noord- en z�id-nederlandsche
letterkunde:,

Dr. W, J. A. I1�BERTS, W. A. ELBERTS en F. Joz. ?. VAN DEN BRANDEN.

Leden van de Maatschap!}!} der XtJerhnUek� Le.\'trrtcunde. Adjunct-.4rchirar\'ta van Antwerpen

i) R V K N T K 1!,

tax den 8IGTBNHOBST.

0 B N T.
WAEM-LIENDER 5.

■ � -�
■ ;

■ » \'\' \' \' "*

vrede/eest, Amst. 1802; Redevoering over den
minst geachten stand in den Burgerstaai, Amst.
1802; kleine gedichtjes voor zeer jonge kin-
deren, Amst 1803. Voorts een groot aantal
juridische werken. Hij is de vader van de
twee van der Aa\'s die onmiddelijk volgen
en overleed den 12 Mei 1S12.

Aa (Abraham Jacob van der) geb. te Amst.
den 6den Dec. 1792, werd aanvankelijk
opgeleid voor geneesheer, doch het ovcr-
lijden zijns vaders en de conscriptie deden
hem in 1812 de studie vaarwel zeggen: hij
verkoos den zeedienst boven den landdienst,
in de hoop van alzoo scheepsdokter te wor-
den. \'t Schip, waarop hij diende, werd
door de Engelschcn genomen en de beman-
ning krijgsgevangen gemaakt. Door de om-
wenteling van 1813 kwam hij op vrije voeten
en nam dienst als tamboer bij een korps
Hollanders, te Yarmouth verblijf houdende.
Hij maakte den veldtocht van 1815 mede,
woonde den slag van Waterloo bij, doch
verliet in 1817 den dienst, omdat er voor
hem weinig uitzicht op bevordering was.
Hij vestigde zich als boekhandelaar te Leu-
ven, doch onbekendheid met den handel en
dientengevolge achteruitgang in zijne zaken
dwongen hem in 1819 zijn handel aan kant
te doen. Nu zocht hij zijn bestaan als
onderwijzer en werd op eene bloeiende kost-
school te Savre Moulin geplaatst, welke
inrichting later te Vilvoorden gevestigd was.
Van 1825�30 was van der Aa particulier
secretaris van den Auditeur Militair te Ant-
werpen, doch de Belgische opstand dwong
hem als Hollander Antwerpen te verlaten,
met achterlating van al het zijne; hij vluchtte
naar Breda, stelde zich ter beschikking van
den gouverneur dier vesting en bewees het

Aa (Comelis van der) [1749�1810] geb.
te Leiden, boekhandelaar te Haarlem en
daarna te Utrecht, ijverig aanhanger van
Willem V, in 1796 om politieke redenen
veroordeeld tot vijf jaar tuchthuisstraf, in
1799 op vrije voeten gesteld, daarna bockhau-
delaar te Utrecht, overleden te Amsterdam.

Hij schroefde volgende boeken: Handboekje
der Vaderlandsche Geschiedenissen, 6 D/n., Dord-
reeht 1804; Geschiedenis tan den jongstge�in-
digden oorlog tot op het sluiten van den vrede van
Amiens, lODln.metpl., Amst.1802�S; DeGe-
schiedenis der Vereenigde Nederlanden en der-
zelver buitenlandsche bezittingen, 25 Dl», met
pi., Dordrecht IS 11; Geschiedenis van het leven,
charalter en lotgevallen van Willem V, 5 Dln.
met porti:, Ainst. 1S00�9; De doorluchtige
vorsten uit den huize van Oranje Nassau en
derzelver uitmuntende daden, \'s Hage 1814;
De Tirannijen der Franschen in den jare
1747, 1785�1813, in de Nederlanden ge-
pleegd, Amst. l814; Verslag van de gebeur-
lenissen, in Amsterdam en Woerden in Nov.
en Dec. 1813, 2 stukjes, Amst. 1814.

Aa {Pierre Jean Baptist e Charles van der)
geb. te Haarlem, den 31 Oct. 1770, was
advocaat te Amsterdam en een ijverig voor-
stander van de staatsomwenteling in 1795.
In 1796 werd hij baljuw van Amstelland;
tien jaar later vatte hij de praktijk weer op
te Leiden. Uit haat tegen de vreemde over-
heersching wilde hij noch onder L. Napoleon
noch onder deu keizer dienen en onderhield
hij zijn talrijk gezin met de opbrengst van
zijne praktijk en van zijne pen. Hij schreef
ot vertaalde vele werken o. a.: Handboek
voor de jongelingschap of lessen voor het maat-
schappelijk leven, Amst. 1802; Aanspraak in
dichtmaat ter gelegenheid van het heugelijk

vaderland in die hachelijke tijden menigvul-
dige diensten; onder anderen ondernam hij,
op last van hooger hand, een tocht naar
Antwerpen, waar hij herkend werd en op
staande voet zou doodgeschoten zijn, zoo
zijne tegenwoordigheid van geest hem niet
gered had. Na het vredestractaat met Belgi�
in 1839 vestigde zich van der Aa metter-
woon te Gorinchem, om met des te meer
gemak de uitgave van zijn groote woorden-
boek te kunnen besturen. Hij overleed
aldaar den 21 Maart 1857, na de beide
laatste jaren veel geleden te hebben aan de
ziekte (kanker) die zijn ijzersterk gestel
langzaam ondermijnde. De werken van
dezen schrijver zijn Aardrijkskundig IVoor-
denboek van Noord-Braband, Breda 1832;
Herinneringen uit het gebied der geschiedenis,
betrekkelijk de Nederlanden, Amst. 1835;
Beknopt Aard. Woordenb., ��n dl., Gor. 1835;
Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlan-
den, Gorinchem 1830�51, met het aan-
hangsel 13 Dln.; Nieuwe Herinneringen uit
hel gebied der geschiedenis, betrekkelijk de
Nederlanden, Amst. 1837; Het Metalen Kruis,
Blijspel met Zang, Amst. 18....; Geschied-
en Aardrijkskundige beschrijving van het Ko-
ningrijk der Nederlanden en hel Groothertogdom
Luxemburg, Gorinchem 1841; Nieuw Bio-
graphisch, anthologisoh en critisch Woorden-
boek van Nederlandsche dichters, kunnende
dienen als aanhangsel op P. G. Witsen Geys-
beeks woordenboek van Ned. dicht, 3 dln.,
Amst. 1844�46; Geschiedkundige Beschrijving
van de stad Breda en hare omstreken, met
pi. en facs., Gorinchem 1845; Nederl. Oost-
Indi\'�, met pi., 4 dln., Amst., later Breda
184G�57 (bevat alleen de beschrijving van
\'t eiland Java); Beschrijving van den Krim-
pener- en Loopikerwaard, Schoonh. 1847;
Nederland, handboekje voor reizigers, . met
kaartjes, Amst. 1849; Lotgevallen van Willem
Heenvliet, ook op Borneo en Bali, met pi.
en k., Amst. 1851, (waarin hij zijn eigen
lotgevtdlen, tijdens zijne militaire loopbaan
beschreef); Biographisch Woordenboek der
Nederlanden, Haarlem 1850�57. Dit Woor-
denboek bewerkte van der Aa tot het artikel
Coehoorn: \'t is na zijn dood voortgezet door
van Harderwijk en Schotel en nagenoeg
tot aan de letter T voltooid. Voorts gaf
v. d. Aa nog een Bloemlezing van van
Effens Hollandsehe Spectator in \'t licht, 2
dln., in \'t klassiek letterkundig Pantheon
van H. A. M. Roelants, Schiedam 1855;
Parelen uil de lettervruchten van Nederland-
sche dichteressen, Amst. 1856; Ons Vader-
land en zijne bewoners (prachtwerk niet fraaie
lithographi�n en houtgravures tusschen den
tekst) Amst. 1855�57. Eindelijk was hij
redacteur van den Zuid- en Noord-Hofland-

schen Volksalmanak en leverde hij onder-
scheiden bijdragen in verschillende tijd-
schriften, als in het Letterlievend Maandschrift,
de Vaderlandsche Letteroefeningen, Vriend des
Vaderlands, Algemeene Konst- en Letterbode,
Maria en Martha, Astrea, de Globe, de
Navorscher, enz. enz.

Aa (Christiaan Petrus Eliza Robid� van
der) geboren te Amsterdam (7 Oet. 1791)
studeerde en promoveerde te Leiden in de
rechten, bekleedde in den Franschen tijd
verschillende betrekkingen, werd in 1818
procureur te Leeuwarden, vestigde zjeh tien
jaar later, na zijn tweede huwelijk, metter
woon op den Hemelschcn berg, bij Arnhem,
in welke stad hij het rechtcrambt bekleedde,
en stierf den 14 Mei 1851 aan den kanker in
het aangezicht, na de drie laatste jaren van
zijn leven aan de gevolgen van eene hersen-
ziekte geleden te hebben.

Bobid� van der Aa heeft zich doen kennen
als dichter van vele huiselijke en gelcgcn-
heidsgedichten, wier opsomming ons minder
doelmatig voorkomt, doch waarvan er ver-
scheiden te vinden zijn in de Muzen Alma-
nakken of in die van het Schoone en Goede
waarvan hij een reeks van jaren redacteur
was. Als prozaschrijver werd hij door de
maatschappij tot ,N. v. \'t A. met goud be-
kroond voor zijn Gevolgen van huiselijke
achteloosheid, wanorde en verkwisting, 1824.
Voorts zijn van hem: Losse bladen in het
groote levensboek, 2 dln., Amst. 1832; 7Je
zoon der Natuur en de zoon naar de wereld,
2 dln., Amst. 1836 (onder medewerking van
Ds. O. G. Heldring); de Rijn in afbeel-
dingen en lafereelen geschetst, 2 dln., Amst.
1837 (vrij naar \'t Engelsch van Tomblesons\',
Views on the Rhine); Volksverhalen en Le-
geuden aan de Rijnoevers verzameld, 2 dln.,
Amst. 1839 (vrij naar \'t Hoogduitsch van
Reumonts Rheinlands Sagen); Oud-Nederland
in de uit vroeger dagen overgebleven burgten
en kasteelen, 2 dln., Nijm. 1841.

Van dor Aa heeft zijn grootsten roem te
danken aan zijn stukken in den Volksbode,
een tijdschrift door hein en bovengenoemden
Heldring uitgegeven, Arnhem 1839�47, in
welke hij tegen het misbruik van sterken
drank en andere volksgebreken met kracht
te velde trok. Ons bestek gedoogt niet een
lijst te geven van al de verhandelingen,
even min als van de kinderwerkjes door
hem in \'t licht gegeven.

Aa (Marlinus Wilhelmus van der) geb. te
Amst. den 10 Maart 1830, waar hij ook
gevestigd is, schreef onder het pseudoniem
van Henry van Meerbeke: Waarnemingen en.
waarheden, Amst. 1859; Nog iets over Klaasje

Aliliing�Acliere. 3

Zevenster, Amst. 18C0; Zoo wordt men lid
van de hoeede Kamer, een Hollandsche verkie-
zingsroman, Amst. 1809.

Abbing (C. A.), was rector der Latijnsche
school te Hoorn en schreef Beien, geschied, der
stad Hoorn, Hoorn 1839; Geschied, van Hoorn
aedurende de 17\'e en 18tf eeuw (verv. op
\'Vclius\' kronijk), 1841.

Abbink (�. /.), schroef: Leven van Koning
Willem IL, Amst. 1849.

Abbring (/. TL), van wien het ons niet
is mogen gelukken eenige levcnsbijzonder-
heden op te sporen, behalve wat de titels
van zijn werken ons geven, schreef: Wee-
moedstoonen uit de geschiedenis van mijn leven
of mijne reis naar Curacao en ving tig e be-
schouwingen van hetzelve, gedurende mijn
tienjarig verblijf op hetzelve, Gron. 1834;
Fragmenten wit mijne aanteekeningen, 2 dln.,\'
Gron. 1830; Het dal Kerah of de pelgrims-
oogst, Een Perziaansch verhaal, 2 dln., Gron.
1830�37; Geron of de oude op den berg,
een boek voor ingewijden, 2 dln., Gron. 1837;
Keur van kleine geschiedenissen en verhalen, 2
st., Utrecht 1838�39; Liet Heelal of be-
schouwing van den sterrenhemel tot opwekking
van godsdienst en godsvereering, Amst. 1849.

AbGOUW (C. J. van), schreef �e twee Neven,
een verhaal uit den vijftienjarigen vrede,
Amst. 1835; Schetsen en Phanlasi�n, Amst.
1837.

Abeele (Achior van den), schreef: Den Weg
der Verganckelykheyd, Haarlem 1717, behol-
zende overdenkingen bij ziekte, dood en graf.
Voorts: Stichtelijke Gedichten waarin eenjon-
gelings Pelgrimagie beplant met gedichten en
gezangen over verscheyde voorwerpen, Haar-
lem 1718. Nog zond hij in \'t licht Weereld-
lylce Alarm, 1719 en Christelijke Huishou-
ding, 1740.

Abeele (Albijn van den) geboren te St. Mar-
tens-Laathen bij Gent, 27 Augustus 1835,
was in zijne geboorteplaats lid van den ge-
�neenteraad en schepen, terwijl hij er thans
burgemeester is; bij dit alles oefent bij het
bedrijf van landbouwer uit. Hij schreef:
Geschiedenis van Sint-Martens-L.aathem, 1803.
Geschiedenis der stad Deinze, 1S05. Kar el
en Theresia, eene schets uit het Vlaamsche
dorpsleven, 1800. Het jaar zestien (1810),
eene schets uit het werkmansleven, 1809. Het
Hof-ter-Beken, e.ene schets uit het leven der
Vlaamsche landbouwers, 1873. Al deze wer-
ken werden te Gent gedrukt.

Ablaing van Giessenburg {Willem Jan
Baron d\') geb. te Amsterdam den 1 Juli
1812, referendaris bij den Raad van State,
lid van den Hoogen Raad van Adel, referen-
daris bij het Dep. van Binncnl. Zaken en
Raad Adviseur bij het Dep. van Justitie. Hij
schreef Regtmatigheid van schadevergoeding
voor afgeschafte LLeerlijke Reqten, \'s Hage
1849; �e Duitsehe Orde of beknopte geselde-
denis, indeeling en statuten der broeders van
het Duitsehe Huis van St. Marie van Jeruza-
lem, \'s Hage 1857; De Ridderschap van
Veluwe of geschiedenis der Veluwsche jonkers
met pi. van wapens, \'s Hage 1859; Nederl.
Gemeentewapens, \'s Hage 1862; Wapenboek
der Ridders van de Duitsehe Orde, Balije van
Utrecht, \'s Hage 1871.

Ablijen (Cornelis) een notaris te Antwer-
pen waar hij in de 16de eeuw leefde. Hij
schreef: De nieuwe Werelt der landschappen
ende eylanden die tot hier toe allen onder
weerelclbeschrijveren onbekent geweest syn, Ant-
werpen 1503, lol^u.

Abrahamsen (Isadk) geb. te "Vlissingen den
15 Aug. 1063, was krankbezoeker in zijne
geboortestad en overleed aldaar den 4 Oct.
1714. Behalve eenige stichtelijke werkjes
schreef hij Kronyk-Register van de voornaamste
Kerkelyke en Wereldlyke Geschiedenissen van
den beginne des Werelds enz., Middelb. 1713,
meermalen herdr.

Acker Strating ((>\'■)■ Zie Strating.

Ackere (Maria van, geboren Doorlaegh�), geb.
25 October 1803, dochter van een pottebak-
ker uit Dixmuiden, die te Yperen in eene
zusterschool �ransch en Vlaainsch leerde en
daarna bij hare ouders aan huis les in het
rekenen nam van zekeren Petrus Johannes
Gheysen. Deze ontdekte bij haar het eerst
eene natuurlijke diehtgave, waarna zij onder
bescherming genomen werd. door den notaris
L. van Roo, die haar met de meeste dichters
van haar vaderland in kennis bracht. In 1826
werd zij te Yperen bij een prijskamp met goud
bekroond. Zij stond in hoog aanzien bij den
dichter Prudens van Duyse, die haar ver-
scheiden zangen wijdde. Onder hare beste
gedichten behooren Aan de Belgische LJich-
ters, gedrukt in de Nederduitsche Ljetter-
oefeningen van October 1833, Dichtsluk bij
de inhuldiging van den nieuwen steenweg van
Dixmude op Pervysen, den 24 Juni 1840,
opgedragen aan het stedelijk bestuur van Dix-
mude, lS40, Madelieven, Dixm. 1840, Palfijn
(uitvinder van den forceps), vaderlandsch ge-
dicht, Gent 1848, St. Godelieve, legende uit de
XL eeuw, dichtwerk, 1849, De avondlamp,

4 Ackeradyk�Adama van Sclieltema.

in Rusland en van Lapland tot Palermo.
Hij schreef: Verhaal eener reis in Rusland,
gedaan in 1835, 2 dln., Gron. 1840. Voorts
vindt men proeven uit zijn reisjournalen in
de Vriend des Vaderlands. Op oeconomisch
gebied gaf A. verscheiden brochures uit.

Acket (Jan), leefde in het laatst der 17de
eeuw te Brugge, waar de Rederijkerskamer
�de Drie Sanotinnen^-\' op 15 Februari 1700
een treurspel van hem opvoerde, getiteld:
Clarinde, Princesse van Mantua of de ramp-
spoedighe liefde, Brugge 1700. Verder is
nog van hem bekend: Gelukkige en ongeluk-
kige minnestrijd, zangspel, Brussel 1706.

Adriaensen (Jan Baptist Comelis) geboren
te Brussel 20 October 1847, ontving zijne
opleiding op de normaalschool te Lier, werd
in 1867 onderwijzer aan de gemeenteschool
te Leuven en twee jaren later aan de staats-
middelbare school te Antwerpen. Hij schreef:
Het eerekruis, tooneelspel niet zang, 1868.
Meester zijn, tooneelstukje voor jongens,
186S. Moeders naumjeest, tweespraak voor
meisjes, 1868. Mietje Strik, tooneelstukje
in e�n bedr. voor meisjes, 1868. De zee,
groot zingdicht, 1868. De zuster van liefde,
j cantate (bekroond) 1869. Zwingela, lustsp.
met zang in ��n bedr. voor meisjes, 1869.
Kompernol, id. voor jongens, 1869. De krol-
leiol, alleenspraak met koepletten, 1869.
Verloren Maandag of de gevolgen van spel en
drank, 1869. liet kind en de bedelvrouio,
samenspraak voor schoolmeisjes, 1870. Ma-
dame van Grollegom, kluchtspel voor meis-
jes, 1870. Frans en En/iel, geschiedenis van
twee gebuurkinderen, 1871. Vivat ons dorp.\'
lustspel met zang voor jongens, 1871. Jan
de knecht, alleenspraak met koepletten, 1871.
Oost west, \'t huis best, tooneelspel met zang,
1871. Liever t\'hnis, tooneelspel voor meisjes,

1871. Werk, talent en kapitaal, cantate,

1872. Pieler Pauwei Rubens, zijn tijd en
\\ zijne tijdgenooten, 1872. Zindelijk Netje,
j alleenspraak met koepletten voor meisjes,

1872. De kwakzalver, id. voor jongens, 1872.

Berijmde fabels en andere ijedichten, 4 reek-
I sen, 1873. Pachter Noest, of\'werken is zalig,

tooneelsp. in ��n bedr. voor jongens, 1873.

Hel Meikboerimietje, alleenspraak niet koepl.
\' voor meisjes, 1873. De geschiedenis van een
: potlood, 1873. Van Dijck en Jordaem, 1873.

De tooneelstukjes zijn allen geteekend door

Ja, als pseudoniem. Verder gaf hij eenige
l schoolboekjes uit voor het rekenen, en dich-

terlijke bijdragen in onderscheiden tijdsebrif-

Adama van Scbeltema (C. /.). Zie Scheltema.

dichtbundel, 1850, waarin haar schoon gedicht
Hvwelijksheil, geschreven na haar huwelijk (in
1836) met van Ackere, verloskundige uit Kort-
rijk, Den weledelen Heer e de Breyne-Peellaert,
herkozen als burgemeester der stad Dixmude,
Dixm. 1S55, De schoone kunsten in Belgi�,
prijsvaers, bekroond in 1857 te Gent. Zetter-
nam 1857. Winterbloemen, dichtbundel, Gent
1868, Najaarsvruchten, dichtbundel, 18C9, Pe-
ironella Moens, Hollands blinde dichteres, Ant-
werpeu 1S72, Vreemde harpen, vertalingen,
Gent 1873, Nieuwe dichtbundel, Gent 1873.

Ackersdijk {Willem Comelis) gel), te \'s Her-
togenbosch 12 Dcc. 1760, studeerde en pro-
moveerde in de rechten te Utrecht, werd
advokaat in zijne geboortestad, en na 1807 te
Utrecht. Van 1811�20 was hij vrederechter
in laatstgenoemde plaats; sedert dien tijd
leefde hij als ambteloos burger te Rotterdam.
Hij stierf den 7 Febr. ] 843.

Behalve als rechtsgeleerde muntte A. ius-
gelijks uit als letter-. geschied- en oudheid-
kundige, waarvan talrijke opstellen in de
werken van verschillende genootschappen of
in tijdschriften. Acht bijdragen van zijne hand
vindt men in de werken van de Maatschappij
der Nederl. Letterkunde te Leiden, waaron-
dcr zijn: Geschiedkundig Onderzoek omtrent
Herman de Ruyter van \'s Hertogenbosch, zijne
inneming en verdediging van de vesting Loeve-
stein en de omstandigheden daartoe betrekkelijk.
Afzonderlijk heeft hij uitgegeven: Korte be-
schrijving van het dorp Lommei en deszelfs om-
trek mitsgaders Onderrigt omtrent het Noor-
der-kanaal, ondernomen tol vereeniging van
de rivieren de l�hijn, de Maas en, Schelde,
Nijm. 1808, zijnde de geschiedenis der Eu-
geniaansche gracht, die de infante Isabella
Clara Eugenia in 1626 wilde maken, ten
einde Hollands handel te fnuiken; Aanmer-
kingen omtrent de Nederlandsche taal, bijzonder
met betrekking tol de zuidelijke provinci�n
(Nederlandsch en �ransch naast elkander),
Antw. 1822.

Ackersdijk (Jan), zoon van den voorgaan-
de, werd te \'s Hertogenbosch geboren den
22 Oct. 1790, studeerde in de rechten te
Utrecht en vestigde zich aldaar als advo-
caat. In 1816 maakte hij als vrijwilliger den
veldtocht tegen Napoleon mede; in 1817
werd hij benoemd tot subst. officier bij de
rechtbank van eersten aanleg te Utrecht en
in 1825 tot hoogleeraar te Luik en na 1830
te Utrecht, welke betrekking hij tot Juni
1860 waarnam. Hij stierf den 13 Juli 1801.
Als eenc bijzonderheid van dezen geleerde
vermelden wij zijn onverzadelijken lust tot
reizen: bijna alle landen in Europa zijn door
hem bezocht van westelijk Ierland tot Kazan

Admiraal�Aken. 5

gekeerd werd hij supprior te Gent en later
prior van het klooster te Yperen. Hij over-
leed te Moerbeke 24 Juli 1637. Hij schreef:
Gheestebjken schat van de derde orde SI. Do-
minici: soo wel voor clooslerlgck als voor die
in haerlieden bijsondere huysen en ootmoedige
penitentie leven milieu Inhoudende de instel-
ling, voortganck, gratie, privilegi�n, regel
ende eenige historie der wijtcermaerde per-
sonen van de derde orde. Bijeen vergadert
ende ui/l verscheiden talen overgezet door P. A.
Gent 1620, 2e dr. 1635, 3e dr. 1663.

Albertsz (Hendrik) schreef May-gift van
verschelde vogelen aan alle eerbare jongelieden,
Amst. 1730.

Agatha. Zie de Goeje.

Aeron (Pierre), sclioolondcrwijzcr te Am-
sterdam en een der redacteurs van do stads-
courant in \'t laatst der vorige en \'t begin
van deze eeuw. Hij gaf uit Eenzaam tijd-
verdrijf in dichtstukjes, Amst. 1794. Hij was
met Landr� en Weiland bewerker van den
vroeger zeer bekenden Dictionaire portatif,

Aitzema (Lieuwe van), een Ericsch edel-
man, geboren te Dokkum den 19 Nov. 1600,
resident der Hanzesteden te \'s Gravcnhagc
en aldaar overleden den 23 Febr. 1669. A.
is bekend door zijn historisch werk, geti-
teld: Saken van Staet en Oorlogh in ende
omtrent de Vcreenigde Nederlanden, 15 dln.
in 4°, \'s Hagc 1665�71: tweede druk
1669�72, 7 dln. in fol., waaraan is toege-
vocgd: Verhaal van de Nederlandsche mede-
handeling (van Munster) en Herstelde Leemo
ofte Discours over het gepasseerde in de Ver-
eenigde Nederlanden in \'t jaar 1650 en 1651.
Het werk bevat ecne rijke verzameling van
staatsstukken voor het roemvolle tijdperk
onzer geschiedenis van 1621 tot 1668 (vrede
van Aken).

Aken (Hein van), waarschijnlijk geb. te
Brussel, pastoor te Corbeke, tusschen Lcu-
ven en Brussel, leefde in de dertiende eeuw.
Hij vertaalde uit het Eransch in Neder-
laudschc verzen Ie Roman de la Ros� door
Guillaume de Lorris begonnen en door Jcan
de Meung voltooid. De vertaling is waar-
schijnlijk omstreeks 1260 gemaakt en Dr. E.
Verwijs bezorgde er in 1868 een uitgave van.

"Van hem is nog Hur/o van Tabarien of
Dit es van Saladijn insgelijks uit het Eransch
vertaald. Het gedicht is uitgegeven door van
den Ecrgh in de werken van de maat-
schappij der Nederl. Letterk. 1844.

Aken (P. van), dichter uit den Patriotten-

Admiraal (Aart) geb. te Goedereede den
13 October 1833, werd opgeleid voor onder-
wijzer, doch ging in 1860 bij de telegrafie
over. Sinds 1809 is bij directeur bij do rijks-
telegrafie te \'s Hage. Hij schreef van 1856-65
opstellen in de Dageraad; voorts, zonder
zijn naam, Ide�n over Multatuli, Amst. 1862;
Hoe hij koning werd, Dord. 1863; De vijand,
der maatschappij, 1865 ; Het leven in Doortrek
(in het Tijdschrift Nederland); De laatste
Hollandse/ie Minnezanger, 1865; Het kransje
te Wemeldingen en een Vraag, twee Novel-
len, Delft, 1866; De godsdienst des volks,
1S67 (psd. Jialo van der Maas). Wijders
vele bijdragen en opstellen met zijn naam
of onder de psd. van B. v. d. M., een Oud-
Ondermeester en Jb. van der Zande, in de
Nederlandsche Spectator, Vaderlandse/ie Let-
teroefeningen, \'Tijdspiegel, Gids, Omnibus, enz.

Adriani (Marcns Jan) geb. te Oterdum,
den 28 Eebr. 1771, werd in 1794 pred. te
Aengwirden en sedert 1809 te Oude Pekel-A.
Hij stierf ald. den 5 Dee. 1845. Twee zijner
verhandelingen, de eerste over de geschiedenis
rau Jezus, de tweede over die der Apostelen
zijn door de Maatscb. tot N. v. \'t Algeni.
bekroond. Zijne overige werken zijn: Rede-
voering ter nagedachtenis van A. West er,
Gron. 1822; Hulde aan de Nagedachtenis van
Graaf\' Adolf van Nassau door M. J. Adriani
en H. A. Spanduw (redevoering bij de ont-
hulling van \'t eerste monument ter uage-
dachteuis van graaf Adolf niet ver van Hei-
ligerlee in 1826), Gron. 1827; De Prosodist
of Woordenlijst voor de Uitspraak, Gron. 2e
Dr. 1827.

Afflighem (Willem eau) een dichter uit de
13e eeuw. Zijn eigenlijke naam is onbekend
want de naam van Afflighem is die cener
abdij in Brabant, waar hij in 1295 abt was.
Later werd hij prior in de abdij van Frans-
nes in Henegouwen waar hij overleed. Hij
schreef Het leven der H. Ludgardis, een gedicht.

Aelbroek (Johan Lodewijk van), geboren
te Lokeren 31 October 1755, overleden 29
October 1846 te Gent, waar hij lid van den
gemeenteraad en lid van de provinciale staten
van Oostvlaanderen was. Hij schreef: Werkda-
dige landbouivkonst der Vlamingen, verhandeld
in zamenspraken tusschen eenen grondeigenaar
en zijnen pachter. Gent 1823, 8" met platen.

Aerts (Philip) leefde in het laatst der
16de en in de eerste helft der 17de eeuw;
hij werd in 1604 als prediker bevestigd en
ging met D. van Male naar Engeland, als
gezant van den aartshertog Albertus van
Oostenrijk, waar hij twaalf jaren bleef. Terug-

U Alberdingk \'1\'liijm�Alleplas.

den 11 Mei 1054, bekleedde gedurende ver-
scheiden jaren de betrekking van eersten
commies ten Comptoire van Convovcn en
Liccntcn te Rotterdam. Hij overleed 12 Mei
1737. Niettegenstaande zijne drukke anibts-
bezighcden vond hij tijd en gelegenheid om
zijne historische en oudheidkundige nasporin-
geu met betrekking tot Nederland voort te
zetten, en de resultaten dier nasporingen
in verschillende werken neer te leggen.

Daartoe behooren: Behandeling van \'t
Kamprecht, d\'aaloude en opperste Rechlscor-
dering voor den Hove van Holland onder de
eerste graven, Delft, 1099; Munt der Graven
van Holland, Delft, 1700; Inleiding lot het
Ceremonieel en de plechtigheden der begrave-
nissen, Delft, 1713; Rollerdamsclie helden-
daden of Jonker Fransen oorlog, Rotterd.,
1724. Met zijn schoonzoon van der Schelling
gaf hij te zamen uit: Beschrijving van de
stad Brielle en den lande van Voome 2 dln.,
Rotterd., 1729 en Nederlands diiplechligheden
3 dln., Rotterd., 1732�1735. Ook bezorgde
van Alkemade een nieuwen druk van Melis
Stoke\'s rijmkroniek.

Allan (Fraucis) geb. te Helvoirt, den 12
Oct. 1S20, waar zijn vader onderwijzer was,
werd opgeleid voor de koop vaart, voer eenige
jaren ter zee, doch door den dood zijns va-
ders veranderde hij van loopbaan en koos
het vak van onderwijzer. Na van 1850�62
hoofdonderwijzer op het eiland Marken gc-
wecst te zijn, werd A. in dat jaar leeraar
aan \'s Rijks kweekschool voor onderwijzers
te Haarlem. Behalve een paar leerboeken
schreef hij tusschen 1850�5S: Het eiland
Marken en zijn bewoners. Onder dcnzclfdcn
titel beschreef hij Vlieland, Urk, /Vieringen,
Texel en Schiermonnikoog, alle te Amst. uit-
gegeven. Voorts: De stad /{da/n en hare
Geschiedenis, Edam, 1S57 en onder dierge-
lijken titel verscheen van hem ccuc besebrij-
ving van lonkhuizen, Schagerbrug, 1857,
van Utrecht, Ainst., 1857 en van \'s Qravenhage
Amst. 1857, terwijl hij thans met die van
Haarlem bezig is, waarvan acht k tien all.
het licht zien. Voorts Zeeman Schoolmeester,
een verhaal, Amst. 1858; Uit het leven, drie
oorspronkelijke novellen, Wageningen, 1859.

Allart (Abraham) dichter te Amsterdam in
\'t begin der vorige eeuw. Hij gaf uit: Her-
schepper der ivaereld ofte Monarch des levens,
een leven van Jezus in XIV historische en
ziiiuebeeldsche kunstprenten, Amst.

Allepias (Mr. Abraham van) schreef twee
werken van weinig waarde: Digtlievende Be-
denkingen over \'s Heilands leven, Amst. 1774;
en Opwekking aan Ne�rlands volk lot ware

tijd te Leiden, vervaardiger van Vaderland-
sche Zangen voor de jeugd Amst, 178C,
waarin hij in berijmd proza zijn patriotsche
idee�n neerlegt. Hij schreef ook: De matroos
door list, blijspel, Amst. 1783; De bedriegster
gestraft, klucht-blijsp., Amst. 1785; Dewape-
ning der landlieden, kl.spel, Amst. 1785; De
aristocraten, treursp., Amst. 1785; De aris-
locralie ontmond, door een vriend des rolks,
1785; De wanhoop der heerichtueht, of het
llaagsche Moordrot verstrooid, tooneelst. 1786;
De edelmoedige aanbieding, tooneelsp. 178G;
Elise, opera, Arnst. 1780; De zeldzame man,
Amst. 178S.

Alberdingk Thjjm. Zie Thijm.

Alberthoma (Roberlus) gob. te Groningen
in 1090 en predikant aldaar. Behalve zijn
theologische werken heeft hij uitgegeven:
Bijbelpoezie, Gron., 1730; Liederen ter onder-
wijzing der godgeleerdheid, Gron., 1754 en
Mengeldichten, Gron. 2 dr. 1751. Hij stierf
den 12 Jan. 1772.

A! e wijn (Zacharias Henrik) geb. te Am-
sterdam en schepen aldaar in de vorige eeuw,
was een ijverig beoefenaar onzer taal. Hij
leverde eenige taal- en letterk. bijdragen in
de werken van de Maatsch. der Ncd. Lct-
terk. te Leiden, waaronder zijn Verdediging
over de voornaamste dichterlijke vrijheden.. Als
dichter deed hij zich kennen door zijn pa-
rodie op Vondels Geuze Vesper, of kran-
kentroost voor de 21, getiteld: Krankenlroost
voor Ae vijanden van de Nationale Synode..

Alew\'jn (Abraham) leefde in het laatst der
17c en \'t begin der 18c eeuw te Anister-
dam, waar hij als rechtsgeleerde cenigen
naam had. Als dichter stond hij bij zijne
tijdgenooten gunstig aangeschreven. In 1713
kwam van zijn Zede-, Harp- en Herderszan-
gen op noten, een derde druk in 4°. in \'t licht;
terwijl vroeger van hem verschenen Amaril-
lis, blij eindend spel, 1093; Hardersspel 1090;
llardersspel ter eere van Corn. Pruimer, 1702,
De bedrooge woekeraar, blijspel 1702; Latona
of de verandering der boeren in kiktorschen,
niet pi. 1703, een satyrc op de boerenredc-
rijkerskamers van zijn tijd; Philippyn, Mr.
Koppelaar, blijspel, 1707; Beslikte Swaantje
en drooge Fobert of de Boererechtbank, blijspel,
1715; De Pnitervectisc/te Helleveeg of beslikte
Swaantje aan den top, blijspel, 1720; beiden
tot 1700 op het tooncel gebleven; Jan Los of
den bedroogen Oostindieva�r, blijspel 1721;
Orpheus Hellevaart om Euridice, muzijkspel met
pi. Al zijne werken zijn te Amst. uitgegeven.

Alkemade (Cor/ielis van) geb. te Noordwijk \'

ling over de verdiensten, uit het Bi., Utr.1777;
Gedigtcn en Overdenkingen, Utr. (1777);
Riedels Theorie der schoone kunsten en weten-
schappen, 2 BIn. Utr. 1778�S0; Diglkundige
Verhandelingen, Utr. 1783. In do beide laatst-
geuoemde werken legt hij de resultaten zijner
overdenkingen neer omtrent alles wat hij bij
vreemden en landgenooten over \'t begrip
van kunst en bijzonder van dichtkunst had
gelezen. Voorts Nederlandsche Gezangen,
1779, bij gelegenheid van het tweede eeuw-
feest der Unie van Utrecht, Kleine Gediglen
voor Kinderen, Utr. 1781, talloozc malen her-
drukt; Mengelingen in proza en poezg met Ge-
diglen voor Elise, (minnedichten aan zijne
latere tweede vrouw Elisabeth van Valken-
burg), en met de Cantaten, de Doggersbank,
de Starrenhemel en de Uoop der Zaligheid
Utr. 17S3�1802; Ooer de kenmerken van het
ware en valsche vernuft (Werk. v. Letterk.)
Leiden 1785; De waare volksverlichting, Utr.
1793; Proeve van Liederen en Gezangen voor
de openbare Godsdienst, \'s Hage, 1801�2,
van welke er verscheiden in verschillende gc-
zangbundcls zijn opgenomen; Nagelaten Schrif-
ten, Utr. 1813. Voorts verscheiden werken
van stichtelijken of theologischen inhoud.
De volledige dichtwerken van H. van
I Alphen zijn het laatst uitgegeven door Mr.
J. I. D. Nepveu, 1871, met een uitvoerig
levensbericht.

Alphen (Dani�l Francoit van) geb. te
Utrecht den 30 Aug. 1774, zoon van den
voorgaande, diende eerst als tweede luite-
nant bij de marine, werd in 1796 om zijn
oranjegezindheid ontslagen, terwijl hij zich
op Java bevond. Een jaar later trad hij in
dienst van het Indisch-llollandsch gouver-
neincnt en werd resident van Soerabaja.
Dooh in 1S08 verliet v. A. Java omdat hij
\'t gezag van �aendels niet erkennen wilde.
Na Noord-Ainerika bezocht te hebben, ves-
tigdc hij zich metterwoon in Gelderland.
Na de vestiging van het Koninkrijk der
Nederlanden was hij lid van de Tweede
Kamer tot aan zijn dood. Hij stierf op
Stadwijk onder Voorschoten den 10 Ooi.
IS40. Van hem zien het licht: Iels over
armoede en hel gebrek aan arbeid, in betrek-
king tot huishoud- en staatkunde, Leid. 1820;
Redevoering over het ontwerp van wet der
geldleening ten behoeve van de overzeesche be-
zittingeu (uitgesproken in de 2e Kamer),
Leid. 1826.

Alphen (Petronella Cornelia van) (1763-1833)
geb. en overl. te Rotterdam, gaf in 1810
Gedichtjes voor de jeugd te Rotterdam uit,
die destijds veel opgang maakten. Ook in
Uylcubroek\'s Kleine Dichterlijke Handschrif-

verootmoediging onder Gods gevoelige lucht-
roede, Rotterd. 1781.

Alpben (Hierongmus van) geb. den 9 Mei
1700 te Amsterdam was achtereenvolgens
predikant te Nieuw Loosdrecht, Leeuwarden
en Amsterdam. Hij stierf 22 April 1758.
Behalve enkele godsdienstige werken, schreef
hij: Honderd geestelijke Liederen, in digtmaai
gebragt naar de zangwijze run eenige der ie-
rijmde Pscdmen Davids. In den 2den druk
van dit werk, Amst. 1718, vindt men ook
nog Eenige reisgezangen van zijne hand.

Alphen (Hierongmus Ka») werd geboren te
Gouda den 8 Aug. 1716, waar zijn vader
Raad in de Vroedschap en Schepen der stad
was, studeerde in de rechten te Utrecht en
te Leiden en werd in eerstgenoemde stad
in 1768 tot Mr. in de beide rechten bevor-
derd. Daarna vestigde zich onze dichter
als advocaat in de oude bisschopsstad; in
17S0 werd hij benoemd tot procurcur-gene-
raal bij den llove van Utrecht; gedurende
de negen jaar dat hij dit ambt bekleedde,
deed zich van Alphen als een ijverig aan-
hanger van het Oranjehuis, in de politieke
twisten van die dagen krachtig gelden. Toen
echter na de interventie der Pruisen de
Patriotten, vooral in Utrecht en Friesland,
verbannen en hunue goederen verbeurd ver-
klaard werden, "t geen v. Alphen zeer tegen
de borst stuitte, wiens pogingen tot verzoe-
ning miskend cu verijdeld werden, verkoos
hij de gerechtelijke nasporingen niet meer
te helpen uitvoeren, en hij nam de minder
voordccligc betrekking van Raad en 1\'cnsio-
naris van Leiden aan (1780). Hij woonde
in die stad tot hein in 1793 de oudcr-
scheiding te beurt viel van tot Thesaurier-
generaal der Unie benoemd te worden; slechts
anderhalf jaar diende hij zijn land in deze
hooge betrekking, toen de omwenteling van
1795 alle aanhangers van den stadhouder
uit hunne ambten ontzette en van Alphen
dus in het private leven terugkeerde. De
laatste acht jaren van zijn leven sleet onze
dichter in werkzame rust te \'s Gravenbage,
waar hij den 2 April 1S03 aan de gevol-
gen van een aanval van beroerte overleed.
Zijn tweede vrouw en eenige dochter kwa-
men bij den ramp van Leiden om (12 Jan.
1807); terwijl hem slechts een zoon uit zijn
eerste huwelijk overleefde.

Zijne werken zijn de volgende: Proeve van
StigUlijke Mengelpoezy, Utrecht 1772, uitge-
geven met zijn vriend l\'. L. van de Kasteele.
De beide jonge mannen waren groote be-
wonderaars van de toenmalige Hoogduitsche
(lichters; Ooer den eed der Ulregtsche Bisschop-
pen (Werken van Letlerk.), 1771; Verhanie-

llilinyv.eii�Anrtrlesseil.

liederen, Amst. 1843; Verjaargedichtjes voor
kinderen aan hunne belrekkingen, Amst. 1843;
Honderd toasten voor vrolijke bijeenkomsten,
Amst. 1844; Kluchtige bruilof Is- en gezel-
schapsvoorlezingen (proza en po�zie), Amst.
1844; De Echtscheiding, boert, dichtst., Amst.
1845; Nieuwe verzameling van 300 toasten,
Amst. 1845; Pi/ramus en Thisbe, waarbij de
ruste op de rischmarkt, boert, dichtst., Amst.
1845; Jantje lach en Jantje huil, Amst.
1S4G; Bruilof"tsrreugde, Amst. 1S47; De
Flesch, dichtst., Amst. 184S; Een standje op
den Dam in Maart 1848, boert, dichtst.,
Amst. 1848; Verlovingspredikatie, Amst. 1848.

Amorie van der Hoeven (des). Zie Hoeven.

Ampzing {Samuel) geb. te Haarlem in
1591 (?) en predikant in zijn geboortestad.
Aldaar overleden 29 Juli 1632. Hij schreef:
Beschrijvinge en de lof der stad Haarlem
in Holland, in r/m bearbeyd, Haarlem 1628.
Voorts een Rijm-Katechismus, Leid. 1624;
Bijbel-Poezye, Leid. 1624; Christen Hoogh-
tydeu, Leid. 1625; enkele losse gedichten,
zooals: Westindische triumphbazuin op de
verovering van de zilveren vloot, Nassauiche
laurenkrans op de verovering van \'s Her-
iogenbosch, Haarl. 1629, enz.

Amstel {A. vat den). Zie Neuman (J. C).

Andreae {Johan Henricus Betteker) geb. te
I Leeuwarden den 20 Oct. 1811, studeerde te
I Ulrrecht in de rechten en vestigde zich in
! 1843 als advocaat te Leeuwarden; in 1851
I benoemde hem de koning tot burgemeester
I van Leeuwarden, welk ambt hij tot aan zijn
dood bekleedde, die den 3 Maart 1865 voor-
viel. Behalve eene Latijnsche dissertatie over
I de geschiedenis van liet Friesche rnunici-
paalreeht schreef hij: Eeltige brieeen uit Morea
! en~ Athene, Utr. 1843; Herinneringen aan
\\ Itali�, Leeuw. 1856. Voorts leverde hij bij-
dragen, critieken en rapporten, o. a. in het
Lettert. Muundschrift, m de Friesche Volks-
almanak, in het Nederl. Jaarboekje voor Vrij-
metselaren, enz.

Andriessen {Andreas) geboren te Axel in

169S (?) predikant te Veere, aldaar ovcrl. 12

! Jan. 1768. Hij was de aanleidcnde oorzaak

van de betere Psalmberijming, die in 1773

! in de Hervormde Kerk werd ingevoerd. In

i 1745 sprak A. in zeker gedicht met minach-

\' ting over de psalmberijming van Dathcnus

tot groote ergenis van den Middclburgschen

boekverkooper Petrus Dathcnus, die in rechte

lijn van den bekenden Hervormden predikant

afstamde. De boekdrukker besloot deswege

den Vcerschcu predikant in geschrifte aan

te tasten, doch werd in zijn voornemen door

ten viudt men cenige stukjes vau hare hand.

Althuyzen {Jan), geb. te Eraneker in 1715
was predikant op de Joure en stierf ald.
den 9 Aug. 1763. Hij gaf uit twee bundels
gedichten in de landtaal, getiteld: Friesche
Rijmlery, Leeuw. 1755.

Amelse (C.) schreef behalve schoolboeken,
Hel Heelal, een dichtstuk, Amst. 1835.

Amersfoordt {Hendrik) geb. te Amsterdam
den 30 Mei 1796, studeerde in de letteren
te Leiden, werd in 1818 rector der Lat.
scholen te Sneek en overleed aldaar aan eene
beroerte den S Mei 1843. Hij gaf uit met
zijn vriend Hans Willem Cornelis Anne
Visser pred. te Ysbrechtum een Archief voor
Vaderlandsche en inzonderheid Friesche Ge-
«chiedenis, Oudheid en Taalkunde, Leeuw.
1S24�2S, 3 St. Hij was mede oprichter van
het Provinciaal Friesch Genootschap ter be-
oefening der Friesche Oudheid- Geschied- en
Taalkunde. Het laatste werk dat hij met
zijn vriend Mr. Everts in het licht zond was
eene vertaling van een Latijnsch handschrift,
berustende onder den heer Everts, getiteld:
I\'erhaal van de verrigtingeu der Jesi�tcn in
Friesland door Pater li\'illcbrordus van der
Jleyden, lid van het zich noemende gezelschap
van Jezus, Leeuw. 1845.

Amersfoordt {JacoL Paulus) geb. te Amster-
dam den 4 Juli 1817, studeerde en promo-
veerde te Leiden in de rechten en letteren,
was advokaat in zijne geboorteplaats, daarna
burgemeester van den Haarlemmermecrpol-
dcr en woonde ald. op zijn buiten Badhoeee
genaamd. Thans houdt A. zijn verblijf te
Haarlem. Van zijne hand verschenen! Her-
innering aan Maria, Amst. 1850; De droui/-
making van het Haarlemmermeer, leerdicht,
Purm. 1857, Willem Bordes, tooneelsp.,
Amst. 1858. Voorts gaf hij een beschrijving
van Badhoeee en leverde hij bijdragen over
verschillende onderwerpen, in de Purm. Cour.,
de Landbouw Cour., het Haarlemmermeer-
weekll. en in de tijdschriften de Volksvlijt,
het Vaandel, enz.

Ancona (G. J. d) boekverkooper te Am-
sterdam, schreef: Gedichtjes voor de Nederl.
jeugd. Amst. 1S40; Redekundig schouwtooneel
voor de Nederl. jeugd, lc dl. Ie st., Amst.
1840; Een Amst. standje, boertig dichtstuk,
Amst. 1840; Luilekkerland, boert, dichtst ,
Amst. 1840; Aieuwjaarsgedichljes voor kin-
deren aan hunne betrekkingen, Amst. 1842;
Verzameling van 250 toasten voor alle bruilof-
ten en festiviteiten, Amst. 1842; Allereerste
kindergedichtjes, Amst. 1843; Hymen, bruilof/s-

Audriesseu�Ankerssiilt. O

dig gebied schreef A. Iets anders, Dev.
1871; Land of Water, Dev. 1872 en Insu-
linde, 1872; op letterkundig gebied: de
Muiderkring, Amst. 1868 en de Suppoost
aan de bank van leening, Amst. 1869. Voor
meisjes: Emma van Bergen of Wereldzin
en Christendom, Amst. 1803; Alberlina of
zelfverloochening, Amst. 1868 en Eva, Dev.
1873. Voorts zijn nog van hem de volgende
navolgingen (geen vertalingen) uit den
vreemde: Een Engelsche jongen op een Hol-
landsche kostschool, Amst. 1864; Hein Ver-
steeg, Amst. 1866; De Zilveren Schaatsen,
Amst. 1867; De koopman van Antwerpen,
Amst. 1871; De Appeljongens en Moeder de
Gans, Amst. 1865; EslherenAgalAa, Amst. 1873.
Ook heeft A. veel bijdragen geleverd in de
Bato, 7 Leeskabinet en de Nieuwe Recensent,
van welk laatste tijdschrift hij-vijf jaar lang
1858�63 hoofdredacteur is geweest. Zijn
Ge�llustreerde Almanak voor de jeugd, Amst.
1865 en 66 heeft slechts twee jaar bestaan.
Behalve de genoemde werken heeft A. nog
eenige schoolboekjes vervaardigd.

Angelkot {Hermanus) te Amsterdam (165S �
1713), gaf twee dln. Tooneetpoezg uit,
waarin ecu oorspronkelijk kluchtspcl geti-
teld Vechter, 1679. Voorts berijmde hij ver-
halen uit �ranschc werken.

Zijn zoon Hermanus Angelkot de jonge gaf,
behalve cenigc vertalingen, met P. Langcn-
dijk in 1715 Addisons Ca/o uit en een klucht-
spel \'t Vrouwtje van Ephesen, 1721.

Angillis {Angelus August Eugeeu) geboren
in April 1830, was notaris van Rumbcke cii
archivaris van lioeselare; hij overleed te
Rumbekc 30 November 1S70. Hij schreef:
Geschiedenis der Rousselaersche Rederijkkamer
�de zeegbare Herten," Thielt 1854, 8". Dry
legenden uit West-ylaeuleren, lioeselare 1858,
8°. Rumbeeksche Aeondstondea, lioeselare
1856 -8, S". Bovendien schreef hij in tijd-
schriften en- dagbladen een aantal bijdragen.

Ankersmit Wzn. (Jan Hendrik) gel), te
Deventer den 1 Juli 1825 en koopman aldaar.
Deels door zelfondcrricht, deels tengevolge
van zijn omgang met Dr. van Vloten, Dr.
van Eyk, Didymus en anderen vormde hij
zich tot letterkundige. Aanvankelijk schreef
hij anoniem vele politieke en andere arti-
kelen in \'t Deventer Weekblad. Voorts versche-
nen van zijne hand de volgende werken:
Alea, Een geschiedkundig karakter, tooneel-
matig voorgesteld, Dev. 1857; Het geweten,
dramatisch fragment (naar Schillers Iliiuber),
Dev. 1861, Willem Willemsz, een bladzijde
uit Ueventers beleg en ontzet in 1813 en \'14,
gedramatiseerd, ald. Achtereenvolgens ver-

den dood verhinderd. Desniettemin gaf A.
zijn stuk in \'t licht, geheel in den stijl van
Dathcnus, onder den titel van: Aanmerkingen
op de psalmberijming van P. Dalhenus, Mid-
delh. en Amst. 1756. Het gedicht maakte
opgang en verhaastte de uitvoering eencr
betere berijniiug. Overigens was A. een
middelmatig dichter; behalve cenigc proza-
wcrkeii bestaat van hem: Katechismus in
dichtmaat, Middelb. 1755; Dichtlievende uil-
spanningen, Middelb. 1756 en Hiskia, in drie
zangen, Middelb. 1760. Zijn zoon

Andriessen (Jacob Johan) studeerde te
Utrecht in de geneeskunde, eu was later
burgemeester van Veere. Zijn Gedichten,
Zede- en Mengelstoffen werden iu 1792 te
Middelburg uitgegeven.

Andriessen (Pieter Jacob) geb. te \'s Hage
den 17 Dec. 1815, waar zijn vader institu-
teur was. In 1813 werd- hij tot hoofdonder-
wijzer te Amsterdam benoemd, welke be-
trekking door hem met ijver tot 1872 werd
waargenomen, toen hij zijn eervol ontslag
vroeg en verkreeg om zich voortaan geheel
aan letterkundigen arbeid te wijden. Onder
het pseudoniem van Pieter Jacobs gaf hij uit
de romans Adolf of de Verloren zoon, \'s Hage
1848; J)e Minnezanger van Gravinne Ada,
2 dln., \'s Hage 1843; Be .?<■hoondoch ter, 2
dln. 1856; Nieskruid, 4 novellen 1860. Voorts
schreef A. voor kinderen: Tong en Armand,
Amst. 1849; Marie en Pauline, Amst. 1852;
Adolf\'en Clara, Amst. 1S59; De zoon van den
Zeeroover, Amst. 1860; De weezen van Vlissin-
gen, Amst. 1861: De Zeeman tegen wil en dank,
Amst. 1862; De Schildknaap run Gijsbrecht van
Amstel, Amst. 1862; De Prinsen Johan de
Wilt, Amst. 1863; De Deserteur, Amst. 1863;
Het Huisgezin van den Raadpensionaris, Amst.
1865; De kinderen van den Zoelelaar, Amst.
De Tamboer bij Qualre Dras en Waler/oo,
Amst. 1865; Koning en Stadhouder, Amst.
1866; Een zoon van Friesland, Amst. 1867;
Erlo of de lleidenknaap, Amst. 1S69; Hel
begin van den strijd, Amst. 1871; De llepubl. in
woeling en strijd, Amst. 1S72; De Bataafsche
Republiek en Leiden in 1573 en 1574. IS73.
Al deze romans zijn werkjes voor kinderen
op \'t gebied der vaderlandsche Historie. Aan
de Franschc Historie ontleende hij zijn: Val
van een koningshuis, Amst. 1800; De dageraad
van een keizerstroon, Amst. 1S67; De kolossus
der 19e eeuw, Amst. 1S09; Achllienhonderd
zeventig, Amst. 1871 ; De kinderen van den
Hugenoot 1872. In de Pruisische geschiede-
nis vond hij de stof voor zijn: Een onder-
drukte kroonprins, 1871 en Vonten Dichter,
1872. In zijn Columbus, 1873 behandelt hij de
ontdekking van Amerika. Op aardrijkskun- I

tn-.Ho�Autouiiles van «Ier (»oc*.

schenen nog cenige vertalingen zooals Vader
en Zoon naar Laubc, Zwolle 1852, Graaf
Strueuzee (naar Laubc), Dev\\ 1S00; Piclra
(naar Mosenthal); Pauline, Dev. 1S69 en
Richelitw, Dev. 1870 (naar \'t Engelsen van
Bulwer) en Ahasuerus (naar \'t Hoogduitseli
van Dr. Aug. Klingenian); \'t laatste werk
in vijfvoetige jamben gedicht, Dev. 1873. Bij
de viering van bet Aprilfccst in 1872 ver-
sebcen van zijne band: Koppestok, de tra/,-
kere veerman, op Rozenburg, volksdrama. Nog
gaf bij uit Denenter Ketterjacht, Zw. 1867;
een pleidooi ten behoeve van den hoogleeraar
Dr. van Vloten, toen deze zich met ontslag
van zijn posl aan bet Deventer Atbenaeum
bedreigd zag.

Anslo (Reinier), een zoon van Reyer Claasz
Anslo, aldus genaamd naar de stad Anslo,
thans Christiania in Noorwegen, geboren te
Amsterdam in 1022, maakte zich als La-
tiinsch en Nedcrlandsch dichter beroemd.
Zijn ouders waren burgermenschen, die tot
de Doopsgezinde gemeente behoorden. In
1047 of 48 echter ging hij over tot de
Rooinsche kerk, zonder dat daarvoor de
reden met genoegzame zekerheid bekend is.
\'t .laar daaraan volgende begaf onze dichter
zich naar Rome, alwaar hij den geestelijken
stand schijnt omhelsd te hebhen en scercta-
ris werd van den kardinaal Caponi. Hij
stierf te Pcrugia den 10 Mei 1669.

Zijn Ncdcrlandschc gedichten , eerst hier
en daar in afzonderlijke dichtbundels ver-
schenen, zijn door F. do Hacs in 1713 vcr-
zamcld en uitgegeven, waaronder bekend
zijn: Parijsche bloedbruiloft, treurspel, 1047
of 48; De Pest te Napel*, een beschrijvend
gedicht; Martelkroon van St. Steven; Zege-
tempel aan. Frederik Hendrik; Afscheid aan
Amsterdam, 12 Sopt. 1649. Voorts bestaan
er nog van hem CLV Bijbelsche print-
verbeeldingen niet een versje onder iedere
plaat, Amst.. in 8". Anslo was een dichter
die zich Vondel tot model stelde.

Anselmus. Zie Dwars (/. A.).

Antheanis {Jakob Jan), geboren te Gent
omstreeks 1750, overleed aldaar in het begin
der 19c eeuw. Hij studeerde te Gent en te
Douay, en nam deel aan den opstand
tegen keizer Jozef II, waardoor hij ge-
noodzaakt was een tijd lang naar Frank-
riik te vluchten, en zijn verblijf te Parijs,
Maubeugc en Rijsel .te houden. Hij schreef:
Be protocole Jakobt, soone Johans, soone
Balt ha sar s, die de vryheyd der Ga uien ende
de goede ut/looering hunner wetten lief heeft.
Gent 1799, 8". Dit was een tijdschrift
gericht tegen de kncvolarijen der keizerlijke

commissarissen. Daarin kwam onder anderen
een scherp artikel voor van zijne hand,
getiteld: De Legende der Nederlandse/ie Roffi-
anen en Strcopers.

Anthoon (Juliaan) geboren 27 Januari 1832
te Cruybekc (Oostvlaanderen), genoot zijne
opleiding aan de normaalschool te Lier,
waar Jan van lieers hem liefde voor de
Vlaamsche taal en letterkunde inboezemde.
In 1850 werd hij hulponderwijzer te Temsche,
in 1850 gemeenteonderwijzer te Hammc-St.
Anne en in 1S70 hoofdonderwijzer te Hammo.
Hij plaatste bijdragen in proza en po�zie
in het Jaarboekje van Gent, in hel Taal-
rerbond van Antwerpen enz. Hij schreef
Rozen en Doornen, roman geplaatst als feuil-
lcton in bet Antwerpsch Handelsblad. �
Om het straatgezang te verbeteren , vervaar-
digde hij vele liederen, welke allen in druk
verschenen, en in de Vlaamsche provinci�n
veel gezongen worden bv.: Zingt Frausch of
zwijgt! � Rust noch Vrede! -- Het bloeme-
ken mijns harten. � De Poelenier! � Mei-
lied. � De wereld draait. � Kerstliederen. �
St. Nikolaas. � Be Leurders enz.

Gelegenheidgcdiebteu, redevoeringen, lijk-
redenen enz. werden velen van hem in \'t licht
gegeven. Thans houdt hij zich bezig met het
beantwoorden der vragen over opvoeding en
onderwijs, en legt hij de laatste hand aan een
werkje over de beginselen der meetkunde.

Antonides Vin der Goes (Johannes) geboren
te Goes den 3 Mei 1047 uit burgerouders,
die zich in 1051 metterwoon te iVmstcr-
dam vestigden. Zij gaven hun zoon cene
goede opvoeding en bestemden hem voor
apotheker. Hij leerde dus Latijn en maakte,
in die taal zulke vorderingen dat hem de
lust bekroop Latijnsclic verzen te maken.
Door het lezen van Vondels gedichten gc-
prikkeld, wijdde bij zijne krachten aan de
Ncdcrlandschc muze en schreef een treur-
spcl Trasil of overrompeld, Sina, 1664. Toen
Vondel, die zicli met de behandeling van
dezelfde stof, de overheersching van China
door de Tartaren, onledig hield (Zungchin),
gewaar werd dat Antonides met dat werk
bezig was, ging hij den jongeling opzoeken
en maakte kennis met hem en zijn gedicht.
Sedert dien tijd ontstond er cene innige
vriendschap tusschen beide mannen.

Intusschcn ging A. op den ingeslagen
weg voort en toonde zijn dichterlijken aan-
lcg door het maken van Zegezangen, zooals
de Zeetriomf der Venetianen, 1066; de Teems
in brant, 1667 en vooral Bellona aen, bant
(op den vrede van .Breda) dat een verbazen-
deu opgang maakte, en waarvan Vondel ver-
klaarde dat bij er zijn naam wel onder zet-

Autouillett�;lrrmls>

Hij stierf te Gorinchem den 8 Jan. 1786.

Arenbergh (Frans van) geboren te Leuven
in 1811, was na zijne priesterwijding be-
stuurder van het collegie van Gheel. Hij
overleed aan eene kwijnende ziekte in zijne
geboortestad 5 October 1845. Zijn po�zie
verscheen onder den titel: Gedichten, met
eene levensschets uitgegeven door L. W.
Schucrmans, Leuven 1861.

Arend (Johannes Pieter) geb. te Amster-
dam den 6 Nov. 1796 uit burgerouders,
bracht zeven jaar op een Duitsch handels-
kantoor door, alwaar hij den grond legde
voor zijne uitgebreide kennis van nieuwere
talen. Vandaar naar Hoorn vertrokken,
zette hij zijn studie in de oude talen voort
bij den rector Swaan. In 182,4 werd hij
tot lector in de nieuwere talen aan het
Athcnaeum te Deventer benoemd, welke be-
trekking hij in 1837 verwisselde met die
van Lceraar in \'t Engelsch en Spaansch
aan het koninklijk Marine-Instituut te Me-
demblik. Hij bleef hier tot 1850 toen het
Instituut naar Breda verplaatst werd en hij
een benoeming aan het Gymnasium te Am-
sterdam ontving. Hij bekleedde deze bc-
trekking slechts een jaar toen hij op zijn
verzoek eervol ontslagen werd, om zijn tijd
ongehinderd aan de bewerking van zijne
Geschiedenis te kunnen wijden. Niet lang
echter had hij genot van zijne werkzame rust;
eene ziekte van slechts weinige dagen sleepte
hem in \'t graf den 5 Oct. 1855.

Behalve vele verhandelingen, vertalingen
en stukken van geschied- en letterkundigen
aard, schreef hij een Geschiedenis der Dicht-
kunst en fraaije Letteren in Europa, waarvan
het eerste deel, loopende tot het jaar 1160,
genoegzaam gehetl afgewerkt werd (de Proeve
eener geschiedenis der Dichtkunde onder de
Angel-Saxen maakt hiervan een gedeelte uit)
Atnst. 1843. De voortzetting van dit werk
staakte hij in 1830 tengevolge van eene uit-
noodiging om een Algemeene Geschiedenis
des Vaderlands te schrijven, welke hij aau-
nam. Dit werk verscheen sedert 1840 te
Amst. geregeld in afleveringen en hij was
daarmede gevorderd tot het jaar 1585, toen
de dood hem verraste. Het is daarna voort-
gezet eerst door den hoogleeraar van Rees,
later door Prof. Brill, en thans gevorderd
tot den vrede van Munster.

Arends (Roelof) de Jonge te Dordrecht,
van wien ons geen levensbijzonderheden be-
kend zijn, dan dat hij in 17S7 in geen gun-
stige omstandigheden overleed. In 1757 gaf
hij te Amst. een bundel Gedichten, in het licht
van gemongden inhoud. In 1772 gaf hij te

ten wilde. In 1671 verscheen zijn IJslroom
in vier zangen.

Inmiddels geraakte hij in kennis met een
vermogend man, Dicdcrik Buiscro genaamd,
een eersten voorstander der edele po�zie, die
den talcntvollcn dichter do middelen ver-
schafte om te Utrecht in de medicijnen te
gaan stndecrcu en die hem na zijn promotie
cene ruim bezoldigde betrekking bij de Ad-
miralitcit van de Mazc bezorgde. Hij huwde
in 1678 met Susanna Bormans, doch zijn
cclitgeluk was niet van langen duur; hij
stierf aan een bloedspuwing den 18 Sept. 16S4.

Tc vergeefs had men zich met ecu gedicht
van grootcn omvang gevleid naar aanleiding
van zijn belofte in de voorrede van zijn
IJslroom uitgesproken; dat werk van �stich-
tclijkc ernsthaftighcid" zou een hcldenzang
zijn ter verheerlijking van den Apostel
Paulus, doch het kwam er niet toe, omdat
de dichter vreesde godsdienst-quaesti�n te
moeten aanroeren, waaromtrent groot ver-
schil van mecniug bestond en die hem aan
�schampere pennen" zouden blootstellen.
Dit zeggen doelde op Joachim Oudacn, die
zich ongunstig had uitgelaten over het groot
aantal goden en godinnen welke in den
IJslroom optreden.

A. is nog gedurende cenigen tijd ecu werk-
zaain lid geweest van het dichtlievend ge-
nootschap NU volentibus arduum; de treur-
spclcn Jgrippa of koning tan Alba en Oroon-
dales en Statira heeft hij helpen vertalen en
berijmen. Later geraakte de dichter in on-
min met zijn medeleden, deels omdat hij
hunne slaafsche navolging der Franschen af-
kcurde, deels omdat zij naij vorig op zijn
talent waren; hij maakte zelfs een hekeldicht
op hen, Marsyas getiteld. Zijn gezamenlijke
gedichten zijn uiigeg. door zijn vader in
T(J8S en vijf maal herdrukt W. Bilderdijk
bezorgde er insgelijks een uitgave van met
aanteekeningen, \'6 illn., Leiden 1827. Van
den IJslroom bestaan verscheiden afzonder-
lijke uitgaven; de laatste is die van Witscn
Geysbcck, 1838.

Antonides (Theodorus) predikant te Wes-
tcrwijtwert en Menkewecr, gaf behalve
eenige theologische werken uit: Orer de
Olympische spelen der Grieken en Uomet/nen,
�ron. 1732.

Appeltere (Johan Cliristiaan van) geb. te
Gorinchem, in Dcc. 1764, student in do
rechten aan de hoogeschool te Leiden, gaf,
ofschoon pas een en twintig jaar oud zijnde,
blijken van meer dan middel matigen dichter-
lijkcn aanleg. Hij heeft ons een dertigtal stuk-
jes medegedeeld in het Taal-, Dicht- en Letter-
kundig Kabinet van G. Brcnder a Bnindis.

12 IreutUx�,t*«\'li van Wijk.

was een verdienstelijk rechtsgeleerde en
beoefende de Latijnschc en Nederlandsche
po�zie, van welke laatste men proeven vindt
in de Kleine Dichterlijke Handschriften van
Uylenbroek, bijv.: de lierzang aan de Een-
zaamheid. In 1792 droeg hij in het Letterk.
Genootschap Coucordia et Libertate, eene
levensschets voor van den beroemden philo-
loog Pontanus, welke door zijn zoon Robcrt
A., later in \'t Vaderlandsch Magazijn van
Wetenschap Kunst en Smaak is geplaatst.

Arntzenius (Roberl Hendrik) geb te Am-
sterdam 19 Uec. 1777, vestigde zich als ad-
vokaat in zijne geboortestad, bekleedde van
1814�20 den post van advokaat-fiskaal voor
de middelen te lande in N.-Holland; toen
deze betrekking door eene verandering in \'t
tinantiewezen des rijks verviel, benoemde de
koning hem tot rijksadvokaat. De beide
laatste jaren van zijn leven was hij lid van
de Tweede Kamer. Zijne veelvuldige bezig-
heden gunden hem weinig tijd voor de be-
ocfeuing der letteren, zoodat hij ons slechts
weinig gedichten heeft nagelaten, meest
huiselijke stukjes. Hij overleed te Haarlem
den 23 Nov. 1S23. Van hem vindt men
eenige stukjes in de Kleine Dichterlijke Hand-
schrif\'ten van Uylenbroek en in de Muzen-
almanakken. Voorts Dichllievende Uitspan-
ninqen, Amst. 1S01 en Nagelaten Gedichten,
2 dln., Haarl. 1825.

Arp (Jan van) lid van de kamer fn liefde
bloeiende te Amsterdam, vervaardigde eenige
weinig beteekenende tooneelstukken als: Hel-
vaert van Juno, 1631; Chimon, op de Regel:
Door Liefde rerstandigh, treur-bly-eyndent spel,
1639; Tolimond, J\'rince van Rodes, op de
Regel: Door \'t gei/lbeminuen, dooien de sinnen,
1610; Prixus, J\'rins eau Theben, 1640; Si»\'
ghende klucht, van droucke Goosen, op de Regel:
Se/den raecklmen in de ly, Of men isser selver
by, 1640; Roertighe (\'lucht van Claes Kliek;
en nog enkele eeredichte» op bruiloften; allen
te Amsterdam uitgegeven.

Dordrecht nog ecu tweeden bundel van dergc-
lijke Gedichten uit. Voorts faderlandsche Ker-
misvreiiffd, Dord. 1782, en eenige vertalingen.

Arendsz (Thomas) geb. te Amsterdam den
0 Juni 1052, uit geringe ouders, makelaar
in zijn geboortestad. De burgemeester Jo-
bannes Hudde, een groot minnaar der dicht-
kunst, zijn aanleg ziende, moedigde hem
aan en vereerde hem met zijne vriendschap.
Hij stierf in 1702. Hij was een verdicn-
stetijk lid van \'t genootschap NU volenlibus
ardiium en heeft verscheiden tooneelstukken
uit het 1\'ransch op rijm vertaald, zooals de
Mithridate, Amst. 1602 en de Uajazetk, Amst.
1682, van Racine, de Roeland. Amst. 1685,
de Amadis, Amst. 16S7, de Cadnins en IJer-
mione, Amst. 1C87, benevens l\'�cole des fem-
mes van Moli�re, Amst. 1707, Joan Galeasso,
dwingeland van Milanen, treurspel, Amst. 1718,
de Sertorius van Corncille, Amst. 1722, enz.
Zijn Mengelpo�zie verscheen te Amst. in 1721.

Arkstee (Hendrik Kornelis) schreef: Nijme-
gen, de ondc hoofdstad der Batavieren in
dichtmaat beschreven, en. met aant. de Oudheden
van de stad en die van het quartier van Nij-
wegen betreffende, opgehelderd, \'s Grav. 1738.

Ambem (Johan va»), beer van Hosendaal,
geb. den 12 Mei 1636 te \'s Gravenhage,
was een gunsteling van Willem III en drost
van de Vcluwe en overleed den 12 Dec. 1716.
Hij was een zeer godvruchtig man, die ons
ecu dik kwarto-deel met Gedachten en Ge-
dichten, geestelijke en zedelijke, Leiden 1707,
heeft nagelaten.

Arnold, zie Wijnstok.

Arntz (Jacobus) geboren 15 December 1810
te Millingen bij Nijmegen, was van 1843
tot 1817 leeraar in de wijsbegeerte en wis-
kunde aan het seminarium te Kuilenburg,
waarna bij in 1818 tot priester gewijd werd;
van 1849�52 leeraar in de natuur- en wis-
kunde, daarna in de kerkelijke geschiedenis
en het kerkrecht te Maastricht, van 1862�5
wederom leeraar der wis- en natuurkunde
te Kuilenburg en na dien tijd in de Oos-
tersche en Nieuwere talen. Hij schreef: Sa-
ritri, eene episode uit de Maha-liharata, uit
het Sanskriet vertaald en toegelicht, een aan-
hangsel op de Mikken op Indien van F. Iley-
nen, Rott. 1870. God, natuur en eeredienst,
eene keus van zangen uil de Rig-Veda-Sanhita,
studi�n op godsdienstig, wetenschappelijk en let-
lerkundig gebied, \'s Hert. 1871.

Arntzenius (Pieler Nicolatu) geb. te Delft
en gest. te Amsterdam, (1745�99). Hij

ASCB van Wijk (Hubert Matthijs ddriaan
Jan van) geb. te Utrecht den 14 Oct. 1774,
was advokaat in zijne vaderstad; na de om-
wenteling van 1813 werd hij advocaat-fiscaal
voor de middelen der provincie Utrecht.
In 1822 nam hij zitting in de Tweede, later
in de Eerste Kamer. Vijf jaar daarna be-
noemdc de koning hem tot burgemeester
van Utrecht, welke betrekking hij in 1839
neerlegde om der wille van zijn gezondheid.
Hij overleed den 16 Juli 1S43. Als letter-
kundige is hij bekend om de volgende wcr-
ken: Proeve over den ouden loop van de
I rivier de Kern e» de vroegere toestand der

Ascli van *% ijlt�Assen. 13

beroerte, 1668, drie drukken beleefde, zijne
kluchten zijn tot aan \'t begin dezer eenw op
het tooneel gebleven. Zij zijn Jan Claeszoon
of de gewaande dienstmaagd, 1683; Hel kraam-
bed of Kandeelmaal van Saartje Jans, vrouw
van Jan Klaaszen en De Stief moer, 1684;
Echtscheiding van Jan Klaaszen en Saartje
Jans, 1685; De Stiefoaer, 1690; De schein-
heilige vrouw met de litvaard van Jan Jas-
persen, 1691; Melchior, baron de Ossekop,
1691; De Schoorsteenveger door Liefde, 1692;
de Kwakzalver, 1692; de Spilpenning of ver-
kwistende vrouw, Gusman de Alfarache of de
doorsiepen bedelaar, 1693. Onder al deze kluch-
ten worden de Stief moer, de Stiefoa�r en de
Spilpenning voor de beste gehouden. Al zijn
dramatische werken zijn te Amst. uitgegeven.

Assen (Cornelis Jacobus van) geb, te Harlin-
gen den 25 *\\ug. 1788, studeerde te Franeker
in de rechten, vestigde zich als advokaat te
\'s Hage (1810) en werd in 1814 secretaris
van prins �rederik. In 1820 bevorderde
hem de Koning tot Referendaris bij den
Raad van State; het volgende jaar werd hij
te Leiden hoogleeraar in de rechten, welke
betrekking hij tot 1859 waarnam; hij ovcileed
te Velp den 13 Sept. van dat jaar. Onder
zijne werken noemen wij: Het Beeld van
Ariadne in de Beeldengalerij te Parijs (in
het tijdschrift Mncmosync) 1S12; Opgave
der verzameling van standheelden en andere
voorwerpen van oude Beeldhouwkunst in het
paleis van de Louvre te Parijs (Mncmosyne)
IS 15; Hulde aan Christian Go/l lob Heyne,
Amst. 1S16; J. M. Kemper, Redevoering over
de lotgevallen van onzen leeftijd, (uit het
Latijn vertaald) Amst. 1816; Verhandeling
over de beste leerwijze op de Lal ij nsche scholen,
bekroond door de Maatsch. van Wetcnsch.
te Haarlem 1818; Perikles van Athene (twee
voorlezingen in de Maatschappij der Neder-
landsche Letterkunde). Delft 1819; Over de
begrippen van kieschheid bij de ouden 1820;
Twee voorlezingen over het staatsbestuur vol-
gens Cicero, 1823 en 25; Twee voorlezingen
over de vrijheid van spreken en schrijven te
Athene en te Rome (geplaatst in \'t Magazijn
van v. Kampen) 1829; Wenken, herinneringen
en aanteekeningen uit de dagen van Neder-
lands herstelling, 2 st. 1830; Verhandeling
over de uitdrukking der smart in de beeldende
kunsten, 1833; Romeinsche rechtspleging en
Romeinsche zeden (voorlezing in de openbare
zitting van de 3de klasse van het Koninklijk
Nederlandsch Instituut) 1835; Voorlezing over
J. H. van der Palm (Nieuwe werken van de
Maatsch. der Ned. Letterk.) 1843; Aanmer\'
kingen op Mr. J. v. Lennep\'s Proeve van ver-
duilsching der Nederlandsche Grondwet � De
Taal der Grondwet, 2 st. 1844 en 18�7;\'over

landstreek aan haar boorden gelegen, 1832;
Geschiedkundige beschouwing van het oude
handelsverkeer der stad Utrecht. 4 St. 183S�
46; De stad Utrecht in hare betrekking tot de
Iloogesehool in dezelve gevestigd, 1841; Levens-
schets van Hendrik Moreelse burgem. van
Utrecht van 1662�64, 1844. Al zijne wer-
ken zijn te Utrecht uitgegeven.

Ascb van Wijk (A. M. C. van) schreef:
Plegtige intrede van Keizer Karel F in Utrecht
in 1540, Utr. 1838; Driejarige oorlog lus-
teken Maximitiaan ran Oostenrijk en de stad
Utrecht, Utr. 1842; Plegtige intrede van
Philips II binnen de stad Utrecht in 1549,
Utr. 1846; De Schut of Schuttengilden in
Nederland, Utr. 1819�51; Geschiedenis van
liet ambtsgebed in de Nederlanden van den tijd
der Hervorming tot aan den tegenwoordig en,
Utr. 1852. Voorts gaf hij uit Archief voor
kerkelijke en wereldlijke geschiedenis van Neder-
land meer bepaaldelijk van Utrecht, 3 dln.,
Utr. 1850�54, zijnde een vervolg op het
Archief door wijlen J. J. Dodt van 1\'lcns-
burg uitgegeven.

Asfelt (Jan van) leefde in de eerste helft
der 16e eeuw te Oudenaarde. Hij dichtte
bij gelegenheid van de geboorte van Filips II
een Spel ran Sinnen, dat door de rederijkers-
kamer �de Bloeijende Jeugd" te Oudenaarde
werd opgevoerd.

Asschenbergh (Harmanus) gcb. te Amster-
dam den 22 Apr. 1726. Zijn bloeitijd valt
te zamen met dien der dichtlicvendc en
letteroefenende genootschappen, van enkele
van welke hij een werkzaam lid was; overl.
18 Nov. 1792. Hij werkte mede aan de
psalmberijming bekend onder den naam van
Laus Deo, salus populo. Hij vertaalde voor
den Amsterdamschen schouwburg verscheiden
stukken van T. Corneillc, Destouches, Scdaine,
Desforges en anderen als Climeene, 1747; de
graaf van Essex, 1758; de Wispelturige, 1762;
Siloaan, 1777; Albert de eerste, of de edel-
moedige keizer, 1778; de uitmuntende minnaar,
1786; allen te Amsterdam uitgegeven; ook
had hij de hand in de vertalingen van het
dichtgenootschap Oefening beschaaft de kun-
sten. Zijn zwanenzang was een oorspronkelijk
stuk getiteld: De deugdzame zoon. Zijn ge-
dichten zijn uitgegeven door zijn vriend P. J.
Uylenbroek Amst. 1793, behelzende grooten-
deels vertellingen en anecdoten op rijm. In
1869 verscheen er te Rott. een nieuwe druk
van zijn vertelsels en puntdichten.

Asselijn (Thomas), geb. te Amsterdam,
bloeide in de tweede helft der 17e eeuw.
Hij leverde eenige treurspelen waarvan de
Op- en ondergang van Mas Anjello of Napelsche

14 Asseiulelit�Avuntrondt.

idliteralirn in onze moedertaal (Nieuw Nedcr-
landsch Taalkundig Magazijn 1854); Over
leven, geluk en dood, naar de begrippen der
Ouden (Werk der Holl. Maatsch.) Leiden
1850. Voorts een menigte rechtskundige
verhandelingen en ongedrukte stukken.

Assendelft (Adriaan van) geb. te Haarlem
den 18 Sept. 1736 en gestorven te Leiden
als predikant den G Jan. 1809. Onder zijne
medewerking kwam in 1785 de oprichting\'
tot stand van het Haagsche genootschap ter
verdediging van de Christelijke Godsdienst
tegen deszelfs hedendaagse/ie bestrijders. Vele
stukken van zijne hand zijn in de werken van
dit genootschap opgenomen. Als dichter ge-
noot hij in zijne dagen een niet onverdienden
roem; de meeste zijner gedichten zijn geplaatst
in de Haagsche en Leidsche dichtgenootschap-
peu van dien tijd, onder anderen zijn Heil-
groete der Leidsche Zanggodinnen aan Z. D. II.
Willem V; ook schreef hij een zinnebeeldig
tooneelstukje: Leeuwendaat in vreugde, 1755.

Assenede (Hiederik van), van wien ons
geen andere bijzonderheden bekend zijn dan
dat hij \'s Graven klerk was in het stadje
van dien naam, bij Sas van Gent, en waar-
schijnlijk in 1293 overleden is, vertaalde
uit het Transen de Florys en Blansefloer.

Asser (Tobias Michel Carel) geb. 28 Apr.
1838 hoogleeraar aan het Atheneum te Am-
sterdam, schreef: Verhandeling over liet staat-
huishoudhmdig begrip der waarde. Bekroond
door de faculteit der regtsgeleerdheid aan de
hoogeschool te Leiden, Amst. 1858; Het be-
stuur der buitenl. betrekkingen volgens het Neder-
hmdsche staatsregt, Amst. 1800; Handelsregt
en taffcfoWnVyXInwijdingsrede) 1S62; Schets
van het Nederl. handelsrecht, Haarl. 1873.

Assum (J. van) schreef een roman getiteld:
I)e Schilder, 2 dln., Amst. 1835. Hierop
volgde: Licht en donker uit het werkelijk leven,
2 dln. Gorinchem 1850.

Auweghein {Karel van) leefde in de 16e
eeuw te Gent, waar hij gedurende de troe-
belen bijzonder werkzaam was. Hij was in
1578 een der bestrijders van Datheen en
Hembyzc, tegen welke laatste hij in 1584
een dreigend gedicht scheef, hetwelk in 1839
nog herdrukt werd.

Auzon de Boisminart (Willem Pieter d\')

f eb. te Maastricht, Dec. 1775, ijverig aan-
anger van het huis van Oranje, trad in den
krijgsdienst en nam in 1819 als majoor der
infanterie zijn eervol ontslag. Sedert dien
tijd leefde hij te Ysselstein iu werkzame rust,

lot 1823 toen hij op nieuw als administra-
teur van kleeding en wapening iu dienst
trad en naar Maastricht ging. Zijn hcesch-
heid van stem maakte hem voor hoofdofficier
minder geschikt. Een jaar later werd hij
commandant van het Invalidonhuis te Leiden
Twintig jaar later (1844) nam hij zijn eervol
ontslag en vestigde zich te Utrecht waar hij
den 2 Jan. 1870 overleed. Hij schreef:
Herinneringen uit den veldtogl van Rusl.,
\'s Hage en Amst. 1824; Gedenkschriften,
3 Dln. 1841�45; Proeve eener herhaalde be-
schouwing over het wensclielijke der stichting
van een asyl voor ontslagen oudgediende krijgs-
lieden, Utr. 1859; Krijgsmansdeugd aangewe-
zen in een viertal edele voorbeelden, Utr. 1859;
Be gedenkdag van If\'aterloo, beschouwd in het
licht der geschiedenis en van het nationale pligt-
gevoel, Utr. 1861; de Nederlandsche vlag,
(proeve van onderzoek onder welke driekleur
onze vaderen tegen Spanje gestreden hebben)
Utr. 1862; Een waardige stichting, ltotterd.
1863; Herinneringen van een oud officier uit
het tijdvak van 1793 tot en met 1815, Amst.
1863. Voorts nog verscheiden vlugschriften
en opstellen, \'t zij afzonderlijk uitgegeven,
\'t zij in tijdschriften en couranten geplaatst.

Avontroodt (Guillaume Julien) geboren in
1777 te Lier uit zeer geringe ouders. Hij
dankte zijne ontwikkeling aan een aardrijks-
kundig werk dat hij in \'t najaar 1785 op
den weg vond; zich daarin willende oefenen,
trok hij de aandacht van den kanunnik
Boyens, die voor zijn onderricht verder
zorgde. Hij werd be�edigd translateur en
ambtenaar van den burgelijken stand te Lier.
In 1795 moest hij in den krijgsdienst, trok
den Rijn langs, door Zwitserland, Savoie en
Piemont, maakte den veldtocht in Itali� van
1799 en 1800 mede, en werd eerst in 1802
ontslagen, waarna hij zijne vroegere betrek-
king te Lier weder aanvaardde. In 1815
was hij lid van de commissie der normaal-
school te Lier, en van de Jury tot verbe-
tering van het onderwijs in zijne provincie;
daarna inspecteur van \'t onderwijs, en ein-
delijk tot 1830, toen hij eervol ontslagen
werd, directeur van de school en het eor-
rectiehuis in de St. Bernards abdy aan de
samenvloeiing van Rupel en Schelde.. Hij
overleed in 1859.

Hij schreef: De Furie, of Lier op 14 Oc-
tober 1595, door den vijand verrast en de
burgers van Antwerpen en Mechelen hernomen,
Het verhaal dier gebeurtenis is de burgerij
dier steden opgedragen door den ruslenden
secretaris van Lier. Lier 1840. Ierland, beknop-
telijk a/geschetst. Lier 1844. Zea-Mdis. Lier
1848. be kollegiale kerk te Lier. Lier 1851.

Backer (Jan Aukes), koopman te Harlin-
gen, in de tweede helft der vorige eeuw,
zag zich, door het verachteren zijner zaken
genoodzaakt broodschrijver te worden. Hij
reisde van stad tot stad, vervaardigde too-
neelstukken, gelegenheids-gedichten, ver-
taalde romans enz. Dat hij op deze wijze
zijn niet ongelukkigen dichterlijken aanleg ver-
moordde, behoeft nauwelijks gezegd te wor-
den. Zijn oorspronkelijke werken zijn: l\'roeve
van dichtlievende mengelingen, 3 dln. uitgeg.
te Hoorn in 1774 en 1781 en te Amst.
1793; Agnes de Castro, treursp. Hoorn 1775;
De beloonde deugd, treursp. Amst. 1785;
Alardus of de Zelfmoord der liefde, treursp.
Amst. 1780; Het ontdekt bedrog, Herders-
zangspel, Amst. 1787; De Moerbezi�nbootn,
herdersz.; De jonge reiziger door Nederland,
3 dln. Amst. 1792; Petrarcha en Laura,
een fragment met hist. aant., Amst. 1793;
Mengelingen uit mijn portefeuille in Proza
en Po�zij, Amst. 1794. Voorts eenige ver-
talingen uit het Fransch en Hoogduitsch.

Backere [Pieter de), geboren te Gent in
de eerste helft der l�de eeuw, was in 1500
inquisiteur, verder was hij eenige jaren prior
van het Predikheerenklooster te Gent, en
daarna te \'s Gravenhage, waar hij vooral
bevriend was met Joannes van der Does.
In 1574 werd hij naar Leuven verplaatst, in
1577 naar Gent, van waar hij bij een oproer
verbannen en zijn beeltenis verbrand werd.
Hij nam de vlucht naar Kamerijk; in 1580
ging hij als afgevaardigde van de kloosters
van Neder-Germani� naar de vergadering
der Dominikanerorde te Rome; in 1584
werd hij prediker in de St. Bavokerk te Gent,
van 1592�90 was hij prior van \'t klooster
van Calcar bij Kleef, en naar Gent terug-
gekeerd, stierf hij aldaar 12 �ebruari 1001.

Hij schreef: Den scill des gheloofs ghe-
maect by broeder Jan van den Bundere, van,
de Predicaren ordin., ondersucker des H. Chris-
ten gheloofs, teghen \'t feninich gliescut Joannis
Anastasii Veluani, Gent 1557; Sommighe
vriendelicke ende zeer herlelkke minnebriefkens
tusschen de leerende ziele en Alethia, Gent
1558; Vriendelicke tsamensprekinghe tusschen

Baarda {Dirk Jan»), Van dezen dichter ver-
schenen in 1855 te Leeuwarden Nagelaten
Rijmen.

Baardt (Petrus), geneesheer te Leeuwar-
den, leefde in het midden der 17e eeuw.
Hij maakte de navolgende dichtwerkjes:
Friesche Triion over \'t gcluckich veroveren
van de stereke stadt Olinda, wet alle defor-
ten in Fernambucq 1030; Deughdeuspoor, in
de Ondeughden des Werelts ajfoebeeldt, met
pi. 2e druk, Leeuw. 1645, waarvan de eerste
druk onder den titel van Nebulo Nebulonvm
in 1034 verscheen en welk boek sedert her-
haalde malen herdrukt is. "Voorts: Wapen-
rok, gesneden op \'t Ilaliaansch, op \'t Uuilsch
geborduurd enz., Leeuw. 1047; Friesche
Boerepractica in \'t Oud-Friesch, eene navol-
ging van Virgilius\' Qeorgiea.

Bachiene {Willem Albert), geb. te Leerdam,
den 24 Nov. 1712, was predikant bij de
garnizoensgemeente van Namen en daarna
te Kuilenburg. In 1748 werd B. benoemd
tot predik;.ut in het leger te velde, doch
na den vrede keerde hij naar Kuilenburg
terug. Zijn verblijf in deze gemeente duurde
tot 1759, toen hij als predikant naar Maas-
tricht vertrok, waar hem tevens de betrekking
van hoogleeraar in sterre- en aardrijkskunde
aan de lllustre School werd opgedragen.
Hij stierf den Oden Aug. 1783. Van zijne
hand bestaan: Heilige Geographie of Aardrijk»-
kundige Beschrijving van het Joodsche land,
alsmede der andere landen in de II. Schrift
voorkomende, 3 dln. met 12 landk., Utrecht
1703�08; Kerkelijke Geographie, 5 stukken I
met landk., Amst. 1708; Beschrijving der
Vereenigde Nederlanden, zijnde een vervolg
op A. F. Buschings Geographie, 5 dln.,
Utrecht 1773; Nieuwe Kerkelijke Geogra-
phische Zak- en Beisatlas in 13 kaarten,
Amst. 1780; Beschrijving der X zoogenaamde
Oostenrijksche Nederlanden, Amst. 1785;
Geographisrhe en Historische Beschrijving van\'
Staats ylaanderen en Staats-Brabant, 2 st.,
Amst. 1794. Ook bestaat er van hem een
veel vermeerderde druk van J. Hubners Al-
gemeene Geographie, 0 dln. 1709.

16 Karot�Baerle.

de Christen zielen ende de f^aerheyt luier
meesterse, zeer bequame om te ksen, Gent
1566, 80. 2de druk 1576, 3de druk Brus-
sel 1586; Corte verhandelinghe over het ghe-
bedt des Heeren, Gent 1599; Gedicht ter eere
ran den voorschepen Philip Triest, heer run
Auweghem en het magistraet van der Keure,
in May 1600, Gent 1600.

Bacot (Gerrit Jacob Georg�) geboren te
Doornik (1747? � 1818?) waar zijn vader

?redikant bij de Staatsolie troepen was. In
770 predikant te Eenrum; ijverig patriot
zijnde, week bij in 1787 uit, doch keerde
in 1795 na de omwenteling terug, werd al
spoedig lid der Nationale Vergadering, ver-
volgeus lid van het departementale Gerechts-
hof te Groningen en stierf als Raadsheer in
liet hoogc gerechtshof te \'s Hage. Deze
man, ofschoon meer wijsgeer en rechtsge-
leerde dan dichter, schreef de volgende dicbt-
stukken: De zedelijke natuur in verband met
de burgerlijke maatschappij (zonder naam)
Amst. 1770; Proeve op de gezelligheid, in
4 zangen (zouder naam) Gron. 1787; Gods
wijsheid in zijne werken, met goud bekroond
door \'t Leidsche dichtgenootschap: Kunst
wordt door arbeid verkregen; liet ijdele des
traans omtrent de grootheid en bestemming der
�tenschelijke kenvermogens, 4 zangen, welke
stukken met meer andere te vinden zijn in
zijn Wijsgeerige en Dichllievende Mengelstoffen,
Gron. 1811. Voorts vindt men van hem
nog eenige verspreide gedichten in vcrschil-
leude andere werken.

Badon (Johannes) geb. te Leiden 1706 en
overl. te Vlaardingen in 1790, waar hij Raad
en Burgemeester en Ontvanger der Con-
vooien en Licenten was, was gehuwd met
Klara Ghijben. Zij beoefenden te zamen de
po�zie en na haar dood gaf hij hun beider
dichtstukken uit onder den titel van: Mengel-
dichten van K. Ghijben en J. Badon, Dordrecht
1756; Mengeldichten en Bijschriften van J.
Badon, Leiden 1783.

Badon Ghijben (Jan Karel) geb. te Arnhem
den 23sten Sept. 1805, achterkleinzoon van
den hierboven genoemden Badon, conrector
te Hoorn, later te Arnhem. Deze uitstekende
geleerde sloeg somtijds de hand aan de lier,
doch was moeilijk te bewegen zijn dichter-
lijke producten algemeen te maken. Bekend
zijn: Op een slapend kind (Drentsche Almanak)
1829; Chass� aan de zijtien en het vaderland
teruggegeven, 1833; en in proza: Be val van
het\' Kasteel van Antwerpen. Hij stierf te
Arnhem deu 18den Febr. 1843.

Baerdt Tan Sminla (Hobbe) geb. den 30

Sept. 1797 te Leeuwarden, studeerde in de
rechten te Groningen, werd grietman van
Tietjerksteradeel en beoefende de aloude gc-
schiedenis van Friesland. Gest. 25 Juli 1858.
Hij schreef: Geschiedenis van de onlusten tus-
ionen de Schieringers en Vetkoopers in Vries-
land door A. v. H. (Hobbc V. Smini A),
1827; Nieuwe Naamlijst van Grietmannen,
met geschiedkundige Aanteekeningen van de
vroegste tijden af tot 1795, Leeuw. 1837;
Wandelingen van mijnen oud-oom den opzigter
door een gedeelte van de provincie Friesland,
bevattende eene plaatselijke en geschiedkundige
beschrijving van de merkwaardigheden der
Grietenij Tietjerksteradeel. Uit de nagelaten
papieren van een Dorpspredikant, bijeen ver-
zameld door II. van Rollema (psd.), Leeuw.
1841. Voorts leverde hij bijdragen voor gc-
schiedenis en oudheidkunde in de Leeuw.
Cour., in den \'Frietehen Volksalmanak en in
de Vrije Vries.

Baerland (Michiel van) was secretaris van
zijne geboortestad Goes. Hij gaf twee dicht-
bundeltjes in \'t licht: De Uitmuntende Dori-
mena; uylsingende Verscheyde Mengelrijmtjes,
ter eere van de Goesche Terpsichore, Dord-
recht 1052; Mengeldichten, Dordrecht 1658.

Baerle (Kaspar van) of Casparus Barlaeus
geb. te Antwerpen den 12 Febr. 1584, waar
zijn vader griffier was, doch die zijne woon-
plaats verliet na de verovering van die stad
doorParma (1585). De oude van Baerle vestig-
de zich te Zalt-Bommel, waar hij het rectoraat
aan de Latijnsche scholen bekleedde en zijn
zoon de eerste opleiding genoot. Op nog
jeugdigen leeftijd trok de jonge van,Baerle
naar Leiden, waar hij als leerling van het
Statencollege onderwijs genoot in de godge-
leerdheid. In 1609, na volbrachte studie,
kreeg hij een beroep als predikant te Nieuwe
Tonge; drie jaar later werd hij tot onder-
regent in het Statencollege te Leiden aan-
gesteld, aan welke betrekking in 1617 die
van hoogleeraar in de Logica aan de hooge-
school werd toegevoegd.

lntusschen had hij in de geschillen tus-
schen Remonstranten en Contra-remonstran-
ten de zijde der eersten gekozen en dezen
met zijn pen verdedigd. Dit kostte hem in
1618 het verlies van zijn beide betrekkingen.
Van Baerle trok nu buitenslands, legde zich
op de medicijnen toe, en werd te Caen in
Normandie tot doctor in de geneeskunde be-
vorderd. In 1623 vinden wij hem weer te
Leiden, zich generende met het lesgeven
in philosophie en andere wetenschappen,
tot dat hij eindelijk in 1631 als hoogleeraar
in de wijsbegeerte en welsprekendheid aan
de doorluchtige school te Amsterdam werd

Ulier*�Rakker.

benoemd. Hier was hij de rechte man op
de rechte plaats; hij nam zijn ambt niet
ijver en nauwgezetheid waar, tot aan zijn
dood den 14 Jan. 1648, na de beide laatste
jaren van zijn leven aan hypochondrie ge-
lcden te hebben.

Van Baerle heeft zich vooral een grooten
naam gemaakt als Latijnsch dichter; zijne
niet zeer talrijke Nederlandsche gedichten,
gedeeltelijk te vinden achter de Nederland-
sche vertaling van zijn Grati�n, gedeeltelijk
in andere dichtbundels verspreid, zijn in
1S35 bijeengebracht en uitgegeven door Sa-
muel Schuil ouder den titel van Po�zie van
C. van Baerle, met een levensbericht, Zie-
rikzee 1830.

Baers (Johannes) geb. te Bergen op Zoom,
werd in 1605 predikant te Scherpenzecl, in
KilO te Fijnaart en in 1619 te Vreeswijk,
�p verzoek van de West-Indische Compagnie
ging hij in 1G25 als predikant naar Pernani-
buco in Brazili�. Na zijne terugkomst in 1632
werd hij predikant te Zoest tot 1645. Hij
stierf in 1653. Hij schreef: Olinda ingenomen,
Amst. 1630; Cornu copiae d. i. een boek van
allerlei materi�n te Amst. gedrukt tot kost en
last van den Autheur, 1648.

Baert {Laureis), geboren te Brugge en al-
daar in 1550 overleden, was in zijn tijd een
bekend dichter, doch de meesten zijner ge-
wrochten zijn verloren geraakt. In 1539 ver-
schenan evenwel te Antwerpen twee zijner
godsdienstige gedichten Leysen getiteld.

Bagelaar {Johan) gaf uit; De ware Gerefor-
meerde Kristelijke Katechismus, in 52 klinck-
dichten, 1694.

Bake (Laurens) Heer van Wulverhorst,
(1650?�1714) een zoon van Justus B. ald.,
den bekenden zwager van P. C. Hooft, gaf
uit te Amst. in 1682 Bijbelsche Gezangen;
terwijl zijn Mengelpo�zij na zijn dood in
1737 te Amst. het licht za» door de zorgen
van L. van den Broek. Bake was lid van
het kunstgenootschap, onder de zinspreuk
In magnis voluisse sal est, dat zich hoofdza-
kelijk met tooneelpo�zie onledig hield en
schreef daarin: Qloorroos en Adelgond, her-
ders verjaarspel, Amst. 1748.

Bake (Alexander) geb. te Leiden in 1791,
rector te Leeuwarden en daarna in zijn ge-
boortestad, waar hij in 1844 overleed. Hij
schreef Over den roem van het voorgeslacht met
betrekking tot de nakomelingschap, 1824; Les-
ten over de Redekunde, bekroond door de
Maatsch. tot N. van \'t Alg. 1828.

Bake (R. W. J. C), schreef De doorgra-

ving der landengte van Suez en hare gevolgen
voor Nederland en zijne koloni�n, Amst. 1857;
Ier handelingen over den hedendaagschen op-
stand in Brilsch Indi�, \'s Hagc 1858; voorts
verscheiden brochures over vrijen arbeid op
Java, over verhooging van plautloon en
andere O. I. aangelegenheden alsmede over
de politiek van den dag.

Bakhuizen van den Brink {Reinier Come-
lis) geb. te Amst. den 28 Febr 1809. Na
volbrachte studi�n sleet hij vele iaren in
\'t buitenland, met name in Belgi� om
de archieven te doorsnuffelen. In 1849
teruggekeerd werd hij vier jaar later tot
Rijks-Archivaris benoemd. Hij overleed te
\'s Gravenhage den 15 Juli 1865. Bakhuizen
was met Potgieter, Heye, Pol en anderen
stichter, en tot 1843 medearbeider van het
tijdschrift de Gids, dat in 1837 voor \'t eerst
in \'t licht kwam. Later werkte hij mede aan
de Konst- en Letterb. de Ned. Spectator (1858�
65). Hij schreef Het Huwelijk van Willem van
Oranje met Anna van Saksen, historisch-kri-
tisch onderzocht, Amst. 1853,- Overzicht van
het Ned, Rijks-Archief, Ie stuk, \'s Hagc 1854;
Piscatio, P�oherie, Visscherij. De ware betee-
kenis dezer woorden gehandhaafd tegen Prof.
M. de Fries, \'s Hage 1858; Verzameling van
onuitgegeven oorkonden en besluiten (uitgeg.
met L. Ph. C. van den Bergh en J. K. J.
de Jonge) Ie dl., \'s Hage 1857; Studi�n en
schetsen over Vaderl. Geschiedenis en Letteren,
Ie dl., Amst. 1860�63. Isaae Ie Maire, een
voorlezing, Amst. 1865; Rede ter nagedachte-
nis van Mr. John Bake, Amst. 1864. Voorts
vele bijdragen in de Gids, zooals Trudeman
en zijn wijf, Vondel met Roskam en Rommel-
pot, Cartons voor de Ned. Geschied, enz. Na
zijn dood is E. J. Potgieter bcgounen het
2de dl. van zijn Studi�n en Schetsen te verza-
melen en uit te geven; tot dusverre zien
daarvan 5 aft. het licht.

Bikker (Pieter Huizinga) (1713�1801)
geb. te Huizinge in Groningerland en overl.
te Amsterdam, waar hij een zeer geacht
koopman was. Eerst op zijn zestigste-levens-
jaar trad hij als dichter op met een kleinen
dichtbundel, die negen jaar later door een
tweeden gevolgd werd en waaraan hij in
1790 (allen te Amst.) nog een derde deel
toevoegde, allen onder den eenvoudigen titel
van Po�zij van P. Huizinga Bakker, waarin
onder andere voorkomen: Bespiegeling der
Vaderlandsche stroomen; Amsterdam; Schets
■van het geschapene en zijne hekeldichten;
Hippus, de kerkpedant; Aan den Hollandschen
Scriblerus; de Bruiloftspo�zie verdedigd, In
proza gaf hij uit: Het leven van Jan Wage-
naar (zijn zwager), Amst. 1776 en Beschou




		18 Bal�1	Harlmz.

		Ban {Joan Albert) was een bekwaam toon- kunstenaar te Haarlem in \'t begin der 17e eeuw. Hij gaf een dichtbundeltje uit in 1643, te Amsterd., getiteld: Zang-bloemsel. Banck {John Eric) geb. te Soerabaya 3 Nov. 1833, werd voor zijne opvoeding naar \'t moederland gezonden, studeerde en pro- moveerde in de rechten te Leiden, deed eene reis naar Java en vestigde zich daarna in den Haag. Hij schreef in 1858: de komeet, een zang des tijds, Amst. 1858 ; Mondig, een lied den prins van Oranje toegezongen, Leiden 1858; Zeepbellen, Lyrischedichtproeven; Amst. 1859, Verspreide Gedichten, \'s Hage 1868; Atchins verheffing en val, met hist. bijdr. en een oud kaartje der reede van Atchin, Rott. 1873. Bara {Jan) leefde in de tweede helft der 17e eeuw te Amsterdam en schreef vier tooneelstukken: de herstelde vorst of gelukkig ongeluk, Amst. 1050; Galteno en Alimene of verdoemde ontrouw, Amst. 1650; Hel en Hemel, Amst. 1658, Ik ken je niet, klucht- sp., Amst. 1664; t Verslingert Moekroesje, Amst. 1668. Voorts zond hij in \'t licht: De godvruchtige verklikker met andere dichten, Amst. 1656. Zijne tooneelwerken zijn her- diukt in 1747 te Amsterdam. Barbaz {Abraham Louis) geb. te Amsterdam in 1770 en aldaar gestorven 14 Juli 1833, leefde van de opbrengst zijner pen en heeft behalve vele vertalingen van werken uit het Pransch de volgende oorspronkelijke werken geschreven, allen te Amsterdam uitgegeven: De nieuwsgierige, blijsp. 1793; de Vrede, dichtstuk 1794; de Gelijkheid, blijsp. 1795; Vaderlandsche lierzangen op de omwenteling in den jare 1795; de Tempel der Vrijheid, in 3 zangen, 1796; Mmire de Vilarez, treursp. 1799; Lierzang op de landing en den aftogt der Engelschen en Russen, 1799; Washingtons overgang ter onsterfelijkheid, lofzang 1800; Herzilia, treursp. 1800; Makin ofdeontd. van Madera, tooneelsp. 1800; de Huwelijksliefde of de ware grootheid, tooneelsp. 1801; Fa- belen en Vertelsels, 1802; De triomf van den po�et of de verrassing, blijsp. 1801; Aan Bo- naparte, bij gelegenheid van den algemeenen vrede, 1802; de Mensch, naakt en gekleed, 1803; de Wijsgeer of de edele Menschenhater, tooneelsp. 1803; de Abderiten of de drift tot het Schouwtooneel, 1804; de Zegen des menschdoms door de Koepok-inenting, dichtstuk, 1805; Offerande der vrouwen aan de zindelijk\' heid, dichtstuk, 1805; Het tooneelvermaak, hekeldicht, 1806, 2e dr. 1825; Campagne des trois Empereurs, Fr. en Holl. .1806; de Ligt- sinnige of de gevaren der onbedachtzaamheid, blijsp. 1807; Amsterdam bij nacht beschouwd,
		wing van den ouden gebrekkelijken en sedert verbeterden trant onzer Nederduitsche Verzen (V Dl. der werken van Letterkunde). Bal {Hendrik) een Zuid-Nederlandsch dich- tcr, die in het midden der 15e eeuw te Meche- len leefde. In 1442 ging hij met zijne gezellen naar Lier, waar hij in den Ommegang op de groote Markt, zijn Spel van St. Gommar ver- toonde. Ook op het Liersehe Landjuweel van 1460 werden onder zijne leiding nog drie andore zijner Gedichte Spelen opgevoerd, waarvoor hij van stadswege beloond werd. Baldaeus {PhiUppus) eigenlijk Vilippus Baelde, geb. te Delft in Oct. 1032, eerst. prod. te Batavia, later te Point de Galle op Ceylon. Daarna veldprediker gedurende den tocht van Rijklof van Gocns op de kust van Mala- bar. Later was hij predikant te Jaffanapat- nam op Ceylon. In 1GCC keerde hij naar \'t vaderland terug, werd predikant te Geer- vliet en stierf aldaar in 1072. Hij schreef: Beschrijving der Oost-Indische kusten Malahar en Coromandel, benevens het eiland Ceylon, Krast. 1072 met pi. Achter dit werk treft men eene Malabaarsche spraakkunst en een zoogenaamde Ontdekking van de afgoderij der Heidenen aan, waarin vele fabelen uit de Mah- bdhdrata, de Poerand\'s en de Ramayana gevonden worden. Balen Jansz {Matthys) geb. te Dordrecht 1 Oct. 1610 legde zich toe op de Nederlandschc taal en dichtkunst. Zijne gedichten zijn nooit bijeen verzameld, maar verspreid in andere boeken. Hij gaf uit eene Beschrijvinge der stad Dordrecht, vervat inde haar begin, op- komst, toeneminge en verdere Staat, Dordr. 1677. Zijn sterfjaar is onbekend. Ball (Antje), schreef Geschiedk. en andere dichtstukjes, Midd. 1850; Gedichten voor kinderen, Midd. 1857. Ball�e {Jan), schrijver van het bekende ge- dicht: De Menschelyke Wijsheyd, door Joan- nes Ball�e, konst-greffier der oudvermaerde en mjdberoemde vrye Meden Gilde der dry Sanc- tinnen, binnen de stad Brugge, Brugge 1769. Ballieu {Jan) in de vorige eeuw school- meester te Antwerpen, schreef: Nederduitsclie spel- en spraakkunst, waarin niet alleen de waere zuyvere spelling deezer taele op vaste gronden geleerd, maer ook de negen deelen der rede zeer naeuwkeurig verhandeld, de wys om de naemwoorden te krygen, en de tydvoegingen der werkwoorden te maken aangewezen wordt, Antw. 1792 kl. 8°. Byvoegsel van nadere be- merkingen op de grondregels der Nederduytsche spel- en spraekkunst, Antw. 1792 kl. 8°.



		23
		Reernaert�Beeta.


		Handleiding tot het onderricht in de Neder- landsche spraakleer benevens Grondregels der Nederlandsclie spraakleer en Oefeningen op de grondregels. Hij gaf ook eene Bloemlezing uit N. en \'Z. Nederlandsclie schrijvers, als leerboek op de middelbare scholen, Arnhem en Brussel 1871. Beerta Jr. (Jacob), gaf in 1778 te Gro- ningen een bundel gedichten uit, getiteld: Proeven van Gedichten. Beets (Mr. Johan), een bloedverwant van den bekenden Rombout Ilogerbeets, wiens gevangenschap op Loevestcin hij dikwijls door zijn bijzijn opvroolijkte, klom na vol- brachte studi�n te Leiden, tot aanzienlijke betrekkingen op en stierf waarschijnlijk in 1668 in zijn geboortestad Hoorn, waar hij het ambt van Ordinaris Advocaat der Admi- raliteit van West-Friesland en het Noorder- kwartier bekleedde. Zijn schoonzoon, Dr. Pi�ns gaf zijn gedichten uit: Dichtkunst van verschelde stoffen, Hoorn 1668. Beets Pietersz. (Pieter), �oopsgez. predi- kant te Zaandam en ald. gestorven in 1813, schreef behalve preeken: Korte verhalen voor kinderen, 2 dln., Dordr. 1800, en �e vriend der jeugd, 3 dln. met pi., Amst. 1800. Beets (Nicolaas) geb. te Haarlem den 13cn Sept. 1814, promoveerde te Leiden in de theologie, werd in 1840 pred. te Heemstede (waar hij tweemalen eene beroeping als Hoog- leeraar in de godgeleerdheid van de Kaap- kolonic tot hem gekomen, afwees) en in 1854 te Utrecht. Sedert dien tijd is hij in die gc- meentc werkzaam gebleven, niettegenstaande herhaalde beroepen naar elders. Hij begon zijne dichterlijke loopbaan met een lijkzang op Mevr. Bilderdijk in den Muzenalmanak van 1831, leverde vervolgens vertalingen uit Byron en Walter Scott in Wcstermans Ver- zameling van Uitheemsche Vernuften. Sedert 1834 verschenen van hem de volgende wer- ken: Jos�, een Spaansch verhaal, Haarl. 1834; de Masqnerade (9 Febr. 1835), Haarl.; Kuser, een verhaal, Haarl. 1836; Guy de Vlaming, een verhaal, Haarl. 1837; Spreken, iets ten voordeele van het Groninger Instituut voor Doofstommen, Haarl. 1838; N. Anslijn Nz., Hen woord aan allen die den Brave>i Hendrik gelezen hebben, Haarl. 1838; Gedichten, Haarl. 1838, (3e dr. 1855); Rijmbijbel, Haarl. 1839, (herdr. 1862); Camera Obscura, onder het psd. Hildcbrand, Haarl. 1839, (8e dr. Royaal 8"°. 1872; Proza enPoezy, Verzame- ling van verspr. opsls., Haarl. 1840; Ada van Holland, een gedicht, Haarl. 1840; Leven en karakter van J. H. v. d. Palm, Leiden 1842 (B\'s aangehuwde grootvader); Een
		posten on overleed den 15 Maart 1813 als lid van de stedelijke regeering van Gouda. Hij was dichter en gaf uit Mijne ledige uren, Amst. 1793; Lierzang aan het volk van Nederland, Amst. 1795; Dichlpogingen, Amst. 1799; waarin zijn eerste- ling De deugd in drie zangen is opgenomen; Aan den koning en het vaderland, 1809; Nagela- tcn Gedichten en Verhandelingen, \'sllage 1826. Beernaert (Adolf August), geb. 13 Dccem- ber 1825 te Evergem in Oost-Vlaanderen, is notaris to Alveringcm in West-Vlaande- ren. Hij schreef: Verlaten veldbloemen, Gent 1851; Mijne ledige uren, Gent 1863; en ver- der tal van bijdragen in het Vlaamsche Taai- verbond, de Eendracht, de Vlaamsche school en het Nederduitsch letterkundig jaarboekje. Beers {Jan van) geboren te Antwerpen den 22 Februari 1821; hij verloor zijn vader vroeg, en werd door zijne moeder en vier zusters opgevoed. Hij leerde Latijn in het kleine seminarium te Mechelen, waar hij zich eerst op de Fransche po�zie toelegde. Het lezen van Conscience\'s Leeuw van Vlaan- deren wekte zijn vaderlandsch gevoel op, en van toen af legde hij zich eerst in stilte, daarna openlijk op de studie van het Vlaamsch toe. Zijn eerste gedicht heette Kermis in de hel en werd door hem met groote toejuiching in het seminarium voorgedragen. Hij was �en jaar professor aan het Stadscollegie te Mechelen, doch moest wegens eene oogziekte daarvoor bedanken. In 1849 werd hij pro- fessor aan de Normaalschool te Lier en in 18(50 aan het Athenaenm te Antwerpen. Hij is in Noord- en Zuid-Nederland evenzeer als dichter en als declamator bekend en gezocht. Zijne eerste reeks gedichten is uitgegeven onder den titel Jongelingsdroomen, Antwerpen 1853, en Amsterdam 1854; deze bundel werd reeds onderscheidene malen herdrukt, evenals een tweede bundel, welke den titel van Levensbcelden draagt. In 1869 ver- scheen een derde bundel Gevoel en leven ge- naamd. Onder den titel van: Jan van Beers\' Gedichten, twee deelen in groot 8°, met portret op staal, verschenen zijne gezamen- lijkc po�tische werken, naar tijdsorde der vervaardiging gerangschikt, in 1873 te Am- sterdam en te Gent. Van Beers schreef in vroeger jaren nog: Groef Jan van Chimay, eene geschiedenis uit de XVe eeuw in het Taelverbond van 1816, Frans de Hakkelaer in den 5en jaargang van hetzelfde tijdschrift en later Nederduitsche spraakleer, Antwerpen 1852, waarvan verder te Lier, onder den titel van Nederalndsche spraaVeer, verscheiden uitgaven het licht zagen. Voorts verscheen van hem te Brussel



		26
		Bellamy�Btalmonte.


		Blankaart, 3 dln., Breda 17S8; Gesprekken met Emilia, Breda 1788; Dichterlijke Wande- lingen door Bourgondi�, \'s Hage 1789; De Gevaren, van den Laster in brieven, \'s Hage 1792; Fabelen voor de Nederlaudsche jeugd, \'s Hage en Amst. 1792; Historie van Cornelia Wildschut of de gevolgen der opvoeding, 6 dln., Amst. 1793�96; Gedichten en Liedjes voor het Vaderland, \'s Hage 1798; Po�tische werkjes, 6 stukjes, Utrecht 1804; Iets voor ouders eu kinderen, Leydcn 1805. Bovendien vertaalden zij vele werken uit het Fransen, Engelsen en Hoogduitsch, en schreven vele losse gedichten, vooral naar aanleiding van de gebeurtenissen van den dag. Bellamy (Jacobus) geb. te Vlissingcn 12 Nov. 1757 uit onaanzienlijke ouders; zijn moeder reeds vroeg weduwe zijnde, bestemde haar zoon voor de baktrog. De hooglceraar Te Water en nog cenige andere lettcrvrien- den den gunstigen aanleg van Bellamy be- merkt hebbende, gaven hem een betere op- lciding; hij leerde Latijn en kwam daarna aan de hoogcsehool te Utrecht als thcol. student. Hier geraakte hij in kennis met vele jonge lieden van kunde en smaak, waar- onder de bekende J. F. Kleyn. Gedurende zijn verblijf aan de academie had B., die ook lichamelijk sterk ontwikkeld was, de roekeloosheid een pennemes door te bijten en het ongeluk het stuk door te slikken. Dit veroorzaakte hem aanvankelijk veel pijn, en ofschoon hij er later niets meer van ge- voelde, heeft dit stuk pennemes hoogst waar- schijnlijk zijn dood bespoedigd. Anderen schrijven zijn dood toe aan de gevolgen van het schaatsenrijden (11 Maart 1786). Na cenige bijdragen in de Post van den Neder- Tihijn en in de Vad. Letteroefeningen gele- verd te hebben, gaf hij de volgende werken uit: Vaderlandsche Gezangen van Zelan- dus, 1782; Gezangen mijner jeugd, Amst. 1782; Gezangen van J. Bellamy, Amst. 1785. Voorts vindt men nog menig dicht- en proza- stukje in de Proeven voor het verstand, den smaak en het hart, 3 st , Dordr. 1791 en in het Taal-, Dicht- en Letlerk. Kabinet van G. Brender a Brandt, Amst. 1781�84. In 1810 gaf A. Loosjes te Haarlem zijn Gedichten* uit, waarvan in 1842 een 3de druk verscheen. Belle (Jan van) onderwijzer te Haarlem, in de eerste helft der 18e eeuw, legde zich bijzonder op het Nederlandsch toe en maakte cene zonderlinge spraakkunst op rijm, get.: Korte Wegwijzer ter Spel- Spraak- en Dicht- kunde tol gemak voor \'t geheugen van Ouden en Jongen in Nederduytsche Dichtmaat ge- bracht, Haarl. 1748. Nog bestaan van hem : Daoids Psalmen berijmd, Haarl. 1733; Korte
		Schels der Nederd. Spraakk., Haarl. 1755. Eenige gedichten, nagelaten door J. van Belle, uitgeg. door eenige liefhebbers der dichtkunde, Haarlem 1756. Bellemans (Dani�l) (1640�1674) geb. te Antwerpen was pastoor te Horssen, in Maas en Waal. Hij heeft twee bundels met lie- dekons nagelaten, get.: Hel Cytherken van Jezus, speelendc CO N. Liedekens op het groote Jubille van \'t II. Sacrament tol Brussel, Brussel 1670 en 79; Den liffelijcken Para- dysvogel tol Godl omhoog oliegende, 1683, 6de dr., Brussel 1686. Bellens (Peter Jacob), kundig muzikant en meest geliefde gelcgcnhcidsdichter der stad Lier, waar hij geboren werd in het jaar 1800 en overleed op 28 September 1858. In druk verscheen van hem: Giafar en Zdida, of de bouwvallen van Babyloni�n, geschied- kundig tooneelspcl in verzen, 1840; Broeder- en Zusterliefde, tooneelspcl in vijf bedrijven, 1841; De ware vlijt, bekroond tooneclspel in ��n bedrijf, 1841; Gedichten voor de jeugd, 1842; �icht- en Prozastukken. Bellet (Jan), in de eerste helft der 17c eeuw boekdrukker te Yperen, waar hij in 1620 factor was der Rederijkerskamer De liosicren. Hij schreef de tooneelspelcn: Wenceslas, 1632, Damden Belsab�e, 1635; en de blijspelen: Francasso en Florette, en Monsieur Lappe en Juffrouw Warmoes. Belknm (Klaas van), geb. te Leeuwarden 13 Juli 1811, was eerst bakker en is thans koster der Groote Kerk aldaar. Bovcn- dien is hij ge�xamineerd Godsdienstonder- wijzer. Hij schreef behalve vele brochures en werken op theol. gebied: De christelijke bode, schetsen uit het leven, Leeuw. 1854; De kerken onder het kruis, schetsen en beelden uit de geschied, der Fransche protestantsche kerk, Leeuw. 1857; Geloof, Hoop en Liefde, Christelijke vrouwenbeelden uit de geschied, der kerk, 2e dr., 1858; Anekdoten of geschiedk. bijzonderheden uit het leven van beroemde man- nen ten tijde der kerkhervorming, Leeuw. 1861; Uit hel leven, Schetsen uit de uchterlmurlen, Leeuw. 1869, 3e dr. 1872; Schetsen uit het leven (vervolg op de achterbuurten) Leeuw. 1872; Een blik op den Rijn, zijn boorden, bergen en dalen (Reisherinnering), Leeuw. 1873. Belmonte (B. E. C), schreef: Neerlandsch West-Indi� in zijn belangen en Dr. W. R. van Ho�vell in zijn Slaven en Vrijen, Leid. 1855; Over de hervorming van het regeeringsstelsel in Nederl. West-Indi�, Leid. 1857.



		27
		Hemden�Bent.


		Benjamin {Hendrik) leefde in \'t laatst der 15e eeuw. Hij was tooneeldichter en schreef De minnaar van zijn vrouw, Amst. 1692; Krispijn Baron en Afslager, Amst. 1694; De Koppelaar van zijn vrouw, Amst. 1698 en Felicia, Amst. 1690, die allen op den Am- sterdamschen schouwburg zijn vertoond. Bennet {Roelof Gabriel), geb. te Groot- Zundert den 20 Maart 1774, trad in 1785 als adelborst in dienst, had vele ontmoetin- gen en wederwaardigheden gedurende den tijd van de overheersching der �ranschen, werd na de omwenteling van 1813 kapitein en onder-directeur aan het Nieuwe Diep, doch moest wegens ongesteldheid zijn cervoi ontslag uit den dienst verzoeken. Hij ves- tigde zich toen met ter woon te Hattem en schreef met den kostschoolhoudcr J. van Wijk Rz. in verschillende maandwerken stukken ter verdediging van Neerlands eer op het veld der ontdekkingen. In verceni- ging met dezen aardrijkskundige behaalde hij in 1825 bij het Prov. Utrechtsen Ge- nootsch. van Kunsten en Wetensch. eenc gouden medaille voor het schrijven van een Verhandeling over de Nederlandsche onldekkin- gen in Amerika, Australi�, de Indien en de Poollanden en de namen welke weleer aan de- zelve door Nederlanders zijn gegeven. Voorts zond hij in het licht: Nederlandsche Zeereizen in het laatst der zestiende, zeventiende en het begin der achttiende eeuw naar de oorspronke- lijke journalen of gelijktijdige berigten op nieuw uitgegeven met aanteekeningen en ophelderingen vermeerderd, 5 dln., Amst. 1828�32; De eer van den Nederlandschen reiziger J. Rogge- veen gehandhaafd tegen het Examen Critique van C. P. Claret Fteurien, Amst. 1829. \'Zijne laatste levensmaanden bracht hij te Ede in Gelder- land door, waar hij in Febr. 1829 overleed. Benninck {Karet), in 1804 te Brugge ge- boren en aldaar in 1847 overleden. Hij was voorzitter der Maatschappij �IJver en Broe- dermin" in zijn geboortestad. Hij schreef: Uitgalmingen, Brugge 1828. Benningh {Johan Bodecheer) (1606�1642), geb. te Loosdrecht, hoogleeraar in de wijs- bcgeerte aan de Leidsche hoogeschool. Hij overleed krankzinnig. Van hem zien het licht Lei/dsche Oorlofdaghen of Nederduyt- sche Gedichten, Amst. 1630; Dido of Hegl- looze Minnetocht, treursp., Leiden 1634. Bennink Janssonias. Zie Janssonius. Bent {Jan) leefde te Hoorn in de eerste helft der 18e eeuw. Hij schreef: Rijmge- dachlen over het lijden van Jezus Christus,
		Bemden {Jaek van den) geboren te Ant- werpen 21 Februari 1828 waar bij vischhan- delaar is. Hij schreef onderscheiden no- vellen in den Volksalmanak, welke door het �Vlaamsch gezelschap" te Antwerpen werd uitgegeven. In dien voor 1855 vindt men bv. Eetw ongelukkige familie. Bemmel {Abraham van), geb. te Amers- foort (1703�84), was klerk ter secretarie ald. en schreef Beschrijving der stad Amers- foort, Utr. 1702, 2 dln. met pi. Bemmel Suyck (Cornelis Johannes van), geb. te \'s Gravenhage den 30 Nov. 1839, predi- kant eerst te Welsum, thans te Koppel, schreef Een dag op den Karmel, gedicht, Lei- den 1802; �e Horze, een roman, Arnh. 1872. Bemmelen {Johannes van) (1755�1808) geb. te Delft, kostschoolhouder te Leiden, waar hij overleed. Behalve veel schoolboekjes gaf hij verscheiden gelegenheidsgedichten in t licht, waarvan men een opgave kan vin- den in den catalogus der Maatsch. der Ned. Lcttcrk. I p. 301. Bemmelen {Abraham van),\' geb. te Delft den 27 Mei 1779, was predikant te Anke- vecn, Loosduinen en Oosterhout. Overl. den 28 Juni 1842. Behalve vele leerredenen gaf hij uit: Geschiedenis der Goddel. Ojienb. des Bijbels, Rott. 1827 (2e dr. 1847); �e ge- schiedenis der Maccabeers in hare veelzijdige belangrijkheid voorgesteld, Dordr. 1837, (2e dr. 1845). Voorts vele beoordeelingcn in de Jaarb. der Wetensch. en Kunst in het Koning- rijk Holland, de Bibliotheek van Theolog. Let- terk., de Boekzaal en de Vad. Letteroef. Bemmelen {Pieter van), geb. te Almelo 4 Juni 1828, eerst rechter te Alkmaar, toen te Nijmegen en nu te Leiden. Hij schreef behalve een paar juridische brochu- res: De Bijbel en de doodstraf, Alkm. 1865; De doodstraf, populaire voordragl, Leid. 1805; Be doodstraf, wetensch. bijvoegsel, Leid. 1865; Doodstrafpolemiek, Alkm. 1866; Limburg, Luxemburg en het Congres te Londen van 1867. Het belang van Nederland en de bemoeijingen zijner diplomatie, \'s Hage 1869; Een politisch vredebeginsel, Utr. 1809; De oorlog van 1870, Frankrijk en Duitschland, onze verhouding lot beiden, \'Nijm. 1870. Bempde {Jordaan van den), omstreeks 1034 te Doornik geboren en te Brugge 11 Maart 1071 overleden. Hij was geestelijke van de orde der Dominikanen. Hij schreef een zede- dicht: Den Moedigen Goeden Vrijdagh verdeeldt in XII weendkhten, Loven 1070, kl. 8^U.



		2S
		He re limans�Berffh.


		Hoorn 1726; Het Kersfeest, in 3 boeken - Amst. en Hoorn, 1739. *Berchmans (■/.. />.)* /ie vrouwe Courtmans. Berg** (Ahasuerns van den) geb. te Dord- recht, 20 Fcbr. 1733, predikant te Am- hem en aldaar overleden 0 Jan. 1807. Hij heeft zich hij het vervaardigen van de nieuwe Psalmberijming (1773) en hij liet uitkiezen er. verzamelen des Evangelisch en gezangbundels (1S07) verdienstelijk gemaakt. Hij schreef: Proeven van geestelijke Oden en Liederen. 3 Dln., Utr. 1779; Levensbericht van J. A\'. Martinet, Amst. 1796; Gedachten over Geestelijke Oden en Liederen, Utrecht 1802, met een vervolg, 1803. Met Martinet gaf hij uit Geschenk voor de jeugd, 12 st., Amst. 1781; Nieuw geschenk voor de jeugd, 6 st., Amst. 1792. Berg van Dussen Muilkerk{W.E.J.), schreef De R�fugi�s in de Nederlanden na de herroe- ping van het Edict van Nantes. Eene proeve van onderzoek naar den invloed welke hunne- overkomst gehad heeft op handel en nijverheid, letteren, beschaving en Zeden. Eerste dl. Han- del en Nijverheid, Amst. 1845. Bergen (Daoid van) of *David* Montanus, zooals hij zich gewoonlijk noemde, was een Antwerpenaar van geboorte en werd in 1C53 predikant te Maartensdijk in de provincie Utrecht van waar hij een jaar later naar Sluis in Vlaanderen vertrok. Hier overleed hij in 1087. Behalve zijne prozawerken op theologisch gebied, schreef hij: Bundelken Myrrhc van den lydende en strydende Chris- fus, bevattende synen Uitgang uit de stad Jeruzalem. Overgang over de beke Kedron. Ingang in den Hof Gethsemane. Bloedigen zielenselfstryt aan den Olyfberg. Mitsgaders een voorrede over de woorden, Hooglied I : 13. Myn liefste is my een bondelken Myrrhe dat tusschen myue borsten vernugt. Met een voorsprake der Heilige Dichtkunst. In Rym en Rymeloos tsamen geknoopt, Rottcrd. 1684; Bethlehems- Sta/licht. Foor in en na Kersnacht verschenen. Ofte Geboorte onses Heylandts. Tol een, Nieiiw-Jaer-Gifte Aen de Christenheyt, Middelb. (z. j.). Bergen (Janus Montanus gezegd van), mis- schien wel een bloedverwant van den voor- gaiindcn, was student te Leiden, daarna te Utrecht, leefde er zeer los, ging als matroos naar de West, nam dienst op een oorlogs- galei te Malta, hield zich eenigen tijd te Rome op en keerde toen arm en berooid naar het vaderland terug. Zijn geboorte- en sterfjaar zijn onbekend. Hij schreef: Oorlog
		der Philosopheu of een beroemde veldslag ge- slagen tusschen de vermaerde Aristoteles en den grooten Dcscartes, berijmd door Janus Mon- tanus, gezegd van Bergen, Nullius et Artis Fumatoriae Doctor, te vinden achter het Ge- mengelde Paruasloof, 2e dr. Amst. 1716 bij Joh. van Leeuwen. Tijdens zijn verblijf te Leiden schreef hij Lof der Tabak en hel Studentenleven, Bergb (Barlel van), van hem is ecu treur- spel bekend: Ajax en �lyssus, 1654. Bergb (Adriaen van den), van wien twee treurspelen bekend zijn: Jeronimo Marschalck van Spanje, 1621, 3e dr. 1644 en Polidoor, 1622. Bergb (C. van den). Zie GlasillS {B.). Bergb (Laurent Philippe Charles van den), geboren te Dusseldorp, 20 Juni 1815, stu- deerde en promoveerde te Utrecht in de rechten. Na in ondergeschikte betrekkingen aan het Rijks-archicf te \'s Hagc verbonden geweest te zijn, werd hij na den dood van Bakhuysen van den Brink tot Rijks-archi- varis aangesteld, welke betrekking hij nog bekleedt. Hij schreef: Het Baskische meisje in den burgeroorlog van 1834�5. Romance, Utrecht 1835, 8°; Bloemlezing uit de drama- tische werken van Shakesper e in Nederduitsohe dichtmaat overgebragl, Amst. 1835, 8°; De leer der enkele en dubbele vokaalspelling in hel Nederlandsch, onderzocht en opgehelderd, Rott. 1836, 8°; Nederlandsche volksoverleveringen en godenleer, verzameld en opgehelderd, Utrecht 1836, 8°; Gedenkboek van het tweede eeuw- feest der Utrechlsche Hoogeschool, Utrecht 1839, 8°; De Nederlandsche volksromans. Eene bij- drage tot de geschiedenis onzer letterkunde, Amst. 1838, 8°; Verslag der historische na- sporingen op gezag van hei gouvernement in 1838 in Frankrijk gedaan, Arnhem 1840, 8°; Verhandeling over de oude wijze van strafvor- dering in Gelderland, Holland en Zeeland, voornamelijk in de 13e en 14e eeuwen, Leiden 1842, 8°; Gedenkstukken lot opheldering der Nederlandsche geschiedenis, opgezameld uit de archieven te Kijssel, en op gezag van hel Gou- vernement uitgegeven, Leiden 1842-47, 3 dln., 8°; de beide laatste doelen onder den titel van Correspondance de Marguerite d\' Autriche, enz.; Gedachten over armoede,. overbevolking en kolonisatie, Leiden 1846-80; Proeve van een kritisch woordenboek der Nederlandsche mytho- logie, Utrecht 1846, 8°; Grondtrekken der Nederlandsche wapenhtnde, Leiden 1847, 8°; Roman van Heinric en Margriete van Lim- borch, gedicht uitgegeven door L. Pk. C. v. d. B. (werken van Letterkunde) Leiden 1847;



		2 Aa.

		vaderland in die hachelijke tijden menigvul- dige diensten; onder anderen ondernam hij, op last van hooger hand, een tocht naar Antwerpen, waar hij herkend werd en op staande voet zou doodgeschoten zijn, zoo zijne tegenwoordigheid van geest hem niet gered had. Na het vredestractaat met Belgi� in 1839 vestigde zich van der Aa metter- woon te Gorinchem, om met des te meer gemak de uitgave van zijn groote woorden- boek te kunnen besturen. Hij overleed aldaar den 21 Maart 1857, na de beide laatste jaren veel geleden te hebben aan de ziekte (kanker) die zijn ijzersterk gestel langzaam ondermijnde. De werken van dezen schrijver zijn Aardrijkskundig IVoor- denboek van Noord-Braband, Breda 1832; Herinneringen uit het gebied der geschiedenis, betrekkelijk de Nederlanden, Amst. 1835; Beknopt Aard. Woordenb., ��n dl., Gor. 1835; Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlan- den, Gorinchem 1830�51, met het aan- hangsel 13 Dln.; Nieuwe Herinneringen uit hel gebied der geschiedenis, betrekkelijk de Nederlanden, Amst. 1837; Het Metalen Kruis, Blijspel met Zang, Amst. 18....; Geschied- en Aardrijkskundige beschrijving van het Ko- ningrijk der Nederlanden en hel Groothertogdom Luxemburg, Gorinchem 1841; Nieuw Bio- graphisch, anthologisoh en critisch Woorden- boek van Nederlandsche dichters, kunnende dienen als aanhangsel op P. G. Witsen Geys- beeks woordenboek van Ned. dicht, 3 dln., Amst. 1844�46; Geschiedkundige Beschrijving van de stad Breda en hare omstreken, met pi. en facs., Gorinchem 1845; Nederl. Oost- Indi\'�, met pi., 4 dln., Amst., later Breda 184G�57 (bevat alleen de beschrijving van \'t eiland Java); Beschrijving van den Krim- pener- en Loopikerwaard, Schoonh. 1847; Nederland, handboekje voor reizigers, . met kaartjes, Amst. 1849; Lotgevallen van Willem Heenvliet, ook op Borneo en Bali, met pi. en k., Amst. 1851, (waarin hij zijn eigen lotgevtdlen, tijdens zijne militaire loopbaan beschreef); Biographisch Woordenboek der Nederlanden, Haarlem 1850�57. Dit Woor- denboek bewerkte van der Aa tot het artikel Coehoorn: \'t is na zijn dood voortgezet door van Harderwijk en Schotel en nagenoeg tot aan de letter T voltooid. Voorts gaf v. d. Aa nog een Bloemlezing van van Effens Hollandsehe Spectator in \'t licht, 2 dln., in \'t klassiek letterkundig Pantheon van H. A. M. Roelants, Schiedam 1855; Parelen uil de lettervruchten van Nederland- sche dichteressen, Amst. 1856; Ons Vader- land en zijne bewoners (prachtwerk niet fraaie lithographi�n en houtgravures tusschen den tekst) Amst. 1855�57. Eindelijk was hij redacteur van den Zuid- en Noord-Hofland-
		schen Volksalmanak en leverde hij onder- scheiden bijdragen in verschillende tijd- schriften, als in het Letterlievend Maandschrift, de Vaderlandsche Letteroefeningen, Vriend des Vaderlands, Algemeene Konst- en Letterbode, Maria en Martha, Astrea, de Globe, de Navorscher, enz. enz. Aa (Christiaan Petrus Eliza Robid� van der) geboren te Amsterdam (7 Oet. 1791) studeerde en promoveerde te Leiden in de rechten, bekleedde in den Franschen tijd verschillende betrekkingen, werd in 1818 procureur te Leeuwarden, vestigde zjeh tien jaar later, na zijn tweede huwelijk, metter woon op den Hemelschcn berg, bij Arnhem, in welke stad hij het rechtcrambt bekleedde, en stierf den 14 Mei 1851 aan den kanker in het aangezicht, na de drie laatste jaren van zijn leven aan de gevolgen van eene hersen- ziekte geleden te hebben. Bobid� van der Aa heeft zich doen kennen als dichter van vele huiselijke en gelcgcn- heidsgedichten, wier opsomming ons minder doelmatig voorkomt, doch waarvan er ver- scheiden te vinden zijn in de Muzen Alma- nakken of in die van het Schoone en Goede waarvan hij een reeks van jaren redacteur was. Als prozaschrijver werd hij door de maatschappij tot ,N. v. \'t A. met goud be- kroond voor zijn Gevolgen van huiselijke achteloosheid, wanorde en verkwisting, 1824. Voorts zijn van hem: Losse bladen in het groote levensboek, 2 dln., Amst. 1832; 7Je zoon der Natuur en de zoon naar de wereld, 2 dln., Amst. 1836 (onder medewerking van Ds. O. G. Heldring); de Rijn in afbeel- dingen en lafereelen geschetst, 2 dln., Amst. 1837 (vrij naar \'t Engelsch van Tomblesons\', Views on the Rhine); Volksverhalen en Le- geuden aan de Rijnoevers verzameld, 2 dln., Amst. 1839 (vrij naar \'t Hoogduitsch van Reumonts Rheinlands Sagen); Oud-Nederland in de uit vroeger dagen overgebleven burgten en kasteelen, 2 dln., Nijm. 1841. Van dor Aa heeft zijn grootsten roem te danken aan zijn stukken in den Volksbode, een tijdschrift door hein en bovengenoemden Heldring uitgegeven, Arnhem 1839�47, in welke hij tegen het misbruik van sterken drank en andere volksgebreken met kracht te velde trok. Ons bestek gedoogt niet een lijst te geven van al de verhandelingen, even min als van de kinderwerkjes door hem in \'t licht gegeven. Aa (Marlinus Wilhelmus van der) geb. te Amst. den 10 Maart 1830, waar hij ook gevestigd is, schreef onder het pseudoniem van Henry van Meerbeke: Waarnemingen en. waarheden, Amst. 1859; Nog iets over Klaasje



		AlpJieu. 7

		ling over de verdiensten, uit het Bi., Utr.1777; Gedigtcn en Overdenkingen, Utr. (1777); Riedels Theorie der schoone kunsten en weten- schappen, 2 BIn. Utr. 1778�S0; Diglkundige Verhandelingen, Utr. 1783. In do beide laatst- geuoemde werken legt hij de resultaten zijner overdenkingen neer omtrent alles wat hij bij vreemden en landgenooten over \'t begrip van kunst en bijzonder van dichtkunst had gelezen. Voorts Nederlandsche Gezangen, 1779, bij gelegenheid van het tweede eeuw- feest der Unie van Utrecht, Kleine Gediglen voor Kinderen, Utr. 1781, talloozc malen her- drukt; Mengelingen in proza en poezg met Ge- diglen voor Elise, (minnedichten aan zijne latere tweede vrouw Elisabeth van Valken- burg), en met de Cantaten, de Doggersbank, de Starrenhemel en de Uoop der Zaligheid Utr. 17S3�1802; Ooer de kenmerken van het ware en valsche vernuft (Werk. v. Letterk.) Leiden 1785; De waare volksverlichting, Utr. 1793; Proeve van Liederen en Gezangen voor de openbare Godsdienst, \'s Hage, 1801�2, van welke er verscheiden in verschillende gc- zangbundcls zijn opgenomen; Nagelaten Schrif- ten, Utr. 1813. Voorts verscheiden werken van stichtelijken of theologischen inhoud. De volledige dichtwerken van H. van I Alphen zijn het laatst uitgegeven door Mr. J. I. D. Nepveu, 1871, met een uitvoerig levensbericht. Alphen (Dani�l Francoit van) geb. te Utrecht den 30 Aug. 1774, zoon van den voorgaande, diende eerst als tweede luite- nant bij de marine, werd in 1796 om zijn oranjegezindheid ontslagen, terwijl hij zich op Java bevond. Een jaar later trad hij in dienst van het Indisch-llollandsch gouver- neincnt en werd resident van Soerabaja. Dooh in 1S08 verliet v. A. Java omdat hij \'t gezag van �aendels niet erkennen wilde. Na Noord-Ainerika bezocht te hebben, ves- tigdc hij zich metterwoon in Gelderland. Na de vestiging van het Koninkrijk der Nederlanden was hij lid van de Tweede Kamer tot aan zijn dood. Hij stierf op Stadwijk onder Voorschoten den 10 Ooi. IS40. Van hem zien het licht: Iels over armoede en hel gebrek aan arbeid, in betrek- king tot huishoud- en staatkunde, Leid. 1820; Redevoering over het ontwerp van wet der geldleening ten behoeve van de overzeesche be- zittingeu (uitgesproken in de 2e Kamer), Leid. 1826. Alphen (Petronella Cornelia van) (1763-1833) geb. en overl. te Rotterdam, gaf in 1810 Gedichtjes voor de jeugd te Rotterdam uit, die destijds veel opgang maakten. Ook in Uylcubroek\'s Kleine Dichterlijke Handschrif-
		verootmoediging onder Gods gevoelige lucht- roede, Rotterd. 1781. Alpben (Hierongmus van) geb. den 9 Mei 1700 te Amsterdam was achtereenvolgens predikant te Nieuw Loosdrecht, Leeuwarden en Amsterdam. Hij stierf 22 April 1758. Behalve enkele godsdienstige werken, schreef hij: Honderd geestelijke Liederen, in digtmaai gebragt naar de zangwijze run eenige der ie- rijmde Pscdmen Davids. In den 2den druk van dit werk, Amst. 1718, vindt men ook nog Eenige reisgezangen van zijne hand. Alphen (Hierongmus Ka») werd geboren te Gouda den 8 Aug. 1716, waar zijn vader Raad in de Vroedschap en Schepen der stad was, studeerde in de rechten te Utrecht en te Leiden en werd in eerstgenoemde stad in 1768 tot Mr. in de beide rechten bevor- derd. Daarna vestigde zich onze dichter als advocaat in de oude bisschopsstad; in 17S0 werd hij benoemd tot procurcur-gene- raal bij den llove van Utrecht; gedurende de negen jaar dat hij dit ambt bekleedde, deed zich van Alphen als een ijverig aan- hanger van het Oranjehuis, in de politieke twisten van die dagen krachtig gelden. Toen echter na de interventie der Pruisen de Patriotten, vooral in Utrecht en Friesland, verbannen en hunue goederen verbeurd ver- klaard werden, "t geen v. Alphen zeer tegen de borst stuitte, wiens pogingen tot verzoe- ning miskend cu verijdeld werden, verkoos hij de gerechtelijke nasporingen niet meer te helpen uitvoeren, en hij nam de minder voordccligc betrekking van Raad en 1\'cnsio- naris van Leiden aan (1780). Hij woonde in die stad tot hein in 1793 de oudcr- scheiding te beurt viel van tot Thesaurier- generaal der Unie benoemd te worden; slechts anderhalf jaar diende hij zijn land in deze hooge betrekking, toen de omwenteling van 1795 alle aanhangers van den stadhouder uit hunne ambten ontzette en van Alphen dus in het private leven terugkeerde. De laatste acht jaren van zijn leven sleet onze dichter in werkzame rust te \'s Gravenbage, waar hij den 2 April 1S03 aan de gevol- gen van een aanval van beroerte overleed. Zijn tweede vrouw en eenige dochter kwa- men bij den ramp van Leiden om (12 Jan. 1807); terwijl hem slechts een zoon uit zijn eerste huwelijk overleefde. Zijne werken zijn de volgende: Proeve van StigUlijke Mengelpoezy, Utrecht 1772, uitge- geven met zijn vriend l\'. L. van de Kasteele. De beide jonge mannen waren groote be- wonderaars van de toenmalige Hoogduitsche (lichters; Ooer den eed der Ulregtsche Bisschop- pen (Werken van Letlerk.), 1771; Verhanie-



		r>.

		Backer (Jan Aukes), koopman te Harlin- gen, in de tweede helft der vorige eeuw, zag zich, door het verachteren zijner zaken genoodzaakt broodschrijver te worden. Hij reisde van stad tot stad, vervaardigde too- neelstukken, gelegenheids-gedichten, ver- taalde romans enz. Dat hij op deze wijze zijn niet ongelukkigen dichterlijken aanleg ver- moordde, behoeft nauwelijks gezegd te wor- den. Zijn oorspronkelijke werken zijn: l\'roeve van dichtlievende mengelingen, 3 dln. uitgeg. te Hoorn in 1774 en 1781 en te Amst. 1793; Agnes de Castro, treursp. Hoorn 1775; De beloonde deugd, treursp. Amst. 1785; Alardus of de Zelfmoord der liefde, treursp. Amst. 1780; Het ontdekt bedrog, Herders- zangspel, Amst. 1787; De Moerbezi�nbootn, herdersz.; De jonge reiziger door Nederland, 3 dln. Amst. 1792; Petrarcha en Laura, een fragment met hist. aant., Amst. 1793; Mengelingen uit mijn portefeuille in Proza en Po�zij, Amst. 1794. Voorts eenige ver- talingen uit het Fransch en Hoogduitsch. Backere [Pieter de), geboren te Gent in de eerste helft der l�de eeuw, was in 1500 inquisiteur, verder was hij eenige jaren prior van het Predikheerenklooster te Gent, en daarna te \'s Gravenhage, waar hij vooral bevriend was met Joannes van der Does. In 1574 werd hij naar Leuven verplaatst, in 1577 naar Gent, van waar hij bij een oproer verbannen en zijn beeltenis verbrand werd. Hij nam de vlucht naar Kamerijk; in 1580 ging hij als afgevaardigde van de kloosters van Neder-Germani� naar de vergadering der Dominikanerorde te Rome; in 1584 werd hij prediker in de St. Bavokerk te Gent, van 1592�90 was hij prior van \'t klooster van Calcar bij Kleef, en naar Gent terug- gekeerd, stierf hij aldaar 12 �ebruari 1001. Hij schreef: Den scill des gheloofs ghe- maect by broeder Jan van den Bundere, van, de Predicaren ordin., ondersucker des H. Chris- ten gheloofs, teghen \'t feninich gliescut Joannis Anastasii Veluani, Gent 1557; Sommighe vriendelicke ende zeer herlelkke minnebriefkens tusschen de leerende ziele en Alethia, Gent 1558; Vriendelicke tsamensprekinghe tusschen
		Baarda {Dirk Jan»), Van dezen dichter ver- schenen in 1855 te Leeuwarden Nagelaten Rijmen. Baardt (Petrus), geneesheer te Leeuwar- den, leefde in het midden der 17e eeuw. Hij maakte de navolgende dichtwerkjes: Friesche Triion over \'t gcluckich veroveren van de stereke stadt Olinda, wet alle defor- ten in Fernambucq 1030; Deughdeuspoor, in de Ondeughden des Werelts ajfoebeeldt, met pi. 2e druk, Leeuw. 1645, waarvan de eerste druk onder den titel van Nebulo Nebulonvm in 1034 verscheen en welk boek sedert her- haalde malen herdrukt is. "Voorts: Wapen- rok, gesneden op \'t Ilaliaansch, op \'t Uuilsch geborduurd enz., Leeuw. 1047; Friesche Boerepractica in \'t Oud-Friesch, eene navol- ging van Virgilius\' Qeorgiea. Bachiene {Willem Albert), geb. te Leerdam, den 24 Nov. 1712, was predikant bij de garnizoensgemeente van Namen en daarna te Kuilenburg. In 1748 werd B. benoemd tot predik;.ut in het leger te velde, doch na den vrede keerde hij naar Kuilenburg terug. Zijn verblijf in deze gemeente duurde tot 1759, toen hij als predikant naar Maas- tricht vertrok, waar hem tevens de betrekking van hoogleeraar in sterre- en aardrijkskunde aan de lllustre School werd opgedragen. Hij stierf den Oden Aug. 1783. Van zijne hand bestaan: Heilige Geographie of Aardrijk»- kundige Beschrijving van het Joodsche land, alsmede der andere landen in de II. Schrift voorkomende, 3 dln. met 12 landk., Utrecht 1703�08; Kerkelijke Geographie, 5 stukken I met landk., Amst. 1708; Beschrijving der Vereenigde Nederlanden, zijnde een vervolg op A. F. Buschings Geographie, 5 dln., Utrecht 1773; Nieuwe Kerkelijke Geogra- phische Zak- en Beisatlas in 13 kaarten, Amst. 1780; Beschrijving der X zoogenaamde Oostenrijksche Nederlanden, Amst. 1785; Geographisrhe en Historische Beschrijving van\' Staats ylaanderen en Staats-Brabant, 2 st., Amst. 1794. Ook bestaat er van hem een veel vermeerderde druk van J. Hubners Al- gemeene Geographie, 0 dln. 1709.



		HarboniiH�Hanietli. 19

		i Leiden, in \'t midden der 17e eeuw, zond de volgende tooneelstukken in bet licht: Rodo- daphn�e ofte Persiaensche Heldinne, treursp., Leiden 1651; Klucht van Lichthart en Aers- gat zonder zorg, Leiden 1653; Konslanten en Elisea, treur-, blij- endendspel, Leiden 1656; Hel beleg van Leyden, Leiden 1659; Klucht van Kees Louwen of de geschoren boer, Leiden, 1667. Bartelink (Anlhony) leefde in de tweede helft der 18e eeuw en schreef: Fnkhuizen of Grondsteen tol vrijheid, gelegd door de Heeren P. L. Buyskes, P. J. Semeyns, J. D. Brouwer en anderen, die den 21 May 1572 cPharing- maagd van het Jok van Spanje verloste, op het tweede Feuwgelyde, plegtig zoo van Stadswegen als by de. Burgery geviert den 21 May 1772 en in toneeldigl gebragl, Enkhui- zen, 1772. Bartelink (Jan) een broeder van den voor- gaande (?) gaf eene beschrijving van de Beemster kermis in 2 zangen, Leydcu 1774, in den trant van Rotgans\' Boerenkermis. Bartjens (Willem), die zich door zijn cijfer- boek een grooten naam gemaakt heeft, was in \'t begin der 17e eeuw Fransche school- meester te Zwolle en schreef van tijd tot tijd versjes, die echter niet verzameld zijn. Voor K. van Manden Schilderboek (1618) vindt men er een van. Bartoen (Jan), Zuid-Nederlandsch dichter der 15e eeuw. In 1482 schreef hij: Clachte op de doodt van Anthonis de Roovere, gestelt by wijlent Jan Bartoen, zijnen medegheselle, in tijde voorleden. Dit stuk is opgenomen door Willems in zijn Belgisch Museum, D. IX, blz. 195. Barueth (Joan) geb. te Breda in het jaar 1708, was predikant te Hoogwoude, te Char- lois en te Dordrecht, waar hij den 27sten Aug. 1782 overleed. Zijn onaangenaam, heftig humeur veroorzaakte hem veel onaange- naamheden en wikkelde hem in menigen pennestrijd, vooral op godgeleerd gebied. Van zijne talrijke werken zullen wij alleen slechts die opnoemen, welke in den enge- ren zin des woords tot letterkunde kunnen gebracht worden: Historie van het stadhou- derschap der Heeren Princen van Oranje, hoogstnoodig tol bewaring van de vrijheid in de Kerk en Burgerstaat, Dordr. 1765; De Historie van den Heiligen Diaken Stephanus in XXVII kerkredenen. Met bijgevoegde Aan- merkingen uit de Historie en Letterkunde, Dordr. 1770; Hollands en Zeelands Jubeljaar of Twee honderdjarige Gedachtenis der heuchelijke 2*
		boertig dichtstuk, 1807; De waardigheid-der llollandsche natie in tegenspoed, met betrek- king tot kunsten, wetenschap en fraaije lette- ren, dichtstuk, 1808; de oorlog om twee letters, boertig heldendicht, 1809; De tooneeldicht- kunst, in 6 zangen, 1810; \'s Werelds bedrog of het Zedelijk Blanketsel, hekeldicht, 1810; Mengelwerken in Nederd. en Fr. verzen 1810; de Bediller, blijsp. 1812; Sigismnndus of het leven is een droom, treursp. 1812; Helena of de oorsprong des Trojaanschen krijg», treursp. 1814; de algemeene Vrede, oorsprong van Ne- derlands geluk, lierdicht, 1814; Tooneelparodi�n of hekelspellen, 2 dln. 1816; Overzigt van den staat des Schouwbnrgs in ons Vaderland, 1816; Wandeling langs den Ykant te Amst., dichtmatig tafereel, 1816, 2e dr. 1828; Nieuwe Fabelen, 1816; Don Louis de Vargas of de edele wreker, treursp. 1816; de Logenaar, blijsp 1818; het Feest van Thalia, 1818; Dichterlijke Bloemhof, 1818; Osnar, koning van Grenada, 1819; Saul, eerste koning van Isra�l, treursp. 1819; Hulde aan het Opper- wezen, Fr. en Holl. 1820; Vergelijking der Nederd. en Fr. talen, met belrekking tot de fraaije letteren, 1821; Lof van Neerlands burgerstand, dichtstuk, 1821; Weeldeen Ver- val of Amsteld. Parijs, hekeldicht 1825; Apollo of de geestenoorlog, hekeldicht in 12 zangen, 1825; Gedenkzuil voor Neerlands grootste Tooneelkunslenares Wattier Ziezenis, 1827; Mas-Aniello of Napels in de war, boertig heldendicht in 10 zangen, 1828; Ge- denkzuil voor A. Snoek, 1828; Ernst en boert of verzameling van losse dichtstukken, 1830. Onder zijne goede vertalingen behooren de Fabelen en Vertelsels van Florian (uitgeg. met P. G. Witsen Geysbeek); de Jaargetij- den. naar St. Lambert en de Henriade van Voltaire. In 1812 verscheen zijne Nieuwe Tooneelpo�zie, 4 dln., en in 1825 zijne Dich- terlijke Herfstvruchten. Barbonus (Johannes) vereerde Frederik Hen- drik op zijn verjaardag in 1641 met LXII Morale Sinne Beelden, enz. Makende alsoo, uyldruckende ende begrypende het getal deser Sinne-Beelden, het getal syner jaren. Het boekje bestaat in vrij aardige plaatjes, waar- aan ter verduidelijking Latijnsche spreuken en Nederlandsche versjes zijn toegevoegd. Barbo- nus was zeer bevreesd dat de prins zijn 63c jaar niet ten eind zou brengen, want hij geloofde aan moordjaren. Zijn voorgevoel werd in dit geval bewaarheid: de Prins stierf in 1647, oud 63 jaar en 44 dagen. Barentsz (J.) schreef een tooneelstuk geti- teld: Buchelioen, \'t kaboutermannetje, 1655. Baron (Johannes Zacharias) letterzetter te



		20 Baseler�Baudartius.

		jaren, deed zich het eerst als dichter kennen door zijne gelegenheidsdichten. Spoedig werd hij opgemerkt als een jongeling van voor- treffehjken aanleg. Er zijn van hem negen dichtstukjes voorhanden in Uylenbroeks Kleine Dichterlijke Handschriften. Voorts het dicht- stuk Kunst en Vriendschap, de waardige Ge- noegens voor den redelijken mensch, Amst. 1800 en Aan Corn. Loots, op zijn lierzang: de voortreffelijkheid van den mensch, in de beoefening der schoone kunsten, Amst. 1806. Baten (Karel) een Gentenaar uit het laatst der 16e en het begin der 17e eeuw, een §eneesheer, die tijdens den opstand tegen panje de vlucht nam, docli later terug keerende zich te Dordrecht vestigde. Hij schreef: Van de siele des mentenen, ende van de oi/sterffelickheydldesmenschen ziele, Dord. 1601. Baudartius (Wilhelmus) geb. den 13deu Febr. 1505 te Deinze in Vlaanderen. Zijne ouders beleden den Hervormden godsdienst en verlieten daarom bij Alva\'s komst de Nederlanden om zich naar Engeland te be- feven waar zijn vader kwam te sterven, \'oen er rustiger tijden aanbraken, in 1577, vestigde zich B. met zijne moeder te Gent en bezocht hij in 1585 de hoogeschool van Leiden en later die van Franeker. Na eene korte uitlandigheid werd B. predikant te Kampen, daarna te Lisse, eindelijk te Zutfen en onderscheidde zich als een heftig aanhanger van de Contra-Item onstranten. Op de synode van Dordrecht benoemd zijnde tot een der vertalers van den Bijbel, ves- tigde hij zich in 1020 metterwoon te Lei- den. Hij stierf in 1040. Behalve veel theo- logische werken schreef hij: Bruyloftspiegel doe Graeff Lodewijck Gunter van Nassau te Arnhem troude Anna Margrieta, Gravinne van Manderscheyt, nagelatene weduwe van den Grave vanBrouck, 160i; Historisch Verhael van den aeuslach en. het innemen der vlecke doch niet des Casteels van Bredevoorl door den Spaen- schen oversten Guillelmo de Verdugo, 1601; Morgenwekker der vrije Nederlaudsche Provin- tyen, naderhand in een ander formaat en onder een anderen titel: Spieghel der Jeucht, herdrukt, 1610; Eygenllycke Beschryvinge Der Vrye Nederlantsche Proviuti�u, Arnhem 1615 (zijnde de omwerking van Jean Petits Ne- derlandsche Republycke); Wieghe o/fle afbeel- dinge hoe de Spaensche en Paepsche Princen door haere listicheyt alle Coningen en Princen in slaepe wiegen (in rijm gemaakt) 1615; de Nas&ausche Oorloghen, deurgaens met copere plaeten, Amst. 1616; Memoiyen, ofte cort Verhael van de Gedenckweerdigsle so kerek- liche als wereldlicke Geschiedenissen, 2 dln. tol. 1624; Velau\'s Vastetavontspel, offte cort
		verlossing van het Spaanschc jok en grondleg- ging van Neerlands republiek in het jaar MDLXIl, onder het wijs beleid van Willem 1, Prins van Oranje, met eene plaat, Dordr. 1772. Baseier (Willem) leefde in het midden der 1 7e eeuw te Leuven, zijne geboorteplaats. Bij gelegenheid van het jubclfeest van het II. Sacrament maakte hij een zinnebeeldig tooneclspel, dat door zuiverheid van taal en sehoonen versbouw uitmuntte; het was ge- titeld: Seglieprael der onwinbre Kercke, ge- grontvest op den onbrekelycken jiilaer der diepe verholentheyt van het waerachlic.h lichaem en het waerachtich bloet van God niensch gewor- den, berustende in schyn van brood en wyn. Op de drye-hondertjarighe feeste van het II. Sacrament ran mirakel, in de Kercke der Verte. P. P. Avguslynen binnen Loven, Leuven 1(574. Bassecour Caan (Jhr. J. J. de la). Zie Caan (de la Bassecour). Bast (Amand Fidelis de) geboren te Gent in 1782, was ambtenaar bij het provinciaal gouvernement van Oost-Vlaanderen en ovcr- leed in zijne geboortestad 9 Juni 1848. Hij schreef: Historische beschrijving van het paleis der hoogeschool te Gent. Belegering der stad Gent, 1844, in het Belgisch Museum; Minne- wraek, romantisch verhael uit de Gentsche geschiedenis, in de Vaderlander van 1848. Bast (Marliuus de) geboren te Gent 12 Octobcr 1753 en aldaar overleden 11 April 1825, was pastoor van de St. Nicolaaskerk in zijne geboortestad en kanunnik van de St. Pharahildc en St. Bavokerken aldaar. Hij was een oudheidkundige en geschied- schrijver; zijn meeste werken echter werden in het Eransch opgesteld; overigens was hij een zeer welsprekend man, van wicn ver- schcidene redevoeringen in het Nedcrlandsch te Gent ten jare 1788 en 1804 afzonderlijk gedrukt werden. Basuel (Philip Clodius) priester en organist te Mechelcn in de XVIle eeuw. Hij schreef: Blij-eyndend Treurspel van het leven ende won- dere daden van den II. Rombout, patroon van Mechelen in sijti negenste g/dde, Mech. I6S0. Droevige Tragedie. Antwerpen 1680. liet verloste Nieuwpoort van de belegering, geschied 1489, speelsgewijs vertoont binnen dezelve stad op den 24 en 30 Junij 1681. Brugge 1081. Brut- selsche Heeriyckheydt oj\'te honderdjarige Ju- bil� van het allerheiligste sacrament van Mira- kelen. Brussel 1C85. Bastert (Chrisliaan Nicolaas) gestorven 14 Juli 1800 te Amsterdam in deu bloei zijner



		■In ut lii-n�Beckerlog. 21

		verhael ean den Allarm die op Vastelavont in de Vela* (Veluwe) geweest is, 1624. Voorts nog eenige rymen offte verssen op het Neder- lantsche Caertgen bij Jodocum Hondium ge- sncdcn en gedrukt Rijmen op de placten van de Historye Josephs. Bautken (Menen), was in de eerste hel ft der 16e eeuw kapelaan van de Rederijkers- kamer St. Barbara te Gent. Hij schreef een gcdielit getiteld: De waerachtighe gheschiede- nis.se van alle gheloofweerdighe taken run den alderonverwinlycksteii ende ailermoghensten Keyser van Hoornen, Carolus V, Conihck van Spangnien, enz. met allen gheschiedenissen die binnen onsen tijden hier ende in andere kinden gjieschiet zyn, beginnende van den jare 1500 tot den jare 1564, Gent 1504, 4°. BauwenS (C. A.), stadsondcrwijzer te Lier, waar bij in 1758 geboren werd en in 1830 overleed. Gedurende de Franschc overheer- I heersching stelde hij ijverig pogingen in het I werk om het Nedcrlandsche tooncel en de dichtkunst te doen bloeien. Onder zijne treur- spelen zijn bekend: Cleomire, ersteld Pheni- cien of de zegepralende Godsdienst; SI. Go- mar; De Furie; Constanlia, en de blijspelen: Anselmns en Pasquin, en De dwaesheyd der Minnaers. Hij was stichter van het genoot- schap: �Kunst en wetenschap" te Lier. Bax (Dirk) geb. te Rotterdam den 17 Fehr. 1793, was achtereenvolgens predikant te Eek en Wiel, Brielle en Zutfen. In April 1837, te Rotterdam gelogeerd zijnde, kwain hij jammerlijk om het leven. Waarschijnlijk te bed liggende, schijnt hij, al lezende, te zijn ingeslapen met dat gevolg dat zijn kleeren door de vlam van de kaars in brand ge- raakten. Zijne Nagelaten Gedichten vormen een kleinen bundel in 1838 te Zutfen uitgegeven. Beaufort (Lieve of Liovinus Ferdinand de) geb. den Oden October 1675, in het fort St. Anne, in \'t land van Hulst, stamde af van een geslacht herkomstig uit Anjou Hij was eerste pensionaris van het Vrije van Sluis , later van Tholen, gecommitteerde Raad en Raad ter Admiraliteit wegens Zeeland. Over- leden te Middelburg den Oden November 1730. Hij schreef: Het Leven van. Willem de I, prins van Oranje, graaf van Nassau, stadhouder en kapitein-generaal van Holland, Zeeland, Utrecht en friesland, enz. enz. enz. 3 dln., Leiden en Middelb. 1732; Verhan- deling over de vrijheid in den Rurgerstaat, Amst. 1737 (beide na zijn dood en zonder zijn naam uitgegeven). Beaumont (Simon van), geb. te Dordrecht		in 1574, was een beroemd rechtsgeleerde en staatsman. Hij bekleedde achtercenvol- gens verschillende gewichtige betrekkingen, was afgevaardigde wegens Zeeland ter al- gemeene vergadering, buitengewoon gezant naar Zweden en Polen, afgevaardigde naar Friesland tot demping der aldaar gerezen onlusten en van 1634�W pensionaris van Rotterdam, toen hij zijn eervol ontslag ver- krecg, met behoud van zijn wedde en zijn titel. De laatste vijf jaren van zijn leven heeft hij waarschijnlijk te \'s Ilage in werk- zame rust doorgebracht. Hij stierf den 20 Juli 1651. Wat Scheltcma in zijn Staat- kundig Nederland aangaande zijne oneerlijk- heid vertelt, berust op een misverstand: met hij, maar S. van Beaumont Govcrtsz, werd door den keizer met Ameland beleend en ten koste van anderen verrijkt. Ter verpoo- zing van gewichtiger bezigheden beoefende hij de dichtkunst en schreef, behalve eenige losse stukjes in de Zeeuiosche Nachtegaal, verscheiden verzen, die, tijdens het leven van den vader, door zijn zoon werden verzameld en uitgegeven onder den titel van: llorae Succimvae. Ti/dsnipperinqen, Rijmen en Ver- zen, Ie dr., \'\'s Hage 163S, 2de 16tO. In den laatstcn druk worden ook Prausche en Latijnsche verzen aangetroffen, benevens eu- kele fabeldichten, een genre, dat in zijn dagen weinig of geen beoefenaars vond. Beaumont (Abraham van) schreef Stichtelijke Mengeldichten, Haarlem 1743, waarbij ook de Heidelbergsche Catechismus op rijm. Beek (Frans de), geb. te Gcerardsber- gen in Oost-Vlaanderen, 13 Oct. 1810, redi- geerde de Gentsche dagbladen Journal des Flandres en Constitutionel des Flandres, was lid van den Provincialen Raad van Oost- Vlaandcren; van 1843--70 kantonaal op- ziener der lagere scholen, sedert 1840 oud- rechter te Sottigem en lid van den geinccntc- raad dier plaats. Van hem zijn de volgende gedichten uitgegeven: Geeraerdsberg (in het Nederduitseh Letterkundig Jaarboekje voor 1851); Be Doofstomme, Sottegcm 1S53; liet Vaderland, Sottegcm 1860; Slechte Tyd, Gent 1860. Voorts een aantal Kerstliederen, van welke er sedert een twintigtal jaren bijkans elk jaar ��n wordt in het licht ge- geven, enz. Het grootste gedeelte van zijn po�zie is nog in handschrift. Beckering (J. J.) boekverkoopersbediende te Groningen, schreef: Jephla en zijne dochter, gevolgd door een viertal gewijde tafereelen, Gron. 1844; Uit het leven, schetsen en beelden , Gron. 1848; Avondstonden. Drietal verh. van een grijsaard, Gouda 1849; Tafereelen uit de



		22 BeckerinK Vinckers�Beer Poortugael.

		Beeloo (Adrianus) geb. te \'s Gravcnhuge den 20 Nov. 1798, ijverig lid van het Dichtgenootschap Kunstliefde spaart geen vlijt (later de afdeeling \'s Hage der floll. Maatsch. van Fraaie Kunsten) was eerst werkzaam aan \'t Ministerie van Justitie, daarna Onder-Bibliothecaris der Koninklijke Boekerij, toen Lector aan \'t Marine Instituut te Medemblik tot 1850. Toen vestigde hij zich metterwoon te Amst. en werd hij in 1857 Inspecteur van \'t Lager Onderwijs in N. Holland. Hij schreef: Nederland ingebed lot God, 2 Dec, Medemblik, 1832; Frank- rijk, Engeland en Nederland, Leeuw. 1833; Gedichten, \'s Hage en Amst. 1836; \'s Graven- hoge. een berijmd verhaal, \'s Hage 1843. Be instelling der orde van SI. Jacob, door graaf Floris V in 1279, Amst. 1845; Gods oordeelen, naar aanleiding der jongste gebenr- tenissen in Frankrijk en elders, Amst. 1848; 1572, 1672, 1772, een gedicht, voorgedragen bij het feest der 75c vergadering van het Dichtgenootschap ie \'s Hage, Leiden 1848; N. Holland en de N. Hollanders in den orij- heidsoorlog legen Spanje, Haarl. 1852, proza; Geschiedenis des Vaderlands voor jonge lieden, Amst. 1856, 2e dr. 1860. Voorts afzonder- lijke verzen in almanakken, tijdschriften, enz. Beens (Adriaan Ba/dijn) geb. te Breda in 1647, predikant eerst te Putten, daarna te Buurmalsen en aldaar gestorven den 2 Juli 1731. Hij schreef een rijmwerk in twee dln.: Inleiding tot de vijf eerste boeken des Bijbels en Inleiding tot de twaalf historie- boeken des Bijbels, Utrecht 1737. Beer (Peter de) een Brabantsche monnik, gaf in 1657 te Antwerpen uit: Gheesllijcke Rymkonste. Beer (Taco Hajo d�) geb. te Maarseveen 18 Nov. 1838, leeraar aan de H.B. School teGocs, schreef (onder bet psd. Taco) de gelukzoeker, kamersp., Utr. 1864; Mirt en luimeren, id. Gor. 1865; Losse bladen uit de Geschied, der wereld, Amst. 1867; Kunstmiskenning, Zaand. 1868; Toch getrouwd, Zaand. 1869. Voorts vele ver- tal. in Ac Klassieken der wereld, oorspr. novellen in verschillende tijdschriften enz. Beer (Pieter Leonard den) geb. te Schiedam den 3 Oct. 1771, was een geruim aantal jaren ontvanger te Zwolle waar hij overleed, 5 Jan. 1830. Zijne verzen vindt men ver- spreid in den Nederlandschen Muzenalmanak. Beer Poortngael (Jacobus Catharinus Cornelis den), broeder van den voorgaanden, geb. te Schiedam den 12 Eebr. 1775, ijverig voor- stander van de staatsomwenteling in 1795, be- kleeddc verscheiden aanzienlijke Magistraats-
		gesch. van de stichting en vestiging der christ. kerk, Gron. 1849; Herinneringen uit het leven. Nieuwe schets, en beeld., Zaandijk 1852. Voorts vertalingen en vele kinderboekjes. Beckerlng Vinckers (�.). Zie Vinckers. Beeke (liernardus) leefde in \'t midden der vorige eeuw. Van hem is slechts een klucht- spel bekend: De jaloerse minnares of de be- droogen vrek, 1756. Beekman (Jo/iannes) geb. te Leiden uit burgcrouders en notarisklerk aldaar, zond bij gelegenheid van den watersnood in 1809 een vers in \'t licht getiteld: Aan \'t volk van Nederland, onder het motto Een gans klapt onder de zwanen. We zouden van dit rijm- werk geen melding gemaakt hebben, ware het niet, dat dit stuk den jeugdigen poetas- ter aan de bespreking van velen blootstel- de, zoodat de dichter met rijmen en ge- dichten als \'t ware bestrooid werd. Er verscheen zelfs te Leiden een: Lauwerkrans voor den onvolprezen dichter Johannes Beek- man, gevlochten door eenen beminnaar van echte dichterlijke verdiensten, Leiden 1809, waarin de schrijver vergeleken wordt met van Boozen, een Leidsch dichter uit de vorige eeuw. Robide van der Aa is, zegt men, de vlechtcr van dien krans geweest. Beeldsnijder van Voshol (Jhr. Gerard Jo- hannes), geb. te Amsterdam den 30 Mei 1791. Hij leefde ambteloos eerst op den huize llupclmondc aan de Vecht, later te Utrecht, waar hij lid der Ridderschap en der Pro- vinciale Staten werd. Hij hield zich onledig met het verzamelen van prenten, portretten en handschriften vooral tot opheldering der vaderlandschc geschiedenis. Overleden te Utrecht den 19 April 1853. Met behulp van geleerde vrienden gaf B. de volgende wer- ken in het licht: Verhond- en smeekschrift der Nederl. Edelen van den heer Baron dTvoy van Mydrecht, vermeerd. met aant. en verrijkt met bijna alle de fac-simil�s, Utr. 1833; Fac- simil�s van onuitgegevene brieven en andere belangrijke stukken van beroemde mannen, 6 afl., Utr. 1837; Het Album van Johannes Nar- sius van Dordrecht, lijfarts en geschiedschrij- ver van Gnslavus Adolphus, Koning van Zice- den, Utr. 1837 en drie stukjes geplaatst in de Kronijk van het Hist. Genootschap te Utrecht, 1851. Beeloo (A.), schreef: Bethlehems kindermoord, \'s Hage 1811; Maria Tesselschade Visscher op hel slot te Muiden, blijsp , Amst. 1819; Tooneel- en Mengelpoezij, Delft 1820.



		24 Heets�Be ij er man.

		Paaschgezang, Haarl. 1845; Troost der armen, een lied, Haarl. 1845; Herinneringen en in- drukken van een kleinen uitstap naar Londen in Mei 1847, Amst. 1849; Dichterlijke Ver- halen en Navolgingen van Byron, 2 dln., Haarl. 1848; Korenbloemen, Haarlem 1853; Paul»» in de gewichtigste oogenblikken van zijn leven en werkzaamheid, Haarl. (1ste druk 1S53, .\'5e druk 1S59); Verpoozingen op letter- kundig gebied, Haarl 1850; Nieuwe Gedich- ten, Haarl. 1857, (herdr. 1873); Verscheiden- lieden, meest op letterkundig gebied, een Tijd- schrift op onbepaalde lijden, Haarl. 1S58�71; Gesprek met Vondel, naar aanleiding van \'t hem toegedachte standbeeld, Haarl. 1801; Ver- strooide Gedichten uit vroeger en later tijd (1831�01), 2 dln., Haarl. 1802; Aan mijn \'* landgenooten op den l&den Juni 1805, Utr. 1805; Een vaderlandsch lied op hel veld bij Tlciligerlee, Utr. 1S0S; .Vadelieven, nieuwe Dichtbundel, Haarl. 1809; Jacob van Lennep, in \'t ide St. der Verscheidenheden, Haarl. 1SG9; Feesicantate bij de onthulling van het Nationaal gedenkteeken van 1813, Utr. 1809; De onthulling van het monument te Heiligcrlee, Gron. 1873. Voorts gaf B. een viertal preek- bundels en andere stichtelijke werken uit, waaronder het tijdschrift Stichtelijke Uren, waarvan een herdruk verschijnt in 8 dln., Amst. 1873, en bezorgde hij een nieuwe uit- gave van Starings en Bogaers\' Gedichten. Men verwacht binnen kort een uitgave van zijn gezamenlijke dichtwerken, waaraan zijne verspreide en onuitgegeven gedichten zullen worden toegevoegd. Beets (Pieter) geb. te Purmcrende, den 20en Aug. 1827, predikant bij de Hervormde Gemeente te Zijbekarspel. Hij schreef de volgende werkjes voor rederijkers: De Burg- vrouw van Alengon, Historisch dramatische Schets, Nieuwe Niedorp 1803; Brinio, Hist. dram. Schets (Naar van Lennep\'s Onze Voor- ouders), N. Niedorp 1804; Het hooge verlaagd en het lage verhoogd, N. Niedorp 1805; Het morgenrood van den vrijheidsdag of De Over- gang van Enkkuizen in 1572, N. Niedorp 1805; Vergelding, N. Niedorp 1805; Zes uutsvoorlezingen, N. Niedorp 1808; Strijd-en Zegepraal of liet ontzet van Alkmaar, 1873. Behaegel (Pieter) geboren te Thielt in VVestvlaanderen, Sept. 1783; eerst wilde hij monnik worden, doch huwde en werd pri- vaatlceraar te Vive St. Bavo in West-Vlaan- deren, daarna kostschoolhonder te Thou- rout, waar hij ecne inrichting vestigde, welke door geheel Belgi� spoedig beroemd en zeer gezocht was. Reeds in 1807 was hij tot bestuurder vaa eene normaalschool voor onderwijzers benreind, doch had hier-		voor bedankt. Hij stond in hoog aanzien bij Willem I, vooral wegens zijn eerst te noemen werk. In 1830 werd hij hoofdre- dacteur van een tijdschrift voor onderwijzers, en bleef dit tot 1852. Hij overleed te Brugge II December 1857- Behalve eenige werken over Latijnsche en Fransche taal schreef hij: Nederduytsche sprackkunsl, \'i dcelen, Brugge; Korte verhandeling^ over de deelen der rede, getrokken uyt zyne Fransche spraekkunst; Teodor, of den deugdzamen scho- lier, Brugge 1S35; Tydwyzer voor het schrik- keljaer 1812, waerby gevoegd zyn de honderd figuren der geheugeniskuust; Tydwyzer voor het jaar 1813, enz.; Antwoorden van den Mecheluchen Katechismus; Verhandeling over de Vlaemsche spelkunst, Brugge 1838; Tyd- schrift voor onderwyzers, uitgave onder het loezigt van het staelsbestver, 15ruggclS42�52; Drie boekdeelen van beredeneerde leerwyze; i) n » bijdragen; » » n officieel gedeelte. Beijer (Gerrit), verdienstelijk lid van het genootschap Kunstliefde spaart geen vlijt te \'s Hage, het ten behoeve van zijn vrienden in 1771 te \'s Hage een dichtbundel drukken, getiteld Dichtgewijde Mengelingen voor zijne vrienden, bestaande meestal uit gelcgcnheids- verzen. Bsijer (J. C), was in der tijd leeraar aan de Militaire Acad. te Breda en woonde later te \'s Hage. Van zijne hand verscheen: Krijgskundige Aardrijksbeschrijving, 3 dln., Nijm. lS3t�37; Handleiding tot den Neder- landschen stijl, 2e dr., Rott. 1825, 5e dr., 1854; Geschied- en Aardrijksk. Beschrijving van het Koningrijk der Nederlanden enz., Dev. 1S43; Leerboek der Algemeene Aardrijksbe- schrijving, \'s Hage en Amst, 1840. Voorts eenige schoolboeken. Beijeren (Ernestine van). Zie Ternaar (Mej.). Beijerman (Hugo) geb. den 5den Febr. 1791 te Rotterdam, studeerde in de rechten en letteren te Leiden, deed een reis naar N. Amerika, om aldaar een proces te voe- ren, keerde twee jaar later terug, werd advokaat in zijn geboortestad, doch legde in 1S27 zijne praktijk neer en vestigde zich met ter woon op den Boekhorst in Gelderland. Twee jaar later benoemde de koning hem tot lecraar voor geschiedenis en aardrijksbe- schrijving aan het Kon. Instituut der marine te Medemblik. In 1831 zeide bij deze be- trekking vaarwel voor het hoogleeraarsambt, in taal en geschiedenis aan het Atheneum te Deventer, van waar hij in 1839 naar Am- sterdam vertrok, om den hoogleeraar van



		Rekker. 25

		hare vriendin Aagje Beken, eerst in de Rijp» later in de Beverwijk, op het aangenaam ge" legen buitentje Lommerlust. Gedurende de noodlottige burgertwisten der jaren 1785� 87 kozen de beide vrouwen de zijde der Patri- ottcn, ten gevolge waarvan zij, na de komst der Bruisen, den vadcrlandschcn bodem ont- weken en naar Trcvoux in Frankrijk togen. Gedurende het Schrikbewind van Rooespierre liep E. Bekker, onder moer inwoners van Trcvoux, gevaar haar hoofd onder de guil- lotine te verliezen, doch hare tcgenwoordig- lieid van geest en gevatte antwoorden redden haar het leven. l?ij de omwenteling van 1795 keerden de beide vriendinnen in het vaderland terug, maar een valsche vriend, wicn zij bij haar vertrek haar niet onaanzien- lijk vermogen toevertrouwd hadden, had tijdens hare uitlandigheid dit goed ont- vreemd. Zij vestigden zich nu in den Haag en moesten met schrijven en vertalen haar sober brood verdienen. Na de drie laatste jaren met ziekte en pijnen geworsteld te heb- ben, stierf Betje, 5 Nov. 1804, in de armen van hare boezemvriendin en werd, volgens hare begeerte, te Schcveningen begraven. Deze dichteres en romanschrijfster gaf de volgende werken in \'t licht: Bespiegelingen over het genoegen, leerdicht met een aan- hangsel van vijf dichtmatige brieven, aan- wijzende de weg tot het ware genoegen. Hoorn 1763; Bespiegelingen over den staat der Recht- heid, den Kal en den gevallen mensch, Hoorn 1765; Walcheren in 4 zangen, Hoorn 1769; Proeven van Mengeldichten, Hoorn 1769; Lier-, Keld- en Mengelzangen, Hoorn 1772. Voorts twee po�tische brieven: Jacoba van Berjeren \'aan Krank van Borstelen, Hoorn 1773 en yirnold Geesteranus aan Marie van Reigersbergen, Hoorn 1775. De hekeldichten: Onveranderlijke Santhorstsche Geloofsbelijdenis waarachter de Menuet en Domine�spruik (beide zonder naam) en Aan mijn geest, Hoorn 1774; Beemster Winter-Buitenleven, Amst. en \'s Hagc 1778; Proeven van Dichtlieren\'le kleinigheden en uitspanning van den geest, \'s Hage 1780; De Natuur is mijn zanggodin, den Haag 1780; Mengelpo�zie, 3 dln., Amst. 1785; Kertrouwde brieven, \'s Hage 1S0O en Geschriften eener bejaarde vrouw, 2 dln., \'s Hage 1S02. Gezamenlijk met bare vriendin Aagje gaf ze uit Oeconomische liedjes, 3 dln., \'s Hage 1780, zijnde gezangen voor den dienstbaren stand, meerendeels van Aagje; Brieven over verscheidene onderwerpen, 3 dln., \'s Hage 1780; Historie van Jufvrouw Sara Burgerhart, 2 dln., \'s Hage 1782, 4de dr. 1S36; XL stuks fabelen, met even zooveel plaatjes, \'s Hage 1784; Historie van den heer IKillem loevend, 7 dln., met een 8ste dl. als aanh., \'s Hage 1784; Brieven van Abraham
		Kampen op te volgen; hij was er tot 1865 werkzaam. Vier jaar later trok hij metter woon naar \'s Gravenhage, waar hij 13 Juni 1870 overleed. Zijne werken zijn: Over hel schrijven van de geschiedenis der Nederlanden, \'s Hage 1831; Over de nood- zakehjkheid\', om de studeerende jongelingschap reeds vroegtijdig cene grondige kennis mede te deelen van de taal, letteren en geschied, des vaderl., Dev. 1830; Redevoering ten hatooge, dat het geenszins de Kngelschen zijn, zooals Montesquieu zegt, maar de Nederlanders, die ter zei f der tijd de drie gewichtige zaken, de godsdienst, de vrijheid en den handel ten meesten maatschappehjken nutte wisten aan te wenden, 1839; Met wat hart liebben de Staten van Holland en Oldenbarneveld den graaf van Leg- cester in 1585 uit Engeland verwelkomd, in de Vad. Letteroef., 1846; Oldenbarneveld, de Staten van Holland en Legcester in 1585 en 1586, Dev. 1847. Voorts nog verscheiden redevoeringen, verhandelingen en voorlezin- fen in den Overijselschen Alm. voor O. en i., in de Vad. Letteroefeningen, in de jaar- boeken van het Kon. Inst. en in de Werken der Maatsch. tot Nut van \'t Algcm. Bekker (Balthasar) geb. te Metslawier in Friesland 20 Maart 1034, studeerde te Groningen en te Franeker en was achter- ccnvolgens predikant te Oosterlittens, Fra- neker, Loeneu aan de Vecht, Weesp en Amsterdam. Als ijverig aanhanger van Des- cartcs had hij veel onaangenaamheden te verduren; doch dit schrikte hem niet af \\p het bestrijden van allerlei bijgeloof en voor- oordeelen. Met dat doel schreef hij De be- tooverde wereld, Leeuw. 1691, verscheiden malen herdrukt, \'t laatst te Deventer 1790, waarin hij den invloed des duivels op den mensch ronduit ontkende, en het bestaan van spoken en tooverheksen bestreed. De uit- gave van dit boek kostte hem zijne betrek- king: hij werd als predikant afgezet, doch behield zijne wedde. Hij stierf 11 Juni 1698. Behalve vele godgeleerde werken, met wier opnoeming wij ons niet zullen bezig houden, bestaat er van dezen man nog eene Gerijmde Kinderleer of Kort Begrip van den Nederlandschen Catechismus tot behulp dei- memorie, voor de kinderen en eenvoudigen ge- rijmd, te vinden achter zijn Friesche godge- leerdheid. Voorts vindt men nog eeuige vcr- zen van Bekker in de Rijmwerken van Dirk Schelle. Bskker {Elisubeth) gcb. te Vlissingon 21 Juli 1738, trad nog zeer jong zijnde in den echt met den Beemstcr predikant A. Wolff, dien zij in 1772 door den dood ver- loor. Na dien tijd leefde zij te zanien met



		Bergh�Hergmann. 29

		naar Longfellow (bew. met B. Pli. de Kan- ter), Haarl. 1856; Nieuwe Gedichten, Schied. 1856; Fantasy en Leven, Schied. 1859; Merkw. mannen, Schetsen voor jongens, Rott. 1860; Longfellows Gedichten, Haarl. 1861; Geest en Hart, liederen (Duitsche dichters nagez.), Utrecht 1861; Leven en Lieven (idem), Utr. 1862; Heden en Verleden, Schied. 1864; De Geuzen, T.piesch gedicht (naar Seyflard), Dev. 1864; Heintje de Pos (naar \'t Hoogd. vau Hartman), Utr. 1S65; Uit mijn zomer, Schied. 1868; Heroch Arden naar Tennyson, \'s Hage 1809. Met W. Hofdijk gaf hij uit: Gedenk- boek der oprigting van liet monument ter her- innering aan den volksgeest in 1830 en 31, 1856. Bergh (Willem Jounnes Nikolaus van den), gcb. 10 Scpt. 1829 te \'s Hage, was aldaar van 1857 tot 1861 apotheker, reisde daarna ongeveer vier jaren door Engeland on i\'rank- rijk en is sedert 1865 leeraar in vreemde talen te Parijs. Behalve een aantal dicht- en prozastukken in periodieke geschriften, als in de muzenalmanak, katholieke almanak enz., schreef: Andreas llofer, treursp., \'s Hage 1855; Schetsen en poezy, Rotterdam 1855; Vrouwendeugd en de Remplacants, kcee novel- len, Rotterdam 1856; Dichtbundel, Holland- sche, Fransche, Engelsche en Duitsche oorspron- kelijke gedichten, Antwerpen 1864. Berghuis (Lammert) schreef: Bloempjes uit mijnen jeugdigen leeftijd, Gedichten, Gron. 1851. Bergman (Jean Theodore) geb. te Vlissin- gen 24 April 1795. Hij promoveerde in de theologie en in de letteren en was van 1827� 65 eerst Onder- en verv. Tweede Bibliothekaris aan de Leidsche Hoogeschool. Behalve zijne acad. proefschriften en vert., schreef hij Le- vensschels van F. A. Bosse met aant., Haarlem 1841; Inleiding en aanteekening of eene her- ziene uitgave van den ouden Leydschen Patroon of derden Octobers Banket, Leid. 1867. Voorts een paar stukjes over het Hoog. Onderw. en verschillende bijdragen en levensberichten in de werken en mededeelingen van de Maatsch. der Ned. Letterk. te Leiden, waaronder: Proeve eener geschied, der Maatsch. der Ned. Let- terk., 1866. Bergmann (Anton) geb. te Lier den 29 Juni 1835, studeerde te Gent onder de leiding van J. F. J. Heremans, voltooide zijne studi�n in de rechten aan de Vrije Hooge- school te Brussel en werd advokaat te Lier. Reeds aan de Gentsche Hoogeschool stichtte hij met Jul. Vuylsteke het taalminnend studenteugenootschap \'t Zal wel aaan eu
		\'s Gravenhaagsche bijzonderheden, \'s Gravenh. 1857-9, 2 stuks, 12°; Handboek der Middel- Nederlandsclte geogruphie, naar de bronnen be- werkt, Leiden 1852, 8°; N\'og een woord over Leidens regt op het Haarlemmermeer, Leiden 1851, 8°; Register van Hollandsche en, Zeeuw- sehe oorkonden die in de Charterboeken van Mieris en Kluit ontbreken, Ie Afd., Amst. 1861, 8°; Keur uil de werken van Jacob Cats verzameld door, enz., Leid. 1852, 8°. Met Bakhuyzen van den Brink en de Jonge gaf hij uit: Hel Nederlandsclte Rijks-archief, ver- zameling van onuitgegeven oorkonden en beslui- ten voor de geschiedenis des Vaderlands, \'s Gra- venhage 1S57, 8". Verder geeft hij nog in afleveringen sedert 1868 uit: Oorkondenboek voor Holland en Zeeland. (Uitgegeven van wege de koninklijke Akademie van weienschappen), lsle Afd. tot aan het einde van het Holland- sche huis, Amsterdam en \'s Hage, 4". Bergh (P. A. van den) schreef Herders- zangen en Minnedichtjes, \'s Hage 1851. Bergh (P. F. Heloetius van den). Zie Hel- vetius van den Bergh. Bergh (P. II. van den) schreef: De vorsten en bewindvoerders van al de oude en nieuwe staten der wereld met geschied- en aardrijksk. mededeelingen enz. mitsgaders opgave van al de voormalige en nog bestaande geestelijke en wereldlijke ridderorden, Ie afl., Haarl. 1872. Bergh (Samuel Johannes van den) werd te \'s Gravenhage geb. 10 Jan. 1814 en op- geleid tot apotheker ten einde wijlen zijn vader in de zaak op te volgen die reeds meer dan honderd jaren door de familie van den Berg gedreven was. Dit gebeurde in 1840 en van nu af leefde hij met ijver voor zijn vak en voor de po�zie. Hij stierf on- verwachts 24 Dec. 1868. Hij is de stich- ter van het genootschap Oefening kweekt kennis. Hij schreef: Oden van Anacreon (met ten Kate) Gron. 1837; Uitheemsche Bloemen, Utrecht 1839; De gevangene op den Kaukasus naar Puschkin, \'s Hage 1840; Trudesinde, een legende (niet in den handel), 1841; God- gewijde Zangen naar Th. Moore, Utr. 1842; Eric XIF op Grypsholm, \'s Hage 1841; Het Licht van den Harem, naar Th. Moore, 1843; De Zeeroover naar Lord Byron, Haarl. 1843; Edmunds Mandoline {Minneliederen), Haarl. 1844; Lara naar Byi\\«, 1845; Reisindruk- ken, herinneringen en ontmoetingen op een uilstapjen naar Belgi�, 1846; Een dichtbundel voor mijn vaderland, Haarl. 1848; Balladen en. gedichten, Schied. 1852; Mijn uilstapjen naar Engeland, Arnhem 1854; De Nachtegaal en luit Lijstertjen, Gouda 1854; Evangeli/ie



		30
		Hergama�Bevkhey.


		leverde hij in het jaarboekje voor 1855, de eerste proef zijner pen. In de Genlsche stu- denten almanakken en in de Gentsclif jaar- boekjes leverde hij veel bijdragen onder het pseudoniem van Tony, als: fragment; De eerste lief de van Frans ; Eeneware Geschiedenis; Eene schoone partij, enz. Voorts Noord en Zuid, 1856; Op de kermis; en afzonderlijk Philips van Mar- nix. Plundering der Hoofdkerk van Lier, 1857; Twee Rhijnlandsche Novellen, 1870; Geschie- denis der stad Lier, Antw. 1873. Bergsma (E.) schreef: Over de weeskamers zooals die vroeger in Holland en Zeeland be- slonden, Utr. 1855; De weeshuiskwestie, een vijftigjarige strijd van 1809�59, Sneek 1870. Bergsma OW. B.) schreef: De acht tafe\' reelen van den gecoslumeerden opiogl den 25 Junij 1851 door /iel Utr. studentencorps te houden, in htm historisch verband beschouwd. Berkhey (Johannes Ie Francq van), werd geboren te Leiden 23 Jan. 1529, waar zijn vader wolhandelaar was. Opgevoed door zijn grootvader van moeders zijde, den kunsthandelaar Berkhey, werd de jeugdige Johannes voor den handel in schilderijen en rariteiten bestemd, doch al spoedig ontwaakte in hem een groote liefde voor de ontleed- kunde. Hij legde zich dus op de studie der feneeskunde toe, promoveerde in 1761 tot octor in de medicijnen en werd in 1773 tot lector in de natuurlijke Historie aan de Leidsche hoogeschool benoemd. Tusschen de jaren 1780�87 was onze dichter een warm voorstander van den stadhouder en diens stamhuis. Zijn gehechtheid aan \'t Oranje- huis wikkelde hem in een kostbaar proces, waarbij zijn klein vermogen te gronde ging. Na 1795 van zijn lectorschap ontslagen, woonde hij nu eens te Leiden, waar zijn woning in puin stortte bij de bekende ramp van 1807, dan te \'s Hage, totdat de dood in zijn geboortestad aan zijn veelbewogen leven een einde maakte (13 Maart 1812). Zijn afzonderlijk uitgegeven werken zijn de volgende: \'t Bataafsche Athene, in drie Her- derskouten, Leiden 1760, 2e verm. dr. 1766; Claudius Civilis, Hersteller der Bataafsche vrijheid, treursp., Amst. 1764; Het Rhijn- landsch Wedspel in verscheiden Landgezangen, ter gelegenheid van de lntreede van Z. B. H. Willem V binnen Leyden, ald. 1766; Huwelijk van Telemachus en Antiope in Ithaka � ter gelegenheid van de luisterryeke receptie van den Prins en de Prinsessen van Oranje en Nassau in Amsterdam, treursp., Amst. 1768; Hekeldigt voor den Heer e J. Nomsz, ter af gedwongen verdediging van L. F. v. B., 1769;
		voorts nog een paar stukjes, zijn twist be treffende inet Nomsz. Voorts Natuurlijke Historie van Holland, 6 dln., met pi., Amst. 1769�7S; Leydens Burgertraanen op de graf- zerken der Edele Groot Achtbare Heeren vade- ren Mr. Johan van der Marck, enz., Leyd. 1771; De lof der dankbaarheid, bekroond door Kunstliefde spaart geen vlijt, 1773; Het ver- heerlijkt Leyden bij hei tweede eeuwgetijde van deszelfs heuchlijk Ontzet 1774, ald. 1774, met welke dichterlijke redevoering hij zijn naam als dichter vestigde; Het vernederd en ver- heerlijkt \'s Gravenhage, eeuwzang, Amst. 1776; Gedichten,- 2 dln., Amst. 1776�79; Be lof der christelijke Weldadigheid, Amst. en Leyden 1778; De po�tische Snapper, 1778; Zinspelende gedigtjes op de geestige prentjes, ge�ist door P. de Mare, Leyd. 1779; Gouden Jubelzang, Leyd. 1779; ouderlijk afscheid en getrouwen raad van een welmeenend eendragtsburger aan zijn zoon, gereed om voor \'t land, vrijheid en godsdienst op \'s lands vloot van oorlog te dienen, Amst. 1781; Eerbare proefkusjes van Vaderlandsch Nuif en de Arkadische vrijerijen van JHchlliefen Gloorroos, Amst. 1782; in den trant van Heemskerks Arcadia; Be Zeetriumph der Bataafsche Vrijheid op de Boggersbank, 2 dln., met pi., Amst. 1782; Cronyke der stad Leyden, 1783; Vaderlandsche Bijzonderheden, 3 dln., Amst. 1785�87; Verzameling van Leydsche Keur en Hekeldigten van een echten vrank en vrijen ouwerwetschen Patriot met een bekorte sleutel van 1783�88, Leyd. 1785; Het feestvierend Leyden, ald. 1793; Jok en Ernst, akademische Vertellingen mijner jeugd, Leyd. 1798; Bataafsche Menschelijklieid of de gevolgen der Tweedracht, betoogt uit de ram- pen van liet Vaderland in 562 scherp dichter- lijke sluitvaersen en rondborstige vraegen naar de rechten van den mensch voor de tribune der eendracht (onder den naam van Janius Laco- nicus Franco Batavus), met pi , Leyd. 1791; Ernstige en boertige (dichtmatige) Vertellingen mijner jeugd, ware origineelen, Leyd. 1804; Natuurlijke Historie van liet Rundvee in Hol- land, 6 st., met pi., Leyd. 1805�11; Lijk- gedachlenis van Z. B. H. Prins IVillem V, 1806, door Bilderdijk beschaafd; Oud Hol- lands Vriendschap, gevolgd van Utrechts Eeuw- schels, Leyd. 1807; Nagelaten Gedichten, Haarl. 1813. "Voorts een menigte losse ver- zen, naar aanleiding van de gebeurtenissen van den fel bewogen tijd, waarin hij leefde, verspreid of opgenomen in de werken van dichtlievende genootschappen, waaronder de bekende Proeven van het vermogen der Neder- duitsche Bichtkunst, om de Maatklanken op allerleye onderwerpen te schikken en naar by- zondere geluiden te buigen, te vinden in de werken van het Leidsche Dichtgenootschap Kunst wordt door arbeid verkregen.



		Berklient�Beton w. 31

		leed te Mcchelen 16 December 1601, en schreef: Leven en martelie van Maria Stuart, Antw. 1588, kl. 12°. Bcrnagie {Pieter), geneesheer en later hoogleeraar in de Medicijnen aan het Athe- naeum te Amsterdam en ald. den 28 Nov. 1696 gest., schreef 15 tooneelspelen (alle uitgegeven te Amsterdam), waarin hij de zeden en gewoonten van zijn tijd schildert. Het zijn: De Amsterd. Apotheek 1682; de Huwelijken staat, 1684; de belachelijke Jon- ker, 1684; het betaald Bedrog, 1684; Het Franeker studentenleven, klsp., 1684 (alle kluchtspelen); Constantinus de groote, eerste christen\'keyzer, treursp., 1684; de ontrouwe kantoorknecht en liclitvaerdige dienstmaagd, kluchtsp., 168 5; de Romanzieke Juffer, kluchtsp., 1685; Paris en Helene, treursp., 1685; Het Huwelijk shiylen, blijsp., 1685; De ontrouwe Voogd: de Go� Vrouw, 2 kluchtsp., 1686; Arminitis, Beschermer der Duytsche Vryheit, 1686; De JJebaucliant, blijsp., 1686; Voorspel aan de Burgemeesteren en Regeerders der stadt Amsterdam. Zijne tooneelpoezie is uitgegeven in 5 dln. Zijn Belachelijken Jonker en zijn Huwelijken Staat hebben zich lang op het tooneel staande gehouden. Beroaicius {Petrus Johannes), hield zijn verblijf in \'t laatst der 17e eeuw te Middel- burg: hij was een man van buitengewonen aanleg en groote kennis, doch leide een slordig en zedeloos leven. Hij verdiende zijn kost met schoorsteenvegen en scharen- slijpen en was echter zeer bedreven in \'t Latijn, Grieksch, Italiaansch, Fransen en Engelsen. Hij stelde weinig prijs op zijne Latijnschc gedichten: die er Destaan zijn uit zijn mond opgevangen. Hij smoorde in een waterplas bij Rotterdam. Van hem is het Latijnsche gedicht Georgachontomachia enz., of Boeren en Overheidsstrijd (zijnde een ver- haal van een aanval der boeren op Middel- burg in 1672). P. Rabus bezorgde daarvan eene vertaling in het Nederlandsch, 1691, met plaatjes van Luiken. Bertram {J. T.), geb. te Amsterdam 23 Sept. 1777, onderwijzer in den godsdienst en prediker in het werk- en gevangenhuis aldaar, schreef eenige gedichten van gods- dienstigen of huiselijken inhoud, zoo als: Gezangen, Amst. 1811; Dichtvruchten in ge- woekerde uren gekweekt, Amst. 1819, benevens eenige godsd. werkjes. Hij overleed 2 Nov. 1834. Be touw {Johannes in d�), geb. 7 Ja- nuari 1732 te Nijmegen, studeerde in de rechten te Leiden en vestigde zich als ad-
		Berkhout {Arend Jan) (1777�1857) gcb. te Schermerhorn, predikant te Woudrichem en later te Zaandijk, en ijverig voorstander van het Lager Onderw. Het meeste wat hij schreef, heeft betrekking op kerk en school. Zijne bijdragen, redevoeringen en gedichten werden anoniem of met zijne initi- alen in de Recensent ook der Recensenten, in van Kampen Mag. van Wetensch. Kunsten en Letteren, in de Vriend des Vaderlands, enz. geplaatst. Voorts Gezangen bij Jezus\' dood en begrafenis, Zaandijk 1824; Gezangen op Jezus\' hemelvaart, Zaandijk 1844; Proeve eener beknopte geschiedenis van liet L. O. in ons Vaderland, Amst. 1852. Berkhout {Anton Maurits), geb. te Velzen 17 Mei 1813, werd pred. te Vlaardin- gen, doch moest om der wille van zijn zwakke gezondheid zijn ambt neerleggen en stierf den 0 Jan. 1845. Zijn verzen zagen het licht in de jaargangen van den Muzen- almanak en dien voor \'t Schoone en Goede. Berkel {Adriaan van), was gouvernements- secretaris in de Berbice van 1670-74.. Van 1680-89 beheerde hij een plantage in Suri- �iainc. Van beide reizen heeft hij een be- schrijving gegeven: Reis naar Rio de Berbice en Suriname, met pi.; een andere uitgave verscheen onder den titel van Amerikaansche Voyage, Amst. 1695. Berkum {Hendrik van), pastoor te Schoon- hoven in \'t midden der vorige eeuw, gaf een Nauwkeurige Beschrijving van de Watervloe- den en Dijkbreuken, veroirzaakt door den Rhijn, de Maas, Waal en Lek, Gouda 1757. Na zijn dood verscheen nog van hem een Beschrij- ving der stad Schoonhoven enz., Gouda 1762. Berkum {Hendrikus van), geb. te Wans- werd 3 Nov. 1814, was predikant te Walsum, te Stiens en te Nieuwe Beerta, waar hij den 5 Nov. 1870 overleed; hij schreef: Be togt naar Ameland, een dich- terlijk verliaal, Leeuw. 1850; De Labadie en de Labadislen, een bladzijde uit de geschie- denis der Ned. Herv. kerk, 2 dln., Sneek 1851; Antoinette Bourignon, een beeld uit de kerkelijke geschiedenis der VS e eeuw, Sneek 1853; Schortinghuis en de vijf nieten, een bladzijde uit de geschiedenis van liet kerkelijke leven in het Oldambt 1730�50, Utr. 1859. Voorts vertaalde hij oenige werken over kerkgeschiedenis. Bernaerts {Jan), geboren in 1568 te Me- chelen, waar hij advocaat in den grooten Raad was, nadat hij zijne studi�n te Leuven onder Justus Lipsius ge�indigd had. Hij over



		32
		Hefs�Beyerllnch»


		vocaat in zijne geboortestad. Aan hem werd niet nog zes anderen in 1798 door het Bataafscue gouvernement de vereerende taak opgedragen, om een burgerlijk wetboek te vervaardigen. Hij was een ervaren geschied- en oudheidkundige en verzamelde bijna alle Romeinschc oudheden, die in zijn tijd in of om Nijmegen gevonden werden. Uver- leden 20 Nov. 1820. Hij schreef onder zijn naam of onder dien van zijn zoon Mr. G. C. in de Betouw: Uitlegging der op- schriften op altaren en gedenksteenen der Ro- meinen binnen en omtrent Nijmegen uitgegraven, Nijm. 1787; Beschrijving en Chronijk van Nijmegen, aanvankelijk opgesteld door Joh. Smetius lol 1300, gebragt door diens zoon tot 1592, vervolgd met aanteekeningen en vermeer- deringen tot 1785, Nijm. 1792; Lotgevallen en eindelijke ondergang van den van ouds alom vermaarden Burgt binnen Nijmegen, 2 st. Nijm. 1818; Kerken en godsdienstige gestichten te Nijmegen, ald. 1818; Nijmegen verdeeld in wijken en streken boven en benedsn de stad, ald. 1818; Vervolg der Kronijk van Nijmegen tol 1818, ald. 1818. Voorts zijn door hem verscheiden Lat. werken, handvesten en charters uitgegeven. Bets {Petrus Vincentius), geboren te Thie- nen (in Brabant) 22 Januari 1822, was vroc- ger onderpastoor te Rebecq-Rognon en in St. Jacobs te Leuven, thans pastoor te Neerlinter. Hij schreef verscheidene godsdienstige wer- ken in het Fransch; in het Nederlandsch: Geschiedenis der gemeente Neerlinter, Thicnen 8°; Geschiedenis der gemeente Oplinter, Buns- beek en Hautem, alsmede ook de abdij van Oplinter, Thiencn 8°. Geschiedenis en mira- kuleuze kerk van Hakendover, Thienen 8°. Leven van den heiligen Joseph en van den hei- ligen Antonius van Padua, Thienen 1866 12". En verder menigvuldige artikels in tijdschrif- ten, waaronder in \'t �Brabandsch Museum" De scholen van Thienen in den voortijd; � Bijzonderheden over de beiaarden van Thienen; � Gebeurtenissen in Thienen tenjare 1675; � Keuren van Thienen in de XlVe en XVe eeuwen, � enz. Bets (Theodoor Roodenbosch), geboren en overleden te Antwerpen, waar hij in de eerste helft der 17c eeuw leefde. Voor de redc- rijkerskamer de Violiere, schreef hij een tooneelspel getiteld: Deuchts Violieren crans. Bettens [Mkhiel), leefde in de 17e eeuw te Brussel. Hij schreef een treurspel, geti- teld: l)e Marteling der seven Maccabein, 4°, dat in 1796 (13 Oct.) te Brussel werd op- gevoerd.
		Beudeker (Christoffe�), woonde \'s winters te Amsterd. en des zomers te Soelen, bij Utrecht. Hij was penningkundige en dichter, en zond ten behoeve van het Evangelisch Lutbersch kerkgenootschap in het licht: De CL Psalmen Des Konings en Profeets Davids op nieuw in \'t Nederduitsch berijmt; Benevens een getal van honderd en negentig Lofzangen en Geestelijke liederen uit verscheiden Uoog- duitsche Gezangboeken vertaalt en berijmt, Amst. 1738, 3e dr. 1609; De sprekende Kunstkamer, vertooneude het regie gebruik der boeken, konsten en natuurkundige wetenschappen in zedige gedachten voorgesteld. (Gedrukt voor den auteur) (Amst.) 1748. B. stierf in 1723. Beucker Andreae (J. II.). Zie Andreae. Beukema (/. P.), schreef een Beknopte plaatselijke en geschiedk. beschrijving der stad Groningen, Gron. 1821. Bsukma Jz. (A".), landbouwer in liet ker- spel Zoutdijk, gemeente Leens, verhuisde in 1835 naar de Vereenigdc Staten van Noord- Amerika en schreef Brieven aan mijn achter- gelaten familie, 2 st., Gron. 1836. Beverwijck (Jan van), geb. te Dordrecht 17 Nov. 1594, bekwaam geneesheer in zijne ge- boortestad en bovendien groot voorstander der fraaie letteren. Hij bekleedde verschei- den aanzienlijke betrekkingen in zijne vader- stad en werd onderscheiden malen afgevaar- digd ter vergadering van de Staten van Holland. Hij stierf 19 Jan. 1647. Als schrijver beeft hij zich een naam gemaakt, behalve door zijne medische werken, door De Spaensche Xerxes, ofte vergelykinge en be- schryvinge van den scheepstrydt, tusschen de groole koningen van Pers��n en Spanjen, de verbande Grieken ende Nederlanders, Dordr. 1039, 2e dr. 1640; Den Hertog van Alva, Geessel van Nederlandt ende Portugal, Dordr. 1642; Van de uylnementheyt des Vrouwelyken Geslaghts, Dordr. 1643. \'t Is in drie boeken verdeeld en wemelt van aanhalingen uit allerlei dichters en schrijvers, terwijl er ook van hem zelven gedichten in voorkomen. Beyerlinck (Laurens), geboren te Antwer- pen in April 1578, waarbij kanunnik, aarts- priester en boekhouder was. Hij overleed 7 Juni 1627. Behalve eenige Latijnsche wer- ken en twee Nederlandsche over controver- sie schreef hij: liet leven ende mirakelen van de heylige Bisschoppen Eligius, Willebrordns, Norbertns, apostelen van de Nederlanden, ende principalyk der sladt Antwerpen, met oock een kort verhael van het beginsel van de religie



		33
		Beynen�Ble.


		dersehe stadt, beschreven naer vele geloofweer- digen schrijvers. Beynen (Laurens Rijnhart), geb. te\'s Hage 29 Sept. 1811, in 1838 praeceptor en sedert 1862 rector aan het gymnasium aldaar. Van zijne hand verscheen: Mr. I. da Costa en de Referent zijner voorlezingen, \'s Hage 1847; Gallaits lijken van Egmond en Hoorne beschouwd, inet pi., \'s Hage 1854; Be 17e November, feestrede, \'s Hage 1803; Kortover- zicht van de staatsregeling van ons vaderland, \'s Hage 1864 (4e dr. 1873). Voorts vele stukken over kunst, godsdienst en geschie- denis in de vroegere jaargangen van de Kunst-Kroniek en \'t Album der sehoone kunsten, en \'t Holl. Schilder- en Letterk. Album en in \'t Scheffer Album, in foor Driehonderd jaar, 1872 en in in Memoriam, Haarl. 1873. Bovendien nog bijdragen in de Aurora, Magdalena, Almanak voor \'t Schoone en Goede, Vereeniging, Christ. Stemmen, Stemmen voor Waarheid en Vrede, enz. Biben {Abraham), geb. te Leiden 16 Eebr. 1798, was predikant te Edam en schreef verscheiden werkjes, waarvan de vier volgende door de maatschappij tot N. v. \'t A. met goud bekroond: \'Zondagsboek voor de Huisgezinnen der mingeoefende Christenen, Amst. 1835; liet dorp aan zee of het heil- zame van Gods beschikking in het verborgen der toekomst, Amst.; Wenken voor ouders uit den minvermogenden stand, Ayst.; Tafereelen uit het leven van dienstbaren, Leiden 1846. Voorts schreef hij nog: De heer van Meer- wijk en zijne zonen of het Verderfelijke der Sterke Dranken, Amst. 1839; Uud-Uollands deugd in hare waardij geschetst of Zet de tering naar de nering, EJam 1839. Nog eenige ver- talingen. Hij overleed te Edam 26 Nov. 1849. Bidloo (Lambert), geb. te Amsterdam 30 Aug. 1638, was apotheker van beroep en een zeer geleerd man. Hij stierf 11 Juni 1724. Behalve eenige theologische ge- schriften, heeft men van zijne hand Gedagten over het schoon Zaisoen des jaars, 1718 en daarachter Liefde der Ouderen tot hunne kinderen boven de menschelijke reden, Amst. 1719; llymnus prosodiacus, Lofzang op het verheerlijkt Zaisoen der jaren 1722 en 1723; Panpoelicum Batavum of Kabinet, waarin de afbeeldingen van voorname Nederlandsche dich- teren, verzamelt en konstig geschildert door Arnolt van Halen, onder uitbreiding en aan- merking der Hollandsche Rijmkonst geopent, Amst. 1720; Verwoesting des Joodschen volks aanvangende met den afval der tien stammen onder Jeroboam en eindigende met dezen tegen- woordigen tijd, 3 dlu., Amst. 1725.		Bidloo (Gerard), broeder van den voor- gaanden, geb. te Amsterdam 12 Maart 1649, legde zich met ijver op de genees- kunde toe en werd, na een tijdlang lector in de Ontleedkunde aan de Leiasche Hooge- school geweest te zijn, belast met het oppertoezieht over al de militaire hospitalen. In 1694 benoemden de curatoren hem tot hoogleeraar te Leiden in de ontleedkunde, welke betrekking hij tot 1701 waarnam, toen Koning Willem III hem tot zijn lijf- arts benoemde en naar Londen ontbood. De vorst gaf het volgende jaar in Bidloo\'s armen den geest. Na \'s konings dood aan- vaardde hij op nieuw het hoogleeraar- ambt te Leiden, alwaar hij 30 Maart 1713 stierf. � Behalve zijne ontleedkundige wer- ken, heeft Bidloo ook gedichten geschreven, die na zijn dood verzameld en in 3 dln. uitgegeven zijn. Zijn Tooneelpoiizie, Leiden 1719, bestaat uit de treurspelen: De brandt van Trojen; Semiramis; Karel, Erf prins van Spanje (\'t meest bekende); Fabius Severus en de Dood van Rompejus, naar \'t fr. van Corneille en uit de Zinne-, bij- en voorspelen: Comma, Punctum en Rarentesis of de Mvylerij en Nederlaag van Midas of Koning Onver- stand, zinnesp.; de prachtige minnaars, blijsp.; Ariadne, zangsp.; Opera op de zinspreuk: Zonder Spijs en Wijn, Kan geen Liefde zijn; Vertooningsp. op den Vreede; Het zeegen- praalende Oostenrijk of Verovering van O/en; Voorspel bij Vondels Fa�ton; Voor-, tusschen- en naspel bij Vondels Salmoneus. Nog schreef hij Komst van Zijn Majesteit Willem III in Holland, \'s Hage 1691 en Verhaal der laatste ziekte en overlijden van Willem III, Leyden 1702. Bie {Cornelis d�) geboren 10 Februari 1627 te Lier, waar zijn vader kunstschilder was; hij genoot eene zeer goede opvoeding, en was achtereenvolgens notaris, procureur, griffier der militaire audi�ntie, en deken der Lakenhal, door welken laatsten titel hij deel uitmaakte van den magistraat. Hij woonde meestal te Antwerpen en was daar zeer be- vriend met de meeste kunstenaars dier dagen, wier leven hij beschreef in zijn dichtwerk: Het gulden cabinet van de edele vrije schilder- const, Antwerpen 1661. Het getal zijner werken is verbazend groot; zijne tooneel- werken alleen beloopen een getal van ruim vijfenveertig. De Bie\'s voornaamste schrif- ten zijn: Het gulden cabinet van de edele vry schilder const, inhoudende den lof van de ver- maarste schilders, architecten, beell houwers ende plaelsnijders van dese eeuw, Antwerpen bij Jan Meyssens, constrercooper, 1661; Faems weer- galm der nederduytsche po�si van Cornelio de Bie, tot Lyer, uyt sijnen tij ds overschot vrij- 8



		34
		*Uien�Bilflerdljk.**


		moedelijck voorgeslelt op de domme tvaensuchl dei wereld tx, ghenoemt Werelts-Sols-Cap, vol zedige moraliteyten en sinnebeelden, Mcclielen 1070. Van zijn talrijke tooncelgewrochten zijn het meest bekend de treurspelen: Al- phonsns en Thebasile ofte herstelde onnoosel- heyt, Antwerpen 1073 in 4ⁿ; Den grooten hertoghe van Moskovien oft gheireldighe heer- schappye, Antwerpen 1672; Den heyligen Ridder Gommarus, patroon der stadl Lier, o/t gewillighe verduldigheyt, Antwerpen 1070; Lijden zonder icraek, of de armoede van grare Florellus, bontgenoot van Vranckrijck; De co- malie der JJersche Furie, of de kettersche verradery op den 14 Oclober 1595; De com- medie van Mas Aniello in de beroerte van Mapcis; en de kluchten Hans Holleb/ok, geusen Predicant, Brussel 1702; Het ylaem- sche masker van Colonel Spinde/er; Kluchiwijse commedic van de ontmaskerde liefde, Antwer- pen 1708; Cl lichten van Jan Goethals, en Griel, zijn wijf, enz. Bijna al des schrijvers werken zijn geteckend niet de kenspreuk: Waerheyt toert nijdt, of in het Latijn: Fert odia rcrum. �verl. 1711. Biens (Cori/e/is Pietersz.), woonde te Enk- huizen in de eerste helft der 17de eeuw en rijmde Profytelyck Cabinet voor den Christelycke jongclingh, Enckh. 1023, 2c dr. 1042; Tra- gedie van Pyramis en Thisbe, Enckh. 1023; Handtboexken der Christelycke Gedichten, Sin- nenbeelden ende Liedeketis tol troost en ver- maeck der Gelooviqer zielen, 2 dr. Hoorn 1035; \'t Stichtelyck Cabinet met den Aenwa-s van t selre be/jrypende den Landman, Steeman ofte Borger ende den Zeeman, Enckh. 1040, Aendachtige en Vrolycke Rymen, Enckh. 1044. Biesbrouck (Kdward van) geboren te Mal- degcm 1 April 1820, was kantonaal school- opziener en overleed te Langemark 21 Jan. 1872. Hij schreef: Elisa, gevolgd van eenige andere verhueltjes, Thielt 1840; De twee zusters (Vlaemsche stem), 1840; De bosch- wachter van Lommerdale (Vlaemsche stem), 1840; De gravin van Trevrenburg (Nederduitsch Letterkundig Jaerboekje), 1847; Het Meer- lennesl (Vlaemsche stem), 1847; Roosje Kerel en Freetje Bierman (Muzenalbum), 1848; liet lager onderwijs beschouwd als een echte bron van volksgeluk, Ypercn 1859. Biestkens (Nicolaas), schreef: Claas Kloet, 3 dln., 1019. Bijl (Kdward) geboren te Antwerpen, en aldaar overleden 5 April 1609. Hij stu- deerde voor den geestelijken stand en trad op 20-jarigen ouderdom als predikheer in
		een klooster zijner geboortestad op, waar hij vele jaren bestuurder van het zangkoor was. Niet zonder bijval beoefende hij de dichtkunst en leverde de volgende werken: 1°. Legende der levens ende gedenckweerdige daeden van de voornaemste heylighe, salige ende lofweerdighe maeghden ende weduwen, susters van de orden der penitentie van den H. Dominicus, Antwerpen, 1001, in 4°; 2°. Blyde boodschap van den engel Gabriel ghe- daen aen Maria, po�tischer wijse beschreven, Antwerpen, 1002, in 8°. � Nog houdt men hem voor den schrijver van een Vlaamsen gedicht over de geboorte van Christus, ins- gelijks verschenen te Antwerpen, ten jare 1608. Bilderdijk (Izaak) geb. te Amsterdam in 1720, studeerde te Leiden in de medicijnen en vestigde zich als geneesheer in zijne vader- stad. In den beginne had hij eene uitge- breidc praktijk, doch zijn vurige liefde voor het huis van Oranje en het ongegronde ver- moeden dat hij tot de partij der Doelisten behoorde haalden hem veel onaangenaam- heden op den hals. Zijne praktijk verliep en de prinses-gouvernante benoemde hem tot Inspecteur (Controleur) bij de belastingen, welke betrekking hij in 1787 nog bekleedde. Hij schreef: Arria en Paetus, treursp. Amst.; Het valsch vooroordeel of de Triompherende vrouw, blijsp., het Franseh gevolgd, Amst. 1762; Tomyris of de dood van Cyrus, treursp., naar het Franseh, Amst. 1763. Bilderd\|jk (Willem) zoon van den voor- gaande, werd geb. te Amsterdam 7 Sept. 1756. Op zijn zesde jaar trapte hem een zijner speelmakkers op den voet, ten gevolge waarvan hij twaalf jaar van de buitenlucht en buitenwereld uitgesloten werd. Gedurende dat lange, huiszittende leven legde hij de gronden van die uitgebreide, veelom- vattende kennis, die later ieders bewondering opwekte. Boeken over natuurkunde, ge- schiedenis, logica, metaphysica, geneeskun- dc, wiskunde, oouwkunst, vestingbouwkunde, enz., enz., werden allen, om zoo te zeg- gen verslonden. Ofschoon in zijne jeugd veel neiging hebbende voor den krijgsdienst, moest hij hiervan afzien om zijn verminkten voet en hij besloot in de rechten te stu- deeren. Na een tweejarig verblijf aan de Leidsche academie zette Bilderdijk zich in 1783 als advocaat te \'s �ravenhagc neer. Hij genoot weldra door zijne verknochtheid aan de Oranjepartij het vertrouwen van den stad- houder Willem V en maakte zich bij de komst der Pruisen in 1787 verdienstelijk door de voorlichtingen, die hij op verzoek van den stadhouder aan den hertog van



		Bllderdijk. 35

		zetten en Bilderdijk, diep in de ziel ge- krenkt, vestigde zich op nieuw te Leiden en opende aldaar een collegie over Vaderland- sche Geschiedenis, dat door de uitstekendste jongelieden der academie met groote belang- stelling werd bijgewoond. Zijne eenzijdige beschouwing van wereld en menschen en zijn strijden tegen den tijdgeest vermeerder- den het getal zijner vijanden, en deze, in plaats van zijne begrippen omtrent vermaarde personen en belangrijke feiten te bestrijden of te logenstraffen, wat zeldzaam gebeurde, scholden en schimpten op den genialen man, of dichtten hem de gevaarlijkste en onge- rijmdste plannen toe. Geen wonder dat Bil- derdijk zijn wrevel in zijne dichtbundels lucht gaf en dat zulk een pennestrijd zijne over- tuiging niet wijzigde of veranderde. Hij verliet Leiden (1827) en vestigde zich met- terwoon te Haarlem, waar hem in 1830 zijne echtgenoot ontviel, die vier en dertig jaren lang lief en leed met hem gedeeld had. Dezen slag overleefde hij ruim een jaar; zijn dood viel voor 18 Dcc. 1831. Hun stoffelijk overschot rust in de groote kerk te Haarlem. Bilderdijks werken zijn de volgende: Bijschriften op de tafereelen uit Josephs leven (in de Vadert. Letteroef.) afz. gedr. in 1830; Edipus, koning van Thebe, treursp., het oorspronkelijke van Sophocles nagevolgd, waarbij gevoegd is een vooraf- spraak over het tooneelspcl der Ouden en Hedendaagschen, dit treurspel betredende, Amst. 1779; Brief aan den navolger van Sophocles\' Edipus, Amst. 1780, herdr. 1836; Mijne Verlustiging, Leid. en Amst. 1781; Vertelling voor de minnedichteren en hunne leieren, 1781; Nagelaten Gedichten van Jonk- vroutoe J. C. de Lannoy; Over het verband der dichtkunst en welsprekendheid met de wijsbe- geerte, 1783; De Geuzen door O. Z. van Haren met ophelderingen en aanteekeningen, 2 Dln.; (2e dr. 1826); Bloemtjens, Amst. 1785, 2e dr. 1836; Deukalion en Pyrrha, tooneelst., Amst. 1785; Tyrt�us krygszangen (\'t oorspron- kelijk Grieksch gevolgd), Amst. 1787; Lyci- das, ter verjaar/eest van Princes Wilhelmina, 1787; Geboortegroet aan den Er f prins van Oranje, 1787; Elius, romance in 7 zangen, Amst. 1785; Vertoogen van Salomo, (een dich- terlijke uitbreiding van den Prediker) Amst. 1788; Be dood van Edipus, treursp., (het oorspronkelijk van Sophocles nagevolgd) Amst. 1789; Ode, 1791; Redevoering over de voortreffelijkheid van de schilderkunst, in der- zelver voorwerp beschouwd, \'s Hage 1794; Treurzang van Hm Doreid, in Nederduitsohe dichtmaat overgebracht, \'s Hage 1795, 2de dr. 1808; Mengelpoezy, 2 Dln., Amst. 1799; (2e dr. Rott. 1823); Lijkgedachtenis van Z. D. H. Prins Willem Georae Frederik van 3*
		Brunswijk verstrekte opzichtons do rechten en privilegi�n der verschillende steden en gewesten. Bij de omwenteling van 1795 vorderde de nieuwe regeering der Bataafsche Republiek van de praktizijns voor de Hoven een eed, inhoudende uitdrukkelijke afzwering van het stadhouderschap en erkenning der zoogenaamde Rechten van den Mensch. Zulk een eed af te leggen was den vurig Oranje- gezinden Bildcrdijk onmogelijk. Hij ont- wikkelde zijn bedenkingen tegen dien eed in zijn vermaard Adres aan de Vergadering der Prorisioneele Representanten van het volk van Holland. Dat rekwest had een aanzeg- ging van den Procureur-Generaal ten ge- volge, waarbij hem gelast werd den Haag binnen 24 uur en het grondgebied der Repu- bliek binnen acht dagen te ruimen. Bilder- dijk begaf zich naar Engeland, waar hij in zijn levensonderhoud voorzag door het geven van onderwijs in talen, wetenschappen en teekenen. Zijne echtgenoot Rebekka Catha- rina Woesthoven volgde hem niet in zijne ballingschap, zoodat hij zich gescheiden van haar beschouwde en te Londen een tweede huwelijk aanging met Catharina Wilhelmina Schweickhardt, dochter van den kunstschil- der Schweickhardt, aan wie onze dichter les in het teekenen gaf. Inmiddels vloeiden Bilderdijks bronnen van bestaan zoo karig, dat hij met zijn gezin naar Brunswijk trok, welks hertog hem eene kleine jaarwedde toe- legde. In 1806, ten gevolge van de alge- meene amnestie, keerde de balling naar den vaderlandschen bodem terug en vond er een gastvrij onthaal bij koning Lodewijk Napo- leon, die zijne talenten wist te waardeeren en hein eene ruime jaarwedde schonk. De inlijving van Nederland in het groote Fran- sche keizerrijk bracht Bildcrdijk in de groot- ste ongelegenheid; zijn pensioen werd ingc- trokken en hadden eenige beproefde vrienden en zijn vast vertrouwen op Gods wijsheid en liefde in het bestuur van \'s menschen lot- gevallen hem niet staande gehouden, hij ware in die jaren onder den last van lijden en kommer bezweken. Bij den terugkeer van het geliefde Oranjehuis werd ook de oude lijder en strijder voor Oranje niet ver- geten. Koning Willem I legde hem een ruime jaarwedde toe, die hij tot aan zijn dood toe behield, doch zijne pogingen om met het hoogleeraarsambt in de vaderland- sche geschiedenis en letteren aan het Am- sterdamsche Athenaeum begunstigd te worden, mislukten voornamelijk door den tegenstand van twee hoogleeraren, die Bilderdijks staat- kundige beginselen afkeurden en zijn in- vloed op de studeerende jongelingschap vrees- den. Het gelukte hun den nieuw opgerich- ten leerstoel door een ander te doen be-



		36
		Bllderdijk.


		Oranje, Brunswijk 1709; Het Buitenleven in 4 zangen naar Delille, Amst. 1803, 2e dr. Rott. 1821; Poezy, 4 Dln. (met vrouwe K. W. B.), Amst. 1803�7 (2e dr. Rott. 1822); Mengelingen, 4 Dln., Amst. 1804�8, 2e dr. \'s Hagc 1828; Vaderlandsche Oranjezucht, Amst. 1805 (herdr. 1841); Verhandeling over de geslachten der naamwoorden in de Neder- duitsche taal, Amst. 1805, (2e vermeerderde druk Amst. 1818), Fingal, in zes zangen naar Ossiaan gevolgd, 2 Dln., Amst. 1805; Netpo- leon, Ode, \'sHagc 1860 (herdr. 1824); Nieuwe Mengelingen, 2 Dln., Amst. 1806, (2e dr. Gron. 1817); Zeestukjes, (in de Vaderl. Let- tcroefemngcn) 1S06 (2e dr. 1817); Prins Karel Napoleon, 1S07; Aan den koning bij den dood van zijn zoon, \'s Hage 1807; Zege- feest, Ode, id. 1807; De ziekte der geleerden in zes zangen, 2 Dln., Amst. en \'s Hage 1807, (2do dr. Kolt. 1828), op nieuw uitge- geven met aanteckeningen door prof. J. David. Leuven 1848; Be mensch in vier zan- gen, Pope\'s hssay on man gevolgd, Amst. 1808 (2e dr. Rott 1S29); Lijkzang ter gedach- tcnis van Mr. J. llinlopen, 1808; Kallimachus\' Lofzangen, Amst. 1808; Lijkzang op Sebald Fnlco Johannes Itau, Haarl. 1808; Leydens ramp met afbeeldingen, Amst. 1808; Vreug- dezung op de verlossing van H. M. de Konin- gin Hnrtense, \'s Hage 1808; Odilde, \'s Hage 1808; Floris V, treursp , Amst 1808 (2e dr. Rott. 1828), (zijne andere treurspelen zijn: Willem I van Holland, Kormak en eene vertaling van Corneilles Cinna); Najaars- bladen, 2 Dln., \'s Hage 1808�39; \'s Koningc komst tot den troon, feestviering (met vrouwe K. W. B.) Amst. 1809; Aan de Wed. des kunstschilders Schejfer, 1809; Wapenkreet, 1809; Bath hernomen, 1809; Treurspelen en verhandeling over het treurspel, 3 Dln. (met vrouwe K. W. B.), \'s Hage 1809, (2e dr. Utrecht 1836); Gedachtenisrede op v. Pestel, Leiden 1809; Verspreide Gedichten, 2 Dln., Amst. 1809; Hulde aan Z. K. en K. Majes- teil, 1810; Echtviering van Keizer Napoleon, Amst. 1810; Hulde aan J. de Vries, Amst. 1810; Winterbloemen, 2 Dln., Haarl. 1811; Kort verhaal eener aanmerkelijke luchtreis en Nieuwe Planeet Ontdekking, uit het Russisch vertaald, Gron. 1813 (Bs denkbeelden om- trent het bestaan van sommige planeten in de nabijheid en in gemeenschap van damp- kring met onze aarde); Krijgsdans, 1813; Hollands Verlossing, 2 Dln. Haarl. 1813 (met vrouwe K. W. B.) herdr. Leiden 1833; Af fodillen (grafbloemen) 2 Dln. Haarl. 1814; Wapenkreet, lierzang, Amst. 1815; Willem Frederik koning der Nederlanden, Ainst. 1815; Vaderlandsche Uiiboezemingen (met vronwe K. W. B.) Leiden 1815; De Bieren, dichtstuk, Amst. 1817 : Nieuwe Uitspruitsels,
		Rott. 1817; Gedenkdag der zege van Walerloo, 1817; Wit en rood, 2Dln (met vrouwe K. W. B.), Rott. 1818; Nieuwe dichtschakeering, 2 Dln. (met vrouwe K. W. B.), Rott. 1819; Ter nagedachtenis van Julius Willem Bilder- dijk (met vrouwe K. W. B., S. I. Wiselius en I. de Costa), Leiden 1819; Van het Let- terschrift, Rott. 1820; De ondergang der eerste Wareld I�V zang (onvoltooid), Amst. 1820, herdr. in Leeuw. 1834 en op nieuw uitgeg. met aanteekeningen door I. de Costa, Leeuw, 1847; Perzius\' Hekeldichten vrij en in toepas- sing op omen tijd nagevolgd; Zedelijke Gispin- gen, Rott. 1820; De Muis- en Kikvorschkrijg, Homerus nagezongen, 1821, 2e dr. Utrecht 1835; Taal- en Dichtkundige verscheidenheden, 4 dln. Rott. 182 \'; Echte Stukken betreffende de uitzetting in Maart 1795, 1821; Verhan- delingen, Ziel-, Zeden-en Rechtsleer betreffende, j Leid\'. 1821; Sprokkelingen, Rott. 1821; Ter \\ uitvaart van den W.F.erw. heer Nic. Schotsman, \\ Leiden 1822; Geslachtslijst der Nederduitsche \\ naamwoorden op stellige taalgronden t/evestigd, 2 dln. Amst. 1822 (2e dr. 3 dln. Amst. 1832-34); Krekelzangen, 3 dln. Rott. 1822 (2e dr. Ainst. 1835); Bijdragen tot de Too- neelpoezy, Leiden 1823; Bezwaren tegen den geest der eeuw van Mr. I. de Costa toegelicht, Leiden 1823; De derde October, Leid. 1823; Spreuken, een kleine verzameling zedelessen en leefregelen, Leiden 1823; Hoofts gedich- ten met aanteekeningen, 3 dln. Leiden 1823; Over een oud Amst. volksdeuntjen, Leiden 1824; Rotsgalmen, 2 dln. Leiden 1824; Op den moord van den hertog van Enghien, Leiden 1824; Aan Legden op den Yiden van J>ou- maand, 1824; C. Huygens\' Korenbloemen met I ophelderende aanteekeningen, 6 dln. Leiden 1824�25; Nieuwe Taal- en Dichtkundige Ver- scheidenheden, 4 dln. Rott. 1824�25; Bij de feestviering der Leydsche Hoogeschool, Lei- den 1825; Chassinet versjen, id. 1825; Neder- duitsche Spraakleer, \'s Hage 1826; Navon- keling, 2 dln. Leiden 1826; Oprakeling, latere \\ dichtstukjens, Dord. 1826; Nieuwe Oprake- ling, Dord. 1827; Afscheid aan Legden, Leid. 1827; De voet in \'t Graf, Leid.;iS27; Jongste gedichten, Rott. 1827; Gedichten van Johannes Antonides v. d. Goes met ophelderende aantee- keningen, 2 dln. Leid. 1827; Naklank, ge- dichten, Dord. 1828; Avondschemering, Bruss. 1828; Vermaking, Rott. 1828; Spreuken en voorbeelden van Muslih Eddin Sadi, getrokken uit zijn Rozengaard, Rott. 1828; de Cycloop, ! een saterspel naar hel Grieksch van Euripides, Amst. 1828; //. L. Spiegels Hartspiegel in nieuwe taal en dichtmaat overgebracht, Amst. 1828; Korte aanmerkingen op Huydecaper» Proeve van Taal- en Dichtkunde, Amst. 1828; Nieuwe Vermaking, Rott. 1829 (2e dr. Zutf. 1833); Schemerschijn, Gent 1829; Ter nage-



		37
		*Bilderdijk�Uil Ij» nolle,**


		en po�zie van haar in \'t licht onder den titel van: Voor de vrienden en betrekkingen van L. S. B.; later ook herdrukt in de Bijlagen tol de Gedenkzuil voor Bilderdijk. Billet (Juslus) geboren te Gent in 1592 en aldaar overleden 2 Oct. 1682; hij bekleedde in zijne geboortestad eene aanzienlijke amb- tenaarsbetrekking, en vervaardigde op last van het gemeente-bestuur een werk getiteld: Politieboek, dat eene kroniek van Cent en vele bijzonderheden over Vlaanderen, zoowel in proza als po�zie bevat. Billiet (Lodewijk), geb. te St. Nikolaas, waar hij schoolopziener is. Hij werd voor zijne gedichten meermalen bekroond, en toen zulks voor de tiende maal geschiedde, werd hij 12 April 1858 in zijne geboortestad fees- telijk ingehaald. Hij schreef: Drie zangstuk- ken: De moeder des Konings, \'s Konings sol- daet, \'s Konings trommelaar, Leopold de eerste, koning der Belgen; Belgi� s vrijheid, St. Nik. 1857; Ben uitmuntende Belg, 1858; %%ste verjaardag van \'s konings inhuldiging, vader- landsch lied, 1860; Philip Verheijen, hulde- zang, St. Nik. 1862. Het glas, romance, 1S62; De tandenlrekker, gedicht, 1862. Billiet {Paul Jacques Emile), geb. te Ant- werpen den 14 Pebr. 1838, was van 1858 �62 met Jan van Riiswijck opsteller van het dagblad De Grondwet en sedert 1862 opsteller van het dagblad De Koophandel te Antwerpen. Hij begon zijne letterk. loopbaan met vertalingen uit het Pransch en Duitsch en gaf vervolgens verscheiden romances en liederen uit, als: Aan mijne Lieve; De Raad eener moeder; De arme dichter; Dauwdropjes en Tranen; Door het Spleetje van \'t gordijn; De eerste kus der liefde; Geuzenlied; Wen! een romance; De Schipbreuk, koor; Nacht en Morgen, cantate; Egmonl en Hoorne, cantate; Help « zelven, blijsp. 1866 (2e druk 1873); Manshand boven, blijsp. 1866; De vergissing, zangsp. 1867; Belofte maakt schuld, klsp. 1872. Bilt La Motte (Cornelis van Erlach van der), geb. te \'s Hertogenbosch 18 Aug. 1829, kreeg eene plaats bij eene Engel- sche maatschappij, die zich ten doel stelde indijkingen te bewerkstelligen op Zuid- , Beveland; doch de maatschappij ging fail- I liet. Sedert leefde hij met ouders en zuster j van de opbrengst zijner pen; doch dat ging j moeilijk en een aanbieding bij de Redactie I van de Nieuwe Rotterdamsche Courant was hem zeer welkom. Geldgebrek dwong hem \\ over te gaan bij het Haagsche Dagblad. \| Maar ook hier ging het met. Later be- reisde hij Nederland en Belgi� voor een
		dachtenis van Mr. J. IIMopen, Rott. 1829; Uitzicht op mijnen dood, 1829 (niet in den handel); Proeve eener navolging van Ovidius\' Gedaanteverwisselingen, Amst. 1829; Woor- denboek voor de Nederduitsche spelling, \'s Hage 1829; Nasprokkeling, Brussel 1830; Beginsels der Woordvorsching, Leeuw. 1831. Na zijn dood verschenen nog een overzetting van de Redevoering des heiligen Oudvaders Chrysosto- mus, 1833; Nagelaten opstellen, Nalezingen, 2 dln.; Nagelalen Gedichten van godgeleerden en zedekundigen inhoud, 2 dln. Amst. 1834; Mengelingen en Fragmenten, nagelaten door B. Amst. 1835; Verzameling van Brieoen, 5 dln., uitgeg. door da Costa en Messchert, Rott. 1836 en 37; Het Nicotiaansche kruid achter den nieuwen druk van het Uitzicht op mijnen dood, voorafgegaan door een levens- bericht des Dichters (door H. Marouier), Rotterd. 1833; Geschiedenis des Vaderlands, 12 dln. Het 13de in 2 st. is van de hand des uitgevers H. W. Tydeman, Amst. 1833� 39; Briefwisseling tusschen W. Bilderdijk met de Hoogleeraren M. en H. W. Tydeman, 2 dln. Sneek 1866 en 67- Zijne dichtwerken zijn onder toezicht van Mr. I. da Costa in 16 dln. Haarlem 1856 -59 uitgegeven, waar- van, het laatste afzonderlijk verkrijgbaar is gesteld, omdat de uitgever daarin eene be- schouwing van zijn vriend en leermeester als mensc.h en als dichter, ten beste geeft. Het spreekt van zelf dat deze lijst zijner werken verre van volledig is; van dezen grooten dichter zijn eene menigte verzen en losse ge- dichten verspreid in de werken der dicht- lievende genootschappen der vorige of in de almanakken en jaarboekjes van deze eeuw, wier opsomming, zoo al mogelijk, ongeschikt zoude zijn voor de gebruikers van dit woor- denboek. Nog gaf B. te zamen met M. Siegen- beek uit: Leydens ramp, 1807 en met zijne echtgenoot en S. Iperusz Wiselius en C. van Marie: Nieuw Liederboekje tol opwekking van Vaderlandschen moed en gepaste vreugde, Amst. 1813. Voorts nog eenige werken op \'t ge- bied van geologie, theologie, perspectief en Latijnsche verhandelingen. Bilderdjjk (Catharina Rebekka), geb. Woest- hoven. Zie Woestboven. Bilderdjjk (Katharina Wilhelmina), geb. Schweickhardt. Zie Scbweickhardt. \'�derdjjk (Louise Sibilla), dochter van Willem Bilderdijk en zijn eerste echtgenoot C. R. Woesthoven, werd te \'s Hage ge- boren 7 Sept. 1785, huwde met den ge- neesheer W. E. Burckhardt, en overleed 7 Aug. 1832. Na haar dood zond de hoog- leeraar H. W. Tydemnn een bundeltje proza



		38
		Hiuger�Blereau.


		wijnkooper. Eindelijk werd bij redacteur van do Rozendaalsche Courant. Hij overleed aan typhus 8 Aug. 1868. Hij schreef Het oude Huis en een Vertelling voor meisjes, twee novellen, \'s Hertogenb. 1855; Een kerk- gang ie Tilburg, Fantasten op een thema uil het leven, \'s Hage 1855; de Roman van lilijdenhoeve, henenen* andere verhalen en gedichten, Ticl 1847; Java, Schetsen en Om- trekken, vit de portefeuille van C. L. M. van der Does, Dordr. 1858; Een wandeling op de Delftsche tentoonstelling van Oudheden, \'s Hage 1863. Voorts een menigte van opstellen, novellen en recensi�n geplaatst in de Vad. Letteroef., Gelderland, Nederland, Europa, Muzenalmanak, Alman. voor \'t Schoone en Goede, Holland, Cadsandria (Zeeuwsch Jaar- boekje), G�illustr. Almanak, Lectuur voor de Huiskamer, Evang. Penningmaq. Zijn Recen- si�n in de Vad. Letteroef. meestal onder bet pseud. L � e. Bineer (Hyman) geboren te Amsterdam 2S Maart 1824, studeerde eerst in de ge- noeskunde, docb werd door zijn vader, die boekhandelaar en uitgever was, in diens zaak opgenomen. Hij is daarin gebleven en is thans hoofd der firma gebroeders Bin- ger. Hij schreef onder het pseudoniem van Grootvader Herman: het Khinzoontje van Klein-Duimpje, een berijmd vertelseltje, Amst. 1853, 8°. Verder onder zijn eigen naam: Het lied van de Duinwaterleiding, ter gelegen- heid van de onthulling der hoofdfontein op den Dam 27 Aug. 1856, Amst. 1856, 8°. 18 October M�CCCLXV1I. Vondels standbeeld onthuld, feestzang op muziek gezet door G. A. Heinze, Amst. 1866, 8°. Gedenkboek der feestviering van hel vijftigjarig bestaan der Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels, op 12, 13 en 14 Aug. 1867 Amst. 1S68, S°. Verder eenige gedichten in Kunsten Po�zie, Utrecht 1868, 4°. Apollo en de Muzen, wedstrijd van liedertafels bij gelegenheid van het 50-jarig feest der vereeni- ging ter bevordering van de belangen des boek- handels. Bovendien nog bijdragen in ver- schillende tijdschriften en jaarboekjes. Binger heeft zich vooral verdienstelijk voor de let- terkundc gemaakt door zijn prachtuitgavc van Vondels werken, waaraan hij met den bewerker, Mr. J. van Lenncp, ijverig heeft gearbeid. Bisschop (IHllem), geb. te \'s Gravenhage 12 Nov. 1827, was achtereenvolgens leer- aar aan het Gymn. te Dordrecht, pro- reotor te Leiden, leeraar aan \'s Rijks Mid- delb. School te Leeuwarden en is thans Directeur der H. B. School te Delft. Hij gaf in \'t licht Handwoordenljoek voor de spelling I		der lloll, taal, door P. Weiland, 2de verm. en verb. dr., Dord. 1857; Justus van Effen, geschetst in zijn leven en werken, Utrecht 1859; De woelingen der Leyceslersche partij binnen Leiden, 1586�87, Leiden 1867; De slag bij Heiligerlee, Leeuw. 1868; Keur uit de gedichten van Tollens, Leeuw. 1868. Met Ecleo Verwijs gaf hij uit Gedichten van Willem van Ilildegaersbereh, \'s Hage 1870. Voorts kleine stukjes in de Taalgids, Konst- en Letterbode, de Jagers Archief en in de Hand. der Maatsch. der Ned. Letterk. Blanckaert (Alexander), een Gentenaar, die in 1548 eene Nederduitsche vertaling van den Bijbel te Keulen uitgaf; hij over- leed 31 December 1555. Blasios (Johan), advocaat te Amsterdam,, leefde in het midden der zeventiende eeuw en schreef de volgende stukken: Fidamants kusjes, minne wijsen en bij-rijmen aan Celestine, Amst. 1663; Lysander en Kaliste, blij-eindend trsp., Ie en 2e dl., Amst. 1663; Het Huwe- lijk van Oroondaies en Statira, id., Amst. 1670; Dubbel en Enkel, jok- en ernstspel, Amst. 1670; De Edelmoedige Vijanden, blijsp., Amst. 1671; De Malle Wedding, blijsp., Amst. 1671; Geslaglboom der Ileydensche Goden en Godinnen met bijgevoegde Mengel- digten, Leyd. Blanpot ten Gate (�.). Zie Cate (R/au- pot ten). Bleeker (Daniel), was koopman te Am- sterdam, alwaar hij 27 Apr. 1803 over- leed, maakte eenige losse gedichten, waar- onder de Tempel der Gezondheid, een allegorische droom, uitgeg. in de Kleine Dichterlijke Handschriften, benevens een treur- spel Manlius Torqualus, Amst. 1800. Bleeker (Pieter) geb. te Zaandam 10 Juli 1819, ging als officier van gezondheid naar Indie en doorliep alle rangen tot dien van kolonel. Na zijn ontslag gevraagd te heb- ben ging hij te \'s Hage wonen. De koning benoemde hem tot staatsraad in buitengewonen dienst. Behalve vele ichthyologische werken en bijdragen in Indische tijdschriften, inde Gids, het Tijdschrift van Nederl. Indie, en in de werken der Academie van wetenschappen, schreef hij: Reize door de Minahassa en den Molukschen Archipel enz., 2 dln, Bata- via 1857. Blereau (Slanislas Peter Alexander), geb. te Antw. 31 Maart 1814, notaris te Cappellen; hij gaf vroeger met de Laet en Conscience de Noordstar uit, in welk tijdschrift hij



		Bleu� Blom. 39

		Antw. 1870; De wille kaproenen, hist. drama in 5 bedr., Antw. 1870; Nijd en hoogmoed, tooneelsp. in 4 bedr. (met Paul van Elen), Antw. 1871; Het sparen, tooneelsp. in 1 bedr. voor meisjes, Gent 1872; De stiefdochter, too- neelspel in 4 bedr. (inct Paul van Elen), Antw. 1872; Block (Jozef Willem de) geboren te Hal in Brabant 6 Maart 1806, studeerde in de geneeskunde en werd lioogleeraar in dat vak aan de Gentseho hoogesehool. Later werd hij burgemeester van Bouchoutc; hij was lid van den Senaat, waar hij dikwijls in de bres sprong om de Vlaamsche belangen en de Nederlandsche taal te verdedigen. Behalve een geneeskundig werk over de cholera schreef hij veel artikelen in dagbladen en tijdsehrif- ten. Hij overleed te Gent 8 Aug. 1862. Bloemaart (Hendrik) zoon van den schil- der Abraham Bloemaart geb. in 1603, be- oefendc de schilder- en de dichtkunst te U- trecht. Hij vertaalde uit het Italiaansch: de getrouwen herder, herdei sch Ui j-eindend treursp. van Gio. Bapt. Guarini op nieuw uit het Ita- liaansch vertaald en gerijmd, Utrecht 1650 en maakte nog een tooneelstuk Hannibal, den manhaften veldoverste triumpheerende in de stad Capua idem, Utrecht, 1670. Hij overleed in 16S0. Blom (Cornelis) geb. te Woubruggc 2 Pebr. 1712, stond in 1740 als predikant te Zierikzee en werd van daar vier jaar later naar Leeuwarden beroepen, waar hij rustig had kunnen leven zoo zijn ijver voor de rechtzinnigheid der kerk hem niet tot sehrij- ven verleid had. Bij gelegenheid dat de beroemde hoogleeraar L. C. Valckenaar een Latijnsche oratie hield over de voormalige en hedendaagsche verandering der Ned. zaken, gordde zich Ds. Blom ten strijde eu schreef een berijmd paskwil: Veldbloemen met een prik- neusje daaronder aan Momus gestroyd in en buylen de Academiekerk te Franequer, 1749; Valckenaar antwoordde niets op dat geschrijf, doch anderen stelden den rechtzinnigen leer- aar aan de kaak, waarop hij een tweede stuk in proza liet volgen: Bericht wegens mijne onnozele Veldbloemen, waarop nog een Tweede Bericht. De twist liep met een vermaning van de klassikale vergadering ten einde. In 1763 wikkelde zich Ds. BI. weer in moeilijkheden bij het beroepen van een pre- dikant, waarin hij zich onbetamelijk uitliet tegen de Vroedschap en tot eeue geldboete, met schorsing van dienst, werd verwezen. Overleden 28 Sept. 1780. Blom (J. 67. van), notaris, schreef: De
		plaatste: Moed en geduld, 1840; De dood van Filips de Tweede, phaniastisch tafereel, 1840; Een ledenschels, 1841; Het geluk eener Konin- gitt, een historisch verhaal, 1841; De dooden spre- ken niet meer, verhaal (10G9), 1842; De echte Sinjoor, in den Muzenalmanak van 1843. Bleu (Francois Ie) gcb. 1020 (?) te Lei- den , schreef: Minnevlam brandende in \'t hart van Thyrsis om de schoone Amaril, Leyden 1642, 2e dr. Amst. 165». Bleyswijk: (Dirk van) geb. te Delft in 1640 gaf uit een Beschrijvinge der stad Del/l, enz., voorafgegaan door een beschrijvinge van �elf- land enz., Delft 1667. Als eene verbeterde en vermeerderde uitgave vaD dit werk kan beschouwd worden Beschrijving der stadt Delft door llcinier Boitet in 1729 aldaar uitgegeven. Blieck (Francis Jozef) geboren 24 Decem- ber 1805 te Werwick (Westvlaanderen) was van 1842 tot 1857 notaris te Iseghem; daarna leefde hij stil aldaar, en sedert 1862 woont hij in zijne geboorteplaats. Hij is eerevoorzitter van de letterkundige maat- schappij de vriendschap te llousselare. Hij schreef: Mengelpo�zy, Ie deel, Kortrijk 1839, 2e deel,\' llousselare 1850, 3de deel, gevolgd door eene vertalingsproeve in be- rijmde paralellen van het psalmboek, Rous- selare 1863. Bijvoegsel op het 3de deel der Mengelpo�zy, en Lentetuiltje met biogra- phische aanteekeningen, llousselare 1873, 8°. Geschiedenis der Werwicksche rederijkkamer oud- tijds»Drooghers"genaamd, Rousselarel856,8°. Block (Bruno) geboren 20 Februari 1828 te Gent, waar hij eerst onderwijzer aan de stads Armenschool was, en thans leeraar is aan de Middelbare school en prof. van Nederlandsche uitgalming bij het Koninklijk Conservatorium. Hij schreef: (met I. Me- kerle) Jan Hyoens, historisch drama iu 4 bedr., Gent 1849; Oorspronkelijke samenspraken en tooneelstukjes voor prijsuitdeelingeu, Gent 1853; Springt niet verder dan uw stok lang is, blijspel met zang in ��n bedr., Brussel 1853; De ouders, tooneelspel in 3 bedr., Antw. 1866; De zoon die zijn vader onthooft, histo- risch drama in 5 bedr., Gent 1866; Dry honden aan een been, blijspel met zang in 1 bedr., Antw. 1867; Eene zuster, drama in 4 bedr., Gent 1867; De modeziekte, tooneelspel in 2 bedr., Gent 1867; Een man van eer, drama in 1 bedr., Antw. 1868; Mijnheer Rijkzucht, blijsp. met zang in 1 bed., Antw. 1868; De jonge lieden, tooneelspel in 4 bedr., Antw. 186S; Zielenadel, tooneelsp. in 1 bedr., (met Paul van Elen) Antw. 1869; Lodewijk van Nevers, historisch drama in 3 bedr.,



		Blomhert�III ■■■■■<*.
		40


		opkomst van het vlek Dragten in de prov. Friesland, vermeerderd met geschiedt, aanlee- keningen en, bijlagen, enz., Leeuw 1340; Proeve van het Harmonische in de Friesche dichtkunst, Leeuw. 1840; Blommekoerke oan beau oan syn lanzljue, Dokkum 1869. Blomhert (Johan) geb. te Zalt-Bommel in 1694, studeerde te Utrecht en te Leiden en was in 1718 predikant te Haaften en in 1737 te Knik. Daar overleed hij 24 Dec. 1738. Hij is de schrijver van: De geschiedenissen van het Vereenigde Nederlandt sedert hare eerste opkomst tot op deese onze dagen, hoe \'t selve verlost, verhoogt en leicaert is door wonderen van Gods voorzienigheit on- der \'t Bestuur der Princen van Oranje en Nassau enz. Utrecht 1730, Ce Dr. 1750. P. Ie Clercq en A. Rotterdam hebben er ieder een vervolg op geleverd. B! ommaert (Jonkheer Philip Marie) geboren te Gent in 1807, overleden aldaar 14 Aug. 1871 Hij promoveerde in 1829 in de rechten, en zette zich te Gent neder na eene groote reis door Duitschland en Itali� gemaakt te heb- ben. Hij bekleedde in zijne vaderstad on- derscheidene aanzienlijke betrekkingen, en was een der opzichters van het gezelschap de Vlaamsche Bibliophilen. Hij schreef: Aenmerkingen over de verwaerlozing der Ne- derduilsche tael. Gent 1832. Landtael van Belgi�. Gent 1834. Liederik de Buck in drie zangen. Gent 1834. Theophilu, gedicht der XI V eeuw, gevolgd door drie andere gedichten van hetzelfde tijdvak. Gent 1836 en 2e uit- gave 1858. Beknopte geschiedenis der kamers van Rhetorica te (Jent. Gent 1838. Oudolaem- sche gedichten der XII, XIII en XIV eeu- wen, Deel I 183S; II 1841, III 1851, al- len te Gent. Ph. de Kempenaere, Vlaemsche kronyk of dagregister van al hetgene gedenk- weerdig voorgevallen is binnen de stad Gent, sedert 15 Jtely* 1566 tot 15 Juny 1585, on- derhonden in \'t Latijn, overgezet door J. P. van Male pastoor van Bonekerke, thans voor de eerste maal uitgegeven door Ph Blommaert. Gent 1839. Kronyk van Vlaenderen van \'t jaer 580 tot 1467, uitgegeven door 13. en C. P. Serrure. liet beleg van Gent ten jare 965. Het beclach van joncheer Jan van Hem- byze, gedicht der XVI eeuw, 1839; deze drie werken werden door de Vlaemsche Biblio- philen uitgegeven. Gedichten van Jakob van Zenencole. Gent 1840. Over de ambachtgil- den of neringen. Gent 1840. Be Jonghe (Bernaert) predicheer van het convent van Ghent. Het leven van Philippus den Siouten, hertoch van Borgondien, ende van Margerita van Marie, gravinne van Vlaenderen, byeen vergadert tiyt verseheiden geloofweerdige au-		iheurs ende oude geschreven memorien ende monumenten, Gent 1841. De Jonghe (Bernaert), Het leven van Joannes den Onbevrcesden, her- toch van Borgondien, graef van Vlaenderen, Gent 1841. Knopjes en bloemen, Liederen en andere kleine gedichten, in den hoog- en neder- duitschen tongval, ter vergelijking beiden nevens elkander gesteld. Nevens eenige bemerkingen over verscheidenheiden derzeloe door B. en Van Vogt, Gent 1842. Iwein van Mist, (1128) Gent 1842. Leven van St. Amand, patroon der Nederlanden, dichtwerk der XIVe eeuw van Gillis de IVevel, Gent 1842�3. De Vrouwen-heimelijkheid, Gent. De Grimberg- sche oorlog, ridderdicht uit de XlVe eeuw (met C. P. Serrure), Gent 1852�3. Ge- schiedenis der rederijkkamer de Fonteine te Gent, gesticht den 9 December 1448, Gent 1847. Aloude geschiedenis der Belgen of Nederdnitschers, Gent 1849. Einhard, Leven en wandel van keizer Karet de Groote. Voor de eerste maal in het Nederduitsch uitgegeven door P. B., Antwerpen 1849. Volu-Spa of voorzegging der Priesterin, Antw. 1851. Hilda, Antw. 1852. Levensschets van Lucas d\'Heere, kunstschilder te Gent (XVI eeuw), Gent 1853. Gedichten, Gent 1853. Chronologische hand- leiding van de geschiedenis der Neder Saksische letterkunde, Borgerhout 1855. Petrarcha\'s reize naer Belgi�, Gent 1855. Nederlandsche begravingswijze en graf steden, Gent 1857. Beschrijvlnghe van hetghen� dat vertoocht wierdt ter incomste van d\' exellenlie des prin- cen van Oraengien binnen der stede van Ghendt, den XXIX Decembris 1577, Gent 1858. De Dietsehe Lucidarius, Leerdicht der XlVeeeuw, Gent 1858. Graf- en gedenkstukken der pro- vincie Oost-Vlaanderen, Gent 1856�67. De Nederduitsche schrijvers van Gent, Gent 1862. Blon (J. Le) leefde in het midden der 17e eeuw en was een groot vriend van Catharina Questiers: in den Lauwerslrijt tusschen deze en Cornelia van der Veer, 1665, komen on- derscheiden verzen van hem voor. Blondeel (Valentijn Jan) promoveerde in de rechten te Utrecht en schreef Beschrijving der stad Utrecht, behelzende derzelner opkomst en voornaamste lotgevallen en/,., Utr. 1757, met platen. B!ume (Carl Ludwig), geb. te Brunswijk 29 Juni 1789, was hoogleeraar en direc- teur van \'s Rijks herbarium te Leiden en stierf aldaar 3 Febr. 1862. Behalve vele Latijnsche werken schreef hij met D. J. Veegens het tijdschrift De Indische bij, ter bevordering van de kennis der Nederl. volks- plantingen en derzelver belangen, Leiden 1842-1844, 4 St.



		41
		MiiBs�Hotlel IVyenliuls.


		Aug. 1694, president in het Hof van Vlaan- deren aldaar. Overl. 2S Jan. 1760. Hij schreef met J. Steengracht en P. de la Rue: DicMlievende Tijdkortingen, bestaande in ge- dichten van verschelde stoffe en rymtrant, 2 dln., Leiden 1717�18; een vertaling van Crebillons Atreus en Theystes, in \'t zelfde jaar (met de la Rue). Afzonderlijk van hem verschenen: Stichtelijke Gedichten, 1726, 4e dr., 3 dln., 1741; in 1752 verscheen daarvan nog een vervolg; Nagelaten Hengel- dichten en levensbeschrijving, door zijn zoon uitgegeven, 1761. Door zijn zorg verschenen de Nagelaten Gedichten van Vrouwe Anna Rethaeen, 1730 en die van Mr. Johan Moor- man, 1745. Nog is van zijne hand de be- schrijving van Zeeland en Staats-Vlaanderen in de Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden. Voorts een paar godgeleerde werken. Boddaert Junior {Pieter) kleinzoon van den voorgaanden, geb. te Utrecht in Oct. 1766, was advokaat te Amsterdam en dichter. Hij gaf uit: Verzameling van Gedichten 2 St., Utrecht 1790, (meest van erotischen aard); Gedichten uit de gevangenis {z. n.), Utrecht 1792; Molstein en Kroondorp, tooneelsp. 1794. Daarna gaf hij zich aan een zeer losbandig leven over, misbruikte zijn talent tot het maken van allerlei vuile, meestal in kroegen en bordeelen ge�mproviseerde gedichten en werd het slachtoffer van zijne uitspattingen; hij stierf te Amsterdam aan de gevolgen van een val in het half dicht gevrozen water waarbij hij zijn been brak (9 Maart 1805). Na zijn dood werden zijne vuile verzen ver- zameld en uitgegeven onder den titel van Nagelatene po�tische en proza�sche portefeuille van Mr. P. Boddaert, Amst. 1805. Bodde (Z>.) schreef: Gedichten, uitgegeven ten voordeele van Ierland, \'s Hage 1847. Bode (Matthijs) leefde in \'t laatst der 17e en in \'t begin der 18e eeuw, gaf onder toezicht van don hoogleeraar Petrus Francius vertalingen van Horatius in \'t licht, 1696, die gevolgd werden door: Oresles en Pylades of Iphigenie in Tauris, treursp., het Fransch nagevolgd, Amst. 1702; Polyxena, idem, Amst. 1703; Oorlogszang en Poi-zyzang, Amst. 1706. Zijn losse gedichten zijn opgenomen in de Nieuwe Verzameling van Nederduitsche Mengeldichten. Bodel Nyenhuis {Johannes Tiberius), geb. te Amsterdam 23 Nov. 1797, promoveerde in de rechten te Leiden en was een werk- zaam deelgenoot van de boekhandelaars-firma Luchtmans aldaar. Na de ontbinding dier
		Blass� {Abraham) geb. te Dordrecht 16 Febr. 1720 waar hij de stichter was van de bekende boekhandelsfirma van dien naam. Hij stierf te Dordrecht, 4 Febr. 1808. Be- halve eenige gelegenheidsgedichten, die onder den titel van Herders- en Veldzangen en onder dien van Huwelijkszangen verschenen, plaatste hij zes gedichten in de Proeve van Zedepoezy van \'t Dordsche genootschap Con- cordia et labora; Veezorg, herdersklacht over de runderpest, 1755; �e opstanding en het laatste oordeel, in de werken van \'t Haagsche genootschap Kunstliefde spaart geen vlijt, 1774; De beste opvoeding der jeugd en Bespiegelingen bij een onweder, 1776; Eerspoor aan de Neder- landers ter verdediging van hunne Vrijheid en Zeevaardje, 1781, ook te vinden in de Lau- teerbladen van de zonen der vrijheid, waarin mede geplaatst zijn: Tafereel van Vader- landsliefde en Menschenmin en �ordrechts Bur- gerij aan haare Regeerders. Voorts gaf hij uit: Iels dichtmatigs, 1784; Jubelzang van het Dordsche genootschap: Lust tot zingen, 1797; Drie godsdienstige verhandelingen en gedichten, 1800; Proeve van Gereformeerde Kerkgezangen, 1804; Mozes\' Zegelied, 1806. Be (Leonard Lodewijk de) geboren te Be- veren op de Leie in Westvlaandereu 27 Sept. 1826. Hij genoot eene opleiding voor den geestelijken stand, en werd dien ten ge- volge tot priester gewijd. Hij is thans pro- fessor in de Khetorika in \'t collegie S. Louis te Brugge. Behalve een paar Fransche wer- ken, schreef hij: WesMaamsch Idioticon, Brugge 1870�3. Gedichten, Brugge 1873. Bobeldijk {Pieter), geb. te Oosterblokker 7 Mei 1827, onderwijzer te Twisk, schreef: Licht en donker, Dichterl. bijdragen, Med. 1867, en eenige losse gedichten. Bochoven {Francois van) geb. te \'s Hage in 1651, advokaat te Dordrecht en overl. 4 Juli 1733, schreef: Een bundeltje uitgekipte gees- telijke Gezangen (4de dr., Dev. 1721); Nederd. en Lat. keurdichten, waarin zijn l\'itvaart van Johan Mailing, in zijn leven burgemeester en raad van Dordrecht; Lijkgedachlenis op Johan van Broekhuizen, achter diens gedichten; Nagelaten Stichtelijke Gedichten, 1734. Bockx {Dominicus), geboortig uit Antwer- pen, stierf in 1674 als monnik in de abdij van St. Bernard. Zijne werken kwamen uit onder den titel Gedichten, in onderscheiden deelen, en bevatten onder anderen: Uitleg- gingen over de zedelycke Koppeldichten aen Cato toegeeygent. Boddaert {Pieter) geb. te Middelburg 6



		42
		*Boeck�Boelen.**


		zaak iu 1S30 hield hij zich met lctterkun- dige en historische studi�n onledig en ver- zamcldc hij cenc uitgebreide kunst- en boe- kenvcrzameling. Hij overleed S Januari 1872. Van zijne hand verschenen: De alge- mee/ie kaarten van de prov. Friesland, verza- meld, beoordeeld en geschiedk. beschreven (inct W. Eekhoff), Leid. en Leeuw. 1846; Topo- graphische lijst der plaatsbeschrijvingen van het koningrijk der Nederl, Amst. 1802; Bihlio- graphie der plaatsbeschrijvingen van het ko- ningrijk der Nederl., \'s Hage 1 SOS. A^roorts maakte hij een supplement en table des moli�res op de Archivcs van Groen van Prinsterer, en had hij een werkzaam aandeel aan het samen- stellen van het Repertorium der verhandelin- gen en bijdragen betreffende de geschied, des Vaderl. in mengelwerken en tijdschriften tot op 1800 verschenen, Leid. 1S03. Boeck (Jan de), was in de vorige eeuw monnik in het klooster der Minnebroeders te Brussel, gaf zijne gezamenlijke werken uit onder den titel van: Processie-dichten, etc, gerytnt, geplackt ende bijeen verzamelt door, enz. Boeckx (Bartholomeus), leefde te Lier van 1570 tot 1011 en was aldaar Prins der Rederijkerskamer �de Ongclecrden". Hij was der hervorming toegedaan. Op de Bourgon- dische bibliotheek te Brussel bestaat een bundel liederen van zijne hand. Boekei (Kaspar Hendrik van), mederedac- teur van de te Gent uitkomende Beurzen- courant, schreef Nieuwe maend van Maria, naar het Fransch van Muzzarelli. Bertrand van Rains, naar het Fransch van baron Jules de Saint-Genois, Gent 1812. Arnold van Hummen of Loon en Jmik in de XlVe eeuw, Gent 1847- \'De heer van Frazegnies, histo- risch-romantisch episode uit den eersten kruis- logt, Gent 1847. Hel Davidshof op den Amandsberg, veld-trilogie, Gent 1855. Louisa Maria, Nieuwjaarswensch oen de Rijken, in naem der armen en der behoeftige werklieden, Gent 1850. Sedert 1845 gaf\' hij te Geut de Vlaemschc Volksalmanak uit. Boekei (Pieief), geb. te Zaandam 30 April 1832, is hoofdonderw. te Abbenes in de Haar- lennncrmecr. Hij schreef behalve een paar kleine stukjes, Geschiedenis van het Haarlem- mermeer, in schetsen en tafereelen, Amst. 1868. Boekeren (Rinse Koopmans van), geboren te Groningen 17 Januari 1832; achtereenvolgens �red. te Giethoorn, Eelde, Ilarlingen en Leiden, [ij 9chreef veel onder het pseudoniem Frans Tinarlo. Zijne werken zijn: De oude tolbaas,
		Gron. 1859; Schoenen op keur, Arnh. 1865; Knutselwerk (Frans Tinarlo), Leeuw. 1865; Mensch en ezel, Schicd. 1865; In de kooi, Amst. 1860; Eene weduwe met negen kinderen, Leid. 1867; Slrooiaronden, Leid. 1867; De Schepen van Dorenkamp, Haarl. 1868; Graaf Gerrit van Groencstein, Leid. 1869; Jan Koster, Leid. 1869; De graaf de Monte- Chrislo, Schied. 1869; De veldwachter van Laterveer, Leid. 1870; Foor en na de Pauze, Arnh. 1871; Robbert de Moor, Arnh. 1871 ; Kapippo, Leid. 1871; Jurriaantjes, Leid. 1871. Behalve de genoemde werkjes gaf hij nog eenige kleinere kinderboekjes en kin- derpreeken uit. Boekholt (B), boekhandelaar te Amster- dam, schreef: Minnedichten, Amst. 1667, en Kort vertoog van Hollands bloedige oorlogen met hare naburen sedert de grondvesting van haren staat tot op den tegenwoordigen tijd, uit geloofwaardige schriften enz. zamengesleld, met pi. Amst. 1689. Boekholt ijohannes) broeder (?) van den voorgaande, insgelijks boekhandelaar te Amsterdam en dichter. Hij gaf uit: Uyt- spanningen of Uytbregding van \'t Hoogliedt en eenige Psalmen Davids, Amst. 1668; Geopend hart naar Jezus in XV Zinnebeelden, Amst. 1693. Boelen (Hendrik Theodorus), geboren te Amsterdam 21 April 1825, waar hij carga- door en scheepsreeder is, en aan het hoofd staat der firma de Vries en Cie. Hij gaf onder het pseudoniem N. Donker het volgende te Amst. uit: Onder de menschen,l&5&; Twee neven, 1854; Een parelsnoer, 2 dln., 1859; Eind goed al goed, 2 dln., 1862, allen romans, verder novellen in Nederland, het jaar- boekje Holland enz. en twee drama\'s: Gravin Olga en haar lijfeigene, 1854; Maria van Utrecht, weduwe van Oldenbarneveld, 1873. Boelen Jz. (■/.), schreef een Reize naar de Oost- en JVestkusi van Zuid-Amerika en van daar naar de Sandwiclis- en Philippijnsche eilanden, China, enz. in de jaren 1826�29 met het koopoaardijschip IVilhelmina en Maria, 3 dln. met pi. en k., Amst. 1835�36. Boelens (Hoelardus August inus van), geb. in 1722, schreef een dichtstuk in 3 zangen, getiteld de Winter, dat hij in 1749 voltooide. Een zijner vrienden bezorgde er in 1754 buiten zijne voorkennis eene uitgave van te Leeuwarden in 4°. waarbij de naam des dichters verscholen bleef achter het pseudoniem van B. Bornius Alvaarsma. In 1765 bezorgde de auteur er eene verbeterde uitgave van in de



		4J3
		Boelens�Boey of Boy.


		Boer (Francijnlje de), geb. te Harlin- gen 18 October 1784, betoonde reeds vroeg veel lust tot studie en oefening, doch haar ouders, niet dertien kinderen gezegend en van middelen ontbloot, konden dien lust niet bevredigen. Zij leerde lezen en schrijven en werd op haar 15de jaar reeds dienstbaar. Zij stierf als huishoudster bij den heer S. �uijmelaar te Hcercnvccn 7 Maart 1852. Zij schreef: Dichtproeoen, Haarlem 1815; Nieuwe Dichlproeven, Amst. 1821; Gedichtjes voor kinderen, Amst. 1822, die zeven druk- ken beleefden; Gedichtjes voor behoeftige kin- deren, Amst. 1823; Laat ons leven tot elkan- ders nut en genoegen; Ned. verhalen en eenige nieuwe dichtproeven, Leiden 1850. Boerman (E. A.) schreef: Godsdienstige j mengelingen in proza en po\'�zy, Dordr. 1850. Boers (B) gaf eene Beschrijving van het eiland Goedereede en Ooerjlakk�e met 3 afbeeldingen, Sommelsdijk 1844. B�eseken (Suzanna Maria), geb. te Lun- teren in Gelderland den 12en Maart 1821, huwde met den heer van Velthovcn, kapitein ter koopvaardij, met wien zij in 1861 naar Cheribon vertrok waar zij den 23en Jan. 1866 overleed. Zij schreef: Twee gevangenen op het slot van den Bergh, \'s Hage 1848; Alcmenon, Een geschiedk. verhaal, Schiedam 1851; Tlillegonde, Oorspronkelijk Nederlandsch verhaal uit den grafelijken tijd, Amst. 1852. Verscheidene tijdschriften hebben novellen van haar opgenomen en hare losse gedichten zijn voornamelijk geplaatst in de Evangelie- spiegel, Maria en Martha, Gelderland, en Tijdstroom. B�eseken (Mijnoldina Adriana Antoinetta), zuster van de voorgaande, geb. te \'s Heerenberg 12 Juni 1825 was eerst als pleegzuster werkzaam en daarna adjunct- directrice in de cellulaire gevangenis te Amsterdam. Zij overleed den 23en Nov. 1871 aldaar. Zij schreef: De pleeg zuster, \'s Hert. 1854; Judas de Maccabe�r, \'s Hert. 1856; Geeske van den Elzenpas, Amst. 1862; Een verhaal op waarheid gegrond, Amst. 1862. Voorts vindt men van haar verscheiden losse stukken en gedichten in de Maria en Martha, Eoangeliespiegel en Tijdstroom. Boeuff (Cornelis Willem de), geb. te den Bommel, 4 Aug. 1S24, onderwijzer te Lan- gerak bezuiden de Lek, schreef: Verspreide en onuitgegevene po�zy, Tiel 1867. Boey of Boy (Cornelis), geb. te Zierikzee, was advocaat-fiskaal en procureur-gen. over
		llonigbye, een belangrijke verzameling van uitgegeven en onuitgegeven gedichten, 6 dln., Leeuw. 1765�71. Hij stierf to Hardcgarijp 9 Nov. 1777. Boelens (Ambrosius Ayzo van), zoon van den voorgaande, geb. 19 Maart 1700, was grietman van Opsterland en overl. 30 Nov. 1834. Hij schreef een gedicht: Aan mijn vaderland, Leeuw. 1814. Boeildale (Jan), gezegd Jan de Klerk. Deze dichter werd geboren in het gehucht Boendale bij Tervueren, omtrent 1280. Reeds in den aanvang der XlVe eeuw vestigde hij zich te Antwerpen waar hij stads-secretaris werd, welk ambt hij meer dan 40 jaren tot zijn dood bekleedde (1351 of 1365). Tot in onze eeuw bestonden zijne werken slechts in hand- schrift, doch thans zijn of worden ze uit- gegeven onder den titel: 1°. De Brabantsche Yeesten of Rijm-kronyk van Brabant, door Jan de Klerk, van Antwerpen, uitgegeven door J. F. Willems, Brussel 1839 en 1843. � 2°. Die Lekenspieghel, leerdicht van den Jare 1330, door Jan Boendale, gezegd Jan de Clerc, schepenklerk te Antwerpen, uitgegeven door M. De Vries, Leiden 1844. � 3°. Jans Testeye of dit is van Woutere ende van Janne. 4°. Van den Derden Eduwaert, coninc van Engelant, Rijm-kronijk geschreven omtrent het Jaer 1347, door Jan de Clerc, van Antwer- pen, uitgegeven door J. F. Willems, Gent 1840. Boer (Willem Bichard), geb. te Rotterdam 4 April 1818; hij is thans advocaat en wet- houder te Utrecht en lid van de provinciale staten dier provincie. Hij vertaalde: F. Bastial, staathuishoudkundige drogredenen, 1846 en 1848; id. Dat verwenschte geld, 1849; id. Kapitaal en interest, 1849; Ouizot, Over de volksheerschappij in Frankrijk, 1849, 2 drukken, alle vier te Utrecht uitgegeven. Verder schreef hij: Denkbeelden over paupe- risme en armenverzorging, Amst. 1850. Sedert 1861 was hij met G. H. Betz en P. F. Hnbrccht redacteur van de Bijdragen tot de kennis van hel staats-, provinciaal-,engemeentebestuur inNe- derland, Rotterdam, en later met J. A. Fruiin en J. F. Buijs, torn dit tijdschrift te Utrecht werd uitgegeven; met D. Grothc, J. W. Gunning, O. van Rees en J. P. de Bordes van Pantheon, Tijdschrift tor verspreiding van nuttige kennis, Utrecht 1856. Verder schreef hij: Over plaatselijke belastingen, eene staat- huishoudkundige.proeve, Utrecht, 1850; De arbeid, Handboek voor volkshuishoudkunde ten dienste van het Middelbaar onderwijs, Amst. 1865; Huishoudkunde, Leiden 1870; Leer- plicht igheid en schooldwang, Utrecht 1870.



		44 Boey� BogaeH.

		Holland, Zeeland en Friesland. Hij dichtte in \'t Latijn en in \'t Ned.: Psalmen Davids volgende de N. overzetting, Rott. 1648; lier- drukt te Leiden 1059; onder den titel: Het nieuwe Werck der Psalmen van den Koning David. Voorts vele verspreide verzen, vooral in de werken van J. van Bcverwijck, de Brune en C. Huyghens. Boey (Timon), doctor in de rechten en secretaris van het Hof van Holland in de vorige eeuw, schreef: Bedenkingen over de Oudheil, Aanzien en Gezag van den Uove van Holland onder de Grafelijke regering, \'s Hage, 1760; Oudheid van den Hove van Holland, nader ontdekt uit de oppermagl der Staten met de Grave, \'s Hage, 1761; Woor- dentolk of verklaring der voornaamste Ondnit- sche woorden in de Hedendaagsche en Aloude Regtspleging voorkomende, \'s Hage, 1773. Bogaerd {Karet), geb. te Kalken in Oost- Vlaandcrcn 21 October 1831, was vroeger stationschef aan den spoorweg Eecloo� Gent, thans werktuigkundige in eene fabriek te Langerbrugge. Hij schreef: De drie zan- gers: Willems, Ledeganck, van Duyse, Vader- landsche trilogie, met een voorzang, Gent 1861, 8°; Bloemen in het wilde gegroeid, Gediehten, Gent, 1861, 8"; Adolf en Ludwina, Romantisch dichttafereel, Gent 1862; Bede voor Zijne Majesteit Leopold I, koning der Belgen, en deszelfs vorstelijk stamhuis, Gent 1863, 8°; Stemmen des gevoels, Gedichten, 1864, 8°; Voor de noodlijdenden, Romance, (muziek van J. Pollet) Gent 1866; Verstrooide bladeren, Gedichten, Gent 1S67. 8". Bogaerde van ter Brugge (Jhr. Andr� JeanLouis Baron van den), geb. te Gent 7 Juli 1787, was burgemeester van Gent, daarna districts-comnnssaris van het Land van Waes. In 1820 benoemde de koning hem tot Gouverneur van Noord-Brabant, welken post hij tot 1842 bekleedde. Hij sleet zijne overige dagen in werkzame rust op zijne goederen te Heeswijk en Dinther en stierf den 12en Jan. 1855. Zijn uitgegeven geschriften zijn: Het district van St. Nico- laas, voorheen Land van Waes, beschouwd met betrekking lol deszelfs Natuur-, Slaat- en Geschiedkunde, gevolgd door eene bijzondere beschrijving van elke stad, dorp cf gemeente in hetzelve gelegen, 3 dln., St. Nicolaas 1825; Vlugtig overzigt der geschiedenis van Belgi� en die van Polen, toegepast op de tegenwoor- dige gebeurtenissen tot 1 Jan. 1831. \'s Bosch 1831; Proeve over de belangrijkheid van den handel, de scheepvaart en de nijverheid in de gewesten die van 1813�\'30 uitmaakten het koningrijk der Nederlanden, \'s Hage 1845,
		i oorspr. in \'t Fransch uitgegeven. Voorts werden zijn redevoeringen, waarmede hij de zomervergaderingen der prov. Staten opende, op hun verzoek in \'t licht gegeven. Bogaers (Adrianus), geb. te \'s Hage, den 6en Jan. 1795, was eerst adv. te Hoorn, daarna te Rotterdam; van 1830�51 bekleedde hij het ambt van rechter in de Arrond.- Bechtb. in laatstgenoemde stad. Den Uden Aug. 1870 stierf hij te Spa in Belgi� aan longpiipontsteking. B. begon zijne diehter- lijke loopbaan in 1832 met een dichtstuk getiteld: Volharden (een aanmoediging tot volhouden in den strijd tegen Belgi�), waarop volgde Joch�bed 1835, (voor zijn vrienden) in 1861 in den handel; De logt van Heems- kerk naar Gibraltar. 1837 (openlijk uitgege- ven 1860); Adam\'s Eerstgeborene, 1843, (in de werken van \'t Kon. Ned. Inst.); Balladen en Romancen, 1846. waarvan een vermeer- derde openlijke uitgave verscheen in 1862 onder den titel van Balladen en andere dicht- stukjes; Dichlbloemen uil den vreemde, 1852; Hei Metalen Kruis, 27 Aug. 1856; Tollens (bij den dood van Tollens), 1857; Gedichten, 1859; 1813 � 1863, Jubelzang: Op lateren leeftijd legde hij zich bijzonder op do taai- kunde toe en verrijkte hij het tijdschrift de Taai-Gids met vele bijdragen. Zijn Lierzang op den dood der Belgische koningin Louise werd in Belgi� met goud bekroond, 1851. Voorts bestaat er van zijne hand een Ver- handeling over de Viterl. Welsprekendheid, 1840, die evenals zijn Heemskerks logt naar Gibraltar door de Holl. Maatsch. voor Fraaie Kunsten bekroond werd. B\'s Gezamenlijke Dichtwerken, met eene Inleiding, zooveel mogelijk naar tijdsorde gerangschikt, zijn uitgeg. in 2 dln. door N. Beets, Haarl. 1871, en zijn Taalkundige opstellen door Prof. Brill, Rott. 1872. Bigaert (Abraham), in 1663 geb. te Amsterdam, kwam als opper-chirurgijn te Batavia, werd later koopman aldaar, deed eene reis naar Bengalen, Ceylon, de kust van Malabar en de Molukken, keerde in 1706 naar \'t vaderland terug en vestigde zich als apotheker te Amsterdam, waar hij in 1727 overleed. Van hem zijn ons bekend: Satyra VlII of Achtste Berispdicht in Nederd. voer- zen verlaell en met aanteekeningen voorzien, onder de zinspreuk Proficit et Recreat, Amst. 1693; Alexander de Groole, treursp., naar Racine, Amst. 1693; de Pleiters, blijsp., idem, Amst. 1692; S. Schynvoels Muntkabinet der Roomsche keizers en keizerinnen in vaarzen beschreven, Amst. 1695; Keurstolen van Al- oude Griekse en Romeinse Grootmoedig heden in Bijschriften en Puntdichten, Amst. 1697;



		II o «Hert�Bokkel. 45

		I 16"., Antw. 1860; Walter de toonkunstenaar, I drama in 3 bedr., 16°., Antw. 1860, 2e ■ druk 1869. Bohl J.Gzn. (/.) schreef: Horsa en Iliandi of heidenleer en chrisle/iieet, Rotterd. 1855; fVi/lebrordus, Rott. 1855; Bonifacius of waar- heid en dwaling. Middeleeuwsehe zedeschetsen, Gron. 1857; Pius VII en zijn tijd, 2 dln., Rott. 1861; Enna, benevens and. verhalen, Tiel 1863; Geschiedkundige werken, novellen en gedichten, 3 dln., Rotterd. 1863; Herin- neringen, Rott. 1867. Bling (Dirk) geb. in 1748, zilverkashouder te Amsterdam, later commissaris bij de hon- derdste en tweehonderdste penningkamer. Later bestuurder van de Onderwijzers-Kweek- school, opgericht door het eerste Amster- damsche Departement der maatschappij tot N. v. \'t A. Hij stierf in 1811. Onder hare prijs- verhand. vinden wij van zijne hand: Schels van den braven man in het gemeen burgerlijk teven, 1789; Pligten van handwerkslieden en dienstbo- den, 1791; Brief aan de schoolhouders in Neder- land, 1791; Schets van den voor- en nadeeligen invloed van \'t gedrag des werkmans op den bloei en de welvaart der fabrijken, 1804. Voorts eenige Volksliedjes en de Opwekking des jongelinys te Ndin, zangstuk. Boisminart (//\'. P. d\'Auzon de). Zie Aazon de Boisminart. Boissevain (Charles) geb. te Amsterdam, 28 Oot. 1842, promoveerde in de rechten, is redacteur van \'t Algemeen Handelsblad, waarin hij vele art. o. a. Brieven op reis uit Zwilserl. schreef; verder schreef hij Ierland en de oorzaken van het Fenianisme, Amst. 1S68. Voorts Gidsartikelen, zooals: Iels over po�zie; Letlerk. Stud.; Geuzenliederen; Slechte manieren in de Letlerk., enz. Bok (C.) schreef de volgende werken: De hut aan de grenzen of de grijskop, een belang- rijke Nederl. familiegeschiedenis, 1827; De wachtmeester Aarhus of liefde zoekt list, 1828; De witte paal of Jenne, eene op waarheid ge- gronde NoordHoUandsche geschied., 1828; *Het* lleidensche bosch of het gestolen kind, 1829; De hofbel van Czaar Peter, 1830; Twee trien- den of de gevolgen van partijzucht, 1832; Frederik Linde, een tafereel van menschelijke lotgevallen, 1836. Al die romans zijn te Amst. uitgegeven. Bok (J. W.). 7Ae Ejk (W. B. J. van). Bokkel (L. J. W. ten) schreef: Bemoediging, I dichtstuk, Schagerbrug 1850; Deugd en On-
		6\'. Suetonius Tranquillus tan de XII keilers, uit het Latijn verduischt, Amst , 1G99; C. Julius Cesars Aanteekeningen der Gallische Burgerlijke, enz. Oorlogen, idem 2 �ln., Amst. 1709; De gewaande Droes, kluchtsp., Amst. 1711; Bist. Reizen door d\' Oostersche deelen van Asia, 1711, (of die reizen door hem zelven gedaan zijn valt te betwijfelen) 2e Dr. Rott. 1730; Rhadamistus en, Zenobia. treursp. Amst. 1713; Historie van de grond- legging der Nederlantsche vrijheid, Amst. 1716; Valerius Maximus Gedenkwaardige voorbeelden, zoo der Romeinen als der Uil- heemsche volken (uit het Latijn vertaald), Amst. 1721; Gedichten, Amst. 1723, 2e Dr. Leiden 1729, waarin het dichtstuk Geuzen- velt; Phocion, treursp. Amst. 1733; Myrrha, treursp. Amst. 1743. Sommigen schrijven nog aan B. toe Het nieuwsgierig Aegje, kluchtsp., Amst. 1679 en De Buitensporige Jaloerse, idem 1691, doch deze stukken zijn van Antbonie van Bogaert van wien ons geen bijzonderheden bekend zijn. Bogaert (Felix Guillaume Marie) geboren te Antwerpen 2 Juli 1805, en aldaar over- leden 16 Maart 1851. Hij was secretaris van de Archaeologischc Academie van Belgio. Meestal schreef hij in het Flansen, doch in \'t Nederlandsch nebben wij van hem: De goede oude tijd in Belgi�, Antwerpen 1844; Historische litanien der heiligen van Belgi�, 1848; Geschiedenis van Op Signorken; Almanak van San Vincentius a Paula, 1849. Bosrerman (Joannes) geb. te Opleeuwert in Oost-Friesland, in 1576, pred. te Sneek, Enkhuizen en Leeuwarden, voorzitter van de synode te Dordrecht en overleden in 1637. Hij schreef: liet Christelijk overlijden van de Doorl. prince Mauritius van Nassau, prince van Orangi�n, Utr. 1625, laatste Dr. Amst. 1841. Boghont {Jan Frans van) geboren 6 Maart 1830 te Antwerpen, was vroeger lid en medewerker van een aantal letterkundige genootschappen, tooneelinaatschappijen, enz., thans architect, lid van den provincialen raad, secretaris van den Nederduitschen Bond, enz. Hij schreef: Zij was moeder, vervlaamscht drama in ��n bedrijf, 16°., Antwerpen 1851; Jonker van Rodergcke, volks- drama in 4 bedr., 16°., Antw. 1856; Flip- ken, romance, Antw. 1857; Moederdroom, romance op muziek van Hyp. Cori�l, Antw. 1857; Het weesje bij bet doodsbed zijns vaders, romance op muziek van L. Abadi, Antw. 1857; Martha, dichtstuk, Antw. 1859; Jan Bertrand of de Tooneelspeler uit liefhebberij, oorspronkelijk tooneelspel in 3 bedr., 16°., Antw. 1859 (bekroond); De mand en de kor f,



		46
		Bolhuis�Bondt.


		deugd, volksverhalen, Amst. 1850; Lente- bloempjes, Amst. 1850; Verspreide novellen, Amst. 1857; benovens vele bijdragen en gc- dichtcn in jaarboekjes en kinderwerkjes. Mei 8. J. van Eysoort gaf hij uit: Mengelingen in proza en poezy, Alkmaar 1852. Bolhuis (Lamberlus van) (1745�182C) geb. te Groningen en predikant aldaar, was een verdienstelijk taalkundige. Hij verrijkte met bijvoegsels en aanteckeningen Klaas Stijl) Beknopte aanleiding tot de kennis der spelling en zijne Beknopte Ncderduilsche Spraakkunst 1792, is door de maatschappij tot N. v. \'t A. bekroond en uitgegeven. Bolhuis (Joan Hugo van) geb. den 20 Dec. 1805 te Baambrugge, werd doctor in de letteren te Utrecht, praeceptor aan de Lat. school aldaar en in 1839 hooglecraar voor Nederlandsche taal- en letterkunde en ge- sohiedenis aan de militaire academie te Breda. Hij verloor zijn leven in een tweegevecht j den len Febr. 1844. Zijn werken zijn: de Noormannen in Nederland, geschiedenis hunner invallen gedurende de 9e, 10e en We eeuw niet opgave van derzelver gevolgen, Utrecht 1831; het volg. jaar met bijlagen en bijvoeg- sets vermeerderd. Proeve eener geschiedenis van hel kasteel Vredenburg, eene bijdrage tol de kennis der Spaansche overheerschinq, Utrecht 1838. Voorts vindt men bijdragen van zijne hand in het Utrechtsch Tijdschrift en in Nij- hofs Bijdragen voor Vad. Gesch. en Oudheid- kunde. Al die bijdragen zijn na zijn dood door Dr. G. D. J. Schotel uitgegeven onder den titel van Verspreide letlerarbeid, Utrecht 1845. Bollaert (Samuel) schreef in 1069 te Mid- delburg een rederijkersstuk, getiteld: \'INeder- landsche treurspel, synde de vervrachte Belgica vertoonende de �nheylen daer in voorgevallen \'t sedert 25 Oct. 1555 tot 10 July 1584, 2 dln., vermeerderd en verbeterd door Arend Roggeveen, Middelb. 1069. Bolt (Jacob) geb. te Groningen in 1720 en boekhandelaar aldaar, hij beoefende de dicht- kunst; zijn gelcgenheidsverzen zijn niet in een bundel verzameld, wat ze wel verdienen. Hij overleed den 17en Januari 1799. Bomhoff Hz. {Berk) geb. te Vaassen den 2en April 1792, was vele jaren huisonder- wijzer in talen en be�edigd translateur te Zutfen en overleed aldaar den 1 Jan. 1860: Behalve vele schoolboeken en woordenboeken ten gebruike bij het onderwijs, schreef hij: Nieuw handwoordenboek van de spelling der Nederduitsche taal verrijkt met eenige duizende
		ivoorden die in dagelijksch gebruik zijn en in woordenboeken niet voorkomen, Zalt-Bommel 1846, (2e dr. 1852); Nieuw groot woordenboek der Ned. taal waarin alle gebruikelijke woor- den opi/enomen, hunne verschillende beteekenis- sen verklaard en waar zulks noodig is, met voorbeelden gestaafd. Met een voorberigt tan L. A. te Winkel, Voorburg (later \'s Hage, Leiden en Arnhem) 1852�57. Voorts leverde hij vele bijdragen in het Mag. van Ned. Taai- kunde enz. Bon (Frans) geboren 29 October 1791 te Dendermonde, overleden te Brussel 28 Au- gustus 1852; na te Parijs gestudeerd te hebben vestigde hij zich te Antwerpen waar hij eene kostschool oprichtte, en zich bijzon- der op de beoefening der VJaamsche taal en letterkunde toelegde. Aanhanger van het oude spellingstclscl van Des Roches streed hij met meer hardnekkigheid dan kennis tegen AVillems. Behalve vele vlugschriften en in tijdschriften verspreide artikels schreef hij: Vlaemsehe spraekknnsl volgens het Belgisch taelslelsel, door eenige oefening van spraek- kunstige ontleding gevolgd, Brussel 1844, 12°, Verhalen, tafereelen, beschryvingen en verge- lykingen, Brussel 1844, 8°, Vlaemschen Pan- theon ten gebruike der kollegien en scholen, gewijde geschiedenis, Brussel 1844, S°, Hand- leyding voor het onderwijs in het lezen, 6e- paeldelijk ingerigt om aen kinderen in korten tijd het lezen te Zeeren, ten gebruike der kol- legi�n en scholen, Brussel 1844, 12°. Bondam (Pieter) geb. te Kampen 26 Dec. 1727, studeerde te Franeker in de rechten en de letteren, verwierf zich in 1746 het doctoraat in laatstgenoemd vak en werd daarna conrector in zijne geboorteplaats. Van hier ging hij naar Zutfen in dezelfde betrekking die hij spoedig niet het rectoraat verwisselde. In �763 werd hij tot hoogleer- aar in de rechten te Harderwijk beroepen en tien jaar later te Utrecht. Hij overleed aldaar den 6den Febr. 1800. Van zijn hand hebben wij de redevoering op het eeuwfeest der Utrechtschc Unie, in \'t Lat. opgesteld en uitgesproken, doch door zijn zoon ver- taald en uitgegeven. Voorts Verzameling van onuitgegeven stukken tot opheldering der Vad. Hist., 5 dln., Utr. 1779�81; Charterboek der Hertogen van Gelderland en der graven van Zntphen, 4 dln. fol. Utr. 1783. Benige redevoeringen en brieven in \'t Latijn. Bondt (Reinier de) geb. te Leiden in 1576 waar hij hoogleeraar in de natuurkunde, later in de geneeskunde was. Onder anderen heeft de Bondt geschreven: Belegering en



		47
		Bongardt� Hnoiizujer.


		andt re echte stukken en beseheiden, Rott. 1747, waarvan het eerste UI. door Eikelenberg zelf geschreven is, het tweede door B. en het derde Dl. onvoltooid bleef door B.\'s dood (11 Juni 1755). Hij beoefende ook de dichtkunst en gaf uit Stephanus den Diaken, 1743. Booms (Gerardus Petrus) geb. te Maastricht 29 Oct. 1822, werd in 1856 kapitein, in 1863 majoor, in 1869 kolonel, in 1871 minister van oorlog en is dit zelfde jaar wegens zwakke gezondheid eervol ontslagen met den rang van generaal-majoor. B. maakte in 1851 den oorlog met de Eransche troepen mede tegen Klein-Kabyli� in Afrika. Hij schreef, behalve een Eransch werk over den oorlog op Bali, Veldtocht van het Vransch Afrikaansche leger teqen Klein-Kabglie, in de eerste helft van 1851, \'s Hert. 1852; Oostenrijk en Zuid-Duitschland in den oorlog van 1866 tegen Pruissen, Krijgsk. Schets, Schicd. JS67; Kissingen. Eene episode uit den oorlog van 186(> in �uitschland, Schicd. 1870. Boon (A\') schreef De dood van Willem I, prins van Oranje, Hist. dram. schets voor rederijkers, Amst. 1863; 1815, Herinnering aan Water\'oo, Dram. schets, N. Niedorp, 1865; De familie Holzinski of liefde en wraak, Dram. schets, N.-Niodorp 1866. Boon van Engelant (Comelis), geb. te Rott. 1680, gest, ongeveer 1750, was Baljuw van Heenvliet en Leenman van den lande van Voorne. Zijne gedichten zijn de volg.: Hei- densche Grootmoedigheden, Rott. 1704; Gedich- ten en Tooneelpoezy, 2 Dln., Delft 1724; de laatste bestaat uit de treurspelen Mirrha, Dido, Leiden verlost, Timon, Kosmus de Me- dicis, en het Eeuwspel op het treursp. van. Arminius toegepast, Leiden 1700 en Amintas herderssp. uit het Ital. van �asso, Delft 1722. Boone (Eeliw Marie Alfonse), geb. te Gent 8 Maart 1821 en ald. overl. 31 Dec. 1870; eerst slotenmaker, daarna drukker te Brus- sel (later te Gent), later hoofdredacteur van de Broedermin, een Gentsch liberaal blad. Hij schreef: Mijn eerste blik in de wereld, Gent 1847; De schoone vrouw van het veld- bal, Antw. 1848; Zannequin, hist. drama in vijf bedrijven, bekroond te Gent in 1848; Bergenkruize, 1849; De arme jongen, 1850; MastenDanueels; ei\\ De tooverdrank, Gent 1870. Boonzajer (Comelis Gerardus), geb. te Gorinchem 15 Aug. 1788, notaris en wet- houder in zijne geboortestad en ald. overl. 4 April 1863, schreef met J. G. W. Mer- kus van Gendt: Geschiedkundige Aantee-
		ontzetting der stad Let/den, treurblijeindspel, vercierd met schoone Jiguren en al de verlonin- gen zo voor in als na het spel, Amst. (zonder jaart.), meermalen herdr. \'t laatst met pi., Utrecht 1750. Bongardt (Bernardus Jacobus) in 1728 geb. te Middelburg, \'t laatst pred. te Hoorn, waar hij in 1771 overleed. Hij schreef Trooslzang of Rijmkatechismus in LI V psalmen, voor Davids Huis, geschikt naar Ursinus\' leerwijze en Da- theens Zinglrant bij de zoogenaamde Waare Oeref. Batavieren om verbasterde Kristenen te recht te brengen of te koesteren in de Moeder- schoot der Heilige Katholike Kristelijke Kerk, Hoorn 1762. Boom (�. A. G.) schreef een Oeogr. hand- boek van Europa, 2 st. met een kaart, Amst. 1819, benevens eenigc schoolboeken over aardrijksk. Boom (/farm) geb. te Gramsbergen den 1 Dec. 1810, redacteur van de Assencr courant en schoolopziener te Assen, schreef anoniem: Drie dagen op reis of Bentheim en Steinfurl door een Drenthschen bril bekeken, Dev. 1843. Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst door drie podagristen (A. L. Lesturgeon, H. Boom en D. H. van der Scheer) Kocv. 2 dln. 1842�47; Een Drentsch gemeente-assessor met zijn twee neven op reis naar Amst. in het voorjaar van 1843, (H. Boom en A. L. Les- turgeon) Gron. 1844�53; Wandelingen in en om Zwolle door een neef van den Drentschen assessor, Zwolle 1846; Wat een Utrechtenaar zag en hoorde bij de beursinwijding te Amster- dam en verv. te Kampen, Zwolle, Deventer, Zutphen en Arnhem, Kamp. 1846; Mijn reis- portefeuille of omzwervingen door Overijssel door een neef van den Drentschen assessor, Zwolle 1847. Boomhuys (Jan) beoefende in de vorige eeuw de dichtkunst te Amst. en leverde veel dichterlijke vertalingen. Van hem bestaan Roem en Eigenbaat, naar \'t fr. van Frederik II, te vinden in Uylenbrocks Kleine Dicht. Handschr. en een gedicht Op het overlijden van den dichter Lucas Pater. Met zijn vriend Uylenbroek gaf hij Racine\'s Est her in Ned. verzen uit, Amst. 1771. Hij stierf 21 Dec. 1797. Boomkamp (Gijsbert leefde in de vorige eeuw te Alkmaar, schreef eenige hist. en andere werken, waaronder: Beschrijving van den dorpe Egmond, Amst. 1741; Aanmerkin- gen over Jlkmaars stederecht, Alkm. 1741; Alkmaar en deszelfs geschiedenissen uit de na- gelaten papieren van Simon Eikelenberg en veele



		48 Booren�Borcligrave.

		keningen betredende het slot Loevestein, Gor. 1840. Hij Tiet vele gedichten in manu- script na. Booreo (Elias tan), geb. te Leiden 28 �ebr. 1728, was schoolmeester aldaar. Hij schreef Het Tweehonderdste Jubels Vrevijt Ver* haal, meede ter Gedagtenis beschreven en op Iieim gemaekt enz., Leid. 1774. Hij over- leed 14 Jan. 1797. Boot (Gerhard), geb. te Gorinchem in 1604, studeerde en promoveerde in de me- dicijnen, vestigde zich omstreeks 1G30 met- terwoon te Londen en werd lijfarts van j koning Karel I. Na het onthoofden van I dezen rampspoedigcn vorst ging B. naar j Dublin, waar hij in 1650 overleed. Van j hem verscheen een latijnsch werk: Frolycke \\ Uuren, 1630. �ok beoefende hij zoowel de J Lutijnsche als Nederlandsche dichtkunst. Boot (Johannes Cornelis), geb te Leur 20 Juli 1761, was predikant te Nieuwenhoorn en daarna te Arnhem. Zijn Opwekking van lMzarus werd in 1785 door \'t Haagsche Dichtgenootschap bekroond, evenals zijn Tot lof der l/weldadigheid. Hij is de vervaardiger van Gez. 168, op den Oogst. Men viDdt eenige fragmenten van zijn gedichten inge- lascht in de Wandelingen in een gedeelte van Gelderland van 1. A. Nijhojf en in diens Gel- dersvhe Arcadia. Hij stierf 9 Juli 1834. Boot {Gerardus JVilhelmus) broeder van den voorgaanden geb. 21 Mei 1763 te Leur bij Breda, stierf als rector te Gorkum 6 Sept. 1832. Hij maakte van tijd tot tijd een ge- dicht in een of ander tijdschrift waaronder Bij mijn terugkomst van de begrafenis mij- ner dochter. Bor {Pieter Christiaansz) geb. te \'Utrecht in 1559, woonde op verschillende plaatsen en be- oefende het vak der Histori�n. In 1615 legden de Staten van Holland aan Bor eene jaarwedde van 600 Gl. toe, om zijn geschiedkundig werk te vervolgen. Later werd hij tot Raad en Rent- roeester-Generaal van ft oord-Holland be- noemd. Hij overleed te Haarlem 16 Mei 1635. Hij schreef: De Oorspronck, begin ende vervolgh der Nederlandse/ie oorlogen, beroerten en Burgerlijke oneenicheyden, begin- nende met den afstand van Karel V en ein- digende met den dood van Willem I, later voortgezet tot het jaar 1600. De eerste uitgave is in 6 Dln. Leiden 1621 en volg. jaren; een tweede druk is in 4 Dln. van 1679 met een bijvoegsel. Voorts schreef hij nog het zesde deel der Chronyche Carionis, loopende van 1576�1619. Amst. 1632; Oe-
		leyentheyt van \'s Herlogen-Bosch vierde Hooft- stadt van Brabandt, Haer oorspronck, fun- datie ende vergroolinge, verscheyden harer belegeringen ende eyndtlijke overwinninge, verrassinge en inneminghe van IVesel ende meer andere geschiedenissen des jaars 1629, 3 Dln , \'s Gravenh. 1630; Voorts twee trayicomedi�n in prosa, d\' eene Appollonius prince van Tyro en Appollonius en zijne dochter Tarsia, \'s Gravenh. 1617. Als dichter gaf hij uit: de oorspronck, begin en aanvang der JVed. oor- logen , gedurende de regering van de hertoginne van Parma, des hertogs van Alba en grooten commandeur in Lidekens, 1617. Bor (L. van den) schreef: Berijmde schels der bijbelschegeschied., Arn. 1860; Schets der Ned. geschied, op rijm gebt agt en met de noodigezangwijzen voorzien, Arnh. 1857; Schels van de geschied, der Nederl. in den O. I. ar- chipel, idem Arn. 1857, Borchgrave (Peter Joos de) op 1 April 1751 geboren te Wacken (West-Vlaanderen) studeerde aan het Collegie te Kortrijk en wijdde zich daarna geheel toe aan de Ge- schiedenis en de dichtkunst. Alhoewel hij aanvankelijk het bakkersberoep uitoefende, wist hij zich door zijn geest en dichterlijke gaven te onderscheiden en zich tevens een goed vermogen te verschaffen. De Fransche Republiek, die hij niet toegedaan was, deed zijn fortuin nochtans dusdanig smelten dat hij al spoedig verplicht was het ambt te aan- vaarden van ontvanger der rechtstreeksche belastingen in het kanton Wacken, in welke bediening hij bleef tot zijn dood, die voor- viel op 13 October 1819. De Borchgrave maakte deel der Rhetorica-kamer van Wao- ken, welke in 1784 te Oudenaarde den eer- sten prijs behaalde met het treurspel Bello- rophon, waarin hij de hoofdrol vervulde. Ook in andere tooneelstukken speelde hij met talent; doch verwierf zijn roem in de talrijke wedstrijden van po�zie waarin hij schier altoos den palm behaalde. Zijne voor- naamste stukken zijn: Een berijmde brief aan de Nederlandsche dichteresse Pelronella Moens, 1788. De barbaarsehe Zeeroovers, 1789. De vriend der dichteren, 1789. Ode aen de vrijheid, 1790. De Belgen, 1810. De vrede, 1810. Abraham\'s offer, 1811. De slag van Friedland, 1812. Ode op hel huwe- lijk van Prins Frederik van Oranje, 1816 en Dood en onsterflijkheid, 1819. Met veel bij- val werd van dezen schrijver vertoond het blijspel De vruglelooze bewaeking, 1782 en het treurspel Nelson of de beproefde liefde, 1795. Schrijvers gezamenlijke pennevrueh- ten verschenen onder den titel van: Gedich- ten. Met portret en andere platen, en eene



		BERICH T.

		Bij de verschijning der eerste aflevering een enkel woord waarmede de ondergetekenden hun werk bij \'t publiek willen inleiden, en dat tevens dienen moet tot captatio benecolentiae indien hun verwijten van onvolledig- heid of onnauwkeurigheid naar \'t hoofd worden geslingerd. Het habent sna fata libelli komt hier vooral te pas met het oog op alle lotgevallen, die onze correspondentie te doorloopen had met de II.H. letterkundigen, over hetgeen elk van zich wenschte opgenomen te zien; onvolledig is daarom ons werk Keker, omdat velen niet antwoordden, onnauwkeurig is het ook wijl enkelen niet in genoeg bijzonderheden traden, en wie zal het wraken dat een werk van zulk een omvang nog vele leemten heeft, welke geheel voor onze rekening moeten komen. "Wij roepen daarom beleefd maar drin- ijeud nogmaals de hulp in van allen, die een steentje kunnen aandragen om ons het gebouw te helpen voltooien; wij trachten toch een boek te geven dat zooveel mogelijk alles bevatten zal wat in Koord- of Zuid- Nederland op bellettristisch gebied in den ndgebreidden zin geschreven en gewreven is, met enkele bijzonderheden nopens de schrijvers, zoowel vroegere als thans nog levende; en legen dit laatste vooral meenden wij dat geen bezwaar kon bestaan, omdat wij ons voornamen cenc strikte onzijdig- heid in acht te nemen en nergens, in welken vorm ook, eenige critiek uit te oefenen. \'t Is onze wensch dat ons boek der volledigheid zoo veel mogelijk nabij koine, om als legger te dienen voor elkeen, die belang stelt in onze letterkunde, en \'t is dus, hopen wij, geen ijdele wensch dien wij uiten, dat elkeen die ons helpen kan ons zijne mcening rond en open, liefst per brief mededeelt. Het qui cilo dat bis dal is hierbij een behartigenswaardig spreekwoord, opdat we na \'t voltooien van het boek geen groot supplement behoeven te geven. Dr. W. J. A. IIUBERTS, / , � � ! Ie Zwolle. W. A. ELBERTS, ) F. Joz. P. VAN DEN BRANDEN, te Antwerpen.

		VOORWAARDEN VAN INTEEKENING. Het werk zal verschijnen in Afleveringen van 3 vel royaal 8\'of48pag. druks, gelijkstaande met 190 pag. gewonen lttterdruk; elke aflevering zal slechts 70 Cent kosten. Voor Belgi� Fr. 1.50. Eene Naamlijst van Inteekenaren zal aan het werk worden toegevoegd, waarom men beleefd duidelijke opgaaf van naam en kwaliteit verzoekt. Het geheel wordt geraamd op ongeveer 18 Afleveringen, die elkander, voor zoover dit met eene goede bewerking overeen te brengen is, zoo spoedig mogelijk zullen opvolgen. Telkens na de uitgave van drie Afleveringen, wordt over het verschul- digde beschikt. �■lil»»�