DENK ER WEL AAN;

OVERWEGINGEN OVER DE GROOTE WAARHEDEN
YAN HET CBRISTELllK GELOOF,

VOOR IEDEREN DAG VAN DE MAAND.

VAN DEN ZEEREEHWAAKDEN

R. OHALLONBEj
Doctor in ilt\' Godjrelccrdlioid,

XX. TT. ^h. E JES K X INT .

■T. W V A N LEK IJ VV K N.

DENK ER WEL AAN;

OVERWEGINGEN OVER DE GROOTE WAARHEDEN
VAN HET CHRISTELIJK GELOOF.

VOOR IEDEREN DAG VAN DE MAAND.

NA..A..K HET 1NQELSOH

VAN DEN ZEBHEKUWAAHDEN

\' Doctor in de Godgeleerdheid,

H. BA�SK1N., I

3ibIT6iheek
;...HD�RCE�ED�RS

J. W. VAN LEEUWEN.
1873.

IMPRIMATUR.
Warmond , Januarij 1873.

P. M. SNICKERS,
Lib. Cens.

Hoe men het meeste nut kan trekken uit de

volgende overwegingen........ 1.

lste Dag. Denk er wel aan. Over de nood-

zakelijkheid der overweging . . o.

2de- » Over het doel van ons bestaan . . 7.

3de » Over de weldaden van God ... 9.
4de » Over de waardigheid en de verplich-

tingen van een Christen. . . . 12.

5de » Over de ijdelheid der wereld. . . 16.

6de » Over het geluk van God te dienen. 19.

7de » Over den dood........ 22.

88te » Over de gevoelens die wij zullen heb-
ben in ons stervensuur ... .26.
9de » Over het bjjzondere oordeel na den

10de » Over den grooten oordeelsdag . . 35.

11de » Over het algemeen oordeel ... 39.
12de » Over het laatste vonnis der goeden

en slechten........ 43.

13de Dag. Over de hel.........47.

14de » Over de uitwendige pijnen in de hel. 51.
15de - Over de inwendige pijnen in de hel. 56.
16de » Over eene ongelukkige eeuwigheid . 60.

17de >\' Over den hemel.......63.

18de » Over het kleine getal der uitver-

korenen..........68.

19de v Over de doodzonde......73.

20ste » Over het hervallen in de zonde . . 78.
21ste » Over het doen van boete voor onze

22ste » Tegen het uitstellen van het berouw. 87.
23ste Over den tijd en de eeuwigheid. . 92.

24ste Over de tegenwoordigheid van God. 95.

\'*5ste » Over het lijden van Christus onzen

Zaligmaker in den hof van Geth-

26ste » Onze Zaligmaker voor het hof van

Ca�phas..........103.

27ste ■> Onze Zaligmaker wordt voorPilatus

en Herodes gebracht.....108.

28ste \' Onze Zaligmaker wordt gegeeseld en

met doornen gekroond . . .113.
29ste Onze Zaligmaker draagt het kruis en

wordt er aan vastgenageld. . .116.
30ste Onze Zaligmaker aan het kruis . .120.

31ste » Over den dood van onzen Zaligmaker. 126.

HOE MEN HET MEESTE NUT KAN TREKKEN UIT DE
VOLGENDE OVERWEGINGEN.

1. Kies een tjjd en plaats , voor de overdenking
geschikt, en sluit uw hart zooveel mogeljjk voor de
wereld en voor die zorgen en gevoelens, welke uwe
aandacht zouden kunnen aftrekken.

2. Verplaats u in de tegenwoordigheid van God,
en stel Hem u door een levendig geloof voor, hoe
Hjj hemel en aarde met zjjne onbegrijpelijke majes-
teit vervult, en als het ware met al zijne groote
hoedanigheden midden in uwe ziel woont. Werp u
daarna in den geest voor Hem neder om Hem te
aanbidden, draag u geheel aan Hem op, en smeek
nederig vergiffenis voor al de misslagen, die gij je-
gens Hem begaan hebt.

3. Bid vung, maar ook nederig om Zjjn licht en
genade, opdat de groote waarheden van het Evan-
gelie den gewenschten indruk op uwe ziel mogen
maken, en gij daardoor zult leeren Hem te vreezen
en te beminnen.

4. Lees langzaam en met groote aandacht het
hoofdstuk van den dag. Laat aan uw geest tjjd om
na te denken over hetgeen gjj leest, en sta vooral
stil bjj die punten, welke u het meest treffen.

5. Opdat uwe lezing des te meer moge overeen-

komen met een geestelijk gebed, moet gjj trachten
uit de overweging die gevoelens te trekkeu, welke
voor het onderwerp geschikt zjjn ; door, bij voorbeeld,
in uwe ziel vrees en liefde voor God , vertrouwen op
Zjjne goedheid , dankbaarheid voor Zijne weldaden ,
afschuw voor de zonde , en dergelijke gevoelens op
te wekken. Stel uw hart zooveel mogelijk open
voor die indrukken , opdat zoodoende die groote en
noodzakelijke deugden er des te dieper wortel kun-
nen schieten.

C. Besluit uwe overdenking met het vaste voorne-
men om uw leven te beteren , en vooral op die ge-
breken te letten, waaraan gij het meest onderhevig
zjjt. Maak het bepaalde besluit die plannen in uit-
voering te brengen bij de eerste gelegenheid, welke
zich op dienzelfden dag nog zal voordoen.

7. Denk in den loop van den dag dikwijls na over
de hoofdpunten uwer meditatie, opdat de vijand
uwe ziel niet van dat goddelijk zaad beroove , door
u spoedig te doen vergeten , wat gjj gelezon en over-
wogen hebt. �

OVER DE NOODZAKELIJKHEID DER OVERWEGING.

«Het geheele land is woest en ledig, omdat er
niemand is, die in zjjn hart nadenkt" (Jer. XII: 11).
Zoo spreekt de profeet Jeremias , en het is maar al

\', te waar, dat gebrek aan overdenking over de groote
waarheden van het christendom de voorname oorzaak
is van al onze ongelukken. Helaas, de meeste men-
schen denken zelden of ooit hetzij aan hun begin
hetzij aan hun einde. Nooit komt bjj hen de gedachte
op door wien of waarom zjj geschapen werden; geen
enkel oogenblik is hun geest bezig met die eeuwig-
heid, waarin wij weldra zullen overgaan. Daarom is
dan ook al hun streven op het aardsche en vergan-
keljjke gericht, alsof zij alleen voor dit leven be-
stemd waren en nooit deze aarde zouden verlaten.
Dood, Oordeel, Hemel, en Hel maken

i slechts weinig indruk op hen, omdat zjj zich geen
tijd gunnen om door ernstige overweging goed
te begqjpen , wat die woorden eigenlijk beteekenen.
Met gesloten oogen haasten zjj zich naar den afgrond
van eene ellendige eeuwigheid, en eerst dan beginnen
zjj na te denken, wanneer zy in die plaats zjjn,

»waav de worm nimmer sterft , en het vuur nooit zal
worden uitgebluscht." Ach , arme ziel, zorg toch dat
dit niet uw lot zal wezen!

Indien wjj God niet kennen , en Hem niet boven
alles beminnen , kunnen wij onmogelijk zalig worden.
Nu zullen wij Hem nooit kennen en beminnen zooals
wij dat behooren te doen, zonder de overdenking.
Want juist daardoor begrijpen wij eenigszins de
oneindige volmaaktheden van dat verheven Wezen :
Zijne hemelsche schoonheid , Zijne eeuwige liefde voor
ons, en al de weldaden waarmede Hij ons, Zijne on-
waardigste en ondankbaarste schepselen , overladen ,
heeft; en dit alles zal geen diepen indruk op ons
maken zonder ernstige overweging. De hemel, de
aarde en ieder schepsel, kortom alles, wat wij rondom
ons zien, houdt niet op ons over God te spreken en I
ons uit te noodigen om Hem te beminnen. Maar
zonder ernstig nadenken blijven wij doof voor de ,
stem van de geheele schepping; wjj zijn dan als zij, I
die oogen hebben en niet zien, die ooren hebben en ,
niet hooren. 0, welke groote en vreeselijke ongeluk-
ken zijn niet de gevolgen van het gebrek aan ware [
kennis omtrent God , welke alleen de vrucht is van
veelvuldige overweging! Is het niet juist daarom, I
dat de wereld vol boosheid is en de hel hare kaken
wjjd opengesperd houdt om zonder ophouden en zon-
der tal de ongelukkige kinderen van Adam te ver-
slinden, � omdat God vergeten wordt ? «Omdat er
geen kennis van God in het land is" (Hosea IV, 1).

Doch om onze ziel te redden is het niet voldoende
dat wjj God kennen, wij moeten ook ons ze] ven ken-

nen. W\\) moeten weten hoe ongelukkig en bedorven
wjj zijn , opdat wij nederig worden on niet op eigon
krachten vertrouwen; wij moeten onze slechte nei-
giugen en hartstochten kennen , opdat wij ze kunnen
bestrijden en overwinnen; wij moeten ons eigen hart
bestudeeren en er over waken, opdat wij niet door
de zonde verrast worden en zoo de eeuwigheid bin-
nengaan. En hoe kan die zoo noodzakelijke kennis
van ons zei ven, die wetenschap der heiligen verkre-
gen worden zonder de hulp der dagelijksche over-
denking � Ach, hoe ongelukkig zijn zij, die alle
andere zaken weten, en vreemdelingen omtrent zich-
zelven zijn ! Laat ons daarom dagelijks met den H.
Augustinus bidden : »Heer , geef mij de genade, dat
ik U ken, geef mij de genade , dat ik nvjj zelf ken,"
en laten wij door herhaalde overwegingen trachten
die tweevoudige kennis te verkrijgen.

Om nu in onze ziel die heilzame vreeze Gods,
welke het beginsel der ware wijsheid is, aan te kwee-
ken en ons vooruit te doen gaan op het pad der
deugd, moeten wij ook ernstig nadenken over de
afschuwelijkheid der zonde en den haat, dien God
der zonde toedraagt; over de vreeserijke gevolgen van
de zonde voor do ziel en over de menigte van onze
eigene zonden in het bjjzonder ; over de ijdelheid,
ellende en bedriegeljjkheid der wereld; over het ge-
luk, hetwelk onafscheidbaar is van een deugdzaam
leven; over de kortheid van dezen tijd , en den lan-
gen duur der eeuwigheid; over de zekerheid van den
dood en de onzekerheid wanneer hij tot ons zal
komen; over het kleine getal der uitverkorenen, enz.

Ach, christenen, laten wij dat groote middel ter
zaligheid niet verwaarloozen. Het was juist de ovcr-
denking van deze waarheden , welke zoo velen tot
heiligen maakte, het was juist door de overdenking
van deze groote waarheden dat de grootste zondaars
zich bekeerden. O, in welk een diep verval moet die
ziel zich niet bevinden , welke niet meer kan worden
opgewekt door den donder van die vreeselijke waar-
heden: Dood, Oordeel, Hel, Eeuwigheid!
Hoe bitter en tevens vruchteloos moet het be
rouw zjjn van de verdoemden, wanneer zij hunne
dwaasheid veroordeelen , dat zjj zoo weinig of in het
geheel niet hebben nagedacht over die zaken, waar-
aan zjj nu in alle eeuwigheid zullen denken. »Onge-
lukkige dwazen, die wij waren," zoo zullen zjj uit-
roepen , »eens was het nog onze tijd, toen wjj, door
aan deze ongelukkige eeuwigheid te denken, er aan
hadden kunnen ontsnappen. Die eindelooze genoegens
van den hemel werden ons tot een geringen prjjs
aangeboden, toen wij, door ze een weinig te over-
wegen, ons van hun eeuwigdurend bezit hadden kun-
nen verzekeren. Maar, helaas , wij wilden er niet
aan denken , en nu is het te laat!" O , mijne ziel,
leer gjj wjjsheid uit hun droevig ongeluk ; overdenk
op dezen uwen dag de zaken , die tot uwe eeuwige
vreugde behooren; denk wel aan uw einde; over-
weeg de groote waarheden van het Evangelie. Gjj
moet 6f\' hier op deze aarde er over nadenken,
�f hier namaals , wanneer de gedachten er aan alleen
zullen strekken om uwe ellende voor alle eeuwigheid
te vergrooten.

OVER HET DOEL VAN ONS UESTAAN.

Eenige jaren geleden, o christen, waart gjj nog
niet in deze wereld , gij waart een louter niet. Reeds
bijna zesduizend jaar heeft deze aarde bestaan, ieder
volk heeft reeds tallooze groote veranderingen onder-
gaan , en waar waart gij al dien tijd ? Gy waart
bedolven in den diepen afgrond van het niet, oneindig
verre beneden den toestand van het geringste schepsel
op deze aarde. Welke voordeelen hetzij lichamelijke
of geestelijke gjj daarom nu ook moogt bezitten ,
alleen de gedachte, dat gij van u zelf niets zjjt,
en dat al wat gij meer dan niets hebt, u gegeven of ge-
leend is door uwen Schepper, is reeds meer dan vol-
doende om u diep te vernederen. Waarop kunt gij dan
trotsch zjjn ? wat toch kunt gij uw eigen noemen dan
alleen het niet en de zonde , hetwelk nog erger is
dan niets �

De almacht Gods daalde dan neder in dien afgrond
van het niet, en riep u tot het leven. Hij gaf u dat
lichaam en die ziel , die gjj uu bezit, het schoonste
en volmaaktste in deze zichtbare wereld, geschikt oin
Hem in dit leven te kennen en te beminnen, en be-
stemd\' om in het volgende met Hem voor eeuwig ge-
lukkig te zijn. Hoe bewonderenswaardig en aanbid-
deljjk is die goedheid van uw God, die reeds van
alle eeuwigheid dat bestaan voor u bestemd had.
Zie daarom voorwaarts naar die eindelooze eenwig-
heid, voor welke g� geschapen zjjt, en erken met

een dankbaar hart, dat de liefde , die God u toe-
draagt noch begin noch einde heeft, maar zich uit-
strekt van eeuwigheid tot eeuwigheid.

Omdat gjj dus door den almachtigen God zjjt ge-
schapen en van Hem alles ontvangen hebt wat gij
bezit, is het niet meer dan rechtvaardig, dat gjj ook
aan Hem toebehoort en al uwe krachten en verino-
gens aan Zijnen dienst toewijdt. Zoo dikwijls gij �f
uw lichaam �f uw geest gebruikt om de ijdelheid of
de zonde na te jagen, zoo dikwijls maakt gij u ook
schuldig aan de grootste onrechtvaardigheid. Ach,
mijn ziel, hoe weinig hebt gij daarover tot nu toe
nagedacht, hoe zelden waren uwe gedachten, woor-
den en werken op Hem gericht, die de oorzaak van
uw bestaan is en daarom het doel van uw streven
behoort te wezen! Schaam u over zulk een groot
onrecht, heb er berouw over en verbeter uw leven!

God schonk u het leven en schiep al het overige
op deze zichtbare wereld om u te dienen. U alleen
schiep Hjj voor zich zelf, opdat Hij u in dit leven
zijne genade en in het volgende de eindelooze vreugde
van Z^jn koningrijk zou kunnen schenken. Zijt gij
niet verbaasd , christen , over de goedheid van uwen
Schepper, dat Hij u voor zulk een hoog doel be-
stemde, en zoudt gij, daar gij voor God geschapen
werdt, u met iets anders dan alleen met God tevre-
den kunnen stellen ? Leer daarom al wat aardsch
en tjjdeljjk is te versmaden als zaken, die uwe betere
gevoelens onwaardig zijn ; betreur de dwaasheid van
hen , die hunne dagen in ijdele genietingen, in rus-
telooze zorgen over kleinigheden en beuzelarijen door-

brengen, en zelden of ooit denken aan het groote
doel waarvoor zij alleen geschapen werden.

Om dat groote doel te bereiken gaf de Schepper
n vele middelen. Al de krachten en vermogens uwer
ziel, uw wil, uw geheugen , uw verstand , uwe zin-
nen, al de deelen van uw lichaam werden u door
Hem gegeven , opdat gij zo gedurende dit verganko-
lijke leven in den dienst van uwen God zoudt ge-
bruiken en gij daardoor er to» gebracht zoudt worden
om Hem in alle eeuwigheid te genieten in de zoete
rust van zjjn gezegend rijk. Maar helaas ! Christen ,
hebt gij ze niet alle gebruikt om ze tegen uwen
Schepper te keeren � Ontferm U onzer, o Heer, ont-
fenn U onzer; vergeef ons onze schulden, en schenk
ons uwe genade om nu te beginnen wijs te zijn voor
onze eeuwigheid.

OVElt UK WELDADEN VAN GOD.

Hoe groot en menigvuldig, mijn ziel, zjjn uwe
verplichtingen wegens de goedheid van God. Al die
gunsten on zegeningen, welke Hij in dezen tijd aan
u heeft geschonken , had Hij reeds in alle eeuwig-
heid voor u bestemd; zij zijn alle de gevolgen van
Zijne eeuwige liefde voor u. Is het mogelijk, dat zulk
een groote God , het hoogste en heiligste Wezen ,
dat van alle eeuwigheid bestaat, Zijne genegenheid
zou vestigen op zulk een worm dezer aarde? en dat

God reeds iu alle eeuwigheid aan u gedacht zou
hebben ? Helaas , hoe vergeldt gij Hem Zijne groote
liefde ? Hoe weinig hebt gij aan Hem gedacht, die
altijd aan u denkt!

Doch God heeft u niet alleen door de schepping
uwe ziel en uw lichaam met al de krachten en
vermogens , in ��n woord, al wat gij hebt en al
wat gij zijt, gegeven , maar Hij onderhoudt het ook
ieder oogenblik. Want daar niets dan Zijne almachtige
hand u uw bestaan kon geven, zoo kan ook niemand
dan Hij alleen u bewaren van tot dat oorspronkelijke
niet terug te zinken, hetwelk ongetwijfeld het geval
zoude zijn, indien God slechts voor ��n oogenblik
Zijne onderhoudende hand van u aftrok. Arme zon-
daar, waarom dacht gij daaraan niet, toen gij door
herhaalde misslagen oorlog voerdet tegen uwen God,
en Hij met onvergelijkelijke liefde nacht en dag over
u waakte � Hoe durfdet gij het wagen zoo dikwijls
en zoo langdurig Hem te beleedigen, die uw levens-
draad in Zijne hand hield, en u ieder oogenblik in
het niet kon doen wegzinken, of u voor eeuwig in
de hel kon storten � O, geloofd zij voor altijd Zijne
barmhartigheid, dat Hij zoo lang geduld met u
gehad heeft!

Hoe dankbaar moeten wij ook niet zijn voor onze
verlossing, waardoor onze liefdevolle God ons bevrijd
heeft van de zonde en van de hel, welke de recht-
matige straf voor de zonde is. Ja, arme ziel, wij
zouden voor altijd verloren geweest zijn, indien die
opperste Heer en Schepper van hemel en aarde ons
niet zoozeer bemind had, dat Hjj zichzelf overgaf

aan den wrceden en schandelijken kruisdood om ons
te verlossen. »Niemand heeft grootere liefde dan deze,
dat hjj zjjn leven voor zijne vrienden geeft" (Johan-
nes XV, 13). Maar, dierbare Heer, Gij hebt Uw
liefde nog vcol verder uitgestrekt door te sterven
voor hen , die door de zonde uwe verklaarde vijanden
waren , door te sterven voor die ongelukkigen, die
U ter nauwernood ooit zouden danken voor Uwe
liefde, en zelden of ooit medelijden zouden hebben
met of denken zouden aan Uw lijden. O, christenen,
waarover moeten wij het meest verbaasd staan, over
dien grooten Koning van hemel en aarde, (bij wien
vergeleken de geheele schepping niets of nog minder
dan niets is) die voor zulke verachtelijke wormen
als wij zijn op een kruishout sterft, of over hen,
die deze verbazende waarheid gelooven , en toch zoo
weinig denken aan die overgrootc liefde, welke in
alle eeuwigheid een rechtmatig voorwerp van ver-
wondering zal zijn voor menschen en engelen ?

Bovendien zijn wij ook veel aan God verplicht,
dat Hij ons tot het ware geloof heeft geroepen, ter-
wijl zoo vele uiillioenen nog in de duisternis en in
de schaduw des doods ronddwalen. Welk oen on-
schatbaar geluk is het, door middel van die genade
der roeping God zelf voor onzen Vader en Zijne hei-
lige Kerk voor onze Moeder te hebben! dit voorbjj-
gaande leven door te brengen in het gelukkig gezel-
schap van de eenige Bruid van God\'s eenigen Zoon !
dagelijks te kunnen deelnemen aan de H. Sacramenten,
die hemelsche bronnen van goddelijke genade I te
leven en te sterven in de gemeenschap der Heiligen!

^Gelukzalig is het volk , dat den Heer tot God heeft.\'\'
(Psalm CXLI1I.)

Overweeg eindelijk nog , o christen, de goedheid»
die God jegens u zelf in het bijzonder gehad heeft.
Hoevele genaden heeft Hij u sedert uwe vroegste
.jeugd geschonken ! van hoeveel ongelukken heeft Hij
a bewaard! Heeft Hij niet langen tijd geduld met
u gehad, terwijl anderen in het midden van hun
zondigen levensbaan werden opgeroepen ? Zijn er
geen millioenen, die nu in de hel lijden voor minder
zonden dan die , welke gij begaan hebt ? Denk toch
vooral ua over de gunsten, welke gij boven duizenden
ontvangen hebt; bewonder de onuitsprekelijke goed-
heid van God jegens u-zelf, wees verbaasd en be-
schaamd over uwe ondankbaarheid en besluit voortaan
niet op te houden met Hem te danken en Zijn heiligen
naam te prijzen.

OVEU DE WAARDIGHEID EN DE VERPLICHTINGEN
VAN EEN CHRISTBN.

Ieder christen is reeds door zijne natuur in zoo-
verre hij mensen is , het volmaaktste der zichtbare
schepselen; begaafd met verstand en rede , in het
bezit van een lichaam, waarvan de bouw bewonde-
renswaardig is , en van een geestelijke en oiisterfe-
lijke ziel, welke geschapen is naar het beeld en de ge-
lijkenis van God , geschikt oib Hem in alle eeuwigheid

te bezitten , verrijkt met een vrijen wil en door haren
Schepper verheven tot de waardigheid van heer eu
meester over alle andere schepselen. En toch zijn er
zoo velen tot nu toe ongevoelig gebleven voor de
waardigheid van hunne natuur zoo velen zien, gelijk
de redelooze diereu niet verder dan deze aarde , na-
melijk, hare tegenwoordige, stoffelijke en zinnelijke
zaken! Hebt gij ook, christen, u niet dikwijls ver-
nederd tot een slaaf van die zaken, welke alleen
geschapen werden om u te dienen\'!¹

Die waardigheid werd nog grooter , door het Sa-
crament des Doopsels, waardoor ieder christen ver-
heven wordt om deel te hebben aan de goddelijke
natuur, waardoor ieder christen een aangenomen kind
van God . erfgenaam van God en mede�rfgenaam van
Christus wordt. In het il. Doopsel wordt de mensch
gemaakt tot een tempel des Allerhoogsten, welke
gewijd wordt door het besproeien met het bloed van
Christus en door de uitwerkselen zijner genade ; en
daardoor ontvangt hij een onbetwistbaar recht op een
eeuwigdurend koninkrijk. Ach , slechts weinigen heb-
ben misschien ernstig nagedacht over de hooge waar-
digheid, waartoe zij door het Doopsel verheven \'ge-
worden zijn. � , kind des hemels, is uw leven altijd
in overeenstemming geweest met die hooge waardig-
heid� hoe lang zult gij nog een slaaf dezer aarde
zijn \'i

Indien nu de waardigheid van een christen zoo
bijzonder verbeven is, dan zijn ook de verplichtingen,
welke met die waardigheid gepaard gaan, grooter
dan de meeste christenen zich verbeelden. Die ver-

plichtingen zijn in \'t kort vervat in onze doopbe-
loften. De eerste voorwaarde, op welke wij door het
Doopsel kinderen Gods werden, was die van het
gelooi\'. De priester van Christus ondervroeg ons h\\]
de doopvont over ieder artikel van ons geloof, en
op iedere vraag antwoordden wij door den mond
van onze peters en meters: Credo � ik ge-
loot\'. En vraag nu uzelf eens : wat is mijn geloof
geweest? Heelt het altijd overeengestemd met die
belijdenis V Is het altijd vast geweest zonder ooit te
wankelen ? Is het edelmoedig geweest, zoodat het
zich nooit schaamde over de leer van mijn Hemel-
scheu Meester, of over de grondbeginselen van Zijn
Kvangelie ? Heeft het zich altijd geopenbaard in mijne
handelingen, of behoor ik niet tot diegenen, wier
leven hun geloot loochent, en van wien de Apostel
klaagt (Titus 1, 14) *dic zeggen, dat zij God ken-
nen , maar Hem door hunne werken verloochenen"?
Verder hebben wij bij het Doopsel plechtig den
duivel met al zijne werken en al zijne pracht afge-
zworen. Hebt gij wel ooit ernstig over die afzwering
nagedacht, of begrijpt gij wel, waartoe gij daardoor
verplicht wordt? En toch op het oogenblik, dat gij
ontrouw wordt aan die verzaking, verliest gij uwe
aanspraak op het erfdeel van den Hemelschon Vader.
Ach, mijn ziel, indien gij Satan afgezworen hebt,
draag dan zorg dat gij u in uwen levenswandel verre
van hem houdt; span dan al uwe krachten in om
niet langer door de zonde zijn slaaf te wezen. Ont-
vlucht al zjjne werken, de werken der duisternis;
laat hem voortaan niets in u vinden , dat hij als het

zjjno kan erkennen en waardoor hij nog aanspraak
op u kan hebben. Veracht zijne ijdele praal, den
valsehen schijn der wereldsche grootheid, de ver-
kwisting, de jjdelheid en de zinnelijke vermaken,
waardoor hjj arme woreldlingen in zijn net lokt; en
indien gij al eens mocht bekoord worden om deel te
nemen aan deze dwaasheden , herhaal dan bij uzelf
deze woorden van den H. Augustinus : »Wat hebt
gjj te maken met de praal van den duivel, dien gij
afgezworen hebt ?"

Bij het Doopsel werd ieder onzer , volgens de al-
oude plechtigheid der Katholieke Kerk met een wit
kleed gekleed , hetwelk de priester van Christus ons
gaf met deze woorden : »Ontvang dit witte kleed ,
hel welk gij zonder vlek of smet zult brengen voor
den rechterstoel van Christus." Zalig zij, welke die
verplichting volbrengen! welk eene troost zal het
voor hen in dit leven , welk eene vreugde en vol-
doening in den dood zijn , dat zij dat kleed van
onschuld onbesmet bewaard hebben! Maar o, on-
schuld des Doopsels, waar zullen wij u in dezen
ongelukkigen tijd vinden \'i O , blindheid en bedorven-
heid van de kindoren van Adam, die zoo gemakkelijk
van zulk een onwaardeerbaren schat kunt scheiden !
Helaas , mjjn ziel, is dat ook niet uw lot geweest \'i
O, haast u dan, door tranen van boete en berouw
die vreeselijke vlekken der zonde uit te wisschen,
welke anders eeuwige brandstof zullen worden voor
de onbarmhartige vlammen van de hel!

OVER DE 111 > |.1,11 r:11 > DER WERELD.

De wijste der mensehen /.egt: «IJdelheid der ijdel -
heden, alles is ijdelheid" (Eecles. 1). En inderdaad,
hoc wezenlijk ijdel zijn al die zaken, welke door
de bedrogen wereldlingen met zooveel ijver gezocht
worden. Eer, rijkdom en wereldsche vermaken zijn
slechts waterbellen , welke in de verte zeer schoon
schijnen , maar niets wezenlijks bevatten , en in plaats
van echte tevredenheid en genoegen niets opleveren
dan eene geringe voldoening voor een oogenblik ,
welke gevolgd wordt door zorgen, onaangenaamheid,
vrees en berouw. Ja , het zijn niets dan waterbellen,
welke niet zoodra door hunne bewonderaars aange-
grepen worden of\' zij veranderen in lucht, en laten
hunne handen ledig. O , hoe juist worden alle we-
reldsche genietingen door den Koninklijken Profeet
bjj een droom vergeleken! (I\'s. LXXV). Zij hebben
hun korten slaap uitgeslapen , en toen zij ontwaakten
vonden zij in hunne handen niets van al die zaken ,
welke zij in hun droom schenen te bezitten. »0 , gij
menschenkinderen , hoe lang zult gij nog de ijdelheid
beminnen en den leugen zoeken V" (I\'s. IV).

De H. Augustinus zegt: »(iij hebt ons voor Uzelf\'
geschapen , o Heer, on onze harten kunnen niet rus-
ten voor dat zij rusten in U." Bedenk het wel,
christen , dat onze groote Schepper u eene edele
ziel gegeven heeft, welke naar zjjn beeld geschapen
is, en even als Hij, geestelijk en onsterfelijk is; die

daarom nooit haar geluk kan vinden in aardsche en
vergankelijke zaken. GJj hebt een wil en een ver-
stand , waardoor gij in staat zjjt om de hoogste
schoonheid en de hoogste waarheid te bewonderen en
geschikt om den �e\'nen , verheven , oneindigen God te
genieten; en al wat minder is dan Hjj is uwer on-
waardig. Besluit daarom u zelf niet langer te ver-
moeien en uwen tjjd te verspillen met geljjk een kind
vlinders na te jagen; maar kunt gij niet nalaten ge-
luk te zoeken, zoek het dan in Godsnaam, waar het
te vinden is, namelijk op den weg der deugd en
godsvrucht en niet op de bjjwegen, welke tot eene
eindelooze ellende voeren.

Want ach! alle wereldsche vermaken zijn van zulk
een korten duur. De dagen van den mensch zijn
zeer kort; het langste leven is nog minder dan een
oogenblik, wanneer het bij de eeuwigheid vergele-
ken wordt. »Want duizend jaren zijn in het oog van
God, als de dag van gisteren , die voorbijgegaan is."
(Ps. LXXXIX) Helaas! worden wij er niet iederen
dag van overtuigd , dat wij heden nog hier , en morgen
reeds heengegaan zjjn , en dat wij niet zoodra uit
het gezicht verdwenen , of wij worden ook reeds ver-
geten ? Want zoodra wij in het graf zijn, denken
de achtergeblevenen niet meer aan ons. »Alle vleesch
en gras," zegt de Profeet Isa�as, hoofdst. X, »en
alle roem er van is geljjk aan de bloem des velds,
die des morgens bloeit, en des avonds verwelkt."
O, hoe schoon wordt ons leven door den H. Ja-
kobus (hoofdst. IV.) vergeleken bij een damp of
dunne rook, die door het eerste windje verstrooid

wordt, en dio men dan niet moer ziet! Hoe juist
vergelijkt Salomon (Wijsheid V.) het bij eene scha-
duw., of bjj de vlucht van een vlicgonden vogel, of
een afgeschoten pijl, die geen spoor van zijn weg
achterlaat! Hoe ijdel is het onze harten te stellen
op die zaken, welke wij zoo spoedig moeten achter-
laten !

Wat is er nu geworden van al de grooten dezer
wereld, die machtige vorsten , dappere veldheeren ,
wijze staatslieden, enz. welke honderd jaar ge-
leden zulk een grooten naam hadden ? Helaas,
zij zijn allen reeds lang heengegaan en nu den-
ken weinigen of niemand ooit aan hen, of\' weten
nauwelijks dat er ooit zulke personen bestaan heb-
ben ; juist zoo zal het ook eenige jaren later met
ons gaan. Ach , wereldlingen! luistert voor oen oogen-
blik naar hen, die u voorgegaan zijn, en die uit
hunne stille graven, waar het overschot van hun
stof vermengd is niet de gewone aarde , tot u spre-
ken met de woorden van den wijzen man (Eccles.
XXXVIII.) : »Bedenkt waartoe wij gekomen zijn ; spoe-
dig zal het met u ook zoo wezen ; gisteren was het
onze beurt, heden zal het de uwe zijn. Eens had-
den wij onze rol op het tooneel der wereld, eens
waren wjj jong , sterk en gezond zooals gij nu zijt,
en dachten even weinig als gij aan datgene, waar-
toe wij nu zijn gekomen; gelijk gij, joegen wij beuze-
lingen en kleinigheden na , die wij slechts een oogen-
blik konden genieten, en daarvoor verwaarloosden wij
de eeuwigheid. Dwazen, die wij waren , wij wilden
liever slaven zjjn van eene bedriegelijke wereld, van

onstandvastige , vergankelijke schepselen , die ons zoo
spoedig verlieten, dan den Heer en Meester dienen,
voor wien niets sterft, en die noch in het leven noch
in den dood hen verlaat, die Hem niet verlaten." O,
christenen, laten wjj die waarschuwing ter harte
nemen; laat de ongelukken van zoovele anderen ons
wijsheid leeren; laten wjj ons hart niet stellen op
deze ellendige wereld , noch iets als waarlijk groot
beschouwen, dat niet eeuwig is. �

OVER HET GELUK V.\\N GOD TE DIENEN.

»Zeg tot den rechtvaardige , dat het wel is,"
zoo spreekt de profeet Isa�as (Hoofdst. 3). Hoeveel
beteekent niet dat woordje wel! hoeveel wordt
daardoor niet aan den rechtvaardige beloofd , zoo-
wel voor den tijd als voor de eeuwigheid! Eer, rijk-
dom en genoegens zjjn de zaken, waaraan de wereld
de meeste waarde hecht; zij kunnen echter niet daar
gevonden worden, waar de wereld ze zoekt, maar
alleen in den dienst van God. Kan ooit eene eer op
aarde , hoe groot ook, vergeleken worden bjj die van
een dienaar, een vriend , een aangenomen kind te zjjn
van den grooteu Koning dos Hemels ? Zulk eene ziel
is in de oogen van God en van Zjjne engelen veel
waardiger dan de grootste keizer op deze aarde. Zij

is een kind van den eenwigen Vader, eene echtge-
noot van den eeuwigen Zoon, een tempel van den
eeuwigen Geest, erfgenaam van het koninkrijk des
Hemels , zuster en metgezel van de engelen. O, mjjn
ziel, laat zulke eene eer het doel van al uw streven
wezen.

De wezenlijke rijkdom is alleen te vinden in den
dienst van God. Wel niet altijd aardsche bezittingen,
welke zoovele zorgen en vrees met zich slepen , da-
gelijks aan zoovele ongelukken blootgesteld, en
niet in staat zijn om het hart te voldoen, maar die
onwaardeerbare schatten van de genade Gods, welke
het zaad is van eeuwigdurend geluk, de gave van
den H. Geest, de liefde van God, in ��n woord :
God zelf, dien de wereld aan de ziel niet ontnemen
kan, tenzij deze ongelukkiglijk blind genoeg is om
Hem door doodzoude van zich te verwijderen. Daar-
bjj komt nog, dat de oogen van Gods vaderlijke
voorzienigheid onophoudelijk gevestigd zijn op de
rechtvaardigen , om voor hun welzijn te zorgen; dat
Zjjne engelen altijd rondom hen zweven om bjj dag
en bij nacht over hen te waken (Ps. XXXIII: 8.); dat,
zooals Hij vroeger tot Abraham zeide, »Hij zelf hun
beschermer is, en hunne belooning buitengewoon
groot zal wezen." (Gen. XV). Hij is hun vriend, hun
beste vriend, de herder hunner zielen, die hen ge-
leidt naar Zijne bewonderenswaardige weiden, naar
den fontein van het levende water (Ps. XXII). Zijne
zorg voor hen is grooter dan die van een vader , ja,
grooter dan die der teederste moeder (Isa. XLIX :
15. 10). Kortom, God is alles voor hen, die Hem

vreezen. O! mijn ziel, zoek daarom geen anderen
schat dan Hem. Vrees niets, dan alleen Hem te
verliezen; want met Hem kan niets u ongelukkig
maar zonder Hem kan niets u gelukkig maken.

Een deugdzaam leven is op zich zelf reeds een
genoegen; gij smaakt dan de voldoening, en vreug-
de van een gerust geweten, hetwelk door den wij-
zen man vergeleken wordt bjj een aanhoudend
feestmaal; de troost van den H. Geest; de aange-
name hoop op een gelukkige eeuwigheid, nadat gij
dit\' dal van tranen zult hebben verlaten; een heilig
vertrouwen op de bescherming en voorzienigheid van
God, en in alle zaken ee.ne volkome overeenstemming
met Zijn heiligen wil. Uit deze bronnen vloeien een
geluk, hetwelk door de wereldlingen, die het nooit
gesmaakt hebben , onmogelijk kan worden begrepen ,
en zuivere en geestelijke genoegens, welke den geheelen
levensbaan aangenaam maken, eene onuitsprekelijke
troost zjjn in het doodsuur, en een zekeren voor-
smaak geven van de eindelooze genoegens des Hemels.
De wereldsche genoegens zijn daarentegen, evenals
de wereld zelf, alle valsch en bedriegeljjk, altijd
besprenkeld met bitterheid, vergezeld van onaan-
genaamheid, gevolgd door berouw, en eindigen ten
laatste in eeuwig verdriet.

«Slechts ��ne zaak is noodzakelijk", zeide onze
Zaligmaker (Luc. X. 42). En welke is die zaak, o
christenen, welke alleen ons zoowel hier als hier
namaak gelukkig kan maken? Zy is God te dienen,
en met allen ernst voor de eeuwigheid te zorgen.
Evenals de tjjd , bij de eeuwigheid vergeleken, nog

minder dan niets is, zoo ook zijn alle aardsohe zor-
gen van geen belang wanneer ze naast de zorgen
voor de eeuwigheid gesteld worden. Dit is, inder-
daad, de eonige zaak ; zorgt gij goed daarvoor, dan
is alles wel; maar indien gij ze verwaarloost, dan
is alles verloren, voor altijd verloren. Wat al de
andere dingen betreft, die gij in dit leven mocht
noodig hebben, luistert weder naar den goddeljjken
Zaligmaker: »Zoek eerst daarom het rijk Gods en
Zijne gerechtigheid , en al deze dingen zullen u toe-
geworpen worden" (Matth. VI. ;i31. Laat dus,
christenen , voortaan uwe eerste zorg zijn God te
dienen, want daarvan hangt uw eeuwig en tijdelijk
welzjjn af. Dan alleen zult gjj hier wezenljjk genoe-
gen vinden, dan alleen kunt gjj tot eindelooze ge-
lukzaligheid geraken.

Niets is zekerder dan de dood. »Het is vastgesteld,
dat alle menschon eens moeten sterven, en daarna
ten oordeel verschijnen.\'\' Dit vonnis is algemeen, het
is uitgesproken over alle kinderen van Adam; noch rjjk-
dom, noch kracht, noch wijsheid, hoch allemachtterwe-
reld kan iemand van dit algemeene vonnis vrijmaken.
Van het eerste oogenblik onzer geboorte haasten wij

ons tot den dood , ieder oogenblik brengt er ons
nader bij. De dag zal komen , hij zal zeker komen,
en God weet hoe spoedig, waarvan wjj nooit den
avond zullen zien; of de nacht zal komen van welken
wij nooit den volgenden dag zullen aanschouwen.
Ja , het is onveranderlijk vast, dat eens de dag zal
aanbreken, waarop wij vaarwel zullen zeggen
aan deze bedriegeljjke wereld , en al wat wij daarin
bewonderd hebben, zelfs ons eigen lichaam, de bij-
zondere metgezel van ons geheele leven, en waar-
op wjj naar een ander rijk zullen gaan, waar alles,
wat wjj hier gewaardeerd hebben , als rook zal ver-
dwijnen. Leeren wij daarom deze ellendige wereld
te verachten met al hare genietingen, waarvan wij
zoo spoedig, hetzij wij willen of niet, moeten schei-
den.

Terwjjl niets zoo zeker is als de dood, is niets
zoo onzeker als de tijd , de plaats, de wijze, en al
de andere omstandigheden van ons afsterven. »Oziel,"
zegt de H. Franciscus van Sales, »eens moet gjj
van uw lichaam scheiden," maar wanneer zal die
dag aanbreken? Zal het in den zomer ofindenwin-
ter zijn ? in de stad of op het land ? bij dag of by nacht?
zult gjj plotseling sterven, of zult gjj lang te voren
gewaarschuwd worden ? Zult gij tjjd hebben om uwe
biecht te spreken ? Zult gjj bijgestaan worden door
uw geestelijken vader ? Van dit alles weet gij piets,
alleen dat is zeker , dat gij moet sterven , en dat,
\'.ooals bjjna altijd gebeurt, gjj veel eerder moet
sterven dan gjj het u voorstelt.

Haar de dood zoo zeker en daarentegen de tijd en

de wijze zoo geheel onzeker zijn, zoude het geen ge-
ringe troost zijn indien een mensch meer dan eens
kon sterven, zoodat, indien hjj eens het ongeluk
gehad had slecht te sterven , hij cle fout zou kun-
nen herstellen door voor een tweede maal zorgvul-
diger te wezen. Maar , helaas I wij kunnen slechts
eenmaal sterven; want hebben wij eens onzen voet
binnen de poort der eeuwigheid gezet, dan is te-
rugkeeren onmogelijk. Indien wij eenmaal goed sterven,
zal het voor altijd goed zijn; maar indien wij een-
maal slecht sterven, zijn wij voor altjjd ongeluk-
kig. O verschrikkelijk oogenblik, waarvan eene
eindelooze eeuwigheid afhangt! O Hemelsche Va-
der , bereid ons voor op dat oogenblik.

Hoe dom en dwaas zijn de meeste menschen, die,
hoewel zij dageljjks den een of ander van hunne vrien-
den , kennissen of bloedverwanten en zeer dikwijls zelfs
plotseling en in de kracht hunner jaren door den
dood zien weggesleept, zich toch nog altijd verbeelden,
dat de dood nog verre van hen is; alsof die pijlen
des doods , die aan alle zijden van hen nedervallen,
ook niet hen op hunne beurt zouden treffen, of alsof
zij meer waarborg zouden hebben dan zoovele ande-
ren , die dageljjks weggemaaid worden.

Dwaze wereldlingen, waarom wilt gij uwe oogen
niet openen ? Waarom verbeeldt gij u vrjj te zijn
van den slag des doods, terwijl gij toch u niei
een enkelen dag van uw leven kunt verzekeren\'i
Hoevelen zullen nog sterven voor het einde van deze
maand , terwjjl zjj toch even jong, even sterk, even
gezond zjjn als gij ? en wie weet of gij niet tot hnr

;etal zult behooren ? O christenen , draagt toch zorg
at gij niet verrast wordt, brengt al uwe naken in
rde , en vermijdt in het vervolg de zonde , het eenige
cwaad, dat den dood verschrikkelijk maakt. Leeft
ltijd in zulk eene gemoedsgesteldheid, waarin gij

gaarne in uw doodsuur zoudt willen bevinden. In-
ien gij anders handelt verloochent gij tegelijk uwen
odsdienst en uw verstand.

Het bederfelijk lichaam, hetwelk wij bezitten, ver-
ndert van gesteldheid zoodra wij dood zijn. On-
niddellijk wordt het bleek, stijf, walgelijk en af-
chuweiijk, zelfs in zulk een hoogen graad dat onze
lierbaarste vrienden het nauwelijks kunnen verdra-
;en een geheelen nacht in dezelfde kamer bij ons
e blijven , veel minder in hetzelfde bed bij ons te
iggen ; want zoo spoedig gaat het tot verrotting
ver, dat onze naaste bloedverwanten de eersten zijn
m te wenschen, dat het uit het huis verwijderd ,
n diep in den grond gelegd wordt, om de lucht
iet te besmetten. Maar welke makkers, welk ge-
elschap zal het daar ontmoeten? Wormen. Voor
eze, o mensch, streelt gij uw lichaam, deze zullen
w erfenis zijn , of liever, zjj zullen u erven. Wat
ij heden ook wezen inoogt, morgen zult gij tot
oedsel voor de wormen dienen. Wij lezen dat de
f. Pranciscus Borgia zoo getroffen was alleen door
et gezicht van het bleeke gelaat van Keizerin Isa-
ella na haar dood, die hjj een weinig te voren
1 al hare grootheid en bekoorlijkheden gezien had,
at hij een eeuwigen afkeer van deze wereld kreeg,
a het gelukkig besluit nam zich geheel toe te

■wijden aan den dienst van dien Koning, die nooii
sterft. Laat deze overweging ons tot een dergelijl
besluit aansporen.

OVER DE GEVOELENS , DIE WIJ ZULLEN HEBBEN

IN ONS STERVENSUUR.

Hebt gij, o christen , er wel ooit aan gedacht
wat uwe denkbeelden zullen zijn over deze werelc
en al hare vergankelijke goederen, ijdelen roem
valschen rijkdom en bedriegelijke genoegens, wan
neer gjj op uw sterfbed zult liggen ? Helaas, dai
zult gij geene achting meer hebben voor de wereld
alles zal dan in uwe oogen veranderen, en gjj zul
beginnen in te zien hoe nietig al die zaken zjji
waaraan uw hart zich gehecht had. .la, dan zul
gjj alle wereldschc eer en waardigheid versmaden
wanneer gjj ziet, dat gjj aan den rand van uw gra
staat, waar de worraeu geen onderscheid zullen ma
ken tnsschen den koning en den bedelaar I Hoe wei
nig zult gij u dan bekommeren om de achting de
menschen , die dan niet meer aan u zullen denken \'
Hoe gering zult gij dan al die rijkdommen schat
ten, die gjj achter moet laten, wanneer zes voe
gronds, eene kist en een lijkkleed uwe geheele be
zitting zullen wezen! Hoe verachtelijk zullen u dai
al die wereldsche genoegens toeschijnen, welke o]
zijn best genomen u nooit eenig wezenlijk genoegei

konden verschaffen, en welke gij mi van u ziet.
vluchten en tot rook overgaan! Ach , christen,
tracht nu reeds die gevoelens te koesteren , welke
gij zonder twijfel in uw stervensuur zult hebben,
want zoo, en 7.00 alleen zult gij het gevaar vermij-
den van door deze bedriegelijke wereld bedrogen te
worden.

Op uw sterfbed zult gij evenwel niet alleen geheel
andere denkbeelden over deze wereld en al hare
vergankelijke genoegens krijgen, ook uwe zonden
zult gij in een geheel ander licht beschouwen, wan-
neer de sluier, waarmede uwe gedienstige eigenliefde
de grootheid uwer misdaden zoo zorgvuldig verborg
en verbloemde, zal zijn weggenomen en al uwe zon-
den in hare ware gestalte zich aan uw oog zullen
vertoonen. Zoovele zaken , welke gij, door u zelf
misleid, als slechts kleine of volstrekt g�ene fouten
beschouwdet, zullen dan eene andere vorm aanne-
men, en zich als groote en afschuwelijke misdaden
vertoonen. Dat valsche geweten, hetwelk gij naar
uw eigen wil hadt gevormd, en onder welks mantel
gij over zoovele zaken in de biecht heengeloopen
waart, als gering en niet der moeite waard, omdat
gij u schaamdet ze te belijden , of ze niet gaarne
wildet nalaten, � dat valsche geweten zal vluchten
op het gezicht van den naderenden dood. Ach, welk
een angst, welk een ontsteltenis, welke vreeseljjke
bekoring tot wanhoop moet zulk een aanblik den
stervenden zondaar veroorzaken! O christen, leer
daarom bijtijds nog betere maatregelen te ne-
men en zoodoende zulk een ellende te voorkomen.

Diep beklagenswaardig is de toestand van een zon-
duar in zijn doodsuur, als alles tegen hem schi\'nt
samen te spannen en hij nergens troost en verlich-
ting kan vinden, waarheen hij zijne oogen ook wendt.
Hij wordt niets gewaar dan een geheel leger van
zonden, gelijk een addergebroedsel, dat zich vast aan
hem hecht, hem met vereenigde kracht aanvalt en nu
reeds eenigermate de knaging doet gevoelen van den
worm des gewetens , die nooit sterft , maar de eeuwige
kwelling der verdoemden zijn zal. O, hoe gaarne
zou hij dat lastige gezelschap willen verwijderen;
maar al zijne pogingen zijn vruchteloos , zij hebben be-
sloten hem niet te verlaten. Indien hij een blik werpt
op zjjn vervlogen leven om eenige goede werken te
zooken, welke hij tegenover dit leger van zonden
zou kunnen plaatsen, bevindt hij, dat het goede,
hetwelk rlij gedaan heeft, van z�� weinig beteeke-
nis , z�� onbelangrijk is, dat het niet den minsten
invloed uitoefent op de balans , wanneer het tegen-
over zijne menigvuldige misdaden gesteld wordt.
Zelfs de gebeden, biechten en communi�n treden
tegen hem op en beschuldigen hem van zijne onge-
lukkige achteloosheid en zijn heiligschendend rais-
bruik van die groote middelen ter zaligheid. Het
gezicht van alles rondom hem, � zijne vrouw, zijne
kinderen , zijne vrienden , zijne wereldsche goederen,
welke hjj meer bemind heeft dan God , � dient
tot niets anders dan om zijne wroeging nog te ver-
grooten. En wat hem nog de grootste ellende ver-
oorzaakt, is dat de hevigheid zijner ziekte hem wei-
nig of geen gelegenheid of geschiktheid laat om nu

nog met ernst aan de grootste en moeieljjkste zijner
zaken te denken, aan eene volmaakte bekeering tot
God na eene lange gewoonte van zondigen. 0, met hoe-
veel recht kan de zondaar dan die woorden van den
Psalmist herhalen, »de droefheid van den dood heeft
mjj omringd, en de verschrikkingen der hel hebben
mij gevonden I" (Ps. CXIV). Welk eene onuitspre-
kelijke angst moet het voor hem zijn zich aldus toe-
gerust te zien voor de eeuwigheid , op dien omne-
telijken oceaan, waarvan de arme zeeman nooit de
andere kust kan bereiken, en zoovele reden te heb-
ben om te vreezen, dat het voor hem eene eeuwig-
heid van ellende zal wezen!

Dan � in uwe laatste oogenblikken � zult gij
niet meer onverschillig zijn omtrent den dienst van
God; omtrent deugd en godsvrucht. Hoe be-
minnelijk zal u dan de weg der deugd toeschijnen!
Hoe vurig zult gij dan wenschen, dat gij toch dat
bekoorlijke pad bewandeld haddet! O , welk eene
voldoening is het voor den stervenden mensch w�l
geleefd te hebben! Welk een troost nu hij zich aan
het einde ziet van al zijn arbeid en alle gevaren;
nu hij zich voor de poorten van eeuwige rust en al-
tjjddurenden vrede bevindt, na een langen , twjjfel-
achten oorlog. Hij kan nu veilig van zijn wachtto-
ren afstijgen en uitrusten in het rijk zijns Vaders.
Welk een genoegen, welk een vreugde eene ge-
zegende eeuwigheid voor zich te zien ! »0, hoe kost-
baar is in het oog van God de dood van Zjjne
heiligen!" (Ps. OXV). »Ach, laat mij den dood der
rechtvaardigen sterven; en laat mjju uiteinde gelijk

het hunne z^jn" (Num. XXIII). Christen, indien gij
den dood der rechtvaardigen wilt sterven , moet gjj
ook het leven der rechtvaardigen leiden ; de eenige
waarborg voor eeu goeden dood is een goed leven.

OVEK HET DIJZO.N�ERE OORDELL, NA DEN DOOD.

Niet zoodra is de ziel van het lichaam gescheiden
ot\' zij wordt voor den Hechter gebracht, om reken-
schap te geven van haar leven : van al wat zij
gedacht, gezegd en gedaan heeft gedurende haar
verblijf in het lichaam, en om dienovereenkom-
stig geoordeeld te worden. Want dat het eeuwige
vonnis van iedere ziel onmiddellijk na den dood in
een bijzonder oordeel uitgesproken wordt, leeren wij
uit het Evangelie in het voorbeeld van den rijken
Vrek en Lazarus ; en het vonnis, hetwelk dan wordt
uitgesproken, zal op den laatsten dag in het alge-
meen oordeel bekrachtigd worden. Christen, hoe staat
het niet uwe rekening bij God \'i Wat zoudt gij ter
uwer verdediging kunnen aanvoeren , indien gij nog
dezen dag voor Zijn rechterstoel gedaagd werdt ?
En toch kon dat wel het geval wezen. Bedenk wel ,
dat de Heer zal komen wanneer gij Hom het minst
verwacht; zorg daarom, altijd gereed te zijn.

Die rekenschap zal nauwkeurig en gestreng zijn ,

want zelfs het geringste ijdele woord zal niet aan
het onderzoek van den Rechter ontsnappen. O, welk
een menigte van ongerechtigheid zal er dan aan het
licht komen, wanneer de sluier wordt weggeno-
men, die nu het grootste deel der zonden voor de
oogen der wereld, en zelfs voor uw eigen oogen
verbergt, � wanneer de geheele geschiedenis van
uw leven zich in eens aan uw oog zal vertoonen !
Goede God! wie zal dat vreeselijk gezicht kunnen
verdragen? Dan zal de arme ziel nauwkeurig reken-
schap moeten geven van al wat zij gedaan heeft en
wat zij niet gedaan heeft, gedurende den geheelen
pelgrimstocht in dit sterfelijke lichaam; hoe zij al-
tijd gehoor heeft gegeven aan de Goddelijke inspra-
ken; welk gebruik zij gemaakt heeft van Gods ge-
naden; welk voordeel zij getrokken heeft uit het
H. Sacrament, hetwelk zij heeft ontvangen , en uit
het woord Gods, hetwelk zij gehoord of gelezen
heeft, welk gebruik zij heeft gemaakt van de gun-
stige gelegenheden waarin de Goddelijke Almacht
haar geplaatst heeft, hoe zij de talenten heeft ge-
bruikt, welke Hij haar heeft toevertrouwd. Zelfs
hare beste werken zullen scherp onderzocht worden,
hare gebeden, haar vasten, hare aalmoezen, de in-
tentie, waarmede zij dat alles verricht, de wijze
waarop zij dat alles volbracht heeft, � alles zal
worden gewogen niet in de bedriegelijke balans van
het oordeel der menschen, maar in de balans van
het heiligdom. Ach , hoevele onzer handelingen zul-
len dan te licht bevonden worden, zooals Dani�l
zegt, hoofdstuk V : »(-»jj zijt gewogen , en te licht

bevonden." »Koni niet in \'t gericht met uwen dienst-
knecbt, o Heer! want niemand, die leeft, zal voor
U gerechtvaardigd worden" (Ps. CXLIII).

En welke zjjn de hoedanigheden van den Rechter,
voor wien wij moeten verschenen ? Hij is oneindig
wijs, en kan daarom niet bedrogen worden; Hjj is
oneindig machtig en daarom kan men Hem niet we-
derstaan; Hij is oneindig rechtvaardig, en zal daarom,
»aan ieder geven volgens zijne werken." Op dien dag
is er geene gunst meer te verwachten, de tijd van
verdienste en van beronw, dat aan God welgevallig
is, is dan voorbij. Ach, christen , bedenk het wel,
terwijl het nog uw tijd is; nog kunt gij uwe zonden
uitwisscheu door tranen van berouw, en ze zoodoende
verbergen voor de oogen van uwen aanstaanden
Rechter; nog kunt gij Zijne handen binden door een
nederig gebed; nog kunt gij een beroep doen op
Zijne barmhartigheid , opdat Hij daardoor het von-
nis vernietige, hetwelk Zjjne rechtvaardigheid tegen
u uitgesproken heeft; � maar op dien dag zult gjj
Hem onverbiddelijk vinden, uwe gebeden en tranen
zullen dan te laat komen.

Welk een onuitsprekelijke troost zullen de zielen
der rechtvaardigen op dien dag vinden in het ge-
zelschap hunner goede werken , welke als het ware
haar van alle zijden als een onoverkomelijke muur
omringen, en hare helsche vijanden op grooten
afstand houden ! O christen , laat ous zorgen , dat
w� in dat uur , waarin ons eeuwig lot zal beslist
worden, van zulke verdedigingsmiddelen voorzien
zijn. Want dat zijn onze wezenlijke vrienden, die ons

zelfs in den dood niet zullen verlaten , maar onze
zaak bepleiten voor die rechtbank, waar geene
andere welsprekendheid van eenige waarde zal zjjn.

In welk een ongelukkigen toestand zal de zondaar,
die geen zorg gedragen heeft om zich van die goede
werken te voorzien, dan voor zijn Hechter staan.
Ach, hoe duidelijk spreken al die zaken, die hij aan-
schouwt, tot hem over het droevige vonnis , hetwelk
weldra over hem zal worden uitgesproken. Waar-
heen hij zich ook wendt, hjj ziet niets dat hem
eenigen troost kan schenken ; integendeel, alles dient
om zijn angst en schrik te vergrooten. Beneden
zich ziet hij de hel open en gereed om hem te ver-
slinden; boven zich een vertoornden Rechter, die op
het punt is om het onherroepelijk vonnis van eeuwig-
durende verdoeming over hem uit te spreken ; aan
zijn rechterzjjde ziet hij zijn beschermengel hem
verlaten; aan zijn linkerzijde ziet hij de duivelen,
zijne meedoogenlooze vijanden, gereed staan om hem
te grijpen , terwijl zij slechts wachten op een wenk van
den Rechter; ziet hij achter zich, hij aanschouwt niets
dan een bedriegelijke wereld, welke hem verlaat;
voor zich ontwaart hjj niets dan een akelige eeu-
wigheid. Van binnen gevoelt hij de onvordragelijke
wroeging van een schuldig geweten, en aan alle zjj-
den bemerkt hij een leger van afschuwelijke mon-
sters, zijne eigene zonden, die nu nog verschrikkeljj-
ker voor hem zijn dan do furi�n der hel. tiroote God,
bewaar mij van ooit in zulk een ongelukkig lot te
moeten deeleu !

Om te voorkomen dat het oordeel van (Jod na

onzen dood zwaar op ons zal nedervallen, moeten
wjj zorg dragen, dat wjj ons zelven oordeelen en kas-
tijden door ernstig boete te doen in dit leven; want
alleen daardoor kunnen wjj de rechtvaardigheid
van God, die verbolgen is door onze zonden, ont-
wapenen. Laten wij den raad volgen van Hem, die
onze Rechter wezen zal; die ons aanspoort altijd te
waken en te bidden, opdat wij waardig bevonden
mogen worden die verschrikkelijke gevaren te ont-
gaan, en opdat wij met vertrouwen voor den Zoon
des Menschen kunnen staan (Lucas XXI. 36.) Laat
ons dat oordeel altijd voor onze oogen hebben, en
dikwijls nadenken ver de rekenschap, die wij eens
zullen moeten afleggen. Ja, christen, vergeet nooit
dat er een oog is, dat alles ziet; dat er een oor is,
dat alles hoort; dat er eene hand is, die al onze
gedachten, woorden en handelingen in het Boek des
Levens opteekent; dat al onze daden uit onze han-
den in die van God overgaan, en dat wat er in
den tijd gebeurt, niet met den tijd verdwijnt, maar
zal voortbestaan als er geen tijd meer zjjn zal. »0 ,
dat de menschen toch wijs wilden wezen , deze waar-
heden wilden verstaan, en hun einde wilden erken-
nen!" (Deut. XXXII 29.)

OVER DEN GROOTEN OORDEELSDAG.

Geen voorstelling kan verschrikkelijker wezen dan
die, welke de H. Schrift geeft van den laatsten
oordeelsdag met al de wonderen , welke daaraan zul-
len voorafgaan. De zon zal verduisterd en de maan rood
worden als bloed; de sterren zullen haar licht ver-
liezen en van het uitspansel schijnen te vallen; de
aarde zal door hevige aardbevingen geschokt, de zee
door buitengewone stormen gezweept, de elemen-
ten zelfs zullen beroerd worden en de geheele natuur
zal in wanorde zijn. »De oordeelsdag," zegt de profeet
(Joel II), »is een dag van donkerheid en duisternis,
een dag van wolken en onweder- V��r denzelven
verslindend vuur en na denzelven brandende vlam-
men. De aarde zal beven bij zijn verschijnen, en de
hemelen zullen op het gezicht bewogen worden. De
zon en maan zijn verduisterd , en de sterren hebben
al haar licht verloren." En de profeet Sophonias
roept uit, >die dag, een dag van verbolgenheid, is
een dag van angst en benauwdheid; een dag van
jammer en ellende ; een dag van donkerheid en duis-
ternis; een dag van wolken en onweder." Kan er
wel iets vreeselijkers zijn dan deze beschrijvingen ?
O, welke zullen dan de gedachten zijn van den
zondigen mensch, die zich bedreigd ziet door al
deze teekenen! Helaas, hg zal alle kracht verliezen
door de vre*?, in afwachting van dat treurige too-

neel, hetwelk deze ontzettende voorboden mo»t vol-
gen.

Wanneer die laatste dag gekomen is, zal een
vuur, gelijk een ontembare stroom, op Gods bevel
de geheele oppervlakte der aarde en al wat daarop
is verteeren ; niets zal er aan ontsnappen. Waar ,
o wereldliugen, zullen dan uwe prachtige paleizen,
aangename buitenplaatsen, tuinen, fonteinen en grot-
ten zyn \'i waar uw goud , zilver , edelgesteenten ,
enz. \'i Helaas , alles waaraan gij in deze wereld uw
hart gehecht hebt, zal in een oogenblik tot asch
vergaan , om u de ijdelheid te toonen van die zaken,
welke gij bemind hebt, en u te bewijzen hoe dwaas
gij handeldet, door u te hechten aan zulke blinken-
de nietigheden, aan zulke zeepbellen. Leer daar-
om, ziel! deze wereld met al hare goederen te ver-
achten ; daar toch alles moet overgaan tot rook en
asch, en verzamel schatten in deu hemel, welke al-
leen buiten het bereik zullen blijven van dat alles
verslindende vuur.

Uij het einde der wereld zal de aartsengel de
laatste bazuin doen hooren, zijn stem verheffen en
zeggen : vStaat op , gij dooden , en komt ten oor-
deel"; een stem, die dadelijk door het geheele heelal
gehoord zal worden, die tot in de hoogste hemelen
zal klinken en tot in den diepsten afgrond der hel
zal doordringen. Op die stem zullen in ��n oogen-
blik door de almacht van God , al de kinderen van
Adam van den eersten tot den laatsten uit het stof
verrijzen en iedere ziel zal met haar lichaam ver-
eenigd worden om er in alle eeuwigheid niet meer

van te scheiden. O ziel, laat dat laatste bazuinge-
schal altjjd in uwe ooren klinken. Zorg toch , dat
het voor u niet verschrikkelijk zal zijn, door uu
reeds te hooren naar de groote bazuin van den H.
Geest, die tot u roept door den mond van den Apos-
tel: «Ontwaakt, gij die slaapt, en staat op �it
den dood" (dat is, van den dood der zonde), »en
Christus zal u verlichten." (Eph. V.) Door aldus deel
te nemen aan de eerste verrijzenis zult gij in tijds
kunnen zorgen voor dat verschrikkelijk uur wanneer
er geen tijd meer zijn zal.\'\' (Apoc. X.) Zoo zult gjj
aan den tweeden dood ontsnappen.

Op dien dag der algemeene verrijzenis zal er een
groot verschil bestaan tusschen de lichamen der
rechtvaardigen en die der boozen. De rechtvaardi-
gen zullen verrijzen in onsterfelijke lichamen, die
niet geschikt zijn om te lijden, zuiverder en schoo-
ner dan de sterren , schitterender dan de zon ; maar
de boozen zullen opstaan met lichamen , die geheel
geschikt zijn voor hunne bestemming , vuil , zwart,
akelig, en in ieder opzicht afzichtelijk en onverdra-
gelijk; wel is waar onsterfelijk , maar voor geen an-
der doel dan om eindelooze pijnigingen te ondergaan.
Ach, welk een onuitsprekelijke kwelling zal het voor
die ongelukkige zielen zijn met zulke lichamen ver-
bonden te worden om tot eeuwige opsluiting in
die afschuweljjke en walgelijke plaatsen veroordeeld
te wezen ! O ziel! draag zorg uw lichaam nu zuiver
te houden van alle besmetting der vleesehelijkt: zon-_
den; want anders zal het hiernamaals dienen om uwe
eeuwige ellende nog te vergrooten.

Hoe groot zal de vreugde en voldoening we-
zen van de zielen der rechtvaardigen wanneer zjj
weder vereenigd worden met hare lichamen, eene
vereeniging waarnaar zij zoozeer verlangd hebben;
met hoeveel liefde zullen zij hen ontvangen , die deel
hadden in haar arbeid, lijden en vernederingen, en
nu bestemd zjjn om haar eeuwig geluk te vergrooten
door deel te hebben aan de heerlijkheid in het He-
melsche Sion. Maar ach, welke verschrikkelijke ver-
wenschingen zullen er gehooid worden bij de treu-
rige ontmoeting van de zielen en de lichamen dei-
veroordeelden ! «Vervloekt lichaam , zal die ziel zeg-
gen, was het om uwe beestachtige neigingen te vol-
doen en te streelen, dat ik de eeuwige vreugde des
Hemels heb verbeurd ? Ach , ellendeling, om u voor
een oogenblik in vuile genoegens te baden, heb ik
mij zelf en u voor alle eeuwigheid doen verloren
gaan. O driewerf vervloekt lichaam! het is niet
meer dan billijk, dat gij, die de oorzaak mijner ver-
doeming zijt, ook mijn deelgenoot zult wezen in de
eeuwige pijnen !" Maar moest gij , ongelukkige ziel,
niet duizendmaal meer vervloekt zijn dan uw lichaam,
omdat het uwe plicht en het ook in uwe macht was
om zijne hartstochten en lusten te onderwerpen aan
het bestuur van de rede en van den godsdienst \'i
Doch voor eene oogenblikkelijke voldoening wildet
gij liever eene slavin worden van die zinnelijke be-
geerten, en zoo voor uw lichaam en voor u zelf
de hel koopon. Ach christenen , laten wij toch wijs
worden door de overweging van het ongeluk van
anderen.

OVEK HET ALGJSMEENE OORDEEL.

Onmiddelljjk nu de verrijzenis van den dood zal
het geheele menschdom vereenigd worden in de
plaats, die bestemd is voor het laatste oordeel; al-
gemeen wordt geloofd, dat het zal zijn in het dal
van Josaphat bij Jeruzalem, in het gezicht van den
Olijf- en den Calvarieberg, waar onze Heer voor
onze verlossing Zijn bloed heeft vergoten. Welk
eeu gezicht zal het wezen alle kinderen van Adam
daar vereenigd te zien, die tallooze menigte van
alle volkeren, eeuwen en standen, daar geplaatst
zonder eeuig onderscheid tusschen rijken en armen,
grooten en kleinen, heer en bediende, vorst of\' on-
derdaan, behalve alleen het onderscheid tusschen
goeden en slechten! Die machtige vorsten, die eens
over de wereld konden gebieden , staan dan gelijk
met de geringste hunner slaven , en zouden wel wen-
schen nooit den schepter gezwaaid of het diadeem ge-
dragen te hebben.

Wanneer dan al de dooden verzameld _tzijn, zal de
groote Rechter uit den hemel nederdalen met groote
macht en heerlijkheid, omringd door zijne hemel-
sche hovelingen en geheele legioenen van engelen.
Hoezeer zal die tweede komst van Zijne eerste
verschillen! Bij Zijne eerste komst verscheen Hij in
groote nederigheid en zachtmoedigheid , (omdat dat
onze dag was, waarop Hij kwam om ons door

Zijne barmhartigheid te verlossen; maar bij Zijne
tweede komst zal het Zijn dag wezen, dan zal Hjj
Zich wapenen met al de verschrikkeljjkheden Zijner
rechtvaardigheid, om eindelijk door een onherroe-
pelijk wraakbesluit Zjjne beleedigde barmhartigheid
te wreken. Ongelukkige zondaars, hoe zult gij in
staat zijn voor Zijn aangezicht te staan , of Zijn ver-
toornden aanblik te verdragen ? Ach, dan zult gjj
tot de bergen en rotsen roepen op u te vallen , om
u te verbergen voor de wraak van het Lam, voor
het gelaat van Hem, die op den troon gezeten is.
Ja, zulk een schrik en ontsteltenis zal alleen het
gezicht van den vertoornden Hechter te weeg bren-
gen, dat gij duizendmaal liever uw schuldig hoofd
in den diepsten afgrond der hel zult willen verber-
gen , dan dien vreeselijken aanblik te verduren ; maar
alles is vergeefsch � gij moet liet verdragen!

De koninklijke standaard van het Kruis zal voor
den Hechter uit gedragen worden, en helderder
schjjnen dan de zon, tot giooten troost vau de goe-
den, en onuitsprekelijke ontsteltenis en kwelling der
boozen. Dan zullen zij duidelijk zien hoeveel hun
God voor hun heil geleden heeft; hoe groot de liefde
was, die Hij hun toedroeg, die eiudelooze en onver-
gelijkolijke liefde, welke Hem van Zijn Hemelscheu
troon deed nederdalen om aan het kruishout genageld
te worden. O, hoezeer zullen zjj dan hunue verstokt-
heid in de zoude, hunne blindheid en ondankbaar-
heid voroordoelen ! .)a , dan zal dat roemvolle teeken
des kruises voor het geheele heelal het gedrag van
tiod en de eeuwigheid der lielsche straffen recht-

vaardigen! Want wat anders dan eene ongelukkige
eeuwigheid kan eene voldoende straf zjjn voor zoo-
veel hardnekkigheid in de zonde na zooveel liefde \'i

Op bevel van den oppersten Rechter, die onmid-
dullijk zal gehoorzaamd worden, zullen daarop de
dienaren Gods uit die groote menigte gezocht, en
met eer aan Zijne rechterhand geplaatst worden;
terwijl de kwaden, met die booze geesten, wier party
zij gekozen hebben, met schande naar de linkerhand
gedreven zullen worden. O, vreeselijke en eeuwige
scheiding, waarna die twee massas elkander nooit
weder zullen ontmoeten ! En gjj, christen, waar
denkt gjj op dien dag te zullen staan ? Bij welke
der twee partijen zult gij geplaatst worden\'? Nog,
hebt gij het in uwe macht : kies nu dat beste deel
hetwelk u nooit ontnomen zal worden. » Vlucht uit
het midden van Babyion," laat die valsche grond-
stellingen , bedorven gewoonten en zondige verma-
ken der wereldlingen varen, scheid u nog bijtjjds van
de kwaden, opdat gij niet in alle eeuwigheid met
hen verloren moogt gaan.

Welke zullen dan de gedachten van de grooten dezer
wereld zijn! welke woede , nijd, bittere teleurstel-
ling en ontsteltenis zullen dan hunne zielen vervullen,
wanneer zij zien , dat de armen van geest, de zacht-
moedigen en nederigeu, die in hunne oogen zoo
verachtelijk waren gedurende dit sterfelijk leven ,
nu voor het aanschijn der geheele wereld verheven
en ge�erd worden, terwjjl zjj zelve met zooveel ver-
achting worden behandeld! Hoor naar hunne klach-
teu, volgens de voorspelling van den wijzen man

(Eccles. V.) »Dat zijn zjj, over wie wij vroeger lach-
ten, en die wjj tot het voorwerp onzer bespotting
maakten. Ongelukkigen, die wij waren! Wij noem-
den hun leven een dwaasheid, en hun einde zonder
eer. Zie, hoe zij nu geteld worden onder de kinde-
ren van God , en hun eeuwige bestemming bij de
heiligenis. Helaas, en wij waren juist diegenen, die
zich bedrogen; wij waren het, die ongelukkiglijk
den verkeerden weg bewandelden. Zij waren waar-
ljjk wijs door eene betere keuze te doen, welke hun
troost verschafte in het leven, en hun nu recht
geeft op eindeloos geluk.

Die angst en wroeging der boozen zal nog ver-
meerderen wanneer het Boek des Levens geopend
wordt; wanneer de misdaden van geheel hun leven
geopenbaard worden aan het geheele menschelijk
geslacht. Ach, arme zondaar! welke zullen uwe
gedachten zijn wanneer die misdaden , welke gij in
de grootste geheimhouding verricht hebt, en welke
gjj voor de geheele wereld niet bekend gemaakt
wildet hebben; � wanneer die verfoeielijkbeden,
welke gij dacht, dat door de duisternis der nacht
bedekt waren, en welke gij u verbeeldet, dat zelfs
uwe vrienden en kennissen nooit zouden kennen; �
die zondige werken, waarvoor gij in uw hart den
moed niet kondt vinden , om ze te belijden aan een
persoon, die door alle wetten tot eene eeuwigdu-
rende geheimhouding verplicht was; � wanneer
dat alles in zijne ware kleuren zal worden vertoond
aan de oogen van de geheele wereld , van engelen
en menscheu, van gooden en kwaden , tot uwe eeu-

wige schande\'? O christen, nog is het tyd om door
een oprecht berouw en oene openhartige beschuldi-
ging die vernedering te voorkomen , welke gij an-
ders eens zult moeten ondergaan.

OVKK HET LAATSTE VONNIS X>KU GOEDEN KN
SLECHTEN.

Dat laatste oordeel zal besloten worden met een
eindvonnis ten gunste der goeden en ter veroordee-
ling der goddeloozen. Eerst zal de opperste Rechter
zich met een vriendelijk en beminnelijk gelaat tot
Zijne uitverkorenen wenden en hen uitnoodigen bin-
nen te gaan in die gelukkige verblijfplaats van eeu-
wigdurende vreugde : »Komt, gij gezegeuden Mijns
Vaders, en neemt bezit van het koninkrijk , het-
welk van den beginne at\' voor u bereid is" (Matth
XXV). O gelukkige uituoodiging! gelukkig, drie-
werf gelukkig zjj, die waardig bevonden zullen wor-
den die troostrijke uitspraak te hooreu. Welk een
onuitsprekelijke voldoening, welke overmaat van
vreugde en geuoegen zullen die woorden aan die
zalige schepselen geven ! »Ik ben vervuld van vreug-
de," zegt de Koninklijke Profeet, »bij het gelukkige
bericht, hetwelk ik gehoord heb; wij /.uilen binnen -
gaan in het huis des Heeren" (Psalm OXXU Maar

o , welk een njjd , woude on boosaardigheid zullen
de veroordeelden gevoelen bjj het hooren van die uit-
noodiging, wanneer zij verscheidene van hunne ken-
nissen geroepen zullen zien om in het bezit gesteld
te worden van dat eeuwige rijk, dat zg ook zoo
gemakkelijk badden kunnen koopen , indien hunne
dwaasheid en domheid het, niet zoo blindelings ver-
ruild hadden voor de vlammen der hel!

O christen, denk eens een oogenblik na over al
hetgeen in die woorden opgesloten ligt. »Komt,"
zegt de Rechter, »gij gezegenden mijns Vaders."
Komt uit het tranendal , waar gij gedurende een
korten tijd door het besluit Mijner voorzienigheid
beproefd en gekweld zijt geworden, naar het rjjk
van eindelooze vreugde, waar verdriet en smart
niet zullen bestaan. Komt uit de plaats uwer bal-
lingschap, waar gij, van uw hemelsch vaderland
verwijderd, voor een tijd getreurd en gezucht hebt,
naar uwe eeuwige verblijfplaats, waar gij alles
zult vinden , wat uw hart kan begeeren om uw ge-
luk te volmaken, waar gij voor altjjd verzadigd zult
worden uit den overvloed van Mjjn huis , en voor
altijd zult drinken uit den bron des levens. »Staat
op, Mijne beminden, de winter is nu voorbjj ; de
vloeden en stormen zijn nu uitgewoed ; staat op en
komt." O eeuwig, algemeen geluk; hoezeer ver-
acht mijn arme ziel al het andere geluk , in de
hoop van eens deel te hebben aan dat gezegende
oordeel!

Na aldus de rechtvaardigen naar Zijn gelukzalig
koninkrijk uitgeuoodigd te hebben , zal Bjj zich met

vnur in Zijne oogon en ontzetting op Zijn gelaat tot
de slechten nanZijue linkerzijde wonden en het vreese-
lijke vonnis van hun eeuwige verdoeming met een
stem als die van den donder tegen hen uitspreken
in deze woorden : «Gaat van Mij , gij vervloekten,
met het eeuwige vuur, hetwelk voor den duivel en
zijne engelen bereid was." Ach Christen, wat drukt
dat verschrikkelijke vonnis niet uit! Gaat voor al-
tjjd van Mij, en van de vreugde van Mijn rijk. O
vreeselijke uitsluiting! wreede scheiding! eeuwige
verbanning ! Wie kan uitdrukken, wie kan begrijpen,
wat het wil zeggen voor altjjd gescheiden te zijn
van God, � ons eerste begin en laatste einde �
onzen grooten en oppersten God ? Ach, gij onge-
lukkigen, die er u nu zoo weinig over bekommert
door doodzonde uwen God te verliezen : wat zult gjj
dan denken wanneer gij veroordeeld zult zijn voor
eeuwig van Hem verbannen te wezen ; veroordeeld
om Hem in alle eeuwigheid te zoeken en toch Hem
nooit te vinden in een enkele van Zijne verhevene
hoedanigheden, behalve in Zjjne wrekende recht-
vaardigheid, waarvan gjj voor altijd het gewicht
moet gevoelen ? Maar waar gaat gij heen, wanneer
gij God verlaat V Helaas, in het eeuwige vuur, om
daar een nooit-eindigend leven te leiden; om daar
een nooit-ophoudenden dood te ondergaan in het
gezelschap van den duivel en zjjne engelen , tot wiens
slaaf gij u gemaakt hebt, en die nu zonder eenige
hindernis den vrijen teugel zal geven aan het gezag,
hetwelk hij over u verkregen heeft.
Welk een vreeselijke vervloeking spreekt de op-

perste Rechter uit, als Hij zegt: »Gaat van Mij, gij
vervloekten." Als of Hg wilde zeggen: »Gaat, ver-
trekt van Mij, maar neemt Mijn vloek mede. Ik had
U mijn zegen willen geven , maar gij hebt dien niet
gewild: gij hebt de vervloeking verkozen, en die
vervloeking zal uw eeuwig erfdeel zijn. Zij zal ge-
lijk een kleed u eeuwig omzweven; zij zal doordrin-
gen tot in uwe ingewanden; ,ja tot in het merg uwer
beenderen. Vervloekt zijn uwe oogen , opdat gij nooit
een straaltje van troostend licht zult zien; ver-
vloekt zijn uwe ooren om voor alle eeuwigheid ge-
troffen te worden door de akelige kreten en zuchten
der verdoemden ; vervloekt zij uw smaak om voor
altijd bitter gemaakt te worden door den gal der
draken; vervloekt zij uw reuk om voor altijd ge-
kweld te worden door den afschuwelijken stank van
den afgrond der hel; vervloekt zij uw gevoel en al
de deelen van uw lichaam , om te branden en nooit
te vergaan in dat vuur, hetwelk nimmer zal wor-
den uitgedoofd ; vervloekt zij uw verstand om niet
verlicht te worden door een straal der waarheid ;
vervloekt zij uw geheugen om altijd met bitterheid
na te denken over een laat maar vruchteloos berouw,
en over de kortheid en ijdelheid der vervlogen ver-
maken ; vervloekt zij uwe verbeelding om u al-
tjjd tegenwoordige en toekomstige ellende voor te
stellen; vervloekt zjj uw wil om verhard te zijn
in het booze, door duizende hevige en altijd tegen-
strjjdige begeerten verscheurd te worden en niet
in staat te zijn er ��ne van te vervullen ; vervloekt
zjj eindeljjk uw geheele ziel om voor zich zelf voor

alle eeuwigheid een hel te wezen. Groote God, laat
ons nooit zoo ongelukkig zijn , dat wij ons die ont-
zettende vervloeking op den hals halen.

Nadat dan het vonnis uitgesproken is zullen de
uitverkorenen zonder uitstel in het bezit gesteld wor-
den van dat eeuwigdurend koninrkijk, hetwelk God
bereid heeft voor hen . die Hem dienen; waar ver-
driet niet kan wonen on de vreugde geen einde neemt.
Maar wat de goddeloozen betreft, de aarde zal zich
onmiddellijk openen en hen in ��n oogenblik met de
duivelen, die hen verleidden , verslinden in die bo-
demlooze diepte, waarop de poort gesloten zalwor-
den om nooit � nooit weder te worden geopend.
Dat is dan het einde van allen wereldschen hoog-
moed , van alle vleeschelijke genoegens. »Ach, hoe
vreeselijk is het te vallen in de handen van den
levenden God!" (Hebr. X)

Evenals in de H. Schrift geschreven staat dat
»uog nooit oen oog heeft gezien, noch oor heeft ge-
hoord, noch dat het ooit in het hart van den mensch
is opgekomen, wat God bereid hoeft voor hen, die
Hem dienen" (1 Cor. II. 9), zoo kunnen wij met
evenveel recht zoggen met betrekking tot de kwel-

lingen in de hel, dat- geen menschelijke tong in staat,
is ze te beschrijven , en geen menschelijk hart ze kan
begrijpen. De gelukzaligheid is volgens de godge-
leerden een volmaakte, nooit eindigende toestand,
welke alles bevat wat goed is zonder vermenging
met het een of ander kwaad. Indien nu de ver-
doemenis het tegenovergestelde is van de gelukza-
ligheid, dan moet zij noodzakelijk een vereeni-
ging, een eeuwigdurende overstelping zijn van al
wat slecht is , zonder de geringste inmenging van
iets goeds, zonder het minste gemak, zonder eenige
schemering van troost; in ��n woord, een totaal
gebrek aan alle geluk en een opeenhooping van
alle ellende.

Wat is dan toch wel eigenlijk de hel, en hoe me-
nigvnldig en hoe groot zijn de ellenden, die daaraan
verbonden zijn ? Een stervend leven, of liever
een levend sterven, eene duistere gevangenis, een
akelige kerker; eeuwige ketenen, waardoor han-
den en voeten gebonden zijn; een land van af-
grjjzen en ellende, een zee van vuur en zwavel;
oen bodemlooze diepte; verslindende vlammen;
een altijd knagende slang; een nooit stervende
worm ; een lichaam. dat altijd brandt en nooit
verteert; een dorst, die nooit gelescht wordt; een
bewustzijn, dat men altjjd op nieuw moet ljjden;
eeuwigdurend weenen, weeklagen en tandenge-
knars. Geen ander gezelschap dan duivelen en ver-
doemde ongelukkigon , die elkander niet alleen ha-
ten en vervloeken, maar zelfs God haten en ver-
vloeken; geesten, die altjjd ziek en in doodangst

zijn en nooit dien dood vinden, waarnaar zij zoo-
zeer verlangen ; van het aanschijn van God verbannen
in het land der vergetelheid , waar zij nooit iemand
zullen hebben , die hen troost of hen beklaagt; diep
in het hart gewond door het besef van verloren ge-
luk , en benauwd door het gevoel van tegenwoordige
ellende : en al dat lijden is eeuwigdurend, zonder
de geringste hoop op een einde, op verzachting of
tijdelijke verpoozing. Dit is eene korte beschrijving
(voor het grootste deel genomen uit het onfeilbare
Woord van God) van die ellende, welke de eeuwige
verdoemenis met zich sleept; dit is die bittere kelk,
dien alle zondaars der aarde moeten drinken (Psalm
LXXIV).

Evenals God in al Zijne hoedanigheden oneindig
is , zooals in Z{jn macht, wijsheid, goedheid enz.
is Hy het ook in Zijn wrekende rechtvaardigheid,
Hij is even goed een God in de Hel als in den He-
mel, zoodat wij naar de grootheid van Zijn liefde,
barmhartigheid en geduld hier op aarde voor de
onboetvaardige zondaars, de grootheid van Zjjntoe-
komstigen toorn en wraak hiernamaals kunnen af-
meten. Door Zijn oneindige goedheid heeft Hij hen
uit niets voortgebracht; Hij heeft hen gedurende
langen tjjd bewaard en onderhouden. Hij is zelfs van Zjjn
hemelschen troon nedergedaald om Zich voor hun
eeuwige zaligheid aan een schandelijk kruishout te
laten nagelen; Hij heeft hen dikwijls gered uit de
gevaren, waaraan zij dagelijks waren blootgesteld;
met geduld heeft Hij hun onbeschaamdheid en
hunne herhaalde goddeloosheden verdragen , en hen

nog altijd tot berouw aangespoord. Ach, met hoe-
veel recht zal dan eindelijk Zijn geduld , dat zoo-
lang misbruikt is, in toorn veranderen! Eindelijk
moet de barmhartigheid plaats maken voor de recht-
vaardigheid, en duizendmaal wee over die ongelukkigen,
die voor altijd het vreeselijk gewicht der wrekende
hand van den levenden God zullen gevoelen!

Om u nog eenigszins beter te doen begrijpen wat de
hel is , o christen , wil ik u een man voorstellen,
die op het ziekbed ligt uitgestrekt en aan hevige
koortsen lijdt, welke gepaard gaan met een alge-
meene pijn over zijn geheele lichaam; zjjn hoofd
wordt als het ware van elkander gescheurd; zjjne
oogen hangen bijna uit zijn hoofd ; zijne zijden wor-
den gekweld door vreeselijke pijnen ; zjjn hart barst
van den doodsangst en ieder oogenblik roept hij om
een droppel water om zijn tong te verkoelen. Kan
men zich iets akeligers voorstellen ? ��n toch is dat
nog slechts een zeer onvolmaakt beeld van hetgeen
de verdoemden voor de geheele eeuwigheid in de
hel zullen verduren , waar die slachtoffers van Gods
rechtvaardigheid zullen overdekt worden met vuur
en in al hunne zinnen en deelen van hun lichaam
en in al de vermogens hunner zielen de hevigste
kwellingen te verduren zullen hebben.

Want hoe beklagenswaardig de toestand ook
moge wezen van den zieke , over wien wij zooeven
spraken, toch kan die ongelukkige nog troost of
verlichting vinden; een gemakkelijk bed om op te
liggen; een godvreezende vriend om hein te troos-
ten of hem moed in te spreken; een goed ge-

weten om hem te steunen; een wil, die overgege-
ven is aan dien van God, en eindelijk het zekere
bewustzijn, dat zijne pijnen eenmaal zullen vermin-
deren of een einde aan zijn leven zullen maken.
Maar de verdoemden hebben niets van dat alles.
Hun bed in de hel is een brandend meer of poel
van vuur en zwavel, waaraan zij met eeuwige kete-
nen vastgeklonken zijn; hunne gezellen zijn onbarm-
hartige duivels of wat nog erger voor hen zijn zal,
de ongelukkige deelgenooten in hunne zonden; hun
geweten wordt altijd geknaagd door den worm, die
nooit sterft; hun wil is afkeerig van God, en onop-
houdelijk te vergeefs in strijd met Zijn goddelijken
wil. En wat hunne verdoeming volkomen maakt
is de wanhoop dat zij ooit het einde of ten minste
eene verzachting van hunne kwellingen zullen vinden.
Groote God , wat zoude een voorzichtig mensch niet
doen om te voorkomen, dat hij ook slechts ��n nacht
in dit leven in kwellingen zou moeten doorbrengen ?
en waar is dan ons geloof en onze rede, wanneer
wij zoo weinig doen om aan den vreeselijken nacht
der pijnigende vlammen van de hel te ontkomen?

OVER DE UITWENDIGE PIJNEN IN DE HEL.

In de beschrjjving. welke de H. Job ons van de
hel geeft (Job X.), noemt hjj haar »een donker land,

bedekt met de duisternis des doods; een land van
ellende en duisternis , waar geen orde, maar eeuwig-
durend afgrijzen is." In dat donkere gewest schijnen
noch zon, noch maan, noch sterren: geen vertroostende
lichtstraal, zelfs niet de geringste schemering wordt
daar waargenomen. Het vuur, dat daar brandt,
is tegen zijn natuurlijke eigenschap zwart en duis-
ter en verschaft aan de ongelukkigen, welke er
door gepijnigd worden, geen ander licht, dan het-
welk noodig is om hen die voorwerpen te doen op-
merken , welke hun ongeluk nog vermeerderen. Chris-
ten , wat zoudt gij wel denken indien gij veroordeeld
werdt om het overige van uw leven door te brengen
in de een of andere akelige gevangenis of een diep
hol onder den grond , waar gij nooit het daglicht
zoudt aanschouwen ? Zou de dood niet verkieselijk
zijn boven zulk een straf? En wat is dat dan nog,
wanneer het vergeleken wordt bij dien eeuwigen
nacht tot welken de gedoemden veroordeeld zijn?

De afgrijselijkheid van dien altijddurenden nacht
zal nog bovenmate vermeerderd worden door de
akelige muziek , welke die arme ongelukkigen in
dat droevig verblijf zullen hooren , en die in niets
anders zal bestaan dan in de verschrikkelijke ver-
wenschingen, godslasteringen en honende stemmen
der kwelgeesten en het kermen, het weeklagen en
de kreten der gekwelden. En opdat de andero zin-
nen ook hun deel hebben in de ellende, zal de
reuk voor altijd onthaald worden op de walgelijke
uitwasemingen dier helsche verblijven , de smaak
voor altijd gekweld worden door een onverzadelijken

honger en dorst en het gevoel door een onuitstaau-
bare hitte.

Van al de lichamelijke pijnen, die wij op deze
aarde ondergaan kunnen, is er zeker niet een zoo
hevig als die van levend verbrand te worden; maar
helaas het branden op deze wereld kan niet verge-
leken worden bij dat in de hel. Het vuur op deze
aarde is slechts eene kleinigheid , vergeleken bij het
helsche vuur. Het eerste werd geschapen voor onzen
dienst en ons gemak, maar het laatste werd gemaakt
om een werktuig te zjjn van Gods wraak op de zon-
daars. Het eerste kan niet bestaan zonder on-
derhouden te worden door brandbare stoffen , die
spoedig verteerd en vervlogen zijn ; maar het laatste,
ontstoken door den adem van een vertoornden God,
behoeft geen anderen brandstof dan de zonde , welke
het onderhoudt zonder dat ze ooit vermindert of
vergaat. O vreeseljjke smet der zonde, die vol-
doende is oin een eeuwigdurend vuur te onderhou-
den. Het vuur van deze wereld kan alleen het lichaam
schaden; maar dat van de hel dringt zelfs tot in
de ziel, welke door de grootste pijnen gefolterd wordt.
Ach, zondaars, wie van u allen kan in dat alles
verslindende vuur wonen ? wie die eeuwige brand
verdragen.

Laten wij, om ons dit nog duidelijker te maken,
eens luisteren naar een zeer geloofwaardig visioen,
dat de H. Theresia in het twaalfde hoofdstuk van
haar Leven verhaalt. »Toen ik eens," zegt die
heilige, »in het gebed verzonken was, bevond ik
mij plotseling in de hel. Hoe ik daarheen verplaatst

werd, weet ik niet, maar ik begreep, dat het den
Heer behaagde mij de plaats te laten zien, die
de duivelen daar voor mij bereid hadden, en welke
ik door mijne zonden verdiende. Wat met mij ge-
beurde duurde slechts eenige oogenblikken, maar al
zoude ik ook nog zoolang leven , ik geloof niet, dat
ik het ooit zoude vergeten. De ingang scheen
veel op dien van een oven te gelijken; zeer laag
en zeer duister. De grond had veel van slijk; was
buitengewoon vuil, stinkend , onuitstaanbaar en vol
van eene menigte afzichtelijk ongedierte. Aan hot
einde was een holle plaats, alsof het een soort
van kast in eene muur geweest was , waarin ik
gevoelde , dat ik geplaatst en nauw opgesloten werd.
Hoewel alles, wat ik hier gezegd heb, veel verschrik-
kelijker was , dan ik het heb beschreven , kon het
toch nog als iets aangenaams beschouwd worden in
vergelijking bij hetgeen ik in die kast gevoelde. Die
kwelling was zoo vreeseljjk, dat geen woorden in
staat zijn het geringste daarvan uit te drukken. Ik
gevoelde dat mijne ziel in zulk een akelig vuur brand-
de, dat ik het onmogelijk kan beschrijven. Ik heb,
volgens het oordeel van geneeskundigen , de hevig-
ste lichamelijke pijnen doorgestaan , welke men hier
op aarde ondergaan kan ; zoowel door het ineentrek-
ken van al mijne zenuwen als door vele andere pij-
nen van verschillenden aard; maar dat alles was nog
niets in vergelijking bij wat ik daar leed, gevoegd
bjj de onuitstaanbare gedachte , dat het zonder einde
of zonder tusschenpoozen zoude wezen. En ook dat
is nog weinig vergeleken bij de kwelling waarin

m^jn ziel verkeerde. Het is veel te min om te zeg-
gen, dat zij als het ware gekerfd en in stukken ge-
scheurd werd; want dat zou te kennen geven dat
eenig geweld van buiten tot hare vernieling mede-
werkte , terwijl zij daar haar eigen beul is en zich
zelf\' in stukken scheurt. Wat dat inwendige vuur
en die onuitsprekelijke wanhoop betreft, welke
die zoo menigvuldige, groote kwellingen vermeer-
deren , ik moet bekennen, dat ik die niet kan
beschrijven. Ik zag niet wie mij kwelde; maar ik
bemerkte, dat ik brandde en tevens in stukken
gehouwen werd. In die akelige plaats was geen
reden voor de geringste hoop op verlichting; er was
niets om op te zitten of zich op neder te leg-
gen; ik werd in een gat in een muur geworpen.
en die vreeselijke muren sluiten zich over de arme
gevangenen, en drukken en verstikken hen. Er is
niets dan dikke duisternis , zonder eenigen lichtstraal;
en toch, ik weet niet hoe het komt, hoewel er
geen licht is, ziet men toch alles wat afschuwelijk
is voor het gezicht. Ofschoon het ongeveer zes jaar
geleden is, dat datgene gebeurde , hetwelk ik hier
verhaal, ben ik toch nu nog , terwjjl ik het schrijf,
zoo ontroerd, dat �njjn bloed in mijne aderen ver-
stijft ; zoodat al de kwalen of pijnen die ik hier
ondergaan kan mij als niets toeschijnen wanneer ik
nijj slechts voorstel, wat ik toen leed."

Zeker is er geen verstandig mensch op aarde, die
zoude wenschen, al was het ook voor het bezit van
de geheele wereld, gelijk een Laurentius op een
rooster gebraden te worden; of voor een klein half

uurtje op een langzaam vuur te worden geroosterd,
al was hij ook zeker, dat hij zjjn leven er niet bjj
zou verliezen; ja, wie zou het willen wagen , voor
welke belooning ter wereld ook, gedurende een half\'
kwartier uurs zjjn hand in de vlam eener kaars te
houden? Waar is dan het oordeel van verreweg de
meeste Christenen, die voorgeven te gelooven , dat
er eene hel bestaat, en toch met zoo weinig vrees
en zorg gedurende geheele jaren voortleven in staat
van doodzonde , en ieder oogenblik in gevaar zijn vat
neder te storten in dien vreeselijken, eeuwigen vuur-
poel waaruit hunne ziel nog slechts teruggehou-
den wox^-dt door den dunnen draad van een onzeker
leven ? Uroote Uod, bevrijd ons van die ongelukkige
verblindheid!

OVER DE INWENDIGE 1\'UNEN IN Uli HEL.

Ongetwijfeld zjjn het vuur der hel en al de an-
dere uitwendige pijnen, waaraan men daar onder-
worpen is, hevig; maar toch zjjn ze nog volstrekt
niet te vergeljjken bjj de inwendige kwellingen der
ziel; het eeuwige verlies van tiod en al wat goed
is; die vreeselijke angst, welke het gevolg is van

dat verlies; die ijsselijke wroeging van een bitter
maar vruchteloos berouw, hetwelk vergezeld gaat
van eeuwige woede en wanhoop; de vereeniging
van al die vreeseljjke kwellingen voor de krach-
ten en vermogens der ziel zjjn pjjnen , welke onver-
gelijkeljjk veel grooter zijn dan die , welke ooit door
een lichaam geleden kunnen wovden.

Volgens het oordeel van godgeleerden is vooral
het besef van hetgeen men verloren heeft de groot-
ste van al de kwellingen in de hel; hoewel wereld-
lingen zeer moeielijk kunnen begrijpen hoe dat mo-
gelijk kan wezen. Helaas , die arme zondaars , zulk
een flauw denkbeeld hebben zij van de eeuwige
goederen, en zoo zeer zijn zij verslaafd aau de goe-
deren dezer wereld (omdat zij hun vermaak scheppen
in de jjdelheid van geschapen voorwerpen, welke
al hunne gedachten van Gods opperste goedheid
aftrekken), dat zij niet kunnen begrijpen, dat het
verlies van God zulk\' een groote en verschrikkelijke
kwelling is, als Zijne heiligen en dienaren , die door
beter licht verlicht worden, verklaren dat het we-
zen zal. Maar wanneer zij zich in de hel bevinden
zullen zij wel van gedachten veranderen. Daar zul-
len zij door een ongelukkige ondervinding over-
tuigd worden, welk een ellende het is God te heb-
ben verloren; Hem geheel te hebben verloren
Hem onherroepelijk te hebben verloren; Hem in
Hemzelf te hebben verloren ; Hem in al Zijne schep-
selen te hebben verloren; en voor altyd verban-
nen te zijn van Hem, die hun eenig geluk, hun
hoogste doel, hun opperste goed, ja de overvloei-

ende bron van alle goeds was � en door Hein
te verliezen , alles te verliezen, wat goed is, en
dat nog wel voor eeuwig. Zoolang de zondaars op
deze wereld zijn maken zjj op verschillende wijzen
gebruik van de goedheid van God , die de zon laat
schenen over goeden en slechten, en het laat rege-
nen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. Al wat
aangenaam in deze wereld is , al wat verrukkelijk is
in de schepselen , en al wat gemakkelijk is in he
leven, is alles eenigermate het gevolg van de God-
delijke goedheid. Behoeven wij er ons dan wel over
te verwonderen, dat de zondaar , terwijl hij op zoo-
velerlei wijzen van die goedheid van God gebruikt
maakt, in dit leven niet gevoelen kan wat het wil
zeggen geheel en voor altijd van Hem beroofd te
worden\'? Maar helaas, in de hel zullen zij bevin-
den, dat zij door God te verliezen ook al dat ge-
luk en gemak hebben verloren , hetwelk Zijne schep-
selen hun hier vroeger bezorgd hebben. In plaats
daarvan vinden zy dat alles daar tegen hen samen-
spant; dat er niets overgebleven is om die schrik-
wekkende gedachte, welke hun altijd voor den geest
zweeft, en hen met onuitsprekelijke pijnen vervult,
te verdrijven.

ledere ziel zal dan voor zich zelf\' een hel wezen,
en elke kracht en elk vermogen zal een bijzondere
hel hebben. Haar geheugen zal voor altijd gekweld
worden door onophouclehjk na te denken over
vroegere dwaasheid, domheid en krankzinnigheid;
omdat zij de eeuwige genoegens des hemels, dien
oceaan van geluk, welken zij zoo gemakkelijk had

kunnen winnen, on waar zich nu zoovele harer ken-
nissen verheugen, versmaad heeft voor een holklin-
kend , beuzelachtig genoegen , dat slechts een oogen-
blik duurde, en niets achterliet dan de smet der
zonde en de wroeging van een schuldig geweten ;
of voor het een of ander nietswaardig belang, of
wel eerbewijs , waarvoor zij toen alles op het spel
zette , en nu doodarm en veracht voor altjjd ver-
trapt wordt door beleedigende duivelen. O, wat
zal dan haar oordeel zijn over deze vergankelij-
ke wereld en hare bedriegelijke vermakelijkheden,
wanneer zij, na millioenen van eeuwen in de hel
te hebben doorgebracht, uit die onmetelijke eeuwig-
heid terug ziet, en nauwelijks in staat is in die
oneindige reeks van tijden, dat kleine stipje van
haar sterfelijk leven terug te vinden. Wanneer zjj
dan den tijd bij de eeuwigheid , de vervlogen ge-
noegens bij de tegenwoordige pijnen, de deugd met
de ondeugd, en den hemel met de hel zal vergelijken ?
Ook het verstand der verdoemden zal zijn eigen
hel hebben, omdat het, voor altijd beroofd van
het licht der waarheid , zich bezighoudt met valsche
en godslasterlijke begrippen en oordeelen over God
en Zijne rechtvaardigheid , tot groote vermeerdering
van zijn eigen ellende. Bovendien denkt het altijd
na over de tegenwoordige en toekomstige kwellin-
gen , zonder de kracht te hebben om ook maar ��n
oogenblik aan iets anders te denken; zoodat alle
pijnigingen, die de verdoemden ondergaan, en voor
alle eeuwigheid moeten ljjden, ieder oogenblik voor
hun geest staan, en zjj zoodoende ieder oogenblik

de ondragelijke last van eene ellendige eeuwigheid
moeten torsehen.

Dierbare Jezus, bevrjjd ons van zoo veel ongeluk.

OVER EENE ONGELUKKIGE EEUWIGHEID.

Hetgeen alle smarten in de hel zoo onverdragelijk
maakt is de eeuwige duur, welke de pijnen oneindig
vergroot. Daardoor wordt iedere droppel uit dieu bit-
teren beker der Goddelijke wraak , dien de zondaars
der aarde moeten drinken, zoo waluhelijk gemaakt. Wa-
re er nog cenige hoop, dat de ellende der verdoemden
eens een einde zoude nemen, al was het ook na millioe-
rien van jaren, de hel zoude niet langer een hel zijn ,
omdat er dan eenige troost zou bestaan. Maar dat
die onuitsprekelijke martelingen voor altijd zullen
bestaan, zoo lang God God zal zijn, zonder de ge-
ringste hoop dat men ooit aan het einde zal komen,
� o, dat is de grootste foltering der verdoemden!
O eeuwigheid , eeuwigheid! hoe slecht wordt gij hier
door de wereldlingen begrepen! Maar hoe vreeselijk
zult gij eens voor hen zijn, wanneer zij verzwolgen
zullen wezen in dien bodemlozen afgrond , om daar
voor altijd het doel en mikpunt te zijn van al de pjj-
len der wrake Gods!



		INHOUD.

		Bluli. Hoe men het meeste nut kan trekken uit de volgende overwegingen........ 1. lste Dag. Denk er wel aan. Over de nood- zakelijkheid der overweging . . o. 2de- » Over het doel van ons bestaan . . 7. 3de » Over de weldaden van God ... 9. 4de » Over de waardigheid en de verplich- tingen van een Christen. . . . 12. 5de » Over de ijdelheid der wereld. . . 16. 6de » Over het geluk van God te dienen. 19. 7de » Over den dood........ 22. 88te » Over de gevoelens die wij zullen heb- ben in ons stervensuur ... .26. 9de » Over het bjjzondere oordeel na den dood........... 30. 10de » Over den grooten oordeelsdag . . 35. 11de » Over het algemeen oordeel ... 39. 12de » Over het laatste vonnis der goeden en slechten........ 43.



		i

		13de Dag. Over de hel.........47. 14de » Over de uitwendige pijnen in de hel. 51. 15de - Over de inwendige pijnen in de hel. 56. 16de » Over eene ongelukkige eeuwigheid . 60. 17de >\' Over den hemel.......63. 18de » Over het kleine getal der uitver- korenen..........68. 19de v Over de doodzonde......73. 20ste » Over het hervallen in de zonde . . 78. 21ste » Over het doen van boete voor onze zonden..........82. 22ste » Tegen het uitstellen van het berouw. 87. 23ste Over den tijd en de eeuwigheid. . 92. 24ste Over de tegenwoordigheid van God. 95. \'*5ste » Over het lijden van Christus onzen Zaligmaker in den hof van Geth- semane..........99. 26ste » Onze Zaligmaker voor het hof van Ca�phas..........103. 27ste ■> Onze Zaligmaker wordt voorPilatus en Herodes gebracht.....108. 28ste \' Onze Zaligmaker wordt gegeeseld en met doornen gekroond . . .113. 29ste Onze Zaligmaker draagt het kruis en wordt er aan vastgenageld. . .116. 30ste Onze Zaligmaker aan het kruis . .120. 31ste » Over den dood van onzen Zaligmaker. 126.



		RAADGEVINGEN,

		HOE MEN HET MEESTE NUT KAN TREKKEN UIT DE VOLGENDE OVERWEGINGEN. 1. Kies een tjjd en plaats , voor de overdenking geschikt, en sluit uw hart zooveel mogeljjk voor de wereld en voor die zorgen en gevoelens, welke uwe aandacht zouden kunnen aftrekken. 2. Verplaats u in de tegenwoordigheid van God, en stel Hem u door een levendig geloof voor, hoe Hjj hemel en aarde met zjjne onbegrijpelijke majes- teit vervult, en als het ware met al zijne groote hoedanigheden midden in uwe ziel woont. Werp u daarna in den geest voor Hem neder om Hem te aanbidden, draag u geheel aan Hem op, en smeek nederig vergiffenis voor al de misslagen, die gij je- gens Hem begaan hebt. 3. Bid vung, maar ook nederig om Zjjn licht en genade, opdat de groote waarheden van het Evan- gelie den gewenschten indruk op uwe ziel mogen maken, en gij daardoor zult leeren Hem te vreezen en te beminnen. 4. Lees langzaam en met groote aandacht het hoofdstuk van den dag. Laat aan uw geest tjjd om na te denken over hetgeen gjj leest, en sta vooral stil bjj die punten, welke u het meest treffen. 5. Opdat uwe lezing des te meer moge overeen- 1



		2 komen met een geestelijk gebed, moet gjj trachten uit de overweging die gevoelens te trekkeu, welke voor het onderwerp geschikt zjjn ; door, bij voorbeeld, in uwe ziel vrees en liefde voor God , vertrouwen op Zjjne goedheid , dankbaarheid voor Zijne weldaden , afschuw voor de zonde , en dergelijke gevoelens op te wekken. Stel uw hart zooveel mogelijk open voor die indrukken , opdat zoodoende die groote en noodzakelijke deugden er des te dieper wortel kun- nen schieten. C. Besluit uwe overdenking met het vaste voorne- men om uw leven te beteren , en vooral op die ge- breken te letten, waaraan gij het meest onderhevig zjjt. Maak het bepaalde besluit die plannen in uit- voering te brengen bij de eerste gelegenheid, welke zich op dienzelfden dag nog zal voordoen. 7. Denk in den loop van den dag dikwijls na over de hoofdpunten uwer meditatie, opdat de vijand uwe ziel niet van dat goddelijk zaad beroove , door u spoedig te doen vergeten , wat gjj gelezon en over- wogen hebt. �



		,

		DENK ER WEL AAN. i ---------- EERSTE DAG. OVER DE NOODZAKELIJKHEID DER OVERWEGING. «Het geheele land is woest en ledig, omdat er niemand is, die in zjjn hart nadenkt" (Jer. XII: 11). Zoo spreekt de profeet Jeremias , en het is maar al \', te waar, dat gebrek aan overdenking over de groote waarheden van het christendom de voorname oorzaak is van al onze ongelukken. Helaas, de meeste men- schen denken zelden of ooit hetzij aan hun begin hetzij aan hun einde. Nooit komt bjj hen de gedachte op door wien of waarom zjj geschapen werden; geen enkel oogenblik is hun geest bezig met die eeuwig- heid, waarin wij weldra zullen overgaan. Daarom is dan ook al hun streven op het aardsche en vergan- keljjke gericht, alsof zij alleen voor dit leven be- stemd waren en nooit deze aarde zouden verlaten. Dood, Oordeel, Hemel, en Hel maken i slechts weinig indruk op hen, omdat zjj zich geen tijd gunnen om door ernstige overweging goed te begqjpen , wat die woorden eigenlijk beteekenen. Met gesloten oogen haasten zjj zich naar den afgrond van eene ellendige eeuwigheid, en eerst dan beginnen zjj na te denken, wanneer zy in die plaats zjjn,


		>

		5 nen. W\\) moeten weten hoe ongelukkig en bedorven wjj zijn , opdat wij nederig worden on niet op eigon krachten vertrouwen; wij moeten onze slechte nei- giugen en hartstochten kennen , opdat wij ze kunnen bestrijden en overwinnen; wij moeten ons eigen hart bestudeeren en er over waken, opdat wij niet door de zonde verrast worden en zoo de eeuwigheid bin- nengaan. En hoe kan die zoo noodzakelijke kennis van ons zei ven, die wetenschap der heiligen verkre- gen worden zonder de hulp der dagelijksche over- denking � Ach, hoe ongelukkig zijn zij, die alle andere zaken weten, en vreemdelingen omtrent zich- zelven zijn ! Laat ons daarom dagelijks met den H. Augustinus bidden : »Heer , geef mij de genade, dat ik U ken, geef mij de genade , dat ik nvjj zelf ken," en laten wij door herhaalde overwegingen trachten die tweevoudige kennis te verkrijgen. Om nu in onze ziel die heilzame vreeze Gods, welke het beginsel der ware wijsheid is, aan te kwee- ken en ons vooruit te doen gaan op het pad der deugd, moeten wij ook ernstig nadenken over de afschuwelijkheid der zonde en den haat, dien God der zonde toedraagt; over de vreeserijke gevolgen van de zonde voor do ziel en over de menigte van onze eigene zonden in het bjjzonder ; over de ijdelheid, ellende en bedriegeljjkheid der wereld; over het ge- luk, hetwelk onafscheidbaar is van een deugdzaam leven; over de kortheid van dezen tijd , en den lan- gen duur der eeuwigheid; over de zekerheid van den dood en de onzekerheid wanneer hij tot ons zal komen; over het kleine getal der uitverkorenen, enz.



		(i Ach, christenen, laten wij dat groote middel ter zaligheid niet verwaarloozen. Het was juist de ovcr- denking van deze waarheden , welke zoo velen tot heiligen maakte, het was juist door de overdenking van deze groote waarheden dat de grootste zondaars zich bekeerden. O, in welk een diep verval moet die ziel zich niet bevinden , welke niet meer kan worden opgewekt door den donder van die vreeselijke waar- heden: Dood, Oordeel, Hel, Eeuwigheid! Hoe bitter en tevens vruchteloos moet het be rouw zjjn van de verdoemden, wanneer zij hunne dwaasheid veroordeelen , dat zjj zoo weinig of in het geheel niet hebben nagedacht over die zaken, waar- aan zjj nu in alle eeuwigheid zullen denken. »Onge- lukkige dwazen, die wij waren," zoo zullen zjj uit- roepen , »eens was het nog onze tijd, toen wjj, door aan deze ongelukkige eeuwigheid te denken, er aan hadden kunnen ontsnappen. Die eindelooze genoegens van den hemel werden ons tot een geringen prjjs aangeboden, toen wij, door ze een weinig te over- wegen, ons van hun eeuwigdurend bezit hadden kun- nen verzekeren. Maar, helaas , wij wilden er niet aan denken , en nu is het te laat!" O , mijne ziel, leer gjj wjjsheid uit hun droevig ongeluk ; overdenk op dezen uwen dag de zaken , die tot uwe eeuwige vreugde behooren; denk wel aan uw einde; over- weeg de groote waarheden van het Evangelie. Gjj moet 6f\' hier op deze aarde er over nadenken, �f hier namaals , wanneer de gedachten er aan alleen zullen strekken om uwe ellende voor alle eeuwigheid te vergrooten.



		\\

		7 TWEEDE DAG. OVER HET DOEL VAN ONS UESTAAN. Eenige jaren geleden, o christen, waart gjj nog niet in deze wereld , gij waart een louter niet. Reeds bijna zesduizend jaar heeft deze aarde bestaan, ieder volk heeft reeds tallooze groote veranderingen onder- gaan , en waar waart gij al dien tijd ? Gy waart bedolven in den diepen afgrond van het niet, oneindig verre beneden den toestand van het geringste schepsel op deze aarde. Welke voordeelen hetzij lichamelijke of geestelijke gjj daarom nu ook moogt bezitten , alleen de gedachte, dat gij van u zelf niets zjjt, en dat al wat gij meer dan niets hebt, u gegeven of ge- leend is door uwen Schepper, is reeds meer dan vol- doende om u diep te vernederen. Waarop kunt gij dan trotsch zjjn ? wat toch kunt gij uw eigen noemen dan alleen het niet en de zonde , hetwelk nog erger is dan niets � De almacht Gods daalde dan neder in dien afgrond van het niet, en riep u tot het leven. Hij gaf u dat lichaam en die ziel , die gjj uu bezit, het schoonste en volmaaktste in deze zichtbare wereld, geschikt oin Hem in dit leven te kennen en te beminnen, en be- stemd\' om in het volgende met Hem voor eeuwig ge- lukkig te zijn. Hoe bewonderenswaardig en aanbid- deljjk is die goedheid van uw God, die reeds van alle eeuwigheid dat bestaan voor u bestemd had. Zie daarom voorwaarts naar die eindelooze eenwig- heid, voor welke g� geschapen zjjt, en erken met



		9

		brengen, en zelden of ooit denken aan het groote doel waarvoor zij alleen geschapen werden. Om dat groote doel te bereiken gaf de Schepper n vele middelen. Al de krachten en vermogens uwer ziel, uw wil, uw geheugen , uw verstand , uwe zin- nen, al de deelen van uw lichaam werden u door Hem gegeven , opdat gij zo gedurende dit verganko- lijke leven in den dienst van uwen God zoudt ge- bruiken en gij daardoor er to» gebracht zoudt worden om Hem in alle eeuwigheid te genieten in de zoete rust van zjjn gezegend rijk. Maar helaas ! Christen , hebt gij ze niet alle gebruikt om ze tegen uwen Schepper te keeren � Ontferm U onzer, o Heer, ont- fenn U onzer; vergeef ons onze schulden, en schenk ons uwe genade om nu te beginnen wijs te zijn voor onze eeuwigheid.

		DERDE DAG. OVElt UK WELDADEN VAN GOD. Hoe groot en menigvuldig, mijn ziel, zjjn uwe verplichtingen wegens de goedheid van God. Al die gunsten on zegeningen, welke Hij in dezen tijd aan u heeft geschonken , had Hij reeds in alle eeuwig- heid voor u bestemd; zij zijn alle de gevolgen van Zijne eeuwige liefde voor u. Is het mogelijk, dat zulk een groote God , het hoogste en heiligste Wezen , dat van alle eeuwigheid bestaat, Zijne genegenheid zou vestigen op zulk een worm dezer aarde? en dat 1*



		10 God reeds iu alle eeuwigheid aan u gedacht zou hebben ? Helaas , hoe vergeldt gij Hem Zijne groote liefde ? Hoe weinig hebt gij aan Hem gedacht, die altijd aan u denkt! Doch God heeft u niet alleen door de schepping uwe ziel en uw lichaam met al de krachten en vermogens , in ��n woord, al wat gij hebt en al wat gij zijt, gegeven , maar Hij onderhoudt het ook ieder oogenblik. Want daar niets dan Zijne almachtige hand u uw bestaan kon geven, zoo kan ook niemand dan Hij alleen u bewaren van tot dat oorspronkelijke niet terug te zinken, hetwelk ongetwijfeld het geval zoude zijn, indien God slechts voor ��n oogenblik Zijne onderhoudende hand van u aftrok. Arme zon- daar, waarom dacht gij daaraan niet, toen gij door herhaalde misslagen oorlog voerdet tegen uwen God, en Hij met onvergelijkelijke liefde nacht en dag over u waakte � Hoe durfdet gij het wagen zoo dikwijls en zoo langdurig Hem te beleedigen, die uw levens- draad in Zijne hand hield, en u ieder oogenblik in het niet kon doen wegzinken, of u voor eeuwig in de hel kon storten � O, geloofd zij voor altijd Zijne barmhartigheid, dat Hij zoo lang geduld met u gehad heeft! Hoe dankbaar moeten wij ook niet zijn voor onze verlossing, waardoor onze liefdevolle God ons bevrijd heeft van de zonde en van de hel, welke de recht- matige straf voor de zonde is. Ja, arme ziel, wij zouden voor altijd verloren geweest zijn, indien die opperste Heer en Schepper van hemel en aarde ons niet zoozeer bemind had, dat Hjj zichzelf overgaf



		11 aan den wrceden en schandelijken kruisdood om ons te verlossen. »Niemand heeft grootere liefde dan deze, dat hjj zjjn leven voor zijne vrienden geeft" (Johan- nes XV, 13). Maar, dierbare Heer, Gij hebt Uw liefde nog vcol verder uitgestrekt door te sterven voor hen , die door de zonde uwe verklaarde vijanden waren , door te sterven voor die ongelukkigen, die U ter nauwernood ooit zouden danken voor Uwe liefde, en zelden of ooit medelijden zouden hebben met of denken zouden aan Uw lijden. O, christenen, waarover moeten wij het meest verbaasd staan, over dien grooten Koning van hemel en aarde, (bij wien vergeleken de geheele schepping niets of nog minder dan niets is) die voor zulke verachtelijke wormen als wij zijn op een kruishout sterft, of over hen, die deze verbazende waarheid gelooven , en toch zoo weinig denken aan die overgrootc liefde, welke in alle eeuwigheid een rechtmatig voorwerp van ver- wondering zal zijn voor menschen en engelen ? Bovendien zijn wij ook veel aan God verplicht, dat Hij ons tot het ware geloof heeft geroepen, ter- wijl zoo vele uiillioenen nog in de duisternis en in de schaduw des doods ronddwalen. Welk oen on- schatbaar geluk is het, door middel van die genade der roeping God zelf voor onzen Vader en Zijne hei- lige Kerk voor onze Moeder te hebben! dit voorbjj- gaande leven door te brengen in het gelukkig gezel- schap van de eenige Bruid van God\'s eenigen Zoon ! dagelijks te kunnen deelnemen aan de H. Sacramenten, die hemelsche bronnen van goddelijke genade I te leven en te sterven in de gemeenschap der Heiligen!



		1(5 V IJ F D E DAG. OVER DE 111 > \|.1,11 r:11 > DER WERELD. De wijste der mensehen /.egt: «IJdelheid der ijdel - heden, alles is ijdelheid" (Eecles. 1). En inderdaad, hoc wezenlijk ijdel zijn al die zaken, welke door de bedrogen wereldlingen met zooveel ijver gezocht worden. Eer, rijkdom en wereldsche vermaken zijn slechts waterbellen , welke in de verte zeer schoon schijnen , maar niets wezenlijks bevatten , en in plaats van echte tevredenheid en genoegen niets opleveren dan eene geringe voldoening voor een oogenblik , welke gevolgd wordt door zorgen, onaangenaamheid, vrees en berouw. Ja , het zijn niets dan waterbellen, welke niet zoodra door hunne bewonderaars aange- grepen worden of\' zij veranderen in lucht, en laten hunne handen ledig. O , hoe juist worden alle we- reldsche genietingen door den Koninklijken Profeet bjj een droom vergeleken! (I\'s. LXXV). Zij hebben hun korten slaap uitgeslapen , en toen zij ontwaakten vonden zij in hunne handen niets van al die zaken , welke zij in hun droom schenen te bezitten. »0 , gij menschenkinderen , hoe lang zult gij nog de ijdelheid beminnen en den leugen zoeken V" (I\'s. IV). De H. Augustinus zegt: »(iij hebt ons voor Uzelf\' geschapen , o Heer, on onze harten kunnen niet rus- ten voor dat zij rusten in U." Bedenk het wel, christen , dat onze groote Schepper u eene edele ziel gegeven heeft, welke naar zjjn beeld geschapen is, en even als Hij, geestelijk en onsterfelijk is; die



		19

		onstandvastige , vergankelijke schepselen , die ons zoo spoedig verlieten, dan den Heer en Meester dienen, voor wien niets sterft, en die noch in het leven noch in den dood hen verlaat, die Hem niet verlaten." O, christenen, laten wjj die waarschuwing ter harte nemen; laat de ongelukken van zoovele anderen ons wijsheid leeren; laten wjj ons hart niet stellen op deze ellendige wereld , noch iets als waarlijk groot beschouwen, dat niet eeuwig is. �

		ZESDE DAG. OVER HET GELUK V.\\N GOD TE DIENEN. »Zeg tot den rechtvaardige , dat het wel is," zoo spreekt de profeet Isa�as (Hoofdst. 3). Hoeveel beteekent niet dat woordje wel! hoeveel wordt daardoor niet aan den rechtvaardige beloofd , zoo- wel voor den tijd als voor de eeuwigheid! Eer, rijk- dom en genoegens zjjn de zaken, waaraan de wereld de meeste waarde hecht; zij kunnen echter niet daar gevonden worden, waar de wereld ze zoekt, maar alleen in den dienst van God. Kan ooit eene eer op aarde , hoe groot ook, vergeleken worden bjj die van een dienaar, een vriend , een aangenomen kind te zjjn van den grooteu Koning dos Hemels ? Zulk eene ziel is in de oogen van God en van Zjjne engelen veel waardiger dan de grootste keizer op deze aarde. Zij



		22 minder dan niets is, zoo ook zijn alle aardsohe zor- gen van geen belang wanneer ze naast de zorgen voor de eeuwigheid gesteld worden. Dit is, inder- daad, de eonige zaak ; zorgt gij goed daarvoor, dan is alles wel; maar indien gij ze verwaarloost, dan is alles verloren, voor altijd verloren. Wat al de andere dingen betreft, die gij in dit leven mocht noodig hebben, luistert weder naar den goddeljjken Zaligmaker: »Zoek eerst daarom het rijk Gods en Zijne gerechtigheid , en al deze dingen zullen u toe- geworpen worden" (Matth. VI. ;i31. Laat dus, christenen , voortaan uwe eerste zorg zijn God te dienen, want daarvan hangt uw eeuwig en tijdelijk welzjjn af. Dan alleen zult gjj hier wezenljjk genoe- gen vinden, dan alleen kunt gjj tot eindelooze ge- lukzaligheid geraken.

		ZEVENDE DAG. OVER DEN DOOD. Niets is zekerder dan de dood. »Het is vastgesteld, dat alle menschon eens moeten sterven, en daarna ten oordeel verschijnen.\'\' Dit vonnis is algemeen, het is uitgesproken over alle kinderen van Adam; noch rjjk- dom, noch kracht, noch wijsheid, hoch allemachtterwe- reld kan iemand van dit algemeene vonnis vrijmaken. Van het eerste oogenblik onzer geboorte haasten wij



		23 ;etal zult behooren ? O christenen , draagt toch zorg at gij niet verrast wordt, brengt al uwe naken in rde , en vermijdt in het vervolg de zonde , het eenige cwaad, dat den dood verschrikkelijk maakt. Leeft ltijd in zulk eene gemoedsgesteldheid, waarin gij gaarne in uw doodsuur zoudt willen bevinden. In- ien gij anders handelt verloochent gij tegelijk uwen odsdienst en uw verstand. Het bederfelijk lichaam, hetwelk wij bezitten, ver- ndert van gesteldheid zoodra wij dood zijn. On- niddellijk wordt het bleek, stijf, walgelijk en af- chuweiijk, zelfs in zulk een hoogen graad dat onze lierbaarste vrienden het nauwelijks kunnen verdra- ;en een geheelen nacht in dezelfde kamer bij ons e blijven , veel minder in hetzelfde bed bij ons te iggen ; want zoo spoedig gaat het tot verrotting ver, dat onze naaste bloedverwanten de eersten zijn m te wenschen, dat het uit het huis verwijderd , n diep in den grond gelegd wordt, om de lucht iet te besmetten. Maar welke makkers, welk ge- elschap zal het daar ontmoeten? Wormen. Voor eze, o mensch, streelt gij uw lichaam, deze zullen w erfenis zijn , of liever, zjj zullen u erven. Wat ij heden ook wezen inoogt, morgen zult gij tot oedsel voor de wormen dienen. Wij lezen dat de f. Pranciscus Borgia zoo getroffen was alleen door et gezicht van het bleeke gelaat van Keizerin Isa- ella na haar dood, die hjj een weinig te voren 1 al hare grootheid en bekoorlijkheden gezien had, at hij een eeuwigen afkeer van deze wereld kreeg, a het gelukkig besluit nam zich geheel toe te 2



		26

		■wijden aan den dienst van dien Koning, die nooii sterft. Laat deze overweging ons tot een dergelijl besluit aansporen.

		ACHTSTE DAG. OVER DE GEVOELENS , DIE WIJ ZULLEN HEBBEN IN ONS STERVENSUUR. Hebt gij, o christen , er wel ooit aan gedacht wat uwe denkbeelden zullen zijn over deze werelc en al hare vergankelijke goederen, ijdelen roem valschen rijkdom en bedriegelijke genoegens, wan neer gjj op uw sterfbed zult liggen ? Helaas, dai zult gij geene achting meer hebben voor de wereld alles zal dan in uwe oogen veranderen, en gjj zul beginnen in te zien hoe nietig al die zaken zjji waaraan uw hart zich gehecht had. .la, dan zul gjj alle wereldschc eer en waardigheid versmaden wanneer gjj ziet, dat gjj aan den rand van uw gra staat, waar de worraeu geen onderscheid zullen ma ken tnsschen den koning en den bedelaar I Hoe wei nig zult gij u dan bekommeren om de achting de menschen , die dan niet meer aan u zullen denken \' Hoe gering zult gij dan al die rijkdommen schat ten, die gjj achter moet laten, wanneer zes voe gronds, eene kist en een lijkkleed uwe geheele be zitting zullen wezen! Hoe verachtelijk zullen u dai al die wereldsche genoegens toeschijnen, welke o] zijn best genomen u nooit eenig wezenlijk genoegei



		30

		het hunne z^jn" (Num. XXIII). Christen, indien gij den dood der rechtvaardigen wilt sterven , moet gjj ook het leven der rechtvaardigen leiden ; de eenige waarborg voor eeu goeden dood is een goed leven.

		NEUK ND E DAG. OVEK HET DIJZO.N�ERE OORDELL, NA DEN DOOD. Niet zoodra is de ziel van het lichaam gescheiden ot\' zij wordt voor den Hechter gebracht, om reken- schap te geven van haar leven : van al wat zij gedacht, gezegd en gedaan heeft gedurende haar verblijf in het lichaam, en om dienovereenkom- stig geoordeeld te worden. Want dat het eeuwige vonnis van iedere ziel onmiddellijk na den dood in een bijzonder oordeel uitgesproken wordt, leeren wij uit het Evangelie in het voorbeeld van den rijken Vrek en Lazarus ; en het vonnis, hetwelk dan wordt uitgesproken, zal op den laatsten dag in het alge- meen oordeel bekrachtigd worden. Christen, hoe staat het niet uwe rekening bij God \'i Wat zoudt gij ter uwer verdediging kunnen aanvoeren , indien gij nog dezen dag voor Zijn rechterstoel gedaagd werdt ? En toch kon dat wel het geval wezen. Bedenk wel , dat de Heer zal komen wanneer gij Hom het minst verwacht; zorg daarom, altijd gereed te zijn. Die rekenschap zal nauwkeurig en gestreng zijn ,



		31 onzen dood zwaar op ons zal nedervallen, moeten wjj zorg dragen, dat wjj ons zelven oordeelen en kas- tijden door ernstig boete te doen in dit leven; want alleen daardoor kunnen wjj de rechtvaardigheid van God, die verbolgen is door onze zonden, ont- wapenen. Laten wij den raad volgen van Hem, die onze Rechter wezen zal; die ons aanspoort altijd te waken en te bidden, opdat wij waardig bevonden mogen worden die verschrikkelijke gevaren te ont- gaan, en opdat wij met vertrouwen voor den Zoon des Menschen kunnen staan (Lucas XXI. 36.) Laat ons dat oordeel altijd voor onze oogen hebben, en dikwijls nadenken ver de rekenschap, die wij eens zullen moeten afleggen. Ja, christen, vergeet nooit dat er een oog is, dat alles ziet; dat er een oor is, dat alles hoort; dat er eene hand is, die al onze gedachten, woorden en handelingen in het Boek des Levens opteekent; dat al onze daden uit onze han- den in die van God overgaan, en dat wat er in den tijd gebeurt, niet met den tijd verdwijnt, maar zal voortbestaan als er geen tijd meer zjjn zal. »0 , dat de menschen toch wijs wilden wezen , deze waar- heden wilden verstaan, en hun einde wilden erken- nen!" (Deut. XXXII 29.)



		35

		TIENDE DAG. OVER DEN GROOTEN OORDEELSDAG. Geen voorstelling kan verschrikkelijker wezen dan die, welke de H. Schrift geeft van den laatsten oordeelsdag met al de wonderen , welke daaraan zul- len voorafgaan. De zon zal verduisterd en de maan rood worden als bloed; de sterren zullen haar licht ver- liezen en van het uitspansel schijnen te vallen; de aarde zal door hevige aardbevingen geschokt, de zee door buitengewone stormen gezweept, de elemen- ten zelfs zullen beroerd worden en de geheele natuur zal in wanorde zijn. »De oordeelsdag," zegt de profeet (Joel II), »is een dag van donkerheid en duisternis, een dag van wolken en onweder- V��r denzelven verslindend vuur en na denzelven brandende vlam- men. De aarde zal beven bij zijn verschijnen, en de hemelen zullen op het gezicht bewogen worden. De zon en maan zijn verduisterd , en de sterren hebben al haar licht verloren." En de profeet Sophonias roept uit, >die dag, een dag van verbolgenheid, is een dag van angst en benauwdheid; een dag van jammer en ellende ; een dag van donkerheid en duis- ternis; een dag van wolken en onweder." Kan er wel iets vreeselijkers zijn dan deze beschrijvingen ? O, welke zullen dan de gedachten zijn van den zondigen mensch, die zich bedreigd ziet door al deze teekenen! Helaas, hg zal alle kracht verliezen door de vre*?, in afwachting van dat treurige too-



		S6 neel, hetwelk deze ontzettende voorboden mo»t vol- gen. Wanneer die laatste dag gekomen is, zal een vuur, gelijk een ontembare stroom, op Gods bevel de geheele oppervlakte der aarde en al wat daarop is verteeren ; niets zal er aan ontsnappen. Waar , o wereldliugen, zullen dan uwe prachtige paleizen, aangename buitenplaatsen, tuinen, fonteinen en grot- ten zyn \'i waar uw goud , zilver , edelgesteenten , enz. \'i Helaas , alles waaraan gij in deze wereld uw hart gehecht hebt, zal in een oogenblik tot asch vergaan , om u de ijdelheid te toonen van die zaken, welke gij bemind hebt, en u te bewijzen hoe dwaas gij handeldet, door u te hechten aan zulke blinken- de nietigheden, aan zulke zeepbellen. Leer daar- om, ziel! deze wereld met al hare goederen te ver- achten ; daar toch alles moet overgaan tot rook en asch, en verzamel schatten in deu hemel, welke al- leen buiten het bereik zullen blijven van dat alles verslindende vuur. Uij het einde der wereld zal de aartsengel de laatste bazuin doen hooren, zijn stem verheffen en zeggen : vStaat op , gij dooden , en komt ten oor- deel"; een stem, die dadelijk door het geheele heelal gehoord zal worden, die tot in de hoogste hemelen zal klinken en tot in den diepsten afgrond der hel zal doordringen. Op die stem zullen in ��n oogen- blik door de almacht van God , al de kinderen van Adam van den eersten tot den laatsten uit het stof verrijzen en iedere ziel zal met haar lichaam ver- eenigd worden om er in alle eeuwigheid niet meer



		;37

		van te scheiden. O ziel, laat dat laatste bazuinge- schal altjjd in uwe ooren klinken. Zorg toch , dat het voor u niet verschrikkelijk zal zijn, door uu reeds te hooren naar de groote bazuin van den H. Geest, die tot u roept door den mond van den Apos- tel: «Ontwaakt, gij die slaapt, en staat op �it den dood" (dat is, van den dood der zonde), »en Christus zal u verlichten." (Eph. V.) Door aldus deel te nemen aan de eerste verrijzenis zult gij in tijds kunnen zorgen voor dat verschrikkelijk uur wanneer er geen tijd meer zijn zal.\'\' (Apoc. X.) Zoo zult gjj aan den tweeden dood ontsnappen. Op dien dag der algemeene verrijzenis zal er een groot verschil bestaan tusschen de lichamen der rechtvaardigen en die der boozen. De rechtvaardi- gen zullen verrijzen in onsterfelijke lichamen, die niet geschikt zijn om te lijden, zuiverder en schoo- ner dan de sterren , schitterender dan de zon ; maar de boozen zullen opstaan met lichamen , die geheel geschikt zijn voor hunne bestemming , vuil , zwart, akelig, en in ieder opzicht afzichtelijk en onverdra- gelijk; wel is waar onsterfelijk , maar voor geen an- der doel dan om eindelooze pijnigingen te ondergaan. Ach, welk een onuitsprekelijke kwelling zal het voor die ongelukkige zielen zijn met zulke lichamen ver- bonden te worden om tot eeuwige opsluiting in die afschuweljjke en walgelijke plaatsen veroordeeld te wezen ! O ziel! draag zorg uw lichaam nu zuiver te houden van alle besmetting der vleesehelijkt: zon-_ den; want anders zal het hiernamaals dienen om uwe eeuwige ellende nog te vergrooten.



		30

		ELFDE DAG. OVEK HET ALGJSMEENE OORDEEL. Onmiddelljjk nu de verrijzenis van den dood zal het geheele menschdom vereenigd worden in de plaats, die bestemd is voor het laatste oordeel; al- gemeen wordt geloofd, dat het zal zijn in het dal van Josaphat bij Jeruzalem, in het gezicht van den Olijf- en den Calvarieberg, waar onze Heer voor onze verlossing Zijn bloed heeft vergoten. Welk eeu gezicht zal het wezen alle kinderen van Adam daar vereenigd te zien, die tallooze menigte van alle volkeren, eeuwen en standen, daar geplaatst zonder eeuig onderscheid tusschen rijken en armen, grooten en kleinen, heer en bediende, vorst of\' on- derdaan, behalve alleen het onderscheid tusschen goeden en slechten! Die machtige vorsten, die eens over de wereld konden gebieden , staan dan gelijk met de geringste hunner slaven , en zouden wel wen- schen nooit den schepter gezwaaid of het diadeem ge- dragen te hebben. Wanneer dan al de dooden verzameld _tzijn, zal de groote Rechter uit den hemel nederdalen met groote macht en heerlijkheid, omringd door zijne hemel- sche hovelingen en geheele legioenen van engelen. Hoezeer zal die tweede komst van Zijne eerste verschillen! Bij Zijne eerste komst verscheen Hij in groote nederigheid en zachtmoedigheid , (omdat dat onze dag was, waarop Hij kwam om ons door



		43

		wige schande\'? O christen, nog is het tyd om door een oprecht berouw en oene openhartige beschuldi- ging die vernedering te voorkomen , welke gij an- ders eens zult moeten ondergaan.

		TWAALFDE DA G. OVKK HET LAATSTE VONNIS X>KU GOEDEN KN SLECHTEN. Dat laatste oordeel zal besloten worden met een eindvonnis ten gunste der goeden en ter veroordee- ling der goddeloozen. Eerst zal de opperste Rechter zich met een vriendelijk en beminnelijk gelaat tot Zijne uitverkorenen wenden en hen uitnoodigen bin- nen te gaan in die gelukkige verblijfplaats van eeu- wigdurende vreugde : »Komt, gij gezegeuden Mijns Vaders, en neemt bezit van het koninkrijk , het- welk van den beginne at\' voor u bereid is" (Matth XXV). O gelukkige uituoodiging! gelukkig, drie- werf gelukkig zjj, die waardig bevonden zullen wor- den die troostrijke uitspraak te hooreu. Welk een onuitsprekelijke voldoening, welke overmaat van vreugde en geuoegen zullen die woorden aan die zalige schepselen geven ! »Ik ben vervuld van vreug- de," zegt de Koninklijke Profeet, »bij het gelukkige bericht, hetwelk ik gehoord heb; wij /.uilen binnen - gaan in het huis des Heeren" (Psalm OXXU Maar



		alle eeuwigheid een hel te wezen. Groote God, laat ons nooit zoo ongelukkig zijn , dat wij ons die ont- zettende vervloeking op den hals halen. Nadat dan het vonnis uitgesproken is zullen de uitverkorenen zonder uitstel in het bezit gesteld wor- den van dat eeuwigdurend koninrkijk, hetwelk God bereid heeft voor hen . die Hem dienen; waar ver- driet niet kan wonen on de vreugde geen einde neemt. Maar wat de goddeloozen betreft, de aarde zal zich onmiddellijk openen en hen in ��n oogenblik met de duivelen, die hen verleidden , verslinden in die bo- demlooze diepte, waarop de poort gesloten zalwor- den om nooit � nooit weder te worden geopend. Dat is dan het einde van allen wereldschen hoog- moed , van alle vleeschelijke genoegens. »Ach, hoe vreeselijk is het te vallen in de handen van den levenden God!" (Hebr. X)

		DERTIENDE DAG. OVEH DE HEL. Evenals in de H. Schrift geschreven staat dat »uog nooit oen oog heeft gezien, noch oor heeft ge- hoord, noch dat het ooit in het hart van den mensch is opgekomen, wat God bereid hoeft voor hen, die Hem dienen" (1 Cor. II. 9), zoo kunnen wij met evenveel recht zoggen met betrekking tot de kwel-



		weten om hem te steunen; een wil, die overgege- ven is aan dien van God, en eindelijk het zekere bewustzijn, dat zijne pijnen eenmaal zullen vermin- deren of een einde aan zijn leven zullen maken. Maar de verdoemden hebben niets van dat alles. Hun bed in de hel is een brandend meer of poel van vuur en zwavel, waaraan zij met eeuwige kete- nen vastgeklonken zijn; hunne gezellen zijn onbarm- hartige duivels of wat nog erger voor hen zijn zal, de ongelukkige deelgenooten in hunne zonden; hun geweten wordt altijd geknaagd door den worm, die nooit sterft; hun wil is afkeerig van God, en onop- houdelijk te vergeefs in strijd met Zijn goddelijken wil. En wat hunne verdoeming volkomen maakt is de wanhoop dat zij ooit het einde of ten minste eene verzachting van hunne kwellingen zullen vinden. Groote God , wat zoude een voorzichtig mensch niet doen om te voorkomen, dat hij ook slechts ��n nacht in dit leven in kwellingen zou moeten doorbrengen ? en waar is dan ons geloof en onze rede, wanneer wij zoo weinig doen om aan den vreeselijken nacht der pijnigende vlammen van de hel te ontkomen?

		VEERTIENDE DAG. OVER DE UITWENDIGE PIJNEN IN DE HEL. In de beschrjjving. welke de H. Job ons van de hel geeft (Job X.), noemt hjj haar »een donker land,



		r,2

		bedekt met de duisternis des doods; een land van ellende en duisternis , waar geen orde, maar eeuwig- durend afgrijzen is." In dat donkere gewest schijnen noch zon, noch maan, noch sterren: geen vertroostende lichtstraal, zelfs niet de geringste schemering wordt daar waargenomen. Het vuur, dat daar brandt, is tegen zijn natuurlijke eigenschap zwart en duis- ter en verschaft aan de ongelukkigen, welke er door gepijnigd worden, geen ander licht, dan het- welk noodig is om hen die voorwerpen te doen op- merken , welke hun ongeluk nog vermeerderen. Chris- ten , wat zoudt gij wel denken indien gij veroordeeld werdt om het overige van uw leven door te brengen in de een of andere akelige gevangenis of een diep hol onder den grond , waar gij nooit het daglicht zoudt aanschouwen ? Zou de dood niet verkieselijk zijn boven zulk een straf? En wat is dat dan nog, wanneer het vergeleken wordt bij dien eeuwigen nacht tot welken de gedoemden veroordeeld zijn? De afgrijselijkheid van dien altijddurenden nacht zal nog bovenmate vermeerderd worden door de akelige muziek , welke die arme ongelukkigen in dat droevig verblijf zullen hooren , en die in niets anders zal bestaan dan in de verschrikkelijke ver- wenschingen, godslasteringen en honende stemmen der kwelgeesten en het kermen, het weeklagen en de kreten der gekwelden. En opdat de andero zin- nen ook hun deel hebben in de ellende, zal de reuk voor altijd onthaald worden op de walgelijke uitwasemingen dier helsche verblijven , de smaak voor altijd gekweld worden door een onverzadelijken



		5ti

		uurtje op een langzaam vuur te worden geroosterd, al was hij ook zeker, dat hij zjjn leven er niet bjj zou verliezen; ja, wie zou het willen wagen , voor welke belooning ter wereld ook, gedurende een half\' kwartier uurs zjjn hand in de vlam eener kaars te houden? Waar is dan het oordeel van verreweg de meeste Christenen, die voorgeven te gelooven , dat er eene hel bestaat, en toch met zoo weinig vrees en zorg gedurende geheele jaren voortleven in staat van doodzonde , en ieder oogenblik in gevaar zijn vat neder te storten in dien vreeselijken, eeuwigen vuur- poel waaruit hunne ziel nog slechts teruggehou- den wox^-dt door den dunnen draad van een onzeker leven ? Uroote Uod, bevrijd ons van die ongelukkige verblindheid!

		VIJFTIENDE DAG. OVER DE INWENDIGE 1\'UNEN IN Uli HEL. Ongetwijfeld zjjn het vuur der hel en al de an- dere uitwendige pijnen, waaraan men daar onder- worpen is, hevig; maar toch zjjn ze nog volstrekt niet te vergeljjken bjj de inwendige kwellingen der ziel; het eeuwige verlies van tiod en al wat goed is; die vreeselijke angst, welke het gevolg is van



		(lil

		de ondragelijke last van eene ellendige eeuwigheid moeten torsehen. Dierbare Jezus, bevrjjd ons van zoo veel ongeluk.

		ZESTIENDE DAG. OVER EENE ONGELUKKIGE EEUWIGHEID. Hetgeen alle smarten in de hel zoo onverdragelijk maakt is de eeuwige duur, welke de pijnen oneindig vergroot. Daardoor wordt iedere droppel uit dieu bit- teren beker der Goddelijke wraak , dien de zondaars der aarde moeten drinken, zoo waluhelijk gemaakt. Wa- re er nog cenige hoop, dat de ellende der verdoemden eens een einde zoude nemen, al was het ook na millioe- rien van jaren, de hel zoude niet langer een hel zijn , omdat er dan eenige troost zou bestaan. Maar dat die onuitsprekelijke martelingen voor altijd zullen bestaan, zoo lang God God zal zijn, zonder de ge- ringste hoop dat men ooit aan het einde zal komen, � o, dat is de grootste foltering der verdoemden! O eeuwigheid , eeuwigheid! hoe slecht wordt gij hier door de wereldlingen begrepen! Maar hoe vreeselijk zult gij eens voor hen zijn, wanneer zij verzwolgen zullen wezen in dien bodemlozen afgrond , om daar voor altijd het doel en mikpunt te zijn van al de pjj- len der wrake Gods!



		(il Indien ��n korte nacht voor een zieke, die door hevige koortsen aangetast is, reeds zoo lang en ver- velend schijnt, terwijl hij zich onophoudelijk heen en weder wentelt en nergens rust vindt; indien hjj ieder uur telt en met zooveel ongeduld verlangt naar den volgenden morgen, die hem toch slechts weinig troost of verlichting zal brengen , � wat moet dan die verschrikkelijke nacht der eeuwigheid niet zijn, die van al de ii. nlige pijnen der hel vergezeld is ? Geen mensch, die nog- J"nig verstand bezit, zoude een koninkrijk willen koopen 1 dien daarvoor niets anders gevraagd werd dan dat hij geurende tien ja- ren op een donzen bed zoude liggen zo^er in al dien tjjd op te staan. Welk een foltering \'toet het dan wezen vastgeketend te liggen aan een be^ van vuur en zwavel niet voor tien jaar, niet voor tien maal tienduizend jaren , maar voor zoovele hon- derdduizend millioenen eeuwen als er waterdroppels in den oceaan of atomen in de lucht zijn, kortom voor een geheele eeuwigheid? Stel u, om nog beter in te zien wat eigenlijk die eeuwigheid is , voor, dat indien een der verdoemden een enkelen traan zou storten na verloop van iedere duizend jaren ; welk een onmetelijk tijdsverloop zou er dan noodig wezen totdat hij tranen genoeg gestort had om de zee te vullen! De wereld heeft ⁿog geen zes duizend jaren bestaan , zoodat hjj nog niet eens zes tranen gestort zou hebben. En toch , o ontzettende eeuwigheid! eens zal de tijd aanbreken dat ��n traan op de duizend jaar gerekend hij reeds tranen genoeg gestort zal hebben om de geheele wereld

f

12

^Gelukzalig is het volk , dat den Heer tot God heeft.\'\'
(Psalm CXLI1I.)

Overweeg eindelijk nog , o christen, de goedheid»
die God jegens u zelf in het bijzonder gehad heeft.
Hoevele genaden heeft Hij u sedert uwe vroegste
.jeugd geschonken ! van hoeveel ongelukken heeft Hij
a bewaard! Heeft Hij niet langen tijd geduld met
u gehad, terwijl anderen in het midden van hun
zondigen levensbaan werden opgeroepen ? Zijn er
geen millioenen, die nu in de hel lijden voor minder
zonden dan die , welke gij begaan hebt ? Denk toch
vooral ua over de gunsten, welke gij boven duizenden
ontvangen hebt; bewonder de onuitsprekelijke goed-
heid van God jegens u-zelf, wees verbaasd en be-
schaamd over uwe ondankbaarheid en besluit voortaan
niet op te houden met Hem te danken en Zijn heiligen
naam te prijzen.

VIERDE DAG.

OVEU DE WAARDIGHEID EN DE VERPLICHTINGEN
VAN EEN CHRISTBN.

Ieder christen is reeds door zijne natuur in zoo-
verre hij mensen is , het volmaaktste der zichtbare
schepselen; begaafd met verstand en rede , in het
bezit van een lichaam, waarvan de bouw bewonde-
renswaardig is , en van een geestelijke en oiisterfe-
lijke ziel, welke geschapen is naar het beeld en de ge-
lijkenis van God , geschikt oib Hem in alle eeuwigheid