TK N VKtlVOI.Ot (1P PK.

Hu-ui. liM\'h ■Practische S|iritLikkiuist der Kugelsfhe laai

F. M. OOWAN kn A. il MAATJES.

J. R. fiEBHAKl) fc OOMP.

fak 145 ~~" " ""-

ENGELSCHE VERTAALOEFENINGEN.

A.. B. 1& A. A, T J E S.

TEN VERVOLGE OP DE

THEORETISCH-PRACTISCHE SPRAAKKUNST DER ENGELSCHE TAAL

F. M. COWAN en A. B. MAATJES.

\'Jbliotheek
.iutRBROEDERS
WEERT.

AMSTERDAM,
J. H, GEBHABD & COMP.

Reeds bij 7 uitgeven onzer Tiieoretisch-Practische
Spraakkunst der Engelsche Taal lag het in om plan de
daarin gegeven honderd Opgaven ter beoefening van \'t geleerde
door eene reeks van voortgezette Vertaaloefeningen te laten volgen.

Tot dusver vertraagden omstandigheden het ten uitvoer breit-
gen dier bedoeling. Wij gelomen echter, dat, door \'t verloop van
tijd, die Oefeningen zelve, reeds lang in handschrift bij ons
onderwijs gebruikt, gewonnen hebben: de min geschikt bevonden
toch zijn langzamerhand door andere vervangen, en, nn tot een
geheel vereenigd, in deze bladen vervat.

Wij hebben te gelijk gemeend onzen mede-onderwijzers geen
ondienst te doen door in een Key, bij de Uitgevers mede ver-
krijgbaar, den oorspronkelijken tekst weer te geven en te ge-
moet te komen aan de enkele ophelderingen en vragen, die men
zich al licht doet bij \'< overbrengen der moedertaal in eene
vreemde. In Engeland pleegt men soms zoodanige Keys uitsluitend
verkrijgbaar te stellen voor onderwijzers. Wij gelooven echter
onder ons zoodanige verbodsbepalingen overbodig ■ mocht een leer-
ling zich dien gemakshalve willen aanschaffen, zijne vertalingen
zelve zouden weldra den belangstellenden onderwijzer, die met

eigen oogen ziet, den vond aantoonen en zijn jongen vriend nopen
terug te keeren tot zijn normaal standpunt -� dat van vertaler
in plaats van, kopiist.

Men zoeke hier overujens geene proeve van Hollandschen stijl:
de volzin is dikwijl» zoodanig ingericht, dat de leerling, als van
zelf, bij \'\'t vertalen, de Engelsche constructie weergeeft.

Be woorden tnssche/i ( ) geplaatst moeten niet vertaald
worden.

Behalve dat in dezen 2^rf\' Druk de spelling van het Nederl.
Woordenboek is gevolgd, is H een herdruk van den vorigen.

Deze \'i\'¹\' Druk der Eng. Vertaaloefeningen is een herdri\'k
van den vorigen.

1. Do groote Pyramide............. 1.

2. De Alo�.................. 1.

3. Do Eenhoorn................ 2.

4. Ecu Billiocn................ 3.

5. De clectrioke Telegraaf............ 4.

�. Klokken en Horloges............. 4.

7. Ellm................... 5.

8. Hoogte van Watervallen............ (!.

9. De Krokodil................ 7.

10. De Cimbrcn................ 8.

11. De Cipres................. 8.

12. Clovis.................. 9.

13. De Kever................. 10.

14. Wie stichtte Parijs?............ . 11.

15. Eene Vloo onder den Microscoop. �........ 12.

1G. Christina van Zweden............. 13.

17. De Struisvogel............... 14.

18. De Kastanjeboom.............. 14.

19. Sneeuwvallen................ 15.

20. Het Nijlpaard................ 16.

21. De tweede Napoleon............. 17.

22. Alva................... 17.

23. Iets over de Mieren............. 19.

2*. De Kokosnootpalin.............. 21.

25. Dordrecht................. 22.

26. Lamoral, Graaf Egmont............ 23,

27. De Arend........ ........ 24.

28. De Koffieboom............... 25.

29. Athene.................. 27.

30. Luchtbollen................ 28.

31. Het Kompas................ 30.

32. Coehoorn................. 31.

33. De IJsljcer................. 32.

34. De Slag liij Hastings (1066)........... 33.

35. De Kabeljauw................ 35.

36. De Faroer-Eilanden.............. 37.

37. Het getrouwe Ros.....i........ 38.

38. De Eland........\'......... 39.

39. Amsterdam................. 41.

40. De Watervallen van Niagara.......... 42.

41. Gustaaf Wasa................ 44.

42. Do Esquimaux............... 46.

43. Het Rendier................ 48.

44. De Dood van den Veroveraar.......... 50.

45. De Spinnen................. 53.

46. De Broodvruchtboom............. 55.

47. Bremen.................. 56.

48. De Pelgrim en zijn doodc Ezel......... 58.

49. Avonturen in Spitzbergcn........... 60.

50. Het verhaal van den Ouden Soldaat, of de Inval der
Franschen in Rusland, 1812........... 63.

DE GKOOTE 1 PYRAMIDE.

De grootste ³ pyramiden zijn die van Egypte, die verba-
zende ³ gedenkteekenen van den rijkdom en de grootheid der
oude koningen van dat land, en werden ten minste twaalf-
honderd jaren v��r de geboorte van Christus gebouwd.

De pyramiden, die door reizigers worden opgemerkt * als
al de overige in grootte ⁵ en schoonheid overtredende, zijn
gelegen op eene rij ⁶ van rotsachtige heuvelen, grenzende
aan de Lybische woestijn, ongeveer tien mijlen⁷ westelijk
van het dorp Gizeh, onder⁸ welken naam zij gewoonlijk
bekend zijn.

Het was hier, dat Memphis ondersteld wordt gestaan te
hebben, ofschoon geen spoor te vinden is van die groote
en vermaarde stad.

De grootste dezer pyramiden, die (\'t) minst geleden heeft
van tijd en weer, is 693 voet (in \'t) vierkant⁹ aan de
basis, en hare rechtstandige hoogte 499 voet; gemeten
langs¹⁰ de helling¹¹, is zij insgelijks 693 voet hoog, nauw-
keurig gelijk zijnde aan de breedte van de basis, dus een
gelijkzijdigen driehoek makende.

Cheops, koning van Egypte, wordt gezegd haar te heb-
ben laten bouwen.

1) great. 4) to notice. 7) mile (= 1609 9) square.

2) large. 5) bulk. Ned. ellen.). 10) by.

3) wondrous. 6) ridge. 8) by. 11) slope.

Er zijn verschillende soorten * van de alo�-plant, waarvan
sommige niet meer dan eenige duimen (hoog) zijn, terwijl
andere eene hoogte bereiken van dertig voet en meer 2.
1) variety. 2) upwards.

Zij groeien voornamelijk in lieete landen, voor ³ welker inwo-
ners de grootere soorten ⁴ van groot belang zijn. De negers
van de westelijke kust van Afrika maken touwen en weven
netten van de vezelaclitige gedeelten der bladeren. De Hot-
tentotten hollen⁵ de stammen⁶ van eene der soorten uit ⁶tot⁷ kokers voor hunne pijlen. In Jamaika is er eene alo�,
die de bewoners voorziet⁸ van⁸ boogpezen, vischsnoeren
en stoffen 9, waarvan zij kousen en hangmatten weven. De
alo�, die in Mexico groeit, dient om heggen te maken voor
omheiningen; haar stam verschaft¹⁰ balken voor de daken
der huizen, en hare bladeren worden gebruikt in plaats van
dakpannen. Van deze plant maken de Indi�rs ook hun
garen, hunne naalden en eenige van hunne kleedingstukken ⁿ,
terwijl zij van hare sappen wijn, suiker en azijn maken¹².
Sommige gedeelten daarvan eten zij, en andere gebruiken ¹³zij in de geneeskunst.

3) to. C) stem, trunk. 9) matcriul. 12) to manufacture.

4) kind. 7) into. 10) to supply. 13) to apply.

5) to hollow out. 8) to supply with. II) clotliing («»�.).

Men heeft gedurende langen tijd geloofd \\ dat de een-
hoorn een fabelachtig dier was. Later onderstelde ¹ men alge-
meen, dat het den rhinoceros voorstelde. Thans echter beweert
een Engelsch schrijver, dat de eenhoorn een inboorling is
van Thibet en Tartarye, en z�� wel bekend is aan de
Chineezen, dat hij dikwijls voorgesteld wordt in de land-
schsippen, die de herbergen hunner noordelijke provinci�n ver-
sieren ³. Volgens dienzelfden schrijver is hij eene soort van
antilope; maar de kop is grooter en zwaarder dan de koppen
van antilopen in \'t algemeen, en is inderdaad bijna nauw-
keurig gelijk ³ aan ³ dien van een ezel. De beroemde ⁴ hoorn
zit⁵ op het voorste gedeelte van den kop des eenhoorns;
hij is slechts een weinig achterwaarts gebogen, en kan alge-
meen beschreven worden als recht ⁶. Deze hoorn is zwart,
met⁷ ringen⁷ geteekend⁷ en dikwijls achttien duim lang.

1) lijd. vorm. 3) like. 5) to be scated. 7) ringed.

2) to ornament. 4) famous. 6) straight.

De eenhoorn is te gelijk zeer schuw en zeer moedig⁸. Zij
vluchten bij \'t minste gerucht; maar wanneer (zij) van nabij ⁹aangevallen (worden), bieden (zij) met groote woede tegen-
stand. Het is een bevallig¹⁰ dier, met de schoone oogen,
die \'t antilopengeslacht onderscheiden. De bovendeelen van
zijn lichaam zijn roodachtig, de lagere declen wit. Het
haar is ongeveer twee duim lang en zeer dik; maar onder ^lldit dikke en ruige¹³ haar, is het lichaam van den eenhoorn
bedekt¹³ met zacht ¹⁴ dons, gelijk aan dat der geit van
Cashmere (*).

8) fierce. 10) graceful. 12) coarsc. 14) delicate.

9) closely. 11) below. 13) to furnish.

Wat is een billioen ? � Het antwoord ^l is eenvoudig ge-
noeg: een millioen malen een millioen. Dit is spoedig ge-
schreven, en nog spoediger uitgesproken. Maar niemand is
in staat het te tellen. Gij moogt honderd zestig of honderd
zeventig (in) eene minuut tellen; maar laat ons onderstel-
len, dat gij tot² tweehonderd in eene minuut gaat; dan
zal een uur twaalf duizend opleveren, een dag, tweehonderd
acht en tachtig duizend, en een jaar of driehonderd vijf en
zestig dagen [want elke vier jaren moogt gij rusten van het
tellen gedurende den schrikkeldag �], honderd vijf millioen
honderd twintig duizend. Laat ons dan onderstellen, dat Adam,
bij \'t begin van zijn bestaan, was begonnen to tellen, was
voortgegaan zulks te doen, en nog tellende was; dan zou
hij zelfs- nu niet, volgens den algemeen onderstelden tijd *
van Adams schepping, genoeg geteld hebben. Een billioen
te tellen zou vereischen negen duizend vijfhonderd twaalf
jaren, vier en dertig dagen, vijf uren en twintig minuten,
naar ⁵ de bovengemelde reden ■ van tweehonderd per minuut.
1) reply. 2) as high as. 3) intercdlary day. 4) date. 5) at. 6) rate.

*) De geleerden ontkennen steeds het bestaan van den E. Slechts
schijnen er onder de antilopen exemplaren met ��n hoorn voor te komen.

DE ELECTKIEKE TELEGRAAF.

De Galvanische batterij werd uitgevonden door Volta, een
beroemd Italiaansch natuurkundige onzer eeuw (f 1826).

Oersted ontdekte, dat een electrieke stroom ¹, overgevoerd ²door middel van een metalen draad, evenwijdig geplaatst met
eene magnetische naald, hetzij boven of beneden dezelve,
de naald doet afwijken ³, \'t zij rechts of links, volgens de rich-
ting van den stroom. De beroemde Amp�re stelde een tele-
graaf voor volgens * dit beginsel, hetwelk echter even vele
magnetische naalden en even vele draden vereischte als er
letters moesten worden aangewezen. Schelling en Fechner
stelden voor het getal der naalden te beperken ⁶.

De eerste electrieke telegraaf in Engeland, gegrond op
Oersted\'s ontdekking, werd uitgevonden door professor
Wheatstone in 1837 en toegepast ⁶ op ⁶ den spoorweg van
Londen naar Blackwall.

De Amerikanen maken ⁷ aanspaak ⁷ op ⁷ de uitvinding van
den electrieken telegraaf voor professor Morse *, hun land-
genoot, die in hetzelfde jaar, 1837, te Washington octrooi ⁸nam ⁸ voor zijne uitvinding. Te gelijker tijd werd een elec-
trieke telegraaf in Deieren door Steinheil gemaakt.

1) current. 3) to deviate. 5) to limit. 7) 10 advance a claim for.

2) to transmit. 4) on. 6) to adupt to. 8) to take out a patent.

KLOKKEN EN HORLOGES.

Klokken in beweging \' gebracht¹ door raderen en gewich-
ten begonnen voor \'t eerst gebruikt te worden in de kloosters
in Europa omstreeks de elfde eeuw. Het schijnt echter niet,
dat Europa recht ² heeft ² op ² de eer van deze uitvinding,
maar dat zij eerder moet toegeschreven worden aan de Sara-
cenen, aan welke wij de meeste wiskundige wetenschappen
verschuldigd ³ zijn ³. Klokken waren tot dusver als \'t ware

1) to move. 2) to be entitled to. 8) to be iudebted to...for.

*) Prof. Samuel Morse, geb. 1791 te Charlostown, gest. 1872 te
New-York.

opgesloten geweest in de kloosters, maar zij begonnen ge-
bruikt te worden voor het algemeene * nut * en gemak der
steden in de dertiende en veertiende eeuw.

Hubert, prins van Carrara, liet de eerste klok, die ooit
openbaar werd opgericht ⁵, te Padua plaatsen ⁶. Evenwel
waren de meeste van de voornaamste steden van Europa,
gedurende verscheidene eeuwen, zonder slaande klokken, daar
zij niet te krijgen⁷ waren zelfs ⁸ tegen hooge prijzen ⁸.
Tegen het einde der vijftiende eeuw begonnen klokken in
gebruik te zijn onder bijzondere personen. Omstreeks dit
tijdstip wordt ook voor \'t eerst melding gemaakt van horloges,
welke, (naar) het schijnt, gebruikt werden in Londen onder
de regeering van Hendrik VIII.

Dante is de eerste die spreekt ⁹ van ⁹ eene klok, die de
uren sloeg. Hij was geboren in 1265 en stierf in 1321,
zoodat slaande klokken niet ongemeen kunnen geweest zijn
in Itali� op het einde der dertiende eeuw of het begin van
de veertiende.

Wij behoeven echter niet te zeggen, dat zij nog van eene
zeer onvolkomen constructie waren.

Wat horloges aangaat, vinden wij het bewezen door dat
van Willem den Zwijger, \'t welk eene der merkwaardigheden
van ons nationaal museum in den Haag is.

4) common use. 6) to put op. 8) at even a great expense.
■5) to erect. 7) to procurc. 9) to mention.

Elba is een eiland, behoorende tot het koninkrijk Itali�
in de Middellandsche Zee, tusschen Corsica en de kust van
Toscane, van welke laatste het gescheiden wordt door \'t
kanaal van Piombino, eene zeestraat 5 mijlen in breedte. Zijne
grootste lengte is ongeveer 18 mijlen, en zijne breedte wis-
selt af van 8 tot 10 (mijlen). De oppervlakte wordt doorsneden *
door eene bergketen, welker hoogste top, Monte della Ca-
pana, eene hoogte bereikt ² van 3600 voet bovea het vlak
1) to traverse. 2) to attain.

der zee. Het klimaat is gematigd en gezond. De voornaamste
voortbrengselen zijn wijnen, tarwe, Turksch-koren, groenten
en watermeloenen. Schapen, geiten, varkens en ezels zijn (er)
in menigte, maar hoornvee en paarden zijn schaarsch; de
kusten verschaften ³ visch in overvloed. Elba levert ⁴ ook ijzer
op * van uitmuntende hoedanigheid, magneetsteen, aluin, vitri-
ool en marmer. Porto-Ferrajo, de hoofdstad en residentie van
den gouverneur, heeft eene bevolking van omtrent 3000 (zielen).
Dit eiland is beroemd geworden in de geschiedenis, door-
dien ⁶ het de verbanningsplaats van Napoleon geweest is
van Mei 1814 tot Februari 1815. De bevolking bedraagt
22.000 (zielen).
3) to supply, 4) to yield. 5) frora.

HOOGTE VAN WATBEVALLEN.

De waterval van Gavarnie in de Pyrene�n heeft den
naam ^l van de hoogste waterval der wereld te zijn; eenigen
zeggen, dat zijne hoogte 1349 voet is, anderen 1266,
anderen 1160. Ceresoli in Savoie heeft een val van 2400
voet, maar hij is niet onafgebroken ². De vallen van den
Staubbach (in) Zwitserland zijn ongeveer (van) dezelfde
hoogte, maar daar valt het water met ³ achtereenvolgende
sprongen, en niet in ��nen aanhoudenden stroom. De val
Vcin de Rio de Bogota, bij �cquendama in Nieuw-Grenada,
heeft een onafgebroken val van 900 voet. De vallen van
Niagara, in Noord-Amerika, tusschen de meren Ontario en
Erie, zijn beroemd, niet zoozeer om hunne hoogte als om
hunne zeer groote breedte en onmetelijke massa ⁴. Zij zijn
165 voet hoog. De val van de noord- of Canadische zijde
wordt de Hoefijzerval genoemd, en is ongeveer 600 Engel-
sche ellen in breedte; die aan de Amerikaansche zijde
ongeveer 200 Engelsche ellen. Men heeft berekend, dat
113.000.000 gallons water (1 gallon = 4,5 N. Kan) iedere
minuut loodrecht nedergeworpen worden � dat is te zeg-
gen, ongeveer even veel water als bevat is in ��n vijfde van
1) reputa�on. 2) unbrokcn. 3) by. 4) volume.

eene mijl van den Teems bij ³ London-bridge, onderstellende
de gemiddelde diepte 20 voet te zijn en de breedte 1000
voet � namelijk, even veel water als er is tusschen London-
bridge en den Tower.
5) at.

Dit zeer groote, geschubde monster wordt in de meeste
groote rivieren van Afrika gevonden, en bereikt somtijds
de verbazende lengte van dertig voet. Gelijk¹ zijne geslacht-
genooten³ van den Ganges en de Amazonen-rivier, is de
krokodil van Afrika, door de natuurkundigen Crococlilns vul-
(/arts geheeten, een log ³ dier, zich gaarne ⁴ liggende * te
koesteren in de zon op een slijkerigen oever of een met riet
bewassen eiland; en daar, totdat de blanke ^s man kwam met
zijne buks, mocht het in veiligheid liggen, want geen dier
zou wagen het aan te vallen, en de wapenen ⁶ van de bewo-
ners ⁷ der wateren baatten hun weinig tegen zulk een ma-
li�nkolder als dit schepsel bezit � om niet te spreken van
het gevaar van zich te wagen binnen (\'t) bereik van de
kakebeenen en den grooten staart des monsters, waarvan ⁸een enkele slag (een) zekere dood ⁹ zou zijn.

Cumming vond krokodillen in ¹⁰ grooten ¹⁰ getale ¹⁰ in den
Limpopo, vreedzaam omgaande ^u met het nijlpaard, en schoot
verscheidene, de grootste omstreeks achttien voet lang zijnde,
met een lichaam zoo dik als dat van een os. Deze dieren,
zooals vrij wel bekend is, zijn vleeschetend en eierleggend.
Hunne tegenwoordigheid in de rivieren maakt¹³ (het) over-
steken zeer gevaarlijk, en menig ongelukkig reiziger is in
twee�n ¹³ gebeten door hunne wel gewapende kakebeenen.

1) like. 5) white. 8) with which. 11) to consort.

2) congener. 6) wcapon. 9j destruction. 12) to tender.

3) sluggish. 7) occupier. 10) plentiful. 13) twain.

4) delighting to lie.
Cgev. van een teg. dw.J

De Cimbren of Kimbren, een volk, dat uit het Noor-
den van Germani� kwam ^l in vereeniging met de Teutonen,
kwamen voor \'t eerst in vijandelijke aanraking met de
Eomeinen in de oostelijke Alpen in 113 v. C. Zij waren
overwinnend in verscheidene groote gevechten ³, en werden
slechts verhinderd Itali� te verwoesten door Marius, die hen
versloeg bij Verona, of, volgens anderen, bij Vercelli, in
Augustus, 101 v. C. Hun voetvolk streed met hunne schil-
den aan ³ elkander³ vastgemaakt ³ door lange ketenen;
hunne ruiters, van welke zij vijftien duizend hadden, waren
goed gewapend met helm, mali�nkolder, schild en speer.
Marius had zijne stelling z�� gekozen, dat zij de zon en
\'t stof in \'t gelaat hadden (=r in hun gelaat (pi.) waren),
en toch betwistten ⁴ zij de overwinning zeer dapper aan de
Eomeinen, die 55.000 (man) sterk waren.

Toen de slag verloren was, doodden de vrouwen, die in
de door de wagens ⁵ gevormde legerplaats bleven, zich zelven
en hare kinderen. Honderd veertig duizend Cimbren worden
gezegd in den slag gevallen te zijn; het aantal gevangenen
wordt op ⁶ zestig duizend gerekend ^G. Eerst ⁷ lang daarna ⁷,
toen de ltomeinen zelve in Germani� doordrongen, verschijnt
de naam der Cimbren weer. Caesar stelt de Aduatici van Belgi�
voor als de afstammelingen der Cimbren en Teutonen. Tacitus
spreekt van een volk, den naam van Cimbren dragende, weini-
gen in getal, maar van groote vermaardheid, dat afgezanten
zond aan Augustus. Dit volk woonde in \'t uiterste noorden
van Germani�, aan de oevers van den Oceaan; volgens Pli-
nius en Ptolemeus, aan het uiteinde van het schiereiland,
naar ⁸ hen de Cimbrische Chersonesus, nu Jutland, genoemd.

1) to issue. 4) to contest a th. with. a. o. 7) it is nut till long

2) engagement. 5) wngon. nftenvards.
8) fastened togethcr, 6) to givc at. 8) from.

Dennen en cipressen maken ¹ eene noordelijke flora uit¹,
die zeer ongewoon i9 in de tropische vlakten. Hun steeds ⁸

groene² kleur^s verlevendigt het akelige winterlandschap,
en verkondigt⁴ den bewoners van \'t Noorden, dat zelfs
wanneer sneeuw en ijs den grond bedekt hebben, het inwen-
dige leven van den plantengroei nooit is uitgedoofd op
onze planeet.

De parken der Perzische koningen waren versierd met
cipressen; de cipressen van Syri� en van de bergachtige
deelen van Azi� en Europa worden nog vereerd ⁶ om hun-
nen ouderdom ⁶. Naar ( = in) alle waarschijnlijkheid zijn
eenige daarvan getuige geweest van de opkomst en den val
van vele oude koninkrijken.

In Zuid-Oostelijk Europa werden zij voorheen, evenals
thans, gekozen tot herinneringsteekenen ⁷ aan ⁷ de dooden,
en zij maken nog het voorname sieraad der begraafplaatsen
uit in Griekenland en het Ottomanische Eijk.

Misschien is de oudste boom, waarvan ⁸ melding⁸ ge-
maakt ⁸ wordt ⁸, de cipres van Somma in Lombardije. Men
onderstelt, dat hij geplant is geworden in het jaar van de
geboorte van Christus, en (hij) wordt om die reden met
eerbied ⁹ door de inwoners beschouwd. Hij is honderd drie
en twintig voet hoog en drie en twintig voet in omtrek op
��n voet van den grond.

Toen Napoleon het plan maakte ¹⁰ voor zijn grooten weg
over den Simplon, week ⁿ hij af ^u van de (= eene) rechte
lijn, ten einde dezen boom niet ¹² te deren ¹².

2) ever verdant. 5) to hold in veneration. 8) on record. 11) to diverge.

3) hue. (i) antiquity. 9) reverence. 12) toavoid in-
ij to proclaim. 7) memorial of. 10) to lay down (teff. deelw.). juring.

Clovis, koning der Franken, was geboren 465 a. t>., en
werd door den dood zijns vaders Childeric koning der Sali-
sche Franken, vier hoofdstad Doornik was. Zijn eerste wapen-
feit ^l was \'t verslaan ² der Gallo-llomeinen onder Syagrius,
bij Soissons. Hij nam toen bezit van \'t geheele land tus-
schen de Somme en de Loire, en vestigde zich te Soissons.
In 493 trouwde hij Clotilde, dochter van een Bourgondisch
vorst. Zijne vrouw was eene christin, en wenschte vurig de

1) achievement. 2) overlhrow.

bekeering haars eehtgenoots, die, gelijk de meeste Franken,
nog een heiden was. In een grooten veldslag tegen (~ met)
de Alemannen ³, te Tolbiac bij Keulen, bevond ⁴ zich Clovis
zeer in \'t nauw ⁴, en riep als laatste redmiddel den God
van Clotilde in, aanbiedende christen te worden op voor-
waarde van de overwinning te behalen. De Alemannen wer-
den verslagen ⁵, en op Kerstdag van \'t zelfde jaar werden
Clovis en verscheidene duizenden van ziin leger gedoopt
door Eeniigius, bisschop van Itheims. De meeste westelijke
christenvorsten waren Arianen, maar Clovis was streng ⁶rechtzinnig, en werd bijgevolg begroet door paus Anastasius
als de \'Zeer christelijke koning.\'

In 507, veroveringszucht samenwerkende ⁷ met ijver voor
\'t rechtzinnig geloof, trok Clovis naar \'t zuidwesten van
Galli� tegen den ketterschen Westgoth, Alarik II, dien hij
versloeg en doodde te Vouill� bij Poitiers, bezit nemende
van \'t geheele land tot ⁸ Bordeaux en Toulouse; maar
werd gestuit ⁹ te Arles, in 507, door Theodorik, koning
der Oostgothen.

Clovis vestigde ¹⁰ nu zijne residentie te Parijs, waar hij
in 511 stierf.

Zijn groot doel was de onderwerping van al de Fran-
kische vorsten en de vereeniging van \'t geheele Frankische
volk in een enkel machtig koninkrijk. De middelen, die hij
gebruikte om dit doel te verzekeren ¹¹, waren wreed en ge-
wetenloos ¹³; maar het doel zelf zou zeer weldadig geweest
zijn, indien hij het niet verijdeld ¹³ had bij zijnen dood,
door het pas geregelde ^u rijk weder te verdeelen onder zijne
vier zonen en liet bloot te stellen aan dezelfde gevaren,
Wfiarvan hij zelf het bevrijd ^,5 had.

3) Alcmanni. 7) to concuv. 10) to take up. 13) to frustrate.

4) to be hard pressed. 8) aa far as. II) to secure. 14) to organise.

5) to rout. 9) to check. 12) unserupulous. 15) to rescue from.

De bever bewoont de noordelijke deelen van Azi� en Ame-
rika, waar de boschachtige oevers van rivieren en onbe-
zochte meren zijn gewoon verblijf\' vormen. Dit halfslachtig
1) abode.

dier voedt zich met de wortels van eene soort van water-
lelie of met de schors en bladeren van die ² boomen, welke ²geen harsachtig: sap hebben, maar nooit [zooals de otter
d�et! met visschen of vleesch van eenige soort. De bever
loopt ³ langzaam, zwemt vlug, slaapt vast, is zeer zindelijk,
eet op zijne heupen zittende, het voedsel met zijne voor-
pooten naar zijn mond brengende ⁴, velt boomcu met zijne
tanden, richt gemakkelijke huizen op, en leeft te zamen met
een aantal van zijns gelijken⁵, uit⁰ wier gezelschap de tra-
gen verbannen ⁶ worden. Het wijfje brengt ⁷ twee, zelden drie,
ofschoon somtijds vier (jongen) in ⁸ eeu worp ⁹ ter ⁷ wereld ⁷.

In den bouw zijner woning overtreft hij ver in schran-
derheid alle andere viervoetige dieren, te zamen ¹⁰ met ande-
ren van zijne eigene soort, eene soort van gewelfd ⁿ hol of
I koepeldak bouwende ¹², ondersteund door een fondement van
sterke pilaren, inwendig bepleisterd ¹³ met eene verbazende
mate ^u van netheid en nauwkeurigheid.

Gij weet, dat in den handel bevervellen gebruikt worden
voor het maken ¹⁵ van hoeden. Het getal van bevers, ge-
dood in de noordelijke deelen van Amerika, is nog buiten-
gemeen groot; maar men onderstelt, dat zij ten laatste
zullen worden uitgeroeid¹⁶. Zestig duizend vellen werden
verkocht door de Hudson\'s Baai Compagnie alleen, in 1820.

2) such.... as. 6) to banish from. 10) in concert. 11) degree.

3) to walk. 7^ to produce. 11) archecl. l�) manufaetnre.

4) to convey. 8) at. 12) to prepare. 10) to extinguish.

5) fellow. 9) litter. 13) to line.

WIE STICHTTE PARIJS?

De oorsprong van Parijs is in duisternis¹ gewikkeld³;
maar het verhaal, waaraan \'t meeste geloof ³ kan geschon-
ken * worden, is, dat een zwervende Gothisch-Celtische stam,
zich ⁵ gevestigd ⁵ hebbende op de oevers der Seine, hutten
bouwde op het \'He de la cit�\\\' naar \'twelk zij terugtrok-
ken met hunne kudden klein en groot vee, wanneer eenige
der naburige stammen invallen ⁶ bij ⁶ hen deden ⁶, die zij niet
in staat waren te weerstaan. Aan deze natuurlijke sterkte ⁷

1) obscurity. 3) credit. 5) to settle. 7) stronghold.

2) to involve. 4) to give. 6) to make incursions on.

gaven zij den naam van Lutetia, dien men onderstelt
afgeleid te zijn van \'t CeJtisch \'louton hezi\', beteekenende
\'woning op de wateren,\' terwijl zij zelve, om eene of an-
dere reden, die niet duidelijk verklaard is, den naam van
Parisii aannamen. Lutetia werd later genomen door Caesar,
die het zeer vergrootte ⁸ en het met muren omringde.

Het viel eindelijk in de handen der Franken onder Clovis,
die het (tot) zijne residentie maakte in 5 08. Onder zijne
afstammelingen werd het de hoofdstad, en in 1789 de resi-
dentie der vorsten ⁹ van \'t Fransche volk.

8) to make additions to 9) vuler.

EENE VLOO ONDER DEN MICROSCOOP.

Wanneer men eene vloo zoo groot doet ¹ schijnen ^a als een
olifant, kunnen wij al de wonderbare deelen van haar samen-
stel ² zien, en zijn verbaasd te vinden, dat zij een mali�n-
kolder heeft, veel volkomener dan ooit een krijgsman droeg,
en samengesteld uit sterke, gepolijste platen over elkander
passende. Elke plaat is gekleurd gelijk schildpad ; en waar zij
aan ³ elkander ³ sluiten ³, steken * honderden sterke schachten
uit ⁴, gelijk aan die van het stekelvarken of den egel. Daar
zijn de gewelfde hals, de schitterende oogen, de doorschij-
nende ooren, een zuiger om het bloed uit te zuigen, zes
lange, gelede pooten ⁵, waarvan vier op de borst gevouwen
zijn, gereed om elk oogenblik uitgeworpen te worden met
zeer groote kracht voor haren verbazenden sprong; en aan
het einde van iederen poot hoekige klauwen, om haar in
staat te stellen zich vast te klemmen aan alles, waarop zij
neerkomt.

Eene vloo kan honderdmaal hare eigene lengte springen,
\'twelk hetzelfde is, alsof een mensch kon springen tot eene
hoogte van vijf- of zeshonderd voet; en zij kan een last
trekken tweehonderdmaal haar eigen gewicht (zwaar), \'twelk
hetzelfde is, alsof een mensch twintig a dertig duizend pond
kon dragen.

1) to mako to appear {lijd. vorm). 2) formation. 3) to meet.

4) to project. 5) leg.

CHRISTINA VAN ZWEDEN.

Christina, koningin van Zweden, eenig kind van den
grooten Gustaaf Adolf, werd geboren (in) December 1626, en
volgde haren vader op in 1632, toen (zij) slechts zes jaren
oud (was). Evenzeer onderscheiden door schoonheid als door
het bezit van eene levendige verbeelding, een goed geheugen
en een ongewoon verstand, ontving zij de opvoeding van een
man eerder dan (die) van eene vrouw; en hieraan kunnen ten
deele de vele zonderlingheden * van haar leven toegeschreven
worden. Gedurende hare minderjarigheid werd het koninkrijk
bestuurd door de vijf hoogste ambtenaren ² van den staat,
de voornaamste de kanselier Oxenstierna zijnde.

In 1644 aanvaardde ^s zij de teugels van \'t bestuur *, en
werd, in 165 0, gekroond met den titel van koning. Zij had
vooraf haren neef\', Karel Gustaaf, (tot) haren opvolger ver-
klaard. Gedurende vier jaren daarna bestuurde zij \'t konink-
rijk met kracht ⁵, en onderscheidde ⁶ zich ⁶ door ⁶ hare bescher-
ming ⁷ aan (z=. van) geleerde en wetenschappelijke mannen
(verleend). In 1654 nogtans, in den ouderdom van 28 jaren,
den persoonlijken dwang moede, dien de koninklijke waar-
digheid haar oplegde, deed zij afstand ten gunste van haren
neef, zich zelve genoegzame inkomsten, geheele onafhanke-
lijkheid en opperste macht over haar gevolg en huishouding
voorbehoudende. Zweden verlatende, ging ⁸ zij naar Brussel,
waar zij den Roomsch-Katholieken godsdienst omhelsde. Zij ging
later naar Eome, dat zij te paard binnen trok in de kleeding
eener amazone. Door Paus Alexander VII bevestigd, nam ⁹zij den bijnaam Alessandra aan. ⁹ In 1 656, bezocht zij Parijs ;
en het volgende jaar, bij een tweede verblijf aldaar, liet zij
haren oppcrstalmeester, Monaldeschi, wegens verraad terecht
stellen. In 1653 keerde zij naar Kome terug, en, in 1C60, deed
haar de dood>des konings, haren neef, naar Zweden snellen; maar
niet¹⁰ slagende ¹⁰ in hare poging ^u om op den troon hersteld ¹²te worden, verliet zij het land weder. In 1666 dong zij naar de
kroon van Polen, maar werd¹³ door de Polen voorbij ¹³ gegaan¹³.
Het overige van haar leven werd te Eome gesleten in artistieke en

1) eccentricity. 5) vigour. 9) to adopt. 12) to reinstate.

2) officer. 0) to be reinarkable for. 10) to bil. 13) to be unno»

3) to asaume, 7) patronage. 11) altempt. ticcd.

4) power. 8) to proceed.

wetenschappelijke bemoeiingen ^u. Zij stierf den 9^den April 1 689.
(Er is) veel in haar gedrag (dat) het denkbeeld begunstigt,
dat zij soms ter nauwernood gezond¹⁵ van verstand ¹⁶ was.
14) pursuit. 15) sanc.

liet geschreeuw van den struisvogel gelijkt zoozeer ¹ op
dat van den leeuw, dat \' het soms zelfs de inboorlingen
(des lands) bedriegt. Het wordt gewoonlijk vroeg in den
morgen gehoord, en somtijds ook des nachts. De kracht
van den struisvogel is verbazend groot. Een enkele slag
met ² zijn voet is voldoende, om vele roofdieren, zooda-
nige als de hyena, den panther, den wilden hond, den
jakhals en andere ter neder ³ te werpen ³, zelfs ⁴ te dooden.
De struisvogel is buitengemeen vlug ⁵ van voet ⁶, onder ge-
wone omstandigheden een vlug ° paard voorbij ⁷ loopende ⁷.
Bij bijzondere gelegenheden en voor een korten afstand, is
zijne snelheid ⁸ waarlijk wonderbaar � misschien niet veel
minder dan eene mijl in eene halve minuut. Zijne voeten
schijnen nauwelijks den grond te raken, en de lengte tus-
schen elke schrede ⁹ is niet zelden twaalf tot veertien voet.
Inderdaad, zoodanig is de snelheid en spierkracht van den
struisvogel, dat hij, zelfs met twee man op zijnen rug ge-
zeten ¹⁰, een Engelsch paard in snelheid overtreft ⁿ.

De struisvogel is daarenboven zoo lang ¹² van adem ^,2, dat
het een werk van tijd is den vogel uit te putten. Het voed-
sel van den struisvogel, in zijn wilden staat, bestaat uit
zaden, toppen en knoppen van verschillende struikgewassen
en andere planten, en hij wordt zelfs niet zelden ontmoet
in streken oogenschijnlijk beroofd¹³ van plantengroei van
eenige soort.

1) so greatly as... 5) swift of foot. 9) stride. 12) loug-windcd.

2) from. (to. 0) Heet. 10) to mount. 13)" destituto of.

3) to prostrate. 7) to oiitrun. 11) to outstrip.

4) nay. 8) speed. (toekomst tijd.)

DE KASTANJEBOOM.

Deze boom onderscheidt ¹ zich ^l door de snelheid van zijnen
1) to be distinguished.

groei, de uitmuntendheid van zijn hout, de goede hoedanig-
heid van de vrucht, die hij draagt, en den ouderdom en de
grootte, die hij bereikt.

Een van de wonderen van het eiland Sicili� is een reus-
achtige kastanjeboom, staande ² op den berg Etna, bekend
onder ³ den naam van \'Castagno di cento cavalli,\' omdat hij
gezegd wordt groot genoeg te zijn, om aan honderd paarden
onder zijne takken eene schuilplaats ⁴ te verleenen ⁴. Hij schijnt
te bestaan uit vijf grootere en twee kleinere boomen, die
beschouwd worden oorspronkelijk ��n stam te zijn geweest.
De grootste stam is acht en dertig voet in omtrek, en de
omvang van alle⁵ vijf, gemeten juist boven den grond, is
163 voet. Hij draagt⁶ nog (een) rijk gebladerte en veel
kleine vrucht, ofschoon het hart van den stam vergaan 7 is,
en een openbare weg er door heenleidt, breed genoeg dat
twee rijtuigen naast ⁸ elkander⁸ rijden ⁸. In de middelste ⁹holte is eene hut gebouwd ten ¹⁰ gerieve ¹⁰ dergenen, die de
kastanjes verzamelen en bewaren ¹¹.

2) situated. 5) the whole. 8) ior... to drive. 10) for the aecom-

8) by. f>) to bear. abrcast. modation.

4) to shelter. 7) to decay. 9) middlc. 11) to preserve.

In \'t jaar 1749 werd het geheele dorp Eucras in Zwitser-
land bedekt en te gelijkcr tijd van zijne plaats ^l verwijderd ²door een sneeuwval. Maar deze verandering, die in den
nacht plaats greep, geschiedde ³ zonder het minste gerucht,
zoodat de bewoners het niet gewaar werden, en \'s morgens
ontwakende, zich niet konden verbeelden, waarom het dag-
licht niet daagde. Honderd personen werden uit de sneeuw
gegraven, van welke zestig nog in leven waren, de tusschen-
ruimten ⁴ tusschen de sneeuw voldoende lucht bevattende om
het leven te onderhouden 5.

Niet vele jaren geleden had ⁶ er een voorbeeld plaats ⁶ van
een huisgezin, (dat) begraven (werd) onder een van deze
sneeuwvallen, en dat gedurende meer dan veertien dagen in
dien toestand verkeerde ⁷, al dien tijd in volslagen ⁸ duisternis

1) site. 3) to be effected. 5) to support. 7) to continue.

2) to remove. 4) interstice. 6) to occur. 8) utter.

blijvende, en bedolven ⁹ in eene massa ¹⁰ sneeuw, verscheidene
honderd voet in diepte ^u. Een zware¹² balk schraagde het
dak tegen deze verbazende drukking, en eene melkgevende^1Sezelin, die toevallig met de menschen opgesloten^u was,
verschafte genoegzame voeding voor het onderhoud van
\'t leven, totdat zij ten laatste teruggegeven ¹⁵ werden aan
het licht van den dag.

9) to incrust. 11) thickness. 13) milch. 15) to restore.

10) body. 12) massy. 14) to incarcerate.

Het nijlpaard wordt gevonden in bijna al de groote rivie-
ren in Afrika, welker oevers tot dusver bezocht zijn geworden
door Europe�rs. Het is de hippopotamus ampJdbius der natuur-
kundigen, een schepsel, dat soms meer dan vijftienhonderd
pond weegt, en eene huid¹ heeft op (nrin) (sommige) plaat-
sen wel ^s twee duim dik, met een verbazend groot lichaam,
geplaatst³ op korte, dikke pooten ⁴, een monsterachtig hoofd,
voor \'t welk wij geene gelijkenis kunnen vinden op de aarde
of in de wateren onder de aarde, een kleinen staart op dien
van een varken gelijkende, kleine oogen hoog ⁵ in \'t hoofd
gelegen ⁶, een zeer gezwollen snuit, groote, dikke lippen, een
verbazend wijden mond, die, wanneer (hij) open (is), zooals
hij gewoonlijk is, scherpe snijtanden en zeer groote, gebogen
slagtanden vertoont, welke, wanneer het dier vertoornd ° is, in
staat zijn vreeselijke verwoesting⁷ aan te richten ⁸. Aan elk
der zware ⁹ voeten zijn vier toonen met hooruaehtige hoeven,
die een diep spoor¹⁰ nalaten in de modder van den kant
der rivier en in \'t zand van \'t zeestrand, waar het dier even
vaak gezien wordt als bij de stroomen van ^u zoet ⁿ water ⁿ in
het binnenste (des lands) � vanhier (dat) er dikwijls de
naam van zeekoe aan gegeven wordt.

1) skin. 4) leg. 7) mischief. 10) impress.

2) as much as. 5) high up. 8) to commit. 11) fresh-water(�j/i\\»w.).

3) to set. 6) excitcd. 9) immense.

DE TWEEDE NAPOLEON.

Napoleon Frans Jozef werd geboren te Parijs op den 20^Bt�
Maart 1811. De eerzucht van keizer Napoleon scheen nu
ten volle voldaan, want wij herinneren ons hoe hij de ge-
boorte van dit kind aankondigde, niet zeggende \'Het is
een Prins,\' maar \'het is een Koning van Eome\'. In deze
weinige woorden kan men dien bijna dronken trots zien, die
zelfs het schitterend ^l verstand ² van Napoleon verduisterde ³in de latere dagen zijner macht.

Het kind was \'Koning van Eome\' geboren, en ontving
eerb e wij zingen als zoodanig in zijne wieg. Maar drie jaren
na zijne geboorte, in April 1814, was zijn vader de keizer
genoodzaakt afstand te doen. De jonge ⁴ koning werd toen
door zijne moeder naar Weenen gebracht ⁶, volgens ^G den
wensch van Frans van Oostenrijk, den grootvader van den
knaap van moederszijde. In 1815 kwam Napoleons tweede af-
stand, en de schitterende vooruitzichten, die bij zijne geboorte
(zich) schenen te openen voor den jongen prins, verdwenen ⁷voor altijd. Hij werd onder de voogdij schap van zijn
grootvader, den keizer van Oostenrijk, geplaatst, en werd
opgevoed als een Duitsch prins. Zijn titel van Koning van
Home werd afgeschaft, en hij ontving daarvoor⁸ dien van
Hertog van Eeichstadt.

In Juni 1831 werd hij (tot) luitenant-kolonel benoemd ⁹,
en op den 22^sten Juli van \'tzelfde. jaar stierf hij aan de
tering op ¹⁰ \'t paleis van Sch�nbrunn, in \'t ��n en twintigste
jaar zijns ouderdoms.

1) magnificent. 4) infant. 7) to close. 9) to appoint.

2) intelligente. 5) to take. 8) instead. 10) at.
8) to cload. 6) at.

Ferdinand Alvarez de Toledo, Hertog van Alva, eerste
minister en generaal der Spaansche legers onder Karel V en
Filips II, werd geboren in 1608, uit een van de doorluch-
tigste geslachten van Spanje. Hij streed, terwijl (hij) nog een

jongeling (was), in ^J den slag van Pavia, voerde bevel onder
Karel V in Hongarije, woonde ² \'t beleg van Tunis bij ², en
maakte³ den tocht tegen Algiers mede³. In 1547 was de
overwinning, die Karel V behaalde bij M�hlberg op ⁴ Johan
Frederik, keurvorst van Saksen, te danken aan zijn beleid ⁵,
en later versloeg hij herhaaldelijk de verbonden ⁶ legers van
den paus en den Franschen koning in Itali�.



		i zijn mede verschenen:
		Bij de Uitgevers dezes


		A. B. MAATJES, Mots et Dialo- gues Francais-Hollandais. Zevende druk......� 0.50. ___________________Fransche Woor- den en korte Samenspraken voor , cerstbeginncnden . . . � 0.30. j -----------�---------------Premi�res Lec- tures. Introduction a la litt�rature de 1\'Eufauce, dcstin�e a 1\'usage des ( commen9ants . . . / 0.30. [ .___________________Litt�rature de ! l\'Enfance. Choix de morceaux, desti- j nes & 1\'usage des �coles, chsses moyennes nt inf�rienres. Ie Partie. Zevende druk. f 0.60. I 11° Pakt»-. Vijfde druk. f 0.60. j __U_______-.....____Recueil Litt�- j raire. Choix de ntorceaux, tir�a des meilleurs prosateurs francais du XlXe I si�cle. Vierde druk . . f 0.80. : ----------------------------Les Pr&sateurs ; Francais. Recueil de niorecaux,choisis dans its meilleurs prosateurs francais dn XlXe si�cle, a 1\'usage des �coles, \| classes sup�rieures. Ie Partie. 2e dr. � 0.60. Ile Partie � 0.60. Recueil Po�ti- quc. Clioix de morccaux, tir�s des meilleurs po�tes francais du XlXe j si�cle. Ie Pa�tie. 3o druk. f 0.60. I lic Partie. 2c druk. . . f 0.50. i I---------------------------- Pr�cis de l\'His- Itoire de la Litt�rature Francaise. � 0.60. F. M- COWAN en A. B. MAATJES, ! Leercursus \'er Beoefening der En- gehche taal, in 4 Stukken compleet. I. Inleiding tot de Beoefening der En- ! / -olsclie T.ir.i. Zesde druk. f 0.50. II. Theoretisch-Practische Spraakkunst. : Vijfde druk. . . . f 1.20. III. lees- en Vertaalboek voor eerstee- ginnenden. Vierde druk. f 0.60. I IV. iees- en Verhr.lboek voor meerge- vorderden. Tweede druk. �0.90.
		A. B. MAATJES, Engelsche Ve. taaioefeningen. Ten vervolge op de Theoretisch-Practische Spraakkin.-i der Eng. Taal, door F. M. Cowancu A. B. Maatjes. 2de druk. f 0.40. Key. 2de druk. � 0.40. ._ ---------------- . A Selection of English Words and Dialogues. Zevende druk .... � 0.10. --------------------------- Deutsches Lese- buch I. Eine Auswahl von ProI>en deutschcr Prosa und Poesic znm Gebrauch f�r Schnlen und den Pri- vatunterricht. Berde druk. f 0.60. -------.............- Deutsches Lese- buch II. Deutsche Chrestomathie. Eine Auswahl von Proben deutschev Prosa und Poesie des XIX Jahrhiui- derts mit biographischen und and�rn Erliiuterungen. � Ein Lehr- uu\'i Lesebueh f�r die obern Classen der verschiedenen Schulanstalten � 0.90. -------------- W�rter und Ge- spi\'Sche. Ein Verzeichnisz der ge- brauclilichsten deutsrUen Worter, nebst einer Auswahl von deutschen Gespriichen aus dem Alltagsleben. Derde druk.....� 0.60. D. W. BOSCH, D^z. en W. DEGENHARDT, Natuurlijke historie voor de Nedcr- landsche scholen. I^st« Stnkje. P^rercn- rijk. Vierde druk. Met 76 tusschen deu tekst gedrukte afbeeldingen, f 0.40 Ildo Stukje. Planten- en delfstottenrijk. Berde druk. Met 74 tusschen den tekst gedrukte afbeeldingen, f 0.40. J. E. HELGE, Natuurkunde voor de Ncdcrlandsche scholen. Iste Stukje. Tweede druk. Met 43 tusschen den tekst gedrukte afbeeldingen . . . . / 0.40 Il^dc Stukje. Met 51 tusschen den tekst gedrukte afbeeldingen . . � 0.60.


		Gedrukt l>� M. .1. Portietje.



		T N H O U D.

		Pog. 1. Do groote Pyramide............. 1. 2. De Alo�.................. 1. 3. Do Eenhoorn................ 2. 4. Ecu Billiocn................ 3. 5. De clectrioke Telegraaf............ 4. �. Klokken en Horloges............. 4. 7. Ellm................... 5. 8. Hoogte van Watervallen............ (!. 9. De Krokodil................ 7. 10. De Cimbrcn................ 8. 11. De Cipres................. 8. 12. Clovis.................. 9. 13. De Kever................. 10. 14. Wie stichtte Parijs?............ . 11. 15. Eene Vloo onder den Microscoop. �........ 12. 1G. Christina van Zweden............. 13. 17. De Struisvogel............... 14. 18. De Kastanjeboom.............. 14. 19. Sneeuwvallen................ 15. 20. Het Nijlpaard................ 16. 21. De tweede Napoleon............. 17. 22. Alva................... 17. 23. Iets over de Mieren............. 19. 2*. De Kokosnootpalin.............. 21. 25. Dordrecht................. 22. 26. Lamoral, Graaf Egmont............ 23,



		Pag. 27. De Arend........ ........ 24. 28. De Koffieboom............... 25. 29. Athene.................. 27. 30. Luchtbollen................ 28. 31. Het Kompas................ 30. 32. Coehoorn................. 31. 33. De IJsljcer................. 32. 34. De Slag liij Hastings (1066)........... 33. 35. De Kabeljauw................ 35. 36. De Faroer-Eilanden.............. 37. 37. Het getrouwe Ros.....i........ 38. 38. De Eland........\'......... 39. 39. Amsterdam................. 41. 40. De Watervallen van Niagara.......... 42. 41. Gustaaf Wasa................ 44. 42. Do Esquimaux............... 46. 43. Het Rendier................ 48. 44. De Dood van den Veroveraar.......... 50. 45. De Spinnen................. 53. 46. De Broodvruchtboom............. 55. 47. Bremen.................. 56. 48. De Pelgrim en zijn doodc Ezel......... 58. 49. Avonturen in Spitzbergcn........... 60. 50. Het verhaal van den Ouden Soldaat, of de Inval der Franschen in Rusland, 1812........... 63.



		1.

		DE GKOOTE 1 PYRAMIDE. De grootste ³ pyramiden zijn die van Egypte, die verba- zende ³ gedenkteekenen van den rijkdom en de grootheid der oude koningen van dat land, en werden ten minste twaalf- honderd jaren v��r de geboorte van Christus gebouwd. De pyramiden, die door reizigers worden opgemerkt * als al de overige in grootte ⁵ en schoonheid overtredende, zijn gelegen op eene rij ⁶ van rotsachtige heuvelen, grenzende aan de Lybische woestijn, ongeveer tien mijlen⁷ westelijk van het dorp Gizeh, onder⁸ welken naam zij gewoonlijk bekend zijn. Het was hier, dat Memphis ondersteld wordt gestaan te hebben, ofschoon geen spoor te vinden is van die groote en vermaarde stad. De grootste dezer pyramiden, die (\'t) minst geleden heeft van tijd en weer, is 693 voet (in \'t) vierkant⁹ aan de basis, en hare rechtstandige hoogte 499 voet; gemeten langs¹⁰ de helling¹¹, is zij insgelijks 693 voet hoog, nauw- keurig gelijk zijnde aan de breedte van de basis, dus een gelijkzijdigen driehoek makende. Cheops, koning van Egypte, wordt gezegd haar te heb- ben laten bouwen. 1) great. 4) to notice. 7) mile (= 1609 9) square. 2) large. 5) bulk. Ned. ellen.). 10) by. 3) wondrous. 6) ridge. 8) by. 11) slope.

		. DE ALO�.* Er zijn verschillende soorten * van de alo�-plant, waarvan sommige niet meer dan eenige duimen (hoog) zijn, terwijl andere eene hoogte bereiken van dertig voet en meer 2. 1) variety. 2) upwards.

		1



		2

		Zij groeien voornamelijk in lieete landen, voor ³ welker inwo- ners de grootere soorten ⁴ van groot belang zijn. De negers van de westelijke kust van Afrika maken touwen en weven netten van de vezelaclitige gedeelten der bladeren. De Hot- tentotten hollen⁵ de stammen⁶ van eene der soorten uit ⁶tot⁷ kokers voor hunne pijlen. In Jamaika is er eene alo�, die de bewoners voorziet⁸ van⁸ boogpezen, vischsnoeren en stoffen 9, waarvan zij kousen en hangmatten weven. De alo�, die in Mexico groeit, dient om heggen te maken voor omheiningen; haar stam verschaft¹⁰ balken voor de daken der huizen, en hare bladeren worden gebruikt in plaats van dakpannen. Van deze plant maken de Indi�rs ook hun garen, hunne naalden en eenige van hunne kleedingstukken ⁿ, terwijl zij van hare sappen wijn, suiker en azijn maken¹². Sommige gedeelten daarvan eten zij, en andere gebruiken ¹³zij in de geneeskunst. 3) to. C) stem, trunk. 9) matcriul. 12) to manufacture. 4) kind. 7) into. 10) to supply. 13) to apply. 5) to hollow out. 8) to supply with. II) clotliing («»�.).

		a. DE EENHOORN. Men heeft gedurende langen tijd geloofd \\ dat de een- hoorn een fabelachtig dier was. Later onderstelde ¹ men alge- meen, dat het den rhinoceros voorstelde. Thans echter beweert een Engelsch schrijver, dat de eenhoorn een inboorling is van Thibet en Tartarye, en z�� wel bekend is aan de Chineezen, dat hij dikwijls voorgesteld wordt in de land- schsippen, die de herbergen hunner noordelijke provinci�n ver- sieren ³. Volgens dienzelfden schrijver is hij eene soort van antilope; maar de kop is grooter en zwaarder dan de koppen van antilopen in \'t algemeen, en is inderdaad bijna nauw- keurig gelijk ³ aan ³ dien van een ezel. De beroemde ⁴ hoorn zit⁵ op het voorste gedeelte van den kop des eenhoorns; hij is slechts een weinig achterwaarts gebogen, en kan alge- meen beschreven worden als recht ⁶. Deze hoorn is zwart, met⁷ ringen⁷ geteekend⁷ en dikwijls achttien duim lang. 1) lijd. vorm. 3) like. 5) to be scated. 7) ringed. 2) to ornament. 4) famous. 6) straight.



		3

		De eenhoorn is te gelijk zeer schuw en zeer moedig⁸. Zij vluchten bij \'t minste gerucht; maar wanneer (zij) van nabij ⁹aangevallen (worden), bieden (zij) met groote woede tegen- stand. Het is een bevallig¹⁰ dier, met de schoone oogen, die \'t antilopengeslacht onderscheiden. De bovendeelen van zijn lichaam zijn roodachtig, de lagere declen wit. Het haar is ongeveer twee duim lang en zeer dik; maar onder ^lldit dikke en ruige¹³ haar, is het lichaam van den eenhoorn bedekt¹³ met zacht ¹⁴ dons, gelijk aan dat der geit van Cashmere (*). 8) fierce. 10) graceful. 12) coarsc. 14) delicate. 9) closely. 11) below. 13) to furnish.

		4. EEN BILLIOEN. Wat is een billioen ? � Het antwoord ^l is eenvoudig ge- noeg: een millioen malen een millioen. Dit is spoedig ge- schreven, en nog spoediger uitgesproken. Maar niemand is in staat het te tellen. Gij moogt honderd zestig of honderd zeventig (in) eene minuut tellen; maar laat ons onderstel- len, dat gij tot² tweehonderd in eene minuut gaat; dan zal een uur twaalf duizend opleveren, een dag, tweehonderd acht en tachtig duizend, en een jaar of driehonderd vijf en zestig dagen [want elke vier jaren moogt gij rusten van het tellen gedurende den schrikkeldag �], honderd vijf millioen honderd twintig duizend. Laat ons dan onderstellen, dat Adam, bij \'t begin van zijn bestaan, was begonnen to tellen, was voortgegaan zulks te doen, en nog tellende was; dan zou hij zelfs- nu niet, volgens den algemeen onderstelden tijd * van Adams schepping, genoeg geteld hebben. Een billioen te tellen zou vereischen negen duizend vijfhonderd twaalf jaren, vier en dertig dagen, vijf uren en twintig minuten, naar ⁵ de bovengemelde reden ■ van tweehonderd per minuut. 1) reply. 2) as high as. 3) intercdlary day. 4) date. 5) at. 6) rate. ) De geleerden ontkennen steeds het bestaan van den E. Slechts schijnen er onder de antilopen exemplaren met ��n hoorn voor te komen. � f*

		1*



		4 ft. DE ELECTKIEKE TELEGRAAF. De Galvanische batterij werd uitgevonden door Volta, een beroemd Italiaansch natuurkundige onzer eeuw (f 1826). Oersted ontdekte, dat een electrieke stroom ¹, overgevoerd ²door middel van een metalen draad, evenwijdig geplaatst met eene magnetische naald, hetzij boven of beneden dezelve, de naald doet afwijken ³, \'t zij rechts of links, volgens de rich- ting van den stroom. De beroemde Amp�re stelde een tele- graaf voor volgens * dit beginsel, hetwelk echter even vele magnetische naalden en even vele draden vereischte als er letters moesten worden aangewezen. Schelling en Fechner stelden voor het getal der naalden te beperken ⁶. De eerste electrieke telegraaf in Engeland, gegrond op Oersted\'s ontdekking, werd uitgevonden door professor Wheatstone in 1837 en toegepast ⁶ op ⁶ den spoorweg van Londen naar Blackwall. De Amerikanen maken ⁷ aanspaak ⁷ op ⁷ de uitvinding van den electrieken telegraaf voor professor Morse *, hun land- genoot, die in hetzelfde jaar, 1837, te Washington octrooi ⁸nam ⁸ voor zijne uitvinding. Te gelijker tijd werd een elec- trieke telegraaf in Deieren door Steinheil gemaakt. 1) current. 3) to deviate. 5) to limit. 7) 10 advance a claim for. 2) to transmit. 4) on. 6) to adupt to. 8) to take out a patent.

		6. KLOKKEN EN HORLOGES. Klokken in beweging \' gebracht¹ door raderen en gewich- ten begonnen voor \'t eerst gebruikt te worden in de kloosters in Europa omstreeks de elfde eeuw. Het schijnt echter niet, dat Europa recht ² heeft ² op ² de eer van deze uitvinding, maar dat zij eerder moet toegeschreven worden aan de Sara- cenen, aan welke wij de meeste wiskundige wetenschappen verschuldigd ³ zijn ³. Klokken waren tot dusver als \'t ware 1) to move. 2) to be entitled to. 8) to be iudebted to...for.

		*) Prof. Samuel Morse, geb. 1791 te Charlostown, gest. 1872 te New-York.



		5

		opgesloten geweest in de kloosters, maar zij begonnen ge- bruikt te worden voor het algemeene * nut * en gemak der steden in de dertiende en veertiende eeuw. Hubert, prins van Carrara, liet de eerste klok, die ooit openbaar werd opgericht ⁵, te Padua plaatsen ⁶. Evenwel waren de meeste van de voornaamste steden van Europa, gedurende verscheidene eeuwen, zonder slaande klokken, daar zij niet te krijgen⁷ waren zelfs ⁸ tegen hooge prijzen ⁸. Tegen het einde der vijftiende eeuw begonnen klokken in gebruik te zijn onder bijzondere personen. Omstreeks dit tijdstip wordt ook voor \'t eerst melding gemaakt van horloges, welke, (naar) het schijnt, gebruikt werden in Londen onder de regeering van Hendrik VIII. Dante is de eerste die spreekt ⁹ van ⁹ eene klok, die de uren sloeg. Hij was geboren in 1265 en stierf in 1321, zoodat slaande klokken niet ongemeen kunnen geweest zijn in Itali� op het einde der dertiende eeuw of het begin van de veertiende. Wij behoeven echter niet te zeggen, dat zij nog van eene zeer onvolkomen constructie waren. Wat horloges aangaat, vinden wij het bewezen door dat van Willem den Zwijger, \'t welk eene der merkwaardigheden van ons nationaal museum in den Haag is. 4) common use. 6) to put op. 8) at even a great expense. ■5) to erect. 7) to procurc. 9) to mention.

		9. ELBA. Elba is een eiland, behoorende tot het koninkrijk Itali� in de Middellandsche Zee, tusschen Corsica en de kust van Toscane, van welke laatste het gescheiden wordt door \'t kanaal van Piombino, eene zeestraat 5 mijlen in breedte. Zijne grootste lengte is ongeveer 18 mijlen, en zijne breedte wis- selt af van 8 tot 10 (mijlen). De oppervlakte wordt doorsneden * door eene bergketen, welker hoogste top, Monte della Ca- pana, eene hoogte bereikt ² van 3600 voet bovea het vlak 1) to traverse. 2) to attain.



		G

		der zee. Het klimaat is gematigd en gezond. De voornaamste voortbrengselen zijn wijnen, tarwe, Turksch-koren, groenten en watermeloenen. Schapen, geiten, varkens en ezels zijn (er) in menigte, maar hoornvee en paarden zijn schaarsch; de kusten verschaften ³ visch in overvloed. Elba levert ⁴ ook ijzer op * van uitmuntende hoedanigheid, magneetsteen, aluin, vitri- ool en marmer. Porto-Ferrajo, de hoofdstad en residentie van den gouverneur, heeft eene bevolking van omtrent 3000 (zielen). Dit eiland is beroemd geworden in de geschiedenis, door- dien ⁶ het de verbanningsplaats van Napoleon geweest is van Mei 1814 tot Februari 1815. De bevolking bedraagt 22.000 (zielen). 3) to supply, 4) to yield. 5) frora.

		s. HOOGTE VAN WATBEVALLEN. De waterval van Gavarnie in de Pyrene�n heeft den naam ^l van de hoogste waterval der wereld te zijn; eenigen zeggen, dat zijne hoogte 1349 voet is, anderen 1266, anderen 1160. Ceresoli in Savoie heeft een val van 2400 voet, maar hij is niet onafgebroken ². De vallen van den Staubbach (in) Zwitserland zijn ongeveer (van) dezelfde hoogte, maar daar valt het water met ³ achtereenvolgende sprongen, en niet in ��nen aanhoudenden stroom. De val Vcin de Rio de Bogota, bij �cquendama in Nieuw-Grenada, heeft een onafgebroken val van 900 voet. De vallen van Niagara, in Noord-Amerika, tusschen de meren Ontario en Erie, zijn beroemd, niet zoozeer om hunne hoogte als om hunne zeer groote breedte en onmetelijke massa ⁴. Zij zijn 165 voet hoog. De val van de noord- of Canadische zijde wordt de Hoefijzerval genoemd, en is ongeveer 600 Engel- sche ellen in breedte; die aan de Amerikaansche zijde ongeveer 200 Engelsche ellen. Men heeft berekend, dat 113.000.000 gallons water (1 gallon = 4,5 N. Kan) iedere minuut loodrecht nedergeworpen worden � dat is te zeg- gen, ongeveer even veel water als bevat is in ��n vijfde van 1) reputa�on. 2) unbrokcn. 3) by. 4) volume.



		7

		eene mijl van den Teems bij ³ London-bridge, onderstellende de gemiddelde diepte 20 voet te zijn en de breedte 1000 voet � namelijk, even veel water als er is tusschen London- bridge en den Tower. 5) at.

		9. DE KROKODIL. Dit zeer groote, geschubde monster wordt in de meeste groote rivieren van Afrika gevonden, en bereikt somtijds de verbazende lengte van dertig voet. Gelijk¹ zijne geslacht- genooten³ van den Ganges en de Amazonen-rivier, is de krokodil van Afrika, door de natuurkundigen Crococlilns vul- (/arts geheeten, een log ³ dier, zich gaarne ⁴ liggende * te koesteren in de zon op een slijkerigen oever of een met riet bewassen eiland; en daar, totdat de blanke ^s man kwam met zijne buks, mocht het in veiligheid liggen, want geen dier zou wagen het aan te vallen, en de wapenen ⁶ van de bewo- ners ⁷ der wateren baatten hun weinig tegen zulk een ma- li�nkolder als dit schepsel bezit � om niet te spreken van het gevaar van zich te wagen binnen (\'t) bereik van de kakebeenen en den grooten staart des monsters, waarvan ⁸een enkele slag (een) zekere dood ⁹ zou zijn. Cumming vond krokodillen in ¹⁰ grooten ¹⁰ getale ¹⁰ in den Limpopo, vreedzaam omgaande ^u met het nijlpaard, en schoot verscheidene, de grootste omstreeks achttien voet lang zijnde, met een lichaam zoo dik als dat van een os. Deze dieren, zooals vrij wel bekend is, zijn vleeschetend en eierleggend. Hunne tegenwoordigheid in de rivieren maakt¹³ (het) over- steken zeer gevaarlijk, en menig ongelukkig reiziger is in twee�n ¹³ gebeten door hunne wel gewapende kakebeenen. 1) like. 5) white. 8) with which. 11) to consort. 2) congener. 6) wcapon. 9j destruction. 12) to tender. 3) sluggish. 7) occupier. 10) plentiful. 13) twain. 4) delighting to lie. Cgev. van een teg. dw.J



		8

		�O. DE CIMBREN. De Cimbren of Kimbren, een volk, dat uit het Noor- den van Germani� kwam ^l in vereeniging met de Teutonen, kwamen voor \'t eerst in vijandelijke aanraking met de Eomeinen in de oostelijke Alpen in 113 v. C. Zij waren overwinnend in verscheidene groote gevechten ³, en werden slechts verhinderd Itali� te verwoesten door Marius, die hen versloeg bij Verona, of, volgens anderen, bij Vercelli, in Augustus, 101 v. C. Hun voetvolk streed met hunne schil- den aan ³ elkander³ vastgemaakt ³ door lange ketenen; hunne ruiters, van welke zij vijftien duizend hadden, waren goed gewapend met helm, mali�nkolder, schild en speer. Marius had zijne stelling z�� gekozen, dat zij de zon en \'t stof in \'t gelaat hadden (=r in hun gelaat (pi.) waren), en toch betwistten ⁴ zij de overwinning zeer dapper aan de Eomeinen, die 55.000 (man) sterk waren. Toen de slag verloren was, doodden de vrouwen, die in de door de wagens ⁵ gevormde legerplaats bleven, zich zelven en hare kinderen. Honderd veertig duizend Cimbren worden gezegd in den slag gevallen te zijn; het aantal gevangenen wordt op ⁶ zestig duizend gerekend ^G. Eerst ⁷ lang daarna ⁷, toen de ltomeinen zelve in Germani� doordrongen, verschijnt de naam der Cimbren weer. Caesar stelt de Aduatici van Belgi� voor als de afstammelingen der Cimbren en Teutonen. Tacitus spreekt van een volk, den naam van Cimbren dragende, weini- gen in getal, maar van groote vermaardheid, dat afgezanten zond aan Augustus. Dit volk woonde in \'t uiterste noorden van Germani�, aan de oevers van den Oceaan; volgens Pli- nius en Ptolemeus, aan het uiteinde van het schiereiland, naar ⁸ hen de Cimbrische Chersonesus, nu Jutland, genoemd. 1) to issue. 4) to contest a th. with. a. o. 7) it is nut till long 2) engagement. 5) wngon. nftenvards. 8) fastened togethcr, 6) to givc at. 8) from.

		11. DE CIPRES. Dennen en cipressen maken ¹ eene noordelijke flora uit¹, die zeer ongewoon i9 in de tropische vlakten. Hun steeds ⁸ 1) to constitnte.



		21

		het feit, (\'t welk) voldoende bevestigd²² (is), dat eenige soorten van mieren regelmatig de larven en popjes van zekere andere soorten wegvoeren ²³, welke zij naar hare eigene wo- ningen brengen²⁴, om ze op te kweeken en te gebruiken als slaven in het werk behoorende aan arbeiders van haar eigen geslacht. De soort bekend (als) aldus slaven te maken en te hou- den²⁵ wordt Amazonenmieren genoemd. Men heeft als eene merkwaardige omstandigheid opgemerkt ⁸⁶, dat deze kinder- dieven roode mieren zijn en de slaven gitzwarte. Zij zijn overvloedig²⁷ in sommige deelen van Europa. 22) to ascettain. 24) to carry. 26) to note {lijd. 27) plentiful. 23) to carry oll\'. 25) to keep. vorm).

		24. DB KOKOSNOOTPALM. Iedereen weet wat eene kokosnoot is, maar niet iedereen weet wat de kokosnoot, of liever de kokosnootboom, voor ^lden Indi�r is. In ons land eten wij de kern van de noot, (zoo)als wij ander ooft eten, om ons te verfrisschen; wij maken matten en touwen van de vezelachtige stof ², die de noot omringt in haren oorspronkelijken ³ staat; en dat is al \'t gebruik, dat wij maken van den kokosnootpalm. Maar voor den In- dier is hij alles *. Door ⁵ dezen enkelen boom ziet hij al zijne behoeften vervuld °. Van ⁷ den stam bouwt hij zijne hut, met de bladeren dekt ⁸ hij haar; en zoo wordt zijn huis ge- maakt. Op dezelfde wijze maakt hij zijn huisraad. Eene en- kele noot verschaft ⁹ een gezond en voedzaam middagmaal, en eene teug heerlijke melk er na. De schel besnijdt¹⁰ en polijst hij om kopjes te maken; hij maakt er ook eene lamp van, en drukt goede olie uit de kern om in donkere nach- ten te branden. Van de bladeren maakt hij bezems en man- den, van de vezel weeft hij touw, en matten, en spreien, en kleeding. Indien hij iets wenscht¹¹ te schilderen, ver- krijgt hij eene schoone zwarte kleur van de asch der ver- 1) to. 4) every thing. 7) with. 10) to carve. 2) material. 5) in. 8) to thatch. 11) to want. 8) native. 6) to supply. 9) to afford.



		23

		Onder de voornaamste gebouwen van Dordrecht zijn eene Gothische kerk met een vierkanten toren, en een schoo- nen marmeren preekstoel bevattende, en het stadhuis. De stad wordt doorsneden door grachten, en de Rijn en Maas bevorderen haren handel. Reusachtige houtvlotten komen den Rijn af¹⁰ naar Dordrecht, hetwelk talrijke zaagmolens, scheepstimmerwerven, zoutketen, suikerraffinaderijen, bleeke- rijen, enz. heeft. Het drijft ^u ook een aanzienlijken handel in koren, vlas, olie, timmerhout, enz. De bevolking be- draagt 25.000 (zielen). 10) down. voorz. 11) to have.

		26. LAMORAL, GRAAF EGMONT. Lamoral, Graaf Egmont, Prins van Gavre, was geboren in \'t kasteel van La Hamaide, in Henegouwen, in 1522, en erfde zijne bezittingen ^l (siiiff.) en titels van zijn ouderen broeder Karel. Hij vergezelde Karel V op zijn tocht tegen Algiers in 1541, en volgde dien monarch later in al zijne veldtochten. Na de komst ³ van Filips op den troon, voerde Egmont, met groot gevolg, de ruiterij aan in den slag van St. Quentin, 1557, en \'t volgende jaar in dien van Greve- lingen ³; en toen Filips eindelijk naar Spanje terugkeerde, werd Egmont benoemd (tot) landvoogd van "Vlaanderen en Artois. In deze betrekking * trad Egmont in verbond met de partij in de Nederlanden, die ontevreden ⁵ was (pi.) over de staatkunde van Filips, en werd geheel op eens een man van \'t volk. Hij was een menschlievend en deugdzaam mensch, die, hoewel onverschillig voor \'t protestantisme als godsdienst, begeerig⁶ was recht te doen aan al de leden van dat ver- drukt geloof. Nogtans toen (er) opstanden uitbraken in verschil- lende plaatsen, brak hij met den Prins van Oranje en het Geuzenverbond ⁷, (zoo) als het genoemd werd. Hij scheen (de) orde hersteld⁸ te hebben en haar te handhaven, toen, in 1567, de Hertog van Alva als luitenant-generaal naar de Nederlanden gezonden werd. De Prins van Oranje en andere 1) property. 3) Gravelines, 5) dissatisfied with. 7) Beggars\' League. 2) accession to. 4) position, 6) anxion». 8) to restore.



		25

		Arend (Steenarend) � van welken wat de Eingstaartige Arend genoemd wordt, het jong is � is ongeveer drie voet of vierde- half voet in lengte, en acht voet in de ¹⁴ vlucht¹⁴. Het wijfje is iets grooter ¹⁵ dan het mannetje; de kleur is donkerbruin, in eenige gedeelten bijna zwart, de kop en \'t achterste ¹⁶ ge- deelte ¹⁰ van den hals bij (=: ia) volwassen ¹⁷ vogels bedekt met puntige vederen van eene goudgele ¹⁸ kleur. De Gouden Arend is de grootste van de Europecsche arenden, en wordt gevonden niet alleen door ¹⁹ geheel¹⁹ Europa, de voorkeur ^a0gevende ²⁰ aan²⁰ woeste en bergachtige streken ²¹, maar door bij- na het geheele noordelijk halfrond; hij is onder de vogelen van Indi�, van het noorden van Afrika, en van Noord- Amerika ; en de wilde krijgsman van het Eotsgebergte ²², zoo- wel als het opperhoofd ²³ der Hooglanden, is ²* trotsch op ²* zijne arend sveer²⁵. De andere soorten worden genoemd de Keizerlijke of Grieksche Arend en de Gevlekte Arend; er is ook een Australische Arend. De Arend, als militaire standaard, was aangenomen ⁵⁶ door de Eomeinen, en zelfs door nati�n, hen voorafgaande in de geschiedenis. De Perzen, in den tijd van Cyrus den Jongere, droegen ²⁷ een arend op eene speer als standaard. De Bomein- sche adelaar, soms van goud, maar gewoonlijk van zilver, was ongeveer zoo groot¹⁵ als eene duif met uitgestrekte vleugelen. In nieuwere tijden hebben Frankrijk, Eusland, Pruisen, Oostenrijk en de Vereenigde Staten van Amerika alle den arend aangenomen als een nationaal militair zinnebeeld ²⁸. 14) spread of wing. 18) golden-red. 22) Rocky Mountaias. 26) to adopt. 15) large. 19) througbout. 23) chieftain. 27) to bear. 16) back. 20) to prefer. 24) to glory in. 28) symbol. 17) mature. 21) situatiou. 25) eagle plume.

		98. DE KOFFIEBOOM. De koffieboom is afkomstig ^a uit Abyssini� en Arabi�, maar nu inheemsch gemaakt in vele van de tropische landen, ge- koloniseerd door Europe�rs. De koffie-plantages worden aangelegd ² in vierkante ³ blok- ken ^s, omzet met lommerrijke boomen; de koffieboomen van 15� 25 voet hoog staan in rijen, en de grond tusschen hen wordt zorgvuldig zuiver * gehouden van onkruid. Waar het klimaat 1) a native (of). 2) to lay out. 3) quadrangle. 4) clear.



		26

		droog is, is (eene) overvloedige besproeiing noodzakelijk; maar de toevoer ⁵ van water wordt afgesneden, wanneer de vrucht begint te rijpen, ten einde de hoedanigheid te ver- beteren «. De boom levert⁷ zijne eerste vrucht ⁸ in het derde jaar; de vrucht ⁸ van een volwassen boom kan een pond koffie- boonen, somtijds meer, bedragen. Daar de koffieboom voortgaat te bloeien gedurende acht maanden, zijn zijne vruchten ten allen ⁹ tijde van zeer ongelijke rijpheid; in West-Indic en Bra- zili�, als ook in onze Oost-Indische koloni�n, worden daarom achtereenvolgende inzamelingen ¹⁰ jaarlijks gedaan. De boonen worden gedroogd door de zonnestralen, ter zelfder tijd dikwijls omgewerkt ⁿ wordende. De koffieboom en zijne vrucht waren niet bekend aan de Grieken en Romeinen; maar in Abyssini� en Ethiopi� is zij gebruikt¹³ geworden sedert onheuglijke tijden (sint/.), ter- wijl zij in Arabi� zeker in gebruik was in de 15^d8 eeuw. De eer van de koffie-kultuur ¹³ op (z= in) Java ingevoerd te hebben komt toe aan (den) gouverneur-generaal Willem van Outhoorn. In 1696 ontving hij eenige jonge planten van Adriaan van Ommen, commandeur van Malabar, en in 1706 kwam het eerste proefje ¹⁴ koffieboonen in \'t moederland aan. Eenige jaren later kreeg Nicolaas Witsen, burgemeester yan Amsterdam, van Java, een jongen koffieboom, waarvan, in 17 14, een afzetsel¹⁵ werd aangeboden ¹⁶ aan Lodewijk XIV. In 1722 werd eene jonge plant uitgevoerd ¹⁷ naar Martinique, waar zij zoo w�l slaagde, dat in weinige jaren geheel West- Indi� voorzien kon worden van jonge boomen. Het gebruik¹⁸ van koffie als drank werd ingevoerd van Arabi�, in de 16^de eeuw, in Egypte en Constantinopel. Leonard Eauwolf, een Duitsch geneesheer, was waarschijnlijk de eerste, die de koffie bekend maakte in Europa, door zijne reizen, gedrukt in 1573. Spoedig na de eerste invoering der koffie, verrezen bijna overal koffiehuizen. Het eerste in Europa werd gevestigd in Constantinopel in 1551. In Londen werd het eerste koffie- huis geopend in Newman\'s Court, Cornhill, in 1652, door een Griek, Pasquet genaamd. Deze Griek was de bediende van een Engelsch koopman, Edwards geheeten, die eenige 5) supply. 10) gathering. 14) sample. 19) fact. 6) to improve. 11) to turn. 15) layer. 20) to be thronged 7) to yjeld. 12) to use. 16) to present. with. 8) erop. 13) cultivation of 17) to carry out. 9) any. coffee. 18) cmploymcnt.



		9

		groene² kleur^s verlevendigt het akelige winterlandschap, en verkondigt⁴ den bewoners van \'t Noorden, dat zelfs wanneer sneeuw en ijs den grond bedekt hebben, het inwen- dige leven van den plantengroei nooit is uitgedoofd op onze planeet. De parken der Perzische koningen waren versierd met cipressen; de cipressen van Syri� en van de bergachtige deelen van Azi� en Europa worden nog vereerd ⁶ om hun- nen ouderdom ⁶. Naar ( = in) alle waarschijnlijkheid zijn eenige daarvan getuige geweest van de opkomst en den val van vele oude koninkrijken. In Zuid-Oostelijk Europa werden zij voorheen, evenals thans, gekozen tot herinneringsteekenen ⁷ aan ⁷ de dooden, en zij maken nog het voorname sieraad der begraafplaatsen uit in Griekenland en het Ottomanische Eijk. Misschien is de oudste boom, waarvan ⁸ melding⁸ ge- maakt ⁸ wordt ⁸, de cipres van Somma in Lombardije. Men onderstelt, dat hij geplant is geworden in het jaar van de geboorte van Christus, en (hij) wordt om die reden met eerbied ⁹ door de inwoners beschouwd. Hij is honderd drie en twintig voet hoog en drie en twintig voet in omtrek op ��n voet van den grond. Toen Napoleon het plan maakte ¹⁰ voor zijn grooten weg over den Simplon, week ⁿ hij af ^u van de (= eene) rechte lijn, ten einde dezen boom niet ¹² te deren ¹². 2) ever verdant. 5) to hold in veneration. 8) on record. 11) to diverge. 3) hue. (i) antiquity. 9) reverence. 12) toavoid in- ij to proclaim. 7) memorial of. 10) to lay down (teff. deelw.). juring.

		13. CLOVIS. Clovis, koning der Franken, was geboren 465 a. t>., en werd door den dood zijns vaders Childeric koning der Sali- sche Franken, vier hoofdstad Doornik was. Zijn eerste wapen- feit ^l was \'t verslaan ² der Gallo-llomeinen onder Syagrius, bij Soissons. Hij nam toen bezit van \'t geheele land tus- schen de Somme en de Loire, en vestigde zich te Soissons. In 493 trouwde hij Clotilde, dochter van een Bourgondisch vorst. Zijne vrouw was eene christin, en wenschte vurig de 1) achievement. 2) overlhrow.



		10

		bekeering haars eehtgenoots, die, gelijk de meeste Franken, nog een heiden was. In een grooten veldslag tegen (~ met) de Alemannen ³, te Tolbiac bij Keulen, bevond ⁴ zich Clovis zeer in \'t nauw ⁴, en riep als laatste redmiddel den God van Clotilde in, aanbiedende christen te worden op voor- waarde van de overwinning te behalen. De Alemannen wer- den verslagen ⁵, en op Kerstdag van \'t zelfde jaar werden Clovis en verscheidene duizenden van ziin leger gedoopt door Eeniigius, bisschop van Itheims. De meeste westelijke christenvorsten waren Arianen, maar Clovis was streng ⁶rechtzinnig, en werd bijgevolg begroet door paus Anastasius als de \'Zeer christelijke koning.\' In 507, veroveringszucht samenwerkende ⁷ met ijver voor \'t rechtzinnig geloof, trok Clovis naar \'t zuidwesten van Galli� tegen den ketterschen Westgoth, Alarik II, dien hij versloeg en doodde te Vouill� bij Poitiers, bezit nemende van \'t geheele land tot ⁸ Bordeaux en Toulouse; maar werd gestuit ⁹ te Arles, in 507, door Theodorik, koning der Oostgothen. Clovis vestigde ¹⁰ nu zijne residentie te Parijs, waar hij in 511 stierf. Zijn groot doel was de onderwerping van al de Fran- kische vorsten en de vereeniging van \'t geheele Frankische volk in een enkel machtig koninkrijk. De middelen, die hij gebruikte om dit doel te verzekeren ¹¹, waren wreed en ge- wetenloos ¹³; maar het doel zelf zou zeer weldadig geweest zijn, indien hij het niet verijdeld ¹³ had bij zijnen dood, door het pas geregelde ^u rijk weder te verdeelen onder zijne vier zonen en liet bloot te stellen aan dezelfde gevaren, Wfiarvan hij zelf het bevrijd ^,5 had. 3) Alcmanni. 7) to concuv. 10) to take up. 13) to frustrate. 4) to be hard pressed. 8) aa far as. II) to secure. 14) to organise. 5) to rout. 9) to check. 12) unserupulous. 15) to rescue from. 6) strictly.

		18. DE BEVEK. De bever bewoont de noordelijke deelen van Azi� en Ame- rika, waar de boschachtige oevers van rivieren en onbe- zochte meren zijn gewoon verblijf\' vormen. Dit halfslachtig 1) abode.



		11

		dier voedt zich met de wortels van eene soort van water- lelie of met de schors en bladeren van die ² boomen, welke ²geen harsachtig: sap hebben, maar nooit [zooals de otter d�et! met visschen of vleesch van eenige soort. De bever loopt ³ langzaam, zwemt vlug, slaapt vast, is zeer zindelijk, eet op zijne heupen zittende, het voedsel met zijne voor- pooten naar zijn mond brengende ⁴, velt boomcu met zijne tanden, richt gemakkelijke huizen op, en leeft te zamen met een aantal van zijns gelijken⁵, uit⁰ wier gezelschap de tra- gen verbannen ⁶ worden. Het wijfje brengt ⁷ twee, zelden drie, ofschoon somtijds vier (jongen) in ⁸ eeu worp ⁹ ter ⁷ wereld ⁷. In den bouw zijner woning overtreft hij ver in schran- derheid alle andere viervoetige dieren, te zamen ¹⁰ met ande- ren van zijne eigene soort, eene soort van gewelfd ⁿ hol of I koepeldak bouwende ¹², ondersteund door een fondement van sterke pilaren, inwendig bepleisterd ¹³ met eene verbazende mate ^u van netheid en nauwkeurigheid. Gij weet, dat in den handel bevervellen gebruikt worden voor het maken ¹⁵ van hoeden. Het getal van bevers, ge- dood in de noordelijke deelen van Amerika, is nog buiten- gemeen groot; maar men onderstelt, dat zij ten laatste zullen worden uitgeroeid¹⁶. Zestig duizend vellen werden verkocht door de Hudson\'s Baai Compagnie alleen, in 1820. 2) such.... as. 6) to banish from. 10) in concert. 11) degree. 3) to walk. 7^ to produce. 11) archecl. l�) manufaetnre. 4) to convey. 8) at. 12) to prepare. 10) to extinguish. 5) fellow. 9) litter. 13) to line.

		14. WIE STICHTTE PARIJS? De oorsprong van Parijs is in duisternis¹ gewikkeld³; maar het verhaal, waaraan \'t meeste geloof ³ kan geschon- ken * worden, is, dat een zwervende Gothisch-Celtische stam, zich ⁵ gevestigd ⁵ hebbende op de oevers der Seine, hutten bouwde op het \'He de la cit�\\\' naar \'twelk zij terugtrok- ken met hunne kudden klein en groot vee, wanneer eenige der naburige stammen invallen ⁶ bij ⁶ hen deden ⁶, die zij niet in staat waren te weerstaan. Aan deze natuurlijke sterkte ⁷ 1) obscurity. 3) credit. 5) to settle. 7) stronghold. 2) to involve. 4) to give. 6) to make incursions on.



		12

		gaven zij den naam van Lutetia, dien men onderstelt afgeleid te zijn van \'t CeJtisch \'louton hezi\', beteekenende \'woning op de wateren,\' terwijl zij zelve, om eene of an- dere reden, die niet duidelijk verklaard is, den naam van Parisii aannamen. Lutetia werd later genomen door Caesar, die het zeer vergrootte ⁸ en het met muren omringde. Het viel eindelijk in de handen der Franken onder Clovis, die het (tot) zijne residentie maakte in 5 08. Onder zijne afstammelingen werd het de hoofdstad, en in 1789 de resi- dentie der vorsten ⁹ van \'t Fransche volk. 8) to make additions to 9) vuler.

		15. EENE VLOO ONDER DEN MICROSCOOP. Wanneer men eene vloo zoo groot doet ¹ schijnen ^a als een olifant, kunnen wij al de wonderbare deelen van haar samen- stel ² zien, en zijn verbaasd te vinden, dat zij een mali�n- kolder heeft, veel volkomener dan ooit een krijgsman droeg, en samengesteld uit sterke, gepolijste platen over elkander passende. Elke plaat is gekleurd gelijk schildpad ; en waar zij aan ³ elkander ³ sluiten ³, steken * honderden sterke schachten uit ⁴, gelijk aan die van het stekelvarken of den egel. Daar zijn de gewelfde hals, de schitterende oogen, de doorschij- nende ooren, een zuiger om het bloed uit te zuigen, zes lange, gelede pooten ⁵, waarvan vier op de borst gevouwen zijn, gereed om elk oogenblik uitgeworpen te worden met zeer groote kracht voor haren verbazenden sprong; en aan het einde van iederen poot hoekige klauwen, om haar in staat te stellen zich vast te klemmen aan alles, waarop zij neerkomt. Eene vloo kan honderdmaal hare eigene lengte springen, \'twelk hetzelfde is, alsof een mensch kon springen tot eene hoogte van vijf- of zeshonderd voet; en zij kan een last trekken tweehonderdmaal haar eigen gewicht (zwaar), \'twelk hetzelfde is, alsof een mensch twintig a dertig duizend pond kon dragen. 1) to mako to appear {lijd. vorm). 2) formation. 3) to meet. 4) to project. 5) leg.



		13

		ie. CHRISTINA VAN ZWEDEN. Christina, koningin van Zweden, eenig kind van den grooten Gustaaf Adolf, werd geboren (in) December 1626, en volgde haren vader op in 1632, toen (zij) slechts zes jaren oud (was). Evenzeer onderscheiden door schoonheid als door het bezit van eene levendige verbeelding, een goed geheugen en een ongewoon verstand, ontving zij de opvoeding van een man eerder dan (die) van eene vrouw; en hieraan kunnen ten deele de vele zonderlingheden * van haar leven toegeschreven worden. Gedurende hare minderjarigheid werd het koninkrijk bestuurd door de vijf hoogste ambtenaren ² van den staat, de voornaamste de kanselier Oxenstierna zijnde. In 1644 aanvaardde ^s zij de teugels van \'t bestuur , en werd, in 165 0, gekroond met den titel van koning.* Zij had vooraf haren neef\', Karel Gustaaf, (tot) haren opvolger ver- klaard. Gedurende vier jaren daarna bestuurde zij \'t konink- rijk met kracht ⁵, en onderscheidde ⁶ zich ⁶ door ⁶ hare bescher- ming ⁷ aan (z=. van) geleerde en wetenschappelijke mannen (verleend). In 1654 nogtans, in den ouderdom van 28 jaren, den persoonlijken dwang moede, dien de koninklijke waar- digheid haar oplegde, deed zij afstand ten gunste van haren neef, zich zelve genoegzame inkomsten, geheele onafhanke- lijkheid en opperste macht over haar gevolg en huishouding voorbehoudende. Zweden verlatende, ging ⁸ zij naar Brussel, waar zij den Roomsch-Katholieken godsdienst omhelsde. Zij ging later naar Eome, dat zij te paard binnen trok in de kleeding eener amazone. Door Paus Alexander VII bevestigd, nam ⁹zij den bijnaam Alessandra aan. ⁹ In 1 656, bezocht zij Parijs ; en het volgende jaar, bij een tweede verblijf aldaar, liet zij haren oppcrstalmeester, Monaldeschi, wegens verraad terecht stellen. In 1653 keerde zij naar Kome terug, en, in 1C60, deed haar de dood>des konings, haren neef, naar Zweden snellen; maar niet¹⁰ slagende ¹⁰ in hare poging ^u om op den troon hersteld ¹²te worden, verliet zij het land weder. In 1666 dong zij naar de kroon van Polen, maar werd¹³ door de Polen voorbij ¹³ gegaan¹³. Het overige van haar leven werd te Eome gesleten in artistieke en 1) eccentricity. 5) vigour. 9) to adopt. 12) to reinstate. 2) officer. 0) to be reinarkable for. 10) to bil. 13) to be unno» 3) to asaume, 7) patronage. 11) altempt. ticcd. 4) power. 8) to proceed.



		15

		groei, de uitmuntendheid van zijn hout, de goede hoedanig- heid van de vrucht, die hij draagt, en den ouderdom en de grootte, die hij bereikt. Een van de wonderen van het eiland Sicili� is een reus- achtige kastanjeboom, staande ² op den berg Etna, bekend onder ³ den naam van \'Castagno di cento cavalli,\' omdat hij gezegd wordt groot genoeg te zijn, om aan honderd paarden onder zijne takken eene schuilplaats ⁴ te verleenen ⁴. Hij schijnt te bestaan uit vijf grootere en twee kleinere boomen, die beschouwd worden oorspronkelijk ��n stam te zijn geweest. De grootste stam is acht en dertig voet in omtrek, en de omvang van alle⁵ vijf, gemeten juist boven den grond, is 163 voet. Hij draagt⁶ nog (een) rijk gebladerte en veel kleine vrucht, ofschoon het hart van den stam vergaan 7 is, en een openbare weg er door heenleidt, breed genoeg dat twee rijtuigen naast ⁸ elkander⁸ rijden ⁸. In de middelste ⁹holte is eene hut gebouwd ten ¹⁰ gerieve ¹⁰ dergenen, die de kastanjes verzamelen en bewaren ¹¹. 2) situated. 5) the whole. 8) ior... to drive. 10) for the aecom- 8) by. f>) to bear. abrcast. modation. 4) to shelter. 7) to decay. 9) middlc. 11) to preserve.

		19. SNEEUWVALLEN. In \'t jaar 1749 werd het geheele dorp Eucras in Zwitser- land bedekt en te gelijkcr tijd van zijne plaats ^l verwijderd ²door een sneeuwval. Maar deze verandering, die in den nacht plaats greep, geschiedde ³ zonder het minste gerucht, zoodat de bewoners het niet gewaar werden, en \'s morgens ontwakende, zich niet konden verbeelden, waarom het dag- licht niet daagde. Honderd personen werden uit de sneeuw gegraven, van welke zestig nog in leven waren, de tusschen- ruimten ⁴ tusschen de sneeuw voldoende lucht bevattende om het leven te onderhouden 5. Niet vele jaren geleden had ⁶ er een voorbeeld plaats ⁶ van een huisgezin, (dat) begraven (werd) onder een van deze sneeuwvallen, en dat gedurende meer dan veertien dagen in dien toestand verkeerde ⁷, al dien tijd in volslagen ⁸ duisternis 1) site. 3) to be effected. 5) to support. 7) to continue. 2) to remove. 4) interstice. 6) to occur. 8) utter.



		16

		blijvende, en bedolven ⁹ in eene massa ¹⁰ sneeuw, verscheidene honderd voet in diepte ^u. Een zware¹² balk schraagde het dak tegen deze verbazende drukking, en eene melkgevende^1Sezelin, die toevallig met de menschen opgesloten^u was, verschafte genoegzame voeding voor het onderhoud van \'t leven, totdat zij ten laatste teruggegeven ¹⁵ werden aan het licht van den dag. 9) to incrust. 11) thickness. 13) milch. 15) to restore. 10) body. 12) massy. 14) to incarcerate.

		so. HET NIJLPAARD. Het nijlpaard wordt gevonden in bijna al de groote rivie- ren in Afrika, welker oevers tot dusver bezocht zijn geworden door Europe�rs. Het is de hippopotamus ampJdbius der natuur- kundigen, een schepsel, dat soms meer dan vijftienhonderd pond weegt, en eene huid¹ heeft op (nrin) (sommige) plaat- sen wel ^s twee duim dik, met een verbazend groot lichaam, geplaatst³ op korte, dikke pooten ⁴, een monsterachtig hoofd, voor \'t welk wij geene gelijkenis kunnen vinden op de aarde of in de wateren onder de aarde, een kleinen staart op dien van een varken gelijkende, kleine oogen hoog ⁵ in \'t hoofd gelegen ⁶, een zeer gezwollen snuit, groote, dikke lippen, een verbazend wijden mond, die, wanneer (hij) open (is), zooals hij gewoonlijk is, scherpe snijtanden en zeer groote, gebogen slagtanden vertoont, welke, wanneer het dier vertoornd ° is, in staat zijn vreeselijke verwoesting⁷ aan te richten ⁸. Aan elk der zware ⁹ voeten zijn vier toonen met hooruaehtige hoeven, die een diep spoor¹⁰ nalaten in de modder van den kant der rivier en in \'t zand van \'t zeestrand, waar het dier even vaak gezien wordt als bij de stroomen van ^u zoet ⁿ water ⁿ in het binnenste (des lands) � vanhier (dat) er dikwijls de naam van zeekoe aan gegeven wordt. 1) skin. 4) leg. 7) mischief. 10) impress. 2) as much as. 5) high up. 8) to commit. 11) fresh-water(�j/i\\»w.). 3) to set. 6) excitcd. 9) immense.

		-�■



		17

		SI. DE TWEEDE NAPOLEON. Napoleon Frans Jozef werd geboren te Parijs op den 20^Bt� Maart 1811. De eerzucht van keizer Napoleon scheen nu ten volle voldaan, want wij herinneren ons hoe hij de ge- boorte van dit kind aankondigde, niet zeggende \'Het is een Prins,\' maar \'het is een Koning van Eome\'. In deze weinige woorden kan men dien bijna dronken trots zien, die zelfs het schitterend ^l verstand ² van Napoleon verduisterde ³in de latere dagen zijner macht. Het kind was \'Koning van Eome\' geboren, en ontving eerb e wij zingen als zoodanig in zijne wieg. Maar drie jaren na zijne geboorte, in April 1814, was zijn vader de keizer genoodzaakt afstand te doen. De jonge ⁴ koning werd toen door zijne moeder naar Weenen gebracht ⁶, volgens ^G den wensch van Frans van Oostenrijk, den grootvader van den knaap van moederszijde. In 1815 kwam Napoleons tweede af- stand, en de schitterende vooruitzichten, die bij zijne geboorte (zich) schenen te openen voor den jongen prins, verdwenen ⁷voor altijd. Hij werd onder de voogdij schap van zijn grootvader, den keizer van Oostenrijk, geplaatst, en werd opgevoed als een Duitsch prins. Zijn titel van Koning van Home werd afgeschaft, en hij ontving daarvoor⁸ dien van Hertog van Eeichstadt. In Juni 1831 werd hij (tot) luitenant-kolonel benoemd ⁹, en op den 22^sten Juli van \'tzelfde. jaar stierf hij aan de tering op ¹⁰ \'t paleis van Sch�nbrunn, in \'t ��n en twintigste jaar zijns ouderdoms. 1) magnificent. 4) infant. 7) to close. 9) to appoint. 2) intelligente. 5) to take. 8) instead. 10) at. 8) to cload. 6) at.

		22. ALVA. Ferdinand Alvarez de Toledo, Hertog van Alva, eerste minister en generaal der Spaansche legers onder Karel V en Filips II, werd geboren in 1608, uit een van de doorluch- tigste geslachten van Spanje. Hij streed, terwijl (hij) nog een 2

		■



		19

		in de vloot te vernielen, die was uitgerust geworden op^lazijn bevel (pi.). Deze ramp, en misschien nog meer de vrees dat hij \'skonings gunst zou verliezen, noopten hem te ver- zoeken, dat hij mocht worden teruggeroepen. Filips stemde ¹⁹blijde toe ¹⁹, daar hij bemerkte, dat de hardnekkigheid der opstandelingen slechts vermeerderd werd door deze wreedhe- den, en hij begeerig was de uitwerking van zachtere ²⁰ maat- regelen te beproeven. Alva gaf ²¹ diensvo�gens \'t bevel over de troepen over ²¹ aan Don Louis de Requesens, en [December 18, 1573] verliet²²hij het land in \'t welk hij, (zoo) als hij zich zelf beroemde, achttien duizend menschen had laten²³ ter dood²³ brengen²³. Na het koninkrijk Portugal voor Filips II veroverd te hebben (1581), stierf Alva te Lissabon, December 11,1582, in den ouderdom van vier en zeventig (jaren). \'t Is van hem gezegd geworden, dat hij gedurende zestig jaren van militairen dienst nooit een slag verloor, en zich nooit liet²ⁱ verrassen. 18) by. 20) mild. 22) to leave. 24) to allow. 19) to accede. 21) to resign. 23) to execute.

		33. IETS OVER DE MIEREN. Mieren zijn kleine ^l insecten, maar van (eene) buitengewone spierkracht. Zij dragen ² lasten ³ van tien of twaalf malen haar eigen gewicht, en vertoonen zulk eene wonderbare werk- zaamheid in hare gewoonten, dcit zij van de verwijderdste eeuwen (her) oplettendheid tot zich getrokken hebben. Zij leven in maatschappijen, (die) dikwijls zeer groot * (zijn), welke, evenals bij ⁵ de bijen, bestaan uit mannetjes, wijfjes en onzijdigen ; de laatste worden onderscheiden in twee klassen, arbeiders ⁶ en soldaten, \'t Gewone werk der maat- schappij wordt verricht door de arbeiders; het voornaamste aandeel in den oorlog⁷, verdedigend of aanvallend, wordt genomen door de soldaten. De mannetjes en wijfjes maken slechts een klein gedeelte van elke vereeniging ⁸ uit. Zij hebben glinsterende vleugels, maar de onzijdigen hebben geene 1) small. S) load. 5) in. 7) warfare. 2) to carry. 4) large. 6) worker. 8) community. 2*

		■



		20

		vleugels. De mannetjes zijn kleiner dan de wijfjes, en de arbeiders zijn iets ⁹ kleiner dan de mannetjes. De wijfjes en onzijdigen van sommige soorten ¹⁰ zijn gewapend met angels; andere soorten hebben geen angel, maar hebben het ver- mogen " om een bijzonder zuur uit¹³ te werpen ¹², door dit middel krachtdadig vole tegenstanders terugdrijvende. De ge- vleugelde mieren verschijnen \'t meest in den herfst, en komen om v��r \'t begin van \'t koude weder, eenige weinige over- levende om nieuwe koloni�n te stichten en het geslacht voort te zetten ¹⁸, De onzijdigen brengen den winter in groote ge- tallen in een verstijfden ^u staat door, en hernemen hunne bedrijvigheid bij¹⁵ het terugkeeren der lente. De woningen der mieren zijn zeer merkwaardig samenge- steld en vertoonen groot vernuft¹⁶. Het grootste fcomp.) ge- tal der soorten vormen hare woningen in den grond. Zij verheffen zich boven de oppervlakte in den vorm van een koepeldak; vandaar de naam van mierenlwopen, (die) erge- woonlijk aan gegeven (wordt). Zij zijn uitwendig van (een) 1\'Uw voorkomen, maar bevatten inwendig talrijke kleine ver- trekken, van verschillende grootte (j>l.), gerangschikt in af- gescheiden verdiepingen, sommige diep in de aarde, som- mige boven hare oppervlakte, en gemeenschap met elkander hebbende door middel van galerijen. Vele belangrijke anekdoten worden verhaald van \'t instinct der mieren en van de schranderheid, die zij schijnen te be- zitten. Zij schijnen ook eenig vermogen te hebben om met elkander gemeenschap te houden, hetwelk ondersteld mag worden noodzakelijk te zijn, niet alleen voor hare bouwkun- stige en andere gewone verrichtingen, waaraan velen deel moeten nemen, maar ook in hare stroop-¹⁷ en krijgstochten¹⁷, � want die hebben sommige der soorten. Indien, gedurende de strooptochten van eene zekere Zuid-Amerikaansche soort, zich ¹⁸ eene ruimte voordoet¹⁸, welke zij niet kunnen over- komen, schakelen zich eenige der diertjes¹⁹ te zamen � (zoo)als sommige apen in gelijke omstandigheden doen � eene brug vormende over welke het hoofdcorps heengaat. De mieren zijn, in \'t algemeen, moedig en strijdlustig. Vele slagen grijpen plaats onder haar, zoowel tusschen en- kelen ²⁰ als tusschen groote benden ²¹. Buitengewoner is echter 9) rather. 13) to perpetuate. 17) predatory and 19) creature. 10) kind, species. 14) torpid. warlike ex- 20) individual. 11) power. 15) on. cursion. 21) party. 12) to eject. 16) ingcnuity. 18) to occur.



		22 brande schel; en mocht hij zelfs verlangen dronken te wor- den, de kokosnootpalm voorziet hem van wijn. De vloeistof van welke de geestrijke drank, bekend als palnrwijn¹², ge- maakt wordt, wordt verkregen uit de knoppen, die den, bloesem zouden ¹³ opleveren. De kokosnootboom behoort tot de soort ^u der palmen of palmboomen: hij moet¹³ zeven jaren groeien, voordat hij vracht draagt¹⁰; maar na dezen tijd ¹⁷, en gedurende eene geheele eeuw, brengt hij voortdurend hetzelfde product op � dat is, elke maand ongeveer twintig groote noten, zoodat aan¹⁸ denzelfden boom voortdurend bloesems en vruchten van iedere grootte kunnen gezien worden. 12) cocoa-wine. 14) family. 16) to bcar. 18) on. 13) ought. 15) to require. 17) period.

		3». DORDRECHT. Dort of Dordrecht is eene stad \' van de Nederlanden, in de provincie Zuid-Holland, gelegen op een eiland, gevormd door de Maas, ongeveer 12 mijlen zuidoost van Eotterdam. Eene overstrooming in 1421, bij ² welke verscheidene dorpen verwoest werden en vele duizenden menschen verdronken, scheidde de plaats ³ op welke Dordrecht staat van \'t vastland. Het ia versterkt aan de zuidzijde, en zijne ligging is zoo sterk, dat schoon dikwijls belegerd, het nooit is ingenomen. Het is eene van de oudste steden in Holland, en eenige belangrijke, historische bijzonderheden zijn * verbonden ⁴ met-⁴zijn naam. Hier hielden ⁵, in 1572, de staten van Holland, na hunnen opstand ⁶ tegen ⁶ Spanje, hunne eerste verga- dering, en verklaarden den prins van Oranje de eenige wettige bestuurder 7 van \'t land te zijn. In 1618 en 1619 vereenigde ⁸ zich ⁸ hier de vergadering ⁹ van Protestantsche godgeleerden, bekend als de synode van Dort, veroordeelde de leer (pi.) van Arminius als kettersch, en bevestigde die van Calvijn. 1) town. 4) to attach to. 6) revolt from. 8) to meet. 2) in. 5) to hold. 7) governor. 9) conclave. 8) site.



		24

		hoofden van den opstand verlieten⁹ het land; Egmont, zijne bezittingen wenschende te redden, bleef, denkende, dat zijn terugkeer tot het hof zijne veiligheid verzekerd ¹⁰ had. Toen Alva Brussel binnen kwam, 22 Augustus, ging Egmont hem te gemoet, en zocht zich ¹⁰ door geschenken van ¹⁰ zijne gunst te verzekeren ¹⁰. Hij scheen zijn vertrouwen gewonnen te hebben, toen plotseling, na eene zitting van den raad, hij en Graaf Horne verraderlijk gegrepen en naar de citadel van Gent gevoerd^u werden. De bloedraad ¹², ingesteld door Alva, vond hen spoedig daarna schuldig, en op den 4^aen Juni 1568, werd hij onthoofd op ¹³ de marktplaats van Brussel, te gelijk ^u met graaf Horne. Schoon Egmont tot het laatste (toe) op vergiffenis hoopte, stierf hij met de grootste bedaardheid. Hij liet elf wettige kinderen na, van welke drie zonen waren. Goethe heeft den dood van Egmont (tot) het onderwerp van een treurspel gemaakt. 9) to leave. 11) to carty. 13) in. 14) along. 10) to secure. 12) bloody tribunal.

		«7. DE AREND. Van de oudste tijden af is deze roofvogel algemeen be- schouwd ¹ geworden als het zinnebeeld ² van kracht³ en moed, en, gelijk de leeuw, is hij bekleed * geworden met andere eigenschappen⁵ van grootheid, zoodanig als de menschen dachten overeen te stemmen ⁶ met deze. Zijn buitengewoon scherp gezicht ⁷, de verbazend groote hoogte tot welke hij zweeft ⁸ in de lucht, de wilde grootschheid van de tooneelen {siuff.)⁹ te midden van welke hij zijn verblijf¹⁰ houdt¹⁰, en misschien ook zijn lang^u leven^u, hebben samengewerkt om hem bij de dichters aan te bevelen. Hij was verbon- den ^la met Jupiter in de Komeinsche fabelleer; zijne figuur op de standaarden der Bomeinsche legioenen drukte hun vertrouwen op (= van) de overwinning uit. Er zijn verschillende soorten van arenden: de Gouden¹⁸ 1) to regard. 5) attribute. 9) scenery. 11) longevity. 2) cmblcm. 6) to harmonise. 10) to make one\'s 12) to associate. S) might. 7) powers of visioo. abode. 13) golden. 4) to invest. 8) to soar.



		27

		koffie met zich bracht uit Smyrna, en wiens huis, toen de- zaak ¹⁹ bekend werd, zoo vol²⁰ raakte²⁰ van vrienden en bezoekers om den nieuwen drank te proeven, dat Edwards, om zich ²¹ van den last ²¹ te ontslaan²¹, zijn bediende in een koffiehuis vestigde. Het eerste koffiehuis in Frankrijk werd geopend te Mar- seille in 1671, en in 1672 werd er een geopend te Parijs, dat spoedig verscheidene mededingers ²² had. 21) to relieve one\'s self from annoyancc. 22) competitor.

		29. ATHENE. Athene, de hoofdstad van den ouden staat van Attica, wordt gezegd gesticht te zijn geworden door Cecrops, om- streeks 1550 v. C, en Cecropia (te zijn) genoemd¹. De stad, die vier of vijf mijlen van de zee verwijderd was, bezat drie havens, met haar verbonden ² door muren, en telde, in haar meest bloeiend tijdperk, omstreeks 200,000 inwoners. On- der hare heerlijkste gebouwen ³ moeten gerekend worden: de Acropolis of citadel, het Parthenon of de tempel van Mi- nerva, de Propylae�n , geheel gebouwd van wit marmer, welke den ingang⁶ vormden van het Parthenon, de tempel van Theseus en die van Jupiter Olympius. Meer dan twee duizend jaren zijn heengegaan over de schoone stad, en nog verwekken hare overblijfselen de bewondering der wereld. De Turken, in wier handen het viel in 1456, omringden het met onregelmatige muren, gedeeltelijk gebouwd uit de puin- hoopen der oude muren, en vele stukken⁶ van statige 7 zuilen bevattende. Het hedendaagsche Athene, door de Turken Athina of Setines genoemd ^l,* is nu de hoofdstad van het nieuwe ko- ninkrijk Griekenland. V��r⁸ den Griekschen opstand in 1821, was het eene provinciestad van weinig � belang, de zetel van een Griekschen bisschop, en onder \'t gebied¹⁰ van den Turk- schen gouverneur van Euboea. In 1821 begon de bevrijdings- oorlog, en de Turken gaven Athene in\'t volgende jaar over; maar vermeesterden¹¹ het weder in 1826, en namen de Acropolis in 1827. Daarna werd het in puin (pi.) gelaten ^la 1) to style. 4) Propylaea. 7) noble. 10) jurisdiction. 2) to connect. 5) eutrance (to). 8) previous to. 11) to capture. 3) monument. 6) fragment. 9) inferior. 12) to leave.



		28

		tot 1830, toen Attica verklaard werd vereenigd (te zijn) met Griekenland door het protocol der Londensche Conferentie. In 1834 verlegde^,s Otto, de zoon van den Beierschen monarch, die tot koning^u van het nieuwe koninkrijk ver- kozen ¹⁴ was ^u, zijne residentie van Nauplia naar Athene. De verbeteringen ^l5 gingen ^l6 nu snel vooruit¹⁶: Turksche zeden en gewoonten verdwenen; de nietige ¹⁷ houten huizen en kromme ¹⁸ straten werden vervangen ¹⁹ door nieuwe, en, in 1836, ■werden de grondslagen ²⁰ (enk.) van een nieuw paleis gelegd. De stedelijke zaken van Athene worden nu bestuurd ²¹ door een burgemeester (demarchos) en raad, gekozen door de burgers. Behalve andere openbare instellingen, heeft het hedendaagsche Athene een gymnasium, eene boekerij, verrijkt met vele ge- schenken ³² uit Frankrijk en Duitschland, en eene hoogeschool. Athene heeft bijna geen handel, behalve in wandelstokken en pijperoeren ²³, gemaakt van den zwarten ²⁴ hagedoorn ²⁴ van den ouden Parnassus. De bevolking bedraagt 32,000 (zielen). 13) to remove. 15) improvement, 19) to supersede. 23) smoking-tube. 14) to be elected 16) to proceed. 20) foundation. 24) blackthorn. to the sove- 17) coutemptible. 21) to regulate. reignty of. 18) crookcd. 22) donation.

		30. IiUCHTBOLLEN. De kunst om\' de lucht te doorkruisen door middel van luchtbollen is van jonge ² dagteekening. De eerste practische proeven ³ werden gedaan ³ door Cavallo, die, in 1772, varkensblazen * en papieren zakken met water- stofgas vulde, maar de eerste te zwaar en de laatste te poreus vond. De uitvinding van den luchtbol is (men) verschuldigd aan de twee broeders Steven en Jozef Montgolfier, papier-fabrie- kanten te Annonay in Frankrijk. Bij het lezen van Cavendisii\'s Verschillende Luchtsoorten, dachten deze^v broeders onmiddellijk, dat de lucht kon wor- den bevaarbaar gemaakt door een licht gas te sluiten ⁶ in⁸een omhulsel⁷ van gering ⁸ gewicht. Zij kozen ⁹papier aU de voor het doel meest geschikte stof¹⁰, en beproefden eerst 1) of. 4) swine\'s bladder. 6) within. 9) to fix upon. 2j recent. 5) to enclose. 7) covering. 10) material. 3)- to make an attempt. 8) inconsiderable.



		29

		luchtbollen te maken van papier, gevuld met waterstofgas. Bevindende, dat deze zich bijna even spoedig ledigden als zij gevuld werden, zochten^u zij naar^u een ander gas, en dachten, dat zij het vondeii in dat hetwelk ontstond¹² uit¹²de verbranding van eenigszins¹³ bevochtigd stroo en wol. Het is nauwelijks noodig te zeggen, dat dit zoogenaamde Montgolfiergas geene andere voordeelen bezat om¹⁴ lucht- bollen te doen¹⁵ stijgen¹⁵ dan verhitte lucht, van welke soort ook. Na eenige voorafgaande proeven, lieten ^1& de twee broe- ders een luchtbol van 35 voet in doorsnede opgaan ¹⁵ tot eene hoogte van 1500 voet, in Juni 1783. Het bericbt van deze buitengewone proef bereikte spoedig Pa- rijs, en daar werd het maken¹⁶ van een luchtbol toevertrouwd ¹⁷aan de broeders Eobert, beroemde instrumentmakers, en aan professor Charles, een jong maar ervaren natuurkundige ¹⁸. Charles koos waterstof als het gas, (dat) het meest waar- schijnlijk ¹⁹ (een) goeden ²⁰ uitslag ²⁰ (zou) verzekeren²¹, en slaagde er in een zijden bol²² van 12 voet in doorsnede te vullen. Deze luchtbol werd vervoerd²³ naar het Champ de Mars, de grootste opene ruimte in Parijs, waar hij op den 27»ten Augustus 1783 opsteeg in de tegenwoordigheid van 300,000 toeschouwers, de halve bevolking der stad. De volgende maand vervaardigde²ⁱ Steven Montgolfier een bal- Ion, 72 voet hoog en 41 voet in doorsnede, die opsteeg voor het hof te Versailles. Deze opstijging is merkwaardig²⁵, doordien²⁶ een schaap, een haan en eene eend geplaatst werden in eene teenen mand, vastgemaakt aan het onderste ²7 van den ballon, en dat deze eerste luchtreizigers ²⁸ den grond weer in veiligheid bereikten. De luchtbol was nu een fait accompli, en op den 21*ten November 1783 maakte Pilatre des �osiers, in gezelschap van (= met) den marquis d\'Arlandes, de eerste luchtreis in eene montgolfi�re, 74 voet hoog en 48 voet in doorsnede. Zij bleven vijf en twintig minuten in de lucht, en dreven²⁹dwars over de Seine en over een aanzienlijk gedeelte van Parijs. Ten gevolge van \'t gevaar, gepaard⁸⁰ gaande³⁰ met³⁰ het 11J) to seek after. 17)\' to intrust. 23) to transfer. 28) aerial voyager. 12)\' to result l�om. IS) physicist. 24) to construct. 29) to sail. 13) slightly. 19) likely. 25) worthy of note. 30)<toattend. 14) for. 20) success. 26) from the fact 15} to raise. 21) to insure. that. 16) construction. 22) globe. 27) lower part.



		30

		gebruik van vuur-luchtbollen, dat is te zeggen, luchtbollen gevuld m�t heete ^S1 lucht, zijn ³³ zij nu geheel vervangen ³³ door waterstof- of koolgasballons. Sedert dien tijd zijn talrijke opstijgingen gedaan³³, en, onder³⁴ deze³⁴, verscheidene voor wetenschappelijke doel- einden ³⁵. In \'t begin onzer eeuw nam Gay-Lussac electrische verschijnselen in de bovenlucht waar; Humboldt maakte eene wetenschappelijke luchtreis in Amerika, en, indien \'t gerucht waar³⁰ is³⁶, observeerden de Franschen den vijand door middel van ballons in den Italiaanschen oorlog in 1859. Intusschen is geen feit van belang door deze opstijgingen bepaald ³⁷ geworden, en de bijdragen der luchtbollen tot de positieve wetenschap kunnen tot dusver als³⁸ bijna niets³⁸gerekend ³⁸ worden. 31) heated. 34) amongst the 36) to sprak true. 38) to set down. 82) to give way (to). number. 37) to establish. as nothiag. 33) to make. 35) object.

		31. HET KOMPAS. Dit is de naam gegeven aan \'t instrument, waardoor de zeelieden ¹ in ³ staat ³ gesteld ³ worden hunnen koers.te rich- ten ^s op den oceaan buiten * (het) gezicht van land, en wan- neer noch zon noch sterren zichtbaar zijn. De ouden, aan welke het onbekend was, konden (het) zelden wagen de kust uit het gezicht te verliezen. Het richtend ⁶ vermogen ⁶ van den magneet schijnt onbekend te zijn geweest in Europa tot laat in de 12^de eeuw. Het schijnt echter, op zeer goed gezag, dat het bekend was in China, en door \'t geheele Oosten in \'t algemeen, in een zeer verwijderd tijdperk. Volgens ��n verhaal 7, werd de (=z eene) kennis van \'t kompas naar Europa gebracht door Marco Polo, bij zijn te- rugkeer van zijne reizen in Cathay, zooals de noordelijke provinci�n van China toenmaals in Europa genoemd werden; volgens een ander, werd het kompas, als zeevaartkundig werktuig, \'t eerst uitgevonden door Elavio Gioia, iemand uit Amalfi, omstreeks het jaar 1362. Hiervoor is geen gezag hoegenaamd. Het is echter waarschijnlijk, dat Gioia eenige 1) sailor. 3) to steer. 5) directive. 7) account. 2) to enable. 4) out of. 6) power.



		31 verbetering in het werktuig of in de wijze van het op te hangen gemaakt heeft. Het voorname⁸ gedeelte van \'t kompas is de gemagneti- seerde naald, vrij hangende ⁹ op eene fijne punt; zulk eene naald heeft de eigenschap van zich ¹⁰ te plaatsen ¹⁰ in den me- ridiaan, (\'t) eene einde altijd naar het noorden wijzende en het andere naar het zuiden; intusschen niet nauwkeurig, maar met eene afwijking of declinatie, die van tijd tot tijd in grootte ^u verschilt¹², en naar het westen of het oosten kan zijn. Voor een zeemans¹³ kompas, want het instrument wordt ook gebruikt ^u bij (=r in) \'t opnemen ¹⁵ van plannen ¹³ en landmeten, en is misschien even noodzakelijk voor den mijn- werker als voor den zeeman ¹⁰, is de naald bevestigd aan eene kringvormige kaart¹⁷, waarop eene ster is van 32 stra- len ¹⁸, de 32 punten des hemels (pi.) aanwijzende. Het noord- punt van de kaart is onmiddellijk onder ¹⁹ het noordeinde van de naald, en de kaart beweegt ²⁰ zicli ²⁰ met de naald. De groote moeilijkheid, verbonden met het gebruik van het zeemanskompas, ontstaat uit den storenden ³¹ invloed (pi.) van het magnetisme van het schip, en wordt bijzonder ge- voeld in ijzeren schepen, waar de afwijking van de naald dikwijls zoo aanzienlijk is, dat ^2a zij het kompas bijna nut- teloos maakt. Verschillende middelen om dit te verhelpen^2azijn aangegeven ²* � en eenige daarvan worden bevonden aan het doel te beantwoorden. 8) essential. 12) to vary. 17) card. 22) as to. 9) balanccd. 18) marincr\'s. 18) ray. 23) to obviate. 10) to arrange 14) to use. 19) over. 24) to suggest. one\'s self. 15) to survey. 20) to move. 11) magnitude. 16) sailor. 21) to disturb.

		38. OOEHOOBN. Menno, Baron van Coehoorn, (bij)genaamd de Hollandsche Vauban, werd geboren op ¹ Lettinga-state nabij Leeuwarden, in 1641, en bestudeerde de vestingbouwkunde ² en wjskunde onder zijn oom Bernardus Fullenius, toen hoogleraar dezer wetenschappen te Franeker. Prins Hendrik Casimir^ stadhou- 1) at. 2) fortification.



		32

		der van Friesland, verwittigd³ van \'sjongelings groote ta- lenten, benoemde hem, in zijn 16^de jaar, (tot) kapitein van eene kompagnie voetvolk ; en in 1674 onderscheidde zich Coehoorn zeer⁵ bij \'t beleg van Maastricht, en in verschil- lende veldslagen. Bij \'t beleg van Grave, in 1674, toonde⁸ hij aan⁶, dat kleine, draagbare mortieren met⁷ voordeel⁷ gebruikt 8 kon- den worden, overdekte zich met eer voor Kaiserswerth en Bonn in 1689, en onderscheidde zich ook in den slag van Fleurus, l Juli, 1690. IJ ij was nu gedurende eenigen tijd in ongenade, maar werd spoedig weer gezocht door Willem III. Hij versterkte Namen, en verdedigde zijne eigene verschansing \'Willem\' tegen Vauban in 1692; belegerde die vesting in 1695, en hernam haar; werd benoemd (tot) luitenant-generaal en di- recteur-en-chef van de Hollands che versterkingen, en ver- sterkte verscheidene steden, van welke Bergen-op-Zoom (als) zijn meesterstuk mag beschouwd worden, In 1702 vernielde⁹hij de Fransche lini�n bij St. Donat. Hij stierf in den Haag, 17 Maart, 1704. Zijne voor- naamste werken zijn: Het Nieuwe Stelsel van Versterking* en de Vijf hoek. 8) to apprise. 5) greatly. 7) adrantageously. 9) to anuihilate. 4) abilities. 6) to demonstrate. 8) to employ.

		33. DE IJSBEER. Er is eene soort van beer, die zijn leven ¹ doorbrengt of in het water, of op het ijs, of op \'t land. Dit is de witte poolbeer, welks woning² gevonden wordt onder de eeuwige ijsvelden van de Noordpool. Het is een groot en krachtig ^s dier, ofschoon niet ten volle zoo groot en zoo krachtig als voorgesteld (werd) door eenige van de vroegere poolreizigers *, van welke een ons zegt, dat hij en zijne kameraden een beer doodden, welks huid drie en twintig voet lang was. Een ander verhaalt, dat beren dikwijls zeelieden wegsleepten ⁵ en ze verslonden in ⁶ (\'t) ge- zicht hunner vrienden, die niet in staat waren ze te verlossen» 1) existence. 3) powerful. 5) to carry off. 6) within. 2) dwclling. 4) arctic voyager.



		33

		Nogtans is hij een gevaarlijke tegenstander, en verkoopt soms zijn leven zeer duur. De kleur van den poolbeer is een geelachtig wit; het haar⁷ is fijn en kort over den rug, maar wordt⁸ aanmer- kelijk langer⁸ naar het ondergedeelte van het lichaam. De pooten⁹ zijn bijzonder ruig, en zijn ook voorzien¹⁰ van¹⁰een overvloedigen voorraad ^ll van haar⁷ op de onderopper- viakten, ten einde het dier vaster ¹² te doen ¹² staan¹² op het ijs. Het zwemvermogen¹³ (pi.) van dit dier is zeer groot, en wordt inderdaad vereischt in zijne jacht¹⁴ op ¹⁴ visch en robben. Het laatste dier is echter zelf zulk een goed zwemmer, dat in \'t algemeen de beer het tracht ¹⁵ te verrassen, wan- neer het slaapt op een stuk ijs. Het grootste feestmaal¹⁶echter, dat de witte beer ooit vindt, is (:= is op) een doode walvisch, waarmede hij zich, in gezelschap van (= met) haaien en zeevogels, voedt, totdat het geraamte zoo ont- bloot¹⁷ is, dat het gewicht der beenderen het doet¹⁸ zin- ken ¹⁸, en de haaien het geheel voor zich hebben. De prooi, die den witten beer den grootsten last^1D geeft, is de walrus. Deze zeer groote rob wordt dikwijls aange- vallen door de beren, maar vecht met zulke woede, dat hij niet zelden zegevierend uit ^2l den strijd ²⁰ komt ²¹. Menige walrus is gedood geworden, op zijn lichaam litteekens dra- gende ²², de gevolgen van gevechten met de ijsberen. Bij²³ gebrek²³ aan groote prooi, zooals walvisschen en robben, versmaadt de witte beer geen visch, zeevogels en hunne eieren, en met een licht ²⁴ voldanen²⁴ eetlust, voedt hij zich dikwijls met wortels en bessen. 7) fur. 12) to give a 16) banquet. 21) to come off... (in). 8) to lengthen. firmer hold. 17) to strip. 22) to bear. 9) foot. 13) swimming 18) to sinlc. 23) in the absence 10) to furoish power. 19) trouble. (of). with. 14) chase of. 20) struggle. 24) accommodating. 11) supply. 15) to contrive.

		34. DE SLAG VAN HASTING3 (1066). Het Normandische leger was in \'t gezicht der Saksische legerplaats, ten noordwesten van Hastings. De priesters en

		3



		34

		monniken, die bij de Norrnandi�rs waren, scheidden ^l zich af ^� van de troepen en beklommen eene naburige hoogte, om te bidden en getuige te zijn van den strijd. Een Nor- mandi�r, Taillefer genaamd, dreef ~ zijn paard voor \'t front ³, en begon den zang, beroemd door geheel Galli�, van de heldendaden van Karel den Groote en Boland. Terwijl hij zong, speelde hij met zijn zwaard, het met kracht opwer- pende in de lucht, en het weer opvangende in zijne rechter- hand. De Norrnandi�rs zongen ⁸ mede ³ in koor, of riepen: \'God zij onze hulp! God zij onze hulp!\' Zoodra zij op * (een) boogschot (\'s afstand) kwamen, scho- ten \' de boogschutters hunne pijlen en de kruisboogschutters ⁶hunne karreelen ⁷ af ^B, maar de meeste hunner schoten gin- gen ⁸ verloren ⁸ door de hooge borstwering der Saksische forten. Het voetvolk, gewapend met speren, en het paarde- volk, rukten nu op naar de ingangen der forten en trachtten die in ⁹ te breken ⁹. De Angelsaksers, allen te voet rondom hun in den grond geplanten standaard (staande), en achter hunne forten ��ne dichte en vaste massa vormende, ontvin- gen de aanvallers met zware slagen hunner strijdbijlen, die hunne speren braken en hunne mali�nkolders kloofden ¹⁰. De Norrnandi�rs, niet in staat door de beletselen ⁿ heen te dringen of de stormpalen uit te rukken ¹³, en vermoeid van hun nutteloozen aanval, weken^ls terug^ls naar¹³ de afdee- ling, aangevoerd door Hertog Willem. Hij beval toen al zijnen boogschutters weer op te rukken, en zeide hun hunne pijlen opwaarts te richten ^u, zoodat zij konden vallen aan gene zijde van den wal der vijandelijke legerplaats. "Velen van de Saksers werden dus gewond. Harold zelf verloor een oog, maar hij ging desniettemin voort te bevelen en te strijden. De aanval van het voet- en paardevolk begon weder, maar de Norrnandi�rs werden terug gedreven aan ��nen ingang der Saksische legerplaats tot¹⁵ aan ¹⁶ een grooten hollen ¹⁶ weg ¹⁶, bedekt met gras en braamstruiken, waarin, hunne paarden struikelende, zij door elkander vielen; en daar kwamen ve- len W van hen om. Er was nu een oogenblikkelijke schrik ¹⁸ 1) to detach one\'s 5) to let fly. 11) defense. 16) ravine. self. 6) cross-bonman. 12) to tear up. 17) numbers. 2) to spur... for- 7) bolt. 13) to fall 18) panic. ward in front. 8) to be deadened. back upon. 8) to join. 9) to force. 14) to discharge. 4) within. 10) to cleave. IS) as far as.