nobilissimae FACULTATIS PHILOSOPHIAE THEORETICAE
ET LITERARUM HUMANIORUM decreto ,

" \', M \' < \' J

; V. : J i ■■ : ;;

Omnibus iis qui studia mea modo quocunque adiuverunt,
maximas habeo gatias. Tibi imprimis., carissime Pater,
qui mihi a pueritia et consiliis tuis et exemplo semper adfuisti.
Vobis etiam professoribus Utrajectinis, Brilli , Opzoomeri ,
Herwerdene , quorum institutionibus atque consiliis multum
debeo, ex quibusque Tu Herwerdene, Promotor mihi ita
exstitissi, ut celeritas, qua mihi opitidari soleres aiixilium
tuum identidem imploranti, tantum siiperaretur priiden-
tia. Quam semper mihi grata est tui imprimis memoria ,
optime Brilli , qui mihi non tantum praeceptor cgregim,
sed verus quoque semper amicus, et saepe vel meorum com-
modorum patronus fuisti. Multa habet studium literarum
egregia, quibus animum firmat atque erigit, mihi tamen hoc
quoque semper pergratum fuit, quod jucundissimam mihi
solet eorum memoriam revocare, qui studiismeis, temporibus
illis multo iis his quae nunc sunt propitioribus, aut duces
iiiterfuerunt aut commilitones.

Sed simul cum laeta vivorum recordatione tristi quoque
afßigitur animus mortuorum desiderio. Quam vellem tu

speciminis mei defensioni adesse posses, optime Rovers, cum
quo dulcissimum erat in hoe disputationum campo decertare,
et., qua eras humanitate simul et sancto veritatis studio, vinei
quoque atque corrigi. Sed fata hoe noluerunt. Manet
tamen tuae betievolentiae atque animi insignis sinceritatis
discipulorum tuorum pia recordatio.

De libello meo henevole simul et severe judicetis. Typogra-
phorum plagulas correod, quam potui accurratissime; vereor
tamen, ut satis accurate. Sane plurihus offenderemini et ty^^o-
graphorum vitiis et mei calami, nisi Promotor, qua erat
erga me henevolentia, plerasrjue plagulas, antequam prelo
subiicerentur, perlustrare voluisset.

	1


F / ■
\\ L.	\' i

	■ * ■ î

DISPUTATIO DE DISPOSITIONE
VERBORUM IN LINGUA GRAECA, IN LINGUA LATINA
ET APUD PLUTARCIIUBL

Multum me, cum primum legcrem Plutarchi Moralia,
offendebat ejus in libris haud paucis singularis quaedam dispo-
nendorum vocabulorum ratio, qua mihi a consuetudine linguae
Graecae, et ejus tanquam certa sententiarum norma, insigniter
videbatur discedere. Hoc tamen cum esse aliquid videretur
fortuiti, initio plane neglexi, et aliud mihi nihil agendum
esse existimavi, nisi ut crebriore lectione sensim paulatimque
animum meum Plutarchi singulari stilo adsuefacerem. Deinde
tamen, cum jam coiiimentarios conscribere in libros non-
nullos ex Moralibus constituissem, et plurimai\'uni inde sen-
tentiarum Plutarchearuni interius conspicere rationes coej^issem,
tandem rei, quae omni autea carere videbatur ratione, subiit
animum quaedam intelligentia. Nam animadvertere mihi
videbar liaud paucas sententias Plutaicheas tanquam pon-
déré suo inclinare versus lines, et cum hoc statuerem
esse sententiarum Latiriarum, suspicari jam coepi, ex eo depra-
vatain esse orationem Plutarcheam, quod colorem quendam
traxisset Lutinitatis. Etiam huic tamen rei non nmitum tribue-
bam initio; videbatur enim incredibilior ; nec fortasse dig-
nam eam j udicassem, de qua diligentiore disquisitione statue-
rem, nisi statim tot locos animadvertissem, quibus conlir-
mari videretur. Jam igitur in rem inquirendum esse constitui,
et quidem locos illos ad normam sententiarum et Graecarum et

Latinai\'um exigendo. Sed hoe multo difficilius fuit,
quam initio videbatur. Nam cum normas illas, quales
essent, sentirem magis, quam intelligerem, et a viris doctis
linguarnm illarum vocabulorum disponendorum rationem
parum explicatam viderem, ipsi mihi hanc provinciam admi-
nistrandam esse intellexi, antequam ad orationem Plutarcheam
reverterer. Hoc igitur, quoad potui, perfeci; in fine dispu-
tationis cum Graecis atque Latinis comparavi Plutarchea. Egi,
ut videtis, de rebus ratione satis variis; me tamen non
disputasse, tanquam per saturam, de iis inter quae conjunctio
nulla esset, intellexeritis.

§ i. Nascebatur linguis antiquis magna quaedam vocabu-
lorum libere disponendorum facultas ex eorum certis illis
suffixis, quibus casus, personae, numeri, tempora, modi
indicabantur. Nam cum sic, quid quodque vocabulura ad
sententiam valeret, statim perspiceretur, atque ea quae
grammatice cohaererent, etiamsi loco disjungerentur, tamen
quia suffixorum inter se neccssitudo suaderet, facillime mente
iterum conjungerentur, — intelligitur antiquos neque sin-
gulas quasdem sententiae partes, (subjectum, copulam,
praedicatum) certo loco designare debuisse, neque etiam
vicinia in sententia nomina conjungere, quae jam casuum
similitudine cohaererent. Apud nos igitur, — imprimis ubi
nomina sunt generis feminini; horum enim accusativi nulla
suffixorum dissimilitudine a nominativis distinguuntur, —
plerumque subjectum verbum praecedit, objectum sequitur;
ut e. g. discedere non possimus ab hoc vocabulorum ordine :
de dochter bemint de moeder; Graeci contra nullis talibus
finibus coërcentur, sed exprimunt sententiae quandam varie-
tatem dicendo: ij Ov-/àri]o ayanà TtjP (irjT^Qu, Siut-àyanâ rtjv
HijTèQU ij (^vyàTijQ , aut ij 9vyàTi]Q rijP ^TjxtQCc \'dyana. Pos-
sumus\'sane dicere: den vader bemint de dochter-, dicimus
tamen rarius. Eodem modo nos semper fere adjectiva prae-
poniinus substantivis, adverbia verbis, Graeci contra et

anteponunt et postponuiit, et conjungunt et disjungunt. Jam
igitur hoc satis erit intellectum in linguis recentioribus voca-
bulorum rationem grammaticalem indicari ét suffixis ét loco,
quo ponantur in sententia, in linguis contra antiquis tantum
suffixis, ut loci varietates ibi in alios usus reservari potuerint.

§ 2. Hac tamen linguae facultate Graeci satis temperanter
sunt usi. Universe enim vere dici potest, — quamquam
res deinde et explicatius exponenda erit, et accuratius, —
Graecos semper graviora praeponere minus gravibus. Inde
igitur intelligimus, cur tot sententiae Graecae a verbo ordi-
antur. In verbo enim quasi tota sententia contrahitur, ut
caeterae orationis partes amplificent tantum, quod verbum
contineat. Ex his tamen verbi amplificationibus subjectum
saepissime vel ipsum verbum gravitate praecedit ; saepissime
etiam conjunctiones, vel aliae temporum, vel locorum defmi-
tiones, a quibus tota sententia pend eat. Paulo lurius
videbis in initio objecta, vel dativos, vel nomina cum
praepositione, ubi, ut apparet, dignitate loci satis sunt
conspicua. Ilarum igitur dispositionum vocabulornm sin- ^
gularum adponam exempla, quibus iis praeeam, qui ipsi
de re statuere veliiit. Habet igitur Xenophon verba in initio
in hisce: \'IlytjaoiAai ôè avtog iyw, if&n\'iQtjfiura lyjipiaO-i
(Anab: V. 7, 24./; ^EntatiXXoy öi xuvv« auI äXXoi noXXoi
TM StfOçfMVTi , aï; diaßfßXijfievoi th) x«t (fvXàma&ai Stoi
{eod. libw VII, G, 44,/; aufixaliatf o KvQog rovg tavrov ra^i-
ó^jfoi;; /Ci/r. IV, 1, 10./. Ubi vero disertius dicitur, a quonam
res gesta sit, quam ipsum hoc, esse eam gestam, dicunt v.
C. Kai XfiQioo(foi [ièp tvt^uivt x«t oi aùv avrœ. o ôt Sivo

diserte perhibetur esse intratum et esse cursum, quam esse
intratum a Chirisopho, cursum a Xenophonte. Quot autem
sententiae ordiantur a conjunctionibus, aut adverbiis, qualia
sunt ii/rav^cc, iTrd, ii/ tuiItij vjj ij^iÏQcc aliaque, omnes novimus.
übjectum in initio habes in verbis hisce : Tovg yuQ ^hovg, ov
ó Tf i:ii>is nai ó\' ^IxiÎQOJu noù o IlQoxQOvaTtjg ciniOavov, ovSiiç

ht dôty.sr (Xenoph. Mem. II, 1, 14.); ubi non imprimis
sermo est de râ» oùjc ddixHP, sed de tw ovx dâixtTp hospites,—
non alios quoscumque, sed hospites, rovg ^ivovq. Eodem modo
urguetur objectum in hoc loco : Kul ^ijp toùs mniag ot [lèv noXé-
uiot avToi nuQtrà^apro, üontQ ÓttXit&p cpàKa/\'/cc xvX {Hell. VII, 5,
23.), et in multis aliis. Verbum habes in fine in hisce : äXag n

ip d\'/Qoig bipijuuTa, éxpijaoprac {Plat, de Rejmbl. II, 372, C.),
ubi parum urguetur.

§ 3. Pluribus dicendum erit de nominum, quae casus
similitudine cohaereant, disjunctione. Etiam hic enim id
quod praecedit nomen, eo quod sequitur magis urguetur.
Sed cum in locis haud paucis sententiae ratio nullam patere-
tur disjunctionem, in aliis contra vel multis alienis vocabulis
nomina disjungerentur, hoc imprimis, cur in aliis disjungi
potuerit, in aliis non potuerit, accuratius explicandum est.
Quod faciam varia disjunctionum tanquam généra proponendo.

Prius tamen hoc monebo de re universe. Conjuncta esse
< nomina, ut notum est, aut possunt adtril)utive, i. e. ita ut
conjuncta esse credantur, jam antequam in sententia ea
pi\'oponamus, aut ita ut per ipsam demum sententiam conjun-
gai]tur. Jam vere hoc dici potest in Graecis disjungi non
potuisse adtributa, caetera potuisse. De his igitur, quae
potuerunt, videndum est.

§ 4. Et primum quidem nemo miratur, si a subjecto
disjungitur praedicatum (i. e. si disjunguntur duo nomina-
tivi, qui per verbum substantivum, per (païpofiat, taliaque
cohaereant), aut, ubi verbum duplex juxta se habet
objectum (v. c. verbum nouip, nouxp nvä tl), accusativus ab
accusative, objectum ab objecto. Haec enim per verbum
demum sententiae conjunguntur; nil igitur mirum, si dis-
juncta etiam in sententia apparent. Per se quodque haec
nominît, — subjectum ac praedicatum aut duo objecta, — in
sententia constant, et ad verbum singulatim referenda sunt.
Quocirca aut alienis vocabulis distinentur, aut saltem ubi

alterum forte positum est juxta alterum, debemus tamen
disjungere separatim eloqilendo, sic c.. inyàhjv eirriv nóht>
in loco hoce Platonis: Jt«/ qp«ffi ^ayàhjv ti]v nùliv nttcolij-Atvai
ccvTotJç. (Gorg. 518 E.). Quam sint autem apud nos quoque
praedicata referenda ad verba, jam inde apparet, quod
in modum adverbiorum, qualia sunt v. c. luijcl, vlak, lang,
omnem respuunt per casus distinctionem.

§ 5. Alterum genus est duorum accusativorum adjunctorum
verbo, quod non desideret duplex objectum. Hoc enim ab illis
ratione nonnihil diversum est. Exemplum esto sententia haec
Thucydidea: xaràcuconov tg rijp Xiop néfixpuvrig fpQVPn> (VIII, G,
4.). Res ceteroquin satis nota. Sed etiam in talibus apparet alte-
rum accusativum, xaräanoirop, ad verbum potius esse referen-
dum, quam ad nomen alterum, (I\'qvpip. Per xaräanonop enim
mittencli potius quaedam ratio explicatur, quam nominis
Phrynidis tanquam per adjectivum amplificetur notio. Quod
etiam nos indîcamus vertendo : als verspieder ; est enim baec
locutio adverbialis. Sed ex his jam apparet hoc genus du-
plicum accusativorum ab illo, — volo id, ubi verbum du-
plex habet objectum, — verborum magis signification e (lillerrc
quam sua ipsorum. Utrumque accusativum vertimus locu-
tione adverbiali, alterum per maken tot, alterum per
zenden als. Sed haec de substantivis, ut ita dicam, adver-
bialibus. Haud aliter tamen verbis audiendi, videndi, allisque
participium in accusative simul cum objecto adjungitur, aut
ubi sunt passiva, nominativus simul cum subjecto. in
quibus nos adverbialem participiorum natui\'am adtestamur
omni ea privando casuum distinctione. Dicere enim possu-
mus V. e. ik zag hem klimmend langs den luand, licet in
talibus Inlinitivos praeferamus.

§ 6. Sed cum substantivis nemo conjuncta esse debere arbi-
trabitur substantiva aut participia; de adjectivorum igitur a
substantivis disjunctione videndum est. Et primum quidem
hic commemoranda sunt illa adjectiva, — qualia sunt v. c.
ixwp , axcüv, ea quae desinunt in aTog, — quae etiam a gram-

maticis dici solent munere fungi adverbiorum, sic. v. c.
Madvig Grieksche Syntaxis § 56. Sed haec, ut apparet, per se
in sententia constant et ad verbum potius referenda sunt,
quam ad substantivum. Exemplum esto : Ei rig nov tü)v

t\'Aovau ix {.to^&tiQwv aai \'iQijßr&v Tivœy ^vpîaTijGiv (Plat. Politic,
308, C.J. Paene praedicative rû^^vralovg ponitur in : TiXiVTuiovg
fiévToi artjffco rot\'s tnl naoi naXovfiivovq {Xenoph. Cyrop) VI,

§ 7. Ab his ratione parum diversa sunt adjectiva, quibus
numerus indicatur aut mensura. Haec enim, cum notiones
eorum nominibus substantivis extrinsecus magis accédant,
quam explicent horum ipsorum quodammodo interiorem rati-
onem, facillime partes suscipiunt adverbiorum. Sunt hujus igitur
generis : nag, olog, fiópog, nohig, oliyog, -Aoivog, jiéaog, fiixQÓg, jxîyag,
^Qayfg, etc. Adverbialem naturam eorum cognoscas ex hisce :
yala 5\' f\'yœyi vyûv TfXfirjQia nuQt^Ofxui roihœv (Plat. Apol.di% A.)\\
ubi conjuncta nomina ntyàXu TtxfirjQia haud alio modo a
disjunctis differrent, ac differt v. c. si canpo Belgicus dicit : ik
kan u groote of kleiwdingeii leveren, al naar gij verkiest, ohhac
sententia : ik kan ze u groot of klein leveren, al naar gij verkiest.
Exempla alia apponam haece : 6 ävifiog èanvû f*iyag (T/mcyd.
VI. 104.) ; naaap {>fiïp rijp dX^d-eiap iou) {Plat. ApoL 20, D.) ;

TQÏg &{0lg tvyio^ai nScdi Aai nàaaig (Dem. pro coron. iJlit.) ;
noXXàg yÙQ Sil tri tyti vnoxpiag Aai dpvtXaßäg {Plat. Phttcd. 84, C.)
Eodemmodo a substantivis sejunguntur numeralia cardinalia,
quae in lingua nostra casuum distinctione carent: t-AîXive
TQirjxoaiag iniAtaOai ^äariyi nXtjyàg (Ucrod, VIII, 34).

§ 8. Sed usus hic multo latius patet. Haud raro enim disjun-
guntur etiam nomina, quae nos aut conjungeremus, aut saltem
praeferremus conjuncta disjunctis. Dicit v. c. Thucyd.-: — ut jam
exempla proferam,— pçtr dnofiffipyjata&ai d^iup (I 137,3.),
aut Plato : tnui-a^ äp fioi Soam TiQÓg vovtop Xiynp Xôyop (Apol.
34, D.). Quae, ut rationem eorum intelligas, compares v. c.
cum nostris : voldoende dank betalen, een woord passend

zeggen, quae noimihil distant ab: ee7i passe)id woord zeggen, vol-
doenden dank betalen. Minus res patetin his: Xó/o;\'o^^êV«
i^ov\'kön\'ijv &Qaavv, ovS\' ïfpvrcx. ^axaiov /.i^nog niQiïp (Demosth.
de symm. p. 183 fin.J In lis tamen non dicit Demosthenes
se Xóyoy ahquem {)-Qaatli>, — i. e. aliquem ex Xóyooi^ genere
&Qaaii, — invenire nohiisse, sed Uyov, quem commentatus
esset, commentari noluisse ^Quavf. Idem Demosthenes dicit
m Timocr. p. 764 yyoi?] 8\' av rts OVTCO r/Xli(a ttqcc/-

oxav nov nuTuX-dovrtg tov 8rj[.top tïqayiiaai tyyiiqwaip ptwttqoig
tovto noióvsi. In his vtmiQotg referendum est ad tyytiqügi. Nam
TOV tyifiQHp TTQÓcyfiaai variae sunt rationes, — quod apparot
ex illo TjUxa nQÜy^uTu Gvaxttludag, — quarum rationum una est
TTQayfittoi iyitiQüp piioriQoig. Insolentius sane nos dicoremus:
zaken revolutionair aanvatten, sed ratione ab hoe non distat:
een stout opgevat plan. Paulo ante eodem loco lioc habet
Demosthenes: vfiag öó^ijg dvanmnlavui (frnlhjg; in quibus aequo
potuerunt nomina disjungi. Implendi enim aliquem variae
sunt rationes aut genera, etc., quemadmodum

Xóyov possumus invenire inumfi, ^Quath etc.; alius enim oratoris
est cives dvocm^nkavai q>at!Xi;g, alius, hoc honestioris, dya-
alius alia quacunque. Xenoph. Cyr. 7 haec dicit: \'yiaTvcï-

potuerunt disjungi; nam alii alios fortasse missuri fuissent (ftJla-
itag, Astyages certo consilio mittit eos nQia§vvtQovg, önwg, ■— sic
pergit ipse Xenophon, — dnó xwv ^vg^wqiwi\' (pvldTTonv avxóv.
Exemplis Belgicis, quae jamadtuli, hocaddani: deccnehock-
verkooper verkoopt de boeken oud, de andere nieuw. Sed melius
etiam hic res intelligetur ex comparatione cum nominibus
conjunctis. Sic v. c. Platonis, luHovx« ccvSqu n«i>v mfóSQa
Si^fa^i (svfinÓTtjv {Symp. 212, E.) haud alitor distat ab tey^^na
flé^firO-at ^lé&ihvTu, ac nostrum; een dronken man ontvangen
a sententia hace: een man dronken ontvangen. In hoc igitur
nt&tlovxu eodem modo verbo adjungatur, ac in illo (svimóxtjv, sc.
adverbialiter, als drinkgenoot. Dronken luü ik de lieden niet ont-

vangen, diceret v. c. caupo honestus, qui licet victum qiiaerat
ex hominibus in tabernam suam recipiendis, tarnen recipere
eos nolit ebrios atque tumultuosos.

§ 9. Sed imprimis adhibenda sunt exempla, in quibus
nomina ne possint quidem disjungi. Sic v. c. in verbis Piatonis :
^7] -Aai^ijg äpÖQa nnQ\'/eroiv (Gorg. 470, C.), nemo disjun-
get (pikop ab àpôça. Non enim certa ratio est tov fveQyfrtîp
ävÖQu, tvfQytTHv eum q)iXop, ratio ut alia sit v. c. ih^Qyt-
reip eum tyÙQÔp, vel alium quemcunque. Universe dici
potest a nominibus, quae sunt subjecta verborum transitivo-
rum, non disjungi adjectiva. Praeter enim subjectum ad ver-
biun transitivum nominativus nullus referri potest. Sic v. c.

oq&à hot\'ccp ôfaaavijç änqog iôà^a^ip àpiv tniarijfiijg {Plat
Theaetel. 201, C.); vel iiaxii ab iniOvi^îa inhis: èailpop ôiaXfyù-

§ 10. Verbis contra intransitivis, — quod ab hoc loco
non alienum est monere, — saepissime accedit sejunctus
nominativus. Sic v. c. in verbisXenopbontis: nQiaßitg f}).Oop avxo-
xQàroQtg \'yiûijpal^i (Hell. FIT, 1,1.). In verbis hisce : Tr^oîa
nhi ip uvTccXg airayœyà {Anab. I, 7,15.) non disjungi potuissent
nomina, nisi cogitari possent varia nlwp genera, aliud
nloiiop aituyœyœp, ut liaec imprimis in flumine navigarent,
aliud aliorum.

§ 11. Sed quemadmodum his verbis duplex subjectum
adjungitur, sic baud raro verbis iîpai et yiypta&ai duplex
praedicaturn. Dicit v. c. Plato: Qtniaroultu ovx\'dyu&ov
ap (paî^g üvSqu ytyoptpui (Men. 93, B.)\\ in quibus dycK&óp
referri potest ad ytyopîvui separatim ab àp^Qu. Eodem modo
xtpi\\p referendum est ad verbum tlpui in loco Demosthenis:
Tà fifp^vp inioQitop xal àniorop xaXtlp àpiv tov rà ntnQay-
l^fpu öfDtPilpai )^oi6oQlap tipui Tig àp q/tjßfif -Afpijp ^i-Auiœg

dat dit eene beschimping is, onwaar\' cn onrechtvaardig.
Alio loco {de Symm. 178, med.) dicit idem: "Eyw S\'ixHvcov
fièv fnaivov rov yQÓvov tjyov[iai fiiyiorovin quo ÏTiaivov et
fiéyidTov utmmque referendum est ad verbum substantivum,
quod animo adjungendura est verbo I\'lyovfiai. Exemplum dupli-
cis praedicati juxta verbum substantivum positum impersonale
babes in hoce: nalawg fih ovi/ ian n? )Jyog(Plat. Thaed. 70, C.).

§ 12. Aliud genus disjunctionum adjectivorum a sub-
stantivis est eorum, quae dicere solemus apposita. Haec
enim sententiis tanquam in parentbesi inseruntur, ut fere
per scilicet quoddam vel et quidem ad alterum nomen
referenda sint. Et primum quidem hue pertinet magnus
ille numerus adtributoruni praeponendo pronomen aut arti-
culum in apposita versorum. \' Adjectivum enim cum arti-
culo, ut notum est, idem paene valet in lingua Graeca,
ac sententia relativa. Horum igitur a substantive suo
disjunctorum haec exempla sunto: rijg ÓQÜïjg Tvytiv ircaduag
{Plat. de Republ. III., 410, C.); •Auv.a d\'tQya^ó^iepcc Ta fityiara
rijP -noliv (Demosth. dc Pac. 58.); qiiiao/^fP èxfivovg rovg dhjOi-
vovg iivuL TTQoyóvovg ijfio)}\' {Plat, Tim. 26, D.); daifioincf rivi
xai 0-flct TTctvTanKai ioixtp iinQyitritf {Demoslh. Ohjnth. II,iS).
Eodem modo apposita sunt adjectiva, quae per particulas, qua-
les sunt v, c. ovx et ovöi, a substantivo suo disjunguntur, sic v. c.
in hisce: ovx ap&qójttipop ai xaxóp ovdè d\'fïop xiptl to pvp tni ri]p

IfQoavXittP nQOTQiTiov tipcci {Plat. de Leg, loco supra cit, IX, 854,
B.), Sexcenties tamen, ut intelligitur, apposita ponuntur
juxta substantiva, Heet semper per se constent.

§ lü. Ejusdem generis sunt disjunctiones proiioniinum
relativorum et demonstrativorum. Horum enim haec ratio
est, ut aut ipsa sint apposita substantivorum. aut substan-
tiva ipsorum. Nam pronomina haec eadem universuis sig-
nificant, quae substantiva, quibus apponuntur explicatius;
quocirca non dici possunt, eodem modo quo adtributa, una
cum substantivo notionem paene uiiam eflicere. Quae eorum
natura jam ex co cognosci poterit, quod baud rai\'o substantivum

tanquam articulo ab iis sejungitur {ourog ó dytjç); imprimis ta-
men ex locis illis satis multis, in quibus, ut dici solet, antecedens
post relativum transpositum est; cujus generis v. c. haec
sunt: TLolXol tÙ ^Qr^axu y.aruvu\'km(JavTtg, wy iTQÓa&fp dntifovxo
XfoScap, ttiay^QÙ pofii^opreg, tqvtvjv ovaén ànkypvxai (Xenopll.
Mem. ƒ, 2, 22.), et KvQog, a npa óQwi] -ACCTaay.tvàl^ovTa, rig

Afro {Anab. I, 9, 19.). Viel. Madv. Grieksche syntax. § 106.
Harum enim sententiarum non haec capita sunt, ut a xé póf at
asseveretur noXlotlg abstinere, aut ywQap dicatur aliquis
xaraaxivàl^itp, — quae si dicere voluisset, dixissit «Trexoirai
xiQÔ&p, et xaraaxivàî^opra rriv ywQUP, rjg ÜQyoi, — sed
hoc dicere voluit Xenophon rovg noXXoiJg illos jam non absti-
nere ab iis rebus, a quibus antea abstinerent, et, idaliquem
xaTuaxivàl^iip, ov ànypi. Quae autem essent ea, a quibus
abstinerent, et id, ov agyoi, haec addidit in modum paene
parentheseos per xtQÔwp et x\'^Q"\'\'- Quocirca recte haec dici
possent relativorura apposita. Demonstrativa autem sine articulo
poni posse appositive jam ante me animadverterunt alii
{Madvig libr. cit. § 11 Aanm.).

§ 14. Harum igitur disjunctionum , pronominum a substan-
tivis haec exempla sunto: xaïQog yxu ng (Demosth. Olynth.
III, 30.); il xoipvP 0 fpiXnrnog xàti xav\'rijp è\'ayi xtjp -/pwixtjv
{Phil. I, 41.), eodem loco paucis post: ötl xavxa fjiip tßxip
änttpxtt tù yœnia â&Xa toü noXtfiov xnfiipa ip fiiOœ ; Otp. 42 xai
ining tTii xijg xoiajJxTjg id-iXija7jxi ytpfcsÙai ypw^ijg pvp. *Addenda
bis exempla illa antecedentium post relativum transpositorum.
Sed est disjunctionum horum, aeque ac adjectivorum iliorum
cum articulo, numerus paene infmitus.

§ 15. Disjunctionum vero, substantivorum a substantivis
unum tantum notavi exemplum, hoc: ïSo^ap noXqiiovg óqüp
inniag {Xenoph. Anab. II, 2, 14.) ; in quo noXifilovg vix esse
potest adjectivum.

§ 16. Eodem tamen modo, quo nomina casuum similitudine
cohaerent,pendere quoqne potest a nomine altero nomen in casu

obliquo, imprimis in genitivo. Hinc igitur operae pretium
est etiam de horum disjunctionibus pauca monere. Referri
debent etiam genitivi disjuncti ad verbum, aut ubi sunt
apposita, muniti articule etiam hi in modum parentheseos sen-
tentiis inseruntur. Referri autem eos debere ad verbum,
jam inde apparet, quod saepissime salva sententiae summa
aut in alios casus, aut in nomina cum praepositione, quae
verbo eodern modo fere accedunt ac adverbia, verti possunt.
Sic v. c. ut exempla jam proferam, in Xenoph. loco (Anab. I,
10 init.y. ^Evxavùa órj Ki\'qov dnorînvttcci rj ic{(pahj, genitivus
idem paene valet, quod valeret dativus; in loco supra cit.:
Mf/â^a ô\'f/co/i VfiTy rfx/iyçia icaQi^oiAUi Tov\'rcav {Plat. Apol. 32.),
xoxjTMv vertatur per dienaangaande, dienaangaande zal ilc
u bewijzen verschaffen ; in tàv xi xig ^oOhjxai v^àv {Plat.
Crit. 51 C.), t\\uœp idem valet, ac ex vobis. Quid quod vel in

hisce : ijuiaxce nuoavoiiot xóxt al oipfig cpavxà^ovxai xùv ivvrcvltav
{Plat. dc Republ. IX, 572 B.), genitivus a substantive disjun-
gitur, quia cogitari posshit al ocpng cparxà^iaO-ai tf xoTg itfvn-
vioig. Sed neque in verbis Demosthenis (pro Coron 242.) : d r^y
^AXi^àvSQov ^tviap ovilSL^wv tfioï, aliquis referet gcnitivum
ad verbum, necinhisco: oijxi ilhUnnov ^ivov, ovx\'^AXtlàv^Qov
çiXop HTioi/i\' àv iyùi (fé, {idem eodem loco) referre poteritis,
nisi ipsa sententia mutata. Distat enim a Demosthenis sen-
tentia V. C. haec: ovxt ^ipov UP tinoitii tyw (Si \'liiXtmrov, ovxé
(fiXop \'AXf^àpÔQov, in qua ut vides, genitivi referendi sunt ad
verbum ; sic idem paucis post haec dicit: dllà fuaOaxóp tyw at

praeterea separatum genitivum vides in hisce : 8ià xi]p noitjoip
OIO fit pap xai xù dXXà (rocficoxâxcap il pat dp&Qcónojp {Plat. Apol.
22 C.). Sejunctum appositum babes in sententia hace: v^o
xop TQi^copa -AuraxXipilg xóp xovxopi {Symp). 219 B.).

§ 17. Haec igitur apud optimos scriptores disjungendorum
nominuni ratio est. Adtributa a substantivis disjoncta inveniun-
tur tantum hic illic in Thucydide. Sic v. c. io uno libro
tertio legimus: ró 8i xh^og ^v t&p utxonopptjcjïtüp xoiópst

Tij oiicoSofiiidii (c. 21, 4.), in quo genit. twv TIelonovvrjfSiwv
sustentari debuisset per to; et: etg d^tnl Tfj i\'^to rctqp^ico
To^ÓTTjg iltjqi&tj (c. 24, 3.), in quo iïg referri non potest ad
iX\'^tp&y, — quod si posset, dicere voluisset, aliquem sagit-
tarium unum, solum, esse correptum; nunc tamen conjungi
debet cum To^órjjg. Sed haec sunt fere ex iis, quae, ut
nos dicere solemus, conlirmant leges ab iis discedendo.
Nam disjunctiones tales ipsa sua quodammodo insolentia,
quid solitum sit, significant. Explicandae autem videntur
ex minus accurato stilo Thucydideo, qui in tahbus, quae
suo loco praetermiserat, baec ne plane omitterentur, alieno
loco inculcavit.

§ 18. Sed jam redeundum est ad id, quod diximus de
gravitate vocabulorum. Haud aliter enim ac caeterorum,
sic etiam disjunctorum nominum id quod praecedit, eo quod
sequitur, gravius est. Inde igitur fit, ut, cumsubstantivum
sua natura plus valeat in sententia, quam adjectivum aut
genitivus, illud ante hos suo paene loco ponatur. Forma
igitur sohta sententiarum, quae disjuncta habentnomina, est
ferequalis illorum: ^(âpti\' dnofit^iv^GiOÙa n^iuv, tav xt rigßov\'lTjrai
v^iwv, taliumque. Quae contra adjectiva aut genitivi substantivis
anteponuntur, haec insolentia loei urgiientur, quemadmodum
V. c. adject, in illo: inuinfi Soxóó Uynv lóyov, vel in illo: xfig
oQ&tjg TvyHp naiSfiag genit. Animadvertendum tamen est ad-
jectivum, quod proprias suas in sententia partes agat, etiamsi
loco ponatur minus conspicuo, tamen majoris momenti esse, quam
adtributum, quod simul cum substantivo, (|Uod tanquam famulus
sequatur, insigniore multo in sententia loco positum sit. Sic v. c.
sententia distant yàçip d^îap ànofiffcvtjafoO-at et xàçip cinofi-
vijoio&ai à^iav, et in hoc à^iap conspicuum magis, quam
in illo. Eodem modo in verbis illis: XotSoQÎap thai Tig dp
<})jjafif idpiip ôixaiœg, xipijp magis conspicuum est, quam si
cum XoidoQiap conjunctum esset.

§ 19. Quantum tamen universe nomen, quod in sententiae
initio ponatur, eo quod versus fmem magis relegatum sit, ad

sententiam sit efficacins, apparet etiam ex comparatione
appositorum disjunctorum cum conjunctis. Nam in sententiis,
quaiis estv. c. : Kuruaztvatovxa, x«"?«?, summam sen-

tentiae vim residere in iis, quae vocabulum lóioug praecedant,
supra jam satis cognovimus. In his contra: deltas, op tqótvop
Vfiàg èvioi xatanoliTfifopTai /Demosth. de Chen\', 102.y, TQÓnog
imprimis est, qui btLxpvoO-ui, debet, non to tviovg xuraiToh-
Titjiaùui. Hoc enim si dicere voluisset, dixisset : óV tvioi éiiàg
xaranoliritSovruL tqotcop. Eodem modo differt etiam sententia
haece: ovö" öaovg nóöag dyiv (ijdii) fPlat. de Republ VII, 622, D.J
ab hac : 6v8\' oaovg nytp nôôctg ij]0(i); per illud enim simpliciter
dicitur eum nesciisse, quot pedes haberet, in hoc vero offow,-
itxip ita urguetur, ut paene, ut ita dicam, genus quoddam
pedum, eorum scilicet oaovg uyo\', a caeteris generibus
distinguatur.

^ 20. Sed sensu différant conjuncta nomina a disjunctis,
différant tamen, quod neminem fugierit, discrimine satis parvo.
Parum enim, licet différant, differunt v. c. xà^ip dnoiittiptjafad\'ai
d^iav, vel Tig ^ovXtrai VfiœP, a yuQtp à^iav ânojxtiivriatQ\'ui, vel
Tig vuuiv ^odXtxai. Jam igitur operae pretium est animad-
vertcre ab auctoribus elegantioribus, imprimis a Demostliene,
plerumque disjuncta nomina conjunctis praeferri. Sed, cum
leviora sententiae discrimina negligi soleant, ut orationis elegan-
tiae consulatur, jam quaestio est, num hac quoque in re
rhetoricae ahcui legi obtemperatum sit.

Et revera talem legem mihi videor deprehendisse, et quidem
indice Aristotele. Philosophus enim ille celeberrimus, quemad-
modum multa de aliis, sic etiam de generibus orationis
egregie haec disputavit [Rhet III c. 9.): Tijv öé U^ip dpâyxî;

tivui rj iiQOfiépîjp xul xœ GvpStGnoj n\'luv viafxfQ at tv To7g
öiOvQui-i^Qig àva^oXui. ij xocTtotQunfjitvijv xai ófioiai; Tuïg tu)P
dnyaîojp noiijTwv dpTiOTQÓtfoig. \'// (xtp ovp iiQOftipjj t]

ccQyaiu tGTip. "IIqoSótov QqvqIou ijôe taTOQiug dnoôi^ig. Tutlrij
yÙQ nnótioop fièp anupTtg, pvp öt ov noXkoi yQœPTUi. Aiyoi
ii()0fiip7]p, rj ovÔtP i\'xii Ttkog xuQ-\' uvrijp, hp to TCQay^i«

XiyoiAtvof TiXfico^fj, ^\'E(Sti di atjbrji Sià to uttnqov to yàq
TiXog Ttàvvig ßotO.opvat xaO^ooaP. dióntQ inl toTç xcxunrtjoaiy
ixnvtovai y.ai ixlvopTai\' nQOOQWVVig yÙQ tó ntgag, où xàuvovai
nQOTiQOP. \'if fitp Qvv tïoo^uipy rijg Xé^toig t<STiv ijöe. KuTtarça^-
^itvij Si rj tv niQiöSoig Xtyoi 8t ntoioSov , Xi^tf tyovauv do^iji\'
■Aai TiXtvxTjV atiTijv xuù^avvrii\' , xai fiiyf9og (vdvfonvov ijSna
S\'rj Toiailry, xai ivfia&ijg\' jjdiïa iiii\', ihà tó tvavriatg tytiv tó>
dniqavtca Kai on dti xi oXtvai iytiv ó dxQoarijg, xw dfi mntQaf^ai
ri aiirœ\' to dè fiTjSèp nQ0V0iïi> [fiyat] (¹) , ^KTjSi dvtkiv, dijBig.

Sic igitur Aristoteles. Sed res multo latius patuit, quam
ipse videtur sensisse. Nam non tantum habebant nfQÎodoi —
enuntiationes breviores, quae longiorum sententiarum partes
erant, — avxai xcc&\'avxàg doyijp xai xiXivxtjf, verum in iis
quoque ipsis, levioribus licet pausis identidem Graeci t^invfoy
xai i^tkilofro. Nam cum alia vocabula grammatice ai\'ctius
cohaererent aliis, fiebant quaedam eorum intra ntQioôoy
copulationes, quae, ut apparet, aeque ac niQioSota.niQióSoig,
pausis quibusdam a se invicem disjungebantur. Etiam
harum igitur opera dabatur, ne quae exsisterent nimis
longae, et haud raro cognatorum vocabulorum longioribus
continuationibus aliena interponendo, intervaUis pluribus
orationem distinguebant. Sic v. c. in hisce : ovStv yÙQ àlXo nlr}v
Trig TTaiôfiag n xai Tçofijg i^ovaa jj xliv^rj — iig\'^AiSov tç^ixai,
praeter illam ante: fiV "^töoy, nulla fere verborum «ùrwj/xarà
ffift\'a avTÙ TfXfVTtj est. In Platonis (Phaed. 107, D.; contra verbis :
ovStif ydQ àXXo i\'yovGa — tlg "\'AiSoy rj xfivyij iQytrai — nXriv
T^g naiöfiag xi xai xQOfptjg, pro una duabus pausis Sententia
distinguitur. Sed jam intelligitur, cur nominum disjuncti-
ones ab scriptoribus elegantioribus plerumque conjunctio-
nibus praelatae sint. Nam satis multae, ut apparet, voca-
bulorum continuationes, fiebant nominum, quaejcasuum inter
se consuetudine cohaerebant, conjunctione. Sic igitur verba
haec Platonis: ixfyàla — S\'ïyayi vnXv TixfiTjçia naQi^Ofiai —

tox\'tmp (cur TtKfiijQia et TvccQi^ofiac coiijunxerim, infra intel-
ligetur) pluribus pausis distinguuntur, quam boc: ^arnlu
TfXfi^Qia Tot\'rcoff — f/co/f vyXp naQt^nfiai. Haud aliter con-
tinuationes dissolvuntur vertendo adtributum in appositum,
quem ad modum, v. c. si dicis: ijlavvov lig zovg inmag —
Tovg r&v nolfi-ucoy pro llOC : rjlaviiop tig Toiig Tœi> noXffiiœp

§ 21. Sed breviter liic etiam commemorandae sunt dis-
junctiones nominum, quae cobaerent conjunctione. Cognosci
poterit harum ratio jam ex bis exemplis : o! ötxaicog (pdóy.aO-i7g
xoafdoi r\'iiai xal cxpSqhoi {Plat. Phacd. 83, E.) ; aX«g TI
SîjXop ovi xal èXàag xai tiIqoi\', xai ^oX^ovg xul Xayava, —
oia 8t] ty d/QoTg ixptjfiaTcc, — ixptjaopTai {Plat, de Republ. II,
372, C.); XQOcaig. . . . ocnó re rijg tjSorijg (SvyxiXQtti.i(pij ó^uov xai
dm Tijg Xvmjg (Plat. Pliacd. 59, A.) ; duo unius substantivi
adjectiva (participia) sejunguntur in bisce: TrXijp bvi av^ifÎQopTag
t&ijxttp xai xaXwg t^ovTag rofiovg {Demosth. advers. Timocr.
765, mcd.)\\ in boc loco Lysiae: üantQ noXlwi\' àyaùSjp «Ixlov
dXX\'ov ^ifyàXtov xaxwy yfyipijfiéyov (Advcrsus Eratoslh. 64.)
disjuncta diceres et yiytvijUtvov ab aîriov, et nXX\'ov fifyâXœv
xaxMv a,TcoXX(Óp dyaO\'wj\'. Animadvertendum est nomina talia non
disjungi, sed conjuncta verbo praeponi, ubi de industria magis
ostententur, et tanquam eorum fiat quaedam enumeratio.
Sic. v. c. in hisce : xac nàtfovg yi av xai dXyjjSôvag xai dyiüvag
avToîg ùiTtop {Plat, de Republ. III, 413, D.), Eodem modo
non disjunguntur synonyma, quae, ut substantiva cum ad-
tributis, unum tantum genus conjunctim exprimant. Exem-
pla sunt : oï uqicstoi cpQovQoi Tf xai cptIXaxtg ip dpSQüip
üio(fiXwp fiai Siapóiaig (Plat, de Republ. VIII, 5GÜ, C.) ;

xo/nhaa^i {eodem libro Platonis VI, 507, A.); rô ô\'àôixop
{Tvyiàvii op) iavTÜ XvainXovp Ti xai ^ufiqitQOP (eodem ilenim
libro I, 3i4, C.). Quantum autum etiam hoc genus valeat ad
orationem pausis distinguendam, apparet cum ex caeteris
exemplis, tum imprimis ex hoc: \'ayaùrip [iip toîpvp — tijp

XQiu^TrjV TtóXiv xt -/.ui TtaXixiiay — xat OQd-i]^ xaXój , — x«»
apöou xóp xoiovxop. xuy.ùg ôt — xàg àXXug — -auI TjjiUQxrjfii-
i>ug {de Repiibl. V. init.).

§ 22. Sic igitur Graeci insignioribus locis ponebant, quae
insigniora, et loco in sententia ea tantum disjungebant,
quae etiam disjungi possent cogitatione. Jam fortasse dixerit
aliquis idcirco eos non fuisse admirabiles, nec caeteris populis
orationis quadam subtilitate praestitisse ; omnino a recta via
eos non decessisse, sed esse hoc parum laudis, nec quia
sumerent, quae in promptu essent, idcirco eos sublimitatis
quadam aut elegantiae gloria esse diguos. Contra hunc
tamen contendam sumere ea, quae in promptu sint, non
esse omnium, sed in ipsa potius simplicitate veram pulcritu-
dinis rationem ponendam esse, et, quemadmodum verae magni-
ficentiae sit in rerum abundantia non luxuriare, sordidioris
contra et ridiculae luxuriei divitias monstrare dilapidando,
sic Graecos admirabiles fuisse, quia eximiis illis linguae dotibus
temperanter semper et cum ratione sint usi. Sed non hoc adeo mihi
proposui linguarum dijudicare elegantias. Tantum coniparabo
i\'ationem vocabulorum disponendorum Graecam cum ratione
Latina, nec comparabo eas aliam ob causam, nisi quia ex
comparatione soient res ipsae melius intelligi.

Ordiendum\' est a tralatione Graecorum in Latina. Hoc
enim omnes animadverterimus paene nunquam, si Latino
vertamus Graeca, eodem ordine relinqui vocabula. Exempla
sumsi ex Xenophonte, ne si sumsissem ex auctore nimis
rhetorico, videri alicui possem ipsi linguae adtribuere, quae
essent scriptoris unius singularis generis scribendi. {") Ver-
sionem adhibui Didotianam. Nam si ipse verterem, confe-
cisse potius alicui videre possem argumenta, quam conquisivisse.
Transposuit igitur Didotiana verbum ex initio in finem in : t^t-

TcXàytj dè, œg iona, xai ^aotXivg rij tcpoda roi) (JTQavit\'fiocrog (Anab.
II, 3,18.), quin et fex ipse, uti videbatur, exercitus nostri
adventu fuit exterritus; et in hisce : "Encciöi\'Ud\'rjv dè nul avràg
ovrœg vnà rijadt Tfjg è[A.rjg n xat vt-itTtQctg naTQiöog [Cyrop.
VIII, 7, 10.), Quin et ipse idi (sic) ab hac mea vestraque
patria sum institutus. Transposuit ex fine in initiuni in loco
hoce: -Acà oî InntXg nàvng nccQïjauv {Cyvop. VIII, 3, 10.),
aderant item équités omnes. Nomen item praedicativum ex
initio in finem fere transposuit in his : IlolmiKov xal fQig xai
oQ/îj (Memorab. II, G, 21.), contentio aidem et ira res quae-
dam hostiles sunt. Verba posuit in fine, subjecta in initio

àpÔQag (Anab. III, 4, et Chirisophus tma cum ipso jjeltas-
tas, qui erant primo in agmine, miltit; aut in hisce: Tfj S\'i\'an-

Tvavop TÙ ûTQaTiilfittTu tp Tw tyvQW (Cyr. III, 3,39.), Postridie
Assyrius et Croesus ducesque caeteri copias intra munitiones
quiescere jusserunt. Objectum de loco suo movit in his : Tovg
fiivTOi Aaxiôatfiopiovg ovrcog av oi Trf/traffrat iaupovp {Hell.
IF, 4, IG.), Itidem cetrati usque adeo metuebant Laecedaemonios,
et in hisce: xal fiijp Tovg mniag ol flip noXifiioi avToi na^t-
rà^apro œantQ ónXiTióp (fàXayya ^à&og tqp\'i\'l xal fQijftop nê^œp

dfiinnœp\' 6 ô"Enafitipœp8ag nvl, {Hcll, VII, 5, 23.), Acccdebat
id eliam, quod hostes equitatum smm phalangis instar ^yedilum
gravis armaturae senam in aciem deinceps instruxerant,
peditibus, qui erant equitibus juncti, nidlis intermissis. Plura
exempla alïerre necesse non est. Totus enim Xenophon est pro
exemplo, aut potius omnes scj\'iptores antiquiores Graeci.
Tu ipse mihi vertas Graeca Latine; servare vocabulorum
ordinem Graecum rarissime poteris.

§ 23. Non igitur Graeco more vocabula Latina loci quodam
vario honore distinguebantur, ncc vocabulum, quod prius
positum erat, hoc ideo, eo quod posterius ponebatur, gravius.
Non quasi nunquam priora posterioribus graviora fuerint,
sed hoc tantum volo ea non graviora fuisse, quia priora. Quod

tamen, licet immerito, et ab multis aliis creditum esse videtur,
et diserte perhibetur a Madvigio in Grammatica Latina Part. III.
Cap. i, § 457 seq. passim. Quocirca, quam falso hoc perhibeatur,
operae pretium est exemplis ostendere. Sic v. c. colorum vel
sententiarum fines urguentur in loco hoce\': hide autem, qui stu-
deant, sunt nulli, rhetorum turba referta omnia [Aact. ad
Heren. 1, i, 1.) ; et in hoce: ut mihi non erejita L Crasso a Diis
immortalibus vita, sed donata mors esse videatur. Verba ex
Piatonis Phaedro (245 D.) : «PX^? ^^ navra yiypta&ai,

Cicero sie vertit: si quidem necesse est a principio oriri omnia,
transponens omnia [tù uàvxu) post verbum {Tusc. I, 23, 54.).
Quae quidem res, urgueri nonnunquam etiam sententiarum
fines, etiam Madvigium non plane latuit (§ 459). Credidit tamen,
ut videtur immerito, Latinos in talibus a solita ratione certo con-
silio discessisse, et quidem ut ex graviorum illarum finium aliqua
praesensione paulo acrius eas oratio jam inde a sententiarum
initio appeteret. Sed haec finium praesensio quaiis sit, deinde, ut
arbitrer, plane inteUigetur. Nunc sufiiciat alteri exemplo, quo rem
probare studet Madvigius : sequemur igitur hoc quidem tempore
et in hac quaestione potissimum Stoicos {Cic, de Off. I, 2.), oppo-
suisse aliud, ejusdem formae, in quo tamen finis non praeter mo-
dum ui-guetur, hoc scilicet : Dedit autem eadem natura helluis et
sensum et appetitum (De Nat. Deor. U, 47,122.). In Madvigiano
illo videtur Stoicos gravitatem suam debere magis comiti in sen-
tentia poiissmuw, quam loco suo. Alterum Madvigii exemplum
hoc est : Ilelvetii dicebant, sibi esse iri animo iter per provinciam
facere, propterea quod aliud iter haherent mdlum (Cacs. D.
G. I, 17.) in quo tamen ante verba aliud iter, finis sen-
tentiae (mdlum) nulla exspectatio est.

§ 24. Sed apparet illa linguae Graecae priorum vocabu-
lorum gravitas impi\'imis in copulationibus adjectivorum cum
substgintivis. In his enim praeposita adjectiva sine dubio
satis multum urguebantur. Recte tamen vertisse videtur
Didotiana Kenophontis verba (Memor.IId, 7.) brav poi*tvg dycc&óy

àyiXuq \'ksrävai , tva tov zvvóg dnolctifmaiv hisce: uM J)CLStor
aliquis eastern bonum habet etc., vel (e. 1. III, 5, 2.) Sü^iutk

O\'tjyat rj \'A&jjPMr, hisce : Utrum vero putas plura bona
pulchraque corpora deligi de Boeotiis posse an Athenis? Recte
Tullius ejusdem verba (Cyrop. VIII, 7, 11.) ovSè roöro ntonoTi

hisce : Mihi quidem nunquam persuaderi potuit, animos,
dîim in corporibus essent mortalibus, vivere {Cat. Maj\\ 22 ,
80.). Genetivum suo loco rehnquere non potuit Didotiana, ubi
vertit verba haec : xai [.lijv ràg drrOQÎag yt Twv qnXoûv ràg fiiv ôi\'ay-
voiav intiQUTo yvwfii] àxtîa&ai (Xenoph. Mcmor. II, 7, 1.)
hisce : Et profecto amicorum difficultatihus, quae ex ignoraiione
provenirent, consilio mederi conabatur. In locis hisce : Tuscus
ager Romano adjacet et : Filiorum laudibus etiam patres eohone-
stantur, Madvigius urgueri credit adjectivum et genetivum
{Tuscus et Filiorum), quia substantivis praeponantur(§400).
Immerito. Videntnr enim tantum urgueri, quia diserte aliis
(seil : Romano et paires) opposita sint. Saltem eodem modo
in exemplis hisce urguentur adjectiva et genetivi, qui lamen
substantivis loci dignitate cedunt: ingenuitque {natura) sine
doctrina notitias parvas rerum maximarum fCicer: de fin.
V, 21, 59.// nam qui dolet rebus alicujus adversis, idem
alicujus etiam secundis solet (Tiisc. Quacst, III 10, 21.); om-
nisque sensus hominum midto antecellit sensibus bcstiarum
(de Nat. Deor. II, 57, fm.); dum morbis corporum compa-
ratur morbomm animi similitudo {Tusc. Quaesi. IV, 10, 23.);
Senibus autem labores corporis minucndi, exercitationes
animi etiam augendae videntur {de Offic. 1, 34, 123.).

§ 25. Sed haec hactenus. Jam aliis exemplis demonstran-
dum ost etiam non urgueri, aut saltem non urgueri propter
locum, adjectiva aut genetivos, qui a nomine, cui antecedant,
alienorum vocabulorum interpositione disjungantur ; quos
Graecos eximie ursisse, supra demonstravimus (vid.
Exempla haec sunto; Huic autem est illa dispar adjuncta

ratio orationis {Cic. de Orat. II, 44, 185.), in quo dispar
caeteris nulla praestat gravitate; Nam si ita diceres, qui
juris consultus esset, esse eum oratorem, itemque qui esset
orator, juris, eundem esse considtum etc. (Orat. I 55, 236.);
in quo si juris a consultum disjunctum, Graeco more ur-
gueretur, genus hoc juris consultorum aliis opponeretur
consultorum generibus, quae aut diserte expressa essent,
aut cogitari deberent. Eodemmodo in hisce : Illam vero funditus
ejiciamus individuorum corporum laevium et rotundorum
concursionem fortuitam {Cic. Tusc. 118, 32.), Ulam non
praeter modum urguetur. Non enim hoc genus concursionum
aliis quibusdam opponitm\\ Conféras mihi cum hoc et alia,
et hoc Demosthcnicum : Tovrovi Sh fiaOnv viiâg, œ àvSQig
\'yi&ijpccîoi, rov i>6y.op , ri nor t(}otfXe&^ o ^iig xrX {^Adv.

Arist. 632.), jam plane intelliges, quanto discrimine différant
hac in re Graeca a Latinis ; neque tamen in hoc Demosthenico
tot adhuc vocabulis demonstrativum disjungitur a substantivo,
quot in illo Tulliano. Plura exempla sunt: cnjus ordinis
a consule, qui quasi parens bonus aut tutor fidelis esse debc-
ret, tanquam ab aliquo nefario j)raedone diriperetur patri-
monium dignitatis [de Orat. Ill, 1, 3./; et: quamdiu Crassi
fuit ambitionis labore vita districta (de Orat. 111, 2, l.J.
Graeci vix admisissent disjunctiones, quales hae : quantum mihi
vel fraus inimicorum, vel causae amicorum, vel res publica
iribuet otii etc. /de Orat. 1, 1,3./, et: tantum in dolore duxit
mali (Tusc. Quaest. Il, 6, 16./, vel saltem non sic ad fniem
sententiae relegassent genetivos, nisi tam parvi momenti
essent, ut paene sine sententiae detrimento tolli possent.

§ 26. Sed in his disjunctionibus ahud etiam majus discri-
men apparet. Non tantum enim disjungebant Latini, quemad-
modum Graeci, ea, quae separatim ad verbum referri pote-.
rant,^^erum etiam disjungebant adtributa. Exempla sunt baece :
primus ille, qui in veri cogtiitione consistit, maxime naturam
adtingit humanam {Cicer. de Off. I, 6 init.) et: reliquos
sensus voluptates oblectant dispares {de Orat. 111, 7, 25.),

in his enim nemo referet humanam ad adtmgit, ut dictum
esset : de natuur menschclijk betreffen, et dispares vel a sub-
jecto verbi transitivi avulsum est {vid. 9»™). Ejusdem generis
sunt haece: quarn crassissimus cirmmfundat aér (de Nat.
Deor. II, G, 17.); eonsequitur, ut et considerandis rebus huma-
nis proprio philosophiae fungatur officio (Tusc. Quaest. Ill,
16, 34.); ejusdem generis etiam locus, quem citavi supra (§° 25"):
huic autem est illa dispar adjuncta ratio orationis. Unum
saltem locum addam, in quo Graeci quoque potuissent
disjungere hunc:^ proximos colles capere universos {Caes.
Bell. Civ. II, 42.). Genetivi adtributivi disjunguntur in his:
eontentio disceptationibus tribuatur judiciorum, concionum,
senatus (Cic. de Off. I, 37, 132.); solus enim multorum an-
norum memoria, non decantandi augurii, sed divinandi
tenuit disciplinam {de Divinant. 1, 47, 105.). Plurimae
tamen disjunctionum talium Latinarum admitterentur etiam
a Graecis, dummodo disjuncta adjectiva pronomine vel arti-
culo fulcirentur {vid. 12\'™); sie v. c. dici potuisset rijv
(pihiv .... Tijp dvO-QoinipTjv. In alüs tamen ne hoc quidem
posset; v. c. in illo : reliquos sensas voluptatcs ohlectant dispares.

§ 27. Pauca addenda de disjunctionibus eorum, quae
cohaereant conjunctione. Parum enim hac in re Latini a
Graecis differunt. Animadvortendum tamen est disjunxisse La-
tinos etiam synonyma, quod Graecis non 1 Icebat {vid. 21*\'\'™).
Sic V. c. in loco hoc : et contineant quiddam ralione constitutum
et via {Cic. dc Fin. III, 5,18.), et in hoc: ut illac superiores
in medium locum mundi gravitate ferantur et pondère
{Tusc. Quaest. I, 17, 40.)

§ 28. Sed sie jam satis constat Latinam disponendorum
vocabulorum rationem a Graeca multam distulisse. Jam igitur
explicandum est, quaiis fuerit ipsa per se. Universe autem hoc
dici potest apud Graecos, — quod jam vidimus, — priora
vocabula posterioribus semper gravitate praestitisse, apud
Latinos vero posteriora fuisse praedicata, priora subjecta.
Saltem sententiae formae simplicioris, Caesarianae v. c.

satis multae, saepissime a subjecto incipiunt, tantum non omnes
verbo fmiuntur, in medio habere soient, — ut hoc obiter
moneam, nam res deinceps accuratius exphcari debebit, —
objecta vel alias verbi amplificationes. Exemjjla sunto : Curio
Marcum Uticam navihus praemittit (Caes. B. C. II, 24.) ;
Scipio hicluum castris stativis moratus ad flumen, quod inter
eum et Domitii castra ftuebat, Haliaemonem, tertio die prima
luce exercitum vado transduxit (B. C. Ill, 37.). Est igitur
earum eadem fere forma, ac in lingua nostrasententiarum
relativarum caeterarumque earum, quae ab aliis majoribus
pendeant, v. c. hujus: die zijn vijand versloeg (Vid, Brill
Syntax. § 138, 2). Sed etiam in sententiis forma minus
simplicibus, etiamsi a verbo, ab adjectivo, a substantive
in casu obliquo, ab aliis vOcabulis quibuscunque inciperent,
et per substantivum in nominative, vel aliud quodcunque
vocabulum fmirentur, sequentia semper praecedentium prae-
dicata erant, praecedentia sequentium subjecta. Hoc igitur,
quale sit, explicandum est.

§ 29. Dici soient subjecta substantiva in nominativo,
praedicata adjectiva aut verba finita; non quidem plane
immerito, si peculiare quoddam genus esse credis
subjectorom aut praedicatorum grammaticorum, immerito
tamen, si esse illa credis vera subjecta aut praedicata, i. e.
si esse credis subjecta aut praedicata logica. Nam licet sub-
stantiva in nominativo saepissime fungantur munere subject!,
aut adjectiva et verba finita saepissime aliorum sint praedi-
cata, tamen idcirco neque nominatives per se ipsos esse
subjecta credendum est, neque adjectiva aut verba finita per
se ipsa praedicata. Logica enim. singula grammaticis singulis
ita respondere, ut paene haec ex illis, aut ex his illa cogno-
scantur, tantum fere ab iis creditum est, atque adhuc creditur,
qui tit animo certas quasdam cogitandi formulas impressas
esse probent, has easdem necessitate quadam apparere etiam
in divisionibus grammaticis contendunt. Quorum tamen opinio-
nes jam ante hos viginti duo annos in libro peculiari : Gram-

matik, Lofjik wnt^ Psyc/io. refellit Steinthalius, et deinceps
(anno 1860) paucioribus in libro egregio: Charaklerisiik der
hauptsächlichsten Typc7i des Sprachbaues, imprimis in illa parte
libri, quae est a pagina 89\'\' usque ad ISO\'^\'". Jam igitur
hoc satis constare videtur praeter substantiva in nominativo
esse posse etiam alia subjecta logica, praeter adjectiva aut
verba etiam alia logica praedicata. Jure igitur Grammatice
Logicc nulla dici potest. Verius perhiberetur, — licet semper
praestet Grammatica dicere tantum Grammatica, — eam
quandam continere doctrinam metaphysicam populärem, quam
haud inepte diceres mythologicam. Nam quemadmodum popu-
lari ratione temporibus antiquissimis per mythos explicabatur
rerum natura, — quod idem conati sunt postea doctrinis
suis philosophi, ut sit mytbologia fere philosophia quaedam
antiquior et popularis, — sic de ea parte philosophiae, qua
rationes explicantur, quibus res universe esse possint, quam-
que dicere soient rà ^urà rà cpvaixà, mythologicas quasdam,
i. e. philosopliicas populäres nntiquiores, deproliendimus
populorum opiniones in divisionibus grammaticis. Sic v. c.
eodem discrimine res quoque dividi, quo feminae atque
mares, creditum fuisse videtur a popuiis bene multis, —
ab eorum, qui sint stirpis Cauaisiae tantum non omnibus,—
atque hoc igitur discrimen indo in ipsas linguas irrepsisse.
Quod tamen non esse logicum facillime perspicitur. Haud
aliter orta etiam videtur distinctio temporum, modorum
aliorumque; baud aliter etiam, cum quiescentia distingue-
ront prisci illi homines ab iis, quorum ratio in actione
posila esset, atque sic distinguendo rerum naturam explicasse
sibi viderentur, et ex qiiiescentibus illis etiam ea quae
per se essent, ab iis quae ad genus quodam pertinc-
rcnt, — ingesserunt in linguas distinctiones nominum a
verbis, substantivorum ab adjectivis. Quae vocabulorum
generum origo etiam Lotzium, — qui de his atque talibus
in introductione libri, cui titulus est: Logik (edit. 1874)
haud puuca disputavit, — non plane latuit; sed fraudi fuit

viro egregio, quod logicas etiam hinc elicere studuit catego-
rias (*). Pro magno autem documento est divisiones gramma-
ticas non necessitate quadam ab animi quibusdam innatis
intelligentiis proficisci, quod in lingua Sinica v. c. vel plane
nullae fuerunt, in iis vero in quibus fuerunt, fuerunt in aliis aliae.
Quod enim dicit Lotzius, eos quorum linguae nullas bas
liabeant, tamen animo singulis vocabulis suam rationem ad-
tribuere, et ea tanquam ad vocabulorum singula genera
referre, boe, ut arbitror, nemo crediderit. Facillime res
intelligitur, si credimus eas ex opinionibus illis popularibus,
quas ut, quid vellem, indicarem, dixi metaphysicas, extrin-
secus in linguas esse illatas. Hae enim, ut apparet, fuisse
potuerunt aliis populis aliae, — in pbilosopbicis enim non
omnes populi consentire debuerunt, -- fuisse etiam potuerunt
alicui populo plane nullae, — esse enim potuerunt populi,
quibus Metaphysica nulla essent.

§ 30. Sed jam exemplis probandum est Latinos non tan-
tum babuise pro subjecto substantiva in nominative, verum
etiam adjectiva praedicativa aut verba. Sic v. c. verba .sunt
subjecta in loco boce : Nuntiatur Afranio, magnos comitatus, qui
iter hahebant ad Caesarem, ad flumen constitisse. Vénérant eo
sàgittarii ex Rutenis, équités ex Gallia (Caes. B. C. I, 51.);
Caesar enim in initio sententiae non posuisset verbum, si
de co, quod magni comitatus constiterant, praedicare vo-
luisset hoe nuntiari, aut si potius affirmare voluisset de
sagittarils illis eos advenisse, quam l\'ioc dicere esse eos, qui ad-
venissent, sagittarios, équités, alios. Eodemmodo per verba
haece: Augetur Gallis suspicio(B. G. VII, 45) significatur potius,
quid sit id, quod Gallis augeatur, quam de suspicione prae-
dicetur eam a Gallis augeri ; quod si dicere voluisset, dixisset :
suspicio Gallis augetur. Alia exempla sunt: silent enim leges inter
armalCic.pro Mil. IV, 17.), cuius sententiae praecipuum munus
hoe est, demonstrare legum silentium, quando fiat, non

hoc, quid sit id, quod fiat inter arma; et hoc: Declarant
hiijus ambusti trihuni plebis intermortiiae contiones {Ead.
Oral. F, 12.) ; per quod dicitur potius, quaenam sint eae,
quae declarent, quam quid ab intermortuis contionibus fiat.
Adjungamus haece: Relinqimnt enim et abjiciunt obedieritiam
(de Off. /, 20, 102.), et : scribunt enim de litiiim genere (de
Oral. Ill y 20, 76.), quibus non imprimis affirmatur rc^/n^\'i«"
et abjici, aut scribi, sed potius id quod relinquatur et abjicia-
tur, esse obedientiam, id de quo scribatur, esse litium genus.
Sed haec sufficiant de verbo. Eodem modo subjecta esse possunt
etiam adjectiva praedicativa. Sic v. c. per verba haec Ciceronis :
cari sunt parentes, cari liberi propinqui familiares (de Off.
I, 17, 57.) non adeo praedicatur de parentibus, liberis, aliis-
que esse eos caros, sed cari potius, quinam sint, enumeratur.
Objecti deinceps grammatici pro subjecto positi babes exem-
plum in loco hoce Caesaris: frumenli copiam Icgionarii nonnal-
lam habebant (Ckies. B. C. 7,78.), in quo praedicari dc
cojna apparet ex illo cetrati auxiliaresque nidlam, quod statim
sequitur. In boc enim non praecipue ostenditur, quaenam ilia
res sit, quam legionarii nonnullam, cetrati nullam haberent,
sed potius dicitur, quinam fuerint, qui frumenti copiam
nonnullam haberent, quinam, qui nullam. Genitivi tandem
pro subjecto positi habes exemplum in loco hoce : Earum igi-
tur perturbationum, quas exposui, variac sunt curiationes.
(Tusc. IV, 27, 59.), hi quo praedicari de curiationibus facile per-
spicitur ; dicitur enim potius, quaenam res perturbationum sint,
quam, quarumnam rerum sint variae curiationes. Sed haec jam
liactenus. Animadverteritis, si vertatis Latine, idcircoGrae-
cum vocabulorum ordinem retineri non posse, quia haud
raro aut subjecta retrahi debeant ad initium, aut praedicata
relegari ad finem. Conféras translationis exempla, quae
adtuU 22^

§ 31. Sed videri alicui possit, adjectiva aut verba ne posse
quidem esse subjecta. llaud iucpte enim sic disputatur.
Praedicata subjectis notione esse debent universiora; hoc

satis per se perspicuum est, et sic fere intellectum ab
Aristotele, ct vel disertis verbis perhibitum a Kan-
tio (¹). Verbum tamen et adjectivum semper notione uni-
versiora sunt, quam substantivum in nominativo. Actio enim
universior cogitatur, quam actor \\ sine enim actore actio
nulla esse potest, sed est haec nunc actoris hujus, nunc illius.
Universius praeterea etiam id quod adtribuitur, eo cui adtribu-
itur; boni enim v.c. notio universior est notione boni viri. Jam igi-
tur recto concluditur verbum aut adjectivum non esse posse
subjecta substantivorum in nominativo, — Quod fortasse videbor
alicui vol ipse tanquam confessus esse. Nam illa esse
subjecta, plerumque indicare non potui, nisi ea tanquam in
substantiva vertendo, dicendo scilicet pro illo : vénérant eo sagit-
tarii, hoc : ii, qui vénérant, erant sagittarii. Quid quod videbor
vel ipse fortasse dubitationis alicujus dedisse testimonium, quod
cum dicere deberem, quaenam res ipsa esset, dixerim toties,
quaenam esset j^otius, quam alia; particulisenimpo/ms(/ua^i
satis crebro usussum. His tamen respondere potero rem altius
repetendo.

§ 32. Linguarum divisiones non esse animi nostri, sed
antiquorum populorum opinionum, jam explicatum est. Cum
tamen inter cogitare et loqui satis arcta sit conjunctie, et
cogitemus plerumque, licet non debeamus, loquendo, — lo-
quendo certe tacite, sed tamen ita, ut ea quae cogitemus,
per linguae quodammodo symbola a,nte animum proponamus,—
nihil mirum est, si etiam cogitationes nostrae se sensim

1 Videtur enim Aristotcli praedicari de singulis rebus per genus aut
speciem, de specie per genus {Cnteg. II ct Illimprimis ctl°). Kantii
haec verba sunt: In jedem Urlheil ist ein Begriff, der für viele gilt,
und unter diesem Vielen auch eine gegebene Vorstellung begreift, welche
letztef\'o denn auf den Gegenstand unmittelbar bezogen wird. So bezieht
sich z. B. in dem ürtheile: alle Körper sind theilbar, der Begriff des
Theilbaren auf vcrscheidene andere Begriffe; unter diesen aber wird er
hier besonders auf den Begriff des Körpers bezogen; Critik der reinen
Vernunft p. 68, Ed. anni 1818,

paulatimque linguae illis orationis formulis accommodarunt, et
animus tandem noster recipere quodammodo coepit eas divi-
siones, quae antiquitus tantum fuerant linguae. Ilinc igitur,
cum iis populis, quibus essent illae distinctiones nominum a
verbis, substantivorum ab adjectivis, casuum obliquorum a nomi-
nativo, facillime videri potuerit partem rerum per se ipsas con-
stare, partem contra non esse omnino posse, nisi essent aliarum,
et apud hos sententiarum inde haec ratio esset, ut quae singula
et per se constarent (substantiva in nominativo), haec assu-
merentur ab iis, quae universiora essent (verba, adjectiva,
substantiva in casibus obliquis), — fieri potuit, ut huic
linguae rationi judicandi consuetudinem sie accommodarent,
ut judicii subjectum tantum esse posse videretur substantivum
in nominativo, judicii praedicatum tantum verbum, aut
adjcctivum, aut nomen in casu obliquo, aut nomen substan-
tivum in nominativo, quod subjecto notione imiversius esset ;
quemadmodum v. c. ^wop notione universius est, quam äp-
ÙQcanoi vid. Arist. 1. c.

§ 33. Inerat igitur quodammodo linguae divisionibus illa
judicandi formula, quam sequebantur Kantius et Aristoteles.
Quocirca haud inepte dicitur horum Logicen, — quam tamen
praeter hos sequi solemus omnes, — esse quodammodo Logicen
linguae. Sed haec, quam parimi sit animi nostri, jam
ipse Aristoteles declarat. Judicare enim dicit fere: jcar?;-
yoQHf de T(p vnoxtiiitvta ; quod tamen xuTi}yoQHi\',praedicarc,
sermonis nostri magis est, quam animi cogitationum. Verc
igitur dici potest, nos et ante nos Aristotelem, satis fortuite
in Logicen illam inctusuros fuisse, si lingua fuisset v. c.
sectatrix Roscellini illius, qui species et genera praedicaverit
ilatus vocis. Quod haud inepte, si quid video, perhiberi posset,
de illis Unguis, quibus, ut notum est (\'), paene tantum sunt
substantiva, adjectiva aut vera verba plane desunt. Sed,

quidquid est, judicandi illam formulam, licet usiii quotidiano
plane satisfaciat, tamen non esse vere logicam, nostro tempore,
primus, quod sciam, omnium animadvertit Lotzius ; qui recte
contendit eum, qui judicet, non conjungere sibi videri notio-
nes cum notionibus, — sic fere Kantius, — nec etiam uni-
versioris fmibus circumscribere minus universum, sed potius
res ipsas conjungere cum rebus, et bas illis adtribuere, et quod
praedicata notione universiora sint subjectis, hoe demum,
postquam judicatum sit, animadvert!, non per ipsam judi-
candi actionem agnosci (*). Quam igitur sententiam Lotzia-
nam jam et explicabo, et in usum meum convertam; mutua-
bor a Lotzio etiam exemplum, quo ipse usus est in loco, quem
citavi in nota. Hoc igitur vult Lotzius, nos quando flavens
videamus aurum, et dicamus: aurum flavere, non simul
cogitare debere, esse posse etiam alias res flavas praeter
aurum, — flavendi notionem, quia generalis, res plures flavas
comprehendere, — sed hoc nos simpliciter perhibere esse ali-
quod llavum adtribuendum alicui auro. Hoc igitur judicium, —
ut loqui pergam pro Lotzio, — adire deinceps possunt viri,
quos dicam metaphysicos, animadvertentes res flavas, ut
genus speciem, res aureas comprehendere, aut viri psycho-
logici contendentes immerito nos nobis videri conjunctiones
rerum cum rebus animadvertere, cum revera tantum con-
juncta animadvertamus rerum visa (sic vertit Tullius (fuvra-
aiag (f ) ), quae animus teneat, cuip visis. Haec igitur, etiamsi

(*) Logik {edit 1874) pag. 57, n". pag. 74, n°. 53. Legimus v. c.
p. 57: Wen wir sagen: das Gold ist gelb, so ist es freilich unwidersprech-
lich, dass nach diesem ürtheile unsere Vorstellung des Goldes in dem Um-
fange unserer Vorstellung des Gelben liegt, das mithin das Praedicat von
weiterem Umfange ist, als das Snbjecl; aber dies war es doch gewiss
nicht, was man durch dies Urtheil auszusprechen beabsichtigte. Vom
Golde selbst vielmehr wollte man sagen, dass das Gelb selbst ihm als
Eigenschaft zukomme, und nur deshalb, weil man dieses sachliche Ver-
hältniss, gleichviel jetzt, Avelche Bedenken es sonst haben mag, als bestehend
schon voraussetzt, kann man es in einem Satze abbilden, in welchen die
Vorstellung des Goldes von der des Gelben eingeschlossen wird,
(i) Acad. Quaest. I, \'11, 40.

fortasse egregie sint animadversa, ipsius tamen judicii non
sunt, sed doctrinae potius alicujus metaphysicae et psycho-
logicae. Metapliysica tamen haec, — et sic jam ad mea
revertor, — eadem plane smit, quae vidimus esse linguae,
ut per verba ipsa judiciis adhibeantur, quibus liaec eloqua-
mur. Jam igitur hoc apparet ea, quae Lotzius a vero judicio
logico, quia ab hoc aliena essent, sejunxerit, haec eadem
esse, quae nos demonstraverimus, accedere judiciis ox
Unguis.

§ 31 Sed Logice haec, licet animus eam ex lingua perci-
piat, ab ipsa tamen hac observari non debet. Uabcat enim
lingua aliqua distinctionem universiorum ab iis, quae sin-
gula et per se sunt, conjungat illa cum his, tamen, nisi
de industria singula universis praeponat, ut illa indicct
esse subjecta, haec praedicata, i-evera Logicen nullam
habet. Sic v. c. ab omni ratione logica abhorrere recto
contendimus linguam Graeaun. Vidimus enim orationem
Graecam semper a graviore vocabulo ad minus grave
descendere, atque igitur in ea substantiva in nominativo,
licet verbo aut adjectivo saepe praeponantur, tamen iis
praeponi nullo modo debere. Linguae contra recentiores
(nostra, Germanica, Anghca, Franco-Gallica) revera ali-
quarn Logicen habent, ex ipsarum divisionibus grammaticis
contractam. Hae enim in initio sententiarum saepissime
ponunt TO vnoxeifiifoi\', (scilicet substantivum in nomina-
tivo), in line earum saepissime, — ut formuUs utar Ari-
stotelicis (¹), — id quod sit xccrd ró vnoxiifuvov, vol ip rü
vnoxtiidixü; quae sunt aut nomina in casu obliquo, aut ad-
jectiva, aut substantiva in nominativo subjecto notione uni-
versiora, aut nonnunquam, — in sententiis quae tantum cx
subjecto cum verbo constant, quaUs est v. c. ik loop, —

1 Exempla sunto: b avQ/jwTrof xaö\'ÜKOsijtpvou ^èv XrysTat toO Ttvoj iv-
6/5CÜ770U {Oatcg. IJI, 3); tovtI to Xsuxbv èv CcroTrgifisvw y-iv iaxt tw ci^at«
{Categ. II, 2).

etiam verba. Haec tamen plerumque inter subjectum et
praedicatum intercedebant, ut, cum bis, subjecto atque prae-
dicato, solis propositis nesciretur, quomodo hoc xar« vel h ilio
esset, hoc verbo explicaretur. Quae igitur verba recte dici
possunt copulae. Exempla satis sunt in promptu: le heros
tua son ennemie, de man kwam in de stad, meine Schmerz
ist gross. Nomina igitur in casu obhquo, adjectiva et caetera
praedicata ad substantiva in nominativo se quodammodo
habere, intelligimUs, etiamsi sine verbo proposuerismus;
quomodo tamen se habeant, non perspicimus, nisi verbo
interpo.sito. Est igitur in his Unguis haec fere sententiarum
ratio, ut ea, quorum tanquam sors sit copulari, haec copu-
lentur verbo. Unde certus quidam exsistit vocabulorum ordo ;
hic scilicet, ut verbum ponatur inter subjectum et praedicatum.
A quo ordine tamen varie disceditur. Caeteris rehgiosius
eum servasse video Anglos, qui dicunt non fcintum : Wte/"af/ic?-
loves his son, sed etiam: the father has loved his son, vel:
who has loved his son, vel : By this time the Scottish Parlia-
ment has reassembled at Edinburgh (Macaulay), ubi nos: de
vader heeft zijn zoon bemind, vel : die zijn zoon bemind heeft,
vel : Toen ten tijd kwam het Schotsche parlement lueder bijeen.
Anglicis Franco-Gallica proprius accedunt, longius ab iis
distant, aeque ac nostra. Germanica.

§ 35. Sed fortasse aUquis objecerit rationem banc copulandi
esse satis rüdem, et nullam videri esse veram copulam praeter
verbum substantivum. Huic tàmen respondeatur Logicen
linguae rudiorem esse, quia sit popularis, et populariter
solere rerum rationem, — et sic etiam rerum, quae mente
perceperimus, quomodo altera se habeat ad alteram, explicati-
onem, qua explicatie fit per copulam, — in actione poni, in qua
versari eas animadvertamus. Rectissime enimperhibetSteintha-
liug non torsisse antiques linguae auctores quaestionem,
quidnam tandem esset copula logica, sed eos, — populariter
enim gravissimae quaestiones simpliciter soient solvi, — rem
plane explicasse sibi visos esse, si statuissent subjectum

praedicatum facere, iierficere, atque igitur, si dicereiit v. c.
floram flor ere, cogitasse, quod lloreret, hoc ipso tempore a flore
agi (¹), Haud aUter in sententiis, quae habent post verbum
praedicatum (subst. in casu obliquo, adject, etc.), subjectum
praedicatum cogitatur perflcere, aut saltem a subjecto, tan-
quam ab actore, tendere verbi actionem versus praedicatum.

§ 36. Sed, si subtilius judicare volumus, judicia haec, —
ea, quorum verbum copula est, — redigere solemus ad
formulam per verbum substantivum. Sic v. c. si pro : hij dood
zijn vijand, dicimus: hijisdoodendezijnvijand]\\x^\\z?a^&m)h\\&
videmur judicio verius logico. Apud Anglos vero hoc vel a con-
suetudine linguae receptum est, qui dicunt v. c. Iam loving,
I was loving etc. Sed rectissime perhibet Lotzius etiam
verbum substantivum non esse veram copulam logicam (-{-).
Nam neque in natura rerum positum est nos ea tantum
judicando copulare posse, quorum alterum altenxmperficiat,
neque tamen etiam ea tantum, quorum alterum alterum sit.
Videtur enim vera copula logica in actione potius quadam animi
ponenda esse, quam in re aliqua, quae postquam animus eam
perceperit, in cogitationibus adsit. Nam animus, quae percepit,
haec solet alterum cum altero conjungere, et quidem aut ita,
ut plane fortuito simul sint, aut ita ut ipse sentiat animus
esse ea simul propter causam. Hoc igitur, ea ita conjungere,
ut quod secundo loco posueritis, hoc quodammodo intelli-
gatur esse alterius, recte dicimus judicare. Sic v. c. judicio
statuimus arborcm virescerc, si et arhorcm et virescere
animo perceperimus, et haec non fortuito simul esse intellexei\'i-

1 Charakt. p. 95 : Auf dit Frage, wie aRose» und ablühen» zusammen-
hängen, gibt sie [die SpracheJ die Ant\\vort: die Rose blühtl die Hose
macht es so! (welches ICind würde nicht" so antworten?), Denn der ur-
sprüngliche Inhalt aller sprachlichen Gopulirung ist energisches Ilandelen.
Da ist keine Substanz, kein Begriff, welchcm ein Merkmal inhaerirte,
zukäme, sondern da ist ein energisches wesen, welches in irgend eine
Handlung seine Energie offenbart und etwas macht,
(f) Logik pag.\'l2 seq. n" 51 o, 52".

mus, sed potius illud virescere meditatione aliqua agnoveri-
mus esse quodammodo illius arboris. Haec igitur agnitio,
quae inter subjectum et praedicatum intercedit, quaque
distinemus ea simul, ac conjungimus, recte dicitur copula. (¹)
Sed jam intelligitur, quam falso copula dicatur aut verbum
substantivum, aut aliud. Nam sic revera ab iis, quae animo
percepimus, — a subjecto igitur aut praedicato, praeter haec
enim nibil in animo est, quod percepimus, — particulam aliquam,
aut parvam, aut majorem avellimus, atque hanc constituimus
iliorum copulam. Sic v. c. quando sententiae hujus: vir
fortis est, est esse copulam judicii logici statuimus, révéra
partem avellimus a praedicato: fortis est. Quod facimus nos,
ubi dicimus: de man is dapper.

§ 37. Sod heet sententiae formae solitae nulli verae normae
logicae respondeant, sunt tamen in linguis recentioribus, in
quibus revera subjecta et praedicata copula illa logica dis-
tineantur simul et, — sic enim debet, — conjungantur.
Nam in proverbiis illis satis notis, in quibus acrius judi-
care nobis videmur, quia judicamus sine verbo, revera
judicium fieri videtur copula vere logica. Exempla sunt
ex lingua nostra: Vrijheid, blijheid; zwijgen, best; opge-
staan, plaats vergaan; hoe meerder haast, hoe minder

1 Exemplum illud virescentis arb9ris sumsi a Lotzio e libro Mihros-
kosmos I p. 202; ubi legimus haec: Der Lauf der Wahrnehmungen zeigt
uns oft zwei Eindrücke verbunden, die eine bald kommende neue Empfin-
dung uns getrennt darstellt, während eine dritte ihre frühere Verknüpfung
wieder bestättigt. Kein Grund konnte uns veranlassen, in jener ersten
Wahrnemung das Verbundene zu trennen, wir nahmen es unbefangen als
an einander hängend hin, der letzten erneuerten Wahrnemung dieser
Verbindung stellt sich dagegen die Erinnerung an die ii^zwischcn gemachte
Beobachtung ihrer Auflösung entgegen; beide eindrücke werden nun nicht
mehr in jener argelose Weise, wie sie uns die erste Anschauung darbot, an
einander haften, sondern durch den Nebengedanken ihrer möglichen
Trennung aus einander gehalten werden. — Est igitur in hoc exemplo
meditatio illa, quae inter subjectum et praedicatum intercedit, haec trium
iliorum animi visorum comparatio.

spoed; ZOO gewonnen, zoo geromien; zoo heet\\ zoo knecht-,
zooveel hoofden, zooveel zinnen ; twaalf ambachten, dertien
ongelukken; heden rood, morgen dood; einde goed, alles
goed; veel geschreeuw, weinig wol; ex lingua Germanica:
Jung, schon g\'nug; so Geld, so Wahr ; je lieher kind, je
grösser Ruthe-, kupfern Geld, kupfern Seelmessen; lang
zu Hofe, lang zu Hölle; vierzehn Handwerk, fünfzehn
Unglück. Haec enim non sunt ex sententiis imperfectioribus,
quae inserendo verbum substantivum reddi possint integrae, Sic
igitur copula illa logica, licet a Unguis recentioribus, ple-
rumque non recipiatur, tamen plane ab earum ratione aliéna
non est. In lingua tamen Latina, — ut ad banc jam rever-
tar, — nulla est oninino praeter banc. Jam igitur, quod
dixi fere connecti orationem Latinam ex subjectis semper ac
praedicatis, boc sie intelligatur ex subjectis et praedicatis
eam connecti conjunctis ac simul distentis copula logica.

§ 38. Sed ut subjectorum ac praedicatornm Latinorum
copulatio plane intelligatur, accuratius cognoscenda videtur
ratio verborum et adjectivorum in Unguis antiquis. Jam
animadvertendum est adjectiva Graeca atque Latina a sub-
stantivis multo minus ratione dilTerre, quam adjectiva lin-
guarum recentiorum. Nam in linguis antiquis adjectiva iisdem
paene utebantur casuum notis, ac substantiva, et quemad-
modum ipsa facillime poni poterant pro substantivis, sie
facillime substantiva pro adjectivis. llaud aliter enim dici-
tur v. c. Zivg (fcDTtjQ, ac dftjQ dyaOog, et quam facile adjectiva
munus suscipiant substantivorum, appai-et et ex aliis et ex
usu participiorum, cujus locus hic ex Xenophonte exem-
plum est: nifiipai St xttl TiQoxarakî/ipOftf/\'Ovç rà «xpa
(Anab. /, 3, 14.). Quocirca adjectiva Graeca atque Latina
videntur potius facilius et saepius aliis adjecta fuisse, quam
ut adjici aliis et per se non posse constare eorum fuerit
tanquam sors atcjue ratio. Videntur igitur prisci illi lingua-
rum illarum auctores, nou expressisse conceptas aliquas
animo aut bonitatis aut perversitatis, aut alius cujusdam

proprietatis universas notiones, sed potius cogitasse res
singulas aut personas, alias bonas, alias perversas, alias
alias, atque harum deinceps nomina dicta esse adjectiva.
In Unguis contra recentioribus, cum Logice illa, qua minus
generalia generalioribus subjicerentur, jam ab ipsis iis recepta
esset, atque igitur jam genere quodam vocabulorum opus
esse videretur, quod ipsum per se universitates quasdam
exprimeret, tandem tradi coeptum est adjectivis unicum
munus, ut praedicata essent vel adtributa, .Tam igitur
plane perspicimus, cur a])ud recentiores adjectiva paene
in substantiva verti non possint, nisi praeposito articulo,
Praeponimus autem nos articulum defmitum , ubi Graeci
quoque praeponunt (d dyu\\f6g\\ de goede); praeponimus
indefinitum, ubi Graeci nullum habent (d/ad-óg. een goede),
quibus, ut notum est, articulus hic indefmitus, plano
deest. Sed habet apud nos hic articulus neque genus
neutrum, neque numerum singularem. Unde fit, ut adjec-
tiva generis neutrius nuncjuam ponantur jiro substantive
(dicimus enim: een goed ding, goede dingen; Graeci contra
v, c. dronov, 8iivu Uyng, alia), adjcctiva vero generis
masculini et numeri pluralis poni possint pro substantivo,
etiam sine articulo (v. c. vromen en hoozen). Apud Anglos
tamen adjectiva posita substantive nulla fere sunt praetor
ea, quae ponuntur cum articulo defmito. Sic v. c, dicunt
etiam: good men, had men. Quid quod apud nos adjectiva
praedicativa et appositiva, apud Anglos quoque attributiva,
omni carent casuum distinctione, Ponuntur igitur in genere
neutro paene modo eodem, quo nomina quibus genus in-
dicatur aut universitas, qualia sunt v. c. het goede, het
booze etc,

§ 39, Sic do adjectivis. Videtur tamen etiam verbum,
cum in Unguis recentioribus evaserit copula, pristinam
suam naturam ex parte amisisse. Nam cum verbis finitis
inesset antiquitus quaedam personae notatio, haec in Un-
guis recentioribus simul, ut videtur, cum personarum notis

debilitata est, ac paene interiit. Inde igitur fit, ut quemadmo-
dum adjectiva esse non possunt sine substantivo aut articulo, sic
verba in linguis recentioribus non esse possint sine subjectis. Quo-
circa, ubi verba Graeca aut Latina nulla subjecta habent, habent
nostra saltem aut indefmita, aut ea, quae exhibent pro-
nomina personalia; v. c. in his: rniitxai, currüur, erivordl
geloopen, Tpf^f«, currit, hij loopt. Jam intelligitur verba
Graeca atque Latina cum subjectis haud aliter conjungi, ac
nomina cum nominibus, aut cum caeteris suis amplificatio-
nibus (adverbiis, nominibus in casu obliquo aut cum
praepositione ; Xiyfi xctxwg , Ityn T07g avQUTicoTatg, }Jyfi auacc,
Xéyft TTiQi Tivog) ipsa verba. Nam quemadmodum his amphfica-
tur actionis significatio, quae inest in ipso verbo, sic sub-
stantivo in nominativo significatio personae, quae residet in
notis conjugationum. Quam pefecte autem in linguis recenti-
oribus verbum finitum evaserit copula, — volo, ut intelligitis,
copulam, quam dicere possimus grammaticam, — ex hoc etiam
apparet, quod rarissime tantum adhibetur in illis proverbiis,
quorum liaec ipsa ratio est, ut pro solita hac copula gram-
matica, habeant vere logicam. Mihi saltem tantum in
notitiam venit : luiens brood men eet, diens woord men
spreekt. In quo, quod obiter moneam, verborum ordo plane
Latinus. (¹)

§ 40. Sed cum bonus idem paene valeat, ac aliquis, qui
bonus est, et curiit idem paene, ac aliquis, qui currit, jam
intelligitur, — id, quod primum quaerebatur §®illa31\'\', — cur

1 Distinguunl haud raro linguas recentiores sic ab antiquis, ut has
syntheticas vocent, illas analyticas. Jam vix dubifo, quin haec analysis
inde orta sit, quod lingua Logicen illam, quae est ipsaruni ejus divisi-
onum grammaticarum, receperit. Nam dicere solenius, et dixi ipse in initio
disputationis, linguas recentiores, quia casuum ac personarum notae debi-
litatae sint, distinguere solere singulas orationis partes cerlo in sentcntia loco.
Hoc tamen melius fortasse in contrarium verlitur, ut credamus linguas
recentiores, postquam illa Logice recepta sit, idcirco notas illas tabescere
s>ivisse, quia minus iis egerent.

verba quoque atque nomina adjectiva subjici potuerint nomi-
nibus substantivis. Posset paene de adjectivis aut verbis,
qualia sint Latina, praedicari per nostram copulam, verbum sub-
stantivum; quanto igitur facilius per copulam illam vere logicam,
qua universe tantum indicatur judicari, ne minima quidem
ex parte defmitur, quid judicetur. Exempla adjectivorum
substantivis subjectorum praebent etiam illa proverbia. Sic
V. c. in illo: veel geschreeuw, weinig wol, adjectiva: veel et
weinig non sunt ex iis praedicatis, quae quia subjectum
praecedant, insolentia loei urgueantur, (de quibus videas
Brill Sijnt. § 140 /, 2 ; exemplum sit : groot is de kracht der
liefde) sed sunt subjecta. Nam proverbio lioc non ex-
plicamus, qualis ejus sit lana (sei. exilis), cujus multus sit
clangor, — quem admodum v. c. per hoc : einde goed, alles goed
ostendimus, qualia oimiia sint futura, quando finis recta
fuerit, — sed hoc potius, quid id habeat exile, cujus clangor sit
multus. Subjecta tamen haec reddere cogimur praedicata,
si proverbium illud solitae accommodamus sententiarum nor-
mae, quo evadit sie fere: indien het geschreeuw veel is, is
de wol iveinig. Tollitur tamen sic omnis distinctie adjectivorum
subjectivorum a praedicativis. Haud aliter enim pro: einde
goed, alles goed, dici deberet: indien het einde goed is, is
alles goed.

§ 41. Sed de libertate aliquis praedicaverit gaudium (vrij-
heid, blijheid), tamen, quomodo hoe illi adtribuatur, utrum v. c.
hoe illam sequatur, an potius ab illa efficiatur, an melius
dicatur hoc esse illius, an alio conjuncta sint modo quocunque,
hoc plane in incerto relinquitur. Longe etiam imperfectius,
ut aliud ponam exemplum, de aliquo, quod Socrates sit,
praedicamus aliquid, quod serfits sit, ut, nisi casum definierimus,
(dicendo v. c. aut seruus aut servum) vel plane in incerto
sit,\' utrum Socrates servus sit, an de servo aliquid faciat,
hoc vero definito (ut dictum sit v. c. : Socrates servum) tamen
nesciatur, utrum servum Socrates manumittat v. c. an doceat,

an interficiat, an aliud de eo faciat quodcunque (*). Sed si
exiliter sic judicatum sit, nihil tamen vetatjudicando progredi
et praedicato addendo praedicatum senten tiam explore. Sic
V. c. libertatem gaudium expleri possit adjungendo sequitur,
aut Socrates servum adjungendo 7nanumittit (aut docel,
aut interficit, aut quod sententia, quae est in animo, postu-
let) ; sic etiam praedicatum praedicato altero explicatum est in
proverbio illo: opgestaan,plaats vergaan; sic fortis est in illo: vir
fortis est (quod exemplum adhibui §° 3()\'\'\') praedicatur de
vir. Sed sic plane jam intelligitur ratio oorum, quae senten-
tiae Latinae habent in medio; — quam rationem me expli-
caturum pollicitus sum §° 28-\'^. Exempla ex scriptoribus
Latinis haec sunto: Metropolitae .//.. portam/clauseruni {Caes.
B. C. III, 81.); Caesar., .//milites/ cohortatus est {B. C. III, 95.);
Ille vero, inquit Cotta//ornamenta orationis/non adiigit {Cic.
de Orat. II, 90, 36G.); Cogilatio// in vero exquirendo/maxime
vei\'satur {de Of fie. I, 36, 132). Duabus lineolis indicavi
copulam majorem, quae est sententiarum ipsarum, una lineola
minorem, quae est sententiarum i)artium.

§ 42. In bis igitur praedicatorum praedicatis sententiae
consummabantur. Nam ubi dicimus : Metropolitae portas clattse-
runt, hoc imprimis demonstramus, quid de portis Meti\'opolitac
fecerint, non hoc adeo, quaenam illae fuerint, quas clause-
rint ^Metropolitae ; aut, ut aliud exemplum ponam, ubi dici-
mus: Caesar milites cohortatus est, non adeo ostendimus,
quinam fuerint, quos Caesar cohortatus sit, sed potius, quid
Caesar fecerit de militibus. Jam igitur intelligimus, cur
sententiae, quibus simpliciter res gestae commemorarentur,
semper conclusae sint verbo; in actionis enim commemora-
tionc rei gestae maxima signilicatio est. Sed bac sunt sen-
tentiae formae illius simphcioris, cujus sunt imprimis, ut
vidimus, satis multae Caesarianae (vid. 28=»\'"). A qua
tamen sententiarum norma, varie, ut intelligimus, disce-

ditur. Nam si v, c. revera quaeritur, quaenam fuerint,
quae a Metropolitis clausae sint, sententia, quod jam
intellexeritis, concludi debet per portas. Alia exempla
sunt : Duobus his unius diei proeliis Caesar desideravit milites
DCCCCLX et notos équités etc. {Caes. B. C. III, 71.), quibus
minus hoc asseveratur Caesarem aliquos desiderasse, quam
desiderasse eum milites nongentos; et: Verbi enim contro-
versial jam diu torquet Graeculos {Cic. de Orat. i, 11,47.),
quibus fere dicitur esse eos qui torsi sint, Graecos.
Addam hoc: omnis igitur oratio coyificitur ex verbis
{de Orat. III, 37, 149.). Sententiarum in quibus sub-
jectum non est nominativus, exemplum jam est locus ille
Caesarianus; praeter hunc haec: mane Idïbus Septembribus//
et ille et senatus frequens/, vocatu Drusi, in curiam venit
{de Orcd. III, 1, 2.) ; et : Ilaric, inquam, cogitandi promin-
tiandique rationem vimque diceyidi// veteres Graeci/ sapien-
tiam nominabant {de Orat. III, 15 init.). In sententia hac : Facit
igitur// Lucius noster/ prudenter, {Cic. de Tin. V, 6, 15.)
subjectum est verbum, praedicata sunt nomen atque adverbium.

§ 43. Sed quemadmodum praedicata peculiari praedicato
ornantur, sic etiam subjecta. In talibus igitur subjectum
non subjicitur sententiae praedicato, nisi ipsum prius suo defi-
nitum est. Sic v. c. in verbis hisce Ciceronis {Tusc. V, 24, 08.):
Isque/ animo parumper et cogitatione// fingcdur, sententiae
praedicatum est fmgatur, non animo et cogitatione fingatur,
ut non de eo ostendatur, quid animo et cogitatione fiât,
(sic enim locus accipi deberet, si animo et cogitatione nrcims
cohaererent cum fingatur, quam cum isque), sed potius,
postquam jam ex priore parte sententiae cognoverimus, id
quod de eo fiat, fieri animo et cogitatione, ex parte posteriore
comperiamus, quid hoc sit, quod fiat, scilicet fmgi; quod
igitur sententiae praedicatum est. Melius fortasse res intel-
ligetur ex exemplis, qualia sunt : Est profecto/ animi medi-
cina// philosophia {Tusc. 77/, 3, 0.); videiur mihi/ cadere in
sapientem// aegritudo {Ead. Tusc. 4, 7.); aut ex loco ex Milo-

niana supra citato (§° 30^) silent enim/ leges// inter arma,
aut ex hoe: Excitabat/ eos// magnitudo {de Orat. /, 4, 15.).
Sed subjectum ornatum subjici etiam potest praedicato ornato,
ut ex quatuor partibus sententia constet; sic v. c. in verbis hisce
Caesaris : Pompejus/paucis post diebus// in Thessaliam p)crvenit
(i?.C.///,82.),ubi nobiscum communicatur^quid fecerit Pompejus
paucis post diebus, non hoe imprimis, quid fecerit Pompejus ;
quod fieret, si paucis post diebus majore pausa a Pompejus
segregaretur, et conjungeretur cum in Thessaliam pervenit;
quod tamen, ut ipsi animadverteritis, minus hic expedit. Nudum
subjectum subjicitur praedicato praetermodum ornato in loco
Caesaris, quem citavi supra (§° 28"*) Cdirio//Marcum Uticam/
navibus praemittit. Alia exempla, praeter illud ex libro de
Bell. Civil., in quibus ornatum subjectum ornato subjicitur
praedicato, sunt haece: Caesar/ ex eo loco//quintis castris/
Gergoviam pervenit {Cacs.B. G. VII, 3G.); Erat/in ccleritate//
omne positum/ certamen {B. C. /, 70.); Tum/ res// acta/
sic est {Cic. Tusc. Ill, 3, 7.); cui/ mocrori {qua mente ille
in patriam fuit)//etiam C. Carbonis, inimicissimi hominis, /
eodem illo die mors fuissct nef aria {de Orat. III, 3, 10.);
Est enim/ in illis// ipsa mo\'ces/ auctoramodum scrvitidis
{de Off. /, 42, 150.); Illam vero/ funditus ejiciamus//indivi-
duorum corporum laevium et rotundorum/concur sionem for-
tuitam (citatum supra §° 25\'\').

§ 44. In his igitur revera sententiae sententiis, judicia
judiciis, subjiciuntur. Nam cum per copulam logicam, quod jam
intellectum erit ex illis proverbiis, judicari possit etiam sine
verbo, per se quoque absoluta judicia dici possunt enuntia-
tiones, quales v. c. sunt: cui mocrori, aut : ipsa mcrces auctora-
mcntum servitutis, licet certe sint exiliora. Hand aliter tamen,
ut intelligitur, aut subjecta sunt aut praedicata, autsubjecti
aut praedicati praedicata jiropria ablativi etiam absoluti, et sen-
tentiae ordinis infei-ioris, quae pendent a conjunctionibus,
a cum v. c., a postquam, a si, ab aliis, quaeque credi
soient apud nos quoque sententiae per se absolutae. Subjecta

sunt V. c. in sententia hace : Hac re cognita, Caesar....
mittit (Caes. B. G. VII, 43.), aut in hace: si enim id,
quod eventurum est, vel hoc modo, vel illo potest evenirc//,
fortuna valet j)lurimum {Cic. de Divin. II, 9, 24.); in hac
praedicatum proprium subjecti: Caesar exploratis regionibus
albente coelo, omnes copias castris educit {Caes. B. C. /,68.);
praedicatum in hace: difficile est amicitiam manere,// si a
virtute defeceris {Cic. de Amie. 11, 36.); in hace praedica-
tum praedicati: Si intelligam, p)Osseadsummospervenire,//..
hortabor, ut elabaret (de Orat. II, 20, 85.); in quas^\'..
pervenire subjectum est, id elaboret praedicatum praedicati.
Addam locum, in quo sententia ordinis inferioris praedica-
tum est, quod praedicato proprio defmiatur, hunc: ??am mmc,
quibus studcndum rebus esset//, accepimus {cle Orat. I, 47,205.).
Esse autem sententias tales subjecta aut praedicata ex illis.
exemplis apparet; praeterea etiam ex hoc: quod populo
Romano servari vidcret, id sibi utdonaret,rogare et vehemen-
ter petere cocpit {Cic. Verr. IV, 29, 66.); in quo, ut per-
spicitis, disertius affirmatur rogari et peti, quam esse,
id quod rogaret, ut donaret. Possunt autem omnes sen-
tentiae ordinis inferioris esse omnia, scl. aut subjecta, aut
subjecti praedicata, aut praedicata, aut praedicata praedicati.
Fortasse tamen paulo frequentius ablativi absoluti et .sententiae,
quae a postquam pendent, sunt subjecta, quae a cum aut
si, subjecti praedicata, quae ab ut, [)raedicata. Graeca,
ut nonnunquam in aliis, .sic multo frequentius ordine senten-
tiarum brevioi\'um, quae majorem sentcntiam efliciant, cum
Latinis conveniunt. Facihus enim nascitur duarum aut trium
partium majorum cum duabusaut tribus majoribus partibuscon-
venientia, quam si enuntiationum simni breviorum verba cum
verbis con venire debeant. Conveniunttamen etiam illae foj-tnito.
Exémpla, ubi non conveniunt, haec sunt: duafiifiPtjfSAoi\'Ttg

Didotiana a fine\' sententiae revocat genetivum absolutum, ver-
tens : revocantes iis in memoriam, quod Athenienses Lacedaemo-
niis mictoribus duces classis publicarumquepecunianm custodes
lecti fuissent. Recto etiam eodem libro c. 4, n°. 36°, in fine
posuit, quae Graeca habent loco priore, in hisce : ilnep ,œçfî fiij
rj8i] nnâ^oiip, èyfQfl ai\'Tov, quae sic vortit: excitaturmn se
dixit hominem, ni mox remperpetrarent. Platonis verba : cwar;

oïiù^ \'ÓTTCog OVV OQyil^oifirjV ti^ov -Aai nno(STiQij(ffii]v rijg rotlvov
avvovai\'ag , ovO-\' ottjj TiQoaayayotfiJ/v aïivóv, fvnÓQovv {Sijmp.

219 /).), vertenda esse fere videntur sic: ut neque haberem,
cur ei succenserem, atque ab ejus consuetudine recederem,
nec scirem, quomodo eum mihi rcconciliarem.

§ 45. Sed non tantum in partes duas, tres aut quatuor
dividebantur sententiae, verum hae quoque ipsae, ubi ex plu-
ribus vocabulis constabant per se semper absoluta judicia
continebant. Sic v. c. in loco illo Ciceronis, quem jam citavi
§° 41% mane Idibus Septembribus// et ille el senatus frcquens
vocatu Dmsi in curiam venit, non tantum per so constare
potest et ille et senatus frequens vocatu Drusi in ciiriam
venit, verum etiam vocatu Drusi in curiam vcnit, et vel
in curiam venit. Nam stare posse sententias Latinas
etiam sine subjectis (nominibus in nominativo) jam
supra explicatum est (§" 39\'). TIaud aliter in Caesariano,
quod citavi 28" et 43": Curio Marcum Uticam navibus
jn-aemittit, constat praedicatum cx duobus judiciis Marcum
Uticam et navibus praemiltil. Uticam enim arctius conjun-
gimus cum Marcum, (piam cum navibus, ct universe poi-
Marcum Uticam indicamus aliquid de j\\Iarco (ieri versus
Uticam, ut sit cx judiciis illis exilioribus quidem, sed
tamen per se absolutis, de (piibus ogi §\'® 41^ et 44". Dein- ^
ceps per navibus jn-acmitlit non (lefmitur neque Marcum,
neque Ulicam, sed tantum liorum conjunctionem Marcum
Uticam, ut illud, quod dixi indicari universe, de Marco
sel. lieri ali(iuid versus Uticam, hoc quid sit, per navibus
praemittit deinceps explicetur. Sunt quidem, ut aniniad-

verti, judicia, qualia Marcum Uticam satis exilia. Nihilo-
minus tamen recte dicitur oratio Latina nectere semper,
dum progrediatur, praedicata ex subjectis, judicia ex judiciis.
§ 46. Revertendum est ad explicationem sententiarum
i I i Graecarum, ut et expleantur ea, quae disputavi supra inde a

§° 3®, et simul iterum comparatione cum Graecis explicentur
l Latina. Constant enim sententiae Graecae, quod supra jam indi-

cavi §° 20% baud aliter ac sententiae Latinae, non tantum ex
singulis vocabulis, verum etiam ex horum copulationibus.
Sunt in Graecis hae copulationes, quod etiam loco illo citato
indicatum est, vocabulorum semper, quae grammatice cohae-
reant, nominum v. c. substantivorum cum adjectivis, taliumque.
Cum verbis autem grammatice cobaerere possunt caeterae
partes orationis omnes. Vide, quae disputavi §° 39"^. Pos-
sunt tamen verba arctiores copulationes cum iis partibus^
orationis conlicere, quas proximo sibi appositas habent.
Quod jam illud est, quod explicaturum ine pollicitus sum,
cum conjunxi rfufiijQta cum Tra^f|o,u«t, §" 20^ m/(»le. Exempla
copulationum pausis illis discretarum, quarum rationum
explicavi illa §® 20"", praeter ca, quae ibi adposui, haec sunto :
• iniLdÎQyivai 81 — [xtytQog rrjg nóhoig = ix Tràaijç ytjg —

Tci nàvTu (Thucyd. II, 38.); xui — ol ixiv TTQta^ftg xœv \'AO\'i]-
vaiwp = ccnfßTttlijaap ig vijp ZixtXiap {Idcm VI, 7.); d

nUQOVxi GXQttXitinUTi (XcTi. Cyr.\' III, 1, 5.); "Ev fiip otip —
i\'yœyt = tcqwxop vnànynp — (jpjy.ut öfXp (Dcmoslh. de^mce GO.)\',
xai — xù)p \'A&7]palu)p xal JBoioJriop = au/^tnaQtjaàp xiptg
avxolg — 5t« xo avii[iayovg tipui. (Xen. Hell. IV, 6, 1.);
ix xovxov —Ol Aaxt8ain6pioi = Siaßißä^ovGi xaxd &àXarxap
fig (ficoxéag —KXiOfi^Qoxop re xóp ßaGilta xxl. \'(IIell. F/, 1, l.) ;
\'Ex Si xotfxov — ot ^lip \'AtyijPàloi = ràg xf (fnovQàg — ix
xcûP nôXfœp dixîjyop — xai \'icpiXQOcxjjii xai xàg pavg — fiinntu-
nopro {Hell. IV, 4, 1.); xai ixóofi7]aap Si] —xovxo xà fiptjfia =
ot Qrjßaioi — nçà xijg [iàyijg (Hell VI, 4, 7.). Hae igitur co-
pulationes eorum sunt, quae grammatice cohaerent. Inter-

rumpuntur tales copulationes tantum, quod sciam, particulis,
quales sunt ,ufV, 8i, re, -/üq, aliae, et vocativis. Sed quem-
admodum hae copulationes vocabulorum sunt, sic totae
sententiae copulationes copulatie num, — aut singulorum
vocabulorum, quae per se constant, et tanquam sunt pro
copulatione; v. c. ïyœyt in loco illo Demosthenico. Sic
e. g. in loco illo ex Heil. libro VI, 4, 7, i-Aoa/iTjaav
8tj amplilicatur illo tovto t6 nprjn«, deinde txón^uyacci\' Si]

In loco illo Demosthenico ^\'Ev ^ùv ovv et i\'ytaya amplifi-
cantur illo hqwtov vnàoynv (jpiy.ut 8ût>, in quo tamen uqwtov
amplificatur per vnàQytLv (ptj^i Shp , vnàoinv per (pjy,ut
öfïi\', et (fTjui per 8tiv; ut verborum qpiy/ti et iÏHi/, arctis-
sima sit copulatio, hujus, qfuy/ii Jfr;/, cum verbo vTrap^^ftr minus
arcta, hac iterum minus arcta hujus, vnaQyuv (pyfil SiTv,
cum illo TTQwrop , omnium minime arcta ea, quam primam
proposui, copulationis uq&top vnuQ^Hv tfiji^i 8tip cum iWis\'^Ep
fttp ovp — tyœyi. Eodcmmodo igitur copulationes hae
Graecae copulationes comprehendunt, ac judicia Latina judi-
cia , et sic etiam pausarum Graecarum, aeque ac copularum
Latinarum, graduum quaedam distinctie est. Sic igitur
pausae Graecae melius sic indicantur, pluribus lineis adtri-
butis pausis distinctioribus (") : nQog 8i rotfroig s nat (ftViag
fVQtÏp — mOTOTaTug {xai avpovaiatg iprvytip — napToSuTtoi-

Turaig) = ^làlidxu ttuq\' ijfilp hrip (Isocr. Paneg. 49.). Verbi
autem cum parte orationis, quae ei proximo apposita est,
copulatio arctissima, aeque v. c. ac copulationes duorum
nominum, pausa nulla dividitur. Sed habere videntur sen-
tentiae et copulationes Graecae, — quemadmodum copulati-
ones nominum, sic etiam caeterae, — partein, qua resprae-
cipue proponitur, partem, qua haec amplilicatur. Quemad-

modum igitur nomina in talibus copulationibus nominibus
dici solent adtrihui, sic etiam totam linguae Graecae copu-
landi rationem, — ut utar hoc verbo sensu latius
patente, — dicam adtrihutivam. (") Sed nunc in sententiis
pars ea praecipue proponitur, in qua est verbum, (v. c. xai
ix6(s^i](sav dl] toüto to y-vrma), altera huic ejus amplificandae
causa adjungitur (v. c. 0/ Qtj^awi hqó zijg {iàyj^g), — nunc contra
haec, in qua verbum non est, praecipue proponitur(oi\' ixtp nQta-
^iig t(üv \'"Ad-Tjvaicoy), amplilïcandi causa illa adjungitur(«n-firra-
?.7]oai\' tg rr}v ^ixil\'iav). Praeterea non tantum, modo quo diximus,
pars ea, in qua verbum est, ex pluribus copulationibus copu-
lata esse potest, verum etiam in parte altera plures copula-
tiones esse possunt, aut vocabula singula, quae pro copula-
tione sunt. Sic v. c., quod jam indicavi ,in loco illo ex Hell, non
amplificatur xul ixóonrjaav Sy tovto to i-iv^ya 01 0îj§aioi
illo TCQÓ rijg fiayijg, sed est et ol 07]^aToi, et tcqo Tfjg pa^ijg
amplificatie illius xai ixóa[i7](ïai> 8ri tovto t6 f.ivfj}ia. Haec
igitur, ol Qij^aToi et ntjó r^g /iw^jy?, eadem coiiditionc altei\'um
juxta alterum ponitur. Eodem modo in loco illo Demosth. amph-
ficantur "\'üV yèiJ ovi/ et tyœyt illo nQvyrov vnÛQytiv (^tj^i non
^\'Ev fiip ovf illo eyca/i tiq^tov vnàqytiv cpijfii 8hp. Ratione cadem
sunt in loco illo Thucyd. (//, 38.), ix nàaijg yijg ai tÙ nàvra ;
in loco ex Hell, (i F, 1,1.), ix toi/tov et oî y/axiôaijuàpioi, et ibi in
arctissima verbi copulatione, cum iis quae proximo ei apposita
sunt, xarà oâXaTvay et iig <V(oxtag, in loco tandem ex Hell. libr.
VI, 4, 1, \'Ex Sè Tothov et Ol (Atv \'yl&rjvuXoi. Utrum autem etiam
inter haec quaedam conjunctio sit, nec ne, et si quae est, quae-
nam sit, ignoro. Fortasse tamen est quaedam, et quidem
illa, quam dixi adtribiUlvam. Sed hic jam accuratius ex-

plicari potest orationis illa Graecae gravitatum distinctie. Non
enim haec, ut intelligitur, ita fiebat, ut singulorum verbo-
rum decresceret gravitas a sententiarum inde initio usque
ad fmem, sed ita potius, ut gravitate praecederet copulatie
copulationem, (supiu autem jam animadvertimus etiam sin-
gula vocabula pro copulatione esse posse), et intra copula-
tionem vocabula singula vocabula. Sic v.c. in exemplis illis gra-
vius est xai ixóafitjoai\' di-i, quam to fiprjfia, ot txôaiijiaup öi/ tovto
TO fivfjiia gravius, quam ol Qij^atoi ttjjô Tijg /««x\'/^ j Hlo
Demostlienico "Ep fiiv ovp eyayt gravius, quam hqwtop
VTïÛQXftp (ftjfxi ôtip, ttqwtop graviuS, quam liTrajîjiftr (pjyjUi Öfïy,
vnûQXiip gravius, quam cpyixl 8hp , (py^tl gravius, quamcïfii\'.
In illo Thucydideo ol ^tp TiQtaßtig rœp \'A&ijpàicop gravius,
quam nmatàxijiyccp ig tîjp .^ixtxiap , gravius ol ^îp nqhßfig.
quam twp \'Aùijpcâœp, gravius dntaTàhiaup, quam ig rijP
:£ixtlittp. Prioris igitur alicujus copulationis vocabulum v. c.
ultimum minus grave esse dici posset, (piam copulationis
posterioris vocabulum prius, quamquam ro vera gravitates
singulorum vocabulorum ne comparari quidem possunt, nisi
sunt in copulatione eadem. Sic v. c. in verbis Isocratis (in
init: Panatlu p. 232.): NiianQog ftip àp — nçofjQoiffiijp /qû-

cpetp rœv Xôycap — ov Tovg fiv&wStig — ovôi tovç TfQarficcg xal
(pevSoXoylag fitarotlg, praocipuas copulatioues rite, quodsciam,
distinxi; pausarum tamen graduum discrimen non indicavi.
Jam igitur v. c. rœp Xóycap magis urgueretur, si sic divide-

öiig, aut, quod praestaret, dicerenms: ov nQojiQoitfiijp yfjàcpfip
Twp Xóycop Tovg fivOcoSeig. Sed jam intelligitur, cur recto
dixerim §® 18" nomina, quae tanquam ex copulatione exem-
pta essent, esse iis, {|uao aliis adjicerentur, magis conspi-
cua, etiamsi liorum copulatie dignitato loci illis antecederet;
d^iap V. c. magis conspicuum est in ^àQip ànofiffiptjataO-at —
a^iap, quam esset in yàQip d^iap — dnofiffipijafod-ai. Eodom-
modo etiam verborum amplificationes, quae cum verbo mi-
nus arcte conjunctae sunt, iis quae sunt arctius conjunctae,

magis suntconspicuae, etiamsi dignitate loci hae illaspraecedunt.
Sic V. c. magis conspicuum est nôhç in verbis hisce Demos-
thenis : \'Ennôri toÎvw inoirjaccro Tr]v ihjijvtji! — nàXig (de Cor.
p. 233.), quam \'Ohh\'^ioi in hisce: vnîjnyop\'OXtfp&ioi 8tli>a(4.ip nva
KtKxrjiitvoi {Ohjntli. ///, 30.). Sed dixi supra (§° 2®), sigra-
viora in Graecis praeponi dicamus minus gravibus, rem
tantum universe indicari, et quia universius, minus vere.
Etiam de hoc igitur jam explicatuis disputabo. Est, ut vidimus,
in Graecis id quod sequitur, ejus quod praecedit, amplificatio,
nec, si quid video, priora posterioribus graviora dici possunt,
nisi quîâ id quod amplificat, eo quod amplificatur, conditione
inferius esse videri potest. Sed sunt, ut ita dicam, adjectiva
substantivorum, verborum caeterae orationis partes omnes,
sententiarum praecipuarum sententiae ordinis inferioris (rela-
tivae, quaeque a conjunctione pendent), amplificationes
naturales. Quando igitur substantiva adjectiva praecedunt,
aut verba caeteras partes orationis, aut sententiae praecipuae
sententias ordinis inferioris, horum (substantivorum, verbo-
rum, sententiarum praecipuarum) nulla supra conditionem
gravitas est, nec dicere ea solemus graviora. Eodem modo
etiam pronomina relativa, conjunctiones, adverbia, quale
tvruvd-u, aut locutiones adverbiales, quales tx St toiitov, fV
Tfti/rj; tfj rjjxtqu et aliae (vid. 2^*"), a quibus tota sen-
tentiarum ratio pendet, ut sine iis in oratione perpétua
earum locus nullus sit, —haec paene ne possunt quidem alio
loco poni, nisi in sententiarum initio, neque igitur etiam
haec pro conditione ibi graviora sunt. Gravitates igitur eorum
demum vocabulorum conspicuae sunt, quae priore loco, quam
eorum tanquam sors est, ponuntur, et, si quid video, quo longius
vocabula ab boc loco remota sunt, ita videntur esse graviora. Sic
igitur graviora esse nobis videre soient adjectiva praeposita sub-
stantivis, verborum amplificationes praepositae verbis, sententiae
relativae praepositae demonstrativis, quia contra quam haec illis,
üla his amplificantur; valde grave est v. c. rot)? ^fVovs in loco Xe-
noph. hoce, citato §° 2° : 2\'oii? yào ^tpovg, t| oti ö « ^irtj xal Zxii-

Qcay -/.al 6 IlQOXQÓvarjjg dnti^ai\'op, ovSiig f\'rt dSixiï^ quod (roiiç |f-
j/ovtf) naturalius sequeretur post verbum. Sed haec hactenus.
Paucis praeterea etiam hoe animadvertere operae pretium est
esse pausas Graecas plerumque multo minus distinctas La-
tinis. Nam cum partes sententiarnm Latinarum (copulationes
etiam bas dicas) ipsae quoque per se absolutae sententiae
essent, fines harum multo distinctius audiebantur, quam
copulationum Graecarum, quae per se nihil absoluti expri-
mebant. Tendebat praeterea oratio Latina ad fines semper
sententiarum et copulationum, cum naturaliter tendamus
ex subjecto ad praedicatum. Harum igitur finibus multo
acrius aures percutiebantur, quam finibus sententiarum et
copulationum Graecarum, cum oratio Graeca semper, ut
vidimus, ex graviore in minus grave delaberetur. De pausis
autem Latinis videas Ciceronem de Orat. UI, C. 48. Jam
perspicitur, quaenam fuerit illa sententiarum Latinarum
finium exspectatio, quam fore, ut intelligeretur, promisi
supra §° 23„.

§ 47. Utraque igitur lingua ita struit sententias, ut voca-
bula copulet vocabulis, vocabulorum copulationes copulatio-
nibus. Discrimen earum in eo tantum consistit, quod copulet
Graeca, ut dixi adtributive, Latina, ut verbo hoe utar,
praedicative. Jam hoe discrimen et alibi apparet, et
imprimis in copulationibus Latinis eorum, quae grammatice
non cohaerent, quales sunt v. c. cui moerori, ipsa mer ces
auctoramcnlum servitutis, Marcum Uticam etc., de quibus
vidimus §° 43\'\' sequent. Cum his enim lingua Graeca, quod
sciam, nihil habet, quod vel fortuitecongruat. Vocabulorum
enim conjunctiones, quales aUog älXoi\', (vt^o; (TtQoy,
aliae, quae copulantur verbi aliqua, aut potius totius sententiae
praesensione, (sic v. c. iyco/i v^Ty in loco Platonis citato
§® 7^; ^iyala. ô\'i\'ytaye vfiTi/ TiXfnjQta nctQi^ofiat roi/rtor) aut
recordatione, (sic v. c. xtp{]i> Sixaîœg in loco Denioslhenis
citato §° 11": XoiôoQÎay flfccî rig äy <ptjff(if xfvijv öixaicog),
hae a Latinis illis ratione plane diversae sunt, et, cum

tantum tanquam in parenthesi sententiis aut inserantur,
aut addantur, pendere ab iis sententiarum ipsarum coag-
mentatio non potest. Sed jam revertendum est ad compa-
rationem Graecorum cum Latinis. Tu mihi servato ver-
borum ordine vertas Latine Xenophonteum illud : ixónfiTjaay
tovto t6 fipijfici ui qrjßaxol tcqó vfjg fiàyjjgCOntinuo
illud discrimen animadvertes. Longe enim alia sententia
est Graecorum illorum ac horum: et ornarunt hoc igitur
monumentum Thehani ante pugnam. Eodemmodo: ^yJnt-
ycûqtjoav öè xal oi m^ol twh \'OXvvd^ltuv tig tïjv ttóXiv.

{Xenoph. Heil. F, 3, 42.) v. c. non accipi eodem modo pos-
sunt, ac illa, quae §° 43® adtuli. Nemo enim vertet: Dis-
cesserunt autem pedites quoque Olynthiorum in urbem. Fieri
potest, — quod jam animadverti supra, — ut Latina forte
Graecis congruant, aut, — quod melius dicitur, —ut parum
tantum dillerat, utrum Graeca, ut Graeca debeant, accipias,
an ut Latina; tamen nullam adhuc inveni convenientiam
sententiae Graecae cum sententia Latina ex quatuor illo
modo partibus constante, atque facile perspicitur caetera
quoque, si conveniant, tamen magis con venire aliqua specie,
qpam vera ratione. Jam igitur cavendum est, ne Graeca sic
accipias, utincidendo in conjunctiones Latinas ea distorqueas.
Sic v. c. minus recte vertit Didotiana Xenophontis verba:
fl\' noTf acpóÓQu Tó avaTivfia laßoi tv8na {Anab. 1,10,18.) hisce :
si quando gravis {graviter) exercitum {ncesseret inopia. Hoc enim
velle videtui\' Xenophon, Cyrum reservasse aliquam frumenti
aliamque aliarum rerum copiam, non ad inopias hoe modo
gi\'aves, quo graves esse inopiae soleant, sed potius ad ali-
quam exercitus inopiam, quae solitis inopiis gravior accidere
posset. ^c^óSqu igitur, si Latine illa vertas, esse debet ex iis quae
toti sententiae pro praedicato sunt, v. c. sic : si quando in-
opia graviter incesseret exercitum. Sic lioc. Verbum paene ex
verbo verterepoteris haece: \'Haav — oî (ih avriTtray^uvoi tÇd
\'Ayijailà(a — BqkotoI, \'AùijvaXoi xrX {Xcn. Hell. /F,3, 15.), sic:
Erant in acie adversus Agesilaum Boeotii, Athenienses etc.{Dido-

tiana). Tamen ot /xèp dwiTiruyiiii\'oi x(o \'Ay7}silàoj praedi-
cative conjungere cum ^aup öè, et quidem ita, ut praedica-
tum huius conjuuctionis sit Boiwrol, \'A&rjpuioi /.xl,— quae
Latinorum illorum versionis Didotianae ratio est, — jam prohibet
illud iiiv inter oî et dvxixtxayfihoi xrÀ, quo fit, utspectent haec
ad \'Ayijoilàœ St, quae sunt in proxima sententia. Adhibui supra
(§° 45") locum Caesaris hunce: (Curio) Marcum Uticam naui-
bus praemittit. Hunc igitur compares cum his: \'Ex 8é xotlxou
nnogtQytxai xôi KîIqm ó Faôàxag (Xcn. Cyr. F, 3, 26.), quac
vertit Didotiana sic: Ad Cyrum deinde/ accedit Gadatas;
et cum his: \'Ex xov\'xou 8ia^aipov(Si Tcàpxtç tig Evl^âpxiop ot ar^)«-
xiwxuL (Anab. VU, 1, 7.); quae vertit Didotiana hisce : Exin
militesuniversi/ in Byzantium trajiciu7it. ConjungasGraeca haec
ratione Latina, jam evadent sententiae longe diversae. Jam ani-
madverteritis, nos, ut vertamus Latine, conquirero solere verba,
quae esse debeant subjecta, atque haec praeponere iis,
quae esse debeant praedicata. Hinc igitur aut ex fine saepe
transponuntur vocabula ad initium, aut ex initio in finem,
aut alio modo eorum loci permutantur.

§ 48. Sed rationes hae copulandi altisslmas radices egerant
in linguarum illarum, Graecae atque Latinae, latione interiore
et tanquam arcana natura. Proliciscitur enim omnis oratio
ab iis animi visis (\'), quae. postquam per sensus tradita
ab anhno percepta sunt atque conjuncta, deinde tamen etiam
sine sensuum ope ab eo retineri possunt, ac tanquam rerum
imagines ei obversantur (7). Hae tamen imaghies ab eo denuo
apprehendi possunt, et novis meditationibus, — aut aliis
quibuscunque, aut brevissimis aliquibus, quas iis adhibeamus
ipsi parum rei conscii, — quodammodo informari. Sic pos-
sunt v. c., ut videtur, cum iis comparari, quae jam aUunde
tenet animus, atque inde cognosci aut eadem esse atque

haec, aut ab iis esse diversa. Quod autem idem esse cogui-
tum est, i. e. esse ex iis, quae jam tenebat animus, ante-
quam sententiam formavit, hoe in plerisque linguis notatur
articule definito Q. Sed intelligitur his atque talibus cogi-
tationibus animum a perceptione illa et eorum quae per-
ceperit, conjunctione ita removeri, ut tandem percepisse se
ac conjunxisse ipse amplius non sentiat. Jam igitur apparet,
quodnam fuerit illud utriusque sermonis inferius discrimen.
Nam habet illum articulum lingua Graeca, non habet lingua
Latina. Quocirca videtur oratio Latina a perceptione et con-
junctione nullis talibus cogitatiotionibus disjuncta fuisse,
atque igitur Latinos, dum loquerentur, percepisse se ac con-
junxisse sibi adhuc conscios fuisse. Hoc tamen, res perci-
pere, atque ea quae perceperitis, conscio animo conjungere,
recte dicitur judicare (f). Latini igitur, dum loquebantur,
videbantur sibi judicare, quemadmodum nos quoque in illis
provei\'biis judicare nobis videmur aciius, atque fere ea, quae
aiiimadverterimus, simul atque animadverterimus, elöqui; deest
praeterea etiam proverbiis his, saltem plerumque, articulus defi-
nitus. Graeci contra cum non reminiscerentur percepisse se ac
conjunxisse, videbantur sibi, dum loquebaiitur, resipsasanimad-
vertere, et vei-bis tanquam describere. Ilinc intelligitur v.
c., cur hoc modo vocabulis Graecis major adsignaretur gravitas,
ut eorum semper urgueretur ipse sensus. Nam cum ea animad-
vertere sibi viderentur, quae res p.er se essent, haec quoque
animadvertere sibi videbantur acrius, ubi animus acrius
adtendebat. Sic v. c. (juo magis urguetur illud (fiUsorpog in
cpdóaocpog dvr\'iQ , 00 discrtius affirmatur hominem non esse
^ovaixóf v. c. vel ()7jT0Qixói/, vel TQayixóv, vel alium quem-
cunque, sed (fnAóaoqpoi\'. Ex loco tamen hi. copulatione

(pdóaocpog dvîÎQ, tantum apparet disertius eum affirmari esse
qitXóaocpoy, quam esse eum ài\'ÔQ«. Nam licet vocabula, quae loco
urguentur, urgueantur hoc modo, ea tamen non ultra ur-
gueri , quam ipso loco efficiatur, per se intelligitur. In
Latinis contra aut nullo modo dici potest loco in sententia
urgueri, aut si tamen dicere velles, ita deberet, ut
posterius contra gravius diceretur priore, sed gravius tantum,
quod ad ipsam sententiam adtineat, in qua illa proponantur.
Judicia enim imprimis fieri dici possunt per praedicata, et
sunt, ut vidimus, in Latinis posteriora semper priorum praedi-
cata. Non igitur Latini, quid res per se essent, examinabant,
sed id semper penchant loco posteriore, quod et ipsos magis
latuerat, et imprimis nesciri videbatur ab aliis. Quid quod ea
quae simul eloquimur, atque animadvertimus, — et solet
hoc, ut vidimus, oratio Latina — haec ne possumus quidem
examinata habere, comparata cum alliis, antequam elo-
quimur. Quod igitur Graeci urguebant, hoc tanquam coram
dubitantibus aflirmabant, (j[uod Latini ponebant loco posteriore
,hoc eo quod jH-ius positum erat, indiistrius nescientes potius
docebant. Sed, ut intelligitur, (juod esse rei alicujus et animad-
vertimus et alios docemus, hoc magnopere ejus esse ideo
non debet. Sic v. c. si virum dicimus philosophum, parum
constat, utrum is hoc fuerit simpliciter, an potius ita,
ut a non philosophis magnopere distingueretur. Jam igitur
apparet, cur rectius dicantur Latina loco in sententia nun-
quam urgueri, et ea v. c., — quod jam indicavi supra §° 24% —
quae diserte aliis opponantur, urgueri tantum ideo, quod
opponaiitur.

§ 49. Jam igitur inter l..atina et Graeca nulla revera
comparatio est. Etiam hic tamen i)aucis agendum est de
convenientiis fortuitis, quae, ut vidimus, hic illic accidunt,

txni^novai {Xen. Hell. V, 4, 14.), Xenophon KltöfißQOToy
verbo anteponit, quia animo eum opponebat Agesilao, — de
quo sermo est in antecedentibus, — qui, quin mitteretur,

recusarat. Hand aliter tamen I.atini dicere debuissent : ephori
Cleomhrolum mittunt; non enim haec totius sententiae ratio
fuit, ut diceretur, quinam expeditionis praefectus esset, sed
potius, ut expeditie ipsa, Cleombroti missio, enarraretur.
Illud si dicere voluisset, dixisset v. c. ephori mittunt Cleom-
hrotum, aut etiam : mittunt ephori Cleombrotum. Eodemmodo
V. c. vertere debemus: nolloi... iïg (fuyr,i> wQf^rjsuv {Helt. VI, 5,
31.) hisce : multi in fwjam conversi sunt; non enim demonstrare
imprimis volumus, quo tendat conversio, sed ipsam potius
hanc enarrare. Graeci igitur urguebant vocabula, cum ea
iis etiam, quae extra sententiam essent, opponerent. Latini
contra ponebant locis posterioribus, quae ipsa sententia, ut
praedicata essent, exigeret.

§ 50. Sed fuit fons magna convenientiarum frequentis-
simus ille usus in lingua Graeca particularum ^tV en cîi. His
enim plerumque opponebantur sententiarum ant colorum initia
initiis, dum Latini, ut distinctius proponerent, de quibus
judicaretur, et cum subjectorum simul diflerentia notarent
dilïerentiam i)raedicatorum, haud raro subjecta opponebant
subjectis, i)raedicata praedicatis. Quae res facilius cognos-
citur ex sententiis, qualis estv. c. haec: Suavitatem Isoerates,
suUiliiatem Lijsias, acumen Hyperidcs, sonitum Aeschines,
vim Demosthenes habuit {Cic. de Orat III, 7, 28.) ; sed tamen
baud minus apparet in sententiis perfectioribus, quales sunt haece:
duo praeterita censet esse a Panaelio, valetudinis curationem
et pecuniae.... Sed valetudo sustentatur etc. Res autem
familiaris quaeri debet etc. {de Off. II, 24, 80, 87); Sed

quid dicit.. ..? {de Nat. Deor. I, 22, 60, Gl). TIarum igitur
cum Graecis illis facillime nasci aliquam congruentiam, statim
perspicitui\'. Cum tamen, ut in caeteris omnibus, sic etiam bic
Graeca Latinis congruant tantum fortuito, intelligitur ea in locis
baud paucis etiam non congruere. Sic v. c. non congruunt in
hisce: ^Emi ô t^ijtaai\' fiîj^ ol AuxiSuifiopioi, ^vPnXi/y-ii\'oi ô\'Tjacxi>
oi tfufrioi {Xenoph. Hell. IV, 2, 10.) ; quae recte sic vertit

§ 51. Quid quod in aliis, imprimis in onuntiationibus
ant sententiarum colis brevioribus, vel banc dilexisse viden-
tur Latini disponendarum vocubulorum rationem, ut posteri-
oris cujusque enuntiationis subjectum, suscipiatur quodammodo
ex proxime antecedentis praedicato. Sic v. c. in loco hoce Cicero-
nis: Jam vero in Graccia mxdtos habent ex hominibus Deos,
Alabandum Alahandi, Tencdii Tenem etc. (de Nat. Deor. IU,
15, 39.), ant in hoce: contcntionis praecepta rhetorum sunt,
nulla (quod idem fere valet ac non sunt) sermonis (de Off. 1,37,
132.); nec aliter in hoce: coeptatque et ca, quae naturae
apta sentit, appetere, et propidsare contraria {de Fin, V, 9, 24.),
aut in hoc: magis... ingenii laude floruit, quam fructu ampli-
tudinis ant rei publicac dignitaie (de Orat. III, 2, 7.). In
bis igitur subjecta sententiarum posteriorum i-espondent
quodammodo sententiarum priorum praedicatis. Graeci contra
in talibus plerumque ea vocabula, quae opponebant, eodem
fere disponebant ordino, quo ea quibus opponebatur.

§ 52. Copulandi ratio linguae Latinae baud adeo est diffi-
cilis intellectu, quamquam etiam haec melius explicari potorit,
si melius constiterit, - quae res mihi saltem videtur esse obscu-
rior, — de ratione, quae est inter subjectum et praedicatum
logicum. ^lulto tamen minus in promptu est psychologica
explicatie copulandi rationis linguae Gi \'aocae ; et quamquam
veram, quod sciam, praebent ea quae disputavi de linguae
Graecae ratione interiore, tamen simul, quin sit haec adhuc
impcrfectior, non dubito. Sed banc, licet imperfectiorem,
tamen paulo oxplicatius propoiiam. Animadvertimus Graecos res
ipsas videre sibi visos esse, et si loquerentur, verbis descri-
bere. Debuerunt igitur una sententia tanquam unam rem
exprimere, ut animus eorum, antequam loquerentur, ])lurium
rerum visa in unius roi visum conjungere soleret. Qui enim
res ipsas videre credit, hic non sibi videbitur loqueudo roi partes
conjungere et tanquam rem ipsam constituere. i^oteris tan-

tum, si tibi, quemadmodum Latini, si loqueris, de rebus
judicare videris, loquendo judicii partes, — subjectum et
praedicatum, — conjungere, et de re judicium constituere.
Sic igitur, si Latini dicebant v. c. vir occidit observabatur
eorum animo et viri imago et occmon^s, et hanc cum illa judi-
cando conjungebant, aut potius, — hoc enim fieri solebat per
copulam logicam (vid. 36^™), — eas conjungebant simul et
distinebant. Sin contra Graeci dicebant d «V^p xvtipn, una
iis obversabatur animo occidentis viri imago, atque
banc verbis exprimebant. Jam ita fere facta fuisse videtur
sermonis Graeci illa visorum conjunctio, — quamquam haec
imprimis est, quam accuratius explicari vollem, — ut duorum
semper visorum primum rem ipsam exprimere videretur,
alterum ei explicationem adjungere, quaiis esset. Sic v.c. si vide-
mus occidentem virum, hoc alicui videri potest aut esse imago
alicujus occisionis, — et Graeci sic dicerent -ATtivn, adjuncto
huic d dvi^Q, ut occisionis notio amplificaretur auctoris com-
memoratione, — aut esse imago viri alicujus, — ut Graeci
dicerent d dv^Q, et hunc quaiis esset, explicarent adjungendo
■ATtivti, quo vir qui describitur, indicatur esse occisorem.
Latino occidit vir, ut novimus, praecipue hoc fere indicatur,
quisnam occisor fuerit. Sed non tantum duo, verum etiam
plura visa conjungebantur; (piod sie fiebat, ut visum, quod ex
duorum conjunctione exstitisset, hoc iterum cum alio, et quod
inde exstitisset hoc iterum cum quarto conjungeretur, et ita
porro ; sententiae autem Graecae, ut vidimus, saepe plures copu-
lationes comprehendebant. Sed fortasse totuni hoc copulandi
discrimen linguae Graecae atcpie Latinae simpliciter sie ex-
plicari poterit, ut dicamus sententias Latinas esse judicia
synthetica, Graecas analytica. Memineritis pVaeterea in
Grammaticis adtributivas nominum copulationes eas dici
solereI quae conjunctione sua unam rem exprimant, pracdi-
cativas, si duas separatas res ipsa sententia enuntianda
conjungarnus. In Graecis, ut jam animadvertimus p. 42. in
nota, conjunctiones praedicativae sunt adtributivae, quae fiunt

cum verbo. Sed haec hactenus. Explicari praeterea etiam
hoe jam poterit, cur fuerit in Graecis sententiai-um tanquam
stirps quaedam atque fundamentum verbum fmitum. Priscis
enim hominibus (de qua re egi §° 35®) videri solebant omnia,
quae sunt, tanquam in actione ver sari, ut paene in eo,
quod res aUquid agere videbantur., earum naturam ponerent.
.Tam igitur Graeci videri sibi potuerunt describere res ipsas,
si semper earum actiones commemorarent. Verbum igitur in se
quodammodo continebat totam sententiam, et caeteris ora-
tionis partibus tantum id quod verbo erat expressum, am-
phficabatur. Fiebat autem hoe eodemmodo, quo v. c. ampli-
ficabantur nomina nominibus; vidimus enim supra omnes
partes orationis grammatice convenire cum verbo (vid.
SO\'""" et 4G\'\'"\'). Arctius quidem , ut vidimus (§° , cum
verbo conjungebantur aha ahis, sed reterri ilebebant caete-
rae quoque sententiarum partes, sive erant vocabula singula,
sive vocabulorum copulationes, aut ad verbum nudum, aut
ad copulationem, in qua verbum erat. Sic supra sae-
pius dixi ea nomina, quae ab aliis disjuncta essent, referri
debere per se ad verbum. Exempla sententiarum in partes
suas divisarum et alibi proposui, et illa4G". Apud [.atinos,
ut vidimus, saepissime quidem verbum praecipuum praedi-
catum erat; poterant tamen absoluta judicia esse etiam sine
verbo. Sed jam satis de his. De eo, quod deest r.atinis arti-
culus, supra vidimus.

§ .53. Unum tantum addam de modis verborum; etiam
in eo enim, quod hos diverse adhibuerunt, diversa illa lin-
guarnm ratio apparet. Cum enim Graeci res ipsas sibi videren-
tur describere, indicabant Indicative ea, quae videbantur
revera esse, Potentiali (Optativo-Conjunctivo) ea, quae tantum
videbantur esse posse, Latini contra, cum sibi viderentur
de rebus judicare, Indicative judicabant, de iis quaert//?r-
niare poterant, Potentiali de iis quae non poterant. Cum tamen
ipsi aflirmare non tantum ea non possent, de quibus in
incerto esset, num revera essent, sed etiam ea, quae, licet

essent, ipsi tamen non animadvertissent, intelligitur, cur
Latini adhibuerint quoque Potentialem, ubi res commemorarent
de opinione aliorum.

§ 54. Sed etiam in linguis recentioribns enuntiatio a
perceptione longius distat. Se interponit enim illa Logice, —
quam dicere possemus grammaticam, — cui ea, quae perce-
pimus accommodare debemus, antequam eloquimur. Jam vidi-
mus Latinos tot judicare copulis logicis, quot copulentur voca-
bula vocabulis, copulationes vocabulorum copulationibus, —
copulis quidem, quarum aliisacriusjudicabaturaliis(acerrime
ea, qua tota sententia dividebatur), sed generis tamen om-
nibus ejusdem. Nos igitur in eo propter illam, cuipercepta
animi accommodemus, Logicen ab ratione linguae Latinae
distamus, quod cum copula esse debeat verbum, una
sententia (praeter sententias, ut apparet, a conjunctione
pendentes, quae majori sententiae subjungantur) uno tantum
judicamus judicio, caetera vero adtributlve (ut ea sic conjungi
bic dicam, quae non per judicium totius sententiae conjun-
gantur) aut copulae (verbo) adjungimus aut praedicato. Sic
V. c. vertere poterimus verba haec Caesaris: Caesar//cx co/loco///
quintis/ castris// in Gergoviam/ per venit his fere : Caesar (sub-
ject.) — is uit die plaats (copula) — met vijf bivakken le
Gergovia gekomen (praedic.); potuisses met vijf bivakken
etiam conjungere cum copula. In Caesarianis tamen illis primo
cum Caesar copula logica conjungitur ex eo, quod tamen
proprium praedicatum habet sc. /oco; his deinde praccipua
sententiae copula adjungitur quintis, quod et ipsum delinitur
per castris, his autem conjunctis in Gergoviam, quod et
ipsum defmitum est per pervenit. Sed recentiores, ea quae in
sententia praeter illud totius ejus per verbum judicium
proponunter, haec semper fere vertunt in judicia praeterita,
quae dicere solemus analytica. Talia enim judicia did v. c. pos-
sunt copulationes illae adtributivac locutionum adverbialium
cum verbis, quales illae: is van die plaats, ei met vijf bivakken
te Gergovia gekomen, talia etiam substantivorum cum ad-

jectivis. Quanto igitur usui etiam nobis sit articulus, apparet.
Hoc enim, ut vidimus, ea indicantur, quae jamantea judicio
cognita tonet animus. Per eum igitur facillime ea, quae
percepimus in judicia analytica vertimus (*). Quod quale sit,
intelligetur, si proverbia illa verterimus in sententias formae
solitae. Sic enim adsumere debueritis articulum; v. c. si
dixeritis: indien het geschreeuw veel is, is de tvol weinig.
Sed jam apparet illud pluribus praesentibus judiciis judicare,
a ratione linguarum recentiorum satis alienum esse. Unde fit,
ut nos vel in illis proverbiis ultra duos copularum ordines
non progrediamur; quos babes v. c. in hoce: hcden/ rood//
morgen/ dood. Ubi pluribus opus esset, adhibemus articulum
V. c. in bisce: ein alter Mann/ein junges Weih//gewisse
Kinder; heter/ een half ei, dan een ledige dop. Hoc tamen
genus illo sine articulo rarius est. .Articulum defmitum in nullo
invenitali proverbio, nisi in hoc: heden/de tong gevierd//morgen/
de rug gesmicrd, quod tamen usu quotidiano non tritum
est. Sed jam intelligitur, cur parum mihi satisfecerim,
cum explicarem v. c. haec: vénérant/ co// sagittarii/ cx
Rtdenis, hisce : ii qui co vénérant crant sagittarii cx Ru-
tenis, et dicerem quidem, quid ros jiotius essent, non
tamen\' quid essent revera (vid. 31"\'"). Etenim, utT.atina
accommodarentur nostris, esse debuit totius sententiae copula
verbum substantivum {erant), debuit copularum ordinisinfe-
rioris prior tolli (quod factum est vertendo vcncrant co in
enuntiationcm rclativam pronomini demonstrative adjunctam,
banco: ii, qui eo vénérant), altera vero tantum forte qua-
dam non debuit, quia nos hoc loco ea quae Latini conjun-
gunt praedicative, haec eodem ordine conjungcie possumus
adtributive {sagittarii ex Rutcnis, boogschutters uit de Rutc-

{\') Stcinthal. libr. cit. p. 300. Was nun ondlicb den Artikel anbotrifft.,
so ist festzuhalten, dass er nicht bestimmt, sondern Zeichen der Bestimmt-
lieit ist....... f\'as Demoiistrativum niiinlich bestimmt; der Artikel be-
zeichnet ein vorangegangenes Bestimmen d. h. eine Bestimmtheit.

nen). Nihil igitur aliud feci, nisi Latina ita immutare, ut
Belgicis forte convenirent. Quo tamen, ut intelligitur, ab
illorum vera sententia discessi. Sed jam satis de his.
Quod dixi Latinos judicare judiciis praesentibus, hoc, ut
intelligitur (vid. 48\'\'\'"), sic volui, ut semper eos ea,
quae animadverterint, tanquam simul atque animadverterint,
et eodem ordine, quo animadverterint, elocutos esse credi-
derim, — non sic, ut nunquam eos de iis iterum judicasse
perhibuerim, de quibus jam semel judicassent. Tantiun id,
se jam judicasse antea, nullo modo in verbis indicabant.
Praeterea etiam hoc non negligondum est, — quod etiam
jam indicavi supra (vid. 40\'^™), — Latinos copula
illa logica multo universius judicasse, quam nos verbo,
atque potius universe indicassc judicari, quam partem
eorum expressisse, quae judicarentur. Unde intelligi potest,
quomodo possit una sententia copularum harum plures
habere.

§ 55. Sed de caeteris, ut arbitrer, consenseritis; tantum
dubitabitis fortasse, num conjuncta quoque sint praedicativie
nomina cum nominibus. De his igitur separatim videamus. Ani-
madverti supra- (§° 49\'\') in copulationibus per copulam logicam,
id quod positum sit posterius, hoc quodammodo a sententia,
c^uam animo conceperimus, priore magis requiri. Jam igitur haec
res in copulationibus quoque nominum apparet. Etiam hae enim
aut aliis subjiciuntui-, aut aliorum sunt praedicata. Quando igitur
aliis subjiciuntur, de priore nomine nihil praedicatur, ante-
quam posteriore, quod est proprium ejus praedicatum, defi-
nitum est. Eodemmodo, quando praedicata sunt, prius
nomen praedicatum non est, nisi (piia posteriore defmitum
est. Pendebat igitur a nomine i)oteriore (luodammodo, quid
tota coj)ulatio ad sententiam valeret. Hoc igitur, quod supra
animadverti de copulationibus omnibus universe, videndum hic
est de copulationibus nominum. Rem, ut feci in aliis, e.xpiicabo
exemplis. Quando v. c. dicimus: Tusciis agcft\' Romano ad-
jacet (locum citavi §° 24-"\') de duobus agris aUquid comme-

moratur (sc. alterum alteri adjacere), non hoe imprimis
indicare volumus pertinere quodammodo rem aliquam Tuscam
(sc. agrum) ad rem aliquam Romanam; sic enim dicere
deberemus: ager Tuscus adjacet Romano. Res tamen melius
intelligetur ex aliis exemplis. Ubi v. c. dicit Cicero : Cyni-
corum vero ratio tota est ejicienda {de Offic. /, 41, 148),
docet nos fere, quid sit Cyncorum, quod sit ejiciendum, minus
diserte, rationem, quae ejicienda sit, esse debere Cyncorum.
Contra ubi dicit : ne amores quidem sanctos a sapiente aliénas
arhitrantur (sc. Stoici) {de Fin. HI, 20, 68.), non hoc im-
primis perhibet Stoicos non arbitrari esse aliquos amores a
sapiente alienos, — hoc enim jam satis demonstraverat in
antecedentibus, ubi dicit eos non spernere amores uxoris
atque librorum, — sed dicit non alienmn fuisse a sapiente certum
amorum genus, scilicet sanctorum. Eodem modo Caesar, ubi
dicit: Hie pagus unus.... Lucium Cassium consulem inter\'
fecerat {B. G. Z", 12.), pagum hunc unum indicat interfecisse
consulem sine auxilio aliorum. Cicero contra in loco ex libro pn-
mo de Off. IG, 51, ubi, postquam citavit Enium hortantem nos
erranti comiter monstrare viam, ipse sic pergit : Una c.x re satis
praecipitur, ut, quidquid sine detrimenlo commodari possit,
id tribuatur vcl ignoto, non hoc peiliibet ex uno separatim
a caeteris hoc praecipi e.xemplo, sed ex exemplis hoc praecipi,
vel ex uno. Caesar, si in verbis hisce : Huic rci idoncos homines
deligebat, quorum qiiisque aid oratione subdola, aut amicitia
facillime capi posset {B. G. VII, 31.) dixisset pro oratione
subdola, subdola oratione, indicasset hominum illorum esse ali-
f[uam rem subdolam et quidam orationem, ut hanc ad homines
capiendos tanquam instrumentum, quod antea sibi comi)aratum
haberent, promerent. Nunc indicat oratione iliorum homines
capi, dummodo sit subdola, — si sit subdola, — (^uia subdola.
Aliud exemplum sunt verba Caesaris haece : id (Chara, radicis
genus admixtum lacte) ad similitudinem panis efficiebant
{R. C. HI, 48.), ubi hoc imprimis ostenditur, ad cujus-
nam rei similitudinem Chara elfectum sit, non hoc, quid

sit ex iis, quae panis sint, id ad quod Cbara effectum sit
(scl. id elfectum esse ad panis similitudinem). Aliud exemplum
est locus hic Ciceronis {de Bin. /I, 15, 35.) : aliud.... est

similitudo. Consuetudo enim laborum perpessionem dolorum
efficit faciliorem, in quo non adeo affirmat consuetudinem
aliquam perpessionem efficere faciliorem, sed praesertim in-
dicat aliquid quod laborum sit, facilius efficere aliud aliquid,
quod sit dolorum, ut probet esse inter baec, inter labores
atque dolores, aliquam similitudinem. Si illud dicere voluisset,
dixisset: laborum enim consuetudo, dolorum perpessionem efßcit
faciliorem. Praeterea, ut exempla etiam afferam copulationum
nominum quae sunt praedicata, in hisce : Affert autem vetustas
omnibus in rebus longinqua observatione incredibilem scientiam
{de Divin. 49,109.) affirmat Cicero alferre vestustatem scien-
tiam aliquam, non adeo afferre eam aliquid, quod sit incredibile.
Eodemmodo in biscc: Arctior vero colligatio estsocielatisproprin-
quorum {de Oß. f, 16.), non affirmatur adeo arctiorem colli-
gationem esse alicujus societatis, sefl esse eam societatis certae
cujusdam, scilicet propinquorum. Sed jam intelligitur, cur recte
verterit Cicero Xenophontis verba : ovôè tovto nœ jtoti tnticsihjv.
(óg rj ipvyi], \'fcog fitv uv iv Ovtjtü) aœfiari fj, orav ôi rothov
ànallayfi, Tt^vi]\'Atv, hiscc : Mihi quidem nunquampersuaderi
potuit, animos, dum in corporibus essent mortolibus, vivere
etc. Quod enim animus dici solet vivere in corpore, sine
corpore mori, hoc ideo Cyrus moriens miratur, quia sit
mortale. Vivere igitur illud de corporibus pracdicatur, quia
mortalia sint; quia mortalia sint non persuaderi potuit Cyro
vivere in iis animos. Eodemmodo Didotiana recte vertit illud :
\'ÔTav voftfvg dyaO\'ói\' ntha tytj, his : ubi pastor aliquïs cancm
honum habet; caeteri enim pastores, — nam Xenophon sic

pergit: xal ol àXloi vofifîg ßoi\'XovTUi Ti\\r](iiov uvxnv TÙg aytlug
Inrâvai , «Va tov xuvàg dnolmm<Mv, — frui 00 cupiuut, ut
intelligitur, minus quia canis sit, quam quia bonus sit
canis. Eodem modo caetera quoque illa explicanda exempla

rius nomen in talibus ad sententiam plus facere, quam prius.
Nam vidimus in illis exemplis de oratione v. c. posse prae-
dicari capere, quia sit subdola, de cane, expeti, quia pastor
eum habeat honum. Quocirca per haec (siit)dola et bomis)
stare paene dici sententiae possunt, quia hae, nisi de
oratione et cane illa praedicentur, nullae sunt omnino. In
eo autem, quod adjectiva haec cogitationibus nostris, — nam
hngua nobis impressit, ut vidimus, certam quandam cogitandi
rationem, accommodari non possunt, nisivertendo ea in
enuntiationes pendentes a conjunctiouibus (piia, si, talibus-
quc, (in (piibus apud nos quoque adjectivum praedicatum est,)
in hoc sentimus aliquid judicii praesentis. Quando adjectivum
aut gonitivus substantivo praeponitur, v. c. incredibilis suh-
stantivo scientia, est quidem res aliqua incredibilis (vid.
38\'^\'"), nisi saltem tota sententia duobus illis nominibus abso-
luta est, aut subjectum, aut praedicatum, sed non est,
nisi quia eandem rem peculiari judicio cognovimus esse
scientiam; est igitur scientia quodammode magis subjectum
aut praedicatum, quam incredibilis. Sit scientia simul quam-
vis incredibilis, tamen non propter id ipsum, quod eam cog-
novimus esse incredibilem, perhibemus eam illam esse (^uae, —
ut plane ad illud e.xemplum revertar, — afferatur a vetustate.
Sublato igitur nomine priore, nmlto quidem exilior evadit
sententia, stat tamen adhoc quodammodo, aut saltem ejus
aliqua umbra; sublato contra posteriore, plane concidit.
Graeci, antequam loquebantur, examinata habebant nomina,
utruni cx iis adjectivum magnopere substantivi esset, an
minus, i. e. utrum v. c : in <pi?.oao(f)og dnjo indus-
trius opponeretur cfidóaocpo; viris .uoyatxoî,\' , (njTOQixoîg ,
Touyixo7g , aliis, an potius ûptj(>, mulieri, seni, pueris, vel
aliis, quos cogitare posses; de quare supra vidimis §° 48®.
Latinorum tamen, ut intelligitur, si dicebant canem propter
bonitatem expeti, aut oratione civpi homines, quia subdola,
parum intererat, utrum canis bonus disertius aflirmari

deberet esse bonus, quam esse canis, aut disertlus oratio
suhdola esse subdola, quam esse oratio, (ut animo bonum
canem malis opponerent, vel aliis quibuscunque, aut
subdolam orationem, fidei plenae vel alii), an potius
canis disertius esse canis, quam bonus, (ut opponeretur v.
c. equis, asinis aut aliis quibuscunque), aut oratio disertius
oratio, quam subdola (ut v. c. opponeretur cogitationi, vel
alii rei cuicunque). Est igitur in Latinis nomen alterum prae-
dicatum prioris, utquod priore universe propositum sit, hoc
posteriore in genus minus universum contrahatur. Quod
lieri solere per praedicata animadvertimus etiam in nostris
judiciis, quale est v. c. de man is goed; virorum enim
bonorum genus minus universum est, quam virorum. Inde
igitur apud Latinos cognomina poni soient post nomina, ut
V. c. ubi dicunt Aristo Chius, ex Aristonibus qui fuerint,
seligatur is qui Chius fuerit. Potest tamen ex Chiis etiam
seligi Aristo, ut dicatur Chius Aristo. Eodemmodo v. c. pro
Tarquinius Priscus dici potest, licet dicatur rarius. Prisons Tar-
quinius (Cic. de Div. 7, 17, 31.). Immortalcs tamen, quod sciam,
Dii semper sequitur, quia nullum universius genus immortalium
est, quod et Deos et alios comprehendat. Quae res, nomine
posteriore ex prioris nominis genere universe defiriiri genus
minus universum, patet etiam in hoc loco: Quam oh rem
cum dicimus omnia fato fieri caiisis antecedentibus, non hoc
intelligi volumus causis perfectis el principalihas, sed causis
adjuvantibus, antecedentibus el proximis (Cic. de Fato 18, 41.);
in quo, ut videtis, satis magnus numerus causarum generum dis-
tinguitur. Sed sunt talia genera, ut omnia, ijuae contrahit
lingua Latina, ut ita dicam, subitai "ia. Nam tantum, ut
vidimus, eloquitur haec lingua, quae animadvertit,^non genera,
quae semel nacta est, articulo v. c., conservât (sic nos v. c. dcBac-
trisch» kameel, de Indische olifant, de Africaansche kameel,
de Africaansche olifant, sed etiam blauwe druiven, witte
bessen). Sed genera haec Latina, etsi forma nullam indi-
cabat perpetuitatem, tamen potuerunt a linguae consuetudi tie

recipi (vid. 54®*", in fine). Ex his igitur generibus non
forma quidem sed tamen re perpetuis, sunt v. c. illa genera
rerum et virorum, qualia sunt e. g. res familiaris, res mili-
taris, res publica (staat), vir consularis, vir praetorius alia,
sunt etiam genera illa atque species, quas habent disciplinae
Botanica et Zoologica. In his igitur atque talibus adjectivum
semper fere ponitur loco posteriore. Graeci contra dicunt
dvijQ (pt?,óooq>os, aut ifnXàaocpoç àvr\'iQ, ài>riQ rpa/tzói,", aut T()a;\'(-
xôg dvriQ, dviiQ ntXraaTL-Adg aut niXrudTixàg dvriQ, atque utra
herum frequentius, nemo dieet.

§ 50. Sed quemadmodum caetera judicia linguae Latinae,
sic etiam nominum coi)ulationes plura continere poterant ju-
dicia ordinis inferioris. Sic v. c. idem ille(j non linguae
solum, verum etiam animi ac virtutis, magister (Cic. de Orat.
III, 34,139.), et : propter animi, multarum rerum // brevi tem-
pore pcrcursionem (Fuse. IV, 13, 31). Tu ipse alias conqui-
ras ; sunt enim numero paene infuiitae.

§ 57. Duo hic adjungam animadversu, ut arbitror,
haud indigna, alterum, apud nos quoque ea (juae dican-
tur apposita, substantivis praedicative fere adjungi v. c.
in : een man, dapper in den strijd ; — alterum hoe,

§ 58 Graecos, ubi eodem tempore nominibus nomen adtri-
buerint, quo id fieri dictum sit, quod indicatum sit
verbo, conjunxisse nomina per participium verbi substantivi,
Latinos contra hoc participium, quia nunquam eo iis opus
fuerit, non e.xcoluisse, sed cum semper vocabulaadjunxerint
vocabulis judicio praesenti, simpliciter nomina nominibus ad-
jungendis id quoque expressisse, quod Graeci illo participio. Sic,
v. c. in hisce: Magna 7iobisjnicris . . opinio fuit L. Crassum...
adtigissc (Cic. de Orat. II init,) Graeci praetulissent nobis
et pucris conjungere per ovgi.

§ 59. Sed jam ratio perspicitur illarum nominum disjunc-
tionum, — sic enim eas nominavi, — (][uas supra §° 25®,
et 2G® comparavi cum disjunctionibus Graecis. Nam cum
omnes copulationes fiant copula illa logica, qua judicetur

judicio praesenti, apparet nomina, quae arctius coliaereant
cum alio quodam vocabulo, quam cum nomine altero, ad
quod propter casum referenda sint, eo tantum ab aliis differre,
quae cum nullo arctius, quam cum hoc cohaereant, quod
in his nomina disjungantur copula ordinis inferioris, in illis
copula ordinis superioris ; sie v.c. copula oi\'dinis inferioris in hoc:
voliiptates/ disparesH ohlectant, superioris in hoc: voluptatcs/
ohlectant// dispares. Audivimus Graecos nunquam disjunxisse
ab aliis nominibus adtributa, atque apud eos omnia ad ver-
bum referri debere, quae per se in sententia coiistent. Apud
Latinos tamen, cum adtributa ratione non diverse erant a,prae-
dicatis, sed eadem copula logica, qua universius judicabatur
quam nostra, et quae, ut ita dicam, nostras adtributiones simul
comprebendebat, ac praedicäiiones, hac et j^raedicatiue conjun-
gerentur vocabula et adtrihutive; cumque omnis illa linguae Lati-
nae deesset per se constantium sententiarum partium ad verbum
relatio, -- facillime intelligitur, cur in ordinem superiorem
elTerri potuerint copulae, (quod fit, ut vidimus, si dicimus
v. c. pro: voluptatcs dispares ohlectant, voluptatcs ohlectant
dispares) ét eorum quorum apud Graecos alterum alterius
esset adtrihutum, ét eorum quae separatim apud eos
referri deberent ad verbum. Quando igitur dicimus :
voluptatcs/ ohlectant// dispares., primo perhibemus voluptates
esse aliquas oblectautes (hoc enim fere valet ohlectant; vid.
gum deinde, — et quidem^ judicio ordine illo supe-

riore, ~ oblectautes eas esse dispares. Explicavi haec, ut
videtis, ponendopro copula logica nostram, verbum substantivum;
quod tamen fit, ut supra demonstravimus §° 54"^, minus accurate.
Eodemmodo in illo : naturam / adtimjit // humanam, copula or-
dine superiore perhibetur naturam, quae adtijigatur, esse
humanam, altera hac ordine inferiore eam adtingi, Praeci-
pua totius sententiae copula disjuncta habes nomina in hisce :
sensihus enim ornavit ad res perspiciendas idoneis (Cic. de
Fin. V, 31, 59.), quae si explicas his: sensus, quibus ornavit
idonei sant, immerito in ermntiationem ordinis inferioris ver-

teritis (sc in hanc : quitus orncwit), quae sunt sententiae ipsius
majoris; quando contra per hdieo.-.sensibusadres\'perspiciendas
idoneis ornavit, copulam sustuleritis praecipuam. In loco
enim Ciceroniano statuitur judicio praesenti ordinis inferioris
esse aliquid sensibus ornatum, praecipuo totius sententiae
judicio sensus, quibus aliquid ornatum sit, esse idoneos. AJiud
exemplum nominiun copula totius sententiae disjunctorum babes
in verbis hisce Caesaris : Paucis cum esset in idramque par-
tem verbis disputatum {B. C, I, 86). Sed multo frequentius
ea dividitur majoris sententiae praedicatum, v. c. in illis : pri-
mus ille, qui in veri cognitionc consistit, maxime naluram
adtingit humanam, et: rcliqiios sensus voluptatcs oblectani
dispares. Nonnumquam tamen etiam subjectum, sic in loco hoce:
Ilos ego asotos bene quidem vivere aut beate nunqnam dixe-
rim {Cic. do Fin. II, 8, 24.), in quo hos praedicative expli-
catur primum per ego, deinde copula ordine paulo superi-
ore per asotos. Hos ct ego sic posse conjungi intellexeritis ex
§° 44j^; eodemmodo v. c. Haec et Afranius, Petrejus ct
conm amici, conjuncta sunt in liisce : Haec Afranixis, Petrejus,
et eorum amici, pleniora etiam atque uberiora Romani ad
suos perscribebant {Cacs. B. C. 1, 53.); sed conferatis ipsam
illam

§ 60. Ingens imprimis e.st numerus eorum nominum,
quae disjunguntur illa copula, vel praecipua totius sententiae,
a pronomine relative aut demonstrative. His enim prononi-
mibus, quod est, ut vidimus (§° 55"), etiam subjcctorum,
naturaliter res indicator universe, atque igitiu\' natural iter
subjiciebantur nominibus substantivis, quibus id quod prono-
mine propositum erat, ornabatur. Sic v. c. ubi apud Cice-
ronem Crassus dicit: Haec tibi est cxcidc7ida lingua {de Orat.
III, 1, 4.), — quibus verbis inveljitur in consulem Philip-
pum, — non imprimis ostendere vult, quid de hngua
fiat, sed postquam per haec tibi, — quae, ut intelligimus,
per se absoluta enuntiatio est, — univoi-se iiidicavit esse de
re aliqua, — quam fortasse digito demonstravit, —

aliquid faciendum a Philippe {tibi), liane deinde totius
sententiae praedicato docet esse aliquam, quae excidenda sit,
atque hanc iterum, praedicati praedicato proprio, esse linguam.
Ahud exemplum hoc est : quae autem in multitudine cum con-
tentione habetur oratio, ea saepe universam excitât {Cic. de
Off. II, 14, 48.), pro quibus, si dixisset : quae autem oratio
etc., opponeretur genus orationis, quod baberetur in multitu-
dine cum contentione, generi alicui alii. Quae tamen loei
ratio non est. Dixit enim in antedentibus Cicero duplicem esse
rationem orationis, quarum in altera sermo esset, in altera
contentio. Voluit igitur nunc orationem aliud facere, nunc
universam multitudinem excitare, illud si in sermone versa-
retur, hoc si haberetm\' cum contentione, atque igitur loquitur de
genere uno alio tempore versante in realia, non duo separataora-
tionum genera distinguit. .Sic etiam, si pro hisce : quae si longior
fuerit oratio, cum magnitudine utilitatis comparetur (de Off.
II 6, 20.) Cicero dixisset : quae oratio etc., distinxisset id
quod de oratione fieret, si longior esset, ab alio quodam,
quod fieret de ea, si esset alia quaedam, quam longior. Quae
tamen non est loci ratio. Ejusdem generis sunt Ciceronis verba
haece: quantum mihi vel fraus inimicorum, vel causae amicorum
vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum con-
feram [de Orat. I, 2, 2.), ubi imprimis dicitur aliquid otii
conferri ad scribendum, atque hoc obiter paene indicatur
esse id otii, quod tribuat h\'aus inimicorum etc., non adeo, —
quod factum esset, si dixisset v. c. quantum mihi otii eic,.,—
id otii tanquam certum genus conferri, quod fraus inimico-
rum et alia illa tribuant. Idem igitur est illud discrimen, v. c.
illius: quae si longior fuerit oratio, comparetur, abhoc: quae
oratio si longior fuerit, comparetur, ac fere nostri: mocht
de redcncering bij geval te lang zijn, dan moet zij vergeleken
wordei} ab hoc: de redeneering moet, ingeval zij te lang is,
vergeleken worden.

§ 61. Sed haec hactenus. Unum addam exemplum nominum
disjunctorum nominis interpositione, hoce : citeturque Salamis

clarissimaè testis victoriae (Cic. de Off. /, , 75). Cujus
generis sunt etiam alia, satis multa.

§ G2. Sed, ut in caeteris, sic etiam in disjunctionibus his
nominum ad comparationem cum Graecis revertar. Sic v. c.
locum ex Demosthene, quem citavi §° 11®: è-/ü) S\'ixHi\'iov

aofiai.... tiTTitv, non recte verteres verborum ordine servato hisce:
ego vero horum quidem {antiquorum se.) laudationem temims
arJ)itror {esse) maximam— ipse vero etc. In Graecis enim illi
ixtivcjv ixtv opponitui\' sequens ainóg St, ut orator dicat se missum
facere antiquorum exemplum, ipsum se dicere conaturum suis
argumentis; in Latinis tamen opponitur avvóg St, ipse vero,
illi : horum laudationem; horum enim verborum arctior in iis est
conjunctio, quam in Graecis illis illorum èxtivœv et tnaivov ; nec
hoc adeo demonstrare voluit Demosthenes, qualis eorum laudatio
tempus esset, sed hoe potius , quaenam esset eorum laudatio
maxima. Melius igitur vertit Wol fuis : Ego vero laudationem
eorum maximam puto ipsum esse tempus. Eodem mode haud
recte verterentur Xenophontis illa, quae citavi 10®, xal
■jtloTa nlfX tv avtaXg airaywyà his : et uavigianavigant in iis fru-
mcntaria. Non enim sententiae hujus praecipuum munus est
dicere, quodnam genus navium in iis naviget, sed potius in iis
navigare navigia, navigia scilicet, — (piod obiter magis mone-
tur, — frumentaria. Quocirca rectius vertit Didotiana:
atque navigia in iis frumentaria ferri solent\'.

§ 03. Sed ut caput hoc de nominibus absolvamus, pri-
mum addamus nonnulla de enuntiationibus rclativisquae
idem fere valent quod nomen, — deinde de iis quae
nos dicere solemus apposita. Enuntiationes autem relativae,
aeque, ut intelligitur, ac caetei\'ae sententiae ordinis inferioris
(vid 44®"») esse possunt aut subjecta, aut praedicata ;
sic. V. c. subjectum in hoe: qui autemp)Ost eum fuerunt... ijisam
2)ropter se.... sumendam esse dixerunt {Cic. de Fin. Tll, 17,
57.), praedicatum in hoœ: praecipiic vero fruentur ea, qui tum
etiam cupiebant {Tusc. I, 19, 45.). Possunt etiam esse prae-

dicata aut subjecta aliorum nominum, sic v. c. subjectum in hoc :
m eo , quem scripsi, libello (de Orat. III, 40, i89.). Sed etiam
II\' hae, ut intelligitur, haud raro ab altero nomine disjungebantur

V. c. in hoc : vovisse... dicitur uvam se deo daturum, quae
rmaxima esset in vinea {de Div. I, 17, 17.); imprimis tamen
a demonstrativis, v. c. in hoc : Aspicite nunc eos atque intuemirii,
quorum de facidtate quaerimus (de Orat. III, 7,28.) ; despi-
ciimt autem eos et contemnunt, in quibus nihil virtutis....
putant {de Off. II, 10, 36.). Quae paene eodem redeunt,
ac si diceres : ii quos nunc adspicere jubemini atque intueri,
sunt ii de quorum facultate quaerimus; aut: ii quosdespi-
j^lj clunt et contemnimt, sunt ii in quibus nihil virtutis putant;

in quibus, ut enuntiationes relativas ostenderem esse praedicata,
haud aliter ac in §° 30®, accommodavi Latina nostrae senten-
tiarum formae vertendo subjecta in sententias relativas, ac pro
copula Latina interponendo nostram, verbum substantivum;
videas 54ain. Haud raro tamen a relativo ordiuntur sententiae,
quae per se constant, neque hoc tantum, ubi relativa a gramma-
ticis posita esse dicuntur pro demonstrativis, verum etiam
ubi nulla eas interpunctione majore a caetera sententia dis-
tinguimus, v. c. in hisce : neuter honestate carere potuit, qua est a
nostris laudata maxime {Cic. de Fin. V, 25, 75.); in quibus
§ 64 enuntiatio relativa est parenthesis. Quodautem ad appo-
sita illa adtinet, ea a caeteris praedicatis ratione non differre,
jam intellexeritis ex §° 57a. Sunt igitur apud Latinos
sita fere praedicata, quae praeter alia praedicata subjectis
insuper addita, a tota sententia minus desiderentur. Sic
V. c. hujus : Vêtus opinio est, jam usque ab heroicis
ducta temporibus {Cic. de Div. I init.) pars altera inde a
verbo jam dici potest appositio. Haud aliter inimicissimi
hominis in illo Ciceroniano (§° 43^^) cui moerori.... etiam
C. ôarbonis inimicissimi hominis.... mors fuisset nefaria.

§ 65. Sed satis de his. Adjungamus nonnulla dedivisio-
nibus sententiarum in partes quatuor. Diiferunt a sententiis,
quales citavimus §° 43^^, v. c. haece: Tiberius/ Gracchus// reg-

num occuparej conatus est {Cic. de Amic. 12, 40.), et: Cum
Caesar in Galliam venit, alterius f actionis principes erant
Aedui {Caes. B. G. F/, 12.). In illis enim, ut in illo
Marcum Uticam navibus praemittit demonstratum est §° 45\'\'
et deinceps §° 47" in fine, judicium prioris partis sententiae
subjicitur judicio partis posterioris, ut quod priore universe
judicetur, hoc posteriore accuratius defmiatur. Sic etiam , — ut
pluribus exemplis rem illustrem, — in illo: cuij moerori/J
etiam C. Carbonisj mors fuisset nefaria,\\)QV cuimocroriïndx-
catur ei aliquid moerori esse, per caetera, quid hoc sit, ex-
plicatur ; aut in illo: Est enim/ in illis// ipsa mer ces j auc-
toramentum servitidis, ex priore parte colligitur rem aliquam,
quae sit (sic explicem illud est, vid. SO""" et 59""\' init.),
esse (ut pro copula Latina ponam nostram) mi illis,
haec tamen, quae sit atque qualis in illis, explicatur parte
posteriore. Aliud exemplum esto illud: Haec tibi est exi-
denda lingua, de quo dixi §° 00". Sed in illis, quales
sunt: Tiberius Gracchus rcgnum occupare conatus est, et:
cum Caesar in Galliam vcnit, alterius factionis ptrincipes
erant Aedui, nemo credet rationem, qua Gracchus prae-
dicetur do Tiberio, explicari parte altera, rcgnum occupare
conatus est, neque rationem, qua in Galliam vcnit do
cum Caesar, parte altera, alterius factionis principes crant
Aedui. Dicere posses in genere illo duas partes duabus
partibus opponi tanquam rraQ\'dXXtßovs, ut prior respon-
deat priori, posterior posteriori, atque, tanquam simul judicari
judicio sententiae subjecti ac judicio sententiae praedicati, —
in his contra partes potius tanquam ad perpendiculum
partes sequi, et judicari judiciis praedicati separatim a
judiciis subjecti. llla autem partium partibus responsio
in iis quoque nostorum illorum proverbiorurn, quae ex qua-
tuor partibus constant, apparet. Iudicata est in iis rati-
onis quadam similitudine partis primae cum tertia, ac secun-
dae cum quarta. Sic v. c. in illis: heden rood, morgen dood,—
einde goed, alles goed, etc. etc. Eodem modo indicatur

etiam hic illic in Latinis; sic v. c. in illo: Filiorum
laudibus etiam patres cohoneslantantur (citato §° 24\'^) ixdres
simiU ratione est ac füiorum, et laudibus simili ratione ac
cohonestantur (honos) ; zoon lof, vader eer. Dicas v. c. : Laudi-
bus filiorum, jamaptius sequetur : cohonestantur etiam ijatres.
Patet res etiam in illo: cui fCrassoJ moerori etiam C.
Carbonis mors fuisset nef aria-, Crassus\' smart, Carbo\'s dood.
Sic de his. Illae autem a quibus veras divisiones in partes
quatuor sic distinximus, pro magna parte sunt ex copulati-
onibus nominum cum nominibus, (imprimis copulationes cog-
nominum cum nominibus propriis; sic v. c. illud Tiberius Grac-
chus,) aut sunt copulationes adverbialium, qualis est v. c. illud
mane! Idibus Septemhibus in loco illo Ciceronis citato §° 45=^,
aut sunt sententiae ordinis inferioris, quae subjecta sunt, aut
sunt alia. Sunt ex iis etiam copulationes eorum quae dixi ap-
posita (§° 64\'\'\'), cum nominibus. Quam tamen Latini divisiones
illas diligant, etiam inde apparet, quod saepe eas tanquam
de industria efficiunt conjunctioni seil, praeponendo subjectum,
imprimis pronomen: quae cum, haec si etc.

§ 66. Est illa copula linguae Latinae naturalis animi
nostri. Quocirca nihil mirum est, (j[uod in linguis quoque
recentioribus harum illa Logice eam non plane oppressif.
Sed apparet non tantum in illis proverbiis, aut in appo-
sitis illis de quibus vidimus §® 57-\'\'; verum baud raro in
lis quoque nonnihil viget, in .quibus ipsa illa lingua-
rum recentiorum Logice dominetur. Nam ex tribus parti-
bus, ex quibus fere nostrae sententiae constant, haud raro
partes duas conjunctim ita eloquimur, ut aut a caeteris
distinctius segregetui\' subjectum, aut praedicatum ; subjectum
V. c. in: de man/ is goed, praedicatum in: de man is/ goed.
In bis vero priore parte tanquam interrogatur, posteriore i-espon-
detur, atque revera igitur hic subesse quaedam videtur
copulae logicae indicatio. Habet enim semper subjectum
logicum aliquid interrogationis, pi-aedicatum aliquid respoii-
sionis, et est copula logica silentium quoddam inter subjectum

et praedicatum, quod fit, quia dispicimus, quid ei quod per sub-
jectum tanquam interrogatum sit, per praedicatum tanquam
respondeamus. Apparet tamen neque in talibus recentiores lin-
guas Latinae plane convenire. Nam sententiae illae linguarum
recentiorum copula illa semel tantum dividuntur, senten-
tiae Latinae toties, quoties verba verbis et copulationes
copulationibus conjunguntur. Est igitur in illis sententiis
recentioribus nulla copularum ordinum distinctio, neque tra-
bunt ex bac copulae communione ullam cum lingua Latina dispo-
nendorum vocabulorum similitudinem. Adbibemus banc copu-
lam imprimis, ubi a communi sententiarum formula discedimus,
quamquam etiam in talibus, si convenimus Latinis,convenire
tantum videmur fortuite. Discedimus enim ab solita norma non
tantum, ut insolentia loci praedicata copulae praeposita urguea-
mus, — de qua re dixi supra §" 40«, — verum etiam, ut
eas orationis partes pro subjectis proponamus, quae, que-
madmodum V. c. adjectiva, per se esse subjecta in linguis
nostris non possunt. Sic v. c. dicimus non tantum: diérbaar
zijn de onders aut : getémd is de leemu, verum etiam :
dierbaar (?) zijn dc ouders, aut: dierbaar zijn (?) dc ouders
(quibus verti illud Latinum: cari sun^^mmifes; vid: §"\'"33®"\').
Iles imprimis cognoscitur ex locis, quales sunt: First appe-
ared/ the ambitious and ostentatious Elector of Branden-
burgh.... Then arrived / the young Elector of Bavaria etc.
(Macaulay). In versibus Germanicis, si quid video, copula
haec eodem haud raro loco incidit, quo caesura; sic v. c.
in Goethianis his: Verlassen habHchj Feld und Auen; Ent-
schlafen sind nun/ wilde Triebe. Sententiae Graecae,
haud aliter ac Latinae, in duas semper partes, quae tamen
plures minores continere poterant, dividuntur (vid. §""\'46®"\').
Videntur tamen hae vix unquam copulam illam admisisse, saltem
si fides babenda est Aristoteli, qui loco illo citato §" 20® etiam
haec habet: JtX ôè Ttjf TTfQÎoSoy xai xfj Siai/ola TivfXftioaO^ui,
xai [li] ótaxónnaO^ai, waniQ rà ^iloffoxXiovg ia^tßtTa.

Tovvuvriov yccQ èavir vntoXa^ily x(p SiaiQtla&ai, œgmq xccl itti tov
iiQijfjiérov, Trjv KaXvStavct tivai Trjg UeXonovvr\'jaov, Revera
in Latinis ea saepe copula illa logica disjunguntur {Siuiqovvtui),
quae Graeci quam maxime in copulationes vocabulorum
grammatice cohaerentium conjungerent ; sic v. c. in illo :
reliquos sensus voluptates oblectant dispares, et in aliis ex iis
quae citavimus, satis multis: Quocirca illa Sophoclea baud inepte
perhiberi possunt copula dividi eadem. Tacemus enim post
yôê eodem fere illo, ut verbo hoc utar, interrogatorio silentio,
quo in illis nostris. Specie aliqua cum bis conveniunt ea
quae disjunguntur verbi alicujus, quod in antecedentibus
exstat, recordatione (vid. 47"™ init), quemadmodum
V. c. tó flip vyiaivhp ot ^oi8lov et caeteri infmitivi et
genitivi in bis Lucianeis: xui épean nQiaa&ai naQ\'avrwp
TÓ flip vyiaivtiv, il xifyoi, — §oiôiov, ró öi nXovnlp —
^oœp TiVTÜQcap, tó öi ^aaiXiv\'tip — txaTOfi^ijg, xó 8i awp
inapiX^tip fÇ \'iXLov ig Thllop — xatÏQtav ipviu, xccl ró ia
xrjg AvXiSog ig ^\'iXiop dtanXtvaai — TraQ&épov ^adiXixijg
(nfQi 0va. 527.). Tamen haec, ut apparet, vera ratione ab
illis diversa sunt. Sunt praeterea etiam in Graecis haud
pauca, in quibus, quemadmodum in illo Macauliano, enume-
ratio rerum ant personarum, quae est partis posterioris, in
parte priore quodammodo praesentitur, sic v. c. in illo Xeno-
phonteo: \'Haup 8i ol fiip dpxixexcxyfiépoi xw\'Àyi^aiXàw Boicoxol,
\'AfyijpaXoi, \'A()yttoi. Sed etiam haec atque talia lortuito
tantum cum nostris aut Latinis convenire, apparet ex locis,
qualis est hic Lucianeus {KaxânX. 027.), ubi rogat Clotho
mortiios, qui in inferos descenderunt : xal uQihxoi fwi iïnaxi
oncog dno&apópxig ijxixij fi&XXop 8i avxj] ngèg xà yiyQafJfiépct
tifiag iniaxtipofiai. noXifiovPxug dno&uptip eön y&èg iv JSIvalct
xixrctQug ini roTg 6y8otjy.optcc xal tóp \'O^vuqxov vióp fitx\' avxwP
rœ^â^Tjv, et deinceps: Jl i\'QWxa avxovg dniacpa^ap énxà xxX.
Non enim hoc tanquam pronuntiare voluit Clotbo, quot
homines singulis ilhs rationibus mortui essent, sed potius
id ipsum enarrarc, ontag dnoO-apópxig i^xop, (piaenam illae

rationes essent. Hoe igitur in Latinis esse debet praedicatum.
De Xenopbonteo illo jam vidimus 47\'\'.

§ 67. Sed cum etiam hic de discriminibus agatur satis substili-
bus, intelligitur facillime etiam disjunctiones Latinas, baud aliter
ac Graecas, in usus rhetoricos converses esse. Js^am cum haud
raro disjuncta nomina ei quod is qui loqueretur haberet
in animo, aeque fere responderent ac conjuncta, naturaliter
id praeferebatur, quod auribus erat gratius. Auribus
J.atinis aeque ac Graecis ingratae erant verborum longiores
continuationes (Cic.de Orat. TU/iS.), sed cum sententiae Latinae
tot copulis logicis dividerentur, minor metus erat, ne in eas
incideretur. Fuit tamen aliud, quod ut observaretur, ipsa
exigebat linguae ratio. Nam quod loco illo citato dicit Cicero
«aut paria esse debere posteriora superioribus, extrema
primis, aut, quod etiam sit mehus et jucundius, longiora»
hoc ideo, ut videtur, debet, quod praedicatum sua natura,—
omnia autem, ut \\idimus, posteriora superiorum sunt prae-
dicata, — subjecto debet esse pondéré gravius. Jam igitur
Latini vocabula ita distribuerunt, ut pars major, aut saltem
gravior addiceretur praedicato. Sic v. c. in his: quae lyarlcs
autem corporis ad naturae necessitatcm datae adspfcctum
esset deformem habiliü-ao atque turpem, eas contexit atque
ahdidit {Cic. de Off. I, 35,126.) praedicatum gravius efficitur,
quam si diceres pro: adspcctum essent/ deformen habiturae
atque turpem, boc: adspectum habiturae essent/ deformem atque
turpem. Eodem modo auribus minus placet hoc : Iluic autem //
dispar illa ratio orationis / adjuncla est, quam, si cum
Cicerone nomina disjunxeritis : Huic autem // est illa dispar/
adjuncla ratio orationis (citavi locum §° SS"»); aut minus
placet: Illa divini hominis vox et oratio/ tanquam cycnea
fuit, quam: lila// tanquam cycnea fuit/ divini hominis vox
et oratio {Cic. de Orat. III, 25.). Alia exempla ipse conqui-
nis. Sunt enim innumerabilia.

§ 68. Sed linguae ratio etiam alios peperit usus rhetoricos.
Nam c.um tenderet oratio Latina semper ad sententiarum lines

(vid. 46^™), has, ut paiiÜsper in iis tanquam residere posset,
naturaliter noluit esse exiliores. Quocirca talem imprimis
dilexerunt sententiarum aut colorum concludendorum rati-
onem, ut postquam jam fere finita enuntiatio esset, unum
tamen ei aut ^iuo segregata vocabula adderentur, quae ei pro
singulari tanquam claustro essent. Ilinc igitur intelligimus,
quam gratae fuerint auribus Latinis disjunctiones, quales:
votiiptates ohlectant/ dispares, aut: mors fuisset/ nefaria;
quamquam in plerisque talibus adeo differunt conjuncta a
disjunctis, ut vix affirmare anderem imprimis ea disjuncta
esse, ut gratum fieret auribus. Non tamen dubito, quin
disjunctiones, quales sunt haece: ad Ptolomaeum se/ regem//
Alexandriam contulit (Cic. cle Fin. V, 19, 54./, aut: parum
in se / fructus// hahet copia dicendi (Auct. ad Heren. I, \\./
mere sint rhetoricae. Sed imprimis hue pertinet disjunctio
illa eorum (vid. 27"™) quae cohaerent ahqua conjunctione.
Horum enim vocabulum alterum simul cum conjunctione a socio
disjunctum saepissime sententiae, aut coli claustrum est. Sic v. c.
illud: atque turpem in illo exemplo ex Ubro de 0/7\'.(citato §° 07»);
et alia in his: Aspicite nunc eos/ cdque intuemini//quorum de
facultate quaerimus {Cic. dc Orat. UI, 7, 28.); Popularihus
enim verbis est agendum,/ et usitatis,// cum loquamur etc.
{de Off. U. 10, 35.); profluens quiddam hahuit Carho / et
canorum {de Oral. Ill, 7, 28.); nec minus in iis, quae
illa §° 27« citata sunt.

§ 69. Animadvertendum etiam hoc est haud raro Latinos, ubi
duobus subjectis unum adtribuerent praedicatum, partem hujus
conjunxisse cum illorum altero, partem cum altero. Sic v. c. pro :
quod dierum essent iKictac induliae, non noctium {essent pactae)
dicit Cicero: quod dierum essent pactae, nan nodium indu-
liae {de Off. I, 10, 33.), aut pro: aliquid iisdem de rebus
politiuÈ a nobis proferri perfccliusque {a nobis proferri),
hoc.- aliquid iisdem de rebus polilius a nobis pcrfcctiusque
proferri {de Orat. I, 2, 5.). Etiam sic, ut animadverteritis,
sententiarum partes ultimae graviores redduntur. Conféras

cum his locum ilium Lysiae, quam citavi 21a. Sed
in Graecis omnes hae disjunctiones, ut vidimus eadem illa
§° 21% in ahos usus adhibitae sunt.

§ 70. Ratio praeterea ea, quae graviores fines exigit,
etiam hoc effecisse videtur, quod haud raro sententiae aut
cola duobus synonymis terminentur aut paene synonymis. Sic
illis contexit et abdidit et vox et oratio in locis Ciceronianis citatis
67®; et aliis quibusdam verbis in locis his ex libr. de Oratore:
Midtum inter se distant istae facultates, longeque sunt
diversae atque sejunctae (/, 49, 215.); id totum ahdico atque

procreet, verum ut ea, quae sunt orta jam in nobis et pro-
creata educet atque eonfirmet {II, 87, 359); qui locus, licet
Bakius eum — immerito ut arbitror ; — Cicdroni abjudi-
caverit, tamen est satis Latinus.

§ 71. Pervenimus jam ad disputationis caput, quod
quidem, ut capita soient, ipso corpore brevius est, sed
tamen singula ejus membra in se quodammodo consunnnat.
Pollicitus enim sum in introitu disputationis dicturum me
de orationis forma Plutarchea, atque hanc cum forma Graeca
atque Latina comparaturum. Ue hoc igitur jam agam. Praeponam
tamen nonnulla de temporum ratione, quibus ille vixit.
Inde enim melius, ut solet, et totus homo, et ejus oratio
intelligetur.

Aetas imperatoria a temporibus, quae proxima ante-
cedebant, ratione nniltum diversa fuit. Post enim Graeciae
Iibertatem amissam, aetate Diadochorum, cum neque amplius
homines, si legibus populi obtempérassent, aut mores patries
coluissent, sibi satis placeront, neque tamen (piae majora
appeterent, aut quibus divinioribus obsequerentur, adhuc
animo cognovissent, magna eos ceperat sollicitudo atquc
anxietas , atque inde aut industrie , quid summum
bonuni esset, anquirebant, aut plane coeperunt de se ipsis
atque rebus humanis desperare. llinc igitur illi Stoici, hinc

Epicuraei, hinc Sceptici, hinc alii; hinc etiam id, quod
philosophia Platonica, quae antea animis divina appeten-
tibuspraecipuumadminiculumfuerat, iniquitate temporum vel
in Pyrrhonicas argutias delapsa est. Rem publicam, ut facile
intelligitur, temporibus illis haud pauci, atque, — quod est
veri simillimum, — haud raro optimi quique, deseruerunt;
vitam communem parvi fecerunt. Artium Graecarum aut
germanam sublimitatem inquinarunt immiscendo Graecis
Orientalia, aut ubi Graeca tuiti sunt, tueri tamen non potue-
runt, nisi antiqua inconsiderate imitando. Lingua tandem,—
quae et ipsa est opus artis, et quidem tale, cujus totus
populus sit artifex, — parum tunc colebatur ab ipsis
scriptoribus (*) ; sed transiit ejus cultus, tanquam ex vita,
in scholas potius Grammaticorum.

Sic Graeci post Alexandrum Magnum. Constituto tamen
imperio Romano res multum mutata est. Nam tunc, cum
certus rerum status ubique constitutus esset, eorum lirmati
sunt animi, quibus si debilitata esset res publica, debilitata
esse omnia viderentur, et revera tunc orbi terrarum quies
quaedam atque tranquillitas reddita est, quibus et vitae
atque opibus major securitas esset, et animi quoque ipsi minus
odiis atque discordiis infestarentur. Tunc igitur, ut videtur,
haud pauci ad rempublicam reversi sunt; tunc reviruit quo-
dammodo artium cultus; tunc illa philosophia Platonica anti-
qua resurrexit, et se vel Stoica accommodare coepit
vitae communi. Ut tamen ratio horum temporum rite in-
telligatur, animadvertendum est jam inde ab initio neque
Stoicos neque Platonicos plane nova se profiteri sibi visos esse,
sed eos potius modo quocunque, — baud raro v. c. alle-
gorice interpretando, — nova antiquis accommodasse. Inde
igitur antiquiores Graecorum de rebus summis opiniones

Confcras locum ex Dionys. Hahjcarn. satis memorabilem de Dispos,
verb. C, IV, inde a verbis toi? uh J« xp^a-ioi; xtX.

populäres, — quibus concussis atque debilitatis, simul con-
cuti ac debilitari coopérant ipsae illae inclytae antiquae Grae-
ciac civitates, — hae a philosophia illius aetatis, — Eclecticam
eam dicunt — hoc modo immutatae sunt, ut retinuisse tamen
semper viderentur, quod haberent vere antiqui. Sensim
igitur paulatimque exstiterunt novae opiniones paene pojm-
lares, quae iis qui eas probassent, novum aliquem rerum
statum perinde commendarent, quasi ab iis quae antiquitus
fuissent, vera ratione diversus non esset. Sic v. c. quam
convenerit imperium illud «omnium gentium» (¹) Roma-
norum philosophiae Eclecticae ei opinioni, qua crederetur
omnes totius orbis terrarum homines atque nationes una
humanitatis societate conjungi (f), facile pei-spicitur. Tamen
intellexisse illi non videntur, quam hac a vera antiquitate
discesserint. Fuit igitur hic Eclecticismus a Christianisme
imprimis Paulino, — quocum saepe comparatus est, — nullo
nomine, quod sciam, magis diversus, nisi quod hic
nova se profiteri et intelligebat et palam pronuntiabat, ipse
contra, quin viveret adhuc antiqua Graecia, non dubitabat.
Videtur etiam imperium illud Romanum, quoad fieri ])oterat,
tuitum esse antiqua, atque so vel commendare studuisse
hominibus moribus pristinis atque religionibus revocandis.

Sed quod omnibus accidit antiquarum rerum, quarum
ratio jam interiisset, vindicibus, hoc etiam iis, qui consti-
tuerunt imperium Romanum. Cum enim rerum, ut ai)paret,
externam tantum restituere possent speciem, a ruina
revocare ipsas eas non potuerunt, et fortasse vel propter id
ipsum negligentius eas in pejus mere siverunt, quod videban-
tur sibi eas restituisso. Sic igitur, si dominantibus Romanis
haud pauci ad rem publicam reversi sunt, — hoc enim est
veri simihmum, — revei-si sunt ad talem, quaiis relicta
fuerat ab imperio, quod sibi maximarum rerum administra-

tionem et sumserat, et si consistere vellet, sumere debuerat,
Sic artes, licet crebrius cultae, ad meram tamen Graeci-
tatem neque tune redierunt. Sic cultus linguae ab illis
scriptoribus generis sordidioris ad nimis politum rhetorum
genus transiit, quorum artibus, etiamsi Platonem fortasse
revocasse sibi viderentur aut Demosthenem, prohiberi tamen
oratio Graeca non potuit, quominus ab illa elegantissima Xï^ti
•AaTiatnoi(.iidi\'i] ad U^iv eiQû/xii/yu (vid. locum Aristotehs cit.

20"), — quemadmodum senes ad infantiam redire soient
sed ad infantiam vera mfantia multo jejuniorem,— reverte-
retur, et tandem ad insulsam Byzantinorum rationem
sententiarum per ri et xai conjungendarum perveniret.
Religiones etiam, licet strenue eas vindicarint, tamen non
intellexerunt depravari, si Graecis aut Latinis admiscerentur
Orientalia. Quam tamen hac in re a Judaeis aut Christianis
diversi fuerint, jam inde apparet, quod Deos Graecos in-
dignaturos non suspicati sunt, si communicare deberent
honores cum peregrinis. • .

Tlujus igitur aetatis perfectissimum documentum fuit Plu-
tarchus. Nam philosophia Platonica, quam praecîpue seque-
batur, evaserat apud eum et vitae communis morum quae-
dam magistra, et doctarum simul rationum, quarum\'ope
fore sperabat, ut elfugeret et tóp -kqijuvov rijg dOióryrog, et
TÙ fXog Tjjg dfisidaifioviag (¹), ministra. Erant ei igitur opini-
ones quaedam pro captu communi -non nimis absconditae,
quibus de rebus gravissimis et divinis et humanis certior
reddebatur animus et securior. Sic credidit v. c. unum
tantum esse Deum totum mundum nutu suo atque arbitrio
regentem, et quod tamen tot circumferrentur, hoc ad varie-
tatem nominum referebat ; sic etiam caritatis quodam
sensu totum genus humanum compreliendendum esse statuit;
sic posf mortem poenas esse luendas, si quid in vita mali

perfccissemus, sic alia(¹). Hic etiam miscere Graecis Aegyp-
tia veritus non est; quemadmodum etiam Clea illa, ad quam
scripsit de virtuie midierum, et de Iside et Osiride, simul
twv d-viàdœv tv JtXcfoXg aqy^ijyôq fuit, simul roTç \'OaiQiaxoig
xa&œaiœ^tv^ itQOiç dno irarQÓg xai fitjVQog ("j"). Vitam COmmunem
praeterea, et rempublicam non parvi fecit, qui in sua civi-
tate àQitav incûvvfiog fuit, et vel ejus gerendae praecepta
tradidit. MovuQxlav, ut probat ejus de hac hbellus (p. 82G seq.),
caeteris rei pubhcae formis anteferebat; ab imperatoribus
Trajano atque Hadriane publica ei tradita fuisse dicuntur
munera. In scribendo tandem imitatus est Platonem, sed, —
ut imitari soient ii, qui eorum quae imitentur, rationes non
perdidicerint, — in rebus saepe ejus minutissimis insistendo.
Sic V. c. quod Plato in Phaedone narrantem facit Phaedonem
Echecrati, quae cum amicis collocutus sit Socrates, antequam
cicutam biberet, aut in Sijmposio narrantem Apollodorum
inter convivas, quae a Socrate atque aliis disputata sint
de amoribus inter epulas, hoc noster, in libro imprhnis
de Genio Socratis, sic imitatur, ut struat dialogos in dia-
logis, atque plurimis duorum dialogorum personis animum
nobis conturbet. Fuit praeterea etiam oratio ejus Platonica,
sed eadem simul Homerica, Ilesiodea, Pindarica, Euripidea
etc., ut hominis, qui tot scriptorum quorum libros logerai,
horum sponte quoque atque paene inscius verbisuteretur. Occul-
tabat tamen sub specie hac alienorum ornamentorum haud
ingrata insulsam illam sententiarum aut colorum ad perpen-
diculum conjungendorum rationem, — per particulas seil.,
quales sunt ré. xai, Si aliae ; — quae ratio eorum esse solet,
qui ita sunt animo constituti, ut ad recipienda aliena alacri-
ores sint, quam ad propria excogitanda. Sic v. c. jam

1 Conféras ejusdem libri dc Isidc ct Osirid. caput (j\'7\'"°,dc Exillo pag.
600», de capienda ex inim. utilit. pag. 90 E L: totum librum dc sera
Numin. vindicta, alia.
( ) Dc Isid. et Osiridc C. 35.

animadvertit Parthey (¹) in novem versibus ex capit 27° in
libro de Iside et Üsiride, — a verbis öè nixœQÔg usque ad
"OaïQiç ty. öainórojp, — undecies eum usum esse particula
■Aai, aut in quatuor versibus ex capit 36\'\', — a verbis «tto^J-
(joTjp usque ad fied-eQixTjvitliTai, — sexies. In tali igitur viro,
alienis adeo aperto , non mirum fuit, quod etiam bic illic in
conversiones Latinas incidit. Parum videtur ipse intellexisse,
quantum a vera Graecitate discesserit. Parum igitur etiam
operam dare potuit, ut hanc tueretur. Bis aut ter Romae fuit ;
didicit linguam Latinam, atque magna hujus admiratio ei
injecta est. Jam igitur facillime fieri potuit, ut quemad-
modum nos haud raro incidimus in Germanismes, qui dicun-
tur, aut Gallicismes, aut Anglicismes, sicPlutarchusquoque
ipse inscius orationem suam accommodarit singulari rationi
linguae Latinae. De hoc igitur videndum est

§ 72. Inveniuntur in Plutarchi Vitis nonnulis et in libris
ex Moralibus hisce fere: de Inim. Util., de Amie, Mult., de
San. Praec,, de Isid. et Osir., Virt. doc. pos., de Virt Mor.,
de Cohib. Ira, de Frater. Am., de Am, Prol, An vit, ad
Fel. suff\', de Garrul, de Curios., de Vit. Pud,, deseips. citr.
inv, laud, de Ser Num, vind,, haud pauci loci, qui relictis
singuhs vocabuhs suo loco facilius Latine verti possunt,
quam saltem in sententiis paulo longioribus in Graecis
antiquioribus hoc solet. Jam bujus rei exemplum sit locus
hic ex libro de Sanit, praec, (153,34 ; — paginas et versus
appono, et deinceps apponam in hac disputatione, Dido-
tianos), cujus loci versibus Graecis Latinos Xylandreos, —
paucis tantum, quae Xyl. elegantius quidem, sed tamen
liberius vertit, mutatis, — suppono: (1) ^h ^èv ovv

xiqov\' càivijç 8è rijg rpvy^g to yavqov xoXoiJti, nayra
cidis ohnoxum ipsiusque animi alacritatem retundit omnibus

tationem suspicantem sinistri aliquid nihilque confidenter
Oa^QaUwg ßaSil^otlaijg. Sed cum in talibus potuerit aliquid
aggredientem.

forte accidisse, intelligitur certo judicio de re non posse
statui vertendo simpliciter Graeca Latine. Oratio si alienis
se accommodat, potius, ut apparet, ea quae ipsa propria habet,
depravat, quam intégra illa referat. Quocirca hoc imprimis
explicandum est, quomodo Plutarchus in illis a vero voca-
bulorum ordine Graeco discesserit.

§ 73. Diligit noster longissimas nominum continuationes,
quales sunt (2) : ol r« XQtjarà Tiav uQaynàTwv ToTg AotJopov-
fxivoig àyàtiaai fittù naiSiàg xaXovyng (7GG, 18)| (3): to avfi-
Tra&tg avrœ xal avfi<fuig, tvxivTjTOi\' St xai xovq)oi\' xal ófiaXóf
xai V7trjxooi> tov St tvxoviàv xai avvtytiap (879, 38). Sed
haec, licet minus eleganter Graeca (vid. 20"\'"), Graeca
tamen sunt, et invenies contiimationes tales longiores, licet
semper fere his breviores, haud raro in disputationibus
philosophicis, v. c. apud Platonem.

§ 74, A Graeca demum ratione disceditur, ubi verborum
gravitates non exprimuntur gravitatibus locorum, quibus
ponuntur in sententiis, aut ubi ea disjunguntur, quae a
Graecis antiquioribus conjuncta fuissent. Sic v. c. si haec (4) :

(162, 31), ad normam Graecam exigantur, sententia erit nos
potissimum non ignorare debere aliquam xpäfftj\', et esse hanc
x(>â(siv d\'fQf*óTt]Tog et ^tjQÓTtjTog paene obiter tantum commemo-
ratum erit; sed sic tamen et illius XQâaiv major gravitas
est, quam est secundum sententiam, et horum xal

^tjoot, major levitas. Eodem modo per ,(5): tkxJtijv fih
ovètvoç av ahiaaafiévov Ttjv tv(p7]ixiav, ft rà avvà nà&jj
ttqofsti&ifJicva jAiv Tü) loyiOfiM toOtoiç xaXovai To7g ovófiaoi
xtX. (544, 29.), non hanc ex iis ivcpijftlatg, quas nemo repre-
henderet, si hae affectiones rationi se dedentes his nominibus ap-
pellarentur, alii ouidem ojusdem generis earum quas nemo
reprehenderet, si hae affectiones rationi se dedentes his nomi-
nibus appellarentur, opponitur; qui tamen verborum sensus
esset, si Tathrjv tantum urgueremus, quantum pronomen,
quod a substantivo tot vocabulis segregatum buic antecedit,
in Graecis debet {vid. 19""® et 25"®). Haud aliter hujus
(0) : xal yÙQ laxQov voaovvTfg oi) naQanaXovfifv tov efi.neiQOV,
aiaxvPOfitvoi tÓv avvrj&T]\' xal iraicsi ôiôaaxàXovg dvri rwv
XQTjST&v xovg TtaQUxaXovvxag atQOtJfi,füa (643 , 48) haeC OSSOt
sententia, si plane ea, ut Graeca debent, acciperemus, ut
dixisset Plutarcbus nos, si aegrotemus, imprimis non advocare
modicum seil, xùv tfinuQov ; quod tamen, ut intelligitur, minime
noster voluit. Conféras §°® 2""", sequent., 22"™, 46\'«", 47"™.

§ 75. Quod autem haud raro disjunguntur in talibus ea
quae conjuncta esse deberent, hoc jam animadverti poterit,
in illo n° 5° ; ibi enim verius Graecum esset xi]v tvcpijiiiav
XU1JX7JV. Haud plane Graecum etiam (7): ro dtdtyfiivov ^ôqiov
avxijv x^g ^jv^ijs (534, 42), quamquam hoc fortasse parthu
tueri possemus exemphs, quale est v.c. hoce Demosthenicum: xàv
\'icpiaxijxóxa xlvôvvov xfj itohi {de .Cor. 287.). Sed imprimis
hic adtendas disjunctiones adtributorum a substantivis. Has
enim linguae Graecae ratio non probat {vid. 8"™ et 16"™).
Sic V. c. in hisce (8) : Ov8t x6v ißiov ix lœxov vofii^ovai ßQicpog
dvi<^%fiv vtoyilàv (434,29), nomo referet yéo/iXói\'ad vorbum ;
neque in llisce: (9): Ov XQayy xal SvGyiiiitQov inalQtxai mla-
yog, ov Xjjoxœv ivoSi\'oig Sia^îovvvoi ivéSQuig iQjjfiovg vnwQflag
(605,\' 5) adjectiva xçayv xai ôvnxfllUQOv ad inaÎQtxai, aut
X{j6xû)v ivoôioig ad Sia^wvvvaiv. Sic etiam nemo credet cortum
(juoddam genus praetereundi januas esse eas praeterire àXXo-
x(,iug nec igitur in verbis hisce (10) : OiJquv TvaQióvxeg dXXoxQÎav

(030, 28), referet dlXoxQiav ad verbum. Exemplum genetivi
immerito a substantivo disjuncti est: (11) on -Aui vóaoiqïpioi
aóyfiocTog fig dnQCc/fioav\'pijp i^QijaaPTO (103, 41).

§ 76. Sed tamen hoc praecipue demonstrandum est, dis-
cessisse in talibus Plutarchum a vera ratione Graeca, quia
proprius accesserit Latinae. Quocirca Plutarchea comparanda
sunt cum Latinis, et hic illic vel ad tralationes in Latina
revertendum est. Quae tamen provincia, quod jam
supra indica^d, non sic administranda est, ut tantum universe
aliqua proponantur, quae habere aliquid videantur Latini,
et paene Latine verti possint, sed iüi potius, ut quae
propria habeat oratio Latina, his singulis singula respondere
demonstrentur Plutarchea. Valet autem hac in re tralatio
in Latina, quia quae minus Graeca habet Plutarchus, haec
si Latine verteritis ordine verborum servato, evadunt (quidem
baud raro Latina minus elegantia, aut vel imperfectiora,
sed tamen semper fere evadunt Latina, aut saltem paene
Latina. Ilic igitur jam major exemplorum vis proferenda est.

§ 77. Et primum quidem proponam exempla sententiarum
divisarum ratione illa Latina in partes quatuor. De quibus con-
féras 43\'"", 45\'»\'", 47"™ et 65\'\'\'"\'. Nam quamquam in sen-
tentiis brevioribus baud raro fit fortuita quaedam convenientia
Graecorum cum Latinis, tamen in iis quae sunt divisae in
partes quatuor nullam usquam inveni, nisi apud Plutarchum.
Sic V. c. n"\'» 6"\'" intelligetis, si diviseritis: xai yÙQ lart^óp/

yoaovPTfg// ov naqaxaxov^fp/ tóp ffitrtiqop, aîaxvpôjxipoi tóp
avpT\'i&jj\' xai natal/diSasxâXovg//dpTt rwp-j/QijaTmp j Tovg naça-

xaXovpTag aiQotl^fOa, — mcdiciim cniin/, si aegrotamus//non
advocamus/ eum, qui perilus sit....; atque pucris/prae-
ccptores//pro bonis/cos, qui pctant, adsciscimus. Ejusdem
generis sunt (12): Jió xal tcop l^wœp/ tó qiiXóTfXPOp//roîg
fiopoTOxoig/ (I\'ll 5 (13): Tóp St (fiXov/

ri^fXg// fiópop ftfp/ ovx dl^iov^tv tipai (112, 1); (14): "\'Ottoü
yÙQ xal tÙ aijfvytt/ ràg ^i^tig// nQÓg rcc dpófioia noifiTai/
fifTÜ ßlag dvayxaloiifva (115, 14); (15): ôtfparat/ xai aQfrij//

yiyovtvai xal [liptiv/ TtavrànaaLv àvXov xai axQurov (p^^,
(IG) : (N\'üv (Su)(pQo<siïvrj fiiv iartv) ov/ ro na^ijrixov wantQ
wijpioi\' d\'Qti^fia xai tiquov// 6 loyiafiog/ rjvioytX xai fierayfiQt-

^frai (539, 52); (17): {yaXtnatrârTj vóaog), h j} rov voaovvng
di\'OfXQióxarop avvw yiyvtrai rè nQÔgœnov (552, 38); (18) : >tat

xóv r]p xai nyvixov.) ôqyâvtav/ cptlan// roiov\'rcop/ trvytv
(580, 23); (20): ovyl noXXàg/ rà nqâynara// roXg imixœg
tytip Soxovsi xai nQuwg,/ qieQti nQOcpâang àpriXoyiwp xal dia-

fpOQ&p (591, 35); (21): JtlaxoXop fiîp/ apaXa/x^âpii &fQâ7tfv/4a
xai yaXtnàp// tj (fiXoàofpia/ t7]P ddoX^ayiap (607, 34). In his
igitur atque talibus pleraque vocabula, quod jam demon-
stratum est de illo n® 6°, non tali sunt gravitate, quali propter
locum in Graecis esse debent. Sic quatuor illarum senten-
tiarum partium prima plerumque multo minus gravis est,
quam, si disposita essent vocabula ordine vere Graeco, debe-
ret; — quemadmodum v. c. in n° illo 21® non haec senten-
tiae ratio est, ut to »iQawevfia, quod suscij^iat pliilosophia,
imprimis dicatur esse StJaxoXop, — non aliud quoddam, sed
SihxoXop. Ultimae contra taHum sententiarum partes multo
semper sunt graviores, quam esse soient in Graecis tot voca-
bulorum, aut vocabulorum copulationum vocabula aut copu-
lationes ultimae (vid. 47\'»"\'); sic v. c. in eodem illo
n® 21°, si ratione illa, qua Graieca debent, acciperentur,
tantum obiter paene moneretur ro ùtqàmv^jia, quod susci-
peretur, esse dSoXiaiiav. In n° 17°, qui est sententia
Hippocratea, quam suis verbis retulit Plutarcbus, apparet,
quantae sit gi-avitatis vocabulum uQÓaconop, ex loco ipsius
Hippocratis, ubi legimus haece: axénrfad^ai xqt] ..\'.. hqwxop fih

ro ngóacanop rov vooioprog, ii ófioXóp tffrt roXai rwp vyiaipôp-
rwp, nàXtara 8è, iî avró ioovrcó (Praen. TT ; ErmeHns I, l\'as.).
Nam non hoe dicit Hippocrates non prodere to TCQogcauop
gravissimos morbos, nisi sit dpofioiórarop avt^, — quod
dixisset in Plutarcheis, si ratione haec, qua Graeca debent,

accipiantur, — sed hoe, id a quo gravis morbus indicetur, esse
imprimis to nqogmmp, et quidem, si sit di/óf^oiof «vrm. Sic
partes primae et quartae. Pars secunda plerumque minus
gravis est, quam debet, pars tertia gravior. Quod apparet
V. c. in illo n° 16\'^. Latina autem illa sunt, quia pars tertia
cum quarta, — totius sententiae praedicatum, — continet ea
quae imprimis alios docere interest, parte prima et secunda, —
totius sententiae subjecto, — ea tanquam universe proponuntur,
quae praedicatum illud accuratius defmiturum sit (vid. 65""^).
Sic n\' 2P praecipuum munus est dicere, quid sit et a quo-
nam suscipi debeat o-foàmvna, quod suscipiatur; aut m 14\'
quid sit et qua ratione fiat, id quod ab ai/ii/^o«? fiat de/tt|ffft,
aut n\' 18\' docere de simulacris Castrorum dictis Docaiiis,
de (juibus ibi sermo est in antecedentibus, quomodo se babeat
aliquid quod videatur (sie explicö illud 5o>ca, vid. 39=""), —
intelligi debet, ut apparet, aliquid quod sit illorum Docanorum,
(juod ad Docana illa pertineat, — quomodo se habeat aliquid
quod videatur ad ró tpikuôdtpoy, et quid hoc sit, quod sie se habeat;
seil, ita sc habere ad to (pixadehpof, ut ei sit ohitop et esse
hoc quod ex iis quae Docanorum sint rc5 qnladeXq^a videatui\'
oixilop, TO xoit)6i> eorum xai dStaÎQtTov. Intelligitur praeterea
illarum sententiarum subjecta ac pi\'acdicata, — partes duas pri-
ores, ac duas posteriores, — eodem jure dici posse per se absolu-
tas sententias, ac eadem in Latinis; eodem jure v. c. ac: cui
moerori, ipsa merccs aiictoramenium servilutis, Marcum
Uticam, aliacpie. Vid. 43"\'", 44"\'", 45"\'". Compares cum
his praeter subjecta aut praedicata trium illarum sententiariun,
(pias accuratius examinavi, ex caeteris illis v. c. illud oQyäfMp
qjthit n\' 19\', aut illud noXXàg TÙ 7i()àyi.iaTa 11\' 20\'. Post subjcc-
tum autem (post partem secundam), aeque ac in Latinis,
tanquam novam incipi enuntiationem, omnes sentinnis. Quid
quod vel illa pai-tium partibus responsio, de qua eadem illa
§" 05" dixi, hand alio modo, ac in illis l.atinis hic apparet.
Nam quemadmodum, si dicimus pro: Filiorum laudibus,
Laudibus fdiorum, sequeretur aptius cohonestantur etiamjpatres,

quam etiam patres cohonestantur, sic v. c. si in n° 12® pro Twy
l^taüiv TO (fdÓTfxrov, (quao conjungoro in copulationem vere
Graecam vetat ipsa loci ratio; accipi debet locus ille baud
aliter paene ac si dictum esset tx t&v loo&v xtI.) aptius
etiam sequeretur, si in eadem disponendorum vocabulorum
ratione permanere velles, pro roXg fiovoróxotg iayvQÓTfQop
tficpv\'tTai , hoc îax^QÔTiQoy ificpiJtTat roig fiovoróxoig. Quod
autem Plutarchea illa verti possunt Latine, aut paene pos-
sunt, verborum ordine nihil mutato, jam nemo mirabitur

§ 78. De aliis difficilius statuitur, quia facilius fit in iis
fortuita illa convenientia Latinorum cum Graecis. Sunt tamen
nonnulla, in quibus unum vocabulum in caeterorum fine
totius sententiae praecipuum praedicatum est. Etiam haec
igitur, ut perspicitur, vera Graeca non sunt. Sic v. c.
haec (22): xal xa&aTCfQ oi yvntg ini rag offfiäg t(üv öieqi&o-
QOTcoy owiiàTœv (ftQOVTui , T&v 8i xa&ttQwv xai vyiaivovToav

aidÙTjdLv ovx iiovaiv (104, 18), paene ordine verborum
perfecte Graeca sunt; nunc tamen non sunt. Nam si im-
primis opponere voluisset noster öncp&OQÓrcc atofiara aœpaai
xaO\'UQolg xal vyialfovai, non adeo illud cpéQovTai illi «"îa&Tjaiy ovx
f^oyffi, linguae Graeaie ratio e.\\igeret inl rag tôju ânqi&oQÔ-
rœv 6(îfiàg ; sin contra, verbum illud q)ÎQovTai revera verbo
illi a^iG&îjdip ovx è\'yovat, hoc potius: cpénofrai inl ràg
oafiàg rwv Siefp&oQÔrœv aw/xàTcoi\', a\'îaiyijaiv 8\'ovx t^ovat rwi)
xaùaQtav xal vyiaipôvTcov. Nuuc tamon Latiuo more subjec-
tum videtur opponi subjecto, praedicatum praedicato (vid.
gum ut utrum horum sit gravius dici non possit. Sed

hic agitur de re subtilissima. FaciUus Latin itas earum sen-
tentiarum agnoscitur in quibus illud vocabulum unicum, quod
totius sententiae praedicatum est, est nomen.\' Cuin enim
in Latinis toties verba sint praedicata, facilius sententiae
Graecae, quae in fine habent verbum, videri possunt ratione
plane convenh^e cum Latinis. Exempla Latina babes in §°
43®, sic V. c. lioc: Est profeclo/animi medicina//philosophia.
Sententia vere Graeca in fine liabens unicum nomen v. c.

haec est: dt\'op [léyag ytyové da&tvijg wi> to xccr^dgydg fpi\'^ttr-
nog (Demoslh. Olynth. 1,12.); in qua nemo credet (PlXmnog
esse totius sententiae praedicatum eadem ratione, qua
vocabula ultima in illis Latinis. Videas praeterea 47"™.
Apud Plutarchum tamen in talibus nomina unica aut bre-
viores nominum copulationes in line sententiarum praedi-
cata sunt, V. c. in hoce (23): \'EmvTiovrai (sic Herscher)

Trjg noXv(pdiag oQf^ig (IH, 15); ovy ijxiaTa etc. enim arc-
tius cum verbo conjungenda sunt; praeterea in hoce (24):

Tixóp (544,19), in quo, — quamquam est sententia brevior,— ap-
paret tamen ró na^fijTixóv esse praedicatum; aut in hoc(25): xai
tovto f\'yn ttq&top xaxov t^ ddiyyalu,// ti]p «Vï/xo/«*\'(G07, 37),
quod verti sic potest: atque hoc habet primum malum dßiy7](fia,
quod (garruli) non audiunt. Duo exempla adjungam, in quibus
nomina aut breviores nominum copulationes sunt praedicata
praedicatorum, haec: (2G): mfptdijjxog ,uèp 6 tl \'eqixqïag//
dpfiQti T&P nQfTWP / xai ro nXtjOog xai Tag (ïirtijpopai* (535, 1);
(27): oi^rf naptcop difaiqf&iptfg vnó tov tvqüppov xal (f>vyä-
8fg xai néptjTfg, xai (oXiyov 8é(o Xiyup) iTiQoi t&v uqórtqop
yfi\'ófifpoi//fxópw diéftfipap oi avToi / xw ^iianp dXXtjXovg (591, 25).
Omnia haec exempla sententiarum sunt divisarum in partes
tres (vid. illam 43^\'"). Intellexeritis praeterea ex n\'® 25°,
2G® et 27° posse etiam Plutarchea, baud alitor ac Latina,
plura per se absoluta judicia continere, etiam praeter illas
divisiones in partes tres aut quatuor (vid. §"\'" 45\'""); aliud hujus
rei exemplum sit: (28): MècXXop 8i, äantQ h r«i/rto nói^iaTi ^udg

xoipiopovpTa iftlaewg xai TQO<ffjg // rct vy^d xai Jjyp«, xai
ipv^QU xai 0\'{(tfid /, xfj ófiopoUf xai (SVfJicpwpiu / tijp d^iaTijP xai
ijöl(st7]p/ xn\'daii; i^moit\'ï xal aQjiopiap (580, 37); in quo, baud
aliter ac in illo: manc Idihus Septembribus // et ille et senatus
frequens/ vocalu Drusi/ in curiam venit, praedicatum,
praeterquam quod ipsum per se constare posset, plura
quoque absoluta judicia in se continet.

§ 80. Animadverteritis in n^® 1°, 4°, 5°, 8°, 9°, 10°, 11°, 12°,
19°, 20°, 21°, 26°, 27° disjungi copula logica nomina quoque,
quae casuum necessitudine, — quia eodem casu essent, aut
quia alterum esset genetivus, — cohaereant. Hoc tamen,
cum plane Latinum sit, pluribus exemphs illustrandum est.
En habes adjectiva sejuncta a substantivis (29): xal tovto
Twv TTQÓg rà &TjQia/! rîlog rjj/ dywvtov ixiivoig (103, 12);
{t&v TTQog rà ta fere idem valet ac adjectivum) (30): l\'a

qi&iiQÓ[A.fvov (444, 39); (31): 8ià tó nàaag vnà tov lóyov rgfno-
nifjj// noQ(fàg ôéyia&ai xal tètag (455, 46); (32): Xóyov ix
q)iXo(So(pïag// (ivaTaytoyàv dvaXaßovrag (462 , 7); (33): rovg
fiiv dad-iViïg xal dxàxovg// ilg axgarov vnfQtinovaa/rijv SfiSi-
Saifioviav, TOÏg 8i SgcfivTSQOig xal d\'QaovriQOig// iig d&éovg

f4.0 viav,/ 8iaqiOQag dnaifaxov nQÓqiaaiv (464, -27); (35): noXXij/
avfin\'t(fv()ixiv0v yfj xal xaxaxtywafitvov (602, 34).

§ 81. In hisce disjuncta sunt substantiva a pronominibus :
(36) oaag/ tó awfia/l wttófitvov vnó Tijg ipvpjg/ ij8ovàg
\'laXd xal xaQaxxófiivov (149, 42); (37): ij8ovi]V Styojjiivti xal
nóvov, xal öaa Turlraig iyytvófitva/ xaXg fitraßolaXg nàd-y,
TOÙg fiiv (idXXoP, Tovg 8i ^ttov iniTaQàTXti (441, 4); (38): nXijv
baov/ tj yij fitQog/ dvaXufißävovaa xal 8iyofiévi},// yivtTat

yóvifiog vnavTov (444, 36) (per anacoluthon, sed tamen satis
Latine dicitur : quantam terra partem, cum suscipiat eam
atque recipiat, ipsa fit fertilis) ; (39) : Jió xal nai^nâXaiog

avxij xàxfiaiv ix &toXóy(av xal vofio9txœv hç xi noijjxag xal
cpiXooàtf^ovg Sà^a wg xxX. (451, 31); (40): dg 8\' dn\' avxov xi
aiO&ijTÓv xal acûfiarixàv tlxóvag ixiiàrxtTtti, xal\'Xôyovg, xal

(456, 8); (41): TlQOgxaXtixui Si// xal làv liXâxœvog dficoayé-
ncog xà nQàyfiaxa [iv&ov/, ov ^coxQÛxijg iv (svfinooita nfQi xov

T« cpàofiaxa xal xà TtttQTjyoQrjjiaTa ntjyavàai^tti (656, 50);
(43): TTTjXixov Kl ntQi Tttvxa TOV ùtiov diavQißal xccl /.liXXijang
äroTCQf if^ovdiv , OTi Ti]v niavip ij ßQuövrrjg dcpaïQtÏTai rijg

§ 82. Genetivorum a substantivis copula logica disjunc-
torum exempla sunt: (44) xod t&v vtcav vyQorijg tpovact
nuQiiti Tag rQiyag fiflccivag (445, 21); (45): \'óri tov "\'Üqov

pvy fitf iitüta^i, vvv 8\'t^flù)v xutenuv d Tucptoy tov 6cpl}aX-
jxàp (456, 37); (46): "\'Onov S\'àv ij &7jXfia rijg %û)Qag dnoTtx^
(465, 47); (47): xairoi naQanv&lav jy Teyvij/ rijg duoQifLag
ï%ti/ t7]v iv^dXiiav (553, 18); (48): oti ttjp hÏgtiv / ij ßqa-
ôvTrjg // àqiaïQHTCti / Tijg TCQOVoiag (vid. n"*" 43™).

§ 83. Adverbia copula logica a verbo disjuncta, haec
notavi (49): Toîg fièv àlloig Ixavàv tan to /At] nâaytiv vnà
TWV ty&Q&p KajtcT)? (103, 19); (50): d^xJvopxtg àti roïg oixiioig
fxacToi, xal yaXinióg / ddixovfiépcop cpétJOPTtg (464, 32).

§ 84. Horum locorum magnam partem sumsi ex libro
de hide el Osiride, ut, quam late res vel in uno libro
pateret, intelligeretur. Hae igitur disjunctiones Graecae non
sunt, quia nomen prius pro loci gravitate minus urgue-
tur; — quod explicavi §° 74" atque hic imprimis apparet
in n« 29», 31», 33% 34% 35«, 39% 41% 42% 43% 44«, 45%
47% 48% (vid. S""" et 18"™). In n" 35" credere posses
noXX§ non esse adversus rationem Graecam a substantivo dis-
junctum (vid. 7"\'"). Fallereris tamen. Nam potius sententiae
summa est, ut dicatur avfinf(ptlQO-ai aUquid yfj, quam yfip
cui aliquid (svf.inéq)VQTai, esse noXXtjp ; quod tamen dixisset
Plutarchus, si a Graeca ratione non discessisset. Aliud prop-
ter quod illae non sunt Graecae, est quod posterius contra
nomen magis baud raro, quam par est, urgueri debet;
quod apparet imprimis in iis in quibus nomen hoc posterius
totius sententiae praedicati praedicatum proprium est, — sie
in n" 31% 45% 47% 48% — sed tamen praeterquam in his
in aliis quoque satis multis. Praeterea in omnibus lere his
nominum disjunctionibus separatim nomina ad verbum referri

non possunt, nisi ipsa simul sententia nonnihil immutetur.
In illis vero n\'® 8°, 9°, 10°, 11° ne possunt quidem omnino.
Gognosci res potest imprimis ex n° 47°. Hujus enim,
si eum dividimus pausis Graecis et genetivum referimus
ad verbum, sententia evadit satis inepta. Etenim bis : xuItol —

si convenienter ea rationi Graecae accipimus, dicitur fere hoce :
quod ars cantus suavitatem ex iis quae sint deforjnitatis habeat,
hoc esse solatium. Nemo tamen eum non dividet pausis Latinis,
quemadmodum ipse quoque feci supra, ubi primum eum
adtuli ; vertere eum paene possumus hisce : solatium vero ars
{ars vero solatium) deformitatis// habet cantus suavitatem.Be dis-
junctionibus autem Latinis, quibuscum hae comparari possunt
egi \'25° 26° et 59°. Tu mihi compares v. c. xal ydg Iutqov
voaoûfTfg ov nuQuxaXovfjiiv tov é^MTrftpo/\'(6) aut : fiàvca Siéfinvuv
oî avToi rcü hlghv dllrilovg (27) cum illo : scnsibus enim ornavit
ad res perspiciendas idoneis (vid. 59), aut etiam geneti-
vus §\' 82\' cum paragraphorum illarum genetivis Latinis.
Memorabilis praeterea est n"® 31"®. In hoc enim ratio vere
Graeca exigit, ut h ToXg dQigzÏQoig conjungatur cum ytvó-
ftfvov ; quod tamen, cum hoc ytvófievov significatione oriendi
opponi non possit iUi q)&fiQÓn£vov, nisi ab tv roXg dQiartQocg
sejungatur, minime licet. Disjunguntur iv rolg dQtartQoig et
ytvó^itvov copula logica.

§ 85. Plura dicenda sunt de\' disjunctionibus substantivo-
rum a pronominibus. Hoc enim genus apud Plutarchum
satis late patet. Vidimus supra (§" 13\'"\') Xenophontem, ubi
dicat: TLoXXài.... mv TtQÓOyyiv dmlyovTO xioScov,... Toihcov
ovxtTi dntyovTKi, non hoc praocipuo indicare voluisse esse ea
a quibus non amplius abstinerent, xïqSt], sed hoc potius ab
iis eos jam non abstinere amplius, a quibus abstinerent
antea. Si illud voluisset, dixisset potius: œv xtQÖwv nQÓaO-tv
dntxovTo {vid. 19™). Sod disjunctiones illae Plutarcheae
Graecis bis conjimctionibus sententiae similitudine multo
magis conveniunt, quam illis disjunctionibus. Nam neque

ea quae in talibus apud eum substantivum praecedunt, —
V. c. (in avTov to aio&TjTinóv in n° 40% — eadem sunt gra-
vitate, qua in illis, neque substantiva eadem levitate. Plane
contra ratione conveniunt cum disjunctionibus illis Latinis,
de quibus egi §° 60», quarumque et alia adtuli exempla, et
hoc: quae autem in multitudine cum contentione habetur
oratio, ea saepe universam excitât. Cum his comparetur
j^us 3Qus^ qui fepe yg^^j potest: quocirca etiam antiqua
haec descendit ex theologis et legislatorihus ad poetas et philo-
sophos opinio; quod quidem non admodum elegans est, sed
tamen Latinum. Aut potius comparetur n"® 40"®, qui sic
vertatur: qtias vero ab iis sensilis atque corporea natura
imagines exprimit etc. Numerum 41""" hue retuli, quia
articulus in eo paene valet pronomen demonstrativum ; rite
intelligi locus non potest, nisi ratione eum, qua Latina
debeant, accipias: Advocant quoque eam Platonisquodamodo
res ipsae fahulam, quam Socrates etc. In antecedentibus (capite
praecedente) ad res illas alium quendam locum Platonis
retulerat; quocirca non potest, ut noster Platonem (ró;;

quod fecisset, si disposuisset vocabula ordine vere Graeco.
Sed videtur potius ejusdem Platonis alium locum alii opposuisse.

§ 86. Est in hoc n" 41" enuntiatio relativa praedicatum;
(pemadmodum in illo loco Latino, quem ex §" 60\'\' hue
transtuli, subjectum est. Sed hae enuntiationes {vid.
OB\'""), atque caeterae omnes quae sunt ordinis inferioris
{vid. 44"""), esse possunt, aut subjecta, aut praedicata,
aut subjectorum aut praedicatorum praedicata propria. Alius
locus ex Plutarcho, qui rite explicari non potest, nisi sententiam
ordinis inferioris quam habet in line, positam credas prae-
dicative, bic est: (51)«VaO-ot 8\'ävSf)ig ovonaQorrai xal ItyovTai
[lOVQV, «5? innoxtDTavQoi xai yiyapng xai xtlxXœnfç (533, 8),
ubi si ratione Graeca vocabulis gravitatem adtribuas secun-
dum locum, atque igitur satis magnam verbis óyofial^oprai
xai liyavxai, dicitur boc fere: viros bonos tantum appcllari

atque dici, quemadmodum appellari tantum atque dici sors
sit hypocentaurorum, gigantum et cyclopum. Quod tamen
neque alius unquam, qui sana mente esset, voluit, neque
Plutarchus. Locum plane intellegetis, si sententiam ordinis
inferioris, œg înnoxhruvQoi Axl. copula logica ab antecedentibus
disjunxeritis, ut dicatur : honos viros appellari {nomen habere)
atque dici (commemorari) tantum, eadem ralione, qua com-
memorentur hippocentauri, gigantes, cyclopes. Aliud exem-
plum praebet n"® 5"% quo, ut intellexeritis, (vide quae de loco
disputavi 74") non hoc dicitur : tvcpTji-iia haec potissimum
non reprehenditur, si hae affectiones rationi se dedentes his
nominibus appellantur; sed potius expUcatur, quaenam sit
illa ivcpTjfita, quae non reprehendatur, ut fere dicatur eam
tvcfrjiiiav non repreheudi, quae consistât in eo, quod hae
affectiones. ... his nominibus appellentur. Haud aliter hoc:
(52) Tàg St dXfATOQiSag tv roïg öfifiaai >t«0-\' tj/xtQUp tiOjAiy,
oi> TQÓnoi> T« ptoxTia ntQitnovai (599, 4) nondicitur: gallinas
nos, quomodo pullos suos foveant, habere quotidie in oculis,
sed potius: ciuod gallinas quotidie facere animadvertimus,
hoe esse, — ut sic dicam, — rationem, qua pullos foveant.
.Verti possunt illa sic fere: Gallinas vero ante oculos quotidie
habemus, quomodo pullos suos foveant.

§ 87. Sed jam ad disjunctiones pronominum a substantivis
revertar. Latins hoc genus apud Plutarchum patere dixi,
quia praeter illas nominum continuationes, quas demonstravi
esse Graecas (vid. 73""), aliae quoque nonnullae apud eiun
inveniuntur, in quibus haud aliter substantiva ab articulo parti-
cipio disjunguntur, ac in illis disjunctionibus, de quibus egi para-
graphis proximo antecedentibus, a pronomine relativo verbo fini-
to. Nam licet participia cum articulo substantivis praeposita,
conveniant cum enuntiationibus relativis, cum ils tamen tantum
harum conveniunt, quibus certum quoddam genus, quod etiam
ii quibuscum loquamur, cognitum habeant, indicatur. Sic
V. c. ubi dicimus: al ccQtavui Soxoûaai thai qitlatig fiaXtara
nuiSiiag Stovxai {Xcn. Mem. IV, 1, 3.), conceptum animo

habemus rerum quoddam genus aQiarœv Sonovcswp eïj>ai, seil.
(fifamf, ab aliis generibus, quae mente concipere possimus,
diversum ; sic etiam, ubi dicimus : óoxü dé (loi oir/, dloytag av
xal ^VQjjaaa&ai ri]V xtcfaXijv, wgntQ ot tx rœv vavayitav dno-
acoO-évreg iXni&iQoi (Luc. Herrn. 831.), sermo est de certo
genere hominum, — eorum scilicet liberorum, qui ex nau-
fragio servati sunt, — quod omnes cognitum habeamus. Latini,
ut intelligitur, nihil habent, quod his plane respondet;
tamen cum in Latinis genera deliniantur nomen (aut aliquid,
quod idem valeat ac nomen) nomini adjungendo, Graeca
illa accurate tantum vertuntur hisce : naturae, quae optimae
videntur, —liberi, qui ex naufragio servati sunt (corderas
55"™; imprimis, quae ibi disputavi in fme). In illis vero
quale illud: quae autem in nudtitudine cum contentione
habetur oratio, ubi substantivo ipsa enuntiatio relativa con-
cluditur , aut nullum plane dici potest defmiri genus, aut potius
ex genere amphore eorum quae indicentur relative cum
verbo, segregari genus angustius ejus quod indicetur sub-
stantivo. Sic ex talibus tantum colligi potest, —• atque cogno-
scimushocjudicio praesenti,—esse id quod indicetur substantivo
simul ex iis quae indicentur relative cum verbo. Res igitur
potius, quae acciderit, enarratur, atque quaenam sit, deinceps
substantivo explicatur, quam defmiatur aliquod, quale sit,
rerum genus; atque distant ab iis baud longe eae a quod
incipientes enuntiationes, quibus res, quae acciderit, pro-
ponitur pro sententiae subjecto vel praedicato. Sic v. c. in
loco illo Ciceronis (de Of fic. TT, 14, 48.), — quemadmodum
jam vidimus supra (vid. GO"™), — non plura distinguuntur
separata orationis genera, sed dicitur rfît^î/cc?» esse rationem
orationis, quarum in altera sermo sit, in altera contentio,
atque igitur orationem potius unam, nunc ita haberi, ut ei
insit sermo, nunc haberi cum contentione. Paene igitur
pro : quae autem etc. dici potuisset : ubi autem etc. Dicere pos-
sent Graeci: d lóyog tyófifvog, aut si participium urguere
vellent: i^ófifvog ó Xóyog. In aliis tamen eae tantum enuntia-

tiones Latinis illis respondent, quae incipiunt a conjunctione,
V. c. ab fî. 9unt praeterea substantiva in talibus, si enun-
tiationes relativae subjecta sunt, — (quemadmodum v. c.

saepe universam excitât), ea quae imprimis subjiciuntur, si
sunt praedicata, ea quae praecipuum praedicandi mmius
sustinent. Vide et alibi et eadem illa §° 60®. (Quocirca in
üs substantiva multo graviora sunt, quam nomina quae
tantarum sententiarum ultima sunt, in Graecis esse possunt.
Jam igitur Latinis illis simillimae sunt continuationes nomi-
num, qualis v. c. haec est: (53): "^H yàq oiirco avariXlovaa
rà Ttà^ij xal avpéxovaa rov Xoytafióv ivXäßtia fitXirtjv ifinoiù

(104, 28); in hac enim non sermo est de certa quadam
fvkaßtla, genere ab aliis tvlaßtiam, quas mente concipere
possis, diversa, sed dicitur potius tfinoinv evXdßnav ^uUrjjv,
quia avariXXft rà na&ij et aweyei róv Xoyiajxóv. Verti Latino illa
possent, haud quidem eleganter, sed tamen vere Latine sic fere:
Quae enim sic reprimit animi motus et conservât rationem
cautio, studium ingenerat. Eodem mode, ubi noster dicit:
(54): fitv yÙQ , i\'rt rœv d-iU)v iv yaavQl rtjg \'Ptag Övrcov,
^\'laiôog nul \'OatQidog yivofiévy yévtaig\'AnóX?.a)Vog aïvirnrai
rè xrX. (-450 , 21), hoe fere vult: quod enim cum essent adhuc
in utero Rheae ex Iside atque Osiride fiebat yévtatg \'AnóX-
Xtovog, hoe aïvirrirui etc., non distinguit/tVéoty banc al) alüs
yfvèGtai. In verbis hisce (55): àXX\\j fitv dnQ0a8i?]g rov ccXóyov xul
TTtQl róv (iXiXQivij xul dnaùfj vovv avvinrufiéfij aoqna xal (pQÓ-
vijdig , ai>roTiXtjg rig iarlv dxQÓryg rov Xóyov xal ddvufiig ....
ij S\'dvayxala ôià rè aöofiUy xal dtofitvi] rijg na&Tjrtxtjg üanfQ
oQyavixijg vnijQfatag inl rè ttquxtixóv , ovx otiaa cp&oqù rov
dXóyov rijg ipvyijg ov8è dvuiQtaig, dXXà râ^ig xal ötaxóafiijdig,
dxQÓrrjg fièv idri xrX. (539, 9) non duo, quae cognita habeamus
distm.visse videtur aocpiwv xal cpQovrjatcav genera, sedvoluisse
potius eandem aoq)iav xal cpQÓvysiv nunc aliam se praebere,
nunc aliam. Locus sic paene verti potest: quae vero non
indigens est rov dXóyoo et in sincera et dnadttl mente consistit

aoqilcc xai cpQÓv^aig etc. et inde a verbis tj dvayxaia sic:
quae contra necessaria est pr-opter corpus et indiget appe-
tituum, tanquam instrumentorum, ministerio cunp non sit
etc., aut hoc etiam sic: quae contra necessaria propter
corpus et indigens appetituum, tanquam instnimentonim,
ministerio, non est q){yoçà tov dkóyov rijg ipvyïjg, ....
haec dxQÓTijg quidem est etc. Plura exempla sunt: (50):
Avri] yÙQ ij nQogôeyofihij xai l^rjrovaa ^lUay xai ófiiXiav
%Qtt(i, 5i8âaxei xtX. (581, 9); (57): al ^li] Tvyovaai naiSa-
ycoyiag, üairtQ tltyoiitv OQx^^g (i7j8\' duxtjafag aïa&jjatig,.. .,
ftg â /.li] 8h xava^àXXovdc tr,v 8iàpoiav (631, 5) ; (58): tiva ....
rjftyxt ■IïaQanvQ^^av rj ^QÓvoig vaT(()0f TToXXoÏg dipa/xértj vócrog
xai xaTapffiyO-naa tov aû)fiaTog (664, 4); (59): xad^àniQ yÙQ
ïnnov fj naqayqrj/xa to uTaîa/xa xai tijv afxaQTittv 8iîûxov(itt

xoXâ^faSyai xaxia fiàXig àp ytpoito (664, 34 seq,). hl his
igitur atque talibus distincta sunt genera. Loci illius Luci-
anei, si similiter eum acciperes ac hos Plutarclieos, haec fere sen-
tentia esset: quemadmodum, si qui cx naufragio servati sunt
liberi; quod tamen Lucianus, ut intelligitur, minime voluit.

§ 88. Intelligitur in talibus orationem Plutiu\'clieam, hand
aliter ac Latinam, versus fmes semper sententiarum aut
colorum properare. Jam igitur nemo mirabitur, quod Plu-
tarchus quoque illas fines vocabulo ab alio quocum con-
junclionc cohaereret, separate praemunivit. In quas voca-
bulorum disjunctiones eo fortasse facilius noster incidit, quod
in Graecis etiam ea quae conjunctione cohaerent, saepissime
disjunguntur. Sunt tamen disjunctiones Graecae a Latinis satis
divei:sae. Nam non tantum in alium usum sunt adliibitae,
scilicet ut incommodas verborum continuationes rumperent,
verum Graecis haec quoque lex erat, ut disjungerent tantum ea,
de quibus simul idem separatis perhiberetur, ut quod de
priore perhibitum esset, hoc minus de industria ac paene
obiter et tanquam in parenthesi perhiberetur etiam de poste-

riore, atque paene duae essent in unam contortae sententiae;
sic V. C. 01 SixaiüOi (fiXo/iad\'fTg xoafiioi t flat xal dpÖQtÏoi (vid.
21®™) dictum est pro hoe: xoafiiot t\'fîal xal dÖQfiot iialp. Ubi
vero ea sententia erat, ut hoe ipsum indicaretur perhiberi
aliquid de iis conjunctis, et tanquam eorum fieret quae-
dam enumeratio, non disjungebant. Latini contra id in fine
semper ponebant, quod a sententia haud minus ac alterum
desideraretur, ad quod igitur oratio, quia semper suam per-
fectionem quaereret, properaret, quodque cum altero adeo
arcte cohaereret, ut essent haud raro duo synonyma unam
rem conjunctione sua exprimentia, atque igitur sola per se
eam exprimentia tantum imperfecte. Sed de his jam dispu-
tavimus supra §\'® 21®, 27®, 68®. Exempla disjunctionum
Latinarum ex Plutarcho habes in n\'\' 16°, 20°, 21°, 24°, 28°,
31°, 36°. Alia sunto: (60) diöthat, firi, tÔùd ötjqiwv imh-

TÏÓVTOJV TÙ àv^Qtûnm// ùijQtwStjg ó ßlog avrov yiptjrai/ xai
àfrifxtQOi (103, 17); (61): r^g aQtrfjg dcftiStXv ov nQoarjxof ,
äXXoxi äXXoig// avvSiovrag avrrjp/ xal av^nXixovrag (115, 8);
(62): tag tniaraaia rivi ^qw/uvov/ xal dQ^fj// fitrt\'^tiv Xtytrai
xrX. (534, 44); (63): "H ôè (yXaaaa) rwp O-vfiov^iipwp . . . .//

tmotiXov xarr\'iyOQOp (553, 45); (64): oifSi xarunaiJtiv//ro cpiXó-
vtixov Sdpavrai xal qnXàriJiov (591, 18); (65): ot)ö\' (ynoiitpovai)//
àvaxXàaai rov Xoyiafióv, oig qtwg, tqp\' iavroiig/ xal ntQiayaytXv
(624, 50); (66): XavO-àvovat 7roXXot}g/^ elg jutyaXavytav vnó
yaQ&g èxcpfQovaai xai xónnov (661, 17). Synonyma disjuncta
habes in n\'« 61°, 62°, 64°, 65°, 66°, et in nonnullis etiam
ex iis quae supra a me allata, hue quoque pertinent (nume-
rum volo illum 16"™ caeterosque). Sed etiam in n" 60" d
ßiog non dicitur esse &i]Qiü)öyg, idemque in parenthesi paene
esse simul dvtjfifQog, verum hic quoque verbis duobus vitae
ejus\' ratio indicatur una eademque ; nec in no 63o perhibetur
praecipue ty&Qav ccinjxfarov esse, cujus jj yXœaaa rtjv vßQtv
ÔTjixiovçyov efferat, minus industrie efferre rtjv yX&aaav rijv
i\'ßQiv dva^ipilag vnotJXov xarrjyoQop, sed utrumque eadem

industria, haud minus eam hanc efferre öijfiiovQyoy sie efferre
eam hanc xanjyoQov.

§ 89. Quid quod etiam apud Plutarchum hic illic prae-
dicatum ita in duas partes dividitur, ut alter i duorum sub-
jectorum adjungatur altera, altera alteri (vid. 69®™).
Quorum haec notavi (67) : «a« ro tj8v rw löyio/ xal vo dvay-
xaXov diœxoPTtg (146 , 34); (68): Îi]p TcaiGi rt ngog yoptXg ij
cptlaig/ ddflcpoXg n nQog âàiXcfovg TttnoitjXi (581, 19); (69):
(fiXoxifiiag ivtxa yiyvtaùai / xai dó^ijg dxaiQOV cpaipófitpog

§ 90. Duobus synonymis sententiae aut cola terminantur
(vid. 70"™) in n^® illis IS®, 43", 59" atque in hisce : (70) : tpóg

TtQosijyoQiai (461, 50); (71): ov rovg tavrwv naXSag, dXïà
Tovg rwp dSflq)&p tyxaU^ovrai «al rifiœaip (596, 46.); (72):
ly ôt avpdiaoTQiqiovaa vrjp \\\\)vyj]p naQaßXuptg avTij xal iraQarö-

^fvaig/ aîaxQà (630, 38); (est ex iis de quibus egi 87").
§ 91. Subjecta ex antedentibus praedicatis suscepta (vid.
51"™) habes in hisce( 74) : œg dpvavóp tari qxoQWP r« ngar-
TÓfifva xal TÙ ßovXivofitPa dioQilrTcap xal öifQiVpcjfierog (104,
10); (74): iVftipij xal yopaXg ^tbcop xai cpvrwp dpai ßXaaTtjatat
(449 30), quae fortasse minus Graeca.

§ 92. Sed satis de his. Fortasse aliquis miratus erit,
quod disponendorum banc vocabulorum rationem, quam
dixi Plutarcheam , tamen animadverti tantum credidi in libris
ejus satis paucis, aut saltem in caeteris nondum adhuc a me
animadversam esse confessus sum. Is tamen huius imprimis
rei rationem habeat, quod ab ipso Plutarcho comperimus didi-
cisse se litteras Latinas aetate demum jam satis provecta (¹),
Inde enim plano intelligitur fieri vix potuisse, ut in libris,
quot ejus habeamus, omnibus orationis formam accommodant
normae Latinae. Praeterea etiam hoc flicile perspicitur
accuratiorem hanc Plutarchei stili cognitionem prodesse

nonnihil scriptoris rectae interpretationi, et hic illic fortasse
vel librorum ejus textus manuscripti emendationi; quod, ut
opiner, ipsi in nonnullis illorum exemplorum, quae supra
explicavi, animadverteritis, ego tamen singulari hic ratione
demonstrem corrigendis nonnullis virorum doctorum erro-
ribus, in quos non incidissent, nisi meüus scripsise
Graece Plutarchum credidissent, quam in libris illis soleat,
Sic V. C. in hisce: SC dQtxïjv vntQCfiQOvaav rj Sdvainv a^iojfia
Tfj Só^ji »iOT^Tog ini/Qccijjafuv(ai> (459, 42) Didotiana habet
à^lcofia rj Só^ap, Madvigius legit d^iœ/xavi öó^ccp (Advers.
Crû. I 632.), quia, ut opiner, dicere voluisse crediderit Plu-
tarchum hoce: qui dignitati opinionem divinitatis addiderunt,
et illud d^iœfiu rfj bS^ji ùtàtrixog, — in quo a nomine
(d^LWfta) sejunetum sit adtributum {&tóvriTog), — plane nihili
esse putaverit. Hoc tamen, sejungere a substantivis adtri-
buta et licet, ut vidimus, in Latinis, et apud Plutarchum
{vid. 75^"^ et 82®™). Sententia autem illa, quae esse
credit Plutarcheorum illorum Madvigius, eadem fere evadit,
si nihilo mutato, accipias Graeca Plutarchi ratione, qua
debent Latina ; sic enim illa fere verti possunt lùsce : propter
virtutcm exellentem aid j)otentiam dignitatem gloriae (dat.)
divinitatis adscribentibus. Alio loco in verbis hisce: atvLxrovrai

Wytt. legit TO dXixtpîg xxl., quod recepit Didotiana. Olfen-
disse videtur viros, quod dictum esse visum sit id quod
propter duritiem terra haberet sterile atque infrugiferum, hoc
homines illos totum aipixxtaOai ; quae saltem iliorum sententia
esse debet, si vocabula disposita esse credantur ordine vere
Graeco. Wyttenbachii autem dhxtpig facillime alicui placere
posset, quia Nepthys, — de qua dicuntur illud a\'îpÎTxtaùai, —
paucis ante dicitur: xîjg yîjg tù tayaTU xai naQÓQia xai ipai!-
oPTa Tfjg 0-akâxryg. Monet tamen jam ipse nos Wytten-
bachius esse in Aegypto rà xpatJopTa Tijg palustria,

nec aliquem arbitror intellecturum, cur ea dicat «ob eam
causam, quod mare ad ipsa allidatur, dici posse axfQQâï).

ferunt fruges (vide nostrum paucis ante), Neque etiam eo
quod esset tx twv ipavóvrmp Tfjg ûa).àrnjg, referenda illius
nostri ayöpov xal dxÜQnov sterilitas est. Nam postquam
commemoravit noster opinionem eorum qui crederent Neph-
tliyn esse Aegypti partem mari adjaceutem, aliam proponit
Iiis verbis: tv ^éwoi Talg ôiadôyaîg twp ßaaiXtoop dpayQâcpouat
zijp Ntfpùvv Tvcpœpi yij^antvijp tïqwttjp ytpta&ai aTiÜQap. Jam
igitur hoc, —seil, twttjp Nicf&vp Tvqtwpi yij/iafiîp7]p OTtXçar
yhftî&at, — aipiTTopTai, —quo jam ad locum nostrum rever-

(>ÓTijTog, perfeclam terrae sterilitatempropter dmitiem, — quod
perfecte terra sterilis sit propter duritiem. Aliae sterilitates
imperfectiores sunt, v. c. illa, quae est propter rô âl^vQop;
perfecta ea, quando Typhon, qui est ndp tù avyßtjqov (vid.
c. 33 ejusdem illius libri de Iside et Osiride, unde locum
noster sumsi, et c. 30), avfQQap reddit terram. Sed vocabula
sic esse disposita ordine Latino, jam ex versione illa intel-
lexeritis. \'Tttó atfq(iót>itog praecipuum praedicatum est, ideo-
que gravius, quam plurimorum nominum continuatorum
ultimum in Graecis esse potest; rfjg yijg contra minore gra-
vitate est, quam in Graecis esse debet ; continuationum talium
Latinarum indicavi rationem §° Alio loco (4-G9,12) sustulit
Wyttenbacbius disjunctionem Latinam, ideoque Plutarcheam,
pro: ç\'Aptv sè xoikoop), (n^tipy ^sp tan t()yop TjXiov xai afiilçpa
{iiQÙg rijp tixijp T&p <pvT(óp ixsaxqvóptfop. Twp 8t tô kv(pi
avptio\'tptoop i\'avip â pvxtI hoc legens: ("apfvôt

Toi/rcor , rcûp rô Kvcpi aupTi&tPTcop\'^PijTiprj fitp xai ^^n\'^QVa
tgtlp fçyop ijXiov .... {fdti ô^a pvxtI yaïqh fidlxop), LoCO
hoce ex libro de Ser. Num. Vind.: ovtwg ij xad-\'exaarop, wy
nxaiti xai nQogninTti, {laixi^oi-iipii xal dpaxnovofitPtj xaxia,
fióXig àp ytPOiTo mfppovg xal rantivi] xai xaTdqjoßog uqóg top

&fóy (064, 40, est n"® 59"®), pro ftóhg legit Wytt. fiâXiaTa.
Haud inepte. Nam si verba Graeca ordine vere Graeco

disposita credas, haec fere sententia est : malitia, si continuo
vapulat, aegre tantum {difficulter taciturn) ad mentem redit.
Jam, haec si vera esset, omnibus suaderem malitiae correctoribus,
ut eam non verberarent continuo, nec quod Wyttenbachio locus
corruptus esse visus est, miramur. Optime tamen locus explicari
potest, si }iólig /fyoiro copula logica a sequentibus disjunga-
mus. Sic enim et illi ^uóAt? omnis adimiturinsignior gravitas, et
haec fere sententia est : sic ea, quae continuo vapulat malitia//
tandem fiet (cum difficultate quadam fiet)/ (et) compos men-
tis, et humilis, et venerans Deum; quae nihil habet, ut
opinor, quod nos torqueat.

Haec hactenus. Ut plenius de re statuerem, plures
virorum doctorum de locis Plutarcheis opiniones examinandae
essent. Nunc tamen de his egisse sufficiat. Eodem modo etiam
pervellem omnes quam accuratissime retractare libros Plu-
tarcheos, ut de singulis his, utrum Latinismes continerent,
an non continerent, statuerem. Etiam ad hoe tamen in
praesentia otium non est. Adjungam tantum hic duo commen-
tariolos, in libros de Iside et Osiride et de Genio Socratis,
in quibus egi de locis aliquot, quos posse mihi viderer, aut
fectius ipse, quam caeteri, interpretari, aut si qui cor-
rupti essent, emendare ; caeterorum, etiamsi interpretis
manu aut emendatoris cum maxime egerent, aut ab aliis, — a
Wyttenbachio, Madvigio, Cobeto, Herwerdeno, ahis, — multo
melius, quam ipse possem, explicati aut emendati essent,
nullam habui rationem. Licet enim satis mihi placere soleam,
persuaseram tamen mihi, virorum illorum gloriae, nisipecu-
Uaria afferre possem argumenta, laudationibus meis nihil
accedere, vituperationibus nihil detrahi.

Pag. 351 C. wg ov&lv dp&Qwnü) Xa^fXp fieil^op, ov xaQiactGd-oci
{>40 aefiPÓTfQOv dljjö-fiag. Quidni oiSè ^(^Qiaaa&ai ?

P. 351 D. Oifiai dè xcci rijg aiaipiov ^cofjg, ïijp 6 &t6g hXiji^p
ivdttifiop eipai tó rfj ypmcsti fiij nQOocnoXnTiip rd •/ i p ó fit p a\' rov
Si yipüfsxiip rd opra xrl. WyttembachillS conjecit yiyrnxófupa, ^y
vei\'tens recognoscenda. Immerito. Ita enim desideraretur ypojard.

Sed quidni retineamus vulgatum? Videntur Wyttenbachio
ii qui «fV ró) ai&pi sunt», vivere tantum «in cognitione» «rwi/
opru)py>, et eorum quae «fiant, mutentur et intereant» nul-
lam liabere rationem; quasi igitur dii Epicureorum essent,
qui res Immanas nibil plane curarent. Sed, si quid video,
rd QPra non eadem sunt, ac ró op vel tó oprag op, et lioc
illud est, quod ro\'ig yiypofiipoig, — US, quae fiant, mxdeniur
et intereant, — oppositum sit. Jam igitur dicit Plutarchus
vitam aeternam, licet aeterna sit, tamen non negligere rd
yipofiipu, ea quae sint vitae terrestris. Verbum nQoanolU-
ntip de eorum remissione dicitur, quae anteaegeramusdili-
gentius; sic V. C. p. 74 E ötè xkI tovto SiX itaQUifvldrvnp...
xai /.lij TtQoanoXtinnP.

rtXovfiiPOig (ytLcoaitog, aibcpQOPt fiip ipSiXt^wg Stalrtj, xai
^Qoofidrcop noXXióp xai dcpQoSiaiojp dnoyaXg xoXovotfaaig ró
dxóXaarop xal (fiXrjSopop, d&Qdnrovg Si xai ariQQag ip iiQoXg \\a-
TQtiag iO-il^otfaaig vnofiépup. Pro &fiü)aKog Wytt. habet {ytimg
óaicag rf vel \'laiaxoXg, Reiskius Sid ütiwanog. Fortasso prae-
Stat éavr^ óaioig.

KoXovov\'aaiç receptum est ex Veneto, liyi^othaig ex conjec-
tura Wyttenbachii. Sic tamen St illud {dd-gilnTovg 8è) suo fiti>
(aœcpQovi fiiv) non respondet. Praestat inventum Madvigiiî{oû^.oî/-

baud satis placet. Vix enim putanda est Dea lóyov tradidisse
xolo}}ovocc xai id-il^ovaa i. e. dum traderet xoloihiv et t^i^nv.
Legendum igitur videtur xuXovoxIafi et èd-ltovar}, hoc mutato
ex vulgato è&i^otfa?js, et ut huic conveniret mutato etiam
dative plurah xoXovotlaatç in singularem, quemadmodum con-
tra Wytt. mutaverat ifytl^oilatjg in t&i^oilaaig, ut conveniret
iUi xoXovotlaaig. Explicatur loco nostro, quomodo fiat ró oatcoj
TiXfidd\'ai, scilicet dialrj] aœcpQOVi fièv xai xoXovothfj rà dxóXaOTOy,
i&il^ovaj} Si tp ItQoXg Xargeiag vno[iéptii>.

P. 352 B. TOig dXTj&wg xai dixaicag tiQacpÓQOig xai ifQoaTO-
Xoig Tt()0ßayoQivOfihoig\' ovxoi 8é tiaiv^ oi tÖv ifQÓv Xoyoy
moi d\'tfùp TiàdTjg xaO^agttfopTa Sii8iSainoi>iag xai TTiQitQyiag iv
Tfj Uivyy cpiQOvTig , cigiTtQ ivxîoT^, xai nfQiOréXXovTtg\' rà
fii V , fii Xa V a x al ax iw 8 y , Ta 8 è , cpa veçà xai X a [in (> à
Trjg nfçi & t m v vn o8 tjX ov v t a otTjßfcag, oia xal nfQl
TTjv ia&rjTa tt^v IfQÙv dnocpaiverai. /lio xal t6 xoOfitXa&ai
Tothoig rovg dnoùavovvag ^laiaxovg xtX. PrO ohjatiog Wytt.
votjatcog.

In caeteris Meziriacus aliique plures mutarunt t\'Troöiy^oOi\'T«
in vno8tjXovvTfg. Wytt. illud tuetur, sed refert ad Xóyov- Locum
sic vertit : fugiuntque atra, et umhrosa, manifesta aidem et
splendidam de deo sententiam monstrantia ampleetnntur.

Neutrum placet. Nam praeterquam quod oratio sic vel
pro Plutarchi consuetudine contortior esset, non conlinere
credebatur doctrina de diis partim nxiwSij, partim qiavt^d,
ut d ifQÓg Xóyog utrorumquc aliquid vnoSijXohj. Quod autem
ad Trjv ioùfjxa ttji\' itQav adtinet, erant at aroXai ^\'Jai8og
noixiXai TaXg ßacpaig , tj \'OaÏQi8og non habebat axiàv vel
noixiXixóv, sed iv dnXovv to (i,0}t0ii8tg (vid. c. 78), atque
igitur vix haec dici potest nolxixàg suas ßaif dg vel suum q,(a-
TOfiSig vno8ijXovv, cfficere ut subluceant. Pi-aetea, quomodo

versio illa Wyttenbachiana Graecis respondeat, non per-
spicio, atque parum intelligo illa verba inde ab 0?« xal. Noster
enim, si dicere voluisset de veste sacra aliquid did

solere, non usus foret verbo dnotpaiptip , cujus est significatie
palam monstrare. Sed jam vix dubito, quin legendum sit pro
- aTcoffuivovjcci dnocpaifot/Teg, ut mutata quoquo interpunctioue
sic locus rescribendus sit: ... xlarij- xal nfQiavélXovTfg rà fièi/
litXava xal dxtcùdij, rà öé qiaftQÙ xal Xa^nga rijg 7rf(»i O-föji/
vnodyXovPTa oitjoicog (?), oïa xal iriQi rrjif iad\'rjra riiv ItQav ,

dno(paivovTig, et opcrieiites ea quae sunt atra et umhrosa, ea vero,
quae rnanifesta et spendida cum sint, ex parte monstrenl doc-
trinam de deis (sic vertam accuratius, quam elcgantius illum
genetivum oÏTjamg), quemadmodum etiam in vestitu sacro,
j^alam ostendentes. Significatio haec praepositionis rreni, qua
fere valet quod adtinet ad, apud nostrum est satis frequens.
Conféras v. c. haece: aoXoixil^fiv tiiqI riju ccxQÓaaiv (p. E);

ovrœg tnl rœy Xôywf tari reg fypyO,«/« xal mol xài> Xiyofxa
xal nfQl TÔv dxQOiûfitvov (loco codcnï)\', nt()l Trji> nuQiiijaiav
q>iloTiii>tiv {p. 74 D). Quid quod haec pi-aepositio cum accu-
sativo nonnunquam vel pro genetivo est, v. c. in hisce: tj irtnl fièv
ipaXiioùg xal (fÔQ^ityyag agfiofia (j). 90 E)\', tj ntQl aè ôiàO^faig
(jj. 102 ]3)\\ x5)v ntçl tljy athjvijv ^ixaßolwv (libro nostro
p. 37G F).

p. 354 F. ioixtpai xoîg inl x&v IfQWf lÖQVfiévoig, xal Sqco-
f.iit>oig PTj ^ia xal yQacpOfiépoig. Dclct Reiskius xal ôncafiii\'ocg.
Hecte, si vei\'tas inl t(Ói> I(qS)i> per iji templis. Intemplienim
mûris ftgi aliqua poterant, aut scW6/;tamen nihil omnhio.
Sed valet fere illud inl xwp Uqwp hoc : secundum inslituta sacra,
quod adtinet ad sacra, in sacris. Sic tamen non tantmn
lÔQÎKjOai aliqua potuerunt, v. c. templa, vel scribi ali(pia, v. c.
((()oykv(ptxà, sed etiam agi, v. c. caeremoniae. Jam igitur
verba illa retinenda.

Aï\'/vnrov 5t -/QàfpovTtg, &vfiiaTijQiov naiófiivov ^(oyçàqiovai
zat tnàpco xaçôîav, legendo d-VfiiaTijQica tnixftfisvj], LeniuS
tamen mutatur &vfiop in Oil/xov, quo nostra ad Horapol-
linis illa vel melius accommodantur. Nam zaQdia, quae
est tnàvco rov l>vfitar7]oïov, minus recte ei dicitur iTrtxaaO-«».
Caeterum optime de loco meritus est Xylander, qui arces-
sivit hue verba haec ex Apuleji Herm. Trism.: An ignoras,
O Asclepi, quod Aegyptus imago sit coeli? Quibus adhibitis
nostra plane explicari possunt. Imago coeli est Aegyptus,
signum hieroglyphicum Aegypti est cor supra aram. Potuit
igitur signum hoc etiam coeli esse. Parthey in editione
sua ante aagStq indicavit lacunam, qua mentionem interüsse
putat et signi ahcuius hieroglyphici, quo indicatum esset
coelum, et terrae Aegyptiacae, ut verbis quae ex-
stant dicatur, esse hujus terrae signum hieroglyphicum
cor supra aram. Sed jam concesserit ipse vir egregius se
errasse.

P. 356 A. A là xal rijv XQirrjr rwv ènayofiépcap, dnocpoàSa
pofiil^oprig ot ß aaiXfîg, ovx ixQi/f^aTi^op, ovdè t^fQànfvop
avrovg, fity^Qi vvxràg.

\' Jto, quia scilicet tertio die natus erat Typhon. An igitur
putemus solis regibus diem natalem Typbonis fuisse nefastum,
caeteris Aegyptiis non fuisse? Minime vero; sed videtur illud oi
ßaadtig inculcatum esse ab aliquo, qui non animadvertisset sub-
jectum verborum iyQTj^uàn^op et iùtQàmvop esse Aegyptios
illos, quorum ^vùog toto hoc capite refertur.

P. 356 A. \'"\'Eptoi ôé q/aai xai top \'AQOtJi]Otp ovtoj ytyoPtPai,
xai xaXtXaùai HQiaßiJTiQOp ^Sioop vn Aiyvuriojp, \'AnoXXiapa

ôt vnà \'EllnvtoP\' Credit Wytt. haec esse glossam, ortam
ex antecedentibus, seil, ex verbis : rfj ôfvrtQCf tóp\'yÏQÔvi^Qtp ,op
\'uénàXXœpa, (op) xai nqtßßdrfqop ^Hqop tptoi xaXovoi: Immerito.
Minime enim noster hic locus illi convenit. Nam in illo dicitur
Aruerin esse lihum Rheae et Solis, in nostro contra eorum
commemoratur opinio, quibus natus esse videbatur ex Iside,

P. 356 E. Ata&oiÀiprjv Sè rij ddtXcp^ i qw v r u (svyytyovivcti
àypoiav , ti5? iavvfj rov \'"Oaigiv. An igitur aliquis unquam
avyyiyverat non tQÜv, aut solot illud igaiv avyy\'iyvia&ui fieri
8t ccyvoiav? Non videtur. Sed pro ioœvra, si quid video,
legendum est àxovra, ut dicatur Osiris per errorem cum
Nephthye coivisse, quia eam haberet pro Iside. "Axovrtg
enim non tantum ea facimus, quae facimus mviti, sed ea
quoque, quae Ttotovvrtg nos ipsos lavQàvo/uv. Sic v. c.
satis frequens est àx<av ânaQvàvttv, videas v. c. Plat,
de Rcp. I 336, Hipp. min. 372 E. Eodem libro p. 370 E
legimus: ovx tm^ovXrjg (fuivtrttt i}itv8ófxtvog, dXX àxojv.
Sed imprimis res cognosci potest ex lusu verborum, quem
legimus apud nostrum in Apophegm. Lac. p 232 E., hoce:

Iloóg ôè rov xoXa^Ofitvov, xccl Xiyovrcc, "\'yjxcav ijftaQTOV, fint rig,
"\'Axwv Toivvv xal xoXàl^ov.

P. 357 B. Niftavovv, ontQ àv "\'EXXyvtg AOîjvaiSa nQog-
ftntiv. Recte Reiskius nQogtinoitv. Pro ontQ legendum
videtur tjvntQ. \'AOyvaïg est Patron., fdia Athenae. Jam igi-
tur haec fere verborum illorum sententia est: Nemanoun,
quam Graeci Athenae fdiam appcllarenty si scil. talis Dca,
Athenae fifia, omnino iis esset.

P. 358 C. dxothavra ovv tja&ijvat rov ^\'OaïQiv, œg Ixavœg
n aQ a 0 X f u aa a fit V 0 v rov "\'SiQov. Vellom naQtaxtvaafxtvov.
Non enim ipso se instruxeret Ilorus, sed instructus erat ab
alio, ab Osiride.

P. 358 E. dXX\' tpi rivàg dnoQiag xai naùœv 8ii]yî](Sttg
ai) rfj. Recte Squirius et Reiskius animadverterunt post
avvt] (pro avrfj) interüsse verbum, qualedçâ,\'(sic Squir.), aut
oIa9a (sic Reisk.). Avrtj illa est Clea.

Sed videtur in caeteris ({uoque locus esse corruptus. Nam
postquam commemorata sunt in antecedentibus, quae diis,
Isidi, Oskidi, aliisque, dici solerent evenisse, — deorum igitur
naO-wv âtyytjattg, — inepte sic porgitur: esse autem haec
(ravra, ea quae evenisse dicuntur) non similia poetarum in-

anibus figmentis, sed hcéere quasdam dnoqiaq et na&biv
SiijY^atig, ipsa Clea non ignoras. Etenim na&wp diijyijaitg
continere na^wv öirjY^sng omnes intelligimus, etiamsi Clea
hebetiores. Interprétés offenclit illud ànOQiag ; Markland, pro
eo proposuit vnóvoiug, Reisk. et Wytt.,/ffro^itai-, et quidem,
ut videtur, ut haberent pro eo aliquid, quod cum illo ötiy;/,^-
atig ratione magis conveniret. Ego tamen, ut intelligitis,
mutari potius vellem illud iraO-œp 8ii]/)jaiig , ut conveniret
cum illo dnoniag. Quod enim narrationes illae de üiis habere
dicuntur ahquas dnoQiug, aliquid de quibus non constet, de
quibus quaestio sit, hoc neminem jure ofiendet, et agitur
de talibus quaestionibus ab ipso nostro in proximis ; sic v. c.
erat talis quaestio, utrum ttü&tj haec essentdeorumipsorum,
an regum potius aut tyrannorum; vid. C. 22 init. Sed jam vide-
tur, quemodmodum interierit post «vrij vocabulum, quale sit
ol8a, sic etiam ante hoe duo vocabula fuisse partim erasa, et
deinde renovata falsis litteris superscriptis, et jam vix du-
bito , quin partim erasa fuerint (Aó/)cor di{aq)â)ang , et haec
renovata d einde per {ncid)S)p 8i(7]yij)c!fig. Vocabulum ôtacpàaftg
legis V. c. apud nostum p. 354 C in hisce : xal [itTHyi rijg
(piXo(Joq)iag tnixiXQViA.fiïi\'Tjg xà noXXà /.itJ&oig xai Xóyoig dfivÖQag
ifcpaattg rijg dXijO\'itag xai Siaifiaatig tyovcsiv. Quid sit illud
TÛ)v Xóyoüf Siacpàafig tynv apparet ex iis quae post verba
nostra proximo sequuntur: xal xa[tàniQ oi fiaOijfianxoi rijP
Iqip è\\uciiu(SLp iipai rov ijXiov Xïyovai TtoixiXXo/Àtpijp rij UQÓg ro
ptrpog dpaycaotjaig rijg oipicog, ovrcog ó fivfyog ipxav&a Xóyov
Tipog (\'ncpaaig tarip dpaxX&prog ix^ aXXa rijp Siàpoiap. Verba
igitur nestra sic rescribas: dXX\' i\'yti vipàg dnoQÎag xal Xóywp
ôiacpàdiig, avrij oiff&a.

xiïa&ai Xtyofiépov rov (s6)narog. ^\'A^vdop Xaojg ij Mffi(ptp Spo-
jud\'CtaO-ai noXlypijp XtyovGi , tag fiópop ro dXij&ipôp tyovaap, xtX.

"A^vdop U(og ij Méfi(pip desunt in optimis codicibus. Viden-
tur ex margine in textum translata. Profecta sunt fortasse a
Grammatice quodam, qui cum animadvertisset ante ópofial^faOai

nomen urbis interiisse, hoe fuisse annotaverit fortasse (tows)
"Aßv8oi> vel (î?) Mi^ucpif. Sed hic satis inepte. Inurbiumenim
recensione, quae Osirea haberent, (quae recensie proponitnr
et in capite hoe et in proximo sequente) unum nomen bis sic appo-
neretur, nam et Abydus et Memphis enumeratur quoque
in sequentibus. Paulo tantum mehus Wytt. locum sic
constituit: noXXayov -/ùq xeïa&ai Xeyofiiifou Tov awfiocTog ôpofià-
ÇéffO\'at noXiyyt]!\' Xéyovai , wg ixàvTjf ró dXijO\'Lvàv iyovaav, atque
Tïoliyvriv illam credit esse TucpàaïQiv. Immerito. Etiam hujus
enim urbis in recensione deinceps mentio extat. Sed videtur
verum illius urbis nomen latere in monstruosa lectione codicis
Florentüii G., quam nobiscum communicavit Parthey hoce:
aœfiarog. Tijf t( yÙQ ty^fiTÜi\'OV ôvo^àl^ta&at. Nam pro 4j^étrî^\'o»\'
deleto oV, quod videtur ortum ex dittographia primae
syllabae verbi ovofiâUaO-ai, shie dubio scribendum est
Jioyiri]!) vel Jioitixiiv, de qua legimus apud Stepb. Byzant.
JioyiÎTtjg\' xwfiT] AiytfjTTOv, iv fj TiOuTCTui.....""OgiQig (vid

Parth. ad C. 7 p. 172.); xcofitj hoc optime convenit Plutar-
cbi illi TioViivii; illi Tr\\i> n yàq codicis G. respondet in
sequentibus iv x \'Aß\'JSw, mutare xtiv codicis G. in xàv
necesse non est, nam fortasse nomen Jioiixijg (r;;) utitùr
genere utroque, fortasse Plutarchi lemininum Stephani
masculino praeferendum est. — Sed neque sic locus plane
correctus est. Nam interiisse videntur verba, quibus diceretur
qiialis noliivi] appcllarctur Diochita. E quibus verbis sine dubio
fuit xàcpogj — credas v. c. fuisse ea xrjv xàcpov \'Oalniôog —
nam in proximis pro xô dlijOivóv liabent Codex Par. E (n°
1072) et duo Florentini xàv dhj&ivàv ; Florent. G. xv}v
dh}ùiv(ûv, (piod ex illo corruptum est. Videtur igitur postquam
exstitit illa lacuna, cum xàv dXijùivùv nusquam referri posset,
hoc mutatum esse in ró dXi;ùivôv, ut spectare posset ad
\'OcfîQtia. Sed \'OalQua haec, monumenta in liouorem\'Offt(u<îo?,
alia aliis non erant veriora: verus aut falsus poterat tantum
esse Oshidis r«9oç. Totus igitur locus sic rescribatur : — lacu-
nam explebo verbis illis xijv xàtfou \'Oai()iôog, — ovx *l>itoxu

8è ij x&p \'OaiQilav öó^a, TroXXctyov xstffd^ai Ityonépov rov
owfiarog\' rijp re /ùq Jioyirijp (rijp rà<pov \'Oaiçiôoç) opofió^ia&ai
noXixPfjp wg fiópTjp rop dXrj&ivop ïyovaap, tP rt \'Aßddca xrA.

P. 360 A. fiiyàXccg [xèp rto d&éœ law xXiaidSag dpoiyoprag
xai t^ttP&Qwnl^opri rd O\'eïa, Xa/inQdp dt xrX. inser-
tum videtur a correctore, eoque haud inepto. Illud tamen
divina miscere humanis {i^ovQupov fiiraçtQta&al èni yïjpópó-
fiara TTjXtxavra xrX.) non dici potest esse mysteria commu-
nicare cum profane populo. Quod dicitur nostro loco, si
retinemus Xtó.

Sed hoc ejiciendo simul consultum erit ilh t^ctPd-Qoonil^opri,
quod jam offendit Markl., qui legit pro eo t^ttpÙQcani^oprug ; sic
enim cum rw dCttm conjungi potest. Tù d&m xul t^apÙQiani^opn
dpoiytip xXiaiudag est admittere impietatem et studium divinas res
in humanas convertendi. \'Apoiyup autem xXioiaSag dici etiam
posse figurate probat locus nostri ex vita Alcib. 195 F, quem
hue adtulit Wytt. /nyàXag uvrw xXiaîadag tnl ri]P noXi-
Tfiap dpoiyopxog rov rt ytpovg xal rov nXothov.

P. 361 E. xai noXXd fitp tgya aofpiag, noXXd dt dpÔQiag,
dfipijaxiap v n oX aß oî) s a xai Onanrip. MeziriacuS ÜTroAajïovaoti\'.
Portasse imXaßovaap.

P. 362 D. xai ydn TlXdxœp rop "\'Aidovg vîàv roTg naç\'
avrov ytpofiipoig xai nQOSijprj Oiàp wpo[iua{yat (jpjyfftV*

Plato Cratyl. 403 E habet. . tartp .. d !>ióg ovrog riXtog aocpiffrtjg
rt xai niyag tvtçyéryg xôjp naç\' avx\'â. Fortasso scripsit Plutar-
chus; Ojg dióanxaXixov roîg ttuq\' avrœ ytpó/iipop xai
TTQoatjpï] Otóp. Facillime litteris vocabuli dLA{tt)C{xaX)l{x)ON
partim erasis superscribi potuit \'AiJ{ov)C{v)ION.

P. 363 A. Xtyovai yÙQ ip dgrito fttrQcofxrco xai TTtprijxoarât
ytyoptpai Tvqtœva\' xai ndXip tijp fiip rov rQiywpov, "ylSov
xai JioptJaov xai "Agtog tipai\' rrjp Si rov rtrçaywpov, \'Pîag
xai \'AfpQoSirtjg xai ^Jijfi^rQog xai \'\'Eariag xai "\'Jl^ag\' rijp Si
roi) SœSfxaywpov, diàg\' rtjp Si txxaintprtjxoprayojpiov, Tv-
ifwpog\' œg EijSo^og iarÔQîjxtp.

Alii numeri aliorum fiévQu sunt. Mérga, doid-^ol ^ivgoit-
fifvoi , et aQid-nol ôiacpn\'yoptfç zó fift()7]&tji>ai cognoscuntur,
ut notum est, per cribrum Eratosthenis, cujus explicat
rationem Nicomachus in Introd. Arithm. libr. /, c. 13, ubi
et multa alia legimus, et (sub n""" 7-™) haec quoque: mi\' ovv

otjfiiiQig ziai iniarl^rjg roiig aQifyfiovg, iVQtjofig voig /.itTaXafißä-
voPTug zo fiezQfiv ovvt a,ua navrag vov avvov noTf [liVQOvvrag,
è\'trrt St ort ov8t di\'o zoi> avróp, oijzt nàvvag dnhùg rovg ixxti-
fitpovg vnon\'nvzoPTag (itzQca zipl avztav, dXXd zivdg fity rcay-
TtXcog Siacpttlyofzag to (JUTQrj&rjfaL v(p ovtivooovp , Tivdg St
vno ivog fióvov [itTQOVfilpovg, rivdg St vnó Stio ij\' xai nXtióvojp.
Ilabuerunt igitur numeri aut nullam mensuram, aut unam
aut plures, et sic mensuram primam, secundam, tertiam etc.
Sed hinc jam explicari possunt verba haec nostri ex libro de
Genio Socr. p. 592 C: atXrjvij St, Jaiyópcop iniy^ovioov ovau,
(ftx\'yti rr\\v ^TtJya fiixqói/ vnt0(ftQ0V(Sa\' Xa^tßdvtxai St dna^ h
fitTQoig StVTtQOig éxaTÓv tßSon^xovTa enra\' Nam dicitur luna,
licet plerumque Stygem elTugiat, nonnunquam tamen ab eo
corripi et quidem semel in uno quoque [xtTfjco StvTttjœ tùp txa-
tóv ißsofiijxovza fnra. Jam habet numerus 177 duo ^ttqa,
primum numerum 3, secundum numerum 59; corri])iebatur
igitur luna unoquoque anno, aut unoquoque lunae circuitu, —
quiiiam enim illi fuerint, qui numero quinquaginta novem essent,
ex loco non apparet, — unoquoque anno aut lunae cir-
cuitu 59°. Numerus hic 59 est etiam annorum, quibus
conficitur magnus annus Pythagoraeorum. Est libellus ille
de Genio Socratis Pythagoraeorum plenus.

Quod autem ad nostrum «prior fifTQOf adtinet, nusquam
vidi hoc a ntQiaaw distingui. Sed tamen cum etiam numeri
pares haberent sua juérp«, (cribrum Eratosthenis tantum est
de imparibus,) et haec esse possint cum numeri pares, tum
impares, fieri potuit, ut horum distinguerentm- fitvQa UQTia
a ntQiaaoXg. Hoc igitur modo apr/w explicari posset, est tamen,
ut videtur, corruptum. Inepte enim /térpw illi non additur
numerus, cujus fihgov sit, atque nemo crediderit cum Wytten-

omnia imparia [xixQu irtQiaaa ? Et hÎtqu, qnorumnam ? — atque
igitur uixQOP 56™ esse numerum 112. Sed videtur pro «(jrtw
legendum esse TivàQToo, et proordinalifxrcp xai Trfj^T^yxojrofTró)
reponendum cardinale e^ xai ntprtjxopTu. Hoc igitur quem-
admodum ißöofir}iiopTa inra in loco illo ex libro (ïe Gew.
Socr. est genetivus; utrumque fortasse articulo (rœp) carere
non potest. Mhqu numeri 56 sunt 2, 4, 7, 8, 14, 28.
Quartum igitm\' hîtqop est numerus 8, qui numerus ad yht-
aip Typhonis spectare potuit. Hunc enim natum esse accepi-
mus fiTj xaïQœ, fifjSè -Attrà yçôpop {p. 355 F). Credas eum
per octo tantum menses in utero matris fuisse.

Dicitur p. 381 C numerum 60 esse rà t&p (istqcop tvqcótop
TOÏg ttiqi rà oiiQàpitt nQuyn«xtvo(A,ipoig. Omnino Trpwroi\'/ifr^oi\'
his, toig uiqI xà ovQupip nQu/nartvofitpoig. Per se enim hic nume-
rus nuUius numeri itQwxop {iéxçop est. Vide ibi W3i;tenbachium.

De yipéan praeterea illa xov xQtyœpov, xov xtxQayùpov etc.
vid. Theonem Smyrnaeum de Arith. c. 74 seq.

P. 304 D. ovxai yà() âpofiàl^ojp öiaxfXfl xàp O\'iôp, iîxoxoag
àno xîjg qithioog xal woéaicog. EvQtcffcag varie tentarunt viri
docti. Corrigi debet ex verbis hisce, quae legunturjj. 301 A:

nQoaiQicsip. TlQoa\'iQtnig est vitac insUtutw. Sic v. c. cursoris
est nQoaÎQiaig currere, equitis equitare, poetae versus facere.
Quod apparet ex loco hoce Plutarcheo ex libro Quomodo adul. ab
amie, inter. p. 54 D: avxóg (adulator) (fijai xaytwg XQtyfip,
"inxaa&ai S\' iKfr;\'©^ (eum Cui adulatur). avxàg inmikip tninxStg,
adXXà xi TCQog xàp \'InnoxipxuvQOp xovxop)) ; tvcpvijg tîfii noujxîjg
xul axiyov ov cpuvXàxuxop yQàqico,

(.(ßQOPxScp S\' ovx ifiàp dXXà Jióg)).
äfia yàQ avxov 5oxfî xijp TiQoaiQfaip dTT0(f>ttiptip xaXijp
[iifiotlfiipog xal TTjP Silpufiip dplfpixxop ijxxmfiipog.

Sic igitur nostro loco Osiris dicitur appellatus esse Hysiris
a natura sua atque ratione. Praestare videtur mea correctie
Marklandiana illa, quam recepit Didotiana: {ànà xrjg) vaicog

xcà Ttjg v/Qaaîag. Nam iion tantum multo lenior est, sed
totius etiam loci rationi melius convenit. Dicit enim noster
\'Tcoif dici dnó tov vôcctos ^ai tov vaat, et Bacchum inde appellari
Hyen, œg xtiQioy Tîjg iiQyäg (ftlatœg, quia non sit alius qiiam
Osiris; hunc enim, —quia sit s,c\\\\. xtJQiog Tîig iiyqag qnfatojg,—
dici quoque "Taiijiv, a natura illa, id appareat, atque ratione.

tvapTtov vno dsùtvtiag avOTakipra xai ^vii\'Ta, xoiXof,
xai Tantivov t^tcodty tig r^r (ïàlaaaay. Bent. tavTOv.
Conjeceram (jtv^ianov, quod fortasse illo praestat. Hoc enim
spatium illius tvavTiov melius explet, et facilius in id depra-
vari potuit; {^)tv{ii)aTiov, iva{v)Tiov. Praeterea non video,
cur NiXlog xoilog xai xantivog diceretur flumen ipsum. In
caeteris tollo virgulam post qvIptu, ut hoc conjungatur cum
xoXlov xai Tantivov. \'Pvtyra enim absolute positum hoc loco
nihili esset.

P. 306 F. Tfj 8t iyàTi] tnl 8txa vvxrog ini &àXa(saay
xàtttai xtX. Optime Wytt. «Rectius xaxiaaiv descendunt. Sed
major est dilTicuItas in numero. Nam cum luctus argumen-
tum quatuor partes, ideoque dies totidem haberet, non appa-
ret , quare tertio die festum ex lugubri in laetum mutaretur,
praesertim cum diserte hic dictum sit, quatriduum tV ntyOti
Tijg {>tov actum: neque aliunde constet, luctum perditi et
gratulationem reperti Osiridis, eodem deinceps tempore
celebrari consuevisse». Sed tamen etiam haec difficultas tolli
poterit mutato tantum Stxa in tîxoai. Sic enim dicuntur
sacerdotes Aegyi)tii quatriduo illo luctum egisse, deinceps
alio die ab illis separate, seil, vicesimo nono, repente in lac-
titiam converses esse. Quae tempera, cur iis aut luctus
actus sit, aut caeremoniae nonnullae celebratae sint lae-
titiae documenta, intelligetis ex eo quod festa illa haud
minus lunaria sunt, quam ad Nilum decrescentem spec-
tant. Dicit Plutarchus Q). 367 E): tßSouji ^^^ ^^^^ ^V\'\'

\'OaiQiSog ytytaO-ai Ttltvri^y AlytlnTioi (jivdoXoyovcnv. Minus
recte tamen addit: iy y fiàXicsTa yivtxainXijQov^uivi) xavàSfjXog

7] TTuvailtjvog, Non enim dies decimus septimus erat pleni-
lunii, sed potius quatuordecimus. Dictum esse videtur idcirco
illo die yipéad\'ai ti]i; \'Osioidog vflivx^v, quia decrescere lunam
tune primum oculis cernebatur. Ab boc igitur inde die
per quatriduum lugebant sacerdotes illi Aegyptii Osiridem
intereuntem, amissum. Dies ille vicesimus nonus erat ille,
quo dicit noster cfulvta&ai uqwtov (tijp atXiivrjv) ixcpvyovaccp
ràg atlyàg xal naoiXO-ovaap tóp rjXiop (p. 368 A). HoC igitur
die laetabantur, quia Osiris inventus esset, wg tvçyfiépov
TOV \'OaiQiSog. Erat ille dies, ut comperimus ab nostro\'
2). illa 368 A, uTtXig dya&óp, et quidem, quia Osiris àyaO-o-
noióg; manifesto propter hoc tantum dvfUg dyad-óp, quod
luna illo die apparebat quidem, sed tantum minima ex
parte. Sed jam intelligetis festa illa fuisse lunaria, et
inventum esse Osiridem die non undevicesimo, sed vicesimo
nono. Quid quod lunarem festorum illorum naturam vel
prodit ipso nostro loco dyaludnop illud fujpodSég, quod die
illo vicesimo nono effmgebant. Jtxa illud profectum videtur
a grammatico, qui cum nesciret Plutarchum per simplex dè
saepissime ad plane aliéna transire, locum nostrum sic
mutandum putaverit, ut dies reperti Osiridis esset ex illi
quatriduo, quod proximo antecederet.

P. 367 E. \'EßSöfiij iirl 8fxa Trjp \'OaïQiôog yiPtoQ-ai TtXfvvtjP
AiytlnTini uv&oXoyovacp , tp jj fidXiova yiptrai hXjjqov jit p ij
xaTdSrjXog rj napasXyvog. Errorem quem ego praecedenti anno-
tatione demonstravi esse Plutarchi ,.hic tribuit Wyttenb. libra-
riis, qui locum sic COrrexit: tp i] ^laXiava yipiTai [Àfrà T}]P
irX7jQCû(Jip (itiov^iptj xaTÛSijXog ij napatXijpog.

P. 367 F xal diaiqfx róv tnóySoop Xóyop (ig àpiaa diaatij-
fiaTa Tfiipófiipog. Tentaruut viri docti StaiQH. Ut videtur,
immerito. Aóyog enim inóydoog est hic 8 : 9. »Hunc igitur
numerus 17 efficere dicitur dirimendo. Duo enim numeri
8 plane iidem sunt, et nullum Xóyoi^ efficiunt. Accédât
tamen horum alteri unum, — quod est numerus septen-
decim; duo enim numeri 8 efficiunt 16, — jam simul et

diversi fient (alter manebit 8, alter fiet 9), dirimentur, et
efficient aliquem loyov, sc. x6v ènôyôooif. Sic igitur numerus
17, — CuiiuS est dwicpQUTTdy, Siul^tvyvx\'vcci, — dia^itJyvvsi,
öiaiQH, etiam hac in re. Argute satis, sine dubio. Num
tamen Pythagoreeis argutius?

P. 369 B. niQiq)fQoiA.ap7]if. Praefcrrem nfQiqifQo/iépij. MeUus
enim rnQicfiQiaOai dicitar , quam ntang.

Pro ro jam Markl. t^v. Caeterum satis jejune hoc loco dicitur
(fQoi^fi fih ... (pQà^ti 8i, nec cp^âl^fi /itv illud cum proxime ante-
cedentibus cobaeret. Sed videtur totum illud (pQaÇ,u /ùv ró
xaTaôuvaavfvoi/ xai xaTa^ia^óftfvoy a grammatico aliquo in-
sertum esse, qui ferre non posset, quod si nullum haberet
flip. Petivit sua ex capite 41°, p. 367 D, ubi legitur: ZijO-....
ÖnfQ è\'ari xaTadvpaartvop y xaTa^ia^ôfitpop. In parte enim
disputationis, unde verba nostra sumpta sunt, minime perhibetur
Typhon xatasvpasrtvtip vol xara^iâl^fad-ai,— logimus centra
paucis ante ró x^àTog esse Tijç ^dTiopog, — sed cogitatur
potius similis esse equo acri atque ferventi, qui tamon, licet
frenis reluctetur, a valido équité comprimi possit. Jam igitur
intelligimus, quales sint illae ixSQOfiai et dcprjpiaafioi, inteUigimus
quoque illud etymon nominis Seth: cfQÛ^n 8i rijp noXldxig
àpacsTQOcpijv xai ndXip vnfQn^Sijaip. Nam dpaffTQOifij dici
potest de equo, qui ab auriga refrenatur, et pro vnfQ-
mjôyaip legondum videtur VTnxntjSi/aip. Seth igitur est ille,
qui quidem TroUàxiç refrenatur, sed tamen postquam refre-
natus est, identidem ndXip exsultîit. Minus ornate etymon
proponitur p. 376 B. De Typhonis similitudine cum animale
reluctanti plura videbimus in annotatione proxime sequenti.

P. 371 C. \'Ep \'Eq/iov nóXfi öi Tu(pö)pog àyaXfia ôtixpitovair
\'innop nordfiiop i(p\' ou ^t^jjxtv \'itQU^, öq>fi fidyo/itpog\' rw fiip
Hnnio tóp Tvcpœpa dfixpifpTtg, t& Si "te^axi Sthaftip xai dQ^ijp,
îl] p (! la xTü){ifpog ó T v<p à) p noXXdx i g ovx d p làT a i
TJCQaTTÔjitpog V nó Tt] g xa x lag xai ragdTTio p\' U Iti-

ma verba aut nullum aut ineptum sensum praebent. Legatur :
Mv (aut, quod fortasse praestat, ov) ßla yqüfiivog ó Tv(pà)i>
■nollàxig ovx dvîtrai (sic, utnuncvideo, jam ante me Markl.)
TCCQàTTOfiiPOç vnà Trjg -/.axiccg xal TagatTiov: a qUlbus Typhon,
licet saepius vi utatur, non liberatur, qui Typhon malitia
sua perturbatar et (alios) perturbât.

Locus intelligetur, si spectaveris ea quae in priore annotatione
dixi de Typhonis similitudine cum equo. Legimus hic Typlio-
nis imaginem redditam fuisse hippopotame, cui impositus
fuerit accipiter, quo indicaretur potentia ac dominatio, (pias
(potentiam ac dominationem), — aut, si legis ov, quem (acci-
pitrem) — hippopotamus frustra a cervicibus dejicere conatus
sit. \'légaxi autem tóp 0-fóp cpQâl^ovat. . . Ïtttko notu^lco d\'dpal-
ÔHttp; sic noster p. 3G3 F. Immerito tamen loco nostro
paucis post p. 371 E perhibetur accipitre illo indicari Osiri-
dem ; vide Parthey in annotatione. Revera enim accipiter perti-
nebat ad Horum, qui fuit, ut novimus (\\ideas v. c. p. 368D)
Typhonis adversarius; vide Tiele Geschiedenis van den Egyp-
tischen Godsdienst p. 71 et 72. Nil igitur miram, quod Aegyptii
hunc avem Typhonis cervicibus imposuerunt.

Statueram pro ultimam participiam TaQàxTtop legendum esse
\'OTTagaTTonipog. Sed equus acer, qui ab équité comprimitur,
hunc, licet eum a cervicibus dejicere non possit, tamen
concutit, pei\'turbat.

P. 371 F, 372 A. \'Afinfyôpy 8è qiloyonSi]g OTÎXXovaa avTOii
Tàg tïxopag, ijXiop aœ^ia Ttjg Tclyad-ov Svpàfitœg, wg ÓQaTÓp
ovcflag poTjTfjg, ijyotffupoi Recto Baxter dfiTTèyópi] 8t cfiXoyoftStX
arév.ovai. Nam ottlxoi^tp veste, non vestis ipsa ottxlfi.

Caetera, ut arbitrer, immerito a viris doctis tentata sunt.
Locus sic accipiatur: quod simulacra ejus flammeo amiculo
velantur, idcirco fit, quia, quoad res intelligibiles habei^c
possunt corpora quae oculis cernaritur, Solem Principii Boni
corpus eooistimant.

P. 372 C "jBtî 5é Ti]p ßovp vnó TQonàg ytififQipàg énraxig
JTtQÎ TÓP paôp nf()iifi()0v(Si\' xal xaXfïrai ZHTII2iI.S 02II-

PIJOZ tj TTiQiSQOfiî] TOV jjXiov, tÓ vSœ() ytifiœyog t^s
no&ovGrjg- T6 i/\'öcor/illud offendit Madvigium, offendit etiam Her-
werdenum. Legit bic [Phd. et Luc. p. 14) tov yxlov to
TivQ, ille TOV ijXiov TÓ cpœg ; transposuit uterque virgulam
ante r/Ktov.

Neutrum placet. Dea enim Isis, quae erat terra, tempore
hiemali {ynuwvog), — quo tempore, ut notum est Tunti-
vóg erat o NiXXog, — desiderabat aquam. Dicit Äladvi-
gius Advers. Crit. I, p. G33: «imbres aestate Aegyptum
irrigantes vôooq ijXîov appellari nou j^ssunt». Omnino non
possunt. In Aegypto enim imbres nulli sunt, aut saltem
sunt rarissimi et nunquam rariores, quam tempore aestivo.

Tempore illo liiemali, quo terra indigebat aqua, Isis dice-
batur quaerere Osii\'idem. Ei\'at hoc igitur tempus Tîjg ^îjTtjaicog
\'OffiQiSog. Sed eodem tempore, quod omnes novimus et
audimus etiam a Plutarcho, xXiufzui 6 tjXiog xal nXàyiog af
ijfiü)» ({.ioiTai. Videtur igitur pro irfQiSQOfirj ponendum esse voca-
bulum, quo indicetur solis declinatie tempore hiemale v. c.
naQix8Q0[itj. Fons dcpravationis fuit, quod voluerit grammaticus
aliquis verbum nostrum accommodarc illi irtQi tov vaov
n{Qiq)iQfiv.

P. 373 C. \'0 St ^SiQOg ovTog, avTog iariv (OQia^itvog xal
TtXfiog oiix àvjiQTjxwg tov Tvcpüva navrànaaiv xtX. Locus a
viris doctis varie tentatus corrigi posse videtur ex lectione
codicis Florent. F, quam primus, quod sciam, nobiscum
communicavit Partliey: \'\'SiQog avTog ianv ovroog. Hac enim
recepta mutate tantum ovrœg in o/ió»? facillime locus expli-
cari potest. Nam postquam egit noster in antecedentibus de
Apolline, quem etiam TTQtaßxfTtQov adpellarent, hic

pergit de eo, qui revera Horns fuerit, de ^\'SIqoj «{tw, et
hunc, postquam t6v iiqtgßifxtqov \'\'slnov dixit dvàmjqov, dicit
contra xüuov, sed simul {ó^i&g) tamen wQiajitvov, qui scili-
cet non esset Typhonem (ivi]Qijxù>g navrànaaiv. Tantum
enim si hunc plane sustulisset, ipse ubique regnare pos-
set. Quid quod in eo, quod est simul TtXtiog et WQiafitvog,

vel arcana ejus quodammodo posita ratio est. TiXnog autem
est, quia pater ejus est Xóyog avróg xafi\'\'iavróy dmyijg xai dna-
&tjg, wQidfiivog est ôtcè to üojfiaxixóv, quia a Tjphone circum-
scribitur (p. 373 B). Quae mixta Dei natura alia ratione
explicatur C. 57°.
P. 375 A ^Onov St 0 Tvqiwv naQifinliiTtL twp iaxarcoy anxb-

fitvog, tvxav&a Soxoixsa p éniaxv&çœTvàl^fiv xal ntvùtXv Xtyo-
(xti\'tjv, xai Xti^)ava avxa xai anagayixaxa xov OainiSog (ivat,i]xtTv
^ xal tsxoXi\'Çtiv, vnoStyontVîjv xà (f&tiQÓiitva xai, ànoxQiInxovaav,

wantQ dvaqiaivii ndliv rà yivófifva, xai dvitjGiv iavxrjg.
Rectissime Madvigius haec conjunxit cum antecedentibus, ut
pergat noster explicare, quomodo yQfj SiavotXaQat xiiv^\'IaiSa.
Antea demonstraverat, quomodo yQjj eam SiavotTaOai (itxaXay-
yâvQVGav xov ttqwxov &tov, scilicet txtivov dti yXiyoiiévijf, xal, —
sic fere, — dvanifniXaiiévrjv volg xvQKOxdxoig (.itQtatp xai xaüaQOJ-
xdxoig , nunc dicit eam ottov dï 6 Tvcfiov nuQinninxti, ivxav&a,
dum videatur tnKsxvQQwnd\'Çtiv, xal dicatur ntvùtlp xal dva-
^ijxtXv xai axoXl^tiv , 8iavotts&ai ygijp vnQStyofitvrjv xà q)&ti-

Qófitpa xal dnoxQttnxovnap Quod igitur in illis mythis dicitur Dca
TTipO-fîp etc. hoc perhibet noster sic intelligi debere, ut credatur
xd q)d-fiQÓfitpa vTrodtyta&ai xai dnoxQtJTTXfip. Flabere enim crede-
\' bantur tales mythi semper ahquem sensum absconditum atque
veriorem. Locus igitur explicari sic posset, sed hic ejus sensus
multo facilius agnoscetur, si deleveris illud Soxovaay, quod
haud scio an insertum sit a Grammatico quodam, cui Infinit :
tniaxvO-Qomd^tip carcre videretur" participio. Tollenda prae-
terea virgula post Xtyofiiptjp. Ilerwerdeni Soxovfitv et Xtyo-
fifp minus placet. Non enim narrat noster aliquid de sua
aut communi Graecorum opinione, sed explicat rationem fabula-
rum Aegyptiarum.

P. 375 C. Ka&óXov ôt dfitivwv ovxog idxlv, wanfQ xai
nXó^xcüv vnovotX xai ^AQiaxoxiXtjg, xivtXxai dt xtjg qti^rsfcog rô
jWfV yóptfxov xai acoxrjotop iTt\' avxov, xxX. LocuS variis modis
tentatus. Vix dubito, quin legendum sit ô o dfttiptop avxtj iaxiv.
Mutatum videtm\' avxTj in ooxog, postquam iuterierit articulus.

ne masculinum iit «vxàv referre cogeremur ad femininum àntl-
vcûv avril. Videtur enim d àfifivtov esse ille bonus Deus, illud boni
principium, quod in disputatione inde a C. 46° mali principio,
malis geniis, opponitur. Jam igitur, postquam noster multa de
bis disputavit, tandem perbibet loco nostro esse fere illam ^t\';\'«-
fxiv \'/ovifiov xal GœrrjQiop, de qua egit capito praecedente in fme,
revera illum bonum Deum, illum d[itipopa, de quo tota paene
disputatio est in de ab illo capite 46°.

P. 375 D. Oiirco Sè xal TlXàrojp cpTjal ri]P óalap StjXovp
rovg TiaXaiovg, \'la lap xalovprag\' ovrco xal rijp póijoiv xal
rijp cpQÓp?]aip, (hg pov (poQap xal xipijaip ovaap, h/iépov xal
(ffQOfiêpov, xal rov avpiépai xal rdyaùop blwg, xal dçtrijp
èni rolg tVQoOai xal ùéovGi ùts&ai. Baxter ró avupai ,
Bentl. inl roXg ()éovai. Rocto uterque.

Sed praeter haec plura corrupta sunt. \'Onlap enim et
\'laiap plano videntur nihili; xal rijp póijoip xal rijp (pQÓPfjoip
egent verbo (in inflnit. vel partie.), cui subjiciantur ; hfiépov
xal (ptQOfiépov a poî! sic paene disjungi non possunt, et illud
mg poü cpoQÙp xal xlpijGip ovaap continoro potest etymon verbi
(fQÓpijGig, verbi tamen póijoig, ad quod simul spectat, non potest.

Locus tamen emendari poterit, si totam Plutarchi disputati-
onis rationem in hoc capite spectaveris.

Nam postquam dixit in capitis initio rùp dfiiîpopa (yióp
esse rijP yópiftop xal aœrtjniop SUpa/iip, jam porhibet omnia
yópifia et acorijQta vorsus. oam xipiXaO\'ai, — eorum naturam
in hac xiptjaa positam esse. Jam hoc probat demon-
strando in plurimis nominibus rerum, quae sunt ex
rov dyaOov et universe etiam (oXwg) in nomine rov ayaOoO
ipso latere quandam notionem motionis ; sic in nomine Isidis,
sic in illo \'lala, sic in illo (fQÓpyaig, in illo avpiépai et tandem
igitur in ipso quoque illo dyaOü, et d^trij.

Sed jam apparet omnia etyma, quao hoc capite comme-
morentur, esse debere a verbis movendi. Quod eos latuit,
qui \'iGÎap et taiap mutarunt. Nam Plato in loco ex Cratulo,
quo s])ectant haec nostra (431 C D), primum dérivât nomen

\'Eaxioc ab vocabulo taia, quod sit pro ovaia, ut probet Vestam
esse TÓ rrjg ovßiaq utriiov , deinde tamen dicit pro ovaia
dici etiam woiu, atque eos qui hac vocabuli forma utantur,
existimare ayiSóv rt ^HgaxluTOv r« övra Uvai re Tidvra
j" xai fiiviiv oiidip , atque iis videri ró aXnov xai TO (XQyjjyop

legendum esse ovsiav, pro \'Mav, \'Siaiap, et interrüsse post
!? naXaiovg nonnulla, quaha V, C. ItyontvriP ini TOV (od-ovfiépov,

xal Ti]p pótjoip xal TjjP cpQÓpijaip, wg pov cpOQap xal xiptjaip
; ovaap, [tTTi roö] lifitpov xal ipiQO/iépov, xal ró avpitpai xai

P(Ov ^\'Apovßig Xóyog, tirrt Si on xai \'EQ^ccpovßig opo^iccl^tTai,
\'ij ró ^lip, tag Tolg aPoi, to Si, wg ToXg xazco nQoatjxop. Subjectum

Ó dpaqittipvDP Xóyog egot verbo. Reddas ei suum ejiciendo Si,
il; Anubis i. e. is qui coelestia ostendit, nonnunquam (fdrt orf)

P, 375 F. ttjp Si ini tov npfilfxatog ot }iip "Ooiqcp^ oi Si
ZóQantp, ot Si ^co&i, AtyvnriaTi\' Dicit igitur eundem esse
Osiridem, Serapidem et Sothi, et hoc nomen Sotbi, sic enim
•1. pergit, indicare Xthjap rj ró xdup , Sió xal naQUTQonfjg ytyo-

ex Osiridis nominibus, stellam aliquam, quae propria est,
Isidi. Auctor tamen hujus naQUTQonijg non * videtur fuisse
Plutarchus, neque etiam aliquis Grammaticus, licet incptis-
..i* sinius, sed potius vermiculi. Videntur enim ante olSi

verba nonnulla interiisse, qualia v. c. Tijp Si ini Ttjg yrjg xal
1\' Toi>p (fVTwp (ut ahquam comminiscar opinionem, quae esse

posset librorum Mercurii) ot fih ^laiv. ut locus integer hic
fere fuisse videatur: vriv 8t èiri rov nvttSfiarog ol (ih ""OaiQiv
ot dè JSàQuniv, trjf öè tnl rijg y^g xal twp (fvxüv ot fih

\'laiPy 01 dè ^coO-l, Aiyvnari nomen enim Isis videbatur
Graecum (vid. cap. 60.). Haec igitur Plutarcho saltem
non durior est nagargoTCTj, indicare Isidis stellam nomine
ipsius.

Affirmatur mea conjectura ab ipso nostro iis quae dicit
pag. 359 D: ràg 8è ipv^àg iv ovqûvco Xâfinfw aarça, xal
xaXfîaO\'ai xtfva fièv rfiv "\'laiSog vcf\' \'EXXtjvcov. vn Aiyvuricov
öè JSb)&iv.

Ar/vnrioig rj rov ^OaÏQi8og, ixeïvo /nèv ovv ^fvixóv, rovro 8è
"Eïhjvtxov xrï. Immo ro UaQÜrciSog et ro \'OaiQiöog SC. övofia.
Ad Deos enim masculini generis neque ixilvo illud, quod
sequitur, neque rovro referri potest.

P. 370 A. "Eoixi 8è roxJroig xal rà Atyiinria. Totlroig, quibus-
nam ? Iis scilicet, quae capite LX disputata sunt. Nostro enim
capite LXII demonstratur ostendere etiam res atque nomina
Aegyptias ro dya&óv illud versari in rerum motionibus, quemad-
modum idem ostendere res atque nomina Graeca, supra
demonstraverit capite LX. Caput LXI est, ut ita dicam,
intercalare, hi quo ut libidini proferendorum etymorum in-
dulgeat, etiam ea vocabula e.xplicat, quorum e.\\plicationes
a disputationis ratione non e.xigantur.

P. 370 C. iiT av&ig dvaayiOilaa ftg iavrov dvior^eipe xal
xarèdvat eig rijv dnoQiav. Lapis magnes aut attrahit aut
depellit. Igitur legendum est dnénrQtxpi. \'AnoQÏav varie tenta-
tum est inde a Xylandro, qui legit dnfiQtav. Ferrum igitur
depulsum detruditur in infinitum! Di Boni, quid hoc sit, non
intelligo et saltem pro dntiQiav dici debuisset rè annQov. Sed
(piidni retineamus dnoQiav ? Ferrum enim movetur a magneto,
et postquam magnes movere desiit, residet, quemadmodum a
principio Boni,— sic fere noster,— res moventui*, postquam hoc
vero movere desiit, quia Mali principium obtinet, xaraStlovrai

P. 376 D. dfaXtlfi TTjv qiv\'aiif xai dviGTijOi 8id rijg x i f rj-
oecog 1] ytvtaig Immerito Didotiana vixriatag. Quod omnes
concedent, qui disputationis rationem inde a capite LX,
quam supra exposui, intellexerint.
j P. 377 C. avvó&ev ix rwv ttqoxhqoop xai avprjùcop tó niQapop

cpvXàTTcoai xoipovg, xal firj iroiibaip AiyvTTTÎajp tdîovg, firjdè
! I^ûXop, Tjp Tt iVaAos UQSti\' [lópijp ywQap roTg opô/iaai rot/Toig

xaraXan^dpopTtg, nijôt tX?j, [njSt }.(otovs , fii] &tonoii\'av
XiyopTtg, dnoartQibfSi {itydXœp ^^tü^)P rovg àXXovg dpO^Qwnovg,
I oïg N^tïXog jx t p ovx taTip, ovât BovTog, ov8i Mt/icpig. ^lacg

torem ahquem offencUsse, quod duo conjunctiones n^ sic
I altera in alterius vicinia positae essent. Multo gravius corrup-

tum est fiî] ùtonoiiap, pro quo fortasse legendum /iijSt ónoXd
! .Tipa, XiyopTtg. In caeteris delendum ^lip post ot? iV^Aoy.

Insertum videtur a Grammatico, qui aegre ferret, quod ôt
; in ^laig St, nullum fitp haberet. Est tamen hic hoc St illud,

nuae disputationi inseritur. Totus igitur locus noster sic
:| verti debet: et grave nihil fit, dummoclo nobis Deos servent

P. 378 A. xal (Jufi^ùXotg yQœprai x a ù 11 Q<a fit p o i i^itp,
d/xv S QoZg, oî Sè TQapcortQOig, tnl rà ùtla TtjP pôtjaip dStj-
yovpTtg ovx dxipSxJpoog.

Recte Salm.: xccd^ieQco^éyoïç, ot ntv d[A.vdQoîg. Sed praeter
hoc üöyyovvreg profectum videtur a correctere inepto. Legen-
dum: ôôîjyovaif.

P. 378 A. i\'Xa&ov avOiç üanfQ (ig ttQijfifÓp tfiinaopreg- Trjv
d&tóTtjTu Ultima syllaba vocabuh tjUTifffoi-rf? duplicetur : Ifint-

P. 378 E. Kai ydQ ^Adtji/jjai vTjanv\'ovaiP ai yvpaixtg ip
QeafiocpoQiog ya^iai xa&iji-iipac. xai Boicoroi rà rtjg ^Ayaiàg
fityaQa xipovatp, \'Enay&ij tijp éoQTtjp ixiipijp oponàl^opTig, xrk.

de accipitve: dpai Xoyixwrarop dnoXv&épTa tov awfxatog,
TthXp Tf dyàXfiaTa, xai paovg xiptlp. Recte ut videtur. Sed
immerito accipit «eo sensu sane frequenti, quonotet, ad rem
faciendam accedere, agredi opus)). Videtur enim retinendiunesse
solita illa significatione res de suo loco movendi, qua dicit v. c.
Herodotus xiptTp dpÔQiàpra (I. 183). Nam effici posse videtur
ex loco nostro, Clementis Alexandrini aliquo et Pausaniae
Boeotos tempore verno, cum fruges gignero terra jam in-
ciperet in honorem Cereris, \'Ayaidg, exstruxisse, posuisse,
aliqua aedificia, quae dicerentur fièyaQa, autumno vero, cum
jam appropinquaret hiems, in Thesmophoriis, propter Cereris
discessum, quae filiam quaereret, luctum egisse, inayoijttjp
toQT}]p ixtipijp opofià^oPTug (fortasse vo^û^opTug) xrX., et
fityaQu, quibus jam opus non amplius esset, abstulisse. Locus
Clementis est bice {Admon. ad Gent. 11 D): ßot/Xti....
ôiijytjaofiai aoi.... Tag vg rdg EoßovXicog, ràg avyxaTano&fiaag
TaXp \\7taîp ; öl\' \'ijp ahlap tp voig 0f(T,woqfootojtf /4fya()i^opTfg,
yoiQovg ixßdUovaip, ubi recte mutant viri docti ^tyaQUiopvig
in fxfyuQa xTi^opTig, nisi praestet credere (Uf/a^j/^fti\'a ;ufV«(>o;\'
esse ductum, (quemadmodum oixi^tip ab ólxog. Quidquid
tamen est, comperire videmur a Clemente exstrui solere talia
niyuQa, in eaque conjici poreus (legendum, enim figßdk-
Xovaip)\', atque hoc factum esse apud eum legimus tempore
Thesmoplioriorum. Hac tamen in re discedit a Pausania,
qui dicit {Descripiio Graeciae IX, 8,1) : \'Ep xqovw Sé fiQijutpia

Sq&gi (Boeoti sc.) xal àXï.a ônÔGa xttùiarrixé acpiai, xai ig rà
[lîyaQa xaloilfifva dqiiaaip vg xwv vtoypG^v\' rovg di vg rmhovg
I . ig rijV imovaup toî) i\'rovg cûqup ip JtaSîoprj q)aaip iiti

cpv\'aïc TWP qivTcop, et pluribus aliis, quibus aliorum sententia
explicatur, qui poreus illos aliam ob causam (*) Cereri
consecrari existimarent ; quam quidem sententiam noster
non probat sed aiîert tamen il rw (etiam haec igitur verba
duo lacuna illa interierunt) Xôyœ rœdf àkXog notJ ng nn-
a&tjairai.

Sed satis sic locum Pausaniae intellexeritis. Dicit autem
poreus illos in fiîyuQa dejectos esse ig ttjp imovaap tov ttovg
cûQup, non igitur quemadmodum Clemens tempore Thesmo-
phoriorum i. e. mense Pyanepsione. Sed sine dubio hac in
re Pausanias praeferendus Ecclesiae patri, qui loco illo tot
religiones, quas spernebat, raptim et sine ulla dihgentia
recenset, quippe qui in iis quae exsecrabat, nec accuratus
esse potuerit, nec voluerit (f).
Ex loco igitur Clementis, comperimus exstrui solere illa
• iiiyaQa, in modum aedificiorum subitariorum, quae etiam
apud nos festivo tempore exstruuntur; nisi forte melius ea
credimus cellas fuisse satis parvas, quae totae portari pos-
sent, et nunc expromi, nunc abstuli. Ex loco deinde Pau-
saniae colligere possumus ea esfee exstructa tempore verno.
Ex loco tandem nostro Plutarcheo ablata ea esse tempore
autumnah, Thesmophoriis. Moc tamen tantum, dumne illud
xipoîiai mutemus. Quod igitur intactum relinquamus.

(-f) Sic v. c. ipso nostro loco in co etiam minus accuratus est, quod
f, dicit Eubuli sues comesas esse a duabus Diis. Nam quo tempore Ceres,

àcfiavi^ofiipovg navrànaai xul dnoXtinovvug, ovg 8è xal ai/roi
xazaontiQavTtg tvi /Aiff^^pcoç xal dnÓQmg, Siafxwnipoi
raZg %iQ(5l rijP yfiv xai niQiGTtlloi>T(g aV&ig, in\' d8tjXco ru»
nakiv ixrtktXGÙai xal GuvxiXtiav \'i^tiv àno&i^tpoi nolXà &ân-
Tovaiv ofioia xal ntvO^ovaiv tnQaxxov. Recte SCribunt rot\'?
8i. Recte Baxter yïisiQovg xal dnôçovg.

Caeterum sententia egit verbo primario. Nam tnQaxrov
aeque ac iîonojv est sententiae relativae. Praeterea cum
jam participium dno&ifiivoi subjungi debeat participiis 8ia-
xai ntQiGrillopTfg, satis incommode baec iterum
subjunguntur participio xaTaandQawig. Legatur igitur xaxt-
anfiQOp ovrag, quo Iloc verbum {xaxiantiQov) in sententia
relativa relinquitur, tnQarxov illud, quo sententiaconcluditur,
inde eximitur. Imperfectum praeterea xaxhntiQov loci rati-
oni , in quo caetera etiam verba imperfecta, optime convenit.

Fruges minutae absconduntur, ut plures resurgant et
majores. Quae est sententia illorum: in d8t\\}M xw nàhv
ixxfXi7a&ai xal avpxéXfiap e^np dnoùf^iepoi.

P. 379 F. nàaap vntQninaixt xiqaxtiav xal fivùoXoyiap\'
In ^uv9oXoyiap nihil reprehensionis. Quidni fnaoXoyia?

P, 380 C. ix 8i xoilxov xaraoxàpxag tîg nôXtfiop , aXXtjXovg
xi Sii&tjxap xaxœg, xal vaxfqop vnà \'Pcofialœp xoXa^à^itvoi

8itxi9ijGav- Antea multum mihi placebat Reiskii atque
Cobeti coujectura ^tfAj/f^^yaar; Mnemos. 1873 j). 375. Nunc
tamen credo vulgatum retinendum esse: et ipsae se multis
malis affccerunl et postea, cum punirentur, multis malis
affectae sunt a Romanis.

J^, 380 D. wg 8r\'j xiva xoXaafiàp opxa xov 8alfioyog xovxo y,
t] xa&aQftày àllwg fityay inl fuyîaxotg.

Tovxov offendit. Tota sententia est in accusat. absoluto.
Videtur legendum oV pro oyxa, (^uod conjungatur cum
neutro xovxo(y).

P. 381 A. wgnff) Soxft xàv ovQayày d îjXiog ig xovvàyxiov
nfQiaxQiiffiv, aifxàg ccnà ôvGficov ini xàg dvaxoXàg (f)fQà(Mfvog

Locus male habitus est ab inepto correctore. Nam credidisse ali-
quem unquam solem verti ab occasu in orientem, et simul cum
sole totum coelum, parum probabile est, nec sic explicari
potest illud tg rovvàvTiov. Videtur tamen noster hoc dixisse
ferri per se {avróg) coelum ab Occidente in Orientem, a
sole tamen, cum hic in Occidentem vertatur, in partem con-
trariam (ab Oriente igitur in Occidentem) circumvolvi,— et
deinde comparasse cum hoc coelo acpaiQonoiovfihTjv vXijv, rjv
ot UQ^tPfg xCiV xap&âçcop xvXipdovdi dpTi^âôijp (à&ovprtg.
Legendum igitur avróp et qnQOfitvop.

P. 381 C, D. J/ 8t dnoKveipovacc fiip rd &apaTtiq)ÓQce
rùp éQTctrœp, iôtSa^i tcqîoxtj xipîûfiarog îutqixov yQtiap xari-
ôôpTCcg OVTOJ xlv^Ofiipîjp nul ■Au9aiQ0V[iipr}p vcp éavr^g\' Verba
nihil offendunt; offendit sententia. Nam dum affirmant an-
tiqui paene omnes (vide Wytt. in animadv.) alvum ibin perluere
solere rostro inserendo, bic audimus eam perluere alvum inter-
ficiendis reptilibus, quod et ab illorum opinione discedit,
et per se satis est ridiculum. Nam clisteris usum aliquem
docere interficiendis serpentibus ne ipso quidem Hippocrates
poterit. Praeterea immerito aliquis crediderit dnoxrtipovaa
disjungi posse ab iSidu^t. Nam hoc et per se durum
êsset, et vetat ille ovroo, quod tantum ad participium dno-
xTfîpovaa referri potest. Videntur igitur plura excidisse,
inter quae fuisse videtur et Indicativus, qui conjungi posset
cum Participio dnoxTflpovaa, et Participium, quod cum Indi-
cative iôiôa^t.

p. 381 F. TÔ flip ydn laórrXiVQOP TQiycopop ixaXoup \'A&fjpàp
xonvcpayiptj xal TQiToytptiap. Docta aunotationo animadvertit
Wytt. xoQvipayep^ osso vocabulum nusquam alibi lectum nec
annotatum in Lexicis, TQiroyéptiup autem explicari ab Eustatbio
(Iliad. J p. 524) hisce : wg ix TQixovg, o isn xffpaXijg xaxd XQtjxag ,
xijç fXOV Jióg ytyopvTa. Esso igitur videtur K0QVipayiP7]
glossema alicucus schoUastae, quo explicaretur illud xgixoyéptia.

Plutarchus, si quid video, in anime habuit afiud etymon.
Credisse enim videtur in vocabuli TQixoytpua parte prima

P. 382 A. dè ytalovfièvy rtTçaxTvg rà xal TQiâxoyra,
fii/iOTog rjp OQxog, tog Tf&QvUijrai, xal xóa/uog <ov6na-
(srai, TiaaâQcov f^èv aQvicav rwv ttqiotwv, xtaoÛQùiv Ôè twv m-
Qiaawp fîg TÓ avTÓ avpn&ffiivoov dnox tlor! ^ ( v og. An igitlU\'
xôafÀog dnoTf?uïrai, conficitur, ex TtaadQCOP dqTÎmp xal ntQtfs-
(s5)p1 Niilil minus. Probat et res ipsa et numerus ra(Taaptg,
qui etiam in nomine rar^axrt/? apparet, «TrorfAotZ/ift\'o? referen-
dum esse ad TtTçaxTilg. Legatur igitur dnoTdovyht}.

Conficitur tetractys, quando componuntur quatuor primi
pares et quatuor primi impares. Noster de Animae Proer.
in Timaco C. XXX med. "^H fxèp ovp vnó tcop nvO-ayoQixîav

v^ipovfxépt] TfTçaxTvg, rà f| xal TQtâxoPTa, &avfia<iTÓp t%iiv
ôoxfî, TÔ avyxfia&ai ^lèp tx nQWTCùp dQTiwp TtaadQap, xal
npcdtcop ntqkfawp ttaadqcap xtX. gavfiaotóp, quia ibi appareret
divinioris ordinationis aliqua significatio; unde etiam dicta
est TtTQaxTtfg, xôafiog, Mundus.
• P. 382 A, B . . , . itt ^âXXop o\'îo^ai ràg tp aîa&oft^paig xal

i}ivii]v tyot\'aaig xal nà&og xal ij&og qttlatat ïôiÔTTjTag xarà
TÓ jjOoç. dyanyréop ovp ov Tavra Ti^wpTag , dXXà, ôià
rodicop ro O-fXop, wg ipaQyfCfrtQWP xal cptfaii ytyopÓTtav, cog
opyapop 7/ Tt\'upijp dil tov nàpTa xoafiovvTog poni^np xaX&g.

à^iov Tf xtX. Interpunctione mutanda interpretes verbale
dyanijTfop conjungerc studuerunt cum antecedentibus. Hoc
tamen quomodo indigere possint sequentia, non perspicio.
Vix igitur dubito, quin post jt«r« rô exciderit verbum,
quale 9avfxàU<^&ai vel O-avfiaaùijpat (Squirius pro xarà rô
TjO-og, xaTaOavftd^fip) ut hoc dictum sit: 2)uto etiam illas
proprietates secundum fas pro magnis haberi ({^avfiaaOijvai)
i. e. secundum fas esse, quod pro magnis habeantur. Caetera
Sana videntur, dummodo xaX&g tantum virgula disjungas
ab d\'^ióp Tf, et pro hoc legas cunr Veneto dhovv rt. \'Ati
ponitur post rtiptjv, quia ea semper animalia, quae se ofTe-
rant, quae animadvertantur, haec videntur continuo esse

ÖQ\'/ocpop rj Tfyprip. Locus sic accipiatur : Tenendum igitur
est non haec (animalia) colentes, sed per haec ipsum divinum,—
ita ut sint pro clarioribus et naturalibus speculis, — ea
recte (xalwg) habere pro instrumento semper et artificio Dei
universa ordinantis , atque dignum judicare animatum etc.

P. 382 D. ip %qr\\(5il yào rà dis&jjrà -acci nqóydq« öpru
Txo\'k\'kàg dpanril^fig xai &éag avró>p aXXon aXXcog djinßofiipcop
ôiSœoip. Immo avrttip. Tà ata&rjrà usu cognoscuntur ve]
potius se praebent cognoscenda.

P. 382 D.\'/Zôé rov potjTOV xai iïXixQipovg xai dyiov póijaig, oóanfQ
darQUTTT] diaXafiipaaa rfjg xpvyfig dna^ norè ùtyùp xai uQoai-

öüp TTQoaéayf. Recte Bentl. jraoéffxf. Immerito tamen et ipse et
Marklandus rïj ipvyfj- Nam dativus bic durius sic disjunge-
retur a verbo naQtait, nec recte dicitur p6i](siv naQtyfip rfj
xfivyfj TTQogiÖHP ; ipsa enim vóijaig est ro óoap rfjg xpuy/jg.
Videtur igitur legendum rijp ipvyijp. Animadversio enim
rov po7]rov recte dicitur in modum fulguris brevissime cJi«-
Xà}intip Tr]v ipvyijp, et scmel tautum, et uno puncto temporis
attingendum atque adspiciendum praebere ró voijróp.

P. 382 D , E. (óg 01 rà dolaard ■ . ■ TiaQautufiàiifpoi, . . .
i^àXXoprai , xai O\'iyopng äXXwg rîjg rcfQi avró xaO\'a^/àg
dXîj&iiag, oiop ipreXij, réXog tyeip (piXoao(piap pofii^ovaip.
Recte Reiske oaoi pro wg ot. Ultima, varie a variis tentaüi,
emendentur ejiciendo riXog. Quid sit: oïop iprtXij tytip
(f)ixo(5oqâap pofitl^ovaip, omnes intelligent, qui totum locum
legerint. TtXog fortasse ortum ex rwp rîXog ïynv (hxôvpttor,
quod proximo sequitur.

P. 382 F dp&QW7TC0P ôi rpvyaîg ipravO-oî vnó atofiàrojp xai
nax^wp tttqnyofiipaig ovx tan j-itrovala rov O\'tov ttXj/p oaop
optiQurog dfiavQOV ùiytXp po^ffti dià q}tXo(Socptag. Pro ipravO^oï
nemo non leget iprav&L. \'EpravOa (&i) est in boc mundo
vid..p. 373 D. In caeteris forfcisse pro oaop legendum œg;
ortum esset illud ex dittograpliia primae syllabae vocabuli

ôictiTutç ovy r]XTÓv ton rovri rov óaiov ró vyitivóv. Nostei\'
sic disputât: viri et semper, i. e. in caetera vita, iis quae
propitia sunt sanitati, student, imprimis tamen in rebus
sacris. Immerito igitur hoc loco Siutrai illae simul cum
îfQovQyiaiç et àyiftiaig caeterao ilU vitae opponuntur. Jiairai
enim haud minus sunt vitae communis, quam rerum sacra-
rum. Attendas pmeterea diairaig egere articulo, quo
itqovQyiaig et dyptîccig gaudent.

Jiairaig igitur ejiciatur, nisi praestet legere, xai raig
àyvtlaig xai raXg dyîaig Siairaig. Omitti facillime potuit hoc
raXg àyiaig propter illud raXg àyptlaig , quod praecedit.

P 383 F. vqi\' rig 5, rt ài]Q rQtnófxtpOQ xal ró aœfia dià r^g
■npofjg xivoxJ^uvov Xtiwg xai iiQogiivöig, vTcvovrai xai XQàaiv
inayœyôp "îo^ti, xai rà XvntjQà xal atlvropa rwv fitO\'Tjj.itQipœi\',
(pQOPriöcop, àvtv ^it&rjg, olov äfii^ttra yalà xai diaXtki. LoCUS
corruptus est, nec in integrum restitutus a Meziriaco, qui
legit vnvov rt xQaoïv. Nam nec dtjQ dici potest vnpoîiaOaty
nec aliquis intelliget, quid sit d d}]Q rQtnó}ifpog vnvovrai ,
neque etiam dici potest tÔ aw^a XQâaip tnaywyôv "îoinv xal
rà XvnriQà àvtv fit&jjg yaXdv xai ôtaXtJfiv. Scd videtur ultima
syllaba verbi vnvovrai dittographia orta ex sequente con-
junctione xai, et legendum esse vnvoX xal- Scmel tamen sic
pro activo posito passive irw/ta huic ümtum esse poterat pro
subjecto, atque arctius per ré conjungi debuit cum subjecto
altero d^o. Legatur igitur d ùt/q... xal rô a&fta.... Xtiœg xal
uqodijvwg (tollatur virgula) vnvol xal xqàaiv tnayojyàv
Vö^ff/ xrX.

aQtTTjg wanfQ riyytjg fieydXtjg dntiQyaantvov &iaT{]t> , rd xait\'
exaffra fidXXof évqppatVftr , xoii /ièi> reXoug noXXd xotvd iiQog
Tt]i> Tiiytjv f^opTog, TOV St ralg airiaig xal voig ** fitQovg
dy6)vag dgtrfj nQog rd (SVVTvyydvoi\'Ta, xal róXfiag tnq)Qoi>ag
nuQU rd Stivd xaOoQcbvva xtX, Rectissime Wytt. top St
cpiXoTifiOP xal cpiXóxaXop twv vn dgtvijg. . . . dirtiQyaafitpmp.
Verbis tamen quibus explevit lacunam: (roi?) tTciytpptjfiaai
dxoXov&itp tcpiardpopTog avTOP xoTg nQdyfiaOi dig jraQOvai, vovg
ytytvrintpovg tnl (fitQOvg dyiapag dQtTfj), interpretari potius
voluisse videtur locum, quam emendare. Quis enim unquam
tot verba alii tribuet, quae ipse commentus est? Sed haud
crediderim interiisse multa verba, et vel ne plura quidem
quam unum xard, ut legi debeat, mutato genitivo fUQovg
in accusativum, Tolg xard ntQog. Ejiciendum videtur
xoipd, ut dixerit noster: noXXd n^dg t>ip nlxyp, nmllo, quae
secundum fortunam fiunt; pro xaOoQ&pra legere vollem
xaTOQOovpTog. Td xard fttQog convenit cum illo, quod paucis
ante dictum est, t« xaO-\' txaffTa. ToTg xßrci://é\'pot;esset aeque
ac raTg ahiaig OX dativis illis, qui ad accusatives Graecos,
aut accusatives cum xard proxime accedunt. Duobus igitur
ablativis absolutis explicatm^ cur partes singidae magis delec-
tent (rd xaO-^ txaara [idXXop tvq>Qaipfi), his Scil. tov fiiv xiXovg
n\'oXXd nQog ttjp tt!ytjp tyopTog, ot Toii St raXg aiTiatg xal roTg
xard fitQog dy&pag dgtT^ nQog Ta avvTvyydpopTa xal ToX/xag

f\'yqiooi\'ag naçà rà ôtivà xaroQ&ovi\'Tog: rei iiniversitatis (con-
spectu) multa habente, quae forte acddunt, (cognitione) vero
causarum et rerum singularum {examinatione) virtuti consti-
tuentibus adversus sidiitos casus certamina et prudentem,
audaciam in periculis. Tô TfXog illud explicatur per illud tô

P. 575 D. ôitlQ-è xf riiv uQâ^iv ririg an dtQyfig (og inqài&i], xai
rov lóyov, ** yivh&ai ** naQÓvrtg\' Locus sanus erit, si cum
Herwerdene legeris pro ijrig, ijfiTy (Plutarchea et Lucianea
p. 19) et lacunam sic expleveris cum Wyttenb. : xai (xovg Xàyovg)
ovg eïxog (yfyf(îO-al) <tov (naQÔtfxog) mutatO genit. xov Xàyov
in ace. plur. Animadvertere tamen operae pretium est, quam
conjectura haec affirmetur eo quod legimus sub litt. E.,
ind xai ffi\' rovg Xôyovg nQOgniQi^aXéaO\'ai xfXftlfig.

P. 575 D. àayoXlag vntQrtoov O\'éaStai, xarà TlivôaQOV.
Boeck ad Pind. VI, 82, 91 credit nostra illuc spectare. Im-
merito; sunt ex Isthm. I. 2.

P. 575 E. ôoxfTv dffyfiQfii\'. Xylander Soxh civfytiQuv.
Loci rationi melius convenit 8ô^ftn> ài> dvtyilQfiv ; ex quo
facile illud oriri potuit. Herwerdenus [)i\'aeferret, quod ad-
scripsit margini mearum animadversionum, Soxoi?/ àv nvf-
yiÎQHv, quod legibus palaeograpliicis meo fortasse magis
commendatur.

P. 575 E. rô xaxà Bottoxœv ccQ\'/^aiov fig fiiaoXoylav ovfiSog
ijSij (.lanaivóiifvov naQà ^(ûXQàxi] xov v^ifXfQOv\' ijjxfîg Sf napà
ôvai xmv IfQMV a no v S â^ o v x f g , ovxo) Sifqiàrtjfifv.
Wytt. COrrexit: ^oaxQâxi] x6v VfifxfQOV, «> ijfulg yf napà ôt!o x(ù)>
txainmv (înovôàl^ovTfg ovxœg ôif(fài\'7i[ifi>; vertit: {quod crimenpcr)
Socratem vcstrum (jam cvanescit), cui nos p)cr duos diseipulos
revera disserendi studiosi visi sumus. Spectare igitur egregio
viro verba baec videntur ad duos illos liomines Boeotos, Socratis
auditores, Simmiam atque Cebetem, quorum propter exemplum,
cum antea Bocoti in crasso aëre nati crederentur, mufcui
de iis coepta sit opinio Socrate imprimis ipso auctore.

tamen ipsa, etiamsi mutas, quomodo ipse proposuit Wytt., non
admittunt. Nam nudum anovdàt^ovrfç opponi illi fiiaoXoyia,
ut qui non sint fitaoXóyoi, hi sint aTTovdd^ovTig, non potest.
Figurata signifieatione verbum hoe, quod sciam, nulla aha
absolute ponitur, nisi qua v. c. in Memor. I, 3, 18 oppo-
nitur verbo nalT^nv : xoiavva fjih thqI tov\'vcov titai^iv a/ia
GTcovdd^cav. Quae tamen, ut apparet, hoe loco minime qua-
drat. Non enim Boeotis hoe objiciebatur, quod tnai^ov
nimis, quod nunquam, quemadmodum Hildebrandus, incide-
rent ludum, nunquam seria loquerentur, — Di Boni, jocosos
nimis Boeotos, quam rideront Athenienses,— sed hoe potius quod
essent hebetes atque stolidiores. Perhibent praeterea Wyt-
tenbachiana nuQà JJcoxQarr] Övrcag eos 8iacp«prjpai anovS&l^ovTag;
quasi igitur ante Socratem crederentur tantum videri esse
homines anovSa^ópTag, a Socrate tamen inde animadverti
coepti sint revera id esse, quod viderentur.

Sed loco plane mederi posse videtur, si pro nuqà legamus
TitQÏ, pro 8val &vaiag, ut vermiculorum culpa, — quorum
in hoe libro permagna est, — interierint duae litterae
Locus igitur sic rescribendus est: ijfifïg 8è ntQl 9vaias twp Iiqwp
anovdâ^opttg ovtcû ôiecpàpijfifp, nos autcin sic nos ostendimus,
dum studio quodam {singulari) agimus in sacrificiorum admi-
nistratione. Explicatur his in parenthesi per 8è, cur in
illud öp{i8og incurrerint. Ovataig twp ItQwp recte ver-
tisse mihi videor per: in sacrificiorum administratione;
legimus enim apud Platonem de Republ. III, 394, A: ip

pa(7)p oîxo8ofii\'](Ji(Sip tj ip ItQwp Ovataig. PrO ovtw 8iicpâpiifi(p
fortasse aliquis legere vellet toiovtoi sucpaptjufp, ut intelli-
geretur fiiaoXóyot. Sed cum nomen hoe in antecedentibus
non diserte expressum sit, spectare nostra ita videntur

ut ^sensus fere hic sit: sic nos ostendimus, ut nos illo con-
vicio compellare cocperint, — ut illis digni viderentur, qui
illo convicio compellaremvr. Dici hoe potuisset sine dubio
multo concinnius, sed quis unquam concinnus in iis, quae

Fuit illud convicium Boivavia illa vg, de qua Teztes ad
Ujcophr. 433—34 {Edit. Muller II, p. 603) haec habet:

ovx oida 8è bd-ii> xaXn rovg Qijßuiovg \'Exrijvag, el ^rj nwg
oOtco (pijal rovg ix xztjvwp\' SitßäX\'kopTO yäq non oi QtjßaToi
wg XTi]pœôiig xai à^aO\'iîg, cog xal JJivSaQog nçàg Xoçodidàa-

.... ypwpai T imiT , ÙQ^aXop öpnöog dXa&iacp Xóyoig
fl (fitlyoniv , Boiwxiap vv\'
"\'Allog 8t rig laroQixóg (Hecataeus vid. Strab VIII p. 321,
et IX p. 401) (fijQiv\' "\'Tavrtg tùvog ßaQßaQOv ràg 0^ßag nai)-
wxtjaav. Oi 8i i8iœrai xarà iSiionafióv naQaq)0-OQàv rov 6vóf.ia-
rog inoiTjaav ocvrl rov finnv \'"Tag lioiwriog vg Boiwrtog Xiyovrtg.

Ad idem conviciura spectat Cratini versus, quem citât Schol,
ad Pindari illum locum:

Ovroi 8^fî(slv .2!voßoi(arol XQ0Vn(^0(pÓQ0V yèvog dv8Qwv.
In quo ^voßoiojroi est verbum comicum. Praeterquam tamen
in tribus his locis convicium hoc apud antiquiores scriptores
nusquam, quod sciam, commemoratur. Nam locum Pin-
daricum, quem ßoeckius adtulit ex Strabone aliisque (Frag.
Dith. 9), \' Ilv ort aifag ró Boiüriov è\'d-vog tvtnov, llic vix
portae tribuendus esse videtur, aut saltem non spectare ad
nostrum proverbium. Nam proverbium vigebat adhuc tem-
pore Pindari, ut vix uti potuerit imperlecto îvtnov. Paulo
fr-equentius Boiœrlav vv commemoratum videbis apud scriptores
Graecos recentiores, vid. Boeck ad Pind. VI, 87. Erasm.
Adag. Chil. I Cent. X. Prov. VL Interi)retationum illius
proverbii duas tantum invenimus, easdem illas, quas legi-
mus apud Tezten.

Sed hae sunt, ut apparet, satis ineptae; jam propter id,
quod vg illa Boiioria est generis feminini. Jam igitur
multo verosimihorem deprehendisse mihi videor in loco nostro
Plutarcheo, eum modo quo feci, corrigendo. Quod autem haec
nusquam alibi commemoi-atur, hoc in locorum tanta paucitate
nihil mirum est. Vidimus supra iu Aniinadversione adlihr.

de Isid. et Osir. p. 378, D, fuisse apud Boeotos aliquod
sacrificii genus, ut porcos in /ityaça abjicerentui-; quod
fieret in honorem Cereris. Hoc igitur, quia habuisse id
videntur singulare, aliis populis videri potuit ridiculum,
atque ineptiae documentum, ut illo: jBotcon\'a eos rideront.
Boiforia vg est generis feminini; nam, licet Pausanias loco
quem citavi in illa Animad. habeat: rovg vg votltovg , tamen
Cereri, quippe ipsi feminae, sacrificari debuerunt hostiae
sexus feminini; vid. Schol ad Aristoph. Acharn. 747, 764;
Ran. 338.

P. 575 E. ttq0(s7ttqißaxi(s&<xi. Logoudum ttqoanaqaßaxiao-ai,
quod est verbum PUitarcheum.

dyóiA,(i>og, top jiiyidTOP unóSthvai xivSvvop ixovalcog vrctQ Ttjg
naxnlSog. Nomo unquam ad nihil omnino (fvau aytxai vnà
xmv pófioop , neque fieri potuit, ut Çihdivow vn6 r&p pófitap
éxov(si(ag susciporet periculum. Quod enim agimus éxovniwg,
hoc agere quidem possumus xavd roilg pô/ioug, uttó twp pó/*cop
non possumus. Tnserendum igitur videtur ante vno adver-
bium ovx, di^^t Theocritus Charonem fuisse virum philo-
sophiae quidem expertem, natura tamen ad omnia xaXd ita
propensum, ut vi legum eum ad haec adigere necesse non
fuerit.

Adumbrasse videtur noster in his Sophistarum aliquam
adversum Socratem doctrinam, qua perhiberentur r« xaXd
qiv\'fffi fitp dXX« tipai , po/iio dt tttQa {Plat, do Leg. X p. 889
E; vide etiam Gorg. p. 4-81 E, Protag. p. 337 C. D, ubi
conféras Heindorf.). Videbantur igitur iis esse quaedam dis-
tincta fiÓQia Tijg dQfTijg (Prot. p. 349, C.), quae singula essent
aliquod -auXóv {Prot. p. 349, D. . . rijp dotrijp xaXóp rt qifjg
tJpai). Erant autem haec xaXd genera quaedam facinorum
ad ^speciem magnificorum, quae decerent hominem tXtifOtQop
atque magni animi. Sic v. c. in Gorgia {p. 346 B) xaXóp
est non pati injurias, ov ydç dpSoóg döixtXad-ai, et hic, loco
nostro Plutarcheo, fityiarop vnoStJiaOai. xîpôvpop vntQ rtjg

navQÎdog. Contra hos contendebat Socrates \\irtutem unam
esse, eamque non consistere in impetu qnlafag, sed in genere
potius quodam imar^nijg. Praeterquam autem legibus scilp-
tis etiam non scriptis vindicabat aliquam auctoritatem (Mem.
IV, 4, 12 seq., IV, 4, 19, seq.). Jam igitur illa Sophista-
aum opinio optime cadebat in personam Theocriti philophiae
paene contemptoris, atque naturalis educationis vindicis.

P, 576 E. àfi^XiJç i(jvi xal ditQÓ&vfiog ** rov top rj ripa
ßtXriova xxÎqou avxw nfcpvxôri xal naQtsxivaantvto xalö^g
o\'vTOi iQijoóiitvog. Tovrov rj ex codice Par. E vel ß; alii
rovrov ä vel rosovrof «. Quae sequuntur post xovxoi> ?) eo
spectare videntur, quod Epaminondas, dum conjuratorum
consiUa sequi nolit, se tamen suo tempore rem acturum
occasione meliore pollicitus sit. Jam igitur avrû> mutari
debebit in avx&, ut dicatm- Epaminondas se, qualis sit,
praestiturum.

Sed jam etiam lioc perspicitur, qualia verba illa lacuna inte-
rierint. Legas mihi pro xovxov rj, xovxov Sij inseras que
ante haec v. c. œg Trpó«;, ut totus locus sic rescribatur: «5?

xotixov dij xiva ßtXxlova xaX()Ot> avxœ mqivxóxi xal naQtaxfvan-
^ivio xaXwg ovxo) yQrjffójuft\'og , jam vix dubito, quin plane
intelligatur. Videbatur Tbeocrito illa occasio, quae tunc
erat, quam posset, optima; jam igitur dicit cum ironia
quadam : qui scilicet et natum egregie instruclus et institxdione
talem etiam sepraestahit occasione hac, quae nunc est, meliore,

P. 577 F. \'Enannv(j)vdag 8t fii] ndùœf, wg ouxai ßfXxior
fivai ravra ^i} itQitxxtiv, (txóxwg dvxtrfivn nçog ä fitj Txf q. vxi,
ptjôé ôoxijuû^ft. Videtur fifi ntlOwv a Graeculo homine pro-
fectum; pro nitpvxf legatm\' nintixi.

Non enim hoc ov ndd-n Epaminondas se oifffO-«£ ßHnov
tîvai xavxa fii; 7T()àxxny, — oua&at enim hoc Epaminoudam
nemo nesciebat, — sed potius id ipsum, xavxa ftij uQàxxHf.
Praeterea ipsi jam intellexeritis dicere nostrum sic debiturum
fuisse oil TTili^coi\'. llQÓg ä fitj Tttntixt explicatur eo, quod sequitui-
paucis post, ind 5\' ov miy^n xovg nolXovg. . . . avxoy

ntntiKi, firjôe ôoxifial^ii ; quemadmodum praestare putat hoc
non facere, sic etiam, quod mirum non est, tendit ad-
versus ea, quorum non auctor exstiterit, neque jjrot)et.

In sequentibus recte Herwerdenus, — quod etiam in margine
animadversionum mearum adscriptum vidi, — pro réfivnv
rj dnoxattif, rêfivnv ri xaitiv. Verba p. 577 D : ivrvyiàvfi yà^

idlcf yttofriôr] TiiQi ^AfKft.Q\'iov TxaQUirotlfieuog fiHvai x6 diaTxçà-
SaaO^ai cpvyrjv duxi &avàxov rS> dv&QÛmœ sanauda censet
ejiciendo ntXvai rà diaTXQâ^aad-at. idia AïoyrtSrj debemus
Wyttenbachio pro âid AtovriSrjv.

P. 577 F. yvSivai t^ avrSiv ovdff Txa^iiyf. Sc. ovdèy Tragii^f
rà yQànfiara. Legendum, ut saepius in hoc hbro pro avrwv
âvr&v Litterae nihil ex se cognoscendum praébebant.

P. 579 B. \'Exàcsrrjg yào rûtv rfaaàQcof txXivqmv ôinXaaia^ofifviig
è\'Xa&ov rfj av^tjnfi rónov (srtQtàv OKxanXàfSiov dniQyaodiitvoi,
SCdmiQtav dvaXoyiag, rj xœ ftrjxfi dnxXàaiov naoéy^txai. LegO f} xà

firjxH SiTcXâaiof. Praeterea nonnulla interierunt ; qualia, intel-
ligetur ex loco Eratosth, (qui exstat apud Eidoc. ad Archim. de
Sph. et Cyl II, 2; edit. Torellp. Wk.) x(bv yàQ nXtvQÔyv SntXaoïa-
ffO-ftaw^, xà (ih intmSoi\' yivtxai xtTQanXàcsiov, rà 8è (sriQiàv
SuranXàoiov. Itemque ex loco Plat. (Epin. 990 ntQl

rà SnxXàGiQV dfi arqtcfofifvrjg rijg Svfàfifojg . . . tj fitv tiqiûxi],
TOÎ) SiTïXaatov Jtar\' dgiO^^àp tV nQog 8tJo xaxà Xàyop cpfçofiévy,
Sinh\'taiov 8è rj xaxà dili>afiif ovaa\' tj 8\' fîg rà artQtàv rt xal
ànràp nàXiv av SntXàdiov, dtp\' ivàg fîg oxxô) 8ta7X0Qfv9f\'î(!a.
Scripsisse igitur videtur Plutarchus: IJ ro iitjxti 8i7xXà(Siop
oxranXàoiov nuQfyfrai xarà rà nrfQtàf ; aut fortasse plenius:
f] rà fitjxfi SinXàffiof rtrQUTTXaaiov naQtytrai xax^ xà èninf8ot>,
oxxaTrXàdiOP xaxà rà arfQiàv.

P." 579 C. Ol) yàQ rot (f aîiXo p ov8\' d/u^Xv 8iapolag ÔQWCtrjg,
dxQcog Sè ràg yQUftiiàg fjoxrjfiéprjg fQyop fipai, xul 8voiv fiéacop
dvàXoyov X^xpip. Pro qiuvXor Didotiana habet (puvXfjg.
Recte, ut videtur. Pro xul Xylander legit tà;/-; voculam ejecit

Didotiana, consilium secuta, ut videtur, Wyttenbaciiii,
Utrumque probai-e possem, licet Xylandri articulum praefer-
rem. Id tamen, quod proposuit Wytt. pro {léaœf, scilicet
fiéaop, quodque Didotiana vel in textum recepit, prorsus
rejiciendum est. Omnino retinendum fiiacop.

Erat enim ij SvoTp ^iamv àvakoyov Xijiing problema mathe-
maticis satis cognitum. Fuit Hippocrates Chins, qui primus
quaestionem duplicandi cubi retuht ad aliam, ad dvoTp ^éaœp
àpâXoyop Irjipip i ad invcntioncm duavum proportionaliutn
mediarum. Hoc audiinus a Proclo in comment, (ed. Bas. p.
59. Baroc. p. 121), et ab Eratosthene apud Eutoc. loco citato
in annotat. praecedente. Verba Eratosthenis haec sunt: Twp
ccQ^cctoap Tipà TQaytoôoTTOiwp (pctaip fioa/aynp top MiVo) rco
rXaifitca xavaaxivâ}^opTa râifiop. nu&ofitpov dè on naPTuyov
éxaTÓ^TTfSog tit}, tlntXp, fiiXQUP y ïXt%(xq ^aoiXuxoù (\')

Toïg FtcafitTQuig, zipa àp ng tqÓjiop to doO^ip oztQtàp dia^upop
tp tÔ) avTw aytjfiaTi dntXaaiÛGmp .... UàpTœp dt dianoQOttp-
Tcap éni noXùp ^qópop, rtQÔoiop ("j") \'luuoxQCiztjg 6 Xïog tntpóij-
otp, \'ÓTI èàp tVQe&f] dtio ivlttiôjp yQUfifiiâp, œp tj ftiiKcop r^g
tXûTTOpôg tGTi dmXaaîtt, ddo ft ta a g dpàXoyop Xa^tïp ip
avptytï dpaXoyla, dmXaaiaaO\'rjatTai 6 xil^og\' Sg Tt rô dnÓQtj^a airó
eig fztQOP ovx tXaaaoP dnÓQTjfia xuTtaTQtcpep ("). MtTÙ

(*) Rectissime Herwerd. /SaffAtxoû. Peccat enim jSxaihixov, ut recto animad-
vertit, et contra linguam et contra metrum; fitxpôv y\' eki^xç enim
senarius est.

(**) Aûo usirat àviXoyov ev uuve^^st àvot^oyîx sunt v. c. X et y in :
a : X = X : y = y : h.

Quibus autem rationibus Hippocrates problema illud duplicandi cubuni
ad duarum proportionalium niediarum invcnlionem retuleril, luisquam,
(piod sciam, a veleribus memori.ie proditnr. Brctschncider {Die Geometrie
wid die Geometer vor Euclides p. 99, cui debco cognitioncm loci Procli,
qui tamen ipse videtur ignorasse nostrum cx Kutocio) credit illum hoc
effecisse tribus proportionibus multiplicandis, sic iere:

XQQvov 8è xivä (paatj/ /lyliovg xtX. (sequitur eadem narratun-
cula, quam nostro loco habet etiam Plutarchus).

Erat, quod sciam, certa mathematicorum loculo: 8^0 fiiaui
dvüloyop. Vide V. c. 1. c. ipsum Eratosthenem, vide Euto-
cium illum, vide alios. \'Av&loyov in ea accipiendum adver-
bialiter; explicatur Platonis hoc «V« t6i> avxóv Xóyov, quod
in Phaed. 110 D. (ubi videas Wytt. in edit. p. 307) pro eo
posuit Plato. Fortasse mehus semper divideretur dvd Xóyov.
De hoc tamen certo statuere nihil ausim. Certius alïirmare
auderem in Vit. Mare. XIV med. pro (tó ntQÏ 8t!o fxtoag)
dvaXóyovg (irQoßXrjfia) legendum OSSO dvaXoyov.

Quae tamen ratio, cum nunquam veteres adhiberent Geometricis Aristh-
metica (nos diceremus Algebraica) Ilippocratis esse non potuit. Agebant
semper in talibus geometrice, et quidem plerumque analytice, i. e. ita
ut solutam cogitando quaestionem solvendae ejus rationem invenire spera-
rent. Quocirca ratiocinationes Ilippocratis jam fuisse potuerunt v. c. haece.

Duos cogitemus cubos, quorum alter bis, itT, aut quoties velis (n), capiat
ajterum. IIos cubos tu tibi cogites lineis descriptas, ipse majorem appellera
.4\', minorera a^. Inveniatur igitur proportio, ex qua cognoscatur, quomodo
horum latera A et a se habeant alterum ad alterum.

Delii superstruendo cubum cubo efTecerunt parallelopipcilum, quod duos
caperet cubos minores; potuissent etiam efficere aliquod, quod caperet tres, aut
quot vellent in), dummodo tres, aut quatuor, aut plurcs, aliuni alii super-
struxi-ssent. Jam igitur talis parallelopipedi basis eadem est ac cubi mino-
ris, scilicet quadralum a\', altihido toties major cubi minoris latere «,
quot rainores cubos cubum majorera capere constituisti ; valet igitur \'2a,
[ia, na; appellera eam h. Appellera totum parallelopipedum a^ h.

Eodemmodo facillime cogitari potest parallelopipedum, quod hasin liabeat
eandem ac cubus major, qmdratvm ig\\tur A\'^, qnoàque eadem s\'il altidudi7ic.
h, ac parallelopipedum alterum. Appellera hoc A\'^ h. Etiam haec paralle-
lopipeda lineis descripta cogites.

Sed Par. piped, a- h idera capil ac cubus major Valet igitur etiam
proportio haec:

Sed fuit huic Hippocratis proportioni continuae iniquus
valde Wyttenbachius. Nam quam hoc loco plane depravavit,
hanc alio vel funditus pervertit. Legimus Quaest Conviv.
VIII, 2—1, pag. 718 F, F, Jió aui nlurcov avTÓg tf.iifnpaTO

Tovg nfQi EvSo^ov xal \'A^yxixav xal Mtvaifßov tig OQyavixàg
xal [xtjyavixàg xaxaaxtvàg xùv rov axtQfOÎi dinXaaiadfióv dnàytiv
tJitytiQOVPxag ügntQ ndQianivovg Siaïóyov Svo /xtaag dvàloyov
fii] naQiixoi laßtip. Jam igitur ex his delenda censet oigntQ
TTfcQca/Äivovg diaXóyov et caetera, quae sequuntur, usque ad fmem.
(iuod consilium secuta Didotiana verba baec uncis inclusit.
Sed videntur utique retinenda esse et sic etiam proble-
matis illus Ilippocratei conservanda commemoratio. Nam
verba illa sanari possunt, abscidi non debent. Videtur enim
illa syllaba altera voculae ügntQ dittographia orta ex priore
syllaba verbi ntiQWfitpovg, et SiaXóyov dirimendum esse in
8i dXóyov. Hoe autem Si^dXóyov XaßtXv fitaag dmXoyov, quid
sit, plane hitelligetur ex loco illo ex Vila Marcclli C. XIV
med., ubi de eadem re sermo est, ac hoc nostro ex Quaest. Conviv.
Illud enim demonstrare quaestiones mathematicas instrumen-
torum quibusdam apparatibus aut macbinis dicitm- ibi: xt)L^)ai

Sed etiam Par. piped, li et Cubus A^ comparari possunt. Gaudent
enim uno eodem latere A, ut inter ca haec sit proportio:

Par. piped. A\'^ h ; Cubus A^ ~ Parallelogram Ah : quadr. A\'^.
Haec igitur conjungatur cum illa:

Pnrr.Ah : quadr. = quadr. A\'^ : quadr. a\\
I\'ro Par. gram. Ah ponatur quadrat., quod idem capiat; ut latus ojus
sit inedia proportionalis inter hneas A et h; quae facillime inveniri potest,
etiam geometrice, appellcm eam h. Proportio, in qua haec media est,
est Uil. A : tin. b = tin b : li» h. Quadralum illud appellcm b\'^. Evadit
igitur illa proportio haec:

Quadr. b^ : quadr. A» = quadr. A\'^ : quadr. a\\
Sed quadratorum proportionalium etiam latera esse proportionalia facillime
perspicitur et demonstrari etiam potest geometrice. Jam igitur etiam haec valei
proportio tin. b: Un A = Un. A: Un a., cum qua conjungatur illa tin. -1 : Un.
b — lift. b : Un. h. (aut: Un. h : Un. : b = Un. b : Un. A), utconjunctae
el\'ficiant hance Un. Ii : Un. b ~ Un. b : Un. A = Un. A : tin. a, in qua
latus majoris cubi est altera cx duohus mediis proportionalibus.

dfiojayéncog aia&ijaecog n\'i^avra raïg yQtiaïg. Est igitUF
dXôyov laßtXv sumere per corporeuni; p. 566 A vel diserte
conjunguntur tô St äXoyov xal GwfiaroeiSég. Praeterea manifesto
etiam corruptum fi?] naQtixoi, neque ego sanare potueram. Mar-
gini tamen libri mei manucripti adscripsit Herw. jj naçtîxoi,
quod non dubito, quin reddendum sit Plutarcho. Totus igitur
locus sic rescribendus est: cog miQcofiipovg Si\' dXóyov Sth fitaag
dvàXoyov, y naçtîxoi, qui scilicet tentarent duas médias

proportionales, quantum posset, sumere per corporeum (per
id quod ratione caret). naqtlxoi, qiumtum, possit, nam
plane nunquam successerit.

Hoc igitur Hippocratis problema cognitum jam habuisse
videtur Plato, quo tempore eum adierint Delii. Disertis
tamen verbis, quod sciam, nusquam apud eum memoratur.
Adumbratur tamen sine dubio in verbis hisce ex Timaeo
(c. 32, A, B): et i^-h qvv tnlntSov (Ue;\', ßd&og St ^TjStv i\'yov
tSti ytyi>ta&ai ró rov navróg cycofia, (lia fttaàrîjg àp t^tjçxti
rà rt fitO-^ avrijg ^vpStXv xal tavrrjp- pvp Si — ffrtQotiSij yàQ
avróv nQOgrjxtP tipai, rà St (sriotà fila ^tp oùSénort, Si/o St
àtl (j.taÓT7]Ttg ^vpaç^tôrrovaip. Quem locum non plane, quod
sciam, interpretes intellexerunt.

P. 580 C. œgntQ rà nQày^ara ntnpvoùai. Sine dubio
cum codic. Par. B et E legendum nqàg rà nqàynara. Tltnpv-
a&ai est verbum Homericum sapere, solersesse. Dicitur igitur
Socrates philosophiam, quae antea saperet in rebus ahis,
sapere etiam docuisse, quod attineat ad res ipsas, ad vitam
communem.

Sed hoc sine dubio non vult nostro loco Galaxidorus. Dixit
enim philosophiam ante Socratem ßtßaxytva&ai, Jam igitur
legendum videtur pro ntnpva&ai , nlywatYai, et ante rà
cum- B et E legendum nqàg ut dictum sit philosophiam adsue-
factam esse a Socrate se rebus ipsis, quales revera essent,
immiscere, et tanquam e regionibus fabularum in vitam
ipsam descendisse. MîypvaO-ai nçôg legitur v. c 433 A.

ttfiqcx ^i^aicaffàfiipop, tp roTg ddyjXoig xal dxixfiaqtoig to;
loyia/xw (lOTiTjp inayup ; In loco haeserunt Reisk. et Wytt.
Legerunt dyyipolag. Immerito. Sagacitas enim non est res
communis.

Sed fuit omnibus xoivij secundum opinionem nonnullorum
^ Sîfpafiig quaedam fiaprixij ; quorum sententiam noster explicavit
in libro de Def. Orac. c. 39 et 49 {p. 431 Ü seq.). Credebant sel.
Tùg x{ivxdg illam Silpafnp (diserte haec appellatur fiavrixr] ôV-
pafiig p. 432 A,) dil i-itp tyfip, i\'yup ôt cpavXôrtça tm aœftaTi

fif^iyfiépag, xal rà [itp oltog àôîjXa xal xtxqvf.ifiipa, Tà dt
daQ-iptj xal dfiavQÙ, xal Toïg ôt^ ôfityXîjg OQtâaip j; xipovfitpoig
tp vyQÙ TvaQanXfjcriag SihfQya xal ^çaSia xal TioXlijp noO\'ovpTa
d-fQUTTfiap TOV otxfîov xal dpàlTjxjiip, depaïQtaip ôt xal xà&aQCîip
Toi) xaXitnropTog (431, F.).

Nostro igitur loco pro \'ANA FKHlegendum est MANTIKIL
Non habuit Socratis daemonium, — hoc interrogando affir-
mât Galaxidorus, — îôtap , sed habuit tantum
Tl Ttjg xoiprjg fiaptixtjg Supâ^ieoig. IIoc tamen in eo videbatur
esse aliquid singulare, quia adhiberet ei illam OiQundap ;
quae ùfQanna in eo eonstaret, quod ntina id, expcrientia, (vid.
p. 399 E, noXXd Tijg TctiQag ipéyvQa ôiôuiai) corroboraret.

p. 581 A. (Jûg yàQ olxT] ft ta xa 0-\' tavTij p ovx ày fi tó
^vyóp, laoqqottoùpti dè ^dnti nqogti^ijiip}) xXipti tó aiffiTrap tip\'
tavTrjp- ovTojg iq)aQfióaii xXijdùp ij ti toiovtop a v\'^ o Xo p/*
xal xovcpop, ifi^QiOrj Siàpoiup tTTKSnàaaa&ai TTQÓg ttqü^ip\' SvoXp
S^ ipaPTÎwp XoyiatiÛiP {yartQoj rrnogtXO\'œp i\'XvSi rijp dnoQiap xtX,
Ilerw. ciî; yào àXxtj iiixnà xaO\'^ avrtjp où xardyii tóp ^vyóp. Didot.
pro TToojf^ï^cüi\', Caetera .satis obscura. Wytt. corrigit

icpaQuóaei et explet lacunam hisce : ovrcag ovx dQxé at t xXijdœp
ij xi toiovtop atlfi^oXop, (xaO\'\' avxó {hxqÓp op) xal xovq>op.

Praeferrem pro iff-aQ^ióati legere tqp\' ictvxrjg et lacunam ex-
l)letam cogitare verbis, qualia dSifparóp taxi fnxqóp óp (xal

citare ad actionem. Opponitur igitur atl/ißoXof, quod alicui
rei TTQosîjl&f, ei quod sit iep\' ai>rîjg, quemadmodum etiam
olx^, quacum comparator, aliud agere dicitur avri^v,
aliud alii ponderi uQogvi&tnivij.

P. 582 A. ovôifiiàç yotq riivr]g k ar a qj q o v fTr a i ró fiiKçoig
fi{/à?M xai dl\' óXr/ap noXXà uQOnrjvrkip. Logondum y.araepQo-
vijaai: nullius enim artis est spernere.

P. 582 B. dra cpavfjpai ofioióy n ni]ptliiv xai xaraïtynv
ixtipca TÜ tdTOQixœ TOthiap è\'xaarop, xtX. WjrttenbachÜ qpai\'7

óaifióvióp Tl commendatur litterarum similitudine, qua cum
illo (paptjpai biAQióp Ti convonit, a ratione tamen loei totius
reprobatur. Non enim boe dicere voluit noster : aeque ridicule
creditur daemonium res signifware singidis litteris, ac singulis
signis vaticinis, sed comparavit potius imperitiam eorum,
qiii crederent signa vaticina non vaticiniorum indicia esse,
sed ipsa per se vaticinia, cum imperitia aliorum, quibus
ipsis singulis litteris enarrari historiae viderentur.

Sed etiam o[jioióp n parum placet. Non enim credebant
omnibus litteris singulis simile aliquod significari. Est tamen
etiam haec lectio ex conjectura profecta. «Dedit eam Steph.
ex Schott. Leonic. Anon, pro veteri SfitloPTi, quod est in Aid. Bas.
Xyl.» (Wyttenb.). Libri B et E habent ófiPtlopn. Est hoc quidem
monstrum, sed tamen, si quid video, veram lectionem
continet. Nonnunquam enim, imprimis apud nostrum, verbi
alicuius tantum pars litterarum erasa est, Ilic igitur
(papijpai àfiiJopTi vol 6{*pïIopti indo ortum esse videtur,
quod vocabuli partim erasi htteris superstitibus falsae inter-
positae sint. Superstites fuisse videntur litteme q/aiijoivopn,
his tamen interpositis p et /xp ipsisque nonnihil immutatis
ortum esse inde: (papij(p)ai o(f4p)vopTi. Sed videntur potius
interiisse duo v ; ut legi debeat epaii] (t)oiov(t)opti, epah] toiovtóp
Tl. Locus igitur sic intelligatur : deinceps diceret taie quid id esse,
quod a singidis litteris significaretur. Spectat, ut apparet.

olxiav i8(8i(ii> aXwGifiov VTio iQrjfiàTtav dvai xard rô Kaq/etoîov
aœ/xa jctA. Tav\'vii accipiendum est adverbialiter et pro fioyj] legen-
dum (xóvo//. Videtur illud ftoyj] profectum a grammatico,
qui TavTi} spectare crederet ad nomen aliquod, quale cpdaQ-
yvQia, quod quidem in antecedentibus non exstat, facillime
tamen mente inde elici posset.

Sed ridicule sic supervacaneum esset vnó xQtj^iàrmy, nec
fuit Epaminondae sententia domum suum a nihilo capi posse ,
nisi a pecuniae cupiditate, sed haec potius in eo tantiun [tatlTt]
HÓvQv) pecuniae cupiditate eum capi posse, quod accipere
pecunias cuperent propter amorem Caphisiae, hunc ut pul-
chris vestimentis exornare i30ssent et copiosius nutrire. Cum
tamen ipse Caphisias divitias sperneret, etiam hoc ne fieret,
metus nullus erat.

P. 584 C. dXV SxsntQ aXXov rtpog i y ù> xal nXoihov làçtv vf
xal xTtjaip (ivai »»o/it\'^cu, rr/y ntf diayiidv, rijy dardav.

"ßffnrfj? indiget demonstrative, ad quod spectet. Praeterea
ridicule Epaminondas per pron. pers. tyœ se ipsum praedicat
praeter omnes fere homines sententiae illius auctorum. Quo-
circa pro iyù) legendum esse arbitror oi/rco. Eraso enim v
caeteras litteras scioli, ut videtur, conjunxerunt. C et 0,
T et r sexenties permutantur;

P. 585 A. ^Aßxijaiif ôf xal fifXfTtip fifrd iyXQUvdag, ovy
fjnfQ fTi VVV t (f ( IXxv <5 yf ( TïàvTtg Vfidg, brav yvfiva^ófifvot
xal xivijaavTtg, œanfQ Cçôa, rà? oQf^fig. Recte ejlcit Wytt.
fitrà. Optime dici potest äaxrjaig xal ^fXtnj (yxQttTiiag; sic
l)aucis ante dictum est ró dntytaf^ai Tfjg iyxQardag. Rcctc etiam
legit pro fintQ iTi VVV iq>dXxv(rO-f ijvntQ I\'rt vvv tniSdxvvaùt,

Locus sic accipiendus. Theanor erat ex Pytliagoraeis;
igitur sunt Pytbagoraei. Jam hoc fere dicit Epaminondas:

An igitur tu cœercitationem et meditationem non eam esse
jnitas, quam vos omnes (antiquum praeceptum Pgthagorae
sequentesj etiam nunc ostendere soletis, quando vos exeercen-
tes excitatis appetitus, tanquam animalia (feras), iis tamen
nihil iyidulgetis.

q)iXoxiQSiç , aXXuig e^tsziv d u i 8 i] v iîg rà xii)8uiviiv dva-
Tfd-QafifA,(V0V, 6 yàQ anuQyà nfQÏ vfjg dSixîag fiàXa fióXig
xal yalfTiêg tov TTliOPfxrHf direyóntvoi\'. Rectissime Diclotiana
dXVoïg i^iOTi dvi8i]v. Pro d yùq legit Wytt. oruv. Immerito.
Videtur ejiciendum; ortum enim dittographia ex sequente
anaçya, Locus sic accipiendus- ei cui non a longo inde
tempore lucri faciendi cupiditas coercita sit, sed (haed cum
iis, quae licent, ad lucrum faciendum enutrita sit, etiam in

dfiTtexófitvof melius ab antecedentibus secernitur interposita
distinctione majore; sic: rd q)ixoxfqsig- dxx\'oîg xtx.

P. 585F. ÓTTwg ixfï fiiTaXà^Tj rwv yo^ut^o/xépcoj/. Legendum
oïxoi. "Exti enim referri deberet ad Koótojv , cujus mentio
nusquam in antecedentibus exstat, neque subest verbis.

Erant praeterea amici Lysidis, quo tempore dehberabant,
Crotone. Quocirca haec urbs, quamquam Theanor eorum
verba refert Thebis, paene non indicari potuit per ixfT.
0\'ixoi optime opponitur iUi cog tnl Tijg ^tnjg.

P. 585 F. dfaxaXoilfitfOg t{]i> yitlai8og ilivyijf x a t t X & tï i>.
Cobetus (Mnemos. 1873 p. 382) pro xarf?.ùtTr, xàrœO\'fii tX-
O\'tïp ; quia manes ex inferis xàToo9tt> adscenderent.

Immerito. Aetate enim Plutarchi mortuorum animos descen-
dere ad inferos non amplius credebatur ab omnibus, neque etiam
ab ipso Plutarcho, qui regiones illas coelestes,.ubi animi post
mortem degerent, vel accuratius descripsit in libro nostro
c. cKXII, in libro dc Ser. Num. Vind. item c. XXII, et in
Quaest. Conviv. libro IX, p. l^iQ C, ubi explicatur Platonis
ille mythus de Here Armenio {de Rep. X p. C14 seq.). Sic
V. c. in loco illo ex de Ser. Num. vind. videt Thespesius

ille ràs rpvyàg Twi> nXtvTiovrwii ■/,arioO\'n> dvioilßag. Sed, lit
comperimus ex mytho illo Platonico et ex Plutarchi explica-
tione, — ubi haec fere legimus: ccTtal^^uyiXaai dè {cct ipvyoci)

dfVTeçag yfféafig TçénovTcci,— descendebant illae animae iterum
in terram ad öevréQag /éi\'iffaç, atque igitur quod Theanor frustra
dpfxalHTo Lysidis animam xaTtX&tiv, hoc inde erat explican-
dum, — quam rem comperimus paucis post ab ipsa ilia
voce, quae pro eo loquebatur,— quod ij rpvyii Aikidog rjSij
xtxQififiiVjjf dqjfÎTO TiQog aXXijv ytviaiv.

xàv fî Tig tniifiQfj xaxTjyoQfiv TXfQi cpcovijg, i v\' d(Saq)fi x cci
xvcpXrjv vnovoiav ij TTQ&^ig laßovaa fiôvov, dfia xal qtavijatxai
xal xQaTjjßr]. Ab iiiterpretibus versa quidem, sed non in-
tellecta. Vertunt enim datj/novg dè qxavàg èxqépfaO-ai Txaç\' ijfiwi\'
hisce: voces autem a nobis excivisse obscuras, quamquam
Ilypatodoro non homines visi erant voces emittere, sed
domus (vid. p. 587 A). Sed manifesto locus sic accipiendus
est: quod obscurae fuerunt voces, quae exivcrunt, hoc a nobis
est, favet nobis. Fortasse tamen ex sequente oitrrf excien-
dum i\'ari ; — TTUQ^ rjiiiav iari, œarf xxX.

Caetera satis corrnpta. Pro xQuxtjat] recte Didot. xQaxtjati ;
Sed parum prodest, quod Wytt. pro îV legit tjftœv, alius
quidam rjfilv, Reiskius conjungit cum antecedente, et hoc
cum ufql, ut legat nfQicpœft\'iatv. Videtur legendum: qœvtjp
Tiva daacpij [xat] Tvqilijr xxX. accusative (fxovtjv posito pro
genitive, inserto r ante tr, duplicato « verbi aaaip^, ejecto x«/.
Jam haec sententia est: quod aidem obscurae domo exiverunt,
hoc est a nobis, scilicet ita id, etiam si quis ex incerta qua-
dam voce petal accusandi matcnem, actio tamen statim sujyer-
veniens, cum habeat tantum coecam suspicionem, simul et
apparcbit ct obtincbit. De ntQl qcovtju vide quae de praepositione
Txf()i annotavi ad j). 352 B, libri de Iside et Osir. Non
dicitur coiiari aliquem xaxi}yo(jtli> cpojvriv, sed q^covrj praebere
accusandi ansam.

TtQÔç aiiTÔ xivijaai riji\' óqfi^v xxX. Wytt. ivpoij/iaTÔç Xa^tad-ni vel
tp vw Tl ^alh^ai. Immerito. Docet Plutarchus in hoc capite

ejus poovp porj&ipTi illo adtactum sit, (mnijv Xa^ovfsav ttçôç
î TÔ poyd-ép xipeXs&ai. Jam tu vidos PTjGTeîa illud ortum

ticus aliquis pro p^d-fi scripsit pijoTiia et praeposuit dativo,
quem fmxerat, praepositionem Ip. Sed sequens avTô ad
jî nomen hoc generis feminini referri non potest; potest ad

P, 589 A. Oiiôt d TÎjg xiPîjufcog xai avpivrâdtmg xai
iiaQaGTâatcog TQÔTiog xc^ltTràg, rj navTtXwg ànoQog (Svpocfùrfvai,
ji op ij ipvyi] porjaaaa tq>iXxiTat raîg ôo/uaîg top oyxop^dX\'k\'

^ tttqivxip xtX. Rectissime pro oyjf Didotiana\'0 et Ilerwei-d.
1 (Pîut. et Luc. p. 20) pro GVPfpTÛGfcog nvpvàGfiug. Pro nana-

secum corpus per appetitus, aut difficile conspicitur, aut
2Üane conspici non potest; sed quemadmodum {universe) nullo
negotio corpus movetur a concepta cogitatione Q-àycû) etiam

sine vocis auxilio, sic, ut opinor, facile concesserimus moveri
etiam {corpus) a mente naturae praetsantions et anima
diviniore, quando haec adtingit eam in eo, id)i cogitatio {loyog)
cogitationi ansam praebet

P. 589 B. T& yÙQ bvTi ràg (lèy àlltjXœp potjofig oîoi> xmó
(Tïcóra) ôià ipcoyijg ip7]l(Xiii(oyTtg yixani^oiitv\' ai Sè twv Sai^övwv
cpiyyog è\'yovaai, Toïg S vv Ufié v o ig tXXàftnovaiv , ov Sfófitvai
(itjfiaTcov ovSè ovo^ÛTcov, oîg xQw^ivoi uQÓg dXXrjXovg oî àvO-Qco-
Tiot avußoXoig uSoiXa Tav voovfisvœv xal ilxàvag ÔQwOiv,
avrà Sè ov ytyvwdxovai, nXtjv oïg tmaTi iSióv ti xal Sai^ió-
viov, œ(fTT(Q iiQi]Tui, (fîyyog. Est illiul ipijXacpâv vnó axóvoo ex
Platone, qui habet iftißacpäv iv axóTn {Phaed.Od B). Caetera,
etiamsi cum Hervvèrdeno (Plut. Luc. 20) pro Swafxivoig legas
Saif4.Qvioig, aut post Svvafitpoig iuscras verbum, quale/i/ró)-
axfiv, au vif vat, explicari non possunt. liomines enim dicuntur,
dum utantur verbis atque nominibus, videre quidem
cogitationum quasdam imagines, ipsas tamen cogitationes
paucos tantum intelligere; i. e. plerosque homines sonitum
quidem verborum accipere, eorum üunen ipsum sensum non in-
telligere ; — dico verborum sonitum, nam non videmus eorum
fVJw^a vel eixóvag, saltem eas non videmus loquentes. Rlutat
jam Herwerd, aitrà] in avrâg, quod referatur ad rœv Sat-
lióvcov vojjaitg. Etiam hoc tamen parum placet. Sic enim
dictum foret: geniorum cogitationes divinis viris affulgeiit,
ipsae tamen ab iis {a viris divinis) non animadvertuntur,
nisi quidam iis est divinus splendor, i. e. nisi sunt divini,
aut saltem, si pro subjecto naturali verbi yt/rwuxéij/arcessere
velis aliquod ex sententia relativa, scilicet nî àvt^Qwnoi, hoc
fere: geniorum cogitationes divinis viris affidgent, ab homi-
nibus tamen faulemj non animadvertuntur, nisi quidam iis
est divinus splendor, i. e. nisi sunt divini. Quod tamen vix a
Plutarcbo dictum e!5se eredam. Sed etiam, ut dixi, illud ro?,\' Saiiio-
vioig displicot. Adjunctum esse debuisset dvS(>àai. Non enim
in antecedentibus sermo est de variis virorum generibus,
quibus genus hoc vœv Sainoviwv opponi possit, neque etiam

a Unguae usu recepta adpellatio. Sed locus, si quid video,
depravatus est ab inepto correctere. Refmgendus videtur
sic: at dt Twv 8aifi6v(Ot> qity/og tyovaai roTg ôaifxùat tlXàfi-
novai, ov ôtofiévoig [^QijfiaTWi/ ovô\' 6vo[iaTCOv\\ itQog «AA?;-
Xovg oïg fQiofitvoi oi àv&Qoanoi avfi^oXoig tldala rav voovixt-
vwv xal tlxovag oqûxslv , avrà ov yr/vœaxovai, ut postquam
dictum sit, quomodo homines cum hominibus cogitata com-
municent, pergat explicando, quomodo hoc fiat inter genios.
Geniomm cogitationes, jam verte, cum habeant splendorem
quendam ajfulgent geniis, quibus inter se non opus erat iis
signis, quibus homines cum utantur, tantum cogitatomm
simulacra et imagines vident, ipsa cogitata non animadver-
tunt, nisi est iis peculiaris quidam et divinus splendor. Jam
igitur genii inteliigebant geniorum cogitationes ipso harum
8aifiovi(o (pty/oi, homines, quibus peculiare erat et 8ai}ióviov
(péyyog, eas percipiebant adjumente twv avu^olojv, caeteri
tantum animadvertebant atffi^ola, cogitationes ipsas non
percipiebant. Erant autem haec symbola, ut vidimus supra
(p. 588 C et E.), cp&óyyot, voccs, xlijSovtg v, c. vel Ttzaquoi
Çvid. p. 581 A seq,), qui alicui videri possent (vid, p, 581 A, B.)
per se esse vaticinia. Videtur corrector ille inseruisse illud
Qijnàrœi\' ov8^ ovonaroiv, ut verbum ôtofitpoig haberet geni-
tivum. Non animadvertit, ut videtur, genitivum hujus verbi in
sententiam relativam translatum esse, ibique in dativum
mutatum (avii^àXoig), Illis tamen (tiniàrojv ov8\' ófo^dTcop semel
insertis debuit etiam ttqoç àllr\\kwv in locum ahum transferri,
et mutari; Saifióai mutavit hoc in dvvaiitvoig, intelligens

P. 589 C. il xai xarà tovto to v07]& tp vn6 rwp dfiti
"" d driQ xrl. To vorj&iv, ut videtur, insertum, ut rovro
haberet substantivum. Ejiciatur. Pro ipso tamen rovro cum
W3^t. legendum ravrô, Lacunam explevit Wytt. per («>fi)
vôpojp xfivyœp. Cur xjjvyœp? Paucis ante (p. 588 D.) dicit
noster tmp xQtiaaópop absolute.

P. 590 D. TToXXax^ dé xul vîitQXiïoO-ai, xul dnolineXi\' uv&ig
ov fifyàXuç ixßoläs lufißävovGav. Ponas haec loco SUO post
inifiiypvfiévois. In nostrum ea transtulit scholiastes, cui
TToXluxij St non posse videretur non respondere illi nij ^ip.
Sed intelligitur parum concinne dici: eIpui St r^g d-ulûaatjg
nfj fitp nolv ßä&og xuvà pótop , fiaXisxa àquià rtpâyi] xal

ßQuxta, noUaxtj St vutQxùaO\'ui : esse autem illius maris m
locis nonnullis satis magnam profunditatem, imprimis tamen.
(ejtcs esse) exilia et hrevia vada, sed midtis in locis (id mare)

fiiypVfiipoig, TToXXax^ Si xal vntçxfî\'^d-ai, xal ccTioXiTcfTp av9ig
ov fityàlag txßoXag la^ißapovaap Älare igitur, quod insulis
suffusum erat, hic illic eas superfluebat, sed fluctus qui
littoribus injiciebantur, recedebant iterum (fortasse ivùxJg,
statim), quia minores.

Dubito de xal ßgaxia. Tipàyij enim, quae rtjg &aXàTTTjg
fidhara erant, ut mare in locis tantum nonnullis profun-
dum esset, — vix esse poterant ßQuxta. Praeterea etiam
illud noXt) ß&O^og xarà pózop parum placet; dici debuisset
noXv to ßäO-og. Fortasse pro xarà JiVOrop legendum xutuJTtop :
maris erat magna submcrsa altitudo.

P. 590 E, TCÛP St ()oO-i(op Tag Ptjaovg äfia ittQaipofitPag
inapàytip. Ilaec nemo facileinterpretabitur. Immo legen-
dum mQiayofitpag inapayôpxvip : ßuctibus insulas , CUM simul
circumducerenlur, ad locum unde progressi crant, reducentibus,

P. 590 E. Tag inißoXag. Haud rccte redditur per convcr-
siones. \'EmßäXXtTat circuli fmis initio, ut ipso hic conficiatnr.

P. 590 E. Tothoip Si tcqog ró utaop ixccXiotu tov niqitxoptog
xal fityiOToy iyxtxXioO\'ai rijp O\'âXaaaap oXiyœ Twp oxtcj (iiqwp
tov napTog tXuTTop xtX. Ollendunthihisce duo genetivi Toihmv et
roi) ntQttxopTog\', olfendit etiam, quod mare hic inclinare dicitur
versus rei alicujus (hic coeli) partem maximam; inclinare
enim solemus versus aliquod punctum. Olfendit, (juod mare
dicitur jjraeciiJîtc, non igitur, inchnare versus medium

coeli et maximam partem; quorsum enim alio inclinabat
praeterquam versus hanc? Locus igitur explicari non
potest; versionem enim: harum ad medium maxime am-
bientis inclinatum erat mare, paulo minus octava Universi
parte, etc., nemo probabit. Sed videtur etiam hic male
habitus esse a correctore inepto, qui ut >c«i lui/terror conjungi
posset cum tó fxéaov, tov ttiquxoptos inculcaverit. Hoc igitur
^i sustuleris, omnia sana erunt. Versus medium igitur circiter
harum insularum mare vel pro maxima parte inclinabat,
et quidem pro parte paulo tantum minore, quam octavae
nonae totius (tov nuvróg). Accuratius sic quidem verti
quam elegantius, sed vos ignoscatis. Fortasse inculcatum
etiam illud tov navtóg. Octavae nonae partes maris intra
insulas erant ; inclinabant hae versus medium earum circiter,
non plane, quia non conficiebant perfectum circulum; tTrot\'ouf
enim \'ilma.

P. 591 C. Aa/i^àvtrui 8t dna^ tv [itTQOig ötvTtQoig éxctróv
é^Sofi^xovTtt titTu. Explicavi haec in annot. ad librum de
ïsid. et Osirid. p. 363 A,

P. 591 D. nfi dt txittov f^co TÓ Aad-aQÓJTCCTov, ovx tnianó)-
fitvov, oiov dxqónxovv tTTiyjavov ix xtqiaxfjg tov dvo^qójnov,
xa&àntQ iv ^vO-œ dtSvxÓTog à Q T1] fia xoQVcpcctov OQ&ovfitvijg
ntQi avTÓ Tijg ipv^ijg aviypv, oaov vnaxotltc xai oi) xgartTrac

ToXg nà&tai. Nemo crediderit Plutarchum dixisse ró xa&a-
QÙTaTov ovx iTTiGTioca&ài, sed veluti dxQÓnXovv inixpadiiv ix
xtcpalrjg rov dvO-Qwirov, veluli aQTTjfia xoQvqiaÏov, qUOd dvtpi
baov.... ov xQartirai roïg nd&tai. Iiicommodeetiamsubstantivo
ponitur óiövxóvog sejunctum esse a tov dvùQœnov. Sed videtur
illud aQTTjfAa xoQV(faiov insortum a grammatico, qui crediderit
illud xa&aQWTUTQV cum re aliqua comparari, cujus tamen
cum nomen in sententia deesset, hoc reddere Plutarclio
voluerit. Sed ejectp hoc, et posita virgula post ótSvxóTog,
haec jam evadit sententia, quam non dubito, quin fuerit
Plutarchi: aliae foras relinquunt partem purissimam, non
plane corpori superinductam, sed tanquam in superficie

navigantem hominis tanquam in profundo submersi caput
tantum attingentem, adtollentem, cum animus circa id
crigatur, tantum fejusj, quantum paret, nec a corporis
affectibus vincitur.

P. 592 C. dXy7]óóva xai nXijyijP ovaav ap ß-ev ô f rfjg ipvxfjg vnà
rov XQarovPTog xai UQyroprog inKyroful^OfitPTjg. Legit Herwerd,
pro tpOipôf ipóóOiy. Älinus placet. Non enim erant Genii Plato-
nicorum, quemadmodum conscientiae Christianae intra homi-
num pectus, sed apco diacpfQÓfUPoi (vid. p. 591 F.) in coelo,
animas inde regebant. Dicere igitur poterat Vox, quae erat
et ipsa in coelo : animae ipOépôt reguntur.

P. 592 E. oiidfp en yiypwaxtip oi\'d\' aia&àpfcrO\'at rcöp xa&^
tttvràv. Herwerd, rüp xàradttP sei. röip tv ^\'Aidov.
Minus recte. 3\'à tp "AiSov enim Thnarchus non viderat.
Fuerat in coelo; ibique et alia multa viderat, et ódóv dva-
rttpovaav xdrcoO^tv tx rov "\'AiSov (vid. p. 591 il). Vide etiam,
quae annotavi ad p. 585 F. Timarchus cum evehebatur in

coelum , oi) ixdla avvtqiQÓpti tpaqywg tïr iyQTjyoQtp , fïr\' wptiQO-
nóXfi, deinde sentiebat animam majorem fieri, expandi (vid.
p. 590 B.). Nunc jam descendit, anima iterum comprimitur,
nihil animadverlit eorum quae ad se spectarent, i. e. sibi
paene conscius non est, deinde ad se redit, dvacptQti,

P. 593 C. TWV yÙQ fidvricav oimvonóXovg rivàg xa^fï, xai
ttQtlg, tT^QOvg 8è twp O^twp avrwp 8taXfyoi.itvojv avvtévrag,
xrX. Deleatur xai UQtÏg.

P. 590 F. tov 8t yQafifiarocpÓQOV qitjaavTog vTrtp rwp anov-
8atcöv avrw ytypàcpO\'at, Tà anov8aïa roivov tig avQiop, i\'cpy.
Locum mendum traxisse animadvertit jam Cobetus {Mncm.1813,
p. 382); delet r&p. Herwerd, aut assentiendum censet Cobeto,
aut legendum ripcap. Vide tamen, ne assentiaüu\'Herwerdene
ipse Plutarchus, qui in Vila Pelop. C. X hoc habet: TTfçi

anov8alcûv ydQ rtvœv ytyQâqiOai. Kai ó ^AQyiag fitt8tdnag\'
OvxovP tili aÜQiov, i\'qtt], rà (!nov8aia.

P. 597 F. xai rov KTjcpiaoôwQou ntnraixÓTog tp fiéaotg
avroTg, xrX. Ante caeteros ibat Cephisodorus, hunc intra

januae postes subsequebatur Pelopidas, hunc iterum rehqui.
Gephisodorus autem in ipso limine interfectus est, congressus
est statim cum Leon tide Pelopidas in ipsis thalami OvQuTg
arevaTg ovaaig. Jam nemo intelliget, quomodo Cephisidori
corpus inter socios jacere potuit, ibique eos impedire, quo-
minus Pelopidae opitularentur. Sed jaciebat iv fiaaaig raTg
■&v\'(yaig, ibique efficiebat, ut rióv &t/çcov arevoTtjg, per se jam
satis molesta, accurrentes socios etiam magis impediret.
Legendum igitur iv fitoaig avTcctg.

P. 598 A. TO {xi] xa&iffTT^itÓTCC XuXiTv ccvTW TOV fbvXXiSoiV,
xxX. Fortasse xa&tarijxóT« axnw sibi constantem.

P. 598 E. iv&ioog 8i, ol fiiv ini Ttjg d/ogag ia^fiaipov, oi
di xut\' aXXovg rónovg, navrayó&av ixTUQ&TTOvTig Tovg vmvav-
Tióvg , œg nàvTcav dq)iaTWTO}v, ot ^iv xai xanvi^ovTfg **
t{]v Kadafiftay i\'cpevyov xtX. ^Sig COnjungi debet CUm i\'cptvyov
vel cum alio verbo fmito, quod lacuna interierit (sic Wytt.).
Dicit igitur noster eos signum cecinisse, (ita) ut inimici,
cum (Tliebani) omnes defecissent, ad.Cadmeam confugerint.

Sed neque conjunctio u>g significatione ita ut conjungi solet
cum verbo fmito, neque ea tunc nocto;deficiebant Tbebani
omnes. Vide Xenoph. Hell. V, 9, et nostrum in Vita Pelop.
C. xn, ubi hoc legimus: ovnca di awaattjxti to nX^Oog\'

ijniQav niQitfitvov. Locus igitur noster manifesto corruptus
est. Tu tamen transponas xai xanvi\'QovTtg ante oi /xiv,
eaque mutes in xai ixdnvilov, jam dictum erit: signum
cecinerunt in foro, et aliis in locis, undique proturbanies
inimicos, quasi omnes Thebani defecissent (in eam enim opi-
nionem eos adducebant), et fumum ediderunt. Quae sententia
neminem olfendet. Lacunam expleas v. c. per. ovv nQóg, —

damnat enim taies habitus, [et damnat et odit
nec galea faciem abscondit], movet ecce tridentem
hemistichia, quae uncis inclusi, spuria sunt.

Versus luvenalis 194—199 ex Sat. VI tribus tantum hemi-
stichiis transpesitis sic legendi sunt:

Quotiens lascivum intervenit illud
Çtoj; xal xjjvxij- Quod cnim non cxcitet inqiien
voc blanda etnequam? Digitos habet. Ut tamen omnes
subsidant pinnae, modxi sub lodice rclictis
utens in turba. Dicas haec mollius Ilaemo
quamquam et Carpophoro, faciès tua conputat annos.

Nec si cognates nullo 7\'etinere labore,
ut tibi dat natura, velis, servaris amices.
Miraris sqq. (v. 86)
atque versus bosce:

Infelix operam perdas, ut si quis asellum
in campo doceat parentem currere frenis.
mutato perdas in perdens post finem totius Satirae transposuit.

Rectissime Pideritius in verbis hisce Ciceronis (de Orat. I,
46, 202.): eum virum, qui primum sit eius artis antistes,
cuius cum ipsa natura magnam homini facidtatem daret,
tamen esse deus putatur etc. pro esse legit adfuisse.

Verba Ciceronis {de Orat. ii, 41, 176.): si vero assequetur,
ut talis videatur, qualem sc vidcri velit, et animos eorum
ita efficiat, apud quos agct, ut eos, quocunque velit, vel
trahere vel raperc possit, nihil profecto j)raeterea ad dicendmn
requiret, immerito a Baldo transponuntur post §\' 184\'
finem; suo loco reUnquenda sunt.

vnó l^edyXttig ccqttlxTOig xaxü>v
iV(Jtßi(ai> ô\' inovQâvioi fàoicsai
fioXnaïg fiàxccQa fityav dtiSovv i\'v tifivoig

tf tccvtu xal oti oîifl ^A(^ijvttL(üp nàvop nfQifyiypopTO, dXXà
xal t&v dXXœp noXXwp ^vfinàycùp, xal ovd\' aiiTol at) fiópop,
dXXà xal xtX. aut sana sunt aut paene sana.

IQÓpov xal fti nQÓxfQOP ij tp raïg \'AùijpaXg ôij/ioxQarla
xaTaXtXvTO. tnfiôi] ydQ ol ntQi top TltiaapSQOp nQtoßttg
naQa rov TianacftQPOvg tg t{]P Zdy.op tjX&op , rd r\' tp avrw
tü) axqutitlfiati tri ßtßaiOTtQOP xaTtXaßop, xal aVTWp twp

2£ani()3v nQOTQtip&pTcop retinendum est tp Tutg \'AOijvaig,
legendum xaTtXxkro pro xaxaXiXvro, retinendum nQOTQtxpdpvojp.

In verbis Platonis (Phaed. 112 C.): ro^ x«r\' ixtXpa rd
Qttf^aTa ôid rfjg yijg figQfi, delendum xd Qftlfiara.

&fg ôè toxirw ^idXXop fj xTX. sic corrigenda sunt: ^\'Ebti ôt
XtnTOfitQtg.....avunaSyèg ô^ ovôtvl ^laXXoP ij xrX.

In verbis Plutarchi (de Ser. Num. vind. p. 567 A.): drei ij
■jTfQl TÓ äkoyov xal na&tjTixóv inLnovov odaav pro drtXij
legendum est «rt drj.

Verba Plutarchi (de Pythiae Oraciü. p. 407 B.): to? xQa-
yioSlap avzoTg xai öyxor ovSii\' Siofiépotg nQogd-émg sic corri-
genda sunt: (tig TQayojdlaig avrovg xai öyxov ovdfp tifdiofitvoig
TTQOg&tPTig.

(iidaaiTÓ Tig avróv Xóyio ^la xipov\'fifvop, cnxfiQOV ToX/it/<Jai, sic
corrigenda sunt: d Sï xai ^idaairó ug avrov Xóyio ^Ict Xivoi!-

Verisimilius est regionem Ophir Phoenicum sitam fuisse
in Africa meridionah, (piam in India.

Morum corruptela duobus prioribus saeculis aetatis Impe-
ratoriae, licet sine dubio a scriptoribus, qui tunc vixerunt,
exaggerata sit, tamen fuit permagna.

Praecipuus auctor divisionis Poloniae primae fuit llenricus
regis Fredi\'ici frater.

Ilistoria divisionis Poloniae primae eo evadit corruptior,
quod tantam hoc negotium totius orbis teri\'arum movit
indignationem. Imperfecte tamen haec divisio ab iis quoque
expliçatur, qui idcirco imprimis suasisse eam Fredricum II
perbibent, ut pacem tueretur inter Ilussos et Austrios.

Immerito Jorissen in libro do Omwenteling van 1813,
Sth\'umii constantiam atque audaciam ita laudat, ut Hoogen-
dorpii partes in rebus novis adversus Franco-Gallos imminuat.

Immerito ponunt historicorum praecipuum munus in legum,
quas dicunt, investigatione.

Historia et Grammatice rectissime dicuntur cum Geologia
et Paleontologia paene unam efficere disciplinam.

Institutio nostra publica et media et inferior eo imprimis
vitio laborat, quod justo major est institutionis materies.
Metuendum est ne eodem vitio mox laboratura sit institutio
• ! ^ quoque nostra superior in Gymnasiis.

Studia philosophica-naturalia, mathematica et geographica
ad ingenium juvenum paulo juniorum excolendum plus valent,
quam literaria et historica. In futuris igitur Gymnasiis
ji non sic per classes distribuenda est institutionis materies,

ERRATUM.
In tote meo libro pro omnibus literis j in vocabulis Latinis legas i.\'

À \' \' \'

r- y :\' \':

Fr;\',

S W-VA\'\' > -, ■ ,■ • ■■•.-■■ ■■ ■ (.,■,■ ■ ■ ■ • ,, .

r ■ ■

ik.\'

Ef ■■ ;

	V . ■

	f ■ - \'
Ijik---	.■.-M-,:\'--