....

" • V. .

m-\'

r \' ■

M-;

I\'lIILOSOrillAE THEORETICAE ET LHTERARUM IIUMANIORUM DISCIPLINA
noNORinus ac privilegiis

îV

TU {d^apatv atvtü izavra, TtXijV ydnou
(lr,av-i »Ju/^w, xapra Ó\'sific zoö ::aTpó%.

Waarde Vader, wien zou ik anders, wien liever dit
proefschrift opdragen, dan aan U? Op Uwe school
ontving ik mijn eerste onderricht als leerling, maar
ook mijne voornaamste leiding als docent. Toon later
onze wegen scheidden, Het Gij mij gaan met eene vrij-
gevigheid, niet genoeg to waardeeren, cn nooit heeft
het mij van Uwe zijde aan krachtigen steun of warme
belangstelling ontbroken. Neem Gij dan ook dczo blad-
zijden, het slot mijner academischc studiën, aan en.wil
in dezo opdracht een gering blijk mijnor innige dank-
baarheid zien, maar bovenal een bewijs der hartelijke
loegcnegenheid van

. m

f....

Vale dicturus Vir is praeclaris, quos praeceptores mc
hahuisse semper gaudimi mihi praehehit, libentissime
hanc occasioncm amplector

Tibi, Clarissime van Herwerden , quo promotorc glorior,
hic prac ceteris grati mei testimonia animi óbveniant!
Tua enim cgregia institutionc uti, cx Tuae mentis vi ac
sollcrtia largos fructuspcrcipcrc mihi contigit, neque bene-
volentia Tua mc hunc libellum in luccm proferentem
dcscruit. Quae erga mc mcrita semper in memoria rctincbo.
Aequc

manet alta mente ropostum
beneficiumy quod a Tc, Vir Clarissime Ovzoo^aeix acccpi,
quum tanio ingenii acumine vcri invcsligandi mihi mon-
strasti viam, atque clegantiac doctrinac praecepta tam

duld oratione me docuisti, ut numquam nisi maioris
ardoris studii particeps a Te decederem.

Vóbis quoque palam gratias referre cupio, Viri Gla-
rissimi Brill et Wunne, quorum uherrimas scliolas
frequentasse non possum non laetari. Has mcas gratias
accipiatis eo animo, quo Vohis afferuntur.

Vos omnes, Aestumatissimi Praeceptores, mc singulari
prosecuti estis Immanitate, cuius liumanitatis quoi quantaque
apud me dcposita sint documenta, dum vita suppctet, per-
scntiam.

Nullus forlassc velcrum scrip lorum inde a priscis
temporibus ad noslram usque aelatem lanlam dc rebus
diversissimis dispulandi invcsligandique inalcriem prae-
buil, quanlam valcs divinus cuius immorlalia carmina
acque iuvcnluli poësis studiosae ac viris iloclissiniis
provccla aclalc cliam nunc in dcliciis sunt, Homerum
volo. Neque id mirum debet videri, nam ut sint plures
quaesliones veluti de sermonis proprietate, de condilionc
lexlus, dc scriptoris slilo et arle, epico poetae cum aliis
scriploribus anliquis communes, sunt tamen cerlae
quaedam conlrovcrsiae quae illi maxime propriae dici
possunt, eas volo quae ad llcnieri nomen, personam,
patriam, ad carminumque quae ei Iribuunlur composilio-
nem, originem alque aelalem pertinent. Quae quaesliones
inde a ^Yol^lO, viri erudilissimi indefessa industria nee
semper sine ira et studio perlraclarunl hodieque agilanl

Locorum aulem quae in poemale commemoranlur
definitie, sive res vera gestae sive ficlae canunlur,
quantum ad rile cognoscendum et rede inlerprelandum
poetam valeal, vix quemquam in Ilomero vel medio-
criler versalum fugere polest neque olim doclos Alexan-
drines laluit quibus in intimes linguae lillerarumque
Graecarum recessus penelrare licebal. Unde factum ut
Arislarcbus inier alia quae plurima scripsil ad duplicem
quam condidit Homeri recensionem illustrandam singu-
larcm compesueril commenlalienem de navalibus, ut
nos decel scbol. A ad K 53. Cf. schol. A ad 0 M9
et quae § 10 dispulabe de schol. A ad Hanc igitur
** commentalionem quae paucissimis locis exceplis iniuria
lemporum periit, ego summos pelilurus in lillcris huma-
nioribus honores, non lam ad inlcgrum resliluere cona-
bor, longissime enim illud opus cum id quod omnino
fieri potest tum modicas meas vires superarel, quam
vesligia scriplionis perdilae, quoad eius facere polero,
sludebe persequi. — Scriplurus igilur dc Arislarchi
disputationc niqi tov vavarà&ftov inslauranda, primuin
de fenlibus agam, undo mihi hauricndum oral, tum dc
via ac ralione quam in hac dissertalione coniponcnda
seculus sum, quaedam praefabor.

Omnes ii loci, ubi Arislarchi commcnlalioncm dc
navaUbus nominatim laudalam habemus, scholia sunt

el quidem inveniuntur in codice Veneto A. Studium
igitur quod susceperam, incohavi in diligenler legendis
ac relegendis illis sclioliis quae Primo et Secundo con-
linenlur Volumine eius Scholiorum in Homeri Iliadem
Graecorum recensionis quam Oxonii anno 1875 in publi-
cum emisil Guilielmus Dindorfius. Quorum scholiorum
colleclionem ex qualuor grammalicorum scriplis com-
posilam esse constat, quod diserte subscripliones singulis
rhapsodiis adieclae indicant hisce verbis: naQ&mirat xà
^uäQiüroylxov a7]fitiDc, xal rà JiStlfiov ttiqI Ttjg \'udQiavan-
jfftoy diOQ&wafojg, rivà 8i xai ix rijg ^lï.iaxtjg nQoawSiag
\'HqojÔicxpov xal ix tov Nixûvoqoç tkqI gtiy^ifjç, vel nfQl
Tfjg \'Ofi7jQix^g ariy^ifig, ut legilur in fine rhapsodiae
terliae et quarlae.

Subscriplione duae carent rhapsodiae P cl Si, qua-
rum, ut docuit Dindorfius in Praefalione ad Scholio-
rum Vol. lp. ü, »prior in lacunam incidit, amisso
folio velerc (versus 729—7G1 complexo), cui recenlius
sine subscriplione folium est subslilulum, alteram omisil
librarius non repertam in codice cx quo poslremorum
huius rhapsodiae foliorum scholia descripsit.î

Affirmai igitur qui haec omnia collcgil, ut quae
llergkius Hist. Lilt. Gr. Vol. 1 p. 908 in annolalione G3
scripseril, Latino verlam, «se Arislonicum cl Didymum
inlcgros reddero, qua in rc lamen verba cl lilleras
sequi non debemus. Elenim licet summam rerum ila
repelivcril, ul nihil magni momcnli praelerniillercl,

Scholia Iliadis sunt aut marginalia aut inlermarginalia,
ut ea distinxit Dindorfius qui ibid. p. 7 de poslerioribus
iudicat hisce verbis usus: &Medium inier scholia margi-
nalia et te.xtum locum lenent scholia brevissima, quae
inlermarginalia dicimus, id est scholia quae inangusto,
quod inier scholia marginalia el lextum reliclum est
spalio marginis interioris sunt adscripla. Sunt autem
pleraque omnia ex Arislonico et Didymo excerptö, quum
auctori hoc potissimum proposilum esset, ul Zenodoli
et Arislarchi lectiones exponerel; quarum nolalionum
pars maxima quum vel iisdem vel paullo pluribus verbis
etiam in scholiis marginalibus legalur, inlermarginalia
** ex marginalibus cxcerpla et in formam breviorem re-
dacla videri possent, nisi plurima continerent quae non
legunlur in marginalibus quemadmodum vicissim mulla
quae in marginalibus de Zenodoli, Arislarchi, aliorumque
grammalicorum scripturis Iraduntur, non reperiuntur in
intermarginahbus: ex quo sequitur inlermarginalia non
ex marginahbus huius codicis, sed ex simili aliqua scho-
liorum collectionc ab alio grammalico esse cxcerpla,
nulla habila ralione scholiorum quae iam scripta in
margine essent, nisi quod paucis quibusdam in locis anno-
laliones inlermarginales ad scholia speclanl marginalia.»

Quae omnia hic cxscripsi ut appareret quo sensu
nomen «scholia inlermarginalia» hac in dissertalione

adhibuerim. Atque id ipsum moneo propter ea quae
in censura Scholiorum Graecorum a Dindorfio editorum
hac de re disputavit Adolphius Roemerus in Fleckeiçcnii
Annalibus CXIII anni i87G p. 434 — «Falsissima» inquit
vir doctus, Germanice tamen locutus, «eorum est sen-
tentia qui haec omnia brevissima scholia in angusto
spatie inter scholia marginalia ac Icxtum scripta fuissc
ducunt. Immo vero scholia ita divisa sunt, ut ampliora
quidem legantur in marginc, at breviora vel initio vcl
in fine singulorum versuum adiecta sint, quo factum
est ut partim inter tcxtum el scholia marginalia, partim
in altero margine qui scboliis marginalibus carcal, locum
teneant.s Reiecto igitur intermarginalium scholiorum
nomine, vir doctus ea vocari malit Textscholien. — Vero
quidem hacc dixisse Rocmcrum non nego at eam rem
Dindorfium fugissc et multas alias oh causas ct v. c.
propter id, quod Yol. 11 p. 174 aliquot scholiorum
locum indicat scil. «in marginc extcriore propter spatii
angustiam», crederc non possum.

Quo igitur modo cx ilia scholiorum collcclionc rcli-
quias Arislarchcao dissertationis cruerc dcbcmus? Quis
vero est qui ignorct, id munus ohiri non posse nisi
Lchrsii operis de Aristarcho habita ratione? Quod
«tribucns dcdcris quoque cotera,» vcniam dico pleraquc
quae illc dc Aristarchca doctrina disputavit, ut satis
carta ct in vulgus nota, prout poslulabit mciargunicnti
ratio, sive rccipiendi sive omitlcndi.

Inter alia quidem quae quippe ab nostro consilio
remoliora valere iubemus, Aristonicus leste Suida i. v.
TtfQl xwv GTjfiitcav Twy rijg \'iXiâSog xal ^OSvaatiag scripsit,
«id unum totumque agens, ut quas Aristarchus notas
versibus Homericis apposueral, eas indicaret easque ila
illustraret, ut causas argumenlaque Aristarchi obser-
vationesque, quibus slabiliendis illae nolae servirent,
congereret.» "Vid. Lehrsii de Aristarchi Sludiis Homericis
edilio altera p. G. Alque ibidem p. vir praeclarus
argumentationem suam sic concludil : «Ergo hoe dicimus,
omnes, quas Aristonicus Iraclat, nolas Aristarchi esse.
Concedimus lamen uno alterove loco a discipuhs signa
addita esse ex menie Aristarchi.»

Itaque officium meum primum in Aristonici notis
indagandis versabilur, tum demum ulrum quae illi
grammalico, ilaque Aristarcho quoque adiudicanda sinl,
dissertalioni eius de navalibus assignari debcant necne,
conieclura conabor assequi. Qua in re non ipsa Aris-
tarchi verba cxpiscari sludeho, nam id fieri non posse
unicuique patel, sed eius senlenlias quas in dispulalio-
nem deperditam recepil.

Ul iam supra monui, Nicanori qui (vid. Suidas i. v.)
de inlerpunctione apud Ilomerum egil, Aristarchi com-
menlalio lopogrophica non ignota fuisse polesl. Ergo
huius etiam grammatici annolaliónes nobis pcnjuirendao
sunt.

fere impediebal, quominus Arislarcheam commentalionem
de navalibus allingeret et Didymum silenlio praelerire
possum. Nullum enim quod sciam exstat indicium,
unde disputationem deperdilam cos cognovisse apparet.
Equidem certe frustra quacsivi. — Ilaec bactenus de
Yeneto A.

Inter scholia codicis Veneli B, ut itcrum mca faciam
verba Dindorfii et quidem in Praef. ad Scholiorum Vol. I
p. 11 sq., «non pauca reperiuntur quibus caret Vendus
A, quemadmodum vicissim in allcris illis mullo plura
desideranlur, quae in scholiis Ycneli A sunt servata,
ul manifestum sit scholiis velcribus idem accidissc quod
aliis omnibus scholiorum ct)lleclionibus, ut posteriorum
temporum\' grammatici cl librarii scliolia vetera alii aliter
ccrla nulla lege excerpcrenl el compcndifacercnl vcl novis
amplificarcnt addilamcnlis.» |Acquc ac Venclum A igilur
legi cl rclcgi codiccm II, cuius scholia reccnsuil Dindor-
fius Voll. III cl IV.

Neque omilli par est codiccm Viclorianum, cx quo
Lchrsius p. 225 scholium ad M 128 (juod Arislarchi
annolalioncm continet chorographicam, exccrpsil. Meum
igilur duxi cum Vcnelis AD scholia componerc codicum
V ac L (Lipsicnsis) ct quidem cx rccensionc Immanuelis
Dekkcri quae anno 1825 prodiil.

Nondum lamcn fontium copiam cxhausimus. Elc-
nim, ul docuit Lchrsius p. Vi, ïEustalliius usus est
scholiorum vohiminc corum, quae hodic Vendus A

habet.» Cuius rei non immemor Archiepiscopi Thessalo-
nicensis Commentarios ad Ilomeri lliadem comparavi
cum iis scboliis, quae in codd. ABYL vel quodammodo
digna mihi videbantur quae perpenderem. Ad manus
habui edilionem Weigelianam anni 1827. Ne vilio
forte mihi verlas, quod raro commentator tibi hac in
dissertatione occurrat, hic monere volui, me hunc scrip-
torem ubi vel nihil vel pauca tantum eaque nullius
momenti perhibuerit, semper silentio praeleriisse, quod
idem de reliquis mcis fontibus valet.

Perlustrandum mihi porro Apollonii erat Lexicon
llomericum; Annotationes enim quas veluli de vocabulis
àvvi, fQfta, ^coGTtjQ, viov, qößog, tradit, sunt Aris-

7.-- larchi, nui nominalim etiam laudatur. Unde rursus a
Lehrsio p. 7 efficitur Arislarchi notas ab Arislonico illus-
Iralas intelhgi. ïEtenim complurcs hic sine nomine positac
sunt obscrvationes, quas aliunde (scil. cx Apollonio)
tcnemus Aristarchi esse.» Eius Lexiconis Apollonii copia
mihi fuit, quod anno 1788 impensis Luchtmansiorum
cx editione Parisicnsi repetiit Hermannus Tollius.

Irrita tamen rc domum redii ncc prospcriorc fortuna
usus sum in itinere quod per Apollodori fines susccpi.
Dicat quispiam: quo tandem tendis? Evolvas quacso
Suidam i. v. ac Porphyrii notam apud Eust. 2ö3. 37 ct
Lchrsium p. 244. Quid ergo novimus? Ilaccc: Apollodo-
rus Atheniensis, unus cx Aristarchi discipuhs, inQay-

ßtßXioig, Quid porro? «Ab Arislarcho aliquantum profecit
Demetrius Scepsius, omnia Apollodorus, et ab hoc
utroque fluxit quidquid in his rebus (scil. geographicis
ct chorographicis) Strabo sobrie et sano iudicio ul salis-
facere possit dispulavil.»

Demetrius aulem Scepsius, aequalis Cralelis et Aris-
larchi, Tüf Tqmnop Stänoatiov cnarravil (Slrab. Xlll. 1.
55. p. 609), quae res ei lanlac fuit curae, üare tqîu-
xofTu ßißXovg avy/Qàipcti (ibid. § 45. p. G03).

Denique Slrabo cx Apollodoro mulla cxcerpsil, dcqua
rc vid. Lchrsius p. 188, 229, 233, ac «si quis dc Slrabonis
fontibus dispulans ila scribil ul intonlis oculis spcclanti
scmcl vcl bis Apollodori nomen occurrat, is mullum
abßsl ut hunc locum cxhauscriU, ul ail idem p. 244.

Cuius viri doclissimi consihi memor de Apollodori
Commenlario ad Navium Recensioncm, Slrabonis fonle
in Musaeo Rhenano XXXII 1877 p. 207 sqq. diligenter
scripsil Hcnedictus Nieseus, qui hanc proposuil senten-
tiam : »Solo fere Apollodoro usus est Slrabo libb. YllI—X,
qui ex eodem praecipue fonle hausit libb. XU. 3—XIV;
cclerum in libro VII facile vesligia videri possunt eius-
dem scriploris, ex quo deniquc duae libri I paries pelilae
fuere.j

Ut infra videbimus, Arislarcbus in commentatione
deperdita Troiam non silenlio praelermisil, cui urbi
libro Xlll maxime immoralur Slrabo. Tolius aulem
Graeciae, ergo Graecorum quoque ducum palriarum

descriptionem geographus compleclitur libb. YIII—X.
Quin eliam libro YIII Navium catalogum pertraclat
aliosque locos quamplures carminum Homericorum atque
Ilellespontum in fine libri Yll.

Itaque noslro proposito iudicavimus consentaneum ex-
plorare, num adhuc vestigia Arislarcheae commenlalionis
lateant in iis operibus quorum titulos subiungam:

Apollodori Fragmenta in Fragm. Ilist. Graec. ex recen-
sione CaroH Muelleri WÀ , Yol. I p. /t53 sqq. ac Demetrii
Scepsii reliquiae, quae ibidem Yol. lY p. 382 indicanlur.

Slrabonis Geographica quae curala a Muellero et
Duebnero anno 1853 edidit Ambrosius Firmin Didot,
et quidem libb. YII—X ac lib. XIII.

Sed oleum et operam perdidi, quare non opus est
ut plura vel de his fontibus vel de Niesei disputalione
hic afferam. Unicus est Strabonis locus qui mihi quidem
considerandus videbatur, scil IX. 1.10, de quo loco §4
dicam quid senliam.

Talia quidem sunt quae de fontibus hic exponere
meum duxi. Quam rationem spe ductus non fore quod
in cursibus equeslribus Francogalli vocare soient «un
faux dóparlï, ad ipsam Arislarchi dissertalionem propero,

ov yàQ yiQij xXoTontifftv
oîidi öiccTQÏ^nv, fTi yàç fiiya ÏQyov «péxroy.

Perpauci, quod valdc dolendum, sunt loci ubi lilulus
commenlalionis cuius reliquias colligerc tenlabo, diserte
Iraditur. Elenim in codicibus BYL dispulalio lopogra-

phica numquam commemoralur, in Venelo A autem tan-
tummodo novics. Neque igitur, ut vides,

Scholia hic exscribam, omissis tamen llomericis locis,
quoniam haec omnia in ipsa dissertatione fusius per-
tractabo.

K 53. ort tu xotkojv aai xwv xoiovzcov xa ntQÏ xov
vavdTét&ftov O \'Aq\'KSTaQiog inQKy^axtxJaaxo. Q^x&g yaQ
Xtytxai nhjaiop xov Aiayxog 6 \'iSofiiytvg ptptoiXxtjKtyai.

K 112. iiqóg xd tiiql tov vavarócO^ov, ort rcXijaiop
O ^Jdofitptvg A\'iapxog xov TtXa^impiov tptpmXx^nfi.

K 110. ort nhjoiop xov aoxqov Aïapxog ó MiyTjg
ipiPfojXxtjxn\' xal Siiaxakxe di, nQoaOdg xa^tlp. ^ öè
cèpaqioqu nQog xa ntQÏ xov pavaxa^fiov.

A 0. TTQog xa ntQi xov pavax&Ofiov, oxi ip fiiaco xdg
xov \'Odvaalcog vnoxiOtxai, ixaitQOV 8i xiQaxog xdg
^AxtXXtco; xal Aiapxog.

M 258. 0x1 xQÓoaag tv fitp xoTg vnofiptjfittai xtcpa-
XiSag, h öi xoTg ntQl xov pavaxd&fwv xXl/naxccg.

inl xóp ailpdiafiopfifp tï diaaxiXXotfifp, yévoixo lip ntlQ-
ycop dpxl xov inl roi\'ff ntJQyovg xdg xXi^uxag tlXxop\' tl
Si avp&nxotfitp XQÖaaag mlQywp xdg i^ox«g, ntQl o)V ip
xo7g ntQl pavoTÓc&fiov Xtytxai. (luao subscqnunlur:
xaxd 8i xèp ttqöxiqop Xóyop xQÓaaat at noXf^ixal xXl-
fiaxfg xai xd fiyji^aptjfiaxa xd dp&iaxh^itpu xolg xd-jf^taip

Nicanori vindicare non ausiin. Nihil enim novi praebcni.
Praclcrea suspicionc non prorsus caret illa particula

per quam qui haec scholia congessit plures annotationes
nonnumquam connexuil, ut docet Lehrsius p. 28.

G81. OTl TOV yionQOV )J\'/(1 A^iavToq. ovTog yào
nXijalov hivoX-Ati tov UQcaTiaiJ.aov. UQOS TÙ mgi TOV
vavarâ&fiov.

O 449. d^tTovvTai aTiy^oi \'/ — varfQOv dè iv roig
mgl tov vav^stdùfxov dnolo\'/iltai, tov y^q i^viàyov qiijaiv
dniOTçâcp&ai nqôç to nfôiov xal toi\'S \'înnovg, tov 8t
7caQui§àTi]v TtQog TÙg vavg inl tov Siq)Q0v, iva dm tov
cffof yivTjTUi ij f*àyv-

G8. TÔ tnidytQU} ixuTtQwat ôtlvarai nQoaSîdoa&ai\'
xal yÙQ Tiig JVTjQtfdag dvttvai tà\'^ti ttqitiov xal TÙg
vavg (îxàg icpf^îjg tftàyqat, wg h tw (toTç F) ntçl tov
M ** vavaTtt&nov liyiTUi.

Ilacc sunt schoha, uhi Aristarchi commentatio nomi-
nalim laudatur. Sunt contra et alia, quae ne tilulo
quidem addito, illinc etiam originem ducanl, cuius r.ci
collatis nolis ad K 53 et 112 luculentum exemplum
hahcmus r 230 ac J 273 (qui numerus apud Lehrsium
p. 225 legi dehet pro 251), ubi A cxbibct:

r 230. oti 7iX7]aîov 0 \'lôoixfviiùg AïavTog tov TiXot-
(itav\'iov hâaoiTO (inscrit xat Lchrsius) xutÙ tÎjv ininû)-
Xyaiv cv[i(fù)V(og. rcuqaitijttov uqu txtXvov tov oti-^uv
TÔV tv Tw xuTCcXóyto V7TÓ Tivcûv ytaqjôftivov „(JT^af d\'àyœv
\'iv\' \'A&tjvaitûv lOTavTO (pâ?.ayyfg" (JJ 558) • ov ydç rjaav
nXTjaiov A\'iavTog ^AùtjvuXoi Cl

Quidni slalim addam, aliis quoque locis scholiastas
tilulum celavisse? Alque id ipsum noslrae disquisilionis
erit principium.

schol. ad IGG. ?} ôtnXrj ugèg ró mQi tov vctv-
ffróf^/woy di&yQttfificc\' tó \'/Ùq ^\'IÏqv oijfia xarà fitaop
tipai cpyjoip tp TM nföiio Ct

schol. A ad 807. nQÓg tó tov arQocroTriôov ôtâ\'
YQU^na oTi vnoTc&tTai xurà ^itaop tov pavaràO\'^tov
OfaTQÓfiSij TÓKOP lig öy/Xov avpayaiyjjp.

Illud SiàyQaiifta CO ducit Lchrsium p. 227, ut pulet
disserialioni additam fuisse tabulam, atque item censet
vir clarissimus Naberus p. 29 in opere cui tilulus est
Quaestiones Ilomericae, quas anno 1877 Amstelodami
edidit Academia Regia disciplinarum Nederlandica.

Sed adhuc mihi quidem dubia lux esl ac nXap&nai
x«rrt Tiip yi\'üfujp. Quid mirum?

Quid aulem e ccleris scholiis nobis de Arislarchi dis-
pulalione slaluendum videlur?

\'1. Scripsil Arislarcbus disserlalionem dc navalibus
Graecorum ad Troiam et quidem more Alexandrinorum,
i. e. Ilomeri habita ralione.

2. Tà TTfQÏ TOV pctvardO^fiov pOSl r« vnoitvij^iara
demum scripta fuisse veri esl simile.

Quae omnia si ila se habenl, in disserlalione perdita
Aristarchum tola caslra locaque vicina adumbrasse ap-
paret.

Ilaec igitur sunt fundarnenta, licet pauca eaque parva,
quibus lamen pro viribus domunculam superslruere slu-
debo, quam, ul Vergili verbis ular,

lurrim summis sub astra
educlam teclis, unde omnis Troia videri
et Danaum solitae naves el Acliaia caslra
non fuluram esse valde doleo.

Nusquam apud Ilomcrum vocabuluin occurril patl-
avttOnop, quam rem Arislarchum non fugissc palet cx
scholiis quae hic adscribam.
A ad 0 /i-28 ct H 239. on dyiâvi rtS dOQoia^taTi

A ad II 500. xt^pa avXi^aoKSi vt&v tv dytavi) ij
di7t?.f}, on piu)p àyûtya rô à&qoicsfia, tô rai/ffrai^/ior.
xal tV ùm "0<ror (Jt/ffoiTai «>0»!\'«" (scil. Jf 298),

Habemus hic, dummodo ullimam observalionem et
schol. B ad 27 500 exceperis, ut cx eo quod A ad
IJ 500 initio exhibet — reliquam enim partem crilico
Alexandrine vindicare non ausim — annotalionem Aris-
lonici, ilaque Aristarchi, quacum operae est prelium ea
componere quae legunlur apud Eust. 1342. 55: on tó

vaxJaTU&^iov vTjoif ayvQiv Xtytt, o tanv «ùqoksiv, ^ oSg
tintiv, nupiiyVQiv. cp^al yàn

œS Ot if VTjoiv dytlQtt [iijrrjQ xt xal viog
TioXXà TfQÓg dXliilovg dyÓQfvoy.
Tuvxop Si pywy ayvQiv tintip xal dywpa, lóg SjjXoi

Ex bis igilur locis hoe apparet Arislarchum alicubi
in dissertalione sua, fortasse in ipso eius exordio obser-
vasse, navale Graecorum ab Ilomero dictum esse vycóp
äyvQiv aut dySivu, quod significet à^çotafia.

Animadverterunt scholiaslae navium slalionem non sic
semper sed aliis etiam verbis ab Homero nolari. Elenim
ad 413, ubi Hermes sub Achillis famuU forma moes-
tum patrem anxie inquirenlcm, an adhuc sit apud naves
filius dileclus

tji uiv ijôt]
xvah fuXf iarl ra^wv nQQt)di}Xiv *yJ\'/tiXXtili,
hisce verbis consbialur:

avrcog tV xhaïfjai
B exhibet Iv x^.taltjai) h rw trttjißdlco tov yausràO^-
/iov. Eiusmodi scholia alias quoque repperi.
Ad \'F 2:

tüj Ol ^tv avivàyovto xaxà htôXlv\' avràn ^Af^aioi
infiôi] vfjàg Tf xal \'E?,ltjajT0PT0i\' t\'xopTO
AB alTerunl v^ag z6v xànov tpxavO« xwv vijmp
U\'/H et ad ciusdem libri vs. 259, ubi
„munera principio ante oculos, circoque locanlur
in medio",

hanc notam legimus: xov xànov iVî>a rjOup\' h p{(o).x7]-
ùfiatj /(iQ PT/l\'ovStp xiùixui, oiiSt öiaxQlßti xig h avxfj\'
q>ij(ît yovp „otaifitpai xXiahjOip." llaud aliter Dncnlzeriis
in sua lliadis cdilionc explical: „yvwr, proprie xXtaiijg."
Cf. T 3G0.

lias vero obscrvaliones non crediderim ab Arislonici
manu profeclas esse. Praelerea magis annolalionis exege-
licac versibus cilalis subiunclae, quam loci cx aliqua
commenlalionc hausli speciem prac se ferunl.

Sed iam salis de nomine. Nunc vero de re ipsa
vidcamus quid nobis slalucndum sil.

Pauca mihi hic nolanda videntur. Aristarcho num
trihuendum sit duhito, quod observât Schol. B aà E^Q
"nnovg fif/aOïlfiov TvSiog vlàg

Swxiv iTaiQOiaïf xatà/eiu xoiXuç tirl vîjag
•AUT&ytiv) iv xaniivâ< yàn rô vadatad\'fiov, ij ôt nó},ig

rivf^uôtostt, quibus verbis nihil conlinetur nisi explicatio
praepositionis aarà. Cf. quae infra dispulaho § 4 dc
schol i? ad ^ 28.

Item Aristarcho abiudicanda est naustathmi descriptio
quam Strabo XIII. 1. 3G a Demetrio Scepsio partim
muluatur. Elcnim ibi geographum audimus, non\'vero
criticum Alexandrinum, cuius scholae nihil cx reccn-
tioribus admiscere solaque Ilomeri verba sequi mos erat.
Ad hanc etiam paragraphum perlinet quod S 3G legitur,
nXtjaav (scil. pfj{g) ânàarjg

iliôvog arófitt ftaxQÓv, oaov avvitnyuùov àxQui,
ad quem locum in Vcnelo A adscriptum est
odQv tiv ôiàaTr]iia, oaov avvi-AXitop xal dvviShftovv al
tov ^exxi]anóvtov axoai, to ^Pointov xai tó 2£iytiov

atque in codicc li 5tà to titiv iv uvtö) xoiP.órj/ra
TTQog TO xu9oQftl^ta0tti Tag vavg (quae nota mihi cssc
videtur ad vocabulum atófia). nxqui (Ït rà xîqura tov

vavarä&^ov, wv txxóg ovx pavg. oaop ovv, (ptjal,
OTÓfitt avvixXnov al äxQui r^g ijióvog, rovxtoxiv änö
xov ivog xi(7Cog inl x6 Ïxiqov.

Si illud dia, a quo proximum scholium incipit, ad
diplen debet referri texlui appositam (cf. Dindorfius
Praef. ad Yol. I p. 19), haec observatie ex Aristonico
petita est atque igilur auclorein habuit Arislarchum,
quem coli, schol. A suspicari licet sic fere scripsisse:
ij 7)iüv fi\'xf xoiXóxtjxa uQog rö xa&on^il^ioOai xdg vavg

TÓ \'PotTftoy xal tÖ 2Ji\'/fiov i]Guv to, xIqccxu xov vav-
OTd&ftov, wv txTÓg ovx i]v vavg.

Talem quidem exposilionem natura sua dispulalioni
dc navalibus oplime convcnirc quo modo negari polesl?
Quis vero hac sententia teslimonii loco uti nonverelur?

Neque mullo cerlius argumentum ducere potui cx iis
quae in Iliadis libro vicesimo tertio, ubi habenlur in
honorem Palrocli certamina

oi 0\'a/ta irétvTfg ^qp\' Utttcohv fiuattyag ädQuv,
ntnhjyóv ifiadiv, ófioxlTjaav r\' inéiaaiv ( I. tt f\'nfaaiv)
i(f(svfitv(og. oi 5\' mxa öttnQyaoov nfdioio
vödffi vmv xait(og,

ad VS. 305 in Yenelo II repperi vóacpt vt&v) i^Q^avro
fiiv nno ^lyilov, i\'vOa ^v ^Apllivg, iTQiiov Si inl
TÓ \'Polrtiov\' vóaqiiv ovv vtcóv twv uQOg t& alyiaXw
vfu)).xtj&naó)v. xttTo, bi ^ylQioTaQiov o SQÓfiog ytyovtv
tv Ttü dnó xov xtlxovg diaaxtjftctxt a^Qi x^g OaXdoat^g.

Ilic saltern xVrislarchum habcmus nominalim laudatum
sicut in simillima nota quam praebet Eust. 1305. -47,
xara {livroi \'aqiataqfov ó tïóv Inmiov totfrcop SqÓ^os
i\'/iviTO tv Tw uno rov ni^ovg cc\'/qi rrjg &ttXaa(S7]g v.u\\

xoiv txfi xliaiiüv ntvTaazccdicp SiaoTrj^aTt. Sed ulrum
haec e dissertatione perdila, an aliunde hausta sint,
certo quidem discerni nequil, veri tamen est simillimum,
Aristarchum castrorum fines in commentatione sua de-
lineanlem, hunc locum laudassc ut spatium inter murum
et lilus indicaret.

Laliore quidem quam ea quae in superioribus para-
graphis tractavi disquisitione quaestio eget, qualis fuerit
navium ordo quem informaverit Arislarchus, neque lamen
in paullo uberiorem dispulalionem prolabi vercor, Nempe,
quum in iis quae praecedunt, nullum cerium cxslaret
commenlalionis chorographicae vestigium, unde via cl
ralione progredi possemus ad-ea quae inde ncccssaria
conseculione effici possent, hic sallem eliamsi parvum
al cerium lamen fundamenlum habemus in quo firme
consislere possimus. Quae quum ita sc habeanl, omnes

eas notas quas hac de re colhgerc potui, antequam ad
disceptationem ipsam propero, perspicuilatis gratia ex-
scribam.

ov5è yuQ ov8\' iVQtfg mQ iwy idwijaaro iraaag
aiyittXos vijag y^aSinv, (SJtivovvo Xaoi\'
Tw ()cc TTQOXQÓaaag iQvaay, xal jiX^aay diraatjg
^lóvog OTÓfia fxaxQÓy, baov avytiQyaOoy axQCct

quae Venelus A cxhibct, partim quoque legunlur in
codicc D. Schoha enim haec sunt:
Schol. D xXinaxtjdov\' t7]p ivtQttv ttqÓ rijg hiQag.
Schol. u4 OTl TTQOXQÓaaag rag xXtftaxtjdóy vtvKoXx/jfti-
vag érfQug itQÓg (Icg. ttqó CUm Lclirsio) tTtQojy, wart
OfttTQOiidig cpalyfa{yat tó vi6)Xxiov\' XQÓaaai yóiQ ai
xXlixaxtg.

xQÓaaag /ifv ntfqycov tQvop xal (qhtcop inaX^tig,
arijXag xt ttqopxijzag tfioyXiOP, ag uq\' Ay^aioi
TCQÏüTag h yaifi Otaay tfi^tyai ty^iara m\'Qytop.

Quarum annotalionum hacc:
OTi XQÓaaag ip fiiv rotg vnofivtjfictai xicpaXidag, ip Si
Tolg TTtQl TOV pavaróiO\'fiQV xXiftaxag,

inl Tüp atlpSiaftop fiip el StaariXXotfitp, yipoiTo hp
nilqywp ccptI tov inl roi^g m^Qyovg rag xXifiaxag tlXxov\'

De fine huius schohi lectorem ad ea quae hac de re
in Inlroductione pag. 11 dispntavi, relego.

d ^AQiavaoyog ini -AlificfAWU ccxotJaag, xai to ttqo-
XQÖßaag dnodiSovg inl tu)i> vtwv xhnaxtjbov, (cstne hic
inserendum vivfaxxtjfitpav vel tlxxvanivvjv\'^t) to m\'qycov
iQVOP dnodiSojGiv ini Tovg ntJQyovg iQVov, dnoSidovg
dvtTXxov, dig xxfiarwp xal (svyxa/xnxwv ovawv tcov
xxin&xoop. nkgafiv^inai Si \'ofiijqov to ntlgycop tqvop
dnoSiSovg uptI tov ini Tovg m^Qyovg tQvop, ix Toihwp

ot Si nivopTfg
idTuaap önnÖTi nx^Qyog ^A\'jaiiap uXXog iniX&ap
Tqcücop oquijam {J 333)

dpxl tov ini Tovg nxSgyovg I\'qvop. xal „dxöpTiaocp
*iSofiipijog\'\' (iV 502). oi/x iial Si xnöaaat ai xXliiaxtg
dXXu. ^laXXop 01 i^iyropTtg XlOot ip ToXg mlQyotg, oiig
noiovaiv tig to ifinoSil^fip Tag twp fujyapiju/ttcop i^ßoXdg.
otirca xal xQÖ<Jaovg IfiuTiwp Xtyontp Tovg i^tyopTag (rrrj-
fiopag xal TCQOXQoaaai Si ai pijig ai [iii in^ \\(Sov aviyov
flXxvßiiipai, dXX^ i^tyovaai iiaip, icp* wp Sid to fii}
Ttäpxag t%nP ißaQi&fiovg <sati]Xag Ti HQoßXtjTag ifiöyXiOPi
Tovg Xiyofiipovg TXQOfiayßpag.
Denique addenda cjuae 903. 7 iradit Euslalliius ort

xÓQffat xai xfcpalai, quod foi\'lasse adiecit commcnlalor
ipse). Sio xai t^o-j^âg cciiràg xaXoùat xai x((paUdag al
Tcaluioi (fugit autem scriplorem, hanc eliam Aiislarchi
fuisse opinionem, quam quidem luebalur iv xoig vno-
fivtjfiaai. Mox enim velerum scnlenliae vis opponilur,
qua crilicus Alexandrinus subslanlivum illud vult inlel-
ligi. Nempe sic pergil Eusl.) äg xai xaOdlxov oi l^Qutg
xu&aiQOvvTig tU \'/>]»• fit^iv^TUi Sï avrmv xai fitv óliya
(seil. M W^) d Tiottivijg iv tcT\' axQoaaàcov inißaivov.^
\'yiniavaQyog bi nolifiixàg xHfiaxag vnoxQÖiovg vàg xçôff-
aag von, ^toi inj^avàg xXi^axù)8iig.

Cf. idem 9G5. 37 : TXQOxQÔaaag Si "OfxijQog liyn rà q
ovTwg lÓQfiia^ivag vijag, (ûg x).ifittxi]86v oîov î(Sxa^ivctg
ôià tô vx^ijïôv TOV tÓttov. XQÔaaai yaQ, tag i(}()t&ii,
Tuxoftà^^oi xlîfiaxtg. ot ôi TraXaioi (in cundcm quem
modo nolavi ciTorem delabilur scriptor) xai ovrœ (faaîv,
TTQOXQÔaoag TUg irinag ttqÔ tTÎQWV, cSffrf ùiaxQOtidig
qiaivfcf&at rô vtó)).xiov. tTi 3i xai oi\'To) nçoxQÔaaag,
tt?.?.ag in^ allutg, àvTinQWQOvg.

Ad M AAà, ut haec slriclim tangam, silent omnes
codices. IIoc tantum rcperics in scholiorum editione
Bekkcri cl quidem addila littera D, qua scholia minora
sive Didymi indicanlur, xn0(s(sâa)v) vnoTQÓxwv xXitiàxœv
ttçàg tti^ofiaxtav inittjsiïwv.

Uiversas, ul tandem absolvam, vocabuli significaliones
in unum collcgil Apollonius i. v. : tvioi ^iv Tàg xU-
^laxag, tvioi Si TÙg xtfaXiSaf, i\'vioi Si rwr ixtlQyœv

Tag GTiffàvag, ô xal ^aXXov àv Tig iïnoi, Ttfig dt ràg
xecpaliôag tov xfiyovg, ag tviot lïQOnayfivag liyovoi,
àXï.01 dt xà aTTOXQJjTTiSœ/xttTa (vTtoxQTjTTiöcjfiuxu seu
xQjjnidcjfiaxa mallet Villoisonius) xal \'/ÙQ xQÓaoovg Ityo-
ftiP xà xüxü) xwv îfiuxioiv.

Talia quidem sunt quae in limine huius de navium
eollocatione dispulalionis ponere meum duxi. Quo melius
autem dispiciamus, quid hac in re Aristarcho reddere
possimus, paullo accuralius omnia haec examinemus
sumplo a schol. B ad M 258 exordio.

In hoc scholio quae leguntur inde ab ovx iîal Sè
xQÓaaai ai xUfiaxfg (idem notai Eust. 903. 11) non
esse Arïslarchea, unicuique apparel; sed de ceteris aut
omnia me fallunt aut initium scholii locus est qui,
licet leviter mulalus, olim lamen in libelle de navalibus
inveniebalur. Etenim priore vocabuli xQÔaaai exposilione
reiecla, poslea el quidem iv xoTg ufQi xov vavard&ftqv,
ut e Venelo A ad hunc locum comperlum habemus,
probavil Arislarchus xQÓaffaig significari scalas. Praelerea
prior nolae Porphyrianae pars adeo speciem loci laudati
prae se fert, ut cam commenlalionis perdilae particu-
lam fuissc persuasum mihi habeam.

Ac minime sane haec dispulalio quam Porphyrio dc-
bcmus, ralioni adversa esse videtur. Nempe quum Aris-
larchus non amplius in semel concepla de interpretaiione
xQOffaâùjv opinione pcrscverare posset, grammatico geni-
tivus mlQyiov nccessario debuil exhibere difficullalem,

At quinam erant loci, unde llomeri ratione habita
criticus Alexandrinus argumenta ducere potucrit ad banc
explicalionem probandam? llos quoque .tradit Porpby-
rius, // 333 ac iV 502 dico. Quid igitur ad bos versus
iam supra laudatos nos docent scbolia?

^AQiavaQiog xoinlg tov & „TQwcoy imroS&}io}y\\ to St
*Ay«i(t)i> aiiiivov d\'Aoihtv in^ \'A\'^aioilg,\'
atque in eodem codice boc scboiium marginale legitur
ad vs. 335: <

ij SinXij ttqog to ff/\';,««, sióti ixltittii jj ini xai
nimii ivtßXaxrat\' (quod simillimis verbis etiam scbol. A
Cxilibet ad iV 502) ian ydn dvrl tov wg inl TQwag
ÓQfitjatitp. Aristonici est annotatio, itaque Aristarcbi,
ut ea obscrvatio quae in eodem scbolio subsequitur:

xal ort x«r\' *aqi(staqx0f äfitiifoy tytt to \'yifcn^v
(sic enim quae olim legcbantur on (5t »ƒ xarcè \'AqI(!t«q-
Xoy t^fi xal ró \'Ayiatiav a^fivov corrcxit Göbctus)

dxoilftp in ^yi%aiovg\' nt&apov ydn intith\'fit\' Tovg
"FJ.hjvag twg av nQOimxtiQijdmiv avTolg oi ßA(}ßaQoi xal
TQOnov Tivd Sii\'tiqov ftttu HdvSaQOv na^affnovdtjaconir.
Sio xal fiijnOTf (ifutvov iv Ttj noXvariyco q\'tQfTUt

taraaav ónnÓTt xiv Tig ivaVTioy äXXog iniXOcov
TqÜ}ü)v ÓQ^utjatif xai uQ^ntv noXtfioto.

Ilic ergo, nisi fallor, duas habemus varias, immo
vero inter se pugnantes eiusdem loei • interpreta-
liones, quarum ulraque ab Aristonico relata eun-
dem auclorem habuit Aristarchum. Alias etiam dis-
crimen notatur inter rà vttouvri^iax« ac xà ttsqI tov
vavara^fiov; atqui prius scholium ad J 335 cum ea
Porphyrianae nolae parle consentit, cui non iniuria, ut
spero, locum assignavi in disserlalione perdita, quam
posl commentarios scripsit Aristarchus. Allerum igilur
ad J .335 scholium ex alio fonte hauslum fuisse, ne-
cesse est.

Sed adhibeal dispulalio modum et redeal illuc, unde
dellexit, ul de reliquis eliam verba faciam, spe ductus

Omnes ii loei, ubi vocabulo xQÓaaai significanlur
■AXifi«-A(g, ut res ipsa suadet, ad Arislarchi commenla-
lionem topographicam necessario debent referri. Al([ui
doclo Alexandrine, quum xnôaaccs cxponeret xllfic<xc<g,
nQÓxQoaffai cxplicandum eral xXiftax7]dóv. Hinc igilur
hoe lil manifestum, Aristonici nolam quam in Yenelo
A ad Ä 35 reperies, dissertalioni cuius reliquias colli-
gerc studeo Iribuendam esse.

Supra pag. 2/i. sq. iam dispulavi de altera libri
M vs. 258 inlerprclalione, quam cx Arislarchi mutala
sententia manassc necesse erat. Porro non ineplum
videtur superioribus allexere ((uod codex A ad M 375
cxhihel, ubi pocla sic:

ot ô\' in\' inâX^fig ^aîpoy iQ^^vfj XalXani iaoi,
X(fùinoi udvxiojv ijyTjTOQfg \'^Si ^iôoPTig

Denique conféras quaeso ad -i" 68:
dxTTjv tidttvt^atvov (scil. NijoilStg) inianQw, i\'vOa Oaftttai
MvQfiiSôvcav tÎQVVTO vitg rayfvv dfi(p\'\' \'Ayû.^a
Nicanoris observationem in Veneto A:

TO iniay^fQÛ) ixaTtQcoat ôtlpUTai nQoaSiSoo&ai\' xal /à(>
ràg NTjQti\'dag dviivai x&^ti nginov, xal tccj vavg tixàg
i(p(^{jg TfTàx&cci, dig iv tm ntçl vavaTà&fiov hlytTai.
Quid igitur ex omnibus hisce locis colligi potest?
Yerisimile est, grammaticum Alexandrinum posterioris
suacxçoffaacoi\'exposilionis testimoniodocerevoluisse, qualis
intelligendus sit navium ordo. Atque omnia ea quae in me-
dium protuli, eo ducunt ut suspicari liceat, Aristarchum in
commentatione thqI tov vavarà&fiov laudatis S 33 sqq.
aliisque versibus hue pertinentibus sic fere scripsisse:
ai vijtg iqit^ijg IràaaovTO (schol. ad08)

TÔnov? Kust. 965.37) Sort ùtaTQOtiôig rpaivia9ai rô
viioXxiov\' xçôaaat yÙQ ai xlifiaxtg (schol. A ad j 35)
.....non quod antea censebam, ni dxçal tUv tti/q/cov

(Eust. 903. 7.) ij i^oyai, JJ xiçaXîâfç (schol. A ad 31
258) .... etenim «t fifj vonoontv xQoamg rag xXifia-
xag, nmg av aXlwg 8r}vaivxo dvaßaivfiv inl to th^og :

Tum subsecula sunt, ut arbitrer, aliis verbis
(cf. huius dissertationis Gap. 111 § H) ea. quae in
Porphyriana nota (schol. B ad M 258) leguntur inde
ab TÔ TTiJQycav (Qvov usque ad ovx ital 8t xQÓaaai al
xXcftaxfg.

Quodsi recte rationis Aristarchi vestigia perseculus
sum, operae prelium est videre cum quid alii de vi
vocabuli xQÔaaai sentiant, tum quid de navium ordine
vero propinquum esse recentiores existiment.

Ilesychius, sive potius cius auctor, Aristarchi opinioni
adstipulari non polest, nam, inquil, llomero nomen
Tîjg xXlfiuxog incognilum fuit (quod argumenli loco valere
nemo facile defendel, opinor), necdum ipsius aelale
belHca instrumenta in usu esse coopérant.

Eam ob causam To.llius in sua Apollonii Lexici
editione interprelalur: aQuas memorat Homerus xXifiaxag
(at non sic erat dicendum, verum aut quas memorat
Arislarchus xXifiaxag, aut q. m. Homerus xçôaaaç) scalae
sunt, quibus in aedium lecla solebant escendere; non
autem instrumenta poliorcelica, qualia cum Aristarcho
interprelum mulli in xQoaaàœv menlione cogilarunl, qui
M 258 inlerprelabanlur tnl tqûç nVQyovg vel xazà tüv
m/Qycov xàg xXi^axag fîXxov.i

Fusius dc eodem subslanlivo agitur in Stephani
Tiiesauro, ubi inter alia et haec legimus: «Sed cum
llesychio potius xQoaamp nomine inlelligendas esse pinnas
murorum aut turrium, patet vel ex M 258. Ibi enim
satis apertum est intelligi pinnas et propugnacula turrium
a Troianis esse convulsa; quamvis ille (scholiastam dicit)
iterum exponat xXifiuxaq Inl rovg TitfQyovg tïXxop, ut
sensus sit «trahebant scalas el muro admovebanl ut
turres scanderenls, sed parum rede. Insolens enim est
dicerc ml^ytap Ïqvop pro inl mlQyovg (qvop. Itaque ii
potius scquendi sunt qui ibi accipiunl rag i^ox&g, t«
i^iXOVTtt, sive ra dnoxQf/ntdwftcKTa; melaphora a VCS-
libus, quarum xd äxQa nominanlur xQosaol.i

Constat igitur xQÓaaag non fuissc scalas, sed quandam
turrium aut murorum partem. Quacnam autem fuerint,
difficillimum est pronuntiare. Etcnim quot auclorcs
cvolvcris, lot sententiae tibi occurrent.

Slcphanus i. v. intelligi vult «cmincnlias quasdam et
pinnas turrium ccrlo inlcrslilio in cis posilas ut gra-
duum formam repraescntanles.ï

Tape in Lcxico Graeco hiscc verbis xQÓaaag expla-
nal: «die hervorragenden Zinnen oder Ih-ustwehrcn auf
den Mauern, hinter denen dio Krieger standen, welche
dio Mauern vcrlbeidigen.j»

Faosius in sua llomori Iliadis editione ccnscl cas fuissc
«am wahrscheinlichsten Stufen, Absätze, dio ays vorsprin-
genden Kragsteinen an den Mauern hinaufgofCdirl waren.»

Duentzeri expositio quam in sua Iliadis recensione
ad M 258 invenies, haec est: «Kragsteine, worauf die
Zinnen, Inällfig, xQtiSt^iva ruhen.»

Autenriethius in suo Wörterbuch zu den Homerischen
Gedichten, cuius altera editio anno 1877 prodiit, cerli
quid hac in re non decrevisse videtur. Notât enim haec:
«vielleicht die Wände der Thürme, zwischen Zinnen
und Grundbau.5

Ebelingiani denique lexici Homerici nondum prodiissc
videtur is fasciculus, in quo de hac voce agelur.
- Post haec nemo mirabitur non magis de vocis tt^ó-
KQosoog notione constare inter omnes. c

Secundum Stephanum hqökqoogui, v^tg dicuntur «î
tTitiXXtjXoi sive äUat in alXaig, id cst, aliae post
sive super alias, ut quum continua serie in procinclu
stant.

Pape interpretatur «wie Mauerzinnen hervorragend, so
neben einander gestellt, dasz die hohen Ilinlertheile
eine Art Mauer mit vorspringenden Zinnen bilden.»

Ut alii volunt, veluli Faesius, illud nnóxQoaaog cum
Arislarcho accipiendum est «stufenförmig (xXinaxtjSóy)
gereiht, gestuft, eines vor dem andern mit dem Ende
wie mit einer XQÓaaa vorstehend.»

«Stufenförmig, terrassenförmig» vertit quoque Auten-
riethius et in nota ad S 33 Duenlzerus exponit «mit
vorstehendem Ilintertheil; denn xQÔaaai sind die Schnabel,
rostra, xoQ&vai der Schiflc.»

uQÓ-AQoaaoi, proprie : propugnacula ante se habens, i. e.
aHi ante alios, slalTehveis nach vorn, opp. in die llöhe
ul pinnae scalaeve.

Cf. praelerea Ilerod. VII. 188, ubi naves quae nQÓxQoaaai
ÓQiiiovzo iç top ttóptop inl ôxrw ptctg Sclnveighaeuser
in Lexico llerodoteo s. v. inlellexil «in quincuncem
disposilas oclo ordinibus gradalim minoribus proul
in mare magis prominebanl.» Ul vides, rcclissime
vir doclus ibidem illud nQÓxQoaaog rarius vocabulum
appellal, quo quid polissimum significelur baud salis
in piano sil.

Praeler eos omnes quodsi (juis cognoscere velil quid
alii, ul Doederleinius, Lobeckius, Krilzschius et Laro-
chius cum de xnóaaaig lum de vocabulo nQÓxQocsaat
ccnseanl, remitlo leclorem ad llenlzeum qui in Ameisii
ad lliadem Annolalionibus, (piarum alleram edilionem
udhuc curat — novissimo enim fascicule qui hoc anno
prodiil conlinenlur libb. XIII-XV — quibusque lilulus
est Anhang zu Homers Ilias, ad M 258 el ^ 35 varias
virorum doctorum senlenlias reccnsuil. Hoc unum salis
conslare mihi videtur xQÓaaag lurrium esse partem, si
quidem, nisi hoc sumemus, genelivus ille m^Qytop
explicari nequeat.

lam vidimus ab Honicro îrçoxpôaffa; secundum Arislar-
chum nolari xXtiiaxtjUop. Nunc aulem quaerilur, qualis

Procul dubio ordinem sibi fmxit semicircularem, ut
efficitur e schol. A ad 35, ubi naves ita collocatae
fuisse dicuntur cSart cpaiyto&ai tó vtwXxiop.

Alterum praeterea schohum ad nos pervenit, ubi navale
comparalur cum Iheatro, scil. ad A 807, ubi verbis
xaTÙ vijag \'Odvaaîjog üiioio
Oitap nâTQoaXog, \'iva arp\' dyoQT] Ti Otfitg Ti
rji]v, Tfj ôi] xat aqii O^iwv èniTiilyaro ßcoixoi

TtQÔg TÓ tov arQuroTTiSov SiâyQafiixa, otl vnoTi&iTai
xaTÙ fttaop tov vavardd-fiov d-iUTQOiiSij tôttop itg o^Xov
ovpaycoytjp.

Semicircularis igitur secundum Aristarchum navium
erat ordo. Inter recentiores, quorum sententias silentio
praeteriissem, nisi paucis verbis agere voluisscm de schol.
jy ad .5 31, sunt qui cum Aristarcho faciant, alii contra
cum refellere conantur.

In illis quidem recensendus est llasper qui in dis-
quisilione quam inscripsit Beiträge zur Topographie der
homerischen Ilias p. 34 coll. viö sqq., ubi haec dc Eride:

nr^ Ô\' tn \'Oüvaarjog fuyaxijvti\' V7jl (li).aipj}
ij Q h fiiaaÜTio taxi y yiywvifiiv d}i(fOTiQtaai,
ijuiP in AiavTog xXiaîag TiXaftcoptàôao

in \'Ay^iXXijog, Toi !>\' tayura vrjag Haag
tiQvauy, r}VOQtr\\ nlovpoi xai X(\'tQTiï y^tiQwy,

liac de re egit. «Perspicuum esl», inquit vir doctus, «versus
laudatos ad unum tantum ordinem spectare, non vero
ad quinque, ut vult Ulrichsius spe ductus fore ut fidem
concillet Strabonis assertion!, ex qua castra Graecorum
comprehendebantur spatio ad Sigeum et quidem ad eins
fluvii ostia qui nunc dicitur Mendcrc. Quum autem
Agamemnon in nave steterit Ulyssis, quippe quae in medio
sit, ul in ulramquc partem exaudiri possit 0 222 (cf A C),
cx co nullus alius ordo navium potest cffici nisi semi-
circularis, praesertim quod inter naves ct murum pugnas
dccertatas facit poeta; atquc co ducit vocabuli ttqq-
xQÓoaas expositio, quae legitur ad .S* 35, xXt/iccxfjSóy
X. T. X. Insuper spatium inter Sigeum cl Rhoclcum fuit
scmicirculare.»

Quam sententiam si compono cum opinionc llucli-
bolzii, quae in opcrc Die homerischcn Hcaliën Vol. I, P. 1
p. 325 sqq. invenitur, hiscc verbis cnunliata: «Maxime
ordini amphilhcalrali natura favcbal lerrae quae ad re-
gionis inlcriora versus leniler ascendchal», nescio quo
me verlam. Addit enim Ilasper 1.1.: «Murus ct fossa
cxlrcmos commiscrunl locos scmiorbis, in quo medio
ad Ulyssis naves collocanda sunt lovis allaria (0 249),
ubi quoque Achivis forum erat ac dicebalur ius (A 807.)»

Neque Aristarciio nee Ilaspero adversalur Ribbeckius
qui in octavo Philologi Yolumine p. 491 sqq. miralur
cum quod Kochius Philol. YII p. 4 de singulis ordini-
bus loquitur intervalle satis longo distanlibus, tum quod
Friedlaender ad Aristonicum O G55 ait: «apparet plures
navium ordines fuisse, non duos.»

Aristonici nota ad £ 31 in Yeneto B haec est :
ovi ovx tV 8iaiiiict ^aav, (pyai Koariiq\' (cuius sen-
tentiam, ut hic Lehrsii p. 225 verba inseram, Aristar-
chus iure vciecit qui naves uno semicirculari ordnie posilas
fuisse sumsit) fint YàQ.àv TTQOTtçag xal „vi]wf jwfV txó)-
Qijaav xai dyàyxjj twv nQWTiwv" {O G5G). tart ôi ó nQWTog
TO)V nQÓg Tt, xai iiol nçwTai uiv ai nQog Tij &aXà(Ja}j
VfViwXxij^dvai {i^fjg yovv — 75 — (ftjot ,,vijfg oaat nQWxat
fiQitarai ày^i , Si ai nçôg tw Tit^ft\'

al Si TOV ^Ayufiifivovog vrjtg nàaui nQÔg xfj {)-aXàa(rtj
i](sav, wg noil (pijOtv d JiOfa\'jStjg „vfjig Si toi ay^i Oa-
?,óc(ja7/g" (/ AS). TÓ Si nQVfiv^otv àvti tov iaxàxuig.

«Num, si non duos idcirco plures ordines naves con-
slituebant? Minime», respondel Ribbeckius: «eral unus
ordo isque semicircularis, quod pianissimo lestalum facil
Aristonicus ad 5 35 (in Yenelo A).»

Ea quam modo excerpsi schohi pars, ul codd. YL
docent, nota est Aulochlhonis. Reliquae enim haec sunl:

Ç7]alv, i^^g ôè rùg nçôg rfj {^aXadai]\' „vijfg oaanrQœrai
(iQv\'uTCci àyyt f^aXdaaijg

de quibus scholiis Lehrsius disseruit hisce verbis usus:
dAutochlhonis explicalio servata, Aristarchi amissa, quae
lamen ab illa diversa eral, quod inde palet, quod
nQt)fiPT}atp inlellexil, ul debet inlelligi «puppes navium»,
non «exlremae naves», vid. egregium llerodiani scholium
ad vs. 32 in Venelo A:

naQO^vtopîjtfop tó iTQiliiv])(sip. K()tit7jg fiiproi TTQonfQianâ,
(ixoiloiP inl raîg iay^àratg ^ nXaPTjùilg ix tov „xàg yÙQ
nQWTCtg nfdiopôi tÏQvaap\' \' àypoit ôi oti o noirjrtjg wg
inl TÓ noXO rà nQV/tpàp ov rii^j/atp inl ôifarœTog
aùfiuTog, dix\' inl ijpoynépov\' „nQVfipóp vnfQ ütvaQog

Tipig nQOnfQiianaaap, ia^aTatg ixStxôfttpot, ovx v/i^S-
nQil/ipijatp ovp ratg nQtlftpatç, xcd i\'artp ini uptI Ttjg
naçà\' ov ôOpHTUt ôi Taîg ia^àtatg\' ov yàç nçvfivàp
àXXo uXXov, dXX\' avTÙ iavxov\' nQVfivàp ôi axtXog rô
ntgl àxQctp tîjp aûçxcaaip.

Gelerum quod ad argumenlum de quo nunc agimus
pertinet, jjaullo obscurius ncquc salis distincte Kriedrci-
chius in libro, cui lilulus est Die Realiën in dcr Ilias und
Odyssee p. 382 et liuchhoizius Vol. 1, IM, p. 320 ordinum
numcrum désignant. ICxislimal quidem ulcrque, eos plures
fuisse, mox vero loquunlur viri docli de ordinc primo.

Unde llasper hauserit, doctissimum Ulrichsium ordi-
nes sumpsisse quinque, cuius rei supra facta est menlio,
repcrire non potui. In Musaeo Rhenano saltem Vol. III,
p. 608 anni 1845, ubi Ulrichsius disputavit de Troiae
situ, ne verbo quidem numerus commemoratur.

Denique duos pluresve fuisse ordines opinantur Terpslra
in libro qui inscribitur Anliquitas Homerica p. 322 alque
Ilopfms in Progr. Gymnas. Uebcr das Kriegswesen im
Homerischen Zeitaller nach Homer, cuius prima pars
prodiil 1847, secunda anno demum 1858. Dc ceteris
vero, quamquam vir doctus teste subscriplione in huius
partis fine posita pollicetur, rem inslilulam sc porro
Iractalurum esse atque absolulurum, equidem rcli-
qua illa parle poliri non potui. Quod tamen ad
meam disquisitionem non mullum refert, quum Hopfii
cadem dc rc quam nunc Iraclamus disceptationem rcpc-
rics in Parte II p. 28.

Ut vim argumcntationis nc minime quidem infringam,
disputationcm eins non vertam Latine. Quae sic sc habcl:

«Nehmen wir an, dass die 118G SchilTc in einer Ucihc
in einer Art von Halbkreis waren, so scheint mir der
Raum für so viele Schilfe und Mannschaften nicht aus-
reichend gewesen zu sein; nehmen wir dagegen an, dass
die Schilfe in zwei oder vielleicht in mehreren Reihen,
je nach der Anzahl der Schific eines Kilhrcrs, aufgestellt

waren, so war nicht nur Raum für die Schiffe und die
damit verbundenen Zelte vorhanden, sondern es konnten
auch zwischen den Schiffen freie Plätze und Strassen,
die zu dem Schlachtfelde führten, angelegt sein. Für
diese Ansicht sprechen mehrere Stellen, zunächst ä 30 (T.
Iiier heisst es: Die Schiffe sind fern vom Schlachtfelde
an das Meeresufer gezogen. Die ersten zogen sie
niSiovSf und bauten an den Ilintertheilen eine Mauer.
Das Ufer, so breit es auch war, konnte alle Schiffe
nicht fassen. Deshalb zogen sie dieselben nQOHQoaaas
in die Ebene und füllten die weite Mündung des
Ufers aus. so weit die Vorgebirge es einschlössen.
Der Ausdruck nQÖxQoaaai kommt zweimal bei der
Mauer vor und bezeichnet dort eine Art Absätze, durch
welche man oben auf die Mauer gelangte und gegen
den Feind kämpfte. Absatzweise also stellten sie auch
die SchilTe auf, so dass mehrere sich mit den llintcr-
verdeckcn zugekehrt standen. Dabei ist wohl anzu-
nehmen, dass die Schiffe einer Abtheihmg so nahe an
einander standen, dass Aias mit grossen Schritten von
dem einen auf das andere springen konnte, um sie
gegen Rektors Angriff zu vertbeidigen (O085). Diese
Ansicht wird ferner unterstützt durch ^ 75 ff., wo
Agamemnon nach dem unglücklichen Schlachtlage den
Vorschlag macht, die erste Reihe der SchifTe, die dem
Meere zunächst stand, ins Meer zu ziehen und vor
Anker zu legen, des Nachts aber alle {un&aai), d. h.

die ebengenannte und die dem Feinde näher stehende
Reihe, ebenfalls ins Meer zu ziehen und zu fliehen.
Endlich als Ileklor das Thor der Mauer gesprengt hatte
und die Troer der Schiffe ansichtig wurden, welche die
äussersten waren und sie umgaben (0 653), stürmten
sie ein auf dieselben, die Achäer aber wichen von den
ersten Schiffen zurück und blieben bei den Zelten ver-
sammelt, zerstreuten sich aber nicht ins Lager. Diese
Stelle kann nur von zwei Schiffsreihen, einer äusseren
gegen den Feind und einer entfernter am Meere liegen-
den, verstanden werden, zwischen denen die Zelte auf-
gebaut waren.»

Quam opinionem si comparaveris cum iis quae Naberus
— p. 32 sq. hac de re scripsit, videbis virum clarissimum
eadem prorsus via ac ralione in eandem incidisse sen-
tentiam, qua nulla mihi quidem probabilior esse videtur.

At omnia haec h nuQtQyca. Non enim meum est
Homerum illustrare, sed Arislarchi opusculi indagare
reliquias.

Uqos t« ntQl TOV vavaTà9[tov diplc apposita est locis
quinque, ubi in scholiis agilur de loco quem singu-
lorum ducum naves occupabant. Quibus ex schoHis

similibusque quid in Arislarchi disquisitionem choro-
graphicam transferri possit, iam consideremus.

Re n-rita legati, ad Achillem placandum missi, Hbro
nono redierunl, quo adverse eventu Agamemnon et
Älenelaus maxime afflicti eo adducuntur, ut Achivorum
reges ad consilium vocenl; àlV "l&i vvv, inquit ille
jiiavTct xal \'Jdofifvfja xàXtaaov
l>i^(f>a {^to3V Tcaçà vfjag
K 53, ubi in Venelo A legimus:

ort ix Totlrojv xal toioi^tcov t« nfQi tov vavoTÓcO-fiov
d ^AçiaTaQyog inQaynaTttfaaTO. (>i}T&g yàq XtytTai nXij-
aîov tov AiavTog o ^iSojitvtvg vfVfcoXxtjxivai.

Cf. quae in codcm libro vs. 108 Nestor quem apud
tentorium invenil Agamemnon, respondet Atridac:
108. (lot ^f fiâX\' iipofi\' i/w\' tioti ô* av xal iyiiqofitv äXXovg,
Ijfttv 2^v8{IS7JV ÖOVQtxXvTOV ^OSvo^u

A\\avTa Tup>v xal fbvXiog aXxtfwv vtóv.
àXX\' H Tig xal Totlaôf iifTOt^öfifvog xaXiafuv,
àvTi&fùv t\' AïavTa xal \'idofifpija ävccxra\'
TWV yÙQ vîjfg i\'aoïv ixaaTÜTco, ovôè ftâX^ iyyt^g,
cl schol. ^ ad A\' 112:

TTQÔg T« tt{qi tov vavffTÛOfiov, otl TrXf/dîov d \'Jl5onfV{t)g
AiavTog TOV TiXa^ioiviov ivivfœXxtjxn.

Sed nondum earum annotalionum quae hue pertinent
copiam exhausimus. Elcnim in libro tertio, ubi sedens
in turri Helena heroes Danaum Priamo monstrat nomi-
nalquc, et seni inlcrroganli:

Tig T ccQ 08\' aXXog \'Ayttiog dvrjQ ■^t!g xt ^î\'/ccg Tt,
t^oyog ^AQYiio3i> \'At(ful,riv Tt xai tvQtag (afiovg ;
respondet:

ovTOg 8\' Alag tari TTtXtijQtog, tQxog ^Ayaiœv,
^jSofitvtvg 5\' irtQooO-tp ivl XçtjTtaac ^tóg äg
f\'aryx\' àftqii 8t fitv Kqtit&v dyoi riytQtùovTai,

on nXijoiov 6 \'l8ontvivg A\'iavxog tov TtXaftœfiov ttua-
atTo (inscrit xal Lehrsius) xutù ttjv tTriTcwXyaiv avfi-
qxjjvojg. nuQuiTijTiov uqu ixtipov tóp ariyop top ip rw
XttTuXoyco v1tó TiPtop ygacpófifpop

crr^f Ö\' àyœp \'lp* ^A&tjpaitop ^\'arapTO cpàlayytg (i? 558)
où yÙQ ^aap tixtjcsiop AïapTog \'Ad"t]paiot.

Media huius scholii pars quarlum lliadis lihrum re-
spicit, ubi Agamemnon virorum Graecorum ordines obiens,
vs. 251 venil ad Grelenses qui

^XO\'t 8\' in\' AiàPTtaai xiœp dpa ovlafiop dv8Qwp,
ad quem versum in eodem codice legimus:
OTi ij TÛ^tg \'l8o}ifpi(ag nXrjaiop A\'iapxog, nçôg TOi\'g
vnoxâffffopxag xoTg \'Aùijpaîotg xóp ttxaficjptop (i/558).

Ultimum denique scholium hac de re:
oti ip xo7g dQiaxtQolg fitQtai tov pavarà^ftov ytyoptp
ij nàyT], onov xal ol AïaPTtg iaxrjpovp

Tcb ö\' iQ-vg ßtjTTjf, Avxiùjv [tiya f&yog äyoyre.
Tovg dè tdwy çiyTjff vlóg UtziSio MtvicsO^it^g\'
TOV yÙQ Ô7{ TCQog nvQyov \\<5ay xocxótijtu cftQowig,
nauttjvtp Ô\' dvà mJQyov \'Axaiwv, a tip\' ÏSoito
ijyffiópcop, bang oi dgijp tTÜQOiaip dfidfcei\'
tg tpótja\' A\'iapTt óilaj, noXtfiov àxoQijvca,
ioTttÓTag , TivxqÓp tt, ptop xXiaiijùtp ióptu ,
tyyü&tp.

Scholium laudalum, nisi fallor, aut nota est quam
Aristarchus verbis ig S\'ipótja\' Aïaprt ôdco adiecit, ut
unicuique manifestum esset qui fieri posset, ut Mcneslheus
Aiaces animadverteret, aut observatie, qua argumenti loco
usus est, ut ostenderet Menestheum aeque ac Aiaces cornu
sinistrum tutatum fuisse. Id tamen dubium relinquamus,
ceteris vere scholiis inter se comparatis exploremus hum
cemmentatienis perditae reliquias eruere possimus.

Quedsi schol. yi ad K 53 fidcm habere possis, pro-
habile est, Arislarchum, (ul mos erat Alexandrinis
nihil cx recentioribus admiscenlibus sola peelae verba
sequi, quod a schol. i? ad Z 201 "OfiyQop i^ \'OfttfQov
aaffjpiCfip vocalur) in Idomenei slatione indaganda
ab hoc loco profeclum esse, quare credibile est ratio-
ncm eius hanc fere fuisse:

a Auctore Agamemnone Menelaus cite currit ad naves,
ul Aiacem vocel el Idomeneum. Ilaque nxijaiop tov

AïupTog d ^iSofifvfvg iftyicolxtjicit, quae stalio ex XH^
quoque efficitur, ubi utriusque naves dicuntur abfihsse
longissime neque valde prope. Porro, ut docet-T 230,
Idomeneum alque Aiacem Telamonii filium vicinos fuisse
xtti xarà ttjp ininwXijaip ailfiq)(apov. Nempe relicto Ido-
meneo slalim ad Aiacem pervenil Agamemnon, ul apparet
ex /i 261 et 273. nuQUixijTtov «p« ixtXvov xov ori^ov
%ov tv TW xaTC(7.6y(a vnó xivojv yQaq)óf4.ivov

azTjae ö\' àyœv tV\' ^A&yvaicov ïavcxvTO çàXayytg ,
ov yàç rjauv nXijoiov jdïavTog \'A&yvccliOi.T)

vlag vjifQ&tJfiovg Aaniùàœv uïx{it}TÜu>v ^
tov [itv ueiqixyóov via, xqutsqóv JJoXvno\'itijv,
TOV dt AtovT^a ßQOToXotyo) laov \'"\'AQtjt.
Ad cum locum cod. V haec affert:
\'aqiotaqyog tx toi\'tojv (fijcjiv oti Aamùat ftfrà \'lôo^tt-
vtja vivtcoXxijxaaiv,

quae nota cum ceteris quas e disputalione de nava-
libus hauslas fuisse comperlum habemus, maxime con-
gruit , ul non iniuria opinari posse videamur eam quoque
illuc esse transferendam, et probabiliter quidem in eam
partem, ubi criticus Alexandrinus egil de slatione quam
habebal Idomeneus. Neque ratiqni adversum esse videtur
suspicari, Arislarchi argumentationem hanc fere fuisse:
«Asius tîauTo vijióv in doidTtQä (M 118), ubi eral porta.
In sinislro coi nu slahal quoque Idomeneus. Alqui ibidem,

scil. in porla, Asius Polypoiteum cl Leontem invenil.
llaque ol A«ni&ai hit« "\'idq^itvija vtviojXxrjxccatv.))

Ceterum maxime huius loei esl ca aflerre quae legunlur
apud Slrabonem IX. 1. 10. Sunt haecc:
xai vvv fifv è\'xovaiv \'A&ijvaToi Ttjv v^aov (scil. Salamina),
tó Sè nalaióv ttqós miyaqtag vnrjq^tv avroXg fQtg mq
avTtjg\' xal cpaaiv oi fiiv UfiaioTQaTOv, ot Sè .SóXcova
ttaqfy/q&xpavta èv tcT» niwv xaTalóyto i-itta ro tnog tovto,
Aïag S* ix ^alafiXvog uytv SvoxatSfxa vtjag,

GTtjat ö\' a/(ov, \'iv \'A0\'7jvai(ov \'ioTavTo (fdXayyfg,
(XÓIQTVQI TfS TTOlrjTfi TOV TtjV vtjoov ccQ^ijg

^A9tjvaio)v vn&Q^at. ov naQuS^xovTat Sè tovo\' oi xonixoi
Sid TO TïoXXd Ttóv incóv dvTi^aQTVQfiv aVTOÏg. Jid ti
ydQ vavXox^v t^xc-\'^^g (paivtTai 6 A\'ïag , ov /tur\' ^A^i}\'
vaiav, dXXd fittd Ttóv vnó riQCOTiatk&m q{ttk)mv ;

tv&\' i\'aav AïavTÓg Tt vttg xal HQioTtaiXdov (iV (581)
xai tv Tfj ^Ennrcolijait ó ^Aya^ié^vtav (J 327)
tvQ^ vióv IltTfuio Mtvta&ii« nXTj^mnov,
tGTaóv\', dfi(fl S^ ^A&ijvaïot, fitjaTcoQtg dvTfjg.
avTdQ ó nh}(Siov édTijxti noXil^jjTig \'OSvaatt\'g,
ndQ Sè KtcpaXXijvoJv dficpl OTixtg
tnl Sè TOV AïaVTa xai ToOg 2:aXafitviovg ndXiv

Paene supervacaneum est monere, nos eam tantum-
modo loci laudati partem tractaturos esse, quae ab
Jià Tl yàç orditur.

Yia quidem ac ratio quam scriptor bic secutus est,
minime discrepat ab Alexandrinorum disciplina. Atqui
Strabonis liber nonus in iis est, ubi geograpbus ex
Apollodoro hausit- Cf. Nieseus in Musaeo Rhenano 1.1.
et quae hac de re disputavi in Introduclione pag. 9. Quo
igitur pacto aliquis crediderit, eiusmodi locum Apollo-
dorum non habuisse auctorem?

Insuper novimus teste Suida i. v. Apollodorum unum
fuisse ex Aristarchi grammatici discipulis, ut verisimile
sit magistrum discipulo fontem fuisse. Num igitur patet
\'"locum a Strabone ex Apollodoro haustum, Aristarcho
vindicari posse? Minime. Confundit enim Apollodorus,
ut ex eo manifestum redditur quod laudat iV" 081,
utrumque Aiacem, quos tamen inier se distinguendos
esse, non fugit Aristarchum, ut liquido apparet ex
schoHis ad K 110 ct iV 081. Quam ob rem in iis
quae hac in paragraphe p. 41 conieci, nil mutavi.

oti nXridiov tov Aohqov AXuvTog ó Mfytjg tPfvtwXxtjitn.
xai ôtéaraXiCf ôi nQoaOiig ,Tan!v \\ i] ôi dyaqooà itqÔç
TÙ nfQt TOV vavaTÛ&fiov,

Cf. Eust. 792. 45 on tov niv Aoxqov Aiuvtu tu^vv
noXXcc/^ov Xéyti, tôv ôt 2ciXa^iviov dvTiùiov ttal on
.ai vijtg tov fifyâXov AiavTog xai tov \'lôo^uvtœg iv
àxQto riaav xai, (Sg ó noiijTijg Xiyti, éxaatüto) tov fiiaov.
iV 681 in pugna ad naves perslabat llector

^ TÙ TCQœTcc ntO.ag xai Tti^og iaà).To,
(nj^àfifvog Javaoïv nvxtvàg OTixag damaTacov,
ivO-\' taav Aïavróg rf vtfg xai IIçcoTiatXâov
Cf. scliol. A ad hunc locum:

oTi tov Aoxqov Xtyii- A\'IavTog. ovTog yàq nXijoiov ivt-
œxxn tov tlqcottoixâov. nQÔg ta nfçi tov vavatû&^ov.

iVTTQinióg ini ttjv TOtat/rijv vavv ijyayi xâv ^\'Extoqu,
%g ovTf TOV ijytfiôva fiîftxfiaa&ai ivijv /^itj xooXv\'aavxa ttjv
olxtiav vavv ifininQafiipijv {9avù)v yÙQ ^v) TOtfg Tt
noXUag avyyvM^Tjg av Tig aÇtwffat tt darQUTrjytjToi
övTtg dôvvàTCûg tl^ov ini^oijùtXv. \'iva ovv fiij xaTÙ
ÇwVTÔg Ttvog inà^t] tô Hvtidog, ti/v TlQcaTtcsiXâov (pijat.
xal oTi xaTÙ TÙg ntiXag nQwry îjv.

lluius annolalionis prior pars ab altera cum quod
loci exposilionem lum quod nolae formam allinel, tolo
coelo dilTerl lamque ieiunam alque absurdam conlinel
inlerprelalionem, ul duo prorsus inter se diversa scholia
in unum coaluisse conicere liceal. Alleram vero partem

oti xwrà rag nt^Xag ttqiotij i]v suspicor notam esse,
ab Aristonico haustam ex Aristarcho. Praeterea, haec
observalio natura sua in ea quae ad illuslrandam naviuui
stationein scripsit in commentatione de navalibus, maxime
quadrat.

Illa autem scholia de quibus modo disserui, inter se
cohaerere mihi quidem videntur, neque eum temere agere
crediderim, qui coniciat Aristarchum in disputalione
perdila sic fere raliocinatum esse:

«0 705 prorupit Hector in Prolesilai navem, quae
igilur kttxà ràg mJlaç ttqùtij ^v, quod aeque monslrat
iV 081. Consistebal enim Hector ubi primum portas
et murum insilieral,

i\'aav AiavTog re véfç xai IlQaTtaiXàov.
Itaque nXijaiov tov HQOixtaiXaov o AoxQog A\'lag ivt-
6)Xxu (schol. A ad N 081).

r}b\' Aïavxtt Tttfvv xal (livXéog àXxi^ov viàv.
Ergo nXtjaiop tov Aoxqov AïaPTog d Mtyijg ipiPttoXxijxit
(addilo fortasse:) xal ôiéaraXxi ôt (seil, poêla) TrçoaO\'ftj
„Taj^t/y". Elenim tóp fiip yloxQÔP AtapTCt Tafvp noXXa-
lov Xiyn, tóp ôi 2:aXanipiop àptiofop (Scliol. A ad
K 110 alque Eusl. 792./i5).» •

In libro tertio decimo praeter Aiacem et Protesilaum
alios eliam enumerat poêla. Vs. 680 oratio enim sic
pergit:

ipO-a dt Bokûxoï xai lâovtg tlxtyiTcopig,
AoxQoi xcù (p&ïoi xcù (fcciSifiôtifvtg \'Entiol
anovSfj tnui\'aaovTa viv>v i^oy, ov8^ iSVpayro
(haai ccttô açticoy g)Xo/l iixtlov "Extoqu 8iov,
ad quem locum in codice V liane notam reperio :
tiol 8t uvvCiv (scil. (b&i(av) zàynuxa ntxa^v Aoxqwv
xai Dokoxwv.

Stabant igitur in cornu sinistre, quod in disputatione
de navalibus erat demonstrandum. An vero baec obser-
vatie Aristarchum babuerit auctorem, teslimoniis additis
confirmare non potui. Idem valet de schol. Y ad eiusdem
libri vs. G91 :

fitxa^v tjaav (scil. Epei) ^Aùiipaivjv xat Aoxq&v\' diô (pjjaiv
„Aïapxa xu^vv ij \'l\'vXiog viov àvtayov" (A! 175),

Quatuor hucusque quae Treój xà tuqI xov vavaxàO-ftov
notantur scholia perpendimus. Reliquum igitur ut de
ultime dicamus, quod sic habet:

TTQog xd TTtQl xov vavoxàùfiov, bxi tv fiiaco xàg xov
\'OSvaatœg vnoxi&txai, éxaxtQov ôi xtQuxog xdg

ax^ ô\' in \'Oôvaaîjog fityuxijxtï vijl fitXatyi],
ij (>\' iv fitaaàxœ i\'axt, ytyœvtfttv dficpoxiQcoat,
t)[iiv in A\'îavxog xXiaiag TtXafKOviàôao
Tjô\' in^ \'A)[tXXtjog, xoi i\'ay^axa vijag Haag
fiQvaav, TjpoQiTj niavvot xal xàQXiï yttQWV.

Eandem navem unde hortelur Achivos, ul Troianorum
impetum suslineant, elegit Agamemnon, de quo 0 223
poeta sie:

ad quem locum in codicc A adscriptum est:
TiQÙg T7]v rà^iv t^ç vitoXxias ij naQavtjQijaig,

Quarum ohservalionum illa tantum in commenlatio-
nem de navalibus transferendam esse, unicuique palet.

Ad n 170, ut haec ohiter moncam, ubi Myrmidones
armis caplis ad hostem repellendum Achilles excitât,
corumque numerum poeta commémorai hiscc verbis:
\'V mvTtjxovT Tjdttv vrjig Ooal, ^(Stv \'A^iXXa^g
ig Tqoltjv i^ytXvo ddcpilog, iv 5è ixâarij
TTfVTTjXOvr\' ißav àvSQig inl xX7jiaiv iraÏQOt ,
in codd. ßL legunlur haece:

nûjg, cpaaiv, iv änaaiv av^cav \'udytXXéa toiItco [xfioi,
dvà nfVTjjxovra ftóvov Xtycav tytiv rdg vavg ! Tivig ftiv
oVv qiaalv ort ovx iv nXti&ft ij dgtri], dXX\' iv To\'ig niQl
avTtjv ßtfivilvfTat. \'ytgiaranxog ôt cpjjatv ort Sià tov
inl xXiji\'aiv idijXœafv cHg ^óvoi oi igirai ^aav dvà ntv-
tijxovta\' tù St Xoinôv nXfjlfog tcov noXtfiiaTuiv ovx
ifivjjfióvtvaiv, ontQ inicptQOVTai ai vrjtg.

Allexuilne Arislarchus banc obscrvalioncm una cum
loco laudato iis quae teste schol. yl ad A O Iradidil
dc loco quem Achillis naves Icnehanl?
Sed nondum nomen meum cxsolvi.

Machaonem Alexandri sagilla vulneralum e pugna
removet Nestor suumque in tentorium reducit;
01 orf dt] xJ.KîiTjV N\'yXiàdica dquxovro ,
avrol fièi\' ()\' dTT(^?j(jai> inl i^óva novXv^ôifiQav,
\'innovg ô\' EvQVfiéSoiy &fQân(ai> Xtle roio ytQavTOi
i^ o\'/jcay. toi s\' îônu) dniipityovto \'^[itœi\'cov,
(TróiTf TTort nfoiTjf naoà «Aô^* uvtÙq è\'nuTa

ii xhahjf iXlïôiiTiç ini xXia^ioiai xaOTi^oy,
quo loco A 022 A\'enetus yl exhibel:
ort au<pig ort ovtoi nçà; Tij &aXâ<y(St] vtViUtX\'M^xctGiv,
Lehrsius autem p. 225 legi vult ij ôè ôtnXij oti auqicóg
ovroi ktX., quae emendatio mihi quidem non ncccssaria
videtur. llaud enim aliter schol. A ad X 451 ordilur:
ort ix Tïjg àyTiôtcxaToXijg aaq^ig, on ktX. Utcumque
est, illud viviwXxijxaaiv, quo saepissime Ai\'istarchus in
commentatione chorographica usus est, eo ducit ul notam
illam e disputatione cuius reliquias colligere studeo,
hauslam fuisse putem.

In libri quarti decimi exordio Nestor quem non fugit
clamor, relicto tentorio murum Graecorum dirutum in-
spexit alque iniit consilium, ut ad Agamemnonem se
conferrel. illi aulem obviam eunl

ôioTQtcf\'ifg ^adiXfjfg
nÙQ i\'i}S)v dviôvTfg, oaoi (Jf^Xijaro ^^Xxat ,
Tuôtîôijg \'Oôvanlg Tt xai \'^TQtlôijg ^Aya^tnvoiv.

quam observationem Lehrsius p. 225 inier Arislarchi
nolas el quidem topographicas recepil, haud scio an
iniuria. Non enim habet formam qua Aristonici an-
nolaliones agnosci soient. Praeterea ceteri codices aut
silent aut nihil continent, unde efficitur observationem.
laudalam Arislarchum habuisse auclorem. Subolel mihi
potius nola alicuius grammatici, qui quid praeposilione
ttvà in participio dviovr^s significelur, explicare voluit,
haud aliter ac commentator qui in eodem codice ad £ 26
nolam apposuit, de qua pag. 18 iam egimus. Scio atque
novi lalem explanalionem ab acumine mentis Aristarchi
minime alienam posse videri, altamen frustra equidem
argumentum quaesivi, quo appareat hanc interpretalio-
/•-nem ei vindicari posse.

Perfunclis nobis disquisilione de navium slatione dein-
ceps etiam reliqua quae hue debent referri, perconlanda
sunt. Neque ea omilli par est quae p. 29 scripsit Naberus.

«Opera pretium mihi videtur», vir clarissimus inquit,
«explorare num ex diligenli locorum comparalione eam
labulam (seil, quam scholiasla xà xov pavaxäOftov dtà-
yQccfina appcllare sold) inslaurare possimus. Plerosque
locos qui hue pertinent, Lehrsius ex scholiis excerpsil;
unum eumque, nisi fallor, satis memorabilem omisil.
Legimus J /i91 Leucum quendam Ulyssis socium hasta
percussum fuisse, quam Anliphus tortissd in Aiacis
Telamonis fiHum. Ad eum locum adscriplum est in
codice Yenelo (scil. A): on ovyy/ixui r« xif^g xà^mg did

TTii> TOV rtoXffiov TüQayilv. Praeterea Aristarchus, ul
in aliis codicibus (scil. YL), rem œg nonjnxiiv rtaQuiTti-
Tut. Alque verum quidem esl mihtes fiax^oaaOcci xarà
acpiag, quod prudenlissimum fuit Nesloris consilium
B 360, nec tamen duces in acie certum locum occupant
sed eo se conferunt quo pugnae ratio suasit. Yidere hoe
est in Diomede quinto libro idemque efficitur ex Merionis
verbis ad Idomeneum iV 307 :

Ilactenus doclissimus meus popularis, de cuius opere
Kammer iudicavit in Bursiani Annalibus anni 1877 Yol. Y,
Fase. II. p. 132, ubi inter alia et haec: «Auch bezieht
sich die Bemerkung des Aristonicus zu /J 491, die der
Verfasser zu den von Lehrs über die Aufslellung der
Schiffe zusammengetragenen Scholien glaubt zufügen zu
können, gar nicht auf diesen Punkt.»

Eationes tamen vir clarissimus non atlulit, quam ob
rem, quantum a nobis praestari potest, e.xaminarccone-
mur, utra sententia magis vero propinqua videatur.
Yerba Ilomcri sunt:

1. cod. Ven. A: ort av/ytitai xà xijs xà^tcag Stà xijf
xov TToXi\'fiOV xuQaytjy.

3. codd. BVL : oi oxi tsvyxiyvxai 37 [^àyij,
quod idem est ac schoL A, breviorem tamen in formam
redactum.

Longe autem gravior est Porphyrii (de quo vid. Bern-
hardyus in Ilist. Litt. Gr. editione tertia Vol II, P. i
p. 201) nota, quam repperimus in

■4. cod. Ven. B: TIoQcpvQiov. â8i}vaxôv q/aaiv tivai tni
XQP Alttvxtt xo ßiXog TTtficpDèv iîg ^I&axtjatov tX&fïp\'
oi yÙQ \'I&axtjaioi txÔqqco xtxayfttvoi fiai, xal ov xaxà
xovg 2!aXauiviovg xal AoxQoifg,

Cuius sententiae subsequitur Porphyrii refutatio, quam
superioribus anneclere supervacaneum.

Quodsi paullo accuralius ea scholia consideraverimus,
videbimus scholium primum, lerlium et quarlum inter
se convenire, secundae vero nolae cum ceteris nihil
esse commune. Nempe quum locus quem perperam
Leucus tenebat — hic enim quaerendus est error,
ul ita dicam, lopographicus — propter liccntiam poeti-
cam viluperetur, nobis non opus est argumenlum ex
ordinis perlurbalione duclum, immo vero ne admilli
quidem potest. Etenim licentia poelica, opinor, veniam
eius dare debet rei, quae aliis Ilomeri locis obstat;
proelio contra quod aciem conslilulam everlil eadem
res — Leucum non suo pugnavisse loco — vera red-

dilur, quin etiam necessaria. Quemadmodum, ut Cice-
ronis verbis utar, inter bellum et pacem nil medium,
sic equidem non video, quonam pacto stilus et gladius,
argumenta ex licentia poëtica et pugna ducta dico,
inter se conciliari possint.

At ne longius abeam, missa translatione meam opi-
nionem tradam. Quatuor iliac notae me quidem iudice
etsi non e communi fonte fluxerunt, eundem tamen
habucrunt scriptorem eumque, ni fallor, Aristarchum,
quod dc secunda iam constat. Tertiam autem notam
silentio praeterire possum, quoniam ca in Vcneto A
quoque legitur. Itaque restant scholium primum et
quartum, quorum illud annotatio est Arislonici neque
igitur Aristarcho abiudicandum est. Verbum porro tpamy
quod in hoc scbolio invenitur, eo ducit ut Porphyrium
hic Alexandrinos rcfcllisse putcm. Insupev utrumquc
scholium clsi diverse enuntialum at similem obscrvalio-
ncm continent scque invicem explore videntur. Itaque
verisimile, quartam etiam notam camquc quidem par-
tem quam supra laudavimus, auclorem habuissc Aristar-
chum. Quod si verum, non mo tenco quin verba illa
commontalioni do navalibus assignom. Ncmpc c navium
ordinc, quem ut novimus in commontaliono perdita
descripsil, quartum illud quoque scholium argumentum
duxit. Ncquc quae hic traduntur, cum Arislarchi sen-
tentia pugnant.

Medium locum Ulyssem tenuisse, ex iis .quae A ^ ei
0 223 leguntur, ut supra pag. 47 vidimus, effecit Aristar-
chus, quem lamen Ilomerum perlegenlem non fugit,
conlrarium testimonium poluisse praebere locum /1488
sqq. Quid tum? Ex libro quarto eum locum excerpsil,
hac interprelatione addila:

„avyxhtui rd trig ra^fcog Sta Trjv tov noXéfiov tttqaxrjv
Elenim dStlpaTÓv ian tni tov Aïavra tó ^ilog TTfficp&tv
iig ^Id-axrjatov iXOfiv\' oi yuQ \'lO-axTjaioi nÓQtm xtxay-
fiévoi tioi, xai ov xard t0i>g ^aXa^iviovg xai Aoxqodg.

Quamquam negare non possum quin huic meae con-
iecturae id obstare videatur, quod uterque Aiax non
satis bene dislinguantur, ul semper quod sciam fecit

Secundum reliquum scholium aut ex aliquo commen-
lario ad priorem Arislarchi recensionem aut ex alia
disserlalione, qua secunda Homeri edilio illustrarelur
originem duxisse, probabile est.

Ullimae denique nolae quae ad hanc paragraphum
mihi pertinere videntur, leguntur ad ö 494. Ut notum,
ibi recensio navium orditur, sumplo a Boeolis initio.

(fOQdv ttVTOV Tijv ccQXTjv noiTjsaaO^ai\' ft ydQ xai dn\'
aXXov f&vovg ^q^uto , i^ijTOvniv av Tijv ahiav xfjg uQ^ijg-

(ftjoip dno JiotcoTMp ccq^aaO^at top noi7jT7}P ovx ix ttccqcc
Tj/Qrjfftcog, dXXd xard inicpoQap (quae subscquuntur: ^\'rot
xuTU TiPtt cpoQap xal TtlyriP xal xard to un).cig iniTvyop
substanlivi inKpoQÓc explicationem conlinere videntur,
quam Eustatbium interiecisse eo probabilius esl, quod
mox recurrit illud cpijat ad locum laudatum indicandum)
ei Si xal an\' &X).ov eO-povg ijQ^aTO, i^7]T0V[iep dp, cpt;(jt,
TTjp ahiav.

Quibus scboliis inter se comparatis, credibile est
Aristarchum haec fere scripsisse:

„dno JSotwTWP Ó nottjTtjg xi]p dQ^ijP inoitjaaxo oiix ex
xtpog naQttTt]Qr,(!eo}g, dXXd xaT inirpondv\' ei ydn xal
an dXXov i\'&povg rjq^ato, i^ytovfiep Hp tijp aixiap
Trig ttQxijg.\'\'

Fieri quidem potest, ut cam observationcm in com-
mentationem dc navalibus rcccpcrit, argumentis vero
id lirmarc mihi non contigit.

Quoad eius faccrc potui, omnia ca scholia quae de
portis castrorum aliquid alferunt, diligenter collcgi. Sunt

Post epulum in Aiacis honorem instructum, Nestor
Achivos admonet ut cadavera comburant, atque ita pergit:
Tv\'fi§oy S\'d(icpl nvQr)v ti>u %ttJon(v i^ayayàvvfg
àxQiTOif ix vTfdiov\' Ttovl ô\' avvàv ôiifioftei\' à)x«
mlQyovg vipi]lo^g, dluQ vrjœv rt xaî avrœv.
iv ô avTOiai TirdXccg noi^oofxtv tv dgctoviag ,
otfQU Si avToccov imiijXaait] oôdg if]]-

Ad eum locum H 339 Yen. A exhibet:
m<Xttg) oti nhjùvvxixwg xai on fiia vnôxtixai ttiJXi]
iv x& xii%tt.

nàaai yàQ inwy^axo,
schol. A : oxi nâaag dvxi xov oXag\' ov yàQ ^aav noXXai
TTtJXai, dXXà ftia.

Staoràvxtg aq>tag avxoiig dQxilvavxtg,
ntvxaya xo^iiTjOtvxtg a[i \'^ytfióvtaaiv tnovxo,
ad vs. 87 in Veneto D legimus:

ntvxaya xoafiijd-fVTig) xoaavxai xwv Tnœcav tjytfioviat,
intl ntvxf i]aav nilXai,

VTjSsv fn (XQiatfQÜ, rfj -nio \'Ayaioi
ix TifSiov viaaovTO avv \'innoiaiv xccl ö^fstpif\'
Tfj (7\' \'innovg rt xal àq^a ditjXaati\'. ovöi mlXr](Sti>
iX\'Q\' inixixXinépag aaviSag xal f^axQOV oyrja,
ad quern locum M 118 in Venelo A adscriplum esl :
oTi xarà «jtffrfç« tov vavaràO\'nov ij ntlXy. xal on fila,
alque in Venelo B :

ahiaf inàyfi t^s vno tov \'iSofitfioig àvaiQtaicog \'Aaiov,
OTi inl TÙ àQiarfQÙ t&v vio)i> WQfti/aff onov ixtlvog
tfùa ij tnntjXaTog nxiXij.

Porta ab lleclore perrupta, slatim Troianorum
ot flip TH^og vneQ^aaap, ot ôi xar\' avrâg
noiijTÙg iaiyvpTO mJXag.

ntfXag) oti fila mtXy, nXrjO-vptixwg ôi hqijtat. xal ort
i\'cptvyop wg inl ràg pavg. ôià TadTtjg ôi tiatQyovTai Ttjg
mlXyg lît\' ^g ó "Extcoq ,

qua ultima cxplicalione non opus esl, ul opinor, si
non plus quam una fuit porta. Ab Arislarchi manu non
profecta esse videtur. Elenim qui haec scripsit xar «t;-
r«,\' nOXag inlcrprclalus esl «per eandem portam», non
vero, ul dcbebal, «per Ipsam portam», cui opponilur
illud ot flip rfî/oj tinfQ[}aaup. Talis igilur exposilio
grammaticum illustrissimum non sapil.

Ampliora autem sunl scholia ad ciusdem libri versus
175 sqq. qui iam olim reiciebanlur. Verba Homeri sunl:

aQ\'/aXfof ôi fit ravra O^fày wg nàvv dyoQiÎKSai\'
nàvTji yÙQ mQi ztX^og OQWQti ùtaniôuig hvq
Xâivov. \'Açyûoi ôi xai dyft/juipol ntp dvàyxj]
vj}wv ijjAîJpopvo. &ioi 3\' dxaytiavo {yvfiôy
TïàvTig, offoi /Japaoïat (iàytjg iTTiraQQO&oi r](say.
(svp ô\' fßttXop Aani&ai nôXffiop xai ôijiOTrjva.

Quas notas, anlequam ad omnia ea quae modo laudavi
traclanda propero, operae pretium mihi videtur sub-
iungi. Scholia enim sic se habenl.
Yen. ad M175:

dnó Totîtov fcog tov „nàpTtg oaoi Japuoioip d&iTovp-
T«t arlyoi ç\' oti naQwôyptai ix tov „ä?yXoi ô\' d/aqt\'

„äXXoi Ö\' à/iqp\' àXXfjOi fiàyTjp i^àyopTO ntlXjjatp" quac
mulalio ab Eusl. 898.11 nagiaoïaig dnQây/iœp socalüv).
nQÔg noiag ôi ndXag iftàyoPTO ; ovôinia yÙQ öiaßfßrjxaai
Trjp Tà(fQ0P. ytXoÎQP ôi xai to „dQyaXtop ôi fit TavTa
■O-fôp wg nàpT^ dyoQivoui\'\' tI yÙQ t^iQijtat tjôi] Ttjg th^o\'
fiaylag, nô&iP ôi O^iantôaig nvQovôtnw yài} nvQi
xiyQijpTUt, àXX\' voTiQOp Xiya d \'\'^jcrwo „oïaiTi nv(>"
(seil, il/ 718). iVTjOig ôi xai tó Xiytip on r]piwvTo oi
ßoTjOovpTfg to7j "\'EXXijoi ûioi inl tw iXaTrovffO^ai avTOilg.
tw ôi „Xàïpop AqyiXoi ôt\' naQan&iaaip i\'pioi ôià tó
vniQ^UTÓp, niQt Ttiyog XàÏpop» ij&iTOVPTO ôi xai nuQÙ
*AQt(stoqàpif nuQÙ zrjpoôôtw ôi ovôi iyqàcfopxo.

Atque in Yeneto D legimus hacce:
ctxyfTH \'AQiaraQyos, ngioToi\' [xtp did to nitXaq aXXag
ovonaX,tG\\^ui\' dqiaxfi ydq avTip fduv (ipcci. ihu Std to
„aQyccXéop 8t fii raOra"\' cpTjal yuQ oti xat fir]p I\'qiQaaf
ttjv th\'foy.aytav\' fitoc xai did to yfani&ai\' oii ydo Sti,
qiijoi, xai TOvg naTtQug xai TOvg viotig AaniQag xaXtlv.

nXog Sé (cf. BYL ad i? G38, Y ad A 227, Bad.ilOO,
f/> 55, 147, 293) dnoXoyoiffifvog nQog rdg dO-fTtjaetg
\'AqiotuqXo^ tavTd cprjatp, oti ^\'Aaiog [itv irtQi tijv fiiav
m\'Xrjv Ti/v iTrTTtjXaTov ifidytTO, ot Si mqi avTOP iifQi Tdg
fitxqdg ntjlag (cf. supra pag. 50 scliol. b ad 7/339. Estne
utraque nota eodem tribuenda scriptori?) tw Si äXXag
fiixqug ilyai ovSfig fv qiQov^y dvTtinoi\' niag ydq to-
aovtov nXtjO^og iv tw q>fdyiiv Sid fiiag fiajjfi; to Si
„aQyaXtov St fit TavTa\' ndvv fitTQitag cprjaiv tiQijaOat\'
dvSQwv ydQ dvaiQOVfiévcov xaxdXoyov Stt^ioiy xai TQOnovg
TWV dvaiQtatcov xai Xóyovg twv dvaiQOtlvTtov xal ni-
7ttóvtc0v xal avftnxwfiata Tijg tt/y^g xai noXv^itqi] ftdyijv,
fixÓTwg ivSflxvvTai SvaytQtj Ttjv toi/twv Sitjyijaiv. to Si
AanK^ai ytXoióraTOv\' nwg ydQ dXXwg rjv ovofidaai Tot\'g
TÓ)V Aani&wv viot>g rj tw ttutqixw ovóftaTi;
Ilic tandem ordiatur mea disputatie.

Yalde mirum videri dcberct, si Arislarchus, quum in
Graecorum castrorum dcscriptioncm annotationes reci-
pcrcl quales pracbeal cod. Yen. A ad yl ICG, 807 el
31 258, muri portas silentio practeriissct. Eoquc minus
hac dc rc mihi quidem dubitandum videtur, quoniam

tolies in scholiis illud on ftia ntllij occurrit, quam
Aristarchi fuisse sententiam apparet e. g. ex initio schol,
iï ad M 175 et ex iis quae legimus apud Eust.
684.24:

to TToXXàç iTTnijXaxovg miXag tó» "EXXtjinxœ ytvtaOai
tt\'ifjti dvnXiytxai. \'\\ÀQi(SxaQyog yàg ov avyxaxuxiùixai.
Ibidem porro 729.2 commemoratur \'AqioxaQyuog
fila ÎTTTtjjXuxog mfXy. Cf. 895.20, ubi bacc:

V7]S}V in dgiaxiQÛ — iv&a xai ^ xaxà xàp \'AgiaxaQ-
yov innijXaxog f]p mîXtj.

Itaque compertum habemus, secundum Aristarchum
unam tantum fuisse portam atque hinc statim apparet
quid iudicandum de schol. B ad H 339 et M 87.

..Quamquam igitur persuasum habeo, eum in disputatione
de navalibus portarum earumque numeri mentionem
fecisse, id aperte demonstrare mibi non contigit.

Nusquam ceterum vestigia reperire potui, ex quibus
pateat Aristarchum sententias ab adversariis receptas
oppugnavisse. Quam ob rem sufficiat nobis conicere,
doctum Alexandrinum haec fere scripsisse:

«Voce ntlXat uX7]9vi>xixu)g utilur pocla. Ergo ^t«
vntxHxo mJXy iv rw xtixn (schol. A ad H 339) Cl
quidem xaxà ÙQiaxtQà xov vavaxâOfiov (schol. A ad
M 118). Elenim M 118 Asius.irrupil

V7JWV in^ dQiaxfçà, xfjniQ \'Ayaiol
ix TctSlov viaaopxo avf innoiaiy xai o^inqitv
xfj ()\' innovg xt xal aQfta ôtijXaaev,

Ad locos H 386 sqq. et 438 sq. vide quae nuper vir
dar. van Herwerden disputavil Revue de Philologie III
pag. 69 sq.

Ilic non me teneo quin rot\'s q)iXofiij(}ovs novissimae
quod sciam hac de re sententiae, quam quidem tuetur
Naberus p. 36 sqq., admoneam.

Septem enim portae fuisse videntur viro doctissimo ,
qui lamen schol. B ad M 87 inlaclum reliquit. Sed
nil sub sole novi. Nempe numenim illum seplenarium
iam olim Ilomeri sludiosis in menlem incidisse, palel
ex schol. ad 7/339: nvig 8t yqàqiovaivtnv\' aQaQviaq,
cuius variae lectionis Naberus non fecit menlionem. Ele-
nim ii qui pro f J àQUQviaç legerunt tnv aQaQviag, banc
mulalionem probare non polerant, nisi censerent portas
fuisse Septem. Quin eliam credibile, lectionem islam
eos eo lanlum consilio proposuisse, ut numerum por-
larum diserte tradenlem facercnt poetam. Quam cmenda-
tionem falsam lamen esse monslrabil usus llomericus ipse.

Qualer enim et Iricies apud poelam occurrunl partici-
pium ccçaQvïa eiusque casus, vicies quidem in Iliade, in
Odyssea aulem qualerdecies.

Illic terdecics legilur cum dalivo, seil. r331, E7U,
A \'18, M 134, N 188, 407, £ 181, O 737, Tl 132,

ler: ^ 70, 267 ac ff 29\'4 el semper quidem hoe sensu:
aliqua re munilus, aul alicui rei aplus, aul aliqua re
aple iunclus.

Cum adverbio conlra coniunctum illud participium
reperies in Iliade quinquies, ƒ/339, 438, /471,M454,
(l> 535 et novies in Odyssea: 236, 382, x 128,

155, 258, 275, xp 42, 194, ubi commemoranlur yn/Aftt
(1er), Rifgat (septies) ac auvidig (qualer).

Semel tantum in Iliade invenilur addita praeposilione
tui cum dativo, scil. -i" 275, bis aulem in Odyssea
a 378 et x\'102 nolalque ibi «ad aliquam rem aptalus.»

Absolute denique participium illud non plus quam
semel proferl Homerus, scil. T 396, ubi de Autome-
•donte sic:

Secundum Faesium ad 1. 1. ^tiQi el ad la^wv referri
debet et ad àQaQvlav, Duenlzerus conlra exponil «ap-
talus, coll. ÙQijQwg J 134». Cf. t\'ihxo 8\' àXxinov
^/Z®?\' ® naXâfi\'^cpiv aQjjQH (T 338), Cl SiÖKtu oi
nilfxvv ittyap uQfttvov iv TraXàfiijaiv (f 234).

Quid ergo? Ubi, ut eo loco de quo nunc agimus,
clauslrorum poêla facit mentionem, participium açaçvTa
— duinmodo -T 275 exceperis, ubi vi/nyAat rt ntIXat aavi-
ôtç r ini xfjg aQUQvXai, cuius ultimi vocabuli nolio
«ad aliquam rem aptatus» — semper legilur cum aliquo
adverbio {an^ttQwg semel, nvxivwg novies alque tv

Nusquam apud Ilomerum participium illud coniungitur
cum praeposilione iv addilo dativo atque insuper ƒƒ 339
et 4-38 iv avToXai ad noitjaoinv et ivmoitov respicit.
Neque ibi ullus dativus legitur qui mente intelligendus
est, ut vult Faesius ad.r 396.

Quibus omnibus rationibus ductus variam leclionem «Tir\'
dQ«QvXc(g improbo faciens cum Duentzero qui ad .Q 318:

adscripsit baece: «xXi]78fg sind die Riegel. Die Lesart
ivxXTjig ist wider den Ilomeriscben Gebrauch, da dQUQvicc
nicht so allein ohne Adverbium oder Dativ stehen kann.»

Larochius tamen legi vult tvxXijig. Ilaud ahter Faesius,
coli. M 470 et ß 344, qui loci me quidem iudice non
praebent analogiam. Illic enim legitur noitjT&g {irtlXag)
nullo adicctivo addito alque hic dQUQvTa coniungitur cum
adverbio nvxiv&g.

At opus est, ul licet alio sensu quam Iloraliano,
tcnax tamen propositi sim. Longius enim excurril dis-
putatie hac digressione. Redeamus igilur ad ea scholia
([uae postrema laudavi alque exploremus num Arislar-
cheum quid extricare possimus.

àùtxQvvxai axiyoi ç\', on naowôijvxai tx xov „àXXoi
d\' d^fp äX?.,f;at /uâxyv tjuàyoj/xo vhaar,

quae alhelesis non potesl esse nisi Arislarchi, primum
quod hi versus ri&txovvxo {8t) xal naoà ^AQiaxocpayn ,
cuius discipulus fuit, deinde propter Arislonici notam
ad 0 414: on ix xoifrov öifa-Afdaarai ó xîjg xiiyofiaxiag
Giiiog „àXXoi ô\' dn(f àXXjjCSi f-âytjv ifiâyovxo nilXriaiv."

Quum autem inde ab M 175 reiciendi sint versus
sex, Arislarchus, si quidem Yeneto A fidem habemus,
servare voluit versum 181. Insuper, ul diserte perhibel
schol. A, versus spurii habebanlur usque ad nàvxtg
oaoi JavaoXaiv. Alque omnes quae in his versibus
occurrunl res dubiae, reapse in Yeneto A attingunlur,
•qui codex de Lapilhis contra nihil aflerl. Quid mirum?
Nempe versus, ubi memoranlur, Aristarcho non delendus
videbatur.

Ab illis lamen diversa sunl quae reperies in Yeneto 7/.
Numerus enim versuum spuriorum non indicalur alque
ibi tria aficrunlur argumenta:

dO^txH ^Açiaxaçyog, nçô)xoy fièf ôià x6 miXag àXXag
ovoixà^taùai — ùxa ôià xà ,,d()yaXfoy dé fit rayr«" —
tlxa xal ôià xo Aani&ai. ov yÙQ 5h , qiijal, xal xovg
nax^Qag xal xovg vtot)g Aaniùag xaXtiv.

Ilic igitur non sex lanlum versus llomero abiudicanlur,
sed Septem. Quibuscum ralionibus maxime congruit
refutatio Pii, qui lamen plane intactum reliquit argu-
menlum on nanéôtivxai f| 0 414 quod Iradil Ycnctus A,

atque omnia ea quae in eodem codice leguntur inde
ab Ti yào HQîjXUi ^dîj Tïjç Tii^oficexiag USquc ad róJ ôè
„Xaù>ot> \'Aq\'/hoi ôè \' xrl al Arislarchum procui dubio
habucrunt auctorem.

Nisi codex A cum addito versuum numero lum loci
spurii fine inilioque indicatis alhetesin lam accurate
nolaret, ul nihil dubii relinqucrelur, credere possem
schol. A el B ad M 175 easdem fuisse observaliones,
varia ratione ex codcm hbro excerplas. Nunc vero
suspicor quia a baud pauca ex cod. A paullatim in rcli-
quos codd. translata, imo quaedam in hoc codicc defi-
cienlia hodie in aliis cxstant» (Lchrsius p. 31), fonlem
ujide Yeneli AB scholia ad M 175 pelierunl, ad locum
laudatum duas inter se diversas Aristarchi praebuisse
notas, quarum altera in Yenetum A, altera autem in
codiccm B rccepla sil; Quod si verum, initium scholii
cx dispulationc de navalibus hauslum fuisse potest et
quidem ex ca parte, ubi Graecorum castra unam lanlum
habuisse portam, Aristarcho erat demonstrandum.

Longe abcsl ul mcssis scholiorum huius paragraph!
vocari possit opiina. Ecce omnes fructus quos pcrcipcrc
potui: AB ad 0 213 el A ad M 60.

ràqiQog itoyfp,
nXTjad-iv o^cüj iTTTToip Tt xal dpÔQWP dantOTaoip
ttloixtpcop.

Scholiis quae in Yeneto B adscripta sunt, nihil pro-
ficimus. Tres autem notas cxhibet cod. A., quaeDidymi,
Aristonici et Nicanoris sunt. Quarum prima nihil aflert
quod ad disquisitionem nostram pertinet, ceterae pauca
continent quae cam attingere videntur.

(nj(jitio3Tiop 8è otl [itta^v tov Tti^ovg xal Tîjg TäcpQov
8iàaTi]{ia dntXtintTO xaxà ttjp Tonoùtoiap TÎjg vtaXxlag.

Fuit quum pingui Minerva putarem ea verba ex
Aristonico, itaque ex Aristarcho hausta fuisse, deinde
vero — «t ôtdTfQttî TTcog cpQOPTÎôtg^ aocpwTtQai — intel-
le.xi ea grammaticis illis esse abiudicanda. lllud nempc
a7]fiiio}Ttop hic est vulgari sensu «hoc attende vel h. 1.
notandum», ut docuerunt Dindorfius in Pracf. ad Yol. l
p. 20 et Lehrsius p. 14,

Patet ex scholiis ad M 258 ac - 68, quibus supra
pag. 21 et 27 usi sumus, Nicanori disputationcm Ari-
starcheam de navalibus non fuisse ignotam, quarc
priusquam pergam, totam Nicanoris ad 0 213 notam
cxscribam. llaec enim est:

Siàvoittp, xoiuiIti]v ovfsav\' oaov rj rdqiqos dut^fi tov
Tiiyovg xal twv vtjwv, tovto nXijQts ^v nt^wv Tf xal
"tctcwv , XfinovTog tov xal awdiafiov\' (legit igitur ix
V7JWV dnó ndg/wv) tÓ -/ùq tiqyiv iari niQiWQi^tv. ivtóg
■twv Tt vt}wv xai TOV Ttiyovg fiita^ê xtvôv ^v ttg dioSov,
to [liv nX&Tog nh&çiaiov vnàQyov, to Si fiijxog ôi* oxov
TOV vavoTa&fiov. nàhv Si ovTwg tov Ttiyovg ixTÔg ^v
siàotijna ^qayy, fiid\'\' o ij tà(j)Qog wqvxto. tooovtov
fttvTOt tix&^ti tÓ SiàoTTjiia ixiTvo wg ivTÓg ^iXovg tivai
ttjv tûqiqov, xal icpixvtXaO\'ai rte ^ccxxófitva tov Ttlyovg
dnó TWV iniôvTwv. àficpÔTtQ« ovv t« diadT^^axa ixaTt-
Qw&iv TOv Ttiyovg, rô ^iv nQÓg Ttjv Tàcpçov, tó Si nQÓg
TÙg vavg intnXijQWTO, ovTwg JVixàvwQ,

Aut falior, aut subest hic locus laudalus, qui a
verbis ivtóg twv ti vtjwv incipere videtur. Elenim
quod inlervalli laliludo indicata est, hoc eo ducil ul
cum locum c commentatione singulas dc navalibus
res Iraclante lanquam fonte manasse putem. Finis
contra scholii citali inde ab dfKpÔTtQu otlv xà Siaaxtj-
ftaxa Nicanorem ipsum auclorem habuisse videtur, ut
conicere licet cx iis quae levi modo mutalione codd. AD
exhibent:

i\'vioi Si xà ôtio Siaaxi\'jf^taxa ntnXTjQwa&aî cpaac {xwv
\'EXXtjvwv cod. A), tô Tf dnó xwv vtwv twg xov xti^ovg
xai xó dnó xov xtlyovg twg xijg xâcpçov (ô Stj axtivoç
nçogcc/OQttfti COd. A.).

commentatione ttiqI tov vavaràd^nov sumpta fuisse pos-
sunt, etsi non debent. An illud nlàroq TtUd\'Qiu\'îov cwm
Arislarchi semicirculari navium ordine pugnat?

Schol. B, ut haec slrictim tangam, Nicanoris senten-
tiam non tuetur. Ilabet enim sic:

itg to fiixa^v t^g xàcpçov xai tov Tiiyovg axepov. tó
SI i^îjg, \'óaov dye Siàûxtjna ànô twp vta>p e\'iu)
tov xtiyovg xàcfQog (dnó ntfç/eûP xà(pQog igitur legisse
et coniunxisse videtur) TrXîja&tp óftwg \'Ünntop rt xai
ccpSqmp dnoxXîKSùivxtop xai ut] svptjüévxvop ligSQafiiXp
ip Tw xti^fi, dXXà ftTjSi xoXfiijaapxog i\'^co xijg jàqiQOV
fiiTpai xtpog.

oxitpti Si êVcoO\'f Xéyfip xfjp axfPTjp óSóp,
alque in eodem codice Nicanoris nol a ad eiusdem libri
VS. 553, ubi inter alia et haece: t

xóp yàf) xónop ip w ij xov noXifiOv avft^oXr] yiptxai,
yi(pVQap ilne noXffiov, t] xàg Sia^àang avxàg, aig ip
xotç noXffioig iyQÔôpxo.

In lliadis libro terlio decimo, ubi describitur pugna
ad naves, vs. G73 sq. legimus :

\' wg ot fiiv fiûqvavto ôtfiaç ttvqÔç aîùonépoio.
"Extcoq ô* oîix intnvoto ôiicpiXog, ovSé ti
orrt ()a oî vij&u in ccQidTiQà ôijiôavTO
Xaol vn* \'AQytîcoy.

in (XQiarfQà xov "\'ehtoçog, ov tov otqutov\' tî yÙQ in
dçiartpoîg ioTh nv\'Xt], ^g lîa^X&tv, avTÔnTijg àv
iyiviTO,

id est, si reclc salteminterprelor: «Siquidem porta, per
quam intravit, ad sinistram est, testis oculatus fuisset
(si in ccQKSTiQâ hoc loco significaret Graecorum cornu
sinistrum). Itaque ad Ilectorem referri debeL»

Liquet principium huius notae hoc esse: Achivorum
casti\'orum murum portam habuisse ad laevam. Quam sen-
tentiam quum Arislarchus, ut supra pag. 57 iam vidimus,
luerelur, suspicor schol. BL ad iV G75 nolam esse Arislar-
pheam, quam forlasse commentalioni do navalibus inse-

ruerit. Mirum quidem debet videri, grammaticum v^œv
tV ccQtarfQa accepisse tV dqiauqa TOV ^\'ExTOQog, cre-
dibile autem est eum ad banc cxpositionem delapsum
fuisse, ne versus laudati opinioni suae de portarum situ
numeroque obstarent.

Hue etiam pertinet Aristonici nota ad eiusdem libri
vs. 765, sed in limine ponam quae de illo tV dQKSTtqà
scripsit Naberus p. 39.

dUt (làirii in ccçtffrfçà», vir clarissimus inquit, «modo
de Troianorum, modo de Graecorum sinistro cornu
dicatur, quod pendet a persona eius qui loquitur, yijóyv
in ttQtaxiQà tamen ab omnibus ita usurpatur ut sit
Graecorum cornu sinistrum. Supra iam vidimus de
118, N 308, 326 et 675. Accédât nunc P 116, ubi
Aiax dicitur pugnavisse itàirjç in dQKSTfqà nàaijg, loco
uti opinor suo. Superest unus locus paulo difficilior.
Auctore Polydamante N 755 volitat Hector per totam
Troianorum aciem. Dum semper currit dexlrorsum, pri-
mum frustra quaerit Deipbobum, Helcnum el Asium,
quos novimus mediam aciem occupasse, donee ad Alexan-
drum pervenit quem supra vidimus propter M 93 slc-
tissc in Troianorum cornu dextro. Iam sunt verba
Homeri :

Error hic est, sed in Graeco poeta, qui semper Graecis
favet fortasse fercndus, excusandus ccrte.»

OTI TOV vavarâ&fiov xà ccQKSTfQÙ Xé/n.
Quae observalio ulrum ex disputatione perdila an
ahunde arcessita fueril, discerni iam nequil.

Ultima huius capitis paragraphe agendum mihi esl de
nolis quas ad duos libri quarli decimi locos repperi.
Ex quibus quid Aristarcho reddere possimus, nunc ex-
ploremus.

xal Q ï^aXf XXtiToy f uiiatjvoqoi dyXaàv vlôy,
riovXvdâftaPTOç tTaîçop , dyavov Uapùoiôao ,
tjvia xtQalv t%ovTa. o [th TttnôvtjTo xaù^ iTtnovç\'
tjj yàQ f\'x , ^ ^la TïoXt) nXf^arai xXopiovTO (fàXayyiç,
"Extoqi xal TQwiaai jjapi^ójufl\'os\' râ^cc 8\' uvtû)
xaxôpf tó ot ovTtç tQt)xaxtP hfiipmp ttiq\'
av%ipi yàq ol ontaOe noXilaxopos t\'inKdtp léç.
Ad cum locum in Venelo A adscriplum est:
449 —451. d&fTovpTai artxoi y\' xal dartQlaxoi naQà-

xtiprat, oti inl \'Inno&ôov tov intxotiqov (XQftô^it ip
tji p (scil. 291, ubi lamen silent codices) ,,^\'ëxtoqi xal
TQÔitaat inl 8i toiItov, xa&àmQ pvp.

xal nutqi. xcci rd Tfjg nXijyfjg dyaxóJ.ov&a\' ncóg yoiq
ó dpvlov ijpiox^p im rd Öniad\'e xccrd top avxiva tiIttti-
Ttti; votiqop di ip xoXg ttiqI tov vccvotóc&hov dnoloyntai\'
TÓP ydq ijvioxóp cpijdip dinatqdcp&ai irQog to mdlop xal
TQvg iTtTiovg , tóp Si naQaißdrijp uQÓg Tag pavg inl tov
Siq)q0v, Hpcc dnó tov Ïoov yivijTai ij fidxy-
Atque ibidem cod. B exhibel:

d&iTOVPTai oi TQitg. oi (xip ydo inixovqoi StópTCog ap
XiyoivTO ^apiCfffö^«\' ^\'Extoqi , wg TLdpSaqog

tjytófiijv TQWioai q)éQwp j^a^ij; "Extoqi Siw
(E 221, ubi nihil codices aflerunt). dpoixtiop Si cp^atv
ó ^AQicsruQxog inl noXiTOv tó Tqwiooi jja^t^ó/^fvoff. xal
Sid TT]p nXijytjp d&iTijTiog ó OTixog. nwg ydQ ijpioxog
wp öni&fp ßdXXiTai; aTonop ydQ iarl tÖ dneOTQUfifii-
vovg tlpai Tovg Sl(pQOvg\' inQrjpioO\'ijaap ydQ äp oi nanw
ß&Tai fiópop xipij&fPTWv Twp \'ïnnwp fig TijP nxtQvap
TOV SicpQOv ioTwvfg.

Quod scholium si cum illo comparaveris, suspiccris
Aristarchum in hoe illove commenlario athetesin sic fere
illuslrasse:

d&(T7]Tioi oi TQiïg. oi flip ydQ inixovQOi StÓPTwg &p
XiyoiPTO ^api^éaO-at "Extoqi , wg JJdpSttQOg

\'\'Extoqi xal TQÓ)t(S(Si x\'^Qttófifvog.
ävoixttov Si inl noXiTov\' ov yÜQ "Extoqi x^Q\'^óftfpog ,

dxv iavTUi xai 7r«rpt. xai tcc rfjg nXy/ïji dyaxôXovùa.
Tccóg yccQ r^vlofog wv öniC^fv xavà tov av\'jrha ßaXXfTat ;
tl\' TTiQ dTif(STQa[ifiivoi fitv ijGav oi öitpQOi, oi St nagai-

ßÜTai ttvttatqttfi^ivoi ToXg ïnnoig (Eusl. 1021.28, quem
lamen fugil ulramque hac de re opinionem Arislarchi
fuisse) tTTQ7]vi(s97]Gav äv oi naQaißärai [.lóvov xiVTjùiv-
Tcov TÜóv i\'jrncov tig tijv irvÏQvav too dicpoov iarwng.

Arislarchi senlenlia in Yenelo B impugnalur hisce verbis :
(njTtov ôè on xa(ii^itai tw "\'Extoqi xai avróg Virco; wg
tnixovQog. JaQÔàvtog yàç 7]v, xaO"\' \'"0}17iqov yovv axxij
iariv Tj TQoia xal ttXX7] ij JagSavia. tixóg dt avTÓv
tTiaivtiv y onov ftóvog avtv TcaQaßärov noXtfitX, dió xal
ßä?.X{Tai ïffcog avQaqitig\' noixiXij yâç ianv ij [làpj. av-
\'liva St d noiijnig Ttjv naaav ntqicpfquav tov tqa^^ijXov
(fijaiv (quam ob causam x«rà tóv avxha c codice B
recepi).

Non aulem forluilo nec lemere Arislarchi verba e
commenlalione de navalibus quae scholiasla laudat, cx-
scripsi, sed ul cum iis componam 0 385:

wg l\'Qwtg ftfyàXi] iaxfj xaxà Ttï^og fßatvov, .
\'innovg tiGiXàaavrtg ini nQilfivi](Si [idyovTo
ty/i^taiv ttficfiytloig avroaifSóv, oi fitv dcp\' \'înnujr,
oi S\'dnà vijîHv vi/\'t ftiXaivàwv intßävxtg.
Cod. A hic aflcrl:

ttqóg TtjV iSiÓTijTtt Ttjg fiâ^tjg i oti oi fiiv intßtß7]x0tfg
TaXg ttqilfivtttg tûiv vtwv, oi ôt dnoatqiipavtfg t« aqiiuta
tnl Twv dicpQtav, SV ^ «V laov,

idicoixéc rpyaiv \'\'AqiavaQyog ytyivijcsQ\'ai niQÏ rijf lA.äyt]v.
x(óv yaQ Tqwmv fcog vou rtlyovg yiyovóxmv oi "\'Elli^vfg
ini Ttav ttqvhpüjv {layopTai\' dió oi Tqwfg oncog dnó
Xaov ßäX?.oifP vijjovg, dno tGiv dQfianicap dicpQcov avvoi
HuyopTui, wan dnoavQU(ffivai\' xovg I\'mrovg wg ini rijp
^\'iXiop. taopxai dé xai oi ijployoi wg ini xrjp ttóXip
xiXQUftfiiPoi, xd 8é pwxa dóyxtg xoTg noXtfJiioig, oi Sé
naQaßäxai axtnopxig avxovg a,u« xai fiayófiivoi\' Stó xai
d ijployog UovXvS&fiapxog KXtXxog xaxd xóp avyiva
xixQwxat.

Quae scholia quum maxime huius loei sit cum fine
schohi A ad O 449 summa cura et diligcnlia conferre,
AB ad O 385 alque A ad O 449 numcralihus nolis
4, 2, 3 indicahimus, quo melius dispiciamus, quid iis
commune sil.

h) 1. oi fiip tmßtßtjxöxfg xaig nQtJftpaig xwp Viwp.
2. Ot "\'EXXrjPfg ini xwp nQVfiPwp ftdyopxai.

c) 1. oi Sè dnoaxQitpaptfg xd uQfiaxa ini xwp SifQtop\'
2. oi TQWig dnó xwp aQfiaxtiwp Siq)QWp avxoi fid-

c) toarf dnoaTQ«qiijpai Toiîç ïmiovg cog ini Tt]v "Iliop.
taopTUi 8i xai ot ijpioyoi cag inl rtjP nôXiP TtVQUfi-
filpot.

3. TÓP \'/ÛQ ijpioyop (q>ijacp, scil. \'AQÎGTaQyog) dnt-
azqà^fùai nQog TÔ ntdîop xal Tovg linnnvg, ubi
ordinc inverso malim : xal Tovg \'înnovg dnecsTQàcpOat
nQÔg TO neôiop.
f) 2. ol ôi naça^arai axtnoPTig avToiig âfia xal

3. tÓp ôi naQat^àryp nQÓg TÙg pavg (scil. dniorçâ-
çO-ai) inl tov ôlcpQOV.

Quorsum vero hacc scholiorum membra disiecla? Ut
hice clarius fiat, 1res illas notas simiUimis fere verbis
idem proelium describere. Criticus Alcxandrinus, ul c
schol. A ad O 449 novimus, hos versus anlea quidem
reieclos, poslea tamen vindicavil in dissertatione de nava-
libus, demonslrans rà T^g nXijyrjg non esse «VaxóP.ovO^a.
Alqui parem pugnandi modum similemque vulneris ratio-
ncm exponil schol. B ad 0 385 — ubi Arislarchus
ipse nominalim laudatur, legimus enim (pyaip \'A(>laTaQ-
yog — et ila quidem, ul conclusio haec sil: ôtô xal d
ijployog TIovXvôâfiapTog KXtTTog xarà tóp avyiva tttqoirai.
Neque haec senlenlia diiïerl ab ea quam scriptor in
scriplione perdila luebalur. Itaque persuasissimum
habeo, schol. B ad 0 385 haustum fuisse ex Arislarchi
commentatione mql tov pavarà&fwv.
Celerùm schol. yl- ad 0 385 et finis scholii A ad 0 449

ex uno et eodem huius disquisitionis loco diversa ra-
tione excerpta fuisse mihi quidem videntur.

Denique suspicor, clarissimum criticum hanc illamve
ob causam in disputationem de libri quarti decimi ver-
sibus 385 sqq. incidisse, ac post ea quae in Veneto D
ad 0 385 leguntur sic fere perrexisse:

«Unde manifestum redditur, iniuria me 0 449—451
antea spurios iudicasse. Etenim rà rijg nXijyrjg non
sunt dfaxóXov&a.D

Al id dubium relinquamus. Hoc lamen, nisi fallor,
constat Aristarchum non ab 0 449 progressum fuisse
ad 0 385, contra vero ex 0 384 sqq. argumenta du-
xisse, ex quibus priorem de 0 449—451 delendis sen-
tentiam retraclaveril.

Ccdcrc debcnl scholia quae secundo capite perpen-
demus locis supra laudatis de castris ipsis cum numero
turn forlassc gravitate. Aeque tamen diligenler, ut decel,
percontatus sum quid ex nolis illis e commenlalione dc
navalibus sumlum videre possit.

"On ùijlvxwi dil Ttjy "Ihov Xiyn, cxceplo 0 74 ,
ubi vvv ftovayg ovôiTtQcaç UQtjTCCi ^\'JXiqv ôiô, Ul ex schol.
yl ad M 415 novimus, cc&fTfîrai, nemo qui scholia
Graeca ad Iliadem perlegeril, obliviscetur. Sexcenties
enim nota illa, quam frustra in codice B quaeres,

occurrit in Yeneto A., v. c. adP305; J40, 464, 416
£210, 648 ; Z 96, 277, 448 ; 7/ 20, 82,415,429 ; 0 499
/419,686; .^196; Ml 15; iY657, 724, 773; O 56, 558
P 193; T 215; fJM28, 515; X 411 ; 64, 297; 143,
383 et semper quidem, dummodo 1686, 174 (cf. U 92)
et T215 exceperis, in scliolio intcrmarginali.

Quamquam ob scholiorum multitudinem tale quid non
exspectabam, nihilominus cerlis argumentis observalio
illa commcntationi dc naustathmo tribui non potest.

Videamus nunc quid aflerant scholia de urbe cuius
genus nihil dubii relinquat. Praecedat autem haec
obscrvatio:

Ad M 115 spurius iudicatur 0 71, ab Aristarcho,
\'uti opinor. At idem hunc versum servarc voluit, ut
apparet ex emendatione ad 0 71 : \'AQiaxaQyog — \'\'\'Ihov
iumQouiaiv. Itaque habcmus duplicem Aristarchi dc
versu laudato sententiam, si criticus Alexandrinus athe-
teseos fuit auctor.

tvOu Ktv vipiTTvlov Tqoîtji/ iXov vîiç \'AyonCiv,
(I fit} \'AttóXX(ov (PoT^oç \'A/tjvoQa Sïoif dyijxtp ,
in Vcneto A adscriptum est :

bvi óficovtJftcog rij \'/wqk rtjv ^\'iXiov TQoiav HQijutv, in
disputatione cuius longc maiorem partem tempus ob-
scuravit, ohm ledum fuisse potest, clsi non debet.

haece: ^ ad J? 809; AB ad r 145; B ad E 789;
A ad Z 237; yi ad 0 58; ^ ad / 354; B ad .^i170;
AB ad X 6 alque yl ad AT 194. Ut iam supra feci,
commodi et brevitalis causa scholia notis numeralibus
indicabo.

A B 809: naaat ô\' (üil\'yvvvTO nVXat) on fft-
(fUGiv tyd nvXwp, f.iia St tan\' x«l i\'an to

Idem perhibet Eust. p. 350. 30, addito (paatv Hqo-
dcoQo; xai \'Amiav, quorum libro commenlaliorum
«eadem ilia scholia (scil. quae hodie codex Yenelus A
babel) conlineri, Euslalhio longum per iter hoc comi-
lalu ulenli non paluil,» ul docuit Lehrsius p. 34 el 370.

it-\'loTt (fTjai 5t\' i^ijtaav tig t6 ntSiov o\'l TQ&tg.
^xuial St tiQijVTtti tjxoi dno 2^xaiov tov xaxaaxtvàaayxog
avràg, ■>] oti iv ToTg axaioTg xccl dQiOTtQoXg fitQtat Ttjg
nôXtœg xtîVTCct- ot St qiccaiv on ànà toO axcciwg ^ovXttl-
aaaO-at TOvg TQ&ug\' tóp yÙQ SoiIquov mnop xaxà xaxj-
xag iSi^apTo r«; ntlXag, quod nullo pacnc discrimine
in Venelo B quoque legilur.

3. B ad E 789 : oîiSi noxt TQ&tg txqó nvXâojp
JapSttPidiop oï\'xptaxop) tÛ)p 2£xaio)p\' qitjal yàç ,,dXX\'
oaop ig ^^xaiàg Tt irilXag xal qp^y/ôi//\'««^o;»" (scil. / 354).

4. ^ ad ^ 237 : JSxaiâg Tt mlXccg xal (ptjyóp ixaptp)
OTI TÙg 2:xaiàg opoitanxwg àaQSapiag Xtytt.

„""Extcoq ô\'cßg 2^-aaiàg Tf m\'kctg xal q>t]/àv "xaviv\'\\ àvilov
yàç itg t7]v nôXty ttqwtov (fijyàv "xavt nfçl rà nidlof
ovaay, iha ràg Zxaiàg ntlXag, quae observalio eliam
in codicibus passim invenilur, bisce verbis enunliala :

tari mJlij xai nlij&vi\'tixœg dm ntlXai. t6 8è nâoai
àvxl TOV oXai, œg 8è navra vixvv xaTaiirvov^\'

0. A ad I 354: âXV ogov tg Zxaiàg Tt ndXag xal
q)i]yàv \'ixavtv) on nXijùWTixûig tint Trjv ntlX-^v fiiav
ovaar. JSxaial 8t xal JaQÔàviai al ccvrai. ij 8î 8Qvg
nQO Trjg ^iXiov rjV.

1. D ad yt ilO : 2xaiàg Tt nt/Xag) xard TQttg tqÖ\'
novg Xtyovxai 2xaial niiXai, ij dnà 2!xatov tov SijijIiovq-
yrjaapTog avxdg, ij otl h roXg axaioig rjyovv Toîg dçi-
(JTtQOÎg fitQtai xttvTai. axaid yàQ zà açtffrfçcc, wg xtcl

tiT tni 8t^i Vcofft nQÔg ■^ûi r\' ijtktôp Tt
th\' fV dgtartQà toi yt noTi ^ôcpov i^tQÔtvxa,
ri naQÙ rô axaiwg ßtßovXtm&ai TOvg TQwag\' top yào
ôotÎQtop \'Innop xuT avxàg t8i^apxo.

S. D ad X (j: ^iXîov nqondQoiùt nvXûwp xt ^xaiàwp)
ip ttQioxtQa xov xti\'/ovg ai nxJXai i\'xttpxo, «t ixaXovpxo
JaQ8dpiai.

In Yeneto A nihil ad hunc locum adscriptum est
nisi scholium inlermarginale : nqog xàg JSxaiàg.

âg iTfQag Tivèg ilvai qiaai twv tiqo ^Qaytwv iiQijfiivwv
/laQSaviàwv\' avTai fxiv yâQ, cpaai, ngog xfj ôvonfj, ai
Si JagSavlai dvaToXtxai.

Yid. praeterea id. G98.18 et 394.30, ubi hanc nolam
reperies, qua omnes de Troiae porlis observaliones in
unum colleclae eonlineri videntur:
ràç ^^xatàg nOXag JuQSccviag ivioTi "Oftr^Qog Xîyti, xà
^èv dno JuQSàvQV, to S\'dnó 2^xctiOv, ovtw xaXov-
[.tivov Ti^viTOv, ij on Svnxtti\' axccià yÙQ rjxoi dQiOTtQà
T« Svxixâ. Siôxi axaiai ijxoi inaQiaxfQOi TOÎg TqwoIv
iyhovto, Si^afiévoig xat avTÙg tov SoiIquov l\'nnov.

Quodsi omnes eas nolas paullo aecuralius considéra-
mus, ne punctum quidem temporis dubilare possumus,
quin scholium secundum el seplimum e communi fonte
lluxerinl. Quae porro in illius annolalionis fine leguntur:
oi Si cfatsiv xxX. docent XQtXg xçônovg xaO-\' ovg Xé-
yovTtti :£xaiai ntIXai non unum et eundem habuisse
auclorem. IVaelerea lusus ille elymologicus cx impro-
prio adieclivi axatùg sensu nalus a nostro grammatico
prorsus abhorrere mihi quidem videntur.

adiectivum a-Aaióg non habuisse pro nomine proprio.
Legitur enim ibi ovoiiavix&g ràg 2xaiàg a poeta dictas
fuisse JaoSccviag. Abiudicanda igitur Aristarcho utraque
obscrvatio, ubi variae de porta Scaea sententiae in unum
contractae fuisse videntur.

Celerae tamen quas excerpsi notae formam habent
qua Arislonici annotationes agnosci soient, exceplo tamen
scbolio tertio.

De oclava observalione hcet conicere (cf. quae Din-
dorfius in Pracfatione ad Vol. I scripsit corumque
imprimis quae laudavi in Introductione), fonlem haec
praebuisse :

diTvXtj TTQÔg TÙg ^xatàg, ort èv ÙQtaTfQâ tov rii^ovg
ai TitJXat txiivTO, Ul èxaXovvTO JaQÔàviai.

ex eodem libro ea petita fuisse putem. llaque non mc
Icneo quin coniciam, Aristarchum sic fere scripsisse:

«Quae D 809 et passim legunlur î\'[i(pa<siv i\'%{i ttoX-
Xœv TivXœv, (lia Si ioTi xal TrXy&vvTixûig (iTit TixiXai.
to Sè Tiàaai àvxl tov o\'Aui tag „Oqi^I Sè tïuvtu vtxvv
xaxttHvvov\'\' (\'F 135). iv ànidTiQn tov ra\'pi/s ai TiiIXai
txtivTo, ag ovoftaTixœg JuQSavîag Uyti. ^xaiai Sè xal
JaQSàviat ai avTai\' cptjtji yàn

dXV oaop ig Sxaiàg n nilXag xal q>rj\'/óp cxaviv.
ij dè ÔQÙg TTQÔ Ttjg \'lUov de quibus ullimis verbis
infra pag. 85 mihi disserendum erit.

Ut iam supra vidimus, Aristarchus in castrorum porta-
rum numero iUustrando eadem plane via ac ratione
ostendit, murum unam tantum habuisse portam. Atqui
ex schol. A ad A 106 comperlum habemus, eum in
disputalione de navalibus agrum Troianum non intaclum
reliquisse. Credibile ergo est, doclum Alexandrinum
tale quid, quale suspicalus sum, récépissé in commen-
lalionem tiiqI tov vavotaofiov.
Denique ncc omilli par est scholium hocc:

oti ôtfo Siaarâaiig olôfp "OiirjQog xoafiixùg, ccvatoXfjp
xal StfatV xal di^tà /lèv tù nçàg dvccTolàg, dQiarfQà
ôt tù ttqog ôvofiàg Xtyti.

Versus, ad quos haec nola in Yenelo A adscripla
est, laudantur in scholio septimo, ut argualur Gxaiôg
(occidentalis) idem esse ac dQiartQÔg (laevus). Neque
aliter censebal Aristarchus, ul e schol. AD ad X ü apparet.
Quin eliam probabile, hanc vocabuli axaiôg nolionem
ci argumente fuisse, ex quo haec concludat: dQioTtQâ

Constat porro, ul iam vidimus, grammalicum Alexan-
drinum TWV axatwv tvvXwv nomen non proprium habuisse

sed appellativum. Yerisimile denique, criticum clarissi-
mum testimoniis additis vim adiectivi ffx«tó? manifestam
reddere voluisse. Non iniuria igitur opinari posse vide-
mur, eum in commentatione de navalibus scripsisse quae
schol. A ad M 239 alîerat. Quod si verum, haec nota
iis quae hac in paragraphe pag. 82 conieci, inserenda est.

De plurali substantivi ndXai numero cf. praeterea
schol. A ad / 383, M \'120, 291, 470 ac de usu \'voca-
buli {^tlQttt A ad / 475 et ^ 167.

\'6/\'

Perfunctis nobis disputatione de ipsa urbe, deinceps
examinanda sunt scholia de fago (sive potins de quercu
esculo, vid. Buchholzius 1. 1. 323, qui laudat Miquellii
Floram llomericam), de Ili sepulcro, de Caliicolone et
dc Scamandro.

tfjô\' (scil. Minervae) aVn\'o? wqwt \'Anàlltav
TltQyàfiov tuxariSœv f TQWiaai Si (ioilXtro vixijv.
ccX?,tjXotai Si Tw/f avvapTtaùyv naçà cpTjyw.

Ad postrcmum versum in Venelo A legilur:
ij SmXijf ort TTQO rœp nvXwp rtjp (ptjyóp xuxSxyp vno-

quod scholium cum formam universam si speclamus
lum verba ipsa, maxime illud vnoriO-evai, cum iis notis
conspirai, quae in eodem codice ad G el 807 adscriplae
sunt, ubi diple apposita csl nçàg rànegl tov vccvarâ&ftov.
Itaque credibile, schob A ad//22 ex hac commenlalione
excerplum fuisse. Quare concinnius in fine eorum, quae
§ 9 pag. 83 conieci, non ij Si ÔQvg nQo Tïjg \'iXlov ^v
suppleveris, sed nqô twv nvXwy TÎjV (fijyàv vnoTi&fTat,
quae melius etiam in proxima quadrant.

Finis autem scholii A ad TI 22, ni fallor, Aristarcho
non est adiudicandus. Elenim non ab eadem manu haec
nota profecta esse videlur alque insuper suspicionem
movel parlicula ôi, per quam qui haec schoha congessil,
nonnumquam plures annolaliones connexuit, ul admonet
Lchrsius p. 28.

Idem vir doclus p. 220 huic scholio signum interro-
gandi apposuit, uti suspicor, propter verba nQonoXXov,
quae haud scio an ex absurda correctione malae ditto-
graphiae nQo {tCjv) nvXwv nata fuerint. Emendalionem
lamen proponere non ausim. Vendus II ad eundem
locum exhibet:

ot 5i tcuq\' ^\'IXov aijn« naXaiov JagSavidao,
[itaaov xÙTT TTidiOf, tiuq\' tgivtov taaiiJovxo
ïfftipoi nóXiog.
Nota quae Nicanoris est, sic se habet:

fiïyQi TOV fiéaaov xdn mSiov avvauTiov, dra ßQuyv
diaaxaXTiov\' d yào tQiPióg ovx ip [liaco tw ntöïto, dXX\'
iyyvg Tijg nóXmg\'

Xaóp dè (STROOP uccq\' tQipiop, tpùa fiàXiOTa
dftßaTÖg iavt nôXig {Z 433)
xal dXXa\'fov

Ol öi TcaQa axoniijP xal tQiptàp (X 145).
TavTU flip öti nXtioiop xov Tfiyovg ó iQiptóg. oti Si xai
ip fiiaco TW TiiSico ioTl to "\'IXov arjfia, cpapiqop ij

"\'Exxcoq flip fitxà xoïaip, oaoi ßovXij(p0Qoi eîaiv,
ßov7.äg ßovXftki {^fiov naçà aijfiaxi "/Xov. (A;414)
inavXil^opxai Si ip fiiaio xw mSioi iiri tov &QC0afi0v
ovx dl\'itg wg Tçweg tTvl {>çwa/iw mSioio (ibid. 100)

axrjXr, xtxXifièvog "iXoi/ JagSapiSao {A 371)
ri Se flaxy ^^ neSîw. avpanxéop ovp àpayiypwaxopxag
iwg tov fiéaaop xütt ntSiop, tira ßQuxv SiaardXapTag
TU i^tjg ()7jxiop\' xal ovxwg Xv&tjaexai xà ip xw xôttw
ànoQOP xal ^\'iXov aîjfia xal fiiaop ntSiop xal iQiptôg xal
ij nôXig ip xavxw. naQiQXOpxai ftip yÙQ xà fiiaov itiS\'iop,
ip w xà ""iXov Oy fia, oidopxai Si nQÔg xàp iQiptóp, ifp-
x«i Si Ttjg nàXiwg. wg (î ovxwg i\'Xtyip, oi Si Sià fiiaov

-5-r-

tov TtiSioV nuqù tó "\'iXoV flp7j^h0l> i(f)v\'/ov ttqôç tóp
tQipióp, amtJóoPTig dg Ttjp nóXip.

Altera nota est Aristonici:
ij dinXij nQÓg tó ntQi tov vavatà&fiov ôià/Qccfiiia\' to
yà() ^\'iXov Gtjfia xaxa filaop iipcti q/i]aiv ip rt3 ntSico.

Nicanoris est initium prioris scholii usque ad ^mar«^-
Ttop, et finis inde ab avpanTeop ovp. Cetera lamen
quae in diclo confinio reperiuntur, cum Alexandrinorum
disciplina minime pugnanl. Quin cliam eandem sententiam
et quidem similibus verbis afferunt Aristonicus e commcn-
tationc de navalibus et Nicanor, cui Arislarchi disquisi-
tionem non ignotam fuissc ex schol. A ad M 258 iam
patuit. Credibile igitur, Nicanorcm mediam scholii par-
tem hausisc c commcnlatione mql tov puvatâofiov.
Cf. Eust. i353. 02, cui loco in Devarii Indice sub vocc
"Ilov arjiicc addendum: 814.49 ct 838.28.
Quae AU ad K 415 et B ad X 137 hac dc rc pcr-
hibcnt, Aristarcho vindicarc non ausim.

t/qto, TvSiog vît. ti ttäppv^op vttpop «wrfîj ;
ovx (xifig, (âg TQ&ig inl &QCüßfiw niSioio
iiarai dyfi vtwp, ôXiyog 8\'tti ^^Qog iqiJxfi ;

codd. AB nullo prorsus discrimine Iradunl quid sit
ÛQœaiwg ntôioto. In Vcnoto B autcm scholium est intcr-
marginalc ac verba hacc sunt:

zÓTTog iazip viptjXóg iy zip ntSico tcqo zijg \'iXlov, og
Svofiuziitœg xaXiXzai QQCoafidg, œg xai tzfQog KaXXixo-
Xœpi], ca azQazontöa t^Qióvzo oi Tpwfff, tï nozf zijg
■jTÓXtoog f|co zâaaoïvzo.

Quod Veneti AB ad T3 de eodem loco alTerunt, est
Demetrii Scepsii, quemadmodum quae in codice B de
Callicolone reperiuntur ad T53, quo facilius credere
possimus, schol. A ad T 53 :

ozi zónog ovzœg xaXtXzai ini zijg ^\'iSïjg, 9tœp KaXXi-
xoXwPTj. ov dfôpzœg ovp zipfg dpiypœtsap Otœp dpzi
zov ZQi^t^P

petitum fuisse ex Aristarcho. Ad eundem enim versum
\' i,-. aherum scholium quoque habet Venetus A:

Otœp) \'Hgódixog ^aQtœg dptyipœaxtp œg zQi^oiP, fiizo-
Xi]P noiœp\' d (iipzoi \'AQiazaQiog niQiiana, Xiycop ovzcog
xaXiXa&ai zop zónop Otœp KaXXixoXœpij ^ œantQ xal
\' \'yt^cfiióp Xifiijv.

E proximo scholio verba œantQ xal \'udyraiœp Xtfiyjp
fortasse post &tœp KaXXixoXœpy exciderunt.

Tota autem annotatio quae Aristarchum habuit auc-
torem, e commentatione de navalibus hausta fuisse
potest, etsi non debet.

Ad ultimum denique locun; ipsa disquisitio nos ad-
duxit. Dicturus igitur de Scamandro, agam de iis notis
quas hoc de flumine colligere potui.
hù Z A, ut hinc ordiar, ubi legimus:
noXXà 5\'ap\' tpùa xal tpO-\' lOvat fiaytj ntôloto,

■

dXlrilojv îd\'vvoiiévojp yalztÎQfu ôovç«,
fitaay/vg J^inoivrog lôè ^àvùoio QOÛCOP
Venelus A exhibcl:

fitGatjyvg norafioio ^xaiiàvÔQOv xal avonaXifivr]g
8ià xal èv TOig vnofivrjixaai cpÎQtrai. xal vavfQov ôè
TtiQiTTfaùv i\'yQai}it

fifaatjyvg ^Jifiôivrog lôè SàvQ^oio (to&ojv
ToXg yàq tov vavaTâO-/xov TÔnotg rj yQacpi] ovficpiQit, iiQÓg
ovg nàyovTai,

Ibidem doclus Germanus delelo xal ante voTtQov pro-
posuil èv Taîg \'AQKsraQitiotg (quod apud Dindorfium
Vol. I p. 226 in annolalione scriplum: èv Toig\'AQiaTaQ-
ydoig mendum est lypographicum).

Scngebuschius aulem Diss. llom. p. 28, a Dindorfio
laudatus, legi vull zfj rcqottqcf twv
emendalio mihi quidem paullo violenlior videlur. Addit
porro Dindorfius in eadem nota haece : «Dc Aristarcho
hic agi docent sequcnlia verba èv ToTg vnofivtjfiaai et
vffTfQov TtiQintaœv, quae ad alleram referenda sunt edi-
lionem Arislarchi.»

Quamquam, licet liro sim, Pindari verba
nniÎQio nôXffiog in me non quadrant, ulpole dnróXfiiov
xal àvaXxiv, allamcn viro clarissimo asscntiri non possum.
Al ne longius abeam, mcam scnlcnliam modeste proferam.

ex verbis dià xal iv voîç vTTOfxvijfiaai (fiQtrai, nisi fallor,
apparet initium scholii referri debere ad Homeri recen-
sionem Aristarcheam. Praeterea lectionem com-

pendio a^tar«? (cf. Dindorfius Vol. II p. 209) maie ex-
pleto, ex \'AoiaxaQitiois vel \'Aqigt&qiov ortam esse,
facile credi potest. Schol. A ad O M9 insuper
docet, disscrtationem de navalibus post commentarios
scriptam fuisse. lllud adverbium vaviQov ibi quoque
occurrit, quo significetur iv xolg mQl tov vavaraOftov,
qui titulus tamen diserte laudatur. Denique in scbolio,
de quo nunc agitur, adduntur verba toT? yÙQ tov vav-
arad-fiov Tonoig \'/Qccqiy avfiCftQu. Ergo suspicor, Aristar-
chum lectionem

HiGOTjyiig ZiHÔivxog idi aAv&oio Qoàcov
priore reiecta, probavisse in commcntationc tkqI tov
yavaTÛ&fiov.

De Scamandro, ut haec obiter moncam, scripsit Forch-
hammer in Flcckeisenii Annalibus CXIII p. 320 sqq.,
ubi vir doctissimus mc quidem iudice minus rectc intcr-
pretari videtur: «die eine Quelle llicsz sanft, f^art AtaptS
(X 149)». AtaQÙg enim est tcpidus, cuius notionis lucu-
lentum exemplum afferunt Eurypyli procès ad Patroclum
A 829:

j\'tÇ\' {iSuTi XiaQw, inl ô\' ijnict çÛQ/Àaxct nàaai,
atquo ca quae Agamemnonis anima respondet manibus
Achillis Ü) 43 :

avTÙQ tnii a\' tnl vtjaç ivtiy.a(xtv ix noXt/uoto ,
xâr&fftff iv Ityttaai, xa&yq«vxtq yqôa xkxôv
vSari Tt XiUQW xal dXtitpaTt.

Ilem aiiitt vocatur XiaQÔv A Ail. Quandoquidem
QVQog etiam XiaQÔg dicitur t 268, iy 266, id est ventus
lepidus, itaque mitis, lenis, dulcis, facile intelligemus
quaenam sil huius vocabuli vis ^ 164, ubi luno con-
silium cepit, ut lovi

vnvov dntjfiovà Tt XtaQÔv Tt
ytt/ij inl ßlfcpÜQOiOiv ISi cpQtal ntvxaJ.ifijiaiv.

Sed propius sensus adiectivi t.iaQÔg quod idem est
ac non alius est nisi lepidus. Cf. praelerea

Yaniçek Gr. Lal. Elym. Wörlerb. Vol. I. p. 244, ubi inter
alia el haec : « x^loo warm werden, schmelzen, zerflieszen ;
überlr. üppig sein, schwelgen, prunken; x^tatVco wärmen,
yuavaig das Wärmen; yxtaqog warm, lau; yxiaqdryg
Erwärmung.»

At non diulius in his morabor. Redeundum enim
mihi est ad scholia quae de Scamandro agunl. Sunt haece :
A ad 0 560, M 22, .s 434, T 40, <1> 1, X151 ; B ad K 274,
X147,149,152,154 et AB ad JJ 467, T 74, e quo numéro
A ad 3122 et XI51 de Scamandro eiusque fonlibus alque
A ad 0 560, ^ 434, T40, 74 de nomine Xanlhi nolae
mihi esse videntur Arislarcheae.

fi7]Tiô(0VT0 Tloatiôàav xal \'AnôXXcov
TtXyiog dfiaXSvvat, nOTaftCtv füvog tîaayayôvTtg,

ôaaoi ottt\' \'iSaimv oQtœv aXcxSê nQCQtovaiv,
\'Pïjaóg \'EnraTTOQÓ; n KécQijaóq n \'PoSiog n
rQTjvixóg Tt xai udïaijTTog âiog rf ^JxâfiapÔQog
xai ^ifióttg, o&i noXXà ^oâyQia xai TQVqiâXftai
xànuiaov iv xovi^at xai ijfit&ioov ytvog àvÔQwv,
ad quem locum in Veneto A adscriptum est:
OTI dj-icpi^oXop fiii> ini noTtQOv twv nova\'fiwv Xéyfi, tov
sxafiàvôqov ri tov I^inoûvTog, StxTtov 8i ini tov i:i(xnvv-
Tog\' ôià fiéoov yÙQ tov môiov çiçtTat. xai oti dviyvw
"^HaioSog tù \'Ofitjçov wg àv viwttqog tox\'tov\' ov yàq
i^tvrjpoyj "rovg noTa^ovg, fit] Övrag d^toXóyovg, ti fir]
dl\' "OfiijQOV\' xai to) IJtfiovvTi TCQOatOtjXtv im&tTOv tô

Non crediderim haec in disputationem perditam trans-
ferenda esse. Fieri autem^ potest, ut Aristarchus agrum
Troianum in illa commentatione adumbrans, scripserit
ô Zifiótig ôtà fiiaov tov ntöiov (ftqttui, quam tamen
coniecturam testimoniis non possum firmare.

De huius schoUi exordio cf. A ad 2" 10:
7] dmXij TTQÓg tó dfi(pt(ïoXov, Tiwg MvQfitSóvwv uQiatov
Xiyti tóv nàxQoxXov Aoxqóv ovtu.

Ilaec nota quae Aristonici est, itaque Aristarchi,
Patrocli attingit nationem. In altero ad eundem locum
scholio haec legimus:

ôtTv dt (f /jaiv ó ^AQioTUQyog ovrœg avTO TTaQaôtytaùai,
tóv [ittà tóv uQiarov twv MvQfiidóvwv,

care debet quonam pacto Patroclus Myrmidonum fortis-
simus dici possit, quippe quum hoe epitheton in Achillem
tantum quadret. Laetus vidi idem sentire Mauritium
Schmidlium, qui, ul nota docuit apud Dindorfmm
Voh II p. 147, legi vuil: naQccdixfaO-cxi rov fiiv avxov
aQiGTov xS)v MvQiiiSóvcoif. Utcunque est, hic habemus
duas inter se diversas eiusdem loei exposiliones Aris-
larchi, quas igilur ex una el eadem Arislarchi scriplione
hauslas fuisse negandum.

Altero loco, ul eo revertar, unde digressus sum, de
Scamandri agilur fontibus, quarum nyywv

ij uiv vSari huQO) (»ifi, uficpi di xccnvóg
yivfTtti i^ avrîjç cog lî nvQÓg aîùofiivoio\'
ij 8\' ireQij ùtQfï uQOQin tîxvXa yaXa^i}
rj yióvi il\'vyQ^ ij i^ vSccTog xQvaràXlco.
Ad eos versus {X 149 sqq.) el quidem ad vocabulum
ü-iniï Venelus A scholium alfert hoce:

oti ix TÎjg fivTiSiuoToXrjg xailTijg aafig oti ij tTiQCc nrjyi]
v8«ti (>tl xutù itlh&vccf

quae observalio potius nola mihi esse videtur cx-
cgetica quam locus excerplus ix twv ttiqI tov vccv-

Idem valet de reliquis scholiis, ubi nomen memoratur
Xanlhi. E quibus quod A exhibel ad 0 5GO:

similibus paene verbis ad i 434 el T 40 quoque legitur.
Tà t^fjg inveniunlur T74, ubi cod. A monet:

Talia quidem sunt, ut tandem faciam finem, quae de
disputatione, cuius vestigia tantum ad nos pcrvenerunt,
eruere mihi contigit. Id igitur restai, ut videamus
numquid in commcnlatione nfql tov vavatào-fiov instau-
randa profecerimus.

luval elsi ingenue pro aelale lamen longe modeslius
quam liberius expromere quo modo nunc Arislarcheae
commenlalionis vesligia habeanl. Qua in re, ul sincere
loquar, agam perinde ac si in superioribus rem acu
leligerim. Quo enim paclo aliquis credideril, lalem
argumenlalionem qualem proluli, umquam concludi posse,
si exploralione modo absolula iam slalim mulla in via
ac ralione peccasse pulemus et perpeluo haereamus in
iis de quibus nullo prorsus modo ne addubilari quidem
possil? iSe quis lamen hoc summam ducal slulliliam
et lemerilalem, Leclorem ad meam ipsius dispulalio-
nem relego, ubi semper quod sciam cerla a dubiis,
perspicua ab obscuris dislinguere slndui.

Quorsus igitur haec? Ul saltem videas, me quidem
ea quae incerlissima sunt, non existimare prohabilia,
neque quae vcrisimilia tantum esse videntur, pro com-
perlis habere. Alque hoc ipsum in causa fuit, cur§§l,
2, 6, 7 et quaedam ex § 10 hic inlacla reliqucrim.
Neque lamen ita silentio haec omnia erant involvcnda,
ut non quorundam in vestigiis depcrditac commenla-
lionis indagandis fieret menlio.

Nullam omnino materiam nobis suggesserunt Apollo-
nius, Demetrius Scepsius, Strabo atquc Apollodorus.

Perpauca tantum Euslalhius atlulit al ne haec quidem
salis firmis argumentis in Arislarchi disquisitionem trans-
ferri possunt:

dicam, unicus locus est allribucndus. Illorum scholi-
orum collcctio, ut nolum, ex quatuor grammalicorum
commcntariis composita est, Arislonicum, Didymum,
Ilcrodianum et Nicanorcm volo, e quibus duo lanlum
mihi prodcsse polcrant, el quidem Aristonicus mullo
plus quam Nicanor. Quorum grammalicorum quid illi
debcam, quid autem alteri, ex superiorc commcnlatione
salis liquet.

Nunc vero paullulum progrcdi licet, ul iis obscrvatio-
nibus, quae cx Aristarchi commenlalionis lopographicac
certissimis locis necessaria conscculionc sequi mihi

rô TOV atQUTOTTtSov vel rô ihqI xov vccvatàO-fiov Siâ\'/QUfi-
fia nihil prorsus repperi.

Schol. A ad M258el2\'68 co ducunt, ut Nicanorem
comrnentalionem perdilam ad manum habuisse putem.
Quod si ila est, tempore Iladriani (vid. Suidas i. v.
Nixàvtao) dispulalio deperdita nondum pericrat.

Crilicum Alexandinum disquisilionem de navalibus
post commentarios scripsisse, liquido constat ex schol.
A ad O MO, quocum scholio cf. quac dispulavi § 10
pag. 88 sqq. de schol. A ad L

Ne punctum (juidem temporis porro dubilandum quin
quaedam in quibus olim errasse sibi viderelur, ibidem
correxerit. Yid. praeter notas laudalas schol. A ad
M 258 alque AB ad O 385 cl M9, dc quibus § 8
disserui.

Ul iam in Introductione vidimus, doclus grammaticus
non tantum caslra Graecorum descripsit, sed cliam
Troiam agrumque Troianum adumbrasse videlur. Ulrum
aulem Ilii alque Iliensium planiliei seorsum feceril men-
tionem, an vero quae his de rebus Iradideril, aliis suae
commenlalionis parlibus passim allexueril, incerlum.
lloc lamen cadil in oculos, eas notas quae de castris
aliquid aflerunt, iis quibus urbs el loca vicina conti-
nenlur plures esse et copiosiorcs. Quod aeque valei de

locis quos e disputatione de navalibus haustos esse
constat ac de iis quos probabili ralione illinc petites
fuisse putamus. Nec sane mirandum eum qui de nava-
libus scriberet Troiam agrumque Troianum non nisi
strictim attigisse.

De ambitu quidem et forma scriptionis perditae pro-
nunciare non ausim. Prorsus enim desunt testimonia.
Videamus vero an sciri aliquid possit de ordine, quem
in rebus tractandis Aristarcbus sibi proposuit.

OTt tx Toihcop xal TWV TQioihatv xà ntQl xov vavaxd&-
fiov 0 \'udQiaxaQyog ingayfiaxtilaaxo.

Cur hic demum? Nihil dilficilius scitu est. Iam enim
antea copia dabatur talis observationis, ad r 230e.g.,
quin etiam ad B 558, ubi tamen silent codices. Neque
versus ille eorum qui de navium statiohe agunt, gra-
vissimus dici potest, immo vero hanc annolalioncm
potius exspeclabas ad A 0, ubi praecipuos ordinis locos
poeta commémorai, medium volo locum quem lenebal
Ulysses el ulrumquc cornu, ({uorum dextrum Achilles,
Aiax Telamonis filius sinistrum lulabatur. Invenitur
quidem ad locum laudalum scholium hoce:
on iv utaco Tag \'Odvaaicog vnoxi&ixai, iq* ixaxtQOv
di xiqaxog xàg ^Ayû.Xiwg xal Atavxog
at Arislarchi commentatio cborograpbica silcntio prae-
lerilur. Ilaque prorsus non video, quam ob causam
ad a: 53 potissimum nota illa adscripla sit.

ij StTiXij, oti nXyaiov d \'idoixtyfvg A\'iavtog tov TtXa-
fiwviov tTàaatTO nul K«rà Tt^v tntnœXTjaiv (scil. J 251,
273) avfiq:ó)pcüi. TtaQociTijxiov äqa ixiTpop tóp ariiop

otijde äycop \'Ip* ^A&ypccitap \'ïotupto qjaXay/fg [13 558)"
ov yÙQ Tjdccp nXijaiop Aïaprog Aùijpaioi.

Unde sequitur, ut supra pag. docui, Aristarchum
ex r230 cfletissc, quid de reliquis locis censeret.

IIoc vero si excipimus, de ordine quem in commen-
tatione condenda secutus sit, nihil constat. Goniccluram
tamen sumere poles ex fine scholii 11 ad O 705 atque ex
nota, quae in codice Y Icgitur ad M 118,

Elenim in ulroque scholio, si rede video, e castrorum
porlae situ colligitur, ubinam stationem habuerint Prote-
silaus et Lapithae.

Pac aulem me non iniuria notas illas commentalioni
deperdilae assignasse, quid inde sequitur? Nihil aliud,
opinor, quam Aristarchum prius cgisse de castrorum porlis
quam de ipsis navalibus. Ulrum vero hoc argumenlum
slalim post illud alligerit necne, discerni nequil.

Hanc igilur sequar ralionem in iis, quae infra invenies,
ul a porlis faciam initium.

Inter alia aulem porlarum quoque numerus in causa
fuit, cur Arislarchus i\\H75 sqq. reieceril. Itaque scho-
lium ad hunc locum subiungelur.

Rationi porro minime adversum videtur conicere scrip-
torem priusquam de navium statione egerit, earum dis-
positionem enarrasse.

Faleor quidem nullis testimoniis posse confirmari
Aristarchum in navium statione illustranda a praecipuo
Ilomeri loco orsum esse, A 6 dico, nec tamen alius
ordo mihi vidcbatur hoc prohahilior.

Quae ibi leguntur, aptissime cohaerent cum schol. AR ad
à 491, de quibus dixi § 4 pag. 51 sqq. Qua de re quae con-
iectura persequi conatus sum, hic me quidem iudice
annectenda erant. Quod idem valet de schol. A ad yi 807.

Tum fortasse subscquebantur ahquot notae, quas sie
sese excepisse suspicor: schol. A ad 7i:53, 112, 1^230,
schol. V ad M 118, finis schohi B ad 0 705, schob A
ad N 081, K 110.

Quae continet schol. V ad iV 080 critico Alexandrino
vindicarc non ausim. Sin autem hacc etiam obscrvatio
eum habuerit auctorcm, nusquam melius inseri potest
quam post schol. A ad K 110.

Restât igitur quod Venetus A ad A 022 cxhibet de
loco quem occupabant Nestor et Machaon.

Quae argumentatio, nisi cam audacius quam verius
protulerim, sic potest concludi:

«In navium statione illustranda Aristarchus primum
quidem res praecipuas percurrit, deinde vero ducum
ordinem descripsit sumpto a cornu sinistro initio.»

notae ad illud cornu referri debent. Nihil enim prorsus,
excepta brevi observatione de Achillis loco in schol. A
ad 6, reperire potui de cornu dextro.

Frustra equidem argumenta quaesivi, ex quibus colligi
possei, cuinam commenlalionis parti ea quae § 8 de scho-
liis ad O 385 perhibui, assignare debeamus. Quum
aulem pugnam ad naves describanl, ea posl locos de
navium slatione inseram.

Utrum passim observaliones suas de Troia atque agro
Troiano inlerposueril Aristarchus, an vero omnia quae
hue pei\'linerenl singulari disputalionis parte complexus
sil, hoc efficere, ut supra iam dixi, mihi non contigit.

Salius igilur duxi a coniecturis abslinere alque in
fine ponere quae §§ 9 el 10 de Troiae portis, de fago,
de Iii sepulcro, de variis leclionibus ad Z h hue pcrli-
nere mihi videnlur.

Quibus omnibus ralionibus ductus, suspicor Arislarchi
de navalibus commentalionem, quam in integrum, quoad
cius potui facere, resliluerc lenlavi, ea fere praebuisse,
quae mox exscribam.
Denique hoc tantum addamus.

Quae quidem mox Latine scripta videbis per coniec-
luram inlerieci, ul omnia dispulalionis pcrditae vestigia,
quoi eruere mihi contigit, lam sententiarum quam rerum
conlcxlu inier sc connexa, unum quasi corpus efficerenl.
Quae vero Graece conseripla invenies, ipsius quod sciam
Arislarchi sunt verba, quac mulandi nulla me incessil

prurigo. Sic enim fore sperabam ut melius Aristarchi
reliquiis consultum videretur. Quod moneo ne mireris
hoc illove loco unam et alteram particulam desiderari.
Excipe tamen, sis, schol. B ad M 175, 258 et 385, ubi
res aliam rationem postulabat.

• A I

t/" v\'

ocpQu di\' ttVTÓccoy innyXaaiij óSóg rj^.
Voce miXcci nlTj&wrixwg utitur poeta. Ergo (liu
vntxiiTo TTi/Xt] h TO) Ttifii (schol. A ad ii 339) ct
quidem x«r\' dntarfQa tov vavnTa&fiov (schol. A ad
M 118). Etcnim M118 irruit Asius:

vrjwv in\'\' d()i(JT{()d, t^ nfQ \'Axctiol
ix mSiov viacsovTO avv \'ïnnoiaiv xal oxffTfif
T7J ()\' innovg ri xal ccQfia diTjXaniv

tVQ* inixixXifitvag aapiSag xal fiaxQOv oxija.
Itaque d&iTTjTioi {inTu gi^oi ollSi)\'
êcXXoi d\' dftqt\' aXXTjai ftaXT/P tfidxovxo ndXjjaip\'
aQyaXiop di fii Tavxa {teóy wg nnvx\' dyoQtvoai\'

nàpTi} yÙQ niQi TfXyog oqùjqh {>in7TiS«tg nÛQ
Xàivov. \'\'Aqytioi ôi xal dyifilfifi/ol nfQ dpàyxt]
VTjióv rjfnhopTO. Oioi ô\' dxayfiaro ÜVfióp
TiàvTig, oaot JapaoTat fiàyyg tniTàQQoO-oi tjaap.
avp ô\' i\'ßaXop Auniùai nàXtfiop xai ôyioT^ra.
TTQWTop fitp ôià TO mtXag àXXag ovofxàl^ta&cti\' fxia
ôt tOTi [forlasse ins. •nanôôjjprai ix tov

àXXoi 3\' «/tqp\' àXXjjai [tüxyp ifiàyopTO pttaat
schol. A ad M 175, vcl schol. A ad 0 4.14] fhaôiàTÔ

, aQyaXfop ôi fit Tavra", xai fiijp tcpQaai ttjp Tttyôfiaytap\'
tira xai ôià to Aaniùai\' ov yÙQ ôtl xai TOvg nuTtQug
xai Toi\'v v!oi)g Aaniùag xaXtîp (schol H ad M 175).

ovôi yÙQ ovô* tVQilg nfQ icjp iôvptjaaro nâaag
aiyiaXàg prjag yaófftp, artipoPTO ôi Xaoi\'
rç5 (»et nQOXQÓaaag tQVop,
id esl: xXtfiaxijôôp ptpiioXxij/ntpai fTfçai nçô tr/pcor
|3t« tó vipijXôp tov TÔnov? Eusl. 905.37] tSarf ùtarQO-
fiôig (faiptaOai to ptwXxiop\' xçôaaai yùn al xXifiaxtg
(schol. A ad .^35) non quod anlea ip io7g vnofiptjfinat
censebani «/ dxQal t&p ntlQyap (Eust. 903. 7.) vel xtqjaXl-
ôfg, vcl i^oyal (schol. A ad M 258). Elenim f? /t/; ro-
yjaofifp xQÓaaag ràg xXl/taxag, nwg àp àXXiog ôtlpaipto
dvaßaipfip inl tù TtXyog {M 375);

Ot ô\'in\' in&X^fig ßaXpop tQffipfj XalXani laoi,
Avxloip ijyi}Toi>fg tjôi fitôovvfg

•Aoèaaag fiiif mJQycai> I\'qvov xal tQttnov tnaX^dq
Tix}Qyo3p tQvov accipiendum esse pro inl rovg mlQyovg
atque Ïqvop pro dvilXxop, wg xXfiaTwv xal avyxannzwp
omwp TWP xhnaxwp. llaud cnim aliter J 333

ol Si fiipopTig
iotaoap onnotf ni\'Qyog \'A^f^aiwp aXXog intXd^wp
TqWWP óqfiyoflt ,
Tqwwp ÓQnynitt ccptI toO inl Toi\'g TQwag ÓQitijofitp.
OVTW xal ró ntlQywp tQVOP dptl tov inl TOvg ntlQyovg
iQVOP. xal JV 502 „dxópTiaap \'iSofifvrjog. (schol. 11 ad
M 258). [Inserendum videlur dpTl tov dxóptioap in*

Kt\'

(jTy in\' ^Oôvaarjog fuyaxtjTH Pijl fifXaipT]
ijfiip in A\'ïapïog xXiaiag TtXufiwpiaSao
7)8\' in\' \'ylyiXXtjog, tol q toyava ptjag ilaag
i^iQvaap, ypoQtj} niovpoL xal xuQTtï yiinwp.
Ilaque ip fiiaw TÙg tov \'OSvatsiwg vnoTÏOiTai (seil,
poela) i(j\' éxartQOV Si xtQCtTog TÙg \'AyiXXiwg xai A\'laprog
(schol. A ad yl 0).

otÎ] (8\') in ^OSvao^og fuyax^tt\'C pjjl fuXaipi],
ij (> ip fiiOodTw foxi, ytywptfiip dfi(\\>oii()wOi,

(cf. schol. A ad 1.1.). Neque conlrarium testimonium
praehere possunt à -488 sqq. :

Toiov an \'Af&ifiiÖTjf ^^ifioilaiop i^fix\'xQi^ip
udïag dio/ffrjs. tov ô\' ^\'AyTKpog aïokoO^œoij^
ÜQtafiiSijg xa9\' o.mJ.ov dxóyri(Jfy o|êt Sovnî.
tov fiiy ccfiaqo\', o dè Atvxov, \'\'Odvaaèog taO-Xùy (taîçoy,
ß(ß?.tjxft,

Etcnim ovyycitai x« r^j tâ^fcog ôtà ti^v tov nonî^ov
taqa-f^v (schol. A ad J 491). Nempc àsihatôy ioti
inl TÓP AïapTa tÓ ßiXog niiiq)ùèp tîg \'l&axtjatop tl&tîp
ot yÙQ \'l&axtjaioi nÔQQCO TtTayfxipoi tîat, xai oii xaT(i
Tovg liaXafitptovg xal yloxQottg (schol. 13 ad /] 491. Ad-
dito fortasse: igitur œg noitjTixôp naiiaiTyriop).
Porro A 807 :

tÇé &i(üp IJàTQOxXog, tpa aip\' àyoQtj Tf Oîfttg Tt
ijîjp, Tfj di] xal ci(pt &t(óp iTtTttl^aio ßwfioi.
Itaque vnotî&ttai (scil. Homerus) x«rà fitaop tov

Quia hic ulcrquc uno Icnorc commcmoranlur, 71X7/0/01/
TOV AïapTog d\'idofitpivg ipiPiioXxijxtt (schol. A ad A\'53),
quae slalio cx K 112 quoque cfficitur, uhi haec:
âXX\' H xig xal xoihdt (urolxofifpog xaXtantv,
dpriùfôp t\' AtaPTa xal \'idoiifpija âvaxxa\'

ovxog 8\' Aïctg iavl mJ.óoQiog, {Qxog \'AyctiMp.
\'iSofiiPtvg 5\' iréQco&fp tpl KçrjTiaai û^fôg cüg

(cf. inilium scholii A ad F\'^SO) xai xatà xi]v intnœXijdip
(svfxffwvtog. Nempe z/ 251. Agamemnon

TjX&e ö\' tnl KQijxiaai xioip dpa ovXafióp upSqwp
ot 8\' dficp\' ^Idofiiptja 8ai\'(pQopa êcoQtjaaopxo

Tj^^&f (8 ) tn Aiàpxtsai xiiop dpa ovXafnop dp8Qwp.
naQuiXTjxtop àça ixtîpop xóp axiyop xùp ip xœ xaxa-
Xóya vnó xipwp yQaq)ó{itpop (li 558)
(Txtjat (scil. Aiag) 8\' âycop, lp\' \'A^ijvaiiap "avavxo (fâXayytg
ov yÙQ ^aap nXTjaiop A\'lupxog \'AùijpaXoi (schol. A ad

M 128 irrumpil Asius ptjwp in aQtaxtQà, alque in
portam irruens, duos viros invenil fortissimos.
vïag vntQ&ilnovg Aani&àcop aixnyracop,
xóp [tip IJtiQi&óov vla, XQaxtQÓp TloXvnoixijP ,
xóp 8i Atovxija, ^QOxoXoiyw loop "Açtji.
Ad laevam muri partem ei\'at porta. In sinistré cornu
slahal quoque Idemeneus. Alqui ibidem, seil, in porta,
Asius Pelypoiteum et Leonlem invenit.

TTQVfivyg vfóg yxfjaro novTonÓQoió
xalijg, (àxvàlov, y JjQOOTioi\'kaov ivnxiv
ig Tqoitjv, ovd\' avrig dirjjyayi nuvqiôa yalap,

i\'XtP, fl TÙ nQcÓTU Tit/Xocg xal TiTyog iaàXro,
()7]^dfiivog Javttiüv nvxivàg aTiyag aWtffrócoy,
tVï>\' i\'oap AiavTÖg rf vhg xal TIqootksiXuqv.
Navis igilur Prolesilai xava TÙg jrilXag TiQÙvy rjv
(scliol. B ad O 705 in fine) ac nhjniov xov Tlgcoxtai-
Xàov ó AoxQÓg Aïag ivtvmlxti (scliol. A ad N 681).
K 108 verba sunl Nesloris:

Tcoxl Ô\' av xal i/ftQOfup SiXXovg,
iiniv 2\'vSfiSijp dovQixXvxóp rjö^ \'Odvatja
ijô* Atavxa xayt P xal <I>vXfog aXxifiov vîàv.
Ergo nXijalop xov Aoxqov A\'iapxog d ISUyijg ipipnaX-
xtjxn (schol. A ad /C 110, addilo probabililer quod
ibidem legilur: xal diiavaXxe ôi nQoa&ilg xaydp).

(rôi» flip Aoxnóp Aïapxa xayvp itoXX«xov Xiyn, xóp
ôi 2:aXafiipiop dpn\'Oiop. Eust. ad 1. 1. 792. 45.
iY 686:

JJoiwxol xal \'lâopfg éXxtxixœpig
AoxqoI xai (P&Toi xal cpaiôiftôipxfg *En(io\'i
(fnovôfj inai\'aaopxa vmp i\'xop, ovô\' iôdpupxo
œaai uttÓ aqtfîcop cpXoyi fiX{?.op "ExxoQa ôïop
oî nip \'yi&ypaitap nQoXiXfyftépoi\' ip ô\' uqu zoXaip
VQy* 77frfó)o MiPtaùftIg, ol ô\' «/t\' tnopxo

llaque iiai (ô\') avT&v (scil. (pùiav) Tà^/xar« ftiza^v
Aoxqwv xal Boitozwv (schol. V ad iV 686) atque Epei
(schol. V ad iV 691) fUTU^v ^aar \'AO-ijPaiojp xal Aoxqwp,
Stô (fîjoiv

OTi Si] xliaîtjv N^7]).7]iâ8tco d(fix0PT0,
avTol fiiv Q ànt^ijaap inl yOopa novXv^oxnQap,
, 7nnovg ô\' EvqviàÎÔoop &tQàn(ap ).tli roîo ytQOPTog

GTâvTi noTl npoiijv naqà &îp\' aXog\' avTaQ tniiTa
tg xXtoiijp iXOôpTig inl xXtafioTai xaO-î^op,
e quo loco aacptg, oti ovtoi nçàg Tfj {^aldadji ptyicoX-
xijxaaip (schol. k aii A 622).

(àg TQwtg fityàXj] îayfj xaTa Tiîyog i\'^atpop,
\'innovg ô\' iiffiXàaapTtg inl nçt/ftpijat fià^opTO
i\'yyiaip dfitpiydoig ai\'Toaytôop\' oî fiip dcp\' l\'nncop,
Ot ô\' dnà V7JMP vxpi fiiXatpâoip ini^àvTig.
Ilic igitur iSioaixa yiyiprjTai mpl Ttjp hàyrjp. tîûp yàn
TçwcûP fojg TOV Tiiyovg yiyopàxtop ot \'\'EXXtjpig inl tîûp
nQVfipcôp fiàyopTai\' ôtà ot TQWig oncog dn^ ïaov ^àXXonp
{iipovg, dnà twp âQftaTtîiop ôi(pQwp ainol ftâ-^oPTat, oiart

dnosTQUCffjvai Tot\'j îWîroyj wg ini tt}V \'^iXiov. iaovrai
8i xal oi ijyioyoc wg ini rijf noXif xiTQttfinivoi, xà 8i
pô)xa ôàyxig xoTg noXffiiotg, oi Si nuQa^àxai axinovxtg
avxovg a,«« xai [iayiófitpoi. dià xal d ifvioyog TlovXvàâ-
fiavxog KXnxog xaxà xàv aîi^éva xéxQwxai (schol. B ad
0 385). Unde manifeslum redditur iniuria me 0 Wd—
451, ubi haec legunlur:

"ExxoQt xal Tçwtaai x"Qi^ófifvog\' xày« S\' avxw
r]X9i xaxôv, x6 oi ovxig iQxSxaxiv ieftévwv ntQ\'
av^tvi yÛQ oi 6nia9( noXtfaxovog tfintaiv îôg
ob vulneris rationem anlehac iudicasse spurios. Etenim
xà xî}g nXijyijg, ul supra dcmonstravi, non fuerunt «Va-
xàXovOa (schol. A ad 0 449).

Quae de Troiac porta inveniuntur i^809:
nccaai ô\' wiyvvvxo nilXai
ac passim occurrunt, è\'fitpaaiv t^it ttoXXwv nvXwv, nia
ôt iaxt xal nXTjùvvxixwg nne miXai. xà 8i nàaai dvxi
xov oXai, wg

x&v ovxi fitxaxQinofi\' ov8^ dXfyi^a,
êix\' ini ôf^i\' t\'wat vrçàg rjw t\' rjiXtóv xf,
tix* in dçtaxfçà xoiyf noxl !^ó(pov ijfQOtvxa.

Ilaque ôt^o ôiaaxàatig olôiv "OnyQog xoafiixàg, dva-
xoXijv xal ôtlaiv\' actl 8t^ià fiiv xà nQÓg dvaxoXàg, dQiaxfQà

de Tcc TCQog dvafidg Xtyn (schol. A ad M 239). Alqui
adiectivum axaiog nolal occidentalis. Igilur iu aQianQa
TOV Ttlyovg ui axuicci ntJXai i\'xuvTO (schol. B ad X 6).
Tug Gxaiag oyofiuTixcog Jugduviag li\'/n (schol. Aad.^237).
axuial Si xal JaQSdvtai ai aVTai (schol. A ad / 354)\'
qp^ai yaQ

Ergo 7I()6 twp nv?Mp TTjp (pyyop TUxiTyv vnoxiOtTai
(scil. poela. Schol. A ad II 22. Cf. schol. A ad / 354
in fine). Quare

dXlriloiai Si xiayi avpupTtaOtjv nuQa (py/w {II 22)
Minerva et Apollo. Ilia quidem

{>tt xut\' OvXilfiJTOio xuQtjpcop di^aaa
^\'iXiop tig itQtjp. Tfj dpTiog u>qpvt* \'AnoXXiop
JltQy&nov ixxauS(bp, Tqiotaai Si ^oVXito pixyp.
Troiani, ab Agamemnone fugali, A jGG

ndq "/Aou atjiia , naXaiov JuQSaptSao,
fiiaaop xuTT ntSiop, 7r«p\' igiptop iaattJopzo
iifitpot noXiog,
6 iQiptog ovx ip fitaco tw TttSio), dXX\' iyyvg Trjg noXtwg.
Xaop Si arijaop ttuq\' iQiptop, ipO\'a ftdXiaru

ot St nuQU axomTjy xal tQivtov {X 145).
ravTa flip, drt nlyaiop rod ztlxovg 6 iQiptog, on Si
xal ip fiiaio xw ntSiw taxi x6 ^\'iXov atjfia, qiapfgop
ixtipov

"Exxcoq flip fittd xotaip, Saot ^ovkdg ^ovhvovcsip
&tiov naQd atjfiaxi "/Aov
(A\' 414) \') inavli^opxai Si iv fiiaco xw rctSlw inl
&Qwafiov

ovx dtfig wg Tqwtg inl d-Qwafiw ntSioio (ibid. IGO)
0 xt *AXi^avSQog ip xavxi] xfj (laipwSiu xo^ntfi

art]?.]! xtxXifiipog ^\'iXov JaQSapiSao
{A 371) ij Si fidiij ip xw ntSloj (schol. A ad uilGG).

fitaaijyvg ^i^ifiotprog iSi SdvQoio ()oawp,
roTi\' ydQ xov vavaxdOfiov xonotg ij yQCccptj avfiCpiQH,
nnog ovg fidiopxui (schol. A ad 4).

•) Legitur: Saot fiovltitp6Qot tlalv, ftoviat; flovXtvu.
S) At non sic crnt laadandum, opinor, sod i:Tl TVftflto "ikov iittq-
iTitri(fao.

Talia igitur fere sunt quae inter alia hodie incognita
in Arislarchi commenlalione de navalibus olim lecta esse
videnlur. Quibus de fragmentis quantum liquido conslel
quaenam conlra plus minusve dubitalioni sint obnoxia,
post ea quae in superioribus capitibus dispulavi, non
opus est ut hic iterum repelam. Plura et lueulenliora
dare cum fortasse ipsius argumenti ratio, tum iuvenilis
aetatis imbecillilas me velabat. Utut est

ijfiïv flip ijd?] nap Ttxó^tvTttt ^ilog,
fitpta ö\' dxovaai nu)g dywp XQi&Tjairai.

i-\'

..fj.N«-\'-

r ,

Arislarcluim dispulalioni dc navalibus addidisse la-
bulam, non vcri esl simile.

aou d\' ovv TticpvAu navra tcqooxotiuv , oOu
7.tyii Tig, rj nQaaaei Tig, fj ^itynv f\'/^fi.
probabiliter dedit poeta:

fitj vvv \'iv ri^og [lovvov iv accvTw cpóqti,
(óg (pyg (Tr , xovöiv d?.Xo, tovt oq&wg tyjiv.
Iranspone:

Ocd. Reg. VS. 1369 sqq:
tüj \\iiv ovy éur\' (xqiot^ iiQyccoiiiva,
fitj fi ixdiSctoxi , fiijSi avfi^oiHev* trt.
iyü yuQ ovx o75\' oixfiaaiv noioig ^Untov
TTuriQa Tcor\' av ttqoohSov ttg ^\'AiSov fioXwv ,
ovS\' av TuXaivav /tJjrfp\', oïv ifioi Svo7v
iQy\' ioTl XQtiaaov\' dyyóvyg UQyccofiiva.

hoe (iQyaofiivtt vcrsu \'137/i- Sophocli abiudicandiim vide-
lur, qui forlassc scripsit:

d) na78ig , dntlntv iiioi xilpog
l-iTjTf TTtXa^fcv f? TQiladt ronovg
fitjr\' tnicfoivtiv {iTjdti\'a &P7]TOW
Oijxjjf iiQdf, Tjv xtivog i\'xfi\'
monsli\'um alunl verba imcpojyiXv fxijUha.

wg 8\'ii^f^tv tQ^vog,
uxova\' if> o\'txoig ttocT^\' dcTTTji\'tyxfy §Qt([<og
tig xttvxop apxQQV ointtQ iivpda&ij \\>fw
Kntovaa, xdxxi{^7](Stp wg Oapotlfitpop
xoihjg ip dpxni7jyog tvxOQPW (v. llerw.) xj\'xXto
xxX.

Theophr. Char. X:
xai Baa fiixnov xig TcnidiitPog koyi^ixai (scil. d fiiXQoXo\'
yog), ndpTU cpdaxftP tlpui dy(<p\' xai oixtxov xdxQup ijj
XoTT&Su xaxd^apxog tionnu^ai dno xwp iniX7j8{lwp\' xai

TÎjg /vyaixóg i-A^uXot\'ayg TQiyuX-AOv oîog ntTttftQtip zà
axizJîj xal TÙg xVivag xal ràg xi^taTot\'g xal 8iqap rà
xalvfijxctTa\' xal iâv rt ntaXfj, zoaothov ànoSùad-ai, œOTe
[iTj XvacTiXfXp rçû nQiafihia\'

xal attayoqfi\'optog tov îarQOv, onœg fiij Swati (scil. d
TifQtiQyog) oivov rç5 fxaXaxi^ofiivwcptjoug ^ojJXtOiïai
SiàmiQav Xa[i§àvtiv tvxQtnioai tóp xaxwg tyopra\' .
retenta lectione vulgata ivTQtnîoai transpone:
ôiâTTiioap Xafi^àpftp, qjtjaag ^otfXtaf^ai tvtqttiioai tóp
xaxwg tyopTtt\'

Toilroig anaoi ■nQOfxnXri^ug tó OtaTnop xal ûavftanrijg
tXniSog ifinXtjaag TOi\'g OtaTÛg, — npaxnotUiui fiip npón-
fiooTÓp tl xal àatlpTUXTOP xtX.
expungenda videntur verba : Tovg {^taTàg. ^

Schol. ad luv. Sal. YII. GO scribendum cum Pilhoeo:
insanire pauper non polesl, aul moveri ad scrihendum,
quia familiaribus rehus consulere cogilur. Dicunl nam,
nisi insanum, poelam esse non posse.

Forle equus abruptis vinculis vagus et clamore terrilus
quosdam occurrentium oblurbavil. Tanta inde conster-
natio inrupisse Germanos credenlium, ut euncti ruerent
ad portas.

De gissing, dat Ilerodotus eerst op het laatst .van
zijn leven, en wel, zooals Plin. N. II. XII. 8 zegt,
te Thurii zijne Historiën schrecf, is het aannemelijkst.

Zoo de Staten der Vereenigde Provinciën sedert 1607
ooren hadden naar aanbiedingen van vrede, is daarvan
de oorzaak, dat eerst van toen aan dc vijand den rechten
weg insloeg om vrede tc bekomen.

In Maerlanls Alexanders Geesten, X. vs. 09:
Giereclieit sat daer allene
Beloken in haren stene,
• llare hande onder hare liere
Ende bernende in den swerlen viere,
moel in plaats van gelezen worden: Traecheil.

AI dat gbi wilt, dat si ghcdaen,
An uwen wille saelt al gaen
Beide mijn doen ende mijn lalcn;
verbelere men gaen in slacn.

De wezenlijke gedachte van een schilderstuk is eene
schoonhcidsgedachte, die nicl in woorden is uit te drukken.

Het geven van lager onderwijs levert grootere moei-
lijkheden op dan het doceeren aan middelbare scholen,
gymnasia of eene universiteit.

ff\'

r. • f: ■,

■ \'.\'.\'f

. • I ■
( • •




\'i» —:		>
■N ^ 1
>■ \' ■ , .

		V.




mm:-\' -:.	> \'ÄsSv^\'

	•
	■ • \' M". «