ van Schoor: Mijn broeders, de ziel
van onzen eerbiedwaardigen meester is teruggekeerd tot haar
oorsprong: hopen wij. En er wordt geroepen : hopen we, hopen
\'joe , hopen we !

Is het niet allerbespottelijkst ?

Nieuwe verandering van decoratie: het lijkscherm dat j»de zaal
van het graf" scheidde van den tempel der onsterfelijkheid (stijl
van het groot-apenspel) werd weggeschoven , en zie in een ander
vertrek schitterend van licht en te midden van planten en bloe-
men stond het borstbeeld van den koning gebeeldhouwd door
Geefs. De muziek vangt aan en al de vrijmetselaren leggen een
acacia-tak op het graf en spoeden zich naar den «tempel der
onsterfelijkheid."

Daar doet de opperpriester van Schoor een aanroeping aan den
«albestuurder der werelden , den grootsten bouwmeester van het
heelal" en de acteurs en actricen van het theater zingen eene
�cantate : woorden van Marcel-Briot, muziek van Hansens.

UITVAA.RT-VIERING TE ZWOLLE DOOR DE LOGE : I\'IDES MUTUA ,

ter vereering der nagedachtenis van wijlen den A.\'. B.^-. (acht-
baren broeder) eersten Opz..... naar het jaarboekje voor Ne-

derlandsche vrijmetselaren, J.^-. D.\\ W.^-. L.\\ 58G7 (het jaar 18G7)
De B.B.\'. gevoelen naar hun zeggen een vreesselijken rouw, zoo
dikwijls een der hunnen het E.^-. O.\'. (Eeuwig Oosten) binnen-
treedt ; maar de droefheid eener werkpl.\'. klimt naarmate de

afgestorvene hoogpr in G.\\ is gestegen. Naast de mag.\', gelijk-
heid wordt het mae/. onderscheid van rang in stand en gezag
duchtig gehandhaafd. Genoemde loge Fides mutua had in den
jare 1867 twee B.B.^-, verloren , natuurlijk tot droefheid der
werkp.\'. maar «beiden hoog bejaard" kan hun «zacht henengaan
evenmin onverwacht als door hen zeken niet voorzien genoemd
worden, hoewel (!) daarom even treffend." De familie van den een
veroorloofde aan de B.^-. zijn stoffelijk overschot de laatste eer te
helpen bewijzen en den A.\\ M.\\ eenige toepasselijke woorden
bij het graf te spreken, terwijl de familie van den ander dit
niet toestond.

Maar daar gaat de A.\\ B.^-. D. J. P.....het E.\'. O.^-, in. In

den almanak rubriek necrologie lezen wij: »Na in 1843 het
licht der orde ontvangen te hebben werd hij zes jaren latei-
secretaris der loge enz. ... Bij een kalmen en helderen geest
en een deugdzamen levenswandel voegde hij een warmen ijver
voor den tempelbouw." «Verplet door dit verlies was het een
algemeene behoefte voor het hart der leden van Fides mutua
dien B.^-. in een plegtige rouwloge te gedenken en werd deze
bepaald op den 8^sten d.\\ der ll^de m.\\ 5866"-(8 Januarij 1866).

Eenige bizonderheden voorbijgaande treden wij aanstonds den
tempel in. Hij is «met zwart behangen en met toepasselijke
symb.^-. versierd , vertoonende zich in het W.\\ (Westen) het beeld
des doods en in het midden een doodskist (ook al) met zwart
laken overtogen...... terwijl (nog) een rouwfloers van de zol-
dering daarover (vrij overbodig) henenging, en de «zetel van
den ontslapen Br/, waaraan zijn bijou was bevestigd , mede met
zwart krip was overtogen, en de geheele tempel slechts flaauwe-
lijk werd verlicht door spiritus-vlammen in drie antieke lijkbussen,
ontstoken."

De vergadering is voltallig j de A.\\ M.\\ geeft de laatste waar-
schuwing en het spel gaat beginnen.

«De B.B.^-, allen in orde geschaard staande werd nu door B.^-.
B. B. door het orgel begeleid een cantate gezongen. "Daarna
sprak de A.^-. M.\'. tot de vergaderde B.B.^-.

Wij deelen dat mengelmoes van rouw en floers , aandoening
en tranen, dood en leven , graf en grasscheut niet mede. Toch,
melden wij dat de redenaar bij de mededeeling hoe de ontslapen

B.\\ de eeuwigheid inging met de hoop op de onsterfelijkheid
(waartegen de Belgische B.B.\'. zouden protesteren) op eens den
ontzettenden overgang maakte: «waarom zouden wij niet liever
arbeiden in het volle licht?

»Ja B.B.\'. er zij licht in ons midden.".

En eensklaps.....daar staat de tempel in volle licht! De A.\\

M.\\ staat verstomd en in koor heffen de B.B.^-, een lied aan »
dat doet denken aan het versje van Alphen :

Zouden wij den klepper vreezen
O! die lieve brave man!

Na die variatie hernam de A.\\ B.\\ zijn rede en canoniseerde
den overledene krachtens de leer der vrijmetselarij.

Een quartet wordt aangeheven, waarna de fungerende l^steopz.". bijgestaan door de twee oudste B.B.\'. dezer werkpl.\'. een
laatste hulde bragt aan den afgestorven Br.*, en bij het neder-
leggen van een immortellenkrans op het zinnebeeldige graf een
treffende toespraak hield. Daarna komen de afgevaardigden van
andere loges met immortellen en spreken «hartelijke woorden."
Nog een cantate van B.\'. R.; een rede van B.^-. adjunct-redenaar;
nog eens gezongen; eindelijk besloot de A.\\ M.\\ de plegtigheid
met de volgende duistere woorden:

Het is volbracht!!! Wij hebben zulks bewezen aan de nage-
dachtenis van onzen B.\\ l^sten opziener, een nuttig burger, eer»
trouw vriend en B.^-. een ijverig vrijmetselaar. Dank B.B.\\! voor
uwe hulp bij die treurige plegtigheid.

Komt B.B.\'. heft nu met mij den nazang aan :
Het is volbracht!
Staak (t) uw klacht
O ! vrije metselaren!
De treurgalm zwijg\';
Het offer stijg
Van uw gewijde altaren.

Hoe waar is het: tous les hommes s�rieux fl�trissent 1\'oeuvre
comme une anerie! Of prins Frederik der Nederlanden ook
waarheid sprak toen hij zeide , dat sommige graden het gezond
verstand of het gevoel kwetsen of uit louter ceremoni�n be-
staan , enz.

Op de vraag van prins Frederik der Nederlanden : 1. of de
instellingen der vrijmetselaars-orde z�� moeten zijn, dat ieder-
een lid der orde worden kan , dan of zij het kenmerk moeten,

dragen van een bijzonder dogma of eeredienst ; 2. of de graden
van uitverkoren (achtbaar) of van uitverkoren meester, van Schot-
schen meester of ridder van St. Andreas, van ridder van het
zwaard of van het Oosten en van verheven Prins van het roze-
kruis, graden erkend in het wetboek van 1807 voor de hooge
magonnieke graden in Holland (IV, 47) van dien aard zijn dat
zij volgens elke godsdienst gevolgd en opregt beleden mogen
worden , werd een rapport uitgebragt waarbij de commissie vast-
stelde dat �n Joden �n Turken �n Heidenen zoo goed als Chris-
tenen vrijmetselaars konden worden , aangezien de vrijmetselarij
de leer van Jesus Christus slechts als eene zedeleer en volstrekt
niet als een stelsel van godsdienst beschouwde. Den 24 Januarij
�1820 antwoordde hij aan de verhevene Prinsen roze-kruizers,
behoorende tot de kapittels in de noordelijke Provinci�n van het
koningrijk der Nederlanden. »Ik ben Christen ," zegt de Prins
»en ik hoop eeuwig Christen te blijven. Moet het dan niet ver-
scheurend zijn voor mijn ziel te moeten spreken over het mis-
bruik , dat men maakt van de leer »an mijn grooten en godde-
lijken meester, van den zoon des hemels, die in menschelijke
gestalte zich geplaatst heeft aan de spits dei\' menschheid , om
van daai- ons zijn heilige leer te verkondigen en aan den mensch
geheel diens waardigheid terug te geven ; die niet geaarzeld heeft
�den wreeden dood des kruises te lijden en die met regt kon
spreken : Ja, alles is volbragt. Ik zou dan hier uwe geschiedenis
moeten schrijven , goddelijke Jesus ! en die geschiedenis , ik zou
haar moeten noemen de legende van den graad van het roze-
kruis. Zij die niet beter weten zullen misschien uitroepen: kan
men iets beters verlangen voor eene legende ? Het gezond ver-
stand en een peilloos diep gevoel van eerbied houdt hier onze
pen tegen. Hoe , mogen wij die hemelsche geschiedenis verlagen
tot eene legende ? Den dood van Jesus Christus en dien van
Adoniram (de legende van den meestergraad) op ��n lijn plaat-
sen ? Waar is de opregte Christen die de geschiedenis van Jesus,
zooals zij beschreven is in het Nieuwe Testament, zal in twijfel
trekken ? waar de Jood , die de kruisiging van Jesus zal durven
betwijfelen ? Evenmin zal de Mahomedaan hier aarzelen te ge-
looven. Maar. mogen dan de broeders vrijmetselaars dien dood
beschouwen als een embleem, en dien doodop gelijke lijn stellen
met die menigte verdichtselen, die men hun zonder ophouden
voorhoudt ? En toch , mijne broeders, ontveinzen wij het ons

niet, de legende van den graad � verheven Prins van het
roze-kruis � is niets anders dan de geschiedenis van Jesus
Christus.

En ziedaar genoeg, welligt te veel over dit punt, want wie
zal durven ontkennen , dat het ons niet geoorloofd is om het
\'even en den dood van Christus met verdichtselen gelijk te stel-
len? O hoe zouden wij niet verontwaardigd zijn als wij in de
\'egende van dien grond ceremoni�n aantroffen , geheel en al
strijdig met de leer en het karakter van den Zoon des menschen,
geheel en al strijdig met de goddelijke bevelen van Jesus ! Om
slechts een enkele te noemen : de kandidaat m�et den eed zwe-
ren op het oogenblik dat een bijl is opgeheven boven zijn hoofd,
[s het mogelijk dat te verzoenen met de leer van den goeder-
tieren Jesus ? Neen ; hoe zou Hij die ons het bevel gaf God
boven alles en onze menschen gelijk ons zelve te beminnen,
kunnen goedkeuren een afgedwongen eed , uitgesproken terwijl
het symbool van de kracht en der vernieling boven het hoofd
hangt! Niet alleen de ware Christen, maar ieder die het Nieuwe
Testament heeft gelezen, moet verontwaardigd zijn over die ver-
achtelijke daad. Zij moeten zich de lessen herinneren, zoo helder
uitgesproken door zijn heilig woord , en in dat heilig woord de
taal der zoete overreding vinden , en bij de verhevene Prinsen van
het roze-kruis aanschouwen zij het beeld van overmagt , van
dwang, van geweld! De legende zelve deelen wij niet mede;
wij willen de misdaad niet begaan den goddelijken Jesus voor
te stellen als een embleem. (IV 88 vjg).

De Prins toont wijders dat niemand noch Jood, noch Maho-
medaan maar vooral niet de Christen vrede hebben kan met den
graad van het roze-kruis.

»De Christen toch kan teregt vragen : waarom van mij eischen,
dat ik zweer voor mijne naasten de leer van mijn goddelijken
Meester te verbeigen ? Heeft Hij niet gezegd : gaat en onder-
wijst alle volkeren 9

Het leven en de dood van Jesus en ook zijn zuivere leer, zijn
zij niet zoo duidelijk in het Nieuw Testament beschreven , dat
zij geen andere toelichting vragen ? Wat heb ik dan behoefte
aan uwe symbolen , waarvan sommige, om niet meer te zeggen,
zeer dubbelzinnig zijn? En waarom zou ik niet openlijk de leer
van mijn Meester belijden? waarom Hein niet eeren en in het
openbaar dienen, gelijk mijn pligt mij gebiedt ? slechts in een zeer

klein gedeelte der wereld kan mij dit verboden zijn , schier overal
heeft de nicnsch de vrijheid Hem openlijk te aanbidden , en
waarom dan kan men eischen , dat ik liet geheim zal bewaren
over hetgeen gij mij van Zijn leer meedeelt? Gjj wilt mij dus
doen handelen tegen het uitdrukkelijk gebod van mijn Meester!-
Dit alleen zou voldoende zijn, om mij te dwingen u te verlaten,
en er is meer, gij zijt onder verschillende opzigtcn in dwaling.
Gij zegt, bij voorbeeld , dat de naam van uwen oppersten Mees-
ter d. i. van Jesus Christus , is Jesus Nazarenus , Rex Judaeo-
rum. I) Neen, mijne broeders, gij bedriegt u ; Jesus zelf heeft
gezegd : Mijn rijk is niet van deze wereld ; en als deze woorden
niet voldoende zijn, weet ge dan niet dat de goede Jesus niet
zijn eigen belang zoekt , maar alleen het heil der mcnschheid ?
Maai\' ik wil er niet meer van zeggen. Zoo gij Christenen zijt,
kunt gij mij niet. meer leeren dan het Nieuwe Testament mij
zoo helder verkondigt. Dat boek is ons eigendom, maar niet
om het te verbergen , en al wat daar geschreven staat kan ik
en moet ik voor gansch de wereld belijden.\'" (IV, 93 vlg.).

Nog weinige woorden van dit document halen wij ten slotte
aan , waarin de Prins , het is waar , omsluijerd spreekt, doch
die te beter doen begrijpen , welke schrikkelijke heiligschennis
in dezen hoogeren graad dei\' Nederlandsche vrijmetselarij gepleegd
wordt. Zinspelende op de woorden die de stervende Christus
sprak : Alles is volbraQl had de bovengenoemde commissie van
den graad van het roze-kruis geschreven , »dat hier alles (alle-
gorie n , verklaringen, doel) den grooten Meester .1. C. doet ken-
nen in het verheven werk , dal hij volbragl heeft." (IV, 91).
De I\'rins antwoordt: »Dit sublieme woord , consumniatum est!
men weet wanneer en waarom het dooi\' den Christus werd uit-
gesproken. Maar, helaas! men weet ook, wanneer het kan worden
uitgesproken dooi\' de verheven prinsen van het roze-kruis .\'" (IV,
127). � �ok had de commissie geschreven, »dat hier alle sym-
bolen , alle emblemen verklaard worden.... dat hier de bevrijder
der menschheid schittert .... en dat men hier den oudste der

1) Als de vier letters J. N. II. J. worden getoond aan den kandi-
daat, zegt men hem dat zij boteekenon Jesus Nazarenus Rox Judaeo-
i\'iiiu. Maar doet ons dan dit opschrift ter bespotting geplaatst boven
het hoofd van den gekruisigden Jesus den waren naam kennen van
Hem, die gezegd heeft: Mijn rijk is niet van deze wereld (IV, 127).

vrijmetselaars leert kennen\'\' (IV. 91). De Prins antwoordt op
nieuw met deze beteekenisvo�e woorden, waaraan de tranen
zijner ziel schijnen te hangen : Moet liet niet voor den waren
Christen oneindig grievend zijn om hier (in den graad van roze-

kruis) Jesus Christus persoonlijk opgevoerd te zien door.....?

en waar.....? en hoe...../ en wanneer.....? (IV, 127).

De Prins hernieuwde zijn abdicatie den 22⁽\' Mei ; maar of-
schoon de jongere loges de nieuwe rituelen van den prins onder-
schreven , de oudere loges van Amsterdam en Rotterdam en de
kapittel-logcs verwierpen die met bijna algemeene stemmen (IV,
262, 303). De hoogere graden bleven bestaan en het groot-
kapittel benoemde 11 Julij 1824 oen opvolger van den Prins;
de vorst behield wel den titel, maar van nu af, althans gedu-
rende eenige jaren bestuurde hij slechts de loges , die zijn her-
vorming hadden aangenomen. Later\' echter is er een compromis\'
tusschen de partijen gesloten. (Verg. Kat. Dl. LIII blilz. 221).

In 1849 werd tengevolge eener nieuwe scheuring een onaf-
hankelijke loge te Amsterdam Post Nubila Lux opgericht, maar
is tot nog toe (18G8) door het Groot-Oosten niet erkend; zelfs
wordt aan de kinderen |sic\\ en leden van die loge de toegang
in andere loges geweigerd, en is het don kinderen en leden van
de oudc-Ioges verboden genoemde werkplaats te bezoeken.

Ablaing van Giessenburg, Gunst, D¹\'. Junghuhn kinderen van
Post Nubila Lux stichtten een maandschrift, en eene verecniging
beide prijkend met den naam van de Dageraad. In ons Vader-
land was er nog nooit iemand z�� hevig tegen het christendom
opgetreden, was er nog nooi! z�� hevig tegen geschreven ; alles
wat den Christen dierbaar is , de christelijke dogmen , de chris-
telijke zedeleer, de christelijke cultus, ook de persoon van
Christus , \'s Heeren waarheidsliefde , moraliteit enz. werd aange-
vallen , valsch voorgesteld , geloochend of bespot; het Heidendom
werd verheerlijkt; Panthe�sme , Materialisme , Athe�sme openlijk
verdedigd ; in ��n woord, men vindt in de Dageraad het ratio-
nalistisch ongeloof geklommen tot delirium.

Een jaar later (8 Octobcr 18!>6) zag het tweedo maconnieke
kind het licht, de verecniging de Dageraad waarin in Julij 1857
de motie : de leden van de verecniging de dageraad erkennen
het bestaan, van een God , dien zij aanbidden, werd verworpen.
Na hevigen twist en strijd werd Ablaing wederom lid der ver-
eeniging op voorwaarde, dat men aan den gevel van den macon-

nieken tempel de woorden zou uitwisschen : Aan God en aan
de onsterfelijkheid. 1).

Het is ons onmogelijk in een Voorbericht alles op te nemen
wat ons het z�� verdienstelijk Maandschrift de Katholiek Dl. LI
en LUI omtrent de afschuwelijke leer van de Dageraad mede-
deelt ; wij hebben alleen willen bewijzen dat en Pius IX als hij
zegt dat de vrijmetselarij de pest is der maatschappij en der
kerk , en Prins Frederik der Nederlanden als hij zegt dat som-
mige graden het gezond verstand of het gevoel kwetsen enz.
waarheid gesproken hebben.

Een ieder die kwaad doet schuwt het licht: op zijn voorhoofd
draagt ieder vrijmetselaar dat vonnis geschreven.

I) Deze bizonderheden hebben wij met de meeste vrijheid verza-
meld uit de Katholiek Dl. LI en Llli.

DE ORDE DER VRIJMETSELAARS IS EEN GEHEIME
VEREENIGING.

De orde der vrijmetselaars, die reusachtige bond met -1000
hoofden en 100,000 armen, zooals de vrijmetselaar Grisar zegt,
is een geheime vereeniging. j>A1s zoodanig , zegt Mgr. von Kettler,
kenmerkt zij zich reeds daardoor onloochenbaar dat in het al-
gemeen ieder zijn lidmaatschap uit beginsel verborgen houdt. Op
de vragen: »»wie behoort in deze stad tot de orde der vrijmet-
selaars , waarmede houden zich deze heeren onledig, wat is het
doel van hun bizondere vereeniging, welke middelen wenden
zij daartoe aan ?"" enz. kan het grootste gedeelte eener stad
geen antwoord geven. »De vrijmetselarij , zegt von Kettler ver-
der , maakt feitelijk en uit beginsel een merkwaardige uitzonde-
ring op alles wat in onze wereld bestaat. Op weinige uitzonde-
ringen na, wordt zij alleen in de openbare pers niet besproken
en zij wil ook niet besproken worden."

Terwijl de pers over alle andere zaken, waarin de menschen
belangstellen, spreekt en oordeelt; terwijl het Christendom met
al zijn leerstukken en instellingen , de Staat met al zijn rechten
en wetten onderwerpen der discussie zijn , terwijl zelfs de meest
bizondere persoonlijke betrekkingen der menschen openbaar wor-
den, is de vrijmetselarij alleen naar algemeen goedvinden in Europa
het »kruidje-roer-me-niet" ; iede^ is bevreesd van haar als van een
soort van geestverschijning te spreken. Dat feit is ten minste
een bewijs van een ontzettende macht, die de vrijmetselarij in
Europa uitoefent. Zij alleen heeft nog een vermogenden invloed
op de pers; all��n daardoor toch laat zich die toestand verkla-
ren. Maar dat maakt het ook ieder duidelijk , dat die toestand
strijdt met het gezond verstand en onverdragelijk is. Men kan
van de vrijmetselarij denken wat men wil, het kan in iederge-

val niet geloochend worden dat het van zonderling belang moet
zijn haar van alle kanten goed te leeren kennen en daardoor
haar zedelijke en geestelijke waarde te leeren waardeeren. Het
kan toch niet altijd z�� voortduren dat terwijl alle monopoli�n
en privilegi�n opgeruimd worden, alleen de vrijmetselarij het
monopolie en privilegie heeft zich aan het oordeel der openbare
meening te mogen onttrekken. Hebben de bestrijders der vrijmet-
selarij ongelijk , dan kan het alleen in haar belang zijn dat haar
geschiedenis en haar werken uit dat geheimvol duister in het
volle daglicht komen. Hebben haar bestrijders gelijk, dan is
het in het belang der geheele menschheid , dat ook dit open-
baar wordt. Kan de vrijmetselarij het daglicht verdragen , dan
houde men eindelijk op, haar zelve en haar leden aan hel
daglicht te onttrekken.

Het is moeijelijk iets zekers over den waren oorsprong der
vrijmetselarij op te geven. Hoe zeer de orde zelve er op uit is
haar geschiedenis verborgen te houden, blijkt uit de openbare
getuigenis van Krause. Deze groote broe Ier-vrijmetselaar en
geleerde schrijver der orde, schrijft in een voorwoord op broeder
Burgliard\'s vertaling van de geschiedenis der vrijmetselarij , ge-
schreven op bevel der Grootloge van Schotland het volgende :
»\\Vat inderdaad aan hen , die met den inwendigen toestand der
broederschap niet bekend zijn zeer zonderling moet toeschijnen ,
is dat de broeders hun zaken zoo verrichten, dat zelfs geen broe ■
der der mindere graden in de geschiedenis der broederschap, de
waarheid onjesluijerd aanschouwt. Ook laat men het hier zoo-
wel jegens zoogenaamde profanen (die geen leden zijn) als ook
jt\'gens broeders niet licht bij een voorzichtig zwijgen berusten ,
maar men geeft opzettelijke verdichtselen, die dikwijls even sluw
als smakeloos zijn met ernstig voorkomen voor historische waar-
heid uit." Naar die regel laat zich derhalve ook de volgende
geschiedenis van den oorsprong beoordeelen , zooals zij ten deele
in de oudste, de zoogenaamde Yorker-oorkonde, met de verkla-
ringen van broeder Krause, ten deele ook in het Nieuw-Engelsch
Constitutieboek te vinden is.

Toen de eerste mensch met alle geestelijke en ligchamelijke

\'hoedanigheden door de hand Gods geschapen was, zondigde hij
weldra tegen zijn schepper en het gevolg was, dat hij tot straf
den invloed der weergesteldheid spoedig gevoelde , zoodat hij
er op bedacht moest zijn zich daartegen te beschermen. Want
daar hij zulk een verheven verstand van God ontvangen en
van God zelven onderricht in het schrijven ontvangen had,
kon het niet anders of hij was er op bedacht een huisvesting
te vinden en grondregelen in alle andere wetenschappen die
daartoe nog vereischt werden vast te stellen , opdat ook zijn
nakomelingen zich daarnaar zouden kunnen regelen. Van daar
dat Ka�n de eerste stad bouwde. Ka�ns zoon , Enoch, was meer
bizonder een groot bouw- en sterrekundige. Methusalem met
zijn zoon Lamech en zijn kleinzoon Noach verwijderden zich uit
de bedorven wereld, en bewaarden in hun geslacht de goede
oude godsdienst van den beloofden Messias en tegelijk de ko-
ninklijke kunst tot aan den zondvloed. Noach , een metselaar,
werd door God zelven onderwezen. Uit den algemeenen zond-
vloed werden slechts metselaars met hun vrouwen gered. De
grootmeester Nimrod bestuurde den tempelbouw te Babel. Abra-
ham plantte zijn kennis van de meetkunde op al zijn afstam-
melingen over, Isaak deed hetzelfde met zijn twee zonen en
Joseph was grootmeester der Egyptische vrijmetselaars , eer Jacob
daarheen geroepen werd, die zijn gezin goed onderricht in de
kunst gegeven had. Deze bizondere natie hield zich vooral met
tenten enz. en krijgskunde bezig. Eindelijk trok Mozes uit met
600,000 mannen, die in goede slagorde geplaatst waren. Toen
zij nu voorttrokken door Arabi� naar Canaan , vond het de Al-
lerhoogste goed om hun grootmeester Mozes , zijn afgevaardig-
de Jozua en zijn opzichters Ahaliab en Besabel met bizondere
wijsheid te vervullen ; en in het volgende jaar bouwden zij het
kunstrijke tabernakel of de Tent. Dit werk was een zeer schoon
stuk van de ware bouwkunst met goede afmetingen. De ver-
standigste onder de menschen , de lofwaardige koning van Isra�l,
Salomo, de vorst des vredes en der bouwkunst, de grootmeester
van de vrijmetselaars van zijn tijd liet den tempel te Jeruzalem
bouwen. Daaraan bouwden 113,600 vrijmetselaars en 70.000
werklieden die geen vrijmetselaars waren.

Hiram Abif, de grootste teekenaar en kunstenaar op aarde ,
bezette tijdens Salomon\'s afwezigheid den stoel als afgevaardigde
grootmeester en in Salomon\'s tegenwoordigheid was hij de oudste

grootopzichter of de eerste bestuurder en werkraeester. Geen
gebouw was den tempel gelijk in juiste evenredigheid en schoone
afdeelingen; de uiterste voorhof was voor de heidenen. Do
vreugde der inwijding van den tempel werd spoedig onderbroken
door den plotselingen dood van den geliefden meester Hiram
Abif, welken de metselaars in de loge niet ver van den tempel
naar hun oude gebruiken begroeven. Na den dood van Hiram
Abif bleven velen der bekwaamste metselaars in Jerusalem , an-
deren verstrooiden zich allerwege om overal hun kunst te leeren
en uit te oefenen. Zoo verspreidde zich de orde over de geheele
beschaafde wereld.

Op deze geschiedenis van den oorsprong der vrijmetselarij
maakt Eckert de bemerking : »E�ne zaak all��n bevalt mij en
schijnt mij bizonder treffend , de hier geliefde afstamming der
orde van Ka�n , den eersten broedermoorder."

Ofschoon de vrijmetselaars zich door een vreesselijken eed
verplichten moeten om teekens , handgrepen , woorden, leeringen
en gebruiken der broeders nimmer te verraden , staat alles toch
lang reeds gedrukt te lezen. Die meer bizonderheden verlangt
te kennen, leze Sarsena 1) «het werk van een braven en recht-
schapen man , die ," zooals het voorwoord van den uitgever zegt,
»47 jaren vrijmetselaar was.\'\' De vervaardiger zelf zegt: «Daar
aan de zoogenaamde profanen d. i. oningewijden alles lang ver-
raden is en alle orde-ritu�elen geen geheimen meer zijn, daarom
schrijf ik alle graden op, zooals zij mij bij mijn opname zijn
medegedeeld. De geloofwaardigheid van dien schrijver w�rdt
bovendien betuigd door den schrijver van het Hephata 2) insge-
lijks een vrijmetselaar , die alles wat Sarsena over de plechtig-
heden bij opname en bevordering mededeelt, bij zijn toelating
tot onderzoeken der graden bevestigd vond en daarom verklaarde :
»Het is waar en trouw en wel bij uitstek trouw voorgesteld."
Toen de ceremoni�n der logen, handgrepen en woorden enz.
verraden waren, verkeerden de vrijmetselaars in wanhoop, daar

1) Sarsena oder der volkommene baumeister. Leipzig bjj Brockhaus.

2) Hephata der denkwurdigkeiten und Bekenntnisse eines Freimau-
rere. Leipzig bij Karl Andra 183fi.

xij hun mantel verloren hadden (zie Hephata bl. 243). Dewijl
alles � wordt op die plaats gezegd � daar het in Sarsena en
Comp. ontbloot en onthuld is , voor de oningewijden onbruik-
baar werd , behoefden de hoogwaardige logen slechts haar tee-
kenen , handgrepen, woorden en ritu�elen te veranderen, dat
een half jaar arbeids kostte waardoor de profanen evenveel als
voor honderd jaren van de vrijmetselaars wisten. Zij , de orde,
deed het echter niet, en waarom zij dit niet deed , weet nie-
mand." Een verandering van het ritueel schijnt met de statu-
ten der orde niet overeen te komen. Want Sarsena zegt blz. 72 :

«Wordt het dan ook niet in het 7^dc artikel der algemeene
verorderingen onder de voornaamste plichten van den ridder-
vrijmetselaar gerekend, »»de algemeene wetten, plechtigheden
en gewoonten ten eeuwigen tijde zonder de geringste verande-
ring te bewaren?"

Op dezelfde wijze luidt de verplichting van den meester van
de stoel bij de aanvaarding van zijn ambt (Encyclopedie der
Freimaurerei von Bruder Lenning, Artikel Meister vom Stuhl):
»Zij hebben den grondregel aan te nemen dat het niet in de
macht van eenigen mensen of van een vereeniging van menschen
■staat in het geheel der metselaars iets te vernieuwen."

Er zijn gewoonlijk drie Johannes-graden , een graad van leer-
ling, gezel en meester. Over de opname van een leerling, leest
men in Sarsena blz. 77 letterlijk :

(Wil iemand Vrijmetselaar worden , dan moet hij in de Loge
door een broeder-Vrijmetselaar voorgesteld worden ; gezellen en
leerlingen hebben daartoe geen recht. De kandidaat dient ge-
woonlijk een schriftelijk verzoek in en zegt dat hij in de orde
der Vrijmetselaars wenscht opgenomen te worden, waartoe hem
geen nieuwsgierigheid, eigenbaat, of eenige andere strafbare
hartstocht beweegt, maar alleen de wensch om lid van een
gezelschap te zijn, hetwelk naar zijne overtuiging veel goed
stichtte en uit deugdzame mannen van onbesproken roep bestond.
De voorzittende Meester maakt zulks aan de broeders in de ge-
opende loge bekend , verzoekt hen onderzoek te doen naar den
levenswandel van den kandidaat en daarover berichten mede te
deelen. De naam wordt dan op een zwarte tafel geschreven en
naar dat men voorspraak heeft binnen vier , acht weken, ook
wel eerst na twaalf weken over hem geballoteerd. Het ballo-
�teren geschiedt met witte en zwarte balletjes en allen moeten

wit zijn als de kandidaat waardig bevonden wordt, dat is in
Vrijmetselaars taal: de ballotage moet helder licht zijn. Op den-
dag der opname brengt men den kandidaat\' of Aspirant in het
lokaal der Loge � als zooveel plaats daar is � eerst in een
eenzaam vertrek , waarin op een tafel twee brandende kaarsen
staan en het eerste Hoofdstuk van het Evangelie van Johannes
opengeslagen ligt. Hier laat men hem een korten tijd aan zijn
eigen gedachten over , ontkleedt hem , ontbloot de linkerborst,
de rechterknie, laat hem een schoen uittrekken, en neemt
hem hoed en degen en alle metaal af. Nu bindt men hem de
oogen toe en geleidt hem in de zwarte kamer; beveelt hem
niet eerder zijn oogen te ontbinden voor hij drie harde slagen
gehoord heeft, en laat hem nu weder een tijd alleen. Zoodra
hij de slagen verneemt en de banden losmaakt, zit hij voor een
tafel, waarop een lamp brandt, een doodshoofd staat en de Bijbel
ligt; de kamer is zwart behangen. Daarop komt een broeder
binnen om hem voor te bereiden. Deze rraagt hem nogmaals,
met welk doel hij in de orde wilde treden, of hij ook geen an-
dere betrekking heeft, en of hij zich aan de beproevingen en
wetten onderwerpen wil. Nadat hij zich nogmaals schriftelijk
verklaard heeft, neemt de Examinator hoed en degen mede in
de Loge als het teeken zijner onderwerping. Kort daarop komt
de Examinator terug , bindt hem de oogen dicht en voert hem
nu aan de poorten van den tempel. Dit geschiedt buiten de
Loge en wij willen nu zien wat middelerwijI in de Loge zelve
plaats heeft.

Het binnenste der Loge, de zoogenaamde Werkkamer is ge-
woonlijk blauw: de troon van den meester alsook de tafel van
den broeder-opzichter en beambten moeten het ook zijn. Onder
den troonhemel zit de Meester van de stoel, rechts en links
achter hem de broeders, die toezicht hebben , rechts de Sekre-
taris, links de Redenaar en aalmoezen-uitdeeler. Voor hen op
eene tafel ligt de bijbel 1) een winkelhaak en cirkel en op die
tafel branden ook drie kaarsen. Tegenover hen in het Westen
zitten de beide toezieners of voorzitters, tusschen hen de Ce -
remoniemeester.

Rechts en links zitten in twee rijen de broeders van alle gra-

I) In onzen tijd beijveren zich vele Vrijmetselaars om den Itijbol
van het altaar der Loge te verbannen. Zie Bauh�tte Nr. 44 (1871).

den door elkander. Tusschen het altaar, voor hetwelk eene
kleine voetbnnk staat en de broeders-opzieners ligt cp den grond
een langwerpig vierkant, Tapis geheeten , dat den tempel van
Salomon voorstelt en waarop allerlei metselaars-gereedschap is
afgebeeld. Rondom staan drie grootc brandende kaarsen, welke
do zuilen : wijsheid , schoonheid en sterkte beteekenen en den
tempel ondersteunen. De beide voorste zuilen heeten Jakin en
Boas , zooals zij in den tempel van Salomon genoemd worden.
Aan de deur staat een broeder, die de wacht heeft en niemand
binnenlaat zonder dat hij hem als broeder erkend heeft.

Zoodra nu de broeders zijn binnengetreden en de hoogwaar-
dige Meester van de stoel aijne plaats in het Oosten en de broe-
ders-voorzitters de hunne in het Westen ingenomen hebben, slaat
hij met den hamer op het altaar en zegt: »In orde mijne
broeders!" Na die woorden plaatsen zich\' de broeders in twee
evenwijdige rijen en de hoogwaardige zegt: Broeders, eerste
en tweede Opziener, vermeldt aan de broeders, dat ik van plan
ben eene leerlingsloge te openen."

De eerste Opziener zegt hierop : «Mijne broeders op de zui-
delijke kolom, helpt gij den Hoogwaardige een leerlingsloge
openen.\'\'

De tweede Opziener zegt hetzelfde tot zijn rij, die aan de
noordelijke zijde is.

Ofschoon de loge nog niet geopend is , vraagt toch de Meester
aan den eersten Opziener: Zijt gij vrijmetselaar ? Antwoord.
Mijne broeders erkennen mij als zoodanig.

Vraag. Welke is de eerste plicht van den broeder tweeden
Opziener ?

Antwoord. Te zien of de loge bedekt is.

Meester. Doe uw plicht mijn broeder! De tweede Opziener
gaat naar buiten, komt terug en verzegelt de deur.

Tweede Opziener. Hoogwaardige Meester! De loge is be-
hoorlijk bedekt en wij zijn in veiligheid , zoodat het den Profanen
onmogelijk is in onzen Tempel binnen te dringen en onze ge-
heimen te onderzoeken.

Meester. Wat is de plicht van dan eersten Opziener ?

Antwoord. Te zien of alle broeders Metselaars en in orde zijn.

Meester. Zie toe, mijn broeder! De eerste Voorzitter ziet toe
of alle broeders het logeteeken van leerling maken en zegt dan:
»Zij zijn het , Hoogwaardige !"

Meester. Waar heeft de Meester zijn plaats ?

Opziener. In het Oosten.

Opziener. Even als de Zon, welke den dag verlicht in het
Oosten staat, zoo heeft ook de Meester zijn plaats in het Oosten
om de broeders te- verlichten , te regeren en hen tot den arbeid
te geleiden.

Meester. Waar hebben de broeders-Opzieners hun plaats ?

Opziener. In het Westen.

Opziener. Even als de Zon in het Westen haar loop volein-
digt , zoo zitten ook de broeders-Opzieners in het Westen om
de arbeiders te ontslaan en hun het loon uit te betalen.

Meester. Geef mij het woord.

Voorzitter. Ik mag het niet uitspreken. Zeg mij de eerste
letter, dan zullen wij het met elkander spellen.

Meester. Geef mij het teeken.

Meester. Hoe oud zijt gij ?

Opziener. Drie jaren.

Meester. Hoe heet gij als leerling ?

Opziener. Tubalkain.

Meester. Verkondig de broeders dat de leerlingen-loge geo-
pend is.

Opziener. Mijne broeders, de leerlingen-loge is geopend;
op mij, mijn broeders! Hij maakt met de broeders het loge-
teeken der leerlingen en de broeders zetten zich neder.

Alle broeders hebben het hoofd bedekt ten teeken der ge-
lijkheid.

De Meester van de Stoel vermeldt nu aan de broeders, dat hij
van meening is den Heer N. als vrijmetselaar aan te nemen ,
dat de ballotage helder licht geweest, niets tegen zijn goeden
naam ontdekt is, en dat de Aspirant zich reeds in den voorhof
van den tempel in de zwarte kamer bevindt. Nadat de broeder
Secretaris het protokol der laatste leerlingen-loge heeft voorge-
lezen zendt de Hoogwaardige den Broeder Voorbereider naai-
den Aspirant, zooals hierboven gezegd is. Middelerwijl worden
gewoonlijk ingekomen brieven voorgelezen of ook wel iets over
Vrijmetselarij voorgedragen.

De Voorbereider komt binnen en bericht, dat de kandidaat bij
zijn voornemen om opgenomen te worden volhardt en brengt
ten teeken zijner onderwerping zijn hoed en degen. De Hoog-
waardige zegt �\' »mijn broeder, vervoeg u nog eenmaal bij hem,
druk hem de plichten , die hij te vervullen heeft, krachtiger op
het gemoed, en breng hem dan, als hij volhardend bevonden
wordt, aan de poorten van den tempel."

Nadat de broeder zich verwijderd heeft, deelt de Hoogwaardige
de schriftelijke antwoorden van den Aspirant, ook wel eenige
karaktertrekken uit zijn leven mede.

Zoodra de Voorbereider den kandidaat uit de zwarte kamer
aan de poorten van den tempel (aan de logedeur) gevoerd heeft,
slaat hij driemaal met kracht van buiten op de deur.

De Meester klopt met de hamer op\'het altaar en zegt:

»In orde , mijn broeders!"

Allen staan op en treden in het loge-teeken der leerlingen.

Meester. Broeder tweede Opziener, zie wie er geklopt heeft
en als het de Aspirant is, vraag hem dan wie hij is enz.

De tweede Opziener maakt de deur een weinig open en vraagt
naar buiten : »Wie is daar ?" Hierop antwoordt de Voorbereider :
Een vrij man, die in de Orde der vrijmetselaars wenscht opge-
nomen te worden."

Opziener. Hoogwaardige , er is daar een vrij man, die in de
orde wenscht opgenomen te worden.

Meester. Hoe heet hij ?

Opziener (buiten de deur , welke hij steeds achter zich sluit
als de Voorbereider in naam van den kandidaat geantwoord heeft).
Hoe heet hij ?

Preparateur. N. N.

Opziener. N. N. Hoogwaardige.

Meester. Welk ambt bekleedt hij?

Opziener, (nadat hij , zooals gezegd is, van buiten het ant-
woord bekomen heeft.) Kandidaat der Rechten , Hoogwaardige,
(of wat hij anders is.)

Meester. Hoe oud is hij ?

Opziener. Zes en twintig jaar.

Meester. Welken godsdienst belijdt hij ?

Opziener. De Evangelische.

Meester. Staat hij reeds met eene of andere Orde in betrekking ?

-Opziener. Neen Hoogwaardige.

Meester. Wat voert hem tot ons?

Opziener. Hij wenscht in betrekking te komen met deugd-
zame mannen.

Meester. Wie spreekt borg voor hem ?

Opziener. De broeder N.

Meester. Laat hem binnenkomen.

Met gedruisch worden nu de deuren opengemaakt, de tweede
Opziener ontvangt hem , zet hem de spits van den degen op de
borst en plaatst hem tegenover den Meester.

De Hoogwaardige spreekt hem nu gewoonlijk toe : «Mijn Heer,
Gij hebt den wensch geuit in de orde der eerwaardige broeders
Vrijmetselaars opgenomen te worden , en wij zijn bereid uw
wensch te vervullen. Vermeent gij echter hier iets ongewoons,
bovennatuurlijks te vinden , dan dwaalt gij." Op dien toon gaat
het dan een tijdlang voort, naar gelang de Meester van den stoel
redenaarstalent bezit. Na de vraag of hij nog het verlangen
heeft opgenomen te worden , zegt de Meester, als de kandidaat
zulks met »Ja" beantwoord heeft:

«Broeder tweede Opziener, laat hem de drie reizen maken."
De tweede Opziener plaatst hem nu weder de punt van den de-
gen op de borst en voert den kandidaat dicht voorbij de zuide-
lijke kolom naar het altaar, waar hij met hem staan blijft;
zoodra hij bij het altaar is slaat de Meester hard daarop met
den hamer, waarop de broeders met de schootvellen schudden :
dat maakt op den kandidaat een zonderlingen indruk en menigeen
is grootelijks verwonderd over hetgeen daar voorbijgaat ofteza-
mengedrukt wordt. ,

De Voorzitter voert hem dan langs de noordelijke zijde we-
der in het midden , tegenover den Hoogwaardige. Deze zegt
hem een of ander en zoo geschiedt het nog twee malen.
Nadat de kandidaat ten derdemale in het midden gekomen is
en de drie metselaars-reizen voleindigd heeft, spreekt hem de
Hoogwaardige nog eenmaal en zeer roerend toe en zegt hem :
»Nog is er niets gebeurd , Gij kunt nog weder terugkeeren; wij
brengen u vanwaar gij gekomen zijt en uw naam zal in onze
verzamelingen niet genoemd worden. Ik geef u eenige minuten
tijd om u te bedenken , antwoord dan met een duidelijk »Ja!"
dat het uw wil is opgenomen te worden." Nadat de kandidaat
»Ja!" gezegd heeft spreekt de Meester: Het lot is geworpen ,
ik blijf voor niets borg! Broeders Opzieners voert gij den kandia

daat door de drie gewone raetselaarsschreden naar het altaar.

De broeders opzieners plaatsen nu zijn voeten in een hoek
en laten hem tusschen de beide zuilen met drie groote schreden
naar het altaar gaan. Daar moet hij met de ontbloote knie op
den voetbank knielen en de hand op den Bijbel leggen.

De hoogwaardige spreekt: »Mijn Heer , het boek waarop gij
de hand legt is de heilige schrift. Leg dezen cirkel op de lin-
kerborst , waar het hart klopt." Nadat hij hem nogmaals ver-
maant , vraagt hij hem of hij bereid is , al het besprokene met
zijn bloed te bekrachtigen en den eed af te leggen. Nadat hij
dat bevestigt, leest hem de Meester den eed voor, welken hij
moet nazeggen. Het is de oude eed der Vrijmetselaars en van
den volgenden inhoud :

alk beloof en zweer in naam van den allerhoogsten bouw-
meester aller werelden , dat ik de geheimen , teekenen , hand-
grepen , woorden , leeiingen en gebruiken der bloeders vrijmet-
selaars nimmer ontdekken en daarover een eeuwig stilzwijgen
in acht nemen zal. Ik beloof en verbind mij voor God dat ik
noch met de pen , noch met teekenen , woorden en gebaren iets
daarvan verraden, schrijven, in steen of metaal zal laten af-
drukken ; zoowel niets van hetgeen mij nu wordt toevertrouwd
als in de toekomst bekend gemaakt zal worden. Ik verbind mij
daartoe bij de straf, waaraan ik mij, als ik mijn woord niet
houd, onderwerp, namelijk dat men mij de lippen met een
gloeiend ijzer afbrandt, de hand afhakt, de tong uitrukt, den
gorgel afsnijdt en eindelijk mijn lichaam in een Loge der Broe-
ders Vrijmetselaars gedurende den arbeid en opname van een
nieuwen broeder tot schande van mijn ontrouw en tot schrik der
overigen ophange, het daarna verbrande en de asch in de lucht
strooie, opdat geen enkel spoor van het aandenken van mijn
verraad overig blijve. Zoo waarlijk helpe mij God en zijn heilig
Evangelie. Amen."

Terwijl dit gezworen wordt ruischt eenig gezang of muziek ,
naar gelang de Loge kunstbroeders bezit. Is de eed afgenomen ,
dan neemt de Hoogwaardige den hamer, legt den kandidaat
den cirkel op de borst, doet daarop drie slagen en zegt :

»Zoo neem ik u dan op tot broeder Vrijmetselaar. In naam
van den almachtigen bouwmeester aller werelden ! In naam van
de hooge oversten van onze orde en krachtens de mij verleende
macht! Ik omarm u als broeder Vrijmetselaar. Broeder opzich-

Ier , geleid hem weder naar de poorten van den Tempel!" Na
«enige krachtige voorden van den meester geeft men hem het
flauwe licht. De loge is donker gemaakt, op het altaar brandt
een spirituslampje , de degens der broeders zijn op den nieuwe-
ling gericht en allen spreken met gedempte stem : God straffe
den verrader!

Men bindt hem aanstonds daarop de oogen weder dicht, ver-
licht in stilte de loge, sluit den nieuwen broeder in een kring
en geeft hem nu het volle licht te zien. Op het oogenblik dat
men hem den blinddoek afdoet laat men een vlam voor hem
opstijgen waarbij alle broeders spreken : »S�c transit gloria mundi,
zoo gaat \'s werelds roem voorbij." De Meester van de Stoel
zegt: Mijn broeder, zoo als gij te voren alle degenspitsen op
u gericht aanschouwdet, als een teeken dat men uw meineed
straffen maar ook in tijd van nood u bijstaan zou , zoo ziet gij
nu de degens in de laagte en u in den broederenkring inge-
sloten." Nu geleidt men den nieuweling weg , opdat hij zich
weder kleede en brengt hem dan naar den Meester van den
stoel, waar deze hem op de wijze der Vrijmetselaars begroet.
Hij bekleedt hem met het schootsvel der leerlingen, dat wit en
van leder is, geeft hem een paar witte handschoenen , welke
hij als teeken van de reinheid van zijn hart in de Loge dragen,
tegelijk met een paar vrouwenhandschoenen, die hij aan de uit-
verkorene van zijn hart overgeven zal. Vervolgens zegt hij hem,
dat de Vrijmetselaars zekere erkenningsteekenen hebben, en deelt
hem die teekenen mede. Het eerste is het zoogenaamde teeken
van den hals; het doelt op den eed waar gezegd wordt: den
gorgel afsnijden. Het wordt gemaakt als men de hand uitbreidt,
-de vier vingers te zamengesloten onder den kin aan den hals
legt zoodat de duim onder het rechter oor naar achteren staat;
men trekt dan de hand lijnrecht tot aan den rechter schouder
�en laat haar daarop langzaam tot aan de heup afzakken. Het
woord luidt Jakin (God heeft mij geschapen).

Als twee broeders elkander gelooven te erkennen, dan wordt
dat woord niet uitgesproken maar letter voor letter gespeld. Als
een broeder zegt: geef mij het woord, dan zegt de ander: »zeg
mij de eerste letter, dan zeg ik u de tweede." Dan zegt de
eerste »J", de tweede »a", de eerste »k" , de tweede »i" , de
ieerste »n" , de tweede »Ja" en de eerste »kin\'\', en beiden
»Jakin." Op de\'volgende wijze gebeurt de handgreep: terwijl

men de rechterhand aanneemt legt men den duim op hel eerste
lid van den wijsvinger en drukt dat driemalen. Het paswoord
in de Loge en de naam des leerlings is Tubalkain, Het kloppen
der Vrijmetselaars bestaat in twee snel op elkander volgende
slagen en een Iangzameren slag, aldus: ww�

Bij de opname van een gezel hebben er soortgelijke plechtig-
heden plaats. In Sarsena blz. 124 leest men het volgende :

»De Meester bindt hem nu het voorschoot om, waaraan blauwe-
zijden banden zijn om het vast te binden en welks klop naar
onderen hangt, bij de leerlingen echter in de hoogte geknoopt
is. Het teeken is dat men de rechterhand op de borst legt waar
het hart is, de vier vingers uitstrekt en te zamenlegt maar den
duim in den vorm van een winkelhaak uitstrekt. Zoo staat men
in de Loge. Maar is het om maken te doen , dan trekt men een
hand van het hart weg naar de regter zijde toe en laat de hand
zacht aan de heup afglijden. De handgreep is als bij de leerlin-
gen, doch met dit onderscheid, dat de drukking aan den tweeden
wijsvinger gegeven wordt. Het woord is Boas en wordt evenzoo
gespeld als Jakin. De opname van een Meester geschiedt naar
Sarsena blz. 133 op de volgende wijze:

De Meesterloge is zwart versierd, op het altaar staat een
doodshoofd en op de tafel brandt een spirituslamp.

Op het tapijt staat een doodkist, waarin een beeld als doode
ligt; men legt gewoonlijk een dienenden broeder daarin; in
eenige Loges is de kist gesloten en men ziet alzoo geen lijk.
De loge is donker.

De gezel wordt buiten de kamer des Meesters onderzocht en
daarop naar de poorten van den tempel gevoerd. De broeders
hebben alle zwarte kleederen aan. In eenige Loges krijgt men
een zwart schootsvel aan met een doodshoofd daarop."

Blz. 135 leest men verder:

»Zoodra de voorzitters verkondigd hebben , dat de Loge ge-
opend is, laat de Hoogwaardige den gezel binnentreden. Hij
wordt bij den rug binnengeleid en met den rug naar het oosten_tmet het gezicht naar het westen geplaatst, zoodat hij de dood-
kist niet ziet. Ook wordt hij alzoo driemaal rondgevoerd, waarbij
ieder keer de omvoerende Voorzitter hem een of ander woord
toespreekt bijv. gedenk te sterven! De dood is u nabij , enz.

De Meester vraagt: Heeft hij zijn tijd geleerd ? Zijn zijn
meesters over hem tevreden ? Is hij ook waardig ? Nadat dit met
»Ja" beantwoord is, beveelt de Hoogwaardige den kandidaat door
de drie schreden over de doodkist nabij het altaar te laten
komen.

Als de gezel over de doodkist gegaan is , zegt de hoogwaar-
dige : Broeder opzichter , beschadig den doode niet! De figuur
in de doodkist of de dienende broeder wordt nu uit de kist ge-
nomen , op zulke wijze dat de kandidaat het niet ziet.

De Meester van de Stoel komt nu achter het altaar van daan
en plaatst zich met den hamer in de hand voor den kandidaat
welke bij de doodkist staat, rechts en links achter hem op zijde
de broeders Opzieners. De Meester van de Stoel leest den ge-
zellen het volgende voor :

»Toen de koning Salomo den tempel bouwde, zond hij tot
Hiram koning van Tyrus, en liet hem verzoeken hem een ver-
standigen bouwmeester te zenden. Deze zond hem Adonhiram ,
een bekwaam bouwmeester. Toen nu Salomon aan Hiram den
opbouw van den tempel en het opzicht over alle arbeiders toe-
vertrouwde en deze, de zoon eener weduwe uit de stam Neph-
thali, de arbeiders in drie klassen naar hun onderscheiden be-
kwaamheden verdeelde en deze daarnaar hun loon verkregen ,
de leerlingen bij de zuil Jakin , de gezellen bij de zuil Boas , en
de Meesters in de middelste kamer, werden drie gezellen daar-
over ontevreden, dat zij niet evenveel loon als de Meesters ont-
vingen , en besloten den bouwmeester Hiram het Meesterwoord
met geweld af te eischen en hem te vermoorden. Zij overvielen
hem derhalve op zulke wijze, dat een gezel hem bij de deur in
het Westen , de ander bij de deur in het Zuiden een slag gaf
en toen de ongelukkige door de deur in het Oosten ontvluchten
wilde, bracht hem daar de derde gezel den derden en doode-
lijken slag toe." De Meester van de Stoel slaat bij het verhaal
den broeder gezel evenzoo drie malen met den hamer zacht op
het voorhoofd , en bij den derden slag grijpen hem de broeders
Opzieners van achteren aan en werpen hem neder in de doodkist.

Zoodra de gezel in de doodkist is nedergeworpen wordt een
doek over hem uitgespreid, de loge en de vlammende ster sterk
■verlicht en een gezang gezongen. Als dit geschied is, neemt de
eerste Opziener den gezel in de kist bij de hand om hem op
te heffen en zegt: »De huid verlaat het vleesch." Dan

neemt hem de tweede Opziener bij de andere hand en zegt:
»het vleesch verlaat de beenderen." Dan komt de Meester na-
derbij , neemt hem met de volle rechterhand bij de rechterhand
en zegt: »Zoo wil ik dan beproeven hem op te richten." Ter-
wijl hij alsdan voet tegen voet, knie tegen knie gezet hebbende
hem bij de rechterhand houdt, heft hij hem op , legt de linker-
hand op de linkerschouder en zegt hem in het rechteroor r>mac"
en in het linker vbenac" dat het nieuwe Meesterwoord is.

Mac beteekent sputrefaction" (de eerste uitroep van ver-
wondering); benac beteekent »in schijn" (tweede uitroep van
verwondering) ; van daar wordt het Meesterwoord gedeeld uit-
gesproken en wel in stilte : rnac in het rechter- en benac in het
linkeroor. Zoodra de nieuwe Meester opgericht is , wordt een
vreugdelied gezongen , den aangenomen broeder de eed afgeno-
men , dat hij niets aan broeders der lagere graden , noch aan
profanen verraden zal, de katechismus medegedeeld en de Loge
op de wijze der gezellenloge gesloten met dit onderscheid, dat er
drie keeren driemaal geklopt wordt. Het meesterteeken geschiedt
aldus : men sluit de vier vingers der rechterhand te zamen en
plaatst den duim op het onderlijf alzoo dat een winkelhaak ge-
vormd wordt en de linkerhand houdt men verkeerd voor de
oogen, terwijl de duim naar beneden hangt. Het beteekent een
schrik en huivering die men bij het gezicht van Hiram\'s lijk
ondervindt."

Het dagblad «Germania" schrijft No. 246 (1871) het volgende :
De eed van een «Ridder van Azi�" luidt aldus: (verg. de ge-
heimen en het proces de Buck Freiburg 1864; waar ook de do-
kumenten aangehaald worden): Ik zweer bij het heiligste wat ik
heb , bij de regelen van den graad naar welke ik mij verplicht
mij altijd en overal en zelfs met levensgevaar te schikken , om
met onwankelbare trouw de geheimen , welke mij door dezen
doorluchtigen Raad medegedeeld worden te bewaren. Ik zweer-
dat ik tot uitdelging der verraders en vervolgers der vrijmet-
selarij wil bijdragen en hen met alle mij ten dienste staande
middelen wil uitroeien.

Ik zweer eeuwigen haat aan de dienstbaarheid , de onderdruk-
kers der menschheid en der gezonde Wijsbegeerte. Ik zweer
dat ik de koningen en godsdienstige dweepers als de geessels
der ongelukkigen der wereld beschouwen en eeuwig verafschu-
wen wil.

Ik zweer dat ik mij als ridder van Azi� aan geen anderen
dan die dezen graad bezit zal kenbaar maken.

Ik zweer dat ik overal waar ik mij bevinden zal, de rechten
van den mensch zal prediken en geen andere godsdienst dan
die welke in onze harten door de natuur ingedrukt is, volgen
wil; en ik verplicht er mij toe haar over de geheele wereld te
verspreiden.

Ik zweer dat ik geen gekroonde of regerende, geen geestelij-
ken , noch een anderen (goeden Christen) die niet is metselaar
of regelmatig in den graad van den kadosch ingewijd in dezen
mijn graad zal toelaten.

Ik zweer gehoorzaamheid zonder voorbehoud aan de Oversten
van dezen Raad of diens Plaatsbekleeder. Ik zweer dat ik geen
sterveling als mijn Overste zal erkennen en dat ik met al mijne
krachten tot stichting der vrijheid en gelijkheid onder de men-
schen werken en in hen slechts de kinderen eener groote familie,
welker eenige heer God is, beschouwen zal.

Alle zwaarden zullen tegen mij getrokken worden en mijn
borst doorboren als ik ooit het ongeluk mocht hebben van mijn
verplichtingen af te wijken , welke ik met volle bewustzijn en
met vrijen wil op mij genomen heb. Amen.

Bij de opname in den hoogen graad van een Schotschen Oud-
of oppermeester en ridder van den II. Andreas, � waartoe
waarschijnlijk weinigen worden toegelaten zegt de Broeder, die
de plechtigheid verricht, tot den kandidaat het volgende volgens
Sarsena, Bldz. 202:

Uw begrippen, die gij u zelven van ons vormt, mogen wel niet
in alles met ons overeenkomen en het licht, dat u in de toekomst
mocht gegeven worden, is nog zeer verre van u verwijderd en
door veel zwarigheden verborgen, zoodat ik het betwijfel of gij
het einde wel zult bereiken. Gij vindt hier alles geheel anders
als »gij het bij al uw vorige opnemingen gevonden hebt: maar
»de geheimen, tot welke gij geraken moogt, zijn ook van anderen
»aard."

Nadat de vrijmetselaar alzoo een reeks vreesselijke eeden ge-
zworen heeft en eindelijk tot den hoogen graad van een Schot-
schen Oud- of oppermeester geraakt is, ondervindt hij dat hij
tot dusverre in vroom bedrog omtrent de orde geleefd heeft:
»het licht, dat u in de toekomst mocht gegeven worden, is nog
verre van u verwijderd." � Daarom moet men zich er niet over

verwonderen als de geleerde schrijver der orde, de vrijmetselaar
Mosdorf in zijn strijdschrift «Invloed van geheime genootschappen"
Bldz. 181 vol onrust zegt: Men zij op zijn hoede, dat niet ten laatste
door een of ander, � wien de eer en de roem der broederschap
minder dan ons ter harte gaat � dat spel met de medtmen-
schen met gesloten deuren , dat spel met den eed en het woord
van den eerlijken man, aan het groote publiek openbaar ge-
maakt worde.

De schrijver van het geschrift Hephata , die ons daarenboven
zegt, dat het spel der orde kostbaar is en die daarom zijn
ergernis over de nutteloos betaalde kosten der opname niet ver-
borgen houdt, drukt zich bldz. 38 aldus uit: »Ik wist als
metselaar voor mijn opname niet meer dan vroeger. Waarom
een verlicht metselaar den andere in de open loge niet toelag-
chen moet, als zij elkander in die zoo smakelooze kleeding zien,
kan ik evenmin begrijpen , als Cicero niet kon inzien dat de
eene Waarzegger den ander kon voorbijgaan zonder elkander
een oogje te geven. Potsierlijk zien de militairen er uit als zij
een schootsvelletje van 18 duimen lang op hun uniform gebon-
den hebben. De snorrebaard en het schootsvel zijn vormen voor
kunstenaars."

SPOO K-GESCHIEDENISSEN.

De vrijmetselaar Dr. Seydel, die in zijn antwoord op het
schrift van Mgr. von Kettler beweert, dat het geheim der
vrijmetselarij over het geheel slechts betrekking heeft op haar
ritu�ele vormen , waardoor een vroolijke en verheffende verrassing
bewerkt wordt, verbergt ook zijn wensen niet, dat voor het
helderder licht der moderne vorming dit »middeleeu\\vsch spook"
"verdwijnen mocht. Aan zulke middeleeuwsche spokerij schijnt
althans wonder veel gehecht te worden.



		**rlfoyuu***

		GEHEIMEN

		DER

		VRIJMETSELARIJ.

		Zij beminden de duisternis meer dan het licht, omdat hunne werken slecht waren. joh. m: 19.

		NAAR DE TWEEDE DUITSCHE UITGAVE.

		LEIDEN, J. W. VAN LEEUWEN. 1872.



		RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT

		A06000020695742B

		2069 5742



		VOORBERICHT.

		De booze vereeniging der vrijmetselarij is de pest der gods- dienst en der menschelljke maatschappij. Aldus Pius IX 1865. »De meeste hoogere graden", zegt Prins Frederik der Neder- landen (als grootmeester-nationaal van de orde der vrijmetselarij den 13^den October 1816 ingehuldigd), in een circulaire in 1819 gericht aan al de vrijmetselaars der Nederlanden boven de gra- den van leerling en gezel, «kwetsen het gezond verstand of het «gevoel, of bestaan uit louter vormen en ceremoni�n , of zijn msleehts het resultaat van bizondere meeningen en kunnen bij- «gevolg niet door allen gevolgd. maar slechts door enkelen sworden aangenomen. Ik moet zelfs bekennen dat ik in som- »mige graden instellingen heb gevonden , geheel tegenstrijdig »met het doel der orde , de verbetering (?) van het menschdom." Daarom maakt de prins zijn besluit bekend om niet meer te arbeiden dan in de drie eerste graden (van leerling, gezel en meester). «Ik neem dit besluit niet alleen uit overtuiging, maar »ook uit pligtbesef.... Ik weet het en de ondervinding van alle «tijden heeft het geleerd , het voorbeeld heeft een grooten in- » vloed." B.\'. Clavel, een onwraakbaar getuige bevestigt in zijn geschie- denis der vrijmetselarij bldz. 35 vv. \'s prinsen woorden. Hooren wij hem: De tafelloge heeft hare eigenaardige taal. Men noemt er de tafel werkbank, het tafellaken zeil, de servetten vaandels, de schotels platteelen , de borden tigchels , de lepels troffels , de vorken houweelen en de messen zwaarden. Men geeft den naam van kruidvaten aan de flesschen, van kanonnen aan de drinkgla- zen , van bouwstoffen, aan de spijzen , van ruwe steen aan het



		VI VOORBERICHT.

		brood. De wijn heet fijn of sterk buskruid, het water grof ol zwak buskruid, de likeuren donderpoeder , het zout zand, de peper cement of geel zand. Eten heet metselen, drinken vuren. De Gids voor den leerling V:. M.\'. geeft eenige aanvullingen : de flesch heet ook ton, de spijs cement, het servet vlag, de pijp of cigaar lontstok, de kaars of lamp ster, geld metalen of profane munt; het vuur element, eten masliqueren , de glazen of flesschen plaatsen aligneren enz. Of Darwin met zijn apentheorie wel z�� geheel ongelijk heeft, zou men haast betwijfelen. Dat zulke paskwillen ten minste kwetsend zijn voor het gevoel en verstand , zal wel niemand loochenen. »IIoe dat zij", vervolgt Clavel, »men is verpligtdeze taal te bezigen en elke lapsus linguae wordt gestraft met een losbranding van zwak kruid, met een glas ivater. Er zijn zeven verplichte gezondheden te drinken lo in monarchale staten die van den vorst en zijn gezin (zuivere huichelarij) en in de gemeenebesten die van den oppersten regent; 2o die van den grootmeester en van de opperhoofden der orde ; 3o die van dea achtbaren meester der loge; 4o die der opzieners; 5o die der andere officieren ; 60 der visiteurs; 7o die van al de metselaars der geheele wereld. Daarop volgen de vrije maar toch gecen- sureerde toasten , die in Amerika opklimmen tot acht en vijftig, zegge acht en vijftig. Ik bid u, lezer, geeft acht op het volgende en noemt gij met my die tafelloges niet een poppen-, neen, een apenspel, kwetsend voor gevoel en verstand ? «Wanneer," zegt Clavel, »de gezondheden afgevuurd worden ■■staakt men het metselen. De broeders staan op , plaatsen zich in orde en werpen het vaandel over hunnen linkerschouder. Op de uitnoodiging des achtbaren meesters laden zij hun ka- nonnen , plaatsen ze op eene rij en zoodra dat geschied is, zegt de achtbare meester: »Mijne broeders, wij zullen eene gezond- heid instellen , die ons bijzonder lief en dierbaar is , ik bedoel die van.... Wij zullen daarbij vuur, sterk vuur, volkomen vuur maken. Broeders! de regterhand aan het zwaard! � Hoog! � Salueert! � Het glas in de linkerhand! � De reg- terhand aan het wapen (het glas!) � Hoog! � Aan ! (hier brengen de broeders het glas aan den mond). � Vuur! (men drinkt een gedeelte van den wijn) � Sterk vuur! (men drinkt andermaal een gedeelte) � Het volkomen vuur! (men drinkt het



		VU
		VOORBERICHT.


		glas geheel ledig) � Wapen in rust! (men brengt het glas aan den regterschouder) � Presenteer het wapen! � Een! (op dit commando brengt men het kanon bij den linkerschouder) � Twee! (men trekt het terug tot den regterschouder) � Drie l (men houdt het regt voor zich uit) � Zet af! Een! Twee! Drie! (bij ieder dezer tempoos maken de broeders eene beweging met welke zij trapsgewijze het kanon tot de tafel doen dalen. Bij het derde zetten zij het allen tegelijk met kracht neder, zoodat men slechts ��nen slag hoort). � Het zwaard in de regterhand! � Hoog! � Salueert! � Het zwaard in rust! (men legt het mes zachtjes op tafel). Broeders, ziet naar mij ! (Alle broe- ders maken op het voorbeeld des achtbaren meesters het te-eken, het handgeklap en de toejuiching.)" Zijn zulke ceremoni�n niet meer dan kwetsend voor gevoel en verstand ? Wij willen ook een uitvaart-viering bijwonen. Zaturdag 10 Februarij , ten zeven uur des avonds had er ir» het Groot-Oosten te Brussel eene belangrijke vergadering plaats. De H.\\ E.^-. B.\\ grootmeester nationaal Josef van Schoor, lid van den senaat nam het praesidium waar. De Groot-Opzieners ston- den aan het hoofd hunner afdeelingen. B.\\ Defr� bezette den zetel der welsprekendheid en moest de lofrede op Leopold I uitspreken. Toen de hooge raad van Belgi� was binnengeleid enz. werd de uitvaart-plechtigheid geopend. De grootmeester spreekt met diepen weemoed: Broeder, eerste G root-Opziener , hoe laat is het? En de opziener antwoordt: vliet is het uur waarop het einde is geworden het begin.\'\' En de ondervrager zegt: »Dit is de wet der natuur; zij is voor allen; zij is onverbiddelijk. Mijn broeders , doen wij onzen plicht. Alle ridders van den troffel gaan naar »de zaal van het graf." Aldaar was een soort van praalgraf opgerigt , omgeven met al de teekenen van den maconnieken rouw. Het borstbeeld van den koning was met rouwfloers omhangen. Toen elk zijn plaats had ingenomen , riep de Grootmeester de metselaars tot den arbeid. Hij vroeg aan den eersten Groot-Opziener waar de waar- dige en dierbare B.\\ Leopold was. Zij antwoorden slechts door teekenen van wanhoop. De H.\\ E/. B.\\ Grootmeester begrijpt die stomme taal der diepste smart. y>Hij die zoo krachtig de vrijmetselarij steunde" riep hij uit »is



		X VOORBERICHT.

		afgestorvene hoogpr in G.\\ is gestegen. Naast de mag.\', gelijk- heid wordt het mae/. onderscheid van rang in stand en gezag duchtig gehandhaafd. Genoemde loge Fides mutua had in den jare 1867 twee B.B.^-, verloren , natuurlijk tot droefheid der werkp.\'. maar «beiden hoog bejaard" kan hun «zacht henengaan evenmin onverwacht als door hen zeken niet voorzien genoemd worden, hoewel (!) daarom even treffend." De familie van den een veroorloofde aan de B.^-. zijn stoffelijk overschot de laatste eer te helpen bewijzen en den A.\\ M.\\ eenige toepasselijke woorden bij het graf te spreken, terwijl de familie van den ander dit niet toestond. Maar daar gaat de A.\\ B.^-. D. J. P.....het E.\'. O.^-, in. In den almanak rubriek necrologie lezen wij: »Na in 1843 het licht der orde ontvangen te hebben werd hij zes jaren latei- secretaris der loge enz. ... Bij een kalmen en helderen geest en een deugdzamen levenswandel voegde hij een warmen ijver voor den tempelbouw." «Verplet door dit verlies was het een algemeene behoefte voor het hart der leden van Fides mutua dien B.^-. in een plegtige rouwloge te gedenken en werd deze bepaald op den 8^sten d.\\ der ll^de m.\\ 5866"-(8 Januarij 1866). Eenige bizonderheden voorbijgaande treden wij aanstonds den tempel in. Hij is «met zwart behangen en met toepasselijke symb.^-. versierd , vertoonende zich in het W.\\ (Westen) het beeld des doods en in het midden een doodskist (ook al) met zwart laken overtogen...... terwijl (nog) een rouwfloers van de zol- dering daarover (vrij overbodig) henenging, en de «zetel van den ontslapen Br/, waaraan zijn bijou was bevestigd , mede met zwart krip was overtogen, en de geheele tempel slechts flaauwe- lijk werd verlicht door spiritus-vlammen in drie antieke lijkbussen, ontstoken." De vergadering is voltallig j de A.\\ M.\\ geeft de laatste waar- schuwing en het spel gaat beginnen. «De B.B.^-, allen in orde geschaard staande werd nu door B.^-. B. B. door het orgel begeleid een cantate gezongen. "Daarna sprak de A.^-. M.\'. tot de vergaderde B.B.^-. W.W.^-. B.B.-, enz. Wij deelen dat mengelmoes van rouw en floers , aandoening en tranen, dood en leven , graf en grasscheut niet mede. Toch, melden wij dat de redenaar bij de mededeeling hoe de ontslapen



		XII		VOORHKRICHT.

		dragen van een bijzonder dogma of eeredienst ; 2. of de graden van uitverkoren (achtbaar) of van uitverkoren meester, van Schot- schen meester of ridder van St. Andreas, van ridder van het zwaard of van het Oosten en van verheven Prins van het roze- kruis, graden erkend in het wetboek van 1807 voor de hooge magonnieke graden in Holland (IV, 47) van dien aard zijn dat zij volgens elke godsdienst gevolgd en opregt beleden mogen worden , werd een rapport uitgebragt waarbij de commissie vast- stelde dat �n Joden �n Turken �n Heidenen zoo goed als Chris- tenen vrijmetselaars konden worden , aangezien de vrijmetselarij de leer van Jesus Christus slechts als eene zedeleer en volstrekt niet als een stelsel van godsdienst beschouwde. Den 24 Januarij �1820 antwoordde hij aan de verhevene Prinsen roze-kruizers, behoorende tot de kapittels in de noordelijke Provinci�n van het koningrijk der Nederlanden. »Ik ben Christen ," zegt de Prins »en ik hoop eeuwig Christen te blijven. Moet het dan niet ver- scheurend zijn voor mijn ziel te moeten spreken over het mis- bruik , dat men maakt van de leer »an mijn grooten en godde- lijken meester, van den zoon des hemels, die in menschelijke gestalte zich geplaatst heeft aan de spits dei\' menschheid , om van daai- ons zijn heilige leer te verkondigen en aan den mensch geheel diens waardigheid terug te geven ; die niet geaarzeld heeft �den wreeden dood des kruises te lijden en die met regt kon spreken : Ja, alles is volbragt. Ik zou dan hier uwe geschiedenis moeten schrijven , goddelijke Jesus ! en die geschiedenis , ik zou haar moeten noemen de legende van den graad van het roze- kruis. Zij die niet beter weten zullen misschien uitroepen: kan men iets beters verlangen voor eene legende ? Het gezond ver- stand en een peilloos diep gevoel van eerbied houdt hier onze pen tegen. Hoe , mogen wij die hemelsche geschiedenis verlagen tot eene legende ? Den dood van Jesus Christus en dien van Adoniram (de legende van den meestergraad) op ��n lijn plaat- sen ? Waar is de opregte Christen die de geschiedenis van Jesus, zooals zij beschreven is in het Nieuwe Testament, zal in twijfel trekken ? waar de Jood , die de kruisiging van Jesus zal durven betwijfelen ? Evenmin zal de Mahomedaan hier aarzelen te ge- looven. Maar. mogen dan de broeders vrijmetselaars dien dood beschouwen als een embleem, en dien doodop gelijke lijn stellen met die menigte verdichtselen, die men hun zonder ophouden voorhoudt ? En toch , mijne broeders, ontveinzen wij het ons



		XIII
		VOOBliERlCHT.


		niet, de legende van den graad � verheven Prins van het roze-kruis � is niets anders dan de geschiedenis van Jesus Christus. En ziedaar genoeg, welligt te veel over dit punt, want wie zal durven ontkennen , dat het ons niet geoorloofd is om het \'even en den dood van Christus met verdichtselen gelijk te stel- len? O hoe zouden wij niet verontwaardigd zijn als wij in de \'egende van dien grond ceremoni�n aantroffen , geheel en al strijdig met de leer en het karakter van den Zoon des menschen, geheel en al strijdig met de goddelijke bevelen van Jesus ! Om slechts een enkele te noemen : de kandidaat m�et den eed zwe- ren op het oogenblik dat een bijl is opgeheven boven zijn hoofd, [s het mogelijk dat te verzoenen met de leer van den goeder- tieren Jesus ? Neen ; hoe zou Hij die ons het bevel gaf God boven alles en onze menschen gelijk ons zelve te beminnen, kunnen goedkeuren een afgedwongen eed , uitgesproken terwijl het symbool van de kracht en der vernieling boven het hoofd hangt! Niet alleen de ware Christen, maar ieder die het Nieuwe Testament heeft gelezen, moet verontwaardigd zijn over die ver- achtelijke daad. Zij moeten zich de lessen herinneren, zoo helder uitgesproken door zijn heilig woord , en in dat heilig woord de taal der zoete overreding vinden , en bij de verhevene Prinsen van het roze-kruis aanschouwen zij het beeld van overmagt , van dwang, van geweld! De legende zelve deelen wij niet mede; wij willen de misdaad niet begaan den goddelijken Jesus voor te stellen als een embleem. (IV 88 vjg). De Prins toont wijders dat niemand noch Jood, noch Maho- medaan maar vooral niet de Christen vrede hebben kan met den graad van het roze-kruis. »De Christen toch kan teregt vragen : waarom van mij eischen, dat ik zweer voor mijne naasten de leer van mijn goddelijken Meester te verbeigen ? Heeft Hij niet gezegd : gaat en onder- wijst alle volkeren 9 Het leven en de dood van Jesus en ook zijn zuivere leer, zijn zij niet zoo duidelijk in het Nieuw Testament beschreven , dat zij geen andere toelichting vragen ? Wat heb ik dan behoefte aan uwe symbolen , waarvan sommige, om niet meer te zeggen, zeer dubbelzinnig zijn? En waarom zou ik niet openlijk de leer van mijn Meester belijden? waarom Hein niet eeren en in het openbaar dienen, gelijk mijn pligt mij gebiedt ? slechts in een zeer



		voonnEitiuiiT.
		Xl\\


		klein gedeelte der wereld kan mij dit verboden zijn , schier overal heeft de nicnsch de vrijheid Hem openlijk te aanbidden , en waarom dan kan men eischen , dat ik liet geheim zal bewaren over hetgeen gij mij van Zijn leer meedeelt? Gjj wilt mij dus doen handelen tegen het uitdrukkelijk gebod van mijn Meester!- Dit alleen zou voldoende zijn, om mij te dwingen u te verlaten, en er is meer, gij zijt onder verschillende opzigtcn in dwaling. Gij zegt, bij voorbeeld , dat de naam van uwen oppersten Mees- ter d. i. van Jesus Christus , is Jesus Nazarenus , Rex Judaeo- rum. I) Neen, mijne broeders, gij bedriegt u ; Jesus zelf heeft gezegd : Mijn rijk is niet van deze wereld ; en als deze woorden niet voldoende zijn, weet ge dan niet dat de goede Jesus niet zijn eigen belang zoekt , maar alleen het heil der mcnschheid ? Maai\' ik wil er niet meer van zeggen. Zoo gij Christenen zijt, kunt gij mij niet. meer leeren dan het Nieuwe Testament mij zoo helder verkondigt. Dat boek is ons eigendom, maar niet om het te verbergen , en al wat daar geschreven staat kan ik en moet ik voor gansch de wereld belijden.\'" (IV, 93 vlg.). Nog weinige woorden van dit document halen wij ten slotte aan , waarin de Prins , het is waar , omsluijerd spreekt, doch die te beter doen begrijpen , welke schrikkelijke heiligschennis in dezen hoogeren graad dei\' Nederlandsche vrijmetselarij gepleegd wordt. Zinspelende op de woorden die de stervende Christus sprak : Alles is volbraQl had de bovengenoemde commissie van den graad van het roze-kruis geschreven , »dat hier alles (alle- gorie n , verklaringen, doel) den grooten Meester .1. C. doet ken- nen in het verheven werk , dal hij volbragl heeft." (IV, 91). De I\'rins antwoordt: »Dit sublieme woord , consumniatum est! men weet wanneer en waarom het dooi\' den Christus werd uit- gesproken. Maar, helaas! men weet ook, wanneer het kan worden uitgesproken dooi\' de verheven prinsen van het roze-kruis .\'" (IV, 127). � �ok had de commissie geschreven, »dat hier alle sym- bolen , alle emblemen verklaard worden.... dat hier de bevrijder der menschheid schittert .... en dat men hier den oudste der 1) Als de vier letters J. N. II. J. worden getoond aan den kandi- daat, zegt men hem dat zij boteekenon Jesus Nazarenus Rox Judaeo- i\'iiiu. Maar doet ons dan dit opschrift ter bespotting geplaatst boven het hoofd van den gekruisigden Jesus den waren naam kennen van Hem, die gezegd heeft: Mijn rijk is niet van deze wereld (IV, 127).



		VOORBERICHT. XV

		vrijmetselaars leert kennen\'\' (IV. 91). De Prins antwoordt op nieuw met deze beteekenisvo�e woorden, waaraan de tranen zijner ziel schijnen te hangen : Moet liet niet voor den waren Christen oneindig grievend zijn om hier (in den graad van roze- kruis) Jesus Christus persoonlijk opgevoerd te zien door.....? en waar.....? en hoe...../ en wanneer.....? (IV, 127). De Prins hernieuwde zijn abdicatie den 22⁽\' Mei ; maar of- schoon de jongere loges de nieuwe rituelen van den prins onder- schreven , de oudere loges van Amsterdam en Rotterdam en de kapittel-logcs verwierpen die met bijna algemeene stemmen (IV, 262, 303). De hoogere graden bleven bestaan en het groot- kapittel benoemde 11 Julij 1824 oen opvolger van den Prins; de vorst behield wel den titel, maar van nu af, althans gedu- rende eenige jaren bestuurde hij slechts de loges , die zijn her- vorming hadden aangenomen. Later\' echter is er een compromis\' tusschen de partijen gesloten. (Verg. Kat. Dl. LIII blilz. 221). In 1849 werd tengevolge eener nieuwe scheuring een onaf- hankelijke loge te Amsterdam Post Nubila Lux opgericht, maar is tot nog toe (18G8) door het Groot-Oosten niet erkend; zelfs wordt aan de kinderen \|sic\\ en leden van die loge de toegang in andere loges geweigerd, en is het don kinderen en leden van de oudc-Ioges verboden genoemde werkplaats te bezoeken. Ablaing van Giessenburg, Gunst, D¹\'. Junghuhn kinderen van Post Nubila Lux stichtten een maandschrift, en eene verecniging beide prijkend met den naam van de Dageraad. In ons Vader- land was er nog nooit iemand z�� hevig tegen het christendom opgetreden, was er nog nooi! z�� hevig tegen geschreven ; alles wat den Christen dierbaar is , de christelijke dogmen , de chris- telijke zedeleer, de christelijke cultus, ook de persoon van Christus , \'s Heeren waarheidsliefde , moraliteit enz. werd aange- vallen , valsch voorgesteld , geloochend of bespot; het Heidendom werd verheerlijkt; Panthe�sme , Materialisme , Athe�sme openlijk verdedigd ; in ��n woord, men vindt in de Dageraad het ratio- nalistisch ongeloof geklommen tot delirium. Een jaar later (8 Octobcr 18!>6) zag het tweedo maconnieke kind het licht, de verecniging de Dageraad waarin in Julij 1857 de motie : de leden van de verecniging de dageraad erkennen het bestaan, van een God , dien zij aanbidden, werd verworpen. Na hevigen twist en strijd werd Ablaing wederom lid der ver- eeniging op voorwaarde, dat men aan den gevel van den macon-



		2

		val niet geloochend worden dat het van zonderling belang moet zijn haar van alle kanten goed te leeren kennen en daardoor haar zedelijke en geestelijke waarde te leeren waardeeren. Het kan toch niet altijd z�� voortduren dat terwijl alle monopoli�n en privilegi�n opgeruimd worden, alleen de vrijmetselarij het monopolie en privilegie heeft zich aan het oordeel der openbare meening te mogen onttrekken. Hebben de bestrijders der vrijmet- selarij ongelijk , dan kan het alleen in haar belang zijn dat haar geschiedenis en haar werken uit dat geheimvol duister in het volle daglicht komen. Hebben haar bestrijders gelijk, dan is het in het belang der geheele menschheid , dat ook dit open- baar wordt. Kan de vrijmetselarij het daglicht verdragen , dan houde men eindelijk op, haar zelve en haar leden aan hel daglicht te onttrekken.

		OORSPRONG. Het is moeijelijk iets zekers over den waren oorsprong der vrijmetselarij op te geven. Hoe zeer de orde zelve er op uit is haar geschiedenis verborgen te houden, blijkt uit de openbare getuigenis van Krause. Deze groote broe Ier-vrijmetselaar en geleerde schrijver der orde, schrijft in een voorwoord op broeder Burgliard\'s vertaling van de geschiedenis der vrijmetselarij , ge- schreven op bevel der Grootloge van Schotland het volgende : »\\Vat inderdaad aan hen , die met den inwendigen toestand der broederschap niet bekend zijn zeer zonderling moet toeschijnen , is dat de broeders hun zaken zoo verrichten, dat zelfs geen broe ■ der der mindere graden in de geschiedenis der broederschap, de waarheid onjesluijerd aanschouwt. Ook laat men het hier zoo- wel jegens zoogenaamde profanen (die geen leden zijn) als ook jt\'gens broeders niet licht bij een voorzichtig zwijgen berusten , maar men geeft opzettelijke verdichtselen, die dikwijls even sluw als smakeloos zijn met ernstig voorkomen voor historische waar- heid uit." Naar die regel laat zich derhalve ook de volgende geschiedenis van den oorsprong beoordeelen , zooals zij ten deele in de oudste, de zoogenaamde Yorker-oorkonde, met de verkla- ringen van broeder Krause, ten deele ook in het Nieuw-Engelsch Constitutieboek te vinden is. Toen de eerste mensch met alle geestelijke en ligchamelijke



		4

		grootopzichter of de eerste bestuurder en werkraeester. Geen gebouw was den tempel gelijk in juiste evenredigheid en schoone afdeelingen; de uiterste voorhof was voor de heidenen. Do vreugde der inwijding van den tempel werd spoedig onderbroken door den plotselingen dood van den geliefden meester Hiram Abif, welken de metselaars in de loge niet ver van den tempel naar hun oude gebruiken begroeven. Na den dood van Hiram Abif bleven velen der bekwaamste metselaars in Jerusalem , an- deren verstrooiden zich allerwege om overal hun kunst te leeren en uit te oefenen. Zoo verspreidde zich de orde over de geheele beschaafde wereld. Op deze geschiedenis van den oorsprong der vrijmetselarij maakt Eckert de bemerking : »E�ne zaak all��n bevalt mij en schijnt mij bizonder treffend , de hier geliefde afstamming der orde van Ka�n , den eersten broedermoorder."

		PLECHTIGHEDEN. Ofschoon de vrijmetselaars zich door een vreesselijken eed verplichten moeten om teekens , handgrepen , woorden, leeringen en gebruiken der broeders nimmer te verraden , staat alles toch lang reeds gedrukt te lezen. Die meer bizonderheden verlangt te kennen, leze Sarsena 1) «het werk van een braven en recht- schapen man , die ," zooals het voorwoord van den uitgever zegt, »47 jaren vrijmetselaar was.\'\' De vervaardiger zelf zegt: «Daar aan de zoogenaamde profanen d. i. oningewijden alles lang ver- raden is en alle orde-ritu�elen geen geheimen meer zijn, daarom schrijf ik alle graden op, zooals zij mij bij mijn opname zijn medegedeeld. De geloofwaardigheid van dien schrijver w�rdt bovendien betuigd door den schrijver van het Hephata 2) insge- lijks een vrijmetselaar , die alles wat Sarsena over de plechtig- heden bij opname en bevordering mededeelt, bij zijn toelating tot onderzoeken der graden bevestigd vond en daarom verklaarde : »Het is waar en trouw en wel bij uitstek trouw voorgesteld." Toen de ceremoni�n der logen, handgrepen en woorden enz. verraden waren, verkeerden de vrijmetselaars in wanhoop, daar 1) Sarsena oder der volkommene baumeister. Leipzig bjj Brockhaus. 2) Hephata der denkwurdigkeiten und Bekenntnisse eines Freimau- rere. Leipzig bij Karl Andra 183fi.

		\\



		7 ■ den door elkander. Tusschen het altaar, voor hetwelk eene kleine voetbnnk staat en de broeders-opzieners ligt cp den grond een langwerpig vierkant, Tapis geheeten , dat den tempel van Salomon voorstelt en waarop allerlei metselaars-gereedschap is afgebeeld. Rondom staan drie grootc brandende kaarsen, welke do zuilen : wijsheid , schoonheid en sterkte beteekenen en den tempel ondersteunen. De beide voorste zuilen heeten Jakin en Boas , zooals zij in den tempel van Salomon genoemd worden. Aan de deur staat een broeder, die de wacht heeft en niemand binnenlaat zonder dat hij hem als broeder erkend heeft. Zoodra nu de broeders zijn binnengetreden en de hoogwaar- dige Meester van de stoel aijne plaats in het Oosten en de broe- ders-voorzitters de hunne in het Westen ingenomen hebben, slaat hij met den hamer op het altaar en zegt: »In orde mijne broeders!" Na die woorden plaatsen zich\' de broeders in twee evenwijdige rijen en de hoogwaardige zegt: Broeders, eerste en tweede Opziener, vermeldt aan de broeders, dat ik van plan ben eene leerlingsloge te openen." De eerste Opziener zegt hierop : «Mijne broeders op de zui- delijke kolom, helpt gij den Hoogwaardige een leerlingsloge openen.\'\' De tweede Opziener zegt hetzelfde tot zijn rij, die aan de noordelijke zijde is. Ofschoon de loge nog niet geopend is , vraagt toch de Meester aan den eersten Opziener: Zijt gij vrijmetselaar ? Antwoord. Mijne broeders erkennen mij als zoodanig. Vraag. Welke is de eerste plicht van den broeder tweeden Opziener ? Antwoord. Te zien of de loge bedekt is. Meester. Doe uw plicht mijn broeder! De tweede Opziener gaat naar buiten, komt terug en verzegelt de deur. Tweede Opziener. Hoogwaardige Meester! De loge is be- hoorlijk bedekt en wij zijn in veiligheid , zoodat het den Profanen onmogelijk is in onzen Tempel binnen te dringen en onze ge- heimen te onderzoeken. Meester. Wat is de plicht van dan eersten Opziener ? Antwoord. Te zien of alle broeders Metselaars en in orde zijn. Meester. Zie toe, mijn broeder! De eerste Voorzitter ziet toe of alle broeders het logeteeken van leerling maken en zegt dan: »Zij zijn het , Hoogwaardige !"



		10

		Meester. Wat voert hem tot ons? Opziener. Hij wenscht in betrekking te komen met deugd- zame mannen. Meester. Wie spreekt borg voor hem ? Opziener. De broeder N. Meester. Laat hem binnenkomen. Met gedruisch worden nu de deuren opengemaakt, de tweede Opziener ontvangt hem , zet hem de spits van den degen op de borst en plaatst hem tegenover den Meester. De Hoogwaardige spreekt hem nu gewoonlijk toe : «Mijn Heer, Gij hebt den wensch geuit in de orde der eerwaardige broeders Vrijmetselaars opgenomen te worden , en wij zijn bereid uw wensch te vervullen. Vermeent gij echter hier iets ongewoons, bovennatuurlijks te vinden , dan dwaalt gij." Op dien toon gaat het dan een tijdlang voort, naar gelang de Meester van den stoel redenaarstalent bezit. Na de vraag of hij nog het verlangen heeft opgenomen te worden , zegt de Meester, als de kandidaat zulks met »Ja" beantwoord heeft: «Broeder tweede Opziener, laat hem de drie reizen maken." De tweede Opziener plaatst hem nu weder de punt van den de- gen op de borst en voert den kandidaat dicht voorbij de zuide- lijke kolom naar het altaar, waar hij met hem staan blijft; zoodra hij bij het altaar is slaat de Meester hard daarop met den hamer, waarop de broeders met de schootvellen schudden : dat maakt op den kandidaat een zonderlingen indruk en menigeen is grootelijks verwonderd over hetgeen daar voorbijgaat ofteza- mengedrukt wordt. , De Voorzitter voert hem dan langs de noordelijke zijde we- der in het midden , tegenover den Hoogwaardige. Deze zegt hem een of ander en zoo geschiedt het nog twee malen. Nadat de kandidaat ten derdemale in het midden gekomen is en de drie metselaars-reizen voleindigd heeft, spreekt hem de Hoogwaardige nog eenmaal en zeer roerend toe en zegt hem : »Nog is er niets gebeurd , Gij kunt nog weder terugkeeren; wij brengen u vanwaar gij gekomen zijt en uw naam zal in onze verzamelingen niet genoemd worden. Ik geef u eenige minuten tijd om u te bedenken , antwoord dan met een duidelijk »Ja!" dat het uw wil is opgenomen te worden." Nadat de kandidaat »Ja!" gezegd heeft spreekt de Meester: Het lot is geworpen , ik blijf voor niets borg! Broeders Opzieners voert gij den kandia



		14 De Meester vraagt: Heeft hij zijn tijd geleerd ? Zijn zijn meesters over hem tevreden ? Is hij ook waardig ? Nadat dit met »Ja" beantwoord is, beveelt de Hoogwaardige den kandidaat door de drie schreden over de doodkist nabij het altaar te laten komen. Als de gezel over de doodkist gegaan is , zegt de hoogwaar- dige : Broeder opzichter , beschadig den doode niet! De figuur in de doodkist of de dienende broeder wordt nu uit de kist ge- nomen , op zulke wijze dat de kandidaat het niet ziet. De Meester van de Stoel komt nu achter het altaar van daan en plaatst zich met den hamer in de hand voor den kandidaat welke bij de doodkist staat, rechts en links achter hem op zijde de broeders Opzieners. De Meester van de Stoel leest den ge- zellen het volgende voor : »Toen de koning Salomo den tempel bouwde, zond hij tot Hiram koning van Tyrus, en liet hem verzoeken hem een ver- standigen bouwmeester te zenden. Deze zond hem Adonhiram , een bekwaam bouwmeester. Toen nu Salomon aan Hiram den opbouw van den tempel en het opzicht over alle arbeiders toe- vertrouwde en deze, de zoon eener weduwe uit de stam Neph- thali, de arbeiders in drie klassen naar hun onderscheiden be- kwaamheden verdeelde en deze daarnaar hun loon verkregen , de leerlingen bij de zuil Jakin , de gezellen bij de zuil Boas , en de Meesters in de middelste kamer, werden drie gezellen daar- over ontevreden, dat zij niet evenveel loon als de Meesters ont- vingen , en besloten den bouwmeester Hiram het Meesterwoord met geweld af te eischen en hem te vermoorden. Zij overvielen hem derhalve op zulke wijze, dat een gezel hem bij de deur in het Westen , de ander bij de deur in het Zuiden een slag gaf en toen de ongelukkige door de deur in het Oosten ontvluchten wilde, bracht hem daar de derde gezel den derden en doode- lijken slag toe." De Meester van de Stoel slaat bij het verhaal den broeder gezel evenzoo drie malen met den hamer zacht op het voorhoofd , en bij den derden slag grijpen hem de broeders Opzieners van achteren aan en werpen hem neder in de doodkist. Zoodra de gezel in de doodkist is nedergeworpen wordt een doek over hem uitgespreid, de loge en de vlammende ster sterk ■verlicht en een gezang gezongen. Als dit geschied is, neemt de eerste Opziener den gezel in de kist bij de hand om hem op te heffen en zegt: »De huid verlaat het vleesch." Dan



		17

		verwonderen als de geleerde schrijver der orde, de vrijmetselaar Mosdorf in zijn strijdschrift «Invloed van geheime genootschappen" Bldz. 181 vol onrust zegt: Men zij op zijn hoede, dat niet ten laatste door een of ander, � wien de eer en de roem der broederschap minder dan ons ter harte gaat � dat spel met de medtmen- schen met gesloten deuren , dat spel met den eed en het woord van den eerlijken man, aan het groote publiek openbaar ge- maakt worde. De schrijver van het geschrift Hephata , die ons daarenboven zegt, dat het spel der orde kostbaar is en die daarom zijn ergernis over de nutteloos betaalde kosten der opname niet ver- borgen houdt, drukt zich bldz. 38 aldus uit: »Ik wist als metselaar voor mijn opname niet meer dan vroeger. Waarom een verlicht metselaar den andere in de open loge niet toelag- chen moet, als zij elkander in die zoo smakelooze kleeding zien, kan ik evenmin begrijpen , als Cicero niet kon inzien dat de eene Waarzegger den ander kon voorbijgaan zonder elkander een oogje te geven. Potsierlijk zien de militairen er uit als zij een schootsvelletje van 18 duimen lang op hun uniform gebon- den hebben. De snorrebaard en het schootsvel zijn vormen voor kunstenaars."

		SPOO K-GESCHIEDENISSEN. De vrijmetselaar Dr. Seydel, die in zijn antwoord op het schrift van Mgr. von Kettler beweert, dat het geheim der vrijmetselarij over het geheel slechts betrekking heeft op haar ritu�ele vormen , waardoor een vroolijke en verheffende verrassing bewerkt wordt, verbergt ook zijn wensen niet, dat voor het helderder licht der moderne vorming dit »middeleeu\\vsch spook" "verdwijnen mocht. Aan zulke middeleeuwsche spokerij schijnt althans wonder veel gehecht te worden. De reeds meermalen aangehaalde vervaardiger der Hephata verhaalt ons bldz. 152 het volgende: »De zoogenaamde vuurproef, die ook in onderscheiden Logen alhier reeds bij den eersten graad in gebruik is, bestaat hierin, dat de persoon die aangenomen wordt over de zuiverheid zijner bedoelingen en van zijn hart als ook daarover gevraagd wordt, 2



		18

		of niet eigenbelang, nieuwsgierigheid , plan om de geheimen der orde bekend te maken als hij ingewijd zal zijn of misschien een onzedelijk doel hem tot het verzoek om het lidmaatschap bewogen heeft; of hij ook aan de Orde in alles , zoo zij hem eenigen last geeft of zou geven, onvoorwaardelijke, ja blinde gehoorzaamheid bewijzen zal ? Heeft hij nu al die vragen , zooals dat altijd het geval is , met >ija" beantwoordt, heeft hij dan zijn antwoord in het ge- heel niet versterkt met indrukwekkende redenen, dan wordt hij opgevorderd om deze zijn verklaringen te bekrachtigen en tot overtuigend bewijs daarvan zich aan een proeve te onderwerpen. De nieuweling belooft, zweert en verbindt zich tot iedere proeve, geeft zijn woord van eer aan zijn leidslieden, den Meester van de stoel en alle aanwezigen. Maar dat alles schijnt niet voldoende te zijn. De Meester wendt zich tot zijne linkerzijde , waar een groot komfoor met gloeiende kolen staat, waarin een reeds gloeiende ijzeren staaf ligt, die verscheiden voet lang en twee , drie duimen dik is, die de vreeswekkende broeder, die zich bij het kolenbekken bevindt, met een grooten smidstang aanvat en recht voor den troon houdt. Nu wordt de Aspirant uitgenoodigd eerst zijn handen te wasschen en dan in naam van de hoogste Macht van het Heelal, welke de waarheid en de onschuld be- schermt deze gloeiende ijzeren roede in de hand te nemen en vast te houden. De aangenomen leerling zoekt het te ver- mijden, bedenkt zich, peinst na, is van de waarheid zijner be- loften, zijner bevestigingen doordrongen, treedt toe, wil aan- pakken , gaat terug , werpt een smeekenden blik op den Meester van den stoel , dan op het kolenbekken, wendt zich tot de aanwezigen , is gewoonlijk sprakeloos en grijpt ten laatste met afgewend gelaat de gloeiende roede aan ; op dat oogenblik roept de Meester uit: »de waarheid , de onschuld heeft gezegevierd : vuur is ijs geworden." Op dat oogenblik is echter ook het ijzer koud en de Aspirant weder gerust gesteld, verheugd, ten hoogste verwonderd of ook sprakeloos, zoodat men hem in dat geval ten spoedigste te hulp moet komen. »Deze echte goochelaarskunst , die zelfs indruk maakte op »menigen onbevangen broeder," verklaart de schrijver van het Hephata op de volgende wijze: de roede is vervaardigd van sterk hout, dat zwart geverwd , is en bestaat uit drie deelen,



		19

		■waarvan twee deelen geheel hout zijn, het derde echter een hol parallelepipedum , welks kanton uit ijzeren stangen van een halve duim vervaardigd zijn en met andere beide deelen in ver- band staan. De drie zijkanten van de holle ruimte zijn met mat geslepen glas, gevuld en alles is gelijk gemaakt, opdat de geheele roede uit een enkel stuk schijnt te bestaan; het vierde vlak blijft echter open. Het matgeslepen glas wordt met e»n zwart lazuurblaauw dun bestreken en de houtdeelcn van de roede ook donker ijzerkleurig , met roestvlekken enz. beschilderd, en wel z�� goed als maar mogelijk is, opdat de misleiding zoo volkomen mogelijk zou zijn. «Het binnenste van het matgesle- pen glas ," wordt verder gezegd , »wordt met vuurroode olieverw bestreken en daarin een klein zoogenaamd scheepslampje ge- plaatst , waardoor als zij aangestoken is de vlakke kanten gloei- end ijzer schijnen. Dit zoo toebereid werktuig ligt op het ko- lenbekken voor de kolen, de lamp is aangestoken en ieder die het niet weet gelooft dat het ijzer gloeit. Met opzet houdt de vreeswekkende broeder het werktuig omhoog , opdat de lamp niet zal omvallen en de Stoelmeester drukt dan als de Aspirant toegrijpt, de lamp uit. Het bedrog is gelukt, de roede wordt weggebracht enz. «Maakt men hier of daar" bij een opname van deze operatie nog gebruik, dan mag haar de vriend van potsemakerij in Gods naam verontschuldigen als het middel om den moed , de bera- �denheid als ook de standvastigheid van den nieuwen broeder te beproeven, dewijl ook ik, die verkies boven de vroeger beschreven dwaze kunsten, daar er ten minste niemand schade bij hebben kan , zooals dat het geval is bij den springtoer- en klauterproe- ven , die altijd gevaarlijk blijven, al is ook de machinerie met de grootste zorgvuldigheid toebereid. Behalve dat alles , wat ik hier in het kort beschreven heb , maakt men ook gebruik van gewone waterspuiten om den zoogenaamden reizende een water- straal op de borst te gieten. Badkuipen worden als men daar- van tot andere doeleinden geen gebruik maakt, tot de zooge- naamde schrik-voetbaden gebezigd; hij die bedrogen moet worden betreedt een kleine trap en wordt dan door den geleidenden broeder uitgenoodigd om de eene voet te laten zakken; onver- wachts treedt hij dan in het koude water en wordt dan wat zeer natuurlijk is door een plotselingen schrik bevangen. Men geeft den zoekende ook stofbaden op het hoofd : daardoor kan men



		20

		als zulks met overleg geschiedt op het verwekken van een ge- heel eigenaardige uitwerking rekenen. In eenige Fransche Logen wordt de electriciteit aangewend om de leerlingen schrik aan te jagen of hun tegenwoordigheid van geest te beproeven. Op het oogenblik, waarop hij de hand op den cirkel legt bij het uitspreken van den eed op het altaar_rontlaadt zich een elektrische batterij en de argeloos zoekende geraakt bij den onverwachten, onverhoopten slag in geen ge- ringe verlegenheid. Het verstaat zich van zelf dat de cirkel en de electriseer-machine met elkander verbonden zijn. Bijzonder veel moet zich de Optika bij hare vriendin «Metselarij" laten wel- gevallen. Eertijds, ook nu nog wel maakte men er ge- bruik van om doorschijnende schrikgestalten voor den dag te- brengen en die weer snel te doen verdwijnen. Wiegleb\'s na- tuurlijke Magie leert, hoe men geesten kan doen verschijnen ; men plaatst namelijk het op glas geschilderde beeld in de zoo- genaamde tooverlantaarn en laat het schijnen op rook , die op eenigen afstand gemaakt wordt. Na Schr�pfer is misschien der- gelijk bedrog in een Duitsche loge niet meer voorgevallen. Mij ten minste is het overigens ook niet bekend , in welken graad en waarbij in dien graad het verschijnen van geesten met meer of minder doelmatigheid aangebra\'cht kan worden. Ketengeram- mel, donder-, hagel- en regenmachinen worden in het algemeen bij opname en bevorderingen tot de hier meermaals aangeduide doeleinden gebezigd. Raderen met messen en dolken worden in beweging gebracht, en snijden een opgevulden blaas in stukken. Tusschen die raderen moet de angstige kandidaat doorgaan. Is hij stoutmoedig, dan bevindt hij dat de scherpe messen voor hem uit den weg gaan en zij noch staal noch ijzer maar on- schuldig met verzilverd papier overtrokken hout zijn. Het bekende bedrog met den lijdende bestaat in het volgende: De kandidaat ontwaart spoedig na den afgelegden eed naast den Meester van de stoel een mensch in een bebloed hemd, welken men den lijdende (lijdenden broeder) noemt. Een andere broeder metselaar staat daarbij met een schaal vol bloed, dat uit de wonde van den stervende gevloeid schijnt. Het gelaat van den vermoorde is met wit poeder bestrooid , waardoor echter geenszins de zonderlinge bewegingen van het gelaat door hem gemaakt worden verborgen. Door deze goocheltoer zou de nieuwe- ling een waarschuwing bekomen om zijn eed niet te breken: de



		21

		dolk van den broeder zou den lijder bestraft hebben. Zooals ik reeds vroeger opmerkte konden soortgelijke handelingen voor den tijd van het begin der Middeneeuwen toegelaten worden , maar met welke eigenzinnigheid nog heden in de landen, waar- uit de beschaving voor andere landen voorkomt, zulke middelen gebezigd worden om hen , die ingewijd worden voor de orde te ■winnen, dat blijft wel voor ieder een onoplosbaar raadsel. De goocheltoer met de doodkist bij de opname van een Mees- ter , het daarmede verbonden spel met het lijk is bijna algemeen bekend en blijft bij ieder onbevooroordeelde zonder gevolg. Z�� ook behoort het rammelen met ketenen, dat de broeders bij op- name of bevorderingen in de loge doen , in de speelkamers der kinderen te huis. Voetzoekers enz. af te steken , phosphorus te laten branden in de oogkassen van een doodshoofd of met phos-. phorus allerhande vreesselijke figuren op de muren te schilderen, dat kan naar mijn inzien slechts overgelaten blijven aan de on- geschoeide straatridders, welke met uitgeholde pompoenen, waarin een licht brandt de jeugd des avonds schrik aanjagen en zich met witte doeken over het hoofd tot geesten maken."

		DOEL. De vrijmetselarij heeft ook haar zeer ernstige zijden. De orde bezit een aanzienlijk getal leden; velen zijn door hun vermogen en stand, een ied^r vour zich is rijk aan invloed. Ieder begrijpt, dat daardoor de orde als geheel bij een goede organisatie een buitengewone werkzaamheid ontwikkelen kan. Welk is het doel dei vrijmetselarij ? Dat moeten wij juist daarom ons zei ven ten laatste afvragen. � Met bezorgdheid moeten wij op de werk- zaamheid van zulk een verbond toezien , als dat doel niet aan ieder bekend is ; als met zulke krachten in het duister gewerkt wordt. Dat is het geval met de orde der vrijmetselaars , zij is een geheime orde, in het bizonder daarom geheim , omdat haar doel geheim gehouden wordt. Tn het manifest der hooge orde- overeten aan do broeders, te vinden in de als manuscript voor broeders bij Sch�n te Berlijn \\ 794 gedrukte «Vrijmetselaars- Bibliotheek , St�ck 7 wordt gezegd : «Een eenige keten omslingert het geheele nu zoo buitenge-



		22

		woon uitgebreide weefsel van alle geheime graden en systemen* der aarde. In een eenig middenpunt der alwetendheid loopen alle te zamen. Het is slechts ��n orde. Haar bestemming is haar eerste geheim en haar ontstaan benevens de middelen harer werk- zaamheid haar tweede." Over het geheel zijn de orde-oversten er niet verlegen made om de niet-metselaars , even als de meeste medeleden van het metselaars-verbond op de vraag welk het doel is, op schoone phrasen te bedienen. Het pralende uithangbord noemt: «welda- digheid voor de menschheid" en dergelijke zaken als doel der orde. Zoo schrijft het Wiener Journal, manuscript fur Br�der , 1 Jahrg. 2 heft, blz. 163 enz. »de orakels der orde werden ontboden om de zonderlinge vraag te beslissen, welke dan eigen- lijk het doel der orde is? � Zij gaven ons ten laatste tot be- scheid , dat weldadigheid in den meest uitgebreiden zin of juis- ter gezegd, dat bevordering van het menschelijk geluk door ■weldadigheid het doel van onze orde was. � Maar dat zij ons dat doel in de grondregelen onser orde opzoeken. Werpt tot dat doel een blik op den zwaren en eindeloozen keten der zede- lijke ellenden, welke de menschheid in alle landen der wereld na zich sleept, stelt een onderzoek in en gij zult bevinden dat zij bijna allen uit de onzalige gevolgen bestaan welke het vooroordeel der vreemde geboorte, de ongelijkheid der stan- den en de menigvuldigheid der godsdiensten te weeg gebracht hebben." Beschouwt deze onder alle hemelstreken verbreide orde en gij- zult bevinden dat het geluk der menschheid in der daad het doel van deze Orde zijn moet. Het is een gezelschap dat tot eer- ste onvermijdelijk doel van zijn vereeniging gemaakt heeft, al de nietswaardige, in haar gevolgen z�� ontzettende beschou- wingen over vreemde geboorte, stand en godsdienst onder zijn, leden geheel en al op te heffen. Tot dat einde is het een van zijn eerste grondregelen de geheele waarde van den mensch , behalve zijn deugd in niets anders als in die betrekkingen all��n te stellen, waardoor ons de natuur tot wezens van ��n geslacht, tot burgers van ��n wereld , tot eigenaars ��ner aarde , tot kin- deren ��ner moeder gemaakt heeft. � IIoo kan de boctemming- der Orde , haar doel nog een raadsel blijven ? In heft I, Bldz. 173, van hetzelfde Journal wordt er gezegd ^ »De orde heeft behalve de in de sluijer der verborgenheid ge-



		23

		hulde Mysteri�n der koninklijke kunst nog een andere zaak ten doel, de weldadigheid. Nu neemt zij de plaats in van een vriend, spant met onvermoeid streven alle krachten in voor het welzijn van een waardigen medebroeder en wendt bij eigen onvermo- gendheid alle mogelijke welsprekendheid bij grooten en machtigen aan, om door ijverige voorspraak de tijdelijke omstandigheden van een vriend te verbeteren." De schitterendste phrasen worden den Oostenrijkers aangebo- den , om hen van het weldadig doel der Vrijmetselarij te over- tuigen. Het manifest der Vrijmetselaars-Orde aan de bewoners van Weenen , dat bij de aankondiging van de nieuwe opening der Loges onder den titel »de Vrijmetselaars in Oostenrijk" door Anton Langer werd uitgegeven, zegt woordelijk: En welk is dan het doel van deze vervolgde Orde ? � Zegen _te stichten voor de menschheid , overal geluk , orde , vrede , eendracht te verspreiden over de geheele aarde; de rampen weg te nemen , die geboorte , toeval, lotgevallen veroorzaakt hebben , alle men- schen als broeders te beschouwen , elkander bij te staan en te helpen , den bouw der vrijheid altijd hooger te doen rijzen, met ��n woord, de godsdienst van Christus niet tot een speelgoed voor papenheerschzucht en volkswaan , maar tot een groote ver- heven waarheid te maken, het doel te verwerkelijken, dat Chris- tus had, toen hij zeide : Gaat over de gansche wereld en predikt het Evangelie aan alle volkeren." In hetzelfde Manifest wordt dan verder gezegd: »Oostenrij- kers, landslieden, die uit uw midden de Liguoristen verdreven hebt, gij moet deze Orde vriendelijk ontvangen, want zij is geheel en al in strijd met die Liguoristische papen. De Liguo- risten wilden de domheid , de Metselaars de verlichting van het volk ; de Liguoristen wilden geld te zamen scharrelen , de Met- selaars geven hun laatsten penning weg voor de behoeftigen. De Liguoristen hadden hun allergrootste en diepste geheimen met vrouwen, de Metselaars sluiten de vrouwen van hun geheimen uit: de Liguoristen waren bekrompen , vraatzuchtig, wellustig, de Metselaars zijn verlicht, matig, kuisch." Wel zal men zelden schandelijker lofprijzing op zich zelven ten koste van anderen lezen. Een klein geschriftje der Vrijmetselaars dat tot afweer van de aanvallen van Adv. Eckert te Leipzig, 1852, verschenen is, zegt het volgende :



		24

		»Het doel der Orde bestaat ook in de voortzetting en onder- houding van deze Symbolen en Geheimen. De Metselarij leert niets onmogelijks , haar geheim bestaat daarin dat men leert inzien wat werkelijk is. Zij leert de kunst, om goed te worden, zonder de drijfveeren van vrees en hoop, onafhankelijk van he- mel en hel. De metselaar verwacht zijn loon niet meer in een toekomenden tijd, maar hij heeft zijn loon ontvangen en is te- vreden." Als antwoord daarop mag de bemerking gelden welke in het Taschenbuch van X. H. J. bij Schmidt te Berlijn , 5805 (1805) te vinden is: »Is het doel der Orde geen ander als bevordering der zedelijkheid en de Orde verder niets als een inrichting tot vorming van goede menschen , dan is de vorm der vrijmetselarij bij deze verbinding openbaar een den ernstigen man geheel en al onwaardig goochelaarsspel. Waartoe dat zich opsluiten, zich bekleeden met een schootsvel , en met banden behangen ? Alleen om dat te ondervinden wat toch dagelijks in kerken en scholen geleerd wordt dat en hoe wij goede menschen zouden worden ? � En kent die Loge B. J. (diezelfde vraag kan men alle Logen doen) eenige middelen , die dat einddoel krachtiger bevorderen dan de bekende en gewone middelen , in dat geval handelt zij openbaar misdadig tegen de menschheid, als zij die niet zoo spoedig mogelijk bekend maakt. Want, wat allen moeten we- ten � allen moeten goed worden � tot geheim van een be- sloten gezelschap maken , het daar slechts aan enkele weinigen en nog wel onder de voorwaarde mededeelen dat zij een vrij groote som voor hunne opname betalen en de belofte der stil- zwijgendheid heilig onderhouden zullen , dat is voorwaar in dit geval de grootste en strafwaardigste onredelijkheid, die men kan uitdenken." Om dezelfde redenen schijnen de andere opgaven van eenig doel, dat de orde streeft naar verlichting, vrijheid, broeder- schap enz. even onwaarschijnlijk. Altijd moeten wij vragen waartoe dient dan in een vereeniging van verstandige mannen schootsvel , teeken , handgreep , erkenningsteek en , eed of ten minste beloften der strengste stilzwijgendheid. Als dat doel z�� eenvoudig en klaar en tegelijk z�� nuttig voor het algemeen, z�� edel is, waartoe dan het geheim ? � De Vrijmetselaars beklagen zich ernstig over verdachtmakingen , over valsche aan- klachten , maar boezemt dan de Orde zelve geen achterdocht in



		25 door het geheim waarin zij zich hult? Daardoor toch wordt de gedachte geboren , dat de Orde zich verbergt omdat zij het dag- licht schuwt. Als de werkzaamheid der vereeniging zich slechts niet verder uitstrekte dan tot den kring harer medeleden , dan was het voor ons van minder beteekenis , wat deze in hun Lo- gen deden. Maar de Orde zegt ons integendeel, dat zij aan de menschheid , derhalve ons allen haar weldaden heeft toegedacht; en werkelijk heeft zij haar invloed bij openbare gebeurtenissen doen gevoelen ; daarom hebben wij allen er belang bij haar te leeren kennen en niemand kan ons verdenken als wij nauwkeu- rig acht geven op de weldaden, waarmede de Vrijmetselarij �ons gelukkig denkt te maken. Misschien biedt ons het verleden der Orde eenige waarborgen aan dat zij zegen aan de menschheid verleent of ten minste dat �zij onschuldig en onschadelijk is. Reeds voor lang heeft de Orde haar werkzaamheid doen kennen � welaan, zij toone ons daarvan dan de vruchten. � Waar is de zegen voor de menschheid? Hooren wij daarover het oordeel van een man, die jaren lang als hooggeplaatst medelid der orde haar werkzaamheid aanschouwd heeft, die tegelijk in het geheim der vereeniging, dat slechts aan uiterst weinig leden onthuld wordt, een blik geworpen heeft. Wij bedoelen den voormaligen pruissischen Minister Graaf von Haugwitz , die jaren lang provinciaal-Grootmeester der Orde was. Hij kan derhalve getuigenis afleggen over de geheime vereeniging en haar werkzaamheid, en Gode zij dank dat hij , toen hij van berouw doordrongen reeds aan den rand van het graf stond, ein- delijk die getuigenis heeft afgelegd. UITTREKSEL UIT HET GEDENKSCHRIFT VAN DEN VOORMALIGEN KONINKLIJKEN PRUISSISCHEN MINISTER , GRAAF VON HAUG- WITZ PROVINCIAAL-GROOTMEESTER DER VRIJMETSELAARS- ORDE AAN HET ALLERHOOGSTE CONGRES VAN MONARCHEN TE VERONA 1822 OVERHANDIGD. Von Haugwitz sprak woordelijk tot de groote monarchen van Europa het volgende : »De geheime kuiperijen , dit sluipende gift, dat de mensch- heid tAgPnvvrtnrHigf mpf>r rlan vrnpgfAP hprlraifjt , Hoao nijn Uot , die ik op het einde van mijn loapbaan nog eenmaal beschouwen wil. Daartoe gevoel ik mij geroepen. Haar geschiedenis staat



		26 in een zoo nauw verband met die van mijn eigen leven, dat ik mij niet weerhouden kan die nog eenmaal te bespreken en hier in het bijzonder te behandelen .... Aanleg en opvoeding had- den in mij een verkeerde begeerte doen ontwaken , die met het gewone niet tevreden was. Ik streefde er naar om in het innerlijke der dingen door te dringen. Maar schaduw volgt op het licht en ajzoo de nieuwsgierigheid op den edeler drang het hoogere te bevatten. Beiden voerden mij in de orde der vrij- metselaars. Men weet hoe weinig de eerste intrede ge�igend is om den geest tevreden te stellen , maar dat juist is het ge- vaarvolle voor de slechts te levendige jeugdige verbeelding..... Ik was nauwelijks meerderjarig toen ik mij reeds aan het hoofd niet meer der vrijmetselarij bevond , maar zelfs in het kapittel, opgenomen �n een hoogen graad bezat. � Eer ik mij zelven nog erkennen kon , eer ik nog het standpunt kende waarop ik geslingerd was , vond ik mij reeds geroepen die hoogere leiding van een deel der Pruisische , Poolsche en Russische vergaderingen der orde op mij te nemen of ten minste invloed daarop uit te oefenen. In haar geheime werkzaamheden was de vrijmetselarij toen- maals in twee partijen verdeeld. De. eene vond in de Emblemen de oplossing voor den steen der wijzen .... De�smus, ook wel Atheismus was de godsdienst dezer sekte. De hoofdzetel harer werkzaamheid was te Berlijn en haar aanvoerder Dr. Zinn- dorf......... Anders was het gesteld met de tweede partij , wier hoofd voor den uiterlijken schijn prins Frederik van Brunswijk was. In openbare vijandschap met elkander kwamen beide in dezelfde zaak overeen : de wereld te overheerschen .... De troonen in haar bezit, en de monarchen haar zaakwaarnemers, dat was haar- doel! � Ik zou vergeefs trachten heden nog te doen gevoelen hoe het mijn brandende nieuwsgierigheid gelukte mij meester te maken der overigens goed bewaarde geheimen van de eene zoo- wel als van de andere afdeeling. Maar de waarheid is, dat beiden ontsluijerd voor mij lagen. Maar beiden wekten mijn verontwaardiging. Op het standpunt waarop ik mij nu eenmaal bevond, bleef mij *luluaachon nioto anrlors nvor file mpt grnnt.pn opspraak rlft orde te** verlaten of mijn eigen gang te gaan. Ik koos het laatste en niet minder gelukkig dan degene, die met mij ��n weg ging, vond



		27

		ik in de voor mij liggende Hieroglyphen der hoogere graden* wat mijn ziel met aandrang zocht. Ik vond de natuur des menschen, rein, zooals zij uit de hand des Scheppers is voort- gekomen ....... Het was in het jaar 1777 toen ik de leiding van een deel der logen in Pruissen op mij nam en zelfs invloed uitoefende op de in Polen en Rusland verspreide broeders...... Had ik zelf het niet bij ondervinding , het zou mij heden nog ongeloofelijk voor- komen met welke zorgeloosheid de regeringen een onding van dat soort � een werkelijken staat in den staat geheel en al onopgemerkt kunnen laten. De hoofden staan niet alleen- in geregelde briefwisseling met elkander , bedienen zich niet alleen van hunne cijfers, maar zij zenden elkander wederkeerig hun ge- zanten...... Een overheerschenden invloed op troonen en mo- narchen uit te oefenen , dat was het doel, zooals het eenmaal- het doel der tempelridders was. Er verscheen een geschrift in het licht; Dwalingen en waarheid. Het maakte grooten opgang en op mij een eigenaardigen indruk. In den aanvang geloofde ik daarin te vinden , wat naar mijn meening in de zinnebeelden der orde lag opgesloten. Hoe dieper ik intusschen in den zin van dit zonderling geheimvol weefsel doordrong, des te meer overtuigde ik er mij van dat ergens een zeker iets en van geheel andere natuur op den achtergrond lag. Het werd mij duidelijker toen ik te weten kwam dat St. Martin de schrijver een dei- hoofden van het Kapittel te Sion zijn zoude en, zooals ik later ondervond werkelijk was. Daar hingen de later zich ontwikke- lende draden van het weefsel te zamen , dat den bedrogen zin , het oog van den leek, onder het kleed van godsdienstig mysti- cismus op de meest buitengewone wijze spannen en voorberei- den zou." Ik verkreeg te dezer tijd de vaste overtuiging dat hetgeen er in het jaar acht en tachtig begon en spoedig daarop uitbarstte, � de Fransche revolutie , de koningsmoord met al zijn gruwelen, � niet alleen toen reeds besloten, maar door verbindtenissen , eeden enz. ingeleid werd, en , God weet het sedert hoe lang reeds bestond. Weihen indruk i.liv/i> ontdekkingen on my maakten laat ik ter beoordeeling over aan de weinigen, die mijn hart en mijne gezind- heid kenden. Van alle vrienden van dien tijd blijft er mij slechts ��n over,



		28

		de Nestor van onze edelsten. � Het was mijn eerste behoefte aan Frederik Wilhelm (III) al mijn ontdekkingen mede te deelen. Wij overtuigden er ons van dat alle geledingen der metselarij van onderen af tot aan de mij bekende hoogste graden voor iede- 2en indruk open staan, dat godsdienstige gevoelens, zoowel als misdadige plannen van alle soort gelijken tred met elkander houden, en de eersten zelfs tot dekmantel der laatsten dienen. Deze overtuiging, die Frederik Wilhelm geheel met mij deelde, bracht mij tot het vaste besluit elke deelname , voor altijd mij te ontzeggen. Aan den Vorst scheen het echter raadzaam , dat ik niet geheel alle betrekking met de vrijmetselarij opgaf, wijl hij de tegenwoordigheid van rechtschapen mannen in de Logen als een middel beschouwde, om den invloed van het verraad te ver- zwakken en uit de eenmaal bestaande verzamelingen onschuldige vereenigingen te maken. Ook heeft de prins als koning denzelf- den weg gevolgd." Of onze tijd deze handelwijze gerechtvaardigd heeft, in het bizon- der echter of zij heden nog steek kan houden, � ik ben er ver van verwijderd dat te beweren. Dat het geheime weefsel, dat sedert eeuwen bestaat en de menschheid tegenwoordig meer dan te voren bedreigt, geen hersenschim is , dat het werkelijkheid en voortdurend bestaan heeft, daarover, hoop ik , veroorlooft men zich geen twijfel meer. Hoe en waar het ontstaan is , dat is fabelachtig. Voor den lateren tijd tot tegen het einde der vo- rige eeuw vermag ik een en ander op te geven. Cromwell, zooals later Bonaparte, kenden het omwentelings-systeem. Hij zoowel als zijn opvolgers maakten daarvan voor zich zelven ge- bruik. De Tempelorde was in bezit van het geheim. Molai werd om het leven gebracht en een treurige ondervinding heeft ons geleerd dat het niet een toeval was, dat Lodewijk XVI in den Tempel voerde. Uit dien tempel zou hij aan de schimmen des Meesters geofferd worden....." Heeft ons Amerika met zijn schatten ook zijn vergift gegeven, zoo heeft ons vaderland het beloond met het zijne: de omwen- telingen in dat werelddeel, de oudere zoowel als de nieuwere, Z�n allen v»n frplgkon norsprongj. Toen de Nooi daiiieiikaiieil zich losscheurden van het moederland , handelden zij uit zich zelven, maar het vergift uit Frankrijk verbond zich met de re- �volutie-vcieeniging. � Den boom des verderfs kennen wij, maar



		hij heeft duizend en duizend takken. Het is gemakkelijker deze af te hakken dan de wortelen te vinden. Daartoe behoort meer dan herkulische kracht. Maar nu het middel! Het is wellicht vermetel, maar alleen een woord: geloof en vertrouwen op God, den eenigen, almach- tigen Redder! Nauwe vereeniging van hen die geroepen zijn de hydra te bestrijden ! Voortdurende waakzaamheid !!.....Op- offering van den eenen tot heil van het geheel. Alles aan het eene noodzakelijke ten offer gebracht en dat is: den geest der omwenteling met vereenigde macht tegen te werken. «Slechts vereeniging der vorsten redt de Volkeren!!..." In deze woorden die von Haugwitz als waarschuwing tot de- Vorsten van Europa richtte, ligt voor ieder het antwoord op de hierboven gestelde vraag opgesloten: Waartoe het geheim in de Vrijmetselarij ? � Schrikkelijker antwoord kan niet gegeven wor- den. Zulk een doel, zulk een werkzaamheid moet wel voor de wereld geheim gehouden worden : zelfs de meeste leden der Orde blijven daarmede onbekend. sOfschoon alle vrijmetselaars onze broeders zijn ," zegt de Meester bij de opname � »zoo zijn zij toch nog zoo ver van ons verwijderd als de Vreemden die buiten de orde zijn." Aldus Sarsena bldz. 206. Ook von Haugwitz kende, ofschoon hij Provinciaal-Grootmeester was, als zoodanig het geheim niet, hij zegt dat hij zelf niet begrijpt hoe hem de ontdekking daarvan mogelijk geweest is. Tot een algemeene zamenkomst der Orde te Parijs tegen den 15 Febr. 1785 zonden de Philalethen aan de broeders-metselaars aller landen twee uitnoodigingsbrieven. De tweede uitnoodiging verscheen in het Wiener Journal voor Vrijmetselaars II 2 , blzd. 224. Daarin leest men : »Wij gelooven geenszins , noch minder wenschen wij dat de hier opgenoemde artikelen der voordracht de eenige en uitslui- tende stoffe van de toekomstige tezamenkomst zijn. Er zijn andere veel gewichtiger zaken , maar de voorzichtigheid veroorlooft niet die aan het papier, veel minder aan de pers toe te vertrouwen. Wij twijfelen zelfs of het mogelijk is die met voordeel in volle openbare bijeenkomst te behandelen. Misschien was het gemak- kelijker en voor het algemeen weizijn verkieselijker die in het bizonder en met de stukken in de hand in bizondere Comit�s van zulke uitgenoodigden, die hun meeningen , hun werkzaam- heden , en hun graden daartoe als van zelve aanwijzen, uitvoerig



		30

		■uiteen te zetten...... Deze Comit�\'s zullen de groote hoofd- verzameling bericht geren van den uitslag hunner verhandelingen en van de vruchten van hun onderzoek , echter slechts in zoo- verre het hun , zonder meineedig te worden , geoorloofd is." � Op het einde der uitnoodiging wordt gezegd : de vergadering kan meerdere punten voordragen , die men hier onmogelijk kan aanwijzen. � Alle onderrichte metselaars kunnen die vooruit reeds begrijpen en moeten zich daarop voorbereiden , enz. Zonder twijfel zou het getal der Medeleden niet z�� aanzien- lijk zijn, als alle vrijmetselaars onderricht waren zooals von Haug- witz was. Wel is waar moet men er verwonderd over zijn, dat zoo velen het doel der orde dienen zonder de orde te kennen , zelfs zonder op iets verdacht te zijn , maar de orde wist dit mo- gelijk te maken door haar kunstmatige organisatie; van daar ook de vele afdeelingen en graden, onder welke verscheiden de laatsten, het toppunt der vrijmetselaars-orde schijnen te vormen en daarom een verder geheim , het einddoel der geheele vereeni- ging niet laten vermoeden. De generaal-luitenant von der Mar- witz spreekt daarover in het eerste deel van zijn Denkw�rdigkeiten aldus: Een der oudste vereenigingen , waardoor onrustige men- schen hun idealen of hun dwalingen of hun intriguen zoeken te bevorderen of in de wereld te verbreiden, � de Vrijmetselarij � is gericht tegen elke leerstellige godsdienst onder het voorwendsel de menschelijke rede op den troon dezer wereld te verheffen , daardoor kennis en geluk te verspreiden, maar in der daad om door dat bedriegelijk uithangbord bedrogenen tot het doel der Intriganten die aan het hoofd staan te gebruiken ; de bestaande orde in staat en kerk omver te werpen en de heerschappij over beide den aanvoerders in handen te spelen. Daarbij wordt in plaats der beloofde vrijheid en \'gelijkheid het grootste Despo- tisme door hen uitgeoefend en is een ongelijkheid als nooit be- staan heeft, geboren , omdat ieder recht en ieder eigendom aan het zoogenaamde welzijn van het geheel en de doeleinden van eiken hoogeren geest, dat is, van hun eigen willekeur overgegeven moet worden. Hoe weinig bedriegers of hoe veel bedrogenen er onder de Vrijmetselaren zijn, kan slechts diegene weten, die zelf de hoogste trap beklommen heeft. Maar velen meenen dat sij op de hoogste trap staan, terwijl zij zelfs nog niet den drem- pel van den hun geheel en al onbekenden tempel bereikt hebben." Over het geheel is het met de zaak aldus gelegen. Bovenaan



		31

		staan do sluwen, welke rijkdom , heerschappij en genot voor zich zelven begeeren en voor welke al het overige slechts middel voor het doel is. Dan komen de Enthousiasten , welke de heer- schappij van den geest verbreiden willen , het koste wat het wil. Eindelijk de onwetenden die met eenig geld goed doen, zich daarmede ook tevreden stellen willen. Elk dezer hoofdafdeelingen gelooft dat met haar de orde afgesloten is en een Stoelmeester der onwetenden zou mond en neus openspalken als hij te weten kwam, dat er buiten hem nog Enthousiasten waren; evenzoo zouden deze begeesterde lieden het als een leugen bestrijden, als zij hoorden beweren dat de Intriganten hun hoofdleiders waren. Hoe gevaarlijk zulk een geheime vereeniging is loopt in het oog , want zelfs de onschuldigsten onder hen , de onwetenden en de begeesterden veroorzaken toch altijd dit nadeel dat zij elkander wederkeerig door de wereld helpen , elkander voor be- dieningen aanbevelen en andere eerlijke lieden verdringen. Het is werkelijk ontzettend , welk een menigte slechte en onbruikbare mannen op die wijze tot bedieningen en inkomsten geraken, en hoe inschikkelijk sommigen , voor het overige rechtschapen over- sten jegens ondergeschikten zijn , met welke zij in de Logen ver- keeren." Van hoogere graden vernam men in de tijden van orde en rust niet veel. Zij versterkten hunne scharen en leefden op kos- ten der bedrogenen. Maar zij traden in de laatste tachtig jaren op als Illuminaten , daarop als Jacobijnen in Frankrijk , als Car- bonari in Itali� , als leiders der jeugd in Duitscliland , als Juste milieu in Frankrijk , als liberalen in Spanje , als Giovine Italia, als St. Simonisteh en erger nog als deze , thans als het jonge Duitschland. Ik wil hiermede niet gezegd hebben dat de gezamentlijke vrij- metselaars-orde al deze afdwalingen en misdaden veroorzaakt heeft, maar zij gingen van niet weinig medeleden der orde uit en hadden haar wortelen in de grondstellingen der orde, hun helpers in haar midden , hun toevlucht bij haar leden. Zonder twijfel is het aantal bedrogenen zeer groot. Zulke lie- den laten zich echter moeielijk onderwijzen, zij beweren: de orde werkt weldadig , zij is minstens niet schadelijk , � en be- grijpen daarbij niet dat, aangenomen dat zij oprecht spreken, hun getuigenis ten hoogste wezen kan : wij weten niets van het scha- delijke, van het verwerpelijke der orde. De maat der schuld is



		32

		hier gelijk overal, verschillend naar de kennis, maar er bestaat ook een zelfschuldige onwetendheid. Het eenige middel om het volk van de »Hydra" der vrijmetselarij te verlossen ziet von Haugwitz in de waakzaamheid en eenheid der vorsten : daarom richt hij tot hen zijn vermanend woord, door hen aan hun roe- ping , aan hun plicht te herinneren. »Had ik zelf het niet onder- vonden" zoo hoorden wij van hem , »dan zou het mij ongeloofe- lijk toeschijnen met welke zorgeloosheid de regeringen een on- ding van die natuur geheel onopgemerkt konden laten. Juist echter van deze omstandigheid weten de vrijmetselaars een groot gebruik te maken. Wij hebben, aldus redeneert de orde , aan den staat onze statuten voorgelegd , genieten de er- kenning van den staat; groote monarchen zijn beschermers , zelfs medeleden der orde , derhalve moet zij goed, weldadig voor de menschheid, kan ten minste niet met de wetten in strijd zijn. � Wij bestrijden de juistheid dezer gevolgtrekking. Welken waarborg bieden aangeboden statuten, als daarnevens nog geheime statuten bestaan, zooals met ongehoorde onbe- schaamdheid de vrijmetselaars zelven ons zeggen. In het eerste statuten-boek der tegenwoordige orde in het nieuw Engelsche constitutie-boek (Duitsche vertaling) derde uitgave bldz. 308 staat namelijk letterlijk te lezen : al deze plichten hebt gij zorgvuldig in acht te nemen , als ook diegene , die men u op een wijze die niet beschreven kan worden, zal mededeelen. In het grond- verdrag der groot-loge Royal York te Berlijn staat deze plaats onder de eerste plichten der metselarij blz. 188 gedrukt. Over den stand der groote monarchen in de orde deelt ons hetzelfde nieuw-engelsche constitutieboek blz. 300 het volgende mede: «Als mannen van hoogen stand tot de vereeniging willen toe- treden , dan zal men hen met allen mogelijken eerbied opnemen: want dezulken worden dikwijls goede bouwheeren, die geen vreemden gebruiken , als zij ware metselaars verkrijgen kunnen. Zij zijn ook de beste bedienaars der loge en de beste bewijzen van de eer en macht der loge: ja uit hen kan de loge een edelen grootmeester bekomen. Evenwel zijn deze bloeders aan de plichten en regelen in ieder geval onderworpen , behalve in datgene wat de arbeidende metselaars onmiddellijk aangaat. Opvallend zijn de uitdrukkingen »ware metselaars" en «(arbei- dende metselaars." Eckert geeft in «Mysterien-Gesellschaften 6 XXV de volgende