;

-■\'fv:\'-

math. mag. phiii. nat. doct. bt IN math. et PHIL. nat. fac. peoi\'. obd.
AMPLissiMi SENATUS ACADEMICI consensu
ET

nobilissimae FAOÜLTATIS PHILOSOPHIAE THEOBETICAE
et LITEEAEUM HÜMANIOEÜM decbkto,

PHILOSOPHIAE THEOEETICAE et LITERARUM HUMANIO-
RUM DISCIPLINA HONORIBUS ac PEIVILEGIIS

TBAIECTI AD RHENUM,

PUD KEMINK ET FILIUM.

MDCCCLXXV.

Cum constituissem. scribere de argumento quodam ex
Literis Graecis aut Latinis ad summos in Literis conse-
quendos honores, Vir Clarissimus van herwerden mihi
suasit ut inquirerem in figuratam orationem apud poetas
Atticos.

Quod argumentum cum mihi valde placeret max opus
aggressus sum. Collegi igitur comparationes et methaphoras,
quae extant apud Tragicos Graecos et Aristophanem. Ad
quas illustrandas adhibui Comicorum ceterorum et Lyrico-
rum reliquias. Etiam pedestris orationis scriptores non plane
neglegendi esse videbantur ; in primis vero perlegi Platonem,

De ratione autem, qua rem egerim, cum hic nihil ad-
dendum habeam, mihi Academiae vale dicturo unum restât
offi,cium, cui lihenter satis facio, ut publice profitear gratum
animum erga Praeceptores, quorum institutione egregia frui
mihi contigit.

Tibi in primis gratias ago. Vir Clarissime yan her-
werden , Promotor Aestumatissime, qui me semper singu-
lari prosecutus es benevolentia, et monitis Tuis me hanc
dissertationem scribentem modo humanissimo adiuvisti.

Vos quoque, Viri Clarissimi opzoomer et brill,
maximas acdpite gratias. Vobis persuasum sit me nunquam
obliturum esse, quanti mihi facienda sint Vestra in me
mérita.

Vobis omnibus, Viri Clarissimi, longum et felicem vitae
Gursum opto, ut diu possitis prodesse studiis luventutis Aca-
demicae.

Vobis quoque, Amici Commilitones, spero fore ut pro-
spéré cuncta procédant. Hic libellus vobis renovet memoriam
illius temporis, quod in liac Musarum\' sede sodales de-
gimus.

Figuratae orationis praecipua pars continetur compara-
tionibus et metaphoris, quas figuras ex Atticis praesertim
poetis collegi et illustrare conabor. Quae quomodo inter se
différant et cohaereant, unicuique notum est. Compara-
tiones autem tempore praecedunt inetaphoras, nam post-
quam simihtudo quaedam tam famiharis facta est, ut sen-
tentiam unusquisque statim intellegat, si res translata pro
re cogitata scribatur, omissa coniunctione comparativa,
tum demum metaphora usurpari potest; qua de causa in
hac scriptione comparationes identidem primo loco ponam,
tum sequentur metaphorae, quae inde explicari possunt.

1°. Saepissime occurrunt eae quae petitae sunt ex na-
tura, quas cum antiquissimas ■ esse duxi et simplicis-
simas, primo loco collegi et exponam.

quarum numerum maximum reperiri apud poetas Atticos
et reliquos Graecos scriptores, minime mirum esse vide-
bitur. Mari enim Graeci carissima et optima referebant
accepta, libertatem et opes, neque ignotum est imaginem
maris et navigationis optime convenire fluctuantibus et
incertis rebus bumanis, ita ut omnibus poetis baec meta-
phora perfamiliaris facta sit.

3°. Tertium genus est earum, quae continent imagines
ex artibus sumtas, quae quotidie ab bominibus tractantur
et quae Graecis famibares erant: ars lanifica, architectura,
ars medica, ab

4°. Quartum est earum, quae pertinent ad ludos et pct-
laestram, cum quo genere, etsi proprie eo non pertinent,
eas coniunxi, quae sumtae sunt ex arte sagittandi. Satis
fréquentes bae metapborae occurrunt, quae res optime
explicari potest ex barum rerura amore, quo Graecos,
Athenienses in primis, fiagrasse notum est.

5°. Quintum denique caput complectitur eas figuras, quae
ad certum genus referri non posse videbantur, nee tarnen
in bac dissertatione neglegi poterant.

Hoc caput continet figuras ex natura petitas, quarum
variae sunt species. Cum avibus, animalibus aliis, cane,
equo, leone comparantur homines; tum quoque plantae,
arbores, flores in translationibus occurrunt; denique non-
nullae reperiuntur metaphorae quae ad aërem-, ventos,
fluctus pertinent.

lam harum figurarum videamus exempla apud poetas
Atticos, quorum agmen ducit aeschylus.

Comparationem huius generis legimus in eius tragoedia,
cui titulus est Septem contra Thehas, vs. 289 sqq.

Sunt verba chori matrum, quae suum metum his signi-
ficant. Pro voc. 7râvTpû(poç a nonnullis editorihus scribitur
"^óiVTpofiog, quod Dindorf quoque ohm probavit, in ed.
vero denuo TràvrpoCpog scripsit, citans Tzetzen ad Lycophr.
87 et Eustath. ad Hom. p. 1602, qui loci iam a Schiitzio

praeferenclum esse Travrpof^oi;;, TnivrpoCpac eaini; quod secun-
dum explicationem Tzetzae, significat: mater quae omnes
nutrit, non pulchriorem reddit imaginem neque novi quid-
quam addit. Si vero scribitur Tniurpo/zog, sensum aptissimum
verba nanciscuntur. Tum enim significant columbam , quae
tremit omnibus membris metuens periculum, quod pulhs
imminet a draconibus. Secundum Blomfieldum voc. ^utsv-
vàTopoiQ sic vertendum est: perniciosos tori consortes. Hoc
vero, mea quidem sententia, minus aptum foret. Me indice
sic accipiendum est, ut cogitemus draconem, qui in vicmia
nidi decumbit et insidiatur. Ceterum cum hoc loco apte
conferri potest Sept. c. Theb. vs. 503, ubi de Pallade
Eteocles dicit:

Aliud exemplum huius generis legimus in Suppli\'^^\'^"®
vs. 223 sqq., ubi Danaus comparat suas filias cum co
limbis, quae metu accipitrum fugerunt:

Locus est perspicuus, fortasse nimis perspicuus; ultim®
enim versu, ni fallor, facile careremus, quum nihil conti
neat nisi imaginis explicationem, KÎpm ofiOTrrspoi sunt acci
pitres eiusdem generis ; haec verba igitur per
pHcantur; èzôpSiv autem, post KipKccv et TrsKsià\'^ccv in praegres-
sis, nemo omissum desideraret. Credo igitur hunc versum

supervacuum esse et imaginem corrumpere, qua de causa
eum eiciendum puto. Quod attinet ad vocabulum ôf/JTrrspo?,
occurrit quoque in Aeschyli Choeph. vs. 174 xixpr IhTv

lidem proci in eadem fabula, Supplie, vs. 751 sq. com-
parantur cum corvis, qui infesti sunt parvis et imbecillis
avibus :

In Choephoris duae metaphorae occurrunt, quae hue
pertinent: vs. 246 sqq., ubi lovis auxilium ab Oreste implo-
ratur his verbis:

Zsü Zsv, ûsoopoç TÔôvle Trpcayi^ciToov ysvoû\'
l^otj yévvizv suviv àsTOv Tarpoq
ÔXvévTOÇ èv TTKeKTOUat XM (TTTSipXfiiZiTt

v^tTTiç TTié^si ^ifiéq • OÙ yàp èvTSX^q
Ô-Jipxv TTiXTp^xv TrpoaCpépsiv (TX^vyjijumiv.

Queritur Orestes, se et Electram famé cruciari et vagari
extra domum paternam. Non perspicuum est quid signi-
ficet Ù^pa, TTocrp^a,, cum nunquam de praeda Agamemnonis
lûentionem factam viderimus; an hic, ut Schiitzius voluit,

ik.

cogitandum est patrimonium, quo liberi privati sint quodque
non possint ferre in suos nidos? Equidem puto aptius bac
metaphora res Agamemnonidarum describi, si legimus cum
Blomfieldo Trtxrpcfioti pro TTiZTpcfcxv, ita ut illud adiectivum
cobaereat cum ŒKi^vi^fzxa-i. Haec mutatie difficultatem nullam
habere videtur et, quod sententiam clariorem reddit, non
improbabilem eam existimo. Verba tum significant: prohi-
bemur in ferre praedam in nidum paternum, repellimur
ab angue, qui patrem nostrum inter emit et nidum occu-
pavit. Pauwius porro pro svTsKiiç, quod difficile est ad expli-
candum, proposuit hTsXsïç, quam coniecturam valde proba-
bilem esse iudico, quippe quae omnem tollat difficultatem.

Locus alter Choepborarum est vs. 500 sq., ubi Electra
patrem his verbis appellat:

Kiz) Tijff^\'\' a,KOVcrQv XoktÙIûu (3o>jç, Trârsp,
vsû(j(Tohç Totio-^\' ècp^jAvovg rà<pofi,

vso(7(To), quod proprie de pullis dicitur, hic ad liberos
interfecti berois translatum.

,Jupiter veretur illos qui sub alis Minervae degunt."
Haec metaphora, qua homines cômparantur cum pullis,
qui matris alls teguntur, quoque cognita est nostris
scriptoribus, qui eam fortasse ex libris sacris petiverunt.
Cf. Evang. Matthaei c. XXHL vs. 37.

Comparationes et metapborae huius generis apud so-
PHOCLEM quoque occurrunt. Praecipuae sunt haece: Aiac.
vs. 139 sq.

Sic hos versus legimus apud Dindorf ed. 5, sed minime
placet criticis, neque quid sibi velint haec verba, perspi-
cuum est. Hanc ob causam vir cl. van Herwerden statuit
cum Piersono legendum esse (p^vT^g pro ttti^vï^c, et ipse
coniecit ofx/yix mutandum esse in olfyt,^, TreXsixg in ireXsiàç ;
vide quae dixit de hoc loco: Stud, critic, in Poet. Scenic.
Graec. Turn omnino verba perspicua fiunt et conveniunt
citatis metaphoris et comparationibus. Hoc tantum mirum
videri potest quod Sophocles illos nautas, socios Aiacis,
comparavit cum columba, quare haec imago fortasse minus
digna habenda est summo poeta. Aptius sine dubio Ae-
schylus hanc imaginem adhibuit de feminis et imbecilhs,
et cum de viris talia affert, simul matres metuentes
loquentes inducit.

In fine eiusdem chori simiU imagine usus est tragicus
vs. 167 sqq. Dicit de inimicis et calumniatoribus herois:

"TTUiTayovciv S.\'TTsp irr>jvSiv xyéXxt \'
[A.é\'/xy ciiyvTTiov vTró^eitroiVTsg
ràx\' âv, ê^(xi(pv>iç si (rh (pxvdi^g,
(Tiy^ \'TTT^^SlCtV âCpccvoi.

Pro â\'ysKix.i Cobetus melius xyshoi ; VTrohIa-xvrsg cum ttt^^sixv
coniunctum, hic idem significat quod designatur Homerico
^TTQTrmrviSiTsç Iliad. B. vs. 313, sunt aves quae terrore
tremunt et se demittunt, appropinquante ave inimica.
Verbum autem Ù7rohï(Tia(, quod de hominibus quoque et

diis apud Homerum imprimis usurpatum videmus, pecu-
liari usu adhibuerunt Attici de ave timente; v. c. apud
Aristophanem Av. vs. 65 legimus nomen avis {jTohslióog.
Porro de hoe loco animadvertendum est in versu 169 a
Dawesio insertam esse particulam quam Dindorf rece-
pit. Lobeck dicit locum esse turbatum et olim proposuit
legendum post aiyvirm: ri^ix S\' ê^xi^v^ig ii <ru (pizv£i>ig
vTrohhixvrsg, x. t. s. Hermannus vero banc coniecturam im-
probavit, quare Lobeck eam non in testum recepit. Mihi
videtur locus nunc legi sine vitio, qualem eum legimus in
ed. Dmdorfii; si vero difficultas quaedam remanere videatur
in constructione verborum, hac mutatione propelli potest
si legimus:

rxx\' i^aiipv\'/ig sl ffu (pavsit^g,
fiéyav oclyuTTiév cf v7ro^sl(TizvTsg
(Tiy^ ^Tvj^sioiv aCpmoi.

Haec coniectura in quam quoque incidit Rauchenstein,
mihi admodum probabilis videtur; sententia enim fit cla-
rior, quum \'jmhla-avTsg et ttt^^siizv, subiectum et verbum,
propius se invicem posita sint. lam Toupius «r\' scribendum
proposuit ante uTrolsiaoiVTsg, sed eo loco pronomen non con-
veniebat sententiae, cum illa mutatione tantum recepta,
hi versus legerentur hoe modo:

strepunt terror e te videntes ut aves accipitrem."
Lobeck, qui hanc coniecturam attulit, recte obicit: „non
dici potest: homines metu perculsos strepere." Ceterum

cum hoc loco conf. Horn. Od. 302—306. Brunckius
iam contuht Apollonium Rhodium Argon. I. 1049 sq.

Admodum placuit poetis tragicis feminae lamentantis
cum luscinia comparatio; comparatur misera cum Philo-
mela, quae suum Ityn déplorât. Sophocles hanc imaginem
adhihuit in Electra, uhi tristis Agamemnonis filia canit
vs. 145 sqq.

Antigone in cognomine fahula vs. 423 sqq. a nuntio
comparatur cum ave, quae suum nidum pullis orbatum
repperit :

Pro TTiKpciç, quod miserae significare deheret, recte a
Bothio puto emendatum esse TriKpaç, quod quam oh causam
critici non receperint, nescio.

In eadem Sophoclis fabula, initio chori vs. 110 sqq.
pulcherrimam legimus metaphoram, quam hic omittere
nolo:

dç ^iiSTspcf ïloKvvsiicoug
xpùsig mxscüv ê^ ctfA(pi?^éyü}v
o^éu KXà^œv

e^ot, TTpiv TTOÔ\' âiiSTspuv ûiifzoiTav yévvrriv
TTA^cröjJv^/ rs km tTTs(p(kvco!/,(x, Trùpym
TTSUKasvô\' "HCpixiarov sXsïv \' roJoç var\' irâûyj

vs. 113 antea ûg vTrspsTrni legebatur; Hermannus vero
expulit banc particulam, quod merito factum esse puto,
sed me iudice pro ig yîjv melius legeretur ug yîjv:

„velut aqtiila supervolavit terram." Ceterum Schneide-
winus apte contulit Iliad, n. 428 sq. et Aeschyl. Agam.
vs. 47. Versu ultimo, ut videmus, Martis draco dicitur
Thebarum adiutor. Prorsus contrario modo ab Aescbylo
hostis Thebarum draco appellatur. Causa discriminis mi-
nime latet. Aeschylus in hac comparatione non cogitavit
modum, quo Thebae conditae esse narrabantur. Sophocles
vero huius fabulae memor fuit, itaque pulchriorem me
iudice reddidit imaginem, cum in mentem revocet mythum
illum de Thebarum conditore. Sine dubio Sophoclis inge-
nium poeticum hoc loco maxime admirandum est. Non
incredibile tamen duxerim Aeschyli versus, de quibus supra

locuti sumus, Sophocli ob versatos esse, nee veri dissimile
puto Aeschyli menti obviam fuisse versus Homericos, ubi
ut notum dracones et aquilae magnas partes agunt; vid.
II. M. 200 sqq. iam a Schneidewino citatum.

Denique bue quoque pertinet Oed. Reg. vs. 16, ubi me-
taphoram de qua agimus verbo attigit tragicus, qui locus
conferendus cum illis ex Aeschylo, ubi iuvenes et pueri
cum pullis comparantur. Vide quae adnotavit ad hune
locum v. cl. van Herwerden in ed. mai. Oedip. Reg.

Iam transeamus ad comparationes et metaphoras huius
generis, quas legimus apud eueipidem.

Comparatio exstat in Electra vs. 151 sqq., quae in me-
moriam revocat locum citatum Sophoclis Electr. vs. 145 sqq.,
vide supra. Hic autem legimus:

ol(X, Si Tig Kvavog à%kT«,g
TTOTXßioig TTOùpà %£V[AtX.(nV
TTXTSpei (piXTDCTOV i^XiXAfT,

oAc\'^ifvcv loKiotg ßpoxcav
spasffiv, ooq <ts tov àÙMov
TTxrép\' èyh xdTOiKÄxoßix,!.

Quomodo haec vertenda sint non dubium videri potest.
Unde poëta comparationem sumserit nos docet Burges in
editionis suae appendice pag. 154: „cuiusnam, inquit, ge-

neris aves istae sint, quibuscum Hecuba se chorumque
comparet, ipse noster palam fecit in Helena vs. 1495 sqq."
(1478 Dind.), ubi collato Arato Progn. 299 cùS\' ù-^^cD ys-
pàvccv iMKpx) ari^sg ccvrà nsKsvûix, tsIvovtoci hts., de gruibus
sermonem esse demonstrat. Locus ipse corruptus est
quare praeter Burgesium eum tentavit lacobsius, pariter
ac ille infelici coniectura ; medela certa adhiberi non posse
videtur. Hoe tamen lacobsius bene perspexit: Troades
comparari cum pullis, Hecubam cum harum matre, cum
cuius lamentis concinant illae. Troades autem non tenerae
aetatis causa, sed propter inopiam et irnbecillitatem cum
pullis comparari poterant; cf. II. I. 323 sqq.

In tragoedia, quae inscribitur Hercules Furens, nonnul-
los quoque locos legimus, qui ad banc rem pertinent;
vs. 70 sqq. buius fabulae Megara dicit Ampbitryoni se et
liberos suos perituros esse ut ipsum patrem Herculis;

f\'ycb Sf xci) <Tv [j.aXKo[jLsv ùv^cncsiv, yspov,
0Ï Ô\' \'HpxKXsToi TToJ^sg, ouç ùtto Trrspoiç
acp^cü vsounovg \'ópvig ug ù(i)£if/.£Vij

In MSS. bic pro vtto Trrspoïg legebatur vTOTTTspovg, hanc
vero emendationem Dobraei Dindorfius recepit; optime, nam
vTTOTTTspoug significat alatos, quod bic minime aptum foret.

Porro pro bCpsiijAvyi Kirchhoffius coniecit ùCpsii^svovg, quae
coniectura mihi probabihs videtur; imago tum quoque prae-

cedenti fit simili or: liheri refugiunt sub alas matris. Non
tamen nego vipsif/Jvyj posse defendi, quia tum cura matris
magis in oculos cadit, quae metu imminentis periculi
super suos pullos resedit, alis expansis.

0 COÇ riç opvi? âTTTSpOV K<ZTCC,<TT£VOOV
a^hoi rkxvoùv, 7rpscr(ovq mrapùi rroVi
Tinpàv diÛKœv ^AufT/v Trâpsaô\' o\'Bs.

Sententia est perspicua, xTrrspov scriptum est pro izTrrspcov,
quia minus sonora esset repetitio syllahae ùjv in fi.ne versus,
cum iam in sequenti versu eadem syllaha recurrat.

ttKoÓtoli Sf }ips7(Tcrov tqîi iasv ùxsTa. Trrèpu^.
uhi res optatae et divitiae cum avihus volantihus côm-
parantur.

Aristophanes et comici reliqui huius imaginis exempla
non praehent. Unus tantum locus est aristophanis, qui
eam in memoriam revocet: Av. vs. 1350 sq.

Praeterea apud hune comicum occurrit verhum vsqtto-
TPÛ0CC de educatione liberorum.

Alia quoque animalia occurrunt in comparationibus poe-
tarum, in primis leo, equus et canis, quorum iam exempla
videamus.

In AESCHXLI sept. c. Theb. vs. 52 sq. nuntius de heroibus
pugnandi cupidis dicit:

o\'i\'SyipôCppuv <yàp ôv[/.oç àvBpsic^ (pÀéyav
STTvet, XsóvTccv âg "App; ^s^opxorccv.

Sententia est: ardebant cupidine pugnandi ut leones
qui ad pugnam se parant. "A/»^ ^s\'Sopnorccv intellegendum
est de acie oculorum bellicosa: cf. vâyru, va.0CpxpK.Tov

iSxéirsiv alia apud Aristopbanem. Non recte igitur puto
Schiitzium vertisse „ut leonum pugnam cernentium," an-
notantem: „"Apvt Is^opaoTsc dicuntur leones, cum se pugnae
parant eamque imminere sibi vident: cf. Hom. II. P. 133
ubi de Aiace utitur tali metaphora." Blomfield melius vertit
„Martem tuentium, bellicose^ Contulit autem II. X. 95
ubi Hector comparatur cum dracone aeque ac hostes The-
barum vs. 289 et 503 huius fabulae, de quibus iam supra
vidimus. Accédât autem vs. 380, ubi de Tydeo legimus:

TySfùç §£ (jixpyuv KX) (MX-Xij? KsKi(/,(yi,svoi:
fjL£(rvif4,(3pivix7ç KKayy^ïa-iv ug Ipàiiuv ^o^.

f^£ixyjfz(3ptx xKi/.âtovTOç row vi?dou ôspf/,xivéfi£wg, aÙKivviroç iari
Kx) (TupiyiMÏg 7rpocrs%£i. Tyd eus igitur ut draco aestu irri-
tatus stridet, spiral caedem et interitum. Vide quae hie
adnotarunt Schiitz et Blomfield.

/Wö$ xscXivm ug x.ûiTa<TÙ[j(,oi,imv fiévsi,
otTTig 0OÎ1V (Tx^Tiyyog opiJt,xivst yi^kvav

yukv&i et |C4£VMV ambo recte scripta esse non possunt. Schiit-
zius banc ob causam scripsit ^pky^si pro (ikvsi. Blomfield
recepit in textum coniecturam y-Kim, a Brunckio excogi-
tatam. Non dubito quin apte coniungi possint emenda-
tiones Schützii et Brunckii. Sententia est: clamat ut equus
pugnandi cupidus, audita sonitu tubae. Apte Blomfield
hie contulit lobi cap. XXXIX. 25.

In deliciis tragicis est comparatio hominis feri et con-
fidentis cum equo, cui frenum iniciendum est quique sub
iugum cogitur. Hue pertinent Prometh. vs. 1009 sq., ubi
Mercurius Prometheum alloquitur his verbis :

Hoc loco Wecklein Studiën zu Aeschylus pag. 48 sq.
pro 0ix(si legendum proponit ^ix^si, quod (Six^si de equo
dici non possit, sed dicendum sit de auriga equum cogenti.
Attigit, quod equidem restituendum puto, verbum cr(px-
"ècf^siv, non vero commendavit. Attulit locum Soph. fr. 727.

(TV Sf trCpx^i^sig TrciXog ug £Ù{pop(3îi^
yx(TT^p T£ yxp (70V Kx) yvxôog TtKvjpng (Sopxg.

Sed ob verba Plutarcbi Mor. p. 280 F., ubi buic frag-
mento haec praemittuntur : Azà Kopov kcÀ TrXTjO\'^ovîjv s^ußpi-
^ovfft xx) ßosg xoi) "ttttoi xcù ovoi xx) âvêpccTOi, putat cr^pizBi^^siu
non posse habere sensum quem requirit. Non vero cogi-
tavit de fragmente Euripidis 818, quod probat aptissime
bic quoque legi posse ; hoe verbum equidem in

loco Aeschyleo olim lectum esse suspicor, propterea quod
verbis reliquis utriusque loei inter se comparatis, adducor
ut eredam Euripidi, ista pangenti, Aeschyli versus obver-
satös esse.

el ßh ^fzxp TrpSiTOV ^v ■xxxouijisvcj
xai ß^ fJxxpxv Sij dtà vróvcov IvxwtoKomv ,
sixos rrCpx^^\'^siy ^v xv ég vsét^vyx
ttHKov xaKivov âpriccg ts\'Bsyfjt.évov.

àKXx (TiiyxX£i<rxç xx) KißÜTTaiv iàcxq Trpxûvôô. Blomfield iure
dicit scholiasten hos versus non intellexisse, Aegisthum
prorsus contraria dixisse iis quae scholiasta habet. Ad
adiectivum ßxpslxig secundum Blomfield intellegendum est
^eóyXxiq. Schützius, secutus verba Pollucis Onom. VII. 24, in
textum recepit: ßvj s£ipx:pópov te xx) xptômTX ttSiKov, vertitque

his verbis: immorigerum vero et refractarium., tamquam
equum frenis asperum et pabulo nimio ferocientem, ca-
tenis vinciam."

Equidem vero crediderim ovrt fioi, sive quod Karstenius
v. cl. voluit ouTi veram esse lectionem. Aegisthus dicit:
immorigerum et ferocientem firmis loris adstringam, non
ut (TsipxCpo\'pov, funalem equum habebo, qui extra iugum
currit. Vide quae Blomfield dedit de voc. a-sipacpópoc ad
Agam. vs, 842. Ceterum hie locus in mentem revocat
pulcherrimos istos versus Homericos qui leguntur Iliad.
Z. 506, ubi de Paride haec canit:

Ex cursu equestri sumtae sunt comparationes haece:
Choeph. vs. 1022 sqq. Orestes ait:

Suam mentem agitatam comparât cum equis, qui frenis
non parent. Recte, ut puto, Stanleius hoc loco scripsit
^vioarpoCpSi, quod Dindorf in textum recepit. Schiitzium vero
non audiendum censeo, qui scribit ^yio^rpócpov, obiectum
verbi (pépoDai; tum j^àp\'ad totam sententiam pertinet, sed

verba sic minus perspicua reclduntar-, yàp enim turn serius
positum est , quam ut recte explicare possit verba prae-
gressa: cv yàp oIS\' SV^ tsXsT. Stanleius huic loco contulit
Prometh. vs. 883 £t,cc lpc[zov 0£pof/Mt, ubi equidem credi-
defim non de auriga et curru mentionem fieri, sed de
nave, quae ventis vexata cursum \'tenere non potest.
Cf. Plato Cratyl. c. 28 p. 414 B. hroc pofj^si/ov et

Ad metaphoram, de qua scribimus, quoque pertinere vi-
detur verbum x.ocêi7r7râ.^£(jôai., quod legimus Eumen. vs. 731
et vs. 779; significat vincere in equitatione, metaphorice:
superare.

Iam locos quosdam hic adscribam, quibus verbum ^£v\'yvv!jj
et nomen ^vyov metaphorice usurpantur, quod hae meta-
phorae natura sua proximo accedunt ad illas de quibus
egimus.

Homo saepius comparatur cum equo currum trahenti,
iugoque significantur mala et sors, quam nolens volens
ferre debet. i Quam quidem imaginem pleniorem praebet
locus in Choephoris vs." 794 seq., ubi legimus:

Orestes hic a choro comparatur cum eqi^o, qui sub iugo
mala ferre cogitur. Deinde chorus precatur lovem ut mala
Orestis leniat ev ^póficp Trpoari^sig f^érpov.

TÎÇ âv cru^óf4£v0v pvôf/.ûv
tout t^£ïv \'só.ttshv
âvOf/.évcov ^yjyÂTCcv op£y[j.x.

Dindorf adnotat: „TcDt\' l\'Ssïv ^xTshv verba corrupta vel
interpolata quibus corrigendis non sufficit yâTrs^\'jv, quod
Hermannus scripsit." Blomfield scribit tout Uoi \'Sià tts^oi/,
addens constructionem verborum esse bance: Tig av \'l^oi
opsyßo, ßy,(JMTc<iv àvD(/.svj)v "bik ^OVTO itsbov pvófMi\',

at eo iudice: „locus difficillimus post omnes omnium curas
medicinam expectat." Comparat cum ß>if/J.Tccv opeyßc. zspog
opsyiJLXTo. vs. 426, cui loco adde Apam. vs. 1111. Proba-
bilior mihi visa est coniectura Schützii proponentis:

Ceterum quod ad metaphoram vs. 794 sq. attinet con-
ferri potest Prometh. vs. 103

ubi Prometheus suam sortem inevitkbilem déplorât. Hue
quoque pertinet vs. 579 eiusdem fabulae, ubi lo ad lovem:

t/ ttots Toua\'^\' hél^sv^ixç s\'jpxv à(Z!X,pTOVGXV sv TrmzoTvvaia.
Denique in eadem tragoedia vs. 671 legimus:

tamen, hac verbi proprietate neglecta, poeta videtur re-
spexisse ad similitudinem, quae inter necessitatem et frena
sive habenas, quibus equi reguntur et eoercentur, inter-
cedit." Minus recte, me iudice: ut vidimus, saepius

désignatur iugi imagine, nec post locos allatos dubium
esse puto, quin eadem metaphora hic usus sit poeta, ita
ut XsTTizSvov in metaphora sensu proprio accipiendum sit,
cf. Agam. vs. 1066.

lugum servitutis apud Aeschylum reperimus bis locis:
Pers. vs. 50, Sept. c. Theb. vs. 75 ^uyolan huKloiai, vs. 471,
de urbe dictum cf. vs. 792, et Agam. vs. 529 TC/aVâf Tpc/iX

Ad eandem metaphoram referendum esse puto adiec-
tivum ^v(jÄo:pog de malis gravibus dictum, quod legimus
Prometh. vs. 931

non facile dictu videtur; £\'in^£vymyLi est equos iungere
currui, quomodo autem hoc applicari possit ad os huma-
num, ita ut loquatur verba mala, equidem non assequor.

Apud SOPHOCLEM, quamquam non tam saepe quam apud
Aeschylum, occurrunt tamen quoque comparationes et me-
tapborae, quae cum illis, de quibus iam egimus, com-
parari possint.

et Electr. vs. 1462 ubi Aegistbus iubet ostendi cadaver
Orestis omnibus Mycenaeis, ut si quis, inquit, spiritus
sumeret, admonitus sorte huius viri,

Porro ^svyvut/j et t^wyóv metaphorice apud hunc Tragicum
his locis adhibita reperimus: Aiac. vs. 24.

Tum etiam, quam apud Aeschylum saepius occurrere
vidimus metaphoram, qua homo miser premitur iugo ma-
lorum, eam legimus Aiac. vs. 123 de heroe

i. e. iunctus est miseriae ut equus currui cf. Pind. Nem.
VII. 6 TTOT/xa ^vyévTX.

Aliis locis Sophocles de eadem re usus est verbo a-uy-
Ksxpoùfixi, quod saepissime construitur cum mmg.

Loquendi formam \'èovKeixç ^uyóv legimus in fragm. 518.
Ceterum veri simile est hue pertinere Antig. vs. 109

ubi hostis comparari videtur cum equo, cui frena iuiiciuntur
cuiusque superbia frangitur. "Is^iéasipog in eadem
strophe eandem imaginem indicat.

lam videamus quae habeat eueipides ad hanc rem per-
tinentia. Orest. vs. 45 Electra dicit de fratre misero:

TTxpiiiTsipog est equus qui currit extra iugum, equus fimalis
(Tsipxcpópog i equi iugales dicuntur ^vyioi. Orestes enim fato
coactus est sub iugo currere, Pylades vero sua sponte se
subiicit iisdem incommodis et doloribus, itaque onus, quo
amicus premitur, adlevare conatur. Porro malum cum iugo
comparatum est in hac metaphora Troad. vs. 303

Idem quod hic significat 2va-?J(pccg cpépsi kxkx alia signi-
ficatur comparatione, quam legimus Troad. vs. 669 seq.,
ubi Andromache feminam non facile se adiungere alteri
dicit, postquam prior ^^aritus ei sit ereptus:

Femina eodem modo describitur currens sub iugo, cur-
rum regente viro, Androm. vs. 178, ubi Hermione

Verbum ^evyvuf^i et nomen ^vyóv apud Euripidem sae-
pius quam apud Sopboclem in metaphoris leguntur. Fre-
quens autem est metapbora de coniugio adhibita. Vulgo
de femina usurpatur, nonnunquam etiam de marito e. g.
Iphig. Aul. vs. 906, ubi Clytaemnestra haec Achilh:

In Medea vs. 241, ubi vir dicitur ferre iugum una cum
usore. In Suppl. vs. 822 matres infelices exclamant me-
lius fuisse si nunquam nupsissent, ita enim mansissent
immunes malorum, quibus nunc filiis mortuis affligantur :

Hic l^vy^ nihil aliud significare videmus quam iunctum
est, nec de iugo cogitât poeta.

De malis et Servitute hac imagine quoque usus "est Eu-
ripides; V. c. Iphig. Aul. vs. 443 Agamemnon exclamat: flç
oV àvàyw^- ^£Û\'/,u,izt s[/v7r£7rTdoKa,f/.£v. Eadem metapbora utitar
Electra, ubi dicit sibi mortem imminere Or. vs. 1330

In Helena vs. 255, ipsa queritur his verbis t/v/ vrót/za
(7vv£^vy>!v, cf. fragm. 478. De necessitate quoque cogitan-
dum est in Alcest. vs. 482, ubi chorus Herculem interrogat

„ad quemnam errorem nunc cogens?\'\'\' Fortasse hic legen-
dum est TCÇ Trpoa-é^ev^\'\' <xu Trxhu, nam hac particula adiecta
verba aptius animum indicant rogantium, est enim par-
ticula solemnis in quaestionibus, quae cum indignatione
vel miseratione quadam, proferuntur, cuius generis hanc
esse quaestionem equidem crediderim. Ceterum Nauckius
pro 7rpo(j£^£u^xi coniecit (ïvv£^£u^ui, quod Dindorf in suum
textum recepit, et pro tt\'aocvcc proposuit tróry^cji cf. Hel. vs.
255. Mihi hic locus in memoriam revocat versum Sopho-
cleum, quem legimus Ai. vs. 24 Ù7r£^vY-/jv vrovcp. Admodum
probabile mihi videtur pro irxhcp in versu Euripideo, de
quo agimus, etiam legendum esse ttûvc^. Chorus nimirum
rogat TToï TTop£v£i, quo proficisceris, nunc addit cui labori
submitteris, aptius quam ut, repetens suam quaestionem,
adiiciat „quem, errorem inire cogeris."

vs. 301, ubi chorus canit: Si Priamus auscultasset Casan-
drae interfecissetque Paridem, Troades salvae mansissent:

In fragmentis Euripideia» haec quoque metaphora fre-
quens est; fragm. 4 legimus

TTsÇuscs yâp TTooq ttxkt} 7r0Ké[M0ç yuvvi
TOÏÇ 7rpé(7Ô£V ^vyêïa-x ^surspoi Tnarpi.

Hie vm est obiectum, sed ut supra animadvertimus,
vulgo de femina, non de marito haec metaphora adbibetur,
quare non dubito, quin ea forma praestet, qua legitur eadem
sententia fragm. 906, ubi vkov qï vkxv locum mutarunt;
quamquam in fragmentis quoque exemplum occurrit con-
trariae formae metapborae; fragm. 164 enim legimus:

TTsp) yàp ß&yciXm yvùiJMç "èsi^ei,
ttoül^ v[u,£vizicig, ag cpyjdi, ôbâcov
vußCpvig t£ X£7r£Svcig.

Ut saepius apud nostrates quoque legimus, Euripides
aliique Graeci poetae dicunt habenas tenere pro regere,
imperare. Sic legimus fragm. 466

Decet sapientem virum non dare habenas uxori ; res
domesticae igitur cômparantur cum curru, qui regitur a

marito. Porro hic non omittendum fragm. 495
sXou(Ti G-TÓi/MTx, quac metaphora nostratibus quoque per-
famiharis. est in loquendi forma zijn tong in toom houden;
cf. Plato Legg. III. p. 701 oJôvTrsp Ittttov rov Koy.o-J sziaTors
âvxXci,u,(3(iv£iv xcc) [j?/i xxêàTrsp â^à^ivov xsxT\'^yJvov to aro^ix.

Metaphora equi qui frenis cohihetur Euripides usus est
fragm. 341, ubi amator comparatur cum equo reluctanti
coacto a Venere, quae non remittat habenas sed contra
fortius adstiingat:

Verbo substituendum esse puto illud quod Wecklein
proposuit,loco Prometh. vs. 1009 sq., de quo vid. pag. 15,
scilicet ÀtôÇ^, quod de equis ferocibus Graecos uti demon-
strat idem vir doctissimus 1. L

Denuo eadem metaphora exstat fragm. 413, ubi vita
humana comparatur cum cursu et equitatione :

£hTu%ov<ja TTCirrav •^vioi\'j %à\'AX
KxxSn; 7rpà(j(jOVij\'\' aKTri\'èoç ii£^vyiç Î\'XP^J.

(To\\ tÔ^ èyh vvuL^hif o<p£Î?.c€
liVTTpi , Ô£ÛV mKK\'KTTX,
Tcfi r£ v£û^jyi crû
ttuKc^ , Tov £V xiôépi %pv7rr£i(;
(jcóv yàijiuv yèvvxv.

Akistophanbs ex cursu equesti-i hascQ petivit metaphoras:
Vesp. vs. 1022 uróiA.zr ^vioxwocç. Cone. vs. 466 T^ig \'?TÓ>:£ocg
TO,; T^viâg, Eqq. vs. 1109 rïjg Huxvóg\' ràg ^ixg, Nubb, 602

sva-TTiuavra,, Trocpa^ouvai roic r^g Tvo\'^.soog i^vlag ug olxsixg zu)
ccvTx Tccvrvjc ovfxyjg T>jg ivna-n^pi-i^g.

In fragmentis Comicorum has metaphoras hue pertinere
comperi: Eubulus HI. 243 (ed. Meineke) de femina dicit:

Mihi autem videtur hie, aeque ae proxime antecedenti
monosticho, sermo esse de lingua et legendum esse
yXéaffyig Ss vreipü ars.

Apud LYEicos et Theognidem hos locos repperi, qui ad
nostram rem faciant. Theogn. vs. 257, 371, 1219, 1267,
1337, Hermesianax 84, Anacreon IV. 3. Zvyov et taUa
legimus Theogn. vs. 848 ^uirAoCpog cf. vs. 1023;

vs. 1358 legimus ^uyov ^0a-,uopov. Callim. fr. 36 sttstsivs (3x.pvv
^uyiv izy^fw {vj^tccv). Pind. Thr. III. 3. Ibycus fragm. 2 vs. 4.
u(jt£ cpspé^iiyog ittttog àsÔKoCpôpog ttot) y^pai âskccv
o-ijv ôooïg ig x^mAXxv s(3x,

l-COl TO TOÙ \'ifivKsloV \'iTTTTOV TTSTTOl/ÔéyXl, Û SKSÏVOg XÛAyiT\\fl OVTl Kx)
7rp£cr(3uT£pù}, \'jCp\' xpfAXTog /xéAAovTi àyoovishèxi nx] iiM7r£ipixv
rpéfiOUTl TO l/.£/.ÂOV, IxUTOV X7r£lKX^C0U Xy,CüV £Cp>l Kx) xÙTOg OUTCO
7rp£o-i3ÛTi^g uv £}g tov \'épooTX xvxyxx^sŒÔxi lévxi.

Aha exempla, quae hue pertinent, apud Platonem legimus
Legg. III. p. 692 A Ö Tphog o-ccTÎjp ùf/Jv Îti crTrxpymxv
xx] ôvpioufyjr/iv t^v àpx^y opm oïov ipxÀicu iv£(ix?.£v xùt^ t^iv

Tùûv sCpôpm ^vvxßiv; editores iam contulerunt Plutarch. Lyc.
p. 43 E. Ruhnkenius ad Tim. p. 234 citavit poetam apud
Ciceronem de Or. III. 41 „Erras, erras: nam exsul-
tantem te et praefidentem tibi Repriment validae legum
hahenae, atque imperii insistent iugo" Legg. III. p. 701
et Politic, p. 226 iam supra citavi. Hue pertinet meta-
phora Legg. IV. 730 Off hj fùi^ vépLOç iAA\' erronvoc Trxihsvcuv
Kûii \\pôyoç êxdffroug svvjviûvç ßa,?,Kov m) svfMvsT? roïç ts^-
(Tsuùoii ßs\'A\'Muut vófioig àTTsp\'/iz^sroct; sù^vioi proprie dicitur de
equis qui se régi patiuntur, vid. Resp. V. c. 14 "ttttccv
eijyiviuTiirccv.

In animalibus, quae in figurata oratione occurrunt, quo-
que diximus canem, qui apud aeschylum in primis variis
adhibetur comparationibus.

Agam. vs. 2 vigil dicit: vigilo xuvoç Viw^v, canis instar.
Eadem imago denuo occurrit de Clytaemnestra, de qua
dicitur vs. 606

yvvx7xx TTicTTi^v ï\' £v ^éfioig supoi i^oKccv
o\'i\'xVTTSp OVV SÄeiTTS , ^CCyMTCCV xvvx.
Ad sagacitatem denotandam comparatio adhibetur de
Casandra Agam. vs. 1093

De turpi falsae miUieris adalatione hac imagine utitur
tragicus vs. 1228, ubi de Agamemnone et Clytaemnestra
legimus:

vsav t\' sttxpxo? \'ujou t xvixcrtxt^ig
ova oihv old y?\\S)(j(TOc (Mcry^T^q xuvoq
Xs^ao-a xxKTslvtza-x (pxi^pdvovc, S/jj^jv
xtijq xxqpx\'tou , tsv^stxl ymk^

Quem locum mutilum et corruptum vir cl. van Hervi^erden
sic fere scribendum esse putat:

Äsl^xffx KxxTsivxŒX Çixi^pov OVÇ , ^IztlV
XTUig Kxèpxiov, dl^^STXl KXX^ TSXV){I
est emendatio Tyrrwittii, (pxiôpov oùg et ^^stxi
Madvigii; réx^V pi"o tw^^ van Herwerden legen dum coniicit,
qui quoque lacunam post xvwc suspicatur, cum ferri non
queat asyndeton in sqq. Ita autem óïx servandum esse,
ut sit obiectum verbi, quod perierit in versu elapso, v. e.
in bunce modum:

Mordacitas canis menti poetae obversatur Choepb. vs. 445
ubi Electra dicit se propelli a matre eiusque amico : 7roXv(7ivodg

Canes venaticos Furias vocat in Eumen. vs. 131 sq.
cvap ^icoxsig ô>jpx, xKxyyxvsig S-Tvsp

quuntur. Paucis versibus ante Clytaemnestra eadem com-
paratione utitur vs. 111 sqq.

\' KM T!WT(l KOvCpag SK ijÀ(TaV xpKUaTXTCCV
cipovrrsv ùf/Jv syy.cx.TûJ.do\'^izç ■yjya.

hprz\'/jVSUC SOIXSV yj ^SV/i Topoïl
2ë1(jÔxi , rpoTTog Ts ôy,poç àg vexipérou.

Ab ARISTOPHANE hômincs irati comparantur cum canibus
ringentibus : Pax vs. 630 iy£(j>^pórxg, cf. vs. 641

Apud Aeschylum et Sophoclem vidimus exempla ex ve-
natione sumta; eiusdem naturae sunt quae legimus apud
Platon em Lys. c. 15 kx) SJ; kx) xvrhg êyài vrduu s^xipsv,
acttsp tig, xyxtry/rccg 3 iô\'/fp£uûf^-/!v. Phaed.

c. 11 p. 66 C. rijv TOV ovTog ùnpxv cf 10. 66 A. Phileb.
p. 65 To âyxôov ôv!p£vo-xi Lach. p. 194 oùxovv è (pik£ tov
xyxêou y.uvyiysTviv fz£Txê£Ïv xp\'/^ xx) f/J/j âvihxi. Legg. II.»Jî. 654

p£uvijT£ov, crx^fJ.\'X T£ xxXov xx) f/Jkog XXL a^^v. His fere om-
nibus locis investigationem veri, comparât cum venatione,
philosophes cum canibus aut venatoribus ; cf. Resp. IV.

■t

tivxg ôâ/zvov kvxxa -trspiia-rmôxt, trpoctsxovrsç rov vovv fj^yj tt^i
^ "èiZiXioijóv/i kts.

Homines cum bobus araloribus cômparantur in nota ilia
metaphora, quam legimus apud aeschtlum Prometh. vs. 323
ovxovv si/xiys xpèfzsvoc ^t^XG-KxXcp

cf. Agam. 1624, Euripid. Bacch. vs. 795, Pind. Pyth. IL
vs. 94, Acta Apost. c. IX. 5 a-kky,póv <toi vrpog yJvrpa xxzrl^siv.
Hac metaphora utuntur ad significandum hominem contra
fatum aut deorum voluntatem reluctantem. Talem sensum
nanciscitur Eur. Iphig. Taur. vs, 1395, ubi legitur

Nauckius proponit vrpog kvf/.x mutare in Trpog xsvrpx, quod
aptius buic loco videtur: sententia enim est: omnes dif-
ficultates repellere conantur ut recipiant Ipbigeniam.

SophocijBS aliis trans!ationibus homines cum bobus ant
tauris comparai In Aiac. vs. 322 Tecmessa de suo amico
dicit: .

ubi (SpuxxŒÔxi significat: fremitum gravem. edere, de quo
alio loco, AeschyH fragm,. 433, ^legimus verbum rovêopó^Em:

In eadem Sophoclis fabula Agamemno Teucrum bortatus
ne putet, sibi propter corporis magnam staturam omnia
facere licere, suam sententiam hac commendat imagine
vs. 1253 sq.:

Apud aeistophanbm, praeter comparationes et meta-
phoras iam citatas-, quas cum. tragicis communes liabet,
has legimus ei proprias imagines. In Lysistrata Spartani
fortes cum apris comparantur vs. 1255, ubi Leonidas eos
duxisse dicitur âfnrep tùç KccTrpccç.

Poetae saepius cum apibus comparantur: Av. vs. 750.
fzéXiTTOc àzsloôtjxsTQ KcipTrév. Cf. Plato lo c. 5 p. 534 B.
?Jyouut yàp "St^ttouÔsv Trpoç oi Trof/jra), on àiro xpi^vSiv

fzsXippvrojv SX MoutrZv xj^ttccv tivccv xcÀ vxttSiv dpsTréfzsvoi rà
(xkXvi ^yCiv Cpépouai, uuTrsp oiï (/^sXiTrai. Cf. Hor. Carm. IV. 2. 27.

Fortasse quoque eandem metaphoram adhibuit Ran. vs.
1300, ubi Aeschylum inducit dicentem:

Lepida metaphora legitur Av. vs. 403
^ccpo^óxoicriv £7r\' xvôsaiv f^ii;!/
sedens in floribus, ex quibus pecuniam haurire possit,
qua corrumpitur. Talem imaginem poeta quoque respexit
Eqq. vs. 794 \'^kIttsis. Lysistr. vs. 475 (Tpyixixv /3a/tt^
xâpsêl^i^.

Iam videamus comparationes et metaphoras, quae petitae
sunt ex plantis, arboribus, floribus, agricultura cet.

fi^Ï fioi TTÓXiv ys Trpépiyoêêv TrxyœXsôpov
sxôxptvIa-^Tê ^ijixAccrov ,

Sophocles quoque ab hac imagine non alienus est,
quae occurrit in Electra vs. 765:

Tpóppi^ov, ûg hiKsv, sCpôxprxt yévog.
et VS, 511 de Myrtilo, qui e curru deicitur:

Flos hôûç et verbum àvôdv saepe metaphorice adhibentur,
velut Aesch, Pers. vs. 252:

KVÔOÇ significat honorem, gloriam. Vigorem significat Agam,
VS. 743 ^vi^iêufjLov spuTog âvôog. Verbo âvûelv similiter \'vigendi
sensu Aeschylus usus est Agam. vs. 1009 :

vßpig yxp i^avóoüir\' sKxpTroocrs (rrâ^vv
&ryji;, oêsv TràyaXxurov ê^Xf^^ óépog.

Postquam vßpig effloruit enascitur spica miseriae,
unde deplorabilem messem metit ußphrj^g sive óvijrég,
quod subiectum huius sententiae ex proximo versu peten-
dum est.

Verba xTrxvùi^siv et sTrxvùl^m, quae apud Aeschylum legun-
tur , controversa sunt gravemque suspicionem moverunt
criticis. Illud legimus Agam, vs, 1662 sqq.:

àXKx TsJffS\' £ßo) ixxTxIxv yXSscnxxv àirxvûisxt
KXKßxAsTv \'éirvj tqixütx ^xlfiovog 7r£ipci}[/,svovg,
acccppovog yVCCfAiig XfAXpTSlv tov KpXTOÜVTX—u—

Quomodo hic vertendum est xTx-^óla-xi? Blomfield vertit:
florem decerpere. Schütz adnotavit: „quemadmodum voca-
bula xvêog et xvÔ£7v saepe de multitudine dicuntur, ita etiam
audacter et contumeliose dicta in procacium hominum Un-
guis quasi âi>Ô£7v, efßorescere, videri possunt ; ut igitur qui
talia effutiunt recte dicantur yKcca-crxv x7rxvôl^£iv, linguae
florem decerpere." Non credo recte dictum esse ättäi-Ö/W
idem significare posse quod decerpere, nec aptam esse
imaginem puto, quum decerpere dicendum sit non de
actione aliqua sed de fructibus qui inde proveniunt. Non
igitur persuadere mihi possum haec recte esse scripta, quare
dubito annon verum sit quod Wakefieldus statuit, legendum
proponens dxovTÎa-xi pro xTxvâia-xi. Cf, Menand. (Mein. 4. 257).

Non sanior mihi videtur locus alter, ubi verbum £7rx\'Ji^£iv
legitur Agam. vs. 1459:

Blomfield et Schütz scribunt âTr-jjvôicrcû, secundum Stanlei
coniecturam. Scbützius vertit: claram Agamemnonis ani-
mam ab inexpiabilem sanguinem deflorasti. Locus vero
est corruptus et, postquam variis modis eum emendare
conati sunt critici, medelam adbuc expectat.

Transeamus ad alias huius generis metaphoras. Apud
Tragicos saepius occurrunt vocabula (^Xxan^fjiot, pi^x,
ffTtzvsiv de progenie et natalibus. Aeschyl. Sept. c. Theb.
VS. 533 Parthenopaeus dicitur ^Katrrvnioi xxXKiirpcppov, et
cum aha metaphora, quae non minus in deliciis fuit tra-
gicis Graecis hanc figuram coniunctam legimus eiusdem
fabulae vs. 754, ubi de Oedipo dicitur:
o<TT£ fzxrpoç âyvxv
(jTTEÎpetg apovpxv /V\' èrpxcptf
pi^av tx\'ifxxrôsŒcrôiv srXx.

XlkpÛ7Xf^£V TTOCÎ^XQ ûôç ZsTvÓ? TTOTf,
yfirf^ç OTTOùç xpovpxu hroTrov Xx^ûv,
(XTreipccv (aôvov \'rrpotrsl\'bs xx^x.u.ccv xttx^.

Hi versus sic explicandi esse videntur ut intellegamus
Deianiram queri, quod Hercules tantum viseretsuos liberos,
cum veniret novam progeniem procreaturus. Hercules enim
dicitur idem facere quod agricola, qui agrum procul re-
motum semel tantum in anno conspicit, metens et serens
uno eodemque tempore.

Hue pertinent loci Sophoclis ubi (ixaarhsiv, tóAAf/i/
a-Trépfix, (TTTslpsiv, cpiTvsiv, (pvTsósiv, metaphorice leguntur,
non xvôêïv quo Aeschylum usum esse vidimus. Sunt autem
Oed. Reg. vs. 1376, Phil vs. 1311, Electr. 238, Oed Coh
611, ubi (3xx(TTâv£iv ; Electr. - vs. 952, Antig. vs. 1164,
Phil. vs. 259, 420, nhi ôxXXsiv occurrit; Oed. Col. vs. 600
(TTTspizàrccv numero plurali, quod de pluribus liberis sermo
est. Cf. Oed. Col. vs. 1275. Verb. 0itósiv legitur Trach.
vs. 311, Ai. vs. 1296, Antig. vs. 645; 0ursósiv Phil. vs.
904, Oed. R. vs. 1007.

Apud EUBipiDBM quoque saepius talia occurrunt. Sic
filius vel filia dicuntur spvog Iphig. Aul. vs. 118, Troad.
vs. 766. Vocabulum o^oq, quod nusquam in hac metaphora
apud Aeschylum et Sophoclem reperimus, apud hunc non-
nullis locis legitur; e. g. Iphig. Aul. vs. 202. Hoc autem
iam ab Homero usurpatum esse scimus in notissimo attri-
bute c^ci "Apvioc. Porro huius generis translatie est pt^x:
Iphig. Taur. vs. 610, lo vs. 1576. Euripides pro ysvvxv
usus est verbo cpuTeusiv aeque ac Sophocles; hoc verbum
apud eum legimus Iphig. Aul. vs. 29, Rhes. vs. 354,
Andromach. vs. 49, lo vs. 1102. Pater appellatur (pvrovpyog
Iphig. Aul. vs. 949, Troad. vs. 481. Etiam a-Trsipsiv et deri-
vata nomina occurrunt Iphig. Aul. vs. 90, Or. vs. 750,
Bacch. vs. 264, ubi legimus trirsipxvTX y^ysv^ crrxxvv. Hoc
vocabulo (TTxxp^ àë prole quoque usus est fragm. 362 vs. 22:

e\'l S\' ^v èv o\'lxoig xvt) ôtj\'Astôôv (ttx%v<;
olpaviv, irÓKiv Se TroXsf^ix -/.xtsïxs CpXû^.

Uno loco legimus (r7rép,ux, ubi vero non de proie, ut apud
Sophoclem usurpatur, Iphig. Aul. vs. 520:

De fratribus et sororibus bic illic dicit ôfzôtTTropoç; Ipbig.
Taur. vs. 611, 695, Or. vs. 658.

Apud hunc tragicum (ixxfXTxvsiv quoque metaphorico sensu
legitur Iphig. Taur. vs. 3, lo vs. 267, Androm. vs. 664,
fragm. 432 ^ 1048; êxKKeiv eodem sensu quo fiorere apud
Latinos usurpatum legimus Iphigen. Aul. vs. 1225:

Vocabulum Homericum ôxKoç (cf. Od. Ç 157, II. X 87)
quod non obviam est apud Aeschylum et Sophoclem, apud
Euripidem .legitur Iphig. Taur. vs. 171, 209, 232, quo
loco Iphigenia dicitur de Oreste:

OV SXtTTOV STTllA-XtTTihoV BTl (3pS0Og, £Tt V£OV, £Tl ûâXOg
iv xspdiv (AXTpog.

Sine dubio facile quisque caxeret illo hi vsov, quod nihil
novi affert neque ornatui poetico prodest, dum permiro
usu ùxKog sic nude positum reperitur pro infante.

Ceterum animadverti Euripidem in hac tragoedia et in
Iphig. Aul. saepius quam in reliquis usum esse metapbora
de qua hic agimus.

Imaginem quam Sophocles adhibuit Oed. Reg. vs. 1209
et Trach. vs. 31, reperimus quoque apud Euripidem in
lone vs. 815:

Hic et Ion. vs. 1095 kporog idem est quod ykvog et
7\'7r£p[ji,ci. Denique hue referendum est Or. vs. 552 seq., ubi
Orestes dicit Tyndaro:

comparationem legimus cuius nullum aüud exemplum apud
tragicos neque apud reliquos poetas repperi.

Porro hue referendi sunt illi loci ubi spes comparatur
cum arbore; qalem metaphoram apud Aeschylum legimus
Choeph. vs. 203:

fj Sf Xph Tux^^v troorvip\'iag,
txfziKpov yévoir\' av crTrépfixrog ßsyxg jrvößijv.

Sunt verba Electrae, quae dicit: magna arbor ex parvo
semine oriri potest, quod exemplum adhibet ad confir-
mandam spem suam, fore ut frater redeat, quippe cuius
vestigia conspiciantur prope tumulum patris. Cf. Agam.
vs. 966:

pi^viç yxp ovtjijg (pvKXxg "xst ig ^oiioug,
Sophocles talem metaphoram habet Antig. vs. 596 sqq.

Credo difficultatem, quae huic loco inest, posse reraoveri
si legimus vs. altero cum .nonnullis editoribus:

Paris omnem patris dowMm deiecit. Bis usus est hac
metaphora de caede: SuppL vs. 636:

ubi sine dubio recte a viro cl. van Herwerden restitutum
est ivxißoig. De unius viri caede hanc metaphoram usur-
pavit Sept. c. Theb. vs. 718:

Fortuna insperata hac imagine depingitur Agam. vs.
1044 seq., ubi Casandrae Clytaemnestra dicit:

Denique non omittendus est locus notissimus Sept. c.
Theb. vs. 593 sq. de Amphiarao:

Ubi Schiitzius adnotavit: „(^xsitxf xKokx est sulcus profun-
dus h. e. arvum fertile, seges fecunda. Adeoque significatur
Ampbiarai animum bonorum consiliorum uberem esse, quam-
vis idem ab omni iactatione multum abhorreat." Vide quae
praeterea adnotavit et quae attulit Blomfield, quibus ad-
dendum est Platonem hos versus citasse Respubl. II. c. 5
p. 362 A., ubi agit de viro iusto; respexit autem hunc
locum Gorg. p. 527 B. Conf. quoque ad vs. 592 Sallustius
de Coniur. Cat. c. 54 (Cato) esse quam videri bonus
malebat.

Huius metapborarum generis, de quo nunc egimus, quae-
dam exempla apud aristophanem quoque et Lyricos exstant.
Verbo tantum hos locos indigabo, quia supra prolatis nil
novi addunt. Legimus Ipw? pro filio Aristoph. Thesm. vs.
321, Cone. vs. 973. Verbum Mslv metaphorice legitur
Nubb. vs. 897; phx^rxveiv Aw. vs. 696, Lys. vs. 406;
zxprnuaSxi Vesp. vs. 520; rpwyxv Vesp. vs. 634, Cone. vs.
886; xpsiAvoq Aw. VS. 321; xvTQTTpsixvoq Ran. vs. 903\'; xpo-
öéxvfivog Eqq. vs. 528; Trpóppi^oi; Rah; vs. 587. Apud poetas
Lyricos hêo: dicitur vis, robur, inventus: xvêog -^iS-^g Tyrt.
10 vs. 28; Mimnerm. L 4; 2. 3; Theogn. vs. 1070. Trxi^sixg
hkg 1305. Alcaei 83 yépxg xcpêirov duêj^asi. Anacreon. 53. 15
"EpcoToe xvêog. Bacchyl. 13. 2 xoihxn xvösx. Pind. 01. H. vs.
45 \'Alpxtrri^xv SxKoc, 46 oösv a-yréppcxTog Ixovtx pt^xv. Nem.
VI. vs. 42 ipviai AxTOvg. 01. VI. VS. 105 u^vcüv xs^\' svTspTrsc
xvéog-, Isthm. IX. 48 xvêsx vf/,i/ccv. VII. vs. 9 yKvavv xxpirov
(ppsyóg. Pyth. 11. vs. 74 Cpps-Mv sXxxs xxpTTov AfA,é[J!,^Tcv. Pyth.

IX. vs. 109 mpTTOV àv^dOivr x7ro^pè\\pxi léfacv, cf. Isthm.
VI. vs. 34, Scol. I. vs. 6, II. vs. 1. Nem. II. vs. 9 \'l^êfiiaSav
IpeTTsaôxi ZXXXIITTOV xoorov. Cf. Isthm. IV. vs. 11 ^ccxc xccrov.

Restât ut videamus de iis translationibus quas poetae
sumserunt ex fluctibus aëre, ventis, quarum tamen non-
nullas, ut magis pertinentes ad rem navalem, alii loco
reservabimus.

Malorum numerus, quo quis quasi obruitur, cum mari
comparatus est ab aeschylo in Prometh. vs. 746
ys TTsXxyoq XTi^pxi;

Kxxwv SÈ \'n-Xijêoq TTorxiMia toq STrépxsTXi
XTVjq y x(2vit(tov TTSKxyoq où (/^XA SVTTOpCV
ToS\' è(7(3é(2)jXX.

xxkSiv TTsXxydc sppooysv (ikyx.
Fortasse eadem imago obversata est Euripidi HippoL
vs. 1338: (Tol toS\' sppccysv kxxx. Cf. Pers. vs. 814, ubi ad-
versa fortuna cum fonte comparatur, ex quo semper nova
mala proveniunt :

Verbum ultimum restitutum ex egregia coniectura Schiitzii
pro insano ixTrxihósTxt, quod antea legebatur.
Huc quoque pertinet Prom. vs. 885 sq. :
ôoXspo) Sf xóyoi rrxiova-\' sh^
iTTuyvijg Trpoc xvf^xutv xrvic.

A SOPHOCLE mala cum fluctibus comparata sunt, qui in
litus infligunt: Oed. Col. vs. 1240 sqq.:

uç XXI Tov^s xxr\' xxpxç
"èsivx) xuf^XTOxysJg
XTXI x?^ovsou(riv àei ^uvovaxi,
XI lûv XTr" xsK\'m ^vcrfzxv,
xi xvxt£x?,ovtoç ,

iù (^\'iKoi VXU(0XTXI, i^óvoi lyt^üv Cpi\'Acov,
f4,ÓV0l \'ér\' Ôpâ^ vÓl^Cfi,

Apud eukipidem multis locis mala cum fluctibus côm-
parantur. Hippol. vs. 822 sqq. legimus:

xmóóv u TâXaç, irkxayog sitropü
Tcaoï/Tov mrs ^iÎttût ixvsÏKTXi ttxKiv,
[/.vih\' èxTTspxiroii KÙyt^x T^^S t7Uf/,<popxt;.

Hoe loco ipsam rem positam videmus pro imagine,
quam spectatoris menti oggerebant verba adiecta TrÉtromx
et èxveuaxi. Inversa ratione Sopboclem Oed. Col. vs. 1746
usum videmus: i^y xpx Trkxxyoq sXxxér>iv ri, ubi xxxSiv
sive cogitatione supplendum est. Confer praeterea

Eur. Suppl. vs. 508, de quo loco infra videbimus, et
Demostb. Or. IL 9 Trpccnj vrpôÇxaiç xx) f4,ixpov 7rTx7(T/zx
XTTxvrx xvsxx\'tTKTs: vide Rebdanz ad bunc locum in ed.
Teubn., ubi attulit Dexopatr. II. 232 vv.: hx fMxg xé^sm

xx) TTXCrXV >1(mv TTXpxlSoXi^v TTXpk(tt^crS xx) TOjg xttstêovcriv ITTTTOig
TxpéloxXs rovg (Blx xx) êv xxipc) ttxXiv xCpi<rtx-

Curae, quibus animus turbatur, nonnulUs locis cum
fluctibus cômparantur, velut aeschyli Agam. vs. 995 sqq.:

a-TTXXyXVX y OVTÛl
TTpoq êvdixoig (pps(r)v TsXstrCpópoig
livxig xuxXoófisvov xéxp.

ubi ultimum vocabulum ex Dindorfii coniectura restitutum
pro (MOU xxp^ix, quod minime aptum antea legebatur. Schütz
proposuerat xi^vktov l\'ouxér xv ttsKoi xxkÓv, vertens: „enim-
vero hand amplius effugi potest malum" quod habet
sensum iis, quae Graecis verbis scripserat, prorsus contra-
rium. Denique cum locis laudatis conferendus est Choeph.
vs. 183:

Aliis locis ira, animi perturbationes comparantur cum
vento, velut in Choeph. vs. 390 sqq.:

II. 4> 386 Vixx Se a-^^iv êv) Cpp£(r] ôi)/A,og xnro. Eum. vs.. 840
Tvéco KOTOv. Choeph. vs, 33, 951.

Tum de vehenientia pugnantium Aeschylus tali meta-
phora utitur Sept. c. Theb. vs. 63 sqq. Trvoài; "Apeccg, cf.
vs. 115. Mars cum vento comparatur eodem modo, quo
Homerus II. A 297 Hectorem vocat hov àiAAjj. Hue per-
tinere videtur Sept. c. Theb. vs. 343

Calamitates eum tempestatibus comparantur ab Ae-
schylo, Prom. vs. 643, ubi lo suam ealamitatem vocat
Ôsôas-uTov Suppl. vs. 165:

Agam. vs. 819 xtt^ç ùùsXKxi. Cf. Choeph. vs. 1066. Con-
trarium est ôxKmc; Agam. vs. 969:

Cum his locis haee sophoclis conferenda sunt. De mente
sollicita usus est hac metapbora Antig. vs. 929 sq.:

Miseria Aiacis cum tempestate comparata est in cogno-
mine fabula vs. 205 sqq., ubi Tecmessa queritur:

Cbori verba, quae haec excipiunt, ad eandem meta-
phoram mihi pertinere videntur. Sunt enim haec:

Pro yjpsfzixç, quod Dindorfius ex Thierschii coniectura
recepit, in MS. legebatur xmJLspixi;. Hermannus, ut Lobeck
in sua editione testatur, voluit sviixpixc;. Lobeck ipse con-
iecerat rl h>i?.xxKTxi Sf luffvjixsplxq. Nauckius in edit. 5» Schnei-
dewini recepit svf/,xpixç. Magis autem poeticum puto ^psfjiixq,
quod Thierschius scribendum coniecit, quo recepto sententia
est: „quam, calamitatem haec nox pro quiete intulit."
Non tamen dubito, quin magis cum chori dicendi ratione
conveniat aliud vocabulum vyivsf^ixc, quod nautis, ex quibus
chorus constat, aptissime tribueretur. Equidem igitur prae-
tulerim rl sv^kkxktxi T>jç vi^vcf^lxç. Vocabulum vvivsimx ,
(apud Latinos malacia) idem fere significans quod yxXiîvij,
de animi tranquillitate et de fortuna secunda, optime
dici potest. Cf. Aesch. Agam. vs. 740. Ceterum non incon-
sulte Sophocles Tecmessam et chorum sic loquentes induxit;
hi enim sunt vxag àpooyo) t^ç AUxvrog, qui quoque vs. 250 de

Atridis simili translatioae dicunt ipéccrova-iu âTrsixàç. Cf. vs.
890 QÙpicfi fzij TTsKó.aa.i ^po\'ßcp. Nec longe diversa est ratio,
qua Aiax eosdem compellat vs. 348 sqq., quos versus iam
supra laudavimus, et vs. 683, ubi idem amicos portum
vocat:

i. e. plerisque mortalium in rebus adversis amicorum
auxilium deëst. Exemplo utitur ad éandem rem perti-
nenti vs. 674 sq.:

Ubi miror editores non récépissé Musgravii coniecturam,
Af/cüv pro hivûv scribentis, in quam Lobeck post eum in-
cidit, qui hoc vocabulum in suum textum recepit, et multis
aliis locis allatis, ad suam probandam sententiam, et
Aristopb. Ean. vs. 1003 7rvsv,%x Xslov. Nec dubito, quin
Eustatbius, qui bunc locum explicat p. 982: aoi/xî^sTat kx)
CTSvcüv TTOvrog xxrsvvx^ouiTijç xùrov, etiam Af/wv le-

gerit; yxX-ziV\'/j enim non est ^sivâv xi^ßx 7rv£U!/,xrccv sed Ksiccv.
Miror Nauckium, quamvis citantem Virgil. Aen. V. 763
placidi straverunt aequora venti, praetulisse simplici
emendationi artificiosam interpretationem. Talem enim
hance esse puto: ,,Das wehen heftiger Stürme beruhigt
auch wieder das seufzende Meer." Neque apte idem at-
tulit Od. X 21, ubi de Äeolo dicitur :

quo agimus, de vento ipso, sermo est. Horatii versus,
quos hie affert ex Carm. I. 3. 16 ,,quo non arbiter Ha-
driae maior, tollere seu ponere vult fréta," oh sententiam
naturae contrariam, reetissime a Peerlkampio poeta in-
dignes habites esse puto. Ventus enim non ponit fréta
sed tollit, et si dici possit ex arbitrio eius pendere, utrum
mare sit turbidum an tranquillum, minime tamen inde
sequitur sanam esse lectionem: htvciv avjiJt.x -ttvsviaxtuv koi-
[Ai^si TTÔvTov trrsvovTX. Hie igitur restituendum puto Xsim,
vel potius Kslov. T êti^fix, TvsviACiToov. Conf. cum his locis
Soph. Fragm. 63:

Eumpibes iram comparat cum vento Orest. vs. 695 sqq.,
ubi Menelaus dicit se opem laturum esse Agamemnonidae,
sed expéctare dum sedata sit populi ira, quam, cum
adhuc valeat, perinde difficile sit exstinguere ac ignem
vehementem. Tum loquitur haec:

fl ^auxoog Tiq aÙTOg êvTsivovTi fisv
XXXÔÔV ÛTTsixOl xxipov SVXX^OÙIÀSVOÇ ,
hug XV êxTTVSVffSISV * S\' XV^ TTVOXÇ,
Tvxoiç XV xÙTûv pc^im oioM Ukei?.

Maie editores, non curantes grammaticam, in versu
ultimo Cobeti spreverunt emendationem, om pro hov scri-
bentis. In praecedenti autem versu legendum esse puto
ttvot!) pro moxç, nom. sing, pro ace. plur. Verba significant:
quum ventus remittit, fit minus vehemens, vel prorsus
flare desinit ; cf. Soph. Philoct. vs. 639

ibid. vs. 764 sccg âv^^ro vrijpix. Quod ad loci sententiam at-
tinet, vid. Plutarchus in libello continenti Praecepta gerend,
reipublic. 818 A o yxp ttxvtx xixv ânpifoîj: kx) (ripo^po? cùTev
vToxoopûv où^l ùttsÎkccv , âhXx Tpxxvç xs) xx) xTTxpxirvjTOg,
àvtlcplxûvlxsïv tov "è^l^ov xùtû kx) 7rp0(j\'èv(tk0kxiv£lv èôl^si ■

Fortasse hic pro KÙ[mToç substituendum est xsIimxtoc ,
quod cum loco citato optime convenit. Hue quoque per-
tinet Androm. vs. 327 toucv^\'\' strvsuirxg, de ira dictum.
Androm. vs. 189 oi yàp ttvsovtsç yt.ayx\'kx superbos àenotdX.
Conferendus quoque locus Orest. vs. 1200:

ubi V. cl. Cobetus restituit ttoXùç ttvsi^. Idem in Baccb. vs. 640
yxp xÙTOV o\'tarcc, Kxv TTvéoov aKÔ^ y^ayx

rescribi iubet kxv irvaccv aXÔin (iayxq, coll. Rbes. vs. 323,
Aristoph. Equitt. vs. 430:

a^aif/,t yxp (xoi XxfiTrpoç j^Si^ kx) iJ!.ayxç Kxèiaiq,
h[/,ov TxpxTTUv r^v Ta yïjv kx) tî^v ôxxxttxv ah^.
vs. 760 TTpoç txût oTTUi; a^ai troxhg kx) Xxfyt,7rpoç èm tov xv^px.

Vid. Cobeti Varr. Lect. ed. 2» pag. 587 sq.; cf. quoque
Eveni Eleg. II. 5, ubi de Baccho : ai ^à ttoàvç Trvaiiaaiav
xTTauTpxTTTxi [mv IpcoTxq, et Aloxidis comici (Mein. 3. 467)
de parasite:

aùrov S xfJcA\'/jJcwç roïç \'LmiMÔpcf^iv sv^sTai
hï^^ai TTvéovTx Kx) yxX^vhxi xoré.
Xetfiàv à fisipxKt\'a-xog s<tt) Toïq (pixoiç.

Ad eandem imaginem pertinet verbum hxyxXtivi^stv,
quod legitur Arist. Eqq. vs. 646, et yxX^vi^eiv Euripid.
fr. 1064.

De amore haec metaphora usurpatur Iphig. Aul. vs. 69 :
OTOV TTVOx) cpépoisy \'ACppo^hi^q (pîXxt.

„ Tyndareus," inquit, „filiae Helenae veniam dédit eli-
gendi eum amatorem, ad quem Veneris spiritus eam^
ducerent ;" ubi postulante sententia v. cl. van Herwerden
legendum putat: ottoi ttvoxI kts.

Denique agendum de locis, ubi Euripides calamitates
cum ventis comparavit. Huc pertinet Here. Fur. vs. 102,
ubi Amphitryo Herculis uxorem consolatur his verbis:

kxl/,V0V(7t yxp TOI Kx) jSpOTUV XI <jVfi(pOpxl,
Kxt TTvsùiJt^XT àvkiim oùx xit s^si.

hXl(T<T0[^S7S\' ixslôsv
hôx^e ^vt7TvxÎM<Ttv
SÙTUxioiiq T£ TTXXlV ,
[ieQitTTXTxi Trvsvf^XTX.

«(40i(2x) KXXÔûV • lASTXTpOTTOl Trvèûuffiv XupXl ^OfiCiUV.
TÔTS [ÛV SV XOVTpOÏ? £7rS(T£V êf^Oç èfiOq xpxhxq.

Dindorfius autem, ex Musgravii couiectura, priorem lec-
tionem recepit, quae magis convenit cum locis supra ci-
tatis, ubi sors, fortuna cum vento comparatur. Neque
tamen MSS. lectioni exempla desunt; simili enim ratione
legimus Ipbig. AuL vs. 761:

TOV sÙTVxîj (ASTsßoiKev txißuv,
Tdxp Sf Trpoç TrsiTpoç tsxv iktrvsôastûit,

Satis quoque frequens usus est vocabulorum ctxôtoç ,
vù^, vs^sKvi, ad notandas calamitates, dum contrario sensu
voc. cpxoç adhibuerunt; quam consuetudinem non solum
poetae Latini sed etiam recentiores, nostrates quoque,
receperunt. Exempla ex tragicis haec sunt:

Medea vs. 107 vécpog ó\'ificcy^g-, cf. Pindari iroKkyuno vsipog,
quo nomine Amphiaraum indicavit.

£f/,ojg fzh eittxg "sufixtriv (pxog (xkyx
Kx) ksvkov iji^xp vvKTOg fji ijc,£kxyzi[xo\\j.

Apud euripidem imprimis frequens est haec metaphora:
Iphig. Aul. vs. 1502 lópsxpxg [/.s cpxog, cf. fragm.

318: 7rxi2m vsoyvSiv êv dófioig lh7v Cpxog. lo vs. 1439 S>
réuvov, « (pSg ^Tp) KpsTcrirov ïjA/oy. Or. vs. 243, Herc.

Hue quoque pertinent Med. vs. 482 ktsÎvm\'\' àvscrxov troi
cpâoç a-ûiTiîptov, Ipbig. Taur. vs. 187: ïppsi CpSiç a-n^^Trrpav.
Nec omittendus esse videtur locus Ion. vs. 1466, ubi reperto
filio, Creusa laeta exclamat:

■ Ö Tf y^ysvkTxi; léiioq CÙKÉTI VVKTX
"èépKSTixt, âeXiou âvci(3xé7r£t Xxfjt,7rii<riv.

Hic quoque in mentem venit verborum, quibus chorus
beroem alloquitur Rhes. vs. 355 seq.:

Ad metaphoras et comparationes, quas hoc capite de-
scribimus, pertinent ii quoque loci, quibus fulminis ictus
metaphorice usurpatur. Comparationem huius generis ad-
hihuit soPHOCiiBS in Aiac. vs. 257 seq., ubi Tecmessa berois
furorem iam desiisse ait:

ovxsri (se. i^aivsTdi) • koiiu.7rpciç yàp xrsp trTspOTrîjg
^^oiç o^vç voTOq oùç Xyîysi

hemens ortus est." Editores iam citarunt ad hunc locum
Ibyci fragm. I. vs. 6 sqq., ubi de perpetuo amore :

OvhSfjLlciV KXTXKOITOÇ CCpXV, M"\' UTÛ (TTSpOTTXÇ (pXsyCOV
&piiÎKioç iBopéxq.

514 Kxam â Usp<TXiç iyaxrio-xijxpsv êséq-, vide quae adno-
tavit ad hunc locum Blomfield, qui quoque attulit Euri-
pidis Med. vs. 93 seq.:

ubi v. cl. van Hervrerden restituit xxrxtjx^^xt \\ rtvx, coll.
Hippol. vs. 1418 opyx) xxTX(TX)j\\pûV(Tiv siç ro a-ou "èsiAXt;. Vid.
Soph. Oed. Rec. ed. mai. pag. 202.

Apud reliques poetas et scriptores Atticos, praeter al-
latos, non repperi locos, qui ad bas metaphoras illustran-
das sive explicandas aliquid afferre viderentur. Quare fine
huic capiti imposito transeamus ad genus, quod secundo
loco tractandum esse diximus.

Apud poetas Graecos nuUa est metaphora frequentier
iUis, quae sumtae sunt ex re navali. Sunt autem hae
imagines non omnes eiusdem naturae. Duo genera esse
comperi, quorum alterum complectitur comparationes et
metaphoras, quae ad rempublicam pertinent, alterum
quae spectant ad vitam humanam.

Videamus igitur exempla, quae ad rempublicam per-
tinent, quorum quae apud aeschylum occurrunt primo
loco recenseamus.

Creherrimae metaphorae huius generis leguntur in fabula
Septem c. Theb., quae res cum huius tragoediae argu-
mento cohaerere videtur. Comparationem, quae poetis
maxime in deliciis est, legimus Sept. vs. 62 sqq., ubi
nuntius ad Eteoclem:

(TU ^ a<TT£ vcioi; xshog olaxo^TpoCpog
(pctp^cii TrchKTßtx, Trph mraiyhixi moiiq
"Apsuq\' jSflf ykp xvfi» xepaaîov (Trpxrod.

Bonum regem, ut gubernatorem navis, urbem tegere
oportet, ne fluctus hostiles vi irrumpant eamque sub-
mergant. De periculis cum fluctibus comparatis iam su-

periore capite vidimus. Quod ad huius loei verba attinet,
monendum superest: y.vijt.x xsparxJov crrpxrotj recte a Weck-
leino, Stud, zu Aeschyl. p. 9, relatum esse ad metaphoras
illas, quibus Aeschylus ipse imaginem tollit ironia quadam.,
ita ut loqui videatur extra imaginem.

Exemplo ex eadem re sumto utitur Eteocles vs. 208 sqq.,
ubi iratus oh metum et lamentationes feminarum, iis suadet
ut fortes se praestent et domum abeant, ne terrorem au-
gentes noceant reipublicae; cuius adhortationis finem facit
docendo, non multum prodesse preces et supphcationes in
templis deorum, quod hac imagine probat:

Tl OVV, è vxxiTi^ç xpx ,c4v; \'q Tvpc^pxv (pnym
Trpvfivijôsv yjùps fiî^X\'^vijv (rcoTi^pixq,
vsàq KX(JI,OWViq ITOVTiCp Trpoq KVf/.iX.Tl-,

KxBfiOU TTOXlTXl, xph AfJ/f/V TX Kxîpix
QtXTiq (puXxuuai TTpxyoq èv 7rpùft,vifi ToXsccq
dixKX v<a(im.

t^ trpófivlh zxôîjcrôxi TÎjq ttoâsccq, xxvtx xulSspvSurx, kx) ttxvtccv
xp%omx 7cxvtx %p^(n;j,x ttoisTv. Verba autem èv Trpôfiv^
TTÓxscoq, ut Wecklein, Studiën zu Aeschylus pag. 6 ex-
plicat, significant: iv ttoKsi ccuTrsp sv ■ Trpvpiv^ji vsccq. Nam:
,,ut honum gubernatorem oportet dicere oppor tuna, sic
etiam illum qui regit urbem."

fié^-\'pst, erv S\' xùrèç yväiöi vxvxÄ\'^psTv ttÓKiv.
Scholiastes quidam adnotavit: vaunXi^psyv xspisTrsiv, (ppov-

ri^stv Tijq TTÓXscüi, alius per a-cp^siv hoc verbum explicat.
Rectius fecissent adscribendo Kußspvxv, a,pxaiv. Blomfield
quoque minus accurate explicat adnotans ad verbum vxv-
nx^pslv. „navem. rego, non ut gubernator, sed ut ma-
gister; vciÓKX>ipog est proprie navis mercatoriae magister
vid. Thuc. I. c. 137." Recte quidem admonuit de signi-
ficatione vdcis vamXyipoc, sed erravit in eo quod huius
nominis in soluta oratione usum ad locum Aeschyleum
explicandum facere credidit; nihil enim aliud, docente
ipsa loci sententia, verbum muxÄyjpeJv hic significare po-
test, quam gubernare, nec dubium esse reor, quin trita
ilia imagine denuo hie utatur poeta. Schiitz igitur bene,
me iudice, vertit: „Tu autem ipse iam vide, quo modo
gubernes urbem" Conferatur quoque Sophocl. Antig. vs. 994:

nam (rzsysiv, ut Blomfield adnotavit, proprie dicitur de
nave., quae aquam non admitlit. Contulit idem Suppl.
vs. 135 Sept. vs. 796 et, qui sequitur paullo post, vs. 234

(TTsyot, quod iure non recepit Dindorfius; chorus enim
nihil aliud dicit quam hoc: Deos esse veros praesides
urbis, quorum auxilio urbs adhuc servata sit; adlo-
quitur Eteoclem, non preces fundit.

Chorus vs. 758 sqq. de malis, quae vexarunt urbem
post natum Oedipum, ita canit:

Priores quidem versus satis sunt perspicui: „mala" ait
poeta, „ut fluctus maris in urbem. irruunt et eam cir-
cumstrepunt, ut navù puppim." Versus autem ultimi
non sani esse videntur. Quare iam olim emendationes pro-
posuerunt viri docti. Quid tamen verum sit non viderunt,
neque certam emendationem locum admittere putant.

Tandem urbe obsidione liberata, nuntius monet femi-
nas ut bono sint animo, vs. 792 sqq.:

Trécpsuysv ^ês hôXiov \'
TTSTTTCilXeV XV^pôûV 0ßpi[J,0ÜV XOliTTXtTlJLXTCi ,
TTÔXi? y èv eu^ii^ T£ xx) KXu^miou
TTOÄÄxTat TrKviyoug XVTKOV oùx êts^XTO,
ffTsyei Sf TTÙpyoç xx) TvXxg Cpspsyyvoiç

Hi versus perspicui sunt. Unum tamen vocabulum su-
spicionem movit. Ut nunc legimus sensus vs. 795 sqq.
hic est: „urbs in tranquillo et ßuctibus agitata non

hausit sentinam; moenia hostes arceni {rimas non agunt)
et portas fortibus propugnatoribus munivimus. Statim
cadit in oculos permire urbem dici in tranquillo sen-
tinam non récépissé; neque ea res fugit Blomfieldum,
qui coniecit legendum esse: Trixtt; S\' èv sv^icf: \'\'<tti\\ et sane,
quin haec poetae mens fuerit, non- dubium mihi esse vi-
detur, idque rei naturae unice convenire existimo. Ipsi
mihi in mentem venerat verbi svliàio et conieceram: ttoXiç
lûv sùhx. Hoc autem verbum legitur apud seriores tan-
tum , quare meam coniecturam Blomfieldi emendationi post-
habendam esse video. Miror editores post Blomfieldum non
potius in textum récépissé incertam emendationem, quae
tamen, sine dubio, praebet sensum sanum, quam retinuisse
lectionem vulgatam, quae sine controversia vitiosa est et
rationi contraria. Unum locum ex hac fabula adhuc ap-
ponendum esse puto, quo expHcato ad aliam transibo.
In fine enim huius dramatis chorus deflens Eteoclem his
verbis utitur vs. 1074 sqq.:

Videmus denuo imaginem eandem ab Aeschylo adhibi-
tam, quod non tantum efficiendum e verbis xÛ!j(,XTt (pccrcov
xxTxxXuffôîjv, sed etiam ex usu verbi xvxTpxirîivxi, quod de
evertenda nave usurpatur a scriptoribus Atticis: confer
Alexidis fragmentum apud Athenaeum VI. p. 226 F xv
xvxrpxTT^ <yxp irXóïov. Aeschin. 3. 158 Ixv tiç xxcov ttXoIov
xvxTpJ-\'pü, ubi orator statim transit ad urbem eversam,

TToXtv âphvjv (xvxT£Tpo<pÓTx-, conf. praeterea Liiciani Dial.
Mort. p. 155, ubi de navigantibus dicit Trkaylcp Trépnrserôvrsg
tç5 \'ïiztuyt àvsTpàTryjiTxv.

In ceteris AeschyH tragoediis non ita multi loci occur-
runt, ubi respublica cum nave comparatur. Adscribam
locos quosdam, ubi aut disertis verbis metaphoram adhi-
buit, aut uno alterove vocabulo usus est, unde apparet
hanc imaginem eius menti obversatam esse.

In Persis haec fere ad rem nostram facere videntur:
vs. 656 chorus de Dario loquens inducitur:

^£0ß^(rT0üp 5\' SKSKKlljfTXSTO UspaXlÇ, Ù£0[/,1j(TTCCp
hx£V, £W£) (TTpXTOV £V VcSöü%£/.

Corrupta legebantur haec verba. Dindorf ex hopÔMTov
superscriptis verbis „£u êvro\'Bccxsi" restituit veram lectionem
£v ^tto^ovzii. Verbum tro^ou^atv est inusitatum, nisi quod
apud Grammaticos occurrit: Bekker Anecd. 297 7ro\'èoK£Tv
TO T^ Kvß£pväv. Pollux ex Antiphonte verbum TÓhoxè^
affert. Lib. I. 98 olaxi^aiv ta kx) kxt£uêuv£iv to trKxCpog kx)
Kußfpvxv xxK£l(j^oo ô Kußfpvi^tyji; o irr) tôùv oIxvmv kx^fa£voç,
0 Tijç v£Oùç ^y£fjiiiv, o tkv vxvtccv xpxm, ô fV) to7ç o\'ix^iv
kcTTÜh , xx) XXT \'\'AVTlCpSlVTX TTO^OX^ôv ^ I^XAAOV xxt £fZ£ Ô

mdiiyùv. Pollux non bene intellexisse videtur unde verbum
TTo^ouxéco natum sit, (nam tto^ov^Siv , non tto^ox^^v , quod
nihih est, scripsisse Antiphontem, quisque videt); est enim
procul dubio compositum ex ttovç et Uu^ouxog autem

recte dicitur gubernator, quippe qui teneat veli pedem, ut
aut relaxet aut inhibeat, secundum venti vim. ncS^jyc? sive
potius TTO^xyog, sic enim constanter Attici, ut Xoxxyôg,

^svxyôç alia, est is qui viam monstrat, proprie qui dirigit
vestigia infantis, senis, caeci al. Ceterum quod ad Aeschyli
locum attinet, apparet o-rparot; hic dictum esse de universe
populo; conf. Pind. Pyth. I. 86, qui eadem translatione
vûfiiz, ait, ^imtcp Tn^^xXii^ o-rparév.

nam sùôvvsiv proprie dicitur de regenda nave, quo sensu
apud Euripidem quoque et alios saepius occurrit.

TTpSiTx (ûv evhoaipbouq trrcxrixg xTsCpxtvópisó\',
yjTs vopihfixrx TÓpyivx
TTxvr Ixvjvôvvov.

Derivato autem suhstantivo vs. 764: Î%ovtx (rnîjTrrpov
sùâuvTi^piov ; i. Q. sceptrum, quo populum gubernabat, ut
rector svùôvsi vxvv.

oh yxp Ttç XV tûvxiTo Trpcppxriiç (npxTOÛ
Tûïg TTxcri \'èsl^xi nx) Trpctrxpxàçyxi xxpiv.

Prometh. vs. 149 de diis dicit: vki yxp olxxovôfMt ^pxrova-\'
\'oayjcittöy, et vs. 515 eiusdem fabulae legimus: olixxoa-r/jJ^c?
xvxyuyjç. Cum his locis conterri possunt Luciani lupiter
Tragoedus 47, ubi rerum natura cum nave comparatur.

tsuius jcvßspvviTiji; lupiter, homines vxvrcct et (rvwavTai dicun-
tur; et Platonis Politic, p. 273 D.

Ut principes sunt gubernatores reipublicae, sic cives dicun-
tur vxÜTxt, ut vidimus Sept.. c. Theb. vs. 208. Vocabulum
quidem ipsri^g non usurpatur de civibus, remigum tamen
imago obversatur menti poetae in Agamemn. vs. 1617 seq.,
ubi Aegisthus haec choro respondet:

7V TXVTX (pCCVsTg VSpTSpCf. TTpOdl^lASVOq
KcoTTin, KpxTovvruv Twv stt) ^uy^ ^opog,

Uli qui inferiori remo adsident, subiecti sunt Totg im
^uy^, qui hic rectores navis dicuntur. Non dubito quin
Stanleius et Blomfield verum viderint, ^ôpv per navem ver-
tontes ; quod Schiitzio non placuit, qui tamen huius dissen-
sionis causam non addidit. Aópu, ut satis notum, apud
Aeschylum et Euripidem saepissime pro nave dicitur. Blom-
field igitur imaginam, me iudice, optime interpretatus est
dicens: „eos, qui secundum locum occuparent, sc. Cly-
taemnestram et Aegisthum, gubernatore interfecto, navis
regimen tenere; sic interpretanda vim suam voci ^uyov
servabis. Er ant igitur senes Ôxxxfzioi, Aegisthus et
Clytaemnestra ^uyïrxi, Agamemnon ôpxvhijç"

SoPHOCiiES quoque nonnullis locis de urbe eandem adhi-
buit imaginem. Locus notissimus est Aiac. v. 1083: „Ubi
unicuique superbire et facere quae velit lieeat," Mene-
laus ait :

TXVTVjv véf^i^s rîjv TTOXIV XP^^V ""ôte
iÇ oùpiav dpxfioüaxv ig (2ii6ov TrecrsTv.

alio modo expressit verbo non minus usitato Thesmoph.
vs. 1226: rpéxs vûv xxtx rovg xopxKx? s7roupi(Txç. Lobeck,
qui in sua Aiacis editione ad hunc illustrandum multos
locos attulit, memorat Stobaeum exhibere if ovpictc, quod
alii quoque scriptores habent, alii vero, baud secus ac
Sophocles, secundum libros manuscriptos, in hac for-
mula usi sunt neutro plurali, ita ut difficile sit dictu, utro
modo Sophocles scrip sisse putandus sit.

xv^psg, Tx lûv TToXec.q xa-CpxXSig ôso)
ttoxx^ crxXci} (tsia-xvtsg copôuarxv ttxKiv.

(jj ttÓXh; sc.) s(tt)v (Tcp^ouirx xx) txvti^ç stti
ttkéovtbç opôïjç tohç cpixûui; toioùfjt.sùx.

Ut vs. 163 Antig. (txKc^ treieiv, sic rrx\'Asvm de urbe cala-
mitatibus afflicta, dixit Oed. Reg. vs. 23 sq.:

Trékiç (TxXsvsi xxvxxouCpitjxi xxpx
(Svêôûv sr 0Ù% oix TS (poivlov (TXkOU.

Eandem metaphoram adhihuit Lysias in orat. in Andoc. 49 :
ê7ri7TXi>c£voç êv TTOkkcp tÎ]v mhiv ysvoyLkv-^v. Denique hic
memorandus est vs. 923 sq. eiusdem fabulae, ubi princeps
urbis cum gubernatore comparatur:

û5ç VVV OKVOVIASV Tràvrsç snTrsTXyiyfj^evov
nsïvov (BAsmvTsg coc wlSspvijTr^v vsàg.

Mirum vshg videtur, siquidem Thebanis Pedipus non
erat navis sed reipublicae gubernator, qua propter vir
cl. van Herwerden coniecit fortasse legendum esse Xskg
pro vsùjg, ut interpretari possimus: ég (S vxvrizèg) Xscog
oKneï bk\'!rê7rX}j\'yijc,évov (S^Éttcov tov ku^spvi^ti^v. Si vsóog genuinum
est, certe inusitata breviloquentia poëta usus esse cogi-
tandus est.

Quamquam non adeo crebrae atque apud Aeschylum,
occurrunt tamen etiam apud bueipidem metaphorae, quae
cum superioribus apte comparari possint.

Rhes. vs. 245 sqq. Chorus Dolonem laudans, qui solus
se ut speculatorem naves Argivorum aditurum pollicetur,
haec dicit :

a,yot,(/.ai hvnjLXTOg \' vj (tttxvIx
rm àyxùSiv, b\'rxv ^
\'êviTxXiov iv TtsT^xysi
xx) (TXXSV^ TTÓKig.

„Rari profecto sunt boni et fortes viri quando ponto
nox incubât atra et respublica aestu agitatur."

Eadem imagine Hector utitur reiciens Rhesi auxilium,
cum non ab initio belli et periculis gravibus Troiae im-
minentibus, sibi et popularibus opem tulerit, nunc vero,
cum, ut chorus dicit, TtoXhxig swTxùmi Ixlf^ovsg, sese
socium Troianis adiungat. Verba Hectoris, quae sequun-
tur, haec sunt, vs. 319 sqq.:

piî) ^UllTTOVOÏKTlV, ■^viil £^Ù(TTViq " ApVjÇ
\'éôpaus XalCpvi rijtrSf yî^q [/.syxq irvkm.

In primo versu post iroXKouq necessariam particulam yf
deesse puto. Concedit enim choro, qui dixit: „cum di
benevoli sunt omnis fortuna statim ad bona vergit." Hunc
versum igitur post insertum 7\', xoKKoùq y fVf/Sîj xtI. sic
vertendum esse puto: „muitos quidem, scio, reperiam
amicos" Ceterum hic Mars cum vento comparatur, qui
vela navis scindit ; praeterea ê^ônxrvjq dicitur, i. e. „qui
navem ex cursu depellit, efficit ut cursum tenere non
possit; conf. Herodot. II 113 et Euripides Cycl vs. 279:

Quod ad horum versuum sententiam attinet conf. Orest.
vs. 665 sqq., ubi legimus:

Tobq Cpikovq
£V Tûîq KXKo7q TûJq cpixoiaiv è0£À£ÏV,
ûTXV S\' 0 \'Bxificcv £u h\'ècp ri Sf? Cplxccv
[xpxaï yàp xùroq è Ô£oq 03Cp£K£Ïy êaXccv^

Si versus ultimus abesset a nullo puto lectore desidera-
retur. In eiusdem fabulae vs. 454 sq. eandem sententiam
expressif his verbis:

ovopiéX yxp, \'épyov S\' ûùk sxoiktiv ûI (pixoi
o\'i (JtM V) Txlo\'l (TVi^Cpopxlq QVTSq CpiKûl.

Denique conferri possunt hi versus, qui eodem modo
explicant officium amici, fragm. Eurip. 901 vs. 13 sqq.:

Quod ad imaginem de qua agimus attinet, cum loco
Euripideo cónferri potest Pindari 01. VI vs. 10:

Urbs denuo cum nave comparatur Supplie, vs. 473 sqq.,
ubi Thebanorum nuntius Theseum monet, ne concédât
matribus sepulturam filiorum occisorum in bello adversus
Thebas, his verbis utens:

XXV f^SV TtÔl^ fiOl , XUlÀ,OiTMV XTSp TTÔKIV
cr>iv VXU(tt0x^(7£li; \' £Ï Sfi fiîj, ttcAÙç xxv^ccv
VI(jÙV T£ XXI (To) \'écTTXl Scpfl\'ç.

Ubi xXu\'^ccv iungi debet cum 2opoç] cf. Ion, 60 Troxkf^io?
xXu^cov. Omnia satis perspicua sunt. Quod ad metaphoram
attinet comparari potest Phoeniss. vs. 859:

Idem nuntius, quem modo loquentem audivimus, bis
verbis finit orationem vs. 506 sqq.:

<pi?\'.£Tv (Av oùv xpi; Tcvç crû(poùç \'Trpairov rkxvx,
£7r£lTX TOxkxq TTXTpldx vjv XU^£iv %p£ùv
xx) jCiîj xXTX^xr (rCpxK£pov ^y£fioov ôpxtrhq

„Decet," inquit, sapientes primum diligere liberos suos,
deinde parentes et patriam, quam oportet augere, non
fr anger e. Pericula enim créât dux nimis audax, aeque
ac guhernator navist Vs. 508 Elmsleius pro xxrx^xi

coniecit rapx^xi. Equidem credo hanc coniecturam egregii
critici plane esse inutilem. Lectio quam editores serva-
runt est sanissima, neque hahet quod miremur. Versa-
tur enim poeta etiam hoc loco in metaphora de qua agi-
mus, qua respublica imagine navis depingitur. „Sapiens,
ait," urbis gubernator non perdit civitatem sed auget, ut

ritate" Hanc imaginem ei ohversatam esse videmus ex
verbis (r(pix,Xspov ^ye^ùv kts. Praeterea poeta fortasse ludit
in assonantia verborum av^siv et iz^xi.

Quod autem ad verbum kxtx^oh attinet conferri potest
Horatii Carm. l. 35 vs. 14 sq.: „Neu populus frequens ad
arma, cessantes ad arma concitet imperiumque frangat,"
quamquam non puto Horatium hic eadem imagine usüm
esse, qua Euripidem. Ad sententiam loci Euripidei faciunt
quae legimus Eur. fragm. 194:

TTÔKSI t âpiCTTOÇ. pwi Tût KlvduVSÓf^XTX
xïvsTt • syà yàp outs vûcvtÎKû\'j (pihä
tox^mtoi Xixv ovts ttpôa-txtijv %,ôovûç.

Respublica saepius cum nave comparata est in Euripidis
Supplicibus, ex qua fabula iam duo exempla vidimus.
Accédant autem haec:

vs. 269. îtJA;? Trpoq tto\'aiv stttvi^s ^f/jOtacr^f/Vâ:.
vs. 417. âx\'Accq Ts TTÜq XV - ßij \'hiopêsûûov Koyovg
opêùq ^ÙVXIt\' XV sùôùvsiv ttÓKiv,

î^xôxip\' • sttsi toi kovtsv xïtîx ttoxlg
kxmç kxùûv(7x xußspvy/tviv xxxov.

Apud ARISTOPHANEM quoque hic illic metaphora, quam
apud Tragicos frequeiitissimam esse vidimus, occurrit. In
Ranis vs. 361, parahaseos initio, inter alios, quos procul
abesse iubet poeta, est etiam qui:

Idem significat, aliis verbis, comica metaphora vel parodia
vs. 700 sqq., ubi suadet Atheniensibus ut melius consulant
reipublicae, eligentes cives qui de Athenis bene merituri sint:
«AA« rîjç opyfji; âvévTsg, w (ToCpürtZTOi 0ó<r£i,
Trdvraç âvôpccmuç sxôvTsg ^vyysvslg KT^ü^sêx
KXTrnißovg xsà Troxirag, oarig h) ^vvvxu^ax^.
s] Sf TOÏiT oyiicca-éf/,£(TÔx xxTroasf^vvvoößsöa,
Tjjv TTOÂiv xoùi TXVT xvpiiXTccv £V àyxxXxig,

Quaedam in his verba comicum mutuatum esse ab Archi-
locho scholiastes adnotavit. Fragmentum Archilochi est:
£xovrsg xußxrccv iv àyKxXccig. Didymus in Corp. Paroe-
miagraph. Graec. I. p. 423 37, dicit Aeschyli verba esse,
sed videtur deceptus esse loco e Choëphoris vs. 586, ubi
legimus ttóvtixi àyxàxxt. Vide quae Blomfield adnotavit
ad hune locum, et editores Paroem. Graec. 1.1. Accédât
denique locus ille notissimus ex eadem Aristophanis fabula
vs. 534 sqq.:

TXÙTX fùv vrpog àv\'êpég i<TTi
vovv axovTog xx) 0p£vxg xx)
TTOXXX 7r£pi7r£7rX£UXÓT0g
ßetxkvxiv^atv xÙtov xil
Trpog tov £v ttpxttovtx toïxov.

Ubi poeta perstringit eos, qui in republica semper se
adiungunt illis partibus, quae in praesentia superiores essje
videntur. Hic enim ci vitas cum nave comparatur, quae
ßuctibus laborat. Uli autem qui multum circumnavigarunt
et rerum peritiam sibi compararunt, semper ad eam navis
partem currunt, quam minimo periculo premi vident; idem
in republica faciunt illi homines callidi.

S. âAÂ\' £(TT}V ßiyci\'
TTsp) T0Ç TTûXscûç yâp èffri rov a-KxCpcvç oKov.

In poetarum comicorum fragmentis hanc metaphoram
non repperi. Apud Theognidem duobus locis occurrit :
vs. 671 sqq. et vs. 855 sq. Alcaeus eam adhibuit fragm.
XL 18 (Bergk.)

In pedestris orationis scriptoribus, apud platonem in
primis, frequentia sunt exempla, quae huc pertinent. Non-
nullos iam supra locos laudavimus, sequantur reliqui, qui
ad rem nostram facere videantur. Resp. III. 3. p. 389 D.
Tfô\'Asccç mirsp vfw? àvxrpiiTTtxôv t& xxi oxéôpiov. Contra urbem
cum scopulo Plato comparat Resp. VIII. 8. p. 553 Ittsitx

nave denuo Politic, p. 302 ^ ixstvo ^^yJv ùxv(/.xtjT£ov ^äaaov,
ùç hxvpóv Tl TTÓ\'Aig ia-Ti (pÓTSi; TTXtrxovdXi yxp TOixvrx x\'i
Tréxsiç VVV xpovov xTspxvTov, oßug svixt tivsç xùtS>v /.lóvtf^oi t

Sl(7-) y,x) oùx XVXTpSTTOVTXl \' TTOXXx) fji^V SvioTS KXÙXTTSp TVXolx
XXTxdvÓf.t£VX 2lO?\\KVVTXt XXt ^lOXÛXXffl xx) £Tl dwXOUVTXl ^IX tÎJV

rüv üvßspvvjrm na,) vxvTâv (/.ox^vipiciv. Aristoteles Rhet. III. 4
„secundum Platonem, inquit, o lijfxoç o^\'oioq vxuxAT^pcfi h^vp^
(jâv, Ù7roicû0cf} §£." Respexit ad Resp. YI. 4, ubi populum
dicit esse vavxX^pov, [j.eyshi lûv kx) poo^^ ÙTrsp rovç sv

yiyvùuKovTX TTsp) vxvTixùv sTspx TOIXVTX. Nautae autem inter
se contendunt de gubernandi munere, cum quisque eorum
putet sibi gubernaculum mandandum esse, quamvis neque
didicerint gubernandi artem neque possint indicare suum
praeceptorem, neque tempus quo didicerint; quin etiam
negant eam artem posse doceri, et parati sunt dila-
cerare illum, qui contra nitatur. Semper autem circum-
funduntur domino navis, petentes ab eo, ut ipsis guber-
naculum tradat." Hic, ut videmus, rempublicam cum nave
comparat, vulgus cum domino navis, partes politicas cum
nantis, qui navem regere cupiunt, repulsis peritis et artem
callentibus, contendentes, ut addit, cognitionem tempe-
statum, coeli, siderum, ventorum aliarumque rerum ad
artem pertinentium, a gubernatione esse discernendam.
Conf. cum hoc loco Polybius VI. 44. 3. sqq., ubi comparat
Atbeniensium rempublicam cum nave xlstTTvoTc^ et dicit:
„Atbenienses propter seditiones, woXXxxtq hx^vyovrsç tx

Isocrates eadem metapbora usus est in Areopag. c. 6,
ubi se metuere dicit, ne in gravia pericula respublica in-
cidat: Kx\'iToi, inquit, trag txÙtviv rvjv ttoXitsixv sttxivsTv
^ (TTspysiv T^v ToaovTCxiv ßsv KXKCÓV TvpoTspov xWtxv ySVOßSVijV ,
vvv Ss Kxf sKXcrrov ivixvrov stt) to x^Tpov xs) (pspoi^svvjv, Trüg
OV XP^ ^shsvxt roixvrvjg iTri^éasug yiyvof/Jvijg reXsv-

tSivtsç sÏç rpxxÛTspx TrpâyfzXTX tôôv rórs ysvofiévccv sroKsl-
Kcäßsv, Verbum cpspsaùxi bic, ut saepius, de nave dicitur,\'
quae celeriter currit ; tpxzùrspx \'xpx\'y^u.aToi, dictum pro
cautibus, in quibus navis frangitur.

Ex serioribus plxjtabchus imprimis multis locis eadem
translatione usus est, cuius non nulla exempla adscribere
liceat.

In libelle Praecepta Gerendae Reipublicae continenti
saepius reges et imperatores cum gubernatoribus compa-
ravit 5 e. c. 802 B, ubi dicit oportere ipsi sciant regundae
civitatis artem, neque indigeant adiutoribus, quemadmodum
gubernatoribus opus sit celeustis: — oï lûv oh rà ttkóÏx
nvßspvwvTsg STspoiç xeXsmrxlq • ó ds ttoXitixch; iv kxvr^

Âsuôf^svov Àoyov. Cui sententiae non respondet ea, quam
legimus paullo inferius, p. 812 c.: «« oi xußspvijTxi tx lûv
TûCiç XSpfTl xvtm ttpxttoutyi, tx â\' opyxvoiq hépotç xttcoösv
xx^ßevoi TTspixyouri xx) (7Tpé<0ov(Ti, ^^ vxûtxiç

xx) \'TrpcfipBwi xxi xshsutxTxlç, xx) toÔtuv êviovt; xvxxxXovfcsvoi
ttoxxxxtç £iç TrpÙ/jivxv êyXBipi^OVUl to TrVjhxKlOV \' outcc ttp TTOKlTlXcjl
TS\'pOa\'VjXil XTS.

Multos alibi dicit forte fortuna ad rempublicam delatos,
reverti non posse ad otium tranquillum, comparans eos
cum navigantibus, qui vi tempestatis inviti in altum pro-
pelluntur: pag. 799 A ovxéTi pißiccg àTraXÙslv ^vvxvtxi , txùto
toTç ißßxtriv £Îç TT\'Aohv xlûpxq eIt xTTOtjTrxiTÔalcjiv fiç

Trkxxyoq, 7?£TÎ0vUt£Ç , S^CC ßX£7rOU(Tl VXVTlSlVTSÇ xx) TXpXTT0,U£-
vol , (a,év£iv xx) TOÏÇ TTXpOlKjtV XVXyXT^v SXOVTSq. Ubi

pro £xovT£ç legendum esse puto txovdi -, sententia est :
„volunt quidem ■ relinquere navem nauseabundi et luv-

hati, remanere autem et cedere necessitati coguntur.
His ex Vitis parallelis aliquot exempla accédant. Vit-
Coriolan. c. 32 initio legimus: ètnxvekôévtm Sf toóv trpsaßsccv
âxoiKTizcrtx. î5 ßovx^, nxôxTrsp êv X£i[j,mi ttokx^ xx) xhu^ccvi
Tî^ç ttéxsuç , âpxa-x rîjv xCp\' Ispciç âCpijxsv. \'H xCp" Upccg
(se. ypxßßijg) \\pi^(poç dicitur ultima ratio, ultimum con-
silium salutis. Conf. Diogeniani Proverb. Cent. V. 41,
quaeque ibi adnotarunt editores; Xenophont. Anah. V 6 4
et dialogi, qui inter Platonicos editur nomine Theagis,
p. 122 A, ubi tamen usurpatur de consilio dando in re
maximi momenti. Aliud proverbium non minus frequens
apud scriptores Graecos est: tîjv lapàv x-yxvpxv xaKciv, pnr-
reïv sim., quod occurrit apud Diogen. C. V 29. Cypr. H 69.
Vid. quae adnotarunt editores. Hic tamen apud Plutarchum
duas illas loquendi formas, quarum unam ex navigalione,
ex ludo alteram sumtam esse novimus, confusas esse
existimo. Scribendum est, nisi fallor, xxùxTrsp h x^\'t^^vt

xCj)iix£v. Quam corruptelam inde natam esse puto, quod in
margine lector aliquis adscripserit : t^v icp\' Ï£pxg, ut notaret
alteram loquendi formam, quam notam marginalem in
textum irrepsisse pro genuinis verbis crediderim. Quid
enim magis cum rei natura convenit quam, ubi de xXu^cüv
et mentio facta sit, pergi imagine ex eadem re

sumta, et memorari xyxvpxv pro salutis consilium. Quod
ipse Plutarcbus fecit, eodem quo corrigendum proposui
modo, in Praecept. Ger. Reipuhl p. 815 D. Af; yxp où

TiJV TfOÄlV £7ril7(pxkôùq, (J(pxxk0ß£V1fl xx) XIV\'§UV£u0ó(X^ ßoyiö£7v ,
mTrep xyxvpxv \'upxv xpxfjc,£Vov if xùtov tî^v Trxppijaixv £7r) t07q

[A^By\'KTToiç. Conferendus est Lueianus Fugit. B Bo^s
iT)co7rouiu,éi/oiç Tjjy vcttxtviv ayKvpav, vjv Upàv o] vaurtÄXoßsvoi
CpoitTi, môiévat, kx) sit) t^v ßsXrhn^v xttovoixv opix^axvrsq kts. ,
ubi pro acc. ri^v ßsxria-t\'^v xttôvoixv legendum: t^ç ßsxtia-tyjc
XTTomxc: dicitur enim cpßsJv st xyKvpxç, stt) ^vo7v xyKÙpxiv
non stt\' xyKvpxv. Cf. Demosth. XVIII. p. 281 oùk stt) rïjg
xÙTÎjq ôpf^sT Tûïç ttoXKcTi; (sc. xyxupxc)\' oukouv cùsf rijç xirCpxXslxg
rhv xùriiv sxsi Trpotr^oKiav. Eiusmodi metaphora quoque extat
apud Lucianum lup. Trag. 51 oîik xhêxvsi xtto Xsin^q
itpokïjç s^xxpxfjisvóg (tod rijv xykvpxv, kx) txvtx tspxv ou<txv \'
Tû yxp slvxt ùsovg rcjj ßcoiMvg shxi ^uv^wxg dist ](T%vpov TTotiî-
crxffôxi xtt\' xùrm rov op^ov. Plutarchus Praecept. Ger. Reip.
p. 812 C pro ïspx xyKvpx dicit Upov aKsvog.

In vita Phocionis Plutarchus dicit Demadem conten-
disse sibi ignosci debere, si ipso gerente rempublicam,
Atheniensibus non omnia prospéré procéderont; etenim se
TToXirsôsa-ôxt rx vaUxyix rîjg Trôxsccg. Addit autem haec:
Aijßx^T^g xvrog ^v vxuxyiov [rîjg TrôXscjg] ovrccg xasXySg ßiüa-xg
kx) 7roxir£v(rx[j(,evog. Abicienda puto quae uncinis sepsi vo-
cabula, ut perperam repetita ex praegressis, neque igitur
Plutarcho tribuenda. Allegoriam huius generis legimus in
eadem vita cap. 3, ubi dicit Catonem rempublicam Ro-
manam, iam ßuctibus civilibus concussam, cum aliis ad-
ministrasse: onov Itj-Tiav KXJ Kxkm sTTiXxßsfTÖxi kx) ttxpxtrryjvxi
raïg ttXsov duvxf^svoig 7roKirsu(Tx;j(,svog, oIxkccv Ss kx) Kußspvi^trsccg
xTTuaêsig. Pro ttXsov dvvxi/,évoig scriptor Atticus dedisset
(isï^ov ^uvxfASVotg.

Iam transeamus ad eos locos, quibus fortuna hominum
metaphoris ex re navali petitis descripta est.

Huiusmodi translationes, apud Tragicos frequentes sunt.
Primum yideamus exempla ex aeschylo, qui pulcherrime
humanarum rerum incertum et fluctuantem statum describit
in Persis vs. 598 sqq., ubi Atossa, post acceptum nun-
tium de ciade apud Salamina, hoe modo loquitur:
cpiAoi, KXXÜV fûv 0(TTIÇ \'éfx.TStpoç xupd,
ittiirrxtxi ßporoTaiv ég, otxv kKu^ccv

orxv S\' ê \'Bxiuccv svpo^, ttsttoiÖsvxi •
tov xvtov äs) "êxtf/^ov\' OÙpisTv ti)%Viq.

Versus descripsi ex edit. Dindorfii, cum quo con-
spirât Blomfield, nisi quod tu%«ç scribit pro rùxvjç, accu-
sativum plur. pro genitivo sing., quem reliqui omnes tuentur.
Schiitzius sfj\'.Tropoc in primo versu retinuit pro sfZTrstpoc, quod
iam ante eum proposuerant critici, dicens: se praelaturum
fuisse alteram lectionem sßirsipoc, si kxkùv genuinum
esset, ne allegoriae, quae sequitur, concentus magis
etiam turbaretur. Credit autem xxxüv esse corruptum et
ex versu sequenti a librario imprudenti illatum. „Gerte,"
sie pergit, „aut scripsit Aeschylus aut scribere debuit:
cpixoi ßlou IÛV odTig sf^TTopog KvpsJ. Quomodo enim ii, qui
xxxm tantum sßTropoi aut sy.7rsipoi sunt, deinde dicantur
intellegere, eos qui secundis rebus utantur. eandem sortem
sibi sperare?" Recte deinde contendit sp\'.Tropog „non mer-
cator em solum, sed vectorem quoque" designare. — Mhilo
minus Schützii correctie non sufficit, si quidem unusquisque
mortalium ßiov spiTropog dici potest, sed ille tantum, qui din
vixit fortunae vicissitudines expertus, id scire potest, de
quo loquitur Atossa. Omnibus quae excogitarunt critici,
longe praestat quod sollerter excogitavit Weilius :

perspicuum enim est nihili esse in vulgatis verba ^poToJutv
Tfhrx dsifzxivsiv (piKêï. Certa vero ratione locus sanari non
posse videtur. Reliqua autem verba sunt perspicua -, oùpi^m
in ultimo versu significat ventum secundum praebere.
„Illi, qui fortuna secunda utuntur, semper eandem sortem
ventum secundum praebituram esse existimant." Simili
modo Pindarus loquitur de ,.^cci[Mvoc ovpog\' Ob XIII. vs. 26.
Quod autem versu paenultimo legitur sùposïv, de felici vitae
cursu, extat apud Polybium, qui sic scribit IV 48: ràv
Trpxyf^xtccv xvtü 7rx.pa2ô^aç sùpoovvTCcv, stts) tov fih "AttxKov
slç xuto to HepyxiJ-ov ctvvskKskts , tccv Sè konrSiv ttxvtcov ^v
iyxpxtiîç, s7rxpÔ£)ç to7ç scitux\'^lf^xa-i TTxpx tto\'^xc; a^diksixsv. Et
frequens est usus substantivi supoix praesertim apud Stoicos.
Ipse Zeno sù\'êxifiovîxv definiebat: svpoixv (3tou. Cf. Sext,
Empir. c. Mathem. XI 30 et Stobaei Eel. VI 138. Quod
autem attinet ad sententiam borum versuum comparari
potest fragmentum 1058 Euripidis:

luv am, quam antea non noverant, quare futura ex prae-
sentibus augurari se posse existimabant. Conferri potest
cum hoc loco Horat. Gavm. II 10 vs. 13 sqq. „Sperat
infestis, metuit secundis alteram sortem bene praepa-
ratum Pectus cet. Videantur quae editores ad hunc locum
adnotarunt. In quibus est dictum Haruspicis ad lulium
Caesarem apud Plutarchum, Caes. 43: ii lûv su Tpärrsiv
(TsavTOv stt) t^ Trxpovri, ri^v x^ipovx TrpojloKot. ruxiv, £i
Sf KOiKO):, r^v äßsivavxi et Theocriti Idyl. IV. 41 ôxpa-îjv
XP>), (pixs Bxtts , oivpiov £(t(j£t äßsivov. Hïs accedaut
Euripidis Hercul. Fur. vs. 102 seq.:

ßvjT sÙTuxoutrx TTXTXV i^vixv x^^\'^
xxxûç T£ TTpxaiTOvcr\' iXTTi^og xfSviJç £%ou.

De vita hominum felicium, imprimis obnoxia multis
gravibusque pericuhs, praeclare Aeschylum cecinisse in
Agamemn. vs. 1001 sqq., suspicari licet ex fragmentis, quae
huius chori partis supersunt. Chorus dixit curam vexare
animum suum, vehementer se sperare non ratam futuram
suam opinionem. Hoc tamen alere soUicitudinem quod
nimiam sanitatem, sive fortunam nimis secundam, mor-
bos, calamitates, vicinas habere sciât. Verba haec sunt:

iC4«A« yi TOI TO Txç TToXKâç ùyiaixç
xxôpsa-Tov Tipy.x • vô/roi; yàp àii
yshoov ôi^oTOixog ipsihi.

xx) ro fûv Trpo %pvißXTOüv
xrtjcrlccv oxvog ßxXuv
(Tcpsv^évxç «TT\' £Ùf/,STpOV,
OÙX TpÔTTXç "èéfioç

Ita hos versus scripsit Dindorfius in ed. V» Scenicorum. —
Omnibus autem criticis textus corruptus videtur. Nullus
vero tam severe de eo iudicavit quam Wecklein, qui in
Stud. Aeschyl. p. 127 de hoc loco agens totam strophen
esse interpolatam contendit, cuius certa tantum maneant

lûv XTS. Putat autem banc fere fuisse sententiam: „Und
wenn das Glücksgut eines Mannes auf einer Sandbank
aufgefahren ist, braucht man nur einen Theil der
Ladung über Bord zu werfen; der Verlust ist nicht
unersetzlich. Unersetzlich aber ist ein Menschenleben
cet. — Hic vero criticus subicit Aescbylo sententiam
quam certe poeta, ubi iisdem verbis usus est, minime
huic imagini tribuit. Périt navis quae celeri cursu utens
in scopulos incurrit; hinc chorus quoque fortunam nimis
secundam metuit, quod saepissime inde nascantur cala-
mitates, quae perdant hominem. Ceterum quamquam non
omnia admodum perspicua esse videmus, non tamen de-
sperandum esse puto. Hanc enim sententiam verbis sub-
esse ex illis quae sana supersunt effici potest: „For-

tunam nimis prosperam saepe comitantur calamitates;
navi maioribus onerihus onustae periculum imminet
ne submergatur, sed cautus navigator partem proicere
potest ut totum servet navigium. Cum vero" sqq. Puto
ergo poetam prioribus versibus usum esse metaphora
qua hominis nimia fortuna comparatur cum nave celeri
cursu labenti, posterioribus vero loquitur de nave nimis
magno onere impleta. Haec res, me iudice, minime mira
est, nec poetices legibus contraria. Quid enim, una ima-
gine ad finem perducta, impedit poetam quominus ad
alteram transeat ? — Prior imago pertinet ad illustrandam
sententiam praecedentem, posterieur ad indicandam rem
sequentibus oppositam. Quod ad lectionem horum versuum
attinet, de reliquorum emendatione desperans, legendum
puto vs. 1007: ova eh TTpoirag ^ópiog TrXvjdßovxi; yéf^ojv xyxv.
Quod enim editur e Victorii correctione Trvißovcig (libii ex-
hibent Tn^ßovxc) totam imaginem pessime corrumpit. Ad
sententiam, . quam poeta his versibus pronuntiavit, confe-
rendi sunt editores et quae contulerunt, quibus accedat
Horat. Carm. II 10 in fine: Rebus angustis animosus
atque fortis appare. Sapienter idem conlrahas vento
nimium secundo Turgida vela, et quae ad h. 1. citarunt
editores. Praeterea huc referri potest Euripidis fragm. 81 :

kxl tqvto tovttoq è(tt)v àvèpoç s00povoç \'
oTxv Kcckóóq Trpxtrcrifl TIÇ, èKirl^siv KXKÖ,.

et fr. 245 tx fzsyâkx Süpx TÏjg tvz^? (péjoov,
Kx) TO TTxm kxfiTTpov ûùk xxiv2uvov xvpsï,
OÙT XUCpXkSÇ TTXV V\\pOq h évnTU ysvsi,
s TTSpiSTpSlpSV ïj XPÔVOÇ tiç ^ (pùÔvOÇ ,

Est eadem et sententia et, ut puto, metaphora e navi-
gatione petita. Postquam chorus de belli periculis querel-
las effudit, transit ad causam metus sui, ne omnis civitas
una cum regibus intereat. Oedipus enim, pater regum,
nimis fortunatus visus erat; bine casus eius eo gravior fuit.
Est trita illa sententia de qua iam vidimus. Nulla locus
premitur difficultate, nisi quod de unius vocabuli vi quae-
ritur, nempe quid sibi velit èy,(3oKx. Veteres interprétés hoc
vocabulum omnes de iactura bonorum acceperunt. Blom-
field comparat cum alios locos tum ipsos versus ex Aga-
memnone, de quibus egimus. Non tamen hanc interpreta-
tionem veram esse puto, ille enim qui iacturam facit non
necessario périt ; hic vero chorus loquitur de interitu urbis :

Wecklein TpÔTrpvf^vx non bene dici putans, mutavit hoc
vocabulum in 7ipó7rp£f/.vx et £k(3o?.xv de arbore quae exciditur

intellegit. Hanc tamen coniecturam, quamquam specie se
commendare videtur, audacem equidem putem, ea de causa,
quod èx(3o\\ix nusquam tali significatione usurpatum esse
vidi, nec Wecklein locum unum addit, ubi eo sensu occur-
rat. De iactura contra saepius eo usi sunt auctores Graeci.
Lucian de Mere. 1, Dem. 35, (vide Lexica). Ego autem
cogitaveram de alia significatione, quae occurrit Eurip.
Iphig. Taur. 1224, ubi numero plurali de nave in litus
eiecta dicitur. Tum sententia haec esset: ,,Fortuna nimis
secunda affert calamitates {efficit ut navis praeceps in.
scopulum eiciatur).

sxàv S\' xvxyxxg xrsp \'Bixaiog uv oCix xvoK^og ï(rTtx.i,
"XxvûKeèpoç S\' OUTTOT civ yévoiTO.

"èvxig KXTTxhvOV OyS\' ÙTTSpôéoVT xxpxv.
S/\' x\'tôûvog Sf TOV 7rp)v oX(3ov

Chorus impios interituros esse praediçans eos comparât
cum nautis, qui divitiis iniusto modo conquisitis navem
suam impleverunt, deos contemnentes. Tempestatibus vero
irruentibus, deorum quos spreverunt auxiho destituti, in

scopulum lustitiae impinguntur et cum suis fortunis sub-
merguntur. Allegoria magis perfecta erit si TnzpßxTxv (in
Cod. est TTxpxißaSav, irxpßdrav Hermanni est coniectura,
quam Dindorfius recepit) cum Meinekio in ßapißxv i. e.
nauta (vid. Sophocb fragm. 453), aut in vccvßxTxv mu-
tatum fuerit. Nam Troipßänxv, quod nunc" legitur, nihil
aliud est quam interpretamentum vocabuli AvtitoXimc , quod
etiam violator em lustitiae significat; vaußdrau vero, vel
cérte tale quid, requiri ex totius loci sententia patere
existimo. Lacunam ante rx ttoääx rectissime Weilium exple-
visse mihi persuasum est, restituentem, quod iam ante
eum viderat Pauwius, âyourx. Illum nautanx chorus exis-
timat mox vela contracturum esse cum antennae frangantur
et appellet socios nihil audientes. Nam de his loquitur
non de diis, ut scholiastes putavit. De deo autem versibus
sequentibus loquitur, dicens eum ridere hominem super-
bum, quem videat non amplius superbientem, (quo loco
legendum est oöksti , quod Schiitzius ex coniectura Heathii
in textum recepit), sed conflictatum calamitatibus, cum
non possit supra fluctus currere et effugere. Eandem
imaginem adhibuit Euripides fragm. 232:

Conferendus est quoque Lucianus in libro, cui titulus
est: Quomodo Historia Scribenda sit 45: hyiasi yxp tote
TrotvjTixov Ttvog xvipcov èTroupixs-ovrog tx xkxtix xx) (Tvvtioi(Tovroq
ù^vjk^v xx) STT xxpccv tüv xvjxxtuv ti^v vxvv. PrO xxxtix

7rKij(7i(TTioç stt) tw vUi^v IpSpSTXl, et de Domo 12 kx) ^xXkttx,
fl (BXsttoi TÎjv [ûv xupxv KovCpca; êmupix^ouaxv ri^v oôoyiju, t^v
Sf vxùv TTpoffiîvcci; Te kx) Kslaç fV xKpuv i^pefix "BiûXiuùxvoufrxv

Vocabulo xKpx signifi-catione scopuli utitur Theognis, qui
illam metaphoram adhibens vs. 619 sq. canit:

Apud tragicos illi, qui participes sunt malorum, itó/xtt^oi
dicuntur. Aeschylus quoque exemplum adhibet navigan-
tium in una nave, de iis qui eadem sorte utuntur, unde
fiat, ut boni una cum mahs saepe intereant.

Locus, quem volo^ est ex Sept. c. Theb. Postquam
nuntius descripsit Amphiaraum, Eteocles de eius sorte
queritur, quem, cum ipse bonus sit, sed fortuna iniqua
coniunctus cum pravis hominibus, cum his interiturum esse
existimat.; deus enim malos cum bonis eodem interitu
comprehendit.

(peu Tûv ^uvxXkxiJŒOVTO!; cpvióoi; fiporoTg
^\'iKxm xv^px To7<ri h(T(Te(o£(TrxTOiç.
èv ttxvt) Trpxyei ècrô\'\' ópLihixg KXKïjg,

èç yxp ^uveirjoxç ttAoTov eù(Ts(2>jç xvvjp
VXVTXKTI ôepf/,oTç kx) TTxvoupyixg TrXécpg
oXuKsv xv\'BpMU crbv êsoTTu^rcp ysvsi,
ij %hv TToXtTXig xv^pxcriv ^Uxiog uv
sx^po^èvoiq re kx) ûeôcv xp!,vi^i^o(Ttv
TrXijye)^ ôsov fiX(TTtyi TTxyKOÎvc^ \'^xi/.^,

TXÙTOu xvpiî<reiç êxêlxoiç âypsvf/MTOg,
OUTOÛÇ Ó f/,ixvTig, vïov Ohkéouç Xsyu,
(TÛtppcov, ^îxxiog, àyciôog, sùasjSî^g àvv^p,
fisyxg TrpoCptimg, âvocrîoiG-i aufif/.iysîg,
ôpx;rv(rT0fjC.0i<rtv âv^px(Tiv (SiijL (ppsvàv,
Aïog âékovTog ^vyxxêskxuijâiîireTXi.

Hi versus comparatione satis trita continent sententiam
vulgarem cuius plura exempla adiungere liceat. Hue per-
tinet Eurip. Electr. vs. 1354 sq.:

d(TTig Ts Tûùg TsxûVTxg èv 0icp aélSsi,
S\'S\' è(TTi xx) ^Siv xx) ôxvùv êsoTg (pixog \'
ûCTTig 5f TW CpvTXVTa iCtîj rifJLciv ôsK^,
fiij iA,öi yavûiTO (rvvèvTyjg Ô£o7g,

Horatius eandem imaginem adhibuit in notis illis Carm.
n 3 vs. 26 sqq. „Vetabo, qui Cereris sacrum vulgaril
arcanae, sub isdem sit trabibus, fragilemve mecum, Solvat
phaselum Saepe Diespiter Neglectus incesto adclidit
integrum, ubi vide quae adnotavit Peerlkamp.

Denique cum sententia borum versuum conveniunt haec
verba Euripidis in Supplicibus, quibus Theseus Adrasto
exprobrat quod suas filias in matrimonium dederit viris
iniustis et improbis, quo facto domum suam ex fortuna,
qua gauderet antea, detruserit; vs. 226 sqq.:

xiivxg yàp 5 ôsoç ràg TÔ^oi? ^yovßsvog
ro~ig TOV v0<T0vvT0g T^ßXtriv ^lÛKstrs

Ut mala et calamitates hominum a poetis cum tempe-
statibus et maris ßuctibus comparantur, sic saepius portas
dicitur terminus malorum. Vocahulum portus nunquam in
tali metaphora apud Aeschylum vidi, non vero dubitandum
est quin res menti poetae obversata sit in Prom. vs. 183, sq.:

Similibus fere verbis Prometheus conquestus erat suam
sortem deplorans vs. 97 sqq.:

CpSV (psu ro TTXpOV TO T i7rsp%,ôf/.svov
TTîJjCti» (TTSvàxCû, TT^ TTOTS [MXÛCÛV
Xph Tspyt^XTx TÔiyS\' sttitsIKXI-,

an forte legendum est versu ultimo XFi Tipi^ocn TmV
sTTivJ\'Acrxi\'? Denique ex navigatione sumta est metaphora,
quam legimus eiusdem tragoediae vs. 883 sq., ubi lo de
suo furore querens:

^ p, a CpÎÂoi, KXT xfisvaiTTÔpovg rpiodovg slivâôviv
opôxv xsXsvôûv \\m TO TTpiv • (/À Tig xvsf^og f^cu ttXoov
sßxÄsv, ég OT xKXTOv slvxÂÎxv.

ttapx^ppovilittoùytsç ka) skirxmccvrsq sk roïi vóov âv^p) ^oûkccsî
àXoû^àvi..... sTTirpe^lJxvrsç ^yJoiç oiùrovç \'ézoïJ^sv et III 55 :

Sophocles quoque, quamquam pauciora, nonnulla tamen
praebet exempla, quae ad hoc genus translationum pertinent.

In Antigone Ismene dicit se participem fuisse sepulturae
fratris, ob quam Antigone accusatur. Negat Antigone, tum
illa vs. 541 sq.:

£sAA\' fv kxkoïg tûïg aoïaiv oùk xlfr^óvopixi
^v,u7r?,ovv êpixuti^v toù trxôoug Troiouf/Ji/y/

imagine usa, cuius iam plura contulimus exempla ad
Aeschyli Sept. c. Theb. vs. 597 sqq. et ex Euripide mox
aliquot videbimus.

In metapbora e re navah petita versatur poeta Oed. R.
vs. 422 sq., ubi Tiresias Oedipo denuntiat eius calamitates
et scelus mox cognitum iri:

Oedipi coniugium cum locasta comparatur cum porlu in-
fausto, in quem secundo vento invectus sit. De iUis qui
celeriter in interitum currunt cf. Aristoph. Thesmoph. vs.
1226, AeschyH Sept. c. Theb. vs. 690. Festive Theognis
de uxore infideli vs. 461:

Quem locum Theophilus comoediae mediae poeta imita-
tus est in fragmente Neoptolem. I, quod legimus apud
Meinekium 3, 628,

où außCpopov vsûc Vr} Trpsaßür^ yvv^\'
äcTTsp yàp KKotToq oùSè ßinpov TTSIÖSTM
h) ■ïïl/i\'hx.\'aiùl, to ttsla-ß ättopp^^mx ts
SK vuKTOg STspov Xißsv f%aycr\' s^Jjvp\'eöyj,

Versu prirao a-vßCpopov scripsi ex emendatione v. cl. van
Herwerden, qui contulit Theogn. vs. 457. vid. Analect.
crit. p. 45.

Aliam partem eiusdem rei respicit metaphora quam
legimus Electr. vs. 335, ubi Chrysothemis sorori id facere
suadet quod ipsa facit:

v(p£if/Jv>j ttäsTv est v0£ißivoig röig hrioig ttXsIv , quod apud
Plutarchum Vit. Luculi. c. 3 occurrit; cf. Eurip. Or. 607
ÙTToa-TsXXsaûxt. Lepide Aristophanes Equit. vs. 432:

èycc (Tua-reiXxg ye rovg äXÄxvrxg fir\' x<p^(roo
KCiroi KVß ißXVTOv ovpiov, ure.

Vide Demosth. orat. 1 6; 4 51, Isocrates 8 41; et quae
laudarunt editores ad hos locos. Quod ad sententiam at-
tinet comparandi sunt Antigen, vs. 715 sqq., ubi Haemon
patrem monet ne insolentius se gerat:

xuTug Sf voiog oartg iyzpxrîî ttoIx
reivcng VTrsiasi ßv^ev, VTrriotg kxtcc
i7Tpe\\pa,g ro XoIttov (reXßmiv vauriKKerai.

Pro aoittov G. Hermannus coniecit ttXoTov, quod probavit
Schneidewinus, nec tamen in textum receperunt editores.
Quod autem ad hanc emendationem attinet, quam proba-
bilem esse puto, apte conferri potest eiusdem generis trans-
positie literarum in Lysiae Or. XXXH 13, ubi legebatur

Ille qui malis vexatur dicitur in fluctibus iactari: inz-
Xsùsiv. Hanc metaphoram, qua Sophocles usus est de
civitate, applicuit idem ad homines. Legimus enim de
Electra in cognomine fahula vs. 1074 sqq. haec chori verba:
TTpé^OTO? Ts l/,ÛVX (TtxXsÛsi
\'Hkéxrpx, TOV âs) yéov
"Bsikoiia (TTsvâxoutr\' oTTug
à Ttâv^upToq àijBèv.

Multis locis EUBiPiDES res humanas illustravit compa-
rationibus et metaphoris eius generis, de quo agimus.
Yita cum navigatione comparatur Heracl. vs. 427 sqq.:

« T£KV, S0iyf4,£V VlXUTlXOlcnV, dkivsg
XaifiSivoç £KCpvyûVT£ç aypiov fiévoi;
ùç p\'jj ^uvîj^xv, £iTO(, xapaôhv

qui versus in memoriam revocant Helen, vs. 405 sqq., ubi
Menelaus bas querelas effundit, quod in patriam redire
sibi non detur:

X&TXv iyyvç cl TTccTpaç,
ttûCiKiv xtrcoéal 7:v£ü(aoc, koutot ovpiov
£h^KÛ£ KcJÏÇoç, mT£ IjC £Ç TTXTpaV [MXeIv,

Exempla ex re navali sumsit Androm. vs. 479 sq.:
TTVox) S\' OTOCV (pépccixi vdUTiXovç âocci,
KXT» TTIj^OLhioOV SiSu^ti» TTpXTrl^CüV yvójfAX

CTO(pZv TS TTXÎjêog xôpOOV àuésVSffTSpOV
CpXVXOTSpXS Cppsvoç iXÙTOKpXTOVÇ
hôç, KTS.

Ubi probare conatur unum, eumque non doctissimum
virum, plus valere in regenda republica aut familia quam
multitudinem hominum sapientium. Contrariam vero quan-
dam sententiam profert fragm. 768, ubi legimus:

i/xüy TOI f/j xyKup\' ov^xf^ov (x^^siv (piXeï
ô)ç rpstg â<p£vtt, trpocrtxtijç 0\' xttàoug ttqksi
(x(pa)\\spôç, Ùttccv âf KxXXog où kxkov ttsXsi.

Aliud exemplum huius generis legimus Troad. vs. 686
sqq., ubi Hecuba de sua desperatione canit:

trpoôupiiixv s%omi (tccôîjvxi ttovccv ,
ô fûv TTXp\' û\'îx%, 0 fV) >,XtCp£(Tl ^B^âç ,
ô S\' xvtXov sipyccv vxôq \' ^v VTsp^xK^fi
TTOXvÇ TXpXxSsiÇ TTÓVTOq, SVIÔVTSÇ
TTxpslaxv aùrohç kuijmtojv
ovTCC xâyè) irÓKK\' sxovax
xcpóoyyog slf/.i kx) ttxpsïa-\' iw a-to\'f^x \'

Metaphoram, qua vita humana cum navigatione com-
parata est, legimus Troad. vs. 98 sqq., ubi Hecuba se
ipsam admonet ut aequo animo ferat fortunam adversam:

xvx, ^Óa-\'èxif/.OV, TTS^o\'âfV K£0XXilV
srnrxEips dépyjv r\' \' oùjiéri Tpoix
Tx^s Kx) ^xa-iXi^g étrfiisv Tpo/xg.
fi£Tx(3xXX0fyiév0v ^xîf/,ovoç xvéxov.

Ita Dindorfius haec verha scripsit. Nauckius vero dis-
tinxit post Ks^xÀi^y, omissa vocula rs post dépijv, quam Har-
tungius posuerat. Pro TrpoahTij vs. 103 idem ex Cod, MS.
reposuit 7r/)ocr/(TTO, quod fortasse illi praeferendum eSt, quia
se ipsam monet ne se opponat rebus adversis, unde for-
mam mediam bic meUorem esse puto. Ceterum verba sunt
perspicua; unum tantum minus solitum: ttAsT kxtx tropóf^óv,
quod vertunt: naviga secundum (return, idem significare
putantes ac ttXsÏv kxtx pouv. Tum quoque Trpcppx (Siótov hoe
mirum habet, quod ipsa vita comparatur navi, quam ima-
ginem nusquam ahbi repperi. Quod autem ad metaphoram
attinet conf. Eurip. fragm. 284 vs. 7, ubi dicit de athletis:

Sententia loci laud. Troad. admodum est vulgaris. Con-
ferri possunt AeschyH Prom. vs, 104, Eur, Fragm. 507
et, quod ex Plutarcho Dindorfius adscripsit, fr. 956. Ex
poetis Latinis Seneca Oed. vs. 980 sqq.: „Fatis agimur,
cedite fatis, non sollicitae possunt curae, mutare rati
stamina fusi." Aham metaphoram hue pertinentem legi-
mus Ion vs. 925 sqq.:

è ôvyxtsp o\'Iktûu trov (SKsttccv £pi7rtju,7r?\\xi4xi
Trpóa-ccTTOV, \'é^co S\' êysvófo^v yvóoiAviq êf/,îjg.
xxmv yxp xpri xïipd vTrs^xvrkm (ppsv),
TTpùfiVijôsv x\'ipsi ijC xKKo (TCüv KÓycüV utto ,
ovç ikj3xaov(rx tm ttxpsaturcov kxksiv
I fiSTÏjxêsg xXXccv TTmiXTm xxivxg o^oùg.

Hic locus laborat difficultatibus quibusdam; non dubito,
quin Nauckius recte scripserit in adnotatione critica, quam
praemisit textui ed. 2. Teubn.: vs. 927—929 sunt obscuri
et cornipti." Quomodo vero locus sanandus sit nec ille
dispexisse videtur nec ego coniicere ausim. Versum autem
sequentem Kirchhoffius sie restituere conatus est:

cii; ß SKKXhovffOi, TÜv TrapscrTccirccv xanSiv.
Quam emendationem non probat vir cl. v. Herwerden, quia
verbum hxaksh non satis aptum videtur. Eo iudice, collate
szßox^, quod apud Thuc. I 79 et alibi est digressio, hßxKKsiv
fortasse significat digredi. Ita nihil mutandum foret nisi
ouç in an; vel oh, quo facto sententia esset perspicua. Vid.
ed. Ion. p. 187 sq.

x\'ixï\' TTXVcâXîjÇ Vj TXXlXiV XTrÖXXUßOil,
sXÔpo) yxp i^ixai ttxvtx ^i) xxäcüv,
KOÙX aariv XTvtç evTTpóiroia-Tog sxßxaig.

Medea hoc loco se fugientem fi.ngit navem hostium, qui
omnia vela pandunt ut ipsam con sequantur, neque se
videre dicit portum in quem réfugiât. Ad secundum hoïum
versuum, qui proverbium continet fere simile nostro alle
zeilen bijzetten, confer Aristoph. Eqq. vs. 756, quem locum
Cobetus, adhibito hoc quoque versu, emend^vit in Mne-
mosyne Nova Serie II p. 357. Conferatur etiam Eurip.
Here. Fur. vs. 837 ubi Iris, lunonis verbis, Rabiem ad-
hortatur ut perdat Herculem:

In vers. 279 Med. voc. suttpoo-okttoi; offendit Nauckium,
qui coniecit legendum esse evTrpoa-ccTrog. Mutatione vero non
opus esse putaverim; sxßmig enim hie idem significare
potest quod Kiß^v, quo nomine Tragici saepius in meta-
phoris usi sunt; avirpötrotcTOi; tum idem est quod Pollux I.
100 vocat: eÙTrpoaépizKTTûç, aÙTrpôcrôhoi;. Si coniectura indi-
geremus facilius adducerer ut crederem scribendum esse:
now hnv âTyiç suTropóg ru; sKßoitriq vel ovpiôç Tig hßaa-ig, ut
legimus Here. Fur. vs. 95 sq.:

ykvoiTQ Tocv, è ÔéyaTsp, oûpiog ^poßog
ix TÔÙV TTOipovTm tSvS\' i(io) x<z) (To) xcixSiv.

Ceterum cum versu 279 Med. conferri potest Hom. Od.
£ 410 sqq., ubi ea res proprie descripta est, quae bic
Tragico metaphoram adhibenti menti obversabatur.

Sententiae notissimae, cuius plura exempla vidimus ad
locum Aeschyli Agam. vs. 1000 sqq., mentionem quoque
facit Euripides imagine utens ex re navali petita Orest.
vs. 340 sqq. : ^

i. e. Magnae opes non stabiles sunt inter homines: sed
deus, {qui dal secundum fortunam) ut celeriter curren-.
tis navigii nauta, velum pandit et ita hominem demergit,
gravium aerumnarum, tamqxiam ponti, saevis exitiali-
bus in undis. Verbum âvo^Tivxaasiv non significat, ut non-
nulli vertunt, concutere sed hxTivxuasiv Xx7-:pog hie idem

esse quod xvarsivsiv, àvisvai la-rloi, tota comparatio probat»
ad quam illustrandam vide quae attulimus ad Aeschyli LI.

De contrahendis velis loquitur poeta in aha compa-
ratione, quam legimus Med. vs. 522 sqq.:

^sT (jC, MÇ hiKS, /zv; KccMv (pvvxi Kéysiv,
xK>C uars voioc ks^vov olxxoarpoCpov
azpoitji Ài%i(poug apmTTs^oig bTcey^pxyt^âlv
Ti)v (TÎ^v (TTOpiizpyov, Ù yvvxi, •yXccatroiXyixv,

Quibus verbis lason respondere aggreditur ad Medeae
criminationem. Sententiam sic vertendam esse duco: ut
honum navis gubernatorem me deeet, margine tantum
veli utentem, tuam loquacem malignitatem effugere; ita
ut loquacem malignitatem comparaverit cum vento navem.
ad interitum impellenti, quem nautae velis contractis
effugere possint. Similem metaphoram Senecam adhibere
videmus in libro de Tranquillitate IX: Non potest, in-
quam, tanta varietas et iniquitas casuum ita depelli,
ut non multum procellarum irruat magna armamenta
pandentibus: cogendae in artum res sunt, ut tela in
vanum cadant.

Ad vs. 523 editores iam contulerunt Aeschyl. Sept. c.
Theb. vs. 62, qui locus fortasse Euripidis menti obversatus
est; ad vs. 524 sq., Aristoph. Ran. vs. 997 sqq., ubi
Chorus Aeschylum cum Euripide contendentem adhortatur
his verbis :

«m\' OTTCcg, u ysvyxBa,
ptM irpog opy^v àvriKk^sig,
xKKx arvarsiXxg, XKpoicri
Xpcóf/,svog TÓÏg ItTTÎoig,

SÏTX (zàKKov (AXXKov a^siç,
KOi) (pvxà^aç,
v,viK av TO TTVSUfix Kaïov
Kx) KaôsffTVIKOÇ

Vid. quae diximus de ira, superbia, cet. cum vento com-
paratis pag. 44 sqq. Quibus hoc loco haec addenda sunt.
Se ipsum cum vento leniter spiranti comparat Peleus in
Androm. vs. 554, qui nepotis miseram uxorem consola-
turus haec choro dicit:

Yertunt: Primum quidem secundo vento, iamquam velis,
huic adspirabo. Quam versionem equidem fectam esse
puto; hoc tamen bene tenendum videtur, formulam xciT
ovpov non dictam esse solito, modo, cum Graeci dicere
consuerint kxt ovpov ttXsTv, secundo vento navigare vel psTv,
non ut hie legimus xxt ovpov êpiTrvsïv. Cf. verbum xxTOvpi^siv
Soph. Trach. vs. 828. Ceterum eum hoe loco conf. Phoeniss.
vs. 1710 sqq., ubi Antigone haec Oedipo:

Cum voc. vava-iTTOfiTTog cf. Homericum ovpoi TrofzTrîjsg Od.
S 360, Pindari ovpog 7rof/.7ra.7og Pyth. I 34. Eurip. Hecub.
vs. 1289 TTvoàg mfZTrîpiovg.

Quod ad imaginem attinet conf. Hylli verba Sophocl.
Trachin. vs. 815 sq., de matre Deianira, dolorum patris
effectrice, chorum monentis:

Amici cum socio itineris comparati exempla legimus
apud Euripidem in pulcherrima illa parte Iphig. Taur.,
ubi Orestes et Pylades contendunt, uterque ut ipse inter-
ficiatur. Orestes autem vs. 599 sq. dicit: „gravissimum
mihi esset si hic interficeretur :

Lueianus, qui hunc locum citât, Amoves 47, quoque
dicit de Oreste et Pylade: ég icp\' êvog ffxâipovç rov j3!ov
(TvvsTrXsvaxv.

Finem malorum cum portu comparari iam apud Aeschy-
lum et Sophoclem vidimus. Amicus quoque fidelis tamquam
portus est homini, qui in mari malorum iactatur. Apud
Euripidem banc translationem legimus Androm. vs. 891,
ubi Hermione Orestem appellat:

oùroq yàp àvîjp ^ fzéXiar iKxf4,vof^sv
Kii^^v TTsCpxvrai rav èfcSiv (3ouX£vpiXTCcv •
£K töDS\'• àvx\'pQiJ!,£(jèoi TTpvmXccv.

Interprétés ad hunc locum iam contulerunt Herc. Fur.
vs. 476 sqq., ubi Megara liberos adloquitur, quos Lycus
interfecturus est:

xviByj (xuvxipouir\', ïx r\' \'Aôyjvxiccv z^ovog
EirxpTyjc rs -@ij(3Siv ô\\ âg xvi^ixyJvoi xxKaig
7rpv,uvi^(rIoi(rt (3hv £%o/T\' sù\'SxifA.ovx.

Quod vers. 477 Kirchoffius coniecit (juvxtttouit\' pro futuro
a-vm\\poucr^ non probandum videtur; liberi nondum matrimo-
nium inierant et Megara tantummodo, putans talibus con-
iugiis firmum fore fortunae statum, elegerat iis uxores
Athenis, Spartae, Thebis, quibuscum aliquando matrimo-
nium inire possent. Quomodo autem imaginem interpre-
temur? Equidem puto ex Med. vs. 768 sq. apparere hunc
locum ita explicandum esse ut verba Ijc t Aâpivx/ccv x^ovôq,
\'S.TràpTVjç et @yi(2ôôv pendeant ex àwa^iJ.hoi xxXc^g: „ut vitam
haberetis felicem ex terra Atheniensium Sparta, Thebis
pendentes, ut naves quae funibus adligatae sunt." Meta-
phoram, de qua agimus, quoque adhibuit Plutarchus de
F or tuna Romanorum cap. 2, ubi Romam vocat ttxtiv
\' xvSp^TTOig hrlxv tspxu cog xXi^ôàg, xx) ov>jcri\'êcópxv, xx} TrsJo-fix
l/,ûviiJ.ov, xx) uTOixmv âïhov, ÙTraCpspofiévoig roïg 7rpxy,u,xiTtv
àyxupvjîoÔKtov crxXov nx) irKxwig. Cf. Cicero de Of/iciis H c. 8
qui senatum dicit: Regum, populorum, nationum portus
et refugium. Quod ad Plutarchi locum attinet, animadver-

tenda est loquendi forma vtro^speasxi tóïg tcpxyijt^xai, quae
verba significant vehi rebus vel casibus, metapbora ex re
navali petita; conf. Lucian. Necyomant. 9 f4,éxpi nvog
vTTsCpspófAsêx êv Tcp TTOTiXficp, siTCi fViTTAfutr^ZyCifv f? to sKog
Kx) Ti^u xi(j!,vijv êg ^v à EuCppxT^ig xCpxvi^srxi.

Kedeamus ad Euripidem. De homine maligno et infesto
utitur adiectivo âkljzsvog Cycb vs. 347 sqq., ubi Ulisses sic
queritur:

x\'lxT, TTOvovg [ûv Tpccixoug vtts^s^vv
âxÀxira-îûvg re, vuv êg âv\'èpog xvoa-iov
yvâfxijv xxTsaxov âklf/.£vôv Ta Kxp^lxv.

ovTTCo ^êScüKxg, ^AA\' "icrccg ^écsig "èinvjV
xKif^avóv Tig ûg alg xvtKov Tramv.
Yoc. âvTkog, quod aliis locis sentinam significat, hie,
ut videmus, pro mari positum.

Portum infaustum appellat infelicem rerum exitum
chorus Hippob vs. 140, qui dicit de Phaedra:

vxvg ug tic ix (ûv y>jç âvvjptvjtxi (2póxotg,
TTvaï S\' ovpog, vj[jtJïv l\' où xpxtat tx traifffixtx.

adduxi, quibus adde Philemonis fragm. Mein. 4, 30.
Apud theognldem baec legimus: vs. 113 sq.:

f/,^7roT£ TOV Kaxov âv\'Spoi <plKov mislffôcci SToapov
xKTC às) (psvysiv mt£ kockov XtyAvx.

o" ß£ 0lxot TTpO^l^OÏlCnV, STTS) TOV y\' sxûpov à\'ASVpt.O\'A
mTS xoßspvj^ryig xoipoBxc; shaXlxg

ubi v, cl. van Herwerden restituit êyà tov £%ûpov xts.
Eandem prorsus imaginem legimus vs. 969 sq.:
£(pê>iv xlvi^a-ixg Trplv aou xxTot, irxyTX Sizïjvxi
T^êea, VVV vc&vq M ixàç Mxco.

VOiVÇ Tthrp"^ TtpOdEKOptîOt.q £ßijq CplKÔTVjTOq XfiXpTCCV,
a -TTXl , xx) (TXTTpOV 7r£i<Tf4,XT0q XVTSKxßoV.

Notum est vocabulum svttKoix de felici vitae cursu, unde
verbum svttXoeIv, quod ex emendatione Cobeti legitur in
metapbora apud Stob. Floril. c. V 29:

nlq £V7rÄooviTiv avTiTTVEVirxif jJ tvx^I
TX TTXVTX avyXEl X^TX vxvx\'y£7v TTOtsl.

Multa quoque ex platone hue referenda sunt. Vitam
humanam cum navigatione comparat. Legg. VII p. 803:

TOV ßiov XptlTTX "èix TOV TTXOV TOVTOV t\'/jq ^CCÎjq ^lXXO[/,l(TÖyjO-0ß£ÖX.

p. 85 D: TOV ßaKTKTTOV TÜV XVÛpCCTTÎVUV Xoycav XxßoVTX, £7n
TOVTOV ôxovf/,£vov ä(77r£p STT) (rx^bii^q XIV2VV£6OVTX ^iX7rÄ£vcrxi TOV
ßiov. In Politic, p. 266 rerum naturam comparai cum nave
quae regitur a love. Cf. Lucian. lupiter Tragoed. 47.
Sermonem cum navigatione comparat Euthydem. p. 293

TTaa-civ Cpccv^v , teößsvog rdtv ^avoiv, äcTTTsp AiOffKOvpoiP,
(1. Amaopoiv) sTrtKXXüußsvog (räarai i^fixç, sßs rs xx) to ßsipxxiov ix
tijg tpixvßidg tov Koyov. Cf. Resp. V c. 17 p. 472, Phileb. p. 29 B
yxp OVTUÇ VTT xTTopîxç £v To7ç vvv XÔyotç. Lach,
p. 194 B. His et ahis locis sermonem cum mari comparat:
Protag. p. 338 A : JJpccTxyôpxv ■ttxvtx xxXccv ixtslvxvtx, ovpit^

£<Î>£vtx, (p£vy£iv êç to 7t£KXyOÇ tZv Xo\'yccv xttoxpv^xvtx yijv.
Parmen. p. 137 ttS? xp^ tvjkixov\'h£ ovtx "äixvEvcrxt toiovto xx)
TO(TOVTO TTXîjâoq Xoycüv; ubi pro ttXî^ôoç Ficinus legit TTsXxyoq,
quod ex eius versione patet. Probarunt Heusdius aliique,
iniuria obloquente Heindorfio. Est enim yrkxxyoç elegantius et
cum Piatonis dicendi ratione magis convenire videtur. Cf.
Phaedr. p. 264 A: xvxttxKiv \'^ixv£va-xi sttix^ipeT tov Koyov.
Denique Piatonis lectoribus notissimum est proverbium
T£pot; ttKovi; , quod legitur Phaedon. p. 99 D tov \'BavTEpov ttXovv

£7Tß£i^iv TToimooßxi, S> Ksßviq-, ubi siguificat denuo. Alio sensu
legitur Phileb. p. 19 C: xKKx xxXov lûv to ^v^ttxvtx yiyvmxeiv

„secundo loco ponendum videtur se ipsum non latere."
Cf. Politic, p. 300 B.
Proverbium explicat Menandèr Thrasyl. H (Meineke 4,139).

à \'è£VT£po(; ttXoïiç ia-Tt ^t^ttov K£yöß£vot;,
XV XTTOTVX^ TTpîOTOV, £v XÔOTTXICI TTXéïV.

Vid. Meinek. ad hunc locum, qui adnotat : „vs. 2 corrigunt
Tiç oùpiov, xÛTTxicrt." Cf. Eustath, ad Od. B 434, p. 1453,18,
quem locum citarunt editores ad Gregor. Cypr. H 21.
Paroem. Graec. p. 360.
Haec habebamus quae animadverteremus ad compara-

tiones et metaphoras ex re navali petitas ; multa vero
praeterea vocabula et loquendi formae apud poetas Atticos
ad eandem rem pertinent, quarum bic quoque brevem
dabimus conspectum.

Ut mala et labores cum maris fluctibus cômparantur,
ita verbum xvtXsIv eiusque composita de laboribus exan-
clandis usurpantur a Tragicis. Sic àvr\'Ash Aeschyl. Prom.
vs. 375, txTTOivTkm vs. 84. Euripid. Androm. vs. 1217
hccvTkslv, cf. Here. Fur. vs. 1373; xTrmrXslv Orest. vs. 1641;
i^oivrXsTv Cycb vs. 10, 110, 282; truvxvrkeïv ïoia. vs. 200.
Pindarus quoque hac dicendi forma usus est Pyth. IV 293
vovcrov hocvrK^axig. Voc. xvrKix metaphorice usurpatum legi-
mus Aristoph. Pac. vs. 17.

Porro omnibus scriptoribus commune est vocabulum
vTTijpsTm, quod a verbo Ipkrrsiv formatum proprie significat :
sub gubernatore remigare. Aeschylus eodem modo aliud
nomen formavit xvri^pér^t;, quod legitur Sept. c., Theb.
vs. 283 et 993 ; significat adversarium. Decompositum ^uwj-
psreïv habet Sophocles Ai. vs. 1329, Euripides fr. 773
(ex Dobraei coniectura). Ipsum verbum èpéa-trsiv sensu meta-
phorico extat apud Aeschylum Sept. c. Theb. vs. 855 yéccv
kxt\' ovpov spkcrsT â^Cp) zpxr) iriruKcv, et Pers. 1046, ubi
de manuum cita motione in remigandi labore translatum
est ad planctum. Soph. Ai. vs. 251 tcîxç ipéaa-ova-iv àTTHkàg
"èiKpxTsïç \'ArpsT^xr, vid. Antig. vs. 159 nvx Sif f^^Tiv èpéa-a-cou.
Apud Eurip. Iph. A. vs. 139 legitur ipsuasiv tto\'Sx , Ion.
vs. 161 êpéatTsi zÙKvoç, de motu alarum. Cf. Latinum
nis remigare, remigium alarum simiha. Ex remorum sonitu
translatum est voc. TrhvXoç et vocabula, quae saepissime apud
poetas leguntur: pôéiov, sTvippoûoç, TroXÔppoôog, rxxvppoôoç. \'Pôêoç

autem, unde haec derivata sunt, significat remis turbatae
aquae fluctmiionem ; po6icv proprie usurpatum est ab Euri-
pide Iphig. Taur. vs. 1387, Cycl. vs. 17, Hel. vs. 1118,
1452, 1502; metaphorice Andromach. vs. 1096 poôiov àv
ttôKsi nciKÔv, mali rumores. Contra Aristoph. Eqq. vs. 546
aipscrâ\' avr^ ttûAù to pôStov, de applausu in theairo. Illi qui
consentiunt dicuntur ôfioppoMv. Porro èrtppoùsïv est clamare
Phoen. 1237, Hec. 553 ; xxKoppoSsïv maledicere Hippol. 340,
Aristoph. Acharn. vs. 577, Thesm. vs, 896. Eodem fere sensu
legimus poôsïv apud Sophocl. Antig, vs. 290: âv^psg (AÔxtç
CpépovTsç èppéôouv ifioî; ibid. vs. 413 êTrippéôoi? Kaimai.

Voc. cvpoç et verb. èmupi^stv usus metaphoricus notus est.
Hue autem pertinet Aeschyl. Sept. c. Theb, vs. 690:
hu kûit ovpov kvyi,ot. Kcckvtoû Kolxôv.

Cf. Sophocl. Trachin. vs. 468 pelTcc xar ovpûv. Aristoph.
Lysistr. vs. 550 oupix ûsïts.

Ab omnibus Atticis scriptoribus verbum xv^spvxv regendi
sensu usurpatur, Aeschylus aliis verbis eandem metapho-
ram adhibet Pers, vs, 767:

Porro sensu metaphorico ab Aeschylo adhibetur verb.
s^oxêKXeiv Suppl, vs, 438, ubi rex dicit:

xoù ^i} TTÉCppxTfioir hûpo S\' ê^oxéhXsTOiu
„Atqui reputavi; m auiem hue redigitur."
Alla ratione Euripides Troad. vs. 137:
êjxs Tàv [AsKsûiv S\'
fV rij/S\' è^àxsiTC arav.
et Menander (4, 251):

O rs TTXoûroç ê^ccxsiKs rov xsxrviiAsvov
slç ïrspov ^êog, oùx sv ^ ro Trpóirésv tjv. -
ubi homo comparatur cum nave in litus eiecta. Nomine
âynupoi metaphorice utitur Aeschyl. Choeph. vs. 661, ubi
de quiete post iter legimus môiévxi âyxvpxv. De spe sive
de persónis eui fides habetur hoc vocabulum adhibet
Sophocles fragm. 612 m^p) Trxtèsg xyxupxi ßlou] simili modo
Euripides Hec. vs. 80, Helen, vs. 277, fragm. 1007.

Hue referri posse videtur usus metaphoricus verbi xxôop-
f/,i^siv Aeschyl Prom. vs. 965 :

sg rda-h (ravrov xvjßovxg xàôûp^ia-xg;
ßskpßi^siv mutandi sensu legimus apud Euripidem Alcest.
vs. 798 ßsßopiMsl (T£ TrirvXog \\ [Môopfii^strôxi Med. vs. 258, 442;
(7o) oiirs TTxrpog ^opcoi,
Svö-TÄVf, (J(,sê0piJ!,i<T0i7ÔXl
(iéxôccv TTXpX.

„Tibi non est domus paterna, m,isera, ad quam ap-
pellas (confugias) ex miseriis. Cf. Theognis vs. 1274:

Ubi v. cl. van Herwerden corrigendum suspicatur:
SX Sf ôvsXKcôv
^x syu ép[A,iaôijv vuxrog èTTsiyopiivuv.
Quod nee particula y s huius loei est nec verbum compositum.

Denique hic animadvertendum est verbum mpôiAsûsiv,
quo, quantum seio, unus Euripides metaphorice usus est;
vid. Adrom. vs. 1229, Orest. 1032, Troad. 569; nec causam
video cur mutetur Iph. T. vs. 1435, ubi Nauckius legen-
dum statuit TTOpa-óvsig pro xopêiJt.sésig.

Natura fert ut ex artibus, quae quotidie ab ho minibus
tractantur, saepe exempla afferantur ad rem aliquam
illustrandam. Ad artes autem, quae materiem praebuerunt
scriptoribus Graecis, unde imagines sumerent, primo loco
refero artem lanificam. Nunc igitur videamus translatio-
nes, quas inde petiverunt poetae Attici.

Apud ARISTOPHANEM huiusmodi legimus comparationem
Lysistr. vs. 567 sqq., ubi Lysistrate helium comparat cum
filo complicate, quod feminae expediunt, et de modo, quo
respublica servari possit, loquitur imaginibus ex TxXmiovpyii^
petitis: „Primum, inquit, oportebat ut lanam recens ton-
sam eluunt m, aqua, malos caedere et ut sordes eicere
ex urbe et carere et capita expurgare, deinceps in unum
corbem carminare eadem benevolentia omnes inquilinos et
hospites, amicos, et colonias dignoscere quod nobis ut par-
tes lanae divulsae iacent ; tum illorum omnium partibus
collectis unum globum magnum facere ex quo texamus
vestem in usum Populif vs. 584 sqq.:

K^T XTCO TOVTUV TTXVTUV TO KXTXyiACX. Xd^ÔVTXÇ
"Bpsupo ^uvxysiv nx) crvvxôpoi^siv ek £V, aaTTStTX TTOiijcrxi

TflAÛîTJJV lJl,£yX?,ViV, K^T i)i Tx6t>I? T<3 AlipCCj) XKxîVCtV Ù(pXÎV£lV.

Verbum roKuTsvaiv, quod proprie significat cowg\'^omerare,
derivatum est a voc. toXvtt^ globus, proprie secundum Sui-
dam àypix xoXoxóvrtj. Hoc verbum cum composito hroxu-
TTsvstv saepius metaphorice usurpatur a poetis. Primus
omnium eo usus est Homerus Iliad fl 7 07i-é(tx toXvttsvits
„quot quantaque perfecit rokvTsóstv ^ö\'aöu? Od. r 137,
mhkßouq II, H 86, Od. ^is 238, Ttkvùoq Euripid. Rhes. vs. 744;
axToKuTrsûstv Aeschyh Agam. vs. 1031 xxipiov ixr. commodi
quid efßcere.

Ex texendi arte apud Homerum legimus metaphoras
in loquendi formis "Bóxov, ßijriv vCpximv: vid. Ih Z 187,
H 324, Od. § 628, 739; v 303, 386; ; 422 Scacu? xx)
ß?jrtv vCpximv, II. r 112 ßvÖoug xx) ßi^hx 7CX(7tv ù0xîv£tv.
Apud Aristophanem ex eadem arte sumtam legimus meta-
phoram Av. vs. 4 x7roXoûfz,£Ô^ xXXœq rîjv ôâày 7rpü(popoupc,évcc,
ubi Scholiastes adnotat ad 7rpo(püpoußsm : hvpo xàxsïtrs tto-
psvoßsvot sic txvxvtÎx \' xpoCpopsïtrêxi yxp Ksysrxi to TrxpxCpspstv
TOV (TTil^ßovx Toïç ^ix^oßsvoig. Cf. Calliae fragm. Mein. 2 737;
vid. Suid. in voc. xpxxvpi. Qui texunt semper movent et
removent filum ; hic igitur metaphorice hoc verbo usus est
^ro progredi et regredi, ita ut nihil proficiatur.

xXX\' slß\' im tov KXécov\', og xùtou Tijßspov
ixtt^vlsltxl txvtx xp0!txxk0üß£v0g.

sxTTvjvi^siTêxi proprie significat solvere quod textum erat,
hic igitur est eripere vel extorquere artibus et dolis.

Scholiastes recte explicat ot, l(pizysv ^ßSiv â^pskKvast, adiicit
autem âTrb tuv t^v xpóka ß^puoß&voov su tr^ivix. akkag • IÇfA-
xu(ret XTTO toù Trvjviou. "Oßvipog (II. Y 762) tt^viûv l^aXxouaot.

Hue quoque pertinent nonnulli loci plaignis: Legg. V
p. 737 mêxttsp ovv Sîî riva ^vvvCp^v yj xx) icXkypC xKTC otiovv

OÙX SX twv xvtôùv oïo\'v t STt) t^V t\' ê0v(pijv xx) tov ar^ßovx
àzspyà^sit^xt, ^ix(psp£iv S\' xvxyxxTov to tôôv (ttvi^ôvoûv ttpbg
àpsT^v ykvoq. Htjî^uv, stamen, est alio filo factus ac i0v(pii i. e.
quod huic intexitur subtemen. Sic quoque respublica non
ex hominibus constare potest, qui omnes inter se plane
similes sunt, sed ex diversis elementis eam compositam
esse oportet. Metaphora ad eandem rem illustrandam
utitur Polit, p. 309 sqq. In quibus omnibus ars regia, Ts^vii
ßxa-iXixilj, describitur comparata cum textore, qui elementa
in republica contexit, ita ut ex bonis, fortibus et mode-
ratis, unum quasi vestilnentum conficiatur, quod totum
populum tegat, velut tegumento comprehendat.

Plura exempla huius generis non repperi. Apud Tragi-
cos autem saepius in metaphoris occurrit verbum tXéxsiv
et nomina inde derivata ; quod verbum cum natura sua cum
praecedentibus coniunctum sit, hie adscribam locos ubi
legimus tales metaphoras. Apud Aeschylum extat Prom,
vs. 610 ovx sßTTKexccv xhtyßXT, äAA\' xttX^ Koyt^. Fragm.
312 Sfivcz TTkéxsiv TOI ßvjx.\'^vxq KiyvTTTioi. Cf. Eur. Ion. vs. 1280
ÏttKs^s Tsxvijv. Qui multos dolos nectit dicitur TroXvTrkoxo? :
Arist. Thesmoph. vs. 435 TrokuTrkoxcoTspxg yvvaixég, et vs. 463
ttoKvttKoxov vonßx, dolosum, prudens; qf. Theogn. vs. 67
mXvTTXoxixg, 226 ^oXoTrXoxixi.

Hue pertinet Eurip. Iphig. Aul. vs. 936, ubi Achilles
haec dicit Clytaemnestrae :

où yàp £f4,7rXéx£iv ttXokxç
iyk \'^xpi^co (TÛ TTöVf/ Toùfzov ^éfixç
„non meam permittam personam tua marito ad nectendos
dolos" De orationibus ornatis conficiendis hoc verbo utitur
Eurip. Rhes. vs. 834 ttXskccv Koyoug. Cf. Pind. 01. VI vs. 86
TrXimv TromiXov ufzvov.

Ad metaphoram, de qua agimus, quoque pertinet quod
legimus Hippol. vs, 671 kxÔxizi^x Xvbiv xôyou, ubi xd^a/zfix
significat nodum, difficultatem, xôyoq est causa. Haec
verba postea in proverbium abierunt: vid. Zenob. IV 46,
qui tamen hoc ad Alexandrum et Gordii nodum spectare
docet. Nos quoque dicimus: een raadsel oplossen, ont-
knoopen ; et cum non prudentia sed vi agitur : den knoop
doorhakken, quod proverbium ex eadem provenit historia,
de qua Zenobius 1.1. loquitur.

Ex architectura fabrilique arte petitas nonnullas ima-
gines offendimus apud poetas Atticos, quarum iam exempla
videbimus.

De sermone, qui arte componitur, scriptisque artificiosis
saepius adhibuerunt taies metaphoras, ut Aristoph. Pac.
vs, 749:\'

£7r£7iv (AeyxXolç xri.
de comoediae scriptore, Cf, Ran, vs, 1004, ubi Chorus
adhortatur Aeschylum:

Minutiae dicuntur TrxpxTrpla-f^xr èTÔcv Ran, vs, 881, xóyccv
<xxpi(3cóv <7xtv^xKxpt.Qi Nubb. vs. 130. Cf. Ran. vs, 819 sqq.,
ubi de Euripidis verbis Ghorus canit:

{hrtxt) sxiy^f-y^àiMm TTxpx^óvix, (r^/Afu/z^sTO \' r\' \'épyoov,
(pùJTog âfivvof4,évov (ppsvorsKTOVog àv^pôç,

quorum ultimum verbum in scholiis recte explicatur per
i^saptévov, quae eadem metapbora reddere possumus nostris
verbis afvijlen, beschaven.

In translatione eius generis de quo agimus comicus denuo
versatur Ran. vs. 956, ubi Euripides dicit se spectatores
docuisse accuratum verborum usum:

Ex eadem arte sumtae sunt metaphorae aHae, ubi xxvûv^,
amussis, et a-Tâùi/,vi memorantur ; <ttM;j.vi enim\' est funiculus
minio tinctus, quo admoto fabri cernere possunt, utrum
recte quid positum sit necne. Si autem funiculus colore
non distinctus est discerni nihil potest; quare Sophocles
fragm. 307 canit:

TÓïg fûv XÔyoïç TÓïq aoïffiv où TSKf^xîpofzxi.
où (AciXXov ij Xai/K^ Xiôi^ Xeuxij arMpu^.

Quae sententia in proverbium abiit. Cf. Zenob. IV 89. Nec
rectius agunt qui lapidem ad amussim non adigunt, sed

amussim ad lapidem, quod ne fiat monet Tragicus anony-
mus fragm. 138 (Wagner) :

Ad eandem metaphoram pertinet Soph, fragm. 421, ubi
legimus de amatore, qui fenlinam amatam avidis oculis
conspicit :

In priore versu fortasse legendum ocpôxXfjLéi;, in altero Uvtoç
cum Blomfieldo in \'i^ovToç mutandum esse puto; vid. Gloss,
ad Agam. vs. 1012. Non hue pertinet Eurip. Ion. vs. 1514
TTxp\' o7xv n\'KÙoiJt.ëv (TTxôfi>iv (3iou, ad quem locum vid. quae
adnotavit v. cl. van Herwerden in ed. lonis, Ultrai. 1875;
nec magis hue referendus est Pindari Nem. VI vs. 8 o"xv
Tiv sypx-ps ^pxfistv ttot) <7tcîôf/,xv, ubi de meta in circo dici-
tur; cf. Eurip. fragm. 169 eV ccupxv i^kofzsv ypapcf^ijv kxxûv.
Reliqui loci, ubi haec metaphora adhibetur, satis sunt
perspicui. Euripid. Electr. vs. 52 legimus verba viri, cui
Electra data est in matrimonium, qui tamen motus reve-
rentia et pietate erga pristinum dominum, a virgine absti-
nuit, dicitque illum, cui hoc stultum videatur, non recte
iudicare de integro et honesto modo vivendi:

yvâf/.ijç TTOV^pÔÏÇ Kxvédiv àvXljt,£Tp00fi£V0Ç
TO (TÙCppOV \'Is-TU XXUTOq XV TOIOVTOÇ &V,

Cf. Timon. I 2 (Anthol. Lyr. Bergk.) fiûôov àxviki^ç èpôov
sxcov xxvôviz. Theognis vs. 543 XP\'I Trxpx (TTxéii^y kx)
yvûfMva Tjjv^s \'êixâo-irxi. Cf. 805 et 945 £jf4.i Txpà (rTxôfjc,yjv
opôvjv ê^ôv, i. e. „nusquam avertar a recta via." Contra
\'apud Aeschylum Agam vs. 1045 ut apparet Trxpx (rTà6(juv)v
significat praeter ius et aequum, nisi, quod valde pro-
hahile duco, cum Engero legendum sit kov trxpx a-txêpiyiv.

Nec solum ex aedium aedifieatione verum etiam ex
navium constructions taies translationes petitae sunt,

Apud Aeschylum Suppl, vs, 440 sq, rex de consilio,
quod mutari non possit, his verbis loquitur:

Ubi Wecklein Studiën zu Aeschylus pag, 5 recte sta-
tuere videtur eiciendum esse àç, et Trpoa-yiyf/Jvov, verbum
hoc loco minime aptum, mutandum esse in TrpoijTrsTD\'jy/x.évov.
Cf. eiusdem fabulae vs, 944 sq, :

TÔOv\'S\' iCpt^ÂaiTXl TOpôôç
yûi/,(poç \'èix/jt^TTX^, àq fiévsiv xpxpÔTccç.

txut) f4,x tîjv a>!pt,yitpx fz om iXxvôxvsv
t£xtxm[a,£vx tx tpxy(/mt\\ «aa\' ^ttkttxpiyiv
yoi^oófiEv\' XÙTX TXVTX xx) xoXXÛfisvx.

vocvTTVj\'yixv 5\' êffsl T;Ç âpi/J^aiv âv^p
^ittXoTv X\'^MvûTu rpvTrxvov xccTn^Xxreï.
Ubi fortasse poetae menti obversata sunt Homeri verba
Od. / 383 sq.:

iyu S\' êcpÓTTspSsv xspôs)?
^ivsûv. \'Clç CTS Tig rpvTT^ ^opv vyjiov âv^p
TpUTTXVq}, ûï Ss T evspôav V7r0<T(T£i0U<7IV IfidîVTl.

(jC4£AA«) \'Bpvo\'zovg Tiôévxt ^pdfiXTog âp^xg\'
KXIATTTSI Sf vsxg tX^pî^lZg STTUV
Tûi Sf Topvsùsi, TX KOKhO(/,£Kst.

Ubi drama comparatup cum nave quae construitur, cuius
prima elementa, "^pvoxoi, sunt trabes carinae, â\'ipThg sunt
^sseres arcuati, partes navis; ropvaûsiv et MKKo[/,aXsly autem
metaphorice dicuntur de singulis verbis quae fabulam con-
ficiunt. Conf. eiusdem comoediae vs. 986 répava ttxitxv ,
quam metaphoram ex sculptura sumtam esse apparet. Cf.
quoque locus Platonis ad eandem rem pertinens Phaedr.
c. 10 (TxCpjj m) vrTpóyyvXx m) xxpifSSig axxa-tx tSsv ovoj/,aToov
uttotopvavstxi. Horat. A. P. 441 „versus maie tornatos."
Cf. Prop, n 25 43.

Iam exempla quae ex arte medica sumserunt poetae
recensuri, prius videamus \'locos, ubi nomina vôo-og, vocykjc,»,
verbum voa-aïv sensu metaphorico occurrunt. Mala autem
fere omnia hominis vel reipublicae cum morbis corpo-
ris comparantur. Dolores dicuntur voVcç ab Antiphane

Mein. 3, 57 xtrxv to Xvttoüv so-tiu àvôpûtrc^ vétrog. Cf. Sophocl.
Oed. K vs. 1293 to yàp vo(t^(zx i? Cpépsiv. Tum de

Cf. vs. 685 sq., ubi artificiosas orationes dicit esse vóiTyjpc,iz
ahxKTTov, vs. 1069 sq. deproditione: oùx hri vojog tw\'S\' ^vtiv
à\'ïïk\'KTXKTOt. lAÔcXXov. Euripid. Orest. vs. 10 de Tantalo: &xé-
XoitjTov £(7X£ yXccacroiv, oi\'tirxîo\'Tiiv votrov. Cf. Fragm. Eur. 575
vs. 6, ubi Bergkius pro ixùiiTTij véaog restituit oûtrx\'it^Ti^-
Conf. Ion. vs. 1524 verba lonis, qui matrem interrogat,
an verum sit quod dixerat de ipso nato ex Apolline, nec
tegat suum vitium Dei nomine; quod explicat his verbis:
a TTUcpôévoiç £yyîyv£rxi vo!t>i[/.xt £iç xpÓTrroug yx/nouç; et Eubuli
fragm. apud Meineke 3, 237 xx) f^ii Xxôpxîxv KvTrpiv «/(t^/Vtjjv
vûVûJv. Remedium mali medicina dicitur, ille qui opem
fert cum medico comparatur. Vid. Aeschyl. Prometh. vs.
473 sqq.:

xxxog S\' Ixrpoç aq tiç èç vétrov
7r£(ràv àùuiÀ<£Ïq xx) <t£xvtov oùx sx^"^
sùpsTv ÔToioiç (pxpfixxoig }x<rtfji,oq.

Frequens est usus metaphoricus verbi Ixa-ôxi et nominum
âxog, (ùxpf4,xxov\\ e. g. Orest. vs. 650 xf/,xpTlxv rijg <TÎjg yv-
vxtxog xètxixv T lc!ifi£vog, Sophocl. fragm. 98 xxxoTg Ixaùxi
xxxà-, xxog metaphorice adhibitum legitur Prometh. vs. 43,
Agam. vs. 548, Eurip. Aie. vs. 135, Androm. vs. 121,
Hel vs. 1055, Here. Fur. vs. 93; (pxp^ixxov Baceh. vs. 283,
Heracl. vs. 594.

Apud pedestris quoque orationis scriptores exempla huius
translationis occurrunt. Plato Legg. X p. 906 iv (joo^mi
nxKoùfisvûV vócrijf/M sv Sf ttoàsixiv àlmav. Gorg. p. 480 B to
vötn^ßx TÎjç xSmlxç. Cf. Thuc. II 53 âvofMaç vôiTvi[/.x.

Si quis morbo laborat tecto, dicitur uttouàoç i. e. specie
sanus. Malum ipsum quoque vttovXov dicitur. Hoc adiec-
tivum metaphorico sensu usurpatum legimus apud Sophoclem
0. R. vs, 1396:

Quae verba Brunckius sic vertit: „qualem me educavistis
pulchritudinis speciem malorum obductam ulceri. Se-
cundum Eustathium p. 1496 Sophocles sic quoque appel-
lavit equum Troianum: vttouäov sJ\'Zs "LoCponK^g tov ^ovpsiov
h-ttov adiicitque hanc explicationem trxpsvsymv xùto sk tov
(tkutttimg Xs\'yoßsvou ùttovâou i^ôovg, tov kxt xvôpcottov ßij vyiàç

ttxvtsKsç, Cpxai, xxôxpsvsi, àXKx ^ijÂx^îj vtto t^v TrpoCpxivoßsvijv
oùxîjv XXKÓV Tl xpvTTTsi. Vid. Soph. fragm. 952 in ed. 5
Dindorfii. Cf. Pseudo-Menander Monostich. 587: vmvXog
àvîjp ^inTvov KsxpvßßSvov, ubi significat falsum. Ad quem
locum pertinere potest glossa, quam legimus apud Suidam
voc. vTTOvKog: "hÔKiog, Cpxivoßsvog \'Byjôsv slps^viKog kts.

Plato proprie hoc voc. usus est in Timaeo p. 72 B
ßkyxg xx) vttovxog xù^xvstxi o (tttAj^v. Metaphorice Gorg.
p. 518 E £<yxccßix^siq âvôpwttovç o\'î tcvtovç sîaTixxxtriv sva-
XOvvTsç m sTrsövßOvv, xxl 0xcn ßsyxXT^v t^v ttoXiv ttsttoiyjxsvxt
xvTovç\' on S\' ol\'BiT xx) vttovXÔç s<rTi h" èxsivovç tovç ttxXxiovç,
OÙX xhôxvovTxi. Uli TTxXxiot autem sunt Themistodes, Cimon,
Pericles, quos dicit cives corrupisse, Significat incertum,

falsum Thuc. YIII. 64 : êx^pwxv stt) t^v cïvTixpug iXsuôsplxv
TÎjv XTTO tSiv \'"Aôyjvxtccv VTTOUXOV xvrovoßixv où wpoTißi^axvTsg,
ubi ^ xvTixpvg sXsvêsplx est libertaS plena, sincera, vtovàoç
avTovoßlx vero est xùrom^ix, cui confidere non licet, quae
specie tantum existit. Poppo ad bunc locum citavit Senec.
Epist. LXXX „horum, qui felices vocantur, bilaritas ficta
est, aut gravis ef suppurata tristitia."

Pictura quoque et ars scribéndi in metaphoris adhibitae
sunt; cum autem pingere et scribere Graece uno eodem-
que verbo designentur, bic simul de utraque metaphorarum
specie agemus.

Apud Aeschylum luculentam huius generis imaginem
legimus Prometh. vs. 789, ubi Prometheus dicit lo:

Hic, ut videmus, mens comparata est eum tabula, in
qua scribuntur consilia, res, quae memoria tenendae sunt.
Sophocles fere eadem habet fragm. 335:

xx) TXUTX ßsv ypx^sa-ês Trpog ysypxßßivoig
TToXKoliTiv xKKotg (rco(ppoviiTßx<Tiv TrxTpog.

Cf. Choeph. vs. 450: iv (pps(r)v ypxcpou et similem loquendi
formam apud Sophoclem Philoct. vs. 1325: ypx<pou Cppsvcóv ha.

Ad eandem imaginem pertinet verbum contrarium signi-
ficans, quod legimus apud Euripidem Hec. vs. 590:

m) vïiv TO (Âv (TOV aars ßij aTsveiv rdûoç
OVX av ^UVXlfiiJV £^XK£l\\pa<7Ù0l.l 0p£VÔç.

Quod vertunt: Et nunc quidem tuam, ne gem am,
cladem haud queam deler e ex mente. E pictura com-
paratio sumta est quam legimus Euripid. Helen, vs. 262 sq.,
ubi Helena de sua forma, malorum fonte, hoc modo
queritur :

£W £^xX£t0Ô£Ï(r\\ wç xyxXfA, avèiç TTXKIV
Xtaxiov £Ïloq âvTl TOU KXÀOU \\cißov.

„0 utinam, deleta ut pictura, novam eamque turpiorem
formam pro illa pulchra accepissem." Fortuna humana
cum pictura comparata est ab Aeschylo in pulchra illa
metaphora\', quam legimus Agam. vs. 1327 sqq., ubi Ca-
sandra de sorte Clytaemnestrae et Aegisthi et sua ipsius
ita canit :

Verbis £vtvxovvtx ßh mix Tig xv tp£\\p£i£v respicit ad
sortem Clytaemnestrae et mariti; verbis £i ^è hcrTvzî} fcri.
suum ipsius interitum ante oculos habet, quippe quae,
cum sit captiva, possit deleri ut pictura deletur spongia
humida -, de qua re in praegressis canit vs. 1326 :

SovÀi^g ôxvova^^g £ußxpovg xeipûpLXTog.
Similem legimus metaphoram apud Euripidem fragm. 621 :

TOV oXßov cûSsv oùSûJ^Cû xpîvcc ßporo7g
ov y £^xX£t(p£i p^ov ïj ypxCpijv Ù£Ôg.

rico occurrit Aeschyl. Sept. c. Theb. vs. 15, Euripid. Iph.-
Taur. vs. 698. Nec dubito quin hue pertineat voc, ,

cTTixTsii, i. e. ita ut virtus deleatur (ex mente humana).
Contrarium sensum habet vocabulum hvffOToióg, quod pro-
prie dicitur de colore, quo lana ita imbuta est, ut elui non
queat. Metaphorico sensu eo utitur Plato Resp. IV p, 429 E :
"va ^£U(ro7roioç avrav î) So^öi yiyvono kx) Tsp) ^sivSv kx) xsp)
TÔOV xKXccv. Ruhnkenius ad Timaeum i, v, et hunc et alios
locos contulit, in quibus Cic, de Fin. Ill e. 2 „iam infici
debet iis artibus, quas si dum est tener combiberit, ad
m aio r a veniet paratior." Quod hie dixit ^sotroroiov Plato
alibi Resp. II p. 378 D ^v^skvitctx ts kxi xfisrmtxtx voca-
vit: vid. Ruhnk. U, p, 76 sq.

Cum de translationibus agamus sumtis ex artibus, quae
quotidie ab hominibus tractantur, hie adiieere lieere vide-
tur illos locos ex poetis Atticis, qui continent metaphoras
ex ponderatione j^Qiiid^s. Notissimi sunt iUi versus Home-
riei, ubi lupiter sortes Graeeorum et Troianorum, Hectoris
et Achillis, laneibus aureis imponit ad eognoscenda eorum
fata. IHad. 0 70 sqq. et X 210, Quos versus in menloriam
revoeant haec abschym Suppl, vs. 823, ubi Chorus virgi-
-num in precibus ad lovem canit:
(TOV sTTiTrxv ^uyov
TXXXVTOU. rt XVSU (TSÔSV
ôvxTdï(Ti réXsióv itrriv;
Cf. Theognid. vs. 157:

Zshç yxp roi rxKxvrov sTTippsTTsi aXKors xXKag.
De Marte, qui pugnae est arbiter, sic canit Agam. vs. 437 :

Deus ipse lances onerare dicitur Pers. vs. 345 sq., ubi
nuntius de clade Salaminia:

äAA\' aSf ^MßCOV Tig XaTX(pôstp£l CTpXTOV,
TxXxvTa ßpitrag oùx hoppoTrcp rvxil-

\'la-óppoTTog est fortuna aequilibris. Adiectivum autem
formatum a substantive poTTij tvutinae inclinatio, quod
derivatum est a verbo psTrsiv vergere, inclinare. Quod meta-
phorice sensu usurpatum legitur Aeschyl. Sept. c. Theb.
vs. 21 : xx) vuv lûv ig töS\' ^fixp sv psTTêi êsóg : Deus bene
inclinât i. e. nobis favet. Composita xvTippsTrsiv et sTrippsyrsiv
occurrunt in Agamemn. vs. 250: àlxx Ts TÓÏg lûv Trxâova-i
ßxösTv STTippeTrsi, vs. 707 : og ttot iTTsppsTrei yxßßpoTtriv xsl^stv,
ubi est verbum transitivum et significat appendere, tri-
buere. Vs. 1046 autem sensu intransitive positum est: si
ouv xvxyxvj TîjîirS\' iTippsTTOi Verbum xvTippsTTSiv, quod

legimus e. g. Agam. vs. 574: vix^ to xip^og, tt^im S\' ovx
xvTippsTTsi, eundem sensum habet quem Latinum aequare;
idem fere significat xvTicyvjxovv Euripid. Hec. vs. 57, et
xvTKTYtXovv poTTîji, quod obviam est Pers. vs. 437, ubi nuptius
tantam dicit calamitatem accedere malis relatis:

ut haec mala pondéré suo vel bis superet. Aliis verbis
idem dicit Atessa vs. 429 sq. rogans nuntium, qualem dicat
calamitatem incidisse in exercitum piirovaxv ig tx ßmcrova.
Vocabulum pöTrij alio sensu usurpatum est in Cheeph. vs. 61:

Ubi de libra lustitiae dictum videtur, quae poenam appen-
dit maleficis. Apud sophoclem occurrit Oed. Reg. vs. 961 :
(TßiKpci TTdKaix crdif/MT £vvoi^£i poTTVj: püTvo momsnto sopiun-
tur senes. Conf. Eurip. Hippel, vs. 1163: ^é^opxs ßkvToi
stt) a-^mpccç poTîjç : i. e. non multum abest quin mor-
tuus sit. Eadem, quam poTnî habet, significatione est quod
legimus Heracl. vs. 690 (rj^m^x, ubi servus dicit lolao
suum auxilium promittenti in pugna contra hostes Hera-
clidarum :

Nonnunquam poTT^ dicitur de levi momenta, ut legimus apud
aristophanem vesp. vs. 1235 : âvXTp£\\p£lç £Tl TCiV TTOÄIV, »
S\' £%£T(x.i poTTxç, ad quem locum scholiasta docet ultima
verba poetam mutuatum esse ab Alcaeo.

Denique memorandae sunt metaphorae ex arte coquinaria
translatae, quarum a tragoediae gravitate aUenarum unus
ARISTOPHANES nonuulla exempla praebet. Hue pertinet
verbum 7r£pi7r£TT£iv, quod sensu metaphorico legimus Plut,
vs. 159 : ovößdTi 7r£pt7r£TT0V(Tt TÎjv i/,oxÙvipixv, i. e. pravitatem
circumdant nomine bono, velut panem crusta, quae vel
malo bonam speciem dare potest. Inde verb. mpiTrkreiv
sensum decipiendi accepit, et sic explicandum Vesp.
vs. 668: pvj^xTmç ■7r£p[7r£(pÔ£iç, ubi scholia recte habent xttx-
TvsÙ£)ç Kx) )ioXxK£vÔ£)ç nx) Ô£px7r£vâ£iç. Verbum TrpoCpvpxu, quod
proprie significat miscere farinam cum-aqua, antequam
subigitur in mactra, metaphorice usurpatur Thesmoph,
vs. 75, ubi Euripides de consilio feminarum exlamat:

ubi oratio comparata est mm pane, ad quem perficiendum
farina iam mixta est et ad pinsendum praeparata. Ipse dicit
se locuturum esse Kxptvov \'émg ti,pingue verbum, incundum
palato, pro: suave auribus auditorum, eadem metaphora
qua apud Platonem legimus sùccx^\'îitÔxi tov Kóyov. Verba
edendi metaphorico sensu adhibita leguntur Eqq. vs. 819,
Ran. vs. 1040 xtto/zxttso-öxi; Eqq. vs. 827 i^vijtiXxcûxi, cf.
Eqq. vs. 815. Tandem huc pertinet locus Eqq. vs. 920 sqq.,
ubi Cleonis iactantia comparatur cum liquore in lebete
ferventi et ehullienti:

xvyjp TTXCpXX^Sl, TTXVS TTXV,
ÙTTEp^éaV • VCpsKXTSOV ,
TÛV ^cßicov , XTTXpUTTSOV

Cum superiore capite egerimus de translationibus petitis
ex artibus, quae necessariae dici possint, iam videamus
de illis, quae pertinent ad recreandum animum et corporis
exercitationem. Huius igitur capitis materies erunt com-
parationes et metapborae ex ludis, musica et ex palaestra
sumtae, quibus subiungam illas, quae ad artem sagittandi
referendae sunt.

Scimus ludos maxime in deliciis fuisse Graecis, in
primis Atheniensibus, quod, nisi aliunde notum esset,
iam ex ipsa populi indole coniici liceret, quem historia
docet fuisse temerarium, maximae levitatis, supra vires
audacem. Cf. Thuc. I c. 70. Nemo igitur mirabitur apud
poetas Atticos et reliques scriptores satis frequentia reperiri
exempla ex ludis petita, quorum iam brevem conspectum
dabimus.

rotoÜTO TO ^îjv £(rrtv U77rsp o\'l wßoi \'
où roivr às) ttItttoikj-iv, oys« rä ß\'icj)
roiÙTOv hxfjLsm ax^ßa, (jLsrüißokxg \'ix^i.

«vxppiTTTslv iiivhjvov, quod ex iactu tesserarum vel talorum
sumtum est. Talem metaphoram legimus apud eukipidem
Rhes. vs. 446 :

Cf. AESCHYLI Sept. c. Theb. vs. 414, spyov T iv xó^oig "Ap^g
xpivel. Menand. 4 88 \'Zahoyi/.kvov to TtpxypC \' àvsppi<pùca zû^og,
quod hemistichium suum fecit Caesar cum in eo esset ut
traiceret Rubiconem. Vid. Sueton. in vit. C. I. ,Caes. c. 32.
Ad hominem eadem res translata est ab Aristophane in
fragm. Mein. 2, 1199 Cppd^s toIvvv àg êyâ (toi xxg âvêppifi-
(Acci Kv^og.

Mentio quidem non fit tesserarum, non tamen dubium
est, quin ex eadem re metaphora sumta sit, quam legimus
apud Euripidem Rhes. vs. 154 sq.:

iyù Trpo ycciatg róv^s xiv^uvov öfAw
pixjjxg KaTÓTTTijg vxdg fV\' \'Apyslccv iJt,oX£h.

Probabile quoque est ad eandem rem pertinere locum
Sophocleum Oed. Reg. vs. 1493: rig Trxpxppl^si, tskvx^toixvt
öi/f/5jj, ad quem versum vide quae adnotavit v. cL van
Herwerden in ed. mai. Oed. Reg.

Fortasse etiam Aeschylus hanc metaphoram adhibet in
Sept. c. Theb. vs. 1028, ubi Antigone:

Nam xmßäXÄsiv k\'iv^vvov non aliud significare videtur quam
âvxppiTTTSÏv k. vid. Thuc. IV 85 : kIv^vvov rs rocrov^s izv£ppi4jx;j.£v.
Cf. c. 95. Blomfieldus vero, negans ävxßxXXsiv hoc sensu
recte dici posse, scripsit kx[Ü Kih\'^óvcfi ßxKöo. Vid. huius
fabulae ed. in nott. crit. ; quam tamen opinionem viri
acutissimi merito, me iudice, non amplexi sunt editores.
Cf. Herod. V 49: xvxßxXÄsa-öxi [mxxç. Ceterum cum locis
supra citatis conferri potest Platon. Protag. p. 314 A
KußsvEiv Kx) jiiv^uvsvsiv. Cogita quoque vocabulum pi^poyJv^v-
voç, quod extat apud Xenophontem Memor. 13 9.

Ille qui rem gerit Tea novo ^sl, Aeschyl. Suppl. vs. 13,
quod proprie significat ordinäre calculos et ludere. Vid.
Polluc. VH 204 TO Sf TTsao-oïi; ttxi^siv Tsa-dovoßsTv KpxTVjç

Herum evenlus cum iaelu feliei aut infelici comparatur.
Hanc legimus metaphoram apud Aeschylum Agam. vs. 33 :

Hoc proverbium, quod apud Platonem , quoque legitur
Legg. XH p. 968: kx) SITTEP Klvhv£0£iv. TTEp) TÎjç TTOXlTElXg
iö£xo!j,£v a-ußtrxcrtig ^ Tp)g Tp£Ïç Kußovg ßx?iaovtxg, ttxvtx

ttoi^tiov, Zenobius IV 23 sie explicat: ksItxi fV) tüv
xttokivtwtuévrm \' to [ûv yxp Tp)t; f| ti^v 7rxvt£x>i v\'ikvjv "è^xol,
TO §£ rpslç Kvßoi Tijv ^TTxv. Autiqui, ut notum est, tribus
tesseris ludebant; Tp)q t^ significat tres seniones, TpsJg Kvßoi

tres uniones, qui iactus erat infelicissimus. Cf. Aristoph.
vs. 1400: I3sl3xy!x\' lüo kÓ(3cc xx) rirrapx, quem

versum ex Euripidis Telepho sumtum esse docet Eustath.
1397 17 ; vid. sch oh ad hunc locum et quae adnotavit
Koek Ran. ed. 2.

Ex talorum ludo sumtum est où XTog, àxxci Ksïog apud
Aristoph. Ran. vs. 970. Unum tali latus dicehatur yJog
et valebat unionem, KfTa^ vero sive Kcöo?, latus oppositum,
valehat senionem. Theramenes autem hic describitur, qui
semper extra mala se tenebat et ad felicem partem se
conferebat, unde apte hoc proverbium explicari posse
videtur. Ceterum varie explicatur hoe proverbium, quod
legitur Zenob. IV 74 ed. Schneidewin.

eandem metaphoram referendus est locus Aeschyli Choeph.
vs. 696, ubi de Oreste mater perfida:

Eu/3Jacü? s%siv de ludo tesserarum sumtum esse probat voc.
sujSoXog, quod secundum proverbiorum scriptorem (in ed.
laud. Append. Ill 98) usurpatum est ab Eubulo in his:
Midxg sv xû(Boig sù^okccrxrog ^ vid. Meinek. fragm. com. 3 323.
In ludo duodecim scriptorum, quem Graeci quoque

xufislxv vocant, si tesserae minus feliciter ceciderant, res
redibat ad calculos apte disponendos, quod dicebant sv,
sive mXüi;, opêüg ôhùai. Comparationem inde petivit Plato
in Eepubl. X p. 604 C: u^irsp h tttüktsi xv(2ccv trpoç r»
TrsTTTuxöTx, Tiùsixùoit Toi sxvTov TTpxy(Jt,xTa, Metaphoiica haec

ravT s<TTiv xX\'yicrr\\ ^v Trxpov óscróat xaXü?
aÙTÔç Tig xÙTcp rîjv (3?<.a(3îiv Trpotrô^ (pspav.

Fortasse hue pertinet Oed. Reg. vs. 633 : to vùv trxpsarùg
vsîxog £v ôécrôxt pcp^côv, i. e. litem compotier e, ad bonum
finem perducere ; et Electr. vs. 1434 : vîiv tx Trph sv ôà,usm,
ûg TTxXiv. Aliter Lucianus Amor. 16 srsp^ t^u
TTph âcrroxlxv èùspxTTsvs. Eadem metapbora Euripidi menti
obversata est fragm. 289 ; cf. fragm. Gratin. III ex UvXxla.
Conferri quoque potest Eurip. Electr. vs. 639:
Toùvâsv^s Trpog to ttItttov xÙTog ivvêst,
et fragm. 175;

OffTig §£ Trpog ro TrÎTTrov sùxô^aç (pspsi
rov \'Bxif^ov, ovrog ^crfroV s(jt àvôx(3iog.

Ubi v. cl. van Herwerden legendum probavit fVr/v âôxiog
pro codieum lectione hnv ox(3iog, ex Scaligeri coniectura
perperam mutata in èar xvóKfiiog.

Denique ex Euripide hue referenda Hippol. vs. 718 et
Iphig. Aul. vs. 1343: Trpog rx vvv ttstttcoxotx. Nec dubium
videtur quin hue pertineat, non solum ob sententiam sed
etiam ob formam, Sophocl. fragm. 686:

srkpysiv Sfi rxxTTsaóvrx xx) ôéa-êxi irpsirsi
g-oCpov xvjSsvr^v àXXx fiîj <rr£vsiv rûx^v.

Brunckius pro km ùMm, quod manifesto corruptum erat,
poposuit Ksv Ô£(rôxi, Meinekius Ktzvùsaùoa. Brunckii autem
emendatie praeferenda esse videtur; xvoiUtr^ai enim minime
aptum est, quod verbum recte Suidas explicat i. v. rc ßsr»-

hopôûûvTccv. Est igitur retractare ; nec aliud nos docent loci
Platonis, qui hac metaphora saepius usus est, e. g. Hipparch.
p. 229 : xKXà fiw kx) mttsp ttsttsliccv iôéxcû <roi êv roT? KÔyoiq
xvxôhôxi on xv ßovXifi tûv s\'ipyjf/Jvccv. Gorg. p. 461 D : kx)
iyù iêéXu rm â^o\'Aoyvi^évoov, s! ri croi \'^oksI yiM KxXSit; ußoXo-
yïja-êxi xvxôéaôxi on xv trù ßovXi/i. Cf. Phaed. p. 87 A. Ser-
monem cum ludo calmlorum comparat Resp. VI p. 487.
Cf. Eurip. Supph vs. 410:

De quo ludo vid. Pollue. IX 97: -^vicpoi ßkv shiv o\'i wsrroi,
TTSvrs T sxxrspo? räv Txi^óvruv sJxsv êrr) Tckvrs ypxßßm ; tum
affert Sophoclis Trsvriypxßßx xx) Kußccv ßoXxi, et pergit:
roûv Sf ■ïï\'svrs rcSv kKxrépaêev ypxßßuv ßtavi ng vjv ispx ypxßßvi
xx) Ó rov sKsïùsv XIVÜV ttsttov êmiei rijv -nrxpoitdxv xtvsl rov
xCp" lepxg. Cf. Pollue. VII 206 et Diogenianus V 41 : xivijucc
rov ispxç \' stt) rm rx sffxxrx xiv^uvêvôvruv. Vid. editores.
Proverbium autem legimus apud Platonem Legg. V p. 739 :
jj S)} ßsrx rovro (popx, XXÔXTTSP Trsrrüv, xCp\' hpxg rijg rSiv
voßuv KxrxffKsuijg xijêi^g ovcx, rxx xv äxvßxcrxi rov xxoûovrx

Denique ex ludo petitum videtur verbum TrxpxßxkXoiAXi,
quod legimus apud Homerum II. I 322, ubi Achilles
queritur:

Cf. Thuc. II 44 : dl xv f/.îi Trxï\'èxç sk toü oyMou TTXpx^xXKÓ-
fisvoi Kiv\'Svvsüuffiv, et III 14; kx) yùî/\\ TrpoîjaSs iji/Mi; l^iov (ûv
TOV xivSi/vov Tav tTccf4,xTav 7rxpx[3xXXofiévoug. Cf. àvXppiTTTSlv
niv^vvov, de qua loquendi formula iam vidimus. Hinc
autem ductum est vocahulum quod legitur apud Aristoph.
Vesp. vs. 192, 7rxpx(3oXog, sic explicatum a Phrynicho Bekk.
Anecd. : 5 st où^ev) ^ixxicp 7rxpx(3x\\XÓf^£vog t^v ^oCi to

<rüif4,x Kx) TÏjv sTTiTiiAixv. Idem vocahulum quoque legimus
apud Herodotum IX 45 : spyov outu Txpxi^ohov sipyx!T(j,xi.
Cf. Horatianum periculosae plenum opus aleae. Adverbium
inde formatum legitur in fragm. 616 Menandri:
TX i/,syxKx nsp\'^vt piji^lug ïj Trhovtrioug
Tovg 7rxpx(2óXag TrXsovTxg ij vsxpobg ttoisï.

Scriptores Attici nonnullas quoque imagines ex musica
petiverunt. Hue referendum quod legimus in Platonis Legg.
IH p. 696: Txpx f/,éXûg s(4,oiy hj èMxsig (pôéy^xffôxi, Phileb.
p. 28 B: ivx [jii^^sv ■^(Jt.s\'ïg txoi Trsp) tov xyuviiTTi^v ê^xfzxprxvov-
tsg TTxpx [xéXog (pôsy^âfjcsôx. Soph. p. 227 D: xxôxpiûv xùtov
xkyovTsg êv fzéxsi (pôsy^opisda. Ille autem qui errât, adiectivo
ex eadem arte petito, dicitur TrKvu^iJ^sKi^g, unde verbum
wAi^jCt^fA«:/, quod, ut apparet, proprie dicitur de erroribus
in canendo, sed metaphorico sensu semper usurpatur pro
àixxpTxvsiv. Exempla leguntur apud Euripidem Phoen.
vs. 1656: tl 7rxyif4fisxyi3-xg. Helen, vs. 1085: ti 7rxyi(jt,[jt,£xég (te
5/jf. Med. vs. 306 : i^li ti trxy!ij!,ijt.sksg trxêing i- iniustum. Plato
in primis saepe adhibuit verbum 7rKvipt,fi£k£lv eodem quo
Euripides sensu: Soph. p. 242 B, Phaed. p. 117 D, Legg.

VII p. 813 C, XII p. 943 E, Phileb. p. 27 C, Resp. V
p. 480 A. Adiectivo trajjjw^fa;^^ oppositum est si^iasK^ç\', v. c.
Crit. p. 106 B TOV TTMf^iJ^sXovvTOi ifif^sxiî misJv, i. e. ad
officium, redigere. Conf. Aristophanis Cone. vs. 807 : ttoxv
ê/iif^sxéfxtepov i e. multo commodius. Substantive \'^-xvif^fjt.sksix
Plato utitur Legg. Ill p. 691 A: TrXvipifiéksix xx) xiMutrix.

Ad translationum genus, de quo agimus, referendum
quoque est quod legimus apud Aristophanem Cone,
vs. 294 sq.:

Ubi verb. TrxpxxopheJg scholiastes sic explicat : Trxpx
pvûpiov TToiiljdsic;, i^n^sv TrapxCpôéy^iji-, et Bekker Anecd. 113,2

Ad quem locum scholia et\' alia dant et vero hanc adno-
tationem: xoXXoxsg Ksyovrxi o\'t TrxacrxXtcrxot rijg xiôxpxg sig
oug xmh(r(/,ovvTXt xl vsupx) xx) tsIvovtxi arTp£(pof/,évcov. Recte
hinc explicat : opyîjg ovv xoxâottx xvt) toü, tïjv txctiv TÏjg opyïjg.
De voc. xoKUi» vid. schol. Plat. Reip. VII p. 531 B et
Ruhnkenius ad Timaei Lexic. p. 161.

Denique huc referendum videtur vocabulum hxuKog, quod
proprie dicitur de sono, quo adhuc aures tintinnant post-
quam sonare desiit. Vid. Plato Menex. p. 235 B: ourcog
evxvKog ó KÓyog ts xx) o (póóyyog Trxpx toïi KkyovTog èv^éarxi
s tg Tx WTX XT£, Metaphorice adhibetur Aq re cuius adhuc
recens est memoria a Platone Legg. III p. 678 C jrxcri

cpößoq hoivXoç êysyôvsi. Vid. quae praeterea contulit Ruhn-
kenius 1.1. p. 100.

Quod scriptores Graeci multas ex palaestra sumserunt
metaphoras, inde optime explicari potest quod arte gym-
nastica et corporis exercitationibus Graeci maxime delec-
tabantur, quibus omnes fere populos superaverunt. Praeci-
puae autem translationes, quae hue pertinent sunt haece:

TTXÄxia-fjiXÖ\' ^[joüv Ô ßiog\' sÙTVXOvtri SI
oï {ûv ràx, Ol S\' hcMig, o\'i 3\' ßporäv.

Tum quoque labores difficiles eadem metapbora deseri-
buntur, ut Aeschyl. Choeph. vs. 866 sqq. :.

TOiàvhs TrâXyjV iJt,évoç àv sCpshpoi;
h(T(Tolç (iéxxst ôsïog "OpscTTVjg
x4\'siv. s\'iyi S\' iff} vin^.

Orestes unus, nullo adiuvante, initurus est pugnam,
luctabitur cum duobus. "E0£^poç proprie significat eum,
qui superato alteri luetatori succedit, ut cum victore luc-
tetur. Cf. Aristoph. Ran. vs. 791 sq. Orestes autem tali
adiutore carebat, itaque aut stps^pog hie significare debet
athletam, luctatorem aut cum Madvigio legendum est
icpé\'èpoiç, cum duobus luctabitur. Hue quoque pertinet
Sophocl. fragm. 675, restitutum a Nauckio, qui legendum
proposuit:

pro TToXXüv KxXm KT a. Cf. ad sententiam fragm. Euripid.
238, 239, 240, 241, 242,

Porro xäxocitTiJux, metaphorico sensu adhihetur Aeschyl.
Eumen. vs. 589, ubi Chorus:

fV (ûv töT ^èvj râv rpióóv TxXxKTßxrcov
respondet Orestes eadem metapbora:

Quod est difficile victu dicitur \'^vüitxxkg, Eumen vs. 559
et tvdTtàxxusrov Soph, fragm. 663, Eurip. Supph vs. 1108,
Alcest. vs. 888. Suidas hoc adiectivum explicat per Ivaxx-
Txyccvta-rog. Idem quod \'Sva-TraXxia-rov significat Euripides
his verbis exprimit: Cycl. vs. 678 ^sivog yxp oJvog xx)
TTxXxhtrêxi ßxpvg. Cf. Plauti Pseudol. V 1 6 : vinum dolosus
luctator est. Saepe etiam apud Atticos occurrit verbum
àvTxymi^sarûxi quod ex eadem re translatum esse scimus.
Apud Aristophanem txXxUiv et ttxkxktiax in metaphoris non
repperi; unum tantum legimus nomen derivatum xutÎtxXoç
Vesp. 1050, ubi utitur verbo TrxpsXxvvsiv : xxpeXxumv Tohg
xvriTTxxovg significat: praetervectus, superans aemulos, ita
ut xvTiTTxKog non primitive sensu usurpatum esse appareat.
Multae praeterea aliae metaphorae apud Aristophanem
extant, quae ad luctationem pertinent; velut Xxßi^v hlovai
vel svlilévxi, ansam i. e. prehendendi facultatem praebere,
pc,i<Tov £X£<TÔxi talia, qiiae legimus Eqq. vs. 841, 847, Nubb. vs.
551: wg kttx^ xxpsBaxE Xxßijv \'TrspßoXog, ubi scholiastes recte
adnotat xCpop^uiiv ß£iz\\p£cog. Alio sensu scriptum est Lysistr.
vs. 671 : £l yxp èv^cjcsi rig ^ßm Txîcrh xxv trßixpxv Xxßi^v,
si quis iis quid permittat, indulgeat. Cf. Plat. Legg. III
p. 682: Xxßhv Phaedr. p. 236 C: xap) ßh tovtov,

xéyoç i^fizv szttsaoov oi^W^txi, xakiv ovv xvtov âvxxpovcci/,£ôûi,
Kcù Txx\' àviôvTsç slç Tûtq ôf^olxç hccq XV TTccg xKK^Xoiq avyxu-
pviffxiiisv. Ubi ad ofzoixg supplendum est XxjBxg, ut docet
locus citatus Phaedri, et scholiastes Ruhnk. p. 58 : xtto
,u£rxCpopxq iîpyjtxi tûv TTxKxiôvroov — ètt) tov xvroïi tottov xx)
o-xw^^tog £t ttxxtv £AÔoi£v. Cf. Sophist. p. 231 C: opôî] yxp ^
7rxpoif4,ix to txç xttxcrxç pxSlov eJvxi "èixcpsvyeiv. Saepe ut
apud Platonem locis laudatis et Theaet. p. 162 B, alter-
catio cum luctatione comparatur-, v. C. apud Euripidem
Iphig. Aul. vs. 1013: «AA\' o\\ ?Jyoi y£ xxrxttxkxioviri KÔyovq,
Med. vs. 546 : xf^ixàxv yxp trv trpovót^xxc Koyuv et vs. 585
h yxp £xt£V£7 it £7roç; cf. fragm. 347. Apud Aristophanem
haec metaphora occurrit Nubb. vs. 1047:

AvyiTfiol enim et <rrpo0xi proprie usurpantur de luctatori-
bus, qui corpus agitant et torquent, ne ab adversario
prehendi possint. Fortasse huc pertinet Menandri versus,
qui extat apud Stobaeum Floril. 2 4: ^xoAAoy? Xoyiai^ovg v
mvnpix xvxKoT, quem locum leni mutatione restituit Cobetus
V. el. in Mnemos. 1874 p. 446, scribens kXiyf^ovg coll.
Plat. Resp. p. 405 C. Porro verba ^pópiov dpxfi£7v, v7r£pd£7v,
ex eadem arte sumta, nonnunquam in metaphoris adhi-
bentur a scriptoribus Atticis. Exempla legimus apud Euri-
pidem in Androm. vs. 195: rvxifi 6\' V7r£p0£7 xxf// èXavôépxv

i. e. num mea fortuna te super at? Cf. Plato Legg.
III p. 677, uTTSpsTTyi^ija-s TCfi fyiyixxv^ifiocTi TÛVÇ ^ùj^Travraç.

ûiOiûJç S\' ayma, TÓV^S IsT fi vTrsxSpxfisïv,
yap xôXa Ksifjiév^v èfi^v opa.

Cf. Aristoph. Vesp. vs. 375: rov Trsp) -pux^a Ipófj\'M ^poifj^slv,
quam loquendi formulam fortasse sumsit ex Horaero II. X
vs. 161: TTsp) ôsov "\'Exropoc. Eandem metaphoram

legimus apud Herodotum IX 37: rps^m Trsp) rïjg ^pyj^i??,
cf. VII 57 : Trsp) sccuTou Tps^oov. In proverhiis Zenobii IV 85
est Xxycbc TOV Trsp) tZv xpsâv Tpix^v, ubi editores et alios
locos attulerunt et Aristoph. Ran. vs. 192:

Ad cursum equestrem pertinere videtur metaphora quam
adhibet Plato Cratyl. p. 414 B: sktoç ^péf^ov (pepó[j.svoq. Cf
Crat. p. 425 A : XÊyccv s^ijvsx^yiv, unde quoque sumta est
imago, qua chorus adhortatur Aeschylum in Aristophanis
Ran. vs. 993 sqq.:

/MVOV OTrOÙÇ
ft\'Jj (t\' h ôufûç * * * * âpTrix,t7Xç
SKTOÇ ohsi tZv sKûiCCV.

enirn dicuntur fuisse termini hippodromi Atheniensis.
Chorus autem Aeschylum monet ne abreptus ira progre-
diatur ultra quam fas sit et rem suam turbet. Conferri
potest formula vTrsp tx sa-KXf/,(/Jvx xÂXsaôxi, quam legimus
apud Platonem Cratyl. p, 413 A; de\'cuius proverbii origine
vid. Zenobius VI 23, et quae adnotarunt editores.

Ad hoc genus translationum quamquam proprie non
pertinent, ultimo loco huic capiti adiungere liceat illas
quas scriptores sumserunt ex arte sagittandi, quarum
exempla haec praebet Aeschylus: Agam. vs. 614:

u<rr£ To^oryjg
âCpîjxiz ôufi^ Kot.p\'hiaç
0£(3ociix., rm crû éàKTrog oùx Ù7r£p\'dpxf^£7.

oartg xaô\' v7r£p(3oKàv
ro^£V(Txg èkpó.rii(T£ rov vrdvr £v^où!/,ovog oà(3ov.

r0^£viT0i<T<x, r>jg £vho^i(X,g
\'Ka.xovïïùc, irXfiov rfjg róx>ig ^f^xprxvov.

ubi verba cum sagittis comparari videmus. Idem facit Plato
Theaet. p. 180 A : \'àtncsp èx (ptzpérpocg py^fuxria-xia àvxa-Trmrsg

xTOTo^sóovo-i. Cf. Pind. Isthm. IV 47: yXSHrird, pooi To^sü^ar
TTip) Ksimv, et Isthm. II 3. Huc quoque pertinet Arist.
Plut. vs. 33 sq.:

Scholiastes recte explicat verbum êxTsro^suaêxi, dicens: êx
ßsrx<popcig rm ro^evóvrccv, orocv rîjv tpxpsrpaiv Jisvûa-cotriv. Haec
verba igitur significant : iam putans meam, miseri, vitam
prope ad finem esse adductam.

p. 962. Homines , qui certum propositum non habentes |
temere semper vivunt, hoc modo describit Resp. VII p 519 C :

adscribam. Legimus apud Euripidem, Troad. vs. 444, t/ tûù-:
\'OSyycTfOJi s^xKovTiXco TTovcvc- 1. 6. quid effundo, enuntio
Mores Ulixisf Hue quoque pertinent verba vTvspxKovriKcc et
zxôvTTspxKovTl^a, quac leguntur apud Aristopbanem sensu
super audi et decipiendi, e. g. Plut. vs. 666:

Ad eandem rem pertinere videtur verbum vTrèpiSâkksiv
quod proprie significat iaciendo superare, vid. Hom. 11
vs. 637 : ^oup] v7reipk^7,Ko-j ^uK^oc kx) Tloku^ccpov. Meta
pborice autem boc verbum adbibetur ab Euripide Alcest,
vs. 795, ubi Hercules ministro ob mortem dominae tristi
dicit :

i. e. nobiscum bibes hac superata adversa fortuna; nam
sic Naucldum recte edidisse puto pro vrukxc, quod Dindorf
aliique babent. Idem verbum legitur in fragm. 278, 462
et Aescbyb Pers. vs. 291.

Superest ut videamus de iis translationibus, quae ad
certum genus referri non possunt.

Saepissime in metaphoris occurrunt ô^oç, Trcpsg , \'iz^og.
Exempla legimus apud Aeschylum Suppl. vs. 93:

Cum TtpxTTÎ\'êccv TTÓpoi couferri potest f^vo? Cppsvo?, quod
legitur huius fabulae vs. 1017. Talis metaphora menti
poetarum obversatur utentium loquendi formulis s^sa-ryiv,
£^£(3>jv yvciiz^g, xkXoirs, mÙ\' oToveÏija, quas legimus Euripid.
Or. vs. 550, Iphig. Aul. vs. 136, Iphig. T. 781, Theogn.
vs. 968.

Notissima est metaphora qua Trópog sive o^ôc dicuntur
pro ratione, qua quis difficultatem effugere potest. Huc
pertinet Aeschyl. Suppl. vs. 806:

Cf Choeph. vs. 72, Aristoph. Nubb. vs. 76: f/,ixv >ivpcv
xTpxTTOv. Hinc quoque explicandus usus adiect. svTropo?,
XTTopog ] subst. £Ù7roplx, xropix] verb. £Ù7rop£Ïv, xTropsïv.

Vita, ut apud nostrates, saepe cum itinere comparatur.
De illo qui felici cursu utitur Prom. vs. 263 dicitur: TrvjfzxTav
\'i^cc TTodac £%£t, Choeph. vs. 697: xofjJt^ccv oXsôptou TrvjXoù
TTû^x. Tristes vitae casus dicuntur xypixi ê^ol, in quas dii
homines impellunt : Sophocl. Antig. vs. 1274. Ab Aescbylo
ille qui in malum incidit comparari videtur cum viatore
lapide pedem laedenti. Prom. vs. 926 :

Homo temperatus et tranquillus apud Theognidem dici-
tur [j-etT^v olov Uvxi vs. 220, 331; cf. 382, 599; rpioloç memo-
ratur vs. 911, 945. Denique sermo cum via compara-
tur AeschyL Prom. vs. 845: êç rxvrov èxôùv rm Trxhxi Xoyuv
\'t%voç, Eurip. Rbes. vs. 422: svùslxv Koyccv Téi^vccv xêXsuôov.
Cf. Sophocl. Philoct. vs. 896.

Non solum vero de malis hoc vocabulo utuntur poetae
sed etiam de divitiis. Vid. Euripid. Electr. vs. 1287 : xx)
IÓTCC TrXovTdv (3xpoç. Cf. Iphig. T. vs. 416, fragm. 810 et 822 :

fiâôei. Nauck contulit Aescliyl. Suppl. vs. 555 : ^xûùttKovtov
XÔéva. Quae metaphora petita esse videtur a segete altis
spicis obsita.

Voc. \'à%ùoi; Sophocles metaphorice adhibet de Aiacis
furore Ai. vs. 951. Apud Euripidem legimus Here. Fur.
vs. 637 : xx^og ro y^pxc. Cf. Pseudo-Meuauder monost. 746 :

De paupertate eandem metaphoram habet Theognis
vs. 649. Calamitatem cum onere comparavit Euripid. Or.
vs. 3: „non est, inquit Electra,

Nec aliam metaphoram eum usum esse puto Alcest.
vs. 893: (Tvi/,Cpopx TTié^st, ubi calamitas dicitur premere
miserum ut onus ferentem. Eadem quoque imago poetae
obversata esse videtur Or. vs. 43: otxv [ûv cruf^ix xod^ia-ôi^
vóaou. Cf. fragm. 577, Rhes. vs. 281.

Nonnunquam res urgentes, calamitates, animi pertur-
bationes al. cômparantur cum igni, unde usus metapho-
ricus verborum (pÄsysiv et KXTXTßsvvvvxt. Comparationem
hue pertinentem legimus apud Euripidem Or. vs. 696 sq.:

OTXV yxp ^ßa ^îjuog slg opyîjv ttsctÛv ,
OßOiOv Skits xvp kxtxaßstxi Äxßpov.

Cf. Hom. II. A 596, P 366, 565, T 371, ubi pugnantes
cum igni cômparantur et II. I , n 621, ubi
f4,svog a-ßsiTtrxi eandem indicant metaphoram. Neque dubito
quin hue referendus sit locus Eurip. Phoeniss. vs. 239 sqq. :

Ubi Kockius Veri sim. p. 175 pro xïf/,x, iam Valcke-
naerio suspecto, poetae reddidit xxvfuz.

De virtute hac metaphora utitur Aeschyl. Sept. c. Theb.
vs. 52: êv[Mg xv\'^psicf. (p\'Asym. De spe, qua animus incen-
ditur, Agam. vs. 481: \'7Ta,pix<yysk(xcc(Tiv vsoic TrupooêévTtx zxp\'^ixv.
Cf. Sophocl. Electr. vs. 888:

«AA\' ol ösoi o-(piv [jC,yiT£ t^v 7r£7rpcc[/.£viiv
\'épiv xxTxa-0£(r£ixv. \'

Cf Plato Resp. Ill p. 40 C: xxtxit{3£vvv(/,£vov êv[a,óv, cui
oppositum £p£Öl^Ó[^£VOV.

Verba ^ysiv, o^vv£iv, ttxco^óvsiv talia, quae proprie signi-
ficant acuere gladium vel sagittam, metaphorice adhiben-

tur a poetis Atticis ad indicandum hominem iratum, exas-
peratum. Primo loco autem hic in censum venit comparatio
quae legitur apud Sophoclem fragm. 761:

Cui loco corrupto ut succurreret v. cl. v. Herwerden pro
êi^ysi scrihendum coniecit ö^ktt^- \'Vid. Exercit crit. p. 29.
Kockius autem Veri Sim. p. 246 proponit:

opyij yèpovToc SicTS (zoiKÔxK^ itvoxg
{xoiXM^ hivsi, crbv rdx^i xßß?^vvsrüii.

Apud Aeschylum hanc translationem legimus Sept. c.
Theb. vs. 715: Ts&t^yßsvov rot pC ovk xTnzßßXuvsJg XÓycp,
quibus verbis Eteocles suum odium et iram in fratrem
Polynicem significat. Conf. Euripid. Hippolyt, vs. 689; opyî^
cruvTSÖijyßsvüic (ppèvxç. Similiter Or. vs. 1625: vrxua-xi Kyjß
txi^v Tsûvjy^âvov. Aristophanes usus est verbo Trxpxxcvxv
Ran. vs. 1116:

De verbis irati hanc metaphoram habet Aegchylus Prom,
vs. 311: TsùyiyyJvavg Koyovç. Sophocles Ai. vs. 584: yXccairx
Tsöi^yßsvvj. Cf. Trach. vs. 1176: o^vvxi cto^x. Hue quoque
pertinet Aesch. Eum. vs. 859, ubi x\'ißxry^pxc ôvsyxvxç signi-
ficat: rixas cruentas.

Verbi Trxpc^vvsiv aeque ac xßßXvvm et adiect. o^ùç,
xßßxvc, usus fere omnibus scriptoribus communis est;
yxTXßßxvvsiv legitur Sophocl. Oed. R. vs. 688.

Saepe etiam verb, xvoîysiv, ixKXÄviTTsiv, àvxTrrùoffsiv a
poetis in metaphoris adhibentur de rebus aperiendis, quae
occultae sunt vel obscurae. Aeschylo Agam. vs. 1176 sq.
haec translatie menti obversata esse videtur, ubi Casandra
canit :

kxt ßi^v 2 xpvjffßot; ovyàt sk xx/.ußßxrccv
IdTXi VBOyXßQU vvßCpyjq Tik^v.

TràvT èjcKxXv^ov xoci ykytäv ^ßlv Koyov.
Cf. Eurip. Iph. A. vs. 872; âvcucxKÙTTTStv ibid. vs. 1146.
Cum quibus verbis comparandum est Latinum revelare.

Verb. xvxTTÓ<7(T£iv legitur Aesch. Pers. vs. 254, Sophocl.
Electr. vs. 639, fragm. 284, 657. Eurip. Troad. vs. 662.
Verbum xvoiysiv unde translatum sit, perspicuum fit loco
Soph, fragm. 467:

Cf. Eurip. Med. vs. 661, Ion. vs. 1563; Sophocl. Oed. Col
vs. 515. Menander utramque habet imaginem fragm. Mein.
4 264:

oùk sßov xvoiystv KxvÙxvoiktxv XTUXÎXV
£7t\\ XKKX ßxKKOV K/XTXKXKUTTrSlV cpvjß) hïv.

Verbum ^vvx7rT£!v metaphorico teensu adhibetur in for-
mulis ^vvx7rT£iv ßxx^v, 7r0K£ßov. Vid. Aeschyl.

Pers. vs. 336, Sophocl Ai. 1317, Euripid. Med. vs. 1232:
KXKX iTuvx7rT£iv Tivî, et multis aliis locis apud pedestris ora-
tionis quoque scriptores. Alio autem sensu quam locis citatis
Euripides hoc verbum usurpavit Supplie, vs. 1013: Tù%x
ßoi ^uvxTTTsi TTo\'Soç xKßXTi (pro xKKx TJ^? ox Hermauui
coniectura), quod significat: Fatum me adsequitur. Apad

Aristopbanem legitur Lys. vs. 468 : ri roïa-^s a-xvrbv èç kéyov
rdïç ôv,pioiç ^uvxxrsti; ; i. e. cur te committis colloquia cum
his bestiis? Pindar. Pyth. IV 247: Spx ouvxttsi, tempus venit.

Verbis ^uvxTrreiv, êv\'SsTv, ifzTrXsKsiv talibus oppositum est
ÀÛsiv, quod poetae metaphorice usurparunt, v. c. Homerus
Od. £ 397, V 321: Xvsiv %XKÔr>!Toç; Aeschylus Prom. vs. 326:
èxKÏKTûii TTÔvccv, Suppl. VS. 1066: £Au(7arc ; Sophocles

Electr. vs. 939, Trachin. vs. 181, Oed. R. vs. 921: mm
Xvaiv riv\' svxyij Trépytçcet.

Homines in calamitates incidentes, nonnunquam a poe-
tis cômparantur cum feris vel avihus, quae in retia pel-
liciuntur. Aeschylus comparationem hue pertinentem habet
Eumen. vs. Ill sq., de quo loco iam vidimus supra. Hue
autem accédant Prom. vs. 1078: sU àiî&pxvrov ^Uruov âri^ç
ùtt\' àvoixg. Pers. vs. 99, ubi "Atjj ipsa homi-
nes pellicere in sua retia dicitur, Soph. Oed. Col. vs. 525 sq.
Oedipus de suo matrimonio exclamat:

dolo ut rete complicare, perdere. Iph. T. vs. 77: h
âpxvv ^yxysq. Cycl. vs. 196: xpxvccv ,uoX£Ïv ha. Cf. Soph.
Electr. vs. 1476.

Txyyxy^ov ést rete piscatorium, vid. Pollue. X 132, qui
hunc locum adducit. Cf. huius fabulae vs. 1375 sq., 1382 sq.,
et quae ad hos locos adnotavit Blomfield. Esca qaa pisces,
mures capiuntur, dicitur léxsap, unde "èsksâ^cc, \'lakkx^ij^x,
quae passim metaphorice usurpata sunt ab Atticis. De
muscipulo cogitavit Aristophanes Ach. vs. 687 : êç rà^oç

Mijpivêoç quoque nomen est funiculi, quo piscatores utun-
tur, unde explicandus Aristoph. Thesm. vs. 928:

i. e. operam perdidisti. Quem versum inter proverbia citat
Diogenianus III 35. Vid. Paroem. Graec. p. 221.

Haec erant quae adnotaveram de translationibus apud
poetas Atticos, quae si tibi. Lector Benevole, non prorsus
displicuerint, ego, existimans non frustra operam in hunc
libellum a me collatam esse, maxime laetabor.

i^vccjSmeiv 119.
AvaOi^BM 123.
t^vaxitiuTTTStv 138.
drvaTZTUsasiv 138.
Avazp^nstv 59.
6iv9oi 33, 40.
Avolyuv 138.
diVT^pizrii 99.
sJvTt^VJXOUV 115.
cSvTietv 99.
xvTiog 58, 96, 99.
limxvdi^stv 34.
(jTro/tccTTSffSaj 116.
<^7roto?£u£[v 131.
apfAoc 18.

oipoupx 35, 38.
ccpoTOs 38.
Arfixrid; 133.
aS/ja £(0, 51, 93.
Ax^hva; 26.
«xOoi 135.
Bc<9oj 135.
jBikXXsiv 131.

ypixfstv 11 2.
\\sXsii^siv 140.
isXsap 140.
Msaap-a 140.
tiXroi 112.
Zs^tonstpos 22.
Ssuaomtos 114.
8iv>) 43.
SixTuov 139.
Spdxuv 3, 4, 14.
Spapiscv 129.
SpsnsaStxt 39.
Zpd//.os ) 29.
SiffAopoj 20, 22, 27.
8uiTjta.>a£(rTOS 127.
Si/TTtaivj; 127.
\'ExfiaivsLv (xXXoas 135.
EX/SoW 79.
exxapmuis6a.i 34 sq.
sxnrivH^EndM 103.
SKmSusffflat 41.
ixnXsiv 85.
^xTtvstv 48.

iXa&v, fspssBat 129.
i)Ap.sXvis 125.
ivxuXo; 125.
iv^euyvimac 19.
i^axovTi^ii» 132.
i^aXsip^tv 113.
34.

sitoupi^stv 63.
epsrrco 99.
sp/j^a. 69.
gpvo; 36.
siifioXos 121.
siiS^a 58.
sujQvw; 87.

suniostv 97.
suTzXoiot. 85.
suposLV 75.
supoiv. 74.
Sfsipos 126.
i^ofyj 104.
sjjtSva 5.
Zeuyiv, 16, 27.
^sOy/Aa 23 sq.
J^euywuM 23 sq.

30.
dnpeiiscv 30.
\'isefffci 110.
ixTxp 131.
tnnoi 14 sq.
(ffTiov 86, 92.
i](yoi 134.

xaraaßsvmvxi 136.
xaTaaxtjnrscv 54.
xaO/JL« 136.
Keïoî sive Kûoî 121.
xiXeuÔoç 134.\'
xéXXscv 84, 96.
xsvrpov 31.

xiuSca» 1 41, 43, 58,
xXù^cùviav I 66, 74, 88.
xàpa.^ 5.
xóno<p 125.
xoupl^esÔM 135.

vsosads 4, 6, 12, 13.
véfoç 53.
i^jvE/ii\'a: 46.
"ói/l;«« 110.
visos 110.
vi? 53.

EuvciTTTätv 139.
ïwtipsziiv 69 , 99.
\'oaós 133.
ëÇos 36.
oluxotà/io; 92.
oiccxoarpofslv 100.
oixxo<sTpófo; bb, 61.

b/jt-àaTCopoç 37.
à^wsiv 137.
bp/jii^stv 101.
oùpLx 63.
oùpii^siv 63.
oüpios 93, 99, 100.
0U/50S 91.
HcïAaw/ia: 127.

TtaLpaßödlinBM 124.
ito!.pa.xov«.v 137.
■Ka.pa-j(,oplit^eiv 125.
■RapotvuSkV 137.
■nsïa/jLa 86, 97.

maaovop-sh 123.
TC-n^àç i 34.
TtléÇsLV 135.
■ninrstv 121, 123.
nirvXos 99.

itMv xa.tK loLlp-moL 89.
tzMxslv 104 sq.
TtXox-ó 104 aq.
■nXoû; oiinspoî 98.
TTvstv 46 sqq.
ito8ou/£tv 60.
■n:ol\\mXo/.oi 104 sq.
■Kopdp.d)uv 101.

cxa.Àôà\'^^pov 140.
ijxapoî 69.
uxoTlój 130.
iTXÓTo; 52 sq.
atzdpoi 35 sq.
üTcipiiix. 35 sq.
<!ràdp.-n 101, 107 sq.
srax^i 34, 36.
ariystv 57 sq.
mspoTf^ 53.
HTnjXtùV 104.
aràptav 21.
i7T0);«Çsoôâi(£ 131.

<iijp.TxXeïv 83, 94.
<!Ùp.T:Xou; 83, 85.
aXi-i>htkXap.os 105.
\'ripp.a. 84 86 , 97,
rtOsaSai su, xaXäs 123.
toXuTisùgn 103.
ToXùn-i) 103,
Tolsisiv 130.
ró^sufia 130.
TofÓTïjs 130 sq.
Topvsùstv 109.
rp^xi^v Tzspï T^s \'jiux^^ \' 29.
\'rnsxSpccpisiv 130.
iinspaxo\'-ri^stv ) 32.
bnspßiXXstv 132.
ùmpipaipsiv 130.
hmpOslv 128.
ùmp-n-nZâiv 129.
im-npiT-n; 99.

fdsyyiaÔatitapK /is\'Aoj 124.
fniistv 36.
fXéystv 136.
jSUTSÙîIV 36.
WTOupyé^ 36.
jjûs 52 sq.
XaXLvés 19, 21, 25.
)(sip.âÇeis6cu 45, 60,

Recte Cicero de Oratore III c. 38: „Tertius ille modus
„transfereudi verbi late patet, quem necessitas genuit
,inopia coacta et angustiis; post autem delectatio iucun-
„ditasque celebravit. Nam ut vestis frigaris depellendi
„causa reperta primo, adhiberi coepta est ad ornatum
„etiam corporis et dignitatem, sic verbi translatio instituta
„est inopiae causa, frequentata delectationis."

Tacitus Annal XI c. 3: „Hortantibus dehinc quibus-
„dam inediam et lenem exitum, remittere beneficium Asia-
„ticus ait."

„quae usui imperitante eo, post obliteratae, adspiciuntur
„etiam nunc in aere publico dis plebiscitis per fora ac
„templa fixo."

Non audiendus est Mommsenus publicatis plebiscitis
coniciens. Verba dis plebiscitis cum Nipperdeyo eicienda
sunt.

Locus Annab XIII c. 38: „Cuicumque mortalium, nedum
„veteri et provido duci, barbarae astutiae patuissent: ideo
„artum inde numerum fiuiri et bine maiorem offerri, ut
„dolus pararetur," corruptus esse videtur, Fortasse legen-
"dum ne dolus pateret.

(zoxêijpóv, SiŒTrsp âv\'Spxç av àxâ ttoKic.
Legendum : av y" âXcfi ttóKic.

ol èx^XKÓvTSg Sxzpvx TrOlVjTcj} rpÓTTCil,
£ïg vxliv êx^pouv mevexscf} tïovt\'ht(^xtx
(pépovTsq.

CCTTTSp êxkXffdX TTOKKXXiq ,6i5V XTpSfzijq
stTTi^x\' xTnilUccv, xxpfA,x vxuTifia-iv (Jt-ayx,
êspsoq iv copifj , ttox\'AXXlq f^xhstxl.

Ibid. Ill c. I 16: kx) luQvg fjlsv sv fxi^ \'^l^sp\'^ Kocpitrxv kx)
\'AiA,x^irov kx) KoXcavxi; txg itndxxxtriovg tvoKeiz £k0u<7xg
7rxp£Xx(3£.

Id. Quomodo historia conscrib. sit 62: oho\'Sofz^xg yxp
tov stt) ryi ^xpcp Trvpyov, (/.syiirrov kx) kxXXhttov spyov xirxv-
rccv, ég Trvptrsuoiro àii xùrov róïg vxuriXKof/Jvoig stt) ttoXù r^g
ôx?\'.xrtvjg k x) fiîj Kxrx^spoivro slg r^v Hxpxirovixv kts.
Delenda est coniunctio kxa ante KxrxipépoivTo,

Id. Scyth. 11 i. f. : &KKot ZP^ ^durx [pilv] kxAcii/ kivsïv
[Trdvra ds Trpdrrsiv nx) Xsysiv] àq CpiXoi ^fih toiovtoi ysvoivro.
Verba quae uncinis inclusi supervacua videntur.

Drama, quod Medio Aevo in nostra patria extitit, non
duxit originem a ludis, qui Mysteria dicuntur.

Recte lonckbloet v. cl. dicit Epos nonnunquam veriorem
rerum imaginem praebere quam ipsam bistoriam.

Etiam nostrarum literarum studioso maxime necessaria
est literarum antiquarum cognitie.

Interpretatie scriptorum Graecorum et Romanorum ad-
modum commendanda est ad accuratam linguae vernaculae
acquirendam cognitionem.

Etiam falsae hypotheses nonnunquam plurimum value-
runt ad promovendas disciplinas,

Immerito Buckle contendit religionem et literas non
multum valuisse ad excolendum ingenium humanum.

Rerum conversie in Gallia saeculi proximi exeuntis pro-
fuisse historiae studio recte statuitur.

Pag. 7 TS. 4 scriptum: placet

26
28
31
34
38

19
1

9
4
9
2
26
16

" 43 post vs. 20 haec inserenda sunt: Magnam hominum mul-
titudinem Tragici compararunt cam maris fluctibus, imitati Homerum.
Yid. comparationes II. b 144, 208 sq. Of. II. e 469, Y 377. Exercitus
hostium xXù^cav, xû/ta dicitur Aeschyl. Sept. vs. 114, cf. vs. 85; Eurip. I.
T. 316, Phoen. vs. 859, Ion. vs. 60; ^sû/xa I. T. 1437. Cf. Sophocl. Antig.
vs. 129. Verbum pslv de exercitu appropinquanti legitur Aeschyl. Sept,
vs. PO, Eurip. Ehes. vs. 290. Cf. Aristoph. Eqq. vs. 526, Eragm. Gratin.
Mein. 2 119. \'

26 uuus Euripides. Verbum , quod serius animadverti,
quoque metaphorico sensu adhibet Aeschyl. Ch.
vs. 685

71
73
98
101

112
123

wmmmmfrn

îfft

\'W

S\'

■ ■ Jt\\

		Pag.			Pag.
ESCHTLUS.			Agam.	1662sqq...	34.
Prom.	97 sq. . . .	84.	Eum.	550 sqq...	80 sq.
»	883......	18.	ABISTOPHAÎTES.
»	1009 sq____	15 sq.	Vesp.	668 ,	116.
Sept. c. Theb.	52 sq____	14 sq.	Ran.	970 ......	121.
„	289 sqq...	3.	EÜBIPIDES.
	393 sq____	15.	Troad.	98 sqq...	, 89.
	652 sq.....	57.	"	148 sqq...	, 11 sq.
»	769 sq____	79 sq.	Orest,	45 ;	22.
«	792 sq____	, 59.		340 sqq. ..	. 91.
	1028......	. 119 3q.		665 sqq. . ,	. 65.
Para.	598 sqq.. ,	, 74.		695 sqq...	. 48.
Suppl.	223 sqq..,	4.	Med.	279	. 91.
Clioepli.	246 sqq. .,	5 sq.	"	522	, 92.
»	794 sqq. .	. 1 8 sq.	Herc. Fur.	70 sqq...	. 12 sq.
	1022 sqq. . ,	, 17 sq.		476 sqq..	. 95.
Agam.	218	. 19 sq.	Alcest.	482.....	. 24.
	707 .....	. 115.	Hippol.	470 sq..,	. 43.
	1001sqq..	. 76 sqq.	Iphig. T.	232 sq...	. 37.
	1046	. 115.	Rhes.	319 sqq..	. 65.
	1639 sq. ..	. 16 sq.	Suppl.	506 sqq..	. 66 sq.

	Pag.			Pag.
Fragm. 341...	2.6.	pollux 1 98 .		60 sq.
1058...	75.	psbudo-meir ander.
lucianus.		Monostich.		. 27
Fugit. 13...	73.	sophoclbs.
Quom. Mat. coEscrib. 45...	81.	Aiac.	139 sq____	7.
piiato.		•	167 sqq...	7 sq.
Legg. V p. 737 ........	104.		208 sq____	, 46.
plütabchus.		»	674 , ,	. 47.
Praec. Ger. Eeip. 818 A.	49.	Antig.	110 sq----	, 9 sq.
Vit. Coriol. 32 init------	72.	Trach.	31 sqq..,	, 35.
" Phoc. init.........	73.	Fragm.	421......	, 107.