-ocr page 1-
m GEWONDMERKTE VAN GENDRINGEN.
»Het is een heilige pligt yoorons men-
sclien , de waarheid openlijfc voor d»
, wereld te verkondigen en de dwaling
met alle krachten te bestrijden.".
»De geheele geneeskunst hestaat in
waarnemingen."
BOGLIO.
In het Nederlandsche grensdorp, Gendringen,
in de nabijheid van Anholt, Jeeft thans een rneisje,
dat ongeveer vier maanden de opmerkzaamheid
des publieks heeft tot zich getrokken, maar waar-
over de tegenstrijdigste geruchten in den onitrek
verspreid zijn.
Omtrent kersmis des vorigen jaars verhaalde men
van dit meisje , dat het op drie vrijdagen uit eeue
aan het hoofd zich hevindende kroon gebloed had,
I en dat men kruisen aan hare handen en voeten ,
alsmede eene wonde in hare borst had waarge-
nomen.
Gelijk doorgaans verschijningen, die met een
godsdienstig gevoel in uadere verbinding staan,
hij eenvoudige en vrome landiieden ligt ter sprake
komen, zoo was het ook hier. Hoswel verstan-
dige en van alle dweepzucht vrije mannen , die
jreeds vrcegtijdig met genoemde yerschijnseJen be-
-ocr page 2-
2
kend waren, niet in het minste tot d« versprei-
ding van zulke bijzonderheden bijdroegen, ja zich
veeleer beijverden , eene onbekende , eerst ont-
luikende plant voor bet al te sterke zonlicbt en
de nadeelige nacbtvorst te bescbutten, kon het
echter niet verhoed worden , dat eene zaak , aan-
vankelijk slechts aan weinigen bekend , in stilte
van mond tot mond , van dorp tot dorp verhaald
werd. Ofscboon er dan ook op vrijdagen geene
duizenden toestroomden, was niet te min het aan-
tal bezoekers bij dit meisje grootei' dan vroeger,
en werd deze zonderlinge verschijning •— welligt
met overdrevene, valsche opgaven, —door ieder-
een verder en verder verbreid. Toen scbrijver
dezes, die in den beginne de bewuste bloeding
ook eenmaal gadesloeg , over de beteekenis dezer
gebeurtenis ondervraagd werd, herinnerde hij zich
de woorden van schoNLEIN: »dat hijsterische ver-
schijnselen meer of minder aanleiding tot logen en
bedrog geven, wier neiging bij den duur der kwaal
tot ware ziekle overgaat," zoodat ik voor misleiding
waarschuwde, maar niet te min beloofde, zoo ver
de zaak zich bevesrigde, mijne beschouwing open-
lijk te zullen mededeelen. Middelerwijl deze ver-
schijning voortduurde en er zich onverklaarbare
toevallen vermeerderden, kwam. onverwachts in
No. 25 van den algemeenen Kerkbode dezes jaars
een artikel te voorschijn, met het opschrift:
mundus vult decipi , decipiatur ergo, dat is: de
tvereld toil bedrogen worden
, laten wij haar
derhalve bedriegen!
waarin een geneesheer (Dr. B)
wiens roeping lot een beslissend oordeel over deze
eangelegenheid wel iets raadselachtigs in heeft, d«
-ocr page 3-
s
•§*lieele zaak, kort en alles afdoenend, een et—
lendig gochelspel en een grof bedrog verklaarde.
Hoe groot mijne Verwondering, ja zelis mijne
■verontwaardiging over zulk eene oordeelvelling wa-
xen , die volgens een hoogst oppervlakkig onder-
zoek, op oogenschijnlijke vooringenomenheid en
dwalende begrippen gegrond scheen te zijn, zal
ieder onbevooroordeelde, die de groote zwarig-
heid, om in dit geval een bedrog aan te wijzen ,
wil erkennen, van zelve moeten gevoelen. Of-
schoon ik mij dan ook tot hiertoe om vele rede-
nen van het openbaar maken dier merkwaardig*
verschijning had onthouden, hi«Id ik het na —
Jaar een sedert jaren ongelukkig en beklagens-
waardig meisje als huichelaarster en bedriegster
werd vborgesteld ; daar lasterzuchtige menschen j
op de getuigenis van eenen (zoo het scheen) be-
voegden regter zich beroepende, dat bedrog aan
■slechte en Iage oogmerken toeschreven, en ook
mij eindelijk het verwijt gedaan werd, dat ik uit
onwetendheid of nalatigheid bij een ligt te ontdek-
ken gochelspel, 'een ledig aans<;houwer was ge-
bleven — een gebiedende pligt, het publiek met
datgene bekend. te maken, wat zich voor na eene
zorgvuldige beschouwing, als daadzaken had voor-
gedaan. Ik zal hier derhalve , na eene korte uit-
weiding over den levensloop en den ziekte-toestand
der bedoelde persone, vooreerst alle bij haar
waargenomene verschijnselen mededeelen, opdat
een iegelijk, zoo wel geneesheeren als particulie-
ren, in staat gesteld worden een eigen oordeel ovec
deze belangrijke gebeurtenis te kunnen vellen,
fin het mij daarna ter taak slellen, het onware
1*
-ocr page 4-
i
en verkeerdc, dat genoemd artikel bevat, aan %4
wijzen.
Dorothea visser is een 24 javig meisje, de
katholieke geloofsleer belijdende, welks regtschapen
en vrome ouders zich door landbou\v.en daghuur
een spaarzaam onderhoud verschaften. Zij is klein
van gestalte, en lieeft over bet gebeel genomen
een teeder geslel. Hare gelaatskleur is een vveinig
bleek , het hoofdbaar zwart en in hare glinsterende,
allijd in beweging zijnde oogen en in haren vu-
rigeu blik, als mede in hare zachte, lieftallige
spraak, spiegelt zich een ongeregeld , maar ge-
Toelig zenuwgestel, de aanleg tot moederkwaal-
krankte ; bovendien valt hare klierachtige onge-
steldheid , welke zich over het ligchaam der kranka
Vertoont, den geneesheer terstond in de oogen.
Door de smartelijke trekken , welke zich doorgaaus
op haar gelaat voordoen, en een weiuig scbeel-
zien , heeft DORA voor vele lieden iets onaange-
naams iu zich. Overigens is zij meest in vrolijke
gemoedsstemming, antwoordt -met eene zekere
kinderlijke eenvoudigheid, en zeer vriendelijk, doch
kort op de haar voorgestelde vragen , en is daar-
ddor niet zoo onbevallig of onverdragelijk als vele
andere hijsterische zieken. Behalve een goed ge-
heugen , en een zeer juist begrip, bemerkt men
bij haar geene bijzondere geestbeschaving. llaar
oordeel is overigens zeer gepast ; zij toont in' alles
een edel gemoed te beziiten , en schijnt van alls
bedoeling en zucht ora. door haar lijden indruk te
•yerwekken, geheel vrij te zijn.
Reeds in haren kindschen leeftijd vertoond?
-ocr page 5-
5
zich bij dit altijd braaf en vrolijk gezinde meisje g
een zwakkelijk, ligt geroerd zenuwgestel, zoodat,
vo!gens betuiging barer moeder , de ouders zich
altijd moesten in acbt nemen, om DORA hard aan
te spreken, of met straf te bedreigen , dewijl zij
alsdan terstond begon te sidderen en te beven.
Desniettegenstaande genoot zij tot in haar vijf-
tiende levensjaar eene vrij goede gezondbeid , nam
deel aan het gewone school- en godsdienstig-
onderwijs, en hielp hare ouders te huis en op
het veld, om hunnen arbeid te verligten. Op
dezen leeflijd werd zij echter door eene hevige
klierachtige ontstekiug in de gewrichten aangetast,
en k was hierdoor genoodzaakt de dienst, waarin
zij toen reeds werkzaam was, te verlaten, en naar
huis terug te keeren. Tegen deze klierziekte wer-
den behalve medicijnen ,- bloedzuigers , spaansche
vliegen, branden en het later daarstellen eener
fontenel, door middel van kali caust. door den
beer Chirurgijn D , (die voor armen-rekening het
meisje ook later heeft behandeld) aangewend. Daar
intusschen de uitzetting der gewrichten niet kon
worden verhinderd en de verkorting van het been
daarvan het gevolg was, bleef deze ziekte in
het vervolg de oorzaak van grootere folteringen,
ja werd veelligt de bron van alle latere smarten
voor het ongelukkige meisje. Dewijl men nu,
ter afleiding en vermiadering der voortdurende,
zich altijd vermeerderende gewrichtspijnen ten
minste allc drie weken, de fontenel aan de heup
met kali caust. moest uitbranden (waarbij het,
zeker niet altijd zeer zacht zal zijn toegegaan)
ontwikkelden zich , een jaar na het nitbreken dejf
-ocr page 6-
<r
geWrichtsaiekte, aller hevigste hijsterisclie sfafp*-*
trekkingen. In deze aanvallen sloeg de ongelukkige
zoo hevig met armen en beenen, dat zij naauwe-
lijks door Tier steike mannen op haar bed korr
gehouden worden ; zij beet, geheel bewusteloos ,
Tan zich af, schreeuwde luidkeels, en was door
deze tooneelen de scbrik der buurschap gewor-
den. Bij deze krampen, die ecliter naderhand
in beviglieid verminderden, kwamen snel op el-
lander volgende, en vooral na bet telkens uit-
branden der fonteDel, lange, aanhoudende flaauw-
ten, herhaalde aanvallen van keel- en mondkrampy
en andere ten gevolge der bijsterische kwaal zich
Tertoonende toevallen* Tot overmaat van lijden
werd DORA in baar zeventiende levensjaar door
eene volslagene blaasverlamming aangetast, waar-
door zij hu ook in de treurige noodzakelijkheid
Verkeerde, zich dagelijks tweemaal aan eene niei
alleen smartelijke, maar bovendien voor het zede-
lijk gevoel eens meisjes diep krenkende wateraf-
tapping te moeten onderwerpen. Werd deze ope-
j'atie niet spoedig genoeg verrigt , en ook in weerwil
van dezelve, dan ontlastte zich de urine door
brakingen. (*)
Al dat lijden verduurde het beklagenswaardige
meisje voile acht jaren met voorbeeldeloos geduld
en berusting in den goddelijken vvil, zoodat zij f
(*) Behalve deze siekte , lijdt het meisje aan longknobbelai
Ook ontwaarde ik tweemaal bij haar , nadat zij , uilhoofde eener
steek in de zijde , door den chirurgijn D, was adergelaten , ecr*
Beer sterk sweeten , dat echter door toediening van eene toe-,
reikende Infus. Sale, cum Elix. acid. Bailer et Ext. Chin*
tpoedif vcrdween,
-ocr page 7-
I
niettegenstaande hare langdurige en groote smarten,
dezelfde kalmte des gemoeds behield en zelden
een' klaagtoon haren uiond liet ontvallen. Daar
zij tot zwaren arbeid onbekwaam was, hield zij
zich in huis onledig met ligten arbeid, en zocht
overigens , van de vreugde des leyens verstoken,
haren troost in het gebed en in godsdienstige over-
denkingen, zonder echter gebrek aan huisselijke
toespraak en eene meewarige deelneming van de
zijde der dorpelingen en der heeren geestelijken.
Intusschen was het (om welke reden weet men
juist niet) de innige wensch van DORA geworden ,
van de wateraftappingen bevrijd te zijn, zoodat
men haar dikwerf hoorde zeggen, dat zij bereid
was een grooter lijden op zich te nemen, als zij
slechts van hare bitter onaangename krankte mogt
verlost worden. Deze oorzaak schijnt dan ook
veel te hebben medegewerkt, dat de zedelijk-
godsdienstige levensvvandel van het meisje sedert
den verleden herfst eene hoogere vlugt heeft ge-
noraen : want niet alleen , dat na dien tijd hare
vrome levenswijze door innige gebeden en getrouw
vasten eene ernstiger strekking verkreeg, maar er
kwam ook van dien tijd af een verschijnsel te
voren, hetwelk daidelijk bewees, welke diepe
worteien hare godsdienstige overdenkingen hadden
geschoten. Er zijn nameJijk sedert dien tijd oogen-
biikken bij haar waargenomen, dat zij in onmagt
sehijjit te zullen vallen, eene beving in hare voe-
ten gewaar wordt", en den aanvvezendeu alsdan
verzoekt, haar te bed te leggen. Als zij daar nu
zoo bewusteloos uitgestrekt ligt ,rigt zij hare wijd
opengesperde oogen ten heme), heft de uitgestrekte
-ocr page 8-
3
en weder te zamen gelegde handen in de hoogfey
geeft, met afgemeten tusscbenpoozen, den zegeit
even als de kalholieke priester aan het altaarr
rigt zich dan op , Om een kruisbeeld te omvat-
ten, drukt hetzelve aan hare borst, en zinkt ein-
delijk, nadat zij eenige onverstaanbare woorden f
(die zieh meest tot eene overvveging van den lij-
denden Verlosser scbijnen te bepalen) gesproken
heeft, verrukt, maar vermoeid neder , zonder ia
Let minste te weten, wat zij heeft gedaan. Men
heeft deze verschijning, waardoor DORA reeds
vroeger bij eenige vrome zielen in den roep eener
huilengewone godsdienstigheid gekomen was, voor
een eenvoudig verschijnsel der moederkvvaal ge-
houden, doch te onregt. Die toestar.d moet
veeleer als een droomwaken, of eene verrukking
Tan zinnen beschouwd worden , zoo als die uit
eene verstoorde harmonie tusschen ziel en lig- '
chaam en daaruit voortvloeijende toevallen meer-
xnalen door geneesheeren is waargenomen. Naar-
dien ik in het bovenstaande een afbeeldsel deir
kranke persone en eene oinsehrijving der om-
standigheden, waarin dezelve tijdens, dat men
het eerst de opvallende verschijning van een
bloedzweet uit verschillende deelen van het
ligchaam
waarnam, heb geleverd , en nu tot de
uiteenzetting dezer gebeurtenis overga, maak ik
Vooraf de opmerking, dat dit bloeden geheel on-
vervvacht, en zonder dat het meisje zelve, of
iemaud barer bekenden daarvan iets hoegenaamd
heeft vermoed, piaats vond. Want ofschoon DORA
\vel acht dagen te voren over hevige hoofdpijuen,
over een onaangenaam gevoel, als werd zij met
j ■ ■
-ocr page 9-
'9
doornen gestoken, geklaagd had, en zij liarer
zuster denzelfden nacht te kennen gaf, dat zij
haar niet met spelden moest steken, was niemand
op de gedacbte gekomen daarin eenig voorbeduid-
sel te zien. Het was op vrijdag den 1 December
des verleden jaars, dat hare zuster, des morgens
bij het opstaan, met verwondering merkte, dat
DORA het bloed van het aangezigt stroomde, en
haar hoofdhaar van bloed door week t was. De
moeder en de huisgenooten verschrikten zeer en
Waren geroerd bij het zien van het bloedende
hoofd. Daar men echter gewoon was , zeldzame
verschijnselen bij de jonge dochter waar te ne-
men, en men daarin eene goddelijke beschikking
meende te moeten eerbiedigen , te meer, dewijl
het bloeden niet zoo hevig was, Het men het dien
dag er bij blijven en verzweeg het als een geheim.
Dit vooival zich twee volgende Vrijdagen herhaald
hebbende, ontdekte men ook den 22 December in
de borst, en den 12 en 19 Januarij daaraanvolgende
op den rug der handen en voeten het uitzweeten
eener bloedige vloeistof, en deze verschijningheeft,
met afwisselende hevigheid en verscheidenheid van
plaats, tot op dit oogenblik aangehouden. Maar op
MARIA-Licbtmis en vier andere vrijdagen zag men
geene bloeding. Bij deze verschijnselen voegde zich
echter later een andcr, dat meer opzien baarde, en
aan het geheel eene meerdere beteekenis scheen ta
geven, ik bedoel: het verschijnen van groote blader«
vormige kruisen op de borst, op de handen en voe-
ten , waar deze teekenen met den 6den en 7 vrij
dag, na het aanvangen der bloeding, te voorschijn
kwanien. Op Donderdag namelijk, v66r de bloe-
-ocr page 10-
10
ding, verhief zich op den rug der handen en
voeten (na een voorafgaand gevoel van jeuken on-
der de opperhuid) in de gedaante eener geelroode
blaas, de volkomen vorm van een kruis, dat in
den omtrek zeer scherpkantig was. Dp, punt van
dit kruis lag op den rug der handen tot bij den
middelsten vinger, deszeifs ondei-einde was boven-
waarts gekeerd. Dit kruis had ongveeer de lengte
van 2y duim, de dwarsbalk van 2 duim, de
breedte" van den balk was -*- duim. Op de voeten
waren de kruisen niet zoo groot; zij vertoondea
zich echter op het midden van den voet met ne-
derwaarts gestrekte punten. Het kruis op de borst
was zeker een vierde gedeelte grooter dan dat op
de handen ; het lag midden op het bovenste ge-
deelte van het borstbeen, deszeifs toppunt was
naar het hoofd gekeerd. (*) Be blazen waren
zeer verheven en gespannen , bleven eenen ge-
heelen dag en zelfs langer in dezen vorm, en
ontlasten bij derzelver opening of losbarsting,
een heldergeel melkbloed vocht. Zoodra de op-
perhuid verwijderd was, vormde zich eene nieuwe;
maar de roodachtigheid van de onderliggende huid
verdween als dan niet meer, zoodat DORA sedert
het eerste verschijnen dezer roode kruisen , als
ware katholieke maagd op hare borst, handen en.
voeten het teeken barer geloofsbelijdenis bevestigd
hield. De bloedige vloeistof, welke zich echter
in de meeste gevallen slechts in zeer geringe hoe-
veelheid ontlastte, en die in den beginne, even
(*) 0{> eemge vrijdagen zag men op de borst alleen eena
onregelmatigo blaas, en bleef deze vorm in den beginne Tan
den ecnen vrijdag tot den anderen eeuo wonde.
-ocr page 11-
11
uls daauwdruppelen , uit de oppervlakte der hati-
den en voeten ontprong, werd naderhand uit deze
bladervormige kruisen afgezonderd. Zij scheeti
werkelijk uit de randen der kruisen te ontsprin-
gen, Hep van daar in druppelen langs de huid
neder, of bleef ook in dunne , fijne korsten op
de plaats der ontlasting aanwezig. Wanneer de
vloeistof door middel eener spons of van een lin-
nen doek afgewischt werd, dan kvvam er weder
nieuw vocht uit de huid te voorschijn, even als
het zweet uit de zweetgaten. Waren echter de
blazen toevallig gebarsten of kunstmatig geopend.
dan had het uitzweeten op de onderliggende vlakte
plaats. Bij het onderzoek, hetwelk ik herhaalde
malen over de wederuitstorting van bloed aan het
hoofd deed, viel het dadelijk in het oog, dat allc
mutsen en doeken , welke de kranke op de vrij-
dagen droeg, slechts aan derzelver ondersten rand,
rondom het hoofd met roodachtig bloedwater
doortrokken waren, en dat derzelver middelste
of bovenste gedeelte geheel zuiver en wit bleef.
Na het afnemen der mutsen en doeken , bemerkte
men terstond, dat alleen het haar rondom het
voorhoofd, de slapen van het hoofd en het ach-
terhoofd doornat en zamengekleefd was, en dat
daarondcr de bloedige vloeistof uit de oppervlakte
der hoofdhuid ontsproot, zoodat de schedel en
kruin van het hoofd daarvan geheel vrij bleven.
Overigens was het tot nu toe niet mogelijk aan
het hoofd een likteeken , eene blaas of iets der»
gelijks te ontdekken; ook moet ik het onbeslist
laten of het bloed uit de haren zelve voortkomt,
of er slechts langs vloeit.
-ocr page 12-
12
i
Wat liier inmiddels de hoofdvraag over den^
aard der uitgezweete vloeistof, waaromtrent ik mij
tot nn toe onbepaald heb uitgelaten, doch vvaarop
hot wel het meeste aankomt, zoo is bet zeker,
Mat zij , die dezelve met den naam van eeuvou-
dig bloedig zvveet bestempelen, even zoo ?,eer
dwalen , als zij , die dezelve volkomen overeen-
stemmend met zuiver bloed voostellem Oischooa
het uitgezweete op eenige Vrijdagen en op vcr-
scbillende tijden der bloeding zich verschillend
voordeed , en alzoo bij den aanvang der geheele
verschijning, als ook in den beginne van elke
bloeding, de vloeistof dikker en derzelver kleur
donkender scbeen, herkende men in de gewone
gevallen slechts een gekleurd bloedwater, dat hel-
roodfc vlakken op de bedekselen achterliet. In
die gevallen eehter, waarin de uitstorting met
■verhoogder werkzaatnheid plaats had, gelijk dit
bijzonder op goeden vrijdag het geval was , ver-
toonde zich het uitgezweete vocht als een rood
bruine, zwartachlige vloeistof van dunne zamen-
stelling en van eene eigendommelijk onaangename
geur, en was niet alleen de kleur, welke het
vocht achterliet, aan die van werkelijk (na-
melijk aderen) bloed gelijk, maar ik vond ook
meermalen geronnen bloed in de doeken, gelijk
dit zich als vezelachtige stof, bij verkoudene lie-
den, Tan het bloed afscheidt. De vraag of het
mJtgestorte vocht werkelijk met bloed overeenkomt,
kan, volgens mijn begrip, met ja beantvvoord
worden. Op den dag der bloeding klaagde DORA
telkenmalc over duizeligheid , hevige hoofdpijnen
en verklaarde zij snel opeenvolgende steken rondom
-ocr page 13-
13
het hoofd te gevoelen, hetwelk bovendien zeer
heet was. Ilet gelaat was roodkleurig, de oogen
waren glinsferend, de pols was snel. Ook aan de
bverige deelm bemerkte men groote aandoening
van smart, vermeerderde temperatuvtr, die lot
aan het uitwaseuien gestegcn was, en eigendom-
meliik jeuken en prikkelen onder de huid. Het
ontlasten der bloedige vloeistof begon alsdan gc~
woonlijk om middernacht, of om drie, Tier ure
in den morgen, duurde met tusschenpoozen en'
afwisselende bevigheid tot des avonds laat , eu
moesien alsdan des daags de doornatte doeken
meermalen vernieuwd woiden. Gedurendede blee-
ding lag de lijderes altijd in bestendige onm^gt,
nam volsli-ekt geene spijze tot zich en verzocht
apnhoudend om water, tot lessching van barer*
dorst. I)e bloedende deelen waren heet en zoo-
gevoelig, dat zij bij de minste aanraking begon
te stuiptrekken , of dat zij de handen wrong, of
zich in bet bed wende en keerde, zonder ergens
verzachting van pijn te ondervinden. Tegen den
namiddag werden die deelen kouder, en alsdan
verlangde de ongelukkige met smart naar het einde-
van den dag. Den dag na de bloeding bevond
DORA zicli weder zeer wel, verrigtte haren gewonen
arbeid en was vrolijk en welgemoed als te voren.
Tot zoover heeft thans mijne waarneming der
bij DORA VISSKR gadegeslagen bloeding en de op-
haar ligchaam zigibare kruisteekenen zicli bepaald.
Of die verschijnselen op dezelfde wijze zuller*
voortduren of geheel ophouden , of dat zich wel-
ligt nieuwe daaruit zullen ontwikkelen ? dit raadsel
op te loss en , blijft der toekomst voorbehoudea t
-ocr page 14-
u
en zal eene vlijtige en waarheidlievende, voort-
gezette waarneming leeren. In alien gevalle was
het tot hiertoe gebenrde merkvraardig genoeg, om
algemeene belangstelling te verwekken en moet het
geenzins als bewijs van bloote nieuvvsglerigtieid
beschouwd worden, dat zelfs bescliaafde en aan-
zienlijke personen het zich der mocite waardig
achlten , het deagdzame meisje op eenen vrijdag
te bezoeken. Het is echter voor alles noodig,
dat men de echtheid en waarheid der boven be-
schreven verschijningen met zekerheid kan waar-
borgen, om geen gevaar te loopen, zich naderhand
door eene zoo ligt mogelijke misleiding vervoerd
te zien. Ofschoon intusschen al degenen , die
herhaalde malen ooggetuigen dezer verschijningen
waren, en kennis droegen van de regtschapenheid
van bora TISSER en die harer ouders, en zich
vast overtuigd hielden, dat hier in geen geval be-
drog aanwezig was, bleef het toch , (vooral nadat
men zich dienaangaande openbaar had uitgelaten)
de algemeene wensch, op eene doelmatige wijze de
mogelijkheid van zoodanig bedrog geheel en al tec
zijde gesteld te zien. Dewijl DORA veertien dagen
vooruit gezegd had, dat zij op goeden vrijdag niet
alleen op handen en voeten de meergenoemde
kruisen zou bekomen , maar ook op die plaatsen
zou bloedeh , zoo vraagde ik haar, wie haar dit
gezegd had, en van waar zij dit wist ? Daarop
antwoordde zij mij: dat dit haar onbekend was ;
maar dat haar driemaal in eenen droomwakenden
toestand een wit kind was verschenen, dat haar
xulks getoond en medegedeeld had.
Na kon er geene betere gelegenheid tot onder->
-ocr page 15-
15 • ,
tCiek worden aangeboden, en er werd alzoo hesft?«»
ten, der kranke twee dagen le voren ten minster
<eene hand te verzegelen , en haar alsdan streng te
bewaken. Door tusschenkomst der heeren gees-
telijken willigde het arme meisje, sclioon eenigzin*
met tegenzin, in* Nadat men derhalve een der
aanzienlijkste personen van het dorp, den heer
V. W. verzocht had, getuige te zijn hij de ver-»
zegeling (hetgeen echter werd afgeslagen) omwond
men, Woensdag den 3 April dezes jaars, de»
avonds, in tegenwoordigheid van den pastoor N.,
de regterhand met een' witten, linnen doek, be-
Vestigde denzelven aan den onderarm met een*
band , hechtte ten overvloede doek en band met
naald en garen te zamen , en Verzegelde eindeltjk
de einden van den band met twee lakken en tweef
cachetten. Den volgenden morgen was het om-
hulsen ongeschonden, maar dora werd loch voort-
durend bewaakt. Tegen tien ure begon zich aan
de linkerhand , als medeop de borst de opper-
huid aan de einden van het kruis te verhefien f
Vereenigden zich de bloedblaren en des namiddags-
ten twee ure kwamen de blarenkruisen in derzel-
Ver geheele grootte te voorschijn. Dora lag, zoo
als vroeger, stil in zich zelve gekeerd. Alle dee-
Jen schenen haar smart te veroorzaken, en men
dntwaarde door de bedekselen daaraan een' ster~
ken gloed.
Het bloedzweeten nam des nachts ongeveer eefl
kwartier voor twaalf ure, pm welken tijd ik mij met
den geestelijke van Gendringen aan het bed des
lijderes bevond , eenen aanvang , en was in den be-
ginne slerker dan dit vroeger had plaals gevonden#
-ocr page 16-
IG
Met een blcek gelaat en halfopengeslagen oogenf
lag het onschuldiga meisje, zouder eenig teekert
van levea te geven , in diepe onmagt verzonken;
het bloed vloeide in talnjke droppelen Tan het
hoofd en van onder het liaar over het aangezigt.
De voor liaar uitgestrekte handeu waren geheel
nat, en het roode vocht schemerde door de doe-
ken , die het kruis op de borst bedekten. Alle
aanwezende personen waren bij dezen aanblik innig*
geroerd , en gaven door een diep stilzwijgen hunne
verwondering en volkomene overtuiging genoegzaam
te kennen. Ook voor niij, ofschoon aan gedurige
bloedtooneelen gewoon, ging dit oogenblik niet, zon-
der eenen diepen indruk achter te laten , voorbij.
Daar de .verzegeling ongeschonden bevondeu
werd, maakten wij band en doek van de regter-
hatid los, en ontwaarden wij daaronder een evert
zoo sclioon bladerkrnis , als wij op de Hnkerhand
gezien hadden. Ook de kruisen op de voeten
waren aanwezig, rrcaar begonnen eerst den vol-
genden morgen te bloeden. Bovendien was het
bloedzweeten op goeden Vrijdag zoo in het oog
vallend , en is door zoo veel geloofvvaardige per-
sonen gezien gewovden, dat over deze daadzaak
geen' den minsten twijfel kan worJen aangevoerd.
Het duurde den ganschen dag , hoewel met eenige
tusschenpoozingen, en was aan het hoold, op de
borst en de handen, het sterkste, minder sterk
daarentegen op de voeten (*). Overigens was de
smartelijke uitdrukking, welke men de vorige da-
( ) De doeken , waarin rich het uitgezweete bloed bevindt ,'
zijn door mij bewaard geworden, en ik kan ds lioeveelheid.
^aarop Yersameld bload op 6 I 7 oncan »chatt«u.
                        >
-ocr page 17-
17
gen op het gelaat.der kranke had wnargenomen ,•
op dezen dag sterker in het oog valiead. Het
be«oek, dat zij thans ontving, scheen haar zeer
lastig en onaangenaam, en zij verlacgde reikhal-
zend naar het einde van den dag.
Ik moet hier eindelijk nog een paar opmerkin*
gen bijvoegen , welke, in verhouding tot het ver»
hoogde geestelijke leven van het in vele opzigten
merkwaardige meisje, even zoo vele in het oogloo-
pende verschijnselen opleveren , a!s de tot hiertoe
heschrevene en aan haar ligchaam bespeurde uiter-
lijke teekenen. Zij bepalen zich tot het voorspel-
Jen van het bloedzvveeten , en de herstelling van
hare srnartelijke ziekte , (hlaasveilamming) welker
genezing zoo langen tijd het doel barer innigste
wenschen Was. Dora zeide, namulijk, zonder
daartoe uitgenoodigd te zijn, herhaalde malen, en
wel acht, ja zelfs veertien dagen in el ken d room-
wakenden loestand , waarvan wij reeds vroeger ge-
wag hebben gemaakt, niet alleen bepaaldelijk den
tijd , waarop het bloedzweet weder zou doorbre-
ken, maar ook aan welke deelen van het ligchaam.
dit zou plaats hebben. Bovendien gaf zij merk.
waardige verzekeringen van de herstelling barer
krankte, hetgeen alles naauwkeurig uhkwani. Zoo
zeide zij twee dagen voor kersmis : als zij ijverig
tot het kind JEZ03 bad , zou zij in negen dagen
van de wateraftapping bevrijd worden; en de uit-
komst daarvan was, dat de volgende negen dagen
de urine door brakingen ontlast werd. Zoo be-
paalde zij, den 9 February, dat zij, acht dagen,
en wel des middags om drie ure voor vijf weken
.Van hare kwaal zoude bevrijd zijn, en dit had ook
-ocr page 18-
18
•werkelijk zoo plaats, zonder dat zQ verder urine
uitgebraakt heeft. (*) Eindelijk zou, blijkens eene
voorzegging, die zij veertien dagen te voren ge«
daan had , op Woensdag in de goede week het
oogenblik aanbreken, waarop zij geheel van hare
kwaal zou genezen zijn, die zes jaren lang en on-
ophoudelijk het zvvaarste kruis op hare schouderea
had gelegd. Ook deze voorspelling werd zoo zeer
bewaarheid gevonden, dat van genoemd oogenblik
af aau de urine-ontlasting haren gewonen loop
herkreeg, hoewel nu en dan nog een deel door bra*
kingen moest ontlast worden.
Als slotsom dezer waarneiningen kunnen, zoo
ik meen, de volgende punten me: zekerheid wor*
den vastgesteld;
1°. Er heeft zich bij BORA VISSER berhaalda
nmlen, en wel altijd op Vrijdagen, een bloedzweet
aan het hoofd , op de borst, aan de handen en
voeten vertoond, en het uitgezweete vocht ver-
dient in zoo verre den naam van werkelijk bloed
als ook andere vochtafscheidingen in het mensche«
hjke ligchaatn met dezen naam bestempeld worden.
2°. Deze bloeding is aan handen en voeten,
als ook eenige malen op de borst der vorming van
blader-achtige kruisen voorafgegaan; aan het hoofd
is dezelve uit eenen kransvormigen en random
het hoofd loopenden kring voortgesproten.
(*) De chirurgijn, die, na verloop Tan dien tijd, zijne
3kunstbeoefening weder moest hervatten, maakte nu een vreesselijk
iSpektakel. flij liet zich over list en duivelskunaten uit, em
Jjeweerde, dat de Doctor of iemand anders hier de hand in het
•pel gehad had.
-ocr page 19-
J 9
3'. De verlamde waterops topping, waaraan de
kranke gedui'ende zes jaren heeft geleden , heeft
zich, gedurende de voornoemde versehijuingen
weikelijk gebeterd, en is tot heden toe ten minste
opgeheven.
4°. Deze beterschap, alsmede het bloedzweeten
zijn meermalen door haar met bepaling van dag
eu uur voorzegd gewortleu.
5°. Be bovenstaande verscliijningen hebben
plaats gehad zonder eenige bewijsbare kunstbewer-
king, betzij door DORA VISSER zelve of door hare
ouders, zoodat dezelve van logen en bedrog tea
eenenmale vrijgesproken behooren te worden.
En hiermede heb ik, overeenkomstig mijn plan,
eene eenvoudige, en, zoo veel mij zulks mogelijk
was , getrouwe voorstelling van die vcrschijnselen
gegeven, welke gedurende den laalst verloopen
tijd zoo veel reden tot gesprekken hebben opgele-
verd, en, helaas ! met zoo weinig zaakkennis en
ongeloofelijke ligtzinnigheid beoordeeld zijn gewor-
den, In een nader opstel (*) wordt het voorbe-
houden in eene bijzondere opheldering der door
Doctor B. geuite meeningen en bedoelingen te tre-
den, (-[-) en tegelijk de vraag te beantwoorden: in
hoe verre de waargenomene verschijnselen voor
eene nataurlijke uitlegging vatbaar zijn? Tot zoo
(*) Uitgeyer denes heeft dit nadere opstel ter perse , en la!
hetzelve binnen weinige dagen , even als dit, in het licht zenden.
{t) Of het de moeite beloonen zal, op het zouteloos en on-
gerijmd geschrijf Tan den heer g. r. s. , in het tijdsehrift;
ife Ktrkbodt, ieti te antweorden , weet ik met.
-ocr page 20-
20
lang moge zich een ieder troosten met dc woorden
van CICERO :
»Reium eventa magis arbitror, quam causas
quaeri oportere, et hoc sum contentus, quod
quomodo quidque fiat ignorem, quod fiat in-
telligo. (J)
Gendringen,
den 15 Mei 1844.
                   Dr. te Welscher.
(§) lk beslis liever bij de uitkomst der dingen, dan naai?
derielver oorzaken te vragen, want ik houd mij tevreden,
hoeieer ik niet wete , op weike wjjze iet« gebeurt, to begrij-i
p««, Tvat »r gebeurt.