|
WILHEM de DERDE,
door Gods genade »
KONINGK VAN ENGELAND, SCHOTLAND>
VRANKRYK EN IERLAND, BESCHERMER DES GELOOFS, ENZ.ENZ.ENZ.
In Heldendicht befchreven
Door L. R O T G A N S.
II. D E E L.
|
||||||||
|
t. \' WI LLEM vande WATER,/ r
|
||||||||
|
t'Utrech
|
||||||||
|
Mir Frivilegie van Haare Ed. Gr. Mogendt
|
||||||||
|
A A N DEN
|
||||||
|
E Z E R.
Zie hier , goedgunjlige lefyr , de voldoe-
ninge myner belojten , het vervolg van myn Heldendicht ; en de daaden van den grootmagtigflen <*5A£onarch , Wilhern den derden, tot de T>rede} in het jaar 1697 te Rys- ypyk gejlooten, befchreeven. Langfchyne dat vrucb&aar yrede/icht, tot heil van Staat en K^er^ en voorffioed der inge^etenen > aan on- %en heme I: maer indien het nootlot den geker- kgrden <£A£ars mogt ont/Iuiten, en de vergoen- de Forflen tegens den anderen weder in vyant- fchap ontjleeken , dat (jod verhoede ! ben i^ *van meninge in een derde deel , de helden- togten yan den koninJ^lyl^en Veldheer te vol- gen. 3\£eem genoegen > en yaar well |
||||||
|
VER-
|
||||||
|
VERKLARING
Van de PRINT voor't Vde BOER. |
||||||||||
|
T)
|
e Nimfder Boyne voert den Br itfchert Vorfi ten toon*
|
|||||||||
|
Na Jakobs nederlaage-, op haaren waterwagen.
Twee fieuren klooven 't nati in 't Jlroomgareel geflagen. *De koninklyke kruin pronkt met de zegekroon ;.
*De Nimfmet water lis. de God der Ierfche baaren Vereert een broeineft met ysvooglen opgevult
Voor V Schip waar op de Leeuw van Najjau moedig bruit.
Het vifchnet dekt zyn lyf> en d'oefterfchulp zyn haaren. Hy voert Sint Joris in zyn watervat. op *t veJd
Legt anoude Schomberg aan de Boyne neergejlagen. Men ziet den zoon by 't lyk zyn vaders dood beklaagen. <De Vlietmaagdwafcht en droogt de wonden van denHeld.
Een Triton blaaft uit zee de koninklyke daaden, En *t lyfgevaar. hy toont een kogeU zwaar van wigt;
Terwyl zyn makker zich verwondert op 't gezigt.
*De tent van Jakobpronkt met beeldwerk enjieraaden» 'Door *t Roomfche bygeloofgefticht: maar *t wraakgeweer3
Geklonken in de vuift des Engels » houwt altaaren, Gekapte Taapen , en V gefpuis der wichelaarent Met wykruik , offerkelk j en wierookvaten neer.
Het heir der Britten Jloopt de legerplaats der Ieren » Daar Vrankryksjlander duiktvoorWiLHEMS krygsbanteren. WIL-
|
||||||||||
|
*
|
||||||||||
|
■
|
|||||
|
M..Je JTffityhe.J.y.3).ct *M:3lrtf.X:C0M:iny.Mzfkcit
|
|||||
|
__L_____._______!___
|
|||||
|
WILHEMDEffl.
|
|||||||||||
|
VYFDE BOEK.
|
|||||||||||
|
Yn. Zanenimf , die wel eer de vaanen o^*"*
° . des Die/)-
|
|||||||||||
|
tersi
|
|||||||||||
|
van Oranje
Op Ne£rlands bodem volgde , of d'oe- vers van Britanje
Door 't bruiflchen van de zee genaaktc met een vloot Vol helden, om al 't ryk te bergen in den nood: Zy, die den Held geleidde op Stuarts goude troonen Met Englands Erfprinfes, verheft we£r hooger toonen j Nu zy de daaden van een Koning, die door 't zwaard Het recht van 't volk herftelt > verdedigt en bewaart, In heldendicht voor 't oor van Ne6rland op zal zingen. Euroopj gezolt) gefchokt door ftaatveranderingen > II, Deel. A Door
|
|||||||||||
|
2 WILHEM DE III.
Door wifTelvalligheen dcs nootlots fleets geplaagt,
En van de Twiftharpy in 't ingewand geknaagt, ( Dat tuigen d'oevers en de rootgeverfde barren, Met bloed bepurpert van ontelbre waterfchaaren : Dat melden veftingen en fteden, die op 't puin Den val betreuren van haar neeYgeftorte kruin) Verwekt myn Klio ftof en rekt haar heldenzangen. Die z.yn
Vaar voort dan,volg den Held,de Toevlucht en't Verlangen
SH Van '* afgeftre^n Euroop, den Temmer van 't geweld, Html- Den Heiland van Britanje in \ rookende oorlogsveld. ten Jes Gelei zyn ftormgevaarte in *t dondren op de fchanflen, Britfchen T , , ,, r
xomngs, In t beuken van den muur en d opgeworpe tranfTen:
Verzel de blikfems van zyn zwangere metaal In 't bloedig veldgevecht, daar 't glinfterende ftaal De bekkeneelen kneuft der flrydende foldaaten, En blutfl: de fchilden en den rug der harnasplaaten; tothtttin-Tox. daar de Krygsvoogdes Bellone raakt aan band, ilgsn°r'En Mars in boeijen word geklonken door zyn hand, ■voigtn. £n voigt s fchoorvoetende , met ne£rgeflagene oogen» Zyn zegewagen door ontelbre marmre boogen En eerepoorten , voor de dierbre Vre£ gefticht j Terwyl al 't nachtgefpuis voor haare vaanen zwicht. Am- o Vaderlanders , 6 beroemde Batavieren , Ifrnnk
*a» Zo dier verbonden aan d' Oranje veldbanieren >
de Ketler- .
Undfihe En gy 5 o Britten , die , verlolt van 't flaars geweld ,
fi^mge'- Uw recht en godsdienft ziet herleeven door den Held, utenen. ge__
|
||||
|
VYFDE BOEK. 3
BegunftigC myn gedicht! doorluchte nagebuurcn,
Laat alle uwe oevers, die de Noordfche golven fchuuren; En *t witte krytgebergt* dat vader Nereus groet, Wanneer zyn zeegefpan , omfingelt van zyn ftoet, Den ileep der Watergoon , en zwemmendc Najaden, De bruine baaren klooft , op 't maatgezang der daaden Van dezen Oorlogsgod, den Atlas van uw' troon, Eerbiedig fchaatren en weergalmen op myn toon! De Koning Jakob , die zyn vorftelyke ftaaten, ^Xf
Het Britfche ryksgezag , lafhertig had verlaaten, v^t/l*
Was met een klein gevolg aan Vrankryks kuft geland. 'e"w»
De groote Lodewyk ontfangt den eedtverwant, met Me Den medeftander van zyn zaak > met alle blyken vLTgme-
En tekenen van eere en achting in zyn ryken. fZ^t"*
Uw ongeval> zo fpreekt de Franfche Vorft, uw fmert, feT/chs
Doorluchte Troongenoot en Broeder, treft myn hert. /**.?«. Lodewyk
Ik hoorde, doch met leet, uw rampen , die my drukken: de xiV
Maar fchoon het nootlot ons beftormt met ongelukken, %.yno%e- Het voegt geen eedle ziel te fuffen in dien nood -, v*1, O neen ! een moedig held, beledigtjfchroomt geendood,
Maar waagt zyn leven omzich van dien ho on te wreeken. Ik zal u hulpzaam zyn : myn trou is u gebleeken. e» behoft Myn heirj myn oorlogsvlootjmyn geld, myn onderdaan,^^"
De bloem van Vrankryks volk biede ik u willig aan. Wy zullen u de kroon weer drukken op uw haaren, En dwingen 't Britfche volkjdoor magt van oorlogsfchaaren, A 2 Om
|
|||||
|
_________
|
|||||
|
4 WILHEMDE III.
Om fnel te vlicgen op uw wenken en gebo6n :
Dat zweere ik by myn ftaf > myn zetel en myn kroon, Verlaat u op myn woordj myne eeden en myn degen. Maar laat ons t'zamen raad in zulk een voorval pleegen> En fcherpen ons vernuft. 't gewigt van deze zaak Eifcht keurig overleg. ik vlam met u op wraak. Wy moeten u voor eerft we&" op den rykstroon voeren* En ftraffen die de ruft van uw gebied ontroeren > Rebellenj die} door twift en ongehoorzaamheidr Zich fchuldig maaken aan gequetfte Majefteit. Onze aanflag is door hen geftuit: zy zullen lyden. En wy vereenigt voor de kerk van Rome ftryden. Gy ziet, 6 Broeder, dat Europe, aan alien kant Geblikfemt, door de vlam der oorlogstoortfen brand. MynHeirvoogd zegepraalt in Duitfchland, daar de fteden En fterke veftingen , met recht en re£n beftreden, rlimt De wapens kufien 3 en zich buigen voor myn magt.
w'r'k Heb onder 't Franfch gebied alree" de Palts gebragt.
^wmTm ^U tre^t myn ^eSer °P om Norland aan te vallen.
vaits, jjet ftormgevaarte dreigt vorft Karels hooge wallen* de Spctan- Die Don Antonio als Opperhoofd bewaakt> LruT-' Gefterkt met Hollands magt. hou moed ; de tyd genaakt* *"" Vervolgde Vorft , dat ik uw zaaken zal herftelien j En door myn fabel uw beftryders nedervellen. Stel u geruft; myn hof, myn vorftelyk paleis Verftrekke uw toevlucht in den nood. ik zal naar eifch, Gc-
|
||||
|
VYFDEBOEK. 7
Gelyk *t een Koning voegt} uw Majefteit onthaalen,
Uw hert vervrolyken en ftreelen in myn zaalen, En trachten 't kroonverlies te bannen uit uw zin. Gy zyt my welkoom met uw Prins en Koningin. Uw edelmoedigheid, zegt Jakob, verft myn kaaken > ttigtxm
|
||||||||
|
Grootmagtig Koning, die* van heilig vuuraan't blaaken> %£
|
'■ man
|
|||||||
|
De Roomfche kerk befchermt door wapens en beleid: df» *>*»-
r fchen Ko-
De Faam heeft lang uw lor door 't aartryk uitgebreidj n\»g,
Gy ftort uw vyand als een blikfem op de lenden, ne ooren Wanneer gy draaft aan't hoofd der ftrydende oorlogsbenden. ^ingm,
Wat fterkte beeft niet voor uw ftormgeweld ? wat muur m kaf* Word niet verflonden door uw alverterend vuur ? logsroem, Gy blyft onfterflyk 3 Prins» door duizend groote daaden :
Maar boven al uw deugd verfiert uw laurebladen. Uw yver, die zo trou ons heiligdom verweert: *LwndT* Uw zuiver kerkgeloof > dat ketteryen keert, <te»gden
En arbeid om dat kaf te wannen uit uw lteden > nigbtdm
Tot fchrik van 't ongeloof : uw zuivere gebeden '*
Voor 't Roomfche kruisaltaar : uw edelmoedigheid »
Uw mededogen, dat voor 't recht der volken pleit, En fchenkt den vluchteling uw prachtig hof tot woning 5 Zyn waare tekens van den Chriftelykften Koning ; Een eernaam eigen aan den grooten Lodewyk. EenGodheid heeft my zelf gezonden naar uw ryk. Hoe zal myn dankbaar hert 3 6 voorbeeld aller helden , Uw gunft erkennen > en uw weldoen we£r vergelden ! A 3 Gy
|
||||||||
|
6 WILHEMDE III.
Gy bergt my in den nood met gemalin en zoon.
Maar wat vermag , helaas , een Koning zonder kroon ? Hier zwygt de Britfche Vorft -, terwyl deFranfche heeren, De Prinflen van het bloed, hem, als hun Koning, eerenj Met al zyn hofgevolg, door Lodewyks gebo6n. ft'/be-' Nu wordge , 6Jakob, na't verlaaten van den troon» fihryfi de Onthaalt in 't Franfche ryk , verheerlykt door kafteelen, fr/tchtder ' . J
franfche Door hoofdgebouwen , die 't gezigt der vol ken ftreelen,
x.ln. * '" En hofpaleizen , van Vorft Lodewyk gefticht. De zaalen melden wat haar bouheer heeft verricht.
Tfkunii ^e kunft vertoond alom zyn ftaat- en oorlogszaaken, venoom Gemaalt op doeken , die van goud en zilver blaaken. hygsle. Daar ziet men't borftbeeid van den Koning op 't panneel, It^Ko- Als Alexander door Apelles kunftpenfeel , »">g' i Naar 't leven afgebeeld , gehult met laurekranflen j De zon befchijnt zyn kruin met fchitterende glanflen.
Hier draaft hy voor zyn heir op 't moedig oorlogspaard In 't blinkend krygsgewaad met uitgetogen zwaard. Gins beukt zyn ftormgevaart de rykbemande muuren En fterke fteden van zyn dappre nagebuuren. %%d, Om noog vertoont de Vorft Apol , die Pithon dood , De landplaag velt, en rukt de waereld uit dien nood -, Hy rekt de taaje pees vol gramfchap met zyn handen, En jaagt het monfterdier den fchicht door d'ingewanden. Aan d'andere zy verbeelt hy 't Hoofd der Watergo6n, ^tu' En zwaait den drytand op zyn fchulp> Neptunus troon. D'ont-
|
||||
|
VYFDEBOEK. 7
D'ontroerde zee bedaart en legt haar hoogmoed ncder.
Eool de Windvoogd dryft eerbiedig op zyn veder
Met al zyn hofgezin > die Koning leeft zyn pligt.
En wat hem ftaat te doen , uit Lodewyks gezigtr.
De ryksvloot ftuift door zee en ploegt de zoute fcxaaren.
Daar werpt hy, als Jupyn, beftuuwt van Hemelfchaaren, Z?/eklZ
Den blikfem uit zyn vuift -t hy rolt den donderkloot» word'
En treft zyn we£rparty : zo word zyn roem vergroot.
Door 't vleiende penfcel der hooffche kunftenaaren.
De guide rykstroon ruft op marmere pilaaren ri'nkiyi*
In 't midden van de zaal 3 bezaait met diamant tT°,'"t b'~
fcbrrvm.
En eel gefteente, dat de kamer fteekt in brand.
De zetel kraakt van goud : hier zit de Vorft verheven, Als hy *t Gezantfchap, naar 'tgebruik,gehoorwil geeven> Of vreemde Prinflen in zyn heerfchappy verwacht. De mildeRykdomzaait haar koftlykheen en pracht Door 't koninklyk paleis. het goud bekleed de daken. fuJ?"" De bruid van Tithon fiert de roodgeverfde kaaken> v*»s**J. En hult haar vlechten in de tinnen van 't gebou.
Hier fchuiltge j 6 Jakob j met uw koninklyke vrou, Dit prachtig hof verbeelt een herberg van de Weelde: Z'ufoZn' Die hier van tyd tot tyd haar blyde reien teelde : **w»v Een woonplaats van de Vreugd ; een hof dat nimmer treurt> Hof.
Maar eeuwig vrolykheid voor fufFeryen keurt : Daar Weliuft en Vermaak ontfluiten hun toneelen. t Het vleiende muziek der hooffche maagdekeelen* "".**" Haar
|
||||
|
8 WILHEM DE III.
Haar zoete toeverzang en vricndelyke toon
Verzetten hier den rou om 't derven van uw kroon. dunffi. j)e cjaris en 't fnaarefpei verluftigen de zinnen. Prinfle0en , opgetooit als hemelfche Godinnen ,
Verfchynen hier ter feeft » en dryven door 't paleis Op vlugjge voeten > daar zy volgen naar den eilch De toon en van de fhaar : elk toont om ftr'yd haar gaaven j Maar laat ons niet te hoog > 6 hooffche poppen > draaven -, Nooit is de kunft volmaakt, *t ontbreekt of hier of daar j Elks oordeel te voldoen in d'oefening , valt zwaar. Een Momus zal vol fchimps uw dansgebaarden laaken , Indien hy by geval uw ichoenen maar hoort kraaken > Gelyk hy Venus zelf befpotte op 't feeft der Goon. *n «»«/-Toneelfpel ftreelt hier herte en ooren , dat zo fchoon En heerlyk zich vertoont, en elk met recht moet looven >
Want Vrankryks fchouburg gaat alle andre ver te boven. Hier word de Dichter door Apollo zelf gekroont : 't Zy by de driften van een blaakend hert vertoont En leert een minnaars tong de minnewonden klaagen, Of geeftig vryen > om zyn ichoone te behaagen: Die voelc haar ingewand reeds door zyn zucht ontroert. 9t Zy hy de Dapperheid op 't hooge fchouburg voert j Of geefTelt het gemoed der woedende tirannen j Of d'Edelmoedigheid in hooggebore mannen Met g-rootte vaarzen roemt. maar ach! wat fchrik ontftelt De ziel > wanneer een Vorftj een Koning, door 'tgeweld Van
|
||||
|
VYFDEBOEK. 9
Van 't wiflelbaar gevalj ten fpiegel aller Grooteri^
Word van den troon gebonft , en in zijn graf geilooten i Zo Iheuvelt Mithridaat» gewond door 't moordgeW^er: En Agamemnon ftort in 't bloed voor 't altaar ne^r. Doch 't is onnodig door toneelfpel u te leeren> Hoe'trad van voorfpoed draait, hoe d'aartfche zaalcen kee- Dat heeft uw levensloop» 6 Jakob, afgebeeld, .- "• Cren: En gy hebt ook uw rol van Koning uitgefpeelt : Verzet uw troonverlies in deze vreugdezaalen. |
||||||||||||
|
Maarlaat ons nietj o NimfjinVrankrijkshof verclwaaleiiiVerftout u niet te ver dat doolpad in te flaan :
Geen Ariadnes draad wyft u den uitweg aan. Begcef u'vweer te veld , by 't fteeken der trompettren? By 't roeren van de trom> by *t baldren der musketten* By *t barften van 't metaal, en 't knarflen van 't gcweer- Gelei myn wapentoon > 6 Vader Febus>leer Myn Klio naar den eifch den lof der helden maalen » |
ter ver-
ma-emt zyn Nimf hethofte ■verlaa- ten, om weder tot haar oor- logsftofte keeren , 'En roept
denZang- godlKHt.
|
|||||||||||
|
De wondre daaden van haar Oorlogsman verhaalexi.
De Vorften pleegen raad. de Lelykoning tracht Prins Jakob weer in 't ryk te voeren door zyn raagt. Hy mant zyn fchepen met de bloem der oorlogslieden En Grooten van zyn ryk > die Stuart zal gebieden , Als opperhoofd, in *t veld, de zeeman toont zyn vlyt > En maakt de zeilen klaar. elk wapent zich ten ftryd. De ftranden krielen van matroozen en fbldaaten: Men ziet ze wel gemoed hun vaderland verlaaten. II. Deel. B 0O
|
||||||||||||
|
Lodewyk
vervaer- digt x.yn vltott |
||||||||||||
|
io WILHEMD.E HI.
Zoo gaat het leger t'fcheep gemocdigt door de trom.
fikStwm Vaarwcl , zegtLodewyk, vecht voor ons heiligdom,
Jakob jj^ recilt en kroonbelang ; begeef u op de baaren.
Maar laat ons 't offer eerft ontfteeken op d'altaaren, 6 Broeder s en ons heil bevordren door gebeen : Dan gefpen wy te zaam de wapens aan de le£n. hfmmir ^Y moet uw kielen naar de kuft van Ierland wenden,
urhnd te £n j^ mar Neerland my begeeven met myn benden.
Vervolg den muiter die uw wetten wederftaatj Terwyl ik: d'oorzaak zal verdelgen van dat quaad. Zo fpreekt de Franfche Vorft, om Jakobs moed t'ontfteeken. ?°%fc' De Vorften treeden naar den tempel om te fmeeken.
i'lefnen ^e ganfche hoffleep volgt, en werpt zich op den grond.
dervor- De Biflclaop grypt den kelk, geheiligt door zyn mond,
Hy flaat zyne oogen door de kerkzaal heene en weder. Hy kruift de borft. hy zucht} en knielt eerbiedig neder Voor 't opgepronkte altaar j waar op 't gekruifte beeld vertnck Van God 9 denHeiland, ruft. de tempelzanger queelt.
mugs, Men hoort de kooren op de gallery van boven
Den mai*1 der Heiligen en Jezus moeder looven. Deloferal*11 klinkt door 't koor. nu flaat de priefter op* Hy keert: zich om > en bied den gulden offerkop, En Chriftus leden , in 't gewyde goud befloten , Aan bei de Koningen 5 gezwore kerkgenooten. De dienft word eindelyk voltrokken door 't geluid t&»Juy*£i heil *S kerkmuziek. men ftapt ten tempel uit;
En
|
||||
|
VYFDE BOEK. n
En d'oude Koning maakt zich vaardig met zyn knechten
En lyfwachcbenden om den ichoonzoon te bevechten, En naar het Ierfche ryk te zeilen met zyn vloot. Hy kuft voor 't left den zoon. hy groet zyn eclitgenoot: *&*&• Terwyl de Koningin met traanen in haare oogen %■»«*. Hem aanfpreekt > door't vertrek van heur gemaal bewogen.
Doorluchte Prins, doordien het nootlot ons beftryd , J/xI'm. Het woedende ongeluk myn vreugde» uwruft, benyd, gm' En dwingt u voor ons recht de wapens aan te ratten > Om voor de ryksvoogdy, de koninklyke Ichatten, De kroon j en fchepterj ons ontwrongen door geweld» Uw dierbaar heldenbloed te waagen in het veld* Moet ik in zulk een ftaat uw afzyn wel gedoogen : Gy gaat, maar laat uw hand voor't left myn traanen droogenj Zy zyn getuigen van myn droefheid en verdriet : En fchoon gy my begeeft myn hert verlaat u niet: Uw ega volgt u met haar zuchten en gebeden: Vaarwel ? betriomfeer de wederwaardigheden > Ons door de vyantfchap van 't nootlot opgelegt : Vecht voor den godsdienft, voor ons ryksgebied, en't recht Van uwen zoon : aanfchou de trekken van zyn wezen> Gy zult het vorftlyk bloed noch uit zyne oogen leezen Van Stuarts ouden ftam, beroemt door deugd en eer: Hy is uw waare telg en echte zoon, myn Heer. Hicr zwygt de Koningin, zy zucht en droogt haare oogen: Maar of de mond niet veinft, en waarheid fpreekt of logen, B 2 Dat
|
||||
|
12 WILHEM DE III.
Dat weet d'alziende God, die't hert der menfchen ziet*
En onzen handel uit zyn hemeltroon befpied. leriLt De Vorft begeeft zichnaardenoever, daardefchepen, fat hof, Gereet om *t oorlogsvolk naar d'lerfche kuft te fleepen , Met voll e doeken hem verwachten aan de ree.
\.le['' Men wind het anker op. de Koning fteekt in zee, Begnnftigt van den wind, men ploegt de pekelvelden
En Nereus akkers met een vloot vol oorlogshelden. De fteveii bruifcht door't zout > en klooft den Oceaan.. Men zeilt by *t zonnelicht en *t fchynen van de maan. De wakkre vlooteling, begunftigt van de baaren > itrUndi Zict eindelyk de kuft van Ierland onder 't vaaren. Men groet de ftranden met een vrolyk krygsgeluir Van \ klinkende metaal. men werpt het anker uit. De krygsknecht word ontfcheept. men loft de legerpaardert. De kielen raaken leeg. men plant de veldftandaarden Op d'oevers van de zee voor 't oog van God Neptuin. fyfihap De wederipanneling beklimt de hooge kruin fehereM-Vzix 't Ierfche ftrandgebergte om Jakobs vloot te groetcn, zyn aan- Een ander kuft aan zee de koninklyke voeten . komfii, £n knielt eerbiedig voor den ouden Stuart neeY. Men grypt de wapens aan. ganfch Ierland, in 't geweer>
Verbind zich door den eedt aan Vrankryks Lelyvaanen. mtnTLt- De Laridvoogd Tyrkonel» het hoofd der onderdaanen 1£& Van *t wederfpannig ryk > die felle ftokebrand iefihrevm y^xi 't vinnig landkrakkeel, de kracht 3 de rechte hand Er
|
||||
|
V Y F D E B O E K.
|
13
|
||||||||||||
|
En ftut van 't muitgefpuis , door yver aangedreven
Voor 't Roomfche bygeloof} vcrpand zyn goed en leven Ten dicnft van Stuarts itaf: hy arbeid op 't gemoed h£Hm»-r |
|||||||||||||
|
Der Ierfche Grooten, en vermeerdert Jakobs ftoet
Door kuiperyen en beloften van beloning, |
en ver-
meerdert •van dag
tot dag |
||||||||||||
|
Hyroemtdenouden Vorft, en vloektden nieuwen Koning. «y»«w
De Roomfche tempelier zet ook zyn krachten by , En krygt het domme volk door droomen op zyn zy. d'nfn' 't Ontbreekt zyn herfTens aan geen vonden, om dezinnenvtZZcnh~ Van 't bygelovig volk door logentaal te winnen. d»s»m- Hy vliegt in 't midden van de grimmelende fchaar. piykheid^
Ontwaakt} zo fpreekt de paap? de vryheid looptgevaar diejo»r
Van ons aaloud geloof j 6 Roomfche kerkgezinden, tfihngen Ik zal u wonderen verhaalen, hoort myn vrinden, Xa/T Zo dra de dageraat het blyde morgenlicht wondirtm
Aan d'Oofterkimme ontftak > ontfloot ik myn gezigt j
Ik flapte van de koets} en fchoot met plegtigheden Myn heilig misgewaad eerbiedig aan de leden. 'k Begaf my naar de kerk , en knielde voor 't altaar: Maar wierd een vreemde zaak, terwyl ik Bad, gewaar.- Ikheb de Heiligen, ons kerkfieraadj zien weenen» Mariaas beeltenis tot driemaal hooren fteenenj Haar traanen rolden langs myn heilig offerkleed; Maar't bleef hier noch niet by: een galm, een naare kreet Ontroerde 't heiligdom } en klom allengks van onder Naar 'tkoor: *t gewyde ftof, de doodbus klaagde>(o wonder.'' B 3 De
|
|||||||||||||
|
I* WILHEMDE III.
De lyken loofden in de graven zucht op zucht.
Ik vloog al bevende uit den tempel op 't gerucht. Dit voorfpook fpelt geen goed. de Godsdienft is in lyen. Bevryd ons Roomfch altaar voor fhode ketteryen. Verdient uw zaligheid door zulk een heilzaam werk. Bevecht het ongeloof; ja fneuvelt voor de kerk. dt bysth- 2,0 wect de wichelaar den menfch in flaap te wicgen , iiigerttnis- x °
leid, en in En door verdichtfelen d'onnooflen te bedriegen.
ieUng Elk zweert den Koning trou. men houd de fteden met
Den Ierfchen gunfteling en Vrankryks magt bezet. Men paait den legerknaap met geld en Franfche fchyvcn 3 Om door die zenuwen den moed van 't volk te flyven. Men woelt, men draaft 5 men werkt > en yvert voor't belang Der kerke en Jakobs zaak. men zweert den ondergang Van Wilhem en die't recht verweeren van zyn kroning. Beftryders van uw Heer, wat reden» wat verfchoning Rechtvaardigt uwe zaak j uw doen 5 dat elk belpot ? Uw brein beflmt het werk> maar d'uitflag hangtvan God En zyn beftiering af : zyn oog bewaakt de vroomen. De Koning Wilhem hoeft voor geen gevaar te fchroomen} Een wacht van Engelen beftuuwt dien Oorlogsheld; Befchut hem voor verraad > voor laagen en geweld : Zyn kroonrecht ruft op 't recht van Gods gewyde altaareri. Dedkhter Wei aan nwn Zangnimf bruifch nu moedig door de baaren btgttft JO D
zichmtt Van Ierlands oevers naar 't geweft van Albion.
*j-»2»»^-£en Q^i^d preftme voort. hoeheerlyk fchyntde zon ! Hoe
|
||||||
|
•
|
|||||
|
VYFDEBOEK. if
Hoc gunftig blaaft de wind in myn gezwolle doekcn.' heldin
Geen vogel vliegt zo fncl. wy moeten 't eiland zoeken, geiand, Waar op de fchoonc flad van Londen zich vertoontj Daar Wilhem Henrik heerfcht 3 door Gods befluit ge- kroont.
't Gaat wel: ganfch Ierland is verdwenen uit myne oogen. Ik zie Britanjes kuftj en duizend zegeboogen» Eerpoorten en tropeen > van 't volk door 't ganfche land, Ter eere van den Vorft , die 't ryk behield , geplant. Myn Klio flap aan land, begeef u naar de zaalen Van 't koninklyk paleis , daar duizend Ridders praalen In 't blinkende gewaadj hoofdzuilenj die den troon , , O . en beveelt
Van Wilhem fchraagen 3 en de koninklyke kroon kaarde
* , daaden
Hem lchonken j om zyn deugd naar waarde te vergelden: vmKo-
Gy moet de daaden van dien grooten Mavors melden : "Ti0p)"e Steek j fteek de krygstrompet van 't eenaan'tandereoord, x,mgm' Braveer de toonen van de vlugge Faam 3 vaar voort. De Koning Wilhem had gezanten afgezonden, vivcr-
Om zyn verheffing aan Europe te verkonden: fim vm
Elk hoort eerbiedig en verheugt de tyding aan, mnfihm
En zweert met goed en bloed den Held ten dienftteftaan ,*«;,/«»
En Lodewyks geweld te ftuiten door den degen: veeTugm Zo fchryftmen aan den Vorft, en wenfcht hem heil en zegen. ™"Je
Hy bout de gronden van zyn nieuwe heerlchappy faiovm Op miltheid, en beloont zyn hofftoet naar waardy. fim «-
Hy fchenkt eertitelen aan mannen die 't verdienden: ^2*
De ryke gift vermeert den aantal zyner vrienden. Hy
|
|||||
|
*
|
|||||
|
id W I L H E M D E III.
Hy neemt door geen geweld het hert der menfcheninj
Maar yder pleegt geruft den godsdienft naar zyn zin. Hy arbeid om den twift te bannen uit de kerken , En door eendrachtigheid het waar geloof te fterken. vtrncb- j)e fchattingen 9 wel eer van Jakob ingefteltJ vm dm Om door de beurs van 't volk en 't burgerlyke geld •t ryk. Zyn fiiode tiranny te ftyven in de ryken > Schaft ftraks de Koning af. hy doet zyn oordeel blyken
Door 't fpreeken in den raad. elk roemt zyn eel vernuft > Dat in zo groot gewigt van zaaken nimmer fuft> Maar altyd wakker» door beleid en fchrandre vonden , Zyn zetel voor 't geweld verzekert. duizend monden Gewaagen van zyn lof. men roept in 't openbaar Den kryg metVrankryk uit. men zend de fchepen naar De kuften 5 om in deez' gevarelyke tyden Den Franfchen onderftant aan Jakob af te fnyden; En Herbert word die laft > als zeevoogd, opgelegt: De Ryksraad vifcht naar geld en middelen? om't recht En 't Britfche kerkgeloof door wapens te verweeren. Men ruft de vlooten uit op 't koninklyk begeeren , Om zich te voegen by den ftrydbren Batavier, En trou vereenigt door die dubble zeebanier De ruft van ryk en ftaat in 't kruiflen op de baaren t Ten trots van Lodewyk } kloekmoedig te bewaaren. De Schotiche landgenoot 5 zo ftrydig in 't begin, Verklaart zich ook in 't einde> en haalt den Koning in. |
|||||
|
1»>
|
|||||
|
VYFDEBOEK. tf
De muiter , die den Vorft tracht tegens't hoofd te ftooten, *«**»■
Betreurt zyn wrevel , in den kerker opgeflooten. *«**. Het achterdenken wyft de trou of ontrou aan ,
En leert recht taften hoe de burgerpolflen flaan : Want Jakob had in 't ryk veel vrienden nagelaaten? Zyn eensgezinden 3 die den waren godsdienft haatten : Zyn gunfteling brout noch in 't heimelyk verraad. 't Bedrog » zo liftig> morat het vyandlyk gelaat Met fchyn van vrientfehap, om zyn boosheid te verrichten, Maar 't fchrander oordeel werkt om 't masker af telichten. De Ichennis word ontdekt. het quaad ontfangt zyn ftraf > En fchopt, in plaats van loon , den meefter in zyn graf. Een ander flingert aan een galgkoorde > onbegraven > e" veryx-- Gebraden in de zon , tot fpys van gier en raven: Jen lyve Maar die zyn Ichuld bekent, en zich ter aarde buigt> *J '
Door Wilhems deugden van zyn fchelmftuk overtuigt,
En voor den Koning zich verklaart, behoud zyn leven: Zyn zachte geeft fchept luft in feilen te vergeeven. Zo ftuitmen 't ryksgeweld, en alles raakt in ruft. De gloed van ftaatgefchil word door den tyd geblufcht. De Vorft befluit in 't einde aan't hoofd der oorloesknech- DeKo~ t> rung
In't wederfpannig ryk te ftryden voor zyn rechten: (ten, kfl«*
De fchrandre geeft heeftlangtendienft vanftaat, vankerk En burgerheil geflaaft; nu zockt zyn fabel werk: finkm; De nood vcreifcht zyn hulp. men kan 't geweld niet keeren.
De ryksrebellen 3 die vorft Jakobs wreetheideeren, II, Ded. C Ver-
|
|||||
|
. ™
|
|||||||||
|
18 WILHEMDE III.
Vermeerdren in getal. het oproer groeit gezwind :
Gelyk de Noordzee> die , geflingert van den wind, In eenen oogenblik met opgezwolle baaren Tot aan *t gefternte ryft , tot fchrik der waterfchaaren. Hier dient geen tyd verzuimt. het leger wacht den Held De zaak word door zyn komfte en byzyn beft herftelt "fjbZTj Hy groet de Koningin : hyfpreektde Britfche Raaden |
|||||||||
|
"xoJngin DeVaders, in 't gemoed van droefheid overladen
m Ryks- Om't hachchelyk vertrek» een optogt vol gevaar > Staan wel zyn aanflag toe, maar elks gezigt ftaat naar :
De vrees ontroert den geeft: het waagen van zyn leven, De ziel van't ganfche ryk } doet yders leden beeven. Gemeente en Adel zucht. Maria boven al Befterft, haar boezem klopt 3 beducht voor ongeval. Wie hoort haar lefte rede en affcheid onbewogen ? Wie ziet den jongftenkus, en blyft hier droog van oogen ? fu'tT' ^ §e*pt de wapens aan > zo fpreekt de groote Vrou> over v Gy gaac dan weer ten ftryd , en laat my hier in rou. O koninklyke ftaat > 6 hooge waardigheden , Hoe Word uw ruft ontruft, uw luifter fleets beftreden Van 't nydig nootlot s dat ons vorftelyk geflacht > Gelyk een fchaduw > volgt .' de kroon, zo hoog geacht > Zo dierbaar in ons oog > valt laftig om te draagen. Een hooggefticht paleis moet worftlen met de plaagen Der felle winden } daar een laage boumans hut De hjclitorkaanen trotil, voor 't ftormgeweld befchut. Ver-
|
|||||||||
|
VYFDEBOEK. i«
Vergeefme , waarde Prins , indien ik , tot een teken
Van ongeveinicle min , in zuchten uit moet breeken. De klagten, die men looft verlichten ons gemoed: Gy wapent u voor 't volk, maar waagt uw eigen bloed. Ach, mogt ik , neffens u op 't moedig ros geftegen, *t Geweld bevechten, of, begunftigt door Gods zegen, De lauren aan uw zy wegdraagen uit den flag, En deelen in uw roem op dien gewenfehten dag J Vcrgunme dat ik zelf aan 't hoofd der lyftrouwanten Uw lyf befcherme voor 't gevaar aan alle kanten Van 't rookende oorlogsperk: maar word uw borftdoor't GetrofFen , of door 't loot van 't dodelyk metaalj (^ftaal Dan zal ik > in 't gezigt van alle uw ruitervaanen, Uw wonden zuiveren door 't plengen van myn traanen* En op uw legerkoets verbinden met myn hand : Myn hert, zo vaft verknocht aan *t uwe door den band Van'thuuwlykjen den knoopderliefde, kannietfeheiden: Maar mag ik u, myn lief, in *t vechtperk niet geleiden i Vergun my eene be^, hebt gy my ooit bemint: Denk dat ik ben uw vrou , maar Koning Jakobs kind: Ik vrees voor uw gevaar en 't vaderlyke leven: Gy moet in dezen ftaat my blyk van liefde geeven: Verfchoon u zelven doch, myn Prins, en Stuarts bloed: Natuur en huuwlyksmin ontruften myn gemoed : Indien ik u verloor ik zou myn boezem icheureri", En , zo myn vader bleef in 't ftryden , eeuwig treuren: C 2 Maak
m
|
||||
|
20 WILHEMDE III.
Maak dat ik gcen van bei beklaage in zulk een nood :
Draag voor myn vader zorg 5 en geef u niet te Moot. Tirmfli ^te* u geru^ » zo Q>reckt dc Koning, ftaak uw klagtcn. h«#r, {^et vorftelykc woord fpeelt noch door myn gedachten, Dat ik u gaf, eer 't lot ons voerde op Stuarts troon s Toen zwoer ik by myn ftaf>nu zweere ik by myn kroon: itioofi Ik zal uw vaders ziel behouden , kan 't gefchieden. in'tpy. Gy ondertufTchen zult, als Ryksvoogdes , gebieden i'eVdoo- Met negen Raaden, door beleid en geeft vermaard : »<•»• Winchefter, Devonshiere > en Danby, trouvanaard, jutowT Penbroke>en Nottingham} en Monmouth, braave mannen, dm voor dic zuHen ondcr u den hoogen ryksraad fpannen> v», Met Lowther, RufTel > en Marleborough , al t'zaam Pilaaren van myn troon > my waard en aangenaam. Zy zullen ongeveinft u trou en byftant zweeren, In nood befchermen , en de ruft van 't volk verweeren > Het recht handhaven > en't geloof > ons waard fte. pa nd» Voor 't Roomfche kerkgeweld befchermen door verftand. Vaar wel myn tweede ziel : de Goddelyke zegen Befproeije dit geweft, gelyk een vruchtbrc regen5 Op dat de kerke en 't ryk gewenfehtc fpruiten fchiet : Gods geeft geleide uw geeft »terwyl gy 't volk gebied : Zo moet door zyn befluit myn degen zegepraalen 3 Myn vyands hoogmoed voor zyn almagt nederdaalen > En ilc ? weerkeerende na 't einde van myn reis} Maria welvernoegt omhelzen in 't paleis. Zo
|
||||||
|
•
|
|||||
|
VYFDEBOEK. 21
Zo fchcid de vroome Vorfb geleid van Britfche Grooten j
Krygshoofdcn 3 Edellien j manhafte togtgenootcn s Trouwanten en ftaffiers. Maria zoekt geen ruft > Sehoon moeder Thetis bron 't vermoeidedaglicht blufcht: Zy waaktj daar yder flaapt, met onvermoeide leden: 't Godvruchtig hert barft uit in vierige gebeden : Zy fmeekt den waaren God om hulp,- zy knielt in 't ftof. O fpiegel van de deugd , hoe melde ik beft uw lof! Volgtj volgt haar voorbeeld na3 gy hooggebore zielen > Zy leert u voor 't altaar eerbiedig nederknielen. En gy j beroemde Prins , begeeft u naar de zee, En voert den zegen door Mariaas vroomheid mee. By Chefter legt de vloot > voorzien van zeegezellen >
Van voorraad , vracht en geld, de witte doeken zwellen. De maften pronken met de Britfche watervaan. Men fteekt de zeeklaroen. men doet de trommen flaan. De Kerning treed aan boord. de vlootelingen woelen, mg**t»f En flaan de hand aan yt werk5 terwyl de winden koelen5 -tfctZp. En wakkeren in *t zeil , op Eolus bevel. 't Gezigt verlieft de kuft. men zeilt gezwind en fiiel. Maar't nootlot fchynt myn Held den zeetogt te benyden, Met voor een wyl zyn hoop van voorfpoed af te ihyden. Een donkre nevehvolk verfpreid zich onverwacht > ^'t In 't vaaren , over'tzout > voor Jt naaken van dennacht, jieje
En houd de ftraalen van de dagtoorts opgefloten : gnli'g*- Men leert de ftuurlieri in dien nood door tekenfchooten ™ar
brengt.
C 3 De
|
|||||
|
ai WILHEMDE III.
De t'zaamgevoegde vloot te myden op 't geluit.
De mill verblind elks oog. het ziet'er deerlyk uit.
Men kan het wezen van zyn makker niet befchouwen.
Mm Men voelt, men tafbmen kruipt langs 't fchip om d'ankertou- ankeruit, Te zoeken , en de kiel te hechten aan den grond. (wen tiyftden De nacht verfchynt. elkwachtmetfmertden morgenftond. Uggm, Zo dwaalt d'Oranje Zon in 't duifter op de baaren 3 Tot Gods voorzienigheid de dampen op doet klaaren.
gaat met De purpre Dageraat, gehult met rozeblaan , |
|||||||||
|
bet aan-
breeken |
Kfuipt vrolyk uit den fchoot van vader Oceaan.
|
||||||||
|
Jagmder ^e blyde zeeman groet de verfchgebore flxaalen.
'$ Mil, £jj^ fp0ecj zich om 0p nieuw de zeilen op te haalen. Een ander wind met vlyt het anker uit den vloed.
De vloot gaat weder 't zeil na ramp en tegenfpoed.
*m drfe Driewerven had de lucht haar nachtkleet aangetogen, %*'"Je En d'avontfter geplaatft aan 's hemels zwarte boogen > £M. Drieverven had Apol in Thetis arm geruft s Als koning Wilhem landde aan Karikfergus kuft.
De Her. De dappre Schomberg treed den Vorft eerbiedig tegen, schom- Verzelt van Wirtenberg en Kirke > die den degen tm&erg,' ^n 'c ftrydig lerfch geweft kloekmoedig droegen, om fnder'eZ- ®e vryneid van '* gemeen , Gods kerke en heiligdom wiheb- Xe rukken uit den klaauw der helfche dwingelanden. tersver- r D
■neikomm Het ganiche leger groet den Held aan d'lerfche ftranden,
ning. ' En fchreeuwt uit eenen mond: zyt wellekoom 5 leef lang > net leger Doorluchte Veldheer > tot uw vyands ondergang: |
|||||||||
|
^VYFDE BOEK. 23
Wy zweeren u getrou tot in de dood te blyven, 2S"
En zullen met ons bloed deze eeden onderfchry ven. '* *"*"■'
*******
Nooit wierd een legerhoord met grooter liefde in't veld d'n*0- Ontfangen, en begroet van't krygsvolk , als myn Held. ™uh*.
Hy ftygt op 't oorlogspaard. hy monftert de geleden, *&»*">•
En laat ze net verdeelt voorby zyne oogen treeden. troePe»>
De wapenoefening , de handel van 't geweer, "» «/««*
Door vlyt aan 'tvolk geleert 5 behaagthem meer en meer.
Hy loont de wakkerheid der mannen door gefchenken.
Hy pryft de legertucht : zy vliegen op zyn wenken.
t)e veldheer fcheid vernoegt: hy roept den hoogen R.VLad°orlo&1-
In 't open veld by een. men arbeid vroeg en laat> </«»•
Op 't koninklyk bevel, de legerhoofden waaken
En werken > om > tot heil der algemeene zaaken ,
De vyandlyke magt een voordeel af te zien.
Men dreigt de fteden » die, door Jakobs oorlogsli£n
Verdedigt j weigeren naar Wilhems wet te leeven.
En gy > 6 Ierland} voor veel jaaren b.002 verheven *»!•**%
Door wyze geeften } die gy koeirerde in uw fchoot 3 tyjenver-
Verlieft» verflingert op verflanden , die de dood, dowg*.
In weerwil van den nyd , door 't parkement braveerden}^'^
Beroemd door mannen, die Minervaas priefters eerdenj
(Maar Iang is deze kroon gevallen van uw hoofd_)
Verbeeldt een oorlogsfchool» daar Mavors leerling flooft. "J'htoi'det
De wapenklank ontruft het ftof der Letterhelden : ***»*,
Gradivus voert den toom op uw ontroerde velden. ^Zt^f
Hoe
|
||||
|
24 WILHEMDE III.
xpm Hoe kraakt dc diflel van zyn krygskaros ! hoc blaaft
mtm ^e klepper vuur en vlam ten neuze uit! hoe verbaaft » ''*?*?',. Hoe angftig vluchten vee en hoedcrs in fpelonken! vnw- Elk zwicht, elk aarzelt voor de fchitterende vonken mm. Der oorlogsblikfems, die de dolle Krygsgod zwaait: De donder fchokt zyn koets in 't hollen , dat ze draait
En flingert heene en weer. een hofgevolg vanfpooken > Door duizend eeden uit den afgrond los gebroken, Door vloeken opgepreft naar boven , treed voor uit> ' Of volgt den wagen na met yflelyk geluit In zulk een ftaat verfchynt god Mars.wie zou nietfchroomen? Het ugtr Dicht by Drogeda fchuurt de Boynemethaarftroomen, koning Het vruchtbaare Ierfche veld : hier lest het leger van ''-Ik
Ugttum Den ouden Britfchen Vorft , verfterkt door 't muitgefpan.
%rZZt Hier ftaan de tenten-van de blocm der Franfche mannen j
'dri'"* ^et ^c^en bezaait •> en fierlyk opgeipannen.
van nro- Hier blinkt de beukelaar befchenen van de zon ,
En fpiegelt zich in 't nat der kriftallyne bron. De fabels glinftren in de vuift der oorlogsknaapen, De helmen op de kruin •, en yder praalt in 't wapen. De veder waait langs Jt hoofd. de wind beweegt de vaan En veldftandaarden » die langs 't klaare water ftaan. Hier gaapt de donderbus die Jakobs vloektrouwanten» Bezwangert van de dood ? op Ierlands bodem plantten. Daar briefcht het moedig ros } op ftryden afgcrecht. Gins klinkt de krygsklaroen. 't wacht alles naar'tgevecht. Dc
|
|||||
|
......
|
|||||
|
\
|
|||||
|
VYFDEBOEK. tf
;De gryze Stuart rent in 't midden van zyn troepen»
Die hoofd voor hoofd, langleefdeKoningJakob,roepen."
Wy kennen hem allcen voor onzen Opperheer.
Bepleit dan, zegt de Vorftj myn rechten door'tgeweer,J^J**'
Indien gy «my bemint: de veldflag moet ons fcheiden : ""* het
Slaat doot, vermoort , verniclt; ik zal u zelf geleiden >
Getrouwe mannen, met myn heirbyl in de vuift:
Wreckt, wreckt myn ongelyk; ja keert > van bloed begruift,
Verwinnaars uit den ftryd : ik zal my dankbaar toonen»
Uw dienft crkennen > en uw braave daaden loonen:
Ik zal uw laagen ftaat verhoogen naar waerdy,
Myn hounder ftooten uit gezag en heerfchappy»
En gunnen u die plaats : gy zult de fchatten declen
Van hem die Jakobs gunft verwaarlooft door krakkeelen*
Door hulp te bicden aan den fchoonzoon, dien ik haat:
Schenkt my den fcheptcr we£r , ontbloot hem van myn ftaat
Door uwe dapperheid. 't gaat wel, myn waarde zoonen»
Uw oog belooft uw moed. wy zullen Jakob kroonen
Zo fchreeuwt het ganfche heir , of fheeven onder 't flaan.
De Koning Wilhem vocrt terwyl zyn benden aan. -opugt
Hoe praalt de braave Prins aan 't hoofd der veldbanieren, Koning Geleid van Britten en beroemde Batavieren, Beftryders van 't geweld j voorftanders van't gemeen! De wapenrok bekleed de koninklyke leen; Zelf door Mariaas hand geftikt met goude draaden, Tercere van haar Heqr ; verhecrlykt door zyn daaden? II. Deel. D Op
|
|||||
|
26 WILHEMDE III.
Op purpre zyde door borduurkunft afgebeeldt.
Hoe moedig treed zyn ros > dat op den breidel fpeelt, En fchuimbekt op 't gebit! hoe glinftert 's Konings wapcn, Hoe fluit het om de borft , als waar 't aan 't lyf gefchapen! Zo trekt hy naar den ftroom der Boyne wel gemoed Den vyand in 't gezigt. hy fpreekt zyn oorlogsftoet , Zyn hoofden hert in 't lyf door prikkelende woorden. die zym Indien de laureblaan uw kruinen ooit bekoorden > aanmoe- O Nederlanders , die voordezen blyk op blyk '**' Van uwe vroomheid gaaft} en hielpt my 't ongelyk » Den landzaat aangedaan, door uwe wapens wreeken: Gy die't uirheemfch geweld, toen Nedrland, half bezweken, Mofr hygen onder ''t juk van Vrankryk, hebt gekeertj Ter landgrenze uitgejaagt j in 5t veld getriomfeert j En vechtende aan myn zy de zege weggedraagen , Herroept uw ouden moed •, ik zal myn leven waagen , Verzekert van uw trou, u voorgaan 9 volgt in 't veld. En gy j 6 Britten , die, gedrukt van 't flaafs geweld , Myn byftant eer verzocht door zuchten en gebeden j Gy > die my dwongt het ftaal te gefpen aan de leden , Toont dat gy dankbaar zyt, ftryd voor uw Koning, vecht Voor 5t waare kruisaltaar, voor vryheid, wet en recht: Nu is de dag van heil j of uw bederf geboren : Befchermt uw ruft door 't zwaard} of alles gaat verloren: Bevryd uw tempels voor uytheemfche kettery, Uw haardfteen voor geweld 5 uw krooft voor flaverny: Uw
|
||||
|
VYFDEBOEK. 57
Uw vrouwen hebben u gemoedigt door haar traanen >
Uw dochters door geween s en duizend onderdaanen
Van 't Albionfche ryk al zuchtende u verzelt
Naar d'oevers van de zee > wanneer gy trokt te veld:
Zy fteunen op uw moed» 6 hclden, en myn degen.
|
|||||||||
|
in dtn
|
|||||||||
|
Zo fpreekt de dappre Vorft , en trekt den vyand tegen: "yZd
Hy zwaait den legerftaf tot driemaal met zyn hand : 7ooge»
Hy ftelt zich zelf in 't fpits: hy naakt den water kant, *£*'(
En Jakobs leger , door den veldftroom afgefcheien. de B°7™>
Des Konings wacht > gedoft met blaauwe lievereien} »*J£"
Ontziende eeen eevaer> doorwaad den diepen vloed j *«*/«/«
*J o x ijott 6e-
Waar in de vuurbal liftt. het water kan den eloed geiftzkh
eerjl te
Van \ blakende oorlogsvuur, in *t heldenhert ontfteekenj water,
Niet bluflchen. yder peilt, gewekt door 't legerteken >
De Boyne met zyn voet. elk ploft in 't water neer>
Met wapenen bekleed, beladen met geweer.
De ruitet noopt zyn ros met fpooren door de plaflen.
Held Schomberg fchreeuwt: vaart voort, zo moet men't heir
** DeKoning
En't vyandlyk gelpuis beftooken op zyn grond. (Verraflen> wrige-
Maar ach > ik beef van fchrik! de Koning word gewond -, maZ* Zyn fchouderblad, door'tloot getroffen, verft de ftroomen:-^/^* Hy ftygt van 't paard} en ruft zyn leden aan de zoomen '*» . Der vloeijende rivier : men ftelpt het bloed met vlyt> ft"**" Verbind de wonde , en hy begeeft zich weer ten ftryd. vm 't Maard'oudeSchombergjfneeftin'tharnas voorzyne oogen. °r' Dit treurfpelwekt zyn moed: hy> door de dood bewogenbergfmu- D 2 Van
|
|||||||||
|
js wilhem d e in:
Van zulk een Oorlogsheld, vliegt als een fiere leeuwr
Verhit op ecdle wraak, gevolgt van veldgefchreeuw > In 't midden van den drom der ftrydende Ierfche benden:' Zyn fabel kerft de kruin 5 en boort door borft en lenden. Zo wreektc Eneas kling Prins Pallas dood, door't bloed Te ftorten over 't veld van Turnus oorlogsftoet. £^el"Een ry van helden volgt den Koning op zyn togten> quyten Vermaart> als Herkules > door temmen van gedrogrenj x.icb elk , , - ,,
imftryd, En monilers> helich van aart: elkvoertzyntroepenaan.
Doorluchte mannen } die 5 verheerlykt door uw daan , De waereld ftof verfchaft om uw beleid te roemen, Wie zal ik eerft of left in myn gezangen noemen ? Hier munt elks dapperheid, elks moed op 't heerlykft uic Daar ziet men Wirtenberg > die 's vyands aanval ftuit, Den ftroom doorwaden met zyn Deenfche krygsbanieren:" Hier Ouwerkerk 5 het hoofd van 's Konings lyfftaffierenr Den miuter over 't veld vervolgen > daar hy vlied : Gins Kirke» die de bloem van 't Britfche volk gebied , MetTaalmitfch voor de ruft van't ryk kloekmoedig ftryden:: Men ziet ze reis op reis door Jakobs vaanen ryden > Den vyand vellen die hun fabels wederftaat- Heer Bentink, op wiens trou de Koning zich verlaaty Zo diep in 't vorftlyk hert gefchreven> zwaait den degen>- En vliegt, gelyk voorheen,de Leliftanders tegcn; Zyn onverfchrokke moed j met krygsbeleid gepaart, Maakt hem van tyd tot tyd de gunft des Konings waard- Held
|
||||
|
V Y F D E B O E K, »p
HeldGinkel, uit hct bloed gcteek van 't aadlyk Rcede,
Een ftam voor hng vermaard in oorlog en in vrede, Beroemt door ftaatgczag en hooge krygsvoogdy, Vecht midden in den gloed aan 't hoofd der ruitery. De brave Doeghs houd zyn veldpoftnaauw befloten. En Solms braveert de magt der lerfche twiftgenooten. De frrvdbrc Sgravemoer en NafTau , nooit verfaagt In 't vechten , volgen daar de Vorlt zyn leven waagt: &„ Vtu. Daar hy zich zelf vergeet? in 't midden der gevaaren, xyn eigen
En denkt alleen om \ recht der volken te bewaaren: ^ZZji,
Daerhy zyn eigen bloed, zo waard, min dierbaar acht <£j£*
Als 't heil van Jefus kerk. laat Romulus geflacht v wft>M
Jrloogmoedig ftoffen op zyn hidden, die voor dezen, ditnfl tt
Hun vaderland in nood den jongften dienft bewezen} **"**■-
Die 't leven offerden voor 't voordeel vr,n 't gemeen,^ OF d'ingebeelde ruft van Rome: hy alleen Verdooft de krygsbazuin van zo veel dappre zielen , Die ftreden voor den Staat of* onder 't ftryden vielen: Want bygeloof, noch drift van wanhoop noopt zyn hart', Daar hy in 't hcetft van 't vuur al d'oorlogsrampen tart. GanfchIerland ftaat in brand, de vruchtbaare akkers rooken, fchryving
Als Etnaas berglpelonk , in 't ingewand ontftoken l**^.*""
Door zwaveldampen, van den zouten grond geteelt.
Hetgroene veld , bezaait met wapenen, verbeeldc ^ Het eiland van Vulkaan , daar grofgefpierde reuzen Met hamers in de vuift metaale bergftof kneuzen 5 D 3 Teri
|
|||||
|
______________._
|
|||||
|
5o WILHEMDE III.
Terwyl de blaasbalg zwoegt > de fchoorfteen rookt > de damp
Den glansder zon bezwalkt. d'een iheeft,totoorlogsramp Geboren. d'andcr treurt otn 't derven van zyn leden, Door fchroot van 't lyf gerukt > door fabels afgelheden. De moord > ontkerkert, holt langs 't vechtperk hene en weer. Daar ftort de voetknecht by zyn lpies of vuurbus neer> Gerabraakt door den flag der barftende granaaten. De kogels booren door de gladgefchuurde plaaten In 't drabbig ingewand. ( 6 dodelyk gezigt!) De ruiter kuft den grond , ten zadel uitgelichtj Omarmt het purpre veld > en braakt zyn bloed en leven Door dJope wonden uit. Drogedaas muuren beeven. Al 't omgelegen land beweegt zich op 't gedruis. De bergen fcheuren van hun wortels. 't muitgefpuis, DoorVrankryks magt gefterktj valtmoedigaanin'tftryden. Men ziet Lauzun aan 't hoofd der Franfche benden ryden* Hy voert de ruiters aan , en gaat hen dapper voor. De paardshoef draaft in't llof, of glipt op 't bloedig /poor. Men houwt} men (loot, men loft piftoolen en karbynen. Men ziet dendagdoordampen buskruitfmook verdwynen. Een wolk van ftof bekleed het wezen van de zon. Hoe loeit de donder van 't vernielende kanon! De waereld flingert van haar losgeborftene alien j En zwelgt het laauwe bloed in 't lyf by ganfche plalTen. Het weerlicht reis op reis. de blikfem van 't metaal Verdort de groene fpruit, en zengt de velden kaal. De
|
||||
|
VYFDEBOEK. 31
De bodem Jegt bedekt met trommen en trompetten>
Met pieken j klingen > met piftoolen en musketten, In 't vlieden over 't veld geflingert, of door *t loot Geklonken uit de vuift. hier ipookt de naare dood. De lyken groeijen door de labels op de velden. Hoe rolt de doodkreet uit den bleeken mond der helden I De groote Wilhem rent in *t midden van den flagj Devorji En geeft zyn troepen moed door 't koninklyk gezag. lu'bm't
De liefde tot den Vorft ontvonkt de legerknechten : tafje„ Zy winnen aan zyn zy , of fneeven onder 't vechten. f**> Vervolgt uw zege , roept de Vbrn% de vyand wyktj v'tmTi Verzuimt uw voordeel niet } terwyl zyn moed bezwykt: '*»** »r- Ik zie den flag in 't kort gewonnen, vecht als leeuwen. fpnekt Straks vliegt het leger toe:elk taiftert onder *t fchreeuwen^iimoU Den tegenftander , die zyn heldendraf genaakt. '" 'tl^' Held Menardj Schombergs zoon j door vaders dood geraakt, Gr**f
Een vader hem zo waard, verftrooit de Franfche vaanen»-van En 't Ierfehe nachtgefpuis: hy mengt zyn brakke traanen, ser/Zon In 't ftryden uitgeftort, met Vrankryks rookend bloed, %J°* Verfchoont eeen vluchtcling, maar volet hem op den voetjvader'm En wreekt den oudenHeld : zyn naam zal eeuwig leeven, dermm't Op duurzaam perkement in 't heldenboek belchreven. ]end°r'~ De Koning ziet van ver de daaden van den Graaf -, ■S^ Hv roemt de deueden van <hen Krygsheld, die zo braaf —*f<*»**
Den luifter van zyn huis, door's Hertogs dood aan't zinken, {erhid, We£r voert ten hoogften top en hcerlyk uit doet blinken. dm fat. Noch
|
||||
|
X
|
|||||
|
2i WILHEMDE III.
Noch eens> 6 mannen} fchreeuwtdeVeldheer, 'tisgedaan
Met Jakobs hulpgenootj wy moeten 't heir verflaan.
Elk grypt weqr nieuwen moed. men loft de donderbuffen
t>eTerm Voor 't lefte op's vyands rugge in't zwichten. ondertuflthen Vlucht Jakob uit den (tryt : hy vliegt j van fchrik gepreftj
jakll Langs berg en hooge duin } om, fchuilende in de v.eft, •vlucht. q£ fterkbemuurde ftad , zyn lyfgevaar t'ontwyken. Wilhem DeKoning Wilhem noopt zynpaardlangsduizendlykenj hetdm En volgt den vluchteling; hy kluiftert met zyn hand ltfcZef^em ^e genarfe fmeekt, of boort door 't ingewand imgm. j)er rnuitren die zyn magt door tegenftant braveeren. jH^- De benden volgen na : men zietze vrolyk keeren., tw«w«Na 't ende van den flag> met krygstropeen belaan, buit,tn Met paarden > wapenen. een ander torft een vaan jebj&- Of ftandaard , door geweld uit's vyands vuift gegrepen.: "t»T«n- ^en groet de makkers die den fchat in 't leger fleepen j den in Qp ros of kar gepakc 5 en deelt de,n ryken buit. hunnele- r or ■ j
ferpUau Men draagt de tafelpracht , de zilvre vaten uit
Up. ' De koninklyke tent > in 't vluchten nagelaaten,» yerwaarlooft door de vrees. de feeftgalm der foldaaten>
't Gejuich, de zegezang vcrvul* de lucht. de vreugd Ziet elk ten oogen uit. de Koning loont de deugd, Den dienft der mannen , en begunftigt elknaarwaarde : Hydanktden Hemelvoogd, wiens zorg zyn levenfpaarde4 Zyn wonden zalfde, en 'tlyf befchermde in't krygsgevaar.. ""!£, Nu fcbreeuw.t het gro.f kanon de zege in Jt openbaar Door
|
|||||
|
-"""■----------------------------------------------------------------■---------------------------------------------------------------------------------
|
_
|
||||||||||||
|
VYFDEBOEK. 33
Door't ganfche leger uit. men ziet de koopre kaaken «verJe
Geen vuur dat quetft of moord, maar vreugdevlammen braa-
O groote zegepraal ! 6 wondren 5 door gcen tyd (ken.
Te wiflchen uit het hert der volken ! laat de nyd
Zyn tanden wetten , en zich zelf te barfte knaagen,
Uwroem, 6 Wilhem, flygt door Jakobs ncderlaagen
Tot aan de fterren > daar uw label blinkt! en gy,
Stantvafte Zuilen van zyn oorlogsheerfchappy,
Gy blyft onfterfelyk door uwe deugd , 6 Helden J
De nazaat zal uw lof met duizend tongen melden ,
De nooit vermoeide Faam uw eer verbreiden door
De ganfche waereld heen ; zo lang de blonde Auroor
De morgenroflen wekt j en praa'lt aan d'ooftertranflen ,
Tot vreugd vanmenfch en vee, met ver/chgeboreglanflen.
En gy j 6 veldrivier , 6 Boyne > meer vermaard
Door* Wilhems degen> als de Simois door 't zwaard
Van Hektor of Achil ^ uw naam j zo hoogverheven »
Zal met de daaden van dien Koning eeuwig leeven •,
Met roode letteren op 't heldenparkement,
Om dat gy 't vorftlyk bloed zo gulzig dronkt, geprent:
En gryze Schomberg fheefde aan uwe waterboorden:
Wiens deugden eer de ziel van Lodewyk bekoorden ;
Een Veldheer3 die zoo trou, ten dienft van Vrankryks kroon>
Den fabel zwaaide in 't veld , en waakte voor den troon j
Maar door gewetensdwang tot affcheid wierd bewogen >
Om dat zyn zuivre ziel, geraakt van mededogen,
11. Dcci. E De
|
|||||||||||||
|
._..
|
|||||||||||||
|
3+ WILHEMDE III.
De tiranny verfoeide , en treurde om 't ongelyk>
Den waaren kruysgenoot befchoren in dat rijk. Beroemde man > hoe zal Europe uw dood beweenen I De zon uws levens heeft ontydig uitgefcheenen. O Stroomgodinnen trekt voor eeuwig 't roukleed aan* Gy zaagt die ftraalen aan uw boorden ondergaan. Grmf De droeve zoon omhelft de vaderlyke leden > Menard
omheift Met bloedig ftof beimetj verplertert en vertreden
•om V Door paardevoeten , en mishandelt van 't geweer. 7e" ^7n * 'k ^oft glftren ftryden voor de rechten van myn Heer , bfreurt, Zo fpreekt hy, en myn pligt gedoogde toen geen klaagen. Held. Schoon my gebootfchapt wierd dat vader lag verflagen j Nu zal ik fchreyen , en zyn fchim voldoen. ( 6 fmert !) Het loot, dat u doorboorde , 6 vaders trof myn hert: Moet ik den dooden mond nu kuflen , die voordezen My d'oorlogspligten in myn jeugd heeft voorgelezerf» En plag te leeren, hoe men 't aangevoert geweld Voor wal en poorten ftuit > of ftryd in 't open veld » Of dringt ter veiling in door d'opgefchoote breflen ? Gy voedde dagelyks myne ooren met die leflen 5 O welbefpraakte tong ! nu zwygtge in eeuwigheid ; Terwyl uw zoon , uw vriend, ja zelf uw vyand fchreir. O tegenfpoed, zo zwaar als duizend ongelukken ! Nu zal ik j maar voor 't left,uw bleekehanden drukken: Zy
* My is gezegt door Bcvclhebt^rs van't leger, dat Graaf Menard, toen hem de dood
van zynen vader wierd geboodfchapt, zou geantwootd hebben ; Batons aujowd'bm < & plenrons demain. |
||||
|
VYFDEBOEK. 3f
Zy leerden my de kunft der wapenoefening,
Den handel van 't geweer, van fpeer, musket en kling. Ach heeft de wreede dood dat groot gezigt gefloten, Die arendsoogen , die , aan 't hoofd der krygsgenooten, Slagorden in den ftryd aanvoerden met een wenk .' Hoe zal ik beft zyn zerk verfieren ? Mavors fchenk My zegezuilen, door de Goon 5 u\v hoftrouwanten Gehouwen , om op 't graf des grooten mans te plantenj En dien my met uw gunft , die ons voorheene bleekj Op dat ik recht de dood van zulk een vader wreek: Dan zal ik wel vernoegt met hem ten grave daalen, En by zyn eedle ziel hier boven zegepraalerf. Terwyl graaf Menard klaagt, verheft zich uit den vloed f'rof
Een aangenaam geruifch. de Vlietnimf} door haar ftoet ^mfdtr Some,
Verzelfchapt} dobbert op de roodgeverfde ftroomen : met haa-
Zy ziet den braaven held, van droef heid ingenomen, ZVhtt
Het vaderlyk gebeente omarmen op den grond, ™TfcZn
En traanen plengen in de verichgefchote wond. hmmdn
r a o vertroojl
Ik moet uw ongeval 5 zo fpreekt ze 5 6 held , betreuren , dm
En om uw vaders dood myn blonde vlechten ftheuren. En fchreijen rood van fchaamtej om dat ik 't edel bloed Zag druipen in myn kil. de dappre man, wiens moed Aan myne zoomen bleek, legt wel berooft van 't leven ; Maar eeuwig zal zyn lof door lucht en wolken zweeven> En ik met myn gevolg oprechten hier beneen , Ter eere van den man , eerzuilen en tropeen: E z Zo
|
|||||
|
•
|
|||||
|
^6 WILHEMDE III.
Zo blyft myn waterkant verheerlykt door zyn daaden.
yZde' En gy , 6 Wilhem , die, bekranft met laurebladen, 7iZTIes Uw zegevaanen plant aan d'oevers van myn ftroom, Konings, j)e landplaag geeflelt > en de monfters houd in toom, De Faam had lang uw naam dit eiland rond gedraagen:
Nu komt gy zelf-, gy flryd , en ment uw zegewagen,
Beftuuwt van vyanden geklonken aan uw as,
Na 't ende van 't gevecht: gy zegepraalt, zo ras
De blikfem van uw zwaard den vyand fchynt in d'oogen r
Ga fleep uw oorlogsbuit door duizend groene boogen,
In't midden van 't gejuich en vrolyk handgeklap,
Drogedaas mauren in : uw voet ftygt langs een trap ,
Van heldenlyken , door uw vuift in 5t veld verflaagen,
Ten top van glori door uw vyands nederlaagen :
Dat kan dit bloedig veld, bezaait met doode le£n,
Getuigen , daar uw kling zo moedig heeft geftreen."
Wy zullen jaar op jaar uw oorlogszege vieren,
De Nimfen op dat feeft den blanken hals verfleren
Met roode ketenen en bloedkoraalen , uit
Uw wonden in den vloed verzamelt, of uit fpruit
En vochtig gras geperlt; de beemden zullen bloeijen,
Befprenkelt door dien dau, en purpre bloemen groeijen
Uit Wilhem Henriks bloed, tot prachtig haarfieraad
Van 't Watergodendom, als elk ten reie gaat,
En danft om 't veldaltaar , terwyl de vlammen rooken:
Zo word in eeuwigheid van uw triomr gefproken.
Maar
|
||||
|
*
|
|||||||
|
VYFDE BOEK. 37
Maar hoor de dwaasheid van uw vyand , die, misleid m vtfz
Xtgt de
Door uwe wende, alree door't legcr heeft verfprcid vnugi
De maaren van uw dood , en luitkeels uitgekreeten. vmnkryk Ganfeh Vrankryk zal eerlang die logentyding weeten, 7ngebelu*
En juichen op 't gerucht. de burger zal zyn haat <io<"L Betuigen » en uw beeld op markt, op brug» of ftraat
Verteeren door de vlam , en vreugdevuuren flichten. Een ander zal uw doot door fchimp- of lafterdichten Verbreiden onder 't volk , dat} los en dom van hoofd> Zyn oor voor waarheid ftopt> en logens licht gelooft. Maar laat dc Franfche kroon zich in uw dood verblyden, Wy willen haar die vreugde, 6 Koning > niet benyden, Noch 't ingebeeld vermaak misgunnen ; want de tyd Zal haaflr haar feeftgejuieh veranderen in fpijt, Van elk befchimpt} belpot ora d'ingebeelde droomen. Gy leeft, doorluchte Prins, voor'tryk en'trechtdervroo- Leefeeuwig in dien ftaat. gy zultdit ganfche landt (menj Zo wederfpannig , haaft veroovren door uw hand. Ik zie de muuren door uw ftormgevaerte beeven, Den tegenftander zich vrywillig overgeeven, En zweeren hulde en trou met diergeftaafden eedt Aan u t als Opperhoofd van 't Ierfche ryk : zo weet De waereld dat gy leeft: zo moet uw vyand zuchten» Die nu van hoogmoed zwelt op d'ydele geruchten Van uw gewaande dood. hier zwygt de Stroomgodes. mdip De koning Wilhem hoort de Waterprofetes, ^wft E 3 En
|
|||||||
|
3* WILHEMDE III.
MEM&-- En lacht om 't lichtgeloof van Takobs hulpgenooteii:
geeft zich _ v _ A c'
Hy maakt zich vaardig om de vyandlyke floten
7e"oeJfS' Kafteelen 3 veftingen , en fteden , ryk bemant, Te dwingen , om *t geweld te barmen uit het land >
Of t'overvallen die zyn rechten tegenhouwen. Hy rent den ganfchen dag te paarde om't heir t'aanfehouwen. Hy tuchtigt reis op reis den legerknaap. hy flaaft Voor'theil der waare kerke, en'trechtvan'tryk. hydraaft Door heete zonnefchyn} door wind en rcgenvlaagen : Zyn fchrandre geeft ontdekt zyn tegenftanders laagen > Verydelt al zyn lift en poging door beleid. dZbdf'' Terwyl de Koning tot den optogt zich bereid, Koningin Verfchynt een bode in 't heir met tyding uit de vlooten : gezonden, J j o
■vtrhaait Hy naakt de veidtent, door de lyfwacht afgelloten >
•vecht tuf- En zoekt gehoor. men maakt de zaak den Vorft bekent; En"eifcbe Die doet den afgezant verfchynen in zyn tent. %l!*m~ Grootmagtig Koning, zegt de bode> aanhoor de maaren. Fran/che Zy die den ryksftaf zwaait, en onze burgerfchaaren, •vlootm * J ■%
voorgt- Terwyl gy 't leger leid 3 als Ryksvoogdes gebied ,
Zond my naar deze kuft , om 't geen'er is gefchied Met alle eerbiedigheid uw majeftcit te melden. De vyandlyke vloot, gelyk uw zeeli£n telden» Ruim tachtig fchepen fterk , door Vrankryk uitgeruft Met land- en zeefoldaat > kruifte op de Britfche kuft s Met inzigt j als men gifte t om in uw ryk te landen, En in uw afzyn 't volk t'ontfehepen aan de ftranden. De
|
||||
|
VYFDEBOEK. 39
De Koningin , hier van verwittigt , geeft ftraks laft
Aan Herbert door gefchrift j om} eer men wierd verraft* Den trotfen vyand flag te leevren op de baaren s Het land te hoeden voor de dreigende gevaaren En d'aangevoerde magt van d'oevers af te ilaan. Hy volgt het hoog bevel, men taft de ryksvloot aan. De Nederlander neemt den voortogt met zyn kielen , En tracht de blaauwe vlag van Vrankryk te vernielen > Het eerfte hooftdeelj dat zich opdoet in den ftryd. Men lofl: de zeekortou. elk toont zyn pligt, en quyt Zich als een Watermars > door krygseere aangedreven. De zeeman houd zyn roem in waarde > en fchroomt geen le~ Men krygt veel voordeel in den aanvang van den flag. (ven. De vloot van Vrankryk deifl op 't midden van den. dag: De ftilte dwingt haar om met ftryden voort te vaaren. Elk zoekt de glori van zyn meefter te bewaaren. Het oorlogsvuur ontvonkt voor al den Batavier : Maar d'ongelyke magt verftrekte uw zeebanier Tot nadeel , door 't getal derFranfche waterfloten. Het ty fcheid eindelyk de woedende oorlogsvlooten. Uw ichepen hebben veel geleden in dien nood, Doornagelt van 't gefchut, van mail en fteng ontbloot. Ik zag op 't bed van eere uw zeefoldaten fheeven. Held Brakel, Noorthey, Dik zyn in 't gevecht gebleven. Maar fchoon de zeefchade en 't verlies uw /chepen drukt* Des vyands aanflag is hem echter niet gelukt> Maar
|
|||||
|
i
|
|||||
|
...
|
|||||
|
4o WILHEMDE lit
Maar al zyn krygslift , die Britanje zocht t'ontruften,
Zo fuel verdweenen , als zyn fcheepsmagt vanuw kuften, De fchrandre Koningin , u\v waarde bedgenoot, Herftelt door wakkerheid de reddelooze vloot : Haar onvermoeide vlyt > haar zorgen , die de zaaken Van 'c algemeene befte in hoogen nood bewaaken, Befchermen 'c Britfche ryk voor overzeefch geweld, Of binnenlands verraad , zo fnood in 't werk geftelt Door trouweloozen , die uw heerfchappy belaagen, En werken om de kroon uw vyand op te draagen. tn't ver- Verraders in uw ryk , tot Takobs dienft gereed j rand te- J 1
gens de ( O fchennis!) hadden zich verbonden door den eedt s
"iThfrl Om Vrankryks watermagt in 't landen by te fpringen 5 Z*J$-'~ Den fchepter uit de vuift der Koningin te wringen, [meed. £n naar tot Stuarts komfte te boeijen in de zaal Van 't koninklyk paleis; dan zou men u door 't ftaal j
Door magt van wapenen en vloektrouwanten keeren5 En elk met nieuw ontzag den troonverlater eeren. Maar God, door wiens befluit gy 't Britfche volk gebied. Die met zyn oog in 't hert der muitelingen ziet j Ontdekt de boosheid van 't gemoed en helfche driften. De laagen lekken uit-door brieven en gefchriften, Gevonden in 't yertrek des fchenders > die zo mood , Verbaftert van de deugd} uw ondergang befloot. Een ander, door de fchuld van hoogverraad gevangen, En voor den rechterftoel gefleept om ftraf t'ontfangen. Be-
|
|||||
|
VYFDE BOEK. 4*
Bekent d'omftandigheen van 't fchelmftuk in dien ftaati
En meld de monfters, daar uw ryk van zwanger gaat. Veel fchelmen hebben zich reeds op de vlucht begeven> En andre zyn gevat. de Hemel fpaare uw leven, En hoede d'eedle ziel van uwe Gemaalin. *k Betrou de zaaken aan de zorg der Koningin, i£t*
Zezt Wilhem i haar beleid verzekert ons voor laagen. *»*&«-.
Ga heen j verhaal haar : hoe de vyand legt verllagen: mggt,om Hoe 't leger door myn volkverftrooitwierdeaandenvloed^^" Der Boyne, die noch rookt van 't verfchvergoten bloed : JJ*^ Hoe d'oude Koning , uit het vechtperk wechgevlooden,*^- Ons d'over winning liet, en 't veld , bedekt met dooden. Zeg : dat ik optrek > om de muiters in hun neft Te volgen , en myn vaan te pi an ten voor de veft Van 't wederfpannig volk : ga> breng haar deze maaren $ Zeil'heene: een fnelle wind geleide u door de baaren Voorfpoedig aan de kuft -, op dat myn krygsgeluk Mariaas teedre ziel verlos' van vreze en druk; En 't vloekgenootfchapj door't aanhooren van myn daaden> Zich voor haar nederbuige , en af laat* van verraaden. Hier fluit de Britfche Vorft zyn rede s en d'afgezant Begeeft zich j op 't bevel j ftraks naar den waterkant. Einde van het Vyfde Boek.
|
|||||||||
|
VER-
|
|||||||||
|
F
|
|||||||||
|
tt. D«I.
|
|||||||||
|
VERKLARING
Van de PRINT voor 't VI BOEK.
\Egroote Wilhem keert verwinnaar nit het veld.
Maria groet haar Heer voor d'opgepronkte zaalen Van 'tprachtig hof. Men ziet twee Minnegoden daalen: 'D'een wond de Koningin , en d'ander kroont den Heidi Terwyl Maria hem den helm heeft afgenomen > 1)ien ze aan een Juffer van haar hofftoet overgeeft.
*De Vrotii halfnaakt > en haaft gefchonden > die beleejt 1)enKoningvolgti verbeelthierIerland\ door dienVroomei* Verlofi van 't Taapfche juk en Jakobs ftaverny :
Hew Harpfnaar fpeelt de zege, in'tIerfche ryk bevochteny En eert den Veldheer en zyn heldenryke togten: Zyft apt met Engeland en Schotlandaan haar zy.
Het moedtg Zegepaard vertreed hier lafterfchriften, Gebroke breidels , zwaard en knots en moordersdolk Van Jakobs hulpgenoot» en 't wederfpannig volk » T>at W i l h e Mfteekt naar */ he rt > vervoert door helfche drif- Men ziet verraders in triomf by V krygsvolkgaan} (ten. En volgen Jlrenggeboeit den koninklyken wagen : Terwyl de dienaars naar 't banket defpyzen draagen. 'De Lyfbefchermgeeft van den Vorft fpreekt Eool aan:
O Windvoogdt hou zo lang deft or men opge/looten, Tot Wilhem veilig lande in Neerland met zyn vlooten. WIL-
|
||||
|
!HMnp)pUn>JAI-' "•"-»'»'
|
upmisjmj
|
||||||||
|
Ik.. It jCvvght .JV. J>. ttr^L ^hrit_.1lL-.Com}iny.
|
|||||||||
|
Jk - ■■ ••'■ .J
|
|||||||||
|
_...........___________________......1______„_______.....__.
|
|||||||||
|
43
|
||||||
|
WILHEM DE III.
|
||||||
|
ZESDE BOEK.
E Vorftbeveelt aan't volk de veldtront- ^SSvi
pet te fteeken j *"«**
Om van de Boyne met zyn leger op te &/«•»/>
, , van de
breeken. sop>,
Men rukt de ftokken van de tenten uit
den grond,
En ruimt den bodem daar de Britiche krygsmagt ftond.
De paarden hygen op de gladgebaande paden > En fleepen 't grof kanon langs d'akkers op zyn raden. De legerwagensj zwaar geladen> drukken 't veld. Men paait den krygsknaap voor denoptogt eerftmetgeld> En loontden trouwendienft,in *t jongft gevecht gebleken. De ruiter wapent zich 5 op 't eerfle legerteken -, Hy legt den zadel op zyn ros , en ftygt te paard. De voetknecht j door't beleid des hopmans net gefchaart In orde} volgt de trom. zo trekt men naar de wallen Der naafte vefting > om den muiter t'overvallen. De Veldheer Wilhem preft een deel van 't leger voortj Recht naar Drogeda toe. de Stadvoogd fluit de poort> JjSa,; F 2 En
|
||||||
|
44 W I L H E M D E III.
En weigert > op den eifch» den voortogt in te Iaaten:
Hy zend zyn Hoofden naar de muuren met foldaaten, Om elk naar krygsgebruik te plaatfen op zyn wacht '- Hy vleit zich met ontfet > en hoopt op Jakobs magt. Maar Wilhems Heirvoogd houd Drogeda naauw befloten> En dreigt de wallen met een buy van donderklooten Te fchokken } zo men lang zyn eifch durft wederftaan. Hy zweert by vuur en vlam: maar tweemaal had de maan De bruine nacht gelicht aan 't zwerk met flaauwe ftraalen> Wanneer de muiteling zyn hoogen moed liet daalen : Mmakt jjy geeft de vetting op naar't voorfchrift en verdrag, fitrvm Dat hem zyn meefter gunt. men plant de zegevlag |
|||||||||
|
defiad.
|
|||||||||
|
En ryksbanieren > voor 't gezigt der onderdaanen,
Op d'overwonne wal , gefchuimt van Franfche vaanen > En nachtftandaarden van den Ierfchen twiftgenoot. Nu beeft de ryksrebel» die Wilhems gunft verftooti Terwyl zyn vrienden om zyn voorfpoed zegevieren » En fchudden van den hals het juk der woedende Ieren, En ketens , helfch geimeedt door Jakobs tiranny^ Die vrye zielen dwingt, en vreemde kettery Den waaren kruysgenoot zoekt in *t gemoed te planten» Naar'tvoorbeeld van zyn vriend, door Roomfche kerkge- zanten,
En eige drift misleid : maar 't quaad beloont zyn heer Met fchande en fchade in plaats van voordeel en van eer. Terwyl de troepen A^an den Vorft de Had bezetten j
Schryft hy de burgery zyn welgegronde wetten En |
|||||||||
|
ZESDE BOEK. 4f
En vrederegcls voor > vermaant elk tot zyn plicht,
En leid zyn leger naar Dublin. Prins Jakob zwicht> Verflagen door de komft der koninklyke benden. Waar zal ik j fpreekt hy by zich zelf, my hene wenden ? J»k»h Hier is geen fchuilplaats meer te vinden in myn ryk. heu. Ik worde alom vervolgt, waar hene ik vluchte of wyk.
D'ontaarde zoon belaagt myn vryheid en myn leven. Ik zal wy weder naar de Franfche kuft begeven. En zoeken heul en trooft by Lodewykj myn vriend. *t Geluk verraad myn hoop, myn kans heeft uitgedient. O Ierland blyf getrou , en help myn recht verweerenj Of eens de blyde dag van voorfpoed weer mogt keeren: Vaarwel j ik zal uw dienft erkennen , zo 't geluk My op den rykstroon voert, na 't ende van myn druk. Hy ftelt Laufun tot Hoofd van al' zyne oorlogslieden , Hy fpoed zich voort > en naakt den oever onder 't vlieden> En fleekt bedrukt in zee > om 't geen'er is gefchied Te melden aan den Vorft die't Franfche ryk gebied j envUcht En zelf zyn nederlaage> als bodej aan hem te klaagen. "rmnhyk. De Ryksbefchermer naakt, geftegen op zyn wagen, w ILHFMS In zegepraalj Dublin jdaar elk den Winnaar groet> vtrrich? En nodigt in de ftad te treden met zyn ftoet. jS»!
Hier blykt geen vyantfchap maar vrientfchap in \ onthaalen.
Schoon veelen noch,uit zucht voor koning Jakob, dwaalen, En zien den voorfpoed van Vorft WiLHEMaanmetfmcrt> De vrees voor lyfgevaar bedekt de drift van 't heit: F 3 Maai
|
||||
|
4.6 WILHEM D E III.
Maar haat3 door dwang gekropt, in 't ingewand befloten*
Vernift met valfchen fchyn van vrientfchap, treft de Grooten Op 5t alleronvoorzienft -, indien Voorzichtigheid } Gepaart met Achterdocht > verzelfchapt van Beleid, Geen wakende oogen houd > om 't zielsgeheim t'ontdekken > En 't fchuilende venyn te leezen uit de trekken Van 't veinzende gclaat, uit zorgvoor'tvorftlykbloed. Dat weet myn Held j hy polft de gronden van 't gemoed: d'Ervarentheid heeft hem die kunft geleert voor dezen: Hy wifcht de Veinzery \ blanketfel van haar wezen> En zift den fchynvriend uit den trouwen onderdaan. 't Vermoeden taft het hert der landgenooten aan , Doorfiiuffelt overal de hoeken van 't geweten. De Roomfche altaargenoot > verbittert en bezeten Van kerkdrift, legt terftond door dwang de wapens ne£r> En moet zyn wooningen ontblooten van geweer. Men flaat den handel van den paapfchen huisvoogd gade: Hy houd zich ftil, bevreeft voor Wilhems ongenade. Zo flaaft de Koning voor zyn ryk en Jefus kerk: De zaak, zo zeer verwert, geeft vaak zyn oordeel werk. der My- Nu juichen in Dublin de ware kruisbelyders > derm van Getrokken uit den klaauw der beulen, en beftryders hnvorm- yan >t ongedwongen hert. de burgers eer gevlucht dienftbm- In wilderniflen en fpelonken , daar de zucht > ilin. Ten boezem uitgegalmt door d'onderdrukte volken > Het ganfche land vervulde } en fteigerde aan de wolkcn>
. Ver-
|
||||
|
Z E S D E B O E K. 4;
Verlaat zyn ballingfchap en keert vervrolykt weer.
De zufter groet den broer. de huisvrou kuft haar heer> De bruid den bruidegom. de kerker word ontfloten, En flaakt het volk , wel eer ten moordhole ingeftoten Door Jakobs kerkgefpuis. elk nadert met ontfag Den koning 3 en begroet op dien gewenfchten dag Den Ryksverlofier, voor zyn voeten neergeboogen. De traanen biggelen langs 't aangezigt, ten oogen Door blyfchap uitgeperft. men ziet de maagden gaan Met kranflen in de vuift , en glimmende eikeblaan , Zo kunftig opgeiiert met goude en zilvre zoomen. Men plukt de lauren af} ontkleed de groene boomen, Envlecht hunkruinfieraadom WiLHEMHENRiKshoofd. Men paart de fchelle fnaar> die zyne daaden looft, Aan 't vleiende muziek der hooffche maagdekeelen. Dublin j zo verfch onteert door bloedige toneelen, Waar op Gewetensdwang het moordgordyn ontfloot> Verbeeltj (hoe keert de tyd.' ) in 't midden van den nood, Een fchouplaats van de vreugd. devadersj d'oude mannen, Gedrukt door 't flaafsgeweld van jonge kerktirannen, Onteert, befchimpt, gehoont in hoogen ouderdom, Genaaken , hangende aan hun krukken , ftyf en krom, Den zetelvanden Vorft, hun Heiland en Verlangen: De blyfchap flecht de vore en rimpels op de wangen: 't Geplooide vel ftaat glad en jeugdig door de vreugd. Elk juicht den Veldheer toe: elk roemt zyn heldendeugd. De
|
||||
|
48 WILHEM DE III.
De voedfters vliegen met haar kindren langs de wegen:
't Onnoofle fpruitje lacht, en fchatert, door den zegen In *t ingewand geraakt. de borften, eer door fchroom En doodfchrik uitgedroogt, maar nu van verfchen room Gezwollen , laaven 't hert der teedre zuigelingen. Men ziet de fchaaren naar de tempeldeuren dringen, Wei eer met grendelen gefloten door 't geweld: Zy volgen zy aan zy de fchreden van den Held , Die 't Heiligdom ontfluit. de verfchherboude altaaren> Verbryzelt door den haat der kerkge\veldenaaren> Vertreden met den voet, verlichten 't hooge koor Met heilig offervuur. de koning zelf gaat voor, En knielt eerbiedig in den tempel voor Gods oogenj Terwyl de Kruistolk dankt, en 't Opperfte Vermogen Den God, die wondren doet door koning Wilhems ftaal> Met hooge toonen looft. zo galmt de tempelzaal Door lofgezangen en godvruchtige gebeden. De wakkre Vorft begeeft 9 na 't end der plegtigheden,
Zich weer te velde , en grypt de heirbyl in zyn hand, Om 't volk te leiden daar de nood hem roept. men plant D'ontrolde ftanders voor de muuren der rebellen: mxfort, En Wexfort > opgepropt met Ierfche muitgezellen,i
Vcrwacht den aanval niet van Wilhems krygsbanier,
Maar zet de poorten op voor Brit of Batavier.
't Getal van 't leger groeit door toegevloeide fchaaren.
w*ter- j^jen ^^ naar wraterforj-} fat, grenzende aan de baaren,
Den
|
||||
|
ZESDE BOEK. 49
Den gryzen Zeemonarch, gewiegt door't zwalpend zout>'
Hoort ronken op zyn koets; of Thetis weelde aanfchout, Wanneerze* omfingelt van haar blanke waterreien> En blonde dochtren> die de fchulpkaros geleien, Door Peleus arm geftreelt j zich bakert in de zon,' Men flicht de batery. men plant het grof kanon, De kooprc keelen op den top der aarde tranflen > Om 't ingezwolgen loot te braaken op de fchanflen. De torenwachter van de ftad aanfchout in zee Een t'zaamgevoegt getal van zeilen naar de ree Laveeren , en ontdekt zyn Opperhoofd die zaaken: Die vleit zich zelf met hoop dat Vrankryks fchepen naaken> Om hulp te bieden aan Vorft Jakob in den nood: Hy wacht zyn byftant van deeze ingebeelde vloot 1 Maar fchrikt, wanneer hy ziet de wapens van Britanjc Op zyde wimpelen afwaaijen van 't kampanje : Dat voorval toomt zyn moed : zyn opzet word geftuit : Hy geeft de veften op } en trekt verflagen uit. De Britten ftreeven in de muuren met hun vaanen j Verwelkomt door 't gezang der juichende onderdaanen. 't Naburig Dunkannon5 dat 00k de koningsvlag> t"r>u" Door Shovel aangevoert 5 voor 't ftrandgebergte zag > grwomm.
Legt ftraks dc wapens neer s en zet de poorten open. Menpleegtgeenkrygsgeweld. geen legerknaap mag ftroo- Op lyfftrafFe en de dood is d'overlaft verboon. (pen. Zo hecht de dappre Prins de fteden aan zyn kroon.
11. Deei. G De |
||||
|
fo WILHEMDE III.
De Vorft, verheven door een reeks van krygsgelukken
En zegepraalen , die zyn tegenftanders drukken» De hoop verteeren van zyn trotfe weerparty, Die tegens reden flaaft voor Jakobs heerfchappy: Hy, die, ten top van eer geftegen door zyn daaden, *t Schuimbekkende gedrogt , met ketenen belaaden, En , bloedende op den rug , gemuilband lleept ten toon, Op 't fpoor van Herkules, diemonfters temde, een zoon Des grooten Dondergods , als eer d'aaloutheid droomde : Hy, die voor donderbusj voor fpeer noch fabel fchroomde, Maar zelf de dood trotfeerde in 't brandende oorlogsperk> (Dat tuig de jongfte flag) blyft onvermoeid in *t werk. Daar ryft een ruime ftad in Ierland uit haar muuren, Door fterkte en kracht vermaart ver boven haargebuurcn, Lyme. Door veftingboukunft en natuur tot tegenweer TmmrT Naar oorlogseifch gefticht : een fterkte, die wel eer voor de Het lieir van Olivier , den rykstiran , braveerde , veftmg En lang de bloedbanier des vorftenmoorders keerde, gtnfch Den waaren erfgenaam van 't Ieriche ryk getrou % ierland, ^aar n[, verandert in een bloedig moordgebou, Waarin 's lands Hydra heerfcht,tot fchrik der kerkgezinden:
Daar 't wangedrogt, beluft op moorden en verflinden» De malfTe fpieren knaagt van \ uitverkoren volk> En flypt de punten van den ouden Konings dolk. jenKo"'t Is tyd, zo fpreekt de Vorft,die Twiftharpy te toomen, draj!' ^n binnen Lymerik haar woeden voor te koomen, Met
|
||||
|
Z E S D E B O E K. ji
Met uitgetogen zwaard te grypen by de keel»
En 't bloed te plengen op 't moorddadige toneel» Eer ze alles wonde en dood' met fcherpgewette klaauwen. Op, op > myn Helden 5 laat uw krygsmoed niet verflaauwen; Ontdekt den nachtfpelonk van *t woedende gedrogt. Hier zwygt de Prins , en maakt zich vaardig tot den togt. 't Geloof verfiert zyn vaan , de Vryheid zyn ftandaarden, Door zinnebeelden , die zyn oogmerk naakt verklaarden> Op 't purper afgebeeld. het leger trekt door 't land, Langs klaverbeemden » langs gebergte of waterkant, En naakt den Schannon, die zyn groenbewafle zoomen > En vruchtbre weien fchuurt met kriftallyne ftroomen > Hier had de twiftgenoot zyn tenten opgerecht, Om 't koninklyk gevolg te fluiten door 't gevecht; Maar fiddert,alszyn oogdenglansvan'tftaal ziet blinken: De moed, door vrees geraakt 3 begint in 't hert te zinken: Hy geeft 5 op't naaken van den voortogt , vuur j maar fpilt De vlammen van 't metaal. de kogel vliegt in 't wilt. 't Gezigtj benevelt door verbaaftheit} miftin't mikken. De nacht bekleed de lucht, terwyl de muiters fchrikken > En voert de duifternis op vaale -wieken aan: Zy laaten op de plaats hun legerhucten ftaan » En vlieden > door den nacht begunftigt 3 langs de wcgen. Zo ras Latonaas zoon, ter dagkoets opgeftegen, De zonneroflen mende uit Nereus ruimen fchootj Ontfing de Vorft de maar dat Jakobs leger vlood. G 2 Hy
|
||||
|
52 WILHEMDE III.
Hy ziet den bodem leeg , 't befchanfte veld verlaaten,
De tenten onbewoont van ruiters of foldaaten. De Heirvoogd wil geen tyd verliezen > hy bedekt Den ftroom met bruggen , daar zyn krygsmagt overtrekt, Om 't opgevloekc geweld in Lymerik te dwingen, tn belt. En't muitgenootfchap in zyn fchuilplaats naauw t'omringen. Men werpt de fchanflen op. men wroet in 't ingewand Der aarde, ontfluit den grond, en fpit aan alien kant, Om 't krygsvolk in 't gezigt der veiling te begraaven. Men ziet door 't ganfche heir de metgezellen flaaven. Elk bied zyn vriend de hand , en ftaat den makker byj. De ftukken gaapen op de kruin der batery. 't Is alles vaardig om den vyand aan te vallen : Destad. Maar hy, gemoedigt door de fterkte van zyn wallen, Tnfik- Van voorraad, krygsbehoefte > en mannen wel voorziens UtTten Bezwykt niet, maar befluit om tegenftant te bien; het uiter- Ta} fchoon hem 't noodlotdreigtmet duizend oorlogsram- fte te J " °
nmgm. Zelf tot den leften man voor Stuarts zaak te kampen: (pen>
Dat zwcert hy by 't altaar van Rome, elk ftemt den eedr> En maakt zich tot zyn dienftj op 't hoog bevel, gereedt. Maar Wilhems leger volgt den toon der ftormtrompetteru Hier loft men het geweer. daar laad men de musketten. Gins barft du veldkortou, en dondert flag op flag Op kerk of torentrans, het blikfemt nacht en dag. Men dryft de muiters uit rondeelen of reduiten > Die weer aan d'andre zy den fellen aanval ftuiten* E«
|
||||
|
ZESDEBOEK. 53
En flaan 5t beftrydend heir van fchans of bolwerk af.
De groote Wilhjem zwaait vol moed den legerflaf
In't midden van den brand , en waagt te flout zyn leven,
Daar zo veel mannen voor zyne oogen deerlyk fheeven,
En fmooren in hun bloet. zo word de flad beftree'n.
Maar 't wankelbaar geluk 3 den dappren Held voorheen
Zo gunftig 3 draait zich om > en dient de Had met regen,?ee*Jfn*~
Met. waterbuien , die , neerflortende op de wegen> dmrige
1 0 rrgenier-
Al 't omgelegen land verdrinken door den vloed. »«■***&
De mannen zwemmen in de loopgraaf* daar de voet gemar
Den vaften grond verlieft > door 't opgezwollen water. sJeel.rM~
Op d'eene ftortvlaag volgt ftraks d'andre met geklater.
Een zwarte fluijer dekt de zon en 't bruine zwerk.
De natte weftwind voert den regen op zyn vlerk3
En zet j op Iris laft 5 de hemelfluizen open j
Die , door de zee geftopt met water, overloopen>
En bruiflchen naclit en dag. de luchtftroom plaft op't veldy
Spoelt wapens, legertuig en tenten door 't geweld
Der watergangen langs den akker. d'oorlogsroflen *
Bevracht met ftormgevaartj met hout} en takkeboilenj
Om voor de wal den vloed te dempen , waaden door
De regenplaflen j en vergeeten 't rechte fpoor.
Het water breektde kracht van't vuur3en blufcht de vonken.
'tSalpeter zwelgt het nat. de heirfchans legt verdronken.
De krygsman krimpt vankoude, en beeft met natte leen.
Het vochtig element dringt door de rutting heen.
G 3 Het
|
||||
|
f4< WILHEMDE III.
Het wapcn druipt aan 't lyf. de vederbofTen hangen
Vcrflenft, gelyk een bloem, die giftren , op *t ontfangen Dcr zonneftraalen, al haar verwcn, door 't penfeel Van vrou Natuur gemaalt, zag blinken op haar fteel; Maar heden, door een bui getroffen , heur fieraaden Verdrinkc op 't vochtig land , en treurt met lofle bladen. De blanke borftplaat roeft aan 't lichhaam door den damp. f£j%£ De Vorft , beftreden van dien droeven oorlogsramp > ^hfe^'f ^U^' a%emat door zorg voor d'algemeene zaaken, gemat Door draven heene en we£r langs 't heir, vermoeit van 't 'tit'"*** Op 't legerpaviljoen geharnaft in zyn tent. (waaken, daarde De Vryheid, die den Held voor haar befchermer kent, Vryheid
hem in den Genaakt dc bedfponde en de vorftelyke leden:
wrfrhyntJZy nad haar ouden rok » van boven tot beneden Gefcheurtj gefchonden, en door Jakobs tiranny Met burgerbloed beklad, verwiflelt voor de zy Die blyder verwen draagt : een helm met witte veeren (Want rood,dat bloed gelyktjzou 't vreedzaam hoofd ontee- Verfiert de blanke kruin : zy fluit in d'eene hand ren) Een lans, waar op de Hoed, haar wapen , ftaat geplant: De linke vuift omvat een bondel van plakkaaten, Voorrechten, eer, tot ruft der vreedzaame onderzaaten. Door d'oude Koningen zo heilig ingeftelt: Zy buigt haar knien voor den koninklyken Held, En fpreekt: doorluchtePrins, mynheil, myn welbehagen, tank. Voorftander van myn recht, hoe mofl ik onlangs klaagen, ***** Wan- |
||||
|
ZESDEBOEK. f?
Wanneer ik, door 't Geweld j myn vyand , aangevat, Z7/Mie
Beftreen en overheert j in yz're banden zat. vm hxre ... oude
't Geloof > myn zielsvriendin} lag aan myn zy gebonden
, voorrech-
En treurde om 't zelve lot. wy wierden bei gefchonden, *<»%
Mishandelt en verkracht : maar God verdroot die zaak ififotim',
Hy nam door uwe vuift, grootmagtig Koning, wraak: 6etu'^ •
Gy landde om mynent wil gewapent uit de baaren*
Gy hebt den dwingeland bevochten met uw ichaaren ,
En zelf uw zegepraal getekent met uw bloed :
Uw vyand nam de vlucht : gy volgde met uw' ftoet,
En bandde 't landgedrogt gekluiftert uit de fleden :
Zo hebtge in *t Ierfch gewefl: voor myn belang geflreden:
Gy floot myn boeijen los : noch blyft gy onvermoeit
In heldenarrebeid : nw vlyt, uw yver groeit
Van dag tot dag , en waakt voor myn vertreede rechten :
Nu wilt ge in Lymerik de Moordharpy bevechten :
Uw tenten ryzen uit haar fchanflen voor de veft:
Gy houd myn vyandin gekerkert in haar neft >
Om wraak te neemen van d'elenden, die my drukken.
Maar, Prins} deze aanflag zal u heden niet gelukken , tn he™
Ver/choon u zelf> en 't volkjdat op uw wenken draaft: Meg-voor
Gy hebt op dezen tyd genoeg voor my geflaaft: rik op te
Ik fmaake alre£ de vrucht van uw manhafte daaden :
Breek ops verlaat den muur » 'tvertoeven zal u ichaaden:
De wolkflxoom breektuwkracht, enfterkt het muitgefpan:
Noch eens verplant uw tent, en voer de ftanders van
D*om-
|
||||
|
56 WILHEMDE III.
D'omringde wallen af: maar laat den moed niet daalen:
Een kleine krygsramp kan u\v glori niet bepaalen: Dit vrugteloos beleg verdooft haar luifter niet : Gy zult na korten tyd dit ganfche ryksgebied > En Lymerik , hoe fterk , verbinden aan uw wetten: 't Rechtvaardige geweer zal 't landgedrogt verpletten, En ik den oorlogsgloed gedooft zien door uw hand -3 Eer Ceres weder maait haar korenoogft van 't land. Dit heeft een Godheid my van boven ingegeeven -y Haar adem bliezme in 't oor. ai wil niet wederftrevcn.: Gy ftelde u fleets geruft in Gods voorzienigheid j Die wil dat gy terftont van dezen oever fcheid» tnwtJer £n naar Bntanie zeilt : de landzaat wacht den koning : naar En- J y
gdxndtt Het ryk» door u herftelt, verheerlykt door uw kroning ,
Schreeuwt om uw wederkomft : de ruft , de burgerftaat, En 's lands gemeene beft verwachten u , om 't quaadj Dat noch in arbeid gaat, eer't vruchten teelt > te fmooren- Gehoorzaam, groote Vorft j vertrek > en leen uwe ooren Aan 't goddelyk befluit, dat voor uw welvaart waakt j Verheug de Koningin , die naar uw byzyn haakt. Vaar wel : ik ga : befcherm myn rechten als voorhenen. DeKo- De vroomePrins ontwaakt. waar zyt gy daar verdwenen ? fpreekt hy j keer weerom > 6 fchoone> ontvluchtme nietj vryblflte^- minne u als my zelf, 6 Vryheid , gy gebied "Tll^b"'^Yn nertc > ik zal voor u myn blocd en leven waagen, kiMgt Ja fnecven voor uw zaak j gy zult my fteeds behaagen. zich over "J
Twee
|
||||
|
ZESDE BOEK, 77
Twee zufters houden my verbonden aan haar min: haar*
J •verdrcy-
De Vryheid'en 't-Geloof ftaan eeuwig in myn zin. n'nz<-
Hy treed naar buiten door de wacht der lyftronwanten, Hj be-
Die 't legerpaviljoen omringt aan alle kanten. fn-tkger, Zyn oorlogsklepper wacht gezadelt voor de tent)
En briefchtop 's konings komft : hy ftygtte paarde,en rent Van 't eene regement naar 't ander langs de velden , Bevochtigt door den vloed der wolken} daar de Helden Het water kneden met hun voeten in de fchans. De plaflen ftorten neer > en vloeijen van den trans Der bateryen 5 die de veldkortouwen draagen. Myn leserhoofden , roept de Vorft: , de reeenvlaasen tnbeUfl Beftryden ons beleg 5 en vechten voor de itad. tetiaa- De lucht, gezwollen door de druppels , giet haar nat ft7j™J'
|
|||||||||
|
Met voile kruiken uit : wy moeten 't opzet ftaaken : »
|
tea.
|
»*-
|
|||||||
|
De loop van 't water ftuit den voortgang van myn zaaken.
Elk voer' zyn troepen af in orde en net geftelt. Men fla de bruggen , eer de Schannon hooger zwelt. Men fleep de ftukken van het bolwerk naar beneden. Men fpan de roflen voor 't kanon , of laatze treden Met legertenten op den fterken rug gelaan. Men voer' de wagens aan. hy fpreekt en 't is gedaan. Zo trekt men van de ftad met lofle krygsftandaarden. De fchipbrug torfl den lafl der hygende oorlogspaarden > Die Schannons waterboord betreden met hun vrachtj En baant de wegen voor de koninklyke magt. 11. Dcti. H Men
|
|||||||||
|
>8 W I L H E M D E III.
Men flaat de hutten neer op drooge en vafte gronden.
Men plant de vaanen , van de ftengen los gewonden>
Al w;iaijende in de vuift 5 voor yders legerftraat.
Zo ras het ganfche heir op 't veld in orde ftaat,
Bths'-hzat Koning Wilhem> omzyn oogmerk te verklaren> gaderr. Zyn legerhoofden en den hoogen raad vergaaren. De mannen treden in de veldrent zy aan zy.
■?*": Tax neder» zeet de Vorft } in 't ronde, en hoort naar my, Jprak ■van *> •
dmvorji O metgezellen , die my gaaft doorluchte blyken
xehen; Van vroomheid op den togt. de ftaat der Britfche ryken> Myn plicht 5 myn troonberoep vereifchen dat ik we£r Naar Londen zeile > en van den Ierfchen bodem keer'; Ik blyve u dankbaar voor uw hulp en braave daaden: Gy hebt myn aanflag fteets, alsfchrandere oorlogsraaden> Met oordeel in den nood gedient> de zaak met kracht Van armen uitgevoert > en 't krygsbevel volbracht. Nu zoude ik yder in 't byzonder , kon 't gefchieden > Den heirftaf fchenken j om een leger te gebieden ; Maar dat ontbreekt myn magt. ik moet op dezen dag, Eer ik de kuft verlaat, het opperfte gezag Aan een van alien (laat myn keur u niet mishaagenj En niemand beige zich , elk neem geduld) opdraagen. heft dm Gy brave Ginkel 5 die het vaderlyke bloed , B.tron '
Godart Den overouden flam van Reede door uw moed
|
|||||||||
|
tot
bei hebber |
er. Verheerlykt» en dien naam u waardig maakt, tree nader.
|
||||||||
|
Ganfch Neerland 1$ verplicht aan uw beroemden Vader:
|
|||||||||
|
Bri-
|
|||||||||
|
ZESDEBOEK. 59
Britanje aan uwe deugd. gy hebt my dienft gedaan } van tyn*
Myn rechten op degrens van Schotland voorgeftaan>
En Edenburg verplicht te knielen voor myn wetten. ITudZm
Ik hcb u menigmaal, op 't klinken der trompetten, toVhh-
Zien vliegen in de vlam: ik kenne uw oorlogsftyl: tmww.
Ontfang dan uit myn hand, tot loon, de legerbyl.
Bevecht het landgedrogt naar eifch. gebruik uw oordeel.
Neem zachte middelen, kan \ wezen j tot uw voordeel j
En breng den muiteling door reden tot verdrag :
Maar zo geen goedheid geld, moet aanftonds flag op flag
Het vinnig landkrakkeel op dezen grond beflechten.
Befluit de wall en van myn vyand met uw knechten:
Ik laate een ryk getal van mannen tot uw dienft.
Neem krygslifl: by de hand > en val op \ onvoorzienfl,
Eer 't iemand word gewaar 5 in fteden of kafteelen
Den twiftgenoot op \ lyf; gy moet zyn magt verdeelen,
Den hulptroep ftuiten, waar gy kunt, in 't open veld:
Sny hem de wegen af. keer toevoer > graan > en geld,
OPtgeen den moed van'tvolk kan flerken, uitdewallen.
Bezet uw poften wel. draag zorg voor overvallen.
Bewaar de i\:eden, die myn fabel won. geef acht
Op alles , en bezet den muur met dubble wacht.
Bezorg 't geen dienftig is om tegenftand te biedcn.
Vul magazynen op met koft voor d'oorlogslieden >
Met voer voor 't legerros. ontdek van tyd tot tyd •
Uw vyands krygsgeheim. betaal, beloon den vlyt
H 2 Der
|
||||
|
6p W I L H E M D E III.
Der heirverfpiederen door rykc en milde gaavcn;
Zy zullen op uw laft met groter yver draaven : Voor alles handel zacht de burgers in de fteen> Den akkerman op't veld.laat Roomfch nochOnroomfch re£n Noch oorzaak vinden om van overlaft te klaagen > Maar yder naar zyn luft en eigen welbehagen Den Godsdienft pleegen:dwing 't gemoed der menfchen niet. Hou 't legervolk in toom > op dat'er niets gefchied , Het geen den landzaatdrukt;gy moet hem Heeds verfchoonen. Pleegftrafnaarkrygsgebruikj maar laat verdienften loonen. Zo word het quaad gefmoort > zoqueekt men deugden aan. Volgj volg myn oorlogsles. 'k laat alles op u ftaan. |
|||||||||
|
Rtede
ntemtyon- |
|||||||||
|
De dankbre Ginkel buigt zich voor den Vorft ter aarde:
|
|||||||||
|
der ietui- Dewyl ik uit uw hand den legerftaf aanvaarde,
gmgtvsm J °
dank- Zo zegt hy} en uw eunft myn plicht zo hoog waardeertj
bmrheid,^ & ;. TA . & ; r , &
het hooge Grootmagtig Koning, zal myn arm t geen gy begeert,
'&*g*Zn. ^n van myn degen eifcht} Reeds zoeken na te komen. 'k Zal trachten, naar uw les, de landplaag in te toomenj
En 't monfter op den hals te treden met den voet. . Ik zal myn dankbaarheid betuigen door myn bloed» Dat ik u fchuldig ben: dat bloed, door u verheven, Door u met heldendeugd gekoeftert > doet my leeven , Maar tot uw dienftj en 't zal nooit grooter eere , 6 Held* Genieten, als wanneer 't om uwe zaak langs 't veld • Met ruime plaflen ftroomt : dan zal ik zegepraalen , En i ftervende in myn plicht > uw gunften eerft betaalen : Maar
|
|||||||||
|
Z E S D E B O E K. 61
Maar zo my *t krygslot fpaart 5 en ik verwinnaar keer',
Gy draagt de zege wech , u komt alleen al d'eer. Elk wenfcht den Held geluk, enzweert voor Wilhems;?' Kf"
Op Ginkels krygsbevel> met alien vlyt te waaken. (zaaken: tyktwm De krygsraad fcheid van een. de Koning ryd naar'tftrand. *«/?, De vloot legt zeilrede j en de voorwind rekt en fpant De doeken aan de fteng. de legerlieden draaven, Met krygsbuit in den arm geladen, naar de haven. Men leid de paarden naar den oever by den toom. Men fleept den wapenroof > den vyand aan den ftroom Der Boyne ontweldigt j naar de Britfche zeekafteelen. De dochters van de zee» die Nereus ooren ftreelen , De Nimfen fteeken 't hoofd verheugd ter golven uit > En fchatren over 't zout met aangenaam geluit j Zo ras de Koning naakt op zynen zegewagen. Dit 's geen Sirenezang? bedekt met valfche laagen* Waar voor Laertes zoon met wafch zyne ooren Hoot» Om 't doodelyk gevaar te myden van zyn vloot; Maar zuiver feeftmuziek , dat Wilhems heldendaaden Verheertykt door de ftem der juichende Najaden. Men plant de vaanen, kloek verovert voor de vuift> De witte Lelien » van purper bloed begruift, Door zwaveldamp befmet, op 't hooge fcheepskampanje» En zeilt in zege naar den oever van Britanje. Wat ftoft d'aaloudheld op haar Jazon, die , tot fpyt Van Kolchis > 't Guide Vlies, Gradivus toegewyd, H 3 Den
|
||||
|
6i WILHEM DE III.
Den wachter van den boom } en fterke bosgedrogten
In 't heilig offerwoudt ontweldigde op zyn togten > En fleepte Frixus gift van Falls naar Atheen! Gy roemt dit werk zo hoog, 6 dichters : neen » 6 neen» Ik Item niet in dien lofj noch pryzejazons degen: Myn Held heeft grooter eer op dezen togt verkregen: Hy zocht geen ryksjuweel 't ontvoeren over zee* Maar landde, en bragt zyn fchat»de Guide Vryheid > mee> En breidels } om geweld en zieldwang in te toomen: Deze aanflag is gelukt j nu keert hy door de ftroomen Verwinnaar naar den troons terwyl het volkj verblyd, Den Ryksbehouder looft 5 van 't flaaffche juk bevryd: Zo zal eerlang al 't land s na Jakobs nederlaagen, In voorfpoed bloeijen 5 en van zyn verlofling waagen. hz.ee. De grijze Windvoogd dient den Koning op de zee»
En draagt de zeilen op zijn vlerken aan de ree. vnugde De ftranden grimmelen van duizend onderdaanen. ("nen.
'hndfver ^^ groet denTroonmonarch} en uit zyn vreugd door traa-
xynewe- Elkfchreeuwt: doorluchte Vorft, zyt welkoom aanuwkufti
derkomji:
Uw zorg, die nimmer ilaapt, verwektons vrede en ruft.
Gy gaat voor ons ten ftryd , en keert verwinnaar weder» Wy vallen uit ontfag voor uwe voeten neder. Gy dwingt de Lelivaan 5 en Jakobs muitgefpuis. De bergen galmen na } en kaatfen 't feeftgedruis Elkandren vrolyk toe. de ganfche Ryksftadj Londen. Juicht als de Vorft gertaaktj en tienmaal duizend monden Gaan
|
||||
|
ZESDE BOEK. . 6$
Gaan zwanger van zyn laf. de blyfchap vliegt op ftraat,
En dartelt by 't gewoel in dien gewenfchten ftaat.
Geen huys befluit de vreugd. de vuurtonelen branden >
Ontfteken door den gloed der blakende ingewanden
Van *t zegevierend volk. de Britfche Koningin, i>*Kom-
, . fin out-
Die goddelyke vrouw , die zelf als Priefterin, fangt den
Het offervuur ontfteekt op Jefus dankaltaaren , nmg'
Treed uit haar hofpaleis j beftuuwt van maagdefchaaren , Den Koning in 't gemoed. de tabbert > ryk beftrooit Met helder diamant , bezaait met paerlen, plooit mar
Om 't levendig albaft, en dekt de blanke leden, LTin
't Bezielde marmer j net van boven tot beneden prachtig
feeflge-
Op 't kunftigft door natuur gevormt. de borft > half naakt> »»»d be*
. fchveevcN*
Ontdekt twee heuveltjes , fneeuwwit en ganfch volmaakt,
Die 5 door de kracht der liefde en haare vreugd bewogenj Steeds zwoegen op en neer. de lonken van haare oogen Verdoven 't eel gefteent' > dat uit haar vlechten flraalt. Geen Juno » die wel eer 5 ten wolktroon afgedaalt, Langs groene velden vloog (als d'oude Dichters loogen) Met paauweveeren j die j bezaait met Argus oogen, Haar voerden op *t banket naaft Thetis bruidegom : Noch Pallas , die de kruin van Pelion beklom , En trok ter feeft » daar haar de trouverwanten noodden, Vertoonden zich zo fchoon voor 't oog der Oppergoden. Het prachtig troonfieraad , de rykskroon, ryk van glansj^"*- Befchynt haar kruin. zy draagt in d'eene vuift een krans, Jmmu, Door
|
||||
|
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
|
||||||||
|
64, . WILHEM DE III.
'htmmlt Door hooffche Jufferen gevlochten van laurieren j
tm imre. Qm 't zescpralend hoofd van heur eemaal te fieren. kreon. ° r v
Ze ontgefpt de borftplaat van zyn fchoudren met haar hand.
Zylicht den blanken helm van'tvorftlyk hocfd> en plant De y. De groene zegekroon op Wilhem Henriks haaren. fer/o- 7jJ leid hem naar de zaal , geftreelt door fchelle fnaaren Tegeven En klinkend feeftmuziek -y daar 't prachtig hof banket h'efb"f.ar *n gouc*e vaten op de tafels word gezet. hmket. Zy vlyd zich aan zyn zy. terwyl de Ridders eeten > Verzoekt de Koningin zyn krygsbedryf te weeten > En d'overwinning zelf te hooren uit zyn mond. De Vorft voldoed haar eifch, en voed haar minnewond In d'aadren door zyn tong. haar boezem klopt van binnen: Het hert, door't oor geftreelt > gevoelt de kracht van't min- Zo zag men Dido door Eneas krygsverhaal (nen. Van liefde blaaken in Karthagoos ruyme zaal.
De fchoone gemaalin valt onvermoeit in 't vraagen , En Koning Wilhem > om haare ooren te behaagen, OntVout haar alles 't geen zyn fabel heeft verricht. *t Genoegen van haar hert verklaart zich door 't gezicht. Heb ik in't Ierfch gewefiS zo fpreekt de Vorft, geftreden j Gefprek ^Y ^ebt <^t rY^ verplicht aan uwe dapperheden : tujfchen Qy j-,ekt (je Franfche vloot, 6 moediee Amazoonj tie zelve. J "
Van deze kuft gekeert : gy hebt de Britfche kroon
De ruft van kerk en ftaat > 't gemeene befte, en't voordeel
Der burgery befchermt door uw beleid en oordeel.
Gy
|
||||||||
|
-------........------------------------- ------------.--------------------------------------------•--------.. ■
|
||||||||
|
—
|
|||||
|
ZESDE BOEK, 6?
Gy hebt meer eer als ik , 6 Krygsheldin > beftre£n :
Uw oorlogswakkerheid , de vrouwen ongemeen >
C Want mannen zyn alleen tot krygsbedryf geboren )
Zal elks geloof eerlang verrukken onder 't hooren.
U voegt den ftaf van 't ryk te zwaaijen op den troon j
De legerbyl in 't veld: uw ftaat- en krygsgeboon,
Vol wysheid, gaan 't verftand der vrouwen ver te boven.
Ik moet uw dienften, met onze onderdanen j looven.
Verdenk my niet dat ik u ftreel met vleiery -,
Ik fpreek van uwe deugd , 6 fchoone » naar waardy.
Toen 't nootlot my vergundej 6 Held? metu teleeven,
En teikende ons vefbond, in 's hemels raad befchreven, Zegt Koningin Mary } hebt gy myn ziel gevoed Met wetenfchappen } en het vrouwelyk gemoed Uw ftaatles ingedrukt : gy toonde my door woorden > Door redeneeringen , die fleets myn hert bekoorden > Den ftyl der heerfchappye , en hoe men'tvolk regeert: Ik heb van u, myn Prins , al 't geen ik weetj geleert. Zo fpreekt men aan dendifch. men vultde nektarfchaalen, Die, fchuimende van wyn, met goude boorden praalen. Men drinkt den voorfpoed van het koninklyk geflacht. Het feeftgenootfchap fcheid in 't midden van den nacht. De blyde morgenfrond , bezaait met purpre roozen, Begint, na 't zinken van't gefternte, om hoog te bloozenj En ftraalen op 't paleis te fchieten van zyn trans. De voerman van den dag j verfchynt met fchooner glans n. Ded. I Hoog- |
|||||
|
—----------------—-------------------------------------------------———-------------------------■-------------------------------------------------------------------■ ~~ '
|
|||||||||||||||
|
66 WILHEMDE III.
Hoogmoedig op zyn kar, om 't zegefeeft te vieren.
Men hangt den wapenbuit, de vaanen en banieren » Den vyand in den ftryd ontweldigt, aan den wand Van Londens wapenzaal. de Leli houd geen ftand: De Britfche Roos verdooft den luifter van haar bladen. DeKoningWiLHEM zit, beftuuwt van hooffcheRaaden, Gemeente en Edelli&n , verheerlykt met de kroon. Den ftaf en 't ryksgewaad , verheven op zyn troon. Am- Hoort toe, gy Heeren 5 die my helpt den rykslaft fchraagen, vaTdm 'k Heb zaaken van gewigt u heden voor te draagen -y KZ"hit ^° zeSt nY* Cyder zwygt en luiftert naar zyn woord.} Park- fjoe zeer uw ruft uw heil j uw vryheid my bekoort, |
|||||||||||||||
|
mm.
|
|||||||||||||||
|
Is elk genoeg bekent. 5k heb, Heeren, maar met fchroomen}*
Alleen op uw verzoek , den fchepter aangenomen : En zocht my vandienlaft ? doch vruchteloos, t'ontflaan. Ik heb uw rechten naar vermogen voorgeftaan , En 't binnenlands krakkeel in 't Britfche ryk bevredigt j Den Godsdienft , door 't geweld mishandelt en beledigt, Ten tempel uitgejaagt} op 't hooge altaar herftelt. Ik zeilde om uwe zaak naar lerland > trok te veld , En floeg den vyand aan de Boyne met myn vaanen. Ik heb veel veftingen , befproeit van burgertraanen* Uw kerkgenooten , vrygevochten door myn ftaal. Nu keere ik uit den ftryd te rugge in zegepraal. Gy ziet wy weder5 maar met krygstropeen belaaden. God fterktej om uwentwilmynarm: van al myn daaden Komt
|
|||||||||||||||
|
- -
|
|||||||||||||||
|
.
|
|||||||||||||||
|
ZESDE BOEK. 67
Komt hem de zege toe ,• zyn gunft verdient deze eer.
Maar fchoon ik op den troon > als overwinnaar, keer» Wy zyn daarom 't gevaar } 6 Ridders > niet te boven : De nood vereifcht noch meer} zo gy my wilt geloven. Wy ftryden met een Vorft, befaamt door oorlogsmagt: D'ervarentheid gebied dat ik dien vyand- acht. De koning Lodewyk is groot en vol vermogen: Gyhoort>hoeDuitlchlandj voor zyn voeten neergebogen, Zyn zegeftanders af ziet waaijen van de kruin - Der overheerde wal > en klaagt op 't fmookend puin: Hoe Karels erfgebied > door zo veel oorlogsplaagen Geflingertj ftaat ten doel van krygsgeweld of laagen > Maar bied kloekmoedig door de wapens tegenftand : Die ruime landftreek grenft dicht aan myn vaderland s Daar trekt myn Legerhoofd de Franfche benden tegen , En dient den Landvoogd met zyn oorlogskunde en degen> Om 't aangevoerde volk van Ne^rlands grond te flaan. Wy hebben , maar met leet, den uitflag klaar verftaan Van'tjongft gevecht, waar in debloemdermannenfheefde: Daar 't nydig krygsgeluk myn wapenen weerftreefde> En d'ongelyke magt den vyand fterkte in 't veld; Schoon WTaldeks hoofdgezag, Cgelyk 't gerucht ons meld} Geftyft door dapperheid, de veldpoft kloek verweerdej En Kazimier, myn neef, 't geweld van Vrankryk keerdej En zo'veel helden } lang verheerlykt door hun vlyt, Zich queeten voor den Staat, als leeuwen, in den ftryd. I 2 Dit
|
||||
|
$8 WILH E M D E III
Dit droevig voorval maakt ganfch Nederland verlegen.
Nu voegt aen yder in 't byzonder t'overweegen, Wat dienften dat hy heeft genooten van dien Staat: Die heeft zich zelf. ontbloot van krygsvolk., om uw quaad, Uw onheil, uw bederf} en flaverny te weer-en: Ik landde met die magt in 't ryk op uw begeeren. De Nederlander heeft uw rechten met zyn bloed Bezegelt} en uw kerk behouden door zyn moed. Nu zucht in hoogen nood de Staat om oorlogslieden. Gy moet den Batavier > 6 Britten , byftant bieden > Die 't alles waagde voor uw troon- en kerkbelang,: WantVrankryksKoning zweertjdoorNe&rlands ondergang> Door fchennisj doorgeweld>enbloeddorft (ons gebleeken Voor weinig jaaren) zich van uw bedryf te wreeken. Dat dodelyk befluit , dat opzet moeten wy Kloekmoedig ftuiten > en de ruft der burgcry> De zekerheid van 't ryk op 't heil der zeven Staaten Stantvaftig bouwen , en ons dienen van foldaaten. Wy hebben oorlogsvolk van nooden in den nood: Te land voor't leger, en te water voor de vloot. Wy moeten ons voorzien van fchepen, om de ftranden Van d'een tot d'andre kuft te veiligen voor 't landen: WantVrankryks watermagt groeit aan van dag tot dag. Wy moeten Lodewyk het hooge zeegezag Betwiflen ,. en uw recht befchermen op de baaren.* Ik kan u , Heeren, met een vry gernoed verklaaren > Dat
|
||||
|
ZESDEBOEK. 69
Dat my uw voordeel meer behaagt als 't ryksgebied.
De naam van Koningj noch de kroon bekoortme nietj Indien ik in dien ftaat» hoe heerlyk» hoe verheven 3 Geen klaare blyken van myn zucht voor''t ryk kangeeven. Ik zoek my zelven niet, maar uw belang alleen. Al 't geen ik heden eifch , dat eiich ik voor 't gemeen. Om dan met grooter ernft het oorlog voort te zetten > Al d'ondernemingen van Vrankryk te beletten > En onzen onderdaan te hoeden voor 't geweld -, Is't nodig, dat gy zoekt naar middelen om geld Te lichten , en voldoet de fchult der legerknaapen : Want geld in oorlogsnood is 't allerfterkfte wapen: Dat moedigt den ibldaat} dat wet zyn krygsgeweerj Dat geeft zyne armen kraeht. denkt, Heeren, dat uw eei> De glori van myn ryk dit eifcht van uw gedachten: Uw overweging moet den ftaat van 't land betrachten. 't Gevaar, de nood vereifcht een fpoedig raadbefluit j D'uitvoering boven al} op dat men 't onheil ftuit*. Veel Prinflen hebben zich in ons belang gewikkelt, Door liefde tot uw Vorft en zucht voor 't ryk geprikkelt: Elk houd zich tot uw dienft, 6 Britfche Raad, bereidj En wacht den fpoed van 't werk uit uwe wakkerheid. * Laat dan de toeftant van onze algemeene zaaken > 6 Ridders > 6 Gemeente , uwe ingewanden raaken: Maakt dat my niets ontbreeke. elkgeeve in overvlocd: Dient my naar eifch met geld: ik diene u met myn bloed. I 3 Maar
|
||||
|
--------------------------—----—-------------------------------------------------------"
|
|||||||
|
7o WILHEMDE III.
Maar om myn raadgefprek, 6 Heeren> te befluiten ,
Moet ik u noch in't kort myn ongenoegen uiten. De lefte zeeflag , dien ik hoorde met verdriet » En my gebootfchapt wierde in 't veld , behaagt me niet. Veel hebben daar zo laf hun' oorlogspligt vergeeten* Ik moet door uwe hulp d'omftandigheden weeten. Ik zal niet ruften , maar gebruiken al myn macht > (De zaak is van gevolg) om die men houd verdacht Te raaken in 't gemoed. zo word de fchult veroordeelt > Het krygsverzuim geftraft, tot yders lefle en voorbeeld. Indien men 't quaad niet ftuitjnoch voorkomt in 't begin, Zo loopt het fpoedig voort, groeit aan en kankert in. Hier is de glori van den landzaat aan gelegen. Men moet met rypen raad de zaaken overweegen. (aan» De vierfchaar Ichreeuwt om recht, ziet vriendnoch vyand Maar vonnift naar den eifch. gy hebt myn zin verftaan: Ik zwyge, en laat de zaakuw yver aanbevolen. Die heden recht befluit, hoeft morgen niet te doolen. De koflelyke tyd , verwaarlooft , keert nooit we&r. Waakt op , befchermt uw heil, uw voordeel, en uw eer. fLfte- ^a ^at ^e Vorft aldus zyn aanfpraak had befloten , looftden Wierd hy in 't raadvertrek begroet van alle Grooten. aiies, 't De Britfche Ridderfchap , de bloem der burgery vceti hy
eifcht ten Betuigt haar dankbaarheid : elk roemt zyn heerfchappy,
d''t"yk,tt Zyn zucht en yver voor de ruft der onderzaaten. f;^"MElk geeft zyn ftem om 't heir te ilerken met foldaaten, En
|
|||||||
|
ZESDEBOEK. 71
En volk in overvloed te brengen op de been :
Om geld te lichten voor den oorlogsman , en 't geen
De nood vereifcht in deez' gevarelyke tyden ,
Om met een grooter vloot den vyand te beflryden.
Al 't geen de Koning wil keurt hier de Ryksraad goed.
|
|||||||||||||||
|
Enfo-
dunkt |
|||||||||||||||
|
Men dankt hem boven al voor't waagen van zyn bloed>
|
|||||||||||||||
|
Voor d'overwinning 5 met zyn lyfgevaar verkreegen. hem mcr
Elk looft zyn dapperheid 5 zyn gunft en 's hemels zegen. minimi
Hoe neemt uw voorfpoed aan , gelukkig Albion.' wapcnen
|
|||||||||||||||
|
Levoch-
ten. |
|||||||||||||||
|
Hoe keert uvv ramp in vreugd ! hoe zal d'Oranje Zon
|
|||||||||||||||
|
Met ftraalen van geluk uw Britfche Roos befchynen,
De nacht des oorlogs voor dat vredelicht verdwynen »
En 't kerkgeloof j belhoeit door Jakobs vloekverbond,
Zyn wortels meer en meer verfpreiden in uw grond !
Hoe zal de welvaart van uwe onderdaanen bloeijen,
De rykdom> door dien gloed gekoeftert, weelig groeijen!
Maar gy» 6 muiters, die noch dolende en verblind,
Uw eige vryheid haat j en Stuarts dwang bemint,
'k Wenfch dat die heldre glans , 6 afgedwaalde fchaarenj
De mift van dwaasheid in uw zinnen op mag klaaren:
Gy tracht vergeefs den Vorft te ftooten van den troon,
En Jakob in zyn plaats te fieren met de kroon:
Het zy uw haatlufl werkt door heimelyke liften,
Of vrientfchaps valfchen fchyn, gyzultuw tyd verquiften>
Uw koften (pillen > want de waarheid, fhel ter been>
Vervolgt en achterhaalt de logen in *t gemeen.
Dc
|
|||||||||||||||
|
7* WI.LHEM DE III
De fchrandre Ryksraad waakt voor 't koninklyk vermogen,
Voor Wilhems troongezag met meer dan Argus oogen: Het zy uw boosheid ftaat door opcnbaar geweldj Ten dienft van Jakobs zaak3naar *t kroonrecht van den Heidi Gy flaaft 5 gy woelt vergeefs als krachtelooze wormen. Een rot van reuzen tracht den hemel te beftormen , De magt der Oppergoon te dwingen : Tifon > trots Op honderd hoofden } bouwt en ftapelt rots op rotSj Maar moetj zo ras Jupyn de blikfemtoorts laat blinken> Met al zyn muiters in den afgrond nederzinken, En onder 't ftormgevaart verfmooren door den flag. Zo ftort hy in een poel van rampen > die 't gezag Der hooge mogentheid vermeetel durft braveeren. Maar laat ons tot de zaak van 't ryk , 6 Klio> keeren > jTJft'- ^n z*cn met welk een vlyt de Britfche landzaat draaft» wnLm- £n voor't belane: der kerke en 't recht der volken flaaft: den, °
Wy zullen, maar met vreugde> elks bezigheid aanfchouwen.
m'tftkh- Men fticht'er plaatfen om de kielen op te bouwen , ten van . * t • /• i j i « <
/cheeps- Scheepstimmerwerven} naar den each van twerk verdeelt.
'wrve'n'. De wakkre werkman 5 dien zyn arbeid nooit verveelt» boumm Hakt met de byl in't hout, en klooft de Noordfche boomen» vmfi e- Qm met een waterhejr te zwemmen r\OQr de ftroomen , En 't zeevolk in den buik te fluiten op de reis.
De houte vefting ryft 3 gelyk een hofpaleisj Of hooggebout kafkel » of fteenrots uit de baaren* Het woelt aan alien kant van hygende arbeidsfchaaren» Men
|
||||
|
ZESDE BOEK. 73
Men houwt, menbonft > men klopt op yzer of metaal.
Een ander fchildert vlag en wimpel, om } tot praal Op maft en fteng geplantj te waaijen van de fchepen. Men ziet'er die naar boord de zeekortouwen deepen , Om 't holle ftroomgevaart, de fchuilplaats van de dood, Te vullen met hun vracht. daar voert men kruit en lootj Kardoezen> kogels» fchroot, gevulde handgranaaten > Piftoolen > muskettons op wagens langs de ftraaten. Men leegt de wapenzaal, en 't magazyn van 't land. Men ryd met ankertou, met kabels, lopend want, Genaaide zeilen naar de werf der zeekafteelen. De werftrom dreunt lanes't landjom't oor van't volk te ftree- <" »"?• Het hert te moedigen , om vry en ongepreft, (len, duaten. Door eigen luft gewekt, voor 't algemeene beft,
Ten dienft van 't vaderland, te trekken op de vlooten. Een ander wil te land zyn oorlogsroem vergrooten, En tekent op de rol des hopmans, welgemoed En onbefchroomt, zyn naam. zo groeit de waterftoet, En landmagt dag op dag door 't klinken van de fchyven. • ,De koning Wilhem ziet de wakkre krygsbedryven > Den yver van zyn volk j de voorzorg van den Raat> De drift der burgery> en arbeid vroeg en laat Om door zyn kroongezag de zaaken voort te zetten: Dat geeft den handel klem} dat kan de geeften wetten» De krachten van den arm verdubblen onder 5t werk: De luft en yver maakt zelfs krachteloozen fterk, II. Deel. K En
|
||||
|
74 WILHEM DE III.
En ftyft de zenuwen der flaavende arbeidsmannen.
Hoe veel verfcheelt de ftaat der woedende tirannen Van vroome Vorften, die, zachtzinnig in 't gebied, Den burger en zyn ruft beminnen ! het verdnet Den onderdaanen nooit op hun bevel te draaven ; Men zietze uit zuivre 1 iefde5uit zuchtjiiit vrientfchap flaaven Voor 't heil desKonings, datelkhoog waardeertenfchat: Maar hy> die 't purpre kleed met burgerbloed beklad, Het recht der volken fchend , en> tegens alle wetten» Den voet tracht op den nek der burgery te zetten, Word zonder luft gedient? maar flechts uit vreeze en fchrik: Men fiddert onder 't juk en beeft elk oogenblik j Men arbeid, maar met anguS beducht voordoodofketenj Daar d'ander zingt en queeltj geruft , en nooit bezeten Van fchromende achterdocht. 6 groot verfehil! maar gy > Die dwaas uw zetel bouwt op fnode tiranny , Uw zuil zal ftorten, door dien grondflag nooit beftendig : Maar heerfchappy, op deugd gegrondveft , ftaat onendig„ Juich dan, 6 Engeland, gelukkig door een Vorft, Die fleets uw heil betracht, en liefkooft in zyn borft! Volherd in uwen plicht > verlofte landgenooten: Zo blyve uw heiltoneel voor ewig opgeflooten: Zo werde uw rykstroon nooit gedreigt met ondergang: Dat wenfcht myn Zangbeldinj die met haar heldenzang Uw Koning volgt op't fpoor,en maalt zyne oorlogsdaaden,. Zyn ftaatkunde, en beleidin't heerfchenj op haar bladen: Dic
|
||||
|
ZESDE BOEK. 77
Die met vermaak uw vlyt en bezigheid aanfchout*
Uw deugden looftj waar op de Koning zich betrout. Nu ziec men dagelyks gezanten binnert Londen vmda*
Verfchynen, naar den Teems door Vorften afgezonden > £2^*
Die Wilhem op den troon begroeten met ontzag : Elk offert aan zyn dienft al 't geen zyn ftaat vermag. De Deenfche kroon vooral beloofc hem hulp te bieden j ^J*^ Zyn magt te fterken door getal van oorlogslieden » kroon On- Indien 't de nood vereifcht: zo word aan alien kant jen.
Zyn ryksrecht voorgeftaan , de ruft van Engeland Verdedigt> ora Europe in deez' verwerde tyden Voor 't fmertende oorlogsjuk van Vrankryk te bevryden. Maar bovenal de Staat van 't ganfche Nederland landver-
Betuigt hier, door den mond van zynen Afgezant, l^tf.
De vreugd der Hoofden en de zucht der onderdaanen. f^jt
Die Staat 3 geflingert door een buy van krygsorkaanen, vmdm Gedreigt door 'cFranfche zwaard,dat,blinkende uit de fchee> Den band van vrientfehap en de burgerlyke vree" Aan ftukken fnyd en kerft, doch tegens recht en reden, Neemt toevlucht rot den Vorft in zo veel zwarigheden, En fmeekt zyn byftant in dien hoogen nood : dat raakt De koninklyke ziels die reeds van yver blaakt Om 't vaderlyk geweft te dienen met zyn leven : Hy, door verdienfte als Hoofd van't Britfche ryk verheven, Slaaft wel voor \ voordeel van den landzaat in 't gebiedt, Maar *t heil van Nederland vergeet zyn vrientfehap niet. K 2 Hy
|
||||
|
76 WILHEMDE III.
Hyhoort hoe d'oorlogstoorts,doorVrankrykshaatontfto-
Dedorpen legtin d'afch: hoe Kare's velden rooken, (ken> En 't Spaanfche Nederland de vonken van dien gloed Moet leflchen door een ftroom van 't burgerlyke bloed: Hoe Wreetheid 3 uit haar hoi of kerker losgebroken, De ftaale kluifters breekt van duizend naare fpooken, En fleeptze van beneen gewapent voor den dag: Dat onheil deert zyn hert: hy hoort van ver 't geklag, De naare zuchten der mishandelde onderzaaten: Hy vreeft voor *t vaderland en Neerlands zeven Staaten* Nabuuren van 't geweft, daar 't monfter 5 helfch van aart, Zyn moordbazuinen fteektj en vrou noch kinders fpaart, Maar zwaait den dolk aan 't hoofd der onderaardfche ben- Die dodelyke maar j vol rampen en elenden y (den. f^"'"s Beweegt den Britfchen Vorft, in zulk een hoogen nood, mar Ne- Naar d'overzeefche kuft te zeilen met zyn vloot > ovirte Om 't vol k met raad endaad kloekmoedig by te fpringen, m.i.Mt En 't opgevloekt geweld > eer 5t zegepraalt, te dwingen, mtlTan Hy treed in 't raadpaleis ■> en maakt aan 't Parlementj mtnttt ®ea k°°gen Raad van 't ryk zyn overtogt bekent. kent, ,ut Elk keurt zyn aogmerk goed, enzweertby Godsaltaaren* bet zefae ' ° v J
totjiMt, Zyn kroonrecht voor den roof des vyands te bewaaren -,
Zzpaf- De fchoone Koningi-n te dienen met beleid
mmZ&I I® '* wigrig ryksgebiedt, terwyl de Koning fcheid >
(". ll;s Maar boven al 't verraad j dat Takobs vrienden ftichten*
be:ulf- J
Mam te T'ontdekken , en 't bedrog zyn masker af te lichten.
** "" Elk
|
||||
|
\
|
|||||
|
ZESDE B O E K. 77
Elk field zyn goed en bloed voor Wilhems zaaktepand.
De rykseed word geftaaft, bezegelt hand aan hand. DeKoningmaaktterwyl zichvaardigmetzyn Grooten,
Met al zyn Edellien, zyn hooffche togtgenooten, Pilaaren, die, al t'zaam tot ftaatlaft opgegroeit, Den rykstroon fchraagen fchoon het onweer raaft enloeitj De bloem der Ridderfchap, der Hertogen en Graaven, Verheerlvkt door hun moed en onsemeene gaaven > J it 'Dt'EngeU
Zelf Ormonds Hertog maakt zich tot den togt gereet, fcf»,
Met Nortfolk, die voor'trecht op'thoogeraadhof zweet, Met Dorzet , Devonshire, en duizend eedle Heeren^ En hy, wiens kerkgezag de Londenaaren eeren> De Biflchop, volgt den Vorft; met Bentink, door zyn deugd De gunft des Konings waard -, en Ouwerkerk, de vreugd e"ujtfchT En luifter van zyn ftam, uit NafTaufch bloed gefproten. ^°Jke"n Elk munt op 't prachdgft uit. de jonge Britfche loten, ****°* Beroemde telgen van den vaderlyken ftam , togt ge- Wier deugd, als dierbaar goud, geloutert door de vlam
Des oorlogs, heerlyk fchynt, en flikkert uit hunne oogen> Verzoeken, voor den voet des Konings neergebogen* Zyn gunft, om nerTens hem te zeilen van de kuft r Elk pronkt in 't hofgewaad, op 't fierlykft uitgeruft. Elk groet zyn minnares , en plukt voor *t left de roozen Van haar albafte wang : de hooffche juffers bloozen, Of't aangezigt verbleekt op 't fcheiden van den vriend, Die wel haar fchoonheid eert, maarook zyn Koningdient. K 5 Zo
|
|||||
|
78 WILHEMDE III.
Zo ftreelt de Vorft zyn lief> de roem der Koninginnen*
Het voorwerp , al de luft van zyn verliefde zinnen. AffchtU- Maria kuft haar Heer, en zegt : vaar wel myn Prins j rede van ° *
de Konin- Myn lief j myn Troongenoot, trek hene > ik zoek geenfinsj
Nu gy naar Neerland zeiltj u\v opzet om te ftooten: Ik min dien vroomen Staat en al zyn landgenooten j Hun vfientfchap ftaatnoch verfch gefchreven inmynhert: Hun ruft bekoort myn ziel : hun onruft baart my fmert. Verdedig burgerrecht en vryheid door uw ftanders, Befcherm den rempel en uw trouwe vaderlanders, En 't zuivre kruisaltaar , door Jefiis bloed gewijdt : Verydel 't oogmerk van den vyand , die, door fpyt Gezwollen , 't heiligdom des Heilands durft belaagen j Ja keer in zulk een ftaat op uwen zegewagen Naar Londens hofpaleis j dan zaliks wel gemoed, Vervrolykt door uw komfte , omfingelt met een ftoet Van hooffche jufferen , met fluiten en fchalmeien ? En flreelend feeftmuziek, u naar den troon geleien. Wy zullen onderwyl door zuchten , door gebe^n En heilig koorgezang 3 met ne^rgeboge leen Voor 't brandende ofFervuur in Godgewyde kerken, Den voorfpoed van uw togt fleets zoeken uit te werken. Zo fpreekt de Ryksvorftin. de Koning drukt haar mond» Terwyl een zuivre vlam zyne ingewanden wond, En blaakt de groote ziel : hy wil > maar kan nict fcheiden. Aihit De mannen werken om den toeftel tc bereiden.
Dc
|
||||
|
ZESDE BOEK, 79
De fchepen zeilen door den Teemsftroom raethun vracht. «'*»»
Al't geen de reis vereifcht word naar de kuft gebracht, war it
De ryksvloot toegevoert met volgelade floepen. Undm~
Vorft Wilhem ryd naar zee. deBritfchc burgers roepen5
En fchreeuwen overluit : Vaar wel, 6 wettig Heer,
Vecht voor den nagebuur, en keer verwinnaar weer.
De huizen loopen leeg y daar kinders3 mans en vrouwen*
Begeerig ora 't vertrek des Konings aan te fchouwen,
De grimmelende flxaat betreden in 't gewoel.
Zelf d'oude gryzaart kruipr op krukken van zyn ftoel,
En voegt zich by't gedrang met loome en manke ichreden.
Veel* vol gen zelfs naar ftrandj om hun genegentheden
Te toonen aan den Vorft. daar vliegt de bootsgezel.
Hier toont matroos zyn vlyt, en klimt gezwind en fhel
Langs touwen in de mail 5 om 't zeildoek vaft te binden.
De Britfche Koning naakt den oever met zyn vrinden, ^e„KZe^
En prachtig hofgezin. de ryksvloot fteekt in zee. '**"•
De Windvoogd blaaft in *t zeil 5 en 't oog verlieft de ree.
't Was winter als de Vorft den tbgt had voorgenomen : Jfmter-
Dan buldert Eolus > en geeflelt Nereus ftroomen *«. Met onweerbuijen , dat de zeegolf fchuirnt en bruift,
En fchokt de waterveft > daarze op de baaren kruift. De norfle gryzaart bonft de bergfpelonken open, En flaakt de muiters, die de zeekafteelen floopen* Wanneer zyn gramfchap raaft. de holie waterrots, Geflingert , ryft of daalt door *t felle zeegeklots. Dan
|
||||
|
■-----------------------
|
||||||||
|
80 W I L H E M D E III.
Dan ftort de Noordewind , door't zinken van zyn veder»
Met yiTelyk geloey, op 't zwalpend pekel neder: Hy roert het water om, en jaagt de zee , verwoed, Op ftrand of fleenklip aan. die zwaare tegenfpoed Beftryd den Britfchen Vorft, in 't zeilen op de baaren» Gelyk Anchifes zoon , gezolt door zeegevaaren. " Maar d'Opperkoning, die voor Wilhems leven waakt, |
||||||||
|
D'Opper.
:omng |
||||||||
|
Gezeten op zyn troon , die van faffieren blaaktj
En dierbaar diamant, vol fchitterende glanflen j Van d'englewacht beftuuwt , ziet neder uit de tranflen Van 't heilig hofpaleis , terwyl de wind zo fel 'ui'hfei Den vroomenHeld beftormt: hy fpreekt tot Michael, d?eVmiet^yn ^°^Q » en opperhoofd der hemelfche ftaffieren. %mewtU Gy moet van ftonden aan op vlugge pennen zwieren, mm. En zweeven door de luchtj myn Michael ? vlieg heen9 Schiet ftraks uw vlerken aan, daal vaardig naar beneen: Myn zoon , myn lieveling zwerft op d'ontroerde plaflen* Befcherm den Koning, eer de ftormen hem verraflen; Eer 't opgezwollen zout hem en zyn waterftoet) De bloem van 't ryk verflinde j en dompele in den vloed Gy zult hem door mynmagteen trouwe leidsman ftrekken> En met een hemelwacht van Cherubynen dekken , Ja voeren op uw wiek den Held naar Nederlandj Den Staat j daar 't heilig vuur op myne altaaren brand, Waar voor zyn vroomheid flaaft:gy hebt hem fteeds voor de- Uw gunft, 6 Michael, door myn gezag beweezen, (zen, Voor
|
||||||||
|
ZESDEBOEK. 81
Voor waterftorm> voor vuur, voor loot, en oorlogszwaard,
Oft geen zyn leven dreigde, op't hoog bevel, bewaart.
Ik wil door zynen arm myn tempelkooren ftichten :
Zyn yver ftrekt een zuilj waar voor't geweld zalzwich ten
Van hem j die redeloos myne uitverkore Bruid
Schoffeertj en na dien hoon inftaale bandenfluit:
Die 't heiligdom verwoeft door kerkgeweldenaaren,
En vrolyk d?nft op d'afch van myn verbrandde altaaren.
Gy moet myn gunftgenoot geleiden naar de ree.
Maar als gy d'oevers naakt van Neerland > Zal de zee,
Geflingert door 't gedruis der felle Noordfche buijen,
De fchots van't blinkende ys als hooge bergen kruijen:
Ik wil voor al myn vriend behouden in dien nood*
Als hy door nevels dryft 5 en waggelt in zyn boot.
Zo fpreekt de Majefteitj die \ al beheerfchtjhierboven^
De Kooren juichen voor den oppertroon, en looven
De goddelyke gunft, Gods hoftrouwant ftreeft voort, Mich»ai
Op 't fteeken der bazuin , uit 's hemels ruime poort»
Met duizend Engelen ■, getrouwe en dienftbre zielen.
Een heilig licht befchynt de koninklyke kielen,
Zo ras de hemelwacht 5 die voor den Koning waakt,
D'ontroerde golven, daar de ryksvloot dwaalt, genaakt.
Vorft Michael beftraft de winden , ftreelt de ftroomen» *?*£,
fir aft de
In *t bruizenj met zyn ftaf, om 't woeden in te toomen, ■««*».
't Geweld te breeken > en den onverfchrokken Held>> Wiens moed geen water fchroomt5noch vuur in't; oorlogsveld, II. Deel. L Te
|
||||
|
—----------------------------------------—--------—m------------—~------------- ■
|
|||||||||||||||||||||||
|
82 WILHEM DE III.
Te voeren naar de kuft > op 't goddelyk behagen.
|
|||||||||||||||||||||||
|
T>e ma-
troozen
|
|||||||||||||||||||||||
|
Zo krygt de zeegezel , gefchokt door wintervlaagen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
*^o"wDen ftrandberg in 't gezigt, maar word door 't ys geftuit*
|
|||||||||||||||||||||||
|
in'tge- Dat aan den oever dry ft. de braave Vorft befluit
sup. De in >
xow»i Van boord te ftappen , en , in t midden der gevaaren »
|
|||||||||||||||||||||||
|
over
in een |
|||||||||||||||||||||||
|
Door kracht van riemen 't ys te breeken op de baaren.
|
|||||||||||||||||||||||
|
' De trouften volgen in de boot. een dikke damp,
Myk,™ pen neVel dekt de lucht, en baart weer ramp op rampr |
|||||||||||||||||||||||
|
lang fuk
|
|||||||||||||||||||||||
|
keien door Terwyl de zeeman roeit. men ziet de zonneftraalen,
"V> j/2 €tl VJ—
fchotfen, Ontluiftert door de mift, bedroeft in *t pekel daalen.
»m nm. pe jrUppeis druipen van God Febus pruik in zee.
De bruine nacht verfchynt , maar voert geen fterren mee",
Noch hemellichten » die den vaalen nachtrok fiereiu Zo doolt het Licht der kerke aan 't ftrand der Batavieren In rt duifter door den vloed : maar't hemelheir geleid Na zo veel zwarighe&n, door Gods voorzienigheid > De boot door ys en mift behouden aan de ftranden j Daar Wilhem Henrik en zyn rampgenooten landen. f£Sf Hier ftaat een boumans hutj een arm en flecht gebou*
m nam Daar treed de Koning in » doornat en ftyf van kou.
leden in " . *
een boe- De huiswaerd fprokkelt hout en fpaanders by de wegen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
renbut,
|
|||||||||||||||||||||||
|
En legt zyn dragt aan't vuur, tot Wilhem s dienft genegen.
Hier draagt geen guide ftoel het lichhaam van den Vorftj Maar flechts een oude bank» vergaan en vuil bemorft, Vernoegt den Troonmonarch in *t droogen van zyn leden. Men ziet geen wandtapyt, noch hooffche koftlykheden, Maar
|
|||||||||||||||||||||||
|
._----.----——-_
|
|||||||||||||||||||||||
|
ZESDEBOEK. 8$
Maar koutcr, fchup en fpa. hier word geen hof banker,
Maar boere mondkoft, op den manken difch gezet
In houte nappen , door den ouderdom verfleten.
Zo zag men God Merkuur met Jupiter gezeten >
Al fpyzende , onder 't dak van Baucis , door haar man
Met riet en ftro gedekt: die geeft al wat zy kan,
Schaft moes voor Goden in gebrokene aarde vatenj
In fteene fchotelen , en *t fmaakt hun boven maaten.
De Koning Wilhem dankt den landman als hy fcheid: " t*J^
De blyde tydine; van zyn overkomft verfpreid xjniyf-
Zich ftraks door t ganlche land} enbrengtaanallekanten dmont-
Den burger op de been. de troep der lyftrouwanten, Cw«*
Voor af gezonden , rent den Troonvoogd in'tgemoet. H**s"
Geleerde Zuftersj die myn heldenveder voed
Met ftroomen uit de bron van Helikonj Godinnen, Die door uw zangen ftreelt God Febus oor en zinnen, Begunftigt hier myn toon, op dat ik recht verhaal *t Gejuich der burgerye> en Hollands zegepraal. Eynde van het zefcle Boek.
|
||||||
|
L 2 VER-
|
||||||
|
__
|
||||||
|
84
VERKLARING
Van de PRINT voor't VII BOEK. T-Jter praalt de Zegeboog > tot Koning Wilhems eery
In'sGravenhaaggefticht: dedappre Vorft3gedreven
<Door oorlogsluft i wilzich te paard naar 't heir begeeven: Hy zwaaitigeperfttotwraaky'tgevreefde krygsgeweer.
Voorzichtigheid beftiert den toom > terwyl haare oogen In 't fpiegelftaaren op der Ouden heldendaan.
1>e Maagd > zo ryk met geld en oorlogstuig belaan,
Verbeeld hier Nederland * zyn miltheid en vermogen. Een Vt on van Stoat y bekleed met zeven Tylen > bied
*Den Vorft zynftormhoed aan. Alcides velt gedrogten » En baant de wegen voor de koninklyke togten » Terwyl de Rover > met zyn wolfsvehduikt en vlied.
Een 'Dwingeland beftryd > naar V voorbeeld der barbaareny Een * eedle Vrouw: (Joy draagt eenppok en beurs met geld)
Terwyl haar f fchoonjle Maagdgefchaakt word van 't
Geweld-, Rooft hy haar Stedekraon} en fcheert heur Korenaaren. *De Reuzen werken in defmis van God Vulkaan :
Bellone moedigt hen in 'tfmeeden van haar wagen. God Eolus beftraft om hoog de Wintervlaagen, Enjleept den Hoofdftorm by zyn gryze pruyk gevaan:
*De zee bedaart. men ziet de Watergoden queeleny En Wilhfms zeetriomfop 'tgladdepekel'fpeelen. * De Sfmnfche UederUnim, t Bergen^. , WIIj-
|
||||
|
. ._ __ __, ..... „-»-------------"~ - ! '
|
|||||
|
> '*
|
|||||
|
...._....._ .....___
|
|||||
|
Bf
|
|||||
|
WILHEM DE III.
Z E V E N D E BO E K.
E VorftgenaaktdenHaag, verfiert met i„habng
zegeboogen. «- De Maagd van Nederland f een iuffer Wilh£m
, v ' m den
fchoon van oogen > Haag.
En welgemaakt van leen j mens aange-
naam gelaat DenKoning lang beviel) verfehynt in 't feeftgewaad,
Verzelfchapt met een fleep van kneehten, en ftaffieren> Een hofgevolg bekleed met fchilden en banieren, Waar op de wapens van den Keizerlyken Stam Der Vorften 5 uit wier bloed de Prinszyn oorfpronknam> Gp'theerlykftpronkenj met hunftaat-en krygsbedryven, Die 's lands kronyken ons in overvloed befchryven. Men ziet twee Wilhems, elknaar 'tleven, in heurvaan. Men leeft wat Frederik , wat Maurits heeft gedaan, En d'overwinningen van yder in 't byzonder. Maar boven al den Held, die > als een oorlogswonder, Zyn ftrydbre Vaders volgt> vergeet de Tuinmaagd niet. Zy draagt de vruchten van zyn groeizaam krygsgebied L 3 In
|
|||||
|
85 WILHEMDE III.
In haaren ftandcrd om 5 voor *t oog der onderzaaten.
Zo ftaptze in't feeftgewoel hoogmoedig langs de ftraaten. De ftaatrok fleept van 't lyf. d'Oranje bloefem hult « Haar blonde vlechtcn ; en de tabberd , ryk vergult Aan alle zoomen, pronkt met applen van Oranje $ Naar 't leven geborduurt. de Koning van Britanje Omhelft de fchoone Maagd, en licht haar van den grond, Terwylze nederknielt. hy kuft den blanken mond. Zyt welkom zegtze, 6 Held , myn lief, myn welbehagen* Ik groete u, brave Prins j op uwen zegewagen. Gy nadert in triomf, als Heiland van Euroop, Behouojer van den Staat > door zulk een vaften knoop Verbonden aan dit land : gy ruimt uw heerfchappyen* Drie ryken , om de ziel van Nee'rlands burgeryen Te ftreelen door uw komfte. 6 tyd} 6 dag, 6 uur Zyt driemaal wellekoom ! uw byzyn ftookt een vuur Van ongeveinide vreugde in*therte, en ftreelt onze aders. Hoe zuchtte uw vaderland ! hoe treurden d'oude Vaders* Wanneer gy, door den nood van Albion gepreft, Van dezen oever zeilde, om voor't gemeene beft, De vryheid en 't geloof uw leven op te zetten , En't al te waagen voor de burgerlyke wetteni Gy hebt voor't recht van't volk geftredn, gewoelt, geflooft: Nu keert gy weer,myn Prins, maar met de kroon op't hoofd: Nooit moet de bitfe nyd uw troongebied beftryden, Noch 't weifelende lot uw hoogen flaat benyden : |
||||
|
Z E V E N D E B O E K. 87
Maar voorlpoed en geluk groeije aan van dag tot dag >
En blyve aan u gepaart in Tt koninklyk gezag:
Zo moet uw vyand voor uw wapenklanken beeven,
En gy in ewigheid Europe wetten geeven :
Dat wenfcht uw vorftenwieg > den Hage > en *f ganfche land,
Wei eer in 't krygsgevaar verdedigt door uw hand.
Zo fpreekt de Maagd: terwyl de landgenooten praalen
In ftafikleeden > 0111 den Koning in te haalen.
De Haagfche burgery, in ryen net gefchaart>
Befluit de zegekoets : *s lands Adel draaft te paard »
Met diamant gefiert, en goude wapenrokken,
Met veders op den hoed, men trekt de tempelklokken i
Die brommen in yt gewoel , en juichen uit haar trans
Den Stedehouder toe. de Vryheid drilt haar lans>
Verheven op haar kar : zy fleept de Moordharpyen5
De Wreethtid, het Geweld en alle Razernyen
Gekluiftert aan haar as. de Godsdienft volgt de vreugd
In 't zedig kerkgewaad, verzelfchapt van de Deugdj
Van Vroomheid, EendragtjLiefdej en al haar lpeelgenooten>
In 't hemelhof geteelt, Gods uitverkore loten.
De Vaders leggen nu den laft der flaatzorg nedr»
En ryden door den drom, daar 't biinkende geweer
De zon in d'oogenfchynt. den Haag verheft haar kruinen.
De trommen klinken met fchalmeien en bazuinen.
De zwangere kortou barft los met flag op flag ,
En groet den Koning op dien zegenryken dag.
Men
|
|||||
|
•
|
|||||
|
88 WILHEM DE III
Men ziet de daken van ontelbrc menfchen krielenj
De wegen zwart van volk , van oude en jonge zielen. De praal van Nederland, de Haagfche jufferfchap, Door minnaars voortgeleid , flygt vrolyk langs den trap* Om 't zegefeeft te zien i op hooge galleryenj Voorheen' tot elks gerief gebout aan beide zyen Der grimmelende flraatj en yder groet beleeft Den Heiland van Euroop > die met zyn wagen ftreeft Naar 't opgepronkt paleis» gevolgt van burgerfchaaren > Door zegepoorten en uitmuntende eerpilaaren. De jonge maagden tree'n, verfiert met laureblaan» En heffen > elk om ftryd} een vrolyk feeftlied aan, Tot Wilhem Henrik« roem» die op zyn heldentogten De fcherpe klaauwen brak der woedende gedrogteni Die 't ryk bevredigdej \ geweld ten lande uitjoeg, En Jakobs leger aan den ftroom der Boyne floeg. De Rykdom, door den Vorft gehandhaaft in de fteden Van Ne^rland , volgt den ftoet met opgetooide leden: De tabbert blinkt van goud , de vlecht van diamant. De Scheepsvaart ment haarkoets, aan alien leant beplant Met vlaggen> wimpelen> met ankers j fcheepskortouwen, En 't geen de zeetogt eifcht : zy veftigt haar betrouwen Op Wilhems zeebanier, en eert hem , als een God, Wiens arm dendrytandzwaait> hem toegedeelt door't lot. De Leeuw van Holland viert denKrygsvoogd, die voordezen Zyn klaauwen heeft gewet,en't bloed, verkoelt door vreezen, Op
|
||||
|
ZEVENDE BOEK, 8«>
Op niew ontvonkte in al zyne aadren door den gloed
Van zyne dapperheid, en vorftelyken moed: Dat moedig Dier geleid met opgereze maanen Den grooten zegefleep > en voegt zich by de vaanen Der oorlogsmannenj die, geplaatfl: voor 't hofgebou, Afwaaijen van de borft. daar bralt de wapenfchou. Hier geeft de burger vuur, en groet uit koopre kaaken, Bezwangert van de vreugd, den Veldheer, in't genaaken. In 't kort den Haag verftrekt een heerlyk fchoutoneel. 't Gefpan van Febus fpeelt in 't brandende gareel, En huppelt vrolyk voor den fchitterenden wagen: Hy ziet de pracht 5 en fchynt zyn dagreis te vertraagen, Door Neerlands vreugd verrukt > tot endelyk de glans Van 't albeftralend licht ftort neder van den trans, En lpoelt de wielen van de dagkoets in de flroomen. Men ziet in 't zwarte kleeddennachttevoorfchynkomen: Noch wykt de blyfchap niet, maar tart de duifternis. Men fteekt het vuurwerk aan. een ander fpreid den difch.1 Men banketeert. men fchenkt den wyn in goude fchaalen j Daar 's Konings Edellien 2yne oorlogdaan verhaalen. De tafel danft van vreugd. het flerlyk hoftapyt Krygt ooren door 't verhaal. al 't beeltwerk ftaatverblyt, En fchynt te juichen door de wondren aan te hooren. Geen nachtruft vleit het hert. geen flaap kan 't oog bckooren. Men zegeviert, tot dat de purpre dageraat De morgenpaarden wekt, en voor hunne alien flaat. II. Deel. M Zo
|
||||
|
<>o WILHEMDE III.
Zo word het prachtig feeft op 't herelykft befloten,
En Wilhem in *t paleis onthaalt met al zyn Grooten- Elk treed ter hofzaale uit naar 't ledekant, beluft Op flaapen, en verfrifcht zyn leden door de ruft De middagzon befchynt de vorftelyke daken» Terwyl de hoveling en 't burgervolk ontwaaken. z>'op- De Goden van den Staat verfchynen in 't paleis > den van En elk verwcllekoomt den Koning van zyn reis. bmtm Elk looft zyn vriendfchap, die hem voerde aan deze ftrandcn, dm so- ^yn zorg, en yver voor de ruft der Nederlanden, Zyn zucht voor 't heiligdom> en *t recht der burgery>
Gedreigt met fchennis en uirheemfche tiranny. Aan. Schoon 't nootlot, zegt de Vorft * beroemde Burgerheerenj %£dm My kroonde in 't Britfche rykj ik kan u heilig zweeren s zihm. Dat my geen eigebaat noch ftaatzucht dwong de kroon t'Aanvaarden» maar alleen myn yver om den troon Te dienen met myn bloed in d'algemeene elenden > Den godsdienft voor te ftaan» en met myn Britfche bendeii Ons bondgenootfchap, en uw landen > door den haat Van Lodewyk gedreigt > in dien verwerden ftaat Myn hulp te bieden 3 en uw legers met myn vaanen Te fterken in den nood, tot heil der onderdaanen. 'k Heb van myn kindfchheid af myn vaderiand bemint: Maar toen gy my de magt van 't wigtig krygsbewint> En 't ftedehouderfchap > 6 Heeren} hebt gefchonken» Zaagt gy van dag tot dag myn oorlogsgloed ontvonken , Myn
|
||||
|
ZEVENDE BOEK. <>i
Myn yver groeijen> om op 't vaderlyke fpoor
Uw viyheid en hcc recht der landgenooten door
Myn wapenen den muil der Moordharpy t'ontrukken:
Gy hebt myn poging door Gods byftant zien gelukken :
Dat zelve vuur» die liefde ontfteekt myn ingewand.
Ik heerfche» als Koningjmaar ten dienft van 't vaderland.
Indien myn arbeid kan Europes ruft verwerven >
Dan zal ik welvernoegt voor Jems altaar fterven.
De Vaders ftaan verftomt. elk hoort het vorftlyk woord >
Dat yders boezem ftreelt> en 't hert door 't oor bekoort.
Men raadpleegt in *t vertrek. men overweegt met oordeel R,ajpie.
De zaaken van den Staat» en 't algemeene voordeel. f2KJ£
Men fpreekt van 't leger, van den bondgenootenvriendJ'/e""'r/",
Die om zyn eigen zaak 't belang van Ne^rland dient.
Want yder word door't ftaal van Vrankrykaangegrepen.
Men overweegt de magt der vloote en oorlogsfchepen >
KieftHoofden voor den togt, Zeehelden, vol beleid»
Neptunus zoonen» lang vermaard door dapperheid.
Men zweet in yt raatgeftoelte. elk overlegt met reden
Zyn woorden, eer hy fpreekt. de nood eifcht bezigheden.
't Gevaar ftaat voor de deur. de felle krygsfterm loeit,
En dreigt den hulk van 't land, het Franfche leger groeit.
De magt van Lodewyk» in roofluft uitgelaaten j
Belaagt aan alien kant de ruft der zeven Staaten.
Dat opzet tracht de Vorft te weeren door vernufr»
En heldenarrebeid. zyn geeftj die nimmer fuftj
M 2 Blyft
|
||||
|
|«»W».....■■' ."»!"-1 '-----------------------------------------------------------------------'----------------------------------------------------------------------------------------
|
||||||
|
9z W I L H E M D E III.
Blyft onvermoeid in 't werk. hier gaat geen dag verloren.
Hier word geen uur verzuimt. men woelt om 't quaad te En't onheil,eer 't genaakt,te ftuiten in zyn vlucht. (fmooren, Veel Prinflen van Euroop} verwittigt door 't gerucht> Dat Koning Wixhem ftak van d'overs op de baaren, Om met zyn watermagt naar Nederland te vaaren > Verfchynen hier ten hove, op 't heerlykft uitgeruft, Met hofftoet en gevolg van knechten: yder kuft De handen van den Vorft, en zweert zyn magt teflyven. DeKeur- Men ziet 'er Beyeren, vermaard door krygsbedryven j lTBeye.Met Brandenburg, wiens lof de Faam alom verbreid 5 rm, m En Gaftanaga, die voor 't recht van Karel pleit burg, de\w c Spaanfche Nederland ; en meer doorluchte mannen> de*G%ftL Die met de Britfche kroon en Holland t'zamenrpannen. v7rfi'heDz ganfch Europe vloeit in 's Gravenhaag by een, de Afge. Door Afeezanten} die de zaal van 't hof betre£n. zanten D
vtrfehf. 6 Vorftelyke wieg, 6 Tempe ryk van weelde»
mage. Daar vrou Natuur 5 met kunft gepaart ■> haar fchatten teelde > Haar rykdom zaaide} beur uw kruinen aan de lucht ! Bra veer j 6 's Gravenhaag > ftof ewig op de vrucht, , In uwen fchoot gequeekt ! hier wierd een Prins geboren > Maar nu door deugden en verdienften uitverkoren Tot Koning, om den ftaf te zwaaijen voor 't altaar Van d'Oppermajefteit} en Gods geliefde fchaar 5 Door zielsgcweld geprangt > verdreven en verbannen, Uit have en erf gefchopt door 't woeden der tyrannen, Te
|
||||||
|
_.....—^ .__
|
||||||
|
ZEVENDE BOEK. 93
Te trooften in haar leetj den hoon en 't ongelyk
Te wreeken, en haar ziel te ftreelen in zyn ryk.
Noch eens"j 6 luftprieel,'s lands Eden, hoog vanwaarde,
Verhef uw toppen aan den hemel > ftyg van d'aarde
Veel hooger dan de zon j 't Euroopfche Godendom
Verfchynt van alien kant in uwe kreitfen, om
De wysheid van uw VornS uw zoon, en ingeboren,
(Een eer die nimmer zal verfterven) aan te hooren!
Nu bloeit de Dichtkunft door de Nederlandfche fteen.De k°H
De komft des Konings noopt der Dichtren bezighe£n. nmg* Men ziet Apollo zelf van Pindus heuvel daalen, iwaL™» Verheven op een wolk, bekleed met hemelftraalen: ^idio
De harp ruft in zyn arm: de lauwerkroon verfiert </**//»*-
i 11 r i der in een
De goddelyke pruik> die om zyn fchoudren zwiertj mik,
Bewogen door de lucht: de rei der Zanggodefien j
Die "I heilig fpeeltuig roert naar vader Febus leflen,
Gelaaft) gevoedftert met Parnaflus lekkerny,
Zit neder voor den troon der wolken aan zyn zy.
Ont waakt myn zoonen > zegt de Zanggod, hoort myn reden.'" kwclt
Ik floes; myne oogen van den Zangbergnaar beneden> »'»de
i -11111 n daaden
Op Hollands vreugdetoon. ikhoorde} blyvangeelt} van
'tGejuich der burgren, en 't gedruis van 't zegefeeft; dm™™ Toen Koning Wilhem , op zyn ftafikoets geftegen , "bene{chry~ Wierd plegtig ingehaalt langs d'opgepronkte wcgen. Op, op» 6 Dichters, laat uw kunftigdichtpenfeel Nu maalen voor den Vorft een levend tafereel: M 3 Ver-
|
||||
|
5>4 WILHEMDE III.
Verbreid de wondren van zyn arnij befchryft dekroningj
Verewigt door uw pen de deugden van den Koning,
Die > waar zyn fabel blinkt > in 't ftryden zegepraalt.
Heeft Griekenland den lof der helden afgemaalt,
Vrou Thetis zoon gevolgt, en Hektors oorlogstogten
Befchreven j en die voor of tegens Troje vochten,
Die 't ryk beftreden, of verdedigden, wel eer
Zoo hoog verheven door de dichtfchacht van Homeer!
Heeft Maro, door myn gunft van heilig vuur aan 't blaaken»
*t Geflacht van Dardan, uit den brand van Priaams daken?
Gezolt door Junoos wrok en 't woeden van de zee>
In heldendicht gevoert aan Vorft Latinus ree>
En daar Eneas moed, zyn ftrydj en oorlogsdaaden,
Tot Turnus ftortte in 't bloed s verheerlykt op zyn bladen!
Deeze eeuw verfchaft een Held, 6 Ne£rland, voor uw dicht»
Voor wien Anchizes zoon, Achil en Hektor zwicht:
Die Agamemnon trotft> het HoofdderGriekfchevlootenj
Met a! zyn heldenftoet en koninklyke loten.
Men roem' geen Jazons moed, die Kolchis guide vacht
Naar 't oud Teflalien in 't zeefchip Argo bragt:
Noch Ajax die den gloed uitblufchte met zyn handen»
Als Hektors toorts de vloot in brand ftak aandeflranden:
Noch Held Alcides, die 't geweld der monfters breekt:
Noch Pirrus die de dood van zynen vader wreekt
Op Priaam, door zyn vuift voor 't hoogaltaarverflagen;
Al d'eer der helden, daar myn zoonen van gewaagen
Word
|
||||||
|
ZEVENDE BOEK. n
Word door de lofbazuin van dezen uitgedooft.
Wei aan dan , telgen van Parnaflus, zingt, en looft
Zyn daaden door uw zang; ik zal uw geeften fterken
Met ftroomen uit myn bron, en op uw zinnen werken.
Maargy, Onwetenheidj die, dolende en verblind,
U zelve liefkooft, uw gebrek en dwaasheid mint,
Verlieft, verflingert op de fmetten van uw wezen -,
Uw onvolmaaktheid heeft my lang gewalgt voordezen:
'k Verbiede u dan dit werk 't ontluiftren door uw wys
En ftamelenden toon, en nimmer naar den prys
Of d'eer te dingen der uitmuntende Poeeten:
Maar is u reeds de ftraf van Marfias vergeeten,
Den Sater, dien ik vilde in Frigie, om den hoon,
Myn zangkunde aangedaanj en wilt gy naarde kroon,
6 Aterlingen, van myne echte zoonen fteeken?
Ik zal my, als voorheen, ook van uw hoogmoed wreeken.
Dat zweere ik by de bron, die 't oor der Goden vleit,
En by 'tgevleugelt paard, dat op myn heuvel weid.
Hier zwygt Latonaas zoon. de negen Zufters queelen,
En zingen voor den troon van Febus onder 't fpeelen.
Kaliope, gewoon den heldentoon te flaan,
Gaat voor, en fteekt den luft der Zanggodinnen aan:
Zy roemen te gelyk Vorfl Wilhem op haar fnaaren,
Terwylze in 't midden van de vreued ten hemel vaaren. Dt Zmi-
J tod ver-
De wolk verdwynt, en voert den rei naar Helikon. divynt.en
De Dichters drinken uit de zuivre Paardebron, tmfi*m
Door
|
||||
|
""
|
|||||||||||
|
«p,.
|
|||||||||||
|
96 WILHEMDE III.
it hand Door Febus miltheid voor zyn waarde gunftgenooten >
ZZt* Om Wilhems krygsbedryf te zingen, opgeflooten. Zo weid de dichtkunft ruim in zulk een ruimen ftof. Degeker. Een ander volgt den toon van Cicero (wiens lof dmar!~ Onendig leeven zal in fchrandere gedachten, ^"topen ^° ^an5 men wysneid in de waereld hoog zal achten) bant de En fteekt de lofbazuin in onrym voor elks oor > lyke over- Dan dreunt de marmre zuil in t hooge tempelkoor. mmmgm j^.^ j^ m^n gangheldin haar yver niet bedwingen > Om uw geleertheit in 't voorbygaan op te zingen, Doorluchte Grevius -, 6 zon van ons Atheen! 6 Luifter van deze eeuw! de Stichtfche Domkerk fcheen Te leeven, als uw mond met hoogverheve toonen Uitbromde Wilhems roem in 't oor van Pallas zoonen. Men zag den tempeltrans verryzen uit zyn puin, En fteigren naar de lucht met zyn gefloopte kruin. Zo wierd door 't ganfche land de krygstrompet geftoken» En 't heldenwerk in rym of onrym uitgefprooken: Miltheid Daar d'Edelmoedigheid des Konings zich vertoont $ tint?" A\s zy den arbeid met een vorftlyk pand beloont. Hoe dikmaal zal ik, van verwondring opgetogen, Uw beeltenisj 6 VorftS aanlchouwen met myne oogen* U en uw Koningin, wel diep in goud geprent* Maar dieper in myn hert j daar word uw gunft erkent Met alle dankbaarheid} daar word uw deugd verheven: Gy fchenkt u zelf aan ons. wat kunt gy grooter geeven? Maar
|
|||||||||||
|
. _.__.. .....
|
|||||||||||
|
ZEVEND'E BOEK. s>7
Maar rek uw toonen niet te lang, myn Zangheldin} x>« Did,.
De zucht voor Febus en zyn kunft verrukt uw zin: mannt Keer weder} om den vlyt des Konings aan te fchouwenj "ztnghd.
Die Karels grenzen, zyn kafteelen, engebouwen, *fjtn Voor tegenftant eefticht, bezet met oorlogsvolk; naarde
DO ° Spaan-
Daar Vrankryks Legerhoofd, gewapent met zyn dolk, fehmte-
Verwoeft, verdelgt en moord de Spaanfche Nederlanders. t7™igm.
Daar Bergen in dien nood, omringt van Leliftanders,
De vlam ziet blaaken voor den muur, en vecht vol moed
Op 't neergeftorte puin der daken, door dien gloed
Geblikfemt, en gefloopt door felle donderflagen.
Verhoog uw heldentoon > myn Klio, volg den wagen,
De krakcnde alien van Gradivus, die, verwoed,
Zyn roflen dryft op *t fpoor, befpat met faeldenbloed:
Gy moet een lange ry van oorlogsplaagen tellen,
Verwoefting, en geweld op uwe fhaaren ftellen :
Want ganfch Euroope ftaat in 't harnas. yder grypt
De wapens aan. Vulkaan, aan 't werken, fmeed en flypt bm^w
In winkelholen, daar de fchoorfteenvlammen rooken. J**/""
De knechten beuken 't ftaal op't aanbeeld,onder 't fmooken,'? '^m"'
En jaagen 't klamme zweet uit fpieren en gewricht. »*/>««*.'
Hier houd de Wreetheid met heur Bloedraad hof. hier flicht
De Dood haar zetel, en belaagt de ftervelingen.
De muur van't fmidshol pronkt met dolken,fpiefIen,klingen,
Met bylenj fyn van ftaal, en 't geen de moord bedacht
Veel jaaren, tot bederf van 't menichelyk geflacht.
N De
|
||||
|
5>8 WILHEMDE III.
Beiione De woedende Belloon bezoekt de nachtfpelonken
b£chL Van Mulciber, en ftapt, op 't ftuiven van de vonken * vttikMn, En 't klinken van 't metaal , recht op zyn woning aan: Zy ziet de reuzen naakt voor 't gloeijend aanbeeld ftaan,, En zwoegen in de vlam. ik heb uw hulp van noden» Vulkaan, zofpreektze, die wel eer voor't Hoofd der Goden, Den grooten Jupiter, den blikfem hebt gefmeedj Den drytand voor Neptuin, wiens arm de golven meet* En peilt de diepte van den Oceaan. de tyden Van ooreloogen en afgryflelyke ftryden Zyn nu geboren. 't volk is tegens een gekant. *»prtji 'k Eifch moordgereetfchap, ftaal en wapens van uw hand.. fmeden Ik wil in Vlaanderen myn oorlogszetel ftichten r tmrnt" Daar $ we^ eer door dwang met Vader Mars mod zwich ten, En ruimen voor de Vre£ den bodem, tot myn fmert. Ik heb dien hoon gekropt veel jaaren in myn hert. Nu barft myn wraakzucht uit, en werkt op d'ingewanden Van Koning Lodewyk: ik zie zyn krygsvuur branden:. Hy loert op Karels erf, en Ne£rlands Staatgebied. My is bewuft al 't geen in 's Konings raad gefchied: Gy hebt alree met my zyn woeden aangekeeken , En hoorde by Fleury de bloedbazuinen fleeken: Nu houd hy *t hoofdfieraad van 't Henegoufch geweff Beflooten, en verdeelt zyn vaanen voor de veft: zywor- Hy voert zyn ganfche magt voor Bergen, om de wallen, «mp»- Die Prins de Berghes trou verdedigt, aan te vallen 5 En:
|
||||
|
— - —-——----
|
|||||
|
ZEVENDE BOEK. pj>
En zal den fterken muur verovren, eer de zon ring v»»
Haar paarden twintigmaal ververfcht in Nereus bron.
Door deze zege zal zyn hoogmoed hooger ftygen,
En werken om Euroop in zyn geweld te krygen:
Dat zal de Koning, die den Britfchen fchepter zwaait,
(Een as waar op 't belang van ganfch Europe draait )
Nooit dulden,maar,aan 't hoofd der trouwe krygsverwanten,
Zich tegens 'topzet van den Franfchen Troonvoogd kanten.
Dan zal men 't edel bloed van menig dapper held,
Gelyk een ruime zee, zien vloeijen over 't veld.
Ik zie met vreugde alree den ftorm vol oorlogsvlaagen
Verfchynen, bloeddorft, moord, en vreeflelykeplaagen.
De fabels breeken in de fterke vuift door 't flaan,
De buflen barften door den gloed. werk> werk, Vulkaan,
Schaf oorlogstuig» en laat Bellone niet verlegen,
Ik ben, 6 Krygsvoogdes, zegt Mulciber, genegen vutk*m
Om u ten dienft te flaan, en reeds, op 't hoog gebod ^fa
Van Mavors, dien ik volge , in Neerland met myn rot^"Bf/"
Van reuzen aangeland. ik heb voor uw foldaaten
Myn fchoorfteen hier geftichtj en Lemnos kuft verlaaten.
Myn dienaars hygen door den arbeid nacht en dag.
Gy ziet hier wapentuig van veelerhande flag, «, i\ei
Al vaardig om aan 't volk in 't flryden uit te deelen: hp,Z^m'.
Zo kunt gy5 naar uw zin, Bellone, uw krygsrol fpeelen.
En gy, myn knechten, flaaft voor't oog der Krygsgodes,
Verdubbelt flag op flag in \ fmeden, volgt myn les;
N 2 Elk
|
|||||
|
ioo W II H E M D E III.
Elk moet zich voor 't belang van God Gradivus quyteit.
Zo fpreekt hyj en men ziet de zwarte gcvels fplyten* De muuren waggelen door 't klinken op *t metaal. De vonken vliegen door de fmis, gebeukt uit ftaal Of yzer> door de vuift der grove winkelknaapen j En d'ongevormde ftof herfchept zich ftraks in *t wapen. De winkel ftaat in brand, geen Etna gloeit zo fel > Noch Plutoos jammerkolk, de vuurpoel van de hel* Myn Zangnimf tree te rug, verlaat de naare holen» Maar vryf uw leden niet aan roet of doove koolen, En zwarte wanden van Vulkaan, den wapenfmit: De dikke damp heeft reeds uw ingewand verhitj Uw gorgel uitgedroogt. helaas! waar wil dit heene? Haar ftem bezwykt. Apol, ai, fchenk haar Hipokrene j Of anders blyft haar keel tot zingen onbequaatn. 't Gaat wel, myn fmeeken is den Vader aangenaam j Hy hoort myn bede> en laaft myn Zangheldinvanboven. Ik zal inewigheid uw gunft, 6 Febus> looven, En, djor uw hoevenat gefterkt, myn heldentoon Voltrekken, naar uw wil en hemelfche geboon. Hitora- Men zag't orakel j dat Belloon had uitgefproken, Beiim" Door d'uitkomft waar gemaakt,en Bergen,door 't beftookenj ^w"En fel beftormen van den grooten Lodewyk, Zich vlyen onder 't juk van 't Franfche koninkryk.
De Berghes had zynplichtj alsStadvoogd, waargenomen, De poften kloek verweertj en't Franfche bloed by ftroomen> Door
|
||||
|
ZEVENDE B O E K. ior
Door fellen tegenftant > vergooten op den grond
Van Henegouwen> daar 't beftrydend leger ftond. Zyn oogmerk was voor 't recht van Karel 't al te waagen. Als dit de burger zag > begon hy laf fe klaagen, Door paapen opgehitft: wy zien, helaas! de ftad, Zo gy den Koning tergt, met burgerbloed beklad. De vlammen weiden in de tempelen, en daken Van onze woningen. de heiligdommen blaaken » En fmooren onder 't puin. wy hooren uur op uur Het donderend gekraak der bommen in den muiwv De vrouwen weenen, en de zuigelingen kermen. Geef op de ftad, indien gy 't leven wilt befchermen Der weereloozen, die> gedrukt door hoogen nood» Vaft beeven in 't gevaar, en ichrikken voor de dood. Maar Prins de Bergheszochthunmoedin'tlyftefpreeken: De nood, waar van gy rept j is ons noch niet gebleeken , 6 Burgers j zyt getrooftj houd moed; ik zal met luft Myn bloed opoffren voor uw algemeene ruft. Indienge u overgeeftj ai zegt} wat zult gy winnen ? Wilt gy uw dochters, en uw vrouwen 5 als flavinnenr Uw zoonsj als flaaven, zien geketent wechgerukt, En volgen langs de ftraat} al weenende en bedrukt» Den zegewagcn van uw vyand? wiltge u zelven Door moordersklauwen zien in graffpelonken delven> Of, opgefloten in den kerker, fteeds, vol rou, *t Verlies betreuren van uw kindren en uw vrou ? N 3 / Wat
|
||||
|
ioi WILHEM DE III.
Wat my belangtj ik zal de ftad niet overgeeven,
Maar in de wapeneh voor uwe vryheid fheeven. Wy hebbcn voorraad > en noch volk in overvloed. Ook wachte ik byftant van Vorft Wilhems legerftoet: Die groote Koning zal eerlang de veft ontfetten, Om *t dreigende geweld van Vrankryk te beletten. Staakt dan uw klagt, en geeft myn redenen geloof. Zo fprak de Stadvoogd; maar de burgers bleeven doof. en Bergen Al't geen men ftelde in't werk jof voorgaf? mogtniet baaten: hertig. Zy dreigden met geweld den vyand m te laaten, Surgery De poort t'ontfluiten, (want hun magt en tal was groot) ™?Jfchm Indien men langer toefde, en Vrankryk we£rftaiid bood. woven, £o wierd de fterke veft van Bergen onbezonnen Door burgerlyke vrees gegeven» niet gewonnen. Dat voorval trof den Held, die op zyn krygsros zat
Voor 't leger, om *t beleg te dryven van de ftad. Koning ^y *aat zyn oorlogsli^n weer in de fteden trekken, Wilhem of legtze op *t platte land in d'omgelege vlekken, heirrveder Om ftraks gereed te zyn op 't eerfte krygsgefchrei. jgdegefie- De landen droegen noch geen graanen) noch de wei JnbtL Geen gras voor 't legerpaard. de tyd was niet gelchapen» Om onder 't paviljoen in't open veld te flaapen. Men houd de veften in. maar Vrankryks Legerhoofd Beftryd den dorpeling5 zyn heirftoet brand, en rooftj Verwoeftjfchoffeertjen fchend de teedre maagdefchaaren, Verfchoont geen heiligdom, geen kloofter} noch altaaren. Zo
|
||||
|
Z.EVENDE B O E K. 103
Zorasdezomerzon van 't hoofdpunt (chynt, en flreelt»« Htn
De beemden met haar glans, wienskrachtdekruidenteeltiwWe. Preft elk zyn heir te velde , en legt de regementen Vart fuiter en foldaat in d'opgefpanne tenten. De Brandehburger , Brit, en Spanjaard voegt zich by De Nederlandfche magt, door Wilhems krygsvoogdy Verheerlykt. Luxemburg gebied de Franfche vaanen ; Wei dapper, maar tot ramp van Karels onderdaanen, En plaag van *t Vlaamfche volk door't nootlot voortgebragt. Elk draagt zich in 't bewint omzigtig , en betracht Zyn voordeel »in de plaats voor 't leger a£ te fteeken. Elk fhyd zyn weerparty den aantogt af door beeken, Door kreupelboffen , en verflerkt zich aan dien kant Van 't veld> daar'svyands heir de krygsftandaarden plant. Men zend de ruiters af om 5t graan van 't land te haalen Vodr ros en legerman in d'omgelege dalen : Zy vliegen op 't bevel j terwyl een ander trekt Te velde j en met zyn volk de heirbezorgers dekt. Zo boet de legerknecht zyn honger met de vruchten Des akkers, lacht en queelt, daard'armeboulienzuchterjr Men z^van tyd tot tyd de buitenwachten uit, Op dat men overval 5 geweld } of laagen ftuit. Men dient zich > om den ftaat des vyands te befpieden, Van ftrydbre mannen > trouwe en onverfaagde lieden, Wier oorlogsdapperheid , ten dienft van haaren Heer, rt Vergangklyk leven wyd aan d'ewigdurende eer^ De
|
||||
|
n
|
|||||||||||||||||||
|
-
|
|||||||||||||||||||
|
,—, ,
|
|||||||||||||||||||
|
----------------------------------------------------------
|
|||||||||||||||||||
|
104 WILHEM D E III.
Dc magten lcggen by elkander ne£rgeflagen»
En grimmen tegens ecn. de vruchtbre zomerdagert Verloopen. yder vlamt op voordeel. *t krygsbeleid Houd fteeds een waakend oog > en wacht gelegentheid > Om, van de kans gedient, de vyandlyke benden Met klingen in de vuift te ftorten op de lenden. De Bondgenoot trekt op ; en Luxemburg belaft Zyn volk den achtertogt te volgen. yder pad Op 't hoog bevel, een mift bekleed de zonneglanflenj En dekt de legcrvaan der naderende Franflen. Het huis des Konings valt met fabels in de hand, , veidjiag Op 't oorlogsteken , aan. de Bondgenood houd (land. Elk arbeid om de kroon der zege te verwerven, Of in de wapenen voor 't vaderland te fterven. Men keert den aanval van den Franfchen Adel af j Die 't leven heiligt aart den koninklyken flaf, En d'eer van Lodewyk. de Duitfche mannen vechten» Als lecuwen. yder voert zyne aanbetroude knechten In 't midden van den brand, het naare moordgerucht j De fchorre wapenklank , het veldgefchrei > de zucht, De jongfte doodkreet der zieltoogende Oorlogshelden Verfpreid zich door de lucht van d'omgelege velden. [woed^_ Ganfch Leufe (dit 's de naam der plaats daar'tkrygsvolk Verteert door't zwavelvuur»of fpoelt door't ftroomend bloed Van zynen wortel af. de Legerhoofden roepen, En kittelen den moed der aangevoerde troepen Door
|
|||||||||||||||||||
|
__
|
|||||||||||||||||||
|
.
|
|||||||||||||||||||
|
ZE7ENDE BOEK. iof
Door *t klinken van hun ftem : valt aan , dat gaat u voor >
6 Strydgenooten > volgt op 't heerlyk heldenfpoor. De 'krygskansj in 't begin de Franfche magt genegeiij Valt in den aanval *t heirder bondgenooten tegen: Men ziet'er veel gewond , gevangen , of gedood: Maar elk grypt niewen moed, en wreekt door ftoot op ftoot > Door fabelflagen > en door 't flingren der granaaten, Het uitgeftorte bloed der fhevende (bldaaten. Een ander held geeft vuur, en blikfemt door de vlam Den trotfen vyand > die zyn makker 't leven nam. De ruyterbende vliegt met uitgetrokke zwaarden Recht op den voetknecht aan, en breekt door magt van paar- Zyn krygsgeleden> enflagordeiofkeertvolfchroom} (den Door fterken tegenftant} te rugge > en zwenkt den toom. De klepper plafl: in *t bloed. de bondgenooten leggen Een deel van 't legervolk in dichtgegroeide heggen, Waar uit men op den drom der Franfche mannen fchiet. Zo vecht men tot de zon, die't bloedig treurfpel ziet, JJt'em. En voor het woeden. fchrikt, al treurende en verflagen j JfndM. In 't weften ne^rzinkt met haar dikbefmookten wagen. Men houd van wederzyds het veld in. niemand ftrykt> Begunftigt door het lot > de zege wech , noch wykt Voor d'overwinners met verftrooide veldbanieren: Maar Mars verfierc het graf der helden met laurieren* Die ftreden voor 't gemeen , en fneefden in den ftryd : Hun naamen blyven aan d'onfterflykheid gewyd. II. Decl. O De
|
||||
|
io6- wil.hem: de nr.
z>e Ugm De gryze winter dwingt de legers op te breeken>
ah het Het veld te ruimen. elk geleid> op 't legerteken , 7ew!me7-Op 't dreunen van de trom , op *t fteeken der trompet*, t°M- 2yn aanbevole magt ten velde uit > en bezet r Naar 't uitgegeven woord y de bygelege ficden.
Hier ruft de krygsgezel zyn afgematte leden ,
Door togt op togt verzwakf.maar WilhemHenrik waakt
Voor Neerland, voor zynryk* jaganfchEuroop>geblaakt>.
Gefchonden en verwoeft door Mavors blikfemftraalen.
De Vaders van den Staat verichynen in de zaalen
Van't Haagfche hofpaleis , en volgen paar aan paar,.
Gedagvaard door den nood , den Stedehouder naar
1 Geheime raadvertrek , om alles t'bverweegen.
Zo ftrydde Vorft voor't volk, in't vechtperk met den degcn».
Met oordeel in den raad : fteeds vind zyn yver ftof.
st» bodt, Terwyl men zweet voor't land , verfchynt een bode in 'c Undge- Hy was van d'lerfche kuft naar Nederland gezonden, (hof: verfchym Om d'overwinning aan den Koning te verkonden. %*&, En had, als Hoofd in 't heir van Reecte > voor zyn Heer Geftreden als 't betaamde , en fleets gedient met eer.
Grootmagtigfte Monarch, ik brenge u blyde maaren,
Zo fpreekt hy; fta my toe om alles t'openbaaren*.
Dat ik in Ierland zelf gezien heb of gehoort.
De Koning geeft verlof: en d'afgezant vaart voort:
ZTitde ^a ^at uw Majefteit, door 't kroonbelang gedreeven* *w door Zich uit ons leger naar. den rykstroon had begeeven> *•** wierd |
||||
|
Z E V E N D E B O E K. 107
Wierd Kork en Kingfale verovert in 't begin. £****
Men dreef den muiter uit» en nam de veften in. Kon'ns
cndtt V
Men zag aan alien kant de woedende rebellen behu
In 't fchermutfeeren door uw helden nedervellen; hutvm
En 't fchuim der rovers en bandieten , die de zy t^lt
Der Ieren koozen , en uw opperheerfchappy un-
Betwiftten, om gena van Jakobs gunft t'ontfangen»
Verftrooijen door uw magt > vernielen , of gevangen,
Met ketenen belaan , wechfleepen over 't veld.
Men eifcht de floten op> wint Bahan met geweld,
En Rea buigt voor 't zwaard : ja 't ftrydig eiland Allen,
't Oproerig Fullimore » en Killoks veften vallen,
Met Ragham } in uw hand, de Landvoogd Tyrkonel
Was onderwyl geland uit Vrankryk, door 't bevel
Van Koning Lodewyk j met rykgelade kielen
Gezonden naar de kuft , en zesmaal duizend zielen,
De bloem van 't Franfche volk > tot ftryden uitgezocht:
Ook bragt hy leeftogt, geld, en kleden, opgekocht»
En reeds vervaardigt voorde naakte huurelingen,
En krygsgereetfchap , om uw legermagt te dwingen>
Dat gaf den muiteling, uuw vyands aanhangk , moed.
Elk zwoer voor Jakobs zaakj vergat den tegenipoed,
En vleide zich met hoop van zege in d'oorlogszaaken.
Men zag hun krygsluft dooreen tweede voordeel blaaken:
St. Ruth verfcheenj als Hoofd van 't leger, aan de kuft,
Met mannen > naar den. eifch ten oorloge uitgeruft.
O 2 Nu
|
||||
|
io8 W I L H E M D E III.
Nu zou men al uw magt van d'lerfche grenzenjaagen*
En hem > die 't ryk verliet, door onze nederlaagen We£r voeren op den troon •, dat zweert de ryksrebel> Door Vrankryks Legervoogd gemoedigt, die zo fel Uw kroonrecht wederftond> en Stuart bleef genegen: Maar Giukel, door uw giinfl: verheven om den degen Te zwaaijen voor uw zaak , en 't opperfte gezag Te voeren over 't heir , belette dag op dag Den aanflagj uitgedacht door't Hoofd der muitgezinden v Hy flak den yvcr aan van uw getrouwe vrinden 5 Of won de zinnen van den Ierfchen twiftgenoot Door vriendelyk onthaal : hy flrafte 't quaad , en floot Zyn gunftige ooren nooit voor burgerlyke klagten: Die groote deugd verhief den held in elks gedachten. De zomer opende den veldtogt. Ginkel trekt Zyn krygsgezellen uyt de fteden j en bedekt De landen met zyn Britfche en Nederduitfche vaanen: Hy preft de landli£n om den weg voor 't heir te baanen,, fefelT' ^n wen£^ zyn leger naar de wal van Ballymoor.
,%ert, j-[et ftormgevaarte word op 't gladgewerkte fpoor
Door paarden nagefleept. de krygsgeleden branden Van lull om d'leren in hun fchuilplaats aan te randen> En door de wapenen te dwingen tot hun pligt, Tot reden en befcheid. wy planten in 't gezigt Van 't wederfpannig graauw uw ftandersj en bereiden< Ons fpoedig om uw volk tot ftormen aan te leiden: Men
|
||||
|
Z E V E N D E B O E K. io<>
Men dondert op den muur. uw Veldheer eifcht de veft:
Dat flaat de vyand af} doch word in 't end gepreft Om *t opgeftelt verdrag te vordren, maar te lpade: |
|||||||||||||||
|
Hy geeft zich over op genade of ongenadej
Ja fmeekt» gebogen voor held Reedes legerbyl, Om 't levcn. Wirtenberg verfterkt ons onderwyl |
m op gi-
nade of ongenad* $verge+
gecvem |
||||||||||||||
|
Met Deenfche troepen , brave en uitgeleze inannen >
Gemoedigt om *t geweld ter landgrenze uit te bannen. Daar ryft een vetting* (als dc Koning weet) genaamt Athlone, een ruime rrad, door fterkte in 't ryk befaamt^ Uit Shannons watervloed met haar verheve wallen: Hier zoekt men onvoorziens den Ier op 't lyf te vallen. Heer Godard dagvaart al de Raaden in zyn tent, En maakt zyn aanflag, en zyn krygsgeheim bekent A an d'Opperhoofden van zyn aanbevole benden» Ervaare mannen, die den grond des oorlogs kenden. Men overweegt de zaak met oordeel. yder hoort Den held en geeft zyn flem na 't uitgefproken woord. Wy fmeeken voor den togc den hemel eerft om zegen r |
|||||||||||||||
|
En trekken fpoedig naar Athlone Iangs de we£en.
Elk volgt zyn veldbanier> gewekt door 't krygsgefchal. De Shannon ftuit ons heir in 't naaken van de wal. |
Ginkeb
treiit met zyn leger mar Ath- lone i |
||||||||||||||
|
Hier houd ons leger ftant. men hoort uw Veldheer fpreeken
Aldus aan 't hoofd van 't volk: uw trou is onsgebleeken> & Ruiterbenden en foldaaten , die voorheen' hjmw- Zo dappeE voor de zaak des Konings hebt geftreea: t*\kT
O 3 De
|
|||||||||||||||
|
I------------------■---------------------------------------
|
|||||
|
mi© W I L H E M D E III.
De vloed der Boyne kan getuigen van uw daaden:
Wy zaagen u vol vuur door waterplaflen waaden ,
Ja vliegen door den ftroom , gezwollen van uw bloedj
Op Jakobs benden aan in 't midden van den gloed:
Die proef van dapperheid j 6 ftrydbre togtgenooten >
Zaluw beroemden naam van eeuw tot eeuw vergrooten*
Indien die zelfde drift van heldenmoed > gequeekt
Van d'eedle glorizucht, uw ingewand ontfteekt,
En nooit verflaauwt* maar groeit in't heetfte der gevaaren,
Die 't oorlog met zich fleept. hy, die zyn lyfwil fpaaren*
Verwarelooft zyn eer > en leeft in zulk een ftaat
Onwaardig > fleets veracht, van groot en kleen gehaat :
Maar die geen fterven fchroomt in't ftryden, word verheven.
Hoe fnel verdwynt de vreugd van't menfchelyke leven>
Een fpeeltuig van de dood , vergankelyk en broos !
Maar d'eer > die 't marmre graf verduurt» leeft eindeloos.
6 Metgezellen > laat myn reden u bewegen 5
En ftreeft > gelyk wel eer , den Ier door *t water tegen,
Daar legt Athlone voor uwe oogen. hier befproeit
De kriftallyne beek , die langs de wallen vloeit>
Met hare waterkruik de velden aan uw voeten.
Op> op» myn zoonen,vat de wapens aan , wy moeten
Den hoogen wapenburg beklimmen> zwemt door'tnat i
Beftryd de fchanflen van 't kafteel j beftormt de ftad»
In Koning Wilhems naam: hy zal uw dienft vergelden,
De Faam van zee tot zee uw krygsbedryven melden j
|
|||||
|
ZEVENDE' B O E K. rrr
Zo moedigt Rcede 't heir. Kolnel en Hopman vocrt
"Zyn troepen aan. men fteekt de veldbazuin. men roert
De ftormrrom : op dien toon begeeft zich 't volk te water.
De bergen galmen door 't geluid en veldgefchater.
Daar geeft de vyand vuur van bolwerk ofrondeel)
En weert zich dapper uit de torens van 't kafteel.
Wy ftygen uit den ftroom , en vliegen, onder 't preflen
Van'tkrygsvolk) datonsvolgt, naar d'opgefchote breflen:
Hier werpt de granadier zyn handgranaat, en wond
Den ftadbezetteling 9 of vult den open grond
Per wal, gemuurbreft door 't kanon, met doode lyken.
"Wy dringen door > terwyl de muitelingen wyken, <* »<«
En planten op de veft uw koninklyke vaan.
Het Ierfche leger ziet onze overwinning aan,
Jg moet, aan d'andre zy gelegen, voor zyne oogen
Der vrienden nederlage » en uw triomf gedoogen.
Na deze zege vaart held Reede > 6 Koning , voort >
En zoekt} door *t gunftig lot der oorlogskans bekoort**
St. Ruth > uw vyand, op : hy lag? van veidmoeraflen
Omfingelt > en verfterkt door ruime waterplaflen »
Befchanft, bebolwerkt, op zyn heirpoft , in 't gezigt
Van Aghrim} net gefchaart een aan flag van gewigt
Staat u te waagen , zegt Heer Ginkel> laat ons vechten>
En 't fchadelyk krakkeel op dezen dag beflechten;
0f fneuvelt, helden> voor den Koning, dien gy dient.
De ruiter baant terwyl den doortogt voor zyn vriendv
Den
|
||||
|
ii2 WILHEM DE III.
Den voetgezel > en draaft met losgelaten teugel
Langs waterpaden naar des vyands rechte vleugel.
De Franfche Veldheer zit aan 'thoofd van'their te paard s
En moedigt den foldaat door 't zwaaijen van zynzwaard:
Een oorlogsteken , om den krygsluft op te wekken,
Wy ftreeven zy aan zy door enge en diepe plekken>
Doorweekt van 't water , met de ganfche legermagt,
Den Ier in d'oogen, die vol moed den aanval wacht,
Of optrekt, door St. Ruth tot ftryden aangedreven.
veU- Het bloedige gevecht , daar zo veel mannen fneeven,
Aghrim. Begint aan alien kant. men loft het krygsgeweer.
Men woed met vuurbus} zwaard, met handgranaatj of fpeer.
De veldkortou verftrooit flagorden en geleden.
Twee uuren hong de kans in tweifel ; en wy ftreeden
Met weinig voordeel van we£rzyde : uw vyand bleef
Hartnekkig , hield zyn poll gefloten , keerde en dreef
Ons reis op reis te rugge. als vaftgegroeide rotfen j
Die 't yflelyk geweld der onweerwinden trotfen,
En ftuiten 't woeden van den woeften Oceaan ,•
Zo ftond de twiftgenoot in 't vechtperk , onder 't flaan.
Elk queet zich dapper in 't beftryden of verweeren.
Maar 't krygsgeluk begon ter goeder uur te keeren,
En vleide ons in den ftryd met een voorfpoedig lot.
st. Kutb St. Ruth, de Heirvoogd fncefde > een kogel trof zyn ftrot,
faeuvtit. £n flinger(je jgQ jjQp ter aarcje van Zyn leden : De mond, door bloedigftof befprenkelt, gaapt beneden,
. En
|
||||
|
■ pmpp.'
|
■■'
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
------------
|
■ —-------------------
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
ZE.VENDE BOEK.
|
IIJ
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ja fchynt uw Majefteit te vloeken op den grond>
En noch te ftemmen in uw haters muitverbond.
Wy prikkelen terwyl den moed der metgezellen ?
En breeken de gele&n der wykende rebellen.
Uw ruiterbende legt den voetibldaat in \ zant»
Of jaagt den vyand na, die , vluchtende over 't landj
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
De neerlaag teikent met zyn bloed uit d'ope wonden.
Veel worden neergevelt in 't vlieden 5 veel gebonden
|
Htt ler-
fcheleger
tuemt d* vlucht. |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
In zege nagefleept. men rooft den ryken fchat»
Al 't goud en zilver, dat St. Ruth in 't heir bezat.
Men voert de tenten , en veroverde flandaarden,
Trompet en keteltrom, en afgedwonge paarden,
Na d'overwinning , wech. zo diende ons 't krygsgelukj
En kroondeuw Veldheer> Vorft » na zulk een meefterftuk.
De vyand, door dien flag gedoodverft , en vol vrezen,
Verlaat veel veftingen en floten j die voordezen
Hem flerkten om ons volk te ftuiten op den togt,
En vlucht naar Limmerik of Galloway, verknocht
Aan 't vloekgenootfchap van uw fhoden tegenftander.
Wy rukken in der yl de troepen by elkander>
Om binnen Galloway den Ier op 't onvoorzienft
T'omringen > en door't zwaard te dwingen tot uw dienft.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
Gallom}
verovertt. |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
Men maakt na korten ftryd zich meefter van de veften.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
De muiter geeft de ftad, naar 't krygsverdrag' ten beften.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
Nu moeft men 't ganfche ryk door Limmerik alleen
|
Limme-
rik, eta |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
(Een veiling wel voorzien van krygsnootzaaklykhe£n,- p„k,
II. Deel P Door
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
•
|
|||||
|
• ii+ W I L H E M D E III.
wfiint, Door fterkte van natuur en boukunft bovcn maatcn
Verheven > opgevult met ruiters en foldaaten, Veel duizend in getal) verplichten om uw wet En koninklyk gebod te vieren. Reede zet Zyn zinnen fchrap > om 't werk, zo wigtig 5 uit te voeren» Ten trots van hun die't land door ftaatkrakkeel ontroeren: Hy leid den legerftoet langs *t gladgebaande pad, Op 't klinken der trompetj kloekmoedig naar de ftad : Hy flaat de voorwacht der bezetting door zyn degen, Beklimt den heuveltop > in 't oog der wal gelegen > En ziet de plaats van verre en haar gelegentheid : Hy deelt zyne orders uit. Jt gefchied eer 't is gezeid, Al 't geen u w held gebied. want eendragt houd de zinnen Van 't volk , beluft opeere, op fterven of verwinnen, Zo vaft aan een verknocht j daar d'ler in tegendeel Zyn oorlogsvoordeel zelf verwaarlooft door krakkeel : Gelyk wy uit den mond der overloopren hooren. De maar van tweefpalt klinkt den Veldheer blyde in d'oorenj Die zoekt hier uit gewin te trekken op zyn tyd. mrib* De muur word eindelyk omfingelt j endoorvlyt
Der Wapenhoofden naauw befloten door hun knechten.
De troep der Ieren ruimt de fterkten zonder vechten, En landkafteelen , dicht om Limmerik gefticht. Veel Hopli£n, door den eedt aan Jakobs dienft verplicht, Verlaaten hun banier > om trou aan u te zweeren , Als wettig Hoofd van *t ryk, door *t goddelyk begeren, Ver-
|
|||||
|
ZEVENDE BOEK. nj
Verheven tot hun Vorft. wy werpen voor den mtiur
De bateryen op > en floopen door ons vuur Den brug die d'cene zy der vefting voegde aan d'ander> En bei de deelen gaf gemeenfchap met clkander. De lichte fchepen > door den Zeevoogd uit de vloot Gezonden > om ons heir te dienen in den nood* Verftrooijen door 't kanon de ruitery der Ieren» Gelegen aan den zoom der naafte veldrivieren. Uw held zend dagelyks partyen om den ftaat Der vyandlyke magt > en hoe't in 't leger gaat T'ontdekken > of den Ier in *t veld op 't lyf te vallen. Wy fchieten uur op uur de bommen in de wallen. En ftichten grooten brand in kerk, in wapenhuis, En burgerwooningen , tot fchrik van Jt muitgefpuis. De kogel wroet in't hert van *t bolwerk j flecht de fchanflen, En opent voor den ftorm een weg door aarde tranflen Of fteene muuren j van 't verwerend heir bemant. Duflbne (die was 't Hoofd) bied moedig tegenftant: Hy wil zyn lefte bloed voor Jakobs zaaken plengen> (Gelyk hy voorgeeft_) en geen overgaaf gehengen: Hy vleit zich met ontfet, en keert> gelyk een held, Die d'eer veel hooger acht als 't leven » ons geweld In 't ftormen , met granaat, met kogel j piek en fteenen: Maar Ginkel legt hem 't vuur wat nader aan de Icheenen, Vcrdubbelt reis op reis den aanval, voert de magt Der ftorrerabenden aan langs d'opgevulde gracht > P > En
|
||||
|
xi6 WILHEMDE III.
meinde. £n dwinet den Stedevoogd, Duflbnej om 't vredeteken*
voorgaen- j)cn Witten ftanderd uit de veiling op te fteeken. verdrag Men zent de gyzelaars van beide zyden uit. «fv«* Zo word het krygsverdrag getekent, en men fluit Den vredehandel naar heer Godards welbehagen» Om u de heerfchappy van Ierland op te draagen- 2i*i«-Geluk' oKoning, met uw zege en krygsfortuin: digt met £)e gOU(Je kroon verfiere uw vorftelyke kruin gtrmenfch Veel jaaren achter een , tot heil der onderzaaten: tial'r' Bezit in rufte en vreugde uw koninklyke ftaaten: Verbryzel met uw ftaf de fnoode tiranny > 't Geweld van kerke en ftaat: zo moet uw ryksvoogdy" Den vyandlyken haat in. eeuwigheid verduuren, En 't recht verdedigen van uwe nagebuuren. Met dezen wenfch befluit de bode 't krygsverhaal. vnugde De.blvde zegegalm verfpreid zich door de zaal. in deft t t
mh*> Elk wenfcht den.Vorft geluk , en looft de dapperheden
Der Legerhoofden , die zo braaf in Ierland ftreden, En, onder 't krygsgezag van Reede, door hun moed De magt ontzenuwden van Jakobs oorlogsftoet. tn dank- Maar Koning Wilhem > door zyn krygstriomf bewogen, mm dm Betuigt zyn dankbaarheid aan 't Opperfle Vermogen, Kmn&' Aan Gods voorzienigheid : hy fteekt de vlammen aan Op 't heilig dankaltaar* daar Neerlands onderdaan Den Lofzang uitgalmt, en > met neergeboge leden, Dgn hoogften. Troonmonarch verheerlykt door gebeden. |
||||
|
i---------------------Plppm------------------------------------------- ------------. ' -w--;
|
||||||||||
|
ZEVENDE BOEK. 117
Ja looft den hemel vry om zulk een zegepraal 5
O burgers, want die vocht door WilhemHenriks ftaal
Op 't eiland , van uw kuft gefcheiden door de ftroomen,
Om 't dreigende geweld des vyands in te toomen,
Die 't recht der volken en uw heiligdom belaagt.
En gy > 6 Ierland, eer getaiftert en geplaagt
Door oorlogsrampen , en door dwinglandy beledigt*
Maar door de wapens van uw Koning nu bevredigt,
Pluk lang de vruchten van dat heilzaam heldenwerk:
Zo bloeije uw burgerftaat en vrygevochte kerk
Een eindelooze reeks van vruchtbre vredejaaren.
6 Windenj luiftert naer de toonen van mynTnaaren*
En voert myn zegengalm en heilwenfch over zee
Op fnelle vleugelen van hier naar d'lerfche ree :
Ja bootfchapt aan die kuft de vreugd der Nederlanden:
Vliegt met den blyden toon der juichende ingewanden
Naar 't verichverlofte ryk; op dat de kerkgenoot
Zyns broeders blyfchap hoore : ik volge u met de vloot,
Die Wilhem Henrik wacht, om Albion te groeten.
Hoe zal myn Zangheldin in 't ryk haar zangluft boeten
In 't midden van 't gejuich der Britfche burgery!
Zo flap ik naar de zee, en blyf den Koning by.
De fchepen danflen voor den oever op de plaflen. ^g"
De zeetromrpetter klooft de golven met zyne aflen > vlofej0g' En ment den wagen van den gryzen Watergod :
|
||||||||||
|
en Triton
|
||||||||||
|
Hy fteekt den horen door Neptunus zeegebod -, l"el^'
P 3 En
|
||||||||||
|
n8 WILHEMDE III.
it zee- En preft den waterftoet naar boven door zyn tooncn>
"detThi De dochters van de zee> die 't ftroompaleis bewoonen. 'dm'1"' Hoort, Nimfen> zegt hy, God Neptunus > dien gy eert Als vorft en vader , die den Oceaan regeert Als Opperkoning, zond my herwaarts met zyn wagen, Ora u zyn wetten en bevelen voor te draagcn. Ga Triton, fprak hy, roep myn hofgevolg by een. De Britfche Koning keert, yerrykt met krygstropeeru Naar't Albionfche ryk, gelei hem door de ftroomen. Belaft aan Eolus de winden in te toomen > Te fluiten in de rots -, ja zeg dien Vorft j dat my * De waterfehepter en het recht der zeevoogdy By loting viel te beurt $ indien hy weer door vlaagen Myn waterhof ontruft » 'k zal over onrecht klaagen , Of toonen, als voor heen s myn magt > toen Junoos haat Hem opruide, en de vloot van Troje op bank of plaat Verftrooide, en fmoorde in't zout door opgeprefte winden. Ik dwong dien bulderaar de muiters vaft te binden, J a brak de ftormvlucht van die felle waterplaag » En voerde den Trojaan, Eneas» naar Karthaag , En 't niew gebout paleis in Didoos opene armen: Zo wil myn gunfl: den Vorft der Britten ook befchermenj En tegens 't zeegeweld befchutten door myn magtj • Tot hy den oever naakt, daar hem Maria wacht. De Koning heeft wel eer gefukkelt op de baaren > Geworftelt met den wind , en duizend zeegevaaren; • Virgil, in 't ter/le ink ■wm &uas. ™)/
|
|||||
|
• *«4 i--..
|
|||||
|
ZEVENDE BOEK. u9
My deert zyn ongeval : een Vorft > zo vroom van aardt,
Maakt door zyn deugden zich de gunft der Goden waardt.
Viieg hene} 6 Triton, laat uw trouen yver blykcn.
Zo fprak de Troonmonarch der kriftallyne ryken :
En ik begaf my met zyn zeegefpan naar 't ftrand,
DaarWiLHEMHENRiK met de ryksvloot fteekt van land.
6, Nimfen, helptmy, naar Neptunus welbehagen,
De koninklyke kiel door zee op d'armen draagen.
En gy j ontroerders van den ruimen Oceaan,
Gy , die voorheen den Held naar 't lcven hebt geftaan,
Daar zo veel fchepen van zyn vloot in 't pekel zonken,
6 Winterftormen , vlucht in rotfen en fpelonken,
Vertrekt terftont van hier op \ koninklyk bevel.
Hier zwygt god Triton, en de winden vlieden fnel
Naar 't ryk van Eolus in afgelege hoeken.
Maar d'ooftewind alleen blaaft gunftig in de doeken.
De zon befchynt de vloot met aangenaamen gloed,
En zaait heur ftraalen op den gladgekemden vloed.
Zo zeilt de Koning naar den oever ; daar de volken
Van 't krytgebergt zyn roem verhefFen aan de wolken.
Daar 't ganfche koninkryk met Londen vloeit by eenj
En eroet met handeeklap den Heiland van 't gemeen.
De Ryksvoogd ftapt aan ftrand. en 1 nton s bly van zmnen van dt»
Om It landen van den Held, fpreekt tot de zeegodinnen:Vor^'
Wy hebben op 't bevel de koningsvlag verzelt. Triton
|
|||||||||||
|
Nu zal ik melden wat Neptunus heeft gefpelt,
|
vervtlgt
zyn rede |
||||||||||
|
En
|
|||||||||||
|
------------------------------------ - m>mw^
|
||||||
|
120 W I L H E M D E III.
tnvtr- En openbaarde, eer my zyn Godheid zbnd naar boven:
zyngs- Hy zat verheven op zyn zetel} die de hoven tetcrLeiVan 't Watergodendom verheerlykt door zyn pracht: TunusX- Hy wenkte driemaal met zyn zeevork. elk gaf acht, hll*bUdi ^weeS ^e ' en hoorde fcherp op 't goddelyke teken. ge neier- En hy begon aldus van zynen troon te ipreeken: Tranfche Hoe ganfch Europe , door den Oorlogsgod ontruftj Ziomfj* I*1 *t bloedig harnas woed, is elk van u bewuft. fdfL ^et ftaatbelang ontfteekt een vuur van haat en toren Hoihnd. jn \ hert der Koningen. wy zien de vlam. wy hooren fche vloo- ,.', iftt r
nn. 't Gedruis der wapenen. net dodelyk gezucht*
't Gefchrei der flervenden verfpreid zich door de lucht.
Myn golven flurpten 't bloed der afgeftrede fchaaren > Vernielt, gerabraakt en geblikfemt op de baaren Door zeekortouwen voor de kuft van Engeland. De zwavelblikfem ftak myn zeepaleis in brand. Nu houd de wintertyd de vlooten in de haven Gegyzelt : maar zo ras het zonnepaard zal draaven Naar't hoofdpunt > en den grond verwarmen door zyn ftraal* Zult gy de vlammen van 't vernielende metaal Op nieuw zien blaaken, en de magt der Batavieren En koningsvlooten met ontrolde bloedbanieren Laveeren op myn rug > en klampen 5 heet op moord» Verbittert door den haat, elkanderen aan boord. Hoe yflyk zal de galm der koopre keelen loeijen» Het inkarnaate bloed door 't witte zeefichuim vloeijen, En
|
||||||
|
.._.....
|
||||||
|
ZEVENDE BOEK. 121
En nederplaflen in myn grondelooze bron »
Of fpatten van beneen in d'oogen van de zon !
Tourvilie zal de vloot van Lodewyk gebieden >
Omfingelt met een wacht van duizend edellieden»
En Ruilel 't Britfche volk aanvoeren in den flag,
Zo trou vereenigt met de Nederlandfche vlag.
Die dubble zeemagt zal voor KoningWiLHEMsrechten>
Voor ruft van Albion , en Hollands vryheid vechten>
Ja zegepraalen van de Franfche watervaan.
* De Koninklyke Zon zal trqurende ondergaan >
En zinken in de zee met haar vergulde ftraalen,
Om nooit weer op te gaan na zulk een fchandig daalenj
En fleepen 00k te grond den luifter van haar Heer.
Heel anders daalt de zon } de ziel der waereld, neer:
Zy dooft haar Fakkel in myn diepe waterkolken ,
Om weer met fchooner glans in't oog der aardfche volken
Om hoog tefchynen , en met herelyker pracht
De lucht te kleden , na 't verdwynen van den nacht.
Men zal een lange ry van Vrankryks oorlogskielen,
Met al haar watervracht en krygsgeweer, en zielen,
Haar Zon zien volgen » en, ontfteeken door den gloed
Van zwavel > 't felle vuur affpoelen in myn vloed.
Schriktj Nimfen! als gy ziet een heir van drenkelingen»
Door kogel, handgranaat, door enterbylen, klingen >
Of "fplinters ne^rgevelt » gebonft van 't zeekafteel,
Op 't pekel worftlen met de dood. dit moordtooneel»
II. DeeL *'tAJmir*alsfehip. Q_ Dit
|
||||||
|
f
\
|
||||||
|
*** W I L H E M D E III.
Dit treurfpel zal eerlang uw ingewand ontzetten.
Ik hoor den wapentoon en 't fteeken der trompetten. De fabels glinftren in myne oogen. 't grof metaal Trefc reeds myne ooren , en ontruft myn waterzaal. Daar blaakt de Batavier de koninklyke fchepen > Of arbeid om den buit in zege wech te fleepen > En 's vyands ftroomgevaart, door 't nypen van den nooci Tot overgaaf gepreft > te voeren naar de vloot. Hier volgt de Britfche magt de Franfche vluchtgenooten ► En houdze tuflchen rots en fteenklip naauw beQooten. Een ander onderhaalt den vyand , en doorboort Met fchoot op fchoot de kiel ? tot ze in de golven fmoort. God Febus zal, vermoeit van 't woeden aan te fchouwen,, Tot tweemaal 't miftig kleed voor 't glansryk aanzigt hou- Maar als de wol'k verdwynt y die't godlyk oog beklads (wen. Dan word de waterftryd met grooter ernft hervat. *k Zie wrakken , maften , en omvergefchote ftengen, Noch rookende van 't vuur } myn waterboven zengen> En tfiflen in den ftroom , en fchip by fchip vergaan. Zo zal men woeden op den ruimen Oceaan. Hoe zal vorft Lodewyk dit zeeverlies beklaagen I Hoe zal zyn onderzaat, door deze nederlaagen Getroffen } vol misbaar verfchynen aan de ree > Wanneer myn Stroomherout de tyding blaaft uit zee! Hoe zal de Koning > die zyn rykstroon heeft verlaaten > En fchuilt in Vrankryks hof j ontbloot van eere en flaaten > De
|
||||
|
ZEVE'NDE B O E K. 123
De fchd betreuren van zyn trouwen hulpgenoot ,
En fuffen in 't verlies , van alle hoop ontbloot j
Na zulk ecn tegenfpoed s om ooic ten troon te treeden.
Maar gy, 6 zuilen van myn zeepaleis , die heden
Voor dezen zetel ftaat , beroemde Watergoon,
Myn Godheid wil , dat gy op 't heerlykfl: ftelt ten toon,
Na 't cinde van den flag , voor 't oog der waterfchaaren,
Op 't bygelegen ftrand , twee marmere pilaaren ,
Tot Koning Wilhems eer : op dat de vremdeling ,
Die myne golven klooft , fleets met verwondering
De daaden leeze, door zyn krygsbeleid bedreven,
Met goude lettren op de zegezuil gefchreven.
Dan zuilen de tropeen , voor Herkules gefticht»
Van afgunfl: barften. maar gy, Nimfen, toontuwplicht>
O Stroomgodeflen , en vrou Thetis kamenieren,
Gy moet met zeegewas de heldenlyken fieren,
En droogen 't purpre bloed van hunne wonden af,
Die 't leven laaten voor Vorft Wilhems waterftaf.
Zo klonk 't orakel van Neptunus door de zaalen
Van *t prachtig zeepaleis. dit moft ik u verhaalen,
O zufters: laat ons , na 't verrichten der geboon, Triton
Den Vader groeten , en ons buigen voor zyn troon: *y» redn
Want Koning Wilhem landde op 't goddelyk begeeren, g0dbmm~
Vooripoedig aan de kuft der Britten! laat ons keeren, IZ'!^'
Hier zwygt. God Triton : en de ganfche waterfroet
Verdwynt uit elks gezigt, en dompelt in den vloed.
Q_2 De
|
|||||
|
v
|
|||||
|
124 WILHEM DE III.
vreugde De Vorft genaakt terwyl de hoofdftad,daar de menfchen*
Louden Vervrolykt door zyn komft , deftraatmetzegenwenfchen "IZmgl Vervullen : daar 't gejuich en vrolyk handgeklap 7o'lT r^ot aan ^e w0"^en ry^- gemeente en ridderfchap
Verfchynen elk om ftryd. het grimmelt op de daken Van Britfche burgeren. de Vreugdevuuren blaaken. Men plant de toortfen voor de glazen , daar de gloed De fninnevonken toont van 't burgerlyk gemoed, En ftrekt een zinncbeeld van vrientfchap , trou en liefde. feKonin-Yoorzl de Koninein, wiens borft de Mingod eriefde> gin ver- ° _ .
Omhelft haar Echtgenoot in 't hof : die fchoone bruid
maul. ° Trekt weer zyn wapenrok en oorlogsrufting nit. De Ryksraad nadert om den Voogd van 't ryk te groeten.
Elk werpt zich neer, en kufl de koninklyke voeten. Elk roemt zyn heldenwerk , en zege, in 't Ierfch geweft Verkregen } daar geweld ■> en doodelyke peft Van oproer en krakkeel rnoft zwichten voor zyn degen* DeVorfi De Vorft gebied den Raad de zaaken t'overweegen , Jmkjks- En 't algemeen bederf 9 dat in dien oorlogstyd r*ktmu- d'Euroopfche landen dreigt, door wakkerheid, door vlyt, nez*ake»Door onderftant van geld , en magt van volk te keeren. ropete Zyn aanfpraak raakt het hert der mannen, en zy zweeren, gm. In 't geen de Koning eifcht, Euroop ten dienft te ftaan» F,n bieclen hem hun hulp 5 hun goed en leven aan -, Om alles voor 't geloof» de ruft , en d'oude wetten, Door zynen arm , naaft Godj hehouden, optezetten. De
|
||||
|
ZE'VEKDE B O E K. 125*
De Koning was niet lang gekeert in Londen 5 of
De ftad en 't ganfche ryk ontfangt gewenfchte flof Tot juichen , want de dag , de fchoonfte van de dagen» Die hem ter waereld bragt 5 wierd op God Febus wagen boom™. Door 't aardryk omgevoert. elk groet den morgenglans, So£», En Tithons echtgenoot > terwylze aan 's hemels trans Uit Nereus fchoot verfchynt met ongemeene ftraalen, Gehult met gloeijende robynen en koraalen> En roozen in de pruik gevlochten tot fleraad. Die dag , voor 't Britfche ryk en Neerlands vryen Staat Zo heilzaam> word geviert van alle Londenaaren. yt Was op dien zelveii dag , dat fchelmen en barbaaren, **lf.ont'' Door 't helfche nachtgefpuis gemoedigt, werkten om ™»«'* , n 1 ,. f • 1 ■ 1 buskruit-
De koninklyke Had , paleis en heihgdom vtn»»A
Te fmooren in den gloed van buskruit: maer Gods oogen
Ontdekten 't fnood verraad> tot Londens hulp bewogen. De ftraf, die vaak op wraak van gruwelftukken loert, Verrafchte 't vloekgefpan , eer 't werk wierde uitgevoert Die dag word jarelyks door 't Bjritfche ryk5 en Londen- Londen Op 't herelykft geviert : daar zo veel duizend monden> gn Bezwangert van 't gejuich , in dien gewenfchten ftaafy Gods goedheid looyen voor het fluiten van *t verraad- Gy zaagt 00k op dien dag5 6 Londen, in uw muuren ^n_ De bruiloftstoortflen en God Hymens offervuuren hems^- J beortm-
Ontfteeken, toen den Vorft » uw dierbaar Troonjuweel > </«? «00k
De fchoone Ryksprinies , Maria , viel ten deel. dag, " CL3 <5or
|
||||
|
ti6 WILHEM DE III.
Geboorte- en huuwlyksdag , in 's hemels raad befchoren,
De ruft van 't Britfche ryk wierd met uw vruchtgeboreiij De Godsdienft, die door dwang der kerktirannen flond Gekluiftert, losgemaakt door zulk een trouverbond. Verheerlykt jaar op jaar met alle plegtigheden Den dag5 die Wilhem teelde, en fiertuw blankeleden> Beroemde maagden van 't gezegende Albion ! Juicht 5 Britfche burgers } juicht ! ik zie de morgenzon Uw hooge zegepoort befchynen van de kimmen > En deelen in uw vreugde j 6 Londen j onder 't klimmen Aan 't hemelfche gewelf! God Febus aangezicht Staat blydej en zaait een gloed van ftraalen5 rykvanlicht. Eerpoor- De marmre boog vertoont de vrygevochte fteden denKo* Van Ierland , eer verdrukt, mishandelt en beftreden Z"i&Lo"n. Door 't Roomfche kerkgeweld ; wanneer Gewetensdwang jenopge- \n \ jyk den fchepter voerde» en zwoer den ondergang Van J efus waare kerk , en haare altaargenooten. Men ziet aan d'andre zy de Nederlandfche vlooten > Gelaan met oorlogstuig } en legervolk bemant, Door 't pekel bruizen , daar de Vorft in Torbay land. Met beeld desKonings3door de kunft gewrocht naar't leven, Verfiert de zegezuil van Londen , hoog verheven Aan 't hoofdpunt} daar de glans dier groote Majefteit In *t heerlyk wezen blinkt, en zich atom verfpreid." D'Oranje wimpel waait van boven , en de ftander Van 't Britfche ryk > gepaart 3 vereenigt met elkander. |
||||
|
---------,--------
|
|||||
|
ZEVENDE BOEK. iz7
Zy vlechten zich in een op 't fpeelen van den wind.
Een Herkules , wiens beeld den Vorft gdykt, verflind
De ryksgedrogten en verwoede Moordharpyen >
Uitvoerders van geweld > en Jakobs tirannyen.
God fpaar den Koning} en de fchoone Koningin.
Zo roepen op de ftraat de burgers , eens van zin.
Een ander fchenkt den vocht van Liber> onder 't fchreeuwem
Leefj Wilhem Henrik leef, een lange ry van eeuwen,
Leef lang, Maria > met uw Echt- en Troon-genoot :
Verduur uw vyanden , Vorftin , braveer de dood.
Zo word met wenfch op wenfch het jaarfeefl van den koning ?$*£'
Befloten. yder kcert weer vrolyk naar zyn woning, J;gtm
Gelicht door t vreugdevuur, in \ midden van den nacht 9
Daar hem zyn bedgenoot met opene armen wacht.
Einde van het Zevende Boek.
|
|||||
|
\
- at
VERKLARING
Van de Print voor *t VIII BOEK. |
|||||||||
|
E
|
en koningsmoorder > of die toeleide om den Vbrji
|
||||||||
|
Te dooden > word op't rad > door helfchengloed ontfteekefo
Gedraait. Gerechtigheid wil zulk een gruwel zureeken. Een gier doorpikt de long en lever in zyn borft.
Een Moordharpye Jlaat haar klaawwen in zyn leden- T)eRyksraadtreurt by'tgrafvan Wilhems Gemaalin*
En zwaait de lyktoorts voor die groote Koningin.
Een Arend voert haar ziel naar boven van benedent Om by t Godinnendom te plaatfen in de lucht.
lie Koning wandelt met de Vrede langs de wegen. Hy toont haar Namen op de fteenrots met zyn degem Een vefting door natuur en boukunjl hoog berucht.
IVy moeten eerjl die Jlad voor Karel weder tvinnen > Zo zegt hy, eer ik u door V aardryk voer ten toon-
Een Engel kroont den Vorft met eene zegekroon.
*De Godsdienfl en V Gerecht geleiden* bly van zinnen > <De Vrede op haren togt -, daar zy in 't witte kleed»
Gevolgt van Backus* die den doff en ge eft kanftreelen» JEn Ceres , mild in graan en vruchten uit te deelen> Met Wilhem hand aan hand voor Janus tempeltreed.
*De krygsknecht vlucht van t veld metflepende banieren: 1)aar Moefel', Maas, en Rhyn t en Sambre zegevieren. WIL-
|
|||||||||
|
----------------
|
||||||||
|
.._.... ..
|
||||||||
|
__
|
||||||||
|
I2£
|
|||||||
|
WILHEM DE ffl.
ACHTSTE BOEK.
|
|||||||
|
| Ernielend krygsgeweld , dat woed
in alle landen
[Van 't uytgeteerde Euroop j daar d'oorlogsfakkels branden,
Vergunt den Vorft gecn ruft , maaf wekt van tyd tot tyd
'Zyn heldenarrebeid. hy wapent zich ten flryd. Hy moet al we£r door zee met opgefpanne doeken v.eK£ Laveeren, om de magt van Vrankryk op te zoekea »*/«•
In Karels Nederland, den krygsftoel van Belloon » °mgj
Daar hem zyn leger wacht. pas treed hy op den troon > Uni'
Of word gedwongen om naar 't heir der Bondgenooten Te keeren met zyn Britfche en Nederduitfche Grootenj Doorluchte mannen, die» van Mavors opgevoed, Steets blyken gaven van hun oorlogskunde en moed. Hoe menigmaal zal ik door Nereus watervelden U volgen, en uw vloot, 6 voorbeeld aller Helden* Geleiden van de kuft der Britten naar het ftrand Der Batavieren» uw geboorte- en vaderland? ii. Ded. R. Myn
|
|||||||
|
i3o W I L H E M D E III
Myn Zangheldin , gewekt door fchorre krygsbazuineni
Begeeft zich weder 't fcheep» daar 't krytgebergt zyn krui- Tot aan de wolken beurt, en fteekt van d'oevers af (nen Met Wilhems zeebanier > en volgt zyn legerftaf. Men licht een groot getal van mannen , die voor dezen In 't Ierfche koninkryk hun oorlogspligt beweezen, En zendze naar de kuft van Vlaandren , om de magt Van't Bondgenootfchap, daar de Vorft zyn hulp van wacht# Te fterken , en 't geweld der Franfche roofgedrogten, Dat ganfch Europe ontruft > te keeren op hun togten: Want Karels erfland word gedreigt aan alien kant, De dorpeling verwoeft } en fchuur en hut verbrand. De Koning Lodewyk , door oorlogsluft gedreven> Had zich in *t leger met zyn hofgezin begeeven, En Namen, lang vermaard door fterkte, wechgerooft. wbegeefi £)e Britfche Troonmonarch, en Ne£rlands Legerhoofd zAch naar to i j • 111
zynUger. Neemt arfcheid van den Staat, daar duizend onderdaanen
Hem voorfpoed wcnfchen j en begeeft zich by zyn vaanen. De dappre Beyervorft 5 tot Landvoogd aangeftelt, Bereid zich, als *t gerucht de komft des Konings meld> Om hem naar waarde met zyn hofftoet op te wachten. Zy tre£n in krygsgefprek , en fcherpen hun gedachten % Om 't heir van Lodewyk een voordeel af te zien > En Luxenburg in 5t veld kloekmoedig 't hoofd te bi^n. De Iegers trekken door de landen hene en weder, En ilaan de tenten voor elkanders oogen neder. Het
|
||||
|
A C H T S T E B O E K. 131
Het Bondgenootfchap vlamt op ftryden. 't oorlogsvuur
Ontvonkt den legerknecht 5 en groeit van uur tot uur
In 't edelmoedig hert van ruitren en fbldaaten.
Elk wil op 't bed van eer zyn dierbaar leven laaten>
Of zegepraalen van den vyand in den flag.
Zo wordde moed van 't volk door Wilhems krygsgezag
Ontfteeken > en 't getal der ftrydbre hulpgenooten
Vermeerdert dagelyks in 't leger 5 om dien grooten
En onverfaagden Held » die voor Europe waaktj
Te dienen in den nood , terwyl de tyd genaakt
Om 't heir van Lodewyk } zo groot en vol vermogen,
Met uitgetogen zwaard te trekken onder d'oogen.
De Britiche Veldheer fpreekt zyn meteezellen aan: ffy*><>4
r J ° atgtzyit
*t Is tyd j 6 mannenj om den vyand op te flaanj i»nden.
En over het verlies van Namen ons te wreeken.
Hoe Luxenburg 't gevecht fleets weigerde, is gebleeken.
Nu moeten wy zyn heir verraflen) en , in fpyt
Van zyn voorzigtigheid s hem dwingen tot den ftryd.
Grypt moed myn helden} die} bekranftmetlaurebladeijj
In 's vyands bloed geverft, door uw manhafte daaden
U\c naam onfterflyk maakt, en ftreeft hoe langs hoemeer
Door oorlogsdeugd ten top der ewigdurende eer.
Ik zag u menigmaal uw dierbaar leven waagen,
Dj dood braveeren j en op 's vyands nederlaagen
In 't bloedig veldgevecht of zwaar beleg der fte£n
Uw zege ftichten en vermaarde krygstropeen.
R 2 Be-
|
||||
|
i3i WILHEMDE III.
Bewaart de glori door uw wapenen verkregen.
Zo blirike.in ewigheid de luifter van uw dcgen Hier boven aan 't gefternt. zo roem' van eeuw tot eeuw De nazaat uw bedryf. valt aan op 't veldgefchreeuw > Op 't oorlogsteken j dat myn krygsgezag zal geeven. En dient my als voorhene, 6 helden , met uw leven. Ik zal uw trouwen dienft erkennen , en uw moed Beloonen naar waardy in voor- of tegenfpoed. 't Is my genoeg, als elk zyn pligten zal betrachten: Want van Gods gunft ftaat ons de zege alleen te wachten. Zo fpreekt de Koning voor zyn heir op 't oorlogspaard. Daar elk hem byftant zweert5en zwaait het glimmend zwaard Tot driemaal achter een. de magt der Batavieren Treed naar den vyand toe met vliegende banieren, Met wapentaflen , ryk gevult met kruit en loot. De Brittenlander, Spaanfche en Duitfche bondgenoot Bezet de pollen} door den Veldheer aangewezen* En yvert om zyn pligt te toonen als voordezen. Gevecht Daar valt de krygsknecht aan > en loft aan alien kant ZrLn. De donderbuflen , dat de lucht en 't vechtperk brand, Dat aarde en hemel dreunt. de Franfche benden leggen,
Bebolwerkt van een berg , begroeit met dichte heggen> En kreupelboflen , tot haar heirpoft uitgezocht, Om Wilhems krygsgevolg te ftuiten op den togt; En 5 van een ichans gedientj bezet met bateryen» Den fellen aanval af te keeren onder 't ftryen. Een
|
||||
|
ACHTSTE B O E K. 133
Een dicpe veldmoeras omringt de linke zy
Van Vrankryks heir j en zet den vyand voordeel by. Doch 'twerk,hoezwaarin 'toog, valtlichtomuitte voeren* Als een ftantvafte wil zich nimmer laat ontroeren ' Door laffe vrees , maar vaart met luft in arbeid voort. Dan trefc de fchutter > door zyn glorizucht bekoort, Het voorgeftelde wit zo flreeft men, nooit verlegen, Noch voor gevaar beducht > langs ongebaande wegen Ten top van eere , en blyft onfterflyk door 't beftaan. Zo taft de Britfche Vorft zyn tegenftanders aan , En wint den heuvel > dien de Franflen kloek befehermen j Na dapper vechtem door beleid en kracht dcr armen* De mannen ftorten van den bergtop naar beneen, Door kogels » fabels en granaaten afgeftreen > Ontfielt of zwaar gewond. het laauwe bloed der helden Druipt neder van de kruin des heuvels op de velden. De Bondgenoot houd lang zyn aangewonne port: Door moedig ftryden in >fchoon 't werk veel mannen koft. En maakt zich meefter van kortouwen en mortieren, Op Vrankryks legerplaats geplant. de Batavieren Befehermen lang den buitj (terwyl de fbydgenoot Hun moedig byftant bied} en fchieten fchoot op fchoot Op d'aangedronge magt en vyandlyke benden » Die zich op d'orders van den Veldheer derwaarts wenden, Ora-'t noodig oorlogstuig , door moed en dapperheid Verovert 5 hun geweld t'ontrukken. yder pleit R x. In
|
|||||||
|
■ •
|
|||||||
|
134- W I L H E M D E III.
Jn'tharnas voorzynHeer> voor'trechtend'eerderlandcn.
Zo vliegt elks glori , daar dc zwavelvuuren branden. In 't midden van de vlam ten hemel. 't grof kanon Verheft der helden deugd veel hooger dan de zon > En galmt hun daaden uit met donderende toonen 5 Dat dal en heuvel kraakt. zo ftryden Mavors zoonen. Zo ftaat de Bondgenoot in 't fmookend vechtperk pal. Maar 't heir van Lodewyk, veel grooter in getal, Verpooft van tyd tot tyd zyne afgefloofde knechten > En fterkt elk ogenblik zyn vaanen » onder 't vechten, Met verfche mannen > met kanon en krygsgevaart. *t Schynt of hier 't aartryk, weer bevrucht, fbldaaten baartj Als Kolchis grond j wel eer bezaait met draketanden 5 C Gelyk d'aaloudheid dicht) doorkoning Jazons handen. Niet anders groeit op't veld de magt van Lodewyk Emdevanyan ane kanten aan. de Forft van 't Britfche ryk dmfiryd. J
Beveelt zyn krygsgevolg in orde en met geleden
Te rug te trekken 5 en den fellen ftryd op heden Te ftaaken. yder voert, op 't koninklyk gebod, Zyn legerknechten af > en wenfcht een beter lot: Dewyl de krygskans gunt de zege aan geen van beiden. Zo eindigt het gevecht, en bei de legers fcheiden. Maar Jt vechtperk legt bezaait met lyken } in den Gag Van wederzyde ontfielt. 6 dodelyke dag Voor veelen, die hun bloed vergooten » en hun Jeven Op 't yflyk krygstoneel} daar zo veel mannen bleeven, Ver-
|
||||
|
A C H T S T E B O E K. 137
Vcrruilden voor de dood ! 6 gruwelyk gezigt,
Gy toont ons Maar wat haat en vyantfchap verricht!
God Febus zelf (wien zou dit fchouipel niet verveelen?)
Befterft, en fpoelt zyn as en fmookende gareelen
In Nereus plalTen af. de Vader ftaat verzet,
En dryfc de roflen van zyn zonnekoets te wedt
Veel vroeger als voorheen. de Bofchgodinnen klaagen»
En treuren op de do6n , door droef heid nee'rgeflagen :
Zy mengen 't heldenbloed met traanen op den grond,
En kuflen een voor een den bleekbefturven mond.
DeKoningWiLHEM kiefteenheirpoft voor zyn mannen>
En geeft bevel om ftraks de tenten op te fpannen. Hier dankt de legerknaap den hemel, die den Vorft Befchermde , en 't doodlyk loot afkeerde van zyn borft :• Want zyne dapperheid ontzag geen krygsgevaaren In 't midden van 't gedrang der vyandlyke fchaaren. Hy waagde in 't veldgevecht zyn leven onverfaagt : Dat leven , zelf door God verdedigt, word belaagt Van fchelmen, omgekocht doorVrankryksgoudefchyven, vm»- Verraders > die hun loon voor fnoode moordbedryven f0^gof> Verwachten van den Vorfts die *t Leliryk gebied. J^« Hoe zal myn Zangheldin het geen in 't heir gefchied xmng.
Verhaalen zonder fchrik ? ik zie de zonneglanflen Verbleeken aan *t gewelf en hun verheve tranflen. De waereld fiddert op haar as. de hemel beeft. En 't reedlyk fchepfel > dat die gruwelen beleeft, Staat
|
||||
|
*
|
|||||
|
is* WILHEM DE III.
Staat doots. de tong verftyft, en weigert omte fpreeken.
Hoe kan een menfchenhert zo (hood een opzet queeken > En baaren, van de hel bezwangert > zulk een vrucht > 't Bederf van ganfch Euroopj daar God en menfch om zucht? Grand- GrandvaU een edelman > maar van de deugd verbaftert » leMervanln Vrankryk voortgeteelt > met fchelmen, waard gel after t> ftul, '" In 't vloekverbondgetre&n, befluit Vorft Wilhems doodi En maakt zich fchuldig aan een gruwelftuk , zo groot Als ooit wierde uitgedacht. men had een jaar te voren Alrede 't moorduur in den veldtogt uitverkoren; Maar't werk wierd door't vertrek des Konings toen geftoort. Dien aanflag zal men nu hervatten. 't loon bekoort Den meefter* die zich vleit met rykdom } hooge ftaaten» En titelen van eer. maar neen > de Grooten haaten d'Uitvoerders van't verraad, fchoon 't fchelmftukword be- En of de zaak gelukt» het loon > dat u verblind, (mint, Verwoede monfters > zal niet volgen. uw verwachting Zal u bedriegen > en vervloeking en verachting De prys verftrekken van uw gruwelyk verraad : Ja wroeging 3 die de ziel met geeflelroeden flaatj 't Gewifle brandmerkt } en met fcherpgewette tanden» Tot wraak van't lafterftuk, fleets knaagt aan d' ingewanden* U beulen nacht en dag. dan zult gy grooter fmert> Onlydelyker pyn gevoelen in uw hert, Als eer Prometheus , om 't ontrooven van de vonkcn Der zonne op Kaukafus met ketenen geklonken, Moft
|
|||||
|
*
|
|||||
|
ACHTSTE BOEK. 137
Moft dulden » daar hy wierd door Jovis adelaar
In d'ope borft gepikt. maar gy , 6 moordenaar,
Vcrvloekte koningsbeul , gy ftaat naar WiLHEMsleven>
Door zucht voor Lodewyk en Jakob aangedreven»
En fchrikt niet voor de ftraf > die volgen zal. de tyd
Is reeds beftemt : wanneer de Vorft langs 't leger ryd,
Of zich op weg begeeft om Vrankryks magt t'ontdekken,
Dan zal men 't edel bloed vergieten -, en voltrekken,
In een bedekten weg gelegen , 't gruwelftuk,
Door moordroers , op zym. borft geloft; en > zo 't geluk
*t Vertrek begunftigt, naar de Franfche tenten vluchten
Te poft in zegepraal j en deelen de geruchten
Van Koning Wilhems dood aan 't ganfche leger uit>
Ja roemen in dien moord. dit 's 't oogwit. dit 's 't befluit,
Maar God, die lang den Held befchermde in lyfgevaarenj
Bevryd hem voor 't geweld der woedende barbaaren.
Het opzet word ontdekt -y Grandval gevangen voor ' £lv*a£*>*
Den rechterftoel gefleept : hy geeft den Raad gehoor,
Die naar de waarheid vorfcht, en openbaartmetfchanden
De voorgenome zaak , zelf buiten pyn en banden.
0 rj en met it
Hy word ter dood gedoemt, en meuvelc op 't fchavot joodg*.
Door handen van den beul. dit is der fchelmen lot. Verraders , /piegelt u , en laat zyn ftraf u leeren > Nooit naar der Vorften bloed te dorften, noch te zweeren, Op hoop van loon , 't bederf van *t koninklyk geflacht. Tirannen worden zelfs met oneere omgebragt. II, Deel. S Het
|
|||||
|
---------------------------------------—--------------—-—I---------------------------------------------------------------------1-------------------------------------------------------« I •
|
|||||
|
i38 WILHEMDE III.
Het heir van Vrankryk zoekt terwyl door donderklooten9
charkroy Door bomben, voortgeftuuwt van buskruit, en gefchooten bnHem, Uit yzre buiken der mortieren j door geweld Van zwaare ftukken en kortouwen , op het veld
Voor Charleroy geplant, die veiling te befpringen, En onder 't rookend puin met haar bezettelingen Te fmooren door dien gloed. twee werven word de zon Gewekt door 't dreunen van 't verfl indende kanon, En door den dikken damp van zwavel > onder't klimmen XJit Nereus pekelbron > verduiftert aan de kimmen. Twee dagen word de ftad befchoten > en geblaakt Door blikfems van'tmetaal:maarVrankryksHeirvoogdfl:aakt '"edit'- ^yn °Pzet» en geeft kft om aanftondsj onder't roeren
ten. Der trommen 5 *t leger van de wallen af te voeren: Want Koning Wilhem houd een waakend oog in'tzeil:
Hy flaat zyn handel gade, en flaaft voor Neerlands heil. frlkllT' ^et herfftfaizoen , gevolgt van ongeftuime vlaagen > uit het En regenbuijen » die de legerknaapen plaagen , En dwingen 't open veld te ruimen , naakt in 't end.
De legers trekken af. elk voert zyn regement Naar d'aangeweze ftad : daar ruften d'oorlogslieden Zo lang tot eindelyk de noordfche ftormen vlieden > t>e fomer £n aangenamer lucht de beemden voedfel geeft. veidtogt: Dan preft de Britfche Vorft zyn heir te velde, en ftreeft Den Franfchen vyand met zyn Bondgenooten tegen. Zyn krygsbeleid verkieft een heirpoft, wel gelegen, En
|
|||||
|
A C H T S T E B O E K. i$9
'En veilig voor zyn volk. zo doct de Veldheer van
Den Lelikoning 00k. hier draaft de legerman 3
En flaat de tenten op. daar zweeten d'akkerlieden»
Die 't heir befchanflen en begraaven , door 't gebieden
Der hoplien aangezet tot werken. yder wroet
Met fchuppen in den grond , en dekt den oorlogsftoet.
Elk woelt. elk toontzyn vlytj en volgt de krygsgeboden
|
|||||||
|
daarVnU
|
|||||||
|
De manke Mulciber brengt wapens om te dooden t "k»m.
En dcelt zyn moordgeweer aan bei de magten uit.
Hy word verwelkomt in de tenten door 't geluit
Der legertrommen > en de toonen der trompetten.
•God Mavors , die wel eer j gevangen in zyn netten
Met Venus op de koets » een fchoufpel voor de Goon
Verftrekte in 't hemelhof, dcnkt niet meeraan dienhoon;
Maar eert hem, als een vriend, en looft zyn bezigheden
In 't flypen van het ftaal en oorlogstuig te rmeden.
Zy treden zy aan zy , als broeders > over 't land,
Daar elk zyn vaanen voor hun woedende oogen plant.
Bellone ftapt'er by. de rode pluimen hangen x.kh ««•-
Van heuren blanken helm, de haarlok kriclt van flangen. mmn'
Het lichhaam, grof van leeft , verfiert het krygsgewaad.
Zy laat een bloedvlak op den bodem, daarze gaat.
De Franfche Luxenburg > in oorlogskunft ervaren, der&mf-
Had, om 't verovert land voor brandfchat te bewaaren, Jm Het open veld befchanft } omgraaven en bemant > Reduiten opgerecht j en , 't geen de tegenftant S 2 Ver-
|
|||||||
|
140 VILHEM DE III.
Vereifchte, door zyn vlyt bevordert naar behoren.
''door den De Wirtenberger » door den Koning uitverkoren wV^m ^e befchanflingen te dwingen, trekt vol moed unbtrg ^e velde, en naakt de poft van Vrankryk met zyn ftoer. De mannen zwemmen door de gracht, en overvallen Den vyand , daar hy zich verweert in d'aarde wallen, Of uit zyn fterkten vecht •, doch vruchteloos : de kans $wrwU Begunftigt Wirtenberg , en d'opgeworpe fchans Moet buigen voor 't geweld met haar bezettelingen.
Het Franfche leger deift. men volgt met bloote klingen De vluchtgenooten na. veel fneeven door 't geweer, Of ftorten, zwaar gewond s op 't purper vechtperk ne£r. m de im- Deze overwinning zet de ganfche landftreek openj brmd- En yder moet voor geld zyn erf en vryheid koopen > \mgttJtt. En fchattingen aan 't heir betaalen , naar waardy Van 't goed, dat hy bezit: doch zonder tiranny. Men geeft de reden plaats in *t fchatten en waardeeren. Maar laat ons weer naar't heir der Bondgenooten keeren> Daar Neerlands Wapenhoofd met zyn gepaarde magt Den Franfchen Maarfchalk en zyn ryksbanieren wacht: °XT Want Luxenburg trekt op met al zyn legerknechten> Luxen- Qm koning Wilhem met zyn helden te bevechten, En aan te grypen op de poften 5 daar hy leit. Dien aanflag neemt hy voor. 't gefchied > als Jt is gezeit> En door den Legerraad in 's Hertogs tent beflooten. 6 Zanggodinnen, die j als Febus fpeelgenootenj Dea
|
||||
|
ACHTSTEBOEK. 14*
Den godgewyden berg, ParnafTus, door den toon
Van uwe gorgels ftreelt, daar yder naar de kroon Der eedle zangkunft dingt, begunftigt my, zier neder} Ik heb uw byftant we£r van noden ftuurt myn veder: Op dat ik dezen ftryd , daar elk, door d'eer bekoort, Geen loot noch fabel fchroomt, magzingen als'tbehoort. De Britfche Veldheer, dien de tyding word gedraagen, ^ni'g
Dat Luxenburg genaakt, om <t leger te belaagen, ™Jj' Stelt al zijn troepen in flagorde , en wacht aan 't hoofd »fi»*cfo.
Van 't Bondgenootfchap, dat zyn heir by 1 trou belooft> De Franfche benden af. de Legerhoofden ryden Door 't heir , en moedigen hun knechten om te ftryden. Elk ftaat gelyk een rots, daar naakt de lelivaan. Men fteekt van wederzy de veldkortouwen aan, VeUjiag En groet elkander met een ftem uit koopre kaaken. dm.
De Vlaamfche bodem beeft. de korenakkers blaaken.
De graanhalm druipt van bloed. vrou Ceres priefter vlucht. \ Gefpan van Febus raakt aan 't hollen in de lucht. De voerman waggelt op den wagen onder \ mennen. Merkuur daalt neder uit den hemel op zyn pennen» Zo dra God Jupiter 't gedruis van 't klinkend ftaal Gewaar word, en 't kanon hoort dondren in zyn zaal. De bode keert, en meld aan 't Hoofd der hemelfchaaren* Hoe fel de iegers wo6n. de Bofchnimf rukt d'altaaren Van Faunus uit den brand, en aarzelt voor 't geweld |
||||||||
|
De groote Wilhem draaft langs 't leger over 'fveld
|
,
|
|||||||
|
S 3 Daar
|
||||||||
|
142 W 1LHEM D E TIL
Daar duizend kogels en geflingerde granaaren
Door 't vechtperk fnorren. daar zyn ruiters en fbldaaten
Den aanval ftuiten van den vyand in den ftryd.
Elk toont zyn krachten moed, daar zich de Veldheer quyt»
Gelyk een Oorlogsgod > en voorgaat zonder fchrikken.
Men loft aan alien kant de vuurroers} onder 't mikken?
Wanneer de hopman Ichreeuwt: geeft vuur. hier dreunt de
Gins klinkt de krygsbazuin : terwyl de legerdrom, (trom.
Gemoedigt door dien toon j flagorden en geleden
Der tegenftandren breekt. de paardevoeten treeden
Op mannefchinkelsj op den buik en 't ingewand ,
En delven arm en been en bekkeneel in 't Zand.
De koppen rollen langs den grond > door yzre klooten
Geflingert van den romp, vermorzelt en doorfchooten.
De Dood j geborften van haar keten > voert een ry
Van moordtrouwanten aan, de Woede en Razerny>
De Wreetheid en 't Geweld. de bloedbanieren waaijen.
Men hoort den legerhaan moord > roof en onraad kraaijen.
De bruine zwaveldamp benevelt elks gezigt.
Het omgewroete ftof verdoofthet zonnelicht,
En fchept een naaren nacht. de veldrivieren groeijen}
En zwellen van het bloed. al d'oorlogsftormen loeijen.
Een deel van 't voetvolk word geplaatft in rtruik, inheg»
En kreupelboflen , om te fchieten op den weg»
Waar langs de vyand trekt, en naaktomdoor te dringen.
Veel ftr/den dapper in 't verweeren. veel befpringen
De
|
||||
|
I----------------------------------■-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
|
||||||||
|
A C H T S T E B O E K.
|
143
|
|||||||
|
De poftbefchermersj dat hun bloed en arbeid koft.
De moede krygsknecht word door verfchen afgeloft, En elk moet op zyn beurt door vuur en kogel ftreeven. De brave Beyervorft 5 door heldendeugd verheven, Een ridder , welgemaakt van lichhaam > wiens gelaat Naar Mavors wezen zweemr 9 munt uit in't krygsgewaad Aan 't hoofd van Karels heir j op't briefchend ros geftegen.; De rechre vleugel word verdedigt door zyn degen, De Franfche ruiterbende in 't naadren afgekeertj En d'aanval reis op reis geftuit. hy triomfeertj En houd zyn legerplaats voor Luxenburg geflooten. En gy > 6 Prinflen> die de magt dcr Bondgenooten> Hanoverj Brandenburg hier aanvoertj uwbeleid Verfterkt den Britfchen Vorft : uw moed en dapperheid • Staat Vrankryks leger dier : uw rocm zal nimmer daalena» Maar ewig ryzen met de dagtoorts en heur flraalen.' En gy j 6 Ne£rlands volk} beroemde Batavier, Myn Zangnimf zal u nooit verzwygen op 't papier j Dat, door uw oorlogsgloed ontfteeken, raakt aan't branden! Gy5 die hier 't leven laat, gy blyft in d'ingewanden Van uwen landgenoot begraaven ,• en de tyd Verewigt uwe deugd , in we^rwil van den nyd! Athlone , en Suylefteyn , en Portlant, d'eer der braaven? • Obdam x en Sgravemoer ( die eer zyn heldengaaven In 't wederfpannig ryk, door Stuarts dwang ontroert, Op \ heerlykft heeft getoont, van Ginkel aangevoert: Daf
|
||||||||
|
i+4 WILHEM DE III.
Dat tuige ons Ierland 5 en zyn vrygevochte wallen)
Sraan pal en onverfaagd, daar duizend helden vallen. DaarZoims zyn been verlienS waardoor hy 't leven liet. De Vriefche Kazimier , die 't ftrydend volk gebied , Als Maarfchalk van den Staat, verliefd op krygslaurieren, Befproeit de lelien van Lodewyks banieren Met purper heldenbloed > vergooten door zyn zwaard. DiePrinS) een bloedverwant desKonings, hem zowaard, Dringt dieper in de ziel van Wilhem door zyn daaden. Zyn oorlogsklepper draaft langs ongebaande paden, Met lyken opgehoopt , en drukt in 't bloedig ftof De tekens van zyn draf. de vyand zal uw lof > O Vorftelyke Telg van Naflau , zelf verheffen > En ewig melden hoe uw fabelflagen treffen. Prins NafTau Saarburks arm, op ftryden afgerecht, Door fterkte alom vermaard, doet wondren in't gevecht > En drukt het lemmer , dat gebeente en ribben kraaken > In 't hert der Franflen 5 die zyn legerpoft genaaken. Nojel, en Birkenfelt j en Weede > die den Staat Steets dienden in den nood, en waakten vroeg en laat Voor 't heil van't vrye volk, ftaan moedig voor hun benden> In 't midden van 't gevaar en d' oorelogs elenden. De koning Wilhem ziet de krygsbedryven aanj En moedigt overal zyn leger onder 't flaan. Zyn byzyn kan den moed der blpden zelf ontfteken. Zy ftryden onvermoeid » die eerft in 5t ftryden weeken > En
|
||||
|
A C H T S T E B O E K. 14?
En aarzelden door vreeze of doodfchrik aangevat.
O deugd! 6 dapperheid! die al den aardfchen fchat Door uwen glans verdoofr, gy trotft de goude kroonen ! Een laffe Vorfl onteert zyn koninklyke troonen; Die , als een vrouw > gedoft met purper hoffatyn, By dartle maagden zich verluftigt in den wyn> En 't ryk verwarelooft door ongebonde luften: Maar zy, die op den grond in 't glimmend harnas ruften> Door flryd op flryd vermoeit > en vliegen voor 't altaar > Den Kruisgod toegewyd , door 't uiterfte gevaar: Die voor de ruft van 'c volk > de vryheid en de wetten5 Bezegelt door hun bloed, den voet in 't vechtperk zettenj Verdienen eer op eer > en worden hier beneen Geviert, verheerlyktj en, als Goden> aangebeen. Die lof komt Wilhem toe. dac tuigt zyn ganfche leveni En zo veel wondren» door zyn ftrydbre vuift bedreven, Verkonden overal de glori van zyn naam, Door 't ront gedragen op de vlerken van de Faam. Dat meld ons Landen , daar zyn felle blikfemfchichten Door 't harnas booren : daar de ftoutfte mannen zwichten Voor't woeden van zyn kling: daar grooter oorlogsmagt> En d'eer van Vrankryks Huis, verheerlykt door't geflacht Der Lelikoningen , voor zyn geweld moet buigen. En gy , 6 Jakobs zoon, 6 Berwykj zult getuigen> Dat u de braaffte Prins ontwapende in den flryd, En met zyne armen greep. maar hoe .' gy zwelt van fpyt, 11. Ded. T Daar |
||||
|
—.-------------------------,-----
|
|||||
|
I4<J WILHEMDE III.
Daar gy den fabel werpt voor zyne voeten neder.
Bedaar > en fchroom geen leet -, de Vorft bemint u teder» Schoon gy zyn leven haat > en toelegt op zyn dood. Zyn vrientfchap kan die drift verfchoonen, daar ze fproot Uit kinderlyke min , door kracht van 't bloed bewogen. Verban uw vyantfchap j en zie met andere oogen Den aangehuwden zoon, den vriend , en bloedverwant Van uwen vader aan : hy bied u zelf de hand, En zal u in zyn heir } gelyk een Prins > onthaalen. De zonnekar verdwynt met haar vergulde ftraalen- ^nd'fy/ ^e vaa^e nacht klimt op. elk voert zyn troepen af > Op d'orders } en 't bevel dat hem de Veldheer gaf. Cod Mctrs De Krygsgod , in de lucht gezetelt op zyne aflen> ier, 'c" Ziet met een vrolyk oog de leden in de plaflen Van 't uitgeftorte bloed verdrinken op den grond \
Terwyl de ziel verhuift, en vliegt uit d'ope wond. tn fpreekt *l Gaat wel: (dus fpreekt hy tot Bellone, in't nederdaalen) *°l e ' Zo word onze oorlogstroon gefticht. wy zegepraalen Van ganfch Europe} daar de Vrede » onteertj verdrukt> Geboeit , mishandel tr voor myn zegewagen buktj En volgt fchoorvoetende myn bloedige gareelen Langs't blakend veld, gefchokt door felle landkrakkeelen. Myn moordklank word alleen in Vlaandren niet gehoort: O neen ! die dondert vaft van 't een aan 't ander oord. Indien ik naar den Rhyn myne oogen flaa: ze aanfchouwen Verwoefting > moord en roof -, en fteden en gebouwen |
|||||
|
ACHTSTE BOEK. 14,7
Afwekfen door de vlam > met aflche en puin bedekt:
Daar Vrankryks Erfgenaam met zyn ftandaarden trekt, DienPrins vanBaden/tHoofd der Duitfche krygsverwanten> Met zyne volken wacht, en fluit aan alle kanten Den aantogt van dien Vorft j den zoon van Lodewyk, Die voor zyn vader ftryd s en d'eer van 5t Franfche ryk. Gins trekt de Savojaard langs d'Alpen met zijn benden, En valt in Pignerol den vyand op de lenden. Hy blikiemt nacht en dag de veft : maar Katinat Trekt voor zyn Koning op > en red de veege ftad. *t Beftormend leger wykt met bomben en mortieren. De Turkfche Maan» geleid van Baflaas en Vizieren, Beftookt den Adelaar. in 't kort > myn gezellin, Bellone s elk ooreloogt} elk woed, en volgt myn zin. O vrolyk fchoutoneel ! 6 langgewenfchte tyden .' Zo ipreekt Gradivus tot de Krygsgodes na 't ftryden. De Veldheer Luxenburg herftelt zyn leger , dat
Veel fchade door verlies van volk geleden had $ Waar van'er vecl verftrooit omdwaalden langs de wegenj En trekt voor Charleroy : een vefting j dicht gelegen Too^dln Aan \ Henegoufch geweft; verheerlykt door den naam Hertos Van Spanjes Troonmonarch : een wapenbirfgj bequaam xmbttrg Om tegenftant te bien. men houd de ftad beflooten, Omfingelt en berentj omtoevoer, hulpgenooten, En \ geen verwering eifcht > te ftuiten voor den muur. 't Kanon, ontfleeken door den lontftok, braakt zyn vuur T 2 Met
|
||||
|
---------------------__ .- ..- - -
|
|||||||
|
„__----------------------------------------------------------
|
|||||||
|
14-8 WILHEM DE III.
Met fchroot en kogels uit > en dondert op de wallen.
Men ziet de gevels door 't geweld der bomben vallen*
En ftorten op den hals van burger of foldaat.
Hetbloedfpoeltvan dewah engolfc langs marktenftraat,
Gelyk een ruime zee. de torenfpitfen beeven.
De ganfche vefting } op baar heuveltop verheven >
Bezwykt en waggelt door de flagen van 't metaal.
De bleeke weduw treurt op 't lyk van heur gemaal j
Terwyl de zuigeling de vaderlyke leden ,
Door 't loot gerabraakt > en van boven tot beneden
Met bloedig ftof beklad , in d'armen ftreeltj en kuft.
De Spaanfche Stedevoogd , op oorlogseer beluft,
Bezigtigt over al de poften op de fchanflen.
Hy flaat de ftormen af, en valt op 't heir der Franflen
Door d'opgeflote poort met ftrydbre mannen uit.
Veel blyven in 't gevecht. veel keeren met den buit >
Noch rookende van't bloed des vyands 5 op hun poften.
De verfche wacht bezet de plaats der afgeloften -,
En elk trekt beurt om beurt 5 daar hem zyn hopman preftj
Op bolwerk of reduit > en quyt zich voor de veil,
Gelyk een dapper held > uit fchanflen en rondeelen ,
En halvemaanen , daar de ftormkortouwen fpeelen.
't Belegerend geweld vermeerdert dag op dag.
Men waagt'er ftorm op ftorm > en wint door flag op flag
De buitepoften en bezette ravelynen.
Men flecht het horenwerk door !t fpringen van de mynen.
|
|||||||
|
|
|||||
|
ACHTSTE BOEK. 14*
De Franfche Veldheer eifcht de veiling op , en zweert»
Indien hy vande flad in 't ftormen triomfeert>
En vechtende de wal verovert 5 alle zielen,
Zo oude als jonge , door zyn fabel te vernielen.
De Stadvoogd, geen ontzet verwachtende indien ftaatj
Pleegt met de Hoofden der bezettelingen raad,
Zy ftemmen een voor een , om grooter quaad te weeren >
De ftad in Vrankryks hand te geeven, op 't begeeren.
Men llaat de vredetrom. men plant de witte vlag,
En vordert met gefchrift een eerlyk krygsverdrag :
Dat tekent Luxenburg. men geeft de wal ten beilenj tngewm-
En trekt met vliegende banieren uit de veften »
Op 't roeren van de trom 3 en 't fteeken der trompet:
Daar Vrankryks magt de flad 5 met bloed gekocht > bezet,
De veldtogt eindigt 5 en de Legerhoofden leiden
Hun troepen uit het veld, de Bondgenooten fcheiden ; . . De Ko-
En koning Wilhem zeilt naar d'Albionfche kuft : »mS ver-
Daar 't lichhaam > afgemat door oorlogsarbeid , ruft: Engtknd.
Gelief kooft en gefrreelt van d'eer der Koninginnen > De fchoone gemaalin 3 Maria j trou in 't minnen. ,.,, , O gadelooze liefde .' 6 kuifche minnebrand ! fihenwd-
O onverbreekbre trou ! bezegelt hand aan hand Maria.
Voor 't heilig echtaltaar, door Hymens toorts ontfteken>
Hoe zal de waereld fleets van uw volmaaktheid fpreeken! O bruiloftsledekant ! geen Venus , noch haar zoon Verfierdeuwzwaanendons met bloemen5 verfchen fchoon T 3 Uit
|
|||||
|
ifo WILHEM DE III.
Uit Ciprus hof geplukt; geftikt uit groene zoden
In 't oude Idalie door dartle Minnegoden : O neen ! de Godsdienft heeft u heerlyk opgefpreid. De waare Deugd alleen , die 't hert der vroomen vleir* Verftrekt uw nachtiieraad > en fchittert met heur ftraalen Door 't huwelyks vertrek en d'opgepronkte zaalen Van 't vorftelyk paleis. hier ruft de Koning met Het voorwerp van zyn min. hier ftoort geen krygstrompet Deze aangenaame ruft. zo dra de morgenglanflen Den nacht verdryven} en het licht aan d'ooftertranflen Ontfteeken door hun gloedj dan wekt Mariaas mond Met lofgezangen , die den blyden morgenftond Begroeten s en de gunft van God > den Schepper» looven, Den Koning uit den flaap. 6 pronkjuweel der hoven ! O herberg van de Deugd! door 't vorftelyke Paar GehMge 20 vriendelyk onthaalt ! 6 tempel! daar 't altaar jtnat van « L
Engdand Van [efus ewie blaakt door heilige ofFervuuren ,
ugm- Gy ruft onwankelbaar , tot vreugd van uw gebuuren, Ttgtriug. Op zulke zuilen , als uw Vorft en Koningin j Door Gods voorzienigheid 5 6 landgenooten j in
Den allerhoogften nood gezonden aan uw ftranden j Tot berging van 't geloof > uw recht en dierbre panden. Dit hof, wel eer begroeit met dorenen 5 die pyn Door 't fteeken van hun punt verwekten j door't venyn Der hooffche llangen ganfch vergiftigt en bedurven > Waar door de Britfche Roos, verflenft en bleek befturven* Aan
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. Ifr
Aan *t quynen floegj verbeeld (hoe vrolyk keert de tyd.')
Een Tempe, een luftpaleis, de Blyfchap toegewyd. Mariaas goetheid ftreelt de ziel der eedle vrouwen vyund^ En hooffche Jufferen , die haar gezelfchap houwen , Zuj£"
Verzekert van haar gunft door 't vriendelyk onthaal. *»»««««?
Haar liefelyk gefprek , haar ongeveinfde taal} Haar redeneringen , vol fchrandere gedachten , En vredeleflen 5 die de ruft van 't ryk betrachten > Verluftigen 't gemoed van yder, die haar hoort. DeRaad, de Ridderfchap5 de Burgery , bekoort Door haar volmaaktheid, eerthaar deugden boven maaten* Elk toont haar in 't bewint der koninklyke fraaten Gehoorzaamheid , gelyk een vreedzaam onderdaan, Uit liefde en niet uit dwang. elkziet haar vroomheid aan* En woekert van die deugd. haar voorbeeld flicht de zinnen Der landgenooten j die Gods kerkbevel beminnen. Gerechtigheid verftrekt haar fpeelgenoot in 't hof» En wandelt aan haar zy. indien'er iemand ftof Tot klaagen vind } zy helpt den lyder in zyn quaalen. Haar miltheid fchept vermaak in d'armen wel t'onthaalen. Voor al de vluchteling , die om den godsdienft 1yd , Van erf en huis en goed berooft 5 door haat en nyd Der kerktirannen uit zyn vaderland verdreven , Daar veel, om't waar geloof gemartelt 5 deerlyk fneeven, Word door de Koningin gekoeftert en gevoed, Geliefkooft en Arertrooft in al dien tegenfpoed. Haar
|
||||
|
ifi WILHEMDE III.
Haar hert en fchatkift ftaan voor d'onderdrukten open.
Zy hoopen niet vergeefs, die op haar byftant hoopen. Geen hovaardy beheerfcht die fchoone in 't ryksgebied: Een hertstogt, dien haar ziel, zo needrigj haat en vlied. Geen wulpsheid, overdaad, noch ongebonde zeden» Onkuisheid , dronkenfchap > die 't fchepfel van de reden Verbaftert, worden in haar hofpaleis geleen. Zo pronkt die groote ziel met zo veel waardigheen In 't fchoonfte lichhaam, dat natuur op 't aartryk teelde. Die deugd,die vroomheid,die't gemoed van Wilhem ftreel- Voor zo veel jaaren 5 voed zyn liefde meer en meer. (de Hy mint zyn gemalin : en zy bemint hem weer. Zy wandlen hand aan hand voor't oog der hovelingen> lerkan- En eedle maagden , die Mariaas wysheid zingen» gfZf'cle En Wilhems dapperheid verheffen door haar toon: juffenn. 'j,wee 2uilen van het ryk : twee paerlen aan de kroon. Een ander ftelt den lof van 't huwlyk op heur fiiaaren, En zingt : hoe d'ofFervlam van Wilhems echtaltaaren Den nacht van onheil in 't beledigd Albion Verteerde door haar glans j gelyk een heldre zon. Dan volgt 3 hoe 't vorftlyk Paar den gulden ftaf aanvaarde» De troonjuweelen en de rykskroon , hoog van waarde ■> Door 't fmeeken van den Raad en Londens burgery. Zo zingt de maagdefchaar 5 als Wilhem zy aan zy Met zyn Maria treed, zo juicht men langs de ftraaten > Daar 't volk j by een gevloeit> van blyfchap uitgelaaten, |
|||||
|
r
|
|||||
|
ACHTSTE BOEK. 173
Al knielende om de koets 5 met een genegen zin tn f"^
Den Ryksbefchermer groet met zyne Koningin. der bur-
Wanneer de VorftS vermoeit van ftaat- en oorlogszaaken,
Wier bezigheden 't heil van ganfch Europe raaken 5 ****'.* Zich naar 't paleis begeeftjna't fcheiden van denRaad, ««■ Dan ftapt de fchoone vrou met een verlieft gelaat den Kit- Hem vrolyk in 't gemoet, en leid hem naar de zaalen 5 Xommiu
Daar zilvre vaten j en vergulde nektarfchaalen dmmad., Den koninklyken di(ch floffeeren. daar 't banket,
Dat oog en tong bekoort} word flerlyk opgezet. Men fpreekt van 't ryksbelang > en't nut der onderdaanerb Van Vrankryks kerkgeweldjdaar 't volk verdrinkt in traanen. Men pryft de lydfaamheid van Gods vervolgde fchaar. Men handelt aan den difch van t oorlog} dat zo zwaar D'Euroopfche volken drukt. zo word de tyd geileten Met redeneringen vol wysheid 3 onder 't eeten. Wanneer de Koning zich vervaardigt tot de jagtj nitar dt
(Een oefening van outs by Vorften hoog geacht > j"£t' Die voor een wyl verpooft hun hooffche bezigheden)
Dan trekt de Ryksvorftin den jagtrok aan zyn leden, En wenfcht hem met een kus veel vooripoed in het woudt. O teedre bruilofts-min! geen fchat, noch dierbaar goudts Dat Midas keur beviel } kan by uw vruchten haalen ! Ik zie de Minnegoon van boven nederdaalen > En vliegen om de kruin van 't koninklyk gebou. God Hymen zwaait zyn toorts ter eere van de trou > 11. Deei. V Ge-
|
|||||
|
C
|
|||||
|
---------
|
||||||||||||||||||||
|
If4, WILHEM DE III.
Gczetelt op een wolk , voor 't oog der Londenaaren.
De zon» vervrolykt door 't gejuich der Hemelfchaaren,
Befchynt de koningsftad met herelyker licht
Dan ooit, van dag tot dag , en fchittert in 't gezigt
Van 't omgelegen land met ongemeene glanflen.
De boflen fchateren. al d'eikeboomen danfien ,
En gaan ten reije , als eer op Orfeus fnaarefpel.
De Nimfen dartlen op de golven , door 't bevel
Van Godt Neptunus uit zyn hof gepreft naar boven,
Om Wilhems heerfchappy door 't zeegezang te loovenj
En 't ryk } gezegent door Mariaas troongezag , '
Te groeten reis op reis in't klimmen van den dag.
De baaren luifteren. de winden krygen ooren»
En zwygen om dien toon eerbiedig aan te hooren.
Zo waagt het al van vreugde in dien gewenfchten ftaat.
Zo bloeit de voorfpoed van den Britfchen onderzaat
|
||||||||||||||||||||
|
Wijfehai
ligbeid
der w/je- reldfihe z.aaken. |
||||||||||||||||||||
|
Van jaar tot jaar. maar, ach ! hoe keeren d'aardfche zaaken!
O lot! den fterveling befchoren, waard te laaken,
|
||||||||||||||||||||
|
Hoe fnel verdraait gy 't rad van 't wankelbaar geluk!
De Blyfchap vlucht, zo dra de Tegenfpoed en Druk
Het waereltfche toneel beklimmen> en verfchynen
In 't zwarte treurgewaad na 5t oopnen der gordynen.
Een vooripook j datveel ramps betekent, waart door't hof.
De nachtuil kryt op 't dak. de zwarte ravens } grof
Van keelen , knarflen op de koninklyke tranflen.
Een uitgeteerd geraamt > gehult met dorre kranflen
Van
|
||||||||||||||||||||
|
Voerte-
kensvan rampen in'thof. |
||||||||||||||||||||
|
W*
|
||||||||||||||||||||
|
K-.1
|
||||||||||||||||||||
|
■------------------------------------------------------------------------^.--^
|
||||||||||||||||||||
|
._..■:
|
||||||||||||||||||||
|
ACHTSTE BOEK. iff
Van dodelyk cypres > vliegt met een naar geluit
In 't midden van den nacht de zaalen in en uit j
En ftoort den zoeten flaap van WiLHEMshoftrouwanten.
De huwlyksfakkel j die 't paleis aan alle kanten
Met heldre vlammen licht, brand flaau. de hofwacht ziet
De fterren aan de lucht verbleeken , door 't verdriet,
Dat koning Wilhem en zyn ryken dreigt, bewoogen.
Latonaas dochter houd een fluyer voor haare oogen >
En weigert aan de lucht haar aanzigt in den nacht.
De blonde Auroor verwerpt haartabberd, ryk van pracht >
De rooztn uit haar pfuik , en bloozende iieraaden,
En klimt bedrukt uit zee , bedekt met rougewaaden.
Een dikke en zwarte wolk hangt over Engelandj
En fpreit haar duifternis van 't een aan 't ander ftrand-
De rykstroon waggelt > en de marmre zuilen beeven.
Zo ftort een donderbuy> door ftormen voortgedreven>
Een zee van water neer op 't fchoonfte van den dag j
Terwyl de donder loeit > en 't woudt door flag op flag
Van zyn fieraad berooft » en floopt de veldgebouwen.
Dan trcurt de dorpeling en bouwman, door't aanfchouwen
Van zo veel rampen, in dien fell en luchtorkaan:
Hy ziet zyn akkervrucht door blikfemvuur vergaan}
Of zwemmen in denftroomj door'tonweer neergeflagen.
Zo fchielyk baart de tyd in voorfpoed druk en plaagen.
O Zangheldin ! wie leert uw pen dit ongeval,
Dat ganfch Europe > maar Britanje boven al
V 2 ' Zal
*
|
||||
|
i f$ WILHEM DE III.
Zal treffen» naar den eifch befchryven op haar bladen f
O Nimf j Melpomene" > die fleets van rou beladen, Het klaaglied uitgalmt op den top van Helikon, En flort u\v traanen in de kriftallyne bron , Terwylge uw fhaaren roert voor vader Febus ooren, En vier paar zuftren , die uw treurgezangen hooren > Daal neder van den berg > en voeg u aan myn zy: Bedek uw luit met floers: kom> klaag en ween met my. Nu is de ftoffe en tyd geboren voor uw zangen. Maar hoe! gy laat uw hoofd, bedroefde zufter, hangen* Terwyl uw flem bezwykt 5 en in haar gorgel fmoort. Verftomt uw tong, Godin ? noch vaart myn zangfter voort. mrj* De Britfche Koningin (maar ach! hoe beeftmyn veder!} tmzjvw Die goddelyke vrou ftort op het krankbed neder. everval- Een heete koorts bekruipt haar teder ingewand. Het quaad groeit uur op uur 5 en neemt vaft d'overhand
In 't lichhaam } en braveert den arts en d'artfenyen. De heeldrank > die tot haar genezing moft gedyen, Beftryd de quaalen} maar vergeefs. de dood 5 verhit Op moorden > vliegt verwoed van 't een in 't ander lit. De roozen van haar wang verbleeken door de pynen. Het blankevleefchverteert aan't lichhaam onder't quynen. Het bloed, door koorts op koorts ontfteken, ziedin'tlyf* Verdwaaltj en houd geen ftreek in *t vloeijen, of word ftyf In d'aderen. 't gezigt ftaat naar } en 't ganfche wezen* Wei eer zo levendig, zo fchoon en uitgelezen, Zo
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. 15-7
Zo vriendelyk > zo bly > en minzaam voor elk een,
Waar in de Majefteit met al haar flraalen fcheen> Verlieft zyn eerften glans3 door fmert op fmert ontluiftert. Zo legt die groote vrou 3 door doodsgeweld gekluiftert j Bevochten en gevelt op't naare ledekant, Waar voor de Dood alree haar zegeftander plant. Hoe klaagt de koningsftad! hoe fchreien d'eedle vrouwen} Aigtmee- En hoofiche mannen , die dit routoneel aanfchouwen! gentheid. Zy ftaan verflagen voor de bedfponde. yder Icheurt De vlecht en *t blanke vel. de ganfche kamer treurt. De traanen vloeijen langs de vloeren uit elks oogen. De Koning boven al } geraakt van mededogen Om 't leet der Koningin , ziet met een doodfch gelaat Zyn waarde bedvriendin in dien bedroefden ftaat. Hy valt haar om den hals. hy kuft de bleeke kaaken j En barft in klagten uit : ach ! moet ik u genaaken fe^Ko- Op 't krankbed, daar gy word beftreden van de Dood, niniu
Doorluchte Koningin, myn troon- en echtgenoot! Zal 't nootlotj ons voorheen zo gunftig, nu gehengen Dat ik myn lauren moet met lykcypreflen mengen ? Ter quader uur heeft my het oorlogslot gefpaart In 't laatfte veldgevecht voor Vrankryks loot of zwaard. Zal ik de doodbus van myn lief ten tempcl leidcn, Daar Karels Edellien ons huwlyksfeeft bereidden, En ftookten 't echtaltaar, naar onzer Vadren wet? Daar ons de Britlche kroon wierde op het hoofd gezet j V 3 Daar
|
||||||
|
i?8 W I L H E M D E III.
Daar ik haar op den troon in't ryksgewaad zag praalen, s
Zal daar die fchoone voor myne oogen nederdaaleiij
En zinken in het graf ? ai keer die ongeval,
Ai ftuit dien zwaaren flag, Beheerfcher van 't Heelal.
Of is haar dooduur in uw hemelraad befchoren ?
Gy had haar tot myn bruid in 't leven uitverkooren,
Vergun my dat ik haar in 't ftefven ook verzel.
Dan vaare ik vrolyk heene , en zeg den troon, vaar wel.
Zo klaagt de droeve VorftS en zygt, gelyk een ceder»
Getroffen van den ftorm in't woudt, ter aarde neder.
Dt K'- Maria ziet haar Heer met ftervende oogen aan.
moedigt Myn hert is meer met u , als met my zelf, belaan,
Zo fpreektze, 6 Koning, nu gy wenfcht met my te fneeven^
O neen! gy moet voor't ryk en voor Gods kindren leeven. De waereld heeft uw hulp van noden. Jefus kerk Ziet naar uw byftant om , en geeft uw fabel werk. De vyand woed 5 en floopt de tempels en altaaren. De ftraaten flurpen 't bloed van duizend martelaaren, Mishandelt om 't geloof. hou moed j en leef myn Held 3 Om Ne£rland en uw ryk te hoeden voor 't geweld, En ganfeh Europe door uw wapens te befchermen. Hoe zou de zuigeling door al de waereld kermen, En fchreien aan de borft in zyne onnozelheidj Wanneer uw lykafch in de doodbus wierd geleit! Hoe zou de Godsdienftj door uw vuift gehandhaaft, treuren! Hoe zou uw dood den band der Bondgenooten fcheuren, En
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. i?$
En'tChriftenryk, metu, door landkrakkeel vergaan!
Leef dan ; om kerk', en recht, en wetten voor te ftaan. Die vruchten van onze echt beveele ik in uw handen : En fterf geruft, myn lief, nu gy die waarde panden In uw befcherming houd. beween myne uitvaart niet. De dood volmaakt myn vreugde, en eindigt myn verdriet. Ik zal om hooger goed myn vorftelyke ftaaten, De fchatten van deze aarde, al ydelheid , verlaaten. De rykstroon walgtme , met zyn fchynfieraad en pracht. Dit hof, daar ik wel eer myn jeugd heb doorgebragt, Daar my, als Koningin , 't gebied wierd opgedraagen, Toen vader 't ryk verliet, kan my niet meer behaagen. -Een herelyker hof» dat vloed noch vuur verteert, Daar Jefus lieveling na 't flerven triomfeert , Daar d'Englen juichen , voor Gods zetel neergebogen, En zingen 't heilig lied» vertoont zich voor myneoogen. Ik zie de poorten van Gods wooning opengaan. Myn waarde Bruidegom 5 wat ftort gy traan op traan ? Verheug u in myn lot. ik laat de waereld vaaren Voor 't hemelfch Kanaan. niets kan myn hert bezwaaren In 't fcheiden , als alleen dat ik u derven moet. Ik heb een zuivre min in myne borft gevoed , Uw beeld geliefkooft} lint ons 't nootlot t'zamen paarde. Gy waart myn welluftj almyn hoop en vreugde op aarde. Maar grooter Bruidegom verheerlykt nu myn lot, En rukt my van u af. het is de Zoon van God, Die
|
|||||
|
. . ........ _________~-„ imjH ..-.^-l., ■ ... ._._._
|
|||||
|
i6o W I L H E M D E III.
Dienaarmynhuuwlyk ftaat. hy roept. wiezouniethooren?
Hy reikt my d'armen toe. vaarwel myn uitverkoren. De Godheid hoede uw ziel voor 's vyands moordgeweer. Zyt vrolyk , waarde Prins. helaas ! ik kan niet meer. overgroo. De koning Wilhem (ach.'wiens boezem zou niet breekcn, he\d van Die zulk een aficheid ziet ?) bereid zich om te fpreeken j wilhem. ^|aar teikens fmoort de rou de klagten in zyn keel. Ten lefte vaart hy voort: myn allerwaardfte deel, Van God my toegevoegt , 6 Koningin der vrouwen, Hoe wilt gy dat myn hert zyn zuchten in zal houwen, Daar ik uw lyden zie ? gy worftelt met de dood , En vergt my blyfchap af in 't uiterft van dien nood. De quaalen woeden in uw jeugdige ingewanden. De koorts verteert uw bloed , en al uwe aders branden. De doodquaaleet uw vleefch, en knabbelt aan uwhert. En zou myn droevig oog niet weenen om uw fmert ? Die fchoone leden, die zo lang myn ziel bekoorden .... Hier valt de Koningin den Koning in zyn woorden, M»ri**f Maar met een flaauwe ftem : myn waarde bedgenoot j Bedaar j en ftaak uw klagt. 't is waar, myn leet is groot. Maar word myn lichhaam hier gemartelt en beftreden: Myn Heiland Jefus heeft noch meer voor my geleden Op Golgotha 3 in 't oog van ganfch Jerufalem : Toen d'afgevalle fchaar met een verwoede ftem , Men kruis', men kruis' hem, riep. hy droeg dat kruis geduldig Voor Adam, aan dien moord, metal zyn kmdrenfchuldig. Ik
|
||||||
|
A C H T S T E BOEK. 161
Ik heb dien Heiland zelf verraaden. myne fout
En zonden hebben hem genagclt aan het hout.
Zyn lyden moedigt my dat kruisfpoor na te treden.
Neem dan gedult met'my , en voeg u naar de reden,
Myn lief, en heb ik u in 't leven ooit mifdaan >
Vergeef het my. en gy, (zy ziet den Biilchop aan}
Eerwaarde Vader , die, als Kerkgezant, den drempel
Van 't heiligdom betreed , en Ieert in Londens tempel
Gods vr£verbonden naar ons kerkgebruik en wet,
Verfterk myn ziel voor 't left met Chriftus kruisbanket. ?J nimt
Schenk my den beker, om den brand van 't hert te laaven, ^<>»d-
Dat naar Gods heilbron dorft. 6 zegenryke gaaven.'
O tekens van gena ! gy ftelt myn ziel geruft.
O kruiskelk! die de vlam van Vaders gramfchap bluft,
Ik groete u met een kus. 6 wyn! die bloed betekent,
En Gods vergoten bloed, onze erffchult toegerekent,
Hoe word myn ingewand vervrolykt door uw kracht.'
O brood! uw voetfel houd ons fterfelyk geflacht
In 't leven, nu verbeeid gy Gods verbroke leden,
En fpyft de ziel met hoop , om, na veel zwarigheden
En aard(che rampen, als myn Kruisheld heeftgedaan,
Langs naauwe paden naar den hemeltroon te gaan.
Gy,die myn dood aanfchouwt,leert naar myn voorbeelt fler-
De vorft der helle tracht uw zielen te bederven, (ven.
En ftreelt uw zinnen door 't genot van 't aardfche goed,
Maar geeft hem geen gehoor. behoud een rein gemoed
II. Deel. X In
|
||||
|
i6t W I L H E M D E III.
In't lichhaam > door Gods hand gevormt. gebruikt uw leden
Tot zyner eer. blyft fleets in wederwaardigheden Geduldig, en verheft uw herten niet te hoog In voorfpoed , die wel eer den fterveling bedroog. Doet niemand ongelyk , 6 rechters j laat uw oordeel De reden volgen , vry van gunft of eigen voordeel: Op dat gy , als de dag van Gods gerecht genaakt 5 En elk door 't klinken van de luchttrompet ontwaakt, Daar d'Opperrechter op zyn wolktroon zit verheven > En rekening begeert van 't geen gy hebt bedreven> Met een geruft gemoed moogt ftygen uyt uw graf» En Happen voor zyn ftoel. fchrikt rechters voor de ftraf. Vooral bemint uw Vorft. erkent, o Britfche Heeren, Zyn daaden, die uw recht en burgerheil verweeren. Volherd in uwen plichtj en blyft den Held getrou. Wanneer hy traanen ftort, vertrooft hem in den rou. Ik ken zyn hert. hy zal myn dood noch lang betreuren. Kom nu, myn Heiland > kom} ontfluit uw hemeldeuren. Hy komt. ik voel dat my de levenskracht begeeft. Vaarwel} beminde Pnns. leef lang. ik heb geleeft. tnfterft, £0 fterft de Koningin. Gods troonwacht daalt van boven,
En voert haar ziel door'tzwerk naarKoningJefushoven In 't midden van de vreugd : terwyl de rou bene£n Met fchreiende oogen ftaat by d'uitgeteerde le^n. Dehofftoet treurt voor 't bed. de Britfche juffers klaagen. j^^DeKoning, door't geweld der droefheid ne£rgeflagen,
Hangt
|
||||
|
A C H T S T E B O E K. 1*3
|
||||||||
|
Hangt roereloos aan 't lyk- die dappere Oorlogsheld,
|
in en-
|
|||||||
|
Onwinbaar in den ftryd, legt nu ter neergevelt.
Zyn moed en krachten 5 lang beproeft in 't ooreloogen, Zyn met Mariaas geeft, dooriiefdes magt, vervloogen. De hovelingen j die den rou des Konings zien, Zyn bezig om zyn leen in 't zwymen hulp te bien. Men zet hem neder op een purpren ftoel» ter zyden De koets, waar op Mevrouw den doodfhik gaf. zyn lyden Baart vreeze in yders herte. elk is voor hem beducht. Men trooft.men fpreekt hem aan.hy antwoord met een zucht. Een dubbeld voorwerp wekt den rouder Britiche Grooten. Hier heeft de Dood alre& Mariaas oog geflooten. Daar dreigt het zelve lot den Koning , dien dat leet Zo diep de borft doorgrieft. 6 nootlbt > al te wreet! O Ryk! 6 Albion ! hoe gaat uw heilzon onder! Dat elk treft in 5t gemeen > dat raakt u in 't byzonder. De ganfche waereld trekt met u het roukleed aan. De lucht bedaut uw veld met traanen. d'Oceaan Befchreit uw ongeval» en Nereus dochters weenen. Die heldre Flonkerfter» 6 Londen > is verdweenen Die uw hervormde kerk beftraalde met haar licht. De Vorft bekomt» en ziet met een verbaaft gezigt ^f"
Zyn rampgenooten aan , terwylze traanen ftorten. Ach! klaaet hyj moftde dood den draaduwslevenskorten5 mfiort O koninklyke telg ! 6 luifter van uw nam ! tm. En eenig voorwerp van myn kuifche minnevlam!
X z Be-
|
||||||||
|
1^4 WILHEM DE III.
Beroemde Kruisheldin > hoe zullen onze altaaren
Uw dood betreuren > met Gods uitverkore fchaaren! Gyhebtvoor't heiligdom gewoelt> gewaakt 5 geflooftj In 't opgaan van uw jeugd > en met de kroon op 't hoofd, Gy hebt in 't ryksgebied den kerkdienft waargenomen > En yder voorgegaan } 6 fpiegel aller vroomen! Betreur » 6 burgery ! de dood van uw Vorftin : Beklaag myn leet. ik mis myn grootfte zielsvriendin. Maria leeft niet meer > de welluft van myn dagen : Gods lyfwacht voert haar ziel, op Jefus zegewagen > Bepurpert met zyn bloed , naar 't heilig vaderland > Terwyl ik hier om laag beween myn waardfte pand. O Teems ! die voor 't gezigt van Londens onderzaaten, De fteene boorden fchuurt van myn beboude ftraaten, En 5 ruifchende langs 't veld, met klaare golven vliet> Tot daarge in 't ruime zout uw waterkruiken giet, Gy zaagt die Morgenzon verryzen aan uw zoomen: Stof ewig op dat lot, braveer alle andre ftroomen: Maar leg een korten tyd , 6 Teems! uw hoogmoed ne£r ; Dat licht, waar op gy roemt} verdwynt, enfchynt niet meer Op d'aardej maar om hoog in Gods gewyde zaalen. Ozalige Vorfrin! bekleed met hemelflraalen, O ziel ! die nu by God en d'Englen gaat ten rei 5 Gy juicht en zegeviert > terwyl ik zuchte en fchrei. O Londen ! daar wel eer myn bruiloftsfakkel brandde: O Londen.' voor wiens heil myn vloot in Torbay landde: O Lon-
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. i6f
O Londen! daar myn lief het eerfte levenslicht
Aanfchoude , ftort een zee van traanen, toon uw plicht Aan 't lyk der Koningin. en gy, myn troonfleraaden Verwiflelt al uw pracht voor zwarte treurgewaaden. O zetel j zwaar van goud ! 6 koninklyke ftaf .' O fchitterende kroon ! legt al uw luifter af. Britanje imoore in rou met al zyne onderdaanen. En gy> 6 Ierland .' vrygevochten door myn vaanen, Verdedigt door myn zwaard voor 't woeden van'tgeweld, Uw Harpfhaarjdie wel eer myn daaden loofde in 't veld, Speel' nu een andren toon , en klaag' met rou behangen. Elk hoort den Koning aan met traanen op de wangen. j^ef°™~
Men leid hem uit de zaal. hy ftruikelt onder 't gaan. dm dm Men fchiet, na zyn vertrek, Mevrouw het doodkleed aan?»« de En tooit naar 't ryksgebruik met alle plegtigheden C O dodelyke plicht!) de verfchontzielde leden. De tyding van haar dood verfpreid zich door de Had. Aigemet- De vroome burgery » van droef heid aangevat, umm Vliegt zinneloos langs ftraat met opgehevene armen. £««««.
De maagden fcheuren'thaar. de bleeke voedfters kermen :
Terwyl haar zuigend wicht in zyne onnozelheid Het ryksverlies beleft, daar zclf natuur om fchreit. 's Lands Adel, door de dood der Koningin. bewogen» Valt ftraks aan 't jammeren met roodbekreteneoogen. Gods Priefters fchrikken op die dodelyke maar > En (chreeuwen overluit: de kruiskerk loopt gevaar j X 3 Nu
|
||||
|
i66 W I L H E M D E III.
Nu zulk een Hoofdzuil valt. wie kan den rou verhaalen ?
De ramp ontroert elks brein , en alle zinnen dwaalen. Bedrukte Zangheldin, breekj breek uw treurftof af: Verhoog uw laagen toon> Maria daalt in 't graf. Weftmunfters tempel houd haar kout gebeent' beflooten. Zy ruft. verlaat den zerk, myn Klio > volg dengrooten Verwinnaar, die vol rou naar 't krytgebergte ftreeftj En door den Oceaan zich weer naar 't heir begeeft: Want Mars ontfluit alree zyn bloedige toneelen, En nood dc Vorften om hunne oorlogsrol te fpeelen. Kamen *n 't Spaanfche Neerland beurt een wapenburg zyn kruin Om hoog, gegrontveft op een rots van blaauw arduin. Beneden legt een ftad , onwinbaar door haar muuren, Bebolwerkt , en gefticht om ftormen te verduuren, 't Vermaarde Namen, door zyn fterkte alom bekent. ■whir ^e Franfche Koning had wel eer die plaats berentj doord* Belegert, en door magt in zyn geweld gekregen. gewonnen, Die vetting , voor zyn heir zo dienftig en gelegen efierkt~ In aantogt of vertrek j wierd hoog geacht aan 't hof En in zyn raadvertrek. hy fpaarde geld noch ftof 5 Noch kunft, noch arbeid} om} tot voorfpoed zyner zaakenj De ftad onwinbaar voor den Bontgenoot te maaken- Hier zwol zyn hovaardy veel hooger dan voorheen: Dat tuigde 't * poortfchrift, zo verwaant gewrocht in fteen. Een talryk leger » en veel Edellien en Grooten, En Ridders» uit het Huis van Vrankryk voortgeiprootenj * Reddi non vinci potefi. Be-
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. 167
Bezetten Namens wal en 't hooge rotsgevaart. tTm"
Bouflers, een Maarfchalk > doorzyn dapperheidvermaard, *"*><>/> v
. naderen
Verwittigt dat de vorft der Britten>. met zyn mannen ,/«• Bow-
In aantogt} voor den muur zyn tenten zoekt te fpannenj f»XjW, Werpt zich behendig, van zes duizend oorlogslien Verzelfchapt > in de ftad, om tegenftant te bi£n. Die groote Krygsheld zweert het alles op te zetten> Om d'ondernemingen van Wilhem te belettenj En moedig tot de dood zyn benden voor te gaan > Om 't naakend leger van de veften af te ilaan. en ver- Hy deelt de poften uit} beveelt aan elk te waaken, lbs tot
En paait de dienften met belofte en groote zaaken , '£fe"~
Die menigmaal in wind verdwynen met het woord. Hy zend zyn troepen af naar bolwerk , wal en poort. Men ziet'er die de deur van 't wapenhuis ontfluiten, En haalen kruit en lont en fchroot en kogels buiten. Een ander fleept zyn vracht naar wal of batery. Elk arbeid onvermoeit. de nood zet krachten by. De (tad en vefling krielt van woelende oorlogsknaapen, Door hoplien aangeport > en door gekruinde paapen Gemoedigt in den dienft : want zelf de Geeftlykheid Begunftigt het gebied der Franfche Majefteit. De voorzorg van Bouflers , in oorlogsftoffe ervaren» Zyn wakkerheid, zyn moed en krygsbeleid. veel jaaren Geoefent in den dienft van Vrankryk 3 geeven ftof Aan al de waereld om te fpreeken tot zyn lof. De
|
||||
|
i68 W I L H E M D E III.
re k«- De groote Wilhem zend zyn voortogtnaarde wallen*
Trw&nJ Het heir van Brandenburg door 't lot te beurt gevallen: To^mlf Een volk >dat Heide, als Hoofd, te veld voerde uit zyn land. emJe Athlone nadert met zyn ruiterfchaare > en plant •veftmg te * *■
beUgerm. De Leeuweftanders in 't gezigt der Lelivaanen ,
Die in de ftad j tot fpyt van Karels onderdaanen, Van kerk- en torentrans afwaaijen} en zo trots Het hoofdpunt van 't kafteel verfieren op de rots. De Beyervorft , bereid voor Spanjes kroon te vechten > Genaakt de Sambre, en trekt met al zyn legerknechten Den veldftroom over recht voor Namen , daar 't getal Van 't volk elk ogenblik vermeerdert) en 't gefchal Van 't vrolyk krygsmuziek den vyand klinkt in d'ooren. De Batavier > van ouds tot krygsbedryf geboren > Geloutert door de vlam des oorlogs > voert zyn magt Van voetfoldaaten aan naar d'opgezwolle gracht, Die *t buitenwerk befchermt» en fchanflen en reduiten En halve maanen, die den eerften aanval ftuiten, (bloed Verfterkt y wanneer men ftormt. elk wenfcht in't Frahfchc (Een bloed, door moord en roof gemeft ) zyn heldenmoed Te koclen voor de ftad. de Britfche Legerhoofden, Die met geftaafden eedt hun Koning trou beloofden Op 't Albionfche ftrand, (dat tuigen God Neptuin j En 't witte krytgebergt met zyn verheve kruin) Geleiden naar 't beleg hunne uytgekeurde benden: Die torflen *t zwaar geweer kloekmoedig op de lenden» Met
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. i69
Met rykslievreien > als hun iahdaart voegt > gedoft ,
En Happen in 't gelit, als leeuwen j op hun port.
Men hoortze reis op reis, lang leef de Koning 5 roepen.
De Vorft beveelt terwylPrins Vaudemontzyn troepen, oeKo- Om 't heir van Villeroy, zo talryk , ga te flaan.
Hy neemt den legerftaf in Wilhems afzyn aan, fmpri?!
En zweert de Franfche magt, in Vlaanderen gelegen, Ytm^
Ruim honderdduizend fterk , te ftuiten met den degen,
En tegens oorlogslift in 't wigtig hoofdgezag ,
Daar 't eer en leven geld , te waaken nacht en dag.
De groote Wilhem met zyn ftoet der lyftrouwanten «»teguft
Vertrekt te poft j en naakt de flad , aan alle kanten TetMtg.
Omfingelt van zyn volk. hy rent te paarde in 't rond,
Bezigtigt overal de werken , en den grond ,
Met wallen opgehoogt, om 't ftrydend volk te dekken.
Menzweet, men arbeid om de loopgraaf te voltrekken. *eJ?fj£? Men fticht de batery j daar *t zwangere kanon g*r*«rm. Een gloed van zwavel braakt in d'oogen van de zon.
De boeren hygen op hun fpaden onder 't graaven. Men queekt den yver aan door heene en wee'r te draaven, En elk te moedigen. men woekert van den tyd. Men maakt een end van't werk, en reikhalft naar den ftryd. De Hoplien treeden met hun mannen naar de veften» vapper- En gecven *t dierbaar bloed voor 't vaderland ten beften. h^Xm Zy keeren vrolyk wee"r , of fiieeven aan de wond. itrflai. Die giftren 't licht aanfchoude, en in de wapens ftond,
n.Dcei. y Legt |
||||
|
i7o W I L H E M D E III.
Legt heden op den grand met toegeflootene oogen ,
En uitgerekte ledn. de geeft > door 't loot vervloogen > Verlaat zyn vleefchlyk deel, het fterflot toegewyd. De ftormtrom wekt den moed der helden en hun vlyt. Men vliegt de fchanflen op, maar dompeltindegrachten, Met fpieflen van den top geftooten door de wachten, Die toren of reduit bewaaken in 't beleg. Een ander vecht om laag, en graaft in d'aarde een weg, Om, fchuilende in de klay » te fchieten op de muuren. D'een wil alleen 't geweld door tegenftant verduuren, Verweert zyn legerpoft kloekmoedig door zyn hand i En die den aanval doet, vecht om 't bezette land> Rondeel of halve maan j den vyand af te dwingen: Maar vliegt in rook en vlam , terwyl de mynen fpringen, Gezengt 5 geblaakt, gekneuft, gerabraakt naar de lucht i En ftortj van ftof begruift , na zulk een hooge vlucht» Onkenbaar op den grond. de magazynen blaaken, Wanneer de vuurbomb ftort van boven op de daken > En boort door zolders en gebinten met gedruis. Het zwavelvuur verteert in 't kruit- of wapenhuis Al 't krygsgereetfchapj fpys en nootdruft der ibldaaten. De kogels hagelen van boven op de ftraaten. Het vrouwelyk geflacht , onweerbaar in den nood, Verbergt zich onder d'aarde» angftvallig voor de dood, In kelder of fpelonk, en vecht met brakke traanen. De naare jammerkreet der kermende onderdaanen,
Word
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. 171
Word door den dondertoon van 't grof metaal gelmoort.
Zy fchrecuwen, door de vreze ontroertj maar niemand hoort. De dappre Vorft , beftuuwt van trouwe lyfftaffieren> Woont zelf de ftormen by , daar duizend kogels gieren, En fhorren om zyn kruin. hy wyft de muurbrefle aan: Terwyl de flormeling door d'opgefchote baan Met fabels in de vuift de veften tracht te winnen; Maar Vrankryks Stedevoogd geeft dapper vuur van binnen, ¥f™'der Staat pal, gelyk een rots > en keert het ftormgeweld hug*- Kloekmoedig reis op reis. de diepe muurgracht zwelt Van 't uitgegoten bloed , en fpoelt de purpre plaflen Van't bleeke lichhaam, dat, tot krygsrarap opgewaflen, Zich wentelt in het bloed, en fmoort de ziel in 't nat. Een ander keert te rug , na 't ftormen op de ftad, Door 't lot begunftigt > van de muuren naar zyn tenten. Geen nederlaag kan fchrik in groote zielen prenten. De Dapperheid, in 't hart geherbergt, en gevoed De Dap. Door eedle driften , vreeft geen dood, hoe fel ze \tfoed>^/e'w
Hoe naar ze fpookt in 't veld met kogels en granaaten : Jjj DeGlorizucht bemint haar dochter boven maaten! fenuuht . " befchrt-
Zy pnkkelt haar met loon , met titelen van eer, v*n.
Verhoogingen van ftaat, en wet haar krygsgeweer.
Geen tegenfpoed noch ramp in't ftryden' ftompt haar degen" Zy grypt vaak niewenmoed, fleetsvaardigjnooitverlegen Om middelen van wraak , en treft in 't end haar wit. Hy, die moft deizen, ftelt zyn volk weerin 't gelit. Y 2 Her-
|
||||
|
i7* WILHEMDE HI.
Hervat met grooten ernft den ftorm, en wint de poften>
Die door den tegenftant hem bloed en arbeid koften. Terwyl het oorlogsvuur voor Namens wallen blaakt*
Daar 't zwangere metaal zyn donderklooten braakt, Die hof en kerkgebou en torentranflen fchenden , ViUtroy Dreigt Hertog Villeroy met zyne Franfche benden vZde- Den Prins van Vaudemont. hy zoekt hem onverwacht mm te »j»e vallen op den hals > en met zyn ganfche magt» I*** Eer hy zyn vaanen in ilagorde flel', t'omringen $ Om na dien zegepraal den landfaat by te fpringcn > Die in den muur zyn hulp met ongeduld verbeid: doch, Maar Vaudemont verkloekt den dreiger door beleid. loos. Hy pakt zyn oorlogstuig en al zyn legertenten, En trekt behendig met gefchaarde regementen Voor Vrankryks oogen af. 't getal was ongelyk} Drie mannen tegens een j ten dienft van Lodewyk, Bragt Villeroy te velde. 6 roem van Karels hoven ! Doorluchte Vaudemont ! men zal uw aftogt looven : Een aftogt} die zelf d'eer van Jt ftryden overtreft. De Koning Wilhem hoort dit voorval, en verheft
rervoig Zyn Veldheers krygsbedryf. hy vreeft geweld noch liften> wV Nu d'aanflag is mislukt. hy wil geen tyd verquiften, Maar zet van uur tot uur door vlyt de zaaken voort. Men floopt het buitenwerk van fint Niklaus poort Door donderflagen der mortieren. halve maanem Rondeelen> ravelyns > bezet met Franfche vaanen> Re-
|
||||
|
ACHTSTE BOEK. 173
Reduiten > baftions verdrinken » door de kracht
Der bomben ne£rgeploft > in 't midden van de gracht. Menheeft van outs gedicht, datHektors toorflen brandden De koninklyke vloot der Grieken aan de ftranden Van 't magtig Ilium : hier gaat de zaak verkeert. Bouflers benyd den buit zyn vyand , en verteert Door vlammen op de Maas zyn Konings legerfchepen. De voorftad Jambe , Reets door wapens aangegreepen, Smoorronder 't rookend puin, door'teigenvuurgefloopt. De braave Stadvoogd » die 't ontfet verwacht, en hoopt Op 't heir van Villeroy, verduurt de Bondgenooten j Maar word van dag tot dag in enger kring beflooten, En ziet door ftorm op ftorm de poften afgeiheen, De werken voor den muur > de fchanflen groot en kleen, Verovert door 't geweld van Wilhems legerknaapen -, Die zelf de Vorft gebied in 't glimmend oorlogswapen. Hier vliegt de Batavier, verhit op oorlogslof, In 't midden van den brand, en fchryft met bloedin'tftof Zyn heldendaaden } door geen eewen uit te veegen. Het veld zal Ipreeken , fchoon de tongen ewig zweegen. Daar blyft het Britfche volk hartnekkig, en hervat Den aanval reis op reis. de kogel baant het pad, En flecht de wallen voor den troep der ftormelingen. Gins ziet men Brandenburg naar d'ope breflen dringen. De bruine Spanjaard vecht voor Koning Karels eer. Het Beyerfch leger woed voor d'oogen van zyn Heer. Y 3 Hoe
|
||||
|
i74 WILHE M D E III.
Hoe zal myn Zangheldin , uw daan, 6 helden looven »
Uw wondren gaan dc faam der ouden ver te boven. XJw vyands tegenweer verheft uw* oorlogsroem. Bouflersj en graaf Guifcar, en Megringi, de bloem Der Franfche mannen , en veel duizend ftrydbre helden Zyn ooggetuigen van uw werkeft 5 nooit te melden Door dichterstongen,fchoon 'tmyn Zangnimf zich verftout. Ik maale u op 't papier j een ander drukke in goud (Uw deugd verdient deze eer) de trekken van uw wezen» Den blikfem van uw oog » dien uw beftryders vreezen. En gy j o Britfche Vorfl:! men prente in diamant De vruchten van uw brein > de krachten van uw hand. Gy baant den weg} waar langs uw Legerhoofdendraaven* Naar bolwerkj fchans, of poort, bezet met Franfche braavem Hier voert prins Holfteyn Pleun uw krygsbevelen uit, En volgt, terwyl uw kling den fellen uitval ftuit,. Als eerfte Maarfchalk van den Staat : hy ziet uw daaden, En vliegt op 't bloedig {poor»langs omgewroete padeiij Gebroken door 't kanon, den vyand in 't gezichtj Die , aangegreepen in zyn fterkte > beeft en zwicht > En ruimt de port, hem door den Stadvoogd aanbevolen. Hier ziet men Koehorn» die wel eer in Mavors fchoolen De veftingboukunfl: met haar aanhang heeft geleert, (Een krygsgeheim , waar door men aantafl: of verweert) Zyn zinnen fcherpen, om door kracht van aarde werken De ftad te dwingen en 't beftrydend heir te fterken. Door-
|
||||
|
A C H T S T E B O E K. i7f
Doorluchte Kolonels en Hoplien » gy verftrekt
Alle oorlogsblikfems daar gy met uw vaanen trekt: Schoon u myn Zangeres verzwygt op haar papieren, Men zal met uwen naam ons landkronyk verfieren. De Maarfchalk Villeroy, die d'opgerechte vaan JfS,
Der Bondgenooten van de fteenrots zoekt te flaan > *««</«»
Namente
Of Wilhems zegepraal door oorlogslift te ftuiten, mtuettm,
Vervloekt het nydig lotj na *t vruchteloos befluiten
Der zaaken , die zyn hoop bedriegen , als de tyd
Door onlflervinding leert. hy raaft. hy zwelt van fpyt.
En wil zyn leet op 't bloed der weereloozen wreeken ,
En Bruflel, Brabands hof, door zwavelgloedontfteeken.
Hy had voor dezen togt (gelyk't gerucht ons meld,
Ik onderzoek niet meer) Dixmuyden door zyn geld
Vermeeftert > en de ftad met goud kanon befchooten.
Het goud ontgrendelt poort en verifier, breektdefloten.
En maakt de wachters blind , wanneer Jupyn , belufl
Op fnoepen, Danae, gekerkert, ftreelt en kuft.
De Franfche Legervoogd trekt raazende en verbolgen trtkt t*
Met zyn ftandaarden op. de vlammeftichters volgen
Met wagens» opgevult met kogel 3 bomb , karkas >
En brandgereetfchap , dat de fteden fmoort in d'afch.
Zo randen wolven» door den bofchleeuw afgebeeten,
Een heir van fchaapen aan, door drift van wraak bezeten:
Ze ontvluchten fterker klaauw 5 maar koelen hunnen raoed,
Het vuur van vyandfchap in 't weerelooze bloed.
Het
|
||||
|
176 WILHEMDE III
ZSSn Hct leger naakt de ftad. men plant de brandbanieren,
srujfei. j?n blikfemt Karels erf door bomben en mortieren, En kogels j die de vlam ontfteeken door hun gloed. De bleeke burger treurt> terwyl de vyand woed. Men fchokt kafteel en hof door donders der kortouwen. Men fpaart geen klooftertrans 5 kapel 5 noch kerkgebouweni Mary , Sint Jan , Niklaas , of Magdaleen gewyd. De werkman ziet zyn huis, zyn rykdom , voor den vlyt Des arbeids en om zweet gekocht, door'tvuur verflinden, En fmeekt om herberg voor zyn huisgezin by vrinden, Die 't woedende element verfchoonde by geval. De winkels ftaan in brand ruim duizend in getal. De ftoffen t'zaamgevoegt van goude en zilvre draaden > Door kunftenaars gewrocht tot feeft- en praalgewaaden Ten dienft der hovaardy , verdwynen in de lucht, Terwyl de koopman om zyn winkelfchade zucht, En weent op 't fmookend puin van zyn vernielde daken. Zo zag men Sinons toorts paleis en tempel blaaken j En Agamemnons heir de huizen overal Vernielen door de vlam in Koning Priams wal. Hinfl'e- ^e Bondgenoot vaart voort met ftormen op de fchanflen flormt,™ yan >t rotskafteel 3 en breekt den tegenftant der Franflen dtrjiad, Door d'aangevoerde magt. de ftad was overmandj fittivm De poort ontgrendelt door Vorft Wilhems fterke hand; Kumtn. £ju wor<j jg rots beftre^n » en dag op dag befchooten. Men blaakt. men wond. men moord. wat word'er bloed ver- gooten Van |
||||
|
ACHTSTE BOEK. 177
Van legerhoofden, en fbldaaten > die vol vuur
Den hoogverheven trans bekliramen > en den muur Beipringen, of de ziel uitbraaken onder 't vechten,' De dappre Landgraaf naakt uit Heflen met zyn knechten, Ruim vyftien duizend fterk, al ftrydbaar volk, vermaard Door kracht en dapperheid, gefchapen om het zwaard Te voeren , en God Mars te volgen op zyn togten. Zy vinden 't werk alree begonnen dat ze zochten, En haalen het verzuim, veroorzaakt door de reis, Met ftryden dubbeld in. elk quyt zich naar den eifch1 Der zaaken , en vergroot zyn glori door den degen : Zo word de prys door moed en dapperheid verkregen. Wie preft myn Zangnimf hier te weiden in zyn lof ? 't Is Keppel, 't pronkjuweel vanKoning Wilhems hof,0OT, En door zyn deugd zo diep in't vorfllyk hert gefchreeven. gjjj£ Hy ziet den ftormeling » ten ftormtrans afgedreeven} Jaaj-vM, Verftrooitj verbaaftj den ftryd ontvluchten over 't land, st^ii. Hy grypt, op dat gezigt j een ftander met zyn hand, En plant hem op den grond, en fchreeuwt: houd moed myn vrienden.
Staat mannen,die weieer zo trou den Koning dienden j Herroept uw ouden plicht j ai j nadert deze vaan. Ik biede u, keert weerom, myn hulp en leven aan. Hervat met my den ftorm. wy zullen zegepraalen, Of ftervende onze fchuld den Legervoogd betaalen. Zy heffen , op dat woord, de wapens van den grond, En vliegen naardeplaats daar'toorlogsteken ftond. II. Deel. Z En
|
||||
|
i78 W I L H E M D E III.
En fpreeken: legt onsHoofd Rivera doodgefchooten>
Wy volgen uw banier > als trouwe hulpgenooten. Gebied ons in zyn plaats: wy trekken daarge ons leidj En fchrikkcn voor geen dood j totWiLHEMsdienftbereid. Held Keppel ftelt zyn volk in ryen en geleden, En moedigt door zyn ftem de mannen> daar ze treeden Gewapent naar de veft. gelyk een bofchleeuwin, Geplondert van haar buit, met een vergramden zin, En oogen , die in 't hoofd als heete koolen branden t Den rover najaagt, vind, en aangrypt met haar tanden En fcherpen klaauw 5 tot wraak van 'tsleet en ongelyk: Zo geeft heer Keppel met zyn benden blyk op blyk Van onverfchrokken moed j en wreekt de nederlaagen, En 't bloed der helden , in den fellen ftorm verflaagen. Hy wint de fterkte, die 't belegerd volk verweert. Hy fleekt zyn flander in den grond, en triomfeert. O groote gunfteling van zulk een grooten Koning! O jonge Mars! 6 roem der helden! geen beloning Van goud of diamant} noch hoogverheven ftaat (Een gift die herten ftreelt) voldoet uw heldendaad. LeeflangtotWiLHEMs vreugde > en eervanuwemaagen* Die roem in 't vaderland op uw geboorte draagen. Het k»' De rots word dagelyks met grooter ernft beftreen.
dlt 7Jd Men ziet van cy^ tot tyd de werken afgefne£n ,
Bondge- £n ^en bezetteline de poften uytgedreeven.
wovtrt. De Maarfchalk moet de veil gedwongen overgeeven >
En
|
||||
|
I I I------------------™----------------------------,-------------------------------------------—
|
|||||||||||||||||||||||
|
- '........ ■'-'--------------------------—
|
|||||||||||||||||||||||
|
ACHTSTE BOEK. iy9
En Hertog Villeroy , die Vrankryks grootlte magt>
De bloem van't volk> alom vergairt, te velde bragtj Slechts ooggetuige van Vorft Wilhems roem verftrekken > En hoopeloos met al zyn krygsgevolg vertrekkcn. Nu juicht de Bondgenoot. nu fiddert Lodewyk. |
|||||||||||||||||||||||
|
De Rotsverwinnaar zeilt in zege naar zyn ryk:
Terwyl de Watergoon , opborlende uit de baaren , De lauren vlechten om zyn koninklyke haaren. |
Koning
Wilhem •vertrekt nnar z,yn rjk. |
||||||||||||||||||||||
|
Hy land * en trekt te poll naar Londen met zyn ftoet>
Daar 't volk op markt en ftraat den Zegepraler groet. Hier waakt hy alsvoorheen voor'trecht der onderzaaten. Hier flaaft hy in 't bewint der vorftelyke llaaten Voor Gods verkore kerk, zyn allerwaardfte pand. (hand! Maar j ach .'hoekloptmynhert van fchrik! hoebeeft myn Wat droevig yoorwerp dwingt myn Zangeres tot klaagen! O gruwelyk belluit •' 6 nooitgehoorde laagen .' Die groote Vorft , die roem> dat voorbeeld van zyn tydj vmaai ° * * tegens het
|
|||||||||||||||||||||||
|
Die Neftor in den raad 9 Alcides in den ftryd >
En zo veel helden als d'aaloutheid heeft befchreeven, |
leven van
den Ko- ning |
||||||||||||||||||||||
|
Befchaamt en overtreft door zyn doorluchtig leven}
Die zuil van Jeliis kerk > Europes toeverlaatj Dat wonder > word gedreigt door laagen en verraad. |
|||||||||||||||||||||||
|
in de hel
|
|||||||||||||||||||||||
|
Beneden gaapt een poel , verfmoort in diepe kolken y'^e"".
Daar Plutoos yzre ftaf een heir van helfche volken > Verdoemde zielen» dwingt: een ryk, daar nooit de nacht Voor't helder daglicht ruimt: daar Charons bleeke vracht Z 2 De
|
|||||||||||||||||||||||
|
— __ __
|
|||||||||||||||||||||||
|
. _ .
|
|||||||||||||||||||||||
|
----
|
|||||||||||||||||||||||
|
i8o W I L H E M D E III.
De zwarte poort beftormt, gepreft door geefielflagen :■
Daar Jammer en Elend, verzwakt door eeuwig knaagerij Met waggelende fchreen in dien vervloekten ftaat Den helfchen Vorft, als wacht > geleiden waar hy gaat.* Ofi als hy flempt op 't feeft , daar duizend naare reien Zyn oor verluftigen door fchor gekerm en fchreien, Den zwarten nektarkelk toereiken aan den difch> Waar op zyn wiltbraadt rookt : die Prins der duifternis > Verheven op zyn ftoel j beftuuwt van vloekgedrogten, Die lang den ondergang der vroome zielen zochten» Wenkt driemaal met zyn ftaf.- elk zwygt> en hoort zyn reen: Getrouwe knechten } die ons aanbid hier beneen» En viert de monarchy , door 't lot ons opgedraagen; De Deugd, een hertstogt > die my nimmer kon behaagen, Wiens aanhang door myn magt en liften wierd beftormt > Zo dra de waerelt uit den bajert was gevormtv Zagnadien tyd het vuur fleets vanmyngramfchapbranden> Wanneer ze vluchtte voor gekroonde dwingelanden, Mya vrienden , tot myn dienft door vleiery bekoort. Ik heb heur vaak vervolgt van \ een aan/tander oord, En haar gevolgen in den fterveling beftreden. Nu voertze > tot myn fpyt, met al heur waardigheden. De kroon in 't hert van hem > die 't ryk van Engeland Beheerfcht.. hy ftreelt haar met zyn zinnen en verftand. Hy heeft het Kerkgeweld, myn gunfteling-> verdreven> En Vryheid, die ik haat > we£r ihzyn plaats verheven- |
||||
|
ACHTSTE BOEK. 181
Hy ftut Gods tempel t daar hy wankelt j met zyn hand.
Zo fiiood eenwerkeifchtwraak. deKoningmoetvankant. 't Is meer als eens miflukt. men zal de zaak hervatten} En ik met vreugde 't bloed zien uit zyne aadren fpatten. Myn lyfwacht, vlieg terftont naar boven met een ry Gedrogten y zoonen van myn wreedfte Moordharpy. Verbreek hun banden. maak hen wakker > daarze , dronken Van bloed te zwelgen, in myn zwarte kerkers ronken. Ga fleep hen voor den dag. myn trouwe Stokebrand > Myn hofraad, dien ik min, gy zult, als hoofdgezant, Myn Razernyen ap de reis naar d'aard geleiden^ Britanje 3 een eiland, door den Oceaan gefcheiden Van andre ftranden , moet gy zoeken op den togt : Daar heb ik vrienden > die,^ door fchyven omgekocht^ Of door een eige drift van vyantfchap bewoogen , In 't heimelyk den Vorft belaagen. uit hunne oogen Zult gyze kennen , en in 't veinzende gelaat Gemaakte vrientfchap » die den dodelyken haat Verbergtj befpeuren. let met aandacht ap hun wezen: Gy zult'er 't moordgeheim, in 't hert gedrukt, uitleezen. Blaas dan dat vuur, daar't fmeult van binnen5 wakker aan. Beloof hun rykdom , ftaat en ampten na 't beftaan Van *t heerlyk opzet > dat myn jammerkolk zal roemen, Schoon het myn vyanden 5 Gods hemelgeeften, doemen. Voor al verblind hen door beloften van de zaak. Geheim te houden , en hun lichhaam voor de wraak Z 3 Te
|
||||
|
lS» W I L H E M D E III.
Te hoeden. maarals'twerkvolbragtisnaarmynwenfchen>
Dan groei ik in de ftraf, en lach om'tleet der mcnfchen. Zo fpreekt de helfche Vorft : terwyl zyn lyfwacht keert Met monfters , in de kunft van moorden uitgeleert. Zy ftygen uit den poel met toortfen in hun handen» Die, aan den helfchen gloed ontfteken 5 yflyk branden.' De leidsman baant den weg} en voert hen naar de ftad> "Wei eer door Olivier met Karels bloed beklad, Nu zwanger van verraad en koningsmoordenaaren» Die 't leven van hun Heer belaagen , als barbaaren» Om Stuart weer in 't ryk te kroonen door zyn dood. De troonverlater wacht» vaft zeilreede op zyn vloot> Den uitflag van 't verraad met al zyn kerktirannen En gunftelingen > die met fchelmen t'zamenfpannen, Door Plutoos nachtgefpuis tot woeden aangezet. Het moorduur is beftemt > de dolk aire1 gewet. De helfche Stokebrand, het hoofd der vloekgezanten, Werkt op 't verbaftert hert der Britfche moordverwantenj En blaaft de vlammen aan in 't fmeulende gemoed, Niet uit te bluflchen als door Koning Wilhems bloed. Het Maar een van 't eedtgefpan, door naberou gedreeven, y?«fc word Ontdekt de zaak ten dienft van 't vorftelyke leven» ont e t, £n brengt het moordgeheim omzigtig aan den dag. De Hofraad fchrikt. zo word die dodelyke flag Zelf door Gods hand geftuitj en ganfch Euroop behouden. Men taft de huizen aan van jongeh en van ouden , Van
|
||||
|
-----------------------------------_—__—s--------------------------------------------------------------------------,------------------------------,—,—
|
||||||||||
|
ACHTSTE BOEK. 18*
Van burgers > edellien j en die men houd verdacht.
Men fleept de fchelmen wech> gekluiftert door de\vacht>
Gevleugelt arm aan arm , en fluit de kerkers open.
Men fticht de galgen om de monfters op te knoopen, tndeam-
Die in de vierfchaar 't ftuk bekennen voor den Raad. gejimft.
Men vierendeelt de leen , ten fpiegel van het quaad 5
En zetze op ftaak of rad, met touwen vaftgebonden,
In duurzaam teer gekooktj ten toon voor't oog vanLonden.
Terwyl die donkre wolk.de lucht van Albion
Bedekte } brak allenks de heldre vredezon Met guide ftraalen door, de krygstroon , hoogverheven In alle landen van Euroop j begon te beeven j De zuilen waggelden. de Vrede daalde ne&r In 't witte feeftgewaad, en greep de fcherpe fpeer Uit vrou Bell ones vuift > en brak God Mavors degen. Zy reifde door Euroop > en flrooide langs de wegen Vergulde palmen en olyven } waarze trad. Zy zag de veldcn aan > met heldenbloed beklad, En weende op dat gezigt. de lonken van haare oogenj Dc trekken van 't gelaat, zo vriendelyk , bewoogen Het hert der Koningen en Duitfche Vorften om De vredevlammen op 't altaar in 't heiligdom t'Ontfteeken > en Belloon met al haar moordtrouwanten d>Alsem Te kluifteren in haar hoi. de plaats der afeezanten meen,e 1 ° Vrede
Word eindlyk naar den zin van yder uytgekeurt: wrdu
En u', 6 Ryfwyk .' valt dat heerlyk lot te beurt. . Ry™j
Hicr
|
||||||||||
|
'
|
||||||||||
|
_ ___ - __
________ --------------------------------------- - ——- ■ —■■ .....
|
||||||||||
|
—
|
|||||||||||||||||
|
tm66
|
|||||||||||||||||
|
r
|
|||||||||||||||||
|
184 WILHE-MDE III.
Hier word die groote zaak met yver voortgedreeven:
Het heilzaam vre&verbond getrofFen en befchreeven Op't huis te Nieuwburg, daar 't muziek van't pluimgediert, Dien zegenryken dag op groene telgen viert. Grootmagtigfte Monarch! 6 Zuil van Gods altaaren!
O Vryburg van uw volk ! die met uw lyfgevaaren Op zo veel togten voor de vryheid hebt geftre&n, Het Chriftenryk befchermt, en 't recht van \ Algemeen: O wonder van uw eeuw, tot heil van *t volk geboren! De Vorften komen , om uw wysheid aan te hooren, XJit vreemde landen u begroeten in uw hof : Der Ruflen Kaizer zelf, gekittelt door uw lof, Bezoekt uw Majefteif: 6 Wilhem 5 groot van daaden .' Men vlechte olyven om uw groene laurebladen: Gy fchenkt de Vrede aan ons> legtMavors aan den band, En fluit de tempelpoort van Janus met uw hand. Einde van het Tweede Heel.
|
|||||||||||||||||
|
beftten.
|
|||||||||||||||||
|
Sejluit.
|
|||||||||||||||||
|
Drukfeilen aldus te verbeteren.
P. 17. l.n.fiflt. l.fifi. p. 3<S- /• *£. word. I. werde. p. 40. /. it. komfte I. komfi.
p. $4.1, n. linke l.Jlinke. p. 61. L 16. guide I. gulden, p. 74. /. 26. ftttntkunde I. hygs« kmde. p. 91. /. 14. eigen I. eigt. p. 101. /. 10. en mire voor bommen. I. bomben. p. 160. /. 26. dien moord h die moord. ■ .
■ |
|||||||||||||||||
|
- —_________________________________________________._______________________________________________________■ .
|
|||||||||||||||||
|
1 1. 1_____■
|
|||||||||||||||||