-ocr page 1-
I I!
.
?".■'*
TT'%0$
VARTmJOUER^ AANLEIDING
. _                                   ?fe                         
TOT HET
CLAVIERSPEELENj
het T WE E DE D E E L,
bevattende de gronden van hec
ACCOMPAGNEMENT,
naar het bereik van Aanvangeren
verklaard,
DOOR
Fridrich Wilhelm
Marpurg,
SECRETARIS en COMPONIST *
te BERLYN.
Met V. Nooten-platen.
Uit het Hoogduitfche vertaald,
DOOR
JACOB WILHELM LUSTIG,
Organijl te Groningen.
Te AMSTERDAM,
ByJ„J. HUMMEL, Muiiekdrukker
en Vcrkooper-cp den Vygendam,
CLAVESSIN;
SECONDE PARTI E,
qui contknt Us principes de
FACCOMPAGNEMENT,
expliques
4 la porte'e des Commengans,
(Ws9
£*3
MP*
PAR
Frederic Guillaume
Marpurg,
SECRETAIRE & COMPOSITEUR ^
^BERLIN.
                   
uivec J^. Planches. f|
*4h
Tradult de VAlkmagne
PAR
JAQUES GUILLAOME LUSTIG,
Organifle # iGroningue.
v. *
i
A AMSTERDAM,              q&
Cbsz J.J, HUM ME U Merchant X
^ Imprimcvt -de Mujlque for Ic Fygndtm,. vfc
-ocr page 2-
( o: )
m
' to* t&* »0» »ft^ ">*' rtf »0» »*J' 'Q4 *$* »<b* '$' '<!>» ffl>» *©■»
W^*?fe?|??^^?X*?*^?X?^?X?^?X?
t$J t^> »&» »©* v©* kflh' »W* *W" *W* *♦* »w* VW* *fl^ Wb^ *••
VOORREDEN
»A« «&« »Q» »<M rff »©< Wft* «
v$J %(]>* v©* v^* *^J* *W* *■©-* '
l»<?X^X?W
k'.-fiX'-.i
m
v4Jj *<!(< «^» «4>* «■©* »w*
P i2 E FA C E
'. D E s
OPSTELLERS.
Uit verfcheide plaatfen verzogt
zynde, om myne in het licht ge-r
gezvem Aanlet'ding tot het Clavier-
fpeelcn,
met een twcede dcel te
vermeerderen, en daar in de gron-
den van het Accompagnement,
op het duidelykfle en 't beknopt-
fte , te verba ndelen ; zo heb ik
aan die begeerte myner Vrienden
getracht te voldoen, en vertrouw,
dat deeze vruchtcn van mynen ar-
beid Iiunner goedkeuringe niet
moogcn onwaardig zyn. Men
. bemerkt genoegzaam, dat myn
hoofd - oogmerk by dezelve ge-
weefl; is, den Aanvanger.in hee
Accompagnement de behulpzaa-
me hand te bieden: hy zal hier
* 2
                         " al
B E
I'A U T E U R. ■
Incite par divers endroits que je
puis a augmenter mon ecrit y qui a
pour titre
/'Art de joiier le Cla-
veffin, d'une feconde partie, et d*
y traiter
, dans toute la clarte et
brieve te pojjible
, les principes de V
Accompagnement; fay prete T.o-
reille aux inflames de mes amis, et
fefpere qu'ils ne trouverontpas in-
dignesde leur approbation ces fruits
de mon travail. On voit cl Voeil,
que mon but principal y a etede fe-
courir celui qui entdme f Accompa-
gnement: il tronvera fci tout ce qui
eft
-ocr page 3-
O )
iv                                 m (
eft necefaire a cet art, fuccintement
cxpofe', et il pourroit mSme fefer-
vir de ce livre fans kfecaurs cFune
inftrudtion de bouche. Je luifou-
haite a cet entreprife da terns et de
Venvie, en attendant que Vaccueil
obligeant
, dont le Public a honore
mes ouvrages, continuera,
Berlin, 1763.
al het noodige, het geen tot dee-
ze konft behoort,zonder de min-
fte wydloopigheid, bygebragt vin-
den, en, zelfs zonder toedoen
van mondeling onderwys, zich
van dit werk bedienen konnen.
Ik wenfch hem', tot die onder-
neeming, tyd en luft,in verwach-
ting dat de genegenheit, waar me-
de het Gemeen myne gefchriften
tot dus verre heeft gelieven te
vereeren, voortduure.
Berlyii) 1763.
j& ra jfa>
.:■■ ■ ■ : ..■.,.-. ...
■ ■ .
-ocr page 4-
■ ■ • ■                                                                                                                                                                                                                                                            V -
m ( o )
Inhoud der Kapitteln,
Inleiding, §.1-4.
EERSTE HOOFDDEELi
EERSTE KAPITTEL.
Van de Intervallen of tweeklanken in hct Ac-
compagnement, §. 5-19.
TWEEDE KAPITTEL.
Van de Accoorden in hec Accompagnementj
§.20-37.
Eerfte Sneede. Van de volmaakte Ac-
coorden
of Drieklanken, §. 21-24.
II.      Van de Septimen-Accoorden,
§.25-28,
III.     Van de Noonen - Accoorden,
§.29-31.
IV.     Van de Undecimm-Accoorden,
5.32-34.
V.     Van de Tertsdecimen-Accoor-*
den> §• 35-37-
DERDE KAPITTEL.
VandenVoortgank der Confonanten^ §. 38. 39.'
VIERDE KAPITTEL.
Van den Voortgank der Dijpmanten^ §. 40 -
45-
VYFDE KAPITTEL.
Ter oeffening in den grooten Drieklank en daar
vanafkomitigeAccoortien, §. 46-50.
ZESDE KAPITTEL.
Ter oeffening in den kleinen drieklank en in de
harmonifche flagen, die 'er uit voortkoo-
men, §. 51.
ZEVENDE KAPITTEL.
Ter oeffening in gemengde drieklanken^ §. 52.
ACHTSTE
Table des Chapitres.
Imroduttion; §.1-4.
PREMIERE PARTIE.
CHAP IT RE I.
Des Intervalles dans I'' Accompagntment, §. 5 -
19.
CHAP1 T R E II.
Des Accords dans VAccompagmment, §. 20-
37-
Seftion L Des Accords parfaits, §.21-
II. Des Accords de la Septieme,
§• 25 - 28.
III. Des Accords de la Neuvie-
me, §.29-31.
IV. Des Accords de /'Onzieme-,
V. Des Accords de la Treizieme5
§•35-37-
C H A P IT. III.
De la ProgreJJion des Confonances, §. 38. 39.
C H A P I T. IF.
De la Progreffion des Diflbnances, §.40-45.
C H A P IT. V.
Pour s'exercer a /'Accord majeur et h ceuxqui
enfortent,
§.46-50.
C H A P IT. VI.
s'exercer h /'Accord mineur etaceuxqui
defcendetit,
§.51.
four
en
C H AT IT. VII.
four s'exercer & des Accords meles, §. 52.
CHAPIT.
-ocr page 5-
( o )
C H A P IT. Fill
Pour s'exercer a des Accords nieles, Accords des
Sixiernes&desSixiernes-quatriemes, §.53.
C H A P IT. IX.
Jfour s'cxercer a
/'Accord des Septiemes en a
ceux qui en refultent,
§. 54.
C H A P IT. X.
Tear s'exercer a /'Accord des Neuviemes, 5.55.
C H A P I T. XI
Pour s'exercer a
/'Accord des Onziemes, §. 56.
C II A P IT. XII.
Vow s'exercer a /'Accord des Treiziemes, §,
57-
CHAP IT. XIII.
Pour s-excrcer a tontes fortes des Accords, §.
58.
Seconde Partie.
C H A P I T. I.
De h maniere de chiffrexles Accords* §. 59-76.
C H A P I T. II.
Qjii cotilientdiverfesremarques utiles,
§. 77-9$.
C H A P IT. Ill
Du retardement dela folution des DiiTbnantes
et du changement de Vharmonic avant leur fo-
lution,
§. 96. 97.
C II A P IT. IF.
Des Diffonances non preparees, admifes au/Iile
libre,
§.98- 101.
C H A P IT. r.
Du fie'genaturel de certains Accords fur certains
hittrv'alles,
§. 102-107.
C II A P IT. VI.
De la tranfition d'ltn ton fondamental a d'auires,
§. 108-xi6.
C II A P IT. VII.
De, VAccompagneraent divift, §. 117 -120.
Introduction
ACHTSTE KAPITTEL.
Ter oeffening in gemengde drieklanken, Sext-
en Sextquart-Accorden, §. 53.
NEGENDE KAPITTEL.
Ter oeffening in het Septimen-Accoord en in
de harmonifehe flagen, die 'er uit ontftaan,
§•54-
TIENBE KAPITTEL.
Ter oeffening in het Noonen-Accoord-, § 55.
ELFDE KAPITTEL.
Ter oeffening in hetUndecimen-Accoord,§, 56.
TWAALFDE KAPITTEL.
Ter oeffening in het Tertsdecimen - Accoord,
§ 57-
DERTIENDE KAPITTEL.
Ter oeffening in alierhande foort van Accor~
den, 5.58.
Tzveede Hoofdckel.
EERSTE KAPITTEL.
Van het becyferen der Accoorden, §.59-76. .
TWEEDE KAPITTEL.
Het welk verfcheide nuttige aanmerkingen be-
yat, §. 77-95.
DERDE KAPITTEL.
Van het vertraagen der oploffmg bv de Dijjb-
nanien,
en van hetverfchikken der Harmo-
ny voorderzelver oploffing, §.96.97.
VIERDE KAPITTEL.
Van onbereidde Dijfonanten, die men inde vryc
fchryfwyze toclaat, §.98-101.
VYFDE KAPITTEL.4
Van de eigenaardige plaats, die zekere Ac-
coorden op zekere Intervalien hebben,
§. [O2-IO7.                                     ' '..'■•' i
ZESDE KAPITTEL.
Van het overgaan uic een' grondtoon in ande-
ren, §. 108-116.
                      ,
ZEVENDE KAPITTEL,
Van het ver decide Accompagnement^ §. 117-120.
*                                   Inleiding
-ocr page 6-
(o)
INLE I D I N G.
> K              ! '
Ieder Muziekftuk, van wat gefchapenheit
ook zynde, heeft zeker eene ry van. Ac-
coorden tot den grondflag. AJs die Accoor-
den-ry uit de Partituur getrokken en boven
de laaglte flem, naamelyk, de Bas, door mid-
del van getallen en eenigeandere tekens,be-
duid wordt, ontftaat daaf uit de zogenaamde
GENERAALBAS, wier daadelyke uitvoering
gemeenlyk ACCOMPAGNEMENT ge-
noemd wordt. En zulk een Accompagne-
ment is niet alleen op al'e met toetfen voor-
zfene Inftrumenten, te weeten, Orgelen en
Clavicymbelen enz. maar ook op anderen
die, gelyk de Harp en Theorbe enz. laage
toonen hebben en zich volfhemmig bchande-
len laaten > moogelyk.
5- 2.
Geen.miizikaal-difcipel kan eerdcr tot het
leerert Van bet Accompagnement toegeha-
ten worden, voor hy zich op het Inftrument,
alwaaf fey gedenkt te accompagneeren, in
handftukken dapper geoeffend heeft: hy moet
inde recHte vingerleiding j ten opzicht van
beide handen, eene; hebbelykheit bezitten;
allerhande voorgelegde baspartyen itipt,
vaardig en ganfeh maatvafl treffen konnen;
ja, alle 24 grondtoonen, en de tekens die
men aldaar aan *t hoofdder linien fteit,moe-
ten hem volkoomen bekend weezen. Men
vindt van ditalles, aangaande. het Accom-^
pagnement op 't Clavier, als waar van alleen
hier zal worden gehandeld, toereikend be-
richr in het eerfle deel myner aanleiding tot
het Clavierfpeelen,
waar been ik de leergieri-
gen verwyze.
Her Werk van Pasqiiali over de Generaal-
bas,ot)langs by den Drukker deezes,in "t licht
gegeeven,kan hun insgelyks zeer nuttig weezen.
§• 3-
Men onderfcheidt te recht tuflchen het
geixoohlyke, verdeelde en gemengde Accbmpag-
u
• A
                                               tiemm;
INTRODUCTION.
S-
i.
Cbaque Piece muflcale, quel qiCelle /bit, fe
fonde fur une certaine fuite des Accords.
Cette fuite itant extraite de la -partition &
indiquee furla partis fa plus bajfe^par le-moyen
des chijf'res
£? d'autres marques, ii rej'ulu par
la cequ'onappelleBASSE COUTINUE,
dont I'execution atluelle
, ejl communement nom-
inee. ACCOMFAGNEMENT. Et un tel
Aecompagnement n'eft pas feulement poffble fur
touts les. injlrumens pourvus de touches ,favoir

les Orgues, les Clavefpns &c. mais au/Ji, fur
d'autres
■■,■ qui;-, cotnme laHarpe^la Th&orbe&c*
font fufceptibks de pom graves & d'un jtu bar-
monieux.
„„^..,,. „....„,,■.-.--.......—JiA.......?.'..... ,.--.,.,. ......- --..-. ~
Aucun icdier\deja Mufique ne- pourroh etre
»dmis': a- apprckidre" VAteompagftemeht
, ovarii
quil foit Men exerce a des Pidces, fur linftru-
mem ou'il'voudkoll accompagner: ilfaut quil
s'ait aquis une bonne habitude dans la jufle po-
fition des dolgts, par~ tuptiri d&Vune '& Vatitre
main; quil prnflpexiemzr'jufle, promptement
& avec la derniere precijion dans la mefure
,
toutes fortes des Baffet qii'qn lui met devant les
yeux; me me, qu'il foit hi en verfe1 dans touts
les i\ tons fond am eiitaux & dansles" flgnes par
les quels- Us font caraclerifes au front des notes.
On trouvef de e'es cbvfes ,quiant'-a-V-Accompagne-
ment fur le Claveffin
, dont nous traiterons ki
feulement
, une fuffifante in/lrucJion dans la pre-
miere partie de mon
a&'t di joiier !e Claveffin ;
vers lequel je renvoye les e'coliers dociles.
"L"X)uirage de, HsqinYifur la Bqfe coniini(e%
mis au jour depiils peu par VImprlm'eur de celui'
ci, leurs pourroit etreSde mime tres utile.
5                              a                                                                                                                                                                           
On-, ilftingue' av^c^alfon en-treXAccoimpzg-
nqment ordinaire, divife.£s? raele: dans /'or-
dinate.
-ocr page 7-
1>L I.
:&
^iff"*
fe
2-
wggnwl o o Q
o o a o
XE
n a a
Z2
zr
rr
i dU J JJJi
m
O 'O
<-'-e--e- <3
o -e-
i§f
-0--O--O-
^
^^
5
6"
P«f
%/ i 5 "f^
J,
&
8
M
iM
si
: III::::1.:
+ + 1
m
E* • "•) '«
II #y
i_l
^
S
rf
P~TT
^
IP
pS
5 p *
U
(h)
t
Jfi ,fe)
1
J2
J4-
tmr*
I
§m
5
5
133J
• *-4.
43
HV
6
ffff
£4jL
^
ifTjlLilUfPflJlUpM^^
i-i—i
@
a
j6
M^Wi1^
iU
i
fi
i3
u
4-4
4-4
-m
«-•
•Ji '«*
jr^
ffi.-t
-;TrNiriiJirfrrirfm-i^rrirmiJirr^
22 1 I I I             ... ,
fi^J.JJJ
IjiiTi^i^iti^itj,
e
i
^
?
^
f
s
M
24\ J I i , , , , , .
i
yC
WW
G
*j
■*-*
# #
¥53
£
jiL
££i
B
#F
-w-
«
-ocr page 8-
(o)
nemcnt: in het gewoonlyke, flaat de linker-
hand maar de enkele basnootenaan,en laatde
overige daar toe vereifchte flemmen der
rechter hand over. In het verdecide Accom-
pagnement
,grypt ieder hand gemeenlyk even-
veel flemmen; welke fpeelwyze echter in
alle voorvallen niet even gemakkelyk te ge-
bruiken is. En het gemengde Accompagne-
ment
wordt uit de verwifleling van de beide
voornoemde manieren gebooren. Doch , ie-
der kerling moet met het gewoonlyke Accom-
pagnement
beginnen.
5- 4-
Nogeens: de Generaalbas bevat of Iouter
hoofdnooten, of,orider-een gemengde hoofd-
en hulp- of hynooten; maar alle voorbee'den,
ter oeffening beftemd,moeten dermatentoe-
gefteld zyn, dat 'er noch deorgaande nootett
noch wiffehooten, en zelfs niet meer ver-
eifchte Accoorden: dan basnooten, in voor-
koomen.
dinaire, la main gauche ne frappe que les feules
notes de la Baffe
, fcf laijfe les autres parties
requifes a la droite, Dans VAccompagnement
divife, cbaque main prend communement autant
de parties
; mats cette maniere d'accompagner
n'eft fas igalement commode dans toutes les cir-
conftances. Et
/'Accompagnement mele natt
du changement entre les deux manieres fous-dites.
Cepcndant c'eft
l'Accompagnement ordinaire >
dont cbaque ecolier doit commenctr.
$• 4-
La Baffe continue renferme ou feukment des
notes principaies, ou un melange des
notes prin-
cipals & auxiliaires; mais touts les exemples
Aeftines a Pexercice
, doivent itre tellement ar-
ranges
, qitils ne contiennent ni des notes par-
couvantes. ni des notes troquees, & mime,
quils ne demandent pas plus d'Accords qu'il y
a des notes dans la Baffe.
EERSTE HOOFDDEEL.
EERSTE KAPITTEL
Fan de INTERNALLEH of tweeklankm
in 't Accompagnement.
I s-
T\e ruimte of het Onderfcheid van een' toon
tot een' ander, neem eens, van c tot e-
kruis, of van c tot d, wordt een Interval
genoemd.
, J. &
Het atterkleinfte Interval draagt de benaa-
ming van een halve toon; by voorbeeld, van
e tot c-kruis, of van g tot a-rnol.
5- 7-
Een halve toon is of hlein ofgroot; kletn, als
by dezetfde nootenruimte, 't zy ftreep
of
PREMIERE PARTIE.
CHAPITRE PREMIER.
DesINTERVALLES dans 1*Accom-
pagnement.
J- 5-
T 'efptice, ou la difference d'un ton a an autre,
•^ par extmple. de c a c-diife ou de c a d^ .
c'eft ce qui pone le nam d'un
Intervalle.
5- 6.
L'intervalle le plus e'troit eft apelU un demi-
ton; comme de c a c-diife, ou de g vers
f. 7-
Utt demi-ton eft mineurou mafeur,fnineur,
krsqu'il ft trowe fur le me'me digre, foit
-ocr page 9-
"JPl.lI.
2.6
2,7         2-5
<?&*
tm
i-
r if- Mjiirf friif rr
4
m
& rTp rif
JE
£
4.
SI
-i—1
+
^
N^m
? 6*
6" £
-#-
P*
_^
I
1                     - or            !ii                  1
il I . I « _ ffil I 1 I I I ' 1 , 1 3S\ fa) 1
p*
rr "u h ir
?
<$
{lljjjfllU
.? j fit - (% ■ 0 - fos . * -
^8
e1
ii
2 ? 3,
£
1 4
7 £
i
ai
£_2_
* 11 I 1 ' 3 »
rllJ lr r r
^m
#-#
g
*t-
±a=a
..J1,7!                    (Ma . H I I .^h .1 I 1^1         ll
o: J a
r II ■ 1 [ I * II ■ I * j g II ■ r ■ ■ II ■ r "*~7*~i
>5 *
ffl ffi
M
4
i
m
*
p
*
*£ ^
£?
tjjgte
i^3
wst
£ 7
4 3j£ * £
7 6
2
*
i
f&pm
■mZ-
#»-*
, * -
:                                                     -■ '
-ocr page 10-
(o) m                                       3
tjpace ou %«</ comme c y c-diefe; g
& g diefe ; d &"tt-mol &c.
Majeur, quand il en occupe' deux degrezy
■nllant d'une ligne ci Vefpace le plus pro-
c'he , ou' d'lin efpace""& une ligne la plus
■ proche; comme c et d'-mtl; g et a-mol;
of fpatie, beflaat; gelyk, c en c-kruisj
g en g-kruis 5 a en a-mol enz.
Groote als h'y twee nooterrruimteninneerntj
te weeten, van een ftreep tot de naafte
fpatie, of van een fpatie tot de naafte
ftreep gaat; gelyk c en d-mol j gen
a-mol 5 e en f 5 b en c.
e et f, b et cy.
, h
Bit onderfcheid laat zich uit de benaamin-
gen van de beide toonen, die den halven toon
ftellen, terflond afneemen : te weeten, die
dezelfde letters behouden, en flegts door de
bywoorden kruis en mol onderfcheiden wor-
den, gelyk d en d-kruis, e en e-mol enz.
zyn kleine halve toonen; maar, d en e mol,
niet tegenftaande d-kruis en e-mol op eener-
hande toetfen gegreepen worden, formeeren
een' grooten halven toon; en dus met alle foort-
gelyke Intervallen. Met een dieper onder-
zoek deezer froffe, behoeft een Aanvanger
zich niet in te laaten.
5. 8.
Twee halve toonen, naamelyk, een klei-
ne en een groote halve, verwekken een' ge-
beelen toon;
by voorbeeld, c en d leveren
een' geheelen toon, wiens beide halve too-
nen of de kleine halve, c, c-kruis, en de
groote halve, c-kruis, d, of, de groote
halve toon, c, d-mol, en de kleine halve,
d-mol, d3 zyn,
Cette difference fe fait connoftre d'abord par
les denominations de deux tons qui conftituetit le
demi-ton: Savoir, ceux qui retiennent les mi-
mes lettres et fe dijlinguent feulement par les
e'phitetes
diefe ou mol, comme d et d-dief'e, e et
e mol
gfc. font des demi-ton s-m'ineurs; mats
d. u i-mol
5" non obflant quon frappe d-diife et
e-tnol fur les mimes ttftiches
, forment un demi-
ton rnajeur; et ainfi avec d autres Intervallis
femblables. Un examen plui profond de cette
matiere ne feroit pas befo'm- aux comments.
■ ■it
1"' i.
Deux demi-tons, favoir, un mineur et un
majeur, forment un
ton entier.-. par exemple c
£t d font n'aitre un ton entier, compofe ou par le
demi-ton mineur, cet c-diefe, et le majeur, c-
diefe et d;ou,par le demi-ton majeure et d-moly
et le mineur
, d-mol et d.
%• 9-
Un ton, ou une note comparee avec une au-
tre fur le mime digri
, eft nommi un Uniflbn,
ouplvtot une Prime; par exemple, C et C.
Een toon, of een noot, met eeneandere,
die dezelfde nootenruimte irineemt, verge-
leeken zynde, wordt een Unifoon, een Een-
Mank*
of liever een Prime, genoemd; by
voorbeeld 5 C en C.
            -.
'twee >
drie
vier
vyf
zes
trap-
pen
> noemt
men
(Secunde ;>
I Terts ;
I Quart;
( Qiiint; ,
| Sext;
^gelyk^
(C,d.
c, e.
c,f.
c,g-
c,a.
zeven
Ucht j
2
eene
1 Sepime;
\Q&aaf; J
c;_b.
^c,c.
Aile
(Deuxiime *\
Troifiime;
QuatrUms;\
icommel
Ltnquume,
Six'J-ne;
. Sept ierne;
xOtlave;
lappel-
I lee
Touts
. ■ ' ■
-ocr page 11-
Mm.
(el
3k
il—>.♦ -i SEE" i ^n
.t
E^^
^a
«G
W
rw
L«.
"\ I        S                                                       or
T5n f.Q
6 3
6 §
5 4
4 3
>':j ijj ffirrnrgg
^*:» I, *
S
Sf
30:
il
T* m 3
7 & , %
7 £—~
3i g ,
*—#
i'ifiifTTlliiljjijJHii|1tP^M.
8j'Lslgjgg-z7
^ r-^r-»*—i-----------*—ar
mm
0 r lr r l p rrr rpfr rrrr I H irrrr
jjuiiuiiirn fjil
m
7?T7 , LM.
4234 ~323~3 n , /g /3
T
j«J rrJr JrJj jJjjI re
cl *^~ " ^U~~
I 1 ..,521 U
1
aTT| usTTriT^
?^ g g g
^_a
33
?
XT
n
4
jj
*
±
...A$^$&"
-ocr page 12-
(o) m
, - 5- 10.
Touts les Intervalles ufitis font contenus dans
Vefpace a" une 0Slave
., et ceux qui excident ces
limites, ne font (liferents qu'en celd, qu'onles
prend iune OSlave on de quelques O&aves ,plus
baut: par exemplt
, h ■petit </, compere avec
le grand C, ceji une Deuxieme qui va d'une
OSlave plus baut; mais le d une fois marque'
[</J, compare au meme C, c'efl une Deuxieme
qui va deux O&aves plus baut
, et ain/i avec
touts les autres. Les feules exceptions quil y
<t, concernent la Deuxieme, Quatrieme et Si-
xieme, qui, en certains casy dont nousp.arle-
rons ci-apres, resolvent les noms, dune
Ne.u*-
vieme, Onzieme et Troizieme; de forte quil
faut pour lors les dijlinguer de la Deuxieme.,
Qiiatrieme et Sixk'me proprement ainfi norm-
wits,.
iyailkurs, aucun kolier de V Accompagne-
merit nedoit ignorer qu'on comptetoiits les Inter-
vals
en montane des tons gravesades tons plus
aig/is
, cefl a dire,' de la main gauche vers la
droite
; fi ce n'efl qiCon s'explique dairementfur
le contraire Par confequent, il faudroit repon
dre a la demands:
quel ell: la ILrce de c?
cefl e; »on pas. A; a moms que la queftion ne
roule pas fur la Tierce de c
au-deflbus. Et
ainfi par taut
, en i'autres cas femblables,.
I 12.
Neanmoins. pour avoir tant plus prit a la main
les Intervalles grands oit plus e'loigne's
, on fera
bien de fe venire familier le
renverfement des
Intervalles. Moyennant ce venverfement ^defigne
pat les cbiffres fuivants:
Alle in gebruik zynde Intervallen Ieggen in
de ruknte van een O&aaf vervangen > en die
welke buiten deezen omtrekgaan, worden
flegts op een Oftaaf, of verfcheide Oclaven,
hooger genoomen, by voorbeeld, de kleine
d, met groot C vergeleeken war den de, is een
Secunde die een O&aaf hooger ftaat; maar
de eensgeftreepte d[dj , met dezelfde C ver-
geleeken, is een Sec-mad» ©p twee O.&aven
verhoogd 5 en dus met alle overige. Mog-
tans zyn 'er ten opzjebt van de Seeu'ade,
Quart
en Sextt uitzonde.ringen in acht .te nee-
men; vermits deze-tve in z-ekere voorvaMen,
waar van wy naderjjand gedenfcen te fpree-
ken, de benaamhag eener Naone, Uvdecime a\
Tertsdecime
onrfangen; zodat flieo ze alsdan
van de eigentlyk zogenaamde Secande, Quart
en Sextj biityk heeft te onderfcheiden. •
J. It.
Wyders, dat alle Intervallen opwaarts,vm
laager toonen tot hoogere, of, van de linker,
na de rcchter hand toe, geteld worden, te»
ware men zich uitdrukkelyk over het tegen-
deel verklaarde; zulks moet eenen leerling
van 't Acco'xpagnement geenzins onbekend
weezen. Men heeft derhalve op de vraag:
wit is de Terts van £? te antwoorden, dat !»■
e 5 niet, A; akans, wanneer de yraagnietde
Terts van c na bentden toe betreft. Eveneens
is het met alle foortgeiyke voorvallen gefteld.
I 12.
Nogtans,om degrooter of afgelegener In-
tervallen getnakkelyker ter hand te krygen,
is het raadzaam, dat men zich de omkeering-
der Intervallen bekend maake. Door middel
van die omkeering, afgefchetil in de volgen*
de getallen:
i. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 81
8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. r.
5- <*. 7.
4. 3. 2.
10 Slave?
SeptUmt\
SixUme?
Quintet
8.
1.
I. 2. 3. 4
8. 7. 6. 5
la Prime \
la Deuzieme
la Tierce
la Quarts
la Qjiintt
la Sixiime
la SeptUme
rOQave /
Oaaaf}
j Septimcj
Sext;
/ Quint;
\ Quart;
Terts;
Secunde en
V Prime}
''de Prime \
de Secunder
de Terts,
de Sext,
de Sep time,
^de Oftaaf, /
] Quarte ;
J Tierce;
I Deux time et
sPrime; comme^
£e-
par
-ocr page 13-
i iijn m 0SMriiiii i'l'i
&
^
BS^aipaaEa
tUf
B
erf:
'^««r jmr »■[ jm»-4MB""*-«~--ir Jl
J-------U_
■ttss-
#'■'
"tj
jg
. jn^ii'iii^'iji'iiiii
ZQ.                , ,           -.So, , ,
<?■*.% 3
m
13
#2
j^^^^j^^^|^|
9 97 %
7 6
aJLAi
4<5
§
5b 9 8S g 8 , , _±S _ ■■ 7 Jl f-
gJ^l^lf
<sa
-4
s5
66
64.
<%
i
tt
1
%
I
'-ffi* I
s
$<
4
3
,9 76
7 2ff
f iKiSiJ
mm
St
p
4k
1 ft, m 1 i./ffi
j3 3 la 11S3J^^
13
j^d
P
i'i mP"fto
Ff=T
iT</<?#
§J03
47
3±_£
f g 1 g| g |f ■ r v/||j j
i
3
£
e
tt
*
7Am m
«,» e«7l
»-l-ftfi >-->
»-»
13
13
iwta-i**!
aiip
*■
giig
m
4f£
82
-ocr page 14-
m (o)
/^r exempts, les tons c et deferment uneDeu-
xie'me, mais, d
y ~o; une Septieme; c & e,
wie troifiime, mais,
jyc, une fixiime. Or,
en cherchant la SeptUme de c, on n'a que fe
foijvenir a la Deuxie'me au-deffons \_B~]
y de la
prendre d'une 0Slave plus bant; dememe, en
eherchant la Sixieme de c
, on n'a qucfe rap-
peller en memoirc la Tierce au-deffous [A~] & de
la frapper d'une 0 clave plus haut, alors la Si-
xie'me de/irte [_a*\ [era trouvet par
cbemin
plus court.
&£.
Aprls cette Wie genetale des Tntervalles, it
fatit les examiner aujji
en detail , a fin de s'im-
primer leurs Hffermtes efpecest
I. La PRIMEfe dhifi.pt
i) Parfaite3 mirftfl que /'Uniffon; c'eflci
-•',«■ • -dirt, Veffei de dettx tons ega~
kment %auts mi/as: comrne
C, €.,' eg»,
2) Augmented , tors^ut deux tons ferment
J-- •'
                        »«demi-ton mineur j o>?»-
meC & C-disfe.
1L LaBEUXIEMEejt
i) Mineure, quand deux tons font naftre
un
demi-ton majeur (c-diS-
fe, i)9
2) Majeure 3 lersqui deux tons produifent
un ton entier [c. d~]; &
j) Augmentee, qui contient un ton entier
et un demi-ton mineur;
eomme c
g5 d-diefe; favoir,
cjj5 d font idle ton entier,
et d. d-diefe, It demi-ton
mineur.
Ill LaTlERCEefi
l) Diminuee, compofee de deux demi-tons
majeures; comme c-d'Ufe,
e-mot.
a)Mi,
gelyk, by voorbeeld, de toonen c en d een
Secunde rormen, maar, d en c, eene Septi-
me; c en e, eene Terts, maar, e enc,eene
Sext. Als men mi de Septime van c zoekt,
behoeft men zich flegts de Secunde van on-
der (te weeten B) te binnen te brengen en die
een O&aaf hooger te grypen; desgelyks, de
Sext van c zoekende, behoeft men zich flegts
de Terts omlaag £AJ voor te ftellen, en die
een Octaaf hooger te neemen, dan is de be-
oogde Sext [aj, langs een' gemakkelyker wegr
gevonden. enz..
J- '3-
Na dat wy aldtis de fmervallen in'tgemeen
hebben leeren kennen, tnoeten wy ze ook/«
7 byzonder onderzoeken, en, by ieder, de
verfehillende fborten in overweeging neemen.
I.  De PRIME wordt verdeeld
t) In de votmaakte, zynde niets and'ers-
' dan een Unifoon, na'amelyk, een ujt-
werkfel van twee toonen, die even
hoog, ofevenlaag, klinken; gelyk
€ en C;
2) In de vergrootte, beftaande uit twee
toonen, die onderling een' kleinehah-
ve toon
uitmaaken 5 neem eens, ea
C-Krais.
II.  De SECUNDE is
1)  Een Heine,ah twee toonen een''groo-
ten halve mm
verwekken; gelyk c-
kruis en dr
2)  Een groote, wanneer twee toonen een''
geheelen toon ftellen fjc. dj; of
3)  Een grootfle,S\e een* geheelen eneen'
kleinen halven toon influit; gelyk c-
end-kruis: te weeten3 c endmaa-
ken hier den geheelen- end,d-kruisj,
den kleinen halven toon uitv'
III. De TERTS «s
1) Een Beinfle, uit twee groote halve
toonen famengeileld; gelyk c - kruis
«n e-moL
a) Een
\
-ocr page 15-
rt
.Ua
fliflfjiM
M
P
mm
*           
4^
2J
         e R
4 #
^
6" 5 J
2s 5 J o ° »♦            2 ^
2 i
Eg
g%rP
l
f
-L4
Z8
&?
ja.ii j jj
i
JJjjJiJlJiJTrtTi
Ms
• ■sz?
SiBi
f — r mm . > r r §i*u »t r\ i
0 1
2M
Watri
* #<J
^5
96 6
h--i'iff^riffri^i^j^jib%nt
*c
FWFE
s*^
&*J
s£
Si ill1
>jJirriNirfifTirji^ij»rrrr^
['■yJjinr^jrir
i H m (k
(c\
8
(b)
(b)
i
m
i
PF
s
S
' 0
j- j%
i.7^'
4 J
* 7 » *
X-£_&
43
NifjUiJirjJiJiriJirffirifirr irirrp
87@(b) 88 (a
W$
(©I,
a
re
a
OTT
n
n o
2z!-+!
©:
r o o
■**?"**
o                               '                               4 1
, 43 4 ...43 . ... 4 a 7 f
g irr m iff g i^N
q n ti
GOO
a a o
oo o.
0
«?
i
fe
nno zrxrrr era .. — cczztJ;
s
jlffiiviifliljlliij Ti
'a -e--e-
-ocr page 16-
(o)
2)  lienkleine] die een' geheelen en een'
'j grooten halven toon bevat [c. e-raol],
3)  Een groote, uit twee geheele toonen
beftaande [c. e]; of
4)  Een grootfte, die twee geheele toonen
en een' klcinen halven toon bevat j ge-
lyk c en e-kruis.
IV.  De QUART verdeelt men
1)  In de kkinjle, beftaande uit een' ge*
heelen toon en twee groote halve ;ge«
lyk c-kruis en f.
2)  In de kleine, gemeenlyk de volmaakte
'Qiiart
genoemd; zynde uit twee ge-
heele toonen en een' grooten halven
toon famengefteld f, c. i], en
3)  In de groote, uit drie geheele toonen
beftaande; neem eens, c en f-kruis.
....               f
V.  De QUINT wordt verdeeld
1)  In de kleine, of valfche, uit twee ge-
heele en twee groote halve toonen fa-
mengefteld; gelyk c en g-mol; of c-
kruis en g.
2)  In de groote, of volmaakte* die drie
geheele toonen en een' grooten halven
toon bevat £c. g]; en
3)  In de grootfte, uit vier geheele toonen
beftaande j gelyk c en g - kruis.
VI.  De SEXT is
1) Een kleinfte, die twee geheele en drie
groote halve toonen vervangt; necm
eens, c-kruis en a-mol.
(2 Een kleine', drie geheele en twee groo-
te halve toonen influitende; gelyk c
en a-mol.
5) Een groote, die vier geheele toonen en
een' grooten halven toon bevat; zoals
c en a; of,
4)  Een grootfte, uit vyf geheele toonen
famengefteld; gelyk c en a-kruis. .
VII.  De SEPTIME wordt verdeeld
i) In de kleinfte, uit drie geheele en drie
groote halve toonen lamengefteid; ge-
lyk c-kruis en b-mol.
2) In
-1) Mineure, cotnpofde d\\n ton entier £$>
d'jtn demi - ton majeur ££.
e - mol],               , ■; ■
3)   Majeure, de deux torn entiers [c. e];
on
4)  Augmentee, de deux tons entiers &
(Pun demi-ton mineur [c.
e
- diSfe.
IF. La QUARTE fe dhife en
l) Diminuee, renfermant un ton entier &
deux demi - tons majeurs
com me c-diefe & f.
a) Mineure, communement appellee lapnr-
faite* Qmrte; compofe'e de
deux tens entiers
£f d un de-
mi
- ton majeur [ c. /J; &f
3) Majeure, de trois tons entiers \_c. f-
diefe].
V.  La QjUWTEfe dhife en
1)  Mineure, ou faufTe, qui contientdeux
tons entiers £«f deux demi-tons
majeurs; cotnme c & g-mol
,
ou, c - diej'e & g.
2)  Majeure , on parfaite, renfermant trois
tons entiers & un demi-ton
majeur leg];
y,
3)  Augmentee, de quatre torn entiers [c.
g - diefc],
VI.  La SIX IE ME eft
1)  Diminude, compofe'e de deux tons entiers
£? trots demi-tons majeurs
\c-diife. a-mol.]
2)  Mineure, de trois tons entiers & deux
demi-tons majeurs [c.a-mol.]
3)  Majeure, de quatre tons entiers &f un
demi-ton majeur [c. a.] ; ou
4)  Augmentee, de cinq tons entiers [c.
a-diife."}
VII.   La ^EPT IEME; fe dhife en
l.) Diminuee, compefce de trois tons entiers
& trois demi-tons majeurs
[c-diefe, b-mel].
2) Mi-
-ocr page 17-
m                                     7
2)  In de kleine, die vier geheele en twee
groote halve toonen bevat [c, fa-
mo!]; en
3)  In de groote, beftaande uit vyfgehee-
)e toonen en een' grooten halvfin
[c, b],
VIII. De O C T A A F verdeelt. men
i) In de tierkleinde, die vier geheele eff
drie groote halve toonen vervangtjzo
als c-kruis, c; en
2) In de volmaakte, bevattende vyf ge-
heele en twee groote halve toonen j
gelyk c en c.
5- H-
Alle deeze verfchillende foorten van.Inter-
vallen behoeft een generaalbasdiscipel zich
maar allengskens bekend te maaken; eerftelyk,
de volmaakte OcT:aven,Quinten en Quarten;
dan, de groote en kleine Tertfen, beneevens
haare Replikeh (of by omkeering voortgeteel-
de Intervallen), de kleine en groote Sexcen ;
vervolgens, de kleine Quinten en de groote
Quarten; als mede , de kleine en groote Sep-
timen , en haare Repliken, de grooteenklei-
ne Secunden; en eina'elyk, hetoverige: niec
alles op eenmaal, 'c geen maar verwarring
baaren zoude.
§- 15.
Verders, zommige Intervallen ftellen ons
gehoor volkoomen te vreedcn , maar ande-
ren verwekken in. ons gemoed eene foortvan
onrult, waar van men zich wederom wenfchc
te bevryden; des worden gene, welluidende
Intervallen, of, met een woord, Confonantew,
maar deeze, wanluidende Intervallen ofDijfe-
nanten,
genoemd.
§. id.
De C ONSONANTEN zyn
1)  De volmaakte Prime, of de eenkrank.
2)  De volmaakte Oilaaf.
3)  De volmaakte Quint*
4)  De groote Tens.
-a          S) De
2)  Mineure, de quatre tons entiers & de
deux demi-tons majeurs [c.
b
moI~]; fcr* >
3)  Majeure, de cinq tons entiers & d'un
demi-ton majeur [c, b].
mi. UOCTAVE eft
1) Diminuee, qui contitnt quatre tons en-
tiers & trois demi ■ tons ma-
jeurs [c-diSfe. c]; ou,
a) Parfaite, qui renferme cinq tons entiers
& deux demi tons majeurs;
com we c & c,
TJn e'colier de la Baffe continue n*a que s'im*
primer
peu a peu toutes ces diffirentes efpeces
des Intervalks;
.premierement, les Octaves, 1
Qtiintes Ss3 Quart es par fait es; puis, les Tierces
majeures
£f mineures, & leurs repliques, les
SixiSmes mineures y majeures;
enf trite-, les j
Qtiintes mineures & les Qjtartes majeures; com-
me auffi les Septiemes mineures & majeures,
y
leurs repliques, les Deuxiemes majeures & mi-
neures ; &
enfin, le refte: non pas tout a la
fois
, ce qui cauferoit d'emharras.
§■ IS-
De plus, il y a quelques Intervalks qui con-
tentent parfaitement nos oreilles, mais d autres,
;qui excitent en Vefprit un certain trouble, dont
ilj'ouhaite d'etre delivre; crejl pourquoi on apel-
h ceux-ldt intervalks consonants, ou, en un
mot,
Consonances, £? ceux-ci, Intervalks dif-
fonants
, ou Diffonauces.
Us CONSONANCES font
1)  La Prime parfaite, cm IVnitibn.
2)  L'OEiave parfaite.
3)  La Quinte parfaite.
4)  La Tierce majeure.
-ocr page 18-
(o). m
5) La Tierce mineure.
■6) La Sixieme mineure.
7) La Sixieme majeure.
5- 17-
Lcs D1SS0 NANCE S font
1)  La Prime augment ee.
2)  La Deuxk'me mineure*.
3)  La Deuxie'me majeure.
4)  La Deuxie'me augmentee.
5)  La Tierce dhninuee.
6)  La Tierce augment ie.
7)  La Qiiarte diminue'e.
8)  La Quarte parfaite, lorsqWelle fe
fait entendre centre la Bajfe
, hormis
certains cas, doni nous parlerons ci-
apres.
9)  La Quarte majeure,
lol La Ouinte mineure.
11)  La Qiunte augmente'e.
12)  La Sixiime diminuis.
13)  La Sixiime augment ie,
xa.) La Sept time diminue'e.
15)  La Septieme mineure.
16)  La Septieme majeure.
17)  I'Oclave dhninuee.
§• 18.
On diflingue les Confonances comme parfai-
tes y i: parfaites-, celiesJa font VQ£k2Ve&
la Q^iinie (*); cclles-d,
la Tierce & la Si-
xieme majeure & mineure. Cettc diftincJion
eft de conference
, comme Von Is verra ci-
apres.
* Par les termes Oftave & Quinte,/?w-
plement employe's on fans ephitete, on
entenci toujour s XIntervalle par fait de ce
nom, ce qui s'entend mime a Pegardde
la
Quarte.
5. 19.
Brevemem, la combinaifon de deux tons u/i-
tis,fait naitre un
LNTERVALLE harmo--
nique, <S? celle de deux ou de plufieurs Inter-
valles, un ACCORD. Une fuite des Ac-
cords eft apellee HA R MO NIL, & une fuite
des tons, que fefuccedent bien
, fans Stre accom--
pagnis d'autresj une MeLODIE.
CHA-
5) De kleine Terrs.
■'-
6) De Being- Sext.
j)
De groote Sex?.
5. 17.
De DISSONANTEN zyn
1)  De vergrootte Prime.
2)  De kleine Secunde.
3)  De groote Secunde.
4)  De grootfte Secunde.
5)  De kleinfte Terts.
6)  De grootfte Terts.
7)  De k'eine Quart.
8)  De volmaakte Quart, als zy tegen de
Bas ftaat; zekere voorvailen uitge-
zonderd 3 waar van wy vervolgens
handelen zulien.
9)  De groote Quart.
10)  De kleine Quint.
11)   De grootfte Quint.
12)  De kleinfte Sext.
13)  De grootfte Sext.
14)  De kleinfte Septime.
15)  De kleine Septime.
16)  De groote Septime.
17)  De verkleinde Oftaaf.
§. 18.
De Confonanten worden als volmaakte en
cnvolmaakte onderfcheiden ; gene, zyn de
Oclaaf en de Quint.(*); deeze, de groote en
kleine Tertfen en Sexten;
eene onderfcheiding,
die hier van belang is, gelyk men zulks na-
derhand bemerken zal.
* Door de termen Oclaaf en Quint t een-
voudig, of zonder bywoorden, ge-
bruikt, verftaat men altyd het vol-
maakte Interval van die benaaming; ja,
dit geldt zelfs tenopzicht van de Quart.*
5. 19.
Kortelyk> uit de famenvoeging van twee
bruikbaare loonen, on'tftaat een harmonirch
Interval, of eeri tweeklank, en uit die van twee
of nicer Intervallen , cen Jccoori. Eenery van
AccoorJen noemt men Harmony , en eene ry
van behoorlyk achter-ecn volgende enkele
toonen, wordt Melody genoemd.
CHA-
-ocr page 19-
(0) m                                         >
TW EEDE KAPITTEL;
Ponds ACCOORDEN in het ACCOM-
PAGNEMENT.
*
J. 20.
Daar zyn vyfderlei hoofdfoorten van Accoorden..
1)  Volmaaktt Accoorden, of Drieklanken j
2)  Septimen- Accoorden j,
3)  Koontn -
4)   Undecimen-en
5)  Tertsdecvmen - Accoorden.
Eerjle fheeds.
Van de VOLMAAKTE ACCOORDEN of
DRIEKLANKEN.
J. 21.
De Drieklank befbaat uit de Terts en Ouint.
waar by men , om hem vierftemmig te maa-
ken, de O&aaf voegt: by voorbeeld5 c. eg<
en met de O&aaf, c. e. g. c.
C H A P I T R E H.
Dts ACCORDS dans TACCOMPA-
GNEMEiM.
§. 20.
// y a cinq efpeces principales des Accords,
1)  Accords parfaits;
2)  Accords de la Septieme;
3)  de la Ncuvieme^
4)  de /'Onzieme &
5)  Accords de la Treizieme.
Section premiere.
Des ACCORDS PARFAITS.
§• 21-
L Accord parfait renferme une Tierce ty une
Quinte, aux quelles on joint, four I'executer
en qutitre parties,
rO£tave: par exempte, c,
<• g» & avec I'Offave, c. e. g, c.
§• 32.
11 y a quatre efpeces des Accords parfaits:
1)   Avec une Tierce majeure, nommtsdurs,
on plvtot Accords majeurs: par exem-
fle. c. e, g.
2)  Avec une Tierce mineure, apelles nwls,
oh,. Accords mineurs5 comme A% c, e,
?) Avec une Quinte fauffe, compofede devx
Threes mineures ; comme B, d. f,
4) Avec me Quinte augmentee, qui con-
tient deux Tierces majeures; par exem-
ple} c. e, g-diife.
% 23.
De ces qiiatre efpeces, Its deux premieres,
font confonants, y les deux autress diflbnants.
Ce font celles-la qui viennem ici prtncipalement
en confi deration.
II eft certain, qu'on pourroh s'imaginer en-
tare plus d"Accords de ces dernieres efpeces;par
exem*
$. 22.
Daar zyn vlerderlei foorten van Drieklanken,
l) Met de groote Terts, duur, barde- of
veelcer, groote drieklanken genaamd: by
voorbeeld, c. e. g.
a) Met dc kleine Terts , die men Mot ,
weeke-of kleine drieklanken noemt ;
«eem eens, A. c. e.
3)  Met een kleine of valfchc Quint; zynde
uit twee kleine Tertfen famengefteld,
gelyk B. d. f.
4)  Met een grootfte Qjmt 5 bevattende twee
groote Tertfen ; zo als c. e. g-kruis,
J. 23.
Van deeze vler foorten, zyn de beideeer-
fle , confoneerende - en de beide overige, dis-
fonterende drieklanken.
Gene3 koomen hier
voornamelyk in aanmerking.
Men konde zekerlyk nog meer foorten van
diflbneereade drieklankeii verzinnen ; by voor-
B                                                 beeld,
-ocr page 20-
i° *                        m (o) m
exempts, a^ec une Tierce majeure & une
Quinte fauiTe , comme c. e. g-mol; avee une
Tierce mineure & une Quinte augmentee,
par exemple, c. e-mol, g-diefe&c; mats Heft
aujjicertain, que touts les Accords poffibles tie
font pas propres h nos oreilles.
§• 24.
Cbaque Accord par fait fe laijfe changer deux
fois contre la Baffe.
Le premier changement, moytnnant lequel
la Tierce de I'Accord par fait eccupe la place dt
la note fondamentale
, produit un Accord de la
Sixieme, renfermant une Troifieme & une Si-
xieme ; comme, par exemple,. les tons c, e, g.
deviennent e. g. c.
Le lecond changement« par lequel la Quin-
te de I Accord par fait eft mife dans la Bajfe,
fait naitre un Accord de
Sixiem -Quatrieme,
qui contient une Quatrieme & une Sixieme vpar
exemple
, c. e. g deviennent pour lors g. -c. e.
La Qnarte ejt tci une Dijfonance
, parce qu'elle
fe fait entendre contre la Bajfe
gf demande d'etre
refoue.
Se&ion 11,
Des ACCORDS de la SEPTIEME.
S- 25-
X'Accord de la Septieme natt de VAccord
par fait, lorsqu'on hi ajoint u%e Septieme; alnfi
il contient une Tierce, quinte & Septieme: par
exemple
, c. e. g. b.
J. 26.
La Septieme it ant majeure, cemme dans le
ais precedent
, en Vappelle Accord d'une Sep-
tieme majeure; fv clle eft mineure, par exem-
ple, d.f. a. c, oug.b. d.f, on le nomme Ac-
cord
d'une Septieme mineure; eft ft elk eft
diminuee, comme d-diefe, f-diefe. a. ~c~, cu g-
iiefe. b. d,f, on I'appelle.
Accord d'une Sep-
tieme diminuee,
Cba-
beeld , met ten groote Terts en een valfche
Quint,
neem eens, c. e. g mol; met een Hei-
ne Terts en een grootfte Quint
, gelyk c. e-mol,
g-kruisenz*} doch, alle moogelyke Accoor-
den zyn niet dienftig voor onze ooren.
5' 24-
Ieder Drieklank teat zich tegen de Bas
tweemaal verplaatfen.
                    ,
De eerfte verplaatfing, waar door de Terts
des Drieklanks tot grondkiank gefteld wordt,
levert een Sext-Accoord, bevattende eene
Terts en Sext; gel)k, by voorbeeld, de too-
nen c. e. g, alsdan e. g. c. verwekken.
De tweede verplaat/ing, volgens welke de
Quint des Drieklanks in de Bas gefteld wordt,
brengt een Sext-Qitart-Accoord te voorfchyn,
't geen eene Quart en Sext iniluit: by voor-
beeld 3 uit- c. e. g. koomen dan g* c. e voort.
De Quart is hier eene DifTonant: omdat ze,
tegen de Bas itaat en oploiling vereifchr.
Tiveede f%ude\\
Van deSEPTIMEN-ACCOORDEN,
§• 25.,.
H°t Septimen-Accoord ontftaat uit den drie-
klank, wanneerdenzelven eene Septime toe-
gevoegd wordt; bevattende dus eene Tens,
Quint en Septime 5 by voorbeeld, c. e. g, b.
f. 26..
By aldien het eene groote Septime ver-
vangt, gelyk in 't voornoemde.geval, dan
noemt men 't een groot Septimen-Accoord; als
'er een kleine Septime in legt, by voorbeeldj
d, f. a. c of g. b. d. 7, een Mein Septimen-
Accoord;
en wanneer het eene kleinlte Septi-
me vervangt, gelyk-cUkruis, f-kruis. a c,
ofg-kruis,b. d. f, zo wordt het een AccoortL
eentr kleinfte Septime
genoemd.
Ieder
-ocr page 21-
m ■ f'
/ ..••;■'*_.'_ fv_ *7:;; .'. ' ■ ,,/:' u
Chaque Accord4e la SepfUtne pent itrt'chan-
ge trois fois contre la BaJ/e,,
Le premier changement , oil la Tierce eft
prifepour ton fdndamental, fait paroitre un
Ac»
cord -de Sixiemercinquieme, qui renferme une
Troifieme * Cinquiime &' Sixiime
; comme, par
exefflple, G. B.d. fdvoienritni B. d. f. g.
' Le feeond .changement', tfioyennant lequel
la Quinte de VAccord de la Septiime eft rangee
dans la Ba/fe,produit un Accord de
Troifieme-
quatrieme, renfermant une Troifieme, QuatrU-
me& Sixiime; comme, par exemple, G. B.d.
f preduifent d f g. b. La Qiiarte pajje ici
pour Confonance.
Le troifieme changement, ou VAccord de la
Septiime eft renverfi, caufe un
Accord deDeu-
xieme, qui covtient, une Deuxieme, Quatrie-
me
£jf Sixiime f comme^ par exemple* de.G.3„
d.f. fejforUfyi"malntenani f. g. b. d~. Kncecas,
la, Qudrte pdffi dujji pour Confonance. '.'"..
Touts les Accords .des Septiimes font dij/ouants,
auffi bien que les trois
, qui en defcendentpar les
cbangemens fus - dits.
Section Hf.
m JCUoKD'Sde laNEVVlEME.
,„-,,<,,« -'..«i» ,..«t                                                                 ........
"i'AecdYd de li Neuvieme »tffr, lo'rfqiCon
ajoint -au-dpfTous-de ce\ui d\me Septiems ufr
nouvei ton dans la diftance d'une
Tierce :■ par
e'xemple
, joign'ant h I*Accord de la Septiime^
ff.~d.~f le ton e-) 11 fe montre lAccord de la
Neuviime e. g. b. d. f. qui comprend une Troi~
fume, Cinquiime
} Septiime & Neuvie'me.,.
, • ~\
$■ 3°-
Dans VAccompagnement ordinaire, cet Accord
n'efi jamais execute autrement qu'en quatrepar-
ties :
;,.••■:;-:. :Viv>*?' *• 2
Ieder Sepiirnen-Accoord laat zich tegendi
Bas driemaal vcrplaatfen.
De eerfte verplaatfing, alwaar. men deTerts
-tot-igmiidklank. ftelt, brengt een Sext-Quint-
Accoord
-voort , beftaande uit eene Terrs,
Quint en Sext; gelyk, by voorbeeld , G. B.
dVf. alsdan B. d. f. g worden.
*'■ -Vc-.j.tfeede verplaatfing, volgens welke de
Quint des Septimen-Accoords in de Basge-
fteld is, verwekt een Terts Quart-Accoordft
weik eene Terts, Quart en Sext bevat; ge-
lyk, by voorbeeld, G. B. d. f. alsdan d.f.g.
b uitleveren. De Quart gaat in dit geval
voor een Confonant door.
De derie verplaatfing, waar door het Sep-
timen-Accoord als op den kopgefteld wordr,
veroorzaakt een Secunden-Accoord, eene Se-
, cunde, Qtiart en Sext influitende: gelyk'er
by voorbeeld, uit G. B. d. f alsdan f. g. b.
d ontftaam Hier gaat de Quart desgelyks
vopr eene Canfonant door.
* "Allr Ssptiiti'e'h-Accoorden zyn, al zo wel
als hunne drie voornoetnde afkoomelingen}
diflbneerende Accoorden.
Derde fneede.
Van -de iSTOONEN-ACCOORDEN-
"Het Noonen-Accoord ontflaat, wanneer aau
"e*^h Septimen -Accoord, van onder, een nieu-
we^toon7-'in dep affland eener Terts byge-
voegd wordc5 wanneer men, by voorbeeld,
aan het Septimen-Accoord g. b. d.f den toon
e toevoegt, zo jontflaat het Noonen-Accoord
e.g. b."d.T, 't welk eene Terts, Qiiint,Sep«
time en Noone bevat.
*                   "St.
«
In hetgewoonlyke Accotnpagnement,_wordt
dit Accoord doorgaans maarvierltemmiguit-
B 2                                                 ge-
-ocr page 22-
gevo-rd, zodat 'er, altyd ££n toon, 't zy de
; Septime, Quint ofTerts, naar vereifch van
de omftandigheden, achterweeg blyft.
J. jt*
Schoon men nu de Naonc op de toetfen der
Secunde grypt, moet men echter, tufTchen
die beide , onderfcheid maaken •" naardien ze
op eene verfchillende wyze verzeld, voorbe-
reid en opgeloft worden; gelyk naderhand
C$,58] blyken zal.
Vkrde fneede*
VandeUNDECIMEN-ACCOOIU
DEN.
£ 32-
Het Undecimen-Accoord ontftaat, wanneer.
men aan een Septimen - Accoord, -van o?:der,
een' nieuwen toon , in den afflandeenerQ;'i»?,
toevoegt; wanneer men, by voorbeeld, aan
het Septimen-Accoord g. b. d.T, din toon*
c hecht, zo koomt het Undecimen-Accoord
c. g. b. d. f te voorfchyn 5 zynde uit eerie
Quint, Scptime , Noone en Undecime (amen-
ge.ite.'d' Die Undecime s of zogenaamde Qjiart-.
is eene Diflbnant.
5- 33-
In het gewoontyke Accompagnement Jtat
men 'er al'tyd een toon, ja, difcwyls twee,
achterwege. Als 'er de Septieme en de Noo-
ne uitgel; aren zyn, zodan 'er flegtsde Quint
en de Undecime overblyven,dan noenu men
het gemeenlyk een Quint-Quart-Accoord; by
voorbeeld, c. g. f, Doch, als men dit Ac-,
coord omkeert en de Quart tot grondklank
ftelt,dan wordt 'er een Quint-Secund-Accord
uit gebooren; eene Secunde en een Quint, by
voorbeeld, f. g.c3 bevattende,
5- 34: .
Dat men nu de Undecime op de toetfen der
Quart aanflaat, zulks moet geenzins verhki-
dereo
ties: ton y demeure toujours hors dujeu <foit
la Septieme, la CinquUme, ou la Troifterne
, fe-
lon que les circonjlances k demandent.
$• 3i-
On frappe la Neuvieme fur Us touches de la
Deuxieme, mats ilfaut pourtant diftinguer en-
ire ces deux; parceque la maniere de les con-'
duire, de les preparer & de les refoudre eft dif-
fe'rente; comma on k vena ci-aprhs
[§. 58],
Seclion IV.
Dm ACCORDS de V0NZ1EMZ.
I 32.
X'Accord de l'Onzieme vient a parcttre,
£.uand oh ajoute
au-deflous de celui dune Sep-
litme
mm nouvel ton dans la dif?anced'une Quin-
te; par exemple, en ajvutant a VAccord de la
Septieme g. b. J. f k ton c, itparoit V Accord
de l'Onzieme c. g. b. ~d~f, e'tant compofe d"une
Cinquieme, Sepiiime
, Neuvieme en Onzie'me.
Cette
Onzieme, communement apellee Quanta,
ejl une Diffonance.,
£• 33-
Dans V Accompagnement ordinaire on y laijje
toujour s un ton
, &f fouvent, deux. JSorfqu'on a
amis la Septieme & la Neuvitme
, de forte qu'y
tie reflect que la Cmquie'me
g51 'Onzie'me, on
Vappelle communement
Accoord de Cinquieme-
Qnatrieme; par exemple, c. g.JT Mais, ren-
•verfant cet Accord & prenant la Quarte pour
note fondamentale ,il natt V
Accord de Cinquie-
me-Deuxieme, qui contient une Deuxieme &
ime.Cinquieme; per exemple* f. g.7,
t- 34-
Duoique done 2'Onzieme demande les mimes
mates m Clavier que la
Quarte, ilfmtpour-
tant
-ocr page 23-
\m (o) m
O
deren in 't onderfcheiden tufTchen diebeide,
als welke nict alleen door andere Intervallen
verzeld worden, maar 00k ten opzicht van
hunne behandeling verfehillende zyri.
Vyfde fneede.
Van de TERTSDECIMEN-
ACCOOR DEN.
§» 35-
Het Tertsiecimen-Accoord ontftaat, aJsmen
aan een Septimen-Accoord, van onder, een'
nieuwen toon , in den afftand eener Septime,
toevoegt: als men, by voorbeeld, aan het_Ac-
coord der kleinde Septime g-kruis. b. d. f.
den toon A bydoec, dan laat zich het Terts*
decimen - Accoord A. g-kruis. b. d.f. hooreri,
't welk eerie Septimey Ncone, Undtcimeen
Tertsdecime iniluit.
§• l6.
In *t gewoonlyke Accompagnement wordt
hier 00k ten minften een toon, *t zy de Sep-
time, Noone ofUndecime, acliterweeg ge~
laaten.
5- 37-.
Hoewel nil de Tertsdecime op de toctfen
der Sexte gegreepen wordt, moet men nog-
tans onderfcheid mat,ken tufichen die beide;
gemerkt dezelve zo wel ten opzicht van de
verzelling. als van de behandeling, verfchil-
lende zyn. Alle deeze dingen zulien vervol-
gens duidelyker koomen re. blyken.
tmt Mfllnguer entre ces deux, a ctiufe qu'on les
aecompagne par divers Tntervalles & ks traits
Mitre tela d'me manure diferente,
Scaion V.
Pes AC CO RDS de laTREIZ JErME.
I 35-
Z'Accord de la Treizieme nah, quand on
ttjoUte,au-Aejfous, de celuidune Septiime uJi tiou~
<vel ton dans la diftance d'urte
Septieme: par
exempts, en ajotitant a I Accord de la Septime
diminue'e g-dUfe. b. d~~f, le ton A
, il fe fera
entendre V Accord de la Treizieme A. g-dtife. b.
d. J) qui contient itne Septieme
, Neuvie'me, On-
ziime & Treizitme*
On y omet auffi, dans I Accempagnement or-
dinaire., au- moins un ton,foit la SeptiemerNeu~
vieme
cm, I'Onzieme.
$• 37-
On frappe la Treizieme/wr L's touches de
la
Sixiemet mais celh ne doit point empecher
quon ne difiingue entre ces deux
, qui demandent
Pafjiftance des Intervales divers & auj/fttntrai-
tement bien different. Toutes ces cbcfes devien-
dront enfuite plus
clair.es.
CH A PIT RE I'll.
De la progreffion des CONSONANCES.
§• 38.
Les Confonances, qui fe divifent en parfai-
tes. & imparfaites [g. 18] , font fufieptihles
de
quatre mouvemens progreffifsr
DER.DE KA.PITTEL
Van den voortgank der CONSONANTEN,
!•' 38.
De Confonanten, die merr, als gezegdf.18,
in volmaakte en onvoltnaakte verdeelt,komien
op vierderlei mankr onderling verknochc
worden;
                                              1) la
-ocr page 24-
mc*) m
t+
1)  In recht-uhgaande beweeging, alwaarde
ftemmen met elkanderen op-of neder-
waarts .gaau>men uzje,,.,;j& de eerlle
plaat, het voorbeeld (1).
2)  In tegenbeweeging, alwaar een flcm ryft,
terwyl de andere dxalt (ziet 2).
3)  In fchui.nfe"b7weeging, alwaar cen; flem
■voortduurt of herhaald wordt, terwyl
de andere vervolgt (3).
4)  In gelyke of evenwydige beweeging, al-
waar alle flemmen dezelfde toonen,
fchoon zelfs in verfchillende duurzaam-
heit, hervatten. (4).
$• 39-
De regelen van haaren voorrgank zyn deeze:
I. Van een volmaakte Confonant tot een ande>-
re volmaakte overgaande
, meet men of de
tegenbeweeging of de febuinfe beweeging
gebruiken.
Hier uit laat zich/gemakkelyk afneemen:
a)  Dat twee (oFrneer) onmiddelyk ach-
ter- een volgende Oclaven, by voor-
beeld , c. d.g enz.
c. d.,g
in. de recht- uitgaande . beweeging
W.anvoeglyk zyn. %
b)  Dat twee onmiddelykachter elkander
i) D'un mouvement droit, pw let-parties as-
cendent & defcevdent tnfembkf -voytat &.la
plzncbe i. I'ex&mpk &)..:, ,. .:.
.....
2)  D'un mouvement contraire, ou I'mepar-
tie ascend, pendiht que Vautre descend
(2).
3)   Vun mouvement oblique', ou Wine far-
tie demeure ferme'■ eu Je ve.pete
, pendant
que Vautre avance
(3.)
4)  D'un mouvement parallele, ou toutes les
parties contingent les mSmes tonsj qyioique
dans une dure'e dijftrente
(4.)
5- 39-
Voila les regies de lew progrejjion:
I. D'une Confonance parfaite a une autr,e
parfaite, il faut fe fervir ou du mouve-
ment contraire ou du mouvement
oblique.
De la il eflaife aconclurre: -■■'""•
a)  Qjtt /toxjOjSavt^'ConfdrativeS; par
exempli, c~d.<g &e.
c. d. g
font illicites dans h mouvement droit.
b)  Que ^<m_Quintes cdnfecutives, par
exemple
, c. d g '&c, font aufjl •-
illicites dans la.mouvement droit-. ■■• . .•
volgende Quinten, gelyk c, d. genz,
. ... •-,-...■ fr g- c
desgelyks in de recht-uit gaande bewee-
ging niet plooyen.
II.  Van een volmaakte Confonant, dat is5
van een 0£laaf of Quint, tot een onvol-
madk'ie
(e'en Terts of Sext) kan men
langs alle beweegingen gaan.
III.  Van een onvolmaakte Confonant "tot een
volmaakte, moet men zicb of by de tegen-
beweeging of by de febuinfe beweeging 3
houden.
IV.  fan een onvolmaakte Confonant tot een
andere onvolmaakte, zyn alle bewee~
gingen dienftig,
(Hoe-
IL D'une confonance pa.rf3.he* [c'eft d dire,
d'une 0 clave ou d'une Qiiinte~]
a une im-
parfaite, (une Troifieme ou Sixieme)
touts les mouvemens font applicables.
III.  D'une confonance imparfaite a une
parfaite, il faut fe fervir ou du mou-
vement contraire, ou du mouvement
oblique.
IV,  D'une confonance imparfiite a une
autre imparfaite, touts Jes mouvemens
font utiles.
-ocr page 25-
(11 femble que le movement parallele
foit ici fuperflu
. pourtant il eft bien
necejfaire
, quand il s'agit d'expliquer
& de comprendre touts les eve'nemens,
qu'on pourroit rencontrer dans I'bar-
monie mufie ale).
CHAPITRE IV.
De la progrefllon des DISSONANCES.
$. 4°-
Les DifTonannces font employees dam la Mu-
ftque en trots manieres:
i) CommeNotes parcourantes; voyezl'E-.
xemple
(5);
2)  Comme Notes troquees (6), &
3)  £» ligatures, ou comme Notes liees (7),
Quand on fait pajfer a un mime Accord deux
notes differentes, c'ejl ou la premiere feukment,
ou. la feconde
, qui eft comprife dans cet Accord:
ft e'efl la premiere, on nomme la feconde
, qui
fuit apres* une
note parcourante $ mais fi la
feconde note eft contenue dans VAccord
, & que
la premiere n'yeftfas.oh apelle la feconde, une
note troquee : ainfi, dans I'Bxemple (8) les no-
tes de la Bajfe A
y / font des notes parcouran-
tes
, mais dans celui de (a) , eclks de f en dfont
des notes troquees.
§. 42.
Les DifTonances liees donnent objet a remar- -
quer trois chofes:
1) La preparation; 2) le coup -y 3) la
folution*
5- 43-
La preparation d'une Dijfonance eonfijl'een ;
ceUf que la partie diffonantc de V Inter voile fe >
faffe entendre comme une confonance devant le-
coup a&uel; & la folution, en cela, qu'on
faffe afcendre ou defcendre d'un degre la partie
difjmante Acl'Intervalle^
apres le coupacluel,
a une
(Hoewel hier nu de gelyke bewee-
beweeging overtollig fchynt, is zy
nogtans ter verklaarktg en ter be-
vatting van al 't geen , wat 'er in
de muzikaale Harmony voorva'-
lenkan, volftrekt noodzaakelyk).
VIERDE KAPITTEL
Van den voortgtink ier DISSONANTEN.
I 4°.
De Difananten worden in de Milziek op
driederlei wyze gebruikt:
1)  Als doorgaande nooten (ziet het voor-
beeld (5);
2)  AJs Wiffelnooten (6) en,
»3).In rukkingen, of als. gcbondene,
§. 41. •
Waar twee verfchillende nooten tegen een
Accoord verJoopen,'daar is of de eerfle, of de
tweede, in ket Accoord beg-reepen: :zo de
eerfte noot daar in legt, dan noemt men de
tweede, die aljeen .naflaat, een doorgaande
noot;
maar, legt de tweede,in het Accoord,
en de-eerfte met, z.0 wordt die tweede, een
wiff-elnoot genoemd; dus zyn, in het achtfle
voorbeeld , de basnooten d en f doorgaande
nooten; maar, in *t negende, f end wiffel-
nooten.
§. 42^
By de gebonden Difonanten . koomen drie .
dingen in aanmerking: .
1) De Voorberelding; 2) de aanflag. of fa-t
menklank en 3) de oplofpng. .
§. 43%
De voorler tiding eener Diffonant beflaat:
hier in, dat, men het difToneerende gedeeke
des Intervals, voor den daadelykeru aanjlag^ als
een Confonant voorafgaan laat; en de oplos--
fing,
hier in, dat. men het diflbneerende ge-
deelte des Intervals, na voleinden aanflagr
een'
-ocr page 26-
>8 (°)
i6
a me confonante. La preparation 'demands,
dans les mefures igales
, un temps de mefure
d'un nombre pair par exemple, dans la mefure
is 2 j la feconde noire, & daps celle de quatre
temps, la feconde ou la quatrieme noire). Le
coup, oil I'union, fe doit faire fur un temps de
mefure d'un nombre impair, & la
folution ,fur
un temps de mefure d'un vombre pair. Par
exemple, dans les notes de (7), la SsptUme~c
d
ejl hi Diffonance, celle-ct fe fait deja entendre
fur le'quatrieme temps de la mefure precedente
comme une OcHave, par confequent
comme une
confonance. Voila la preparation de la Sep-
tiime, qui puis aprhs fe
fait entendre dans la
premiere noire3 & qui enfuits defcend, dans
la feconde noire, £? refoud par la Tierce .
/ een' trap op- of nederwaarts, en wel in een
Confonant overgaan iaar, De voorbereiding
gefchiedt, in eene maatfoort van gelykedee-
ien, op een maatdeel van net even getal (by
voorbeekU in maat, op 't tweede en in
viervierendeel maat, op 't tweede of op bet
vierde vierendeel) •, de aanflag, op een maat-
deel van 'het oneven- en de oplojjlng, weder-
om op een maatdeel van het evengetal. By
voorbeeld, in het zevende Exempel, is de
Septime c de Diffbnant; deeze laatzichreets
d
in dc voorafgaande maat, op het vierde vieren-
deel,
als een Ocfaaf, gevolgelyk als een Con\
fonant,
hooren. Dit is de voorbereiding van
de Septime . die vervolgens,op het eerflevie-
rendeel aanflaUt
, en daar na 3 op bet tweede
vierendeel
3 nedcrwaarts gaat en in de Teres
opgclofl vvordt,
% 44-
Om de ftellingen van de voorbereiding en
oplolTmg der Diffonanten duidelyk te bevat-
ten, heeft men in 't gemeeu aan temerken:
1)  Dat by de Septime, Koone, Quart, Un-
decime
en Tertsdecime, het bovendeel des
Intervals diiToneert, en, ter oploffing,
^en trap omlaag gaan moet; uitgezon-
derd by de groote Septime-, als dezelve
van eene Noon, Quart, of kleine Sexc
[dat is, eene Undecime of een kleine
Tertsdecime] verzeldis; als welke,in
dit geval, om naar behocren optelos-
fen, een trap omhoog ftygen moet.
2)  Dat by de Sccunde-, het benedendeel des
Intervals diiToneert, en, ter oploffing,
een trap omlaag gaan moet.
3)  Dat by de •salfche of kleine Quint, het
bovendeel diiToneert, en, ordenteiyktr
wyze, een trap omlaag moet.
4)  Dat by de groote Quart. het beneden-
deel
diiToneert, en, ordenteiykerwyze,
een trap omlaag moet,
5) Dat
§•
14..
Tour comprende clairerr.ent l.s principes de
la preparation
fcf de la folution des Diffbnances,
enn'a que remarquer en general:
1)  Qifa la Septieme, Neuvieme; Quatrie-
me, Onzieme en Treizieme, le delfus
de I'Intervalle eft diffbnant, &f qu'il doit,
pour fe refoudre
, defcendre d'un de'gre,
4 la referve de la Septieme majeure;
;         itant ajjbciee d'une Neuvieme, Quatrieme
t         ou Sixidme mineure {c'ejl a dire-, d'une
Onziime ou TreizUme mineure); laquelle
alors, pour fe refoudre regulierement- doit
afcendre d'un de'gre.
2)  Qii'd la Deuxieme, le deffous de I Inter-
•valle ejl diffbnant
, Js5 qu'il, pour fe re-
foudre ,
defcend d'un Ugr(.
j) Qu'd la QuintefamTe ou mineure de des-
fus eft diffbnant, & qu'il regulierement
doit
defcendre d'un de'gre.
4) Qjfa- J<* Quarte majeure, le deffous eft
diffbnant
, Qf qu'il regulierement doit def-
cendre d'un degre,
5) .Que
-ocr page 27-
5) Qlie chaque preparation & folution de*
mtinde une consonance
, foil parfake on
?imparfaite.
5)  Dat ieder voo-rbereiding en oploffing,
meteen Conforiant,*t zy een volmaak-
te of een onvolmaakte5 gefchieden
moer.
6)  Dat zekere Diffbnanten, by voorbeeld,
de kleine Septime op de Quint eens
grondtoons, als mede, de kleine Quint
en haar Replike (§. 14) de groote Quart;
wel, in den galanten ftyl, onbereid
moogen worden aangeflagen, maar dat
zy nogtans altyd,zonder eenigeuitzon-
dering, opgelolt worden moeten.
7)  Dat men, in de galante fchryfwyze ,
wel eert Diffonant in eeneandere oplos-
fen kan, maar dat deeze handelwyze in
zeker eene figuurlyke uitdrukking, die
naderhand (§. 98-101) zal worden ver«
klaard, haaren grondfiag hebbe,
6)  Qnon admet him, dans le fiile galant,
certaines Difjonances non preparers
, par
exemple
, la Sepiieme mimurefur la Qitin-
te Sun ton fond'atnental
, comme aufji la
Qidnte tninewey leiir replique, laQuar-
te majeure; mats qu'elles demandentpour-
tam toujours
j fans aucun referve, d'etre
refoues.
7)  Qpe» dans le Stile galant, une Dijfonan-
ce fe peut refoudre par t'autre, mats que
ce proced'i fe fonde fur une certaine figu
-
reyquifera explique ci-aprbs [§98-1013.
5> 45-
Toxit ce qu'on pourroit encore remarquer h
Ve'gard de certaines autres Diff'onances
, f'uivra
a /on terns: loin d'itouffer les Commtncans feus
les poids des regies
, je tacberai plutot de les ai-
der mime a la Pratique de I'Accompagnement
y d'expofer ailleurs ce qui manque encore ici.
§• 45-
Al't geen, dat 'er verders ten opzicht van
eenige andere, hier overgellagene , DiiTonan-
ten, konde erinnerd worden, zal by nader
gelegenheit voorkoomen : ik gedenk de Aan-
vangers niet op eenmaal met regelen teover-
flelpen; maar, de Praftyk van net Accom-
pagnement zelve ten hand te neemen, en het
noodige, 't geen hier nog ontbreekt, elders
by te brengen.
VYFDE KAPITTEL.
CHAPITRE V.
Pour s'exercerj a 1'ACCORD MAJEUR
& a ceux qui en fortent.
Ji
En premier lieu tin e'colier de V Accompagne-
ment s'appliqucra a VAccord majeur
y a ceux
de la Sixieme
y Sixieme - quatrieme , qui
en prennent foirce
[ § 24 ] :» faut qu'ilfe le ren-
de e'galement familier
dans touts les douze tons
fonriamentaux : a fin de Vavoir tout pret a la
main. Dixemple
(io) y fervira de Vacbcmi-
tiement.
1*
Ter oefening in den grooten drieklank en in da>
daar van afkomjlige /Iccoorden,
5- 4<5-
Het eerfte , wat een leerling des Accom-
pagneirents te doen heeft. is, zich den drie-q
klank over de groote derde, beneevens de
daar uit voortkoomende Sext-en Sext-quart-
Accoorden, in alle twaalf grondtoonen even
b'ekend te maaken, ten einde denzelven vaar-
dig te konnen vinden. Het tiende voor-
beeld,zal daar toe eene sanleiding geeven. 1
Men
On
•1: C
-ocr page 28-
***                                    m (6) m
i- it<
On tnuve id J'O&ave ds rAccord c. e. g.~c
au-dejfus; la
Quinte, dans la partie de I'hau-
te-contre & la
Tierce, dans celle de la Taille;
oh voit aujfi que Us parties de la droite demeu -
rent dans la mints fituation dura'nt les deux Ac-
cords fuivants
, pendant que la BaJJ'e change.
Qeji pourqusi oil rid que de tranfpofer ces Ac-
cords d'une maniere Jemblable dans les autres
cnzc tons fondamentaux
, en commcncant acha-
que fois une Quinte plus haut. VexempU
(n,
a. b) en offre deux introdublions, cs5 celui de (i a)
a b) prefente deux autres par rapart aux tons
thajeurs qui demandent dts b - mols.
$• 47-
Men ontmoet hier de OBaaf van het Ac
coord c. e. g. c boven; de Quint, in de .Ali-
en de Terts, in de Tenoor; en men zal lig
telyk bemerken, dat de bovenftemmen va"
de reenter hand, in de beide volgende Ac
coorden eveneens blyven, terwyl de Basver
andert. Men gelieve derhalve deeze Accoor
den, op eene gelykvormige wyze, in de ove
rige elf grondtoonen, t'elkens een Quint hoc
gef beginnende, te transponeeren. Hetvoor
beeld (11, a. b) levert daar toe twee inlci.
dingen, en dat van (12. a. b), twee ardere
ten behoeve van de grondtoonen over dt
groote derde, die be- tekens vereiffchen.
5. 48.
Deeze famenvoeging van Accoorden wel
begreepen hebbende, flelle men de Terts bo-
ven; de OBaaf, in dc Alt en de Quint, inde
Tenoorj volgens het Exempel(i3), 'c welk
men op de overige elf grondtoonen over de
groote derde gemakkelyk zal konnen toe-
pa (Ten -
$"•• 49-
Eindelyk fielle men 00k de Quint' boven;
de Terts, in de Alt en de Oclaafin de Te-
noor, volgens het Exempel (i4);'twelkdes-
gelyks in de overige elf grondtoonen over de
groote derde getransponeerd worden moet.
Deeze drie ftandplaatfen zyn het, waaraan
de harmonifche driefclank over de groote der-
de, met de Oftaaf vertxeerderd, in 't ge-
woonlyke Clavier-Acconnagnemenf, vat-
baar is. Eerft legt de O&aaf boven; dan ,
de Quint, en vervolgcns, de Terts, Eeu
leerling in; de Generaalbas meet zich ieder
van deeze drie verplaatfingen. even gemeen-
zaam maaken..
EERV
5- 4*.
Aprls avoir bien compris cctte combinaijon des
Accords, il faut en mettre la
Tierce au-deJJ'us,
TOftave dans lhaute-contre £f la Quinte dans
la Taille; fuivant lexemple
[131, qui [era ai-
fement applicable aux autres onze tons ma-
jeurs*
5- 49-
JEm fuite il faut mettre aujji la Quinte ait-
ieJJ'us
, la Tierce dans I'hauie - contre & /'O&a-
Te dans la Taille, felon lexemple [14] , quide-
tnande pareillement qu'on le tranfpofe par les au-
tres ooze tons fondamenteaux de ce genre.
§• SO-
Void'ht trois fttuations-, dont les Accords par-
fahs avec la Tierce majeure
, augmented par
I'O&ave
. font fufceptibles dans I'Accompagne-
rnent ordinaire du Claveffin. Dans la premie-
re
, c'efl /'Oclave, dans la feconde. la Tierce,
y dans la troifiime, la Quinte qui fe trouve
en haut. L'e'colier de la Baffe continue doit
avoir i^alement prSt a la main cbacun de ces.
trois changemens,.
CHA-
-ocr page 29-
) m                          **.
2ESDE KAPITTEL.
Ter oefening in den KLEINEN DRIE*
KLANK en in de harmonifchs flagtn,
die 'er uit voorthomen.
$♦ 5*.
De'oeffening in den drieklankover deklei-
ne derde moet , volgens het Exempel [15.
a. bj, eveneens als de voorafgaande» Iangs
alle twaalf grondtoonen gefchieden. Dan
gelieve men, in ieder grondtoon, met de
Terts boven, en daarna, met de Quint, te
beginnen.
ZEVENDE KAPITTEL.
Ter oefening in GEMENGDEDRI£-
KLANKEM.
5- 52-
Het Exempel [16] levert hier van een eerfle
ontiverp
, en die van [17] en £183 wyzeri
de verplaatfingen dier Accoorden aan. Die
Exempel moet van gelyken in alle grondtoo-
nen over de groote derde getransponeerd
worden •, doch, een Aanvanger behoeft dee-
zen voorgefchreevenen ftand der Intervallen,
van een Accoord tot het ander, juift niet
ftiptelyk op te volgen; genoeg,als men hem
erinnert,
1) Dat nu eens de Terts , dan de Oclaaf,
of de Quint boven leggen moet.
2)  Dat hy 3 zo veel mooge'yk, de fchuj'n-
fe- en de tegenbeweeging in acht nee-
■tae [J 38.393.
3)  Dat men de Accoorden, 20 veel als
doenlyk, allernaaft elkanderen grypen
en zich voor verre fprongen wachten
. . moet.
4)  Dat de Eenklank dikwyls dc plaats der
Octave inneemen moet, wanneer de
ftemmen, en dus 00k de handen, zo
digt by malkanderen koomen. gelyk in
delaatfle maat van hetExempel[i8].
; C 2                                              5) Da*
m (o
CHAPITRE VI.
Pour s'exercer a l'ACCORD MINEUR
& a ceux qui en defcendent.
$• 5i-
L'etude a VAccord mineurfe doit faire fuivant
I'Exemple
[15. a. b~\ , pareiUemement com-
tne le precedent,-par touts les douze tonstnineurs.
Apres cela on placer a
, dans chaque ton fonda-
tnental
, la Tierce & enfuite la Quinte au-
dejfus.
'- f
CHAPITRE VII.
Pour s'exercer a des ACCORDS
MELE S.
$•, 52.
L'Exemple [16] en ofre un premier fujet,
y ceux dei [17] & [18] , montrent les
cbangemens de ces Accords. Jl faut tranj'po-
fer auffi cet Exemple par touts les tons fon-
damentaux avec la Tierce majeure; pourtant
il n'efl pas befoin quun Commengant garde
firiclement
, en allant d\m Accord a I'autre , les
fituations prefcrites des Intervallss, mais ilfuffit
de lui [aire fovvenir,
1)  Que tatnot la Tierce, tantot I'O clave t ou,
la Quinte, doit dtre au-dejjus.
2)  Quil obferve, qutant qiiil [era poffible, le
mouvement oblique
fif le mouvement con-
traire
[-$ 38. 39].
3)  QjfUfaut prendre les Accords fi procbe Pun
a Vautre-, que cela fepent, tf: qwondoit
iviter de grands fauts.
4.) Que VUniJfon doit fouvent occuper la pla-
ce de rotlave, quand les parties, &
moyennant d"elks les mains
, s approchent
autant que dans la demiere mej'urt de
VExemple
[18].
5) Of*
-ocr page 30-
(o)
MUf
5) Dat men o-ngeoorloofde OcTaven en
Quinten te vermyden heeft; by voor-
beeld, zulke, als in 't Exempt! (19%
alwaar de Ale met de Bas een Offaaf-
en de Tenoor met de Bas een Quint
maakt.
Het Exempel (20) levert een tweede ont-
werp, en die van(2i) en (22) wyz'eri de ver-
plaatfingen deezer Accoorden aan. Men ge-
Jieve dit Exempel in alle andere grondtoonen
over de kleine derde te transponeeren, Be-
halven volmaakte Accoorden over degroote
en kleine Terts, ontmoet men hier 00k een
met een valfche Quint, wiens bpvendeel, ter
oploffing, volgens § 44, een' trap nederdaak.
De uitzonderingen zyn boven bet berejk van
Aanvangersj en alleen , voor gevorderden
dienftig.
ACHTSTE KAPITTEL
Ter oefening inGEMENGDE DRIE-
KLAHKEN, SEXT- en SEXT-
QJJART -ACCOORDEN.
By deeze les ftaat aan te merken, dat men
i ter vermyding van wanvoegende gangen, in
den ■volmaaktendrieklank
dikwyls de Terts, eu
in het Sext-Accoordtnu de Sext,da.a de Terts,
naar dat deeze of gene beter ter hand legt>
verdubbelen moet.
Wanvoegende gangen zyn
1)   De onlydelyke Oclaven en Quinten*
2)  De fprongertin alle grootfte intervallen;
by voorbeeld, in de grootfte Secund
(c. d-kruis); in de grootfte Quint (c. g-
kruis);, in de groote Quart (c. f-kruis);
en?. Men moeft daarencegen in de Re-
pliken van deeze Intervallen fpringen 5
te weeten, in de kleine Septi'me (c. d-
kruis);in de kleinfte_Quart (c.g-kruis)j
in de kleine Quint (c. f-kruis) enz.
!                .                                 Laat
5) QuHlfmtfegarder des OSlaves en Quin-
tet il/icites; par exetnple
, de telles quon
trouve dans les Accords de
(19), oitily a
, etitrt I'haute- contre et la Baffe une Oc-
tave , et mtre la Taille et la Baffe une
Quinte.
L'Fxemple (20) of re tin fecond fujet, et
ceux de
(21) et (22) montrent ces Accords chan-
ge's. On traixfpofera cet exemple par touts les
mitres tons fondamentaux qui out la Tierce mi-
nettre. II fe trouve la outre des Accords par-
faits, tant majeurs que mineurs
, aus/i an Ac*
cord avec la Quinte faujje
, dont le deffus, pour
fe refoudrc > defcend d'un degre
, felon §. 44.
Les exceptions font bars de la porte'e des Com-
mencans et feulement utiles pour les gens plus
avarice's.
C II A P I T R E VIII.
Pour s'exercer a des ACCORDS MELES, Ac-
cords desSIXIEMES & des SIXIEMES-
QUATRIEMES.
5- 53-
Cette lepn donne lieu a remarqucr, quHlfaut
fouvent, pour e'viter des progres vicieitx*
dou-
bler dans 1'Accord parfaic la Tierce et dans
telui de la Sixidme, tantot la
Sixieme tantot la
Tieree, felon que celle-ci on celle-ld fe trouve
plus prit a la main.
Des progres vicizuxjont
l) Les 0Slaves enQuintes intolirables.
3) Les fauts a touts les Intervalles augmen-
te's; par exemple, a la DeuxUme augmen-
tie
(c. d dieje); a la Quinte augmentie
(g. g-diife); a la Quarte majeure (c. f-
diife)
&c. II faudroit au contr aire fatt-
ier aux ripliques de ces Intervalles
; fa-
voir, h la Septie'me mineure (c d-die/e);
a la Quarte diminuee
(£" g die'fe); a la
Qjiinte nmeure [c. f-die'fe) ^ct
l^enoiu
-ocr page 31-
m (o) m
li
JSenom malntenant h V exemple (23) , dont
les Accords change's fe montrent a ceux de
(24.)
et (25) : Hon riy doubloit pas dans lefecondAc-
cord la S'txUme ou la Troifie'me, y refulteroient
les mauvaifes O&aves de
(26) ; et fi on n'y doii-
bloit point dans U dernier Accord de la Jeconde
inefure la Tierce [a), mats; jouoit fuivant
(27),
on feroit dans V haute-contre, par la fuite de g-
diifeet ff un faut pas melodienx, mais desa-
gre'able.
Dans I'exemple (28) V Accompagnement de
VAccord quairieme eft
divife: fans divifon, il
avoit fallu ou doubter la Tierce [b), felon
(29),
&u, -mettre la Quinte(d) dans Pbaute-contre,
tomme a
(30).
La Quarte majeure (c,f-di£fe), n"y dejcend
pas a la Sixieme (b.g.), mais, afcenda la Quarte
(d. g): il femble qu'on agijje par la centre la
regie, donnee au
(J. 44 ,• mais il faut /avoir que
cctte regie s'entend feulemem des
Quartes ma-
jeures contre la Bade, non pas de celles qui fe
trouvent dans les parties du milieu.
Ajoutons un exemple troifieme: on rencon-
tre fouvent, parmi les notes de la BaJJ'e qui vont
par digrez, une longue fuite des Accords de Si-
xitmes confecutives; or, quoiquon pourroit, fans
boaucoup de peine, les accompagner en quatre par-
tieSfil n'eft'powtant pas be fin d'agir toujours ainfi,
d'autant moms, puisque I'effet eft meilleur en frap-
pant Jtulement deux parties avec la droite. felon
I'exemple
.(31). Four en faire quatre parties,
il foudroit tut doubler la Sixieme et I'Gttave tour
it tour, comme a
(32), ou, doubler, fuivant (33),
tantot la Sixieme, tantot la TrsiReme ou I'Oc-
tave, felon que Pune des troix eft plus proche a
la main. Au lieu A'un exemple quatrieme, mi
fera bien de retoumer encore une fois a ceux de
(10-15), et de prendre garde a la maniere de
tvaitev les
Accords des Sixiemes-Quarriemes
par rapport a la Quarte , qui dans l'Accompa-
gnement doit toujours defcendre d'uh degre.
Laat cms mi het Exempel (23), wiens ver-
plaatfte Accoorden zich in die van (24) en
(25) vertoonen, befchouwen : zo men hier in
den tweeden Hag, deSextofde Octaafniet
verdubbelde,dan zouden 'er de leelyke 0<5ta-
ven, die men by (26) ontmoet, uit ondtaan;
en byaldien men in het Jaatfb Accoord van
de tweede maat, de Tens (aj) met verdub-
belde, maar,derwyze fpeelde, gclyk by (27),
dan zoude 'er in de Alt, door het gevolg van
g-kruis en f, een ongeneuglyke, met zing*
baare, gang tot het gehoor koomen.
In het Exempel (28) is het Accompagne-
ment van den vierden flag i-erdeeld: onver-
deeld, moeft of de Tens (b) vero.ubbeld
weezen, voigens (29), of men had de Quint
(d) hide Alt ftellen moeten; gelykby (30).
De groote Quart (c. flkruis) gaat hier niet
nederwaarts, in de Sext (b, g), inaar, op-
waarts in de Quart (d. gj r het fchynt als of
dit tegen den regel, § 44 bygebragt, aanloo-
pe j d^ch, men moet wecten, dat die regef
alleenlyk te veritaan zy van groote Qitartente-
gen de Bas,
niet van zulken die maar in de
midrielpartien ieggen.
Laat ik 'er een derde voorbeeld byvoegen:
men ontmoet zomwylen, in trapwys gaande
basnooten , eerre geheele ry van onmiddelyk
achter elkander volgende Sext - Accoorden ,
hoewel men die nu, met weinrg moeite,
vierftemmig accompagneeren kondff, behoeft
men zich daar aan echter niet altvd te ver-
binden, des te minder,0111 dat lice zich beter
uitneemt, als men met de rechter hand flegts
twee flemmen, gelyk by (31), daar tegen.
fkat. Om deeze Accoorden vierftemmig tc
grypen, moeft men of, beurtelings, de Sext
en de O&aaf verdubbelen , zo als by (32), of,
voigens (33), nu eens de Sext, dan de Tens-
of O&aaf, naar dat een van die drie, beter
tcr hand !egt, dubbeld neemen. In plaats
van een vierde voorbeeld, gelieve men nog
eens- te rug te keeren tot die van 00-15),en
op de behandeling der Sextquart-Accoorden te
fatten ten opzicht van de Qitart,die in 't Ac-
compagnement altyd een' trap omlaag gaat>
moet.
NEGENDE
CHAPITRE
-ocr page 32-
) §48
NEGENDE KAPITTEL.
Ter oefening in bet SEPTIMEN-ACCOORD,
en in de harmonifche flagen , die 'er uit
ontjlaan.
5- 54-
Het Septimen-Accoord Iaat zich in aller-
hande foort van harmonifche flagen oplof-
fen. Doch, de Generaalbasfpeeler, als zo-
danige, behoeft zich daarom niet te bekom-
meren: Je harmony ter oplofling is hem voor-
gefciuecven, en hy heefc maar zorg te draa-
gen, dac dit Aecoord zyn behoorlyk vervolg
kryge.
Men overweege nu hct Exempel (34); dc
Seprime (e), in den tweeden flag verfchynen-
de, is reets in den eerflen, door de Oclaaf
voorbereid, en wordt in den derden, doordc
Terts (b)opgelofl: middelerwyl dat deezeeer-
fle Septimc (d. c) zich in den tweeden flag
opdoec,wordt aldaar een nieuwe Septime toe-
bereid, die in den derden flag tot het gehoor
koomt , en in den vierden , door de Terts
(c. e) opgeloft. wordt: deTerts (A.c) in den vyf-
den flag, dient ter voorbereiding van deSeptimc
(d. c), die in den zesden flag aanflaat, en in den
zevenden, tot de Quint (e. b) afdaalt. Men
; ziet 00k, dat in de beide met ftarretjes (*)
getckende Accoorden, de Quinten achterge-
laaten zyn,om derzelver onmiddelykgevolg)
zelfs in de middelpartyen , te vermyden.
Wie nu met het Septimen-Accoord behoor-
lyk weet om te gaan, die weet teffens, hoe
men zich by de Accoorden, daar uit afkom-
ftig zynde, te gedraagen heeft: zo als men
naamelyk de Septime behandelt, moet 00k de
Quint in het Sextquint-Accoord *
de Terts in het
Tertsquart-Accoord en
het benedendeel der Se-
cunde in 't Secunden-Accord
behandeld worden.
Hier van zal het Exempel (35. 3. b. c. d) tot
opheldering verllrekken: hec Septimen-\c-
coord d. T. a. c by (a) , verandert by (b) in
het Sextquint-Accoord f. d. a. c, en deszelfs
Quint (c) gaat, in den volgenden flag, een
trap nederwaarts. By (d) wordt ditSeptimen-
Accord
a>                                            S^ ( °
CHA'PITRE IX.
Pour s'exercer a l'ACCORD de laSEPTIJi-
ME & a ceux qui en refultent.
V Accord de la Septie'me fe peut refoudre en
diferentes efpeces des coups harmonieux. Cepen-
d'ant, h joiieur de la Baffe continue, comme (el,
tf& pas s'en foucier: Vharmonie pour le refoudre
hi eft prefcrite
, et il n'a que prendre join de
domier a cet Accord la progreffion requife.
Voyezmaintenant Vexemplc ('34.).' la Scptiime
{c), qui paroit au coup fecond, eft dejaprepare'e
dans le premier, par l'OBave,_et elle fe re'foud
dans le troifieme, par la Tierce (b) : pendant que
cette premiere Septie'me {d. c.) fe fait entendre au
coup fecond, il fe prepare la une nouvelle Septie'me,
qui vient a I'oreille dans le troifie'me, et.fe refoud
dans le quatrie'me, par la Tierce (c, e.): la Tierce
{AJf.) au coup cinquie'me ,fert a preparer la Sep-
tieme (d. c.),quife paroit a.u coup fix:erne et defcend,
dans le Septit'me, v.ers la Quinte (e. F). On vara
auffi, que dans les deux Accords marques desetoiles
(*;, les Qiiintes font omifes, et que la raifon en
efi
, d'eviter leur fuite confecutive, me'me dans les
parties du milieu.
D'ailleurS) des qu'on fait air ait er reguliere-
tnent les Accords des Septiemes^ on fait auffi le
traitement convenable de ceux qui en prennent
fiaiffante : car, tout ainfi quon agit avec la
Septieme , il faut ay,r pareiilement avec la
Qui'He dans I\ Accord de Sixieme-cinquieme;
Avec h Tierce dans celui de Troifleme-quatrie-
jne, et avec le deffous de laDeuxieme^w cet
Accord, L'exemple
(35.4. b, c. d.) en ofre des
preuves: (a) renferme I'Accord de la
Septieme
d. f, a, Cj iifti'on voit an (b) change en celui de
Sixieme-cinquieme f, d. a. a et fa Quinte (c)
defcend en fuite d'un de'grS. Le mime Accord de
lilt Septie'me, jeft devenu au {d) P Accord de la
Dtuxieme
-ocr page 33-
m (o) m
23
Accoord, het Secunden-Accoord c. d. t a, en
het benedendeel der Secunde, naameJykdeBas,
gaateen* trap omlaag. Het Septimen-Accoord
g. d. f. 5 by (a), js by (b) in het Secunder-
Accord vervormd : de Bas, die de DifTonant
verwektj en de Septime van het grond- Ac-
coord g. b. d. f voorftelt, gaat een' trap ne-
derwaarcs. By (c) is dit zelfde Accoord, in
het Terlsquart-Accord d.f. g. b> en by (d),
in 't Sextquint-AccoordB. d. f. g verandert;en
de toon f, die de DifTonant bevat, wordt al-
lenthalve regelmaatig, of, gelyk zommigen
gewoon zyn te zeggen wetfig , opgeloft.
TIENDE KAPITTEL.
Ter oeffening in het NOONEH-A C-
COOR D.
'§• 55~-
Men wee!:, dat het Noonen-Accoord nit
het Accoord der Septime, door aan *c zelve
eene l'erts, van onder, by te voegen , ont-
ftaat. Vermits dan de Noon , de Septime
des Accoords, waar van zy haaren oorfpronk
heeft, voorftelt, zo moet zy 00k eveneens,
als de Septime, voorbereid en opgelofl wor-
den. Men ftel eens_tot hetSeptimen-Accoord
de toonen g b. d. f j en voege e, de Terts na
beneden, daar by_^dan verfchynt Het Noonen-
Accoord e. g. b. d. f: maar de toon f, die
de Noon uitmaakt, hotidt hier denzelfden
gang, als de toon r in het Septimen-AccoOrd;
en aangaande de tweede DiiTonant in het Noo^-
nen-Accoord, naamelyk, de Septime, ishet
reets bekend, hoe men die te behandelen heeft.
Laat ons nu eens het Exempel C36. a. b; c.
d) in aanmerking neemen: CO vervangt de
grondharmony der Accoorden by. (b. c.d)::
, naardien het Noonen-Accoord by (b),en (c)
; maar vierliemmig uitgevoerd wordt, zoheert
men eer/1; de Quint en daar nade Septime ach-
terweeg gelaaten;; doch, by Cd^verfchyntdit
Accoord volledigrde Noon(f),wordt hiert'el-
kens door de Tens{d.f);en de Septime d', by.
(b),dfOr de Ociaaf, voorbereid, en be4de,wor*
den allenthalvcn ncderwaarts gaandropgeloH.
i
                                                         ELIDE.
Deuxleme c. d. fa, et [on Aefous, c'efl a Aire
la Bafe, Aefcend d'un degri. L'Accord de la
Septie'me g. d f. b. dans (a), eft transfomddans
(b\ en I'Accord de
AtDeuxieme 1 fa Bajfe.qui
caufe la DijJ'onance et qui repref'ente la Septie'me
de V Accord fondamental g b. d. f
, defcend d un
digre. Au (c) le mime Accord efl change en
ce/MZ^Troifieme-quatrieme d.f. g7b~, etauQdy,
en celui de
Sixieme-cinqttleme B. A. f. g: le
tonf, qui contient la DijJ'onance, eft par tout re-
gulierement
, ou, fuivant le terms de quelquuns
legalement, refous.
CHAPITRE X.
Pours'exercer I l'ACCORDde laNEUVili-
ME.
5- 55-
On fail que VAccord Ae la Neuvk'me natt de
celui de la Septie'me, quandon I'ajoint une Tierce
Au de'Jous
(§. 29). Comme done la Heuviime
repre'fente la Septie'me del'Accord dont elle pr.end
naijjance, il faut qu'elle foit preparee et rejeue
tout awfi que celle-la.- Pofons pour I'Accoord
de la Septie'me les tons g. b. d.f; a]out mis la
au AeJJ'ous la Tierce
e, // parcitra I'Accord de la
'Heuviime e. g. b. d. ~f: mais le tonf, qui jait
la Neuvieme, retient le mime cours que le ton f
dans rAccord Ae la Sepiie'me, et quant a la J'econ*
Ae DijJ'onance dans I'Accord Ac la Neuvieme, ja-
voir la Septie'me, ici A-, on n'ignore pas comment
il faut agir avec elle.
Foyons maintenant I'exemple (36. a: b. c. d):
(a) contient Vharmonic fondamentale des Accords
' au (b c. d) . I'Accord de la Neuviime n'ttant
pas execute' au (b) et (c) qu en quatreparties, on
a omis en premier lieu la Cinquie'me, et puis
aprbs la Septie'me; mais au(A') ilparott eniie-
rement: la Heuviime (J) y ejl partoul pripa-
re'e par la Tierce (d f); la Septiime 7, au (£).
eft preparee par lOclave, et I'une et I'autre fs
refoudent a chaque fois en defendant.
CHAP.
-ocr page 34-
n                                           m% (
CHAP-IT RE XL          ;
Pour s'cxercer a l'ACCORD de I'ONZIEME.
V Accord de I'Onzieme prenant fon origine de
celui de la Septie'me
, par la qu'on y ajoint une
Cinquieme au-dejfbus
(g, 32) ; il faut que I'On-
zieme, communemcnt appellee Quarte, foil trai-
tie tout ainfi que la Septieme. JUexemple
(3 7.
a. b. c. d.) montre, fous Ca~) 5 en Accords des
Septiemes
, I'barmonie fondamentale des Accords
dei'Onziemes qiCon trowoe d&ns cbaquecoup troi-
Jie'me fous (b. c. dy, en cinq parties a la lettre
(t), et en quatre, a celles de (c) et (d); comme
en premier lieu la Neuvieme et puis apres les
Cinquiefnes font omifes. La Neuviime a ici,
fur la Prime des tons jondamentaux
, la liberte
de fe refoudre aujfi bien en montant qiCen defen-
dant. Lorsqu'on y omet la Septie'me, il pajj'e or-
dinairemcnt devantV Accord de I Onziemeun Ac-
cord de Septieme, on un de ceux qui en naiffent
;
comme dans I'exemple (38) aux Accords marque's
d'une itolle
(*).
Voyez-aujfiFexemph (39. a. b. c): (.a) con-
ticnt I'Accord de la Septieme d. f a c. fuive de
la Qutnte G
, pour en /'aire nattre ci -apres
VAccord abregi de I'Onzieme
, qui fe prefente
en chaque coup fecond de
(£) et (0 .• en premier
lieu on a omis la Neuvieme et puis apres
, la
Neuvieme et la Septie'me
, en doablant la Bajfe
par rOclave. JJ Accord abregi de I'Onzieme
qu'on troitvc au
(c), ejl communement appelld
f
Accord de Cinquieme-quatrieme.
C H A P I T R E XII.
Pour s'exercer a l'ACCORD de hTREIZIE-
M£ , fur la Prime des tons mineurs.
$• 57-
Comme VAccord de la Treizic'me italt de celui
de la Septie'me, quand on y ajovte une Septieme
au-dejfous
(§. 35) , il demande lemime traite-
merit que fon Accordoriginal. Voyez maintenani
I'exemple \
ELFDE KAP IT T E L:
Ter oefening in V UN D EC I ME M- A G-
COORD.
s- 56. *;
Nademaal het Undecimen-Accoord uit dat
der Sepcime , door byvoegtng eener Quint
van onder, vOortfpruit (§ 32)5 zo moetde£/»-
decime* of zogenaamde Quart, eveneens als
de Septime behandeld worden. Het Exem-
pel(37. a. b. c. d) vertoont by (a), in Septi-
men-Accoorden, de grondharmony der Un-
dccimcn-Accoorden, die men by (b. c. d),in
ieders derden flag, ontmoetj en wel, vyf-
fternmig by (b), maar vierflemmig by (c) en
(d); gelyk 'er jnde eerfle plaats de Septimeen
daar na de Quinten uitgelaaten zyn. DeNoon
heeft in deezen flag, op de Prime eensgrond-
toons, de vryheit, zo wel na boven- als na
beneden ^aande zich op te loffen. Wanneer
men 'er de Septime uitlaat, gaat gemeenlyk
een Septimen-Accoord, ofeen van die,wel-
ke daar uitontftaan; het Undecimen-Accoord
voorafj zo als in hetExempel C38) bydefla-
gen, met flarretjes (*) getekend.
Men zie 00k het Excmpel (39. a. b. c.) : by
(a) ontmoct men het Septimen-Accoord d,
f a. c, gevolgd dpor de Quint G, om daar uit
de verkorte Undecimen- Accoorden by (b) en
(c) , in ieders tweeden ilag bevindelykj te doen
ontflaan: eerfl: ontbreekt 'er de Noon, en daar
na, de Septime insgelyks, maar de Bas is met
de Oclaaf verdubbeld. Het verkoi t UnJeci-
men-Accoord by (c) 5 vvordt gemeenlyk het
Qjiimquart-Accoord genoemd.
TWAALFDE KAPITTEL.
Ter oefening in bet TERTSDECIMEN-
ACCOORD, op dc Prime der grondtoo-
nen over de klcine derde.
§■ 57-
DoorJien het Accoord der Tertsdecimezy-
nen oorfpronk neemt uit dat der Septime,
wanneer men a an het zelve eene Septime,
van ondcr, by voegt (§, 35)5 zo moet het mede
eveneens
-ocr page 35-
(o)
$5
Pxemple (40. a, b. c. d. O .' VAccord de la
Septie'inc diminuee g-diefe. b. d,. /', contenu dans
{a)
, fc trmisforme, dans (b), en VAccord de la
Treiziinie A. g-diefe. b. d. J. LaTreiziime (/"),
nommce cowmunewcit Sixieme,Je refund, pa-
reillement que I'Onzk'nic (d)\ en descendant.
La Ncui-il;ne-~b~) pent auffi bhn afcendre, que
iefcendre, felon que les cihonjlances h per met -
tent. Si IAccord de la Treiziinie doit dtre abre-
ge, on y fait ordinaircment pajfer devant eclui
de la SeptUme^ou ilprencl naifj'mce: e'eft ainfi
qu"on le trouve au (d) et (e^)
, dont fharmonie
fondamentale ejl deja alleguie an
(<?)..» D'ans
(d) onji omis la Septic me et dam
C«)> I* Neu-
■vie'me.'
eveneens aTs zyn ftara-Accoord behandeld
worden. Kicr van zal het Exempelf_40. a. b.
c. d. e] tot een bewys verftrekken: het Ac-
coord der kleinfte Septime g- kruts. b. d. f, by
(a) wordt by (b) in het Tertsdecimen-Accootd
A. g-kruis, bT."d.7vervormd. De Tertsdeci-
mc 0)> gemccnlyk Sext genoemd, ende Un~
decime (u), loffen nederwaarts gaande op. De
Noon (b)kanzowel na boven- als nabeneden
gaan, naar dar dc omflandighedcn het mede
brengen. Als het Tertsdecimen-Accoord ver-
kort zal worden gebruikt, laat men 'er ge-
meenlyk het Septimen-Accoord, daarhetuit
ontllaat, voorafgaan : aldus vindc men 't ge~
fteld by (d) en (e), welker grondharmony reets
In '(c) bygebragt is. By (d) is dc Septime en
by (e) de Noon uitgelaaten.
DERTIENDE KAPITTEL.
Tcr oefening in allerhandefoort van Accoarde»% 1
. §. 58.                   •'■ ■■■
I.  Het Exempel (41) bevat bet gewoonlyhe
Accompagmment der grondtoonen over da
grooie derde :
by deeze basnooten voe-
ge men de vereii'chte Accoorden derwy-
ze, dat eerfl de Otlaaf-, dan de Quint en
daar na de Tens boven leggeenalles naar
evenredigheit vervolge. Dan gelieve men
deeze Accoorden, beneevens hiinne bei-
de verplaatfingen, in alle grondtoonen
over de groote derde te; transponeeren;
eene oeffening, die voor ieder leerlingin
de Generaalbas volflrekt noodzaake-,
lyk is.
II.  Het Exempel (4;.) wyft bet gewoonlyke
Accompagnement der grondtoonen over de
kleine derde
aan: deeze Accoorden moe-
ten, op eene gelykvormige wyzc met
de voorgaande, in alle twaalf grond~
toonen over de kleine derde geoeffend
worden.
III.  Het Exempel [43] verflrekt ter oeffe-
ning in grootfle Qtiinten en grootjle Sex-
ten:
gene, vertoont zich aldaar in den
vierden flag, en deeze, in den zeven-
C H A P I T R- E XIII.
Pour s'exercer a toutes fortes des Accords.
§• 5'8-
X V exemple (41) contient Z'Accompagne-
ment ordinaire des tons fondamentaux
fur la Tierce majeure : on y joignera
aux notes de la Baff'e les Accords requis,
de maniere qu'en premier lieu
TOftave,
puis la Quinte et enfuite la Tierce com-
mence en haut, et que tout foit continue
regulieremcnt. Aprbseel a on tranfpofe-
ra ces Accords et leurs deux changemens,
par touts les tons majeurs. Aucun icolier
dela Baff'e continuene pourroit etrc difperk-
fe de cct exercicc.
II.  I exemple (42) itidtque /'Accompagne-
menc ordinaire des tons fondamentaux
fur la Tierce mineure : ces Accords del-
vent etrc mis en ceuvre dans le mime ordre
que les precedents, par touts les douze tons
minzurs.
III.   L'exemple (^fervira a s'exercer a des
Cinquiemes & Sixiemes augmentees:
eny trouve celle-la dans le quatriime
coup
j et cells - ci dans le feptk'me : la
Quinte
-ocr page 36-
$ (o) m
den: de grootfte i^oint yaai o-v _tlits,
en de grootfte Sext, met llu verdub-
belde Terts voorzie':. r:;ede opwaarts.
Dit Exempel gelievemen in allegrond-
toonen over de kleine derde te tranf-
poneeren.
IV.   Het Exempel [44] zal tot een bewys
dienen van 'c geen ik § 33 zeid,. dat 'er
naamelyk ulfc de verplaatfing van het
OjAntqmrt-Afcocrd een Qjtiutfccnnden-
Accoord
ontftaat: het eerlrgemelde?
vertoont zich aldaar in den t weeds n
flag, en het ander, in den zesdenrby
[1] is de Sext en by [23 de Secund
verdubbeld.
V.  Het Exempel [45] zal bevattelykmaa-
kea, dat de great fie Secund, daar in van
de grootfte Noone verfchilt, dat by ge-
ne, getekend met [1], de Basneder-
waarts gaat, maar, by deezef/23, de
Bas fland hoadt, terwyl het bovendeel
des Intervals een' trap omhoog gaat.
VI.   Het Exempel [46. a. b3 bevat beurte-
l.itigs verwiflelende Securden-en Sext-
quint-Accoorden. De oorfpronk bei-
der voorbeelden, is de grondbas van
[47!, met ftygende Quarten en daafen-
de Quinten. Deeze gangengelievemen
zich in alle grondtoonen volkoomen
bckend te maakeu.
Qidxte augtnentte afcend, «/ /# Sixiime
augmentee,
/?»/ /# Tierce eft doublee, k
fait aujjt. On tranfpofera ces Accords par
touts les torn mineurs.
IV. Vexemple\_\\] prouverace que je dh au
§. 33 , qu'il naitxdu cbangemcnt de t Ac-
cord de
Cinquieme-quatriemei' Accord de
Cinquieme-deuxieme: celui la s'y mon-
tre dans le fecond coup
, ct celui ci, dans
le ftxUme: /bus le chijfre
[ 1 ] on a double
la Sixiime
, et fous [2], la Deuxiims.
V.  L'exemple [[4.53 fira cpniprendre, que la
Deuxieme augmentee differe en cda de
la
Neuviene augmentee, qa'a ce'ls-ld,'
tnarquie d'un[\\ la BaJJe defend, mats
qn'a cclle-ci ti}i ^a Raffe Je ttent fcrme,
pendant que le deffus de I'lntervalle a/lend
d'un de'gre.
VI.  Uexe\nple{^\6. a.b~] conticnt des Accords
• de Deuxiemes et de Sixiemes-cinquiemes
qui fe fuivent tour (Hour. La BajJ'e fonda-
mentale de
C47O #** afcend par Qitartes
£t defcend par Qjiintes.efl l*origine de lyun
'. et I'autre fuite. II fa at Jc rendre fami-
Here ces tours dans touts les tons fonda-
mentaux.
TWEEDE HOOFDDEEL.
EERSTE KAPITTEL.
Van hit B EC T F F E R E N der
Accoordtn.
% 59-

S E C O N D E PARTIE.
CHAPITRE J.
De la maniere de C II I F F R E II les
Accords*
) i
5- 59-
Tf cs marques dont. on fe fert a txprimer Its
Accords, font 1) les /imples chifres de tj'm-
qiChg\ i)lesfignes des mutations; i*efl a-dire,
la Aiefe* le b rond et le b qaarrd, et 3) quelqucs
petites barres. Ces marques font communcment
Moininis des Signatures.
Sfia 1 •■                                         •' -I . - -.' •
D
e tekens, waar van men zich, ter uif-
beelding der Accoorden, bedient, zyn 1')
de enkele getallen van 1 tot 9 ; 2) de ver-
plaatfingstekenen ; te weeten , het krui^je ,
het ronde- en 't vierkante be- teken, en 3)
eenige ftreepjes„ Decze tekens worden ge-
meenlyk Signatuuren genoemd.
'. De
-ocr page 37-
urn
;                                   .                                  p
Z^.v deux objels principaux iont il s'ttgit en
chlffrarit une Bajfe, ce font la commodite et la
juftefle. La BajJ'e continue fera alors commo-
de a joiier, quand il ny a pas plus des cbijj'res
qiCcn a bejbin pour cxprhner touts les Accords rs-
quis; et die eft
julle, quand les Accords. qu
il fditt difecruer les was desmtitres
, font expri-
mes par des jignes fi fujjifmts
, qu'il frit inrpof-
fible qu'on les
; conjiderant bicn , premie ■fun
pmr I autre.
§. 61.
Les Signatures fe trouvent ordinairement au-
dcfTus des notes de la BajJ'e, mats quand il ny
a pas ajjez de place , on pent aujji les ccrire an- .
dellous d'elles.
$". 62.
Lorsqiiun feulcbiffrene fuffifc point a Pcxpref-
fion claire d'un certain Accord, on yprend deux,
ouplus, les mettant, nonpas lunaupres I'autre,
maisyYun
fur 1'autrc.
- 5- 63.
Si, an cotitrelre, divers Accords doivent ecre
frappes a une Jeule not'e de la Bajfe
, I'un aprhs
I'autre, on range les chiffres requis
l'une aupres
Tautre.
§. 64.
Quand la droite net que le mime Accord fur
iiverfes notes confecutives de la Bajfe
, on fe fen
plvtot d\'.ne barre (-----) au-defflts de ces notes,
que des cbijfres differcnts qui ne fgnifieroient qiCim
merae Accord.
$ 60.
*                             *
De be;de hoofd-oogmc-rken, op v/elkehe.t
by 't becyfflrcn van Baflen aankoomt, zyn
hct gemak en dc rechlbeit. Een Generaal-bas
zal dan gemakkelyk te treffen zyn, wannecr
alle Accoordcn met zo weinig cyffers, als
moogclyk,voorgefteld worden; en zy isrecbt,
byaldien de van elkander te onderfcheidene
Accoorden , door toereikende tekens, derma-
fen uitgcdrukt zyn, dat men, dezelve be-
hoorlyk gade flaande, onmoogelyk het een
met het ander konne verwiffelen.
§. 61.
Dc Signatuuren worden, ordentelyker wy-
ze, boven de basnooten gerteld, doch, wan-
neer daar geen ruimte genoeg is,mag men ze
00k daar under fchryven.
Waar zeker Accoord zich niet klaar ge-
noeg uitdrukken laat door een getal, daar
neemt men twee , of meer ;en deeze getallen
worden , niet neevens- maar, boven elkands-
ren
gezet.
5-63.                 ;
Zullen 'er, in tegendeel, verfcheide Ac-
coordcn tegen eenbasnoot,na elkander, aan-
geflagen worden, dan moet men de vereifch-
te gtt:i!ien neevens elkander plaatfen.
Byaldien de reenter hand het zelfde Ac-
coord tegen verfcheide onmiddelyk achter-
een volgende basnooten aanflaan zal, zo be-
dient men zich liever van een flreepje(-----)--
boven zalke nooten, dan van verfchillende
getallen , die fiegts eenzelfdc Accoord be-
tekenen zouder.
(Boven Jange nooten, die verfcheide Ac-
coorden behoeven, konnen 00k fiipjts
zeer dienftig zyn, ter aanwyzing vin
^de vieren- of achtendeelen, t^geri de
welke men aanflaan moet: ziet het E-
xempel [48}.
D 2
                                               Wanneei
{Au-lejjus des notes Ungues qui demmdent
plufieurs Accords
, ies points pourroient
etre aujfi bien utiles, pour indiqucr les Noi-
rts ou les Croches mxquelles il faut frap-
per: voycz Yexemph
(48).
, Lorsque
-ocr page 38-
(o.J
5- 65.
Lorsque It coup de Vharmonic tombs fur une
note troquie
, on exprime celh par une barrc ob-
lique; comme dans Cexemple
[49].
(Qtfl a dire: antkipez la note, fuhant een
frappant leur Accord a la premiere note.)
Wannecr de flag der harmony op eenewif-
felnoot valt, wordt zulks door een fchuins
ftreepje, gelyk id 't Exempel [4.9], beduid.
(Dat is te zeggen , men moet het Accoord
van de volgende noot vooruit neemen,
of, hetzelve op de eerfbe noot aan*
flaan).
           ^
J. 66. '
Zal men een of ander Interval anders gry-
pen, dan de tekens aan het hoofd der linien
het medebrengen, moet zulks door behoor-
lyke Signatuuren te kennen gegeeven worden;
naamelyk, door een teken van verplaatfing,
aan een getal toegevoegd. By de Terts al»
leen, is men gewoon, het teken van ver-
plaatfing achterweeg te laaten.
(Te weeten, men ftelt zomwylen een
bloote 3 , waar billyk een kruisje , een
rond- of een vierkant be-teken flaan
moeft: deeze gewoonte is zekerlyk de
belle niet, naardien men billyk, ter
vermyding van dubbelzinnigheit, ied'er
Interval juift zodanig becyfferenmoefr,
als het anderzins in nooten uitgedrukt
wordt. Ja, fchuinfe ftreepfes, in ftede
van kruisjes, en ronde of vierkantebe-
tekens, dwars door de getallen heen
getrokken, zyn yoortrekkelyk boven
tekens, die men daar neevens ftelt :ge*
lyk,by voorbeeld , een 6 meteenkruis-
je ter zyden, de Aanvangers in twyfel
brengt, of zy de groote Sext, dan de
groote Terts , flaan moeten. Het is 00k
overtoliig, als men neevens een 3 nog
een kruisje, een rond- of een vierkant
be- teken ftelt, vermits die tekens,
zonder toedoen van cyffers, daar reets
voldoen),
$. 67.
De drieklank over de groote derie wordt door
eeft of twee van de getallen 3. 5. 8. of door
een kruisje of een vierkante b uitgedrukt.
(Het ronde be- teken zoude aldaarquaa-
lyk voegen)
De
I 66.
Si quelque Intervalle doit etr.e pris autrcmer.t,
que les marques au front des lignes ^exigent
, il
faut que eel a foit exprime par des fignatures con-
venables ; /'avoir, par tin figne de mutation, ajou-
te au chiffre. C'efl feulement a la 'Tierce, ou ce
Jtgne eft fouvent omis.
(Ceft a dire, on fe fert quel que fois d'ttn
fimple
3 , oh il avoit falu mettre une die-
fe, uti b rond ou un h quarre: cette cou-
tume n'eft gue're lovable: pour (titer
/'
equivoque , il faudroit chiff'rer che-
que Intervalle tout afafe comme on I'ex-
primc ailleurs en notes. Mime
, des
varre's obliques
, tenant lieu des die'fes ,
et des b rottds ou quarre's
, tire's an tra-
vers des cbiffres
, font prifirables aux
marques quon met aupris d'eux: comme,
par exemple
, tin 6 avec un diefe a cote',
met en doute les commtneans
, s'ils doi-
vent frapper la Sixie'me majeure ou la
Tierce vfajeure. Auffi il efi fuperfiu de
mettre a cote" d'un
3 encore une diefe, un
b voni ou quarre"; puisqus ces fignts y
juffijettt dejafans faffiflance iu chiffre.)
$» 67.
On exprime l'Accord majeur par un ou deux
des chifres
3. 5* 8, oh par une diefe oup&r un
h quarre.
(Le b rond y femt mal a propos.)
L'Accord
-ocr page 39-
is co) m
29
J. 6*.
J. 68.
De drieklank over de kleine dtrde vereifcht
een of twee van de getallen 3. 5. 8; of een
rond- of een vierkant be- teken.
5- -69.
Dc drieklank met de kleine Quint kan gete-
kend worden door een 5, die een rond- of*
een vierkant be- , teken aan 't voorlioofd
draagt, of, volgens de manier van deji ver-
maarden Teleman* een halve boog boven zich
heeft Q53. Eehter heeft die Quint altydgeen
t.eken van nocden.
(Waar, by voorbecld, op de Septimen
der grondtoonen, .geene andere cyffers
verfchynen, daar volgt de kleine Quint
van zefve: neem eens; in C over de
groote op B [d. f] ena»
De drieklank met de grootfle Qiiint kan door
een 5, met een fchuins flreepje of een vier-
kant b daar in, getekend worden.
(Ziet het Exempel [ 50 3'
§, yu
ledar Sext-Accoord wordt met een 6- en ie-
dcr Sextquart -Accoord: met becyfferd,
% 72.
Het Septimen-Accoord becyffert men met
een 7; het Sextquint -Accoovd 3 met 5 hex
Tertsquart-Accoorl^ met +} en het Sec'undcn-
Accoord)
met een 2.
          3
5- 73-
Het Noonen-Accoord wordt met een bloote
9 getekend, als 'er verder niets dan de Quint
of Terts by de Noon zaL gegreepen worden 5
rnaar, iodicn 'er de Septime vereifcht wordt,
dan fchryft men 9 boven elkanderen.
Het
L'Accord mineur demand* un ou deux
des chiffres
3. 5. 8, ou un b rond ou un b
quarre.
J. 69.
L'Accord parfait avec la Quinte mineiire
pcut etre marque par un 5 uqui parte un b rond
ou qu&rri ou front
, ou, 'felon la covtume du fa-
meux Teleman, un demi-arc a la tSte [5}.
Pourtant cette Qiiintt ne demande pas toujours
d'etre marquee, ■
(Par exemple, a des Septic >ncs des tons fon-
damentaux, ouiln'y a d'aiitres chiffres.
elle s'entend d'e'le meme: co'mme fur B.
\d. f"\ en C majeur,
&c.
I/Accord parfait avec la Quinte augmen-
tee peut etre deft gne par un 5, qui parte une pe-
tite barre oblique ou un b quarre au front*
. Voyez Vexemple C50].
L'Accordde Sixiemee/? toujours marque par
un 6,et
J'Accord de Sixle'me-quatrieme. j?tfr .
$■• 7^
VAccord de Septieme eft chiffre par un y;
I'Accord de Sixieme-cinquieme , par ; VAc-
corddeTroifieme-quatrieme,/w-^, et celut de
Deuxieme, par un 2,
                 ;* '-
•4
'■■■■•• "                                 ir
§> 71>
- L'Accord de Neuvieme eft marque par un
fimple
9, quand la Neuvie'me doit itre Jsukment
accompagnee de laCinquie'me ouTroijie'tne; mais,
lorsqu'ony demande la Septieme* on s'exprime par
9, mis fun fur l'autre.
7
                 J
V Accord
-ocr page 40-
#                                         m
$• 74-
t.' Accord de Cinquieme-quatrieme eft cbiffrt
fw ^, <tf rf.'w? <fc Cirquieme-deuxieme; par £.•
Ojtand la Meuvleme eu la Septieme fe doivent
johnire a la Qttarte, on e'crit au premiercas ,
ct an fecond, '7.
'
4
§• 75-
)
5- 74-
Het Quimqttart-AcCoord wordt met $ en 't
Chmtfecund-Accoord, met 5 .getekend. Zullen
de Nocn of de Septime by de Quart gevoegd
worden , dan fchryft men in *t eerfte gevaK >
•j                                              4
en in 't tweede, '.
I 75-
Het Tertsdecimen-Accoord vereifcht,op
de Prime eens grondtoons over de kleineder-
de, een groote Septime , beneevens eenklei-
ne Sext en een kleine Quart.
g. 76.
Voor 't overige erinner ik nogmaals aan
het gezegde in § 66: k, by voorbeeld , C over
de groote derde de hoofdtoon eens ftuks , en
gaat men naderhand in G over de groote, al-
w_aar de. noot a bet Tertsquart-Accoord a.
c. d. 1-kruis vereifcht; zo moet men boven
de getallen 4} die het Tertsquart-Accoord
aanzeggen, nog een 6 ftellen, met eendwars-
ftretpje daar in: en dus in alle foortgelyke
gevallen.
TWEEDE KAPITTEL.
Het welk verfebiide nuttige apimerkingen bevat\
% 17-
By Paffafien , daar alle ftemmen in Unifoo-
nen
of Oclaven gaan, moet de Accompagniffc
geene Accoorden maaken. mair., of de en-
kele basnooten met de linker hand aanflaan,
of dezelve met de reenter, Oclaven-wyze,
verdubbelen. Cyffers boven de Bas»konnen
alsdan maar tot blyken van de onkunde, of
van de verftrooide gedachten des Componis-
ten verftrekken.
5- 78. ' ' ;
Waar Tafto Solo llaat, daar worden insge-
lyks geene Accoorden gegreepen :menbehoefc.
flegt's
I/Accord deTrehieme demande, far la Pri-
me d'un ton mineur, une Septieme majeure avec
wit Sixieme el Quatrieme mineure.
Au refle, je fciis reffouvenir encore a ce que
j\ii dit au
§. 66: jl, far exemple, le ton prin-
cipal d'ttnc piice eft C majeur, et qu'on va puis
aprbs A G majeur
, oil la note a demande I'Ac-
cord de I'roiziime-quatrieme a. c. d.f-diefe; il
fav.t mettre au dejjus des cbiffres ^, qui de-
r.onccnt V Accord de Troizieme-qiMrieme. tin 6
a vec une barre ait travers: et ainji en touts les
mares cas femblables.
C H A P I T R E JI.
Qui contient diverfes remarques utiles.
5- 77-
Celai qui accompagne ne dolt point frapper
des Accords a des Parages dont toutes les par-
ties i-ont a I'Umffon ou en
Oftaves ; /*/ faut
pourlors on, joiicr les fcules notes de la Ba[fe avec
la main gauche-, o:i~, les fortifier par les Octaves
dc la drcite. Des cbiffres au-dejj'us de la Baf-
fc
, ne feroicnt alors que des temolns de la flu-
fidite oil dc la difiraftion dit Compojiteur.
*
§♦ 78.
De mem'e-i les mots Taflo-Solo (on, T. S.~) »',
tdmetteitt aucims Accords: on n'y a que, At frap-
per
-ocr page 41-
(o) m                                &
per lafeule BaJJe^et de reprendre le coup de terns
en terns
, quand le ton du Clavejfin commence a-
fe perdre.
. S- 79-
Les Accords doivcnt etre pris, autant que cela
fe pent, I'un aupres l'autre, loin de fauter avec
la droite de ca et de la.
%. 80.
En voulant changer la jit nation de la droit e,
lorsqurelle eft venue trophaut ou trop has, il faut
que eel a j'e fajfe a un Accord conjunant.
{Afind'hiter lei diffonances nonprepare'es.)
flegts de cnkele basnooten aan te flaan, epdei
flag, van tyd tot tyd, te hervatrcn, a!s ck
Clavicymbeftoon begint te verdwyiicn.
5- 79-
Men moet de Accoorden, zo veel mocgc-
lyk , neevens elkanderen grypen, vem*van
met de rechter hand nu omhoog,da.noinlaag,
te fpringen,
§. 80.
Als men den (land van de rechter ha^d,
wanneer zy te verre na boven of-na beneJevt
geraakt is,gedenkt teveranderen moet zuhs
op een conibneerend Accoord gefchieden.
(Om naamelyk geene DifTonantcn
onbereid aan te flaan)
$. Si.
H faut frapper touts les Accords fans agrimens
affeftes
, fans roulemens et harpegio &c Des
Trilli et Mordants pout la droite Sec. font ici
bors de faij'on. C'eft feulanent le
Recitativo
qui admet ca et la quelque exception quant a V
Harpegio.
, .                 5- 82.
Lc ton le plus bas pour la droite, c'eft re'gulie-
rement le petit e , et kur plus haut, le g (deux
fw marquey
»
%■ 8?.
On a la regie, que VAccom-pagtiemetit tie doit
pas j'urmonter la partie principale qiCon accom-
pagne; pourtant: elle n'efl point pracliquable en
touts les cas.
(Par exemple. a des Airs pour la Bajfe chan-
tante; ct des Solo's pour la FioloncclUc.)
& 84.
Touchdnt la force et foiblejje des coups, «u le
Forte et Piano , il faut que celul qui accompa-
gne s'acemmode au Joiieur de la partie prtiiei-
pale.
La
$^ 81.
Al!e /iccoordan moetcn zonder krulk-n,
zonder loopeis en breekingen enz. aangefla-
gen worden: Trillers en Mordanten met de
rechter hand enz. koomen hier niet ter ihee-
de. S-legts het Recitalyf" lydt nu en dan,
ten aanzieli van 't Harpegio, eenige ukzoa-
dering.
§. 82.
Ordentelyker wyze, moet de rechter hand
niet laager, dan tot het kleine e-en niethoo-
ger, dan tot het tweegeftreepte g [g],
koomen.
§• 83,
Menheeft den regeJ,dat het Accornpagne-
ment de te accompagneerene hoofdftern r.ooit
overilygen moet, doch, deceive kan in a!le
voorvailen niet in acht genoomen worden.
(Altans, by geene Bas-arien ; Solo's vopr
de Violoiiccl enz.)
§• 84.
Ten aanzim van de flerkte en zwakte der
flagen, of, het Forte en Piano, moet de Ac-
eompagnifl: zich naar den fpeeler der hoofd-
flemme richten.
Volgcfis-
-ocr page 42-
■ >..■...                                                                                                                                                                                  .... ■ ■ .
Vol gens den gewoonen regcl, moet mentl-
tyd vierffcemmig accompagneeren 5 het ftaat
inmicldels vafl:, dat een drie- en zelfs een twee-
Ilemmig Accompagnement zich , in zekere
voorvallen, beter dan een vierftemmig, uit~
neemt. Doch, om over deeze voorvallen wel
te oordeelen, moet men zich reets eenen ge-
ruimen tyd in het accompagneeren geoeffend
en zynen fmaak in dcrechte plooyen gebragc
hebben. Hoewel het nu, in een zecker op-
zicht, ligter is, een ftem, Zoncier beleediging
der harmonifche regelen, uit te laaten, dan,
een daar by te voegen, moet nogtans geen
Aanvanger zich mej het minderftemmige Ac-
compagnement afgeeven, aleer hy het vier-
ftemmige, volkoomen in de magt heeft.
§. 86.
*
Iider Confonant laat zich verdubbelen, maar
de verdubbeling eener DilTonant zoude ge-
meenlyk eene onverdragelyke wa'nluidend-
heid, en, by de oploffing, onbevallige Oc-
taven vcrwekken.
(Ik zeg gemeenlyk : want de verdubbelde
Secund , die men in het Exempel (44)
by (2) ontmoet , is niet in het zelfde
geval.)
Mi- ■
§■ 87-
Het vierftemmigeAccompagrement wordt
daar door niet weggenoomen, dat 'er, by het
verdubbelen van een of ander Interval op het
Clavier, maar drie toonen daadelyk tot het
gehoor koomen; gelyk by de Accoorden van
het Exempel (51. a. b. c) : zo dra men dee*
ze partyeu, een voor een, zingen laat, zal
men vier zangleidingen hooren; dech, op
het Clavier kan men dit, als de handen zo
digt by malkander geraakt zyn, niet anders
hebben.
§. 88.
Een Generaalbasfpeelder moet niet alleen
den Basfkutcl kennen, maar 00k, den Alt-en
Tenoorfleutcl vaardig ter hand hebben.
Wyders,
La regie ordofinc qifon acctmpagne toujours
en quatre parties; tcpendant
, I' Accompagne-
mcnt en trots et mime en deux parries, fait en
certains cms urt meilleur effet, que celui en qua-
tre, Mais perfume tie fcauroh Men juger de
ccs cas, avant qu'U foil deja fort excrce dans I'
Accempagnement et qu'U ait forme fori govt.
C'eft pour ami, quoiquHl eft, a an certain egari,
plus rift de l&ijfer unc partie
, fans violer les
regies de I'barmonie
, que d'y ajoiiter quelqu'-
une ; les Commer.gans ne fe doivcnt point miUr
de I' Accompagnement en moindres parties, avant
qu'ilsfc n'aier.t pas affermis en celui de quatre.^
%. 86.
Chaque Cmfonance fe la'iffe doubter, mats en
ioublant unc Diffbnance, on feroit entendre com-
munemeht dcs faux-accords intolerables et des
Otlaves illkites en la refoudant.
(Je dis comrmraement , puisque hi JJctt-
xie'me double'e quon treuve dans I exem-
pts
(44), /bus le chijjre (2), tfefb pas au
I
; • cas fous-dit).
S- 87.
UAccompagntment en quatre parties n'eft pas
dctruit par la, qu'U ne viennent phis que trois
tons reels a VoreiUe, en doublant quelque Inter-
'valle fur le Clavefftn
; comme, par exemple, aux
Accords de
{51. a. b. .£.) : dis qifon y fait chan-
ter les parties, en entendra quatre modulations
;
mats il efl impojfible de les exe'euter d'une autre
mtiniere fur le Claveflin, quand les mains font
venues fi proches I'une a Vautre.
Celui qui tccompagne ne doit pas fculement
fojfeder la clef de la Baffe, mats aujfi celles de
Vbaute-coMrt et de la Taille,
tyaillcurs.
-ocr page 43-
$$ ( o ) g$                                       33
5. 89.
§. 89.
D'ailleurs, chdque mifure demande ordinaire-
went ant ant des coups, qu'elle contient des par-
ties principales ou des
7 emps, et ces coups fe
doivent fake
auffi-tot au commenceirent de
chaque temps. Par confequent. une mefure de
quatre temps demande quatre coups [yoyezV
exempk
52] ,• une mefure de deux temps, deux
coups [53], &une mefure de trois temps, trois
coups[54].
J. 50.
La regie donne'e tient lieu, quand meme les
Noires A'une mefure fe divifent en notes plus
eourtes; ft ce nejl que le Compofiteur demande
a chdque note courte un Accord particulier, ce
qui fe feroit a conmftre par les chiffres mis au-
dejjus. Autrement, une noire dans une mefure
de quatre temps pourrcit itre divife'e en deux
crocfjes ou en quatre double-crocbes
&c. pour lor s
on frappe a chdque premiere croche ou double-
crocbe et aux autres notes de la Baffe, la droite
fait point du tout: voyez I'exemple
[55. a. b. c"]^
tilt les noires font transforme'es cUaprhs en notes
creches et doubles croches.
Wyders, zo veelhoofd- of viercndeelen als
'er in een maat' voorkoomen, zo veel flagen
moeten 'er, ordentelykcr wyze, in gemaakc
worden, en deeze ilagen moeten aanflonds
met het begin van ieder hoofddcel
invallen.
Dienvolgens vereifcht een maat van vier vie-
rendeelen, vier flagen,
[ziet het Exempel 52J ;
een maat van tzvee tweeden- of twee vierendee-
len, twee flagen
[53], en ieder langzaame dric-
leedige maat
, Arte Ilagen [54].
%. 90.
De voorigeregelblyft,fchoon zelfs de vie-
rcndeelen eener maat, in korter nooten ver-
deeld worden; ten ware 'de Componift op
ieder korte noot een eigen Accoord vereifchte>
het geen alsdan uit de bovenltaande getallen
blyken zoude. Anders kan een vierendeel
eener viervierendeel maat, in twee agtfte- of
in vier zeftiende deelen,enz.gefcheiden wor-
den: dan flaat men op ieder achtlte-of zef-
tiendedeel aan, en tegen de over/'ge Basnoo-
ten,wordt met derechter handnietsgemaakt:
zict het Exempel [55 a. b. c], alwaar de vie-
rendeelen naderhand in achtlte- en in zeflien-
dedeelen vervormd zyn.
%. 9i.
Waar, in plaats der hoofdnoote, eene wif-
felnoot op het begin eens maatdeels valt, daar
wordt het Accoord op die wiffelnoot aangefla-
gen: Ziet het Exempel [56J.
%. 92.
In fchielyker drievicren- ofdrieachtendeel maat
worden gemeenlyk maar twee flagen gemaakt,
als 'er niet meer Accoorden voorgefchreeven
zyn 5 en deeze flagen gefchieden, ordentely-
ker wyze, op het eerfle en derde vierendeel;
volgens het Exempel [57].
§• 93-
De Triolen worden gemeenlyk met eenen flag,
op ieder eerfle noot van drie, afgevaardigd.
E                                               Zyn
Lorsqu'une note troquee occupe la place d'une
note principale au commencement d'une noire, on
frappe I'Accord a, cettc note troquie: voyez I'
txemple
[[56J.
?• 92.
Dans les mefures de trois temps plus vifs ,
en fe contente ordinairement avec deux coups, fi
cerieft que plus d'Accords y font prefcrits; et
ces coups fe font regulierement fur la premiere
st la, troifieme noire
,• comme a fexemple [573-
$• 93-
Les Trioles font communement expedites par
titifeulcoup, fait a lupremiere note de trois.
Deux
-ocr page 44-
m (o) m
34-
5- 94-
§• 94-
Zyn 'er dan twee of meer maatdeeien in een
rioot, van eene evenreedige waardy, famen-
. getrokken, zo moet men zig 00k met den flag
daar na richten, en, niet cerder, dan by een
nieuwe noot , met de rechter hand aannaan.
Vcorbeelden hiervan vindt men, ten opzicht
van drie!edigemaat,in deExempels [58. 59],
en een ander, by [6o], het wclk in ieder maat
drie Accoorden heefr.
§• 95-
Wederom, naardien de g maat uit die
van 2 en de ? maat uit die van * ontftaat,
48
                              4
door aan ieder maatdeel (in plaats van twee-)
drie maatleden toe te eigenen ; zo behooren
'er tot de « maat flegts twee- en tot die van
9, maar drie flagen, als 'erniet meer voorge-
fchreven zyn.
Deux ou plus Noires it ant reiuites en une
note longue A'une valeur proportioned-) il faut auf-
fi en re'gler le coup et differer I Accord de la
droite j'usqu'a ce qu'une nouvelle note le demandc.
Les exempks
[58 et 59] en donnent des preuves
quant a la mifure de trots temps, et celui de
[60]
contimt dans cbdque mefure trots Jccords.
> 55-
An refte* la mefure de q etant nee de telle de
2 , cc-mme, ? de •>, par la aiCon afliene a cbd-
4 '
           ' 8 4             1
que partie de ces mifures trots membres; il n"
6 *
apartiennent que deux coups a la mefure de o,
et trots coups a celk de 9 , quand les chiffres
tie dcmandcnt pas le contraire.
CHAPITRE III.
Du rctardement de la Solution des Diflbnan-
ces & du changement de l'harmonie
avanc leur Solution.
§• 96.
La Solution d'une DiJJbnance eft retardee,
cuand la DiJJbnance ft tient ferme fur leur
digri et qu'elle ejl transformed la en un au-
tre intervalle
, avant qu'on la fait dej'cendre
ou afcendre
, felon leur nature : voyez Vexemple
[61] , ou la Quarte [g. 7], marquee par [1],
devient une Quinte [/. c], avant qu'elleferefoud
dans la Tierce £g.
£], marquie par [2].
$• 97-
Ty.aillears, quand on fait fuivre a un Accord
idijjbnant, procre'e par changement, un autre d!
un cfpece femblable-, ou a un tel} fin Accord ori-
gin aire;
DERDE KAPITTEL.
Van het vertraagen der oploffing by de Dijjbnan-
ten en van het verfcbikken der Harmony
voor derzelver oplojjing.
De oplojjing eener Dlflbnant wordt vertraagdt
wanneer de Dillbnant op haaren trap ftaan
blyft, en aldaar in een ander Interval ver-
vormd wordt, aleer men ze , volgens haare
natuur, op- of nederwaarts gaan laat : ziet
het Exempel [61], alwaar de Quart Q». c],
getekend met [13 , een jQ»uint [f. c] wordt,
voor zy in de Terts [g. bj , getekend met
[2], oploft.
5- 97-
WyderS} als men uit een verplantfl diflb-
neerend Accoord in een ander gelykfooftig-
of van dit, in zyn ftam-Accoord^ of van het
ftam-
-ocr page 45-
(©■> m
35
ginaire; ou a Voriginaire, un de fes defendants,
on apelle cela
un changement de l'harmonie
avant la Solution : on voit ainfi a Vexemple
[62], que X Accord de Septieme devient un Ac-
cord de
Sixieme-cinquieme ; a celui de [63],
que VAccord de Sixieme-cinquieme va en Jon
Accord originate, et a [64], que VAccord de
Deuxieme fe change en celui de Troifieme-
quatrieme, avant qu'ils fe refoudent.
ftam-Accoord in een verplaatft, overgaat,
zulks noemt men de harmonie voor de oploffing
verfebikken :
dus ziec men in het Exempel
[62]? dat het Septimen-Accoord een Sextquint-
Accoord
wordt-by [63], dat het Sexquint-
Accoord
in zyn flam - Accoord gaat- en by
[64.], dat het Secunden - Accoord in het Terts-
quart-Accoord
verandert, aleer de oploffing ge~
fchied.
CHAPITRE IV.
Des DISSONANCES NON PREPAREES,
admifes au flile libre.
; "5- 98.
Le premier cas, eu me Diffonance non pri-
parie, vient aparoitre, c'eft,
quand on fait re-
foudre une Diffonance par l'autre 5 ainfi que
dans Vexemple
[65] la Neuvitme [G\ a] pajfe
a la Septieme
[i, g], et celk-ci, a la faujje
Quint e
[J?./]. On pourroit expliquer ce cas
en plufieures manieres, mais la plus belle, ceft,
par une ilifion d'une note parcourante. Pour fe
faire une idde de cette
elifion, on n'a'que.re-
garder Vexemple
[66], oit les notes qui furent
omifes dans Vexemple precedent, fe montrent clai-
rement. De meme, Vexemple
[67] contient une
SeptUme qui eft fuhie d'une Qtiarte majeure
,
mais dans celui de [68] cette Qtiarte eft prepa-
r(e. On appliquera cela aux cas femblables.
VIERDE KAPITTEL.
Fan ONBEREIDDE MSSON4NTEN)
die men in de vrye fbryfwyze toelaat.
5- 98.
Het eerfte voovval, ahvaar cene Diltonant
onbereid te voorfchyn koomt, is, als men een
Dijfonant in em andere oplofl ;
gelyk in het
Exempel [65] de Noon [G. a] tot de Septimc
[A, g], en deeze, tot de valfche Quint [B.7]
overgaat. Dit voorval laat zig bejl verklaa-
ren door eene uitlaating eener doorgaande
noot 5 hoewel 'er 00k andere verklaaringen
moogelyk zyn. Om zich dusdanig eene uit-
laating
bevattelyk te maaken , zie men het
Exempel [66], alwaar de nooten, die in het
voorgaande Exempel achterweeg gelaaten
warem zich klaar vertoonen. Het Exempel
[_6j~] bevac eene Septime, door een groore
Quart gevolgd, maar in dat van [68], is die
Quart voorbereid. Men gelieve dit op foort-
gelyke voorvallen toe te paffen.
5- '99-
Het t-weede geval, waar in eene onbereidde
Piffonant verfchynt, is, wannee-r men regel-
recht itit een confoncerend Accoord in een diffo-
neerend
overgaat. Doch, zulks gefchied voor-
namelyk maar,
1) Met bet Accoord der Heine Septime op de
Quint der grondteonen van beide foorten:
by voorbeeld, met g. b. d. f in C over
degroote, en, e. g-kruis. b.clinAover
de kleine.
E 2                                     -"- Met -
$• 99-
Un fecond cas oit une Dijfonance non prtya-
rie fefait voir, e'eft,
quand on va tout droit
d'un Accord confonant a un Accord diffo-
nant. Mais les Accords dijfonants quon traite
ainfi, ce font principalement,
1) L'Accord de la Septieme miueure fur la
Qjiinte des tons fondamentaux tantma-
jeurs que mineurs : par exemple, g. b.
A., f dans C majeur
, et e, g-diife.b.~d
dans A mineur.
Les
-ocr page 46-
(o)
\&
3^
Z) Met de daar van afkoometide Sext-
quint-, Tertsquart- en Secunden-Ac-
coorden,
3)  Met bet Accoord der kleine Sep time op de
Secund eens grondtoons over de groote der-
de;
by voorbeeld , met B. d. f. a in C
over de groote Terts,
4)  Met bet Accoord der kleine Septhne op de
Secund eens grondtoons over de kleine der-
de;
gelyk, met B. d. f. a in A over de
kleine Terts.
5)  Met bet Accoord der kleinfie Septime op
de kleine Septime eens grondtoons over de
kleine Terts;
by voorbeeld, met g-krui?;
b. d. f, in A over de kleine ; en met
de gene, die daar uit, by verwiffeling,
ontiiaan [§.27].
6)  Met bet Accoord der kleine Noone op de
Quint eens grondtoons over de kleine Terts,
alwaar dc basnoot legt ; neem eens,
met e. g-kruis. b. d.T op e, in A over
de kleine.
7)  Met bet Accoord der groote Nosne op de
Qiiint eens grondtoons over de groote derde,
alwaar de basnoot fland houdt; zo als
met g. b. d, f. a~op g, in C over de kleine
Terts.
s) Les Accords qui en deficient, [avoir, ceux
de Sixieme-cinquieme, Troifieme-quatrie-
me ct Deuxieme.
3) L'Accoord de la Septieme mineufe fur
la Septieme d'un ton majeur; par exem-
ple, B. A. f. a dans C majeur.
4) L'Accord de la Septieme mineure furla
Deuxieme d'un ton mineur ; comme,
J3. d. f. a dans A mineur.
g) L'Accord de la Septieme diminuee fur
la Septieme majeure d'un ton mineur;
far exemple, g-diefe, b, d. f dans A mi-
neur
; comme auffi ceux qui en fortent
fcr cbangement
[§. 273.
6) L'Accord de la Neuvieme mincure fur
la Quinte d'un ton mineur, dont la no-
te de la Baffe r.e change point
; par exem-
fie, e. g-diefs. b. d.f fur
e, dam A mi'
r.ev.r,
5) L'Accord de la Neuvieme majeure fur
la Quinte d'un ton majeur, oit la Baffe
Jetient ferme
; comme,g.b.1.J.~a furg7
dans C majeur.
J. 100.'
Quoique done ces DiJJ'onancts pourroient en-
trer fans preparation, files doivent nianmoins fc
refoudre regulierement. Cependant, leur entree
libre fe fonde fur une figure qu'on nomine
Antici-
pation Xune note parcourante : on trouve ainfi
dans Vexemple [f>9~\ des Accords anticipe's
, qui
fc montrent a celui de
[70J fans figure. Cela
doit etre aufji appliqui aux cas femblables.
5-
100.
Schoon nu deeze Diflbnanten zonder voor-
bereiding konnen intreeden, moetenze nog-
tans behoorlyk opgelofl worden. Hun vrye
aanflag berufh inmiddels op eene flelmanier,
die men vcoruitneeming eener doorgaande noot
benoemt, gelyk men in het Exempel [6<f]
vooruitgenoomene Accoorden ontmoet, die
zic'h in dat van [70] zonder figuurlyke uit-
drukking vertoonen. Dit gelieve men insge-
lyks op foortgelyke voorvalien toe te paflea.
5- ior. ,., \
My komt by deeze gelegenheit zeeker eene
Septime te binnen, die men van de gewoone
oploffing
I
ior.
Je me foiviens a cent occafon d'itne Septieme,
qUan difpwfe de lafolution ordinaire: les Com-
mengans
-ocr page 47-
if:
(o) Hi
oplofling vry, ftelt :-. Aanvangers behoevenze
maar drieflemmig tegrypen, volgens hetExem-
pel [71. a] ; doch, gevorderden moogen de
Quart of de Quintj gelyk aldaar in [b] en [cj,
'er by voegen.
melons n'ont que U frapper en trois parties;
felon l'exemple [71. a~\ ; mats les gens plus avan-
cis y pourrofit ajouter la Ouarte ou la Quinte;
tomme dans
[&] et {c~\.
VYFDE KAPITTEL.
fan de eigenaardige plaats, die zefcert Accoor-
den op zekere Intervallcn hebben.
§. 102.
Om te bevatten , waar het Accoord met de
hleine Quint
te pas koome, behoeft menfleges
op de natuurlyke toonen , die de grondroonea
ftellen, en op de gefchapenheid van derzelver
Quinten, acht te geeven; waar naamelyk een
kleine Quint legt, daar heeft die Accoord
plaats. Gevolgelyk is het eigenaardig op de
Septimen der grondtoonen over de groote-
en op de Secunden , groote Scxten en groo-
te Septimen der grondtoonen over de kleine
Terts ; by voorbeeld,op B in C over de groo-
te, en op B, op f-kruis en g-kruis in A over
de kleine derde.
Naa het Accoord des grondtoons, die of
een groote of een kleine Terts heeft, is hec
Septimen - Accoord op de Quinten der grond-
toonen, het voornaamfte Accoord. Het be-
ftaat doorgaans uit de groote Terts,. reine
Quint en kleine Septime ; by voorbeeld, g. h.
d. t in C over de groote, en, e. g-kruis. b. d^
in A over de kleine derde. Het daar van af-
komftige Sextquint-AccooTd, neem eens, b.
d. f. g, wordt voortrekkelyk het Accoord der
valfcte Qiiint
genoemd, en het Secunden-Ac-
coord, het geen 'er uic voort fpruit, by voor-
beeld , f. g. b. d, draagt de benaaming vaa
het Accoord der groote Quart. Het eerflgemel-
de, heeft zyn plaats op de na boven gaande
Septime, en het andere, op de nederwaarts
gaande Quart, in alle grondtoonen; ziet de
voorbeelden [4.1 en 42].
CHAPITRE V.
Du fiege naturel de certains Accords fur cer-
tains Intervalies.
%. 102.
Pour concevoir, oil VAccord avec la Quinte
mineure X5- 223 vienne a propos, on rid que
prendre garde a de? tons naturels qui constituent
les tons fondamentaux
, et a la nature de lews
Quintes: [avoir
, par tout ou il y a tine Quinte
faufje
, il fe decouvre une place pour cet Accord.
Tar conftquent il a lieu fur les Septiemes des
tons majeurs
, et fur les Deuxiemes, Sixiemes
m&jeurs et Septiemes majeurs des tons mineurs;
par exemple, fur B en C majeur^ et fur B,fur
f-iiife et g-dieje dans A mineur.
S- 103.
Apres VAccord du ton fondamental, qui eft
ou majetir ou mineur, celu'i de la
Septieme fur
les Quintes des tons
, eft P Accord le plus princi-
pal. II contient partout la Tisrce majeure, la
Quinte pure et la Septieme mineure ; par
exemple, g. b. d. ~f dans C majetir
, et e. g-
d'ufe. b. d, dans A mineur. L'Accord de Si-
xie'me-cinauie'me qui en nait, par exemple, b.
d.f.g, eft nommi prSfdrablementY Accord delz
Quinte fauffe, et VAccord de Deuxieme qui en
defcend, par exemple, f. g. b*. d~, s'appelle
l'Ac-
cord de la Quarte majeure. Celui-ld a lieu
fur h Septiime enmontant
, it celui-ci, fur la
Quatritme en defcendant
, dans touts les tons
fondamentAux: voyez les exemples
[41 ^42.].
On
In
-ocr page 48-
3*                                                         MM (
5. 104.
On tniive forwent fur la Septk'me d'utt ton
viajeur, au lieu de I'Accord de la Quinte fauj-
fe
, un Accord de la Septie'me, qui contient vne
Qjrinte faujfe et wie Septie'me mineure
;# par
exemple, b. d. f, 2
, fur B, dans C majmr. Au
cantraire on fefert quelque' fois fur la Septk'me
majeure (tun ton tnineur
, de V Accoord de
Septiemc diminuee 3 par exemple, g-diefe.
f. 2. J fur g-diefe dans A tnineur.
L'Accord
de la Deuxieme augmentee, f. g-diefe. b,d,
tie du pricident,a feulement licujur les
Sixiemes
des tons raineurs.
o) m
5. 104,
Inftede van het Accoord dervalfche Quint,
ontmoet men dikwyls op de Septime eens
grondtoons over de groote Terts, een Septi-
men-Accoord, het geen een valfche Quint
en een kleine Septime bevat ; by voorbeeld,
b. d.i". a"op B, in C over de groote. Daar-
entegen gebruikt men zomwylenopde groote
Septimen eens grondtoons over de kleine der-
de, het Accoord met de kleinfte Septime; gelyk,
g-kruis. b. cl. F, op g-kruis in A over de klei-
ne. Het daar van afkomftig zynde Accoord
met degrootfie Secund, f. g_kruis. b. d vindt
nergens anders plaats , dan op de Sext eens
grondtoons over de kleine derde.
J. 105.
Het Accoord der grootjle Sext behoort ins-
gelyks op de kleine Sexten der grondtoonen
over de kleine derde te huis.
§• 105.
L'Accord de la Sixieme augmente a de mi-
me fon [iige fur les Sixiemes mineurs des tons
mineurs.
$. 106.
Het Undecimen-Accoord, bevattende een
Quinte, Septime, Noon en Undecime (gemeen-
lyk Quart genaamt) ; by voorbeeld, c. gT bu
d~. f, of a. c. g-kruis. "b. d, behoort den Pri-
me n van ieder grondtoon.
5. 10/.
Het Tertsdecimen-Accoord, famengefteld uit
eene Septime, Noone, Undecime en Terts-
decime
(in het gemeen Sext genoemd) ; by
voorbeeld, a. g-kruis. b. d. F, komt den Pri-
men der grondtoonen over de kleine derde
alleen toe.
ZESDE
%. 106.
L'Accoord de 1'Onzieme, qui contient wne
Cinquiime, Septiime, Neuvie'me et
Onzieme
(communetnent apellee Quarte) , par exemple,
c. g. b. d. f ou a. e. g-diefe. b. d, apartient aux
primes de cbdque ton fondamental.
5- 107.
L'Accord de la Treizidme , compofi d'un
Septie'me, Neuvieme, Onziime et
Treizieme
(vulgairemmt nomme'e Sixieme), par exemple,
a. g-diefe. b. d. /', n'efi pas propre qu'aux Fri*
vtes des tons mineurs.
CHAP.
-ocr page 49-
(o)
3P
■ ■ ■                                                                                   ■                                                                           ' <
CHAPITRE VI.
ZESDE KAPITTEL.
De la tranfltion d'un ton fondamental
a d'autres.
{. 108.
Chdque Piece de Muftque eft compofe dans un
certain ton
, qui eji on majeur on mineur, dans
kquel on commence et finit.
Fan het overgaan uit em* grondtoon in
anderen.
§. 108.
Ieder Muziekftuk is in een zeeker toon,
die of een groote of een kleine Terts heeft,
in den welken men begint en eindigt, opge-
fteld.
§. 109.
Naa dat men in den toon , die tot hoofd-
toon
beftemd is , aangevangen, en zich een
wyle tyds daar in opgehouden heeft, verei-
fchen de wetten der meenigvuldigheit, van
toon te verandercn , en zich 00k na andere
grondtoonen, die men, ter onderfcheiding van
cien hoofdtoon, by- of hulptoonen benoemeu
mag, te vervoegeri. Deeze verandering van
grondtoonen kan , zo wel in die over de
groote, als, over da kleine derde 5 op vyf-
derlei wyze
gefchieden.
§. no.
Indien, by voorbeeld, C over de groote,
hoofdtoon is, dan zyn de hulptoonen,
$• 109.
Apres avoir commence et s'arrete quelque terns
an ton fixe pour
principal, Us loixaela diver-
fite demandent de la changer et de fe rendre auf-
fi a d'autres tons
fondamentaux, qu"on pourroit
nommer
auxiliaries, pour les bien difiinguer du
ton principal. Ce cbangement des tons fonda-
mentaux peut fe faire
, aux tons majeurs en mi-
neurs
, en cinq manieres.
5-
no.
Si, par exemple, C majeur eft ion princi-
pal
, les tons auxiliaries font.
> G majeur.
F majeur.
A mineur.
E mineur*
. D mineur.
1)  de Qiiint s
2)  de Quart
3)  de Sext
4)  de Terts
5)  de SecunA
1)  la Quinte
2)  la Quarte
3)  la Sixieme
4)  la Tierce
5)  la Deuxieme
' G over dc groote.
F over de groote.
A over de kleine.
E over de kleine.
D over de kleine.
van dien
toon,
de ce ton.
Savoir , la conflitutisn d'un ton principal eft
determined par celle des tons naturels
, dont il
eft compofe: ainji', on ne pourroit pas aller, par
exemple
, de C majeur a D majeur , puisque
1) majeur demanderoit une f-diSfe
, ce qui n'efl
pas comprife parmi les tons naturels"de C ma-
jeur, c. d, e. f. g. a. b. c. Cela fe fera aife-
ment appliquer aux autres tons auxiliaries
iiommis ci - deffus
, et ce que fai dit de C
majeur taut auffl proportiondlement de G ma-
jeur,
Te weeten, de gefchapenheit des grond-
toons wordt bepaald door die der natuurlyke
enkeletoonen, uit welke hy famengefteld is:
men kan derhalve, by voorbeeld, uit C over
de groote , niet in D over de groote Terts
gaan, vermits D over de groote Tens een f-
kruis vereifcht , en de eigenaardige toonen
van C over de groote , naamelyk , c..d» ejf;
g. a. b. c", geen f-kruis bevatten. Dit laat
zich op de overige gemelde hulptoonen ge-
niakkejyk
-ocr page 50-
40                                              801 (°)
few , D majeur, mime de touts les douze tons
ma] cuts.
makkelyk toepaflen, en het geen ik gezegd
heb van C over de groote , geldt 00k 5 naar
evenredigneit, van G over de groote, D over
de groote ; ja , van alle'twalf grondtoonen
over de groote derde.
S* m.
D'ailleurs, A tnineur itant ten principal, Us
tons auxiliaires font.,
j)  U Quinte    *\                  / E mineur.
2)  /aQuarte                          D mineur.
3)   /<» Tierce      ) i<J cc ten     C majeur.
4)  /* Sixieme    /                    F majeur.
in.
Wyders, ftelc men A over de kleine derde
tot hoofdtoon, dan zyn de hulptoonen.
1)  de Quint \
2)  de Quart
3)  de Tens
4)  de Sext
5)  de Septimet
E over de kleine,
D over de kleine.
C over de groote,
F over de groote.
^ G over de groote.
van die
toon,
G majeur.
5)  la Septieme J
On volt d'abord, que C majeur et A mineur
tint les wanes tons auxiliaircss et c'eft tout a'mji
avec G majeur et E mineur ; F majeur et D
Men ziet aanftonds, dat C over de groote
en A over de kleine derde , dezelfde hulp-
toonen hebben , en het is eveneens gefit-Id
met G over de groote en E over de kleine 5
met F over de groote en D over de kleine.
enz.
§. 112.
Om nu uit een' grontopn in anderen te gaan,
is het befte middel,dat men het Accoord van
de kleine Septime des grondtoons, vvaar men
na toe wil, of een van de Accoorden , die,
door verplaatfing, daar uit ontftaan, vooraf
zende. De navolgende Exempels zullen dee-
zen regel ophelderen.
mineur, &c.
§. 112.
Or, pour fe rendre d'un ton fondamental a
d'autres, le meilleur nwyen c'ejt, de faire -puffer
devant te ton quon dejire* [on Accord de la Sep-
tieme mineure , ou un des Accords qui en reful-
ttnt par changement. Les exemples fuivants
4'tlaircirons cette 'regie.
I.
Uit Cover de groote, in G over de groote, tegaan.
Befchouw eens de nooten van [72]: de
toon blyffc C over de groote, tot op den zes-
den flag; maar de zevende, leidt na G over
de groote, door middel van het Accoord der
groote Quart, uit het Accoord der kleine Sep-*
time d. i'-kruis. a. c voorrgeteeld. Het Exem-
pel [73] vertoont deeze Accoorden in G over
de groote derde getranfponeert, om daar me-
de na D over de groote, te gaan. Men ge-
lieve dezelve van gelyken in F over de groo-
te, te verplaatfen, om in C over de groote,
te koomen •■, en dus met alle overige grondtoo-
nen; die de groote derde hebben.
             Uit
Paflbns de C majeur a G majeur.
Voytz les notes de C72]: le ton demeure C
majeur jusqu'an fixie'me coup* mats le Septieme,
Ttiene a G majeur
, moyennant VAccord de la
Quarte majeure, ni de celui de la Septieme mi-
neure d.J-diefe. a. c. Dexempls
[733 offre ces
Accords tranfpofe's dans G majeur
, pour puffer
dela a D majeur. On fera bien de les tranf-
foj'er aufft dans F majeur, a fin d'en parvenir a
C majeur
j tt ainfi par touts les autres tons
tfiijeurs.
D'A
~j?
-ocr page 51-
Co):
•%^g.
s
Wt
II;
D'A niintnr en E mineur,
V. ■'. I
Uit A over de kleine, in E ovif de kleine
In het Exempel C740 verandert desgelyks
de zesde flag den grondtoon, en doet hem E"
worden, door behulp van het Accoord der
groote Quart, het welk d-kruis, den Inlei-
der van den grondtoon E, vervangt. Die
Exempel gelieve men in alle andere grond-
toonen over de kleine Terts te tranfponeeren.
III.
Uit C over de groote, in A over de kleine. ■-
In het Exempel [_J5~] blyft de grondtoon
C, tot an den vyfden flag; by den zesden,
fchynt het dat men zich; in het voorby gaan,
na G over de groote derde vervoege; door
middel van het Accoord der valfche Quint [f-
kruis. a. c. d , hoewel die flag, in A over der
kleine derde 00k piaats heeft. Doch, in derf
zevenden flag, beilegt de harmony, door be-
hulp van den Inleider [g-kruis], het t'eene-
maa!, dat A over de kleine, de grondtoon
weezen zal.
Dans I'cxemplc [74] c'efl m(fi h Septieme
coup qui change le ton et le fait dever.h
£, moyen-
nant I'Accord clc la Qjiarte majeure
, renfer-
tttani Jon Introducleuf, T-diSfe. On tranfpofera
cet exemplc par touts les tons mineurs.
III.
De C majeur vers A mineur,*
Dans Vexemple [y$yle-ton demeure C jufqu
an cinquieme coup ; au fixidme , U fentble qu'
on fe- rende en pajj'ant a G majeur
, moyennant
V-Jccord de la Qjinte fauf!e\\jf'-diSfc-a, c. </],
qtmque cet Accord a aujfi lieu en A!■ mineur.
Mais, au feptieme coup
, Pharmonie decide fi.
iialement. a b'aide de Ihitrodu'zleur Lg-diefe],.
qv»A mineur [era ton fondamental.
IV.
IV.
D'A mineur a C majeur.
, Dans Vepcrr.ple [76] c"cfl lejixieme coup qui
achcmme au- ton [uivant^en preparant le jeptie-
me coup
, par le moyen duque'l on y entre. Je
fais fouvenir pour la derniere fois, qu*un e'colier
diligent
, qui tache a profiler de ces exemphs ,
doit4rantpoferim cbacun d'eux par touts les au-
tres-tons fondarncv.taux d'unc mane e/pece.
Uit A over de kleine, in C over de groote. i
In het Exempel [76] baant de zesde flag
den weg tot den naderhand volgcnden toon,'1
verm its hy den zevenden flag voorbereid, door
middel van denwelken men in denzelven over~
gaat. Ik efinner nu voor de laatfle maal,dat
ecu neerltig leerling, die uit deezc Exempels
voordeel gedenkt te trekken, een iegelyk van
die, langs alle andere grondtoonen van dezelf-
de foort, tranfponeeren moete.
V.
V.
::■>
Uit C over de groote, in F over de groote.
In het Exempel [77] maakt de zesde flag
de verandering des grondtoons kennelyk1;
maar, de zevende, wyft hetgefchil, ten voor-/
deele van F over de groote, uit,
           . : . *
f-.                               m
De C majeur a. F majeur.
Dans Vexemple £77], le ftxiime coup donne
frconmitre que le ton change \ tnais^ceft lefep-
nimex qui decide enfaveur de F majeur.
D'A
-ocr page 52-
m («)
p
VI.
Vit A over de kleine , in D over de khine.
Het zesde Accoord van het Exempel [78J
is het geen , waar door de Harmony na den
gemelden grondtoon leidt.
VII.
Vit C over de groote, in E over de kleine.
By den vyfden flag van het Exempel [792>
alwaar het Accoord van E over de kleine,
zich van verre vertoont, merkt men reets3
op wat grondtoon het gemikt is, en het ver-
volg beveftigt die voorfpelling.
VIII.
Uit A over de kleine, in F over de kleine.
In het Exempel [80] befpeurt men by den'
tienden flag het eerlte kenteken van eene ver-
andering des grondtoons, en het geheele ver-
volg doet klaarlyk blyken, dat men op F over
de groote Terts het oog hebbe,
IX.
Uit C over de groote, in D over de kleine.
Naa het muzikaale Comma op den vierden
flag van het Exempel [81] , doet de toon D
over de kleine, zyn Sext-Accoord voorafgaan,
en door de volgende Accoorden wordt die
grondtoon bekrachtigd.
X.
Uit A over de kleine, in G over de groote.
In het Exempel [823 geeft de zevende flag
den togt na G over de groote derde, door
middel van het Accoord der valfche Quint
[f-kruis. d. a. c], of veeleer door den Inlei-
der f-kruis, te kennen.
§. 113.
Verders, de muzikaale SLUITINGEN wor-.
den in volmaakte, onvolmaakte en afgebro—
kene verdeeld,
Dc
. £>*A miaeur a D mineur.
Dans Vexemple [78] le fixieme Accord efl
tclui par lequel VHarmonie mene au ton [out-
fit.
VII.
De C majeur vers E mineur.
Au cinquie'me coup de Vexemple [79], oil V
Accoord d'E mineur fe fait voir de loin, on s'
epercoit deja a quel ton il eft bute, et la fuite
(Qnfirme ce prifage.
VIII.
D'A mineur a F majeur.
Dans Vexemple [80] c'eft le dixieme coup qui
donne la premiere marque d"un cbangement, et
tout le refie fait voir clairement qu'on vife a F
snajeur.
IX.
De C majeur a D mineur.
Apres le comma mufical, au quatrieme coup
de Vexemple
[81], le ton D mineur fait pajfer
devant
, [on Accord de Sixiime , et les Accords
fuivants affermijjent ce ton fondamental.
X.
D'A mineur a G majeur.
Dam Vexemple [falc'efl le fcptieme coup qui
annonce le tour a G majeur
, par le moyenje
VAccord avec la Qiiinie faufe ^f-diefe. d. a.cj,
eu plutot par VIntroducleur f-diSfe.
■Quant aux CADAJSfGES mu/icaks, on les
difevgue comma parfaiies, imp.arfaites et inter-
rompues,
         *.' 1 $K         ,;:•:- u: _
*• 5                                                 l>a\
-ocr page 53-
0) m                                                      43
De volmaakte fluking gaat, ten uanzien van
de Bas, uit de Quint eens grondtoons in de
Prime 5 naar aanwyzing van de voorbeeiden
(83. a. b. c).
§• »5-
De onvolmaakte fuiting gsfchiedr, aangaan-
de de Bas, uit de Prime, of uit de Quart, in
de Quint; gelyk by de Exempels (84. a. b);
ja, in een grondtoon over dekleinederde, uic
de Sext in de Quint; zo als by (85. a. b).
g. 116.
/'.
Een afgebrookeneputting noemt men,wanneer
de Harmony, na dat 'er alle toeftel tot eene
volmaakte fluiting gedaan is, op het oogenblik
als men de Prime des grondtoons verwacht,
zich elders heenen v^ndt; gelyk inde Exem-
pels (86. a. b. c).
I '
* ZEVENDE KAPITTEL.
Van het verdeelde Accompagnement.
5. 117.
De harmoniiche Drieklank, met de Oftaaf
vcrdubbeld zynde, laat zich op zesderlei mai-
mer
tegen de Bas verplaatfen ; tc weeten, als
8. 3. . 5. 3. 5. g.
5- 8. 3. 5. 8. 3.
3. 5. 8. 8. |. 5.
De cine eerfte famenvoegingen, in hetExem-
pel (87. a) vertoond, en gemeenlyk de nam-
■ we famenvoegingen,
genoemd, zyn de gene, op'
de welke hec gewoonlyke yieritemiruge Cla-
vien-Accompagnement beruft, gelyk men al-
daur de basiiooten met de linker- en de drie
anuere parcyen met de reehter hand neemt.
Echter verdienen de drie mime of verwy-
derde famen-ooegingen
, uit de welke"het ver-
deelde Accompagnement
ontftaat , insgelykft
eenige aanmerking.
S> "4."
La cadence parfaite vat a I'egard de la Baffi,
de la Quinte^ a la Prime d'un ton fondamental
;
felon les exemples [83. a. b. c~}>
5- US*
La cadence imparfaite fe fait, far rapport
a la Baff'e
, de la Prime ou de la Quarte, a la
Quinte ; fuivant Vexempk
[ 84. a. b ~] ; mime
dans un ton mineur, de la Sixieme a la Cinquie'me
3
comme aux exemples (85. a. b).
. ,# . i- - ll6-
La cadence eft nominee interrompue, lors-
que VHarmonie, aprbs touts les pre'paratifs h
une cadence parfaite., au moment qu'on attendoit
la Prime du ton fondamental
, fe tourne vers un
autre Accoord, comme aux exemples
(86. a.
b. c).
CHAPITRE VII.
De l'Accompagnement divife.
5. 117.
X'Accord parfait, double par VOBavt , fe
laiffe tourner contre la Baff'e
en fix manieres 5
favoir, comme,
8. 3. 5- 3- 5- 8.
5- 8. 3. 5- 8- 3-
3. 5. 8. 8. 3. 5-
Ce font ces trois premiers arrangemens, note's
dans I'exemple
(87.4) et appellescommunement
les
arrangemens etroits , fur*lesquels fe fonde
l'Accompagnement ordinaire en quatre parties
du Clavejjin
, oil les notes de la Baff'e font exi-
cute'es par la main gauche , et les trois autres
parties par la droite. Pourtant* les trois
arran-
gemens Urges ou diftraites, qui font nattre TAc-
compagnement divife, meriter.t aufli quelque_
attention.
Ce
Niet
-ocr page 54-
Coy^Bi
#
5, 118;
$.•: 118.
*
■ Niet allecn de Drieklankenvmaarook rralre
afkoomclingen, deSext- en Sextquart-Accoor-'
fan,
zyh zo wel voor naauwe als voor mime
famenvoegingen vatbaar-: ziet hec exempel
(88. a. b).
. f. up-                   
■■»■■;<•/•■ . : -it ■..- ':•                                    ■ ■■' y./v. --;-; *,.;i •
Zelfs ieder Septimen-Accoord kan. beneevens
het daar uit vobrtgeteelde Sextquint - Terts-
quart-
en Secunden • Accoord ,' zesmaal tegen
de Bas verfchikt worden. Een voorbeeld-
van het Septimen - Accoord verftrekt hier
reets t)t een genoegzaam be\vys:.ziet het
Exempel (89).
§. 120.
Ten laatften, om het onderfcheid tUJTchen'
het gewoonlyke en het gedeelde Clavier-Ac-'
compagnement des te bevattelyker te maaken,'
7.;i! ik eerfl een kori Exempel van het gewoon-
Ivke, nederfteilen, en hetzelve daarna in het
Fedeelde, ycrvormen: ziet het voorbeeld (90.
a. b).
JLinde van het ttoeede en laatfle Hoofdtcl.
Ce nt font pas feulement Us Accords parfaits,
qui admettent des arrangement itroits et largest
man cela s'entend pareillement des
Accords dc
Sixieines# d<?Sixiemes-quatriemes, qui en forr
tent: voyez l'exemple
(88. a,b).
"c • * *(•
.5- "P-                 ..,,,
Mcmc, cbdque Accord de Septieme/* laiffe
changer
fix fois contrt la Ba/fe, auffi bien que
cevx qui en iefcendent t [avoir\ VAccord de
Si--
xiemc-cinquieme, de Tioifieme-quatrieme et
de
Deuxieme. L'exemple (89) qui contient des
Accords de Septiimes ■) en feryira d'une preuve
fupj'ante,
%. no.
Evfin , pour faire comprendre clairement la
difference qu'il y a fur le ClaveJJin entre I'Ac-
cmipagnement ordinaire et dhije
', je tracerai,
dans l'exemple
(ro.| a. b) en premier lieu quel-
qucs Accords de cclm-ia, at? on trouve puis apres
transformed en celui-ci.
Fin de la feconde & dernicrc Partie.
DruMuiten. >
•• • .'<■■'. j
Zyde
§
reg. ' flaat.
lees
12
7 d."c
ZZ •..
33
1 1-ac
laac • ■
7 f.
T
'5
40
0 gebondene
gebondene (7)
47
4 va
van
2J
15 s veraubbeid
veruubbeld
Be
vues.
Fag.
§
ligne
fizes
3
•7
\6
a mitres
d'auires
j i
s&
3
fus-dits
fomdits
16
43
3
pair par
pair: {par
20
5^
1
en
et
* '
53 '
8
en
et
24
56
8
earn
dans
21
faive
fuivi
25
53
13
I
r
3<5
99
4
accoord
accord
44 '
I
Table
; . .
-ocr page 55-
m (
)
g
Tafel van de verhandelde zaaken.
Table des Matiercs.
§<
A                         J.
Accompagnement, en quoi il diffc're de la Bajfe
continue         -----•               2. II.
—— ----- furleClave]Jtn,fes efpeces -----■ 3.
.------- ----- fes regies particulieres - 77—95.
-------- ----- en trois & en quatre parties 85.86.
------- ----- ordinaire & divife1             3.53.120.
Accords, leur fource                   <------                  ip.
■    ' ■ principaux, decinq efpeces — 20.
-------- parfaits ——           ----- 21—23.
----- ----- ----- tnajeurs — 46.58.67.110.
- ----- ___ mineurs —— 51. 58. 68. Hi.
—_ ----- ----- Jeurs changemens ------ 47—50.
------- miles ------                   ------             52.
-------- aveclaQuintefaufe 22. 52,. 59.69. 103.
            avec la Quinte augmentce ------ 22.70.
-------- de 6 en —- 24.48. 53.'58. 71. 118.
■               des Septiimes 25—28.54.72.101.103.
104.112.. up.
—-----■ des Neuvi/tnes —— 29—31.55.56.73.
-------■ des Onziimes ------ 32—34.57.75.106.
——— desTreiziimes ----- 35—3 7.57.75. 107.
------ de\en \          -----       33-5^ 58.74-
Aanvangers, in het Accompagnement, wat
zy reets weeten moeten
11.
exempelsvoor hun,hoeinterichten
Accompagnement, waar in het van Generaalbas
1.
verfchik -----•             
----- ----- ----- op 't Clavier, foorten 'er van 3.
----- ----- ----- byzondereregelendaartoe 77 -95.
----- ----- ----- drie- en vierftemmige —— 85.86.
----- __ ----- het gewoonlyke en ge-
deelte ------         - 3.53.120.
Accorden, waar zy uit ontftaan ------               19.
------------hoofd- van vyfderlei fort ■ 20.
------------volmaakte              --------             21—23.
--------over de groote derde 46.48.67.110.
----------over de kleine------51.58.68.1w.
limine verplaacllngen           ----- 47~5°-
gemengde               ---------                   52.
met de valfche Quint 22. 52. 59. 69.193.
met de groottte Quint--------- 22.70.
van 6 en ----- 24. 48 53. 58.71.118.
-— Scptimcn 25-28.54.72.101.103.
104,112. 119.
Nonen- —
Undecimen-
Tertsdecimen*
avec la Qitarte majenre ------
comment on ks exprime dans la bajje
Continue
                                  59.67-
-34. S7-75-10(>-
35 — 37- 57-75- »7-
33.56.58.74.
met ^ en ^
-75-
'            ok Us n'ont pas lieu dans l"Accompa-
gnement               ---------                 77.78.-
'            leur ai rangemens Straits & larges 117-119.
B
Barres, au-deffus des notes de la bajje ----- 64.65.
BafTe continue, d'ouelle refulte             ------             1.
C
Cadences, muftcaks, de trois efpeces ------ 113 -116.
Chiffrer ks baffes* deux buts principauxqu'ily a 60.
Chiffres, de la bajfe continue, maniere cle les
ranger -----            -----             61-63.
Clefs, de muftque, qiCon a befoin en accompagnant 88.
Gommencans deT Accompagnement, ce qu'ils
doivant dejafavoir -------■ 2. Ii.
— ■ exempies pour eux, comment Us
4 a
met de groote Quart •--------- 103.
hoe men ze in dc Generaalbas
uitdrukt           -----            59.67—75.
waar in 't Accompagnement          g
onvoeglyk---------          77.78*
hun naauwe en ruime famen-
117.119-
88.'
60.
Basfleutel, ofJSecyffi'ren, vam
C
Cyffers, tot de Generaalbas, waar te plaatfea 61—63.
Confbnanten, wclke              ---------                    16.
.--------------hoe verdeeld            --------               18.
--------------- hun voortgank — _         38.39.
D
DiJJonanten, welke ——             ------           17.
■--------------- haar gebruik 40.42 —44.58.5p. 102.
Drieklanken, ziet, volmaakte Accorden.
E
Eenklanken            .....                 ——           p. 13.'
G
Gangen, wanvoegende in de Generaalbas —• 35.
G
                                            Generaallas,
doivent etre forme's
Confonances, quelles
4.
16.
18.
9-15-
s».
17.
comment elks fe divijent
leur progrejjion
—-»
D
Deuxidmea
leur differences des Neuviimes
Diflbnantcs, quelles
—. ----- leurufage jflk 40,42—44. 58. 59.102
,"'                        Jilifion,
-ocr page 56-
v <y a (
•i V*
• )
c
Generaalbds, waar zy lift ontftaat ——
Crondtoonen over de kleine en groote Terts,
hoe men uic een' in anderen kan
Elifion, me figure
p8.
II
HO—112.
H
Harmonie, mujicale, d,ou elkmtt
-------— hurt quaere tnouvemem
ip.
38.
Hand, reenter, by het Accompagnement 8a--82. go,
i/tf?77wry, muzikaale, hpezeontftaat ------ 19.
---------- haare vierderiei beweegingen -r—— 38.*
Interval/en, iriuzikaale, wat men dus benoemt----- 5,
------------- boeverdeeld --------               p—13.
■------------gebruikelyke, in vvat omtrek vervangen id,
--------------hoe men ze telt            ------>—■              it.
------------- hunne omkeeringen . ---------         12.
-------------con- en diflbneerende ------> 15.
------------verdubbelde in het Accompagne-
ment ---------■ ----- 53»85,
M
Maatfoorten, haare deelen en leeden 43. 8P. p2. P4.95.
Melody, wat men aldus benoemt «-------          19,
N
Nooten, muzikaale, hoofd- en by- —*— 4.4*.
I
Intervalles, muficah            --------                 5.9,13.
------------ufite's,compris aux Unities cPune Octave 10.
-— ----- mameredeles compter ------            11.
-------------leurs renverfemens ---------            12,.
------------• conforiants 'i$ dijjonams ------ 15.
------------double's dam V Accompagnement 35.86.
M
Main droite, regies pour ette par rapport a
r Accompagnement               80—82,90.
Mclodie, ce qu'on nomme aitifi          ------            ip.
Mefures, km parties £f membres 43.89. pa. P4, P5.
N
'Kotes, muficafes, principales & auxiliaret
'
------ troqui.s------------------
4.41.
41.65.p1:
9>13-
39>5r-53-
— 64,
P-i3-
53-
9.13.103.
P- 13-
3P-5t.53-
61. ep.
wiflel-
41.65.91.
9.13*
p.13.
P.13.T03.
P.13.
3P-SI-53-
<3i. 6p.
14.
9.13.
----- 58.
P-i3-
5°-
O
Oclaven
Octaves
onbevallige
illicites
P
Q
R
Primeu
Quarten
Quinten
Points, au-dejfus de r notes de la bajfe
Primes
Progres vicieux, dans VAccompagnement
_ __S _
Quintes -----             ------           
:.-----— illicites         ------        . ..
R
Repliques des Intervalles ------ —
s
onge-oorloofde
valfche
           
Replyken der Intervalien
Secunden
hoe van Noonen verfchillen
Septimen en Sexten         -------           ——
Signatuuren, wat men aldus noemt —
14.
--------------- waar te plaatfen ----- 62^66.76.
Sluitingen, muzikaale, van driederlei fooit 113—116.
Stipjes, boven basnooten.......                 64.
Streepjes             ------.               -«—               64.65.
Septiemes fa5 Sixidmes ------
Signatures, dans I''Accompagnement
— p. 13.
59. 62.66. J 6.
Tafto Solo
Tierces
?8.
p. 13.
7.8.
108-m.
Taffo-Soh               -----
Tertfin           -----
Toonen, halve en geheele
■------- hoofd- en hulp-
>— grond-           -----
Tfioolen              ——
78'
p.13.
6 7'8'
I08— I IT.
112.
93«
Tons, demi-m entiers ------         —■
--------pr'mcipaux & auxihaires ------
*<------fondamentaux^ eminent on pajje de
Pun a rautre ------ ' —— 112,.
Triqles          ——         ——.           ——            pj,
u
u
Uitlaatinf vsn dw ir
I v. ■«