|
' «'
|
|||||||||||
|
|
|||||||||||
|
VRUCHTEN
|
|||||||||||
|
D E R
|
|||||||||||
|
DICHTLIEVENHEID
|
|||||||||||
|
VAN
|
|||||||||||
|
ADRIAEN van deh VLIET.
|
|||||||||||
|
E E R'S T E D E E L,
|
|||||||||||
|
h
|
||||||
|
VRUCHTEN
D E R
DICHTLIEVENHEID
VAN
ADRIAEN vander VLIET,
In deszelfs leven Lid van het Genootfchap natura et arte ,
te Rotterdam; en van kunstliefde spaart
GEErrrLijT, in VGraevenhaege.
|
||||||
|
TELETDEN,
Bij C. van HOOGEVEEN, Junior.
MDCCLXXIX.
|
||||||
|
DEN BESCHEIDEN
|
|||||
|
L E E Z E R
H E I L !
JuLet is uit de fchikkingen van den oyerleedcn Heere
adriaen van der vliet, eertijds een zeer gt- acht Medelid van het beroemde Dichtgenootfchap Natura en Arte , te Rotterdam , en daarna ook van het Haagfche Zangkoor Kunstliefde fpaart geen vlijt, zijnen Aanyer- wanten en Erfgenaamen genoegzaam gebleeken , hoe Hij yerkoos, dot deeze zijne harsfenyruchten aan de kunstlieyen- de weereld, vooral aan het groote aantal zijner yrienden, ter zijner gedachtenisfe, na zijnen dood, door den druk wierden medegedeeld. Onder zijn gejlacht is V, aan wien ik yermaagfchapt
ben, en die mij op het yriendlijkfte yerzocht heeft, de be- drijyige hand daaraan te leenen, en de bekwaamfle gele- genheid daartoe optezoeken. Dat yerzoek was mij eene wet, en ik heb tot de zinlijkfte
uitvoering van dit werk niemand beter kunnen yinden , dan den Boekhandelaar Cornells van Hoogeveen , den Jongen, wiens oplettende naauwzigtigheid en ervaarenheid Men, die dit foort van fraaie letteren beoeffenen, genoeg bekend is: die arbeidzaame Druk - en Kunstijveraar nam deeze taak yolyaardig op zich, en een enkel opjlag van een * 3 ken-
|
|||||
|
VOORBERICHT.
keurig cog zal doen zien , hoe gelukkig hij die volvoerd
hebbe. Zij, die de treflijke Werken van des Dichters weereld-
beroemde Kunstgemoten, yooral van den Nededandfchen pindarus,S mem den onnaaryolgbaaren dirksmits, bezitten en gekezen hebben, weeten, wat hoogachting de- zelye deezen hunnen Kunstvriend toedroegen. Dees Bundel, welke 's Mans Bijbelfche Tafereelen ;
's Heilands Kruiswoorden ; eenige Zinnebeeldige Tafe- reelen; en Stichtelijke Gedichten bey at; zal haasi geyolgd worden door een Boekdeel van omtrent gelijke grootte, het welk de Mengelftoffen yan onzen Dichter behelzen zal. Dit zij genoeg gezegd: de dichtlievende Leezer oordeele
yoorts zelf, en maake van 'sMans poogingen dat heilzaam, Jlichtend en vermaakend gebruik , het welk hij daaryan hij zijn leeyen genooten, en na zijnen dood zijnen welmee- nenden Vrienden toegewenscht heeft. JOANNES van SPAAN.
*s Graavenhaage,
den 25ften van Herfstmaand, MDCCLXX VIII.
|
|||||
|
B L A D-
|
|||||
|
BLADWYZER.
BYBELSCHE TAFEREELEN.
Bladz.
Het Eerstgeboorterecht door Ez au verkocht. - - 3^
Jacobs aenkomst in Syrien. - - - - 11.
Arons Staf. ------ sg,
Israels laeste Staetsvergadering onder den Veldheer Jo-
zua. - - - - - 29.
De Ondergang van Jerobeams Huis voorfpeld. - 39.
De verblinde Syriers. - - - - - 48.
Het wandelen van den Heiland op de Zee. - - 55.
DeKANANESCHE Vrouw. .... 61,
Een geraekte Jongeling naer ziel en lichaem geneezen. - 6j.
Petrus Ontkerkerd. ... - 75,
Kornelios de Hoofdman. 86.
'sHEILANDS KRUISWOORDEN.
Overdenkingen van het Eerfte Woord : Fader vergeef het hun,
want ze wet en met vat zy doen* - - 103.
■ «--------■ van het Tweede Woord: Foorwaer zeg ik u;
he den zult gy, met my, in V Paradys zyn ! 113.
■ ■■
Zle uwe Moeder! - - - - 122.
■
waerom hebt ge my verlaten! - - 127.
~---------------- van het Vyfde Woord: My dorst.' - - 135.
---------------- van het Zesde Woord: Het is volbracht. - 143.
*- ■ van het Zevende Woord : Fader ! in uwe
kandenbeveel ikmynen Gcestl - 9 153.
|
|||||
|
Z I N-
|
|||||
|
BLADWYZER.
|
||||||
|
ZINNEBEELDIGE TAFEREELEN.
De Vrees des H e e r e n. - - 161.
De Droefheidnaer God. ... - 166.
De Droefheid der Weereld. - 169.
De Ware Blydfchap. - - - - 17a.
De Valfche Blydfchap. ------ \jj.
STICHTELYKE GEDICHTEN.
Job in zynen Voorfpoed. - - - - 183.
Job in zynen Tegenfpoed. - 189.
Job in zyne Oprechtheid. ... - ipj.
De Hemelburger. - - - 202.
De Openbaring voortreflyker dan de Natuur. - - 206.
'tGebed des Heeren. - - - - - 212.
Uitbreiding der Tweede Bede van her. Gebed des Heeren: Uw Koningryk kome. - - - 415.
Zielzucht. - - - - - 226.
Morgenzuchten. ----- 227.
Avondzuchtcn. ----- 232.
Zielzuchcen op mynen Verjaerdag. ... 237.
■--------------by het doen myner Belydenisfe. - - 241.
God Verheerlykt voor den Vrede: te Aken gefloten, in den
jare 1748. - 247.
Nieuwjaerszang. - - ... 257.
|
||||||
|
BYBEL-
|
||||||
|
. . -_--------------------------__,----------_,..... -»-' ■■■■■ ■-■
|
|||||||||
|
1
|
|||||||||
|
®
|
|||||||||
|
BYBELSCHE TAFEREELEN.
|
|||||||||
|
©
|
|||||||||
|
.
|
|||||||||
|
■"-?--------"-J
|
|||||||
|
_.----,.*.........
|
|||||||
|
>
|
|||||||
|
o
|
|||||||
|
|
|||||||
|
" ■ ""■■ ■■..... .....-" ....."■■- ..... ..... ■ --^.^.w-»F^
|
|||||||
|
BYBE,LSCHE TAFEREELEN. 3
H E T
EERSTGEBOORTERECHt
DOOR
E Z A U
V E R K O C H T.
Ontdekt men, tusfchen Adams zonen,
Een groot en tastlyk onderfcheid,
Van inborst en genegenheid;
De zoons van Izaak vertoonen, Niet min, een ongemeen verfchil,
Van aert, en lyfsgeftalte, en zeden. De blanke Jakob, zacht en ftil
Van inborst, mint de bezigheden, Waer by zyn Vaders huisftaet bloeit,
En hunner aller welvaert groeiu
A a Maer
|
|||||||
|
B Y B E L S C H0 E.
Maer zulk een zacht en zedig leven.
Verftrekt den rosfchen Ezau nier
Dan enkle kwelling en verdriet;
Van eenen wilden aert gedreven, Schept hy vermaek, met brak* en wind,.
En boog, en zwynfpriet, alle dagen, Langs berg en dal, gelyk onczind,
Op vlugcig wild te Ioopen jagen; En offert kracht, en leen, en lyf,
Aen dat gevaerlyk tydverdryf.,
Dae* komc by t' huis, door al het renneir,
Tot ftervens toe, vermoeid en mat^ Zoo zeer met ftof en flyk beklad,, Dat hy bezwaerlyk is te. kennen.
Het zweet dringj door zyn kleedren heen. Hoe dik gezwollen ftaen zyn oogen!
Hoe beven zyn vermoeide leen! Is niemant met zyn' fket bewogen,
Zoo zygt hy haest in onmagt neer,. En ziet het levenslicht niet wecr. o
|
||||
|
........ - -- ■-■--------------...... ....... !......--------- ~ ' r~~......***"'
|
|||||||||||||
|
T A F E R E E L E N.
Hy heefc der Iinzen gear geroken,
Die Jakob ginder zit en ziedt; Maer kent die vreemde peulvrucht niet, Wiens kleur en' geuren, onder 't koken,
Zyn lnsten tot haer uit doen gaen,
Zoo ras 'er 't oog op is geworpen;
©
Des ziet hy zynen Broeder aen,
En, hygend, zegt hy: laet my florpen... Van 't roode... van dat roode... daer... |
|||||||||||||
|
<
|
|||||||||||||
|
Helaes...! ik ben in doods gevaer!
|
|||||||||||||
|
o-Ezau! matig uw begeren.
Uvv Vaders huis heeft overvloed
Van alles wat den lust voldoet.
Gy kunt dees vreemde fpys ontberen. Men mogt u, om het blozend rood
Van dit gerecht (*), den Rooden heten. Sta af, uw Broeders list is groot.
Hy ziet wat drift u heeft bezeten, En zal daer rnee, wilt gc u niet ho6n,
Zyn voordeel, tot uw fchade, doen.
A 3 Wat
|
|||||||||||||
|
Edom gezegd de Roode.
|
|||||||||||||
|
B Y B E L S C H E
Wat hoor ik! zoekt hy, voor dees fpyze,
Het recht, dat de eerstgeboorte geeft, Van u te koopen! och! wie heeft Van liefdeloozer handelwyze
Ter weereld iramer iet gehoord!
Een' eigen Broeder, fchier bezweken,
Schier ademloos, en voor de poort Des doods genaderd, op zyn foieken,
Wat moes te ftellcn op dien prys! o Schandelyke handelwys! Hoe! 'k fta gelyk voor 't hoofd geflagen!
Lichtvaerdige Ezau, dwaes bera^n, Heeft naeuwlyks Jakobs eisch verftaen, Of laet zich dat beding behagen.
Geheel, zegt hy, van kracht ontbloot,
Moet ik naer mynen adem hygen;
Voorzeker zal, welhaest, de dood My doen ten donkren grave zygenj
Wat of my dan, in dezen ftaet, Het recht van eerstgeboorte baet! |
||||
|
"^J^T-^^TT-^"?- .-r-^--.................... ..
|
|||||
|
TAFEREELEN. 7
Nog houdt zich Jakob niet te vrcden,
Maer wil dat Ezau, by den Heer
Des Hemels, hem den koop bezweer'; i
Met geen 00k, zonder tegenreden, |
Zoo haest gedaen is als gezeid; 1
Des hem de linzen, gaer gezoden,
En fierlyk voor 't gezicht bereid,
Door Jakob worden aengeboden: En Ezau, niet in t minst ontrust,
!
Zit nedr, en eet, en boe: zyn' lusc {
■
Is dan zoo luttel van waerdye, Schat gy, 0 Ezau! dan zoo min
Een reeht, dat u, in '1 huisgezin,
Voorziet van rang en heerfchappye*; Dat u, van 't Vaderlyke goed,
Een dubbel deel zou doen bee'rven; "
Dat hoop in u, voor andren, voedt,
Om Vaders zegen te verwerven; En Gods belofte, van het Zaed Der Vrouwe, in uw bewaring laet! o Jon-
r
■
■ |
|||||
|
U B Y B E L S C H E
o Jongeling! wac eervergeten,
Wat dwaze handeling is did <Het waerdigfte dat gy bezk Te manglen voor een fchotel eten!
Wac hoon doet gy de Godheid aen, Die, toen gy beide kwaemt in 't leven,
Uw' Broeder is voorby gegaen, Ora u dac treflyk goed te geven!
Vergeldc gy dus Gods Majestek De weldaen! wat ondankbaerheidi *t Paste u een vast geloof te bouwen
Op 't Zaed, waer 't menfchelyk geflacht Gods zoen en zegen in verwacht, Uit Izaak in 't eind te aenfchouwen.
Het paste u, in den dienst van God, Elk, door uw voorbeeld, aen te nopen,
Te wandlen naer zyn hoog gebod: En 'twas, voorwaer! uw plicht, te hoppn,
Dat die aenbiddelyke Heer Met zyn verfchyninge u vereer'. |
|||||
|
*
|
|||||
|
TA FER E E L E N.
Die al wordt licht by u gerekend:
En, zonder dat gy overlegt, Wat u, door dit geboorterecht, Voor geestlyk goed wordt afgetekend,
Verkoopt gy 't voor wat fpys, en ftaefc Helaes! den koop met dieren eede.
Zyt ge aen uw lusten dus verflaefd, Onheilig Mensch! en voeh ge alreede
Het prangend hartzeer en verdriet Van uiw ontwaekt geweten niet J o Neen! het boeten zyner lusten
Geeft hem een ongemeen vermaek. Hy eet en drinkt met grooten fimek. Wat zou hem dan 'tgemoed ontrusten?
Nogfchynt zyn honger niet verzaed. Daer fcheidt hy eindlyk uitmet eten,
Ryst van de tafel op, en gaet Zyns weegs, met een verfchroeid geweten,
Dat niet de minfte knaging heeft, Noch acht op deezen handel geeft. B
|
||||
|
to B T B- E L S C H E:
Ga vry! maer weet dat gy, na dezen,
o Schandvlek van uw vroom geflachti Als gy op Vaders zegen wacht,, Dan ook zult wordenafgewezen,.
Gefloten buiten Gods verbond, Hoe zeer gy fchreijen-moogc en fchreeuwen;.
Ja! om het geen gy hier beftondt, Ten fpiegel voor de volgende eeuwen,
In Gods gewyde orakelblaen, Affchuwelyk ten toon zult ftaenJ |
|||||||
|
^
|
|||||||
|
JAKOBS
|
|||||||
|
|
|||||
|
T A F E R E £ L E Bt n
o
IAK0B5 AENKOMST
1 -N
■ *
S Y R I E Ni
*
Jin Syrien befpoelt de Eufraet den eenen kant,
De Tiger de andre zys van een aenzienlyk land,
Tweeftromig eer, daerna, by buur en ingezeten,
Mezopotamien, dat 'sMiddelvliet, geheten;
Hebreeuwfche Jakob komt, door Gods geleide, in 't end,
Gelukkig in die Land, hem vreerad en onbekend,
Stapt, langs de heirbaen, voort, en vindt drie kudden fchapea
Gelegerd by een put: hier hoort hy, uit de knapen,
Dat hy alree niet ver van Haran zich bevindt;
Dat Laban welvaert; en welhaest zyn jongfte kmd^
B 2 Zyn
|
|||||
|
»
|
||||||
|
13 B Y B E L S C H E
Zyn dochter Rachel, zou de fchapen herwaerts leiden.
Als hy ze noopt het vee te drenken en te weiden, Vercoont men hem den put, bedekt met eenen fteen, Niet af te wentlen, voor de kudden zyn by een. Hier op komt Rachel met de fchapen van haer' Vader. De Reiziger ziet om, en wordt, in bloed en ader, let ongewoons gewaer, op 't zien van zyne Nicht, Die al wat fchoonheid heet vertoont in 't aengezicht. De blonde wiukbraeuw dekt, met minnelyke bogen, In 't voorhoofd van de Maegd, twee overvriendlyke oogen; Een lieve bios, die op haer poesle wangen zit, Smelt, zacht en flrelend, in het zuiver leliwit Van 't blank en fchoon gelaet; langs twee fluweelen lippen Laet haer befneden mond een lieflyke uitfpraek flippen, Daer knaep en huurling haer bevelen gade flaen. De goede Jakob ziet zyn Nicht, verwonderd, aen; Pryst, by zich zelf, haer'leest, en juistgevormde Ieden, En eerbaer landgewaed, dat haer bevalligheden Natuurlyk ftek te pryk, ontbloot van zwier en pracht. Dus ftarende op de Maegd, gevoelt hy al de kracht Der liefde, heimlyk hem, door 't oog, in 't hart gckropen. Ach! dcnkt hy, mogt ik op 't bezit dier fchoonheid hopen, Hoe
|
||||||
|
<
|
||||||
|
TAFEREELEN. 13
Hoe zalig waer myn lot! raaer handlen wy bedaerd!
De Hemel heeft misfchien haer reeds aen my gepaerd! De tyd zal zynen wil, voor 't menschlyk brein verborgen, Ons ftellen in het licht! Thans voegc het my, te zorgen Dae myn gedienftigheid haer gunst en vriendfehap winn', En naderhand, als 't vleit, ontdek ik myne min. Hy, daer de liefde dus in zynen boezem werkte,
Stapt tot den put. Welaen: beproeven we onze fterkte, Zegt hy, en vat den fteen met bei de handen aen, En wentelt hem 'er af. De Veldelingen ftaen Verbaesd om 't geen ze zien, en houden 't voor een wonder, En roepen uit: hier fchuilt wat meer dan menschlyks onder. Wat Middelvlieteling was ooit zoo kloek en vroom? Maer Jakob put en drenkt de fchapen van zyn' Oom, En treedt naer Rachel toe. Laet my 't geluk gefchieden Van, met een' kuifchen kus, u mynen groet te bieden, o Brave Maegd! zegt hy; omhelst en kust zyn Nicht, Daer zy van fchaemte bloost in 't minzaem aengezicht, En hem, door overmaet van vreugde in 't hart bewogen, Een kronkelende beek van tranen vloeit uit de oogen. Uw heusheid beige zich decs zwakheid niet, zegt hy, De gocdertierenheid van God, die ecuwig zy B 3 Ge-
|
||||
|
|
|||||
|
14. B Y B E L S C H E
Geloofd en'grootgemaekt, voor hare zorg en zegen,
Heefc my uit Kanaan, zuidwaerts van hier gelegen,
In Middelvliet gebragt; my, die, met dezcn ftaf,,
Slechts moederlyk alleen, zich op de reis begaf,
Heeft zy geleid, bewaerd, gefterkt -op myne voeten;
£11 hier, ter goeder uur, de Dochter doen ontmoeten
Van Laban, mynen Oom, om vvien ik herwaert toog.
,Des hack de blydfchap my de tranen uit het oog.
Maer hoe! het fchynt ge ontroert! Is 't om dat ik uw' Vader
Myn' Oom heet? ei! bedaer! wy fprotcn beidegader
Uit eencn zeken ftam, o frisfche Maegdebloem!
VanBethuel, wien ik myn' Grootevader noem^
Ivwam Laban voort, en odk.Rebekke, uw Vaders Zuster,
Wiens zoon ge in my aenrchoiiwt. Nu ftel u wat geruster,
Myn waerde Nicht! en deel my uwe vriendfchap mee.
Zy ftaet verbaesd, beveelt den Herderen het vee,
Neemt affcheid van haer' Neef, (voor zyn befchaefde zeden
Niet onverfchillig meer) en flapt, met vlugge fchreden,
Naer Haran, komt in 't huis haers Vaders, en vertek
Hoe zy een' Zoon van Moei Rebekka vond in 't veld;
Hoe hy de fchapen heeft gedrenkt; wat goc manieren,
En hcufche zeden dien Hebreeuwfchen man verfieren;
En
|
|||||
|
T A F E R E E L E N-. \$
En al war tusfchen hem en haer is omgegaen.
Verheugd hoort al 't gezin dees blyde tyding .aen. En Vader Laban, nog gezwind en rad van voeten,- Treedt fluksnaer buiteny om zyn Zusters Zoon te groeten, Wien hy omhelst, en kusr, en*naer zyn huis geleidt,, Waer yder Jakob, met de grootfte tederheid,. Verwelkomt; heusch verkwikt, met frisfchen drank en fpyzen,, De Zoons hem allerlei genegenheid bewyzen; De Dochter Lea' met teSre oogen op hem ftaert. Als Laban-graeg verneemt, hoe Jakobs Moeder vaert;
Hoe 't met zyn' Vader is; wat kinders zy verkrcgen*, Waer hy de kudden weidt;;of hy, by 'sHemels zegen,, Als Abraham, bedydtVwat naenr men Jakob geeit;. En wat hem, dus alleen, zoo ver gedreven heeft, Als Laban, zeg ik, met een uitgeflrekt verlangen, Een wyd en breed bericht, op alles, wenscht te ontfangerr, Dewyl hy nimmer van zyn Zuster iet verftond, Zwygt elk, en ziet den- man- de woorden uit den moud, Daer Jakob zich aldus laet hooren voor zyn magen: Te zien, na zulken reeks van afgeloopen dagen,
Hoe na u aen het hart myn Oudren welftand ligt,
Houdt hooglyk my aen uw genegenheid verplicht.
De
|
||||
|
i6 B Y B E: L S C H. E
De gocde Hemel gceft myn'Moeder naer lieur jaren,
By vrolykheid van geest, uitncmend wel te varen.
Maer zoo gelukkig is rnyn wacrde Vader nice
God oeffent zyn geduld, en houdc, tot ons verdriet,
Den Man, volkomcn blind, door zwakhcid aen de fponden
Van zyne legerftce, gezond van hart, gebonden.
Hy draegt, in dezen ftaet, zich lydzaem; geeft Code eer,
Die, boven mate, hem gezegend heeft, en meer
Dan Abraham bedeeld, met runderen en fchapen.
Een ovcrgroot getal van flaven, flukfche knapen,
En maegden zweeten, in zyn' dienst, op 't vruchtbacr veld.
Elk heeft byzonder werk; daer is 'er aengefteld
Om bouweryen te verzorgen; andren flooven
In boom- en wyngaerd, en vermakelyke hoven;
En andren telen graen, op vetten akkergrond,
Die honderdvoudig vrucht eens leverde uit zyn klont.
Dus ryk en magtig, heeft myn Vader, vele jaren,
Gewoont te Berzeba, waer Bezor, blank van baren,
De zuidergrenzen fchuurt van 't lustig Kanaan.
De groote en goede God is daer den vromen Man
i
Verfchenen, in den nacht; beval hem niets te vreezen; Bcloofde hem zyn God, om Abrams wil, te wezen:
|
||||
|
T A F E R E E L E N.
Des heeft.'er Vader Hem een Outaer opgericht,
En openbaren dienst van 's Hemels Heer gefticht.
En Gerars Vorsc, omftuuwd van edelen en grooten,
Heeft daer, vcforheen, met hem ecn vreeverbond gefloten.
En daer vcrbleef hy nog wanneer ik Hem verliet.
Maer gy verlangt misfchien, myn Vrienden, om ook iet
Van myner Oudren echc en vruchtbaerheid te tveten.
Zy hadden twintig jaer in 't buwelyk gefleten,
En nimmer hoop op vrucht uit himnen echr gehad:
Maer als myn Vader toen de Godheid vurig bad,
En aenhield, dat ze toch de vruchtbaerheid niet langer
Zou weren van zyn koets, werd myne Moeder zwanger,
En baerde, te eener dragt, twee zoons uit haren fchoot;
Myn Broeder Ezau, die het daglicht eerst genoot,
En my, aen wien de naem van Jakob werd gegeven;
En Moeder bragt, na ons, geen kinders meer in 't leven.
Myn Broeder Ezau heeft, tot onuitfpreeklyk kruis
Van bei myn Oudren, zich twee vrouwen, uit het Huis,
Het wulps en dartel Huis van Hetb, ten echt genomen.
Zyn kundigheid ter jagt deed hem de gunst bekomen
Van mynen Vader, die, byzonder graeg, met wild
De prikkelingen van den honger fust en ftilt.
C
|
||||
|
i8 BYBELSCHE
Ui: die beginzel gaf, maer flechts voor weinig dagen,
Myn Vader Ezau last, in 't veld, voor hem te jagen,
En wildbraed fmaeklyk toe te richten naer zyn' mond;
Op dat by, oud en zwak, niet wetende op wat ftond
Het God behagen zou zyn* levensdraed te kerven,
Hem zegende, in den naem des Heeren, voor zyn fterven.
Dit hoort myn Moeder, die niet luttel van ons lot
Voorheen verftaen had, uit den eigen mond van God,
En wist dat 's Heeren wil dit nimmer zou gehengen,
Wyl Hy befloten had, op my alleen te brengen
De goedren van 't Verbond, geftaefd met Abraham:
Des ik, op haer bevel, ftoutmoedig ondernam,
Met wildbraed, Vader, op zyn leger, te bejegenen,.
Als of ik Ezau ware, op dat hy my zou zegenen.
Die list is ons gelukt. Na 't eten van de fpys
Liet Vader, uit zyn' mond, op een verheven wys,
Een' ftroom van zegen op myn' jongen fchedel vloeijen;
By 'sHemels dauw kan niets op vruchtbare aerde groeijen*
Of 't werd my toegezegd; en, van verborgen kracht
Gedreven, fpelde hy, dat Volken myner magt .
Ten dienfte zouden ftaen, en Naticn my eeren;
Uvv Broeders zullen zich, zei hy, voor u verneeren;
Wees
|
||||
|
|
|||||
|
TAFEREELEN. 10
Wees over hen tot Heer; vervloekt zy, wie u vloekt,
Gezegend moet hy zyn, wie uwe welvaert zoekt.
Een oogenblik hier na is Ezau t'huis gekomen.
Zyn tochten, als hy 't geen gefchied was, had vernomen,
Geraekten tevens toen aen 't woelen; en het bloed
Steeg hem naer 't hoofd, en maekt hem razend en verwoed;
Gelyk een boschleeuwin, die, na lang om te zwerven,
Met aes te rug keert, en haer jonge welp moet derven,
Verfchriklyk bruit, en 't woud doet overende ftaen:
Zoo fchreeuwde en fchreide hy, en hield om zegen aen.
Maer vruchtlaos. Vader was vergeten, door de jaren,
Wat Gode had behaegd aen Moeder te openbaren,
Dat, op dien ftond, hem weer in zyn gedachten kwam.
Des hy, die nu de hand van God in 't werk vernam,
Geftaefd heeft wat zyn mond had over my gefproken.
Myn Broeders gramfchap floeg toen hevig aen het rooken,
Aen 't gloeijen tegen my, en dreigt me een' wisfen dood.
Myn Moeder, die hier door, uit fchrik, van verf verfchoot,
Hield raed met my, en wist, by Vader, te befteken,
Dat ik my, heimlyk, zou begeven naer dees fire ken,
En zien, op dat ik my ook niet verzwagren zou
Aen 't Godloos Huis van Heth, hier uit naer eene Vrouw.
C 2 Myn
|
|||||
|
■
Ho B'YBELSCHE
Myn Vader ftond het toe, en gaf my zynen zegen.
Ik ga op reis, en flap, langs onbekende wegen, Gedurig voort, tot ik de zon zie ondergaen; En tevens op een plaets amandelboomen ftaen; Waeronder ik, dien nacht, het lichaem, warm en moede, Te rust leg, en beveel me aen 'sHeeren zorg en hoede; Die gunftig zich aen my daer heeft geopenbaerd. Ik zag, in mynen droom, een ladder, die, van de aerd Tot aen den hemel reikt, waer langs geheele drommen? Van heilige Engelen fta£g op en neder klommen, En God ftond boven aen, met eeuwig licht omkleed. Hy, die zich zelf de God van myne Vadren heet, Beloofde my het land, waerop ik fliep, te geven; My een afkoomlingfchap te bmigen in het leven,. Zoo talryk als het ftof; en 't menfchelyk geflacht Te zegenen in 't zaed, welk wordt uit my verwacht. Voorts heeft Hy nog betuigd, dat, waer ik heen moog zwerven,. Ik nooit zyn wakend oog en goed gelei zal derven; Dat Hy me in Kanaan we&r brengen zal; en niet Van my zal wyken, voor dit alles is gefchied. *kOntw.iek, en denk; gewis! hier lust het God te woonen> Hier zyne heerlykheid aen 't fterflyk oog te toonen y Dit
|
||||
|
T A F E R E E L E' N. 21
Die 's niet dan zyn Paleis, dit is des Hemels poort!
Hierom geef ik den naem van Bethel, aen dien oorJ; Waer ik een teken, ter gedachtenisfe, ftichtte; En me: gcloften my tot 'sHeerefl dienst verplichtte; En vrolyk, door 't gezicht vertroose, in myn verdrier, Myn' weg vervolgde, tot ik kwam in Middelvliet. Nu is myn bee, dat ik hier heimlyk moog verblyven. 'kZal uwe kudden, met de knapen, veldwaerts dryven, Ee (lallen gade flaen, en yvrig, als een man, My kwyten in uw' dienst, zoo 't u behagen kan. Hy zwygt. en yder is van vreugd in \ hart bewogen r
Door Jakobs breed verhael van Izaiiks vermogen; Den welftand van Rcbekke, aen Laban lief en waerd. Maer als men hoort wat hem, van Vaders huis en haerd, In zulken armen ftaet, dus eenzaem, heeft doen fcheijen, Dan kan zieh Rachel niet omhouden van te fchreijen. Elk is met hem begaen; en Laban roept: gy zyt Myn eigen vleesch en been, flyt hier gerust den tyd, Gy zult 'er veilig zyn. kan u myn dienst bevallen, Ga heen, myn waerde Neef! bezorg myn vee en flatten. Doch 't ware onredelyk gehandeld, dat de zoon Van myne Zuster, my zou dienen, zonder loon. C a Zeg
|
||||
|
as BYBELSCHE
Zeg des .. . : waermee" zal ik uw raoeite en vlyt bctalcn ?
Dat ik, zegt Jakob, hier, zoo ver van huis, koom dwalen,.
Is, als gy hebc gehoord, om naer een vrouw te zien. Maer 'k breng niecs mee1 om tot een bruidfehat uit te bien. Myn veege omftandigheid kon 't lyden, noch gedogen. Uw jongfte dochter is bekoorlyk in myn oogen; Ik draeg haer achting toe; fchenk Rachel my tot vrouw. Ontbrcekt de bruidfehat my; 'k zal, yvrig en getrouw, U dienen zeven jaer. Nu laet u dat behagen. De kuifche Rachel houdt haer oogen neergeflagen,
Uit fchaemte; en Laban zegt: 'tis beter, o myn Neefl Dat ik myn dochter u, dan eenen vreemden geef. En blyde Jakob buigt, uit dankbaerheid, zich neder; Omhelst zyn kuifche Bruid, en kuscht en ftrookt haer teder; En acht den langen tyd van zeven jaren kort, Wyl last, door zuivre min, in lust veranderd wordt. |
|||||||
|
ARONS
|
|||||||
|
s»"
|
|||||||
|
TAFEREELEN. 33
ARONS STAR
|
|||||||||
|
H
|
|||||||||
|
oe! door wat verborgen krachc
|
|||||||||
|
Voel ik mynen dichtgeest roeren;
Myn verbeelding, zoet en zacht,
In Arabien vervoeren! Is het waerheid! worde ik daer
Isrels talryk Heir gewaer,
Dat, door God, by nacht en dagen, Uic een wolk, wordc gae geflagen! Ja! ik z!e 't! wat fchoon gezicht!
'tVormt een vierkant, in wiens midden 'slleeren Tabernakel ligt,
Waer zy offeren en bidden: Levy legerc zich rondora
Dat voorbeeldig Heiligdom,
En drie Stammen, kloek in 't (tryden, ' Verder af op elk der zyden. |
|||||||||
|
BYT5ELSCI-IE
Macr wac is 't, wacr groot en kleen,
Voor de Orakeltent op wachten ? 't Woelt 'er byfter onder een.
'k Zie de Vorsten der geflachten Ginder by malkandren ftaen;
Elk van hun fchynt aengedaen;
Blyde hoop en angftig vreezen Staen in hun gelaet ce lezen. let van 't allergrootst gewicht
Moct hier dees beweging baren. Deze Grysaert zal ons licht
Daer de rede van verklaren. Wat, wat zal hier toch gefchicn,
Dat we 'er zoo veel menfchen zien,
Yd«- door byzondre tochten, Naer 't ons toefchynt, aengevochten ? Dat God Aron, antwoordt hy,
Deed tot Hoogenpriester wyden, Baerde meermaels muitery,
Door de geen, die 't hem benydden: Maer dat rauiten flond hun dier,
Velen zyn door pest en vier,
Andren levende, in hun zonden, Door de gapsnde aerd verflonden. |
||||
|
TAFEREELEN.
Nu is onze God zoo goed,
Dat Hy, Om het fchendig muiten, Van die teugelloos gebroed,
Eens, voor alien tyd, te ftuiten, Door een wonder wil doen zien,
Welken Stam, wac huis, en wien
Uicdat huis, 't Hem kan behagen Die bediening op te dragen. Elke Stam van Israel
Moest een ftaf aen Mozes geven; Die, op Goddelyk bevel,
Yders ftamnaem heeft gefchreven Op deszelfs byzondren ftaf;
Levys ftamnaem bleef 'er af,
Want daer voor moest, naer Gods orden, Arons naem gefchreven worden. Gistren lei men ze alien by
De arke van 't verbond des Heercn; Die den ftaf des mans, wien Hy
Met dit wichtig amt wil eeren, Zal doen bloeijen. En hierom
Woelt het dus voor 't Heiligdora,
Waer wy Mozes uit verwachten, Met de ftaven der geflachten. D |
||||
|
*6 BYBELSCHE
Gryze Vader!.....raaer het volk
Juicht, en ftoort ons in de reden.
Daer komt Mozes, "sHeeren Tolk,
Uic den Tabernakel treden, Met de ftaven in de hand.
Laet ons, daer 't, van alien kant,
Drifcig naer hem toe komc vloeijen, Ons ook derwaerc henen fpoeijen. Heerlyk wonderwerk! een ftaf
Groent, en bloeic, en heefc nieuw leven Wie of dezen overgaf?
Staet daer Arons naem gefchreven? Ja, voorwaer! men twyffle met.
Arons ftaf is "t: en men ziet
Geen verandring aen de ftaven, "Welken de andre Stammen gaven. Treflyk toonftuk van Gods mage!
Wie kan 't oog aen u verzaden! Bragc gy dan, in eenen nachr,
Vruchtbre loten, groene bladen, Bloezem, die den reuk bekoort,
Bot, en rype amandels voort;
Die een wonder in 't aenfehouvven, Yder op zich zelf, ontvouwen!
|
|||||
|
Zulc
|
|||||
|
TAFEREELEN.
Zult gy nu nog dol en driest,
o Weerftrevige Isrellyten! Daer ge ziet wien God verkiest,
Voortgaen in het tegenwryten! Ei! laet af! toont u bereid
Aron in zyn waerdigheid
'tHoogepriesterfchap des Heeren, Graeg te erkennen, nedrig te eereu! Wat geluk! het wonder doec
Hun verftokt gemoed ontwaken. Vreezend dat, op ftaendenvoet,
God een eind met hun zal maken, Roepen ze alien, overluid,
Hun bedreven zonden uit;
Zoeken, met befchreide wangen, . Daer vergeving voor te erlangen. De Overften van Israel,
Door het wonderwerk geleenigd, Rusten in Gods wys beftel;
Leggen, door een" geest vereenigd, Hunnen plicht by Aron af.
Elk van hun neemt zynen ftaf,
Dien hy voor den Stam moest leenen, We£r te rug; en wandelt henen. D a |
||||
|
BYBELSCHE
Mozes, nu de ganfche drom
Weet van 't wondervverk te fprekenr Legt, in 't binnenst Heiligdom,
Arons triomferend teken In Gods Bondkist; voor 't gemeea
Ten bewyze, dat alleen
Aron, of zyn zoons, na dezen, , Hoogepriesters moeten wezen.
Maer wat geest of my verlicht,
My 'c vcrftand weet op te klaren;. En, met geestelyk gezicht,
Op de amandelroe doet ftaren Als een voorwerp, wacr het beeid
Van Mesfias klaer in fpeelt,
Jesfes tronk, na veel verdrieten,. Eens,, gelyk een rys, te ontfehieteu!: Dees, geweldig afgefneen
Uit het land, zal tierig groeijen Tot een' boom; en ongemeen,
Als een boom des levens, bloeijen,. In het Paradys van God;
Waer een eeuwig Priesterlot,
Onder 't juichen van de koren, Dien Gezalfden is befehoren. ISRAELS
|
||||
|
TAFEREELEN. so
ISRAELS
L A E S T E
STAETSVERGADERING
ONDER DEN
V E L D 11 E E R
J O Z U A.
x\.ls Israels geflacht, vermoeid van ommczwerven,
'tVerwonnen Kanaan, by 't lot, had mogen erven, En, onder vygenboom en wynftok, zich met lust Mogt koestren, in 't genot van vrede en ftille rust; Werd Jozua, op 't eind van zyn grootdadig leven, Door invloed van den Geest des Heeren aengedreven, Om Israel 't verbond, 't geen 't eer met Gode (loot, Te doen bevestigen en ftaven, voor zyn' dood* D 3 Hier
|
||||
|
jo BYBELSCHE
Hier toe befchryft by al de Stammen, en de Vadren
En Vorften van 't geflacht, om t'zamen te vergadren, 't Gemeenebesc ten mute, in Sicbem, de oude Stad, Waer Abram eerst met God 't verbond gefloten had, En Isrel 't heeft vernieuwd, met plechtige offerhanden, Op Ebals fteile kruin, den hoogen God te branden. Tot grooter plecbtigheid zendt hy naer Silo last, Dat Eleazar, met den Tabernakel, vast Naer Sichem zich begeve:, alwaer, voor vveinig dagen, Door Levys Priesterdom, die Tent wordt opgeflageu. . In 't eind verfchynen hier de Vorsten, Overheen, En Rechters, en wie meer, ten dienste van 't gemeen, Een lastig amt van ftaet op hunne fchouders namen. Dees alien komen voor den Tabernakel t'zamen, Om, met een diep ontzach voor 'sHeeren Majesteit, Te hooren, waerorn dees vergaering is beleid. Na eene korte wyl vertoevens, zien de Vadren Den grooten Jozua, dien dappren Veldheer, nadren, Die nog zyn ryzigheid, fchoon grys en afgeleefd, Nog tekens van zyn' moed in 't achtbaer wezen heeft. Den Hoogepriester, in zyn kostbare amtgewaden, Den Efod, borstlap en meer andre lyffieraden, |
||||
|
TAFEREELEN. 31
Op 't flatigfte uitgedost, heeft hy ter rechterhand,
Ter Oinker Pineas, dien yvraer, die den brand
Van 'sHeeren toornevuur, in 't bloed van Zimri, bluschte,
Daer die, tot hoon van God, 2yn geile boelfchap kuschte,
Dus treedt dc Veldheer ter vergaering, waer de ftoet
Van Amtenaren heusch en ftarig hem begroet,
En hy, nog fterk van kracht, voor aller Vorsten ooren,
Zich, met een heldre ftem, dus, overluid, laet hooren.
Gy Oudften, Overften, en Rechters, die \ beftier
Der zespaer Stammen voert, in wien ik veilig hier De ganfche afkoomlingfchap van Jakob aen moog fprekenj 'tMoet der vergadering aen eerbied niet ontbrekeni 't Almagtig Wezen, God, de God van Israel, Wiens Troon de Hemel is, en de aerd zyn voetfchabel, Spreekt dus, door my, tot u: Ver over de andre zyde Des weligen Eufraets, was, in aelouden tyde, De vaste woning van uw vadren; in dien oord Bracht Therah Abram en zyn' Broeder, Nahor voort, Die, in 't afgodisch Ur, de vuurftad, andren Goden, Met plechtig kerkgebaer, Godsdienstige eere boden: Maer ik vatte Abraham, uw' vader, by de hand, Ik trok en leidde hem^uit dat afgodisch land, Ei*
|
||||
|
3a BYBELSCHE
En deed hem wandelen door Kanaiins landouwen.
'cBchaegde ray zyn huis, in dit gewest, te bouwen.
'kVermeerderde zyn zaed, en fchonk hem, uit den fchooc
Van -Sara, zyn bejaerde en zedige echtgenoot,
Den braven Izaak, die weer van mynen zegen,
Zyn' Jakob, en met hem ook Ezau, heeft verkregen.
Aen Ezau gaf ik, voor zyn deel en erffenis,
'tGebergte Seir; maer uw Vader Jakob is,
Met zyne kindrcn, naer Egipteland getogcn.
Daer heefc het dienscjuk u de fchouders ingebogen,
Toe uw gefchrei by my omhoog ontferming vond.
Des ik u Mozes, met zyn' ouder Broeder zond,
En deed Egipteland de fnerrepende flagen
Gevoelen van myn ro§, in ysfelyke plagen;
Waer na myn magtige arm u daer heeft: uitgeleid.
Uw Vaders raekten in groote ongelegenheid,
Toen zy, door'tbarre zand, aen't ftrand der fchelfzee kwamen,
En daer de Egiptenaers, metal hun heir, vernamen,
Hen dreigenden met een' gewisfen ondergang.
Zy riepen in dien ftaat, zoo akelig en bang,
Tot my, ora dit gevaer genadig af te wenden:
Toen bracht ik, uisfchen u en 'svyands Legerbenden,
De
|
||||
|
TAFEREELEN.
De wolkkolora, die u ter dagtoorts heeft verftrekt,
Maer met een' dikken nacht uw' vyand overdekt,
Die, door de duisternis fpoorbyster, in 't vervolgen,
U na toog, in de zee, die ze alien heefc verzwolgen;
Gelyk uw oogen zelf aenfchouwden, op dien togc,
En zagen wat ik in Egipce heb gewrocht.
Waerna gy, veertig jaer, de Arabiefche woeftynen
Hebt door en door gekruist; tot ik u, na 't verfchynen
Van dien geftelden tyd, gebracht heb in het land
Der Amoryten, die zich aen den overkant
Der fpelende Jordaen, in Sihons ryk, bevonden.
Die Vorst heeft, tegen u, zyn heir te veld gezonden;
Maer 'k heb de zege in 't fpits uws legers mee" doen gaen
U dezen dwingeland kloekmoedig doen verflaen,
Ik heb dien Staet verdelgd, dat magtig volk doen fneven,
En u dat Koningryk in erfbezit gegeven.
Ook maekte Balak, die op Moabs rykstroon zat,
Zich op, en heeft, eer hy met u in oorlog trad,
, Zyn heul by toverkunst en Bileam gaen zoeken,
Hem hurende, voor geld, om Israel te vloeken:
Maer ik heb Bileam dat fnood bedryf verleerd,
Zyn' voorgenomen vloek in zegen omgekeerd,
E
|
||||
|
3+ BYBELSCHE
En u uit Balaks magt verlost, door myn vermogen.
Toen ge over de Jordaen, den landftroom, waert getogen* En aen de Palmftad kwaemt, ontftond een krygsofkaen,'- ,■>. Een ftorm, waer 't al in fcheen ten grond' te zullen gaert. 'tAeloude Jericho, de wrokkende Amoryten, De Kanaanners, en de dertle Ferezyten, *' In bondgenootfchap met de zoons van Heth, geftyfd Van Girgazyten, door de weelde half verwyfd, ■■ Hevyten , en 't geflacht uit Jebufy gefproten-; Dees hebben tegen u de wapens aengefchoten, Hardnekkig kryg gevoerd: maer 'kgaf ze inuwe hand. 'kZondhorzels voor u heen, die hebben ze overmandy-* Geheel verwonnen, en, als moede en bloode duive'n, ': Vol doodelyken fchrik, het flachtveld uit doen ftuiven^ j Als de Amoryten, met hun Koningen, voorheen. *""'■ f 'tWas niet uw krygsgeweer, uw zwaerd en boog, oneen! 'tWas myne magtige arm die ze alien heeft verdreveh. Dus heeft myn goedheid u een heerlyk land gegeven; Een land waer aen gy niet gearbeidt hebt; hier by Ook fteden, die gy niet gebouwd hebt, waer in gy Met uwe kindren woont, en veilig moogt verblyven. Gy eet de druiven van wyngaerden,, en olyven |
|||||
|
Va*
|
|||||
|
TAFEREELEN. 35
Van vruchtbre boomen, die een ander heeft geplant.
o Israel! daer u Gods goedertieren hand Genadig zoo veel gunst en goedheid heeft bewezen, Vermaent myn veege mond u nog den Heer te vreezen! Dien Hem oprecht, en knjel in waerheid voor Hem neSr. Doe weg de valfche Go6n, waer voor uw vaders eer, Aen Nylftroom en Eufraet, zich fchandlyk nederbogen. En dien den waren God^ metal uw zielvermogen. Doch meent gy in den diensc van God iet kwaeds te zien,. Kies dan, voor u, wien gy godsdienftige eerzultbicn; Het zy den Goden, die. uw yroege vaders eerden,.. Wanneer ze aen de andre zy der hoofdrivier verkeerden ; Of 't zy den Goden van den blinden Amoryt, In wiens verrukkend land gy thans gezeten zyt; Maer ik, e« 00k myn huis, vvy zullen ziel en zinnen Beileen, om God getrouw te dienen en te minnen. Hier zwygt, hy, en verwach,t wat Israel befluit, Dat, op zyn voorftel, zich in deze woorden uit: 'tZy vgr van ons, dat; wy,-, ondankbaer en vermeten,
De Godheid immermeer verlaten of vergeten, Om ons voor andre Go6n te buigen, neen, de Heer Is onze God., Hy is 't, die, liefderyk en teer, E a Ons
|
||||
|
36 BYBELSCHE
Ons uit Egipteland, dat diensthuis, heeft getogen;
Dees groote wonderen gewrocht heeft voor onze oogcn,; Ons heeft geleid, bewaerd, in zandige woeftyn En by de volken, waer wy doorgetrokken zyn; Hy heeft de inwoonders uit heel Kanaan verdreven, Den Amoryter zelfs, en ons het land gegevenj Wy zullen ook, met u, God dienen, t'alien ftond, Want Hy is onze God, de God van ons verbond. De dappre Veldheer hoort dees rustige verklaring,
Het Staetsbefluit van dees doorluchtige vergaering, En zegt: o Israel! hoe dikwyls toonde gy Een hartelyke zucht tot fnoode afgodery* Zoo gy die niet verzaekt, zult gy dat eeuwig Wezen» Dien goedertieren God, en Heer, niet kunnen vreezen^ Noch dienen! want Hy is een heilig God, die ni«t Wil zien dat gy zyn eer den valfchen Goden biedt. Hy is rechtvaerdig, en Hy zal uw zondenfchulden r En overtreeding, voor zyn heilig oog niet dulden. Zoo gy den Heer verlaet, en vreemde Goden dient, Zal Hy zich zelf, voor u, verandren, van een' vriend In eenen vyand; u met flraf op ftraf bezoeken; En brcngen over u zoo veel gevreesde vloeken,, |
||||
|
fAFEREELEN. $?
Als Hy, in zyne gunst, u nu gezegend heeft.
Als Israel hierop den Veldheer antwoord geeft,
Waer by 'tzich andermaal verbindt; den Heer der Heeren, Standvastig en getrouw, geen valfche Goden te eerertj Zegt hy, en yder ftemt bet toe; gy alien zyt Getuigen over u, dat gy, op dezen tyd, Den Heer, tot voorwerp van uw' Godsdienst hebt verkoren, Zoekt, elk in zyn gebied, nu de afgoon op te fporen, In 't heimlyk onder u verborgen; roeit hen uit, En blyfc onwankelbaer by uw geftaefd befluiu Neigt uwe harten, en al uw genegenheden Tot God, uw Vaders God, wien ge alien hebt beledem. Ze antwoorden hem nog eens: wy zullen onzen God Aenkleven, luistren naer de ftem van zyn gebod. Aldus heeft Jozua 't verbond, met God gefloten,
Bevestigd en vernieuwd. Waerna hy 'tlsrels Grooterr Verandert in een recht, en 'tin Gods wetboek fchryft* Hy richt, daer Israel zoo lang vergaderd blyft, In fchaduw van een'eik, by 't Heiiigdom des Heeren, Een' fteenen Pyler op, en laet 'er in graveren Een dcftig opfchrift, dat tot 's reizers oogen zegt, Hoe deze fteenen zuil is plechtig opgerecht, E 3 Toen
|
||||||
|
BYBELSCHE
|
|||||||
|
3*
|
|||||||
|
Toen zich de Stammen tot den dienst van God verbonden,
Als ze onder Jozua zich hier vergaderd vonden.
De Pyler is voltooid. De Veldheer fpreekt voor 'tlestj
Dat elk op deze zuil aendachrige oogen vest';
Zy zal voorzeker ons tot een getuige ftrekken;
Zy hoorde wat my God belast had u te ontdekken;
Wat antwoord gy mygaeft; en hoe ge, uit eenen mond,
U alien tot den dienst des waren Gods verbondt;
Des zal zy kennis van al wat hier omging dragen;
Opdat ge uw' God niet liegt, maar lieft, ten alien dagen,
En houdt wat gy belbofde aen zyne Majefteit.
Na welke redehen hy dees vergaSring fcheidt.
|
|||||||
|
D
|
|||||||
|
■■ ■ ■ ■ - ■ ......■■■ ■ ■"......■ ■ ~" ■■'"'"■........"■ ' ' ' ..... '"'......"
|
|||||||
|
TAFEREELEN. 39
|
|||||||
|
I> E
|
|||||||
|
ONDERGANG
VAN
JEROBEAMS HUIS
VOORSPELD.
o JL irza! o vermakelyke Stad!
Waerc ge ooit zoo zeer van droefheid ovenrompeld* Lag 't ganfche Hof in 't zilte tranennat
Ooitdieper, door benaeuwden rouvv, gedompeld? Dan toen de hoop, de lust van 't Koningryk, ,
De jonge Prins, Abia, ne£rgeflagen Door zware ziekte, en reeds een levend lyk,
Elk omzien ftond zyn ziel Gode op te dragen? 'kVer-
|
|||||||
|
BYBELSCHE
'kVerbecld my nog 't geklag der Burgery,
Het kermen van het Hofgezin, te hooren. My dunkt ik zie de Hooffche JufFers, by
Des Prinsfen koets, in zucht en tranen fmoren. Jerobeam, de Ryksvorst, ftaet 'er naest,
Van bittre fmert in 't angftig hart bekropen, Om zynen Zoon, wiens levens uurwerk haest,
Tot fchade van gansch Isrel, af zal loopen. Maer al 't geroep is om de Koningin,
Van wie men niet het minfte weet te ontdekken. Kan 't haer van 't hart, roept al het Hofgezin,
Zich van haer vrucht, in ftervensnood, te ontrekken! Ach! dat zy kwame en kuschte nog het kind,
Wiens vroegen dood zy nimmer zal vergeten! Men vraegt den Vorst waer of ze zich bevind',
Maer, tees! hy veinst, en zegt, het niet te weten. Schoon ze, op zyn' last, zich heimelyk, gekleed
Als een boerin, naer Silo heeft begeven, Om, onbekend, Ahia, Gods Profeet,
Te vragen naer Abiaes dood of leven. Daer geeft, helaes! daer geeft de Prins den geest!
En doet het Hof een zee van tranen fchreijen; |
||||
|
|
|||||
|
TAFEREELEN.
Terwyl zyn ziel naer 't eeuwig vreugdefeesc
Wordt heen gevoerd, door juichende Englenreijen. Maer zie ik, in dit treurig oogenblik,
De Koningin verfchynen! hoe verwilderd Is heur gelaet! wat is ze ontroerd! wat fchrik
En angst ftaen haer op 't aengezicht gefchilderd! 't Verwondert elk haer in vermomd gewaed,
De kleedren van een vrouw van 'eland, te aenfehouwen; Maer 't groot geheitn, waerom zy haren flaet
Hier in verbergt, weet nieinand recht te ontvouwen. Zy ftaet gelyk een ftom en roerloos beeld;
En laet geen woord, van haer beftorven lippen, Hoe minzaem haer de Koning ftrookt en ftreelt,
Geen enkle zucht, uit haren boezem flippen. Daer zygt ze neer! De Jufferfchap fchiet toe,
En onderfteunt Mevrouw, met bevende armen. Och! roept men, dat de Hemel haer behol,
En ons geen ftof meer geef tot angftig kermen 1 Men brengt haer in de flaepzael, en men trekt
Het landgewaed haer uit, en legt ze neder Op 'sVorsten koets: hier liggende uicgeftrekt
Bekomt ze haest, en krygt de zinnen weder,
F
|
|||||
|
42 BYBELSCHE
Zy zucht, en weent, en roept om haer' Gemael.
Een Juffer vliegt om dit den Vorst te ontdekken, Die zich terftond laet vinden in de zael,
En al 't gevolg van Juffren doet vertrekken. Hy zet zich voor de purpren ledekant.
Zy zucht; myn Vorst! hy antwoordt; ach! myn Gade! En vat en drukt teerhartig hare hand.
Zulk treuren doet aen uw gezondheid fchade, Zegt hy, bedaer! fchoon de onverzoenbre dood
Van onzen ftam een' tak beflond te fnoeijen, Hy is van al zyn telgen niet ontbloot,
Daer zyn 'er meer die tierig ftaen en bloeijen. Och! had ik nog, dus zucht de Koningin,
Had ik myn' zoon, Abia, nog zien fterven! Hem de oogen, met een hart vol tedre min;
Geloken, 't viel my ligter hem te derven! Nu is zyn dood een teken.... droevig lot!
Wat voel ik my van angst en fchrik ontroeren! Zyn dood is my een wis bewys, dat God
Voorzeker al het oordeel uit zal voeren, 'tGeen die Profeet my fpelde! als ge in de Stad
Gekomenzyt, fprakhy, zal't kind verfcheijen; |
||||
|
■
TAFEREELEN. «
En om iet goeds, het geen 't voor God bezat,
Zal Israel 'tbegraven, en befchqeijen. En zoo als ik den dorpel van het Hof
Betreden heb, helaes! is 't kind geftorven! Ontferm u, Heer! o goede God! ocb! of
Wy nog, in tyds, genae1 by u verworven! Gy troost my met den heilftaet van myn* zoon,
Maer doet my voor myn andre kindren duchten I Ontzegt hun 't graf..... Rechtvaerdig Heer! verfchoon
De onnooslen toch!.... verfchoon, en hoor myn zuchten! Hoe dus, myn Lief ! zegt haer de Vorst, ei! flaek
Dit jammren, dat geen' troost u kan verfchaffen. Zy vangt weSr aen: Wie beeft niet voor Gods wraek
Wanneer hy weet hoe die ons Huis zal ftraffen, En 't van deze aerde uitroeijen, zoo geducht,
Dat zelfs geen hond daer van zal overblyveni Hoe God ons kroost.... o lieve Heer! de vruchc
Van mynen buik.....zal wegdoen, en verdryvea Als drek.... tot dat het ganschlyk zy vernield,
En niemant van uw afkomst wordt gevonden ! Al wie 'er van word in de Stad ontzield,
Zal zyn tot fpys van hongerige honden; F a ' Toe
|
||||
|
BYBELSCHE
Tot aes, waer aen 't gevogelt zich verbrast,
Wie op het veld het levenslicht moet misfen.' Och! had me een leeuw, toen ik vertrok, verrast,
Van een gefcheurd, in bosch of wildernisfen, 't Waer' zaliger dan 'c leven my geweest J
Nuleef ik, en, van bystren fchrik getroffen, Zie ik vooruit, met een' verfmolten geesr,
Op Huis en Ryk, Gods oordeel nedcrploiFen! Bedaer, Mevrouw! de man is grys en oud.
Zegt haer Gemael. Lact die gedachcen varen; Schiet ze uit, wat my die Godstolk heeft ontvouwd,
Had hem God zelf bevolen te openbaren. o Neen! het was gecn ydle fuffery!
Maer zwanger van Gods Geest, en fterk bewogen In zyn gemoed, fprak hy zyn profeetfy
Met kracht van rcen. Nog, dunkt my, zicn myn oogen Hoe angftig, hoe benaeuwd hem was te mod.
Wannecr hy van het Ryk heeft aengeheven, Gefpeld! hoe "t, in het wanken van Gods rod,
Gelyk een riet in 't water zal ftaen beven. U02 Jakobs God gansch Isrcl uit dit Land,
"c Geen Hy voorhccn den Vadren deed beerven, |
||||
|
TAFEREELEN.
Zal rukken, en het, aen den overkant
Des Eufrates, elendig om doen zwerven I o Droevig lot, voor Koningryk en Stam!
Gy zult eerlang my doen ten grave dragen!' Hoe wist de man, dus vraegt Jerobeam,
Dat gy het waert, die kwaemt om iets te vragen? Zy zegt: vergeefs is 't, dat men zich vermomm''
Voor 't alziend oog! 't Verftand was ons benomen. Ahia, blind van hoogen ouderdom,
Roept firaks, zo dra 'k tot zynent was gekomen : Gy huisvrouw van Jerobeam, kom in.
Waer dient het toe dus vreemd u aen te ftellcn T Hoe dus verdwaesd! ban 't veinzen uit den zin.
'kHeb last van God wat fchriklyks u te fpellen. Dit klonk my als een donderflag in 't oor!
'tHart klopt van fchrik! myn leden flaen aen 't beven! Niet magtig iet te fpreken, kom ik voor
Den ouden man, die toen heeft aengeheven, En my .... helaes! de zon kost nimmermeer
Rampzaligcr Vorsrin darr my aenfchouwen! My gaf hy last, myn' Echtgenoot en Heer,.
Dus fmcrtelyk een boodfchap eerst te ontvouweii! F3
|
||||
|
A6 BYBELSCHE
De Koning vraegt: Maer heeft hy niet gemeld
Wat de oorzaek is, dat ons met zulke rampen, Breedvoeriger misfchien aen u gefpeld,
Vervolgens ftaet te worftelen en kampen! Voorzeker ja! zegt zy, en hikt en fnikt.
Maer ach! ik vrees..... (Waer hebt gy voor te vreezen? Herneemt de Vorst, fpreek uit, myn Lief! ben ik 't ? )
Gehoorzaem aen uw Majesteit te wezen, Vangt zy weer aen, voegt my, daer toe gereed.
Maer laet' het toch den Koning niet verftoren, Wanneer ik hem verhael hoe die Profeet,
Of liever God zich door zyn' mond liet hooren. Hy fprak: Hoe, uit het midden van 't gemeen,
Zyn goedheid u in hoogheid had verheven, Van Davids Huis tien Stammen afgefneen
En u daer van het Ryksgebied gegeven. Hy maelde een fchets van Davids beeldtenis,
Wiens roem en lof hy heeft in top getogen; Sprak hoe dat beeld door u verwaerloost is;
Hoe ge u vergreept, en voor Gods heilige oogen, Veel meer dan uw voorzaten, hebt misdaen;
Hoe ge afgoon, en gegoten beelden maekte, |
||||
|
TAFEREELEN.
Alleen om Hem te tergen en te fmaSn,
En met zyn' dienst ook tevens Hem verzaekte; Hierom zal God----helaes! hoe breng ik 't uit!
Ons ftraffen, en medogenloos verderven!
Ach! mogt ik nu, «er Gods geducht befluit
Aen 't baren raek*, iet van myn' Vorst verwerven! Uw liefderyke en trouwe Gemalin,
Door zielverdriet gedrukt en ne£rgebogen, Het voorwerp van uw reine huwlyksmin
Smeekt ernftig u, met roodgekreteu oogen, Schaf toch den dienst der beide kalven af!
Dat bid ik u om Gods wil, om u zelven, Om 't minzaem kroost, dat ons de Hemel gafl
Misfchien zal 't God, uit zyne Hofgewelven, Aenfchouwen, en verfchoonen ons en 't Ryk!
De Vorst ftaet op, en zegt: ik zal my morgen Hierop beraSn. Thans moet ik 'sPrinsfen lyk
Een uitvaert, naer zyn' hoogen rang, verzorgen. Nu zoek wat rust, myn Lief I 'k laet u alleen.
Hy icuscht Mevrouw vervolgens, en gaet heen.
|
||||
|
48 BYBELSCHE
D E
VERBLI1STDE S Y R I E R S
eloude Dothan gecfc myn' geest
Thans ftof tot dichten, daer 't, van fchrik, flaec ovcrende, En, vol ontroering, alles vreest,
Nu, in den donkren nacht, een Syriefche Oorlogsbcnde 'tBerent, en ingefloten heeft,
Om hier Eliza, die '-er in zyn lage woning Den volke Godlyk antwoord geeft,
Te lichten, en hem voorts te voeren tot hunn' Koning. . Helaes! wat aeklig treurtoneel
Verftrekt de ganfche Stad! wie kan haer angften fchildren? Hoe haest zou 't keurigfle penzeel,
In verf en houding, zoo her zul-ks befiond, verwildren!
Hicr
|
||||
|
TAFEREELEN.
Hier fchreit en zucht men, yslyk naer.
Gins kleven moeders aen haer ceedre zuigelingen. Terwyl, wanhopend, andren daer
De handen deerlyk in eikandren ftaen en wringen. Men knielt 'er voor des Hemels Heer.
Men loopt 'er, radeloos, op halfbezweken beenen, De onthutfte ftraten op en neer,
Maer weet, door bleeke vrees gedreven, niet waer henen. Elizaes Dienaer, door 't geklag
Der bange Burgary, uit zynen flaep gefchoten, Staet op, voor 't krieken van den dag,
Gaet uit, en vindt de Stad zorgvuldig ingefloten, Door Oorlogsvolk en Ruitery,
Die Dothan dreigen, tot den grond toe, af te branden, Als 't uitgemoord zal zyn, tenzy
Eliza, de Profeet, gefteld worde in nun handen. Verbaesd, en bevend, op dat woord,
Vliegt hy naer zynen Heer, met bleekbeftorven wangen, Verhaelt hem wat hy heeft gehoord,
En zuchtend zegt hy: och! wat ftaet ons aen te vangen! Eliza, die 't gevaer veracht,
Uit grootheid van geloof, beveelt hem niets te vreezen.
G
|
||||
|
5o BYBELSCHE
By ons, zegt hy, is fterker magt,
Dan zich by hen bevindt, hoe fterk zy mogen wezen. En teerbewogen met den ftaet
Des armen jongelings, wien nog niet is gebleken Hoe ver de zorg des Heeren gaet
Omtrent deszelfs Profeet, vak hy voor hem aen 't fmeken, Dae God hem de oogen toch verlicht',
Opdat hy zie! 't gefchiedt; en, vol verwonderingen, Aenfchouwt, met opgeklaerd gezicht,
De dienaer zynen Heer omftuwd van Hemellingen. Hy ziet den ganfehen berg, op wien
De Stad gelegen is, vol vuurge Ruiterbenden, En Oorlogswagens, ryk voorzien
Van Englen, elk gereed om rustig af te wenden Al wat Eliza wcrdt gedreigd.
Dit geeftelyk gezicht ftrykt de angften, die hem kwellen, Van 't hart des jongelings, en neigt,
En moedigt hem om zich, in God, gerust te ftellen. Maer hoe! Eliza treedt de Stad,
Met zynen Dienaer, uit, door 'sHeeren Geest gedreven, En bidt, terwyl, langs 't eigen pad,
De Syriers, vol moeds, ten hoogen bergtop ftreven;
Sla
|
||||
|
TAFEREELEN. 5'
Sla toch met blindheid, Heer! die volk.
Dat naeuwlyks is gezegd, of 't eeuwig Alvermogen Verblindt, op 't bidden van zyn' Tolk,
De Syriers terftond, die nu, met fcheemrende oogen, Geheel verward, en in 't verfchiet,
Wat voor 't gezicht komt, zien; en, dus van God geflagen, Eliza in Eliza niet
Aenfchouwen kunnen, maer aen dien Profeet zelf vragen, Langs welken weg men in de Stad
Eliza vinden kan? Hy antwoordt: o myn vrinden! Daer toe is dit geenzins het pad,
En dees is niet de Stad waer in gy hem zult vinden. Volgt my te gader, en ik zal
U tot den man, naer wien gylieden zoekt, geleiden. Wat zien we! o wonderlyk geval!
Zy zyn terftond gereed van Dothan af te fcheiden, En volgen hunnen Leidsman na;
Die hen, daer zij geen arg of list in 't minst vermoeden, Naer 't Koninglyk Samaria,
De breede Hekbaen langs, doet rustig henen fpoeden. Elizaes Dienaer, met vermaek,
Hen dus zyn' Heer op 't fpoor, als fchapen, ziende volgen,
G a Geeft
|
||||
|
52 BYBELSCHE
Geeft zich met hun in t'zamenfpraek,
Hoe zijt ge, vraegt hij aen een' Hopman , dus verbolgen Op dieu Eliza? eenen man
Wien elk, om zyne deugd, beminnen moet, en eeren. De Hopman antwoordt: wat daer van
Moog' zyn, is buiten ons: wy voeren flechts 't begeren, 't Bevel van onzen Koning uitr
Die, fint hy met die Ryk in oorlog is gekomen, Het allerheimelykst befluic
Van zynen Raed zoo ras ontdekt vond als genomen* De Vorst, mismoedig, hield de trouw
Van zynen Raed verdacht; en, buldrend uitgevaren, Begeerde dat men zeggen zou,
Wat fchelmen onder hen voor Isrels Koning waren ? Een Heer, om van dat valsch vermochi
Den Vorst te ontheffen, bad zyn Majefteit, den Raden Zulk ongelyk niet aen te doen,
Eliza, de Profeet, uw heimeiykfte daden, Zegt hy, den Vorst van Israel
Uit Dothan openbaert, de plaetfe zyner woning. Terftond ontvongen wy bevel
Om hem te lichten, en te voeren tot den Koning. |
||||
|
TAFEREELEN.
De Dienaer lack. Maer flaen wy gae
Wat van den ganfchtn hoop geworden zal in 't ende. Zy nadren tot Samaria.
o Vreemd gezicht! de Gids geleid de blinde Bende De Poort door, binnen in de Stad;
Thans rykelyk voorzien van Hoplien, en Soldaten, En oorlogstuig, en alles, wat,
In overvallen, ter verdediging, kan baten. Hier fmeekt Eliza weder: Heer!
Neem dezer blindheid weg, en doe hun oogen open! En God verhoort hem. maer hoe zeer,
Hoe hevig worden zy van angst en vrees bekropen, Nu ze alles in zyn' rechten ftaei
En vorm aenfehouwen; en, met doodverf op de wangen, Ontdekken, doch voor hun te laet,
Dat ze in Samaria te gader zyn gevangen! Maer Isrels Koning, bly te moe1,
Om 't ongehoord geval, treedt, met zyn' Hofftoet, nader, En roept, van ver, Eliza toe:
Zal ik de Bende flaen, zal ik ze flaen, myn Vader! Doch Gods Profeet fchiet uit: o neen!
Uw Majefteit verfchoon het bloed van zoo veel zielen. G3
|
||||
|
5+ BYBELSCHE
Zoudc gy ze flaen, die, afgeftreen,
Als Krygsgevangen, in uw dappre handen vielen? Neen. zet hun drank en fpyzen voor,
Opdat ze zich verzaen, en tot hunn' Koning keeren , De Syriers, al 't Landfchap door,
Uw edelmoedigheid, en heufchen handel eeren. De Koning volgt dien wyzen raed,
En doet een prachtig raael zyn Vyanden bereiden, Die, dus getoefd, en mild verzaed,
Gevoelig aengedaen door die beleefdheid, fcheiden; En, op het Vorftelyk verlof,
In vrede, wederom naer Syrien vertrekken; Alwaer de Koning en het Hof,
Als zy hun vreemd geval verhalen, haest ontdekken, Wie Israels Bewaerder is,
Oneindig magtiger dan alle ftervelingen, Des zy, in dees gefteltenis,
Befluiten, om niet weer in Isrels land te dringen. |
|||||
|
I
|
|||||
|
TAFEREELEN. 55
HET WANDELEN VAN DEN
H E I L A N D
OP D E ZEE.
Jl_J)e glory van uw wildernisfen,
Bethfa'ida! ten Hemel rysc,
Nu Jezus 't volk 'er wou verfrisi'chen, En, met vyf brooden, en twee visfchen, Vyf duizend Menfchen heeft gefpysd.
Maer Menfchen, laes! die Jezus lieven
Om tydlyk voordeel, anders niet:
0
Waerom zy Hem 00k graeg verhieven, Hoe zeer 't zyn hert met fmert moog' grieven,
Tot Koning in het Joodsch gebied.
Verblinde hoop! het Ryk des Heeren
Is van dees Weereld niet. laet af.
Hy wil dat gy naer huis zult keeren; En geeftelyke dingen leeren Door 't brood, dat u zyn Almagt gaf.
|
||||
|
55 ftYBELSCHE
Om uvre dwaesheid af te breken
Zendt Hy de Apostels elders heen;
Dwingc hen, al is de dag verftreken, Te fcheep terftond in zee re fteken; En bergt zich op een' berg alleen.
i-i
Wie zich onthoude by dees fcharen, Myn geest gaat met de Apostlen mee",
Om 'sweerelds Heiland, onder 't varen, Te zien zyn Godheid openbaren, Op 'c ruim der Galilefche Zee.
't Gaet wel. Het volk ontmeerc den fteveh.
Men hysc de zeilen aen den mast.
Door ftyve koelte voortgedreven, We ons naer Kapernaiim begeven, Gelyk het Jezus heeft belast.
Het rnangelt mynen reisgezellen
Aen geen gefprek, op onzen tocht.
Elkeen is bezig met vertellen Van 't wonder, by het nederhellen Der zonne, flus op 't land gewrocht.
Hoe
|
||||
|
TAFEREELEN.
Hoe nu! wat moog den Stuurman noopen
Te wenden! och! wat donkre lucht! Wy worden van ecn' ftorm beloopen!
Is nergens haven voor ons open,
Waerin men dit gevaer ontvlucht! Hoe yslyk flaet de wind aen 't loeijen!
Wie zag de zee ooit holler ftaen!
Zie hoe de blikfemftralen gloeijen! Zoo, ftrykt de zeilen, vale aen 't roeijen, o Maets! opdat wy niet vergaen!
Met baet niet! och! wie kan befchryven
In welken angst wy zyn gebracht; Wy moeten 't, in gevaer van blijven,
Op Gods genade laten dryven,
In 't holfte van den donkren nacht! Maer wat verfchynfel nadert ginder!
Wat is het! is 't een geest of niet!
Neen, 't is een mensch, die, zonder hinder, Op 't bruisfchend water ftapt, gezwinder Dan, langs denweg, op't land gefchiedt!
H |
||||
|
B Y B E L S C H E
Achi Jezus is 't! wat heerlyk wonder!
Heer! gy zyt God! wyl God alleen
't Vermogen heeft, om veilig, onder 't Gcloei van fellen ftorm en donder,, Op golven' van de zee te treen!
De ontflelde Apostelen verbleeken,
En zien Hem voor een fpookfel aen: Van angst en, vrees fchier half bezweken,.
Verbiedt een kille fchrik hun 't fpreeken,.
Daer Hy kort by ons heen komt gaen. Hoe dus bevreesd, myn Reisgezellen !
't Behaegde uw' Heer, door brood en vischy
Zyn Almagt u voor 't oog te ftellen, En laet ge u dus door angst beknellen, Uit waen dat bier een fpookfel is!
Zyn booze geeflen u, voor dezen,
Gehoorzaem, in zyn' naern, geweest, Wat hebt gij dan nog meer ce vreezen!
Erkent hier Jezus God te wezen.
Ik ben rt, roept Hy, zyt niet bevreesd.
|
||||
|
I
TAFEREELEN. 59
Als dit door Petrus wordt vernomen,
Zegt hy, vol yvers: Heer! zoo wy i
U zelf zien wandlen op de fixoomen, I
Gebied my dan totU te komen: I
En Jezus antwoordt: kora tot my. I
De Apostel geeft zich op de vloeden,
En wandelt, door^t geloof, op 't Meer;
Maer wordt bevreesd, door \ hevig woeden Der winden. och! wil my behoedenl Ikzink! roepthy, behoud my, Heer!
De Heiland grypt, in die gevaren,
Terftond hem aen; beftraft 00k voort
Zyn kleen geloof, waer wind en baren, Dus haeftlg, meefter over waren; En komt^, met Petrus, binnen boord.
Wie ftaet met my niet opgetogen!
De Heiland is niet t'fcheep, of weSr
En wind bedaren; duizend oogen Begunftigen, van 'sHemels bogen, Den tocht, op 't glad geftreken Meer!
Ha la
|
||||
|
BYBELSCHE
In ootmoed en verwonderingen,
Bidt myn gezelfchap Jezus aen,
Als waerlyk God; wien alle dingen, Beneen en boven 'sHemels kringen, Geflaeg ten dienfte moeten ftaen. Ik, die, op 'sweerelds wisfelvloeden,
Nog dobber met myn levenskiel,
Nu eens in kalmte, dan in 't woeden Van aerdfche voor- en tegenfpoeden, Ik ben 't ook, Heer! die voor u kniel. Ik bid U; neem Gy 't roer in handen!
'k Ben dan, wat weer het zy, gerust.
Behoed myn ranke hulk voor 't ftranden; En doe ze, namaels, zalig landen Aen 'sHemels ftille vredekust.
|
||||
|
TAFEREELEN. 61
D E
KANANESCHE VROUW.
(jjrelyk de zon, waer hcen zy 't wendt,
Nooit buiten hare kringen rent;
Zoo is de Heilzon, eer zy langs de kruiskim daelde, 't Zy wat gewesten zy befcheen,
Ook rummer uit den kring, die haren loop bepaelde, Uit Kanaan getrcen. Welaen, myn trage dichtgeest, fla
Die zon des heils, den Heiland, gaS, En zie hem, noordwaercs op, naer Tyrus grenzen treder*
Daer ftaet hy aen de fcheiding Mil, . Waer hy zich in een huis, voor 't oog der naefte Steden,
Verborgen houden wil. Maer 't groot gerucht van 'sHeilands leer,
En wonderwerken, klonk te veer, Cm niet gehoord te zyn in deze vreemde ftreken. Men kent hem, wat geheimenis
Hy maek' van zyn verblyf. Men weet van hem te fpreken, Zoo ras als hy hier is. H 3 Een
|
||||
|
6a B Y B E L S C II E
Een Kananefche Vrouw, wier hart
Verceert, door bictre boezemfmart,
Omdat haer dochtcr van den Duivel is bezeten, Die 't kind, met lydenloos geweld,
Van een fcheurt, en ten doel van zyne Godvergeten En helfche boosheid ftelt. Dees arme Vrouw, zoo haest zy weet
Wat huis het is, waer die Profeet
Zich ophoudt, en misfchien maer korten tyd zal blyven, Vliegt derwaerts; in 't gelo©f dat hy
Volkomen magtig is den Durvel uit te' dryven, Al is 'er 't kind niet by. Hier blyfc ze voor den ingang ftaen;
Houdt fchreijend by de Apostels aen,
Ora haer verdriet hunn' Heer en Meefter voor te dragen; En hem te bidden in de pyn
't Onnoozel kind, dat elk wie 't aenziet moet beklagen, Een heilzame arts te zyn, Als niemand let op haer geween,
Verftout ze zich in huis te treen,
En Jezus zelP, van ver, ootmoedig aen te fpreken.
o Heer! o Davids Zoon! roept zy,
De Duivel houdt myn kind bezeten! hoor myn fmeken! Ontferm u over my! Dus
|
||||
|
TAFEREELEN. 6$
Bus fpreekt ze, en frort een' tranenvloed.
Maer wien of 't niet verwondren moet,
Dees aenfpraek ui: den mond van een heidin te hooren! Hier wordt de Heiland, openbaer,
Voor God en mensch erkend; beleSn als uitverkoren To: onzen Middelaer! En daer het kind nog zyn elend,
En fmerten mooglyk zelf niet kent,
Gcvoelt zy ze, en ook die van haer oncwaekt gewctcn! Hoe moeten we u, bedrukte Vrouw!
Een waer geloovige, of een teedre moeder heten, In uw verdriet en rouw! Waerom, o Heer! of gy geen ache
Op haer bedrukte jammerklacht
Gclieft te flaen; zulks moet haer fmerten en bedroevenf Of is 't opdat zy in 't gebed
Volharden zoude ? of wilt gy heur geloof beproeven ? Dat gy op haev niet let. Maer hoorde ik daer de Apostels niet,
Die, aengedaen met haer verdriet, Hunn' Meefter graeg tot hulp van deze Vrouw bewogen; Opdat zy eindlyk henen ga;
Want, zeggen zy, ze roept, met bitterfchreijende oogen, Op ftraet ons luidkeels na. Doch
|
||||
|
<?4 BYBELSCHE
|
|||||
|
Doch tot vergrooting van den rouw
Der jammerlyk bedroefde Vrouw,
Laet Jezus zich, hier toe, door hen niet overhalen. Ik, antwoordt hy, ik ben alleen
Tot Isrels fchapen, die verloren ommedwalen, Gezonden hier beneen. Hoe fmertlyk, in dc droeffcnis
Der arme Vrouw, dees weigring is,
Dringt ze echter dieper in, en werpt zich, gansch verflagen,
Voor 'sgrooten Heilands voeten ne6r, Aenbidt hem overluid, en roept, in 't fchreijend klagen;
Och! help my! help me, o Heer! Als de ootmoed door 't geloof bezield,
Dus voor den Zaligmaker knielt,
En hem het offer biedt van fmekende gebeden, Wat is 'er dat hy anders, dan
Genadig antwoord, troost, en hulp, in tegenheden, Van hem verwachten kan. t Maer ach, hier geeft geen fchreijen baet,
Gebeen noch tranen zyn in ftaet Om op den Heiland iet voor deze Vrouw te winnen. Wat wilt ge, zegt hy, dat ik doe,
Het brood der kindren neem', met onberaden zinnen, En 't werp' den hondtjes toe! Wat
|
|||||
|
TAFEREELEN. 65
Wat boorcn wy! o droevig lot!
Is dan 't zachtmoedig lam van God
In eenen leeuw verkeerd! de welbron dcr genade En vrye ontferming toegeftopt,
Dat niet een enkle drup van troost haer komt tc ftade., Daer de angst haer overkropt! Doch als het Jczus dus behaegt,
Dan is het vruchteloos geklaegd.
Hy zelf kiest tyd en wys, om zich tot ons te wenden. Vertoeft hy, dat men hem verbeid',
En onze zielbegeerte aenhoudend toe blyt* zenden, In onderworpenheid. Dus houdt hier deze treurige aen.
Hoe ftraf haer Jezus af mogt flaen,
Weet haer geloof dat in heur voordeel om te keeren: Den hondtjes, zegt zy, is 't gegond
De kruimen te eten, die der tafel hunner heeren Ontvallen op den grond. Als zeide zy dus breed en wyd:
'tLust u, die zelf de waerheid zyt, My, onrein fchepzel, arm en vuig, een hond te heten; Oprecht erken ik die te zyn,
Wyl 'k als een hondtje, dat zyn' meefter vleit om eten, 0 Heer! voor u verfchyn. I . Ei!
|
||||
|
■
|
||||||||
|
66 BYBELSCHE
Ei! werp dan, daer ik voor u fta,
My, van de fpyze der genae1,
Waerop ge, aen uwen dis, uw kinderswih onthalen, Een kruimpje toe! in eeuwighcid
Zal uw ontfcrming, die toch grenzen kent nochpalen, Door my dan zyn verbreid! Hield Jezus zich voor haer, als doof,
Thans roept by: groot is uw geloof, o Vrouw! wat gy begeert gefchiede. ga, in vrede.
Verkondig, waer gy u bevindt, Gods goedertierenheid. de Duivel is alreede
Gevaren uit uw kind. Dees tael, die zachte kalrrite baert,
Maekt ftraks 't geraoed der Vrouw beiaerd;
|
||||||||
|
Daer zy door 's Heeren Geest vervrolykt, bovcn maten,
Het juichend we£r naer liuis toe zet;
Waer zy haer docker,' door den boozen geest Verlaten, Vindt rusten op "het'bed. |
||||||||
|
EEN
|
||||||||
|
....... - ■ -- -------------------------------------~----------........... ■ "'- ....." ' " '" '■ '' '^^.MlPi- -m* '*"■
|
|||||
|
T A F t R E E L E N. 67
E E N
GERAEKTE
JONGELING,
N A E R
ZIEL en LICHAEM,
GENEEZEN.
M yn geest, van zachce luim gedreven,
Schcpt lust, voor andere oeffening,
Om naer Kapernaiim te ftreven, Op vleugels der befpiegeling;
En vindt zich, met ontelbre fcharen, Alre6 genaderd tot het huis,
Waer Jezus, midden in 't gefpuis
Van Farizeeuwfche huichelaren, De zielen met zyn heilleer voedt,
En nooitgehoorde vvondren doet.
I a Wac
|
|||||
|
BYBELSCH E
Wat wordt hicr een gewoel vernomenl
Hoe dringt het alles hier op een! Men kan niet by den ingang komen,
Veel min tot Jezus binnen tre£n. De zieken zelfs, die, van gebreken,
Bedroefde kwalen, fmert en pyn, Hier graeg genezen zouden zyn, Zien zich van hunne hoop verfteken,
En ftaen, met tranen op de wang, Te zuchten, buiten 't woest gedrang. Dat beter lot de liefde zegen*,
Waer meS vier menfchen, mat en mod,
Een' lyder, op zyn bed gelegen,
Teerhartig dragen hier naer toe! Wat let hem? laet ons derwaert tredcn.
Helaes! een wulpfche Jongeling, Die zich, zyn ganfche jeugd, misging, In alle buitenfporigheden ,
Door zyne driften weggevoerd,
Ligt hier, van top tot teen, beroerd!
|
||||
|
TAFEREELEN. 69
1
Wie moet zyn dwaesheid niet beweenen! o Wufte jeugd! ei! nader hier.
Leer u van uwe lusten fpeenen; En wacht u, als een reedloos dier, \
Moetwillig in 't verderf te loopen,
Eer.... maer men torscht, in 't bitter kruis,
Den jongling op het dak van 't huis, ■
En breekt 'er 't luik voorzichtig open,
Waer door men hem, voor Jezus, met
Vier koorden neerlaet, op het bed.
I
Hier vindt hy zich, vol angst en vreezen, Voor Hem, wien zyn geloof erkent
» Mesfias, God en Mensch, te wezen, Die weet hoe hy zich deze ellend
Op 't lyf gehacld heeft, door cen leven, Wiens dwaesheid hem oprecht berouwt, I
Waerom ook zyne hoop vertrouwt,
Dat Jezus hem die zal vergeven; En, met ontferming aengedaen,
Hem, gansch herfteld, naer huis doen gacn.
I 3 Daer
|
||||
|
^ BYBELSCHE
Daer zulke tochten hem bewegen,
Die, magteloos, hier neder ligt, Wendc Jezus, tot zyn hulp genegen,
Naer hem zyn vriendlyk aengezicht; Aenfchouwt, met innerlyk behagen,
Wat groot geloof in zyne ziel, En die van zyne vrienden viel; En zegt hem: Zoon! wees niet verflagen,
Gryp moed, want u vergiffenis Van zonde en fchuld gefchonken is. |
|||||||
|
o Dierbre troostzalf, die de wonden
Van 's mans verbroken hart geneest! Gods Zoon vergeeft hem zyne zonden!
Verzekert hem, door zynen Geest, Dat hy, van fchuld en ftraf onthcven,
Een zoon des Allerhoogften is! Waer zyn benaeuwde droefFenis Door wordt van 't angflig hart gedreven;
En hy, met een gewyde vreugd, In God, door Christus, zich verheugt! |
|||||||
|
Wat
|
|||||||
|
TAFEREEL'EN. 71
Wat moog' den Farizeeuwen letten,
Dae zy, op *c hooren van dat woord
Een wezen vol verachring zetten? Zie! hoe die huichlaers, gansch verftoord,
De hoofden by malkandren fteken, En momplen, onder dat gebaer:
Dees mensch is een Godslasteraer,
En zou, waer 't anders, dus niet fpreken; Want niemant de oiigerechtigheen
Vergeven kan, dan God alleen.
Ja! God alleen kan die vergeven!
Maer wordt, in Gods OrakelblaSn,
Mesfias niet als God befchreven? Wat gaet u, fnood gebroed! dan a-en,
Met Gods Gezalfden dus te honen! Het lust hem, op dat onbefcheid,
£yn eindelooze Alwetenheid,
Voor u, en yder een', te toonen, Ontdekkende uw vergakl gemoed ,
Dacr hy tot u deeze aenfpraek doet.
|
||||
|
7a tfYBELS' CHE
Wat overlegt gy in uw harten,
Of ik, wantrouwende op myn kracht,
Om deez' te redden uit zyn fmarten, Godslastering had voortgebracht!
Door welken geest wordt gy gedrevcn! Waer toe dit fchendig overleg!
Wat is toch ligter? dat ik zeg:
Gryp moed ! uw zonden zyn vergeven ! Of: richt u vlytig op de been,
Verlaet het bed, en wandel heen! |
|||||||
|
Myn zeggen is volftrekt bevelen,
't Gezegde volgt op myn bevel. Opdat ik de oeroerde deelen
Van dezen Jongeling herftell', Heb ik myne Almagt flechts van nooden.
Zyn zielgenezing eischt veel meer. God moet, voor zyn gefchonden eer, Voldoening worden aengeboden;
Die vlekkenlooze Majesteic Herftelt in haer Gerechtigheid, |
|||||||
|
Voor
|
|||||||
|
TAFEREELEN.
Voor alien, die in my gelooven,
Wordt dit, volmaekt, door my gedaen;
Des heb ik ook de magt van boven,
Om hem van fchuld en ftraf te ontflaen. Ten einde gy dan zulk vermogen
Erkennen zoudt, in 'sMenfchen zoon,
Ik u myn Godlyke Almagt toon', o Jongling! zegt hy, flaende de oogen
Op hem, in zyn verdriet en kruis, Sta op! ga, met uw bed, naer huis"! o Godlyk wonder! waer een yder,
Die op het geen hier omgaet let, Verbaesd van ftaet! de jonge lyder
Verlaet, geheel herfteld, zyn bed; Dat hy, daer al de Jo6n 't aenfchouwen,
Neemt fluks en vrolyk, van den grond. Hoort zyn gereinigd hart en mond Des Allerhoogften lof ontvouwen,
En Jezus, zynen toeverlaet, Verheffen, daer hy 't huis uit gaet! K
|
||||
|
BYBELSCHE
Wat fchieten, op de ftraet, de fchaeren
Nieuwsgierig toe, om hem te zien! Hoe blyvenze op den Jongling ftaren!
De een roept, verwonderd: kan 't gefchien-! Een anders hart begint te vreezen,.
De mond der meenigte verbreidt Den lof en goedertierenheid Van 't eenig eeuwig,Opperwezen,
Dat gunstig zich tot Isrel wendt, En dezen diefbren Leeraer zendt.. |
|||||
|
PETRUS
|
|||||
|
TAFEREELEN. 75
|
|||||||
|
E T R U
|
|||||||
|
ONTKERKERD.
|
|||||||
|
oen Saulus in een' Kruisgezant,
Door 'sweerelds Heiland was veranderd; En de ondergang het Joodfche land
Gedreigd werd, door den Roomfchen ftandert; Toen kwam de Christenkerk tot rust;
En werd gefticht; en mogt met lust
Verkeeren in de vrees des Heeren; En door zyn' Geest getroost, geleid,
Haer leden daeglyks zien vermeeren> En bloeij«n in godvruchtigheid.
K a Maer
|
|||||||
|
BYBELSCHE
Maer och! het was van kleenen duur.
Herodes, door de gunst van Romen, Weer aen Judeaes Ryksbeftuur
En Koninglyke kroon gekomen, Vak (wat onmenfchelyk bedryf!)
Jeruzalems, Geraeente op 't lyf,
Met kerker, boei en geesfelzwepen; En jaegt, by zoo veel ongevals,.
Het zwaerd, tot haer verderf geflepen,. Helaes! Jakobus door den hals.
De Vorst, hierom van al de Joon
Gevleidj met woorden en gebaren, En toegejuicht op zynen troon,
Befluit in 't woeden voort te varen; En, daer men thans het Pafcha houdt,
De Stad vol vreemde Jo6n aenfchouwt,
Zich meefter, met geweld, te maken Van Petrus; ten getuigenis
Hoe dierbaer hem, voor andre zaken, Der Joden oude Godsdienst is.
|
||||
|
TAFE REELE
*t Gelukt hem. Hy grypt Petrus aen,
En kerkert hem; gebiedt vier wachten, Twee tevens, voor de deur te ffaen;
Getrouw, by dagen en by nachten, Te zorgen dat hy niet ontkom';
Van wil om hem voor *t Jodendom,
In 't openbaer ten dood te voeren, Wanneer de feesttyd is voorby;
Opdat de Stad niet rake in roeren,. Of overlla tot muitery.
Waerom vermoeit gy u zoo zeer?
© Vorst! gy kunt dees zorgen ftaken. 't Is geen lichamelyk geweer
Waer Christenen gebruik van maken In eenen ftryd als deze, o neen!
't Zyn ftille zuchten en gebeen
Tot hem, die, door zyn alvermogen, Uit duifternisfen licht verwekt,
En hun, hoe zeer verdrukt, gebogen, Ten fchild en beukelaer verftrekt.
K3
|
||||
|
BYBELSCHE
Van elk, zoo vurig als hy mag,
Wordt die geweer ter hand gegrepen: En als men, op den naeften dag,
Zou Petrus zien ter ftraffe flepen, Vergaeren zy, in Jezus naem,
Des avonds, hier en daer, te zaem,
Om yvrig, tot den Albehoeder, Des nachts te roepen, in 't gebed;
Waertoe Maria, Markus Moeder, Ook 't huis den Broedren open zet.
Hier komt een groot getal by een,
En valt, na 't fluiten van de deuren, In deze nare omftandigheen,
Dit jammerlyk en kwynend treuren, Met diepen eerbied, God te voet;
En legt, op 's Heeren Jezus bloed,
Apostel Petrus voor hem neder; Houd ernftig voor dien vromen aen,
Dat God hem fterke, en trooste, en weder, Indien 't zyn wil is, doe ontflaen.
|
|||||
|
«».
|
|||||
|
TAPER EEL EN,
Zoo 'c hem behaeg' dees ftar met meer
Aen 't kerkgewelf te laten blinken, Dat Petrus, trouw aen zynen Heer,
Dien bittren beker dan moog' drinkenr Zoo kloek,. getroost, en vergenoegd,.
Als *t een' van Gods Aposden voegt;
Opdat zyn marteldood hen flerke In 't Evangely, en gedy' r
Tot groei, en wasdom van de Kerke,. En God 'er door verheerlykc zy.
Daer zy, in 't holfte van den nacht,.
Aldus, voor 't eeuwig Alvermogenr In 't ftil gebed, vol geest en kraelit,.
Ootmoedig liggen nee'rgebogen, Wordt aen het voorportael geklopt.
De dienstmaegd Rhode, fchier verkropc
Van {inert, begeeft zich om te luiftrenj Beducht dat eenig ongeval,.
Van fnood geweld en wreede kluiftren,. 't Ontydig kloppen volgen zal.
|
||||
|
BYBELSCHE
Wanneer zy niets verneemt of hoort
Dat eenig onheil kan voorfpellen, Roept zy: Wie klopt daer aen de poort?
Maer ochl wat voek ze zich ontftellen, Als Petrus, aen zyn (lera bekend,
Haer antwoord geeft, en zegt: Ik ben *t.
Door blydfchap fchier bedwelmd van zinnen, Laet zy, in dees gefteltenis,
De deur gefloten, vliegt naer binnen, En boodfchapc, dat daer Petrus is.
Hier houdt men zich geheel te onvreen,
Dat zy 'er de aendacht komt verftoren, En overluid, in dwaze reen,
Zich ondcr het gebed laet hooren; Als of 't der Dienstmaegde, overmand
Van droefheid, lettede in 't vcrihnd;
En wat verzekring zy n:oog' geven, Men acht de zaek ontbloot van fchyn;
Hei ongeloof blyft wederflreven, En zegt: Hct zal 'smans Engel zyn.
|
||||
|
TAFEREELEN.
Inuisfchen houdt hct kloppen aen;
En eindlyk wordt de poorc ontflotcn. Als zy hier Petrus zelf zien ftaen,
Komt elk verwonderd toegefchoten. De een grypt hem by de hand, en leidt
Den Godstolk in; een ander fchrek
Van blydfchap; yders hart gaet open, En looft den I leer, die eeuwig lecft,
En hun, die die niet dorftcn hopen, Dien troost in dees benaeuwdhcid geeft.
Maer Petrus wenkt met zyne hand,
Opdat men zwyge, en ftil zou luiilren, Hoe 't God bchaegde, uit boei en band,
En naren kerker hem te ontkluiflren. Men heeft my, gistren, aengezegd,
Dus fpreekt hy, dat het Joodsch Gerecht
My, morgen, zou den dood doen lyden; En boeide tocn, op hoogen last,
Met ketenen, te wederzyden Aen een' Soldaet, myne armen vast.
L
|
||||
|
8a B Y B E L S C H E
Tc Beval my, in 't gebcd, aen God;
Bad, dat my angst noch fcbrik beroeren;, Hy, uit den afgefneden ftrot,
Myn ziel in heerlykheid wou voeren;, En myn gemoed,. bedaerd en ftil,
Beruste in Gods volmaekten wit.
Ik lag den gordel myner lenden, En fchoenzool myner voeten af;
Waerna, getroost wat God zou zenden> Het lichaem zich te rust begaf.
Met leed niet lang, of, ftil en zacht,.
Werd ik van zoeten flaep bekropen, Die my verkwikte, tot de nacht
Omtrent ten halve was verioopen, Wanneer ik voelde dat men my
Voorzichtig aenftiet in de zy';
'k Ontwaek, en zie, in mynen kerker,. Een' Engel ftaen, wiens heerlykheid
Een licht, als dat der zon, of fterkerr Door myn gevangenis verfpreidt.
A&
■
|
||||||
|
TAFEREELE*
Als de Engel my beval dat ik
Zou opftaen, vielen myne banden, Myn ketens, in het oogcnblik
Dat ik verrees, van bei myn handen: 'k Omgordde my, op zynen last;
Maekte aen myn' voet den fchoenzool vast;
En wierp den mantel om de leden; Terwyl de flaep, in zyn gevveld,
Gedurend dees omftandigheden, Myn beide wakers hield beknekl
Nu volg my, fprak de Hemelling.
Ik volgde, zonder angst of vreezen; En meende 't geen hier ommeging
Een nachtgezicht, of droom te wezen. Ik vond, voor 's kerkers deur, de wacht,
Mee door een' diepen flaep verkracht;
Van zelf ging de ysren poort ons open, En liet ons vry ter Stad in treen;
En, nu zyn last was afgeloopen, Vcrliet my de Engel, en verdween.
L a
|
||||
|
B Y B E L S C H E
Toen kwam ifc weder tot my zelf',
En fprak: Nu heb ik ondervonden Dat God, van 't Hemelfche gewelf,
Een' zyner Englen heeft gezonden, Om my, in zulken veegen (land,
Te redden uit Herodes hand,
En die der eervergeten Joden! Gezegcnd zy Gods Majesteit,
Die, uit benaeuwdhee'n, angst, en nooden, My in dc ruimte heeft geleid!
Na kort beraed, wat nu te doen,
Befloot ik herwaert heen te treden; Ik ken uw liefde, en moest vermodn
Dat ik 'er velen, in gebeden Tot God vcreenigd, vinden zou.
Nu troost u, in verdriet en rouw,
Met 'sAllerhoogften hulp en zorgen. Hy fchenk' der Kerke rust en vree.
Deck gy myn blyde ontkoming, morgen, Alfeiis zoon, en yder meg.
|
||||
|
TAFEREELEN
De Apostel zwygt. Elk ftaet verbaesd,
En van verwondring opgetogen. Macr Petrus, nu de dagtoorts haest
Verfchynen zal, aen 'sHemels bogen, Neemt affcheid, om, met alien fpoed,
De Scad, en "sKonings euvelmoed,
Op 's Heeren goed gelei, te ontvluchten. De Breeders, teeder aengedaen,
|
|||||||
|
Bevelen, met gebeen en zuchten,
Den Heiland voorts zyn' Dienaer aen.
|
|||||||
|
L3
|
|||||||
|
86 BYBELSCHE
KORNELIUS
D E
H O O F D M A N.
IVJly lust ^e roeping van Kornelius te zingen.
o Goddelyke Geest! die, uit de Heraelkringen, Op hem, zyn huisgezin, en vrienden nedervielt, Begunftig myn beftaen: laet my, met onbezield Van uw genade en licht, dees oeffening verrichten! Zoo worde ook God, door my, verheerlykt in gedichten! 't Fier Cezarea, trots en moedig op zyn faem,
Kreeg van Judeaes Vorst, Herodes, dezen naem,
Ter eere van August, die Romes Rykstoom mende.
De held Kornelius houdt, met een Roomfche bende,
Van 't Legioen, dat zieh het Itaeljaenfche noemt,
Thans deze Stad bezet: Kornelius, beroemd
Zoo wel door deugden, die een' Hopman aenzien geven,
Als door liefdadigheid, en een voorbeeldig leven.
Op last eens Engels, die, by dag, aen hem verfcheen,
Hceft by, naer Joppe, nu vier dageii reeds geleen,
Twee
|
||||
|
!
TAFEREELEN. 87
Twee knechts, en een' foldaet, aen Petrus, afgezondcn,
Met bee*, dat die tot hem zou korncn, en verkonden ;
Wat tot behoud derziel, noodzaeklyk moet gefchien.
Niet tvvyflende of hy zal, nog dezen dag, hem zien, j
Verzoekt hy velen vanbekenden, magen, vriendcn, ,
Die Isrels God, met hem, op Joodfche wys, lang dienden,
Ten zynen huize, om daer, door Petrus ondcrricht j
Te erlangen, waer 't behoud des armcn mensch in ligt.
'tGezclfchap zit 'er, van verwondering bevangen,
Op 's Bethfa'iders komst te wachten met verlangen;
En eindlyk keert cen knecht te rug, die kennis geeft,
Hoe Petrus in 't verzoek tcrftond bcwilligd heeft; \
Hoe vriendelyk ze zyn door hem in huis ontfangcn;
Wat een verwondering de Joden hceft bevangen,
In Joppe, op 't hooren van hun boodfchap; hoe gereed «
En vaerdig zes van hun, die Petrus Breeders heet,
Befloten mee te gaen, uit liefde tot dien vader.
Die goede man, zegt hy, riep God, voor ons te gader,
Om zyn befeherming en geleide vurig aen,
Wanneer wy, gistren, zyn te zaem op reis gegaen.
En heden by de poort van deze Scad gekomen,
Heb ik myn affcheid van de Reizigers genomen, I
En
|
||||
|
88 BYDELSCHE
En ftapte fterk vooruk, om u, in tyds, Mynheer!
Te zeggen: Petrus komt. Hy is alree niet veer. Op die bcricht gaet hem Kornelius ontmoeten; Werpt zich voor hem ter acrde: omhelst en kuscht zyn voetcn; En bide hem aen, door wacn bedrogen en misleid. Maer Petrus rechc hem op; men moet Gods Majestcic, Zegt hy, op zulke wys, alleen ootmoedig eeren; Zich, in die houding, voor geen fterveling verneeren; Scon uw gcbeden uic voor God, en niet voor my, Die flechts zyn dienaer ben, ecn nietig mensch, als gy. Dus fprckend zyn ze tot des llopmans huis genaderd; Treen in; en vinden daer veel menfehen t'zaem vergaderd. Als ydcr Petrus groet, en vriendlyk welkom heet, Zegt hy: ik twyfel niet, of al 't gezelfchap weet, Hoe my de wet verbiedt te gaen tot vreemdelingen, Die nimmer in het vleesch befnydenis ontfingen, Noch met den waren God in bondgenootfehap ffaen, Om vriendelyk met hun, als broedren, om te gaen. Maer God, wiens vryc magt de willekeurge wetten Van zyn Genaderyk op aerde kan verzetten, Jiceft my getoond, dat ik geen menfehen, van wat bloed, Of wat geflacht, voortaen, als onrein, fchuwen moct. |
||||
|
TAFEREELEN.
My meldt hierop, hoe hy, verrukt, en opgetogen
Van zinnen, op den dag, de blaeuwe hemclbogen
Gcopcnd zag, waeruic een linnen laken kwam;
Hoc hy 'er, fterk het oog op houdende, in vernam
Een groote meenigce van wilde en taramc dieren,
En vlugge voglen, die door 't luchtgewelfzel zwicren;
Hoe hem een ftemme zei: fta op, en flagt, en eet;
Hoe hy zulks weigerde, en voor Hem, die alles weer,
Betuigde dac hy nooit iet onreins had gegeten;
En hoe die ftem we£r fprak: Gy zult niet onrein hecen,
Wat God gercinigd heeft; hoe, vol verwondering,
Hy dricmael dat bevel en antwoord weer ontfing;
En hoe het laken toen van hem werd opgenomen.
Terwyl ik, vaert hy voort, weer tot my zelf gekomen,
Aendachtig fta en peins op 't goddelyk gezicht,
Wordt my, door 'sHeeren Geest inwendig onderricht;
Dat ik, ter zelfder uur, gezocht werd van drie mannen;
Dat ik 't vooroordeel moest uit myn gedachten bannen;
En met hun medegaen, dewyl Hy zelf hen zond.
Des heb ik het verzoek, door uwer boden mond,
In uwen naem gedaen, my laten welgevallen,
En kom, met zoo veel liefde en vriendfchap, tot u alien,
M
|
||||
|
<
|
|||||
|
9o BYBELSCHE
Of gy myn Broeders, en geboren Joden waert.
Maer vrienden, die ik hier, dus talryk, vind vergaerd,
En die, waerfchynlyk, weet dat ik 'er ben ontboden,
Zegt my, waerom, waertoe men my hier heeft van nooden?
Verheek toch niecs, maer geeft, in tegemvoordigheid
Van deze Broedren, my hier van oprecht befcheid.
Kornelius beginc daerop aldus te fpreken:
Godvruchte Man! my is, by onderzoek, gebleken,
Dat thans de tyd, waerin, naar Gods beloftenis,
Mesfias komen moet, ten eind geloopen is:
Ook is my van een* mensch, die wondren heeft bedrevcn,
En Jezus werd genoemd, een breed verhael gegeven,
Dat fterke twyfling baerde in myn' ontroerden geest,
Of dees in waerheid niet Mesfias is geweest.
Als my die twyfling drukte en jammerlyk belastte,
Scheen my niets beter, dan het houden van een vaste,
En God te fmeeken, in die duifterheid, om licht.
Vier dagen nu geleen heb ik dat werk verricht;
Wanneer, in *t bidden, my wat wonders is weervaren.
Een heilige Engel, een der Hemelheirenfcharen,
Komt, in gedaente van een' ryzig' man, tot my.
Zyn glinsterend gewaed verfpreidde, aen alle zy*,
Een»
|
|||||
|
TAFEREELEN. 91
Een' hemellichten glans, met woorden niet te malen.
'kLaet, bevende en bevreesd, myn oogen, door de ftralen
Van zyne heerlykheid aen 'c fcheemmren, op hem gaen.
Hy, vriendlyk van gelaet en opflag, fpreekt my aen,
En zegt: Kornelius! 'kvraeg: Heer! wat'suw behagen?
En, tot myn' grooten troost, antwoordt hy op myn vragen:
Uw fmeekende gebeen, aenhoudend voor Gods Troon
Als geurig reukwerk, hem gezwaeid en aengebo6n,
Heeft hy in gunst verhoord; op uwe liefdewerken,
Den armen mild betoond, in liefde willen mcrken;
Zend nu naer Joppe (en wees inrasfchen wel te vreen)
Om Simon, met den naem van Petrus, in 't gcmeen
By elk genoemd, van daer tot u te laten komen.
Hy heeft 'er zyn verblyf dicht aen de zee genomen,
By eenen Looijer, die, als hy; 00k Simon heet.
Als dees gekomen is zal hy u, wyd en breed
Wat u ter zaligheid van nooden is, verkonden.
Ik heb, toen de Engel fcheidde, om u terftond gezonden.
En 't is my hartlyk lief, dat uw goedwilligheid
My, onbekend aen u, 't verzoek niet heeft ontzeid;
Maer zich de moeite, en reis, en wat u mogt' bejegenen
Getroostte, om, met uw komst, my en myn huis te zegenen.
M 2 Wy
|
||||
|
pa BYBELSCHE
Wy zyn; met diep ontzach voor God, hier nu te zaem,
Om, met eerbiedigheid, al wat ge, uit zynen Naem,
Godvruchte Man! tot ons zult fpreken, aen te hooren.
Als Petrus dus het geen de boden hem te voren
Verhaelden, uit den mond des Hopmans had gehoord;
En zag hoe hun gemoed, om 't zaed van 'sHeeren woord
Te ontfangen, als een land, gekeerd met ploeg en fpade,
Was toebereid, door Gods voorkomende genade,
Vangt hy, met luide ftem, dees Prcdikaatfy aen:
'kVerneem, in waerheid, uit al 't geen ik heb vcrftaen,
Dat, by den hoogen God, geen mensch wordt aengenomen
Om iet uitwendigs, hoe het ons ook voor moog' komen:
Maer dat in alien volke, uit wat geflacht of bloed,
Hy, wie Hem nedrig vreest, en recht in alles doet,
Een voorwerp is van zyn vrymagtig welbehagen.
Dit heeft hy Israel genadig voorgedragen,
Wanneer hy 't vrede heeft verkondigd, door zyn' Zoon,
Door Jezus Chrisms, Heer van Heidenen en Joon.
Gylieden weet de zaek, gefchied door heel Judea,
Eerst aengevangen in het lage Galilea,
Na dat de Woeftynier den doop gepredikt had;
De zaek van Jezus, die, naer Nazareth, de Scad
Waer-
|
||||
|
TAFEREELEN. P3
Waerin hy, onbekend, zyn kindsheid heeft gefleten,
De Nazarener werd, verachtelyk, geheten.
Gy weet hoe God hem heeft gezalfd, met zynen Geest,
En met wat wondre kracht hy is bedceld gcweest;
Betoond, wanneer hy al het land is doorgetogen,
Gods Ryk vcrkondigde, en, vol teeder mededogen,
Schonk dooven het gehoor, den blindcn het gezicht,
Den ftpmmen ftem en fpraek, den doodcn 't levenslicht,
De Duivels uitdreef, en de zieken heeft genezen;
Want God betoonde zich alom met hem te wezen.
Van zoo veel wondren, en al wat 'cr meer dooc hem,
Zoo in het Joodfche land, als in Jeruzalem,
Tot elks verwondering, gewrocht is en bedrcven,
Zyn vvy getuigen, die geftadig by hem blcvcn.
Maer zy, wien'ik me ontzie te noemen by hunn' naem,
En of ik 't fchoon verzwyg, gy weet het al te zaem,
Het Jodendom, van nyd en moordzucht dol en dronken,
Heeft, onrechtvaerdig, hem aen *t Heidensch kruis geklonken,
En een' vervloekten dood, onmenschlyk acngedaen.
Drie dagen naderhand heeft God hem op doen ftaen,
Gegeven dat hy zich weer levende vertoonde,
Doch niet den volke, dat hem bits verfmaedde en hoonde,
M 3 En
|
||||
|
94 BYBELSCHE
En door dat fnood gedrag, die hooge gunsc verloor,
Maer ons, onwaerdigen, die God voorheen verkoor,
Om tot getuigen van dat wonderwerk te ftrekken,
Acn ons behaegde 't hem zich meenigraael te ontdekken,
Aen ons, met wien hy at en dronk, na hy verrees,
En zyn verryzenis hier duidlyk mee bewees.
Ook gaf hy ons bevel, te preken alien volken,
Hoe hy, ten jongften dag, zal komen op de wolken,
Als oppermagtig Heer en Rechter van 't Heelal,
Om doon en Ievenden, door "t fchel bazuingefchal,
Te dagcn, om uit hem hun vonnis aen te hooren;
Waertoe hy is van God verordend en verkoren.
Zoo veel Profeten, als God ooit aen Isrel zond,
Getuigen al te zaem, als 't ware uit eenen mond,
Dat, wie in hem gelooft, dien zy aen 't kruishout klonken,
Vergiffenis van fchuld en zonden wordt gefchonken
In 'sllemels vierfchaer.... Hoe! Wat 's dit! Wat voor geluid!
Aenbidlyk wonderwerk! Hier blinkt Gods goedheid uit!
Daer deze reden van 'sApostels lippen vloeijen,
En 't luifterend gehoor zich aen zyn tong laet boeijen, Wordt, plotfeling, de Geest des Heeren uitgeftort Op alien, wien dit woord des heils gepredikt wordt. |
||||
|
TAFEREELEN. 95
Hy doet hen krachtig aen, leert hen voor Christus knielen,
En werkt geloof, en liefde, en hoop, in hunne zielen,
Verzekert hen van vre6 met God, in Jezus bloed,
En deek hun gaven uit, in vollen overvloed.
Niet aengenamer vak, by lieflyk lenteweder,
Uit 'sHemels waterzael, een zoele regen neder,
Op dorftige aerde, die hy met zyn' invloed fixeelt,
En maekt dat ze overvloed van fchoone vruchten teelt.
Zoo doet de Geest hen 00k gewenschte vruchten dragen.
Hoor, hoe ze van Gods lof en heerlykheid gewagen!
Hoe vloeit zyn hooge roem uit hunn' befpraekten mond,
In talen, die niet een van hun voorhcen verftond,
Uitheemfche talen, in ver afgelegen fireken
Alleen gebruiklyk, die ze glad en fierlyk fpreken!
Maer myn godvruchte held, Kornclius, vvordt meest,
In 't rein gemoed, bedeeld met gaven van den Geest,
Die zyne zuivre.borst in hemelmin doet blaken,
En hem, met hart en mond, dus Jezus groot doet maken:
o Zaligmaker! o Aenbiddelyke Heerl
Die ons, met armen van barmhartigheid, dus teeV
En vriendelyk omhelst, wat heeft u toch bewogen,
Uit uwen hemeltroon, uw goedertieren oogen
Op
|
||||
|
96 BYBELSCHE'
Op ons, een' armen hoop, door zonde en euveldacn
Verfoeijelyk misvormd, genadig nedr te flaen!
Niet anders dan alleen de teedre menfchenliefde
Die u, van eeuwigheid, verhoogde Heiland! griefdc!
Die trok u, uit den fchooc uws Vaders, naer benecn,
Ora by de menfchen u met fterflijk vleesch te kleen,
Ilet geen der engelen verwondring gaet te boven!
Mensch zynde, leefde gy, van elk vcracht, verfchoven,
In nederigen ftaet, en lecdt, voor onze fchuld,
Helangsten, fmert, in ziel en lichaem, met geduld;
Tot ge een' vervloekten dood, aen 'tkruis hebt moeten fterven,
Om, voor den mensch, by God, verzoening te verwerven!
o Menfchenliefde, die nooit mensch volloven kan!
Gedankt zyt gy, o Heer! die deez" Godvruchten man,
Uw' dienaer, Petrus, ons genadig hebt gezonden,
Opdat hy zoude aen ons dees zaligheid verkonden.
Gy werpt de fchaduwwet, den fcheidmuur van de Joon,
Ter aerde, en laet ook ons tot uw gemeenfchap no6n:
Wat onwaerdeerbaer heil! ons maekt gy eerftelingen
Der Heidenen, die u lofpsalmen zullen zingen,
In 'tgeestlyk Tempelhuis der Kerk, met luid gefchal,
Als 't Evangely hun gepredikt worden zal.
|
||||
|
TAFEREELEN.
By deze gunsten wilt gy uwen Geest ook paren;
Door hem my, naer uw beeld, genadig wederbaren;
En my verzekren, in het ftil gemoed, dac gy,
o Zaligmaker! ook geftorven zyt voor my;
Dat ik vergiffenis van zonden heb bekomen;
En in genae, by God, om u ben aengenomen.
Lof, eeuwig lof zy u,o goedertieren Heer!
De lust van myne ziel zal voortaen zyn, uw eer,
En roem en heerlykheid te zingen en te loven,
Tot gy my overvoert in 's Hemels vreugd, hier boven,
Om daer uw menfchenliefde, op een' volmaekten toon,
Met al het Hemelsch heir, te pryzen voor uw' Troon.
Terwyl des Heeren Geest den onbefneden Heiden,
In vreemde, talen, dus Gods glory doet verbreiden, Staen, van verwondering, de Joodfche Bfoeders Horn: Ze ontzetten zich, nu God, die Judaes Heiligdom, Voor onbefneden en onreinen, hield gefloten, De gaven van zyn' Geest op dezen heeft gegoten. Maer Petrus, ziende hen tot Gods verbond gebracht, Begeert dat zy, ondanks de voorhuit of 't geflacht, Het zegel van 't verbond ook langer niet ontberen: Wie, vraegt hy aen de Joon, wie kan het water weren,
N
|
||||
|
<# BYBELSCHE TAFEREELEN.
Om dees te doopen, die, als wy, op 't Pinkfterfeest,
Voor 't oog van ydereen, bedeeld zyn met Gods Geestt
Als zy, met zwygen, zich dit laten welgevallen,
Beveelt de Apostel aen Kornelius, en alien >
Dat elk zich toebereide en fchikke, om van zyn hand
Den Doop, in 'sHeeren Naem, te ontfangen, als een pand
En zegel, dat zy van him zonden, in de plasfen
Van 'sHeilands offerbloed, zyn fchoon en rein gewasfchen.
Een yder toont zich, in geloofsgehoorzaemheid,
Tot dit bevel, 't gebod van Christus zelf, bereid,
En laet zich, in den Naem van Gods Drieeenheid doopen.
Waerna Kornelius, dus meer dan hy kost hopen
Of denken, van Gods hand met zegen overlaen,
Ook toont de plichten van beleefdheid gaS te flaen,
Met Gods Apostel, en zyn vrome reisgezellen
Te fmeken, hun vertrek wat uit te willen ftellen,
Opdat zyn dankbaerheid van haren plicht zich kwyf!
'tVerzoek wordt toegeftaen; en Petrus flyt den tyd^
Met verder dees Gemeente in Christus op te bouwen;
Vermaent ze, in nood en dood, op Jezus te vetrouwen;
En troost ze met de hoop van 'sHemels heerlykheid,
Gods kindren toegefchikt, waerna hy van haer fcheidt.
|
||||
|
|
||||
|
-sHEILANDS KRUISWOORDEN.
|
||||
|
B E R I C H T-
JwLen houde my zoo verwaend met, dat ik my in ftaet
zoude kennen , eenen Kruistriomf na Vollenhove, of eenen GoedenVrydag na De Dekker, te dich- ten. Neen! Ik weet best, hoe weinig ik by die Kumthel- den te noemen ben. Gelyk zkh de Schilderkunst ver- maekt, met des Heitands Kruisfiging op verfcheiden wy- zen, ftaer de byzondere tydflippen die zy uitkiest, te ma- len, meen ik het ook my vry te ftaen die Hiftory , op eene andre wys, dan tot nog, door eenen Nsderduitfchen Dichter gefehied is , te zingen. Om hier in gelukkig te Jlagen, heb ik my bediend van de gedachten eeniger Godge- leerden, onder welken de Deventerfche Guldemond Monen de eerjle plaets bekleedt. Een beftaen, dat my niet tot oneer moet geduid w or den, alzoo ik deze Overdenkin- g e n alleen heb opgefteld tot myn eigen gebruik, als de be- diming van 't hoogwaerdig Avondmael voor handen was; komen zy eenen andren onder het oog, die neme mynen yver in 7t goede, en geve , zoo hy Vr door gejficht wordt , Gode de eer.
N 3 'sll E I-
|
||||
|
'sH E I L A N D S
|
|||||
|
s H E I L A N D S
KRUISWOORDEN.
Jlndien gy ook, myn ziel! aendachtig ftil bleeft ftaen,
By "t geen de veege lippen
Van Vorst of Martelaer, reeds met den dood belae'n, In 't heetfte van hun fmert en pynen lieten flippen, Zoo koin by 't heilloos kruis, dat 'sweerelds Heiland torscht,
Ora, met opmerkende ooren,
De Iaetfte woorden van dien grooten Levensvorst, Der Martelaren Hoofd, eerbiedig aen te hooren. Een ander onderzoeke of hy in 't zevental (Waer op men, in alle oorden,
Van ouds is zoet geweest) geheimen vinden zal; Onze aendacht blyft gevest by Jezus zeven woorden* o Goddelyke Geesi! ontfonk my met uw' gloed! Wil my genade fchenken!
Zoo fmaek' myn ziel de kracht van 'sHeilands offerbloed, Terwyl ze bezig is zyn uitvaert te overdenken. OVER-
/
|
|||||
|
.
|
||||||
|
K R U I S W O O R O E N. 103
|
||||||
|
OVERDENKINGEN
VAN H E T
EERSTE WOORD:
FADER.! rERGEEF HET HUN, WANT ZE WETBHf
*
MET WAT ZT DO EN*
* ■''■■.''■ f»
yy at voel ik my van fchrik ontroerett!
Wat is het my benaeuwd en bang!
Nu myn gedachten me, in 't gedrang
Der Jo6n, ten bekkeneelberg voeren; Waer 'sweerelds Heiland wordt gekruist!
o Deeriyk fchouwfpel! och! myn oogen Bezwyken fchier van mededogen! Zie hoe de fpykers, onbefuisd,
Hem zyn door "hand en voet gedreven!
De leSn gerekt, elk even ftyf!
Het
|
||||||
|
'sHEILANDS
Het lichaem, dat gezegend lyf,
Van 't minste dekfel niet omgeven, Hangt moedernaekt, tot fchimp en fpot
Van deze wrevele barbaren, In "t midden van twee moordenaren, Als waer' Hy 't hoofd van zulk een rot!
Hoor hoe de blinde Jood, verbasterd Van zynen vader, Israel,
Der Stammen Goel, bits en fel,
In 't heetfte van de pynen Iastert! Terwyl het Roomfche krygsgefpuis
Zyn kleeders onder zich verdeelen, En om zyn' rok lichtvaerdig fpelen, Daer Hy 't moet aenzien van het kruis!
In 't nypen van dit bitter lyden, Dit dol geraes, en woest getier
Blaekt 'sHeilands ziel van liefdevier,
Tot hen die Hera dus wreed beftryden. Hy bidt voor hun, wiens vreeslyk woen,
Helaes! Hem ftaet op lyf en leven: Myn Vader! wil het hun vergeven, Zy weten toch niet wat ze doeni
|
||||
|
KRUlSWOORDEN.
Lydzame Jezus! wien we, in 't midden
Van zulk onlydelyk geweld,
Als u medogenloos beknek,
Voor de overtredren hooren bidden! Vergun myn ziel, zachtmoedig Hecr!
Dit Woord, in ftilheid, te overwegen ■, En fchenk haer uw genade en zegen; Zoo ftrekke 'c uwen Naem tot eer!
Maer met wat ftuk best aengevangen, In zu-lken overvloed van ftof:
Zal 't zyn dat gy het Hemelhof
Uvv eigen nooden en belangen Verzwygt, en bick voor deze Jo6n,
Als waer dit muitend rot u nader? ' Of is 't de heufche naem van Vader ? Ja! gy, Gods welgeliefde Zoon,
Van Hem geteeld in 't eeuwig heden, Rant, in de volfte kracht en zin,
Rlet dezen naem, vol teedre min,
Voor God, uw' eigen Vader treden. En ziet men hoe een vader blaekt,
En gloeit van liefde, om zynen zonen
O
|
||||
|
sHEILANDS
Zyn vaderlyke gunst te toonen,
Uw Vader, die dees deugd volmaekt
In zich bezit, zal antwoord geven Op 't bidden van zyn heilig Kind,
Dat, daer \ zich in dees' ftaet bevindt,
Acn zyne liefde vast blyft kleven; Schoon hy, o Borg van 't Heilverbond!
Thans bezig voor zyn keurelingen, Het zwaerd hem uit de vuist te wringen, Zich fchuil houdt, voor een* korten ftond.
Maer ach! myn ziel kan niet bedaren Van heilige verwondering!
In 't fclile van de marteling
Bidt Jezus, voor zyn raoordenaren, Zyn' Hemelvader om genae!
Genae, die 't hart als wasch kan kneeden, Opdat, na zoo veel gruwelheden, 't Gezicht hun eindlyk open ga;
En zy, met roodgekreten oogen, En waer berouw, voor 'sHeeren troon,
Op 't dierbaer kruisbloed van zyn' Zoon,
Zich, radeloos, vernedren mogen; |
||||
|
KRUISWOORDEN.
Het hooge Hof des Hemels hun
De fchuld der zonden will' vergeven, De ftraffen kwytfcheld', recht ten leven, Om zyne kruisverdienften, gunn\
Hy bide dat hen de Geest des Hecren, Van de aengeboren heerfchappy
Der fnoo verdorvenheid bevry',
En moge naer Gods beeld bootferen: Hen doe, in zuivre heiligheid,
Als heldre flonkerflarren lichten, Den naesten met hunn' wandel (lichten, En de eer der hoogfte Majesteit,
Met hunne zaligheid bewerken. De ring der tyden is te kleen,
Dan dat zich 'sHeilands bede alleen
In zynen omtrek zou beperken. Tot de eeuwigheid ftrekt zy zich uit.
Met God vergiffenis te bidden, Is zyn begeerte, dat ze in 't midden Van 't eeuwigjuichend feestgeluid
Der Englen, naraa'els opgeheven, En, door 't onmiddelyk genot
O 2
|
||||
|
's. H E I L A N D S
Der algenoegzaemheid van God
Gezaligd, eemvig zouden leven. Voor wrevle Heidenen en Jodn»
Die, uitgelaten dol en dronken Van woede, hem aen 't kruishout klonken, Wordc dit gebeden door Gods Zoon!
Die, om zyn fmeking aen te dringen, Hie? doet als fehuldigen in 't rechfr,
Wier feil zoo duidlyk openlegt
Dat al hun verontfchuldigingen Niet baten, des zy 'c fchendig feitr
Vertoonen van zyn beste zyden; Zoo fchuift Hy al zyn bitter Jydenr Hicr ook op hunne onwetenheid.
Aenbiddelyke menfchenliefde Van dezen liefderyken Heer!
Was fterveling bevat hoe zeer
Zy 'slleilands ingcwanden griefde! Myn ziel wordc, in verwondering.
Van dit logge aerdryk opgetogen, Gevoerd in 's Kernels opperbogen, Op vlesigels der befpiegeling;
|
||||
|
KRUISWOORDEN.
En. mengt zich met de Hemellingen,
Om voor des Heilands glory troon,
Op Serafynfchen wys en toon,
Zyn raenfchenliefde lof te zingen. Zyn liefde, o wonder! uitgebreid
Tot deze monfters, die, nog wreeder Dan Tygers......hoe! of zink ik neder! Ja! 'kvoel 't gewicht der fterflykheid
My weer, van daer ik was gerezen, Naer dees beneden acrde dringt;
Waer my een twyffeling befpringt,
Of de eeuwigheid genoeg zal wezen, Om zulken menfchenlievend' Heer,
Met Hemelzang en Englenklanken , Naer eisch te loven en te dankeit! Gelukkig, driemael en nog meer,
Myn ziel! die 't zullen ondervinden! Nu keer u weder naer het kruis.
Riep Abels bloed, met heesch gedruisT
Om wraek; voor alle Godgezinden Eischt Jezus bloed vergiffenis.
o Groote Borg van Jood en Heiden! 03
|
||||
|
'sHEILANDS
Die, zoo zachtmoedig als befcheiden,
Den kruiskelk drinkt, hoe wrang hy is;
Wat moeten alle beelden wyken, Waerin men, onder 't oud verbond,
U levend afgetekend vond:
Nu we u, in heldren dag, zien pryken, Wykt Mozes in het bruin verfchiec;
Die vriend van God, die, hoe beledigd, De gramme Godheid heeft bevredigd: En Samuel, die 't hoog gebied
Met zyden koorden leidde, of zachter; Die God voor Israel verbad,
Wanneer het Hem verworpen had,
Verflaeuwt voor ons gezicht van achter. Gezalfde Priester! wiens gebed
Onze ooren zaligt, daer ons oogen Uw' Tempelgang aenfehouwen mogen, Wy ftaen verbaesd, dus juist en net,
De fchaduwen en ommetrekken, Van 's Hoogenpriesters tegenbeeld*
In u, gansch rykelyk bedeeld
Met oly van Gods Geest, te ontdekken. |
||||
|
KRUISWOORDEN. m
o Middelaer! die eeuwig leefc,
Ora voor uw volk, zoo lang 't in 't midden Van deze weereld is, te bidden, Bid ook voor my! Maer och! wic heefc
Moetwilliger uw wet gefchonden Dan ik, die, van myn vroege jeugd,
Myn' wellust, myn vermaek en vreugd,
Vond in het plegen van de zonden! Neen! zulken fnooden doemeling
Is dat geluk niet toe te leggen! Gy kunt, helaes! van my niet zeggen, Dat ik niet wist wat ik beging.
Ik heb de klopping van 't geweten, En 't licht van 'sHeeren woord veracht.
Wee my! dat ik, dus onbedacht,
Dus zinloos heb myn' tyd gefleten! Macr hoe, myn ziel! nu wanhoop niet.
Gebruik de middlen der genade. Wie weet of God u vroeg of fpade, Niet zalige. Is het niet gefchied,
Dat Pejrus driemaelduizend zielen.,
Op dien doorluchten Pinkfterdag,
Door
|
||||
|
's H E I L A N D S
Door eene Predikaetfy zag
Voor Chrisms, als haer' Koning, knielen, Door kracht van dit gebed alleen?
o Middelaer! al myn verlangen Strckt om dac heillot odk te ontfangen. 'kZou dan, met ongelyke fchrecn,
Myn kruis u pogen na te dragen. Myn hoop, geflingerd heen en weer,
Wierp, in uw bloed, dan 't anker nelr;
Waeraen, ondanks alle onweSrvlagen, De hulk van myn geloof voor zand,
Noch ftrand, of klippen had te vreezen, Myn liefde mogt gebrekkig wezen, Gy zoudt nogthans, van welken kant
Gy ze aenzaegt, haer oprecht bevinden. Myn zfel begeerde dan alleen,
Dat ras die zalige uur verfcheen,
Die haer van 't lichaem zal ontbinden; Opdat zy u, haer Bruidegom,
Die zich om 't menschdom dus liet grieven,
In heerlykheid volmaekt zou lieven.
Heer Jezus! haest u! kom, ei! kom!
OVER
|
||||
|
KRUISWOORDEN. 113
|
|||||||||
|
OVERDENKINGEN
VAN H E T
TWEEDE WOORD:
VQQK1FAER. ZEG IK U; HEDEN ZVLT CI", MET MTy
|
|||||||||
|
T«
|
|||||||||
|
rwyl myn ziel, vol mededogen,
|
|||||||||
|
De beide Moordenaers aenfchouwc,
Zweeft my een tafereel voor de oogen, Dat my Gods vrye magt ontvouwt.
Hy laet een' mensch, die, langs hoe groover, Zyn fchuld verzwaert, ze!fs in den dood,
Rechtvaerdig acn zich zelven over; En hy bekeert zyn' ftrafgenooc
Cods vrye ontfermende genade Komt een' gekruisten Moor den aer,
In 's levens uiterfte uur, te ftade,
En dryft hem naer den Middelaer;
P Eer
|
|||||||||
|
VH E I L A N D .5
Eer hy de zinnen nog voelt krenken
Door krachten van den zwymelwyn;
Hy fmeekt Hem: Heer! wil my gedenken, Als Ge in uw Koningryk zuk zyn!
En 'sweerelds Heiland, dus gebeden, Verhoon en troost hem, op dees wys;
Voorwaer! ik zeg u, dat gy heden, Met my, zuk zyn in 't Paradys!
Verlosfer van uw keurelingen! Wat gaet hier uw goedwilligheid
Ver boven myn verwonderingen, Daer Gy geen oogenblik verbeidt*
Om dit gebroken hart te heelen; Om dees' zachtmoedigen van geest,
Die blyde boodfchap mee te deelen, Die zyne zielefinert geneest!
Maer welk een afgrond van genade Ligt hier voor myn gedachten blootl
Wie komt my met zyn hulp te ftade! Hier vloeit een liefdezee, te groot
Om hare lengte, en diepte, en breedte Te meten, door 't bepaeld verftand!
|
||||
|
IC R U I S W O O R D E N.
'tWaereydel, als ik 't my vermeette.
Neen. myn befpiegling kiest bet ftrand:
Om, tegen pngeftaltenisfen, En zwakheSn, flaeuwtens van de ziel,
Hier dierbre peerels op te visfchen. Ach! dat myn toeleg U beviel*,
Heilvolle Jezus! die, dus krachtig, Het hart des. Moordenaers verblydt;
En ftaeft u\v troostwoord met waei'achtig, Hoewel Gy zelf de waerheid zyt!
Wat doet u, o myn ziel, tiog fchromen Tot dezen liefderyken Heer,
Vol goedbeid, vol genae, te komen? De Moordenaer verzocht niet meer,
Dan dat Hy wilde aen hem gedenken; Maer Hy, om 't hart, op geene wys,
Door uitgeftelde hoop te krenken, Zegt: dat hy zich, in 't Paradys,
Met Hem, nog heden, zal verblyden. Wat,is het heilgoed wonder groot,
Dat Jezus, d*tor zyn bitter lyden,
En allerfmadelykften dood,
P a
|
||||
|
s H E I L A N D
Verdient, en daedlyk hem zal geveni
o Zalig! o gelukkig lot I
Ten derden Hemel opgeheven, Verzadigd met het beeld van God.
Zyn kennis nu volmaekt te vinden ! Tot alle dingen uitgebreid!
Den wil, in al zyn onderwinden, Tot enkele gerechtigheid,
Geheel en al te zien gebogen? Te zyn in heiligherd volmaekt!
Hoedanigheen, door wiehs vermogen De ziel een Hemelblydfchap fmaekt,
Die mytr bedenking gaet te boven! Maer dit 's het heilgoed niet alleen,
Het geen, in 's Hemels Hof der hoven, De vromen zaligt. neen o neen!
Dewyl de ziel 'er 't heerlykst Wezen, Den grooten Schepper van 't Heelal,
God, nooit genoeg van ons geprezen, In zyn volmaektheSn, kennen zal,
En kennende genteten tevens, Zelfs in zyn algenoegzaemheidj
|
||||
|
KRUISWOORDEN.
Genietende die bron des levens,
Zal zy den lof dier Majesteit,
In eindlooze eeuwigheid ontvouwen. Zy zal 'er Jezus, haren Heer,
Aen 's Vaders rechtehand, aenfchouwen, Bekleed met heerlykheid en eer,
En luifter, die de zonneftralen, In glans en majesteit, verdooft:
En juichen in het zegepralen Van haren Koning, Man, en Hoofd;
Met vlekkelooze Heirefcharen Van Englen, en ontelbren ftoet
Van Heiligen, en Martelaren, Die, God getrouw, op aerd hun bloed,
Om zyn getuigenis vergoten. In dit gezelfchap voor Gods Troon,
Gelyk vereende feestgenoten, Een zegelied, op hoogen toon,
Malkaer, by koren, toe te zingen; Of 's Heeren wysheid gae* te flaen,
In velerhande wisfelingen, Die hier de Kerk meet ondergaenj
?3
|
||||
|
s H E I L A N D S
De wonders der Natuur te ontdekken;
Te melden langs wat weg en lot
God elk tot zich heeft willen trekken; En nimmer te einden dan in God;
Myn ziel! wat zal 't een' wellust geven! Wat zal 't een ftaet zyn vol geneugc!
Dus, in verzekering te leven, Dat dit geluk, die Hemelvreugd,
In eeuwigheid niet zal vermindrenj o Onnagaenbre Heerlykheidf
© Zalig erfdeel van Gods Kindren! Schoon 't Bybelwoord ons kleen befcheid
Van uw gelegenheid doet weten, Verrukt uw fchoon myn ziel zoo zeer,
Dat zy zich zelve zou vergeten, En denken. aen geen' kruisberg meer:
Waer Jezus heldere vertogen Van heerlykheid en grootheid geeft,
En toont wat Koninglyk vermogen Hy over dood en leven heeft.
Schoon Dood en Hel Hem fel beftryden, En Hy het uiterfte geweld
|
||||
|
KRUISWOORDEN. 119
Van hunne woede heeft te lyden,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Slaet Hy ze rustig uit het veld,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Maekt van het kruis zyn' zegewagen,
En deelt den gloryryken buit, 1
|
|||||||||||||||||||||||
|
Op zyn vrymagtig welbehagen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Den Moordenaer genadig uit.
|
|||||||||||||||||||||||
|
o Dierbre troosttael voor die zielen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Die, met haer zondenfchuld belaen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Voor 's Heilands voeten nederknielen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
En grypen zyn verdienften aen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Door 't zaligend geloof. Zyn fterven
|
|||||||||||||||||||||||
|
Ontfluit het Hemelsch Paradys,
|
|||||||||||||||||||||||
|
Wiens voorbeeld Adam, en zyn erven,
|
|||||||||||||||||||||||
|
(Toen ze op een jammerlyke wys
|
|||||||||||||||||||||||
|
Zich van Gods beeld verfteken zagen)
|
|||||||||||||||||||||||
|
Ontzegd werd door het hoog gebied.
|
|||||||||||||||||||||||
|
De wacht der Englen is ontflagen.
Het gloeijend lemmer is 'er niet. |
|||||||||||||||||||||||
|
De weg ten Paradys is open.
|
|||||||||||||||||||||||
|
Gods kinders kunnen, zonder fchroom,
|
|||||||||||||||||||||||
|
In 's Hemels Hof der hoven loopen,
|
|||||||||||||||||||||||
|
En de edle vruchten van den Boom
|
|||||||||||||||||||||||
|
's H E I L A N D S
Des levens, in hunn' fchoot vergaeren.
Dees uitverkoren Moordenaer
Zal haest die waerheen nog ervaren. Moest hy, op 't akelig Kalvaer,
Den Heiland, in zyn ftraf, verzellen, Hy zal, op zyne Hemelreis,
Hem onder zyn gevolg ook ftellen, En voeren in zyn Hofpaleis.
Verheven Geesten! Hemellingen! In 't wit van heiligheid gekleed,
Die uwen Koning, onder 't zingen Van zyn Triomfen, welkom heet,
Het moet u geen verwondring geven, Brengt hy een' Moorder met zich mee;
Voor zondaers liet Hy hier het leven; Hy zal 't verblyf van rust en vree1
Met 's Moorders komfte niet onteeren. 't Is heerlyk, voor het Paradys,
Zich van een' Vorst te zien regeren, Die, van een' Moorder, op dees wys,
Een' waerdig' burger weet te maken Van 'sHemels ftille Vredeftad,
|
||||
|
KRUISWOORDEN. its
Wanneer de Hel haer gloende kaken
Alree1 voor hem geopend had.
Verhoogde Heiland! groote Koning! Wien al wat is ten dienst moet ftaen,
Zie my, uit uwe Hemelwoning, Ook met ontfermende oogen aen!
Laet my niet in myn zonden fterven! Cedenk my, goedertieren Heerl
Laet my genae by U verwerveni Ach! dat uw "Geest my ook bekeer!
Dat Hy me leer' myn fchuld belyden, Als dees bekeerde Moordenaer;
U minnen; voor uw eere ftryden; En mynen naesten, openbaer,
Bewyzen van myn liefde geven! Ach! dat myn bee ten Hemel rys',
En ik, gefcheiden uit dit leven, By U moog' zyn, in 't Paradysi
|
|||||
|
<2 OVER-
|
|||||
|
isa *s H E I L A N D S
QVERDENKINGEN
VAN H E T
DERDE WOORD:
rkoutr! zie vhten zoon! zie vite moedeh!
|
||||||||
|
H
|
||||||||
|
ebt ge, onder Sions feeftelingen >.
|
||||||||
|
Myn ziel! Mesfias hooren zingen;
Daer 't offer op bet outer brandt:
Myn God.' myn lust is in 'c bejagen,. 'tVolbrengen van uw welbehagen; Uw wet is in myn ingewand.
Wil u by 't kruis nu nederzetten,
En daer, met heilige acndacht, lettcn, Hoe Hy, terwyl Hy, vol geduld,
Aen God gehoorzaemt, zyne plichten Ook aen zyn Moeder zal verrichten,. En dus de ganfche wet vervult.
|
||||||||
|
KRUISWOORDEN.
Een ry van vrienden en van vrouwen
Ziet Hy, van ver, zyn fmert aenfchouwen. Hy ziet 'er ook zyn' fchootvriend ftaen.
Maer 't innerlyke mededogen Doet Hem zyn medelydende oogen, Voor andren; op zyn Moeder flaen.
Die ziet Hy, met befchreide kakcn,
Van ongeveinsde liefde blaken Tot Hem, haer* Heiland en haer kroost.
Hy ziet ze, in al der Joden woede t Bezield met mannelyken moede, Door haer geloof, haer flerkte en troost.
Hy overlegt hoe, na zyn fterven,
Zy arm en eenzaem om zal zwerven; Hoe Joze'f daelde by de dodn.
Des geeft Hy eenen teedren hoeder, In zyn' Joannes, aen zyn Moeder, En zegt haer: Vrouw! zie uwen Zooft!
Vergun, Heer Jezus! my te vragen;
Om welke reen 't a kan behagen, Maria, met den naem van Vrouw,
En niet van Moeder aen te fpreken? Is 'c, om dat zy, te flerk ontfteken In liefde, niet bezwyken zou?
Q a |
||||
|
's H E I L A N D S
Of is 't om haer, by uw verfcheiden,
Naer 't heuchlyk heilwoord op te leiden, 'tGeen 't eerfte paer, in Edens HofT
Vertroostte in zynen druk en rouwe, Nu gy, 't gezegend Zaed der Vrouwe, Den kop der flang vertreedt in 't ftof?
Of is 't om haer en my te- gader
Te ontvouwen, dat gy voor uw' Vader,
En niemand anders, buigen moec
Als Middelaer; en hem voor Broeder, En Zuster houdt, ja! zelfs voor Moeder, Die hier den wil uws Vaders doet?
WU my, door uwen Geest, dan leeren,
In uwe kracht, den wil des Heeren Getrouw te doen, zoo moog myn ziel
U haren oudften Broeder noemen, En nedrig, in 't geloof, hier roemen, Wac maegfchap haer te beurte viel.
Doch 't waer' des Heilands onfchuld krenken,
En zondig, o myn ziel! te denken* Of Yuic gebrek van hefde fproot*,
Dat gy Hem dus haer aen hoort fpreken. Keen, nimmer bleef Hy in gebreken ? Te doen het geen. Hy ons gebood*.
|
||||
|
■
KRUISWOORDEN. 125 Is zyn gebod om de ouders te eeren,
Gns wil Hy 't, door zyn voorbeeld leeren, j
Daer Hy aen 't kruishout hangt gehecht. 1
Des wyst Hy, met zyn hoofd en oogen,
(Niets anders is in zyn vermogen) Naer zyn' Joannes toe, en zegt:
Zie uwen Zoon! 'k moet u begeven,
'kZal aen dit fehandlijk hout haest fneven, ■
Wil nu een' andren zoon hier zien,
Die teedre zorg voor u zal dragen, 1} hoeden in uw oude dagen, En h'ulp en troost en liefde bien.
Waer of de kinderlyke liefde
Het hart eens zoons ooir. fterker griefde!
In 'slleilands nood, blyft, even dier, I
Zyn Moeder Hem aen 't harte leggen;
Des zal Hy tot Joannes zeggen: I Welaen, zie uwe Moeder hier!
Als hoorden wy dus breed' Hem fpreken:.
Nu eisch ik dat ge een dankbaer teken,. Voor myne liefde, my betoonV
Myn Lieveling! en dees, my** Moedery. In myne plaets, voortaen een hoeder, Een trouw verzorger zyt, en zoon.
<3 3 Wil
|
||||
|
is6 'sHEILANDS
Wil haer dan, om den wil uws Heeren,
Voorzien van lyftocht, en haer eeren, Of ze u ter weereld had gebrachc,
Haer teeder lieven, heusch bejegenen. God zal hem met lang leven zegenen, Wie dezen plicht getrouw betracht.
Dat vergt ook, voor zyn arme leden,
Die ommefukklen hier beneden, Myn ziel! de Heer u af, van 't kruis.
Wees yvrig des in die betrachting, En volg Joannes, die, met achting, Terilond Maria nam in huis.
|
|||||
|
OVER-
|
|||||
|
KRUISWOORDEN. 1*7
OVERDENKINGEN
V A 1ST HEX
VIERDE WOORD:
MTN GOD.' ATTN GOD? WAEKOM IIE E T GE
MT fERLATENt w
at vreemd gewroeht van 't Godlyk Albeftuur]
De Heilzon gaet langs 't heilloos kruishout onder; En welk een groot, wat een aenbidlyk wonder Vertoont zich in de zonne der natuur!
Zy, die voorheen, op Jozuaes gebieden, Dien dubblen dag gedienftig heeft geteeld,
Wee'rhoudt haer licht, nu 'sVeldheers tegenbeeld
Des vyands magt doet angftig henen vlieden! Lag eer Egipte in een' ftikdonkren nacht,.
Toen 't flae/fche juk van Isrel werd verbroken,
Drie dagen aen malkanderen, gedoken i
ISu wordt het zaed, het geestelyk geflacht
Van
|
||||
|
's H E I L A N D S
Van Jakob, uit de flaverny der zonden ,
'tEgipte der verdoemenis, geleid,
En de in welk een dikke duisterheid
De weereld op den middag ligc gewonden! Van bleeke vrees is alles ftil en ftom.
De ontfteldheid weet der Priestren mond te fnoeren. De Moorder durft zyn lastertong niet roeren. Hoe angfhV ziet de Roomfche Hoofdraan oni!
Hoe nypt de fchrik het hart van zyn foldaten! Maer hoe! wat *s die! wat donderend geluid!
Och! Jezus roept, zoo fchel als angftig uit:
Myn God! myn God! waerom my dus verlaten? o Jammerklacht! dus yslyk uitgegild!
Als zich Gods Zoon dus troosteloos laet hooren, Als dus de Laeuw, uit Judaes flam geboren, Moet brullen, dat het alles beeft en lilt,
Wat moet 'er dan, in 'sHeilands ingewanden, Wat moet 'er, in zyn fchuldelooze ziel,
Waer nimmer fchaeuw van fmet of vlek op viel,
Geen hevig vuur van bangen helangst branden! Aertspriester! die, met jammerlyk geween
En fterk geluid, der Godheid, wier vermogen |
||||
|
KRUISWOORDEN. 129
U van den dood kan redden, en verhoogen,
Het offer biedt van fmeekende gebeen;
Wy hebben niet angstvallig naer te fpeuren Wat de oorzaek is, die u, met zulke kracht,
In deze nare en droeve jammerklacht,
Om 't derven van uw Vaders troost doet treuren. o Neen, myn ziel! de Heiland heeft den ftryd
Met drommen van vyandelyke magten, Van wier verwoede, en onbefchryfbre krachten, Zyn onfchuld thans den grootften aenval lydt.
De dood ziet Hem vervaerlyk onder de oogen, Waert door zyn leen, en baert 'er fmart op fmart,
Stolt al zyn bloed, en ftormt op "t jeugdig hart,
Met al de kracht van zyn geducht vermogen. De Grootvorst van den duistren zwavelpoel
Komt, met een heir van opgepreste fpoken, Zyn blanke ziel, met helfchen angst, beftoken, En folteren; terwyl Hy ftaet ten doel
Aen de yslyke en afgryfelyke vloeken, Der ftrenge wet; en bukt voor al den last
Der ftraffe, die op "t overtreden past,
Dat God, in Hem, rechtvaerdig t'huis komt zoeken:
R Want
|
||||
|
*s H E I L A N D S
Want 'alleeren toorn, dat alverterend vuur,
Ontfteken ora de zware fchuld der zonden, Waer voor Hy zich vrywillig heeft verbonden, Staet tegen Hem te gloeijen, in dees uur,
En fchroeic en fchrookt zyn ziel en ingewanden, Veel feller, dan de ontzachelyke gloed
Van 't vuur der koe, die Isrels Priesterftoet,
Ten voorbeeld van den Heiland nioest verbranden. Is 't vreemd, myn ziel! is 't wonder dan, dat gy
Thans Jezus, in een' angst niet uit te fpreken, Verfchriklyk naer, en treurrg uit hoort brcken: Myn God! myn God! wacrom verlaet ge my!
Maer denkt gy, hoe! wat zyn 'er Martelaren, Van vreugd vervoerd, in hunnen grootften nood.
En juichende op het nadren van den dood,
Met lofgezang ten hemel opgevarenr En roept hun Hoofd dus angftig uit tot God?
Maer God, myn ziel! was hun verzoende Vader, Wiens aengezicht hen vriendelyk te gader Belonkte, aen ftaek, op rad, of vvu'g fchavot.
Die heeft de fmert van hunne martelingen Gelcenigd, door den invloed van zyn' Gcesf, |
||||
|
KRUISWOORDEN. t$*
Op wiens gelei zy, fier en onbevreesd,
Den wreedften dood blymoedig ondergingen. Dus gaet het hier met 's weerclds Heiland niet.
Die , God en mensch, God, door den mensch bcledigd, Weer met den mensch, in zynen dood bcvredigt. En 't losgeld voor zyn uicverkoornen biedt.
Des ziet Hy, fclioon de Vader m zyn pynen, In zynen nood, Hem niet geheel verlaet,
Schoon 't ecuwig Woord hec vlcesch ten dienfte ftaet,
Uitwendig niets tot zyne hulp verfcbynen: Inwendig moet Hy 't lieffdyk genot
Van 'sHeeren gunst, en aielvcrtroosring misfen. Des roept Hy, in die rare jammernisfen: Waerom verlaet Ge my, o fterke God!
Wien ik myn' God, met alie recht, riioog heten, Sint gy met my, o God! myn Bondgenoot!
In de ecuwighcid, den Raed des vredes floor.
""k Hcb my getrouw aen dat verdrag gekweten. 'kBetael de fchuld, die by u open ftond,
Ten laste van mv dierbre kcurelingen.
Stel nu niet uit 't volbrcngen der bedingen.,
Onwrikbaer vast geftcld in dat verbond.
R 2 Ja?
|
||||
|
13a 's H E I L A N D S
Ja! hoe verftoord Ge my ook moogt aenfchouwen,
Hoe hoog de ftroom van myn benaeuwdhe£n vloeij", Hoe my 't gewicht van dezen last vermoeij', Nog zal ik met ftandvastigheid vertrouwen
Dat Gy, die my ter weereld hebt gebracht, Die U, fint my het daglicht is verrezen,
Volftandig hebt betoond myn God te wezen,
My helpen zult, en redden, door uw magt. o Wonderbare, o troostelyke klachten!
God Zoon, verneerd tot dezen jammerftaet,
Schreeuwt uit dat God, zyn' Vader, Hem verlaet, Terwyl de Vorst des afgronds al zyn krachten
Op Hem verfpik! Nog ftaet de Heiland pat In 't heet gevecht, met mannelyken moede;
En, vol geduld, braveert Hy 's vyands woede.
Strak zal Hy hem, met yfelyken val, In 's afgronds poel rampzalig neer doen ploflfen,
Verwonnen door zyn eigen lyfsgeweer, Gelyk de Reus, met eigen zwaerd, weleer, Door Davids hand, zeeghaftig werd getrofFen..
Wanneer ik dus aendachtig gade fla,
Wat bangen ftryd de Heiland heefc te ftryden,
Wat
|
||||
|
KRUISWOORDEN.
Wat fmert Hy moet, in ziel en lichaem lyden
Eer God ons kan ontfangen in genae;
Dan roep ik uic: Hoe fnood moet in Gods oogen De zonde zyn! die wederfpannigheid,
Die kwetfing van de" hoogfte Majesteic,
Die ons, door haer beguichelend vermogen, Beroofd heeft van het heerlyk beeld van God!
Ons buiten zyn gemeenfchap heeft gedreven! Aen hel en dood ons heeft ten prooi gegeven! o Jammerlyk, o deerniswaerdig lot!
Maer, groote God! uw eindelooze liefde Zy eeuwige eer, die U, daer al 'tgeflacht
Der menfchen tot dien vloekftaet was gebracht,
Op 't allerteerst, met medelyden griefde! Gy hebt uw' Zoon, die zich in de eeuwigheid
Liet hooren: Laet hen in 't verderf niet dalen, Ik blyf hun borg, ik zal voor hun betalen; Dat uitbod van verzoening niet ontzeidt,
Nog Hem gefpaerd. o Afgrond yan genade, Waerin myn ziel zich peinzende verliest!
Gods eigen Zoon, de Godheid zelf, verkiest
Te fterven voor een' mensch, een' worm en made!
R 3
|
||||
|
YHEILAND'S
Voor hun, die God verlieten, hangt dc Borg
Acn 't fchandlyk kruis, verlaten van zyn' Vader, Opdat Hy zyn geloovigen te gader De aenneminge tot kinderen verzorg!
Opdat God nooit Zyn erfdeel zou begeven Bcgeeft Mem God! aenbiddelyk beleid!
Hoe wordt dc lof van uw mcnschlievendheid,
Heer Jezus! best, naer eisch, in top geheven! Schenk Gy daer toe, uw diergekochte Bruid
Genae en geest, om uwen lof te zingen. Zoo worde \ heir der vlugge Hemcllingen Verkundfchapt, door haer Godgewyd geluid,
Wat wonders van genade zich ontvouwen In 'c zaligcn van zondaers door uw bloed.
En ach! dat ik, als elk der Englen doet,
Eerbiedig blyf" uw kruisgeheim aenfchouwen; U, door "t geloof, leer' kennen; en de kracht,
De vrucht van uw verryzenis moog' fmaken; Den ouden mensch der zonden af moog' maken; En, al 't geweld der vyandlyke magt,
Die uw gebicd, van buiten en van binnen,
In my beftookt, door uwe kracht verwinnen!
OVER-
|
||||
|
KRUISWOORDEN. 135
OVERDENKINGEN
VAN H E T
VYFDE WOORD:
MX D 0 R $ T.'
D e zon begint van 'sHemels hooge trans "en
De weereld weer te ftrooken met haer glansfen, De duisternis, die ons omwond, verfchiet, Maer de angften van den dierbren Jezus niet. Hcbt gy, myn z"iel! met innerlyk ontfermen, Hem flus tot God, zyn' Vadcr, hooren kermen, In 't lyden, dat zyn ziel heeft uit te ftaen: Nu hoor Hem weer een' andren treurtoon flaen, De fmerten, die zyn lichaem moet verdragen, Met heefche item, van 't kruis, den menfehen klagen. |
||||
|
'sHEILANDS
Hy, die 't gcbergt, wanneer 't van dorse verflikt,
Met regen, uit zyn opperzael, verkwikt, Fonteinen, in de lage en vruchtbre dalen, Doet kronklend ora den voet der bergen dwalen, Tot laeffenis der uitgedroogde borst Van 't veldgediert, roept angftig uit: My dorst! o Nare klacht! gy houdt my opgetogen!
Hy, die zyn' dorst, door eigen alvermogen Kan ftuiten; of, uit eigen overvloed, Kan lesfchen; wordt gefolterd door een' gloed Van heeten dorst, die al zyn ingewanden, Verfchriklyk, in ondraegbre fmert doetbranden! Hy, die, ten dienst van Israels geflacht, Het water uit een rots heeft voortgebracht, En 't, op zyn' tocht, te drinken heeft gegeven, Klaegt zynen dorst aen Jakobs late Neven! Is dan de bron des levens uitgedroogd! De troostrivier, waer 't Paradys op boogt, De wellustbeek, wier lieffelyk geklater De Stad van God vervrolykt, zonder water! Hoe bitter, o myn ziel! hoe fmertlyk ftaet
Den Middelaer, dat fleuren langs de ftraet, |
||||
|
KRUISWOORDEN. 1,37
By donkren nacht, van 't eene Hof naer 't ander;
De moedwil der foldaten met malkander;
De geesfeling, zoo vinnig als verwoed;
Het torfchen van zyn kruis, waer aen het bloed
Hera voorts ontloopt; daer hy, in al dat woclen,
Den bangen angst der helle moet gevoelen
In zyne ziel, en drooge en dorre borst,
Zoo hevig, dat Hy uitberst: och! my dorse!
Gezegende Verlosfer! die geduldig
Uw fmerten lydt, fchoon zwaer en meenigvuldig,
Gy hebt nog, van lichamelyke pyn,
Niet eens gezucht; wat moog' nu de oorzaek zyn,
Dat we U, van dorst, zoo deerlyk hooren klagen?
Maer ftaek, myn ziel! ftaek uw nieuwsgierig vragen.
De dorst is Hem zoo noodig als de dood.
God, die ze bci, van eeuwigheid, befloot,
Heeft ze in den tyd, 00k beide doen voorfpellen.
Als 't Jesfes zoon de fnaren lust te ftellen,
De Hinde van den dagenraed ter eer,
Dan hoort ge hoe de groote Zoon en Heer
Van David kweelt: Als feherven zyn myn krachten,
Helaes! verdroogd! Ik moet van dorst verfmachtcn,
S Daer
|
||||
|
i38 's H E I L A N D S^
Daer myne tong zich sen 't geheraelt hecht! I
Ik ben door U in 't ftof des doods gelegd! ■
Opdat Hy des 't befluit van zynen Vader, i
En 't harpgezang van Isrels Vorst te gader,
Vervulle, berst Hy uit in deze kiacht.
Verlosfer van het menfchelyk geflacht!
Wie moet U niet aenbidden, vreezen, eeren,
Daer Gy, met lust en trouw, den wil des Heeren, .
Vrywillig, tot den laetften adem, doet!
Hierdoor, myn ziel! zyn, in Zyn offerbloed,
Geheiligd, al wie hun oprecht vertrouwen,
In rein geloof, alleen op Christus bouwen,
Hunn' Priefter, die, tot troost van hunnen geest»
In alles is, als zy, verzocht geweest.
Maer nu myn ziel, in haer befpiegelingen,
Poogt tot den grond van uwen dorst te dringen,
Bezwykt ze van verwondering, oHeer!
En voelt bynaer geen' geest of leven raeer,
Als zy ontdekt, hoe fterk Gy wordt gedreven
Van dorst naer \ heil der genen, die, ten leven,
Van eeuwigheid, verkoren zyn, by God!
Die dorst heeft U den Hemel, en 't genot, . ,.
Der
|
||||
|
K R U I S W O O; R D E N.
Der heerlykheid, een wyle tyds, doen derven,
Ora, aen een kruis, op aerde, laes! te fterven!
De felle gloed van liefde, veel te grooc,
Dan dat de zee, door 't nat, uit haren fchoot,
Dien blusfchen zou, doet U, van dorst, dus branden!
Het eerfte paer, te keet in 't watertanden
Naer 't blozend oofc, verleid door 's afgronds Vorst,
Heeft zich, en al zyn afkomst, eenen dorst,
Voor eeuwig te befchreijen en bezuchten,
Gegeten, aen die doodelyke vruchten:
Maer, Heer! Gy dorst, opdat het geestlyk zaed,
Het geen in U, den tweeden Adam, ftaet
Gerekend, uit uw welbron van genade,
Voor eeuwig zich, met guile teug, verzade!
Al 'tmenschdom ligt, afzienelyk, en vuil,
En magtloos, in den jammerflaet, dien kuil,
Waerin, wat wy ons mogen onderwinden
Ter reiniging, geen water is te vinden:
Maer, lieve Heer! wat is uw liefdegloed
Aenbidlyk groot! Gy dorst, om, door uw bloed,
't Bloed des verbonds, uw uitverkoren Kindren
Te redden, en, voor eeuwig, te verhindren,
|
||||
|
's H E I L A N D S
Dat drooge dorst hen immer kwelle of drukk*!
Nu Simfon, die het FiMynfche juk,
Voor Isrel, heeft verbroken, gae geflagem
Die dappre held, dat wonder zyner dagen*
Die duizend man des Filifiyns verfloeg,
En, door Cods kracht, een heil, dat overwoeg,
Gevvrocht had, fchreidde, om 't mindren zyner krachten,.
Tot God, van dorst, met jammerlyke klachten:
Met Tegenbeeld van Simfon hangt aen 't kruis,
Gods wakkre held, die al het vloekgefpuis
Des afgronds weer manmoedig te overwinncn,
En eeuwig heil, niet vatbaer voor de zinnen,
Thans werkt; maer laes! niet minder dan die held
Klaegt Hy, hoe zeer de dorst hem prangt en knelt J
Maeroch! myn ziel! wie moet zich niet ontzetten,
Die op *t gevolg van beider kfctcht blyft letten!
De Godheid wrocht een wonder voor den een*;
Een tandkas van het ezelskakenbeen,
Dat Simfon had gediend voor zwaerd en wapen,
Wcrd wonderlyk in een fontein herfchapen,.
Ter laving van den afgevochten Vorst.
Maer Jezus wordj, in zynen bittren dorsty
Door
|
||||
|
KRUIS WOORDEN.
Door deze ontaerte en wrevelige Joden,
Hclaes! azyn baldadig aengeboden!
o Snood gebroed! wat is uw moedwil groot!
Wat is uw borst van menschiykheid ontbloot!
Dacr gy, nog niet met 's Heilands dood te vreden,
De fmerten, die Hy lydt, door al zyn leden,
Godlooslyk, in zyn uiterfte, vermeert!
Nu vaer vry voort, en handel dus verkeerd,
Vcrblinde hoop! maer weet dat uw bedryven
Verbonden aen Gods eeuwte raedslot blvven.
En eeuwen lang ons zyn vooruit gefpeld!
Men heeft my gal, tot myne fpys befteld^
In mynen dorst my edik aengeboden.
Dus riep weleer Mesfias, in zyn nooden,
Op Davids harp, erbarmryk uit tot God.
En gy.....Maer och! nog dryven zy den fpoc
Met Jczusj en verdraeijen zyne woorden,
De jammerkiacht, die wy zoo even hoorden! Doch 't lust ons niet te toeven by dees Joon. 'tZy my gegund, Heer Jezus! uwen troon, In 't Mil gebcd, te nadren; en te fmeken, Dat Ge in myn z-iel een* honger wile ontfleken,
S3
|
||||
|
~......■ "---------------------------------~ "
|
|||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||
|
'sH
|
|||||||||||||||
|
1
|
|||||||||||||||
|
N D
|
|||||||||||||||
|
H»
|
|||||||||||||||
|
En eenen dorst, naer uw gerechtigheid,
Waerop 't geloof de zaligheid verbeidt. Dat op myn ziel, o Heilfontein der Hoven! Een ftraeltje van genade vloeij' van boven: En dat, in my, dat levend water weSr In eene bron, een troostfontein verkcer*, Die, hoe het ga, met 'sweerelds wisfelingen, Uvv1 Naem ter eere, in eeuwighcid blyf fpringen! |
|||||||||||||||
|
OVER-
|
|||||||||||||||
|
KRUISWOORDEN. *43
OVERDENKINGEN
VAN H E T
Z E S D E W O O R D:
HET JS VOLBRACHT.
JO.oor toe! Het is volbracht, roept Jezus van het kruis f
En de afgrond loeit van ondren,
Na wreVle Lucifer, met zyn gedoemd gefpuis, Door hunnen zwavelpoel, dien kruisgalm hooren dondren. Maer de En glen, die Gods troon,
Als trouwe lyfftaffiers, in 't eeuwig licht, oraringen, Ontfonken op dien klank, om Gods gezalfden Zoon.
Een Hemelsch zegelied, by koren, toe te zingen. Wat ftaet gy, o myn ziel! en twyffelt aen het geen
Gy Jezus hoort verklaren;
Omdat Hy nog de fmert des doods niet heeft gelee'n. Nog niet verrezen, of ten Hemel is gevaren! De Zaligmaker ziet
Al wat 'er is voorfpeld, dat nog volbracht moet worden, Zoo zeker aen, uit kracht van \ geen reeds is gefchied,
Als ware 'taltemael volbracht in voller orden. Des
|
||||
|
14+ 'sHEILANDS
|
|||||
|
Des wil Hy, die van vuur en heldenyver blaekt,
Den vyand nog braveren.
Nu Hem zyn ftrydbare arm de zege zeker maekt, Nu hoorc ge Hem zyn klacht in eenen rei verkeeren; En, in een enkel woord,
Een' fchat befluiten, van onfchatbren troost en waerheid. Welaen, myn ziel! met lust, dat heilgoed naergefpoord.
God fchenke ons blind verftand daer toe zyn lichc en klaerheid. Toen Adam zich vergreep aen 't duurverboden ooft,
Alle eeuwen te befchreijen,
Is hy, met al zyn kroost, van 's Heeren beeld beroofJ; En tevens ook van Gods gemeenfchap afgefcheijen. En 't menfchelyk geflacht
Waer' nooit in ftaet geweest een middel uit te denken, Wacrdoor het zich met God weer in verzoening bracht,
Of Hy 't vergiffenis van zyne fchuld kost fchcnken. Uw teedre menfchenliefde, o God! kan nooit genoeg
Geloofd zyn en geprezen,
Die 'c middel van behoud den armen mensch, al vroeg, In uwen eigen Zoon genadig heeft gewezen: Hem, als den Middelaer,
Door eene breede ry Profeten doen voorfpellen; Doorluchtig afgebeeld; en, in het kerkgebaer Van Levys fchadnwdienst, den vadren voor doen ilellen. Waer
|
|||||
|
KRUISWOORD EN.
Waer zullen wy, rnyn ziel! beginnen 't groot getal
Dier fchaduiven te ontwinden;
Dc orakels gaS te flaen; de beelden boven al Te monstren, om daerin den Middelaer te vinden? Hier eischt het Paradys,
De lommerryke Hof van Eden, luiftrende ooren, Om uit den eigen mond van God, zoo goed als wys,
Die heuchelyke maer, die tyding eerst te hooren. Daer nood ons Henoch uit, om Ohristus Hemelvam,
Door hem verbeeld, te aenfchouwen.
Gins vordert Noach ons te ietten, hoe bedaerd Hy bezig is zyn ark, die fchets der Kerk, te bouvven. Maer wie ftaet hier te pryk?
't Is Vorst Melchizedek, dat wonder zyner dagen, Die by de koningskroon van Salems vreedzaem Ryk,
De Priesterlyke muts des Hoogfren heeft gedragen. Hoe juist vertoont hy ons des Hcilands beeldtcnis,
Die, wonderlyk geheten,
De Koning zyner Kerk, de Vorst des vredes is; Die aen de rechterhand der Godheid is gczeten; En eeuwig leven zal,
Om voor zyn' onderdaen te bidden, hem te zeegnen, GcJyk Melchizedek verrichtte, in \ koningsdal,
Toen hy 'er Abraham, ien. veldheer, kwam bejeegnen. |
||||
|
*4<? 'sHEILANDS
|
|||||
|
Wie kan u noemen, o Aertsvader Abraham!
En tevens niet gedenken
Aen "s Heeren troostwoord, hoe, in 't zaed van uwen flam, Hy zynen zegen zou aen al de weercld fchenken? Gods trouw gaf Izaak
Die heilbelofte op nieuws; ook Jakob, die vcrhever* Van Silo en zyn komst, met veege lippen, fprak.
En zyne zaligheid verwachtte, na dit leven.. Dat uwe Brooders u, uit meer dan Helfchen haet,
o Jozef! voor wat fchyven ,
Verkochtten, duldde God, omdat, naer zynen raed, Hier door een magtig volk moest in het leven blyven; En ons zyn afgemaeld
Het woolen van dees Joon, om Jczus te verdcrven, Hunn'. Broeder naer het vleesch, van eeuwigheid bepaeld,
Om Gods verkoren volk het leven te verwerven, Wy zullcn Israel niee volgen, daer't, by nacht,
Geleid word uit Egipte;
Of, droogvoets, door de zee, de trotlche legermage Des wreeden Dwingelands verwonderlyk ontflipte. Ook zullen wy, myn ziel!
't Gehcim der wolkkolom, noch kopren dang ontvouwen i, Niet ftilftaen by het man, dat uit den hemel viel;
Of 't water uit de rots; maer 't Heiligdom befchouwen. Al
|
|||||
|
KRUISWOORDEN. 147
Al is \t van buicen flechcs met beestenvel gedekt,
Van binnen zal bet blaken
Van dierbaer goud, wiens gloed alle oogen naer zicti trekt, Van kostlyk hemelsblaeuw en purper en fcharlaken. Treen we m. list voorhof leefc
■En krielt van offeraers en heilige offerdieren. Befchouw hoe byster druk het kroost van Levy 't heeft
JMcc flachten, en de huit te villen van de rpieren. Daer wasfchen Priesters zich in 't kopren watervat,
Gefchikt om ons te leeren,
Hoe \vy, met zondenvuii, geerfde finet beklad, Geheiligd worden, door den reinen Geest des Heeren. Der dieren ingewand
Wordt gins, op Gods altaer, met hemelsch vuur ontfteken, En fchets ons, hoe ons God, op Christus offerhand,
Het recht ten leven geeft, en vry van fchuld wil fpreken. Wy flappen *t heilige in. Zie hier de Priesterfchaer
De toonbroodtafel richten;
Het reukwerk offren, op het gouden reukaltaer; Den gouden kandelaer met zeven armen lichten: Dit fchaduwt ons de Kerk,
Wie Christns Geest tot licht, zyn gaven zyn tot fpyzen, Terwyl ze op Hem 't gebed, haer geestlyk ofFerwerk, Door 'tvuur derliefde oncfreekt, en tot Gods troon doet ryzeri. T 2 Daer
|
||||
|
l48 's H E I L A N D S
Daer hangt de kdorgordyn, waeraehter maer alleen, h
Met bloed van offerdiefen,
De Hoogenpriester, in fpierwitte linnen kleen, Verfchynen mag, wanneer de Stammen zoendag vieren. En zullen wy beftaen
Die plaets, dat Heilige der Heiligen te nadren? i oja! aen alles is, op dezen dag, voldaen,
Wat, door die plechtigheid, verbeeld is aen de Vadren, De Aertspriester Christus zal, eerlang, met eigen bloed,
Voor God, zyn' Vader, treden,
In 't Hemelsch Heiligdom. Dit koorkleed, rood van gloed, Scheurt aich, eerlang, in tween, van boven tot beneden. '-; En Gods genadetroon
Zal openfben voor elk, wie, in geloofsvertrouwen, Hem nadren, op het bloed van zyn' gekriiisten Zoon.
Dos lust ons toe te trcen, en 't Heiligdom te aenfchouwen; Wat IVlajesteic ishier! 't gloeit alles hier van goud.
Ilier doet zich voor onze oogen
De Bondkist op, gewrocht van duurbaer fittimhout, Met loutren goude alom zeer konftig overtogen. Aarons ftaf, de wet,
En gowden kruik met man, zyn in haer opgefloten. ilaer gouden dekfel is, aen yder eind, bezet
Met eenen Cherub, t'zaern uit een iluks go.ud gegoten. . . De
|
||||
|
K R U IIS W 0 O R D E N.'
|
|||||||
|
149
|
|||||||
|
De Cherubs houden elk de vleugels uitgefpreid, "
En God geeft, in het midden,
Een zichtbaer teken van zyn tegenwoordigheid. Nu laec ons, o myn ziel! eerbiedig Hem aenbidden, Wiens onbepaeld verftand
Ons, in decs ark, zyn' Zoon, en knegt, de fpruit des Heeren, Verbeeld heeft, die Gods wet draegt in zyn ingewand.
Dat 's Jezus Chrisms zelf, wien alle de Englen eeren. Die heeft de fchaduwen alree vervuld aen 't kruis;
Gewoontens en gebaren
Van deze draegbre tent, ecn' last voor Jakobs huis, Volkomen afgefchaft; en zal ten Hemel varen, Om dacr, voor zynen Staet,
Een' Troon te ftichten, waer de Cherubyns om zweven, t Waerop Hy heerfchen zal, tot dit heelal vergaet,
En Hy het hooggebied den Vader weer zal gcven. Waerom dan langer by dees uitgediende tent,
En Priesters ons onthouden!
Naer Christus toe, myn ziel! naer Christus 'toor gcwend, Een' grooter Heilherout dan Mozes ondcr de ouden! Een' grooter Veldheer, dan
Den grooten Jozua, die, na veel ommczwcrven, Zijn geestlyk Israel, in 't hemelsch Kanaan,
Zeeghaftig overvoert, om 't eeuwig tebeerven! T 3 Maer
|
|||||||
|
i5o 'sHEILANDS
Maer waer voleindigde ik, indien ik voort blecf gaen
Op Godfpraek, en tafreelen,
En beelden, die 'c geloof, in Gods gewijde bla^n, Den Middclaer doen zien, het oog te laten fpelen! Kora, al war Christen heet,
Verheffen wy Gods trouw, en menfchenliefde t^zamen! Wat heilbelofien Hij, voorheen, den zondaer deed, Die maekt Hy, in zyn' Zoon, in Chrisms, ja en amen! Hij regelt, naer den raed v%n zynen vvil, 'c gewoel
Der brosfche ftervelingen.
'c Onmenfchelyk geweld, dat Jezus ftaet ten doel, Hoe wreed, hoe hevig 't ook zyn onfchuld mogt' befpringen , Verliesc zyn ganfche kracht,
Nu al wat God daer van befloot, en zyn Profeten Veel eeuwen achtereen voorfpelden, is volbracht,
Nu kan 'c zich niets, hoe kleen, ter weereld meer vermecen. Nu loopt het Iyden van des menfehen Zoon ten end,
Dat aenvong met zyn leven,
In eenen vuigenftal, vol armoe en elend, Waer Hem een beestenkrib wcrd tot een wieg gegeven; Hier dook Hy, die een Heer
Der ganfche weereld is, in wat geringe doeken. Niet lang hier na moest Hy Hcrodes moordgewecr
Ontvlugten, fchuilplaets by den vreemden Nylftroom zoeken. Wat
|
||||
|
KRUISWOORDEN. igi
Wat kwelling heeft Hy van den Satan ondergaen,
Den tyd van veertig dagen!
Wat bitfchen fchimp, en fpot, en Iastring uitgeftaen! Niet flechts van't Joodfche volk, maer zelfs van vriend en magen. Vervolgd door 't fnood gefpuis
Van moordzieke overheen, en muitende onderzaten, En van zyn* Leereling verra£n, moet Hy aen 't kruis,
Door een' vervloekten daod, in 't eind bet leven laten! Die alles haelt nog niet by 't lyden zyner ziel %
De ziel van al zyn lyden!
Hoe had Hy, daer de flaep de Apostels overviel,. Met Gods verfchrikknig, in Getfemane, te ftryden! Hoe was dat hart gefteld,
Toen Gods vervaerenis 'er niet dan helangst baerde, .En Jezus, zonder dwang van uitterlyk geweldr
Bloedzweette, dat het langs zyn lichaem vloeide op de aerdel Dien akeligen ftryd heeft Jezus doorgeftreetH
Den zegepalm bekomen;
Des zondaers heil gewrocht; voldaen aen al het geen, Wat, in den vrederaed door Hem was aengenomen. Nu zal Hy, tot een' loon
Des arbeids zyner ziel, een geestlyk zaed erlangen; Het. talryk Heidendom zien knielen voor zyn' Troon j
En alle raagt in 'c aerdsch en Hcmelsch Ryk ontfangca. Hoe
|
||||
|
153 's H E I LAN D S
|
|||||
|
Hoe zoet, hoe heuchlyk is 't, by dit gezegend woord
Onze aendacht te bepalen!
Den fchat van waerheid ^ die hier heerlyk gloeit en gloort, En 's Heeren wysheid meldt, eerbiedig uit te halen! Den waren Middelaer
In Jezus, in den Zoon der Moedermaegd te aenfchouwen! Zijn volheid van genae1 voor Gods verkoren fchaer,
Dieniets, ter zaligheid, volbrengen kan, te ontvouwen! 'tis zoet, 'tis heuchlyk. Maer, hoe zalig is hy niet,
Die, door den Geest des Heeren
Verlicht, de geestlykheid dier waerhcen kent en ziet, En toeflemt, dat daerin, al wat hy kan begefen Ter zaligheid, berust!
Die Jezus, als Profeei;, als Priester, en als Koning, Met de armen des geloofs, vol liefde, omhelst en kuscht,
En' 't hart Hem overgeeft tot zyn verblyf en woning ! ; Ach! of die zaligheid ook my te beurte viel!
Hcer Jezus! heb ontferming!
Heb medelyden met myn overtuigde ziel, En fchenk my het geloof, uw gaef, uit vryc erberming! Ben ik ontbloot van kracht,
Enmagteloos, om iet, tot myn behoud te werken, Uw kruiswoord, groote Borg! die alles hebt volbracht,
Zal nu, en eeuwig, dan my trooften en verfterken! U OVER-
|
|||||
|
KRUISWOORDEN. 153
OVERDENKINGEN
VAN H E T
ZEVENDE WOORD:
vadekI in v ir b h a n d e n b e r e e l i x
at r iv e n g e e s t! |
||||||
|
'e dag verdwynt met fnellcn fpoed;
Het outervuur wordt aengeboet, Ora 't oiFcrlam te ontfteken:
En de uur verfchynt, die kleen en groot Naer 't voorhof van den tempcl noodt, Om Isrels God te fmeken.
Het leven van den Middelaer
(Op wien ons offer, en altaer, En tempelzeden wyzen )
Bereikt zyn avondkim alree; En Jezus laet zyn jongfte bee1 Ten hoogen hemel ryzen.
V Zyn
|
||||||
|
U||M
|
||||||||
|
154 's H E I L A N D S
Zyn grootheid blinkt nog heerlyk uit,
Daer 't Hera gelust, met een geluid, Zoo zwaer, dat post en wanden
Staen dreunen, en elk fchrikt en vreest, Te roepen: Vader! mynen geest Beveel ik in uw handen!
Welaen myn ziel! bepalen wy
Onze aendacht, in Gods vreeze, by Dit laeste woord des Heeren:
Om, daer ons leven henen fpoedt, De wyze hoe men fterven moet Van Hem, by 't kruis, te leeren.
Vraeg niet, verwonderd, hoe 't kan zyn
Dat Hy, die, door de fmert en pyn, Zyn krachten heeft verloren,
Met eene item, zoo fterk en zwaer, Dat alles davert op Kalvaer, Zich nog kan laten hooren?
Zyn Godheid geeft Hem fterkte en kracht.
Hy heeft zyn leven in zyn magt; Niets kan het Hera doen derven.
Nu 't al volbracht is, wat, tot zoen Van God en mensch, Hem ftond te doen, Zal Hy vrywillig fterven.
|
||||||||
|
Achl
|
||||||||
|
K R U I S W O O R D E N.
Ach! dat de hoogfte Majefteit
U, o myn ziel! ook zoo bereid Moog' vinden tot verfcheijen,
Als gy Gods raed hebt uitgediend, De dood dit lyf, uw' teedren vriend, Ten grave zal geleijeni
Om, in de zelfverlochening,
Dien hoogen trap van vordering Gelukkig op te fiygen;
Is \ noodigst, dat gy zorgen moet, Om God tot Vader, in het bloed * Van Christus, te verkrygen. Dus handelt 's weerelds Heiland hier,
Wanneer Hy 's Heeren toornevier Vond tegen Hem ontftoken,
Natuur verbaesd ftond om zyn lot, Toen heeft Hy, met den naem van God, Zyn' Vader aengefproken.
Nu Hy dien God bevredigd ziet,
Den invloed van zyn' Geest geniet, En op zyn gunst kan roemen,
Wil Hy, in 's levens laesten aem, Met dien beminnelyken naem Van Vader Hem benoemen.
V 2
|
||||
|
's H E I L A N D S
Waer zycge nu, verblind geflacht!
Dat flus met 's Heilands jammerklacht Den fpot dreeft, treed hier nader.
Treed voort, maer handel niet zoo fnood, En hoor Hem, zelfs in zynen dood, Vertrouwen op zyn' Vader.
Omdat Hy, voor uw Overheid,
Beleed Gods Zoon te zyn, ontzeit Haer vonnis Hem het leven.
Hy fterft op die belydenis, En ftaeft dat God zyn Vader is, Met Hem dien naem te geven.
Ons leert Hy, o myn zicl! vol moeds,
Tot onzen laesten droppel bloeds, Te blyven by 't belydcn
Der waerbeen, die het Bybelblad, Dat Goddelyk gefchenk, bevat, Wat woede ons moog' befixyden.
Dat heilig, dat onfchatbaer boek,
Zy 't voorwerp van ons ondcrzoek, By nachten en by dagen,
Om uw gcbeden, in den dood, Daer uit tc ontleenen, alsge uw' nood Den Heer dan voor zult dragen.
|
||||
|
KRUISWOORDEN.
De Heiland vormt zyn bee dus uit
Het koninglyke maetgeluid, In Sions tempelvvanden
Gczongen, onder 't zoet gefpeel; En zegc: Myn Vader! ik beveel Myn' geese in uwe handen!
o Dierbre Middelaer.' hoe zeer
Toont Gy te zyn uw' eigen Heer, * Wicns Goddelyk vermogen
Zelfs over uwe ziel gebiedc. Maer ach! hoe wilt Gy tevens niec God boven U verhoogen!
Gy offert U, op 't kruisaltaer,
God op, wac voegt, o Middelaer! Op wien alle offers fpclen,
U beter, dan dat dierbaer pand, -
Uw ziel, in 's Vaders hoede, en hand,
En almagt te bevelen. o Troostlyk woord in 's Heilands mond,
Dien Borg van Gods genaeverbond! Wat heil gaet dit te boven!
Want hy beveelt hier in 't gemeen Ook al de zielen, van die geen' Die ooic in Hem gelooven!
V 3 |
||||
|
158 'sHEILANDS KRUIS WOORDEN.
Ach! waertge 'er een van, o myn ziel!
Wat moordgeweld my overviel', Ik vreesde voor geen fterven.
Ik coonde dan, met myn bedryf, Te vreezen Hem, die ziel en iyf Kan in de Hel verderven.
|
|||||||
|
Des Heilands 4aeste woord zou dan
Myn laeste zyn. Ik, blakend van Een uitgeftrekt verlangen
Naer God, van myne legerftee Verfcheiden, met dees jongfte bee1: ILer! wil myn' geest ontfangenj
|
|||||||
|
Z I N N E-
|
|||||||
|
*
|
||||||
|
WM»|figl!iPH
|
||||||
|
ZINNEBEELDIGE TAFEREELEN.
|
||||||
|
ZINNEBEELDIGE TAFEREELEN. i6t
«8>> ^*4>' *CO> <£#«£■ <<»♦*'♦«» «£■**£' «»
D E
V R E E S
D E S
H E E R E N;
MYNEN NEVE,
ADRIAEN van der VLIET, kornelisz., TOEGEZONGEN.
i^oodig is't, voor alle dingen,
o Myn Neef! myn adriaen!
Ons, en alien ftervelingen, Rustloos, dag en nacht, te ftaen
Naer 't bezit der Vrees des Heeren. Ongelukkig dieze ontberen! 'kZou, voorwaer! my niet bedenken,
Zoo ik haer u aen kost bi£n.
Maer 't is God, die haer moet fchenken. God is 't, o myn Neef! van wien
(Zyn wy nog 'er van verfteken)
Wy haer vurig moeten fmeken.
X Om
|
||||
|
lfe riNNEBEELDIGE
Gm daer toe u op te wekken,
In 't onthiiken uwer jeugd,
Lust het my, met flaeuwe trekken, U, die moeder van de Deugd,
Waer gefteent noch goud by halen, Met myn diehtveer af te malen. Hoe! wie fterkt myn kunstvermogen?
Dat haer zedig aengezicht,
Zachten opflag, fchrandere oogen, En de vlam, die, lucht en licht,
Om heur blonde kruin blyft zweven*,. Reeds getekend heeft naer *t leven* 'k Mael, in yver niet te teuglen,
Voorts heur zuiver wit gewaed,
Hagelblanke fchoudervleuglen, En het voetftuk, waer ze op flaet,.
Zonder wankelen of wyken, Met de band voor 't hart, te prykeri; Laet nu 't oog aendachtig ftaren-
Op dees fiere beeldtenis.
'k Zal intusfchen u verklarea Wat Ter door betekend is.
Hoor naer my, de Vrees des Heeren Zal ik trachten u te leeren. Schran-
|
||||
|
TAFEREELEN. i53
Schrander ziet ze uit heldere oogen,
Om de groote kundigheid,
Die zy van Gods alvermogen, Goedheid, hooge Majefteit,
En rechtvaerdigheid en wegen, Heeft, door oeffening, verkregen. Vrees en liefde voor den Heere,
Baert die kennis in 't gemoed.
Met ontzach geeft zy Hem eere; Mint Hem, als het hoogfte goed,
Algenoegzaem in zyn wezen Haer en alien die Hem vreezen. Ziet gy hoe een vlam heur ftralen
Om het ryzig hoofd verfpreidc!
\ Is om daer door af te malen, Hoe zy blaekt in vaerdigheid,
Gloeit van yver, in 't verrichten Der gewyde Godsdienstplichten. Want Gods dienst is toch haer Ieven,
Zielvermaek, en eenig doel.
Om Hem vaster aen te kleven Lust haer veel het aerdsch gewoel,
Dat met de aendacht ras gaet ftryken,
In heure eenzaemheid te ontwyken.
X a Hier
|
||||
|
ZINNEBEELDIGE
Hier bepeinst zy de ydelhedeir
Dezer weereld, niet dan ftofl Vuurge zuchten, en gebeden
Zendc zy hier naer 't Hemelhof, Ora van God, in voller orden,
Naer zyn beeld hervormd te worden.
Laet ze zich voor 't oog aenfchouwen
Met de hand voor 't hart, het moet Heure teedre zorg ontvouwen,
Waer mee" zy 't geftadig hoedt, En bepaelt, in zyn begeren,
By de liefde en vrees des Heeren.
Want afkeerig van de zonden,
Zorgt ze dat haer aerden vat
Rein worde, als heur kleed, bevondenj Krygt het ergens fmet of klad,
Daedlyk zoekt zy 't, in de plasfen Van 't Verbondsbloed, af te wasfchen. Yvrend dus, op alien tyden,
Vindt zy zich ftaeg aengedaen Met geduld, in leed en lyden;
Vast geloof, op donkre paen; Gloende liefde; vrees; en achting
Voor haer' God, heur zielverwachting.
|
||||
|
T A F E R E E L E N. 165
Ziet gy haer op 't voetftuk pryken,
't Moec de vastheid van heur' ftaet,
't Scerk vertrouwen u doen blyken, Dat ze op Gods belofcen flaet,
Die haer rykdom, eer en leven Heefc beloofd tot loon te geven. Eer noch rykdom dezer aerde,
Ras vergaen, en haest verteerd;
Maer beftendig goed, wiens waerde Haer by de Englen maekt geeerd;
Geestlyk leven, dat, na 't fterven, 't Eeuwig leven eens zal erven. 'k Wensch nu, van der vliet! te weten,
Of ge een ziel, met haer bedeeld,
Niet moet driemael zalig heten? Of 't aenfchouwen van dit beeld
U niet hartlyk doet verlangen Om haer 00k van God te ontfangen? Laet uw zucht dan opwaerts varen,
Tot Gods troon, in 't eeuwig lichtj
'k Zal 'er myn gebed mee1 paren; En ontfang dit maetgedicht,
U, o waerdfte myner Neven!
Tot een jaergroet aengeheven.
X 3 D E
|
||||
|
166 ZINNEBEELDIGE
D E
DROEFHEID
N A E R GOD.
|
|||||||||
|
K
|
|||||||||
|
eer de oogen niet van dees bedrukte vrouwe,
|
|||||||||
|
Die, uitgedost in zedig lyfgewaed,
De grootheid van haer bitcre fmert en rouwe Erbarmelyk vertoont op heur gelaet.
Dus moesten wy de nutfte Droefheid malen, Daer zy, vol angst, zich fpiegelt in Gods wet,
En 's Heeren Geest, door zyne zuivre ftralen, Al haer elende in helder daglicht zet.
Op dit gezicht ontftaen 'er felle orkanen Van fchrik en vrees, in heur verflagen hart,
Dat wegfmelt in een' vloed van brakke tranen, En jamtnerlyk geprangd wordt door de fmart.
Want zy befchouwt, met opgehelderde oogen, Den eisch der wet, maer tot haer zielverdriet
Bevindt ze zich verfteken van 't verrnogen Om iets te doen van 't geen die wet gebiedt.
|
|||||||||
|
T A F E R E E L E N. 167
Zy ziet, en 't wordt, luidkeels, door haer beleden,
Dat zy, in zonde ontfangen en geteeld,
Van kindsbeen af, heeft fchendig overtreden, En niets gedaen van 't geen de wet beveelt.
Zy ziet en kent de grootheid heurer zonden, En bloost van fchaemte, om hare fchandlykheid;
Voert heur gepeins naer 's hemels ftarrenronden Tot God, wien zy, in zyne Majefteit,
En Heiligheid, en Goedheid, flout dorst tergen; Wien zy geen liefde of kinderlyke wees,
Ja! wat Hy in zyn woord haer 00k mogt vergen, Geen' fchyn zelfs van gehoorzaemheid bewees.
Gods deugden dus onteerd, en heure plichten Geheel verzuimd, veroordeek zy zich zelf;
Rechtvaerdigt God, den Vader alJer lichten, Die, achter \ blaeuw en tintlend ftargewelf,
Voor haer het licht zyns aenfchyns houdt verholen, Haer, in een' ftaet vol kommer, angst en nood,
Laet, buiten zyn gemeenfcbap, ommedolen, Van kracht, om zich te redden, gansch ontbloot.
Dit doet heur oog van heete tranen vlieten, En kwam 'er niet een ftrael van 's Heeren Geest
In 't angftig hart van dees bedrukte fchieten,
Het waer voorlang met haer gedaen geweesc
Dan,
|
||||
|
ZINNEBEELDICE
Dan, door dit licht ontfonkt hew moed, in 't kermen,
Otn 't anker van de Hoop, in 't groot gevaer,
En 't kruis, den roem van 't rein Geloof, te omarmen , Te zuchten, als voorheen de Tollenaer:
Heer! wees toch my, my, zondares, genadig! Verflagen ziel! houd aen, houd vurig aen.
Maer wil 't gezicht, dat op de wet geftadig Blyft ftaren, ook op 't Evangely flaen;
En zie 'er in wat, voor Gods uitverkoren, De Middelaer gedaen heeft en geleen;
Hoe vaerdig Hy boetvaerdigen wil hooren, En troosten in hun zuchten en geween.
Bedrieg ik my, of wordt gy, onder 't prangen Der zondefchuld, alreeds een zucht gewaer,
Een ongeveinsd en hartelyk verlangen Om anders niet, dan door dien Middelaer
Alleen gered, en in de purpren plasfen Van zyn geplengd en alverzoenend bloed,
Te worden fchoon en zuiver-rein gewasfchen? o Ja! ik zie 't! o Treurige! gryp moed.
God zal zyn werk in u niet laten varen; Maer fchenken u 't Geloof, op zynen tyd;
Dat dezen dorm zal brengen aen 't bedaren, Ea maken u voortaen in Hem verblyd.
|
||||
|
T A F E R E E L E N. 169
D E
DROEFHEID
DER WEERELD.
|
|||||||||
|
W
|
|||||||||
|
y ftelden u de beeldtenis voor oogen
|
|||||||||
|
Der Droefheid, die in God begint en endt;
Nu tekent u het edel kunstvermogen De Droefheid van de weereld af, in prent.
Een Droefheid uit bedorven zenuwvochcen, Of wenteling van 't ondermaensch geteeld;
En over wie het fnoodfte der gedrochten, De wanhoop, laes! te veel den meefter fpeelt.
Des ziet gy haer de handen yslyk'wringen, Verwilderd van gebaren en gelaet;
Uit haer gezicht een vloed van tranen fpringen,
Daer 't hoi en diep in zyne winklen llaet,
Y Het
|
|||||||||
|
Z I N N E B E E L D I G: e:
Het derven van de goedren dezer aerde,
De glory, de eer der weereld, en wat meer
Het dartel vleesch bemint, en houdt in waerde, Benaeuwt en prangt heur angftig hart zoo zeer..
Is dat voorheen in Ezau; niet gehleken*. Die, toen hy zich, door Jakobs-loos beleid,.
By Izak, van den zegen vond! verfteken, Uitberstte in bittre en bange treurigheid,.
En luid gefchreeuWv en allerlei misbaren? Maer 't gaet ook haer als 't Ezau is gegaen:
Hy liet het recht van eerstgeboorte varen, Om zynen lust te boeten en verza&n;
Doch heeft zich daer nook treurig om bevonden.- Dees Droefheid treurt, niet om de fchandlykheen,,
De fnoodhe£n van haer euveldae"n en zonden, Maer om de ftraf, die volgen zal, alleen.
Want heur ontwaekt en levendig geweten Erinnert haer hoe zorgeloos en fnood,.
Hoe zondig zy dit teven heeft gefleten; Hoe heilig, hoe rechtvaerdig, na den dood,,
Zich God aen haer, als Rechter, zal bewyzen; 'tiMaelt haer^de hel, als 't: loon van heur bedryf;
|
||||
|
T A F E R E E L E N. ift
Dat haer van fchrik het hair te berg doet ryzen,
En 't klamme zweet jaegt uic het fiddrend lyf.
In zulken ftaet moest Kai'n angftig vlugten, Na hy beftond zyn' Broeder dood te flaen.
Want alles, wat dees Droefheid dus doet zuchten, Zyn zonden-, die ze opzetlyk heeft begaen,
Ondanks Natuur, en 't licht der edle reden. Doch hoe zy fchreit, hoe angftig ze is en bang,
Wat fiddring zich vertoont in al haer leden, 't Is haest gedaen, het duurt, helaes! niet lang.
Een vuur van ftroo zal dra tot asch verteren: Maer 'twerpt ook grootc en breede vlammen op.
De woede van dees Droefheid, in 'tverheeren, Brengt Judas en Achitofel ten ftrop;
Maer fcheidt zich haest van Achab, teer bewogen, Om 't oordeel, dat het deel zyns huis zou zyn.
En de arme mensch, wanneer zy is vertogen, Begeeft zich we£r, als 't afgewasfchen zwyn,
Tot wentling in het flyk van fnoode zonden. o Nare ftaet! hoe dier, helaes! hoe dier
Staet gy der ziel! die, van het vleesch ontbonden,
Verzinken zal in 't onuitbluschlyk vkr\
Y s B E
|
||||
|
i7a ZINNEBEELDIGE
*@SS®e@SSf®$Si SSSCS£SSQSSS9!S!S$S£SSSSSSS!SSS:>
D E WARE BLYDSCHAP.
|
|||||||||
|
W
|
|||||||||
|
ie is zy, die we, In de ftraten
|
|||||||||
|
Van een glansryk hemellicht,
En een wit gevvaed, zien pralen, Met de vreugd op 't aengezicht;
Vreugd met zedigheid gemengeld^ Die op aerde haer verengek? Opdat elk 't bekuurlyk beeld
Van de ware Blydfchap kenne, Uit den druk naer God geteeld,
Lustte het der tekenpenne Die aenminnigheid, vol zwier,.
Dus te brengen op 't papier.
Pronkt ze in hagelwitte kleeren,,
't Zal haer reinheii, in het bloed
Van den Middelaer, ons leeren; En de blydfchap, die zy voedt,
Is, omdat ze een vast vertrouwen Kan op God in Christus bouwen. 't Evan-
|
|||||||||
|
TAFEREELEN.
't Evangely weet haer hand
Met de flrenge wet te paren, Daer ze, in uitgeftrekten ftand,
Naer den hemel ftaet te ftaren, Waer God woont, die al heur' fchat,
Al heur zielvermaek bevat.
Vindcn wufte en dwaze blinder*
In de weereld vreugd en lust; Zy weet niets daer in te vinden,
Dan het geen 't gemoed ontrust; Des wy haer al de ydelheden
Dezer weereld zien vertreden.
Ware Blydfchap vindt alleen-
Haren lust in God te loven: Vaert, vol vreugde, van beneen,
In 't geloof tot Hem, naer boven, In het eeuwigjuichend Ryk,
Op der Englen feestmuzyk.
't Geurig reukwerk harer fmeken,
Met het vuur van hemelmin,
Door geloof en licfde ontfteken, Voert heur ziel ter ftarren in,
Om gemeenzaem, door gebeden^ In gefprek met God te treden.. Y 3 |
||||
|
174 ZINNEBEELDIGE
Matigheid en kuisheid tre6n
Aen heur zyden; in haer' wandel Is zy vriendlyk by elkeen';
Ongeveinsd in haren handel, En zy deelt, met vreugd, heur brood
Den behoeftigen, in nood.
Hoe de dolle ftormen loeijen,
Hoe het onweSr raez' en woed',
Hoe de blikfemftralen gloeijen, Echter blyven glans en gloed
Van de zon en hare ftralen, Boven onzen dampkring pralen. Hoe de ontzinde en woSnde nyd
Dezer weereld ook moog' razen, Hoe zy fraaed' en wrokk' en wrytf,
't Kan de Blydfchap niet verbazen, Die, in al dat onbefcheid,
Rust in Gods Voorzienigheid.
A
1
Aerdfche goederen te derven
Baert haer kwelling noch verdriet,
Die den Hemel, meenigwerven, Als de voorraedfchuur beziet,
Waer uit God haer, na dit leven, Eeuwigblyvend goed zal geven. Want
|
||||
|
T A F E R E E L E N.
Want de Heer, wien ze eert en vreest,
Wil haer weer, met zegeningen, Mild ontmoeten; en zyn Geest
Geeft heur ziel verzekeringen, Dat haer naera, met gouden inkt,
In hec boek des levens blinkc.
Gp 't geklank der krygsklaroenen
Voert een Vorst zyn heir te veld;. Maer de Christenkampioenen
Doet zy, moediger, 't geweld' Van de hel en helfche magten,
Hoe verwoed ze zyn> verachten..
't Was niet anders>. daw alleen
Door de kracht van haer vermogeny Dat geloovrge Hebreen
Ai hun goed, met vrolyke oogen , Van geen fchepzelmin beroerd,.
Zagen door 't geweld ontvoerd:;
Dat de Apostels zich verblydden,-
Toen zy, van de Jodn, weleer*, Geesfelflagen moesten lyden,
Om den naem van hunnen Heer, En daer in, hoe zeer ze ook kneldetiy
Heilige eer en glory fteldeiw
|
||||
|
MNNEBEELDIGE
Zy verfchafte Paulus ftof,
Om, met Silas, blyde zangen, Tot des Allerhoogften lof,
In de boeijen aen te vangen, Aen wier maetklank, daer hy vloeit,
Al de Kerker bleef geboeid.
Duizend, duizend Martelaren
Deed zy, met verheugden geest,
Of zy uitgenoodigd waren
Op een ftatig Bruiloftfeest, Onverfaegd, met kloeke fchreden,
Naer de mutzaerdhoopen treden.
Ze is 't beginzel, op dees aerd,
Van de vreugd der Hemellingen; Als haer lyf ten grave vaert,
Zal heur ziel Hozannaes zingen, Voor Gods troon: zy, frisch van jeugd,
Eeuwig zyn in God verheugd.
|
||||
|
TAFEREELEN.
|
|||||||
|
DE VALSCHE
BLYDSCHAP.
|
|||||||
|
,et lust den Dichtgeest, opdat hy
De ware Blydfchap in haer' rechten dag doe pralen,
De vaffche Blydfchap af te malen,
Een onkuifche aterling, door vuile hoerery,
Uit zonde en overdaed geboren.
o Jonglingfchap! vertrouw de valfche lonken niet,
Die zy uit dartele oogen fchiet;
Zy ftrekken niet dan om de ware vreugd te ftoren.
Schuw die gemaekte vriendlykheid,
Voor yders oogen klaer, aen die gedwongen trekken
Van dat vernist gelaet, te ontdekken.
Hem, die haer kuscht, wordt niet dan bittre rouw bereid.
Hoe trots de paeuwenveders pronken
Op 't breinloos voorhoofd, en hoe los het lyfgewaed
Aen haer ontbloote leden ftaet,
Moet zulks uw driften niet in hare min ontfonken.
Z 't Zyn
|
|||||||
|
i78 ZINNEBEELDIGE
't Zyn tekens van een' wulpfchen geest.
Ziet gy niet hoe gereed zy ftaet, met dartle fchreden,
Om 's Heeren wetten te overtreden,
Wien deze dwaze nooit gediend heeft, of gevreesd?
o Neen! haer wenfchen en verlangen
Gaen nergens anders, dan tot de ydle weereld uit
En al wat die in zich befluit,
Des zy haer met den arm zorgvuldig houdt omvangen.
Wil, zyt ge wys, o frisfche jeugd,
Die 't vluchtig bloed, met kracht, voelt in uw adren zieden,
Die fnoode zielpest toch ontvlieden,
Want alles waer zy 't hart heurs minnaers me£ verheugt,
Kan zelfs geen' fchyn van blydfchap heten.
Zy lacht, wanneer zy in een' afgrond van verdriet
Haer' evenmensch gedompeld ziet;.
Zoo heeft de magre nyd heur ydel hart bezeten.
't Vermaekt haer, by uitnemendheid,
Wanneer zy hooren mag van ongerechten handel:
't Aenfchouwen van onkuifchen wandel
Verblydt haer: en zy leeft als zy, met dol beleid,
Haer lusten voeden mag en boeten.
Zy zal, als Xerxes, met een' dierbren -eereprys,
Hem
|
||||
|
T A F E R E E L E N. \79
Hem, die een onbekende wys
Van wellust eerst verzint, op 't plegtigst zelfs, ontmoeten.
Door ftaetzucht, gulzigheid en pracht
En gierigheid, de bron en oorfprong aller kwaden>
Weet ze in een zee van vreugd te baden,
Maer och! een vreugd by al wat deugd bemint, veracht;
Een dwaze vreugd van weinige uren;
Die Mesfalyn, terwyl zy van onkuisheid gloeit,
Veel min verzadigt dan vermoeit,
En nimmer in 't genot der weelde lang kan duren.
Een ongenoegen, zonder reen,
Te haestig opgevat, of iet gerings te derven,
Verftoort dees Blydfchap meenigwerven,
Verkeert haer in verdriet, en fmert, en bang geween.
Kan ons dat niet in Achab blyken?
Wien Isrels troon, en kroon, en Rykshof, noch de fchat,
Dien Omri nagelaten had,
Of de overwinning van twee groote Koningryken
Vermaken kunnen: omdat hy
Slechts Nabots wyngaerd niet in eigendom kan krygen,
Zal hy, vol fmert, ter bedfpond ftygen,
En zetten al die vreugd voor dit verdriet ter zy!
Z 2 Wat
|
||||
|
1S0 ZINNEBEELDIGE
Wat baet het Haman, op te geven
Van zyne fchatten, zoons, en vorftelyken ftaet,
En 'sKonings gunst? helaes! het baet,
Bekent hy zelf, hem niet, hoe luifterryk verheven;
Zoo lang als hem geen eer gefchied
Van Mordechai, den Jood, zien wy hem angftig kwynen.
Zoo ras kan deze vreugd verdwynen,
En door dus kleen een zaek verandren in verJriet.
En fchoon die Blydfchap, in 't genieten,
Niet words verhinderd, maer de lust geheel geboet,
Wat laet zy achter in 'tgemoed?
Wat zal 'er voor de ziel toch anders overfchieten,
Dan 't allerfmertelykst gevoel
Van 't pynend prangen in een rusteloos geweten,
Dat hem, die, fnood en Godvergeten,
Zich toegaf, in die vreugd, daegt voor Gods Rechterfloel,
Om zyne zonde en euveldaden?
Schoon Ka'in dan een Stad moog' ftichten, om de fmart
Wat af te fchuiven van het hart;
En Saul, door muzyk, zich daer van poog' te ontladen;
Het zal vergeefs en ydcl zyn.
Zy zullen, in hun hart, alfins, de fellc flagen
Van
|
||||
|
T A F E R E E L E N. 181
Van dezen geesfel moeten dragen,
En eindloos kwynen aen dees heiraelyke pyn.
Wie moet het lot dan niet befchreijen
Van hun, die, ora een dwaze, een ingebeelde vreugd,
Die meer verdriet geeft dan geneugt,
Door valfche Blydfchap zich, als blinden, laten leijen!
Gelyk het klimop welig groeit
Ora eenen boom, en dien, met ongemeene zwieren
Voor ons gezicht fchynt op te fieren,
Maer inderdaed van fap, waer by hy groeit en bloeit,
Berooft, en in het eind doet fterven;
Zoo neemt zy 't waer vermaek der zielen weg, en doet
Het lichaem, daer 't zyn lusten boet
In buitenfporigheen, de kracht en 't ieven derven.
Ja! Gods geduchte Majefteit
Kan zulk een zondig kwaed, met hare heilige oogen
Noch zien, noch ftraffeloos gedogen;
Maer heeft, om zulke vreugd, en dwaze vrolykheid,
Een heele weereld doen verdrinken!
Dat Belfazar zich dan vermake aen zynen dis,
Het Godlyk vonnis zal gewis
Den Koning, aen den wand, welhaest in de oogen blinken,
Z 3 En
|
||||
|
18a ZINNESEELDIGE TAFEREELEN.
En hy die ongebonden vreugd,
Nog in dien zelven nacht, betalen met zyn leven. En heeft hen de ademtocht begeven Wien 'c deze Blydfchap hier, o blonde en frisfche jeugd! Gelust heeft hittig na te jagen,
Wat ftaet hun anders toch te wachten van Gods hand, Dan 't vuur, dat onuitbluslyk brandt, Om daer, met Siddems rot, de helfche ftraf te dragen! |
|||||
|
STIC H-
|
|||||
|
STICHTELYKE GEDICHTEN.
|
|||
|
STICHTELYKE GEDICHTEN. 183
J OB
IN Z Y N E N
VOORSPOED.
BET XXIX. HOOFDSTUK FAN ZTN BOEK GEfOLGD.
I N H O U D.
Irlr anneer de vrome Job, ten onrecht, by zyn vrinden
Van grove fchuld verdacht, zyn blanke onnoozelheid', Voor hun, zoo fierlyk ah voortreflyk, had bepkit; En niemand tegen hem meer woorden ait host yinden,
Heeft hy zyn onfchuld voorts, verhalend wat gedrag Hy in den voorfpoed Meld, gejleld in heldren dag. \J ch! of ik waer' gelyk in de afgeloopen jareni
Teen God my, in gevaren,
Genadig gade floeg.
En zorg, in -alierlei gevallen, voor my droeg!
A a Toeti
|
||||
|
184 STICHTELYKE
Toen zyn weldadigheid de koesterende ftralen
Van gunst op my liet dalen, En, door dat licht geleid, Ik veilig wandelde in de dikfte duifterheid I Och! of ik waere als; in myns levens lentetyde! Toen my de Heer verblydde T Naer lichaem en naer ziel ;, En daeglyks op myn huis verborgen zegen vfel! Toen de eeuwige Almagt nog, waer ik myn fchreden flelde,, Genadig my verzelde j Ik my omfingeld vond Van knegts en kindren, op myn' vruchtbren akkergrond! Toen myne zuivekent, van 't grazig veld, by nroomen, De bocer heeft bekomett; En ik 't geluk genoot Dat de olie, als een beek, my van de rotfen vloot! Toen ik my door de Scad, tot eer en ftaet verheven,, Naer 't Raedhuis heb begeven \ En, onder 's volks gewoel, In 't open voorplein, klom op mynen rechterftoel! |
||||
|
GEDICHTEN. 185
De kinders weeken ftraks, uit vrees, voor myne fchreden,
Wanneer ik aen kwam treden;
Stokouden, aengedaen
Met eerbied, rezen op, waer ik voorby kwam gaen.
Uit achting zwegen, in de vierfcbaer, al de grooten,
Als waer' hun mond gefloten;
Zelfs werd geen enkel woord
Uit de edelen des volks of eenig' Vorst gehoord.
Wanneer men, in 't gerecht, my vonnis hoorde wyzen,
Moest elk myn uitfpraek pryzen;
En myn rechtvaerdigheid
Werd loffelyk alom, van wie my zag, verbreid;
Wyl ik, van 't fnood geweld der magtigen, den armea
Bevryd heb, op zyn kermen;
Onnooslen wees ontzet;
En wie geen' voorfpraek had uit zyn verdriet gered.
De zegen van den geen', wiens ondergang genaekte,
Zoo ik voor hem niet waekte,
Kwam over my; wiens lof
Uit weduwmonden voer naer 't blinkend hemelhof.
A a a 'kHeb
|
||||
|
i8d STICHTELYKE
'k Heb met gerechtigheid niet minder myne leden
Verfierd, dan met myn kleedem Myn oordeel zette my Meer glans, dan Vorstenhoed, of purpren mantel, by- Ik heb den blindan, in zyn goede zaek, tot oogen* Tot voeten, vol mee'dogen, Den kreupelen geftrekt; En tot een' vader my nooddrufcigen ontdekt, *k Heb vlytig onderzogt de diepst verborgen dingeir, Die voor de rechtbank hingen; Geweldenaers verplet, En weggevoerden roof uit hunnen klaeuw gered. Dat deugdelyk bedryf, dacht my, zou- 't, in getalenv Myn dagen ruim doen halen, By dat van 't zand der zee ;- My 't leven eindigen in- goed gerucht en vree1. Een' boom, die breed en diep zyn wortels heeft gefchoten- Langs 't water, op wiens loten Des Hemels dau vernacht, Ben ik gelyk geweest, toen God aen my gedacht.
Myne
|
||||
|
G E D I C H T E N. 187
Myne achting, by het volk tot hoogen trap gekomen,
Heefc telkens toegenomen;
Ook groeiden, dag by dag,
Myn fterkte en rykdom aen, tot fteun van myn gezach.
Doch ik behoefde nooit gebruik 'er van te maken;
Want fprak ik over zakeny
Elk leende een open oor,
Met aendacht en geduld, en gaf myn' raed gehoor.
Elk rustte in myn gefprek, als hadden zy me orakelen.
Tot ketens hooren fchaeklen,.
Zoo aengenaem en zoet
Zyn myne redenen gevloeid op hun gemoed:
JMcn wachtte op mynen raed, als 't land op vroegen regem
Sprak ik, zy alien zwegen,
Eb dronken, luistergraeg,
Myn reden in, als 't veld een fpade. regenvlaeg,
Bevong my lust tot boert, zy konden 't naeuw gelooven 'r
De vreugde kwam dan boven;
En 't kost geen nadeel doen
Aen myn gezach, want elk zocht dan die Iuim te voen.
A a.. 3 Liet
|
||||
|
188 STICHTELYKE
Liet ik gemeenzaem my, als onderlinge vrinden,
In him gezelfchap vinden, Hun achting was zoo groot, Dat ik. den hoogften rang en de eerfte plaets genooc: Daer zat ik. dan gelyk een Vorst, aen alle kanten Omfingeld van Trauwanten, Als een, die, met beleid, Verflagen zielen troost, in hare treurigheid. |
|||||
|
J
|
|||||
|
GEDICHTEN. 189
J O B
IN Z Y N E N
TEGENSPOED.
HET XXX. HOOFDSTVK VA.N ZTN BOEK GEVOLGD.
I N H O U D.
*l JtjLerdenken aen 'tgeluk, waer mede, in vroeger dagen>
Be fchuldelooze Job befchonken is geweest, Benaeuwt en prangt zyn hart; en 'x mans bedruhe gcest Zoekt lucht en ademtocht, in V bang en bitter klagen?
Daer hy een breed verhael van zynen tegenfpoed, Zyn jammer lyke elende, en naren toejland doet. \jransch anders ftaet Bet thans met my gefchapeoi.
Nu lachen, met myn bitter zielverdriet,
©ndeugende eer- en fchaemtelooze knapen* Wier vadren fk, voorheen, 't gerihgffe niet,.
Zelfs 't opzicht van myn honden, overlieu
Ert
|
||||
|
STICHTELYKE
En had ik die in mynen dienst genomen,
Wat waer' 'tgeweest? hun kracht was gansch vergaen.
Door traegheid tot den bedelzak gekomen,
Vloon ze onlangs eerst, met fchande en fchaemt bela£n, Woellynen in, langs dorre en donkre paen. Daer plukten zy de kruiden van de ftruiken,
Tot hunne fpys; daer moesten zy, voor brood, Den wortel des jeneverbooms gebruiken,
En keerden zy, gedrongen door den nood, Geen mensch die dan dees vuigen byftand booi Zy werden met vcrguizing weggedreven,
Gelyk een dief, om, geen ontferming waerd,
In grot of hoi van rots of berg te leven;
Waer, onder ftruik en netelen verga^rd, Hun luid gekerm de landftreek heeft vervaerd. Zy waren niet dan kinderen der dwazen,
Dan afkomst uit een' onbekenden echt;
Wier fnoodheen elk deen fchrikken en verbazen Des hun het land, by vonnis van "t Gerecht,
Cm hun bedryf, rechtvaerdig werd ontzegd.
Maer
|
||||
|
GEDICHTEN. i9
Maer nu, helaes! nu tokklen zy de fnaren,
En heffen van myn rampen vrolyk aen. Zy mafcen van myn treurig wedervaren
Een kortswyl, die hun harten, onder 't fma3n En fpotten, doet, van blydfchap, open gaen. Ik ben ze tot een' gruwel, wien zy fchuwen
En honen, nu hun wenfchen zyn gelukt.
Ze ontzien zich niet me in 't aengezicht te fpuwen. De Heer heeft my myn vastighe^n ontrukt.
My jammerlyk vcrlaten en verdrukt.
Des werpen zy den breidel van de reden
Onzinnig af. De losfe en wufte jeugd Staet op, en ftoot, in 't wachlen myner fchreden,
Myn voeten «k; en groeit, van enkle vreugd, Hun misdryf baert my fmert en ongeneugt. Langs welken weg ik, om wat troost, het wende,
Dees vuige hoop belet my voort te fpoen, Zy vordren en vermeerdren myn elende,
Met zulke drift, dat in 't onzinnig woSn,
Hun ftokebrand, noch helper is van doen.
Bb Zy
|
||||
|
>.
|
|||||
|
STICHTELYKE
Zy komen zoo geweldig aen geftoven
Als een rivier, die door de dykbreuk fchiet;
En als haer vloed, in 't (Iroomen, huis en hoven,
En al verwoest, waerheen het water vliet, Zoo handlen dees met my, in myn verdriet. Men yvert om my fchrik op fchrik te baren.
Elkeen vervolgt, zoo heftig als de wind,
Myne edle ziel. Myn heil is weg gevaren, Gelyk een wolk, zoo fchichtig en gezwind.
Daer druk myn ziel van *t lichaem fchier ontbindt.
De dagen der elend zyn my verfchenen.
De Heer doorboort myn beenders, al den nachtj Wil zenuwen noch aedren rust verleenen.
Myn kleed is zelfs veranderd, door de kracht
Der kwale, waer myn lichaem in verfmacht. De Heer omgordt, door *t vloeijen myner zweren.
My 't lyf, gelyk de kraeg des roks den hals. Hy heeft my, door de kwalen, die my deren,
In 't flyk geftort. Ik ben geworden als Een zielloos lyk, door zoo veel ongevals.
|
|||||
|
G E D I C H T E N. io3
Ik fchrei tot u, o God! maer blyf verfteken
Van antwoord, op myn hartelyk gebed.
Ik fta, en blyf u luid en vurig fraeken, Maer, laes! vergeefs; wyl ge op myn ftem niet let.
Waerom dus ftreng u tegen my verzet!
Gy zyt voor my veranderd in een' wreeden.
'kZie dat uw arm my haetlyk wederftaet,
Gy heft my in den wind van tegenheden, Die my vervoert, als kaf en ftof van ftraet,
Daer gy me fchier geen leven overlaet.
Ik weet dat gy, door deze folteringen,
My dooden zult, en voeren naer het huis Der t'zamenkomst van alle flervelingen,
Maer uwe hand, hoe fier ze my vergruis, Slaet daer niet meer. het graf voek fmert noch kruis. Wist ik waerom my God dus moog' verdrukken!
Heb ik niet hem, wie harde dagen had,
Oprecht beweend, vertroost in de ongelukken! Was niet myn ziel van kommer afgemat,
Met yder, die in nood en armoe zat!
Bb a Dit
|
||||
|
STICHTELYKE
Die deed my op geluk en voorfpoed wachten,
Maer ik bekwam niet anders dan verdriet! Ik hoopte op licht, maer akelige nachten
Bedekten my! helaes! hoe rustloos ziedt Myn ingewand, door 't leed dat my gefchieitf De tyden der verdrukking zyn genaderd.
Van droefheid zwart (niet door den zonnegloed)
Begeef ik my waer vromen zyn vergaderd,
Doch myne kwael beftrydt me 'er, zoo verwoed,
Dat ik van pyn en weedom fchreeuwen moet. Dus ben ik in een' broeder van de draken,
Een' metgezel des jongen ftruis verkeerd. Myn huid is zwart geworden, door het blaken
Der koorts, die my aenhoudend overheert, En myn gebeente uitmergck en verteert. Door zulken reeks van fmerten, als my prangen,
Wordt voor de harp, al myn vermaek voorheen, Nu niet gehoord, dan fchorre treurgezangen;
Voor 't maetgeluid van 't orgelfpel, alleen Hartbrekend en erbarmelyk geween. J
|
||||
|
GEDICHTEN. i95
J O B
IN Z Y N £
OPRECHTHEID.
HET XXXI. HOOFDSTUK FAN ZTN BOEK GEFOLGD.
I N H O U D.
e trits van vrienden mogt verkeerde fluitreen makenr
Op Jobs verflag van ''deed, dat plots hem overviel; Des toont hy nog voor '/ laest de oprechtheid zyner ziel,
Zoo helder als de zon, ultblinkende in reel zaken,.
Die hy verhaelt; en neemt de hoogfie Majesteit
Tot zyn getuige, en Jielt ze als Rechter over "tpleit,
*t V erhael van mynen druk geve uwen waen geen voordeel r
Als of my zulk een oordeel
Tot ftraf van zware fchuld door God gezonden zy.
Ik ken my zelven vry.
Ik heb, om, voor den Heer, hier kuisch en ingetogen,
Te leven, met myne oogen
Een vast verbond gemaekt: hoe kost ik dan beftaen-
Acht op een macgd te flaen!
Bb 3. Wat
|
||||
|
ij>6 STICHTELYKE
Wat is het dee! dat God van boven hun zal geven,
Die in onkuisheid leven?
Of wat is de erve, waer de Reenter van 't heelal
Hun mee befchenken zal?
Is 't eindeloos verderf niec voor dien fnooden handel?
Ja! volgt, op dezen wandel,
Niet dikwyls vreemde ftraf op aerde vroeg of laet,
Den werker van dat kwaed?
Of is 't zoo heimlyk, dat het God niet weet, te plegen?
Befchouwt Hy niet rayn wegen,
En telt Hy myne treen, en onderzoekt Hy niet
Al wat door my gefchiedt?
Nooit heb ik omgegaen met ydelheid en liegen,
Of fchandelyk bedriegen!
God weet het! weegt die my, welhaest maekt de evenaer
Myne onfchuld openbaer.
Indien ik van den weg der waerheid ben geweken;
Myn hart ooit is ontfteken,
Door 't oog, in kwae4 begeerte; of aen myn hand iet kleeft
Dat merk van ontrouw heeft;
Zoo moet ik zaeijen, maer een ander, van myn zweeten
En zorg, de vruchten eeten;
Myn
|
||||
|
G E D I C H T E N. 197
Myn fpruiten moeten dan, hoe tierig dat ze ftaen,
Ontwortlen en vergaen!
Indien myn hart ooit is veriokt tot 's naesten gade,
Ik, heimlyk, vroeg of fpade,
De deuren van zyn huis befpied heb, of zyn bed
Beklommen en befinet;
Zoo moet myn eigen vrouw haer eer en plicht verzaken,
En andren zich vermaken
In hare omhelzingen! want dat's verfoeilyk kwaed,
Een gruwelyke daed,
Die van de Rechters wordt verdiende ftraf gefchonken;
Het is een vuur, wiens vonken
Verteren goed en bloed-, en 't had myne inkomst 00k
Doen henen gaen als rook.
Indien ik 't recht van knecht of dienstmaegd ooit heb willen
Verfmaden in gefchillen!
Want, dacht ik, ftond God op, en trok hun zaek zich aen,
Wat dan door my gedaen!
En als Hy my bezoekt, wat breng ik, ter verfchooning,
Dan voor dien grooten Koning!
Schiep Hy, die, in den buik, my vormde, 00k dezen niet!
En wat verfchil men ziet
In
|
||||
|
■
198 STICHTELYKE
In ftaet of goed, bereidde een God, een Albehoeder
Ons bei niet, in de moeder!
'k Verliet den armen nooit; ik was, met raed en daed,
Hun trouwe toeverlaet.
En liet, aen mynen dis, in vrolykheid, gezeten,
De weeskens met my eeten,
't Vermaekte my al vroeg hun minzaem op te voen,
En vaderlyk te hoen;
De weeuw te helpen, en op kronkelige paden,
Te leiden en te raden.
Indien ik iemand, wien 't aen kleederen ontbrak,
Door koude of ongemak,
Zag ommekomen; of nooddruftigen, door 't derven
Van noodig dekfel fterven;
Indien hun lendnen my, als myner lamtnren vacht
Daer warmte en gloed in bragt,
Niet hebben, voor die gunst, erkentelyk bejegend,
En ongeveinsd gezegend;
Indien ik eenen wees zocht ongelyk te doen,
Omdat ik kost vermoen
Dat zich de rechterftoel volftrekt naer myn gcnoegen,
In 'tvonnisfen, zou voegen;
Zoo
|
||||
|
GEDICHTEN. 199
Zoo valle, op \ oogenblik, myn fchouder van het been,
Zoo breek' myn arm in tween!
Want ik gedacht met fchrik, hoe God, hier door verbolgen,
Op 't vreeslykst zal vervolgen,
Wie dus gehandeld heeft; en ik niet kost beftaen,
Greep my zyn Almagt aen!
DesHeeren alziend oog moet' nooit me in gunst aenfchouwen,
Indien ik myn vertrouwen
Gevestigd heb op 't goud, en myne hoop op 't geld,
En niet op God gefteld!
Indien ik 't hart ooit droeg, als winderige dwazen,
Vol waen, en opgeblazen,
Omdat ik overvloed van goed en geldbezat,
En vorstlyke inkomst had!
Indien, als ik de zon zag opgaen, in haer' luifter,
De voile maen, by duifler,
Verfchynen in haer' trans, door dezer Majesteit
Myn hart is afgeleid
Van God, om haer, als goon, van ver, met handkusch te eeren,
Zulks waer' 't Gerecht trotfeeren,
YGeen deze misdaed draft; ja ! 't waer' zelfs God verzaekt!
Nooit heeft het my vermaekt,
Cc Als
|
||||
|
S T I C H T E L Y K E
|
|||||||
|
100
|
|||||||
|
Als ik myn'-vy and zag van andren onderdrukken;
Viel hy in ongelukken,
Nook heb ik hem gefmaed, hoe bang 'c hem ook vergong,
'kHeb myn verdorven tong
Belet te zondigen, met vloekfpraek op zyn leven
Kwaedaertig af te geven;
Ja zelfs myn huisgezin beteugeld, als 't verwoed,
En dorftend naer zyn bloed,
In alle wyken hem zocht vurig op te fpeuren,
Om hem van een te feheuren.
Ik was zoo gastvry, dat nooit vreemdeling den nacht
Op firaet heeft doorgebragt;
Myn deuren zette ik, als de dag was aen 't verloopen,
Den reiziger wyd open.
Ik heb myn zonden niet bedekt, als Adam deed,
Voor Hem, die alles weet;
Noch myne misdae'n, met veel bittren angst en zorgen,
Voor mynen God verborgen.
Ik konde meenigten vertrappen en vertreen,
Maer wie my van 't gemeen,
Hoe laeg van ftaet, dat kwaed had doen voor oogen komen,
Had my den moed benomen;
'kllad
|
|||||||
|
G E D I C H T E N. aoi
'kHad nooit dat fchendig ftuk verdedigd, maer bedroefd
En ftil in huis vertoefd.
Och! had ik iemand, die de waerheid van myn zeggen
Doorzocht en bloot wou leggen!
Dat God zulks dede! en dat party, met penne of ftift*
'tGeding ftelle in gefchrift!
'kZou 't niet verduiftren, maer in 't openbaer vertoonen.
Het zou my zyn, als kroonen
Den Koningen, tot eer en luifter; en ik zou
Myn levensloop getrouw
Dien rechter melden, tot de minfte omftandigheden j
Met onverfchrokken fchreden
Hem nadren, als eetf vorst, in myne zuivre zaek.
Jndien myn land, om wraek,
Tot 'sHemels Heerfcher roept; of zyn geploegde voren
Zich klagend laten hooren,
Omdat ik 't eerloos heb verkregen door geweld;
Indien ik, zonder geld
Of loon, zyn vruchten at; door zwaren last, in 't hygen,
Zyn bouwlien nee'r deed zygen,
Zoo fpruiten distels daer voor tarw, en ftinkend kruid
Voor zwangre gerstaSr uit.
Cc 2 D E
|
||||||
|
aoa STICHTELYKE
<)©SSSSSS2SSS{SSSSSSSSSSSSSSS®S©SSSSSSSS8SS«>
D E
HEMELBURGEL
SEN XV. PSALM GErOLCD.
lgenoegzaem God! ontzachelyke Koning!
Wie is de man, die, in uw dierbre Kerk, uw woning> Op aerd verkeeren zal, in 't zaligend genot Van uw gemeenzaemheid, o Algenoegzaem God! Wie is 't, wie zal Het zyn, die, eeuwig, in den Hemel
Zal wonen, om uw1 Iof, in 't juichende gewemel" Van heilige Englen, en gewiekte Cherubyn, Te zingen voor uw' Troon? wie is 't? wie zal het zyn? De Godheid antwoordt my. nu leen opmerkende ooren,.
En ftel dees beeldtenis geftadig u te voren,
Myn ziel! zoo vorme u God tot lid der Burgery
Van 'sHemels Vredeftad! De Godheid antwoordt my.
Het
|
||||
|
G E D I C H T E N. ao.3
Het Hemelburgerrecht, dus fpreekt de mond des Heeren,
Zal ik genadig hem, om Christus wil, vereeren, Die, ongeveinsd, naer 't geen myn heilig woord hem zegt, Zyn' wandel richt, voor dien is 't Hemelburgerrecht. Voor dien is dat geluk, die, door zyn ganfche leven,
Tracht elk het zyn, eerst Gode, en dan den mensch, te gevenj En, 't zy hem voorfpoed ftreele, of tegenfpoed hem drukk', Zyn vlyt daartoe befteedt, voor dien is dat geluk. Die woorden noch geluid van zyn bedachte lippen,
Dan daer zyn hart geheel in toeilemt, laet ontflippen; Nooit anders van een zaek, dan zoo, als 't hart befluit, Zich zelven hooren laet, in woorden en geluid.. Die 's naesten naem en eer, in goed gerucht by alien,
Met vuile lasterfmet nooit fchendig aen zal vallen. Die van zyn tonge blyft volkomen voogd en heer, Niet duldend dat ze kwets' des naesten naem en eer.. Die zynen medgezel, in goedren, lyf, of leven,
Nooit kwaed of fchade doet; nooit oorzaek zoekt te geven»
Tot bange droeffenis; nooit bitter zieigekweL
Berokkent v of verwekt aen zynen medgezel..
Cc 3, Die
|
||||
|
to4 STICHTELYKE
Die lasterend gerucht, om 'snaesten eer te rooven,
Nook voortzegt, nooit vergroot, ja! trimmer wil gelooven: Maer hem, die, fchuldeloos, die lastering bezucht, Vertroost, en vrypleit van dat lasterend gerucht. Die een' verworpeling waerdeert, in oog en oordeei,
Als gansch verachtlyk, hoe bedeeld met tydiyk voordeel, Hoe hoog geacht, geeerd, en met verwondering Befchouwt, hy blyft by hem een fnod verworpeling. Die lieft, en viert, en acht hen, die oprecht God vreezen,
Hoe laeg van ftaet zy in de weereld mogen wezen, Hoe honend 't Menschdom hen befpot en ftaeg belacht,
Hen echter een, en dient, en lieft, en viert, en acht. Die, zwoer hy tot zyn fchae, zyn' eed nooit zal verbreken,
Bewust dat ik my ftreng zou van dien gruwel wreken, En 't goed zyne arme ziel dan luttel kwam te ftae, En zynen eed des ftacft, al zwoer hy tot zyn fchae\. Die, leenende zyn geld aen andren, des verlegen,
Daer nimmer vuil gewin, of woeker in zal plegen; Wiens hart van liefde tot zyn' armen broeder zwelt, In zyn behoeftigheid hem byftaet met zyn geld. |
||||
|
G E D I C H T E N. 505
Die, voert men hem tot ftaet, zich nimmer, door gefchenken,
Verblinden laet, om 't recht te buigen of te krenken; Maer alles onderzoekt, en, na een ryp beraed, Rechtvaerdig vonnis velt, verhefc men hem tot ftaet. Wie deze dingen doet, en andre nutte plichten,
Uitziende naer myn hulp, geloovig blyft verrichten, Is lid van myne Kerk; by deelt in al het goed Van myn Genaeverbond, wie deze dingen doet. Zyn heilftaet wankek niet. Ik fterk hem, geef hem krachten>
Als hy bezwyken zou voor 't woen der helfche magten; Zelfs dan, wanneer de dood hem onder de oogen ziet, Dan fterft hy in den Heer. zyn heilftaet wankek niet.. Myne algenoegzaemheid zal eeuwig hem verzaden;
Hem eeuwig in een zee van Hemelvreugd doen baden;
Hy eeuwig, in den glans van myne Majesteit, Den lof verheffen van myne algenoegzaemheid. 1
|
||||
|
fiB6 STICHTELYKE
DE OPENBARING
VOORTREFLYKER DAN
DE NATUUR.
DEN XIX. PSALM CEFOLGD*
Z A N G.
D e fchepfels roepen, overluid,
Door zakelyke beeldvertogen, De Goedheid, 't eeuwig Alvermogen, Van hunnen wyzen Schepper uit.
De zichtbre Hemelen verbreiden Gods eer. Het uitgefpannen rond
Verheft zyn magt, met vollen tnond;
Die elke dag, hoe zeer verfcheiden,
Door
|
||||
|
G E D I C H T E N.
Door beeldefpraek, verhoogt en eerc.
Zelfs door den nacht, hoe dik en duifter, Wordt 's Heeren heerlykheid en luifter Ons klaer en dtiidelyk geleerd.
Hoe God, in gramfchap uirgevaren, De fpraek in Babel heeft verward.,
Dees woorden kan 't opmerkend hart,
Alom begrypen en verklaren. Het richtfnoer dezer reden wendt
Zich wyd en zyd, Iangs 's aerdryks oorden, 'tGeluid van deze zichtbre woorden Rolt tot aen 'sweerelds uiterfte end.
Het ruime luchtgewelf hier boven fs door Gods almagt voor de zon,
De Dagvorstin, der lichten bron,
Tot eene veldcent opgefchoven; % Waer uit zy, als een bruidegom,
Die, moedig, in zyn ftaetfykleeden, De flaepzael uitftapt, voort komt treden, En als een held, wien 't grof gebroni
Der krygsklaroen te velde preste, Vangt zy, verheugd, haer dagreis aen;
|
||||
|
STICHTELYKE
In 't blozend oosten opgeftaen
Snelt zy, door 't zuide, naer het weste; En laec, van haren heldren gloed,
Niets onbeftraeld, terwyl ze onze oogen, Het onafmetelyk vermogen Des wyzen Gods befchouwen doec.
TEGENZANG.
Gods goedheid, eeuwig, ecuwig zy
Zyn Naem, voor deze gunst geprezen! Gods goedheid heeft zyn Godlyk wezen, En al zyn deugden op een ry,
In luifterryker dag en klaerheid, Dan ooit door 't fchepfel kon gefchien,
Ons veel genadiger doen zien,
>in zyne geopenbaerde waerheid. ^ Dat Woord des Heeren is volmaekr,
Zoo wel in deelen als in zaken. 't Verfteend gemoed begint te ontwaken, Als God het hart in 't lezen raekt,
En fchikt allengs zich tot bekeering. Door 't Goddelyk getuigenis,
|
||||
|
GEDICHTEN. aoj
Dat heilig, waer en zeker is,
Vol van zielnutte en zoete leering, Wordt 'smenfchen blind verftand gefcherpt.
Rechtvaerdig is 't bevel des Heeren; Het hart zal geene vreugd ontbeeren, Dat zich daer ftil aen onderwerpt.
Hoe zuiver zyn al Gods geboden! Het grof en aerdsgezind gezicht
Wordt door hun geestlykheid verlichc.
De vreeze voor den God der Goden Is rein, en duurt in eeuvvigheid.
De rechten zyn Gods wezen waerdig, Want waerheid is het, en rechtvaerdig, Wat door die Hemelmajesteit
Genadig ons is voorgefchreven. Het goud, hoe zeer 't in de oogen gloort,
Is zoo begeerlyk niet, als-'t Woord,
Uit gunst, door God der Kerk gegeven. 'tGehemelt vindt den honig zoet,
Vooral die vloeit uit voile men,
Maer lieffelyker, boven maten,
Is 'tWoord, voor 't Godgezind gemoed.
D d 2 TOE-
|
||||
|
STICHTELYKE
T O E Z A N G.
Wy, uwe fchepfelen, o Goil
Die U, daer wy uw' luifter roemen, Cezegenden Herfchepper noemen, Wy worden duidlyk door 't gebod,
Door 't Woord , van uwen Geest befchreven, Vermaend, geleid, tot onzen plicht,
En van gevaren onderricht,.
In alle ftaten van ons leven> Voorzeker is 'er groote loon
Voor hun, die uwe wet betrachten, Alreede in dezen tyd te wachten, Maer grooter, namaels, voor uw' troon..
Wy, arme zondaers! och! wy fchieten Oneindig, in dien plicht, te kort!
Wie of dan nog gevonden word',
Die waent te moeten loon genietenl Neen! tot ons innig zielverdriet,
Is 't overtreden meenigvuldig ^ Hoe dikwyls maken wy ons fchuldig En weten 't, achtloos, zelve niet!
|
||||
|
G E D I C H T E N.
Des knielen wy eerbiedig neder,
En fmeeken om vergiffenis.
Algoede Godheid! wisch, ef! wiscri
De fchulden uit! en fla ons teeder Uit uwen hoogen hemel gae"l
Hoed, voor opzettelyke boosheid, Ons gunftig; dat de goddeloosheid, Door uw bedwingende gena6,
Beteugeld worde, en ingebonden! Dan zult Ge op ons, in Christus, zien;
Ons troost, als aen oprechten, bien;
Wy fchuldloos zyn van grove zonden. Dan zal de roem des grooten Gods,
(Ach! laet hem eeuwig U behagen). Met mond en hart zyn voorgedragen, |
||||||||
|
o Qnze Losfer! onze Rots.!.
|
||||||||
|
♦t
|
||||||||
|
Dd 3
|
||||||||
|
aia STICHTELYKE
't G E B E D
D E S
II E E R E N.
V olzalig God! die ons, door uwen Geese,
Herfchapen hebt, gedoog dat wy te gader U nadren, met den naera van onzen Vader In Christus, die uw' Iuifler allermeest
Doet fchittren, in het juichende gewerael Der Engelen, in aller heemlen hemel. Geheiligd worde uw hooggeduchte Naem,
Waerdoor Gy U, in uw oneindig wezen, En deugden, en volmaekthe^n geeft te lezen: Uw goede Geest maeke onzen geest bekwaem,
Om, in dienNaem, met hart, en ziel, en zinnen, U, boven al, te vreezen, en te minnen. Het
|
||||
|
GEDICHTEN.
Het Koningryk van uw genade koora':
Geef dat we in ons het daeglyks uit zien breiden. Vorst Jezus voer', by Joon, en Turk, en Heiden, Zyn zegekoets met losgelaten toom;
En fterk' zyn Kcrk, in al haer ongevallen, Tot Gy, hierna, zult alles zyn in alien. Uw wil gefchie; de wil van uw befluit,
En uw bevel, in alles groot te maken. Leer eigen lust, en eigen wil verzaken, Ruk deze gal - en alfemwortels uit;
Opdat wy hier uw' wil, in alle dingen, Ten dienfte ftaen, als 't heir der hemellingen. Ons daeglyks brood, en alles wat ons meer,.
Tot nooddruft van de fterffelyke leden. Van nooden is, fchenke ons uw goedheid heden*. Wy leggen al de zorgen voor U neer,
En blyven aen geen nietig fchepfel hangen, Maer zien op U, van wien wy 't al ontfangen. |
||||
|
ai4 STICHTELYKE
Vergeef ons, om des Heilands dierbaer bloed,
De zonden, die wy tcgen U bedreven, De boosheid, die geftaeg ons aen blyft kleven; Want uw genae gecuigt in ons gemoed,
Dat wy, wat hoon ons worde op 't lyf gefmeten, Des naesten fchuld vergeven en vergeten. Wil ons, die veel te zwak zyn tot den flryd,
Niet leiden in verzoeking; maer genadig Verlosfen van den Boozen, die geftadig Ons aenvalt, en te dikwyls nederfmyt.
Verfterk ons; geef dat we, onder uw banieren, Van hel, en dood, en weereld zegevieren. Want U is 't Ryk, met al zyn Majesteit.
De kracht is U: U 't eindeloos vermogen. Verfaoor ons des. wy willen U verhoogen: Hier, in den tyd, zy U de heerlykheid,
Die wy U ook, in de eeuwigheid, te zamen, Met de englenfchaer, toebrengen zullen. Amen!
U
|
||||
|
C E D I C H T E N. S15
UITBRE. IDING
D E R
TWEEDE BEDE
VAN HET
GEBED DES HEEREN:
V W KONINGRTK ROME.
jnLenbiddelyke God! o Oppermajesteit!
Wiens troon gevestigd is in 'shemels Heerlykheid;
Wiens Koninglyke magt heerscht over alle dingen.
Vw werken loven U, op hunne wys, en zingen
Den luifter van uw Ryk, eenflenimig van geluid,
En brommen uwen roem en mogenheden uit.
Wy, die alleen van al uw fchepfelen, met de englen,
Op redelyke wys, de ftemmen kunnen menglen,
In 't zingen van uw' lof; wy buigen onze knidn,
Om eeuwige eer en dank uw Wysheid aen te bien,
Die, om uw heerlykheid en deugden voor onze oogen
Te ontvouwen, in het Ryk van uw geducht vermogen,
E e Een
|
||||
|
ar<5 STICHTELVKE
Een geestlyk Koningryk, by U, in 't eeuwig licht,
In uwen Vrederaed, ontworpen, heeft geflichf. Een Hemelsch Koningryk, waer toe alleen behooren Zy, die, van eeuwigheid, door U, zyn uitverkoren, Geroepen, in den tyd, ora trouw, en hulde, en eer Te zweren, aen uw' Zoon, als bunnen Vorsc en Heer, Wien Ge, in dit geestlyk Ryk, ten Koning hebt verheven, En, tot een Scepterftaf, uw Woord en Geest gegeven, Waer mee1 Hy 't volk beheerscht, befchermt, en hulp beftelt, In 't woen van geestlyk of lichamelyk geweld. Wy hebben, door het vuur van uwen Geest ontftoken,
U, Heer! in uwen Zoon, als Vader, aengefproken, Gebeen om heiliging van uw' geduchten Naem; Uw Onderdanen zyn daer toe alleen bekwaem, Het heilig Volk, dat Gy hebt in mv' eed genomen, Ach! Vader! dat daertoe uw Koningryk moog' k omen J Wy handelden verkeerd, indien wy, onbedacht,
U, om vermeerdring van uw koninglyke magt,
Aenriepen, als wy U met deze bee1 genaken.
Wat zou ons dit gebed voor U dan fchuldig maken!
Gy zyt volmaekt, en weet van geen verandering.
Wy fraeken U alleen om de enkele oeffening
Dier
|
||||
|
G E D I C H T E N.
Dier koninglyke wage; en opdat zulfcs ons blyke,
o Vader! fmeken wy om 't komen van uw' Ryke. 'tMishage U niet dat wy, die aran zyn en oncbloot
Van alles, en die U, in onzen hoogen nood, Om nooddruft, voor de ziel en *t lichaem, nedrig fmeken, Ons onderwinden om een Koningryk te fpreken. Dat Ryk der heemlen, met de voile zaligheid, Heeft Jezus hun, die arm van geest zyn, toegezeid; Ook bidden wy 'er om, op zyn bevel en orden. Dat Koningryk kan toch geenzins bevorderd worden Door ons, die magteloos en dood in zonden zyn. Wy wenfehen evenwel dat ras dit Ryk verfchyn*, En zien 'er vast naer uit, reikhalzend van verlangen. Daer een verwylde hoop ons harte weet te prangen. Des wy, uit liefde, die wy tot uw glory voe'n, En tot des naesten heil, niets beter kunnen doen, Dan U ( en ach! dat niets hier in onz' yver toome!) Te bidden; dat uw Ryk, o Hemelvader! kome. Uw goedheid onderwierp aen 'smenfehen heerfchappy
De visfchen, vogels, 't vee, ja! de aerde zelfs, die Gy
Om hem gefchapen hadt, en hem om U te loven;
Maer och! het Paradys, dat pronk van alle hoven,
Ee a
|
||||
|
ai8 STICHTELYKE
Zag hoe hy zich onttrok aen uw gehoorzaemheid,.
En aen de misdaed van gekwetfte Majesteit, Moetwillig, fchuldig werd, mec uw Verbond te breken. Maer, Heer! hoe groocsch is uw barmhartigheid gebleken,, Toen Gy den raensch, nu van uw Godlyk beeld oncaerc, Hebt toegeroepen; dat Gy goedertieren waert, En zoen, in 't Vrouwezaed, befteld hade, voor die zondigt,. En tevens hem het Ryk van uw genae verkondigd! Als Koning hebt Gy voorts de Aertsvaders geregeerd,
Met uw verfchyning en oraklen hen vereerd, Tot Gy alleen het Volk, uit Jakob voortgekomen, Tot Onderdanen van uw Ryk hebt aengenomen, En hun den Middelaer gefchetst en afgebeeld, Die, uit de Moedermaegd, door uwen Geest, geteeld, Gehoorzaem tot den dood, en aen het kruis geftorven, Dit geestlyk Koningryk heeft voor zich zelf verworven r En, hebbende op dees aerd zyn' vyand overmand, Ten hemel voer, om zich, aen uwe rechterhand, Te zetten op den troon, en 't ryksgebied te aenvaerden, Van waer zyn Majesteit en magt zich openbaerden, Tien dagen naderhand, toen Hy, op't Pinkfterfeest, De Apostels zjchtbaer heeft bedeeld met zynen Geest, |
||||
|
G E D I C H T E N. *i5
Die Ryksherouten van him vormde, wakkre tolken*
Om 't geestlyk Koningryk te preeken alien volken.
Wat heefc zyn magtige arm fints wondren uitgerecht?
Hier 'tjodendom, dat Hem hardnekkig 't Ryk ontzegt,
Ten prooi van honger, pest, en oorlogzwaerd gegeven!
Daer aerdfche koningen doen fidderen en beven!
En gins der volken woede aen zachten band' geleid!
De grenzen van zyn Ryk manhaftig uitgebraid!
En, op zyn zegekoets, de weereld doorgetogen,
Zyn haetren, in het ftof, voor Hem zien neergebogen!
Zelfs toen de mensch der zonde uw zaligmakend woord
Voor elk verduisterd hield, toen bragt Hy helden voort,
Op wiens gelei zyn volk het Babel onzer dagen
Is uitgegaen, om niet te deelen in zyn plagen.
Toen kwam uw Koningryk, door 'sKonings fterke magt,
Tot onze vaders, die, gezeten in een' nacht
Van donker bygeloof en dwalingen, U prezen,
Nu 't Evangelylicht hun weder was verrezen,
Zy Koning Jezus, in zyn fchoonheid, mogten zien,
En Hem, als Vorst en Heer, huntrouw en hulde bien.
Nog laet Gy, onder ons, uw Koningryk verblyven,
En uw gezalfden Vorst, gefierd met vreeolyven,
Ee 3 Zwaeit
|
||||
|
*ao STICHTELYKE
Zwaeit hjer den fcepter nog, en heerscht door Woord en Geest.
Maer als wy 't Koningryk, zoo als het is geweest, Gelyken by den ftaet, waer in wy 't nu aenfchouwen, Dan noopt ons zyn verval de handen t' zaem te vouwen, Te knielen voor uw' troon, en U, vol zielverdriet, Te fmeken; groote Heer! en Vorst! verlaet ons niet! Verlaet ons niet! opdat uw Naem niet worde ontheiligd. Gy waert toch onze Vorst van ouds, die ons beveiligd, Veriest hebt, en gered; dat geeft ons kracht en moed, Om U te bidden, op des Heilands offerbloed, Dat uwe zegening ons, als voorheen, beftroome, En dat uw Koningryk, in zynen luifler, kome. Vermeerder Gy, daer toe, zoo hier als overal,
Waer zich uw Ryk bevindt, genadig, het getal Uws Volks, met velen uit des Satans magt te flaken, En onderdanen van uw geestlyk Ryk te maken. Sticht in ons hart den ftoel van uwe Heerfchappy, Bezit dat, en geheel ons lichaem, zoo dat wy, Staeg onderworpen aen uw Koninglyk behagen, Rechtvaerdig, matig, en Godzalig ons gedragen. Bezoek ons met uw heil. Deel ons de goedren mee* Van uw Genaderyk, gerechtigheid, en vre6, |
||||
|
GEDICHTEN. a
En blydfchap, door uw' Geest. Doe ons uw kracht bevinden,
Zoo zullen we, in uw' Naem, de vaendelen ontwinden,
Aen weereld, hel, en vleesch den ftryd kloekmoedig bien,
En geen gevaer! ja! zelfs ons leven, niecontzien,
Indien Gy goed vondt ons ten marteldood te voeren.
Het oorlog houdt uw Ryk geftadig toch in roeren.
De laefte vyand, die ons aenvalt, is de dood.
Verfterk ons in die uur, en geef ons, in dien nood,
Een levendig geloof, om, in een vase vertrouwen,
Op uw belofce en woord al onze hoop te bouwen.
Wil zachtelyk de ziel van 'tfterflyk vleesch ontflaen,
En neem haer in gena£, om Jezus zoenbloed, aen,
En voer haer, door den dood, tot U, in 'teeuwig leven.
Nog houden wy, o Heer! de handen opgeheven,
Nog liggen wy geknield voor uwe Majesteit, En fmeken dat uw Ryk word' verder uitgebreid. Veel Volken zyn 'er nog in duisternis gezeten, Die U niet kennen, niets van 'sweerelds Heiland weten; Geef dat ook onder hen het lieffelyk geluid Van 't Evangely klinke, en zend den Scepter uit Van uw' Gezalfden Vorst, opdat zy, neergebogen, Zyn Staf en Ryksgebied zich onderwerpen mogen. |
||||
|
221 S T I C II T E L Y K E
Uw Geest plance onder hen des Konings veldbanier,
En lokke al de einde van de weereld uit, om fier En kloekj op dat gezicht, in Jezus dienst te treden; Opdat uw hooge Naem gevreesd worde en beleden, Van daer de zon het hoofd in 't westen onderhaelt, Tot daer zy 's morgens we6r vol gloeds en luifters praelt. Ach! dat uw Koningryk moog' tot de Joden komen!
Het oordeel, dat hen drukt, worde eindlyk weggenomen. Om hunner Vadren wil zyn zy van U bemind, Maer, laes! tot dezen dag verftokt, en doof, en blind. Ontferm U over hen, en doe hun oogen open, Opdat zy Hem, wien zy, van helfche nyd bekropen, Doorftaken, mogen zien, erkennen voor den Vorst Mesfias, die 't gebied op zyne fchouders torscht, En zich bekeeren, naer dien grooten Koning vragen, En tot Hem komen, in dees allerlaefte dagen. Wyl door geweld noch kracht uw Ryk bevorderd wordt,
Maer door uw' Geest alleen: o Hemelvader! ftort De gaven van uw' Geest, dan op uw Ryksgezanten. Maek hen vrymoedig om de Kiuisbanier te planten. Het evangely van het Koningryk, met kracht En Geest, te prediken; dat allerlci geflacht |
||||
|
G E D I C H T E N. 22;
Van menfchen, door hunn' dienst", U worden opgefchreven.
Bewerk ook hen, die Gy in hoogheid hebt verheven,
De koningen der aerde en vorften, door uw' Geest. Opdat zy aen uw Ryk hun zorgen eerst en meest Befteen, en voor zyn komst hun ftaten open zetten. Maek hen handhavers van uw koninglyke wetten, En voedfterheeren van uw volk, die hunne kroon En fcepter werpen voor de voeten van uw' Zoon. Deel uwen goeden Geest uw' Onderdanen mede,
Opdat zy, vurig en aenhoudend, om den vrede En vooripoed van uw Ryk U fmeken. Heilig hen, Naer ziel en lichaem bei, opdat elkeen hen kenn' Voor uw gezegend volk, dat, onverdeeld van zinnen, Den naesten Gode, door zyn' wandel, zoekt te winnen. Opdat uw Koningryk dus kome, is ons gebed,
Dat uwe Majesteit des vyands rot verplett',
Die 't, met geweld of list, bevechten en befloken.
De Vorst der duifternis, aen 't hoofd der helfche fpoken,
Van Mahomet, en van den Antichrist verzeld,
Brengt, tegen 't Koningryk, heirlegers in het veld,
Om, zoo 't hem mooglyk waer', 't voor eeuwig om te keeren.
Zyn list, waer aen het nook dien fnoodaert zal ontberen,
F f Moudt
|
||||
|
aa4 STICHTELYKE
Houdt heimlyk dat verdeeld door fcheuring, kettery,
En dwaling, en wat meer zyn oogmerk dienftig zy. Beteugel al zyn woen. ach! dat die ongefchapen, Die dappre Michael zyn englen roep te wapen, Des Sacans heir befpring, verfla, en hem, vol moed, Gekluifterd, nederwerpe in *s afgronds heeten gloed! Geef dat ook Mahomet, nooit zat van bloed en tranen,
Uit oog en ftrot van uw onnoozele onderdanen, Onmenfchelyk geperst, worde uitgedelgd van de aerd. Uw Ryksgezalfde gord' zyn fcherpgewette zwaerd Kloekmoedig aen de heup, en, dapper in *t befpringen> Leer' zyne rechterhand Hem vreezelyke dinger*. Duld niet dat hy, die, in uw1 Tempel, fier en prat,
Als waer' hy God, byna nu zespaer eeuwen, zat, Uw Ryk vervolgen, of, van zyne zeven bergen, Met leugen en bedrog, U langer zoude tergen. Wreek 't bloed der heiligen, dat, om 't getuigenis Der waerheid, door zyn hand, alom vergoten is. Ach! dat wy hem, eerlang, door uwe wraek getroffen, Met zynen purperftoet, zien in den afgrond ploffen! Bewaer uw Koningryk voor vuige kettery,
Opdat geen tweedragt zich in 's Ryks bederf verbly',
'tVer-
|
||||
|
G E D I C H T E N. a*$
h Verraed uw volk niet doe in 's vyands handen vallen,
Maer de eenigheid van geest moog' heerfchen onder alien. Als uw grootdadigheid die alles hebb' verricht,
Dan kome uw Koningryk, en pryk', voor elks gezichc, Verheerlykt op deze aerd, met zegen overladen, Naer uw belofcen, ons geboekftaeft in de bladen Van uw onfeilbaer woord, dat ziel en zinnen ftreelt, Wanneer 't uw Koningryk, in dezen ftaet verbeeldc. Wy loven U, die ons, tot troost in al de elenden, Belooft, op aerde nog, dit heil te zullen zenden, En bidden dat het kome, o Schepper van 't heelal! Op zulken tyd en wys als 't U behagen zal. Dus hebben wy voor 't Ryk van uw genae1 gebeden.
Gedoog dat ook de ziel haer zuchten, van beneden,
Doe ryzen voor den troon van uwe Majesteit,
En aenhoude om de komst van 't Ryk der heerlykheid.
Wil uw beloften niet vertragen, maer vergader
Uw uitverkoornen. Schenk aen elk van hun, o Vader !
Bekeering en geloof, en leid hen tot uw' Zoon.
Verhaest des Heilands komst ten oordeel. Laet de doon,
Op 't fchel bazuingefchal, verryzen uit hun graven.
Uw Ryksgezalfde ploff den Satan, en zyn flaven,
F f 2 En
|
||||
|
**6 S T I C H T E L Y K E
En wat hier meer uw Ryk bevocht met dol gewoel,
Eerlang, voor eeuwig, in den helfchen zwavelpoel;
En geve 'c Koningryk, in heerlykheid verheven,
U over, zynen God en Vader, na dit leven;
Opdat Gy alles zoudt in alien zyn; en wy,
In zuivre heiligheid, van vlek en rimpel vry,
Gefteld voor uwen Troon, als Koningen, te zamen,
Mst Hem, in eeuwigheid, ook zouden heerfchen. Amen I
<5SSSSS8SSS$S8S8S8S$SSS8S$SSS{S8SSS8S8S$S8S2S{>
ZIELZUCHT.
HE T PRO OS GEFOLGD.
|
|||||||||
|
H
|
|||||||||
|
eer Jezus! zie my aen met die genadige oogen,
|
|||||||||
|
VVaermee Gy Petrus, in des Hoogenpriefters zael,
Maria Magdaleen, op Simons vriendenmael, Den moordenaer aen 't kruis, vol liefde en mededogen,
Weleer hebt aengezien; opdat ik bitter ween', Met Petrus, om myn fchuld; volmaekt, met Magdaleen, U minne; en, namaels, met den moordenaer, verheven
In 't Hemelscb Paradys, moge eeuwig by U leven.
MOR.
|
|||||||||
|
G E D I C H T E N. aa?
MORGENZUCHTEN.
A en 's hemels blozende oosterkimmen
Begint de dageraed te klimmen, De fchaduwryke nacht vlugt heen,
De zontoorts dooft de fterrelampen, En fcheurt de nevelen en dampen, In 't morgenbarend oost, van een.
In 't loof van hooggetakte abeelen
Beginnen duizend orgelkeelen Den grooten Schepper van het licht,
Elk op byzondren toon en klanken, Om ftryd te roemen en te danken, My op te wekken tot myn' plicht.
Nu laet ons ook met God beginnen,
Myn ziel! nu de uiterlyke zinnen, Door flaep verkwikt, en min bezet
Met beelden van vergangbre zaken, Te vuriger, op ons ontwaken, Zich kwyten kunnen in ,'t gebed.
Ff 3 Lang-
|
||||
|
STICHTELYKE
Langmoedig God! die , uit genade,
My, niecig mensch, geringe made, Ten goede nog gedenken wilt;
Die my den adem en het leven, In uw langmoedigheid wilt geven, Wat is uw goedheid groot en mild!
Gy, aller vromen fchild en wapen,
Gy hebt me, in ftilheid, zacht doen flapen,
Alle ongevallen afgeweerd.
Terwyl geen ziekte me aen de fponden Van 't kwynend leger houdt gebonden; Noch fmert myn lichaem kwelt of deert.
Door uwe milde gunstbewyzen,
Mag ik, gezond, ten bedde uitryzen, Voorzien met verfche en nieuwe kracht,
Om, rustig, wederom myn leden Aen al de plichten te befteden, Die myn beroep van my verwacht.
Voor zoo veel gunstbewys en zegen,
Van uwe milde hand verkregen, Zy uw verheven Majesteit,
o Eenig, eeuwig Opperwezen! Gedankt, verheerlykt, en geprezen, Van nu aen tot in eeuwigheid.
|
||||
|
GEDICHTEN.
Maer, goede God! wat zal 't my baten
Met uwen zegen, boven maten, Naer 't lichaem my bedeeld te zien,
Indien ik, dwaes en wuft van zinne, My niet van dezen tyd der minne, Tot heil van myne ziel bedien'!
Myn oordeel zal 'er door verzwaren,
Indien ik roekloos voort blyf varen Den wil van 't zondig vleesch te doen;
Indien ik my, in zielverne£ring, Door een waerachtige bekeering Met U, in Christus, niet verzoen*!
Doch zulks is buiten myn vermogen!
Indien Gy geen ontfermende oogen Op my, in uwen Zoon, wilt flaen,
Zoo ftaet, wie moet van fchrik niet beven! Zoo ftaet de lampe van myn leven In helfche naerheid uit te gaen!
Ach! dat uw goedheid, uw genade,
My komen, in deez' nood, te ftade, En my behoeden voor dat lot!
De tyd der minne is niet verloopen, De deur van uw genae1 nog open; Ontferm U over my, myn God!
|
||||
|
STICHTELYKE
Gebied uw' Geest my op te wekken;
My, die zich ronkende uic blyft ftrekken, Op 't vadzig bed van aerdfchen lust,
Stoor my, die, in den flaep der zonden, Te vast geboeid ligt en gebonden, In die gevarelyke rust.
Ach! dat de Heilzon, aen de kimmen
Van myne ziel, beginn' te klimmen, De nacht van ongeloof verdwyn',
Het waere licht zyn heldre ftralen In myn verduifterd hart doe dalen, De dag van zaligheid verfchyn'l
Opdat ik, magteloos ten goede,
Door uw genae, met kloeken moede, Stappe, uit de duifternis, in 't licht;
Des Satans (laverny ontvliede; Vorst Jezus Ryksftaf hulde biede; En naer zyn wet myn' wandel richt'.
Wil my geleiden door dit leven,
My een' geftaegen indruk geven Van uw ontzachbre Majesteit;
En doe my uw aenbidlyk Wezen Ootmoedig dienen, lieven, vreezen, In waerheid, en blymoedigheid.
|
||||
|
GEDICH'TEN.
|
|||||||
|
Wil al, wat ik ter hand gryp, zeegnen.
Vergun my, wac my zal bejeegnen, Te ontfangen met een ftil gemoed,
Een ondcrvvorpen ziel, genegen U te eeren, in uw wyze wegen, Zoo wel in vopr- als tegenfpoed.
Uw goedheid geve dat myn oogen
Geen ydelheid aenfchouwen mogen, Zoo dael' zy in myn hart niet neer.
Laet wat myn ziel bedehkt, myn lippen, In zucht of woorden, laten flippen, U welgevallig zyn, o HeerJ
Leer my de weereld recht gebruiken,
Haer ftrikken myden en ontduiken, Opdat ze in 't eind my niet befpott';
Opdat ik aflaet' haer te minnen, En veste hart en ziel en zinnen, Op U, o algenoegzaem God!
Op U, het eind van myn begeren;
Wien 'k wensch, als myn' Verbondsgod, te eeren,
Door 't rein geloof, in uwen Zoon;
Om, -als het graf myn lichaem flaken, Ik uit den doode zal ontwaken, U eeuwig te eeren, voor uw' Troon.
Gg AVOND-
|
|||||||
|
23a STICHTELYKE
AVONDZUCHTEN.
|
|||||||||
|
D
|
|||||||||
|
e zon, gehoorzaem aen de wet,
|
|||||||||
|
Door de eeuwige Alraagt haer gezet,
Daelt neder met haer' gloed en ftralen.
De dauw, die 't dorstig kruid verkwikt, Door koude van de lucht verdikt, Begint, van lieverlee te dalen.
De maen verryst aen 'shemels trans,
En leidt het ftarrenheir ten dans.
De dag is- weder ons ontgleden. De vale en dikke duifterheid
Heeft zich, de noordpool langs, verfpreid.
De loome flaep bekruipt myn leden. Nu kniel, myn ziel! eerbiedig neer.
Heeft, over ons, dees' dag, de Heer
Zyn goedertierenheid geboden, Zing nu zyn' lof, op dankbren toon;
Welaen, naer zyn' Genadetroon,
In 't fill gebed, nu heen gevloden. Aen-
|
|||||||||
|
GEDICHTEN.
Aenbiddelyke Majesteit!
Wier lof volmaekt wordt uitgebreid,
Door 't zalig heir der Hemellingen, Leer myne ziel op welke wys
Zy best, uw' hoogen Naem ten prys',
Dien toon, op aerde, na zal zingen. Dat 's, boven andren, ook myn plicht,
Die, by het vroege morgenlicht, Mogt op uw dierbre goedheid bogenj En, lof zy uwen Naem, bevond Dat Ge, in den laten avondftond, Uw hand niet had te rug getogen. Gy liet myn naektheid niet ontbloot
Van kleedren; uwe goedheid bood My fpys en drank, ten ftutt' van 't leven;
Gy hebt op myn beroep, en wat Door my is by de hand gevat, Uw' zegen, al den dag, gegeven.
Uw zorg, die nedrig zy geeerd,
Heeft gunftig van my afgeweerd
Al wat my kwelling baren konde, Zoo dat ik, in gezondheid, mag,
Op dezen afgeloopen dag,
Genaken tot myn legerfponde. Gg 2 |
||||
|
STICHTELYKE
Het reukwerk myner dankbaerheid
Zy nu uw hooge Majesteit
Gezwaeid, in heilige avondzangen; Ach! dat het ryze voor uw' Troon,
En, van de hand van uwen Zoon,
Door U genadig worde ontfangen! Zal my die groote gunst gefchien,
Behage 't U niet aen te zien
't Gebruik, dat ik van uwen zegen Gemaekt heb r want myn aengezicht
Wordt fchaemrood, nu ik, naer myn' plicht,
Dat zoeke, in ftilheid, te overwegen. Gy zocht, door goedheid en genag,
Van 's morgens vroeg, tot 's avonds fpae",
Myn ziel te leiden tot bekeering; Maer och! Gy weet het! och! hoe rain
Schikte ik, te zorgeloos van zin,
My zelf tot boete en zielverneering! ; Hoe weinig hield ik, al den dag.,
U, buiten wien ik niets vermag,
In handel en bedryf voor oogen! Hoe weinig heeft uw Majesteit,
Uw deugden, uw aenbidlykheid,
Helaes! my op het hart gewogen! |
||||
|
CEDICHTEN.
Wat is de Com van myne fchuld
Voor U vergroot! hoe uw geduld, Met werken, woorden en gedachten,
Getergd! hoe min heb ik gelet Om liefde, volgens uwe wet, Met mynen naesten te betrachten!
o God! die enkle goedheid zyt,
Scheld my myn misbedryven kwytJ Vergeef myn fchendig overtreden!
Werp al myn zonden, om het bloed Des dierbren Heilands, in den vloed Der zee van uw barmhertigheden!
Ei! laet, opdat myn ziel niet weer
Zich roekeloos tot dwaesheid keer', Uw' Geest my heih'gen, en leer en
Den ouden mensch, die my verleidt, Het vleesch met zyn begeerlykheid, Nu af te leggen, met mya kleeren.
Geef dat ik mynen voet op 't bed,
Bezield met uwe vreeze zett', In uwe vrees my legg" te rusten.
Myn harte houd', den ganfchen nacht,
Terwyl het lichaem flaept, de wacht, En weer' de listen van de lusten.
Gg 3 |
||||
|
STICHTELYKE
Ach! dat ik zoo myn aerden vat,
In hciligmakinge, bezat!
Myn zielgepeins zou niet verkeeren, Dan met myn' God, myn hoogfte goed.
Wat viel my die bedenking zoet!
Hoe zou ik uwen Naem vereeren! o Groote Menfchenhoeder! breid
Uw vleugels der Voorzienigheid Genadig uit; ik zoek, als 't kieken,
Dat, van de klokhen teer bemind, Een fchuilplaets in haer veeren vindt, Ook zoo te fchuilen in uw wieken.
Daer zal, ja! daer alleen zal ik
My veilig vinden voor den fchrik Des nachts, en al wat my kan deren;
En wat 'er ook gefchiede of niet, Gy, Heer! die al wat is gebiedt, Zult alles my ten goede keeren.
Doe my, in onbereiden dood,
Van 't bed niet in den zwarten fchoot
Des donkren grafkuils nederdalen.
Vergun my, na een ftille rust, Uw' roem en lof, met nieuwen lust, By 't morgenlicht, in top te halen.
|
||||
|
/
|
|||||
|
G E D I C H T E N. a3;r
ZIELZUCHTEN
OP M Y N E N
VERJAERDAG.
./\.enbiddelyke God! o Heer van al wat leeft!
Wiens almagt, al wat is, uit niet gefchapen heeft, En nog in wezen houdt! vergun my, in gebeden, Voor uw' Genadecroon, langs Jezus bloed, te treden, Nu myn geboorteuur, door uw goede gunst, verjaert. Hoe velen worden 'er in 's aerdryks fchoot bewaerd,
Die de onverzoenbre dood in 'c donker graf deed dalen,
Eer hunne levenszon den middagtrans kost halen!
En waer' ik mede naer myn eeuwig huis gegaen,
(Gelyk ik, onbedacht, door zonde en euvelda^n,
My waerdig heb gemaekt) ik zoude, o Heer der Heeren!
'kZoude uw rechtvaerdigheid, in alles, moeten eeren!
Maer
|
|||||
|
*3« STICHTELYKE
Maer uw langmoedigheid, die 'k eer, met diep ontzach,
Vergunt uw' Dienstknegt, op 't verjaren van dien dag, Waerin hy eerst de zon, aen 't blaeuw gewelf, zag blinken, Dat hy die vuurkloot weer ter kirome mag zien zinken. Hoe zal nu myne ziel, met dankbren lof en piys,
Voor zulken overvloed van Godlyk gunstbewys, Myn' ganfchen leeftyd, van uw milde hand ontfangen, U glory geven, in gewyde maetgezangen! o Eeuwig Opperheer! verheven Majesteit! Uw Godlyk Wezen heefc een algenoegzaemheid, Van al wat heerlyk is, volmaekt in zich befloten. Uw glory is door my, noch iemand te vergrooten. Maer 't is de zaligheid van eenen fterveling, Dat hy verwaerdigd wordt, in heilige oeffening, Met hart, en mond, en tong, en lip, en ziel, en zinnen, U, o volzalig God! te roemen en te minnen. Daer make uw Geest myn ziel, in Christus, toe bekwaem. Die leer' my, in 't geloof, uw' hooggeduchten Naem Verheffen, loven; en, met heilige gebaren, Gewyde zangen, by godvruchte beden paren. Ik, die, gedompeld in een' poel van zonde en fchuld,
Heed uw verdraegzaemheid, uw Godde.'yk geduld. |
||||
|
G E D I C H T E N. 239
Te veel dorst vergen, en te roekeloos verachten,
Ik heb, voorzeker, zulk een heillot niet te wachten, Indien Gy me in my zelf aenfchouwt van uwen croon; Aenfchouw my in hec bloed van Jezus, uwen Zoon, Naer uw barmhartigheid, met oogen van genade! Dat dierbaer kruisbloed koom* myn arme ziel te fcade! Dat pleite my, voor U, van fchuld en ftraffe vry! Uw heiligende Geest dael' neer, en lecre my Uw' heiltroon, vol geloofs, boetvaerdiglyk genaken, En myn verbond met U, op YHeilands offer, maken! Stel, verder, dood en graf my daeglyks voor het oog;
Opdat ik niet te wu'ft op 'slicbaems krachten boog', Niet ruste in 't ondermaenscb, zoo vol veranderingen, Als 't aengezicht der maen, in hare wisfelkringen. 'k Heb, een en andermael, alreeds beproefd, hoe ras Uw gramfchap 't fchepfel kan verbryzelen tot asch, Als ik, op mynen rug, de vaderlyke flagen Van uwe tuchtro^, moest, in ziekte en fmerten, dragen. Druk op myn ziel boe kort 4it leven is van duur, Opdat ik flerven leer, en Gy, als ftervens uur In 't eind verfchynen zal, my, met de Godgezlnden, Bereid, en hakende naer uwe komst, moogt vinden, |
||||
|
94<* ST I C H1 T E L Y K E
Dat myn beroep ook, in uw gunst, gezegend zy,
Gebruik het in uw hand, als 't middel, waer door Gy My, met het brood van myn befcheiden deel, wilt fpyzem. I>oe my uw' hoogen Naem, in blyden voorfpoed,, pryzen,, Gelaten zyn en ftil, in wrangen tegenfpoed,. Dewyl het alles wys, en goed is, war. Gy doer. Gy hebt, in mynen: geest, een' lust verwekt tot dichtenr
Ach! dat uw Geest myn' geest moog' leidenyen verlichten, Als ik tot de oeffening der Dichtkunst- my begeefc Ach! dat myn veder nooit iet zondigs t'zamen weef, Opdat myn kunstgewrocht my. niet verdoeme, in 't oordeeli. Behalven 's Haesten nut, en- eigen zielevoordeel,. Zy de eer van uwen Naem. de fcheering, en de ftof Van myn gedicht, uw roemr en heerlykheid, en lof; Wil my, met uwen Geest,, voorts naer uw' raed, geleiden;
Neem my, als ik, in 't eind, zal van deze aerde fcheiden,. Ten herael op, om uw ontzachtbre Majesteit 1e. zingen eeuwige eer, en lof, en heerlykheid. |
||||
|
■GEDICHTEN, 141
ZIELZUCHTEN
BY HET DOEN MYNER
BELYDENISSE.
Jin deze tydsomftandigheden,
Waerin ik, zuiver en oprecht,
Voor God, en zyn* getrouwen knecht,
'cHervormd GeToove beb beleden, Gaet niyne :ziel, In maetgeluid,
Tot U, o dierbre Jezus I nit.
Ik ben, in 't krieken van myn dagen,
Door uw befhwr, o groote Borg!
En myner oudren heufche zorg,
Aen God, in 't doopbad, opgedragen; Gebracbt, in 'slevens uchtendftond,
In U, met God, in een verbond.
Hh a Men
|
|||||
|
1
|
|||||
|
a42 STICHTELYK'E
Men zocht myn kindsheid vroeg te leeren
Het groot geheim van mynen Doop, »■ ■ <■ Vermaende my, myn' levensloop' Te fchikken naer het Woord des. Heeren,
Om waerdig in 't Verbond te ftaen,, Met God, in t Doopbad, sfengegaen; En fchoon ik, enbedacht van handed,
LaesI meenigmalen dat Verbond, Door myne wanbedryven, fchond r Te zorgeloos in mynen wandel,
Stiet Gy, nog geen ontfermens moe>
De deur van. uw genae nfet toe^ Gy gaeft my oordeel, om de waerheid-,
Die 't duidlyk en volmaekte blad Van 't Godlyk Bybelwoord bevat, Te aenfchouwen, in haer' gkns en klaerheid;
'cGevaer der dwalingen te zien; En ydle leugenleer te ontvlien. |
||||
|
GEDICHTEN,
o Heiland! o myn Zielsverlangen!
Als ik die weldaen overleg, Dan zink ik by my zelven weg, En, van verwondering bevangen,
Rcep ik: wie ben ik, zondig niet Bat my zoo veel genae gefchieds! Wat zal ik'U daer wee'r voor geven?
'kZal my verbinden om, voortaen, Aen U alleen ten diensc te ftaen, Om U te lieven, al myn leven,
En U oprecht, ten alien ftond, Te loven-, met myn; hart en mond. Ik heb myn' naem des op doen tekenen
By hen, die, in uw kruis, o Heer!
Hunn' hoogften roem, oneindige eer,.
En onvergangbre glory rekenen; En van de hoop, die in my is,.
Gedaen een bree belydenis.
Hh 3 |
||||
|
844 STICHTELYKE
Nu klop ik aen uw Hemelwoning,
Ik, die tot hinken ben gereed, En fmeek U, Heer! die, tot Profeet, En Hoogenpriefter, en tot Koning,
Van God gezalfd zyt; fta toch my, Die uit zich zelf niets doen kan, by! Kom des, myn Leeraer! wil my Ieeren,
Verklaer, verlicht myn blind gezicht, Doe my de waerheid, by het Iicht Van uwen Geest, befchouwen, eeren,
En minnen, boven alies, wat, Een mensch, op aerde, dierbaer fchat. Wys my den weg, dien 'k moet betreden,
Om voort te gaen van kracht tot kracht; En wyk ik af, al te onbedacht, Zoo ftuite uw Geest myn wufte fchreden,
En wyze, in myn verlegenheid, My 't voetfpoor, dat ten leven Ieidt. Schenk
|
||||
|
G E D I C H T E N.
Schenk my het heil, door U verworven,
Toen Gy U zelf ten offer boodt, Toen Gy dien fiaadeljkew dood Aen 't heilloos kruishout zyt geftorvenr
En met uw bloed, dien kostbren fchat> In 't Heiligdom des hemels tradt., Vw voorfpraek zy my daer ten goede.
Smeek, Heer! voor my, dat God my niet Doe dalen in het helsch verdriet; Maer dat Hy myr om uwen bloede,
De zonden kwytfcheld'" die 'k bedreefr En reeht op> 't eeuwig leven geeH Doe my U trouw en hulde zwerea,
Als mynen Koning; uwe wet, In 't Bybelwoord my voorgezet, Gehoorzaem volgen, en U eeren;
Voor U in 't geesdyk harnas ftaenv AJs 't voegt aen. uwen onderdaen* |
||||
|
34« S T I C H T E L Y K £
Korat zonde en weereld my befpringen,
En fpant myn vleesch met haer ook aen,
Om my van binnen te verrae'n;
Leer my hun woede dan bedwingen, En ftort my moed en krachten in,
Opdat ik ze alien overwinn'..
o Middelaer van God en menfehen!
Aenfchouw my, die hier voor U kniel!
Verhoor de zuchten van myn ziel!
Vervul al haer begeerte en wenfehenj Opdat ik uw gemeente hier,
Celyk een Ievend lid, verfier':
I
Opdat ik, namaels, U, hier boven, In 't hemelsch, 't nieuw Jeruzalem,
Op hemelwys, met englenftem,
o Lieve Jezus! moge loven,
En dienen, in den breeden ftoet,
Dien Gy gekocht hebt met uw bloed.
GOD
|
||||
|
GEDICHTEN. 447
GOD VERHEERLYKT
V O O R DEN
V R E D E,
TB AKEN GESLOTEN, IN DEN JARE
MDCCXLVIII. o Yy ondre God! die wondren doet;
Wiens almagt elk erkennen moet, In alles, wat we op aerde aenfchouwen. Aertsgoedheid! die, in uw beleid, De blijken van genae" niet min geliefc te ontvouwen, Dan van gerechtigheid. ■
Uw hand heefc ons Gemeenebest,
Door wondren, in zyn jeugd gevest; Door wondren hebt Gy 't opgecogen; In zynen bloeiftand houden flaen, Door wondren, wier getal geen fterffelyk vermogen In orde naer kan gaen. I i Die
|
||||
|
~
|
|||||
|
248 STICHTELYKE
Die ry van wondren heeft uw magt
Op nieuws vergroot, ons eenen nacht, Een' bangen nacht van angst en zorgen, Van deerlykprangend oorlogswee, Herfcheppende, onverwacht, in eenen blyden morgen Van lieffelyken vreS. Belonkc door dat verkwikkend licht,
Mistrouwen wy nog ons gezicht; En zyn gelyk de geen die droomen. Wy zingen uw gerechtigheid, En goedheid, door al wat ons over is gekomen* Zoo klaer als 't licht veripreid. Wy, die, in vollen overvloed,
Met al uw meenigvuldig goed, Ons ryk en mild gezegend vonden, Wy hebben, Heer! U niet geeerd. Wy hebben uwe wet opzettelyk gefchonden; En U den nek gekeerd. Des
|
|||||
|
G E D I C H T E N. a4j
Des naemt Gij 't wraekzwaerd in de hand,
Bracht Vrankryks heir in Nederland, Dat zynen voormuur haest deed vallen, , Zyn manfchap ftreng in kerkers (loot/ Terwyl 't bevreesd Breda een fchuilplaets, by zyn wallen, Ons vlugtend Leger bood. Waer Vrankryk toen, daer 't al gelukt,
Met kracht in onzen Tuin gerukt, Wat waer van ons geweest in 't ende! Uit zorg voor haerdftee en altaer, Was 't Britfche heir naer huis, en de Oostenrykfche bende Te kleen, in 'rgroot gevaer. « Maer Gij, ons toen een vuurge imiur,
Belette 't gruwzaem oorlogsvuur
's Lands open grenzen aen te fteken; Gaeft uitftel van verdiende ftraf, Opdat we, in waer berouw, uw gdedheid zouden fineken, Dat ze ons de fchuld vergaf. Ii 2 Och!
|
||||
|
ajo STICHTELYKE
Och! waren wy toen wys gewees^
Had Negrland, met verflagen geest, Zich voor den hoogen God gebogen! Maer och! 't geweten fcheen verfchroeid r En onze handeling heeft uwe heilige oogen Slechts meer en meer vermoeid!
Des liet Gij onzen vyand Ios,
Die, met zijn briesfchend oorlogsros, Staetsvlaendren plots viel op de lenden;- De Steden Sluis, en 'fc Gentfche Sas, En Hulst, zoo fpoedig niet kon fluiten, met zyn bende,. Dan hy die meefter was. Schoon de Albionfche Bondgenoot
Ons toen getrouwen byftand bood-, 't Ontmanteld Zeeland, voor gevaren-, Met oorlogfchepen heeft bemuurd, En ons de bloem en roem der Britfche Legerfcharen, By duizenden, geftuurd. |
||||
|
G E D I C H T E R 251
Wat heeft die trouw ons aengebrachc!
Gij trokt met onze legermagc, o Groote Krygsheld! niet te velde! Ja! 't was niet anders aen te zien, Als dat Gij U in 't fpits van 's vijands heirkracht ftelde, Om ons den ftryd te bierr! De moord had anders, gansch verwoed,
Zich, aen der Bondgenooten bloed, Omtrent Laveld, niet zad gezopen', Noch de afgevochten dapperheid, Ben Maesftroom over, met verminkte Ie^n, gekropcn, De nederlaeg befchreid.. Het moedig Bergen, dat, gansch prat,
Op zynen zoom, vol glory, zat, Waer anders, fel van angst benepen, Door nachtgedrochten, uitgeleerd; In gruwlen, zoo verwoed niet by den hals gegrepen, Noch fchendig gefchoffeerd. If 3 Waer-
|
||||
|
\
|
|||||
|
tSi STICHTELYKE
Waerom, o God! heeft uwe hand
Dien bittren beker al het Land, Om uit te drinken, niec gegeven? Waerom zyn andre Sceen gefpaerd, En dees, die mooglyk min, dan andren, had tnisdreven, Verwoesc te vuur en zwaerd? Of heeft de kracht van ons gebed
Uw' onbedwingbren arm belet Zich aen dit zondig Volk te wreken! Wanneer het, in uw Heiligdom, Met jammerlyk gezucht, uit zilte tranenbeken, Naer uwen Hemel klom. Och neen! Gy hoort de zondaers niet.
Wy hebben wel, in ons verdriet, Tot U, met duizenden van monden, Gefchreid, gezucht, in klacht op klacht, Maer 'twas het kwaed der ftraf, en niet het kwaed der zonden, Dat ons aen *t bidden bracht. Op
|
|||||
|
GEDICHTEN.
Op 't fmeeken van uw' dierbren Zoon,
Der vromen Voorfpraek by uw' croon, Is Nederland verfchoond gebleven. Ora Rome, dat U trots braveert, Geen ftof tot lastering van uwen Naem te geven: Zijn wy niet omgekeerd. Hierom, wanneer 't met Nederland
Scheen omgekomen, was uw hand, Aenbiddeiyk, van elk te ontdekken: 't Zij Vrankryks Legervoogd vergat, Op zyn behaeld geluk, Staetsbraband in te trekken, Daer 't fidderde als een blad. *tZy Gy den vyand gingt te keer
Met honger, en guur winterweer, In Bergens omgeworpen wyken. 't Zy Gy het ys, waer langs hy dacht Zich weder met den roof van Tolen te verryken; Verbraekt, in eenen nacht. |
||||
|
2g4 STICHTELYKE
't Zy Gy 't den Franfchen onderdaen
Ontbreken deedt aen noodig graen, By cms voor matig geld te koopen. Of 't zy de Maes ten bedde uit rees, En 'i afgefneen Maestricht, met 's Vyands werk te floopen, Getrouwen dienst bewees. Toen, Heer! toen ftond het flecht gefteld,
Toen onze vyand, vroeg te veld, Zich voor Maestricht had neeVgeflagen! Wat zag men toen, van alien kant, J^iet angftig uit, of nog de Rus niet op kwam dagen, Ter hulpe van het Land! Wat kromp ons hart van angst in 't lyf,
Wanneer we aen 's vyands wreed bedryf, Aen Vryheid, en aen Godsdienst dachten, En, in -een' ftaet, zoo naer als bang, Zoo hopeloos als veeg, niet anders konden wachten, Dan beider ondergang! |
||||
|
G E D I C H T E N. 255
In die bedroefde omftandigheid,
Heefc uwe wysheid ons geleid, Opdat uw Godlyk alvermogen Al de eer van ons behoud genoot, Toen Ge, in dien ftaet, den Staet, uit uwe hemelbogen, Den blyden Vrede boodc. Gy bragt Europa's Mogenheen,
In Akens gryzen muur, byeen, Om elks belangen daer te reeglen: Gy hebt, eer 't iemand hopen kost, Een heilig Vreeverbond daer plechtig doen bezeeglen, En dus hec Land verlost. In zulken wondren oramekeer
Verheffen wy uw' roem en eer, In maetgezang, met dankbre kianken. Wy buigen nedrig onze knien, Om U, grootdadig God! met hart en mond, te danken, En al den lof te bie'n. K k U,
|
||||
|
255 S T I C H T E L Y KDE
U, die, met gulden fpeer eti hoed,
De Vryheid weder pronken doet; U, die de waerheid in haer' zetel Bevestigt; die *t hervormd Geloof, Aen 't Babel van dees' tyd, op Vorftengunst vermetel, Niet overgaeft ten roof. U, die de grenzen van bet Land
Herftelt, in haren ouden ftand; Verloren vas.tighe£n, en Steden, Wee'r aen 't gebied der Staten hecbt. U, God van Nederland! vol goedertierenheden, Zy eeuwig lof gezegd. |
|||||
|
N I E U-
|
|||||
|
GEDICHTEN. .57
NIEUWEJAERSZANG,
OP DE WYS: 0 Minn*lykfte Emanuel.
u^too zeilt ons levensfcheepje vase
Door 'sweerelds woeste baren.
Nu wordt het eens door ftorm verrast, Beloopen van gevaren: Dan raekt het wo&i
Van wind, en lucht, en vloSn, Eens weder aen *t bedaren. En fchoon het dryft voor wind en ty,
Bevryd van harde rampen,
Nogthans komt wel, aen loef of ly,
Een helfche roover klampen.
o Zalig die 't
Gevaer geenzins ontziet,
Maer overwint in 't kampen.
K k a Thans
|
||||
|
»58 STICHTELYKE GEDICHTEN.
Thans dient 'er weer een oog in 't zeil
Voor blinde klip en zanden,
Opdat de kiel den grond niec peil',
Of dryv' op vreemde ftranden,
Maer eens gerust
Aen een gewenschte kust
Behouden moog' belanden.
Heer Jezus! wil, op deze zee,
Uw licht, als noordftar geven;
Uw Woord zy ons kompas, waermee' Wy veilig henen ftreven; Stel aen het roer Uw' goeden Geest; en voer Ons in het eeuwig Ieven! |
||||