	r^ÉNlr\'

. : ■ .v ,• >./,

J ^

XE -VERDBIDlQBJSr
u |i V r ij li u K <1 c II 1 H Juni 1 h , <1 «> n ii u ni i iI iI ti k » t <! ■> » r

Alvorens tot de belmndeling van mijn onderwerp over te
gaan, is liet mij eone behoefte U, Hoog Geleerde Profossoren
en Zeor Geleerde Lectoren der medische facnltoit mijn\'innigen
dank te betuigen voor het onderwijs, dat ik van U genoten
heb; vooral ook blijf ik Uten zeerste verplicht voor de hulpen
dnn steun, wölke Gij mij in zoo mime mate hebt geschonken.

U, hoop gelichte promotor, Hoog Geleerde Enoei.mann,
dank ik in \'tbizondor voor de vele raadgevingon en voor de
hulp, die Gij mij bij het nemen der proeven, nis ook bij het
bewerken van dit proefschrift, op zulk eene welwillende en
vriend.\'chnppelijke wijze verleend hebt.

Ve<?l hen ik U verplicht; wees verzekerd, dat do leerrijke
uren met U doorgebrncht hy my sl.oe(ls in uangennmo herin-
nering zullen blijven.

• M\\jno vrienden, ook U z\\j hier een afscheidswoord gewijd!
Dnt hot U .steeds welga!

De Cliinamino word in het jaar 1872 door O. Hesse 1)
in den bast van eene to Darjeoling in Britsch Indië
pekwcekte Cinchona succirubra ontdekt en later door
denzelfden scheikundige 2) en door Prof. A. C. Ou de-
ra ans to Delft 3) meer uitvoerig onderzocht. Dio
onderzoekingen hebben ons omtrent samenstelling,
physische en chemische eigenschappen van het nieuwe
nlcaloid nauwkeurige en uitvoerige inlichtingen gegeven.
De physiologische werking bleef echter tot heden toe
onbekend. Door do welwillendheid van Prof. Oude man b
ontving Prof. Engelmann eene vrij oanzienlijko hon-

1) IJcriclito (Icr ilctitflclicn chcmiBchcn Ocscllsclmft 1872 Bniul V
bl. 205-200.

2) Ann. dcr Chou). n. Plmrin. 187» Uand 100 bl. 200 cnt. Zlo
ook Her. d.d. clioin. Ocwllsclinft. bl. 2157 onr,.

3) A. C. Oiulcmano, Versing, cn Mcdctl. dcr Koninkl. Arnd.
van WcUinscli. Afd, Nattinrkundc 2» Uccka. Twnnlfdo Uccl
hit. 257-280.

veelheid Chinamine 1), ten einde gelegenheid te hebben
de physiologische werking der nieuwe kinabasis na te
gaan. Gaarne volgde ik de uitnoodiging van Prof. En-
gelmann om onder zijne leiding in het physiologisch
laboratorium alhier dit onderzoek te verrichten. De
voornaamste resultaten, door ons verkregen, worden in
de volgende bladzijden vermeld.

Aan de mededeeling er van moge een kort overzicht
omtrent voorkomen en eigenschappen der Chinamine
voorafgaan, waaraan wij de verhandelingen van Hesse
en Prof. Oudemans ten grondslag leggen.

De chinamine C,g H^ Nj O, 2) is niet uitsluitend aan
den bast van de te Darjeeling gekweekte Cinchona
succirubra eigen, vermits zij door de Vrij 3) in een
succirubra-bast van Ruugbee, door Howard 4) in den
bast van eene uit C. succirubra en C. Calisaya gewonnen
bastaardsoort aangetroffen, en door Hesse 5) niet alleen
in alle door hem onderzochte succirubra-basten van Java
en Britsch-Indië, maar ook in vele JJuid-Amerikaansche,
van verschillende Cinchona-soorten afkomstige basten
werd aangetoond: zij moet dus, ofschoon altijd slechts
in geringe hoeveelheid voorkomende, toch als een vrij
standvastig bestanddeel der echte kinabasten worden
beschouwd.

1) Hel prcparmit werd door den Ifccr Oiwlomans bereid uit
fiuinetnm, to Darjeeling uit den bast van Cinchona succirubra
verkregen cn hem door Dr. .1. E. dc Vrij nfgestaiin.

De gezuiverde stof heeft eene witte kleur en treedt
op in de gedaante van lange naalden, waaraan in den
regel geene bepaalde kristalvorm te herkennen is. De
kristallen bevatten geen kristalwater. — Chinamine is
oplosbaar in aether, absoluten alcohol, chloroform en
benzol, ongeveer in de verhouding v.an 2: 100. In
water is zij onoplosbaar. In geconcentreerd IIj SO^ lost
zij kleurloos op, in HNOj met een gele kleur, welke
later van zelf oranjerood wordt en eindelijk weer ver-
bleekt. — In verdunde zure oplossing toont zij niet de
minste fluorescentie. — Zij smelt bij 172° C. — Do
zuivere Chinamine smaakt nauwelijks bitter (buiten twijfel
wegens hare onoplosbaarheid in water), in verbinding
met zuren zeer bitter. Wij proefden den smaak van het
nitraat nog duidelijk bij eene verdunning van 1 : 20000. —
Do zouten, welke Oudomans ook in kristallijnen vorm
verkreeg, zijn het chloraat, perchloraat en nitraat, welko
zeer bestendig zijn, indien zij niet aan de onmiddellijke
werking van hot zonlicht worden blootgesteld. — liet
chloraat is een in water en alcohol gemakkelijk oplos-
baar, neutraal zout; de watervrije kristalbn behooren tot
het rhombischo stolsel.

De waterige oplossing wordt in het zonlicht of bij
verwarming langzamerhand bruin rood gekleurd. Deze
oplossing kleurt zich ook, na toevoeging eener chloor-
kalk-oplossing, geel, terwijl eene overmaat ammoniak
hierbij gevoegd een geel amorpb praecipitaat doet ont-
staan, docb geen groene kleur, zooals dit bij chinine
en zijne isomeren plaats vindt.

De kristallen van het nitraat behooren tot het mono-
klinische stelsel, en lossen bij eene temp. van 15° C.
in 16,53 deelen water op. Deze oplossing, evenals
het droge zout, wordt in het zonlicht langzamerhand
bruin geel geldeurd.

Bij het volgend physiologisch onderzoek maakten wij
nagenoeg uitsluitend van de laatste oplossing gebruik.

Ten einde ons over den aard van do physiologische
werking der Chinamine voorloopig to orienteeren, be-
gonnen wij do gevolgen van subcutane injecties bij kik-
vorschen en konijnen na te gaan.

Reeds dadelijk bleek het, dat de Chinamine op beide
diersoorten een zeer hevige vergiftige werking uitoefent.

Fan al de bekende China-alkaloiden is do Chinamine ver-
reweg het sterkste vergift: do lothale dosis bij subcutane
injectie bedraagt voor konijnen van 1.8—2.0 kilogr.
lichaamsgewicht ongeveer 0.11—0.12 gram. van het zuivere
alkaloid , terwijl van Chinine worden vereischt 0.5—1.0
grm., van Cinchonino 1.0 grm. en meer, vau Cincho-
nidino omstreeks 0.2 grm., van Chinoidine 1.25 grm.
en meer.

Van wolken aard de vergiftige werking dor Chinamine
zij , welke organen door haar voornamelijk worden go-
troffen , kon reeds na do eersto proeven niet twijfelachtig
zijn. Wij beginnen daarom met die proeven eenigszius
uitvoerig mcdo to deolen.

Rana esculenta, wijfje, tamelijk groot, zeer krachtig en be-
wegelijk. In de minuut 130 respiratie-bewegingen, aan de huid
onder de keel waargenomen.

llo36\'. Inspuiting van circa ééncentigram eener 2salpeterzure cM-
namine neutrale 27owaterachtige oplossing,onder de huid van den rug.

IluéO\'. Adem-frequentie ongeveer 120, (neus- en romp-respiratie
85 Ji 90). — Dier overigens normaal. \'

lla55\'. Adem-frequentie 112 (romp en neusgaten maken 45 ^ 50
adembewegingen); \'t dier zit onbeweeglijk. liet hoofd zakt ccn
weinig. — Houdt men het dier in de lucht, dan hangen deachtcr-
pooten slap naar beneden, worden evenwel bij mechanische prik-
keling krachtig opgetrokken. — Op den rug gelegd, kan het dier
zich slechts met moeite en na onzekere bewegingen omkccrcn. —
De reflex-gevoeligheid, onderzocht door zacht knijpen met een pincet
op verschillende plaatsen van het lichaam, blijkt vrij groot te zijn.

Te 12 uren is de zwakte nog sterker: op den rug gelegd kan het
dier zich niet omkecrcn. Het springt bij knijpen der achterpcoten
nog hoogstens 35 ctm. ver, en valt daarbij plat neder.

12n2\'. Respiratie 60, zeer regelmatig, neus- en romp-rcspirntic
erenccns gelijkmatig diep cn isocliroon met de adembewegingen
der keel. — Reflex-prikkelbaarheid misschien iets verhoogd.

3q15\'. liet dier is zonder eenige willekeurige beweging cn ligt
plat op den buik. — Op den rug gelegd, blijft het onbeweeglijk
liggen; bij knijpen der achterpooten worden deze aangetrokken;
bij sterk knijpen volgen algemeene, korte, zwakke bewegingen van
lichaam en extremiteiten. — Respiratie-bewegingen, ook van den
mond, geheel opgehouden, kcercn evenwel voor korten tijd terug,
wanneer men het dier aanpakt of omlegt.

S^SO\'. Recliter ncrvus ischiadicus blootgelegd; de spieren zijn iets
liyperacmisch cn doorschijnend, do art. cruralis is goed gevuld met
lichtrood bloed. — De nerv. ischiadicus wordt.\'} ctm. boven de knie-
kuil doorgesneden; het dier beweegt zich eenigen tijd gedurende
het prcparecren der zenuw. — Het peripheriscli stuk wordt op
platina-elcctroden geplaatat. Kleine slede-toestel van du Hols-
Rcymond met één kleine cel van Orennct (vcrsch bereid), .

tetanus bij weinig sterkere intermittecrendc prikkeling; dc spieren
trekken zich schijnbaar normaal samen, schijnen ook niet sneller
moede te worden.

3o45\'. Het bovenste gedeelte van het rnggemerg wordt, door eene
van uit het schedeldak ingevoerde naald, tot op ongeveer 2 mm.
beneden de medulla oblongata geheel vernietigd; gedurende deze
operatie hebben er krachtige contracties der achterste en voorste
extremiteiten plaats.

Ten 3niS\' wordt het hart blootgelegd, dat regelmatig en krachtig
30 maal in dc minuut slaat.

3nl\'J\'. Bij zwakke aanraking der kamer met een stompe naald treedt
er, na ccnc al of niet algemeene contractie der kamer, een locale
idio-musculairc samentrekking op, die eerst binnen 10 tot 15 minuten
allengs verdwijnt.

De spieren van buik en dij toonen, mechanisch geprikkeld, geen
bijzondere neiging tot idio-musculairc contnictie.

Ten 4nl0\' worden maag cn darmkanaal, zonder bloedverlies,
blootgelegd; door beide met een pincet tc knijpen komen er sterke
localc snmensnocringcn van normaal karakter.

Iedere aanraking der kamer wekt ccnc enkele contractie op, —
Dc gevoeligheid der kamer voor mechanische t)rikkels is zekar niet
minder dan normaal; na iets sterkere aanraking <!er voorkamer
blijven dc contracties doorgaan, die na eenige minuten wedcroju
ophouden.

Trilbcwcglng op hot slijmvlies der mondholte niet merkbaar
abnormaal, evenmin do Blijmsecrctlc.

Hij een llana esculcnta, gelijk dc vorige, tc 3"10\' onder de
huid van rug, 0,025 grm nitras chlnani, gespoleu.

3nl3\'. Duidelijk bcxinncndo verlamming; hot dier zit stil en be-
gint allengs inóén to 7Jikkcn.

3u25\'. Willekeurige bewegingen hebben geheel opgehouden; ook
tonus bijna geheel verdwenen. Lichaam en extremiteiten liggen
slap, loonen slechts bij mechanischo prikkeling nog zwakko re-
llcxbeweglngen,

3<i30\'. Hart zonder opening van pericardium blootgelegd. Dt
kamtr hUjfl in diastole stil staan, ia sterk met bloed gevuld, Dc

voorkamers trekken zich 18 maal in één minuut in regelmatige
intervallen samen. — Contracties klein.

Aanraking der kamerspier met de punt van een naald v?ekt een
enkele zveakke contractie der geheele kamer op.

3"37\'. Hart (met atrium en sinus) uitgesneden, in kleine vochtige
glazen kamer geplaatst, verhoudt zich als vóór het uitsnijden.

3u39\'. Kamer, aan de atrioventriculair-grens afgesneden, trekt zich
eenige malen zeer zwak samen.

3a4ü\'. Voorkamers kloppen regelmatig maar zwak met eene fre-
quentie van 18 in 1\'.

3o46\'. Hersenen en ruggemerg doormiddel van ccn door het sche-
deldak ingevoerde naald vernietigd: liierbij werden slechts weinige
zwakke bewegingen aan de achterste extremiteiten waargenomen.

De spieren der achterpoot blijken bij directe en indirecte prik-
keling met inductie-slagen zich normaal te gedragen, — Ook de
prikkelbaarheid van den ncrvus ischiadicus schijnt normaal te zijn,

4 uur. — Voorkamers kloppen nog steeds 18 maal in 1\'. — Ven-
trikel in rust, trekt zich ook bij mechanische prikkeling niet
meer samen. *

üit deze beide proeven blijkt, dat de vergiftige wer-
king der Chinamine op kikvorschen bovenal betreft het
centrale zenuwstelsel en het hart. Op beide plaatsen is
zij een verlammende. In het centrale zenuwstelsel zijn
het ontwijfelbaar de hoogere, in de groote hersenen ge-
legene centra, die het eerst en hot sterkst worden aan-
getast: getuige het spoedig ophouden van do spontane
bewegingen en van het vermogen om bij kunstmatige
mechanische prikkeling (omleggen op den rug) normale
gecoördineerde bewegingen uit te voeren, bij schijnba.ar
ongestoorde prikkelbaarheid en geleidingsvermogen van
ruggemerg en peripherische zenuwen\', en normale irri-
tabiliteit der spieren. Al dadelijk schijnt ook hot adem-
halingscentrum te lijden, evenwel duurt het lang, voordat
het geheel verlamd is. Later wordt het ruggemerg aan-
getast: getuige het allengs ophouden van den tonus der
willekeurige spieren en de daling der rellexprikkel-

baarheid vau de medulla spinalis, bij schijnbaar nor-
male irritabiliteit der peripherische zenuwstammen en
der spieren. De laatstgenoemde organen schijnen in \'t
geheel niet door het vergift te worden gewijzigd, evenmin
als de gladde spiervliezen.

Des te meer verdient het de aandacht, dat de werking
der Chinamine op het hart zich niet alleen op de zenuw-
apparaten, maar ook op de spierzelfstandigheid uitstrekt.
Het eerste blijkt uit de buitengewone vertraging der
boezem-contracties en den diastolischen stilstand der kamer,
het laatste uit de zwalcte der door directe mechanische
prikkels op te wekken kamer-contracties (Proef II). —
Beide werkingen treden echter eerst bij sterkere vergif-
tiging op dan die op de hersenen.

Het was van belang om met dezo op een koudbloedig
dier verkregen resultaten do werking der Chinamine op
een warmbloedig to vergelijken. To dien einde worden
de volgende proeven genomen.

In Iiel lanlste uur vóór de vergiftiging polsfrequentie gemiddeld
\'224—230, respiraties gemiddeld ongeveer 06 in 1\'.

2n4S\' wordt 0,1 grm nitr. chinam. (in 2 etm. water opgelost)
onder do huid vun den rug gespoten.- — Twee minuten na do
inspuiting wordt dc gang vrij waggelend, liet hoofd beweegt zich
op cn neer en heeft neiging om tc zakken. — liet dier maakt
kauwbewegingen, alsof het ieU proefde. S|)eeksel-afschoiding en
reflex-prikkelbaarheid zijn niet merkbaar verhoogd.

2i\'56\'. Konijn kan niet meer loopcn, ligt plat op do buik. 1\'upil
niet merkbaar veranderd.

2Bfi9\'. Hoofd wordt krampachtig achterover getrokken, dc ooron
zijn horizontaal naar achtcrcn uitgcBtrekt, \'tdicr ligt op zijde.

Üm de 2 i\\4 sec. ongevoor ziel men kraclitigo isochrone strekbe-
wegingen dcr voorste oxtromiteiten, waarbij telkens liet hoofd
meer naar achter en do onderkaak noar beneden getrokken worden.

3a7\'. Pols 135 per minuut. Matige speeksel-sccrctic, geringe graad
van ptosis, lippen niet merkbaar cyanotisch, ooren warm, oorvaten
matig sterk gevuld. — Reflex-prikkelbaarheid van cornea en con-
junctiva zeer goed, die der voorste en achterste extrcmiteilen mis-
schien iets verminderd.

3ol5\'. De rhythmische krampen der voorste extremiteiten hebben
bijna geheel opgehouden, nadat ze allengs zwakker en minder
frequent geworden waren; slechts het hoofd wordt nog om dc 3^ 5
secunden met een schok naar achter getrokken, zinkt daarna weer
naar voren. — Het dier beproeft van tijd tot tijd, echter zonder
gevolg, zich op te richten.

Pols zwak, 116 per min. — Telkens hernieuwde pogingen om tc
gaan zitten. Door de buikbekleeding ziet men krachtige peristal-
tische beweging.

3«20\'. Dc trekkingen van het hoofd hebben geheel opgehouden;
het dier kan het zelfs eenige secunden lang opheffen en kan nu ook
plat op den buik liggen; soms blijft het ook eenige seconden wag-
gelend zitten, waarbij evenwel het hoofd nog slap vooroverhangt.

Konijn urineert. — liet zitten gaat beter, \'t dier valt niet meer
op zij; met geweld op zij gelegd, sUiat hot onmiddellijk op en
rust dan op den buik; de achterpooten zijn aangetrokken, terwijl
de voorste extremiteiten zijdelings slap zijn uitgestrekt. — Het
hoofd rust voorover op de tafel. — Nog steeds zwakke ptosis.

Dc ooren zijn koud, conjunctiva, lippen en tong niet cyanotisch,
maar een weinig bleek.

3"42/. Het dier kan het hoofd reeds gedurende ccn minuut opgc-
riclit houden; daarna daalt het weer langzaam.

\'t Dier blijft recht op zitten, mot de voorpooten dichter bij elkaar;
het kan cchtcr nog niet loopen. Tracht het dit tc doen , dan be-
gint Ijct tc waggelen, zonder vooruit te komen, alsol het steeds
gevaar liep zijn evenwicht te verliezen.

In25\'. Pols 108, soms groepen van 2 of 3 slagen door een iets
langere pauze van elkaar gescheiden.

Dc algemeene toestand is veel verbeterd, het dier waggelt bij be-
weging slechts weinig, terwijl \'t lioofd rechtop Kcliouden wordt.

Qroot wit konijn, wegende 2.18 kilo, wordt lO^SO\'opCzermak\'s
bord, dc buik naar boven, vast gebonden. — Het dier is rustig;
kamertcmp. 15°C.

llo44\'. Injectie van 0,1 gram Chinamine (opgelost in 2 ctm water
en 2 druppels salpeterzuur) onder de buikhuid.

Eén minuut later is de pols tot op 164 gedaald, terwijl direct
daarop weer versnelling is waar te nemen. — Het dier heeft lichtc
schokken.

Van af lli\'48\' tot 12b6\' schommelt de pols tusschen 180 cn 200
slagen in de minuut. — Sterke peristaltische bewegingen dor darmen,
door den buikwand heen zichtbaar; terwijl noch facces noch urine
worden afgescheiden.

Ten 12i>7\' wordt het dier losgemaakt en op den grond gezet; het
blijkt niet te kunnen zitten, maar valt ter zijde.

Er treden nu dezelfde krampen van hoofd cn voorpooten op als
bij de voorgaande proef; aan de achterpooten zijn geen strekkram-
pen waar te nemen. Eenige kccren rolt het dier om de lengtc-as
over den grond.

]o26\'. Konijn heeft zich opgericht, vertoont een schommelende
beweging, terwijl de krampen minder worden.

1«35\'. Pols 170, respiratie normaal. - Het dier begint te loopcn,
heeft nog lichte schokken van hoofd en ronij).

Nog slechts lichto trillingen, hoofdzakelijk von hol hoofd. —
Toestand wordt langzamerhand normaal.

Deze weinige proeven toonen reeds duidelijk aan, dat
de werking der Chinamine op konijnen in zooverre de-
zelfde is als op kikvorschen, als de organen, die in
de eerste plaats worden aangetast, de groote hersenen
en het hart zijn. Evenwel bestaat er in meer dan \'één
opzicht verschil. Terwijl bij kikvorschen slechts ver-
lammingsverschijnselen werden waargenomen, traden bij
konijnen, naast belemmeringen der willekeurige beweging
(gestoorde coördinatie enz.) en der tonische innervatie ,
al spoedig verschijnselen van centrale priklceling op, die
door plaats en wijze van optreden gekenmerkt zijn: in
korte perioden zich herhalende krampen, voornamelijk
der strekspieren van nek en voorste extremiteiten. —
Het ademhalingscentrum werd duidelijk veel minder ener-
gisch aangetast, dan bij de kikvorschen het geval was.

Een belangrijk verschil is verder gelegen in het spoedig
optreden der werking op het hart. Heeds één minuut
na de onderhuidsche inspuiting was de pols-frequentie in
een geval (Proef IV) op Vj der aanvankelijke hoogte
gedaald. Ook verdient het opmerking , dat do centrale
prikkelings- en verlammingsverschijnselen veel vroeger
weder verdwijnen dan de pols vertraging.

Men ziet, het ontbreekt niet aan verschijnselen, die
do belangstelling van physioloog on toxikoloog in hooge
mate opwekken. Wij hebben ons voornamelijk er toe
bepaald do werking der Chinaraine op het hart on het
vaatstelsel meer in bijzonderheden na,te gaan.

De beschrijving dor mot dit doel verrichte proeven
wordt in het volgende hoofdstuk gegeven. In oen derde
hoofdstuk zal de invloed der Chinamine op eenige elemen-
taire organismen worden behandehl.

Reeds uit de voorloopigo proeven moest afgeleid wor-
den, dat de werking van ons vergift op het h.-vrt van
samengestelden aard is: zoowel hot spierweefsel .als de
zenuwtoestellen van hot hart schijnen rechtstreeks to
worden aangetast. Het is mogelijk, dio beide momenten
uit elkander te houden, elk afzonderlijk aan een onder-
zoek to onderworpen.

Omtrent do werking, dio het vergift op db spier zelf-
standigheid van het hart uitoefent, beloofden prooven op
het uitgesneden hart do belangrijkste uitkomsten —
.althans mocht dit van dio op de kamerspier gelden. Het
iB bekend, dat dozo, op geringen afstand beneden do
atrio-ventriculair-grens afgesneden, zich in allen deele ver-
houdt als een gangliën-en zenuwvrijo spiermassa: zij trekt
zich niet meer spontaan samen, en do wij zo van reactie op
kunstmatige prikkels, de geringe voortplantingssnel-
heid der irritatie, alsook bijzonderheden botrefTendo do
prikkelbaarheid (b. v. de lange duur der stroomsluiting, dio
tot opwekking oenor sluitingscontraotie voreischt wordt)
komen overeen met dio van zenuwvrije of van zenuw-
invloed boroofdo spierzelfatandigheid.

Do Chinamino wijzigt nu volgons onzo proeven do eigen-
schappen dor kamerspiervozelon in meer dan fón opzicht.

Zij doet hare prikkelbaarheiden tevens de Tcrachl en snelheid der
contractie dalen. Daarbij wordt de spier ook in zooverre
zwakker, als elke contractie haar meer vermoeit, d. i. een
langer als normaal aanhoudende daling der prikkelbaar-
heid ten gevolge heeft.

Bij een normale Rana esculenta (A) van middelbare grootte wordt
ten lii43\' het ruggemerg met een naald vernietigd en het hart
zonder opening van het pericardiura blootgelegd.

De kamer klopt regelmatig en krachtig met eene freqnentie van
24 in de halve minuut

Bij een tweeden soortgelijken kikvorsch (B) worden ten 2 ure 0,005
grm Chinamine (in 1 ctm vocht) onder de huid van den rug ge-
spoten. — Spoedig volgt algemeene verlamming.

2"»1G\'. Hart van B blootgelegd: kamer klopt 13 maal in de halve
minuut; om de 3 of 4 elagen een langere pauze, als of er één
systolc uitvalt (Luciani\'s phenomeen).

2<\'20\'. Beide hartekamers worden circa 1 ram beneden de grens
der voorkamers afgeknipt en in het midden van een met NaCl-
solutie van \'/j °/o ter hoogte van 1 ctm. gevuld glazen bakje van
95 mm. lengte cn 23 mm. breedte gelegd, beiden op gelijken af-
stand van de electroden: twee platina-blikjes van 22 mm. breedte,
die aan elk der twee uiteinden van het bakje tot op den bodem
in do vloeistof dompelen. Op dio wijze wordt gelijke dichtheid
der prikkelende stroomen in beide kamers verkregen. Van do
elcctroden gaan draden door een Pohlscho wip met ingelegd
kruis cn een kwiksleatel naar de secundairc spiraal van ccn
gewoon klein slede-toestel van du Bois-Heymond wiens ]irimairo
klos door een kwikslcutel met een constante cel van Qrovo kan
verbonden worden.

Als prikkel dient telkens een enkele openingsinducticslng. —
Er wordt nu, door de secundaire spiraal allengs meer op te
Bcliuiven, do grootste rolafstand gezocht, waarbij contractie komt.—
ücze rolafstand wordt gevonden voor:

De vergiftige Itamer eischt du8 veel sterker prikkel. — Dit blijft
ook zoo na het omkeeren der stroomrichting:

De contracties van B zijn duidelijk minder krachtig dan die van
A. — Laat men een reeks der even voldoende prikkels in pauzen
van 2—4 sec. elkander opvolgen, zoo klimt de gevoeligheid van
A, zoodat er dan reeds bij iets grooteren rolafstand contractie
komt; bij B heeft dit niet plaats.

A reageert reeds 2 sec. na elke systole veeder op denzelfden
(minimalen) prikkel, B eerst na een rust van 5 en meer seconden.

Twee gelijke kikvorschen A en B, op dezelftle wijze behandeld
als in de vorige proef. — Ook verdere inrichting dezelfde.

Stroom weder omgekeerd. — De prikkels volgen In regelmatige
intervallen van omstreeks 2 seconden.

Dn prikkelbaarheid van A klimt duidelijk, die van B niet. —
Elke prikkel geeft effect, wordt dus onfeilbaar (Ludwig en Bow-
dltch), wanneer do rolafstand bedraagt
voor A 73 ram.

liet vergiftigde hart B wordt op 2"/, cm. vnn do cone electrode
gelegd, terwijl A midden tusschen beide electroden blijfL

Ook door mechanische prikkeling kan men zich ge-
makkelyk overtuigen, dat bij eenigszins sterkere graden
van vergiftiging het spierweefsel zelve aangetast wordt.
Zoowel bij kikvorschen als konijnen dienen dan sterkere
prikkels aangewend te worden, en zijn de contracties
blijkbaar minder omvangrijk dan ceteris paribus bij niet
vergiftigde kamers.

Een verder bewijs voor de verlammende werking op
het spierweefsel der kamer is gelegen in de daling der
bloedsdrukking, waarover aanstonds meer.

De snelheid der geleiding van de irritatie in de kamer
schijnt niet zeer belangrijk gewijzigd te worden. Althans
was een peristaltisch voortschrijden der contractie bij
hooge graden van intoxicatie niet duidelijk op te merken.
De grootte der samentrekking is dan evenwel zoo gering,
dat nauwkeurige waarneming moeielijk wordt. De electri-
sche verschijnselen, die hieromtrent wel de beste inlichting
zouden geven, hebben wij nog niet n.agegaan. Men m.ag
vermoeden, dat evenals de mechanische kracht der spier ve-
zelen ook de electromotorische door het vergift verzwakt.

Oppervlakkig beschouwd schijnen do zoo even besclire-
ven wijzigingen in de eigenschappen van do spierzelf-
standigheid der kamer voldoende, om de polsvertraging
te verklaren, die wij boven onder de symptomen der
Chinamine-intoxicatie als een der meest voorname heb-
ben leeren kennen. Immers, ondersteld eens, dat do
hartganglien, die den aanstoot tot de samentrekking moeten
geven, op normale wijze voortgfngen te werken , dan
zouden toch de systolen in langere intervallen elkander
op moeten volgen. Want, wegens de verminderde irri-
tabiliteit, in verband met do langer aanhoudende ver-
moeienis , die elke systole nalaat, zoude do prikkel nu
telkens een grootere sterkte moeten bereiken, langer

moeten aangroeien of later moeten komen, voordat hij
een contractie kon uitlokken.

Ja, het is duidelijk, dat op deze wijze ook de boven
beschreven intermissies en zelfs een volkomen diastolische
stilstand tot stand zoude kunnen komen.

Zeer ten onrechte wordt door sommigen, b. v. door Her-
mann 1) beweerd, dat wijzigingen in de frequentie der
hartslagen nimmer door wijzigingen der «/»»er-zelfstan-
digheid alléén zoude kunnen voortgebracht worden.

\'t Is evenwel de vraag, of hetgeen mogelijk is, ook
werkelijk in ons geval plaats heeft. Hierop nu kunnen
we niet bevestigend antwoorden.

Veeleer kan het bewijs geleverd worden, dat ook do
zenuwtoestellen, in het hart gelegen, bepaaldelijk de
gangliën van boezem en atrio-ventriculair grens, door
het vergif verlamd worden.

Hiervoor spreekt o. a. het feit, meer dan eens door ons
waargenomen, dat er pols vertraging, ja zelfs diastolische
stilstand optreden kan, voordat or nog eenige belangrijke
verandering in prikkelbaarheid en kracht der kamerspier
is op te merken.

Dompelt men het uitgesneden hart in een \'/»"/o China-
mine-houdende, overigens indifferente, keukenzout-oplos-
sing, dan staat het soms oogenblikkelijk stil, terwijl het
zich bij aanraking aanvankelijk nog krachtig k.an samen-
trekken. Evenwel worden in den regel al zeor spoedig
ook do contracties minder omvangrijk, dus blijkbaar
het spierweefsel aangetast.

Een werkelijk afdoend bewijs is dus op dien weg,
door indompelen van het gehoelo hart, niet to verkrijgen.
Wij deelen ovenwol eenige proeven mode:

3n54\'. Gedecapitcerd, hart blootgelegd, juist op de grens der
voorkamers afgeknipt. — Kamer blijft regelmatig kloppen.

W. Kamer in \'/i % NaCl geplaatst, \'twelk «/i 7o Chinamine
bevat. — Na tien krachtige slagen stilstand in diastole.

4nl\'. Hart in zuivere NaCl-solutie van V2 7o overgebracht cn
daarin uitgespoeld.

4n2\'. Spontane contracties beginnen weder, met groote kracht cn
schijnbaar normaal verloop.

Matig groote 11. exculenta; 3n38\' gedecapitecrd, naald in rugge-
merg, hart blootgelegd, klopt 44 maal in de minuut.

3a40\' Hart (mot sinus cn voorkamers) uitgesneden heeft eene
frei|ucntie van 28 in de minuut.

3o43\'. Hart in een glazen bakje gelegd, dat 15 ccni. ecner \'/a °/e
Chinamine houdende keukenzout-solutie bevat.

3\'\'43\'50". Hart verplaatst in zuivere koukcnzout-solutio van Vi7o\'
Hij aanraking met ccn naald trekt zich do kamer vrij krachtig en
snel éénmaal samen.

3\'\'48\' Steeds diastolische stilsland. — Voorkamers en sinus worden
afgeknipt: er volgt één systole, d.\'varna weder stilsland. — Vnn
:{".\')0\' af komen er weder ongeveer om do 10—12 sec. zrer zwakke,
spontane kamer-contracties.

3n5\' Hart uitgesneden, in NaCl-solutie van \'/i "/o geplaatst: 28
polsslagen in i/i\'.

3nl5\'. Overgebracht in Va 7o Chinamine houdende keukenzout-
solutie: stilstand volgt binnen 20 seconden.

3nl7\'30". Wederom optreden van spontane contracties der kamer
in een tempo van 8 per halve minuut.

De frequentie neemt toe. — De perioden worden evenwel niet
allen gelijkmatig korter, maar op enkele kortere volgt een langere
pauze (Laciani\'s phenomeen). — Allengs komen de lange perioden
zeldzamer.

Voonal de snelheid, wa.irraede in de zooeven aange-
haalde proeven de diastolische stilstand intreedt, pleiten
voor een werking van het vergift op de nervetiso centra.
Om hieromtrent meerdere zekerheid te verkrijgen, tracht-
ten wij de proef zoo in te richten, dat Ad gif \\od dc
gangliën builen de kamer in het hart gelegen, maar niet de
kamertpier zelve kon bereiken. To dien einde werd het
hart uitgesneden en de uiterste punt der kamer met eeno
sorro fine gepakt, die aan oen dunnen 20 cm. langen
zijden draad was bevestigd; do draad was aan een in
alle richtingen gemakkelijk verplaatsbare klem opge-
hangen. Het hart zweefde dus, de punt naar boven,
voorkamers en sinus naar beneden, vrij in de lucht en
kon gemakkelijk meer of minder diep in do oplossing
van hot vergift ingedompeld worden. Een opzuigen van
de oplossing bij do diastole der voorkamer of kamer,
of een opstijgen door capillariteit heeft hierbij niet plaats.

zooals door controleproeven met intensief gekleurde voch-
ten (oplosbaar berlijnsch blauw b. v.) gemakkelijk gecon-
stateerd worden kon. Het vergift kan alleen door imbi-
bitie allengs verder naar boven dringen, waartoe natuurlijk
betrekkelijk langen tijd vereischt wordt.

De verschijnselen verschillen nu inderdaad ook opmer-
kelijk van hetgeen gezien wordt bij rechtstreeksche in-
werking van het vergift gelijktijdig op het geheele hart.
Proef X en XI toonen dit ten duideligkste.

Groote Rana esculenta. — 3u9\' gedecapiteerd, hart met voorka-
mera en sinus uitgesneden, opgehangen, klopt regelmatig niet eene
frequentie van:

3<>23\'. Sinus en voorkamers tot op ongeveer 2 mm. afstand van
de kamergrens in \'/i % Chinamine-oplossing gedompeld. — L>e
fre(iucntio wordt dadelijk grooter:

Uo contracties der kamer zijn groot, krachtig, cn van normalen
duur.\' — Die van de voorkamers misschien zwakker.

.\'{n30\'. Voorkamers nog dieper ingedompeld, tol nabij de grens
der kamer.
3ii31\'. — 28 slagen in één minuut.
3o38\'. _ 20 , , ,
3n39\'. — 23 , , , ,
3n40\'. — 18 , , „ ,
Enkele pauzen zijn langer dan do anderen.
De voorkamers trekken zlcli met dezelfde frequentie samen aln
do kamer. — Het tijdsinterval tussclien begin der voorkamer cn
der kamer-systolc is niet merkbaar gewijzigd, zeker minder dan
\'/s Bccundc.

3n48\'. Stilstand in diastole. — Bij knijpen der kamer met een lijn
pincet volgt een krachtige, algemeene contractie. — Evenzoo bij
knijpen der voorkamer een systole der kamer.

3ni9\'. Voorkamer in het midden doorgesneden, zonder de kamer
tc raken. — Het doorsnijden wekt een krachtige kamersystole op.

3050\'. Voorkamer nog eens, dichter bij do ventrikel doorgesne-
den. — Weder een flinke kamersystole.

In dezo proef is de eerste werking eeno niet onbe-
langrijke verkorting der harttperioden, die buiten twijfel
op eeno wijziging der centra in den sinus of in de voor-
kamers berust. Wij durven niet beslissen, of prikkeling
van de exciteerendo, of verlamming van „Hemmungs-
centra" de oorzaak is. De bij dieper indom^len spoedig
volgende verlenging der pauzen schijnt op verlamming van
oxcitomotorische apparaten to berusten, want zij blijft
ook aanhouden na afknippen van don sinus vonosus on
van de daaraan grenzende helft dor voorkamers.

Noch de zenuwen, die naar de kamer gaan, noch de kamer-
spier zelve zijn aangetast op het oogenblik, dat het hart
in diastole stilstaat (3"48\'). Anders zoude mechanische
prikkeling dor voorkamer niet in staat geweest zijn een
schijnbaar normale samentrekking des ventrikels op to

4u\'J\'. Sinus tot aan de voorkamer in neutrale Cliinamine-solutie
van V2 "/o gedompeld.

Prikken der voorkamer of kamer mot dc punt ecner na;vld wekt
één enkele krachtige kamer-systole op.

4n22\'. Sinus afgesneden. — Er volgt een enkele normale kamer-
contractie. — Daarna weder diastolische stilstand.

4ii2 i\'. Voorkamers op één mm. afstand van de kamer afgesneden.—
Weder één schijnbaar normale kamersystole. — Daarna blijvende
diastolische stilstand.

Elke mechanische prikkeling van do rest der voorkamers of van
de kamer wekt ccn krachtige kamersystole op.

Proef X en XI toonen, dat ook de eigenaardige inter-
missies van den pols, overeenstemmende met het door
Luciani beschreven verschijnsel, door stoornissen uit-
sluitend van de werking der buiten de kamer gelegen
centra kunnen worden veroorzaakt. Deze intermissies
werden ook na subcutane injecties, zoowel bij kikvorschcn
als bij konijnen, door ons opgemerkt (zie o.a. Proef III
4\'\'25\' en IV 12"45\'). Zij komen zoowel in het begin
der vergiftwerking als bij het verdwijnen er van voor.

Zelden hebben wij ze geheel gemist. Zij ontstaan evenwel
niet altijd op de zooeven vermelde wijze. Wij hebben
gevallen gezien, waarin men wel niet anders kon als
ze uit wijzigingen alléén der kamerspierzelfstandigheid
te verklaren. Een voorbeeld van zoodanig geval levert:
PROEF XII.

lOuSS\'. Subcutane injectie (op den rug) van 0,125 gnmi Chinamine
in 5 ctm. vloeistof.

10"37\'. Dier ligt plat op den buik, voorpooten ter zijde gestrekt.
Zoodra het tracht het hoofd op tc lichten, schommelt dit
lieen en weder.

10"3"J\'. Algemeene strekkrampen van alle extremiteiten.
Opisthotonus; konijn ligt op zijde.

Adembewegingen tamelijk regelmatig, niet bizondcr diep, onge-
veer 120 in de minuut. — Hevige peristaltische bewegingen door
den buikwand zichtbaar.

lOHS\'. Respiratie minder regelmatig, ongeveer (K) inde minuut.—
Hart niet hoorbaar. — Krampen minder hevig.

Hart blootgelegd, zonder opening van het pcricardium. Zeer ge-
vuld, vooral dc voorkamers. — Kamer cn voorkamers trekken
zich nog samen, maar niet krachtig.

Dc contracties der voorkamers volgen elkander in regelmatige
intervallen op, met eeno frequentie van ongeveer 00 in dc min. —
Soms blijft, na een tystoU der hoezems, de correspondeerende kamer-
contractie uit.

Er blijft na telkens dc tweede voorkamer-contractie één kamer-
systole uit. — Dezo toestand houdt aan.

Ook de perioden der voorkamer-contracties zijn ongelijk in
duur geworden. Maar er is geen regel In lo bespeuren. Ook be-
dragen do verschillen In duur In maximo zeker nog niet do helft
von dien der gewone perioden.

Het geregeld uitblijven der tweede kamersystolen bij
regelmatig doorkloppen der boezems kan, naar ons dunkt,
niet anders verklaard worden dan door aan te nemen dat
de vergiftigde kamerspier door iedere systole dermate ver-
moeid werd, dat hare prikkelbaarheid nog niet voldoende
hersteld was, toen de tweede van de voorkamer uitgaande
prikkel haar bereikte. Eerst bij het aankomen van den
derden prikkel was de gevoeligheid teruggekeerd. — De
onregelmatigheden aan het slot der proef, ook in den duur
der voorkamer-perioden waargenomen, moeten op de in
proef X en XI duidelijk gebleken stoornissen in de wer-
king der ganglia van de voorkamers teruggebracht worden.

In het begin der vergif-werking hebben wij in som-
mige proeven op konijnen periodieie schommelingen der
pols-frequentie waargenomen, die oppervlakkig beschouwd
met de respiratie-phasen schenen samen te hangen. Eenige
dezer gevallen hebben wij in Fig. 1—4 (zie de plaat)
afgebeeld. Zij hebben betrekking tot een konijn, waarbij
de invloed der Chinamine op hartslag, bloeddrukking en
ademhaling volgens de graphische methode onderzocht
werd. De onderste der drie krommen is telkens geteekend
door een stemvork van 120 trillingen in een minuut.
De middelste is de ademhalingslij n, geregistreerd door
een met een gewoon Marey\'s schrijftoeatel verbonden
groot luchtkussen, dat op den buik geplaatst was. Do
opstijgende beweging dezer lijn beantwoordt aan de inspi»
ratie, do neerdalende aan de exspiratie. De krommen
moeten van rechts naar links afgelezen worden. De bo-
venste lijn is die der bloedsdrukking, geregistreerd door
middel van een nieuwen kwik-manometer van L u d w i g,
dio met de rechter carotis verbonden was. Men ziet do
schommelingen, dio aan de polsslagen beantwoorden. In
lig. 3 zijn zo zwakker, omdat do canule een weinig ver-

stopt was. Na verwijdering van het beletsel (door her-
haaldelijk drukken op de caoutchouc-buis, die de canule
met de looden buis van den manometer verbond) ver-
schenen de polsschommelingen weder duidelijk, zooals
rig. 4 toont, die ongeveer 2 minuten na Fig. 3 getee-
kend is.

Het konijn was te 9n30\' op Czermak\'s bord gebonden.
Ten 10 ure werd de carotis met den manometer in ver-
binding gebracht, en bedroeg de polsfrequentie 48 in 10
seconden, de bloedsdrukking gemiddeld 121 mm. kwik,
de ademfrequentie 6,3 in 10 sec.

Daar het dier zeer onrustig was, werd een tijdlang
met het toedienen der Chinamine gewacht en ondertusschen
van tijd tot tijd geregistreerd.

Allengs bedaarde het dier. Do frequentie van pols
en adembeweging bleven ongeveer op de oude hoogte,
de drukking was allengs tot 133 mm. gestegen. Toen
te 11 het dier eeno subcutane injectie van 0,05 gram
Chinamino kreeg, bedroeg do frequentie van den pols
46, die der respiratie 6,5 in 10 sec., de drukking 133
mm. Hg. Binnen 5 min. daalde do polsfrequentio op
19 in 10 sec. Daarbij waren de perioden gelijk in duur,
do schommelingen zeer groot. Van ll^ö\' tot 11"! T was
do frequentie allengs weder gestegen tot 30 in 10 sec.
Maar nog steeds waren de perioden gelijk in duur.
Plotseling, tegen het eind eener inspiratie, kwam er een
lange pauzo (2Vi tri 11.), gevolgd door eeno reeks telkens
minder vertraagde hartslagen. Hetzelfde verschijnsel
herhanldo zich na 5, daarna na 4, verder telkens na
ongeveer 2 of 3 adembewegingen.

In fig. 1 zijn do 6\'\'® tot lO""® dier intermissies afge-
beeld. Duidelijk valt do meest verlengde pauzo (waarin
do drukking telkena circa 15—25 mm. lig. daalt) ongo-

veer in dezelfde phase der adembewegingen, namelijk
tegen het eind der inspiratie.

De gedachte aan centrale vagusprikkeling, geassocieerd
aan innervatie der ademspieren, lag dus voor de hand.
Ook fig. 2 te 11M3\', fig. 3 te 11"24\', fig. 4 te 11"26\'
geregisteerd, schijnen dit vermoeden te bevestigen. In
de beide laatste correspondeert met iedere ademperiode
één periode der polsvertraging. Nader onderzoek doet
evenwel gewichtige bezwaren rijzen.

Reeds in fig. 1 valt een der grootste pauzen (9) niet
aan het eind, maar in het begin der inspiratie.

In fig. 3 komen de pauzen N». 1 tot 10 telkens in
een iets vroegere ademhalingsphase, 11 tot 15 telkens in
een latere, zoodat in de extreme gevallen de langste
pauze coïncideert ééns met het begin der exspiratie (4)
en ééns met het begin der inspiratie (10).

Een ander feit schijnt ons eveneens tegen de vermoedde
geassocieerde centrale vagusprikkeling te pleiten. Het
is de ongestoorde voortgang der periodieke polsvertra-
gingen bij de hevigste stoornissen der respiratie-bewegin-
gen. Onmiddellijk na fig. 4 traden hevige, krampachtige
in- en exspiraties van zeer ongelijken duur op. Zij hielden
omstreeks 14 sec. aan.

Gedurende dien tijd traden de polsvertragingen gelieel op
dezelfde wijze, in dezelfde tijds-intervallen en met dezelfde
grootte, to voorschijn als onmiddellijk van te voren,
toen de adembewegingen nog rustig en van constanten
duur waren.

Het laatste feit maakt ook hot vermoeden hoogst on-
waar.ichijnlijk, dat het verschijnsel zoude afhangen van
wijzigingen van het gasgehalte van het bloed, die op den
vagus-oorsprong in de medulla oblongata zouden werken.

Neemt men verder in aanmerking, dat in sommige proeven,
ook na doorsijding der vagi, periodieke vertragingen van
den pols werden gezien, die dan evenwel geen relatie
hoegenaamd tot de ademphase lieten erkennen, dan zal
men nog minder neiging gevoelen, om centrale vagus-
prikkeling in verband met ademperioden te onderstellen.

Daarbij komt eindelijk nog, dat de chinamine zeer
spoedig verlammend op de hartsvezelen van den nervns vagns
werkt. Reeds weinig minuten na toediening van een
matige dosis chinamime (circa 0.05 gram voor een konijn
van 1.5—2 kilogr. lichaamsgewicht) , pleegt electrische
prikkeling der vagus-stammen aan den hals, slechts
weinig effect op den duur der hartsperioden te hebben.

Caniilcn in carotis en luchtpijp. — DnlO\' subcutane injectie van
0,004 gram Cun\\re. — ü«4:t\'. Nogmaals 0,004 gram Curare. — OuSO\'.
Duidelijke verlammingsverschijnselen. — Hegin der kunstmatige
respiratie.

Tijd, bloedsdrukking cn respiratie als vroeger geregistreerd. —
Prikkeling door korte tctanisatie met Ludwig\'s electroden, slede-
toestel, 1 Grove.

Om de verdenking te wederleggen, dat in de voorgaande
proef niet zoozeer de Chinamine als wel de curare de vagus-
verlamming had voortgebracht, — een verdenking, die
met het oog op de geringe dosis curare, door ons gebruikt,
a priori weinig gegrond schijnt, hebben wij nog de
volgende proef genomen, waarbij het voortbestaan der
gevoeligheid van den vagus, ook na vergiftiging met
curare, vooraf werd geconstateerd. De verlammende
werking der Chinamine trad ook hierin volkomen dui-
delijk te voorschijn.

Matig groot bont konijn. 9u45 opgebonden. Vagi blootgelegd.
Canulen in recliter carotis cn in traclica. Bloedsdrukking en adem-
bewegingen op de gewone wijze geregistreerd.

10u34\'. Ueidc vagi doorgesneden. Pols-frequentio 38 in 10 Sec.
Bloedsdrukking gem. IIS mm. ilg.

Er wordt nu do grootato rolafstand opgezocht, waarbij prikke-
ling (korte telanisatie) van één vagus begint de liartswcrking te
vertragen. Het verder verloop der proef zal uit do volgende tabel
voldoende blijken.

Ten overvloede hebben wij ook bij niet gecurariseerdo
konijnen met de registratie-methode het ongevoelig worden
van den N. vagus, reeds na matige Chinamine-vergifti-
ging, kunnen conatateeron. Zelfs wanneer do frequentie
der hartslagen onmiddellijk vóór do prikkeling nog vrij
groot was, b. v. 24—2G in 10 sec., on do prikkoleudo
stroomen zeer sterk waren (4—8 cm. rolafstand, 1 Grovo,
platina electroden) kon de vertragende werking geheel
uitblijven. Daarbij schoon hot ons meer dan eens, dat
op hetzelfde tijdstip do vagusvezolon nog in staat waren
peristaltische beweging (Ier darmen uit to lokken. Door
den buikwand heen werden na prikkeling levendige
darmbowcgingon waargenomen, dio zich ook bij registratie
dor adembewegingen door middol van een op don buik
geplaatst luchtkussen, in do respiratie-lijn, en verder
ook in do kromme der bloedsdrukking als langer aan-
hoiulende, soms zeer belangrijke (20—30 mm. Hg.) grooto
vorheflingen dor geraiddeldo drukking kenbaar maakten.

De eindigingen van den n. mgus in de darmen schijnen
dus door Chinamime niet of althans veel minder dan die in
het hart te worden aangetast.

Hoogst opmerkelijk is het, dat er bij een konijn prikke-
ling van het peripherisch stuk van den N. vagus niet alleen
geen vertraging, maar een hoogst belangrijke versnelling
van den pols ten gevolge had.

Het konijn had in den loop van twee uren achtereen-
volgens drie subcutane injecties van 0.05 grm, 0.075
grm. en 0.025 grm. Chinamine gekregen.

De pols was dientengevolge van 230 (in de minuut)
tot op 80 a 72 gedaald. Doorsnijding van beide vagi
was daarop zonder gevolg gebleven.

Toen werd het peripherisch stuk van den rechter vagus
ongeveer twee secunden lang met matig sterke inductie-
stroomen (12 ctm. rolafstand, 1 Grove) geprikkeld. Er
volgt, na een niet duidelijke vertraging, die zich hoogstens
over 1—2 sec. uitstrekt, een rapide versnelling van den
pols tot op de dubbele freqnentie (150 in de minuut.)

Op die hoogte houdt zich voortaan de pols. Herhaalde
korte tetanisatie van den rechter vagus bij 15, 11 , 8,
G, 5, 4, 3,2 ctm. rolafstand blijft geheel zonder in-
vloed.\' Geen versnelling noch vertraging der hartsperioden
wordt waargenomen. Eerst eene nieuwe dosis van 0,05
grm. Chinamine, é6a uur na de prikkeling, die do plot-
selinge polsversnelling ten gevolge had gehad, doet de
frequentie weder dalen, en wel binnen \'20 minuten tot
60 slagen in de minuut. Herhaalde prikkeling van den
rechter vagus, 2 en 3 cm. dichter bij het hart, bij 3,
2 on O cm. rolafstand, hebben geen uitwerking.

Nog »•(•n uur na do laatste inspuiting van Chinamino
bedraagt de frequentie 60. Nu wordt do linker vagus\'!>

secunden lang peripherisch geprikkeld, bij 2 ctm. rolaf-
stand. Na vier slagen, afwisselend van den aanvanke-
lijken en van iets korteren duur, neemt de duur der
perioden snel en vrij gelijkmatig af, zoodat hij reeds in
de laatste beide secunden der prikkeling op de helft ge-
daald is. De frequentie blijft nu ook verder weder 120 in
de minuni!

Wij hebbèn dit lioogst opmerkelijk verschijnsel niet
verder nagegaan. De aanwezigheid van hartsversnellende
vezelen in de baan van den vagusstam schijnt daardoor
duidelijker dan door andere tot dusverre gepubliceerde
proeven te worden bewezen.

Evenwel wijkt de waargenomen versnelling daardoor
zeer belangrijk van het effect der acceleratorische zenu-
wen , en in \'t algemeen van andere gevolgen van zenuw-
prikkeling, af, dat zij na ophouden der prikkeling niet
weder verdwijnt maar blijft bestaan. De prikkeling heeft
dus een blijvende verandering in het hart voortgebracht.
Van welken aard deze zij, durven wij bij de duisternis,
dio nog op het verband der zenuwwerkingen in het hart
rust, niet beslissen.

De vertraging der hartsperioden, door Chinamine voort-
gebracht, langs andere wegen to doen opheffen wilde
ons niet gelukken.

Uitgaande van het denkbeeld, dat er misschien een
prikkeling van Hemmungscentra in het hart modo oor-
za.ak der vertraging ware, hebben wij atropine inge-
spoten, dat volgens sommigen dezo centra verlamt, in
elk geval do polsfrequentie zeer belangrijk pleegt to
verhoogen. We hebben evenwel, noch bij kikvorschen,
noch bij konijnen oen «enigszins belangrijke .mUngonis-
tische werking der atropine kunnen bemerken. Dn
ponmaal door Chinamine vertr.xagdo pols begon ook na

toediening van groote giften sulphas atropini in den
regel niet sneller te kloppen.

Aan den anderen kant werd door voorafgaande atro-
pine-inspuiting de hartsverlammende werking der Chi-
namine niet belet.

In deze proef schijnt de atropine eenigszins antago-
nistisch te hebben gewerkt. Althans stijgt de polsfre-
quentie, die onder den invloed der Chinamine tot op
202 in de minuut gedaald was, na toediening van 0,01
grm. sulph. atropini binnen 20 min. weder op 264. De
mogelijkheid is evenwel niet uitgesloten, dat deze ver-
snelling ook zonder inspuiting van atropine zoude ge-
volgd zijn. Werkelijk hebben wij meermalen den pols,
na een aanvankelijke, zeer belangrijke vertraging, binnen
15—30 min. na de injectie der Chinamine weder tame-
lijk veel sneller zien worden. In de volgende proef
blijkt dan ook niets van een herstellenden invloed der
atropine.

De wijzigingen, door de Chinamine in de frequentie
en kracht der kamercontracties voortgebracht, moeten,
zoo er geen compenseerende momenten in \'t spel treden,
eene daling der arteriëele bloedsdrukking ten gevolge
hebben. De uitkomsten van proeven op konijnen, w.aarin
de bloedsdrukking in de carotis geregistreerd werd, toonen
inderdaad een dalen der bloedsdrukking na de vergifti-
ging, en wel een dalen, dat over \'t algemeen zoozeer
gelijken tred houdt met de vergiftige werking op het hart,
dat men het in hoofdzaak uit de laatste voldoende kan
verklaren. Soms wordt het parallelisme, dat in \'t bij-
zonder de krommen van bloedsdrukking en polsfrequentie
over \'t algemeen toonen, voorbijgaande gestoord. Tijdelijk
komen er zelfs niet onaanzienlijke stijgingen der drukking
bij afnemende of aanhoudend lage pols-frequentie voor;
evenzoo ook het omgekeerde. Hoogstwaarschijnlijk zijn
die wijzingen en dalingen veroorzaakt door contracties,
resp. verslapping van darmen. Wii merkten reeds meer-
malen op, dat na toediening der Chinamine levendige
peristaltische bewegingen werden waargenomen, dio zich
ook bij de door ons gevolgde methode van registreeren
in de respiratie-kromme te kennen geven. Inderdaad
vielen soms minuten achtereen do voorbijgaande wijzi-
gingen der bloedsdrukking meer of minder nauwkeurig
samen met de golfbewegingen, door do poristaltiek in de
respiratie-kromme ge teekend.

Een rechtstreekscho invloed der Chinamino op de vaso-
motorische centra in de medulla schijnt niet, of
althans in geringe mato te bestaan. Ook hebben wij
bij konijnen na matige giften nog daling dor bloeds-
drukking tengevolge van prikkeling van het centrale

stuk van den n. depressor, alsook van het centrale
stuk van den n. vagus, waargenomen. Zoowel de
vaatspieren als de vaso-motorische zenuwen en de centra
en centrale geleidingsbanen der vaatzenuwen moeten dus
in die gevallen nog prikkelbaar zijn geweest.

Ter nadere toelichting van den invloed der Chinamine
op de bloedsdrukking moge bier op Fig. 5 der plaat
verwezen worden, waarin de uitkomsten eener op een
konijn genomen proef graphisch zijn voorgesteld. Het is
dezelfde proef die op blz. 30 en 31 gedeeltelijk reeds werd
beschreven. Men ziet al dadelijk ,dat de kromme der
bloedsdrulcking (D) in \'t algemeen nagenoeg hetzelfde
verloop heeft als die der pols-frequentie (H). Na elke
inspuiting van Chinamine volgt een naar de grootte
der dosis meer of minder sterke daling, die na eenigen
tijd (10—20 minuten), ongeveer op hetzelfde tijdstip
als de daling der polsfrequentie, haar maximum be-
reikt. Daarna verheft zich de drukking allengs weder
tot nabij de aanvankelijke hoogte, en wel begint de
verheffing (vooral duidelijk na de derde en vierde inspui-
ting) , terwijl de polsfrequentie nog op hare normale
hoogto blijft. De verklaring van het laatste feit kan in
verschillende omstandigheden zijn gelegen, llisschien
neemt do kracht der contracties vroeger weder toe dan
do frequentie. Misschien ook is er een rechtstreeksche
invloed op hot voso-motorisch centrum of op de vaat-
spieren (zie beneden), of op beide in \'t spel. Na prik-
keling van het peripherisch stuk van don rechter vagus
(to 2"8\') volgt tegelijk met de merkwaardige boven be-
h.andeldo polsvorsnelling oen flinke stijging der artericelo
drukking. Evenzoo na prikkeling van den linker vagus
(te 4"2\').

aangezien de andere door ons genomen proeven dezelfde
uitkomsten hebben opgeleverd (afgezien van de excitee-
rende werking der vagus-prikkeling, die slechts in dit
ééne geval werden gezien) en buitendien niets nieuws
hebben geleerd.

Om vast te stellen , of de Chinamine rechtstreehs op de
vaatvoaiulen werkt ^ hebben wij bij zwak gecurariseerde
kikvorschen (R. temporaria) soluties van het vergift op
de onder het mikroskoop uitgebreidde zwemvliezen geap-
pliceerd. De wijdte der vaten werd op bepaalde plaatsen
vdór en na de vergiftiging met den oculair-mikrometer
gemeten. Ue door ons gebezigde soluties bevatten 1 en
2V2 7o van de zuivere Chinamine, in HCl-houdend water
opgelost. Wanneer de solutie volkomen neutraal was,
gelukte het ons niet eenigen invloed er van te consta-
eeren. De van te voren in een matige tonische contractie
verkeerende kleine arteries werden noch merkbaar wijder
noch nauwer, zelfs niet bij langer dan een half uur
voortgezette bespoeling van het vlies met de oplossing
van het vergift. Kwamen er vóór het aanbrengen van
het vergift van tijd tot tijd „spontane" contracties voor, zoo
werden die ook na de applicatie van de Chinamine waar-
genomen. Noch hare frequentie, noch haro grootte of
duur schenen gewijzigd te zijn. Langs reflectorischcn
weg kon ook na locale vergiftiging contractie der kleine
arteries worden opgewekt, b. v. door mechanische prik-
keling (knijpen met een pincet) van do meesto plaatsen
der huid van romp, hoofd on extremiteiten.

ilad de gebruikte solutie een zeer zwak zure reactio,
dan had er na het aanbrengen van eenige droppels er van
op het zwemvlies binnen weinig minuten een zeer merk-
bare uitzetting der kleino arteries plaats, die na afspoelen
met zuiver water weder week, na aanbrengen van nieuw

vergift op nieuw te voorschijn kwam, enz. Duidelijke
veranderingen in de optische eigenschappen der weefsel-
elementen waren niet te bespeuren; alleen in de diepere
lagen der epidermis werden de celkernen wel eenigszins
duidelijker, evenals na applicatie van zeer verdund zuiver
zoutzuur. Wij meenen daarom do waargenomen verslap-
ping der kleine arteries tot de werking van het zuur,
niet tot die der Chinamine te mogen terugbrengen.

De in de vorige hoofdstukken medegedeelde onderzoe-
kingen hebben geleerd, dat de physiologische werking der
Chinamine op konijnen en kikvorschen op vele punten
overeenkomst toont met die van andere China-alkaloiden,
bepaaldelijk met die van Chinine, Cinchonine, Cincho-
nidine en Chinoidine. Immers ook deze tasten voorname-
lijk het centrale zenuwstelsel en het hart aan, en wel
in \'t algemeen op analoge wijze als de Chinamine, hoe-
wel veel minder hevig. Het kwam ons belangrijk voor
na to gaan, of ook ten aanzien der werking op elementaire
organismen van do Chinamine hetzelfdo zoude gelden.
De bekende onderzoekingen van Binz en diens leerlingen
hebben bewezen, dat de chinine, en, hoewel over \'t alge-
meen in minderen graad, ook de andere tot dusverre daarop
onderzochte Kinabases, een betrekkelijk zeer sterk ver-
giftige werking uitoefenen op vele eenvoudige organismen,
als witte bloedlichaampjes, Amoeben, Infusorien, Bac-
terien en dergelijke. Do dosis, waarin de chinine do be-
wegingen dezer mikro-organisraon vernietigt, is zoo uiter-
mate gering, dat, vergeleken met andere alkaloiden, b. v.
strychnine, atropine, digitaline, do overige eflectcn van
de chinine (op zenuwstelsel, hart enz.) daarbij geheel in

de schaduw komen te staan. Terecht mag de chinine
daarom met Binz voornamelijk als een protoplasma-ver-
gif worden beschouwd. Mag dit nu ook van de Chinanime
worden gezegd? Overtreft zij misschien ook als proto-
plasma-vergif de Chinine zoo ver als zij dit ten opzichte van
hare werking op het centraal zenuwstelsel en het hart doet ?

Ten einde deze vragen te beantwoorden, hebben wij
de hieronder volgende proeven genomen. Zij betreffen
drie klassen van mikro-organismen. In de eerste plaats
de contractile witte bloedlichaampjes, ten tweede Bac-
terien, ten derde Infusoria ciliata en Amoeben uit zoet
water.

17 Jan. \'äO. llana csculcnta. To lüu ccntraal zcnuwstolsol met
naald verbrijzeld. Hart blootgelegd, kamerpunt afgeknipt, bloed
in glas opgevangen en onmiddellijk met een gelijke kwantiteit
NaCl-solutie van 0.8 ®/o verdund en gcschud. Kamertemperatuur
varieerde tusschen 15 cn 20® C. lüulö\' twee droppels a cn h van
het verdunde bloed in twee vochtigo kamers geplaatst: toonen
vclc witto lichaampjes in lovcndigo beweging.

10u29\'. In beide droppels bewegingen der witte lichaampjes niet
zwakker geworden.

lüullO\'. Droppel a wordt met een gelijk grooten droppel eener
salpeterzure Chinaminc-oplossing van 0.1 gemengd, do verdun-
ning vau het vergift is dus I : 2000.

10u32\'. Ve teilte lichaampjes in druppel « zijn bijna alleen sphaeritch
tjewortlen, maar niet troebel. Enkelo hebben nog zeer kleine puntige
uitsteeksels, een enkelo nog een korlo vlicsachtigo uitlooper. lieicc.
gingen (vormveranderingen) zijn niet meer tc constateeren, kccren
ook later niet terug. — In droppel b (zonder vergift) bewegen do
lichaampjes met dezelfde levendigheid als to 10ul5\'.

lOulS\'. Een derde dropi)cl c wordt met een even grooten
droppel eener \'/so % oplossing van nitras Chinamini gemengd.
Het prepanutt bevat dus Chinamine in de verdunning van 1:5000.

10u52\'. Witte lichaampjes schijnbaar normaal, met groote be-
stendig veranderende uitloopers. Ook na verdere 10\' geen verande-
ring. Lichaampjes in preparaat 6 eveneens nog normaal bewegelijk.

Groote R. escalenta. Bloed op dezelfde wijze opgevangen als in
de vorige proef en met NaCl 0.8 °/o gemengd, 4 Ccm. NaCl van
0.8 worden met één ccm eener 0.1 % oplossing van nitras Chi-
namini gemengd. Verdunning van het vergift dus 1:5000. Van
dit vocht (Ch.) worden gevoegd

a) 1 droppel Ch. bij 1 droppel van het bloedvocht. Verdunning
dus 1:10000. — Binnen 10\' geen verandering merkbaar: de witte
lichaampjes gaan op de gewone wijze voort van vorm te veranderen
en uitloopers te vormen.

b) 5 droppels Ch. bij 1 droppel bloedvocht. Verdunning dus
1:6000. — Dc meeste bloedlichaampjes blijven normale uitloopers
vormen.

Er wordt een mengsel (Ch.) gemaakt van 2 deelcn eener 0.1 %
waterachtige oplossing van nitr. Chinamini en 3 deelcn NaCl van
0.8 %• liet mengsel is dus het gehalte aan vergift 1 : 2500.

c) 5 droppels Ch. met ccn droppel bloedvocht gemengd (verdun-
ning 1:3000). Binnen 5 minuten hebben alle bewegingen opgehouden
cn zijn dc witte lichaampjes sphaorisch geworden. Zij vormen
ook later geen uitsteeksels meer.

Er blijkt dus, dat het Chinamine-nitraat in een ver-
dunning van 1: 3(X)0 zeer duidelijk verlammend op de
witte lichaampjes van den kikvorsch werkt, niet meer
echter bij een concentratie van 1: 5(XX).

Hierna kan het niet twijfelachtig zijn of ook do China-
mine is een vrij sterk vergift voor de contractiele bloed-
cellen. Maar hare werking schijnt minder hevig to zijn
dan die der Chinine. Wij overtuigden ons hiervan nader
door do volgende controle-proef, die geheel onder dezelfde
voorwaarden als do beide voorafgaande werd verricht.

Rana esculenta. lUocd als in dc vorige proeven opgevangen cn
met NaCl 0.8 % vermengd. Van ccn mengsel ccncr O.l % oplossing

van murias cliinicus met i deelen eener NaCl oplossing van O.S %
(verdunning van liet vergift dus 1:6000) wordt gevoegd in de
vochtige kamer:

a) 1 droppel bij 1 droppel bloedvocht (1: lOOOOj. Alle witte
lichaampjes onmiddellijk rond, onbewegelijk, evenwel niet troebel.
Zij blijven verder absoluut stil.

b) 2 droppels bij 1 droppel bloedvocht (1:15000). Verreweg de
meeste binnen twee Ju drie minuten rond en onbewegelijk geworden.
Slechts bij sommigen hier en daar kleine hyaline parelachtige uit-
steeksels, die weder verdwijnen om voor anderen plaats temaken.

c) 3 droppels bij 1.droppel bloedvocht (1:20000). Ka 5 minuten
toonen enkelen nog spitse of vliezige uitsteeksels, die zeer langzaam
van vorm veranderen. Do meesten geheel rond cn onbewegelijk;
\'/j uur later schijnen meer lichaampjes bewegelijk te zijn. Dc
meesten evenwel rond cn stil, hoogstens met zeer kleine hyaline
parclvormige uitsteeksels voorzien.

d) 5 droppels op 1 droppel bloedvocht (1:30000). De meeste
witte lichaampjes nog na 10 minuten schijnbaar normaal van vorm
cn beweging. Veranderen ook duidelijk van plaats.

e) Verschillende droppels vnn het bloedvocht met verschillende
hoeveelheden NaCl 0.8 % gemengd, toonen na 1 uur de witte
lichaampjes geheel normaal.

Het resultaat van proef XIX is zoo sprekend mogelijk,
liet blijkt dat de Chinine nog in een verdunning van
1 : 20000 duidelijk verlammend werkt, dus als vergif
voor de witte bloedlichaampjes meer dan G maal sterker
is dan Chinanime. Do gevoeligheid der witte lichaampjes
voor chiuino schijnt dus volgens dezo proef nog grooter
dan zelfs de ontdekker dier werking, Binz, en zijne
discipelen opgeven. Misschien is de omstandigheid van
eenig gewicht, dat wij de chinine gebruikten in een
indifferente keukenzoutsolutio opgelost. Ook schijuen
Binz en zijne volgelingen meer de snelle ontwikkeling
van hoogere graden van vergiftiging tot maatstaf te hebben
genomen. Hoe dit ook wezen moge, buiten twijfel werkt
de Chinamine, hoewel in zijn werking op centraal zenuw-
stelsel en hart de chinine verre overtreffende, op do

Is het waar, dat de bekende gunstige therapeutische
werking der chinine in sommige ziekteprocessen in hoofd-
zaak mede op hare protoplasma-verlammende werking
berust, dan zal men van de Chinamine in die zelfde
ziekteprocessen geen nut mogen verwachten. De dosis
daartoe benoodigd zoude niet mogen gegeven worden.
Lang vóór dat de verlammende werking op de witte
bloedlichaampjes zich zoude kunnen uiten, zou het
organisme door verlamming van hart en zenuwcentra te
gronde zijn gegaan.

Wij willen evenwel door deze opmerkingen niets omtrent
de mogelijke therapeutische werking der Chinamine prae-
judiciëeren.

Wij hebben verschillende soorten van bacteriën tot
onze proeven gebezigd, zonder belangrijke verschillen in
de werking der Chinamine waar te nemen. Wij volstaan
daarom met mededeeling van

Bacteriën nit water, waarin sedert cenigo dogen een kikvorecli-
ovarium ligt. Men onderscheidt kleine rondachtige en iets grootere
meer langwerpige vormen, beiden meestal in levendige voortschrij.
dende beweging; de rustende toonen allo phasen van vcrdeeling.
Buitendien ronde monaden (van ongeveer 0.003—0.01 mm.) cn enkele
spirillumdradcn, tevens in flinke beweging, vooral do monaden.

a) ccn droppel nitr. Chinamini van \'/, (Verdunning dus 1:
400). Binnen weinig seconden is allo beweging volkomen uitge-
doofd. Do monaden beginnen uitéén te vallen.

b) een droppel nitr. Chinam. van V,g7o (verdunning dus 1:3200).
Binnen 20 seconden is de beweging der kleinste Bacteriënsoort

sterk verminderd; de grootere zijn allen in rust. Ook de beweging
der monaden merkbaar vertraagd.

c) een droppel nitras Chinam. van 20 7o (1:4000). Na tien mi-
nuten zijn de langere Bacterien in volkomen rust. De kleine ronde
vormen voeren nog slechts roteerende bewegingen uit. Monaden
schijnbaar normaal.

Een oplossing van 1: 4000 werkt dus op Bacterien
blijkbaar nog schadelijk. De gevoeligheid onzer Bacteriën
tegenover Chinamine staat dus nagenoeg gelijk met die der
witte bloedlichaampjes van den kikvorschin proef XVIII.

Opmerkelijk is het, dat dit niet geldt ten aanzien van
de chinine. Deze stof werkt volgens eenige door ons bij
die gelegenheid genomen proeven op Bacteriën niet zoo
sterk in als op witte bloedlichaampjes en wel niet of
nauwelijks sterker dan do Chinamine. In droppels, die
murias chinicus in de verhouding van 1 : 4000 bevatten,
werden nog na 10 minuten vele kleine en enkele der
grootere Bacteriën in vrij snelle voortschrijdende beweging
gevonden. Ook 5 minuten later bewogen er nog velen,
hoewel minder snel. — Bij een gehalte aan mur. chinini
van 1 : 10000 kon in de eerste 15 minuten geen duide-
lijke verandering worden bespeurd. Daarentegen waren
bij een concentratie van 1: 2000 binnen drie minuten
alle individus tot blijvende rust gekomen.

Al de door ons onderzochte Infusoria ciliata worden
door de Chinamine reeds bij veel geringere graden van
concentratie merkbaar aangetast dan de Bacteriën en de
witto bloedlichaampjes. Soluties van 1: 50000 brachten
binnen 15 minuten nog zeer duidelijke stoornis voort
in de beweging en het uitzien van Pararaaecium Aurelia,
Colpidium colpoda, Glaucoma scintillans, 0.\\ytricha pel-

lionella, Stj\'lonychia pustulata, Halteria grandinella,
Vorticella Campanula. Na eenige uren lang aanhoudende
inwerking waren de meeste individus meer of minder
verlamd, velen dood. Het eerste effect uit zich gewoon-
lijk in wijziging van het karakter der normale bewegingen.
Stylonychia pustulata b. v. begint meer schommelend,
met oscillaties om de lengteas, te bewegen; de bewegingen
van Paramaecium Aurelia worden insgelijks schommelend,
met neiging tot rotatie om de lengteas enz. Bij de
laatste soort vooral vergrooten zich zeer spoedig de twee
contractiele vacuolen, die ten slotte wel tot op 10—20
maal het gewone volumen kunnen aanzwellen. De systolen
volgen elkander in langere intervallen, ten slotte blijven
ze geheel uit; blijkbaar dus verlamming van de contrac-
tiele wanden der vacuolen 1). Chilodon Cucullulus (kleine
exemplaren) boden meer wederstand. Soluties van
1: 10000 werkten op alle soorten reeds binnen de eerste
5—10 minuten zeer storend in. In een oplossing van
1:1000 waren alle vormen binnen weinige minuten gedood,
in soluties van 1: 200 binnen eenige secunden. Vormver-
anderingen hadden in het laatste geval bij de meer vorm-
bestendige soorten, als b. v, Paramaecium Aurelia, Col-
pidium colpoda niet plaats, althans niet in de eerste
minuten. De nucleus werd ondoorschijnend en er ontstond
een lichte zone omheen, verschijnselen dus, die op coagulatie
van eiwitachtige stoffen in nucleus en protoplasma wijzen.

1) Vergelijke omtrent deze vcrachijnselen, die ook door vele
andere vergiften worden voortgebracbt, vooral hot aan nauw-
keurige waarnemingen rijke onderzoek vanM. S. Rossbach; Die
rhythmischen Bcwegungsersclieinungeu der cinfaclistcn Organismen
und ihr Verhalten gegen physikalische Agentien und Arznei-
mittel. Verh. d. Würzburger phys. med. Oesellschaft. N. \'F. II
Bd. 1872.

Ook Amoeba diffluens, waarvan wij evenwel slechts
betrekkelijk kleine individus ter beschikking hadden ,
werd door soluties van 1: 200—300 onmiddellijk en
zonder vormverandering gedood. De lijkjes toonden nog
na minuten den onregelmatigen vorm, de konische of
platte uitloopers, die ze vóór de inwerking van het vergif
hadden bezeten. Als prikkel voor de contractiele stof werkt
dus in dit geval de Chinamine niet, of zoo een dergelijke
werking mocht plaats hebben, kan zij zich toch niet
uiten, omdat het protoplaama verstijfd is vóór het tijd
heeft een anderen vorm aan te nemen. — In zwakkere
soluties van het vergift (l: 800 b. v.) werden de amoeben
binnen eenige minuten stil. In plaats der gewone uit-
loopers toonden ze dan onbewegelijke hyaline parelvor-
mige verheffingen aan de oppervlakte. — Concentraties
van 1 : 10000 en minder schenen zo niet aan to tasten,
althans worden nog na 3—4 uren velen in schijnbajir
normale beweging gevonden. De gevoeligheid der amoeben
voor Chinamine is dus opmerkelijk geringer dan die der
meesto infusoria ciliata, en schijnt die der witte bloed-
lichaampjes nabij te komen.

Ook hier hebben wij eenige vergelijkende proeven met
chinino (neutrale soluties van murias chinicus) genomen,
om ons to vergewissen, of misschien ook bij infusoria
ciliata de werking van do chinino die der chinamino
in intensiteit overtreft.

Dit bleek nu inderdaad het geval te zijn: evenwel
werkt do chinino op do door ons onderzochte infusoria
(Paramaocium Aurelia, Colpidium, Vorticella Campanula)
niet in die mato sterker dan Chinamino, als bij do witto
bloedlichaampjes het goval is. Bij een verdunning van
1 : 200000 werd ook na 24 uren nog geen wijziging
in beweging, vorm enz. der diertjes waargenomen. In-

soluties van 1 : 100000 waren de contractiele vacuolen van
Paramaecium Aurelia reeds na één uur zeer merkbaar
grooter dan van te voren. Eenige uren later toonden
velen de karakteristieke schommelende en stootende be-
weging, die bij iets sterkere dosen zeer spoedig bij alle
individus werd waargenomen; bij soluties van 1: 60000
b, V. binnen 10 minuten: bg zulke van 1: 40000 reeds
binnen 5 minuten. In oplossingen van 1: 40000 waren
na 4 uren de meeste exemplaren dood, na voorafgaande
enorme uitzetting en verlamming der contractiele vacuolen
en uittreden van groote hyaline blazen voornamelijk uit
de voorhelft van het lichaam. — In concentraties van
1 : 20000 werd na 2 uren, in zulke van 1: 10000 na
1 uur 15 minuten geen levend Paramaecium meer aange-
troffen. Ook de kleine Ohilodon Cucullulus, die hot
langst weerstand scheen te kunnen bieden, leefde in
soluties van 1: 10000 niet langer dan ongeveer 2 uren.

Gaarne hadden wij nog de werking der Chinamine op
laagste plantaardige organismen, alsook op processen
van fermentatie, gisting, rotting, verder de lotgevallen
van het vergif in het organisme, do vraag naar vorm,
plaats en snelhei\'d van uitscheiding en andero hiermedo
samenhangende vragen onderzocht. Tijd on gelegenheid
daartoe hebben ons evenwel tot dusverre ontbroken. Wij
hopen later dio leemten te kunnen aanvullen.

Vor allen Dingen ist festzuhalten, dass allo Einflüsse
au( die llorzmusculatur, zwar dio Stärke dor Contrac-
tionen , nio abor deren Jthythmus voriindorn können.

Bij emphysema pulmonis hangt de vergrooting van het
rechterhart niet af van de atrophic der capillaria.

De diagnose van acute miliair tuberculose is alleen
door middel van den oogspiegel te maken.

Om een gif uit de maag te verwijderen is het aan-
wenden van den maaghevel do beste therapie.

Na iedere belangrijke oper.atie, zoo deze zelve geen
contraindicatie is, geve men een catharticnm.

De zoogenaamde „snolmethode" bij rosnctie v.m het
oaput humeri is af te keuren.

De injectie v.m alcohol bij bowe\'egbare breuken ver-
dient meer in toep.a88ing gebr.iclit te worden.

Do oorzaak van den spoedigen dood na verbranding
moet toegeschreven worden aan verandering van hot bloed.

Bij parturiertes zijn subcutane injecties van ergotine
verre te verkiezen boven toediening van secale cornu-
tum per os.

Extra peritoneale behandeling van den steel bij ova-
riotomie is zeer aan te bevelen.

Waar geen contra-indicatie voor iridectomie bestaat,
wende men bij chronisch glaucoma op den duur geen
eserine aan.

Art. 11 n". 189 (Reglement op het Genoesk. onderzoek
omtrent de geschiktheid voor de dienst bij de zee- en
landmacht, vastgesteld bij koninklijk besluit van 3 Maart
1871, Staatsblad n*. 9) is blijkbaar vastgesteld, zonder
kennis van hetgeen voor de gezichtsscherpte van eon
soldaat vereischt wordt.

Do wet van 5 Juni 1875 (Stbl. n\'. 110), tot vaststelling
van bop.alingen bij het voorkomen van hondsdolheid , geeft
geen waarborg tegen gevaar voor infectie.

loio\' 5« //" 10\' iO\' iO\' 4û\' so\' rj" //

10\' it\'

IlAJ\'lTDiV/y^.rtW«.





: ""	» * » ^
	IV, vi«

	• v: ."^vi

Tijd	Rolafstand	Onmiddelijk gedurende prikkeling kort
		vóór
10b49\'	—	14.5
llu2\'	—	14.0
llul5\'	—	12.5
11««20\'	—	12.5
lln32\'	8 ctm.	12.5	, 13.0 13.0
11043\'	4 ctm.	12.7	12.5 12.5
llu48\'	\' 3 ctm.	12.5	12.5 12.5
Jlii49\'	3 ctm.	12.5	12.8 12.5

Tijd	Rolafstand	Onmiddellijk	gedurende	kort na
		voor	de prikkeling
lOu-M\'	15 ctm.	19	18.5	18.5
	12 ,	IS.5	8.0	18.5
45\'	13 ,	18.5	12.0	18.5
46\'	13.5	19.0	14.0	17.5
50\'	13.5	19.0	16.5	19.0
52\'	13.0	19.5	14.0	19.5
54\'	Subcutane injectie van 0.95 grnis Chinamine.
55\'	—	16.0
57\'	—	13.5
5S\'	12.0	11.0	10.0	10.5
	11.0	10.5	9.0	10.5
	10.0	10.5	9.0	10.5
ilu7\' .	. 10.0	8.8	7.0	8.0
	12.0	8.8	7.2	7.8
, 10\'.	. 6.0	8.1	8.7	8.0
	2.0	7.8	6.6	8.0

Tijd	Annt4tl iiart»lagen	Annniurkingcn.
	in \'/i
12ul\' .	... 150
, 10\' .	... 150	I2u22\'. Subcutane injectie vnn
r U\' .	... 140	0,05 grni. Chinamine.
, 16\' .	. . . i:w
, 20- .	... 120
, 24\' .	... 74
12\'\'25\' .	... 70	12u27\'. Injectie van 0,01 grm.
» 28* .	... 08	liulph. atropini.
, SO\' .	... 08
, 32\' .	... 05
, 35\' .	... 02
, W .	. . . 02	12u43\'. lüjoclle van 0,01 grm.
, 47\' .	... 5U	tiulph. atropini. ,
, 50\' .	... 6Ü
, 06\' .	... 58	2 uur 40 hartühigcn in du Vi min.
I uur .	... 58





	iiif*
	fi