•A^^jftk^inv jÄt^r^jRvj^-ar .JÉ»

> - - -

BERNARDI SIEGFRIED ALBINI

Anatomes & Chivurgiae in Accidentia Batava ,
quae Leiche eft , Profejjoris

DISSERTAT!

D E

ARTERIIS ET VENIS

INTESTINORUM HOMINIS,

ADJECT A ICON CO LOR I BUS DISTINCTA.

//S"

L E I D A E BATAVORUM.
Apiid Theodorum Haak, Bibliop,

Et proftat quoque AMSTELAEDAMI,

Apud Jagóbum Graal , & Henkicum de Leth,

m d g g x x x y l

B S. A L B I NI

DISSERTÂTIO
D E

ARTERIIS ET VENIS

INTESTIN ORUM HOMINIS.

on alienum eße videtur pcrfinae , quam
gero , in apertum proferre , quae fubtilio-
rem Anatomen traBando videor eße con-
fecutus ; atque uti nuper periculum mei in
majoribus partibus feci , ita etiam facere
in minoribus. Vrinnun autem faciam in
arteriis & venis inteftinorwn hominis, naß us opportimita-
tem artificio fingulari, eoque eleganti , & qitod quibufilam
in rebus lucem majorem allaturum videtur , exprejjas exhi-
bendi, Accidit quippe , nî egregius & induftrms artifex
Joannes Ladmiral ad me accederet, oferretque fe ad icô-
nes vivis coloribus diftMas efficiendas , quadam piBm\'üe
ÇQMpendwrim fpecie. Qua in re ut quid pojjet , expert-

A 2. rer *

fer , curavi parandam iconem , quam hue Dijjertatïo-
ni addidi , (à" cujus ocyus , ut defiderabat , producen-
, Differ tat wnem folam em\'itto , cum alïae
at que aliae res me nunc impediant , ne reliqua quae de
pkrifque corporis partibus obfervavï , /àr ordïnem redl-
j^w ; prominens ea , ß haec pauca benigne accepta fus-
tint.

Nota res cil, ad inteflina , per totam iongitudi-
11 em , accedere arterias & venas quae deinde fenfim
ramofiores fimul & fubtiliores, difeurrunt per ea ,
omnique fe parti eorum intexunt. Cum vero intefli-
na proprie confient e membranis quatuor, inter fe
maxime diverfis & fabrica , & natura , & ufu ; com-
muai puta , mufculofa , nervofa, & interna 5 fkigu-
lari, certoque per eas decurrunt modo & ordine..
Etenim trunci cum ad inteflina accefTerunt , dant
primo ramum exiliorem , qui inter communem &
mufculofam incedit , ramofque fpargit. Efformant
hi rami contextual vaforum fubtiliorem cire uni mu-
fculofam ; qui tamen nequaquam praeeipuus eil intef-
tinorum. îpfi en im trunci , poflquam ramum illum
exegerunt , mox fubeunt mufculofam , ad quod iis
in locis fila ejus, quantum neceffe eft, disjunâa fun t.
Itaque penetrant ad nervofam; per quam fe deindè
muitis ramis diffundunt : ex quo fit praeeipuus , at-
que is infignis , cyntextus vaforum , per nervofam
totam. Ab eo ubique rami exiliores, quorum alii
pertinent ad mufculofam , per cam etiam penetrantes
ad communem : alii, & ii multo plures , ad inter*

nanii

Arter h s et Ven is Intest in cru m. j

nam pertinent : quidam etiam ad glandulas inteflr-
no ru m : haud aliter arque videre cil in panniculo ,
quem dicunt , adipofo , cui nervofa val de limilis
eft ; in quo digeilae arteriae & venae dimittunt mi-
nores , tum ad cute m , tuin ad partes fubje&as.
Man i feile hoc apparet , cum repîetis arteriis & ven is
materie colorata idonea , confiderantur inteflina ; &
in primis cum à fe invicem fubtiliter feparantur mem-
branae eorum. Fallunt enim fe , qui poil:quam vafa
im pie ta , exiiccant inteflina ; quo fit , ut omnibus
membranis in unum conjun&is , & quad compa£Hs ,
totifque im mutatis ; quicquid eil vaforum , huic uni
inhaereat , nulla diilin&ionis nota fuperflite. Quam
huic Diilertationi adjunxi icon folius nervofae eil ,
cum vafis , quae continet ; quorum quae rubra , ar-
teriae funt ; caerulea venae : ut enim utraque fimu!
apparerent , his coloribus tinxi materiem , qua ufus
fum ad implendum. Videfque ? quomodo vafa ma-
jora , multaque minora , ex iis, quae in integro in-
teilino exficcato exhibita adhuc funt, folius nervofae
iint. Inexplicabilis ante m eorum decurfus eil : fed
haec in primis notanda. Poilquam ad inteilinum ac-
ceffere, alia decurrunt per unum ipfms latus, alia per
alteram ; ac fere aequaliter in utrumque ducuntun
Rami omnes, ut fere in toto corpore , exiliores funt
truncis fuis : creberrimeque fpargunt ramos, ad quan-
dam arbufculorum fimilitudinem ; ultimis rami\'s valde
fubtilibus. Cum arteriae, aut venae non impletae pe-
nitius , major cum arbufculis iimilitudo , interceden-
te inter duo proxima quaeque intervallo, in quo aut

A 3 nui^

null a c , aut paucae. Hoc autem vitio impletionis fit,
tantum in truncos , eorumque ramos, proxirnofque
ramulos impulfa materie : nam cum accurarius im-
pellitur , nulla funt fpatia intermedia à vafis libera,
& tantum eft fpecies quae dam arbufculorüm , eaque
tanquam fi alia aliis continuata eflent ; ut videre eft
in icone , quam do. Rami plerique angulum acutum
efHciunt cum progrediente trunco, cujus funt : aliqui
fere rectum ; quidam etiam re£k> majorem : quae res
materiem praebere poteft confiderantibus leges cir-
cumdu&ionis humorum per haec va fa. Sic etiam haec
poteft ; ipfos ramos incredibili fe fle£tere varietate ,
quam icone expreiïit artifex, verbis vix poflèm. Oni-
nes fe frequenter conjungunt , & in unutn confluunt :
arteriae autem conjungunt fe cum arteriis , venae
cum venis. Conjungunt tum fmitimae unius ejufdem-
que later is, tum oppofitae , qua ex utroque latere
venientes conveniunt in ilia parte inteftini, quae ma-
xime diftat à mefenterio. Et conjungunt ramis ma jo-
rib us , minoribus , minimifque : fic autem , ut rami
majores fe etiam majoribus continuent, minores mino-
ribus, minimi minimis, quadam magnitudinis aequali-
tate. Et cum multo plures fmt rami minores quam
majores , conjundtiones etiam apparent crebriores in
parvis. Efficiunt autem hie, ut alibi paflim in corpore
noftro , ut humor.es libere fluere poffint ex alia arte-
ria, venave, in aliam ; quo cavetur, ne uno ramo
obftru&o, aut compreflo, impediantur fluere per om-
nés, qui à ramo illo oriuntur. Praeterea efficiunt,
Ht non modo per arterias difpergantur humores _? fed

Arteriis et Venis Intestinorum.

in iifdem quoque paiTim rurfus conveniant , commif-
ceanturque ; Sc ex contrariis partibus venientes , fe in-
ter fe collidant. Itaque partes, e quibus confta-nt hu-
mores, pelluntur, & agitantur inter fe concurfu admo-
dum vario: atque hoc fit tot in locis, & tam crebre.
Quae fortafie una efl: ex cauliis , cur fanguis , qui
fponte fua tam pronus eil ad coagulandum , tarnen
tam fluidus in nobis maneat , ut mobiliflimae fmt
partes ejus omnes: nam cum e duel us e vafis movetur,
& conquaffatur , tardius fe coagulat , quam cum fi-
bi relinquitur. Efl etiam alia natura partium fangui-
nis , ut particulae , e quibus conflant, certa qua dam
vi , quam attra&ionem appellat fummus Philo fop hus
Newtonus , cohaereant, & tamen diftolvantur pres-
fione majore ; quemadmodum in gl ob ul is fanguinis
apparet. Fortafie autem etiam diftolvuntuf humores
collifione in arteriis continuatis ; atque ita apti red-
duntur ad penetrandum in arterias minores. Deni-
que etiam hoc non praeteriendum , propter conjun-
ftiones illas arreriarum frequenter mutari modum cir-
cuitus humorum. Nam ubi con-tingit , majori vi ur-
ged per alteram e duabus, quae conjun&ae funt in-
ter fe ; quam per alteram ; ex ea , per quam majori
vi urgentur, pellentur in alteram , per eamque re-
pellentur cor verfus : quod creberrime contingere
debere , res ipfa docet. Sic & cum compreila eft
arteria , aut obftru£la , pars ejus , quae eft ultra lo-
cum ubi comprefla , aut obftrudta , non man et ina-
nis , fed ex conjun£lis arteriis impletur , per eamque
pelluntur humores locum ilium verfus _? ut per ve~

nam-

nam ; ab caque etiam parte in cum impingunt , ae-
que atque ab ilia cordis. Ob eafdem etiam conjun-
Óiones murari apparet modem circuitus in venis. Per-
go autem ad reliqua , quae in his val is notanda. Ve-
nae comitantur arterias , quibus refpondent. Quod
cum aliter traditum fit ä praeftantiffimis Anatomicis,
minus fortafle fidei inveniet : quapropter exponam
paullo plenius. Primum itaque implevi arterias ma-
terie rubra poll: venas ejufdem intefiini , caerulea ;
& fere ubique apparuerunt gemma vafa , altero è
duobus rubro , altero caeruleo. Apparuerunt tamen
etiam quidam venularum ramuli folitarii, ficut &
arteriolarum : id autem facile perfpiciebam vitio im-
pletionis inaequabilis faüum. Cum itaque errorem
creare hoc fortafiè pollet , implevi arterias , ut per
venas rediret materies , qua implevi ; omnefque ve-
nas , quoufque cognofcere valui , arteriarum inve-
ni comités. Haec autem vel im de arteriis & venis
per nervofam diftributis , ut di£ta de iis funt , in-
telligi. At in recenti intedino venae apparent cre-
briores : quod ex eo fit , qood venae fanguine tur-
gidae, arteriae non item. Quid vero induxit ad cre-
mend um arterias & venas difFerre inter fe decurfu?
primum ₉ quod in una portione inteflini impleverunt
arterias, in alia venas : fed non funt duae portiones
in quibus idem arteriarum venarumve decurfus: ma-
gna quidem proximarum fimilitudo ; fed ita a ven-
triculo fenfim decurfus alius eft , aliufque , ut ea-
rum J quae diflantibus in locis pofitae funt , magno«
pere éifcrgppt ; quanquam tamen ubique ita fingula-

Arteriis et Vents Intëstï\'norum. 9

ris, & inteftinorum plane proprius fit, ut facile fit ar-
terias & venas inteftinorum ab illis aliarum partium ili-
tem o (cere. Dein de quaedam eft révéra differentia : ut
quod vena fubinde quae arteriae cornes , fle£tat fe,
fuperfcandenfque arteriam , poft fe ejufdem alte ri la«
teri jungat : quod tarnen non affert difcrepantiam ma-
gnam. Adde quod venae & arteriae , ubi utraeque
feorfim impletae funt , fpecie difpares fmt , quoniam
venae majores arteriis. Et funt fane arteriis refpon-
denïibus majores , verum non majores tarnen , quam
alibi. In recenti inteftino , quoniam venae diftentae
fanguine , arteriae autem inane s , hae apparent pro
portione minores. Et quam vi s venae non modo ex
arteriis accipiant hum ore s, fed baud dubie etiam ex
inteftinis, ideoque videantur hic majores efîe debere;
non eft tarnen necefle , quoniam arteriae non dant
omnes , quos alferunt , humores , venis : fed ut ve-
nae aiîidue accipiunt novos, in primis ex inteftinis;
fie arteriae multum de fuis dimittunt , inftillantque
iifdem in primis inteftinis. Plura non ad dam , quo-
niam his fatis explanata eft icon, cui aliae adjiciendae
eftent , ad reliqua , quae ad haec vafa pertinent _y
intelligenda.

EXPLANAT10 ICONÏS.

Portio memlranae nervofae inteflini ilium hominis adul-
ti , per longitudinem , ibi tibi inteftinum cum mefen-
terio conjunBum , diffeßae , ^ deinde explicatae.

A. A. A. A. A. Trunci arteriarum & venarum mm
lateris ;

B. B. B. B. B. B. a/terms. Arteriae rubras , venae
caeruleae.

Reliqua ex icone ipfa, & differ tat tone fuperiore fatis fu~
fer que intelligentur. Adverte autem , zÄ arteriolae
vemlaeque apparent folitariae, id partim vitio impletionis ,
partim exprcjjionis faftum : ub^èi venae ab arterïis comitibus
plus minus deviae , /V/ exprejjionis ; «ww comitantur
fe accuratius. Deinde ubi venae quaedam arteriis comi-
tant thus ae quale s, ä minores -, efje deb ere majores. Ne
tamen putes , perfunBorie par at am iconem , ^aw

^ri attentione , magnoque labore Artifex perfecit.
Caetemm rami perfubtiles nulli adfunt, quoniam hi inhae-
mtf membranae mujculofae , communique , internae ,
hic a nervofa , //ƒ durum eft , ablatis.

k i>

sj

ft limv-