VAN DKN HoOgEkKW. IIkeK

�C. N. van AMELSFOORT,

Kanunnik penitencier, Deken en Plebaan

VAN DEN HoOGEERV. HEER

C. N. van AMELSFOORT,
Kanunaik penitencier, Deken en Plebaan

\'S HuitTOGEXBOSCH ,

1) Indien het voor de overblij venden een
troost is, zich de deugden en uitstekende
hoedanigheden te herinneren van die hun
door den dood zijn ontnomen, voor ons
is het tevens een reden van droefheid, nu,
te midden der benarde tijden, welke wij
beleven, aan de katholieke Kerk van Neder-
land zulke mannen ontvallen. Degenen, die
met vreugde vertrekken, laten den zwaarsten
rouw achter.

1) Ovcrgedrukt uit de NoorMrahantcr.

CoRNELIUS NORBERTUS VAN A.MELSFOORT WOrd

te Tilburg, den 4 Junij 1820 geboren. Zijne
ouders, tot den rijken burgerstand behoo-
rendc, muntten uit door vroomheid en eene
buitengewone milddadigheid voor alles wat
het goede kon bevorderen ; een gedeelte van
hun vermogen strekte tot ondersteuning der
armen en van verschillende godsdienstige
stichtingen.

Zijne eerste jeugd sleet hij geheel onder
de leiding zijner moeder, eene vrouw bedeeld
met de uitmuntendste hoedanigheden van
geest en hart. In de buitengewone godsvrucht
tot het Allerheiligste Sacrament en de H.
Maagd, in de oefening van godsvrucht, die
hij in stilte en in de eenzaamheid verrigtte,
ontdekte zij de eerste ken teekenen zijner uit-
verkiezing tot het H. Priesterschap.

In het jaar 1834 werd hij door zijne ou-
ders gezonden naar het Seminarie te St.
Michiels-Gestel. Daar, in de schaduw des
heiligdoins, gevoelde hij zich op zijn plaats;
daar begon hij, ofschoon nog jong, de wijs-
heid te zoeken in het gebed. Hij vroeg ze
den Heer in den tempel, en zijn hart vond

vreugde in haar. Daar ontving hij die dege*
lijk klassieke opleiding en vorming, welke
hem later tot den uitstekenden geleerde
maakte, dien wij in hem gekend hebben.

Onder de leiding van uitmuntende leer*
meesters, die hij steeds met zooveel dankbaar-
heid herdacht, ontwikkelden zich zijne uit-
muntende verstandelijke vermogens op eene
buitengewone wijze. Meer dan eens behaalde
hij bij het einde van het studiejaar den eer-
sten prijs in alle vakken van wetenschap, in
eene klas, die uit 30 medeleerlingen bestond,
en waar hij met een uitmuntenden concurrent
te kampen had.

Gedurende zijne hoogere studi�n overviel
hem eene ziekte, die zijne krachten onder-
mijnde, en waarvan de kiem in hem is ge-
bleven. Hij was zwak van gestel; maar nooit
zocht hij daarin eene reden, om zich zei ven
te ontzien; hij studeerde steeds met orde,
moed en volharding. Met onvermoeiden ijver
legde hij zich toe op alle vakken van we-
tenschap, die hem later van dienst konden
zijn om de eer van God en de zaligheid der
zielen te bevorderen.

Priester gewijd, deed liij zich kennen als
de man Gods in den volsten zin des woords,
en die van nabij met hem verkeerd hebben
zullen nimmer zijne deugden en zijne groote
hoedanigheden vergeten.

Den 10 Sept. 1845 werd hij benoemd tot
kapcllaan in Asten. Den 31 Dec. 1851 tot
kapellaan van St Jan te \'s Bosch. Daar vond
hij een werkkring zijner waardig, alwaar hij
zijne verkregene bekwaamheden op de nut-
tigste wijze kon in toepassing brengen; wat
meer is, de toen nog jeugdige priester, met
zooveel aanleg, had er gelegenheid zich nog
verder te volmaken.

Deken van Liempt, Mgr. Wilmcr, thans
roemrijke Bisschop van Haarlem, (God spare
hein nog lange jaren het leven !) Deken Tim-
mermans, allen mannen, die aan de schoon-
ste dagen der Kerk herinneren, had hij achter-
volgens daar tot hoofd en voorbeeld ; in hun
gezelschap en onder hunne leiding deed hij
die wijsheid en die voorzigtigheid en die
waardigheid op, welke zijn persoon kenmerk-
ten, benevens eene diep gegrondveste deugd.

Als priester was hij immer de man der

geleerdheid en dei^- overtuiging, die met het
grootste gemak de moeijelijkste en de inge-
wikkcldstc onderwerpen behandelde en uiteen-
zette, en ze zelfs voor de eenvoudigen ver-
staanbaar en begrijpelijk wist te maken.

De waarheid en de vrede spraken van zijne
lippen, en zijn woord vol wijsheid deed in
alle twijt\'elmoodigheden, in allen strijd rust
en kalmte wederkeeren. Vandaar dat hij de
vriend was van geleerden en ongelecrden en
hij zijne hoorders altijd boeide, ofschoon zijne
voordragt hoogst eenvoudig was en hij een
afkeer had van praal.

Wat hij geweest is als zielbestierder in den
biechtstoel en aan het ziekbed zullen de on-
telbare afgedoolde schapen getuigen, nu en
in de eeuwigheid, die naast God aan hem
hunne redding, hun geluk, hunne zaligheid
te danken hebben. Zoo ergens dan vergat hij
hier geheel zich zelven, en zijnen ziekelijken
toestand.

God, en de gedachte aan de zaligheid der
zielen gaven hem als vernieuwde krachten.
Hocvelen herinneren zich nog met diep ge-
voelig hart, de laatste inspanningen zijner

krachten, die hij heeft aangewend, om hun
geestelijke hulp te verleenen. Hij was in
dit punt zijner geestelijke bediening zeer
naauwgezet. Nog geen jaar geleden hoorden
wij hem in een vertrouwelijk gesprek zeg-
gen: nik zal werken, zoo lang ik kan ; maar
zoodra ik bemerk, dat mijn ziekelijke toe-
stand mij niet toelaat, mijn werk goed te
verrigten, leg ik mijne bediening neer."

Toen hij den 1 Nov. 1SG5 met het be-
stuur der St. Jans kerk belast werd, sloeg
hij dadelijk de handen aan het werk, om dit
prachtige monument op waardige wijze te
versieren. Hij begon zijne eerste zorgen te
wijden aan de geschilderde glasramen, die
tegenwoordig haren roem uitmaken en die
teregt geacht worden als zooveel wonderen
van kunst.

Het is waar, hij ontmoette edelmoedige
gevers, geloovige afstammelingen van geloo-
vigc voorouders, die hem in staat stelden
deze werken te behartigen ; hij ontmoette in
den Heer S. Hezenmans een man, die
door deze werken vooral bewezen heeft,
de grootste meester der christenkunst te zijn,

die Nederland kan aanwijzen. Zonder hem
had hij het werk niet kunnen ondernemen
of z�� niet kunnen uitvoeren ; maar toch hij
was de ziel van dat alles; zonder veel be-
weging te maken wist hij belangstelling en
leven rondom zich op te wekken.

De nieuwe altaren, waarop beroemde kunst-
regters uit het buitenland hun stempel der
goedkeuring hebben gedrukt, en andere sie-
raden der kerk hebben wij eveneens aan zijn
ijver, en zijn kunstsmaak te danken. Kuns-
tenaars hadden graag met hem te doen; hij
begreep hen, en werd wederkeerig door hen
begrepen.

Had hij de schoonheid lief van het huis
Gods en de woonplaats zijner heerlijkheid,
even veel, zoo niet meer zorg droeg hij voor
het onderwijs ; de talrijke scholen onder de
leiding van zusters en broeders, welke in de
parochie van St. Jan tot stand zijn gekomen,
werden meestal door hein gesticht.

Hij vond bij zijne gemeentenaren die edel-
moedige offer vaardigheid, onze katholieke af-
komst waardig, maar hij wist de harten te
bewegen en op te wekken ; hij verzamelde

de middelen (en wat thans openlijk mag
verkondigd worden : van zijne eigene bezit-
tingen gaf hij er zoo ruimschoots aan);
hij regelde, schikte en bestierde. Honderdtallen
van kinderen ontvangen tegenwoordig een
uitmuntend onderwijs zonder eenig gevaar
voor hun geloof en hunne zeden, waarvan
ze anders zouden verstoken zijn geweest.

Aan hein is dat grootendeels te danken.
Eerst later zal blijken, welke uitmuntende
vruchlcn dit zijn werk dragen zal. De dood
heeft hem, helaas ! te vroeg weggerukt om
er getuige van te wezen. Die uitstekende man,
die heilige priester is gestorven gelijk hij
geleefd heeft. Eene smartvolle ziekte had
hem met geweld van zijne gemeente ge-
scheiden. Op raad van zijn geneesheer ont-
trok hij zich aan alle bezigheden en zorgen,
en ging naar Tilburg. Eenige dagen na zijne
aankomst, verergerde zijn toestand zoodanig,
dat hij niet meer kon terugkeeren. In zijne
eenzaamheid was hij voortdurend voor zijne
gemeentenaren bezorgd, en zooveel zijne
krachten het veroorloofden, hield hij zich met
hunne aangelegenheden bezig. Weinige dagen

voor zijn dood schreef hij nog lange brieven
aangaande de belangen der zielen, die hem
toevertrouwd waren. En het eenige, dat
hem met kommer vervulde, bij al liet ligcha-
melijke lijden, hetwelk hij verduurde, was
dat hij zich niet meer in hun midden kon ver-
toonen, om heu door woord en voorbeeld
tot deugd en godsvrucht aan te sporen. Hij
heeft zooveel geleden; maar hij heeft ge-
zwegen, en zijnen mond niet geopend om
te klagen, omdat het de Heer was, die hem
beproefde. Hij heeft door een schitterend
voorbeeld van geduld en onderwerping aan
de beschikkingen der goddelijke Voorzienig-
heid de kroon gezet op de veelvuldige
vermaningen, die hij in zulke omstandig-
heden aan zijne gemeentenaren zoo menig
maal gegeven had. Nu bleek het op de
schitterendste wijze, hoe hij doordrongen was
van den grooten grondregel der ware vol-
maaktheid: Heer, uw wil geschiede ! Den
18 Maart om 2 ure bleef hij plotseling
dood. Hoeveel doodstrijden had hij te voren\'
reeds doorgestaan. God alleen weet, hoeveel
hij in die benaauwde uren voor zijne be-

minde gemeentenaren en voor sommigen
hunner in het bijzonder bij God verkregen
] leeft. Het Bossche bisdom verliest veel in hem,
de hoofdstad in zekeren zin nog meer. De
hemelsche Vader, die hem in zijnen wijn-
gaard geplaatst had, zal hem het loon rei-
ken, de schitterende kroon, voor den ar-
heid, dien hij met zooveel vrucht verrigt
heeft.

Dit is onze vaste hoop, terwijl zooveel als
door hem in ons midden tot stand is ge-
bragt, zijne gedachtenis te \'s Hertogenbosch
zal levend houden naast die der uitstekend-
ste personen, welke wij bezeten hebben.

Laat ons aan het verlangen in zijne
laatste ziekte zoo dikwijls uitgedrukt voldoen,
laat ons veel voor hem bidden, want een
zeer streng oordeel zal gevorderd worden
van hen, die in overheid geplaatst zijn
geweest.



		\'

		_ 4 � CoRNELIUS NORBERTUS VAN A.MELSFOORT WOrd te Tilburg, den 4 Junij 1820 geboren. Zijne ouders, tot den rijken burgerstand behoo- rendc, muntten uit door vroomheid en eene buitengewone milddadigheid voor alles wat het goede kon bevorderen ; een gedeelte van hun vermogen strekte tot ondersteuning der armen en van verschillende godsdienstige stichtingen. Zijne eerste jeugd sleet hij geheel onder de leiding zijner moeder, eene vrouw bedeeld met de uitmuntendste hoedanigheden van geest en hart. In de buitengewone godsvrucht tot het Allerheiligste Sacrament en de H. Maagd, in de oefening van godsvrucht, die hij in stilte en in de eenzaamheid verrigtte, ontdekte zij de eerste ken teekenen zijner uit- verkiezing tot het H. Priesterschap. In het jaar 1834 werd hij door zijne ou- ders gezonden naar het Seminarie te St. Michiels-Gestel. Daar, in de schaduw des heiligdoins, gevoelde hij zich op zijn plaats; daar begon hij, ofschoon nog jong, de wijs- heid te zoeken in het gebed. Hij vroeg ze den Heer in den tempel, en zijn hart vond



		� 5 �

		vreugde in haar. Daar ontving hij die dege* lijk klassieke opleiding en vorming, welke hem later tot den uitstekenden geleerde maakte, dien wij in hem gekend hebben. Onder de leiding van uitmuntende leer* meesters, die hij steeds met zooveel dankbaar- heid herdacht, ontwikkelden zich zijne uit- muntende verstandelijke vermogens op eene buitengewone wijze. Meer dan eens behaalde hij bij het einde van het studiejaar den eer- sten prijs in alle vakken van wetenschap, in eene klas, die uit 30 medeleerlingen bestond, en waar hij met een uitmuntenden concurrent te kampen had. Gedurende zijne hoogere studi�n overviel hem eene ziekte, die zijne krachten onder- mijnde, en waarvan de kiem in hem is ge- bleven. Hij was zwak van gestel; maar nooit zocht hij daarin eene reden, om zich zei ven te ontzien; hij studeerde steeds met orde, moed en volharding. Met onvermoeiden ijver legde hij zich toe op alle vakken van we- tenschap, die hem later van dienst konden zijn om de eer van God en de zaligheid der zielen te bevorderen.



		- 6 �

		Priester gewijd, deed liij zich kennen als de man Gods in den volsten zin des woords, en die van nabij met hem verkeerd hebben zullen nimmer zijne deugden en zijne groote hoedanigheden vergeten. Den 10 Sept. 1845 werd hij benoemd tot kapcllaan in Asten. Den 31 Dec. 1851 tot kapellaan van St Jan te \'s Bosch. Daar vond hij een werkkring zijner waardig, alwaar hij zijne verkregene bekwaamheden op de nut- tigste wijze kon in toepassing brengen; wat meer is, de toen nog jeugdige priester, met zooveel aanleg, had er gelegenheid zich nog verder te volmaken. Deken van Liempt, Mgr. Wilmcr, thans roemrijke Bisschop van Haarlem, (God spare hein nog lange jaren het leven !) Deken Tim- mermans, allen mannen, die aan de schoon- ste dagen der Kerk herinneren, had hij achter- volgens daar tot hoofd en voorbeeld ; in hun gezelschap en onder hunne leiding deed hij die wijsheid en die voorzigtigheid en die waardigheid op, welke zijn persoon kenmerk- ten, benevens eene diep gegrondveste deugd. Als priester was hij immer de man der



		_ 8 �

		krachten, die hij heeft aangewend, om hun geestelijke hulp te verleenen. Hij was in dit punt zijner geestelijke bediening zeer naauwgezet. Nog geen jaar geleden hoorden wij hem in een vertrouwelijk gesprek zeg- gen: nik zal werken, zoo lang ik kan ; maar zoodra ik bemerk, dat mijn ziekelijke toe- stand mij niet toelaat, mijn werk goed te verrigten, leg ik mijne bediening neer." Toen hij den 1 Nov. 1SG5 met het be- stuur der St. Jans kerk belast werd, sloeg hij dadelijk de handen aan het werk, om dit prachtige monument op waardige wijze te versieren. Hij begon zijne eerste zorgen te wijden aan de geschilderde glasramen, die tegenwoordig haren roem uitmaken en die teregt geacht worden als zooveel wonderen van kunst. Het is waar, hij ontmoette edelmoedige gevers, geloovige afstammelingen van geloo- vigc voorouders, die hem in staat stelden deze werken te behartigen ; hij ontmoette in den Heer S. Hezenmans een man, die door deze werken vooral bewezen heeft, de grootste meester der christenkunst te zijn,



		� 9 --

		die Nederland kan aanwijzen. Zonder hem had hij het werk niet kunnen ondernemen of z�� niet kunnen uitvoeren ; maar toch hij was de ziel van dat alles; zonder veel be- weging te maken wist hij belangstelling en leven rondom zich op te wekken. De nieuwe altaren, waarop beroemde kunst- regters uit het buitenland hun stempel der goedkeuring hebben gedrukt, en andere sie- raden der kerk hebben wij eveneens aan zijn ijver, en zijn kunstsmaak te danken. Kuns- tenaars hadden graag met hem te doen; hij begreep hen, en werd wederkeerig door hen begrepen. Had hij de schoonheid lief van het huis Gods en de woonplaats zijner heerlijkheid, even veel, zoo niet meer zorg droeg hij voor het onderwijs ; de talrijke scholen onder de leiding van zusters en broeders, welke in de parochie van St. Jan tot stand zijn gekomen, werden meestal door hein gesticht. Hij vond bij zijne gemeentenaren die edel- moedige offer vaardigheid, onze katholieke af- komst waardig, maar hij wist de harten te bewegen en op te wekken ; hij verzamelde



		� 10 �

		de middelen (en wat thans openlijk mag verkondigd worden : van zijne eigene bezit- tingen gaf hij er zoo ruimschoots aan); hij regelde, schikte en bestierde. Honderdtallen van kinderen ontvangen tegenwoordig een uitmuntend onderwijs zonder eenig gevaar voor hun geloof en hunne zeden, waarvan ze anders zouden verstoken zijn geweest. Aan hein is dat grootendeels te danken. Eerst later zal blijken, welke uitmuntende vruchlcn dit zijn werk dragen zal. De dood heeft hem, helaas ! te vroeg weggerukt om er getuige van te wezen. Die uitstekende man, die heilige priester is gestorven gelijk hij geleefd heeft. Eene smartvolle ziekte had hem met geweld van zijne gemeente ge- scheiden. Op raad van zijn geneesheer ont- trok hij zich aan alle bezigheden en zorgen, en ging naar Tilburg. Eenige dagen na zijne aankomst, verergerde zijn toestand zoodanig, dat hij niet meer kon terugkeeren. In zijne eenzaamheid was hij voortdurend voor zijne gemeentenaren bezorgd, en zooveel zijne krachten het veroorloofden, hield hij zich met hunne aangelegenheden bezig. Weinige dagen



		- 11 �

		voor zijn dood schreef hij nog lange brieven aangaande de belangen der zielen, die hem toevertrouwd waren. En het eenige, dat hem met kommer vervulde, bij al liet ligcha- melijke lijden, hetwelk hij verduurde, was dat hij zich niet meer in hun midden kon ver- toonen, om heu door woord en voorbeeld tot deugd en godsvrucht aan te sporen. Hij heeft zooveel geleden; maar hij heeft ge- zwegen, en zijnen mond niet geopend om te klagen, omdat het de Heer was, die hem beproefde. Hij heeft door een schitterend voorbeeld van geduld en onderwerping aan de beschikkingen der goddelijke Voorzienig- heid de kroon gezet op de veelvuldige vermaningen, die hij in zulke omstandig- heden aan zijne gemeentenaren zoo menig maal gegeven had. Nu bleek het op de schitterendste wijze, hoe hij doordrongen was van den grooten grondregel der ware vol- maaktheid: Heer, uw wil geschiede ! Den 18 Maart om 2 ure bleef hij plotseling dood. Hoeveel doodstrijden had hij te voren\' reeds doorgestaan. God alleen weet, hoeveel hij in die benaauwde uren voor zijne be-



		� 12 -

		minde gemeentenaren en voor sommigen hunner in het bijzonder bij God verkregen ] leeft. Het Bossche bisdom verliest veel in hem, de hoofdstad in zekeren zin nog meer. De hemelsche Vader, die hem in zijnen wijn- gaard geplaatst had, zal hem het loon rei- ken, de schitterende kroon, voor den ar- heid, dien hij met zooveel vrucht verrigt heeft. Dit is onze vaste hoop, terwijl zooveel als door hem in ons midden tot stand is ge- bragt, zijne gedachtenis te \'s Hertogenbosch zal levend houden naast die der uitstekend- ste personen, welke wij bezeten hebben. Laat ons aan het verlangen in zijne laatste ziekte zoo dikwijls uitgedrukt voldoen, laat ons veel voor hem bidden, want een zeer streng oordeel zal gevorderd worden van hen, die in overheid geplaatst zijn geweest. Hij ruste in vrede!

		J. P. S.