V / (f

Frontoniana

scripsit

C. BRAKMAN J.f.

TRAIKCTI AD KUKNUM
TYl\'lS EXrUESSlT J. J. M. MOLIJN.

1902

.■ ..fti.¹ r. . >-" - , • , , . , ; ■

1  1.c - \'

• •■••■v^ \' \' 1»

, :V \'\'ii^tif ■ si\'

■•^VA ■ ......

• ^ • • - rxj\'.^

\'Vfi\'fi^: \' ■ .....

■^êm

■ ,

; äfe

■Vä.

■ ƒ Vi?, ;

• ••■- • fiX-!- ■ • • • ■ •

FRONTONIANA.
I.

" vT \'TY «-^rtT A ^ r. ^^^ ______.1

■■■ / > à O

\'•IV • : i.r ■ r

• • , : )

■• ^ •--------.\'MV ói jJ

♦>—mdr. ». O. »«—» Wk

N. Oradit 18, Ulrtchl«

Frontoniana.

SPECIMEN LITTERARIUM INAUGURALE

QUOD

EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI

W. L. P. A. MOLENGRAAFF,

JUR. DOCr. ET IN FAC. JUR. PROF.,

AMPLISSIMI SENATUS ACADEMICI CONSENSU

ET

NOBILISSIMAE FACULTATIS LITTERARUM ET
PHILOSOPHIAE DECRETO

PRO GRADU DOCTORATUS

SUMMISQUE IN LITTERARUM CLA8SICARUM DISCIPLINA
HONORIBÜS AO PRIVILEGII8

IN ACADEMIA RHENO-TRAIECTINA

RITE ET LEGITIME C0N8EQUENDI8 FACULTATIS EXAMINI SUBMITTET

CORNELIUS BRAKMAN

E PAGO G ROEDE

DIE MERCURII XVII DECEMBRIS A. MDCCCCII, HORA II.

TRAIECTI AD RHENUM,

A PUD J. J. M. MO LIJN.
MDCCCCII.

A TÂ ù U- \' ^ \' V ■ ^ \' \' "

i/ V\' -t

. \'v» - ^J /,

\' . i •- / i..,»..) V .V: .A.

I

lt.; !\'t . : i \' ; ■/,\'[ (/:;■ ;
• \'i 1. .. ^ vv.., - \'.M,/ -./HM

■ ? \' <

\' V ^ •

MATRI MEAE.

.vjdoL: ji\'j^r;!) Iriii^ \'ir.^fiß\'j

zouw HUG \'/jc-r m^j^s\'^rï^\'AK

i;^.\'.: ai{jli;r,i rynjiriifiT JjnVcù\'nnï\'i
rvt/iVjj -"■inh) .\'^id\'M; rniii}! .>ÎO:I frlin" boüo fOûî"îf>

JJ3Ü yAV dJf^r; r\'jjhnir

fU\'.y.^ oi\'/;y r\'coi! h-fh\'r^f.rn /I\'luliyv

^l\'j-.tV\'/o aoj nunvimn ni of.\'Mm!

ni,: Uk^-r î^r^n.T.,;;yrri;^^:-!!^\'!

àrAù^nj mmliiçn ^n.r.-\'jjD ni .ta.\'t itiiivJ n» iur, .^.-dit.-p .iii.iÄ

in.\'.!)«^

iifiirri/ri o -riir ,11\'A5rfhf-.T0V .•.jî/i\'frr\'îlf in;

ôojp ^tJsf^îîIfîo oioûîic.w t>ftir\'\'.;:\'\'i t\'Ui f^tî

y»j»\'-ti.n \'.\'O\'nauni^ ùfsm inriao-l.» /inr-iinT

Non solum pro uestra praestanti institutione sed etiam
pro uestra beneuolentia, quae nuraquam mihi defuit, uobis,
VAN HERWERDEN VAN DER WIJCK KRAEMER, uiri
clarissimi, maximas gratias ago atque habeo. Vehementer
doleo, quod milii non datur uobis uiuis proflteri, quam
.plurima uobis debeam FRANCKEN WUNNE VAN DER
VLIET, magistri aestimatissimi. At licet mihi grato cum
animo in numerum magistrorum referre uos quoque
PETERSEN HUELSEN MAU DOERPFELD, uiri illustris-
simi, quibus aut in Italia aut in Graecia multum operae
dabam.

Tu denique, VOLLQRAFF, uir clarissime at humanis-
sime, tibi mo maximo beneflcio obligasti, quod uix munere
Traiecti ad Rhen urn inito promotor meus esse uoluisti.

i .wi\'ij iij.i\'Ii i.;\'••"■.\'/•lij:..•\'•&(!(■\' Ui\'..\'■;».• ■

\';»;•;;> .»»-ïiN. (■} --..».^i.\' \'.\'ÏIo.J li\'jj.;. • \'.rtl (jlij;\' ■!<•• O.i. .

• : y ■ .i. i)\';-.!: j/i • ;ni!<!rr ji-ii-.z-uj: i\'lic-r^; ■ \'■,\'1.! \'; ,

. . "- f.. I \'i ) ; . \'. • , • -j»,■

•<-..,11.:..".;.;- :(■.., It;, .in /t\'•!;,:•}î.î.i.,v -ui.!

. ,iû \'u r.\'.ii"\'!\'. \' t«M< 1 • .. i.- ..i...\'

PRAEFATIO.

Hie libellus continet lectiones, quas inveni in cod.
Vaticano 5950 Frontoniano, a me descripto, cum Societas
Philologica Ultraiectina me alumnum autumno anni mil-
losimi nongentesimi ipsius in Italiam misisset, ut antiqui-
tati darem operam. Addidi ea, quae postea, itinere facto
in Graeciam Cretam Troiam Byzantium Siciliamque per
brevissimum spatium Mediolani moratus, in nonnullis foliis
Ambrosianis nova detexi (fuit autem fol. 851 ultimum,
quod mihi licuit inspicere). Nee non inserui coniecturas,
quas, sormone Frontoniano quam diligentissime obsorvato
simulquo accurate habita ratione vitiorum, quae huius
codicis propria sunt, ausus sum proponere.

In initio opusculi mei gratias quam maximas porsoluero
doboo viris elarissimis reiiereudissiraisquo Ehrlo ot Ceriani,
quorum magna cum prudentia illo praoest Bibliothecao
Vaticanae, hic Ambrosianae, qupd singulari humanitato mo
acceperunt. lam pro sua bonevolentia permisit hic, ut, si
di volunt, proxima aestato collationem perficerom.

Priusquam incipiam singulos locos recensere; pauca admo-
nenda vidontur do codicis statu hodierno. Sunt folia ot
Ambrosiana et Vaticana, quao antea erant redacta in formam
Ihui, ill praüsüiiti büIuUi, it» iil nuiiu uil j)luimm luciuii
uoraivvi poaaiul, (luod gnvto cum animo loctor uomiiunsiil
cuui obscuro coloro paliiiipsosti, cuius littorao in dies muRiS\'
inagisQUO ouancscunt.

Praotoroa aollorli consilio piaofoctu« Bibl. Vat. singula
folia curauit iniirginnnda quadrate ex cliarta dura facto^
Conntondum (luidom est aliqua uerba glossarum, (luao pluri-
inao scriptao o.x.stant in paito suporioro aut infonoro pagi-
narum, ubi natuialitor corruptio membianae minaciter

grassabatur, salutari remedio resecandi aut tegendi perdita
esse. Sed non magni momenti est haec iactura, cum prae-
sertim adhibita materia perluclda non ita rara effectum
sit, ut litterae per copercula legi possint. Grauius uero
est aliud damnum; nonnulla enim folia tenuia paruisue
foraminibus mutilata, oblita sunt glutine puro, cui admix-
tum erat elementum quod dicitur „formol", quo facto natus
est splendor quidam, qui lectionem difficiliorem reddit,
interdum plane impedit. Non opus est dicere diligentem
librorum manuscriptorum conseruatorem in conclamatissi-
mis solum partibus membranae, necessitate cogente, ad
hanc rationem agendi confugisse atque adeo mihi persuasi
fieri non posse quin omnes admirationis pleni cognituri
sint praesentem habitum codicis Vaticani, nunc seruati ab
interitu haud dubio.

. In recensione mea (nam etiam hoe mea interest lectorem
novisse) nolui repetere ea quae Guilelmus Studemund in
Epistula critica iam a° 1874 publici iuris fecit. Eius lec-
tiones magna ex parta probare et confirmaro possum, de
admödum paucis locis adhuc dubito, est ubi praeclarus ille
uir ipse minus recte rem egisse uideatur. Omnino ausim
contendere non esse uiri unius omnes litteras tanti at(iuo
talis libri manuscripti expiscari. Licet quis maxima acie
oculorum, maxima perseuerantia, maximo ingenio sit praedi-
tus, tamen semper plus minusuo pendet ex caeli serenitato.

Qui autem hiemis tempore inchoat palimpsesti lectio-
nem, ei non leues difllcultates superandae sunt: id quod
ipso expertus sum. Omnes, ut opinor, Romae morati per
ultimum mensem superioris et primum mensem noui saecull
meminerint aöris cotidie fere obscuri, neque unquam obli-
uiscentur maximo memorabilis spectaculi, quod offerebat
Forum Romanum, primum inundatum decembribus aquis
Tiboris, tum constratum niue ianuaria. Itaquo\'ego saepe
ualde ^desiderabam solem, ut fugato caeli colore, prorsus

\') EmondatlonoH Frontoninnnc. Scrlpslt lUidolfus Klussniann. Inofil opi.stulii
critica Oullolinl Studomtind ad Uudolfiim KlUHwninnn. IJorolinl 18T4. Apiid (\'ahm
ry oiusquö soclam.

imitante fuscum codicera meum, illustraret prima?? paginas
obscuratissimas, oblitteratas laesasque. Non sine multo
labore tandem repperi principio Romae, postea Mediolani
aliqua non animaduersa ab aliis, "qui mihi in hoc caràpo
praedecessores exstiterunt.

Comparatur Naberi editio Frontoniana cura cod. Ambros.
• (usquo ad fol. 351 = pag. Nab. 162) et cod. Vat. 5750.

Eorum palimpsestorum, quibus scripta aliun-
de non nota seruata sunt, apographa accura-
tissima conficienda sunt, ut quoad possit et
liceat a librorum flde numquam discedatur.
Studemund Ep. Crit. pg. VII.

4: 10 nisi hoc scio: illo nescîo quo ad te profcctum eum
cssc. In scriptura huius codicis illo non multum differt a mo ;
suspicor autom modo fuisse in exemplari librarii, quisimi-
litudino deceptus, litteris omittendis aut duplicandis porsaopo
orravit. Legondum igitur censeo :

nisi hoc scio : modo nescio quo ad te profcctum eum cssc

Non est cur ofibndaris uerborum collocatione in putidis-
simo scriptoro, qui fortasso do industria substantiuum,
modo interposuit duobus uerbis inter se contrariis scio ot
nescio^ ut speciom perspicuitatis haberet.

Equidem contra Niebuhrium traditam lectionem tuoor
42:12 scd ea qiiae in causa sunt ; autem sunt atrocissima ctc.

Nam tiilia noster adamat cf 91:7 minus tamen nihilo.

114:,27 quidem recijn iiibet (Noviik h. 1. delot çm\'rfc?«;.

74 : 10 nec ego dum tu(m) theatris^ 7iccdum conuiuiis
ahstincbam.

78: 17 Uel fumum, inquit, imtriae Graius poeta.

Nequo temore aliquid a librario immutatum cssc pulo
locis Frontonianis 25:15, 42:25, 184:9, 192 : (», 219-.20

\') Wionor Studipn lOor JnhrpinB lfl07 pp. \'.M2-2CiT.

95:12 ubi aut Orellius aut Naberus aut Maius aut Novak
suadet, ut aliquid transponatur.

6:3 hicesTd-Lxefi quiq-pRO
pe ex£5LCTus esx

Ita in cod. mihi videor legisse, id est:
dies hie est alter: quiqiie prope exactus est.

6:5 ,. . SCMBS|ST|m| h I PRO

c..... q- löge^udedL

Fieri potest ut librarius postremas litteras horum duorum
uersuum inter se perrautauerit, ita *ut dederit pro et gau-
deae ubi debebat jjrae et gaudeo. -Quodsi probabile est,
audeo conicere Quid enim ego possum, iuaindius^ quid blan-
dius^ quam txL scribsisii, mihi praecari ? Atque id gaudeo ctc.

6: 15 , FüNg|tUR.et •

CRdcTisbe .. .ueLi IS SA-
TIS

Ex his vestigiis efllcio : Ne cotidianis quidem istis of/iciis
circa te praeter ceteros fungitur et gratis, uerum uel iis
satis infrequens.

lilud uerum iara uidit Studeraund.

8: 7 rationi nee simulacrum nee aram usquam consecratam

Valde iniror rhetorem aedem \') Mentis in Capitolio uotam

ab Otacilio praetore a° 217 a. G. n. et dedicatani anno

post, aut ignorare aut silentio praoteriro. Nummi Paostani

praebent figuram Bonae Montis, cuius cultura satis diffusum

fuisse per Italiam inscriptiones dechirant cf. C. I. L. X

472, 1550, 4636, 6512 etc. ,

uÄ.Leo

8:25 episTuLd^edcLueco

\') Liv. XXII:1): 10; XXII:10:10; XXIU : 31 :!» Ovid. Fast. VI:241.
CIc do nat door II: 01 ct 1\'lut. do fort. Hom. V: 10 M. Aftiiillum Scnuruin, qui
conuul ac\'deni rofltAurnuit, auctorcin Taclunt.

Ita in codice legitur; ergo Studemund fallitur affirmans
K e tl e R legi in fine uerus. Seruanda igitur est
lectio Naberi. Illud udleo a correctore suprascriptum est
litteris ö^lu e : nempe repetuntur inuerso ordine ultimae
litterae praecedentis uocabuli.

9: lOCTTIXeiPHJUdcTdL K2LAac

Ita Naber. — In cod. autem mihi uideor in fine uocabuli
dispexisse..... lAöc ; praeterea spatium uacuum op-
time capere potestTTOIK, praesertim cum forte hie arte
scriptum sit. Quare facio cum Maio edente
eTTIXeiPHMÖLlö.TTOIKIA\'0L cf ,243 : 25\'TTO I K lAClDM

10: 4 Propter Studomund monoo priorom manuni dodisso BYHAAök.
sccund.am 9Y6A\'AÖL

10:18 Nova codlcis pagina (07) inclpit non a KÄ.I »od ab dnoOQtmjxot\'tn,

12:7 praouarlcari scriptum fuit otiam in raargino, liodio quo<iuo satis
claro legi potest: p r a o.

12:10 a.AYCII&.N scrlpslt Ilbrarius.

13:17 Marcus muus etc. IIa logltur In mai-g.

14:0 intrauoras (pr. m.) intrauorls (soc. ui.)

14:6 N|S.N.\'..iTd.m^rsoü|Töa:e^

Pro certo nihil afflrmare audeo de initio adiectiui, (juod
l)ortinet ad nouitatm^ tamen in promptu est conicere
Frontonem dodisso: iimcniionis mauditam nouitatcm.

14:7......0PeslA.u8..

An scripsit nostor: supra onmes opes laudafis?

cf GO: 19 bcatissiinum suj)ra omnis homines.

01 : 15 su2)ra omnis res dulcissimc.

14 :9 Pro quidni lege, quaeso, cum cod. qmcrc.

In margino dextro cod. pg. 86 alia lectio indiciitur,
petita ex alio exemplari, verum doleo mo nihil plus inda-
gare potuisso quam l ä. CO

flKU

Pertinot autem ad partem laterculi quae intoriiU

15:21 m 01 d I oxlilbct cod. pro m o d I i.

18:3 turn quod ita amantem (te) mci sejisi.

6

Inserui ie, quod quam facile exciderepotuerit nemo non uidet,

|ÇNOB|l|S I |S =
TISSIfPO

Proposita descriptione puto unumquemque mecum illud
iis pro dittographia habere. Ubi nunc fissura est, fuerunt
quondam litterae a doc.

19:11 pos to (pr. m.) pootao (soc. m.)

20 : ma nus exibet cod.^ ^ ^

20:14 üoLp€fnö^pp€Ue..iNxe
X e 13 e ST I fh et

p ô^ex I u m ö^ö Ô e^exócu-L

Imagine sub oculos proposita dicam quid sentiam. Videtur
librarius transcribere uoluisse : pinxet^ in extremis autem
solito errore litteras duplicauisse. Tum puto postremac,
cui vestigia respondent, excepisse uocabulum B€ST|
Itaque lego :

Vt si simiam aut iiolpem Appellespinxet^ bestiaep)ostremae
j)raetium adderet.

Pinxet dictum est pro phixisset ut surrexe (Hor. Sat
1: 9 : 73) pro surrexisse ; traxe (Verg. Aen V : 780) pro
traxisse. Cf. dixem pro dixissem Lindsay Latin Language § 13,

et Schol. Bobiens. (Orelli) 296: 14 dixet.

Cum: bestiae postremae conferri potest infra 119:10 in
postremis habeto.

•Apul. Apol. cap. 98 (v. d, Vliet 20 : 4) cum adoli^cen-
tidis postremissumis. Non praotoreundus est Sallustius,
CUIUS Pronto frequens sectator est; invonimus enim in or.
L. Marci Philippi § 3 :

Omnium flagitiosorum jiostremiis et in Epist. Mithr. § 12
])0stremics seruorum Archelaus,

21 : IC igitur (pr. m., non nddidlt soc. ra.)

21 : IC at qua dices (soc. m.)

22:4 injmdenti in ordino scriptum est.

(Ibid.) Vestem quoque lanarwn (malo) mollitia ddicatam
esse etc. Maius et Naberus dicunt quidem uocabulum
malo ©xcidisse, scd non indicant ubi insorendum sit.

22:15 Certum habeo te, Domine, aliquantum tenvporis
etiam prosae orationi inscribendae inpendere [debere).

Ita scribo. Docet enim et. argumentuin epistulae et
simile equorum Frontonem discipulo ostendere uelle hic
orationi pedestri det operam quam sit necesse. Cf. 42:25
seridre me causae debere, 144 :13 habere debere. :

25 : 23. Obitor dico, qula Du Riou negloxit annotaro, cod. Vat. pg. 159 Inclporo
ab: dum fiducla allqua otc. Orauiiia ost quod idom omlsit cumloctoro-
communlcaro In marg. logi hoe schollon:

quaro quia ad araandum aliqua fiducla opus ost (Nullum
signum dlstlnctlonls In marg obuiura ost.) I \'

26 : 14 a g u 81 a 8 ost In cod. \'

20 : 21 NeiKJV

26 : 22 paratus (pr. m.) s u p o r a t u s (soc. m.)

27 : 1 a ni b 18 pro a m a b 18 logltur in cod.

27:20 Ld^iuKUS essesiaLNia^

euolüPTö. Tee^bF€ciTüT

Si omnia uideri possent in iiac pagina, dotegerotur linoola
in parte superioro ultimi uocabuli prioris versus Tök. NT AT
= tantain). Itaque si diuisini posita verba oculis subiciam:
tanta me voUiptate adfecit, ut otc.

recuperatum o codice habemus illud mic, quod Kluss-
mann de coniectura inseruit.

Siraili scriptura codex exhibet {7i:li) aitdicntemedetrcc-
taret pro: audiente mc detrectaret.

27 : 23 r 0 c 11 a r O (pr. ni.) r o o 11 a r o ni (»oc. ni). 27 : 2i (j u o (pr. ni.)
cuni (hoc. ni).

2ö: 11 re IN exa.1 (pr. m.) r i n ex a.i (sec. m.)

28 : 13 a u t addldtt hoc. m.

28 : 25 »1 u o in (pr. ni.) c u ni (soc. m).

80:15 Fugit alios omnes in marg. sinistro ad lineam
XVani prioris laterculi adscriptuni ese c 5c otium.

ld ost: corrector in alio cod. invenit otium pro odium.

30 : 34 Etiain in unnowtlouo 11 odltor dobobjit Indlcaro In coil. pg. 100 invo>
nirl initcrlptlonom C PIS
(ut rocto focit pg. 32 In annotatlono 6).

8

31:18 eximecrT

eme MÔ|€

Habes ante oculos quod prior manus per contignationem
litterarum n et x dedit, corrector autem transposuit e.

31 : 25 Corrigas ot suppléas annotationom cditoris sub d ad hunc niodutn :
Galllciuium frigidulum
Conticinium adq. matuti
num.

33 : 21 K a 10 n d a 8 est in margino.

33:19 Nemo quod sciam rettujit de adscriptione mar-
ginali ad uersum 19 : c öL sicbcm

. ... res

Uidetur ergo corrector in alio cod. repperisse:

subcentatorcs . ;

so : 22 magiatro moo. Ilaoc inscriptio valdo porsplcuo lugl polost.

38 : 16 SlnoIureiglturNaborusIllud Uoscrip-

turn pro addltamonto Mal uondltat noquo Studomund 1. 1. pg. X dicit aliquid por
hibons nullum omnlno locum in libro oxstaro ad capossondum : Uoscrlplu m.
Nusquam onira plono scriptum inuonltur Rescript um sod sompor abbrouiatur
aut^p^juno tantum loco oxstat (80 ; 13) KC ut uldotur.

38 : Ignis proximos alhcit et longinquis lucet.

Haec est uera et notabilis lectio in margino a mo inuonta.

lO : U a t p r o p I n q u a t (pr. ni.) a d p r o p i n »i u a t (soc. ni.)

40:18 inco n sta n tl u s praobot cod.

40 : 22 s i 1 0 n t i u n (pr. ni.) s 11 o n t i u m (see. m.)

41 : 10 uostruniquo ost in cod.

41:11 ori tls (pr. m.) morltls (soc. m.),

41:13 maxima (pr. m.) m a x i m a m (soc. m.)

41:15 c.eXxe miNussô^PicNxe^

Naberus uocat illud uocabulum suprascriptum : glossiiin
interlinearem. Quia uera omnes glossao exstanfc scriptae
aut in margino aut inter latorculos, non agitur do scholio
sed de /;orrectiono ot hie et 46: 9, ubi. totum uersum inter

9 ^

duas lineas additum esse recte monet editor, neque defi-
ciunt alii loei. Quid\' autem suprascriptum est? Initium
ducitad: N|h|Lo,cui cetera uestigia congruunt. Ergo
legendum est:

Ego certe nihilominus sapienter etc.

41 : 18 Ab Inscriptiono opistulao tortiao incipit cod. pg. 124, quod Du Iliou
nogloxit annotaro. \'

42:4 detrinwiti in libro clare perspicitur. Klussmann
1. 1. 34 ueram lectionem coniectura assecutus est.

42 : 11 oaq. (= oaquo) habct cod.

42 : 24 odicturum (pr. m.) mo dicturum (soc. m.)

42 : 24 Naberis edidit: Quodsi tibi uidcbitur seruirc mc
causae debcre^ iam mme admoneo ne me inmoderate usurum
quidem causae occasione.

Quamquam Herodes atrocium delictorum reus est, tamen
Fronto discipulo morem gerens promittit se ab interneciuis
conuiciis temperaturum: pro carniflce saeuo impio auaro
inimicum appellaturum graeculum et indoctum. Sano qui
eiusmodi ouphemismis uti uult, ei pollicendum est so no
moderate quidem causae occasionem arrepturum. Itaquo
mihi persuasi legendum esse: iam nunc admoneo ne me
moderate usurum quidem causae occasione.

Ex m facile quasi por dittographiam | N nr) potest ortum
esso, 00 magis quod inmoderate est primum uocabulum
uersus.

4a: 1 soliatis (pr. m.) spoUalls (soc. in.) i

43 : 3 1 n t O r a O c l u in (pr. in.) i n t o rn o c i u u m (soc. ni.)

43 : 12 uidotur bis scripsit prior inanus.

43 : 15 aboo (pr. in.) li a b oo (socl in.)

44:25 ot45:l ,UöcLciCI

ö|N |S|xÜFd^c|StüfT)nr^c

Illud u post sit suggorit lectionem: et quod commodum

10

ualetudini sit tu fads etc. ; tamen fieri potest, ut sit mera
repetitie duarum praecedentium litterarum.

Praeterea uides, ut in libro scriptum sit récréatif ex quo
uno tantum ductu addendo fortasse uera lectio deriuari
potest, nempe turn me recreaui {= tum ego saluus sum.).

45: 3 nonnihil egi. Ita edendum est cum codice et Hauptio,
annuente Klussmanno.

BITÔ^IU Pv^eNÔ...NacC|
KON\'ô^TTOlOYjaCN\'

Ad senttentiam sufflcit èvdévô\' eixófa Ttoiovfisy.
Negari autem non potest ita spatium uacuum non expleri,
sed in graecis huius libri plus arti diuinandi tribuas licet.
Quam facile librarius potuit peccare in transcribendo :

£N eCNAc.

45:14 8lnuoro(pr. m.) sI uo u0r 0 (aoc. ra.)
45 : 15 so (rr. m.) sou (soc. ni.)
45 : 24 ac oxblbot cod.

46:2. PôcKXICI PCfDtUXÔc

(j iximoö |s

Quam potui diligentissime codicem exscripsi; apparet igitur
olim quattuor quinqueuo litteras fuisso post iw^aiur. Eiiui-
dem puto librarium uocabulum igitur posti?«?\', praecodentem
syllabam, corrupisso, tum correctorem orasis ultimis litteris
superscripsisse tur. Utcunque se ea res habet, uestigia
codicis secutus legere propono:
Igitur hac imagine multimodis etc.
Animaduertendum est quemadmodum secunda manus
transponenda littera wi priorem correxerit.

40 : 22 KtqioQu (pr. in.) ôiacf OQn (soc. in.) (Ibld.) tenoitevtt (pr. in.) ri«
BTiofiem (soc. m.)

\') Cunio Africanao. Scripnit II. Kluasmann Gorao 1883.

11

46 : 23 0»\'0/i«rK evooo (pr. in.) sod sccunda manus\'ö littoras posti-omas
expunxlt.

47: 1 dotractaro ubi est iu cod.

a d 0 i t (pr. m.) a d o r i t (sec. m.)

47 : 2 Tv{i^e^ijxoioif (r pro. a cod.)

47 : 7 d o m i n O ost in cod.

47 : 10 havo legitur in cod.

47 : 20 Pergami (pr. m.) Porgamoi (soc. m.)

47 : 20 aAosculaplo (pr. m.) Aosculapio (soc. m.) " \' \' 1

4i:24 Inspoctus (pr. m.) In poe tus (soc. m.)

47: 2 locum (pr. m.) lucum (soc. m.)

48 : 10 II. (= quo) pro q u a 0.

49:8 ó^Liei\\ÓLUCP.OTÜCR.€SIÜ
ö I ücn me a nn Lö^u ÖGN X

XeBÔLÛ|S^ô<.b|U KOXócODCN

Non est, mea quidem sententia, in cod. Baius sed bauis
(solet enim i pauluin infra lineam scribi); quod coniunctum
cum Ie (pro te) efïicit lebauis (= levabis). Notum autom
est b et u inter se permutai i e. g. dO : i relebes \\)vo releues.

Praeterea non solum Orellium sequens substitue ^uebarc
pro luere, sed pro iilo Icbatiis scribo lebmas (=leuabas),
persiiepe enim librarius lapsus est in vocabulorum termina-
tionibus (cf. 54:7 scribas in cod. pro scribis), deni(iuo laii-
ilcnt, (luod nemo defendit, corruptum puto ex : latidc et

Opus est haec omnia in uno conspectu poni :

altera wero tucbare studium meum laude et lebauas.

Diu multunKjuo cogitanti do hoc loco in montem mihi
uenit etiam :

altera uero tu uerc studium meum laude lebauas, (juod
tainen minus placet, (juia post duo uerba: increpabas, et
arguebas Fi\'onto concinnitati seruiens potius dederit : tuc\'
bare et lebauas.

49:10 Lego cum cod. inequo saejnm exclamasse etc.

DO: 8 offusao (pr. m.) offUMo (Hcc.ni.)

50 : 17 ofOMnronoin; ost in cod.

50:9 cwn dam tot ncyotiis .... destrimjcrcre.

12

Litteras c, 1, t, i saepissime et in hoc libro et ubique
inter se confundi nerao nescit. Etiam hic puto clam falso-
scriptum pro iam, quod sententia efflagitare uidetur. Leges
paulo infra in eadem pagina (50: 26) cim iam pater tuus etc.

51: 6 accipero (pr. m.) acciperem (sec. m.)

51: 14 ex frlgore exhibet cod.

51:14 ne quid ibi ex frigore inpliciscar{e).

Minus longe a tradita lectione recedo, siraul accuratius
ratione habita auctoris nostri proprietatis, si pro: iriplicis-
caris, quod lacobsio debetur, substitue : inpliciscare.

Corrector eodem modo emendauit 74:9, ubi exstat :

progrederer (pr. m.) yrogrcderere (sec. m.)

52: 6 off 0 ns i no (pr. m) offonsiono (soc. m.)

52 : 10 d 0 n u n t i a u i.

52 : 23 Incipit cod. Vat. pg. 185 indo ab : appellant

53 : 5 <1 u a t u m (pr. ni.) quantum (soc. m.)

53: 7 adfabill (pr. m.) affabili (soc. m.)

53 : 23 Dobobat editor oii, quae pg. 53 vs, 23 sub b. in uiio consiKwtu posuit
tripurtito typis oxscribonda curaro, nam oxstant in margino tria sclioiia, «luoruin
in socundo Icgitur genus ii u m a n u m pro g o n u s h o m i n u m, quod ost
in toxtu.

53:21 aostumaro (pr. m.) aostumarem (aoc. m.)

54:7 qUÔ^Lenr)-YTTO

eec \'1 Nscf^iBe^s
.Ita codex. Notatu autom dignum est uocabula graoca
plerumque signis distinctionis soparari a latiiiis.

54 : 10 Bnidixtixov. 54 : 13 entJtxrtxoi. 54 : 15 lloinituntur
in marg. suporioro huius fulii (148) vocabula i(jx>\'ov fiFtrov itôfioy qua do ru
tocct editor.

55 : 5 sin t^syittevûvftBi Ita cod. oxhibot.

55:7 Non est légitima Klussmanni dubitatio do uoca-
bulo : battunt, quod claro in cod. scriptum est, nequo idom
uidetur locum ab omni parte expediuisso. Quaro dico Fron-
tonem sophos clamare, quia Marcus discipulus \'do Porsis,

\') Emond. Fronton, pg. 20.

13

npud quos plagosi illi Orbilii, quorum ferulis pueri manus
subducere solebant, magno in honore erant, ut eorum insti
tuendi rationem designaret, uocabulo antiquitatem olente
(sc. battunt) usus erat. Sufficit ad haec adstruenda lec-
torem relegare ad Xenoph. Cyr. discipl. 1: 3 :16, ubi Cyrus
admodum puer matri èni ^u), inquit Jiore Ji*;/ nA^j«,- tlaßov

û: oi\'x oç0h>; ôtxdaai.

Nihil contra hue facit Cyr. discipl. 1:2:4, quem locum
Klussmann citat, perperam uertens yvftviittxa Snin per :
7-tidcs ; euidenter enim declarat Cyr. discipl. 1:2:9 leuem
quam dicunt armaturam significari.

Equidem acquiescere non possum lectione : ais. Consecutio
temporuin llagitat aisti^ (cf. 65 : 20 quem commemorares...
scripsisti, 98 : 4 cum commemorares..., figurasti), quam
formam agnoscunt Augustinus in Epistulis et Probus.

Restât ut dicam, quomodo edondam uideatur: Quo?n
Pcrsarxmi disciplinam memorarcs^ bene „bathinV aisti.

55:10 bon ign iHRi inao (pr. m.) bonlgnlHHimo (soc. ni.)

56: 22 proximao (pr. m.) proximo (hoc. m.)

05 : 22 laudando mc fidcm......

bas uituperando fidcm lau. . . .
sisti.

Haec distinguuntur in margino, quae sic supplenda uiden-
tur : laudando mc fidcm non habcbas nitupermulo fidcm laudi
(juacsisti.

5(J : 5 n n (pr. m.) n o n (moc. in.)

56:18 mUSSUP|NUSeMX\'qU0(D
j2)U(j)IUÔ |S|UUôcNX|B- BC
INeSXÔ^BtS

Quomodo corrcctum sit, ox hac imagine uidori potest,
hibrariua post crit nouam sentontiain inchoaro uoluit, ut
apparet ox </uo, sciipto extra lincam. Erroro autem uni-
niaduerso idem addidit in praecedonto uei-su r/wowj, sua
manu, ut opinor, delens : quo. Facile ergo docot codex

Kmonil. Fronton, pg. 2).

14

legendum esse : quom tu dis iuuantihus hene stabis etc.

56:19 be (pr. m.) bono (sec. m.)

56:27 senatu iu iudicatum est (pr. m.) senatu iudicatum.
(sec. m.)

57:7 axQsi^e;.

67 Annot. 6. Cogor obloqul Nabcro u.c. pcrhibcntl m calce huius p.iginae hodio
praotor quaodam uestigia omnia ouanuisso. Firmissime contra assouero totam fore
subscriptionem sine uilo negotio legi posse.

58:1 quato opere, 58:0 dissipem Ita cod. liabot

53:11 entium (pr. m.) dentium (sec. m.) 58:23 cuom est in cod.

59:26 Re uera in marg. legitur: no amici tui sibi inuicometc

00:1 In libro manuscripto deost inscriptio epistulao.
• • 60:8 m a X i m a e.

00:22, m a X i m a o (pr. m.) maxime (soc. m.)

00:22 d u 1 c i 8 8 i m a 0 (pr. m.) d u I c i s s i ni o (soc. m.)

60 : 25 ad s use en 80 0 (pr. ra.) adquo susçonBOo (hoc. ni.)

00: 27 s u m s u m (pr. m.) summum (soc. m.)

60:27 columen est in cod.

61: 2 h 0 a g o pr. m.) hoc a g o (soc. m.)

61:15 carissimao (pr. m.) carissmio (soc. m.)

61:15 très (pr, m.) ros (sec. m.)

01:16 dulclssimae (pr. m.) duiclBsimo (soc. m.)

61:28 Scholia, quae oditor noster postromum ot primum afTort, soc. (pg, 01
et 02) sic coniungenda sunt:

• minus audet qui se scit artis exporte m quia diffid(*n
tia audaciam proliibot.

62 :18 m a X i m a 0 r 1 a u t u s (pr. m.) maxime 1\' 1 a u t u s (sec. m.)

02:19 studiosaemuiatus (pr. m.) « t u d i o s o a e m u 1 n t u s (soc, m).

02:18 Scribendura est cum Studemund multo maxime
Q. Ennius.

Nam Frontodicit: multo muUoque magis (214 :15)otiam
longe longeqxie pracferas (143 : 20) sed ut alii omncs:
multo maxime o. g. 229:0 Ucnerem vero et Liberum multo
maxime pernoctantibus fauere.

Oportebat autem librarium pro q. daro 7| • "t supra

r|7 dédit pro : Lucius et ^ÎTI pro Gaius.

02: 24 1 a 8 c i u f i s intcgrum ost in cod.

63:1 g 0 n a r o (pr. m.) p e n o r a (noc. m.)

15

C3 : 19 si addidit manus socunda.

63 : 20 et 21. Codex non exhibet id quod Naber dicit, sed
ut non ita significando etc.

Itaque legendum est : aut nullwii aut non ita significando
accommodaium verbum etc.

03 : 22 m a g n o p o r o (pr. m.) magno o p o r o (sec. m.) (Ibid.) 1 o (pr.
m.) 0 i (soc. m.)

03 : 20 ut (pr. m.) aut (sec. m.)
G4 : 1 ut (pr. m.) u t i (soc. ni.)
C4 : 7 i^n m u t a t a (cf 65 : 16 inmutato)

64 Kti.im in hac pagina duo scholia ign\' ff conlungonda sunt:

do vorborum p r o p r I o ta 11 b. mul
tum diffort unius sul (labao dis)
crimen.

05 : 5 r o g a r 0 ost In cod.

65 : 13 uiHUs otiam OB praobot cod.

65 ; 14 uori tuum muta h so m (pr. m.) vorbl tul I m mu tas-
8 0 m (soc. m.)

65 : 20 cum (pr. m.) cur (soc. m.)

66 : 4 8 0 n 11 a est in cod. pro h o n t o n t i a,
06: 4 audacom ost in cod.

06: 6 magnoporo (pr. m.) magno o p o ro (soc. m.)

06 : 7 (juum v orb um q, roro (= queroro) logltur In ctxl.
66: 10 post nostuh (pr. m.) pot ont aostuH (see. m.)

Gd: 14

qUOÖUGK
BumsupeKNeuulx\'sus
T I N c fV I

Quainquam iUud unit ualdo pallidum factum est, non
arbitrer mo falli. Legendum igitur est: quod ncrhum
supernc uult sustincri, Novï\\k\') proximo ad uoritatem acces-
sit logons: Sujiernc [quit] sustineri, non per laxamcnta
deduci significat.

66 : 20 quod uult o 1 o q u I logilur in marg.

67 : 12 h t u 11 a 0 (pr. m.) r t » It <> (hoc. ni.). (Ibid) cor (pr. ni.) por (moc. ni.)

\') Wiener Studien 18i»7 pp. 243.

16

(57: 13 dosidoros legitur in cod.

C7:21placataequae et 67: 22 amicissimao sunt in cod.

67 : 25 s u m a s (pr. m.) s p u m a s (sec. m.)

67:23 c-s passas uvas quam

pub-a raanducar«

Litteras cum tnembrana perditas ox toxtu quisque supploro pot«st, ita ul reçu
perot duo uocabula lacorata commodlusot pubores.

67 : 29 Tertium quoquo scholium malo hàbitum est in Kabori oditiono ; inueni
enim in codice fldemque pracsto

cum uides in dolio foruore mustum

ita in poctoro moo scias tuum desideriu—

scatoro abundaro ot spumas agero.

68:1 hô.ue (Dlhl (Od.Ç|SXeRÇRÔcLic carissime

uissime

Inscriptio cura uaria lectione afferenda est mihi, ut Maium
non semel iniuria a Nabero accusatuin defendam. Haec
omnia sunt ùicillime lectu.

68 :9 poBtpridIo (pr. m.) p o s t m o r I d i o m (soc. m.)

68:12 logit (pr. m.) logi (soc. m.). (Ibld.) pulclirao (pr. m.) d u I-
c 11 a 0 (soc. m.)

03:21 uindomitorls (pr. m.) uindomiatorifi (soc. ni.)

09:11 citonis (pr. m.) cntonis (sec. m.)

\' 19:20 iuuilauimus et aliquot, ut ait aiictor, reliquimua
altipeniMos uindemiae supcrstites.

Quem Marcus auctorem dicat oquidem ignoro, vidotur
autom illo auctor ipso imitatus esse Sapplius suauissimos
uorsus (fr. 93)

Olov TÔ ylvxifiaXov içEiÔEtni ux(/ti) in vmJw,

t\'ixQoy tn ùxQorâio), islàOnt\'io (V fialoditonijn;,

ov fiàv ixXekûOovi\' ùiJL\' oi\'x iôifnft in\'ixeuOnt

70 :1 adq. id (= ndque id) prnobot cod. "

70: 6. Dum ea fabulamur atque altercamur uter ctlter{utr)um
uestrum magis ainaret Qtc. Ita lego.

Noh minus hic nccessariuin est : altcrutrum (iuam7():8,
ubi rursus Marcus Frontonem alloquitur his verbis : Sci\'ibaiu
autem alterutram ptcirtem etc.

17

Idem uitium deprehendere mihi uisus sum 143 16. Tarnen
si necessario sit altera res eligencla^ Achilleipotiuspernicitatem
eligam quam ileUlitatem Philoctetae.

Nullus dubito quin hie quoque scribendum sit: alterutra.

Siniile mendum sustulit v. d. Vliet u. c. in sua editione
Apul. Florid, cap. XV (pag. 164: 8) utrimuis (utrouis) clemen-
ter nauigantem dies alter in portu sistit.

Ad locum quem tractamus faciunt ex Epist. ad Att.

8 :12 A § 3 verba Pompei: D. Laelio mandaram____ut

si uobis uideretur, alterufer uestrum ad me ueniret.

70:2 Adliiieam Xam priori» latorculi fol. 189 iuxta uocabulum matorcula
exstat ill margino sinistro adscriptum: i a matorcolla.

70: 7 r 0 p u 11 (pr. m.) eropuit (sec. m.)

71 :2 VJTi\'jyi/JO\'XTS est in cod.

71: ö tvßXfJfXi

71 : 5 VjpuiST,C.

71;S)u1cuuh est in co<1.

etUTcnD|lLüc)d.TTei
raLNoiA|thcaLPihp|d.c

Incertissimum est extremum illius uocabuli, quod praecedit
uocabulum rT,^- Ad sensum optime quadraret «a-fVavrsv
(seil. f(TTtV) atque ita plurima vestigia (luoque satis res-
ponderen t.

Quod alter uersus incipit ar, notum est r etTTsaepissime
confundi inter se (cf. VollgrafV Studia palaeogr. pg. 42).

Hodio in compluribus linguls maturandi uerbum usurpa-
tur de uulneribus et ulceribus neciue ueteres hanc meta
phoram ignorabant cf Plin. N. II. XXIII: 1 :1(> (Detlofsen
IV pg. 7) suppurationcs ueteres maturat (sc. radix uitisalbae)
Ficurato dictum est Anthol. Pal. 12:80 (Mei. 5.\').)

\'!\'( (Tci TS TirxvO\'.v "V.pi^iTSC Tpxj/xx ^tx <TT?.xyyvutv xliT(i;
ÖLVJtpXiytTxt;

71 : 10 et nequid operc nostro claudat oduigilamus..

Klussmann Emend. Front. pg. 46 legere uult; opera

18

nostra, quod probare non possum. Fieii enim potest, ut
iam temporibus Antoninorum nonnumquam opiis dictum
sit pro opera, a quo initio forsitan hic usus aetate Sidonii
Apollinaris et Claudiani Mamerti -) latius patuerit. Exemplis
a Mohrio prolatis addere possum unum sumptum ex Schol.
Bobiens. ad orationem pro Milone, ubi legitur (cf Orell.
Cic. Op. vol V Pars 1 pg. 276:12) . . . (Cicero) orationem
postea legitimo opere et maiore cura . . . conscripsit.

71:11 tolerabilioraddiuturna (pr. m.) tolerablliora
d i u t u r n a (sec. m.)
71: 26 quo ris.

72:13 In inscriptione epist Xllmae Httera» C0.es bis scriptae sunt.
72:19 CSXO PÄ.UOK Ita legitur in cod.
72:4 attuae (pr. m.) ad t u a e (sec. ni.)
73: 7 u t (pr. m.) t u (soc. ni.)

73:11 ate (pr. ni.) apto (soc. in.) Ibid, c o n p r a e li e n d u n d a s.
73:17 trasiatio (pr. m.) translatio (soc. ni.)
73:17 olleuatio.

73 :19 m o 1 i u sc u 1 a e.

73:24 quantopore (pr. m.) q u a n t o • o p « r e . (sec. m.)

1 ^ \' ■ \' • 1 \' \'
73:20 li a o c re (pr. in.) li a o c (sec. m.)

7.1:20 indicabo si qua. Ita exliil>ut cu<1. puf dittograpiiiani, nam uer
BUS subsequens incipit a: si quando etc.
73: 34 d i m ni i n u i t u r legitur in inarg.

74 : 2 qui n a m p 1 o c t a r ita dluislm soriptuiii est in cod.
.74:9 progroderer (pr. ni.) progrederer« (sec. m.)

74:10. NCCeCOÔUfDIU
xheôLXMSNCC -tM^.

Illud tu in fine prions versus scriptum puto proTÜ"
(= tum), id quod iam Naberus dosiderabat.

74:12 Turn igitur ego te durum . . . appeUaham.
Inserui ego cum codice.

>) 1\', Stillius Apollinaris Sidonius od. Molir I\'raof. XXVIll.
Engelbrt-gt IJeltr. zur Krit u Krkl. d. Brlnf« J. Ap. .sid. p. 3.

19

74 :14 e quo an im o.
74 : \'24 o s c u 1 e i (pr. m.) o s e u 1 i (sec. m.)
74 :25 frluolls. (Ibid.) sérum (pr. m.) serium (sec. m.)
74 : 2C c o m (pr. m), cum (sec. m.). (Ibid.) quantopere (pr.m.) quanto
opere (sec. m.)

75: Splantasquae (pr. m.) plantasque (soc. m.)
7C: 8 loctis prius oratiunculis tullianls (sec. m.)
70:28 In margine (cf. sub a) scripsil corroctor : Atheniensum
77 : 2 p o s s u ni (pr. m.) p o s s i t (sec. m.)

77 : 3 cal e t a 8.

* 1 v\' \'

77:21 prodormiul acrlpslt prtor manus et hic et 82:16 ; utroque loco
vestlgla haud dubla snpersunt. . « • •

78:21 et quo hreuius iter sit Ubi rccenti {a)tnoi\'bo . . . .
Qui modo ex morbo conualuit, ia est recens a inorbo ;
non inepte Marcus, qui paulo ante graecis litteris dederat
operara, a Frontono dicitur (pg. 24 vs. 24) a graecis lit-
teris recentior esse.

Nullus igitur dubito, quin h. 1. discipulus quoque scripserit
recenti (a) morbo,

Valdo similis est locus Vorgilianus

rcccns a nolnere Dido
errabiit silva in magna.
cf. Aon. VI : -150, ubi uideantur oxempla a Forbigoro con-
gosta. Operan protium est coinparare Sid. Apoll. Carm.
XXIII: 204

Iam primo tencro calenivm ab ortu
cxccpere ainu nouon sorores.

78 22 dlfflunt afflunt Initio scripsit In marg. corroctor, mox onumdnull.

S0:32 In calro iwK. («"\'J. \'•) Initium cod. VaU p, 87 faiso Indioatuni imi. Ho
u<«ra Incipit eod. Vat. p.87 indo u uurbla: domino moo (inl. Nub. p«. 81 :1)

81:13 Inmul (pr.m.) laui (soc. m.); radio distinBuitur,

82: 10—19. In suporioro paginao parto codex coiitinet
hanc glossam (quao fugit ot Maium et Du lliou):
consul posita praetexta mnnica sumpta Iconem
percussit in albano sub domiliano faclum.
Sormo est do M\' Acilio Olabrio, qui cum Traiano a" 91»

20

consul fuit quique in consulatu cum leone depugnauit.
Anno ante occisum Domitianum mortem saeuam perpessum
propter fidem Christianam, ut putat De Rossi, sub Nerua
imperatore sepeliuit in uilla rustica prope Romam familia
Aciliorum amplissimo pulcherrimoque sepulchro exstructo.
Ex illo monumento ortae sunt, De Rossi iterum auctore,
catacumbae quas uocant S^t^e Priscillae.

82:19 x\'jyr,<TZ\'f. 82:20 d d m i n a m (pro domina m).
82:24 xTrzùVTic. ^ ,

quoô pLôl

82:25 £>aLluceisc)aeLlcor)Pe

Vix-necessariura est repeti quotiens librarium in errorem
duxerint litterae syllabaeue similes. Ex hoc uberrimo
mendorum fonte manauit fortasse etiam illud : pla7ie balu-
ceis quod uitiosa scriptura potest esse pro: nebula

eius. Locum ergo uelim sic legas:

àxiôxvtç ÙTTiûza-tç uicletur mihi, quocl plane nebula eius, (se. -)
est) qualem petieram.

Nimirum discipulus, materia gi-andi et immensa rogata,
grauicer queritur do argumente sterili misse, quod uocat
imaginem sine re, nmbram nebulamue vrs^io-fw^\' oxoptatae.

Quaraquam alia uis inest uocabulo nebulae, tamen quodam-
modoconferri potest Gell-Noct. Att.8: ]0quaestionumneb^ilas.
83:10 ualemi domine dulcissime. Ita exaratum est in cod.

m

83 : ] 2 Ego adeo jjerscripsi, tu mitte aliud quod srribavu
Iterum restitui codicis lectionem.

83 : 23 a d d u c (pr. m.) a d 11 u c (soc. m.)

84 :1 IPSU S integre scriptum est a librario qui codicem
Frontonianum confecit; is autem, ([ui codicem rescripsit,
litteram b exarans oxtremum illius uocabuli tetigit ad hune

fere modum |PSU S

84 :8 84:10 nisol (pr. m.) n i a i (soc. m.)

«

21

85:18 qaaLecumqvmjhi pKd^c
CÖL.IUS es ofh.iöciNxuöcSöL

(Jerain lectionem magna ox parte iam diuinauit Schope-
nus ; nam fas non est dubitare ^Q\\praecatus es, quae uocabula
excipere uidetur omnia. Respondent uestigia atque suadent
loei similes hi 127 : 16 omnes uniuersos quicumqiu\\ 137 :8
quaecumque .... omnia. 218 : 19 omnium quaccumque.

Legendum ergo est: quaecumque mihi i^raecatus es omnia

in tua etc. cf. Sallust. Bell. Jug. 44:5 quaccumque____

cuncta. Cic. de imp. Cn. Pomp. § 69 et § 71 quicquid____

id omne. Sidon. Apoll. Carm. II: 182 quicquid .... totum.

86:4 d u 1 c i 8 8 I m .1 O (pr. ni.) d u 1 c i s »i in o (soc. m.)

86:25 Asianeis (pr. m.) As la als (sec. m.), 86: 27 p r o p r ia (lla est
ia cod).

87:23 Uale fÓ |UCÜNÖ|SS|a)C

Suprascriptum illud punctum, quod innumeris locis huius
codicis inuenitur, somper et ubiquo est signum \') delendae
litterae. Confldenter igitur codicein sequens lego: Vale
iucundissime mihi magister.

88:2 denique conclamatus sum a iiostris.

Codex praepositionem non omisit.

68: 16 r u B u lil (pr. m.) r u r s u in (soc. in.)

88:18 du hls (pr.ni.) dols (soc. in.)

80:11 H a 1 u u H (pr. in.) s a I u o s (soc. in.)

00:17 c0rpu8c u 101 (pr. ni.) corpuscull (sec. in.)

00:18 dom Integraal (pr. m.) dom urn iatogram (soc. m.)

00:24 r| u o m (pr. m.) c ii m (soc. m.)

0i:10 aatBlols (pr. m.) iiatalls (sec. m.)

91:81 quomeLliiö consüI

xo moüCNX

Ex hac descriptione fticile efllcimus:

quom alii id consulto mouvnt etc.

02:7 praeclpuni cxaratum est ia cod.

>

Mom obsoniauit 1H83 TliWKloru« S^liwioraina suoriinj Krontoniaiionim pg. «3,

22

92 : 7 Re vera librarius exarauit : mihi atplenior nuntius.
Hic rogauerit quispiam num Marcus, cui librarius illa uerba
obtrusit, numquam audisset decretum Frontoniauum (pg.
196: 8)

pleno autem plenius nihil fieri posse.

Quodsi mecum reiciendum putas plenior, tamen ne cum
Schopeno lenior recipias moneo, sed ut etiam h. 1. w resti-
tuas pro w, scribendo leuior (cf 129 : 10 proeliis lenibus
(pro leuibus), 45:14 sine pro siue in cod.)

Hanc meam lectionem praestant 80: 7 Gratia Icuiora
omnia mmtiahat ; 79 : 22 Mater iam leuior est ; 80 : 28 ago
leuissime 88:8 me adleuant nuntii.

At unde illa littera P ?

Mihi persuasum est librarium non solum peccasse in
uocabulo plenior. Nemo, quantum scio, dixit, quid sibi
uelit illud at. Equidem non dubito quin codicis scriptura :
CY)lh|Ä-XP corruptum sit ex: mihi iam. Tum op-
time inter se respondent brebi appelletur et iam ueniet.
Ne nunc quidem omnia persanata uidentur, nam desidera-
tur subiectum verbi appelletur (scriptum pro aspelletur cf.
72 : 8 febriculae depulsae).

Sufflcit fortasse, ut quam maxime generaliter ualetudo
minus commoda indicetur, inserere id.

Itaque totum locum sic refingero velim :
• Nunc mi magister quod ad fauces adtinet, brebi {id) tem-
perantia appelletur et mihi iam leuior nuntius ueniet.

93:6 O X H o r 1H (pr. in.) o x s o r i (hoc. in.)

93:22 Sont huic ut tua «ppolla« (Ita, In cod. ohU)

97:0 fosto odio (pr. m.) f o h t o <I I o • (soc. ni.)

94 :9 optime (pr. m.) optinc (sec. m.)

Habemus ergo e codice recuperatum uerbum diu desi-
deratum.

R. Noucik\') insorendum censuit: habe. Doincops legendum
est bonam ualetudinem mi magister optinc etc. \'

Cf. opti7iere 136:7; ojHuli 137: 19; oplinente 218: 1 etc.

I) Wionpr Studien 1897 pg. 24S.

23

Idem uitium alibi inveni. In libro manu scripto Neapo-
litano (IV B 39) continente Epistulas et Carmina Sidonii
Apollinaris exstat (Epist. Lib. IX: 3:4.)

precatibis efficacissimisoptime[\'^\\\\\\n.) precatibus efficacis-
simis optine (sec. m.).

04:16 hob (pr. m.l o b (soc. m.).

04:16 Cornlficie (pr.m.) Cornificiae (sec. m.)

94:19 placidao.

94 :24 p e 10 n 101 (pr. m.) p o t e n 11 (sec. m.)

95:1 a b dis cum codice teuondum conseo ut 160 : 4.

cf ctlam 95 : 7 ot 95:9 a b d 0 i s.
95:12 fru (pr.m.) frui (soc. m.)
96:12 soi (pr.m.) si (soc. m.)

95:15 Ad decimam linoam prioris latorculi (fol. 97)
exstat iuxta uocabulum principim in margine adscriptum :
imnygyracus (quod Germani uocant : Seitenüberschrift).
Omisorunt Maius et Du Rieu.

95:17 ta mol (pr.m.) ta m mol («(k-, m.)

95:24 d 011 u (pr. m.) u o 11 u («oc. m.)

96 ; 28 u u 11 u ost in marg. (sub. b.)

98:4 a d q u 0 (pr. m.) n t q u o (sec. m.)

90:6 p r 0 B r 0 d 01 (pr. m.) p r o g r e d i («<h\\ m.)

96:11 adloraro (pr. m ) a d I u r a ro (soc. m.)

06:25 (sub. c.) A g 0 n d u m q u 0.

01: 4 itcrlbnlsBo.

t «
98:5 quam fifjuram Graccci irxpxku^tv appcllant.

Ita evidenter codex. Du Riou oinisit Graccci.

09:11 ualldao (pr.m.) ualido («oc. m.) »

08:13 aut addidit m. noc.

08:30 («ub. c.) Eruoro polul o codico linoc «Altem vorba oxarat« In margin*«
«ujHjrloro : «odoptlmnquaoronda

b 0 n u * o r a 10 r non ost c o n t o n (t u «).
b u n I H V 0 r b l n si n l n t u 11 a m o I i (or«).
99:1 cetore.

09 : 14 8 0 d cm (pr. m.) b o d me. (boc. m.)
Mcmorablli« corrocUo «le. cffccu\'esf i é- Ct)

2-t

99 : 27 uerba: u s u s est non leguntur in margine.

100 : 5 O r i b e r e (pro s c r i b e r e).

100 :10 m a n i b i a 8 (pr. m.) m a n u b i a s (sec. m.)

100:18 ^CP. (pro rosp.) ost in cod.

101:3 facion (pr. ni.) facie (soc. m.)

101:16 oculois (pr. ni.) oculis (sec. m.)

101:30 (sub, c^ panygyracus, liaoc ost fre<iuous scriptura codicis.

I02;9 sed offerrebant (pr. m) se offerebant (sec. m.)

102:23 in ge ni ei (pr. m.) ingenii (sec. ni.) cf. 103 ; 11.

103: 3 u o t r u m (pr. m.) u o t o r u m (soc. m.)

103:9 ad lineam soxtam prioris latorculi (fol. 95) iuxta uocabulum d i s c i p u 1 o s
exstat in margine „Soitenüborschrift" panygyracus.

103:24 uateret (pr. m.) ualoret ^sec. m.)

104: 10 cum interim requies una etc.

lara Studemund indagavit illud : requies, cuius tres mediae
litterae paulo pallidieres factae sunt. Praeterea sententia
notionem requiescendi non quiescendi efflagitat, quod decla-
rat etiam 105 : 2 b.vxv7.ü}y,c x^cf^w. kux-rxiXri autem est requies.

105:5 BCS CY(|>üONö^...ö^

exsicui»!

Non constat mibi de uocabulo ultimo prioris uersus,
tamen de extrema littera a non dubito. Ros coniectura
sarcienda uidetur. An uerum est ctf\'^vx a-Tïyjx?

cf. 106:4 dulces (sc. sententias) ex poematis.

106:22 meta TTO AC|XC|^ Itj» codox habot; m o t a littorlH Utinls
exaratum est.

106: 24 u a c a t i 0 (non : uacacio). ,

107:8 opistulas (pr. m.) «pis tul in (mc. m.)

107:13 O r u m (pr. m.) o o r u in (sec. m.)

107:16 om nis.

107 :19 Initium epistulae sextae non recto Naberus Maium
sequens constituit, nam in iacuna alterius latorculi fol. 143
CU bant nouom uersus, qui sic inciiiiuut:

^ ucLa...uisum cjUöcNXöc
soLLic|xuö|Nem

25

Primum uocabulum eruere non potui ; uisum clare, ut
in loco obscuratissimo, exaratuin est. In sequentibus multa
quidem uerba expiscatus sum (e.g. ita deo^ id ago, explora
diligeniius etc.), sed nullam sententiam.

107:20 Codicis pag. 157 incipit a:facuItatom hlstoriae otc.

107:21 Exstat in margino 8ii|>orioro sciiolion ad hune uersum pertinens :
(figu)ra8 quas scaemata graoci uocant.

108:10 Codicis pag. 157 incipit a: ÔLumiLluôiNculpôJ

xumsixfc^.

Exaralum ost, ut uidos, i n c u 1 p a t u m.

108:12 uol gat i us ot ioiunius «ideris. Ita euidentissimo cod,

109:10 IN KCÇNUm.......

ôcNimafr)|NxeNb|i|p

Facile ox Sallust. Jug. cap. 20 : 1 supples : In rcgnum
(Adherbalis) animum intendit etc.

109 : 15 i n u i d i a s exhibet cod., quod recte Mauis uidit.

109:21 aut honae spei accedebat.

Editiones nostrae Sallustianae agnoscunt: sjiei bonne.

110:13 Prinmm uocabulum codicis pag 89 est: suetum.
In margino dextro superiore eiusdem pag. leguntur: forma
satis fortunata^ et paulo infra instrumenta luxuriae. Edi-
tores nostri tucont.

110 :nn (sut) 4) Sino ullo noRotio legi pot«st in m.irgino sinintro suporioro
u u I u p t a t i b. u u I u p t a 11 b u s.)

111:15 FKÔ^XCK..

ôcor) e Ü cldLi € q U ô^m P M
mummixxiseôcçomôc
lomimôiçis re^

Apparet in cod. post: frater uocabulum uel detogi non
posse, sed spatium sufflcit. Contra ouidontor oxaratum
est (111 : <)) ego malo mi magister otc.

26

111 ; 20 Do his disputaturus sum ad 138 : 1.

111:26 {sub 2) Dicendum erat: Incipit cod. Ambros p. 7 2.

112:11 fingoro (pr. m.) fingorot (soc. m.)

113:11 mt Calamis ut turena [turina pr. m.) aut ut
jjolycletus. Ita legitur in cod.

113:14 fDôcÇN IFjCÔcô^UXPKO
TOÇefSCNUCNCKÔ^ÔLÛIN |

Itaque totum uersura a Maio et Du Rieu omissum recupe-
ramus aut Protogenen tenera.

Inter GNCN et CNCK more suo lapsus esse uidetur
librarius sribens u pro t.

Ut Cicero loquitur de oi\'atione tenera, Iloratius de
uersibus teneris, Ovidius de carmine tonero, ita Fronto
optimo iure picturam uocat teneram.

Exscribam totam glossam quae exstat in marg. superiore,
ut ibi quoque Protogenis nobilissimi artificis nomen legas :
{iu)beresne me ingenio discrepant^ niti
{c)onira naturam aduerso quod aiunt (lumine
(fict)ores nobilcs jMdias canachus calamis
{po)lyclitus parrcLsius nealces protogenes
{n)acias dionisius

Resecta membranao parte nonnullao litterae in piincipio
uersuum interierunt.

\' lam Otto lahn *) intcllcxorat aliquid doessc, sod ei non
contigit ut recto supplerot. ,

113:15 Pö^us|ó.nr)\\...iiiiLôc

Post Pauisiam in fissura porierunt tros quattuorue litterae
quarum priinam fuisso a otiamnunc in codico mo demon-
straro posso confido. Statim post fissui\'am li oxaiatum
est, tum sequuntur \'4 litterae incortiores, ultima certo
est a. Quid plura? • Fuit am/)^i/ïf;rt, (nisi omnia mo fallunt)
quod egregie ad sensum ([uadrat. Conforri i)otest 150: 4

\') Cicer. Orat lü : 52,

») llor. Ep. II : 3 2i6.

») Ovid. Am. 3:8:2,

<) rhilologus 28©r Band 1808 pg.

27

Tibi .... sublime et excclsum et amplificwn ingenium ab
dis dattim est.

114 : 7 t u m u 11 u .a t o r (pr. m.) t u in u 11 u a t u r (sec. m.)
114:13 pythagoramriflcus (pr. m.) pythagora mirificus
(soc. m.)

114:16 doducoront (pr. m.) doducorontur (soc. m.)
114 : 26 d 0 r o (pr. m) u o r o (soc. ni.)
115: 3 postuleis (pr. ni.) postules (soc. ni.)
116: 9 n 0 q. (= n 0 q u o) ost in cod.
117:21 Non «Inn multo laboro detoxl in marg. suporioro
qua_m nunc gaudoo tan to
mo iurgio desideratum.

117:23 (sub 6.) quamutuoR

morobor (non: Im mo rob.)
i 110 s m I 11 I a n 10
Ergo in marg. Inforloro doxtro repotitl sunt 2 priores uorsus pg. 118 (wilt. Nab.)

118:0 jwssem die. Ita logitur in codico, quam ob rom
sic loxtum constitue : ut (eo ipso) si j^ossem die (te) longo

post tempore conuenirem. Post Ö|C enim facile XCox
cidoro potuit. \' \'

118: 7 NôlC eÇOPCKÇeP.eno Facile distinxi in cod.
(nae ego pergcrcm). . .

118:7 salvo

118: 15 Of^X.N ieçOINPÔLlev.t|UnD

Probabilitor scriptum fuit : (orte ni ego in palatium etc.

119: 10 IN PCMIXOPOS

Remis

Tot littorae logi possunt, lo uora m omissuin est.

120: 4 nildigltarla (pr.m.) mllltarla (soo. m.)

120: 5 forsllan ut osl (pr.m.) forsltan putos (soc. ni.)

125: 7 optlmo um pi Isa I m o.

120: 111 nporc.

120 :18 bol 11 ce ... ado rio (pr. m.) bolllcao... adorlao (Mcm.

120:20 eloqueNXIÔLlLL
...e^usino

28

Post eloqiientia exaratum erat uocabulum, cuius uestigia
ducunt ad tiia; porro fleri potest ut idemuocabulum scrip-
sisset ante miswi librarius, qui saepius in sequenti uersu
litteras extremas praecedentis repetiuit, aut uicissira ; eo
magis hoc loco, ubi scribendae erant tia, tua, au, consirai-
les syllabae. Velim ergo sic legas eloquentia (tua) ausim
dicere etc.

120:22 promte.

121:10 d u c i b u 8 (pr. m.) d u 1 c i b u s (sec. ra.)

121:22 uerba rnodidatius collocati (pr. m.)

\\ierba rnodidatius collocasti (sec. ra.)

Nouäk ueram lectionen coniectura assecutus est.

121:23 <1 u m deleuit manus secunda, item NcuAk 1. 1. pg. 257.

121:25 delenifica integre scriptum est.

122: 1 bi LlBUTd^qUIB-U CK . .
I NxeKÖ u osa^nDB OS meos

Ita mihi uideor dispexisse in libro. Nisi durior uidetur
ellipsis propono: quibus uerbis inter duos ambos meos ?

122: 3 quom (pr. m.) qum (soc. m.)

122: 5 amabas (pr. (m.) am bas (soc. m.)

122 :9 Juppitor.

122: 9 ototbl (pr. m) I« Li bi (soc. m).

122:22 (in glossa a) olosinan pro elousinao.

122:21 (In glossa c) aut nt-ptuno (Intoxtu: noquo Nopt uno)
(ibId) conto m tu (In U<xtu : contomplu)

123: 1 cuhurtatur (pr. ni) cohortatur (««:. m.)

123:17 I m po ra torom.

123:17 inucni in cod. Quamobrem

Niebuhrio ex parte viam praeeunte locuni sic relingo:

Aiujustum uero saeculi residua cleijantia et latimtc liiifjuac
etiam integro lepote potim quam dicendi ubcrtatc praeditwn
puto.

P\'ronto adhibet 71:0 reaiduus, 33:2 residuum 232: 10
residuo.

\') Wlenf-r Bludlfn lH\'.t7 pg. 249.

29

Elegantia pro eleganter debeo Niebuhrio, denique latinae
scripsi pro latine.

123:29 (sub 5) tibori est in marp.

123 : 32 (sub c) m u t u i (non m u t i) est In niarg.

(Ibid) Interpraetera.
124: 7 p e r o r a in (pr. m.) p e r p o r a m (s e c. m.)
.124: 8 cloterrea (pr. m) d o t o r r o a t (s««n. ni.)
124:14 app arein est in cod. non pparcui.
124:14 dous (non d soluni) legi potcst

124 :24 prlorem (non prior).

124 : 20 Tandem exstat in cod. glossa Intorcolumnlaris huiusmodi;
o s i ris
na

a e m (cf Nabori «lit pg. 124 annot, 3.)

tacoo

m

p 0 11 a t u 8

125:1—10. Facile possem noua uerba addere ad ea
quae in duobus laterculis hie typis expre.ssa sunt, sod no
illa (luideni locum expediront. Tantum dico in columna
altern, ubi in ultima linea Du Rieu nihil uidit praeter R^öl
me extricasse: cgo mi^atlUS lUO
125: U Lego, quaeso, cum codice: lam M. Tullius etc.

12ö:l5 Incipit TO<I pg. 417 slatim a: uollot.
12r>:i7 I.ogitiir prnoton« In Imo margliio:

__0 I 0 (] u o n 11 n.

p 010 H t a (II II) I n 0 c in 0 r t o.

a u t-r a n U

Ad oa .|Ufto Studomnnd In EpisU Grit pg. XXVII ruttullt, nddl possunt:
120:1! horMUoruni (pr. m.) lioruin h ii or ii in (rw, in.) «t
12(1:11t Ho dnnl\'in« r ii m lam.... n M a «Irut p r i ii s <|iinm
<1 u a in. (Itn fodux).

Kiindimi rii|t(>runt liao diiac roUIrls Icctionos:

127: 4 minore n bull o In ok.

127:31 .Non gontlum niulta mllla elf.

128: 2 Vortia In matvin" Inroriom oxamla wnl nd liuni\' modiim:
n (I s II in in am • I o ij u i- n II a i-
k V i> c c II m B

30

mam ubi post.........siue do

resummittere.

123:21 aegrae

129:14 interea (non interim)

130: 7 aduersum.

131:27 (sub c) et pro priu m maxime ii om in is ignoscore.

132:17 ita uaietudine (pr. ni.) ista u a 1 e t u d i n e (sec m.)

133: 9 et 10 med ie i ist i.

134:28 deesset (ei) omni ope suhnemrem.

Manifestum est uocabulum additum potius excidere po-
tuisse post deesset quam inter omni et ope, ubi Heindorftus
inserendum consult.

135: 12 p r e i m u m (pr. m.) prim u m (sec. m.)

135:21 Legamus cum codice: quia reapse nemo sit
Bomae etc.

13():H) hlÖLiehö^BIXU (7)d^XÓmbc
XI m 0

Inter hahitum et ma.rimo tres (juattuorue litterao exara-
taö ^sunt; sintne axo an a.xi aflirmaro non ausim. Non
solum sequens maxima, üt opinor, fecit ut librarius errauerit,
sed ipsum uocabulum quod ei transforendum erat;nempo
lego : honorem mihi a te hahitum ta.T0 mnximo etc.

13(i : 24 quajn hihtri uoltu semper et plaça to ctc.

Illud ct sino difTlcuIUito dispicitur.

137:14 TMODulumô^nnisL.

... sufDerod-usp...
u Isum

Confitendum est in cod. aut nulla aut perpauca indicia
superesso quao certam uiani omendationis monstrent. IIic
autem non frustra auxilium petiuerisaproprietato-structunio
Frontonianao: noster onim niultus (»st in anacolntliiis \')

>) rf. giiaestlones Fronton. Lud. Elirontlml IRftl pg. 13 («ui» 44».

31

et parenthesibus. Iterando uocabulo aut certe adhibendo
uerbo, quod sua ui spectat ad priera atque aduerbio uel
coniunctione {ita 50 : 12 ; 140 : 3 ; igatw 31 : 2 ; 45 : 16)
adsciscenda post interruptionem continuatur oratio. Talibus
obseruatis h. 1. non temere propositurus sum : ita fessum me
malis etc. Uestigia litterarum certe s et t« ante in codice
inueni, ubi suspicor per aplographiam fessu me malis ctc.
exaratum fuisse. Apud nostrum legimus 187:17 mihi langmre
fesso et 153: 18 negotiis actis defessus.

Restât ut agamus do p. . . nlsu7}i.

Quod editores legere soientperpidsum, illud;)e/7)nonexplet
spatium uacuum, neque quadrat ad sônsum. Utraquo uice
fungitur : permulsum. Quod uerbum, quamquam saepius
dictum ost de ira sedanda (Tac. 11:34, Liv. III: 14 etc),
tainen nonnumquam uim assumit reddendi laeta ot tole-
rabilia ea, quae antea fuorant tristia mae.staquo.

cf. Lucr. V : 21 dulcia jjermulccnt animos solacia uitac.

Vorg. Aeii. V : 81 (I his ubi laeta deacpcnmdsilpectora dictis.

Cic. Do Son. S nulla consolationepcrmukcre ., senvctutem.

Donique aptissinio conhmguutmpmnulsmn ot rccreutum.

Lego igitur:

ila fessum me nudis, permulsum recreatumque tarnen.

I!l7:iri «jiiolo (pr. 111.) «luml I «> (s« m.)

138:1 = 111:20 qujô qui.

INcjuôcmùpo.. .xe^s

Quia pro certo liabeo in codico logi PO post inquam
ot littoram uaido fugacom, credo non longo mo a ueritatn
aborraro si conicio : Quid igitur fieri, quid, inquam, opor-
tet? Asclrpiodotum otc.

i:i8 : .1 NU m u n (pr. m.) « » m ni u « ">■)•

luMIcltor «lltnr iiOf«l«T Imriniill piî. IT».

l.WM cAMtolIn vorJ.iiruin co n r. Il I a b u 1 n vorboruni Ion»
n.»|Uü III t4>xtu n«i>i«> 1" i»nrit wlIclH. pr. 401, mM In nianî. fol. 40.1 l.^uutiir, ul

Inrra liiillr«)M).

liiripllrtHl.iHf. 404 111.1.\'nb: Kr.-i .lu M poinlora aolnl.\'« .11 K n 11 a l.. h

In nrnnt. inf. «M ••»•»ralnni i-«l:

32\'

uerborum loca gradus pondera aetatos

dignitatosquu dinobcero ne in oratione
??

praepostore utut in temulonto ac per
turbato conuiuio conlocentur

corrector in uersu tertio bis u t scripsisse uidetur, sed incertum est.

140 : 9 d i f f 1 u a t est in cod. Naberus legit d e p 1 u a t.

Meminimus Bentleium pro p e r fl u o (Terent. Eun 105) temptassc p o r p 1 u o.

140 : 24 (sub b) Non est in cod. quaororo, neque itinero, nequo
(juaeramus. Post sed dctogitur syllaba: ra. Legendum erit:

sed regiones saltusquo uerborum
noscoro oportet ut non inuio sod ra
tiono quaoratur

140: (cf annot. Nab. sub 6") Leguntur in margine cod. pag. 404 tria scliolia:
primum in margine superioro :Inprlmis oratori otc(= Naberi pg 140:13),
altorum in margine sinistio ad primam lineam prioris latorculi:
castolla vorbo
rum

t^-rlium, paulo infra • conciliabula uor

b O r u m

141:25 (sub b) Do liac glossa iam ogit Ilauler >) u. c. quocum nb omntbu<<
partibus consontio.

141:28 (sub d) omnium ohso comunla (Ita scripsit corrector») In
marg.)

_ 142:11 gonora diuorsa non

142:14 In margino pmot^\'r oa quno In loxtu sun odltor posull.IeKon\'|<otulp<i\'<t
uocabulum cum (142:14)

cum u . . . . appollos alnxandor
m a g n u H

143:13 plilloHophuniH (pr. m.) pliHoRoplniK (hot. ni.)
143:10 Pro: altera proposul altorutra ail 70:0
143:24 sni. a) Logl p<wHunt quatluor oxcunto« tantum nornuH

rl lm in dis (nn: rum In dis?)
fu Irro c roo
polycraton
H O c r a t O n

\') Vorhandlunguu D.mtvl„.r Phllolc^on In Köln. Ulpxlg T..ul.n..r \\hW 78.
») Corrector omnia scholia confwlt.

33

144: 13 id inest scitis mentis etc.
Aliquid turbatum esse omnes uiderunt. Equidem non
facio cum Maio habente inest pro additamento librarii, qui
in contrarium uitium semper incidit et alibi et hie. Id
inest errore puto scriptum pro: id est in. Tum suadet
id est, ut uocabulum, quod per seita explicatur, inseramus.
Spero fore ut propius accedamus ad ueritatem scribendo:
jileraqne sapientes uiros {in dogmatis), id est in
scitis mentis atque consultis habere debere quorum interdum
usu abstineanf.

Supra (pg. 00 :26) verba: nc te, ut uolo, amare possim
sic explicantur (vs. 27): id est ne meus animus amorem
tuum usque ad summum columcn eius persequi jwsset.

Praepositio repotitur 7 : 10 sine rationc ac sine ordine
b^itae, 178:22 cum amore et cum fide, 10:22 etc.

144:22 (sub a) In tiansforomlo corrector InpsuHCRt n.imquo si homin\'
snplonllani colonti elr.

niml HI nilsorao sunt roli<iulno uornbuli: n o u i« s I m n ni.

14r,:i)-T o mnrRlno jH-tiln sunt:

____(11.1 n 111

___ a 11 o n u

_n o c a I o in a . . r a r ml n a

<1II 0 r II n il a m

145:23 (mib a) o x l.-r m I na I um hoc est iilllimim iioralnilnm In marg.
14«: 2 «I 111 K « u I (IT. ni.) <1 11 I R II n t (soc. m.)
14»»: II mnio (pr ni.) mnllo (hoc. m.)

140:24 (sub b) ap|«iret prlnclpliim «juoquo nclioin Intorrolumnlarl^ mulll
il (I o r u m olc

140:27 (snb (/) Murmiiram potluK ..I frlKUlllr.. el.-.

140 : 2ti (mib. .•) Crynlppl i-xarault primo rorr.Tl..r, iimx a.Ml.lit/i.

147:2

148:4 quanto honestius sentia3 tanto augustius dicas.
PraestJit utriim(|u0 verbum deflecti ad coiiiuiic-
tiuuiu, ut factum e.st in margino (cf infra HS: IS).)

148:7 Inter ab et discesseris spatium uacuum soptom

34

maximum litteras capere potest, ergo eloquen-
tiae locus non est. Malim decore siue honore.

148 :19(suba)legi possunt: quanto honestius sentias tanto augus
tius dicas dabit phllosophia q...-

dicas dabit eloquontia qu.......

Fortasse supplendum est in secundo uersn q u a 1 i a, in tortio q u o m o d o.

149: 12 uox facilis, uox integra

Ita euidenter codex. Procul dubio ex pg.
159 : 10 perfecta h. 1. ab editoribus assump-
tum est.

149:13 Duo Ultimi uersus alterius laterculi cod. fol. 380
sunt hi

qtiibiis uocahxdis appellen
tur sirheni percensio sit
Ad eos referendum est scholium, ([uod Naberus memorat
149:25 sub a.

149:17 in loco oxhibet textus, sed In luco legitur in innrgine.

150:7 C|U|B • SOLöLXUmÖeCRöcNT

Vix dubito quin solatmn exaratum sit in codico. Tamon
/urn post <imc (quod occurritin priore uersu) inolostum est.
Inueterata socordia dedit, ut opinor, libniriiis SolècTUfY)

pro SOla^TÄ-NTUfD

Legamus igitur: dignitas ficntcntiarum, quibus sola Ian-
turn deerant verborum lumina.

Cf. Sidon. Apoll. 7:1:2 solo tantum inucctarum tc nuctore
rogationum palpamur auxilio.

Sidon. Apoll. Carrn. II : 97 solum hoc tantum mutatur
in Ulis.

160:7 ox (pr. m.) oa (sec. in.)

150:15 quinquo Illa uocabuln, a Malo dolocta aut non Huporsunt aul fnU. ox
glossa quae In Imomargino exsUt, sunt dcwrlpta. Ibl autein l<«nnliir\'

f

.....p I H c o r 1. I n III

turn u x
tuga re

35

151:6 con t a m i n ato Is est in toxtu, at in margino c o n tarn i n a t is.

153:36 mire ost glossa int«i-coluinniaris.

153:22 oxstat inter duos latoreulos iuxta huius uersus uocabulum obscuratum
Z n peter e.

154 : 2 rtn^svßaasi

154:14 fructuum.

Do coloris uocabulls corrigöndis lani cgit Ilauloï \') u. c.

155:11 Ncque ignoras omncm hanc magislronim {itim)
uanam propcmodum et stolidam esse.

Inserendo uim post syllabatn i-um leuius corrigas, quam
si, aiictore Cornelisseno (cui Novâk assonsus est) putas
ibi mamm esso addendum.

Cf. Cic. do harusp. rosp § 22 uis innumcrabilis seruorum.

Plaut. Kpidic. 240 hominum uis.

Liv. 2:5. 8: 28 etc.

150: 1 immo vero Plautino trato vcrbo.

Viam omondationis mihi, non acquioscenti *) Studomundi
coiiioctura „Plaulinotato" ostondit Jordan, qui pro trato
substituit ntar. Immo ut melius ourrat sententia scribo:
subuertendani ccnseo radicitus, immo uero Plautino ut utar
ucrbo, txradicitus.

Profocto didlcillimuin orat librario recto transcribero.

NOÛTUIÔ.RU

150:6 ciiiiringo (pr. ni.) conringuro (soc. m.)

150:1« (Hub a) p r 1 m u r I a b r ii m lt<i uidotur nxnialuni- wiMo.

157:17 Ntifnc hoc) replied quot sententiis.

Ita sine controueraia porporam a Nabero oditur.

Klussinanii *) vohoinontius locum aggressus ost, poricli
Unis: audi hoc.replicet. Slinpiicius est quod ogo uorum puto:
Nnmera rcplicet quot sententiis otc.

\') IMilM \\\'vrH. KAln imm 70.

»J Mncmc*«. .Mil (lftW>) PK. HR.

») I.Wy niol. I»8Ö PR. 20-J ottf.

♦) KpUl, rrll 1«. X.XXn.

») Kmen.l. KronK^n pç. «2.

36

Cf. imprimis 157:22 numerat-, praeterea 170:6 qmter
numero. 176 :17 numerandus.

158:5 adi3(pr. m.) add is (soc. m.)

158:14 NôcûlÇôcSSCNT

t Lk 00 ôcluJ I KCI N ÔLÛ I Ç ô^S S e N T

In priore versu octo minimum litterae euanuerunt, in
altero certe mihi constat de uocabulo t^t;, tamen ex
Apoll. Rhod. Argon 1: 4 licet suppleamus :

cuius impcrio nauigassent, xQvaeioy ueui xóm; oui rei navi
gassent. lam in edit. Mediol. pg. 251 Maius haec recte
ediderat.

?

158:16 ^ LlXXCfVd^fnÔeL

h iNeueLôeôccôoNemuL

Pro corto nihil affirmare audeo de prima littera alterius
versus, omnium certissimae autem sunt quae seijuuntur.

Ita confide non sine iusta rationo me propositurum
unam aliquam uocaîem litteram de Delphine ucl de Aedone
etc. Alia omnia tentamina adhuc prolata reicienda puto,
quia a certo manuscripti fundamento recedunt.

IbS-.ld quid verba modulate collocata effeminate fluentia?
et quod Naberus anto effeminate inseruit, non
logitur in margino, in to.xtu autom nihil uidori
potest.

109 9 inporfocta.

HiO:ll In cod. logitur ...noc induit. Ergo «on loglUma si Naborl
coniucluni connnudo inonos.

. 160:12 JBOeNNI____

In promptu est supploro : Knnius admiratur.

lAO: I<) co nn t i 11 s fluuluH Ita ouldcnlor codox.

1C1:5 Sodulo ali<iuo libru.

Ok.N

162:10 xiquiusesseiNÔcp^o.es

IPSÔ^

37

Statira ex hac imagine unusquisiiue hanc lectionem
colliget : Inde probes ijysa Sallustio deriicata.

162; 11 Cod. fol. 331 incipit iam a : quo nia m minus otc.

Fuit, Ut initio dixi cod. fol. 351 ultimum, quod per
angustias temporis inspicere mihi licuit ; itaque praeter
pg. 252—254 quas ex. cod. Vat. descripsi, inde a pg. 163
Naberiana usque ad finem nihil cum libro manuscripto
conferrè potui. Nihilominus conlisus me aliquatenus saltem
morbum codicis perspexisse, sustinebo de aliquot locis cor-
ruptis sententiam ferre coniectandoque conabor medelam
afferre.

175 :10 (Laus Eloquentiae)

Haec duo uerba o toxtu remouenda sunt, nam nihil ost
nisi „Seitenüberschrift" adscriptio marginalis cf. 122:20
(sub d), ubi inuenitur id ipsum, quod hic debemusimitari.

170:20 minorem fama

Ita codex habet. Heindorflus quod sensus eniagitat legit
maiorem. Ilanc rationeni oinondandi, odoctus (luoinodo libra-
rius textum dopravaro soloret, fieri non potest quin impro-
bem. Non ex maiorem vir stultus fecit minorem sod per
socordiam omisit non. l-^datur posthac : Perspicies (Aquilinum
seil.) non minorem fama, iHculentissimnm uerborum appa-
rata otc.

Litoto utitur Fronto otiam 191: 4 non mediocribus.

285: 20 non pauca.

212 :12 non inficete.

Simili rationo mihi uidoor omeiuhiro posse locum Sido-
niaiium Ep. 7:7:1 siquidcm nuslri hic nunc est infelicis
angnli status ruius, ut fama confirmât, minus fuit sub hello
quam 8uh pace cundicio.

IUI logitur in cod. C, at „melior" (pro „minus") ost in
F, quao lectio ipsa ox conioctura procul dubio nata indicium
pniobüt corrigondi. Notionom (luao inost uocabulo „mdior\'*
nexus .sontuntiaruiii posLuhit oanKjUo liabobis ieguns minus
mala. Luotjohann uoluit minm tristis, ot Mohrius misera
minus, utrumquo minus aptum osso nunc upixiret.

38

181:5 In figuris uerborum est tropos, metaphora. Hac
figura tisus simi, cum figuram dixi de corpore, in quo neque
siticerus neque aqua pura neque ullus umor liquidus, sed
ita ut in j)ahide corrupta omnia.

Ita in editione legitur.

Pro figuram alius aliud legit. Omnes autem concedunt
opus esse uocabulo, quod idem fere ualet atque uox jmludis.
Necesse quoque est, ut quam proximo ad codicis scripturam
accedat. Haud scio an lustrum unica uera lectio sit, nam

Lus TRU m ^
F|ça KócfT)

in hac scriptura non magnopere inter so discrepant, sed
etiam magis sensu quam ratione palaeographica commen-
datur. cf Varro r. r. 2:4:8. lustra in quibus uolutantur sues.

Ut absoluamus emendationem, demus adiectivo sincerus
aptum substantiuum simulque quam simillimum. Nonno
erit : sucus ?

Ueiim ergo legere:

Hac figura usus sum cum ^.luslrum" di.ci dc corpore in
quo neque (sucus) sincerus etc.

190:11 Castricius noster libellum tuum mihi heri red-
didit de balneo egredienti.... ut mane ad mc ueniret ad
rescriptum accipiendum.

Legimus in amiotatione soxUi Nabori tros litteras oxci-
disse" uidori. Non possum oxcogitaro uerbum aptius ad
sensum quam ijetii: praoterea maximo probabilo est in
codico oxaratum fuisse:

egredienti PeiUX pro pexnux

Uerbum petcndi legitur e. g. 235: 20 pauca pctii,

179:î) pcto, 198:5 petentibus otc.

Certo illud pctii melius placet (piam quod Novak \')
consuit inserendum : dlri vi.

191:11 Fccisti, frater Contm;ci, pro tua perpétua con-
suctudint et benignitate, qwid Fabianum spectatum in iudicils
ciuilibus otc.

\') Wloner Studien 10i>r .UIur pr. 242-257.

39

Du Rieu disfcinxit in cod. (Dl.|jS

Accuratius codicera consulenti fortasse apparebit exara-
tum esse: OFF.||S; verum nonnumquam OT) eb-0 F
non multum inter se discrepant.

Utcumque res se habet, lego: sjjectaium in officiis ciuilibus,
permotus ois quae leguntur 201 : 17 Ego quoque ....
in officiis ciuilibus non obscure uersatus sum.

214:10, continuatur pg. 215.

Namque neglegentiae haud quisquam magnoperc insidias
locat, exisUma7is etiam sine insidiis semper et ubique et ubi
liceat neglegentem hominem in procliui fore faller e: aduer-
sus diligentis uero et circumspectos ct exsultantis opibus
fraudes et captiones et insidiae parantur.

Quis non haereat in : ct exsultantis opibus ? Prorsus
aliéna hic est commenioratio insolentium et suporborum
hominum, (jui opibus exsultant. Quidnam ei habent com-
mune cum uiris diligentibus circuraspectis(iue ? Immo
uero potius ]>onondi sunt in numero noglegentium. Unus-
(|ui.squo cui cogitandi loges, (|uao dicuntur logicao, cordi
sunt, dainnabit lectionem traditam. Quid roponendum est?

Cuius generis bollum sit, (|uod contra diligentes geritur,
magna cum emphasi declarant tria illa verba : fraudes et
captiones et insidiae.

Si legoris circum.HpectoH homines maxima uirium con-
tontiono oppugnari .solero ab inuidis, tum domum ratioci-
natio tibi prohabitur. Con lido mo etiam, f|uoad oius fieri
potest, logibus palaeographicis oboedisso, si restitue :
aducrsu.\'i diligentis ucro ct circumsprctos ex summis opibus
fraudes ct captiones ct insidiae parantur.

Lociitio ilia: e.r summis opibus imprimis Frontonianaest.
Praetor 42 : 19 c.v summis opibus mluersarium urgere et
premcrc, (|ui locus maxime hue facit, occurrit otiam 97:9
ucli/icuris cx summis opibus.

138: (} adgrediar ex summis opibus.

175 : (Î tribuas cx summis opibus.

228 : cx summis opibus confieripsisscm.

221 :2—5 Velim niecuni sic distinguas:

40

In ea pugna Scipio quantiim hominum Poenorum Afro-
rnmqne cepit, aut occidit, aut in deditionem accepit! Si
eorum linguas resecari imperasset, nauem onustam Unguis
hostium Romam inegisset.

227:10. Ne cum animo tuo rejmtes coditiano te mendacio
adstringi etc.

Quia pg. 196:12 eodera fere sensu eadem uocabula (re-
putes cum animo tuo) atque liic leguntur, non licebat
Heindorfio locum sic immutare: ner ... reputas... futurus.

Ego autem lego Ne (tu) cum animo tuo reputes etc.
quia post ne secundum satis constantem usum pronomen
neces.sarium est. Probabile est per aplograpliiam illud
t U ante C U (D excidisse.

Ipse Fronto dixit 105:7 Ne ego .. . hahcar

228:3 Ne ego . . . conscripsissem.

Ne tu legitur e.g. Apul. Apolog. cap. 35 (ed. v. d. Vliet

47: 7). Ne tu, Claudi Maxime, nimis patieus uir es etc.

Novak putat etiam Marcum (cf Front, ad M. Caes I: (>)
pag. 13:12 dedisso: ne rgo inpudcns otc.

Res mihi incerta uidetur, in codice exaratum uidijicr/o;
constat autem infolicius ibi \') eundem uirum clarissi\'mum,
Novhk dico, laudare ex Apul. Apolog. cap. XXXIX (v. d.
Vliot 52 : 3) ne ego repreJiendar, ubi ne, tjuod no ipse
fiuidem Novak negare potest, ualet: neduui.

220 : 4 Martem. nocturnas eruptiones (t insidias mutare
iuuare.

Insidiaoapud Frontonem parantur (215:5), aut locantur
(215 :1); hoc legitur otiam apud Liuium II: 50: (5 a Veien-
/ilfus circa ipsum iter insidiae locatae sunt. Non ultra
(luaorondum ost. Credibilo est in oxomplari librarii fuis.so

LüCöcKCOx quo uocabulo facile falsa scriptura

(DtnÖLKC potest esse orta.

•

220 : 12 Eius Mi {ferunt) guttam unam asprrsiffsr mi-
nivmm otc.

\') Wloiicr siiiil. iHcr .inlinr. )>.iir. \'-\'12 lim.

41

Grammatica postulat uerbum ex quo pendeat accusat.
cum infinitiuo, quia oratio obliqua iam multo prius desiit

(seil. 229 : 5 Venercm----fauere). Uocabulum insertum

commendant 228 : 7 et 228 :16, utrobique in principio enun-
tiati idem declarandi uerbum invenitur.

Eodem modo Steinius et Herwerdenus correxerunt Herod.
n:118, legentes:

rà Tieçl "Hioi\' (Ifyovai.) yerfitdai. etC.

230 : 4 Ad hoc quo iucundior hominibws Somnus esset,
donat ei (ita legitur in cod. secundum Haulerum) midta
somnia amocna, ut quo studio quisque deuinctus esset, id
histriojiem in sonmis fautor 8i)ectarct, ut tibicinem audiret,
ut aurigae agitanti monstraret, milites somnio uincerent etc.

Novdk (Wien. Stud. 1897 pg. 242—257) duabus lacunis,
quas sibi uisus est inuenire, de suo supplendis locum sa-
nare conatus est ; non uidetur rem acu tetigisse.

Ebert (pag. 40) proposuit: ut aurigae agitanti monstra-
ret palmam.

Et mihi aliquid deesse uidetur. Aurigae uictores a fau-
toribus suae factionis donabantur 3) pjilmis, •"\') coronis argentis,
magna pecunia, uestibus sericisaliisquomuneribus. Itaque
fieri potest, ut Fronto h.l. spectatorem inducat secundum
quietem aurigao monstrantem munus quoddam. Legam
igitur :

ut aurigae agitanti (munus) monstrarct.

Vocabulum munus eo facilius interire potuit ante: mon-
staret, quia 0 et U etiam atquo otiam inter so per-
mu tan tur.

241:4 Ti Cλ; lorro tant-; ôti avy)\\Hi<rMv r« roi\' //mnifo»;
èyMÙfiior tnçntiof ö /làhntn troi rg »ni rfi "w nni«)) «f/rtj>ioiiMC)i\'
iaiit, "Enntn <1f «ni \\fi<\'rffifiifflft>{r. etC.

Nonne r««" «V respicit ad ni/ùm»- /»fV quod excidisse post

\') 1)0 M. Coriwlll Froiitonit. «yntAxI IRHO ErlntiRnn pfj. 40.

») Frl«.llfliidor DnrsU «. O. H Co Aull. |<«K. 827. .IJî), .1.10, 3.12.
cf. Ouhl und Konor Lclx-n dor dr. u. R Aull. i««. 80». ul.l lmn«o ndumbratn
Mt üporl» vormlrulBtl, quod rP|.riio.u.nUl hlU-rum ulclorom nuriBmn, cul offoruntur

IMilma ct ooronn.

»I cf. SMon Apoll. Kp. Vin :tt:n. coronntuH nurlg«.

cf. rronto nd M. C««. II : 2 pg. W u^ 1«. c a p o c o r o n » n».

42

tVigfirroi\'ratio palaeographica docet? Ecquis dubitabit inecum
reponere f^gnttov (Tt^iatov ufvJ ouuiiatn etc.
Aliquid certe subsidium raeae coniecturae affert:
243 \' 5 TtQiLtn; tiff lloy yvyni-xior . . Jei;ré^fi; Jè etC.
Recte, ut mihi quidem uidetur, Herwerdenus restituit
."M- apud Herodot. II cap. Ill (ed. Herwerd, pag. 245 vs. 15).

xnl x6y Tifjwttji (ui-v) itj; tbivtov yvvatxoi neiqaaQai. field Jf. w; etC.

241:18 CJINIOC

Non potest dubium esse, quid corrector uoluerit. Nimi-
rum deleuit expunxitue duas priores litteras sed tertiam
correxit suprascribenda littera C uel potius Y
Legamus conftdentissime :
(to; ÖF vi6; w; tij; "llqn; etC.

241 : 19 et 242 : 1, fif»\' «»\'»\' drroXoyin nvtij uv sXt] tjuw tt;

eixaattxtj yeiofih\'ij xiil yftaifixt], pïxoi\'oii\' "ixnXsMi «ir^ /tain.

Ultima uocabula corrupta sunt: itihr} sensu caret. Vide-
tur opus esse aduerbio, ut uis, quae inest ftulu, augeatur.
Non plane reiciendum erit, uc opinor:

fixórif»\' fxnleoi; ev uuln

praesertim cum idem legas 255:19.

xul énl i(\'>y er udht tr nttkai<Ti(/u yvtiyaaitun-ior etC.

Obuia est locutio apud Platonem:
Euthyphr. 4 A o; ye tvyxdvei Zy ev Iidht 7t(ieißit>/i.
Leg.- XI 922 E ev udiu (foßeqov xrtl iJw/f^or;. HI loci
monent ut restituamus Conv 194 A ev fidln pro «»^ *«i fidiu.

202:4 turn socurlni TonoUlnm qua mlnnrU.

Ita logltur in cod. Vat.

252:5 NC® nec in ordine scriptum eat, littera C
autem paulum supra lineam exarata est, id quod saopin-
sime factum est in fine paginae. (cod. Vat.)

252:« domlBorlH (cod Ambr.)

252: 7 conpeglsHO ut aoque (nihil aliud extal In cod. Vat.)

252:8 tun on \\cod. Vat)

262: 10 » c r I b e n d u m (cod. VaU)

253;1 iHtIc oKo oquldom (cod. Vat.)

43

253:3 nee legi (cod. Ambros).

25312 1 a (pr, m.) I d (sea m.) in Cod. Vat.

253 : 21 deterreor re uera in cod. exaratura est, nempe
deter in fine prioris laterculi, cum a reor altera columna
incipit. Heindorflus recte codicis lectionem odoratus est.

Î 7

ô^m e^.....p.. PGRüs

254:1 eXPROmPTUSeçOTÔ^ÇDeN

cexcKU m

Hodie amantih. non iam dispici potest, atqui nullus
dubito quin in cod. exaratum fuerit. Spero mo recte
deprehendisse sequentis uocabuli reliquias, quae ducuntad
propertis. Multo mihi difficilius fuit certiores litteras ex
eis quae exstant in principio uersus tertii elicere. Scripti
sunt, utputo, quinque similes ductus: U|U , ex quibus
fortasse eflici licet umis. Hoc adiectiuum excipiebat in
exemplari integro (ut uidetur) saliwsq., cuius uocabuli eti-
am nunc plurima uestigia supersunt.

Par est haec omnia reppti, ut lector fticilius intellegat
aestimetque :

ac si inagis eria alieis non amantibm propenis et promptus,
ego tarnen uiuus saluosque amabo (te).

Sane nimis lubrica res orat, quam ut librarius illa (prae-
sortim ultima uiuus saluas) recte posset transcribero.

Etiam apud Terentium coniunguntur uiuus et sahm
llecyr III: 5: H (4(U) nam ilium uiuom et saluom uellem.

ür»4:* nolo quicqunin dlcoro lo multo et^

In oxl. doMl lo, quod SnlxruH iKloro non ndmonito inw>rult.

251:10 p rom pul i«t 1» cwl.

Scribabam nienw Martlo 1002.

■ . • M / ^^:./> > \\ r! \\ • V y? •. \'l

\' .kl.

,> \' » ■ ^ \' -

► 1

Errata.

Maiorem partem mendorum beneuole mihi monstrauit
Vollgraff u. c.; sunt quae Herwerdenus u. c., qui non infra
se putauit opusculum meum periegere, pro sua comitate
mihi indicauerit.
pg. 9 us. 12 legendum est Naberm.
10 us. 10 - „ sententiam.
14 us. 28 deleiidum est: sec.
22 us. 8 legendum est: Frontunianum,
28 us. 4 ^ p precatilms.

20 us. 1(> .. Mains.

2() us. II r r scribcm.
.S(» us. 9^5. ffiibumircm.
Ml us. 8 „ „ i(/itur.

40 in annotations legutur:;j(///. 24il etc.

41 us. 20 legendum e.st: arqenteia.

^ ■ • \'.Gïi.na

Uittil -r\' Üvift^r.r" ft: ■ !l\'■ ^ J

ffivl^V^l/. , •■■ \' . lin-* i;::>tï>n! i uvi

■ ^ \' K-V. -\'4

t ■ .\'i * \' ..-v.. ^LL

.■i*\' .^n \'Ki

iV ■
,,, •

f0

r- \'Sfl\'--

: ■

.. ■ ■

FRONTONIANA
IL

vv .fit;

^ V . r

/

: n

V, \'
i\'

Cr\';

Plis MANIBUS
lOANNIS VAN DER VLIET
MAGISTRI DILECTISSIMI
SACRUM.

* -T.. •

Y.--.

... \'\'-tó

1

<.

; V.. . \' .\'■• i

fe,;:

i

w; ■, ,

Äv

JM:\' ■ > :

Jk-..-
u t..

PRAEFATIO.

Re liera mihi contigit ut aestate huius anni (1002)
Mediolanum me conferrem ad perliciendam palimpsesti Fron-
tonem continentis coliationem. Non minorem boneuolen-
tiam nel potins comitatem expertus quam anno ante, maxi-
mas gratias ago uiro reiierendissimo clarissimoquo Antonio
Coriani, qui incredibiii cura diligentiaque in summa sencc-
tuto biblioLhecam Ainbrosianam regit. Nequo quisquam
a tanto uiro, quom haud facile superabit aliquis sciontia
manuscriptorum Latinorum, Oraecoruni Syrorumun, dis-
cedit (juin multa addidicerit. Utinam di cgregium uenora-
bilemque praofectum diu soruare uelint!

Vix per quinque dies in hospitali bibliotheca laboreni
instauraueram, cum unus omnium tristissimus mihi nun-
tius O patriaallatusost: loannem van dor Vliet professoreni
liumamissimum emidomque singulari doctrina praoditum
leto datum esso. Vehemontor commotus sum, ([uippo (|ui
nonduni trinundiiio anto uisons dilectissimum illum ma-
gistrum, e gravissimo morbo conualescentem, utcredebatiir,
satis longum tempus cum eo, alacri et laoto, do variis rebus
locutus ossom. Illius horac, quoad uita suppeditat, num-
quam obliuiscar, praesortim cum otiam alius magister,
Horwerdenus n. c., quem non minus colo (luenuiuo septua-
genarium inoxorabilis lex magistratuabirecoegit,aliquamdfu

affuerit. Tunc quoque impetraui, ut partera Frontonianorum
meorura iam absolutam mihi liceret dedicare auctori itineris
Italici mei: si raodo nihil in suam laudationem proferrem.
Acerbiora fata nondum siuerant me opusculum edere, cum
repente uenit dies ater a. d. XVI Kal. Aug. quo „Multis
ille bonis flebilis occidit."

Reuersus in patriara decreui ea quae nuper inueneram
una cum obseruationibus chronologicis, iam antea a me
scriptis, consecrare memoriae amatissimi magistri nimis
immatura morte erepti filiis discipulis academiae.

Sint hae meae inferiae !

Haue anima Candida ! \' ■ \' i

3

Continuatur coinparatio Naberi editionis cum codice.

161:6 ostantondum oxhibot cod.

165: 12 sonatori ordinis prlmarl legitur in cod.

166:7 inmodoratius exaratum ost in m.nrg.

166 : 16 Cod. pg. 345 iucipit inde ab: li o m 1 n o ni.
, 166 : 17 a u O m (pr. ni.) .quom (soc. m.)

166 : 27 (sub. c) ars to sedulitas, primo scripsit corrector, mox ars

et sodul itas.

. ... ......... i\'. ■• ■ •

. . .. . J 7 7

167:29 Ö |FF|C|le .K.ÖOfDIFKONTO
Ke^K] SS I CD 6ü e IPKdcG C IPü e

Iniuria Naberus in textu constituendo Maium secutus
est; nam minime siiasi inuenitur in codice; in spatio, quod
intercedit inter difficile et mi quodque quinque maximum
litteras capere potest, uestigia uocabuli cmio deprehendero
mihi uisus sum,\' neque male conuenit in sententiam legere :
ium et ex mco animo -non difficile credo etc. •

Cf. 184:20 facilius crediderim beatum eton fore etc.

■ < V • 1 •

163:3 oolob-rarl. lt:i dlvit-im scriptum est.
, 163:4 roprosoutaul est codlois scriptura.

108:25 (sub a). Scholion, (juod ex marg. superioro de-
scripsi, sic se habet: non ego nigrum propter te amaue

ram propter te amare desinerem
Magis porspicuum reddomus signis distinctionis adhibitis:
Non ego Nigrum propter te amaueram : j^ropter te amare
desinerem \'i

171 : 13 (sub 2). In linca soxta alterius latorculi fol. 338 ogo quoi|uo facilo
dlscornoro potui uorba: lugl emondaul.

172:14 acCCKlLopld^MöiNO

Vides do quibus littoris dubitari possit, coterae oiiines
certao sunt.

174 : 4 Altela colümna w. 325 Inclpit lam-Indo ab: tantum,

t . , . 1

? ? ,

175:10 BÜTÜOD. ...XeROPOSXUlôc

RCS\'^ O...............

.... BONaLKama^KXiuo)

Yix opus est diceie me suprascriptis in cod. detectis
acquiescere non posse Naberi supplemento. Imago expressa
potius suadet, ut temptemus: quantum tuo hoêpiti contu-
hernali consiliari tributuni ab altero postulares.

In subsequenti uersiculo omni fundamento solido carens
hariolationes proferre nolo.

175:13 qûÔÔlPSTCNjhjts . .0
eloqaeNxia^e

Prima littera post nihil, dico s, certissima est ; in fissura
porro me dispexisse Ô puto. Sed quid moror? Nemo
negabit legendum esse: quod ipsc nihil studium eloquentiae
antetiderit.

Cf. 176:12 eloquentiae studiis .... erüditum.

175:16 laus eloquentiae est glossa intercolumniaris, recLe
igitur antea statui haec uerba e textu remouere.

170 : n (| u O (non q u n o) Icgllur In marg.

178:18 consultlBslmo oxhibct cod.

181\': 3 flgnrft (pr. m.) flgurarnm (noc. m.)

181 : 9 lu multo (pr. m.) tum multo (hoc. m.)

181 :9 Veri simillimum est in cod. xuilidum excipi uoca-
bulo esse.

182:0 Luce clarius exaratum a^l \'m cqû. cupidissimus est.

182: 18 In marg. inferiore dextro legitur:

mUlus dolor atq.......,

teris aut internati oriebantur etc.

Vestigia uocabiili post dolor scripti ducunt ad atq. (==atque)
in fine autem eiusdem uersus erat olini syllabaut procul
dubio recte Naberus perhibet. Spiitium uacuum, quod

intercedit inter: atq. et la haud facile aptius expleamus
quam uocabulo: crucialiis. Velim igitur sic scribere: Nulliis
dolor atque crucialus lateris mit internati oriebantur.

Cf. 184-: 16 membris cruciantibus ; 282: 18 . . . ipse solus
cruciabar. Namque meus animus meomet dolori etc.

188:6 Varianus praebet cod. (non Vanianus).

183:19 Xô.üTÔL^B|XR0^e.O..rS|N
oRNdLXclocas

Facili negotio hac imagine conspecta rectius textum
constituemus legendo: inulta sunt noua addîta, utarbitror
ego, non inornate etc.

184 : 26 Ut leui correctione edamus : Rediit (pro : redit)
igitur ï^ost repudium renuntiatum oratio domum meam, monet
sententia sequens: et mecum denuo mansitauit. Fa vet prae-
terea nieae coniecturae 189:3 de foro rediit . . . nobilior.

185:2 Propter Naberum dico re uera in marg. inferiore
sinistré legi : ab anu anu

eella

185:8 Praeter tres annotationes in marg. et initium
prioris laterculi {das curare etc.) admodum pauca uerba
aucupaii potui o. g. quidquid, consenuisse, sim, carissima.
Neque titulus nequo initium epistulao hodiosuperest. Roll-
quum est ut pro monstris illis: situs hunn (185:14) resti-
tuamus ueram lectionem, (luae in marg. inferiore dextro
exstat : salus lumina.

IM: 18 Pont uocnbulii coiitrn ou m m i>orloruiit KopUmi uophus cum
dimidio ixiRlnno 280 vl tmt uumuA imRinuo 279, imm ma I o m u Icn u 11 otc
lam oxnrnla huiiI lu jmg. 27\'J Indo ab linoa quarla. NaboruH porporam Inlllum
PR. 270 Indlokt In annotAtiono 10.

18Ö : 21 pono (pro panne) HorIplum oil In marg.

6

Nee . ..

186:21 qtJisqaôcfpesihom (Nom

NISIfDCFÄ.. Loqül Kó^MÜS

Jam Naberus obseruauit Maium false Romam legisse
inter hominum et qui. Puto omnes fore litteras, quoad eius
fieri potuit, me inuestigasse, certe nemo dubitabit sic emen-
dare: nee quisqtcajn est hominum nisi me fallo, qui rariiLs
quam ego etc.

Cf. 28:15 nisi me opinio fallit.

SCISSôcC

187:11 pa Nünr)eR.O..CSó^...

müUisüSüaeNisseseö

Apparet priorem manum dedisse saepunumero, neque
uestigia córrectionis desunt; tum post\'illud uocabulum
sequitur spatium octo fere litterarum, quas singulas detegere
non potui; tamen duas illas sa praesto. Itaque vix dubito
quin genuina scriptura fuerit: Seis saepenumero hoc salis
multis usuuenisse. ■ <

187 : (3—13) De epistula XIX et fine epist. XVIII.
• In perlegenda epistula XVIII neminem fugere potest,
quam parum cum cetero argumente, ubi agitur de com-
mendationo quadam et Frontonis ualetudine, congruat sen-
tentia ultima: Munus hoc ab ineunte aetate infrequens
habui et paene negleclum : nee quisquam est hominum,\'nisi
me [allo, qui rarius quam ego scripserit ad amicós aut
rescripserit. Quae uerba, deprecandi aut certe ex\'cusandi
causa electa, prorsus non inepte, ut opinor, quispiaiii con-
iungere uelit cum Epist. XIX, imprimiö cum hoc loco:
Nonne illud quoque euenire solet, ut is qui diu amaucril
quempiam subita uel leuitate morum uel copia nouorum
amicornm desinat amare? Seis saepenumero hoc satis multis

, iisuuenisse, sed non nostrae mensurae hominibus.....Nisi

omnia me fallunt, Fronto hoc dicit : Quanuiuam perruro
ad necessarios liLteias do, tamen non is sum, qui nouis
semper amidtiis conciliandis uetores familiares deseram.
Quodsi recte contendo, inscriptie Fiduiano atque uerba :

Ego . : . . hoc epistulurum transponantur ante (186 : 20)
Mwuis hoc. etc. necesse est.

189:5 SubscripUonom : logi oraondaul qui supra hodie quoquo in
linea octaua altorius latorculi quiuis legero potest.

189: 19 Cod. pg. 292 iucipit a Corn olio Repenti no, (Falso indicat
Naberus.)

190:11 pex|ut(D0^Ne

Ita. mihi uideor in cod. legisse, confirmatur ergo coniec-
tura mea jyetii ut mane etc. quam olim proposui.

191:3 Ultima linea cod. pag. 310 sic so habet :"i:ûR.COf^MÇeNÔûCDCOR.

»

191:4 (DlhlfDdLNüSÖe. .L|S

ÔoloKIB -NONmeÔlOCRIB-

Equldetn nolo cum Nabero Scliopenum andiente scribere :
jnihi manus vexatur, nam codici uim afferre non placet.
Ante codicem inspectum fuit cum putarem legendumesso
inanus cleest uis, at spatium non sufiicit. Quia ot initium
et finis uocabuli satis corta sunt, eo confldontius propone
debilis, quod cetera quoque .uestigia mihi uidebantnr res-
pondéré. Do omissa copula est iam ogi ad 82:25.

Cum: manus debilis doloribus conferri potest 143:17
debilitatem Philoctctae; debilitandi uerbum Fronte adliibet
()4:6 nc spem .... debilitet.

191:8 In cod. ante composita non e.xaratum est item,
sed eram.

191:8 rhctoricotata (pr. m.) rhetorico tota (sec. m.) Haec
correctio non fauet Kiesslingi •) coniocturae.

191 : 9 FRO NXO pleno scriptum est In c(hI.

191 : 11 spoctatum in o m c I i s c 1 u I i I b u s, id quod con locvram^
10 uora codox oxhIboU

\') cf. Studomund EpisU crit, X.\\XIII.

8

191:18 Illud scholion: Fronto studio etc. frustra quaesiui in marg.
cod. pg. 291.

192 :1 eram. Demonstratus, etc. leguntur in sexta demum linea pri-
oi is latorculi fol. 290. Lacuna indicanda erat quinque uersuum cum dimidio.

192 : 9 e 0 q u i est in cod.

1Q0 ifi üCRe^eKeöe-

Librarius perperam exarauit re pro m, sed lineola iuxta
litteram e ducenda nobis ueram lectionem praebuit, quam
HeindoiTius diuinauit. Codice igitur iubente legiraus: si
nihil in iis .... uerae rei demsit aut addidit.

193 : 8 I oca rum Maius recte vidit scriptum in cod.

193: 20 ceremfrumentarium librarius primo dedit, mox idem cerem-
frumentariam.

194 : 6—13 Hi octo uersus leguntur In altero latorculo cod. pag. 295. Malo
hic qucquo rem admlnistrauit Naberus.

195 : 11 ndque est in marg.

195 : 15 quod legitur in marg.

195:17 Verum est eum (non illimi) etc. cum cod. le-
gendum est.

195: 18 Nec (non neque) qtiisquam bonas artes etc. Haec
glossa in cod. non coniuncta est cum priore: Verum est
eum etc. •

190: 20 nullus finis est ambiguitatis; copula est dare
exaratum est in margine, nequo in textu uidetur abesse.

19«: 21 ingressis habet textus, Bed marge ingroasus.

190 : 27 in marg. alterius columnao inf. (nonsup.) logitur: plono autem
plonius nihil fieri potest (non posse).

197 : 12 d 0 s 1111 a n 10 m. Ita scriptum est in cod.

198: 1 Necesse est me exscribere initium alterius colum-
nao folii 300: öe^fx\'

PROCülüS

9

198 :7 poeniendum (pr. m. ut uidetur), p u ii 1 e n d u ra (sec. ra.)

198 : 10 obtensui ro uera inuenitur in cod.

198 : 20 In marg. sup. dextro scriptum ost :

homini soni quidquid intérim
fit iuxta interim fit.

199:10 Iraperante codice legamus : ita tamen.

201:8 FTCfK.....dcôaes

süSRemdLxq-Noli NX

Haec imago aliquatenus saltem Naberi lectionem corri-
git. Memorabilis est scriptura adncssits pro aduers^cs. In
sequentibus quoque (201:10) etc. accuratius sic scribemus :

NeçoxiacNosxKdc..

qüÄ.e.. eqm......

süNx\'sarh .ô^ljus

202:8 Ôesôk,desse0|€s..- Ecce quae exscripsi
ex primo uersu prioris laterculi cod pg. 276.

202:4 INeloçiSXe.C.N . .N I Portasse ergoinci-
piebat altera pg. 276 columna sic : In elogi(i)s te .... .
Porro in cod. inueni haec (202 :9) :

ex.R. —sxainDôLÇN iSReB-
çesxishisxoMôc.ôNi. .
ôdiçeNxeRscMBXôLN ors

Hauler procul dubio recto primum (luidem uersum sic
legit : et /ratris tui magnis reh(us) ; tum secundum hoc
modo constituit: gestis historia conailio et, hic tamen uir
clarissimus lapsus esso uidotur, nain spatium, quod superest
post historia, decom litteras capero non potest, nequo pro-
babilo est secundum uersum habuisse uiginti quattuor lit-
teras. Verl similius duco nihil aliud in codice fuisse quam
non indiligenter (id quod Naborus uult), uostigia cor te non
repugnant.

202 :12 In cod. uidetur oxaratum esso : frater suus, priores
litteraeFRdtXeKScertissimao sunt, reliquao fugaces.

\') Philol. Versamml. 1890 pg. 80.

10

202 :16 Vehementer miror illud laborationibus, mihi codex
obtulit ab orationibiis. .

202:17 novitate et insolentia legendum est cum codice,
Hauler iam uidit insolentia. ,

Maiorem partem uitiorum, quae paginam 203 Naberi
editionis déformant, correxit Hauler, sed pauca addenda
sunt. \'Hunc enim censorem ipsum uidetur fugisse in marg.
cod. pg. 269 adscriptio îwp., id Q?,ipanegij-

viens Traiani imperatoris. Eodem modo infra (205:,22 sub
a) panegyricns etc. abbreuiatur : pan. uologesi.

203:12 In marg. inferiore sinistro inuenitur hoc scholion :
imperium x>opuli romani .. a
flumina hostilia porrectum

Hauler in priore uersu desiderat a Traiano ti\'anê^ sed
mihi in parua lacuna satisfacit trans. \' \' \'

203 : 22 (sub b) In marg. sinistro inferiore legi possunt
haec uerba: • •■ r ,

humani.....

tuti se......

ßda

204 : 9 Cod. pg. 261 cuius priorem coluninam totam
fere contuli simul cum tertia parte alterius, sic incipit:
tiones clades edidf-runt. Naberus igitur peipoVam tionibus
scribit. \' \' \' \' "

204 :12 g o 8 8 o r u n t logitur ill t^xtu, sod g o s « o u ii\'t in innrg. t
204:15 ad in toxtu ox»tat,\'Rod nt in marg. i : <

204: 20 fort in inuenitur in textu, sod fort is «linn In nmrg;. ,

• \' * \'i \'

205 : 18 Codex habet IfDP» pro im2)erator.
205 20 uel aereo (non: aureo) codex oxhibet.

In subsequentibus duodecim lineis cod. pg. 252 pUira
uerba legi possunt quam Naberus dedit, at ego finattUor
tantum Ultimos uersiculos exscribo:

11

hcReôe... miLitacRiPCN\'
si0Nesh0ST|unDÇKacX|ôcS

xo R.esx R. IÜ m p h p s c ele B R. de •

Quod Hauler contendit in postremo uersii exaratum
esse : emeritis (pro célébra quod ego uidi) id pernego.

.206 :,1 —10 De his uersibus fusius egit Hauler (1. 1.
264 et 265), de permultis autem verbis, quae uir oculatis-
simus in cod. uidere sibi uisus est dubito: ut alia oniittam,
affirmare ausim inueniri in priore laterculo (us. 14 et 15)
satis iningro{non: salis inimicis), (us. 19) mine {non: nouo),
in altero laterculo (us. 17) cem neminem umquam, unde
corrigas uerborum ordinem ab Haulero propositum, ita ut
legatur: diicem neminem umquam post eiiismodi tiidit.

206 : 15 twn in marg. non scriptum est.

. ■ 207 :■ 10 corjnis e textu remouendum est, codtjx enini

nihil aliud exhibet nisi Bas^NeqUö^öaeRSaSTe

LA. \'

Insolenter ergo NCqU exaratum ost pro NCque
aut NCq- .

207 : 10 iiogoctla {pr. m.) nogo tia (soc. m.)

207:18 post romain ost (il cod. \' _ , ,

•208 :\'2 In marg. pg. 2Ö0 uaiia lectio wtu liidicotur: ^ çor ta m 1 n i s.
Kdllor omlrtlt In co«l. pg. 210 adscilptloiioin do pa r t li o r u m b o 111 moro,
•Hmo uorba frustra qimerentur cwl. pg. 2.1U, ubi K<gl « a Naborp (pg. 218subc) ait.

200:21 (sub c) Ut arbores.....uoiitus <| u a 111 (a o n q u a 11)

Ita Ih marg. scriptum est. . .. . .

210:10 sor I ol s (pr. m.) so r 11 s (soc m.)

210 : 16 auis uocem est in cod.

210 : 18 elephantos uros me in cod. uidivsso puto.

\') cf. Sorta Ilailellana pg. 2.0 ot 20».

12

211 : 11 exstat. Ita exaratum est in cod. cf. 220 : 13
exstiterunt.

211 : 19 Sed contra istic lahorandum est ne quid etc.
Haec est uera codicis scriptura, ab Heindorfio desiderata.
213 : 2 Non ac, sed et legi in marg.
213 : 19 abigit pro ambigit habet cod.

215:17 eXCUSôcTÔ^INe

, RacXIS

In fine prioris uersus non reperitur sed e, tum nouimus
ibi facile litteram aut interisse aut omnino scriptam, non
esse itaque necessario legendum est : excusata in erratis.

215: 18.....N. .ÖeFötüOMNI

NosxRiPjçnDeiNxisFaci
. qaisNô^macPPiNçeRe
. . .L|cex

Illud Naberi mallet . . . rtjjpjVj^rere»«^« parum mihi placet.
Potius duco Frontonem dedisse: Vetat num de Fauorini
pigmentis fuci quisnam appingere nos? Licet.

Cf. 238: 4 num quidnam super Ärione Lesbio comperissent.

215 :23 Tolle duo uitia ex annotatione (suba) scribens
cum cod. neglegentia.

216:5 Etiam in marg. legitur addere; .specie decoptus
editor putat secundam manum corroxisso abdcre. Item
specie in errorem ductus Maius credebat se in extreme
folio 253 (cf. Naberum pg. 214 amiotat. 4) quaternionis
signum uidisse : interdum enini in hoc palimpseste macu-
larum figurae quasi libidino fortunao colorem formamquo
uerarum litterarum sibi adsumunt.

216:14 In prima linea alterius laterculi ccd. pag. 244 legi
......sxaLXüixqüem , tum

US. 2 à^bcn od am

US. 6 quoxöcOROxepoRxiolü
ca LLô^n ôlc

13

us. 12 CÔLSxam

us. 13 acesô^môLû Reo

In sequent! lacuna cubant uersus undecira.

SdtfD

217:11 NITildcPüÖCÖLaÖlüm\'Pü

Apparet ex hac imagine priorem manum scripsisse
niiei, correctorem autem e expunxisse et induxisse. Praeterea
nunc uidemus Naberum contra codicem hello in textu
posuisse. Posthac igitur legemus: Sanmiti apticl Caudüim etc.

218:6 In cod. pg. 231 est glossa intercolumniaris:

c......

l ... i hos
ies pai\'

tu

218:15 Cod. pr. 227 iiiclpit lain ii: iiocont ratos otc.

210 : U A K y p t i u s (pr. ni.) A o gr y p 11 u s {soc. m.)

219:5 Pro: semet ipsum codex semper ipsum;

opus ei?t locum exscribere propter alterum mendum editionis
Naberianae \' "

sem PCKi psümuolüNXd.

RI OÖlLi q U 0 c)Ä.fT) N 0S C C N s
cDuLxdcRex

Locus, qui legitur infra (us. 11), \'hm quod sdetts sjwn-
teque etc. satis declaiat librarium pro scc/is debuisse traiiK-
ferro seivns, quod optime conuenit cum uoluntario. Resti-
tuamus igitur lectionem:

suasit, ut smet ipsum uoluntario aliquodamno seiens mul-
tar et.

21i):8 Post smaragdum interierunt duo uersus cum dimi-
die, tum dcmum setpiitur: Eum Pohjcratcs etc.

14

219:9-12

Ä.BieciTUNÖeNUrnqüö: abiedt undenumquam

........C(T)CR.C,GR.ex\' praeterea emergeret.

TüfDqUOÖsCieNSSPON Tum quod sciens spon
xeq-. . ,>. . ô.B|eCXUnD teque fecit abiectum

....... öoLeE> ôJt lapident dolebat.

.......CO

...........sötcpe

.....-, • • • Nô^CXUS

• Vides in laterculo dextro mea supplementa, quae ut
congruerent cum spatio uacuo obscuroue in codice, imprimis
id egi. Ut post nwmquam insererem praeterea, suasit locus
congimilis 237 :15 cuius uocem praeterea nemo umquampost
illa autscultaret. Post dolebat sequuntur usque ad flnem
prioris columnae très uersiculi, quorum exiles reliquiîis ea
mente expressi, ut manifeste intellegatur, quam parum apta
sint Mai supplementa (cf. Naberum 219 : 12). Neque melius
res ei successit in sequentibus. Inueni enim in codice luiec :

L|XKexçp.dcXûmôLCCePXû" (obtu)lit. Rex gratum ac-

q CJ 6 h Ô.B ü IX \' s......ceptumque habuit statimquc

ök.PPON|IÜSSIXqCI| . . . apponi iussit quippe.

PISC|C|\'OP€R.ô.e[. . . SO Fiscique operae inciso
CONXR0cCTa.NXesak.Nulu contractantes anulum
|NÄ.LuÖReP€RXünr) in aluo repertwn etc.

Miror editorem uel in ante aluo omisisse.

220:16 Pro: artibus substituendum est, cum cod. a?\'mts.
Ï

220: 17UISIN ... S . . e .. RUCes Supplendum censeo
codico non aduersante>m/es<i ct, ita ut legatur:^ quamuis

infesti et truces tauri etc.
?

220:18 Si..SUB|ûÇû(T)m|SSl

Equidem meliorem lectionem excogitare non potui quam :
praequam nôstri exercituji sane stib iugum missi siint, sed
etc. Illud sane spatio uacuo commendatur.

15

22 ) : 25 (sub a) In marg. scrlptum est : modes (pro m o d 1 o s), praeterea
Kar\'thaginem. • ■...■,,.. ••

\' 222: 5 Cia^KünoÖe .,............• •

" \' \' \' xumcjaiB- ■ •

Lego: de ducibus exercitmim deligendis, de commodis soci-
oriim tutela prouinciarum defendendis"; tum etc. ;

• • I CD P e R ÔC

222-6 xoR.es.eLd^excexeR
. .. Ç€ .

Haec iiestigia ine ducunt ad: imperatoros bdla etcetera
gerentes. : \' ■ • •

222 : 8 Pro s i m . . q u 1 d Inuenl in cod. uelim....quia ego.
225 : 2 n i II 0 i (pr. m.), nisi (sec. m.)

225: 17 \' ô^XeNinDReSPlô^Nei . . , . ,

.posxuLa.xNanr)... a . . ,

N umLscs0 R.emNÜrr)..
......N U OD, u . . . .

Non satis appai\'ot. quid e.xaiatum I\'uerit posti)/««f, puto
id \\ sed de num quater ropetito nulla dubitatio oriri potest.
Locum autem sic l efingo: At enim res plane idjwstulat.

Num studium, num laborem, num uigilias, num sudorem____

Nempo Fronto uerbis: res plane id postulat UMxmn\'mûucït
refellentem suam adhoi-Lationom. Quamuis lacei\'a ad nos
pej uonerint ea (juae subsc(iuuntui-, tamen intollogimus magi-
.strum ibi deinonsti-aie, quam infructuosa sit principis nimis
sollicita curatio rerum gerundarum.

225:19 otuli in ordino sciiptum est in marg.

226:6 A.ÜOfT)IX€nDUeSXR.ÜfDÓOC
"" xum

Rectissime Naberus eiciendum putat illud duuxn, quod
Maius in textu suo posuit, in codice enim, ut uides, non
legitur.

226:14 exhôcnr)U(D|NSXRÛXIXCX tlieatrum.
SCÜM<.acSR.|S|T

16

Non solum in marg. inferiore sinistro, theatrum pro ha-
mum inuenitur, sed in marg. dextro insuper idem uerbum
corrector exarauit. Haud scio an olim fuerit tâ. theatrum,
id quod similes loci suadent (cf 30:15, 33 :19 etc.)

î FeMdLiuroÖ!

226:24 COe..(lf)N----eSUK|al)S

Minime cum uestigiis conueniunt Mai supplementa nun-
quid tu, melius certe respondent ex omnih. tu, quae ad sen-
tentiam quoque aptius quadrant. Itaque lego: Ex omnibus
tu esurialis ferias célébras?

227 : 6 i n d i X t 0 i (pr. m). 1 n d I x t i (soc. m).

227:9 .ro.. Lo N emOSÜ RRQ Pü|SS€T

Nonne sunt duae illae litterae ro miserae reliquiae uoca-
buli Prometheus, glossae intercolumniaris, quae adscripta
erat ad uersum decimum septimum alterius laterculi?

227 : 10 ro pu tas ost in toxtu, at roputos (ut uldotur) in marg.

227 : 12 Confldenter dico, quod Studonnuid (Epist. Ci it. pg. V) dubitantor
alTert, in cod. oxstaro futurusi pro futurus si.

227 : 14 Pro p 01 0 r i t oxliibet cod. p o t o r o.

227 : 17 FINIB-...........

ôûisctôcRosexNOBiles

Litterarum uestigia in priore uersiculo post/înztîtô dote-
gero nequiui ; tamen hic auxilium fert illud duis in prin-
cipio alterius uorsus perspicue exaratum: mihi suggerit
adiectiuum diuiduus, cuius ope haec lectio acquiritur : Arjere
de finibis nondim diuiduis claros et nobiles etc. cf. PI in.
2: 99 : 4 diuidua luna, Ib. 1(5: 53 : 2 arbores diuiduae : Ouid.
Amor. 1:5:10 coma diuidua. Fast. 1: 292 diuidua aqua etc.

227 : 21 (sub a) In niarp. corrector orrauit «orll)ons; cli rs I pp o.

227 : 23 Totum locum indo a: si ignom do caolo tic. us<ino ad cog-
nos cis (227 : 8 — 12) in marg. inforioro dexlro inuoni.

227 : 24 Contra Nabcrum (Irmissimo assoiiuro in glossa iiiUircolumniari scrli>-
tum esso : do luci foro (non luciforo); co facilius Intor so dlstlnguuntur
In marginu litterae c ot o quod liaec vlx dlinidium illlut àltitudlnu occupât.

n

228:8 ôiocoNÔeRexdceuanoui
. . .meöiumüNOiciüpeR

Nemo iam dubitabit quin cum Heindorfio legendum sit:
aeimm uitae medium uno \'ictupercussum etc. De spatiö uacuo
trium litterarum in principio alterius uersiculi nulla mentio
fit in editione nostra.

• I

228:18 CIlQllecNTIB-PROSOfDNONlle

Ultimum uocabulum neque Malus neque Du Rieu e.xpe-
diuit. Primus ductus, qui uideri potest post sow?îo aliquan-
tum similis est litterae at , sed non minore probabilitate
haberi potest pro parte litterae r. . Hoc suadent litterae
sequentes, quarum postrema £ capite paruo facile agno-
scitur. In exaranda autem paenultima librarius de more
lapsus esse uidetur scribens / pro t. Corrigo igitur sic:
sed quics nocturna uigilantibus pro somno rite erat promui-
gâta. Cf 212:16 argumenta ita disponere, ut sit ordo corum
rite conexus.

228:10 in por ti ban tu m (pr. m.) Inpurtlbnnt tum («oc. m.)

228:21 In cod. non Inuenitur moti nequo magis motus,
sed aut motui aut motu ; legendum certe est : ntue motu
uenti cuncta fumlitus percellerent.

220 : 12 Librarius, exarato spersisse primo uocabulo uersi-
culi, facile ipso coriectionem fecit.

220:15 quiB-1 NMÇacR.|S|L|COPO

StPR.OCü(nBeNXÄ.MU .

moRXü |S|mmoB|Les

Parum diligenter hunc locum Maius et Du Rieu trac-
tauerunt; paulum enim oculorum acio intenta deteges post
procumbent litteras art, quin etiam luce fauento artub. K
codice ergo lectionem eruimus: ilico jmtprocumbent, artu-
bus mor tuis immobiles iacebunt etc. cf. 281 :12 in singulis
articulorum tuorum doloribus etc.

18

229 : 24 (sub c). In marg. uocabulum s o m n o omissum est.

280:2 0!NÜ(Da^Öüola.P.eNeC

Priiiium uersiculum cod. pg. 218 exscripsi, ut posthac
cum cod. ederetur aduolare nec ut columhae etc.

230:4 Jam dudum Hauler, ni fallor, iu.ssit legi doyiat ei,
quod est codicis scriptura.

231 : 4 (pi/Lóoio(jye <ii-dç(ii7re in ordine scriptum est.

231:12 cognocasu (pr. m.) cognoui do casu (sec. m.).

231 : 18 (sub a) res o r f i c i 1 exstat in marg.

232 :14 Ut melius lacunae cognoscantur in sequentibus,
simul ut alteram uitium tollatiir express! haec:

pôcRpacRiRes ISTCBÖLTNÜ

- - . . eço\'...ueLsolus
-.ôoloRe.-.eôoLof^e
queR(muLT|pL|ca.TUR
excu mu lu CD Luc XU urn

meoRunr).......fçrrc

N € q u e O u I c X O RINI m e I

Lector iam animaduerterit Naberum iniuria nullam lacu-
nam indicare inter meor um Qt ferre-, equidem puto initium
uocabuli, quod prope euanuit,inuestigasse; fuit nulQm diu...

Itaque omnes mecum logent : et cumulum luctuum meorum
diutius ferre nequeo.

283 : 1 facinero87cs. Haec est codicis scriptura.

233 : 15 ôlU e R S ô^fD U R e X m 0 R S I P ..

Vestigia post niors rolicta confirmant suspicionem Schwier
czinae, Eussneri aliorumquo. Omnium ergo consensu scri-
bimus : et mors ipsa etc.

19

233 : 2i dois (pr. m.) d i s (sec m.)

234 : 8 m o r s i u o (pr. m.) mors s i u o (sec. m.)

235 : 17 quaestui legitur et in toxtu ot in margine.

235 : 23 (sub a) Scholion, quod infra" alteram columnam
fol. i79 exstat, me transferre necesse est, quia editores
prorsus corruperunt ; sic enim se habet :
uirum bonum qxialem esse
oporteat qualis fuit fronto

235 : 20 n u m q U a m (non : n u n q u a m) scriptum ost in marg.

236:3 llodie quoque plus legitur in cod. pg. 181 quam
Naberus in annotatione secunda dicit. Incipit :

FUiedcS q a |ö........

m I h| NecoBôLeRôcXOSi N rc
.....0(DN|B- cam____

Alia uerbii, pauca tamen, inuestigari possunt, sed una
cum multis aliis hanc paginam conclamatam duco. Nequo
raulto melier ost condicio cod. pg. 196, in cuius prioro
laterculo inter alia legere potui uersum septimum : non
est ueritatis nostra et nonum : dis placeat fdiam (jenerum.

236:12 , mu ItU meTÇRÔLU |X€R

(D ÔL L e U ôcl a I m I fD R C e

iluisus uocabulum, quod in codice sine ullo negotiodis-
ti^iguitur, toxtui reddemus legende: multum et grauiter
mule ualui mi Maroc carissime.

,1

237 :5 secundum quaestum profecim. Hoc tantum loco
Krontoniano secundum ualet idem (luod ob. Est qu; putot ean-
dem vim piaepositioni inesso apud Apuleium, Frontonis
populärem (cf. Koziol Stil des Apulejus pg 298) Semel
certo haec significatio obuia est io Sidonio Apolliiiari, cf

20

Carm. XXII §I suhiit animum quospiam secundum amorem
tuum hexametros concinnare.

237 : 11 Pro unam codex habet: û N"

237 : 13 Nequo in possiot neque in au t sc u 1 taret (237 : 15) uestigia
correctionis apparent.

237: 13 Jd praedones in lucro duxère (non ducere) in
codice legere nemo non potest. ......•• . ^

237 : 24 poriandum (pr. m.) poriandrum (soc. m )

237 : 26 m a r r e x (pr. m ) mari r e x. (sec. m.)

, • ■ \' \'

238:6 etc. Quia mihi non contigit ut Naberi textum,
Mai supplementa continentem, cum codice conciliarem
hic describendus est:

manomoRiaLLemsccu n
c)I. .m... ^ü... q.ae
KGRÊ.....esse -. . - . .

9^isxaB.eqüoc)jüiiüs.
a^m\'ô..lac Koexla^ciô

Itaque .contendo uerba : secundo rumore populi florere
pretioque contia fldem codicis esse; suspicor Maium talia
edentem memorem fuisse locutionis non dissimilis, quae
occuiTit pag. 180:4 aliquid de me secundi rumoris accepcris.
Ego ton tau i : secundis\' omnib. aurum quaereix famaq. esse,
cithara canture. llico obseruo ablatiuum âpud Fiontonem
nonnumtiuàm praepositionem m non îidsciro cf. 152 :17 nuUo
honore esse, 119:16 postremis habeto etc. Quarô fama esse
nihil habet, quod offendat.

Vides pi-aeteiea editores ex optima codicis lectione
diutius efflnxisse quare diutius. Denique i)raestat spatio
hortante pro amore atque lucro, scribere nifiore et lucro,
neuti\'a coniutictio discerni poteist. Ergo si(i fere locurn i\'
reflngendum censeo: Illi facile respondent^TdTcnti uidièse -

21

foi\'tunatissimuin mortaïem seciindis oinnibus, aurum quaerere
fainaque esse cithara cantare: quo diutius amore et lucro et
laudibus retineri.

238:12 In lacuna duorum uersuum cum dimidio Maius
suppleuit nihil aliud nisi : ad Taenarum. \' \'

In sequentibus Graecis potius duco praecipuas tantum
uarias lectiones recensere, quas partim Studemund quoque
inuenit. . .• \'

239: 12 cod. Ambros. habet Uirneiiinv.

240 :7 eixvvus èfutvtóf (slc 1) nffoaeixnaa,

240,. 19 Quoniam Ambrosianus exhibet nstsh/, a quo
Vaticanus non multum recedit, longe praeferimus hanc
lectionem: fi <«»• Tt^«\'«; %.»ro; nvtfi itsrsiy etc. ,

240:19 \') reuera inuenitur in Ambros.

241 : 4 tJi\'i\'){i(i(fO)y et ti\'*w/«oi\' ^rr^iKtto»» fi . . \' ;

(7 fiuXintn etc. . ,,

Clara uestigia perspiciuntur uocabuli m"\' post iWpHrro.v
(juod partim certe emendationem conilrmat a me alibi
propositam : £rfi>nftot\' n(>Miof fur etc.

241 : 15 »ax\'"*\' »vf r\'H- Codice auctore insorui iv;.
241: 17 nOitra est in cod.\'

241 : 18 Secunda manus eam emendationem monstri
C O) N I O C perfecit, quam olim diuinaui. Logemus

igitur posthac i\'»«; etc.

242 : 5 »\'frirrixof........«ron ■ , , •

ofoiiitto; \'

I\'erierunt in lacuna noueni decemue litteras; in codico
uidore mihi uisus sum statim post utuxof vestigia liitorae
II, ultima autem fuit An legendum est: /«v rori\' ia;ici roi"

ovóiiitto; (niSti-i rv\' <)<«io»(«»\' «/xonPiV?

242: 12 codex habet Xtßov: pio Xißv;.
242:1(5 In cod. legitur «lAn ef*om; neque opus est all
quid mutnre.

22

243:24 «tqoôeiti/;^. est in cod.
244: 8 ivaiiaßEi,\' legitur probabiliter cod. 59, sed
cod. 145.

244 :8\'fi(rep7ore»\' cod. 59.

244:10 (To^iay (JkT«?o> habet cod. 145.

244: 14 nçoanEtTiTovaiy habet idem.

244:17 Inde a ndf^sfo; incipit cod. 60.

245: 21 teuif;,- perpétua codicis sciiptura est, cf 249 : 4

nçoretuœfftr, 249 : 7 TiçotEtUîjaEi;, 249 : 8 uTEiitu^ojy.

245 : 22 ouyaQioi- cod. exhibet.

246:1 Spatium non suppeteret ad capiendum oitmiiit/v,
neque aliud quid in cod. legitur nisi ovaintiv.

Ö46: 2 »Si codicem sequimur necesse est legere : ôtr// }tfv
Tjôoi\'ij rjj nF^uifinftt itjjOtvtMv, oat] ôÈ kinij *t/. Et impeiat grae-
citas.

246:3 Cod. habet aut èmyiyEtai aut Mij/ret«».
246: 10 ovx uTro^jiiWt für oiôé. Haec uerba carent quouis
uitio. , \' \' .

247: 23 ô in cod. omissum est.
248:1 v<6»> legitur hie et saepius.

248 :18 Non est in cod. nwoovfierm\' sed une tantum ductu
addito ueram codicis scripturam habebis evtwv(tEn<tr, quo
facile acquiesces.

7

248:28 XUUNXôcCTTÔ .XaL-YXaLOYTTPO

Nisi omnia me fallunt post in cod. scriptae sunt
litterae \'"o unde edln.xi tmottînid. Nonne optimam sonten-
tiam praebent haec : n (hjnnii tx (hKü//xi."»\' xrù r« iifjuln

litiißayot\'iei, uitqù itoi\' f(îi\'r(i»r rr« (rtivvjuïn (u; tiiinoijtrôitsûn. p

249:8 Valde mirer illud Ttiioninmnnw, code.x enimpraebet
temporis perfecti parlicipium -fijoittiiii/ninw.
249:12 i>n:ii„>j exhibet cod.

249:20 ^um quis improbat haoc codicis uerba: t<i."r(«/»/»\'

TtQOi r<i l\'Tif) <701* ao(fû)i xitl îTiOin\'û\'f rtui\'v (h/iiixriior te. x(t\\ Oeit\'iv xicl

23

öindtjxüiv TifQi n^oreöeVr« tvdvui\'iuitia. Damnanda Grgo öst Naberi
lectio ^Qoiedfftiav.

249: 26 Non inuenitur in cod. « ror,- sed., «rro«\'; {luy etc.
250:3 w^ero pro 6 est in cod.
250: 10 TtQOTteifovio; et raox n^oncii\'tt»\' habet\'cod...
255: 7 Typographico, ut puto, errore legitur in Naberi
editione^\'^i\'\' pro iw»- n^ótsQov etc. « ■ iH

255;: 8 «^f\'^e» genuina codicis scriptura est.i-\'i un-.

255 : 18 . Ii . . - jf üi;!(;!

,255 :20 «»ri«; semel scriptum est, tum-moi avt\'ßttifsiv\'}\'r,

.255 :24 ófisth\'aen et 256 : 2 »i\'^tioi\'», habet codex. ■ mm«;!-ui

256:6 avtq^^FQoyioiy. , ; pi • ti Ii,

257.:8 et»/. ( . ^
257:15 Hehfeitei. . , . . ,. .. , ;. HU\'cim\'

257 : 20 Mi\'-i ... \' .i;i ..ii l.••■.

258 : 6 ÖQVOIfléfMV. ; , ((, IHOf.

258.: 13 jrpf""»\' habet cod. pro x^tsinv. , . 11,1 i t";!?!.;;
258:10 Cod. pg. 73 incipit a ifk oU-ov domüm.n\' i- ■i-"
259:4 lueinip exhibet cod. pro »iröd»» fVro-. • ; ii\' iv» u •
259: 11 .Mihi übet tres ultimosicodicisluersus,. qui legi

possunt, exscribere: . • . ..o\'1 <. (n i

jM^fi not en«<Tei5iu«i/oi»; . i;.,. ,|)iii \' -,,. j, i\'ivii
n(Kti rov »Airto». «Hn ,»iu ) \\ • \\ , , u

.qut ßmhimi/ifv (• ,, , ; m- \' t:

In flno prioris uorsiculi librarius multifariojlapsus osso
uidetur. Veri simile duco oum soptom illas litteras dodis.sp,
ubi debobat exarare ,,haoc (juae uncinis inclusi,:\'f>«(JfiSi.,
for» r«/o;. flj Otc. , i; . , , ,( , (•,•...

! I . . t. .1 I I i
I,, . , : .(. ..!\', - > I, .
■ ■ M • . \' \' ■ -1 i \'li^-:\'- V
_ • , ..ii:riMi;f,f

. t ■ .l\'l. \' \' 1 • \' ,» \\ ■ ■• !\' • ■! -ku-

\' . \' . \' \' • I ...

Aliquot obseruationes de tempore, quo scriptae sunt
nonniillae litterae Frontonianae.

De epist. adM. Caes. et inuicemlib. I et de Ep. II : 1 — 11.

Ut constare possit de tempore, quo • data sit epistula,
quae ipsa tale indicium prae se non fert, rationém, quae
intercedat inter banc et aliam quandam tempore nobis
note scriptam, cognoscamus necesse est : id modo funda-
mentum est solidum, quo nixi exstruere possumus aedifi-
cium, ut ita dicam, chronologicum.

Naberus u.c., cuius editio Frontoniana per dimidium fere
saeculum omnibus uiris doctis profuit, non omnibus satis-
fecit, in Prolegomenis (a pg. XX usque ad pg. XXX)
normam illam interdum neglexisse uidetur. Neque magis
semper secutus est Mommsenus, qui in Hermae Vol. VIII
eandem materiam ■ tractauit.

Quod ut lectori probem, initium faciam ab Ep. II : 2 (pg.
26), cuius inscriptio nos ducit ad tempus bimense (a\'- 143\'- ),
per quod Fronto consulatu functus est. Harum litterarum
altera pars inde ab : (pg. 27 us. 19.) Ilia alia epistula etc.
respondet ad Ep. 11:1 (pg. 25), in qua Fronto consul lauda-
tionem Pii confert in Id. Aug. Ergo illao litterae 11:1 et
11:2 scriptae sunt ante Id. Aug. a\'- 143\'- Hactenus omnes
consentiunt. Qui autem in prioro parte eiusdem Ep. 11:3
legerit Frontonem ex certamine amorisdisces.sisesuperiorem,
quem corona oblata praeco uictorom pronuntiare debeat, cum
magister ad discipulura tales litteras affectione abundantos
miserit, qpales Marci mater numquam Alio scripserat, is
studiose quaeret, num forte mellitao illae litterae aotatom
tulerint.

Non satis assequor quomodo Naberus (Prol. XXVI) cogi-
tare possit de Ep. 1:7 (pg. 17) aut Mommsenus de Ep.
1:8 (pg. 20), nam facile occurrit Ep. 1 : S, quao tota est

«) Hormc» Achtor Band 1874. Dlo Chronologie dar Briefe Frontos pg. 198-210.
«) 1.1. pg. 211: 11:2 Ist Antwort auf 1:8 und II: f.

25

de amore. In hac epistula (pg. 5 us. 5 etc.) Fronto, accep-
tis litteris, quae declarant magnum discipuli in magistrum
amorem, profitetur se beatissimum mortalium esse, neque
prae gaudio statim rescribere posse. Post noctem et par-
tem diel insequentis praeteritas dicit, etsi nihil blandius
aut aman ti us quod precetur habet, tamen se respondere.
Tum sic pergit:

^ pg. 6:6 atque id gaudeo quod ingi-atum mc et referundae
gratiae imparem facias, quoniam, ut res est, ita me diligis
ut ego te magis amare uix 2^osshn.

Haec uerba excipit prolixa expositio digressiove, quam
is, qui marginales annotationes confecit, uocat :
(pg. 7 : 23) mirum locum. de amore rationabili et fortuite.
Hanc disputationem claudit uotuni :
pg. 8:22 sine homines ambigant, disputent, coniectent, re-
quirant, ut Nili caput, ita nostri aynoris origincm.
Tandem sequuntur haec:

pg. 8:26 Te Dominum meum, decus morum, solacium
maximum multum amo. Dices: nu7n amplius quam ego te?
Non sum tam ingratus, tit hoc audeam dicere.

Talis epistula — quae secundum Naberum et Mommse-
num response caret — flerl non potest quin ex pectore
"Marci sincere et ardenter magistrum amantis oliciat et
alia uerba quae laetitiam exsultantem testantur, a me iam
memorata, et oxclamationem : „Çwas tu litteras te ad me
cxistimas scribsisse (pg. 27 : 8).

Multus fui in his enarrandis, ut paterot nullam aliam
opistulam spectari a Marco, cum scribit initium Ep. 11:2
nisi Ep. 1 :\'i-

Itaque nobis licet referre ad mensem fere lunium a\'-
US\'- Ep. 1:2 et Ep. I:S, nam ad illam haec respondet.
Iam do tempore constat: ecquid deflniro possumus, ubi
scripta sit? - Nouimus per posteriorem partem mensis
Augusti certe Neapoli degisse et Caesaris matrem ot ipsum
Marcum (cf. Ep. II : 6 pg. 31: 13, Ep. 11:8 pg. 83:3).
Legimus autem in eadem Ep. 1:3 (pg. 7:5).:

Baiarum ego calidos spccus malo quam istas fornaculas
balnmrum.

26

Non temere dicitur: Baiarum speciis. Si leuius tibi
indicium uidetur, terelegaboad Ep 1:4 (pg. 9:16). Nunc
quando dput Baias agimus in hoc diuturno TJlixi labyrinlho etc.
At quae ratio intercedit inter Ep. 1:3 et Ep. I:4\'>
Relege, amabo te, initium Ep. 1:3 (pg. 5 ; 20) :
sed eas quidem litteras quas ad priorem epistidam tuam-
iam rescripseram, dimisi ad te.

Nimirum dicit magister se rescripsisse aliqua (= Ep 1:5)
ad priorem epistulam Marci (1:4) quae ipsa respondet, ut
inter omnes constat, ad Ep. 1:1.

Ineunte aestate ai 143\' Marcum et matrem, ut salubri
aura maris fruerentur, Roma Baias petisse undo postea
Neapolim raouerent, facile credimus et suadent epistulae
quarum seriem partim iam nunc constituere sic possumus
Ep. 1:1, 1:4, I: 5, 1:2, 1:3.

Quantum Ep. 1:3 animum Caesaris commoueret supra
uidimus; neque amabilis adulescens obliuisci potest eius-
modi litterarum : ad eas alludit, mea quidem sententia,
E]}. 111:17 (pg. 55), ubi discipulus, laudato Piatonis dicte:
tv(f ).oîtnt yùn lô <filov>\' nenl to f/^tioriiei\'or SIC porgit (pg. 55 : 18) :
Item tu partim meorum prope caeco amore interpraetatus
es. Sed tanti est, me non recte scribcre, et te nullo meo
merito sed solo tuo erga me amore laudare ; de quo tu plurima
et elegantissima ad me scripsisti. Haec ultima manifeste
pertinent ad mirum locum de amore fortuite {Ep. 1:3).

Propter: proximescripsisti (pg. 55:12) cogimuri?/;. III:
17 assignare mensi lunio anni 143\'- (ut Ep. 1:3). Ipsa
Ep. 111:17 nos docet Marcum et laudari et repreliendi a
magistro: nempe id facit in Ep. ///; Fronto, qui tamen
discipulum conflrmauit exclamando pg. 55 : 5 :

lûtl iXntie xitl evÛiiiei

Hue spectat Ep. 111:17 (pg. 55 : 24) quod ad uOviùitv meam
attinet etc. Hancobrein sibi succedunti^V). I: III:1(), 111:17.

Nihil noui dico, si autumo Ep. I:(i et 7([uarum haec
ad illam respondet, scriptas esse, cum Fronto consul do-\'
signatus esset (pg. 18:12). Sed si haec Marci uerba, quae
Studemund primus in codice omnia inuenit, quaequo
ipso quoquc\' legi :

27

1:6 (pg. 17 :12). Herodi filius naties emortuusest.
ld Herodes non aequo fert animo. Volo ut Uli
aliqxdd quod ad hanc rem attineat paucorum
uerborum scribas.
coinparamus cum his Graecis Frontonianis:

pg. 244: : 4 «ii\' oïJf rei t^; ctov rraçwjlf;;*«\' nçô; naiJw»\'

fiéçuf uy(tTQOq~tl>\',,

primum concedendum erit huic Graecae consoiationi recte
inscribi deinde illam epistulam, quae dicitur (rmec«

tertia, scriptam esse eo tempore, quo Fronto consulatui
erat destinatus.

Repperimus ante consulatuin i. e. ante Kal lul. 143
scriptas esse has epistulas : 1:1, 1:4, I:ö, 1:2, 1:3,
111:10, 111:17, 1:6,1:7, Epist. Graecam tcrtiam. Pertinent
fere ad duos menses, qui praecedunt Frontonis magistratura.

Restât ut agamus de ultima epistula primi libri 1:8.
Astipulor Mommseno suadenti, ut liber secundus incipiat
ab illa opistula, quae nunc nobis est / : S, ne haec epistula
— id quod hodie lit - ab aliis litteris in consulatu datis,
disiungatur. Contra prorsus nego Ep. J:S, scriptam esse
ante //: i aut //:2, id (juod idem uult. Omnino falsum
duco Mommseni placitum: (Hermes 1874, pg 202) Dagegen
die drei Correspondenzen mit Marcus, Lucius und Pius
scheinen, so weit die Folge handschrifclich beglaubigt ist,
streng chronologisch geordnet zu sein.

In Ep. 1:8 legimus, (pg. 21:3) omnibus tunc imago
patriciis pingebatur insignis et (pg. 21 :5) ut siquis ignem
de rogo et ara accmsum similcm putct, quoniam aeque luceat.

Haec sunt desumpta, ut opinor, ex ea orationo quam
Id. Aug. 143 in sonatu habuit Fronto recitans gratias Pio.
Kquidem non cogito de orationo, iiuam Fronto habuit con-
sul designatus, ut Mommsenus iubet.

Ter consul illani orationem memorat (pg. 21:3, 21:
23:12), quod satis declarat ipsum habere earn pro oporo
omnibus suis nunieris absolute. Vol hinc niouemur ut
potius cogitoraus ile orationo praecipua, quam habuit magi-
stratu inito.

28

Sed plus est. Legitur pg. 24: 22 Epistulam matri ttiae
scripsi graece. eamque epistulae ad te scribtae inplicui.

Est autem haec epistula Graeca prima. In ea legimus

pg. 289 ; 5 ^ôyoi\' yÙQ (TvvtjyctYÓp riva nenl toi" ^leyùkav ßaaillM;.

Ecquis de alia oratione accipiet nisi de laudatione pri-
maria Id. Aug. 148recitata? Ergo Ep. 1:8 quoque scripta
est post Id. Aug. 148.

Nondum omnia sunt exhausta. Adeamus iterum j&i?. 1:8
(pg. 28:11) Pro Polemone rhetore quem mihi tu in epistula
tua proxime exhibuisti tidliamim ....

Haec componimus cum : (Ep. 11:5 pg. 29:15) „Poleynona
ante hoc triduum declamantem audiuimus. Si quaeris quid
uisus sit mihi, accipe. Videtur mihi agricola stremms summa
sollertia praeditus .... omnia ad usum magis quam ad
uoluptatem quaeque magis laudare oporteat, amare non libeat.

Relegendus est totus locus, ut intellegatur in Ep. //:5
re uera Polemona a Mai co iudicatum esse rhetora tullianum.
Respicit ergo ilia pars, quam dico, ultimae epistulae libri
primi ad Ep. 11:5, datam ad consulem. Itaque statuimus
Ep. 11:6 scriptara esse inter Kal. lui. et Id. Aug. sed
Ep. 1:8 inter Id. Aug. et Kai. Sept. a\' 148\'.

Non licet eidem epistulae (I : 8) ualedicere, priusquam
ostenderimus, quomodo conexasitcum Ep. 11:10. Sufficit
relegere pg. 84 : IG „Poleinotiis tui quoniam meministi, rogo
ne Iloratii memineris, qui mihi cum Polione est cmortuus.

Haec Marci uerba non solum spectant ad magistri defen-
sionem Polemonis quam supra laudaui, sed otiam ad locum
qui subinde legitur (Ep. 1:8 pg. 23: 14) An quid? tudicas
Marce, quemadmodum tibi uidetur fabula Polemonis descripta?
Plane multum mihi facetiarum contulit istic Oratius Flac-

cus____Is namqxie Oratius sermonum libro secundo fabulam

ista7n Polemonis inseruit, si recte memini hiscc uersibus etc.

Itaque nobis pro certo licet contendere sic inter se
re.spondere Ep: 11:6, 1:8, 11:10.

lacet ergo Mommseni placitum et confidentissime asséuero
opistulas non ex ratione chronologica ordinatas esse: id
quod iam supra (pg. 28) didiceraraus, nunc confirmatum est.

Proximum est, ut ipsi recenseamus litteras in Frontonis

29

consulatu scriptas, quoad eius fieri possit, eo quo datae
sint ordine.

Ex superioribus hie repeto JSj). 11:1, 7J; 7/; 5 incidere
ante Id. Aug. — Confitendum est inuictis rationibus demon-
strari non posse, utraepistula /J;2an 11:5 prius data sit,
tarnen argumentum satis declarat Ep. II: 1 et II: 2 scriptas
esse modo a Frontone inito consulatu. At breui interuallo
distare uidetur Ep.II:5 a laudatione recitata, cuius lau-
dationis Ep. I: S (quae ad illam respondet) termentionem
facit. —

Laudationem Pii in senatu habitam mittit Fronto ad
Pium et Marcum, qui respondent, ille in Ep. ad Anton. 2,
hie in Ep. ad Marc. 11:8. Nunc denium consuli oMum
est, ut ad Caesaris inatrem sciihiit Epist. Graccamprinutm,
quae coniungitur cum Epi.st. ad Marc. 1:8. Hanc excii)it,
ut recolimus, Ep. 11:10, ubi Marcus prolitetur se Horatii
pertaesum esse.

Quo propius accedunt Kal. Sept. eo magis desiderat
Marcus mugistrum, quod probant Ep. 11 \\ 0 ot 7. Fronto
ipse mox consulatu abitui us (Ep. II : S) i)raomittit Gnitiam
u-xorem Neapolim ad Marci parentom, ubi se praestolotur.
Simul Gratia litteras gratulatorias Graecas (lip. 2 pg. 242)
suscipit tradondas Lucillae, matri Caesaris, quae ualdo
studons linguae Graecao fuiRso uidetur. Imprimis haec
uerba pg. 242: 21 \'Oliyni Aoirrnl rr;,- <i{iX>,i ^fMiXfinm\'un

nos ducunt ad exeuntem mensem Augustum. Magistratum
Fronto iam eiurauisset nocne, cum Marcusscripsit 11:9 nemo,
mutilata inscriptiono, pro certo alfirmaro potest, sed ueri
non dissimilo est ad consulom eam datam esse.

Inscriptio Epistulae II: 11 testatur has quoquo litteras
incidero in consulatus tompus, sed accuratius nihil deflniri
potest. (Quamquam incertum manot, tamen licet do Ep. II: 4
idem coniciamus legen tes (pg. 29: 12) 0 quam diu te non uidi.

Post oiuratum magistratum Fronto pollicitus erat (cf.
82: 16) se Neapolim poruolaturum. Idno factum est?

Nemo (luod sciani sciscitatus est, num forte inepistulis
quae ad nos pervenerunt, allusum sitad iter Neapolitanum,

quod Fronto suscepissot.

30

Mihi uideor tale uestigium deprehendisse in Ep. V : 20
(pg. 78) : .

... et quo breuius iter sit tibi, recenti (a) morbo
Caietae nos opperire. Facio delicias, quod ferme euenit
quibus quod cupiunt tandem in manu est. — Domina
mater te salutat, quam ego hodie rogabo, ut ad me
Gratiam perducat. Vel fumum, inquit, patriae Grains
poeta.

Non sine specie ueritatis, ut opinor, mihi licet au tu mare
Frontonem deposito consulatu morbo impeditum esse, quo-
minus continuo Neapolim proficisceretur. Vixdum uires
refectae sunt, cum magister contendit ire ad uisendum
discipulum, qui Caietam ei obuiam ueniet. Haec Marcus
scribit biduo antequam magistrum complexurus est (cf.
initium huius Ep. V : 20).

At quomodo aliter intellegere possumus Gratiam eo die
inuitatum iri a Caesaris matre, nisi existimamus Gratiam,
ex quo paucis diebus ante Kai. Sept. 143 Neapolim
aduenit, etiam tum apud Lucillam degere. Etiam quod
Marcus scribit : Vel fumum, inquit, j^utriae Graius poeta,
aliquid hue fiicit, quippe qui non trimestri spatio ante som-
num accusans usurparet (pg. 10:18, Ep. 1: 4) Homerica illa

xul xunt\'öv uTioOt>ó>(JxofTit rot,aut-
tji yniti; Ûftf\'éen\' iiiei\\)ti[0.

Itaque non uereor hanc epistulam V:20 (pg. 78) referre
ad mensem Septembrem 143. Utile fortasso erit sub uno
conspectu ponere eas epistulas, quas post Id. Aug. 143scriptas
esse inueninuis:

[II : 4 II : 11] ? ad Anton. Pium 1 et 2; Ep. ad. Marc.
Caes. /I:3I:8-, epist.. Graecam 2>rimam ; 11:10,
II:ß, 11:7, II:8\\ epist. Graecam secundum\\ 11:0,
V : 20.

De Ep. II: IG et 17 et Ep. ad Amic. 1:14.
f •
Hae litterae pertinent ad hereditatem Matidiae, cuius
Faustinae materterae magnae mentionem facit Epist. ad

31
\\

Anton. Imp. 11:1 (pg. lOlill): Nam paruolae nostrae nunc
aptd Matidiam in oppido hospitantur. Naberus iuiuria
dubitansde Mai lectione Matidiam false banc assignauit anno
143. Vel haec uerba desumpta ex Epist. ad Amic. 1:14
(pg. 183 : 14) :

iVec sine metu fui nequid philosophia peruersi suaderet,
quae Marcum depingunt maiorem natu et philosophia
imbutum, editorem in rectam uiam ducere poterant.

Incidunt autem Ep. II: IQ et 17 et ad Amic 1:14 post
Ep. ad Anton. II: 1, quae scripta est anno 101 (cf. infra
pg. 35 et 36).

De Ep. 111:2, 3, 4, 5, 6 et Ep. FJ: i, 2.

Quinae litterae (III : 2—6) agunt de graui dissensione
Marci praeceptorum : Frontonis et Herodis Attici.

Legantur haec: (Ep. 111:3 pg. 42:5) Sed illud iierius
est, probum iiirum esse, quem tu dignum tutela tua iudicas.
Quod si umquam scissem, tum me di omnes male adflixint,
si ego uerbo laedere ausus fuiasem quemquam amicum tibi.
Talia nimirum Fronto scripsit ante consolationem ad
lierodem {Epist. Graec. 3) quam, ut uidimus supra, desig-
natus fere consul Marci rogatu misit ad lierodem, ut hic
llliuni mortuum lamentans leniretur. Ergo errat Momm-
senus, qui Epist. Ill : 2—V) ascribit spatio, (luod intercedit
inter annos 143 ot 145.

Rursus non uidentur scriptae esso tot annis anto con-
sulatum, quot putat Naberus referons eas ad annum 139.
Nam prima statini sententia (Ep. 111:2 pg. 40: 12):

Saepe te mihi di.xisse scio, quaerere te quid maxime faceres
gratum mihi : id tempus nunc adest ; nunc amorem erga te
metm augere potes, si augeri jwtest,
facile nos docet Marcum iam tum per aliquod tempus,
biennium fere, Frontono usum esso magistro. Huc(iuadraro
uidetur, quod \') II. Kaommel in Annal, paedagog. 1870 pg.
13 obseruat, anno 140 domuni lierodem inuitatum esse,

>) Jalirb. fQr Phil, uml I\'liodnir. 1870. Ilorwk« Atllcu« (pg. 1-24).

32

ut Marcum et Lucium institueret ad eloquentiam Graecam.

Quidquid hoe est Marcus araicitiam inter praeceptores
suos conciliauit cf. ad Anton. Imp. II: 8 (pg. Ill: 23):
Herodes summits nunc mens.

Nascentem autem amicitiam uldemus Ep. IV : 2, (pg, 60:
28; : De Herode quod dicis,perge, oro te, id Quintus noster ait,
peruince pertinaci peruicacia. Et Herodes te aniat et ego
istic hoc ago ....

Et haec verba necessario scripta sunt ante Graecam
consolationem et epistulam I :G. Incidunt ergo Up. IV: 1
et IV: 2 quarum haec illi respondet, ante mensem lunium
anni 143, fortasse in annum 142. Tum nobis licet Hpist.
Ill: 2—6 ascribere anno fere 141.

De Epist. IV : 13 et Ulis epist. libri quinti, in quibus agitur
de exercitationibus rhetoricis.

Etiam in his litteris facile est demonstratu, quantopere
Mommseni placitum sit falsum. Conferamus Ep. V : 42
cum Ep. IV: 13. In illa legimus (pg. 84:2):

Divide p>yiinum causam, f^i^n el; txcitet/n zd tmyj^iiwov

xoX xuiijyOQO)!\' uni UTioloyoiftst\'o;,

Sed in fine alterius (pg. 76: 8):

Scribam autem alterutram 2)artcm: nam cadem de re
diuersa tueri numquam j^rorsics ita dormiet Aristo, utiper-
mittat. Nemo iam negaro potest F ;prius scriptam
esse quam Ep. IV: 13. Atqui in hac Marcus ipso ait so
uiginti quinque annos natum esse (pg. 75:20), ergo data
est Ep. IV: 13 certe ante VI. Kal. Maias 147 (([uia Mar-
cus a. d. VI Kal. Mai. 121 natus erat). Quodsi Ep. V:42,
ut apparet, scriptum est ante VI. Kal. Mai. 147 idem afllr-
mari potest de aliis epistulis libri quinti, in quibus sermo
est de exercitationibus rhetoricis similibus. Sunt autom
hae Ep. 4, 37, 38, 41 {42), 43, 44, 74.

Ex superioribus libris, quatenus earum tempus supra
non accuratius definiui, hue accedunt:

33

Ep. 111:1, 7, <9, 11, 12 et Ep. IV: 3, 5, 6, 7. i)

De ceteris epistulis (qiuxrum tempus definire potest) libri
quinti et de Ep. IV: 11 et 12.

Aliam seriem epistularum componere possumus conca-
tenandis eis litteris, quae commémorant aut Marci uxorem
aut liberos natos.

In Vita M. Anton. Philos. VI : 5 narrat Capitolinus anno
145 Antoninum Pium quarto consulatu inito Marcum secun-
dum désignasse consulem. Tum sic pergit § 6 :

Post haec Faustinam duxit uxorem et suscepta filia tri-
bunicia potestate donatus est (sc. Marcus) etc.

Tribuniciam autem potestatem enumerauit inde ab anno

147, undo efficitur, ut probabiliter Marcus iuvenis 25 anno-
rum Faustinam duxerit a" 146. Credibile est do tempore
quo Marcus scripsit Ep. IV: 13 (cf. supra pg. 32) matri-
monium nondum contractum fuisse; certe in eis epistulis
libri quinti, quas Marcus maritus ad magistrum dedit,
tacet do exercitationibus rhetoricis, quibus interim repu-
dium renuntiasse uidetur. Ad eas rediit demum imperator
factus.

His praomissis non audacius erit ordinem sic constituere:

Anno 147. Faustina grauida aegrotat Ep. 21, 25, 20;
uiros autem reflcit V : 39, 40. In Ep. V : GO, (luao respondet
ad V:60, Marcus ipse nuntiat magistro partum Foustinae
appropinquaro. Mox haec flliam parit, quam uidet Fronto

Ep. V:G7, G8.

Non ualida est Faustina, omnium Marci libororum maxima
natu, nam grauius morbo afllictatur Ep. IV: 11 ot 12.

Anno 148. Tamen infans conualescit; itaque Kal. Ian.

148, ut puto, llliae ipsi eiusque parentibus annum nouum
faustum opUit in V : 45 magister, cui Marcus gratias agit
V:46. Semper unica (Ilia est Faustina, quando V:47

>) Naborurt roclo, ut mihi quldom uidotur, iudlcat do tomporo, quo scriptae sunt
Kp. 111:1 ct 8 atquo V:1 el 2.

34

Marcus magistro gratulatur, nam legimus in response F: 48
(pg. 86:4).

Vale et fer osculum matroyiae tuae.

Id enim Fronto scribit, ut par pari referat. Docet pg. 86 : 2

Filiae meae iussu tuo osculum tuli,
quomodo magister ultimam sententiam (Ep. 5:47):
- Gratiae salutem. die, intellexerit.

Anno 149. Iam altera fllia ante aliquot menses nata est,
cum Marcus in fine Ep. V : 84 (pg. 82: 5) sie scribit :
sed cum paruolae nostrae commode ualeant etc.

Ducimur ergo ad annum 149.

Qui autem legerit has octo epist. V : 27, 28, 29. 80, 31^
82, 83, 34, is facile concedet eas esse conectendas et omnes
igitur pertinere ad eundenr annum 149. His adiungendao
sunt Ep. V: 49 et 50 inter se respondentes, nam monet
ultima sententia :

(Ep. V : 50) Fajistina et paruolae nostrae tc salutant.

Tandem hic numerus augeatur57et öS;gratulationo
enim peracta magister ualedicens :

(Ep. V : 57 pg. 89:7) »«a^rowas, inquit, nostras meo nomine
exosculare.

Non ita raulto post scriptae uidentur Ep. V: 51 et ad
Anton. Pium 8, quae pertinent ad tempus, quo Fronto im-
perium proconsulare recepturus esset (cf. Mommsen. 1.1.
pg. 212.)

Fuitne a. d. V. Kai. Maias dies natalis Frontonis?

Priusquam huius libri (V) epistulis valedicam repugnaro
uolo, salua obseruantia, Nabero efllcienti ex. Ep. V:70
Frontoni diem natalem fuisse stîitim post Caesaris diem
natalem ergo a. d. V. Kal. Mai.

Quomodo res se habet? Fronto morbo impeditur, quo-
minus coram Marco gratuletur, hanc ob rem mittit littenis
gratulatoriîis (V:60J. In rescripto F: 70 Marcus gratias
agit sic (pg. 91 : 23) : Tu quoque intellegis, mi Magister, quid
ego pro me optem : sanum et ualidum te deinceps, ct hunc

35

diem tmim sollemnem et ceteros uel uobis utigtte seciiris pro
te quam diutissime celebrare.

Verba: hunc diejn tuum sollemnem Naberus accipit de
PYontonis die natali. Haud scio an hoc uerum non sit.
Nam Imperator Marcus de Frontonis die natali sic loquitur :
(pg. 94 :7) die mihi sollemni natali tuo,
uel potius, ut Fronto de suo die natali in Ep. ad Imp.
Ant. 1:2 his uerbis utitur (pg. 95:1) die tibi sollemnissimo
natali meo, ita optime Caesar in Ep. V: 70 de suo nalali
dicere potest : et hunc diem tuum sollemnem, quod mihi ualet:
meum diem natalem, tibi sollemnem.
Tum uotum illud Marci est pro gratiarum actione.

De nonnidlis epistulis scriptis post obitum Antonini Pit.

An7io 161. Legimus pg. 118:9 {ad Ver. 1:4):
an ego quarto post inense lacrimas nestras spectatum meas-
que ostentatum uenirem ?

Non facile quispiam di.xerit, ad quem lacrimae et Fron-
tonis et Verl rectius pertinent (luam ad Antoninum Pium,
(lui obiit pridie Id. Mart, anni 101. Equidem ftvcio cum
Naberoexistimante Jj;;^. ad. Ver. 1:8 et 4 primas esse post
Pii decessum scriptas, paulo ante Marco Aurelio et Lucio
Vero imperatoribus fiictis.

Ad studium eloquentiae, quam prao philosophia per tria
lustra minus coluerat, Marcus rotlit. Ilinc denuo frequens
commercium litterarum oritur.

Marcus cortior fieri uult do uaietudine Frontonis, a quo
simul petit, ut Ciceronis epistulas, quas excerptas illo habet,
sibi mittat, cf. Ep. ad Anton, imp. 11:4. Voto tam pleno
amoris ot prudontiae nuigister libontor obsequitur in Ep,
ad. Anton, imp. 11:5.

Marco requiem desideranti cupido legendi croscit;
rogat igitur Frontonem, ut sibi orationes aut Catonis aut
Sallustii subministret una cum Lucretii aut Ennii dulcibus
poematis in Ep. ad Anton II: 1.

Quamquam epist. ad Ajit imp. 11:1 et 3 ualde mutilatae
ad nos peruenerunt, tamen uidetur probari posse earum

36

reliquias inter se respondere. Nam haec uerba {ad Ant.
imp //: 2, pg. 105:27) : Quod autem mitti a me tibi postuîasti
respicere uidentur ad pg. lO-i : 16 Mitte mihi aliquid quod
tibi disertissimum uideatur etc. Tum duae illae sententiae
marginales, quae exstant pg. 106 vs. 1—6 uidentur spectari
ad pg. 105 :3 quae me lectio extollat et diffundat, et ad
pg. 105 : 5 excerpta Bvcpara.

Hanc ob causam ad Ant. imp. 11:2 reor anno 161
proxime datam esse post ad Ant. imp. 11:1.

Diutius Marcus oratori bus legendis tenetur, itaque magister
mittit ad eum una cum tractatu: de Bello Parthico orati-
onem de imperio Cn. Pompei ; cf. de Bello Parth. (pg. 221:19) :
Nunc ut orationem istam M. Tidli, quam tibi legendam
misi, paucis commendem: mihijjrofecto ita uidetur, neminem
umquam neque Romana neq^ie Graecorum lingua facundius
in condone populi laudatum, quam Cn. Pompeius in ista
oratio7ie laudatus est; et pg. 222: 8, Tum praeterea multa
istic reperies praesentïbus consiliis capita apte consideratn.

Ecquid Fronto his ultimis verbis Marco persuadere
conatur, ut Lucio Vero, tainquam alteri Pompeio, maculam
nuper a Romanis in Asia acceptam mandet delendam?

Mihi uideor perbreve modo responsum ad illud rhetorîcum
opus, quod inscribtur De Bello Parthico, inueiiisse, nempe
in: de Feriïs Alsiensibus {ep. 4). Lege Epist. 4 (pg. 230: 14):
Modo recepi epistulam tuam et pg. 231 : 1, Sedorote, illud
quid est, quod in fine epistulae maman condoluisse dicis t

Haec ultima componenda sunt cum {De Bello Parth.
pg. 212:12): Digitis admodum inualidis nunc utor et detrac-
tantibus. Tum haec epistula nudtum uerborum ingerebat,
mea autem dextera manus hac tempestate paucarum litterarum.

Non solum respondet de fer. Als : Ep. 4 ad orationem de
Bello Parthico, sed etiam ad paulo porrectiorem de fer. Als.
epist. 3. Apparet ex pg. 230: 18 Dictatis his legi litteras
Alsienses. Praeterea totus hic locus pg. 230:21, uerba tuis
adquieui saepiusque legain ut saepius adquiescam. Ceterum
uerecioidia officii quam sit res imperiosa quisle magis norit?
spectat ad de fer. Als. ep. 3, in qua Fronto maxime nititur,
ne imperator se priuet quiete necessaria.

87

Repetamus eam seriem quam invenimus :
ad Verum Imp. 1:3, 1:4; ad Anton. Imp. 11:4, II: h,
II: 1, II: 2 ; de Bello Parthico, de Feriis Alsiensibus ep. 3 et 4.

Anno 162. In superioribus litteris nullus sermo est de
fratribus geminis Antonio et Commode, natis pridie Kal.
Sept. 161. Hoc fit in Fp. ad Ant. Imp. 1:1, ubi impe-
rator .magistro, cui nunc iam nepotes (94 : 15) nati sunt,
sie scribit (pg. 94: 16): Pullus noster Antoninus aliquo lenius
tussit.

Eo tempore tamen Verus nondum in Syriam profectus
est, quod declarant praeter pg. 94: 12 et 95:2, 4, 7
praesertim haec uerba (pg. 95 : 9) :

Nec quicquam est liraeterea, quod ego tantopere uel ab
deis ud a forte fortuna uel a uobis ipsis impetratum cupiam,
quam ut uestro conspectu et adfatu uestrisque tam iucundis
litteris frui quam mihi diutisäme liceat.

Utraeque ergo litterae (aci Anton. Imp. 1:1 et 2) ascri.
bendae sunt initio fere anni 162. Faucis mensibus post
Verus Roma proficiscitur, sed:

inorbo inplicitus, in(iuit i) Capitolinus, apud Canusium aegro-
tauit. Cum Nabero hue refero Ep. ad. Vcr. Imp. 11:6, ubi
Fronto ox morbo conualescentoni discipulum ad temperan-
tiam admonet. Sanitate rofecta Vorus in Syriam pergit.
llinc tantis terris disiunctus (pg. 181 : 1), scribit certe non
ante annum 163 ad. Ver. imp. 11:2 (luerens quod:
[pg. 18U:21] quamquam mihi lacessitus a me saepius ymn-
quam tamen rescripsisses.

Ut Fron 10 litteras det Vero, Marci quoque hortationo
opus est. Hoc apparet ex Ep. ad Ant. imp. /: 4 (pg. 101 : 25) :
Domino meo fratri peto scriptites : ualde uolt ut hoc a te
impetrcm\': desideria autem illim intemperantem mc ct
■uiolcntum faciunt.

Etiam haec Ep. ßd. Ant: imp. 1:4 ergo assignanda
est anno 163; oadem opera constat do tempore Ep.
ad. Ant. imp. 1:3, ad quam illa respondet. Quia porro

«) In VlUi Vurl « f 7.

38

haec verba (pg. 102 :15) : Quom accepi litteras tuas, ita rescri-
bere coeperam : Ama me ut amas, inquis,
spectant ad Marci uerba:

(pg. 101:20) Oro te, mi magister, ama me ut amas, con-
cedendum est Ep. ad Ant. /: 5 scriptam esse anno 163.

Anno 163 aut 164. Tandem Fronto ad Verum litteras
misit, cf. ad Ant. imp. II : 3 (pg. 106: 15): quximobrem nondum
legere epistulam prolixiorem Domino meo a te scriptam potui.

Inter litteras nobis seruatas, quas Fronto ad Verum in
Asia degentem dedit, fortasse prima numeranda est
Ep. ad Ver. Imp. II : 7, in qua imperatori Gavium Clarum
quendam commendat ; cf. pg. 135 : 3,

Nostrae res, inquit Fronto, haud copiosae me compulerunt,
ut cum inuitum expellerem in Suriam ad legata persequenda.

Ante bellum Parthicum profligatum Fronto scribit Ep.
ad Ver. II: 1, quandoquidem nullam facit mentionem Ctesi-
phontis expugnati. Quam ob rem cum Mommseno refero
hanc epistulam ad annum 164.

Anno 165. Sed confecto belle Verus in Ep. ad Ver. Imp.
11:3 pollicetur se omnes commentaries, picturas, alia quae
usui esse possint Frontoni ad res gestas scribendas prope-
diem missurum. Sed interim nulle commentario opus est
Frontoni, cf. (pg. 202 :12) Ubi primum frater tuus commen-
tarium miserit, rem copiose scribere adgrediemur, si tamen
hoe quod giistui mittimus, non displicebit.

Rhetor enim uerborum legione conscripta nullus dubito
quin in oratione, quae inscribitur Principia historiae, sibi
videatur eendere, id quod Verus tamquam
ntfif^Koyineviny {ad Ver. Imp. 11:3) rogat.

Adhuc exspectat magister promissam illam materiam,
cum scribit Ep. ad Ver. imp. 11:9 (pg. 138:5):
ubi primum commentarium miseris, adgrediar.

Fieri potest, ut etiam Veri responsum Ep. ad. Ver. i)np.
11:10 scriptum sit ante annum 165 oxeuntem.

At Mommsenus certe perperam censet Ep. ad Ant. Imp,
11:1 et 8, atque Ep. ad. Ver. Imp. II : 9 scriptas esse post
reditum Verl (166). Euidenter enim apparet Verum adhuc
in Syria commorari ex Marci Aurelii uerbis:

39

{ad Ant. imp. 11:7, pg. 111:5) Orationes desiderat sibi
Dominus meus frater vel a me vel a te quam primum mitti.

Scilicet ut in Ep. ad Ant. imp. 11:8, hic quoque magis.
tri litteras, ad Verum datas, Marcus Aurelius libenter susci-
pere uult in Syriam mittendas.

Alia ratiocinatione idem probabimus. Supra iam dixi
Ep. ad Ver. imp. 11:9, ubi commentarium exspectat,datam
esse anno 165 ; atqui plane de eadem oratione (pro Demon-
strato) agitur in Ep. ad Ant. Imp. II: 8 atque in Ep. ad
Ver. imp. 11:9; pertinent ergo ad idem tempus, i. e. ad
annum 165. Tum referenda est ad eundem annum (165)
Ep. ad. Ant. imp. II : 7, cni respondet Ep. ad Ant. itnp. II : 8.

In eadem epistula ad Ver. Imp. II: 9 queritur Fronto de
morte nepotis his uerbis (pg. 137 :13) :
in paucissimis memibus et uxor em carU<simam et nepotem
trimidam amisi.

(^uae si conferimus cum flue epistulae secundae, quas
inscribitur de Nepote Amisso II (pg. 236:13) :

uxorem amisi, nepotem in Germania amisi, tum licet
nobis contendere his duobus locis do eodem nepote agi.
Ergo Epistulae 1 et 2 de nepote amisso ad idem fere tem-
pus pertinent atque Ep. ad Ver. Imp. 11:9, i. e. ad annum 165.
Videmus igitur scriptas esse anno 165 :
Ep. ad Ver. imp. 11:3, Principia Historiae, ad Ant. imp.
11:7 ot 8, de nepote amisso 1 et 2, ad Ver. Imp. II:9et 10.

anno 160. Proximo ante Veri reditum scripta est Ep.ad.
Ver. imp. satis enim probatur his uerbis (182:18):

ubi te tanta gloria per uirtutem parta reducem uidero.
Ducunt nos ad annum 166.

Reliquiae epistulae ad. Ver. imp. 11:5, quamuis misere
habitae, non iinprobabiliter existinuintur rosponsum ad
praecodentes litteras.

Dc Epist. ad Amicos 1:15 et I:i8.

Supra Cpg- 81) diximus Ep. ad amicos /: 14 quae porti-

40

net ad Matidii hereditatem anno fere 162 scriptam esse.
In fine autem harum litterum invenitur :
(pg. 183:18) In oratione Bithyna, cuius partem legisse te
scn&is, muUa sunt noua addita, ut arhitror, non inornate.

Manifeste hic apparet alteram editionem Bithynicae
oratioms absolutam esse. In proxima Epist. ad Amic.
1:15 sic Fronto scribit : (pg. 184:7)
orationem istam pro Bitliyyiis ante annum fere in mnnus
sumpseram et corrigere institueram.

Sed morbo afflictatus „neque operam ullam" litteris scri-
bendis impendere potest ; tum sic pergit (pg. 184:26):

Rediit (ita legendum censeo) igitur post repudium renun.
tiatum oratio domitm meam et mecum denuo mansitauit.

(^uocirca pro certo affirmare possumus Ep. ad. Amic. 1:15
prius scriptam esse quam 1:14 (i. e. ante annum 162)
neque in hoc libro ad Amicos epistulas ex ratione chrono-
logica ordinatas esse.

Epist. ad Amic 1:18 statuere possumus datam esse post
annum 161, quod efflcitur ex his uerbis (pg. 186: 7) :

A Dominis nostris imperatoribus non propter aliud amari
me opto etc.

Id Naberus neglexit annotare.

De tempore, quo scriptae sunt Laudes Fumi et Pulueris,
•Laudes neglegentiae, litterae Graecae C, S, 7.

Anno 161 Fronto in Epist. de fer. Alsiens. 3 sic scribit:
(pg. 228: 1) vellem autem tantum mihi uigoris aut sludii
adesse quantum adfuit, cum ilia olim nùgalia conscribsi,
laudem fumi et pulueris.

Hic discimus Laudes Fumi, quibus meo periculo Laudes
ne^rZcfirenhae adiungas, scriptas esse eo tempore, quo maximo
Fronto floruit, fortasse uno duobusue annis ante consula-
tum. Notatu dignum esse uidetur logi in Laud, fumi
(pg. 212:16) Quodille Plato Lusiam culpat in Phaedro etc.
Nam eaedem personae commemorantur in Epist. Graec. 8
kjiue içoittxû io^w, ubi praeterea materia tractatur non plane,

41

diuersa a Piatonis Phaedro. Quae Fronto in hoc dialogo
legerat, ea haerebant, ut opinor, ei etiam tum in animo,
cum scripsit de amore fortuite locum memorabilem {Ep.
ad Marc. 1:3), anno 143, ante consulatum, ut supra (pg. 25)
demonstrauimus.

His rationibus permotus non uereor conicere anno fere
142 scriptas esse Laxides Fumi, Pulveris, Neglegentiac,
praeterea tres litteras Graecas, quae hoc ordine sibi succe-
dunt : Ö, 8, 7.

De tempore, quo scriptae sunt epist. ad M. Antonium de
eloquentia et epist. ad M. Antoimim de orationibus.

Iam Naberus Clare demonstrauit (pg. 145 in annotatione
8) contra Maiumet^) l^iehnhrium Episttilam de eloquential
datam esse ad M. Antonium imperatorem. Aut inscriptio
aut subscriptie nos idem docet do epist. dc eloquentia 3 et 4
atque de epist. de orationibus. At liercle numquam asti-
pulabor Mommseno referenti epist. de orat. ad annum 176.

Nempe uir clarissimus in his uerbis:
(pg. 161 et 162) «on malim mihi 7iummum Antonini aut
Conmwdi aut Pii? accipit Commodi do Marci Alio, cuius
nummi anno 175 demum percussi sunt, iiegans iiitellegi
posse de Lucio Voro, cf. Horm. 1874 pg. 216:

Donn dass Verus nur hier und hier allein mit dem vor
der Thronbesteigung geführten Namen bezeichnet sei, würde
ein dem Fronto nicht zuzutrauender Verstoss gegen die
Ktiketto sein.

Numquam magister caerimoniarum exstiti, sed legi ali-
(luid in eadem pagina ualdo indecorum et Frontono indig-
nissinmm. üenus enim dicendi, «lUO imperator Marcus in
edicto (piodam usus est, examinat. Improbat paucas
locutiones, tum sie. pergit :

(pg. 161 :14) Scabies, porrigo ex eiusmodi libris concipitur.
Neque haec sola sententia uituperanda est, sed omnino in
epistulis de eloquentia et de orationibus multa unusquis-

1) Klolno SchrlfU\'ii II pg. CS.

42

que inuenire potest quae offendant. In his est 144:5 PZaces
tibi cum facundus : igitur uerbera te, quid facundiam uerberas?

Potuitne talia scribere Fronto ad Marcum iam sextum
decimum annum imperantem ? Potuitne anno 176 imperator
legere magistri indicium de suorum edictorum locutionibus?
Credat ludaeus Apella. Multo tutius cum Nabero eas omnes
epistulas anno fere 162 assignabimus, quamquam non conce-
dimus epistulam de orationibus paulo posterius datamesse
quam epistulas do eloquentia. Ipsa enim acerbitas epistulae
do eloquentia primae nos docet imperatorem magis magis-
que studium artis oratoriae auersari.

Itaque ante hanc epistulam potius ducimus scriptos
locos illos de oculis conuenientibus, de inlibata iuuentute etc.
ex quibus epistula do orationibus constat.

De Morte Frontonis.

In Epist. de nepote amisso, scripta anno 165, Fronco se
senem profitetur his uerbis (pg. 235: 5) :

Nihil in longo uitae meae spatio a me admissum quod
dedecori aut probro aut flagitio foret.

Paulo superius uaticinatur se mox fato cessurum (pg.
235:1): Me autem consolatur aetas mea prope iam édita et
morti jjroxima.

Anno.post uita lassus ad Veruin reducem in patriam
(166) sic scribit (pg. 132: 17): Quamquam me diu cum ista
uaietudine uiuere iampi\'idem pigeat taedeatque, ta?nen ubi
te tanta gloria per uirtutem parta reducem uidero, neque
incassum uixero neque inuitus quayitum uitae dabitur, uiuam.
Cum Nabero et Schanzio credo paulo post, certo ante
Veri obitum (169) Frontonem do uita decessisse. Cum
corpore iampridem inualido, cum animo uariis frustratie-
nibus fracto non potuit (id quod Mommsenus uult) uitam
protrahere usque ad mortem Marci Aurelii (180) !

Fuit M. Cornelius Fronto singulari morum integritate,
non pari integritate sermonis Latini.

\') Geschieht« der IWinlschen Lltteratur von Schanz. Dritter Tell pg. 7(5.

I.

Hom. Iliad. XXIV : 16.

tplff Fep I (JOS nep), ff MsfomMao ÖavoViof
m\'itff èyl xliaitj naxihxsio, löy ö\' eïaaxa
èr xóyi\' êxtaricrai Tr^onffi^ysa.

Pro avjtf substitue nvt ós.

n.

Hom. Iliad. XXIV : 437.

ffol (Tav «ytü 7to/in6{ xni x8 xlvtif "^Qyo; Ixolfitjr.

Facile traditam lectionem corrigas legende «ïV\' pro d\'öy.

III.

Hom. Odyss. XI : 134. dórmo: óf ro» aóc «e-rjS

öß^lXQOS /iciin lorof èlnvaatni. St xf ob nrtpljj

Ego propono fiäla O\'vlós.

IV.

Schol in Iliad. XVII : 881. fmoaaofiryor nQOOQÓfieyot xnl

nQoailoxüvTBt /iifr» dnoOy^axBtv roO; «rnfpouf ft,jtB (fiBvyBiy.

Vera lectio esse videtur: nQoaxortovviBi.

V.

Herod. H : 104, S.f. w; ô\' ÈTumayóuevoi, AiyÏTitbi è^sfiadoy

fiéya^^ioi xal toÔs t8xur^(it,ov yiveini,. <l>oivixo>v (yàç) ôxôaot rij

\'Ellàôi èntiiiayoviat etC.
Inserui

VI.

Thucyd. VI ; 88 : 10. xal ôiavoovftétoDv tÛv ts èffÔQMV

xü)v tf télei oviMi\' TifiEffßsti (^tf f) jineu\' è; —i/çnxoiirn; XMlvorinç
fit} ^vfißniveiv \'Adijvaion, ßorjOelv ôè ov nçodïfioiv oviior etC.
Illud [lèv necessariurn esse uidetur.

VIL

Lucian. deor. dial. 8. ti roC-ro; xôqij ivonl»;; fifyn, à Zev,

xnxôy si/s; èv t^ xsqalij.

Corrigendum est : fiFy\' n ç\', 0) Zev, xaxàv ei^Sî CtC.

VIII.

Cic. pro Archia poeta § 5. statim\' Luculli, cum praetex-
tatus -etiam tum Archias esset, eum dom um suam exce-
perunt. sed etiain hoc non solum ingenii ac litterarum,
uerum etiam naturae atque uirtutis, ut domus, quae huius
adulescentiae prima fuit, eadem esset familiarissima se-
nectuti.

Ex etiam praecedenti ot sequenti nata est falsa lectio
sed etiam. Repone : sed enim.

IX.

Cic. Epist. ad fam. IX: 19: 1. nescis me ah illo omnia
expiscatunf; recta .enim a porta domum meam uenisse.
Ita exhibet cod. 31 ; corrige : recta enim (eum) a porta etc.

X.

Verg. Aen. I:

742 hie canit errantem lunam soUque labores,

744 arcturum pluuiasque hyadas geminosque triones;

743 unde hominum genus et pecudes, unde imber et ignes,

745 quid tantum Oceano properent se tinguere soles etc.
Ordine ita constitute us. 744 secludere nolim.

XL

Lucan. Phars. 1: 84. Tu causa malorum

Facta tribus dominis commuris, Roma, nec unquam
In turbam missi foralia foedera regni.
Missi ortum esse puto ex 7iisi missa.

XIL

Tac. Ann. 1: 09. Accendebat haec onerabatquo Seirnus
peritia morum Tiborii odia in longum iaciens [quae recon-
deret auctaque promeret].
In fine capitis insulsum interprotamontum doleui.

XIII.

Apul. Metam. XI: 8 (V. d. Vliet 258:10) uidi et ursam
mansuem, {quae) cultu matronali sella uehebatur.
Statim post ursain mansmm excidit qtuxc.

XIV.

Apul. Florid, cap. 20. (V. d. Vliet 186:16) ego et alias
creterras Athenis bibi: poeticae commentam, geometriae
limpidam, musicae dulcem etc.
Corrigendum puto: commenticiam.

XV.

Sidon. Apoll. Ep. 1:5:5. insuper oppidum duplex pars
interluit Padi certa, pars alluit; qui ab alueo etc.

Ita editores; corrigamus: insuper oppidum duplex pars
interluit Padi, discreta pars alluit: qui ab alueo principali
molium publicarum discerptus obiectu etc.

XVI.

Sid. Apoll. Ep. IX: 13 :3. his proferendis confabulatio
frequens, his redicendis sollicitus auditus inseruiat.

Ita Mohrius legit, alius aliud. Mihi uerum uidetur:
reticendis.

XVII.

Cod. Neapol. IV B 39 continens C. Sollii Apollinaris Sidonii
epistulas et carmina fluxit e codice Marciano 554.

XVIII.

Boeth. philos. consol. I: Metr. 5 : 45.

Homines quatimur fortunae saïo.
Metro inuito legitur in libris sa/o. Corrigo : fortunae undis.

XIX.

Schol. Bobiens. (ed. Orelli) 331:9. Ex tribus lacunis
StangI (Rhein. Mus. 1884 pg. 234) primam modo recte
explesse uidetur ; mihi placet sic legere : Hoc enim testi-
ficando se omni et humanitate et patientia reo P. Clodio
pepercisse atqiie sine dubio grauius confirmât ueritatem
sui testimonii.

In cod. facile leguntur uocabula : reo et grauius.

XX.

Schol. Bob. 365: 1. nisi animus (2)atriae deuotissimus)
nullo posset otio consenescere.

Ita haud dubie legendum est. Sine negotie in cod. inueni
.... iae deuotissimus.

XXI.

Schol Bob. 866:28 (xi-svnaftio) ista dicit insidiosa quadam
benignitate proscindens aduersarium.

In lacuna non indicato ab Orellio suppleui uocabulum
graecum.

XXII.

In ifiOitQyot is waarschijnlijk \'t tweede lid dor samenstel-
ling identisch mot \'t woord «iyo;.

XXHI.

Vermoedelijk is trames ontstaan uit „transes." Semita
is wellicht oen adjectief (scil. via), waarin : sem — = .

XXIV.

De topografische gegevens betreffende Ithaka bij Homerus
zijn niet van toepassing op Leukas.

XXV.

Ten eenenmale onjuist is de bewering van Hoekstra [Rom.
antiq. 4de druk pg. 148] „in het atrium Vestae bevonden
zich de palladia". Evenzeer dwaalt Hoekstra, als hij schrijft
[pg. 93]: „Het s. c. ultimum werd voor het eerst genomen
na den dood van Tib. Gracchus (133)".

XXVI.

Niet is aan te nemen, dat Pisistratus den grondslag legde
voor de zeemacht der Atheners, of dat Themistocles „de
oude plannen van Pisistratus weer opnam."

XXVII.

De patrum auctoritas mag niet met Willems beschouwd
worden als een recht van den ganschen senaat; \'t was
eene bevoegdheid uitsluitend van de patricische leden.

XXVIII.

Het bekende altaar op den Palatinus met do inscriptio
„sei deo sei deiuae sac. C. Se.xtius C. f. Caluinus pr. de
senati sententia restituit", was waarschijnlijk een altaar
van de godheid Pales.

0

XXIX.

*

Boethius was in naam Christen, inderdaad aanhanger
van de Neo-Platonici.

XXX.

Te weinig is men in ons land doordrongen van deze
waarheid :

Auch das Gymnasium hat die Pflicht, seine Bildungs-
ziele nach der Seite künstlerischen Verständnissen hin zu
erweitern, und gerade die altklassische Lektüre sowie der
Geschichtsunterricht bieten mannigfache Gelegenheit durch
Anschauungsmaterial das Auge des Schülers an wirkliches
„Sehen" zu gewöhnen.

(L. Gurlitt, N. Jahrb, f. d. kl. Alt. etc.

V Jahrg. pg. 177).

Onlangs schreef Paul Cauer terecht dienaangaande :

Nur ein ausführlicher Unterricht in alter Geschichte
kann die lateinische und griechische Lektüre mit sachlichem
Verstandniss beleben; er ist unentbehrlich um in den
oberen klassen des Gymnasiums für wirthschaftliche und
politische Verhältnisse das Interesse zu wecken, um zu
empfilnglicher Betrachtung antiker Kunstwerke anleiten zu
können. ^

XXXI.

In vele gevallen kan men tot hen, die over overlading
kingen, zeggen: „Das Gymnasium ist nicht die Schule dor
Vielen, sodorn der Wenigen."