|
■ ■ ■ ■■ .....
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0. I
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AECHIEF
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VOOB
KEEKELIJKE EN WEEELDLIJKE GESCHIEDENIS VAN NEDEELAND
MEEE BEPAALDELIJK VAN
UTRECHT.
(als vebvolg op het archief voor kerkelijke en wereldscue geschiedenissen ,
uitgegeven door wijlen den heer j. j. dodt van flensburg). uitgegeven
ONDEE BEGUNSTIGING VAN Z. M. DEN KONING DER NEDERLANDEN,
Doon
Jhr. Mr. A. H. C. VAN ASCH VAHT WIJCK. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
■
FREDERIK VAN RADEN,
BISSCHOP VAN UTRECHT.
15111516. N\ 509. De 3 Hat en van Utrecht zenden Johan Krijs en Ulrich Beyl naar Frederik, hertog
van Beijeren, ?net verzoek, om zich de keuze tot scheidsman in de geschillen tusschen den hertog van Gelder en den hisschop van Utrecht, te laten welgcvallen* Vnsen oitmoedigen guetwilligen dienst ende groitz ende wess Wij liefls jnd guts vcrmoegen
altijt te voeren, hoichwerdige, hoichgeboeren ffurste, genedige lieue heer. Alsoe tusschen dem hoichwerdigen jn Gode vader, hoichgeboeren, vermoegenden fursten ende heeren, heren Ffrederick, geboeren marggreuen van Baden, van Goitz genaden bisschop tUtrecht, onsen genedigen lieuen heren ende fursten, vnde zijnre g. lantschaft van Ouerijsell op eyner zijte, ende den Loichgeboeren ffursten ende heren, heren Kaerlen , hertogen van Ghelre, van Ghulich vnd greue van Zuytphen etc. opter ander zijde, sich haben een tsijt langk gehalten vffrure, kriegk vnd vijantschap, als wren g. wal sonder twijfel verhoert moegen hebben, dair tusschen wij doerch onsen gedepuleerden vrunden bearbeyt hebben, ende soe vele erlanget, dat sulcke vijantschaft nedergeleyt ende verdragen worden js, na luyde eons tractaitz dess haluen vpgericht, van welken tractaitz wij vwen genaden copie hier beneffen ouer schicken. Ende alsoe na vermoegen des seluen tractaitz sulcke jrringen , geschillen ende gebreken, tusschen dem obgemelten ffursten sich haben gehalten, ganss gestalt zijn aen tzween ffursten geestlich oder weerlich, die onse ^en, heer van Vtrecht ende die fifurste van Ghelre yegeliker eynen dair toe kyesen ende benoemen zolden, ende nv na vermoegen des seluen tractaits onse gen. heer van Vtrecht, dem hoichwerdigen, duerluchtigen vader jn Gott, hoichge- boeren T vermoegenden fursten ende heren, heren Jacob, ertzbisschop tzo Thrier ende chuerffursten etc., ende die voirs. ffurste van Ghelre, vwen genaden jn deser saken tzoe hoeren ffursten gekoren hebben, schicken wij dair omme navolgende den tractait vurs. aen vwen genaden, soe wij dess totter selfder vwer g. jn sonderheyt betrouwen, vwe genaden na recht ende billicheyt sulx thoe forderen geneyget zijn zellen, die werdige onse lieue heren Johan Krijss, deken tsant Seuerijn tzo Coelen, ende heer Vlrich Beyll, beyde doemheren tUtrecht, om van onser wegen ende jn onsen naem aen ywm genaden te verfolgen ende den selfden vwen g. oitmoedelichen ende fruntlichen toe |
||||
|
4 FIVEDERIK VAN BADEN, (1511).
bidden, dat vwe g. deser saken sich willen beladen ende aennemen ende die binnen den behoer-
licken tzijt tzoe forderen, na vermoegen des seluen tractaitz vurs., ende Kless gewerdigen ende belieuen willen, gheyn weygeringe to doen, als die voirgemelte onse vrunde .forder \wen g. van onser wegen des onderrichten ende bidden zellen, den welcken wij begeren vvve g. goet gehoer ende geloeff geuen willen als ons selues, jnt gheen lioer lieften bier van vwen genaden te kennen gheuen, aldus verfolgen ende van onser wegen bitten ende begeren zellen, als wijr dess gentzlicken betruwen ende weder altijt gherne verschulden willen na alien onsen vermoegen aender seiner vwer genaden, der God Almeclilich bewaren willen ende gesparen lanck , walfarende, zelich ende gesont. Gegeuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens, dat wij tsamentlijcken bier jnne ge- bruycken , opten XXV0U dacli in Februario, anno XJ°. Prelaten en capittelen der vijff goidshuser, ritterscap ende stadt van Vtrecht,
als drie staten des Neder Stichtz van Vtrecht. Opschrift; Hoichwerdigcn, hoichgehoeren, verraoegenden iTurstcn ende heren, heren Ffredcrick, liertogen jn Bcijcrcu, domdeken tzo Coclcn etc., onsen gen. lieuen heren. Deel D. 378.
Het afschrift van den brief des bisschops aan den aartsbisschop van Trier, ged, Duurstede
25 Febr,f in de Iloogduitscke taal, is nagenoeg van denzelfden inhoud. Deel A. 538. N". 510. De 3 staten van Vtrecht doen aan voornoemden vorst hetzelfde verzoek, de redenen
vermeldende, welke hen hebben verhinderd hunne afgevaardigden, in hun vorig schrijoen ■vermeld, tot hem te zenden. Vnsen oitmoedigen guetwilligen dienst ende groitz, ende wes wij liefs ende guts vermoegen
altijt to voeren, boichwerdige, hoichgeboeren Hurst, genedige lleue beer. Wij hadden op den verfolgh ende aennemen dess tractaits, tusschen dem hoichwerdigcn jn Gode vader, hoichgeboeren fursten ende heren, heren Ffrederich, geboeren marggreue "van Baden, bisscop tUtrecht, onsen gen. lieuen heren, ende zijnre genaden lantschaft van Ouerijsell op eyner zijten, ende den hoichge- boeren fursten ende heren, heren Kaerlen, hertoge van Ghelre etc. opter ander zijten, bij ons durch onsen deputaten bearbeyt ende opgericht, aen vwen f. genaden onse deputcerde vrunden geschict, vermogen des seluen tractaits ende na lude onser brieuen hier bij wesende; dan soe ons ende desen Neder Slicht grote lastige saken ende gewelden ouercomen zijn, als uwe f. gen. well ongetwijfelt gehoert haben, hebben wij vnsen deputeerde vrienden, jn onsen brieuen voirs. benoemt, noch anderen gheen kunnen noch doruen off moegen fertigen noch wtUigen ouer wech te reysen, ende hebben dair om sulx onses verfolghs ende oetmoedich biddens, om dese zake bij vwen f. gen. aengenomen te werden , schriftclick aen vwen f. genaden gekeert, twelck wij oitmoedelick begeren vwe f. g. der maten ende gheynre ander meyninge verstaen ende ons affhemen willen, biddende mit gansen aendachte ende vlijte oitmoedelick, dat vwe genaden dese sake, den vrede toe goede, sich zellen willen gewerdigen ende belieuen te beladen ende aen te nemen, ende die binnen den benoemden tijt to vorderen, na vermoegen des tractaits, ende dess belieuen willen gheyn weyge- ringe toe doen, als onse deputeerde van vwen genaden van onser wegen'gebeden souden hebben gehadt. Soe wij des jn sonderheyt betruwen vwe f. g. na recht ende hillicheyt to vorderen geneyget sijn sullen, ende onss des vwer g. guede guetelicke meninge ende antwoert schriftclick doen verwit- tigen willen bij desen bode, beyde die fursten sich na te moegen vuegen tot onderrichtinge der saken als wijr des gentzlicken betruwen ende weder altijt verschulden willen, na alien onsen ver- moegen, aenden seluen vwen genaden, die God Almachtich bewaren wille ende gesparen, lanck |
|||||||
|
w
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1511). 5
' wellfarende, > zelich ende gesont. Gescreuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens, dat wij
tsamentlicken bier jnne gebruycken, opten XJen dach jn Martio, anno etc. XJ°. Prelaten ende capittelen der vijfT goidshusen, ritterschap ende stadt van Vtrecht,
als drie *taten sNeder Stichtz van Vtrecht. OpscTirift: Hoicbwcrdige, boicbgebocren, vermoegenden ffursten eudc beren, heren Ffrcderick, bcrtogcn jn Beijcren, domdeken tzo Coelcn etc., onzcn gen. licuen beren. Deel D. 379.
De hrief door hen geschreven aan den aartsbwchop van Trier, gedt Utrecht 1) Maart,
is van denzelfden inhoud. Deel D. 380. N°. 511. De ridderschap van Ooerijssel verzoekt aan de 3 it at en van Utrecht, om de host en,
door haar gemaakt gedurende den laatsten krijg tusschen den her tog van G elder en den hisschop van Utrecht, te helpen dragen. Weerdige, edele, gestrenge lieren, eirbere ende vromme, ersame ende wijse, bijsonders
gude vrunde. Soe als vvve liefden wetten , woe ongeboerlicken dat die hoecbgebaren furste, hertogen
van Gelre etc., die alinge Twenle ingenamen, verwoest ende sanct Martens luecle ende guede jnt
jair verledden gesplet ende tot sich getogen hadde, bueten ennighe redelicke oersake van ons,
dair wij dan, als mede geleden van sanct Martens luden ende ondersaten des hoechweerdigen,
hoecbgebaeren fursten, onsen gneden lieuen heren, bischops tUtricht, wth kentlicker noet, lijff,
guet ende bloet bij opgesatb bebben, om die lande, steden ende luden sanct Martens -wederomme
bij een anderen tbrengen, dat bij gracie van Got vullenbracht ende dair nae wederomme veren-
nicbt ende versoent is worden, als vwen liefden alle bescheyt vorder daer van voerstaet, konnen
ende willen die selue vwe liefden wall bekennen, dat alsulx bueten groten, lastigen, swaren
costen, omtrent een yair lanck durende , nyet to vcrvallen noch to bekomen gewest heft. Ende
want dairomme sanct Martens gueden nyet vermijndert noch beswaert sijnt worden, dan wij ons
mijtten steden ende lantscappe alhyer dair omme bebben belast ende die penningen opgebracht,
onse renthen ende gueden dair voir beswaert, versath ende verkoft, ende tot meer tijden vwe
liefden angeropen ende versocht bebben, om troest, behulp ende bijstant, dat alle verbleuen is;
dan dair op hebt luden laten, als men lijden mochte, dat die scbelinge tuscben beyden gehandelt
worden ende nedergelacbt, wolden sich vwe liefden dair na bewijsen als guden sanct Martens luden
tobehoert etc. Soe dan nw, bij rade van vwen liefden, die gebrecken op seeker matben gevonden
ende henne gestalt sijnt, staen wij noch der saken weghen jn groten lasten, verscliriuongen ende
schulden ; ende want wij dan to samen mit vwen liefden sanct Martens lude ende onder enen
heren ende fursten geseten sijnt, ende soe eertijts vwen liefden tegens die Clefschen ende anderen
voerhenne nyet allene mijt gelde ende gude behulp gedaen hebben, dan mijt vwen liefden, die
doe in lasten weren, jn een apenbaer veden getreden, dat wij wall ende dese stede mit reden
verbij hadden gemocbt, hadden wij vwen liefden verlaten willen, als wij, will Godt, nummer en
sullen, begeren wij nw, dat vwe werdige, edele, eirbere ende eirsame liefden sulx nw gedencken
ende anseen, dat wij dese last nyet gemaict, noch die grote sware costen nyet allene voir ons dau
voir alle sanct Martens luden ende guden gedaen hebben, ende dair omme mijt malckanderen so
spreken ende raden, dat vwe liefden ons die grote sware costen dragen ende vervallen belpen,
als guden sanct Martens luden tobehoirt, ende dat vwe liefden alsulx vervorderen mijtlen alro
yrsten dattet mogelicken is, op dat wij, noch nyemantz van vwen liefden, soe dit nyet alleno
onse dan een ghemene lantsake gewest is, des en komen tot vorderen lasten ende scbaden, dat
vwe liefden rechtevoert verhueden konnen, ende v hijr jnne to bewijsen, als wij des vertruwen
|
||||
|
6 FREDERIK VAN BADEN, (1511).
hebben ende wij tanderen tijden, als voer geseheet is, noch gerne sullen ende willen doen. Ende
begeren des nyet to mijn een guetlicke, toverlatige, beschreuen antwort Tan vwen Jiefden, die Got Almechtich gesont bewaren will. Gescreuen onder segell Adriaens van Rede, des wij gemene ridderschap van Auerijssell hijr te samen gebruecken. Op sanct Anthonys auont, des hilgen marscbalcks (12 Junij), anno etc. vndecimo. Ghemene rittcrschap van Auerijsell, ijtzont bijnnen Deuenter versamelt.
Optchrifti Den weerdigen, edclen, gestrengen, eirberen ende vrommen, ersamen ende wijsen heren, prelaten, dekcncn ende capittclen der \ijf goetzliuscn, gemenen rilterschap, steden ende staten des Ncdcr Sticlits, burgermeisteren, scepcnen ende raet der stadt Ytricht, ende elck jn sonderhcyt, onsen bijsonder lieuen beren ende guden vrunden. - Deel B. 351. N\ 512, Margaretha van Oostenrijk zendt aan de 3 staten van Utrecht, Maximiliaan van
Ilooni} mT* Adriaan van Vtrechty Thomas IJsac en Jacob Fox, als gevolmagtigden, door Maximiliaan en Karel van Oostenrijk Lenoemd ter vereffening der wederzijdsche geschil- le?i, tusschen den huize van Oostenrijk, den Iieer van Usselstein en Utrecht. Margriete , erthertoghinne van Oistrijck, hertoghinne ende grauinne van Bourgnen, douaigiere van
Sauoije, regente, gouuernante etc. Eerweerdigbe, edele, eersame, lieue besundere. Achteruolghende tverzouck ende rapport \
ons van uwen wegbe angebracbt bij den beere van Gaesbeke, zijn te vreden dachfaert, handelinghe ende communicacie te bouden ende laten gheschien jnde stadt van Vyannen, vp de zaken ende ma- terie der van de voirs. heer van Gaesbeke met v sprake gebadt heeft, dies wij v wel jndacbtich houden; ende tot dien eynde scbicken wij jegewordelick de selue heere van Gaesbeque, tsamen raeester Adrian de Trajecto doctor, Thoison dor, alle raiden mijns genadiebste beeren ende vaders, der keyserlicker maiestaet ende mijns heeren ons neuen des ertsbertoghen, ende meester Jacop Focx, raidt ende pensionaris vander stadt van Andwerpen totter voirs. dachfaert tot Vyannen, den welcken wij vulcomelick gelast hebben met v luyden oft uwen gbeschickten, vp tguent des voirs, es te communicquieren, ende onse meyninghe daer vp te vercondighen ende verclaren, als ghij bijden zeluen onsen gedeputeerden wijder ende breeder verstaen zult. Begeeren ende verzoucken daeromme, dat ghij ben jn dese zake ende tguent des zij v van onsen weghe ver- claren zullen gheloouen wilt, vluyden voirts voughende tot voirderinghe ende weluaert van alien zaken bijden besten ende vrundelicxsten middelen, dat ghij bevinden zult nvtst ende oirboirlicxst wesende. Eerweerdigbe, edele, eersame, lieue besundere God zij met v. Gescreuen te Bruessell, den IXen dach van Julio, anno XVCXJ. Get. marqtjerite. - lager van den dame.
Opschrtft: Den ecrweerdighen, edclen, eersamen onsen lieuen besonderen, die prelaten ende
capitelcn der vijf godshuyscn, ritterscap ende stadt, als drie staten des Neder Stichts van Vtrecht. Deel B. 352.
■
N°. 513. Magthrief en instructie der voornoemde afgevaardigden tot dat einde.
Maximiliaen, bijder gracien Gods gecoeren keyzer altijts vermeerder srijex, coninck van
Germanien, van Hongrien, van Dalmacien, van Croacien etc., ende Kairle bijder seluer gracie, eertshertougen van Oestenrijcke, prince van Spaengnen, vanden twee Cecillien, van Jherusalem etc., hertogen van Bourgc% van Lothtr., van Brabant, van Stier, van Karinte, van Carinole, van ■
|
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECIIT, (1511). 7
Lemburg, van Lucenburg ende van Gheldcre, grauen van Vlaenderen, van Habsburg, van Tyroll,
van Artois, van Bourgen, palsgrauen ende van Henegauwen , lantgraue van Elsate, princen van Zwanen, marcgrauen van Burgauw ende des heylichs rijox, van Hollant, van Zeelant, van Ferrette, van Kiburg, van Namen ende van Zutphen grauen, heren van Vrieslant, opter Windismarct, van Portenauvv, van Salms ende van Mecbelen, alien den ghenen, die dese punten sien off hoeren lesen saluyt. Alsoe wij jegenwoirdelick bij aduise, deliberatie ende goetduncken van onse harde lieue dochter van ons keiser, vrauwe ende moeije van ons Kaerll, die ecrtzhertoginne vanOestenrijcke, hertoginne ende grauinne van Bourg. douaegiere van Sauoijen, regente ende gouuernante etc., ende vanden luyden van onsen beymelicken raden, neffens huer wesende, ter eernster bede, be- geerte ende versoucke vanden prelaten, geestelicke persoonen, edele burgeren ende lantsaten, represen- teerende die drie staten des Neder Sticbts ende stat van Vtrecht, te vreden zijn geweest ende gesloten hebben te aenveerden zekere dachvairt, besproken ende van wegen onser voirs. dochter ende moeije gestelt jnde stat van Vyanen, ende aldaer the scicken ende the seynden onse raden ende gedepu- teerden, omme ter seluer dachuairt vanden voirs. staten des Neder Sticbts ende stat van Vtrecht te ramen, handelen, tracteeren ende sluyten, soe vp die ouerwillige ende ongebuerlicke crijchshan- dell, vijantscip, ouerlast, onbedachtelick bestaen, vervordert ende geperpetriert bijden voirs. van Vtrecht jegens ons, onse landen ende onderzaten, ende sundcrlinge jn onsen landen ende graefscap van Hollant, bij heercracht, brande, rooff, belech, jnbreken van dijcken en anderssins, als oick op die twisten, oawille ende gescillen wesende tusschen den voirs. van Ytreclit ende onsen neue, beer Ffloris van Egmond, heer van IJsselsteyn etc.; ende alle de voirs. onbehoerlicke ouerlasten, twisten ende geschillen te verzoenen , beteren , repareren ende mitter vruntlicheyt, soe verre alst moegelick zij, neder the leggen off bij justitie; soe ist, dat wij, soe verre jn ons es, meergeneycht wesende ter genaden ende tot vrundelicken middele ende tractate , dan tot wraeke , wreetheyt oft stranckheyt van oirlogen, begherende oick van onsen wegen the volcomen ende achtervolgen tgunt des bij ons geconsenteert en gesloten es, volcommelick betrauwende der vromicheyt, genoech- saemheyt, wijsheyt, voersienicheyt ende guede eernsticheyt van onsen lieuen ende getruwen heer Maximiliaen van Hoornes, heer van Gaesbeke , ridder, onse camerlinck , meester Adriaen de Tra- iecto, doctor, pedagogus van ons Kaerle, Thomas IJsac, geseyt Thoison dor, alle onse raden, ende meester Jacob Focx, raedt ende pensionairis van onser stat van Antwerpen, den seluen ende elcken van hem samenlelick hebben bij aduise, oick ende goetduncken vander voirs. onse harde lieue dochter, vrouwe ende moeije, ende vanden voirs. van onsen heymelicken.rade, neffens huer wesende als voirs. is, ende vuyt onser rechter wetentheyt ende volcommer macht gestelt, geordonneert ende gecommitteert, stellen, ordonneren ende committeren hemlieden, geuende volcomen macht, auctori- teyt ende zunderlinge beueell bij desen onsen brieue, omme van onsen wegen ende vuyter name van om hen te vougen, transporteeren ende vinden ter voirs. dachfaert jn de voirs. stat van Vyanen ende aldaer mitten gescicte ende gedeputeerde van onsen voirs. neue van Vtrecht, vanden voirs. drie staten des Neder Stichts ende stat van Vtrecht the handelen, communicieren, ramen ende sluyten vp ende jnde saken, handelinge ende materie bouen gescreuen, soe op die breucken ende misbr. vanden voirs. van Vtrecht verbeurt ende mesvallen jegens ons, onse hoocheyt, landen ende ondersaten, daer aff the heyssen, begeeren, aenvaerden ende accepteren zulcke eerlicke, tamelicke ende profijtelicke reparatie ende beteringe, als naer gelegentheyt vander mesdaet, daer toe dient ende behoert, daer off te composteren , appoincteren ende tracteren, als oock vp de twisten ende geschillen, wesende tusschen de voirs. van Vtrecht ende den voirs. onsen neue van IJsselsteyn, die te vereenigen ende jnt vrundelicke tappoincteren ende nederleggen, tzij bij sub- |
||||
|
8 FIYEDEKIK V4N BADE*, (1511).
»
missie opdracht van beyde de partien off anderssins als dat best doenlick ende moegeb'ck wesen
sail, ende generalick te doene scheffen ende handelen Tp all tguent des voors. es, met datter ancleuen mack, all tguent dat guede ende getrauwe raeden, ghescicten ende gedeputeerden sculdich zijn ende bekoei*en van doene, ende dat wij selue jn onse persoonen doen souden moegen j alle waert oick zoe dat die zake meerder, expresser ende volcommer last ende beueell begeerde, dan jn dese onse brieuen verclaert off gespecificeert staet, belouende ter goeder trauwen jn keyzerlicke ende prin- cclicke woorden the houden ende te doen onderhouden, goet, vast, gestadick ende van weerden all tguent, dat bijden voirs. onsen bouengenoemden raden ende gedeputeerden jn all tguent des voirs. es, geraemt, gehandclt, getractiert ende gesloten zall worden, sonder daer tegens te doene laten off gedooghen gedaen te zijne, nv nocb jn toecommenden tijden jn eeniger manieren, be- louende oick voorts daer vp te verleenen ende doen expedieren onse opene bezegelde brieuen van conforraacie tot alien stonden alst van nooden vvordt ende wijs versocht worden. Des toirconde bebben wij onsen segell hier aen doen bangen. Gegeuen jn onse stadt van Bruessell, den lXdeu dach van Julio jnt jaer ons Heren duysent vijff bondert en elleue, ende van onse rijeken van Germanien tXXIIJe ende van Hungrien etc. tXXIJe. Aldus o?iderteykent Per jmperatorem, Margta.
bijden keyzer ende mijnen beere des eertsbertoghe jn bueren rade. C. vanden Dame ss*.
Jfschrift. Deel A. 541. N". 5l4. Vrijgeleide door Maximiliaan en Ravel van Oostenrijk verstrekt aan dekenen, capi-
telen, ritterscap, stadt ende drie staten des Neder Slichts van Vtrecht of boeren raden, gescbicten ende gedeputeerden, om ter dagvaard te reizen jn de stadt van Vyanen of ander stede ende piecke, die na gelegentheyt des tijts beuonden sal worden nutter ende bequamer daer toe wesende tot 16 personen en zoovele paarden of daaronder, behoudelick dat zij onder tdeksel van desen nyet doen off scbaffen en zellen enige zaken, ons ende onsen landen ende ondersaten schadelick off bynderlick wesende. ged, te Brussel den 10 July en get. als voren* Deel A. 542, 543.
N°. 515. Karelj hertog van Geldery geeft aan de 3 staten van Utrecht zijne ontevreden.
heid te hennen over hunne aangevangen vredesonderhandelingen met Margaretha van
Oostenrijk.
Kairle, hertoicb van Gelre etc. ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, boigeleerde, eirbare ind vrome, eirssame, wijse ind voirsichtige lieue
ueuc, aindechtige ind besondere. Wij verstaen, dat die hogebaren, durlucbticbste, vermoigenste furstijnne, vrouwe Margriet van Oistenrijck, vanBourgoen., bertoegijnne, douagiere van Sauoijen etc., eyne onbetemelicke ind oneerlicke swoene begeert mit v 1. ain to gain, dairjn oer lieffden beer Ffloris tot uwen groiten acbterdeell ind schaden begrepen will hebben. Jdt selue ons nyet wenich en befreemdt, jnd solde ons van gantzen berten mijsbaigen, gij soe bedrougen solden weerden; baipen oick nyet gij alsodanige swoene, dair h. Ffloris ind anderen jnne begrepen weren, aingain wrert, die soe oneerlick ind schedelick wesen solde, want wij vwe ere ind wailfairt altijt gerne gesien bebben ind noch £erne zegen. Dair to sijn wij die selue luyde nocb, die wij alle wege geweest sijn, jnd willen doin jnd ons bewijsen als eyne getrouwe nabuer, as wij alle wege gedain hebben. Dair to moigen v 1. sicb genslick verlaten, die Got onse Her vrolich ende gesont bewa- |
||||
|
■
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
BISSCHOP VAW UTHECHT, (1511),
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
9
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
ren will. Gegeuen op onsen borch to Hattem, op dinxdach Margriete virginis, (22 Julij), nostro
sub secreto, anno etc. XJmo. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Get. CHARLES,
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Den weerdigen, edelen, hoigeleerden, eirbaren ind vromen, wijsen jnd voir-
sichtigen, onsen lieuen neuen , aindechtigen, besonderen, prelaten jnd capittelen der vijfF gaitshuyzen, ritterschappcn ind stat, als drye staiten dess Neder Stichts van Vtrecht. » |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Opschrift:
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Deel A. 562.
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
N*. 516. Eerste ontwerp van het vredeverhond, gesloten in de maand Augustus 1511 tusschen
den huize van Oostenrijk, en den heer van IJsselstein ter eenre, en den bisschop en het
Sticht van Utrecht ter andere zljde.
Om alle twisten mitler minster achterdeel tusschen den bisscop, staten, stadt ende Neder
Sticht van Vtrecht ende den heren greue van Buren ende heren Ffloris, beer van IJselsteyn, te middelen en te beslichten, verhuedende alle toecomende jnconuenienten ende alle occasien van oirloge, vorder verlopen ende om peys te maken, sal mijn gen. vrouwe etc. jnden yersten doen alle gewesen vonnissen, die de kercken ende andere van Vtrecht hebben tegens den heer van IJselsteyn mit decreet van executorialen doen stadt gripen ende verhueden, dat men bij genen feytelicken wegen dair tegen doen en zell bij enige van hair ondersaten, van wat qualiteyt die zijn. Item ander gebreken, dair zij van Vtrecht in haeren rechten vercort ende bescayt preten- deren tsijn vanden heren van Buren ende van IJselsteyn oft haer ondersaten, zellen zij mit recht spreken en sel mijn gen. vrouwe haer corte expedicie van rechte doen doen. Item want die van Vtrecht geestelick ende werlick belet werden jn hoeren tienden, tijnsen
ende goeden, onder den heer van Bueren ende van IJselsteyn gelegen, te moegen gebruken ende vercopen na hoer beliefl'te, oft te verbueren tot hair meeste profijte, sal mijn ^qxi, vrouwe ende die prince jn toecomende tijden altijt gehouden sijn dat aff te doen, ende alien hoeren ondersaten te bedwingen geenreleyde belet tdoen, mit wegen op te grauen, noch bomen te sluten, off anders directelick noch jndirectelick enigerwijs , mer die van Vtrecht te laten haer meeste profijt ofte beliefte doen mit hoeren tienden, tijnsen, goeden te gebruken, te vercopen, te verbueren oft te jnnen ende toe vueren ende doen vueren ter plaitzen dairt hem belieuen sail, ende als die tijden der bueren wt sijn, dair voerder gbeen nabueren aen te pretenderen , ende alsdan den lantberen hoer bauwerck te bewijsen, dair doer zij haeren scade scutten moegen, ende dat zij hairlude lant ende goet moegen doen bruken mede bij alien nabueren, oick die niet jngeseten en weren der Janden van Bueren off Usselsteyn voers. Item sellen mijn heren van Bueren ende van IJselsteyn ende haer successoers jn dien gehalden
werden dat zij gheen settingen en sellen moegen doen off laten gescbien op die landen, onder mijn gen. heer sijnne genaden bedrijue gelegen, ten zij bij consent ende ouerdrachte des meeste deell der ghenen, die dair gelant ende geerfft zijn, ende die van Vtrecht, als zij tmeeste deel weren, sulx bij gemachtichde, die dair toe altijt geleyde hebben sellen, consenteren off wederseggen souden moegen , voer dat hij jnt recht gethoent sail hebben, dat bij dair toe gerechtiget js, dat te moe- gen doen; oick sellen sij lude geen settinge moegen doen opten landen ouer all, om enige lasten van renten zij vercoft hebben, off costen, die zij anderssins doende werden, ten zij all bij belieffte ende consente als voergeruert. Ende sulcke renten, zij nv vercoft bebben tot desen dage toe, sellen sij lude als jnwoenres selffs betalen ende dragen sonder den lantsheren off haer landen dair mede te belasten, ten wair bewesen worde sulex tot profijte des gemenen lants gekeert wair. n. 2
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
■ - ■
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
.
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
10 FftBDEBlK VAN BABE5, (1511).
|
|||||
|
Item dat zij bij haer seluen oft haeren ondersaten die van Vtrecht niet beletten en sellen,
zij en moegen bij procureuren inden landen van Bueren ende aan IJselsteyn oft anderen haeren landen onder ons gen, heren recht spreken, als gemeen rechten dat toelaten ende vermoegen, ende tweemael siairs ten minsten hangende saken , die genoichsam jnstrueert zijn sullen, eynden, ende des executie doen , ende dat men sal moegen appelJeren aenden rait van Hollant, ten zij bij priuilegien zij consten vertoenen, ten contrarie behorende, ende sell h. W outer van mijnen ruter- brieuen, die een geestelik man ende gevangen es , quyt wesenfl). Item mils desen ende dese punten voer r,en all vast stacnde ende......hebbende, sellen van
stonden aen mijn gen. heer van Vtrecht mitten staten des Neder Stichts ende stadt van Vtrecht
van alien jniurien, scaden ende jnteresse, van desen verleden jair geschiet wesende zellen, die zij pretenderen tegens den beer van Bueren ende den heer van IJselsteyn mit hoeren adherenten , stellen tot verhoer aen mijn gen. vrouwe, den cancelier van Brabant ende den deken vanLoenen, om dair aff partien binnen ses maenden naist komende bij muntlick onderspreken te verenigen ende veraccorderen; ende off zij dat nyet en costen toebrengen binnen den tijt, soe sail dan die selue sake als nv verbleuen sijn aen mijn gen. vrouwe , om bij raden van geleerden heren vanden rade, off anders die haer genade dair toe nemende sullen werden, dan binnen ses an dere maenden dair nae informacie genomen hebbende, den recht genocht zijnde, die sake vten ende eynden sell na rechte ende justicie, haer macht geuende, den tijt van rechts te veruolgen ende om te eynden te moegen verlengen twee off IIJ maenden, mer niet langer, ten wair bij consent van partijen. Ende sel mijn gen, vrouwe dess gelijcx den heer van Bueren ende heren Ffloris dair toe ver-
moegen, dat sij oich dese dingen aldus stellen ende verbliuen ende doen zellen als voirs. Ende sellen beyde partien onderhouden dat mit recht gewesen sell worden, ende onze gen.
vrouwe oick alsoe doen houden op die peen van tien duisent phs. gulden , halff tot behoeff des eertshertogen ende halff tot behoeff der parlie, die dat laudum hielde; nochtant altijt die wtsprake jn werden wesende ende bliuende, ende sell alle verclaringe staen aen onser gen, vrouwe voers., ende aengaende die gevangen beyder zijden sell sulx staen tot erhantenisse der dedinge off der wtsprake na recht voers. (2). Jtem sellen die heren van IJselsteyn, nv zijnde ende jn toecomende tijden wesen zellen, gheen
oirloch tegens die van Vtrecht ende den Gestichte aennemen buten consent vanden gemenen landen, van onss gen. heren eertshertogen, dan wes zij tsegen moegen hebben off crijgen jn toecomen- den tijden , dat zij sulx mit recht tegens der stadt ende Gesticht voers. voer hoeren behoirlichen riehter vervolgen ende doen terminieren zellen, ende wairt sake dat zij anders feytelicke bij oirloge oft anders sich tegens den seluen van den Gestichte ende stadt van Vtrecht sich bewijsen, alsdan sell die prince die hant van horn ende aenden Gestichte ende Vtrecht halden, ende sulx mitten selffden op hem helpen straeffen ende affdoen (3). Item om gedurige peys te hebben tusschen onsen gen. heren den prince, eertshertoge ende
zijnre genaden landen ende den bisscop, staten, stadt ende Neder Sticht van Vtrecht, sail die stadt van Vtrecht gelouen geen aliantie te hebben noch te maken mit enige vianden zijnre ge- naden off zijnre g. landen ende staende den oirloch tusschen zijn reg, ende den Gelreschen, den (i) Deze woorden warcn doorgchaald.
(2) Deze woorden waren doorgehaald:
(3) Aan de kanlzijde leest men bet volgcnde: Item dit sell onse gen. vrouwe deierminieren jnder wtsprake
oft9 verdedinge, ende sell dan vast staen gelijck die wtsprake. |
|||||
|
BXSSGHOP VAN UTRECHT, (1511). 11
|
|||||
|
enen noch den anderen geen assistencie te doen aengaende den oirloge, faeholtlick den van Vtrecht
communicatie mit beyden landen, na vermoegen tractaten tusschen die van Vlreclit ende beyden landen voirs. wesende, ende sell die tractait, tusschen hertoich Philips etc. ende bisscop Rodolff, saliger gedachten, gemaict anno etc. XXIX, onderhalden werden, ende als nv mits desen vernij wet wesende ende in weerden bliuen. Ende sellen die van Vtrecht hem voertan altijt dragen tot onsen gen. heer, den eertshertoge
ende zijnre g. landen als goede gebueren, ende tot haeren heren ende lantforstcn den bisscop van Vtrecht als goede ondersaten, gelijck die steden van Ouerijsell ende andere, dies sell hij oick hem dragen, als een goet heer sculdich is te doen, ende hair lantbrieff, dijckbriefl ende andere hair rechten ende priuilegien onderhouden. Mits desen sail onse gen. vrouwe affdoen alle arrestamenten ende besettinge van Vtrechtschen,
Montfoertschen ende adherenten goeden, tsij geestelick off weerlick, ende oft enige opgebuert waren, selmen weder om geuen, ende en selmen van ghenen brantscattingen, opten dage van huden onbetailt wesende, van geenre partien moegen eysschen, ende voert quytgescholden wesen alle actie, die onse gen. heer, die prince, ertshertoge ende onse genedige vrouwe pretenderen souden mogen off gehadt moegen hebben tegen ende op den van Vtrecht, van alien gebreken tot op den dag van huden toe, ende alle onderlinge communicatie, komenscap, neringe ende conuersa- cien, oick vanden doemquestoers ombelet te verkeren, als van outs, all jn goeder vruntscap onder- houden werden, ende mede hier jnne die heer van Montfoert ende zijn lant mit alien adherenten der van Vtrecht begrepen wesen. Item sell die tractait van pays besegelt werden bij onsen gente. vrouwen, onder naem vanden
keyser ende des prinsen, ende tot meerder sekerheyt om jn toecomenden tijden onderhouden te werden, aengemerct die jonckheyt ons gen. heren des ertshertoichs, die heer van Chieueren, die heer van Sympj, die heer van Bergen, als heren vanden oirden, ende die gouuerneurvanBreesch mede segelen, belouende jn desen dit selue tractait te doin confirmeren bij onsen gen. heren, dea prince, als hij tot sijnen jaeren gecomen sail zijn, ende sellen onse gen*0- vrouwe ende heren voers. gehouden wesen, des versocht wesende, altijt die mit effect te doen nagaen ende onderhouden. Ende als die tractait alsoe besegelt tVtrecht wesen sail, zullen zij hair knechten oirlofF geuen ende dat blockhuys affdoen, behoudelick dat heer Floris oick tsamen alle knechten wt IJselsseyn doen zell, ende alle oirloch aff wesen sell tusschen hem ende zijn heer vader, adherenten ende alien zijnen toestenderen tegen den van Vtrecht, XXIIIJ July , anno XL Dec! A. 546548.
N\ 517. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht. Gelukwensching over het
get lot en vredeverhond. Kairle, hertoich van Gelre etc. ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, hoigeleerde, eirbare ind frome, eirssame, wijse ind voirsichtige, lieue neuen, aindechtige ind besonderen, Wij hebben vwer lieffden brieff ontfangen ind dair beneuen verstain, dess gheynen die hoigeleerde meister Jacob Croll, doctoir etc., ons van uwer wegen verbaetschapt beefft etc. Halden wij uwe lieffden onser laitster schrijfften gueder toeneygingen ind hoichlicke crbiedongen, wij mit landen ind luyden ongespaert lijffz ind leuens gerne gedain wulden hebben, noch wail indechtich. Nyet to min, nadem wij verstain der vreden van vopgenamen, jn- gegam ind verkundiget sij, gonnen ind wunschen wij v mitten seluen vreden, soe voele guetz ind 2*
|
|||||
|
12 FREDERIK. VAN BADEN, (1511).
geluckx as dair toe van noiden sijn sail, v 1. die selue Got onse Heer bewaren moet, wailfarende,
Gegeuen op onser borch to Hattem, op dinxdach post Jacobi apostoli (29 Julij), nostro sub 6ecreto, anno etc, vndecimo. Get, Charles.
Opschrijl; Den weerdigen, edelen, hoigeleerden, eirbaren ind vrome, eirssamen, wijzen
ind voirsichtigen onsen lieuen ncucn, aindechtigcn ind Lesonderen prelaten ind capittclen der vijfF goitshuysen, rilterscliapp ind slat, als drye staiten dess Neder Sticbtz van Vtrecht. Dcel A. 561. N\ 518. Laetste zoene tusschen den Bourgoensche, den greve van Bueren mitten jongen heer
van IJselsteyn, ende onsen genedigen heer van Utrecht ende Gestickt van Utrecht, Augusto 1511 (1). N\ 519. Afsehrift van den brief, waarbtj Heynrick, graue van Nassouw, van Vyanden-, heer
van Breda etc., Philips, bastart van Bourgoen., admirael vander zee Jan, heer van Berghen, Adolph van Bourgon., heer van Beueren, Guido vanden Bauline, graue van Mont Reuell, Lau- rens van Gorrenod, banreheer van Monteneij, gouuerneur van Bresse, beloven, het vredeverbond door Karel van Oostenrijk, bij zijne meerderjarigheid nader te doen hekrachtigen , ged. 7 Aug. 1511. Deel A. 560. Zie den brief in zijn geheel bij J. J, Dodt van Flcnsburg, 1.1, lstedeel, hi. 129. N°. 520, Brief, waarbtj Maximiliaan en Karel van Oostenrijk hunne voormelde afgevaar-
digden magtigen tot de beeediging van het vredeverbond.
Maximiliaen, bijder grade Gods gekoeren keyser, altijt vermeerder srijcx, coninck van Ger-
manien, van Hongrien, van Dalmacien, van Croacien etc., ende Karel, bijder seluer gracie ertshertogen van Oestenrijck, prince van Spaengien, van beyden Cicillien, van Jherusalem etc., hertogen van Bourgoen., van Lothr., van Brabant, van Steyr, van Carinthen, van Gram, van Limborch, van Luxemborch ende van Geldre, grauen van VJaenderen, van Habsborch, vanTijrol, van Artoys, van Bourgoen., palsgraue ende van Henegouwe, lantgraue van Elsaten, princen van Swauen, markgrauen van Burgauw ende des heylichs rijcx, van Hollant, van Zelant, van Phirt, van Kiburch, van Nanien ende van Zutphen grauen, heren van Vrieslant, vander Windismarck van Portenauw, van Salms ende van Mechelen etc., alien denghenen, die desen brieff sullen sien, saluyt. Alsoe zekere tractait ende appointement tegenwoerdelick geraemt ende gesloten is geweest tusschen ons, onsen landen ende ondersaten ter eender zijde, ende die staten, stcden ende Neder Sticht van Vtrecht ter andere, ter causen van zekere geschillen ende diffe- renlen, die jnden voerleden jair opgestaen ende geresen sijn geweest tusschen den eerwerdigen vader jn Gode, hoichgeboeren, vermogende forst, onse lieuen neue ende oeme , heer Vrederick, geboeren marckgreue van Baden, bisscop tUtrecht ende die vanden staten, steden ende Neder
■
() Zie, ondcr dit geschrift, deze zoen, Llijkbaar naar een afsehrift, in zijn geheel medegedeeld door J. J.
Dodt van Flensburg, in zijn Archief voor kerhel. en wereldl. geschiedenissen, eerste dcel, bl. 125129. Het oorspronkclijkc, voorzien met het uilhangend ongeschonden keizerlijk zegel in bruin was, berust op het Archief der stad Utrecht, serie tan charters 15111520. De transfhbrief, waarbij Karel van Oostenrijk dit vredeverbond nader bckrachtigt, is ged. In onsen huyse vanden Ilage den 1C Junij 1515, get, Haneton, en voorzien met zijn uilhangend ongeschonden zeeel in rood was. |
||||
|
BISSCHOP YAW UTRECHT, (1511). 13
Sticbt van Vtrecht, ende onsen lieuen ende getrouwen neue, die greue van Buereri, ende heer
Ffloris van Egmondt, jonge heer van IJselsteyn sijn zone, welck tractait ende appointement wij willen ende begeren te onderhouden ende doen onderhouden jn alien sijnen punten ende articlen, soe eyst, dat wij volcomelick betrouwende der wijslieit, getrouwicheyt ende goede ernsticheyt van onsen lieuen ende getruwen neue, heer Maximiliaen van Hoerne, heer van Gaes- beke, ende meester Adriaen Florentij, deken van Loenen ende scLoelmeester van ons Karell. Wij hebben den seluen heer van Gaesbeke ende meister Adriaen gemaict ende geordineert, maken ende ordineren wt onser rechte wetentheyt mids desen onsen brieue, onse procureurs ende sonder- linge boden, hem geuende volcomen macht, auctoriteyt ende sonderling beueell, om ende jnden name ende conscientie van ons te zweren ten heiligen tvoers. tractait ende appointement, ende belouen dat te onderhouden ende te doen onderhouden, onuerbrekelick jn alle sijne punten ende articlen, hem oick geuende volcommen macht, te sien den voers. bisscop van Vtrecht, den heer van Montfoert ende die vanden staten, steden vanden Neder Sticht ende van hem ende elcken van hem ontfangen ende accepteren den behoirlicken eedt, om donderhoudenisse vanden tractaite ende appointemente voers., belouende ter goeder trouwen end jn princelicken woerden te hebben ende te houden voir danckelick ende van weerden tot ewige dagen al tghene des bijden voers. heer van Gaesbeke ende meister Adriaen, onsen procureurs jnde saicken voers. gedaen, gelooft ende ge- zwoeren sail worden, sonder yet te doene laten of gedoegen te doene, ter conlrarien jn eniger manieren. Des torconden hebben wij onsen segel hier an doen hangen. Gegeuen jn onsen stat van sliertogenbossche, den VIIJen dach jn Augusto, jnt jair ons Heren dusent vijff hondert ende elflhe, ende van onsen rijcken van Germanien tXXVJte ende van Hongarien etc. tXXUte. Six tstum per imperatorem, Margu. Bijden keyser ende mijnen heer den ertshertoge,
heer Philips, bastert van Bourgen, admirael vander see, die heren van Bergen, die graue van Mont Reuell, die gounerneur van Bresse, heer Claude Carondelet ridder, heer van Soke opten Sambre, ende anderen jegenwoirdich. Verderue.
Afschrift. Deel A. 559. N°, 521. De kapelaan Fullinck aan Frederiky heer van Ussehtein, ter zake van voormeld
verhond, Verschillende mededeelingen. Walgebaeren, vermogenden, gen. lieue here. Alsoe mijn heer den stadtholder uvver g.
soen laistwerff gescreuen hadde, dat ick v g, vorder bescheyt brengen sold vanden peys van Vtricht etc. So ist op huden erst gesloeten ende bezegelt van wegen onsser gnediger vrouwen om zunderlingh articulen mijn gen. vrouwe daer mijt jnne hebben wold aengaende onsser prin- cen etc., ende so sullen als morgen, manendach, die commijssarien , die deken van Loenen ende pensionaris van Andwerpen reyssen nae Vtricht, om dat die van Vtrecht oick aenden seluen brijff" sullen zegelen. Ende want v g. ende v soens zaicken mijt jn enen brijff' begrepen en beuotelt staen, so en mocht ick e^een copij krigen vander notelen , ten sij saick dat der van Vtricht zegell oick aenden seluen brijff is. Dit hebben wij toegesacht mijn heer van Berghen ende die deken voirg. ende mijn heer van Berghen beuall mij mijt, jn tegenwoirdicheyt van mijnen joncker van Zeuenbergen, dat ick wachten sold noch drie daigen, alsdan sold die heer van Gaisbeck mijtter bezegelden brijff' komen, soe sold men mij copij autentijck leueren vter audiencien om ons dair nae te regulieren ende to vveten, wat men doyn ind laten sold; alsus nioit men also langh patiencij hebben; ende sacht mij mede, jndem die van Vtricbt vuelick willen, salmen hemluden op baeren |
||||
|
14
|
FREDERIK VAN BADE* , (1511).
|
||||||
|
dacli komen etc., ende alsdan sal men dat blockhuys off stellen, ende die deken zacht mij mijt,
wes die vanden blockhuys ouergrepen gedaen hebben, staende dese dedinghe datmen gebandelt heeft, dat sullen siluden weder ouer geuen van stonden aen, so die gemeynt van Vtricht nv meyster sijn vander stat ende willen vrede hebben, als mij die deken apentlick sacht, ende dat ick dat oick vrij mocht seggen. Item is tedinge gekomen , dat die vander Vairt genomen hebben enen waigen mijt perden
ende dat Lacken v g. dijnre mijt gevangen is. Dit heb ick den deken ende die anderen ge- sacht, dair op sij mij ter antwordt geuen, »het sold all weder om gerestitueert woerden, jndem dat also weer." Aengaende der nijder tidinghe en weet ick v g. nyet zunderlijnghs to scriuen, dan onsse
vrunden sijn gister auont gekomen omtrijnt Grevefoirst ende, als mij gesacht is, willen siluden sich nederslaen voir Venloe, wanneer datmen Greuefoirst heeft. Dit is die spraeck, mer ick en settet nyet vast. Item men sail van slonden aen tot Tuyll komen liggen, ende een blockhuys daer op slaen ende
die h. van Bochouen sail ouerste hoeftman wesen, ende Arnt van Vtricht sail komen liggen tot Lederdam mijt knechten van wegen onsser gen. vrouwen, ende tot Asperen sullen oick knechten liggen. Jck heb jn deser zaiken oick gearbeyt etc., doch haddet billix om gestoten geweest, om zaiken ick v g. wael seggen sail. Hier mede sijn v g. Gode beuolen. Gescreuen op sinte Laurens dach, (It) Aug.) anno XJ. Vwer gnader goetwillige
Vullinck, dijnre ind cappellaen. Item mijn h. van Bergen sacht mij dat he groete moenysse hadde vanden oerloge, so all die
heren mijt to velde weren, ende he die saiken wt most richten alleen van wegen onsse gen. vrouwe, ende die heren Cheueren, van Xhymay, Rauesteyn noch Sijmpoill, noch oick die cancellier nyet alhier en weren, noch oick nyet komen en solden etc., ende 1... sulker zaiken nije onder- wonden en hadde, wold he waill dat he yemant hadde vanden heren, die sulx beth verstont. Item mijn gen. vrouwe heeft v g. huyss doyn bezien ende voirt meyr andere huyssen, doch
is se vertoegen jnt huyss van h. Jan van Baex, ende lijt dair trjmmeren een kocken van plancken jn scutters hoff ende die werd doirbreken, ende stelt sich aldair noch twe off drie daegen to bliuen. Alsus, gen. lieue here, ducht mij ind meir anderen goit wesen, op correxcien, dat v g. quemen ende spreken onsse gen. vrouwe aen, ter weeck eyns ter auertueren, bet sold v g. meir profijt doyn, men sold v g. nyet belasten mijt enige zwairheyt van oerloghe, dan somtiden mijt jnden raet to komen ende ten besten helpen ramen. Gen. lieue here, mijn gen. vrouwe ende die vrinden bijnden dit hart aen, ten weer nyet goit, datmen daer ouer verschempt wirde durch slappen raet etc. Opschrift: Den wailgebaren, verraogenden heren Ffrederick van Egmont, greue van
Bueren, van Lederdam, here van IJsselstcyn, tot Craendonck etc., mijnen gen. liuen heren. Archie/ van Buren. N°. 522. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe der uitvoering
van het tm&chen hem en den hisschop van Utrecht gesloten verdrag. Kairle, hertouch uan Gelre ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, hoichgeleerde, eirbaer ind frome, eirsame, wijze ind vursichtige lieue neuen, aindechtige ind besondere. As vwe lieffden ons nu hebben doen schrijuen, woe dat die
|
|||||||
|
BISSCHOP VAS UTRECHT, (1511). 15
|
|||||
|
eirweerdige jn Goide hoigebaren Hurst, onse lieue oehem, heer Ffrederick, busschop tUtrechtetc;
aen v nu ind meermaell schrifftlicken by sijnre lieffden ende oick by vwen deputaten begeert hedde, dat vwe lieffden nae vermoigen dess tractaets tusschen sijne lieffden ind ons opgericht, aen die gekoeren ffursten wulden doen versuecken ind bidden sulcke Yerblijff aen to nemen, dess sicb vwe lieffden nyet geweygeren kunden etc., wye dan vwen brieff sulx allet wijder verrnelt, hebben wij verstaen jnd twijuelen nyet vwe lieffden en bebben waill soe vur ind vyt onsen scbrifften vernamen, wij altijt willich ind bereyt geweest sijn tot achteruolgonge dess tractaets to doen, so voele ons deshaluen beteemden; dan tis wair , dat wij ther begeerten van v aengaende die achteruolgonge dess tractaets, vytstellinge beliefft hebben, doch nyet sonder swaricheyt, bij alsoe dat onse oeheme vurs. sulx oick consentierden. Soe wij dan ind onse lantschappen ijtzont zweerlicken mit veden ind gewalt auerfallen werden, konnen vwe lieffden aen oen selffs waill auerwegen, woe ons nu ter tijt gelegen sijn solde, onse rede dienres ind anders to der saicken vurger. to gebruycken, der wij sus nae ijtzont onser gestalt geenssijns verschicken noch ontberen konnen. Wairomme wij ons versien vwe lieffden waill mercken sullen konnen, ons nyet nioige- lick sijn sail die saicken to achterfolgen ter tijt toe dese onse onlede geeyndt zij ; sulx geschiet wesende, willen wij ons dair jnne halden ind bewijsen alst behoeren sail, der Almechtige Got moet vwe lieffden bewaren. Gegeuen jn onser stat Waegenijngen, op onser Lieuer Vrouwen auont assuraptionis (14 Aug.), nostro sub secreto, anno Domini etc. vndecimo. Get. Charles. lager yirssen.
Opschrift; Den weerdigen, edelen, hoigeleerden, eirbaren ende fromen, eirsamen, wijscn
end vursichligen onsen Iieuen ncuen, aindechligen ind bcsondcren prelaten ind capiltelen der vijff gaitshuyscn, ritterschapp ind stat, als dryc staten dess Ncdcr Gestichtz van Vtrecht. Dccl D. 383. N°. 523. Brief, waarhij Floris, heer tot IJsselstein, helooft, ook namens zijri* vader, zieh9
overeenkomstig het gesloten vredeverbond aan de uitspraak van Margaret ha van Oostenrijk te zullen onderwerpen, Wij Ffloris van Egmont, here tot sent Martensdijck etc., stadthelder generaell vanden
lande van Gelre etc., doen kundt, alsoe bijden tractait ende appointement tusschen die ro. key. ma1, ind onsen genadigsten hern ertshertogen etc. ter eyner, ind der stadfvan Vtrecht mitten oren ter ander sijden, ter causen van seeckeren differenten, geschillen ende jnteresten, die vurs. stadt Vtrecht tegen onsen hern ende vader, greuen van Bueren, ind ons pretendeert bijden voirg. onse genadigsten hern gesacht ind geaccordiert sij, dat onse heer ind vader ind wij Ffloris vurg. vanden vurg. differenten, geschillen ind jnteresten ons submitteren solden ander hoigebaerner, duerluchtigen ind vermoegender furstijnnen, onse gen. lieue frouwen, ertsbertoginnen van Oistenrijck etc., ind bekennen dat wij gelaeft hebben ind gelauen mids desen onsen brieue, alsoe waill jnden naem van onsen hern ind vader, als van ons van onser sijden, dat voers. tractait ende appointement to vollenbrengen, onderhalden ind achteruolgen, alle tghenedatbij onser gen. vrouwen vurg. den vurg. differentien, geschillen ind jnteresten aingainde sal gesacht gewesen ende getermi- mert werden, ind hebben ons tot onderhaldinge van dien gesubmittiert indsubmittieren midzdesen op die pene jnden principalen brieuen vanden voerg. tractait begrepen, ind allet sonder argelist. Oirkonde onss secreet segels bijr op gestalt, den XVden dach Augusij, anno etc. XJ\ Aldus onderteykent: Florijs.
4**?fc Deel A. 553. |
|||||
|
16 FREDERIK. VAN BADEN, (1511).
N°. 524, Briefs waarhij zich de ridderschap en de stad Utrecht daartoe insgelijks verhinden.
Wij t ridderen ende knechten dess Neder Stichtz ende borgermeysteren, scepenen ende
rait der stadt varx Vtrecht doen kondt ende bekennen, alsoe bij den tractaet ende appointement tusschen onsen alregenedichstcn heren, die ro. key. mat., ende oeck onsen genedichsten heeren ertzhertogen, mijtten greue van Bueren ende zijnen soen, heeren Floris, heer tot sinte Mertensdijck etc. ter eender, jnd onss ritteren, knechten, stadt ende Neder Sticht van Vtrecht mijtten onsen tostanderen ter ander zijden, ter causen van sekeren differentien, geschelen, schaden ende inte- resten, wij tegens den vors. greue van Bueren ende heeren Florijs van Egmont zijnen soen hebben, onderling, verresen ende wesende bij dem vors. onsen gen. heeren geaccordeert ende een tractaet van vreden opgericht ende jnne gegain is, daer jnne onder anderen mede begrepen staet, dat wrj vanden voirg. differentien, geschillen, scaden ind interesten onss submitteren sellen aenden hoich- geborner, dorluchtigen jnd vermogenden forstinnen ende vrouwe, vrouwe Margarete, ertsher- toichinne van Oistenrijck etc., als heer van Florijs vor hem ende zijnen heeren vader, greue van Bueren insgeliken gedaen heeft, vermogens tractaitz vors., soe bekennen wij, dat wij geloift hebben ende gelouen mitz desen onse brieue van onser zijden, dat vors. tractaet ende appointe- niente toe vollen brengen, tonderhalden, jnd lachtervolgen allet gene dat bij onser gen8te, vrouwen vorg. den vorg. alien differentien, geschillen, schaden jnd jnteresten aengaende sell gesaclit, ge- wesen ende terminert werden, ende hebben onss tot onderholdinge van dien gesubmitteert jnd submitteren mijtz desen op die pene jnden principalen brieuen vanden vorg. tractaet begrepen, ende alles sonder argelist. Ende toirconde van dien hebben wij beer Johan, beer tot Monlfoirt, van Purmerende etc., Johan van Renesse van Renouwen, ritteren, ende Johan van Reness van Wuluen, van wegen onss ritteren ende knechten, ende wij borgermeysteren, scepenen ende raet van Vtrecht, van wegen der slat van Vtrecht, onsen stadt grote zegell aen desen brieffdoen hangen. Gegeuen tUtrecht jnt jair ons Heeren MVC ende XJ opten XVIJtcn dach Augustj. AfschHfU Decl A. 554.
N°. 525. De his&chop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van de ten uitvoer
legging van het met den her tog van Gelder gesloten verdrag. Van Gots-gnaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren merggreue van Baden.
Eerbare, lieue vrienden. Alsoe ghij vns nv toegeschickt hebben een copie sbriefs, den die
lioichgebaeren furst vnse oehem, bertoge van Gelre etc., aen v schrijuen doen heefft, beruerende den tractaet tusschen sijnre lyeffde ende vns opgericht ende die gekoren fursten , diemen nae ver- inoegen desseluen, omme beladinge ende aennemijnge der saecken doen versoecken ende bidden solde, daer jnne sijn lyeffde onder anderen doet roeren, soe die selue ende sijn landtschappen yetzont zweerlicken midt veheden ende gewalt ouerfallen werden, dat ghij aen v selffs waill ouer- wegen sullen konnen, woe nv ter tijt gelegen sijn solde sijne rede, dienres ende anders totter saecke voers. te gebruycken, der sijn lyeffde sus nae yetzunt sijnre gestalt geenssijns verschicken noch ontberen konne, waeromme sijn lyeffde bem versien ghij waill mercken sullen konnen, sijnre lyeffde nyet mogelicken sijn sail der saecken te achteruolgen ter tijt toe sijn onlede geeyn- det sij etc., midt breyder jnneholt vander seluer copie, hebben wij hoeren lesen enle te gueder inaten verstonden, Ende soe wij dan daer vuyt nyet claerlicke verstaen konnen, wes des voers. onses oehems endtelicke meyninge hier jnne sij, ende aff nyet tegenstaende sulcke vertrecke, die fursten als voers. te versoecken, gelijck waill die voers. tractaet bijnnen middeler tijt deser sijnre |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1511), 17
|
||||||||||||
|
lyeffde onlede jn sijnre machte ende weerde blijuen, ende van sijnre lyeffden ende sijnen
landtschappen jn alien anderen articulen onderholden werden sail off nyet, soe is vns van noeden
hier van voerder ende claerlicke onderrichtinge ende bescheydt te hebben. Begeren daeroinme
puetelicke, dat ghij noch ten yersten aenden voers. onsen oehem van Gelre scbrijuen ende bij
siinre lyeffde entelicke vernemen willen, off sijnre lyeffde meyninge oick sijn sail, dat die voers.
Iractaet bijnnen middeler tijt deser zijnre onlede in zijnre cracht ende weerde blijuen ende van
ziinre lyeffde en sijnen vnderzaten achteruolcht werden sail, ende wes wij vns des lot sijnre
lyeffde versien sullen moegen, ende des zijnre lyeffde claerlicke onbeJect antvvoert begeren,
ende die selue vns ten voerderlixsten laten weten, omme vns jnden besten daer nae bebben te
richten. Godt zij midt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XIXen dach in Augusto ,
anno etc. XJrao.
|
||||||||||||
|
Get,
|
HUNDEBEKE.
|
|||||||||||
|
Opschrift: Den eirbaeren, vnsen licucn vrienden, prelaten ende capittulen vnser vijff
godtshuysen, ridderschap bijnnen vnser stadt Vti^elit wesende, borger- meisteren, scepenen ende raedt der voers. Ynser stat. Deel D. 384. |
||||||||||||
|
N°. 526. De kapelaan Vullinch aan Frederik, heer van IJssehtein, ter zake van het afhve*
ken van het hlokhuis aan de Vaart, ingevolge het vredeoerhond, Wailgebaeren,' gen. lieue here. Die post ridende degelix van wegen niijnre g. vrouwe is
op buden omtrenl vier vren gekomen van Vlricht, ende als mijn heer van Bergen mij gesacht heeft, is mijn h. van Vtrecht bijnnen Vtricht ende die b. van Montfordt, domdeken ende burgerineysteren etc., hebben sijne gnaden enen voitvall gedaen, alst waill billick ind behoe^ ren sold etc. Edoch aengaende onssen zaiken heeft rnijn heer van Bergen mij gesacht, dat sij 'scriuen dat sij dat blochuys sullen van stonden aen all' stellen, gelijck als sij gelaeft hebben, dan sy nv begeren weder luden van onsse gen. vrouwe op liaer zellfs kost dat blockhuys aff te doyn, als ick v g. cortz gescreuen hebbe etc., dair op hemluden weder omme is gescreuen, jndem sij van stonden aen willen louen, hulden ende eedt duyn, alle weghe ten ewigen daigen hem te ver- bijnden aenden huyze van Bourgon. tegen den heer van Gelre, men sail hemluden schicken te voit to peert, op kost van mijnre g. vrouwe, ende ist hemluden des nyet gelegen te doyn, so moiten siluden dat blochuys van stonden aen aff doyn op hoeren kost als versprocken is; ende doyn sij des nyet, so sail dat bestant nv op donredach neeslkomende wtgaen, ende nemen sjjluden een van beyden aen, so salt tbestant een gansse zoyn wesen ende affgeroepen worden, ende eyn ygelick , die dat antreffende is, briuen geuen ind bescheyt hem dair na te reguleren. Dit heb ick alsus verstaen van mijn heer van Bergen, ende sijne edelheyden gesacht, dat alsus vwer g. willen ouer scriuen, Alsus blijff ick om dat eynde te hebben, jndem dattet v g. beliuet; geliuen v g. anders wes van mij , will ick gerne nae mijne arrne verstant achteruolgen. Anders en weet jck uwe g. nyet zunderlijnghs to scriuen op dese tijt. Item die gemeyn hoeffsteden wt HoIIant sijn aihier ende en kunnen noch nyet waill ouerdraegen, dan sij sullen oer dyngen waell doyn, als ick van sommijgen verstaen heb, bij name vanden holtvester ende van Gerit van Schoeten, oick vanden gedeputierden vanden raet van Hollant, meyster Euert die Veer ende meyster Ahell Coulster etc. Wanneer ick koem, sell ick v gf bescheyt brengen. Item die cancellier sail komen ende die tre- sorier, alsmen zecht, mer die h. van Cheueren ende Sympy sijn oem blijuen bij onssen gen. heren II. 3 |
||||||||||||
|
18 FREDERIC VAN BADEN, (1511),
ende ick en boer nye(, dat sij komen sullen. Mijn h. van Bergen heeft reell te doyn. Hiermede
sijn vwe gnaden Gode beuolen. Gescreuen op sinte Bartholomeus dach (24 Aug.) , anno XJ, Vvver gnaden onderdenige dijnre ind cappellaen (!).
Opschrift: Dem wailgebacren, vermogendcn lieren, Ffrederick van Egmont,greue
van Bucren van Ledcrdam , here tot IJselsteyn ind Craendonck etc., mijncn gnedigen. licuen heren. Archief van Buren. W. 527. Karel, hertog van Gelre, zendt Johan Falquier en Pieter van Suchtelen nan de
3 staten van Utrecht,
Kairle, hertoich van Gelre etc. ind greve van Zutphen.
Weerdige, edele, hoigeleerde, cirbare end vrome, eirssame ind wijze lieue neue, ain-
decbtige ind besondere. As uvve lieffden ons nv mitten weerdi'gen meister Jolian Krijss, deken, ind meister Wijnant van Arnhem, doctoir, hebben doin beseynden jnd vanden tractait tusschen die key. mat, sijnen adherenten ain eyne ind v ther anderen zijden gemaickt, doin aduerlieren , scliicken wij onsen lieuen rait, erffkemerlinck Johan Faulquir ind h. Peter van Suchtelen, secre- taris, ain v lieffden, omb onser gueder meyningen dairop te verstain. Begeren desseluen guel geloeue ind gehoir te willen geuen, als vvij ons dess gensslicken versien tot uwen lieffden, die Got onse Heer vrolich ind gesont bewaren will. Gegeuen jn onsen stat Zutphen, op manendach post Bartholomei apostoli (25 Aug.), nostro sub secreto , anno etc. XJ\ Get, CHARLES.
Opschrift: Den weerdigen, edclen, hoigelccrden, eirbaren ind vromen, eirsamen ind wijzen ,
onsen lieuen neuen, aindecbtigen ind besondcren, prelatcn ind capittelen dcr vijff goitzhuysen, lilterschapp ind stat als drie staiten dess Neder Stichts van Vtrecht. Deel A. 503. N\ 528. Instructie sprekende op Johan Faulquir, erffkemerlinck, ind Peter van Zuchtelen,
secretaris etc, van wegen mijns gen, I, heren hertoigen uan Gelre, ain die drye staiten
dess Neder Stichtz ind stat Ftrecht*
Jtem op die baitscbap, soe die deken meister Johan Krijss ind meister Wijnant van Arnhem,
docloir, ain mijnen gen. 1. h. hertoigen van Gelre etc. vurs. gedain, van wegen der staiten van Vtrecht vurs., hebben sijne gnaden beualen den staiten dairop to seggen, soe liijr na volght; Jnden ijrsten, soe die staiten jn oeren schrijfften, ruerende van den tractait nyelinxst tusschen
die key. mat., vrouwe Margriete, mit oeren ainhange ain eyne, ind dander zijde den staiten sNeder Stichtz van Vtrecht gemaickt, dair jnne verdedinght is, dat sij geyne aleance hebben en sullen, dan neutrail blijuen , na luyde der alder tractaten onderlingh van alien zijden wesende 3 begeert mijne gen. 1. heer, hertoich van Gelre etc., te weten idt affect van idt jnholt derseluer tractaten , soe voile sijnen f. g. ind den sijnen dat berueren macb. Jtem then anderen, dat inden seluen tractait bededinght is, dattet blockhuyss op die Vaert
affwesen, ind die staiten dat nederwerpen sullen etc.$ en heefft mijne gen, 1, heer, hertoich van Gelre etc., geyne wetenschapp gebadt naden baitschappen sijnen f. g. voir gedain, dat sulx soe terstont sulle affwesen, dan sijne gnaden hebben dat doin jnnemen, nyet te onwille off ondanck |
|||||||
|
(i) Ofschoon de naam des sclirijvers hieraau ontbrcekt, laat de overcenkorast van hct schrift met dat van
den brief, sub n°. 521, geen twijfel dienaangaande toe. |
|||||||
|
_..
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1511). 19
vanden staiten dan alleen der oirsaicke halue, so sijnen f. g. jnt zeker vyt den haue van Bour-
eondien jnd suss anders van gueden vrunden aduertiert is, dat alsoe balde dat blockhuyss vyt giinre gnaden handen weer , solden die Bourgonschen sulx ind oick die stat Vtrecht jnhebben ind dairvyt sijne gnaden jnd die sijne beveden. Omb dess dan eynen voirfanck to bebben, willen sijne f, g. dair voer versekert wesen. Then darden heefft mijne gen. 1. beer, hertoich van Geire etc., aingemerckt idt ijrste artickell
vanden tractait nyelinxst gemaiekt, luyden, dat die staiten die tractaiten sij mit yemand, den huyse van Bour^ondien vijandt wesende, gemaiekt bedden, reuocieren sullen , noch die seluen victalieren in enniger manieren. Js sulx contrarie der baitschapp sijnen gnaden altijt gedain, as dat sulcke vurs. tractait mit die key. ma1, aingenamen, mijnen Qen. 1. h. hertogen van Gelre nyet preiudiciael wesen solde, dem nae en konnen sijne f. g. sich dess artickels nyet genoich befreemden, begerende dairomb van dien soe wail as van den anderen aduertiert te weerden. Then vierden bedancken sicb die staiten mijnen gen. 1. h., hertoigen van Gelre etc., guede
nabuernchapp etc. Heefft mijne gen. 1. beer vurs. oick nyewerlt anders gesocht, dan guede nabuerscbap mitten staiten to onderhalden, vruntschapp ind dienst to bewijsen, as sijne f. g. sijne eygen persoen nyet sparende oick bewesen beefl't; wolde sicb oick ongerne anders, dan sijne voir- heren ind alderen sich tfiitten Gesticht van Vtrecht gehalden hebben, halJen ind bewijsen, jnd hem soe jnden punten ind articulen ther begeerten vanden staiten schicken ind vuegen, dat den redenen gelijck wesen sail, begerende dairomme op die articulen wederomme schrijtftlicke bescheit ind antwoirt, sich dairna jnden besten te richten hebben. Get. CHARLES.
Deel A. 564.
N°. 529. Het antwoord der 3 staten van Utrecht op deze punten gegeven , luidt aldus :
Opt yerste artikele 'des jnstructie die Johan Folquier, erffcamerlinck ende heren Peter
uan Zuchtelen, van den boichgebaren, vermoegenden ffursten ende heren, heren Kairle, hertoich van Gelre etc., den staten voergehalden hebben mit brieuen van credentie des seluen flbrsten op hem luden sprekende, antwoerden ende bescbeiden die staten: Jnden eersten ten besten, dat zij staten jn desen nijwen tractait van vreden hebben willen, ommer seker wesen der neutraelscape tusschen beyden landen, om nyet mitten enen vrede ende mitten anderen onvrede ende vehede te maken, ende dess dairom jn sonderheyt, soe wel den Gelresschen tractait gemaect jnden jair van XXIX, als oick die olde Hollantsche tractait oick jnden seluen jair gemaict, was doen verha- den, om die jn weerden te balden, dair jnne aller zijden verclaert staet, woe sich die van Vtrecht mitten Gelresschen ende die selue van Vtrecht mitten Bourgoenschen balden sellen, dat soe lange tijt ende tot noch toe genoech onderhalden is worden. Opt andere punt, befreemdt den staten, aller der goeder nabuerscape ende vruntscapna, hem
dese jndracht mitten blocbuys gemaict wert, dair die forste van Gelre ijmmers gheen reden, recbt noch opiicht toe en heeft, ende bedunct hem, dat zijn ff. g. dair jnne all qualicken mit onwairheyden onderricht werden, soe zij van Vtrecht mit zijn ff. g. met anders wtstaende en hebben gehadt off nocb en hebben oft hebben en willen, dan alle goede nabuerscap ende vrunt- scap, ende die oick alsoe onderhouden; dat zij zrjn genaden sus jn alien goeden toe staen willen ende tocsegen, ten wair zij anderssins nootlicken, dat God verhueden will, ende ijmmers niet en verhopen, bedrongen worden -van zrjn ff. g.; ende willen zij van Vtrecht van stonden aen on- getwijfelt dat blockhuys grondelicken aff doen breken, ende aldair egbeyn lijden; zellen oick die 3*
|
||||
|
*
|
|||||
|
20 FREDEB.IK VAN BADEN , (1511)*
beer van Gaesbeeck ende andere geschicten vander key. ma1, ende vrouwe Margariete etc., bier
tUtrecht vertueuen ter tijt toe dat blockhuys ganselick ende grondelick neder geworpen sell wesen; ende gelouen zij van Vtrecht, dat dorcb den blockhuys ende doer hem den forsten van Gelre egheen hijnder noch last geschien en sail, mer dat zij neutrail bleuen sellen ende rust end,e vrede aller tijden onderholden, soe verre hem mocgelick wesen zell moegen; ende die zijn g. aen^e- bracht bebben, dat die Bourgoensche dat blockhuys, ja oick Vtrecht, jnne hebben zouden, omme zynen genaden dair \vt te beveheden ende anders, hebben zijn ff. g. een onwairbeyt ende loghen- tail aen gebracht, ende selmen sulx nummermeer jnder wairheyt bevinden off wair moegen maken. Opt derde punt sell zijn ff. g. sich nyet befreemden, want die van Vtrecht doer den artikell
deses tractaits die communicatie ende hantieringe balden zellen, alsoe wel mitten Gelresschen als mitten Bourgoenschen; dan zellen zij gheen victualien ende andersins gereetscappen ten oirloghe, gheynen van beyden zijden selfs aenbrengen, dan sell elcx ende oick Vtrechtsche ende ander moegen copen, vercopen ende doen vueren, brengen ende halen des hem belieuen sail, op elck zijn anxt en perikell der vijanden van beyden zijden; ende is dat punt des tractaits, reseruerende den van Vtrecht communicatie beyder landen, alsoe te verstaen etc. Opt vierde punt dancken die staten sijn ff. g. ganselick goeder andachten; willen zij lude
oick anders op zijn ff. gen. nyet verschulden,, ten wair zij nootlicken van zijn ff. g. dairtoe be- drongen worden, dat God Almechtich verhueden will ende zij ijminers niet en verhopen. Decl A. 565.
N°. 530. De 3 staten van Utrecht, verzoeken aan den hertog van Gelder, om het hlok-
huis aan de Vaart, met het daarop zich hevindend krijgstuig in hunne handen te
stellen.
Aenden hertoge van Gelre etc.
Hoicbgeboren, vermogenden furste, gen, lieue beer. Soe wij nv \wen ff. g. badden doen
beseynden mitten werdigcn meyster Johan Krijssz, deken etc., jnd meyster Wijnant van Arnhem, docloer etc., mit onsen bijschriften ende credentie, balden wij vwen ff'. g. sulcker onser goeder andachten schriftelick ende oick montlick bij onsen voers. vrunden gedaen well genoich jndachtich. Ende soe dan die selff'de onse geschicte vrunde vwer ff* g. goede antwoert reporteert hebben, js huyden bij ons comen vwer ff. gen. erffcamerlinck Johan Folquicr mit schriften van credentie ende ets- licke articulen ende punten , van vwen ff. g. zijnen lieffden mit aen ons gegeuen, den wij yerst guetlicken gehoert, ende voert zijn be'ueell montlicken ende bij geschrifte genoichsam wel verstaen bebben, dairop wij voerder mit onsen gen. heer ende lantforsten hier alteharu bij ons wesende communicatie gehadt hebben. Soe dan, gen. lieue heer, onse gen. heer ende forste ende wij vwen genaden zijnre g. ende onse tractaten als van outs altijt geweest js all guetelicken nagaen, ende mit vwen g. nyet anders dan alle goede nabuerscap ende vruntscap onderhalden willen , dat wij vwen genaden alsoe toestaen ende toesegen, ten wair wij bij vwen ff. g. anderssins nootlijken bedrongen mochten werden, dat God Almechtich verhueden wille, ende wij ijmmers nummerraeer verhopen en kunnen; ende soe vwe ff. g. ijmmers geen recht, reden, noch opticht hebben, dat blockhuys aen de Vaert ons te doen verhalden, als wij oick Johan Folquier voirs. all wijder ende breder montlicken ende oick schriftelicken onder anderen puncten op vwer genaden bootscapp, bij hem aen nv gedaen, verclaert hebben, luydens copie hierinne gelacht, soe begeren wij noch oitmoede- licken ende dienstlicken, dat vwe ff. g, aller goeder gebuerscap ende vruntscap, aller zijden duss lange bewesen ende wij all voert noch tonderhalden ende te bewijsen jn ganser meningen zijn |
|||||
|
BISSCnOP VAN UTRECHT, (1511). 21
ende bliuen sellen, jndechticli wesen wil, ende onsen gen. heeren ende lantffursten ende ons te
lieff, dat voers. onse blockhuys bijden hooftman ende anderen dair op wesende jn onse handen willen doen beuelen te stellen mit onsen busscben ende gereetscap dair op wesende, sonder ver- treck desen onsen vrede te goede, ende orn alle goede fauoeren te onderhouden, als wij ons des tot vwen ff. g. ganselicken verlaten ende vertruwen, oris wederom erbiedende ongespaert alles onses cleynen vermoegens totten zelffden vwen ff. g., die God Almecbtich etc. zeiicb ende gesont. Gescreuen tUtrecht onder den doerndekens ende des beeren van Montfoerts ende stadt van Vtrecbt signette ende secrelen, op ten XXVJen dach August!, anno etc. XJ\ Vwer ff. g. oitmoedige ende guetwillige,
Prelaten ende capittelen des vijff goidsbusen , ritterschap ende stadt, als drie staten sNeder Stichtz van Vtrecbt. Jfschrift. Bcel A. 50(3. N°. 531. Be hisschop en de 3 staten van Utrecht heloven het vredeverhond in alle punt en
te zullen onderhouden,
Ffrederick, van Gods genaden biscop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden ende wij
ridderschap dess Neiler Sticbts ende wij borgermeisteren, scepenen ende rait der stadt van Vtrecbt doen condt ende bekennen, dat alsoe opgestaen ende verrezen zijn geweest tusschen onss ter eenre, ende beeren Frederick van Egmont, den greue van Bueren ende zijnen zoen, beeren FJorijn, jonge beer van IJsselsleyn ter andere zijde, zekere gescbelen ende differentie, ter saken van welken differentien grote blotstortinge, vele gewalts, fortsen ende anders quaet geschien zijn ende gescepen weren vorder verlopen wt te conien, niet alleen in desen onsen ende dess vors. greuen van Bueren ende beeren FJorijs, beer van IJsseisteyn , baer landen, mer oick inden landen van Hollant ende anders daer onttrent gelegen, daer van, ende om dan om vorder ende meerder verloep te ver- hueden, die k. ma*, ende prince van Spaengen , ertshertoge van Oestenrijck dorch zijnre k. m. dochter der dorluchtige gen. furstinnen, vrouwe Margarete, ertshertouchinne van Ostenrijck etc., dorch tusschen sprecken van onsen notabelen goeden mannen een tractaet van vreden ende soenen gemaickt ende gesloten hebben, ende vort aller zijden accepteert is in maten bierna bescreuen, ludens de keyzerlicken ende princeliken brieuen daer op gemaect ende gegeuen, volgende hier na van worde te worde aldus : Maximiliaen etc. Ende soe dan wij Frederick, biscop tUtrecht vors., ons na inbout dess tractaits, dess ons aengaet, ons submiUeren en gelooft hebben te volgen sulker wtsprake als ons gen. vrouwe ende nichte, vrouwe Margarete, ertshertoichinne seggende ende wtsprekende sell werden opten geschelen ende differenten, tusschen ons ende heeren Florijs vors. wesende, ende wij ritterscap ende stad van Vtrecbt ons insgeliken oick submitteert hebben ende gelooft te volgen, gelike wtsprake als onse gen. vrouwe ertshertoghinne etc., segen ende wtspreken sell tusschen den heeren Frederick, greue van Bueren ende zijnen zoen, heeren Florijs, heer van IJsseisteyn, ende all ludens onder aller zegell ende brieff dair op gemaeet ende gegeuen Om dan dat alle dese voirs. articulen ende punten ende dese alinge tractaet mach aller zijden onderhouden werden, soe bekennen wij ende gelouen mits desen alle dese vors. tractaet ende punten tonderhouden ende doen onderhouden, soe verre die ons aengaen ende aendragen moegen, na inhalt vors., ende die niet te verbreken, dan onverbrekeliken te onderhouden ende daer tegen niet te doen noch te laten doen in eniger wijs. Ende hebben dess ter orkonde wij Frederick, biscop tUtrecht, onse, ende wij Johan, beer van Montfoert, van Purmereynde etc., ende heer Johan van Reness van Renou- wen, ritteren ende Johan van Reness van Wuluen, onse, van wegen der ritterscap, ende wij |
||||
|
1
|
|||||||||
|
22 FilEDEIUK VA5 BADE5 , (1511).
borgerraeisteren, scepenen cnde raet der stadt van Utrecht, onse stadt groten zegell, van wegen
der stat van Utrecht, aen desen brieff doen hangen. Gegeuen tUtrecht, jnt jair ons Heren MCGCCG ende XJ op ten XXVIIJten dach Augustj. Concept. Deel A. 555.
N\ 532. De 3 staten van Utrecht aan den her tog van Gelder. Dankhetuiging voor het
voldoen aan hun verzoek, bij voovgaanden brief aan hem gerigt, Aenden hertouch van Gelre etc.
Hoichgeboren, vermogenden ffurste, gen. lieue heer. Soe wij nalinxleden opten XXVJeiJ
deser maent Augusti, aen vwen ff'. g. scriuen deden op etzlicke punten ende articulcn, bij vwer g. erflcamerling J oh an Folcquier ons monllijcke ende oick bij jnstructie schriftelicke voirgehouden, onse antwoert, bescheydinge, auise ende goede meninge, als ruerende onsen traclaet van vreden, nv hier jnne gegaen, de neutrailscap van ons, ende vanden blockhuys aen de Vaert staende neder te werpen etc., als wij oick des dair corts te voeren bij onse vrunden aen vwen genaden beseyndt hadden. Dair dan uwe ft*, g. nv eyntlicken op begeren, wij sulcke onse bescheydinge, antwoert, auijse ende goede meninge vwen genaden aenscriuen deden, wolden alsdan vwe ff. g. onse begerte, als van onsen voirsz. blockhuys jn onsen handen te laten comen mit onsen busschen ende ge- reetscap, volcomen, ende dat alsoe jn onsen handen van stonden aen doen stellen om neder te werpen etc., als wij vanden voirs. vwen g. erffcamerling verstaen; soe dan, gen. lieue beer, vwe ff. g. des ons gheyn weygeringe vorder doen hebben willen , dan dat blockhuys nv jn onsen handen doen stellen hebben, dancken wij dair van vwen ff. g., ende schrijuen vwen genaden toe bij desen onsen brieue alsulcke onse antwoert, bescheydinge, auise ende meyninge, als wij op des voers. erffcamerlincks Johan Folquier bootscap montlicken ende schriftelicken opten voers. XXVJcn dach deser niaent Augustj aen ons van wegen vwer g. gedaen, wederom oick schriftelicke opten selffden XXVJen Augustj, bij jngelachter copien aen vwen g. gescreuen bebben, als luidende van woirde tot te woerde alsus: Opt yerste artikele etc., de welcke onse antwoert, bescheydinge ende goede meninge voers. wij alsoe vwen ff. g. toesegen ende onderhalden willen, op dat jnsgelijcken vwe ff. g. ons oick aller goeder gebuerscap, vruntscap ende andacht, oick vermogens den tractate lusschen vwer ff. g. voiralderen ende vwer genaden landen ende onss wesende, onderhalden, als wij jn sonderheyt ongetwijfelt verhopen ende vertruwen, ende God Almechtich alsoe vwen ff. g. ende ons gunnen wille, die vwen ff. g. behueden, bewaeren ende beschermen wille, lanck, walfarende , zelich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder sdoemdekens, van wegen der ecclesien ende beren Johans, heer tot Montfoert, van Naildwijck etc., van wege der ritterscap binnen Vtrecht wesende ende der stadt van Vtrecht, signette ende secreten, opten XXXen dach Augusto, anno etc. XJ\ Vwer ff. g. oitmoedige ende guetwillighe,
Prelalen ende capittelen der vijff goidshusen , ritterscap binnen Vtrecht wesende, ende stadt, als drie staiten sNeder Stichtz van Vtrecht. Afschrift. DccI A. 566 verso. $i\ 533. Margaretha van Oostenrijk aan Floris, heer van IJsselstein^ ter zake der krijgs-
verrigtingen tegen de Gelderschen*
Mon cousin. Jay ce jourduy fait partir de ceste ville pour tyrer vers yous les six courtaulx ,
bue jay fait venir de Malines ayec quelque nombre et quantite de pouldre, bouletz et autres choses |
|||||||||
|
: ■
|
|||||||||
|
___.....
|
|||||||||
|
BISSCHOP VA* UTRECHT, (1511). 23
|
|||||
|
y seruanz et necessaires; et les conduiront la compaignie du sr. de Zeuenberghe auec cent ou six
vingts pietons Malinois jusques a Gheysteren ou a Roo, ou jlz pourront estre demain sur le soir, mais est besoing et necessaire que dillec les faictes conduire oultre, dont je vous aduerliz a celle fin, que a diligence et de bonne heure y enuoyez conduite telle quil appertiendra. Alant, mon cousin, nostre Sr. soit garde de vous. Escript a Boisledue le XXIIJe jour de Seplernbre Ian XVCXJ, Mon cousin, jentens ou cas que depuis led. Gheystere ou Roo faille aucuns pionniers pour fere les passaiges pour lesd. courtaulx, et la suite que y pourueez, soit des paysans du pays de Kessel ou de ceulx que auez en lhost. Escript comme dessus. Get, V" C0USI5E MARQUER1TE. lager VAWDEN DAME.
Optchrift: A worn consin, le sr. dlsselstain, gouuerneur de Glieldres. Archie/ van Buren.
N°. 534. Margaretha van Oostenrijk aan Floris^ keer van IJsselstein, ter dier zahe.
Mon cousin. Ayant receu ce matin yoz lettres, et ensuite leur contenu enuoye par le maistre
des postes, porteur de cestes mil florins pour fere prest a voz pietons, aux Malinois et aultres, selou que mescripuez, et si tost que vosdiies pietons seront arriuez en lost, et quon scaura lentier nombre diceulx et les noins des deux capitaines soubz lesquelz les vouldrez mectre, Ion fera depeschier lad. retenue, et vous aduertiz que ay fait fere les diligences telles quil conuient, de maniere quil ny aura faulte de pavement; par quoy vous prie a ce cop, non perdre le cueur, et tant fere que puissions emporter ceste ville, car je suis deliberee ny riens espargnier et y mectre le tout pour le tout, veu que nostre bonneur, bien et resource de ceste maison y gist, et me semble que sur toutes cboses debuez tacher de gaigner le cueur des gentilz hommes de la maison et dung cliascun de larmee, a ce quilz se demonstrent plus enclins et voluntaires a seruir au besoing, ce que ne vous cscriptz sans cause, laquelle ay donne cbarge a ce porteur vous dire de ma part, car si les- ditz gentilz hommes se mectoyent vne fois en picque contre vous, est vray semble(ense), que nen pourries ja (mais) estre bien seruy au besoing, que viendroit bien raal apoint, car cest vne tresbonne bende et que peult beaucop seruir et desseruir a nostre emprinse; et ace que congnoissez que je prens nostred. emprinse a cueur, vous aduertiz que ne suis deliberee me partir dicy que naye veu la fin dicelle. Ayns, par la grande affection y ay, suis beaucop plus preste a maprocher jusques a Graue ou plus pres, sil est besoing, que reculer en Hollande, mais je y pouruoirey tellement que pour mon absence les affaires daller ne sen retarderont, et y enuoye demain le sr. de Berghes tenir mon lieu, lequel les chancellier de Brabant et tresorier general assisteront. Mon cousin, ensuyuant ce que mescripuistes deuant bier, jay fait remonslrer aux capitaines, que je nentendoye quon touchast ny piglast en maniere quelconque les subgetz de monsr. de Coulogne et de Julliers , ny aultres de noz amys, mais il est grande cryerie que soubz couleur de nosd. amys Ion laisse aussi couler, et fait Ion rendre les biens des ennemys, que pourroit fere mutiner les gensdarmes, par quoy est de besoing que y mectez ordre et y feres tellement, que les cryeries puissent cesser et que tous dung commun accord mectent la main a leuure. Dautre part je suis aduertye, que se fait encoires vne assemblee de IIIJC Gueldrois pour entrer
a Vennelo, lesquelz portent aucuns deniers pour le paiement des gens de guerre y estans, et doibuent venir a Remunde et de la descendre par la riuiere. A quoy est neccessaire que pour- ueez et que feres pilloter et clourre lad. riuiere, et que Ion ne permecte personne y entrer par pi tie ny aucunement. Ayns quon se enquiere du comune de lad ville, et quon tacbe par espies et aultrement pouoir gaignier les Allemans estans dedens lad. ville, selon que desia vous ay escript |
|||||
|
24
|
||||||||||
|
FREDERIK. VAN BADEN, (1511).
|
||||||||||
|
et je ny espargneray chose que jaye, vous aduertissant que ay desia preste du mien tant a ceste
fois que aultres vne bonne somme de deniers; et quant jl viendra a fere quelque bon exploit, Ion en trouuera plus largement, si vous prye de rechief prendre cest affere a cueur, et non cesser dy entendre jour et nuyt; et apres que en aurons a bout, Ion aura bon loisir dentendre a fere bonne chiere. Mon cousin, jl semble quil seroit bon quon fist publier a son de trompe partost, quant
il sera temps que chascun mecte payne de bien saquicter a laflaire a lassault de ladite ville, (car) tout le bulin dicelle ville sera a eulx, et ny aura personne qui leur en face tort. Atant, mon cousin, nostre Seigneur vous ayt en sa sainte garde. Escript a Bosleduc le penultiestne jour de Septembre XVCXJ. Get. v*B cousine marquerite. lager mareux.
Opschrift: A mon cousin, le sr. dJselstain, gouucrneur de Gucldrcs. Archie/ van Buren
N°. 535. Brief y tcaarhij Frederik en Floris van Egmond verklaren, dat in het jaar 1508
JVillem Torh, op hun verzoeh, den huize Nyenrode heeft opengesteld en waarbij Floris van Egmond daarenhoven verklaart, dat JVillem voorn. onschuldig is aan het geweld, in J 510 voor Utrecht gepleegd* Frederick van Egmondt, greue van Bueren, van Lederdam, here tot Uselsteyn etc., ende
Ffloris van Egmondt, here sinte Mertensdijck etc., stathalder generaell slans van Gelre etc. Wij doyn cond ende cartificeren voir die gerechte waerheyt, dat ende also jnden jaer XVc ende acht, omtrent den thienden dach in Julio, doe die Gelresschen daer voir jnne genomen hadden Wesp ende Muiden, daer ornme wij alsdoe wt beueell onssen gnadiger vrouwe, ertzhertoichjnne van Oestenrijck, hertochjnne en greeffjnne van Burgon. etc., regente generaell, versocht ende ge-r requireert vanden furst van Anhalt, welker ziel Got benade, die doe legervast voir Puderoyen lach om te trecken op die frontieren vanden lande van Hollant ende die vijanden te wederstaen, als wij doe deden , soe certificeren wij voer die gerechte waerheyt, dat Willem Forck, heer van Nyenroede, opter seluer tijt ons, onss dynres ende ingesetenen van Hollant sijn huys ende forteresse geopent ende opgedaen heeft durch , versuick van ons van wegen ons gen. vrouwen als regente , omme ons genedigen heren vijanden te resisteren ende dat gemeyn lant van Hollant dair rnede te bescudden ende beschermen, ende aldoe mede gedaen heeft als hi sculdich was van zijns leenswegen, ende anders om egeenreley zaiken will, so hi daer toe van ons gerequireert was van wegen voirsc. Voert soe certificier ick, Ffloris van Egmondt, here sinte Martensdijck etc., voir die gerechte waerheyt ende bij den eydt, ick mijnen ^en. heren gedaen hebbe, dat Willem Forck, heer tot Nyenrode voirg., egenen raet noch daet gegeuen off noch oick gedaen en heeft tolten handell ende feyt van wapen, welke die knechten voir Utricht gedaen ende gejiandelt hebben jnden jaer verleden van mijnre wegen ende des handels onsculdich ende nyet plechtich en is. Sonder alle bedroch ende argelist jn kennysse der waerheyt hebben wij, greue van Bueren, heer tot IJselstein etc., ende Ffloris van Egmondt, heer sinte Mertensdijck etc. voirg., ellix van ons dese certificate mijt ons zelffs hant onderteykent ende ons secreet daer bij doyn drucken. Gegeuen opten tienden dach in Octobri, jnt jaer ons Heren vijflftienhondert ende elff. Get, FREDERICK , FLORIJS.
|
||||||||||
|
Archief van Nyenrode,
|
||||||||||
|
Voorzien met hunne op den brief gedrukte zegelen.
|
||||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECIIT, (1511). 25
N°. 536. Maximiliaan van Oostenrijk ontslaaty ingevolge het vredeverhond, de goederen der
Utrechtsche geestelijkheid van het daarop gelegen arrest.
Copie.
Maximiliaen, bijder gracie Gods gecoren keyser, altijts verrneerder srijcx, coninck van Ger-
manien, van Dalmacien, van Croacien etc., ende Kaerle, bider seluer gracie eertshertogen van Oistenrijck, prince van Spaengien, vanden twee Sicilien, van Jherusalem etc., hertogen van Bourgen, van Lothr., van Brabant, van Stier, van Carante, van Lirnbourg, van Lueeinbourg ende van Gelre, grauen van VJaenderen, van Habsburg, van Tirol, van Artois, van Bourgen palsgrauen, ende van Henegouwe, lantgrauen van Elsaten, princen van Zwauen, marcgrauen van Burgauw ende des beilichs rijcx, van Hollant, van Zeellant, van Phirt, van Kiburch, van Namen ende van Zutphen grauen, heeren van Vrieslant, vpter Windismarck, van Portenauw, van Salms ende van Mechelen, onsen lieuen ende getrouwen , die president ende luyden van onsen grooten raide, can- cellier ende luyden van onsen raide jn Brabant, president ende luyden van onsen earner vanden raide jn Vlaendren ende jn Hollant, onse stadthouderen generael van Hollant ende van Geldre rentmeesters van Bewest ende Beoister Schelt jn Zeellant, den eersten onsen deurwairder ofsergent van wapenen biervp versocht, ende alien anderen onsen rechteren, juslicieren ende officieren dient angaen moch oft hueren stedehouderen saluyt ende delectie. Van wegen den eerweerdigen, onsen lieuen besonderen, die proosten, dekenen, canonicken, capitlen, ende generalick alien den gheeste- licken persoenen ende suppoosten vanden kerken ende godshuysen binnen der stadt ende Neder Sticht van Vtrecht, js ons verthoent ende te kennen gegeuen geweest, hoe zekeren tijdt feleden onder tdexel ende vuyt oirsaken van zekeren twist ende exploicten van oirlogen, vpgeresen, pe- daen ende vervoirdert bijden vander voirs. Neder Sticht van Vtrecht met hueren toestenderen vp ende tegens onsen Janden ende ondersaten van herwaerts ouer, zunderlinge jn onsen lande van Hollant, alle de goeden vanden voirs. thoenderen, leggende in de voirs. onse landen ende heerlic- heden, becommert, gearresteert ende jn onsen handen gestelt hebben geweest, ende hoewel bijdjen zoene ende tractaet, zijdert daervp gemaect, alle de voirs. huer goeden behoirden vrij ontsle/^en te worden, nietemin want zijdert den voirs. tractate geseyt ende bevoirwaert staet, ende oick bijden twee wecrlicke staten voirs. stadt ende Neder Sticht van Vtrecht gelooft js, dat aleer de voirs. gearresteerde ende becommerde goeden ontslegen zullen worden, zij gehouden zullen zijn alien onsen ondersaten te recompenseren ende opterechten alien schaden, die zij bijden voirs. oirloge gehadt ende geleden hebben, zijdert de publicatie ende vuytroepinge vanden bestande, twelck was den XXlIIJea dach van Julio laestleden, soe en hebben de voirs. thoenderen, onder tdexel vanden voirs. voirwaerde ende geloofte , tot al noch gheen hantlichtinge noch gebruyck connen geweruen vanden voirs. hueren goeden, hoewel nochtans zij de voirs geloofle niet gedaen en heb- ben, noch eenichssins daerjnne gehouden zijn, hoewel oick de andere becommerde ende rearres- teerde goeden vanden voirs. weerlicke staten ende persoonen genouch zijn, om de voirs. schaden te recompenseren ende oprechten, twelck den voirs. thoenderen compt ende keert tot groole merckelijcke schaden ende verdriete ende oick grootelick tot verachteringe vanden goddelijcken dienste, want die ministren ende dienairen, gelijck cappellanen ende anderen, die den voirs. god- delijcken dienst bedienen ende celebreren zouden, niet betailt en worden van hueren renten, thien- den ende dagelicke distribucien, alsoe zij zeggen; ons zeer ernstelick ende oetmoedeiick biddende van daer vp te willen voirsine ende verleenen onse gracie ende hantlichtinge. Soe eist, dat wij die saken voerscr. ouergemerckt, niet willende, soe verre jn ons es, eenichssins belelten noch ver- achteren den voirs. goddelicken dienst, noch oick eenige gheestelicke persoonen zonder groote 1L 4 |
||||
|
FlXEDERIK VAN JUDEW, (1511).
|
|||||||
|
2G
|
|||||||
|
ende merckelicke oirsake, beletten tgebruyck ran hueren goeden, hebben bij aduise, deliberacie
ende goetduncken van onse barde lieue dochter van ons keyser, vrouwe ende moije van ons Kaerle, die ertshertogbinne van Oistenrijck, hertogiane ende grauinne van Bourgen, douagiere van Sauoije, regente ende gouuernante etc., ende vanden luyden van onsen heymelicken raide, neflens haer wesende, gelicht, ontslegen ende afgedaen, lichten, ontslaen ende doen af, bij desen onsen brieue, tot proffijte, nvt ende oirbair vanden proosten, deken, canonick, capiltelen ende gheestelicke persoenen ende eupplianten voerscr., onse handt, mitsgaders alle andere arresten, commeren, hant- stellinge ende beletten, gedaen ende gcschiet vp den goeden, theynsen, tbienden ende renten van- den seluen suppl., van wat condicie, qualiteyt of nature die sijn ende waer zij gestaen ende gele- gen zijn ouerai jn onsen landen ende heerlicheden, gonnende ende wilJekuerende den voirs. suppl. bij desen onsen voirs. brieue, dat zij van nv voirtan van alien den voirs. hueren goeden ru6telick ende vredelick zullen moegen genyeten ende gebruycken, gelijk ende jn aide tnanieren als zij gedaen hebben ende doen mochtcn, aleer de voirs. hantstellinge ende commeren dair vp gedaen waeren, ende dat alle de vruchten ende proffijlen, die bijder voirs. hantstellinge daerof geheuen ende opgebuert zijn, hem wederomme gekeert, ende gerestitueert worden, naer jnhouden des trac- taets voerscr. Ontbieden, daer omme ende beuelen ende eenen yegelicken van v bijsonder, zo verre alst hem aengaet, dat ghij den voirs. suppl. van dese onse gracie, hantliehtinge ende van al tinhou- den van dien, jnder vougen ende manieren als bouen verclaert staet, doet, laet ende gedoocht rustelic ende volcommelick genyeten ende gebruycken, sonder hen daerjnne te doen of laten geschien eenich hinder, letsel of moijenisse ter contrarien, want ons alsoe gelieft. Gegeuen jn onse stadt van sllertogenbossche, den IIIIen dach van Nouembre, jnt jaer ons Heeren duysent vijfhondert ende clue, ende vanden rijcken van ons keyser, te weten vanden Roomschen tXXVtc ende van Hongrien etc. tXXIJte. Aldus gcteyckent, p. impr. Margta., ende vanden secretarijs, bij den keyser ende mijnen beer den ertshertoghe jn hueren raide, C. vanden Dame. Gecollationeert tegens den principalen lettereri bij mij ,
Get. dijcke.
Sledelijk Arcliief van Utrecht, serie van charters, 15111520. NJ. 537. De Msschop van Utrecht verzoekt ami de 3 staten van Utrecht, de kosten, in den
Gelderschen oorlog gemaakt, te helpen dragen. Van Goits gnaden Frederick, bisscop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Alsoe gij lailste als wij op onsen slote ter Duersteden waeren, tot versoucke van ons, uwe gedepulierden bij ons schickten, den welcken wij voir deden geuen, ver- souckende ons noch nae dat menichuoldich veruolch aen v, schrijftlijke ende anders gedaen, als medegeledene onses Gestichts, tegens den hertouch van Gelre hulp ende bijstant tedoene, dair op die voirs. gedeputierde ons ter antwoert deden: pjndien wij lijden mochten, v tusschen onsen oehem hertogh voirs. ende ons tlaten handelen, hoipten gij wege ende middele voir te nemen ende to ■vijnden, ons ende onse lantschappe drachelijke ende eerlijke wesen solde, ende dair na geswoent ende gevreedt wesende, wolden gij v tegens ons bewijsen, omme die costen te helpen dragen, dat wij des een goet benoegen hebben solden." Ende want wij dan nv, doir vlitige ende ernstlijke veruolge van uwen gedeputierden, die zwoene ende vrede aengenomen hebben, als wij ongetwijuelt sijn, v van uwen gedeputierden voirs. waill aengebracht zij, wie waill ons ende onser lantschappen aen dese zijde der IJsulen, die jn etzlijken articulen te nae gait, hebben ons nochtans, v te lieue ende den vreden te guede, dair jnne gegeuen. Ende want wjj dan tot voirstant ende bescherm |
|||||||
|
27
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (l&Il, 1512).
|
|||||||
|
onser ondcrsaten grole merckelijke swaere costen gedaen hebben, die ons allene te dragen te zwair
vallen souden, ende oick soe wijonse lant aen die zijde der Usulen jn gueden vreden doen onder- holden hebben, begeren wij zeer guetlijke gij ons nv die voir*, gedaene costen nae uwen toeseggen willen helpcn dragen. Ende wes wij ons nv soe dair op tot v versien sullen, begeren wij dair tan bij desen vnsen boeden uwe guetlijke toeuerlatige bescreuen antwoerdt. Onse Heer Got zij mit v. Gegeuen jn onsen stat van Deuenter, opten dach jn ... (J), anno etc. XJC. Get, STROIJAES.
Verder waren wij willens ende der meninge , als wij oick noch sijn, ons aen die zijde der
Usulen te voegen, dan is sulx verbleuen, vermits last die dijcke hyer thants wesende, als wij houden gij wt uwen gedeputierden waill verstaen hebben, dat noch waill omtnjnt twaelff dagen rertrecken will; dat wij v soe inden besten tkennen geuen. Datum. Opschrift: Aan de 5 hapitteleny riddersckap en stad van Utrecht (2). Deel B. 349, 350.
N*. 538. De hisschop van Utrecht antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij, na afloop
der dagvaard in de zaak van Koevorden, naar het Neder Sticht hoopt terug te keeren. Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Erbaren, lieuen vriende. Vwer schriben vns nw gedaen , dar jnne ghij vnder anderen aen vns noch begeren, wij vns soe geringe moegelicke is alldair jn vnse ktndt voegen sol ten, off vnse conclusie ende consent vollkomen ouerscbicken solden tot yoertgangk der wtsettinge etc., willen ghij van den allre ersten die costen van Couoerden, ende dair nae vnse ende vwe meeste haestige iasten wt rechten laten, sonder jnne vallen etc., hebben wij allet te gueden maten verstanden , ende geuen v hierop guetlicke te kennen, dat wij thent bier toe alien vnsen vermoegelicken vlijte nyct gespart hebben, omine vnse gescheffde alliier ten eynde te voerderen, soe dat wij wail ge- hopet hadden sulcx voer dese kerstmisse alles gedaen solde wesen, meer die handel van Couoerden hefffc vns des jn voel saeken verhinderinge gedaen, soe dat wij noch een principaell dachfaert alhier verschriuen doen hebben, als opten XIJen dage deser tegenwoirdigen maende Januarij, dair -vns ende vnsen landen alhier groot ende mereklicks aen gelegen is, ende die wij noch wt verwachten moeten; dan soe balde dieselue dachfaert geholden ende vns dan enichssijns moegelicke is, bedenc- ken wij vns alsdan, mitter hulpe Goides, sonder eenich langer vertueuen jn vnse lande alldair te voegen, ende all dingen tot wailfairt derseluen te helpen voerderen; wclHcx wij v alsoe wt gueder meyninge nyefc hebben willen verholden. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen sloet Vol- lenho, op Ven dage Januario, anno etc. XIJK Get* hosz.
Opschrift; ah voren. Deel D. 387. ND. 539. Govt van Leek, drost op den huize Kranendonk, aan Frederik, heer van IJselstein*
Ferzoek tot beta ling zijner tnanec happen en om toevoer van het noodig krijgsmaterieeL Welgheboeren, gen, lieue heer. Uwer g. gelieuen te weten, mijch uwer gnader gescreuen hadden
(I) De dagteekening is in dezen brief oningevuld gelalen.
(a) Daar de opscliriften der brieven aan de staten van Utrecht gerigt, alien bijna eensluidend zijn, hceft
de uitgever gemeend, zich deze vereenvoudiging in Let vervolg te kunnen veroorloven, welke ook zal in acht gcuomen worden bij deovcrigedoorgaanszeer omslagtigeopschriflen, voor zoo verre dit zonder nadeel gescbieden kan, 4*
|
|||||||
|
28 FREDERIK VAN BADEN, (1512),
|
|||||
|
aengaende der betalinghen vanden knechten, dat mijch uwer gnaden die vyt solde rijchten vnd«
betalen, soe bidde jc uwer gnaden, dat alsoe voeghen wilt, dat sij betaelt weerden; want sij gherne gelt hedden ende sij in haer derde maent sijn, want ic van mijnen heren van Assouwen, noch van mijnen jongen heren nyet en verneme , soe en weet ic nyemants aen te roepen dan uwe gnaden, om die betalinghe vanden knechten. Voert gelieuet uwer gnaden te weten, dat die dorpen weder op nywets gebrantscat hebben, met namen die van Buel X1J weecken, die van Zoeuendonck XXIIJ weecken, die van Maerheze thien weecken, voertaen Dorren, As ten, Lyrop, Luymel, Ber- cheyck ende Weerde hebben alte saemen ghebrantscat. Soe lieue gen. heren xnercken uwe gnaden wel, dat ic sorchgelijck sijt. Soe hebben uwe gnaden mijch ghescreuen, dat ic doe als een guet man, ende bewaer zijnre gnaden huys; daer aen en hebben uwe gnaden ghenen twiuele, jc heb mijn eere lieuer dan uwer gnaden guet, jc sul uwer gnaden huys bewaren mijnen tijt, wilt Got, off men sal mijch doet daer all' draeghen, daer aen en hebben uwer gnaden ghene twiuele. Uwer gnaden weten wel, dat ic mer soeuen knechten opt huys en heb, vndejch vnd mijn knecht vnd portier ende weecker, maecken tsamen elff persoenen, hedde jch noch drie busschen schutten tot den anderen knechten, soe wil ic mijch, wilt God, behelpen. Uwer gnaden willen schrijuen aen meyster Jan den cock, dat inij laet volghen een deel haecbusscheu, cruyt vnde vier ofte vijff haeckbusschen, Voert belieuet (uwe) gnaden te weten, naest dyen dat ic van nijrnauts en vernemen van mijnen heren van Assouwen noch van mijnen jongen heren, soe willen uwe gnaden mijch schrijuen, hoe Yoele uwer gnaden den knechten wil hebben ghegeuen ter maent tot den cost, wes uwer gnaden mijch daer off schrijuen, mach ich hon voerhalden, wiem dan belieuet te dienen mach blyuen, offwiem des nyet en belieuet, mach ich ander in die stede crijghen, ende betalen die ghene, die nyet blijuen en willen, vanden gelde dat uwer gnaden mijch beweesen hebben aen Maes Dockens, soe verre uwer gnaden dat alsoe belieuen sal, dat ic die knechten van dien gelde betaele. Voert, lieue gen, heren, soe wes men mijch doet van busschen ende cruyde ende anders, ende jc niet en behoeue opt huys, salmen allijt weeder opt huys vijnden, als mijn tijt om u. Lieue gnadighe heer, bier aff een bescreuen antwordt, op dat ic mij altijt daer nae weet te richten. Niet meer. Godt gespaere uwer gnaden langhe gesont. Gescreuen op Granendonck, des dinxtdaechs nae sunte Appelonien dach, (11 Febr.) anno etc. XIJ\ Lieue gnadighe heer, uwe gnaden hebben wij gescreuen, dat uwer gnaden mijch mijn gelt
leggen willen, soe bidde ic uwer gnaden daer nyet in en willen laten vallen; want uwer gnaden mijch orloff ghegeuen hebben, soe ben ic noch te jonck stil te sitten, soe moet ich enen anderen heren suecken. Get* GORT VAN LECK DROSSET Z% KRANDONCK.
Opschrift; Den edelen ende welgheboeren heren, Frederich van Egmont,greue van Bueren, heren
tot IJsselsteyn, tot Leerdamme ende tot Cracndonck etc., mijnen gen. lieuen heren, Archief van Buren,
N°. 540. Verzoek van Florisy heer van IJsselsteiny aan Maximiliaan en Karel va?i Oosten-
rijk, dat aan hunne mandementent hetreffende de hetaling der toldijgelden, behoorlijk gevolg worde gegeven , opdat hij terughekome de daarop voorgeschoten som , ter verkrijging waarvan hij zijne heerlijkheid van St. Maartensdijk heeft moeten aanspreken. A lempereur et monsr.
Expose le sr. dYsselstain, comme pour furnir au paiement des gens de guerre, ayans este soubz lui en vostre seruice a la garde et deilence des \illes, places, lieux et frontierede voslre pays
|
|||||
|
.
|
|||||
|
BISSCH0P TAX UTRECHT, (1512). 29
de Gheldres, pluseurs descharges et assignations lui ont este cideuant baillies par messrs. de \oz
finances, comme jl pourra faire apparoir par certains mandemens de seurle, que luy en a este fait expedier, dont la copie du derrenier desd. mandemens est jcy altachee. Et combien que led. exposant, pensant que toutes jcelles descharges et assignacions sortiroient leur plain et entier effect aux jours et termes y contenuz, fist vendicion, comme est notoire achacun, de la somme de mil liures par chascun an sur la terre et seignourie de S16. Martinsdijcke, au rachat du denier seze et des deniers en precedans , en contenta lesd. gensdarmes et les tira tant a ceste cause que autrement hors de voz pais y estans lors pour le recouurement de leurd. payement, et acause que jceulx deniers ne pouoient entierement furnir a jcelui payement, led. exposant a baillie lesd. descharges ausd. gens- darmes, en leur promettant suyant lesd. letlres de seurte, que aux jours de lexpiracion dicelles naura faulte des sommes y contenues, et autrement aduenant, comme fait a presumer , lesd. gensdarmes trouueroient moyen de retourner en vosd. pays ou pourroient aduenir de grans foulles, dommaiges et jnterestz aux subgectz, neantmoins ja soit que le terme daucunes de ses descharges et assigna- cions est escbeu, et pour quelque diligence que led. exposant a sceu faire et faire faire -vers mess". de Yosd. finances, jl na sceu, ne ne scet paruenir au recouurement de ses deniers, qui tourne aud. exposant a tresgrant dommaige et interest. Ces clioses considerees, mesmement le bon vouloir qui! vous a demonstre, en faisant vendicion de ses biens pour le payement de vosd. gendarmes, jl plaise a vous, mes tresredoubtez s., ordonner expressement a mess0. Rolant de Feure, vostre tresorier general, et autres de vosd. finances que toutes lesd. descharges, baillants audit exposant desia expirees, les faire sortir leur effect, suyant la promesse que en a este faite au dit exposant, et que toutes autres quil peut auoir ne soient retardees ne acboppees de leurs termes, ainsi les faire sortir, et autrement led. exposant sera gaste et destruit, et que pis es, est fait acroire que par lesd. gendarmes sera recouure les deniers a eulx deuz sur voz pays et subgectz au tresgrant esclandre de vous mesd. tres redoubtez s". Dont pour a ce obuyer led. exposant vous supplie y remedier et vous ferez bien; requerant led. exposant le faire contenter de sa pension de XCL par mois, qui luy est deue pour le terme de quatre mois, ou len faire baillier bonne assignacion a brief terme. Copie.
Maximilian, par la grace de Dieu esleu empereur tousiours Auguste, roy de Germanie, de
Hongrie, de Dalmacie, de Croacie etc., et Charles, par la mesme grace archiduczdAustrie, prince dEspaigne, de deux Cecilles, de Jherusalem etc., ducz de BourgDe. de Lothr., de Brabant, de Stier, de Carinte, de Carmole, de Lembourg, de Lucembourg et de Gheldres, contes de Flan- dres, de Hasbourg, de Tirol, dArtois, de Bourgen., palatins et de Haynn., lanlgraues dElsate, princes de Zwaues, marquis de Burgauvv et du Saint Empire, de Hollande, de Zellande, de Ferrette, de Kibourg, de Namur et de Zuytphen conies, seigneurs de Frise, des Marches de Sclauonie, de Portenauw, de Salms et de Malines, a tous ceulx, qui ces presentes lettres ver- ront, salut. Comme nostre ame et feal cousin et gouuerneur de Gheldres, mess8. Florys dEgmonde, josne sr. dYsselstain, nous ait presentement expose et remonslre, que par appoint- tement, nagaires fait auec lui de tout ce que luy pouoit estre deu, tant acause de sa pension de seize cens liures du pris de XL gros de nostre monnoye de Flandres , la liure par an de son plat de dix liures par jour, et dautres cincq cens liures par mois derrenierement alui ottroyees comme des gaiges et souldees des gens de guerre de cheual et de piet, par lui entretenuz en nostre seruice en nostre ville dArnhem et autres lieux et places de noz pais et duche de Gheldres et |
||||
|
30 FREDESIK VAN BADEN, (1512).
Brabant jusques au derrenier jour de Feurier derrenier passe, jcelles parties monians a grandes
et excessiues sommes de deniers, nous lui ayons , par laduis et deliberation de nostre tresehiere et tresamee fille de nous empereur, dame et tante de nous Charles, larchiducesse dAustrice, ducesse et contesse de Bourgne., douagiere de Sauoie, des cheualiers de nostre ordre et des gens de nostre prime conseil de noz finances estans les elle, ordonne, ottroye et accorde pour et en lieu de tout le deu, par lui pretendu a la cause dite, prendre et auoir de nous pour Vne fois la somme de cinc- quante cincq mille liures dud. prix de quarante gros la liure, assauoir: dix mil liures eomptant, autres cincq mil liures en dedens le XXC de ce present mois de Mars, et de la restc, montant quarante mil liures, le faire appointtier et assigner par pluseurs liures de descharge de nostre ame et feal conseillier et receueur general de toutes nosd. finances, Jehan Micault; lesquelles lui auons fait baillier et deliurer aceste lin sur pluseurs de noz receueurs commil soussuyl, assauoir ; sur nostre ame et feal conseillier et receueur general de noz demaine et aydes de Flandres, Lieuin de Pot* telsbergbe, et les deniers de sa receple venans du premier aide, que nous sera accorde en nostred. pais de Flandres, et le terme de Noel prouchain venant de la somme de IJm 1. Jtem encores sur ce mesme terme dautres IIUm 1. Jtem encores sur le mesme ayde et le terme saint Jeh. XVC quatorze de VJm 1., et sur le terme de Noel enst* oudit an XVC quatorze dautres VJm 1. Jtem sur Andrien Andries, nostre rentmaistre de Bewester Schelt en Zellande, et les deniers de sa re* cepte du premier aide, qui nous sera accorde en nostred. pais de Zellande, et le premier terme dud. ayde IJm 1. Jtem sur le second terme dautres IJm 1., et sur le IIJe terme aussi dautres IJm L Jtem sur Pietre vander Moelen, nostre rentmaistre de Beoister Schelt, et les deniers de sa recepte ven. dudit premier aide et les trois termes dicelui par egale porcion HJm 1. Jtem sur Bertran de Fynes , receueur de noz aides de Haynnau et le premier aide, qui nous sera acorde en nostre pais de Haynn. et a Valenciennes ( et le terme de Noel prouchain tenant quinze cens treze de IJm 1. Jtem sur le terme de saint Jehan quinze cens quatorze dautres IJm 1., et sur le terme de Noel ensuyant oudit an XVC quatorze de XIJC IIIJ**VIJ 1. VIJ s. VJ d. Jtem sur Jaques de Themseke, receueur de noz aydes de Lille et les deniers de sa recepte Yen. du premier aide, que nous sera accorde par ceulx de noz \illes et chastellenies de Lille, Douay et Orchies, et le terme de Noel XVC treze XVC 1. Jtem sur le terme St. Jehan XVC quatorze dautres XVc 1., et sur le terme de Noel ensuyuant oudit an encores dautres XVC 1. Jtem sur Nicolas Rifflart, nostre re- ceueur general des demaine et aydes de Namur et les deniers de sa recepte Tenant dudit premier ayde et ledit terme de Noel XV° treze de VIIJC 1. Jtem sur le terme de saint Jehan XVCXIIIJ , dautres VIIJ0 1* t et sur le terme de Noel apres ensuyant IXC 1. Toutes les decharges dessusd. faisans mencion en deniers paiez a nostredit cousin dYsselstain, tant moins dudit appointtement de LVm \$i et par \ne autre descharge leuee sur Jehan de Meerbeke, nostre rentmaistre de Bra-i bant ou quartier dAnuers, et les deniers de sa recepte dud. premier aide et le terme de Noel, XVC treze pour deniers paiez a ceulx de Ghelre en laquit de nostredit cousin dYsselstain de VIJC XIJ 1. XIJ s. VJ d., reuenans les parties dessusdites ensamble a lad. somme de XL mille liures des pris et monnaye que dessus. En nous requirant led. s*. dYsselstain, le asseurer de son paiement dicelle somme et faire entretenir, furnir et acomplir lesd. assignacions et descharges aux termes selon et par la maniere que dessus est declaire, sauoir; faisons que nous ce considere, jnclinans fauorablement a la supplication et requeste dud. sr. dYsselstain, nostre cousin, veullans tser de bonne foy enuers lui, et le asseurer de son paiement de lad. sonlme de XL mil liures * nous a jcelui sr. dYsselstain, pour ces causes et autres a ce nous mouuans et par laduis de nostred. fille et tante et desd* de noz finances estans lez elle, auons promts et |
||||
|
bissChop van Utrecht , (1512). 31
pt'omettons par ces presentes de bonne foy et en paroles dempereur et de princes, que de lad.
somme de XLm 1. des pris et monn. que dessus par nous a lui deue, com me dit est, nous le ferons entierement paier et contenter aux termes contenuz es lettres de descharge de nos- tred. reeeueur general des finances dessus mencionnees, et aceste fin ferons sortir jcelles lettres et assignations leur plain et emier effect et touchier les parties dessusd. et estas de nosd. receueurs, sans pour raison daucun affaire, que nous puist ou pourroit suruenir ciapres, ne pour quelque cause ou occasion que ce soit, soufl'rir ne permettre, que jcelles lettres et assignations soient rompues, reculees et retardees en aucune maniere, et se par iinportunile, jnaduertence ou autrement, en fai- sant les estas de nosd. receueurs lesd. descharges ou aucunnes dicelles estoient obrnises etroyeesesd. estas ou aulrement postposees et reculees, nous voulons quelles y soient remises et passees et al- louees en jceulx estas, sans aucun contredit on difficult. Ordonnons en mandement a noz atnez et feaulx les presidens et gens de noz grant et priue consaulx , president et gens de noz complcs a Lille, Brucelles et la Haye, ausd. de noz finances, a noz receueurs dessusd. et atous noz autres justiciers et oflGciersj ciu ce peut et pourra touchier et regarder, et a chascun deulx endroit soy et se comme a lui appartendra, que de noz presente grace, accord et promesse et de tout le contenu en cesd. presentes selon et par le maniere que dit est, jlz facent, seuflrent et laissent nostred. cousin dYsselstain plainement et paisiblement joyr et vser, cessans tous contrediz et empechemens. Man- dons enoultre ausd. de noz comptes a Lille, Brucelles et la Haye, que es comptes, que noz rece- ueurs auant ditz rendront pardeuant eulx a cause de leursd. receptes et entremises, jlz leur passent et allouent eh despen. et achascun deulx en son endroit les sommes et parlies , quilz auront ainsi paiees a jcelui nostre cousin, sans aucun contredit ou diflfculte, par rapportant auec cesd. presentes ou coppie autentique dicelles les lettres de descbarge de nostre reeeueur general des fi- nances dessus mencionnees taut seullement, car ainsi nous plaistjl, non obstant quilzconqu-es ordon- hances, restrinctions, mandemens au deffences a ce contraires. En tesmoing de ce nous auons fait mettre nostre sel aces presentes. Donne en nostre ville de Malines, le IIIJC jour de Mars Ian de grace mil cincq cens et douze, et des regnes de nous empereur, assauoir: decelui de Germanie, le XXVUe et de Hongrie etc. le XXIIJe. Et soube le ploy desd. lettres auok escript: Perjmperator Margta. Et stir led. ploye: Par lempereur et monsp. larchiduc, le conle de Nassou, les 8% de Chieures et de Berghes, conseilliers et gouuerneurs, mess" Rolant de Feure, cheualier ihesorier general des finances et atrtres presens. Ainsi signe: Haneton. Et au &os dicelles lettres: 5esgouuer- neurs, conseilliers et tresorier general des demaine ex finances de lempereur et de monsr. larehi- dtic dAustrice, prince dEspaigne etc., consentant, entant que en eulx est, que le contenu aublanc de ces presentes soit furny et acomply selon et par la forme et maniere que mesd srs. le veullent et mandent estre fait par jcelles. Escript soubz les seings manuels de ... (*) deulx le YIJejourde Mars, Ian mil cincq cens et douze. Ainsi signe: R. Feure. Archief van Buren%
W. 541. De gedeputeerden der 3 staten van Utrecht, ter dagvaard te Mechelen tegen den
heer van Mstelstetn, geven aan hunne lastgevers verslag van den uitslag dier hijeenkomst en van hunne verdere verrigtingen in deze en andere zaken. Weerdige, edele, hoichgeleerde, eerbaere ende vrome, wyse, voirsichtige, bijsondere lieue heren ende guede vrunde* Onses beueeis ende scicktnge zijn uwe weerdioheyden, edelheyden ende
|
|||||
|
(*) In kct handschrift was lieze pkats tipengektcn.
|
|||||
|
32 FREDERIK. VAS BADE*, (1512),
|
|||||
|
lieffden genoech jndechtich. Die rade ende vrunde ons gen. beren ende wij zijn op manendach
lestleden nae middach tot Mecbelen gecomen mijt sampt den weerdigen beren deken van Loenen* Die cancellier van Brabant tot verscrijuen onser genediger vrouwen js des woensdages daer nae tegens den auont deser voirs. zalcen oirsake oick hier comen. Zoe dan van wegen des greuen van Bueren, Wouter van Baexen, Aelbert van Egmondt ende h. Yullinck, capellaen, ende van wegen beer Fioris, die beer van Batenborcb ende Prieselicbouen ende een aduocaet hier gecomen zijn, ende die heeren voirs. nyet in persone, hebben die arbiters, als die cancellier ende deken van Loenen voirs., ons audientie gedaen bij beueell onser genter vrouwen op donredach lestleden smor- gens tot acht vren, daer die voirscr. deputeerde van Bueren ende IJselsteyn, eermen ter propo- sitien comen mocbte, exceptien delatorie ende wtwegen voirnamen, om nyet jnder principael sake te comen, als onder anderen te weten, vander dachfairt opten scbaden nae jnganck des bestantz gescbiet etc., ende als vanden gevangen, die de Gelresche vingen, doe zij Herderwijck jn ere gen, mijt meer ongeboirlickes voirnemen, als wij jn onser wedercompste, wil God, all weder verclaren zellen. En want wij dan hier op te drie vren weder ter audientien quamen, ende bij verclaren vanden arbiters, meyster Herman Hagen, raedt, ende van wegen ons gen. beren van Vtrecht mijt ons ende wij tsamentlicke mijt hem eendrachtelicken, om onse zaken nyet te verscheyden, alle clach- ten ons gen. beren ende onser aller geestelick ende weerlick yerst montlick ende oick scriftelicken gedaen hebben, zoe hebben die voirs. wederpartbien ten laetsten daer off copie genomen ende sdages daer nae oick haeren clachten scriftelicken bij gebracht, daer op wij nv jn airbeyt zijn te refelHeren ende ter antwoerden op manendach toecornende, als zij oick jnsgelijcken wederom doen zellen, op onzes gen. heren ende onser aller clachten; willen oick onser gente. vrouwe ende die andere arbiters voirs., nae dien zij ons guetelicken aller zijden, clachten, wederclachten, antwoirde, bescheyt, reden ende gelegentheyt der zaken aldus jnt corste verhoert zullen hebben, beairbeyden om van als ons jn vruntschappen te verlijcken, zoe verre moegelick zij, off anders alsdan voirt die zake nae rechte laten tracteren ende termineren doen, nae vervolgen des tractaetz, desmen aldus beyden zijden consenteert heeft. Soe dan onse beueell van v dus geweest is, begberen wij des nyette- min gij ons sulcker meyninge jn vruntscappen te laten verhoeren, die voirs. gebreken ende toe termineren scriftelicken nocb weder aen scriuen doen om sulex der wederparthie te verthonen, oft van noode werden mocht, soe die tijt des vervolges jn vruntschappen verlopen ende verbij gegaen js. Voert hebben wij als vander dachfaert tot Scoenhouen onser genter vrouwe scriften jnden wege vercregen, die wij uwen werdicheyden ende liefden ouerscicken, ende soe daer dan noch gebreken p-eboren als opter borgeren goeden te bergen ende van beletten, die geschien ende voirgenomen werden tot Schoenhoven, Dordrecht ende Oudewater ende anders, zijn wij jn vervolcb , hoepende sulex toe verscaffene, die onse voirt aen des verdrach zellen moegen hebben; zellen oick vander dachfairt te beteyckene, om die scaden naden bestande te slichtene vervolcb doen, als ons des best goet geduncken zell. Aldus aengemerct wij suss ouerwecb wel XL persoinen jn getale weren, grote ontallicke oncosten gehadt hebben ende armoede, ende wij hier in groten getalte als tot XXXIIIJ persoinen toe zijn, ende soe alle dinck clier js, ende grote costen doen ende noch een deels dagen noetelicken doen zellen moeten, oni een goit eynde te verbeyden aller deser gebreken ende zaken, soe moeten uwe w. ende liefden ons nocb ten yersten ouerscicken ten minsten IJ° * g-5 op(dat), als onse zake verscaft, bij hulpe Goeds Almechtich, zellen moegen wesenjn maten voirs., wij onser aller eer bewaren moegen, ende wij hier nyet en blijuen liggen tot grote costen ende confusie om gebreck van gelde, als wij ons des vertrouwen ende tot uwer werdicheyden ende liefden versien sonder jnnevallen. Dat geuen wjj aldus jnden besten the kennen uwer w. ende |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 33
|
|||||
|
liefden , die God Almechtich behueden will, bewaren ende gespaeren, welfarende, zalich ende
gesondt. Gcscreuen tot Mechelen, op saterdach nae Jnuocauit VJen Martij , anno XIJ\ Vwer aller goetwillige,
Deputeerde der drie staten Neder Stichts van Vtrecbt
all tebant tot Mecbelen ter dacbfairt wesende. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridder&chap en stad van Utrecht. Deel B. 353. N\ 542. Brief 9 waarhij de hisschop van Utrecht de rekening van zijn rentmeester Berend
Uteneng, over de Jaren 1510 en 1511, goedkeurt.
Wij Frederick, van Godls genaden bisscop tUtrecht, geboren marckgraue van Baden, maken
kondt alien luden, dat ons onse lieue ende getrouwen raedt ende rentmeister onses lants van Vtrecht, Berndt Utenenghe, goede besceyden reeckeninge ende bewijsinge gedaen hceft van alien opboeren ende uytgeuen , dat bij van onsen wegen van onsen rentampt onses lants van Vtrecht voers. opgebenrt en weder uytgegeuen heeft, beginnende op St. Willeboerts dach int jaer ons Heeren XVC X, ende weder eyndende op St. Willeboerts dach int jaer ons Heeren XVC XJ lest- leden, welcke reeckeninge vanden jaere voers. bij onsen rade doorgesien, gehoort ende toegelaten, wij louen ende van weerden houden nae uytwijsinge der registeren ende rekenboecken ons dairvan overgeleuert, ende bekennen mit desen onsen brieff, dat ons onse rentmeester voers. dair aff guetlicken ende wel vernoegt, voldaen ende betaelt heeft. Waeromme wij onser rentmeister voers. quytgescholden hebben ende qnytschelden mit desen onsen brieflf voor ons ende voor onse naco- melingen, biscoppen tUtrecht, van den reeckeningen als voernoemt, ende vanden verieden jaren, ons des bedanckende gueder reeckeninge, bewijsinge ende betalinge, beheltlijck ons vier hondert acht en tseuentich gulden current negentien stuyuers ende tien wit, ende acht ende "veertich mudden, anderhalf spindt roggen, Vtersche mate, twe en twintich capoenen, ende twe en twintich hoenderen, die de voers. rentmeester ons in deze sijne reeckeninge sculdich blijft, ende die bij ons in sijnre reeckeninge van den toecomenden jare van onsen rentampt voers. bewijsen ende besceyden sal, dairtegens wij den voers. onsen rentmeester in deese reeckeninge sculdich gebleeuen sijn ende in sijne reeckeninge van dat toecomende jaer afcorten doen sullen, vijftien mudden ende drie scepel haver, Wijcksche mate. Alles sonder mate. Jn oircondc sbriefs mit onser hant geteyckent ende besegelt mit onsen segel. Gegbeuen in onzen sloothe tot Duurstede, int jair ons Heeren XVC X1J, opten lesten dach in Martio. Volgens cen afschrift van den beer J. J. Dodt van Flensburg.
N\ 543, Het kapittel van den Dom te Utrecht aan Gerrtt van Thoorn, deken van St. Pieterf
en Johan Dedel, kanonnik van St. Marie te Utrecht, zijnde ter dagvaard te Brunei; over schade aan kerkelijke goederen toegehragt, Eersame, wijse, voersichtige, bijzondere, lieue beren ende goede vrunde. Wij gebieden ons
hertehcken toe vwen lieffden, den seluen wij vruntlicken te kennen geuen, dat onse schout, rfredenck Jacobss, lestleden tot Schoenhouen ter dachfaert geweest is, ende bij gebracht heeft ■by certmcacien onser kercken schaden ende aflgeboerden penningen, die ons geschiet zijn bouen ende na den bestande, gedragende omtrent bouen die hondert Phs. gulden, als vwe lieffden well vememen ende zien zellen jn scriften ende certificacien dair van wesende bij meyster Jacob die voicht. Soe dan dair van desen schaden bij meyster Jocob vervolch gedaen zel werden, soe be- ll. 5 |
|||||
|
34 frederik van baden, (1512).
|
|||||
|
geren wij guetelicken, dat vwe liefden soe veell doen willen ende bearbeyden van onsen wegen
aen meyster Jacob voers., ende anders, dat onse affgeboerde penningen ende schaden voers., desen staten jn affkortinge gekeert zellen moegen werden dess ghenen dese onse staten bij auertueren noch sellen moegen ten affteren comen, om die zijden op te richten, op dat wij sus onse schaden hier weder vanden staten verrichtinge sellen moegen wsruen, als wij des ende alles well ganselicken vertrouwen tot -vvven eersamen lieffden, die God Almechtich \erhueden will, ende gesparen, wel- farende ende zalicb ende gesont. Gescreuen tUtrccht, opten IIJen dack May, anno XIJ\ Dorudeken ende capittellen ten Doem tUtrecht.
OptcKrifi; Aan meyster Gherijt van Thoorn, doctoer, deken tsant Peters, ende meyster
Johan Dedell, canonick tsint Marien tUtrecht, altehant wesendc le Brussell ter dackfaiit. Deel A. 569. N*. 544. De ridderschap en steden van Overijssel aan de 3 staten van Utrecht, over de he*
zegeling van het te Vollenhoven tusschen het Over* en Neder Sticht onderling gesloten verhond, Zie brief N\ 547. Weerdigen, edelen ende walgeboren, erberen ende vromen, ersamen ende wijsen heren ende
vrende. Vvver lieffden scriuen beroerende die benoltelinge des verbonts ende aliancien, latest bij den boechweerdigen, boecbgeboren fursten, onsen gnedigen lieuen heren van Vtrecht tot Vullenhoe gemaeckt, bebben wij guetlick \erstaen, ende wolden dair op gheerne onse vrende to capittel bebben gesant, dan om mennicbfoldige lasten ende dachfaerden, die wij thantz op verscheiden steden hyr omtrent holden moten, konnen wij die besendinge tesser tijt nyet bekomen; willen daer omme vwe edelheyden ende samende liefden ons sulx nyet verkeren nocb afnemen jn qwaet, Ende voegen ywen lieffden vorder ter guetlicker antwort, dat wij mit onsen gnedigen lieuen heren ende vwen edelheyden «nde samenden liefden dat verbant ende aliancie na vermogen der benottelinge, latest bij vwen ende onsen vrenden verraempt mit onsen gnedigen heren ende lantfursten bant onderteikent, na alle sijnen jnneholde jngaen ende vullenkomelick belieuen, ende vertruwen an Got, dat an onser zijden alsulx getruwelick achteruoUicht ende gebolden werden sal. Willen vwe edelheyden ende samende liefden daer omme die breue na der benottelinge onuertachlich doen maken, ende van vwen edelheyden ende liefden ende onsen gnedigen lieuen to voeren besegelt ons to senden, sullen wij hijr doen jngelij- cken, ende wederomme doen senden besegelt. Van weghen der ritterschap van Sallant sullen segelen Adolph van Rechteren, beer tot Almelo, Adolph van Rutenberge, van wegen slants vanTwente, Adriaen van Rede ende Reynalt van Couerden, van weghen des lants van Vullenhoe, Herman van IJsehnoden ende Henrich Haghen, Ende want die tijt cort is, kennen wij sus haestlich van weghen slantz van Drenthe die namen nyet bekomen, ende machmen daer voer in albo vacuum staen laten, om die namen daerna daer mede to jnsereren. Waer wij anders wille bewijzen mogen vwen edelheyden, weerdighen, erberen ende ersamen liefden, sullen wij ons getruwelick mit guten herten bcwijseh, die seluen Got Almechtich voer onwille gesont bewaren wil. Gescreuen den XVen dach in Junio, anno XIJQ, onder tsecreet segel der stadt Deuenter, die wij hijr to sament gebrucken. Ritterschap ende steden van Ouerijsel, alse van Sallant, Twente
ende Vullenhoe, Deuenter, Gampen ende Swolle. Opschrift; Aan do 5 kapitlelen, ridderschap en stad van Utrecht, Decl B. 354.
|
|||||
|
BISSCIIOP VAN UTRECHT, (1512).
|
|||||||
|
35
|
|||||||
|
N\ 545. Be ridderschap en steden van Overijsel aan Gerrit van Thoorn, dekenvanSt. Pieter,
ter dier zake*
Weerdighe ende hoecbgeleerte heer, bijsonders gude vrent. Wij hebben doen scriuen an die
staten aldair, so dat wij consenteren jn die aliancie ende verbont bij onsen gnedigen heren benot- telt ende onderteikent, als vwe liefden wal vernemende werden. Begheeren liijr omme guetlick, dat vwe liefden den brief van desen onsen boden ontfangen ende to capittel , oft anders als vwen lielden guetduncken sal, presenteren ende van onser aire weghen montlick tendes onsen scriften consenteren in dat verbant ende aliancie, sodat bij onsen gueden lieuen heren latest beteikent is, dat willen wij tanderen tijden gerne verschulden tegens vwe liefden, die Got Almechtich gesont bewaren wil. Gescreuen den donredach na Viti, (17 Junij) anno XIJ°, onder tsecreet segel der stadt Deuenter, des wij hijr to sament gebruecken. Ritterschap ende steden der landen van Ouerijsell.
Opschrift: Aan meister Ghcreyt ten Toerne, deken tsanct Peter tUtreclit. Deel B. 355. N\ 546. Be bisschop van Utrecht aan de ridderschap en stad van Utrecht, ter dier zake.
Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue uan Baden.
Erbare, lieue vrunde. Soe ghjj opte notulen bij vns geteykcnt, aengaende tverbant ende
aliancie capittel generail doen verscrijuen hebben op en satersdach naistkomende, begerende an vns omme eyntlicke dairop te sluylen, the vorderen ende dien nae the gaen, sonder meer jnne- uallens dat wij in eigner personen, jndient ons gelegen weer, aldair komen, anders yemant van vnsen red en mijtsampt den gedeputierden van vnser ritterschap ende steden deser landen, offt enige volmechtichde vrunde , olft vnsen vollen consent schrijfFllicke aen v inden capittel ouer schicken wolden etc, Soe, lieue vrunde, en kunnen wij op dese tijt, vermits mcrcklicken groiten onleden aldair seluest nijcht komen, noich oick yemant vanden vnsen schicken, dan sijndt to vreden; gheuen oick vnsen consent dair tho, vermitz desen dat op sulcke notule, als wij geteykent hebben, gesloten ende dairop die brieue in sulcker formen geexpedyert werden, die wij dan gherne be- sloten willen, als wij verstaen vnsen ritterschap ende stede an deser zijde tdoene oick willich sijndt. Wij v inden besten tkennen gheuen. Godt zij mit v. Gegeuen in vnsen sloite Vollenhoe , den XYIJen dach in Junio, anno etc. duodecimo. Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift; Aan de ridderschap en stad van Utrecht* Deel B. 356: N\ 547. Be bisschop van Utrecht, de ridderschap van het Over- en Neder Sticht, de steden
Utrecht, Amersfoort, Reenen, Wijk bij Bunrstede, Beventer, Kampen en Zwolle, ver- binden zich tot onderlinge hulp en bescherming, met instandhouding van alle tractaten tusschen hen of hunne voorzaten gesloten. rredersck, van Goids genaden bisscop tUtrecht, geboeren marckgraue van Baden, ende wij
gemeyn ritterschap aen beyden zijden der IJselen, ende wij burgermeisters, scepenen ende rade der stadt ende steden hier na bescreuen als: aen dese zijde van Vtrecht, van Amersfoerdt, van Renen ende van Wijck, ende aen gheen zijde Deuenter, Campen ende Zwolle mitten cleynen steden aldair, maken kondt alien luyden voer ons ende onser aire nacomelingen. Want ons, onsen Gestichte, ecclesie aen beyden zijden der IJselen, ritterschap, stadt ende steden voers. onsen bor- geren ende ondersaten, oick beyden zijden der IJselen voers,, vele gewalts, onrechts, schaden 5*
|
|||||||
|
FREDERIK VAN BADENi (1512).
|
|||||||
|
30
|
|||||||
|
ende ouerlastes te water ende te lande jn voertijden geschiet is ende noch dagelix geschiet, dair
sulcke veer ende wederstant nyet jnne gedaen wert alse well noet geweest hadde ende dat well meer mochte geschien, soe zijn wij, om dat te bet te verhueden, mil goeden versinne well be- docht, ende mit beraden moede malck mitten anderen samentlicke voer ons ende alle onse na- comelingen ten ewigen dagen toe, omme oerber ende nutticheit des gemeyns Gestichls, gunstelicke ouer een gedragen sulcke punten ende voirwairden, alse hier na beschreuen staen : Inden yersten, dat wij bisscop, ritterschap, stadt ende steden voers. ende alle onse nacomelingen alle tractaten, bij ons oft onsen voervaderen mit enigen forsten, heren ende lantschappen getnaict ende opgericht, jn all hoerer voire macht onderhalden sellen, die jn boer weerden bliuen ende durch tgheen wij nv onderlinge ouerdragen werden jn ghenen punten nocli arliculen gecrenct wesen, mer sulcke tractaten altijt nagegaen zellen werden, ende jn gevall off ons die tractaten bijden voers. heren, forsten, lantscappen oft enich van hem ieytelicken ende geweltlicken gebroken ende na hoeren verdragen nyet gehalden oft nagegaen en werden, dat wij alsdan weder sulcke gewalders ende vredebrekers ons vuegen, houden, dragen ende vervolch doen zellen mit malcanderen jn maten als hier nae bescreuen staen zell# Jtem om dan dese goede onderlinge vruntschap te hebben ende te onderhouden, soe sellen de raden van ons Ffrederick, nv bisscop ende jn toecomenden tijden onse nacomelingen, bisscopen tUtrecht, aen dese zijde der IJselen woenachtich ende gegoet, ende die raide aen gheen zijden der IJselen woenachtich ende gegoet, jn alien deses onses Ge- stichts ende lants saken altijt voertaen samentlicken raden tot alien onses lants welvaeren, des wij Frederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen, soe dickwijll wij ende zij des vermaent werden zellen , ende onse staten van beyden zijden der IJselen goetduncken sail, toe laten ende gheen weygeringe doen en sellen. Jtem soe sellen onse ende des Gestichts staten van beyden zijden der IJselen voers., alle jaers voertaen jnder maent Junij eens bij hoeren deputierden bij een comen, die yerste reyze tUtrecht ende danderde reyze Ouerijsell jn enich der drie steden, ende soe voert van jaer te jaer, ende elck alsoe sijn boerte bijden anderen bijcomen doen ende communicatie te balden van alien lantsaten ende gebreken, die dan zijn off aenstaende zellen moegen wesen, ende den dach sulcx bijcomens sullen zij, diet zijn boerte is tbijcomen te doen, den anderen ter goeder tijt bijnnen der maent voer scriftelicken verwittigen, dair dat yerste bijcomen jn Junio naistkomende off wesen zell, ende sehnen oick gehouden wesen aen alien zijden sulcke bijcomen well meermaell siaers te doen, na dat die tijt ende saicken dat eysschen sellen. Jtem geboertet dan hier en bouen, dat van deser tijt voert yemant waer, die ons Ffrederick, bisscop tUtrecht, ende onsen nacomelingen, bisscopen tUtrecht, oft enich van ons, onser ecclesie, ritterschap, stadt ende steden voerscr., onse borgeren off ondersaten van beyden zijden der IJselen veronrechte, gewelt dede oft goet ende haue namen jn eniger wijs, dat is te weten, off ons Ffre- derich, bisscop tUtrecht, off onsen nacomelingen voerscr., gewelt oft onrecht geschiede als voers. is, ende ons ende onse nacomelingen bij versuecke van ons seluen ofte hem aenden ghenen , die ons ofte onse riacomelingen dit gedaen hadde, ofte die men billick dair omme versoucken zoude, geen bescheyt wcdervaeren en mochte, soe souden wij off onse nacomelingen dat toenen off doen toenen onsen ecclesie van Vtrecht ende onsen staten aen beyden zijden der IJselen, ende die souden dan voert all te hant dair om arbeyden ende van hoeren raide ende vrunden oft mit brieuen ende boden dair omme wt seynden aenden ghenen, daer des noet waer, off diemen billick dair omme versuecken zolde, omme te besien off zij ons off onse nacomelingen, bisscopen jnder tijt, te bc- scheide ende te rusten belpen-konden; ende konden zij dan des nyet gedoen bijnnen drie weken oft eenre maent ten lancksten, zoe zoude onse ridderscbap ende stadt van Vtrecht, ende anders |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 37
|
|||||
|
onse steden aen beyden zijden voerscr., mit ons off onsen nacomelingen binnen drie weken off eenre
maent ten lancksten dair naestvolgende mit alien onsen landen, ridderen, knechten, luyden ende ondersaten beyder zijden der Uselen vijande worden der gheenre off dies, dair wij dat vervolch op p-edaen hadden als voers. is, ende helpen ons samentlicken elck van ons ende van hem rnalcanderen mit all onser ende hoer machten, ende dat sell wesen te water ende te lande, nadien dattet noot is, duerende dat oorloge all wt. Ende wairt dat onser ecclesie, ritterschap, stadt ende onsen steden van beyder zijden der Uselen voers. ofte hoer enich bijsonder gewelt ofte onrechte geschiede, dair hem bij versuecke van hem seluen vanden ghenen, die hem dat gedaen hadden off diemen billick dairomme versuecken sonde, gheen bescheyt off wedervaeren en mochte, zoe zouden zijt, die dat gebreck hadden, toenen off doen toenen ons Ffrederick nv ende onsen nacomelingen, bisscopen tUtrecht, ende den anderen ecclesien van Vtrecht, ritterschap, stadt ende steden beyder zijden voers., ende soe zouden wij, onse nacomeliugen ende die andere voers. rechte voert dair om ar- beyden, ende onse ende hoer vriende off onse ende hoer brieue mit onsen off'hoeren boden seynden te versueken als voers. is; ende en konden wij die ecclesie, ritterschap, stadt ofte steden ende nacomelingen enichs van ons, die aldus jnden gebreken weeren, mit gunste nyet to bescheyde ende te rusten helpen noch gecomen binnen drie weken of eenre maent ten lancksten, soe souden wij Ffrederick, bisscop tUtrecht, ende nae ons onse nacomelingen sonder vertoch een generaell capittell doen leggen ende dair selfs bijcomen ende dat vervolgen binnen eenre maent off sess weecken ten lancksten off als wij dair en binnen suelste konnen, ende sellen oick binnen der seluer lijt onse vervolch doen Ouerijsell opter maelstadt ter Nyerbruggen, ende die ghene, die jnne gebreken zijn, sullen comen off hoer vrunden senden jn dat capittell generaell ende op die maelstadt ter Nyer- bruggen oft op plaitsen dair toe bequaem wesende, elck tot zijnre tijt, also behoerlick js, alsoe te toenen ons ende onse nacomelingen ofte onsen geschicte ende der ecclesie van Vtrecht, riddere ende knape ende stede vanden lande aen beyder zijden voers., elken op zijnre stadt, alse aen dese zijde jnt capittell ten Doera, ende Ouerijsell ter Nyerbruggen etc., sulcke gebreke als hen* van gewelde ende onrecht geschiet zijn, ende begheeren van ons ende hemluden troesl, rait ende hulpe; ende als dese voers. tijt vanden vervolge omgecomen is, soe sellen wij Ffrederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen mit alle lande, riddere, knechte , luyden ende ondersaten, ende wij, ndderschap, stadt ende steden voers., samentlicken rechtevoert sonder vertreck vijande werden der geenre off des gheens, dair dat vervolch op gedaen waer, ende weren ons samentlicken dair tegens ende sulcke gewelden wederstaen mit gansen trouwen, mit all onser macht ende elcx van ons te water ende te lande, dat oirloge all wt, elck op sijns selfs cost, gewljn ende veriies, doch die costen elck dair van te dragen , na sulcker ordinantien als dan bij ons sementlicke voir jn- ganck der veden gevonden ende geordineert worden sail. Ende wairt dat een rijdende off een reysende oerloge geviell te water oft te lande, aen welcker zijde der Uselen dattet wair, dair sellen wij Frederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen, ende wij ridderschap, stadt ende steden voers. ons altijt toe besaten mit alien vlijte , alse wij haestelicxste konnen, mit hulpe van reysmgen luyden ende van perden, te lande ofte te water, mit sulcke reetscap alse dair toe behoert, trouwelicken dair bij te comen, onse vijande te wederstane na onser aire macht, elcx op sijns selfs cost, gewijn ende veriies, ende soude enich besit ofte leger vallen aen eniger zijde der IJseleo, soe souden wij malcanderen dien last vanden cost helpen dragen, ende dat besaten mit redelicken dingen, soe datmen doen ende herden mach, ende dair na soudmen wedersaten van gewijn ende veriies van gevangen ende van reysiger ende ruerender hauen, all na aduenant soe ons. ende fithcken dat aentreffen sell; ende waert dat yemant tegen ons Frederick, bisscop tUtrecht, ende |
|||||
|
38 TKEDERIK VAS BADE?* , (1512).
onse nacomelingen, oick onse kercke ende onser goidshuysen ouer beyde zijde der IJselen goeder
ende Gestichts heerlicheit aentaste off aenvenge, roeff, brant ofte gewelt dede, ende oick waertdat ons Vrederick, bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen oft onse ecclesie aen beyder zijde der IJselen, ritterschap, stadt ende steden jnsgelijcken ofte onser enich bijsonder erghent onversien gewelt toequame, dair wij haestelicken wederstant off verhalinge op doen mochten ende mosten eer wij beraet hadden , ende die saicken dat alsoe eysten, dat wij tvoers. vervolch dair op nyet gedoen konden, vermoegens alien anderen tractaten voergeruert ende oick jn maten dcser ouer- drachten ende verbandes, soe sellen wij alsulcke gewelt clan moegen weeren, kceren ende wedcr- staen, ende oick sulcke gewelders ende vijanden handtdadigen ende onse ende der onser goet ver- volgen ende mit gewelden wederbalen ende straffen, sonder dat wij "voerder jn oerloge treden sel- len mit wederwraeck tegen beren, forsten, landen ende luyden, ten waer yerst alsdan \ervolcli gedaen weer naden ouder tractaten , dair die stadt grijpen ende anders in maten deser tegenwoer- diger ouerdrachten ende "verbants, ende jndien ons ende den beschadichden dan gheen bescheyt wedervaeren en sell moegen "van sulcke gewelden» soe sullen wij dan ende na sulcken vervolch ende nyet eer gehouden wesen, gemeynlicken malck den anderen dair jnne frjstandicb wesen, ende vijant werden der genen off der gheenre dair dat tegens te doen waer, ende belpen malck den anderen dat wtdragen ten eynden toe; ende gevielet datter ten oirloge quaem, soe en souden wij Ffrederick, nv ende onse naecomelingen, bisscopen tUtrecht, ende wij rittercchap, stadt ende steden aen beyden zijden der IJsell voers. glieen bestant, zoene ende vruntschap noch geloue, desen verbande ende ouerdrachte te hijndcr aengaen noch maken die een buten den andren; ende waert oick dattet ten oerloge quame ende dat oerloge tot eniger redelicker ende bescheidelicker zoene mochte comen, soe welcker van ons Ffrederick nv ofte onse nacomelingen, jnder tijt bisscopen tUtrecht; ofte vander ridderschap, stadt ende steden aen beyder zijden voers. dat aenginge, die en soude dat nyet vereen willen, ende hij soude hem dair jnne te bescheiden setten te zoenen bij ons anderen, dair dat oerloge nyet op off doer en weer geresen. Voert zijn voerwairden, wairt sake dat tusschen ons Frederick nv ende onsen nacomelingen, jn elcker tijt bisscopen tUtrecht, off onser enich van ons ritterschap, stadt ende steden beyder zijden voers. enige segelinge geviell jn desen voers. wege off jn anderen enigen punten desen verbande ofte ouerdrachte aenruerende, des zouden wij alentlick bescheyts ende reden bliuen aen die ander, dien die schelinge minste aenrue- rende wair, ende wes die dair jn ouerdroegen ende voer tbeste vonden, dat souden die ander volgen ende dair na voert vaeren. Jtem en sellen oeck onse slaten van beyden zijden der IJselen, jn haeren preuilegien, rechten ende ouden heercomen, vrijheiden ende lantbrieue, die zij van ons Ffrederick, bisscop tUtrecht, hebben ende van onsen voervaderen gehadt hebben, bij deser ouer- drachte ofte verbant nyet vercort noch verminret wesen, mer sellen hem elex die sie sijn, oick geestelicken ende weerlicken, doechtlicken onderhouden ende doen onderhouden, ende hem sulex alle ongekrenct ende sonder alle jndracht nagaen; ende en sellen wij Frederick nv bisscop tUtrecht, ende onse nacomelingen ende wij alien anderen voers. ende onse nacomelingen, soe wij nv mit ghenen heren, forsten, landen noch luyden aliancie noch verbant en hebben, oick ons oft yemant van ons tot eniger tijt aliancieeren , verbijnden deen buten den anderen desen verbande ende ouer- drachte te hinder oft ter conlrarie jn eniger wijs, dan sinte Mertijns palen bescudden ende be- scermen, ende ons alien dair jn bewijsen, als goede sinte Mertijns voerstanders ende sinte Mertijns jnannen, mit ganser trouwicheyt ende gelouen, als wij van natuerlicken verbande schuldich zijnte dien. Ende wij alle voerscr. hebben gelooft ende louen vastelicken mit desen onsen brieue, alle dese punten ende elck dair off bijsonder malcanderen vast, stade, onverbrekelick ende geloiilick |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512).
|
39
|
||||||
|
te houden, ende elck den anderen gunstelick ten besten te keren ende na te gaen, sonder cni-
rerhande argelist. Ende dat verbant ende ouerdracht sell jngaen op datum des briefs, ende due- ren Yoer ons ende alien onsen nacornelingen ten ewigen dagen toe. Ende deser brieuen sijn thien, dair wij Ffrederick, bisschop tUtrecht, ene, onse ridderschap aen dese ende geenre zijden der. Uselen elcx enen, ende oick onse stadt van Vtrecht ende steden Amersfoerdt, Renen, Wijck, Deuenter Campen ende Zwolle elcx enen aff hebben. Jn oerkonde des soe hebben wij Ffrederick, bisscop Yoer ons ende alle onsen nacornelingen onsen, ende wij Joban, beer tot Montfoert etc., Johan van Zulen van Nyevelt, ritters, Jokan van Renes van Wuluen, Gerijt van Zulen van Nye- velt Steuen van Zulen ende Eerst van Usendoren, ouer ons seluen ende, ter beden ouer ende van we^en der gemeen ritterschap aen dese zijde der Uselen ende alien onsen ende boeren nacorne- lingen, onsen, ende wij Adolpk van Recbteren, Johan van Voerst, Adolff van Rutenberge, Adriaen van Rede, Reynalt Yan Coeuorden, Herman van Uselmo(n)den, Henrick Hagen (}) ouer ons seluen ende ter beden ende van wegen des gemeen ritterschap aen dander zijde der Uselen, der landen van Zallant, van Twenthe, van Vollenhoe ende van Drenthe, ende alien onsen ende boeren naco- rnelingen, onsen, ende wij burgermeisters, scepenen ende rade der stadt van Vtrecht, onser stadt, ende voert wij burgermeisteren, scepenen ende rade der steden Amersfoerdt, Renen ende Wijck aen dese, ende Deuenter, Campen ende Zwolle ouer dander sijde der Uselen, voer ons ende ouer den anderen cleynen steden aldair, oick voer ons ende alien ende boeren nacornelingen, onser steden zegelen aen desen brieff doen bangen. Gegeuen tUtreckt, jnt jair ons Heren dusent vijff hondert ende twaleff, opten negentienden dacb jnder maent Junio. Yoorzien met 21 uithangende geheel ongeschonden zegcls in rood en bruin was, zijnde 2 zegelen te Ioor
gegaan. Archief der stad Vtrecht, serie van charters 15111520. N*. 548. Burg., schep, en raad der stad Hoorn aan het kapittel van den Dom en denproost
van JVest-Friesland. Klagte over knevelarij van den deken mv. Otto* Eerbare, wijze ende voirsichtige beeren, wij gebieden ons hertelijcken tot v, zoe wij meeste
vermogen. Ende uwe eerbairbeden sal gelieuen te weten, hoe dat wij wel te vollen gevisiteert ende doirgesien hebben uwen brief aen ons gesandt, gedateert den tienden dach deser jegenwoirdiger maent, inhoudende onder anderen, dat uwe eerbairbeden zeer vervreemden ende niet en konen gelouen, hoe ende in wat manieren wij ons verstoutten inogen bij openbare wtroepinghe ende publicacie albier vanden stadtbuus binnen uwe gheestelicke jurijsdictie doen publiceren ende wt roepen voor den volcke, mits laslende onsen poirteren ende ingesetenen den deeckene te geuen van eenen absolucie van heymelijcke trouwe, negen boddragers ende eenen boddragere voir zijn notano, of payment dair goet voer wesende sonder meer, vp peyne ende verbeurte van drie pont, nae vermogen sekere priuilegien, die wij dair van hebben gegunt ende gegeuen bij wijlen onse doirlucktigen ende hoicbgeboren prince , saliger memorie etc., gemerckt oeck dat wij eerst ende al voren schuldicb badden geweest an v te sckriuen, die saecke mits volcommen informacie nae innaU ende forme vanden seluen uwen brief, soe is nu wair, als salige meester Luydolffvan Veen, aoemdeecken etc., laeste voir zijn doot bij ons wesende albier binnen die stede van Hoorne, wij clacntehjeken bij hem gecomen zijn, aduerterende vanden grooten abuysen ende nieuwicheden aagelijcks bij meester Otto, onsen deecken, voort gestelt, mits afnemende onsen poirteren ende ingesetenen van elcke alsulcke absolucie ses ende twintich stuuers een gouden gulden, ende van (0 Hier was eene vr'tj ruime plaats opengelaten.
|
|||||||
|
FREDERIK. VA5 BAJ>EX , (1512).
|
|||||||
|
40
|
|||||||
|
anderen zaicken grootelijcken meer dan van recht wegen behoirt, ten eynde dat de selue meesler
Olto bij monde van salige meester Luydolf van Veen, doemdeken etc. voirn., in onse precensie gelast is geweest, onsen poirleren ende ingesetenen te nemen zoe zij van rechts wegen schuldich zijn, sonder meer, nauolgende andere deeckene voir hem geweest, die van elcke alsulcke absolucie te nemen ende te ontfangen plagen negen boddragers van huere porcie ende een boddrager van- den notario. Oeck onlancx voirleden, zoe is deselue deecken bij uwe eerbairheden beuolen bij sekere brieue, wair aff wij die copye v bier inne jegenwoirdelijcken gesloeten ouerseynden, onsen poirteren ende ingesetenen te laten blijuen in hueren ouden gewointen , sonder ongewoen- lijcke schaltinge vp hem luyden te doen. Desen al niet jegenstaende heeft de voirs. meesler Otto ghelieft, daghelijcks noch voorder ende meerder te procederen mit. sijnen abuysen ende onbe- hoirlijcken schattingen, sonder enichsins dair jnne gestraft te willen wesen, dwelcke men niet langer en behoeren alzoe te laten ouer te lijden, sonder dair jnne te reinedeeren behoirlijcke prouisie, gemerckt oeck dat wij onsen poirteren ende ingesetenen schuldich zijn voir te staen in hueren rechte, mits oeck beschermende ons priuilegien tot conseruacien van onsen eede. Dus eyst dat wij , desen angemerckt ende wt zekeren groote abusien ende ongewoentlijcke schat- tingen , bij selue onse deecken tot veele ende diuerssche tijden op ende ouer onse poirteren ende ingesetenen voort gestelt, die als mi te vele zijn te schrijuen, ende nae beloops tijts zeer corttelijck int openbare wel blijcken zullen, ende na vermogen onser priuilegien, hebben onsen poirteren ende ingesetenen bij openbare publicacie gelast ende beuolen te doene als voren, op peyne dair jnne voirclairt ende begrepen, sonder enige preiuditie deser uwer gheestelijcken jurisdiclie. Aldus, eerbare, wijse ende voirsichlige heeren, gemerckt dat wij staen mede onder uwe geeste- lijcke jurisdictie, dairom behoeren uwe eerbairheden ons defenderen van alien onwoenlijcken schal- tinge ende anderen, die men onsen poirteren ende ingesetenen bouen recht ende redene alsus zouden willen eysschen ende afnemen; wij willen des ghaerne weder omme verscbulden, dat kenne Godt Almachtich, die v eerbare, wijze ende voirsichtige heeren wil sparen salich ende gesont. Gescreuen den XIIIJen dach Septembris, anno XVC ende twaleff. Burgermeesteren, schepenen ende rade der stede van Hoorne.
Op&chrift: Aan den deken enhet hapittelvandenDomendenproost van TFest*Friesland. Deel A. 571. N\ 549. Burg., schep. en raad der stad Room aan het kapittel van den Dom en den proott
van West-Friesland, ter dier zake,
Eerbare ende wtjze goede vrunden. Uwen brief! ons nv geseynt, jnhoudende, hoe dat meisler
Otto, onse deken uan West Vrieslant, uwen borgeren ende jngesetenen dagelicx scattende soude wesen jn absolutien te geuen van heymelicken hijlicken etc., van hem meer gelts nemende dan sij den seluen deken sculdich sijn, na vermogen zekere uwen priuilegien, die houdende sijn dat men van elcke alsulcke absolutie niet meer geuen sal dan IX boddragers den deken ende enen bodd. den not., ende dat oec nye gheen andere dekenen die voirden voirscr. meester Ottogeweest sijn, meer dan sulcke X bodd. voir hen ende den not. te nemen plagen, begerende dair om wij oen voirg. onsen deken alsoe onderwijsen wouden, dat hij uwen borgeren alsoe ombesat wil laten. Jtem mit vorderen jnhouden desseluen briefs, hebben wij guetlick ontfangen ende redelic verstaen, ende geuen dair op inden besten te kennen, dat wij den voirg. onsen deken mit brenger van desen scrijuen, dat hij v ende vwen poirters ende ingesetenen jn hueren ouden gewoenten late ende gheen ongewoenlicke scattinge en doe, want wij hem des niet henghen en willen, seyndende hem copie des voirscr. uwes briefs, op dat hij onss een antwoirde dair op scrijue, jndien dat hij hem ver* |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 41
meet enichs rechts te hebben anders te doen dan vwe brieue wtwijst, want wij v ende enen
ye^elicken in sijnen rechte ende goede oude gewoenlen laten ende onderhouden willen hebben. Onse Heer Got sij init v. Gegeuen tUtrecht onder tsignet onss doemdekens, des wij samentlick hier jnne februycken, op sinte Pontiaens dach (19 Nov.), anno XVC ende sess. Et sic habetur subscriptum : Doeindeken ende capittell der kercken ten Doem tUtrecht, proist van West Vrieslant, p-et. M. Keyen. Et talis est superscripts: Eerbaeren ende wijsen burgermeisteren der stadt van Hoirn, onsen bijsunderen goede vrunden. Collacionata et diligenter examinata est presens copia et concordat in suo
original! de verbo ad verbum, quod ego Johannes f. Jo. Sijmonis de Hoirn publicus sac. jmperiali auctoritate notarius omnibus et sing, interesse haben., manu et nomine meis solids et consuetis certifieo. Deel A. 572.
N\ 550. Burg,, sehep. en raad der stad Hoorn aan het kapittel van den Dom te Utrecht
en den proost van fVest-Friesland, ter dier zake,
Eerbare, wijse ende voirsichtige heeren. Alsoe uwe vruntlijcke begeren es te hebben copij
wt ende van onse priuilegien etc., mitsgaders informacie bij articulen in geschrijfte gespeciliceert vanden abusen ende nieuheden, tot veele ende diuerssche tijden alhier binnen uwe geestelijcke jurisdictie bij meester Otto, deecken van West Vrieslant, voort ende opgestelt ende genomen die visitacie, dair aff uwe eerbairheeden bij middele tijden bij behoirlijcke prouisie dair jnne remederen souden, sulcks als noot, recht ende redenen vermogen souden. Wair op uwe eerbairheden gelieuen sal te wetene ende verstaen, al es wair dat wij niet schuldich en zijn de voirs. meester Otto te accuseren ende belasten van zaecken als bouen, wij nochtans tot conseruacie van onsen eede be- hoeren de selue onsen poirteren, poirterssen ende jnwoeneren bij goede remedie voir te staen in hueren rechte, hemluyden beschermende van alsulcke jniurien, mits oeck verhoedende andere jn- conuenienten die nauolgende tijden geoersaeckt zouden mogen warden. Schrijuen dair ornme jegen- woirdelijcken ende bij desen ouerseyndende copye, mitsgaders sekere articulen spreeckende opten voirs. meester Otto, tot dien eynde dat, deliberacie hier jnne ende op gehadt, gij sekere uwe commissarijsen hairwairwairts ouer jn doir dese lande suit moegen seynden, indient uwe eerbair- heden alzoe gelieft, ende onderstaende ende vernemende die wairheyt hier aff men sal bevijnden veele andere grooter ende meerder zaecken ende abusen comende tot accusacie ende laste van de voirs. deecken. Aldus, eerbare, wijse ende voirsijehtige heeren, hier jnne doende zulcks als uwe goede ende geestelijcke raet gedragen sal, begeren wij nietemin uwe beschreuen antwoirt bij bren- ger sbriefs , ons dair nae voirts te mogen rechten ende voirsien van deselue uwe eerbairheden die Gode Almachtich wil sparen salich ende gesont. Geschreuen den VJen dach jn Octobri, anno XVC twaleff, Die burgermeesteren, schepenen ende rade der stede van Hoorne.
Opschrift; Aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht en den proost van
West-Frietland< peel k% 573
ff8. 551. Artikulen, geraempt jegens meester Otto, deecken van West-Vrie*lant, ornme hem
te belasten voirden heeren vanden capittele tUtrecht. JJerst zoe es de voirs. meester Otto iuobedient geweest tcapiltele tUtrecht, als blijcken
W» - 6 |
||||
|
42 FREDERIK VAN BADEN, (1512).
mach bij sekere brieuen wesende in handen vanden burgermeesteren der stede van Hoorne, welcke
inobediencie ende jegestal bij den voirs. deecken gedaen es tot dien eynde, omme commotie te maecken binnen der stede van Hoorne. Jtem tot andere tijden als meester Jan Dierl vicecureyt of den zijnen anuarende ende beginnende den dienste Gods, ende staende de voirs. meester Otto bijden hoech outair es van dair gegaen langs doir die kercke, omine de gemeente te commoueren ende te trecken tot alsulcks mede te doen. Jtem heeft oeck mitten anderen priesteren zijn abso- lucie genomen vanden penningen den gemene memorien toebehorende, welcke penningen gegeuen waren lot Gods dienste, dair mede te doen ende renten dair mede te koopen, gelijck huer prede- cessors gedaen hadden, van welcke abusen meester Otto thooft geweest es. Ende ouermits dat die penningen dair van niet en behoirden genomen te wesen, zijn zekere priesteren geweest penitentia ducti, hebben de voirs. penningen huer porcie bedraghende weder omme gerestitueert. Oeck es wair, dat Sijmen Pietersz. onse mede poirter heeft mils simpele fornicacie bij eenen wedue een kunt gesussiteert, wair van de voirs. deecken heeft hem willen corrigeren, jegens priuilegien ende goede oude vsantien der stede van Hoorne, wair omme de voirs. Sijmen Pietersz. clachtich geweest es voirden stadthouder van Hollant ende rade van dien, omme hier inne prouisie te hebben jegens de voirs. deecken, dwelcke hij alzoe vercregen heeft, wair doir de voirs. deecken afgelaten heeft zijn leuen lanck gedurende; ende als nu de voirs. Sijmon Pieterss. gesturuen was, heeft de voirs. deecken dat doode lichaem doen arresteren binnen thnus, gemerckt dat de kijnderen van dien huers rechts niet en verstonden, begeerden oeck dat doode lichaem van hueren vader geaerdt te hebben , heeft de selue deecken hemluyden afgenomen thien phs. gulden ende afgedwongen. Jtem Sijmen Meelijss. van Amsterdam, begerende te procederen ad ordines, es gecommen binnen Hoorne, voirsoeckende aen de voirs. deecken omme te hebben een tijlel Yoir hem seluen, dwelcke hem alzoe gegeuen ende gegunt es geweest bijden voirs. deecken, nemende dair aff vijff of ses Rijnse gulden, ende gemerckt dat de selue titel vals was, zoe es hij niet geordonneert ende groo- telijcken dair inne bedrogen, ten eynde dat hij heeft moeten reysen tot Romen, omme aldair zijn ordines tontfangen, ende want de selue priester mits de voirs. tijtel niet geholpen es geweest, be- gerende dair omme restitucie vanden penningen, die hij den deecken dair voir betaelt hadde, zoe es wair, dat die deecken dit niet willen doende, heeft hier en bouen noch behouden tijtel mitten penningen. Jtem oeck zoe heeft hij dubbelt gelt genomen van een absolucie van een arm man, comende dair nae de selue deecken anden vrou heeft hij geseyt, »ziet suldi anden man comen, ghij moet mij heymelijcken geuen X St., ende dattet v man niet en weet." Noch heeft on- lanck voirleden meester Otto ontfangen een gouden gulden ende een phs. gulden van twe abso- lucien, hem seluer dair jnne verstoutende ende seyde jnt openbare, dat hij dat gedaen hadde tot versmaetheyt vanden burgermeesteren van Hoorne, dwelck zoe niet behoirt, gemerckt dat wij int sekere verstaen hebben, dat die poirters van Hairlem van elcke alsulcke absolucie niet meer en p-heuen dan tien st. Oeck zoe es de selue deecken van meynedicheyt ofte perfidie bevonden, mits datter voortijts voir zijn persORe geappelleert es geweest van etc., dwelcke hij nochtans bij zijnen consciencie ende geschrifte ende bij ede van zijn clerck gecertificeert heeft niet geappelleert te weesen, des niet jegenstaende zoe es dair na getuycht bij seuen of acht goede mannen , die dair bij waren, datter geappelleert worde. Jtem in zaecken aengaende trou ende echt es die sentencie te voirsoecken anden heeren vanden capittele tUtrecht, twelcke mach blijcken in contrarie van an setten ende ofsetten tot des deeckens belieft, sonder die heeren voirs. dair op geaduerteert te weesen. Jtem Jacob Pieter Remkis es bijden deecken voirs. vanden eene anderen geset tot dat derde vijff toe. Jtem Gouert Jacobz. es geset van Um Sijmens wedue sonder sentencie vanden |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 43
heeren die hair nochtans trou bekende. Jtem Griet Claes Taets heeft hij geset an Heyn Arnssz.
ende dair nae weder om gescheyden, ende elcks heeft althans een ander echt. Jtem van die institucie van Hauwerden, dwelck angaet die heeren van tcapittel, ende nieraant anders. Van veele ende diuerse titulen gegeuen, dair die priester geen possessie van houden, ende dat doir middele vanden deecken etc. Noch excessen gedaen bijden deecken te Leeck ende te Oester Leeck. Deel A. 574, 575.
N°, 552. £urg.> schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle > aan de 3 staten
van Utrecht, over de inneming van Koevorden aoor Roelof van Munster. Edell, weerde, erbere, vrome ende wijse heren, bijsonder guede vrende. Wij holden noch
;uwer edelheyt ende weerde lieffden jn gueder memorien vanden handell Roloffs van Munster, amptman toe Couarden te wesen plach hijr beuoeren van ons verstaen. Den nv de hoichweerdige, hoichgeboeren furst, bijsschop tUtrecht, onse gnedige lieue heer, ende desse lantscappe jn affganck zijns amptes eerlicken ende wall ende eyne groete somme baeuen zijne verschrijuinge vthgericht ende betaelt hebben, ende dat hij bijllick ghene redene op zijne gen. ende desse lande pretenderen en konde, ende alsoe mijt zijnen knechten nae Gronijngen gereyset, hefft deselue Roloff nochtans, onverwairt zijnre eeren, de doch zeer cleyn ijs, tuschen dessen vrijgdach ende donredages nacht dat huys ende stadt Couarde mijt gewalder handt jngenamen ende dair op doetgeslagen Reynoldt van Couarde Wollerss. ende anderen des erberen Adolphs van Rechteren des nyen amptmans dieners op dat huys wesende, gewondt ende gevanghen, soe Adolph van Rechteren hij ons heren gen. toe VolJenhoe verschreuen. was, ende holt dat huys, borch ende stadt alsoe jn zijne gewalt mijt krijchschen luden, niet anders dan offt hij des ende der Omlande een erffheer sij } gelijck hij sich bij tijden sijns amptes niet veell mijn bewesen hefft, ende ijs mijt alsulcker verrederye ver- handelt ende jngenomen, vermijts dat hij jn tijden zijns amptes ende eedes bewantenisse seker blijnde lijnen onder dat water jnden borchgrauen gescheert hadde, dair mede hij ende zijne knechte sich auergegeuen hebben. Wair omme, lieue heeren ende guede vrende, wij v edelheyt ende weerde lieffden dijt aldus jn alien gueden gheuen toe kennen, jn sonderheyt nae bewantenisse'v lieffden den Gestichte ende wij malckanderen toegedaen zijnnen, ons mijtten besten hijr jnne te helpen raden ende doen als v lieffden geerne hadden offt den ende der gelijken aldair geboeren mochte, om mijtten spoedelicksten mijddell ende weghe voer toe nemen des Roloffs boefflijck ende schentlick moetwijllich gewaldt mechtich wedderstant geschee, ende alsoe mijtten sijnen werdemijs- handelt ende gestrafft, zij sulcker ende der gelijker lude een merck ende exempell jn ewecheyt moegen wesen, op dat de borch ende stadt Couarde mijtter Drenthen ende ander Omlande niet en werden getoegen ende verwijldet van sencte Marten ende den Gestichte van Vtrecht, wij be- vruchten anders dorch de ghene , sich vorder mede menghen moegen , gescheyn mochte. Ende hoe wall wij dan des ende alles guedes een gantz vollenkomen betrouwen hebben, nochtans be- geren wij een bescreuen troestlick toe verlaten antwoirdt tegenwoirdich, verschulden wij geerne jn gelijken ende merre saicken tegen v edelheyt ende weerde lieffden, de Godt jn salicheyt behoeden moet. Gescreuen onder dat secreet der stadt Zwolle, dat wij tesser tijt tsamentlick hijr jnne ge- brueken, op sondach auont Luce euangeliste sanctj (17 Oct.), anno Domini etc. XIJ\ Burgermeysteren, scepenen ende raede der stede Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opsckrift; Mn de 5 kapittelen, ridderschap e?t sfad van Utrecht. Deel B. 357.
6*
|
||||
|
|
||||||||
|
FREDF.RIK VAN BADE5, (1512).
|
||||||||
|
44
|
||||||||
|
N". 553. Burg., schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle9 aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake. Werdige, edelh., erber, gestrenge ende wijse heren, bijsonder gude vrende. Als v werde,
edell end'e vromme lieffden onse vrende euermails dessen anstaende donredach ten generaill ver- scheuene capiltell begeren, dat stuck van Couarde angaende, hebben wij vrentlicke na vorder sbreues jnholt ontfangen ende verstaen, ende gheuen den seluen dair op ter guetlicker antwert; dat ho wall wij geenre menijnge gewest weeren, enijghe dijnge in dessen handell voer tonemen butben voerraidt en mede todoen van v lieffden , nochtans vermits gelegenheit der saeken , want Roloff van Munster voernam de Omlande van Couarde jn dijncktall ofit roff ende brant to leggene, gelijck bij deyls der naistgelegene gedaen befft; oick bevruchtende bij vertreck van sturijnge sijns gewaldes , enijge heren ende oick anderen de boelder ende troestlicker mit den seluen menghen ende verdraeghen mochten, des wij- noch ter tijt onsekerlijken sijnnen, so ijs de hoichwerdige , hoichgeboeren ffurst, onse gen. leue heer van Vtrecht mit sijnre ff. gen. lande Zallant, Twente ende Vollenho, ende ons auerdraegen van eyn seker getall van rutheren ende knechten, dat buys ende stadt Couarde voer dat ijrste ter stundt to bestallen mit geschut dair toe noedich ende denende, dat wij v werde ende vromme lieffden in alien guden aldus gheuen to verstane, ons eyn geenen arghen to verkeren, wij desse ordinance mijt sljn ff. gen. an desse zijde buten tegen- waerdicbeit van v lieffden aldus gemaickt hebben, soet selue neit anders dan bij kentlijcke noit- saeken ende reddenen vors. gescheit ijs; ende solden oick van gansen guden herten vnse vrende als eynre lude, oick na eysch der verbontlicker bewantnijsse aldaer gerne schicken, dan ijs ons, kent Got, auerlandt te reyse, tselue thantz geenre wijss moegelijck noch doenlijken, ende oick de tijt to koert valt auer zee de omweghe te soeken. So ijs noch na als voer onse ernstlicke be- geren ende versoeken, dat v lieffden bedencken de gelegenheit ende gestalt der saeken, ende doen onsen gen. leuen heren sijnre gen. lande ende ons tot besehermnijsse senct Mertens palen alsol- cken beholp ende bijstandt, als v liefdcn wolden van desse zijde jn gelijken namails offt den ge- boren mochte to geschene; haepen, mit holp van Got, den seluen Roloff also to straffen, dat anderen namails eyn spegell van hem nemen , ende solx en der gelijken neit meer voernemen sollen , ende tot wat beholp men sijch entlicken hijr jnne to v lieffden verlathen sail moeghen* begeren wij v lieffden ons bij uwen geschickten vrenden opt ijrste den moegelijken ijs verbat- schappen wijllen, vermits sijn ^en. ende de last oick an desse zijde sijnnen; dat wijllen, wij als gude vrende, so desse handell geen auerschrijuen ende vertreck lijden mach, gerne tot alien tijden jn gelijken ende meer verdenen tegens v, werdige edelh. ende vromme lieffden, de Got in saligen leeuen lange behoeden rnoet. Gescreuen onder des stadt segell van Zwolle, wij sementlick om der saeke hijr to gebruken, anno Domini etc. XIJ. Burgermeisteren, schepenen ende rade der steede Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden van Vtrecht. Dee! B. 358. N°. 554, Burg., schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle, aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake.
Weerdige, edele ende walgebaeren heren , eirbere, vrome, eirsame ende wijse, bijsonders
gude vrunde. Soe als wij den IXen dach jn Julio verleden an vwen liefden scriuen deden, woe dat Roloff van Monster, doe dross, to Couerden, jnden lande van Drenthe, to Meppel een hues ende veste gebouwet hadde, daer verseenlicken doer was, dat ganse lant van Drenthe vanden |
||||||||
|
B1SSGH0P VAN UTRECHT , (1512). 45
|
|||||
|
Gestichte toe ontvreemden, alle tegens verboth ende wille ons gnedigen lieuen heren van Vtricht
ende deser alinger lantscappe, soe dat wij genoediget worden den wall ende veste om dat getijm- mer ende bouwinge dale to leggen; heft sich doe die voirg. Roloff jn sijnen moetwillen verboest, soe hie sijnen qwaden opsaet, alst nw schijnt, doer die veste bij hem gemaict nyet vullenbrengen heft mofen, mit wtheeraschen knechten ende volcke, prouanden ende anders dat hues Couerden tepens sijnen eet, eer ende hogeloften gesterckt, der meningen alsmen mit sijnen breuen bevvijsen mach, dat selue hues to Couerden jn tijden sijns eetz ende amptz van sanct Marten tontfreemden, ende nyet tegenstaende dat wij ons verboden hebben alle sijns to seggens, reden ende rechtz voir onsen pnedigen lieuen heren, als onsen lantfursten, daer hie een geswaren dienre van was, heft hie noch- tans sijnen ft', g. na mennichfoldigen versoeck geweygert, dat hues to Couerden to apenen ende jn tdoene, daer wij doe vwe liefden op versocht hebben tot rade ende dade, om dat bij sanct Marten tblijuen; quam ons den XXten dach der seluer maent van vwen liefden ter antwort > woe dat bij reden ons g. b. jnt capittel generael tkennen gegeuen waer, dat Roloff solde hebben willen achteruolgen, dat to Gramsberge versproken waer, to wetlen, dat vurs. hues in sijnre gnaden banden te leueren, ende inden dat sulx niet en gescheden, waren vwe liefden van meningen bij ons to scbicken ende tdoene, alst behoeren solde etc. Soe, lieue heren ende vrende, heft na voellen dachfarden ende ansoecken ons gned. lieuen heren niet mogen geboeren, dat vurs. hues jn sijnre gnaden handen thebben, maer dat den enen dach mit hem verdragen is gewest, heft hie des anderen dages ontvallen ; doch is gekomen ten latest so veer, dat wij hem, bouen sijn summe die hie opten arapte liggende hadde, om hem meer dan mit reden to slijten, bouen VIJ oft ViIJc guld. gheuen hebt moten ende wal belalt; ende als hie vernomen heft, datmen hem bouen alle reden geuol- licht heft, ende vanden huse ende ampte ontsat wolde hebben, heft hie, die wijle dat hie dat hues noch jnne hadde ende jn sijnen eet verbonden stont, mit sijnen hulpers jnder graften des huses Couerden onder waters die stacketten heymelick ontvest, ende daer anne ennige touwe gevest ende onder dat water gesenckt ende anders gemaict verborgen; ende als doe voert Adolph van Rechteren etc. mitten vurs. [ampte verseen is worden ende dat hues heft jngenomen, ijs Roloff korlz dair na, veruolgende sijnen boesen oneerlicken opsett, bij nanhtslapender tijt an die ver- borgen touwen- gevallen en die stacketten nedergetagen, ende ijs so dat vurs. hues, bueten ennige redelicke tijcht oft tosage, verretelick weder jngenomen, ende een van Couerden dair op ver- mordet oft doetgeschaten, als wij dat nw latest jnt lange gescreuen hebben vwen liefden. Ende want ons dair nw ter antwort op kompt, dair op en tokomende wonsdage capittel generael ver- screuen twesen, dair wij mede bij schicken solden, hadden wij sulx gerne gedaen; dan want onse gned. lieue heer van Vtricht, sijnre gnaden ritterschap ende steden desser landen oeck dair op verscreuen heft, ende van noeden is, bij sijnen gnaden ende in desen landen, dair die gebre- cken sijn, dair jnne gesloten te weerden, bedunckt ons, dat tegenwoirdicheyt van onsen vrenden totten vurs. capittel vorder dan tot ontdeckinge der saken, des wij genoech holden mit desen ende oick onse voirschrijften sonderlinx niet en sij van noeden; ende en hebben oeck om mennich- foldige lasten ende cortheyt der tijt, die besendinge tesser tijt niet konnen bekomen, dat vwe weerdige, edele, eirbare ende eirsame liefden niet tot onwillen willen verkijren. Ende want Ro- loff van Monster dat vurs. hues geweltlick noch jnne heft, ende wth den huse bijnnen Groningen nyes gebouwet mit krude, bussen, vitalien en ander noettruft, so wij verstaen, meercklicken ge* starct, ende dat lant van Drenthe, oeck een part van Zallandt wth Couorden tot dingtalen gelecht wort, tot verachtinge ons g. 1. heren ende alle sanct Martens landen ende lueden , begeren wij mit andacht, dat vwe liefden vwe voirschrifte achteruolgen, ende den groten scaden ende schanden, |
|||||
|
46 TREDEEIlt VAN BADEK » (1512).
|
|||||
|
homoet en gewalt anseen, ende tot deser saken, sonder vertreck na den geholdenen capittell, so
spodelich alst mogelicken is, vwe treflicke vulmechtige vrende rnit vullenkomen macht, beradeende beuele hijr bij ons schicken, om den verreetlicken handell ende gewalt sulck wederstant thelpen doen, dat alle menschen exempel ende spegel dair anne nemen mogen, ende oeck gheen ander onraet, dorch vertreck vanden, tot vorderen afbroeck van sanct Martens palen dair jnne en valle, alst, God betert, jn anderen voir hen is gescheet. Hijr jnne doende , als vwe liefden liefhebbers sijnt van sanct Marten, ende willen, dat wij geerne wederomme willich sullen sijn , oft jn den lande aldair bij v sulx oft der gelijcken geboirden jn tokoraenden tijden, dat doch God verbueden will; ende woe wall dat wij des na gelegenbeyt vertruwen hebben, begerens nyet to mijn een toverlalige bescreuen antwort van vwen weerdigen, edelen, eirberen ende eirsamen liefden, die onse Heer Got Almechtich jn langen gesonden leuen voir onwille bewaren will. Gescreuen den XXVten dacb jn Octobrj, anno etc. duodecimo, onder tsecreet segell der stadt Deuenter, des wij hijr to sarnent gebruecken. Burgermeisteren , scepenen ende rade der stede Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en steden des Neder Stichts. Deel B. 359, 360. N\ 555. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue uan Baden.
Eirbare lietie vrunde. Wij hebben guetlicke ontfangen uwe schrijffte, mijt copyen so vnse
drie stede Deuenter, Campen ende Swolle an v doen schrijuen hebben, berorende den vngeboir- licken handel uan Roloff uan Munster, dairop ghij capittel generail tegen morgen, woensdach, doen verschrijuen hebben, begerende wij vnse rede mijtter gedeputierden vnser voirs. stede ten voirs. capittel senden, twelck wij gherne gedaen, dan vertnits kortheyt der tijt, ende oick want wij gesteren auent alhyer bijnnen vnse stadt Zwolle gekomen, dair wij vnse ritterschap ende stede, opte voirs, saeke doen verschrijuen hebben, dairomme nycht bijbrengen kunnen, als gij tselue wth schrijfften vnser voirs. stede wail breyder verstaen hebben. Sus begeren wij ende versoecken v, als principael vnses Gestijchts litmaten, ghij de saeken inden voirs. capittel ripelicken ouerleggen, ter herten nemen ende dair jnne mede then besten helpen raiden ende daden willen, ende vns des uwe guede meyninge bij desen vnsen boden ouersenden. Got sij rnijt v. Gegeuen in vnser stadt Swolle, den XXVJea dach in Octobrj, anno etc. XIJ' Get. II. IIUKDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 361.
N". 556. De 3 staten van Utrecht aan de steden Deventer, Kampen en Zwol> ter dier zake,
Erbare, wijse, vorsichtige, bijsonder goide vrunde. Soe wij op huden, date sbrieffs, capittel general op uwer liefden echrijfFten ende clachten berurende Coevorden, geholden hebben, daer dan onsen gen. lieuen heren ende uwer lieffden deputierde vrunden na onser vermeninge ende begerten niet comen, dan schrifften zijnre gen. ende uwer lieffden ons gepresenteert zijn, die wij in alien foeden oitmoedeliken ende vruntliken ontfangen ende redeliken wel verstaen hebben, soe wij dan na bewantenisse als goede sinte Mertens luden, ende oick insonderheit dess verbandes haluen cortelinx jnne gegaen mijt een anderen verbonden ende den Gesticht toe gedaen zijn, zijn wij, ritterenende knapen ende vorts stadt ende steden bij consent der ecclesie eendrechtelicken ouercomen den ver* bande vors. ganselicken na willen gaen in desen handel, als wij alle gem zien zoude, ons we* |
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1512). 47
|
|||||
|
deromme geschien zoude, off ons herwerts ouer insgeliken gebreken aenquemen. Ende hebben
op dese selue saken ende gebreken, ora daervan eyntliken tesluten, weder capittel doen verschrijuen op donredach nae Aire Heyligen dach , daer wij dan begeren, gij uwe raitsvrunden willen zeynden milt sulken raet ende voerraem, als aldaer genomen sail wesen bij onsen gen. lieuen heeren ende forsten ende uvven liefden. Wij scriuen oick insgeliken aen onsen gen. heer, mede hoepende zijn alsdan zijnre g. raitsvrunden bier bij ons hebben '.sell f om die entlike conclusie te nemen, sonder meer vertreckes na eysche der saken, ende willen alsdan oick onse vrunden mijtten vrunden ons gen. heeren ende den uwen weder antwort ouerschicken, indient van node is om mijt onsen gen. heren ende uwen lieffden oick sulkes handels haluen aldaer tesluten, daer toe zijch ver- laten sellen mogen ganseliken uwe ersaine vrome lieffde, die God Almechtich etc. onder tsignet dess doemdekens ende dess edelen heeren van Montfoirt ende der stadt van Vtrecht, opten XXVIJen dach Oct., anno XIJ.
Prelaten ende capittelen der vijf goidshusen, ntteren ende knapen, sladt
ende steden sNeder Stichts, als drie staten.
Concept. Cecl B. 362.
N\ 557. De 3 staten van Utrecht aan den hisschop van Utrecht, ter dier zake,
Ervverdige vader in God, hoichgeboeren vermoegende furst, gen. lieff heer. Wij scriuen
den affgescheit desses capittels general huden gehalden, rurende vanden ouervall ende innemen dess huses Coeuerden mijt onser begerten ende vorderen meninge dess handelshaluen aenden drie steden uwer g. aldaer Ouerijsell, die ons sulke clachten int lanck aen doen scriuen hadden, als uwe f. g. zien zellen in copien hierinne gelacht, daer na wij vertruwen uwe g. sich oick vuegen zdlen sonder innevallen, soe dese handeli haest eyschet. Vorder, gen. lieff heer, hedden wij Godert die Coninck aen doen scriuen, om toesicht te willen hebben van Vredelant ende Apcoude, daer op scrijft hij ons weder, als uwe f. g, zien mogen zijne scrijfften hierinne gelacht. Waerom wij seer oitmoedeliken begeren, dat uwe f. g. dess vorder vorsichtichheit doen hebben willen na behoren, als wij ongetwijfelt verhoepen uwe f. w.el doen zellen, die God Almechtich behoeden, wel bewaren ende gesparen welfarende, selich ende gesont etc. Uwe f. g. oitmoedige, goetwillige prelaten etc.
Concept. Deel B. 362.
■
N\ 558. Be hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe.
Van Goits gnaden Frederick, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbere, lieue vrunde. Wij sijndt ganser beraden ende van meyninge gewest, vp uwe be- gerte, vnse geschicte rede mijt den gedeputierden vnser steden Deuenter, Campen ende Swolle, die wij ghemeynt hadden hoer brieue, so tijtlicken als wij gecregen thebben, op donredach naist- koraende aldair ten capittel generaill thebben, omme in saeken ende gebreken vnse huys Couorden berorende eyntlicke te helpen sluyten, soe hebben sich doich vnser voirs. stede boden, als sij vns huyden te kennen gegeuen hebben, mijt uwer antwordt so verlatet, dat sij die yerst ghes- teren gecregen ende dairop als huyden bij vns gekomea sijndt, omme vander besendinge mijt vns the communiceren, ende is tselue derhaluen so verspadet, dat wij noich sij vermijts tijts cortheyt suk bequaemelicken nijcht bijbrengen en kunnen. Wairomrae wij an v guetlick begeren vns tselue nijcht in vngneden noich ander meyninge verkeren, mer euenwall inden voirs, saeken die snelte eysschen enije gheyn vertreck lijden moegeo, oick herwaerts ouergelegen sijndt, nae |
|||||
|
48 FREDERIK VAN BADEN, (1512).
|
|||||
|
vnser ende vnser steden voir ende nae begerten tbeste doen, ende also bewijsen willen, als ghij
woldet v weder geschien solde, offt v derwaerts ouer jnsgelicken gebreken aenqueraen, des ende alles gueden wij vons genslicken tot v verlaten, nyet tho rnijn uwe wederscreuen antvvordt bege- rende, wair tho wij vns verlaten sullen moegen. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnser stadt Zwolle, den LFen dach in Novembrj, anno etc. duodecimo. Get, H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 389.
N°. 559. Frederih van Seldenek, Berend Vten Enge en Berend Freyse van Dolre, aan de
3 staten van Utrecht, over het besetten der stad Reenen* "Weerdige, edele, wailgeboeren, gestrenge, eerbare ende vrome, eersame, wijse ende voir-
sichtige, bijsundere lieue heren ende guede vriende. Die stat van Renen schrijft nv aen ons, gelijck uwe vv. e. en 1. sien moegen jn desen jnnegelachter copien, dat wij den seluen soe jnden besten te kennen geuen, zeer guetlijke begerende, uwe w. e. ende liefden dair jnne mitten besten communiceren ende raeden willen, Renen beseth moege werden, ende ons dair van uwer w. e. ende 1. antwort scrijftelick laeten weten, omme onsen gened. heer oick dair nae dair van te moegen aduertieren. Onse Heer Got moit uwe weerdicheiden, edelheiden ende liefden altijt wail- uarende bewaeren. Gegeuen tot Duersteden, vnder tsecreet vnses g. h., wij ten saken gebruken, vpten XVJea dach in Nouembrj, anno etc. XIJ\ Uw^er w. e. ende liefden goetwillige Frederick van Seldeneck, des heiligen
Roemschen rijcx erffkelremr. houemeister, Bernt Vten Enge, rentmeister, ende Bernt Freyse van Dolre, cast. etc. Opschrift: Aan de 3 staten van Utrecht, Dcel A. 576. N\ 560. Met afschrift van den brief van de stad jReenen, luidt als volgt;
Eerbare, vrome, wijse ende voirsichtige, bijsunder guede vriende. Wij geuen v jnden besten
te kennen, als dat bij ons geweest zijn tot Renen seker raitsurienden vanden furst van Gelre etc., ende hebben ons jnden besten tkennen gegeuen, woe dat sij van sekeren vrienden wairschuwinge hebben jnder wairheit, als dat die Bourgoen. hoir meninge js, om Renen te oueruallen endejnrfe te nemen, ende hebben ons geboeden ruleren ende knechten jn te senden, om mede te bewaeren vnse stat. Aldus soe is onse begeren van v all te samen, als dat gij van stonden aen die clocke wilt laten slaen doir alle die ampten, omme die lantluden bij ons te comen, dat wij onse stat moegen bewaeren, ende hyer jnne doende dat beste ende v hijr jnne gelieuen sail, wij ons nae vuegen moegen, begeren wij v bescreuen antwort bij brenger sbrieffs. Onse lieue Heer Got zij mit v. Gescreuen des maendages nae tsant Mertijns dach jnden wijnter (15 Nov.), anno etc. XIJ\ Pie «tat Renen.
Deel A. 577.
N°. 561. Burg*, schep» en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle aan de 3 staten van
Utrecht, ter zake van de inneming van Koevorden door Roelof van Munster. Werde, edell., erber, gestrenge ende wijse heren, besonder guede vrende. So v werde,
edelliefden ons op vnse voerschrijffte weder ter antwert doen schrijuen onder anderen, wo gij uwer lieffden vrende treflick geschickt hebben, ende om mercklicke noitsaeken, jnden seluen* brieff geroert, noch neit verdich hebben moeghen, begeren dair om, dat wij mit onsen gen. leuen |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1512). 49
heren van Vtrecht den anevanck thants mit Couarde voer handen nemen, gans ende mit vlijligen
ermt achteruolch doen sonder jnuallen, wijllen v werde ende erber lieffden, naden auerkoemen inden capittel penoemen ende gheslaten bij consenct der eccleisien, mit onsen gen, leuen heren ende ons de kosten na aduenant troulijken na beboer ende bewantenisse, om senct Mertens mantel beell to bliiuen helpen draegen ende vthrichten, mijt voerderen jnholt, hebben wij vrentlicken ende mit PTOten danck ontfangen. Ende achteruolghen mijt onsen gen. leuen heren hijr op uwer lieffden ^uetduncken, ende hebben jngenoemen de stadt, ende dat huys voert belacht mit geschut ende anders dair tegens to werke gaende, ho sulx tot bekoemijnge des huses best denen sail, jn welcke handelinge degelix saeken vallen ende voerkomen, dair uwer lieffden geschicte bijwesen bij ons heren gen. ende ons nutte ende van groten noeden sijnnen , so begeren wij noch zeer vrentlicken dat v lieffden noch, na begerte onser voerschrijflften, enijge van uwer lieffden vrende, sonder vorder vertreck, alhijr bij ons senden, om jnden vors. saeken tot eer ende walfort desser lande helpen raden ende handeien ten besten, des wij also genslijcken ons verseen ende vertrouwen totdeselue v werde ende edellieffden, de Got in salijgen voerspodijgen leuen bewaeren moet. Gescreuen onder segell der stadt Zwolle, op dijnxdach na senct Merten jnden wijnter (16 Nov.), anno Domini etc. XLT. Burgermeisteren, schepenen ende raidt der steede Deuenter, Campen ende Zwolle. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden des Neder Stichts. Deel B. 363. N". 562, De hisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Vtrecht de afuchriften van
zijne ontvangene hrieveny in zake van Roelof van Munster, Van Gots gnaden Friderich, bischop tUtrecht, geboeren marggraue van Baden,
Erbaren lieuen vriende. Alsoe wij v bijnnen cortuerleden dagen doen schriuen ende mede gesandt hebben copien van briefen, die der graue van Oest Vrieslant aen die beueelhebers jn vnsen belege voir Couorden ende andere gesandt hefft, alsoe sijnt vns noch nae der handt van vnsen amptman tot Couoerden, Aloff van Rechteren, toegeschickt twee briefe, die Roloff van Munster an enige vnse vndersaten slants van Drenthe geschreuen hefft, dair van wij v copien hier jnne versloten senden, wij v jn den besten nyet hebben willen verholden, omme vns vwe guetduncken, wes hier op tnutste ende beste gedaen sij, le kennen te geuen. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnser stadt SwolJ, opten VIJ dage in Decembrj, anno etc. duodecimo. Get. hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Vtrecht. Deel D. 390. N\ 563. Afschrift van den brief van Adolf van Rechteren, amptman van Koevorden.
Hoiohweerdigen, doirluchtigen, vermoegenden fursten ende heren , hern Friderich, bischop
tUtrecht, geborn marggraue van Baden, mijnen gnedigsten lieuen heren, dienstlick gescreuen. Hoichweerdige, doirluchtige j vermoegenden furst, gnedige heren. Hueden op desen dach,
hebbe ick van den scholten van Rolde eynen brieff ontfangen, den Roloff van Munster dair ge- sandt hefft, hier jnne besloten, als v f. gnade siende werden. Hebbe ick waerachtige tijdinge, dat die greue van Oest Vrieslandt vergadderinge maket ende nijmpt alle die knechten aen, die hij kan criegen heymelicke, ende Roloff van Munster nijrapt oick opt blockhuys bijnnen Groeningen die knechten aen, die hier gelegen hebben, ende beymelicken ontghaen sijn. Sus befruchte jck mit sampt den frunden hier beueel heben(de), waert sake, dat v f. g. van stunden aen dair gheyn voerfangk, mit mandamenten ende anders, jnt landt van Drenthe schicken ende doen verbieden, II. 7 |
||||
|
FRBDERIK VAN BADEN, (1512).
|
|||||||
|
50
|
|||||||
|
dat nyemandts van Roloff van Munster sail scheyden, so sail hij, bijnnen desen voirs. acht dagen
ende tijt, bouen twee oft' drye duysendt golden gulden schatten wtten lande. Duchte mij ende den fmnden wail geraeden, dat v f. gnade van stunden aen deden schicken aen den Weerdenbrass ommetrent XXV of XXX rutheren te perde, dair mede men Roloffs gewalt doir sulcx wail kan behindern, dat hij jnt landt nyet kan tasten, soe Johan Hoet brenger sbriefs v f, gnaden, dem die seluige gelouen moegen, dat breyder ende beth wort seggen. Begere oetmoedelicken dat v f, gnade mit der selfften hoeghe raede, ritterschap ende steden doen besprecken, voirnisse te vijnden, dat vwer gnaden landt van Drenthe ende vndersaten onbesehediget, beschut ende beschermpt te moegen blijuen, soe sie doch vwen f. gnade guetwillich die gelden van denplochsijnopbrengen(de) ende anders doen als guede, gehorsam, guetwillich vndersathen schuldich sijnt, jndien sie be- schutzt werden ende beschermpt moegen blijuen. Oick duchte mij ende den frunden geraden, dat v f. g. thuys tot Couorden mit funfftich off sesstich gueder knechten, die landtsaten sijnt, deden besetten, op dat dair gheen gebreck van den aenstaenden lasten jnne woerde komenj twelck allent jck ende die vriende v f. g. jn den besten ende tot gueder waernijngen tkennen geuen, der selfften ick mit lijff ende guet alltijt geneicht, bedienstich ende vnderdanich te blijuen, dat Godt erkendt, die v f. g. mede will bewaeren jn heylsamer wailfaert, zalich ende gesondt. Geschreuen wt Couorden, op ten XII Jen dach jn Decembrj, anno etc. XI Jw. V f. gnaden guetwillige diener ende amptman,
Adolff van Rechteren, Deel B. 364. /.
N\ 564. Afschrift van den brief van Roelof van Munster aan sellout, schep* en burgers
van Koevordeny en voorts aan den lande van Drenthe. Schulten, scepenen ende gemene borgeren der stadt Couoerden geschreuen sampt ende jtlicken besunder, oick mitsampt den lande van Drenthe.
Ick, Roloff van Munster etc., late v weten, scholt ende scepenen ende gemeene borgeren van Couorden, soe ghij mij loueloes geworden sijnt, ende alien vlijte aengekert hebben, thuys Couor- den te brengen, woe wail ick v wt roeff ende brandt geholden ende beschoent hebbe, tot mijnen merckelicken achterdeel, dat ghij mij voer soedane hoen, schade ende bedroch bijnnen acht dagen nestkomen(de) bijnnen Emden jn Oest Vrieslandt te vrede stellen; offt ick woerde tegens v ende vwe guederen gedencken mit naem, roeff, brant, beymelick ende apenbaer, mit hulpers hulpern; dat ick v noch eens voer all ter gueder warnijnge te verstaen geue, vwen schaden te moegen schutten. Geschreuen am saterdage nae conceptionis Marie (11 Dec), anno etc. XIJ'. In gelijken, Dalen, Empne, Thien, Hijs.se!, Zwele ende alle die ghene, die
sich des handels angenomen hebben jn den lande van Drenthe. Deel B. 365.
N\ 565. Afschrift van zijri* brief aan de schouten van Rolde en Anlo,
Aen den scholten van Rolde ende Anloe mit hoeren mede beschreuen, sampt ende een jtlich
besunder geschreuen. Jck, Roloff uan Munster etc., laete v weten, schulte tot Rolde ende Anloe, mit sampt alien
andern gemeenen kerspelen slants van Drenthe, soe ghij mij der geloiffnisse haluen aen Groller Holte gedaen, daer ouer ghij tegens mijne hoeghen rechte verbiedingen, mij omme der hals mitten |
|||||||
|
BISSGDOP VAN UTRECHT, (1512). 51
|
|||||
|
mijnen te bringen, oick in vnuerwintlicken schaden gefuert hebben, vermits voir thuys Couoerden
te coruen, schantzen, wachten ende waren, oick mit schutlinge te geuen allent tegens vwe geloflfden; dat ghij sampt ofi een jtlick besunder van mij scheyden bijnnen Emden jn den naest komenden acht dagen, offte ick will mijnen geleden hoen ende schaden aen v sampt ende besun- der, mit hulpers belpern, heymelicb off apenbaer, mit naem, roeff ende brandt, aen v lijuen ende p-ueden verbaelen; dat ick v nocb eyns ouer all then besten te kennen geue. Gesckreuen am saterdage nae conceptions Marie, (11 Dec.) anno etc. XI J°. Deel B. 365 verso.
N°. 566. Be slad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over het huw- en stuivergeld en over
de onkosten ter zake van Koevorden. Eirweerdighe lieue heren ende vroeme bijsonder goede ffrunden. Uwen lieuen brieff, ons ge-
sandt, beruerende en saterdaghe toekomende ten capittel koemen soude, om vijtte helpen setten den buysgelde inde stuuergelde, inde voirt die oncosten van dat slot van Coeuerden, hebben wij gelesen inde iuden bees ten wail verstaen. Dair wij uwe eirweerdighe heren inde vroeme goede freunden op te kennen gheuen , al$ dat wij vanden huysgelde inde stuuergelde, nae inhout der copien niet alf gheuen en wijllen tot ghenre tijt, want wij opten paelen vanden lande leggen, dat wij niet sculdich en sijn yet te gheuen, aengesien wij jaeraerlick doir v in voirtijden beroeft, verbrant ende gevanghen sijn, inde dier tijt ons niet te hulpen en quaemt, inde mosten onser stadt excijssen dair om versetten, om ons selffs te helpen, die wij noch dagelix betaellen moeten, ende oick onse burgeren noch hoir jaemerlic verboercht hebben aenden rutteren inde knechten, den laest in onser stadt gelegen hebben. Mer niet te min, wes die oncosten gekost hebben vanden sloete Coeuerden onsen gnedighen heren inde den Gestichte van Vtrecht, dair wijllen wij in doen nae ons armen vermogen, als goede ondersaten sainte Martijn sijn sculdich te doen, aengesien dat sulx gesciet is bij onsen gnedighen heren inde des ghemeen landts des Gestichts van Vtrecht. Inde dat oerloch van IJselsteyn bij v seluen aengenoemen hebt, buten consent onsen gnedighen heren ende des gemeen landts, aldus en dencken wij dair niet toe te gheuen, mer wij wijllen onsen gne- dighen heren dair in doen een goenste nae onser vermoeghen, op dat onse burgeren, dieaensijnre genaeden ten afteren sijn, betaelt moegen worden; dat gheuen wij v, eirweerdighe heren ende vroeme goede frunden, tot een guettelic antwoirt, kenne God, die v, eirweerdighe heren inde vrome goede frunden, bewaren ende gespaeren wijll. Gescreuen onder ons secreet zegel, des wij dagelix gebruekende sijn, anno XVC ende XIJ. Die stede van Rienen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddertchap en stud van Utrecht. Deel D. 386. N°. 567. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Koevorden en
het huisgeld. Van Gots gnaden Frederich, biscop tXJtrecht, geboren marggraue van Baden.
Lrbaren lieue vriende. Wij hebben vwer schriuen vns nw toegesandt van den date des XJon dages Decernbris letstleden hoeren lesen ende te gueder maten verstanden. Endesoeghij vns, vnder anderen , dar jnne te kennen geuen, woe ghij, omme te verfallen ende optebrengen die costen voir Couoerden gedaen nae aduenant, ende voert die wtsettinge van den huysgelden, die soeuen jare langk durende, te doen ende eyntlicke te sluyten, capittel generail hebben doen ver- scriuen op satersdage nestkomende, des ghy begeren wij vns in persone alldair voegen solden etc, 7*
|
|||||
|
52 FREDER1K VAN BADEN, (1512),
|
|||||
|
Sijn wij jn der wairheyde ganser meyninge gewest vnse saken alhier dair nae aen te schicken,
dat wij hadden gehopet vp dese Kerstmisse alldair in vnsen JNeder Gesticht te weesen, des wij doch dorch menicbfoldige ernstelicke saken, vns dagelicx alhier voerfallen, noch op ditmaell niercklicke verhindert werden. Wair omme wij guetlick begeren, dat ghij nyet te mijn dat voirs. generaill capittel sijnen voertganck laten , ende op die sake, dat werck van Gouoerden aengaende, endtlicke doeri ouercomen ende sluyten, soe des die gelegenheyt der sake, omme die knechten raoegen te vreden stellen ende willich beholden, haesticheyt erfordert. Voert aengaende die ander wtsettinge als van den huysgelden etc., bedunckt vns guet weesen, omme rebellicheyt ende ander jrrunge te ver- hoeden, dat men dair mede noch vertrecke thent vnser ouercompste alldair, omme dan corts nae deser toekomender hochgetijde ein ander generaill capittel hier op te doen verschriuen, ende dan oick endtlicke jn derselben sake te sluyten; wellicx wij v alsoe wt gueder meyninge jn den besten te kennen geuen. Godt zij mit v. Gegeuen in vnser stadt Swoll, opten XVeu dage in Decembrj, anno etc. XIJ. Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Deel A. 579. 3N°. 568. De bisschop van Utrecht aan Jacob Apeltern, Dankbetuiging voor hewezene diemt-
betooning, ter zake van Koevorden, Van Gots gnaden Friderich, bischop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbare, lieue vriendt. Alsoe ghij vns jn den handel voer vnsen buys Couorden guetwillig-
lich hebben gesandt te dienste drye van vwen dieneren, die beben sich wail ende redlick gehol-
den, ende soe wij dan dat voirs. vnse huys weder in vnse handen gebracht hebben, wij die
seluen vwe dienere guetlicke geoirloiff't weder te huys te moegen reysen, ende dancken v vrient-
licke des gueden willens ende gunstes vns hiermede bewesen, dat wij gerne weder vor ogenbolden
ende jn alien gueden tegens v erkennen willen. Godt zij mit v. Gegeuen in onser stadt Swoll,
opten XVJ dage in Decembrj , anno etc. XIJ.
Get, hosz.
Opschrift: Aan Jacob van Appeldcrn, deken van den Dom te Utrecht, Deel D. 391.
N°. 569. £u?*g,, schep, en raden van de s ted en Deventer y Kampen en Zwolle aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake,
Werde, edele, vromme, erbere ende wijse heren, bijsonder guede vrende. Alsoe anderdaghes
bijnnen Gramsberge bij den hoichweerdigen, boichgeboeren, vermoegenden fursten, onsen gen. lieuen heren van Vtrecht, ende gedeputierden sijnre gen. rijtterscap ende steden an desser zijden der IJslen , uwe weerde lieffden trefflicke gescbickte vrende toe kennen gegeuen ende claerlicken ontdeckt is worden de summen der onkosten, nv in desser onleden van Gouarden geschiet, alsoe dat zij sich op twee maendeu verstreckten tot omtrent XIJ offt XIIJm golden gulden, des wij begeerden bebulp ende vertroestijnge, nae vermogen des lesten verbants, hebben de selue geschickte angenomen sulx an toebrijngen ende ons mijtten ijrsten opt spodelixte mijt enen behoerlicken pennijnck dair jnne toe vertroesten. Ende soe dan dat hues Couarden wedder jn sencte Martens ende ons gen. heren ende onser handen, Godt sijs gelaefft, gekomen ijs, ende wij ons der groeten kosten geerne ontslaen solden , wijjl een ijtlick ijrsten opbetaelt zijn ; oick mede op een veenken mijt IIJc knechten, vermijts qwade suspicie ende waerschuwijnge als uwen lieffden voer hen van- den vrenden van Zwolle ijs gescreuen, noch ene maendt lanck angenamen \ sail oick vellichte van noeden zijn de selue knechte noch lenger toe beholden, alsoe dat wij zeer noetdrufftelicken nvdair |
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1513).
|
53
|
||||||
|
toe pennijngen bederuen. Is dair omme onse zeer vrentlicke ende andachtige begeren, uweweerde
lielfden alsulcke pennijngen, dair mede de selue ons hijr jnne vertroestinge doen ende toe liulpe komen; mijtten alreyrsten sulx enijchsijns moegelijcken ijs oeuersenden wijllen; sail ons dair an zeer denckelicken geschien, wijllent oick onses vermoegens altijt wedder om verschulden, dair wij ons oick genslick toe betrouwen, begerens nochtans een wedderbescreuen antwordt vanden seluen uwen weerden ende vrommen liefFden, Gode Almachtich jn zaliger walfaert ende gueden regimente altijt beualen. Gescreuen onder dat secreet zegell der stadt van Zvvolle , dat wij tsamen tesser tijt hijr jnne gebrueken op vrijgdach auent circumcisionis Domini (31 Dec), anno etc. XIIJ0 (1512). Burgernieysteren, scepenen ende raide der stede Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opschrift i Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden van Utrecht. Deel B. 366: N". 570. Jacob MuHermeeker, klokkenhanger te Andemach, aan het kapittel van den Dom
te Utrecht, over hesteld ijzerwerk.
Eirwirdigen, hoichelerten vnnd ersamen lieuen heren. Soe vre wirdicheiden det ijser zo den
clocken vanden smede geloift hauen etc., hain ich vast vill arbeytz dair vmb vurgewant vnnd inijrcklicke C06t dair vmb vertzert. Jnd want ich nyet en weiss off ich. vren wirdicheiden dat ijse- ren werck gegen Halffasten schicken ader brengen sulle, bidden ich, vre wirdicheiden willen mijr schrifftlichen wissen laissen , wes vre meynonge ist, wair nae ich mich richten moige , jnd mijr dair bij XVJ ader XX golt g, vur zergelt zo zo schicken, want ich mijrcklich vertzert hain ; jnd off' mijr sulche schrifft ader zergelt nyet en wurde , so moiste ich mich an dat ijser halden, ind mijns visgelachten geltz dair an erkorueren. Jnnd wes hir van vwer wirdicheiden meynonge ist, dair van willet mijr vre schrifftliche antwort, jae ader neyn, bijnnen XIIIJ dagen wissen laissen, wair nae ich mich richten moige. Geschreuen mijt haist vp den XJ dach January, anno XV ind XIIJ0. Jacop Mullenmecher, klockenhanger, burger zo Andernach.
Item, die antwort zo schicken bijnnen Colne, vp der hoeportze jn des klockengiessers huys. Opschrift: Aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht. Deel A. 580. N°. 571. De hisschop van Utrecht aan de 3 slaten van Utrecht, over de te zenden afgevaar-
digden naar den hertog van Brunswijk. Van Goits gnaden Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren marckgreue van Baden.
Erbare, lieue vrunde. Vns hefft van uwer wegen getoent de erbaren vnse lieue getruwe raidt, meister Vlrick Byel, doemscholaster etc., copyen als ghij anden hoichgeboren fursten, vn- sen lieuen oehem, heren Henrick, hertoigen tho Brunswijck etc., doen schrijuen, ende oick de schrijfftlick antwordt so ghij dairop van sijner lieffden wederomme vntfangen hebben, dairbij begerende wij vns van stonden an aldair bij v voegen wolden, omme inden voirs. ende anderen saeken mede then besten thelpen raden. Ende wie wail wij des gans waill geneigt weren , so sijndt vns doich saeken voirgeuallen, dairomme wij vns so balde aldair nijcht voegen en kunnen ; su8 en dunckt vns geynssijns geraden, de besendinge aff the slaen, meer dat ghij mitten alreyer- sten trefflicke an sijne lieffden schicken, omme de vnschult inden alrebesten oick muntlicken tdoene ende sijne lieffde dairaff gruntJicke the informeren, dairmede vnse landen ende vndersaten vn- ouervallen ende beschoent werden; wij willen oick, so veer wij vernemen sijne lieffden thoefft heer waertzouer bedende woerde, alsdan an sijne lieffden doen schrijuen, offte enige vanden vnsen |
|||||||
|
FBEDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
54
|
|||||||
|
dairan schicken, omine dairmede de dingen ende anders jnden besten tdoen verspreken. Got sij
mijt v. Gegeuen in vnsen sloite Duersteden, den VJtenJdach in Februario, anno etc. XIIJK Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 368. N\ 572. De hisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Utrecht afschrift van zijn
ontvangen antwoord van den her tog van Brunswvjk. Van Gots gnaden Frederich, bischop tUtrecht, geboren marggraue "van Baden.
Erbaren Heuen vriende. Als wij nw jn den besten aen den hoichgeboren fursten, vnsen lieuen oeheymen, heren Heinrich, hertogen tot Brunswijg etc., badden doen schriuen, begerende dat sijn liefde vnsen vndersaten wolde verschonen, dat die onbeschedicht mochten blijuen etc., jsvnshierop van siner liefde antwort gekoraen, dair van wij v copie hierjnne versloten senden, wij v jn den besten nyet hebben willen verholden. Godt sij mit v. Gegeben jn vnserm slos Duersteden, vff den VIIJen dach jn Februario, anno etc. XIIJ, Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel C. 54. N\ 573. Het in dezen brief vermeld afschrift luidt als volgt;
Dem hochgebornen fursten, heren Friderich, bischoff zu Vtricht, geborn marggraue van
Baden , vnserm lieben oeheymen.
Vnser fruntlich dienst vnd vves wir liebs vnd guts vermogen zuuor, hochgeborner furst, frunt-
licher lieber oeheirn. Wir haben vwer liebde schriben empfangen, dair jnne vwer lieb anzaigt, wie wir ain zugk jn das landt von Geldern, durch vwer lieb Stifft vnd landt, vor haben sollen, daruff begerdt vwer lieb armen lude vnd vndersassen nicht zu beschedigen lassen, mit wijterm jnnhalt, haben wir vermerckt, vnd geben daruff vwer lieb zu erkennen, das wir des gemuets nicht sijn oder wern, vwer lieb oder die vwern zu beschedigen, doch das desglichen von vwer lieb vnd den vwern gegen k. m*., vnserm allergnedigsten heren, vnd dem husz zu Burgundien auch geschee. Es haben auch vwer lieb verwandten, die stadt van Vtricht, kurtz verschiener zijt vns geschrieben, wir jnen vnsernthalben warnung furkommen, vnd sich der halb vff eyn vertragk, so zwijschen k. m1., vnserm allergnedigsten heren, vwer lieb vnd vwer lieb Stifft jn der stadt Vtricht, jn ander- halb jaeren, gesworn vnd vfgericht sijn solte, mit vil geschmuckten worten angezeigt, wie wol vnd hart sie sollichen vertragk allzijt gehalten haben, vnd daruff begerdt vnser gemuet vnd meynung jnen der halben zu erkennen geben; daruff wir jnen widder geschrieben haben, das wir jr ent- schuldigung, wo dem also were, frout hetten, diewijl wir aber durch glaublich kuntschafft bericht werden, auch die Hollender vns der halben, als der jnen von kr. m% zu geben, ist angesuchtvnd gebracht, das der von Was6enar durch rat, hilff vnd bijstandt usz vnd jn der stadt Vtricht ge- fangen vnd niddergeworffen sij, sollichs vns von wegen kr. m*. nicht vnbillich hardt beswerdt, auch der vor angezeigten vertracht gar nicht glijch oder gemess ist, vnd daruff begert ettlich von jnen zu Yns zu schicken, wie wol jnen von vns nit gleyts von notten were, wolten wir doch den ghenen, so sie schicken wurden, mit gleyt gnugsam versehen^ vnd jr entschuldigung von jnen vernemen. So haben me gemelden von Vtricht vns geschrieben, wie vwer lieb nicht jnweuniges landt* sij , sie wolten aber mit vwer lieb rat vns antwort geben. Die wil nun sollicbs bisz noch verbliben ist, vnd wir sollichs vou den gedachten von Vtricht wie obgenant gut kuntschafft |
|||||||
|
55
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
haben, konnen wir nit anders gedencken dan sollich jr entschuldigung nicht dan^ijtel vnd leir
wortsijn; der halben wir dan usz notturft kr. ml. vnd des husz von Burgundien, damit der glijchen meer zu bescheen verhuwt werden mochte, vns an her vff die grennijten gefugt haben, dan vwer lieb selbs zu ermessen haben, was vns, als kr. m*. vnd des busz zu Burgundien diener, hier in zu tun geburen will, wo mit wir vber Jieb dienstlichen vnd fruntlichen willen bewijsen kunden, sijn wir willicb. Datum Hagensteyn, am VIJen dage February, anno etc. XIIJ. Von Gots gnaden Heinrich der Elter, hertzog zu Brunswijg vnd Lunenburg.
Deel C. 55.
N\ 574. Antwort des dorch luchtigenn, hoichgeborenn fursten vnd hernn, hern Hinricks den
Eldern, hertogen tho Brunswig vnd Luneborch etc*, vp de weruunge doctor Jacobs von Calckernn, prior des conuentes, prediger ordens binnen Vtrecht, so he von der stadt Vtrecht weghenn gedann heft, Erstlicken vp de entscbuldunge, so he vonn der von Vtrecht weghen gedann heft der dath
haluen, den vonn Wassener bedrefenn . Also dat so sollicker sake weder mit rade, dade, hulfe odder thodonnde bij dage odder bij nacht, se odder neimants von orer weghenn tho donde hebbenn vnnd gantz vnschuldich sijnn, des se sick also erbeydenn genochsam thoentschuldigende, vnd dar vp begert se odder de orenn vonn siner gnade wegen nicht beschediget werdenn mochtenn. Dar vp gifft gedachte mijnn gnedige here vonn Brunswig de antworde, wuwoll sin gnade des geloi-
licke kuntschop vnd antoginge hebbe, dat sollicke obangetogede handelunge dorch rath, bulpe vnnd dath ock vth vnnd in de stadt Vtrecht, wie dat suluige dorch etlicke voethknechte, de bij sollicker dath alse de vonn Wassener nedergelegen , opentlick bekannth vnd gesecht, de ock sin gnade der haluen them Bussche heft richtenn lathenn. Dewile auer mergemelten de vonn Vtrecht sick der dath vnschuldich angeuenn, vnnd sick des also arbeydenn thoentschuldigende, wille sin gnade vf duthmall vth dem orenn treckenn vnnd ore entschuldigunge wardenn, doch also dat de sulue in korth genochsam geschee, dar ann sin gnade de lannde Hollanndt vnd Brabandt genoigenn hebbenn s wu auer sollicks vertogenn vnnd nicht balde ge6chein worde, hedden gij thoermeten wat sinen gnaden, als dem jtzt vonn key. mt., vnsem allergnedigesten hernn , thoschuttende vnnd hant- hauenn dusse lande beuolenn, vnnd juw dat sulue, na siner gnaden hogestenn vermogen, thesampter plicht gantz willich dar jnne tho donde schuldich were, Deel C. 56.
N°. 575. Margaretha van Oostenrijh verzoekt aan het kapittel van den Dom te Utrecht,
aan de geestelijhen van het hospitaal van den Heiligen Geest te Besangon toe te laten, het doen van aflaten in het Sticht. Marguerite archiducesse dAustrice, duchesse et contesse de Bourgougne, douaigiere deSauoye,
regente et gouuernante etc. Venerables, treschiers et bien amez. Les vicaire et procureurs des maistres et religieux de la
maison et hospital du Saint Esperit de Besancon ont este deuers nous et nous ont expose des beaulx et grans perdons octroiez et concedez par le saint siege appostolique aux confreres ...seurs et biensfacteurs de lad. maison , lesquelx perdons congnoissant quils procedent du tresor de nostre mere saincte eglise, auous voulu estre solennellement publiez et preschez au peuple par tous les pays depardeca. Et pour leur donner exemple a leur salut et proufEt de leurs ames, singulierement afin que soyons participantes des biens et euures spirituelles , que se font et feront |
|||||||
|
56 FREDEKIK VAS BADEN, (1513).
en lad. maison et hospital du Saint Esprit et joyr lesd. perdons, auous voulu entrer en la
confrarie dud. hospital, en laquelle auons este receue en accomplissant ce que est ordonne de faire en ce cas, et pource que lesd, vicaire et procureurs sont en voulente de aussi faire pre- scher et publier lesd. perdons en voslre diocese * nous vous requerons bien affectueusement, et a certes les vouloir, en lhonneur et reuerence de Dieu et pour lamour et faueur de nous, receuoir et recueiller benignement, leur donnant et faisant donner audience, exhortant le peuple a leur jmpartir de leurs biens, et ayant ausurplus en tous leurs affaires pour especialementrecommandes; et en faisant, auec que ferez euure trescharitable et de grand rnerite, nous ferez singulier plesir. Atans, venerables, treschiers et bien ames. Nostre seigneur soit garde de vous. Escript aBruxelles, le XXJ jour de Feurier Ian XVC XIIJ. Get. marguerite, lager des barrbs.
Optchrifl: A venerables noz treschiers et bien amez, les dompreuost, chanoines et
chappitre de leglise cathedral dUtrecht Deel C. 58.
N". 576. De stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht^ over het huts- en morgengeld, en
over de onkosten in zahe van Koevorden.
■
Eirweerdighe, lieue heren inde bijsonder vroeme goede frunden. Alsoe onse raetfrunden bij
v aldair geweest sijn ten generael capittel, inde ons dan die selue raetfrunden ons inde onsen bur- geren buten inde bijnnen inde ondersaeten zemelick te kennen gegeuen hebben, als dat v, eir- weerdighe heren inde goede frunden, hebben wouden zekere mergengelde, huysgelde inde excijssen etc. vyt onse kerspel, Dair wij v op ter antwoert gheuen inden beesten, als dat onse burgeren inde ondersaeten niet vander meyninghe en sijn, sulke onbehoerlicke gelden te gheuen vyt onse kerspel, aengesien wij niet sculdich en sijn yet te gheuen, want wij twe off drie mael doir der stadt van Vtrecht verderft sijn rait roeff, brant inde met meer anderen, gelic v eirweerdighe heren selue wael weten, inde wij onser stat gekoft hebben twe off drie mael, dair wij onse excijssen inde meer anderen ora verkoft hebben, dair wij onse stadt mede gevrijt hebben inde noch alle daghen noch doen, inde wij wael schaede gehadt hebben aen onse stadt inde onder den burgeren die somme groet, wesende omtrint twijntich dusent guld., inde ons dair nyemant in behulp ge- daen en heeft dan ons seluen. Aldus en dencken wij dair niet toe te gheuen, mer wairt saeck datmen ons dese voirs, schaede tot enigher tijt enich behulp in gedaen hadde, soe wair des moe- gelic, dat wij sulcx wederom deden, des niet geschiet en is. Inde vander saeck van Koeuerden, dair wijllen wij in doen nae onser ermen vermoeghen, als wij onsen brieff dair aff hebben, dat wij weten wees wij versegelt hebben, jnde niet eer. Aldus, eirweerdighe heren inde guede frunden, begeren wij oetmoedelic, datmen ons doch ongemoet wijll laeten in dese ongeboerlicke gelden als voirs., want der stadt van Rienen zeer arm is, inde heeft des ghene macht alle daghen ten capittel te koemen, kenne Godt, die v, eirweerdighe heren inde goede frunden, bewaren inde gesparen. Gescreuen onder ons secreet zegel, anno XIIJ, des saterdages naeden sonnendach Oculi inden Vasten (5 Maart).
Die stadt van Rienen.
Op&chrift: Aan de 5 kapittelen, riddertckap en stad van Utrecht. Deel A. 581. N\ 577. Burg, j sekep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwoltc, aan de 3 staten
van Utrecht, ter zahe van Koevorden. Weerdige, edele ende walgebaeren, eirbere, eirsame, wijse ende voirsichtige, lieue herent |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
57
|
|||||||
|
bijsonders guede vrunde. Wij hebben ywen weerdicheyden ende samende liefden genoechsam
ontdeckt vanden ouervall ende schaden Rolefs van JVIunster mit sijnen hulperen jn Drenthe noch dagelix gescheet, soe dat wij nyet van noeden holden opt nye dairvan tontdecken; dan want hie die vergaderinge der knechten jn des greuen lant van Oest Vreeslant gemaect heft, ende daer wedder jn sijn roeff ende name brengen, ommeslaen ende verhantijren doet, oeck des geenen geschot op Couerden beuonden is, ende sijn breue voir Couerden jnt leger gesant heft, verinel- dende dat die knechte, op Couerden doe leggende sijn, Deenre weren, ende jn sijn lant wederomme wijken, oeck van hem, als wij verstaen, nw angenomen ende bestelt mogen sijn, konnen wij nyet anders geuoelen dan die greue mit bedecksell vanden handell Rolefs meister ende voetsel zij , des wij anden seluen, nae guetlicken scriften ende tosage sijnre reden, ghecn vertruwen hebben gehat.- Ende soe wij dan tot wederstant vanden ennige knechten tot beschermnisse van sanct Martens palen op des ghemenen landes cost hebben angenomen, ende volck bij een anderen hebben, hapens sulck gewalt to stueren, oft dan die seluen den vurs. Roleff mit sijnen hulperen jn der greuen lant wederomme veruollichden ende dair anne ennigen scaden keerden , begeren wij ons to schrij- uen, oft vwen weerdicheyden ende eirberen liefden sulx oeck belieuen sail, ende dat vwe weer- dicheyden miner lantscappen, nw bijnnen vwer liefden stadt vergadert, mitten alreyrsten den greuen vurs. aduerteren, tot wat ende ende meningen dat sulcken gewalt, hoemoet ende auervall wth ende jn sijnen landen ende steden gehenget wort, om te wetten woe men sich dair jnne weder- omme hebben ende rich ten sail, soe wij dan oeck opt beuallen vwer weerdicheyden soe doende weerden, kent Got Almechtich, die vwe weerdicheyden ende samenden liefden gesont bewaren will. Gescreuen onder tsecreet segell der stadt Deuenler, des wij hijr to sament gebruecken, opten saterdach na Letare Jherusalein (12 Maart), anno etc. XIIJ. Burgermeisteren, scepenen ende rade der stede Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden van Utrecht, Deel B. 370. N\ 578. Burg,, schep, en raad der stad JVijk bij Duurstede9 berigten aan de 3 staten van
Utrecht, dat zij, hetreffende de nitzetting, bij hun vorig besluit volharden, Weerdige, edele, eerbare, vrome, wijse ende vursichtige lieue heeren ende guede vrunden, Vwe weerdicheiden ende liefden brieff ons nv gesonden, om tho generaell capittel tUtrecht jnden Doern te comen en manendaghe naestcomende, mit meer redenen jnhaldende dat sich breder vermels etc., hebben wij guetlicke onfangen, duersien ende gelesen. Vuegen wij dair op vwe weer- dicheyden ende liefden jnden besten te weten, woe dat wij vwe weerdicheiden jnden lesten capittel generail, als manendach wass nae Miduasten laetsleden, onse beraet ende antwoert scriftelicke dede seynden vander ramijngen ende wtsetlinge, die onse burgermeister mit onse gescicten doe voirgehalden worden, js noch onse vterste meninge bij te bliuen ende vorder niet nae te gaen off* te uolghen. Onse Heer God Almachtich will vwe weerdicheiden ende liefden wailuaerende, zelich ende gesont lanck bewaren. Gescreuen wt Wijck, onder onse secreet, opten dertienden dach jn Meerte, anno etc. XIIJ. Burgermeisteren, scepenen ende raet der stadt Wijck bij Duersteden.
Opsclirift: Jan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel B. 371. N\ 579. De stad Reenen berigt aan de 3 staten van Utrecht, dat zij ongezind hlijft om in
het huisgeld te dragen, Eirweerdige, lieue heren inde vroeme, bijsondere, lieue, gemijnde frunden. Uwen lieuen
n. s
|
|||||||
|
58 FREDERIK VAN BADES , (1513),
|
|||||
|
briefF ons gesant, beruerende om bij v aldair ten generael capitlel te koemen, om te sluten van
den huysgelde inde excijssen etc, hebben wij guettelic ontfanghen ende indenbeesten wael verstaen; dair wij v, eirweerdighe heren ende vroeme goede frunden, weder inde besten op laeten weten, als dat wij dair in ghenre wijs niet toe doen en wijllen van die ongeboertelicke gelden, aengesyen men ons tot ghenre tijt enich behulp gedaen en heeft, den groeten last inde schaede wij twe mael gehadt hebben, niet doir ons mer doer der stadt van Vtrecht, als wael markelic is, inde wij dier tijt zeer oetmoedelic begerende waren onsen groeten last te helpen wijnden , des.men niet doen en woude, mer wij mosten ons seluen dair in helpen, inde mosten onse stad excijssen versetten inde verkoepen, inde noch huden des dages weder om lossenen moeten, Aldus soe en sijn wij dair niet toegestalt dair yet* toe te gheuen, ende oick mede dat vurg. oerloghe ende vede aenghenoemen is buten consent onsen gnedighen inde den staeten des Neder Gestichts van Vtrecht. Dus begeren wij datmen ons dair wijl in laeten berusten, want wij in onse kerspel dair niet toe doen en wijllen, kenne God, die v, eirweerdighe heren ende vroeme goede frunden, wijl be waren inde gespaeren. Gescreuen onder ons secreet zegel, anno XII J, opten sonnendach Judica inden Vasten (13 Maart). Die stadt van Rienen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Vtrecht, Deel D. 392. N\ 580. Henrik de Graaf, hevelhebher te Tiel en Wageningen, aan de 3 staten van Vtrecht,
over vijandelijkheden door de Utrechtschen aan de Gelder&chen nabij de stad Utrecht gepleegd. Weerdige, wailgeboeren, eirbere, vroemen, wijsen ind vursichtigen, besunder lieue heren ind vrunde. Soe uwe liefden aen mij ind andere beueelsluyden in mijnen aflwesen alhijr geschre- uen hebben vanden handell, sich omtrijnt der stat Vtrecht ghisteren begheuen heeft, heeft der- gelijcken schriften mijn gen. heren bischop tUtrecht ingelijcken aen mij geschreuen, dairop ick sijnen gnaden ther antwort gegeuen heb, as uwe liefden vyt copyen hijr ingelacht syen moigen, ind hedden ons alhijr van wegen onss gen. heren hertougen van Gelre dess handelss ind veruolchs auer sijnen gnad. dijnre sunderlijngen nyet Yertrouwt noch versyen, nadem sdeels van uwen myt raitsgesellen, burgeren ind dienaeren tijtz genoich wisten, wat luyde die ruyteren ind knechten weren ind wem sij toestoenden, ind dat sij denseluen duechlicke ind vruntlicke onderrichtonge deden, om sich dess handelss nyet tonderwijnden; dairenbauen die luyde mijnss gen. heren ver- uolcht ind beschedicht vanden uwen worden sijn, as apenbair vianden, ind hebben hon seuen off acht peerden, ruyteren ind knechten doetgesloiten , gewont ind gelempt, ind sijn denseluen alsoe vyt verbollicheit twe off drye mijlen weechs verfolcht. Die onse hebben sich waill vorder auer die uwe mijt reden moigen bewijsen, doet sich soe wilt ind wijt der uwenthaluen begaff, dat sij om vruntscbappen ind duechden achterwegen gelaiten hebben, ind hedden ongetwijuelt dess ge- vueles ind gemoitz geweest, weer yemantz, die uwe burgeren ind bewanten gearchwillicht hedt willen, solden balder behulp dan achterdeell vanden onsen gehadt hebben, as sdeels van uwe liefden waill vursteet. Jnd oick is eertijtz mijn gen. heer doir versueck van uwen liefden onder- richt ind beweecht, dat sijne gnaden admittiert hadden van sijnre zijde nyet opten Stichschen gronde to schedigen, bij alsoe ingelijcken vanden Bourgoenschen geschege, wair vyt gij sijnen gnaden guede meynonge ind gonst gemerckt hebt, dat nochtantz in sijnre gnaden ind der sijnen schaide ind achterdeell was, ind alrewegen in alien heren landen omblancks sijne gnaden geseten gehenght ind gestaidt wurdt, gelijck oick meer onser wederparthijen in uwen Gesticht dan den onsen vergont wurdt, dess men allet eyn gedult gehadt heeft; dan dese handell is nyet verschuldt |
|||||
|
EISSCHOP VA7T UTRECHT, (1513). 59
*
noch verdyent van mijnen gen. heren noch den sijnen, die allijt gesijnt ind geneycht geweest
sijn uwen schaiden to schutten, gelijck onsselfs, as noch in korten vergangen jaeren geboert is. Ick heb uvver liefden schriften mijt schriften mijnss gen. heren, bischops tUtrecht, auergeschickt mijnen gen. heren; wes sijnen gnaden belieft ind mij weder ther antwort schrijft, sail ick mijt inijn selfs baiden ouergeschicken uwen liefden, die Got onse Heer bewaeren moet. Geschreuen opten Palm auont (19 Maart) , anno etc. XIIJ. Guetwilluge Henrich die Graff, erffoigt tot Ercklens,
beueelre tot Tyell ind Waigeningen. Opvchrift: Aan de 3 staten van het Neder Gesticht van Utrecht. Deel D. 393.
N°. 681. Het afsehrift van zijri* brief aan den bisschop van Utrecht, luidt als volgt: Hoichwerdige in Goide, hoigeboeren ffurst, gen. heer, uwer gnaden schrift beruerende den
handell ghisteren omtrijnt Vtrecht sich begeuen mach hebben, heb ick gnetliek ontfangen ind waill verstaen, dairop ick denseluen vuege te weten, woe ick huyden vroich morgens, as mijn W gneden schrift then handen komen is, ruteren ende knechten, die auer den handell geweest sijn , vur mij ind anderen beueelsluyden mijnss gen. heren hertougen van Gelre doen komen heb, den seluen uwer genaden ind der staiten schrift vurgehalden, dairop versueck ind ondertastingen ge- daen, om die waerheit vander saickeu toe erfaeren. Aldus verstaen ick vanden seluen, dat oiren aenslach geweest sij die vianden mijnss gen. heren toe versuecken ind to krencken, gelijck sulx in loep deser veden to beyden zijden daigelicks geboirt mach sijn ; die aenslach wanschicklick to Jutfaes omtrijnt Vtrecht auer die Oislerwijcker ind Brabender geuallen sij , dair die schutten der stat Vtrecht komen sijn om dieselue mijt oiren guede te veyligen, hebben ruyteren ind knechten den schutten ind burgeren duechtlick vurgehalden, »syet gij , lieue vrunde ind burgeren, wij sijn hijr om onse vianden to versuecken, keert u aen onsen handell nyet, wij en hebben noch weten anders nyet dan vruntschapp ind duechden mijt v vytstain," Ind sijn die knechte alsoe voirtgetre- den hent tegen tgericht der stat, ind eynen ygelick, wye hon onder oigen komen is, vurgehalden gelijck vur, »wij sijn vrunt ind Gelreschen ind suecken onse viande." Aldair syn de ruyteren langhst die stat den knechten int gemuet komen, ingelijcken den burgeren bijnnen ind buyten den poirten staende togesacht ind vurgehalden, vruntlick ind duechtlick gelijck vur; begerende Gosijn vander Hellen weder to hebben, den sijne perde ontdroige doir die hamey ind die hamey, achter hon geslaiten wurdt; dairop sdeels weder vyten poirten geroipen hebben: »maickt v van dair, off wij willen v mijtten bussen van dair helpen." Hebben die ruyteren weder totten burgeren inden poirten staende gesacht, »gij burgeren , dess en hebben wij nyet verdyent, ind so wij (wen) v leet geschien, wij wolden v helpen, was villicht Goirt van Roidenborch ind meer anderen, die buyten der poirten waeren, die wairheit waill seggen sullen, as sij dairom versocht werden. DessgeJijcks heefft Vrederick Nentzell aengeroepen Jan van Roidenborch," h. burgermeister, stuyet ind stildt uvve burgeren! wij sijn dijnre mijnss gen. heren hertougen van Gelre, versueckende onse vianden, ind sijn nyet op uwen scaide off hijnder van uwer luyden. »Heeft Jan van Rodenborch auer twaiter wesende, Vrederick wederom aengeroepen, »gij dyeff! verreder! moirdener ind straiten schijnerl gij syet nv recht to pass komen op raider ind galgen, jck sail in die stat ind rueren dat heilige vat (?) uwer sail egheen ewech komen." Heeft Ffrederick weder ther antwort gegeuen, »wij en sijn die luyde nyet, wij en hebben dess nyet verdyent." Sijn de ruyteren mijtten knechten alsoe voirt getoigen nae Jutfaes, hoerende die spitijge woirden ind aenropen sdeels van den burgeren, oick 8*
|
||||||
|
CO FREDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||
|
dat veruolch vanden burgeren hent auer die brugge, dair die burgeren totten ruyteren ind knechten
jn geschoten hebben, dess sij nyet vermoidt noch vertrouwt en badderi auer dieseluen, ind hebben sich ontsyen ind gemyedt, om vruntschap totten burgeren, to schieten, hent ler tijt toe sij sdeels vanden knechten ind perden gewont hebben. Alss sij gesyen hebben dat sij dat sich alsoe aenstel- den, hebben ruyteren ende knechten weder tot hem geschoiten ind sijn alsoe voirt getoigen naider Vairt. Dair hebben sij vanden sluyzen geschoiten, oft apenbair vianden geweest waeren, ind sijn soe to perde ind to voit geuolcht twe off drye mijlen weechs, tuschen der Sterckenborch ind Doirn, den onsen sess off seuen perden ind knechten geschoten ind gehempt, dair sijn uvver ge- naden dijnre aen, sij komen mijtten burgeren ind buren dieselue aenstuerende. Hebben die onse gesyen dat groite veruolch, ind aengemerckt dat sij noit ind lijffs weer doen moisten, hebben sich gewairt ind totten seluen ingesath , ind alsoe sdeels van uvver gnaden dijnre gefangen, dat sij nyet gerne gedaen hedden, hedt sij die noit nyet dairtoe gedrongen ind hedden dess off moigen sijn, as men nyet en twijuelt Willem ter Brugghen uwen gnaden waill onderscheydelich vertalt ind vurgehalden heeft. Dijt selue hebben sij ons vur die wairheit vurgehalden, ind willen dat tallen tijden bewaeren dairt van noiden sail sijn, dess men sich van wegen mijnss gen. heren tot uwen gnaden , uwer gnaden dienaeren ind verwanten nyet vertrouwt noch versyen hedt, naidein uwe gnaden onpartyech sijn solden, die der vede gheyn schaffen heeft, ind onser wederparthien des- gelijcks vergondt wurdt, as men dat menichfoldelick bewijsen kan, ind nv kortzleden enijgen burgeren van Nijmegen geboirt is omtrijnt W'jck, den sijne vlass ind ander guet genomen ind aldair verhantiert wrorden is, ind die wederparthije mijnss gen. heren sich daigelicks aldair ind anders behelpen, ind noch eerghisteren toe Ainerongen sdeels knecht van Arnhem, burgeren van Nijmegen ind ander Gelreschen gefangen hebben opten wech dair mijt slaende nae Wijck, vanden seluen ruyteren ind knechten auer desen handell geweest gefangen ind alhijr gebracht worden sijn , ind die gefangen alsoe geredt. Wanneer men onser wederpartyen sulx gestaidt ind gestaiden will, ind den onsen nyet, ind dairom beuairt sollen moiten sijn, konnen uwe gnaden bedencken dat onreden sijn ind parthye ind eenzijde gedraigen wurdt, dat nae gestalt nyet en behoirt, naidem eertijtz van wegen mijnss gen. heren doir versueck der staiten geadmittiert sij, datmen van onser zijden opten Stichtsen gronde nyet toetasten noch schedigen solde, soe vere vanden Bourgoenscben zijden ingelijcken geworuen wurdt, dat nye heeft willen geschien; soe dat men gheenerhande rcdenen en heeft, alsulcks as nv geschiet is, auer die dieners mijnss gen. heren to bewijsen ind den anderen to gestaiden, ind geschiet sulx ind dergelijcken daigelicks van beyden zijden in alien landen, omlancks den landen van Gelre gelegen, Coilne, Munster, Luy- dick, Cleue, Guylick; ind wes uwen gnaden ind uwer genaden luyden van gelijcken geboirden vyt die lantschapp mijnss gen. heren inder vede tuschen uwer gnaden ind den Cleeffschen, tvvijuell ick nyet uwer gnaden dienaeren ind ondersaiten noch sdeels waill vursteet. Woedem sij, soe men buyten mijnen gen. heren bijr in nyet gedoen kan, heb ick uwer gnaden ind de staiten schriften auergeschickt aen sijne ff. gnaden, wes mij dairvan tber antwort wurdt, sail ick mijt mijnss selfs boiden auergeschicken uwen ff. gnaden, die Got Almechtich bewaeren moit. Geschreuen opten Palmauont (19 Maart), anno etc. XIIJ0. V ff. g. guetwillige Henrick de Graiff, erffaight tot Ercklens,
beueelre toe Thyell etc. Dem hoichwerdigen in Goide hoigeboeren furst ind heren, heren Ffrederick,
bischop tUtrecht, geboren inarckgreue van Baden, mijnen gen. heren, Deel D. 393, 39*.
|
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513). 61
N% 582. De stad Amersfoort herhaalt aan de 3 staten van Utrecht hare weigering om in
het huisgeld te dragen.
Weerdige, hoichleerde, edele, geboirtige, eersame, wijse, bisonder lieue hcren ende guede vrunden.
Alsoe wij laitst inden capittel gescreuen badden op die voirraeme van der vutsettinge van die huysgelden onse antwoirdt ende meninge bi tiden to voeren scrifteliek ende montlick voirgegeuen, dat wij dair nyet jnne consentierden; wort dat selue capittel doe ter tijt gecontinueert tot dijnxdach toe, soe wij verstaen, ende men nu dan sluten solde, soe seggen wij noch als voir tegon die voir- raeme van die vutsettinge van die huysgelden, ende en consentieren dair geensins inne, ende dat bi tiden genoich van ons lot diuersen stonden verstain als vours. Begeren dair omme teser tijt van ons int best nemen, versculden wij altijt goetwillich an uwe Kefden, diG Got in vrouden lang gesont bewaren moet. Gescreuen op manendach post Palmarum (21 Maart) , anno XII J\ Die stadt Amersfoerdt.
Opschrtjt; Aan de 5 kapiltelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel G. 59. N°. 583. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het doen van rekening
wegens het huisgeld.
Van Gots gnaden Friderich, biscbop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren lieue vriende. Alsoe ghij la'tst jn ouerkomijnge deser nijer wtsettinge aen vns deden
begeren, dat wij reckenschap wolden laten doen ende geschien van den verleden wtsettinge der huysgelden etc., soe sijn wij des alsoe wail te vreden, ende begeren dat ghij hierop willen ouer- comen van eenen bequemen dach onse reckenschap geschien sail, ende Yns den bij desen bode doen verwitligen; willen wij alssdan enige van vnsen raiden dair bij doen ordinieren; desgelick oick vnse panders dair bij laten comen, omme te vernemen wair die restanten noch wtstaende sijnt. Ende jnden sich ervijndet dieselue panders off andere officieren voerders geboert, dan sie tot voert schijne gebracht hebben, alsdan zye hier omme te doen corrigeren, als sich dat behoeren sail werden. Godt zij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten XXXea dage jn Martio, anno etc. XIIJ0.
Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 372. N°. 584. Edsard, graaf van Oost-Friesland, aan de ridderschap en steden van het Neder-
en Over-Sticht van Utrecht, ter zake van Roelof van Munster* Edtzwardt, graue tho Oist Friesslanndt etc.
Vnsen fruntlich. groet voer, edelen, erentvhesten, ersamen vnd wijsen gueden frunde. Juwe
schrift betrefient Roloff van Munster, vnd wo he jn Gronigen vnd dair vmtrent ene vergadderinge gemaket vnd daer mede de lande van Drenthe etlicher manier beschadiget, de luyde berouet, gefangen vnd geschattet, oick den roeff vp vnsen hwse to Gronigen vnd zu Vrieslandt gebracht vnd vmmegeslagen soele bebben, alles den afschiedt tho Omme latest genomen entegen, mit be- gerunge off wij vnns oick vorder dessoluigen Roloffs mit bijstandt vnderwinden willen, hebben wij alles vordern jnholden vorlesen , vnd sint ane twiuel gij hebben jn vrischer gedechtniss wo Roloff van anbegijn , went noch jn den handel mit den drei steden , sick alwege tho dem hoichgeborn fursten vnsen gnedigen van Vtrecht, als sijnen lantfursten tho rechte erbodenn; desgelijken de hoichwerdige, hoichgeboren furste vnse g. h. van Munster vnd wij van Roloffs wegen rechtliche erbiedunge gedaen hebben, vnd jn antwort weder vntfangen," wanner vnse g. h. |
||||
|
FKEDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
02
|
|||||||
|
van Vtrecht des hwses lo Couorde geweldich, wolde sijn gnad. handels nicht afslaen" vnd de
, dre stede na der tidt dat solich hws jn vases gned. heren van Vtrecht handen weder geko- men, sijn hws Kinckhorst gantz nedergesleten , vnangesien aller voergeroert vnd ander erbie- dungei dair vp wij Roloff, nachdem he vnnse diener gewest, oick jn Vrieslant belyeckt tho behoeff sijnes rechten etliche knechte to tehen gegunnet, dat dair solich roeff vnd anders vp vnsen hwse tho Gronign vmmegeslagen , moegen wij nicht geloeuen, dat oick dair mede den genomen afschiet to Ommen entegen gescheit, js vns also nicht ingebracht; dan wij den afschiet na to gaen, guede olde naburschap vnd vorkerunge tho vnderholden vnsernthaluen willig sint, vnd gij moegen afnemen , dat Roloff so oene sijns hws sint der tidt vornedert is, swaer sijn wolde, alsoe in weygerunge rectuliches edder guetlichen handels mit den schaden stille to staen. Vnd is vnse guetlich ansinnent vnd beger, gij willen nochmaels sijne mannichfoldige erbiedonge betrachten vnd voruoegen, dat de sake tho vorhoer vnd handlunge geslilt worde; vnd so dat geschiet, heft Roloff ghene oirsake vns offt ijmant anders vmme behulp an to soeken, welck wij jw na beger in antwort vormeklen. Geuen tho Awrigk, donnendages na Paeschenn (31 Maart), anno etc, decimo tertio. Opschrift: Aan de ridderschap, stad van Utrecht en steden aan beide zijde der IJsselen, Deel B. 373.
N°. 585. Burg, en raad der stad Groningen aan de ridderschap en steden van het Neder- en
Over-Sticht van Utrecht, ter zake van Roelof van Munster.
Edele, strenghe ende vrome, ersame ende wijse heren, besunder glide fruende. Jw edel-
heiden ende ersamheiden schrifften daer ijnne na vertellinghe, dat soe Roloff van Munster ene vergaderinghe van volke ijn onser stad ende dair omtrent ghemaket, ende daer mede sunte Mertens land Drenthe in roeff, brant en dingetal ghelacht, oeck de ingesetenen aldaer ghefanghen ende gheschattet solde hebben, ende denseluen roeff ende ghevangen eens deels ijn onser stat ende op den blockhuse aldaer ghebracht , vmgheslagen, gebuiet ende verhanteert, daer wt ende ijn, doer ende weder, doer sijn gheweltlike handel daghelix drijuende, ende dat wo wall jw edelheiden ende ersamheyden neet ghelouen noch vertruwen en konnen, wij de vorg. Roloue in sulken sinen handel bijstandich solde willen wesen, begheren nochtans de selue jw e. ende e. van ons te weten, oi'ften wij oeck des voers. Roloues ende der sinen in sodanen vorg, hoer handel mijt behulp, bijstant ende ontholdinge bijnnen onser stad vorder vns onderwinden willen, ende des onse be- schreuen antword, hebben wij guetliken ontfanghen ende verstaen, Daer op juwe edelheiden ende ersamheiden gheleue toe weten, dattet inder waerheyt alsoe neet befonden sal worden, dat de vorg. Roloff sodanen volk, daer mede he tvorg, handel inden lande van Drenthe bedreuen mach hebben, ijn onser stad totten vorg, handel toe doen, mit onser wetenheit, verghaddert heft; dat welke jw e, ende e. inder waerheit also to wesen starcklike dairwt hebben toe vermoeden, dat wij na den vorg. handel neet alleneghen de vorg. Roloue de voerghemelte roeff ende ghevangen bijnnen onser stad ende iurisdictie to distraheren offte verhanteren neet gehenget, mer den ingese- tenen van Drenthe tot dat selue hem genomen ende in onser iurisdictie ghebracht was, weder to bekomen alle moghelick behulp gedaen hebben, so se onghetwifelt des noet anders mitter wair- heit na solen segghen, ende soe wij vns dan wen toe noch inde vorg. Roloues sake ghans neutrael ende onpartigich gheholden, hem oick gheen behulp oft bijstand inder vorg. sake ghedaen hebben, de wijle oeck vns gheen ander oersaken ofte reden, daer doer wij tot anders vns inder voirs sake to holden bilick beweghen worden, voerfallen offte komen, dencken ende willen wij ons voert jnder seluer sake neutrael ende onpartigich holden; doch vp dat desse ende andere schelinghe |
|||||||
|
BISSCHOP VAPT UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
G3
|
|||||||
|
ghanslike hen gheleghen ende alsoe ene vaste vrede tusschen jw e. ende e. vp de ene, ende ons
fr. h. van Oest Freeslant ende vns vp de anderen sijden gemaket mochte worden, duchte vns walgheraden ende nut to sijn, dat men sodanen weghe also laesten vp den dach toe Vmmen vanden raden onser g. h, van Oestfreesland ende van onsen geschickten vrenden voergegeuen wor- den, voergenomen ende ingegaen hadde, daer toe men vns wal gheneghen sal vrjnden; dat welke wij jw edelheiden ende ersamheiden, de God de Heer saliger walfaert bewaeren will, soe int gnetlickste weder ter antword gheuen. Gescreuen onder vnse stadsecreet, des sondages Quasimodo Geniti (3 April) , anno etc. XIIJ".
Borgermestere ende raed der stad Groninghenn.
Opschrifi: Aan de ridderschap en stad van Utrecht, en steden aan beide zijden der IJsselen. Deel B. 375.
N°. 586. De staten van het Ocer-Sticht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Werde, edele, erbere, hoichgeleerde, vromme, ersame ende wijse lieue heren, bijsonder
guede vrende. Wij dancken v weerde, edele lieffden groetelicken der gueder doichden , tijrheyt ende vrentscap, onsen gedeputierden latest bijnnen Vtrecht geschickt bevvesen, dat Godt gheue onuerschult met blijuen en moet; ende aldaer nae uwer lieffden ende onser auer schrijuens van den greuen toe Oistfrieslandt ende stadt Gronijnghen, angaende Roloff van Munster gedaen, als wij verstaen, auerdragen ende beliefft werdt, wij de wedder anlwordt om de tijt toe korteren ijrsten opbreken ende v lieffden onse guede menijnge dair op bij den seluen baeden aeuerschrijuen solden, hebben wij de antworde gijsteren verleden ontfangen, opgebraicken ende gelesen , bijnnen Zwolle versamelt wesende; ende dair op bij ons seluest rait geholden op beuallen ende correctie ons gen. lieuen heren ende uwer lieffden, soe ons de saicke gelijck trefft nae den verbande ende natuerlicker bewantenisse. Ende dan de greue niet op onse schrijffte entlicken antwert, meer sich tot Roloffs antwordt jn des edelen heren brieff van Muntfordt referiert, de jnt langhe zijne saicke opt schoenste versleet, hoe wall de dijnghe niet alsoe beuonden sollen werden, als v lieflden vth jngelachter jnstructien, de men mijtter wairheyt niet anders bevijnden sail, vernemende wer- den. Dair om dunckt ons niet eerlicken, nae beslueten des greuen schrijffte, enijge guetlicke handelijnge mijtten seluen Roloff op te nemen, then sij dan onse gen. heren, den v lieffden zijne gen. hijrvan aduertieren wijllen, ende v lieffden enijge manier, mijddell ende wech voersetten ende bedencken mochten, bij welcker menijnghe ende bijkompst toe zamen onse gen. lieue heer ende zijnre gen. lantscappe niet jn eeren gekrenckt, v lieffden ende wij niet gantz verachtet, ende op de greue van Oist Frieslandt dair dorch oick de geweldige handt van Roloff toe trecken, gestijlt mochte werden, de wij dan ons de menijnge gescreuen voer ons niet affslaen, dan als lieffhebbers eeren ende vreddes oick als der lande wolfort soekende geerne mijt v lieffden volgen wollen, soe de dan bij den edelen heren van Muntfordt, den wij zijn edelheyt jnder handelinge geerne hebben, opt bequeemste ende eerlickste anden greuen verraempt worde , ende dat mede gescreuen worde de greue Roloff jn zijnen gewalde gantz terugghe hilde hijr en tuschen, als men van onser zijt oick doen moste, dat v weerde ende edele lieffden van ons mitten besten opnemen ende verstaen wijllen, verschulden wij geerne tegen deselue v weerde ende edelle lieffden, de Godt Almechtich jn saliger walfairt nummer verlathe. Gescreuen onder dat secreet zegell der stadt van Zwolle dat wij tesser tijt samelicken hijr toe gebrucken, op donredach nae den sondach Quasimodo Genili (7 April), anno Domini etc. X1IJ°. Gemene rijtterscap der lande Zallandt, Twente ende Vollenho, burgermevsteren,
scepenen ende raide der steden Deuenter, Campen ende Zwolle. Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Dee| B. 37tf. |
|||||||
|
FREDERIK. VAN BA.DEN, (1513).
|
||||||||
|
<34
|
||||||||
|
N\ 587. Instructie op Roelofs handell van Munster.
Jtem soe heefft Roeloff van Munsler 9 dat huys K.ijnckhorst gevest bacuen verboth vns gen.
lieuen heren ende menichfoldige scriffte der steden, ende tegens den oelden lantbrieff vanDrenthe, do zij ijrsten van bisscop Frederick van Blankenhem aen dat Gesticbt weder gebracht woerdden. Jtem soe heefft Roeloff enijgen naberfursten ende heren besworen geweest, dair hij mangelt van hadde, den oick de vorscr, veste tot krenckijnge alle desser lande wall gelegen soldo hebben geweest to versene was, soe Roeloff seluest blijeken lyet, jn dessen lande nyet geeerfft to wesen, sulcken huys tonderholdene, dat huys tot eyns anderen heren behoeff gewestet mocht werdden. Jtem hijr vth ende meer ander onredelicken oirsaicken, to lanck to vertrecken, die hij seluest
blijeken liet tegens vreemde, ijs men genodiget geweest de veste om dat huys tontvesten, doch thuys in sick seluest ongekrenct. Jtem dair na heefft hij bij sijnen dienre apenbaer seggesbrieue gesant bijnnen Zwolle op
de drie stede, doch bij raedt deels sijnre vrende nyet geexequeert, hoe waell sich de stede voir ende na ende altijt rechtes ende reden verbaden hebben bij vnsen gen. lieuen heren, als vnser beyde natuerlijke lantfurst ende reenter, jn sulcker meyninge Roeloff dat huys Coeuordde ijrsten, onverkort sijnre pantschap, onsen gen. heren jnrumen solde , ende dat om reden hij vnses gen. heren reede ende amptluden ende vrunde vanden rade der dryer steede jnder Gelresschcn veden, eer de steden mijt hem in onwillen quemen, dat buys Coeuordde voer sloet ende sij dair afF kyerde ende sich sijnre gen. brieue ende commissie doer de hameye dede langen , ende bij sich oick met anderen heren vormengede, ende de Kijnckhorst alsoe, weder vnses gen. heren ende der lande wijlle ende gewoenten , geyest waert ouergelacht, bleue hij opten huyse, staende srechtes tusschen den steden ende hem; ende jngevalle hem dan de sentencie offt wthspraicke affgenghe, solde hij des huses gherne rijmijnghe gedaen hebben, dan moetwillicheyt voirnemende opt nye, als hij na jn velen bewesen heeff't, dat huys in vreemden handen tbrengen, Jtem voirt soe Roeloff blijeken laet, hem eyn jair lanck rechtes ijs geweygert etc., dair om
vijant gewordden etc., soe ist te verstane, dat Roeloff lot geenre tijds rechtes op de steede mijt laedijnghe, als sulex na geboer ende gewoente der lande behoert, an vnsen gen. heren versocht heefft, alsoe dat sijne gen. denseluen geens rechtes heefft konnen weygeren , ende hadden de steede solex nyet aff konnen wesen, weer de ladinge alsoe gescbiet, tot eniger tijt; dat meer ijs, hebben syne gen. Roeloff altijt toegesacht sijnre gen. recht den seluen to apenen, ende onvertagelicken gescien ende wederuaren te lathen, dan hadden sijn gen. gheene macht sijnre gen. ondersaten to dwijngen, de saicke an sijnen gen. offt anderen heren ende steden to compromitteren tegens oren willen na bescreuen recht ende reeden, dair om dijt vorss. verbleuen ijs, ende ijs oick na sijnen scrijuen gheen vijandt geworden als nabescreuen ijs. Jtem als hij scrijfft, tot grooten kosten gedrungen te wesen, ijs hem van onsen $en9 heren
ende den steeden altijt toegesacht ende gescreuen, dat hij om anxt sijnre gen. en den stede gheene vorder kost op den huse doen en dorffte, dat hij van edes ende ampts wegen te doene schuldich weer, soe de stede hem rechtes wolden plegen. Jtem soe dan Roeloff dickmaell blijeken liet, soe scrifftelick ende muntlick voir sijn ^en,
en den sleden, dat huys tbrengen jn anderen heren handen, ijs onse gen. heer in persone aldair gereden, gesijnnende sijnre gen. huses opijnge, onverkort nochtans Roelofs pantscap, wolde oick Roeloff mit rechte offt vrentschap bij de stede verenigen; heefft hij sijn gen. dat selue geweygert ende voir ontholden, ende vanden huyse gekeert mit hoemoet, alsoe dat sijn gen, mit schanden sich mosten wederom opt huys Gramsberge vertrecken. |
||||||||
|
._______........_.__. _....
|
||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT , (1513).
|
|||||||
|
65
|
|||||||
|
Jtem soe Roeloff dan mil merckelicken pennijngen, bauen de sesshondert gulden , tot schaden
der lande, bauen sijne pantsehap vanden huse mit gemuede ijs gesleten, ende oick noch den lande affgedrongen, bauen benotelinge, bij sijn gen. ende hem gehantekent bauen IJcr. g., heefft hij staende sijns dienstes loffnisse en eedes hij beborget hadde, een staketh onder dat water en twe gesneden ende een blijnde lijne gescbaren, dair mede onontsacht, hoe waell bij oick alsoe eerlicken vthgericht ende betaelt was, dat huys bij nachte jngenoinen, de lantsaten doetgeslagen t gevangen, gescbattet, ende den huysluyden dat oir genomen, gebrantschattet, nyet anders dan woe hij apenbaer vijandt geweest weer; ende op dat hij ommers gheene reden pretenderen druffte van onrechte, hebben sijn gen. denseluen na loeffnisse sijnre gen, reede jn sijnen affganck doen betalea bijnnen Groenijngen bouen de ses hondert golden gulden, doe hij dat huys alsoe oneer- licken bauen acht dage all jn hadde genomen. Jtem soe hij roert, dat bauen den affgescheyt des fursten ende heren raidt van Minuter ende
Oist Vrieslandt, bij onsen qqu, heren to Gramsberge, sijn buys Kijnchorst omgeworpen etc., mochte aldair onder anderen verspraicken wesen, vellichte, als Roeloff dat huys ijrste geruymt hadde, soldemen gheene vrenthjcke bijkornpst affslaen ter heren begeerte, soe ist dat hij tvors. huys nyet mijt willen dan mit machte ende dranghe heefft moeten rumen ende, nae der rumijnge ende nyet vor den tijden, mijt woerdden noch scrifften vijant gewordden, dan do apenbaer segge- brieue gesant an alle jngeseten slants van Drenthe, zij gevangen, geschat ende gebrantschattet, gebot gedaen aen onsen gen. heren meyers ende pachters, sijnre gen. renten an nyemants dan an sijnen handen to betalen etc., dair vth to mercken stont, hij tot geenre guetlicheyt dan tot moetwillicheyt geneget was, dair om sijn huys vorscr. nedergelacht ende geslecht ijs, mijt meei* anderen oneerlicken saioken hij gewandelt heefft, ter spraicke blijcken mogen etc. Dcel B. 377, 378.
N°. 588. Jan, burggraaf van Montfoort, aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van
Roelof van Munster.
Weerdige, edele, eerbaere, wijse, lieue heeren, neuen ende goede vruenden. Ick gebiede
mij zeer vruentlicken tot uwer eersaemheden, den seluen ouerseyndende een copie sbriefTs, gecon- cipieert opten laetsten brieff mij gesonden bij den greue van Ouerkemst, beruerende den handell van Roeloff van Munster. Begeer zeer ernstelick der seluer copie doersien ende hernstelick visitieren wilt, off die selue geforiniert js jn behoirlicke forme, als dat behoirt, om die voorts ouer te seyn- den naden voors. greue, ende jndien ennige gebreecken daer jn te setten zijn , die nut ende orbarlick zijn, die wilt daer jnne setten laten, orame vorder verloop te verschutten, mij altijt referende tot uwer eersaemheden correctie, ende van deser voirs, zaicken zullen uwer eersaem- heden oick breder jnformacie mondelinge doen, dan jck nv alzoe soude connen geschrijuen, meyster Harman Haghes ende Berndt Vuyten Enge, raiden mijns gen. heeren van Vtrecht. Hier jnne doende zoe uwen eersaemheden dat op nutste zall dtincken gedaen, deselue God Almachtich behueden ende bewaeren moet tot langen tijden , vrolich, zelich ende gesont, Gescreuen lot Monl- foirt, opten XVen dach in Aprilj, anno Domini etc. XIIJ0. J. de Montfoird.
Opsclirift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 379. N°. 589. De gedeputeerden der 3 staten van Utrecht, te Brussels geven aan hunne commit-
tenten verslag hunner hemoeijingen, en deelen hun mede de komst van den hertog van Brunswijk aldaar. Edele, wailgeboeren, vermoegenden , eersame, wijse ende voirsichtige lieue heeren ende bijsonder
II. 9 |
|||||||
|
FKEDEKIK VAW BADEN, (1513).
|
||||||||
|
GG
|
||||||||
|
goede vrunden. Na veell sollicitatien bij ons gedaen, ende alle saicken ons wedervaeren , dair wij
uwen e. ende e. liefden lest ofgescreuen hebben, soe ist geboert dat mijn heeren die cancellier ende deken van Loenen alle saicken van beyden zijden op gbisteren, vrijdach, mijn gen. vrouw ende hoeren raet aengebracht hebben na den middach omtrent vijff* vren, ende, hoewel dat wij van dien auont tot omtrent negen vren toe tappoinctement vanden voirs. arbiters verwachten, seyden zij ons ten lesten , soe ons weder partye daer doe nyet tegenwoerdich en was, dat wij als huyden, morgen op saterdach, omtrent seuen vren dan weder in des cancelliers huys verschijnen souden, woude ons dan die cancellier dat appoinctement seggen, niet tegensstaende die deken buy- ten na Loenen reysen most, alst geschiet is, te weten, dat alsoe die tuychnisse ten bijden sijden beruerende dat jncident vanden gevangenen wt Harderwijck duyster waeren, soe dat men doer gheen entlick vonnisse noch wel op gheuen en konde , soe hadde mijn gen. vrouw geordineert, dat sulke jncident, niet tegenstaende men inden principalen saicken voirt procederen soude, van dair zij gelaten waeren; ende alsoe wij nabueren waeren ende wt viguer van recht veel jncidenten vallen mochten, soe begheerde mijn gen. vrouw, dat men die saicken noch in vruntscappen wouden laten handelen, des hij van elcx ons meyninge begheerde om mijnre gen. vrouw weder bij te moegen brengen, dair ons wedefpartye, sonderlinge van heer Floris wegen, op begheerden a parte, als wij verstonden, enen zekeren tijt wtstelts, om sulcx heer Floris te moegen verwittigen, zijn meyninge dair op mijn gen. vrouwe te scriuen, ende dat van der greuen wegen begheert worden mit den recht voirt te procederen; wij gauen oick a parte ter antwoirde, dat wij oick wtstel be- gheerden om uwen e. ende e. liefden bijtebrengen, ende antwoirde, mijn gen. vrouw scriftelick te laten weten voir beloken Pinxterendach naistk; ende van wegen mijns gen. heeren van Vtrecht worde oick begheert mitten recht te procederen. Ende die cancellier beyden partyen verstaen hebbende, heeft ons bij ten lesten geseyt, dat ons wederpartye inden voers. tijt van beloken Pjjnxteren oick te vreden waeren, ende dat dair mede alle saicken tot dyer tijt toe berusten souden, wair van wij een act scriftelick begheerden, dat hij ons toe seyde te laten werden, dan om cor- ticheyt vander tijt en hebben wij bet noch niet gecregen. J tern op ghissteren, vrijdach na middage tussehen vijfF ende sess vren, is die hertoich van Brunswijck in Brueselle gecomen, ende zeer heer- lick bij mijn heeren van Bergen ende zijn zoen ende meer andere vanden houe, doch meest Ep-montsche wesende, oick bij den artschiers vanden prins jngehaelt, bij hem hebbende van zijns selfs, volck omtrent vijftich peerde ende omtrent LXXX hellebaerdiers. Ende want wij mitten hertoich voirs. op onsen tractaet ende gebreken noch niet gecommuniceert en hebben , als wij gheerne zouden bij raide vanden deken voirs., die, als wij hopen , mergen weder alhier bij ons wesen zell, soe en kunnen wij voerder dan dit voert yerst uwe e. ende e. liefden ter waerheyt rnet ^escriuen. Ende, lieue heeren ende vrunden, en wilt vmmers niet laten ons die vijftich Philips gulden terstont te scicken, soe als wij lest gescreuen hebben, oft anders ter waerheyt en syen wij wtie herberge noch wten lande niet te geraken, ende sellen na den pen. soe lange moeten wachten, dat groeten cost anders gedragen zell, als bet mercken moegen die selue uwe e. ende liefden, die God gespaeren ende bewaeren moet tot langen tijden vrolich ende gesont. Gescreuen te Bruesele, opten XVJefl dach in Aprilj, anno etc. XILT. Uwer e. ende e. goitwillighe,
Gedeputeerde des Neder Stichts van Vtrecht. Omchrift: Aan do 3 staten van het Neder Sticht van Vtrecht, Deel B, 380,
|
||||||||
|
r
|
||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513). 67
|
|||||
|
N*. 590, Burg,, schep. en raden van Deventer, Kampen en Zwolle, berigten de 3 staten van
Utrecht de inneming van Koevorden door Roelof van Munster, en zijne verdere vijande* lijkheden in het Over-Sticht. Weerde, edele, hoichgeleerde, erbaire ende wijse heren, bijsunder guede vrunde. IloloiF van
Munster heff't eyn vergaderinge van IXC knechten gemaickt jn Oist Vrieslandt, ende dair mede jngenomen gijsteren nacht die vlecke to Couerden ende die besaten, voirt getoegen jn Zallant, als hij tegenwoirdich omtrent onser stadt Swolle bij Dalfizen jndoende ijs, ende Zallant jn roeff, brant ende dijncktaell leggende, dat wij v lieffden aldus verstaene gheuen, bijddende dat v lieffden mijt malckanderen hijr op communicieren ende ons behulp ende bijstandt doen mijt dat aire spo- delichte, den seluen to sturen ende den amptman van Couarde tontsettene, so wij bevruchten, jnden dat den seluen amptman gheen haestlick ontseth ende wederstandt Roloff gedaen wort, dat dan sich ander mijt hem menghen sullen, tot verstoringe ende affbroicke seeker van desser sent Martens lande. Hijr wijllen v weerde lieffden jnne doende als wij des hebben eyn gans betrouwen, ende des eyn troestlijck to verlaten antwort, dat wij gheerne tallen tijden verschulden. Gescreuen onder segell der stadt Zwolle, op dach Sacramentj (26 Mei), anno etc. XIIJ. Burgermeisteren, scepenen ende raidt der stede Deuenter, Gampen ende Zwolle.
Oick, guede vrunde, begeren wij, dat v weerde ende edelle lieffden wijllen bearbeyden, ter stundt an vnsen ^en. leuen heren van Vtrecht, wij an sijn gen. oick nu gescreuen hebben, dat die selue sijn gen. therstundt opsitten ende sich mijt alle sijnre gen. macht ende der gheene sijn gen. opbrengen ende gebieden moegen, om dijt selue te sturen an desse zijde wegen, want wij eyn ander ende arger bevruchten, anderen sich hijr mede mengen wijllen, so dijt alsus onverseens opstaet; verschulden wij gheerne. Datum vt Iris. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Bed B. 381, 382.
N°. 591. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de zending hunner
gedeputeerden naar Ooerijssel. Van Gots genaden Friderick, bisschop tUtrecht, geboeren marggreue van Baden.
Erbaren lieuen vriende. Alsoe latst tUtricht jnden generaell capittel ouercomen ende gesloten is, dat vnse drye staten hoer treffenlijcke gedeputierde vriende mijt \ns jn vnse lant van Ouerijssel schicken solden etc., alsoe begeren wij guetlijcke, dat ghij veruoegen willen dat hiertoe van elcken vnsen staten guede treflentlijke personen gedepuleerdt ende geordiniert werden, soe wanneer wij v voerder doen schrijuen, dat die seluen alsdan bereyt ende gestalt sijnt sonder verhinderinge mijt vns wt te reysen. Betruwen wij v alsoe genselijcken. Got sij mijt v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden, opten XJen dage jn Junio, anno etc. XIIJ0. Get* nosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 585. N°. 592. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de mandamenten in
zahe der uitzetting* Van Gots gnaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboeren merkgreue van Baden.
Erbare, lieue vrunde. Uwe schriffte sampt der notulen daer na ghij begeren wij die manda-
inente doen expedieren solden, hebben wij guetlicke ontfangen ende sijndt geneigts willens gewest
sulex van stonden an the laten geschien, dan so de name des ghenen ghij totten vnsen totter
opboringe ordineren willen nijcht geexprimiert ende oick wij ene cleyne ende billicke veranderinge,
9*
|
|||||
|
EREDERIK VAN BADEN, (1513),
|
|||||||
|
08
|
|||||||
|
die v noch der sake nijcht achterdeylich meer voerderlickx is, dair jnne gedaen hebben, dair
van wij v doich yerst aduerteren eer wij die rnandamenten versegelen wolden. Sus begeren wij aen v guetlicke, ghij willen vns van stonden an sonder enijch vertreckx ene persone van uwer aller wegen, soe dat laitste jn vnser tegeiiwoirdicheyt jnden capittel ouerdragen is, noemen; alsdan wil- len wij terstont die rnandamenten, jn forme als wij v hyer jnne besloten ouersenden, doen expedi- eren, ende v de voirt to senden; oick v dan mede laten weten op wat tijt wij die veylich- scepen voir vwe gedeputierden jn de Eem doen komen sullen. Voirder hebben wij enige van vnsen reden nae uwer begerte beuel gedaen, op en maendage naistkomende sick van vnser wegen bij v int generael capittel tho voegen. Got sij mijt v. Gegeuen in vnsen sloite Vollenhoe, opten XXVea dach jn Junio, anno XIIJ\ Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Dee! D. 396.
N\ 593. Deken en kapittel van Zalt-Bommel aan Jacob van j4ppel£ern, ter zake van he$
inwijden van het Reguliere kloo&ter aldaar. Eerwerdige, wijze, voirsichtige onse zeer geminde heren. Wij verstaen wt uwer eerwerdic-
heiden scrifften nv aen ons gesant, als dat die eerwerdige beer de vicarius ons gned. heren van Vtrecht, ther antwort gegeuen heefft, dat die furste van Gelre, onse gned. heer, also veel gedaen heeff't aen onsen gneden heer van Vtrecht, om der consecracie wille te mogen geschien na begeerte der Regulieren, also dat bij hem duncken laet, dat die consecracie nyet mogelick sal wesen te ver- trecken off te suspenderen etc. Eerwerdige, wijze heren, uwe eerwerdicheiden sijn des wael bet wijs, wo dat gheen kersten bisscup na recht ende reden sculdich is te consecreren off te doen consecreren ennige nijkerken, capellen off cloosteren in preiudicie ende hijnder der moderkerken , buten wil ende consent der rectoeren der seluer moderkerke, waer om onse gneden heer van Vtrecht off sijner gnaden vicarius wael saeck ende reden bedden alsulke consecratie te vertrecken ende te suspenderen. Nyettemijn eest saeck dat uwe eerwerd. ons toe behulp uwer ende onser rechten, egheen ander adbesie daer in en geliefft te doen, soe moeten wij lyden tgheen dat wij nyet gekeren en konnen. Ende soe dan uwer eerwerd. brieff voert inhelt, dat wij bij onse eer- werdicheiden ennijge van ons vuegen wolden, onse heer die vicarius solde dan den prior ende pro- curator vanden Regulieren aldaer ooc onlbieden, ende alsdan wolden uwe eerwerdicheiden ende onse beer die vicarius voirs. goede wege ende manieren vijnden , om hem ende ons te accorderen etc. Eerwerdige, wijze heren, uwe eerwerdich. sullen daer op gelieuen te weten, woe dat die heren vanden Regulieren also potens sijn in deser saecken ende hoeren wijn ende bier daer mede drincken, dat sij na onse arm priesteren nyet en vragen, ende dat sij ons noch wael bet dencken te richten elc. Aldus laten wij ons duncken, dat sij sich totter concordien doerdragende nyet en sullen willen geuen, ende sullen altijt hoer verhael willen behalden, then weer saeck, dat onse heer de vicarius voirs. hemluden ernstelick screeff, wro dat uwe eerwerdich. ende wij hem requi- reert hedden, die consecracie nyet en geschien ter tijt toe dan uwe eerwerdicheiden ende hij hemluden ende ons bier afF accordeert hedden, daer wij ons alsdan gherne to geuen willen, ende alsdan ennige van ons volmechticht aldaer scicken bij uwe eerwerdich., die onse heer Got wil gespaeren in salicheiden, voerspoet ende gesontheiden. Gescreuen jn die Translation. Sancti Martini patroni nostri, (4 Julij), anno etc. XIIJ°. Uwer eerwerdich. oitmodige subiecten, dekenen ende capittel
der kercken van Zantboemel. Opschrift; Aan Jacob van Appeldem, deken van den Dom te Utrecht, Deel A. 5o^ ■
* |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1513). 69
K\ 594* De gedep. der 3 staten te ZwolU aan hunne committenten, ter zake van Roelof
van Munster,
Eerwerdige, hoechgeleerde, edele, -vrome, strenge, eersame, wijse, voirsichtige. V sal ge-
lieuen te weten, dat wij sonnedages smergens na onser Lieuer Vrouwen dach te seuen vren al hyer to Vollenhoe gekomen sijn, ende en hebben toe heer toe nyet voirder konnen komen, dan dat dair een concept gemaict is bij onss g. h. die staten alhyer int bijwesen van onss op behagen vanden drien staten vanden Neder Sticht, als dat breder van onss vernemende suit weerden en God will. Hyerna heeft onss g. b. doer sijne g. raden van onss begeert, noch een weynich tijts alhyer te vvillen vertueven, want dair enijge arbeidende sij , verbopende wess goits te doen; twelck wij v vrome lyefden nyet onverwitticbt en hebben wilJen laten, dat ken God, die v, eerweerdige edell, eersame lyefden, altijt bewraeren wil salich, langeliuich ende gesont. Gescreuen te Vollenhoe, opten VIUen dach in Julio, anno etc. XIIJ. Uwe goetwillige gedeputierde vanden drien staten.
Opschrift: Aan de 5 kapitteten, ridderschap en stad van Utrecht. % Deel B. 383; N\ 595. Gedep. der 3 staten van Utvecht, te Zwolle, aan hunne committentent ter zahe van
Roelof van Munster. Eerweerdige, hoechgeleerde, edele, vrome, eersame, wijse, voirsichtige heren ende goede
vrunden. Wij gebieden onss zeer denslich tot uwe liefden, den selfden toe kennen geuende, hoe na onsen laesten scriuen tot noch verbeydet hebben die antwoirt vanden graue van Benthem, die hem hyer in gemenget heeft, wes goets thoe doen , welcke antwoirt na sijnen affgesceyt wij v copie tegenwoirdich hyer in besloten dair aff seynden, die uwe liefden wael verstaen sullen ende onsen g. h. in enen artikel onbillick duncket wesen in sijnen voirnemen , dat hij soude in middelaer tijt moegen vorderen ende scatten enijge derpen, na vermogen ingelachter copien, twelcke onse g. h. mishaecht; wair op ons g. h. noch begeert heeft, hertlich onss noch hier te willen verholden, off Roeloff van Munster alsulck artickel aff wel stellen ofte te nyet, dair doer die dachuaert verhalden wert, twelck wij v liefden inden besten te kennen geuen , off v belieft onss alhier dair na te verwachten ofte thuys te komen; ende jndyen dan dat uwe liefden sich berieden onss hier langer te verholden, wort van groter noden onss gelt te willen bestellen, op dat wij mijt eren van hier mochten komen. Dat ken God, die v eerweerdige, edele, eersame liefden altijt bewaren will lange salich ende gesont. Gescreuen tot Vollenhoo, den XIJ dach in Julio, anno etc. XIIJ.
Uwe goetwillige gedeputierden vanden drien staten.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 398. Het afschrift van den brief van Everwijn, graaf van Benthem, aan den hisschop van
Utrecht. luidt als volgt: N°. 596. Den hoichweerdigen, hoicbgeboren fursten ende heren, heren Friderich, bischop tUlrecht,
geboeren marggraue van Baden, mijnen genedigen 1. heren gesc.
Hoichweerdige, hoichgeboeren furst, gnedige lieue heer. Ick schick v f. g. de antwort
Rolofs van Munster, die mij nicht eer dan desen dach toe vijff vren nae rniddach ten handen gecregen hebe, wair wt v f. g. mij ail gelegenheyt weder willen bij desen boden schriuen, op dat ich Fvoloff van Munster durch mijn versinnen nicht darff opholden; die knecht lach ander halue dach, eer hij weder ouer die Emeze comen konde. Ick verstae nicht anders, dan die graffRoIoff |
||||
|
FREDERIK TAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
70
|
|||||||
|
van Munster met lijue ende guede dencke bij te staen. Mijns bedunckens solde nyetonnuttegedaen
sijn, v f. g. mij bij desen bode eenen enkeden dach deden schriuen, den v f. g. gelegen were te
te bolden; dair nae wolde ich den Roloff dan wt mijn seluen toescbriuen, dan v f. g. moeste
dair benefen mij genochsaem geleyden bij schicken, dat v f. g, oick die steden besegelt hadden,
welck doir mijner beden alsoe geschiet were, dat Roloff met een aenzaell tot dage aen ende aiff
onbesorget komen moechten. Hier willen v f. g. nae yetzundt gestalt init den beste nae schicken,
wair aen ick v f. g. behegelicken dienst gedaen konte, fdede ick altijt gem. Geschreuen tot
Bentheim, ijlende mit mijner bandt, op saterdage den IXen dacb July, des auondts tot sess uren,
anno XIIJC.
Euerwijn , etc.
Dcel D. 399.
Het afschrift van den brief van Roelof van Munster aan Everwijn^ graaf van Berthem,
is van dezen inhoud: N°. 597. Dem edelen vnde walgebaren, verniogenden heren Euerwijn, grauen thot Bentbem ende
■van Steenforden, stadtholder jn West Frieslandt, mijn gen. lieuen beren. Edele vnde wailgeboeren, verniogenden, gnedige, lieue heer. Uwer gnad. schrifften onder anderen vermeldende, dat sich w genade mij tgefalle nu euermaels tFollenboe bij mijnen gnedigen heren van Vtrijcht in bijwesene der stede gefoeget hadden, ende dorch flitige bede mijt swaer- beyt erlanget, dat sijn furst. gnade mitten steden uwen gnaden jn mijnen saken handelens hapen tfergunnen, ende szo w gnade dan wusten ich daer tho t ferstaene geneychet were , wolde alsdan w gnade vorder jnder saken dach ende stede jn uwer gnade graiffschap van Benthem benoemen, daer wij van beyden parthyen mijt menichten koemende worden, mijt genoichzame geleyde ver- sorget, daer dorch uwe gnade begheren, jcb mij middeler tijt gewaldighes auerfals tontholden etc. Soe bedancke jcb des uwen vermogenden gnaden, ende alles vlitiges vuergedanen oirbaerliches arbeyts, ende szijnt oick willich altijt tferdenene. Ende soe jcb allenthen mij oprecbtliche ende fruntliche erbedinge hebbe laten hoeren ende gebruycken, sijn ich noch nae als voir willich mij nae eer ende rechte jn fruntlicher handelinge te laten vinden, oick an te nemene als w gnade mij nu gescreuen hebben, ende gewaldes tontholden, viertijn dage lanck nae desen thoekomende son- dacb, jndien sulx bij mijnen weder parlen nijcht jnne gebroicken wordt, wtgesundert twee off drie kerspele, den jch nae hoeren «ygener wilkor ende verschriuinge horen dingtael ende gelauet gelt off gedencke te manene, ende mij de voerberoerde dach mitten alder yersten mijt genoich- saem geleyde toegescreuen, ende oick middeler tijt gebolden worden moghe, vp dat voerder on- kosten ende swaerheyden moeghen verhoert blijuen, ende de saken ter entschap dan bijgelacht worden, dair jch bidde ende begheer, als jck altijt gedain bebbe, wwe genade ongespaerdes vlijtz tbeste jnne doen willen, sulx wijli ich altijt omrae vwe vermoegenden gnaden tferdenene willich szrjn ende den szeluen vwen gnaden Gode befalen dienst vnde gefallen tbewrjsene geneiget. Gescreuen ijlentz, anne midwekens nae Visitationis Marie Virg. (6 Julij), anno etc. XIIJ0. Roloff van Munster.
Deel D. 400.
N°. 598. Hendrik de Graaf, erfvoogd van Erklens, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht,
teruggave der aan hen geleende 3,000 guldens. Werdige, wailgeboeren ind edell, eirbare, froeme, wijse ind vursichtige, besunder lieue heren |
|||||||
|
BI8SCH0P VAtf UTRECHT, (1513). 71
ind guede vrunde. Ick en twijuell nyet uwen liefden waill vurstee die menichfoldige antwort ind
toeschrift, uwe liefdeu mij gedaen hebbe op mijne brieue ind assignatie der dryeduysent g., ick op mij genamen der saicken to guede ind vytgericht heb van wegen inijns gen. heren, hertougen van Gelre, tot inijnen groiten schaide ind achterdeell, ind woe guetlick ick mij geleden heb, woe irk min bescheytz krijge dat ick nyet verhoept noch vertruwten hadt. Woedem sij, ick begeer noch dijnstlick ind vruntlick, dat uwe liefden sich alsoe mijt malcanderen bespreecken willen, dat mij mijne brieue bij uws capittels secretarius expediert, volzegelt, auergeleuert werden rnoigen, ind nae uyt derseluer mij betalonge geschie, als ijmmers nv billick ind redelick weer, want ick mij guetlicke langh genoich geleden ind dat mijn vur v vytgelacht heb, om vruntschapp tuschen mijnen gen. heren ind uwen liefden tonderhalden. Ind wes ick mij totten seluen verlaiten sail moigen, begeer ick eyn wederbeschreuen antwort, dair ick mij naer sail hebben to richten van uwen liefden, die Got onse Heer vrolich ind gesont bewaren moit. Geschreuen op donresdach (woensdag?) sent Margrieten dach (20 Julij), anno etc. XIIJ \ V 3. guetwilligen Henrick die Graff, erffaight tot Erkelens,
beuelre tot Tyell ind Waigeningen. Opschrift: Aan de 5 kapittelen en ridderschap van Ulrecht. Deel D. 401. N°. 599. Hendrik de Graafy erfooogd van Erklens, aan de 5 kapittelen van Utrecht, ter
dier zahe.
Weerdige, wailgeboren ind edelle, eirbere, froeme, wijse ind vursichtige, besunder lieue
heren ind guede vrunde. Ick heb aen die staiten geschreuen, guetlick vermaenende mij te willen voldoen, nae luyt oiren guetlicker vur ind toeschriften, as ick nyet en twijuell uwen liefden waill vurkomen sail. Begeer ick dijnstlick ind vruntlick, uwe liefden sich dairop mijt malcanderen bespreecken willen, dat ick tot bescheyt komen moige, want ick nyet ghern mijt uwen gaitzhuy- seren ind oeren guederen onwill hebben soldt; ind wes mij wederfaeren sail, dair ick mij nae sail hebben to richten, begeer ick eyn wederbeschreuen antwort van uwen liefden, die Got vnse Heer bewaren moet. Geschreuen op donresdach nae sent Margrieten dach (21 Julij), anno XVC XIIJ\ V 1. guetwillige Henrich de Graff, erffaight tot Ercklens,
beuelre tot Tyell ind Waigeningen. Opschrift; Aan de 5 kapittelen van Utrecht, Deel A. 586. N°. 600, De his&chop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over eene te houden dagvaard
te Zutphen met den hertog van Gelderf over de schuldvordering van Johan, heer van Wisch* Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboeren merckgreue van Baden.
Erbare, lieue vriende. Vns hefft Johan, heer tot Wijsch, cortz geleden doen scriuen, vnder anderen sich beclagende woe bij van vnsen Gesticht van Vtricht then achteren sij een merckelicke somme van geleenden penningen, die sijn vader ende olste broeder vnsen voervaderen bisschoppen tUtrecht, seliger gedachten, hebben geleent ende verlacht, welcke penningen hij nv hebben will, offte hij gedenckt te huysen ende te houen alle die ghene, die op vns Gestichts schaden gewest hebben, mijt voerder ende breyder inneholt vanden seluen sijnen brieff etc. Ende soe dan sijt- haer die hoichgeboren furst vnse lieue oeheym, hertoge van Gelre etc., van sijnre wegen deser saken haluen oick schrifftelicke vervolge aen vns hefft gedaen, hebben wij ende vnse landtschap alhier vns hierop mit sijner lieffde eenre vrientlicker dachfart ende bijkomens, omme vnse reede |
||||
|
FUEDEKIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||||
|
72
|
|||||||
|
ende vnser ritterschap ende stede hoer gedeputierde vriende bij bij sijn lieffde tegens den voirs.
van Wijsche bijnnen die stadt van Zuytphen, als op frijdage nae sanct Bartholomew dage naest- comende; des morgens tot negen vren te verhoer te schicken, verenicht ende ouerdragen. Ende want dan dese sake v, als inede geleder vnses Gestichts van Vtricht, mede aengaende is, ende oick vermijts eenige voernemen willen, dat wat gebreke gefallen sijn solde jn den tractat, die laetst doer uwe gedeputeerde vriende tusschen den voirs. vnsen oeheim van Gelre ende vns bededinget ende opgericht is, omme dan jn desen beyden saken op ter voirs. daohfart tot vnderholdinge gueder vriendtlicker naebuerschap deste vruchtparlicbs te moegen bandelen, soe begeren wij aen v zeer guetlicke, ghij eenige van uwen gedeputierden vrienden opten voirs. vridach mede ther seluer dachfart bijnnen die stadt Suytphen willen ordineren ende schicken, omme mijt onsen reeden ende den gedeputierden vrienden van deser vnser lantschap alsdan inden voirs. saken ten besten te helpen raiden ende bandelen. Ende woe waill wij vns des nae ervordrung der noitdurfft tot v gheynre weygeringe en versien, begeren wij nyet te mijn biervan uwe guetlicke beschreuen ant^ wordt bij desen bode. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Vollenboe, opten VIIJcn jn Augusto, anno etc. XIIJ0. Get. hosz,
Op&chrift: Aan de 5 kapittele?i, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 391. N°. 601. De ridderschap en steden van Overijssel aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe,
Weerdige, edele, erbere ende ersame, wijse, voersenige, bijsonders lieue vrende. Joncbeer Joban, beer tot Wijscb, beft onlanx an ons scriuen doen van seckeren penningen ende geleenden gelden, die sijn vader ende broder onsen Yoerberen bisscbopen tUtrecbt geleent ende verscboten hebben sal, om die betaelt te willen hebben, oft gedenckt to busen ende to houen alle die gbenne, die op tGesticbtz schaden komen mogen, mit sijns breefs wijderen jnneholt. Ende want die hoech- geboeren furst, bertogen van Gelre etc. der seluen saken wegben oeck an ons beft scriuen doen, bebben wij bij den hoechweerdigen, hoechgeboeren fursten, onsen gnedigen lieuen beren van Vtrecht, ende sijnre gnaden ritterschap alhyr die sake beweghen ende om vorderen schaden voer tkomen ouerlacht van noeden te wesen, dat die sake van beiden zijden voer den fursten van Gelre werde verhoert. Ende so ons bedunckt dat sijne ff. g. die selues persoenlick verhoeren willen, heft onse p-. 1. h. van Vtrecht sijnen gnaden een dach angesat bijnnen Zutphen den frijdach na Bartholomej to IX wren voermiddage. Want dan die sake den ghemenen landen ende lueden saint Martijns ghenaeenlichen angaet, ende oeck want ennige gebreke gevallen mogen sijn ende dagelix vallen jnden tractaet tusschen beiden fursten, latest bij vwen geschickten vrenden opgericht, begheren wij guetlicke ende mit andacht, dat vwe liefden mede van vwen gedeputeerden op die vurs. dach- faert schicken ende ordineren, om mitten reden ons g. 1. b. ende gedeputeerden landen deser ende steden tot onderboldinge guder nabuerschap ende vrentschap ten besten thelpen handelen ende raden, sonder sulx te weigheren om eendracht ver(meert) to werden; willen wij tanderen tijdenons vermogens weder omme jn gelijcken verschulden. Ende woe wal dat wij des vertruwen hebben, begherens nyet to mijn een guetlick bescreuen antwort van vwen liefden, die onse Her Got Almecbtich jn gesonden leuen waluarende bewaeren wil. Gescreuen den dach Laurentij (10 Aug.), anno XIIJ. Ritterschap ende steden van Ouerijsel, Deuenter, Cainpen ende Swolle.
Oeck begeren wij, so die tijt van saint Jacob verbij ijs, dat vwe liefden, so veer alst moge-
licken is, der togesochten IIIJm gul. ten yrsten gedencken, so men der rechtevoert ter noet be- v ....■■
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1513). 73
|
|||||
|
derft, daer vwe liefden ons steden oeck ten besten op aduerteren willen, wes toverlaet dat wij
des sullen mogen hebben. Datum vt in Iris.
Deel B. 392, 393.
N*. 602. Ernst van Usendoorn aan Berend Ften Enge, ter zake van de mandementen der
uitzetting. Vrome, lief swager. Mijn heer die domdeken heeft mij geseet, dat die mandementen bezegelt
zijn, ende die stat van Vtrecht willich is tot der wtsettinge. Aldus ducht die domdeken goet, dat v liefden ierst daeehs in quaem, om die maerscalcken met den derpen to ontbieden, een deels nv ende voert aen, om die wtsettinge to doen; ende also v liefden daer toe geordineert sijt van mijn g. h., mach v liefden met den homeister spreken ende doen alst v liefden bijde best dunckt. Got spar v liefden zelich, gesont, Gescreuen den XIsten dach in Augusto, anno XIIJ. Ernst van Usendoren.
Opschrift: Aan Beernt Vten Eng, re?itmeester en raad des bisschops. Deel A. 588. N°. 603. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het hezegehn der
rentehrieven. Van Gots gnaden Friderich, bischop tUtrecht, geboeren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe ghij nvv Valentijn, secretaren vnser stadt van Ytricht, alhier bij vns bebben gesandt mit den rendlbriefen, die bebben wij nae vwer begerde gern ende guet- williglick doen besegelen. Ende want dan wail billicke ende behoerlicke is, als wij nyet en twijuelen gbij sulcx selfs wail ouerleggen konnen, dat vnser boirgeren van Renen ende Wijck ende anderen wij schuldicb sijnt, rendlbriefen desgelicx van v oick beseggelt werden, soe dat men die op eenen dach gelijck een tegens die ander ouerleueren sail moegen, soe senden wij v dairomme jn den besten dieselue briefe voir vnse boirgeren van Renen, Wijck ende ander, wij als voirs. schuldicb sijnt. Begeren guetlicke ghij die, gelijck wij gedaen hebben, beseggelen doen willen, ende soe dat gedaen is, die dan senden bijnnen vnse stadt ,Wijck aen vnsen rendtmeister Bern; Wtten Enge ende vnsen castelleyn tot Duersteden, Bernt Freyse van Dolre, den weicken wij beuele gedaen hebben, die te ontfangen, ende v dan dair tegens die voirs. rendtbriefe te ouerleueren, als sich dat behoeren sail werden. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote tot Yollenhoe, opten XXIXea dage in Augusto, anno etc. XIIJ. Get, hos7,.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel B. 394, JT. 604. Gedep* der ridderschap van Ooerijssel aan de 3 staten van Utrecht, over de schuld-
vordering van den heer van PFisch* Weerdighe, edele, eirbere, eirsame ende wijse heren, bijsonders guede vrunde. Wij bedan-
cken vwen liefden vrentlick, dat die seluen tot vnser begeerten den dach, mitten van Wijsch bijnnen Zutphen geholden, mede hebben besant, ende willen tanderen tijden geerne wederomme wesen bereit. Ende wat actie ende reden, die die van Wijsch pretendeert ende voirgenoimen heft op dat ghemene Sticht ^ der schulden weghen heren Sweders van Culenborch ende biscop Rolofs, beyde milder gedachten, ende wes dair op weder geantwort is, holden wij vwen Jiefden vander selften gedeputeerden jnt lange verslagen ende wall jngebracht, soe dat niet en is van noeden, vprder dair van tschnjuen. Ende want dan die von Wijsch ten ijrsten heft afgeslagen sijn ansprake jn scriften auer tgheuen, doch ten latesten dorch onderwijs der hogen wijsen reden II. 10 |
|||||
|
74 FREDERIK VAN BADEN, (1513).
|
|||||
|
des hoechgebaren fursten, hertogen van Gelre etc., dair op beraet genamen die tijt vanXIIIJ dagens
die dan thantz orame komen sail, ende beduchten, dat die van Wijsch sijnen moetwille gebrue- cken ende tendes den XIIIJ dagen ennigen roeff, name oft brant jn ende an sanct Martens landen ende lueden stichlen sail, ten weer dan dat die zaken mit anderen rniddelen bij den hoicbgebaren fursten, hertogen van Gelre etc., wth cracht des latesten, opgericbten tractaetz tusehen sijnen f. g. ende onsen gnaden lieuen heren van Vtrecht ende beyden oerre gnaden lantscappen bij vwen liefden begrepen ende voert anders ondervangen weerdcn. Begeren wij dair omme mit ganser andacbt, dat vwe weerdige, edele, eirbere ende eirsame liefden dese reyse die saken to gude ende vorderen verlope voer tkomen, soe spodelick alst inogelick sail zijn, nocb schicken vander selften treflixten vrenden hyr bij onsen gneden lieuen heren van Vtrecht ter steden dair vwen liefdenn guetduncken zall, om op die zaken, oick op ongehoirsamheit der Drenthen ende meer andcre ge- brecke, den gemeenen lande mcrcklick angaende, als vwe liefden vanden selften gedeputeerden vrunden deels gehoert mogen hebben, bij beyden fursten Vtrecht ende Gelre llielpen onderstaen, liandelen ende raden, alst tot waluaert van sanct Martens landen ende luden dienen zall, ende wcerfe mogelick, den edelen ende walgebaeren onsen lieuen heren ende vrende van Montfoert dairto mede te bevvilligen, so die dair jnne grontlick bij beyden fursten ende ons alien to raden ende to spreken heft, ende ontsicht solde maken , weer wall^ onse andachtige begcrte. Ende woe wall dat wij ons des verlaten tot vwen liefden, dair wij ons wederomme to gebieden jn gelijcken ende voell meerre saken, die dair an vallen mochten, hegerens niet to mijn een guetlicke bescre- uen antwort van vwen liefden, die onse Heer Got Almechtich gesont bewaren will tot langen tijden. Gescreuen den IJtlen dach mensis Septembrj, anno decimo tercio, onder tsecreet segell der stad Deuenter, des wij tesser tijt hijr to samen gcbruecken. Gedeputeerde vrunde vander ghemenen ritterschap der lande van Auerijssel.
Opschrtft: Aan de 5 hayittelen., ridderschap en stad van Utrecht, Deel B. 395. Gelijkluidende brief van burg,, schep. en raad der steden Deventer, Kampen en Zwolle,
aan de 3 staten van Utrecht, Deel B* 396. N\ 605. Burg,, schep, en raad der steden Deventer, Kampen en Zwolle aan de 3 staten van
Utrecht y ter dier zake,
"YVeerdige, edelle, erber, gestrenge ende wijse heren, bijsonder guede vrende. Soe v weerde
ende edelle lieffden an ons doen schrijuen nae onser begeerten den edelen ende walgeboeren heren Johan, here thoe Montfoirt, inijt seker trefflicken -vanden staten gewilliget te hebben, sich her- werts bij onsen gen. lieuen heren ende ons toe voegen, onser schrijfFtlicken begeerten toe guede then besten toe helpen verordinieren etc., hebben wij vrenllicken ontfangen, ende dancken v weerde ende edell lieffden groillicken der gueder neerstiger toenegijnge ende desser lande wailfairt soekende, wijllent oick, ofl't den jngelijcken geboeren mochte, geerne wedder omme then herten nemen, Ende ons dan de baede munllicken dair beneifen bericht hefft, v lieffden tijt ende stede toe beteykenen ijrsten mijt malckanderen toe communiceren etc., stellen wij an v werde, dat sij bijnnen Deuenter, Campen offt Zwolle, wijllen onse vrende op een vanden plaitzen voeghen, wair vanden drien ons de tijt ende stede van v weerde liefl'den toe voerens beslempt wert; wij alsoe deselue v weerde ende edell lieffden toe kennen gheuen, de Godt jn salicheyt nimmer verlathe. Gescreuen onder zegell der stadt Zwolle, onser dryer wegen op vrijgdach auent Lamberti ep. sancti (16 Sept.), anno Domini etc. XIIJ.
Burgermeystere, scepenen ende raede der steden Deuenter, Campen ende Zwolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Deel B. 397. |
|||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1513).
|
|||||||
|
75
|
|||||||
|
N°. 606. Burg,, schep, en raad der stad Kampen aan Jan, heer van Montfoort, over het
verpanden van het huts Koevorden door den hisschop aan een vreemden heer, en het verkoopen van JVest-Friesland, door den hertoy van Saxen aan den graaf van Oost-Friesland. Edele, welgeboren, vermogende, lieue heer. Uwer edelheiden scrifl'te nv an ons gesonden, hebben wij zeer guetlicken met danckberheyt ontfangen ende well verstaen. Ende soe dan deselue vermelden, uwen edelheiden van tween articulen to aduerteren, to weten, dat onse gen* heer van Vtrecht inijtten lantschappen, thuys Coeuordden mitten ampte ende sijnen toebehoren verset solde hebben jn handen van eenen vuytheemschen heer etc., ten anderen, dat de dorluch- tige furst, hertouch van Zassen, den graue van Oist Vrieslandt, West Vrieslandt, gans ende ge- heelicken vercofft ende ouergegeuen solde hebben etc., met vorderen jnholde desseluen briefs etc. Soe ist, vermogende, lieue heer, dat aengaende Coeuordden, de greue van Benthem gesollieiteert heeiFt ende noch dair nae staet, om thuys Coeuoerdden metten ampten to beleenen, met alsulcken pennijngen van olts her dair op liggende, will oick dair voir nae olden gewoenten borch stellen; nyettoinijn , want sulcx directelicken conlrarie is onsen lanlbrieff, jsser een deell, die sulcx nyet willen belieuen; weeten oick noch nyet, dattet selue huys ende ampt den greeue vors. besegelt zij. Ende aengaende West Frieslandt en hebben wij noch gheene wytscap. Dan want alhier bij onsen gen. heren nyet alleen den artikell van Coeuoerdden dan veell meer ander treffelicke articulen, soe well den Neder Sticht als Ouer Sticht merckelicken belangende, sijn to veruolgen, die- men eens voir all, van noden behoefft ten eynde to brengen, twelck nyet buten uwer edel- heiden presentie nyet well sail mogen erlangen, begeren wij noch als voir zeer ernstelicken, uwe edelheiden sampt den anderen geschicten sich alhier opt alrespoedelicxte willen vuegen, om jnden gemeenen lantsaken ten besten te helpen raden; verdienen wij sulcx onses vermogens altijt tegens denseluen uwen edelheiden , den Almechtigen jn vrolicken leuen beuolen. Gescreuen opten dach sanctj Lambertj (17 Sept.), anno XilJ*. Burgermeysteren, scepenen ende raidt der stadt Campen.
Opschrift; Aan Johan, heer tot Montfoirt, tot Naeldwijck , lot Purmerende. Deel B. 303. N\ 607. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, t$r zake van Koevorden.
Van Goets genaden Frederick, hisschop tUtrecht, merggreue van Baden. Erbaren, lieuen vriende. Vwer schriuen vns nw gedaen, berorende vnses huys ende ampte van Couorden etc., hebben wij mijt voerder begrepe vwes brieffs horen lesen. Ende is waer, wij hebben , wth merckelicken noitdurflftiger oirsake ende tot voerdell deser vnser lande j den wailge- boren vnsen lieuen neue Euerwijn, greuen tot Benthem, mijt weten, wil ende consente vnser stede alhier vnse voirs. huys ende ampt Couorden beliefft ende toegelaten mijt sulcken behoirlicken ende duegelicken voirwairden, dat wij hoepen» soe wij, wilts Godt, bijnnen corten dagen v hier van voirder muntlicke vnderrichting doen warden, ghij des billick een guet benoegen sullen heb- ben, Godt zij mijt v. Gegeuen jn vnsen sloite Vollenhoe, opten XXIJen dach in Septembrj, anno etc. XIIJ\ Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Vtrecht. Deel B. 399. N\ 608. Willem van Montfoort, proost van Oud-Munster, hegiftigt Jan, heer van Mont-
foort, met eene huisinge, staande in de Oudellen te Utrecht.
Allen den ghenen, die desen brieff sellen sien of hooren lesen, doen wij verstaen, schout
ende schepenen der stadt van Utrecht, dat voir ons quam int gerechte die eerweerdige, edele 10*
|
|||||||
|
7G
|
|||||||
|
FB.EDEBIK VAN BADEN , (1513).
|
|||||||
|
heere, heere Willem van Montfoert, proest der kercken van Oude Munster tUtrecht, ende gaf
init sijns gecoren voochts hant, daer hij mit recht ende mit oordele aenquam, over den edelen, geboirligen ende vermogenden heeren, heere Jan, heer van Montfoert, tot Purmereynde, tot Linschoten etc., zijnen neue die alinge huysinge ende hofstede , also die gelegen is inder Oudellen tusschen sinte Pouwels brugge ende Helmichs brugge an die oostsijde van die Nye Grafft, streckende van voren tot afteren aen die Cruystraet toe, daer beeren Voppe Jacobssen, vicarius der kercken van Oude Munster voirs., allanges zuytwerts, ende Jans weduwe van Tyel mit erven ende huy- singen, die sij beyde van die voers. kercken houden, allanges noortwarts naest gelegen sijn, ende so heere Willem voers., die nu ter tijt selue gebruyct ende bewoont mit alien boeren toebehoe- ren, te weten, cathelen ende alle ander inboedel als in derselue huysinge al te hans is, ende nae heeren Willems voers. doot bevonden sal vverden, uytgesondert gout, gelt, zuluerwerck, clenodien van kostelicke gesteenten ende ander clederen tot heeren Willems lijue behoorende, ende heere Willem voirgenoemt verteech daer of mit banden voers. ende mit alle rechts ende toeseggens, dat hij dair aen hadde, ende mede van alien brieven die dair af ruerende sijn, tot heeren Jan van Montfoert etc. ende sijns erven voirs. behoeff, alst recht ende oirdelle wijsde, dat hij sculdich was te doen, ende geloofdent hem mede jaer ende dach te waren opten pacht, die de heeren van Oude Munster tUtrecht daer jaerlijcks van outs uyt dese huysinge en hofstede voirs. hebben, nae den beyligen Derticn dach naestcomende, ende alle voir plachten of te doen, mit voirvvaerden dat dese huysinge ende hofstede voirs. tot euwigen dagen blijuen zell aen die hofstat van Mont- foort. Ter seluer tijt quam mede voer ons int gerechte Simon Simoenssoen, ende toenden ons enen openen machtbrieff, gans gaue ende wel besegelt, mit segele der geenre bier na beschreuen, alsoe die geleeck ende wjj bekennen mochten ongecancelleert ende ongeradeert, sprekende van woirde to woirde in manieren hierna volgende, aldus: »Wij deken ende capittel der kercken van Oude Munster tUtrecht maken kondt alien den genen, die dese onse letteren sullen sien oil' hooren lesen, dat wij machtich gemaickt hebben ende maicken machtich mit desen brieue, Simon Simonssoen, ora van onsen wegen ende in den name van ons voir den schout ende schepenen der stadt van Utrecht in den gerechte quyt te schelden, tot behoeff des edelen ende vromen heren Jans van Montfoirde etc., den voercoop tot desen tijt, die wij hebben aen buyssinge ende hofstede also als die gelegen sijne binnen Utrecht inde Oudellen in onsen gerecht tusschen sunte Pauwels brugge ende Helmichs brugge, aen die oeslsijde van der Nyer Grafte tot after aen die Cruystrate, dair voren ende afteren aen die zuytsijde heeren Voppe Jacopssoen, vicarius in den voers. onser kercken, ende aen die noortseyde, van voir tot afteren, die weduwe Jans van Tyel mit erven ende buysingen, die sij beyde van ons ende onser kercken houden, naestgelegen sijne, alsoe die weerdige ende edel heere Wdlem van "Montfoirt, proest onser kercken voers., die nu ter tijt bewoent, behoudelicken ons voertaen ons voircoops ende alle ons rechts, dat wij hebben aen der huysinge ende hofstede voers. Ende hebben dest oerkonde onser kercken segel aen desen brieff doen hangen. Gegeuen int jaer ons Heeren vijftien hondert dertien, opten XXI dach in Septembri." Ende doe wij den voers. opene machtbrieif gesien ende wel verstaen hadden, so begeerden Simon voirs. eens oirdeels van ons, of hij overmits denselven openen machtbrief also gemachticht was, dat hij van wegen den deken ende capittel der kercken van Oude Munster tUtrecht quyt scelden mochte, tot behoeff mijns liefs heeren van Montfoirt voirs., den voercoop op deser tijt van den huysinge ende hofstede voirs. Ende hem wert gewijst mit rechte ende mit oerdelle, dat hij twel doen mochte, ende aldaer so scout sijn voers. gemachtigde quyt, tot behoeff mijns liefs heeren van Montfoert voers., den vercoop op deser |
|||||||
|
BISSCHOP VAS UTRECHT, (1513). 77
|
|||||
|
tijt van der huysinge ende hofstede voers., behoudelicken hen voertaen hoers voircoops ende
alle hoers rechts sij hebben aen der huysinge ende hofstede voers., na inhout des openen macht- brieis voirs., sonder argelist. Dit gescieden onder Jan ouer de Vecht, schout, Egbert van Gruenenberch, Beernt Proeys, Jacop van Snellenberch, Goyert van Voerdt, Gijsbert van Lans- croen, Jan Ruysch Alphers soen, Jacob Pot, Peter Gerritssoen van Merenberch, Willem Sael, Jan van Voerde ende Gijsbert van Lewen, schepenen tUtrecht. Des toirkonde so hebben wij schout ende scepenen voergenoemt, onser stadt groote segel aen desen brief gedaen. Gegeuen int jair ons Heeren duysent vijff hondert ende derthien, des dijnsdages op sunte Cosmus ende Domiaen dach (27 Sept.), Ende stont onderteeckent: Jan van Voerd. Ende was besegelt mit een gantsch, gaef, root, uythangende segel. Volgens een aftchrift uit de nagelatene papieren van den Leer J. J. Dodt van Flensburg.
N\ 609. Bernhardt hertog van Saxen, zendt aan het kapittel van den Dom als afgevaar*
digde Thomas van Niekerken.
Bernhart, von Gots gnaden hertzogh zu Sassen, Engeren vnd Westphaelen, zu Collen vnd
Munster thomprobet, Vnnsern frunlHchen gruss vnnd wes \vir guets vermoegen altzijt zuuor, wirdige, lieuen heren
vnnd frunde. Wir hauen dem wirdigen, vnseren lieuen besunderen hern Tliomam van Nyenkirchen, canonich zu senct Peter bijnnen Vytrijcht, ethch muntlich beuelh mijt vch zo reeden gedaen. Begeren darumh guitlich van vch, demseluen in sijnen anbrengen vnnd werbungh van vnser wegen disermails glich vns selbs glouben geuen vnnd guilich hoeren; willen wir sulchs, warmijt wir kunnen, gegen vch, den wir samen vnnd besunder fruntschafft vnd geuallen altzijt zuerzeeygen gneigt sijn, gern verschulden. Gegeuen zo Collen, vnnder vnnsern segell, vif fritagh neist nach Cumbertj (8 Nov.), anno XVCXI1J. Opsclirift: Aan den dekcn en het kapittel van den Dom te Utrecht. Decl B. 401.
N\ 610. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de betaling der krijgs-
knechten } ter voorkoming van verder nadeel voor de onderzaten. Van Goets genaden Frederick, bisschop tlltrecht, geboren merggreue van Baden.
Erbare lieue vrunde. Nach dem wij dagelijcx vanden rutheren ende knechten, so an vns noch ten achteren zijn, omme hoer betalinge zeer scharpelicken oick mijt dreigementen gemaent ende veruolcht werden, sus bevruchten wij, dat bij langer vertoich der betalinge vnsen vndersaten daer wth wail voirder lasten verrisen mochten , de wij gherne verhoet sien solden. Ende want dan jnt ouergeuen ende sluyten deser laetster wtsettinge ouerdragen ende vns altijt toegesacht worden is, datmen tot alien vierthien dagen die kiste apenen ende wij die twee, ende ghjj den derden penninck dit yerste jaer daer wt doen nemen sullen, soe hebben wij vnsen lieuen getruwen raidt ende rentmeister Berndt Wthen Enge beueel gedaen van vnser wegen, nw van stonden aen ende voert tot alien vierthien dagen, vnse twee deel nae der ouerdrachte daer wth the nemen; wairomme wij aen v guetlicken begeren, dat ghij vwen bijsitteren sulck beuel doen willen, sulcx sonder enich vertoich achteruolcht werde, soe dat wi die rulhere ende knechte voirs, tho vreden stellen moegen, voerderen schaden tho verhueden; verlate wij vns genslicken. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen sloite Duersteden, den XIIIJen dach in Nouembrj, anno etc. XIIJ0. Get. H. HUUDEBEKE,
Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en ttad van Utrecht. Deel B. 403.
|
|||||
|
FREDERIK VAN BADE5, (1513).
|
||||||||
|
78
|
||||||||
|
N\ 611. De stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over den accijns op den uitvoer van turf
Eerwerdige, lieuo heren inde vroeme, bijsondere, lieue, geminde frunden, wij gebieden ons zeer dyenstelic tot v al te samen. Uvven lieuen brief!' aen ons gesandt, beruerende als van excijssen te setten opten toerfF, welke vytten Gestichte gefuert sail varden, hebben wij geleessen inde inden beesten guetelic ontfanghen inde waell verstaen. Dairop gheuen wij v, eerweerdige heren inde vroeme goede firunden, weder op le kennen inden beesten, als dat wij onse raelsfrunden inde gemeen ondersaeten des te samen te kennen gegeuen hebben, wees sij dairjn den beesten aff doen wijllen. Soe sijn sij te saemen vanden nieyninghe niet enighe excijssen opte toeviT te setten , want sij hoir met en gheen maken en wijllen, inde wijllen dair niet le doen, want wij niet sculdich en sijn enighe ongelden off excijssen te geuen. Het wair beter dat wij enighe excijssen in onse kerspel vytsetten, dair wij ons stadt mede tijmmerden. Aldus begeren wij dyenstelic, dat men onse doch ongemoet wijll laeten, want wij arm sijn inde beroeft inde verbrant sijn twe off driemael, niet doir ons seluen, mer, Godt betert, nergens doer dan doer die stadt van Vtrecht. Dat gheuen wij v, eerweerdighe heren ende vroeme, goede firunden, tot enen guettelick antwoert, kenne Godt, die v, eerweerdighe heren inde vroeme, goede frunden, wijll bewaren ende gesparen, Gescreuen onder ons secreet segel, anno etc. XIIJ, op sincte Nyclaes dach (*) (6 Dec). Die stadt van Renen.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen} riddersehap en stad van Vtrecht, Deel D. 402. N\ 612. De hisschop van Utrecht deelt aan de 3 staten van Utrecht zijne ontvangene narigten
omtrent de naar het Sticht aanrukkende krijgshenden, mede. Van Goets genade Frederich, bisschop tUtrijcht, geboren merggreue van Bade.
' Erbare lieue vriende. Soe ghij jn vnsen affgescheyde van daer an vns begerende waren, v te willen laten weten, wes wij vanden hoep knechten vernenien, soe hebben wij gisteren schriffte gecregen van den edelen Willern van Swartzenberch ende Caspar van Vim, daer jnne sij hoer schult zeer scharp manen ende sijndt vnder den hoepe. Vorder soe hebben wij oick gisteren van gueden vrunden schrifftelicke wairschouwiugc gecregen, dat die hoep wail ommetrent vijff duysent tho voete sterck sij , ende werden sess hondert perden tot sich crijgen, ende liggen thants jnden lande van Cuyck, jn meyninge in vnse lande tkomen. Enige seggen dat sij vierthien dage bij een anderen gesworen hebben, daer aff huden acht dage omme sijndt, omme ene antwordt te verwachten vander ko. werde van Engellant, mer nae den wairschouwinge vns gecomen, werden sij vnse lande ouervallen; wij v jnden besten tkennen geuen. Godt sij mijt v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden, opten Xen dach in Decernbrj, anno etc. XIIJ°. Get. H. HUFDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddersehap en stad van Vtrecht. Deel B. 407. N°. 613. Fan Borselen aan den domdehen en proost van West-Fries land, over de wederregte~
Hike handelingen van den deken van JVest-Friesland.
Eerwaerdigen ende geduchten heeren, den doemdeken, den proost Yan West Vrieslant ende
anderen, mijnen heeren vanden capittel van Vuytrecht. Lieue ende geminde heeren, ick gebiede ieer tuwaerts ende gheue v te kennen, hoe dat onsen nieuwen deken ende zijnen commissarijs tnr. Mertijn, die hem scrijft ex alto, hoe dat zijluyden uwe jurisdictie van West Vrieslandt alsoe perturbeeren ende den ondersaten en jnwoeneren der voirs. jurisdictie, zonder hemluyden voir |
||||||||
|
(1) Of sincte Kijliaes dag. Welligt St; Kilianus (8 Julij).
|
||||||||
|
BISSCH0P VAN UTRECHT, (1513). 79
hoeren zeenstolen ofte anders te recht te stellen, te dagen ofte verrnanen , dagelix indcn bannen
doen , suspendeeren, aggraueeren, reaggraueeren etc. Hieromine soe Lid ick, dat ghij ons hier in wilt voirsien ende anderen gueden heeren, omme die voirs. jurisdictie wel regiert te woerden, in hoeren plaetsen stellen. Ende ten waer dat ons hier jnne niet voirsien en waer, soe souden wij ain mijnen genadigen heeren den keyser, den eertshertoge van Oystenrijck etc., ofte ten min- sten an den houe van Hollandt claechtich moeten vallen, ouermits die groote excessen, die $ij luyden dagelicx bedrijuen, twelck ick v ende den voirs. ondersaten sonder v eerst geaduerteert te hebben, v mijne heeren. Dat ken God, die uwe eervvaerdicheit spaer gesont, ende v mijnen heeren al te samen. Gescreuen tScagen, den XIIJen dach Decernbris, anno XIIJ. Die alte uwe dienaer is,
Get* BORSSELLEN.
Qpschrift; Ann den domdeken en proost van West-Friesland. Deel B. 408. N°. 614. Hendrik de Graaf% erfvoogd van Ercklen$y nan Jacob van Apelteren en Wijnant
van Arnhem; waarschuwing wegens vergaderingen van krijgsknechten, met vijandelijken toeleg op Utrecht* Werdige, hoigeleerde, eirbare, veste ind froeme, besunder lieue heren ind guede vrunde.
Ick geue uwen liefden in alien gueden tkennen, woe mij dese wairnschouvvijnge komen is desen auont van Nijmegen, as gij vyt deser ingelachter copien syen moight, dess gij aldair moight acht nemen, vorder geue ick v tkennen, woe Lubbert Torek mijt dubbelfc zoldenaeren ind groiten hanssen vanden hoip komen is bijnnen Arnhem , om aldair die andere knechte to vergadei*en in verwachten, om sich alsoe voirt na Vtrecht toe ergeuen; jnd soe balde mij dese wairnschomvijngL then handen komen is, heb ick den dross. Aiibert van Ermell geschickt nae Tyell ind Boemell, ind hon gelt mijt gegeuen, om all die knechien, die in desen nederlande to bekomen sijn, auer- dwers bij eyn to vergaderen ind to balden, twelck ick in alien gueden te kennen geue, om sich dair nae to richten, uwen liefden, die Got onse Heer bewaeren moet. Gescreuen op vrijdagh, spaide post Lucis virg. (15 Dec), anno etc. XIIJ0. lienrich die Graff, erffaight tot Ercklens, beueelre toe Tyell ind Waigeningen.
Jtem, wilt dess niet verachten ind to licht slain, sij werden v aldair versuecken, dess gij vrijlich acht nemen moight ind denckt op uws selfs wailfairt. Opmhrift: Aan Jacob van Appeldern, dehen van den Doni te Utrechtt en
Wijnant van Arnhem, doctor in de rechttn. Deel B. 409, 410.
Het in dezen brie/ vermeld afschrift is van dezen inhoud.
N°. 615. Copia. Eirbair ind froeme besunder guede vrunt. Wjj geuen v I. in alien gueden tkennen, woe die
hoip vanden knechten desen naemiddage toe twe vren opgebraicken ind to Kuyck komen is, in meynong sich in desen nederhoick in den Neder Sticht ind voirt nae Vtrecht te ergeuen, dess gij voirt aldair ind Vtrecht doin verwittigen moight, dat sulx aldair van stonden ain achtgenomen werde ind eyn guet toeuersicht to hebben. Dat wij in alien gueden tkennen geuen uwe liefden, die Got bewairen moet. Gescreuen op vrijdach, post Lucie Virg. (15 Dec), anno etc. XIIJ". Henrick van Apelleren, waltgreeff, Herman van Boitbergen ind Wolter van Well.
Den eirbaeren ind iroemen Wijnant van Arnhem, doctor, ind Aiibert van Ermell, dross, tot Waigenijngen, onsen besonderen gueden vrunden. Deel B. 411. |
|||||||
|
i.......
|
|||||||
|
.... -... . .
|
|||||||
|
80 FREDERIC VAN BADEN, (1513, 1514).
-
N°. 616. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de helegging van her
kapittel-generaal, ter zake van de verdediging van het Sticht,
Van Gois genaden Frederick, bisschop lUtrijcht, geboren merggreue van Baden.
Erbare, Heue vrunde. Henrick van Erkellens brieff aen vns nw gesant, beruerende waer-:
schmvinge endc ornme onse stadt Renen ende onse sloit ther stont tbesetten, hebben wij guet-
licken vntfangen, ende soe dan vnse getruwe raidt ende rentmeister Berndt Wthen Enge derseluer
saken haluen van vwer wegen oick bootschap aen vns gedaen hefl't, hebben wij denseluen vnse
meyninge daerop tkennen gegeuen, de hij vngetvviuelt v nw wael ouer gebracht heflft, te weten,
datmen van slonden aen daerop capittel generael doen verschriuen solde, wolden wij vnse reede
then seluen capittel schicken, oinme eendrachtelicke raidt daerop te nemen, twelck. noch also
vnse guelbeduncken is. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden, opten XIXen dach
jn Decembrj, anno etc. XIIJ". Get* n. hundebeke.
Opschrift; Aan de 5 kaplttelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel B. 412.
N°. 617. De staten van Overijssel verzoeken aan de 3 stolen van Utrecht, ten spoedigste
hunne gedep. te zenden om, door tusschenkomst van den graaf van fienthem, met den hertog van Saxen onderhandelingen te openen, ter zake van de stad Groningen, Weerdige, edelle, gestrenge, erbare, wijse heeren, bijsunder gude vrenden. So de doirluchtige, hoichgeboeren furst, hartoch Georgien to Sassen etc., enen merckelicken ende crechtigen krijges- mangel voir handen ende sich wyet ende breeth mijt voelen fl'ursten versterckt befit, dair dorch wij beuruchlen, de stadt Groningen merckelicken benauwet ende jn ewicheit also vanden Gestichte vervrempt mochte werden , om dat selue voir te komene ende behijndert werde na vnsen vermo- gen, hebben wij nn onlanx vnse vrende mit treffelicke rade ende vrende des hoichwerdigen, doir- luchtigen ffursten ende heren, ons gen. lieuen heeren van Vtrecht, bij den edellen, walgeboren greuen to Benthem, stadtholder etc., gehadt, ende mit sijn edelheit, als enen guden middelre ende lyeifhebher, so veren gehandelt, dat sijn edelheit angenomen hebben ende verhapen mitten van Sassen te versprecken, de wredicheit ende benauwinge op de stadt Groningen jn gedult mogen blijuen, thent auerkomst ons gen. leuen heren ende uwer lieflden geschickten an desse zijde, gelijck wij niet en twijuelen vnse gen. here v werde ende edelle liefden hijr van breder vnder- richtunge ende bescheit doende wort, so wij oick nv hijr van sijn ff. gen. gescreuen ende auer- kompst begeert hebben ; ende dan die van Groningen mogen gemoet worden, dat vnse genf lieue here ende der sellften lantscappe alien mogelicken vlijt ende arbeit gerne dair an keren, zij wederom anden hilligen heren Senct Marten ende sijnre gen. to treckene, dat doch nu na gestalt wij verhopen wal stede hebben ende geboren sail. Bijdden ende begeren wij vrentlickest ende getru- welickest wij mogen , dat v werde ende edellen lieffden, als principael ende hoeff'tlude des Gestichts, schicken v treflelicke vrende mijt vnsen gen. lieuen heren an desse zijde, ende dat mijtten spode- lijkesten dat enich sijns mogelicken wesen wijll, om dan bij sijn ff. gen. tegenwoirdicheit ende der selffter lantscappe mijtten ffurst van Sassen ende stadt Groningen gehandelt moge werden tot vordell der voirs. stadt ende walfairt des Gestichts van Vtrecht eynre lude te blijuene, des wij ons also genslicken versien. Begeren nochtants eyn bescreuen to verlaten antwort van v werde ende edelle lieffden, Godt in zalicheit nummer verlate. Gescreuen onder der stad secreet van Zwolle, wij samptlicken hijr jnne gebruycken, op dach Scholastice Virginis (10 Febr.), anno Domini etc. XIIIJ0. Gemene ritterscap der lande Zallant, Twenthe, Vullenhoe ende Drenthe, burgermesteren, scepenen ende raidt der stede Deuenter, Campen epde Swolle. Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschapt stad en steden van het Neder-Sticht. Deel D. 404* |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
|||||||
|
81
|
|||||||
|
N% 618. Hendrik van Gent verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om bij de stad Utrecht te
bewerken, dat hem regt geschiede xoegens de door hem te Jutphaas geleden verongelijkingen. Eirwerdighe, lieue heren jnd guede frunda, ick gebiedc mij tuvrarts, soe jck fruntlicxste kan
jnd mach. Den seluen wille gelieuen te weten, soe onlanx dlaetst inden sommer geleden ennighe vut der stat van Vtrecht gewapender hant gecomen sijn, jnd hebben aldair voir mijnen huyze binnen Jutfaes mijn blool gheeyschet, jnd mijn guet inij genomen jnd binnen Vtrecht gebracht, jnd in een vrij jaermerckt vercoft, het welcke teghen tlant recbl js, want jck mij presenteerden voir mijnen genedighen heren van Vtrecht te recht te staen , dan then mucht mij nyet helpen. Jnd want onsen lantbrieff dan ijnne belt, dat men nyemonden vanghen noch spannen en sail, die inden Gestichte gebuyzet jnd gehoeft js, men js hem irst sculdich the lant recht te stellen, jnd men sail nyemonden sijn guet nemen, men sal hem irst mit recht verwonnen hebben, soe hebbe ick mijnen genedighen heren jnd sijnen rait dit te kennen gegeuen, jnd jck hebbe mij voir sijne genaden geprcsenteert te lantrecht te staen, want jck nerghent anders en behoer te staen; jnd bevijnt men, dat jck die stat van Vtrecht ijnne ennighen saken te cort gedaen mucht hebben, ick sal se beteren bij mijn genedighen heer jnd ritteren jnd knechten soe sulx behoirt. Hierop heeft mijn genedighe heer aen die stat van Vtrecht jnd aen den domdeken gescreuen, jnd oick Hen- ricken van Ghent, burgermeyster, bevalen, dat die partijden hoir sake vorden domdeken op doen solden; dat gedaen wesende, so sold die domdeken die partijden verdagen voir mijnen genedigen heren, omrne enen yegelijck na sijnen reden recht te ontfaen etc. Dan, mijn lieue heren jnd guede frunde, then mach mij een nyet geboren, men will mij ghene geleyde geuen, noch men will mij nyet lalen verantworden, noch men will mij nyet te lantrecht stellen, dat billix dusnyet en behoiret. Is hier omtne mijn fruntlick jnd dienstlijck begeren, dat uwe belieuen wille alsulken onderwijss der gueder stat van Vtrecht te doen, gemerckt sij een stat van justitien js, eynter sij spreke mij aen met recht voir mijnen genedighen heren van Vtrecht, dairt behoirt, gemerckt die stat van Vtrecht vulen hoirre frijheyt ijnne mijns gnedighen heren lant jnd jurisdictie mij dese voirgenoemden gewelten gedaen heeft; ofte meAi geue mij geleyde bijnnen Vtrecht te mogen komen, omme mijn sake te moghen verantworden, twelck ick scrifthjck jnd monthjck hebbe versocht jnd doen versueken, dan then heeft mij nyet moghen geboren tot deser vre to, God betert! Mijn lieue heren jnd guede frunde, wes uwe hier van onder oghen koernpt, begheer jck fruntlich jnd. dienstlijck een bescreuen antwort, dair jck mij gerne jnden besten na will hebben, kenne God, die uwe eerwerdicheyden bewaren will in gesonden leuen. Gescreuen den XIIJen dach February, anno XIIIJ0. Die all uwe guede frunt,
Henrick van Ghent. Opschrift: Aan de 5 kapittefon, ridderschap, $(ad en steden van het Sticht van Utrecht, Deel A. 589, N°. 619. Jan, heer van Montfoort, verklaart uit handen der stad Utrecht terug ontvangen
te hebben zijne huizinge aldaar, geheten Blankenburg, hem in het Jaar 1509 onregt- ma tig ontnomen. Wij Johan, heer tot Montfoerde, tot Purmereynde, tot Linscoten, tot Abbenbroeck etc.,
doen kondt alien luyden, lijden ende bekennen. Alsoe ons die stadt van Vtrecht doer ouercomen sraets out ende nye, anno vijfn'enhondert ende negen des dinxdages na sunt Gelis dach, ende voirt bij eendrachtlich consent ende beliefnisse van den gemeynen gilden der stadt van Vtrecht, des Vrijdages op onser Lieuer Vrouwen auont Natiuitatis gesciet, een huysinge ende hof binnen II. 11 |
|||||||
|
FR13DEMK VAN BADE*, (1514).
|
||||||||
|
82
|
||||||||
|
tier stadt van Vtreclit bijde Backerbrug, geheyten Blanckenborcb, die wij nv ter tijt bewonen
ende gebruycken ende die oick voerlijts ons tocbebocrt beeft gehadt ende ter cause vander stadt voers., ons ofhendicb gemaict is geworden van Walrauen Janss. van Aelst ende Alphen Ruysschen erfgenaraen, voir onsen groeten, trouwen ende menichfoldigen dyenst, der stadt voirs. tot rust ende vrede dicwils gedaen ende bewcsen, tot enen dancberheyt nv wederomine gecoft, betailt ende ons doene ouergeuen beeft voer den scout ende scepcnen lljtreclit jnt gereclit, als recbt js na wtwijsinge ende vermogen goede stadt zegele ende brief, die wij dair af licbben, so ist, dat wij die zelue voirs. ouergifte van wegen der stadt voirs. ons gedaen, zeer dancklicken ontfangen ende den seluer stadt voirs. ende voirt enen ijgelicken des quytancie behoeucnde clairlicken gelieellende all dair afl' los, vrij ende quyt gesconden bebben ende quyt seelden mits desen openen breue, voir ons ende onsen erfnatnen ende nacomelingen, alle dinck zonder argelist. Dest toerconde, zo bebben wij desen brief onder getcykent mil onsen bant ende mit onsen secreet zegell wtbangende besegelt. Gegeuen jnt jair ons Heeren duysent vijfhondert ende veertbien, des donredages opten anderden dach jn Meerte. Get, J. DE BIONTFOIRD.
Yoorzien met Let uithangend ongeschonden zegel in rood was.
Archief der stad Vtreclit, serie van charters 15111520.
N°. 620. Jacob van Apelteren aan Gerrit Zoudenhalch, over eene te kouden dagvaard met
den hertog van Saxen te Koevorden. Eerber, voersichtighen, lifuen medibroder. Wij sien gbelic toe Zvvolle ghekomen, tussen
VIU ende IX vren, daer bebben wij ghewonden die scbeden ende anderen, dan die haerttich van Zassen beft den dacb verlenckt, want nu een manendacb toekomende toe wesen tot Kofferden. Alsoe beb uiijns gbe. 1. h. fruyndden, rijddersscap, scbeden gbementtellickcn gbebeden, wij wo Id en den dach vertoflen ende daer binnen communicacien mijt malkandercn bolden tot waeluaert der landden, ende in ghewalle dat die staten alsocllix belifuen willcn, bebben wij ons ouerghegheuen op bebagben onser staten, ende wes daer van wesen sal ofte willen , mogben wue lifden mij van stonden aen verwittigben. liier mede sijt Godt beuolen mijt desen seluen boden. Gbescreuen op sinte Benedictus dacb (21 Maart), anno etc. X1IJ\
Jacop von Apeltern, doemdeken.
Opttchrift; Aan Ghent Zoudenbach , kanunnik en thesaurier van het Domhapittel te Utrecht, Dcel A. 500. N°. 621. De gedeputeerden der 3 staten van Utrecht te Zwolle aan hunne committenten.
Mededeeling hunner verrigtingen in zahe der stad Groningen. Eerweerdigen, edclen, vrome, voirsijehtigen, lyeue heeren ende goede vrunden. Soe wij jn
bijwesen onses lieuen heeren sdoemdeckens w liefden verwijticht bebben, dat dye besteemde dacb dess dijnxdages nae Oculi tbo Zijwekeloe bij den ffursten van Saxsscben achte daegbe opgescreuen was, ende w lieffden belieft bebben, dat wij den benaemden dacb all hijr dess dinxdages nae Letare Jberusalem vertoeuen souden, soe sijn wij dess maendaeges nae Letare Jherusalem tbo Steenwijch gekommen, daer dye dachvairt benoemt was; soe helh dye fifurst van Saxsscben an onss ende an alien deputaten van den staithen alldaer,gescreuen ende vrentlijck begeert, dat wij onss wouden lijden, dat men dess dinxdages sonde tracteeren, dat wij dat tott den wondesdach wouden vertouen; soe sijnnen bijnnen Steenwijck des dinxdages nanons die graue van Bentbem ende die reede van Saxsscben gekommen, ende bebben mijt den anderen dess wondesdages mergens van ses viren hent tot tyen viren tracteert ende communiceert; soe bebben die reede van Saxsschen |
||||||||
|
/
|
||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 83
oir verhaell begeert an oircn ffursten, dair sye onss vaa voir sondach tho kommende oir scrijfftlijck
antwort off wouden doen verwijttigen, wair op din reede onsen gneedigen heeren ende all die de-
puten deser staithen voirder hijr verloeuen, ende liebbcn seer vruntlijck van onss begheert, dat
wij mijt hem die antwort wouden vcrbeyden, ende dan dair op mijt den anderen the raeden, ende
elcks dan dat voirt bijdcn zijnen the hrengen ende dair op raet the nemen tot waluart beyder
landen. Wij hebben dat seer gheweygheert ende een ijghelijck van onss lieuer thuys ghereyst
hadden, dan wij hebben ilijt opt behaegen jwer lieffden, die sulx doch nyet souden hebben, aJs
wij vermoeden, oil* gesclaegen, geconsenteert; dat wij w liefl'den jn den besten the kennen gheuen,
dye Godt langhe, walfarende in zalijcheyden wijll sparen. Gescreuen iZwoll, den XXXen dach jn
Marcio, anno XIIIJ.
Dye deputaten der dryer stailhen sNeder Stijchs van Vtrecht.
Opschrift: A an de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Deel D. 405.
N0' 622, De gedep. der 3 staten van Utrecht aan hunne committenten, ter dier zake.
Eerwerdige, edele, vrome, voirsichtige , lyeue heeren ende goede vrunden, wij gebieden ons
vruntlijck tolt w liefden. Soe wij durch neerstighe beede der riede onses genedigen heeren ende der deputaten deser staithen alhijr een antwort dess fursten van Saxsschen tott zoendacli Judica verwachten souden, gelijck wij w liefUen laest gescreuen hebben, soe en ijs ons geen antwort gekommen, dair vth wij beduchten dat weynijeh tott vordell onser saecken sail wesen, want wij noch nyet mijt die riede van Sacxsschen tractiert ende hebben, dan alleen wrj begeert hebben mijt die van Groningen irst vruntlich the communiceren; ende wairachtighe tijdinghe hebben, dat dye van Groningen mijt den grauen van Konijncksberch van dess keysers weghen gesant jn die weeck verleden twe maill spraeck hebben gehalden, ende desen dach weder spraeck sellen houden; ende ock desen morgen scker tijdinghe gekommen ijs, dat en wondesdach naist verleden de Vreborch jn dess grauen lant van Ouereems den hertoch van Saxsschen opghegeuen ijss, wair durch wij besorgen, dat d\c graue van Ouereems off' die van Groningen mijt den fi'urst van Saxsschen, buythen onsen genedigen heeren ende ons, muchten mijt een overkoemen, wair op wij desen morgen lange raitt gehalden hebben, want dese saeck nw haest hefft; hebben daer om dye riede onses gen. heeren ende die deputaithen deser staithen otter ghelecht, dat van noode weer wij satnentlijck reysden bij den fl'urst van Saxsschen ende bij den graue van Konijnchsborch, om heem the kennen gheuen Avat rechticheyt onsen gen. heer ende die kerck van Vtrecht tott Gro- nijnghen hebben, ende oil' Gronijngen mijt gemode sijch onder den fl'urst van Saxsschen ^heue, off anders gedrongen worden, om dan the verstaene ende the versprecke« opt behaigen onses genedigen heeren ende sijnen staithen , op wat manere die drachtlijck ende lijdelijck weeren onsen gen. heer muchte blijuen bij sijne gerecheyt. Wij hebben dat aff' gheslaegen ende gesacht, dat sye sulx wall doen muchten buythen onss. Sye hebben onss weder geantwort, dat hem nyet doenlijck en ijs , daer in the handelen buythen onss. Wij hebben ons lange daer op besproecken ende sweerlijck ouerlecht, dat onss ongeuoechlijck ijs anden ffurst van Saxsschen the reysen, ende ock van w Jyeff'den jnsonderheyt geen beueel daer aff' en hebben; wij hebben oick ouerlecht, sloege wij dijt aff ende queme daer verloep jn, allst well the besorgen ijs, souden sye hyr oirsaeck hebben the seghen, dattet bij onse weygeringhen gheschiet waer. Aldus hebbe wij mijt grote swaerijehcyt voirt best geconsenteert mede the reysen , den twijffelt neyt dat wij eeth sollen han- delen offte tracteren, dan altijt opt behaegen uweer lyefden, alst ommer behort. Dijt gheue Wij w liefden jn den besten the kennen, ende jn dien w lyeffden dijt nyet en behaecht, wijlt 11*
|
||||
|
-
|
||||||
|
84 FKEDERIK VAN BADEX, (1514).
*
oris onder dach ende nacht dat verwijttigen. Item, die hertoch ijs in Wees Frieslant; wij hebben
gesonden om geleyde ende om onss een plaets the beteykene, dair wij sijne furstlicke genaeden moegen sprecken. Wij sellen en donderdaeghe reysen na die Kuyrner, ende daer dat geley ver- wachten. Nyet anders, onse Here Godt wijll w liefden walfarende in zalijcheyt lange spaeren. Gescreuen op sent Ainbrosius auont (3 April), bijnnen Zwoll, anno XIIIJ. Bij w aller lyeffden deputaithen.
Opschrift: Aan de 5 kapitteien t ridderschap en stud van Utrecht, Deel D. 406. N\ 623. Jan van Egmond, stadh, enz., en raden van Holland enz.9 aan de 5 kapitteien
van Utrecht, over het met huisgeld helasten der onderzaten van Honcoop. Den weerdighe, wijse, discrete, voirsienighe], lieue, geminde heeren, wij gebieden ons zeer
tuwer lieffden. En hebben der zeluer uwer I. onlancx met andere onsse brieuen gescreuen de clachten ons gedaen bij Jan van Woerden, heer tot Vliet, hoe dat de drye staten vanden Neder Stichte, omme de lasten ende oncosten vanden voerleden oirlogbe te veruallen, hadden op zijn on- dersaten van Hoencoep vuytgestelt ende gejmponeert op elck gegoedt buys, staende bijnnen den districte van Hoencoep, zess gouden gulden tsiaers, ende dat voer den tijt van zess oft zeuen jaren geduerende, hoe wel tvoirs. dorp van Hoencoep Hollandt js, ende niet die vanden Gestichte noeyt gegouwen noch gecontribueert en hebben; ende bijden zeluen brieue begeert, dat uwe jL de zelue jmpositien zouden willen costeloes offdoen, laten den voirs. van Hoencoep ongemolesteert, op welcke brieuen uwe 1. ons voer antwoirde gescreuen hebben , dat zelue uwe 1. huer gedraecht aen die brieuen bij mijn heer van Vuytrecht aen ons voer antwoirde gescreuen, die voer ant- woirde gescreuen heeft, dat hem die saicke nyet alleen aen en gaet, maer den staten vanden Gestichte, die zijnder g. die brieuen zoude communiceren ende dan voirder antwoirde te scriuen gelick uwe ende zijnder g. brieuen tselue voirder vermelden ende vuytwijsen, houdende de zelue uwe 1. dair van jndachtich. Ende al ist zoe, dat wij ons gansselick dair toe hadden verlaten, ende nyet gemeyndt en hadden, dat uwe 1. jn achterwesen van tgundt dat voirs. js, yet gedaen ofte laten geschieden zoudt hebben, soe heeft ons de voirs. Jan van Woerden nochtans verthoent, dat uwer 1. panderen ende andere officieren hem dagelicx veruorderen, ende zijn jn meyninghen de voirs. geimponeerde zess gouden gulden op elck geguedt buys te willen met riguere executeren, ende dat nyet genouch zijnde, js noch tonsser kennisse gecomen, dat Vrederick Vuyten Ham, maerschalck tvoirs. Neder Stichts, heeft bijnnen den voirs. dorpe ende districte van Hoencoep, opten VJ3ten dach van Februario doen publiceren zekere placaten van geboden ende verboden jn alder manieren off Hoencoep voirs. waer onder den Gestichte van Vuytrecht, comende al tselue tot bezwaernisse vanden ondersaten ende tot minckinghe vander hoocheyt ons g. h. ende tot ver- minderinge zijnre jurisdictien, twelck zijn g. nyet en behoeuen te hjden. Scriuen dairomme aen uwe I., begerende zeer ernstelick, dat uwer liefl'den belieuen zij, zoe veel to doene, dat de voirs. ondersaten ons g. h. van Hoencoep vanden voirs. zess gouden gulden siaers op elck gegoet buys f ejmponeert, ongemoeyt ende ongemolesteert moegen bliuen, ende dat de voirs. maerschalck wederroepe sulcke geboden ende verboden hij hem jnder manieren voirs. gedaen doen, ende hem verdrage diergelijcke aldair meer te doene oft bij gebreke van dien uwe 1. mogen wel bemercken dat wij omme de preseruatie vanden hoocheyt, souueraniteyt ende jurisdictie ons g. h. den zeluen onss g. h. souden moeten aduerteren, omme bij zijnder g. dair inne voirder te voersiene, twelck wij lieuer verhoedt zaghen. Begerende hier op uwe 1. scriftelicker antwoirde, omme ons dair nae te moghen reguleren, eerweerdige, wijse, discrete, lieue, geminde heeren, ons Heer God gespare |
||||||
|
\
|
||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
|||||||
|
85
|
|||||||
|
vwe 1* jn eenen langen, zaligen ende gesonden leuens. Gescreuen jnden Haghe, den Vdea dach
jn Aprille, anno XVC ende XIIIJ, secundum cursum Curiae.
Die graue van Egmondt, heere lot Baer etc., gouuerneur, die president
ende anders die rade van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslandt. Optchrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht, Deel D. 407. N\ 624. De bisschop van Utrecht aan de 3 Hat en van Utrecht, ter dier zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vns hebben gouuerneur, president ende raidt jn Hollant nw weder
doen schriuen, vnse vndersaten van lloencoe]) betreffende, als ghij aen hierjnne gelachter copie sien sullen werden, waerop wij aen v guetlicke begeren, dat ghij midt malcanderen communicatie willen bolden ende tern besten ouerleggen, wes nutte ende guet hierjnne gedaen sij ende woemen den voirs. gouuerneur, president ende raidt bierop behoerlicke antwoerdt sail geuen, ende wes ghij alsoe midt malcanderen werden ouercomen ende sluyten vns tselue jn scrifte claerlicken doen verwittigen, versien wij vns alsoe gensselicken. Godt sij midt v. Gegeuen jn vnse sloite Duer- steden, opten, XXVIIJea dach jn Aprilj, anno etc. XIIIJmo. Get, hosz.
Optchrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 408. Tlet in dezen brief vermeld afschrift luidt als volgt:
N\ 625. Hoichgeboren, moegenden vorst, harden eerwerdigen vader jn Goede, onsen besunderen
waerden heren Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden. Hoichgeboren, moegenden vorst, harde eerwerdige vader jn Goede, bijsonder lieuen here,
wij gebieden vns midt goeden harte tot vwe hoichwaerdichede. Derselue gelieue te weten, dat wij vwen brief!', gescreuen tot Duersteden den IXen dach deser maent, beruerende de saecke van Hoencoep ende den dachfaert gehouden te werden tot Vtrecht off Montfoert, omme te handelen ende berechten de selue saecke ende andere , nae voergaende schrijfften ende brieuen ouer ende weder ouer gesonden, midt voerder jnhouden den seluen brieff, daer van wij vwe hoigewaerdege well houden jndachtich te zijn, ontfangen hebben ende well verstaen. Waerop vwe hoichwerdich- heide sail gelieue te weten, dat wij vnser genad. vrouwe geaduerteert hebben gehadt aengaende den dachuaert, ende begheert te weten, jn wat plecke haer sail gelieuen den seluen dachuaert le lalen houden, zoe wij vwe hoegeweerdicheyde ende die van Ywen stalen bij onsen anderen brieuen gescreuen hebben, ende en hebben als noch van vnse voirs. g. v. gheen antwoerde gecregen, soe dat wij daer aff niet en hebben konnen bescheeden vwe hoichwerdicheide; anders souden wij tselue ontvvijffelicke gerne gedaen hebben, ende noch van gansser meninge zijn, midt vruntschap te verlijckenen ende vereffenen alle twisten, schelinge ende onverstant, die wesen moegen tusscheu desen landen ende de van vwen Gestichte mit der sake van Hoencoep, wij alle vnsen vermoegen daer toe tdoen. Ende hadden well gehoept de ophoudinge van te procederen op die van Hoencoep soude geschiet hebben , soe wij verstaen vuyt vwen voers. brieff, tot men jnden dachuaert daer off gesproken ende voerder communicatie gehouden hadde, mer wij verstaen, dat vwen marschalck offte pander des Gestichts, de contrarie gedaen ende hem vervoerdert hefft, voor de penningen opgestelt bij de van vwen staten op die voers, van Hoencoep regoreuselick te executeren, ende die koeijen ende andere beesteu ende goeden aldair tot Hoencoep aff te halen, soe dat die scamell bueren hoer beesten hebben moeten verborgen ende belouen de penningen bijnnen dryen dagen |
|||||||
|
86 FREDF.BIK VAN BABEX, (1514),
|
|||||
|
tUtrccht te leueren ende te brengen, off dieselue marscbalck soudc hem luyden daer voer exe-
cutcrcn ende offnemen twee schat an gelde ende vier schat an pande midt alle doncosten daeromme gedaen, tot huere geheelder verderffcnisse; twelek vns zeer verwondert, gemerckt de sake mitten anderen als voeren toecomende ende gestelt is te handelen ende tracteeren, ende wij niet anders en begeren dan guede middelen, onime altijts vruntschap ende goede nabuerschap te onderhouden. Ende zoe wij vermoeden onse genedige vrouwe niet gelegen en sail wesen, de dachuaert te leg gen tot Vtrecht off Montfoert, mer bequemelicker wesen sail gehouden te worden jn enige stede van desen landen, als tot Woerden, Scoenhouen, ter Goude, te Leyden off jnden Hage, js daer- omme noch vnse entlicke begeerte, dat vwe boege mogenthede gclieue te nomineren ende verkiesen een vanden voers. vijff plaetsen , oinme bij een te vergaderen ende vns die ende eenen bequamen dach te bescheyden, wij sullen gerne alle vnse naersticheyt docn aen vnse gened. vrouwe, dat ten seluen dage ende plaetse zekere gedeputeerde geschicket zullen werden bij den genen, dies belieuen sail, ende die van vwen staten aldaer te scliieken, omme te communiceren, te handelen ende behoerlicke berechtinge tdoen van als des van beyden zijden voergebracht sail werden, biddende vwe hogewerdichede soe lange ende der tijt dese saecke van Hoencoep doen ophouden, zonder op hemlycn, hoer borgen off gueden enige executie off proceduren te laten ge- schien, ende jndien hemlyen enige beesten off andere guet off gehaclt were, dieselue tdoen weder- keeren ende restitueren, ten eynde dat voerder ongenuechte, cost ende mocyte verhuet, ende dat dieselue saecke mitten anderen te bet tot gueder meyninge comen, vuytgericht ende vereffent inoegen werden, ende van gbenen noede en zij den scamelen onderzaten van onsen genad. heren, midt andere wegen ende maniere van justicie voer te staen ende preserueren. Begerende hier van een guetlicke bescbreuen antwoerde bij brenger van desen van vwe boichwerdichede, de Godt Almechlich wilt alltijts bewaren ende sparen salich ende gesont. Gescreuen jnden Hage, den XXV Jeu dacb in Aprill, anno etc. XIIIJmo. Vwe hoigewaerdige zeer guetwillige, die graue van Egmont, heer tot Baer etc.,
gouuerneur generall, die president ende andere raitsluyden ons alder genad. beren den keyser van Romen ende ertsbertoge van Oestenrijck, prince van Spaengien etc., gecommitteert ten saken bueren genaden landen van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. Beauuoir.
Deel D. 409.
■ -
N\ 626. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecbt, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vwe scriuen vns nv toegesant mijt jnnegeslotener copye, woe ghij
nw ouercomen sijn, aen vnse ridderschap ende stede Ynses lants van Ouerijssell tdoen schriuen, des ghij aen vns begeren, wij desgelijck mede aen dieseluen schrinen doen wulden, hebben wij allet te gueder maten verstanden, ende zijn hierop guetwillich mode aen die voirs. vnse ridder- schap ende stede te doen schriuen. Begeren daeromme ghij vns verwittigen doenwillen, wanneer vwe bode gestalt sijn sail mijt vwen brieff wth te reysen, omme vnsen boede moegen weten daer bij te bescheyden. Voerder hebben wij oick doen verlesen ende wail verstaen vwe anlwoerdt ende guetduncken opten brieff vns cortelicke van gouuerneur, president ende raidt van Hollandt toegesant, vnse vndersaten van Hoencoep betreffende, ende willen hierop nae sulcken vwen guet- duncken aen die seluen doen schriuen, ende wes vns van bemluyden ter antwoerdt wederuaert, .
|
|||||
|
67
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
|||||||
|
v alsdan vnuerwittiget nyet lalen. Godt sij midt v. Gegenen jn vnsen sloite Duersteden, opten
IUea dach in Maye, anno etc. XIIIJra0.
Get. hosz.
Op&chrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Decl D. 410.
N\ 627. Jan van Eymond, stadhouder enz., en raden van Holland enz.9 aan de 3 staten
van Utrecht, ter dier zake. Eersame, eedele, wijse ende voersienighe hecren. Tot nicer stonden es Jan van VJiet an ons
clachtich geweest, hoe den eerwaerdigea vader in Gode, Vredrick, biscop tUytrecht, mitten staten des Neder Stichts van Vuytrecht op elck gegoet huys gestelt te hebben den tijt van zes oft zeuen jaren, elcs jairs zes gouden gulden onliangen te vverden bijden gecnen, die dair toe geordinecrt zijn, ende lot behoef als uwe eersaemheden dat kennelick js, ende dat den e. vader in Goode mitten voors. drie staten belieft heeft den ondersaten van Hoencoop, de vvelke HoIJan- deren ende ondersaten zijn ons genadichs heeren, Jiieromme te doen sommeren ende naderhandt te doen executeren, waeromrnc \rij telcken reyse anden e. vader in Goode en uwe eersaeinlicden tgoede recht van onse genadige beer vertoocht ende gesereuen bebben veel ende dinersclie scriften ouer ende weder ouer, eyntelijck heeft beJieft geliadt den voors. e. vader in Goodo ons onder anderen te scriuen, lot welcken scriuen gij luyden u altijts gerefereert hebt, dieseiue saicke te willen laten berusten, tot die selue mit andere saicken ter eerster dachuert, die men lusschen den landen ons genaediebs heren ende tNedcr Stiebt Louden zoude, omme die selue saicke alsdan aldair verkalt te worden, gelijck tselue ail breder ende jnt lange blijeken mach bijden brieuen ende gescriften dair van ouer ende wederomme gesereuen. Dess niet jegenstaende nocbtans belieft heeft gebadt den marscalc des Neder Stichtsf in cleenachtsaemheyt ons g. h. tzijnder meerder scade ende verdriete, te coomen gewaependcr handt met omtrent LX oft LXX gewapende to paerde ende te voet, ende bouen alien voirschriften , redenen ende recht vijant gewijse te vangen alle den ondersaten ons g. b. van Hooncoop, alleenlick vuytgesondert drie oft vier arnier luyden hair leeden niet machtich Yan ongesontheid, die selue oft vianden waren met bein vpt huys ter Ham voerende, ende aldair noch houdende, nyet jegenstaende oick dat dieseiue gevangen poorteren van Oudewater zijn, ende die sentencie bier voortijts toe Brugge bij onse g. h. judicio contradictorio gegeuen, onder anderen inboudende, alsdat den voorn. biscop noch die staten des Neder Stichts op der Hollanderen goeden, all waren die int Sticht gelecgen, geen jmposicien setten en mogen. ende bauen all ende bijzonder, dat Hoencoop rontsom in Hollandt geleegen js, ende tselue exploict den mairscalck niet en heeft nioegen doen, zonder in, vp ende ouer dan Hollantschen grondt tt coomen , twelck, of Hooncoop all Sticht waere, als nijmmermeer beuonden en sail worden, ijm* mers nyet en behoort zoe te gescien, zonder eerst ende all voeren van onsen genad. beer te hehben placet, zoe verde het den Hollantschen grondt roerde, daer jn vp ende ouer te moogen *raen alsulcken cxecutie doende, als dat nae rechte behoort ende ouer all gewoenlick was te geschien; alle twelck dragende js tot scade, oneer, verdriete ende versmadenisse van onse genadige Leer. Ende wij ontwijfelick weeten, zijnder genaden noch willen noch dencken ijmmers vanden vrunden te lijden, maer dair omme zullen willen doen als tot onderhoudenisse zijnder genaden eeren hoocheyt ende heerlicheyt dienen ende behooren sail 9 ende alsdan vorder verloop vuyt mach coomen ende wij ontwijfelick lieuer verhuet sagen, scriuen dair omme als noch deso reyse eens voor all, aen uwe eersaemheden, mit alder aernstichevt versouckende, ende op dat van geenen noode en zij den seluen van Hooncoop naer luyden der voors. sentencie mit die goeden der |
|||||||
|
88 FREDEB.IK VAN BADE* , (1514).
|
|||||
|
Stichtsclien leggende inden landen cms g. h., eerst ende all voren wederomme te recompenseren,
als dat nair luyden der sentencie mach ende behoert te geschien , meer ende vorder provisie tot reparacien des rechts, eeren ende hoocheyt ons g. h, te expedieren, twelck wij van rechts ende redens weegen niet en sullen moogen langer vethouden wille, uwe e. belieuen denseluen gevangen met hoeren goeden terstont costeloos ende scadeloos ontslaen, ende die selue saecke te laten be- rusten nae vermoogen uwer voorscriften tot deese saicke ter eerster dacbuert Vp belioorlicke plaets gehouden sail zijn, dairtoe wij ons verbieden. Hoe well wij ons hier ganselick toe verlaten, be- geren nietmin hier of uwe bescreuen, onbedecte, finale antwoirdt bij brenger van deeser vpte ant- woirde, als vp onse leste scrifte gesciel is, niet after en blijue, ende wij mogen weeten ons wair nae te rechten. Eersame, eedele, wijse ende voirsienige heeren, onss Heer Godt zij met v. Gescreuen jnden Hage, den XVJen dach May, anno XVCXIIIJ. Die graue van Egmondt, beer tot Bair etc., gouuerneur, die president
ende rade van Hollant, Zeelant ende Vrieslant,
Get. dedam.
Deel D. 411.
N\ 628. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het zenden zijner raden.
"Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecbt, geboren marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Nach dem gbij an vns begerende sijt, wij vnse rede aldaer bij v
scbicken wolden, omuie op saken jn vwen brieue begrepen tsamenllicke te communiceren ende tho handelen, soe en kunnen wij vnser rede merckelicker saken haluen vns voergeuallen nijcht ontberen, nocb aldaer bij v schicken voer en saterdage naestcomende, guetz tijts voer den raid- dage; soe weer v nw de dach gelegen is, ende vns dat van v verwittiget, willen wij opte voirs. tijt vnse rede bij v aldaer hebben. Godt sij midt v. Gegeuen jn vnsen sloite Duersteden , opten XXJen dach May, anno etc. XIT1J0. Get* H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 412.
N\ 629. De hisschop van Utrecht aan den stadhouder en raden van Holland enz., ter zake
van Honcoop, Frederick etc.
Vnsen vriendelijken groit the voerens, wailgeboiren, lieue swager ende eerbaren, voersichtigen,
ende wijsen, lieue vriende. Uwe schrijuen ons corts geleden toegesandt vanden date des XVJen dage dese tegenwoerdigen maendt May, beroerende onse ondersaten van Hoencoep ende die exe- cutie, die bij vnsen maerschalck Frederich Vuyten Hamme tegens die seluen, als die sich onwillich stellen die huysgelden to betalene, gedaen ende voergenomen is, hebben wij allet met langen ende breyder jnneholt vanden seluen uwen brieff te gueder maten verstaen, ende hierop nae onser voerscrifft met vnsen staten van Vtrecht, die dese saecke mede aengaende is, communicatie gehalden, ende vijnden noch, als wij u bierbeuoerens tot meer dan een reysen genoechsam scrijfF- telick onderrichtinge gedaen hebben, dat Hoencop altijt onder onsen Gestichte van Vtrecht heefft behoert, ende daervoer tot desen dage toe geholden werdt, oick dieselue bueren in verleden tijden altijt in alien settingen ende scattingen als Gestichtsche onderzaten mede geset sijn worden, ende oick gegeuen ende betaelt hebben, oick onsen clockenslach gevolcht en cijss betaelt hebben, als andere onse vnderzaten; ende hadden wel moegen lijden, dat sij hem nv in deser vuytsettinge |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514).
|
89
|
||||||
|
als andere onse vnderzaten oick guetwillich ende gehoirsam beweesen hadden, mer want sij hem
hierjnne bouen andere onwillich ende rebelJe hebben gestelt, sijn vvij ende vnse voers. staten van Vtrecht nyet onbillick geoirsaeckt worden, tot onderholdinge ende beschermenisse vnser kercken van Vtrecht rechten, die executie tegens sij, gelijck andere onses Gestiehts onwillige onderzaten, te laten geschien , ende hopen sulcx tot aire tijt, daer dat van noeden sal wesen, mit reden waill te ver- antworden. Ende soe ghij onder anderen in sulcken uwen brieff roeren, als dat wij v toegeschre- uen solden hebben, dese saicke te willen laten berusten totter yerster dachffaert, diemen tusschen den lande van Hollandt ende vnsen Gestichte liouden solde etc., mach wel wesen dat enige meer andere schelinge tusschen den lande van Hollandt ende onse Gestichte vvaren, waerop dan wij ende onse staten van Vtrecht, nae vermoegen des olden tractaets, een bijcomen offte dachffaert deden hegeren, ende oick daerop, nae vermoegen zeckere voerwaerden ende acten in verleden jaren tot Schoenhouen gernaict, v een dachffaert bijnnen onse stadt Vtrecht offte Montfoerdt deden aenschrijuen; moegen wij oick waill toegeschreuen hebben, dat wij mochten lijden dese saecke van Hoencop mede ter naester dachffaert tot verhoir voergebracht worde, mer want die voers. dachffaerdt opt selffte maell ghenen voertganck en hadde, ende wij ende vnse staten van Vtrecht noch tot desen dach toe daer van tot geynen eyntelicken bescheydt hebben konnen com en, sijn wij daeromme nyet gehouden geweest dese saecke van Iioencoep, daerornme die dachffaert nyet verraempt en was, te laten berusten; dan soe vnse voervaderen, bisschoppen lUtrecht, ende wij thent lot descn dach toe, Hoencop als onder onsen Gestichte bchoirende mit boeringe der schat- tingen , cijss , oick mitten clockenslach ende anderen rechten als voers, in rustelicken besitte ende gebruyck geweest ende noch zijnt, in welcken besitte wij ons hoeren te holden, zoe sijn wij daeromme der meyninge nyet op dese saicke enige voerder dachfaert te doen holden; mer omme andere schelinge, die tusschen den lande van Hollandt ende onse Gestichte noch wesen moegen, sullen wij guetwillich zijn op die behoerlicke maelstede ter dachffaert the schicken, gelijck wij vns des hierbeuoerens altijt verboden hebben tegens die selue uwe lyeffden ende eerbaerheyden, die onse Heren Godt altijt gesondt bevvaeren moet. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXIIIJen dach Mey, anno etc. XIIIJ\ Opschrift: Dem wailgcboeren vnsen licuen zwager, eerbarcn, voersichtigen, wijzen, vnsen
lieuen vrundcn, heeren Johan , greuen tEgmondt, heren tot Bair, gouucrneur gmeraell, president, ende anders den laden, gestelt tea saecken der landen van Hollant, Zeelandt ende Vrieslandt; Deel D. 413. N\ 630. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop.
Van Gots genaden Frederick, bisscop tUtrecht, marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Woe die doirluchtige ende hoichgeboren furstijnne, vnse lieue vrouwe
vnde nichte van Gestenrijck, douagiere van Sauoijen, vns nv hefft doen schrijuen, die sake van Hoencoep berorende, ende oick woe wij hoer lieffden daer op antwoerden doen, hebben ghij te vernemen aen den twee hierjnne gelachten copyen. Ende want dan die selue vnse vrouwe ende nichte, als wij wth horen schrijuen verstaen konnen, aen sulcker genoechsamer jnforniacie ende vnderrichtinge, als van vnser kercken van Vtrecht gerechticheyt aen Iioencoep, wij hoer lieffden ende oick den raidt van Hollandt tot meermalen scriffllicke, ende oick opter laetster dachfaert jnden Hage gehalden muntlicke doen laten, gbeen benoegen hebben, dan meenen will, wij meer II. 12 |
|||||||
|
90
|
FREDERIK VAK BADEU, (1514).
|
||||||
|
ende breyder bewijse jn schrijfft behoren bij te brengen, ende dat wij die gefangen vndersaten
van Hoencoep van stonden aen hoer gevencknisse solden doen ontslaen mijt restitutie hoerer affge- nomen penningen ende geleden schadens, anders solde boer lieffde mijt den arrest tegens vnser vndersaten des Neder Sticbts lijff ende gueden laten procederen; soe bedunckt vns hierop nutte ende guet wesen, soe wij vermoeden dat men jn vnsen capittelhuys aldaer wael meer be- scheyts van desen dingen, dan wij alhier te doen weten, vijnden sail, dat ghij mijt allre gueder diligentie daer nae willen laten soecken, oick onsen rentmeister Berndt Wten Enge ende vnsen marschalck vnses Neder Stichts bij v laten komen , vanden seluen oick alle bescheyt, sye weten dat dienen sail tot bewijsinge Hoencoep vnser kercken van Vtrecht toebehoren(de) is, vernemen, sulcx allet claerlicken jn schrijfft laten stellen, ende vns tselue ten yersten alhier seynden; oick soe vns guetdunckt, dat gliij hier op mijt vns aen die voers. vnse vrouwen ende nijcbten van Oes-* tenrijck etc. antwoert doen schrijuen, soe begeren wij zeer guetlicke, ghij sulcke antwoerdt aldaer nae vwen guetduncken laten conciperen , vns daer van copie mijt vwen brieff sampt den articulen van sulcker jnformatien, ghij als voers. bij een sullen konnen vergaderen, then voerderlixsten ouer- seynden, oiiime dit mijt onsen brieff voert der voers. vnser vrouwe ende nijchten moegen toe- schicken. Godt zij mijt v. Gegeuen jn vnsen slote Vollenhoe, opten XXVIJen dach in Julio, anno etc. XIIIJ\ Get. hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 416. Het afschrift van den brief van Margaretha van Oostenrijk aan den hissckop van Utrecht,
luidt als volgt; N\ 631. Den eerwerdigen, boichgeboren furst, vnsen lieuen neuen, beren Frederick, geboren
marckgraue tot Baden, bisschop lUtrecht. Eerwerdige, boichgeboren furst, lieue neue, wij gebieden vns hertelicken tot vwen lieflclen.
Naerdien dat wij te vollen onderricht zijn geweest van den groten foertsen , extorcie ende gewalt, die de marschalck oft pander vwer lieffde Neder Stichts van Vtrecht nv onlancx gevoerdert befft tdoen op die jnwoenders ende buyren van Hoencoep, wt saken van sekere schattinge gepretendeert bijden staten des voers. Neder Sticbts, daerjnne die selue inwoenders tot geenen tijden geholden noch gecontribueert en hebben, maer alleenlick jn die settingen ende ommeslagen gedaen jnden lande van Hollant, zonder dat dieseluen marschalck die gevangen befft willen ontslaen nocb huere gueden restitueren, ende hoe well wij ende die luyde vanden raide in Hollant, vwen liefden ende den voers. staten geschreuen ende versocht tusschen hebben gehadt, die voers. saken te willen surceeren totter yerste dachfaert, die gehouden zoude worden tusschen die gedeputierde an beyde zijden, om die te verboren , tracteren ende bandelen mit vruntscbappen, ende dat vwe lieffden souden willen zeynden sulcke brieuen ende bescbeyt, als die vanden Neder Sticht hebben moegen, der sake voers. aengaende, zoe ist all veracbt gewest, ende dat arger is, die voers. marschalck hefft zijdert zoe lanck zoe meer geprocedeert tegen die voers. vndersaten van Hoencop mijt pandinge, arreste, vangenissen van bueren persoenen ende andere rigoreuse executien, ende hem affgedruckt grote sommen van penningen, bouen die principael schattinge die men heysschende is; soebebben wij bij rijpe deliberatie van raide, tot conseruatie van der hoecbheyt, beerlicheyt ende jurisdictie ons lieuen beeren ende neuen als graue van Hollant, daer onder die voers. beerlicheyt van Hoen^ COep liggende ende sorterende is , ende tot ontlastinge ende verlichtinge vanden voers. jnwoenderen |
|||||||
|
BISSCHOP VAK UTRECHT, (1514),
|
|||||||
|
91
|
|||||||
|
van Iloencoep doen expedieren brieuen van arreste, om vyt crachte van dien te arresteren ende
corameren die personen ende gueden van den voers. Neder Sticht, ende die in arresten te doen houden tot ander stont dat die executien ende vangenissen, gevoerdert bij den voers. maerschalck, cesseren ende die gevangen ontslegen, huere affgedructe penningen gerestitueert zullen worden costeloes ende schadeloes, twelck wij vvven ]ieffden nyet en bebben willen verhalden; begerende ende versoeckeude die expeditie vanden seluen brieuen ende executien van dien jnden besten te willen nemen, v aduerterende, dat soe geringe die gevangenen ende andere beschadige personen der voers. heerlicheyt van Iloencoep ontslegen, ende van hueren schaden ende affgenomen pennin- gen gerestitueert zijn sullen, vvij zullen jnsgelijck van stonden aen doen ende laten ontslaen, coste- loes ende schadeloes, alsulcke arresten ende commeringen, als wyt crachte vanden voers. brieuen gedaen zullen vrerden, ende zullen oick alsdan gereet zijn, alzoe wij altijt geweest bebben, te laten handelen, tracteren ende communiceren van alsulcke geschillen ende differenten, als ter cause vanden voers. heerlicheyt van Hoencoep wesen moegen, ende ons daer jnne soe voegen ende bewijsen, dat men kennen zall, dat an vns nyet gehouden en hefft noch houden en sail, die seine twijsten ende differenten en worden mit goede manieren verenicht ende affgeleyt, dat kenne Got, die dieselue vwe lieffden bewaren will. Geschreuen te Bruessel, den XIIIJB11 dach Julio, anno etc. XVcXIIir.
Margarete, ertshartoginne van Oestenrijck ende grauinne
van Bourgoingen, douagiere van Sauoyen.
Deel D. 417.
Set aftchrift van het antwoord des Msschops op den voorgaanden brief, is van dozen inhoud :
N°. 632. Aen vrouw Margareten. Doirluchtige ende hoichgeboren fur6tijnne, lieue vrouwe ende nijcbte, wij gebieden vns altijt
vrientlicke ende dienstlicke tot vwer lieflde, welcker schrijuen nv wederaen vns gedaen, berorende die sake van Hoencoep etc., wij guetlicke ontfangen, gelesen ende waill verstaen bebben. Ende badden wail gemeent, dat vwer lieffde ende oick die raedt van Hollant billick te vreden geweest ende een benoegen gebadt solden bebben, sulcker vnser genoichsamer jnforrnatien , wie den seluen bier beuorens tot naeer malen van deser sake schrijfftelicke ende oick daer nae opter geholdener dachfaert jn den Hage, den voers. raidt van Hollant noch muntlicke doir die vnsen doen bebben laten, als dat Hoencoep vnder vnsen Gesticht van Vtrecht behoert ende vnse voirvaderen, bis- schoppen tUtrecht, seliger gedachlen, ende wij des thent op desen dach toe jn rustelicken besitte ende gebruycke geweest ende noch sijnt, sonder yemants tegen seggen, mijt boringe der schattinp-en, accijssen, mitten clockenslach ende meer anderen rechten, bij welcken vnsen bezitte men oris billick ende van rechts wegen behoert te laten blijuen. Ende badden vns oick nyet en versien , dat vwer lieffde hier en bouen enige brieuen van arreste op vnses Gestichts vndersaten wth gaen solde laten bebben; doch nyet te nrijn, soe dese sake vnse staten van Vtrecht mede aengaende is, ende wij buyten zij thent hier toe hier jnne niet gedaen en bebben, willen wij den seluen vwer lieffden brieff van stonden aen toeschicken, mijt hemluyden communicatie hierop doen bolden, ende dan mijt vnses selils boede een onuertogen schrijfftlicke antwoert laten weten, die selue vwe lieffde, die vnse Heer Goede in gesonder vrolicker waeluaert lang tijt wille bewaren. Gegeuen jn vnser slote Yollenhoe, opten JLXIIJen dage in Julio, anno etc. XIILT. Frederick etc.
Deel D, 418.
12* |
|||||||
|
92 tfREDERIK VAN BADEN, (151.4),
|
|||||||
|
N\ 633. Willem de Vos aan zijn hroeder Jan de F'os, ter dier zake.
Jhesum Christum voer een gruet, lieue gheminde brueder. Wwen brieff heb ick guetlijckeri
ontfangen, daer jn dat gij ghescreuen hebt aen mij , doer begherte vanden drie staten, dat ick op kost der staten voerscr. soude willen senden een copye vanden mandement ofte contrearrest, dat inij nijt mogellijcken en is, ende dat ouermidts dat het princepael hier nijt ghepublijcert en is, ghelijck als gij mij scrijft, mer is alleenlijcken beueel ghedaen den castellein ende den tollenaer Schoenhouen op zeeker grote peynen , ende sij luyden noch Jan van Vliet doer gheen copye of en hebben; ende die commissarissen vanden houe sijn ghetogen voert jn drey stede, doende dat contre arrest naden jnhauden vanden selfden briefl*, welck seer searpellijcken ghegeuen is bouen bij raijn genadighen here ende sijnre genaden raden, jn wiens naem ende scerp beuel gheschiet dat ghene datter gheschiet, ende nijt of gelaten en sal werden voer totter tijt ende wijlen dat ont- sclagen selle sijn die van Hoencoep van sulcken gheloften, als sij gedacn hebben orn penninghen jn toecomende tijden te betalen, ende dat kostelloes end scadelloes ghercsstituert sellen sijn alsulcke penninghen, als die van Hoencoep ghegeuen rnoghen hebben, Ende had ick meer bescheits moghen ghelanghen oft kunnen vernemen, dat soude ick wwe lieffden gherne ghescreuen hebben, dat kenne Got, die w wil sparen tot langgen tijden salich ende ghesont. Gescreuen den XXVIJten dach jn Julio, anno XVCXIIIJ. Bij mij Willem die Vos, jouvven brueder.
Opschrift; Aan mcister Jan die Voss, hanunnik van St. Salvator. Deel D. 419. N°. 634. Burg.% sckep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwolle aan de 3 staten
van Utrecht, ter zake der stad Groningen.
Werdige, edele, erbere, eirsame ende wijse heren, bijsonders guede vrende. So als nw de
hoechweerdige, hoecbgeboeren ffurst, onse gnedige , lieue here, van daer jn dese sijnre gnaden lande gekomen is, tot beschermnisse ende helinge van sanct Martens palen, te raden ende tdoene, ende vvij sament onder enen fursten geseten sint, begheren wij mit andacht, dat vwe weerdige , edele, erbere liefden schicken alhijr bij sijnen gnaden ennige vander selften treflixten vrenden, om in den saken thelpen raden ende voertvaren, alst tot waeluaert ende beschermnisse van sunt Martens landen ende palen dienen sal, ende des tesser tijt nyet te weigheren, dat willen wij tanderen tijden oris vermoegen gelijcken ende meren verdienen. Ende wo wal dat wij des ver- truwen, begeren nyet to mijn een bescreuen antwoert. God Almechtich wil vwe samende liefden gesont waluarende bewaren. Gescreuen den XXIXen dach jn Julio, anno XIIIJ, onder tsegel der stadt Deuenler, des wij sament gebvuecken. Burgermeisteren, scepenen ende rade der steden Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad en steden des Neder Stichts van Utrecht, Deel D. 415. lNf°. 635. De Mssehop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe dese vnse lantschappen voer vnsen ouerreysen zeer ernstelicke vnse ende vwer gedeputierden ouercomste begerende waren, als omme der sake vnse stadt Gro- ningen ende anders betreffende, soe hebben wij vns op der seluen begerde ende oick wt eigenen begerlicheyt, der sake te guede, woe wail wij sulcx vermits lijffs kranckheyt op die tijt noch nyet wail en vermochten, doch alhier gevoecht, oick aen v voer ende nae vnsen ouerreysen, |
|||||||
|
BISSCHOP TAX UTRECHT, (1514). 93
|
|||||
|
guetlicke begerdt vwe gedeputierden alhier te willen schicken, jn den voirs. saken mede ten besten
te helpen raiden ende handelen , Iwelck bij v noch thants thent hiertoe verbleuen is. Ende want sich dan die lasten alhier hoe lenger hoe meer swerh'cke aenstellen tot verderffnisse vnser lande ende vndersaten, soe dat van groter noeden is mit gueden raidt ende voersicheyt dair tegens te gedencken ende voer te nemen, tweleke sonder vvver vriende mede raidt ende tegenwoirdicheyt nyet wael sail moegelicke weesen te geschien. VVair omme wij ende vnse voirs. lantschappe mit een ouerdragen sijnt, omme v noch eens te doen verschriuen ende te vermanen. Begern dairop aen v noch seer guetlicke, dat ghij, als getruwe vndersaten ende medegeleder vnses Gestichts van Vtrecht, dese lastige saken mede ter herten willen nemen, ende senden noch erstdages sonder voerder vertrecken enige van vwen treffenlichsien vrienden bij vns, vnse ritterschap ende sleden alhier tot Vollenhoe, omme tot beschermenisse tsanct Martens palen tern besten te helpen raiden ende handelen, als sulcx die grote noitdurfft nw mercklicke eyschende is, ende dese saken gheyn lenger vertrecke erlijden moegen. Ende woe wail wij ende vnse voirs. ritterschap ende stede vns des alsoe te geschien tot v genselicken verlaten, begeren wij nyet te mijn hier van vwe guetlicke onuertogen beschrenen antwort. Vnse Here Godt zij alltijt mit v. Gegeuen jn vnsen slote Vol- lenhoe, vpten IIJen dage jn Augusto, anno etc. XII1J. Get. hosz.
Opschrijt; Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Decl D. 420. W. 636. De stad Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe.
Weerdige, hoichleerde, edele, gebortige, eirsame, wijse, bijsonder lieue heren ende guede
vrunden. Alsoe wij aldair op morgen, dijnxdach, te capittel verscreuen sijn op sekere brieuen vanden drien steden van Ouerijsell aldair gesant, solden wij onse deputierde aldair gevoicht heb- ben, dan ons sijn sekere scriften gecomen, dat.....vorderende is op nye wider en tocht ende
reysse te doen op onse burgeren» als gi noch van ons wel breder verstaen sullen, wair omme
wij onse deputierde op sulcke verraimden capittel te voren wat lang gescreuen nyet voegen doruen, om der anxte ende sorge. Begeren daer omme dienstlick uwe liefden dbest doende ende onse onscult voirs. int best nemende; versculden wij altijt dienstlick aen uwe liefden, die Got in vroude lang gesont bewaren moet. Gescreuen op maenendach Transfigurationis Domini (6 Aug.), anno etc. XI1IJ. Die stadt Amersfoerdt.
Op&chrift: Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Dee! D. 421. N\ 637. De hissehop van Vtrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe van ffoncoop.
Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Wij hebben guetelicken ontfangen uwe brieuen ende copyen, aen- gaende die saecke van Hoencoep , waerop wij terstont nae uwe goetduncken ende begeerten aen de doerluchtige, hoichgeboirner furstijnne onse lieuer vrouwen ende nijchten, vrouwen Margriett, eertshertoginne van Oistenrijck, douagiere van Sauoyen, doen scbrijuen hebben, ende wes vns van boer lyeffden daer van ter antwoerdt werdt, en sullen wij v onuerwittiget nyet laten. Godt zy midt v. Gegeuen in onsen slote tot Vollenhoe, opten XIlIJ*n dach in Augusto, anno etc. XIILP. Get. uosz.
|
|||||
|
94 FHEDERIK. YATf BADEN, (1514).
Oick hebben wij aen onsen maerschalck des Neder Stichts , Frederick Vuyten Hamme, doen
schrijuen, ende beuelen dese saecke to laten berusten ende voerder mit pandinge off anders tegens die van Hoencoep nyet voer te nemen, ter tijt wij hem anders laten weten. Op$chrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 422, 423.
N\ 638. De heer van Brederode aan Margaret ha van Oostenrijk% over zijn verschil met de
kapittelen van den Dom en Oud-Mumler te Utrecht, aangaande eenige amhten. Mijne dienstelijchste gebiedenisse te voerens, hoichgeboeren t doirluchtichste, moigenste, ge- naidichste lieue vrouwe. Alsoe uwe gen. aen mij hebben twemael doen scriuen, aengaende den beclachten voir uwe gen. vanden heren then Dom ende Oude Monster tUtrecht gedaen, van enigen arnpten, ick vanden seluen tonrecht houdende soude wesen, wair op uwe gen. sullen gelie- uen te weten, dat alsoe nyet en es, sij uwe gen. bij hebben gebracht; dan hebbe altijt te vrede geweest, als die heeren die penningen namptiseerden hair ampten ouer te leueren, off dat sij die penningen stelden jn handen van uwe gen. raedt jn Hollant, dair mij a aduerse partye mij voir in recht ouer twe jaren betoigen heeft gehadt, ende aldair beide justiciabel sijn, omrae alsulx aldaer bij den raidt gewesen soude worden te volkoemen , ende den heeren als dan hair ampten, sij rechts toe pretenderen, ouer te leueren, totten welcken sij nyet en hebben wiilen ver- staen; dan hebben alle alsulcke penningen, vpten ampten staende sijn, soe sij seggen ende nye- mant gesien en heeft, geleit jn handen van hoeren officiael bijnnen der stadt van Vtrecht, die genoich suspect es mit hem, alsoe die selue medebrueder ende capitelair es mit hem luyden, dair jck noch oick mijn partye aduerse nye mede te vreden en sijn geweest; bouen desen noch in sekere compromissen gegain, die oick all vanden seluen nyet onderhouden en sijn, als ick hoepe uwe gen. in alles kortelinge wel verstain sullen , hoe voel ongelijck mij vanden seluen ende oneren ter causen van desen geschiet es. Nietmin ter lieften ende begerten van uwer gen. scriuen hebbe jck mij gesubmitteert in handen vanden deken sunte Peters tUtrecht, daert mijn partye aduerse ende capitelen, soe jck verstae, ende mij bij es gebracht, begeert hebben; alsoe dat jck anders nyet en begere dan uwer gen. in desen ende in alien anderen saicken mij doenlijck wesende te geiieuen , kenne God Almachtich, die v hoichgeboiren, doirluchtige ende nioigende, genaedige lieue vrouwe, gespaeren wille tot langen, saeligen tijden. Gescreuen tot Vianen, den XVJeJl Augusti, anno etc. XIIIJ. Get. IE TOUT VRE HVBLE BREDEKODE.
Opschrift; Aan Margaretha van Oostenrijk. Deel A. 599. N°. 639. De hisschop van Utrecht aan de 3 Haten van Utrecht, over de uitkeering van
gelden tot hetaling van het krijgsvolk.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe hier beuoerens doer dese laitste vuytsettinge vanden huysgelden
bij vns ende v beliefft ende ouercomen, mede ouerdragen wardt, datmen die kijste tot alien vierthien dagen eens openen solde, omme onse aenpaert vanden penningen tot betalinge der ruthere ende andere daer vuyt te moegen doen halen etc., Yerstaen wij dat der nyet tegenstaende nv weyreringe geschiet, sulcke kijste te openen, wellick alsoe nyet en behoert. Ende soe wij dan dagelix vanden rutheren , wij noch te doen sijnt, omme betalinge ernstelicke veruolcht werden, beperen wij aen v, dat ghij soe Yeruoegen doen wiilen, die voers. kiste nae vermoegen der ouer? |
||||
|
BrSSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 95
|
|||||
|
dracht sonder vertrecke nv ende voerder tot elcken vierlhien dagen eens geopent werde, orame
die ruteren moegen te vreden stellen, daer mede wij ende onse lande ende vndersaten deshaluen van hem onbelastet moegen blijuen, ende soe dan vnse stadt van Amersfoerdt sich thent noch toe onwillich heefft gestelt, hoer aenpaert vanden voers. huysgelden te betalen, wijllen wij bij den seluen vnser stadt noch alle vnse beste vlijte aenkieren, omme zij te doen onderwijsen dat sij bier jnne oick als andere vnse vndersaten doen ende sich bewijsen sullen. Godt zij mit v. Gegeuen in onsen slote tot Vollenhoe, opten XXIJsten dage in Augusto, anno etc. XIIIJ0. Get. hosz.
Opschrift; Attn de 5 kapitteleji, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 413. N°. 640. De bisschop van Utrecht ami de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop.
Van Gots genaden Frederich , bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Soe als ghij vuyt onsen voerschrijfften vernomen, bebben wij aen die
doerluchtige, hoichgeboerner furstijnne, vrouwe Margrieten, eertshertoginnen van Oistenrijck etc, vnse fruntliche lieue vrouwe ende nyechte, doen schrijuen, vnse vnderzaten van Hoencoep beroe- rende, waerop vns hoere lyeffden ter antwoert doen schrijuen hebben, luyde copyen hier jnne besloten; sus hebben wij desen vnsen boden last ende beueell gegeuen, den brieff hier bij wesende, holdende aen den gouuerneur president ende raedt van Hollant, hoen die to presenteren, ende begeren daeromme, dat ghij eenen bequamen dach opnemen, ende hoen den van vnser endeuwer wegen bij den seluen vnsen boden toe doen schrijuen willen, ende soe verre sij den dan aennemen, vns tselue weder omme verwittigen, omme enige van vnser reden oick daer toe te ordineren, verlaten wij vns gansselicken. Godt zij midt v. Gegeuen in vnse stadt Swolle, opter yersten dach jn Septembj, anno etc. XIIIJ0. Get. H, HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 425. Ret in dezen brief vermelde afschrift is van dezen inhoud;
N\ 641. Dem eerwerdigen, hoichgeboren fursten, here Frederick, bisschop tUtrecht, geboren
marckgreue van Baden, onsen besunderen lieuen neuen. Eerwerdige, hoichgeboren forst, besunder lieue neue, wij gebieden vns hertelick ende
vruntlick tot vwen lieflfden. Wij hebben bij ywen boede, brenger van dezen, ontfangen vwen brieff, rorende der saken van Hoencoep, bij welcken brieff, ende om die redenen jnt lange daer- jnne begrepen, vwe ende die vanden staten des Neder Stichts van Vtricht, die prouisie onlanx bij vns verleent op die hantlichtinge vanden goede vanden vndersaten des Stich(s voers., die wt oirsaken vanden exploicten ende executien geschiet op die ondersaten van Hoencoep voers. gear- resteert ende becommert hebben gewest, niet en hebben willen accepteren noch aennemen, be- gerende dat die voers. arresten gelicht ende affgedaen -, oft emmers enen tijt lanck gesuspendeert moegen woerden, ende dat wij vwer lieffden enen nementlicken dach, hoe corts dat moegelicken is, ansetten willen op Putcuppe, om op dese ende meer andere gcbreken onderlinge communicatie te hebben ende daerjnne als geboerlick te gescbien etc. Waerop, eirweerdige, hoichgeboren forst, besunder lieue neue, hoe wel wij gans genoecht sijn vwer lieffden jn alien saken nae ons vermoe- gen te gelieuen , niet te mijn want ons duechdelick bleken is, dat die voers. arresten gesciet zijn om gebreken halue procederende wt vwer lieffden officieren ende ondersaten, die tot geen dach- |
|||||
|
96 FREDERIK TAN BA.DE3 , (1514).
faerden offte communicalien jnder saken voirs, en hebben willen verstaen, des nochtans schriftelick
ende anderssins tot meer stonden versocht ende geinaent sijnde, maer hebben geproeedeert bij wegen van feyte ende mijt rigoreuse execution tegens die voers. vndersalen van Hoencoep, in grooten merckelicken affnemen vander hoicheyt, heerlicheyt ende jurisdictie ons lieuen heren vader ende neuen, des Roemsche keysers ende eertshertogen, als dese saken lange ende breet verhaelt staen jnder brieue van arresten daerop geexpediert van hoeren wege, soe en is ons met gelegen dieselue arresten tdoen offte laten te lichten, gemerct sonderlinge, dat die selue \nsQ heren vader ende neue daer bij gedepossesseert zouden blijuen; mar op dat die selue saken ende geschillen ende andere, op datter eenige zijn , mijt vruntschappe getermineert ende beslicht moegen werden, zijn te vreden datter een dachfaert geraemt ende genomen sij tot sulcken dage ende plaetse, als vwe lieffden mitten luyden vanden raide jn Hollant ouercoinen sullen , denwelcken vanden raide wij tegen- woerdelicke schnuen, dat zij totter seluer dachfaert zulcx als bij vwen lieffden ende hen geraemt ende genomen sail woerden, enige van hen scicken willen om mijt vwer Jieffden geschickten op die saecken voers. te handelen, commumceren, tracteren ende sluyten, soe zij sluyten zullen van rechts ende redenen wegen, daer toe dienende ende behorende; begerende ende versoeckende dese vnse redelicke prescntacie jnden besten te willen nemen ende die voers. dachfaert goedelick ach- teruolgcn jn sulcker wijs dat die saken voers. jn redelicheyt verhoert ende verenicht werden, zoe wij dat mijt gansser berten begeren, dat ken Gott Almeehtich, die dieselue vwe lieffden bewa- ren wille. Gescreuen te Berghes opten Zoom, den XXVJen jn Augusto XVCXIIIJ. Margareta, eertzhertogijnne van Oestenrick, hertogijnne ende grauinne
van Bourgoingneu, douagiere van Sauoyen. Deel D. 42(5.
N\ 642. Jan van Egmond, gouverneur enz., Floris van Egmond, stadhouder enz,t enderaad
van Holland enz., aan de 3 staten van Utrecht* ter dier zake.
Eerwairdighe, hoicbgeleerde, eerbare, eersame vnde voorsichtigen heren vnde goede vrunden,
wij gebieden ons mit goeder affectien tuwairts. Wij hebben ontfangen uwer liefden brieuen jn date den Ven dach jn Septembris lestleeden, jnhaldende vnde beruerende der saicken van Hooncoop, omme, navolgende etzlicke scrifften bij onser genaden vrouwen anden eerwairdigen vader jn Goode, den biscop van Vuytrecht gesandt, eenen dachuert geholden te worden jnden plaetsen van Putcuyp, vnde dair vp bij uwer liefden geraempt eenen dach des dingsdages nae St. Lambrechtsdach nv naistcoomende, zoe verde ons dien dach geleegen waer, mit voider jnhouden des selues brieues, begerende van ons te weeten , oft deesen dach ons geleegen sal moogen weesen, of anders dat wij eenen anderen zouden willen ramen vnde uwer liefden die te verwittigen. Wair vp uwer liefden gelieuen zij te weeten, hoe dat ons den dach, als des dingsdages nae Lamberti nv naistcomende, wel geleegen js , ende ons voegen sullen eenige te ordonneren, omme bijden ghenen die den eer- wairdigen vader jn Goode ende uwer liefden ordonneren sullen, te comen ; maer aengaende die plaetse van Putcuyp, de selue en js ons voor deese tijt nyet geleegen, alzoe tselue een open plaetse js, ouermits die veelheyt vanden vreemden ruyteren vnde knechten, die duer den landen trecken, wair duer gesceepen mochte zijn eenich jnconueniement ofte perikel te gescien, daer inne wij gaerne verhueden willen; hebben dairomme geraempt dese dachuert te halden jn eenich vanden vijf'f steden, als der Goude, Schoonhouen, Woerden, Oudewater oft IJselstein, welck vanden vijuen uwer liefden best geleegen zij, twelck wij uwer liefden jnden besten verwittigen, vnde begeren hier van uwer bescreuen antwoorde, welcken vanden vijf vlecken uwe liefden ange- |
|||||
|
____ ..... _ ......
|
|||||
|
EISSGHOP VAST UTRECHT, (1514). 97
naem zij, dese dachuert gehalden te werden, dair wij onse gedeputeerde schicken sullen met
vwer Jiefden te tracteren, omme dese saicke ten goeden effecte te brengen, vp dat alle goede vruntscap vnde naebuerscap onderhouden mach worden, als wij ons des gansselick betruwen, dat kenne Godt, die v, eerwairdige, hoochgeleerde, eerbare, eersame vnde voersichtigen -heeren ende goeden vrienden , gespaeren wil salich vnde gesondt. Gescreuen jnden Hage, den VIJen dach jn Sentembrj, anno XVCXIIIJ. Die graue van Egmondt, heer tot Bair etc., gouuerneur; Florijs van Egniondt,
heer tot St. Martensdijck etc., stadthalder generael, ende anders die rade ons genadichs heeren van HoIIant, Zeelant ende Vrieslant. Get, DEDAM.
Optchrift: Aan de 5 kapitlelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 427.
N% 643. De bisschop van Utrecht aan de 3 stutcn van Utrecht, ter dier zahe.
Van Gots genaden Frederick , bisschop tUtrecbt, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Uwe schrijuen vns nv toegesandt, mitsampt der antwoerdt v geko- inen van gouuerneur, stadtbolder ende raedt in Hollant, beroerende die dachffaert, ghij hoen op Putkup aenschrijuen doen hadden, als op en dijnxdage nae Lambert! nestcomende, hebben wij allet mitten copien vanden acten , hierbeuoerens op dergelijcke schelinge tusschen den lande van Hollant ende vnsen Gestichte gemaect sijn, te gueder maten verstanden, ende soe wij dan geden- cken nae te gaen ende te achteruolgen die selue acten, soe doen wij nv, nae uwen goetduncken, den voers. raedt van Hollant eenen anderen vriendelicken dach aenschrijuen bijnnen die stadt Montfoerdt, als opten yersten dach deser loecomender niaendt Oclobris des auonts aldaer inder herbergen to wesene; offte jndien hemluyden sulcke plaetze nyet gelegen en were, dat sij dan opten seluen dach willen verschijnen op Putcup, doch beholdelicke die voers. acten ende voer- waerden in hoer znacht te blijuen, sulcx wij v alsoe jnden besten tkennen geuen, ende die ant* woert die vns hierop vanden voers. raedt van Hollandt toekomen werdt, willen wij v alsdan oick nyet verholden, omme v in besendinge deser dachffaert daernae moegen weten te richten. Godt zij tail v. Gegeuen in onsen slote VolJenhoe, opten XVeu dach jn Septembri, anno etc. XIIJJ". Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen , ridderschap en stad van Utrecht. Deei D. 428. "N\ 644. Jan van Egmondy gouverneur enz,, en raden van Holland enz., aan de B s tat en van
Utrecht, ter dier zahe.
Eersaerae, voirsiennige, wijze, goede vrunden. Wij houden v wel jndachtich, hoe dat, omme
nedergelegt te woerden zekere geschillen ende differenten aengaende Hoencoip, een dachuaert ge- raempt js geweest, te houden tusschen die gedeputeerden van onse genad. vrouwe ende uwen Gestichte, welcke dachuaert v luyden begeerte was gehouden te woerden tot Putcuyp, mair ouer^ mits onueyllicheyt ende anders hebben wij v gescreeuen gehadt, dattet aldair vp desen tijt nyet bequaemelick en was, mair best dienende jn eenige steden vptie frontieren, als te Woerden tOudewater, tIJsselstein , te Schoenhouen ofter Goude, begeerende daer omme van v luyden te weeten, jn welcke vande zelue vijff steden v luyden best geJeegen wesen ende belieuen zoude te comen, waer off wij als noch gheen antwoerdt en hebben, hoewel den dach vanden voirs. dachuert ende vergaederinge vp ghisteren geweest zoude hebben, nae voergaende scriften ende brieuen. Waeromme wij aen v ersaemh. anderwerff scrijuen, omme te weeten ende jn welcken vajiden voirs. vijff steden v zal gelieuen te commen, ende ons een bequaem dach daer toe to II. 13 |
||||
|
98 FREDERIK VAN BADET* , (1514).
|
|||||
|
bescheyen, ten eynde dat die gedeputeerde van onsen voirs. g. v. aldair comen ende wesen moe-
gen ende jnde materie te handelen ende traicterenj, nae volgende huer genaden schrijuen ende beliefte; oft anders, jndien sulcx nyet en gebuerde, zouden moeten vorder jnde saicke procederen ende volcomen die beliefte van onse g. v. voirs. Eersaerae, voirsiennige, wijze, goede vrunden, *onse Heer God zij v behoeder. Gescreuen jnden Hage, den XXten jn Septembrj, anno XI1IJ. V goetwillige die graue van Egmont, heer tot Baer etc., gouuerneur,
ende anders die raide, gecommitteert ten saicken vanden lande van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. Get, DEDAM.
Opschriftt Aan de 5 kapiitelen, ridderschap en slad van Utrecht* Deel D. 429.
N\ 645. Instructie an onsen gen* lieuen heren, statkolder generaell den lande van Gelre,
van wegen der stat van Arnhem te verhoitschappen, Inden ijrsten gebieden sich burgermeisteren, schepenen ind rait der stat van Arnhem, jn name
oir selffz ind mede van wegen der gerneynen burgeren ind jngeseten der seluer stat, tot onsen gen, lieuen heren, statholder vurs., mit oeren guetwilligen dyenst ind mit allet ghenen jn oeren vermogen zij, vnd holden sijnen gnaden genoech jndechtich vanden menichfoldigen lasten, kommer ende armoede , se eynen tijt van jaeren herwartz, zeder dat se gekomen ende gewest zijn tot ge- hoirsamheyt der co. mat. van Caslillien, laifflicker gehoichnisse, gehadt ende geleden hebben, ende hem noch dagelicx woe langer woe swairer ende lastiger ankompt vanden hartonge van Gelre mitten sijnen, soe mit groiter besweringe van schattingen , staet ende ander onraitz pennongen , oirer guederen opten platten lande den hartouge van Gelre jnden leste bestande ende tractaet toebededingt, bauen manieren of lantz gewonten opgelacht ende mitten hartsten afgemaent ende genamen wurdt, ende mit afneminge ende berouynge der burgeren renthen, pachten ende gue- deren; doch vermitz dat alle weghen ende manieren van justicien den seluen vuer geslaiten , ende mit transenyeringen, buyten manieren van rechten, oirs guetz toe waiter ende toe lande meer ende ommer soe voele as jn apenbair veden beroift warden, dat selue wij onss gen, vrouwen tot voelen diuersen stonden schrijfftlick ende muntlick toe kennen gegeuen ind den geschickten des hartougen van Gelre opten daige, onlanx tUtrecht gehalden, jn tegenwoirdicheyt der heren commissai'ien ende geschickten van onss gen. vrouwen vurs. ther tijt aldair wesende, bijden geschickten der stat van Arnhem vurgeholden is worden; dan en wort nyet afgestalt, dan die Gelressche geschickten lyeten aldair apenbair luyden, woe die hartouge van Gelre die maninge ende boringe der schattingen ende onraetz pennongen vurs. ende meer anders nyet verlaiten, dan dair inne vorder beharden worden, as onse gen. vrouwe van oirer f. g. geschickten ende commissarien ongelwijuelt angebracht ig, dat den van Arnhem hochlick ende sweerlick toe bewegen staet, want oire aire verderffnisse dair an gelegen zij , jndien dair jnne nyet versyen wurdt. llefft onse gen8te. lieue vrouwe der stat van Arnhem. tot voelen diuersen tijden doen ontbieden
ende toeschrijuen, dat oir f. g, der stat ende burgeren van Arnhem nummer verlaeten zolden noch en wolden jn ennigerwijs, dan ,oir f. g. wolden hem doen ordenieren ende toeschicken eynen gueden edellen man, dair bij ze mit doichtlicker conuersieringe regiert ende scharper toe- uersicht bij daige ind nacht onderhalden, oick vur wille, gewalt ende onbillicheyt verdedingt ende beschudt zolden warden, nae jnhalt ende vermogen des tractaitz; ende of se dair en bouen belast of bcswert wurden jn enniger wijze, woeden oir f. gnaden dairop doen versyen, alsoe dat een yegelicken reden hebben zolden sich des toe bedancken. |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 99
|
|||||
|
Hierop hebben die van Arnhem in gueden haipe ende troist gewest, dat sulcx achteruolght
zolde warden, dan en hebben bis her toe vanden seluen nyet vernamen in cleyn of in groit noch jn ghenen stucken, ende schijnt nyet anders dan zij geheell ende all vergeten sijn vnd, so verre sulx temelick toe schrijuen of toe spreken weer , mit schone woorden ende schrijfften jamerliok opgehalden ende verleyt warden woe langer woe meer lot oiren aire grontlicker verderffnisse, ende is versyen bij verloip der tijt durch oir guede getrouwicheyt vorder oirs eer, lijff, leuen ind guet te komen, dat Got jnden Heinell geclaigt moet sijn, se aldus jamerlick ind elendich verlaiten warden ind ghenen troist, beteringe, hulp of beslant erlangen moegen, nyet tegenstaende die hoicblicke besweringe opt Heylige Euwangelium vanden co. mat. van Castilien, laifflicker ge- dechtnisse gedain der stat ende burgeren van Arnhem, as die selue te onderhalden ende doin on- derhalden bij oiren rechten, vrijheiden, priuilegien, earthen, handtuesten ende guede aide herkomen ende gewonten, ind te beschudden ende beschermen vur wille, gewalt ende onbillicheyt, allet nae vorder jnhalt ende vermogen sijnen co. mat. zegell ind brieue, der stat van Arnhem dair van genedelick verleent; wes mennichfoldich ind elendich roepen, claigen ende jamerlich doichtlick veruollich mit oitmoedige ende onderdanige beden ende begerten dairomme tot voelen diuersen stonden gedain is an onser gen. vrouwen vurs., mitten heren vanden oirden ind hoigen raede, beyde schrijfl'tlick ende montlick, blijfft allet ongeacht ind vergeten. Item die hoifftluyde ende knechten, teser tijt bijnnen Arnhem liggende, worden mit schonen woirden ende schrijfften opge- halden, ind hebben ghene of zeer weynich betalonge jn soeuen maenden verkregen, vorder dan sijne gnaden as statholder die vurs. tijt den seluen mit sijnen gelde, guede ende gelouen opge- halden hefft, allet durch vlijtiger beden ende begerten der stat van Arnhem, dat doch an gheenen sommen noch achterwesens der seluer en gedreecht, wair durch die selue der stat oir gewontlicke accijsen ende onraitz pennongen nyet betalen en konnen, ende nyet mogelick en is die stat poirten, toirnen ende mueren jn oeren tijmmeringe tonderhalden, as des te hant ganss van noiden is, want des deels zeer veruallen sijn ende repariert moeten wesen, of die selue sullen voirt te samen veruallen ende toe nyet gain, of oick der stat schulden zij, durch der mistalonge merclick jnne verlaipen is ende noch dagelicx woe langer woe swairrer ende lestiger jnne verloipt toe betalen, vnd die burgeren ende koipluyden van Arnhem idt Gesticht mitter stat Golne, voirt die Gestichten ende lantschappen van Vtricht ende Cleue nyet gebruycken en moigen, oinb oir komenschap te hantieren 3 sij moeten besoeght zijn aldair vur der stat schulden mit recht bekom- mert ende opgehalden te warden. Oick hebben die burgeren van Arnhem denseluen knechten allet opgedraegen ende geborcht, wes se ennichsijns hebben konnen opbrengen ende lenen, ende js langer nyet mogelick die selue aldus sonder betalonge op te halden, dan die hoifftluyde mitten knechten wiilen ende dencken oiren zolt vytter stat van Arnhem mitten scharpsten ende mit gewalt to manen opten neesten, tzij vrunt of vijant, woe ende waer sij dat aire besten ende neeste bekommen konnen, wair durch idt bestandt ende tractait geheell weder jnrenich (?) wairden, ende die dijngen weder tot onwille, veden ende verloip komen mogen, des die stat van Arnhem gheen macht hefft toe behijnderen, gemerckt da^ die hoifftlude mitten'knechten die blockhuysen, poirten, toirnen ende mueren vander stat jn , ende dair beneuen eynen groiten anbanck ende be- hulp hebben vanden gemeynen burgeren, die den hoifftluden ende knechten bijnnen middellen tijden opgedragen hebben ende dair van merclick tafferen sijn. Bidden noch die vurs. burgermeysteren, scepenen end raet vurs. in naem oirs selffs ende
mede van wegen der gemeyne burgeren ende jngesetenen der stat van Arnhem, dat sijne gnaden, aenmerckende den groiten last, kommer ende verdriet, jn desen des vurs. is, as statholder jn 13*
|
|||||
|
100 FREDERIK VAN BADEN, (1514).
|
|||||
|
name jnd van wegen ons aire gen. heren den key, mat. ind ons gen. liefften heren eertzhartougen
van Oistenrick, prince van Spaingien etc., noch genedelick willen doin versyen ende hem stuer ende onderstant doin ende laten geschyen nae noitdrufft, ende vur dese groite gewalden , auerdaden ende lasten hem bauen alien rechten ende reden opgelacht wordt, ende dagelix woe langer woe meer auerkoimpt ende bij mijnsschen gedechtnisse nyet meer gesyen noch gehoirt, verantwoirden, beschudden ende beschermen doin willen, as sulx jn eeren ende recht vur Got ende der werlt behoirt alien princen ende heren oeren gueden, getrouwen ende gehoirsamen ondersaten then reden ende rechten te doin, gelijck die co. mat. van Castillien, zeliger gehoichnisse, hem oick beloeft ende hoichlick beswairen hefft as bauen, soe veer onse gen8Le. lieue vrouvve mitten heren vanden oirden ende hoigen raede oick langer nyet gelegen of des willens weren jn desen nae noitdrufft te doin versyen; voirt hem te beschermen ende verantwoirden woe vurs., des men doch nyet verhoipt noch verschult heff't of nimmer Yerschulden zall ther wairheit anders dan sich geboirt, ende se sich verhalden hebben ende noch vorder dencken te halden tot onsen ^en. fursten heren eertzhartougen van Oistenrick, prince van Spangien etc., as guede arme ende getrouwe ondersaten betempt mit aire guetwilliger onderdanicheyt ende oprechter trouwen , ongespairt lijffz ende guelz; dat alsdan oir f. g. mitten heren vanden hoigen raide vurs., dese schemele erbiedinge mit der menichfoldiger ende oitmoediger vermanonge, bede ende svverlicken veruollichz mit gena- den van hem opnemen, verstain ende jn gueder gedechtnisse halden willen, ende hem as guede ende getrouwe ondersaiten, die oire aire erffhisse ende guederen beroifft warden, oir zielen, eeden, ljjfls ende leuens jn perikell ende sorgen stain, mit genaden vergonnen willen, dat se sich seluen, rnitter genaden van Got Almechtich , mogen behelpen ind verweren van dess groiter ongenaden, onrechtz ende gewalt, of hem seluen te moegen verdedingen, soe veer ende hoe zij dat zullen konnen of moghen bekomen, soe idt nyet mogelick en zij sich bij desen regiment ende middelen langer tonderhouden, want se sich opt vytterste, jn verhapinge eens beters, geleden hebben ind nyet langer mogelick en is. Ende bidden des eens vur all een clair, onbedeckte, toeuerlatige, genedige antwort, dair men sich eyntlick eens of anders op vertroisten ende jnden besten verlai- len zall moegen; want jndien nv gheen beteringe jn desen vurgenamen ind zij nyet anders ver- antwort noch woirden, dencken zij sich eens vur all hiermede onschuldich ende gequyt te hebben vur Ynsen aire gen. heren der key. mat., onsen gen. heren eertzhartougen van Oistenrick vurs. ind uwer gnaden, as stalholder in name ende van wegen der key. mat. ind onss gen. heren eertz- hertougen, voirt an alle die ghene ind tot wat steden sich des geboeren mach, soe men nyet en denckt of oick ennichsijns mach hefft vorder of meer aldus elendich hieromme te veruolgen, dat se uwe gnaden alsoe mede jn alien gueden toe kennen geuen, dair hem die vytterste ende ken- licke noit toe drijnget ende nyet langer verhalden en konnen; biddende des een guedige toeuer- latige antwort van uwen gnaden, die Got Almechtich jn vrouwden tot langen zeligen tijden gesonth bevvaeren moet. Gedain onder idt secreet segell der stat van Arnhem hieronder opgedruckt, ende tot meer sekerheyt hebben burgermeisteren, scepenen ende rait der stat van Arnhem elck oeren naem mit oeren eygenen hant hier onder geteykent, des, saterdaiges nae sunte Mathijs dach apostoli (25 Febr.), anno Domini XVC ind XIIIJ0. Get. FRANS DE VOSS, RIJCHT. BRANT VAN DELEN. JAN VAN MELAREN (?). DIRCK VANDER HOEUEN.
JOIIAN VAN ZALLANT. BERNT VAN PR1JSICHOEFF. EUERT VANDEN SCADE. HENRIJCK. BENTIJNCK. GUERIJT VAN ALLER. WUNANT VAN DOERKIJCK. HARMAN TENGNAtiELL. STEUEN VAN DELEN. HERMAN VAN MEKEN. Het hicrop gediukt zegel is zeer goed bewaard. drchief van Buren*
|
|||||
|
*
|
|||||
|
BISSCHOP VAff UTRECHT, (1514). 101
N°. 646. Be bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Alsoe wij den raedt van Holland! een daichffaert aenschrijuen doen hadden bijnnen die stadt Mondtfoerdt offte op Putkup, op sulcke schelinge sich tusschen vase Gestichte ende den lande van Hollant holden moegen etc., js vns hferop vanden seluen ter ant- woerdt gecomen, als ghij in copyen hier jnne versloten voerder sien sullen werden, waeromme wij guetelicken begeren, ghij hierop aldaer midt malcanderen communicatie holden, ende vns uwe meyninge ende guetduncken daer aff mitten yersten verwittigen willen, omme vns in voerder antwoerdt tegens den voers. raedt van Hollant daer nae mogen weten le halden. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Vollenhoe, vpten VJen dach in Octobri, anno etc. XIIIJ0. Get. hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen t ridderschap en stud van Utrecht. Deel D. 430. Het in dezen brief vermeld afschrift is van den volgenden inhoud:
N\ 647, Hoichgeboren, moegende vorst, harde, eerwaerdige vader jn Goede, hoichwaerdige here,
here Frederick, bisschop tUtrecht, marckgreue te Baden etc., onsen waerden heeren. Hoichgeboren f moegenden vorst, harde, eenvaerdige vader jri Goode, hoichwaerdige here.
Wij gebieden vns zeer dienstelicken tot uwer hoichwaerdicheit. Derseluer belieue te weten, dat uwen brieff vns gesant, geschreuen te Vollenhoe, den XVen dag deser jegenwoerdiger maent, jn- houdende antwoerde op vnsen brieff, onlanx die van uwen staten geschickt, aengaende die dach- faert op sekere gebrecken tusschen dese landen van Hollant ende die van uwen Gestichte voers., welcken dachffaert vrij versochten jn enige vanden vijff stede als, ter Goude, Woerden, Oude- water, Schoenhouen off Usselsteyn gehouden te werden, tot koer van die van uwen staten, ouermijts onveylicheyt ende andere reeden, hebben wij ontfaen ende well verstaen, mijtgaders die copye vanden twee acten daer jn geleyt, jn welcken brieif uwe hoichwaerdicheden verhael maken, dat tonser begeerte ende lieifde eertijts die van uwen staten toegelalen hebben, dat enige dachffaert gehouden zijn geweest ter Goude ende tot Schoenhouen, behoudelick tselue zoude wesen zonder preiudicie vanden concordaten , ende mijt condicien dat die yerste dachfaert, die men ordineren zoude omme saken der voirs. concordaten, gehouden zoude woerden binnen uwen Gestichte, nae wtwijsen der voers. acten, ende dat daeronime uwe hoichwerdicheyt ende die van uwen staten jn meninge zouden wesen deze dachfaert te besoicken bijnnen uwen Gestichte, ons beteykenende daer toe den dach te wesen opten yersten dach van Octobry naestcomende, bijnnen der stede van Monlfoert, offte jndien vns die plaetze nyet en genuechde, dan opten seluen dach ons te verthoenen op Pijtcujpe, behoudelick deze acten ende voirwaerde jn waerden blijuende. Waerop uwe hoich- werdicheden sail belieuen te weten, dat wij van meyninge niet en zijn die concordaten enichsins te vermijnderen, ende willen oick die acten ende voirwaerden laten blijuen jn hoer waerden, mar want dagelix ouer mijts toelage in Vrieslant voel knechten ende gebuefften ouer ende weder ouer lopen, passeren ende verkeren tot alle plaetsen, besunder opte frontieren der landen, zoe en is niet beqwamelick nae alle gelegentheyt alsus te verstaen, jn eni^e opene plaetsen als tot Putcuyp noch buy ten desen lande, mar moegen die van uwen Gestichte tot gemaicke ende veylicheyt ge- nouch comen jn enige vanden voers. vijff steden, twelck wij als noch begerende zijn, off jndien in enige vanden voirs. vijff steden v nyet en belieffde den dachfaert voers. te slellen, alsdan die te ordineren jn enige andere steden, als tot Amsterdamme off tot Leyden, wij zullen daer gerne |
|||||
|
102 FB.EDERIK VAN BADEN, (1514).
schicken tot enen behoirlicken dage, diemen ons sail laten weten ende oick verlenen ende doen
expedieren acten jn behoirlicke forme, dat selue niet wesen en sail tot verminderinge off jn preiudicie vanden concoerdaten ende acten \oirs., noch getogen werden jn enige consequentie, gelijck tot anderen tijden als andere dachfaerden gehouden is geweest ter Goude, wij acten van nonpreiudicie gegeuen bebben, waer aff wij uwe hoichwaerdicheyden als noch aduerteren; biddende ende begerende hier jnne te willen condescenderen ende ons te laten weten bij brijnger van desen uwe goede gelieffte, ende in wat sake wij derseluer uwe hoichuaerdicheyde dienst ende lieffte doen moegen, daer toe zijn wij altijts willich endebereyt, kenne Godt, die v hoichgeboren, moegenden vorst, harde, eerweerdige vader jn Goede, hoichweerdige here wilt bewaren ende sparen lanch- liuich, salich ende gesont, tot volcominge "van alle uwer genaden begerten. Geschreuen jnden Hage, den XXIJeu dach jn Septembrj , anno XVC ende vierthiene. V goetwillige die raede des keysers -van Rome ende des ertshertoge van
Oistenrick etc., prince van Spaengen etc., gecommilteert ten sake huer gnaden landen van Hollant, Zeelant ende Vrieslant enz. Deel D. 431.
N°. 648. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zahe.
Van Goets genaden Frederick, bisscop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Uwe schrijuen ende guetduncken nw aen vns gesant, berorende die dachfaert, die tusschen den lande van Hollant ende vnsen Gestichte geholden sail werden , op dese saecke van Hoencoep en andere gebrecke, off der noch enige wesen moegen, hebben wij te gueder maten verstanden. Ende want dan die doirluchtige, hoichgeboren furstijnne, vnse lieue vrouwe ende nichte, eertsbertogijnne van Oestenrijck, douagiere van Sauoyen etc., vns hier bevorens oick hefft doen schrijuen, begerende omme seker reden die voers. dachfaert geholden mochte werden bijnnen der staclt Schoenhouen , ende tot hoer lieffde daer tegens hadde doen schrijuen ende ver-r schaffen doen aen den raidt van Hollandt alle die arresten op die geestelicheyt vnses Gestichts gedaen ende voergenomen, van stonden aen weder aff tdoen stellen ende sij schadeloes weder tot hoeren gearresteerden gueden te laten komen, gelijck ghij sulcx wt copye hoere lieffde sbriefs hier jnne versloten breyder verstaen zullen werden, soe hebben wij hierop jnden besten ende sonderlinge op uwe schrijuen ende guetduncken nw aen vns gedain den gouuerneur ende raidt van Hollandt op die voers, schelingen enen dach den beteykenen bijnnen de stadt Schoenhouen, als opten vijfften dach jn Nouembrj naestcomende des auondts aldaer jnder herberge te wesen, omme des anderen morgens jn den saken vrientlicke te handelen ende te tractieren, als sich nae bevijndinge der saken behoeren sail werden, tot welcker dachfaert wij van vnsen wegen geordineert bebben die eerbare vnse lieue, getruwe rede, meister Gerijt Zueckeroide, canonick vnser kercken tOlde Munster tUtrecht, ende vnsen rentmeister Berndt Wthen Enge. Begeren hierop aen v guetlicke, dat ghij desgelijcx oick enige vriende van vnsen staten midt gueder jnformatie der saken deputieren ende mede ter voers. dachfaert seynden willen, omme mede ten besten te helpen raiden, handelen ende tractieren, als sulcx tot beschermijnge vnser kerken van Vtrechts rechten ende heerHcheyden beste dienen sail werden. Godt sij mijt v. Gegeuen jn vnsen slote Vollenhoe, opten XXIJea dach jn Octobrj , anno etc. XIIIJ0. Get. hosz,
Opschrift: Aan de 5 kapittelen , ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 433.
|
||||||
|
BtSSCHOP YAW UTRECHT, (1514). 103
Het afsehrift van het in dezen brief vermeld schrijven van Margaretha van Oostenrijk
luidt als volgt: N\ 649. Den eerwerdigen, hoichgeboren fursten, heer Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden, onsen besunderen lieuen neuen. Eerwerdige, hoichgeboren furst, besunder lieue neue, wij gebieden ons fruntlick tot uvven
liefFden, der seluer houdende jndachlicli, boe wij beure onlanx gescreuen bebben, dat wij te vreden waren, datter een dachfaert geraemt ende genoemen soude wesen tot sulcken dage ende plaetse, als zij mitten . luyden \anden raide jn Hollant ouercomen soude, op dat die saken ende gheschillen, roerende Hoencoep ende andere, op datter eni^e waren mijt vrientschappe getermi- neert ende beslicbt mochten werden; maer alsoe die voers. dacbfaert al noch niet gebouden en is geweest, als wij verstaen, ende dat die straten ende wegen nv tertijt zeer onueylich ende zor- gelick zijn, soe zaegen wij gerne, dat die selue dachfaert gehouden werdt tot Scboenhouen off ter Goude, versoickende hieromme derseluer uwer lieffden, dat huere gelieuen te scbicken bueren gedeputeerden in eene van twee plaetzen voirs., aldaer die voers. vanden raide in Hollant oick scbicken zullen twee offte drie van ben, om jnde voers. saicke van Hoencoep ende andere op datter enige zijn te handelen, communiceren, tracteren ende sluyten als van recbts wegen beboren sail, boopende ontwijffelick, dat van vnser zijden gbeen gebrecke wesen en sail, dat de voers. sake niet en wordt mijt vruntlickeit verenicbt ende getermineert. Voerts, eerwerdige, hoichge- boren furst, besunder lieue neue, alsoe onse meyningen noeyt en is gewest noch is, enichsijns te belasten ofte laten belasten die gheestelicken luyden van uwen lielfden bijssdom noch anderen, mer hen alien faueur ende hulpe doen ende bewijsen, soe schrijuen wij tegenwoerdelicke den voers. vanden raide in Hollant, dat sij van stonden aen affdoen ende affstellen alien die arresten gedaen op die tbienden ende anderen gueden der geestelicken luyden van Vtrecht toebehorende, tot wat plaetse daer dieselue gueden gearresteert off gelegen zijn, het sij te IJsselsteyn offte elders, ende dat sij hen doen wederkeeren ende restitueren costeloes ende schadeloos bueren voers. gearresteerden goeden, ende ben laten ende gedoegen van diere rustelicke ende vredelicke genyeten ende gebruycken, gelijck ende inder manieren als zij deden voer die voers. arresten, ende offt die niet gedaen waren, daervan wij aduerteren der voers. uwen liefden 3 die onse Here God Almechtich bewaren wille. Geschreuen te Bruessel, den XXJen dach van Septembrj, anno etc. XIILT. Margriete, erlshartoginne van Oestenrijck , hertoginne en grauinne
van Bourgnen. douagiere van Sauoijen etc.
Deel D. 434.
N\ 650. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Vtrecht, over het ontslaan der huis-
lieden, binnen Reenen ter verdediging opgeroepen.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren , lieue vriende. Vwe schrijuen vns nv gadaen, beroren(de) die waerschouwinge wij v
cortelicke gedaen badden, vnse stadt Renen berorende, ende die huysluyde wij beuolen hadden daerinne te seynden, ende woe ghij bierop veruolge gedaen aen doctor Wjjnandt van Aernbeym ende Henrick die Graeff, erfvoecht tot Erkelentz, die v genoich te verstaen gegeuen, dat die van Renen onbeducht mochten wesen, waerop ghij dan begeren, wij vnsen marschalcken beueell doen wolden, gelijck ghij jnden besten will gedaen hebben, zye die voers. huysluyden voerder van desen dienst te ontslaen etc., bebben wij allet mijt voerder jnnehalt van uwen brieff verstanden. Waerop wij v guetlicken tkennen geuen, dat wij jn vnser waerschouwinge wij v als voers. gedaen |
||||||
|
FREDERIK VAN BADEN, (1514).
|
|||||||||||
|
104
|
|||||||||||
|
bebben, Geldersche noch andere niet genoempt en hebben, dan alleen jnt generaill geroert,
gelijck wij des geauiseert woerden sijnt, ende daeromme -van gbenen noeden geweest, bicromme enige veruolge an doctor Wijnant offte Henrick die Graeff tdoen; doch niet te mijn, op uwe begerte, soe ghij scbrijuen, gbij ynse marschalcken hebben laten weten, sye die buysluyde van desen dienst ontslaen, soe hebben wij desgelijcx hemluyden oick beueell gedaen, die huysluyde weder to buys te laten vertrecken. Godt zij inidt v. Gegeuen in vnser stadt Zwolle, opten yersten dach jn Nouembrj, anno etc. XIIIJ°. Get. uosz.
OpschHft: Aan de 5 kapittelen f ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 435. N\ 651. De bisschop van Utrecht meldt aan de 3 stolen van Utreeht zijn gegeven last tot
verdediging van Reenen. Van Gots genaden Frederich, bisscbop tUtrecht, marggreue van Baden,
Eerbare, lieue vriende. Vns js aengebracbt, woe dat enige daer nae staen solden willen vnse stadt Renen jnne te nemen etc., waeromme wij aen vnse maerschalcken hebben doen scbrijuen, sij elck vuyt hoeren ampte eensdeels lantluyden daer bijnnen scbicken solden, omme die eene tijt lanck te helpen bewaren, wij v soe jnden besten te kennen geuen. Godt zij midt v. Gegeuen in vnser stadt Swolle, opten XJcn dach in Nouembrj, anno etc. XI1IJ0. Get. hosz.
Opscliri/ti Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 438. N°. 652. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter zake vannieuwgerezen
geschillen met den his&chop*
Kairle, bartoige van Gelre ind van Guylick, ind greue van Zutphen.
Weerdige, edele, hoigeleerde , eirbare ind vrome, eirsame, wijse ind vursichtige lieue neuen,
aindechtiVe ind besondere. Wij bebben vwen brief!', aintreft'ende idt leste aflgescheyt jnden dach-
fairt onlanxleden to Deuenter gehalden auermits onse gedeputierde rede ind vrunde ind vwer
aingaende onsen amptman Ailbert van Ermell, die etzelicke rijss nu vytten weerdt, bij van onses
wegen besith beefl't, doin bouwen, ind vorder beduchten hlj oft'te en\Q^ andere vorder attemptieren
solden, begerende wij onsen vurg. amptman beueell doin wolden, hij sulx ainstain ind berusten
laiten solde etc., mit wijderen jnhalt hebben wij ontfangen ind verstain; dairop wij v 1. weder
tkennen geuen, woe dat enijge van onsen knechten onlanxleden gefangen sijn worden opten
weerdt off dairomtrent, die noch gefenckelich sitten ende jn banden onss oehemen van Vtricht
sijn; soe balde die ontslagen werden, willen wij van deser zijden oick alle gebrecken te gehoir
komen ind dairnae berusten laiten, ende eynen dach to doin verramen, dairmede dese saicke ind
andere ain beyden zijden nedergelacht moigen werden ; tselue wij v nyet en hebben willen ver-
halden. Gegeuen jn onse stat Zutpben, op auont Andree apostoli (29 Nov.), nostro sub secreto,
anno etc. XIIIJ0.
Get* chables.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 438,
N\ 653. Jan van Egmond, gouverneur enz.j en de raden van Holland enz.f over de schuld-
brief van Jan van Zuylen van Ntjeveld, ten laste der stad Leiden, Eerwerdighe, edele, wijse, voersienighe, guede heeren ende vrunden. Van weghen die stede
|
|||||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514). 105
van Leyden es ons verthoent eenen brief, gescreuen bij heer Jan van Nyeuelt aen die selue stede
ruerende zekere scult, die Iiij die selue stede eysschende es, in sulcke vormem ende schijne als ghij bij die copye hier jnne gelecht sien moecht, dair off' ons zere verwondert, gemerct Iscrijuen ende die presentacie bij ons daer off gedaen, le weten, dat jn dyen hij daer off rechts pretendeert te hebben , sal moghen comen ofte zeynden, wij sullen hem guedt cort recht ende expedilie van justitie doen, als uwer 1. des wel konnen verstaen also te behoren. Wij verstaen mede, dat bij oft enighe andere van sijnen weghen gereescap van paerden ende knechten omtrent die stadt van Vuytrecht ofte jut Gestichte maken, om exploten te doen herwaerts ouer; scrijuen daeromme aen uwer 1. versoucken, manen ende begheren van wegen ons genadiebs heeren, dat uwer I. den seluen uwe burger, heere Jan ofte anderen so onderwijst, dat sij oflaten, ende dat mede nae ver- moegen alle andere tractaten vuyt ofte duer die Ghestichte gbeen quaet ofte exploit ofte toelas- tingbe in dese landen en geschie, oft anders wij sullen georsaict werden, onsen genadige heere, die wij van tselue scriuen al rede geaduerteert hebben, noch breder daer off te aduerteren, ende daer jnne also voersien als daer nae dienen ende behoren sail, begerende nyet min, wes daer off geschien sail een bescreuen anlwoerdt bij brehgher van desen, om ons daer naer te moghen reguleren. Eerwerdighe, edele, wijse, voersienighe, guede heeren ende vrunden, onse Heere God will v bewaren jn langhen salighen ende gesonden leuen. Gescreuen jnden Hage, den XXXea (Jach jn November, anno XVC ende XIIIJ. Johan, graue van Egmondt, heere tot Bair etc., gouuerneur president,
ende anders die rade van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslandt. Get, sijhoks.
Optpkrift: Aan de 5 kapittehn, ridderschap en stad van Utrecht. Deel D. 439. Het in dezen brief vermeld afschrift van Jan van Zuylen van Nyevelt luidt aldus.
N\ 654. Copie.
Ecrsaeme, guede vrunden. V js wael jn dachtich hoe dat jck die ende meynichwerff aen v
eersaemheyden gescreuen hebben om betaelinge te hebben na vuytwijsen mijnen zegel ende briffen, die jck dair off hebbe, ende jck tot dese dage toe tot geenre betaelinge connen comraen, soe jst noch eens voor al mijn begeren aen v eersaemheyden, als dat ghij mij betaelinge doen wille binnen vierthien dagen, off een affdracht mit mij te maicken, dat het mij van geenen noode en sij, mijn lijffen heeren, vrunde ende maghen aen te roepen, om mij te helpen tot mijnen rechte. Ende jck wil mij mit desen scriuen mijn eere genouch gedaen te hebben, jndien mij geen betaelinge en geschie; hier moegen v eersaemheyden vp verdacht wesen. Gescreuen tot Zuytphen, op Crispin ende Crispiaen dach (25 Oct.), anno duysent vijffhondert ende XIIIJ. Onder gescreuen; Jan van £uylen van INyeuelt, ridder. Ende vpten rugge staet gescreuen; Aen den eersamen burgemeyster, scepen ende raedt ende gemeyn vroetscap der stadt van Leyden, mijnen goede vrunde. Gecollacioneert tegens den principalen brieff ende accordeert bij
Get, sijmons. N
Deel D/440.
N'. 655. Jan van Zuylen van Nyevelt en Hendrih van Gent aan de 3 staten van Utrecht,
ter sake van het ontslaan van eenige gevangen genomen knechten* Weerdige, hoichgeleerde, edele, eirbere ende froerae guede vrunde. Vwen brijff ain onss
lit H
|
||||
|
FREDI-IUR VAN BADEN, (1514).
|
|||||||
|
106
|
|||||||
|
gesanth, vermeldende onder anderen, woe gij bearbeit hebben dat die gefangen opten rijssweert
gehailt, ontslagen ende quytgelaten is etc., hebben wij guetlicken ontfangen. Geuen v weerde ende edele lief fden dairop tkennen, dat wij sulx ain onsen ^en, lieuen heren gebracht ende daerop tber antwort ontfangen, sijne ff. g. waill befallen daerop eyne bijkompst als lest mail 1 begrepen, beraeiupt warde, Gun soe sijne gnaden wth bijgelachten schriften onss Qen. heren van Vtrecht verstain, dat die gefangen voirg. op borehtocht ontslagen sij, hebben sijne gnaden dess geen be- nuegen; nyet to mijn sulx affgestalt ende die gefangen der borchtuchten verlaten, belieuen sijne gnaden waill op gelegen tijt die dijngen to besien ende eyne guetlicke communicatie to halden, oick dat van deser sijden jn rnijddeler tijt nyet nyess voirgenamen sail warden, beholtlicken dat men ain deer sijden jn gelijcken doen sail. Wess wij v weerde ende edele lieffden vorder to gefallen toe guede gedoin konnen, sallmen onss guetwillich jnne vijnden, kenne Got Almechlick, die v lieffden ende werdicheiden gesont bewaeren will. Geschreuen onder dess erfihaiffmeisters signet, op sanct Nicolaus dach (6 Dec.), anno etc. X1IIJ0. Heer Johan van Nyefelt, ritter etc., Henrich, beer tot Gent, erffhaifmester etc.
Opschrift: Aan de 5 kaj)itieleny ridder&chap en stad van Utrecht. Deel D. 441. N\ 656. Jan van Zuylen van Nyevelt verzoekt aan de 3 statcn van Utrecht beta lint/ van
het aan hem verschuldigde ah mon&termeester.
ErwerdLjge, hoege ende waelgeboeren, hoechgeleerde, erbare, frome, vesten, ersame, wijse,
voersichtijghe, jc ghebiede mij dinstelick tot uwen dinst, daer ick can ende mach. So hold ic noch woe in vwer memorij , hoe dat ic v J. monster meyster gewest bin, ende eer ic aen nam, doe loeffden mij die staten dat sij mijnen dinst wael loenen sold int capijtlelhuus, ende soe ist na der hant als die vede gedaen, soe heb ic mijn sake aen den heer van Montfoerd gestalt, ende soe doet die stat van Vtrecht oick, ende wes die heer van vtsprake daer sold wij mede toe vreden aen beyden sijde wesen , ende Usbrant int Glint die tasten aen mijn hant ende was daer mij goet voer; soe is die vtsprake lange geschiet, dan ic en crijghe niet, so is noch mijn dinstelicke bede eens voer al, dat uwe mij betalinge doen wijl, ic en soldi) niet gherne crijgen, als icket wael crijgen can, want men nij die man goet gcnoecht daer voer weer: dan liij quern qualick, so sold hij die staten sculd betalen. Hier wijllen uwen 1. mij een antwoert scrijven, daer ic mij toe verlaten mach, ende can ick v 1. ergente in so willen wesen, daer wil ic ongespaert in wesen, dat ken God, die v I. bewaer wijl lancklijfich ende gesont. Gescreuen to Zutpheen Jan van Zulen van Nieuelt, ritter.
Op$chrift: Aan de 3 staten van Vtrecht. Deel A. 600. N\ 657. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, over de aan hen door
Steven van Zuylen van Nyevelt geleende penningen.
Kairll, hartouch van Gelre, van Gulich ind greue van Zutphen.
"U^erdige, hoge ind waelgeboeren, edele, wailgeleerde, eirbere, aindechtige, vromeindveste,
eirsarmPrwijse ind voirsichtige, lieue neue, vrunde jnd besondere. Die weerdigejnd eirbere onse lieue neue ind aindechtige heren Steuen van Zuylen van Nyefelt, lantcommendeur des Duytschen oirdens bijnnen Vtrecht heefft ons enenmails to kennen doin geuen ind beclaicht sich, alsoehij uwe lieffden borge geworden ind zijne silueren panden durch uwer 1. begeerte voir die twehondert kronen hondert golden gulden van gewicht ind negen phus. gulden, ons die eirbere, onse lieue aindechtige, |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1514),
|
|||||||
|
107
|
|||||||
|
die praist to Olde Munster, zelige etc., geleent ind voirt in uwer 1. nvt ind oirber gelacht hebben,
gestalt heefft noch hondert Dauitz gulden ainden seluen then affteren is, des hij nyet van uwe 1. geridt en wurdt noch tot geenre vyrichtongen kocnen kan, wat guetlich veruolch hij dair om duet ind zijne silueren panden gelijck voir die gantse sornme gehalden weerden. Soe wij dan tot meer tijden deser saicken baluen veruolcht worden zijn, ind v. 1. oick deshaluen dickwijll geschreuen hebben, befreempt ons uwer lieffden lange vertrecken hijr jnne voirgenomen vvurdt; jss hieromme noch onse gans vlitige begeren, v 1. vervuegen willen, die vurg. praist vanden hondert Dauids gulden hij noch then affteren is, betaelt, onsen neuen vurs. vander borchtocht ontslagen ende gerijdt ind sijne silueren panden weder in handen gestalt, op dat hij des manens ind wij des dage- lixschen veruolchs eyns voir all ontledicht moegen weerden. Ind hoe waell wij ons jntlicken versien tot uwe lieffden, begeren nochtant een guetlicke wederbeschreuen antwort, wair toe wrj ons sullen naogen verlaten van uwe lieffden, die Got Ahnechtich jn hogen staete langh gesonth gespaeren ende bewaren moet. Gegeueu bijnnen onser stat Zutphen, op vridach nae den Heiligen Kersdach (26 Dee.), nostro sub secreto, anno etc. XIIIJ. Get. charles.
Opschrift: Aan de 3 slaten van Utrecht. Deel A. 6*01.
N% 658. Jan van Egmondt gouverneur enz, Floris van Esmond, stadhouder enz.t en raden
van Holland enz., aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop. Eerwaerdige, vrome ende wijse heeren ende goede vrunden, wij gebieden ons met goeder
affectie tot uwer liefden, ende der zeluer belieue te weeten, dat achtervolgende den affscheyt van die dachuert lestwaerff tot Schoenhouen gehouden bij eenige gedeputeerde ons alregenadichsten heeren des keysers ende des eertshertoige ten eenre zijde, ende den gedeputeerden des harden eerwairdigen vaeders jn Gode, des bisscops, milsgaeders der staten van Vtrecht ter andere, soe ist rapport gedaen onse genadichste vrouwe, vrouwe Margriete, eertshertoginne van Oistenrijck, als regente ende gouuernante, ende hoeren genaden raidt, bij diewelcke conclusie genomen is, blij- ckende bij zekere acte daer aff gemaict, daer van wij uwer lieffden copie bier jnne besloeten ouerseynden, naevolgende den affscheyt vande selue dachuert, twelck wij v luyden jnden besten gairn laten weeten, tot dien eynde dat ghij v daer nae moecht regulieren, alzoe wij zullen rnoeten achtervolgen die teneur vandie selue acte. Eerwaerdige, vrome ende wijse heeren, onse Heer Godt zij mit v. Gescreuen jnden Hage, vpten XXIXea dach jn Decembrj, anno XVC ende XIIIJ, Die graue van Egmondt heer tot Bair ende gouuerneur, Florijs van Egmondt,
heer tot sincte Maertijnsdijck, stadthouder generael, ende anders die raide ge- committeert ten saicken van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. iret. ASSEICDELFT.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 602.
Het in dezen brief vermeld afschrift van deze actie, is van dezen inhoud;
N\ 659. Copie. Vp huyden XXen dage jn Decembrj, anno XV0 ende verthiene, mijn genadichste vrouwe
gehoert hebbende trapport vanden commissarijssen, die geweest hebben ter dachfaert onlancx gehouden tot Schoenhouen, aengaende die gescillen ende differenten vp geresen ter cauze van- den saicken van Hoencop, ende verstaen hebbende bij den voers. rapport, dat die saicken der |
|||||||
|
FBEDERIK. TAW BADEff , (1515).
|
|||||||
|
108
|
|||||||
|
voers. gescill ende differenten angaende noch nyet bereet en zijn, ora eenige vuyterste appoinc-
tement oft declaratie daer vp te doene, soe heeft mijnen voers. genadichste vrouwe bij aduise vanden lnyden vanden * raide neffens huer wesende, geraemt ende gesloten, dat zekere andere dachfaert noch ter dier cauze gehouden sal worden tsint Jansmisse naestcomende, ende andere dagen naevolgende tot zulcker plaetse dat die eerwaerdige vaeder jn Gode, hoochgeboeren forst, die bisscop van Vuytrecht ouercommen sal mit die gouuerneur, stadthouder, president ende luyden vanden raide jn Hollant, ende omme bat te vernemen den recht vanden partijen mijn voers. genadichste vrouwe, bij aduise als bouen, heeft van hueren wegen gedeputeert ende geordineert, deputeert ende ordoneert mits desen raeesler Jan van Duuoirde, raidt der key. ma. ende mijns aire genadichsten heere des eertshertoige jn hoeren voers. raidt jn Hollant, ora mit alzulcke jnformacien, brieuen, tijtlen ende muynieuten als van beyden zijden hem zullen ouergegeuen ende geexhibeert worden, oin die deductie van hoeren rechten ende die zelue jnformacien, brieuen, tijtlen ende andere bewijsingen te onderbrengen ter voers. dach- faert, om aldaer gesien ende geuisiteert te worden, ende voerts vp all een vuyterste appoinc- tement gegeuen te worden, alst van rechtswegen behoeren sal, oft dat de raedsvrienden van beyden zijden ramen off sluyten zullen; ende zullen alien proceduren voer geestelicke rechters off" elders gejntenteert ende alle executien, diemen doen mochte vp die van Hoencoep, jn state ende surceance gestelt ende gehouden ende die arresten, gedaen op die gueden vanden,geestelicke persoenen ende anderen van Vtrecht, vp gelicht ende ontslegen worden, mils bij hiinluyden be- talende die redelicke costen, gedaen ter cause vanden voers. arresten, ende dit ter tijt toe dat die voers. dachfaert gehouden oft dat anders geordineert zal worden. Aldus geordineert, geaduiseert ende gesloten bij mijnen voers. vrouwe jnden raide te Brussel, ten dage ende jaer als bouen. Onderteyckent : Margriete. Ende mij tegenwoirdich: Verderue. Gecollacioneert tegens doriginale acte ende accordeert bij mij,
Get, ASSENDELFT.
N°. 660. De hissckop van Vtrecht aan de 3 staten van Utrecht, over lands geldelijke aan-
gelegenkeden.
Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecbt, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Soe ghij vns doer uwen schrijfften te kennen geuen, wie dat zwaer-
heyt gemaect werdt den ghenen, soe wij noch schuldich sijnt hoere brieuen, der maten wie anderen geschiet is, to versegelen, ende daeromme aen vns begeren vnsen lieuen getruwen raedt ende rendtmeister Berndt Vuyten Enge offte yemants anders beueell te willen doen mit sulcken schul- denaren te handelen, ende sij mit anderen middelen to vreden te stellen, wulden ghij geerne toe helpen etc. Hierop is vnse gueteiicke begeerte, dat ghij den seluen schuldenaren hoer brieue, der maten als wij den uwen gedaen ende ghij vns wederomme den vnsen to geschien toegesacht hebben, oick besegelen willen, want wij vns nyet en versien enige andere we^e to vijnden, daermede sij to vreden gestalt moegen werden. Voert soe ghij roeren, dat die kijstensitters in makinge hoer rekenschap vnledich sijnt, omme die voert te doene, begerende wij daer bij oick yemant ordineren wolden, die te helpen hoeren, sus hebben wij daer toe geordineert den voers. vnsen rendtmeister, ende begeren, soe wanneer die rekenschap gedaen werden sail, ghij hem sulcx eenen offte twee dage to voerens verwittigen willen. Ende soe ghij voerder begeren, v vnse meyninge te willen laten weten vpten voerraem vanden stuuergelde int lant etc., soe kunnen ghij ongetwijuelt waill ouerleggen, dat wij vermitz onleden ende anders hier to hantz wesende, |
|||||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1515). 109
vns daer toe nyet waill ledigen noch sulcx alhier bij vns seluen ouerleggen kunnen , deshaluen
die noiltruft eysschen will, soe wanneer men der saeckenhaluen handelen sail, dat wij alsdan aldaer in vnsen lande tegenwoerdich sijn , vmme daerop mit vnsen gemeynen staten eendrachtelicken te communiceeren ende dan daer jnne alse tot wailffaert vnser lande best dienen sail togeschiene. Godt zij mit v. Gegeuen in vnsen slote tot Vollenhoe, opten IlJeQ dach in Januario, anno etc. XV". Get* H. HUNDEBEKE.
Op$chrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 605.
N% 661. Jan Bedel aan de 3 staten van Utrecht, over het op de Stichtsche goederen ter
zake van Honcoop gelegd beslag,
Eerwerdighen, vroemen , wijsen heeren. Doe als ick ghedeputijrt bijn gheweest van weghen
der ghedeputijrden ons genadighe heere van Vtrecht ende zijnder drie slaeten opten twaleften dach van Decembri, om dat arrest generael op alien goeden der van Vtrecht onbehorh'ch ghedaen bij den hoeghen hoef of doen the stellen, soe bijn ick zanderen daech ghereyst nae Brussel, ende heb aldaer onse supplicacye hier bij ghelacht den vijften dach daer nae uolgende ouergegeuen, ende heb antwoerdt gecreghen vanden hoghen ende secreten raet onser g. vrouwe Margriet etc., inder presencye van ineyster Jan van Duuordt, ghedeputeerde wt den raet van Hollant, van weghen des prijnssen tot Sconouen in den laesten dachuaert wesende, die welke antwoerdt ick wel wiste onse g. heere ende zijnder staeten nyt ghenaemlick zoude wesen, waer omme die hoeghen raet woerdt suspendyert tot den saterdach voer den Corsauont, ende hebbe mit groele vruende hulp opden tijdt eyntlick antwoerdt vercregen, blikende bij een acte ende copie bij desen brief ghelacht, ende voert mueghen uwen eerwerdighen, vroemen, wijsen h'efden die doen bij mijns g. heere boede den hoef van Hollant presentijren, dat zij die acte voers. doen executijren ende scriuen ter steden ende plaetsen van noet wesende bij hueren gheswoeren boeden ende mit gheen duerwaeder tot hoeren costen. Ick seynde inghelijck bij brengher van desen die articulen, waer op die partijen van beyde zijden noch the producijren voerden commissarissen gheexaminijrt ende ghehoert zullen werden. Ende want men in die heylich Korsdaeghen gheen expedicye heeft konnen crijghen, ende oeck mij andere noetsaeken haerjghescreuen ende beuoelen werden the hoef, in mijnder prestencye the veruolghen van den stadt van Vtrecbt, die mijnen eerwerdighe heere den proest van Oude Munster, ende mij een bode brengher van desen mit briefuen nae gheseynt heeft, begherende seer eerstlick" prouisie vanden hoegen hoef, waer mede die borgheren ende ondersaeten van Vtrecht hueren goeden in Benscop gheleghen, vrij ende onbelast zouden inoghen werden, na wtwijsijnghe des tractaets laest ghemaeckt, welcke prouisie ende mandement hier bij i ghelacht mit vruenden hulp eerst huden vanden audiencyer ghelicht ende vercregen, die ick uwen wijsen ende voersichtigen h'efden bij brerjghers briefs ouerseynde mit een duerwaerder van den hoef van Hollant, oeck bijsonder rnacht hebbende vanden hoeghen hoef in Benscop, in Polsbrock, oft daer van noet zal wesen, the doen executijren; ende want mij noch als huden noch anderen saeken belast worden, hier noch wat the vertueuen sonder der staten costen, soe seynde ick bij bren- gher van desen alien mijnen diligencye ende expeditien, die ick van weghen onser g. heere ende zijnder staeten eerstlick verworuen heb, der God Almechticht, salich ende langleuich spaeren inoet. Ghescreuen tot Brusel, opten vierden dach Yan Januario, anno veertijn, naet scriuen van desen hoeff. Jan Deedel, canonick etc., uwer alien oetmoedighe dyender.
Optchrijt; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 607. |
||||
|
110 FREDERIK VA.N BADEK, (1515).
|
|||||
|
N\ 662. Frederik van Seldenek9 Berent Vtm Enge en Berent Frelse van Dolre, bevelvoerders
te Duurstedey aan de 3 staten van Utrecht, over de geweldadigheden der krijgslieden in het Stickt. Weerdige, edele, wailgeboeren, hoichgeleerde, gestrenge veste, eerbare ende vrome, eersame,
wijse ende voirsichtige, bijsundere lieue heren ende guede vrienden. Die vndersaten des kerspels van Amerongen ende dair ominetrent sijn bij ons geweest, clagelicke te kennen geuende, woe dat en donredage lestleden een deell knechten hemluden jnder nacht onuersijns ouervallen, soe dat sij nyet gevlucht noch ewech gebracht en hebben thoen, daer zij tgehele jair op leuen solden, affetende ende zij voert jnden gront verderffende, gelijck uwe w., e. ende 1. dat seluer ouerleggen kunnen; ende soe ons dan sulx verdochte, screuen wij doe aen den hoiftman Weibell- venger ende geraene knechten, dat sij ter stont wt vnses g. h. lant vertrecken solden, endejndien sij des nyet en deden ende hem dan dair en bouen wes wederuoer, dat sij dan nyet seggen en dorsten, zij en waeren genoich gewaerschuwet. Vntboeden zij ons dair op ter antwoert, zij desen dach vertrecken wolden; dan vernernen vanden voirs. vndersaten, die noch huden clachtich bij ons geweist sijn , dat sij nyet en vertrecken ende boeren hoip alle dage meerdert ende noch meer verwachten, ende sich laeten duncken noch soe vten Gestichte nyet te wiilen. Ende want dan sulx den armen vndersaten tot groten vnderfflijcken schaden compt, ende jndien dair jnne nyet versien en werdt, tot noch groteren lasten ende schaden gedragen ende cornen will, ende oick dair doir verhijndert will worden, dat wtgesette huyssgelt jnne te doen vorderen, dat vnse g. h. ende den staten dan achterlijke wesen solde, hadden dairomme op uwer w., e. ende 1, wailbeuallen gedacht, die clocke bijden mairscalck inden lande te laeten slaen, ende dair mede die voers. knechten wten Gestichte te brengen, dat wij uwen w. e. ende 1. soe jnden besten te kennen geuen, omme ofte dat denseluen soe guet dochte, wat hulpe ende bijstant wij ons dan tot v versien sullen; doch wisten uwe w. e. ende 1. andere manieren ofte wege zij vten lande te brengen ende ons verwitiiget, sullen wij ons dair dan nae behoirlicke hebben ende bewijsen, Hier van uwer w., e. ende 1. guetlijke bescreuen antwoert begerende, die selue Got altijt wail- vaerende bewaren moit, Gegeuen tot Duersteden, vpten VUca dach jn Januario, anno etc. XV% Frederick van Seldeneck, des heiligen ro. ricx eerffkoekemeister, houemeister,
Bernt Wten Enge, rentmeister, Bernt Freyse van Dolre, castelleyn, beuelres tot Duersteden. Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 608.
N\ 663. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van Honcoop en
over de hrxjgslieden in het Sticht. Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Wij hebben uwe schrijuen vns nv gedaen mit inne geslootener verteyckenisse der articulen van dat repoert, meister Johan Dedell nv vuyt den houe van Bour- foifnien gebracht heefift aengaende die saecke van Hoencop etc. te gueder mathen verstanden, ende wiilen hierop nae vermoegen der seluen verteyckenisse hier en bijnnen middeler tijt der voers. dachffaert alien vermoegelicken vlijte doen ende laten geschien, omme alle dinge, die tot bewiisinge vnser kercken van Vtrecht heerlicheyt ende alden rechten dienen ende van noeden sullen wesen, te doen bij te brengen ende jnder saecke te laten geschien, als sich dat behoeren |
|||||
|
Ill
|
|||||||
|
BlSSCHOP VAN UTRECHT, (1515).
|
|||||||
|
sail werden. Godt zij midt v. Gegeuen jn vnsen slote tot Vollenhoe, opten XXen dach in
Januario, anno etc. XV°.
Get, hosz.
Oick, lieue vriende, hebben wij verstaen, woe nv enige daghe een groot hoep knechten in
vnsen Gestichte aldaer, alsoe tot Amerongen, Coten, Werchouen ende daerominetrent gelegen ende noch sijnt, vnse vndersaten merckelicken beschedigen ende een sdeels heell verderuende, ende woe waill dan vnse boiffmeister ende rede tot Wijck, als wij des onderricht werden, mit schrijfften ende anders veell veruochs gedaen hebben omme dieseluen knechten vuyt onsen Gestichte quyt te moegen werden, oick wij desgelijck alhier daeromme veruolgen doen hebben, is doch sulcx tot noch toe vnsen voersz. vnderzaten tot geynen bate offte verlichtinge gecommen. Ende soe wij dan nv alhier mit anderen merckelicken ende lastigen saecken genoech te doen hebben, soe begeren wij daeromme aen v guetelicke, dat ghij sulcke wege ende manieren willen helpen vijnden ende voernemen, waer doer men der voers. knechten vuyt vnsen Gestichte aldaer quyt moege werden ende vnse vnderzaten sulcx verderfllicken schadens ende lasten verdragen moegen blijuen, want hem anders, jndien dat nyet geschien en solde, nyet vermoegelicke solde wesen die huysgelden, die nv weder aenstaende sijnt, te betalen, twelck in alien dingen well verhijnderinge brengen, wij lieuer verhuet sien solden; dat wij v soe inden besten te kennen geuen. Datum vt in literis. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 609, 610.
N\ 664. De bi&sckop van Utrecht aan de 5 kapittelen van Utrecht, over het stuivergeld.
Van Goets genaden Frederick, bisschop lUtrecht, geboren marckgreue van Baden. Eerbare, lieue vrienden. Uwe schrijuen vns nw gedaen, onder anderen dat stuuergelt hero- rende etc., hebben wij te gueder maten verstanden. Geuen v hierop guetlicken tkennen, dat wij v ende den anderen vrienden van vnsen staten bijnnen Vtrecht wesende, bijnnen vier dagen ge- leden op dergelicx hoer schrijuen ende begerte vnse guede meyninge bij vnser stadt van Vtrechts bode, die wij vermoeden nv aldaer gecomen is, schnjiftlicke te kennen doen geuen hebben, wel- licker vnser antwoerdt wij verhoepen ghij een guet benoegen zullen hebben. Godt sij midt v. Gegeuen in vnsen slote Vollenhoe, opten XXen dagen Januario, anno etc. XV0. Get, uosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht. Deel A. 611. N\ 665. De stad Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht, over het stuivergeld,
Weerdige, hoichleerde, edele, geboirtige, eirsame, Avijse, besundere, lieue heren ende guede
vrunden. Alsoe uwe liefden op een vridaich toecoemende generael capittel doen verscriuen hebben mede te sluten als vanden stuuergelt, vanden burger int lant ende mede vanden verbant brieue etc,, soe kunnen uwe liefden wail bedencken, dat ons teser tijt nyet gelegen is, aldaer teser tijt onse vrunden te deputieren opden bescreuen capittel, om anxst, sorge ende onveilicheit der knechten tenant aldaer liggende; is oic ongeboirlick ende ongewoentlick mitten eersten capittel te sluten, ende oft dan dat capittel sinen voertganck hadde om te sluten, des wij doch nyet en vermoiden, soe en consenteren wij dair jnne niet, seggende dair tegen soe veel wij kunnen ende moegen, protestierende mitz desen tselue; ende indien uwe liefden tselue capittel weder op nye verscriuen werden, doch wat clairder specificieren willen, om het te verstaene, sijn dair ditime |
|||||||
|
112
|
|||||||
|
PREDERIK. VAW BADEN, (1515).
|
|||||||
|
dienslelick begerende, dese onse onscult van onss teser tijt int best nemende; versculden wij altijt
an uwe eirsame liefden, die Got in vrouden lang gesont bewaren moet. Gescreuen XXVen dach in Januario, anno Domini etc. XV. Die stadt van Amersfoerdt.
Opschrift: Aan de 5 hapiltelen , ridderschap en stad van Utrecht, Dcel A. 612. N\ 666. De hwchop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe der krijgeknechten
in het Sticht. Van Gots genaden Frederich , bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbaren, lieue vrunde. Uwer schrijuen vns gedaen, daer jnne ghij vns te kennen geuen, woe een groot getall van knechten, die ghij nyet en kennen in wes dienste zij liggen, een zecker tijt lanck aldaer in vnsen Neder Gestichte gelegen hebben, ende van dorp to dorpe vertrecken, vnsen gemeynen huysman grooten hoemoet, onverwijntlijcke ende onlijdelicke scaden, fortzen ende gewelden ongnedichlicke aendoende, die welcke, soe die hoep dagelix meerder ende stercker werdt, ghij sonder vns presentie nyet en sien vuyt vnsen Neder Gestichte quyt te werden , waerop ghij begeren wij vns ter stondt sonder enich langer vertrecke aldaer in vnsen Gestichte bij v voegen wolden, omme midt v gelijckelicken inder saecken voers. te helpen raden etc., hebben wij allet mit voerder jnnehalt uwes briefs te gueder maten verstanden. Ende weren hierop vuyt gueder hertten gants guetwillich ende geneycht, vns hier jnne nv van stonden aen nae sulcker uwer be- geerte te bewrJ6enj mer omme noitlicher saecken willen, die wij noch alhier te doen hebben, daer vns ende desen vnsen landen oick groot ende merckelicks aengelegen is, kennen wij sulcx nv soe haestelick nyet bij brengen, ende doen daeromme inden besten als voer tyerste aenden voers. hoep knechten in vnsen brieff hierbij wesende schrijuen, ernstelicke begerende , dat sij van stonden aen vuyt vnsen Gestichte vertrecken, allet nae luyde deser hierjnne gesloten copie, welcken vnsen brieff ghij denseluen knechten van stonden aen willen toesenden, doch nyet the mijn soe yerst dese voers. saecken alhier gedaen ende geexpedieert sijnt, wellicx bijnnen cortten dagen geschien sail, dan willen wij vns, milter hulpe Godts, sonder enige vertrecke in eigener persone jn vnsen Gestichte aldaer voegen, jn deser ende anderen saecken nae vnsen besten vlijte helpen raden ende voernemen, als sulcx tot waihTaert ende beschermnisse vnses lants ende vnderzaten aldaer beste dienen sail werden. Godt zij midt v. Gegeven in Ynsen slote tot Vollenhoe, opten XJ** dach in Februario, anno etc. XV0.
Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapitteleny ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 613^ Het in dezen brief vermeId aftchrift luidt alt volgt:
N°. 667. Lieuen besunderen. Vns is mit groten clachte voer gebracht, woe ghij nw mit een groot
getaell van v een guede tijt in vnsen Neder Sticht van Vtrecht gelegen ende noch sijnt, vnsen scamelen vndersaten dat hoer aiff eten ende drincken ende anders groten onlijdelicken verderfflio- ken schaden ende verdriete doen ende toe voegen, wellicx ons van v nyet weinich verfremdt, soe wij nyet dan all guet mit y weten wtstaen te hebbe. Begeren ende versoicken dair omme aen v mit ernst guetlicke, dat ghij van stunden aen wtten voirs. vnsen Gestichte vertrecken, sonder vnsen vndersaten enige voerder schaden oflfte verdriette meer toe te voegen. Ende woe wael wij ons sulcx to geschien tot v genselicken verlaten, begeren wij nyet te mijn des v be- schreuen anlwort bij desen bode, omme wij ende vnse staten ende lantschap van Vtrecht vm* |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 113
|
|||||||
|
jn den besten dair nae moegen weten te richten, Godt sij mit v. Gegeuen in vnsen slote
Vollenhoe, vpien XJen dage in Februario, anno etc: XV. Opschrift: Ynscn h'euen besunderen heufftleden, vendriclien, dubbel zoldenicren cnde
gemeynen knechten liggende nw jn vnsen Neder Gesticht ran Vlrecht. Deel A- 614.
N\ 668. Hendrik van Nassau zendt Frederik van Renesse aan het kapittel van den Dom te
Utrecht, met eene koninklijhe hoodschap* Eerweerdige, besundere heeren ende goede vrunden. Jck gebiede mij tuwaerts. Alsoe die
coninck van Castillen, mijn alder genadto. heere, mij onlancx bij zijnen brieuen beuolen beeft, mij bij v te transporteren, ende van zijnder magestaet wegen aen v licden zekere begheerte te doen. Ende want wij het selue nyet gelegen en js, soe zeynde jc v Frederick van Reness, mijn stadtbouder jn sconincx leenhof alhier, ende hebben hem gelast v li'eden te verclaren ende van tsconincx vregen te versoucken betselue mij beuolen was. Jck bidde v vruntlick mijnen voers. stadtbouder te gelouen als mij seluen ende voirts op tsconincx begheerte hem sulcke antwoirde willen geuen, als de coninck v volcomelic betrouwt, des zijn magestaet on t wij felt bekennen sal, waertoe jck mij employeren sal. Ende sal v voirts jn mijnen eygen name alle vruntscap ende liefde bewijsen jn mijnre macht zijn, kent God, die v, eerweerdige, besundere heeren ende goede vrunden bewaren wille. Gescreuen jnden Haghe, den XIJten February, anno XV. Get. die \h tjwe, n. de Nassau.
Opschrift; Aan het hapittvl van den Dom te Utrecht. Dccl D. 443. N°. 669. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht} over het verleenen van ge-
hoor aan hunne gedeputeerden. Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Uwer schnjuen vns nv gedaen, daer jnne ghij vnder anderen be-
gereni wij vns omrne seker saken inder seluer uwen brieff geroert , aldaer bijnnen vnse stadt voegen, ende jndien vns sulcx nyet gelegen sij , wulden ghij gern uwe vriende alhier bij vns senden etc., hebben wij allet mijt voerder ende breyder jnneholt uwes briefTs te gueder maten verstanden, ende weren gants guetwillich nae sulcker v begeerte, vns bijnnen vnse stadt aldaer te voegen, dan omme sonderlinge saken vns nv voergefallen zijn, konnen wij sulcx nv nyet bij brengen, mer wij moegen bjden ende zijn des te vreden, dat ghij enige van uwen vrienden en dijnxdage toekomende voer den middage alhier bij vns senden, den weicken wij gern guetlicken audientie willen geuen. Godt sij midt v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten IXen dach in Marlio, anno etc. XV0, Get. nosz,
Opschrift: Aan de 5 kamttelen. ridderschap en stad van Utrecht. Dcel A. 616. N\ 670. Adriaan Florisz, van Utrecht herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat Karel van
Oostenrijk hunne hegroeting ontvangen zalf en raadt Jiun, met het verzoek aan hem hetreffende de hekrachtiging van het vredeverdrag, diens komst in Holland af tewaehten. Eerweerdighe, voersinnighe, wise heren. Ic gbebie mi seer dienstelijc tot vwer weerdiubeden.
Denseluen belieue tweten, dat mijn ghenadighen beer ende sijn hoff hier iGent noch twe weken. II. 15 |
|||||||
|
114 1?REDERIK VAN BADEN , (1515).
|
|||||
|
bliuen sal, mer tis onseker waer hij dan reysen sal, hoe wel dat den opset is van hier tot
Brugghe treisen. Voert aengaende die congratulatie, die ghij minen ghenadighen heer begheert tdoen, sal hem seer gbeuaem sijn tot wat plaetsen v dat belieuen sal, mer int verbeteren van v heren, want ghij begheren suit confirmacie van den pays onlanx gemaict, soe duncket mi best dat ghij vertuefte tent wij in Hollant comen, op dat daer bij moghen wesen, die daer ijt teghens sauden willen segghen. Ic meen dat men luttel daer teghens opponiren sal ende al ghescieden enich oppositie, soe suit eerlijcker wesen voer die stadt van Vtrecbt, nijt teghenstaende enich contradictie, dat van den prinse ende sinen raet tvercrighen, als ic hope dat sonder twifel, bij der bulpe Goeds, ghescieden sal, die v weerdicheden ghesont ende salich bewaren wil tot veel jaren. Ghescreuen tGent, den IXeu dach Martio, anno XV*. V goetwillighe dienaer,
Adriaen van Vtrecht. Opsclirift; Den eerwecrdighen, voersinnighen, wijsen heren Tan den drie staten tUtrecht. Deel A. 617.
N\ 671. Jan van Egmond^ gouverneur enz.9 en de raden van Holland enz.9 aan de 5 ka-
fittelen van Utrecht, ter zake van Honcoop. Eerwaerdige, wijse, voirsienige, lieue, geminde heeren ende vrunden, Wij houden uwer
wel indachlich, hoe dat sekeren tijt geleden die procureur generael van onsse genad. heere hem beclacht heeft, dat uwer e. mitten drie staten des Neder Stichts belieft soude hebben zekere huysgelden te setten op die van Hoencoep, wesende ondersaten ons genad. heren etc., jngeseten van Hollant, waeromme zekere gueden, wesende bijnnen dese lariden, toebehorende eenige vanden drie staten, toegeslagen sijn geweest, waerop sekere dachuaert gehouden is tot Scoenhouen, daer geweest zijn die gedeputeerde van onsse genad. heere ende die gedeputeerde van mijn heere van Vuytrecht ende die drie staten des Neder Stichts, daer soe veel gedaen es als datmen onsse genad. heere rappoert doen soude van dat vptie dachuert gehandelt was, ten eynde dat men soude mogen weten sijnre genaden belieuen, aldaer eenige gedeputeerde van Vuytrecht mede geweest zijn, veruolgende naerstelick te hebben die ontslagene vanden gearresteerde gueden. Eyntelick es bij onsse genad. heere offgedaen dat arrest gedaen vpten gueden van die van Vuytrecht, mits dat alien saecken van vorder proceduren ende execucien blijuen souden jn state ende surcbancie ende opgehouden worde tot sint Jansmisse naestcommende, bijnnen welcken tijt men weder soude mogen ver^aderen ende van dier saecke een eyntelick offscheyt maicken. Dies niet jegenstaende soe belieften den maerscalck des Neder Stichts die van Hoencoep te someren , hem te brengen vp vridach den XXllJen deser maent die somme van twee hondert gouden gulden, daer off wij ons nyet genouch verwonderen en connen, gemerct dat aflgescbeyt vander laester dachuert, bij de gedeputeerde aen alien zijden genomen, gemerct oeck dbelieuen van onsse genad. heere vander ontslaginge vnnden gearresteerde gueden, op sulcken condicien ende maten voern verhaelt. Waerom Wij jegentwoerdelick aen uwer e, scrijuen ende versoucken van wegen ons voers. genad. heere, dat uwer e. soe veel doet aen mijn heere van Vuytrecht ende aen den maerscalck , dat die voers. somacie ende communicacie offgedaen werden, oft anders wij sullen geoersaeckt worden onsse genad. heere daer off te aduerteren, die wij seker sijn tselue nyet danckelick nemen noch lijden en sal, twelck wij gaerne verhoet sagen, omme alle guede ende oude nabuerscap te onderhouden, daer toe wij ons tot alien tijden gaerne employeren willen, dat kenne God Almachtich, die uwer e. bewaren wil in langen saligen end« gesonde leuen. Begeren hier off uwer e. guetelicke bescreuen |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTBECHT, (1515).
|
|||||||
|
115
|
|||||||
|
antwoerde, omme ons daer nae te mogen reguleren, Gescreuen inden Hage, vpten XXIJea dach
in Maerte, anno XV* ende XV, stilo curie HoIIandie.
Johan, graue van Egmondt, heere tot Baer etc., gouuerneur, ende anders die
rade ons g. h. prince van Spaengnen, gecommitteert ten saecken van Hollant,
Zeelant ende Vrieslant.
Get. suHOfts.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht. , Dcel A. 6*18.
N\ 672. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Wij bebben uwe schrijuen sampt den briefF woe die gouuerneur
stadtholder ende raidt van Hollant aen v geschreuen, vnse vndersaten van Hoencoep berorende, guetlicke ontfangen, ende daer op vnsen marschalck beueel gedaen de sake te laten berusten, tbent der toekomende dachfairt, die daer op gehalden sail warden altera Johannis Baptista naestcomende, wij v jnden besten tkennen geuen. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXVIUca dacb in Martio, anno etc. XV. Get. H. HUNDEBEKE.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Decl A. 619.
N\ 673. G. de Rijck aan Frederik van Egmond, heer van IJsselsteiny over geldelvjke aan-
gelegenheden. MededeeUng van verschillende nieuwstijdingen.
Waelgheboren, vermoghende, g. lieue beer. Ick ben en vridaghe alhier tot Brugghe ghe-
comen, aldair jck mijnen g. beer nyet en vant, dan was ter Sluis spelen ghereden ende om die hauen te bezien, boe men die best vermaken solde. En sondaghe als mijn g. beer ghecomen was, ben ick bij meister Adriaen, den decken van Louen, gegaen, ende hebbe hem uwen g. brieuen ghepresentert ende zeer bertelick van nwen g. weghen ghebeden, uwen g. jn desen uwen g. saken te willen bewisen een vrundt; jck bebbe oick den decken van Eyndouen, die al bij hem is, ghebeden uwen g. altijt aen mijnen heer den decken te willen vermanen, daer vp mijn heer die deken mij gheseyt heft, dat bij na zijnen vermoghen uwen g. daer jnne dienen sal; ende heft mij daer om beuolen een suppl. te doen maecken met eender coppien van uwen g. brieuen, dat jck gisteren ghedaen hebbe, ende sal hem die huden geuen om jnder finan. die te brenghen. Ick hebbe gisteren bij den ontfanger generail ghevveest ende hebbe hem ghebeden, dat hij uwen g. aen den tresorier generail wil recommenderen ende dat hij, jndyen uwen g. saken een vrundt wil zijn, uwe g. zullent tegliens hem met een goet cleyn perdt verdienen, die mij bij den tresorier brachte; ende ick badt hem van uwen g. weghen uwen g. jn desen te willen dienen, uwe g. en soldent onvergolden nyet laten, daer hij mij vp antworde, »hij solde zijn beste daer jnne doen, dan mijns g. heren sculden waren soe groet, dat men nyet gheloeuen en solde." Mijn heer die decken van Eynhouen heeft mij gheseyt, dat mijn gen. heer soe qualicken gheregeert is gheweest, waer om mijn gen, heer en macb ghene brieue oft cedullen teyckenen, mijn beer der decken en moet zij hem selue doen teyckenen, ende eest dat een groete sake is, soe laetse mijn heer die decken erst den cansellier van Bourgnea ende den secreten rade zien, ende anders en wordt daer nyet ghe- teyckent. Ick ghevoele dat men vuyt is, den olden thesorier Le Feuere een smacke te gbeuen, hij rekende dat men hem sculdich bliuen solde LXXXm guld. , ende daer wilde hij van versekert zijn eer hij zijn officie ouergeuen wolde; dien nyet jeghenstaende js hij af gheetelt ende heel ver- 15*
|
|||||||
|
116 FREDERIK VAN BADE3 , (1515).
|
|||||
|
laten, ende, na dat jck jnt heymelick verstaen hebbe, soe zijn die LXXXm guld. ghecomen vp
XXXm. God geue dat hij noch jnt laitste ghecn ghelt selue toe en geue! want nv sal een ijgelick elaghen. Hij heeft hier zijnen clerk veruolghende, dan, na dat mij dunct, en heeft hij gheen groet ghehoer. Ik hoire mijnen Leer van Montingnij ende desen nyeuwen thesorier zeer prisen, ende zunderlinghe mijnen beer den decken, die nv daghelicx jnde rade zijn des morghens ende des namiddachs. God geue dat alsoe voerts moet gaeniVoer tidinghe, mijn dunct dat mijng. heer Vrieslant wederom crigben sal vanden hertogbe van Sassen voer een zeer cleyne some gbelts naden sommen daer voer hijt ghehadt heeft, jck late staen zijne scade ende costen, als jck uwe g. al corts wel breder scriuen sal. Men sal huden hier sleeken, daer wel XIIIJ of XV helmen zijn zullen, ende die scilde zijn met ruten van ijsser belacht oft heslaghen, alsoe dat nyet scrarnpen en can, dat men daer vp sleeken sal. Men verwacht morghen oft beden mijnen heer van Nassau, die vuyt Vranckrick compt; ghecomen zijnde sal men reysen en vridaghe ofte ende saterdaghe oft en maendaghe loecomende na Zeelant oft Bruessel, na die tidinghe die hij brin- ghet, want men seydt dat hem volghen jn ambassaden vuyt Vranckrick die hertoghe van Bourbon, die beer van Vendome met meer andere groete personnaigen vuyt Vranckrick, vanden meesten wair om en can ick sus nyet vernemen. Men seyt oeck dat sij mede brenghen die buysvrouwe van mijnen heer van Nassau, die dochter vanden prinche van Orangien. Eest mij mogelick, jck sal uwen g. vanden tractaet van Vranckrick crighen ende mede brenghen. Ick versta dat mijn g. beer noch desen somer reysen sal naden keyser. Andere segghen dat die keyser selue hier comen sab Anders en wet jck uwen g. noch nyet zunderlincx te scriuen, alsoe als jck noch nyet vele met yemant ghecalden en hebben, dan sal van alles vernemen ende uwen g. saken veruolghen na mijnen armen vermoghen, met der hulpen van God Almechtich, die uwen g. jn langhen salighen leuen gesparen wil. Gescreuen op Meydach , anno XVCXV. Mijn here. Uwen g. zoene heeft mij gheseyt, dat hij uwe g. twe brieuen gescreuen heeft, om
die brieue vanden casteleinscap ende bailluscap van Schoenhouen, om die te vernyeuwen, alsoe als men alle officien vernyeut ende daer van nyeuwe brieuen moet hebben. Wair om, lieue beer, en wilt nyet lalen die brieue en worden [ouer dach gbesonden met enen sekeren bode mijn beer uwen g. zoene oft mij, want anders daer moecht ghebreck jnne vallen, dat uwen g. ende uwen g. vrunden ruuwen moechten. ( Uwen g. din. G. de. Rijck*
Opschrifti Den waclgheboeren, vermoghenden, mijneng. lieuen heer, greue tot Bueren,
lot Lederdam, heer tot Ussclsteyn ende des lants van Cranendonck etc. Archie/ van Buren,
N\ 674. De Had Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht, over de krijgs knechten in het
Sticht. Weerdijge, hoichleerde, edele, geboirtige; eirsame, wijse, voirsienige, lieue heren ende guede
vrunden. Uwer liefden bryeff vns gesant, berorende den handel vanden knechten inden Sticht leggende, gedaen ende noch doende ind aldaer bi uwe liefden communicieren solde, nu ende voert toecoemende in bescermenisse der armer ondersaten te vermieden , nae inhalden der seluer uwer liefden brielF, hebben wij ter guder maten verstaen. Soe, gude vrunden, soe wij te bant onse vrunden aldaer nyet voegen doruen om onveilicheit der knechten, die bi der wegen verkeren, is ons begeren uwe liefden aldair mit ende dair op communicacie op bolden willen ende tgeen uwe liefden dair in ouercomen ons scriftelick ouersenden, wij sullen ons altijt bewisen ende hebben |
|||||
|
■
|
|||||
|
BISSCHOP TAN UTRECHT, (1515). 117
als goede Stichtsche ondersaten ind onser moigelick te vreden sijn sal. Guede vrunden , onse Heer
Got si init v. Gescreuen op gwoensdach post Presentacionis Marie (2 MeiJ, anno Domini
etc. XV.
Die stadt Amersfoerdt.
Opschrift; Aan de 5 kapitfelen, ridder&chap en &tad van Utrecht, Deel A. 623.
JN"\ 675. Be stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over het stuiver- en tonnengeld en
over het op deze stad gelegd interdikt door het kapittel van St, Pieter* Eirweerdige, lieue heren inde vrome, bijsondere, lieue, gemijnde ffrunden. Alsoe v eir- weerdige beren inde vrome goede ffrunden ons dan serijuen en saterdage toekomende ten capittel komen saude, als vanden stuuer offte tonne gelde init meer anderen jnhaudende, inde dat toe sluten, hebben wij gelesen ende wael verstaen ten beesten, dair wij v, eirweerdige heren inde vrome, guede ffrunden weder op te kennen gheuen inden beesten, als dat wij niet sculdicb en sijn dair yet aff te gheuen nae jnhaut ons preuilegien, den welken onsen voirvairderen, burgeren tot Renen, verworuen hebben van ons gen. heren voirvaederen, bijsscopen tUtrecht, inde mitten drien staeten gegont inde gegeuen hebben wael bezegelt, inde soe wij als dan opten paellen vanden Neder Gesticht van Vtrecht leggen inde sijn den sloetel vande vurs. Gesticht inde leggen aenden aenval inde sijn dan twe off drie mael ousrvallen mit roeff, brant ind gevangen, dair wij jamerlic doir verdoruen sijn, gelic men jnder wairheyt wael weet, inde doer ons niet geschiet en is, al dus soe en sijn wij vander meyninge niet dair yet aff te gheuen in onse kerspel, inde men ons sulx wael verdragen mach, des van ons niet te eysschen. Ende oeck mede, soe dan die heren van Sancte Peter ons stadt interdickt inde ban geleyt hebben ouer recht, des sij niet sculdich en sijn te doen nae vermogen der landt brieff, inde laten ons gaen gelick honden ende beesten, welc tegen recht is vanden landt brieff, ende hebben gheen reden dair toe, inde nocb mer andere reden voir leQ^en, gelic oft wij aenden Gesticht niet en behoerden, dan off wij openbaer vijande waren, aldus is ons oetmoedelicke begeren van v, eirweerdige heeren ende vrome, goede frunden, als datmen die heren onderrichten wijlle, als dat sij dat ongeboertelicke interdickt, dair sij ons ingeleyt hebben ouer recht inde bulen onsen weten, inde wij wijllen onse saeck inde onkosten verblijuen inde jnleggen inden drier staeten handen; indien wij onrecht hebhen, willen wij bijden staeten vurs. aff* laeten; inde indien sulx niet en geschieden noch geschien en mach, sijn wij beducht dat wij doen sullen moeten gelic die vurs. heren ons gedaen hebben, gelic wij jnden generael capittel mit eenre supplicacie ende mit enen brieff dair ingeleyt, gheopent hebben, kenne God, die v, eirweerdige heren ende vroeme, goede ffrunden bewaren inde gesparen wijll. Gescreuen des vridages nae suncte Marcus dach (2 Mei), anno etc. XV. Die stadt van Renen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen , ridderschap en stad van Utrecht. Decl A. 624. N°. 676. Jan van Egmond> gouverneur enz»f en raden van Holland enz,t aan Gerrit Zu-
henrode en Jan Dedel, ter zahe van Honcoop*
Eersame, wijse, voersienighe, lieue, geminde heere ende vrunden. Wij hebben verstaen
vuyt onse medebroeder meester Jan van Duvoerde, dat ghij hern gerequireert hebt te wesen op dingsdage naest comende binnen die stede van Oudewater, omme achtervolgende zijne commissie, die hij heeft van onse genadigen vrouwe, jnformatie te doen beroerende tstuck van den hoocheyt |
|||||
|
118 FHEDEHIK VAN BADE* , (1515).
ende heerlicbeyt van Hoencoop, dair jnne hij bereyt is dat te achtervolgen, maer ouermits dat
ons verthoont js bij den procureur generael ons genadichs heeren , dat nict jegenstaende taccoerdt gemaect bij onse genadige vrouwe, van dat alle voirder executie gehouden zouden wesen in sur- ceancie, theeft belieft die maerschalck van den ingeseten van Hoencoep te ontfangen twee hondert gouden gulden, binnen een inaent tijts haerwaerts, bouen dien dat mijn heer van Vtrecht ende die drie staten des Neder Stichts ons gcscreuen hebben, dat de voors. maerschalck beuolen ende gelast was de voors. ingeseten onbelast te laeten totter toecomende dacbvaert toe; waeromme wij gelast hebben ons voors. medebroeder niet te vertrecken van hier, ten zij dat mijn genedigeheere hieraf geaduerteert zij, die wij al reede daer of gescreuen hebben, ende hem anders belieue, want ghij wel verstaen cont dat alle dinck behoert te wesen ende te bliuen inde slate als die waeren ten tijde vander ouerdracht, naevolgende welcke ouerdracht men al te handts zoudt willen procederen; twelck wij v inden besten laeten weten, op dat ghij zoudt willen aduerteren mijn heere van Vuytrecht ende die drie staten voors., ten eynde dat alle dinck gestelt mach worden in zijn eerste staet, ende die van Hoencoep gerestitueert van die twee hondert gouden gulden, hem laest werff of gehaelt. Ende wes u hier van wedervaert, begeren u schriftelick antwoerdt, eer- same, wijse, voersienige, lieue geminde heere ende vrunde, ons Heere God wil v gesparen in lange gezonden leuen. Gescreuen inden Hage , den XIei^ dach in Mey, anno XVC ende XV. Johan, graue van Egmont, heer tot Baer etc., gouuerneur, raden enz,
van Hollant, Zeelant ende Vrieslant. Op&chrift; Ann mr. Gcrryt Zukerroc, doctocr inden rechten, ofhciael van mijn heere die
procst van Oud Minister ende mr. Jan Dcel, canonick inden Dom tUtrechu Deel D. 445.
N\ 677. G. de Rijch aan den heer en vrouwe van IJsselstein, over geldelijke aangelegenheden.
Mededeeling van verschillende nieuwstijdingen.
Waelgheboren, vermoghende, g., lieue heer ende vrauwe, alsoe dienstelick als jck alder
meest can ende mach, ghehiede jck mij tot uwen g. Ende den seluen zullen bclieuen tewetenne, hoe dat jck achteruolgende mijnen scriften uwen g. ghesonden van Brugghe met den bodemijns g, heeren van Vtrecht, ick altijt voirts veruolghet hebhe den heeren vander finan. om betalinghe te moghen crighen oft ten mijnsten assignatie van uwen gen. penchion met oeck voerts ghestelt te werden jnden staet vanden ontfangher general, die men hem nv nyeuwe maken solde, daer vp ick tot gheender finaelder antworden en hebbe cunnen ghecomen , alsoe wel ouermidts den steck- spel als der proccssien vanden Heylighen Bloede ende den scietspel vanden voeghel ende bancket, dat die stadt mijnen g. heer gegeuen hebben, oeck om dat daer soe vele te doene is gheweest met den drossaet van Montfort, daer zij drie daghen tnede onledich zijn gheweest, dan ten laetsten hebben mij mijn heeren van Montingnij ende die dec-ken inder cameren ontboden, daer die nyeuwe thesoricr bij was, ende hebben mij gheseyt, dat zij ghenen raet en zien om uwen g. tot enigher betalinghen ofte assignatie te hulpen voer den sint Jansmisse, ende oeck tot dat mijn g. heer zijne lande ouer al ontfanghen hadde, dan dat uwe g. mijn g. heer wederom ghe- comen vuyt Hollant, dat ointrent sint Jansmisse zijn sal, bij hemluden senden, zij solden dan gherne dat beste daer jnne doen, dan mijn g. heer ware soe groeten sculdt sculdich, dat ouer de VIIJ g. beliep, ende hem stonden Zeer groete lasten nakende, als vanden ambassadors, die in Vranckrick gheweest hadden ende die nv corts daer comen solden, met anderen lasten, dat 2*j riyet en saghen dat men enighe ander sculdt solde connen betalen, waer vp ick hem badt di$ |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515).
|
|||||||
|
119
|
|||||||
|
uwen g. te willen scriuen, ende nyet te mijn uwe g. te willen doen slellen jnden nyeuwen
staet, vp dat uwe g. voertaen betaelt mochten worden; daer vp zij inij ter antworden gegeuen hebben, dat zij woldent uwen g. scriuen lalen; daer vp ick veruolghet hebbe drie heele daghe , eer ick dit hebben connen ghecrighen, ouennits dat zij soe zeer gheoccupert zijn gheweest om dat senden aan mijn g. vrauwe in Denemercken, ende om dat vertreck van mijnen g. heer. Ten laetsten, g. heer, heeft mij mijn heer die decken dese antvvorde, die ick uwen g. sende, selue ghescreuen ende met den monde gheseit, dat ick hem zeer recommanderen solde tot uwen g. ende dat uwe g. hem daer aen nyet en tuiffele, als aengaende jnden staet ghestelt te wor- den, dan beduchte hem dat dat vocr Kersmisse nyet gheschieden en solde; daer op ick hem seyde »soe solde mijn heer den termijn van Julio nv naestcomende verliesen, maer wolden zij uwen g. dat met den anderen restanten assigneren, daer wolde ick van uwen g. weghen om bidden." Mijn antworde hebbende, ben ick bij mijnen heer van Montingnij ghegaen ende hebbe hem ghebeden uwen g. te willen hebben voer gherecommendert, alsoe wel jnde restanten als jnden staet ghestelt te moghen worden; daer vp hij mij gheseyt heeft, »ghij hebt ghehoert die antworde die wij v gegeuen hebben, ende tuiffele nyet mijnheer uwe meester en sal ghedient worden, daer ick sal connen ende moghen, ende compt bij ons, mijn g. heer wederom ghecomen vuyt Hoi- lant," hem zeer ghebiedende tot uwen gen. Soe dede oeck mijn heer van Lalaing zijn broeder,. die tot zijnen broeder seyde, »wij zijn gheholden hem vruntscap ende dienst te doene, daer vp ick hem seyden, »heer, ghij weedt den dienst ende vruntscap, die hij uwen salighen heer vader voer ende v na ghedaen heeft." G. lieue heer ende vrouwe, dit js tghene dat ick nv vp dese reyse hebben connen ghe-
besoigneren jn deser uwer g. saken, dan mijn heer die decken heeft mij toegheseyt, dat sonder tuiffel hij uwen gen. dienen sal jn dat jn zijnder machten sal zijn, mer uwe g. moeten noch wat patiencie hebben, dit en mach alsoe vpden staenden voet nyet ghedaen worden. Ick hebbe ghezien ende ghehoert dat mijn heer uwen g. zoene, die men ouer die XXVIIJm g. sculdich isj nyet enen stuuer en heeft connen ghecrighen, al solde hij bescarnpt hebben moeten wesen. Gen. lieue heer, ick solde hem. ghebeden hebben mede den heeren vanden finan. voer uwen gen. ghesproecken te hebben, dan jck sach dat hij soe vele met sijns selfs saken te doene hadde, en hoerde dat hij nyet ghedoen en conde, dat ick hem des verdraeghen hebben ende vnghemoit ghe- laten, want inijn heer die decken seyde mij, »mij jammert mijns heeren van IJsselst,, nochtans en connen wij hem nyet ghehulpen," met meer worden etc. Aengaende tidinghe, daer int hof en js nyet zunderlincx dan vanden pays van Vranckrick
ende vanden huwelick van gen, heer van Nassau, daer men om te Roome heeft moeten senden, ende als vanden pays dunct sommighen, dat jnt eynde de Francois werck zijn sal, men seyt dat mijn heer van Nassau sal trecken al corts om zijn bruyt te ontfangen. Ick en gheuoelt noch anders nyet dan dat mijn g. heer dat lant van Vrieslant wederom
hebben sal voer een Jcm golden g., ende daer maect men groete reescap toe om die penninghen te crighen, want mijn g. heer heeft dat bij zijnen canseller van Brabant den staten van Bra- bant doen proponeren, om die penningen vanden bede nv sint Jansmisse verschinende, gheanti- cipert te moghen hebben, nv van stonden aen gher.... die beloept voer den termijn van sint Jansmisse, LXXVm g., dan sommighe willen segghen dat daer een heymelick verstandt jnne is. G. lieue heer, jck soude uwen g, zeer gherne hier jnne ghedient hebben ende noch wille,
daer ick sal connen ende moghen, dan dit zijn beste doet, daer bidde ick uwen g. vp dit paa mede te vreden te willen zijn ende altijt ouer mij ghebieden, daer uwe g. mij met gansen herten |
|||||||
|
120
|
|||||||
|
FREDERIK. VAN BADEN, (1515).
|
|||||||
|
bereyt toe vinden zullen, met der hulpen van God Almechtich, die uwen gen. jn langhen saligen
leuen ghesparen wille. Gescreuen den XIlIJen in Meye, anno XVCXV. Uwen g. dienr,,
G. de Rijck. Opschrift: Dem waclghcboren, vermoghende, urijnen gen. lieucn lieer endeyrauwe, graue ende graefinne van Bueren, van Lederdam , beer ende vrauwe van IJsselstcin ende Grancndonck etc. Archief van Buren. N\ 678. Karel van Oostenrijk aan de 3 staten van Utrecht, ter zake van ffoncoop.
Kaerle, prince van Spaengnen etc., erlshertoge etc. Eerweerdige, edele, lieue, besonder. Hoewel voortijts geordineert ende geaccordeert is ge- weest, dat om neder te leggen die schelingen, vvesende tusschen die officieren van onsen lieuen neue, den bisscop tUtrecht, ende die onse der hoocheyt ende heerlicheyt van Hoencop aengaende een dachfaert gebouden zoude worden bij den gedeputeerden te beyden zyden tot sint Jansmesse naestcommende, ende dat binnen middelen tijde eenige van onsen raide hem informeren zouden van onsen rechte; oic mede dat alle saken surceeren ende jn state gehouden zouden worden. Ende hoewel dat nyement en behoirde daer tegen yet gedaen, gevoirdert noch geactempteert te hebben aen deen zijde noch aen dander, des niet min ons voirs. neuen marschalck jnden Neder Sticht heeft hem onlancx, ende emmers zijdert den voirs. verdrage gevoirdert, die ondersaten van Hoencoop regoreuselick te bedwingcn, hem vuyt te reyden ende betaelen die sorame van twee hondert gouden gulden, dat ons zeer vervreemt. Scriuen hierom aen uwen eerweerdicheden, be- gerende ende versouckende zeer ernstelicke tselue actemptaet te doen repareren ende die voirs. ondersaten van Hoencoop doen restitueren ende wederkeeren die voirs. somme van IJC gulden, ende voirts vervoegen dat die voirs. dachfaert ghehouden worde ende alle saeken binnen middelen tijde stille staen, navolgende den voirs. verdrage; oft anders wij en zijn van gheene meyninge eenige jnformacie, communicatie noch dachfaerden op die schelingen ende saken voorscr. te laeten houden, dan ons recht daerjnne te bewaeren, zoe wij bij goeden rade vinden zullen daertoe dienende ende behoirende, daervan wij v e. jnden besten aduerteren. Begeerende hierop een gue- delijcke bescreuen antworde met bringer van desen vanden zeluen v e., die onse Heer God Almechtich bewaeren wille. Gescreuen te Mtddelborch, den XVen dach van Meye, anno XVCXV, Get. CHARLES. lager HAyETON.
Opschrift: Aan de 5 kapiUelen} ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 625.
N\ 679. P. van Duvenvoorde aan Jan Dedel, kanunntk van St, Salvator, ter dier zake,
Yenerande domine. Litteras vestras nuper nunc missas notas feci domino comiti Egmondensi,
gubernatori Hollandie, ceterisque dominis de consilio ad impetrandum licentiam recedendi, qui quidem domini propter queremoniis ipsis delatis per procuratorem illustrissimi, videlicet quod judex deputatus per territorium Traiectensem ex parte reuei*endissimi exegit ab ipsis deHoencoep ducentos florenos aureos non obstante concordia facta per illustrissimos dominos, stante concordia quod cessarent omnes vlteriores executiones, jnhibuerunt in recessum et voluerunt quod cessaret capere informationem, quo vsque illustrissimum dominum certiorassent de dicta executione et .... ipsos, quod omnia debetur ponere in pristinum slatum antequam vltra debeat procedi, de qua quidem inhibitione nunc sic facta decreuerunt litteras ad dominum officialem et vestras dignationes, et miror quod nullam mentionem facitis de dictis litleris in hijs secundis litteris vest^is, et quod ex |
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 121
hijs capere potestis execusationem mcam. Non scio vobis alia scribere. Valete ex Haga Comitis
XVJa mensis May, anno XVCXV. Jo. de Duuenvoerde, etc.
Opsclirift; Reuerendo domino, magistro Johanni Deel, canonico Sancti Saluatoris, in Traieeto, amico mco speciali. Deel D. 446.
Daaronder met eene andere hand geschreven; Placebit rmo. domino legere presentas Jitteras,
quibus lectis et illas cum aliis Jitteris in cancellaria vestra per officialem Zukenroide et me istic remissis ad statum remittere cum primo nuncio, £f°. 680. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter diet* zake.
Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecbt, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Uwe schrijuen vns nw gedaen, mijt sainpt den brief!' v van den doirluchtigen ende hoichgeboren fursten, vnsen lieuen beren ende neue, den prince van Spaengnen toegesant, bebben wij doen verlesen ende verstanden. Waerop vvij v guetlicke te kennen geuen, dat dieselue vnse heer ende neue vns bijnnen corts verleden dagen deser sacken haluen oick schrijuen doen hefft, waerop wij siner lieffde antwoerdt doen geuen bebben nae luyde der copye, wij v bier jnne versloten seyndenj ende jndien dat vns hierop van siner lieffde yet voerders verwittiget wrerdt, willen wij v alsdan oick nyet verhalden. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXIJen dacb inden Meye, anno etc, XV°. Get, hosz.
Wij hebben oick nw van desen dacb doen schrijuen aen gouuerneur ende raidt van Hollandt,
omme te moegen weten offte die verraempte dachfaert voertgangk sail hebben oiTte nyet, ende die antwoert die vns werdt comen, sullen wij v alsdan nyet verholden. Datum vt in litteris. Opschrift; Aan de 5 kayittelen, ridderscliap en stud van Utrecht* Dee! A. 626, 627. De beide in den voorgaanden brief vermelden afschriften zijn van den navolgenden inhoud;
PT. 681. Den hoichwerdigen furst onsen lieuen neue, heren Frederick, bisschop tUtrecht, ge~
boren marckgreue van Baden. Hoichwerdige furst, lieue neue. Wij gebieden vns mijt gueder berten tot uwer lieffden
Hoe wael voertijts geordiniert ende geaccordeert is geweest, dat omme neder te leggen die schelingen wesende tusschen uwer lieffden officieren ende die onse der hoecheyt ende heerlicheyt van Hoen- coep aengaende een dachfaert gehouden soude werden bij den gedeputierden tbo beyden zijden, tot sanct Johans misse naestcomende, ende dat bijnnen middelen tijden enfge van vnsen rede hem informeren souden van onsen rechte, oick mede dat alle saken surceeren ende in state gehouden souden werden, ende hoe well dat nyemant en beboerde daer jegen yet gedaen, gevoerdert noch. geattempteert te hebben aen deen zijde noch aen dandere, des nyet te mijn uwer lieffde mar- schalck inden Neder Sticht hefft hem onlancx ende emmers sijdert den voers. verdrage gevoirdert, die ondersaten van Hoencoep rigoreuselick te bedwijngen, hem wth te reyken ende betalen die wmme van twee hondert gouden gulden, dat vns zeer verfremdt. Schriuen hieromme aen v. L, begerende ende versoeckende zeer ernstelicken tselue attemptaet te doen repareren ende die voers. vndersaten van Hoencoep doen restitueren ende wederkeren die voers. somme van IJC golden gul- den, ende voerts veruoegen dat die voers, dachfaert gehouden worde ende alle saken bijnnen n. is
|
||||
|
122 PHKDKBIK VAN BADEN, (1515).
middelen tijde stille staen nae volgende den voers. verdrage; oflft anders wij en zijn van gheenre
meyninge enige jnformatie, communicatie noch dachfaerden op die schelinge ende saken voers. te laten houden, dan ons recht daerjnne te bewaren, soe wij bij gueden raide vinden zullen daer toe dienen ende behorende, daer van wij uwer lieflden inden eersten aduerteren, begerende hierop een guedelick bescbreuen antwoerde mijt brenger van desen vanden seluen uwer lieff'de, die vnse Here Godt bewaren wille. Gescreuen te Middelborcb, den XVeu dacb van Meye, anno XVcXV. Kairle, prince van Spaengne, eertshertoge van Oestenrijck,
bertoge van Bourgnen. graue van Vlaenderen. Charles. Haneton. N\ 682, Aen hertoch Kaerle van Bourgondien, prince van Spangnen.
Vnsen vrientlicken ende goetwilligen dienste altijt the vorens, doirluchtige ende hoicbgeboeren
furst, besunder lieue here ende neue. Vwer lieffde schrijuen vns mv gedaen berorende vnsen marschalck vnses Neder Gestionis, Frederick Wthen Hararae, als van twee bondert golden gulden, die bij vnsen vndersaten van lloencoep rigoreuselick bouen den verdrage bier bevorens gemaickt, solde hebben aff gedrongen, bebben wij allet te gueder maten verstanden. Waer op wij uwer lieffde vrientlicken tkennen geuen, woe wael dieselue vnse marschalck vns voergebracht, dat die genoempte vnse vndersaten van Hoencoep hem die voers. twee hondert golden gulden mijt gueden wille gegeuen hebben sonder enige bedwonge naeden voers. verdracb hem hier van gedaen , beb- ben wij nyet te mijn hem ernstelicke doen beuelen, dieselue gelden te leggen in banden des werdigen meyster Adriaen van Vtrichts, proest \nser kercken tOude Munster tUtrecht, offte des ghene, daer dieselue meyster Ariaen dat beuelen sail werden, ter tijt dese voers. schelinge ten eynde gebracht is, des wij oick vrientlick begeren uwe lieffde vernoegen doen willen, dat die dachfaert, die hierop hier en tusschen tsanct Johansmisse naestcomende verraempt is, horen voert- ganck moege hebben, soe wij op vnser zijde anders nyet geneicbt en zijn dan alle billicke reden tot beschermenisse vnser kercken van Vtrecht olden recbten te gebruycken ende vrientschap ende guede naebuerschap mijt uwer lieffde ende horen vndersaten te vnderholden, die welcke uwer lieffde vnse Heer Goede in gesonder, vrolicker waeluaert lang tijt wille bewaren. Gegeuen in vnsen slote Duerstede, opten XXeu dach inden Meye, anno etc. XV0. Van Goets genaden Fredericb, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Deel A. 629.
N*. 683. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het ttuivergdd.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden. Eerbare, lieue vriende. Vermitz ghij eene tijt lanck herwaerts soe munttelicke ende oick scbriifftlich voell veruolchs aen vns gedaen bebben aengaende dat stuuergelt, soe hebben wij vns daerop beraden, ende begeren dat ghij en maendage naistcomende ouer acht dagen to negen vren voerden middage uwe gedeputeerden alhier bij vns hebben wilt, omme vnse enlelicke meyninge daer aff te boeren; verlaten wij vns gansselicken. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten IJea dacb in Junio, anno etc. XV*. Get. H. HUNDEBEKE.
Ouvchrift: Aan de 5 kapittekn, ridderschap en stud van Utrecht. Deel A. 630. |
||||
|
BISSCHOP VAff UTRECHT, (1515).
|
|||||||
|
123
|
|||||||
|
N°. 684. De stad Reenen aan de 3 staten van Utrecht, over het huts- en tonnengeld.
Eirweerdige, lieue heren ende vrome, bijzonder, lieue, gemijnde flrunden. Alsoe v eirwerdige
heren ende vrome, goede ifrunden ons scrjjuen en satertlage te capittel te komen, doir begeerle onsen gnedigen heren, als vanden huysgelde te bezwaren inde vande tonnen gelde inde dat te sluten, hebben "vvij inden beesten wael verstaen. Daer wij v eirweerdige beren ende vrome, goede flrunden inden beesten op te kennen gheuen, als dat wij, Godt beetert, ouer dartich jaren twe mael oueruallen sijn, dair onse stadt mitten boirgeren wael bij schaede gehadt hebben twijntich dusent gul., dair ons nyemant gheen behulp afF gedaen en hebben, inde hebben ons seluen moe- ten helpen; aldus soe en sijn wij vander meyninge niet yet dair aff te gheuen, inde hebben dat altijt weder sproken niet te gheuen, aldus soe weder wederspreken wij sulx nocb, inde begeren oitmoedelic datmen ons doch ongemoet wijl laeten, gelic wij laest mael voir onsen gnedigen heren te kennen gheuen, mer niet te min, ijndien men ons dese vurg. pennijngen wijl helpen vijnden, soe wijllen wij al doen, gelie der stadt van Amersfort inde de stadt van Wjjck doen. Dit gheuen wij v, eirweerdige heren inde vrome, goede flrunden, tot een guetelic antwoert, kenne Godt, die v, eirweerdige heren, mede vrome flrunden, bewaren ende gesparen wijll. Gescreuen onder ons secreet segel, op sancte Pancraes auont (11 Mei), anno etc, XV. Die stadt van Renen,
Opschrifti Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 032. N\ 685. De stad Amersfoort aan de 3 staten van Utrecht> over het stuivergeld,
Weerdige, hoichleerde, edelc, geboirtige, eirsame, wijse, besunder lieue heren ende guede
\runden, soe als dair op saterdach nae Sunte Marcus dach capittel generael verscreuen is, om te willen sluten van dat stuuergelt in lant chijsen ende onderpants verbeteringe ende andere stucken inden seluen capittels bryeff beroert, ons ouer gesant etc., hebben wij ontfangen ende verstaen. Soe ist als uwe liefden wel indachtich sijn, wij altijt in voirgehouden capittelen deser saicke nye inne hebben willen consentieren, mer tegengeseyt beroerende dat stuuergelt int lant exchijsen ende verbeteringe der onderpant, nae uwer liefden vutschriuen des tegenwoirdigen capittels, ende seggen noch mit desen tegenwoirdigen onsen bryeff dair tegen in alle saicken, soe wel int generael als int speciael uwer liefden capittels brief inhoudende is ende nu geopent ende geconcludeert mocht werden, proteslierende mitz desen wij dair te^en seggen ende geseyt hebben sonder enichsins dair inne als vours. te consentieren, mer tegen seggen; w'elc wij alsoe uwe liefden int best verwittigen doen, begerende teser tijt int best nemende willen uwe aire liefden, die Got in vrouden lang gesont bewaere. Gescreuen op donredach nae Sunte Joris dach (26 April), anno etc. XV. Die stadt Amersfoerdt.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 633. N\ 686. Margaretha van Oostenrrjk zendt aan het kapittel van den Dom haar kapelaan
mT* Thomas Michelot, over zaken de orde van den Reiligen Geest betreffende. Marguerite, archiduchesse d'Astrice, duchesse et contesse de Bourgoegne, douagiere de
Sauoye etc. Venerable* treschers et bien amez, Nostre bien ame chappellain maistre Thomas Michelot
pomwissaire general de lordre du Sainct Esperit sen va presenteraent deuers mon cousin, mon- 16*
|
|||||||
|
124 FREDERIK. VAN BADEN, (1515).
sieur d'Utrecht, et vous, pour quelque empeschemens, qu'on luy meet es affaires dontjl a charge
et commission du diet ordre, aiensi qu'il vous dira plus a plain. Et pour ce quauous icelluy ordre du St. Esperit en singuliere recommadacion, tant pour la devocion et y avons et quil est en partye de la fondation et dotacion de feuz messieurs noz predecesseurs, et pour autres raisons que seroient tongues a escripre, nous vous requerons affectuensement que vueillez auoir ledit maistre Thomas en tous les affaires du dit ordre pour singulierement recommande et tenir main que aucun fort ou empeschement en jceulx ne luy soit fait, tellemcnt quil congnoisse ceste nostre rescripcion luy auoir este proflStable enuers vous. Et avec que en ce faisant, ferez vous de grant merite, nous serez plaisir singulierement argreable. A tant, venerables treschers et bien amez, nostre Seig- neur soit garde de vous. Escript a la Haye le VIJde Juillet XVCXV. Get, marguerite. lager des barres.
Opschrift: A venerables noz Ireschers et Lien amez, les doyen et chappitre
de leglise dUtrecht. Deel C. 65,
N°. G87. De bissckop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over den inval van den
Zwarten Hoop in Overijssel* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vriende. Vns is nv waerschouwinge gecomen , woe die swarte hoep vanden knechten nw in vnse landt van Ouerijssel zijn gecomen, der meyninge voert nae die Veluwe te trecken ende, als enige van hem hebben laten luyden, hoer anslach wael op vnse stadt Renen solde werden gedyen; dat wij v soe inden besten nyet hebben willen verhalden, begerende ghij hierop willen ouerleggen, wes beste ende nutste hier jnne gedaen sij, ende vns des vwe meyninge ende guetduncken bij desen boede laten weten. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote Duer* steden, opten lXen dach in Julio, anno etc. XV0. Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en si ad van Utrecht. Deel A. 634. N\ 688. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het stuivergeld en
ter zake van Jaarsveld en Ameide,
Van Gots gnaden Erederich, bischop lUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Vwer schriuen vns nw gedaen, dair jnne ghij begeren wij v opt
nyes verramen ende te weten doen solden enen dach, omme vwe vriende alhier bij vns te moegen senden opt stuck aengaende dat stuuergelde jnt landt ende meer ander saken etc., hebben wij verstanden. Ende want mij thants jn anderen saken ende onleden alhier mercklicke te doen hebben, konnen wij v nw bij desen vwen bode gheynen seckeren dage doen aenschriuen , dan willen , wilt Godt, bijnnen corten dagen v des bij vnsen selfs bode enen dach doen verwittigen. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, vpten XJen dage jn Julio, anno etc. XV\ Get, hosz.
Oick, erbaren, lieue vriende, soe ghij vns nw onder anderen oick schriuen, woe ghij alldair
jn arbeyde sijnt te ondersoicken tgene dat tot bewijsinge vnser kercken van Vtrecht gerechticheyt, als van Jaersuelt ende ter Ameyde dienen sail etc., geuen wij v hier op te kennen, dat mij des- gelick alhier oick laten ondersoicken. Ende want dan latst tUtrecht den erbaren vnsen lieuen getruwen raedt, meister Euert van Ense, te verslaen gegeuen is, dat vnse staten te voerens, eer men tot Schoenhofen scbickt, yemandts mit sulcken bescheidt men nw aldaer tUtrecht vijndet,, |
|||||
|
■
|
|||||
|
125
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECIIT, (1515).
|
|||||||
|
alhier senden sail, omrae op die saken te communicieren etc., soe begeren wij guetlicke, dat ghij
vervoegen sulcx alsoe geschie. Datum vt jn litteris. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 635, 636.
N\ 689. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake Jaarsveld en Ameide.
Van Gots gnaden Frederich, bischop tUlrecht, geboren marggraue van Baden,
Erbairen, lieue vriende. Wij hebben v scbriuen vns nw weder gedaen beroeren(de) den dag wij v beteyckenen doen solden etc., ende anders te gueder malen verstanden, ende is vns nae gestaltenisse ander onser onlede nocb nyet wail doeniick v bij desen vwen bode enen dage te doen aenscriuen, soe wij denseluen dach gern alsoe solden doen beramen, dat andere onse gescheff- den den nyet behinderen ende v gedeputierden vriende nyet vergeuens alhier en quemen. Sijn dair omme noch der ineyninge, v seer corts ende sonder vertreck bij vnsen selfs bode enen gelegen dach te doen aenscriuen. Voert soe hebben wij te voerens ende eer ons dese male vwe brieff toe gecoraen is den erbair vnsen lieuen getruwen rait, meister Gerijt Zueckerroide, doir onse screflten doen willigen, soe dat dieselue ons befft laten weten, dat hij guetwillich sal wesen te- gens maendach naistkomende nae Schoenhouen te reysen. Bedunckt vns dairomrae oick guet wesen, dat ghij hem desgelicx oick doen bidden. Oick begeren wij dat ghij die ghene ghij mitter informacie van Jaersuelt ende Ameyde nae vnser schrefftlicke begerde aen v gedaen alhier willen senden mitten ersten alhier schicken , omme deswille off beuonden woerde van noeden te wesen , hierop enige voerder communicatie met onsen staten te doen balden, dat men des alsdan tijt moege hebben, Godt sij mit v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XIIJen dage jn July , anno etc. XV.
Get, hosz.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. - Deel A. 638. N°. 690. De bisschop van Utrecht verzoeht aan Jacob van Apelteren, domdeken, om het ha-
pittel generaal ter zake van Kuilenburg enz, te beleggen. Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriendt, Alsoe wij der meyninge sijndt, wilts Godt, enige van vnsen reden en maendage nestcomende te senden ter dachffaert tot Schoenhouen, begeren wij dairomme aen v guetelicke, dat ghij vnse staten bijnnen Vtrecht wesende , opten voers, maendach, smorgens to primo tijt, bij een jnt capiltellhuys willen doen vergaderen, omme opt stuck van Culenborch als vanden besathe etc., meer andere saecken, die vnse reede ende die gedeputieerde vrienden van vnsen staten van Vtrecht laist mede vuyten Hage hebben gebracht, communicatie te holden ende dan voert enige van vnsen staten mit vnsen reeden nae Schoenhouen to reysen, des verlaten wij vns alsoe gensseliken tot v. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XIUJen dach in Julio, anno etc, XV*. Get. hosz.
Opschrift; Aan Jacop van Apeltern, domdecken vnser kercken tUtrecht etc., ende in zijuen affweesen zijner vicedomdeken. Deel A. 639.
N\ 691. De gedeputeerden des hisschops en der stad Utrecht aan de 3 staten van Utrecht,
ter dagvaard zijnde te Schoonhoven, over het geschil met den heer van Kuilenburg. Eerweerdige, edele^ wijse ende voirsichtige lieue heeren, wij gebieden vns dienstlicken uwen |
|||||||
|
126 FREDERIK VAN BADEN, (1515).
e. ende L denseluen guetlicken tkennen gheuende, hoe dat mijn heer die proest van Oude Mini-
ster tUtrechti van sHertogenbosch doer Montfoert op huyden aenden auont alhier >bijnnen Scoen- houen gecomen js, die welck.e van ons aengelangt wesende geseyt heeft, gheen brieuen noch vanden staten beruerende tgescil tusschen mijn gen. heeren van Vtrecht ende Gulenborch vander besatingen ontfangen en hadde, soe ist dat meyster Euert van Enss, doctoer, rait etc. van mijns gen. heeren ende vanden staten wegen, zijnen werdicheyden die saicken, soe die jnden capittel op ghisteren voergegeuen ende versproken waeren, tkennen gegeuen ende jnt vrunllicste om tbeste voer mijn gen. heer ende staten an mijn beer van Montegijs te doene voergehouden ende gebeden hebben, om voirder verloep te scutten etc., daer zijne weerdicheyt ons weder op geantwoirl hebben, dat hij tbeste dair jnne ende anderssins allijt gherne doen wil, dan hem dochte voert beste geraden, datmen hem yemant om die sake te solliciteeren na scicken soude, opdat hij als raetsman dair mede toe versocht nyet gerefuteert off suspect soude moegen werden, doch hebben wij corts dair na verstaen van enige wt Wijck alhier gecomen souden zijn desen auont, dat die arresten ten beyden zijden afgedaen souden zijn, mer wat dair aff js en weten wij ter wair- heyt nyet. Dairomme wes uwe e. ende 1. hier jnne voerder gedaen willen hebben, raoegen zij ons laiten weten. Die commissaris meyster Jan van Duvoerde quam oick ghister auont alhier, desgelijcx mijn heer van Jaersfelt, mer die heer van Brederode nyet, noch nyemant van zijnre wegen tot noch toe. Dus zijn wij alle desen dacb doende geweest jnt werck van Jaersfelt, jn tuygen te hoeren tot achten toe, ende mergen noch meer boeren moelen etc.; wairomme wij noch gheen eynde en hebben, mer soe cort maken sellen als wij kunnen ende moegen. Ende wes wij anders vennoegen dair jnne willen ouer ons gebieden dieselue uwe e. ende 1., die God bewaere tot langen tijden zalich, frolick ende gesont. Gescreuen tScoenhouen, des dijnsdages sauonts na Diuisio apostolorum (17 Julij), anno etc. XV0. Die gedeputeerden gen. heeren ende die stat van Vtrecht tot Scoenhouen.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen. ridderschap en stud van Utrecht* Deel A. 640.
N°. 692. De Msschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over het stuivergeld.
Van Gots genaden Erederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Alsoe ghij meer malen vns geschreuen hebben, om v eenen dach te
beteykene aengaende dat stuuergelt etc., wellicx sich tot nocb toe omme andere onse grooter onlede vertogen heefft etc., alsoe bcteyckenen wij v nv eenen dach uwe gedeputieerde vriende op die voers. saecken alhier bij ons te scicken ente te hebben, als op hueden vrijdach ouer acht dagen des morgens to negen vren voer middaghe, daernae ghij v inden besten moegen weeten to richten. Godt zij midt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XXVIJea dach in Julio, anno etc. XV0. Get. nosz.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 641. N°. 693. Charles de Poitiers aan den Msschop van Utrecht, over de herstelling van den
Diemerdijk tusschen Muiden en JSaarden.
Hault et puissant prince, je me recommande treshumblement a vostre bonne grace.
Hault et puissant prince. Je vous tiengs souuenant et memoratif, corame apres communicacion
et assemblee tenue dentre certains amis ordonnez de la part de mon seigneur le prince dEspaingne |
||||||
|
BISSCHOP VAV UTRECHT, (1515). 127
|
|||||
|
dune part et les vostres dautre, touchant la refection et reparation de la Dijmmerdijcke, aient
dune pert et dautre este ordonnez certains amis pour y entendre et auoir le regart. Depuis jl a pleu a niondit seigneur me commectre pour aussi y auoir le regard comme superjntcndent et faire extendre ma commission ensamble celle de ses premiers ames sur Ja dicque assyse dentre Muyden et Nairden. Et actendu, monsieur, que la reparation dicelle dicque est aussi neccessaire comme celle assise dentre Amsteldam et Muyden, a quoy de ma part desire my employer et acquicter au desir et intencion de mondit seigneur et la chose publicque, je vous supplie, monsieur, quil vous plaise en baillier la charge et commission pour autant quelle touche vostre haulteur et voz subgectz, a ceulx quil vous a pleu commectre, touchant la refection el reparation de la dicte Dijmmerdijcke, leur ordonnant et commandant, que non obstant et sans auoir regard a aucunes et certaines menasses, que par aucuns de voz subgectz leur peuent auoir este faictes, ne autre excusacion quelconque, den enprendre la charge et auec les amis et depputez de mondit seigneur eulx employer et acquicter a ce que les diets dicques soient bien- et deuement reparees et refectionnees. Et entant que mestrer seroit que vosdicts amis soient quant a ce auctorisez et comruis par les trois estatz de voz pays. Au surplus, bault et puissant prince, je prie nostre Seigneur quil vous donne bonne vye et longue et lentier accomplissement de voz haulx et bons desirz. Escript a Haerlem le (') jour dAoust XVCXV. Get, DE TOUT VBE. HUBLE SERVYT*. ,
CHARLES DE POYTYERS. Opschrift: A hault et puissant prince, monseigneur dUtrecnt. Deel G. 66.
N°. 694. De bisschop van Utrecht aan zijn ojficiaal Johan van Diepholt, ter zake der regts-
vordering van den heer van Brederode. Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaer, lieue getruvve. Alsoe wij dagelicx van den edelen vnsen lieuen neue, den here van
Brederoede, ernstelicke veruolcht werden, omme dat wij jnder sake daer hij mijt onser stad van Vtrecht jn rechtvorderinge staet, dat recbt wijsen ende die sake then eynde vorderen doen wol- den etc., soe senden wij v bier mede die regiesleren vanden acten, wes inder Yoers. sake gedaen is, ende willen dat ghij die doersien, ende jndien v beduncket dat enige vanden voers. parthyen yet voerder bescheydts tot horen rechten dienende jn geleclit hebben ofte noch jnne leggen willen, dat wilt bijden parthijen vorderen dat sulex mitten yersten gescbie, ende ghij dan jnder sake concluderen ende vns alsdan sonder vertoch die voers. register weder jn onsen handen senden; des verlaten wij vns alsoe genselicke tot v. Godt sij mijt v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten XTIIJen dach in Augusto, anno etc, XV0. Get* hosz.
Opschrift: Aan de raedt ende ofEciael onses LoefTs tUtrecht ende scholaster, onser kercken tot Deuenler, meyster Johan van. Diepholt. Deel D. 451.
N\ 695. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de heleening van den
huize Loendersloot. Antwoord der staten deswege* Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbaren, lieuen vriende. Alsoe uwe gedeputieerde vriende, die laist alhier bij vns waren
(i) De dagteekening is in het handschrift oningevuld gelaten.
|
|||||
|
128
|
|||||||
|
FREDERIK VAN BADEN, (1515).
|
|||||||
|
vns toesachten, dat sij woldea verboitschappen dat capittel generaell gelacht solde werden op die
saecke aengaende Melijs van Mijnen als der beleninge haluen des huys van Loenresloet etc. Ende want wij dan verstaen, dat tselue capittell geholden is, soe begeren wij guetelicke ghij vns uwe meyninge op die voers. saecke te kennen geuen willen, omme vns jnden besten daer na bebben te richten. Godt zij inidt v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XIXcn dach in Augusti, anno etc. XV0. Get, iiosz.
Opsclirift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. In den brief wat het navolgend antwoord der 3 staten geschreven;
Eerwerdige vader in God, boichgeboren, vermogende furste, gen. lieff beer. Soe daer noch
geen capittel begeert en is geweest aengaende Melijs van Mijnden rurende Loenresloet, geuen wij sulx uwen g. ten gueteliker antwort, dat wij bem gern capittell sal doen verschriuen , als hij sulx aenden domdeken begeert ende de recbten daer van betalen willen, ende wes dan inden capittel ouercomen sel werden, sellen wij inden besten verwittigen sonder innevallen uwer f. g., die God Almachticb etc., XXJen Augusti. Episcopo. 3 Staten.
Deel B. 416.
N°. 696. Metis van Amstel en Mijnden aan Jacob van Apelteren, domdeken y ter dier zake.
Weerdige, wijse ind voirsichtige, rnij bezondere lieue heer, ick gebiede mij tot uwer eer-
weerdicheyden ende derseluer zall belieuen the weten. Zoe als ick onlancx leden thuys tot Loen- resloet gecoft bebbe, ende aen mij gebleuen is, vanden welcken ick zeekere verbandt brieuen hebbe aengaende den voirg. buyse, soe ist, dat ick daer omme tegewoirdelicken an uwer e. scriue ende vruntlick midts desen begere, als dat uwer e. scriuen willen ende legghen laten een generael capittel, om alsdan te moghen verhoren, wees men bier jnne doen zall nae vuytwijsinge der voirg. verbandtbrieuen, vp vridach ofte saterdach toecomende. Dit doende zall uwe e. mij grote vruntschap doen, twelck ick wederom tot alien tijden verschulden ende verdienen will, kenne God, die uwer eerweerdecbeyden bewaren will lanck, zalich ind gesont. Gescreuen metter haest tzo Cronenborch, vpten XXVJea dacb in Augusto, anno XYcXV. Get. MELIJS VAN AEMSTEL VAN MIJNDEN ETC,
Opschrift: Aan Jacop van Apelteern , domdeken der kercke van Vtrecht. . Deel A. 647.
N\ 697. Evert van Ense aan Jacob van Apelteren, domdeken, over het verzet van de Had
Amersfoort tot betaling van het stuivergeld,
Weerdige, voersinege, besonder lieue heer, jc gebiede mij dijnstlic tot uwe w. ende deselue
wil belieue te wetene. Soe mijn beren vanden staten nu an mij doen scrijuen, dat ic den hocb^ weerdigen, hoechgeboren fursten, mijnen gened. heren van Vtert vermanen wilde, dat sijn gena* den opt spodelixt sijnre genaden meninge den staten verscreuen wolde laten weten opt voirnepien ende indracbt der van Amersfuort tegen de stuuergelde nu gepubliciert ende vercoefft, want bet vertocb tot groten afterdeel der coepers quame etc., dat ic dat selue mit aire neersticheyt gerne doen wil, dan mijn g. b. verscreuen is nu opter jacbt, ende wort desen auent hoep ic weder bijr comende, soe sal ic sulx terstont veruolgen, ende dat bet tot her vertoigen is, comt dar duur dat mijn gened. beer gescreven hadde an sijnre genaden marscalck vander Bern, omme grontlio |
|||||||
|
BISSCHOP VAN T7TRECHT, (1515).
|
|||||||
|
129
|
|||||||
|
te wetene, wes de van Amersuort dar entegens gedaen offte verboeden moechten bebben, omme
des te bet dar op raet te nemen, ende deselues marscals antwoert, desen marten int affwesen ruijns g. h. verscreuen, bijr op ijrst (van dajch gecome'n is; twelck ic dijnsLlic begheer, v w. mijnen heren den staten te kennen geuen willen, den welke ic te dijnen na mijne cleynheyt altijt gehoerrich wesen wil, kenne God, die v w, bewaren wil salich ende gesont. Toe Wijck , opten XXX dach Augusti, anno XV. V w* dijnre,
Euert van Ensse. Opschrift: Aan Jacob van Appelteerne, doemdeken tUtert. Deel A. 648. N\ 698. De bisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Utrecht den brief van Charles
Portier.?) ter beraadslaging. Van Gots genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren maggreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vns heefft Charles de Poytiers nv toegesandt desen hier jnne geslooten brieff, waer vuyt ghij sijn begeerte vernemen sullen werden. Ende want hij dan daer jnne onder anderen doet roeren van reparatie der dijcken tot Diemerdamme ende anders, des van nooden sell wesende, soe begeren wij aen v guetlicke, dat ghij hierop communiceren willen, wes nutte ende guet hierjnne gedaen sij,,ende oick wes men den voirs. Charles bierop ter antwoerdt sal moegen geuen, ende vns des uwe guetduncken metten yersten laten weten. Godt zij midt v, Gegeuen in onsen slote tot Duersteden, opten laitsten dach in Augusto, anno etc, XV°. Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 649. N\ 699. De bisschop van Utrecht verzoekt aan de 3 staten van Utrecht hunne gedeputeerden
hij hem te zenden, ter zake van verzet van Amersfoort, tot betaling van het stuivergeld. Van Gots gnaden Frederick, bischop tUtrecht, geboren marggraue van Baden.
Erbaren, lieue vriende. Alsoe vns desen morgen toa gecomen is die antwoert van vnserstadt van Amersffort aengaende die sake van dat stuuergelde etc., soe begeren wij dair omme aen v guetlicke, dat ghij vwe gedeputierde vriende en donredage naistkomende des morgens tot negen vren alhier bij ons senden ende hebben willen, omme bierop met vns voerder te communiceren. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten IIJen dage jn Septembrj, anno etc. XV. Get* hosz.
Opschrift; Als voren, Deel A. 650. N\ 700. De bisschop van Utrecht antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij zvjn
voorgenomen reis niet langer kan verschuiveny maar9 in zijn aficezen, stedehouders zal aanstellen* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Wij hebben guetlicken ontfangen uwe schrijffte, daerjnne ghij be-
gerende sijt, onse voergenomen reyse ene corle wijle te willen vertrecken , omme oirsaken willen
inden seluen uwen schrijfften geruert, ende offt ons ommers niet gelegen en were die reyse te
dilageren, wij alsdan enige die trefflixte ende gegoedet van onsen landen beueei doen wolden,
II. 17
|
|||||||
|
130 FREDERIK VAN BADE5* , (1515).
|
|||||
|
daer bij ende mede men in lantsaken tot nut ende profijt midlertijt altijt handelen sail moegen etc.
Waerop wij v tkennen geuen, dat vns omme raerckHcker ende noetlicker oirsaken willen nyet gelegen is, onse reyse langer te versten, dan wij sullen nae uwen begeren soedaenen lantsaten beueel doen mijt v in onsen aflwesen in alien saken te helpen raiden, daer mede ghij ongetwijuelt wael te vreden wesen zullen; docli meende ghij hier en bouen noch mijt ons te willen commu- niceren, moege ghij alsdan uwe geschickteh morgen middach ommetrent twaelff vren alhier bij vns hebben. Godt zij midt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden , opten XIJen dach in Septembrj, anno etc. XV0. Get, H. HUNDEBEKE.
Opsehrift: Ah voren, Deel A. 651.
N°. 701. De bisschop van Utrecht deelt aan de 3 staten van Utrecht de door hem henoemde
hevelhebbers mede. Van Goets genaden Frederick, bisscbop tUtrecht, geboren marekgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Soe ghij op onse laetste begeren te weten ende u namentlicken te willen benoemen die gene wij beveel doen willen in onser absentie in alien saken te helpen han- delen ende raeden etc., soe hebben wij daertoe geordiniert die hoichgeleerten, eerbaren ende vrome vnse lieue, getruwe reide, ineyster Herman Hagen, Eernst van IJssendoern, meyster Euert van Ensse, Berndt Vuyten Enge ende Berndt Freyse van Dolre; twellick wij u inden besten tkennen geven. Godt zij mijt u. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XHIJea dach in Septembri, anno etc. XV0. Get, II. UU^DEBEKE.
Opsehrift: Ah voren, Deel A. 652.
N% 702. De bisschop van Utrecht verzoekt aan de 3 staten van Utrecht hunne gedeputeerden
Mj hem te zenden, ter zake van Amersfoort. Zie N\ 699. Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marekgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Op uwe schrijffte beroerende, dat die van Amersfoert den diener onses marschalcks onse mandamenten mitten clockenslage publicerende mijt wapenen veruolcht solden hebben etc., begeren wij dat ghij v gedeputierden morgen, sonnendach, soe vroech ghij dat bij brengen moegen i sonder langer vertoch alhier bij ons hebben willen, omme daer mede raet te nemen ende communiceren; verlaten wij ons gensselicken. Godt sij mijt v. Gegeuen in onsen slote Duerstede, opten XVen dach in Septembrj, anno etc. XV0. Get, H. HUISDEBEKE.
Opsehrift: Ah voren, Deel A. 653.
■ >:W
N°. 703. Het kapittel van den Dom te Utrecht antwoordt Karel van Oostenrijk op de hlagten van het klooster van St, Franciscus in West-Fries land, over wederregtelijhe inmenging des kapittels. Illustrissime ac potentissime princeps, post humilem commendationem. Accepimus litterasjllus-
trissime celsitudinis vestre quibus nonnulli sacerdotes seculares ac rectrices et eerti fratres tercij ordinis sanctj Franciscj, jn Wesfrisia constitutj, querelam videntur fecisse serenitatj vestre, quod nos eisdem turbationem ac molestiam faceremus pretendendo ius easdem visitandi ac ordinandi eis |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 131
semel jn anno vnum confessorem et habendj precarias etc., ettam quibus videntur supplicasse
pro remedio eis per serenitatem vestram jllustrissimam super bijs jmpendendo, jta quod serenitas atque celsitudo gratie vestre jllustrissime petat certiorarj de jure nobis jncumbente ad premissa etc. Super hijs duximus bumiliter et deuotius vestre sereuitati et gratie jllustrissime respondendum , quod jure ordinario jsti conuentus semper bactenus fuerunt nostre visitationj, atque jn premissis alijs nobis subiectj , tamen, jmpediente quodam peruerso presbitero Paulo, nuncupato pro nunc ob eius diuersos excessus ad conuentum Amsterdammensem reuocato et reducto jnter alios, jam ab aliquot annis preteritis fuimus jndebite jmpediU jure ordinario, in ipsis conuentibus visitare et superioritatem nostram habere. Expedit enim jllustrissime princeps, vt nedum isti conuentus, sed cum hoc omnes conuentus sororum et mulierum jstius ordinis per totam patriam Hollandie, Zeelandie atque Frisie per ordinarios respectiue suos visitentur, propter diuersos, procb dolor 1 excessus, qui cotidie jn ipsis conuentibus perpetrantur, prout experientia cotidiana prope modum satis demon- strare dinoscitur, vt longum esset vestre serenitate ex ordine explicare, quodque omnes pratres, siue religiosi siue seculares essent, antequam conuentus regerent per ordinarios examinarentur, cum vt jn plurimum bee principis et ordinarii omissio, ne dicatur negligentia, omnis scandalj, que exinde eueniunt et seu contingunt, occasio seu causa existat, quam rem non tarn ex animo quam ex justo dolore et pro nostra luunili excusatione, qui non consueuimus alicui turbationes aut mo- lestias jndebitas jnferre, vestre serenitatj denunciare cogimur, causante petulantia istorum penitentium atque feminarum, qui pretextu pensarum exemptionum suarum omnem jmpunitatem deinceps habere pretendunt, nulli fere amplius superiori obtemperare curantes. Hanc nostram humilem excusationem rogamus, vt jn meliorem partem accipiat serenissima mansuetudo vestra, nobis jn omnibus semper percipiendo, quam etiam quam bene et felici prosperitate diutius valere cupimus. Ex Traiecto, sub signeto decani nostro, die XXIJa mensis Septembris, anno etc. XV". E. v. serenissime atque jJIustrissime vestre humiles capellanj.
decanus et capituli ecclesie majoris Traiectensis. Opschrift: Illustrissimo ac serenissimo, potentissimo principi et domino, domino Carolo, principi Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgondie, Brabantie etc., domino nostro metueudissirno et .gratiosissimo. Deel D. 452. N\ 704. De raden des his&chops aan de 3 staten van Utrecht> ter zake van Amersfoort. Zie N\ 699-
Weerdige, edele ende voersinnige, besundere, lieue heren ende vrunde. Soe uwe lieflfden an
vns nw geschreuen hebben berorende de antwoert der stadt van Amersfoert, den affgescheyt nae laetste tho Duersteden "genoemen etc., hebben wij behoerlicke ontfangen ende verstaen, ende geuen v liefl'den inden besten tkennen, woe dat wij die antwoert der van Amersfoert jn affwesen onses gen. lieuen heren ontfangen ende opgebroecken hebben, daer van wij v 1. copie bier jnne besloten senden. Ende want dan onse gen. lieue heren, in gefalle die van Amersfoert nyet consen- tieren en wolden , de mandamenten, alst Yerdragen was, hier om besegelt gelaten hefft, willen wg gerne dieselue bij v 1. guetduncken doen publiceren; ende wes uwen lieffden guede meninge hier van is, wilt ons laten weten, daer nae wij vns vermoegens altijt guetwillich maken willen. Godt Almachtich moete deselue uwe liefden lang, waelluarende, zelich ende gesont bewaren. Gegeuen tho Duersteden, opten XXIUJen dach in Septembri, anno etc. XV0. Rede onses genedigen lieuen heren van Vtrechts,
nw tho Duersteden beueell hebbende. Heel A. 654.
17* |
||||
|
132 FREDEB.IK VAN BADEN, (1515).
|
|||||
|
Ret afschrift van den brief der Had Amersfoort luidt aldus ;
N°. 705. Eerwerdige vader in Goede, hoichgeboren, vermoegende forst ende here, heren Frederick, van Goets genaden bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden etc., onsen lieuen heren.
Eerweerdige vader in Goede, hoichgeboren, vermoegende forst, geri. lieue here. Uwer gen.
brieff berorende, wij an enige mandarnenten by uvve gen. ende den statenvan Vtrecht eendrach- telick beliefft ende ouergegeuen uwe gen. vuyt hadden laten gaen vant sluuergelt ende anders, der meninge sijn solden te behinderen, om sinen voertganck nyet te moegen hebben, soe uwe gen. dat verstaen hadden, mijt wijderen redenen etc., hebben wij guetlicken ontfangen ende ver- staen. Soe hebben uwe gen. tot diuersen tijden van onss well montlicken ende schrijfftelicken verstaen, wat ongeboerlickheyt men onss bouen hoege beloefft, contrarie pnuilegien ende anders uwe genaden ons jnne gevonden, op onse gueden op leggende werden, daer wij doch altijt mijt den steden Renen ende Wijck nyet jnne geconsentiert mer tegen geseyt hebben; dan wij beden- cken, dat ons in uwer gen. lant nyet toe en staet enich bewijnde, mer alleen uwe f. g.; ende om dan onse gueden alleen te laten beswaren in behinderinge onser neringe ende anders, kan men wel bedencken hoe willichlicken ons dat te belfeuen ende gehengen is, als uwe gen. vuyt onse laelste schrijffte ende bij voergeuen van onse gedeputierde aldaer wel verstaen hebben. Ende als dit dan, gen. here, onse priuilegien ende anders als voers. aengaet, zijn wij noch als voer aen uwe" f. gen. oetmoedelicken biddende, doch sulcke ongeboerlick beswaringe op onse goeden ende ne- ringe voergenoemen, verlaten ende affstellen willen, ende daer jnne laten als uwe gen. ons jnne gevonden ende uwer genaden voersaters gedaen hebben; dat willen wij altijt jn onse vermoegen verschulden an uwe gen., die Godt in vrouden lang gesont bewaren moet. Gescreuen opten XIXen dach Septembris, anno Domini etc. XV.
Uwer genaden stadt Amersfoert.
Dcel A. 655.
N°. 706. ty. Seus waarschuwt Floris van IJsselstein, tegen een toeleg der Gelderschen, om
zichy wanneer hij in Friesland zal gekomen zijn , van zijn persoon meester te maken. Mijnen armen dinst zij wue genaeden altijt bereyt, edel ind waelgeboren lijue here. Ick geue uwue genaeden dijnstelike tkennen, hoe dat mijns heren genaeden van Gelre mijt den Frijssen eynen ansclach heben op der stede ende dye wue genaeden in heben jn Frijslant, dan ick en vedt neet welliker stat, dan mijn here van Gelre leedt stichwerck ind ander reysscap maeken toe Anholt, ind mij is jut heymmelick van goden frunden gewarscwuet dat om Frislant is, ind ock is waraftich, ist saeck dat uwue genaeden in Frijslant komen, soe sijn dye Frijssen mijns heren ge- naeden van Gelre auerdraegen, wue genaden jnden lande tbehalden, ind wij Hen vor dye fleck fallen, darze uwue genaden jn betraeppen konnen; hijr op sijn uwuer genaeden verdacht. Ock, genedijge here, angande onser saecken, haep ick an Goet van Hemmel sal wael in korst eynnen forf- ganck heben, jnden dat uwue genaeden sich troesten wij Hen, mij noch ij mant of iij toe lansxten onderhalden wij lien XXV gnaepen, dat ick dye nae mijnen wij He gebruyken moicht, ick heb eynnen ander raet geuonden, dese mij nijt fifellen en sal; suys genedijge here, spreck mijn here van Bergen an, ind helpet mij mijt dese onder haldijnge van den luyden, ick saltbestan, al solde ick dar auer doet blijuen, Ock genadijge, lijue here, of mij fellet, soe mot ickdijt lant rommen, soe en haep ick nijt uwue genaeden ind mijn here van Bergen en sollen mij doyn dat ick gene broet mijt mijnre huysfrouwe en byedt, genedige here, ist dat uwe genaeden dar nith toe gesint sijn, soe seynden wue genaeden mij van stonden ,an gelt, dat ick dye luyde onderhalde ind |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1515). 133
|
|||||
|
scrijuen mij , woe ick mij hijr jn halden sal. Weys ick vernemen kan dat uwue genaeden en sherten
geedt, sal ick auer dach ind nacli tkennen geuen, ken de Almechlige Got, dye woe genaeden jn hogen staede frolick ind gesont beweeren mot. Gescreuen op dijnsdag post Simon et Juda (30 Oct.), anno etc. XV. Uwue dijnre, W. Sevs.
Opschrift: A monzer, monzer de Buren. Archie/ van Buren. N\ 707. Karel van Oostenrijk verzoekt aan het kapittel van den Dom te Utrecht* de afkon*
diging der pauselijke ajiaatshrieven toe te laten. Charles, prince dEspaigne, archiduc dAustrie, due de Bourgoingne etc.
Venerables treschiers et bons amjs. Nostre tressaint pere Leo, pape moderne, a nostre tres
instanle et singuliere requesle nous a presentement accorde , pour le bien de nous, noz pays et subgectz, tres amples et tres plenieres jndulgences de jubilee auec pluiseurs tresbelles et singulieres graces, pardons et jndulgences, ainsi quil fait a esperer moult salutaires et prouflftables aux ames de nous et nosd. subgectz, enlfans de sainte eglise, qui obtiendront et jmpetreront lesd. graces, ainsi que les bulles et lettres apostoliques sur ce expedices contiennent et declairent plusaplain. Et pour ce que pluiseurs de nosd. subgectz sont demourans et residens en pluiseurs lieux de de vostre diocese, esquelz sera besoing de faire publier lesd, graces et jndulgences, autrement jceulx noz subgectz les pourroient jguorer, et par consequent non pouoir gaignier ne jmpetrer A ceste cause vous requerrons, que quand les commissaires a ce deputez se trouueront deuers vous pour faire les publication et signification dessusd., vous leur veulliez, tant en faueur de nous comme de leuure salutaire en soy, faire et faire faire toute ladresse et assistence en ce a eulx requise et necessaire, selon que en vous auons bonne confidence. Alant, venerables treschiers et bons amjs, nostre Seigneur vous ait en sa garde. Escript a Bruxelles, le IIJe jour de Nouembre, Ian XV.
Get, charles. lager vanden dame,
Opschrift: A venerables et treshonnorez seigneurs, messieurs le preuost etcliapitlredUtrecht. Deel C. 67.
N°. 708. R. Kamstra aan Jsoerd Burmannia, raad des konings in Friesland, over den
henarden toestand van den lande. Edele, gestrenge, voersichtige heer ind besunderen lieuen vrunt. Nae uw weder komst is ons
seer vuerlangen verhoepen, mijt guede besceyt vnd ganser vertroestinge nae aller noetruft ons toekoraen wordet, vnde soe uwe weerden tot mennich tijden van ons (J) gesteltenisse onser lant- scaep woert noech nyet beeteren, mer van tijd woe langer eerger, boeser; onser vianden homodiVer vnd vrunden demoediger ende mistroestiger doer der vianden boeser bandlung ende string voer- fulging onser liues ende guedes, ende gans ende alheel verachten ende bespolten al inijn g. b# des prince onderdaenen ende bewanten, boer renten schuklen aerresteren, opboeren ende nyet toe laeten jemants ringe mits van den sijnen toe gebrucken, vnd sus al doen wat die eene viant den anderen toe stendicb is toe doen, behaldelic dalze nyet mijt ganser macbt ons beleyt hebben, dat hoer nyet van noeden is. Soe ons geen corts securs ende hulp comt, tot hoeren wil mijtter tijt of in corts tcomen woerden, soe onser vrunden, hoe stendicb dat sij sijn, gans mistroestich ende vaenhoepich, oick mijt verarmt woerden. Is oick nyet weynigen die vroeraen joncker nw van des princen wegen bij ons wesen ende die mijt hem befeel hebben, sint vmmer dat nuttist hoern (?) (l) Blijkbaar is hier de ziusnede niet voleindigd.
|
|||||
|
134 PREDERIK. VAN BADEN, (1515).
|
||||||
|
toet des princen eeren aenkeren solden nae alle hoer vermogen, gans \vt raetslaegen nyemants ver-
sekeringe toe seggen, hulp of bij stand doen toe mogeri, ende hoe die knechten opt hws ende inde stad furdelick nyet betaelt woerden, is sser toe besorgen worden al komen tot verloes Hues, guedes ind oeren mijt al ons g. h. des prince bewanten; welck dooch wilt nae aller vlijt aenkeren, toe kennen geuen ende onser aller eeren daer in bewaeren, ende mits in de besten uwer ouer serif, des wijr ontwiuelick betrouwen, nyet verlaelen wordet ende voerderinge mijnre begeerten op der obligacien uwer liefden mijt meyster Augustijn gesant, laet ic bij dat voerscriuen bliuen, watdaer in toe furderen is, worden gij nyet verlaeten. ende uw als mijn besonder vrint gans betrow ende al mijn loeuen uw tot dienste wesen nae mijn vermogen. God wil uw altijt gesont bewaeren. Actum wt Lewerden, den VIIJen dach Nouembrj, anno XVCXV. R. Kamstra.
Opschrifl: Aen den gestringen, voersichtigen Leer Tiaerd Burmannie, ritter vnde raet des prince van Spangien in Yreeslant Arcliief van Buren.
N\ 709. Extret du memoire haillie par monsr. a m*. Anthoine de PPautripon touckant
sa charge de Frizey despechie a Bruxelles le I1IJ de Nouembre, Ian XV* et qitinze.
Et pour ce que monsr. dlselssteyn dise que ceulx du conseil de Frize ont tenuz CL pietons
a Leuwarde oultre et par dessus la garnison, laquelle charge seroit grande a mond, sr. de lea plus longement retenir, regardera auec mond. sr. dlselsteyn en car quil y soient en tel nombre que Ion a donne a entendre, sil seroit posible que ceulx de la *ville ou ceulx du pays les payassent attendu quilz les auoient prins pour leur garde, ou se ce moyen nest faissable, tiendra la main que monsr. dlselsteyn fache vng appointement auec eulx en prenant jour de payement, auquel naura point de faulte et que deslors Ion leur donne congie, et si nulz des deux tnoyens ne se peut faire Ion pouroit faire moindre payement a ceulx des garnisons ordinaires que de six sepne* que leur ont este ordonnees et de ce payer lesd. de Leeuwarde et leur donner congier. , Item prendra en passant a la Haye, le double de liuentoire de lartillerie, qui est en Frize ap-
partenant a monsr. de Saxe, inuentoirie par Gillame Normant, et verra se le tout y est selon le contenu de liuentoire, a cause quil fault que monsr. en responde a mond. sr. de Saxe et verra ausi liuentoire des meubles, que monsr. a achete aux commis de monsr. de Saxe et estans es maisons de monsr. en Frize, se le tout y est selon le contenu dud. jriuentoire. Prendra ausi le double de liuentoire des viures, jnuentoirie par Gillame Normant, saura aussi
se le tout y est, et pour ce que monsr. dlselssteyn dist auoir trouue vng homme pour raffrechir
les viures tout les ans, qui est dEnchuyse , jl parlera a lui et lui dira quil fache toujours des
viures la plus grant proufit de monsr. et scaura quel cantite dorge et dauonie monsr. dlselssteyn
a enuoye de Hollande en Frize*
Archief van Buren.
N°. 710. Adriaan van Utrecht verzoeht aan Flori*, heer van Usselslein, onderrigt te wor~
den omtrent den staat der zaken*
Edel, vrome, voirsinnighe, wise heer, ic ghebie mi seer oetmoedelijck tot vwer goede gratie.
Ic begheer mit goeder herten tweten, hoe dat mit vwen vader, mijn heer van Bueren, ende mit ■v is, ende sonderlinghe oft die kunste noch nijt tot effect ghebracht en is, daer mijnghenadighen heer in sinen landen soe groet profijt af comen soude ende rust ende vrede. Ic bid v, wilt mi scriuen mit vwer hant, in wat staet die saken sijn, ende wat hope van Vrieslant doer hulpe van ■■"■-'. 4
|
||||||
|
\
|
||||||
|
BISSCfiOP TAJ* UTRECHT, (1516). 135
|
|||||
|
Vrancrijc, daer ic gheen groten lioep op en heb, na dat ic die goede heren heb horen spreken,
mer God is bouen al, et vertet cor regis, quo voluerit. Ic bin bier bij den couinck ran Arogon, ende meen mijn gbenadighen beer meer dienst gbedaen tbebben dan veel luyden van mijnre con- ditien ende staet souden bebben moghen doen. God gbeue gratie, dat wel verstaen mach werden, ende dat ic mijn ai-beyt nijt te vergheefs ende sonder profy't gbedaen en hebbe. Ghescreuen den XIIJten dacb Decembris, anno XV. V oetmoedighe dienaer Adriaen van Vlrecht.
Opschrift: Den edelen, vromen, voersinnighen heer, mijnheer van IJselsteiu etc. Archief van Buren. N\ 711. Helmich Dohhe aan Henrih JBachues, ttadh. te Buren* Nieuwttijdingen omtrent de
Geldersche vijandelijkheden.
Erher, bisunder, gude vrint, jch.gebeyde frontlich tot v. Ind v will beleyuen to wetten,
als dat ych verstanden bebben, dat y by der greyfynne van Bueren sijn, dat my seer leyfF is, jnd ocb bebben icb verstayn , dat y mit oir to Collen bebben gewese; hedden ich dat Qewetf icb solde v bebben an gesprocken , jcb do och bij Collen was. Ind will och beleyuen to wetten, dat bir enen gerochte is, wo dat mijn beer van Gelner mit den Yan Gronijngbe ind vort anden Vreysen mijn ber van Isselsteyn vtb Vreyslant wedder to drijnghen ind to jaghen, jnd och laten sicb den Gellersche duncken, dat den Burgunnischen dem greuen van Buren ind mijn beere van Isselsteyn ^en bo]pe sollen willen doen, des icb docb nicbt en verboppen. Ind men secbt ocb hir, dat den greue van Vreyslant enen slot mit gewalt solde bebben gewunnen; ocb so sij ich bij eyn deill Vreysen gewest, dey seggen ind beclagen sicb, dat en dey Egemunscbe geynen gelouen en halden, vmb all to male to scriuen, en wellen sey nicht Egemuns wesen vmb des vngelouen willen, anders wolden sey gerne Egemuns wesen, ind so gruelt mij dat, dat gehandelt sail werden alseyr tijdes op en deill plassen ijn den lande van Gelderen, als v wall kundich is. Ind, gude vrent, jch sijn vroutlich van v begeren, dat y mij seer deynstlich gebeyden wilt tot mijnen g. b, ind frauwe, greue ind greyfijnne to Buren, jnd wilt mijn g. 1, h, seggen ind frauwe, off oir g. mijns deynstes ter noit to done hedden, so wer mijn deynst, lijff end gudt tot oir g. beisten, off oir g. mijnen sunderlinghe nicbt to done hebben, so en geyr ich geynen deynst, jnd ocb sij ich frentlicb van v begeren, dat y mij ser frontlich gebeyden wilt tot all den vronden, jnd ich wol- den wall dat ich eyn vyr off twe bij v were, vmme to horen wo all dijnch steit ijnt hof van Burgonnijche ind ijnt hoif van Hollant, wantte sicb den Gellersche duncken laten, dat sey all oir wille bebben sollen ind krijgen, dat ich verhope Got verboeden sail. Hijr mit Got beuolen. Ge- screuen op Lecbmissen dach (2 Feb.), anno etc. XVJ. Helmich Dobbe.
Opschrift: Dem crberen jnd vromen Henrich van Bachues, stadlholder to Buren,
mijn sunderlijnghen gudcn front. Archie/ van Buren,
N\ 712. De hisschop van Utrecht verzoekt aan de stad Utrecht, de van den honing ontvangene
mandaten te doen afkondigen* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare; lieue vriende. Ro. key. ma, vnser aller genedichste here hefft an vns gesant, etz-
licke open mandaten, dat kriechsuolcb soe in Vranckrijck treckt, ende oick besloten brieue den gemeynen penninck berorende, de wij ghisteren auondfc yerst ontfangen, vns daer bij ernstelicke beuelende, sulcke mandaten ende brieue van stonden an aen v ende andere onse stede daer aen |
|||||
|
136 FB.EDEBIK VAN BADEN, (1516).'
|
||||||
|
sij holden, tho willen bestellen ende veruolgen, sulcke mandaten gepubliceert ende de gemeyne
penninck opgebracht woerde etc. Sus schickea wij v tegenwoerdich tot sulcker meynonge dat selue mandaet ende brieff an v boldende. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XVJen dach in Februario , anno e'tc. XV J°. Get. H. HUITDEBEKE,
Opschriftx Aan de stad van Utrecht. Deel D. 457. N\ 713. Lubhert van Keppel aan Floris y heer van iJsselstein, over vijandelijkheden der
Gelderschen, gepleegd jegens die van Harlingen. Edel, waelgeboren, gnedige, lieue her. Ic geue v g. ijm besthen to kennen, dat die Geller-
schen mit hoeren schepen op die see geweest sijnt, ende hebben onse burgers gefangen, die frauwen geplustert ende eene mercklicken pennij ng van hem genomen. Oec hebben zij den Scbotten genomen ende dat schip to Woerkum vp die zee gelacht, ende sijnt van der meynijngen dat crauzel (crauiel?) voer ons to leggen, datter niet een schip wt noch ijn sal mogen. Wes v g. hijr ijn belief ft off wij eenigen totast mochten doih om onse burgers to quyten , bid ic v g. vpt fordelickst wil schrifftlic laten weten, om ons dair na te richten. Datum Harlingen, den XXIIJteu dach February, anno XVCXVJ. V g. goetwilige diener, Lubbert van Keppel.
OpscJirt'ft: Edelen ende waelgeboren heren Floris van Egmondt, heren to Isselstein, suntcn Mertensdijck, Scherpenesz etc., ons gnaten heren princen van Spangien statholder generael van Frieslandt, wijn g. heren. Archie/van Buren. N°, 714. Burg, en schepen der stad Harlingen aan Floris, heer van IJsse 1stein , ter dier zake.
Wij burgemeisteren vnde schepenen der stadt Harlingen, van weghen den alder durluchtich- sten, hoegheborensten, vermogensten prince vnde heren, heren Karolus, van Gods ghenadeprince thot Spannijgen, erthertoge van Oestenrick, bartoge tot Burgonyen, graue van Flanderen, Zelandt ende Hollant ende heer van Frieslandt etc., doen jw ons g. heer stadtholder tho weten ende ghe- uen oetmodelick tho kennen, dat opten XXten dach mensis February sijnt opter zee gheweest die Geldersche Frezen mijt ijtlicke schepen, als IIIJ koegschepen, I baerze ende seynschepen, ende hebben nederghelegt v burgers van die treffelichste ende hoer guedt ende gelt ghenomen, van welcker guet die voerbenoemde burgeren van w. g. orloff hadden wt tho foeren ende prophande weder om tho brengen, jn welcke schepen die ghenomen tzijnt, sijnt gheuest ijtlicke burgers frouwen ende weduwen, ende hebben die gheplustert ende hoer gelt benomen, ende hebben oeck weel burgers hoer geldt ende guedt bij hoer ghehadt, om daer prophande voer tho brengen, welcke die Gelreschen Frezen al ghenomen hebben, ende holden die burgers noch ghewangenende die frouwen hebben zie lopen laten ende hoer guet ende gelt benomen als voirsc, js, welcke wij jw g. claeglick tho kennen gheuen ende begheren hulpe ende bysttmdt om Goeds wille, dat al- sulcke ghewalt mach ghestrafft worden ende onsze burgeren weder om op tho benen muelite coemen ende hoer schade weder krijgen, ende rnijn heer belyeffte ain onser scamel ondersaten tho schrijuen ende raedt ende daet tho gheuen, hoe wij onse jn disze ende anderen zaeken tho halden jw belieuen sal. Vrkunde der waerheit ghesegelt mijt onser stadts secreyt signet, anno XVCXVJ, den XXIlIJtei1 dach mensis February.
Recht vnde raedt der stede Herlingen jn Frieslandt.
Opschrift: Dcm cdclen, walgheboeren, vermogende heren, heren Fflorijs van Egmondt
ende tho IJsselslcyn, beer tot Scerpenesze ende tzunte Martensdick, stadt- holder generael in Frieslandt, onss gelijuen heren etc. Archief van Buren, |
||||||
|
-
|
||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516), 137
|
|||||
|
N\ 715. Burg., schepen, en raad der stad Leeuwarden aan Floris, heer van Us$elstein>
over vijandelijkheden gepleegd door de Gelderschen. Zij dringen aan op hijstand in hunne henarde omstandigheden, * Vnsen ganss guetwillighen dienst ende wes wij alles guedes vermoeghen, edele, walgeborne, genedige
here. Uwer genade brieff ende schriuen an ons gedaen vvt Enchuysen den XXon dach Februarij, hebben wij guetlicken ende lyefflicken ontfangen ende wal voerstanden, ons hartelicken voerblijdende der fruntli- cker scriuingbe ende troestinghe, want alle onse toetroest, hulp ende bijsiandt an v genade staet; wij willen ons oeck mitter hulpe Goeds soe voeghen ende stellen , dat onse alder gneten heer, die prince van Spaen- gien etc., ende v genade ene guede geuallen an ons ende die ganssestadt Leuwarden sal befijnden. Ende voegen v genaede fruntlicken te weten, woe die Gellerschen nu opt nijw enen anslach gedaen hebben, want zij jtlicke herscappen, vrouwen ende jonckfrouwen , oeck jtlfche van onse burgers vrouwen hebben gefangen ende gespannen, daer te spoliert ende beschaedeget ende andere mishan- delinge an gedaen, oeck enen scamele inwoner van Dockum gefangen, so dat der Gellerschen dinghen onstendich mit subtijle, loese, bedryeglike manieren worden ingestelt, des v g. wal breeder vernemen sal etc. Daeromine, g. h., ons van noeden is, toetroest van ontsette ende ontreddinghe mitten wercken teghens der Gellerschen, indient mit guede vrede niet geschien kan , want wij van dage to daege meerder benauwet ende crancker van profande werden, so ons niet offte wei- nech jncommet; ijnimers hebben wij v g. onse gebreken scrifftelicken angegeuen, die welcke gebreken tegenwordige Barent Gerbrenz., onse mede raetssman, v genaede wal voernyuwen sal, mit mer andere mondelicke woerden etc., den selueu wij vollencomen macht gegeuen hebben, ende begeren v g. wil hem geloue ende audientie gheuen , soe wes hie v g. wert voerhaldende. Bidden ende begerenn oetmoedelicken ende om Goeds willen an v g., dat v genade jnder saecken wal bedacht zij vns niet verlatende, ende voer alle so handelen ende verspreken mitten Borgonglschen ende den affgesonnen Sassensche raedenn, wij an onse betalinge op dat fordelickste moegen becomen , an gelt, offte indient an den gelde gebrake, mit rogge, Leydissche, Delflsche ende Hoernsche bese- gelde lakenn, daerop gelt mochten verholpen ende voersien werden, wanttet den armen burgeren groetelicken van noeden is, alle andere prouesie stellende in v g. guede bedencken, ende begeren mit desen onsen volmachtigen v g. scrifftelick antwoert. Niet meer dan God die Heer wil v g. ende onsen alder gne3tcn heren etc. sparen, gesont, salich ende in alle prosperiteit, Amen. Actum Leu- warden, anno etc. XVJ°. V genade guetwilh'ghen borghemeister, recht ende raedt der stadt Leuwardenn.
Archief van Iluren.
5\ 716. Gerrit Mulert aan Floris, heer van IJs*elstein> over vijandelijkheden ter zee ge»
pleegd door de Gelderschen. Hij raadt hem af om naar Spanje te gaan.
Edele, walgeboren, gnadige, lieue here, ick gebiede mij seer oitmodeleken tot v g. Genadige,
here, vp huyden, den laisten dach van Februario, is bij mij gecomen Morickhuysenj brenger van
desen en heeft mij gesacht, dat die Gelreschen genomen hebben vier scepen vp die zee, dair aff
die Schotte een is, alsoe hye v g. wail breder bij monde seggen sail. Hier omme, g. h., soe is
van groten noode, dat v g. mijt alder naersticheit solliciteren om andere middelen dan aldair tot
noch toe geweest zijn, of anders en sal vnse g. h. dair nyet veele eeren begaen, ende dese landen
van Hollant en sullens hem oick nyet zeer belouen, hoe wel dat zye tselue ouermits hair vertwi-
uelde parlye nyet en bedenken, mair ick besorge dat men dair alsoe veele mijt der Spaenscher
rjj«e toe doen heeft, dat men dese saike nyet vele achten en sail, mair men sal v g. vele schoender
II. 18
|
|||||
|
138 FREDERIK VAN BADEN, (1516).
|
|||||
|
woerden geuen ende die saike beuelen dat cronen van Vranckrijkei die vns dair jnne doen sal
alsoe zye gewoentelick is Tan doen, Gnadige heer, jck besorge oick groteliken, dat men v g. versoiken sal omine mede jn Spaingen toe reysen, twelck ick nochtans verhope dat v g, wail mijt gueden redenen ontseggen ende weygeren sullen, want dair mede die saiken "van Vrieslant geheel ende all desperant zolden zijn, ende oick, g. h zoe is v g, heer vader tohant in sulken state duer menichte van jairen, dattet v g. egeenzins toe raden en is, "veer buyten lants toe reysen, alsoe v g. seluest wel bet connen ouerleggen. G. here, v g. zullent mij vorgeuen, dat ick dus vrijliek an v g. scriue etc. Ick wolde wal dat alle dinck wal ginge, ende dat vns g. h. eeren van der sommigen wat bedt getaucht woirden. Gnadige here, vnse Here Godt wil v g. lange sparen sa- lichliken , gesont. Gescreuen vuyt den Hage, den laisten dach van Februario, anno XVCXVJ. Die all v g. guetwillich ende oitmodich dienaer,
Gert Mulert. Arckief van Buren.
N\ 717. Hendrik v. Baexy Emont v. Buchel, C. H* v. Alendorp en J.v.Esscheren, herigten
Floris, heer van IJsseUtein^ de heimelijke toerustingen van den hertog van Gelder, Edel ende wailgeboren g. lieue heer. Doe desen brieff mijtter jnstruxi geschreuen wass, iss een goet geloefflick man tot Wijck geweest, ende heefft eenen vnss g. heren diener bij hem ont- boeden ende heefft den seluen diener tkennen gegeuen, omme ons g. heren te seggen, woe die heer van Gelre bijnnen Arnhem is ende laet daer jn een cloester heymelick maken stijchwerck ende alle gereetscap omme ennige steden dairmede te wijnnen, ende tseggen iss op Bueren gedaen, ende hij heefft die knechten vyt Franck(rijck) komen(de) angenomen; sij sullen hem dienendijrste acht dage sonder zolt, ende heefft hem geloefft an een stat te brengen, die sij te voerens hebben sullen, ende die heer van Gelrelant laet hem mede duncken ende oick wael seght tegen sijnnen frunden, wat hij aen die Egmontz heren gedoen kan, thoff van Bourgon. en sal hem dess nyet an trecken off geen bescherm van vurs. hoff hebben, twijlck onss hir seer verdunckt, na den mennichfoldighen trouwen dijnst mijn heer de graeff van Bueren ende mijn heer van IJsselsteyn den huyss van Burgon. gedaen hebben, alss v g. voirder wail verstaen sullen van Henricus , brenger van desen. Hir wijllen v g. op verdacht wesen ende onssen gen9ten heren den prijnss van Spangen ende den vrunden voert tkennen geuen , ende onss weder een bescreuen antwort schijcken bij brenger van desen; wij sullen hir tbeste gerne doen, so dat bij onssen versuym geen gebreck wesen en sal, bij die gracie Gotz, die v g. to langen tijden frolick gesont bewaeren. Gescreuen onder onssen hantteicken, den IJ van Marcio, anno XVCXVJ. Get, HENR1JCK VAN BEXEN. EMONT VAN BUCHELL.
C. H. VAN ALENDORP. JASPAR VAN EESSCHEREN.
OpscJirift: Den edelen etide wailgeboren heren Florijs van Egmont, heer
sent Martcnsdick, stathelder etc., onssen gen. lieuen heren. Archief van Buren.
N°, 718. De in dezen brief vermelde instructie is van dezen inhoud :
Item mijn heren te seggen, woe wij dagelix gewaerschout worden, dat mijn heer van Gelre
scherpelick toe leght, omme ennige van mijnss heren vlecken jn te krijgen mijt suptilheit ende anders, gelick mijn heer jnden brieuen van warschouwijnge wail verstaen sal. Item oick woe den Swarten Hoep VJm starck vyt Franckrijck komen, ende hebben thoefft na mijn heer van Gelre. Item soe dan mijn heer wail weet die gestailt van sijnnen heren ende vader, off dan gebuerden dat mijn gen. heer, die prijnce jn Spangien , reysden, alsmen seght, ende dat mijn heer van |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516). 139
|
|||||
|
IJsselsteyn mede reysen moest, so en hedden wij geenen troest off bijstant, dair wij onss sonder-
lijnge toe verbaten moichten, so weert van noede dat mijn beer besteJden jnt hoeff, datmen bet jn mijnss heren velckijn hebben moicht LXX off LXXV knechten, omme dese vlecken tonder- halden ende versolt worden van ennigen dess prijncen steden, wanttet die frontieren sijn van dess lande , mijt VJ tonnen buyskruytz dairbij. Item mijn heren te seggen, woe die Gelrijss jn mey- ninge geweesl hebben, dat sij tlant van Bueren, van Lerdam ende van IJsselsteyn op eenen dacb tsamen vytgeslaegen woulden hebben, twijlck geschuyt waert, alss brenger van desen mijn heren wail seggen sal, al doer oirsaeck dat mijn heer jn Vrijslant wass van sprijncen wegen. Item to gedencken der ijseren klooten, die her Henrick Zwaeff tot Leerdam balden, ende geloeffden mijnen heren dair vur weder buyskruyt te doen bebben. Get* HENRTJGK VAN BAEXEN. G. H. VAN ALENDORP, bofmeister.
SHORT VAN BUCHELL. JASPAR VAN ESSGHEREN.
GIJSBERT VAN BUEREN.
N\ 719. De bisschop van Utrecht meldt aan de 3 slalen van Utrecht, dat hij verhinderd
wordt te Utrecht te komen. Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Uwe schrijffte van diuersche saken, daerop ghij \nse jnnekoempste ende communicatie mijt vns begeren, hebben wij guetlicken ontfangen, dan is vns omme sonder- linge saken willen, vns thants voergeuallen, ende oick vermijts deser beyliger tijt nyet wael moe- gelicken voer die boichtijt van Paeschen aldaer bij v te comen, mer willen daer nae, soe wij des wederomme van v vermaent werden, vns guetwillicb daer jnne bewijsen, doende sampt v inden voers. saken als behoerlicken sijn sail. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten VJen dach in Martio, anno etc. XVJ\ - Get. h. hundebeke. Opschrift; Aan de 5 kaptttelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 421.
N\ 720. De bisschop van Utrecht, nogmaals verhinderd te Utrecht te komen y verzoekt aan
de 3 staten van Utrecht om hem hunne g$deputeerden te zenden.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Wij bebben uwe schriften, daer jnne ghij vns jnne koempste in
vnser stadt aldaer nw weder begeren, guetlicken ontfangen. Ende wij weren nae uwen voerschrijff- ten ende onser weder antwoert daer toe well gesint geweest, dan vermijts merckelicke oirsaken vns nw voergeuallen, en konnen wij sulcx op dit maell noch nijcht bij gebrengen. Begeren daer omme aen v zeer guetlicken, dat ghij en donredage naestcomende, guets tijts voerden mid- dage, enige van uwen gedeputierden alhier bij vns hebben ende scicken willen, omme alsdan sampt denseluen op sulcke articulen ende gebrecken te communiceren ende voert daer jnne te laten geschien alst behoerlicken zijn sail. Godt sij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXXen dach in Meerte, anno etc. XVJ°. Get, h. hundebeke, Opschrift'. Als voren, Deel B. 422;
N\ 721. Bezending van Rarely hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter zake
van het voornemen des hisschops tot overdragt van zijn geestelijk en wereldlijk bestuur. Kairle, berttouch van Gelre ind van Guylich, jnd greue van Zutphen. Weirdige, edell, hoichgeleerde, eirbair ind froeme, ersame, wijze ind vursichtige, lieue neuen,
18*
|
|||||
|
FREDF.RIK VAN BADEN, (1516),
|
|||||||
|
140
|
|||||||
|
aendechtigen ind bijsonderen. Wij hebben die hoichgeleerden onse lieue reden ind getrouwen
meyster Henrick Salsborch, licentiaet, amptman etc., jnd ineister Wijnandt van Arnhem , doctor etc., etzlicke montbaitschappen beualen, v van onser wegen to doen; soe is onse guetlicke begeren, vwe lieffden willen dieselue hoeren, voleomelick gelijck onsseluen geloeuen jnd sich daer jnne be- wijsen, as wij ons des gensselick tot vwe lieffden versien; dairaen sail ons sunderlinge denckelick ind lieue geschien, ind willent altijt weder verschulden oni vwe lieffden, dieselue Got Almechtich bewaeren moet. Gegeuen opten XXIIJeu dach May, nostro sub secreto, anno etc. XVJ°. Get. CHARLES.
Opschrift: Als voren. Deel A. 662.
N% 722. Burg., schep. en raden der steden Deventer, Kampen en Zwol, melden aan de 3 staten van Utrecht het kun gegeven antwoord des hisschops, hetreffende zijn voornemen
tot ooerdragt des hisdoms. Zij verzoeken van alles , die zaak hetreffende, te worden on-
derrigt, en heloven dit ook hunnerzijds.
Weerdige, edele, walgebaeren, eirbere ende ersame, wijse, lieuen, bijsonders guede vrunde.
Soe als vwe liefden anderdages an ons schrijuen deden, woe den seluen weer bijgebracht, dat die hoechweerdige, hoichgebaeren ffurst, onse gnedige, lieue heer van Vtrecht, sijnre gnaden bisdom resigneert solde bebben, dair op tot waluaert der landen elx rechten, vrijheyden ende priuilegien tonderbolden, begerende onse vrunde tschicken bij vwen liefden, woe vorder der selften schrijfte dair van vermogen, deden wij doe ter antwordt. Gelijck alst scheen vwe liefden oick van meiningen weren, die wairheyt dair van, soe voell des mogelicken weer, te willen ervaren ende ons dair na reguleren ten besten, bebben wij middeler tijt bij onsen gnedigen, lieuen heren gescbickt, van sake der resignatien sijnen gnaden doen aduerteren, ende is ons onder anderen ter guetlicker antwort geworden voer een conclusie, dat sulx nyet geschiet weer, ende soe sijn Q. g. geneyget weren rust ende vrede ende waluairt sijnre gnaden landen tonderbolden, wolden sijn gnaden dair jnne nyet laten gescbeen, dan bij wetten ende wille der selften staten ende landen; des wij sijnen if. g. boichliken bedancken. Oft dan van deser seluer zaken noch vorder yetz wes voirgekomen weer oli' voir queme vwen liefden jn enniger manyeren, begeren wij ons tontdecken, soe voell des mogelicken will sijn, om tinogen tonderholden onser aire recbten, priuilegien ende vrijbeyden, jnden saken onderlinge tmogen coinrauniceren ende raden alst dienen sail; ende vernemen wij vorder van den seluen saken sullen wij gerne doen jn gelijx mit vwen sameden liefden, die Got Almecbtich gesont bewaeren will. Gescreuen onder tsecreet segell der stadt Deuenter, des wij bijr te tesser tijt samen gebruecken, des manendach na Sacramenti (27 Mei), anno etc. XVJ. Burgermeisteren, scepenen ende rade der stede Deuenter, Campen ende Swolle.
Opschrift: Als voren. Deel A. 664. N°. 723. Antwoord der 3 staten van Utrecht aan de 3 steden van Overijssel, met verzoek om
hunne gedeputeerden te zenden9 ten etnde in het tegen dingsdag eerstk. heschreven kapittel- qeneraal te raadplegen over 'sbissckops voornemen en het voorgeven van den hertog van Gelder. Deuenter , Campen ende Zwolle samentlicken.
Erbare, wijse, vorsicbtige, bijsondere, goede vrunde. Uwer lieffden scrifften nv aen ons ge-
*ant, veruolgende op onsen ende uwen 1. vorscrifften, rurende vander translatie ons gen. heeren dess bisdoms van Vtrecht etc., ende sulke antwort als uwe 1. van onssen gen. heeren dair van gedaen is etc., wie uwer 1. scrifTten dar ende.vorder uwer 1. begeerte, om de selffde bij ons |
|||||||
|
BISSCHOP VAV UTRECHT, (1516). 141
van geliken le aduerteren, off ons wes meer liier off vorcomen weer offte vorqueme, wijder jnhal-
den etc., hebben wij guetlicken ende vruntlicken ontfangen, gehoert ende wel verstaen. Daer op wij uwen 1. inden besten te kennen geuen, dat wij na onsen scrifften aen uwen 1. laestleden van dese saken gedaen, oick aen onsen gen, heeren gedeputiert ende mede gelike antwort van zijn g. gehat hebben; doch die hoichgebaeren forsten, hertoch van Gelre, hadde op dincxdach nv lestleden, zijne g. raidsvrnnden bij ons mijt credentie gesonden, die ons van desen saken vorhiel- den, dat zijn g. sulx oick bijgecomen weer, mijt wijder ende breder aduertissementen van deser saken, gedragende all tot rust, vrede ende walfaren der landen ende tot goede naebuerscap toe onderhalden, tot onderhaldinge van onsen aller priuilegien ende vrijheiden, daer op zijn g. oick die goeder meninge van ons begeerde enen antwort. Ende soe dan dese dingen beruren den gansen landen, prelaten, ecclesien ende alien geesteliken, edelen, ritteren, knechten, stat ende steden deser gansen Geslichts , soe wel deser als dier zijden der IJssulen, ende ripeliken behoeren ouerwegen te wesen, ende van dese sake die sprake all meer ende meer verbreedt, sus hebben wij hier op ende op credentie ende vorgeuen dess hertogen raden van Gelre, capittel generael doen bescriuen gehat, twelck op dinxdach naestcomende te prime tijt geholden sell werden, dair- jnne willen wij uwen 1. scrijfften mede openen , ende begeren hertelicke, dat uwe 1. opten selffden capittel enige van uwe trefflicke willen schicken, orn dese dinghen ende uwer 1. goede meningen insgeliken als op dess voirs. hertoich van Gelre zijnre g. aduertissementen ende vorgeuen, deli- berate ende communicatie samentlicke te holden ende dess dan delibereert, geopent ende verspro- ken sel werden van deser sake, willen wij uwen 1. niet verhalden, dan sulx, jndien uwe 1. opten voirs, capittel niement en senden, oick ijmmers om onsser aller welfaren, priuilegien ende vrij- heden tonderhalden, scrifftelike verwittigen uwen ersamen. 1., die God Almechtich in middelen tijden ende altoes behueden wil ende gesparen lanck, welfarende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess doemdekens etc. gebrucken, opten XXIX dach May, anno etc. XVJ°. Prelaten ende cap. etc., 3 staten.
Concept. Deel A. 665. N*« 724. Burg,, schep, en raden der stad Deventer antwoorden aan de 3 staten van Utrecht,
dat zij wegens kortheid de* tijds geen gevolg aan de verzochte zending hehhen kunnen geven; maar dat de kertog van Gelder zijne raden terzelfde zake tot hen gezonden heeft. Weerdige, edele, eirbere, vrome, ersame ende wijse, bijsonders gude vrunde. Desen mer- ghen hebben wij ontfangen schrijfte ende meninge vwer liefden, berorende der guetlicken ant- worde ons gnedigen, lieuen heren, bischops tUtricht, op die resignatie die sijn ff. g. gedaen solden hebben, wth welcken wij vernemen beyde onse antworde conform, so dat wij des sijnen ff. g. bedancken. Als vwe liefden dan dair beneuen doen scbrijuen van voergheuen der reden des hoichgebaeren ffursten, hertoge van Gelre etc., den dinxedach verledden bij ywen liefden niit cre- dentie ghewest, der seluen saken beroren etc., ende dat vwe liefden dair op capittel generaell verscreuen hebt den dinxedach tokomende, mit begeerten onse vrende dairbij tschijcken, woe die schrijften, die wij guetlick ontlangen hebben ende verstaen, breder dair van vermogen; konnen vwe lieffden auerleggen, dat die besendinge om cortheyt der tijt nyet mogelick will sijn; hebben nyet to mijn die selffte schrijfte voirdt andie andere steden Campen ende Swolle gesant, ende so die gijsteren dach hoer gedeputeerden jn gelijx gedeputeerden der ritterschap deser landen, op anschrijuen des ffurst van Gelre, hijr bijnnen onser stadt hebben gehat, dair die rede des ffursten ons jnt lange hebt voirgegeuen vander resignatien. Als vwen liefden, so der selften schrijfte vertno- |
||||
|
142 FREDERIK VAN BADEff , (1516),
|
|||||
|
gen, hebben wij hem verhaelt, dat wij vander seluer saken van vwen liefden ende sus anders
gehoirt ende communicatie gehat hebben, ende den twijuell to remoueren, hadden wij geschickt an onsen g. lieuen heren, dair wij antworde van verkregen hadden, als die gegeuen ijs, slutende dat sijne ff. g, to waluart, ruste en vrede der landen geneyget weren, ende wolden zijne ff. g. dairomme jnden saken nyet doen dan bij wetten ende wille sijnre gnade lantscappen, des wij sijnen gnaden bedancken ende soe to geschein vertrouwen hadden; ende als wij tot ruste ende vrede» oeck onderholdinge guder naburschap sonderlinx geneyget weren, qwame ons dan vorder dair van voer, wolden wij ons tot onderholdinge van alsulx vns vermogens ter besten bewijsen, welcke antworde hoer liefden sus to guede hebt opgenomen; ende oft vwen liefden vorder hijr van voirkompt mitter wairheyt, communiceren oft besluten, begeren wij ons ouerwittigen niet tlaten , willen wij ons vermoegens allijt verdenen, kent Got Almechtich, die vwe samende liefden gesont bewaren will. Gescreuen den ijrsten dach in Junio, anno etc. XVJ. Burgermeisteren, scepenen ende raet der stad Deuenter.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 666. W. 725. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zake der wederspannig-
keid van Eemland, Van Goets genaden Frederich, bisschop tTJtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vwe schrijuen vns nv gedaen, berorende die rebellicheyt vnser on- dersaten van Emelant ende anders etc., hebben wij allet te gueder maten verstanden, ende willen nae sulcker begeerte eerstdages enige vanden onsen bij v senden mijt beueel mijt v op die voers. saken te communiceren ende te ouerleggen , wes hier jnne tnutste ende beste gedaen sij. Godt sij mijt v, Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten IJen dach in Junio, anno etc. XVJ°. Get. nosz.
Opschrift: Ah voren. Deel B. 426. N°. 726. Be 3 staten van Utrecht melden aan Karel, hertog van Gelder, hunne tweede
bezending naar den bisschop, en zijn aan hen gegeven antwoord ter zake van zijn voornemen. Hoichgeboren, vermogende fursten, gen. lieff heer. Wij dancken uwen f. g. der vruntliker
meyninge, goeder gonsten ende erbiedinge, die uwen f. g. aen ons doen verbotschappen hebben bij uwer g. rade , aengaende die sake vanden translatie dess bisdoms etc., ende willen insgeliken niet dan alle rust, vrede ende goede nabuerscap onderhalden ende hebben mijt uwen g. Ende soe wij deser orsake aen onsen gen. heeren van Vtrecht onse deputierde vrunden oick mijtten edelen, walgebaeren heeren van Montfort personlik gesant hebben gehat, als die steden van Ouer- ijssel insgeliken oick gedaen hebben, soe heeft zijn g. onsen deputeerden ter antwort gedaen, als zij ons reporteert hebben, dat zijn g. noch niet gedaen en hadde in deser saken, dan zijn g. waren daer om veruolcht geweest, doch zijn g. waren der goeden meninge, niet hier jnne te doen off te laten geschien, ten soude wesen mijt wil of consent van ons prelaten, ecclecien, ritterscappen, stad ende steden, ende insgeliken hebben zijn g. den deputierden van Ouerijsell oick ter antwort gegeuen, als die selffde van Ouerijsell ons doen scriuen hebben. Ende want wij hier op huden desen dach capittel generael gehouden hebben, sus hadden wij op saterdach lestleden hier om weder onse vrunde gesant aen ons gen. heeren, om vor den capittel vorder bescheit te weten; de selffde onse deputeerde brachten ons deselffde antwort noch andermael, sus dat zijn g. buten |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (151(5). 143
|
|||||
|
wil ende consent als voren niet en gedenct hier jnne te doen, daervan wij ter stont op sondach
verleden zijn g. scrifftelick gedanct hebben, ende den selffden verwittigt hebben, wij ons daer toe vertruwen ende verJaten willen, ende als wij dan inden voirs. capittel dese saken versproken hebben gehat ende geen vorder noch breder wetenscap van gelegentheit ende gestalt daer aff en hebben, geuen wij dit uwen f. g. inden besten te kennen, ende soucle ons van goeden herten leet wesen, dat hier dorch enige onlede offte onwil qweme, dat wij soe veel ons mogeliken wesen zel, geneycht zijn te helpen vermijden, ende zijn oick geen ander meninge dan rust ende vrede ende alle goede vruntscap ende nabuerscap te onderhouden mijt uwen f. g., die God Almachtich etc., anno XVJ tertia Junij. Ad ducem Gelrie. 3 staten.
Concept. Dpel A. 667.
N\ 727. De 3 staten van Utrecht melden hetzelfde aan de steden van Overijssel en zenden
hen afsehrift van hun schrijven aan Karel, hertog van Gelder, Erbare, wijse , voirsichtige, bijsonder goede vrunde. Wij houden uwen 1. genoch indachtich
uwer laester scrifften op onse antwort, daer op uwen 1. bij ons scrifftelicke gedaen, ende soe dan uwe lieffden nyemantz gesant en hebben gehat op huderi bij ons hier inden capittel, ende wij verstaen hebben, dat uwe lieffden oick hier op vanden hoichgeboeren forsten, hertoch van Gelre, zijne g. etzlicke rade gesant ende aduerteert zijn worden, sus geuen wij uwen lieffden inden besten te kennen, woe wij op saterdach lestleden weder andermael onse vrunde gedeputeert hebben gehat bij onsen gen. heer van Vtrecht, om voer den capittel huden gehouden, voerder bescheit te vernemen van zijnre g. meninge ende vornemen vanden translatie dess bisdoms, die ons all gelike antwort nader reportierde, als dat zijn gen. noch geen resignatie gedaen en heeft nocbt doen en sullen, ten zij mijt willen, weten ende consent van ons alien, als zijne uwe lieffden deputeerden oick toe gesacht heeft gehat; daer op wij oick wederom op sondach verleden na den report scrifftelick zijn g. gedanct hebben ende zijn gen. verwitticht, wij ons dess alsoe ganseliken vertruwen ende oick toe verlaten willen. Ende inden capittel op huden zijn dese saken aldus versproken, doch so zijn wij noch sonder vorder ende breder wetenscap vanden gelegentheit ende gestalt der saken; doch indien ende soe geringe wij vorder verhoren, willen wij altijt van stonden aen uwen 1. sulx ouerscriuen doen, sonder jnne vallen, ende senden oick uwe 1. copie vten onse antwort, die wij hier van aen den voirs. forsten van Gelre doen scriuen hebben, om uwe 1. na te mogen weten te hebben ende om altijt in desen dingen samentliken mijt ons eendrach- teliken ende mijt een anderen alsoe onderh'nge te communiceren, thelpen raden ende tvuegen, dat rust ende vrede ende vnser aire priuilegien onderhouden werden ende alle onlede verhueden ende de landen in welfaren bliuen mogen, daer toe wij ganser meninge geneygt zijn, hadden uwe lieffden oick wes anders goeden verraemt, daer off begeren wij geborlicke aduertiert te werden bij desen onsen boden , om eendrachteliken den forsten van Gelder te antwoirden. Onse Heer God Almachtich, die uwe ersame, bijsonder goede vrunde behueden wil ende gesparen welfarende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess doemdekens, op dinxdach tertia mensis Junij, anno etc. XV J. Prelaten ende capittelen der V godshusen, ritteren, knechten, stat ende steden
dess Neder Stichts van Vtrecht als drie staten, ten generael capittel vergadert.
Concept. Deei A. 668.
|
|||||
|
144 FRF.Dr.TWK YA* BADE* , (1516).
N\ 728. Goijert de Coninck, baljuw van Abcoude, aan de 3 staten van Utrecht, ter sake
van den zeedrjk. Eersamighe, vroeme, bijsonders lieue heren ende ghoede .vrunden. V eersaemheit zellen
belieuen te weten gehne dat mijn op hudent opt datum van desen inij js laten weten, berorende die saeck vander aerde opte zedijck vander betalinghe, zoe die coninck van Castielgen etc. Yan mijn ghenaden heer Yan Vtrecht daer thue ghescikt hebben, daer voer dese saeck ghehoert sal werden, dat men den seluen dach bouwen sal des daech nae sint Jans dach naestcomende tot Wesip, soe bet dan van noede js om dese saecke te wederstaen, toe dattet bijden ghemeen wae- ren niet doenlick en js, buten bulp ende bijstant der drie staten. Is mijn vruntlicke begheren, v eersaemheit alsoe screffelicke ende merckelicke willen schicken op ten seluen dacb ende den seluen gbedeputeerde meede brengbende alsulke brieuen ende ander bescheit totter saecke dienende, waerbij bet ghemeen lant bliuen mach bij haer hantvesten ende inde priuilegien ende gbuede onse ghewoente, die oucr hondert jaer tot desen daghe ghebruicket sijn , bet selue jc v eersaem- beden jnden besten te kennen gbeuen, die selfde eersaemheden God sparen moet langhe, Yrolick ende ghesont. Ghescreuen opten huse tot Abcou, opten XIllJten jn Junio, anno etc. XVJ. V eersaemheden ghuetwillighen,
Ghort de Coninck, baelliu tot Abcou, Opschrifl; Aan de 3 staten des Neder Stichts. Deel B. 429. N°. 729. Bezending van Karel, aartshertog van Oostenrijk, aan de 3 staten van Utrecht,
ter zahe van den overdragt des bisdoms van Utrecht.
Kaerle, bijder gracie Gods konijnck van Spaengnen, ertsbertoge Yan Oistenrijck, bertoge Yan
Bourgnen., Yan Brabant etc. Eerweerdige, edel ende Yrome, lieue besonder. VVij hebben gelast onsen lieuen getrouwen,
den graue van Nassau, onsen neue, heer Maximiliaen Yan Hoorne, heer van Gaesbeke, onsen raedt ende camerlinck, ende meester Anthoenise Yan Waudripont, oick onsen raedt, v te zeggen ende Yerclaren Yan onser wege eenige saecken, die ons zeere ter herten zijn ende de weluaert Yan v ende Yanden gemeenen lantscepe des Stichs van Vtrecht grotelicx aengaen, zoe ghij van ben Yoorder vernemen zult. Soe js hierom onse ernstege ende Ylittege begeeren aen v, dat ghij die selue onse geschickte raden of die twee van hen goedelick aenhoeren ende van tgene zij v dese reyse aenbringen zullen van onser wege , volcomelick geloeuen wilt gelijck onsseluen, v voegende ende bewijsende1 tot voorderinge der saken, die zij v opdoen zullen jn zulckerwijs, dat die tot eenen goeden effecte commen moegen, zoe wij v des ende alles goeds toebetrouwen. Ende wij zullent zeer danckelick van y nemen, dat kent God Almechtich, die y eerweerdige, edel ende vrome, lieue besonder bewaren wille. Gescreuen te Bruessel, den YJen dach Yan Junio, annoXVcXVJ. Get. Charles. , lager hanetow. Opschrzft: Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stad van Utrecht. Deel A. 671.
N\ 730. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de weigering der stad
Vollenhoven, om in het ruitergeld te betalen.
Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Naech dem ghij op sulcke schelinge als tusscben ons ende onser stadt
Vollenhoe Yerresen is, doer weygeringe sij doende sijndt omme mede tho betalen sulcke gelden. |
||||
|
BISSGHOP YAW UTRECHT, (1516). 145
|
|||||
|
daerop sij onderlinge vanden ruytergelde bij onsen landen van Ouerijssell gesat, ende voernemende
sijndt daer off gevryet te wesen, vnser beyder bescheydt gehoert, hadden wij ons gensselicken daer toe verlaten, ghij sij alsoe onderwijset solden hebben mede tdoene gelijck andere onse onder- saten, sus bedunckt vns noch , wanneer wij sij quyt holden van schattingen, de tot onser beboeff vuytgeset woerden, nae vermoegen hoerre segele ende brieuen, dat sij dan nijcht voerder geboren gevryet te wesen bouen andere onse ondersaten van lasten, de nijcht tot onser behoeff mer tot voerstant onser gemeyner lande ende ondersaten vuytgesat werden, omme die daer mede vuyt roeff ende brande te holden, daer vuyt anders onder den auderen onsen ondersaten grote zwaer- heyt ende voerder verloep in vnsen lande verrijsen soJde, soe dat wjj buyten toedoen vanden seluen vns derhaluen jn gheen verblijff geuen ende moegen; wij v inden besten ikennen geuen. Godt sij mij v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten vTIJen dach in Junio, anno etc. XVJ°. Get. II, HUXDEEEKK.
Opschrift: Aan do 5 kapittelcn, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 427.
N". 731. Schout, burg., schep, en raad der ttad Amsterdam aan de 3 stalen van Utrecht,
ter zake van de herstelling der dijken bij IJpesloot, Diemerdam enz. Eerwaerdighe, vroome1, yvijse, voersienighe heeren ende gunstige, goede vrienden , wij ge- bieden ons tuwarts, soe wij meest moghen, doende uwen lyefden gueltelijcken weten, soe wij on- derricht wordden, dat totten dijek tot IJppesJoot, Diemerdamme ende daer ointrent luttel oft nyet gedaen en werdt ende den dijek tusschen Muyden ende Naerden noch nyet gekeurt of vuyt gegeuen en is, bij gebreke dat uwe liefden nyemant en voeghen off gevoecbt en hebben bijden caslelleyn van Muyden ende Glaes Gerijtsz, onse niedebroeder, orarae tbeste opten dijek te doen gelijck 2ij inden jaer verleden gedaen hebben , daer vuyt soude moghen coomen een groote onverwinlijcke schade, die wij, kenne God, gerne verhoet saghen, ende alsoe wij mit onsen niedebroeder Glaes Gerijts, van desen materien gesproken hebben, wye hem souden duncken oirbaerlijckte bij uwen eerszamen lyefden daer toe geordineert te zijn, ende bij ons daer op ter antwoerde gegeuen heeft, dat Alfart vander Horst ende Goert Coninck daer toe nut ende bequame souden sijn, soe is onse ernstich ende vruntlijck begheren , uwe lyefden willen de voirs. Alfart van der Horst ende Goert Coninck daer toe ordineren, op dat ijmers de dycken moghen gemaect ende gerepareert werdden ende tlant van schaden verhuet. Hier jnne doende als wij uwen lyefden des ende alles goets toe- betrouwen, begerende vruntlijcken uwer lyefden goettelijcke bescreuen antwoerdt, wes hier aff gebeuren zal, daer nae wij ons zullen moghen weten te rechten,' ende onse Heer God zij mit v. Gescreuen opten XIIIJeu dach Julij, anno XVC ende XVJ. Scout, burgermeesteren, scepenen ende rade der stede van Aemstelredamme.
Opschrift: Ah voren. Deel B. 430. Ng. 732. Notule van het verhandelde hi bet kapittel-generaal, ter zake van de koninklijke
boodschap betreffende de translatie.
Anno etc. XVJtt., op woensdach XVIIJ Junij.
Is dat capittel generael gehouden, twelck wtgescreuen was ter jnstancien vanden ambasiaten der
coninclicker weerden van Spaengen, om den drien stalen sNeder Stichts te openen ende te kennen to geuen hoerluyder boetscap ende begeerte aengaende die translatie vanden bisdom van Vtrecht. Als die prelaten, dekenen ende. capittelen vanden vijff goidshuysen, die edele waelgeboeren
heer Johan tot Montfoirt etc., voirt gemeen ritterscap, stadt ende steden, representeerende die drie staten vanden Neder Stichte van Vlrecht, dus hierop jnden groten capittelhuyse vergadert h. 19
|
|||||
|
146 FREDERIK VAN BADEN, (1516).
|
|||||
|
war en, sijn aldaer jnden seluen capittel persoonlick compareert die edele waelgeboeren heer Maximiliaen
van Hoirn, heer van Gaesbeke, raedt ende camerlinck mijt meyster Anthonis van Waudripont, oick raedt der coninclicker weerden van Spaengen etc., ende hebben aldaer opentlicken den voirs, drien staten brieue van credentie presenteert, houdende op die graue van Nassou ende hoer beyder persoonen, om vander zeluer c, \v. wegen den staten te seggen ende the verclaeren eenige zaken, die zijnre gen. zeer ten her ten gaen ende twelvaren van ons ende den gemeenen lantscappen des Gestichts grotelicken berueren, als die voirsc. credentie brieue dat breder vermeldende js. Dese credentie aldus gelesen ende gehoert wesende, heeft die voirs. meister Anthonis van Waudripont, raet van wegen ende jnden naem der c. \v. van Spaengen, den staten verclaert ende te kennen gegeuen, hoe dat zijne c. w., aenmerckende die dispositie ende gestaltenisse ons Qen. heren van Vtrecht, ende dat bij alsoe zijne gen. sus teser tijt affliuich worden, gesien waeren, daer duer vele onvrede ende ongemacx te verrijsen tusschen beyden landen, zoe dese landen aen zijnre gen. palen streckende waeren. Om dan sulcx te versien ende beyde de landen jn ruste ende vrede ton- derhouden, hebben zijne c. w. alsoe aen onsen gen. heren van Vtrecht vervordert, dat zijne gen. te vreden zijn ende consenteert hebben, ende mitter c. w. accordeert is (*), dat voirs. bisdom van Vtrecht bij zijnen leuende lijue te laten ende te resigneren op eenen vanden blode van Bourgon., als namentlick heren Philips van Bourgon., die daer nae oick vander c. w. toe versocht js ge- vseest tselue taenveeiden, de welcke heren Philips zijne consent oick daer toe jn die acceptatie des bisdoms gegeuen heeft; daerop die c. weerde voirt aen onsen alreheylichsten vader, die pauws Leo beairbeyden doen hebben, alsoe dat zijne heylicheyt tzelue bij zijne brieuen admitteert ende confirmeert hebben. Ende zoe dan zijne c. weerde nyet attempteeren en willen, zijne c. w. en hebben ons daer aff yerst aduerteert ende tgestalt der zaken te kennen gegeuen; soe is daerornme nv der c. w. van Spaengen vruntlicke begeren, dat wij alsulcke resignatie ofte translatie des bis- doms van Vtrecht op heren Philips van Bourgon. gestalt, die vanden hogen huyse en blode van Bourgon. gesproten js, dwelck een rijck, wijs, geleert heer weer, mijt langer verhael etc., nyet te jonck noch te alt, ende zijne leuen voirt in deuotien ende tot onser aire welvaeren, mijt ons ende alien onsen naebueren jn ruste ende vrede eynden zoude, gunnen, belieuen ende toelaten wouden, twelck oick altijt gewoenlicken ende tot desen dagen toe onderhouden js geweest, om eenen wt ende bij den huyse van Bourgon. daer toe te stellen, om beyde de landen in rust ende vrede te houden, ende daerornme oick zijne vorvaderen altijt dese lande voergestaen ende assistentie gedaen hebben, ende dat die zelue heren Philips ons staten ende elcx van ons bijsonderjn alien ende eenen yegelickcn onsen priuilegien, vrljheyden, costumen ende oude gewoenten laten gebruycken , ende die hant daer aen ende andere onse lasten houden, ende die kercke van Vtrecht grotelicke sublimeren ende exalteren zoude, doch oick geen nyewicheyt opsetten noch brengen, mer jn alle vruntscape mijt ons, als dat eenen goeden lantsheer wel betaempt, leuen zoude; ende indien wij dese translatie vanden bisdom van Vtrecht der c. weerden alsoe ten geualle ende tot zijnre gen. begeerten nyet guetlicken ende vruntlicken gunnen, belieuen noch toelaten en willen, waren zijne c. gen. nochtans in meyninge dese zake alsoe nyet te verlaten, mer die zoe bij goeder middelen ende vuegen zonder straejjickeyt te vervorderen, om tot zijnre gen, meyninge te comen, te vervorderen, om lot zijnre gen. meyninge te moegen comen. Waer op die staten eendrachte- licken den ambasiaten voirs. ter antwoirde gegeuen hebben , dat zij bulen die ridderscap en steden (i) Deze en de volgende in curcijf gedrukte woorden zijn in het handschrift onderhaald; zij worden niei
gevonden in een afschrift van dit concept, op bL 674 verso en 675. Deel A. |
|||||
|
bisschop vArr utaecht, (1516). 147
|
|||||
|
aen geen zijde der IJsele geen antwoirt geuen en mochten, nier zouden mitten zeluen yerstdages
op dese zake communicatie halden ende alsdan zouden die staten sNeder Stichts mijt die ridderscap ende steden van Ouerijssel tsamentlicke der c. w. zoe haest net doenlicke zij hoer goeder antwoirt ende meyninge laten weten, ende vuegen vruntlicken. Gelesen dit actum jndencleynen capittelhuys, jn presentie des doemdekens, des dekens van Oude Munster, heren Gerijt ende heren Henrick Zoudenbachs, mijns heren van Montfoirt, heren Johan ende Gerijt van Zulen van Nyevelt» Goyert van Rodenburch ende Aelbert van Leuwen, ende beliefden hem, seggende alsoe geschiet te zijn. Actum a° XVJ°, die XIXa Junij hora capitulari consueta et adhoc capitulum judicium.....deputalis.
Concept. Deel A. 673.
N\ 733. De 3 staten van Utrecht zenden aan de staten van Overijssel afsckrift dezernotule,
met verzoeh am hunne gedep, naar Utrecht te zenden, ten einde over de koninklijke boodschap en over het aan Z. M, te geven antwoord gezamenlijk te raadplegen, Deuenter, Gampen ende Swolle.
Eerbare, wijse, voersicbtige, bijsonder guede vrunde. Alsoe op huden een generael capittel verschreuen ende gehouden js wordeu ter jnstantie ende begeerten vanden edelen, wailgeboeren heren Maxirniliaen van Hoirne, beer van Gaesbeke, raedt ende camerlinGk, ende meyster Anthonis Waudripont, oick raedt der c. weerden van Spaengen, op sulcke boetscap als haer ende h'efde vander c, w. beuolen was aengaende die translatie des bisdoms van Vtrecht etc., hebben die selfl'de jn desen capittel die voirscr. boetscap mijt credeutie brieuen, houdende op hem, montJikea geopent, die selflfde boetscap mit gaders onse antwoirt, wij jn gescrift doen stellen hebben, daer van wij uwen liefden naevolgende onse onderlinge voirgaende scriften van desen dingen die copie hier jnne besloteu ouerscicken, geuende dese boetscap aldus uwen sameuden Jiefden jnden besten le kennen , ende begeren vruntlicken, dat uwe lieffden op dese sehTde boetscap, begeerte ende voirhalden der c. W» voirscr., die sus ons alien grotelicken te bewegen staet, samenUickeu mitten yersten maelstat halden ende die mijt allet, dat dese dingen betreft, ouerwegen ende mit goeder rijpelicker deliberatien uwe deputeerde vrunde mijt uwer aire meyninge ende niach: treflicken bij ons scicken, ende der selffder uwe gescicte vrunde toecompst ons acht dagen te voeren ouer doen^scriuen willen, om mijt ons een eendrachtelicke guetlicke antwoirt te scepen ende te con- cluderen, ende die zoe voirt der co, m, van Spaengen bijnnen eenen temeh'cken tijt ouerscicken moegen, ende alsoe voirt onderlinge te communiceren, te helpen raden ende te vuegeu, dat rust, vrede , onderlinge communicatie ende goede nabuerscap aller zijden, ende onser aller rechten, zoe geestelicke ende weerlicke, nyet jnbrokich mer onderhalden werden, ende alien onlede verbuet ende de landen jn welvaeren blijuen moegen, daer wij ganser meyninge toe geneycbt zijn, kenne God Almechtich, die uwe lieffden behueden ends gespaeren wil lang* welvarende, zelich ende gesondt. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet des doemdekens, twelck wij tsamenlicken gebruycken, op woensdach den XVIU Junij, anno etc. XVJ". Prelaten, dekenen ende capittelen der vijf goidshuysen, gemeen ritterscap,
stadt ende steden des Neder Stichts van Vtrecht, samentlicken then capittel generael vergadert wesende. , Similcm ad militares Traijs IJsulanorum. Deel A. 674.
N\ 734, De 3 staten van Utrecht verzoeken aan de 3 steden van Overijssel antwoord op hun
schrijven van 18 Junij laatstleden, Erbare, wijze, vorsichtige, bijsondere, goede vrunden. Wij houden uwen 1, wel goeder
19*
|
|||||
|
148 FREDERIK. VAN E\DEN, (1516).
|
||||||
|
wetenschap jndachtich onse leste scrifFten, wij uwen samenden lieilden bij ons gedaen, aengaende
sulx onss van den c. m. van Spaengen vanden translatie des bisdoms van Vtrecht vorgegeuen is, dair op wij vermoeden uwe 1. nv all malstat gehalden hebben. Ende soe wij van uwen 1. na tverhalden onser scrifiten niet en vernemen ende dese taken, alst wel nae gelegentheit eyscbt, grotelicken behoerlen ouerwegen te werden, ende wij gedencken kunnen die con. weerde ten langste, als wij verstaen , voir Jacobi toecomende weder om antwort erlangen werden wil, aldus scriuen wij aen uwen 1,, als wij oick aen Gampen ende Zwoll insgeliken scriuen , begerende noch als voir, uwe 1. elcx dese dingen herteliken ouerleggen nae onse voirscrifften ende uwe goede meninge bij uwer 1. deputeerden ons hier aff auerteren, ende wanneer wij deselfde uwe 1. depu- teerde verwachten sellen, ons oick bij desen boden toeuerlatich verwitligen doen willeu, dess wij ons aldus ganseliken vertruwen ende verlaten tot uwen eerbaren 1., die God Almachtich beliouden wil ende gesparen, lanck, welfaren, selich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, opten VJen dach Julij , a0. XVJ°. Deuenter, Campen en Zwolle, elck een missive. 3 staten.
Concept. Deel A. 676.
N\ 735. Bezending der staten van Overijssel naar de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Vnsen vrentlicken groet ende wes wij guetz vermoegen altijt te voeren, weerdigen, edelen ,
hoichgeleerten, erberen ende wijsen heren, bijsonders gude vrende. Wij schicken tegenwoerdich m. Johan van Langen, doctor, ende Henrick ter SpiUen, secretarium der stadt Deuenter, onser weghen rnit seeker montboetschap berorende die sake vanden translatien an vwen samenden liefden, mit vrentlicker andacht begerende, die seluen guetlick tboeren ende gelouen gelijck ons sells, ende v daerna bewijsen ende sie entlicken bescheiden, als wij ons des ende alles guden ver- truwen, willen wij jn alien mogeliken saken gerne verschulden ende verdienen tegens vwe weer- dige, edele ende erberen liefden, die onse Heer God Almecbtich jn langen, gesonden leuen bewaren wil. Gescreuen den XVJden in Julio, anno etc. XVJ, onder segelen Boldewijns van Voerst van weghen der ritterschap, ende der stadt Deuenter van weghen der dreen steden. Ghemeen ritterschap ende steden Deuenter, Campen ende Swolle, Ouerijsell.
Opsclirift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en s/ad van Vtrecht. Deel A. 672. N°. 736. Verzoeh der 3 staten van Utrecht aan Johan, hurggraaf van Montfoort, ter hij-
woninq van het kapittel-generaal, heschreven teaen den volgenden morgen.
Edele, wailgeboeren, lieff heer. Op huden hebben wij ontfangen brieuen van credentie,
vanden ritterscap ende steden van Ouerijsell, bij banden ende mijt bootscap der persoen jn den
selflfden brieuen genoemt, aengaende die sake van den translatie van den bisdom, van welken
brieuen wij uwen ed. copie hierjnne besloten ouerseynden, begerende dat uwe edelheden desen
auont off ten lanxsten op mergen ter vre vanden capittel bij ons vuegen willen om dese boetscap
mijt ons samentliken te verhoren, te ouerleggen, dairjnne te communiceren ende tot welfaert, rust
ende vrede mijt ons in alien besten helpen raden, als wij dess ende alles goedes well herteliken
vertruwen tot uwen edelheden, die God Almachtich behueden wil ende gesparen welfarende,
salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess domdekens etc., opten XX dach Julij,
anno XVJ.
Domino de Montfoirl. Status.
Concept. Deel A" 077'
|
||||||
|
\
|
||||||
|
EISSGHOP VA5 UTRECHT, (1516). 149
|
|||||
|
1$°, 737. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht* over de hetaling der krijgs-
lieden.
Van Gots genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marggreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde, Soe wij van rutheren ende knechten oick weerden ende weerdijnnen,
die aen ons then achteren sijn herconiende van der vehede, noch dagelix scarpelicke gemaent ende veruolcht werden omme haer betalinge, hadden wij derhaluen onsen lieuen, getruwen raedt ende rendtmeister Bernt Vuyten Enge beueel gedaen, mitten gedeputieerden der kisten to spreecken, omme de kiste le openen ende vns dat derdendeell daer jnne gecomen te responderen, als sulcx die ouerdracht vermach, dweleke onse rentmeister vanden voers. gedeputieerden gheyn entelicke bescheyt erlangen konde; sus is aen v vnse guetelicke begeerte, ghij willen den voers. gedepu- tieerden sulcx beueell doen, soe dat die kiste geopent ende vns als voers. gerespondeert vverde, te verhueden lasten die bij gebreck van misbetalinge verrijsen mocbten , ende wie wael wij vns des gensselicken tot v versien, begeren nyet the mijn daer aiF eene weder beschreuen antwoerdt. Godt zij met v. Gegeuen in vnsen slote tot Duersteden, opten XXeu dach in Julio, anno etc. XVJ\ Get. II. IIUNDEBEK.E.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en slad van Utrecht. Dcel B. 431. N°. 738. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, over de zich op nieuw
in den omtrek verzamelde krijgslieden. Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Wij hebben voer toecompste uwer schrijfften, soe yerst wij boerden
dat ruytter ende knechten sich hier omtrent versamelden, aen enige die wij vermoeden daer rnede beueell te hebben, opt alder eernstelickst veruolch doen, omme onse landen te schoenen ende daer jnne nijcbt te comen. Jndien wij oick anders vernemen, willen wij voerder nae alien onsen vermoegen tot voerstant onser ondersaten alle neersticheyt an keren, daer mede sulcx verhuet bleue. Godt sij inijt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten IJen dach jn Augusto, anno etc. XVJ\ Get. H. HtlTDEBEKE.
Opschrift; Al$ voren. Bed B. 432.
N\ 739. Hendrik, graaf van Nassau, meldt aan de 3 staten van Utrecht den ontvangst
hunner hrieven.
Eerweerdige, venerabile, edele ende vrome bijsonder heeren ende goede vrunden. Bij heeren
Johan Reael, canonick ten Doem tUtrecht, hebbic uwe brieuen ontfangen ende den seluen jnt lange gehoirt, wairop jck hem sulcke antwoerde ende expedicie gedaen hebbe, als ghij van hem suit mogben verstaen. Ende als v yet anders jn mijn niacin wesende belieuen sal, mij dat cun- dighen, daer toe suldj mij willich vinden, kent God, die v eerweerdighe, venerabile, edele, vrome, besundere heeren ende goede vrunden bewaren wille. Gescreuen jnden Haghe, den derden dach jn Oighst, anno XVJ°. Henrich tot Nassou , tot Vianden ende Gatzenellenboghe etc.,
stadhouder generael van Hollant, Zeellant ende Vrieslant. Get. H. I>E NASSAU.
Opschrift; Ah voren, Dcel B. 433.
|
|||||
|
150 FREDERIK VAN BADE!*, (1516),
|
|||||
|
N°. 740. Karel, hertog van Oostenrijk, aan den bisschop van Utrecht, over de te houden
dagvaard ter zake van Jaarsceld. Den eerwerdichsten vader jn Goede, hoichgeboeren forst, here Frederick, bisschop tot
Vtrecht, geboren marckgreue van Baden, onsen besonderen lieuen neuen.
Eerwerdichste vader in Goede, hoichgeboren forst, besunder lieue neuen. Uwer lieffden brieff vander datum den XXVUen dach der vergangen maent Julij, innehoudende antwoerden op die auderen brieff, die wij derseluer uwer lietFden dier te voren geschreuen hadden, aengaende die heerlicheyt van Jaersvelt, hebben wij bij brengere van desen guetlicken ontfangen. Ende als dat uwer lieffden ons ouerschrijfft, dat sij mijt horen staten, dien de saken mede aencleefft, besproken ende sekerlicken ondervonden hefft, dat men op sulcken ende dergelijcken saken ende gebrecken, nae vermoegen die olden tractaten tusschen ons ende onsen voersaten, grauen van Hollant, ende uwer lieffden voervaderen, bisschoppen tUtrecht, gemaickt, ende altijt tot noch toe onverbree- ckelicken geonderholden, den dacbfaerden plegen to holden te wesen opte Puytkuyp, dan vermijts veheede ende oirloch wel geboert is, dat dieselue dachfaerden bij geboerte somtijts in onsen landen ende in Gestichte geholden zijn geweest, altijts mijt protestatie; ons versoeckende, dat wij toton- derholdinge van den seluen tractaten ons gedeputierden schicken willen, den XIXeu dach van deser maent Augusti to negen uren voerden middage opte voers. plaetse ter Puytkuyp, om aldaer aen beyden sijden te produceren, te openen ende voerbij te brengen de gerechticheyt soe elck pretendeert totter voers. heerlickheyt van Jaersuelt te hebben, ende daerinne nae recht ende redenen geboerlicke te geschiene etc. Soe hebben wij derseluer uwer lieffden brieff doen ouersien ende visiteren in onsen raide, ende alsoe onsen cancellier ende anderen onsen raitsluyden , die de voers. saken gehandelt hebben, nw ter tijt absent ende in Vranckrijck zijn, ende dat die raitsluyden bij ons wesende, niet en weten aff te spreken vanden seluen saken noch vanden voers. tractaten, soe zijn wij wel te vreden , dat den dach, die wij hierom gecosen ende genomtui hadden, ende daer van wij uwer lieffden bij onsen anderen brieuen geschreuen hebben, verlengt ende gecontinueert wordt, tot naeden wedercompste van onsen voers. cancellier ende raitsluyden; dat alsdan wij sullen enen anderen dach kiesen ende nemen, ende denseluen dach uwer lieffden te beteyckene, om aldaer deselue saken te beslichten ende een vuyterste eynde daerjnne tdoen, als van rechts wegen behoeren sail, daer van wij onderrechten derseluer uwer lieffden, die onse Here Godt Almechtich vrolick ende gesont bewaren wille. Gescreuen te Bruesell, den UJ dach Augusti, anno XVCXVJ. Kaerll, van Goets gnaden koninck van Castillen, van Aragon, Leon etc.,
certshertoge van Oestenrijck, hertoge van Bourgne% van Lucemb. etc. Jfsehrift. Chaerles. N°. 741« $* staten van Overijssel melden aan de 3 staten van Utrecht, dat zij, butt en hun
voorraam in deze zaak geen heslissend antwoord kunnende geven, eene verdere bezending naar Utrecht overbodig oordeelen, en verzoeken derhalve het gevoelen van die van Utrecht deswege het eerst en duidelijk te vememen, Weerdige, edele, geslrenge, hoichgeleerte, eirbere ende wijse lieue heeren, bijsonders gude
vrunde. Soe als wij onlanx aldair op sulcke schrijften ons van vwen weerdigen, edelen ende eirberen, wijsen, liefden togesant, der translatien des bisdoms berorende, ennige geschickt hebben, tontdecken onse guede meninge, begeerte ende beueell, sonderlinx want vwe liefden onse teghen |
|||||
|
BISSCIIOP VAK UTRECHT, (1516).
|
|||||||||
|
151
|
|||||||||
|
woirdicheyt begeert hadden op die sake voirg. onderlinge toe communieeren, oin dan nyet ver-
larens bij ons bueten vwen Jiefden, als principalen, voir to nemen ende gescheen Uaten, voer eruaringe Twer Jiefden guetbedunckens, om ons dair nae geboerlicken te reguleren ende oick con- form tmogen maken, so sulx tot ruste ende waluaert der landen ende elcken sijnre vrijheyden, rechten ende priuilegien dienen solde, woe vorder dair van onse beueell gelopen heft, verstaen wij vanden seluen geschickten, dat vwe Jiefden gheen entlick antwort gheuen hebt jnogen, bue- ten versameJinge der staten aldair jnt generaell. Ende want die nyet soe haestlick te bekomen sijnt gewest, hebben uwe weerdicheyden, edele ende eirbere Jiefden noch aJs voir onser vrende tegenwoirdicheyt begheert, om mit malckanderen sulck beraet tmogen nemen, dat die landen jn rusle ende vrede, ende eJck in sijnen vrijheyden ende priuiJegien onderhoJden mochten blijuen, mit vorderen woerden als die geluet moghen hebben. Dit ailet bij ons jnt lange auerJacht, soecken wij noch nyet, dan mit aire geboerlicheyt ons te conformeren mit vwen liefden, ende soe wij noch gheen entlick besJot albijr dairop maken moghen, bueten voerraem vanden samenden staten aldair, als principalen, na guder older gewoenten, konnen wij nyet auerleggen, dat onse tegenwoir- dicheyt noch.ter trjt ennige vrucht jnbrengen sal moghen. Ende begeren dairomme, want sonder groet perickell auer ende weder nyet to reysen wiJJ sijn, als vwe liefden selues auerleggen kunnen, ons onse nablijuen tesser tijt nyet en verkijren , dan bij generalen capittel der staten aldair die saken ten besten bewegen, den gront ende meninge ons clairlick ontdecken, weert niet gelegen schrijftlick sulx dan toe geschene; bij ennigen geloetfickcn montlick; nyet toe verstaene, dat wij van meninge sijn mit vwen liefden to betalen oft anders wth thoeren, dan ons dair op beraden ende dair nae voirt to varen, dat wij voirt an mit vwen weerdigen, edelen, eirberen jiefden eens fursten ondersaten ende gude sanct Martens lude blijuen moegen. Dit selue wiJIen vwe samende liefden to gude van ons nemen, anders tot gheenre menninge verkijren ende sich dair nae ten besten bewijsen; willen wij ons vermogens weder omme verschulden ende verdenen, kent Got, die uwe weerdicheyden ende edelheyden, gestrenge, eirbere, wijse liefden jn waluarende leuen voir onwiJle gesont bewaren will. Gescreuen onder tsecreet segell der stadt Deuenter ende Bolde- wijns van Voirst vander ritterschap, die wij hijr to sament gebruecken, den VIJdun dach jn Augusto, anno XVJ«
Ghemeen ritterschap ende boeftsteden d*r lande \an OuerijselJ.
Optchrift: Aan de 5 kapittelen, riddcrschap en $tad van Utrecht, Deel A. 079. N\ 742. Bezending van Karel> hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
Kairle, berttouch van Gelre ind van Gulich, ind greue van Zutphen. Weerdige, edell, hoichgeleerde, eirbare ind vroeme, eirsame, wijse ind vursichtige lieue neue, aindechtigen ind bijsondere. Wij hebben onse rede ind lieue getrouwen Wilhem van Rossum, heer van Zoelen, marschalck etc., ind meister Wilhem Kijnon, commendeur tArnhem etc., mit montboetschappen aen vwe lieffden geuerdicht, as dieselue allet waill vorder van oen vernernen sollen. So is onse guetlick begeert, v 1. willen die vurg. onse lede boeren, gelick onsseluen dit- maill geloeuen, jnd in tgheen zij van onser wegen seggende werden, sich also guetwillichlick ind vorderlick balden ind bewijsen, as tot eer ende wailfairt der kercken van Vtrecht, vwer ind onser tbest dienen moet. Gegeuen jn onser stat Arnhera, op donredach post Assumptions Beate Marie (21 Aug.), nostro sub secreto, anno etc. XVJ". Get. charles. lager virssb*.
Optchrift; Als voren, J)CCJ a., 680.
|
|||||||||
|
f
|
||||||
|
152 FREDERIK YAN BADEN , (1516).
N°. 743. Be 3 * tat en van Utrecht verzoeken den staten van Ooerijssel zoo spoedig mogelijk maalstat
te houdeny hun den dag daartoebepaald, Umelden, opdat zij hunne gedeputeerden derwaarts kunnen zenden> om hun gevoelen omtrent het te geven antwoord aan Z. M. ?nede te deelen. Erbare, \rome, wijse, voirsichtige, bijsonder goede vrunden. Wij houden uwen lieffden genoech indachtich dess geuen van beyden zijden onder ons sus lanck gehandelt is, aengaende (less geuen hier van wegen die c. w. ons vorgeleit is, rurende die translatie van desen bisdom van Vtrecht, ende soe wij die eyntlicke meninge van ons gen. heeren ende forsten, biscop tUtrecht, tot noch hier van met vernemen en connen, aldus sellen wij op donredach naistcomende capittel generael bescreuen halden ende hier van tracteren, om een voerraern te nemen, om een antwort der c. w. van Spaengen te doen scriuen. Begeren daerom, dat uwe 1. uwe malstat willen doen bescriuen op donredach na sint Gelis, of op eenen anderen dach bequeme wesende, mitten aire eerste soe corts dattet mogelik is, ende ons den dach ende platze doen verwittigen, ter zelffder mal- stat willen wij onse voerraern mijt deliberatie ende conclusie van onsen voirs. capittel bij uwen 1. schicken montliken offt scrifftliken, om daer dan oick ten besten op te raden, alsoe dat wij sa- mentlick scepen sulcke antwort aen den c. w., dat welfaeren, rust ende vrede ende on&er aller geestlike ende weerlike rechten, vrijheiden ende priuilegien deser landen onderhouden mogen werden, ende anderssins hierbij in geen verloep en comen. Hier toe vertruwen ende verlaten wij ons ganseliken, begerende dess niet te min een goede, guetlicke, toeuerlatige antwort van uwen lieffden, die God Almachtich etc. Gescreuen tUtrecht, opten XXVen dach August], anno etc. XVJ\ Prelaten ende capittelen der V godshusen tUtrecht, ritterscap van Vtrecht
ende stat van Vtrecht. Borgermeesteren, scepenen en rade der steden Deueoler, Campen, Zwolle. Concept. Deel A. G&&. N\ 744. Verzoek der 5 kapittelen van Utrecht aan den hisschop van Utrecht, om zijn he-
paald hesluit te vernemen, ten einde zij daarnaar hun antwoord aan Z. M. kunnen inrig ten, Ervverdige vader in Got, hoichgeboeren, vermoegende forst. Soe wij opt affescheit van uwer g. rede lestmael inden generael capittel aen namen te verbotscappen aen uwen g., rurende dat uwe g. onbedect laten weten wouden, off oick uwe rechte volstandiger meningen zij tbisdom te laten, ende noch van uwen f. g. sonder antwort verbliuen, ende op donredach nastcomende trac- teren zellen int general bescreuen capittel, der c. w. guetlike ripelike antwort op die botscap van desen dingen, cortsleden van wegen der c. w. vors. ons gedaen is ; bidden ende begeren wij oit- moedeliken, dat uwe f. g., ter eren ende welfart ende sekerheit uwer g. ende uwer g. landen ende ons alien , scriffteliken off anders eyntliken ende onbedect der selffden uwer ganse eyntlike meninge hier aff, ende voir sulx ende wes all uwe f. g. hier aff ende hier jnne gehandelt ende p-edaen heeft, sonder vorder veynsen offte vermijden, verwittigen doen willen, om dem na uwen f. g. ende ons alien wijsliken te beraden ende die guetlike antwort te scepen aenden c. w., ende soe te vuegen ende te raden, dat welfaren, rust ende vrede ende uwer f. g. kerken rechten f vrijheiden ende alle uwe L g. ondersaten priuilegien onderhouden mogen werden. Dess wij alsus die goede meninge ende antwort oitmoedeliken mijt ganser aendacht begeren vanden selffden uwe f. g., de God Almechtich her en bouen ende altijt behueden wil ende gesparen lank, welfarende, salich ende gesont, Gescreuen tUtrecht, opten XXVen dach Augustj, anno XVJ°. Uwer f. g. oitmoedige, guetwillige domdeken, dekenen en capittelen
Episcopo Traiect. der V godshusen binnen Vtrecht.
Concept. Deel A. 684.
|
||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516). , 153
N°. 745. Antwoord des bisschops, dat hij hesloten zijnde afstand van zijne waardigheid (e
doen, met Z. M, in onderhandeling is getreden, omtrent de keuze eens opvolger, met dien verstande ec/iter, dat daartoe de goedketiring der staten van het Over- en Neder Sticht eerstelijk worde verkregen* Van Goets genaden Frederick, bisschop tUlrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Soe ghij ons nw verinaninge doet onser antwoerdt opten atfgescheyt, soe onse rede lestmael inden generael capittell angenoinen hadden an ons the verbotschappen, ruerende oinme v ombedeckt the willen laten weten, ollt oick onse rechte volstendige rneninge sij onsen bisdoem te willen laten, want ghij nw en donredage naestcomende inden generail capittel tracteren sullen, der kor. ma1, van Hijspanien ripelicke antwoert te geuen op die boetschap van deser sake cortzleden aen v gedaen etc. Waerop, lieue vrunde, wij v ongetwijuelt wael jndach- tich holden onser voerantwoerdt, de wij den gedeputierden van onser staten, tweemael derhaluen alliicr bij ons geweest, gegeuen hebben, ais dat wij doer crancheyt onses lijues ende menichfoldige onlede ende anvechtinge, soe ons, onsen Gestichte ende ondersaten dijck ende voel toegekeert sijndt ende noch dagelicx moegen werden, die wij nw voert meer lijffshaluen tho berijden ende onse ondersaten, soe wael ais offt wij noch waigsum weren ende gem doen solden, voer te staen nijcht rnacht hebben, mer denseluen wael een waigsummer ende mechtiger aenden lijue dienen solde. Sus is doer die ende andere oirsaken vns daer tho bewegende, tusschen der kor. ma1, van Hijspanien ende vns bandelinge ende sprake geweest, mijt sulcken onderscheyde dat wij dair jnne nijcht ge- halden sullen sijn , ten sij dat hoer ma1, des van onsen staten ende landen aen beyden sijden der IJsselen belieffnisse ende horen consent daer tho verlanget hebben, soe dat die sake mijt rust ende vrede sonder enich ongemack vnsen landen daer vuyt te verrijsen, toegaen sullen; ende tselue is noch onse rneninge, ende hebben oick hier en bouen, sijndt den tijden van onser staten gedeputeerden de antwoert ais voers. gauen, inder voers. sake nijcht voerder gehandelt, noch en is derhaluen gheyn voerder veruolch an vns geschiet; twellick wij v in alien besten tkennen geuen. Godt sij mijt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XXVJen dach in Augusto, anno etc. XVJ\ Get, H. HUffDEBEKlE.
Opsckrift: Aan de 5 kapittelen van Utrecht* Deel A. 685. N\ 746. Antwoord der 5 kapittelen van Utrecht op deze mededeeling des bisschops,
Erwerdige vade.r in Got, hochgeboren vermogende forst, ^en, liefl' here. Soe uwe g. ons nv
doen scriuen hebben een antwort, rurende die rneninge uwer g. aengaende die translatie vanden bisdom etc., bedunct ons dat uwe g. op onse scriiften tot onser reenter rneninge die antwort niet en scriuen, te weten, off uwe g. enich consent offte beueel off dese handel in eniger maten vor not. ende getugen offte bij segel ende brieff offte andere haniscrifften offt vestenisse enichsijns in scrifft gestalt, gegeuen offt gedaen mogen hebben, om op sulken maten off anders te weruen, licentiam cedendj a Ro, pontifice ae Mas sen quaseunque alias litteras ad hoc allegandj etc,t sen litteris de super impetrandj etc., ende hoe ende in wat menijngen uwe g. hier in gehandelt mogen hebben, tract at us for mam ac modum spea'ficando etc, daer toe ende waer op wij vast seller* mogen staen ende ons toe verlaten; want soe uwer g. antwoert ludet, dat om saken in uwen g. scrifften vors. geruert ende andere oirsaken uwe g, daer toe bewegende, tusschen der co. mat. van Hijspanien ende uwe g. handelinge ende spraeke geweest is, rurende van den bisdom te laten, dan mijt onr derscheide dat uwe g. daer niet jnne gehouden sellen wesen, ten sij die c. mat. dess vander* II. 20 |
||||
|
154 FREDERIK V*J* BADEU, (151G).
landen aen beyden sijden der IJsselen beliefftenisse erlangt sellen hebben, soe dat die sake mijt
rust ende vrede, sonder enich ongemach daer wt den landen te verrisen , toe gaen sellen etc. Aldus bidden ende begeren wij noch oitmoedeliken van uwen f. g, onderscheyliken ende elaer- liken te weten te laten, oin dem nae aen den c. mat. ingeliken ende eyntliken onse goede ant- wort mijt sampt die vanden staten beyder zijden die IJsselen te scepen, dess wij noch bescheyden antwort mijt gansen andachte oitmoedelike begeren van uwen f. g., die God Ahnachtich etc., opten XXVIIJea dacb Augustj, anno XV J°. Episcopo nomine V ecclesiarum.
Concept. Deel A. 686. N°. 747. Antwoord der 3 staten van Utrecht aan Karel van Oostenrijky ter sake der trans-
lalie des bisdoms, dat zij geen uitsluitend antwoord van Overijssel hebbende ontvangen voor als nog but ten staat zijn een besluit te nemen. Zij verzoeken inmiddels van den doortogt zijner krijgsbenden verschoond te blijven. Alreduerlucbtichste, boichstegeboeren, vermoegenste fursten, genedichste lieue beer. Wij
bedancken boichlicken zoe wij meest moegen uwen co. mt. ende furstlicken genaden der goeder gonste ende schoninge, cortsleden bewesen aen dese landen jnden ouertrecken van den ruteren ende knechten etc. Voirt, alregenedichste lieue heer, aengaende die boetscap van wege uwe c. mat., aen ons jnden lest vergangen maent Junio gedaen, ruerende een translatie vanden bisdom Yan Vtrecbt, zulcx uwe c. mat. daer van jn bandelinge waeren etc., wie die boet- scap Wij der verhielt etc., zijn wij van dier tijt stedes altijt jn airbeyt geweest ende noch zijn aen die edelingen, steden ende landen van Ouerijsel, otn boer luyde meyninge hier van te vernemen , als wij noch zijn, des wij al zonder eyntlicke wtdragende antwoirt tot hier toe verbleuen zijn ende noch blijuen, ende zoe onze gen. Iieer zijnre genade voernemen ofte meyninge van zulcke translatie nye ons te kennen gegeven en keeft ende noch aen ons znlch nyet en versueckt, ende qualick luijden zoude, dat wij zijn gen. overgaven eer zijn gen. zulcx begeerden, ende wij dan, zonder sulcx begeeren zijne gen, ende zonder den landen van Overijsel, alleen sus lang hierjnne nyet eyntlicoo en hebben konnen raden nocht wijs geworden (*), daerbij ist toecomen dat wij uwer co. mt. ende f. gen. gheen antwoirt dus lange hier air' hebben konnen geuen. Bidden ende begeren oilmoedeficken, dat uwe mt. ons zulcx nyet dan in alien genaden ende goede affnemen willeu, zoe wij ende die landen van Ouerijssel voirs. noch dagelix hiervan in handelinge zijn, ende wij sullen, God wil corts die goede meyningen ende onse guetlicke antwoirt hieraff bescheyden doen uwen co. mat.; biddende oitmoedelicken, dat die selfde uwe co, mati noch uwer gen. ritmeysteren , hoeflluyden, ruteren ende knechten ouer all wil doen beuelen, dese landen tho schonen jnt wech ende weder vertrecken , als wij des en alien goedes ganselicken vertruwen ende alle ons vermoegens weder erkennen willen aen den selffen uwen mt. ende f. genaden, die God onse Heer Almechtich behueden wil ende gesparen lang, welvarende, zelich ende gesondt. Ge- screuen tUtrecht, onder tsignet des doemdekens, twelck wij tsamentlicken gebruycken, opten XXVIU Augusti, anno etc. XVJ\ Aire duerluchtichste, hoicligeboeren, vermogensten fursten ende heren ,
heren Kairle, coninck van Castillien, van Leou, van Granaten etc., eertzhcrtoge van Oistenrijck, hertogc vanBourgon., van Brabant, onsen Concept. aire gen. hercn. Deel A. 6S7. |
|||||
|
(') Dezc woorden vvarcn in Let concept doorgehaald.
|
|||||
|
155
|
|||||||
|
EISSCHOP VAX UTRECHT, (1516).
|
|||||||
|
N°. 748. Ontworpen dock niet afgezonden brief der 3 staten van Utrecht aan de raden des
bisschops, waarbij zij de redenen mededeeletij die hun de overdraft des bisdomsj in de tegenwoordigen toestand des lands , onraadzaam doen acfiten. Erbare, vroeine, wijse, vorsichtige, bijsondere goede vrunde. Soe ons gen. heer van Vtrecht
dorch menichfoldige veruoleh ende scrifften vanden alderdorlucbsten , hoichgeboeren , vermoegensten fursten ende heeren, heren Maximiliaen, Roemscher keyser ende coninck van Gastilien, loiffliker memorien, heeren Xarle, hertoch van Gelre etc., ende zeleger beeren Engelbert, graue van Nassouwen etc., ende meer andere fursten ende heeren begeerten doe aenden staten gedaen, een- drachteb'ken gekoren ende in onsen lantforsten ende heeren ontfangen worden is, daer op die vors. princen, forsten ende heeren ons ende desen gansen landen hoichliken toe gesacht ende ge- loeft hebben gehat te niainteneren ende te helpen ende doen onderhouden ons in onser aller ende een ijgliker priuilegien, rechten, vrjjbeiden ende in onse goede oude gewoenten te laten bliuen, ijmmers mede ons ..... ende in hoer mogentheiden protectie toe houden, ende soe
dese lande aen beyde zijde der IJsselen, doer vede ende aenvechtinge menickfoldich aengekeert, in
groten lastigen , sculden, versegelingen ende obligatien tsainen mijt onsen gen. beeren comen zijn daer zijn g, ende wij samentliken mijt vorsicbticheit ons doer reyden sellen moeten, offt anders gescepen zijn den alingen landen tot ewige verderffnisse te comen, ende want dan sulke Jasten van desen landen, wt gestalt vanden onleden van den heeren forsten ende naburen onlanx gelegen, sus eendeels verresen sijn worden geweest, welke onleden noch gansselick niet en berusten, soe dat wij meer dorch vernijwinge dan verbliuinge onser fursten beduchtzijn, tot eniger zijden ongonste te mogen comen, oick wt onsen lasten tot een deelz jaren naistcomende mijt zijnen genaden verhopen ons le redden, kunnen wij niet ouerlegen dat ons enicbsijns dienh'ck wesen soude mogen, enige translatie ons gen. heeren; dan alst soe quame, dat God ijmmer noch verhuede, dat zijn g. ons ontviele, zijn wij mijt gansen herten geneygen aen den prelaten ende godshusen alsoe te helpen, dat zij niet anders kiesen sellen dan sulken forsten ende heeren, dair dorch wij alle ende dese lande in welfaren, ruste ende vrede ende in alien gonsten ende liefften van alien fursten ende heeren, nagebueren ommelanx gelegen bliuen zellen mogen; twelck wij uwen ersame, vrome 1. inden besten te kennen geuen vor onse voirraem, begerende van uwen 1., oick uwer aller goede meninge ende antwort hier van te verhoren, om daer na een vruntlike antwort te ordineren op sulke vorscriuen, als ons hier aff van wegen onss coninck van Spaengen inder vergangen maent Junio gedaen is geweest, daer toe wij ons verlaten tot uwen h, die God Almachtich etc. Non est emissa. Concept. Deel A. 689. N°. 749. De 3 staten van Utrecht zenden aan die van Overtjssel afschrift van het ontworpen
antwoord aan Karel van Oostenrijk. Ritterscap ende steden van Ouerijsel.
Edele, vrome, veste, erbare, wijse, vorsichtige, bisondere goede vrende. Wij hebben op die botscap vanden c. m. van Spaengen, ruerende vanden translatie ons gen. heren bisdom, nv een vruntlick antwort verraemt, daer wij uwen 1. die copie aff hier jnne versloten ouerschicken, ende begeren grotelik dat uwe 1. dese dingen mede ouerlegen in alien besten ende onss uwer ]. meninge ende goetduncken , oick in dien g/j van anderen bedencken weren, hier op serif- teliken off anders bij deputacien mitten iersten ouerschicken willen mijt sampt sulke minute als uwe 1. van geliker antwort aen den c. mi. mijt ons doen scriuen sellen willen, opdat 21*
|
|||||||
|
156 FREDERIK VAN BADEN , (1516).
onse scrijfften \aa eenre date ende gelikere eendrachteliker meninge zijn mogen; daer toe w8
ons verlaten ende dess niet te min een antwort begeren bij desen boden van uwen samenden lieffden, die God Almachtich behueden wil ende gesparen, lanck, welfarende, salich ende gesont. Gesereuen tUtrecht, onder tsignet dess donadekens, opten XXXea dach Augusti, anno XVJ°. Prelaten ende capittelen etc.
Concept. * Deel A. 690. N°. 750. De 3 staten van Utrecht zenden aan den hisschop van Utrecht afschrift van hun
ontworpen antwoord aan den honing ter heoordeelingy en van hun schrijven aan Overij&sel. # Episcopo. Erwerdige vader in Got , hoichgeboren , vermogende forst, g. lieff heer, soe wij nv een ant-
wort verraemt hebben ende ouerseynden tegenvvordeliken aenden landen van Ouerijsell, om sa- mentliken der c. mat. van Spaengen etc. gueteliken te antworden aengaende dess geen zijn c. mt. begeeren doen hebben, ruerende van de translatie uwer g. bisdoms, aldus seynden wij daer van uwen g. copien hier jnne versloten ende geuen sulx uwen g. inden besten mede te kennen, om daer op oick te mogen verstaen uwer g. goede meninge, belieffte ende goetduncken, eer wij sainentliken aen den c. mt. antwort ouerseynden doen willen, daer aff wij antwort oitmoedeliken begeren van uwen f. g., die God Alinachtich etc. Datum vts. 3 Staten.
Concept. Deel A. 690. N°. 751. Gunstig antwoord van Rarely aartshertog van Oostenrijk, aan de 3 staten van
Utrecht, op hun verzoek hetreffende den doortogt zijner krijgsbenden, met verzoek om
antwoord op zijne hoodschap ter zake der translatie.
Kaerle, conijnck van Spaengnen, ertshertoge van Oistenrijck, hertoge van Bourgoingnen,
graue van Vlaendren etc. Eerweerdige, edel ende vrome, goede vrunden. * Wij hebben bij uwen bode bringer van
desen ontfangen uwen brief gesereuen opten XXVIIJea dach der maent verleden, bijden welcken ghij ons bedanckt der goeder gonst, corts geleden aen v ende uwen lande gedaen ende bewesen, jnden ouertrecke vanden ruyleren ende knechten, ons voert aduerterende vanden diligentie bij v gedaen aen die Ouerijsselssche steden ende andere, om ons antwoerde te moegen geuen opte bootschap vluyden gedaen van onser wege jnde maent van Junio lestleden, roerende die trans- latie van tbisdom van Vtrecht, welcke antwoerde tot her toe verbleuen is, ende midsdien en hebt ons die niet connen gesenten, maer hoopt ons corts een goedelijck antwoerde daerop te laten vernemen, biddende dat wij onsen ritmeesteren, hooftluyden, ruyteren ende knechten ouer al beuelen willen die voirs. landen tho schoenen jnt wech ende weder keeren etc. Waerop, eerweer- dige, edel en vrome, bijsonder goede vrunden, als vanden gonst, die wij v ende den ondersaten des Stichs bewesen hebben jnt passeren ende duertrecken vanden knechten , die onlancx na Vries- lant gereyst zijn, wij hebben tselue geerne gedaen ende doen sullen jn toecomende tijde, zoe langhe ghij ende uwe ondersaten hen tegen ons ende die onse voegen ende bewijsen zult als goede vrunden ende nabueren behoiren te doen; begeerende dat ghij altijt continueren ende bliuen wilt jn uwe goede opset ende meyninge, zonder onse rebellen ende vijanden eenige hulpe ofte bijstant te doene met volcke, bussen, cruyt, leeftochten ende prouanden, voer lieden ofte peerden noch anderssins jn eeniger manieren, sollicitercnde die antwoerde opte translacie vanden voersz. bis- |
||||
|
i-' «-*>... ,f. iLWlppp^q^-------------------------~----------------------------------------,----------------»,-----1--------------------------
|
|||||||||
|
BISSGHOP VAN UTKECHT, (1516). 157
dom ende ons die ouerschickende, zoe geringe als ghij zult connen ende moegen. Eerweerdige,
edel ende vrome besonder goede vrunden, onse Heer God zij init v. Gescreuen te Bruessel, den IIIJefl dach van Septembri, anno XVCXVI. Get, charles. lager haneton.
Opschrift; Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 091.
N\ 752. Verzoek der 5 kapittelen van Utrecht aan den bisschop van Utrecht, om onverwijlde
mededeeling omtrent den staat der onderhandelingen met Z. M. Erwerdige vader in Got, hoicbgeboren, vermogende forst, gen., lief beer. Wij houden uwen
g. wel genoicb indachticb onser laister scrifften ende begeerten, als om clairliken te weten, wes uwe f. g. gebandelt bebben mitten c. nit., aengaende uwer g. translate cum specificattone forme et modi tractatus.....quibus specificatis altegatis causis contractus ve&trum consensum Jorgan
dedisset ad .... licentiam cedendi a Ro. pontifice ac litter is supra translatione impetrandi etc.,
want uwe g. in uwer g. verantwort ons aenscriuen, dat uwer g. om inipotencie lijif'ts baluen tJant niet sus als wel beboerden en kunnen beriden nocb bescerrnen, ende om ineer andere oirsaken uwe g. bewegende, hier van mijtter c. mt. gehandelt bebben ende in spraeck hier van waren, als dat uwer g. scrifftelike vorantwort werden vermelt. Ende soe uwe g. doe ons deden weten, dat uwe g. rade van banden weren ende cortz uwer g. antwort bij uwer g. selues bode daer op laten weten wouden, daer vau men tot nocb niet en vernemen, bidden daer om ende begeren nocb oitmoedelike, dat uwe f. g. dess ons eyntlike claer antwort doen verscriuen off laten weten willen souder meer vertuefens, dem na wij alsoe helpen raden ende vuegen moegen, dat welffaren, rust ende vrede uwer g. landen en alle onse preuilegien ende vrijheiden onderbouden moegen bliuen, als wij des ende alles guedes ganseliken vertruwen tot uwen etc. VIJa Septembris, anno XVJ. V ecclesien. Concept. Deei A. 692.
N°. 753. Verzoeh der 3 staten van Utrecht aan de raden des bisschops, tot Jiet (/even van
nadere ophelderingen van het gisteren beko?nen antwoord des bisschops, bij monde van twee zijner raden* Weerdige, boicbgeleerde, eersame, vrome, wijse, voirsicbtige, bijsondere goede vrunde. Zoe
die vijff goidsbuysen nalincx twee mael aen onse gen. heren doen scriuen bebben gehadt, om grontelicken te vernemen die forme, specificatie ende gestalt vanden bandel zijn gen. mitter c. mt. van Spaengen gebadt bebben ende Isamen ouercomen zijn, ruerende vander translatie vanden bisdora etc., daer van zij e^een bescbeyt nocb antwoirt en crijgen, dan zoe veel wij gisteren bij beseyndinge ons gen. beren raden, als mr. Herman Hagen, doctur, ende Beernt Wten Enge, rentmeyster, verstaen bebben dat zijne gen. ons nyet anders weten tantwoerden; dan al bRjuende bij die response hij ons staten montlicken ende oick scriftelicken gedaen bebben, te weten, dat zijne gen. jn die translatie nyet gebolden zolde wesen, ten waer die co. mt. des van zijnre gen. staten ende landen aen beyden zijden der IJselen belieifnisse ende consent daer toe erlangt zellen bebben, zoe dat die zake mijt rust ende vrede , zonder enich ongemack den lande daer vyt te verrijsen, toe gaen zolde etc., welcke toeganck ende veranderinge ons lantfursten wij eenichsins nyet ouerleggen konnen, dat geschien zoude moegen dan mijt groter swaricheyt, jae bij auenturen tot gebeele ende ewiger eygenscap, veden, destructie ende verderffhisse alle deser landen, ende mede tot aiTterdeel onser aller ende ytlicker priuilegien ende vrijbeyden comen mochten, ende wij oick in dusdanige veranderinge nyet en sien te comen wt den grooten lastigen schulden ende |
|||||||||
|
......_ . _..____. _..__-______..________________.
|
|||||||||
|
158 FREDEIUK. VAN BADET* , (1516).
|
|||||
|
versegelinge, daer wij mijt onsen gen. beren samentlicken jnne comen zijn, als uwe liefden oick
wel tselue ouerlegen kunnen, mede ouerwegende dat onse gen. heren bij zijnre gen. alleene dese trefflicke zake buten uwer liefden raet ende loedoen sus verre nyet gevordert en js, dan ongetwij- felt uwe 1. mede vol comen wetenscap vanden voirs. bandel hebben. Aldus want wij nv vanden c. int. opt nye onser meyninge ende antwort scriftelicken vermaent zijn, wij zijnre c. int. die ouerscicken willen, zoe geringe wij connen ende moegen zellen; ende sulcke meyninge ende antwoert te geuen ons sus zwaerlick to doen staet, zonder yerst tgestalt ende wetenscap des han- dels te bebben, laten daeromme uwe liefden weten, als goede sint Meertens luyden, gij onsen gen. beren alsoe voert in desen ten beste ende in alien goeden raden ende belpen vuegen, dat wij biervan wtdragende grondelicke die meyninge ende bandel verstaen ende weten moegen, ende uwe liefden sicb bier jnne alsoe bebben ende bewijsen, als goede lantsaten toebeboert, ende de- zelfde jn toecomende tijden off dair wt wes anders ongemack v errese, dat verantwoerden zellen wilien, opdat onser aire priuilegien, vrijheyden, jn welv aeren, rust ende vrede onderbouden werden moegen ; des wij uwer aller en ytlicker goede meyninge ende antwoert begeren bij desen boden. God Abnacbticb wil uwe liefden bebueden ende gesparen welvarende, zelicb ende gesondt. Ge- screuen onder tsignet des doemdekens, twelck wij tsamentlicken gebruycken, opten XJon dacb Septembris, anno etc, XVJ. 3 slaten. Weerdigen, hoicligeleerde, eersamen, vi'omen, wijsen ende voirsichtigen
mr, Euert van Ensse ende inr. Herman Hagen, doctoren etc., Eerst van IJsendoirn, Beernt Wten Enge ende Beernt Frcysc elc, lantsaten ende anderen -vanden rade ons gen. heren ende fursten. van Vtrecht, ende Concept; samentlicke ende ijtlick bij sonde r, onsen bijsonderen gueden -vrunden. Dcel A: C93. N°. 754. Nader schrijven titer 3 staten van Vtrecht aan de raden des hisschops, Zie N\ 748.
"VVeerdige, hoichgeleerte, ersame, wijse, voirsichtige, bijsondere goede vrunde. Soe onse fen. beren van Vtrecht dorch menichfoldich veruolcb ende scrifFten, ter tijt van den R. c. mt. ende den ertzhertoge van Oisienrijek etc., coninck van Castilien, lofliker memorien, beren Kaerl, bertocb van Gelre, ende heeren Engelbert, graue van Nassauwen, ende meer andere fursten ende heeren, eendracbteliken vanden ecclesien gecoren ende in onsen aller lantforsten ontfangen worden is, daer op die vors. R. c. mt., forsten ende heeren, doe den capittelen toe doen scriuen, segen ende gelooft bebben te belpen ende doen onderhouden onser aller ende ijllicker priuilegien, rech- ten, vrijheiden ende in onse goede gewoenten te laten bliuen, ende onder boer mogentheden pro- tectie ons te hebben, twelck alleen niet wel onderhouden nocb nagegaen en is, dan zijn onse gen. heren ende wij mijt hem dorch onleden der omlanxsche heeren, forsten ende nageburen, docb buten zijnre g. ende onsen sakes ende sculden, bij sommigen meer belast, ouervallen, ouertogen, beschadiget, angevochten worden ende in roof ende brant gecomen, oick in groter menichfoldigen sculden, obligatien ende versegelingen gecomen, daer wij gem, navolgende sulke verbant als om desen lasten, sculden ende versegelingen ons g. heer met ons gemaect, wt wesen zoude; ende ijmmers onse gen. beren sculdich is eren ende eedz haluen, zijnre genade saicken ende onss alien wt te belpen redden ende sus sijnre g. selues ere ende gelucx hier jnne niet te verlaten, ende woe wal zijn f. g. wel sulex mijt ons in cotter tijt toebrengen soude mogen, worde zijn f. g. ter zijnre eren ende slantz welfaren geraden, soedat zijn f. g. ontsich inden lande hadde ende executie doen gescien dede dess gene zijn g. mitt ons affquitinge vanden vors. lasten ingeset hebben; dan, leyderl nv zijn f. g. zijnre g, aenpaert vanden vors. insettinge bij na jnne bebben, worden zijn g. vort geraden den bisdom ende ons te verlaten , sonder zijnre ecclesie ende ons |
|||||
|
BrSSCUOP VA.S UTRECHT, (151(5).
|
|||||||
|
159
|
|||||||
|
dese lasten te helpen verdragen, welke fame van desen verlatingen den ondersaten meer en meer
orsake geue te rebelleren tot geen cleyn verachtinge van zjjn g. hoicheyt, soe datter schier inden gansen lande geen ontsich en is nocht justicie gedaen ende wordt nocht executie van rechten en geschiet na behoren; oick soe onse gen. heren, als wij verstaen, dese translatie dess bisdoms in meninge hebben ende van sulx nie mijt zijnre ecclesie noch ons doen versprecken en hebben , ende desen veranderinge' sonder grote swaricheit niet gescbien, ende daer doer bij auenturen wij ende tganse lant in verloop, deslructie ende verderfnisse , roll', brant ende andere meeren lasten comen mocbten ende soe nummer wt onsen verJopen sculden comen en zouden, daer wij mijt zijn g. in staen, kunnen wij niet wel ouerlegen wess vornemen oft meninge zijn g. in dess ver- dertfnisse ende distructie zijn g. ecclesie ende Janden bebben souden wesen; ouerwegen nochtant ende kunnen ongetwijfelt wel verstaen , dat zijn f. g. dese saken vanden translatie, die groote, treflick ende swaer is ende den Janden grotelick bewegen staet, na aller dat vorgeruert ende na datt die dingen vanden onlanx beeren, forsten ende landen tot des tijt nocb gestelt zij, sonder toe doen ende raet van uwen Jielden, sus verre niet getreden nocb gevordert en bebben; ende soe dan, alst blijct, die c. mt. van Spaengen, sonder beueel van onsen gen. beeren te doen bliken, dese translatie aen ons om daerjnne te consenteren verhotscapen doen bebben, ende zijn c. int. ende mogentheden dess ongetwijfelt niet en doen geschien hebben, ten zij zijn c,. mt. aengecoinen van onss gen. beeren ende uwen lieffden raden, die sus, vermijts der c. mt. hem der saken scij- nen te willen ontJaden, desen dingen ledich staen ende op ons Jegen, ende de ganse landen in deser veranderinge ende verloop brengen, als wij anders niet en connen aenmercken; want soe cortzleden die v godshusen, soe billick zijn g. dese dingen ijmmers niet en beboirt te verbalden twe mael aen zijn g. doen scriuen bebben gehat om grontbcken le vernemen die forme t specifi- catie ende gestalt vanden bandel, zijn g. mijtten c. mt. van Spaengen ruerende van deser trans- latie , bliuen nochtant de selffde v godshusen dus all sonder sulken grontlike antwort; aldus want dan wij weder opt nye vanden c. mt. vors. scriftelik vermaent zijn onser meninge ende antwort ende ons sulke meninge ende antwort zwaerlik te ouerleggen ende toe doen staen, sonder ierst in alt tgestalt ende wetenscap deses handels te hebben, Jaten daer om uwe liefden weten, als foede St. Mertens lude, gij onsen gen. beeren alsoe in desen ten besten ende in alien goeden raden ende mijt zijn g. helpen vuegen, dat dese veranderinge verbliue, daer toe wij oick gerne alle onses vermoegens helpen raden ende vuegen willen, off ten tninsten dat zijn g, ons bier aff die grontlike bandel ende vterste meninge verstaen doen willen , uwe liefden oick aduerterende inden besten ende in alle goede, dat de selffde soe bier jnne souden raden, sich hebben ende hewijsen als goede lantzaten toebeboirt, ende gij in toecomenden tijden , off dair wt wes anders on^emaxs queme, dat verantworden zellen willen, dess wij ons lot uwen liefden doch inden besten wel ver- staen ende vertruwen, op dat alle vorder lasten verloop verbuet ende walfaren, rust ende vrede ende onser aller geestelick ende wertlik onser preuilegien ende vrijheiden onderhouden bliuen ende werden moegen, dess wij bier van uwer aller ende ijtlicker entlike goede meninge ende antwort begeren bij desen bode, God Alniachtich etc., onder tsignet des doemdekens, XJ Septembr. a°, XVJ. 3 status.
Werdige, hoicbgeleerte, erhacren, vrocme, wijse, vorsichbgen beeren, mr. Herman van Hagen, mr. Euert van Ensse, doctoren, ende Ernst van Ussendoren, Bernt Wten Eng ende Bernt Freyse ende andere lantsaten, raiden van ons gen. beeren van Vtrecbt, onsen bijsonderen Concept, gcede vrunden tot Duursieden altebant wesende. Deel A. 695. |
|||||||
|
FREDERIC VAN BADEN, (1516}.
|
|||||||
|
160
|
|||||||
|
N°. 755. Besckrijving ten kapittel-generaal tegen^vrijdag eerstk., 20 Sept.
Eerbare, vrouie, bijsondere guede vrundt. Wij laten v weten dat ghij en Yrijdage naest-
komende te prime tijt jnden Doem tUtrecht ten generael capittel comen wilt, om te helpen handelen, Gommuniceren ende raden jn die zake, die onse gen. heer van Vtrecht voir banden heeft mitter co. mat. van Spaengen, aengaende die translatie vanden bisdom, tot sulcker mey- ningen, dat alle onlede verbuet werden ende dat onser aller priuilegien ende vrijheyden onderhou- den ende de landen ende luyden jn welvaren, rust ende vrede blijuen zellen moegen, ende wij alle oick wt onse zwaren sculden ende versegelinge comen moegen, die onse gen. beer ende die staten tsamentlicken versegelt hebben. God zij mijt v. Gescreuen tUtrecht, op vrijdach nae onss Vrouwen Natiuitatis (12 Sept.), anno etc. XVJ. Jacob van Apelteren, doemdeken tUtrecht.
Concept. Deel A. 696. N°. 756. Antwoord der raden des hisschop* aan de 3 staten van Utrecht, op hun schrijven
van 11 September. Zie W. 754. Werdige, hoichgeleerte, edele, strenge, vromme, eersame, wijse ende voersichtige besunder
ende gunstige lieue heeren ende goede vrunde. Uvver lielfden schriffte van verhael der jncoempste onses genedigen heren ende verloep der scbulden, dair jnne zijn gen. mijt den landen gecomen zijn, oick van der verlatinge des bisdoms hebben wij guetlicke ontfangen; ende soe uwe lieffdeq daerjnne van ons begerende sijnt, onsen genedigen heren inden besten te willen raideri ende hel- pen vuegen, dat sulcke veranderinge verblijuen mochte, offte ten mijnsten dat zijn gen. uwen lieffden hieraff den gruntlicken handel ende vuyterste meyninge, wes zijn gen. mitter ko. mat. van Hijspanien gehandelt mach hebben, tho verstaen geuen wolde etc. Waerop wij alle ende ellick besunder uwen liefden guetlicken te kennen geuen, dat wij van onsen gen. heren totter verlatinge sinre gen. bisdoms raet noch daet gegeuen hebben; solde ons oick nyet wael betemelicken wesen, sijnen gen, als onsen lantfursten, den wij gelouet ende gesworen sijnt, sulcx te raeden; mer soe yerst ons de handel tot onser kennisse gecomen is, hebben wij mijt alien vlijt ende nersticheyt sijn genaden, als die natuerlicke reden eysschen, daer aff geraden; want wij, als sinre gen. dienres ende sanct Martijns luyde, soe ongern als v liefden sien solden, dat zijn genaden getransfereert woerden, offt enich ongemack inden lande verrijsen solde, dan wes onse gen.heer mitter koer. mat, van Hijspanien in deser sake gehandelt offte doen handelen hefft, hebben zijn genade vuyt sick seluest gedaen , als zijn gen. uwen lieffden ende oick ons tkennen gegeuen hefft; ende vuyt wat oirsaken , hebben v lieffden soe muntlick ende oick schrifftelick van onsen genedigen heren oick genoich verstanden; ende voerder en weten wij nijcht, dat zijn genaden ad resignandum enige constitutie offte veruolch daeromme the Roeme gedaen hebbe. Dat wij alsoe inden besten tkennen geuen uwen lieffden, den wij tot fruntlicken dienste geneycht sijnt, ende God Almechtich lang, vrolick ende gesont bewaren moet. Gescreuen opten XV1IJ"1 dach in Septembrj, anno etc. XVJ\ Frederick van Seldeneck, erffcokemeyster, hoefmeyster etc.
Herman Hagen. Euert van Ensse. Ernst van Ussendoern. Berndt Vuyten Enge. Berndt Freyss. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en slad van Utrecht, Deel A. 69^.
|
|||||||
|
BtSSCHOP VAN UTRECHT, (1516). 161
|
|||||
|
N#. 757. De 3 staten van Utrecht dringen bij de staten van Overijssel aan op de mededeeling
van hun jjevoelen over ket te geven antwoord aan den honing.
Ritterscap ende steden van Ouerijsel tsamentlicken.
Erbare, vrome, veste, wijse, vorsichtige, bijsonder goede vrunden. Wij houden uwen 1,
genoch indachtich uwer vorscrijften ende beseyndinge mijt credencie aen oris gedaen, rurende de sake vande translatie dess bisdoms, daer jnne sich als billich uwe 1. altijf erboden hebben te wilJen bliuen goede sinte Mertens lude ende mijt ons onder enen heer mede te volgen dess genen wij sament- Jike in goeden rechten geraden, hier jnne vornemende ende ouercomende werden tot conseruatie van onser priuilegien ende rechten, ende want wij dan vorder in dese saken mijt wtgescreuen capittel ende ander gehandelt ende een antvvort verraenit hebben gehat ora die te schicken aen den c. mt. van Spaengen, dorch wess beueel dese sake sus ernstlik veruolcht wert, daer van wij uwen 1. copie ouer geseynt hebben, om daer op oick te vernemen wess uwer 1. meninge zijn in sulx te ouercomen, ende soe wij nv verstaen uwe 1. is oick hierop malstat gehalden hebben; be- geren daer om bij desen boden uwer 1. meninge hiervan te verhoren mijt sampt dess genen uwe I. daer op beters verraempt mogen hebben, ende wij op uwer 1. meninge te verhoren onse antwort aerfden c. mt. sus langher verhenden (?) ende desshaluen aen der selffden c. mt. onscult genomen hebben, op dat wij sus all onder enen heer goede St. Mertens lude bleuen ende eendrachteliken tot welfaeren, rust ende vrede dess gemeene lants raden mogen; ende hadden uwe 1, hier op alsnoch anders met ouerdragen, begeren wij noch uwer I. goede meninge, offt deselffde belieuen zellen , willen wij die vors. onse begrepen ende verraemde antwort samentliken ende gelikeliken oick wt uwer I, naem mijt ons doen ende ouerschrijuen sellen mogen aenden c. mt. voirs., die ons corts leden hier omme onser antwort scrifflike vermaen doen heeft; vertruwen ons dess aldus ganseliken tot uwen 1., die God Almachtich behueden etc. Onder tsignet des doemdekens, opten lesten dacli Septembri, anno XVJ°, 3 status.
Concept. ' Deel A. 693. N\ 758. De stad Deventer meldt aan de 3 staten van Utrecht de redenen, welke hoar tot
nog toe verhinderd hebben, voldoend antwoord op hun vorig schrijven te geven* Vnsen *vrentlicken groet mit vermogen alles guden, weerdige, edele, hoechgeleerten, erbere ende wijse heren, bijsonders gude vrende. Vwer liefden scrifte, nw weder an ons gesant bero- rende die translatie des bisdoms, om daer op an die ko. m. van Spangen antworde tdoen scriuen, na Juede eenre copien, bij vwen liefden verraemt an ons latest auergesant, hebben wij doegentlick ontfangen ende tot guder maten verstaen, ende voert daerop ritterschap ende steden, die wij be- komen konden, doen verscriuen ende vander saken gecommuniceert ten besten. Meer want ver- mitz gebreck van sterften ende ander saken na elcx gelegenheyt voell vander ritterschap ende steden vander hant ende oeck deels buten landes geweest sint, willen vwe samende liefden be- dencken, want die saken ons alien gelijcklicken angaen, dat die een buten den anderen dair jnne qwellick ende oeuel tot entlicken beslot der saken raden heft mogen, ende hebben daer omme op vwer ersamhdden voerscrifte gheen antwort konnen noch moghen gheuen, dat vwe ersamheden so van ons. to gude ende tot ghienen onwillen verkeren willen, ende sullen noch terstont samende ritterscap ende steden doen verscriuen, die sake to gronde beweghen ende daer na die antwoerde ende onse gude meninge doen verbrengen vwen liefden, ende wolden wal, weert mogelick, enige grontlicker meninge ons g. 1. h. van deser saken te wetten, hadde ons oick na gelegenheit II. 21 |
|||||
|
162 FREDERIK. VAS B&DETY, (t516).
wal beducht van noeden. Dit selue willen vwe liefden van ons tesser tijt nemen jn guet; weswij
konnen ende mogen tot weluaert der landen, sijn wij altijt guetwillich ende van guden herten daer to geneiget, kent Got Almechtich, die vwe samende liefden jn langen gesonden leuen bewaren wil. Gescreuen den saterdach na Remigij (4 Oct.), anno XVJ. Burgermeestere, scepenen ende raedt der stadt Deuenter.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht* Deel A. 699. NJ. 759, De 3 staten van Utrecht dringen nader hij de statcn van Overijssel aan op dit
antwoord* Erbare, bijsonder goede vrunde. Wij hebben uwer 1. scrifften antwort ende ontscholt nv
aen ons gesonden ontfangen ende guetelijken verstaen, ende soe inden selffden scrifften uwer 1. wel grontlike antwort onss gen. heeren meninge van deser saken verstaen souden willen, geuen wij den selffden uwe 1. jnden besten te kennen , dat wij om alles grontliken handels te vernemen aen zijnre g. rade doen scriuen hebben gehat inden twe laest vergangen maenden, daer op wij sulke antwort ontfangen hebben, als uwe 1. wter copien daer aff hier jnne versloten sien ende vorl der ritterscap ende andere steden aldaer te kennen geusn zellen mogen, om onss g. heren meninge genoch eyntlike te verstaen etc. Ende want wij dan van der co. mt. vermaent zijn onser antwort, die wij gern eendrachtelike ende gelikeliken mijt uwen t* steden ende landen aldaer doen zouden, begeren wij daer om uwer 1. goede meninge mijtten iersten hier op te verhoren, na veruolch onser verscrifften, op dat die c. m. geen orsake en neme om dit vertreck van ons alien in quade effect te verstaen, twelck wij sus in alien goeden gern verhueden zoude om welfaeren, rust ende vrede te onderhouden, kenne Got Almachtich, die uwe 1. Heeren bliuen en altijt behueden wil, lanck, welfarende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, opten VIJen dach Octobris, anno XV J\ Oppido Dauen. Prelaten.
Concept. Deel A, 700.
N\ 760. De ttad Deventer meldt aan de 3 ttatcn van Utrecht, dat aan hun verzoek weldra
zal xcorden gevolg gegeven*
Weerdige, edele, hoichgeleerten, erbere, wijse heren, bijsonders gude vrunde. Wij hebben
ontfangen vwer liefden scrifte mit copien der antworde ons g. 1. h., ende sijnre gnaden reden opt ansoecken uwer liefden der translatien berorende etc, des wij vwen liefden vrentlick bedancken, ende hebben verschaft, dat jn drien oft HIJ dagen ritterschap ende steden desser landen bij een anderen sijn sullen; salmen al sulx doen horen, daer van communiceren ende auerkomen, ende daer na voert mitten ijrsten antworde doen wetten vwen samenden liefden 9 die onse Heer Got Almachtich jn gesonden leue waluarende bewaren wil. Gescreuen den XJ61* dach jn Octobri, anno XVJ.
Burgermeestere, scepenen ende raedt der stadt Deuenter.
Qptchrift; Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad can Utrecht Deel A. 701.
N\ 761. George^ hertog van Saxent verzekert aan Frederik, heer van IJssefatein, een jaar-
geld van 300 R. g. gedurende zijn leven.
Wir Georg, von Gots gnadenn -hertzdg zw Sachssenn, Romischer maiestait vnnd des'heyligen
reycbs erblicher gubernator jnn Friesslanden, landtgraff jnn Doringenn vnnd marggraff zw Meys- |
||||
|
BISSGHOP VAIT UTRECHT, (1516).
|
|||||||
|
163
|
|||||||
|
senn, hekennen offeuntlich vor allermeniglich jnn diesem vnnserm briue, dats wir dem edelnn
wolgebornenn, vnnsernn lieben besonndernn vnnd getrewenn beren Friderichen von Egmondt, grauen von Buhren vnnd Lehrdam, berren zw IJselsfeyn vnnd Cranendongk etc. vmb seiner getrewenn vleyssigenn dinstwillenn, die er ettwann dem hoghebornenn furstenn berren Albrecbtenn, weylenndt hertzogenn zw Sacbssenn etc., vnnsernn liebenn herrn vnd vater, seliger Joblicher ge- dechtnis, williglich geleyst vnnd vns hinfurder zuthun erbottig ist, auff nechstkunfftige Pfinxscbeylige tag anzuhebenn vnnd forder alie jar auff diesellbige zteyt drey bundert gulden Renisch sein leben lanng zw Antwerpen zw vberreychenn vnnd zubeztallenn, zw dinstgelt vorschrijbenn, habenn die wir yme auch hiemit gegenwerttilicb jnn crafft diss briues gnedilicb vorscreybenn, doch mijt diesem bescbiedt, das gemelter graff Friderich von Buvren etc., vnns auff vnnser erfordernn jnn allenn vnnsern sacbenn, wie er sich des jnn seinem kegenbriue vorscrijbenn bat, als ein gelrewer diener seinem herrenn zu dienenn schuldicb ist, getrewlicb vnnd vleysig dienen vnnd hulfflich erscheynnen, vnnd ob wie etzwas zu tbun gewonnen, sail er so feme sob'cbs wider die durchleuch- tigenn, erwerdigenn vnnd bochgebornenn furstenn vnnsere liebenn berrn swager vnnd oehmen, berrenn Pbilippsenn, konig zu Castelienn etc., berrenn Wilhelmenii, bertzogenn zw Gulicb etc., vnnd berrn Friderichenn, bisscboffenn zw Vttrecbt etc., seynner lieb eygene personn nicht furge- nomen wirdet mit rewtern vnnd knecbtenn auff vnnser kosting vnnd zterung jnn vnnsern dinst zukommenn ader zuscbickenn allezteyt bereyt vnnd willicb sein vnns aucb auff vnnser ansijnnen allezteyt seine slosse, stette vnnd flecken offenenn, die wir die zteyt der offnung auff vnnser costung sollenn bewarenn lassenn vnnd des gemelten grauen houpt vnnd oberberre sein, docb ob der Stifft zw Vttricht sicb kegenn vnns ader vnnser vndertbanenn widerwertich macben wiltenn, demselbigenn zu widerstebnn sail obgemelter graff von Bwrenn nach seinem vermoghenn vuns vnnd den onsenn obgescbriebenner rneynung bijstenndig vnnd hulfflich erscbeinenn, alles ane argelist trewlich vnnd vngeuerlich. IJnnd des tzu vrkundt stetter vnnd vehster baldung habenn wir diesenn vnnsern briue mit vnserm anhangender jnnsigel wijssenn besigelnn lassenn, der gege- benn ist zw Dresdtfnn am dinstag nocb Sanndt Dionisyen tage nach Crists vnnsers lieben Herrenn geburt, tawsennt funffbundert vnnd jnn sechtsebn (sechtstenn) (*) jarenn. Afschrift. Archief van Buren.
N°. 762. Bezending van Karelt hertog van Gelder, aan de 3 ttaten van Utrecht,
Kairle, berttoucb van Gelre ind van Guylich, jnd greue van Zutphen. Weirdige, edele, hoichgeleerde, eirbare ind froem, eirsame, wijse ind vursichtige* lieue neue, aendechtigen ind bjjsonderen. Wy bebben den eirbaeren onse lieue rede ind getreuwen b. Joban van Zuylen van Nyefelt, litter etc., jnd Willem van Rossem, heren to Zoelen, marscbalck etc., gelast mit vwe lieffden van onser wegen te spreecken, as dieselue van hon waill verstain ind vernemen sullen, Soe is onse guetlick begeert vwe lieffden die selue hoeren volcomen gelijck ons seluen geloeuen jnd sich, int ghoene zij vwe lieffden van onser wegen seggende wurden, balden ind bewijsen als tot eer ind wailfairt der kercken van Vtrecht vwer ind onser lantschap tbest dienen sail; des versien wij ons alsoe guetlick tot vwe lieffden, die Got Almechtich bewaren moet, Gegeuen jn onse stadt Arnbem, den XIIJen dach Octobrj, anno etc. XVJ°. Get. Charles. lager virssek.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en $tad van Utrecht. Deel A. 702.
(!) De inhoud van bet stuk bevestigt genoegzaam deze laatste lezing, namelijk: 1506, Oct. 13.
21*
|
|||||||
|
164 FREDERIK VAN BADEN, (1516).
|
|||||
|
N\ 763. De staten van Overijssel deelen aan de 3 staten van Utrecht den mislay mede
hunner heraadslaging over het aan den honing te geven antwoord. Weerdige, edelle, walgebaeren, erbere, veste, eirsame ende wijse, lieue heren, besunders
guede vrende. Soe als uwe weerdighe lieffden nv weder ons verwecken om en welten thebben, offt ons ghelieuen solde willen, naedcn concept laetest bij v 1. begrepen ende ons gesant, mede ter antwort tschrijuen an die co. mat. van Spaingen, berorende die translatie des bijsdoms, onsen gen. lieuen beren van Vtrecht*hefft die stadt van Deuenter onlanx voir ons alien doen schrijuen die oirsaeke, wairbij onse antwordt an v 1. dair van sus lange vcrtaigen is. Begeren ons des niet anders te verkieren, ende hebben nv bijden anderen gheweest op gelegen plaetzen ende auerge- lacht, woe wal wij ons mijt v 1. als eens heren ende landes ondersaeten jn redelicken endebehoir- licken saicken te conformieren hebben, alst tot nutticheyt ende orber des landes best dienen wijl; nochtans soe wij hijr van dorch die co. mt. van Spaingen noch oick van onsen ^en. 1. heren van Vtrecht niet versocht en sijnnen, hebben v 1. tbewegen, hoe dat sich solde willen vuegen ende oris oick affgenomen wolde warden, sijne co. mt tantworden opt tghenne niet an ons gesonnen is gheweest. Dair omme vermenen wij op desse tijt niet noedich noch nutte nae uwer lieffden meynonge an sijne mt. tschrijuen, ende begeren seer vrentlicken dat v 1. ons dat op dijtmaell niet verargen, dan om reden willen voirgeroirdt jnden besten affnemmen, ende sijnnen anders van gantzen herten gheneyget ons mijt v. L als goede sanct Martens ondersaeten thebben ende tholden, dair wij verhopen ende vuelen walfairdt ende nutticheyt deser lande ende onderholdinge onser priuilegien jnnen ghelegen, die lande an beyde tzijden jn rust ende vrede blijuen moigen, dat wij weder vuegen ter guetlicker antwordt uwen samenden lieffden, dieselue onse Here Godt jn gueden walfaren salichlick«n bewaren moet. Gescreuen den XlIJden dach in Octobrj, anno etc. XVJ°, onder tsecreet segell der stadt Deuenter, dat wij sampt hijr ghebruycken. Rijtterschap ende stede der lande van Auerijssell.
Opschrift: Als voren, Deel A. 703. N°. 764. Antwoirt aen die co. mat. van Hupanien op zijnre c. to. hegeerten, aengaende die
translatie des Lisdoms van Vtrecht. Alreduerlichtichste, hoichstegeboeren , vermoegenste furst, genedichste lieue heer. Soe wij op
zulcke boetscap, als jnder vergangen maent Junio van wegen uwer co. mat. aen ons gedaen is worden aengaende die translatie van desen bisdom van Vtrecht etc., mitten gemeenen landen van beyden zijden der IJselen jn vlitigen handel ende arbeyt tot hier toe geweest zijn, ende ouerleg- gen woe onse gen. beer van Vtrecht durch emstlick vervolch, ter tijt vander Ro. co. mat. ende den eertzhertoge nae coninck van Castillen loefflicker memorien, uwer g. voirvaderen, heren Kairle, hertoge van Gelre etc., ende heeren Engelbert, ter tijt graue van Nassou etc., endemeer andere fursten ende heeren begeerten, eendrachtelicken vander ecclesie gekoeren ende in onsen lantfursten ontfangen worden is; daerop die voirscr. princen, fursten ende heeren, doe den capittel ende oick den gemeenen landen hoechlicken toe doen scriuen, seggen ende geloeft hebben gehadt the willen helpen ende doen onderhouden onser aller ende ijtlicker priuilegien, rechten, vrijheyden ende jn onse goede oude gewoenten the laten bliuen ende onder hoir moegentheyden protectie te hebben; mede overwegen, hoe dese landen aen beyden zijden der IJselen duer mennichvoldige veden ende anvechlen jn grote lastigen sculden, obligatien ende versegelinge staen, daer wij mijt onsen gen. heren durch onlede onser nagebueren, ende buten zijn gen. ende onse sculden, sa- mentlicken in comen zijn, ende mijt groter voirsichticheyt ons van vrijen moeten, off wij quemen |
|||||
|
BI8SCII01* VAX UTRECHT, (1516). 165
|
|||||
|
to samen jn eniger verderfnisse; ende want dan durch die veranderinge onses lantfursten eenige
voirder oirzaken verrijsen mochten, daer duer dese landen weder in veden, lasten ofte verloop comen mochten, die sua zonder zulcke veranderinge, en God wil, nyet en zullen geboeren, soe dat wij mijtsampt onsen fursten vrede bebbende, verhoepen in corte jaeren wt onsen sculden te cotnen. Aldus geuen wij uwen co. mat. ende f. gen. jn alien besten te kennen, dat wij enicbsins nyet ouerleggen en connen, dat ons ende desen landen eenige translatie van onsen gen. beren dienlijck off nvt wesen zolde moegen, nae gestalt des voirger is; oick om andere zaken sus nyet en behoert te geschien; vertruwen oick dat uvve co. mat. ons in onsen priuilegien, rechten ende vrrjheyden, ons voirmaels wie voirscr. is, zoe hoichlicken beloeft, ende oick in presentie ons gen. heren van Vtrecht onser deputeerden vrunden , jn den Hage lestmael wesende, van wegen uwer co. mat. mede toegesacht is, nyet vercorten laten en zellen willen; oick nyet anders begeeren, dan alle vruntscap ende goede naebuerscap mijt uwer co. mat. en gen. te onderhouden; ende gevielt, dat onsen gen. heeren van Utrecht, dat God ijmmers noch verhuede, ons ontviele, zoe zellen die prelaten ende goidshuysen , dien die electie toebehoert, mijt goeder herten ongetwijfelt wel geneygen wesen zulcken heeren to kiesen, daerbij die landen aller zijden in welvaeren, rust ende vrede ende in goeder vruntscappen ende nabuerscappen blijuen zellen moegen. Ende woe wel oick die van Ouerijsel hierop lange communicatie gehadt bebben, daer nae wij dese onse ant- woert sus lange vertrecken hebben moeten, hebben nochant deselfde nyet anders delibereert dan uwe co. mat. vernemen moegen wt hoir luyde antwoert aen ons hier van gescreuen, daer wij copie aff hier jnne doen sluyten hebben. Bidden hier omme oitmoedelicken ende dienstlicken, dat uwe co. mat. dese onse goede meyninge ende antwoirt guetlicken jn alien goeden verstaen ende ons genedelick tot geenre quader meyningen nemen willen, als wij des en alles goeden gans- licken vertruwen totten zelfden uwer co. mat. ende genaden, die God onze Heer Almachtich be- hueden ende bespaeren wil lang, welfarende, zelich ende gesondt. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet des doemdekens, twelck wij tsamenllicken gebruycken, opten XXeu Octobris anno etc. XVJ°. Concept. Deel A. 704.
N% 765. De 3 staten van Utrecht zenden ter dier zake AnthonU Venrode^ kanunnik /«
Utrecht y aan Andries f^enrode, proost van Deventer. Weerdige, hoichgeleerden, eersame, wijze, voirsichtige, bijsondere lieue heer. Wij schicken
tegenwoerdelick mr. Anthonis Venrade, canonick tsinte Marien tUtrecht, onsen lieuen mede heer van onser wegen aen uwen weerdigen liefden mijt zekere monlboetscappen, als die selfde allet wel voirder van hem vernemen sellen, aengaende die translatie des bisdoms van Vtrecht etc.; waer omme onse vruntlicke andachtige begeeren js, vwe w. 1. den zeluen ditmael guetliken hoeren ende zrjns aenbrengens gelijck ons zelues gelouen willen, ende sich daer jnne alsoe goetwillich ende vordeJick vertrouwen ende oick jn alien moegelicken zaken gherne versculden ende verdienen willen tegens uwen weerdigen liefden, die God Almachtich behueden ende gespaeren wil lang, welfarende, zelich ende gesondt. Gescreuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens, twelck wij isamentlicke gebruycken, opten XXen dach Octobris, anno etc. XVJ% Prelaten ende capittelen der vijf goidshuysen, ritterschap bijnnen
Vtrecht wesende, ende stadt van Utrecht.
i
Weerdigen etc., heren meister Andries Venrade, prothonotarius des stoels van Concept. Roinen, proeste der kcrcken tot Deuenter ende tsinte Lambertus tot Colen etc. Deel A. 707.
|
|||||
|
166 FREDE1UK. VAN BADEN, (1516).
N*. 766. De 0 slat en van Utrecht verzoehen a an den hisschop van Utrecht, openhartige
mededeeling van den staat der onderhandelingen met den honing, hetreffende de translatie , alsmede de toezending zijner raden ter verdere raadpleging deswege. Erwerdige vader in Got, hoichgeboren, vermogende forst, gen., lieff heer. Soe uwe f. g, aen-
gaende die translatie uwer g. bisdoms, die uwe g. van meninge wesen mogen ende uwe g. altijt den edelen walgeboren heren van Nassouw ende onse deputierden vrunden ende den lande Ouerij- sell, toegesegt ende ons oick aen doen scriuen hebben, sulx niet dan bij onsen wille ende consent ende sonder all ongemack, indient voirtganck liadde, geschien zoude, als wij dess uwen g. oick wel toe vertruwen, ende verhoepen deselue uwe g. mede sich hierinne anders niet bewijsen en alienj dan tot genaden, vorstant ende onderhouden van welfaren, rust ende vrede etc. Ende soe wij van desen saken beseynt en worden vanden c. mat. van Spaengien etc.; oick cortzleden drie- mael vanden forsten van Gelre veruolghet zijn geweest, welke forste van Gelre ons doen waernen heeft, dat wij in geen veranderinge van uwen g. als onses lantforsten onsen consent en deden, ten waer die toecomende forste soe neutrael weer, dater zijnen landen geen ongemack aff en queme, van welcken vors. die co. mat. ende forste van Gelre elx zijns voirnemens onse goede meninge begeren te weten ende ernsteliken veruolgen doen; ende want wij (Ian uwe g. gronilike meninge ende bandel hier afF tot hiertoe niet en bebben connen vernemen ende doch dese sake, die groet is, wel zweerlik mijt voersichticheit ende wijsheit behoert overwegen te werden, om alle lasten ende ongemack, die niet alleen uwen {*. landen, ons alien, dan mede oick den voirs, c. mat., heeren ende forsten ende boren landen hier van Yerresen rnochten, te versien ende te verhueden, bidden wij noch oitmoedeliken, dat uwe f. g,, aengemerct der selffden gonstelike electie uwer forstelike g. ende vruntelike aennerainge ende ontfanginge, in dien de sellfde uweg. ijmmers uwer kerke ende forstendom te begeuen in meninge mogen wesen, die groetlike handel ende meninge, ende hoe veer uwe f. g. sich hierinne ouergegeuen hebben, eyntlike ons noch te ver- wittigen doen willen onbedekt, ons bij alien geborliken wegen ende middelen na mogen weten te vuegen tot welfaren der landen, rust ende vrede te onderhouden ende alle ongemack ende lasten inden besten te versien ende te verhueden, ende daer op ende om op meer ander punten onder- linge communicatie te hebben, enige van uwen g. raden ende vrunden bij ons seynden willen mijtten eersten, als wij hierinne ons alles goede wel ganselike ende ongetwijfelt vertruwen tot uwen f. g., de God onse Heer Almachtich altijt behueden wil ende gesparen, langh, welfarende, salich ende gesont. Geschreuen tUtrecht, den XX Octobri, anno etc. XVJ. Concept, Deel A. 708.
N°. 767. Antwoord van den hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, dat hij na
het vroeger daaromtrent medegedeelde, overhodig vlndt zijne raden aan hen te zenden* Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vrunde. Soe ghij nw wederomme aen vns doen schrijuen hebben, aengaende die translatie onses bisdoms, vermijts die ko. mat. van Hispanyen, onse aire genedichste her, ende oick onse oehem van Gelre, deser sake haluen an v veruolcht gedaen hebben ende elck daeraff zijns voernemens, uwe meninge begeert te weten, der baluen soe veer ijmmers onse me- ninge mocbte wesen onse furstendom the willen begeuen, v alsdan den gantlicken handell ende meningen, ende woe verre wij ons hier jnne ouergegeuen rnochten hebben, eyntlicken ende om- bedect te willen verwittigen etc., wie sulex uwe schriiften wijder vermelden. Soe ist, lieue vrunde, dat wij uwen gedeputierden alhier bij ons geweest, inuntlicken ende oick nae v schrifftlicken |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516).
|
167
|
||||||
|
daerop onse meninge genoech vndeckt liebben, vuyt wat reden ende mijt wat voerwaerden wij
tot sulcker handelinge, als wij deshaluen mitter ko. mat. van Hispanien gehadt, geoirsaket woer- den sijnt; ende en weten daer omme onsen reden gheyn ander beueel the geuen, voerder daerop mijt v te communiceren; wij v inden besten tkennen geuen, Goede .AJmechtich beuolen. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XXIIJon dach in Octobrj, anno etc. XVJ°. Get. n. hunpebeke.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 427. N°. 768. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter sake van Jaarsvelt.
Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden. Eerbare, lieue vrunde. Die co. mat. van Hijspanyen, onse aire genedichste heer, hefft nw twee mael aen vns doen schrjjuen, berorende die heerlicheyt van Jaersuelt, daer van wij v die copien hier bij ouerseynden, op welck sinre mat. yerste schriffte wij sinre mat. ther antwoert ge- geuen hebben, als ghij desgelijcx vuyt copien bier bij wesende oick suit siende werden. Ende want wij dan den marschalck onses Neder Stichte op sulcke schriffte alhier bij vns doen comen ende gevraecht hebben, wes bij hem sijnt die communicatie tegens die van Jaersfelt voergenomen mochte wesen, hefft hij vns geantwoerdt, dat sijnt den tijden der communicatie doer hem noch vuyt sijnen beuele tegens die van Jaersuelt mijt executien, gebot noch verbot int cleyn noch int groet yet voergenomen sij, dan oft vuyt uwen beuele als van jnmaninge der huysgelden yet ge- boert mochte zijn, weer hem vnbewust. Ende want dan dese sake vns ende v gelijck angaet, sus js onse begeerte ghrj vns daer van adaerteren ende mede uwe guede meyninge wes v geraden dunckt, wij der ko. mat. op die beyde brieue best ter antwoert gheuen sullen, schrifftlicken ver- wittigen willen. Godt sij mijt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten IJen dach in Nouembrj, anno etc. XVJ°. Get, H. HUWDEBEKE.
Opschrift: Ah voren. Deel B. 441.
De in dezen brief vermelde afschriften der over de zaak van Jaarsveld gevoerde brief-
toweling tusschen Karel van Oostenrijk en den bisschop van Utrecht, luiden ah volgt .* ». 769. Hoichwerdige furst, lieue neue. Wij houden uwer lieffden jndachtich, hoe inden sorner lest-
leden in onsen dorpe vanden Hage opt versoeck ons van uwer lieffden wegen gedaen, ten eynde dat wij enige van onsen wegen committeren zouden, om mijt uwer lieffden gecommitteerde hem te samen te jnformeren op sekere differenten, doe ter tijt ende noch wesende soe ter cause vander heerlicheit van Jaersuelt, die elck mainteneert onder hen ende zijne jurisdictie gelegen te zijne als anderssins, sekere commissarissen ouer beider zijden geordineert zijnt geweest, die welcke achteruolgende hueren last hen onder andere geinformeert hebben opt stuck ende different vander voers. heerlicheyt ende Yoerts ouergenomen sekere brieuen ende munimente, geexhibeert bij uwer lieffden gedeputeerde tot eender, ende heren Johan van Vianen, here van Jaersuelt voers., ter andere zijden, welcke jnformatien, brieuen ende munimenten, nopende derseluer heerlicheyt bijden voers. commissarijssen in onsen raede ouergebracht zijn geweest, vm voerts daer aff gedaen te werden, soe van rechts wegen behoren soude. Ende want, hoichwerdige furst, lieue neue, die- selue heer Johan ons clagelicke vertoent hefft, dat vuyt taken vanden voers. differente hem ende sijn ondersaten der voers. heerlicheyt bij vwer lieffden o£5cieren dagelix voele vngebruycks scoot |
|||||||
|
1G8 FUEDEIUK VAN BADEH , (1516).
ende gewelt gedaen is, lioe well voers. different all noch niet gevuyt en sij, iwellick nyet billick
noch redelick en js, mids welcken wij tselue different tot bewaemisse van elck recht gerne soin- mierlick gevuyt saghen, soe schrijuen wij tegenwoerdichlicken an uwer lieffden, derseluer versou- ckende mijt eernste, dat sij van stonden aen huere gedeputierde bij ons senden ende schicken wille, mijt hen brengende ende last hebbende omme alsulcke tijtulen, brieuen ende munementen te produceren ende ouerleggen, als uwe lieffde tot justificatie van uwe gepretendeerden recht totter jurisdictie vander voers. heerlicheyt hebben moecht, off daer men uwer lieffden verclaren wille, dat ghij nyet breder off meer jnde voers. sake en wilt produceren, of wellicht wij oick van gelijcken den voers. heer Johan geloefft ende beuolen hebben tdoene, omme die voers. pro- ductien of verclaersen gedaen, voert geprocedeert te worden tot een eynde ende vuytinge des voers. differents ende geschill, alsoe van rechtswegen behoren sail; begerende voerts aenden seluer uwer lieffden te doen supercederen alle voerderen procedueren opten voers. heren van Jaersuelt, ende zijn ondersaten tot ander stont j dat die sake inder maniere voers, geeynt sail wesen, doende weeren ende affdoen all tgene des ter contrarien alree gedaen ende gevordert is geweest, soe dat oick behoert te geschien. Hoichwerdige furst, lieue neue , onse Here Godt sij mijt v. Gescreuen in onse stadt van Bruessell, den IXen dach Junij , anno XVCXVJ\ Kaerle , coninck van IJspangen, eertshertoge van Oestenrijck,
hertouge van Bourgonne., graue van Vlaenderen. N°. 770. Aen die ko. mat. van Hijspanyen etc.
Allerdoirluchtichste koninck, grootmechtichste furst ende heer, tot uwen ko. gnaden gebiede
ick mij altijt van goeden herten mijt mijnen guetwilligen diensten, genedichste heer. Soe v ko. mat. van mij begerende sijnt, dat ick van stonden aen mijne gedeputierde bij v ko. mat. schicken wolde, omme aldaer te procederen ende bij te brengen alsulck tijtel, brieuen ende mununenten, als het vander heerlicheyt van Jaersuelt hebben mach, oick mede dat heer Johan van Vianen van Jaersuelt sich an v ko. mat. beclaecht, wie dat hoen ende den sijnen vm saken vanden voers. different bij mijne officieren dagelix voele vngebruycke ende gewelts gedaen werde etc. Wacrop uwer ko. mat. belieue sail te weten, datmen of sulcke ende dergelijcke saken na vermoegen alden tractaten, tusschen uwer ko. gnaden ende mijnen voervaderen gemaeckt, die dachfaerden plecht te holden opte Puytcuyp, doch vermijts oirloch ende veheden, soe is een tijt herwaerts waelgeboert, datmen sulcke dachfaerden bij geboerte, die ene in uwer ko. gen. lande van Hollant ende dander tijt in onsen Gestichte geholden hefft, onverbreckelick den olden tractaten, daer op aen heyden zijden guede acten aff gemaeckt sijnt. Ende want, genedichste heer, dese sake voers. nyet allene mij, dan oick mijne kercken ende gemeyne staeten aengaet, will ick denseluen sulcx mitten aire yersten tkennen geuen ende daerop mijt hoen communiceren ende alsdan vwer ko. mat. mijt mijns seluest boede een onvertoegen antwoert weten laten, dienstelicke begerende vwe ko. mat. wille tot deser tijt die sake berusten ende aenstaen. laten; oick heb ick nyet gehoert noch en weet, dat den voers. heren Johan offte den sijnen bij mijnen officieren enich gewalt offte moeijenisse toegevoecht, sij wolde anders sulcx ongetwijfelt alst behoren solde, geremedieert hebben. Godt Almachtich moet v ko. mat. in gesonder, vrolicker waelfaert, lang tijt glucksaemlick bewaren, Gegeuen in mijnen slote Duersteden, opten XVJen dach in Junio, anno etc. XVJ°. V ko. mat. vnderdanige guetwillige,
Frederick, bisschop tUtrecht, geboeren marckgreue van Baden. |
||||
|
/
|
|||||
|
BISSCHOP VAN UTIIECHT, (1516). 169
i
M\ 111. Kaerll, coninck van Uspanien, van Oistrijck , hertouch van Bourgongnen, van Brabant etc.
Hoichwerdige furst, besundere lieue neue, onsen fruntlicken groes ende wes wij lien's ende guets vermoegen te vorens. AI eest soe dat op tversoeck, die wij bij anderen onsen brieue jn datum vanden XVIUen dach Septembris lestleden an vwer lieflden gedaen hadden, ten eynde dat sij ons van stonden aen doen wolden ende laten repareren, reintegreren ende restitueren in onse possessie vander jurisdictie ende gerechticheyt, die wij hebben jnde heerlicheyt van Jaersfelt, ende oick aflf ende te nyenten doen die exploiten ende voernemen, daer te voren geschiet van uwer lieffden . wegen jnde selue heerlicheyt, ora die ondersaten van dien te bedwingen voer v oft uwen officieren te rechte te gaen, direcktelick tegen ende in preiudioie van ons ende onser voers. pos- sessie, ende oick vanden here van Jaersfelt onsen vassael, derseluer'uwer lieffden ons gescreuen hefft, dat sij yersten dages van Jiueren officieren daerop jnquisitie soude doen ende laten geschien, offte yet bij hoer daerjnne geschiet were, ende voert inijt huer $ laten, dien die sake gelijck uwer Jiefden aengaet, communicatie daerop nemen ende affdoen, sonder enich vertreck ons bij hueren selffs boeden antwoerdden laten weten ; niet te naijn wij en hebben tot nw toe nyet ge- hoerl noch vernomen, dat ons zeer verfrempt. Ende want dese sake grotelicx aengaet onse hoecheyt, jurisdictie ende heerlickheyt, dewelcke wij willen bewaren ende onderbouden soe verre als jn ons es, ende dat wij begeren dat enich eynde daerjnne gestelt worde, als wij derseluer uwer lieffden tot menich stonden J gescreuen hebben, soe scbrijuen wij wederornme aen uwer lieffden, begerende ende versoeckende derseluer dese reyse voer all, dat sij ons overscrijft huere meyninge ende vuyterste antwoerde vp dinhouden van onsen voers. andere brieue, tusschen dit ende den XVen dach van Nouembrj naestcomende, sonder langer vertreck, oft anders den voers. dach geleden zijnde, wij sullen versien tot conseruacie van onsen rechte, heerlicheyt ende jurisdictie voers., zoe behoren sail; daer -van wij derseluer uwer lieffden gerne aduerteren, die onse Here God vrolick ende gesont bewaren wille. Gescreuen te Bruessell, den XX Jen dach in Octobrj, anno etc. XVJ.
Vostre cousin Chaerles.
Den hoichwerdigen furst, onsen besunderen lieucn neuen, heren Frederick, bisscliop tot Vtrecht, geboeren marckgreue van Baden. Deel B. 442. N°. 772. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, over vijandelijkheden door
Bartold van Zwol met de zijnen, gepleegd tegen zijne Friesche onderzaten* Kairle, herttouch van Gelre ind van Guylich , ind greue van Zutphen.
Weirdige, edele, hoichgeleerde eirbair ind froeme, eirsame, wijse ind vursichtige, lieue neue,
aindecbtigen ind bijsonderen. Wij verstain ind werden mit wairheyt bericbt, woe onse vijande ind wederwillige, nementlick Bartolt van Zvvoll mitten sijnen, vylten Coenre ind dairomtrent op onse ondersaiten van Vrieslandt daigelickx schedigen ind sghoene, zij dieselue affnemen aldair inden Coenre ind to Stenwrjck ornslaen, parten ind deylen, twelick sich tot onderhaldinge gueder nae- buerschap alsoe nyet en behoert. Begeren hijrom guetlick vwe lieffden alsoe aen onsen oehemen , busschop tUtrecht, ind op die plaitsen vurg. dair sulx geschiet, scbaffen ind verfuegen willen den onsen oer affgenomen gueden , sonder langer vphaldinge weder gegeuen ind sulx voirtmeer ver- mijdt, op dat die onse in Vrieslandt nyet geoirsaickt en werden, oeren schaide aen die ondersaiten vanden Coenre ind anderen to verhailen, dair vyt dan vorder verloup ind onkost komen mucht, wij lieuer verhuedt zegen; jnd woewaill wij nyet en twijuelen sulx der redenen ind billichheyt nae alsoe geschien sail, begeren nochtans eyn guetlicke wederbeschreuen antwoirt van vwe lieffden , dfe J?. 22 |
|||||
|
170 PREDEIUK VAN BADE* , (1516).
|
|||||
|
selue Got Almechtich bewaeren moet. Gegeuen jn onse stadt Arnhem, den IIIJeadachNouembris,
aano etc. XV J °. Get, CHARLES.
Optchrifti Aan de 5 kapittelen, riddersckap en stud van Utrecht. Dcel B. 445. N% 773. Bezending van Karel van Oostenrijk aan de ttaten van Overijsel, ter zahe der
translatie, Kairle, coninck van Hispanien, eertshartoge van Oistrijck, hertoge van Bourgen., van
Brabant etc. Edelle, vrome, wijse ende voersinige bijsunder gude vrunden. \Vij schicken tegenwoirdelick
tot v, onsen lieuen ende getrouwen raidt ende hoffmeister joncker Jan, here van Monscron ende meister Franchois Gobbell, oick vnsen raidt ordinarijs in vnsen rade van Hollant, ende hebben hen belast t te zeggen ende verclaren van vnser wegen eenigen saicken aengaende de translatie des hisdoms van Vtrecht, also ghij bij hen vordere vernemen zult mogen, begerende ende versou- ckende zeer vrientlick den seluen heer van Monscron en mester France Cobbel te wijllen anhoren ende gelouen van tghene des zij v dese reyse van vnser wegen zeggen ende verclaren zullen geiijck onsselue, ende v voirts voegen jnden sake, de zij v vpdoen zullen, zoe dat de selue tot eynen guden eynde volbracht mogen worden na vnser begeerte, so wij v des gansselick tot be- trouwen, welck doende mits, dat ghij oirsaicke zult wesen vanden weluairt ende zekerheit des elands van Ouerijssell ende de oudersaeten, van die ghij zult ons sunderlinge eere ende vrentscap doen ende bewijsen, dat kenne Godt Almechtich, de v edele, vrome, wijse ende voirsinige, bij- sunder guden vrunden bewaren wille. Gescreuen jn vnser stadt van Bruessel j den VIJea dach in Nouernbri, anno XVCXVJ. Charles.
Den cdellen, wijzen en voirsinigen gemeen rytterschap ende steden groet Aftchrift: ende c leyn des lands van Aueiijssell, eni. Deel A. 711.
N°. 774. Burg*% sckep* en raad der ttad Steenwijk aan de 3 staten vanUtrechty Zie N°. 772.
Weerdighe, edele, hoechgeleerde, eerbare jnd vrome, eersame ende voersichtige lieue heren ende besonder guede vrunde. Doe uwe weerdige lieffden ons doen scriuen mijt jngelachter copien des hoechgeboeren fiursle, hartoge van Gelre breeffs, ludende Bertolt van Swolle mitten sijnen vter Cuynre jnd daer omtrent op den voers. flursten ondersaten van Ffreeslant dagelix schedig- hen jnt gheue sij de selue affnemen aldaer jnder Cuynre ende tSteenwick omslaen , parten ende delen, begherende van ons sulx scherpeliok doen vermijden ende restitucie tlaten geschien mit weerrichtinge daer van de gestalt ende gelegenheit scriffteliken toe vernemen mit wideren jnholden sbreeffs e^c., hebben wij guetlick ontfangen ende ther reden wal verstaen. Daer op wij uwe weerdige lieffden ther antwort gheuen jnt geliefft toe weten, de voers. Bartolt noch de sijne binnen onser stadt ende vrijheit bij onsen weten, desser veden tuschen der huyse van Burgondien ende Vrieslant staende, niet en is gewesst, oeck nyemant vanden seluen Vreesen an lijff off <ruet beschadiget, dan alltijt nae onser macht eernstelike toe sicht gehadt, sulx ommeslagen, ko- menscap parten noch deilen, so wal vanden enen als den anderen , yemans willen vergunnen; waer omme on8 niet weinich beffreemt sulx anbrencks op ons anden ffursten voers. ende niet ander Vresen bewesen, den alle guetheit als guede nabuerscap tobehoert. Begeren daer omme seer dienstelick uwe weerdige lieffden mijt gueder onderwijse alsodane valsch anbrengen ende quaet achterdencken daer wt verrtjsen mochte op onse scamele stadt ende borgeren, auertrjrt |
|||||
|
m
|
|||||||
|
BI8SCH0P VAN UTBECHT , (1516).
|
|||||||
|
tnach worden, want wij jnder waerheit des beclachs onscbuldich sinnen, ende nye bij ons pre-
tendijrt nocb voert vergont sal worden, tkenne God, de uwe weerdige lieffden bewaere jn waluaert
lange. Gescreuen onder onser stadt segel, des dages nae sunte Martyn" jnden winter (12 Nov.),
anno etc. XVJ.
Borghermeisteren, schepenen ende raedt der stadt Steenwick.
Opschrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel B. 44tf.
H\ 775. Rarel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht, ter dier zake.
KairJe, herttouch van Gelre ind van Guylich ind greue van Zutphen. Weirdige, edele ind hoichgeleerde, eirbair ind froine, eirsame, wijse ind vursichtige, lieue neue, aendechtige ind bijsonderen. pnlanxleden is eyner onser diener, geheyten Marcus Sixz, vyt der stadt Hassell gereist, so is hem Zeyn Meulart, scholtiss tot Hassell, mit meer anderen geuollicht, ind hebben denseluen omtrent Meppell gefangen ind bijnnen Hassell gefenckelick gebracht, wehck bandell den ran Campen vurkomen sijn mach ind so oen derseluer ongebuerlick bedocht hebben, rij als wij verstaen, dairom to Hassell geschickt, dat Zeyn ind sijne mitgesellen vernamen ind onsen dienre vurs, doe heymelick vytter stadt verbracht hebben nae Vrieslandt, alst to vermoeden steyt, dergelijcken werden die Bourgonsche inden Auer Sticht vanden amptluyden aldair gehuyst ind gehaefft ind verkeren daigehx to perde ind to voet vyt ind jn steden Zwoll, Hassel, Ommen, Kouerden ind anderen vlecken, veruolgen, vangen, beschedigen ind doitslaen onse dienres ind ondersaiten, twelick sich tot onderhaldinge gueder naebuerschap also ommer nyet en behoirt, steyt ons oick nyet to Hjden; jnd is dairom onse guetlicke begeert, gij aen vwen fursten schaflen ind verfuegen wilt, - naidem Marcken van sijnen dienre ind vyt sijnre stadt gevangen ind dair gefenckelick in ind vyt gebracht is, datterseluer schaideloys ontslaigen, oick dat dergelijcken auer onse voirt meer vermijdt, wairbij guede naebuerschap onderhaldeh ind vorder verloup ind ont- will dair van ontstaen , mucht verhuedt werden; bescbege des nyet, moigen auerwegen wo ons sulicke onbillickheyt to lijden staen solden vwe lieffden , dieselue Got Almechtich bewaeren moet.> Gescreuen tArnhemi den XIIJea dach Nouembris, anno XVJ°. Get, CHARLES.
Opschrift; Ah tor en. Deel B. 447.
N\ 776. Kasteleint schout en schepenen der stad Kuinre aan de 3 staten van Utrecht, ter
dier zake. Eersame, edelen, vrome ende wijsen, bijsonder goede vrunden. Jw leffden breff ontfangen
mijt eenre copie den voersten van Ghelre, dar mede jn ghelecht, hebben wij guetelik ontfangen ende ser wel verstaen, waer op wij ju edelheyden woegen ter antwort, woe dat onse g. h. heft ons doen scriuen, mede jn ghelecht ene copie, welck dese voerste van Ghelre an sijner ghenede ghesant hedde, welke copien weromme comen ende an ons holdende, waer op wij hebben een ant- wort ghescreuen an onsen casteleyn meyster Herman Hagen, ende ons ghebeden dye antwort van onser wegen onsen g. h. wijllen voerholden, orame den voersten van Ghelre vort te verwijt- tinghen, ende hopen dye antwort soe ghegheuen, dat men ons an beyden sijden ghen schoeltdaer connen jn gheuen ; dat wij jw edelle, vrome, wijsen soe jnden besten ter antwort gheuen, ende begheren oetmoettdenlik dijt wijllen jnden besten van ons nemen. God den Heren langhe bewae- ren jn alder weluaert. Gescreuen des fridages post Martini (14 Nov.) XVJ. Casteleyn , sculte ende schepen dye van Cuiner.
Opschrift: Als voren. ' Deel B. 448; 22*
|
|||||||
|
172 FREDERIK VAN BAHEN, (1516).
N\ 777. R, Kamstra aan Floris , heer van IJs&elstein, Ferzoek om toevoer van tevensmid-
delen en middelen ter hetaling van het krijgsvolk. Mrjn willege dienst toe voeren, edele, vermogende g. b« Soe uwer g. aller gesteltnisse onser
ende noettrufticheit bericht sal worden ende onse saecken toe guede furderinge gestelt hebben onse vianden toe benauwen ende to crenken, ende onse saeken daer op staen op der knechten onderhaldinge, aengaende .die betaellinge, dat men prouande mach toe voeren, mijts alsoe in de legers bijbalden, hoe die legers opbracken, soe solt ons toe groeter scaeden ende scande komen, ende seer daer mijt foer achtert sijn, hoe uwer g. nvv een weeck of iierteen daegen een leger mocht holden inder Ulst, soe mochten die in Bolswert boer nyet onthalden, nae alle kontschap ende wetenscaep wij hebben, dat uwer g. oeck Stallingwerf doet holden ende eed doen mijt saemt andere, dunkt ons seer nut toe sijn, soe wolden wij oeck wt Tingeradeel, Smalinger ende Opsterland des gelix doen laeten. Wil uwe gen. doch in alles vorsien ende remedieren ons hijr in onderhaldinge der knechten, soe raes des mogelic is, als alle onser saeken daer op letten, ende moesten dese nuwe aennemen of onse vianden haddens gecregen, daer mijt wij in groeter last komen solden hebben, des ick hoep uwer g. ons toe goede ^ol af nemen, uwer g. toe diener mijt ganser vlit sint aenkeren g. h,, jck heb uwer g, mijt Lutken boed gescreuen ende ijtelike demoetlike bede aen gestelt, bet uwer g. mij geen g. antwort ghescreuen, bit noch uwer g. mij een guet antwort mijn her Tiaerd wilt gunnen, des ick altijden voerdeenen wil, ken God, die uwe sallich, voerspoedich ende gesont wil bewaeren mijt den vromen heer van Vassener samt anderen heeren ende vrunden. Actum wt Lewerden , den XIIIJen dach Nouemb., anno XVJ. R. Kamstra.
Archief van Buren.
N\ 778. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht ter zake van Bartald van
ZwoL Zie N\ 772.
Van Goets genaden Frederich , bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieuen vrunde. ' Vwe schrijuen vns nw gedaen mrjt toeschickinge copie van een
brieff, den die hoechgeboren furst onse lieue oehem, heer Kaerlle, hertouch van Gelre etc., an
v gesant hefft van saken aengaende sinre lieffden diener Marcus Sikz, den Seyn Mulert mijtmeer
anderen vuyt onser stadt llasselt, nae gevolcht ende denseluen ommetrent Meppell gefangen ende
nae Vrieslant gebracht solden hebben, wij allet mijt voerder ende breyder inneholt vanden seluen
copien verstanden , laten V hier op guetlicken weten, dat die voers. vnse oeheim van Gelre bijnnen
cortsuerleden dagen sinre lieffden drostz van Veluwen, Palinck van Scherpenzeel, deser saken
haluen alhier bij vns gehadt, die dergelijcx veruolch van sinre lieffden wegen muntlicke aen vns
f edaen hefft, waerop wij van stonden aen an die ghene, die desen handell bedreuen sulden hebben,
doen schrijuen, omme die rechte gelegentheyt daer van te doen vernemen. Ende want wij dan
vnses boeden, den wij daeromme vuytgesant hebben, alle vre verwachtende sijnt, soe willen wij
soe erst de alhier werdt comen, onsen oem voers. hierop voerder antwoert ende besceyt laten
weten. Godt sij mijt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XIXeQ dach in Nouembri,
anno etc. XVJ0.
Get. hosz.
Oick eerbare lieue vrunde, soe ghij vns in enen anderen brieff doen schrijuen ende mede
toegesant hebben copie, woe vwe vndersaten vander Kuenre aen v gescbreuen hebben, soe hebben wij 0p dieselue sake van hoen oick voer een antwoert ontfangen , innehaldende woe dat sich die |
||||
|
BISSCIIOP VAPf UTRECHT, (1516). 173
Geldersche Vriesen thent hier loe menichwerue ia vnsen vlecke vander Kuenre hebben gelegert
vnsen vndersaten aldaer, dat haer aff gegeten ende gedroncken ende hoen hoer bier opter zee geno- rnen, dat sye weder mijt gelt van sye moesten cop en, oick die gefangene Hollantsche vndersaten ende taken ende anders, sij den Hollanderen genomen hebben, doer de Kuenre gevoert ende meer ander doerluychten dagelicx doer Kuenre gedaen, totter seluen onser vndersaten groten schaden ende achterdeel, wellies onse vndersaten hebben moelen lijden, waer dorch beer Fflorens van Egmont, statholder generael in Vrieslant, merckelicken onwillen op dieselue vnse vndersaten ge- cregen hefft, denseluen dagelicx dreygende sij daeromme te doen beschedigen. Ende is oick daer nae, als die Leramer inne genomen was, Bertolt van Swoll, heufftman, mijt enigen hoeijen inder zee by Kuenre gecomen, ende mijt een deell knechten opt lant getreden, ende mijt gewalt dat Vriesche goet aldaer gesocht, dat hem van enigen Bourgoenschen Vriesen verkuntschapt was, woe vnse vndersaten vander Kuenre, die in een apen vlecke wonen, sulcker beyder voers. par- thyen handelinge hebben konnen keren, hebben ghij sonder twijuel guet te ouerleggen, dat wij v inden besten nyet hebben willen verholden. Datum vt in litteris. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Decl B. 449, 450.
N\ 779. Be hisschop van Utrecht aan de ridderschap en steden van Overijssely te Zwol ver~
gaderd, ter zake der translatie, Deze brief, ged. Duurstede 21 Nov., is van denzelfden inhoud als de brief door hem ge-
schreven aan de staten van Utrecht op den 26 Augustus. Zie N\ 745. Decl A, 711.
■ / N°, 780. De hisschop van Utrecht zendt aan de 3 staten van Utrecht afschrift van het
schrijven van Karel vajn Oostenrijk, ter zake van Jaarsveld. < Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Op desen dach js ons gecomen een brieff van vnsen genedichsten heren den coninck van Hijspanien, daer van wij v copien hier jnne versloten senden, guetlicken begerende ghij vns hier op uwe meninge ende guetduncken yerstdages verwiltigen doen willen, omme vns inder saken rnoegen weten geboerlicken te holden. Godt sij mijt v. Gegeuen in onsen slote Duersteden, opten XXIIfJen dach in Nouembrj, anno etc. XVJ°. Get. hosz.
Opschrift; Ah voren. Decl B. 452. Dit afschrift luidt als volgt;
N\ 781. Kaerll, coninuk van Hispanien, eertshertoge van Oesterrijck, hertoge van Bourgondij,
van Brabant etc. * Hoichwerdige furst, besundere lieue neue. Wij hebben bij bringere van desen ontiangen
uwer lieffden brieff vanden datum des Xeu dages deser jegenwoerdige maentlNbuembris, jnhoudende antwoerde opten brieue, die wij uwer voers. lieffden geschreuen hadden jn datum des XXJea dages Octobris lestleden 3 rorende de heerlicheyt van Jaersuelt etc., welcke Uwe brieue wij hebben well verstaen ende die zelue doen ouersien ende visiteren bij dien van onsen raide, neffens ons wesende, ende alsoe deselue uwen lieffden an ons begerende ende versueckende es, dat wij een |
||||
|
174 FHEDE1UK YAH BA.DEK , (1516).
dach kiesen ende nemen willen, om op tprincipael different oft geschill, tusschen vns ende uwe
lieffden ende die kercke Tan Vtrecht wesende, aengaende die gerechticheyt, die elck pretendiert te hebben aen die \oers. heerlicheyt van Jaersfelt, te ouercomen ende appointeren, ende die dach- faert te laten houden op die Puytcuyp, nae vermoegen des olden tractaten voertijts gemaict etc. Want alsoe derseluer uwer liefden well weet, die straten ende wegen nw ter tijt seer sorcbgelick. ende vnveylich zijn ter causen vander veede ende oirlogen van Vrieslant ende anderssins, soe is onsen, versouck ende begeerte dat sonder preiudicie vanden voers. tractaten, dieselue dacbfaert geholden wordt jnden Hage, in onsen lande van Hollant, opten Xen dach Decembris naestcomende, versouckende daeromme zeer vruntlick derseluer uwer lieffden, dat sij ter plecken ende dach voers. schicken offt senden wilt hueren raden ende gedeputierden mijt alsulcken brieuen ende bescheyt als zij off die voers. vander kercken moegen hebben, der saken ende gerechticheyt voers. aen- gaende. Ende wij sullen oick enige onse gedeputierden aldaer schicken mijt ons bescheyt, om die teamen te doen ouersien, visiteren ende communiceren ende inde saken laten ordineren, alsmen bevijnden sail nae redelicheyt ende billicheyt ende tot conseruatie van elcx rechts, ende alsdan sail heer Johan van Vianen van Jaersuelt oick aldaer compareren, offt enige van sinre wegen om te verclaren ende specificeren die ongebruyckts scoot ende gewelts hem gedaen bij uwer lieffden officieren, versouckende derseluer anderwerff te willen doen tgene des voers. is, sonder enige swaricheyt off langer vertreck. Hoichwerdige forst, besundere lieue neue, onse Here Godt wille v bewaren jn zijn heylige hoede. Gescreuen in onsen stadt van Bruessell» den XIXen dach jn Nouembrj, anno etc. XV J \
Vostrc cousin Chaerles.
Den hoochwerdigen forst onsen besunderen lieue neue, Ffredeiick, hisschop tUtrectit, geboeren marckgreue van Baden; Deel B. 453. N°. 782. Karel, hertog van Gelder, aan de 3 * tat eh van Utrecht, ter zake van Bart old van
ZwoL Zie N°. 772. Kairle, herttouch van Gelre ind van Guylich, ind greue van Zutphen.
Weirdige, edele, hoichgeleerde, eirbair ind frome, .eirsame, wijse ind vursichtige, lieue
neue, aendechtige ind bijsondere. Vwe antwoirt mit jnne gelachte copien op onse schrijfften aen ons nv gesandt, beruerende Bartolt van Swoll mitten sijnen ind onsen dienre Marcus Sixt, hebben wij ontfangen ind genoichsam verstaen, ind vuegen vwe lieffden dairop to weten, dat wij derseluer 6aicken haluen aen der stadt van Swoll doen schrijuen, die voert aen die van Hasselt dairom verfolght ind van dieselue ther antwoirt erlanght hebben, as dat onse dienre vurg. nyet binnen oer stadt gefangen off gefenckelich gehalden worden is, doch auer all nyet en loyuen off verantwoirden , dat hij van oereri scholtiss ind den sijnen gefangen, naidem dan ons sulx mit wairheyt vurkomen, dat sulx geschiet as lantkundich is, begeren wij fruntlick, dat gij soe wilt helpen schaffen ind verfuegen onse dienre vurg. schaidelois quytgelaiten ind der gefenckenschap verlaiten, off die gheyne sulx gedain hebben, wanttet ofiBcier ind dienre onsen oeheraen van Vtrecht sijn, jn onsen handen gestalt werden, as sich dat tot onderhaldinge gueder naebuerschap behoirt. Hijrjnne wilt v soe halden ind bewijsen, as gij tanderen tijden off den vw^ii vanden onsen dergelijcken geschegen van ons geerne gedaen hedt, des versien wij ons alsoe guetlick tot vwe lieffden, die Got bewaeren moet. Gegeuen bijnnen onse stadt Arnhem, den XXIIIJen dach Nouembris, anno etc. XVJ\
Get. cuaki.es.
Optchrift: Aan do 5 kapittelen, riddertckap en stad tan Utrecht, Deel B. 451, |
||||
|
BISSCBOP VAK UTRECHT, (1516). 1/5
N\ 783. Memorien vanden puncten ende articuhn der ritterscapf groet ende cleyne steden des
Ouer Stichtz van Ftrecht van wegen der c. tn, van Spangnen bij sijnre m. amhassadeur* te voeren gehouden bijnnen der siede van Zwolle, opten XXGa dach van Novembri, a\ X^c ende XFJ.
■
De c. m. hefft geconsidereert hoe de houchgeboren ffurst, heer Ffrederick, marckgreue van
Baden, den tijt hij gehouden hefft tbisdom van Vtrecht tzelue gehouden hefft inpeyse, vredeende eendracht, niet alleene onder sijne ondersaten nieer oick hefft gehouden pays ende vrede mitten ondersaten vanden c. m., de sarnentlijck huer negociacie, comenscap ende neringe onderlinge vre- delick hebben gedaen als guede naburen , gelijck genoich van konienscap ende neringe wair duer grote vruntscap, rijckdom ende weluairt alien den onderzaten der seluer landen is gekomen; hefft oick geconsidereert de outheyt vaxi dagen ende kranckheit van lijchame des vurs. bisscops, ende, dat duer sijne ouerlijden twedracht ende onminne soude mogen vallen jn de electie van eenen nieuwen bisscop, off anders sulck bijsscop soude mogen worden gekoren, de pays, mijnne ende eendrachticht komenscap, neringe ende dergelijcken gemeenscap niet en soude beminnen , als de vurs. furst van Baden hefft gedaen, dair vith gescepen soude sijn te komen veil zware jnconue- nienten van oirloge ende diergelijcken. Omme alle welcke jnconuenienten te scuwen, de c. m. zoe veell hefft gedaen an sijne f. gen. de tgundt dat vurs. is, wel hefft kunnen bemercken , te vreden is de resignacie vant vurs. bisdom tdoen in handen van vnse aire hillichste vader de paeus, tot profijte vanden hoichgeboren here Philips van Bourgongnen , behoudelicken datmen zoude vruntlijck begeren anden ritterscappen, groet ende cleyne steden vanden Ouer Sliclu van Vtrecht, jnde vurs. resignacie, so voell in hemluyden js, gracelick te wijllen consenteren, gelijck sijnre gen, anden voirs. ritterscap ende steden hebben gescreuen. De vurs. c. m. en twij- uelt niet, dat de vurs. ritterscap, groet ende cleyne steden jut tgundt dat vurs. is, enige zwario heit soude maicken, maer dair jnne consenteren, om redenen: Eerst, want de begeerte redeJick, godlick en eerlick b om pays, eendracht ende onderlinge handelinge te voederi, orloge ende onminne te verscuwen. Ten anderen, so is ontwijuelick de c. m. de alremeeste heer ende principaelste coninck van Kerstenrijck, bemijnnende bauen all de pays ende vrede, jn wiens macht is den vurs. Ouer Stichte tot alien J,iden lieffde, hulp ende onderstandt tdoene; oick en sal sijne c. m. hebben tvurs. gracelijck consent den vurs. ritterscap ende steden doen houden in aller huren ouden duech- delijcken vrijheden, possessien en priuilegien; sail oick de vurs. c. m. , jndien vith deser saicke off enige andere den vurs. Ouer Stichte jnt generael offt int particulier enige oplope off ander ongerijff van ennige huere nagebueren off qwaetwilligen geschiede, hemluyden bijstant ende onderstant doen ende voerstaen, * . Afschrift. Decl A. 710.
NY 784. Bezending der tint en van Ocerij&tel naar de 3 staten van Utrecht t ter zake der
translate. Weerdige, hoichgeleerten, edele, walgeboren, erbere, vrome, vrijse heren, bijsonders gude
vrende. Wij schicken tegenwoordich die secretarien vanden drien sfeden Deuenter, Gampen ende Swolle mit seeker montboetschap aen vwe samende liefden, guetlick begerende dieseluen jn horen voergheuen thoeren ende gelijck onsselues te gelouen, ende sich dair na te be\vijsen alst tot ruste, vrede ende weluaert der landen dienen sal, als wij oick des ende alles guden gansliken versien tot vwen samenden liefden, die onse beer Got Ahnacbticht jn weluarenden leuen gesont bewaren wih |
||||
|
176 FREDERIK. VAN BADEN, (1516).
Gescreuen den auont Nicolai (5 Dec), anno XVJ, onder tsegel der stadt Deu enter, des wij hijr
to sament gebrucken.
Ritterschap ende steden der landen van Ouerijssel, bijnnen Swolle
ter dachfart versamelt.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stud van Utrecht. Deel A. 714. N\ 785. Nadere bezending van Karel van OoHenrijk aan de 3 staten van Utrecht, ter
dier zake.. Kaerle , coninck van Hijspanyen, eertshertoge van Bourgoingnen, van Brabant etc.
Werdige, edele ende vvijse, besundere goede vrienden. Wij schicken tegenwoirdelijck tot v onsen lieuen ende getrouwen, die graue van Nassou onsen neue, die heere van Molembais, vnsen camerlijnc, heere Jeronimo van Busleyden, proost van Arye, raedt ende meester vande requeste ordinarijs van onsen huyse, ende meester Laurens Dublioul, -greffier van onsen ordenen, alien onsen raedsluyden, om te vorderen die antwoordt vanden translacie des bisdoms van Vtrecht, daer af wij v onlancx hebben doen versoucken ende onse meyningen v breeder daer vptekennen te geuen, soe versuecken wij zeere vruntlijck den seluen onsen neue van Nassou ende den voirs. heer van Molembais, beere Jeronimo van Busleyden ende meester Laurens Dublioul te willen anhoiren ende geloiue van tgene des zij v van onsen wegen zeggen ende verclaren zullen, gelijck ons selue, ende v employeren nae v vermogen, dat de selue translacie gedaen ende volbracht worde nae onse begherte, ende soe wij v des gansselijck toebetrouwen. Ende ghij zult ons zun- derlinge eere ende vruntscap doen ende bewijsen, dat kend God, die v werdige, edele, vrome ende wijse, besundere, goede vrienden, bewaren wille. Gescreuen jn onser stadt van Bruessele, de IXen dach jn Decembri, anno XVCXVJ. *
■
Get, charees. ( lager verdeeue. Opschrift'. Den werdigen enz., domdcken, prelaten, ritterscap ende anderen-, representeerde
die drie staten der stadt ende stedcn des Neder Sticbt van Vtrecht. Deel A. 715.
N". 786. De stad Amersfoort meldt aan de 3 staten van Utrecht verhinderd te wordeny
hunne gedeputeerden op het besckreven generaal kapittel te zenden, Weerdige, hoichleerde, edele, wijse, bisonder lieue heren ende guede vrunden. Uwer
liefden brief ons nu doen scriuen, als op morgen aldair te capittel te coemen etc., hebben wij
guetlick onlfangen ende verstaen, ende doen uwe liefden dair op te weten, dat die tijt cort is
ende dair op ons nyet eerst communiceren moegen, oic die wij dair gerne scicken solden, nyet
wel .... sijn; verstaen oic nyet dat uwe liefden nu enige aensoick ofte scrifte der translacijs haluen
vercregen ofte dair om versocht sijn; dit capittel dan gehouden wesende, ons touercomen willen
doen oeuerscriuen tselues capittel, oick in alien andere saicken, dat getneen lant berorende, ons
dair op verscreuen, willen ons altijt bewijsen als goede Stichtsche liden, biden gemeen staten nae
behoren men onser moegelijck te vreden sijn sal, Begeren dair ommc dese onse ontscult ende
autwoirdt in goeden nemen willen uwe liefden, die Got jn vrouden langliuich bewaren moet.
Gescreuen den Xen dach Decembris, anno Domini etc. XVJ.
Die stadt Amersfoerdt.
Opschrift: Aan de 5 hapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Peel B. 454-
|
||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (151(5). 177
|
|||||
|
JV\ 787. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan de raden des hisschops, <?7tt, nu Frederik
van Baden hesloten heeft afstand te doen van het bisdom, de stad JVijk en het slot Duurstede in geen andere kanden te doen overjaan, zonder hunne toestemming. Weerdige, hoichgeleerte, ersame, vrome, wjjse, voirsichtige, bijsondere goede vrunde. Wij houden uwen 1. noch goeder memorien wel indachtich dess genen wij aen dem selffden uwen J. XJa Septembrj verhaelden ende scriuen deden, aengaende wij gerne geweten hadden grontliken die meyninge ende handell ons gen. heeren ruerende vanden translate dess bisdonis, die zijn gen. in meyninge weren, om saken ende gelegentheit in onser scriiTten ter tijt wijder verclaert; oick houden wij insgeliken v indachtich dess veruolcbs van ons ende den van OuenjsseJ daer om ge- daen, opt vvelke zijn g. alt (J t ter antwort dede, zijn Qen. niet doen en wolde nocht en zolde dan mijt wiJJe ende consent zijnre ^en, prelaten, eccJesie ende staten van beyde zijde der IJsselen, aJs wij oick wel verhoopten ende soe belioerde; daer op oick uwe 1* ons een vrunth'ke onschult als aengaende uwen J. wetenscap off loedoens opten XVIIJ dach Seplembri lestleden gescreuen hebben. Ende dan nv, leyder! zijn f. g. eerder dan ons, die vors. handel ende meninge, als wij nv vanden secretarien der drie steden van Ouerijsel bierom aen ons gesant verboren, scriffteliken ende oick anders mijt sampt sijnre g. begeerte ende auise , die billik aen zijnre g. prelaten ende ecclesien aire ierst beboerden te geschien, ganseliken ondect bebben, tweJcke wij wael ouerleggen, zijn g. oick bulen uwen 1. sus niet ouer doen scriuen en bebben gehat, vervreemt onss, ende biJlicke, niet wenich wt wess meninge dese saken meer ons dan anderen vors. "verbalden werden; want wij seluest ijmmers ongern ongernack sagen. Ende soe dau en vergangen tijden Wjjck ende Duerstet twe ende meennael aen den Sticht vanden gernenen landen gecoft zijn; oick in den incomen van ons gen. beeren grote zwan'cheit ende costen gescbieden, eer zij, van Wijck ende ibuys Duerstat in banden vanden kerken van Vtrecbt quamen, lateii daer om uwe 1. als goede sunte Mertens lude we ten , dat de selffde onss gen. heren also bier jnne raden ende nnjt zijn g. helpen vuegen , dese veranderinge sus buten wetenscap, consent ende wille, als zijn g. altijt docb gesacbt bebben, sus niet in cJeynicheit ende achterdeel vanden priuilegien ende der pre- laten ende ganse ecclesie van Vtrecbt, die zijn f. g. soe eendracbteliken gecoren ende vruntliken ontfangen bebben, ende zijn g. goitwillige ondersaten altijt geweest zijn, aldus sonder goede voirraet vorder niet vorgestelt en werde; mar, zoe hierop capittel generael verscreuen is ende. wij tsamentlicken op saterdacb naestkomende, daer oick die van Ouerijsel dan die hoeren bij beb- ben zellen, op balden zellen, dat dan zijn f. g. ende uwe zamenden J. mijt ons doch mijt wijsen, ripen rade dese dinge mijt alle gelegentheit ende saken, die daer aencleuen ende daer wt venisen mochten, wel ouerwegen willen mijt sulke zwaericheit, als dese selue ijmmers wel grotliken eyscht; ende dat uwe J. oick sulke toesicht doen ende bebben, datt Duerstat, daer uwe 1. dageh'x op zijn ende in uwer macht bebben, in nyemant banden en comen dan bij wil, weten ende consent vanden prelaten ende ecclesien, alst nae vermoegen vanden lanlbrieff behoert te geschien, zoe uwe 1. nae jnhout eens artikels, wten zeluen getogen ende bier jnne versloten, sien mogen, uwen I. oick aduerterende jnden besten, dat die selffde soe hier jnne doen raden ende sich hebben ende bewijsen als goede lantzaten toebeboert, ende gij in toecomende tijden , off daer dorch wes anders ongemaxs verrese, dat verantworden zellen willen, want wij alien scaden ende costen aen v souden willen verhalen, dess wij ons sus tot uwer 1. doch jnden besten wel versien, op dat alie verloep verhuet, rust ende vrede ende onser aller vrijheiden geestlike ende werelike onderhouden bleuen ende werden mogen, dess wij hier van oick uwer aller ende ijtli^er goede meninge ende antwort begeren bij desen bode. God onse Heer Almacbtich will uwe lieffde behueden ende ge- H. 23 |
|||||
|
T
|
|||||
|
178 FREDER1K V\T₯ BADKN, (1516).
spar en. Gescreuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens etc., opten XVen dach Decembris,
anno etc. XVJ°.
Prelaten ende capittelen der vijff goidshuysen » ritterscap bijnnen
Vtrecht wesende ende stadt -van Vtrecht.
Weerdige enz., Frederick Zeldenecker, hoefraeyster etc., meyster Herman Hagcn, mr. Euert van Ensse, doetoren etc., Ecrst van Usendoren, Beernt Wten Enge, Bcernt Freyse, Jan van Reness van IVlucrmon, Dirck van Beuervoirde ende an- Co?icept. dere lantzaten, raden etc., ons gen. heren van Vtrecht etc., tot Duerstede wesende. Dtel A. 716. N\ 788. De 3 staten van Vtrecht herinneren aan de stad Wijk bij Duurstede het voorge-
gevallene met deze Had en dit slot, tijdens het overlijden van David van Bourgondie\ en verzoeken owi, nu Frederik van Baden tot den afstand van het bisdom heeft beslotent op beiden, stad en slot, goede toeztgt te houden. Aen de stadt Wijck.
Erbare, wijse, voirsichtige, bijsondere goede vrunde. Wij houden v wel indachtich dess genen
daer gebuerden na dode van onsen gen. heeren, heren Dauid van Borgondien, loffliker memorien bisscop tUtrecht, alse vanden slote van Duerstede ende uwer stat, dat die wt der kerken handen verhalden ende mijt zwaericheyt ende xnerliken groten costen ouergingen weder in handen van van onsen gen. lieuen heeren tegenwordich. Ende soe nv onse gen. heer zijnre g. grontlike handel ende meninge aengaende zijnen bisdom te laten ende ouer te geuen den van Ouerijsel ierst dan zijnre ecclesie te kennen gegeuen heft, alz wij breder verhoert hebben vanden secretarien van den drie steden van Ouerijsel hier om bij ons gesant, daer wij op saterdach nestcomende capittel generael op halden ende daer uvve 1, dan oick bij verscreuen ende wesen zellen, aldus laten wij v weten, begerende dat uwe 1. sulke goede huede ende toesicht doen willen, alsoe wel van uwer stat als oick vanden slote Duerstat, dat de als eer maels in nyementz handen en bliuen noch en comen, offter wes gebuerde oflfte vorhande genomen moeht werden van desendage, buten onser aller consent, dan in dess genen handen, die bij wil, weten en consent der prelaten ende ecclesien van Vtrecht voer onss gen* heeren ende lantfursten ontfangen sell wesen, ende oick die selue middeller tijt tot sijn ende ons behoeff trouweliken bewaren navolgende tinhout vanden lantbrieff, zonderlinge na vermoegen een punt wten seluen getogen ende hier jnne versloten, opdat rust ende vrede onderhalden, alle ongemack verhuet bleuen moegen. Verhopen ende ver- truwen ons dess alsoe ganseliken tot uwen 1., die God onse Heer Almechtich etc. Onder tsignet des doemdekens, opten XVen dach Decembris. Concept. ' Deel A. 717.
W* 789. De 3 staten van Utrecht verzoeken hetzelfde aan de haljuwen der sloten ter Horst,
Abcoude en ter Eem. Ad baluios vander Horst, Apcoude, Vredelant et Ema.
Eerbare, vrome, wijze, vorsichtige, bijsonder goede vrunden, Wij houden v wel indachtich
uwes hoichgelofflen edes ende zegel ende brieff daer op gegeuen, aengaende de borch ende ample v beuolen, aduerteren daerom uwe lieffde, dat die selffde alsulke toesicht ende bewaringe hebben ende doen totten huse vanden Horst, alse datt selffde buys in nyemants hadden en bleue noch en geue, off der wess geboirde vanden veranderinge ons gen. heren, buten onser aller consent, dan in v dess genen handen, die bij wil, weten ende consent der prelaten ende ecclesien van -
|
|||||
|
179
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1516).
|
|||||||
|
Vtrecht, voer onss gen. heeren ende lantforsten ontfangen sel wesen; ende oick deselue in mid-
deller tijt lot sunte Meertens ende der ecclesien van Vtrecht behoeff in truwer hoede ende be- waringe houden, als gij dat sculdich zijt te doen na volgende jnbout vanden lantbrief, opdat rust ende vrede onderhalden ende alle ongemack anders wt sulx verrisen mochten*, verhoet bliuen mo- gen. Versien ons dess aldus ganselickeri tot uvven Lf die God onse Heer etc. Datum uts.
Concept. Deel A. 717. N°. 790. Bezending van Karel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht.
Kairle, hertouge van Gelre ind van Guylich, ind greue van Zutphen. Weerdige, edele, hoichgeleerde, eirbare, vrome, eirsame, wijse ind vursichtige lieue neue, aindechtigen ind bijsonderen. So wij verstain, die eirvverdige jn Goede hoichgebaeren ffurst, busschop tot Vtrecht etc., onse iieue oehem , sijner iieffden bijsdom geresigneert heefft off van meynonge zij to resigneeren den van Bourgon,, dairomme onse oehem ain diesteden van Auerijsell geschreuen ind begeert solde hebben, denseluen vur oeren busscop to willen ontfangen, so, lieue neue, ain- dechtige ind bijsondere, en konnen wij ons dess nyet genoichsam verwonderen, idt der resignation halucn mit scnjfften ind baitschappen aen ons van v aingekomen vur ind nae anders geluydt heefft, jnd wulden waill dat v Iieffden ind eirbairheyden sich noch dair jnne so bedechten ind laeten handelen, as dat tot onser vwer aire oick beyder landen ind ondersaten eer ind welfairt van noeden weer, dairop wij die hoichgeleerde onse lieue rede ind getrouwen tegenwoirdich mit montbaitschappen geuerdicht ind beualea hebben mit v e. to communiciren ind onse guede meynonge van onser wegen tkennen to geuen , as gij van denseluen weder verstaen werden; jnd begeren dairom guetlicken, dat vwe Iieffden ind eirbairheyden onse rede tegenwoirdich guede audiencie geuen, volcomelick as onsselffz persoen geloeuen, die dingen so mit malckanderen be- trachten willen, wairdnrch wij onse lande noch ondersaten tot geynen achterdeell off hijnder en komen, op dat to beyden zijden guede ffruntschap, rust, pays ind vrede onderhalden moege werden, dairtoe wij gantz geneight ind ons van herten leet sulde sijn, onsenthaluen sich tusschen beyden enich verloup ind onwille ontstain wurde, des wij ons oick so genseh'ck Yersien tot v Iieffden ind eirbairheyden, die Got bewaren moit. Gegeuen jn onse stat Zutphen, op donresdach post Lucie (18 Dec.) , nostro sub secreto, anno etc. XVJ°. Get, CHARLES.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderxchap en stad van Vtrecht. Deel A. 718. N°. 791. De bisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht, ter zahe van Jaartveld.
Van Gots gnaden Friderich, bisschop tUtrecht, geborn marggraue van Baden. Erbaren, lieue vriende. Alsoe wij bijnnen cortz verleden dagen badden doen schriuen aen den doiriuchtigsten, groetmachtichsten fursten, vnsen besunderen lieuen herren den konig van Hijspanigen etc., beroren die sake van Jaersuelt etc., vncjer anderen begerende dat sijn ko. mt op dese gebrecken enen dach beteykenen doen wolde jn een van den tween steden Vtrecht offte Montfort, alsoe hefft sijn ko. mat. dair op laten antworten, dat sijn gnade dese voirs. schelinge noch ein tijt langk wil laten berusten. Dat hebben wij v soe jn den besten nyet willen verholden. Godt sij mit v. Gegeuen jn vnsen slote Duersteden, opten XIXen dage jn Decembrj, anno etc. XVJ, Get. hosz.
Op$chrift: Alt voren. Deel B. 455.
22*
|
|||||||
|
180 FREDEKIK VAN BADEN, (1516).
N°. 792. Antwoord der raden des bisschojis aan de 3 staten van Utrecht, op hurt schrijven van 15 Dec*
Weerdigen, edelen, eerbaren, vromen, voersichtigen, wijsen, lieue, heeren ende besonder
gueden vriende, Alzoe uwe lyeffden vns nv vveder hebben doen schrijuen aengaende die saecke vanden translatie deses bisdoems van Vtrecht, waer jnne vwe lieffden vns inden yersten ver- maenden schrijfften tusschen vwen lyeffden ende vns vnlancx geleden hier van ergangen; ende woe nv uwe lieffden verstaen bebben vanden secretarien der stede van Ouerijssell, dat vnse ge- nedige lieue heer van Vtrecht zijner genaden ridderssehap ende stede der landen aldaer zijnre genaden genselicke meyninge van deser saicke schrijfftelicke ende anders ontdect hebbe, des uwe lyeffden meynen billicx eerst aen zijner gen. prelaten ende ecclesien te geschien behoerde, ende uwe lyeffden ouerleggen, zijn genaden buyten vns sus nyet hebbe doen ouerschrijuen, ende dair- omme een befremden hebben, vuyt watt meyninge dese saecken uwen lyeffden meer dan anderen verhalden werden , aen vns begerende, dat wij als guede sancte Mertens lude den voers. vnsen gen. heeren bier jnne wolden helpen raden ende init zijnen genaden vervoegen, dese veranderinge kus buyten wetenschap, consent ende wille mit gueden voerrade vuytgestelt werde, soe v lieffden hier op capittel generael als op saterdage toecomende verschrijuen doen hebben etc.; ende oick dat wij sulcke toesicht doen ende hebben wolden, dat Duersteden in nyemantz handen komen , dan bij wille, weten ende consent vanden prelaten ende ecclesie, woe uwer lyeffden brieff sulcx ende anders breyder jnneholdende is, hebben wij genoechsaem verstanden, ende den voers. vnsen gen. lieuen heeren van Vtrecht doen voerhalden, waerop sijn furstelich gen. vns te verstaen ge- geuen heefft, dat deser translatie haluen voell handelinge tusschen der ko. mat. van Hispanien ende sijnen genaden geweest zij, als sijn genaden sulcx sijnen staten van Vtrecht tot meer reysen schrijfftelicke ende anders te kennen doen geuen; ende hebbe sijn gen. den voers. vnsen gnedich- sten heeren den koninck, op zijner gen. begeerte, onder anderen toegesacht promotie brieue tot deser saecke dienende te laten expedieren aen die staten aen beyder zijde der IJsselen, omme dat die seluen sich hier jnne guetwillich bewijsen solden, des die brieff aen die lande van Ouerijssell yerst van zijnen genaden gehaelt worden, wellichs sich sijn gen. versach , omme verre des weechs soe geschiet were, ende dat nochtans die ander brieff aen die staten deses Neder Stichts vander ko. int. wegen eerst alhier gevoerdert ende aldaer tUtrecht ouergeleuert worden sijn solde; mer vuyt wat oirsaecke dat veruolcb verbleuen is, konnen zijn gen. nyet geweeten, dan is sulcx tot hier toe vuyt geener ander oirsaecke uwen lyeffden verswegen, ende wanneer vander ko. mat. wegen die voers. brieff alhier bij vnsen gen. heeren noch vervolcht werdt, salmen den bereyt vlinden. Voerder aengaende dat watlffaren der lande ende verwaringe des huys Duersteden, ver- staen wij soe voell van vnsen gen. heeren, dat sijn gen. selffs anders nyet dan rust ende vrede soeckende is, ende nyet geerne sien solden, dat sijner gen. Sticht van Vtrecht enich ongemach off zwaerbeyt verrijsen solde, daer toe wij als sijner Qen. dieners ende landtzaten , die oick anders nyet en begeren, soe voell des in vns is, altijt geerne willen helpen raden ende voerderen. Be- p-eren daer omme dat men vns nyet voerder opleggen dan nae gelegenheyt die reeden heysschende siint, dan wij vns in dien ende anderen saecken geerne willen halden ende bewijsen als getruwen dieneren ende landsaten toebehoert. Dat wij soe voer een vriendelicke antwoert inden besten nyet hebben willen verholden denselven uwen lyeffden, die vnse Heer Godt lanck gesondt ende wailffaren bewaren moet. Gegeuen tot Wijck, onder mijns Frederichs van Seldenneck hoiffrneisters signet, des wij anderen samentelicken vns hier jnne mede gebruycken, optenXTXen dach in Decembrj, anno etc. XVJ. Reede vnses gen. heeren van Vtrecht, ende landtzaten nv bij
Optchrift: Ah voren. zijnre genaden alhier tot Duersteden wezende. Deel A. 710. |
||||
|
BISSGHOP VAW UTRECUT, (1516). 18t
|
|||||
|
18°. 793. Botscap inde idt vorgeuen der geschickte raede mijns genedigen Iieren, hertogen van
Gelre etc. gehracht inde gedaen hebben aen die drye Hat en der stat ende gedeputirde vrunde des Sticks van Vtrecht, geschiet ijm generael capittel, als her volget etc. Return op satersdach post Lucie Virginis (20 Dec.) , anno etc. XFJ. Erwerdige, edel, strenge, hoichlerde, erveste , vromme, voirsichtige inde wijse heren, vrunde,
gedeputirden der dryer staeten der stat inde geschickte vrunde des Stichts van Vtert, der dorch- luchtich, hoichgeboeren, vermogenden furst inde her, her Kairle , hertoch van Gelre inde Gulick, ind greue van Zutphen etc. Mijn g. h. erbuedet sich genetlick inde fruntlick tot den dryen staten der stat inde deputirden des Stichs van Vtrecht. Vort hefft mijn g. h. ons beualen v to kennen tgeuen, wo die heren inde vrunde alhijr tegenvvordich sijn inde mer anderen wael gehoirt hebben inde kondich ijss, wo mijns g. b. hertogen van Gelre etc. vor heren ind alderen sich alwege fruntlick inde naburlicken mijt den dryen staeten inde stat, vort mijt dem gantzen Sticht van Vtrecht gehalden hebben, dienst inde fruntscap gedaen inde weder ontfangen hebben, also dat beide Janden inde ondersaten ijn ruste ende vrede waren inde bleuen, derseluer toe neygonck, mey- nunck inde des wille ijss mijn g. h. hertoch van Gelre alwegen gewest inde noch eyss, inde sijn genaden neyt anders begere dan sulx geschien mach. Der orsaken haluen hefft sijne furstelike genaden ons alhijr geschickt, vwen werden edelheit ind leiffden tkennen tgeuen, wo sijne genaden mijt wairheit bericht sijn, dat der hoichwerdigen, durchluchtich, hoechgebaren furst inde her, her Frederick, bijsscop to Vtrecht, sijner genaden bijsschdom resignirt solde hebben, off ijn wille werde to resigneren tot behoeff ind ijn handen heren Philips van Borgonien, yetselue sijn f. g. neyt wenich befrempde, nae dem derselue her Philips, mijne g. h. sijner genaden ondersaten alwege ongonstich gewest was inde mijt alien vijantlike werken, also bijnnen Arnhem ; mede ijm belege vor Wageningen inde op andere plaettzen mijns g. h. arme ondersaten mijt roeff, brant inde anders verfolgt inde beswert hefft, jnde noch sich neyt anders tot ijm en versege dan waer hij sijner genaden off sijner genaden lantscapen affbroeck doen kunde off moch, solde he dar to bereit sijn ende neyt dar aen sparen, dan alien vlijt inde arbeit verkeren sulx to achteruolgen ydt selue mijnen g. h. seer swerliken to lijden stonde; dan sijne genaden en twivelen neyt, off mijn genedige her van Vtrecht mijt schonen worden inde gelde sich dar to hefft laelen brengen die resignalie wij vorgeroert tdoen; so wurden nochtans die werdige, edel ende wijse heren van- den dryen staten der stadt inde Stichts van Vtrecht dijsse saken mijt goeden, rippen raede wijs- liker inde bett betrachten inde aenseyn dijt loefflike Stichte inde kercke van Vtrecht oir fundatie, hoichbeit, her dominie, priuilegien ende vrijheiden', die v 1. vorheren ende vorvaders van paessen, keyseren, koningen, anderen heren inde fursten mijt groter kost, gelde inde goede geworffen inde erlangt hebben; inde vort mijt groter wijsheit, arbeit, goet inde bloet oick mijt der hant bijss tot dijsser tijt onderhalden hebben, dair beneuen werde v 1. sonder twiuel betrachten mijt wat plichten, eyden off geloifften v 1. dijssen Sticht inde kercken van Vtrecht bewant sijdt, inde bedencken , dat dijt laefflike Sticht ijn sonderheit vernoempt ijss dorch die gantze kristenheit vor eyn erlich Sticht, dar wijse inde verstendige heren, prelaten, edelen inde anderen ijn woenhafftich sijn, die ijn alien konsten, rech^en inde reden verfaren inde geleert sijn, die de werlt versocht, paessen, keysseren, koningen inde ander heren inde fursten gedeint hehben. Solden v 1. clan die ijrste wesen, die dijssen laeffliken Sticht so zwaren inde onuerwinliken schaden, schande inde aeff- braick gehengden to geschein, dar andere lande inde Stichte hijr vmblanx gelegen eyn quaet exempel van nemen wurden tot eynre ewiger verderffnijss inde eygentscap ons Stichs, dat, wilt Got, van dijssen wijsen heren niminer to gelaten sail werden ? Want v werde edelheit inde leiffden |
|||||
|
182 FIU5I)ERIK VAN BADEN, (1516).
sijn nw vrijheren inde geweldich ijn aeffganck eyns bijsscops eynen anderen fursten, heren, prela-
ten, edel off onedel van eyn fursten bisscop inde heren dijss Stichtes to maken, nae vwen willen; dairomb so hebben v 1. alle heren inde fursten inde anderen ijn reuentie, inde bewisen v alle ere inde doechde vmb villicht v 1. gunste to hebben, wan dat bissdom ledich wurde; dan so ver v 1. des ghenen ouer gheuen inde bewilligen, des men nw van v 1. begert hefft, so sijn v L cap- pellaen inde diener, dar gij vwe heren sijdt inde van aller man ontseyn inde geeret. Dar vmb off' eynes were van v heren inde vrunden, der gesijnt were dijssen ijrsten ijnbroeck der priuilegien inde vrijheiden dijss Stichts to laten geschien, ydt were dan vmb fruntscap, maechscap, gelt off goet, haet off nijtt, der bedenck sich wail, ijn sonderheit neyt alleyn dat tegenwordich ijs dan dat ouer teyn, XX, XXX, XL off hondert jaer dar vyt dijssen laeffliken Sticht inde den ondersaten geschien inde wederfaren moet, desseluen, die dtjt consentiren inde bewilligen, wurden eyn oirsake ind aenheyffers weren tot oiren inde oirrer nakomeh'nck ewige verderffnijss inde schaden etc, Vmb dit inde alle des qwades, dar vyt kommen mocht, begert mijn g. h. van vwen werden edelbeit inde lieffden, dat die sich also bedencken indeberaden inde keyssen alsulken bijsscop off heren, der sijnre genaden off sijnre genaden lantscapen neyt suspect en sijn; neyt also to verstaen, dat mijn g, h. v 1. leren off wijsen will, wen off wo v 1. keyssen sullen off gesijnnen den eynen off den anderen to keyssen; dan syne genaden begeren alleen sulken eynen van v 1. gesat ende gekaren to werden, der sijnre gen. inde zijnre genaden lantscap neyt suspect en sij, ende dar bij tusschen beide lantscapen ende ondersaten goede naburscap, rust inde vrede onderhalden, vort hochheit, priuilegie, vrijheiden inde aide gewoenden herkotnmen dijss laeffelicke Stiohs gehalden, beschut inde beschermt mogen werden; des mijn g. h. verhoipt. Twiuelt oick neyt v 1. sementlick inde eynen rechtlick dar to ge- sijnnet inde bereit to verdedingen sullen wesen, geyn heren off fursten gelt oft goet des aen to seyn , jnde off dar en bauen eynich her off furste were, (des sijne genaden verhopen neyt geschien sail), der v 1. off lande off lude mijt gewalt off anders oueruallen wulden, inde v 1. Sticht, lande inde lueden, vmb oir hoichheit, priuilegien, vrijheiden inde aide gewoende brengen ende v 1. dar eynen ijnbroeck maken wolde, jnde v 1. dan ijn willen inde weren die seluen mijt gewalt off anders to beschudden inde beschermen, so erbueydt sich mijn g. h, mijt lijff, landen ende lueden, vort mijt heren, vrunden inde maegen, so ver des van sijnen genaden begert inde dar vmb versocht worde, bij to staen inde to helpen v 1. inde des Stichs priuilegien inde vrijheiden te beschudden ende to beschermen, tot eren inde waelfart vwer sementliker leiffden inde des gantzen Stichs; jnd so ver y 1, bauen dijsse guetlick begerte ende erbeidonck mijns g. h. dijssen vorgenoempt here Philips off eynen anderen, der sijnre genaden suspect were, keyssen off setten wurden, dar konde mijn g. h. vyt merken inde neyt anders gevoelen, dan dat sijne genaden sulx tot onwill inde spotte geslege, dar vyt sonder twijuel ongonst, kreich, orloch inde grontlick verderffnijss dijsser beider landen geboren wurde, dat selue mijn g. h. lieuer verhoet sege, als men sulx noch ter tijt wael verhoeden kan, so mijn g. h. neyt anders van v 1. begert dan goede fruntscap inde nabur- scap to onderholden etc. Jnde so mijn g, h. scrifftlick inde munllick mer dan tot eynre tijt hefft doen begeren inde gesijnnen eyn entlike onbedeckte antwort van v 1. to hebben, wes v 1, will inde meynonck wer ijn dijss saken tdoen off to laten, die seluer antwort sich bijss noch her ver- toegen hefft, also dat mijn g. h. des sonder bescheit bleuen, ijss dar vmb ons guetlike begertte van wegen ons g. h., dat v 1. ons op dijt onse vorgeuen eyn onbedeckte, scrifftlicke antwort wilt geuen aen inijnen g. h. to brengen, opdat sijne genaeden sich dar na moge weten torichten. Deel A, 720723.
|
|||||
|
*■: -> ._ . . _ - _____ . . i_J
|
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1516). 183
|
|||||
|
N\ 794. De hisschop van Utrecht deelt aan de 3 staten van Utrecht omstandig mede zijne
onderhandelingen met Karel van Oostenrifk, en verzoekt hunne toestemming tot de keuze van Philips van Bourgondi'e als zijn opvolger. Van Goets genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Werdigen, edelen ende eerbaren, lieue vriende. Want ghij muntlicke ende oick schrifftlicken van vns wael verstaen hebben, dat wjj doer swacheyt vnses lijues oick menichfoldige vnlede ende anvechtinge, so, leyder! vns ende vnses vndersaten dijck ende voel toe gekeert zijnt, ende noch werden raoegen, twelck der Almechtige verhueden moet, die wij nw voert meer lijffs haluen to berijden ende vnse vndersaten , soe wel als oft't wij noch gerade ende wagsaem weren ende vuyt schuldiger plicht herlelicke gerne doen solden voer te staen, nijcht macht hebben, iner denseluen vnsen vndersaten ende landen , die verdeylt liggen, wael een gerader ende mechtiger aenden lijue dienen solde, oname die lande ouer all te berijden, te beschermen ende voer te staen, soe sijndt wij online die ende merckelicke andere reden vns daertoe bewegende, geoirsaket worden wege te suecken, daer mede dieselue vnse vndersaten, die vns eendrechtlicken gecoren, guetlieke ende fruntlicke vnlfangen, ende wes biertoe als boren fursten eerlicke als from me vndersaten geholden hebben, wederomine mijt enen toecomenden heren, sonder enich vngemack daer vuyt te verrijsen, in vnse stede versorcht werden mochten, soe dat derhaluen tusschen der ko. mat. van Hijspanyen vnsen alregenedichsten heren, ende vns bandelinge ende sprake geweest is , oich soe veer dat wij daerop mijt sijnre ko. mat. verdragen sijnt, sub tamen beneplacito sedis apostolice » ende mijt sulcken voerwaerden, dat boer ko. mat. des van vnsen stalen aen beyden zijden der IJssulen be- lieffnisse begeren sail. Sus, lieue vrunde, want die ko. mat. sulcx nw an v versueckende sail werden voer den edelen vnsen lieuen neuen, heren Philippus van Bourgon., oick wij jn meyninge sijnt, wes wij siner ko. mat. toegesacht hebben, tselue alsoe stantafl'tich te holden, soe isdaerornme aen v vnse ernstlicke ende vlijtige begerte , ghij anmerckende sulcke vnse ende vnser lande gele- gentbeyt, willen in deser sake voers. der co. mat. ende oick vns wilfarung doen ende uwen con- sent ende belieffnisse guetwillichlijcken daertoe geuen ende den gedachten heren Philippus, yerst alle dingen in behoerlicker formen geexpediert wesende, dan in vnse stede wederomme guetlieke ontfangen ende annemen voer \wen heren ende lantfursten; wij zjjnt vngetwijuelt vnse lande ende vndersaten daermede ouer all in boren comantschappen, neringe ende hanteringe gevordert, oick beter beschermpt ende hier doer in vnsen landen gans gheyn vngemack verrijsen sulle, soe veer idt van seluest nijcht gesocht werde, wij v doch als lieffhebbers der landen ende vredens gheynssijns toe betrouwen. Godt zij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden , vnder vnsen hantteycken, opten XXen dach in Decembrj t anno etc. XVJ°. Get* Frederick. lager hosz,
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap stad en steden van het Over Stieht. Deel A. 724.
N". 795. Antwort vanden prelaten, ecclesien. ritteren. knechtent stadt ende steden als drie
staten des Neder Stiehtz van Vtrecht, gedaen opter hotscap vanden edelen, walgeboren, vermogende heeren. heeren Henrick 9 graue van Nassou etc., ende anderen deputeerden heeren vanden co. tut. van Spaengnen. onser alregenedichsten heeren etc.. jn den generael capittel gedaen. Item soe de edele, walgeboren, vermogende beer, heer Henrick, graue van Nassou, mijt
anderen deputeerden heeren der c. mt. van Spaengen, ons aire genadichsten heeren, ruerende die |
|||||
|
184
|
|||||||||
|
FREDERIK VAN BADEB , (1516).
|
|||||||||
|
resignatie off translatie van den bisdom van Vtrecht, op maendach in crastino Thome lestleden anno
XVJ, inden beschreuen generael capittel vanden drie staten dess Neder Stichts van Vtrecht bij den weerdigen, hoichgeleerden heeren, proest van Arie, enen der selffder deputaten heeren doen exponeren beeft inontlicken die botscap ende begeerte der co. mat., ruerende vande resignatie ofl* translatie dess bisdoms van Vtrecht etc., daer benefFen deducerende ende infererende reden besceyt, saken, waerom ende waer dorch die c. mt, tot sulx bewegen ende georsaket worden is, sus waren ter seluer tijd drie secretarien der drie steden van Ouerijssel van wegen der ritterscap, steden ende landen van Ouerijssel daer mede tegenwordieh inden selflden capittel, soe tselfde capittel bevorens op saterdach sint Thomas auont bescreuen ende tot manendach toe oni die jncoempste der ambassiatoren der c. int. vors. continueert was. Item soe die vors. oratie vanden vors. prost van Arie, vermijtz verhael van veel reden, saken ende anders, L-reet ende lanck was, ende die alle prelaten, canonniken, heeren, ritteren, knechten, slat ende steden, ende mede de deputierde van Ouerijssell, na dien dat zijoh elx vanden vors. staten vertogen hadden, om elx hem le be- raden opt gene die vorss. prost van wegen als bouen exponeert hadde, onderling der propositien niet genochsam verstaen en hadde, oick die vors. van Ouerijssell daer op hoer verhael ende beraet begeerden mijtt ritterscap, stede ende landen van Ouerijssel, soe heeftet goet gedocht den vors. drie staten, dat men bij den domdeken, die als principael inden generaal capittel die presidentie heeft ende de woerden te voeren toebehoert, op dat pas den vors. edelen graue van Nassou ende anderen heeren ter antwort geuen zoude, die in gescrifft deden stellen, alsdan wouden die vors. drie staten hem doer elcx mijt sijnen op bespreken ende beraden, oick die van Ouerijsell zouden tselfde den horen ouerbrengen, om daer op sich oick te beraden ende te bespreken mijtten hoeren. Item dese antwort aldus beraempt vanden vors. drie staten mijtten deputierden van Ouerijssel, heeft die vors. domdeken, doe den edelen graue van Nassou ende heeren voirs., die daerom weder inden vors. capittel inquamen, lot horen behorliken platze sittende, aldus mcndeliken gesacht, daermede zijn g. op dat pas te vreden was ende dede alsoe doen die propositie off oratie vors. in gescriffte stellen, de welke zfjn g. den vors. domdeken daerna ouerleueren doen heeft. Item deze vors. propositie in gescrifft gestalt ende den domdeken geleuert wesende, heeft die secretaris vanden capittel die doen wtscriuen, ende vort alien prelaten, godshusen, ritterscap, stadt ende steden enen gesonden bij beueel vanden doemdeken ende capittelen vors., oick dese selffde propositie heb- ben die vors. deputierde van Ouerijsell begeert in gescrifft ende is hem luden gegeuen, daer mede ztj dess anderen dages als op dinxdages na st. Thomas na Ouerijsell gereyst zijn elx bij den zijnen, om aldaer hoer vergaderinge ende bijcomen te maken, dat zij maelstat noemen, hierop ende soe beraden enige trefflicke vanden hoeren weder oni bij de drie staten dess Neder Stichls te seynden. Ende want dan de furste van Gelre inden voirs. capittel op saterdach sint Thomas auondtgeholden oick eenige zijnre gen. vrunden geseynt heeft gehat, soe hebben die oick montliken die boiscap ende begeerte huers forsten aldaer geopent, alz blijct bij copie der selffden propositien hier bij annexeert ^Evesende. Soe dan onse gen. beer van Vtrecht zijn prelaten ende ecclesien, oick den gansen drie staten ende landen van Ouerijsel scriffteliken toegescreuen, oick montliken in diuersen deputation toegesacht heeft, datt zijn gen. handelinge gehat hadde mijtten c. mt. van Spaengen, onsen aire gen. heeren, aengaende van die resignatie vanden bisdom, dan die weer doch altijt mijt vorwarden ende goeden onderscheide geschiet, dat ierst onsen drie staten ende landen van beyde zijde der IJsselen consent ende wille daertoe erlangt zolde wesen , alsoe dat die staten mijt rust ende mijt vrede sonder enich ongemack van beyden landen daerwt te verrisen toe gaen moechte ende niet anders. Item soe dan sulk veruolch als vors. hier om aen den staten vors. ge- |
|||||||||
|
-
|
|||||||||
|
_
|
|||||||||
|
BtSSCHOP VAN UTRECHT, (1516). 185
tlaen weert jn deser saken , die groot is ende ons zwarlick te bewegen is, om wttcr alle perikel,
verloep ende ongemaeck te bliuen, die welke wil verrisen, als in geliken saken raijt onderscheyliken voersicht alle gelegentheit niet ouer ende weder ouer gewegent en vverden, sus zijn die drie staten tUtrecht wesende, op dese tijt ouercomen, dat zij die vors. zaken ripliken ende wijsliken sament- liken mijtten landen van Ouerijsel delibereren ende consulteren, ende mijt bernluden na dese gaende hoichtijt daer op generael capittel doen bescriuen ende ouer dese saken in alien goeden ouerleggen zellen, om sulken antwort als dan te scepen ende der c. mat. onser aire gen. beeren dan te geuen, dess sij hopen zijn co. mat. ende genade mogeliken ende redeliken vvel toe vreden wesen zellen. Item bierop hebben die vors. drie staten altehant tUtrecht wesende, dit allet vors. ende mede alle dess genen sus lanck in deser saken gehandelt worden is, oick inhout vandcn antwort der staten aen den c. mt. inden vergangen maent, oick bij gedaen, daer aff oick. copie bier bijis, aldus onsen ^en. beeren den graue van Nassou etc. ende anderen beeren deputeerden vanden e. mt, vors., jn alien goeden op huden in crastino Innocentium voer baer lude goede meyninge, temelike onscult ende goede hertelike antwort voer dese reyse te kennen gegeuen, soe sij anders ijmmers noch bier jnne, na gelegentheit der dingen ende sonder alle die gene dess aengaent niet con- clusiue ende hebben mogen nocht connen delibereren , bidden ende begeren dair om die selffde drie staten, dat zijn genade dit aen de c. mt. verbotscapen ende zijn c. mt. van hemluden wegen bidden , zijn c. mt. ende genade den selflden staten dat niet anders eniger qvvader maten dan in alien goeden ende genaden aldus op dit pass vor hoerlude guetelike antwort ailhemen, ende nadem vorgeruerden capittel noch geholden werden zell, die goede meninge ende antwort der staten wie vors. beyder zijden der IJssele genedelike vervorderen vvillen, twelk zijn g. alsoe inden besten aen* genoaien beeft te willen doen tot eren ende walfart der kerck ende Geatichts van Vtrecht vors. Deel A. 125121.
. »
N\ 796. De 3 staten van Vtrecht geven aan den bisschop van Utrecht in ernstige overweging
only in overleg ?net de 5 kapittelen, een coadjutor of althans een meer onzijdigen opvolger
te kiezen, en heloven hem, in dat geval, eene hoogere hezoldiging dan hem voor het doen
van a/stand toegezegd is geworden*
Erwerdige vader in Got, boicbgeboren, verinogende forsten, gen. lieff beer. Soe uwe g.
eendrachteliken van uwer g. prelalen ende die ganse ecclesie van Vtrecht, in horen beeren biscop gecoren ende vanden selffden, oick ritteren, knechten, stat ende steden ende vanden alingen landen dess Gesticbts, doer crafft der electien in onse g. aller lantforsten soe vruntliken ontfangen is geweest, doer den welken, als grote reden is, uwe g. ons alien suss billix niet verlaten, dan uwen forstendom wess inder doot seluest regeren offie administreren doen, ende ijmmers alle orsaken vermiden zouden , daer dorch uwe g. landen ende luden in vngemack ende verdriet comen moch- ten, als wij ijmmers ons dess noch al verhopen ende ongetwijfelt vertruwen tot uwen f. g.; want vort soe uwe f. g. onsen deputierden vrunden, oick den van Ouerijsell, alsus beyder zijden uwen g. meermael gesant om mijt uwen g. aengaende die zake vanden translate etc. te cornmuniceren altijt toegesacbt, oick scrijffteliken aen den vijff godshusen ende mede aen ons alien doen scriuen heeft, dat uwe g. mitten c. mt, aengaende die resignacie vanden bistlom handelinge gehathadden, doch altijt mijt sulken vorwarden ende onderscheide, dat uwe g. daer jnne niet geholden zolden zijn, ten waer die c, mt. ierst vap uwen g. staten ende landen van beide zijden der Usselen belieffenisse ende horen consent daer toe erlangt souden hebben, alsoe dat die saken mijt rust ende mijt vrede, sonder enich ongemack van beiden landen daer wt te verresen, toe gaen solde, II. 24 ■
|
||||
|
FREDERIK VAN BADEN, (1516).
|
|||||||
|
186
|
|||||||
|
welke toeseggen ende scriuens wij in gueder andacht ende memorien altijt hebben gehat endc noch
hebben ende oick sonder twijffel uwen g. wel indachtich bouden, ora alle perikel te versien, dat vvt sulx spruten mochte. Ende soe dan wij eenmael der k. int. "van Spaengen onse re- delike zaken meninge ende onschult, waer om ons ende den Gesticht die vors. translate teser tijt geen sijns dienlijk zij , dan tot uwer g. landen ende luden verderffenisse soude wesen mogen, js nochtans die sake, alst schijnt, daerbij niet verbleuen, mer wij zijn nv weder op nye van desen vors. dingen, treffelik vanden vors. c. rat. ter eene, oick van den hertoge van Gelre ter andere zijden besant worden, tot sulker meninge als uwe f. g. wtten copien van den scrijfften hier bij wesende vernemen zellen, soe dan, gen, lieff heer, dese sake groot is, ende tusschen sulken fur- sten tot uwer g. lant ende luden groten lasten ende ongeraack verlopen mochten, vermanen wij uwen f. g. (Jess selffs hoichgeloiffden, edes, zogel ende brieff, forsteliken erens ende gelucks, die uwe g. uwer kerken ende den gansen landen toegedaen zijn, oitmoedelik , mede biddende ende begerende, dat uwe f. g., als billick, dese saken mijt ons alien-, na gelegentheyt soe zwarlik, 6n- derscheidelick ende vorsichtelik ouerlegen willen, dat soe ilwe g. eendrachteliken, vredelick ende vruntliken gecoren es, ontfangen zijn worden, uwer g. prelaten ende kerken ende wij alle bij onsen rechten, gewoenten ende priuilegien bliuen mogen, ende uwen g. forstendom, lant ende luden sus in groten perikel niet en comen, dan off doch uwe g. uwen bisdom ende forstendom ijmmers in meninge waren te laten, dat dan uwe g. bij toedoen van uwe g, prelaten ende eccle- sien, tweer bij enen coadiatoer toe nemen offte van enigen anderen neutralen heeren, die daertoe nvt ende den landen en lude geestlike ende wereltlike bequaem ende aengenaem zijn, samentlik te verdragen ende altijt mijt versekeringe van uwen g. in pensie Wttem selffden uwer g. bisdom, oick tot meere profijt dan uwe g. van anderen sus bebben zouden, den bisdom doen regeren off tot sulken neulralen beeren transferen laten willen, daer bij wij alle lant ende lude in rust, vrede ende walfaren ende mijt alle forsten ende nagebueren dess Gestichts in vruntscap bliuen moegen. Als wij ons vertruwen tot uwen g., begeren niet te min noch dess uwe g. guetlike meninge ende antwort bij deseu boden, onss noch daerna jn den besten mogen weten te vuegen. God Almachtich etc. XXIX Decembri anno etc. XVJ". Concept Dcel A. 720, 730.
N\ 797. De 3 Hat en van Utrecht verzoeken, onder toezending van de verzochte afschriften,
aan Rendrik, graaf van Nassau, zijne voor&praak bij den honing* Comiti de Nassau.
Edele, waelgeboeren, vermoegende, lieue ^heer. Soe uwe e. jnt afscheyden van ons begee- rende waeren, etzlicke copie ende onse antwoirt in gescrifte gestalt, vwen e. nae to willen seynden etc., sus, edele lieue heer, scicken wij die zelue tegenwoirdelick uwen 1. mijtz desen boden, be- gerende zeer vruntlicken, dienstlick dat uwe 1. tselue alsoe aender co. mt. onsen aire gen. heer jnden besten verboetscappen ende zijnen co. mt. en gen. van onsen wegen biddende ons tselue nyet anders eeniger quaeder maten dan in alien goeden ende genaden aldus op dit pas voir onse guetlicke aduisc aftnemen willen; twelck wij tallen tijden wederom versculden ende verdienen willen tegens uwen 1. ende ^en., die God onse Heer Almechtich behueden wil, lang, welvarende zelich ende gesondt. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet des doemdekens, twelck wij samentlick gebruycken, opten XXXcn dach Decembris, anno a natiuitate Domini (30 Dec.) XVCXVJ\ 3 status.
Concept. Deel A. 731. |
|||||||
|
187
|
|||||||
|
bisschop van utrecht, (1517).
|
|||||||
|
N°. 798. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan den bisschop van Utrecht een beslissend
antwoord op hun laatste schrijven,
Erwerdige vader in Got, hoichgeboren, vermogende forsten ende lieff heer. Soe wij opten
schrifften jnden lesten generael wtgescreuen capiltel bij den co. mt. van Spaengen deputierden als onsen gen. heeren den greue van Nassou etc., stadtholder etc., ende anderen heeren ter eenre, ende rade deputierden heeren ende vrunden dess hochgeboren hertogen van Gel re etc. ler ander zijde, rurende vande resignatie off translate dess bisdoms van Vtrecht, ende op onsen scrifften daer na, beneffen op manendach in crastino Innocentium aen uwen g. samentliken ouergesant, sonder antwort sus lanck yerbleuen zijn ende noch verbliuen, ende die rade, heeren ende vrunden dess vors. her- toge van Gelre alhier ernstliken veruolgen ende verbeyden onse meninge ende antwort op sulken vorgeuen vors., na betoen hoer beuolen botseap aen ons wie vors. scrijffteliken gedaen hebben, op dan, gen. lieuen beer, dat dit vertreck ons niet in quaden affgenomen ende vverde, veruolgen, bidden ende begeren wij seer oitmoedeliken, dat uwe f. g. ons op die vors. onsen laitsten scrifften ende begeerten der selffden uwer g. goede guelelike meninge ende bescheydelike wtdragende antwort ouerseynden willen bij desen onsen boden, sonder meer vertreckes, ons jnden besten na mogen weten hicr jnne te richten, als wij dess ende alles goeds wel herteliken ende ganseliken vertruwen lot uwen f. g., die God onsen Heer Almachtich behueden wil, Gescreuen op den yersten dach Januarij , anno XV1J. - Status. Concept, Deel A. 732.
N\ 799. Joh, van Breda, secretaris der stad Kampen ; verzookt aan Jacob van dpelteren,
domdeken te Utrecht, te worden onderrigt van net antwoord der staten aan Hendrik, graaf van Nassau, alsmede de toezending der consultatien van Keulen en andere stukken* VVeerdige, edele, vromme ende wijse heer. Alsoe wij ander dages van daer scheiden sonder eyntlick antwordt mede to brengen opter commissien ons beuolen, ende dan mijn gen. heer van Nassouwen dair ler steden noch bleeff liggen, verlangen mijn heren alhier lo weten, wes antwordt int sluyten sijner ^en, gegeuen sij, wairom bid ick zeer dienslelicken uwe weirdige xnd edele liefften willen geweerdigen mij alsulck antwordt ende beslot bij yegenwoirdigen bode scrifftelrcken ouer te senden, om sulex mijnen heren alhier to verkundigen. Voirt bid ick dienst- licken mij mede te willen senden copie vander consultatien tot Coellen geworuen ende vanden eeden onse gen. heer den capitlelen gedaen heefft, ende oick vanden articulen ende vant antwordt als uwe weerdige ende edele liefften selfs hadden ontworpen ende ons horen lieten, op dat ick mijnen heren alhier daer mede ten besten mach informeren. Dair an sail mijnen heeren alhier seer danckelicken geschien, ende sij sullent ongetwijfelt geerne verdienen tegens denseluen uwen weirdigen ende edeien liefften, die God Almachtich in heylsamer welfaert lange moet fristen. Gescreuen altera Circumcisionis (2 Jan.), anno XVIJ. Uwer w. ende edelheiden goetwillige diener,
Joh. Breda, secretarius opidi Campensis. Opschrift: Aan Jacob van Apcllercn, domdeken te Utrecht. Dccl A. 733. N\ 800. De bisschop van Utrecht antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij zich op
hun laatste schrijven van 29 Dec. nader beraden zaL Van Goels genaden Frederich, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbaren, lieue vrunde. Alsoe ghij vns nw weder hebben doen schrijuen, veruolgende ant- woert op uwe voerschrili'ten vns zeer corts geleden oick gedaen, hebben vvij verstanden. Ende 24*
|
|||||||
|
188 FREDERIK VAN BADEN, (1517).
|
|||||
|
soe dan die saken uwcr begerte groet zijnt, konnen wij v soe mitter haest nyet wael antwoert
doen geuen, dan willen vns hierop voerder beraeden, ende dan, soe yerst wij dat bij brengen sullen konnen, bij vnsen selffs boede v antwoert doen toe schicken. Godt sij rnijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden , opten IJen dach in Januario, anno etc. XVIJ. Get, hosz.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 734.
N\ 801. De 3 staten van Utrecht geven aan de staten van Overijssel herigt van kunne
voorstellen aan den bisschop, en verzoeken hen spoedig over deze gewigtige zaak te ver- gaderen, en daarna hunne gedeputeerden^naar Utrecht te zenden* Aen die ritterscap ende stede van Ouerijsel.
Ersarne, wijse, vorsichtige, bijsondere goede vrunde. Soe onlanxleden alz uwer lieffden die steden secretarien vanden staten ende steden dier zijden der IJsselen hier bij ons geschict ende tegemvordicb waren rnijt credentie, om ons te kennen te geuen sulke scrifften alz onse gen. heer van Vtrecbt rurende die resignatie zijn g. bijsdoms aen uwen 1. doen scriuen hadde, hebben wij doe daer op bij onsen doeindeken capittel generael vanden prelaten, ecclesien, ritteren, knechten, slat ende steden deses Neder Gestichtz doen verscriuen ende vergaderen op saterdages sinte Tbomas auont, op welken capittel die vors. secretarien haer beueel geopent ende ons te kennen gauen ; oick weren ter selffder tijt tUtrecht sommige rade, heeren ende vrunde vanden boichgeboreu forsten, bertoge van Gelre, rnijt credentie, der oick aengaende der vors. saken mijt credentie sulk verbotschapten ende toe kennen gauen, alz zij lude vanden vors. hoichgeboeren bertoige van Gelre in beueel bebben. Ende soe dan dat vors. capittel generael continueert waert tot op maen- dach, die daer an neistvolgende, die was sdages na sint Tomas dach, om die jncompste vanden edelen, waelgeboren, verinogenden heeren, beeren Hennck, greue van Nassou etc., ende meer andere beeren, rurende vander selffder resignatie etc., vanden c. mt. van Spaengen wtgesonden, sus hebben die greue van Nassou inijtten zijnen op maendach vors. inden contineerden capittel haer propositie oick gedaen. Ende want dan vanden selfFden heeren greue van Nassou etc., die propositie ons nadcrhant in gescrifTt gegeuen wart tot onsen begeerte, daer uwe .secretarien die copie aff mijt hem namen, daer mede zij hem rechtevort tot uwent ende thuys gevuegt hebben, hebben daer na oick die rade, beeren ende vrunde vanden forsten van Gelre zulke propositie zij gedaen hadden op saterdach bouen geruert, ons mede in gescrifFt ouergeleuert, daer van wij die copie uwen 1, hier bij schicken mijtsampt onse antwort, die wij den edelen greuen van Nassou etc. ende anderen geschicten heeren vanden c. mt. op zijnre genaden petitie ende begeerte, op maen- dach leistleden in zijnre edelheden affgescheit montlik doen geschien, scrifflik ouergesonden bebben, oick senden wij uwen 1. copie der scrifften, die wij op den selffden maendach lestleden aen onsen g. h. van Vlrecht gescreuen hebben, daer(op) zijn g. ons noch met wtdragende antwort gegeuen hebben. Geuende dit alle vors. uwen samenden vruntliken ende guetliken in alien beste te kennen, biddende ende begerende, soe wij all een lude zijn ende onder der kercken van Vtrecht onder eenen heren ende forsten staen ende bchoren, dat uwe 1. dese saken soe herteliken ende zweerliken ouerlegen, ende soe corts mogelik es, maelstat hierop houden , ende dan uwe trefflicste ende meestc mijt volcomender macht hier bij ons vuegen, ende die bijcompste V a VJ dagen ons te voeren verwittigen willen, om capittel generael daer en bijnnen hierop te verscriuen om dan na gelegentheit der saken sulke antwort der c. mt., oick den forste van Gelre te mogen doen, ende alsoe op alle dese dingen vors. sementlicke te raden ende mijt onse antwort ende be- raet dan rait ons vort aen den c. mt. ende auders te beseynden, alsoe dat daer dorcb wij all wt |
|||||
|
189
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1517).
|
|||||||
|
perickel, verdriet ende ongemack, verloop, onlede, wt orloge ende wt verderffnisse cornen ende
in welfaren, rust ende vrede ende conuersatie ende alle goede nabuerscap ouer all ende ommelanx been verbleuen mogen. Ende opdat die c. mt. dit vertreck anderssins ons lot quader maten offt ongenade en verkere off en nerne, soe dit affgescheit tusschen den edeleir greuen van Nassou etc. ende ons gewest is ende zrjn g. aen name der c. mt. aldus te relateren, begeren ernstliken wij mijtten desen boden, off ten ininsten rnijtten eersten ende soe dess uwen I. cortelinx mogelik is, biervan, dats le weten, woe cortlik uwe J. malstat holden ende off deselffde oick trefflik hiersehicken seHen, derselffde goede meninge ende ant wort, ons na mogen weten te bebben vanden selffden uwen ersamen, vrome lieffden, die onser Heer Got Almacbticb etc. onder sdoemdeken signet tthrecbt, anno etc. XVIJ°, Vea January. Concept. Deel A. 735.
N\ 802. Philibertas Naturelli herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat KarelvanOostenrijk
het Sticht in het verdrag tnet den honing van Frankrijk heeft begrepen. Reuerendi patres, generosi ac magnifici domini, plurimum bonorandi post debitam oom- mendationem. Nuper jter agens a Trai'ecto in Brabantiam cum ad locum, vulgariter dictum Aldenbosch, cis Mosam Dordracensem applicuissem , occurrit in littore nuncius serenissimi ac catholici regis, litteras suae maiestatis ad dominos vestras cum quadarn instructione ad me deferens, quibus vobis significalum jri volebat, qualiter pro sua in vos et rempublicam Traiectensem singulari beneuo- lentia in tractatu pacis, dudum Nouiomagi cum rege christianibsimo initae, status ac rempublicam Traiectenserq prefatam in numero et sub protectione confederatorum suorum comprebensos declarauisse. Non fuerit tunc ob jtineris difficultatem et alia impedimenta retrocedere, quin jmmo vrgentibus negocijs coactus sum, jllustri domino de Naussou et alijs oratoribus regjjs sequentibus, ad pre- fatum serenissimum ac catbolicuni regem vsque accelerato itenere progredj, cui herj ad vnguem vestrorum anirnoruin promptitudinem et obseruantiam erga suam maiestalem retulj, bodie vero applicuerunt prefati jllustrissimi domini de Naussou et alij oratores, qui dictis meis nihil detrabentes, sinceritatem vestram non vulgari oratione commendarunt, quod regia maiestatis, licet negocium desideratum adbuc indigestum sit, gratissirni extitit, et vt dignationes vestre intelh'gant hoc aha xnente repostum esse, volint vt prefate littere suae protectionis enuntialiufc per bunc expressurn vobis re'mitterentur. Egi ego, quantum me concernere poterat, pro sua in nos dementia immorlales gratias, prout bocipsum pro solita vestra prudentia et sinceritate respondendo litteris suis per bunc nuntium, vti regia gratia et mansuetudo expostulat, debite facturos esse non dubito. Quare non ero longior, solum in postremis ollero, si quid hie aut alibj prodesse posse videbor, auisatus votis v. d. me accommodatissimum exhibere, nouit Omnipotens, qui easdeni v. d. diu felices conseruet. Ex oppido Bruxellensi VUa January , M D XVIJ0. Get* PARATISS1MUS AD OMNIA VOTA VESTHA ,
PHRTUS, PREPOSITUS TRAIECTENSIS. Opschrift: Reuorendissimis, generosis et magnificis dominis, prelatis, nobilibus,
magistratibus et gubernaloribus ciuitatis, oppidorum et alijs repre- sentantibus status superioris ct inferioris diocesis Traiectensis. Deel A. 736\ N\ 803. Antwoord van Jacob van Apelteren aan Jan Breda, secretaris der stad Kampen ,
met toezending der verzochte stukken, Zie N°. 799. Ad secretarium Campensem, Jo. de Breda.
Erbare, bijsonder goede vrunt. Soe gij nv aen mij scrijfft vanden bescbeyde vanden alden |
|||||||
|
190
|
|||||||
|
FIIEBERTK VAN BADEN, (1517).
|
|||||||
|
dingen dess afFgeschehs, aengaende uwer 6ecretarien laiste deputatie, daer op geue ick v in alien
goeden te kennen, dat onse drie staten alle gescritften op gisteren oucrgesant hebben "van desen saken int lanck aenden alingen staten dier landen, daer ick niet aen en twijfifel, gij en sultalssulx wel vernemen; niettemin soe gij aen mij in sonderlieit sulx begeren, wil ick daer jnne gem te wille wesen, mijnen lieuen vrunden , heeren ende ouersten van Campen, cnde seynde v ouer die selfl'de scrifften bij copien hierbij wesende. God zij mijt v. Gescreuen tUtrecht, opten VIJe" dach Januarij , anno etc. XVIJ°. Jacop van Apelteren.
Deel A. 737.
N°. 804. Burg*, schep. en raden der stad Deventer berigten aan de 3 staten van Utrecht den
ontvangst der toegezonden stukken, en heloven een spoedig antwoord, Weerdighe, edele, walgebaren, erhere, vromme, eirsauie ende wijse heeren, besunders guede
vriende. Uwer lieffden schritt'ten mijtten copien dair beneuen, berorende die saeke vanden trans- late des bisdoms etc., hebben wij guetlick ontfangen, ende willen dair mede voirtvaren ende doen nae uwer lieffden begerten ende jn kort dair van en guetlick antwordt bij ons seluer baden weder worden laeten den seluen tiwen weerdighen lieflUen, die onse Her Godt salichlicken bewaren raoet. Geschreuen den VIIJen dach Januarij , anno etc. XVIJ. Burgermeysteren, scepenen ende raidt der stadt Deuenter.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 738. N\ 805. Antwoord van Kendrik, graaf van Nassau, aan de 3 staten van Utrecht. ZieN*. 797.
Hij raadt hen den honing, ter zake der translatie, te gehoorzamen, Weerdige, edel, strenghe, wijsc ende vrome, besundere, goede vrunde. Ick gebiede mij
vruntlic tot v. Uwen liefden brieuen mit irwe gescreuen andtwoirdt vp des jck ende anderen sconincx mijns alder genadte heeren gedeputeerde van zijnre magestaet wegen aen v begheert ende versocbt hebben ende zeker copie bij ons begheert, hebbic ontfangen ende dit al den coninck jnt beste te kennen gegeuen, sulcx dat zijn magestaet tselue wel genomen heeft; hopende dat uwe liefden namaels sich wel bedincken ende aenmerckende dat zijnre magestaet voirnemen soe v luden als zijn luden ende ondersaten uwe nabueren proufEtelic waere, hem jnden seluen voir uwe selfs weluaert ende prouffijt obtempereren ende belieuen sullen. Des ick uwe liefden aduertere ende als vrunt, raede soe te doen, biddende onsen Heere de selue uwe liefden jn salichedcn te bewaren. Gescreuen tot Bruessel, den IXen Januarij, anno XVJ (XVIJ). Henrick, graue tot Nassou, tot Vianden ende tot Catzenellenboghe,
heer tot Breda etc., stadthouder generael jn Hollant, Zeellant etc. Get, H. DE NASSAU.
Opschrift: Ah voreti. Deel A. 740.
W. 806. De 3 statei\ van Utrecht herhalen aan den Msschop van Utrecht hun verzoek op
heslissend antwoord en hidden hem met aandrang om gem af stand van zijne waardigheidte doen. Erwerdige vader in Gode, hoichgeboren, vermogende forsten, gen. lieff heer. So wij op
onsen neisten scrifften ...... prima Januarii leist verleden aen.......ende vermaent, opten
welken uwe g. ierst bij onsen boden ende na scriffteliken ons onbieden doen hebben, dat uwe
g. daer aff bij uwer g. selues bode ons scrifftelike antwort ouerseynden zouden, daer van wij tot noch niet en verhoren off en vernemen, bedunct onss, dattet wel merkelike reden waren onss |
|||||||
|
|
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1517). 191
fiulker onser redeliker begeerten laugher niet in vertreck te verhalden, soe uwe f, g. den vijff
godzhusen oick ons alien in deputatien ende den van Ouerijsel etc., oick scrifftlicken altijt vorge- geuen ende toe doen seggen ende scriuen hebben, dat uwe g. jn den veranderinge off resignatie dess bisdoms niet doen en zellen dan bij consent ende wille van uwer g. prelaten, ecclesie ende staten vanden lande beyde sijden der Usselen, ende soe dattet sonder last, verdriet ende alle on- gemack, mijt rust ende mijt vrede toe gaen ende soude, wess en sulx geschien zoucle ende anders niet. Ende soe wij dan sulx uwer g. toeseggens ende scriuen aen ons gedaen, oick die scrifften vanden furs ten van Gelre uwen g. lest van ons ouergesant, noch wel indachtich houden, ende niet en twijfelen uwen g. wel voer ogen houden ende hebben zellen, soe die selffde wel connen ouermerken , wes perikel ons ende den lande hier van comen mochte, bidden ende begeren wij oitmoedeliken, vermanen ernsteliken uwen g. f dat de selffde ons op die vors. onsen laisten scrifften ende begeerten der selffden uwer g. gocde guetelicke meninge ende bescheidelike wtdra- gende antwort noch ouerseynden willen bij desen onsen boden sonder meer vertreckes; ende ijm- mers, dat ons oitmoedelike, hertelicke bede is, uwe dorluchtige f, g. onse forste ende genedichste heeren bliuen ende uwen forstendom ende kerke van Vtrecht, ter eren vanden hogen huse van Baden, tot in uwen g. vtersten leuen behalden, ende ons wt alien ongemack, last, onlede, wt orloge, verloep, roeff ende brant jn goeden rusten ende vreden, als eenen goeden forsten loebe- hoirt, verhueden ende behouden willen , als wij dess ganseh'ken vertruwen ter uwen f. g. onse Heer God Almachtich in Jangen , vroliken, gesonden lijff ende leuen salicblik behueden ende ge- sparen wil. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess doemdekens, opten IXen dach Januarij, anno etc. XVIJ". Concept. Dee! A. 739.
N\ 807. De hisschop van Utrecht antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij nog niet
in staat is % een beslissend antiooord hierop te geven.
Van Goets genaden Frederich, bissehop tUtrecht, geboeren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Uwe schrifflicke vermaninge vnser antwoert, op vwe voerschrifl'te
hebben wij guetlicken ontfangen ende en twijuelen nijcht, ghij en hebben voer hen derhaluen vnsen meninge vuyt vnsen schrifften ende anders genoich verstaen. Doch want in- den voergeroerten vwen schrifl'ten vns andere wege voergegeuen werden, daerop vns wael van noeden js ripelicken te beraden, twelck wij , als ghij wael ouerleggen, soe balde nijcht bijbrengen konnen; sus willen wij vns opt selue soe balde vns moegelicken is, wijder beraden, ende v alsdan bij ons seluest boden vnvertochlicke antwoert laten weten. Godt ztj mijt mij v. Gegeuen in vnsen slote Duer- steden, opten Xen dach in Januario, anno etc. XVIJ0. Get. II. HUrfDEBEKE.
Opschrift: Als voren. Deel ^ 741 N°. 808. De staten van Overijssel geven aan de 3 staten van Utrecht herigt van de over-
rompeling der stad Goor door de Geldersche krijgshenden. Werdige , boichgeleerde, edele , walgebaeren , eirberen ende ersamen , wijse lieue heren , bij-
sonders guede vrunde. Den vrijdach nae Circumscisionis Domini, hebben wij doen schrijuen anden hoichgeboeren fursten, hertogen van Gelre etc. van seckeren mercklicken geweldigen handel, sijnre gnaden krijchsluden in Drenthe, mit begeerten, soe men die op sijnre gnaden schrijften ende moent botschap sijnre gnaden hueshoefmeystei's onbehindert hadde laten passijren, to veruoe^en, dat sie dese landen, dair sie doe auer XIIIJ daghen stille jnne gelegen ende geschedicht hadden, allet |
|||||
|
FKEBEAIK VAN BADEN , (1517).
|
||||||||
|
192
|
||||||||
|
nemende dat sie bekomen konden, ruemden, den schaden vermijden ende den genomen spalie,
restitueerden , als die schrijften wijder dairvan begrepen; dair ons under anderen ther antvvort up quant, dat sijne gnaden des handels ouer all gheen wettenheyt hadden, ende hadden dair umme onuertaechlick an der selften beueelhebbers duen scbrijuen ende scbijcken, die rutheren ende knechten iduen vertrecken, ende dat sich sijne gnaden dair jnne soe balden wulden , dat men spueren sulde, huirs gevveltlicken handels gbeen benuegen tdragen. Ende want sie dair nae sus lange hijr umtrent jnden landen sich tut vorderen schaden, mit brande ende anders verhalden hebbcn, sijn sie ghijsteren duch unuervvaernt sunder ennige redelicke uirsake, bauen guden gloeuen ende vruntlicken handell mitten bueftluden gehat, ende bauen guetlicke sprake mitten ghennen jnden stadt van Guer gelegen, mit gewalde an die stadt Guer'geuallen, die lade dair jnne wesende yamerliken vermuerdert, duet geslagen, geuangen ende als upenbair vijanden gehandelt, dair die seluen sich noch jnne verholden, wair wth wij geuersaket sijnt wurden, anden fthrst van Gelre tscriuen um gruntlick tuntdekken sijnre gnaden meningen dair van, ende uft sich sijne gnaden des selfden krijchs vulcks nuch annemen ende onderwijnden. Want dan jnden capittel generaeU bijnnen vwer werdicheyden stadt vuir der huechtijt van midwinter verledden die buetschap van sijnre gnaden red en anders gelupen ende geluet heft, dragende tut den effect under vueil anders, dat sijn ft. g. mit desen landen vruntschap ende glide nabuerschap tunderhalden geneyget weer, oeck verbedende offt dese landen, jn geualle bij emantz aueruallen wurden, mit sijnre gnaden lijue, landen ende lueden, vrunden ende magen twillen helpen wederstaen ende beschermen , kunnen wij ons deses handels ende haestltcke veranderinge niet genoich versijnnen, ende gheuen vwen weerdicheyden ditselue jn alien besten tkennen, om na der guetlicker tusaghe onsen secretarius latest jnt generael capittel gemuet, jn desen geweltlicken auervall ende handell thelpen gedencken, raden ende duen, als vwe weerdicheyden wulden bij den seluen tu geschene, uftet aldair sue ge- buert weer, ende tut vuirstande ende waluairt desen landen di'enen sail. Ende des vwer weerdi- cheyden gude meninge ende tueuerlatinge antwort, willen wij ons vermugen vurderen, kent Got, die vwe weerdicheyden ende samende lieffden gesont bewaeren will. Gescreuen den saterdach na Trium Regum (10 Jan.), anno XVIJ.
Ritterschap ende steden van Auerijssell.
Oick, lieuen heren ende vrunde, hadden wij geuordert up die buetschap den secretaris ende
tuschrijfte vwer samenden liefden, beruerende die sake der translatie, um maelstadt ende dachfaert thulden, die durch desen auervall ganslich verslagen ende verstuert is worden, soe elcken van noiden heft beducht to gedencken totten sijnen; dat wij vwen werdicheyden jn alien gude mede te kennen gheuen. Datum vt in litteris. Opschrift: Aan de 5 kajrittelen, ridderschap en stad van Utrecht, Deel A. 742.
N°. 809. Philips Hobz van Portsheim aan de 3 staten van Utrecht, klagte over verongelvj-
kingen, hem door Herman van Lockhorst en door den bisschop van Utrecht aangedaan, Mijn vnderdaenige, goedwillige ende vriendelicke dienste ende wat jck liefs ende guedes ver- maech altijt te vorens, eerwerdiger, werdigen, edelen, vesten, voersienijgen, eirsamen endewijsen gunstigen, lieuen heren, joncheren ende gueden vrienden. Vweren eirwerdicheden, vesten ende lieffden gheue jck oetmuedelicken ende claichtelicken te kennen, alsoe jck vuir XIIJ ende oick langeren jairen op vriendelicke bede, sekerlick toe seggen, verspreckijnge ende borchschappen heren Herman Lochorst, den Oloff van Mijnen, zijnen bastarts neuen, jn ghereyden geldt hebbe ghelecnt, oick anderen coopluden jn Pruyssen etc. voir hem gesproicken, gheloefft ende betaelt |
||||||||
|
m
|
||||||||
|
uisscnop vaw utjiecht, (1517). 193
de somme Tan VJC ende XJ golden gulden van gewichte, ende den hoechweerdich ffurste heren
Ffrederick , bijsschop tUtrecht etc, op genadich vertroestinge sekerlicke toeseggen ende loifftnijsse omme mij totter seluen betalinge te verhelpen, Yoir veell jairen van mij heefft ontfangen sommige martderen schuben, gulden hufen etc., ende lot dien van mij gekofft een groet somme van costeli- cken voederijngen, als zabelen etc., ende boewaell dieseluen zabelen nae langen mijnen veruolgen, voelen ende groten kosten ende schaden betaelt, soe zijn nochtans zijner genaden termijnen ende verschrijuongen, die welcken van wegen desseluen coops gemaickt waeren, mij nyet gehalden en werden, mer sijn gnaed heefft mij mennichwerff van wegen derseluen somme geldts van zabelen etc. oick Herman Lochorst gheloefften VJC ende XJ golden gulden met veler ffursten, joncheren ende heren pronothoriaell brieuen ouer X jairen lanck mijt mijnen grooten onverwindelicken ende verderfflicken kosten, schaden, verhijnder ende jnteressen laeten nae reysen ende verfolgen, ende nochtans vanden seluen Lochorst, sijnen secretelicksten raidt ende vicarien etc., gheen belalinge noch then mijnsten vanden seluen bijsschop tegens Lochorst van wegen deser saicken rechts, noch voir die affgenomen ende ontfangen schufen etc. vp die oetmoedelicken ende ernstlicken eyschen betaling noch antwoirt van zijnen gnaden en moegen gbehoiren, dair voir jck jn Ruysslandt bij IIJo mijlen van hyer selffs hebbe betaelt soe voell als CXXXVIIJ golden gulden van gewichte ende VIU stuuers Brabants ghereedts geldts, ende dwelck jn desen landen gheern IJC golden gul- den solden hebben gegolden , mer tot dyen dat dese Jordaen r bode van Nyemegen, brenger sbrieffs, nv then derden werff altoes mijt nyewdii brieuen van mij anden bijsschop tot Duersteden geschre- uen heefft geweest, ende bijden bijsschop noch sijnre gnaden doerwerder en moigen commen, oick mij noyt geldt noch antwoirt gebracht, bijn ick van sommigen bericht, dat alle mijne brieuen tot Duersteden van sijner genaden hoffgesijnde verdunckert offt ondergedruckt ende den forsten gheen brieff noch van desen mijnen eyssche to kennen gegeuen werde, dwelck oick waell blijcken; ende schemplick ijs te hoeren, "dat een arm jonckfrouwen mensch van zijnre gnaden wegen mij antwoirdt schrijuet, derwelcker jck doch ny«t geschreuen noch beuolen en hebbe, dat sij dieseluen mijne brieuen ontfangen noch den bijsschop geuen solde, als dat zij oft een ander falscher dichter jn hoeren brieff van wegen des bijsschops antwoirt duet Yertalen, alsoe vwe lieffden jn hyer jn- gelachter copij derseluer frouwen brieff off des bijsschops antwoirt, doer ende van haer jn des bijsschops namen mij gheschreuen wesende, moegen syen. Then anderen werde ick benefit, dat zijn gnaed die voirgenoempte schufen nyet en betalen, mer van mij gegeuen ende gheschenckt hebben wille, dwelck nyet furstelicken , oick tegens Godt, eer, billicheyt ende mij, armen man, to voell swaire were, dat jck van beyden heren ende knecht, als bisschop ende vicarien Herman Lochorst, alsoe mijt subtijlheyt om dat mijn solde gebracht werden etc. Ende want dan ick sijner gnaden dieseluen schufen etc. nyet anders en hebbe gedaen, dan dat sijne gnaed dairtegens solde ende wolde verhelpen ende verfuegen, dat jck vanden Herman Lochorst vicarien betaelt woerde, also ick sijne gnaed te doen mij toe geseyt, oick die schufen ende anders dair vp mij ontfangen heefft ende soedaenichs nyet en geschien; ende mij wetende is, dat die selue bisschop Frederick, hoe waell hij vwen lieffden oick omgeseten, heren ende vrienden anders vertroest ende verweent jn kortter tijt still ende secretelick wten lande reysen ende Sticht Vtrecht verlaten werdt; van deser wegen gemerckt, dat jck voert omtrent ende jn desen landen mijtter wOenijnge blijuen, mij nyet meer mogelick mochte wesen, hem als fursten offt heren sonder landt om de voirg. schuefen als mijn wlgelacht gelt te eyschende, ende mijne boden ende brieuen, dair aff ick vwen liefften hyer jn bewairt copij toesende, bijden bijsschop nyet en hebben noch en moegen komen, soe js an vwe eirwerdicheyt ende lieffden mijn oetmoedelick, dienstelick ende vriendelick bede, II. 25 |
||||
|
frederik: van bade*, (1517).
|
|||||||
|
194
|
|||||||
|
ghij willen ther stont ende sonder vertueven den seluen vwen bijschop dese hyer jngelachte copij
doen verlesen, vermoegen ende mijt hem veruoegen, dat hij sonder ennich langer vertreck "van inijner wegen betalen Jordan desen boden van Nyemegen, brenger sbrieffs, die voirs. CXXXVIIJ golden gulden ende acht stuuer Brabants ende oick XXXVJ golden gulden, dwelck hij mij voir mijn dienst, glid ende bluetloens vander tijt der Cleefschen oerlogs schuldich gebliuen endealnoch onbetaelt is, tsamen CLXXI1IJ golden gulden van gewichte ende acht stuuer Brabants beloipende, buyten mijn jnteresse , verderfflicken kosten ende schaden , die welcke nyet waell te rekenen noch te vergelden ende mij van hem bijsschop toegefuegt sijn, als in zijner gnaden brieue ende desseluen hyer jngeleechten copy ferrer vertaelt is, jnden welcken jck mij gheern wesen "will laiten, soever desen boiden nv ther stondt die voirger. GLXXIIIJ golden gulden betaelt werden; mer woe dit nyet en gheschuydt, soe en will ick mij nyet begheuen en hebben, vwer eirwerdicheyt ende lieffden willen hoer hyer insonder vertoenen oitmoedelicken, sonder soe mijt gueden vlyete ende naesticheit bijden vurs, bijsschop bemoeijen, bearbeyden ende verfuegen, dat dit geldt alsoe betaelt ende vwen lieffden oick der seluer landen ende ondersaten gheen last noch schaden dair wt sprijngende ende nae volgen werdt; oick jn guder gedechtenisse halden, dat jck jn tijt ende wijlen die vurg. bischop noch vwer regierende forst ende jnt lant geweest is, mij dess beclaichgt, oick soedaenichs begeert ende ther kennen gegeuen hebbe, want jck Bourg. mijn lijdtloen ende wtgelacht gelt nyet be- geuen noch nagelaten en will hebben. Anders vwen eerweerdicheyden ende lieffden aengemen diensten ende vruntschap te bewijsen ende to doende, bijn ick onghespairt mijns lijffs ende armen vermoegens gans guetwillich, kenne Godt Almechtichj dwelcke v eerwerdicheyt jnd lieffden jn langwerigen ghesontheyt ende waelfairdt mijt vroeden will bewairen. Datum Nyemegen op woensdach nae Epiphanie (7 Jan.), anno etc. XVU. Vwer eirwerdicheyden ende lieffden altijt onderdaenige ende guetwillige
Philips Hosen van Pfortzheym. Optchrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap, staden stedendes Stichts van Utrecht, Dee! A. 743, 744. De in dezen brief vermelde afschriften zijn van den volgenden inkoud;
N°. 810, Copie also an bijsscop Frederick gheschreuen syende.
Hoechgwerdighe ende boechgeboeren furst jnd beren, uwen f. genaden zijn van mij altijt
bereyt, mijn onderdanige ende guetwillige dienste, gnedige heer. Nae den jck jn voirledenre tijt op heren Herman Lochorst, uwer genaden vicarien tot Vtrecht, vruntlick ind vlijtichge bede, oick op zijn zekerlicke toeseggen, burchschappen jnd versprekingen, nemtlick mij schadeloes to halden zijnen neuen Adolff van mijnen jngereyden gelde, hebbe vurghesat, oick tegens anderen voir hem versproicken ende betaelt die somme jn all sess hondert jnd ellff golden gulden van gewichte, ende ick dat selue mijn wtghelachte gelt durch genedige furgheschrijfften der hoichwerdigen ende hoich- geboeren fursten ind heren, heren Jacop, eertzbijschop to Trier, kurfursten etc. zelichger gedechten» ende heren Cristoffels, marchgreue toe Baden etc., uwer genaden bruderen ind neuen, inijner genedigen heren, die an v f. g. ende der seluer vicarien voirgemelt toe meer tijden gheschreuen ende toeghesanth zijn woirden, in voell jairen met mijnen groeten onverwindelicken ende verderfflicken kosten, schaden ende vcrhijndering bij uwen gnaden als lantffurst ende ordenlicken rechter dess seluen vicarien heb veruolchgt; ende woe waell v gnaden van mij heefft ontfangen eyn guede nye marteren schuven, dair voir ick in Litauwen, bij dryehondert mijlen van hyer, an gereyden ende gueden golde hebbe betaelt LXIJ gulden Vngersche, dwelck mij gherne hondert ducaten hedden gegolden; noch sommige gulden |
|||||||
|
BrSSGHOP VAN UTRECHT, (1517). 195
huber, die welcke mij oick kosten XVIU gulden Vngerschc, dess ghelijcks heefft uwe genaden
van mij begheert, den seluen een stuck sijluers, XXIIIJ g. gulden mijn dan id tsuenst.goldt ende die gheineyn koip was, to te stellen ende te laeten, dwelcke allet uwer genaden ick gedain ende zij van mij ontfangen heefft op sulck meynongen, gnediger vertroestinge ende sekerlicke toeseggen, dat die selue uw genaden mijt guetlicheyt off rechtlick mij wolde hebben geholpen, als dan oir. to waell ghebuert ende schuldich geweest hedden, dat mijn vurgeruerde mijn verlacht gelt vanden seluer v g. vicarien solde betaelt zijn woirden, soe heefft doch dat selue mij nyet moigen gebueren ende tot dien soe heefft oick v f. g. van mij gekoft ende ontfangen voir Yoell hondert gulden tzaebelen, ende hoewaell die selue nae langen vertoch betaelt, soe zijn doch v g, termijnen, alsoe tiie van wegen diss koips gemaickt wairen, mij oick nyet gehalden en woirden, mer v g. heefft mij selffs desshaluen twewerff wt Lijttauwen ende Ruyssen vergecffs rijden, oick op diese somme geldts wijsschelen maicken ende knecht senden laiten wt ende inbouen duysentmijlen, dessgelijcken van Pfortzheym ende Baden tot Wijck ende Vollenhoe tot v g. voell tijden oick moeten reysen ende senden etc. Ende vm dat mij die selue mijn som geldts jn tijt als bij v g. mij was toege- sacht ende verschreuen to betalen nae jnhalt derseluen v g. mijssiuen mij desshaluen toegesanth, nyet betaelt mochten werden, soe heb ick desshaluen ende then seluen reysen, oick sijnt ther tijt mennichweruen tegens mijnen willen andere borchs koipe mueten vpnemen, die selue mij ne ghemaickte wijssell ende gedane koipe dair mede betalen; ende dair an mercklicke verliesen ende schaiden doen; ende hebbe dat seliF om alsulcke v g. ende der seluen vicarien geweltich vm vue- rens ende voirhaldong des mijnen so voell ende lange mijt groeten onrusten, sorgen, anxt ende arbeyden moeten doen, dat ick dairdoir tot anderen schaden then laetsten bijn commea in groten schaiden, ende om die selue to betalen gebracht woerden om alle mijne nerongen, oick huys, huysraide ende alle dat gheen ick van kijndts vp ende soe in voell jairen swairlick verdient, ver- woruen ende geerfft hadde, dwelck allet doir vertoch ende inhaldongen des mijnen wie bouen- geruert bij v g. ende der seluen vicarien my tegen mijnen trouwen dienst ende waeldade onver- schuldt is wedervairen. Ende want dan ick nyelick soe waell van v g. Stichsten als Bourguen- schen prelaten, heren ende hoeffiuden, oick edelen vrouwen personen int heymelick ende sekerlicken hebben vernomen, dat v g. (woe waell zij oir ondersat ende naechgebueren anders vertroest ende ver- weent) in kurtten daigen jnt stille den Sticht Vtrecht verlaeten ende oir aen ander oirt, uwen genaden waell wetende, mijt woenijge doen wurdt, soe ist ain v f. g. mijn gantze onderdanige bede, die wijll derseluer vicarien nae inhalt v g. schrijfftlick antwoirdt, desshaluen gemelten v g. bruderen ende neuen mijnen gnedigen heren toegesanth, die gedachte schult nyet heefft willen betalen, oick voir v g. als zijnen lantffursten ende oirdenlicken richter, billicheyt ende rechts mij geweygert ende v g. dairbouen den seluen heren Herman Lochorst nyet to mijn als vicarien ende dienerop- ghehalden ende mij tot recht ende betalongen nyet verhelpen heefft, als dan voir Godt, oick nae vermogen der rechten ende der seluer v g. vertroestingen ende toeseggen, mij desshaluen tegen vurgenoemden schuven, huben etc. gheschien, waell ghebuert ende schuldich geweest hadde to doen; dat v g. wille bedencken: ten ijrsten derselue zyell, then anderen uwer genaden ende derseluer verwandten furstlicker werden ind loefflich hcerkommen, vanden welcken nye gehoirt iss woirden, dat zij ijmants, ende sunderling ermer lude als mijn ende mijnsgelijcken, guederen vergeues ain nemen, behalden offt begheren solden, jets mijnders dan id weerdt were, voir te geuen; oick bedencken, dat ick als voirsteet doir gedachte v g. guedich toeseggen ende verschrrj- uong, oick vertoichlicker betalong ende voirhaldong des mijnen, soe waell vandes vicarien als uwer g. schult wegen, voir die tzaebelen etc, om all mijn neerongen ende in armoet bijn gebracht 25*
|
||||
|
196 FREDERIK VA5I BA.DEW , (1517).
-
woirden, ende dairomme tho mijnsten sonder all langer vertreck mij ende van mijnentwegen
.........(!) brijnger diss brieffs betalen ende ouerleueren die voirgedachte LXIJ gulden Vn-
gersche voir die marteren schuven, noch XVIIJ gulden Vngersche voir die gulden huben ende
XXIIIJ golden gulden als een rest van siluer, duet allet in eyner somrae hondert ende XXXVIIJ
golden gulden van gewichte ende Y1IJ st. Brabants; jnden welcken v g. mij nyet willen verlaten
noch ennichs wechgs langer vertrecken. Dan woe waell ick uwer g. ende op der seluer begheert in
CleefFsche oirloige als schriuer oick sess maendt lanck ende op mijn koste gedient, mijn lijff ende
leuen in storm to Gennep ende ander plaetzen soe waell als- andere rutere ende kryechslude gea-
vontuert, so heb ick doch van wegen uwer genade ende desselue mijns soils op rekeninge nyet
meer dan XIJ g. guide ontfangen, also dat mij v g. van wegen desseluen mijns dienst, ghelijtder
ende bluedtloens oick noch. iss schuldich XXXVJ golden gulden, dwelck ick doch uwe gnaden,
omme hoepenijnge dat zij mij vander seluer vicarien, wie voirsteecht, der betalinge solde ver-
helpen, nye hebben willen heysschen, ende oick noch ende nummer meer, soe veer die selue v g.
als ick hope zij doen, ende voirgeruerde hondert XXXVIIJ golden gulden van inijnent wegen
brijnger sbrieffs nv betalen weerdt, voir die selue mijnen dienst nyet heysschen noch begheren;
mer woe dat selff bij uwer g. nyet gheschiet, so will ick mij desseluen mijns lijdloens etc, ende
gans nyet begeuen noch quyt gescholden hebben, ende oft" oick ijmant wilde seggen offt vermeynen
dat ick die voirgenumpten schuben etc. v g. van vrijen willen voir nyet gegeuen oiTt gheschenckt
ende dair tegens nyet begeert, oick v g. mij nyet vertroest ende toeghesacht hadde, mij van
vicarien ther betalongen, als voirsteet, to verhelpen etc., dair voir kendt ende weetmen mij to
kleyn ende onvermoegen sulx to schencken, were oick mij erme geselle to swair ende v g. haluen
to voell schijmplick to hoeren ende sonderlinge, soe mij die selff vanden vicarien ther betalongen
lyet beefft verholpen, dat zij zulx onbetaelt begheren soldte. Oick wairt also dat v g. mij mijn
gelt vur die tzabelen voirgemelt op yegelicken termijn sonder ennijge vertreck ende schaden gelijck
gnedichlicken ende waell hedden betaelt, twelck dan nyet en is, soe bijn ick doch ongetwijuelt
y g. zij zullicker furstlicker ende loofflicker neygonge, gelijck der seluer alderen loefflicker gedachten
oick bruderen ende neuen voirg. mijnen g. heren altijt hebben geweest ende noch zijnd, dat v g.
tot der billicheyt gnedichlick werde bedencken mijn gelegenlheyt ende armoede, dair in ick doir
zye, w;.e voir gemelt, bijn gebracht woirden, ende desshaluen nyet begheren dat mijn onbetaelt
to laiten, dwelck ick oick gheyns weges langer ontberen niach etc. Ende tegen die voirgedachte
hondert XXXVIIJ golden gulden VIIJ st. ende all anders sail ende weerdt oick die voirgenoempt
Lode, brenger sbrieffs, van mijnent wegen v g. ouergeuen eyn guedt quitancien inijiier seluer
hant geschrijfft, dwelck doende will ick noch ongespairt mijns lijffs ende ermen vermoegens on-
derdanichlick ende guetwillichlicken verdienen, omme die selue v f. g., die welcke die Almechtiche
in langen duyriger ghesontheyt ende vrouden willen bewairen. Datum dijnxdaichs nae Thome
apostoli (23 Dec.), anno etc XVJ.
V f. g. vnderdanijger vnde guetwilliger
Philips Hosen.
Deel A 745, 74G.
N\ 811. Copie vanden cedulen jn bijsschops brieff ghelacht zijnde.]
Oick gnedige heer. Soe will uw gnaden gnedelicken van mij verslaen ende weten, so ver
|
|||||
|
(l) Dezc plaats in het handsclirift oningevuld gelaten.
|
|||||
|
t
BtSSCHOP VAS UTRECHT, (15t7). 197 v g* nv ther stont Bonder all vertreck ende van mijnent wegen genoempten , ... f*) ende boden,
brijnger sbrieffs, then in ij listen mijn wtgegeuen gereyt gelt, als hondert XXXVIIJ golden gulden VIIJ stuuer Brabants, die mij gedachten schuven , huber etc., nae jnhalt sbrieffs jn veren Janden gekoft ende ick soe lange onlboiren hebbe, nyet betalen, so wurdt v g. lot mijner tnoettorfft ende billicheyt mij drijngen ende dwijngen dess ende ander v g. ende derseluer vicarien Herman Loc- horst ongebuerlick affneemongen ende jnhaldongen des mijnen etc. nyet alleyn nv tuerstont mun- delick ende scbrijfftJick legens die drye stalen jn geineyn en ijgelieker stat beyder Sticht Vtrechts bijsonder mij des beclaigen , mer weert oick alJe die selue handeJen onuertoechtlicker ain alien fursten, steden ende stadt des Roeinsche rijcks etc., jn Neder ende Ouerlende spraick, als oick die selue schrijffte, nv eens deels bij mij selfis noch jnt beymlick begrepen ende bevvairdt ztjndt, laiten prenten, wt senden ende allenthaluen ainslaen, dwelck ick lieuer weer verdraigen; mer so v g. mij mijn armoedt affgenomen gnedichs ende well vertroest, tende then mijnsten tot mijnen hoifitsomme vanden vicarien nyet verholpen en heefft ende tot dyen mij dat affgenomen nyet en wolde betalen, soe en kan mij nyemant jn arger, mer v g., dat niij leet iss, schijmplick .ende verachllick nemen ind wtmeten, dwelck allet v g. alleyn mijt mijn ontfaugen ermoet (dwelck v g. wenich ende mij voell helpen offt schaiden) maich ijtzont verhueden ende oick sulx also vurstelicken ende ghebuerlicken voirt to kommen, will ick die selue1 v g. byermede onderdanich- licken ende getrouwelicken gebeden, oick voir ferrer ongenuecht, die welcke doir langer voerbal- donge des mijnen kurtlick mocht werden ontspringen, ghewairschouwet ende desshaluen mijn eer verwairt bebben; dan vm voirgesachter uwerer gnaden resignierens voirg. afftreckens ende mijner noettorfft (soe veer dat wie voir steet, nyet voirkommen) weerdt jck mij voir vertaelder bandelonge etc. beclaigen ende hyer jn gheyns weges siill stain, noch yets vertrecken; js oick in mijnre macht nyet dan dess wegen yet voirders to daigen leysten, to wachten noch om ^nnich andere plaetze to kommen noch to senden. Datum vt in litteris. Dcel A. 747.
- -
N\ 812. Copia vanden brief eener vrowen, van tceghen des liscop Frederics van F"trecht
den Philips ffosen ter aentwairt gescreicen wesende.
Mijnen vrientlicke gruet. Wetet Philips, guede vrundt, dat jck vwen brieff ontfangen bebbe
ende die gebracht aen banden Peter llennep, die welcke hem swairheyt gemaickt heefft dat mijn gned. heer van Vtrecht te presentieren; soe bij nv nyet well te pas en is, soe heb jck jnden besten die brieuen mijnen gned. heer selfs gebracht, die sijn gnaden gelesen heefft. Ende vervremt hem seer, dat gij nv sulcke penninge heyschende-sijndt aen sijn genaden, soe sijn genaden nyet erkent v jnt groet offte cleyn yet schuldich te wesen; ende weert saicke, dat gij aen sijne gnaden yet then achteren geweest waren, meynde sijn gnaden, soe ghij soe dicke ende mennich werue alhyer to Wijck geweest bebben, jghij badden sijn gnaden billich dairomme veruolcht, wolde sijn gnaden v guede behoirlicke antwoirdt bebben gegeuen. Ende soe dan sijn gnaden in sulckenfaine nyet en is, ijmandt tsijne tegens reden ende bescheyt te ontholden, soe mach sijn gnaden noch. lijden, off gij emmers meynen willen enfch behoirlick seggen op sijn gnaden te bebben, dat ghij mijt vwen bescheyt ende bewijs alhyer bij zijn gnaden com en, sijn gnaden willen die hoeren ende sicb dair op nae gestalt ende ervijndijng der saicken soe balden ende bewijsen, dat ghij ^gheen billick reden offte oirsaecken sullen kunnen hebben v onrechts van sijn gnaden te beclaigen; ende --:------------------ \ (i,) Ook in Let handschrift oningevuld gelaten.
|
||||
|
198 FREDETUK VAK BADEN, (1517)*
jck begeer soe gij meer brieuen alhyer senden wilt, dat gij die yemants ander3 beueelen, want
mij als een vrome persone nyet getemmet noch gelegen en is, mij voirder sulcke brieff te onder- wijnden; dat wilt van mij jnden besten verstaen, Gescreuen to Wijck, opten tweesten dach jn Januario, anno etc. XVIJ. Gheert Koen.
Opschrift: Den eerbaeren ende wijsen Philips Hoosen, mijn gueden vrunt, in sijn hant, Deel A. 748. N*. 813, Karel, hertog van Geldery aan de 3 siaten van Utrecht, over de overrompeling der
stad Goor. Kairle, herttouch van Gelre ind van Guylick , jnd greue van Zutphen.
Weirdige, edell, hoichgeleerde, eirbare ind frome lieue neue, aendechtige ind bijsondere. Wij bebben vwer lieffden schrijfften mit jngelachter copien des brieffs van ritterschap ind stede van Auerijssell aen v gescreuen aengaende den geweltlicken bandell to Goer vanden khechten geschiet, horen lesen ind verstaen. Vuegen v dairop jn alien gaeden to weten, dat wij dieselue knechten yrstmails jn onsen dienst aengenomen ind nae onse Vrieslanden geschickt, oni to doen sghoenen, wij hem ter tijt beuolen ; dair jnne zij sicb so scbentlick ind oneerlick gehalden ind bewesen beb- ben, dattet ons nyet waill lijdelick geweest is. Ind want zij die onse in Vrieslandt bescbedicht, gefangen ind dairbauen weder to rugh getaigen ind vwe ondersaiten beschedicht ind auerfallen, ind eer zij sich soe aen Ghoef gekeert bebben, twelick vns, kenne Got, van ganse berten leit is, bebben wij ons derseluer knechten auer all nyet jnt groit off cleyn willen onderwijnden off aentrecken; dan wanneer wij bij ons selffz soe gestalt weeren geweest off enigen hulp offbijstandt vanden ywen gehadt hedden, wolden wij ons selffz jn persoenen mit onser macbt soe tegen zij gehalden ende bewesen, dat men gespuert ind gemerckt solde hehben, wij guede fruntschap ind naebuerschap mit v ind dem Sticht tonderbalden, ind den ondersaiten soe waill as onsselffz onder- saiten to helpen, verdedingen ind vur gewalt to beschermen van berten geneight sijn, as wij der stadt van Deuenther mit den boichgeleerden onsen lieuen raedt ind getrouwen meister Wynandt van Arnbem, doctor etc, sulx muntlick bebben laiten weten, Wij hebben oick, eer ons vwen brieff then handen quani, op alle oirden onser landtschappen doen beuelen, wair men enige van dieselue bekomen kan, to ersteken ind to hantplicbten, so ons van denseluen knechten meer auer- fals ind gewaltz dan den vwen geschiet ind aengekeert is. Ind wair jnne wij v ind dem gantzen Sticht wille ind gefallen doen moighen, dairtoe sijn wij bereyt allet tot onderhaldinge gueder fruntlicken naebuerschap mit v 1., die Got bewaeren moet, Gegeuen jn onse stadt Arnhem, den XVJea dach Januarij, anno etc. XVIJ\ Get. Charles. lager muylickom.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, riddcrsehap en stad van Utrecht, Deel D. 465.
N". 814. De ridderschap en 3 steden van Overijssel melden aan de 3 staten van Utrecht de
redenen, welke hen hewegen hunne gedep* niet naar Utrecht te zenden, en dat zij de heslissing ter sake der translatie aan hen overlaten* Werdige, hoichgeleerde, edelle, strenge, vromme, erbaere, wijse ende voersichtige heren,
bijsunders gude vrende. De brieue van vwen werdigen, edelen ende wijsen lieffden mit copien des voirgeuens van den edelen, walgeboren ende vermogenden heren, heren Henrick, greue van Nassouw etc., mitten anderen beeren ambasiatoren, geschickt sijnde vander co, mat. van Hispanien angaende de translatie des bisdoms ende oick vander boetscap der geschicter vrende des doirluch- tigen ende boichgeboren ffursten, hertogen van Gelre etc., ende mede vant antwort de seluen |
||||
|
BfSSCIIOP VAIC UTRECHT, (1517). 199
heren greuen van Nassouw bij vwen werdigen, edelen ende wijsen lieffden gegeuen, vns opten
Xtca desser jegenwoirdiger niaent January togesant, hebben wij guetlicken ontfangen ende de selue ende oick de montbaetsscap vnser drier steden secretarien der saicken oick berurende genoich verstaen. Ende want vwe werdige, edele ende wijse lieffden begerden dair op mitten ijrsten bij ons maelstadt to holden ende dan vnse treffelixste ende meeste vrende mit volkomender macht aldair te vuegen, om sulcke antwort der co. mat., oick den ffursten van Gelre te mogen geuen ende samentlicken dair op te raden, ende dan voirt ander co. mat. ende anders inede to besenden, op dat wij all vith perijkell, oirloge, last ende verdriet blijuen mochten etc., solden wij vns eer- tides ongetwijuelt dair op beraden ende vwen werdigen, edelen ende wijsen lieffden antwort laten wetten hebben, dan vermits den jamerlicken hendelJ bijnnen Goir geschiet, ende den loep de^r knechten ende andere merckelicke lasten, is sulx tot noch verlopen, twelck wij begeren ons na gelegenheit niet te verltijren. Ende so dan oick vwe werdige, edele ende erbare lieffden ons nu opten XVeu dach January hebben togescickt etlicke scrijfften, gekomen sijnde vander co, mat. van Hispanien ende vanden werdigen heren den doemproesst, angande de vnie ende verbintenisse tusschen den alregroitmogensten coningen Vranckrijck ende Spangien gemaickt, daer Sticht van Vtrecht tot vwer ende vnser declaracie ende belieffenisse mede jnbegrepen is, begerende dairop ende oick om een antwort te sceppen ander co. mat. vander vurs. translalien vnse treffelixste vrende mit volkomen macht noch aldair te vuegen etc.; jst dat wij dair op bijnnen der sladtZwolle dessen dach vergaddert sijnde, sulx alst nader saicken gelegentheit behoirden, rijpelicken ende mit zwaricheit auergelacht ende bewegen hebben; dan angernerckt vwe werdige, edele ende wijse lieffden de ouerste ende principaelste litmaten sijn vanden gantzen Gestichte, de jn sulcken ende dergelijcken gemenen lantsaicken behoren voir te ramen, konnen de selue well auerleggen, wij nijmantz aldair mit volkomen macht konnen off mogen schicken; want jngeualle dair ijmantz geschickt worde* solden zij, vwer lieffden voirraem gehoirt hebbende, altijt oir report ende verhaell an vns mpeten ende wijllen nemen. Om dan sulcken verlaren kost, arheyt, moyssel ende onlede te vermijden, ende want oick de wege thants seer onreysber ende onveilich sijn, begeren wij andechtlicken vwe werdige, edele ende erbaren lieffden desser saicken mit wijslicker voirsinic- heit ten herten nemen ende betrachten ende dair jnne raden ende handelen, sodat de lantscappen ende ondersaten ten beiden sijden der IJsselen buten oirloge, verdriet ende ewige verderffenisse jn ruste, vrede, gemack ende eendrechticheit mogen bhjuen, ende vns vwer lieffden gruntlicke mey- ninge ende entlick beslot dair van scrijfftlicken off anders ontdecken wijllen, wij ons daerop na older gewoenten oick beraden ende Vnse gude meyninge alsdan niet weder Yerswigen den seJuen vwen werdigen, edelen ende arbaren lieffden, die Gode AJmachtich allijt in voirsiniger wijsheit in aller waluaert moet behoeden. Gescreuen onder segell der stadt Swolle, wij hijr to dijtinaell semptlicken gebruicken , op donredach na Conceptions sancti Pauli (29 Jan.), anno Domini etc. XVU. Gemene ritterscap des Ouer Stichts van Vtrecht, burgermesteren, scepenen ende raedt der steden Deuenter, Campen ende Swolle, Optchrift: Ah voren, Deel A. 749, N°. 815. De 3 staten van Utrecht geven aan de ridder&chap en de 3 steden van Ouerijssel hunne
bevreemding over dit antwoord te kenneny en verzoeken onhewlmpeld hun qevoelen over de zaah te vernemen. Aen gemeen ritterschap ende steden van Ouerijse].
Eerbare, vrome, wijse, voirsichtige, bijzonder guede vrunde. Vwer Hefden scriften vanden dale op donredach nae conuersionis Pauli lestleden etc., eyntlicke besluytende, dat uwe liefden
|
||||
|
. - ■ .
200 FREDERUt VAN BADEfl , (1517).
dier zaken haluen jn uwen liefden scriften beruert, bijnnen Zwolle vergadert zijn geweest, ende
nae der zake gelegenlheyt, die mijt zwaerheyt ouergelacht ende ouerwegen hebben, dan zoe wij principael ouerste litmaten zijn \anden gansen Gestichte ende -voir behoeren te ramen , en costen uwe liefden nyemantz schicken volmechtich, zoe doch die gescict worden hoir verhael zouden moeten nemen, wederom ouer tbe hrengen, mijt begeerte wij dese zake mijt wijslicker voirsienicheyt ter herten nemen, ende daer jnne zoe raden ende handelen wouden, dat die lanlscapen ende onder- zaten ten beyden zijden der Usulen buten oirloge, verdriet ende ewige verderffnisse jn goede rusten, vrede, getnack ende eendrachticbeyt blijuen mochten, ende des onse vruntlicke meyninge ende eyntlicke- beslot etc., wie die voirsc. uwer 1. scriften wijder vermelden, hebben wij huyden jn onsen generael capittell, dat daer op jn zonderheyt verscreuen ende vergadert was, guetlicken verhoert eude wel verstaen. Soe dan wij copie onser antwoirt, die wij aender co. mat. van Spaen- gen opten XXea dacb Octobris anno XV J lestleden deden, oick copie des voirgeuens vander edelen, vermoegenden heeren graue van Nassou\etc., ende anderen ambasiatoren vander co. mat. van Spaengen etc., aengaende die translatie des bisdoms etc, ende jnsgelijcken copie vander boet- scap vande raden ende vrunden der hoicbgeboeren fursten, hertoge van Gelre etc., ende mede van onser antwort den zelfden heren graue van Nassou etc. bij ons gedaen aen vwen lieffden toe- gesant hebben gehadt; oick zoe uwe 1. trepoirt der drier steden secretarien vant ghene zij mijt ons verhandelden voirde vergangen boechtijt van Kersmisse, ongetwijuelt wel verstaen hebben; daer op oick uwe 1. nv maelstat geholden hebben, zoe wij verhoeren, kunnen wij nyet ouerleggen, zoe veel reden, merckelicke zaken ende punten, jn onser voir antwoirt aender co. mat. gesandt, oick jn alien voirgeuen, boetscape, antwort, scriften ende repoirt voirscr. geruert werden, waer l)ij ende waer omme uwe liefden egheen punt van alien delibereert off ouerleyt en hebben, dan bloet ende simpelicken alle punten ende zaken sus afslaen, zonder deliberatie ofte bijschickinge, om samentlicken to moegen delibereren ende dese zaken, die zwaer ende lastich zijn, tot onsen slot ende voirraem aldus refereren, Soe dan uwe samenden liefden wel konnen bemercken alle gelegentheyt deser dingen; ende wes bij ons sus lange ende sus verre hier jnne bewegen ende ouerleyt worden is, bij welcke onse voirscriften ende dese onse voirramingen-, om te verhueden ende te versien alle onlede, sus hier wt aller zijden verrijsen mochten, wij ons verhalden ter tijt ' ende alsoe lange, dat uwe liefden ons ander ofte beier rede ende raminge voirgauen, bidden ende begeren wij noch guetelicken, dat uwe 1. allet dat voirscr. is, willen hoichlicken, zeer wijselicken ende voirsinnichlicken ouerleggen ende ons noch uwer 1. eyntlicke deliberatie, goede meyninge, tzij bij deputatien ofte scriftelicke, op dese ende andere onsen voirbegeerlen ende schriften toeverlatelicken verwittigen laten willen, om samentlicken mijt zulcker deliberatien ende uwer 1. deputeerde vrunde zulcke goede onser aire samentlicke ineyningen ende antwoirt der co. mat. te moegen doen verboetscapen, des wij, als den voirsc. edelen, vermoegenden graue van Nassou etc, toegesacht ende , ter antwoirt gedaen wort- op manendach jn crastino Innocentium, verhoepcn ende vertruwen moegen , dieselfde co. mat. moegelicken ende redelicken wel mede te vreden wesen zal moegen, opdat wij alle jn eendrachticheyt ende onder eenen fursten ende heren ende onder ons zelues nyet verdeylt jn onse priuilegien, dan eenluyde zonder malcanderen te verlalen, voirt die lanlscappen ende onderzaten te beyden zijden der Usulen buten verdriet ende ongemack blijuen ende alle ongenade der co. mat. ende anderen fursten ende heren sus vermijden moegen. Ende woe wel wij ganselicken ende ongetwijuelt oris des aldus versien ende vertruwen tot uwen liefden, begheren nyet te min bier van die goede, vruntlicke, eyntlicken, onbedecle meyninge, zonde.r meer simulalie ende langer verhael ende wtwegen sus te suecken, opdat wij |
||||
|
BISSCHOP YAS UTRECHT, (1517). 201
daer durch eens wijs werden moegen, wes wij uwer samenden liefden goeden raets hier jnne
eens ende voiral ons toe zellen moegen weten te verlaten van uwen eersamen, vromen, samender
lieffden, die onse Heer God Almeehtich behueden wil Jang, welvarende, zelich ende gesondt.
Gescreuen tUtrecht onder tsignet des doemdekens ende heren Johans van Zuylen van Nyeuelt,
ritters, ende der stadt van Vtrecht secreeten, twelck wij tsamenlicken gebruycken, op vrijdach
nae Purificationis Marie, VJta February, anno etc. XVJJ°.
Prelaten ende capittelen der vijff goidshuysen, gemeen ritterscap ende steden
Vtrecht ende Amersfoirt, als drie staten des Neder Stichts.
Concept. Deel A. 750. N\ 816. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan de ridderschap en 3 tied en van Overijssel
nogmaals meer bepaald antwoord op hunne vorige missiven. Erbare, vrome, wijse, vorsichtige, bijsonder goede vrunde. Wij houden uwen 1. genoich
indachtich onser scrijfften vanden date Va Januarij lestleden ende oick onser aire laiste wederver- maninge, die scrijffte van date VJ February, opten selffden vorscriften ende saken andragende aen uwen 1. van ons gesant etc., aengaende die sake ende dingen van die resignatie off translatie dess bisdoms etc., daer uwe 1. ons bij onsen boden mijtten monde vpseggen deden, dat uwe L maelstat daer op ende vergaderinge hebben zouden ende een antwoirt alsdan mijtten iersten uwer meninge ende berades verwittigen Jaten. Want dan, erbare, vrome, goede vrunde, de saken zwaerlick toe bewegen staen, ons ende uwen I. samentlicken ende sonder majcanderen hier jnne niet en behoren te sluten, verhopen wij ijmmers uwen I. dit vertreck niet vor en nemen tot achterdeel van onss. Begeren dair om noch, dat uwe 1. ons opten vors. onsen vorscrifften die f^oede meninge ende antvvort bij deputaten offte scrifftelicken bij desen boden wtdragende ende onbedect willen weten laten, ons na mogen weten te vuegen ende der c. mat. hier op tebeseynden, opdat onse vertreck aldus ons niet eniger quader maten ende ongenade verkeert en werde, ende wij alle in ruste, vrede sonder ongemack ende dese alinge lande in welfaren verbliuen mogen; vertruwen ende versien dess aldus well hertelicken ende ganselicken ongetwijfelt ter uwen samen- den erbare, vromen liefden, die onse Heer God Almeehtich etc. XXIIJ* February, anno XVLT. 3 status.
Concept. Aen ritterscap ende steden van Ouerijssel. Deel A. 754. N°. 817. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan den Msschop van Utrecht bepaald antwoord
op hunne vorige missiven. Erwerdige vader in Got, hoichgeboeren, vermoegende furst, Qen. lieff heer. Wij houden
uwen g. genoich indachtich onser scrifften ende begeerten in crastino Innocentium ende daer na prima Januarij ende noch daer na IX Januarij laest verleden aen uwen g. gesant ende vermaent, aengaende die resignatie van uwen g. bisdoms etc. Ende soe dan uwe g. opten X dach van Januario lestleden ons ter antwoirt aller laist scriuen deden, als dat deselffde uwe g. onse verma- ninge van antwort te hebben op onsen vorgeruerten voerscrifften guetelicken ontfangen ende wael genoich verstanden hadden, doch want jnden selffden onsen voergeruerten scrifften uwen g. andere wegen van ons voergegeuen worden weren, daer op uwen g. wael van noden waer ripelik toe beraden, twelck de selffde uwe g. soe balde niet bijbrengen conde, sus wouden de selffde uwe g. ,opt selffde, soe ^erin^e ^mogeliken weer, wijder daer op beraden, ende ons alsdan bij uwer g. iseluest boden pnvertochlike antwort weten laten, wie uwer g. scrifften aen ons gesant wijder II. 26 |
||||||
|
202 PREDEBIK VAS BADttK, (1517).
|
|||||
|
vermelden. Ende soe wij noch van uwer g. beraet noch vanden antwort vors., die uwe g. ons
sus toe doen scriuen dede te schicken, sus lanck niet vernomen hebben ende niet en verhoren,
bidden ende begeren wij noch oitmoedeliken, dat uwe f. g. op der vors. onsen laisten ende an-
deren vorscrifften, ten selfften eynde gedragende, ons eens entliken onbedect die bescbeydelike
uwer g. wtdragende meninge ende antwort ouerseynden willen , sonder meer jnvallens off'te ver-
treckes, onss in den besten na te moegen weten bier jnne te hebben, ende dem na alsdan aen den
co. mt. van Spaengen scriffliken ofl't bij deputatien onse goede meninge ende antwort opte begeerte,
van zijnre co. mt, wegen aen ons voirder hoichtijt van Kersmisse gedaen, oick te moegen weten,
soe mijt goeden deliberatien te doen vervuegen ende te antworden, dat sulx vertreckes vanden
selffder c. mt. ons niet als contempt ende jn ongenade affgenomen en werden. Betruwen ons
dess aldus ganselicken tot uwen f. g., begerende oitmoedelike hier van antwort bij desen onsen
boden vanden selffden uwen f. g., die onse Heer God Almachtich in langen, vroliken, gesonden
Hue ende leuen salichliken behueden will ende gesparen. Gescreuen tUtrecht, XXIIJ* February,
anno XVIJ.
3 status.
Concept. Deel A. 755. N°. 818. De hisschop van Utrecht aan de 3 staten van Utrecht. Toezending van stuhhen
hetreffende het verdrag tusschen den honing van Spanje en den honing van Franhrijh, waarhij het Sticht hegrepen is. Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Die doirluchtige ende hoichgeboren furst, vnse genedige lieue heer die coninck van Hispanyen etc., heflft ons bijnnen corts verschenen dagen sehrijfftlicke doen ver- wittigen, woe zijn ko. mat. enen vruntlicken verbunt mijt den coninck van Vranckrijcke jnne gegaen sij, waer jnne zijn ko. gnade op zijner zijde vns ende vnse lande ende vndersaten mede begrijpen doen hcbbe, soe verre wij daer jnne wesen willen, des zijn*ko. mat. begeert vnse me- ninge te vernemen, als ghij aen desen hier jnne gesloten copien breden sien zullen werden. Ende soe dan voer enigen verschenen jaren vns dergelijcken saken ende begeerten oick voergecomen waren, deden wij daer op ter antwoert geuen, dat wij des-waell te vreden waren, beholdelicken dat alle olde tractaten, die te vorens tusschen vnsen Gesticbte ende den landen daer aen gelegen, opgericht ende besegelt weren, bier doer ongekrencket ende vnverbroecken sulden blijuen, wellichs nw in deser sake oick wael onse beste bevuelen were, doch op uwe verbeteren; daer van wij uwe guede meninge ende antwoert yerstdages begeren te vernemen. Godt zij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXVen dacb jn Ffebruario, anno etc. XVIJ0. Get, hosz.
Opichrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 756. De in dezen brief vermelde afschriften luiden aldus;
N\ 819. Carolus Hispaniarum vtriusque Sicilie rex, archidux Austrie, dux Burgondie etc., reuerendo
in Christo patri, episcopo Traiectensi, consanguineo et amico nostro carissimo salutem. In tractatu confederations in ciuitate Nouiomensi inter christianissimum Francorum regcm et nos inite nuper et concluse, jn quo ad tuitionem et conseruationem regnorum et principatuum dominiorumque nostrorum tarn citra quam vltra Alpes nos submisimus, vt amicorum amici et hostium hostes mutuo esseraus, nos paternitatem vestram pro confederato et coniuncto nostro complexi sumus |
|||||
|
BISSCHOP VAN tiTRECHT, (1517). 203
|
|||||
|
et denominauimus, vt ex serie articuli mentionem rei huius habentis, quern ad vos consignamus
intueri poteritis, et quum conuentum est, vt confederati, per ipsuin regem et nos vtriinque com- prehensi, infra octo mensium spacium a decimatertia mensis Augusti nouissinie preteriti currentium litteris suis declaratorijs significare tenentur, si pro comprehensis ac nominatis in dicto tractatu baberi censerique velint, vestram rogamus paternitatem, vt has litteras vestras declaratorias juxta tenorem istis inclusum aut aliam quam duxeritis meliorem formam confici mandetis, ad nosque quam primum vt eis iuxta preactum vtaniur articulum destinari. In ceteris, reuerende jn Cbristo pater, consanguineo et amice noster charissime Deus Optimus Maximus v. p. vitam incolumen tribuat et longeuam. Ex Bruxella IIIJa die mensis Januario, anno XVC XVJ\ Vostre cousin Chaerles. Haneton.
Reucrendo jn Cliristo pater, episcopo Traiectensi, consanguineo
et amico nostro charissimo. Deel A. 757.
N\ 820.
Et in hac amicitia et confederatione comprehensi erunt amici adiuncti et confederati vtriusque
dictorum dominorum reguni, videlicet pro parte dicti christianissimi regis sanctissimus dominus noster papa et sancta sedes apostolica , sacrum jmperium , electores et principes dicti imperij regis Scothie et Hungarie, duces Sabandie, Lotbaringie et Geldrie, octo cantones Ligarum, que ingresse sunt fedus dicti regis Ligagrisea, dominia Venetiarum, Florentie et Luce, marcbiones montis Ferrati et Salutij, episcopus Leodiensis et dominus de Sedam, pro parte vero dicti catbolici regis prefatus sanctissimus dominus nosier papa et sancta sedes aposiolica, maiestas imperialis, electores et aljj sacri jmperij principes, reges Vngarie, Bobemie, Datie, Anglieet Portugalliae, domina Margareta Austrie, dotalis Sabandie dicti catholici regis amita, duces Lotharingie, Sabandie, Saxonie, Cleuensis Julie de Brunswijck, eorum seruitores et subditi marchio Badensis episcopus et dux Cameracensis cum ciuitate, opidis et statibus Cameraci et comitalus Cameracesii, episcopus, ciuitas, opida et status dyocesium jnferioris et superioris Traiectensis, lige Heluetiorum, comites Hoernenses et de Wer- denberch, ciuitas, opida et status patriarum Leodiensis et Lossensis, ciuitas et status Metensis, ba- rones, nobiles et alii subditi patrie Geldrie, adberentes parti dicti catholici regis poterunt quoque nominare, si expedire ipsis videbitur, alios suos confederates in ratificatione tractatus presentis, qui confederati intra octo menses proxiine sequentes, si comprehendi velint, tenebuntur suis litteris declaratorijs aperire et ad eum regnum mittere, qui ipsos denominauerit, vt alteri notificeret t quod si aliqui dictorum amicorum adiunctorum, et confederatorum recensarent aut differrent suas litteras declaratorias acceptionis dicte amicitie intra prescriptum tempus tradere aut post earum traditionem "tliquid contra et jn preiudicum dictos reges in suo robore et vigore persistet. Deel A. 757 verso.
N\ 821,
Nos etc vniuersis presentes litteras jnspecturis salutem. Gum serenissimus, excellentissimus et
potentissimus princeps Carolus, Dei gratia Hispaniarum vtriusque Sicilie, Jherusalem etc., rex ca- tholicus, archidux Austrie, dux Burgondie, Brabantie, comes Flandrie etc., suis nobis litteris jn- presentiarum significauerlt, quod in tractatu amicitie pacis et confederations, jnite et concluse in ciuitate Nouiomensi XIIJ die Augusti nouissime preteriti jnter serenissimum, excellentissimum et potentissimum principem Ffranciscum, eadem gratia cbristianissimum Francie regetn, ex vna, necnon prefatum catholicum regem ex parte altera, eorum regna, dominia et principatus citra et vltra Alpes, jdem rex catholicus nos in eodem tractatu, tanquara vnum ex suis confederalis et amicis 26*
|
|||||
|
204 FREDERIK. VAN BADEN, (1517).
|
|||||
|
comprehenderit et denominauerit, sitque inter alia in dicto tractatu dictum et conuentum, intra
terminum octo mensium a dicta decima tertia die mensis Augusti currentium confederati et amici
vtriusque denorainati et coniprehensi suis patentibus litteris declarare et fateri tenebunlur, si in
confederatione tractatuque predicto pro comprehensis haberi velint et ratum habeant, notum faci-
mus, quod honorem, quo rex catholicus nos affecit in dicto tractatu, nos pro suo confederato no-
minando et comprehendendo agnoscentes et eiusmodi comprehensionem ratam et gratam habentes
lenore presentium declarauimus et declaramus nostri desiderij voluntatis et intentionis esse, vt cen-
seamur permaneamusque comprehensi in prenominato tractatu eiusque beneficio et effectu gaudere
et potiri valeamus et quoduis opus sit aut contingere nos potest, promisimus et bona fide per pre-
sentes promittimus, nos tractatum ipsum juxta eius forrnam ac tenorem sequilurosatqueobseruaturos
eidem nullatenus contrauenturi aut contrarum molituri. Jn cuius rei testimonium nostrum pre-
sentibus jussimus appendi sigillum. Datum etc. <
Deel A. 758.
N°. 822. De hisschop van Utrecht helooft aan de 3 staten van Utrecht spoedig antwoord op
hun laattte schrijven. Van Goets genaden Frederick, bisschop tUtrecht, geboren marckgreue van Baden.
Eerbare, lieue vriende. Vwe schrijuen vns nw toegesant, waer jnne ghij vns vermanen uvver voerschrifften aen vns gedaen, als vander sake aengaende die resignatie deser vnses bisdoems ende vnser laetster antwoert v gegeuen, waerop ghij noch vnse voerder entlicke meyninge begeren te vernemen, hebben wij allet mijt breyder jnneholt van uwen brieff verstanden, ende willen v hierop, wilt Godt, bijnnen corten dagen mijt onsen sehTs boede vnse antwoert doen toescbicken. Godt zij mijt v. Gegeuen in vnsen slote Duersteden, opten XXVJon dach in Ffebruaria, anno etc. XVIJ\ Get. hosz. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stad van Utrecht. Deel A. 759.
N°. 823. Karel, hertog van Gelder, zendt Hendrik van Gent en Wijnant van Arnhem naar
de 3 Haten van Utrecht. Kairle, herttouch van Gelre ind van Guylich, jnd greue van Zutphen.
Weirdige, edell, hoichgeleerde, eirbair ind froeme, eirsame, wijse ind vursichtige lieue neue,
aendechtigen ind bijsondere. Wij schicken tegenwoirdich den hoichgeleerden onse lieue rede ind getrouwen Henrick, heren tot Genth, erfhoiffmeister etc ind meister Wijnandt van Arnhem, doctor, beueelre etc., mit etzlicke montboetschappen aldair tot vwe lieffden, as dieselue van oer waill verstaen ind vernemen sullen. Soe is onse fruntlicke begeren, vwe lieffden willen dieselue guetlick hoeren, volcomelick as onsseluen geloeuen ind sich jnt ghoent zij van onser wegen seg- gen werden, halden ind bewijsen, as wij dieselue toebetrouwen; dat willen wij tallen tijden weder verschulden om vwe lieffclen, die Got Almechticb bevvaren meet. Gegeuen jn onser stadt Arnhem, den XXVIJen dach Februarij , anno etc. ,XVU°. Get* Charles. lager muymckom.
Opschrift: Ah voren. Deel A. 700.
N°. 824. Karel, hertog van Gelder, zendt Pieter van den Botch naar de 3 ttaten van Utrecht,
ter zahe van het verhond met den honing van Frankrijk. Kairle, hertouch van Gelre ind van Guylich, ind greue van Zutphen.
Weirdige, edell, hoichgeleerde, eirbair ind froeme, eirsame wijse ind vursichtige lieue neue, |
|||||
|
B1SS0&0P VA» UTRECHT, (1517). 205
|
|||||
|
aindechtigen ind bijsonderen. Wij hebben gisteren auondt durch onsen secretarium, Peteren van
den Bosch, brieuen ain vwe lieffden* haldende van die konijncklicke weerde van Franckrijck ont- fangen, die welcke wij tegenwoirdich mit denseluen onsen secretario vweil lieffden auerschicken, oin dairbeneuen dieselue jnd oick onse rede ijtzont aldair wesende, der co. w. ind onse guede meynonge tkennen lo geuen ind to verbaitschappen. So is onse fruntlicke begeren , vvve lieffden wilien dieselue guetlick hoeren, volcomelick gelijck onsseluen geloeuen ind mit gantzen herten betrachten, wat jnder saicken tnust ind bequeemste van noeden wesen sail, soe daer jnne vlijt, neersticheit ind diligentie gebruyckt wesen moet, as wij niet en twijuelen dat bij sich selffz waiil wijder sullen auerleggen vwe lieffden, die Got Almechtieh bewaeren moet. Gegeuen bijnnen onser stat Arnhem opten yersten dach Martij, noslro sub secreto, anno etc. XVU°. Get. chables.
Optchrift: Als voren. Deel A. 761. N". 825. De hotting van Frankrijk zendt aan de 3 ttaten van Utrecht afschrift van den
open brief) waarbij het Stickt in het verbond met den honing van Spanje wordt begrepen. Cbers et grans amys. Par le traicte damitie, fraternite, confederacion et alliance faict en la
ville de Noyen entre le roy catholique nostre filz etnous, noz royaumes, pais, terres, seingneuries et subgectz, nous yous auons nommez et' coinprins de nostre part comine noz confederez et alliez, ainsi que pourrez veoir par noz lettres de nommacion et comprehencion, que nons vpus envoyons. Et pour ce que si vons voullez joyr du benefie de lad. amitie, jl est besoing que envoyez voz lettres dacceptacion dedans le temps sus ce ordonue. Nous vous en auons bien volu escripre , afin que aduisez de les nous enuoyer pour en faire apparoir audit roy catholique en cnsuiant le dit traictie. Ghers et grans amys, noslre Seigneur soit garde de vous. Donne a Paris le I1IJ iour de Feurier. Francoys. Gedoyn.
A uos cliers et grans amys les seingneurs nobles burgermaistres
Afschrift. et estatz de la ville et pays dUtrccht. Deel A. 762. Het in dezen brief vermeld afschrift luidt aU volgt :
N\ 826.
Francoys, par la grace de Dieu roy de France, due de Millan, sr. de Genues, a tous ceulx
qui ces presentes lettres verront salut. Comme puisnagueres et en ce mois de Aoust derrenier traictie damitie, confederacion et alliance ait este faict et conclu en nostre ville de Noyon entre les am- bassadeurs et deputez de nous et de nostre treschier et tresame filz et bon irere le roy catholicque pour nous et chasoun de, nous noz royaumes, pays, terres, seigneuries et subgectz en facon que nous et nostredit filz et bon frere doresmais serons bons vrays amys damys et ennemis deuenus pour la garde, trucion et deffence de nos estatz, royaumes, pays, terres, seigneurie3 et subgectz taut deca que dela les mons, nous entre aymerons et cherirons et garderons chascun bien et loyaument de tout nostre pouoir, la vie, Ihonneur et les estaz Jun de lautre sans fraude, dol ou machinacion quelconque, et ne fauoriserons ou soustiendrons quelque personne que ce soit lun alencontre de lautre, mesmement ne donnerons passaige, ayde, faueur, assistance ou recueil par noz villes et pais, soit de viures, artillerye, gens, argent ou autres choses a cellui ou a ceulx, qui par inuasion pourroient ou vouldroient porter nuysance ou greuance lun a lautre directement ou jndirectement |
|||||
|
20G
|
FREI>ERIK VAN BADEN, (1517).
|
||||||
|
en quelque maniere que ce soit, et serons tenus ayder, et assister lun lautre a ladite garde,
trucion et deffence de nosditz estatz royaumes, pays, terres, seigneuries, qui apresent nous tenons et possedons tant deca que dela les mons, enuers et contre tous ceulx , qui offenser et jnuader nous youldroient et pourront les marchans et subgecls de chascun de nosdits royaumes, pais, terres et seigneuries, aller et conuerser esditz royaumes, pais et seigneuries lun de lautre tant en mar- chandise, qui autrement par mer , par terre et eaues douches seurement et sainnement, sans ce quil leur soit ou puisse estre donne aucun empeschement ou dommaige, en payant seullement les anciens peaiges , costumes, tonlieux et autres deuoirs en la forme et maniere que de toute au- ciennete Ion a acoustume de payer, ainsi que plusaplain est contenu et declaire oudit traicte , en ensuiant lequel nous soit loysible nommer et comprendre en ladite amitie nos confederez et aliez, pour joyr du benefice de ladite amitie, moyennant que dedans huyt moys ceulx, qui seront par nous et chascun de nous nommez, seront tenuz enuoyer leurs lettres a cellui, qui les aura nom- mez , par lesquelles jlz acceptent ladicte nominacion et comprehension, sauoir, faisons que nous ce considere et la bonne amitie, confederacion et alliance, que est entre nous et la ville et estatz du pays de Vtrecht, jcelle ville et estatz du pays de Vtrecht auons nommez et comprins, nommons et comprenons de nostre part par ces presentes pour nos alliez et confederez oudit traicte damitie, fraternite, confederation et alliance perpetuelle, que ainsi a este et est prinse entre nous et nos- tredit filz et bon frere le roy catholicque, voullant, accordant et consentant, quilz joyssent dudit benefice de ladicte amitie comme noz alliez selon le contenu dicellui traicte, se bon leur semble, en enuoyant par lesdits ville et estatz dudit pays de Vtrecht leur lettres dacceptacion dedans ledit temps de huit mois prochains a compter du jour de la conclusion dudit traicte. En tesmoing de ce nous auons signe ces presentes de nostre main et a jcelles faici mestre nostre seel, Donne a Paris le 1IJ° jour de Feurier Ian de grace mil cincq cens et seize et de nostre regne le troxieme. Francois. Par le roy
Dedoyn.
Deel B. 763.
N\ 827. De ridderschap en 3 steden van Ooerijtsel aan de 3 staten van Utrecht, Antwoord
op hunne missive van 6 Febr*
Werdige, edelle, erber, gestrenge ende wijse heren, bijsonder gude vrende. Als v werde
ende edel lieffden onlanx an vns doen schrijuen hebben den datum op vrigdach na Purificationis Marie ende nv des weder vermaenijnge doen verhaelende vnse leste antwert, vp donredach na Con- uersionis Pauli vp uwer lieffden begerte gegeuen, oick mede vernyende de antwert, opten XXeu dach Octobris anno Domini XVJ der k. mat. van Hijspanyen vp Yoergen. sijnre mat. ambasia- toren mede vant yoergeuen des -walgeboren greuen tho Nassou ende anderen heren, oick raede des hoechgeboren ffursten, hertogen \an Gelre, ende tgene bij v lieffden dair op geantwert, -voert dat inbrenghen vnser secretarien Toer Kerstmijssen aldair gehoert, ende en koennen v lieffden neit auerleggen so voell redden ende mercklike saeken, in uwer lieffden voerantwert ander ko. mat. pesant, oick in alien voergeuen botschappen, antwert, schrijiften ende reporten \ors. geroert woerden, waer bij ende wair omme wij eghen pundt van alien gedeliberiert ende auerlecht en hebben, dan bloet ende sijmpelijken alle punthen ende saeken zus affslaen, sonder deliberatie offt beschickijnge om sementllck tmoegen delibereren ende desse saeken, de swaer ende leslichsijnnen, tot onsen slot ende voerraem aldus refereren , ende wij dan koennen mercken alle gelegenheit der dingen ende tgene zus lange hijr vp bij v lieffden bewegen, by den welcken onlede to verhoeden |
|||||||
|
EISSGHOP VAN UTRECHT, (1517).
|
2 07
|
||||||
|
aller zijden dair vth verrijsen mochte, sich verholden thent wij ander ende better redden voergeuen;
begerende des noch vnse wijslijke gude deliberate, om sementlick na tosegghen den greuen van Nassou gedaen, der k. mat. eyn antwert te doen verbotschappen, vp dat wij alien in eyndrach- ticheit vnder eynen ffursten onverdelt in vnser priuilegien, sonder malckanderen to verlathen , de lantschap sonder ongemaick te blijuen, ongenade der k. mat. ende ander heren to vermijden, noch des eyn onbedeckt, sonder meer simulatien, verhaell ende vthwege zus te soeken eyns voer allz allene des translatien vns gen. heren bijsdoms beroerende, hebben wij vrentlick ende guetlick ont- fangen, vpgebraicken, verleesen ende redelijken verstaen. Vns opt spoedelijkeste den moegelicken dair vp bij eyn verschreuen ende gevoecht, als huden vp dessen dacb bijnnen der stadt vanZwolle, so wij dat voer desser tijt neit wall bequemlick hebben moeghen bekoemen, ende auergelacht mit langher, deper ende zwaerre deliberatien desse uwer lieffden ende voerschrijfften ende beweghen, also v w. e. lieffden allene vpt ijrste voergeuen der k. mat. van Hijspanyen ambassiatoren geantwert hebben schrijfftltck, so wij deser tijt noch neit versocht weeren; ende wij dair nae oick van sijnre k. mat mijt bijschrijfften vns gen. heren van Vtrecht breder ende voerder versocht woerden, dat wij v lieffden do also ter stundt bij den secrelarien ende vnser stede verbotschappen deeden, begerende des van juwer lieffden als principalen des Gestichten gelederen, raidt ende voerraem tselue to beantweren, de lande in guden enicheit, rost ende vredde mochten blijuen, so doch tselue in ge- lijken jn presentie der secretarien bij den walgeboren greuen tho Nassou, ende anderen heren, do ter tijt van wegen k. mat. van Hijspanyen v 1. voergegeuen enden gesonnen waert, des allent blijuende sonder voerraem van v lieffden baeuen solcke montlicke ende leste schnjfftlicke begerte, also dat alle bijkompste derhaluen bij ons gans onvruchber ende sonder enich besloth ende raedt geholden werden, want sich dat doch in genen dele voegen solde, noch ons oick in gude affgc- noemen ende gekyert solde werden, wij onsen voerslach ende raem stellen ende doen solden in so groete ende treiflicke saeke voer v lieffden, den doch in cleyneren den gemenen angaende lantsaeken ijrsten to seggen behoeren; alzus wort dijt selue niet bij vnser simulatien, dan bij uwer lieffden schulden zus lange vpgeholden ende vertaeghen. Wair omrne bijdden ende begeren wij noch na als voer, dat v 1. bewegen der heren ende der saeken groitheit, ende sich vpt leste voer- gheuen van wegen der ko. mat. van Hijspanyen ende des ffursten van Gelre, oick op schrijffte ons gen. heren van Vtrecht delibereren ende bedencken, ende onsen uwer lieffden gruntlicke vul- stendighe ende entlicke gude menijnge sonder simulatie hijr van auerschriuen, offt muntlicken mit enighe auerschicken wijllen, ons dan ter stundt weder bij den anderen voeghen, ende ons op den uwer lieffden voerraem, dair to wij ons noch refereren , bedencken ende solck antwert gheuen, dat wij hoepen v 1. onser des Qeen inishaegen hebben, ende mercken wijllen, wrj gene omwege ende vthtoega^ dan rost ende vredde ende eynre senct Mertenslude ende ondersaten in enicheit tot onderhaldinge vnser priuilegien te blijuen, ongenade der k. mat. ende ander heeren to ver- mijden en soeken, dat v w. e. ende lieffden voer eyn guetlick antwert van vns opnemen ende in aller guder vrientschap verstaen ende ontfangen wijllen, wij tot alien tijden gerne verschulden, kent Got de Heer, v w. e. in saligen langen leuen behoeden moet. Gescreuen onder secreet segell der stat van Zwolle, des wij sampt hijr to gebrueken om der snelten. Vp den ijrsten son- nendach jnder Vasten (1 Maartj, anno etc. XVIJ. Gemene ritterschap des Auer Stichtes van Vtrecht, burgerrneisteren ,
schepenen ende raidt der steeden Deuenler, Gampen ende Zwolle. Optchrift; Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stcdcn Vtrecht en Amersfoort, Deel A. 76*4. 765.
|
|||||||
|
208 FREDERIK VAN BADEN, (1517).
N\ 828. De 3 staten van Utrecht zenden aan de ridderscliap en drie steden van Overijssel
afschrift van hun antwoord aan den honing van Spanje} met verzoek hun gevoelen des- wege te vernemen, Aen ritterscap ende steden van Auerijsel.
Erbare, vrorne, wijse, vorsichtige, bijsonder goede vrunde. Wij hebben uwen 1. laistleden
genoich gescreuen onse voerraem, aengaende vanden bisdom, dat onse gen, heer in meninge soude wesen te willen laten datz te weten, dat wij den coninck van Spaengen eenen brieff gesant hebben gehat van onse meninge, van welken brieff wij v noch copie hier jnne versloten ouer- seynden, ende geuen v te kennen dat jnhout van dien brieff onse voirraera is mijt soe veel meer, wes wij der c. m. van Spaengen te wil ende ter lieff zellen mogen doen na jnhout ende rede dat wij dair toe mit goeden herten geneygen zijn ende altLjt Wesen willen, doch behoudeliken onse rechlen, priuilegien, vrijheden, oude'tractaten, oude heercomen, costumen ende goede ge- woenten, ende dat wij daer op schicken willen bij zijn c. nit., onse onscult daer mede ende daer op te doen, want ons bij die reden inden selffden brieff geruert, ende noch om meer anderen saken will, die daer aen cleuen, die translatie ons bisdoms, in maten alz van ons begeert weert, egeenssijns dienlick en is. Begeren daer omine oick te weten uwer 1. meninge eyntliken hier aff, ende off uwer lieffden oick hier mede enige uwen vrunden mitten onsen aen der co. mat. voirs. seynden selt willen, ende dess antwoirt ende bescheit ende besceideliken wie corts, datz te weten, binnen VIIJ off IX dagen , gij die uwe hier om mijt den onsen ouer te seynden fertigen selt wil- len, want wij die schickinge langer niet vertrecken en sellen. God Almachtieh will uwe 1. be- hueden. Gescreuen tUtrecht, onder des doemdekens heeren Jan van Nyevelts ende stat van Vtrecht secreeten, opten XJa dach Martii, anno XVIJ.
3 status.
Concept. ' Deel A. 766. N\ 829. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan den bisschop van Utrecht om zijne raden
te zenden, ten einde ter zake van het verhond met den honing van Franhrijh, waarin het Sticht hegrepen is, met hen te raadplegen. Erwerdige vader in Got, hoichgeboeren, vermoegende forsten, gen. lieff heer. Die dorluchtige
hoichgeboeren forst onse gen. lieff heer, die coninck van Vranckrijck etc. heeft ons op huden scrifftelick doen verwittigen woe zijn c. weerde enen vruntlicken verbont mijt de c. int. van Spaengen ingegaen zijn, ende woe zijn c. mt. ende ons ende dese landen ende ondersaten verclaren ende begrepen voir zijnre c. weerden confederaten ende vrunden, soe verre wij daer jnne wesen willen, ende sulx bij zegel ende brieffe verclaren zellen binnen ein sekeren tijt, die corts wt gaet, de»s zijn co. weerden begeert onse meninge te vernemen, als uwe f. g. zien ende verstaen zellen wt copien hier jnne gesloten, die zelffde scrifiten ende begeerte der voirs. c. weerden van Vranck- rijck oick mijtsampt geliken anderen scrifften vanden c. mt. van Spaengen uwen g. ende ons oick corts leden toegesant, wij inden generael capittel, dat op donredach naistcomende op andere saken verscreuen is, weder ende altemael doen opnemen, daer op communiceren, delibereren ende raden zellen. Bidden daer omme oitmoedeliken, dat uwe f. g., buten de welke wij hier jnne niet doen en mogen, opten selffden capittel enige uwer g. vrunden ende raden seynden willen, om rust ende vrede ende welfairt deser landen ten goede mijt ons dese saken soe ripeliken ende wijsliken te hewegen, daer jnne te delibereren, toe doen ende toe geschien laten, als die gelegenheit ende groitheit der selffden saken dat eyscht, ende geboerlicken bij uwen g. ende oick ons aller eendrach- |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1517). 209
|
|||||
|
teliken concludeert werden sail. Vertruwen wij dess ganselicken tot uwen f. g., die ons HeerGot
Almachtich behueden wil ende gesparen lanck, welfarende, salich ende gesont. Gescreuen onder des doemdekens Jo. van NyeveJt ende stat signetten, anno XVIJ, IJa Martij. 3 status.
Concept. Deel A. 767. N°. 830. Brief) waarhij de 3 staten van Utrecht hurt verlangen verklaren, om in hot ver*
bond met den honing van Frankrijk te worden begrepen. Vniuersis presenles nostras litteras jnspecturis nos militares ac ministeriales ciuitatis et patrie
Traiectensis jnferioris ac burgimagistri, scabinit consules [et rectores ciuitatis Traiectensis notum facimus, quod cum serenissimus, excellentissimus ac potentissimus princeps Franciscus, Dei gratia ehristianissinius Francorum rex etc. suis nobis litteris jnpresentiarum significauerit, quod jn tractatu arnicitie, pacis et confederationis jnite et concluse jn ciuitate Nouiomensi XIIJa die Augusti nouis- sime preteriti jnter serenissimum, excellenlissimum et potentissimum principem Carolum, eadem gratia Hispaniarum, vtriusque Sicilie, Jherusalem etc., regem catholicum, archiducem Austrie, ducem Bourgondie, Brabantie, comitem Flandrie etc., ex vna, necnon prefatum christianissirnum regem ex altera parte, eorum regna, dominia et principatus citra et vltraAlpes, jdem rex christia- nissimus nos in eodem tractatu tanquam vnum ex suis confederatis et arnicis comprehenderit ac denominauerit, sitque inter alia jn dicto tractatu dictum et conuentum, quod jntra terminum acto mensium a dicta XIIJa die mensis Augustj currentiurn confederati et amici vtrimque denominati et comprehensi suis patentibus litteris deelarare et fateri tenebuntur, si jn coufederatione tractatuque predicto pro comprehensis haberi velint et ratum habeant, notura facimus, quod honorem, quo rex cbristianissimus prefatus nos affecit, sub dicto tractatu nos pro suo confederato nominando et cora- prehendendo agnoscentes et huiusmodi comprehensionem ratam et gratam babentes tenore presen- tium declarauimus ac declaramus nostri desiderii voluntatis et jntentionis esse, vt censcamur perma- neamusque comprehensi jn prenominato tractatu eiusque beneficio et effectu gaudere et patiri valeamus, saluis nobis atque. . omnibus juribus, priuilegiis, libertatibus et antiquis obseruatijs nostris ac ciuitatis et patrie Traiectensis jnferioris predictarum, necnon neutralitate, jn qua bactenus per- sistimus et fuimus, ac tractatibus, qui jnter quoscunque principes atque nos, ciuitatem et patriam Traiectensem predictam bactenus jniti et seruati fuere, similiter jn suis robore et vigore perma- nentibus, et quod ille per huiusmodi confederationis acceptationes non censeantur nee sint jnfracti, saluo etiam , quod si inter quoscunque ex dictis confederatis aliqua guerra pro tempore oriatur, quod nos huiusmodi guerris non debeamus jn aliquo grauari aut jn illis censeri comprehensi, ipsa nihilominus consideratione jn pleno robore permansura. Jn cuius rei testimonio presentes Jitteras nostras exinde fieri mandauimus ac sigillo nobilis ac strenui viri domini Johannis de Zulen de Nyevelt militis, nomine milttarum ac ministerialium ciuitatis et patrie Traiectensis jnferioris et ad rogatum eorumdem , necnon sigillo dicte ciuitatis Traiectensis fecimus roborari. Datum et actum jn ciuitate Traiectensi sub anno a natiuilate Domini M°. Vc. XVIJ", die VIJfa. mensis Martij. Concept. ' Deel A. 768. W. 831. De ridderschap en steden van Ooerijssel verzoeken aan de 3 staten van Utrecht,
aUnoij eerie hepaalde en onbewimpelde mededeeling van hun gevoelen. Weerdige, edele, eirbere, gestrenge ende wijse heren, bijsonders guede vrunde. Vwer weer-
dicheyden ende edele liefden schrijfte op onse Jeste schrijfte nw an ons gesandt, dair jnne wij be* II. 27 |
|||||
|
210 FREDERIK VAN BADET* , (1517).
|
|||||
|
geert hadden eea entlick ende onbedeckt voirraem opt voirgheuen des walgebaeren greuen van
Nassow, stadtholder etc., ende anderen heren Yan weghen der ko. w. van Spaengen, ende oick op die vterste meyninge onss gnedigen heren van Vtrecht mijt enen bijbriefi dair mede gesant, hebben wij guetliken ontfangen ende ons desen dacb an die Nyebrugge ter maelstade geuoecht, den seluen hoeren lesen. Ende bebben ons altijt verbaden , als wij noch erbeden, mit vwe liefden tdoene als goede sanct Martens ende eenre luede tostaet jn temelicken ende beboirlicken zaken; dan soe vwe liefden roren te blijuen voir enen voerraem, jnholt sbrefs an die ko. mat. vurs. ge- sant, dair van copie jnden brefi' beslaten was, mit soe voele meer, wes vwe liefden die ko. mat. to wille ende te leue sollen mogen na recht ende reden, dat vwe liefden dair toe mit gueden herten geneyget sijnnen ende altijt wesen willen, beheltlicken vwer liefden rechten ende priuilegien etc.; want om reden ende ander saken willen dair an cleuende die translatie jn mathen van v 1. begeert geens sijns doenlick is ende willen dair op an sijn mt. besenden, begerendeonseentlickemeyninge, ende oft wij oick dair mede scbicken willen. Soe ist, bijsonder guede vrunde, dat wij, kentGot, wth alsulcken dunckeren voirraem so veer jnt wijlde extendeert, niet gruntlicken vwer liefden vulkomen ende vtherste meninge vernemen noch verstaen en konnen, oick gantz ende beell ver- swijgende tgenne dat op ons g. h. lateste ende vterste meninge ende schrijfte to bedencken steet. badden wall verhapet na gelegenheyt der saken, ende so wij malckanderen sijnt to gedaen, v J* ons v meninge wat apentlicker ende onbedecter wthgedruct oft sus muntlicken mit ennigen ver- botschapt solden hebben; ende soe lange dan wij des gheen vorder bescheyt van vwer liefden meninge krijgen, js ons niet doenlicken noch behoirlick ennichsijns dairop antworden toe ramen noch vanden onzen macht ende beueell tgheuen, die besendinge mede an to nemen, als vwe liefden selfe voelen ende gemarcken konnen. Ende bidden noch, soe wij altijt mit muntlicken ende schriftlicken begeerten v 1. versocbt hebben, dat v 1. ons noch dat sij dan scriftlick oft mit be- sendingen verwittigen ende apenen willen, woe wij die selfde vwer liefden schrijfte ende gruntlicke meyninge jnt eynde als die k. m. versocht weer, hijr jnne verstaen sullen ende ten aire lesten wesen will; willen ons dan hebben, holden ende bewijsen mede der ko. mat. een antwort tghe- uen, men onser zijde niet anders voelen sail dan liefhebbers des landes ende vredes tot voirstant onser priuilegien, als gude sanct Martens leden ende luden tostaet, dat wij begeren v L ons niet quelicken noch anders dan in alien guden, woe voirgeroert, afnemen ende verkijren voir een vrentlick antwort, dat wij tot alien tijden als guede ende getruwe vrende mit lijff ende guet geerne verschulden, kent Got Almachtich, die vwe liefden jn saligen leuen nimmer verlate. Ge- screuen op manendach na Oculi (16 Maart) anno XYIJ, onder tsecreet segell der stadt Deuenter, van weghen der drye steden van Ouerijssell ende Boldewijns van Voirst, van weghen der ghemenen ritterschap an dese zijde der Usulen. Ghemene ritterschap ende steden der landen van Ouerijssell.
Optckrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap t stud en steden van hct Neder Sticht. Decl A. 772. N*. 832, Ravel, hertog van Gelder, aan de 3 staten van Utrecht. Over de keuze van Philips
van B our gondii tot hisschop van Utrecht.
Kairle, herttouch van Gelre ind van Guylich, jnd greue van Zutphen.
Weirdige ind hoichgeleerde , eirbare indfrome, eirsame, wijse ind vursichtige, lieue, aendechtige
ind bijsondere. Wij hebben kortzleden etzeliche van onsen reden ind dieners in onsen geschefften nae der conijncklicker weerde van Franckrijck geschickt, jnd as. dieselue quamen bijnnen Bruessell ind vernamen dat onse neue van Montfoirt dair was, hebben zij sijne lieffden aengespraicken ind |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1517). 211
vast alreleye kallijnge mit eyn anderen gehaidt; hefft aen onse ueue vurg. onder anderen apent-
lick gesacht, woe dat die saicke. vanden nyen Bourgonschen bussehop accordiert ind toegelaiten wiere etc., des wij ons na der fruntlicker gueder naebuerschap, wij v ongespairt lijffs ind leuens bewesen hebben jnd noch gerne, wannes van noeden wier, bewijsen wulden, tot v nyet en ver- sien. So gij dan waill wiet, wes der kercken, v ind den ganlzen Stiff't van Vtreeht oick ons ind onser lantschap dairaen gelegen is, begeren wij guetlick, gij die saicke wijslicken, soet oramer behoert, betrachten wilt, ind ons bij brenger van desen eyne onbedeckte wederbeschreuen anl- woirt dair van weten laiten, dairnae wij ons sullen moighen weten to richten. Gegeuen jn onser stadt Arnhem, des manendachs post Judica (30 Maart), anno etc. XVIJ\ Get, charles. lager virsseit.
Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en stud van Utrecht, Deel D. 467.
N\ 833. Antwoord der 3 xtaten van Utrecht aan den hertog van Gelder hierop.
Ad ducem Gelrie.
Hoichgeboren, vermogenden forste, gen. lieff beer. Uwer f. g. scrifften van date smanendaechs na Judica lestleden, jnhaldende woe cortleden etzlike uwer g. reden ind dienres in saken uwer f. g. betreffende na der c, weerden van Franckrijck gesant, den edelen heren van Montfort tot
Brusell aengesproken ende mijt zijn edelheden alreley kallinge gehat hebben, ende woe die selffde heren van Montfort onder anderen opentlicken gesacht solde hebben, dat die sake vanden nyen Bourgonschen biscop accordeert jnd toegelaten souden wesen, dess uwe f. g. tot ons soe niet en versien etc., soe wij mogen weten wess der kerken ende den gansen Stifft van Vtreeht oick uwen g. ende uwe g. lantscap daer aen gelegen zij , begerende wij dese sake wijssliken, soe dat behort betrachten willen, ende uwen f. g. dess een onbedecte anlwort laten weten willen, uwen g. sich na sellen mogen weten te richten etc., wye uwer g. scrifften wijder inhalden etc., heb-
ben wij gueteliken ende vruntliken ontfangen ende woel verstaen. Daerop wij uwen f. g. in den besten te kennen geuen, dat de heer van Montfort van onser wegen tot Brusel noch aen den c. rat, van Spaengen ter tijt in desen nocht ^een onsen saken gesant en is geweest, voer nochte nae, noch van ons sulx geen beueel gehat en heeftj off zijn edelheden gesacht mocht hebben als uwer g. scrifften vermelden , .... (*) mar soe die co. mt. veruolch vanden hisdom te doen transfereren aen ons trefflicken ende ernstliken sus dlcmael doen geschien heeft gehatt, om onsen consent dair jnne te geuen, sus hebben wij cortzluden, als den XIJen vauder Meerte, bij der c. mt. gesant enige onse vrunde, om mijt reden ende bescheit onsen antwort ende meyninge zijnre c. weerden oit- moedelicken te kennen te geuen ende onse onschult te doen na luden vanden antwort, die wij eertijtz, als den XJ Octobris lestleden, aenden selffden c. mt. doen scriuen hebben gehat, den welcken scrifften uwen g, heer vortijtz oick copie ouergesonden is geweest, ende voirder en hebben onse gedeputeerde geen beueel gehadt, noch geconsenteert, noch gedaen. iWelk wij uwen f. g. aldus oilmoedelike te kennen geuen voer onse guetelike antwort, soe wij gerne in rust ende vrede ende goede vruntscap mijt der c. mt. ende uwen f. g. verbliuen zouden, kenne Got onse Heer Alraachtich etc. Gescreuen onder sdoemdekens secreet, anno etc, XVIJ, opten IJen dach Aprilis. 3 status.
Concept. Dcel A. 773. |
||||||||
|
(') Hetgeen Iiier volgt, is onleesbaar.
|
||||||||
|
27*
|
||||||||
|
212 FHEDERIK VAN BADEN, (1517).
|
|||||
|
W, 834. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan den honing van Spanje.) om aan hunnt
gedep. gehoor te verleenen ter zake der translatie. Ad regem Hispaniarum.
Alderdorluchtichste, hoichstegeboeren, vermogenste furst, genedichsle Heue heer. Soe wij opten report van onsen deputierden heeren ende vrunden, wij cortzleden aen uwer co. mt. inder saken vanden resignatie vanden bisdom van Vtrecht etc. geseynt hebben gehat, vergaderinge ende generael capittel gehalden hebben op Palmauont laistleden, jn welken capittel wij in een samentlike conclusie verdragen sijn uwer c. mt. weder ouer toe beseynden, sus navolgende dat affgescbeit van onser deputierden vrunden vors. zij daer mijt uwer c. mt. genomen hebben, geuen wij der selffden uwer c. mt. dit in alien besten te kennen, begerende oitmoedeliken, dat uwe c. mt. ons na der aenstaende hoechtijt van Paschen dach ende plaetse verscriuen doen willen, dair uwe c. mt. dan wesen sellen, daer willen wij alsdan van stonden aen onse vors. laest gesant offt ander onse trefflike heren ende vrunden schicken aen uwen c. mt. ende genaden onse conclusie vors. te ver- botscappen ende vorder dair jnne te handelen, alss die saken vors, dat wt eyschen zellen tot wel- fart der landen ende alle goede vruntscap ende nabuerscap te onderhalden,. dess wij bij desen boden begeren antwort van uwer forstlicke c. mt. ende weerden, die middellertijt ende altijt onse Heer Got Almachtich behoeden wil ende gesparen, lanck, welfarende, salich ende gesont. Geschreuen onder sdoemdekens signet des heren van Montfoirt ende der stat van Vtrecht secreten, opten VIJen dach Aprilis, anno etc. XVU°. 3 status.
Concept. Deel A. 774. N°. 835. De 3 staten van Utrecht aan de raden des hisschops van Utrecht. Zij bevelen hun
op nieuw de goede hewaking van het slot Duurstede en de stad Wijk aan. Edele, hoichgeleerde, vrome, wijse, vorsichtige, bijsonder goede vrunden. Wij houden uwen
1. genoich jndachtich onses menichfoldige veruolges dicmael gedaen, om toesicht ende goede seker- heit ende bewaringe te hebben vanden slote Duerstat ende Wijck, ende wess deshaluen soe wel aen onsen gen. heren ende oick aen uwen lieffden gescreuen ende van ons alsoe begeert worden geweest is, dess all wij dus lange onverhoert verbleuen zijn. Soe dan onse gen. heeren altehanl in grote crancheit gestalt is, als wij verstaen, laten wij uwen 1. weten, den seluen ernsteliken be- uelende, dat de selffde uwe lieffde sulke sekerheit, toesicht ende hoede hebben, dattet huys Duer- stat ende oick Wijck vander kercken ende van sunt Merten niet vervreemt nocht in yementz vreemdes handen en come, ende daer dorch der kerke ende den Gestichte van Vtrecht geen cost, last, verdriet off ongemack en verrise, dan tselffde behouden ende bewaren doen tot s. Mertens behoeff ter tijt de toecomende heer weder ontfangen zijn , als recht is. Behoeuen uwe 1. onses raetz off daetz daer jnne, tselffde sellen uwe 1. ons van stonden aen verwittigen doen, daer wij den selffden dan ongespairt in versien willen; queme oick anders hier van last off't ongemack, kunnen uwe 1. wel weten dat wij dat sellen aen u willen doen verhalen na sulx behoren, tselffde wij sus in alien goeden aduerteren ende te kennen geuen, ende beuelen den selffden uwen vromen lieffden na mogen weten te richten, die onse Heer God Almachtich behueden wil wel- farende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht onder tsignet dess domdekens ende tsegel heeren Johans van Renesse, ritter, ende secreet der stat van Vtrecht, die wij samentHken gebrueken, opten woensdach nae ..... (April), anno XVIJ\
3 status.
Concept. »cel A. 776.
|
|||||
|
213
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT/ (1517).
|
|||||||
|
N\ 836, Antwoord der hisschoppelijke raden aan de 3 staten van Utrecht) op deze missive.
Werdige, edele, hoichgeleerte, eerbare, fromine, wijse ende voersichtige, lieue heren ende
besunder guede vrunde. Soe uwe werdicheyden ende Jieffden verxnijts cranckbeyt vnses genedigen van Vtricht, aen vns versuekende zijnt, sulcke sekerheyt, loesicbt ende boede totten buyse Duer- steden ende stat Wijck te bebben, dat die vander kercken ende sanct Merten nyet ver/reinpt nooh in nyemants vremder banden en comen etc. Waerop uwen werdicheyden ende lieffden sail belieuen tho weten, dat sick vnser genedigen heren saken ineer tot beteringe ende gesuntheyt daii tot argeringe stellen, soe dat wij hopen zijn genaden der kranckheyt genesen ende opstaen zullen. Sus willen wij als guede sanct Meertinslude ende als wij schuldich zijnt ende wes her toe gedaen hebben, mijt zijnen genaden daerjnne guede boede ende toesicbt nae onsen verraoegen dragen t doch offt der Alnlechtige zijnen Gotlicken wilJen daer ouer doende woerde , willen insgelijcx inder bewaringe doen na uwen begeren als vns tselue in sunderheyt oick ernstelicke beuolen befl'tdie hoich- gedachte onse genedige beer; ende off vns des enige last oll"te swaerheyt ouerqueme, willen wij daer van aduerteren uwe werdicheyden ende lieffden ongetwijuelder toeuersicht dieseluen werden vns in sulcken gevall alle behulp ende voerstant doen, sulcx als sij schuldich zijn van doene dieselue uwe werdicheyden ende lieifden, de Got Almechtich lang, vrolick ende gesont moete be- waren. Gescreuen tho Duersteden, opten IXeu dach in April, anno etc. XVIJ\ Rede vnses genedigen heren van Vtrecbt, nw bij zijnen gen.
alhier tot Duersteden wesende. Opschrift: Aan de 5 kapittelen, ridderschap en $tad van Utrecht. Deel B. 459. N°. 887. Karel, honing van Spanje, antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij bereid
is hunne yedep. den 28sten April te ontvangen.
Kaerle, conijnck van Spaengen, van beede den Sicillien etc., eertshertoge van Oistenrijck,
hertoge van Bourgnen. etc. Eerweerdige, edel, vrome ende wijse, besonder goede vrunden. Wij bebben bij uwen bode
bringer van desen ontfangen uwen brief, jnhoudende hoe ghij nauolgende den afscheyt bij v ge- nornen jn uwe laetste vergaderinge, gehouden Palmauont lestleden, op tstuck vander resignacie des bisscopdoms van Vtrecht, daerom ghij onlancx daer te voeren vwe gedeputeerde beeren ende vrunden bij ons gesondenhadt, jn meyningen zijt dieselue gedeputeerde oft andere uwe treffelijck heeren ende vrunden wederom ouer te beseynden ende ons by dien uwe conclusie genomen jnden voirs. afscheyt te verboitscappen; begeerende dat wij v na desen aenstande hoochtijt van Paeschen dach ende plaetse verscriuen ende beteyckenen willen, daer die selue uwe geschickle ons zullen mogen vinden, om ons huer voers. last te ontdecken etc. Waer op, eerweerdege, edel, vrome, voirsienige ende wijse, besonder goede vrunden, wij zijn wel te vreden van uwen voirs. aduertissemente, ende jndien ghij nauolgende uwen voirs. afscheyt yement van uwen wege tot ons schicken wilt, ghij zult die mogen veerdigen om bij ons te zijne van huyden jn veerthien dagen , namentlijck den XXVIIJe" dach van deser maent; tot zulcke plaetse als wij dan wesen zullen, want wij v op dit pas ouermids onse menichfuldege affairen geen zeker plaetse en zouden weten te benoemen; ende deselue uwe geschickte die commende werden, zullen ons willecomme zijn, zullen hen geerne audiencie geuen ende ons jn alle zaken redelick bewijsen, dat kent God, die v, eerweerdege, edel, vrome, voirsienige ende wijse, besonder goede vrunden, bewaren wille. Gescreuen teBruessel, den XIIIJen dach in Appril. Get. charles. . lager hanetoj*.
Opschrift: Ah voren. Deel A. 775.
|
|||||||
|
214 prederik van badeis, (1517).
|
|||||
|
N\ 838. De 3 staten van Utrecht aan Johan Sauvage. Dankbetuiging voor bewezene diensten
aan hunne gedeputeerden en verzoek om hen verder hehulpzaam te zijn. Edele, waelgeboren, vermogende lieff heer. Wij gebieden ons seer getruweliken ende
vruntlicken tot uwen mogende edelheden, deselfl'de bedancken wij aller vruntscap, ons ende oick
onsen deputierden vrunden dickmael ende inden laesten deputatien bewesen, als wij tselffde volco-
meliken wter selffde selffde onsen deputierden reporte verstanden bebben. Bidden vorder oitmoe-
deliken ende vruntliken, dat uwe edelheden ende mogendheden sich voert aenden selffden onsen
vrunden ende jn onse saken zij nu aender c. mt. ende anders voert veruolgende selten werden,
aengaende onse translatie dess bisdoms etc., insgeliken guetliken bewisen, bestandich wesen ende
boer goeden geloue als ons seluen geuen willen jn dess geen zij van onser wegen openen ende
begeren zellen; twelk wij gunsteliken wederoin verschulden ende bekennen willen taller tijden aen
uwer mogendheden ende edelheden, die onse Heer God Almachtich behueden wil, lanck, welfa-
rende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht onder tsignet dess doemdekens, opten XXIIIJen
dacb Aprilis, anno XVIJ.
3 staten,
Edcle, hoichgeleerte, vrome heer, Johan van Sauayge, ritter,
heren van Loenbeke, cancellier van Bourgoa., onsen bijsonderen
Concept, Heuen heeren etc. Deel A. 777.
N°. 839. Octrooi van den honing van Spanjey waarbij aan die van het Sticht het vrije ver-
keer in zijne landen verzekerd tcordt, met verbod om hunne personen of goederenter zake van vroegere ruiterschulden in beslag te nemen* Karel, bij der gratie Golds coninck van Castilien, van Leon, van Grenaden, van Arragon etc.,
onsen zeer lieuen ende getronwen den cancellier, de president ende den luyden van onsen hey- melijcken ende groten rade in Vlaenderen, den stathouder, president ende den luyden van onsen rade in Hollant, Zelant ende Vrieslant t ende alien anderen onsen rechteren, ofiScieren ende onder- saten, die dit aengaen sal saluyt ende dilectie. Doen te weten, dat wij, ter begeerten van den drien staten vander stat ende beiden den Stichten van Vtrecht ende om zekere redenen ons daer toe porrende, denseluen staten ende alien den ingeseten van der voors. stat ende beiden Stichten, ende van alien den steden, sloten, vrijheden ende dorpen van Vtrecht, ende van dien toebehoirten int generael ende ijgelicken van hem luyden int particulier ende besonder uyt sonderlinge, gratie verleent ende geconsenteert bebben, verleenen ende consenteren mits desen, dat sij voertaen in ende deur alien onsen landen ende heerlijcheden sullen mogen comen, wandelen ende in deselue keeren ende conuerseren, hetzij mit coopmanscappe oft anderen heuren goeden, oft anders om an- deren heuren affairen, so hem dat goetduncken sal, veylichlike, sekerlijcke ende vredelijcke, ende sonder dat men die selue oft enige van bem luyden oft goeden sal mogen arresteren, oft bouden, oft in eriiger manieren becorameren oft belasten ter cause van den ruyteren oft knechten solt oft schulden, bij ben gemaeckt in der tijt vander beleggingen ende oirloge van Vtrecht over derticb jaren geschiet oft daer omtrent, wie den seluen ruyters oft knechten oft heure actie bebbendesijn oft wesen mochten. Ontbieden v daerom ende yegelicken van v, dat ghij den voers. ingesetenen van der stadt ende beede den Stichten van Vtrecht ende dier toebehoorten int generael ende een yegelijcken van hem int particulier ende besunder, van onsen voers. octroye ende consente inder manieren als bouen , doet, laet ende gedoocht vredelijcke, rustelijcke ende volcomelijcke genieten ende gebruycken, sonder hem luyden dair tegens te doen, te laten oft gedoogen becommerent |
|||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1517). 215
|
|||||
|
belasten of arresteren in lijue oft in goede ter contrarien. Ende oft si] luyden of ijmant van
hem luyden oft heuren goeden nv oft narnaels ter cause van de voors. ruyteren oft knechten solt oft schulden, inden tijde van den voirs. belegginge eude oerloge van Utrecht oft daer omtrent gemaeckt, gehouden oft gearresteert waren , den seluen doet tot volcomen lossinge ende delivrantie terstont stellen, want ons also gelieft; behoudelijcke dat deselue van der stadt ende Stichten van Vtrecht voer heur andere schulden, ijgelicke voor den sijnen, hem in justitie verantwoorden ende responderen sullen. Gegheuen in onser stadt van Brussel, den yersten dach in Meye, int jaer ons Heren duysent vijfhondert ende seuenthiene, ende van onser rijcken de tweeste. Aldus on- derteyckent. By den coninck, Dublioul. Afschrift, N#. 840. Ear el $ koning van Spanj'e, aan de 3 staten van Utrecht* Dankbetuiging voor de
verklaring hunner genegenheid, Verzekering daarvan zijnerzrjds. Kaerle, coninck van Spaengnen,
Weerdige, waelgeboren, edele* eerbaren, vromen , besunderen goeden vrienden. Wij hebben uwen liefden gedeputeerde gehoort ende vande zelue verstaen die goede afifectie die ghij ons draecht, des wij v zeer bedancken ende dincken den seluen te bekennen ende uwe liefde voortaen ende uwe zaken ende affairen gerecommandeert te hebben ende die te vorderen als den onsen, zoe ghij bij uwe voirs. gedeputeerde breeder verstaen suit, kendt God, die uwe liefden bewaren wille. Gescreuen tot Bruessel, den IJeu dach Yan Meye, anno XVIJ. Get, gharles. lager dublioul.
Opschrift; Aan den drien stateu , der stadt ende Stichten van Vtrecht. Deel A. 779.
N\ 841. Philips van Bourgondie\ elect van Utrecht, aan de 3 staten van Utrecht. Ferze-
kering zijner goede gezindheid jegens het Sticht. Philips van Bourgne., elect tot Vtrecht.
Werdige, edelen, eerbaren, lieue vrunden. Uwe liefden bootscap ende wes uwe gedepu-
teerden van uwe wegen aenden coninck vp sijnen co. mat. begherte aenbracht ende geantwordt hebben, hebben wij gehoirt ende wel verstaen; waer aff ende soe verre ons dien aengaet, wij v grootelijken ende vruntlijken bedancken, ende sijn jn wille ende meyningen dier te gedincken ende jn alien des uwe liefde aengaen sal ende geheelijck jnder administracie des bijsdoms van Vtrecht ons soe te hebben, ende den kercke, den steden ende den Stijchten van Vtrecht ende den jngeseten van dien, jn vreede, justicie ende pollicie naer onser vermogen bij uwe luyden goedt aduijs sulckx te regeren, dat ghij die ons bedancken zult als ghij bij uwen voirs. gedeputeerde breedere verstaen zult, bijder hulpen Goids, die uwe liefde bewaren wille. Gescreuen te Bruessele, den IJen dach van Mey5 anno XVIJ. Get* phe. lager dublioul.
Opschrift; Aan de 5 kapzttelen, riddertchap en stad van Vtrecht, Deel A. 778.
N\ 842. De 3 staten van Utrecht verzekeren aan den hisschop van Utrecht, dat hunne gedep*
naar den honing van Spanje hun last niet zijn te huiten gegaan. Hoichgeboren, vermogenden forste, gen. lieff heer. Die stat van Vtrecht heeft ons vertoont
ende te kennen gegeuen enen brieff, hem van uwen g. gesant, op datum des saterdaechs nae |
|||||
|
216 FREDERIK VAN BADE* , (1517).
|
|||||||
|
Paesschen lestleden, luidende onder all in eenen article (*) , wye uvve gen. bericht zijn zolden ,
dat onse gescicte der drie staten jnden houe van Bourgoengen geweest ende (2) buten onser aller consent ouergegeuen ende in enen bisscop vanden huse van Bourgondien bewillicht hehben (3) Soe dan, gen. lieff beer, die sake vanden bisdoin , die nv transfereert is op heeren Philips van Bourgondien, sns lange tijt van onss in vertreck geholden worden was, ende die egbeensijns mijt recht noch reden beletten hebben connen, soe die translatie onsen heyligen vader den paws in desen gevall ende niet tot onser electie behoerde, hebben wij als meer inael te voren enige onse heeren ende vrunden deputeert gehat in deser saken anden c. mt. van Spangen, die ten iaetsten inder weke vor Palm en lestleden comende wtten houe, ons een concept in gescrifft reporteert hebben ende dat alleenlijck op onsen behagen ende vorder niet (*), dat van wegen der c. mt. van Spaengen, tot vordel, rust, vrede, onderhoudige onser priuilegien, oude tractaten ende aller onser ende dess Gestichts vrijheiden, oick mijtt bijwesen dess edelen heeren Johans, heer tot Montfoort, in ter tijt toe Brusel wesende, hem mede gegeuen was aen ons te reporteren , sonder dat sij lude sulx concludert off enichsijns daer jnne consenteert hadden; dan haddent mede genomen aen ons te verbotschappen jn alien goeden. Ende want de c. mt. den bisdom bij iniddel dess pauws ouer hadden doen stellen, mochten wij ons wijslicken bedencken , die co. mat. dochte sulke recht vort te veruolgen, wij namen die punten aen off niet. Aldus, gen. lieff heer, onse deputeerde heeren ende vrunde zijn in sulx hoer lude commissie niet ouergetreden, behoren oick daer inne onbe- ducht ende onsculdicht te bliuen, mach men off behoirt men hern sulx niet in cjuade aff ne- men, dat sij ons slechts te verbotscappen aen zijch genomen hebben gehat (5) , twelk wij sus voir onser geschickter heeren ende vrunden, die welk voer en aen uwen g. hier off scrifftlick off montlick sus bedragen zijn, hoer lude kenlike onschult jn alien goeden te kennen geuen, opdat |
|||||||
|
(J) Deze woorden in de plaats der navolgende doorgeliaalde zinsnede: verhalende die goede vruntscap,
gonste ende goede nabuerscap ende sulx hem ende ojis van uwen g. dickmael ten goede bewesen is geweest etc., ende ruerende wye daer en boven uwe g. (2) Doorgehaald: van ons gesonden,
(3) Doorgehaald: souden hebben, die sich altijt vyantlike mijt raet of daet etc, Daer en boven oick enige
uwer g. rade ind dienres hier buten der porten van Ftrecht gekert souden toesen geweest; daerom uwe f. g, de selffde vander stat Ftrecht scrijftelick aduerteerden inden besten, zij haren borgeren in alien goeden te kennen gauen, zij op uwer g, geleyde vorder niet en reysden, om perickel van ruteren ende vergaderinge van knechten, die sus passeren ende durch den landen reysen, uwen g. onbekant ende niet bewant, te verhueden etc. Want uwe q. mijt desen opschriuen dess geleydes te volstaen dochten etc., opdat zij lude anders daer durch in genen lasten off scaden en quemen, en wye uwe f. g. scrijfte wijder vermeldet etc., begerende wij mijt hem sampt aen uwen f. g. die gelegenheyt dess genen die vor.s. onse gedeputeerde gehandelt ende reporteert hadden, scriuen ende tot onschult ende verantwordinge dess selffden ende vorder tot handelinge van welfaren, goede nabuerscap, vruntscap, rust, vrede of verkeringe onderlinge beyder uwer g. ende deser landen ende heelen Gestichts van Ftrecht trefflicken enige onser heeren ende vrunden schichen ende seynden wolden, (*) Dcze met eene andere hand geschreven woorden waren in deze zinsnede bijgevoegd.
(5j Doorgehaald: als onse deputierde heeren ende vrunde die domdeken meister Antonis Fenrode ende
andere onse vrunde, die wij tegenwoerdich aen uwen f. g. hierom seynden, breder ende wijder verbotscappen ende verkundigen zellen, die selffden bidden ende begeren wij oitmoedelik, uwe f. g. hierinne guetliken horen, geloven ende vort vruntliken hier off mijtten selffden handelen willen, tselffde zij mijt uwen g. overlegen, willen wij nader incoinpste onsser heren mijt sijner a. vruntlicken te helpen vuegen, om rust, vrede, welfaeren, goede vruntscap ende nabuerscap te onderhouden, daertoe wij goeder ganser meninge ende herte geneygt sijn, kenne Goden&, |
|||||||
|
BISSCHOP VAIT TJTftECHT , (1517). 217
|
|||||
|
goede vruntscap, nabuerscap, onderlinge verkeringe, rust ende vrede tusschen uwen g. ende desen
landea onderhouden ende alle last ende verdriet vermijt mogen bliuen, daer toe wij goeder me- ninge ende herte geneyget zijn, kenne God onse Heer Almachtich, die uwe f. g. behuedea wil ende gesparen, welfarende, salich ende gesont etc., VIIJ May, anno XVIJ. Concept Deel A. 780, 781.
N°. 843. A. van Lalaing, heer van Kuilenburg, aan de 3 staten van Utrecht, over de ge-
weldadige hezitneming van het huis Amerongen door die van Hemerden. Eersaeme, vroeme, wijse heeren ende beminde vrunden. Alsoe die van Hemerdt met ende .buyten alle redenen dat huys van Amerongen vuyt den handen van Balthazar Yan Weis genornen hebben, welck huys ende heerlicheyt hij van ons ende onser huysvrouwe als heer ende vrouwe van Culemborch te leene gehalden heifft, ende wij voirts tselue eens deels vanden coninclicke ma- gesteyt van Spaengnen, als graeue van Iiollant, ende eens deels van mijns heeren genaden van Vtrecht te leene haldende zijn, voir wie .... genaeden hier voirtijts questie ende proces ijs geweest ter cause vander seluer heerlicheyt tusschen onsen voirzaeten, heeren offt jonckeren van Gulenborch ende den van Hemerdt, offt anderen actie dair op pretenderende ende soe veer inden rechten geprocedeert ijs geweist, alst blijct dat onze ondersaeten voirs. irider gerechteger possessie bij opene vonnesse gewesen zijn; des al nietegenstaende soe hebben die voirs. van Hemerdt dieffelick sonder mit eenigen rechte hemluyden te behelpen, ons ende den onsen vanden seluen huyse ende heer- licheyt affhendich gemaect alsoot voirs. ijs, twelck wij nyemant anders en behoiren inden iersten, noch en willen claegen, dan mijns heeren g. voirs. van Vtrecht ende oick uwe eersaemicheyden den drie staeten des Stichs van Vtrecht, wel hoepende troost, hulpe ende assistencie tot onsen goeden rechte te werffuen, waer aen wij oick niet en twiuelen. Soe ijs dan ons vruntelicke be- geeren, denseluen van Hemerdt met hoiren hulpen, dwelck, alsoe wij verstaen, meest al onderzaeten des Stichs voirs. zijn, soe te onderrechten, dat zij vanden seluen huyse scheyden ende ruymen, tselue laetende voirzien van alle alsulcke meublen ende goeden ende jn alsulken staete, alsoe zij dat geuonden hebben, alsoot reden ijs; ende indien zij oick noch eenich recht aen der proprieteyt vanden §eluen huyse ende heerlicheyt meynen thebben, wij willen hemluyden voir mijns heeren g. van Vtrecht, als behoirlick rechter, geern te rechte staen, protesterende noch oick op hem- luyden ende hoiren helpers heysch te doene ende ons verhaeltt hebben alsulkx als wij met rechten doen zullen moegen ter cause van alsulk gewelt en spoliatie, als zij ons ofTt den onsen vuyt hoirs selfs auctoriteyt in dezer zaeke gedaen moegen hebben; noch vruntelicke biddende uwe eersae- micheden dese zaeken ter herte te willen nemen ende dair inne soe doen, alsoe wij gantselick des toe betrouwen; twelk wij oick nae vermocgen versculden willen, noch oick begeerende hier op uwe scrifttelicke antworde omme ons dair nae te mogen regelen ende bijder hulpe Gods, die v eersaeme, vroeme, heeren ende goede vrunden, bewaeren wilt lang saelich ende gesont. Ge- screuen tot Brucele, opten VIIJcn dach in Meye, anno XVC zeuenlhiene, Anthuenis van Lalaing, heer van Montigny, van Culemborch, van Hoechstraeten, van Borsselle etc.
Get* ANTHOJVIJS VA LALAING.
Opschrift: Aan der drie staeten des lants ende Stichs van Vtrecht. Deel A. 782.
N°. 844, De 5 kapittelen van Vtrecht herigten den hisschop van Utrecht, dat zij den deken
van Oud Munster van hunnentwegen het hestuur van het lisdom hebben opgedragen, totdat de nieuw verkoren hisschop zal zijn ontvangen. Hoichwerdige, hoichgeboeren, vermogenden forsten, gen, heer. Soe uwe g. den bisdom ende
II. 28 |
|||||
|
218
|
||||||||
|
FREDEIUK YAH BADEN, (1517).
|
||||||||
|
furstendom van Vtrecht den XVIIJ dach van Meerte laistleden in handen onser aire heylichsten
vader den paws "van Rome consistorialiter doen resigneren heeft, dess wij nv quinta May laistleden ierst seker vaste tijdinge ende jnsinnatie gehat hebben, soe oeck uwe genade vorder na den tijt vanden XVIIJ van Meerte vors., soe veel in uwen g. was, soe de selffde der resignatie doe off seer cortz daer aen, seker was, niet behort en hadden -vorder te doen onderwijnden vanden jurisdictien dess bisdoms, iss sulx nochlant per generalen criorem, qui hoc casu quo ad alios excusabat, tot den vijfften dach May geleden ende gehenct alsoe te lijden ende toe laten geschien; ende want wij opten vors. V dach May na statulen ende oude gewoenten, obseruantien ende heercomen den segell vicariatus doen breken hebben ende die jurisdictie vanden bisdom toebehoert ter administratie van onsen capittel, sede vacante et ipso fuluro nondum recepto, aldus hebben wij den deken van Oude Munster vicarium generalern in onsen capittelen stede gestelt ende hem enen nyen zegel doen maken , ende hem gedaen to gebruken van onser wegen; oick zellen wij by all zijn rekenschap die onse hebben ende all doen in goeder bewarenisse houden dess geen hij rekenen ende bewijsen zell mijtten reliqua tot dess genen behoef die dat toecomen zell, alsoe lange ende tijt toe onse heer ende lant- forst toecomende ontfangen zell wesen als recht is. Aldus geuen wij dit jnden besten te kennen uwen f. g. op die scrijfften, die uwe g. scriuen doen aenden deken voirs. ende hij ons verthoent heeft, daer jnne uwen g. begere die rekenscappen vanden commissarien aldaer tot Wijck te doen geschien etc. Vor onse ende, zijnre 1. excuse, de selffde sel oick vort aen van ons wegen die toecomende commissarien stellen ende hem luder commissien geuen onder onsen vicariatus zegel ende vort doen all dess genen van ons gewoenlike is geweest hij den vicarium inden tijt te geschien ,. ex parte capitulorum ,,.« nostrorum ter tijt to de toecomende biscop ontfangen zell wesen als recht is. Begeren uw g. dese onze antwort tot onscult ons ende dess vicarius vors. ende in alien goeden na behoren geborliken nemen, ende in genen quaden verstaen willen , daer wij anders uwe g. gunst ende vruntscap bewijsen sellen mogen, zijn wij ganser goeder meninge ende herten geneygt, kenne God onse Heer Almachtich, die welke uwe f. g. behueden wil ende gesparen lanck, welfarende, salich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet dess domdekens, die wij samentlick hier jnne gebruken, opten IX dach May anno XVIJ°. Prelaten, dekenen en capittelen der 5 godshusen binnen die stat van Vtrecht.
Hoichwcrdige, hoichgeboren, vennogende forstcn eudc heeren, heeren Frederick, Concept* gehoren marckgreue van Baden, biscop etc., onsen gen. lieueu heer. Deel A. 784. N\ 845. Johan en Reinier van Hemert aan de 3 staten van Utrecht^ ter zake van den huize
Amerongen. Zie W. 843.
Edele, waelgeboeren, weerde, geleerde, vesle ende voersichtige, lieue, gemijnde heeren ende
guede vrunden. Uwer lieffden scrijften aen vns gesant, hebben wij zeer duechtelicken ontfangen, gelesen ende waell verstaen; waer op uwe eerbeyden willen gelieuen thoe weten, als dat wij onse lieue heeren vanden staten noch well genoch indechtich houden, woe heer Joest van Hemerden, ridder, ouer dertich jaeren mijnen vader, saliger gedachten, onsehuyss tAmerongen geweltelicken on* gewaert aff genomen heeft, twelck hij onbesproecken mit enigen rechten rustelicken beseten had, ende onse moeder mit hoeren kijnderen daer aff gesadt jn hoeren rock ende genomen die doecken vanden kijnderen, ende voert allet genomen dat opten huyse was, God betert! dat noch lant- kundich genoch is, daer vnse vader, saliger gedachten, bijnnen sijnen leuen mitten rechten lanck ende breet om veruolcht heift aen sijne lanlfursten bisschop tUtrecht, ende oick aenden drien staten, ende tot heir toe om tgewelt aff gedaen thoe hebben, als dat van rechtswegen behoert, twelck tot |
||||||||
|
_______....________________....-
|
||||||||
|
■ -------------------------------------, .
|
|||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1517). 219
noch toe nyet gebuert en is, doer welcken onse saline vader arm ende katinich ouer geworden
is ende van ongenuechten gestoruen is, waer om onss van node geweest is, nae onser alder erue ende possessie te staen, twelck Got naeder rechtueerdicheit nv versien heeft, dat wij daer toe ge- comen sijn jn geenre meyninge van preiudicien dess Gestichs van Vtrecht off der drier staten, dan presentieren ons guetlicken ende begeeren dienstelicken, datmen onss die hant daer toe houden will ende voerstaen tot vnser rechtweerdigen saicken, ende presentieren vns te recht toe staen voer alien den ghenen, die hem rechs vermeten totten seluen huyss, ende altijt tgehoer vanden staeten willen laeten comen als onse vader, saliger gedachten, altijt gedaen heeft in sijnen leuen; ende dat die van Kulenborc:i scrijuen dattet huyss den heer van Kulenborch toe gewesen soldt wesen bij ridder ende knecht, iss die waerheit seer gespaert, mer is eenstemminghe gebuert, doch in mis- hagen voell ridder ende knechten ende ander guede discreten mannen, doch daer bij en is onss huyss nyet aff gewesen mit vollen oerdell ende vondeniss van ridder ende knechten offte andere juristen ale recht is, als mijn lieue heeren waell indechtich ende waell -verstaen konnen ende ons recht daer om nyet vermijndert en iss. Aldus, lieue heeren, geuen wij alien eerbeyden dit aldus dienstelicken tkennen ende liopen, dat die selffde nae der rechtueerdicheit onse voerstant hyer jn wesen willen ende helpen tot onsen goeden rechten, dess wij gantz betruwen totten selffden uwer eerberheiden, dien Got Almechtich altijt will gespaeren in gesonden Hue, Geschreuen opten nyenden dach in Meye, anno XVC. ende XVIJ. Johan ende Reyer van Hemertten, gebruederen.
Op&chrift: Aan de 3 staten dcs Neder Stichts. Deel D. 468. |
|||||
|
PHILIPS TAN BOURGONDIE,
BISSCHOP VAN UTRECHT.
15171524 (1). |
|||||||||
|
#**-fc*>^
|
|||||||||
|
1. Hoichweerdige, hoichgeboeren, vermogenden furst, gen. lieue heer. Wrj verstaen dat
uwe gen. jn uwer gen. jncoempste bynnen Vtrecht nyet wel gelegen zal zijn, om yerst tot Zeist to trecken ende aldaer te doen des ghene men van outs gewoenlicken is te doen. Sus gen, lieue heer, tot uwer gen. gevalle zijn wij te "vreden ende ouercomen dat uwe f. gen. moegen jncoraen ter plaetse daert den zeluen best gelegen ende doenlick zij, behoudelicken tot wat tijden uwe f. gen. wederom "van Vtrecht vertrecken, dat die zelue alsdan die oude gewoenten onderhouden ende doen des ghene uwe gen, nv jn den jncompste te doen zouden; twelck wij voer onse aduise jnden besten to kennen geuen uwe f. gen., die God onse Heer Almechtich behueden wil ende gesparen, lang, welvarende, zalich ende gesont. Gescreuen tUtrecht, onder tsignet des doemde- kens, twelck etc., ipsa XVIJ May, anno XVIJ.
3 status.
Concept Deel A. 785. |
|||||||||
|
(!) In het belang der uitgave heeft de uitgever zich eenige wijzigingen veroorloofd, welke, zonder de be-
langrijkheid der bescheiden voor het historisch onderzoek te verminderen, de beknoptheid bevorderen. Vooreerst: door in de brieven den veelal omslagtigen aanhef en bet slot weg te laten, uitgenomen in het
geval wanneer de woordelijke vermelding in eenig opzigt van belang kan geacht worden.- Ten tweede: door Tan sommige brieven alleen datgene in het oorspronkelijke weder te geven, wat meer bij-
zonder de aandacht verdient, en het overige van den inhoud slechts kortelijk te vermelden. Ten derde: door niet meer boven de nu volgende stukken de korte inhoudsopgavc te plaatsen. Dit kan
vermeden worden, zonder aan de gemakkelijkheid van het gebruik der stukken te kort te doen, omdat in het achter elk deel gevoegd kronologisch register een overzigt van den zakelijken inhoud der bescheiden gegeven wordt. Hierdoor is men iu staat gesteld in een korter bestek een grooter getal van belangrijke bescheiden in het
lieht te geven. |
|||||||||
|
PHILIPS VAN BOURaONDie, BTSSCHOP VAN UTRECHT," (1517). 221
2. Rarely hertog van Gelder, berigt aan de 3 staten van Utrecht: Soe %vy in vyer off
vijff daigen neestleden eynen van onsen voetbaden mit onse bryeuen ain onse beueelhebbers jn
West Vryesland geschickt .hebben gehadt, als dieselue bij Vollenboe gekomen was, is eyn houfft-
rnan, gnant Loedewijch van Berghe, to peerde, dair eyn deels knechte to voet bij wieren, ainge-
komen ind oen onse bryeuen affgenomeh, ind den baeden bijnnen Vollenhoe gebracht, oick onsen
baeden vur idt raidtshuyss aldair laiten komen, doch jnt leste den baeden wederom ain ons ge-
schickt, sonder onse bryeue weder to geuen, dess wij tot onderhaldynge gueder naebuerschap nyet
versyen en hadden. Begeren hijromme v I. willen verschaffen ind verfuegen, sulx voirtmeer ver-
xnijdt ind den houfftman vurg. dairtoe halden ind vermoigen willen, die bryeuen ons wederom
then banden komen; jn gefall sulx van stondt ain nyet en geschege, off wij dan auer die ghoene
dair vyt tselue geschyet is, wat doende warden off attemptyerden, datmen sulx alsdan sich deshal-
uen auer ons nyet to beclaigen en heb; tselue wij vwen lieffden in alien gueden tkennen geuen.
Ged, Zutphen, 27 Met 1517, zijne handt.
Deel B. 463.
3. Jan Faulquier verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om aan Jennico , trompet, de schade
van het in hunne dienst, en toen hij onder zijn level stond, verloren paard te vergoeden* opdat zij in toecomende tijden, wanneer des van noeden weer jnd v 1. behoeffden, to beth deners mogen crijgen. Mijnent baluen will ick v 1. niet scrijuen, want ick waill vermode dat verlaren arbeyt srjn, jnd doch sich mitter tijt waell vynden sal. Ged. woensd, na Exaudi (27 Met) 1517. Get. J, FAULQUIER
Deel C. 70.
4. Wij Henrijck van Alkemade, Phillips Nachtegael ende Jan van Honthorst, leenmannen
der graeflicheyt van Hollant, ende ick Phillips voirs., leenman vanden edelen, hogen ende vermo- gende heer van Brederoede, doen condt eenen ygelicken, dat vp huyden datum van deser voir ons gecomen is heer Dirck van Zwieten, ridder, heer tot Leuenburch, ende heeft den edelen ende hoge geboeren heer Walrauen, heer tot Brederoede tot Vyanen etc., vpgedragen, ouerge- geuen ende quytgesconden, sonder yet daer an te behouden, tot behouffvanden edelen, vermogen- den, hoicbgeboeren ende vromen heer, heeren Florijs van Egmont, heer tot Uselsteyn, sinte Mertijnsdijck ende Scarpenesse, stadthouder generael van Vrieslant, sijnen eruen ende nacomelingen dat slot ende huys ter Does mit elff margen lants dair an leggende ende toebeboerende, gelegen binnen den ambocht ende ban van Leyderdorp, ende heeft die selue heer Dirck van Zwieten den voirn. heer van Brederoede gebeden tvoirs. huys mitten lande daer toe behorende den voirs. heeren Florijs tot IJsselsteyn te willen verlijden ende verleenen van sijnre wegen te houden tot eenen onversterflicken erfleen, als heer Dirck voirs. dat van sijnre wegen te houden plach. Ende want dit aldus voir ons als leenmannen geschiet is, soe hebben wij Henrich ende Phillips voirs, des toirconde deses brieff mit onse zegelen vythangende bezegelt, ende ick Jan van Honthorst hebbe jn absentie van mijnen zegel gebeden Cornell's Heerman desen brief ouer mij te willen besegelen , twelk jck Cornelis Heerman ter bede van Jan van Honthorst gedaen ende mijnen segel an desen brieff gehangen hebben, jnt jaer ons Heeren duysent vijfhondert ende zeuenthien vpten negen ende twinticbsten dach jn Meye. De drie zegels in rood was, geschonden. Archief van Buren.
"'
Philips van Bourgnen. elect en geconfirmeert van Vtrecht. 5. Eerbare, lieue vrunden. Wij hebben volgende uwe begeren gescreuen aen den drost
|
||||
|
222
|
PHILIPS VAN BOURGOTSDie, (1517).
|
||||||
|
van Vollenhoe oft jn zijn affwezen zijnen beuellhebber nae jnhoudt der copien hier jnne geleyt,
ends dincket v goet ende nootlic hier meer ende voerder jnne gedaen te wesen , wilt ons tselue verwettigen ende wij zullen ons daer jnne vougen naer onse beste verinogen, dat kenne God, die V, eerbare lieue vrunden, jn gesontheden gesparen will*. Gescreuen jn onsen slote tot Duerstede, den XXIXton dach van Meye. Get. >he. lager herminck.
Deel B. 464.
Ret afschrift luidt als volgt: 6. Philips van Bourgnen. etc*
Lieue ende getrouwe. Onse drie staten alhier hebben vns te kennen gegeuen tgunt des dese
jngelachte copie breeder jnne halt ende verclaert. Dus es onse ernstelicke meeninge ende beuel dat ghij lerstont ende sonder vertoch Lodewijc van Bcrge genaemt jn de voirscr. copie, die zulck vuyt onse vlecke aldaer gehandelt heeft, daer toe naer al uvve vermogen holden ende bringen, dat hij zulcke brieuen, als den bode onses ooms van Ghelre af genornen zijn geweest, jn desselfs boden handen weder omme gestelt worden, ofte den selue van stonden aen doet bestellen jn handen desselifs ons oeme van Ghelre, want wij met zijnder liefden anders niet dan goede vrunt- scap ende nabuerscap begheeren tonderhouden; ons voerts scriftelicken aduerterende bij desen bode, wes bier van gedaen sal wesen, lieue ende getrouwe, onse Heer zij met v. Gescreuen jn onse slote Duerstede, den XXIXlen. dach van Meye. Opschrift: Aen den drost van Vollenhoe oft ja zijn afwesen aen zijnen beueclkcbber. Deel B. 465.
7. Philips van Bourgondie, elect ende geconfirmeert tUtrecht, meldt aan de 3 staten van
Utrecht, dat hij jn meeninge is jn donredage naestcomende onsen eersten rechtdach te bouden,
volgende die ohle vsantie ende gewoente jn desen geobserueert. Es daeromme vnse vruntlicke
begeeren, dat ghij v daer naer wilt vougen ende rigleren, ende waert soe dat hier eenige zwa-
richeit jnne viele, ghij rnoeght ons daeraf verwettigen ende aduerteren. Ged. slot te Duurstede,
29 Met 1517. Zijne handt., lager heriiogk.
Deel A. 786.
8. Philips van Bourgondie, elect ende geconfirmeert tUtrecht, antwoordt aan de 3 staten
van Utrecht op kanne missive van heden, dat wij op gisteren gescreuen hebben aen den here
van Moerkercke ende den capiteyn vanden voetknechten, daer aft uwe brieuen gewagende zijn ,
om deselue voetknechten te doen vertrecken, des wij aen hem mijt alder ernst versocht hebben;
nyet te mijn dunckt v dat wij in desen meerder diligentie behoren te doene, wilt ons daer aff
aduerteren, mijtgaders oick wes wij te doen hebben aengaende onsen rechtdage, die wij in me-
ninge zijn te holden en donredage naestcomende, om vns daer nae te regulieren volgende uwer
antwoerde, off anders sins alsoet behoren sail. Ged, slot te Duerstede, 31 Met 1517. Zijne
handt., lager herdiscx.
° Deel B. 466.
9. Philips van Bourgondie, elect ende geconfirmeert tUtrecht, antwoordt aan de 3 staten
van Utrecht op hunne missiven van gisteren, bij den welcken ghij aen vns begerende zjjt, dat wij op dinxdach naestcomende enige vnse vrunden aldaer schicken wilden, om mitten genen ghij daer bij soudt willen voegen te helpen ordineren opt geschill vanden Venen gelegen |
|||||||
|
BISSCHOP TAN UTRECHT, (1517).
|
223
|
||||||
|
in Marserveen, twellick onse faoicheyt ende jurisdictie groellicken beroren soude, sonderlinge
datmen dieselue Venen ongegrauen laten soude, ter tijt toe dattet bij vns in vruntschappe offte bij rechte geeyndt zoude zijn, soe aduerteren wij v, eerbare, lieue vrunden, dat bij v enige vnse vrunden te schicken gheen noet en is, want beyde de parlhyen op gijsteren bij vns ge- weest bebben ende zijn ouercomen bij vns weder te keeren tonsen yersten neestcomende rechtdage, ende bij alsoe wij alsdan in buerluyder sake nyet guetlick en connen appointeren, soe bebben zij to vreden geweest, dat wij op die plaetse in questien schicken sullen sekere onse vrunden, die wij daer toe zullen willen deputieren, ora voerts die sake bij hemluyden jn vruntschap te ver- jijcken, anderssins daer van gedaen te wesen, alsoct van recbtswegen beboren sail. Ged. slot te Duurstede t 30 Met 1517. Zijne handt.% lager herdikck. Decl D. 469.
10. Philips van Bourgondie, elect ende geconiirmeert tUtrecbt, herigt aan de 3 staten van
Utrecht. Op onse schrijven wij onlancx geleden gedaen bebben an onsen drosten van Vollenboe aengaende die brieuen, die den boeden onses neuen van Gelre genomen zijn solden doer enen genoempt Lodewich vanden Berge etc., js vns nw ter antwoert gecomen van den voers. onsen drosten, wie dat bij in deser saken guede jnquisitie ornnie alle gelegentheyt bier van te vernemen gedaen beefft, ende befft inder waerheyt bevonden, dat dieselue Lodewich mijt zijnen knechten is gecomen trecken in onsen lande ommetrent Giethoern, daer hem die voers. boede te moete quam rijden, daer zij hem zijnen brieuen genomen hebben, sonder enich behulp off toedoen van onsen ondersaten, ende soe ter stont naeder zee getogen, te schepe gegaen ende voert nae Hollant ge- varen zijn, soedat die voers. onse droste die nyet en hefft connen becomen, omme onse beueel nae te gaen; ende gemerckt dan onse vndersaten des handels onschuldicb zijnt, soe begeren wij guetlicken aen v, dat ghij tselue soe inden besten verboetschappen ende veruolgen willen, zij des in ghenen schaden en comen. Ged. slot te Duurstede, 2 Junij 1517. Zijne handt., lager herdinck. Dcel A. 787;
11. Burg., schep. en raad der stad fflijk bij Duurstede herigten aan de 5 kapittelen ,
ridderschap, stad en steden van Utrecht. Nach dem wij to capittel generael verschreuen zijndt omme te helpen vinden die verschaten penningen ende costen, die in dryen deputatien ge-
schiet srjndt, oick van schryffturen, bodeloen ende penningen anderssins verschoten etc,, soe sijndt ongetwijuelt noch waill indechtich uwe werdicheden ende lieffden, dat doe in den .generael capittel van sulcken costen te vynden gesproecken, ter seluer tijt bij den meestendeel vanden staten ouerdragen ende gesloten wardt, dat elck sijn costen seluest vinden ende betalen soldo doch wie dem offt daer enige costen tot sulck als voers. bij uwen weerdicheden ende lyeffden vuytgesatb solden werden, want wij dan bynnen tijden dat dese translatie voerhanden geweest is, mennigerley wairscbuwinge gecregen, soe dat wij omme onse stadt tot behoeff sancte Mertens ende Gestichts van Vlrecht waill te bewaren, twee reyse noittelicke knechten gehadt ende telcker reyse IJC Philippus gulden daertoe opgebracht hebben, soe is vnse guetelicke begeerte uwe weer- dicheden ende lyeffden, aenmerckende de onuermoegelicheyt vnser borgere sulcke vierhundert Philippus gulden mede vuytsetten, soe dat wij daer van ontlastet werden raoegen. Ende wie waell wij des een guet betrouwen hebben tot uwen weerdicheden ende lyeffden, begeren des nyet the mijn ene guetelicken beschreuen antwoerdt vanden seluen. Ged. 3 Junij 1517. Deel D. 470.
|
|||||||
|
PHILIPS VAN BOURGONDie, (1517).
|
|||||||
|
224
|
|||||||
|
12« Anthonis van Lalaing, heer van Kuilenlurg enz.9 antwoordt aan den deken en het
kapittel van den Dom te Utrecht, op hun verzoek omy voor dat hij nae Spaengnen metten co. m. reysen solden, een Lesceyt thebben noepende de 8 halve schilden, hen verschuldigd uit goederen tceleer den huize van Kuilenhurg toehehoorende dat hij eerdaags zorgen zal, dat zij het verschuldigde ontvangen, maar dat het onderpand dier 8 halve schilden in handen is van zijne schoon zuster van Pallant; waer omme wij zullen Loir helpen recbtelicken doen bedwingen, tot hetaling dier rente, offt zij sal vanden onderpandt scheyden. Hij zegt haer lange le vueren geleyt te hehhen, dan zij maect nergens off een eynde. Voorts meldt hij dat het nog onzeker is of de koning hem hier jnt landt laeten sal offt niet. Ged, Gend, 5 Junij 1517. Zijne handt. Dccl A. 788.
13.............................. in templum, quod summum dicitur, diuo Martino
sacrum processit. D. Philiberto Naturello, praeposito, et domino Jacobo Appellerio, decano eiusdem
templi , deducentibus, jn ponte, qui D. Martini nomine jnsignis est, exceptus honorifice ab om- nibus quinque templorum canonicis, ijsque praecedentibus sacrarium templi (domum capitularem vocant) ingressus. Qua grauitate, qua prudentia, qua maiestate et audierit et responderit, norunt qui adfuerunt. Demum juramento praestito, earn templi partem, quae cliorus dicitur, intrauit jbique cantatus hymnns, quern diuis Ambrosio et Augustino adscribunt, Te Deum Laudamus; quo finito a primoribus canonicorum , nobilium, senatus populique Vltraiectini* in palalium deductus est, Palatium ipsum tapetis ac aulaeis episcopi designati vndique ornatum erat magna . .. pictoriae artis laude, ad quae spectanda tota paene ciuitas confluxerat. Erectae erant et lecticae aliquot sericis mirandae artis magnique pretii instratae. ^Decimo tertio Kal. Junias templum, quod Jesv, Saluatori Nostro, Deo Optimo Maximo sacrum est, jnstructum erat lectis mensisque discubito- rijs in pontilicalem caenam (ita olim dicebatur) paratis. Eo die ad boram nonam ab eximio viro Philiberto Naturello, praeposito, et a decano summi templi reliquorumque templorum primoribus in summum templum episcopus designatus inductus missae interfuit. Inde peracto sacro iterum in templum S. Saluatoris, cuius iam meminimusj vbi caena ilia pontificia, siue mauis, vtprouerbio dicitur, dubia, magnis jmpensis splendidoque ciborum apparatu exhibita est. Quo ordine principes Burgundici nominis et Vltraiectinorum nobiles , canonici, magistratus sederint, tute facile intellegis. Illud non est silentio praetereundum, quod electus in throno auro textiii, puluinaribus holosericis aureisque adornato sedebat, jmo praesidebat. Tandem gratias agens imprimis Deo Optimo Maximo, turn nobilitati, canonicis, magistratui, in palatium rediit. Festo laetissimae Ascentionis Domini die electus, aurea \este culluque canonico vestitus, a praeposito et decano summi sancti templi D, Martini deductus, circumdatusque magnae aestimationis chlamyde (cappam vulgus nommat) quam opUmus ille antistes Dauid inter alia multa templo cohtulerat, processionem, ita dicimus, religiosissime persequebatur, atque sacrificio christiano prandioque peracto, iterum in pagum, quem Seistum vocant, ibique campana (id anliqua consuetudine obseruatur) pulsata, Vltraiectum reuersus est. Scro illius diei repalia (banqueta Galli vocant) matronis puellisque nobilibus data, nam et hoc inueterata consuetudine fieri solet. Postridie buius diei episcopus designatus senatu populoque VJtraieclino, qui arraatus aliquot passus extra ciuitatem eum comitabatur, salutato, profectus est Dorestatum "versus, ciuitatem quondam (quantum ex rithmis germanicis colligere licet) magnam, nunc paruam (vulgo Wicus), oppidum ipsum frondosis ramis floreisque coronis vndique ornatum erat. Ardebant et in plateis vasa picata pro ciuium opibus multa, in templi frontispicio signura prucis, quod D. Andreae nominalur, propendebat. Sepulchrum Dauidis Burgundi, optimi quondam, |
|||||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1517). 225
Vllraiectini gregis pastoris, holosericis opertum erat. Occurrerunt electo bombardarij oppidi et miles
conductitius. Ante portam honorifice a canonicis susceptus oppidum jngreditur, jn plateis passim acclamatum" ViuaU.Viuat diu! Viuat feliciter! Postrenio venturn in aream Dorestati et salutafo viro illustrissimo marchione Badensi Frederico, episcopo praedecessore suo (qui quantum per valetudinem licuit gratulabundus ei obuiam venit et amplexatus est) pontificio more discubitum. Haec sunt, mi Paludane, rhetor optime eloquentissiineque, capita rei gestae, quam et me vidisse gaudeo, ita et te caeterosque amicos Iegere cupio. Bene vale! Dorestati VIIJ Kal. Junias, anno M. D. XVIJ. Louanij apud Theodoricum Martinum Alostanum.
Afschrift. Stedelijk Archief van Utrecht (*). 14. Philip* van Bourgondie, elect ende confirmeert van Vtrecht, zendt aan de 3 statenvan
Utrecht de navolgende afschriften van net antwoord van den drost en van de verklaring van burg,, schep. en raad der stad Follenhoven in sake der aan den Geldertchen bode ontnomene brieven. Ged. Gend, 19 Junij 1517. Zijne handt., lager hebmnck. Dcel D. 471.
Copie.
15. Hochwerdiger, hochgebomer furst, genediger her. Uvven furstlicken gnaden zijndfc mijn
willich dienst alle tijt touoer an bereyt. Genediger her, jc heb nae v 1. g. beuele soe veel on- dersoucks gedaen, dat mij ommer mogelick ist geweest, op dat jc gerne de gerechte gelegentheyt vernomen hadde jn wat gestalt de breue den baden van mijn gen. heren van Geller genomen zijnnen geworden, ende heb daeromme de rydderscap slandts van VoIIenhoe, oic de borgermeysters, scepen vnd raedt der stadt van VoIIenhoe vuer mij laten comen ende hem luden nae der gele- gentheyt der genomen breue gefraget, wanttet jn mijnen affwesen geschiet ende gedaen was; hebben zij samentlick geantwoert dat zulcs geschiet wer lude der jngelachter certificatie, als v f. g. vernemen sullen werden, ende jnder waerbeyt jck en can nijt vernemen dat ymant van v f. g. ondersaten enich behulp gedaen hebben, dat dem baden de breue genomen zijnnen geworden; dan het es hen alien zer leydt, dat zulck bij Lodewich van Berge geschiet es; dat jc v f. g. alsoe in alien gueden tkennen geue, de onser Her Got lange jn fronden gesont moet sparen. Gescreuen op saterdach post Odolphi, anno etc. XVIJ0. Aldus onder gescreuen: V f. g. wilh'ger dijner Georg Schencke, frijherre toe Tautenbergk, drost tot VoIIenhoe. Ende opten rugge: Dem hoch- werdigen, hochgeborren fursten vnd hern, hern Philips van Bourgonden, elect ende confirmeert tUtrecht, mijn gened. hern. Deel D. 472.
*
Copie.
16. Wij borgemeystere, scepenen ende raedt der stadt van VoIIenhoe doen kondt alien luden,
ende certificeren met desen openen breue, dat omtrent des maendaechs voer Pincxteren lestuerleden toe vespertijt ofte daer omtrent is jn die stadt gecomen een hoftman, geheeten Lodewich van _______________
(i) Onlangs is door de stedelijke regering van Utrecht aangekochtcenebelangrijke vcrzamehnghandscbriften,
waarvan het grootste gedeelte afkomstig is uit de verzameling van den vermaarden oudheidkundige G. Lnp ran Waveren. Onder zijne papieren bevinden zich verscheidenc losse hladen, die gedeeltens uitmaken van eene ver- zameling afschriften van .zeer belangrijke brieven, Het blad, waarop het begin des briefs afgcschreven was, is verloren gegaan. n. 29
|
||||
|
226 PHILIPS VAN BOURGOISDIC, (1517).
Berckum, ende hadde bij hem hier binnen ende daer omtrent bij hondert knechte ende genck jn
ene herberge ende hadde bij hem een bade onses gened. heeren van Ghelre. Nae die Vesper, omtrent vier hueren qwam geruchte op die strate, hij den baeden geuangen hadde, dat den bor- geren ende guede mans zeer mishagede, soe dat die borgemeystere ter stont deden bij een comen die guede mans binnen Vollenhoe ende oic scepenen ende raedt, die alle mishagendaerjnnehadden ende deden den hoftman voirs. bidden, hie bij hem comen wolde, als hie dede. Soe deden die gueden mannen, scepenen eude raedt hem voer holden, woe zie verstaen hadden, dat den bade van onsen gen. heren van Ghelre geuangen- mede binnen Vollenhoe gebracht hadden ende als zulcx tot desen tijden binnen die stadt vermijdes es geweest, ende die guede mannen, borge- ren ende jnwonre des jn onwille ende ongonst comen mochten, begerende dat hie oic dat mijden wolde; hie antwoorde, dat hie dienre was der co. mat. van Hispanien ende hie was den dach ge- comen mijt zijn knechte tusschen Wanepvene ende Giethoeren, op dat mosvene daer quam hem die bade onses gened. heren van Gelre te moete, den hie tot behoeff der coninges geuangen hadde, bij hem hebbende breue de coninclick maiesteyt voirs. andragende wall treflicke , ende als dat buten der stadt vrijheyt geschiet was, is dat sonder achterdeel der stadt geschiet, ende meende hie wolde wel buten die stadt gebleuen hebben. Soe hebben die guede mans ende die raedt hem gebeden, nae den zulcx van beyden zijden altijt vermijdet was, dat hie hem the lieue doer hoere bede den badcn qwijt wolde laten ende hem zijn breuen weder geuen. Daer voele woerde aen beyden zijden vielen, heft hie hem beraden, ende nae den beraet weder gecomen ende segede, nden gueden mans ende den rade te lieue, wil jck den bade quytschelden, mer die breue en will jc niet ouergeuen, mer der co. ma. bestellen." Alsoe dede hie den bade daer comen ende scholt den bade qwijt ende wolde betalen dat hie verteert hadde. Soe segede die bade, »sall jc mijne breue niet weder hebben," ende der guede mans mit scepenen ende raedt beden hem zeervlitelicke, dat hij hem zijne breue wolde laten volgen. Hie antwoirde, »die breue will jck der co. ma. bestellen, ende wilmen mij de breue nemen; dat will jc sien," ende segede lotten bade, »segget mijn gnedigen heere van Gelre dat jck die breue v op dat vene genomen hebbe. Ende voerder en konden wij niet daer jnne doen. Ende gcschiede des seluen auonts omtrent tot soeuen vren. Ende een dach ofte twee daer nae reysede hie the scepe mijt zijne knechten jn Hollant. Ende anders es alhier niet geschiet. Daeraf daer geschiede, waren auer ende an bij scepenen ende raedt van die guede mans Ffolkijr Sloet, Sweder vander Eze, Willem Sloot, Rolofl'ende Johan van Echten ende meer andere, die dat mijt scepenen ende raedt ter waerheyt staen ende wesen willen, als dat behoiren sail. In oirkonde der waerheyt hier aff, want wij thans der stadt zegel niet behanden en hebben, tugen ende certificeren wij dit ondcr zegell onses burgemeysters, vp deser tijt Johan Wijckers, dat wij nv gebruycken hier jnne. Gegeuen jnt jaer onses Heeren duysent vijfhondert ende zoeuenthien, sente Olofs dach (12 Junij). Deel B. 473.
17. Philips van Bourgondte\ elect ende geconfirmeert van Vtrecht, berigt aan de 3 staten
van Utrecht: Alsoe ghij onlancx ons gescreuen hebben, dat aldaer een nootlicke dachuaert prima Julij naestcomende geholden soude werden tusschen die gedeputierde der coninclicker maiestaet ende de onse ,op vele diflerenten, gebreken ende schelingen, die zinnen tusschen beyden den landen ende ondersaten, soe hebben wij melter voirscr. co. ma. zulcx versproken, dat zijn maiestaet te vreden ende jn meeninge es, sijne gedeputierde prima Julij aldaer te schicken, ende alsdan willen wij oec eenige van onse reden aldaer deputieren, om de voirscr. gebreken, schelingen ende differenten |
||||
|
227
|
|||||||
|
BISSCHOP VAST UTRECHT, (1517).
|
|||||||
|
ter weluaert ende bewaernisse onser landen, soe vuele ons mogelic es, geslicht ende nedergelacht
mo^en werden. Ged. Gend, 20 Julij 1517. Zijne handt., lager hermkck*
Deel A. 731).
18. Hendrik van Nassau, stadhouder van Holland enz., antwoordt aan de 3 staten van
Utrecht^ dat hij hun verzoek aan het geregt van Diemen, door den raad van Holland, heeft
doen hevelen, om de zaah, hangende voor dat geregt, over de betaling der dijckeerde van
Dyemerdam tot den dagvaart van den 1 Julij eerstk. te Utrecht te laten jn state ende surceanoe.
Ged. Brussel, den 21 Junij 1517. Get* h. de Nassau.
Dcel D. 474.
19. Nicolaes Euerardi, president van Hollant en Aelbrecht van Loo, raet vanden seluen hone,
verzoeken aan de 3 staten van Utrecht, om de tegen den 1 Julij eerstk. hepaalde dagvaart tot
een anderen gelegenen dage te willen uitstellen, daar het hun ondoenlijk is deze Mj tewonen,
ouermits d'innemen van Alcmair ende andere jnconuenienten dagebjcx op commende. Ged, 29
Junij 1517. Hunne handt.
Deci D. 475.
20. Philips van Bourgondie verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om mr. Gerit Zucke-
roede en mr* Jan Deel naar den honing van Spanje van stonden aen te verdigen, om de hrieven, door den graaf van Nassau en door hem aan Z. 31. en andere heeren en vrienden geschreven, te overhandigen, en voert die saken te solliciteren, zij ten gueden ende gebracht moegen werden. Ged. slot te Duurstedet 2 Aug. 1517. Zijne handt., lager herdiptck. Deel D. 47G.
21. Philips van Bourgondie, elect ende confirmeert tUtrecht, zendt de klagte van Henrich
Taets, onse ondersate ende leenman, aan de 3 staten van Utrecht, met verzoek dat zij zich alsoe veruoegen, wij zijns clagens voerder verdragen moegen wesen. Ged. slot te Duurstede, 6 Julij 1517. Zijne handt., lager herdikck. Deel C. 71.
22. Elisaleth, vrouwe van Kuilenhurg, antwoordt aan den deken en het kapittel van
den Dom te Utrecht, ter zake van de jaarlijksclie pacht van 8 oude schilden, dat ouermits dese quade werlt ende vele sonderlinge occupatien van mijnen Jieuen huysheer en ist ons niet mogelick dese tijt sus sonder zijn aduijse sus haestelijke v eersaemfieden te besceiden. Zij belooft hun daarover dadelijk haar echtgenoot te schrijven. Ged. donderd.na St. Jacob (30 Julij) 1517. Get* ELISABETH VAN CULErfBORCH.
Deel B. 468.
23. Philips van Bourgondie, elect ende geconfirmeet van Vtrecht, berigt aan de 3 staten
van Utrecht.' Uwe brieuen nw an ons gesant mit zekere brieuen daer jnne besloten ende gescre- uen bijden gedeputierden, die van v luyden geschickt zijn geweest by onsen neue van Gelre, berorende van onsen neuen van Nassou, van IJsselsteyn etc., die alhier tot Wijck soldeu hebben geweest, hebben wij guetlicken ontfangen ende verslaen. Ende om v die waerheyt daer aff te verwittigen, op dat ghij uwen gedeputierden alsoe moecht laten weten volgende hueren schrifften, soe adueneren wij v, dat well waer is, dat onse neuen van Nassou, van IJsselsteyn ende van 29*
|
|||||||
|
228 PHILIPS VAN BOURGVONDie, (1517).
Gaesbeke, alhier tot Duersteden bij ons geweest zijn myt omtrent XIIJ offte X1IIJ peerden, son-
der meer, begerende met ons een soppe te eten, twelck wij hem gerne gedaen hebben, sonder- linge ter liefften van onsen voers. neue van Nassou, die een van onsen gueden vrunden es, ende dien wij sulex nyet gerne en solden willen weygeren. Zij en bleuen bij ons nyet bouen een vre ofl'te anderhalue, sonder buer peerden in stall te setten, ende voerts reysden zij naerder Vaert offte nae IJsselsteyn, sonder yemande te beschedigen. Waert onsen neue van Gelre off zijnre lieffden raiden oick alsoe gelegen, wilden wij hem van gelijcken doen, soe wij myt nyemande yet vuytstaende en meenen te hebben, dan guede vruntschap ende naebuerschap. Als aengaende van den ouerleggen der rekenschappen, zijn wij wel te vreden, datmen die volgende uwen schrifften noch acht dagen laten berusten. Ged. slot te Duurstedef 13 Aug. 1517. Zijne handt., lager I1ERDINCK.
Deel A. 790.
22. Philips van BourgondU, elect ende geconfirmeert tUtrecht, verzoekt aan de 3 staten
van Utrecht, om een dag te hepalen tot het doen van rekening van Iiet huisgeld der voorledene jaren, waarhij hij alsdan zijne raden zenden zal. Ged, slot te Duurstede, 12 Aug* 1517.
Zijne handt,, lager herdinck.. Deel B. 469.
23. Floris9 heer van JJsselstein$ antwoordt aan den deken en het kapittel van den Dom
te Utrecht, hetreffende de achterstallige pachten van de jaren 15121516, waaromtrent was
overeengeko?nen, dat zijne onderzaten de eene helft op St. Maarten en voor Kersmis e. k., de
andere helft op St. Pinter ad Cathedram en voor Paaschen hetalen zouden, dat ghij doch
doen wilt zo heer Gerijt huer gedeputeerde mit v auercommen is, want de pachters jnt certain
gans arm zijn ende hem nyet mogelick en js de termijnen, zo cort als v brieuen jnhalden, te
voldoen, ende en js oick tzelue onse meyninge nyet geweest, maar dat zij de eerste termijn
St. Martini en de andere St, Martini over een jaar zouden hetalen. Aengaende dair ghij
schrijft, dat de rijcke zoude betalen, dat is all om drie oft vier te doen. Hij verzocht dus dat
zij zich aan de overeenkomst willen houden, dwelck doende zuldi ons vruntschap doen, ende
willent jn gelijcken oft meerderen altijt gheerne verschulden. Ged. IJsselstein, 4 Sept. 1517,*
Get. florijs.
Deel B. 470.
■
24. Guert de Coninck, baljuw van Ahcoude, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om,
daar hij vernomen heeft dat -zij hij de buurlieden te Ahcoude onderzoek hebben gedaan naar de oude ghewoente der seluer waersschappen aengaende, in deze zaakniet te handelen. alvorens hem te hebben gehoord, daer ic wel houlde enighe my in der saeken beloghen ofte bedraghen soulden moeghen hebben. Ged. huts te Ahcoude, Zaterd. na St. Matthaeus (26 Sept.) 1517. Deel D. 477.
a
25. Philips van Bourgondi'e, elect en confirmeert van Vtrecht, herigt aan de 3 staten,
den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht: Soe als wij bynnen corts verleden dagen bij v geschickt hebben gehadt onse lieue getruwe reden, die here van Beuerwerdt, meyster Her- man Hagen, Ernst van Ussendoern ende Berndt Vuyten Enge, om aen v luyden van onser wegen te begeren, dat ghij ter liefften van ons, onsen lieuen gelruwen raidt Melis van Zuylen |
||||
|
BfSSCHOP VAN UTRECHT, (1517). 229
-
■van Nieuelt, uwe medebroeder ende canonick in onser Doemkercken aldaer zijn voile vruchten van
zijner prebenden laten volgen wilden in sijner absentie ende affwesen, ten mynsten alsoe lange als hij in onsen dienste wesen solde; daer op ghij ons doen seggen hebben, ghij ons daerop nyet gue- telicx encoste geantwoerden, vermits der absentie van vele .andere canonicken onser Doemkerken voers., uwe medebroederen, die daerop hoere opinie dragen ende seggen solden moeten, alsoe die sake tgeheele capittel aenginck ; dan als die absente canonicken comen waren, wilden ghij ons daerop een antwoert geuen; niet te myn vermoeden, ghij luyden dat zulcx ongewoentlick was ende genouch wesen soude tegens statuta capiluli; hebben wij des haluen nooh gesproken myt heren Jacob van Apelteren, uwen doemdeken, ende aen hem J>egeert tselue inden besten aen v luyden te willen verboetschappen, ende nyet te mijn begeren noch schriiFtelicken bij desen , dat ghij ons jn deser onser begerte te willen wpsen willen ende den voern. Melis van Nyeuelt laten volgen die vruchten van zijnder prouende, hangende den tijde hij in onsen dienste wesen sail, soe verre des enichsins geschien mach ofFte neen vynden enich expedient sulcx als ghij luyden well suit connen aduiseren tot vorderinge vanden seluen Melis, daer mede hij te vreden wesen sail, ende hij hem sail connen onderhouden. llier jnne suit ghij ons zunderlingen danck ende vruntschap bewijsen, die wij tegens v luyden in anderen saken gerne erkennen ende verschulden willen. Ende wie wael wij ons des alsoe te geschiene tot v gensselicken verlaten , begeren wij nyet te min v guet- licke weder bescreuen antwoert. Ged. Kampen, 5 Oct. 1517. Zijne handt., lager herdingk. Decl D. 478.
28. Rarely hertog van Gelder, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, otn aan Henrick tot
Genth, die in hunne dienst geleden heefft, zijne verschuldigde penningen te voldoen, daeraen
sail ons insonderheyt denckelick ind lieue geschien, ind wfllent tallen tijden mit gantzer gnaeden
erkennen. Ged. Arnhem, 24 Oct, 1517. Zijne handt.
Decl A. 791.
29. Burg.) schep. en raad der stad Kuilenhurg verzoekt aan den deken en het kapittel van
den Dom te Utrecht, dat aan Cornelia Tijmansz%, stads-timmerman, moge worden hetaald hetgeen hij van den domdeken Jacob van Apelteren te vorderen heeft, wegens drie watermolens, die hij aen hem verdingt ende bestayt heeft. Jnd is ons van herten leet, dat die domdeken vurs. sich alsoe bewesen heeft ende vynden laet aen sulken annen schemelen man, die sijnen arbeit ende tijt, daer hij afHeuen moet, aldus lange heeft moeten ontberen; dat hem, geen kans ziende om zijn geld te krijgen na zooveel herhaald verzoek, die grote noot daer toe dringt, dat hij sijn loon, kost ende arbeit sail moeten vorderen aen uwer kercken pachten ind gueden, bier otn- trent all omme gelegen; dat wij lieuer verhuet jnd fruniJicken geaccordeert sien solden. Ged. 24 Oct. 1517. Deel B. 471.
30. Jan, graaf van Egmond, stadhouder generaal van Holland enz., vergunt aan den
deken en het kapittel van den Dom te Utrecht het tolvrij vervoer te Arnhem, van 600 kist
leijen en een zeker getal van draeckevelder steen, ouermits dat dat der fabrieke der heylige
kercke aengaet. Ged. s'ffage, 13 Nov. 1517. Get. j. degmost,
DcdB.472.
■ 31. Hendrik van Nassau, stadhouder generaal, president en raden van Holland enz.f
|
|||||||
|
J&
|
|||||||
|
■ -......
|
|||||||
|
230 PHILIPS VAN BOVRGOSDie, (1518).
..-
berigten den.deken en het kapittel van den Dom te Utrecht, mitsgaders den proost van
West-Friesland, dat meester Pieter Ruysch, pastoor, en heer Roelof Jansz., vicarius, voor den geestelijken regter binnen de herh van Nyerop hebben betrokken Pieter Claesz., sckepen, en Jacob Louwerijsz. , begadere in het dorp Nyeuwe Nyerop, ter zake dat zij supplianten, hem veruordert hadden te procederen vpte bruyckers Tandem landen des voers. pastoers ende vica- rius, omme der c. m. bede ende andere dyergelijcke lasten te veruallen. Zij verzoeken hem deze geestelijken te doen jnterdiceren ter cause voers., vpten supplianten enichssins voer vluyden te procederen, mils reuocerende die voirs. citatie, ende vluyden te verdraghen eenighe kennisse hier van te nemen, alzoe die saecke concerneert die ordonnantie vanden coninck. Ged. s'ffage, 11 D$e.'l&ll$ Get. ASSENDELFT.
Dcel A. 792.
32. Karelj hertog van Gelder, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om bij die stad te
bewerken de voldoening der aan Leenhairt, heer tot Swartzenburch, verschuldigde penningen.
Ged, Arnhem, 28 Febr. 1518. Zijne handt.
Deel B. 473.
33. Philips van JBourgondie, bisscop t Utrecht, zendt aan den deken en het kapittel van
den Bom te Utrecht Consaluo Pinto nit Portugal met zekere door hem (Philips) geviseerde
bullen en andere bezegelde brieven, ten einde aan diens verzoek hehoorlijk gevolg worde
gegeven. Ged, slot te Duurstede, 6 April 1518. Zijne handt., lager herbinck.
Deel B. 474,
34. Philips van Bourgondie, bisschop tUtrecht, antwoordt aan den vicedeken en het ka-*
pittel vau den Dom te Utrecht, dat hij auer lange jnt zeker geaduerteert is t dat tegens Jacob van Apelteren te Rome drie conforme sententien op de domdekenie gegaen ende gewesen zijn, ende soe wij doen beducht weren, dat zulcx hadde mogen keeren tot inerckelicken achterdeels onser Domkercken aldaer, hebben wij vuyt dier oirsaken alleenlic ende anders niet, zunderlinge verhopende onze Domkerke daer jnne te voerderen, bedacht ende soe wel scriftelicken als anders- sins veruolgt, omme beyde partien te brengen tot minnelijken accorde ende vereninge; ende soe wij vluyden ende onse Domkerke niet gbeerne en solden laten vercorten jn eniger wijs, willen wij gheerne veruougen ende daer aen zijn, dat zulcke compositie jn preiudice onser kerken niet geschien en sal, dan tot voerdeele der setuen Ged. slot te Duurstede, 8 April 1518. Zijne handt* y lager herbisck. 35. Earel, hertog van Gelder, berigt aan de 3 staten van Utrecht; Soe wij hijrbeuoerens
onsen lieuen raedt ind erffkamerlinck Johan Faulquyer, heren tot Comenailles, jn vwen dienst, deshaluen hij noch merckelicken aen v then achteren is, gebracht ind geschickt hebben, wij duck ind menichmaell om sijne achterwesen aen v doen schrijuen ind begeert hem to vreden to stellen ind to betaelen, verstaen noch euermails van hem, dat sulx nyet geschiet zij, ind bidet ons dairom hem to vergonnen ind to tlaiten datselue sijne achterwesen aen v ind vwen burgeren ind guedere to moighen verhailen. Want wij dan ind oick vwer well weten, hij v ther tijt jn vwen lasten ind noeden zeer trouwelick ind waill gedient heefFt, zegen -wij hem, as billick, daervan gerne gereedt ende betailt. Begeren dairom guetlick , vwe lieff'den willen hem soe van alien, hij aen dieselue |
||||
|
231
|
|||||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (1518).
|
|||||||
|
then afteren is, veruuegen ind betailen, dat wij des geen vorder clachten en hoeren; off wij moe-
ten, dat wij hem mit gheynen redenen jnden gevall geweygeren konnen, vergunnen sulx aen v ind vwe guedere, waer hij die sail konnen hekomen, to moighen verhailen, dair van wij doch yrst, op dat ghij v dairnae moight weten to richten, hebben willen jnden besten aduerteren ind genoichsam gewitticht vwe lieffden, die enz. Ged, Arnhem, 25 April 15J 8. Zijne handt. Deel D. 480.
36. Wij Walrauen, heer van Brederode, tot Vianen, burchgraue tUtrecht, beer tot der
Ameyde etc., ken dat voir ons vertoent is sekere opdracht ende vertichtenisse twecb ghescbiet was voir mannen als: Henrick van Alkcmade, Philips Nachtegaell, Johan van Honthorst, gedaen tot Leyden, bijden heren heer Dirck van Zweten, heer tot Leyenborch, te weten, dat huys ende slot der Does rait elff merghen lands daer aen leggende, gelegen binnen den ampt ende ban van Leijerdorp; naderhant is bij ons gecomen den edellen wailgeboren vnsen lieuen neue ende heren, heer Floris van Egmondt, heer tot IJselsteyn, tot sinte Mertensdijck, tot Scherpenes etc., twelck wij hem verlijt ende verleent hebben, verlyen ende verlenen te holden van ons ende vnsen naco- melingen den voirs. heren Floris ende sijnen nacomelingen tot enen onuersterffliken erfleen, des hebben wij geconsenteert hier vttegaen, tot beboeff der cappellen, tyen pondt flollandes jaerlix totten voirs. huyse horende ende te verheergewaeden, alst verschint, mit een pondt HoIIants off mit enen roden sparwer. Jn presenci van mannen als: Wilhem vanden Bueckborst, IJsebrant -van Schoten ende Gerit van Vrckum, besegelt met vijf vthangenden segell, jnt jaer ons Heren dusent vijfhondert ende acbtien, den derden dach in April. De 3 zegcls in rood was, beschadigd. Archie/ van Buren.
37. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt nan de 5 kapittelen van Utrecht op
hunne klagte dat zijne commissar issen van sommige hunner wederregtelijk precarien hebben ingevorderd, aangezien daarvan die prelaten, canoniken , beneficiaten ende personen van onsen vijff goelshuysen aldaer vrij zijn ende behoren te wesen, en op hun verzoek tot restitutie dier penningen dat liij bij zijne commissarissen terstond hiervan zal vernement en hun zijn antwoord en meninge zal doen weten. Want wij v ongerne solden vercorten in uwer ge- rechticheyt, solden oick desgehjex ongerne an onse gerechticheyt vercortet worden. v Ged. slot te Duurstede, 8 Mei 1518. Zijne handt,, lager herdinck. Deel C. 72.
38. Bisschop Philips van Bourgondie zendt aan de 5 kapittelen van Utrecht het afschrift
van zijn ontvangen antwoord van den raad van Holland, op zijn schrijven aan dijkgraaf en heemraden van den Rijndijk in Holland, ter zahe van het onderhoud des dijks doordeonder- zaten der Lange en Ruige Weide. Hij meldt hun het voorstel van den raad tot het houden eener dagvaart desweget en verzoekt, soe die sake van consequenlie is ende onsen lande ende Gestichte aengaet, dat zij overleggen, wat daarin voer tnulste gedaen were, en hem dit mededeelm, ora voerts daerinne te laten geschien, als van rechts we^en ende ter consmiatie ende defensie van onsen voersz. ondersaten behoren sail. Ged. slot te Duurstede ^ 16 Mei 1518, Zjne handt., lager herdinck. Deel B. 475.
De hierbij overgelegde afschrift en houden in ; :
39. Bisschop Philips van Bourgondie meldt aan dijkgraaf en heemraden van den
■
|
|||||||
|
232
|
|||||||
|
PHILIPS VAN BOCRGOSDie, (1518).
|
|||||||
|
Rijndijk in Holland, dat de onderzaten van den Langen en Ruge Weyde zich hij hem heb-
hen heklaagd, dat zij boven aide gewoenten tot onderhoud van dien dijk worden opgeroepen, dat hij zieh nyet genoich kan verfremden, ghij hem luyden sulcken last ende nyeuwicheyden buyten ons recht ende redenen opleggen, gemerct die Ruge ende Lange Weyde voers., ons ende onsen vijff goetshuysen lUtrecht toebehoren. Hij verzoekt hurt wel ernstelicken, die onderzaten ongeboet te laten, en hen voert meer sulcke nyeuwicheyden niet op te leggen, ver- klarende dat hij hen anders hierinne gedechte voer te staene , alst behoren solde. Ged. slot te Duurstede, 8 Met 1518. Deel B. 476. 40. Copie.
Harde, hoichwerdichste vader in Gode, groetmoegende gen. heer, wij gebieden ons myt
alder reuerentie ende bediensticheyt tot uwer genaden, Derseluer belieue te weten, dat wij ont- fangen hebben uwen besloten brieff gescreuen lot Duersteden, den VIIJoa dach deser tegenwoer- digen macndt, vuyt handen vanden dijckgreue ende heemraden vanden Rijndijk, daer an dieselue houdende was , beruerende die clachte van die vander Lange ende Ruyge Weyde gedaen , omme dat men hemluyden wilt brengen jnden hoeffslagen ende onderhoudenisse vanden Rijndijck, twelck soude tegens alle oude gewoenten, begerende mytsdien hemluyden des te verdragen, nae voerderen jnnehoude des seluen brieues, die wij wel houden jn uwer gen. gedachtenisse. Ende omme uwer gen. te aduerteren vander sake: Tis waer ende notoir, dat die vloeden ende stormen so langer soe meer groter, geweldiger ende impetueuser worden, zulcx dat zedert sekere jaren herwerts diuersche jnbreeekinge van dijcken, jnundatie van landen ende jnexlimabile scaden gebuert zijn jn desen landen, wes toesich ende cost datmen gedaen ende geleyt hefft aenden dijcken ende bijsonder tuschen Sparendam ende Muyden, is den dijck tot diuerschen stonden jngebroken geweest; doer welcke jnbreekinge alle twater vander zee coempt ende sonder enich beschut jnundeert alle die landen, daer onder gelegen tot aenden Rijndijck toe, die alleen leyt tegens tselue water, tot be- schut ende beschermenisse van alien den steden, dorpen ende steden, gelegen op dese zijde vanden Rijndijck, ende jndien dieselue Rijndijck nyet hoich gedijckt, sterck gemaict ende onderhouden en worde, souden alle die quartieren ende landen, daer onder ende beneden gelegen, geperyckliteert vvesen van inundacie ende bevloijinge tot irreparabele schade. Waeromme die c. ma. omme te versien tegens eminent peryckel ende aenstaenden noet, hefft in den jare van negen, bij guede deliberatie ende aduis, een zeker octroy ende ordonnantie doen maken ende expedieren, omme den voers. Rijndijck te moegen hoogen , stercken ende onderhouden tot preseruatie van zijn landen, ondersaten ende anderen, die daer bij beschut ende preserueert zijn, achteruolgende ende zichtent welcke octroy ende ordonnantie js die voers. Rijndijck gehoicht, gesterckt ende gerepareert ge- weest , daerjnne gecontribueert ende mede gegonden die voerscn vanden Lange en Ruge Weyde, als mede gemeen mitten anderen landen vanden coninck onder den voirscr. Rijndijck gelegen ende daerbij beschut wesende. Ende omme te voersien totter toecomende onderhoudenisse, zoe is van noeden, die voerscr. Rijndijck te hoefifslagen ende scoelen, opdat elck weten mach wat hij behoert te onderhouden, twelck den dijckgraue ende heemraden van denseluen dijck belast is te doen; ende hebben onlancx tot dien eynde opden dijck vergadert geweest, ende daer ouer geroepen die steden ende dorpen, die daer toe contribuabel zijn, als daer bij beschut ende beschermpt tot zekeren ouerleden dage, aldaer dieselue vanden Lange en Ruyge Weyde nyet gecomen en zijn, maer hebben uwer gen. aengebrocht, dit een neuwicheyt ende onbehoirlicheyt te wesen, dat soe nyet te verstaen en is, want die nootlicheyt ende redenen bewijsen, dattet soe behoert tegeschien. |
|||||||
|
BISSCHOP VAJS UTRECHT, (1518),
|
|||||||
|
233
|
|||||||
|
Ende is wel te considereren dat nyeuwe lasten moueren, nieuwe remedie ende voersienicheyt te
doen, ende om hierjnne wel ende sekerlick te besoingneren ende dese materie te beleeden ende sluyten tot goeden perfecten oerbaer ende profijt Tanden Janden , wij hebben geraempt een dach- faert gehouden te worden opten voers. Rijndijck tot sekeren dage, als uwer gen, guetduncken sail, daer zekere commissarissen vander co. mat. wesen sullen mitten dijckgraue ende heemraden, ende sullen oick besehrijuen die heeren van Brederoede ende Montfoerde, nv'tsgaders die steden ende dorpen onder den voers. Rijndijck gelegen, vvaervan wij uwer gen. aduerteren ende zeynden hier- jnne besloten copie vanden voers. ordonnantie ende octroy, omrae tinhouden vanden selue te moegen weten ende verstaen ; begerende ende biddende den voers, dach ons bij brenger van desen te laten weten ende mode uvve gedeputierden te willcn seynden, de in dese sake moegen helpen handelen ende doen alst behoert; ende ons hierop te laten weten v gen. geliefFten myt brenger van desen j ende wes wij vermoegen ende gedaen connen v gen., sullen ons altijt bereyt vynden tot alien diensten ende guetwillicheyt, kenne Godt, die v, harde, hoichwerdige vader in Gode, groetmoegende, gen. beer, lang moet bewaren in enen langen, gesonden ende saligen leuen. Gescreuen jnden Hage, den XIIIJen in Meye, anno XVIIJ", Die president en raidt van Hollant.
Deel B. 477.
41. Rarely hertog van Gelder, zendt zijn secretaris Karell Key aan de 3 staten van
Utrecht, ter zake der schuldvordering van Johan Faulquier. Ged^Arnhem, den 3 Junij 1518.
Zijne handt,
Deel D. 481.
42. Bissckop Philips van JBourgondie zendt aan de 3 staten van Utrecht de mandamenten
van de uitzetting van het huisgeld, bier- en turfaccijns, hezegeld terug* Wat hetreft de eerste clausule van het mandement van het huisgeld, hij meent dat men die voerder behoirt te extenderen met specificatie vanden tijde, binnen den welcken men sulcke huysgelt zal moeten vpbrengen ende betalen; ende solden oic die selve mandamenten sich anderssins contrarieren: luydende jnt eynde »dat z-ij hoer buysgelden vanden voirs, jare in maten ende manieren ende tot stonden ende plaetsen wie voirs. ter gueder tijt brengen" etc., doch nyettemin sullen ghij dat selfs wel ten besten ouerleggen. Ged. slot te Duurstede, 15 Junij 1518. Zijne handt., lager HERDIRCK.
Deel B. 480.
43. Karel% hertog van Gelder, herigt aan de 3 staten van Utrecht. Soe Johan Faul-
quyer dan tghoene hij soe bewijslick bijbrengen kan ind hem van vwen auersten toegelaiten is, mit recht vorderen ind vyt manen will, ind sich eyne Jange tyt mit v guetlick geleden heefft, en konnen wij hem nyet meer mit enige redenen ophalden sulx ongevordert to laiten, dan wegen ind manieren to vergonnen, daer mit hij totten sijnen komen mach; tselue wij v doch yrst heb- ben willen aduerteren, ind moigen daerbeneuen oick waell lijden, ghij etzlich vanden vwen alhier bij ons schickt, om jn reden ind bescheyt noch eyns te horen ind mit hem tauerkomen, soe hij die saicke gantz ind geheell aen ons verblijfft ind tot onse erkentenisse stelt, op dat ghij nyet meynen darfft, hij v onbillickerwijze ytzwes aff vordert. Ged. Jrnhem, 21 Junij 1518. Zijne handt,, lager mutlickom. Dccl D. 482,
W. 30 |
|||||||
|
234 PHILIPS VAN KWRGOBDie, (1518).
|
|||||
|
44. Bisschop Philips van Bourgondie herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij in zake
van Johan Faulguier op hun verzoek aan den hertoy van Gelder heeft geschreven, om zulcke
arresten als op onsen ondersaten, horen gucderen ofte de uwe doer oirsaken van desen gescbiet
mogen wesen, ons to gefalle ende tot onderbaldinge gueder nabuerscap af te stellen ende met ons
totter saken te willen schicken, onime die gebuerlicken ende naer redenen geeyndet te mogen
werden. Dat hij dit insgelijks aan Johan Faulquier heeft geschreven9 ende versien ons, dat
hij ons daer jnne niet onthooren en sal. Ged* slot te Vollenhoven, 29 Julij 1518. Zijne handt.,
lager herdwck.
Deel D. 483, 484.
45. Bisschop Philips van Bourgondie zendt aan de 3 staten van Utrecht het antwoord
van den hertog van Gelder, en herigt hen, dat hij Melts van Zuylen van Nyeuelt, proost van Leiden en kanunnik van den Dom, en Bemdt Vugten Enge, rentmeester van Utrecht, van zijner tcegen op de bepaalde dagvaart zenden zal, soe vvij tbans nyemande van onse reeden bij ons wesende, ontberen en connen, Ged* slot te Vollenhoven% 3 Aug. 1518. Zijne handt,f lager herdinck, Deel D. 485.
46. Afschrift van voormeld antwoord des hertogs, waarin hij den hisschop voorstelt heden
over 8 dagen ter dier zake te Spijckercamp dagvaart te houdenf alwaar hij dan eenige zijner
raden mede zenden zaL Ged* Arnhem, 31 Julij 1518.
Deel D. 486.
47. Egregie domine doctor, fautor carissime. Die VIJ buius mensis gratissitnas vestre d. recepi
litteras, quibus quid in dieta Bonensi per reuefendum dominum arcbiepiscopum et venerabilem clerum Coloniensem contra libertatem ecclesiasticam et concordatorum obseruantiam factum fuerat, petijt (sic) ccrtificari. Ipsa dieta propterea non erat indicia, sed in alio casu factus fait huiusmodi conuentus, prefatusque clerus responsum super litteris ad venerabilem dominum decanum Magunti- num datis continuo expectauit occasione diete................. qui bis proximo diebus decursis
propter diuturnam eius a ciuitate Maguntina absentiam, moram suis litteris excusauit, polliciens
quam primum se diligentiam facturum. Dum quid noui ad me peruenerit, vestram d. desuper certificare curabo. Reuerendissimus dominus arcbiepiscopus die jouis proximo effluxo recessit Augustam petiturus. Colonie refertur dietam aliquandiu duraturam, certitudinem tamen inde non babeo. Ceterum dominus officialis Leodiensis a Gesarea nite. redijt, domino Leonardo, canonico Aquensi viro digno, socio et collega suo Auguste ad sollieitandum dimisso. XVJ sunt dies, quod dictus dominus officialis mecum in prandio constitutus micbi retulit, dominum Cesarem pro conseruatione concordatorum optime dispositum, longas latasque litteras ad summum dominum nostrum in optima forma desuper transmisisse, quarum copiam secum detulit, quamque ab eo petij venerabili clero Traiectensi mittendam, respondente se illam prius reuerendissimo domino suo (mis) surum , extunc micbi eandem destinaturum, quamque hactenus non recepi. Tandem me rogauit, vt scriberem venerabili clero Traiectensi predicto, quatenus duos ad dietam dietam Auguste mittere dignaretur. Premissa omnia peto venerabili clero predicto dominis et preceptoribus meis carissimis significari, ac venerabilem dominum meum, dominum decanum ecclesie Sancte Saluatoris, vltra ..... salutari. Ex Colonia, die VIIIJ Augusti anno XVIIIJ. Vester Andreas, prepositus Dauen. amicus,
Opschrift; Egrcgi viro domino magistro Wilhelmo de Lockhorst, juiiinn doc tori, ecclesie Saneti Petri Traiectensis canonico, fautori et amico charissimo. Deel D. 488.
|
|||||
|
BISSCHOP VAN TJTRECHT, (1518).
|
235
|
||||||
|
48. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hunne
schriften : 1°. Betreffende de zaak van Johan Faulquier, dat op denzelfden dag JVijnant van
Arnhem hem van wege den her tog en Jan Faulquier heeft komen verzoeken, dat deze zaak nae jnneholt des verblijffs geeyndet ende getermineert mochte werden. Bij verzoekt, soe wij ons ongerne hier jnne geuen solden, sonder yerst van v daerop geinformeert te wesen, hunne gedep. met de vereisehte instructie bij hem te zenden, om met zijne raden^ die te Spijkerskamp waren, te beraadslagen, op welke punten zij enen dach aan den hertog en Faulquier zullen aanschrijven. 2\ Betreffende de onwillicheit ende weygeringe onser ondersaten van Amersfoert, die man-
dementen wij myt vluyden aldaer hebben laten vuytgaen, te laten publiceren ende ter executien stellen, dat hij daarover met dezelfde ged,, daartoe met instructie voorzien, te gelijker tijd handelen zal, Ged. slot te Vollenhoven, 13 Aug, 1518. Zijne handt, f lager uerdinck. DccI D. 487.
49. Egregie domine doctor.....recepi copias a domino officiali Leodiensi presentibus alh'gatas
vltima copia incipiens: »Magnifice fidelis dilecte, dirigitur domino comiti de Carpi inuictissimi
domini jmperatoris apud sedem apostolicam oratori." Vestra d. copias predictas ad noticiam venera- bilis cleri Traiectensis dominorum meorum deducere dignetur, Felix valitura. Ex Colonia, XV Augusti anno Domini 1518. Vester A. prepositus Dauen. amicus.
Opschrift: Domino magistro Wilhelmo ds Lockliorst ens. Deel D. 489. 50. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 5 kapittelen van Utrecht op
hunne missive, aengaende tgbene een genoempt Henrick Collaert, beuelhebbere tot Tiel, voer-
nemen solde onser kercken gueden aldaer te arresteren ende doen schatten, om van elcke onser
kercken vijiftich golden gulden te hebben, toe Tiel ende anders mede to bolwercken, dat hij
onlancx doer veruolch van Johan Reall, kanunnik der Domkerk, van hunnentwege aan den
hertog van Gelder heeft doen schrijven, dat zij het antwoord daarop ontvangen} hem echter
ombewust ende nyet wittich van dien kanunnik kunnen vernemen. Wes wij anders tot vorde-
ringe onser kercken voerscr. hier jnne gedoen connen, zullen ghij ons daer toe geneicht vynden.
Ged, slot te Vollenhoven, 17 Aug* 1518. Zijne handt,, lager herdinck.
Deel D. 490.
51. Jan Faulquir verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om Muntgen, hrenger des briefs,
diens verschuldigde penningen van sijnen dienst as een konde, soe hij mit Peter Hans opklop-
peren konden ende ther maent ses e. g. beloefift was. Ged, vrijdag na Assumptio Maria
(20 Aug.) 1518. Zijne handt.
Deel B. 481.
52. Bisschop Philips van Bourgondi'e zendt aan de 3 staten van Utrecht de door den
hertog van Gelder, met een zijner secretarissen aan hem toegezonden (navolgende) instructie, in zake van Johan Faulquier. Ged, slot te Vollenhoven, 25 Aug* 1518, Zijne handt., lager herdiwck.
DeelD. 492.
30* |
|||||||
|
236 PHILIPS VAN BOURGONDie, (1518).
53. Item niijnen gen. heren van Vtrecht to seggen opt gheyne her Melis van Nyeuelt mijnen
gen. 1. heren herttoug van Gelre etc. ther antwoirt bracht hiefft angaende Faulquiers saicken ind gebreecken an die staiten van Vtrecht. Item soe idt leste affgescheyt opten gehalden daige tusschen die staiten ind Faulquier geweest
is op en neestkomenden dinxdaige, op die vurs. gebreecken van beyder fursten wegen eyne vyt- spraick to geschien, dacrbij beyde parthyen vurs. sulden blijuen, was mijn g. 1. h. herttouch van Gelre etc. deliberiert den vurg. doch to beseynden ind die vytspraicke van sijnre f. g. wegen tlaiten geschien, dan soe sijne f. g. Faulquier durch sijne mennichuoldige erbiedinge ind veruollich sijne vurnemen meer dan eens verhindert tot onderhaldinge gueder naebuerschap ind der saicken to guede daerjnne laiten handelen, hon doch then lesten rechtz moiten gonnen, hebben sijne f. g. van denseluen nv verstain , woe enl^e Stichtsche vytten gerichlicken besaithe oire koern ontfuert hebben, oick soe her Melis mijnen gen. 1. heren aenbracht heefft, mijns gen. heren van Vtrechtz meyninge, as dat mijns heren gnaid. van Vtrecht op drie articulen, to weten, van Nyenraide vanden Vc gulden ind verloup des tzoltz nyet jnne tdoin en wusten, ind datmen den dach wolde vcrlengen etc., bedunckt mijnen gen. 1. heren op geen redenen stain, want die andere auergege- uen articulen ain die staiten van Faulquier gedaen sunder eniger fursten erkentnisse, enige daige stonden dairomme to balden waill to slichten wieren geweest; dan soe Faulquier sich as vur be- claiget heefi't ind to vermoiden steet vytter besaithe hon daigelix meer ontfuert muchte werden, sich doch soe nyet en geboirt sonder geboirlicke broicken dairafF to gelden, ind soe Faulquier ongelegen is sich langer to lijden as hij durch ophaldinge mijns gen. 1. heren sus lange sich gerne geleden ind nae sijne mennichuoldinge guetlicke erbiedinge ind veruollich des rechten ge- sonnen, wiewaill mijne gen. 1. heer hon sulx lange tijt geweygert heeft, men doch nyemanden weygeren sail, hebben sijne f. g, hon des rechts nyet langer mit redenen konnen affslaen, ind moiten hon ind eynen yederen tot oeren gesynnen omb idt sijn, as recht is, gonnen te veruol- gen, dat sijne f. g. doch vermeendt hedden in fruntschap ind nae billicheyt geslicht to werden, angesien die parthien oire saicke an beyden fursten vurs. gestalt hadden to verblijuen, dairop mijn gen. heer sijnen gnaiden deliberatie ind guetduncken mijnen gen. heren van Vtrecht mit meister Wijnandt, doctoir etc., gewittich heefft in verhaipinge enich guet middell dair jnne to treffen, dievviele dan mijne gen. heer van Vtrecht der drier punthenhaluen nyet to schaffen will hebben, en kan mijn Qen. 1. heer Faulquier mit Qcen redenen vyt sijne segele ind brieue heyten treden, oick is all en kriechzluyden waill kundich der ander twyer punthen, woemen die thalden plege, doch idt schijnt waill naeder antwoirt van her Melis, dat sijne g. nyet anders dair jnne doen willen dan den staiten belieuen, alsoe dat die erkentnisse to beyden zijden van Qeene noiden wesen sail, dairomme idt recht sijnen voirtganck sail moiten hebben, tweliche mijn g. 1. heer, mijns heren gnaid. van Vtrecht nyet en heeift willen verhalden. Actum opten XXIIJle.n dach August! anno etc. XVIIJ0- Get, CHARLES.
Dcel D. 493, 494.
54. Bisschop Philips van Bourgondie zendt Melis van Zuylen van Nyevelt aan de 3 sta-
ten van Utrecht in zake van Johan Faulquier. Ged. slot te Duurstede, 5 Sept. 1518. Zijne
handt., lager stroijaes in abs.
Deei D. 495.
55. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt aan de 3 staten op htm verzoek om te
Utrecht te koment en in de zaak van Johan Faulquier te handelen, de selue ter eyntscap ge- |
||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1518), 237
|
|||||
|
dregen mochte werden, dat hem noch niet gelegen en will zijn aldaer tc comen , als ghij dat
selfs wel ouerleggen connen, dan mogen ghij tsamen ondertasten ende besien , jn wat inaten dese
sake best geslicht ende nedergelacht mochte werden. Wes wij dan voerder daerjnne gedoen
connen tot voerstant ende beschermenisse van v, zult ghij ons daer toe geneycht vinden. Ged.
slot te Duurstede, 6 Sept* 1518. Zijne handt., lager uehcinck.
Deel D. 490.
56. Rutgher van Diedem, officiaal en pachter der geestelijke tienden te Herwarden en in het
geregt van Bommel, herigt aan den domdeken en het kapittel te Utrecht, dat deze tienden
van wege Jan Falquier gist even in heslag zijn genomen, dat hij hiertegen in verzet gekomen
zijnde, maandag eerstk. voor schepenen te Bommel is gedagvaard. Hij verzoekt dat eenigen
heeren van het kapittel met volmagt tegen dien dag gezonden xcorden, ora vorder wat goeds
mitten seluen te spreken tot concorddij. Ged, 10 Sept, 1518. Zijne handt.
Deel D. 497.
57. Bij deze missive overgelegd afschrift van den open brief, waarhij de hertog van Gel-
der aan Johan Falquier tnagt geeft, de goederen der staten en stad Utrecht, in Gelderland gelegen, aan te spreken voor zijne verschuldigde penningen, Ged. 15 Julij 1518. Deel D. 498.
I
58. Bisschop Philips van Bourgondie herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij de door
hun in zake van Jan Falquier toegezonden minute in enigen punten gecorrigeert lieeft, en aan
F~irssen, secretaris des hertogs van Gelder t daer van jnstructie bij gescrifte gegeuen, als ons
best ende nutst gedocht heeft, ten einde verder met den hertog te onderhandelen* Ged, slot
te Duursteden, 12 Sept, 1518. Zijne handt,, lager herdiuck.
Deel D. 499.
59. Instructie voer Virssen aen mijn gen. heren van Gelre etc.
Jnden yersten mijns gen. heren van Vtrecht guetelicke erbedinge aen mijn voers, gen. lieren
van Gelre etc. Item soe als mijn gen. heren van Vtrecht aengaende den gebreecken wezende lusschen Johan Foucquier ende den dryen staten van Vtrecht nauolgende den dach daer op ge- halden op Spijckerscamp ende verbhjff der zaecken aldaer gedaen den proest van Leyden geschickt badden aen mijn heren van Gelre ende bijden selffden onder anderen doen begeren zijn genaden Johan Foucquier alzoe onderrichten doen wilden, hij dese saecke bernsten liet thent mijn gen. heren van Vtrecht sich weder hier jnlandich gevoecht solde hebben, heefift zijn genaden sych der saecke te guede'mitten yersten daer nae gestalt ende es gecomen aen deser zijde der IJsselen; heeflft zijn genaden voerts der staten gedeputieerde vrunde hierom bij zijn genaden doen comen ende daer jnne verhandelt. Daer op mijn gen. heren van Vtrecht den voers. proest van Leyden gesant heefft aen Johan Foucquier, mit begeerten hij een gebuerlicke somme van penningen noemen wolde, sonder te spreeken van enige solte ofifte anderssins, wolden zijn genaden hem alsdan daerop verschriuen doen etc. Daerop Johan Foucquier mijn gen. heren van Vtrecht ter antwoerdt gedaen heeft, soe verre zijn genaden hem verseckeren wilde vanden somme van IIJm. golden gul. van zijnre gen. dryer staten wegen, ende hem voerts geuen geleyde, wolde hij geerne bij zijnre genaden erschijnen; om opte resle enich guet middel te vinden, daer van tot gueder vuytdracht te comen; welcken eysch ende antwoerdt mijn gen. heer van Vtrecht bedunct veel te |
|||||
|
233
|
|||||||
|
PHILIPS VAN BOURGONDie, (1518),
|
|||||||
|
groot ende buten redenen gedaen te wezene. Bedunckt oick mijn gen. heren van Vtrecht bijden
voergen. Foucquier ongebuerlick voergenomen te wesen, hij rnit een gepande handt ende versekert wezende van sulcker somme als voerscr. noch comen soude om te dedingen ende tracteren op tgene hij eysschende were sonder zijn eysch ende die groette vanden somme bij hem gepretendieert preciselicken te wetene. Soe dan die drye staten sich tot alien redenen , billicheyt ende gueden bescheyde erbieden, daer toe mijn gen. heren van Vtrecht zij oick balden will, begeert zijn gena- den, dat mijn gen. heren van Gelre Johan Foucquier alzoe onderrichten willen, dattet verblijff op Spijckerscamp gedaen noch zijnen voertganck hebben mach, ende dat zijn genaden daerop wederom een dachflaert beramen ende hesternmen tot vorderinge deser saecke ende eyntschap van dlen. Verhoept mijn gen. heren van Vtrecht mijn ^en. heren van Gelre zijner gen. nyet weygeren en zellen nae alien reden ende nae gelegentheyt deser dingen, ende oick Johan Foucquier nyet gestadigen en sail, wes anders middelertijt voer handen te nemen. Ende jndien bij gevalle dese dingen bij beyden fursten voerscr, ende hoeren beyder reden, daer dat voerscr. verbHjfF aenge- kieert is, nyet en costen verleecken werden, will mijn gen. heren van Vtrecht zijnre genaden staten daer toe vermoegen, dat zij dese saecken ende geschelen aen enigen onpertiegen fursten keren zellen, als te weten, aenden eerlzbisschop van Coelen off den bisschop van Luydick, een van dien beyden, den welcken die voers. Johan Foucquier daer toe verkiesende wert, die welcke nae on- derwijs ende redenen ende bescheydt van beyden fursten voerscr. ende hoer beyder raden oick duer onderwijs van beyden partijen dese saecken alsdan mitten seluen beyder fursten ter eyntschap vuyt- spraken sell; ende wes soe vuytgesproecken zell werden, zellen partijen beyder zijden achteruolgen ende te vreden wesen, orarae alle verloep te vermijden ende alle guede oude vrientschap ende nabuerschap te onderhalden, daer mijn gen. heren van Vtrecht mit gansser hertten toe geneycht is; begeert daeromme mijn gen. heren van Vtrecht hier op een guetelicke weder bescreuen ant- woerdt. Actum Duersteden, XIJa. Septembrj, anno XVC. XVIU\ Afschrift. Deel D. 500. 60. Karely hertog van Gelder, antwoordt, onder toezending van het verzochte geleide,
aan den Msschop Philips van Bourgondi'e, in zake Jan Fautyuier en Henrick Collaert, dat hij zijne raden ijtzont vast en trefflicken geschefften verschicket hebben, dersdeels, will Godt, bynnen drye off vier dagen weder to haue commen werden, willen wij alsdan onse saken ouer- leggen, en hun voorts den voorgestelden dag, namelijk maandag voor St. Michiel, aanschrij* ven of een anderen hepalen. Ged. Arnkem in profesto Mathei apostoli (20 Sept*) 1518. AfschriJL Deel A. 767.
61. Bisschop Philips van Bourgondi'e zendt aan de 3 staten van Utrecht het antwoord van
den hertog van Gelder, hetreffende voorgestelde dagvaart te Spijkerskamp, op maandag e. A.,
in zake Jan Faulquier en Henric Collert. Ged. slot te Duurstede* 22 Sept. 1518. Zijne
handt*. lager heudibck.
Deel D. 502.
62. Bisschop Philips van Bourgondi'e herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat de hertog
van Gelder volgens zijn nader schrijven , zijne raden op den eersthepaalden dag ter dagvaart te Spijkerskamp zenden zaL Ged. slot te Duurstedef 24 Sept* 1518. Zijne handt., lager HERDIKCK.
Deel D. 504.
|
|||||||
|
BISSCHOP "VAW UTRECHT, (1518). 239
|
||||
|
63. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hurt ver-
zoek o?n, daar zij vernomen hadden, dat hij zich een dach of twee naer Montfort solden willen
vougen, te Utrecht te komen^ ten einde in saken oris ende onse staten ende lantscapen angaende
met hen te handelen, tot der seluer onser lantscapen waeluaert, dat hij van gheender meninge
is naer Montfort te reysen, dan willen aihier bliuen ter tijt tot dat wij met uwe gedep. die
wij aihier wachtende zijn, de voirscr, saken bij uwen guetduncken vuytgericht sullen hebben.
Ged. slot te Duurstede, 1 Oct. 1518. Zijne handt., lager herditsck.
Deel B. 483.
i
64. Wy Philips van Bourgoingnen, bijder gnade Gaits bisschop tUtreeht, ind wy Kairle,
hertoige van Gelre ind van Guylick ind greue van Zutphen, doen kondt alien luyden, soe als wy ind onse vurvaderen laeffelicker gedachten, bisschoppen tUtreeht ende hertoigen van Gelre etc., onser beyder landen, luyden ende ondersaten in tijden verleden diuersche oirloge gehadt heb- ben, dair durch wy ind onser beyder landscappen in groten inerckelicken lasten ende schulden verloupen sijn, ind deshaluen diuerschen ruyteren ende knechten bestels ind anderen schultbrieue to beyder zyden auergegeuen ind bezegelt moigen wesen. Omrae dan tot wailfairt onser beyder landen ind ondersaten, oick tot onderhaldonge gueder vruntschap ind naebuerschap dair jnne te versien, sijn wy mit malckanderen auerkomen, jnd hebben sementlicken geslaten, lauvende elcken anderen bij desen tegenwoirdigen, dat wij nyet meer gestaiden en sullen, enige ruyteren oft*knechten hebben van ons, onsen vurvaderen vurs., onsen staten, steden off landschappenenige bestelz of! andere schultbrieuen van verleden veheden off oirloigen, sich in onsen landen, steden off vlecken sullen moigen onthalden, omb sulcke ruyterschulden ther eenre noch ther andere zijden to manen of to vorderen bij wegen van arresten op gueden ruerende offte onruerende, offt singulair personen, noch bij manieren van enigen rechten , tsij geistlick off vvertlick , off ander verfolgh bij enigen feytlicken aentasten offte auergrepen, dan sulx to verhueden off to veletten ende des parthijen geens- sins to gehenghen fn enniger manieren, op dat onderlinge wailfaeren, verkieronge ind vertieringe beyder landen, rust, vrede ind guede naebuerschap dairbij to beth onderholden sal moigen werden, allet vurs. sonder argelist. Des jn oirkonde der wairheyt ind gantzer vaster stedicheyt hebben wij Philips, busschop tUtreeht, ind Kaerl, hertouch van Gelre vurg., desen brieff mit onse gewoentlicke hantteycken geteyckent jnd tot meere zekerheyt onsen beyder segelen van onser reenter wetenheyt dairaen doen ind heyten hangen. Jnden jaire onss Heren duysent vijffhondert ind achtien, den negenthienden dach Octobris. Get* PHE* CHARLES.
Voorzien met de beide zegelst, in rood was, geheel gaaf. Stedelijh Archiefvan Utrecht, serie van charters 1511-1520.
" ■ ■ ■ ■ ■ ' ■ ' . ■ ■ ■
65. Johan Fanlquier doet aan de 3 staten van Utrecht hetzelfde verzoek, ten hehoeve van
Johan van Scherpenzeel, richter te Arnhem en amptman der Keluvoe^ over welke hij destijds
ridmeester was. Ged, St. Willehrordus (3 Nov.) 1518. Zijne handt.
Deel D. 505.
66. Burg*, schep, en raad der stad Arnhem verzoeken aan de 3 staten van Utrecht, om
aan Johan van Scherpenzeel zijn yehden schade in hunne dienst te vergoeden. Ged. zaterd.
na Aller Eeiligen (6 Nov.) 1518.
Deel B. 484.
|
||||
|
240 PHILIPS VAIi EOUKGONDle, (1518).
|
|||||||
|
67. Karel, kertog van G elder, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht om aan Johan van
Sckerpenzeel, richter te Arnhem, te vergoeden de schade, die hij gehad heeft door verlies
van een der drie ruiters, welke in hunne dienst voor IJsselstein geschaiten ind gelempt werd,
hrachtens den hestelhrief en het met den bisschop gesloten verdrag. Ged. Arnhem, 7 Nov.
1518. Zijne handt.
Deel C. 73.
68. Margareta, arcbiducissa Austrie, ducissa et comitessa Burgundie, necnon consulares et
college priuati eonsilij Catholici regis reuerendis patribus circuuispectis viris, decano et capitula- ribus cathedralis ecclesie Traiectensis salutem. In Alpibtfs montisionis cenobium est hospitale, diui Bernardi vocitatum , toti orbi famigerabile et notum. In eo namque illuc iter agentes sum- ma humanitate et bospitalitate mortales omnes pro sua condilione et exigentia suscipiuntur, refo- uentur a niuiumque et grandinum jniuria cum celum est jntempestum proteguntur, pro quoquidem sumptu tolerando Romani pontifices locum ilium prerogatiuis multis egregiisque decorarunt, jn- primis vero ut liceret religiosis ibi agentibus toto orbe Christi fidelium elemosinas colligere et ad pie- tatis opera cbristianos adbortari, quod jn principatibus citerioribus-eo libentius a catholico rege et nobis jd, ut sibi facere liceret, est permissum, -quoniam tide constabat oculata nichil falso de loci illius cornmoditate vtilitateque predicari, hec vobis forte remotioribus, et quibus alia parte traiectus est jn Italiam non vsque adeo nota sunt, eoque difficilius questuarios eorum admittere consentitis. Vestras ergo reuerentias pietatis jntuitu rogandas exbortandasque duximus, ut jn fmibus limitibusque vertris ipsos ea facilitate benignitateque admittere nostro velitis oratu» qua vestris permittimus per prouincias nostras summa libertate queslum suum exercere atque fidelium dona percipere; jn quo rem cetu vestro dignissimam nobisque gratissimam effeceritis. Valete Bruxelle, decima Nouembris XVCXVIIJ. De mandato prefato jllustrissime domine et magnificorum dominorum consularium et ad
eorum jussum.
K. Arduenna.
Opschrift: Reuerendis patribus, circumspectis viris decano et capitularibus
cathedralis ecclesie Traiectensis amicis nostris. Deel D. 436.
69. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij
ineent van gbeenen noeden te wesen, om voor hunne gedep, ter dagvaart naar Ooerijssel ge<> leide te verzoeken van den hertog van Gelder , daar hvj zijne raden in het Sticht oic sonder enicb geleyde van ons te begeren tot meer stonden geschicket heeft. Hij verzoekt hen morgen ovond te Amersfoort te zijn, waar zij zijne dep. znllen aantreffen, om gezamenlijk de rets aan te nemen. Ged. slot te Duurstede, 11 Nov* 1518. Zijne handt., lager herdinck. Deel D. 506.
|
|||||||
|
70. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij aan
den vicarius meyster Gerrit ten Thoern, verzocht heeft om van zijner wegen te gaan naar de
dagvaard op St. Cecilia e. k. te Tiel bepaald, op te sake vant bolwercken der stadt en dandere
zahen in de cedale vermeld, te handelen. Ged. slot te Duurstede, 17 Nov. 1518. Zijne handt.,
lager iierdinck.
Peel C. 74.
|
|||||||
|
BISSCHOP VAX UTRECHT, (15l8). 241
71. De stad Reenen verklaart aan de 3 staten van Utrecht op hun verzoek van op vrvjdag
e* k. ten kapittel-generaal te komen, om sekere pennyngen vyt te setten, dat zij twe of drie-
mael ouervallen is, beroeft, gewangen inde verbrant, ende ons dier tijt nyemant behulp gedaen en
heeft, inde hebben ons seluen inoeten koepen; dat zij dus dyenstelic verzoekt, als datmen ons
doch ongemoet wyl laeten enige pennyngen te gheuen, want wij vender meyninge sijn niet te
gheuen van enigen ongelden off vytsettinge; mer indien men ons onse pennynghen aen wyl helpen,
die onse stadt inde burgeren inde ondersaten schade gehadt hebben twe aff drie mael, die somrne
wael houden dusent gul., als dan soe willen wij doen als wij sculdich sijn te doen, mer anders
niet. Ged. S. Maarten (19 Nov.) 1518.
Deel B. 485.
*
72. De stad Amersfoort antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hun verzoek om vrvjdag
e. k. ten kapittel-generaal te komen, ter zake van de uitzetting van het huisgeld, tot beta- ling van het verschuldigde aan Johan Faulquier, dat het haar te bant nyet gelegen it om hare gedep. derwaartt te zenden, daar zij in sulcke vutsettinge, soe die sculde ofte saick ons nyet en beroirt, nyet en consenteren, mer mit desen onsen brieue daer tegen seggen, soe ver ons des beroren ende aengaen macb, tsi op dit capittel off toecomende uwe Iiefden dair jnne sjutende sullen werden. Ged. tooensdag na S, Brictiut (17 Nov,) 1518.
Deel D. 507.
73. Kaerle, coninck van Spaengnen, ertsherloge van Oistenrijck, bertoge van Bourgoingnen,
graue van Vlaendren, van Hollant etc. Eerweerdige, edel, eersamen, besonder goede vrienden. Wij bebben gelast onsen lieuen ge-
trouwen Robbrecht, graue vander Marcke ende van Aremberch, borchgraue van Bruessel etc., onsen neue Frederick vander Nisse, beere van Male, meesters Aelbrecht van Loo ende Vincent Cornelisz. onsen rekenmeester jnden Hage, alle onse raden, vluyden te zeggen ende verclaren eenige saecken van onsen wege, die ons ende onsen landen ende ondersaten van Hollant, Zeelant ende Vrieslant, uwe nabueren merckelick aengaen ende aentrefFen, zoe ghij van hen voorder vernemenzult. Begeeren ende versoecken daerom ernstelick dieselue onse geschickte raden, die viere, drie ofte twee van hen jn afwesen vanden anderen , te willen guedelick aenhoiren ende geloeuen, ende voort jnde saecken, die zij v dese reyse aenbringen ende opdoen zullen van onser wegc v zoe voegen ende bewijsen, dat daer jnne een goede eyntelicke conclusie ende afscheyt gevonden mach worden tot conseruacie van onsen goeden rechte, zoe wij v des ende alles goeds toebetrouwen, ende wij zullent zeer danckelick van v nemen, dat kendt God Almecbtich, die uwe Iiefden eerweerdicheden ende eersaemheden bewaren wille. Gescreuen te Bruessel, den XVJIJen dach van Nouembris anno XVC XVIIJ. Get. par le roy MARGle. lager hanetoi*.
Opschrift: Aan de 3 staten van Utrecht. Deel B. 486.
74. JBisschop Philipt van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hunne
schriften, met ingeslotene afschriften der tchriften van Amersfoort en Reenen over de uitzetting van 2000 Ph. g., dat9 soe ghij dan wael weten, wij de voerscr. IJm. Phis, gulden van uwen wegen ende tot uwen versoucke verschoten ende verlecht hebben op tgene ghij ons toege- sacht hebben, dat ghij wegen ende manieren ouerleggen solden, sulke penningen tot onser betalinge op te brengen ende weder jn onsen handen te bestellen, hij aan hetgeen door hen of door n. ?i
|
||||
|
242 philips van BOtRGONDie, (1518, 1519).
degenen, die nae older gewoenten onse drie staten reprentieren moegen, bij drie kapittelen-generaal
hierjnne gesloten sal! werden, die hant wil houden, opdat tselue zijn executie ende voertganck hebben sal. Vernemende dat de dekenen van den Dom en St. Pieter naar Arnhem ter dag- vaart gezonden worden, verzoeht hij, om oirsaken ons daer toe bewegende, dat het derde ka- pittel over die zaak zal tvorden uitgesteld tot de terugkomst der voorn. dekenen, opdat zij daarhij tegenwoordig kunnen zijn. Wat de op den 26. dezer maand te Utrecht bepaalde dagvaart hetreft, willen wij gerne onse rede een dach oft twee te vorens aldaer hebben met sulcke bescheyde, als wij hier sullen connen becomen. Ged. slot te Duurstede, 20 Nov. 1518. Zijne handt., lager herdinck. Deel B. 487.
75. Hendrik,^ heer tot Ghent, erfhofmeester enz.t verzoeht aan de 3 staten van Utrecht,
in afkorting van hetgeen hij van hen heeft te ontvangen, de door hem aan Alijt Arnoldus,
burgeresse van Utrecht, verschuldigde som te hetalen. Ged. maand.ma Pre*. Marie (22 Nov.) 1518.
Zijne kandt.
Deel A. 793.
76* De stad Hoorn zendt aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht, mr.
Willem Bartholomeusz., vicecurett, en mr* Peter Jongs, secretaris, als gevolmagtigde, om
over eenige zaken met hen te handelen. Ged. 24 Nov. 1518.
Deel H. 488.
77. De stad Reenen antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hunnader verzoek om donder-
dag na S. Maria's Ontvangenis (9 Dec.) ten kapittel-generaal te koment bm sekere pennyngen vyt te setten, dat zij om meergemelde redenen vander meyninge niet en zijn enigbe ongelde vyt te setten noch te gheuen vyt onse kerspel, daar zij destijds gheen behulp noch bijstandt van enige vytsettinge van pennyngen hebben ondervonden, maar ons seluen dier tijt qwyten mosten onse excijsse inde onser stadt ind burgeren. goeden mosten vercoepen, daer wij ons seluen mede mosten vrijen. Zij weigert dus in die belasting te dragen, tenzij men ons onse verlyes inde schaede weder om gheuet; alsdan soe wyllen wij doen als wij van rechts sculdich sijn te doen. Ged. S. Maria's Ontvangenis (7 Dec.) 1518. \ |
|||||||||
|
Deel B. 489.
|
|||||||||
|
78, De stad Amersfoort insgelijks daartoe verzoeht, antwoordt aan de 3 staten van
Utrecht, want ons dan die saicke nyet en beroirt of daer inne nyet geobligeert hebben, en
consenteren wij nyet, mer seggen dair tegen mit desen onsen brieue, soe veel ons sulex beroeren
moch mit protestaeie. Ged. 8 Dec* 1518.
Deel B. 490.
79. Hendrih van Ghent behlaagt zich aan Anthonis Venroede over de nalatigheid der sta-
ten, tot voldoening van zijne schuldvordering ten bedrage van 440 enheIa guldens. Hij verzoeht hem 25 el swart sattijns vanden alrebesten te zenden% ic salt v van mijnen penningen der IIJ staten laten boeren, ofte jc geloeue v tuschen dit jnd Halffvasten guetlich te betalen als coepman van eeren. Ged. Zutphen, St. Sebastianus (20 Jan.) 1519. Zijne handt.
Deel A. 795.
|
|||||||||
|
. .
|
|||||||||
|
243
|
|||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1519).
|
|||||||
|
80. Aelhert van Egmont, drost van IJsselstein, antwoordt aan dekenen en kapittelen van
den Dom en Oud-Munster te Utrecht, op hunne klagte over het onbehoorlijk morgengeld, hunne pachteren en goederen in den lande van IJsselstein opgelegd, ter tyinmerynge ende reformacie behoef vanden slote ende houe, in strijd met het laatst met den graaf van Buren gemaakt verdrag, met verzoeh om zich daarnaar te wyllen hebben ende regulieren ende v paeh- teren ende goeden costeloes ende scadeloes sonder dusdanyge onbehoirlijke exactien meer te eysschen tontslaen wijllen, dat die zaak mij of mijns dyenst haluen niet en ruert, maar den heer van IJsselstein alleen aangaat, en sulx aftestellen hem zonder last van dien heer niet doenlijk is. Hij helooft nogtans hem daarover te schrijven* Ged, IJsselstein, 9 Feb. 1519. Zijne handt. Deel D. 508.
81. Elysabeth, geboeren van Brunswijck vnd Lunenborch, herttoginne van Gelre vnd van
Gulick, vnd greuynne van Sutphen, verzoekt aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht, vns toe eeren vnd geuallen de eerste ter hunner collatie openvallende prebende te schenken aan een der zonen (hye w daer toe beqweme wesende presentyeren wurde) van Reynar van Gelre, b. heer tot Stvfifen, drosset, aan haar echtgenoot den hertog van Gelder bloitz vnd dyenstzhaluen, vns oick soe bewant is, dat wij den seluen gunstlich geneightsijn. Zij hetuigt deze gunst myt gnaden, vmme w vnd vwer kerken gueden jn vnsen lande gelegen weder te zullen erkennen. Ged, Zutphen, 19 Febr. 1519. Get, elysabeth, lager b. van der elst. Deel A. 796.
82. Burg,, schepen, en raad der stad Amsterdam dragen aan den deken en het kapittel
van den Dom te Utrecht gunstig voor, de belangens van de naaste erfgenamen en magen van den heer Jan Lammersz,, in leven deken van Jf est-Friesland en jngeboren poerter der stad. Zij berigten dat vele zaken, die bij hem behoren berecht te wesen, noch ongedetermineert zijn, en dat hij nog vele schulden heeft, die tot ontlastinge ende quytinghe van zijne ziel moeten worden betaald uit hetgeen de overledene nog te vorderen heeft, dat de erfgenamen meester Henrick Jansz,, den pastoor te JVaggenom, hrenger des briefs, daartoe hebben gepromoveert, welken zij op hun verzoek gunstig aanbevelen , in dier voege, dat hij het officie van gezegd dekenschap in de plaats en op de commissie des overledene, die nog eenigen tijd duurt, moge bewaren. Ged* 31 Maart 1519. Deel A. 797.
83. Melis van Zuylen van Nievelt, kan, van den Dom, en Johannes Regal, canonicus Tra-
jectensis, berigten aan den deken en kapittel van den Dom te Utrecht, Hoe dat wij vast veruolcht hebben an den president ende enen supplicatie oeuer geuen an den hoegen hoeuen, be- merende die saick van Hoern, bij rade onse g. h., soe schijntet genouch, dat die president ende ander gesproeken sijn ende bewegen, die saick seer swaer Iaethen, oeck genoich duncken, dat die ko. ma. sulx mijn heren voirnemen nyt gestaden sail, waerop m. Herman Haegen ende wij vuyt beueel mijn g. h. genoch die saeck tzegen de president voirscr. geoepent hebben ende mijn g, h. nyt lijden en sold, datmen sijn g. iurisdiclie ende sijn g. kerke jurisdictie alzoe te nyt doen sold, wantmen anders- nyt voernempt dan myt recht, myt meer worden. Onder als heft die pre- sident ter antwoirt gegeuen, hoe dat hij onse supplicatie getoent heft inden hoegen raet ende mijn g. vrou van Sauoigen wold seluer myt mijn g. h. van onse saeck spreken. Dit gescitfen nv 31*
|
|||||||
|
244 PHILIPS VAN BOUHGOPfMe, (1519).
|
|||||
|
en dynsdach ende mijn g. h. was vertoegen na Bruyselt myt V oft' VJ peerdt, ende quam yel-st
weder en vridaech, alzoe dat vvij tot nochtoe nyt meer daerynne doen konnen; soe hebben wij
mijn g. h. ons antwort gesaclit ende sijn f. g. hertlijken an geroepen om ten herten te willen
neinen, wanttet sijn g. ende sijn g. kerke jurisdictie concerneert, ende duer sulx geheell te nyt
gaen sold; waerop sijn g. ons ter antwort gegeuen heft, »jck en salder mijn g. vrou nyt aff
vermanen; dan seyt sijder mij aff, weet ick wat ick seggen sail, ende ick sail myt die heren van
den Doin toe vallen, soe draij ick weder in mijn lant bijn, ende procedere mijt interdict ende
anders, als dat behoeren sal." Mijn heren, wij scrijuent v w., soet ons wederuaert, op dat mijn
heren weten rnoegen, dattet doer ons nyt versuymt en wardt. Dit is die oirsaick waerom wij den
boedt dus lang vertoeft hebben; wij geloeuen oick mijn g. h. hier nyt lanck vertoeuen sail, soe
sullen wij v. w. een iinael antwoirt brengen. Staette beduchten, hadden wij mijn g. h, hier nyt,
het is hier soe ondersteken, wij solden weynich gehoir hebben dat welck een quaij consequentie
maeken sold. Ged. Mechelen, 5 Maart 1519. Hunne handt,
Deel B. 491.
84. Evert van Rutenborch, door den officiaal in regten hetrokken ter zake van achterstallige
pacht van eenigen tienden nijbroicheit lant to Luessen, verzoekt aan den deken en kapittel
van den Dom te Utrecht, 2 of 3 maanden uitstel, om van deze zaak Johan van Keppel en
zijn broeder, die meesttijds jn geschefften des fursten van Gelre buten landes zijn, ende thans
vander hant zijn, te kunnen verwittigen , daar hij slechts een opsien heeft over deze tienden,
den voorn. heeren, welke auer all Luessen den principael ende meesten tienden hebben, toebehoo"
rende; dat ick hem na vrentlicker bewantenisse niet hebben kunnen weygeren. Ged. zondag
Vastenavond (9 Maart) 1519. Zijne handt.
Deel D. 509.
85. Bisschop Philips van JBourgondi'e verzoekt aan den domdeken Jacob van Apelteren,
om zonderlinge saken oris ende onsen staten merckelicken aengaende, kapittel-generaal te beleg-
gen in het groot kapittelhuis, tegen woensdag morgen e. k, Ged. slot te Duurstede, 30 Maart
1519. Zijne handt*, lager herdinck.
Deel D. 510.
86. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt aan den deken en kapittel van den Dom
te Utrecht op hun verzoek van tegen morgen, Letare Jeruzalem9 te Utrecht hunne ge-
woentlicker refectie ende maeltijt te komen bijwonen , dat hem dit, om merckelike oirsaken op
dit pas niet gelegen is; hadden anders vluyden in deser uwer begeerten gheerne te wiile geweest.
Ged. slot te Duurstede, 2 April 1519. Zijne handt,, lager herdiitck.
Deel C. 75.
87. Karelt her tog van Gelder, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, aan zijn erfhof-
meester Henrick van Ghent, sonder langer vertoch , de som van 440 goud. g. van gewicht te
beta/en, jndien sulx nyet en geschege, solden wij geoirsaickt werden hem to vergonnen die
penningen mit recht ain vwen guederen, waer die jn onse lantschap gelegen sijn, to moigen
verhailen, wij ongerne doen solden. Ged. Arnhem, dingsdag na Judica (12 April) 1519.
Zijne handt.
Deel A. 799.
|
|||||
|
BISSCHOP VAJI UTRECHT, (1519). 245
88. Johan van Renesse van Wulven, baljuw van Abcoude, verzoekt aan den domdeken Jacob
van Apelteren, om den brenger des briefs tot koraal in den Dom aan te stellen, soe den jon-
ghen guet van vrunden bynnen Abcou ende een schoen ende bequaem stemme heeft, ende sijn
sanck oeck wel kan, als uwer edelheit dat wel boren sullen. Ged. huis te Abcoude, Paschavond
(23 April) 1519. Zijne handt.
Deel D. 511.
89. Bisschops Philips van Bourgondii, vernomen hebbende dat heer Ghijsbrecht Pietersz,
van Oudewater, succentor in de Domherk, zijne dienst is opgezegd wegens zekere exces hij geperpetreert solde hebben, twelcke emmers, als wij onderrichtet worden, niet so groot en is, als y dat angebracbt zijn solde, verzoekt aan den deken en bet kapittel van den Dom te Utrecht, om hem9 ons to gefalle, wanttet dan nv buyten tijts es, als gij dat wael ouerleggen connen, ende oic dat vrij jn zunderbeit totten voirn. b. geneycbt zijn, vergiffenis te schenken, en hem in zijne dienst te behouden. Ged, slot te Duurstede, 6 Junij 1519. Zijne handt,, lager herdinck. Deel D. 512.
90. Dirck van Haeften, ambtman, berigt aan de 5 kapittelen van Utrecht, de bij hem
als ambtman ingebragte klagte der parochianen en naburen van het dorp Eynspijck, over het door den vicaris des bisschops op hunne karspelkerk9 op FFitte Donderdag lL,gelegd interdict ter zake van de wederspannigheid van Jacop Pieck Hermansz, tegen den bode of cursor van het consistorie van Utrecht, welke hem wegens eenige schulden ktcam dagvaarden, hetwelk alsulx Jacop Pieck doecht onbeboirlijck ende ongewoentlijck the sijn, want men na alden ghe- woenten ende ouercomste nyemant en behoert ter yersten jnstantien vuth den voirs. dorpe tVtrecht om sculde the betrecken , soe heeft hij den seluen bode ofte cursoer een wenich verveert, mer nochlans niet ghequest noch geslagen; dat reeds de proost van Arnhem, Jacob voorn., van den excess, gecorrigeert heeft. Hij verzoekt vrientlick, om dat interdict, zonder vorm van regten parthij niet geropen noch gehoert, gelegd, en de parochianen dat tweemaal bij huer grote syrnpelheyt met groote kosten hebben doen relaxerent worde afgesteld, Indien sulx niet en ge- schiet, denck jck mijnen guden heeren hertoge van Gelre van stonden aen the clagen. Ged. 10 Junij 1519. Zijne handt. Deel A. 800.
91. Karel, hertog van Gelder, herhaalt aan de 3 staten van Utrecht zijn verzoek ter
betaling van zijn erfhofmeester Hendrik van Ghent, opdat hij niet worde genoodzaakt om hem te vergunnen hunne goederen in Gelderland daarvoor aan te spreken. Ged, Arnhem » woensd, na 5. Margaretha (13 Julij) 1519. Zijne handt. Deel B. 493.
92. A mon tresredoubte seigneur monseigneur larciduc dAuslrice etc.
Remonstre en toute humilite vostre treshumble et obeissant seruiteur et vassal le conte de Bueren,
seigneur disselstain, que ja soit ce que este tenu et redebuable audit suppliant la somme de XVIIJ*. liures XL gr. pour la liure, et ce a cause de cincquante compaignons, quil y a entretenuz huit moix par vostre commaHdement a lencontre voz rebelles et desobeissans subgects de Gheldres et ailleurs ou besoinge este; et quelque poursieulte que led. remonstrant a long temps fait, il nj a jusques a present parueneu a son deu, ce quevient a son grant jnterest etdommage et plus sera, se |
|||||
|
____....._ ___
|
|||||
|
24G philips van BOimoONDie, (1519).
que yous ne lui soit sur ce pourueu. Pour quoy ledit remontrant vous supplie treshumblement que,
en ayant regard aux bons seruices, quil y vous a long temps faiz et encore desire faire de bien en mieulx, jl vous plaise a vostre grace ledit remonstrant ftssigner sur vostre receueur de Hollande, affin quil y puist en bref temps parueuir a son deu, anan quil y peult paier ses debtes quil y a faictes ou nom et pour vous; aultrement jl seroit taiilie de soustenir grandes et jnnumbables pertes. En ce faisant vous ferez bien et ledit remonstrant vous seruir de bien en mieulx. Op de kantzijde het volgende: Supplie rapporter par quelle ordonnance jl a entretenu les
gens, de que en ceste requestre est faicte mention, ensemble des monstres et reuenues desdits gens de guerre. Fait a Bruxelles le IXe jour dAoust XIX. Get. haiseton. Opschrift: Pour le coute de Bueren sr. dJsselstayn. Archie/ van Buren.
93. Bisschop Philips van Bourgondie berigt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij op
zijn schrijven aan den heer van IJsselstein , waarbij hij namens de staten verzocht had
om het door den kastelein van Jaarsveld gelegd heslag op de aldaar gelegen goederen der
Vtrechtsche onderzaten te doen lichtent ten antwoord van hem ontvangen heeft, als dat hij
der saken oncundicb is, en dat hij daarnaar hij zijn kastelein onderzoek doen zal. Ged. slot
te Duurstede, 28 Aug. 1519. Zijne handt,, lager herdinck.
Deel D. 514.
94. Henrich van Berchges berigt aan bisschop Philips van Bourgondie; Mijnen willtghen
demoedigben dienst, hoechweerdige, hoechgeboeren, vermogenden ffurst, ^en, lieue beer. V g. wederantwoert mit jngelacbter scrijfft jnd copien der stat Vtrecht, aengaende Johan Roedenberch etc., heb ich alles jnhaltz ontfangen, gelesen jnd to gueder maten waeli verstanden, waer jn, gen. lieue heer, zij hoer scboenste voerkeren, dan die rechte waerbeit spaeren. Op dat dan v f. g. eyn gruntliche meynonge jnd verstant dieser saicken hebben moegen, geue ich v f. g. oetnioedelich to kennen, als dat geschefft in gansser waerbeit gebuert jnd gescbiet is in maten bier nae bescreuen volgt : Jtem des auontz te beuoeren, als IJselsteyn des anderen daighz ontsat waert, reedt mijn g. 1. h. hertoch van Gelre etc., vyt den leger bynnen Vtrecht, daer ich om gebreeck will mijner peerde myt sijn f. g. mit orloil" jnd consent mijns ritmeysters mede reytt, jnd des morgens alst ich vermeynde wederom mit sijner f. g. nae den leger to rijden, waest mien niet mogelicken durch gebreeck mijner peerd beslach, soe bold als ich verhoepte niet reyde en was, waer doer bet sich vertogen jnd alleyn nae rijden most. Bij Jutfaess komende, togen die viande to peerde jnd voett doer dat dorp, also dat ich niet inden leger komen en konden, jnd reyt den dijek also op ind neder nae mijnen schoensten, to besien off ich ennich verwerff off gewyn opten vianden hebben mucht, daer ich twee voetknecbt geheiten Jan jnd Heinrich vanden Bosch vynge , also lange dat ich sach dat mijn g. 1. h. hertoge van Gelre mit ruyteren jnd knecbten nae Monffoert afftoegen jnd die vianden sich inden leger neder sloegen. Doe ich sulx vernam, reyt ich vanden cloester, daer die ruyter leger geweest was, wederom nae Vtrecht, jnd reyt in dat dorp to Jutfaess, om to besien off ennich gewijn opten vianden, die sich verechtert hedden, moegen erlangen; doeichweder vyt den dorp rijden wold, sach ich voer Jutfaess aen die steynen brugh luide to peerd halden, die mijnre sdeels gesonnen. Soe ich vermeynden dat sij viant geweest hedden, nam ich die vlocht jnd springde mijn peerd ouer eyn graeff, daer ich waell vrij voer hoem was ; vraechden sij mich, wer ich were, jch antwoerden hoen wGelress, jnde lege inder stat van Vtrecht; doe sacbten sij, weren frundt, dat ich bij si queme. Bij hoen wesende en kroeden sij sich mijnre niet, ter lijt |
||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1519). 247
|
|||||
|
toe ich bij Jan van Rodenborch -quaui, greep mich Jan vurs. jnd ginge mit mich so vmb alss
off ich dieff jnd verreder geweest were, alsoe in die stat fuerende, dair waell dusent alder luide jnd jonger kinder achter mij liepen, byss bij den Lichtenborch in die schrijfkamer, mjjn peertjnd geweer jnd wess ich tertijt bij mich had nemende. Ontboede ich van stonden mijn werdijn jnden Rutenborch , daer ich inder herbergen lach mit mijnen dieneren jnd peerden , dat sij gelugenijss sold geuen der waerheit, was mans ich were; wat die goede vrouwe tuichde jnd sacht; mochte mich allet niet helpen, tertijt loe dat sij hoerden van mijns g. 1. h. kompst mit ruyteren jnd knechten. Waert mich doen gesacht, dat ich in mijn llerberge ind niet daer vyt en gynge. Mijn lieue beer, bier vyt moegen v f. g. mercken , were mijn g. 1. h, mit ruyteren jnd knechten ge- stagen worden (Got verhuet hefft jnd alletijt verhueden will) hoe sij mit mij arme geselle omme gegaen sulden hebben. Jtem, gen. lieue here, also sij vermelden in hoerre schrijfft offt certificacien, dat ich Burgongien geroepen jnd eynre frouwen sess hornssch gulden aeffgetrauzeniert suld hebben, officii wold die voet ontween geslagen hebben, sullen zij , gen. lieuen beer, auermitz dencfcen jnd «... tegen als vertwijfelde onfroem luyde. Jch bracht soe mennigen frome joncher ind gueden gesellen jn tegenvvoerdicheit mijns heren van Monffoert, die contrarie jnd die gerechte waerheit tuychden jnd sachten (mich bloetzhaluen onbewant zijnde) daer op mijn here van Monffoertz antwoerden ," jn dem het soe were dat die ander sachten, soe weert eyn quade strijp eyn guet laeken, dat sij mit gheynen waerheit bijbrachten noch nummer bijbrengen sullen; zolden dan twe off drie logen- achtige luyde, die der saicken partilich sijn, vur vijfltich offt sestich edelrc jnd gueder gesellen woerde voergaen? were, ommer onredelich jnd onbillich. Jtem mich waert geantwoert, wanneer ich mijn rytmeyster brechte jnd mich gestant dede, dat ich in sijn monster xedulen stonde, suld- men mich weder totten mijnen helpen. Gen. lieue beer, heb ich onder sess offt seuemaell niet gedaen mit mijnen ritmeyster jnd mit mere gueder joncheren, dan het en hefft mich niet moegen geboeren noch gedien, soe bijn ich tertijt mit mijnen ritmeester opgeseten jnd van Vtrechtgereden. Jtem, gen. lieue here, dit selue hoe vurs. heb ich bewaerdt mit menninghen joncheren, edelman jnd gueden gesellen jnd noch altijt, alst van noeden weer, mit den ghenen, die noch in den leuen zijn, waerachtich bij brengen will, die mich dess goet gestant doen sullen; dan soe zij vermelden in hoerre schrijffte, jn dem ich hier niet to vredeu en were, dat ich op geleide bynnen Vtrecht queme jnd spreke Jan van Rodenborch mit den anderen mit recht aen, sold men mich onvertoegen recht geschien jnd wederfaeren laeten etc. Gen. lieue heer, doen ich bijnnen Vtrecht was mit mijnen rytmeyster voell gueder joncheren aldaer persoenlich jnd tegenwoerdich had, kund ich met den gueden luiden niet geraken, woe dat ich dan nv mit hoen geraken jnd faeren sold, soe die selue joncheren ind edelluyde nv soe menninger wijss der eyn dach der ander anderssware verspreyt jnd gedeylt sijn, konnen v f. g. waell betrachten jnd mercken. Edoch op dat v f. g. niet en dencken dat ich ennige billicke erkentenisse affslaen wolde, dede ich noede, alss die op geboerlicke stonde jnd plaetze gelacht jnd beteykent woerde. Bidde jnd begeer oetmoedelick noch nae alss voer duck gedaen, uwer gnaden stat, borger jnd onderzaten van Vtrecht alsoe toe onder- richten jnd onderwijsen, mich mijn peert mit den ghenen sij mich affgenoemen hebben, der pe- lijcken die smaelheit van hoen geschiet, mit alien onkosten jnd bade loen op richten jnd verphel- den sonder ennich langer vertrach, opdat ich niet ghenoedicht en weerde, dat mijn mit anderen manieren, soe ieh best konde jnd mucht, to moeten versueken, jch noede doen wulde, then were mich kentliche noet bedrunge, jnd wess ich dieser mijner oetmoedicher beden sail genieten moegen, bidden eyn schrijfftlicke wederantwoert myt brenger diss, mich ten alien besten nae weten te richten jnd hebben. Ged. zaturd* S. Anthonu avond (1 Sept.) 1519. Zijne handt. |
|||||
|
248 PHILIPS VAN BOURGONDle, (1519).
95. De stad Room antwoordt aan den deken en het hapittel van den Dom te Utrecht op
hun schrijven van 28 Junij, dat zij ter zake , nopende tgeblijff te doen aen onsen gen. heer van Vuyttrecht, met den raad van Holland enz. heeft gehandeld, aan denzelven verzoekende aduijs ende guetduncken, die haar expersselijcken van wegen den honing zeer scarpelijcken gelast hebben, jn geender manieren eenich geblijff aen te gaen, tnaar die zaak met de overige ge- schillen op de aanstaande dagvaart, te Irengen, ingevolge tsceyden der laatste dagoaart op deze en andere zaken gehouden. Ged, 1 Sept. 1519. Deel A. 801.
96. De bisschop Philips van Bourgondie herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij van
den heer van IJsselstein ten antwoord heeft ontvangen, dat het heslag door den kastelein van Jaarsoeld op de Utr. goederen gelegd was , vermits men zijne onderzaten aldaar van elk vat bier 2 st., legens older gewoenten, afgeoorderd had, daer zij ymmers maer enen stuuer geplogen en hadden te betalen. Dat deze heer, hem to gefalle, dat heslag wilde doen afstellen, indien zijne onderzaten met 1 st. op elk vat volstaan konden, bis ter tijt toe gedecideert ende eyntlicken gekant worde oft Jaersuelt Stichts ofte Hollants were. Anders wilde genoemde heer die van Jaarsveld verhieden geen bier meer hinnen Utrecht te halen, omme dese ende dergelijcke sche- lingen te verinijden. Ged. slot te Duurstede, 3 Sept. 1519. Zijne handt., lager herrinck. Dcel C. 76.
97. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt aan den deken en het kapittel van den
Dom te Utrecht, ter zake van een te Hoorn gelegd interdict, dat hij die s tad heeft geschr even, dat zij noch de sake aen ons keeren ende verbliuen wolden, als wij hoepten ghij mede doen sol- den , omme die aen beyden zijden te verhooren ende daerjnne te laten geschien als dat gebuerlic were; anders weren wij geoirsaket onser kerken gerechticheit voer te staen ende vluyden te gun- nen deselue te veruolgen, als dat naer rechte ende redenen behoiren solde. Ged. slot te Duur- stede, 7 Sept, 1519. Zijne handt. , lager herrinck. Deel D. 515.
98. Bisschop Philips van Bourgondie verzoekt aan den deken en het hapittel van den
Dom te Utrecht, aan een zunderlingen vrundt, den wij geneycht zijn, die yerste wacht eener
roydragerschap vander statien jn onser kercken, te schenken, sonder ons op dit pas te weygeren;
wij willen sulcx tegens v jn anderen saken wederomme met gunsten ende genaden erkennen,
Ged. slot te Duurstede, 7 Sept. 1519. Zijne handt., herdinck.
Deel D. 516.
99. Reuerendi patres egregiique viri domini et preceptores mei semper obseruandi obsequiosa
commendalione premissa. Applicuit hue ipso die Decollationis Johannis Baptislae venerabilis ma- gister Marcus Weeze, confrater noster, exhibens mihi litteras reuerendarum dignitationum vestrarum, quarum tenoris easdein credo fore memores. Itaque insequendo mandatum earumdem consignaui ipsi confralri nostro litteras ipsas apostolicas in forma breuis directas reuerendo domino Hectori Dailly, protonotario ac commendatori prioratus Cogniacensis, sub inuocatione sanctorum Martini ac Leodogarii supra extractione reliquarum etc., vnacum litteris meis ad ipsum d. Hectorem in meliori et decentiori qua potui forma ex parte v. r. domini, etiam dictatis ac carta designations totius itine- ris ab Aurelianis usque oppidum ipsum Cogniacum per miliaria , et similiter cum commendatione |
||||
|
EISSCHOP VAX UTRECHT, (1519). 249
ad reuerendum domiiium prepositum et archidiaconum nostrum, si forte ipsum in itinere offen-
derit; similiter tradidi eidem instructionem ad sese informandum de circumstantiis ipsius ecclesie Cogniacensis, quando et a quo cepit initium aut reliquiae illuc aduecte fuerint et de obseruatione festorum et cerimoniarum ac processionum, quae quotannis cum magno exterarum gentium con- fluxu celebrantur, vt se exacte informet pro maiore fide; et ut tarn Turonis quam Protanis ac alibi inquirat post opera sancti Paulini Nolanae vrbis episcopi et condiscipuli beatissimi Martini patroni nostri, cuius vitam eleganti carmine ille quatuor libris conscripsit, sicuti earn postea s. Seuerus Sulpitius prosa comprehendit, nam quidquid per alios posteros in eius laudem conscrip- tum est, credo me habere, vt simul suo tempore imprimi possint singula, cum quibus omnibus ipse noster confrater a me expeditus recessit. Residuum si quid est quod scribendum occurrit, referet venerabilis magister Bemardus de Hairlem confrater. Cum his opto dignitationes v. reueren- das quam felicissime diu valere offerendo me semper pro exiguis viribus ad obsequia earumdem. Ex Antwerpia VIJa. Septembri, anno XIX°. V. R. Dignitationum obsequiosus seruitor et confrater W. Heda.
Opschrift: Reuerendis et cgregiis viris, dominis decano et capitulo insignis ecclesie Traiectensis, dominis et preceptoribus meis plurimum obseryaudis. Deel D. 517.
100. Bisschop Philips van Bourgondi'e zendt aan den dehen en het kapittel van den Dom
te Utrecht afschrift van het ontvangen antwoord der stad Hoorn, Hij meent, om oirsaken daer jnne geroert ende andere ons daer toe bewegende, voer tbeste geraden, dat zij de voerderinge dier zaah lieten herusten tot de terugkonist van zijn raad Evert van Ensse9 zijnde thans in Overijssel, omme alsdan alle gelegenheit, soe voele mogelic es, daer van te vernemen. Ged, slot te Duurstede, 15 Sept, 1519. Zijne handt.^ lager uerdi>ck. Deel D. 518.
101. De stad Hoorn geeft aan hisschop Philips van Bourgondi'e hare verwondering te
kennen over de jmportunite vanden heren vant capittel, dat zij dese sake aldus ter herlen nemen, gemerct dat bij ons hier jnne nyet gedaen is dan bij consente van onsen deken, hueren substitut, en dat zij altijd hunne mandaten heeft gehoorzaamd, zooals dit den hisschop ail het bescheit, herustende onder mr. Evert van Ensse> hlijken zal, JVat het verhlijf hetreft^ zoude zij dit gaam doen, als de raad van Holland haar, op hedreiging van confiscatie harer privilegieny dit niet had verboden, Zij verzoekt dus dat deze zaah tot de aanstaande dagvaart tusschen het Sticht en Holland uitgesteld hlijve* Ged* 12 Sept, 1519, Afschrift. Deel D. 519.
102. Wilhelmus Heda herigt aan den deken of vice-deken van den Dom te Utrecht, Accepi
litteras reuerendarum dignitationum vestrarum de XXIJa. huius, per quas mihi mandant, postquam
causa inter reuerendum dominum decanum nostrum, illarum exhibitorem, sit amicabiliter concor-
data, de qua illi et ecclesie multum congratulor, et dominum archidiaconum Jnckeuoirt, vt rursum
pro indulto siue priuilegio apostolico de vicarijs et alijs minoribus benefices conferendis in vtroque
turno igitur sollicitare de nouo velim, quod libentissime et cum omni diligentia sum facturus, licet
aliqua, que presens non erat, posset suboriri diflScultas in impetrando propter expectantes, quorum
gratijs derogari oportebit, quod faciam nihilominus, prout reuerende dignitationes percipiunt, coniisam
diligentiam, offerens me ad quaecunque possibilia paratissimum. Ged. Antwerpen, 27 Sept. 1519.
Zijne handt, Occurrentia si que sunt, referet ipse r. d, decanus noster.
Deel D. 520.
«. 33
|
||||
|
250 PHILIP8 VAN BOURGOHDie, (1519).
|
|||||
|
103. Karel, hertog van Gelder t door zijn erfhofmeester Hendrik, heer tot Gent% verzockt
tot het verleenen van verlof om de goederen der staten van Utrecht, ter zake zijner schuld te mogen aanspreken, verzoekt hen met vlijt, daar hij die schelinge lieuer mit vruntschap dan anders vereynicht ind geslicht zag, dat zij twee of drie hunner gevolmagtigden eerdaags bij Hem z end en, om met van Gent te kandelen, daermyt verder onlede ind kosten vermijdt ind guede vruntschap tallen tijden geholden werden. Ged. Hattemf 4 Oct. 1519. Zijne handt. Deel A. 802.
104. Wij deken ende ghemeen capittell van sinte Nyclaes kercke binnen IJselsteyn, pastoren
der kercken van Benschop, certificeren bij onser consciencien voir die gherechte wairheyt, hoe wij bijden dickwel ghemerct, ghehoert ende ghesyen hebben die grote onbehoorlijke diensten, ghe- schiet inder seluer kercken voirs. duer Gherrit Floriss., coster van Benschop, ende daghelicx meer ghebueren ende ghebuert sijn duer sijnre ontheyt jnt singen, ende in alien sijnen diensten confuselicken ende onbetamelijcken hem dair in ghehandelt heeft, tot schande, oneer der diensten Goids ende der voirgen. prochien, twelck niet wel behoerlicken en is ghevveest te admitteren, want hem tselue dickweyl inden besten gheseyt ende gheaduerteert is, alsulcx af te stellen ende niet en is gheschiet. Oirkonde der wairheyt hebben wij deken ende ghemeen capittel voirgen. onse secreet op spacium van desen ghedruct, den XIJeu. dach Octobris anno XVC. ende negentien. Het op papier gedrukt zegel geschonden. Arokief van Buren.
105. Rendrik) heer tot Gent, erfhofmeester > herigt aan de 3 staten van Utrecht de aan
hem gedane mededeeling hunner schriften aan den hertog van Gelder, met bijgevoegd afschrift van het met hem gesloten verdrag, Hij beklaagt zich dat zij zich niet aan die overeenkomst hebben gehouden, en verklaart zijne schuld op hunne goederen te willen verhalen, zoo de her- tog hem dit toestaat. Bijn ick den heren van sente Johan off anden yetswes pJijchtyeh, ick sal inijn scholt waell seluer betaelen, des en heefl't nyemantz toe schaffen. Ged. zondag na S. Gereon en S. Victor (16 Oct.) 1519. Zijne handt.
Decl A. 803.
106. Johan, hertough van Cleue, greue vander Marcke ind van Katzennellenboege, verzoekt
aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht, met toezending der supplicatie van
Martinus Moirman, kapellaan te Sevenaar, dezen geestelijke, ons to eren ind gefallen, van den
hem opgelegden censuur te ontslaan, en die absolutie met den hrenger des briefs mede te ge-
ven, daar hij onschuldich vermeynt to wesen, jnd sich derhaluen vns beduncken, luyth sijner
supplicatien oick genoichsam erbuydt. Dat zoo iemand eenige aanspraak op hem hebben, hem
vervolge mijt manieren van rechten, als sich billich geboirt. Ged. te Kleef, Aller Heiligen
avond (31 Oct.) 1519. Get. jouajc.
Deel D. 521.
107. Afschrift der supplicatie van den voorn. geestelijken, aan den hertog van Kleef,
waarbij hij zich heroept op een privilegie, waarMj hij alien gerijchten exempt ind alleyn den pawss onderdain is, welk stuk hij reeds een jaar geleden zijn procurator oerzocht had over te leggen, toen hij voor diezelfde zaak in regten door den officiaal van den Dom werd hetrokken. Decl D. 522.
|
|||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1519). 251
|
|||||
|
108. Philihertus Naturelli, proost, herigt aan den deken en kapittel van den Bom te
Utrecht. Reuertitur in presentiarum dominus Marcus de Weez, confrater noster, qui surama diligentia et periculo, nee minore tamen industria et difBcultate negocium sibi creditum votiue satis expediuit, prout hoc lalius coram referet. At ex quo forsan diuturnam eius absentiam mi- rabimini, hoc vnum, non in eius landem (qua certe dignus est), sed potius excusationem cogente \eritate ac negocii euentu, cui vl plurimum interfui, vobis asserere possum, negocium ipsum, cum ob temporum seuitiam, lum ob illius maxime pertinaciam, a quo rei summa pendebat, a nemine alio citius nee melius expediri potuisse in hoc, quo sua singulari jndustria atque dexteritate (quibus pollet quibusque opus erat) de ecclesia sese bene meritum reddidit. Jn reliquis, ex quo magni ponderis inihi iustat cum domino reuerendo elucidandum negotium, pro conseruatione jurisdictionis ecclesie communicaui ad longum cum eodem domino Weez, quid in hoc, habita resolutione jpsius domini reuerendi, quam diu instanter solicitata, adhuc obtinere non potui, vestro fretus con- silio et assistentia, ex quo de defensione jurisdictionis et libertatis ecclesie agitur, facere decreuerim commisique eidem, ne sim longior, quicquid in ceteris occurrere potest, vobis referendum, cui fidem prestent rogo v. d. ac diu incolumes bene valeant. Ged. ex Ambasia (31 Oct.) 1519. Deel D. 523.
109. Venerabiles viri. Litteras vestras ad me vltimo missas suramo conatu perlegi, quarum
tenore jntimum Dei amorem et quern exinde ad Deo deuotum sanctumque virum, diuum Wil- lebrordum archiepiscopum, vndique patronum veslrum, feruorem geritis, non exigua mentis jucun- ditate percepi, eo etenim et merito plus gaudio» quo rnagis magisque tarn sancti viri nomen di- spargi diuulgarique sentio. Velim propterea votis vestris tarn equis me juste, posse obtemperare, attamen hec res, cum non parum existet momenti longioremque indaginem, nee minus vberiorem Iargat consultationem, jeeirco nil certi hac addicere tempestate bene queo, ea nihilominus confi- dentia munitus vestras reuerentias ex nunc munere dudum beneuole misso saciatas, si quid vlterius licebit fleclibilem nee duriorem habebitis, historian! proinde exquisitam proprio prope diem baiulo ad vos ire curabo. Hijs paucis bene fausteque sancti meique conuentus memores feliciterque viuatis. Datum ex castro Vollendorff, die cujus sequens sacra fuit omnibus dei Sanctis, anno XVC XIX. Ropertus de Monecall, abbas et dominus Epternacensis.
Op&chrift: Venerabilibus et dilectis viris, dominis decanis et canonicis, capitularibus ecclesie Traiectensis, amicis obseruandis. Deel A; 804.
110. Raden van Karel, her tog van Gelder, than* te Arnhem zijnde, zenden aan de 3
staten van Utrecht den domdeken Jacob van Apelteren, in de zaak van Henrick van Ghent*
Ged. 5 Nov. 1519.
Deel C. 77.
*
111. fF. Heda herigt aan den deken of vice-deken van het kapittel van den Dom te Utrecht:
Acceptis nuper litteris reuerendarum dignationum vestrarum supra conuentione inita cum Gregorio Wellemans, illico curaui sibi litteras d. v. r. dirigi, cui etiam penes me comparenti exposui com- missionem nostram tradendo eidem lee tu ram littere sigillate et quod, habita littera reuersali in decenti forma subscripta per ipsum et fideiussores haberet, pecuniara paratam ad sibi nunc ... dum, qui allegauit difficultates, quod scilicet non fuerat conuentum, quod teneretur dare fideiussores Mechlinie, quia presens dixisset se tunc ignorare vbi posset acquirere huiusmodi |
|||||
|
252 PHILIPS VAK BOURGOKDie, (1519).
fideiussores, an scilicet Antuerpie, Mechlinie aut Bruxellis, et quantum considerare possum adhuc
diflSculter inueniet in aliquo dictorum trium locorum, nam dixit se velle accedere fratrem suum
apud Bruxellas commorantem procuratorem causarum, cm* nescio quantum fidei attribuere deberem,
si se fideiussorem offerret et quo habito cum illo consilio hue rediret vel forsan progrederentur
Traiectum, sic adhuc littera et pecunia sunt penes me in custodia quousque ille conditiones adimple-
uerit, vel ego aliud habuero ad d. v. r. in mandatis permansure.
Jnsuper, reuerendi domini, reuertitur iam venerabilis dominus Marcus de Weez, ex longo et
periculoso ac difficili itinere propter asperitatem temporis et pestem, que in Gallijs, prohdolor !
acerbissime seuit, is impedimenta et successus suos latius exponit et etiam d. v. r. plenius in forma
ex litteris r. domini archidiaconi, quam ego script's comprehendere possem. Laudetur Deus
quod post tot labores saltern desideratum eflectum reportauerit et quod sollicitationes nostre pro-
fuerint, nam istud non cedet, nisi ad perpetuum decorem ecclesie et maiorem venerationem ipsius
sancti patroni nostri. lies tat nunc ut sicuti d. v. r. ad primam meam procurationem hec sancte
reliquie liberaliter sunt concesse, ut et sese pro ecclesia Embricensi et similiter Hallensi eidem
patrono dicatis ad partes prepositi nostri sancte Johannis et meas iuxta indultum sanctissimi domini
nostri pape, quemadmodum in principio addictum fuit, particulas liberaliter et benigne impartiri
dignentur, quo dicti sancti laus et veneratio, preserlim in templis sibi dicatis magis propagentur,
erimusque parati sumptus et expensas habitas ferre prorata, accedetque ad maiorem confirmationem
reliquiarum penes ecclesiam vestram consistentium, si tamquam mater filias suas reddiderit participes.
Scribit etiam mihi protonotarius Dailly prior Cogniacensis, quod pro satisfactione lilterarum mearum
necnon intuitu r. d. v. fecerit omnia, quod potuit et quod quantum ad munus per d» v. r. sibi
presentatum non fuerit, sibi visum condecens aut honestum recipere, sed si d. v. r. velint aliquam
tecam presentare ecclesie sue, habent in parlibus suis optimos aurifabros ad conficiendum et factam
tecam faciant deferri ad r. d. archidiaconum nostrum, vel me libenter disponam, videturque hoc
honestius et pro dignitate ecclesie nostre conuentius ex eo maxime, quia hoc per d. archidiaconum et
confratrem nostrum satis est addictum et .... Valeant d. v. r. feliciter diu mihi semper precipi-
endo. Ged. ex Antuerpia, 21 Nov. 1519.
Deel B. 494.
112. Mijn vruentlicke gruete te voerens, weerdige, eersame, eerbare, vrome, wijse, voirsie-
nige, lieue heeren, neuen ende goede vruenden. Die weerdige heere Jacob van Appelteren, donideekcn tUtrecht ende proost tot Elst etc., heeft bij tijden voirgeleden jn die translatie des hisdoms van Vtrecht opgebrocht eene merckelicke somme van penningen, daermen doen ter tijt gheenen raedt toe en wist, om doctor Scuytgen daer mede te verdigen naden houe van Hoemen, voir welcke somme voirs. die selue heer Jacob, domdecken voirs., ende ick voer ge- loeft hebben als voir onse eygen scult, ende onse obligacien van ons beyden behandteyckent dair- van gegeuen ende verleent hebben. Ende soe dan, lieue heeren, dese penningen den voirs. dom- decken afgecort zijn an zijne prebende ende de selue penningen gegaen ende gekeert zijn in oirbair ende profTyte vanden drien staten, ende dat doir belieuen ende consente eensdeels vanden seluen staten, alzoe, mijn lieue heren, eensdeels noch waell voerstaen mach, is daoromme mijn zeer hertelick ende vruntlicke begeren, dat alzoe te willen vervueghen myt malcanderen, dat de selue heer Jacob, domdecken voirs., nv comen ende geraecken mach totter betailinge van zijnen affge- corte penningen, alzoe dat billicx naeden redenen waill behoirt te geschien, ende dat des veruol- ghes van geenen noode meer en zij, dwelck gunnen moit die Almachtige God, die uwen |
||||
|
B1SSCH0P VAN UTRECHT, (1519, 1520). 253
|
|||||
|
eersamen lieffden altijt gespairen wille in zaligen ende gesonden leuen. Gescreuen tot Moutfoerdt,
opten XIJten. dach in Decerabri, anno etc. XIX. Get. j. de motstfoird. Opschrift: Aan de 3 staten van Utrecht Deel D. 525.
113. Bisschop Philips van Bourgondie berigt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij oni
merckelicke saken, ons ende onsen gantsen Jantscapen ende gestichte sampt onser kerken van
Vtrecht ende sente Mertens palen angaende, onime daer jnne ten besten te raden, eene dagvaart
met de staten van het Neder- en Over-Sticht heeft bepaald, namelijk op woensdag na Brie
Koningen e. k. s'avonds, in der herbergen te wesen, ter plaetsen waar hij dan in Overijssel
zijn zal. Deswege aan de ridderschap en steden van Overijssel hehbende geschreven, verzoekt
hij ook hunne gedep. derwaarts te zenden, omme dan mit malcanderen ouer te leggen tghene
tot beschermenisse onser ende onser kerken gerechticheit beuonden sal worden best dienende.
Ged. Beventer , 21 Bee. 1519.
Deel D. 526.
114. fVilletn Heda herigt aan den deken of vice-dehen en het kapittel van den Bom te Utrecht:
Accepi reuerendarum dignationum vestrarum litteras scriptas die IXa. inensis antcacti et hoc biduo
postquam magister Gregorius Wellemans hinc versus Traiectensera abcesserat, de cuius negotio littere huiusmodi mentionem faciebant, et quia distuli respondere expectando eius reditum, quem nondum presentii, sic stabo in commissione mini data, videlicet quod idem magister Gregorius habebit dare fideius- sores sufficientes duos hie Mechlinie aut Bruxellis et tradet reuersales, alioquin non soluam sibi centum aureos Philippi penes me depositos donee et quousque conditiones huiusmodi adimpleuerit, vel aliud in mandatis a. d. v. r. habuero. De fratre eius ipse non contentarer, quoniam domicilium eius vidi jn domo exigua, securitatem ignoro, tentauerat idem magister Gregorius diuersis mediis elicere litteras dignationum v. r. d. ex manibus meis, quas iidei sue committere rennui, sed lecturam originaliutn in domo mea sibi concessi et copiam obtuli, si peteret, exhibendo etiam sibi missiuam , continentem mandatum limitatum, sibi et fratri suo legendam accepi, etiam ab amicis, quod absque obligatione iideiussorum, quam difficulter, uti timetur, inueniet, posset obligari et coartari, si vellet sesubmittere ad laborandum in certo loco et quod juxta progressum open's impenderetur satisfactio, sed non prebet ad similia aures. Jtem Johannes vander Einde, confrater eius ex Mechilinia misit hue ofTerendo, se paratum ad tradendum vna cum patre reuersales et cautionem, quando opus erit, quod non videtur nunc, antequam cum magistro Gregorio vel alio conuentum et conclusum fuerit. De quibus omnibus agam prout dignationes v. r. iubebunt, nee aliud impresentiarum scribendum occurrit, nisi quod reuerendus dominus Hector Dailly, prior Gogniacensis et apostolice sedis protonotarius, qui nuper liberaliter impartitus est, reliquias sanctissimi Martini patroni nostri iam scribitur mihi prouectus esse ed episcopatum Bonocensem, de quo illi proficiat ad gloriam et ho- norem eiusdem sancti. Ged. Ex Antwerpia Circumcisionis Domini (1 Jan.) 1520. Zijne handt. Deel D. 527.
115. Roeloff van Ytterssum, drostz toe Diepenhem, verzoekt aan de 3 staten van Utrecht
de voldoening van 90 Philippus g., tcegens geleden schade van 2 paarden, tijdens hij in den Usselsteinschen oorlog in hunne dienst was, ingevolge met hem gemaakte overeenkomst in het hijwezen van Jan, heer van Montfoort, Jan van Zuylen van Nyevelt, saliger, Jan van Rijn, mr. Adriaan, hoefsmit, enz. Hij verzoekt dit geld aan den heer Herman ten Busche ter hand te stellen. Ged. 3 Jan, 1520. Deel C. 73.
|
|||||
|
254 philips van BOtnaonDie, (1520).
116. Bisschop Philips van Bourgondie verzoekt aan de 3 staten van Utrecht, om aan
Roelof van Ittersum. die hem zijne hemiddeling desicege heeft verzocht, deze schuldvordering te voldoen. Ged. Deventer, 4 Jan, 1520. Zijne handt., lager herdinck. Deel D. 528.
117. Deken en kapittel van den Dom te Utrecht verzoehen aan mr* Jacob Coenen, hof-
vieester van den heer van Kuilenburg, om den rentmeester van voornoemden heer van Kitilen- burg te onderrigten9 dat hij hun betale het restant der verschuldigde penningen^ volgens de gemaakte overeenkomst, Ged, Utrecht, 10 Febr. 1520. Deel D. 529.
118. Burg, j schep. en raad der stad JVijk hij Duurstede antwoorden aan de 3 staten van
Utrecht op hun schrijven over het verschuldigd hoofdgeld aan den kameraar des Lekdijks.
Woe dat wij onse rekeningen besyen, gelesen ende ondersocht hebben, waell van veertich jair
herwert ofte meer, bouen dat soe bebben wij nocb ondersoeck gedaen aen onse burgeren ende
ondersaten, die ouer der jaren vijftich verleden in onsen gericbt heemraders des lants geweest sijn,
bij haren ede getuycbt hebben , dat sij den cameraer van den Leckendijck in dier tijt nye meer-
betaelt en hebben, dan van sess ende dertich hoeuen, daer op wij vanden drien staten des Ge-
stichts van Vlrecht in voirleden lijden gestalt sijn geweest, ouerraits onse gericht het meeste deel
onder den dijck leyt ende altijt groot gebreck vanden qwelwater heeft, daer orame als jnden
Stichte van Vtrecht vurs. op - elken morgen lants wtgestalt wert, vm hoefgelt enen benoemden
penninck, soe heeft ons gericht altijt tot desen dage toe daer niet meer off betaelt tot sess ende
dertich hoeuen toe op elcken mergen, die helft van alsulcken penninck, als jnden Sticht vurs.
opten mergen jairlicx wt gestalt wert; mer want bij alsoe, dat enich van onse heemraden in
vergangenre tijt versumich ende gebreckelick inder betalinge waren geweest, wij zullen hem al-
sulck onderwijs doen, dat uwer weerdicheiden, edelheiden ende liefden cameraer des Leckendijcx
hairre te vreden sal sijn. Vorder begripen uwer weerdicheiden, edelheiden ende liefden scriften
vanden hoefde inder Lecke voir onser stat Waterpoert leggende, woe dattet gemeen lant dat mit
groten costen onderhout ofte onderhouden heeft, daer van wij sulcx ondersocht hebben, ende
nyemant van onse burgere daer kennisse off hebbende, wye out sij sijn, dattet gemeen lant ye
enige costen aent vurs. hooft gedaen heeft; mer wij vynden wel in onser stat rekeningen, dattet
onse stat jairlicx gemaect ende altijt gehouden heeft tot desen dage toe, datmen jnder wairheit
alsoe bevynden sal. Ged, Wijh bij Duurstede, 8 Maart 1520.
Deel A. 805.
119. Jany burggraaf van Montfoort\ berigt aan den deken en het kapittel van den Dom
te Utrecht; Hoe dat jck verstaen hebbe dat zekere twist ende geschille js tusschen het kapittel
en zijn schonenvader, daer mij zeer leet toe js, ende wolde dattet anders daer mede waire. Sus,
wairtmen dan alle dinck op een staet zoe niet gedaen en can, verzoekt hij, mij te lieff ende te
geualle, de zaak zonder vorder procedure niet lang te willen opsetten, ten einde in dien tijd
de zaak in der minne met hen te kunnen eindigen. Ende beger oick op dit pas mij nv nyet
te willen weygeren. Ged, Mont/oort. 28 Maart 1520. Get. J. de mohtfoibd.
Deel B. 495.
120. De stad Utrecht verzoekt aan Jan de Pape Jacobsz., raad der stad Delft, om voor
haar borge te worden ende louen willen de koopprijs van een hengst, welken zij den brenger |
||||
|
Brsscnop tax utrecht, (1520). 255
des briefs gelast hebhen in Delfslahd te koopen, ten geschenke voor den graaf van Nassau*
zullende hem de penningen zoo spoedig mogelijk toezenden* Ged» woensd. na Judica
(28 Maart) 1520.
Minuten van tnissiven, bl. 0. Archief der siad Utrecht.
121; De stad Utrecht verzoekt aan de schouten van Naarden en Gooiland, om aan Gerijt
van Hoemen, Utrechtsch onderzaat, het op zijne schapen gelegd beslag als verbeurd yoed, omdat se Sticbtsche luyden toebehoeren, te ontheffen, want wij gheen vijanden en zijn ende ge- merckt die scape wt Goeylant dagelicx bij groeten koepen jnt Sticht gebracbt en onderhouden worden. Zij verzoekt dit ernstelicke, op dat ons gheen noet derff zijn , onsen ondersaet voirs. le gehengen sulck opten ondersaten van Goeylant wederom te mogen verbalen, twelck gescepen ware tot meerder wangunste, cost en moeyenisse ten beyden zijden te verrijsen, die wij, kent God,.lieuer met vruntscappen verhuet sien souden. Ged* woensd. na Judica (28 Maart), 1520. Ibidem, bl. G.
122, De stad Utrecht verzoekt aan de stad Kuilenburg, onder bedreiging, om aan hare
burgers het geleide tegen beloken Passchen te ontzeggen, aan Henrick van Gent te betalen zijne verschuldigde penningen, afkomstig van zekere Ujfrenten , die wijlen jufo* Belij An~ tbonis, wedutce van Amerongen, verschenen waren* Ged, 5 April 1520, Ibidem, bl. 8.
123. De stad Utrecht antwoordt aan Bendrik, graaf van Nassau, stadhouder van Hol-
land enz. Hoe dat Valentijn vander Voert, onsen stadt secretaris, ons jnden besten reporteert ende bij gebracht heeft, dat hem van uwer f. g* wegen bij meyster Laurens Dubliou], griffier vanden oerde etc., ende Ffrederick van Reness, heer van Male etc., voergehouden ende tkennen gegeuen soude wesen, des manendages naden heyligen Palmdach lestleden: alse dat uwen e. wel geraden soude duncken, datmen Lubbert Torcks dienre voer sulken scultbrieff, hij op onse slat luydende heeft vanden datum LXXXIJ, enen penninc, bedragende omtrent die hoeftsomme van LXXVIJ guld. current, secretelicken doer uwen e. ende 1. handen scencken soude, om alle ander jnconuenienten te verraijden, ende openlicken van onser stadt wegen jn gheen prejudice van ge- lijcken te treden, dair uwe e. tbeste gerne jn doen wouden etc. Soe, edele, lieue heer, dancken wij uwen e. zeer hoechlijcken van veel ende menigerley diensten ende vrientscappen, ons tot di- verschen stonden bewesen ende die uwe e. noch ouerbodich zijn; dan aengemerct deze scult jn ouden tijden van oerloge contrarie onsen lantforst ende den Bourgoen. landen op tie tijt oick mit fortsen, dreygementen ende anders gemaict ende die brieue dair aff doen maken ende besegeleri zijn mit aire onbillicheyt, sonder mit onsen borgeren, weerden ende weerdinnen te rekenen of!" die te betalen, wairomme wij die brieff nye voir auctentijck off van weerden gehouden en hebben, als wij oick noch en doen; gemerct oick die brieff mit onser stadt secretaris hant doe jnder tijt nyet onderteykent en zijn na behoeren; wij en hebben oick van gelijcke ruyterbrieue, bij des van Leyden jn Hollant gegeuen, alhier jn onse stadt noch stat vrijheyt geen vervolch van recht (hoe wel vanden meesten van desen lande als: heeren Johan van Zuylen van Nyeuelt, ritter, fenoecht versocht) willen gehengen noch toelaeten; souden wij nv , doir enichsins jn betalinge van sulcx te treden, gescepen wesen ons een quade consequentie te maken; ende wair ons dan oick geen noet geweest die octroeye ende gheleyde vande co. mat. voir alle dese ende gelijcke rutersculden ver- |
||||
|
256 PHILIPS VAN EOURGONDie, (1520).
worven te hebben. Zij verzoekt dus zeer dienstelicken ende vrientlicken dat hij alsoe vervuegen
doen willen, dat het octrooi en de geleide onderhouden en hare bezette burgers door Lubbert Torek, als dienre offte vasal van de eo. mat wesende bij zijn gerechte van Hemert, costeloes ende scadeloes onUlagen worden. Ged. 7 April 1520. Ibidem, bl. 9.
124. De Had Utrecht herigt aan den bisschop Philips van Bourgondie, dat 3 ruytere te
peerde, omtrent den berg tusschen Utrecht en Amersfoort, bij eenige lieden aldaar gewelda* digheden bedrijven, en verzoekt hem dair jnne soe veeJ mogelick te doen versien. Ged, maand, na Paaschen (13 April) 1520. Ibidem, bl. 10.
125. De Had Utrecht meldt aan bisschop Philips van Bourgondie, dat Lubbert Torek,
thcr begheerten ende Heften van den graaf van Nassau, de in ztjne heerlijkheid Hemert b&
zette burgers heeft ontslagen, zoodat het onnoodig is, bisschop's reeds geschrevene brieven
van behulpe te exhiberen. Ged. Dingsd, na S. Marcus (26 April) 1520.
Ibidem, bl. 14.
126. De ridderschap en de steden Utrecht, dmersfoort en Reenen berigten aan bisschop
Philips van Bourgondie op zijn schrijven, met ingesloten kopien van den vice-deken van S. Jan, tegen de abdts en het convent van O. Z. frouwen: Dat uwe f. g. sonder twijfel als ordinaris rechter ende forst vanden lande machtich zijn, soe wanneer uwer f. g. ondersaten geestlicken off weerlicken om enich goet twistende worden, ende dairom jn rechlen treden, ende enicb der parthyen dair ouer feytelicken off mit fortse ende gewelt sich behelpen will off be- helpt, dat alsdan uwe f. g. als forst van justicien aengeroepen wesende van die eenre ofte andere zijden off ex officio, sonder aenroepinge van partyen, mit raidt ende goitduncken uwer f. g. ridderen, knapen ende steden dieselue feyten, fortsen ende gewelden wel behoeren aff te doen ende te straffen, ende enen yegelicken om rechts te moegen spreken, dair hem des van recbts wegen geboirt te wijsen, alst gen. lieue beer, jn deser saicken bij uwen f. g. als forst ende ordinaris rechter ouer geestlicken ende weerlicken genoich ouercomen is worden , jn forme ende maniere van rechte jn uwer f. g. Gesticht van Vtrecht, om alle quade consequentie te verjnijden. Want dan, gen. J. heer, doer clachte der abdissen ende conuents voirs. openbaer ende kenlicken genoich worden is der feyten, fortsen ende gewelden, bijden heeren van sunt Jan voirs, op sekere twijflicken venen geboert; hebben dair omme uwe f. g. bij rait ende goitduncken van uwer f. g. ridderen, knapen ende steden een ouercomen gemaict ende geen nye vonnisse oft oerdel gewesen, dat uwe f. g. die geweldege hant als f. en ordinaris rechter behoerde aff te doen ende die scaide te doen restitueren sonder acbterdeel off preiuditie vande litispendence te Colen, tusscben beyden parthyen voirs. wesende, twelck oick uwe f, g. doer lang vervolch van rechte ten lesten ende nyet haestlicken doen doen hebben ; des wij uwen f. g, hoichlicken dancken. Wairomme als wij verstaen die heeren van sunt Jan voirs. mitten geestlicken rechten geprocedeert souden hebben voerden officiael van Colen, om alsulcken ouercomen bij uwen f. g. gedaen, dat sij een vermetel sententye heyten, ende seggen zulex als weerlicke leeke luyden buyten forme van rechte milliter et de facto ouer hem gewesen, soe dat se wederroepinge van dien tot Colen vercregen souden hebben; ende dairomme die abdisse ende conuent voirs. jn censuren om sulex als voirs. aff te moegen doen, gebracht souden hebben; twelck, gen. 1. heer, jndien die abdisse ende conuent voirs, des machtich waeren te doen (als neen), soude dan sulex slaen principalicken op uwen f. g. |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1520). 257
|
|||||
|
mit uwer f. g. ridderen, knapen ende steden, die welcke, jndien zij dair mede jn censuren des
geestelicken bans buy ten hoeren sculden komende worden, mochte dair wel voerder verloep wt verrijsen, dat beter jn vruntscappen verhuet wair. Oick, gen. 1. heer, soude dat moegen op comen ; dat als uwe f. g, enigen feyten ofte gewelden tusschen parthyen bij ouercomen off anders bij rechte ex officio doen slraffen badden, dat men dan sulcx lot Colen off anders wair soude moegen reuoceeren, dat soude merckelicken uwer f. g. boege heerlicheyt te na gaen, mit gaders oick der partyen nv U'genwoerdieh ende jn toekomende tijden, aengemerct oick dat emmers zeer onbillick waer die abdisse ende conuent voirs. jn censueren comen souden doert ghene uwe f. g. mit raide, ridderen, knapen ende steden gedaen hebben. Bidden ende begheeren dairornme zeer dienstlicken ende vruntbcken, dat uwe f. g., aenmerckende tgene voirs. is, uwer f. g. ondersaten den beeren van sunt Jan voirs. alsoe believen willen te onderrichten, dat zij uwer f. g. ouerco- men bij rait ende goitduncken uwer f. g. ridderen, knapen ende steden, ende die executie dair op geboert, als aengaende die feyten, fortsen ende gewelden dair mede aff te laten, achtervolgen sonder enige censueren opter abdissen ende conuenle voirs. off oick yeinant anders desbalven te laiten publiceren; behoudelicken hem ende enen yegelicken anderssins hoer recht te moegen ver- volgen, dair dat van rechts vveghen geboert; twelck, gen. 1. heer, ons bedunct uwe f. g. als een iorst van justitien sculdich zjjn ende behoeren te doen. Ende oft uwcn f. g. enige weygeringe van yemande dair jnne geviele, zijn wij ouerbodich uwen f. g. dair jnne mit rait, daet, lijff ende goit bij te staen ende uwer f. g. recht tot welfaeren, rust ende ontsich ende vrede van uwer f. g. landen te helpen stiuen ende stercken na alien onser vermoegen. Ged. 1 Mei 1520. Minuten van missiven, hi. 60, 61. Archief der stad Utrecht.
127. De stad Utrecht antwoordt aan bisschop Philips van Bourgondie, dat die lantcom-
mendeur voirs. nv huden morgen, eer die raet out en nye opten buse quam, zijn Rijnsche wijnen lailen peylen ende den zijs dair aff verborcbt heeft, als wij van hem begeerden ende als zijn voirvaders ende alle andere geestelicke luyde zijns gelijcke altijt sculdich ende gewoenlicke zijn geweest te doen; ende oft hij des oick nyet gedaen off laeten doen en hadde , wij waeren vanden meyninge hem sulcx te ondervvijsen, wair bij hij ende anderen souden hebben moegen inerken, dat wij bij ons oude rechten, gewoenten ende heerkomen souden hebben willen bliuen. Ged. 4 Mei 1520. Ibidem, hi. 56.
128. De stad Utrecht herigt aan Vrederick Wten Ham, maarschalk van het Neder~Stihctf
de klagte van Jan Dirksz. in de Weert, hoe dat seker lant, gelegen ter Eem, hem aengecomen ende bestoruen soude wesen bij doede van Peter van Grimmesteyn tot Amersfoert, daer uwe 1. segt seluer erfnaem off te wesen (l), die beesten opten dijck gejaecht ende uwen oirber dair mede hebt willen doen, daer uwe 1. gheen bescheyt, zegele noch brieff of crijgen en kan; dat uwe L erfnaem wesen sonde (2); twelck jndient soe is ons zeer verdunct. Zij verzoekt hem vriendelijk* om hem zijn land rusliglijk te laten gebruiken, en dat hij te Utrecht home, om verder nariyt omtrent deze zaah te geven. Ged. 8 Mei 1520. Ibidem, LI. 57.
129. Bisschop Philips van Bourgondi'e, van zijn raad Herman Hagen hebbende vernomen
(!) Dezc woordcn doorgchaald.
(2) Doorgcbaald, in plaats daarvan: of en thoenen, uwe I. bij vselue sulck doende soude tvesen
" . 33 |
|||||
|
258 PHILIPS VAN BOURGOWDle, (1520).
het verlangen der gedeputeerden, ten aanzien der veenen en paelscheydinge tusschen Holland
en Utrecht, meldt aan de £ staten van Utrecht, dat, gemerct de sake ons en onse kercke van Vtricht merckelicken angaet, wij eenen dach opnemen wilden, omnie seluest opten voire, venen ende paelscheydinge te rijden ende die persoenlicken le besichtigen. Hij verzoeht dat deze gede- puteerden maandag avond te Emmenes komen, om dingsdag morgen vroegtijdig de radinge of scheydinge van den Leeuwenpael ende daeromtrent hent tot Goijerbosch met hem op te nemen en tevens eenige aldt conden te hestellen aan het Goijerbosch, Ged* slot te Duurstede, 11 Mei 1520. Zijne handt., lager iierdinck. Deel B. 49a
130. De stad Utrecht verzoeht aan Willem van Rossum, den sellout van Poederoeijen,
Adriaan Thijss. te willen onderrigten, om het op de schepen der Utr. burgers gelegd heslag op te heffen, zullende alsdan van hare zijde Joest van Zwieten en meer anderen uit het land van Geldery ingevolge daarvan aangehoaden, ontslaan. Ged, 11 Mei 1520. Minuten van missiven , bl. 15. Archief der stad Utrecht.
131. Jan , burggraaf van Montfoort, berigt aan den deken en het kapittel van den Dom
te Utrecht; Hier zijn tot Monlfoert bij mij geweest eenige vruenden van tnijnen schoenen vader
van Brederoede, ende de selue bebben mij voergebouden ende te kennen gegeuen vander zaickeri
van zelige beeren Willem van Weerdenborch, aentreffende die seuen boeuen, van welcker saecken
v 1. den zeluen mijnen schoenenvader verwonnen ende geexcornmuniceert hebben, ende daer voirts
mede procedieren willen, zoe jck verstaen; zoe beeft de selue mijn schoenvader bijden seluen zijnen
vruenden laten weeten, dat bij doen vville bij mij alle dat redelick weesen zall, omme alle vruent-
scap te onderhouden, die hier voirtijts tusschen v 1. ende hem ende den huyse van Brederoede
geweest is; dat de selue geiieuen willen -, hem te stellen zeker redelicke termijnen, omme ver-
nuecht te moeghen werdden van alle oncosten ende renthen der zaicken voirscr., daer ick borghe
voer worden wille, alzoe veer als v 1. myt mij te vreden weesen willen. Ende begeer zeer vruent-
lich, dat v J. belieuen willen, om alle voirs. olde vruentscap wille die tusschen v niijne lieue
heeren ende hem geweest is, mitsgaders oick mij te lieue, mij scriftelich te willen verwittigen
ende setten zekere redelicken termijnen der betailinge der oncosten ende renthen voirs.; jck wille
daer vast voer jnne staen, als heer van ecren, ende wes ick v 1. capittel wederomme te lieue
gedoen zall connen en mocgen, daer zullen wij altijt goetwillich toe vynden. Ged. Montfoort,
20 Mei 1520. Get. j. de montfoird.
Deel A. 806.
132. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, op hun
verzoek om de mercklicke onbetaalde restanten van het huisgeld, te doen inoorderen, dat hij
dingsd* eerstk. zijne panders bij zich heeft onthoden, en verzoeht dat zij een hunner met de
restanten tot hem zenden9 omme ons dan van alles onderwijsinge te doene, wat restanten gij
begeren vuyt gepant te bebben. Ged. slot te Duurstede, 27 Mei 1520. Zijne handt., lager
herdinck.
Deel D. 531.
133. Karel, hertog van Gelder, berigt aan den deken en het kapittel van den Dom te Utrecht,
dat Dierick van HaifTten, amptman van Boemel en Tielreweerd, zich bij hem heeft heklaagd, dat het kapittel van het door hem verkregen vonnis ter zahe van een geschil over eenige erftalen, |
||||
|
■■■
|
||||||||||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1520),
|
259
|
|||||||||||
|
gelegen in het kerspel van Heycop off Boycop in het land van fianen, in hooger heroep bij
het hof van Holland is gekomen, twelck oris gantz onbillick bedunckt, omdat die erftaal
onder het regtsgebied van den heer van Vianen en niet onder dat van Holland behoort, en de
genoemde ambtman dus voor zijn geboerlicken richter moet worden getrokken. Hij verzoekt
dus om dat onregt te herstellen, op dat wij nyet genoedicht en worden hem wege ind manieren
to vergonnen, dairmit die onbilliekheyt aft'gestalt mach werden. Ged. Arnhem, 7 Junij 1520.
Zijne handt.y lager muylickom,
Deel D. 532.
134. De stad Utrecht verzoekt bisschop Philips van Bourgondie, om maand. eerstk. hier
te wezen ende rnede den papegaey te schieten, ende mit meer f. g. schutten ende onderdanige
borgeren vrolick te wesen. Ged, 12 Junij 1520.
Minuten van Missiven, bl. 19. Archief der stad Utrecht.
135. Bisschop Philips van Bourgondi'e berigt aan de 3 staten van Utrecht; Soe wij v
eertijts doen openen ende communiceren hebben etzelicke clachten, bij die van Goylant tegens ons ende die onse gedaen, bercomende vanden radinge ende paelscheydinge beyder landen ende onder- saten, als Hollant ende onsen Gestichte, ende wij daerop wederom Jaten luyden hebben, woe dat wij ende die onse voele meerder oirsake hadden oris ouer die van Goylant te beclagen, soe die- selue van Goylant ongelijck meer ende voerder in onsen Gestichte toetasteden met grauen ende anderssins, daer nvv eens toe gedeputierdt is geweest, om besichlinge hier van te doene ende an- ders , als ghij dat seluest weten; ende soe wij dan bericht worden die voers. van Goylant dagelix woe langer woe meer jn onsen Gestichte ende ouer hore bepalinge noch vorder toetasten ende grauen tot merckelicken achterdeele ende naebroecke van ons ende onser kercken van V^recht» verzoekt hij, omrae dan sulcx ten beste te moegen voercomen ende remedieren, dat zij hierop terstond kapittel-generaal beleggen en alle bescheit daer toe becomen connen bijden anderen brengen , scickende enige van uwen wegen , omme , soe wanneer wij naer die co. mat. te houe treckende worden, tselue bescheit alsdan mede te nemen ende mit ons te reysen, omme die voers. co. mat. daer nae behoirlicke onderrichtinge vanden saken te moegen doen, als dan bevonden sail worden best dienende. Ged. slot te Duurstede, 15 Junij 1520. Zijne handt., lager hermnck. Deel B. 497.
136. De stad Utrecht berigt aan Aryaen van Pallaes, maarschalk, hoe maand. LI. twee
Utrechtsche burgers door Peter Gheversz, te Amerongen geweldadig zijn aangetast, zonder
eenige aanleiding hunnerzijds, Zij verzoekt hem, als maarschalk des bisschops zulks te
tstraffen ende onse borgeren voert meer af Louden , beschudden ende bescermen wiilen voer alle
sulke ende dier gelijcke gewelden, op dat ons gheen noot derff zijn, sulcx vorder te claigen; oft
bij geval sulke ons verscrijuende seluer recht ende justitie dair ouer te moeten doen, alst dat van
reehts ende redenen wegen alsoe behoert. Ged. 22 Junij 1520.
Minuten van missiven, bl. 25. Archief der stad Utrecht.
I 137. Burg.t schep. en raad der stad Zwol zenden aan de 3 staten van Utrecht Gerardus
Brunynck, secretaris der stad, mit zeker boitschap muntlick ende schryfftlicken. Ged. woensd,
na S, Johannis Nativitas (27 Junij 1520.
Deel B. 498.
138. Euert van Ensse berigt aan de 3 staten van Utrecht: Wolde geerne ende wilgelic na
uwer aire begheerte aldar gecomen hebben, dan soe ic in dese sake int groet noch int cleyn geen 33*
|
||||||||||||
|
»
|
||||||
|
260 PHILIPS VAN BOURGONDIC, (1520).
beueel van mijn gen. heren van Vtert en hebbe, solde mijne comst aldar onvruchtbar gewest
wesen. Oik sijnen desen dach sekere gedeputyrde der stat Campen op dese schelinge, als se mij
gesacht hebben, naden houe van mijnen gen. heren getogen, Ged* Wijk^ op S. Petrus en
Paulus (29 Junij) 1520.
Deel B. 499.
139. Bisschop Philips van Bourgondie herigt aan de 3 staten van Utrecht» dat hij, in
zahe van het geschil met Gooiland over de veenen, met de gedep. van Z, M. communicatie heeft doen houden, en verzoekt dat zij daarop communiceren en hem hun goetbeduncken ende meninge te melden, Ged. Brussels 3 July 1520. Zijne handt. Volgens het oorspronhelijke ondcr particuliere hernsting.
140. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hunne
schriften hetreffende het geschil tusschen Kampen en Zwol: Als dat wij alree twee mael onse
steden voirs. durch enige onse rede ende dieners, die wij daertoe geschicket hadden met jnstructie
ende beuel, van onser wegen doen verwecken ende ondervvijsen hebben tot concordie, soe voel
ons mogelic es geweest; dan de selue en hebben niet vruehtbaers daerjnne erlangen connen; dus
hebben wij noch huyden derdemael onsen lieuen getruwen raedt ende huysmaerschalc Adriaen van
Rede, alhier bij ons wesende, met enige andere wederomme gedeputeert ende na onsen steden voirs.
met nyer jnstructie geuerdiget, der toeuersicht zij de selue onse steden van onser wegen noch
soe bewegen, dat zij hore sake guetlicken \erhoeren ende hen leggen sullen laten, voerder last,
anders verrijsen mochte, verhuedt blijue. Ende off zulcx emmers niet gebueren en wolde, ah
wij niet en vermoeden , moesten wij dan wegen ouerleggen, andere prouisie daerop te doen, als
dat tot protectee ende beseherm onder lantscapen ende steden best dienen solde mogen. Ged»
Brussels 3 Julij 1520. Zijne handt., lager herdinck.
Deel D. 533.
141. Karel, hertog van Gelder, herigt aan de 3 staten van Utrecht; Wij hebben jnden
Vasten verleden den eirweerdigen jn Gaide durluchtigen ffursten , onsen lieuen neuen , busschop tUtrecht, tkennen doen geuen, woe dat onse slat Groenyngen ind andere onse ondersaten jn Vrieslanden ons verwitticht, als dat zij segell ind brieue hedden, die bij tijden busschop Vrederix van Blanckenhem j laifflicker gedachten, gegeuen, jnd vanden vijff gaitshuyssen, steden Vtrecht, Amersfoirt, Deuenler, Campen ind Swolle, besegelt wieren, onder anderen jnhaldende, datmen id huyss to Gouerden nyet slercker maicken en solde dan dat ther tijt en was elc., as gij vyt desen jngelachter copien waill verder syen suit; jnd begeerden op onsen neuen vursc. , dat sijne lieffden die onse vurg. bij oeren segell ind brieuen onverbrekelich halden wulden etc.; dairop van sijne lieffden geantwoirt wardt, sijner lieffden wier der saicke onkondich; weulde dairomme sich init sijnen staten bespreken ind ons geboirlicke antwoirt weten laten, der wij noch nyet vernamen hebben. So wij dan mit wainheyt bericht werden, dat id buys Couerden ytzont mueren ind anders merckelich sterker gemaickt wurdt, hebben wij v dese gelegentheyt nyet willen verswijgen, guetlick begerende gij schaffen ind verfuegen wilt, dat die segell ind brieue vurs., van vwen pre- decessoeren mede besegelt, den onsen onuerbrekelich gehalden, ind voerder geen sterckenisse aenden vurg. hnysse Couerden gemaickt ind tgheyne contrary den brieuen begonnen mach sijn, affge- braicken werde, gelijck sich dat, (der billicheyt nae) behoirt, wairbij verloup ind onwiil verhuedt ind vruntlicke nabuerschap aen alien zijden onderhalden werden moege; des versieu wij ons also |
||||||
|
t
|
||||||
|
BI8SCU01* VAW UTRECHT, (1520). 261
|
|||||
|
guetlick tot v. Ged. op onser borch to Hattbem , dag na S. Maria Visitatio (3 Julij) 1520.
Deel A. 807.
Afschrift van het in dezen brief vermeld charter van den 18 April 1395, deel A, 808. Zie dit stuk Mj v. Mieris> Charterhoek van Holland > III, 625. 142. De stad Utrecht herigt aan de stad Antwerpen: Hoedat, als uwe e. ende 1. wel verno-
mcn hebben, die beer van Brederoede onser borger goet, wt uwer vrijer Bauismerct anno XVJ
lestleden komende, aen doen balen had, ende onse bescadichde borgere tselue uwen e. ende I.
clagende, gewesen worde, hoe na uwer mercten priuilegien le inoegen verhalen acnden drie
steden van Hollant, als; Dordrecht, Gorinchem ende Scoenhouen, alst aldair bijnnen uwer stadt
gesciet is; wairomme die drie steden voirs. hoer verhael, twelck zij , na wijsinge van uwer wet,
aenden heere van Brederode off zijn ondersaten behoerden te verhalen, an onsen onsculdigen
borgeren ende ondersaten, buyten alle forme ende wege van recht, versocht ende onsen borgeren
mit liue ende goede dair voir gehouden hebben gehad; wairomme wij , om meerder verloep te
scuwen, clachtich hebben moeten komen voerden priuat raide des c. mat., doe van Spaengien
ende nv van Roeine etc., die welcke, ouerslaende alle uwer 1. priuilegien die wij te balen nemen,
geappoenteert hebben gehadt, dat wij den steden voirs. wederomnxe restitueren souden allet gene
v 1. hem afgevvesen ende onse borgeren onlfangen hadden, mitgaders alle costen, scaiden ende
jnteresten bij hem ende den heeren dairom geleden, tot taxacie des hoegen raets te Mechelen etc.,
welck appoentement, souden wij wt oerloge, voerder last ende verdriet bleuen, wij hebben moe-
ten volgen ende die taxacie voldoen, gelijck als wij oick ten yersten dien van Scoenhoven , dairna
dien van Dordrecht ende oick ten lesten dien van Gorinchem gedaen hebben. Hicrenboven, lieue
heeren ende vrunde, verstaen wij doer clachte van Wouter Janss., poerter van Dordrecht, dat
Jacob Reyerss. uwer 1. borger hem off zijn goet bynnen uwer stat gearresleert souden hebben
voer seker costen, scaeden ende interesten, die bij als een weert daerom gehadt off geleden nv
seyt te hebben, nyettegenstaende hij vander co. mat. wegen lijts genoech voerder taxatie geaui-
seert is geweest, zijn declaratie voerden groeten rade te Mechelen op te brengen off hij enige
scaide, cost off interest badde, dat hij nyet gedaen en heeft als wij verstaen; ende nv ten lesten
is oick een taxatie gemaect aengaende de poerteren van Gorinchem, ouermits denwelcken wij onder
meer souden inoeten afdoen ende hem verantwoerdeu van hoeren weert Jacob Reyerss., uwer 1«
borger, die den van Gorinchem interesten haluen bynnen uwer stadt soude hebben doen arresteren.
Soe, lieue heeren ende goede vrunden, nademael dese saicke sprutende js wt uwer mercten vrij-
heyt ende wij over II Jm. gulden dair bij buyten onsen sculden tscadeh alrede gehad hebben,
begheeren dairomme vruntlicken , dat uwe e. ende 1. Jacob Reyerss., uwen borger, tot uwer 1.
gebode ende verbode staende, soe onderwijsen off te vreden scicken willen mit hantsluytinge off
anders, wair bij hij dien van Dordrecht, Gorinchem ende anderen voirs. ongemolesteert laet,
opdat wij des sonder voerder scade moegen bliuen, wijsende hem te moegen verhalen aenden
heere van Brederode off zijn ondersaten als principalen, nae behoeren ; ons des geboerlicke acte
ende bethoen verlenende, dair wij ons tot Mechelen ende anderssins mede defenderen moegen,
gelijek wij dat oick voertijls bij onsen secretaris ende mede scriftelick versocht hebben gehadt.
Ged. 10 Julij 1520.
Minuten van inissiven, bl. 30, 31. Archie/ der stad Utrecht
143. Burg^ schepen en raad der stad Kampen herigten aan de 3 staten van Utrecht:
Vwer w, ende e. brecff, ons nw behandet, van de geschelen tusschen Zwolle ende ons verreesen |
|||||
|
262 pnuips van BouRGomsie, (1520).
vermeldende, hebben wij mit weerdicheyden gans vruntlicken ontfangen ; dan want deselue breeif
mede brenckt tgelech der seluer saecken, onse gen. beeren verwittiget te hebben, ende doch vwe w. jnd e. lieffden de saecke bij Swolle alleen, die suix ongetwijfelt tot hoeren schoensten ende vor- dell bijgebrocht hebben, toe kennen is gegeuen, hebben wij voer nut angesien onser wegen de saecke oeck te ontdecken, biddende tselue jnt guetlixste mitten besten van ons te wyllen verstaen. Soe ist gebuert dat wij in de weecke voer Pinxteren lestverleeden op de rechticlieyt van onsen tollen, die wij toe alien tijden genoechsam sullen bijbrengen, een scip van Zwolle mit Munstersse ende Luycksche guederen gelaeden, varende doer onse vrijheyt na tZwarte Waeter, om soe onse tollen tontvoeren, hebben doen anhaelen, ende, hoe well tselue scip mitten gueden daer inne sijnde na tolts recht hadde verboert gewest, hebben nochtans de selue Munstersche ende Luyck- sche guederen op behoerlicke toll, voert Zwollssche ende anderen ontolber guederen daer inne sijnde, sonder yet van hem te nemen, wyt gueder vruntscappen, eenen jtlicken wedergegeuen, dan tscip , twellick de principaell oersaecke, daervan oeck de scipper te vorens bynnen Amster- dam mennichmaell gewaerschouwet was , daer hij seer dryslich in onser verachtinge op antworde, hebben wij beholden; doch daer mede geen haesticheyt wyllen gebruycken, dan YiQ^en laeten, om offte sich des yemants wolde beclagen, ons alsdan, daert behoerde, te verdedigen ; neyttemin die van Zwoll hebben voert mit groeter wreuelicheyt een deell van onsen burgeren, voert voerluy- den ende hoere wagene mit vrouwen ende kynderen gelaeden, bedeuaert reysende, doen opholden, die sich op hoeren voerspraecke naden lantrechte begeerden te verborgen, twellick hem nicht mochte geboeren; men wolden oeck hoer recht ende ordell, twellick sij daer op dingden, neyt bestaden nochte wijsen laten, dan alleen seggende, sij mosten daer blijuen, ter tijdt toe bet angehaelde scip daer ter steden gebrocht weer. Ende hebben hem voert gedwongen hoeren eedt te doene van daer neyt te scheyden etc., ende voert daer na den seluen jnder harberge ver- seeckert ende andere onbehoerlickheyt neyt alse vrunde opgelecht; neyttemin op dat gyne onbe- hoerlicheyt bij ons vermerckt solde worden, hebben wij ouerbodich gewest tvorg. scip, twellick wij na tolts recht hadden moegen paelen doen, als mennichmaell alhier anderen geschiet js, nochtans an handen ende tot kennisse der vrunden van Deuenter, daer na an handen onses gen. heeren ende der vrunden van Deuenter te samen offte an elck bijsonder als in sequester te stellen, ende weeren mede te vreeden, jndien ons het recht te na gengen (wij doch ongetwijfelt anders. vermoeden) alsdan neyt alleene tscip, dan oeck alle oncost, hynder ende scade te restitueren etc.; dat meer is, sint noch ter begeerten ende welgevallen onses gen. heeren toe vreeden gewest, dat men de opgeholden burgeren ende hoeren guden mede an sijnre gen. hadden solden stellen, twellick sijne gen. dus ander stat Zwolle hebben doen vorderen, doch this bij oer in verachtinge, alst schijnt, alte samen affgeslegen; dan wyllen; soe wij nw verstaen, wij het vorg. scip ende sij de burgeren sullen verburgen laeten. Wat comparatie ende woe drechge- licken sulx sijn wolde, hebben vwe w. ind e. lieffden te beweegen; want de oersaecke vant scip piincipalick heercompt, twellick wij nochtans in sequester te stellen ouerbodich sint, ende sij om- mers opten burgeren gien saecke en hebbe. Dus konnen u w. ind e. lieffden well ouerleggeu, woe lijdelicken ons sijn wyll onse burgeren dus onbehoirlicken tegens recht ende redenen opge- holden, daer langer ongetroest sitten te laeten, twellick wij dus gueder meynonge, om vander saecken miner waerheyt informiert te sijn, int guetlicke te kennen geuen. Ged. 11 July 1520. Deel A. 809.
144. Euert Zoudedbalch, Henrick vander Borch, Jan Ruysch, gedeputeerden van wegen de
.stud Utrecht, herigten aan bisschop Philips van Bourgondie, dat zij in het heden helegd |
||||
|
B1SSCH0P VAK UTRECHT, (1520), 263
|
|||||
|
kapittel-generaal aan de 3 staten verslag hunner hezending naar Z. M. hebben gedaan, en
dat voorts een nader kapittel tegen maand, eerstk. is bepaald, am in zake der veenen en a/paling te handelen, Ged. te Utrecht, 11 Julij 1520. Minnten van missiven, hi. 31. Archie/ der stad Utrecht.
145* Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op kunne
schriften, met overgelegde afschriften, ter zake van de versterking van Koeoorden, dat soe wanneer onse ondersaten ende stadt Groeningen oris holden, tghene sij schuldich zijn ende zij onsen voervaderen bisschoppen tUtrecht geloeft hebben, als van bij ons ende onser kercken van Vtrecht te blijuen, willen wij hem alsdan oick holden alsulcke priuilegien, als hem durch oirsaken van dien bij onsen voervaderen voerscr. gegonst ende versegelt moegen wesen, soe sij ymmers vvael soe voel ende ........ zijn te holden, tghene sij geloeft hebben, als die tghene hem
als voren versegelt ............ daeromme beuolen onse buys to Couorden nae nootdruft
voerts op te tymmeren (ende v)esten, als dat nw begonnen is; oft dan yemants (onse) ondersaten
wilde sulcx te behinderen (ende) onsen ondersaten daeromme enigen schaden toe te keren, dechten wij mit hulp ende bijstant onser heren, vrunden ende anderen , wij daer toe bevvegen connen, in sulcke gefalle ons daer nae te stellen, Offline denseluen wederstant te doene, als wij dat best consten ende mochten. Ged, te Brugge, 18 Julij 1520. Zijne handt,, lager iiehdinck. Dcel D. 534.
146. De stad Utrecht herigt aan de stad Naarden, dat zij ter zake van den tceg door het
Veen niet kan besluiten buiten goedkeuring van den bisschop, die nw buyten lants bij de co.
mat. van Roemen etc. js. Ged. 20 Julij 1520.
Minuten van missiven, bl. 32. Archief der stad Utrecht.
147. Burg,, schep. en raad der stad Kampen, zenden aan de 3 staten van Utrecht Jo-
hannes Breda, secretaris der si ad, otn hun seeckere saecke van onser weegen muntlick tondecken. Ged, 26 Julij 1520. Deel A. 810.
.
148. De stad Utrecht heklaagt zich aan bisschop Philips van Bourgondie, dat de deken
en het kapittel van S, Jan te Utrecht onlangs Jacob Freys van Dolre te Amersfoort, uwer f. g. dingweerder, Jacob Freys van Dolre te Reenen, ende Jan van Renen, met geestelijk regt te Rome hebben betrokken, ter zake van eenige in het Sticht gelegen veenen, Zij verzoeken hem om het kapittel te onderrigten die vordering te staken, oft anders konnen uwe f. g. wel bemercken, dat wij sulcx, na ouercomen van onsen raiden out ende nye, seluer bijderhantsouden moeten nemen ende bearbeyden, om die ongeboirlicheyt aff te doen stellen, jnden bester manieren wij souden moegen vynden; twelck wij van harten lieuer doer middel, hulp ende toedoen van uwen f. g. remedeert sien souden. Ged. 31 Julij 1520. Minuten van missiven t hi. 36. Archief der stad Utrecht.
149. De stad Utrecht verzoekt aan de steden Emmerik en fVezel, in antwoord op hunne
schriften ter zake van de schadc van meer dan 1000 Holl. g,t door den schepenburg. Goeijert de Coninck, ouer lange jaren wten lande van Cleue geleden, ouermits Smullinck mit zijne ad- herenten gewapender bant opt hoege lant bij Amersfoerl twee bouwingen ende zess berge koerns verbrant heeft, dat aan voorn, burg , die wij van berte gerne totten sijnen gevordert saigen, restitutio |
|||||
|
264 PHILIPS VAN BOUKGOWDie, (1520).
|
|||||
|
daarvan gedaan worde, oft wjj sellen hem trecht moeten openen, om zijn scaide opten ondersaten slants
van Gleue te moegen verhalen, dat wij lieuer jn vruntscappen verhuet sien souden. Ged. Aug, 1520. Ibiden, bl. 40.
150, De stad Utrecht herhaalt aan Melis van Amstel en van Mijnden haar verzoek, om
de Utrechtsche burgers en onderzaten, die boer generen mit visschen in der Vechten, nade ge- vvoenten , twelck hem van uwen wegen gekeert ofte verboden soude werden , in dien stroom rusteli- cken ende vredelicken te laiten visschen, als zij van oude tijden gedaen hebben gehadt. Ged. 7 Aug. 1520. Ibidem, bl. 26.
151. Karel, her tog van Gelder, herigt aan de 3 staten van Utrecht op hun antwoord aen-
treflende der sterckenisse, die aenden buyse to Couerden gemaickt wurdt elef woe dat v die
saicke nyet alleen mer den gansen Stiift ind sunderlinge den fursten Bernerden, die vytlendich
ter tijt was, dairom gij terstont sijnre lieffden schrijuen ind ons dairnae die meynonge bij uwes
selfi's bade onuerwitticbt nyet laten wuldt, dat hij, vermoedende dat zij van dien vorst, die
eyn wyehijtz weder bynnen lants geweest is, antwoord zullen hebben ontvangen, van henechter
geen vorder antwort bis hertoe nyet vernomen heeft, terwijl intusschen, in strijd der trac-
tateny zegelen en brieoen, nyet alleen den onsen van Groenijngen, mer oick onsen ondersaten
van Stellingerwerff, Schotterwerff, Opsaterlant, Dodingerwerffstall, Oisterzee ind Bornenvreede
gegeuen, van v ind anderen des Stiffts verwanlen besegelt, idt huys Couerden vestigen will. Daar
zich dit ommers lot onderhaldonge gueder naebuerschap alsoe nyet en behoirt, verzoekt hij
daarop antwoord te ontvangen. Ged, donderd, na S. Mariae Assumption (16 Aug.) 1520.
Zijne handt., lager viiissetv.
Deel D. 535.
152. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht op hunne
schriften met ingesloten afschrift van voormelden brief, dat hij op hun verzoek, soe die sake niet alleen ons, dan onsen gantsen Gestichte sampt onser kercken van Vtricht gemeenlic angaet, daer wij ongheerne yet jnne doen solden willen buyten onsen staten aen beyden zijde derlJsselen, aan die staten heeft verzocht, hunne gedeputeerden te zenden, om over die zaak te zamen met zijne raden te behandelen, Ged, slot te Duurstede, 18 Aug, 1520. Zijne handt,, lager UERDIPSGK,
Deel D. 536.
153. Karel, hertog van Gelder, antwoordt, ter zake van het huis Koevorden, aan de
3 staten op hunne missive ?net ingesloten afschrift van die des bisschops, dat hij niet anders dan kan betrachten dat sulx geschuyt, om die sterckenisse aenden buyse vurs. middelertijt to voleynden, twelick sich alsoe nyet en behoert; dan onss bedunckens billicker gewiest wiere, men die sterckynge bedde laiten aenstaen bis die saicke vercleert wier, wairbij nyemant verkort en wurde; naidem onse neue meer dan to eynre tijt ons hiefft doen seggen ind schrijuen, dat sijne lieffden tegen die onse van Grueningen nyet wulden laiten vurnemen, dan myt recht. So dan dese saicke die onse van Grileningen ind andere onse ondersaiten in Vrieslanden aentrefft, willen \vij oen onss neuen ind oick vwe antwoirt auerschicken; jnd so sij in deser saicken bauen oer segell ind brieuen merckelick verkort werden, as wij nyet en twijuelen ghij waill auerwegen kundt, willen wij v dairvan geaduerteert hebben, off zij deshaluen wes vurnemende wurden, zij ons dair jnne onbedwenckelick sijn. Ged. Arnhem> 25 Aug, 1520. Zijne handt,, lager virssen, Deel B. 500.
|
|||||
|
......
|
||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1520). 265
154. De stad Utrecht verzoekt a an bisschop Philips van Bourgondii te mogen wet en, of
zij joncker Henricsken Dou (Don) en joncker Heynrick Odon, die met hun zevenen uit Groningen of Friesland onlangs zonder geleide hinnen de stad zijn gekomen en bisschops komst afwachten, alhier soe lange lijden dan wech wijsen sal. Ged. 26 Aug. 1520. Minuten van missiven, bl. 42. Archie/ der stad Utrecht.
155. Bisschop Philips van Bourgondie herigt aan de 3 staten van Utrecht, in antwoord
hunner missive met ingesloten afschrift van den voorm. brief (zie 153), dat hij, op hun verzoek,
weder aan de staten van Overijssel heeft geschreven, en aan hen bestalt, ten besle daerop ver-
dacht ende ouergeleyt worde tgene tot protectie ende bescherm vauden onsen nuttest sal wesen,
ende jn zunderheit dat onse vlecken, steden en sloten , des noot wesende, wael verwaert worden ;
of einmers onse neue van Ghelre ofte de zijne tegens ons ofte de onse ongebuerlicheit vuernemen
wilde, moesten wij lijden heat beter wordt. Ged, slot te Duurstede, Maand. na S. Bartholomeusy
(27 Aug.) 1520. Zijne handt., lager herdiinck.
Decl B. 501.
156. De stad Utrecht antwoordt aan Willem van Alckniaer, commissarius des prouinciaels
ministers der prouincien van Colen, van die Minderbrueders ende diffinitores des capittels, die nv geholden wort tot Delft, op zijne missive ter zake der termijnen van zijn convent alhier ter stede: Alsoe v 1. ons voir een afwijsen ofte vertreck scriuen, dat zij hopen ons een antwoerde le laeten weten, daer wij mede te vreden souden wesen, alse dattet selue ons nyet genoech en js, nxaar zij verlangt, wat zij noch nae als voer Mj hare gedep, begeerd heeft, namelijk; dat gemeld convent bij zijne oude termijnen hlijven moge. Ged. S. Joh. Decoll. (29 Aug.) 1520. Minuten van missiven, bl. 43. Archie/ der stad Utrecht.
157. Leenmannen van den heer van Brederode, bynnen Vtrecht wesende, berigten aan den*
zelven: Alsoe uwe e. ons bebben doen versueken, omme uwen e. op onsen leenen te komen dienen, hebben wij ons op beraden, ende zijn alsoe berecbt worden, dat wij v deze tijt sulcx nyet sculdich en sijn te doen. Bidden ende begheeren dairomme zeer vruntlicken, dat uwe e. ons sulcx verlalen ende uwen e. seluer gheen voerder cost, ende ons gheen meerder moeyenisse aen doen en willen. Ged Utrecht, 2 Sept. 1520. Ibidem, bl. 45.
158. Leenmannen van Steuen van Zulen van der Haer, bynnen Vtrecht wesende, berigten
aan hem, als vassal van den heer van Brederode, hetzelfde. Ged, Utrecht, 2 Sept. 1520. - Ibidem, bl. 45.
159. De stad Utrecht antwoordt aan den hertog van Gelder op zijne missive beruerende
etzlicke heerscappen ind andere uwer Westfrislander ondersaten sich in onse stadt alhier onthal- den, die op enige uwer stede off vlecke aenslege voerhanden hebben solden, begheerende dairomme wij die nyet langer lijden en solden, dat hij dit den voirs. heerscappen voergehalden ende hem dairomme bevolen te vertrecken wt onse stadt, die welke ons guetlicke wederomme dair op ter antwoerde gegeuen hebben, ■ dat sulcx als vwe f. g. ouer hem doen scriuen, jnder waerheyt soe nyet wesen en solde, dair zij alien hoers gelijcken (sonder tegen vwen f. g, te willen repliceren) wel gherne bynnen onse stadt rechts off souden willen plegen, doch wouden gherne onsen bevelen gehoersam zijn ende vertrecken wt onse stadt. Ende denckense oick tot wederwil van uwen f. g. nyet langer te onderbolden ofte lijden. Ged. 2 Sept. 1520. " 34
|
||||||
|
. ..._______.........
|
||||||
|
266 philips ykv BOimaoNDie, (1520).
160. Jan van Mathenes, leenman van den heer van Brederode, herigt aan denzelven: Alsoe
uwe e. mij hebben doen requireren ende versueken omme uwen e. op mijn leenen te komen dienen, soe heb ick mij mit anderen gelijcken leenmannen dair op beraden , ende ben berecht worden dat ick op dese tijt sulcx nyet sculdich. en zij te doen. Bidde ende begheere dairomme zeer dienstlicken ende vruntlicken, dat uwe e. mij sulcx op dese tijt verlaten ende uwen e. seluer gheen verder cost, ende mij geen meerder moeyenisse aen doen en willen. Ged. Utrecht, 10 Sept. 1520. Minuten van missiven, bl. 46. Archief der stad Utrecht.
161. Johan van Reness van Wuluen, herigt aan den heer van Brederode, vernomen te hebben,
hoe dat sekere twist off rechtvorderinge jn saicken van leene verresen soude wesen tusschen uwen e. ter eenre ende Jan van Malenes ter ander sijden. Hij verzoekt dienstlicken ende vruntlicken, dat uwe e. dieselue saicken willen laiten komen tot gehoer, ende mij, omme mit uwen e. dair van te moegen communiceren, ter gelegen tijd en plaats een behoorlijk geleide te verstrekken. Ged. 10 Sept. 1520. Ibidem, bl. 46.
162. Be Had Utrecht herigt aan den raadsburgerm. Aelbert van Leeuwen en Henrick van.....,
schepen, wesende te Amsterdam, de klagte van de Utrechtsche viskopers, alsmede van den
haljuw en van den heer van IJsselstein, van wege de zijnen, dat zij, met visch naar Utrecht varende, dickwijls nv bouen ouder gewoenlen, door de zijsmeesters te Amsterdam behijndert ende gehouden worden. Zij verzoekt om int guetlicke aan den oversten en raad dier stad te verzoeken, sulcx verhueden ende afstellen willen, om alle goede vruntscap ende nabuerscap te onderhouden, ende die komenscap ende dagelixe verthieringe hoeren loep te moegen hebben. Ged. S. Lambertus, (18 Sept) 1520.
. . Ibidem, bl. 50.
163. De stad Utrecht herigt aan twi Jan Basin, dat zij van den bissehop adliesie ende
bij stand jnden saicken tegens den heer van Brederode hebben verzocht en hopen te verkrijgen; ende hebben dairomme een concept laiten maken om zijn genaden voer te houden, na jnhout der copien hier jnne besloten. Zij verzoekt hem zijn gevoelen over dit concept te willen me- dedeelen. Ged. woensd. na S. Lambertus (19 Sept.) 1520. Ibidem, bl. 51.
164. De stad Utrecht aan Ot van Haeften. Vernomen hehhende dat hij 5 Utrechtsche
burgers te Tuyl mit hoeren beesten geholden solden hebben voer een merkelicke somme gelts van
15,000 goud. g,, die in onsen verleden veeden en oerlogen ouer XXXVJ jaeren verleden gemaict
souden wesen, herinnert zij hem aan de tusschen den bissehop en den hertog van Gelder
gemaakte overeenkomst, van niemand wegens ruiterschulden te bezel ten, waarvan afschrift
hiernevens, en verzoekt der/ialve deze burgers met hun vee kost- en schadeloos te ontslaan,
opdat ons gheen noet derff zijn, zich hierover hij den bissehop en den hertog te beklagen.
Ged. 24 Sept. 1520.
Ibidem, bl. 51.
165. De stad Utrecht verzoekt aan bissehop Philips van Bourgondie, hierover den hertog
van Gelder te sehrijven, met verzoek Otto van Haaften te onderrigten deze burgers met hunne
heesten te ontslaan. Ged. 24 Sept. 1520.
Ibidem , bl. 52.
|
|||||||
|
..
|
|||||||
|
BISSGHOP VAN UTRECHT, (1520). 267
|
|||||
|
166. Burg,, schepen, en raad der stad Zwol berigten aan de 5 kapittelen, ridderschap en
steden van Utrecht, dat de bisschop hen onlangs, op S. Dionisius, te Utrecht heeft heschreveni
waarop zvj hem, volgens ingesloten (navolgend) afschrift, hebben geantwoord, ora ofl't tselue
voer v w. ende lieffden ter sprake quame, dan eyn wetten te hebben de redden ende orsaeke,
waer bij wij ons ter yurs. dachfaert niet en presenteren. Ende wosten wij denst ende wylle to
bewijsen mit vnsen lyue ende gude, dat doen wij , kent Got, "van gansen guden herten wyllent-
lijke gerne. Ged. Si Michiel (29 Sept.) 1520.
Deel D. 537.
167. An vnser gen, heren.
Hoichwerdige, hoicjigeboren, vermogende furst t genedigen here. So v f. gen. ons hebben
doen scrijuen den XXJtea Septembris op vnse voirscryffte, onder anderen, dat v gen. tot her to
mit alien vlijte ende vermogens altijt bearbeyt hebben, als v gen. noch meer bearbeiden willen,
soe voele vwen gen. mogelicken is, tghene vwer gen. ende der seluer lantscappen gedeputierde van
vwer gen. wegen aldair mit ons verdragen hebben, also nagegaen ende vullentagen woide, ge-
lijck v gen. tselue wal also geerne segen, als wij; want v gen. so wall als ons dair jn to kort
gedaen, ende dat wij alle dinge oick na gelegentheit dairom horen tauerleggen; ende v gen. ons
nu opten XXlIIJlea der seluer maent doen verscrijuen onder vorder jnholt, bynnen vwer gen.
stadt Vtrecht op dach Dionisij mit alien bescheide, wij hebben mogen op de principael schelinge,
ende voirt op alle dair vith verresen is tusschen vns ende Campen, ende alle dinge anstaen laten
thent de vurs. dachfairt geholden is, etc., hebben wij mit werdiger onderdanicheit ontfangen ende
ons dair op bedacht, dat sich niet eerlick van ons vuegen solde , willen wij in ennigen saicken,
handell, spraicke oiFt bijkompst sonderlinx jnt principael ende gepant te haue (?) van desser saicken
rait de van Campen voir u gen. ende der selffter lantscap verschijnen solden, voir den tijden
ons yrsten alinck ende all vullentagen is, tgene bij vwer gen. rede den staten ende anderen ge-
deputierden gehandelt, gelaifft ende ons vastelicken toegesacht is na vnsen voirscryfften, ende v
gen, ons den XXJten Septembris oick to willen bearbeiden, tselue also tgeschiene, so bauen doen
scrijuen hebben. Alzus hadde wal beboert v gen. dair an geloeft ons dat toegesachle geholden
weer, dat weer dan mit sulcken middel als dair beuorens op ons voirgenomen solde geweest
hebben off mit anders enniger wegen ; wolden wij dat gesohiet, ons dan gerne naden verdrage
to rechte geuen ende altijt bereyt tot vwer gen. verschrijuinge jn dessen ende alien, wij woesten
vwer gen. ende der seluer lantscap wille ende vordel to wesene. Ende so de van Campen oir ge-
wait ende moetwille op dat water so lenck so meer bedrijuen,. ons ende anderen dat angekiert
wort niet langer to lijdene staeth , moten tselue bij noetweer keren ende sturen, jn gelijcken als
alle wthemsche ende bynnen landes voir oogen zien, ons nodich to wesene; dairop wij op dilmael
holden vnse vrende bij buys. Begeren denstelicken v gen. ons niet willen verkieren bij dessen re-
denen vurs., wij als getruwe onderdanen gerne verschulden mit vnsen willegen denste tcgens v
IF. gen, Ged donderd* na S< Mattheus (29 Sept.) 1520.
Deel D. 538.
168. Bisschop Philips van Bourgondie herigt aan de 3 staten van Utrecht, dat hij heden
het concept van den door hem en hen te schrijven brief aan de gedeputeerden, van wegen den raad van Holland, met welke zij laatst op den zeedijh vergaderden, heeft ontvangen en hooren lezen. Beuinden wij deselue forme te zeer scarp ende niet dienlic de brieue jn sodane formen te laten vuytgaen; hebben daeromme een andere forme behoirlicken geconcipieert ende 34*
|
|||||
|
268 PHILIP8 VAN BOFBGORDie, (1520).
|
|||||
|
onse brieue daerop aen den gantsen raedt van Hollant doen expedieren, zooals hlijkt uit nevens-
gaand (navolgend) afschrift> daerna ghij v moegen weten te ricbten. Ged. slot te Duurstede, 4 Oct, 1520. Ztjne handt., lager jierdixck. Deel B. 502.
169. Bisschop Philips van Bourgondi'e herigt aan den president en raad van Holland enz;
Soe als wij gehoert hebben traport van onsen geschickten onlancx mit uwen ende onser drier staten gedeputierde opten Zeedijck ter dachfaert geweest, ende wij dan, nae communicatie bij ons dairop gehadt mit onsen voerscr. drie staten, bevynden soedanige dachfaerdinge van onse waren, omme voer v luyder te compareren ende to recht to staene, contrarie te wesen older gevvoenten ende hantfesten, ende onser ende onser ondersaten gueder possessie daerop gecontinueert, oick inede tot grooten coste ende lasten van onsen ende der co. mat. ondersaten aen beyder sijden, soe hebben wij mit onsen voerscr, drie staten voer tbeste ouerleyt, omme bij onse olde gewoente, hantfesten ende possessie te blijuen, daer wij oick yet dencken vuyt te treden, dat wij ende onse staten voerscr. enen daer toe schicken willen, als wij begeren ghij mede van gelijcken doen, elckes op sijnen cost, omme die gebrecken opten voersc. Zeedijck, als die tijt dat eyschet, te besichtigen ende remedieren. Ende begeren daeromme, dat gij dien achteruolgende onse waren vuyt Apcoude, Nychtevecht, Cortehoue ende Broekelen, die voer v luyden gedachfart zijn ge- weest, als wij zie oick daerop bij huys to blijuen beuolen hebben, omme voerder cost ende moye- nisse te vermijden ende onse olde gewoenten, hantfesten ende possessie ongekrenckt te moegen blijuen, als wij ons des gansselicken tot v versien. Ged. slot te Duurstede % 4 Oct. 1520, Deel B. 503.
170. De par le roy empereur et des Romains toutiours auguste, roy des Espaignes, des deux
Secilles etc. *
Reuerendz, venerables, chers et feaulx. Pour la singuliere deuocion, que auons au benoit sainct Bernardt et a son eglise et hospital de Montjou, situe aux Alpes de Sauoye, et quesaqueste est chose pieuse et necessaire aux poures vueillaird passer lesd. Alpes; a ces causes escripuons deuers vous, requirans bien affectueusement, que vueillez admectre lad. queste au diocese dUtrecht, ainsi quil a este fait aux dioceses circumvoysins, et que en aultres pluisieurs lieux est acoustume de faire; comme plus au long escripuons a reuerend pere en Dieu, nostre aine et feal cousin et prince de nostre sainct empire leuesque ^dUtrecht. Enquoy faisant effectuellement nous laurons pour agreable playsir. Donne'en nostre ville de Louuain le IIIJe. dOctobre, anno XX, Get. Charles, lager laleuand.
Opschrift: Reuerendz, venerables, noz amez et feaulz les gens du chapitre
de leelise cathedral dUtrecht. Deel A. 811.
■
171. De stad Utrecht aan Rychart, eertsbiscoep van Trier. Alsoe die heylichste vader sunte
WiUebrordus, die yerste onser kercken van Utrecht eertsbiscop apl. onses lants van Neder Al- manieh, met sijn predicatre tgemeyn volck, jnt lant ende bisdom van Vtrecht woenende, yersttotten heyligen christen geloeue bekeert ende veel kercken gefundeert ende geconsacreert heeft, ende veel miraculen, soe wel in zijn leuen als na zijn doet, gedaen heeft ende noch doende is, ende die selue heylichste biscop sunte WiUebrordus wort oick ouer al dat bisdom van Vtrecht als ons yerste vader ende patroeu geviert ende geeert, ende, voerwaer! die herten van alien goeden ge- |
|||||
|
BrSSGHOP VAN UTRECHT, (1520). 269
loeuigen menschen souden tot veel meerder deuocien verwect worden, waert saick datmen alhier
jnde Doemkerck tUtrecht een notabel deel, als thoeft oft lichaem , vanden reliquien van sunte
Willebroert, jli vwer f. g. conuent van Epthernacensis rustende, mochte crijgen. Bidden dairomme
zeer oitmoedelicken, dat uwe f. g. belieuen ende die eerwerdige abt ende conuent in Epthernaco
vermoegen ofte verwittigen willen, wair bij dat wij alhier jn onsen Doemkercke van Vtrecht voirs.
een goet notabel paert ende deel vanden reliquien van sunte Willebroert voirs. vercrijgen moegen;
ende mit sulcker eeren, alst behoert, tot onse kercken alhier ouerbracht mach werden. Jut
welck doende sellen uwe f. g. sonder twijfel wel doen ende loen van God van bemelrijck verdie-
nen ende onser ende aller goeder menschen gebeden ende weldaden ouermits dien deelachtich
werden. Ged. 22 Oct. 1520.
Minuten van missiven, bl. 65. Archief der skid Utrecht
172. Be stad Utrecht verzoekt ernstig aan Gijsbert van Scholen, haljuw van Karmerland
en Fries land, alsmede aan de stad Haarlem, om haren aan den voorz. haljuw geleenden scherpregter, en die de stad Haarlem in dzenst wenscht te houden, terua te zenden, want wijs langer niet derffen en moegen, ende als dat doch soe van rechts ende redenen wegen behoert. Ged. 20 Oct. 1520. Ibidem, bl. 68.
173. De stad Utrecht berigt aan Pouvvels van Esseheren, drost tot Jaersfelt, dat van de
Utrechtsche burgers en onderzaten aldaar gegoed, door hem zekere scbattinge, als 7 [st. op den morgen, gedurende 3 jaren gevorderd wordt. Zij verzoekt, gemerckt datmen hen nergent dan voir gewoenlicke bauwercken en behoert te schatten, hen daarvan te ontslaan, of te herigten die oirsake waerom ende wye v sulcx bevolen heeft. Ged. S. Simon en Juda (29 Oct.) 1520. Ibidem, bl. 69.
174. Bisschop Philips van Bourgondii verzoekt aan de 3 staten van Utrecht. Soe als
wij naden afgescheit laetst bij onse geschicte rede van v aldaer genomen, onse registren alhier hebben laten doersien enne jnde selue beuonden ende daer vuyt extraheren etlicke brieuen, die- nende totter saken van onser stadt Groeningen ende vanden tymmer onses huyses to Coeuoerden , dat zij ook van hunne zijde, naden voirs. afgescheit onder uwe brieuen ende registren doen soucken, oft ghij oic daer yet wes vinden conden totter voirs. saken dienende, ende daer na een gelegenen dach beramen ende ons verwittigen, om onse rede metten copien vanden voirs. brieuen aldaer bij v te schicken ende met vluyden opten voirs. sake voerder communicatie te halden, Verlaten wij ons gansselic. Ged. slot te jDuurstede, 31 Oct. 1520. Zijne handt,, lager hehdinck: Deel B. 504.
175. Burg., schepen. on raad der stad Zwol herigten aan de 5 kapittelen, ridderschap,
stad en steden van Utrecht. "VYij dancken v w. ende lieffden groitlick der bezendinge uwer geschickten nv opt nye mit kost, arbeit ende moynisse alhyr gedaen. Wij mercken vth gansen guden herten geschuet tot enicheit des billigen heeren van senct Mertens verwanten, dat wij gerne voer ons mit lijif, guet ende bloet in eschender tijt gedencken ende verdienen wyllen in gelijken. Ende gbeuen v w. ende lieffden voerder tho verslane, bo de van Campen neit versaedeget mit oeren geweldigen, driestigen ende homoedighen voernemen, zij tot heer to mit ons gehandelt ende ge- dreuen hebben, nocbtans op sencte Mychiels auent lest leeden vermetlick tot krenckinge van onsen |
||||
|
270 PHILIPS VAN BOURGOJSDie, (1520).
vrijen jairmarckt voer onser stadt vrigheit eyn nye marckt opgeslaegen, gelick zij op auent Symons
et Jude oick onse jairmarckt in gelijken betenget hebben, wij solcken homoet ende nytheit neit
langer moegen inbrecken laten lot verwoestinge onser marckten, ende de seluen daer auer betred-
den mit rechte doen besaten, vth solcker ende anders geenre orsaeken, daer van zij vnsen gena-
digen heren mit onwaerachtigen schryfften geaduertiert ende, eer zij des de waerheit verwacht
hebben, eynen nyen geweldigen auervall ende name in ons genedigen heren lande ende opt
waeter an onsen burgeren, an scheppen, beesten ende guederen gedaen , dair op wij eyn antwert
an sijn gen. na ingelachter copieir gescreuen hebben, wij v w. ende lieffden neit wyllen voeront-
holden, om offt uwer I. geschickten wederkompst vertoegen ende v vv. 1. inidler tijt hyr van
voerqueme, zo oer lieffden hyr mede oick beantwert sijnnen, dan een wetten te hebben, dat naden
lesten handell bij den van Campen so onerliken ongeholden, bij ons neit nyes voergenoemen, dan
dat de besate om des nyen opgeslaegen jairmarke des alien ghescheit ys, also bij hem selues opt
landt gelich den tollen opt dat waeter mit eynen dryesten onberaden mode angelopen. Dat v w.
ende lieffden ons alzus mitten besten aifnemen; verschuldent altijt gerne tegens de selue. Ged.
Alter Heiligen, 1 Nov. 1520.
Deel D. 539.
Dtt afschrift luidt als volyt;
176. Hoichwerdige, doirluchtige, hoichgeboren furst, vermogenden, genedigen here. De eirber
ende wijse Bernt Wth den Enck ende Albert van Lewen , medeschickt vanden staten vwer gen. lande an der zijden, hebben ons dessen dach to kennen gegeuen in affwesen der werden ende edelen heren ende mester Bernt vanden Torn, decken , vwer gen. vicarius, ende Jorien Schenck, vwer gen. drost etc,, dat v gen. an oeren lieffden doen scrijuen hebben van beclachte der van Campen, wo oir burgere, vermits zij bynnen onser stadt niet hebben mogen komen, eyn tijt- lanck voer onsen stadt to Franckhusen merckt geholden, dair zij veylich aff ende an gereist heb- ben, ende dat zij aldair mit oeren beesten ter merckt gekomen weren auent Simonis et Jude; syttende auer maeltijt synnen gekomen eyn deel vanden onsen mit XIJ peerden ende omtrent to voete vijfftich, ende hebben de seluen mit oeren beesten viantlicke wijse geuangen, seggende: »gij verreders, geuet v geuangen," ende sommige van hem gewondet ende zij als misdeders in stocken ende blocken geworpen, onder vorder woirde des \oergeuens. Ende dan y ff. gen. vander yrsten vren desse schelinge verresen, altijt gearbeit hebben ende noch doen, de saicke geboirlicken hen to leggen, so vole mogelicken', bedunckt vwen gen, solx bij ons ongeboirlicken, ende dat oir lieffden also mit ons spreecken, de borgeren mit oeren beesten, so zij in vwer gen. gebiede angetast sijnnen, costloes tontslane, hebben de boetscap opt scerpeste ons bij oeren lieffden bijge- bracht, onlfangen mit geboirlicker werdicheit; ende vuegen vwen ff. gen. hyr op ter antwort: also in auerleden tijden bij vwer gen. rede ende staten eyn guetlickheit opgenamen is tusschen ons ende de van Campen, den welcken tractaet wij in alien delen nagegaen hebben ende bij den van Campen in cleyn noch groet geholden, dan oneerlicken affgeslagen ys, niet alien jn den, dan jnt yrste onreebte ende geweltlicke boringe der nyen ende ongewontlicken angegreppen tollen, perseuereren tot noch to, so hebben zij sieh niet allene willen laten versedigen dair mede, dan onse vryge jairmerckten buten vnser vrijheit op ongewontlicke plaitsche opgeslagen ende gelacht, in menynge ons de also to verwylden ende eyn possessie ende jnganck dair mede te nemene, gelijck zij mitten tollen doen, als zij alrede laten blijeken, na voirgeuen der erber geschickten, seggende zij eyn tijt lanck aldair te holdene plegen de merckte, wair vith wij na keyserlicken priuilegien ge- |
||||
|
BISSCHOP VAN UTRECHT, (1520). 271
orsaket sijnnen, ende hebben de seluen mit oeren guederen ende mit vwer gen. schulte van
Zwolle mit recbte ende oick mit gewalde offt onbillicke woirde na beclachte der van Campen
besatet ende angespraicken voir dat gene zij ons na keyserlicken bullen dair auer gebraicken mogen
hebben, de gene sioh der wegen gepurgiert hebben, sijnnen van der anspraicken gevryet voir
vwer gen. schult, ende hebben oick de seluen niet gestockt noch geblockt, noch oick gewont offt
geslagen, noch onbillicke worde gespraicken, alsmen mitter waerheit bevynden sail, ende de
besate burgers jnden gerechte seluest bekant ende lijfflicken then hillegen geswaeren hebben , dan
de van Campen beclagen wij ons , sijnnen vithgetagen ende hebben bij nachtslapender tijt onser
burger beeste in Mastebroick mit gewalder hant, gheen manyer van rechte voirnemende, gehailt
ende dair bynnen gebracht, donse gevangen jot lant ende opt water, sceppe, guder ende luden
angehailt ende gevenckelick gesath ende noch in wege, velde ende water tselue jn gelijcken ge-
weltlick ende viantlick verhandelende, eer den tijden zij yrsten hyr van geaduertiert sijnnen
gewest; ons niet langer to lidene steeth, dan dair weder to doene tot bescherm van den, so wij
best mogen ende konnen. Sus is onse denstelicken begeren, dat v ff. Qen. dit van ons alzus voir
een antwort nemen ende nader gelegenheit de van Campen, der doch v gen. jn vollen manyren
bedwenckelick sijnnen, dair to holden ende dwyngen, zij desse geweldige hant affstellen; wij
sijnnen noch vnser saicken gewegen nader boetscap v ff. gen. vanden geschickten der staten ver-
nemende worden, als gehoirsame onderdanen ter reden schuldich sijnnen, dat wij doch mercken
ons allet niet batelick, dair bij wij genodiget werden tot ons te nemene, dair mede wij dessen
auervall ende gewalt van vnsen hals holden ende keren mogen. Ged* Allerheiligen avond
(31 Oct.) 1520.
Deel D. 540.
177. Bisschop Philips van Bourgondi'e antwoordt aan de 3 staten van Utrecht; Soe ghij
ons nw op onse voerscriften ter antwoerdt hebben gedaen ende begeert, wij onse rede mitten copien vanden brieuen dienende totten lymmer onses huyses Couorden, als morgen aldaer bij v schicken willen, om mit vluyden voerder daerop te moegen communiceren \k willen wij dien achter- uolgende dieselue onse rede aldaer bij v hebben, als morgen sauouts jnder herbergen te wesen, omme des anderen dages daernae te handelen. Ged. slot te Duurstede, 6 Nov. 1520. Zijne ftandt., lager herdinck. Deel D. 541.
■ 178. Bisschop Philips van Bourgondi'e verzoekt aan de 3 staten van Utrecht het kapitteU
generaal te continueren tot overmorgen, want hij nog met zijne raden merckelicke saken te communiceren heeft. Ged. slot te Duurstedef 7 Nov. 1520. Zijne handt., lager herdiivch. Deel D. 542.
179. De stad Utrecht antwoordt aan den hertog van Kleef, ter zake van de schadet door
Wolter Smullingh, amhtman te Schulenborch, aan Goeijert de Coninck aangedaan9 dat deze in des ambtmans voorstel genoegen neemt, om een gemagtigde9 ter verejfening dier zaak door den hertog, te zenden. Zij verzoekt daartoe het vereischte geleide. Ged. 7 Nov. 1520. Minuten van missiven, LI. 32. Archief der stad Utrecht.
180. De stad Utrecht herigt aan joncker Willem Torek. Alsoe wij dagelicx grote clachte
hoeren van onsen borgeren ende ondersaten, die inder Vecht vissen, alse dat sij jnder Vechte nyet vi8$en en moeghen, van uwen e. en 1. als zij ouer vijftich jaeren rustelick ende vredelick gedaen |
||||
|
272 PHILIPS VAN BOURGOBDie, (1520).
hebben, twelck, jndient soe is, ons nyet weynich verdunct, want hoer van uwe e. voervaders nye
nyet of gemoet en is.. Zij verzoekt dus, dat dit hen niet tcordt belet, op dat ons gheen noet derff zijn voerder dair op te moeten bedencken. Ged. donderd, na S. Lebuinus (15 Nov.) 1520. Dit ook geschreven van Melis van Amstel van Mynden. [Ibidem, bl. 26). Ibidem, bl. 27.
181. De stad Utrecht verzoekt aan de stad Naarden, ingevolge het besprokene op dingsdag
1,1, met die van Amsterdam over het ma-ken van een weg door het Veen, om hare gedep. te zenden, om te spreken hoe dit ter minster cost geschieden kan, Ged, donderd, na S. Lebuinus (15 Nov.) 1520. Ibidem, bl. 27.
. * 182. President en raden van Holland enz., antwoorden aan bisschop Philips van Bour-
gondii op zijne missive van 20 October 1520, waarbij hij hen onderrigt dat zijne onderzaten van Heikop geen dammen hebben opgebroken, maar sedert 80 d 90 jaren hun water op dezelfde wijze hebben geleid, zooals zij dat met zegel ende brief kunnen bewijzen, wes halve hij hen verzoekt, om die van Heikop in hun rustig hezit te laten ; dat zij met de gedep, van Amsterdam en Amstelland daarover hebben gehandeld, die beweren dat hij verkeerd is onderrigt, vermits die van Heikop hun water aldaar niet plegen te Jejden; zij verzoeken hem evenwel de over- zending van een authentiek afschrift van hun aangevoerd hewijs tusschen dit en Kersmis e.k., om het aan de gemelde gedep, tnede te deelen, in gebreke waarvan die van Amstelland ver- klaard hebben zichzelve tegen het Heycooperwater te willen bescutten ende bescbermen, krach- tens het keizerlijk consent, als redelyck ende biilick js. Ged, *sHage, 12 Nov, 1520. Get, A. SAPiDELIN.
Deel B. 516.
183. Bisschop Philips van Bourgondie berigt aan zijn pander Goessen Henricksz. van
Amerongen: Om mercklicke oirsaken ons daer toe bewegende, willen wij .ende beuelen v wel
ernstelicken op onse straeffe ende correctie, dat gbij v van nw voert aen nyet mer en onder-
wynden enige huysgelden vuyt te panden, buyten wete ende toedoen onser drier marschalcken
desses onses Neder Stichts, welcke onse marscbalcken geholden sullen wesen den kistsitters weder-
omme gelt, pant ofte pantweringe ouer te leueren; daernae gbij v moegen weten te richten.
Ged. Utrecht^ 26 Nov. 1520. Zijne handt., lager hebdingk.
Deel D. 543.
■ 184. De stad Utrecht berigt aan de stad Middelburg, in antwoord op hare missive be-
ruerende joflfr. Aechte, wedue van wijlen Jacob de Valladolid, poertersse van Middelburg, dat Utrechtsvhe burgers als: Weyn Buys, Pieter Stael, Jan Matheeuss. ende een genoempt Fye, hoers selfs magen en vrunden, hare penningen en goederen hebben doen aantasten, ter zake van eene schuld van 200 Phs, g,, waarvoor hunne ouders zijn borg gebleven; Zij verzoekt dat deze hare nicht, die rijck genoech is, baer ouders seult te betalen, zich in vruntscappen met hare mogen verdragen, ende hoer ouders sielen, die villicht daerom jn last zijn, verlichte, als dat doch alien goeden kynderen, al en badden zij nyet meer dant leuen off haer yerste vuetsel van hoeren ouders ontfangen, wel toebehoert te doen. Ged, 28 Nov. 1520. Minnten van missiven, bl. 31. Archie/ der stad Utrecht.
.
385. De stad Utrecht berigt aan mT. Jan Basijn, procureur voor den hoogen raad te Me- |
||||
|
273
|
|||||||||
|
BISSCHOP VAN" UTRECHT, (1520).
|
|||||||||
|
ckelen. Wij warden gemolesteert voer den raet van HoIIant vanden scout van Noederloes, van
saicken, die in de IJsselsteynschen oerloge anno 1511 lestleden geschiet zijnde, ende want bij de key. mat., oeck doe prins van Spaengyen etc., een tractaet van payse dair na vant selue oerloge gemaict ende daerinne alle actien, querelen ende injurien ter beyden zijden gesciet, aboleert ende te nyete gedaen zijn worden, ende wij nochlans beduchtende zijn thoff van Hollant doer enige, ons nyet veel goets gunnende, eenige indracht oft zwaernisse daer inne souden moegen maecken tot vercortinge des tractaets ende achterdeel van ons, soe hebben wij doer raet van onsen aduo- caet ende procureur in den liaege, brieue van recommandatien ende behulpe van onsen genedigen heer van Vtrecht an onse genedige vi'ouwe van Sauoeijen, regente etc., verworven, na vermoegen een requeste bij onsen dienres voers. gemaict, beneuens den brieff gelecht, die wij bij desen bode samentlick ouerseynden, online bij hoer genade die saicken te euoceeren wten raet van Hollant tot hoer genaden ende haer genaden privaten raide, soe haer genade ouermits commissien ende mede van rechts wegen des machtich zijn te doen, opdat wij daer doir oick in gheen voerder pleyt, off quade consequentie en deruen komen. Zij verzoekt om die euocatie in behoerlicker formen ende oeck een duplyck off copie daeroff mil ten aire yersten, soe die saeck haest heeft, te moegen crijgen. Ged. 2 Dec. 1520.
Minuten van missiven, bl. 80. Archief der stad Utrecht.
186. De stad Utrecht verzoekt aan Pouwels van Esscheren, droit en schout van Jaarsvelt,
om de vervolging tegen de Utrechtsche burgers en onderzaten, ter zake der schatting te willen laten her us ten; tot er antwoord der regent es en van den heer van IJsselstein gekomen zal zijn op de schriften des hisschops en der stolen. Ged. S. Barbara (4 Dec.) 1520. Ibidem, bl. 81.
187. De stad Utrecht verzoekt aan den hertog van Gelder om Ot van Haeften te onder-
rigten, dat hij aan de door hem te Tuyl wegens vroegere ruiterschulden, in strijd met het verdrag deswegef afgeperste 21 Ph. gul, terug geve. Ged, 1 Dec. 1520. Ibidem, bl. 81.
188. De stad Utrecht verzoekt aan de steden Emmerik en Wesel^ om, ten einde alle
goede vruntscap ende verthieringe te onderhalden, de sehadeloosstelling aan Goeijert de Coninck door Wonter Smullinck, die wegens ziekte op de S. ISicolaas bepaalde Mjeenkomst voor den hertog, niet is verschenen} te bewerhen, of dat men anders verpligt zal zijn die op hunne onderzaten te verhalen. Ged. (*) Dec. 1520. Ibidem, bl. 82.
189. De stad Utrecht berigt aan den schout en het geregt van Jaarsvelt, dat overmits de
schout de aanschrijving van S. Barbara j.L versmaet, zijne goederen en die des geregt $ evenzeer zullen tcorden a angel cut. Ged, 10 Dec, 1520. Ibidem, bl. 83.
190. Bisschop Philips van Bourgondie berigt aan de 3 staten van Utrecht: Soe als wij
op woensdach verleden alhier bynnen onser stadt Hasselt een generael dachfaert geholden hebben mit onse ridderschap ende stadt Deuenter, sampt andere onse cleyne steden, op die schelinge ende |
|||||||||
|
(') De dagteekening oningeYuld gelaten.
II. 35
|
|||||||||
|
274
■
|
|||||||
|
PHILIPS VAN BOUBGOlTDie, (1520).
|
|||||||
|
onwille, tuschen onsen steden Campen ende Zwolle verresen, ende naeder conclusie terseluer dach-
faert, gen omen mit onse voerscr. ridderschap ende steden, v?ij ende de selue onse ridderschap , sampt onse stadt Deuenter, enige onse rede ende gedeputierde geschickt hebben aen onse Yoerscr. steden Campen ende Zwolle, mit jnstructie omme sie op tbequemelicxst te bewilligen tot een bestandt, bent tot Licbtmisse naestcomende, wij wolden middeler tijt mit onse lantscbappen sulcke wegen voernemen, daer durcb die voerscr. schelinge ende onwille geburlicken nedergelacbt mocbte worden, welcke onse rede, sampt onser ridderschap ende stadt Deuenter gedeputierde, nae alle \lijt ende neersticheyt bij hem jn desen gedaen, sulcke bestandt bynnen onser stadt Zwolle niet en hebben erlangen connen; dan heft dieselue onse stadt Zwolle tselue gantz afl'geslagen ende daer beneuens geweygert hoere vrunden bij ons te schicken, ten were onser beyder lantschappen gedeputierde op tghene zij bier beuorens gededingt solden hebben, bij den anderen weren ende oick mede antwoerdt hadden op tghene zij den eerbaren hoichgeleerten onsen lieuen getruwen raedt ende vicario meyster Gerrit ten Toern, deken etc. voernemen laetst mede gegeuen te hebben. Soe dan vuerder verloop hier vuyt versien is te verrijsen, ende omme sulckes voer te comen, hebben wij voer tnutste ouer gelacht, eene nye dachfaert hierop te holden mitten staten onser lantschappen aen beyden zijden der Usselen, als van en woensdage naestcomende ouer acht dagen, nementlicken des woensdages post Lucie naestcomende, tsmorgens to negen vren alhier bij ons bynnen onser stadt Hasselt te wesen. Dus begeren wij dat ghij tegens den voern. dach uwe ge- deputierde, die voer hen jnder voerscr. sake ende schelinge gehandelt hebben, als nemenilicken den werdigen doemdeken heren Jacob van Apeltern, heren Frederick die Coeninck, Berndt van- der Haer, Melis Vuyten Enge, Goerdt van Voerdt ende Henrick vander Borcht; mitten voern. onsen vicario alhier bij ons hebben ende schicken, ende den seluen mede beueel geuen willen, omme mit ons «nde onsen lantschappen aen dese zijde der Usselen te moegen raden ende sluyten tghene wij samenllicken vynden sullen tot waelfaren onser gemeenen lantschappen voerscr. best dienende, sonder ons op dit pas te weygeren, want ons ende onsen lantschappen hier mercke- licken aen gelegen is. Ged. Hasselt, 9 Dec. 1520, Zijne handt., lager hkrdingk. Deel D. 547.
191. Burg., schep. en raad der stad Zwol aan de 5 kapittelen, ridderschap, stad
en steden van Utrecht* Vernomen hehhende van den hissehop, dat hij hunne gedeputeerden,
die auer den tractaet tusschen ons ende Campen gehendelt, den seluen to stedigen* verscreuen
ende begeert hebben off willen begeren an desse zijde, verzoeken zij, so ons bauen den tractaet
angelanget wort van sijn £f. genade, hebben wij ons in genen bestant offt anders wes geuen willen,
dan tgene hij v liefifden also gemaickt en zij , yrsten vullentagen om, indien zij alzus begeert
worden, zich niet to verachteren , om desse verlope eyns ter entscap affgedragen werden. Ged.
dingsd, na S. Mariae Concept. (11 Dec.) 1520.
Deel A. 812.
192. De 3 staten van Utrecht verzoeken aan bissehop Philips van Bourgondie, om\voor hunne
gedeputeerden, als: Beernt vander Hair, Melis Wten Enge, van wegen de ridderschap, Henrick
van der Borch en Goeijert van Voerde, van wegen de stad, naar Overijssel geleide teverwerven
hij den hertog van Gelder, daer zij nyet wel geinoet en zijn, zonder dit derwaarts te
reizen, Ged. 12 Dec* 1520.
Minuten van missiven, bl. 85. Archief der stad Utrecht.
|
|||||||
|
BISSCH0P VAN UTRECHT, (1520). 275
193. De stad Utrecht verzoekt aan Aryaen van Bueren, amhtman van Neder-Betuwe, pm
Jan Bor niet te vervolgen wegens ruiterschulden, tot aan eene nader te hepalen dagvaart tus-
schen het Sticht en Gelderland. Ged. 13 Dec. 1520.
Deel D. 546.
194. BisscJiop Philips van Bourgondie antwoordt aan de 3 staten van Utrecht, op nun
verzoek am voor hunne gedep. geleide te veneerven bij den hertog van G elder ; Dat dese on- wille tuschen onsen steden Campen ende Zwolle dagelix ineer ende rneer verloopt, soe dat die noot ende waelvaert onser ondersaten ende lande eyschet, ghij uwe geschiekte bij ons alhier seynden op tspoedichst ende sonder enich vertoch. Ende soe dan die vier weerlicke geschicte nae uvven schriften met geleyde begeren versien te wesen, dunct ons, dat zij to water sonder geleyde veylich ende ombesorget comen moegen; woldet nochtans soe weren mit vorste ofte anders, dat hem nyet gelegen en were to watere ouer te comen, mocbten sie dorch gesinnen van v geleyde van onsen neuen van Gelre begeren, noemende zijnen licffden den dach zij mitten anderen gheeste- licken geschicten, als nementlicken : den weerdigen domdeken, den deken van St0. Peters, onsen vicaris, ende heren Frederick die Coeninck, nae onsen "voer begeren bij ons comende worden, twijuelen nyet zijne lieffden en sullen hen sulcke geleyde scriftelick toeseynden. Hier inne wilt alle saken van hoechtijt ende anders vuyten wege stellen, want onsen gantsen lantschappen mer- ckelicken bier aen gelegen is, ende in toe versicht uwe voerscr. geschicte gheestelick ende weerlick sonder jnnevallen bij ons comende worden den enen wech ofte den anderen als voerscr., willen wij onse ridderschap ende lantschappen alhier dese naestcomende dachfaert enen dach drie ofte vier bij ons holden, derseluer geschicte coempste verwachtende, omme samentlicken ofte metten anderen conclusie hierop te nemen. Ged. Hasselt, 15 Dec. 1520. Zijne handt., lager herdinck. Oick en doruen uwe geschicte nyet besorget wesen, off zij enige onse ondersaten mit scheepen
van oirloge opter Zuyderzee vernamen, want zij se na noode lieuer geleyden solden, als zij weten
zii onser staten gedeputierden zijn. Datum vt supra.
Deel D. 544, 545.
195. De Had Utrecht herigt aan hisschop Philip* van Bourgondie, vernomen te kehben
dat in Braband en overal in Holland de uitvoer van koorn is verboden, dat daarop dt oversten en oudermannen der stad, met toestemming van den raady heeft besloten insgelijks geen koorn uit het Sticht te laten voeren, vreezende dat door dien uitvoer dair merckelicke gebreken jn vallen mogten. Zij verzoekt om dat zijne maarschalken dien over eenkoms tig bevelen te geven en dat het koorn ter markt tvorde gebragt btnnen de steden, na ouder ge- woente. Zij verzoekt, in zake der door Otto van Haeflen wegens ruiterschulden bezett& bur- gers , de toezending van een vidimus auctentiek van het verdrag daaromtrent met den hertog van Gelder gemaakt. Ged. 19 Dec. 1520.
Deel B. 94.
196. Bisschop Philips van Bourgondie antwoordt de stad Utrecht op hare missive van
den 19. Dec. Daerop ons ymmers naeden redenen geraden docht een generael capittel aldaer te laten leggen, ende dan mit malcanderen te communiceren ende te sluyten t^ene tot weluaren onser gemener lantschappen ende ondersaten best dienen mochte, ons sulckes daer nae verwittiget, willen wij dan gebuerlicken daer jnne geschien laten. Wat betreft het verzoek van den vidimus, meldt hij9 dat hem zulks op dit pas ongelegen komt, vermits den voerscr. originalen brieff op onssen 35*
|
||||
|
PHILIPS VAN BOURGOWDie, B1SSCH0P VAN UTRECHT, (1520).
|
|||||||
|
276
|
|||||||
|
buys to Duersteden opgesloten ende gebleuen is; dan soe yerst wij daerbij comen connen, willen
wij v gern een vidimus daer van maken laten. Ged. Deventer, 23 Dec, 1520. Zijne handt., lager herdinck. Deel B. 505.
197. Gedeputeerden der 3 staten van Utrecht, zijnde te Deventer, melden aan hunne
committenten, dat zij nog weinig zijn gevorderd in de zaken van Zwol en Kampen, dwelck ons seer leet is, ende voersien dat zij nog wel 10 a 12 dagen zullen moeten vertoeven, Zij verzoeken de toezending van 200 Phs, gulden voor reis- en verhlijfkosteny die zij merckelicken wel beboeuen sullen, soe byer tot Deuenter seer costelick te leggen js, soe en mocbten wij nyet wel mit ons gelt tbuys comen. Ged. Deventer , Dag na Innocentium (29 Dec.) 1520. Deel B. 500.
198. Buschop Philips van Bourgondie antwoordt aan de 5 kapittelen van Utrecht op hun
verzoek om hunne gedep. ter dagvaart naar Overijs&el te zenden f ten einde de zaken% die hen
onhekend zijn, nader te doen openen, omme daer nae uwen gedeputeerden te beter jnformatie
daer op te doen dat hem dit schrijven verfrempt nyet weynich, gemerctgbij ons onlancx mitten
anderen onsen tween staten sonder middel ende oick onder tsignet des domdekens toegescreuen
bebben, den voern. dacb te willen beseynden; ende in sulcker toeuersicbt hebben wij oick onse
ridderscbap ende steden desser onser landen den seluen dacb verwitticbt, die zicb daer toe verla-
ten; doch soe der saken menigerleye zijn, die wij sus qualicken hadden connen ouerscrijuen, ende
oick dese dacbfaert nyet beraempt en is sonder verbael elck aen den zijnen, ende om op mer-
ckelicke gebreken nae onsen voerscriften communicatie te hebben tot voerstant ende bescherm-
nisse van ons ende onser kercken gerechticheyt ende waeluaert onser ondersaten aenbeyden zijden
der IJsselen. Dus verlaten wij ons nocb, ghij uwe gedeputierde mitten anderen ten voerscr. dage
oick bij ons hebben sullen. Ged, 30 Dec, 1520. Zijne handt,, lager iiermnck.
Deel A. 813.
|
|||||||
|
I N H 0 U D.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
HOUDENDE.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AAN WIEN GESCIIR.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS.
|
DOOR WIEN GES,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bl.
Zending van Johan Krijs en Ulrich Beyl, met
verzoek om zich de keuze tot schcidsman in de geschillen tusschen' den hertog van Gelder en den bisschop van Utr. te laten welgevallen 1. i i » 4. » » i 4.
> 6.
Verzoek om in de kosten van den laatsten krijg
tusschen den hertog van Gelder en den bis- schop van Utrecht te helpen dragen 5. Zending dcr gevolmagtigdcn ter vereffening der
geschillen tusschen den huize van Oostenrijk, IJsselstein en Utrecht 6. Hume magtbrief en instruciie 6.
Vrijgeleide voor de 3 staten van Utrecht ter
dagvaart naar de stad Vianen 8. Betuiging zijner ontevredenheid over deze onder-
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Frederik, hertog van
Beijeren. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1611, Febr. 25, Utrecht.
|
3 staten v. Utr.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
aarisbisschop v. Trier.
Frederik v. Beijeren. aartsbisschop v. Trier. 3 staten v. Utrecht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
bksclwp van Utr.
3 staten v. Utr.
n >
ridderschap van
Overijssel. MARGARETIIA V.
OOSTENRIJK. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» » Bnurstede.
p Maart 11, Utrecht.
0 » I
» Junij 12, Deventer,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» Julij 9, Brussel.
a 9
5) 10, »
i 22, Hattem.
» 24.
» 29, »
Aug. i 7. i 8 's iiferfo-
genbosch. t 10.
» 14, Wagoning.
> 15.
i 17, Utrecht.
» 19, Duursted.
'» 24.
p 25, Zutphen.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAR. V. GELDER.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
handehngen
Eerste ontwerp van het vredeverbond tusschen
den huize Oostenrijk, IJsselstein en Utrecht Gclukwensching over het geslolen verbond
Laetste zoene enz.
|
8.
9,
II.
12, |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hendrilc p. Nassau, Philips v. Bourgondie, Jan v.
Bergen, Adolf v. Bourgondie enz., beloven de bekrachtiging daarvan door Karel v. Oostenrijk 12. Maximiliaan en Karel van Oostenrijk magtigen de
voormelde afgevaardigden tot de beeediging van het verbond 12. Over voormeld verbond. Verschillende mededee-
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Frederik, heer van
IJsselstein.
3 staten v. Utrecht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Vullinck, kapel,
KAR. V. GELDER,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
lingen
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
13.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ter zake der uitvoering van zijn met den bis
schop van Utrecht gesloten verdrag 14. Belofie van Moris, heer van IJsselsteint ook namens
zijn vader, van zich, krachtem het voormeld vredeverbond, aan de uitspraak der landvoogdes te onderwerpen 15. De ridderschap en de stad Utrecht verbinden zich
insgelijks daartoe 16. Over de ten uitvoerlegging van het met den
hertog van Gelder gesloten verdrag 16. Over het af breken van het blokhuis aan de Vaart,
ingevolge het vredeverbond 17. Zending v. Johan Falquier en Pieter v. Suchtelen 18.
Hunne instructie, get. charles 18.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v, Utrecht,
Vullinck, kapel, KAR. V, GELDER
|
3 staten v. »
Frederik, heer van
IJsselstein.
3 staten v. Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O U T).
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
HOUDENDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR WIEN GES.
|
AAN "WIEN GESC1IR.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
BI.
Antwoord der 3 staten van Utrecht op de punten
in deze instructie begrepen 19.
Verzoek om het blokhuis aan de Vaart met liet daarop
bevindend krijgstuig in kunne handen te stellen 20.
De bisschop en de 3 staten van Utrecht bcloven het vredeverbond te zullen onderhouden 21.
Dankbetuiging voor het voldoen aan hun verzoek
betreffende het blokhuis 22.
Krijgsverrigtingen tegen de Gelderschen 22.
» » t> S3.
Verklaring van Frederik en Floris van Egmond
omtrent de openstelling van het huis Nijenrode door Willem Torek in 1508, en van zijne on- schuld aan het geweld in 1510 voor Utrecht gepleegd; get. frederik, floris. 24. Maximiliaan van Oostenrijlc ontslaat, ingevolge het
vredeverbond) de goederen der Utr. geestelij!cheidt van het daarop gelegd arrest 25. Verzoek om in de kosten van den Gelderschen
oorlog bij te dragen 26. Berigt zijner voorgenomen terugkomst na de
dagvaart te Koevorden 27. Verzoek om betaling zijner manschap en toevoer
van krijgsbehoeften 27. Verslag der onderhandelingen in de zaak tegen
den heer van IJsselstein 31. Verzoek van Floris van IJsselstein aan Maximi-
liaan en Karel van Oostenrijk, om voorge- schoten soldijgelden, krachtens hun mandement, (7 Maart) hierbij overgelegd, ter verkrijging welker som hij zijne heerlijkheid S. Maartensdijk heeft bezwaard 28. Brief waarbij de bisschop van Utrecht de rekening
van den rentmeester Berend Uten Eng over 1510 en 1511 goedkeurt 33. Schade aan kerkelijke goederen toegebragt 33.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1511.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Karel van Gelder.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v. Utr,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Aug. 26, Utrecht.
28, »
i 30, »
Sept. 23, 's Herto
genbosch i 29, » Oct. 10, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Floris, hr. v. IJsselst.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
MARGARETHA V
OOSTEN1UJK. D »
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
b Nov. 4, »
s Deventer.
1512, Jan. 5, Vollenhov.
> Feb. 11, Kranend.
■ Maart 6, Mechelen.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. Utrecht
|
3 staten v. Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Frederik, heer van
IJsselstein.
3 staten van Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
GORT V. LECK,
drost.
gedep. der 3 sta- ten v. Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 31, Luursted,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Gerrit van Thoorn,
deken v. S. Pieter, en Johan Dedel, kan. v, S. Marie, te Brussel ter dagv. 3 staten v. Utrecht.
Gerrit van Thoorn.
riddersch. en stad Utr. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel van den
Dom te Utr. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
i Mei 3 , Utrecht,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bezegeling van het te Vollenhoven met het Over-
Gesticht gesloten verbond 34.
s » » 35,
i i » 35.
Verbond van onderlinge hulp en bescherming
tnsschen het Over- en Neder-Sticht v. Utrecht 35.
Klagte over knevelarij van den deken inr. Otto 39.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
staten v. Overijs
biss. v. Utrecht, Hoorn. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
i Junij 15, Devent.
i . » 17, »
» > » Vollenhov,
» i 19, Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel v. d. Dom en
proost van West- Friesland. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Sept. 14,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
i b > 41.
Artikelen van beschuldiging tegen mr. Otto,
deken van West-Friesland 41.
Inneming van Koevorden door Roelof van Munster 43.
i i > 44.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Oct. 6.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v. Utrecht,
(stad en steden.) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Deventer, Kam-
pen en Zwol. i »
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 17, Zwol.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
279
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N II O U D.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2S0
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H 0 V D.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
\
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
281
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O V B.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
IIOUDENDE.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AAN "WIEN GESCHR.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR WIEN GES.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
PAGTEEKEN. EN PLAATS,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bi,
78. 78. 78.
79.
79.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Accijns op den uitvoer van turf
Berigten omtrent aanrukkende krijgsbenden
Wederregtelijke handelingen van den deken van
West-Erie stand
Waarschuwing voor vijandelijken toelcg op Utr. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Kcenen.
hiss. v. Utrecht
van Borselen.
ITendr. de Graaf.
Uendrih v. Apel
teren, Herman v.Boitbergenen Walter v.fFell biss. v. Utrecht.
riddersc. v. Zal-
land, Twcnte, Yollenhov. en Drcnthe, De- venter, Kam- pen en Zwol. Hendrik v. Gent.
|
3 staten v. Utrecht.
» i)
deken en proost van
West-Eriesland.
Jacob v. Apelteren en "VYijnant v. Arnhem.
Wijnant v. Arnhem en Albert v. Ermell.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1513, Dec. 6.
» b 10, Duursted. » )> 13, Schagen.
» d 15.
» » 15.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Belcggen van hct kapittel-generael, ter dier zake
Verzoek om tcr zake van Groningen, gcdeput. te zenden te ronderhandeling met den graaf
van Benthem
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v. Utrecht.
|
SO.
SO. 81.
its.
SI.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» » 19, Duursted
1514, Febr. 10, Zwol. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wegens zijne te Jutphaas gcleden verongelij-
kingen
Instructic van wege Arnhem aan den stadhou- der gen. van Gelderland Jan, heer van Montfoort, verklaart, tcrugbe- komen te hebben van de stad Utrecht, den
huize Blankenburg
Te houden dagvaart met den hertog van Saxen te Kocvorden
Verslag hunner verrigtingen in zake der stad Groningen
» » »
Met huisgeld belasten der onderzaten van
Honcoop
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
b » 13.
» » 25.
» Maart 2. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(stad en steden.)
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Jacob van Apel-, Gerrit Zoudenbalch.
teren.
gcdep. der 3 sta- 3 staten v. Utrecht. ten v.Utrecht.
» » b »
Jan v. Egmond, 5 kapittelen v. »
stadh. en raad
v.Holland enz.'
biss. v. Utrecht. 3 staten v. » Jan v. Egmond ,'bmchop van » stadh. en raad\
v. Holland enz.\
biss. v. Utrecht..3 staten v. Jan v. Egmond, stadh. en raad
v.Holland enz.
biss. v. Utrecht. stadhouder en raden
van Holland enz.
3 staten v. Utrecht. Margaretha van bisschop van Utrecht Oostenrijle.
bisschop van Uir.Margar.v. Oostenrijk, Willem de Vos. Jan de Vos, kan. v, S. Salvator.
Deventer, Kam- 3 staten v. Utrecht. pen en Zwol.
biss. v. Utrecht. 3 staten v. Utrecht. Amersfoort. j> » biss. v. Utrecht. » »
de heer VANjMargar. v. Oostenrijk,
BREDERODE.
biss. v. Utrecht.,3 staten van Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
21.
30, Zwol.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
82.
88.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» April 3, »
» )> 5, 'sHage. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
i) 28, Duursted.
ft 26, 'silage. |
85,
85.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» Mei 3, Duurstede.
» ft 16, 'sHaw. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
SO.
87. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Over het zenden zijner raden
Ter zake van Honcoop |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 21, Duursted.
» 24, » Julij 27, Vollenh.
» 14, Bmssel. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
SS.
90,
91.
1)2,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 23, Fbta£.
» 27.
» 29, Devcnter.
Aug. 3, Vollcnhov.
» 6.
» 14, 5
» 16, Vianen.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ter zake der stad Groningen
» s B B
Ter zake van Honcoop
Zijne geschillen met de kapittelen' van den Dom
en Oud-Munster te Utrecht
Betaling van het krijgsvolk 36
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
92.
93.
9-3. 94.
94, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
22, Vollenh.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
El
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
282
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N II O U D.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
283
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O U D,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
IIOTJDENDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR "VVIEN GES.
|
AAN WIEN GESCHR.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PEAATS.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bl.
123. 115. 116.
117. 117. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Amersfoort.
G. de Bqck, Amersfoort.
Reenen.
Jan v. Egmond
en raad van
Holland.
Reenen. G. de .Rijck. karel v. oos-
TENR1JK.
P. van Duven-
voirde.
biss. v. Utrecht. Kar. v. Oostenrijh diss, v, Utrecht. b »
3iargaretha v.
oostenr1jk.
biss. v. Utrecht. |
3 staten v. Utrecht.
Frederik , heer van IJsselstcin.
3 staten v. Utrecht. )) B
Gerrit Zukenrode en
Jan Dedel. 3 staten v. Utrecht,
heer en vrouwe van IJsselstein.
3 staten v. Utrecht. Jan Dedel.
3 staten v. Utrecht.
bisschop van Utrecht. Karel van Oostenryk. 3 staten van Utrcclit. kapittel v. d. Dom te Utrecht.
3 staten v. Utrecht |
Stuivergeld
Gcldclijke aangelegenheden. Nicuwstijdingen
Krijgeknechtcn in hot Sticht
Stuivcr- en tonncngeld. Interdict v. S. Picter
Ter zake van Honcoop
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1515,
9
|
April 26,
Mei 1. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
8 2.
» 1)
b 9, *s Hagc.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hub- en tonnegeld
Geldclijke aangelegenheden. Nicuwstijdingen
Ter zake van Honcoop
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
123.
113. 120.
120.
121.
121. 122.
122. 123.
124. 124. 125. 125.
125.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 11.
i) 14.
» 15, Middelb.
» 16, 's Hagc.
b 22, Duursted e
s 15, Middelb.
» 20, Duur&tede.
Junij 2, B Julij 7, 's Hagc. d 9, Duurstedc.
B » B
p 19, »
D 14, »
t> 17, Schoonh.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Stuivergeld
Zending van Thomas Michelot, kapellaan, ter
zake van de orde van den Heiligen Gecst
Zu-artc Hoop in Ovcrijssel Stuivergeld, ter zake van Jaarsveld en Ameide Jaarsveld en Ameide Belegging van hct kapittel-generaal in zake van Kuilenburg
Geschillen met den heer van Kuilenbun? |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Jacob Apeltercn.
3 staten van Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
gedep. des bis-
schops en der stad Utrecht. bis3. v. »
CIIARLESDEPOI-
T1ERS. biss. v. Utrecht,
n » MEL. V. AEMSTEL
V. MIJNDEN. Evert v. Ense.
biss. v. Utrecht.
> » |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Stuivergeld
lierstelling van den Diemerdijk
Gcding met den heer van Brederode
Beleening van Loendersloot. Antwoord der sta- ten (21 Aug.) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 27, Duursted.
Aug. Haarlem-
& 14, Duursted.
b 19. » 26, Kronenb.
b 30, Wijk bij
Duurstedc. » 31, Duursted. Sept. 3, » |
126.
126. 127.
127.
128.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
bisschop v. b
Johan van Dicpholt.
3 staten v. Utrcclit. Jacob van Apeltcren,
> »
3 staten v. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
YVeigering van Amersfoort tot betaling van hct
stuivergeld
Toezcnding van den brief van Charles Poitiers Verzoek luinne gedep. te zenden ter zake van de weigering van Amersfoort tot betaling
hct stuivergeld
Zijn vertrek en het benoemen van stede- houdera
Benoeming van stedehoudcrs Hetzelfde verzoek. Zie 129. Klagte van het klooster S. Franciscus in Wcst- Eriesland tegen dat kapittel
Ter zake van de weerspannigheid van Amersf. i » i
Waarschuwing voor een toeleg der Geldcrschen
om hem gevangen te nemen
Afkondiging van pauselijke aflaatsbrieven Over den benarden toestaud des lands
Instructie van A. de Waudripont naar Friesland |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
128.
129. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
129.
129.
130. 130.
133.
131. 132. 132.
133. 133.
134. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
* 12,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Karel v. Oostenrijk.
3 staten v. Utrecht.
bisschop van Utrecht. Eredcrik, heer van IJsselstein.
kapittel v. d. Dom te Utrecht.
Isaerd v. Burmannia. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
284
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O TJ D.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
285
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O U D.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS. IDOOR WIEN GES.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AAN WIEN GESCIIR.
|
HOTJDENDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bl.
156.
157.
157. 158. 160.
160. 161. 161. 162. 162. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1516, Sept. 4, Brunei.
» » 7.
> i 9.
» » b
» > 12, Utrecht.
I » 13.
i i 30.
i Oct. 4.
» » 7, Utrecht.
b » 9.
(1506), » 13, Dresden.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v, Utrecht.
bisschop v. »
raden des bisschops.
» » |
Ter zake der translatie
i » 1 B
» B
Beschrijving van het kapittel-generaal tegen
20 Sept.
Ter zake der translatie » b B B
B ft
B )>
George, hertog van Saxen, verzekert aan Pre-
derik, heer van IJsselstein, een jaargeld le- venslang van 300 E. g. Ter zake der translatie
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAREL V. OOS
TENRIJK.
5 kap. v. Utr.
3 staten v. » B B
Jacob van Apel-
teren.
raden des biss. 3 staten v. Utr. Deventer. 3 staten v. Utr. Deventer. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v. Utrecht.
staten van Overijssel
3 staten van Utrecht.
Deventer.
3 staten v. Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
162.
163. 164. 164. 165. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1516, » 13, Arnhem.
» b b Deventer t » 20, Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAR. V. GELDER.
staten v. Overijs.
3 staten v. Utr. » B
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B B
Karel v. Oostenrijk.
Anthonis Venrode,
kan. te Utrecht en Andrics Venrode, proost te Deventer bisschop v. Utrecht.
3 staten v. » » B
bisschop van Utrecht,
Karel van Oostenrijk. bisschop van Utrecht. 3 staten v. I staten van Overijssel.
3 staten v. Utrecht. B B
B B
Floris hr. v. IJsselst.
3 staten v. Utrecht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B B
biss. van »
B B
Karel v. Oostenr,
bisschop van Utr. Kar. v. Oostenr. KAR. V. GELDER.
Kar. v. Oostenr.
Steenwijk. KAR. V. GELDER.
Kuinre.
B. Kamstra.
biss. v. Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» B »
» 23, Duursted.
Nov. 2, » Junij 9, Brussels » 16, Duurstede.
Oct. 21, Brussel, Nov. 4, Arnhem. » 7, Brussel.
» 12.
» 13, Arnhem.
i 14.
» b Lecuward.
» 19, Duursted.
20, Zicol. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» ' 166.
» » 166.
Ter zake van Jaarsveld 167.
» » 167.
» » 168.
» » 169.
Vijandelijkheden van Barthold van Zwol tegen
zijne Priesche onderzaten 169.
Ter zake der translatie 170.
Over Barthold van Zwol 170.
» » 171.
> » 171.
Verzoek om toevoer van levenamiddelen en
soldijgelden 173,
Over Barthold van Zwol 173,
Boodschap van wege Karel van Oostenrijk aan
de staten van Overijssel, ter zahe der translatie 175.
Ter dier zake 173, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B 21, ft
> 24, b
» 19, Brussel.
b 24, Arnhem.
Dec. 5, Deventer.
» 9, Brussel.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
staten van Overijssel
te Zwol.
3 staten v. Utrecht. bisschop van » 3 steden v. b b b |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ter zake van Jaarsveld
B »
Over Barthold van Zwol
Ter zake der translatie |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B B
Kar, v. Oosten.
KAR. V. GELDER
staten v. Overijs
KAREL V. OOS-
TENRIJK. Ajuersfoort.
3 staten y. Utr. i » B »
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
173.
173. 174. 175. 176. 176.
177. 178.
178. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
10.
15, Utrecht.
i
i
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
b p
raden des bisschops.
Wijk bij Duurstede.
baljuwen der sloten
terHorst, Apcoude, Vreel. en ter Eem. 3 staten v. Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
18, Zutphen.
19, Duursted,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAR. V. GELDER.
biss. v. Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ft B
Ter zake van Jaarsveld
|
179.
179. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
'
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
II.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
36*
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
286
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H 0 V D.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
287
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O V D.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
PHILIPS VAN BOUKGONDIE, BISSCHOP VAN UTRECHT.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR WIEN GES.
|
AAN "WIEN GESCHR.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
HOUDENDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
bisschop v. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v. Utr.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1517, Mei 17, Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Zij nemen genoegen dat hij bij zijne inkomst
met eerst Zeist bezockt, rnits hij die oude gewoonte later in acht neme. N°. 1, bl. 220. Over de opligting nabij Vollenhoven van een
zijner voetboden met brieven door Bourgond. krijgslieden. N°. 2, bl. 221. Verzoek ter voldoening van eenc schuld aan den
trompetter Jermia. N°, 3, bl. 221. Dirk van Zwieten, heer tot Lceuwenburg,
draagt aan "VYalraven van Brederode op, het slot ter Does. N°. 4, bl. 221. (Zie N\ 2.) N°. 5, bl. 221.
b K°. 6, bl. 222.
Over het houden van een regtdag. N*. 7, bl. 222.
Geschillen over de veenen inMaarsev. N°. 9, bl. 222,
Vertrek van Bourgondische voetknechten uit
het Sticht, houden van regtdag. N\ 8, bl. 222. (Zie N°. 2.) N°. 10, bl. 223.
b N°. 11, bl. 223.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
> 27, Zutphen.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAR. T. GELDER,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JAN FATJLGUIER,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
29,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. Utr. (i).
B B
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
b i Duurstede.
» » J)
P B B
» 30, B
B 31, »
Junij 2, b
B 3.
b 5, Gent.
b 8, Wijk bij
Duurstede.
b 19, Gend. b 13. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Drost v. Vollenhoven.
3 staten van Utrecht. B B
B B
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» B
Wijk bij Duur-
stede. A. van Lalaing,
hr.v. Kuilenb. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel v. d. Dom
te Utrecht.
Paludanus rector te Leuven.
3 staten v. Utrecht. van b |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Betalin°r van renten.
|
N\ 12, bl. 224.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Verhaal van de plegtige intrede des bisschops
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
van Utrecht
(Zie N*i 2.) |
N*. 13, bl. 224.
N\ 14, bl. 225. N*. 15, bl. 225. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. Utrecht.
George ScJienk ,
vrijJieer v, Tau- tenburg, drost te Vollenhoven, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
{\) Philips van Bourgondie -was geTroon alle zijne brieven met zijne onderteekening te voorzien.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
283
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N II O U D.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS.
|
DOOR "WIEN GES
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AAN WIEN GESCHR.
|
IIOUDENDE.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1517, Junij 12.
i » 20, Gcnd.
■ » 21, Brussel.
» » 29.
|
Verhlaring van burg, en scliep. van VollenJioven,
ter dier zake. (Zie N\ 2.) N°. 16, bl. 225. Houden van dagvaart ter zake van geschillen
tusschen het Sticht en Holland JSV 17, bl. 226. Dijk van den Diederdam. N°. 18, bl. 227.
Verzoefrtot uitstel van dagvaart. N°. 19, bl. 227.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
hiss. v. Utrecht.
HENDRIK VAN
NASSAU. NIC. EVERARDI
EN ALBRECIIT V. LOO. biss. v. Utrecht.
ELISABETH VAN
KUILENBURG. biss. v. Utrecht.
> »
)) »
FLORIS, HEER V.
IJSSELSTEIN. GuertdeConinck
baljuw v. Ab- coudc. biss. v. Utrecht,
KAR. V. GELDER.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten r. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Klagte van Hendrik Tacts.
Over verschuldigde pacht |
N°. 21, bl. 227.
3ST. 22, bl. 227. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Julij 6, Duurstede
» 30, i Aug. 2, »
>' 12, >
» 13, » Sept. 4, IJsselst,
» 26, Abcoude.
Oct. 5, Kampen.
» 24, Arnhem. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» »
kapittel v. d. Dom
te Utrecht.
3 staten v. » |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Zending van Gerrit Zuckerode en Jan Deel
naar Karel van Oostenrijk N°. 20, bl. 227. Doen van rckening van het Imisgeld. K°. 22, bl. 228.
Over het ontvangen van den hecr van Usselstein
op zijn slot. N°. 23, bl. 228. Over achterstallige pachten zijner onderzaten
N°. 23, bl. 228.
Ter zake van waerscliap aldaar. N*. 24, bl. 228,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel van den Dom
te Utrecht.
3 staten v, » |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Prebendo van Melis van Zuylen van Nyevelt
N°. 25, bl. 228.
Schuldvordcring van Hendrik, heer van Gent N°. 28, bl. 229.
» van Cornclis Tymans, ten laste van Jacob van Apelteren. K°. 29, bl. 229. Vergunning van tolvrij vervoer van leijen en
steenen. IS0. 30, bl. 229, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel van den Dom
te Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Kuilenburg.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
j Nov. 13, 'sHage.
i Dec. 11, »
1518, Febr. 28, Arnhem.
j April 3.
» p 6, Duurstede
l i 8, »
» » 25, Arnhem,
» Mei 8, Duurstede,
» » 16, »
» » 8, »
d p 13, 'sHage.
» Junij 3, Arnhem.
» > IB, Duursted, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JAN V. EGMOND,
STADHOL'DER VAN HOLLAND ENZ. Iicnd. v.Nassau,
stadh. gen. v. Holland enz. KAR. V. GELDER.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Verzock om Pieter Claas en Jacob Lauwcrsz.
niet langer met geestelijk regt le vervolgen,
wegensbede en lastcn. N°. 31, bl. 229.
Schuldvordering van Leenhard, heer v. Swart-
senburg. N°. 32, bl. 230.
Walravcn van Brederode beleent Floris, heer
van Usselstein, met het huis ter Does
N8. 36, bl. 231.
Zending van Consalvo Pinto met pauselijke bullen N\ 33, bl. 230.
Geschil met Jacob van Apelteren over de de-
kenschap van den Dom N\ 34, bl. 230.
Schuldvordering v. Johan Palquier. N*. 35, bl. 230,
"VVederregtelijke invordering hunner precarien N\ 37, bl. 231.
Onderhoud van den Eijndijk door de onderzaten der Lange en Butee weide. N°. 38, bl. 231,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» » en
proost van TVest-
Priesland. 3 staten v. Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel v. d. Dom
te Utrecht. » »
3 staten v. »
5 kapittelen v. » |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAR. V. GELDER.
biss. v. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N°. 39, bl. 231.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
diftgraafen Iieemraden
van den Rijndijk in Holland. bisschop van Utrecht
3 staten v. >
i i |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1ST. 40, bl. 232.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
president en raden
van Holl. enz KAR. V. GELDER
biss, v. Utrecht
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Zending van Karel Key. N°. 41, bL 233.
Mandamenlen van het huisgeld en bieraccijns
N°. 42, bl. 233.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
289
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H 0 V D,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EX PLAATS.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR WIEN GES.
|
AAN "WIEN GESCIIR.
|
IIOUDENDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1518, Junij 21, Arnhem
» July 29, Vollcnh. » Aug. 3, J) » Julij 81, Arnhem. Aug. 8, Keuien. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v. Utrecht.
|
Schuldvordering van Joh. Faulquier. N\ 43, bl. 233.
» i N°. 44, bl. 234.
» i N°. 45, bl. 234.
i > N°. 46, bl. 234.
Landdag te Eon en keikelijkc concordaten.
W. 47, bl. 234.
Schuldvordering van Johan Faulquier, weerspan- nigheid van Amersfoort ter zake van bet huisgeid. N\ 48, bl. 235. Toezcnding van stukken. N". 49, bl. 235.
Arrest op kcrkelijke goederen door Hendrik
Collaert te Tiel. N». 50, bl. 235.
Schuldvordering van Muntgen. N°. 51, bl. 235.
» van Joh. Faulquier. N". 52, bl, 235,,
Instructie ter dier zake. N*. 53, bl. 236.
Zending van Melis van Zuylen van Nyevelt
ter dier zake. N°. 54, bl. 236.
Ter dier zake. N°. 55, bl. 236.
i N*. 56, bl. 237.
Karel van Gelder magtigt Joh, Faulquier tot de
aantasiing der geestelijke goederen in Gelder- land. N". 57, bl. 237. Ter dier zake. N°. 58, bl. 237.
Instructie voor van Virssen aan den hertog van
Gelder, in zake van Faulquier, N°. 59, bl. 237,
Ter dier zake. N\ 60, bl. 238. i N°. 61, bl. 238.
» N°. 62, bl. 233.
Over zijn komen te Utrecht. N°. 63, bl. 239.
De bisschop van Utrecht en de hertog van
Gelder beloven elkander de goederen en per- soncn van beide landen wegens ruitcrschulden niet te bekommeren. Jsf°. 64, bl. 239. Schuldvordering van Johan van Scherpenzeel
N". 65, bl. 239.
» » N". 66, bl. 239. » » N°. 67, bl. 240.
Verzoek van toelating der bede ten bchoeve van
het kloostcr S.Bernard in Savoijen.N0. 68. bl. 246.
Geleide ter dagvaart naar Overijssel. N*. 69, bl. 240, Dagvaart te Tiel. N°. 70, bl. 240. Weigering van betaling der uitzetting der schuld-
vordering van Joh. Faulquier N°. 72, bl. 241, » » K6. 71. bl. 241. Zending wegens belangrijke zaken, Holland enz.
betreffende. JSTO, 73, bl. 241.
Over de uitzetting van 2,000 Ph. g, N°. 74, bl. 241.
Zijne schuldvordering. N°. 75, bi, 242^ lending. N«. 76, bl. 242.
Weigering in debelastingtedragen. K°. 77, bl. 242.
» » N°. 78, bl. 242.
Zijne schuldvordering ten laste der staten van
Utrecht. N°. 79, bl. 242.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAR. V. GEEDER.
biss. v. Utrecht.
» b
Kar. v. Gelder.
Andreas, proost Van Deventer biss. v. Utrecht |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
bisschop van Utrecht.
Willem v. Lochorst. 3 staten v. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
13, Vollenh.
i 15, Keuien.
i 17, Vollenh,
i 20.
» 25, b
i) 23.
Sept. 5, Duurstede
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Andreas, proost
van Deventer. biss. v. Utrecht. JOH. FATJLaUIER
biss. v. Utrecht.
KAR. V. GELDER.
biss. v. Utrecht.
» b
Rutgerv.Dicdem
officiaal. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Willem v. Lochorst.
5 kapitt. v. Utrecht, 3 staten v. b |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel v. d. Dom
te Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
10.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
«7#£y 15,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Sept. 12,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. Utrecht
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 staten v.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
» 20, Arnhem.
b 22, Duursted.
» 24, i
Oct. 1. »
» 19.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Karel v. Gelder. bisschop van
biss. v. Utrecht. 3 staten v. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Nov. 3.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
JOn. EAULQUIER
Arnhem. b »
Karel v. Gelder. » b
Margaretha van kapittel van den Dom
Oostenrijk. te Utrecht.
biss. v. Utrecht. 3 staten v. b
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
6.
7, Arnhem.
10, Brussel.
11, Duursted
17, i
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Amersfoort.
Iteenen.
Kar. v. Oostenr.
get. MARGARET.
biss. v. Utrecht.
HENDR. V. GENT.
Hoorn.
Rcenen.
Amersfoort. HENDR. V. GENT.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
b 19.
b 18, Brussel.
i) 20, Duursted.
» 22.
» 24.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
kapittel van den Dom
te Utrecht.
3 staten v. » I B
Anthonis Venrode,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Dec. 7.
b 8. 1519, Jan. 20, Zutphen. II.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
?>1
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
290
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H 0 TJ D,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
HOTJDENDE.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Het belasten der kerkelijkc goederen met mor-
gengeld , ten behocve van de vcrtimmcring van het slot te IJsselstein. N". 80, bl. 243. Verzock eener prebende Yoor Eeinier, bastaard
van Gelder. N°. 81, bl. 243. Versing hunner zending in zake van het gees-
telijk regtsgebied. N\ 83, bl. 244. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Achterstallige pacht te Leusden. N°. 84, bl. 244.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Verzoek ter belegging van het kapittel-generaal
N". 85, bl.
Verzoek der erfeenamen van Jan Laurensz., |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
244.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
in leven deken van AVest-Erieslan
|
tot ver-
N°. 82, bl. N*. 86, bl. N. 87, bl. N\ 88, bl.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
243.
244. 244.
245. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
effening zijner nalatenscbap
Berigt niet 1e Utr. te kunnen komen. Schuldvordering v. Hendrik v. Gent. Aanstelling van een koraalzanfrer. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Voorspraak ten behoeve van een succentor iu de
Domkerk. N*. 89, bl. Klagle over het gclcgd interdict op bet karspel
Einspeck (Elspeet). K. 90, bl. Schuldvordering v. Hendrik v. Gent. N. 91, bl.
Verzoek van Eloris van IJsselstein aan den
aartshertog van Oostenrijk, tot teruggave der voorgeschoten soldijgelden. Ts°. 92, bl. Gclcgd beslag te Jaarsveld. 1S°. 93, bl.
Klagte over hem aangedane verongelijkingen,
verdediging van zijn gedrag. N°. 94, bl. Over het gclcgd interdict. ]S°. 95, bl.
Gelegd beslag fe Jaarsveld. Is*. 96, bl.
Interdict te Hoorn. IS". 97, bl.
Verzock omtrenteen rooidragcrschap. !N°. 98, bl.
Ter zake van relequien van S. Willebrordus. N*. 99, bl.
Interdict te Hoorn. N.. 100, bl. , N- 101, bl.
, N°. 102, bl.
Schuldvordering v. Hend. v. Gent. jS°. 103, bl.
Verklaring van het kapittel van S. Nicolaas te
IJsselstein , in zake Gerrit Elorisz., koster te Benscbop. N°. 104, bl. Zijne schuldvordering. N°. 105, bl.
Verzoek om Martinus Moirman, kapelaan te
Sevenaar, van den ban te ontslaan. N°. 106, bl.
Ter dkr zake. N°. 107, bl.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
245,
245,
245, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
245.
246. 246.
248. 248.
248. 248.
248.
249. 249. 249. 250.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
250.
250. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
250.
250. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N«. 108, bl. 251.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
291
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H 0 U D,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
292
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H 0 V D.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS.
|
IIOUBENDE.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR WIEN GES.
|
AAN TVIEN GESCHR.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Versterking van Koevorden. K°. 145, bl. 263.
Weg door het Veen. N°. 146, bl. 263.
Zending. N\ 147, bl. 263.
Vervolging met geestelijk regt door het kapit-
tel van S. Jan. N°. 148, bl. 263. Geschil tusschen Goeijcrt de Coninck en AVolter
Smullinck, over tocgebr. schade V. 149, bl. 263,
Visscherij in den Vechtstroom. N . 150, bl. 264.
Versterking van Koevorden. !N°. 151, bl. 264.
i j> N°. 152, bl, 264.
» s N°. 153, bl. 264.
Onderzoek naareenigehcerenuit Groning. binnen Utrecht gekomen zondcr geleide. Js°, 154, bl. 265.
Maatregelen tot bescherming der Iandpalen in het Sticht tegen den hertog van Golder. K°. 155, bl. 265.
Termijnen van betaling aan het klooster te Utrecht. K°. 156, bl. 265.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. "Utrecht.
Utrecht. Kauipen. Utrecht. s
s
KAB, V. GELDER.
biss. v. Utrecht.
KAR. V. GELDER.
Utrecht,
biss. v* » |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1520, Julij 18, Brugge.
i b 20. s s 26.
S J> 31.
|
3 staten v. Utrecht.
Naardcn.
3 staten v. Utrecht.
bisschop v. »
Emmcrik en Wezel.
Melis v. Amstel v,
Minden.
3 staten v. Utrecht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Aug. 9.
i 7.
s 16.
» IS, Duurst.
» 25, Arnhem.
» 26.
» 27, Duurst.
* 29.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
bisschop v. s
3 staten v. » |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Willcm v. Alkmaar,
commiss. der Min- ncbroeders op het kapittel te Delft. heer van Brederode.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Weigering van dienstvcrleening. In0. 157, bl. 265.
» s K°. 158, bl. 265. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Sept. 2, Utrecht,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ieenmannen van
den hcer van Brederode. » van
Steven v. Zuy-
len v. d. Haar. Utrecht.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Over het ontvangen binnen Utrecht van eenige
hem vijandelijke West-Mesche heeren N°. 159, bl.
Dezelfde weigering. (Zic boven). M . 160, bl.
Verzoek om hem als scheidsman in zijne twist
met Jan van Matenes te hooren. N8. 161, bl.
Klagtc der Utr. vischkoopers tcgen Amsterdam
N°. 162, bl.
Ter zake van haar geschil met den heer van
Brederode. N°. 163, bl.
Bezetten van Utr. burgers wegens ruiterschulden
1ST. 164, bl.
i s E°. 165, bl.
Over de reden hunner niet-verschijning op dc
bepaaldc dagvaart. N°. 166, bl.
s N°. 167, bl.
Over hun schrijven aan de gedep. van den raad
v. Holland. V. 168, bl.
Ter zake van den zeedijk. N°. 169, bl.
Verzoek van toelating eener bede voor het
klooster S. Bernard in Savoijen. N°. 170, bl.
Verzoek van terugzending van haar schcrpregter
N*. 172, bl.
Over dereliquienv.S.VTillebrordus N°. 171, bl, Schatting aan do Utrechtsche ondcrzaten op-
gelegd. N\ 173, bl.
Ter zake van Koevorden. N*. 174, bl.
Geschil tusschen Kampeu en Zwol. N°. 175, bl.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
hcrtog van Gelder.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
265.
266. 266.
266.
266.
266.
266. 267.
267. 267.
267. 268.
269.
268. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
heer van Brederode.
s > Aelbert v. Leeuwen
en Hendrik .......
Jan Basin.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Jan v. Matenes.
Jan van Renesse van Wulven. Utrecht. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
10.
j » s 18,
» 19.
» 24.
B 9
i 29.
Oct. 4, Duurstede, SB »
» s Leuven.
s 20.
i 22.
s 29.
p 31, Duurst,
Nov. 1. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Otto van Haeften.
bisschop v. Utrecht,
staten van Utrecht (stad en steden).
bisschop van Utrecht, 3 staten v. » raad v. Holland enz.
kapittel v. d. Dom te Utrecht.
Gijsbert van Schoten en Haarlem.
Richard, aartsbisschop van Trier.
Paulus van Esschcren, drost te Jaarsveld.
3 staten v. Utrecht. » » (stad en steden).
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ZwoL
Zwol,
biss. v. Utrecht,
s >
KAREL V. OOS-
TENRIJK. Utrecht.
> s
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
269.
269, 269. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Zwol.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
293
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I N H O V D,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DAGTEEKEN. EN PLAATS.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DOOR WIEN GES
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
AAN WIEN GESCIIR.
|
HOUDENDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1520, Oct. 31.
» Nov. 6, Duurstede
> i) 7, i |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Mssckop van UtrecM.
3 staten van » D 9
hertog van Kleef.
Willem Torek.
Naarden. bisschop v. Utrecht.
Goesen Hendrikz, pander.
Middelburg.
Jan Basijn.
Paulus van Esscheren,
drost te Jaarsvelt. hertog van Gelder. Emmerik en Wezel. 3 staten v. Utrecht
schout en geregt te Jaarsvelt.
3 staten v. Utrecht (stad en steden).
bisschop v. Utrecht, Adriaan van Buren,
ambtman in Neder- Betuwe. 3 staten v. Utrecht.
bisschop v. »
Utrecht.
3 staten v. *
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Geschil tusschen Kampen en ZwoL N°. 176, bl. 270,
Ter zake van Koevorden. N°. 177, bl. 271. Verzoek om het kapittel-generaal voort te zetten
N°. 178, bl. 271.
Geschil tusschen Goijert de Coninck en Wolter Smullinck. N°. 179, bl. 271,
Visscherij van den Vechtstrooui. N°. 180, bl. 271.
Weg door het Veen. N°. 181, bl. 272. Waterlozing van Heikop. N«. 182, bl. 272.
Uitpanden van huisgeld. N*. 183, bl. 272.
Bezetting door Utr. burgers. N*. 184, bl. 272.
Regtvordering van den schout van Noordelooa
tegen Utrecht. N\ 185, bl. 272.
Bezetting van Utr. burgers. N°. 186, bl. 273.
Euiterschulden. No, 187, bl. 273.
Geschil tusschen Goijert de Coninck en Wolter
Smullinck. N°. 188, bl. 273.
Geschil tusschen Kampen en Zwol. N°. 190, bl. 273.
(Zie N\ 186). N°. 189, bl. 273. Geschil tusschen Kampen en Zwol. N°. 191, bl. 274.
Geleide der Utr. gedeputeerden naar Overijssel
N°. 192, bl. 274.
Euiterschulden, N*. 193, bl. 274. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. v. Utrecht
0 1
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Utrecht,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
15.
i 12, 'sHage.
26, Utrecht. 28.
2.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
raacl v. Holl. enz
biss. v. Utrecht Utrecht.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
7!
Dec,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
7.
(?). 9, Hasselt.
10. 11.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
i
biss. v. Utrecht.
Utrecht. Zwol.
3 staten v. Utr.
Utrecht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
18,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
15, Hasselt.
19.
23, Deventer.
29, b
» 30.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
biss. van o
Utrecht. biss. van » gedep, der staten van Utrecht, biss. van » |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Geschil tusschen Kampen en Zwol. N\ 194, bl. 275.
Uitvoer van koorn. N°. 195, bl. 275.
Belegging van kapittel-generaal. N°. 196, bl. 275.'
Verzoek om reis-en verblijf kostcn N°. 197, bl. 276.
Geschil tusschen Kampen en Zwol, N°. 198, bl. 276,
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
15 kapitt, v.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
II.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
37^
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
REGISTER.
|
|||||||||
|
A.
Abcoude, 47. 228. 268,
Adolf van Bourgondie, 12,
Adriaan v. Utrecht, Mr., 6. 115, 122.
253.
Aechte, wed. van Jacob van Vallado- lid, 272.
Albrccht van Saxen, 163. Alkemade, Hendrik van, 221. 231. Alhnaar, 227. Alkmaar, Willem van, 265. Alostanus, Theodorius Martinus, 225. Ambrosius, 224. AmeicUy 124. 125. Amerongen, 60. 110. 111. 217. 218. 260. 272.
Amerongen, Belij weduwe van Antlio- nis van, 255.
Amersfoort, 35. 39. 95. 123. 128. 129. 130. 131. 235. 240. 241.
256. 257. 263.
Amsterdam, 42. 101. 127. 131. 266. 272.
S. Andreas, 224. Andries Andrien, rentmr. v. Bewester Schelde, 30.
Anloe, 50. Aniwerpen, 163. 252.
Apelteren, Jacob, 224. 229. 230. 252. 274.
Arnhem, 29. 60. 79. 98. 99. 151. 181. 229. 239. 240, 242.
Arnhem, Wijnant van, 18. 20. 103. 104. 198. 204. 235. 236.
Arnoldus Alijt, 242. Arnss, Heyn, 42. Arnt van Utrecht, 14. Arragon, konink v., 135. |
|||||||||
|
Asperen, 14.
Asten, 28.
S. Augustimis, 224.
Augustijn, Mr., 134, 135.
B.
Baden, 195.
Baex, Jan van, 14.
Baexen, Wouter van, 32.
Barent Gerbrents, 137.
Bartholomeusz., 17111001, 242.
Batenburg, 32.
Bauline (Guido van den) gr. v. Mon-
thenell, 12.
Bensc/wp, 109. 250. Benthem, graaf van, 69. 75. 83. Berghes, Is. de, 23. S. Bernard, 268. S. Bernardus, 240. Bergen, heer van, 17. 18. 31. 66. 132.
Berghe (Berckum) Lodcwijk van, 221. 222. 223. 226.
BergJieyck, 28. Besaticon, 55. Beyll (Byel) Ylrich, 1. 53. Beverweerdt, heer v., 228. Blankenborch, 82. Bochoven, heer van, 14. Bohwerd, 172. Bommel, 79. 236. 258. Bon, 234. 253. Bor, Jan, 274. Bornenvreede, 264. Borch, Hendrik van der, 246. 262. 274.
Bossclte, 55. Bosch, Pieler van den, 205. |
|||||||||
|
Bourgondie, 17. 19. 54. 55. 135. 146,
170. 216.
Bourgondischen, 19. 20. 48. 58. 171. Braband, 23. 25. 32. 55. 119. 275. Breda, Johannes, 263. Brederode, heer van, 126. 127. 233. 258. 266.
Breesc/i, 11. Brenl-elen, 268. Brugghe, 87. 115. 118. Brugghen, Willem ter, 60. Brtmynck, Gerardus, 260. Brunswijk, hertog van, QQ. Brvssel, 66. 109. 116. 211. 244. 252. 253.
Bueckhorst, "Willem van den, 231. Buren, 32. 139. Buren, graaf van, 134. 138. 243. 245.
Buren, gravin van, 135. Busleyden, Jeronimo van, 176. Bussche, Herman ter, 253. Buys, Weyn, 272. C.
Carpi, graaf van, 235.
Castilie, koning van, 113. 114. Chievres, heer van, 11. 14. 17. 31. Christoffel, markgraaf van Baden, 194. Chymay, heer van, 14, Claesz., Pieter, 230. Cobbell, Francois, 170. Coenen, Mr. Jacob, 254. Coeninck, Trederik de, 274. 275. » Goijert de, 47. 145, 263, 271. 273.
Collaert, Hendrik, 235. 238. Consalvo, Pinto, 230. Cornelisz. Vincent, 241. |
|||||||||
|
295
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
EEGISTER.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Gorrenod, Laurens van, banreheer
van Monteny, gouv. van Bressc, 12. Gouda, 86. 96. 99. 101. 102.
Graaf. Hendrik de, 103. 104.
Gramsbergen, 52. 64. 65.
Grave, 23.
Grevefoirst, 14.
Grimmestein, Pieter van, 257.
G roller holte, 50.
Groningen, 43. 45. 49. 60. 63. 05.
80. 83. 92, 135. 263265. 269. Grunenbcrch, Egbert, 77.
GuUkt 23. 60.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Ense, Evert van, 124, 126. 130.
249.
Epthernach, 269. Erkelens, 103. » Hendrik, 80.
Ermel, Albert, 79. 104. Engelbert van Nassau, 155. 158. 164.
Eynspycfc, 245. Eze, Sweder van der, 226. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Covarde(Coverden), Reynald Woltersz.,
34. 39. 43.
Coulster, Mr. Abell, 17. Croll, Jacob, 11. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
D,
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Dalffzen, 61.
Dailly, Hector, 248, 252, 253.
David van Bourgondie, 178. 224.
Dedel, Johan , 110.
Deel, Jan, 227.
Deenen, 57.
Deken v. Loenen, 66.
Delfsland, 255.
Delft, 205.
Delfsche lakenen, 151.
Denemarhen, 119.
Deventer, 35. 39. 46. 47. 74. 104.
148. 164. 175. 198. 273. 274.
261. 262.
Diemen, 227. Diemerdam, 129. 145. 227.
Diepenheim, 253. Diert, Jan , 42. Dockem, Maes, 28. Dodingcrwerf', 264. Does, ters 221, 231. Don (Dou), Hendrikz., 265. Dordrecht, 32. 259. Dorr en, 28. Douay, 30. Drenthe, 34. 39. 4345. 49. 50. 57. 61. 62. 64. 65. 74. 191.
Dublioul, Laurens, 17*6. 255. Dwrslede, 26. 79. 85. 127. 131. 177. 178. 186. 193. 212. 213. 228.
232. 275.
Duvoirde, Jan van, 103. 109. 117. 126.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
F.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Ealquier (Folquir, Folequier) Johan,
heer van Comenailles, IS. 19. 20.
22. 230. 233238. 241.
Fevre,'Eolant de, 29. 31. Floris van Egmond, 710. 13.16. 21. 24. 29. 30. 32. 66. 173.
221. 231.
Florisz., Gerrit, 250. Focx, Jacob, pens, van Antwerpen, 6. 7. 13.
FranMiuizen, 270. Frans I., koning van Frankrijk, 116. 118. 119. 135. 138. 205. 20S.
211.
Frankrijk, 1. 150. 199. 202. 205. Frederik van Baden, 162. 225. Frederik van Blankenheim, 64.261. Fredcrik van Egmond, 21. 24. 163. Freyse van Dolre, Bernt, 73. 130. » » Jacob, 263.
Friesen, 132. 135.
B-iesland, 61. 62. 101. 110. 131. 132. 134. 138. 139. 170. 172.
173. 174. 198. 221. 241. 2G4.
265.
Fye, 272. Fynes, Bertran de, 80. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
II.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Haarlem, 42.
Haeften, Otto van, 258. 266. 275.
'silage, 89. 91. 125. 134. 174. Hagen, Herman, 32. 65. 130. 157. 171. 228. 243. 257.
Haghcn, Hendrik, 34. 39. Hair, Bernd van der, 274. Ham, ier, 87. Ham, Frederik Vyten, 84. 88. 94. 122.
Haneton, 31. Harderwijfc, 32. &6. Harlingen, 136. Hasselt, 171. 172. 174. 273. Hamverden, 43. Hcerman, Cornells, 221. Helkop, (Boycop) 259. 272. Heikopertcater, 272. Hellen, Gosijn van der, 59. Hemert, 217. 256. Hemei't, Joost van, 218. Hennep, Pieter, 197. Hcnricus, 138. Hendrik, hertog van Brunswijk, 53 55.
Hendrik van Nassau, 12. 5355. 183185. 187. 189. 198. 200.
206.
Henegouwen, 30. Hertogenbosch, 126. Her war den, 236. Hocmen, Gerrit van, 255. Hoet, Johan, 50, Holland, 7. 17. 2325. 54. 55.79. 84. 85. 85. 87. 89. 90. 91. 94.
95. 97. 101103. 114. 181.
134. 135. 137. 150. 168. 170.
173. 174. 221. 223. 226. 227.
231. 241. 246. 248. 249. 252.
258260. 268. 273. 275.
Eoncoop, 8488. 9093. 95. 97. 102. 103. 107. 110. 114. L15,
118. 120122.
Honthorst, Jan van, 221. 331, |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
G.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
K.
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Echten, Johan, 226.
i Boclof, 226.
JEem, 257. JEemland, 142. Egmond, 138. » Albert van, 32.
» graaf van, 138.
Egmondschen, 66. 135.
Einde, Johannes van der, 253. Eindhoven, deken van, 115. Mmbden, 50. 51. Emmenes, 258. Enge, Bernt Uyten, 33. 65. 73. 77,
80, 90. 100. 102. 130. 149. 157, 228. 234. 270. Enge, Melis Vten, 274. Engeland, koning van, 78. Enkhuken, 134, 137. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Gaasbcek, heer van, 227.
Gelder (Gelre) 25. 29. 54. 60. Gelderland, 245. Gelderschen, 20. 23. 24. 82. 59. 135. 137.
Geldersche Friesen, 136. 173, Gennip, 196. Gent, 113. Gent, Hendrik van, 81. 204. 229. 244. 245. 250. 251. 255.
George van Saxen, 80. 82. 162. Gerijtsz., Claes, 145. Geysteren, 23. Gheversz, Pieter, 260, Giethoorn, 223. 226. 255. Goeiland, 255. 260. Goeijerborch, 258. Goor, 192. 198. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
296
|
|||||||||||
|
REGISTER.
|
|||||||||||
|
Maximiliaan v. Oostenrijk, 21. 155.
Mechelen, 22. 32. 251253. 272.
Meelijsz, Sijmen, 42.
Meerbeke, Jehan de, 30.
Meppel, 44. 172.
Merenborch, Jan Gerritsz. van, 77.
Micault, Jehan, 30.
Michclot, Thomas, 123. 124.
Middelhurg, 272,
Moelen, Pietre van der, rentm. van
Beooster-Schelde, 30.
Moerkcrkcn, heer van, 222. Moirman, Martinus, 250. Monchuysen, 137. Montfoort, 85. 86. 89. 101. 118. 126, 179. 233. 239. 258.
Montfoortschen, 11. Montigny, heer van, 116. 118. 126. Monsiou, Jan van, 170. Monijou, 268. Midden, 24. 127. 145. 232.
Mulart, Zeyn, 171. 172. Mimster, 60. Mijnden, Melys van, 128.
i) Olof van, 192. N.
Nachtegael, Philips, 221. 231.
Naarden, 127. 145.
Namur, 30*
Nassau, graaf van, 28. 31. 116,
119. 143. 166. 176. 227. 228,
256.
Naturelli, Philibertus, 224. Neder-Betmce, 274. NicJdevecht, 268. Nisse, Frederik van der, heer van Male, 24.
Noordeloos, 273. Normant, Guillaume, 134. Noyon, 205. Nyehrugge, 37. 210. Nyenkircken, Thomas van, 77. Nyenrode, 236. Nyerop, 230. » Nieuw, 60. 79. 189. 193.
194. 202.
O.
Odon (Odou), Hendrik, 265.
Ommelanden, 43. 44. Ommen, 61. 62. 171. Oosterzee, 264. Oost-Friesland, 49. 50. 57. 67. » graaf van, 62. 63. 75.
Opsterland, 172.
Opzaterland, 264. Oranje, prins van, 116. OrcMes> 30. |
|||||||||||
|
Boom, 39. 42. 243. 248. 249.
Hoorn, Maximiliaan van, 144. 146. 147.
Hoornsche lakenen, 137. - Horst3 Alfart van der, 145. Ilorst, ter, 178. J.
Inchevoirt, 249.
Jaarsvelt, 124126. 150. 168. 169.
173. 174. 179. 246. 248.
Jacobz, Frederik, 33. » Govert, 42.
Jacob , aartsbisschop van Trier, 1. 194.
Jan van Bergen, 1214. Jan, hcrtog van Kleef, 263. Jan, hccr van Montfoort, LI. 16. 17. 21. 22. 39. 63. 76. 106. 142.145.
147. 193. 194. 210. 211. 217.
247. 253. Jan van Woerden, heer van Vliet,
84. 87. 92.
Jan, heer van "VYijsch, 71. 72. Jansz., Roelof, 230. » Hendrik, 243.
Jttcrsum, Eoelof van, 254. Jutfaas, 59. 81. 246. K.
Kampen, 35. 39. 46. 47. 74. 141.
148. 171. 175. 190. 260. 261.
267. 269. 270. 271. 273276. Karel, hertog van Gelder, 1. 2. 132.
135. 138. 141. 143. 155. 158.
164. 166. 170. 171. 181. 184.
187. 188. 191. 198. 199. 206.
207. 222. 223. 225227. 228.
234236. 238. 240. 246. 250.
265. 266.
Karel van Oostenrijk, 26. 30.136 138. 234.
Keppel, Johan van, 244. Kessel, 23. Keulen, 23. 60. 99. 135. 187. 234. 257. 265.
Keulen, aartsbisschop van, 237. Key, Karel, 233. Kinckliorst, 62. 64. 65. Kleef, 60. 99. 264. Kleefschen, 5. Koevorden, 27. 4347. 49. 50 52. 56. 63. 64. 67. 75. 82. 261
264. 269. 271.
Koningsberg, graaf van, 83. Kortehoven% 268. Koten, 111. Kuik, 78. 79. Kuilenburg, 125, 126. 219. 224. 254, |
Kuinre, 84. 169173.
Kryss, Johan van, 1. 18. 20. Kynon, Willem, 151. L.
Lalaing, heer van, 119.
Langen, Johan van, 148. Lantscroen, Gijsbert van, 77. Lammersz., Jan, deken van West- Friesland, 243.
Lap van "Waveren, 225. Lekdijk, 254. Leech, Oosterleeck, 213. Leenhard, heer van Swartsenburch, 230.
Leerdam, 14. 139. Leemmrden, 134. 137. Leeuwen, Albert van, 147. 270. » Gijsbert van, 77.
Leeuwenburg, heer van, 231.
Leiden, 86. 101. 105. 231. Leidsche lakenen, 137. Lemmer, de, 173. Leo, paus, 133. Leodegarus, 248. Leonardus, kan. van Aken, 234. Leusden, 244. Leijerdorp* 221. LicJitenburg, 247. Lille, 30. 31. Litauwen, 194. 195. Loc/cen, 14. Lockhorst, Herman van, 192195. 197.
Loenen, deken van, 32. Loendersloot, 128. Loo, Albrecht, 241. Louwerijsz, Jacob, 230. Luden, proost van, 236. Ludik, bisschop van, 237. Ludik, 60. Luik, officiaal van, 234. 235.
Luymel, 28. Lyrojpy 28. M.
Afaarheze) 28.
Maarseveen, 223.
Maartemdijk, 29.
Maastricht, 189.
Mar ken, 171.
S. Martinus, 248. 249. 253.
Matenes, Jan van, 266.
Matheeusz, Jan, 272.
Margaretha van Oostenrijk, 8. 15.
16. 18.20.21.24.26. 107.109.
Mastebroek, 271. Maximiliaan van Hoorn, heer van Gaasbeek, 6. 7, 13,
|
||||||||||
|
297
|
|||||||||||
|
REGISTER.
|
|||||||||||
|
I Spillen, Hendrik van, 148.
Spijkerskamp, 234. 235. 238. Stallingwerf, 172. Suchtelen, Pieter van, 18. 19. Swartsenberch, Willem van, 78. Sweder van Kuilenburg, 73. Sijmens, IJm, 42. Sijrapi, de heer v., v. Bergen, 11.17. Sijmpoill, heer van, 14. T.
Taets, Hendrik, 227.
» Griet Claes, 43.
Themseke, Jaques de, 30. Thijsz., Adriaan, 258. Tiaerd, 1721. Toern, Gerrit van, 240. 274.
Torn, Bernt van den, 270. Tiel, 79. 235. Tielrewaardy 258. Tingeradeely 172. Torek, Lubbert, 79. 255. 256. Tuyl, 14. 266. 273. Ticente, 5. 34. 39. 44. Tyel, Jan van, 76. Tymansz., Cornelia, 229. U.
Ulm, Casper van, 78.
Urckum, Gerrit van, 231. V.
Vaart, de, 14. 18. 20. 22. 60. 228.
Valenciennes, 30.
Fecht% 271.
Vecht, Jan over de, 77.
Fern, 263. 264. 272.
Veen, Ludolf van, 39. 40.
Veer, Evert de, 17.
Veluwe, 124. 172. 239.
Venlo, 14. 23.
Venrode, Anthonis, 165.
Vreeland, 47.
Vianen, 6. 7. 8. 167. 168. 174. 259.
Virssen, 236.
Vlaanderen, 29. 30.
Voerde, Jan van, 77.
Voerdt, Goijert van, (Voerde), 77.
274.
Voert, Valentijn van der, 255. Vollenhoven, 39. 4.4. 70. 93. 144. 195. 221223. 225. 226.
Voppe, Jacobsz., 76. Vullinck, 32. W.
Wageningen, 151.
38
|
|||||||||||
|
Bolde, 49. 50.
Boo, 23.
Bomen, 42. 119. 160. 263.
Bossum, Willem van, heer v, Soelen,
151. 163.
Budolf van Anholt, 24.
Budolf van Diepholt, 11. Eutenberge, Adolf, 34. 39. Euysch, Alfer, 82. » Jan, 262.
s Jan A'lfersz., 77.
» Pieter, 230.
Buyssen^ 195. Bijn, Jan van, 253. Mijndijk)m2Sl233. S.
Sael,?Willem, 77.
Salland, 34. 39. 44. 45. 67. Salsborch, Hendrik, 140. Savoije, 268. Saxen, hertog van, 75. 116. 134.
Saxische raden, 137. Schelde, Bewester, 25. » Beooster, 25. Schenk, Jorien, 270. Scherpenzeel, Johan v., 239. 240. » Palinck van, 172.
Schoeten, Gerrit van, 17.
Schoonhoven, 32. 33. 92. 96. 97. 101103. 107. 109. 116. 124.
225.
Schoten, IJsbrantAvan, 231. Schot, 137. Schotten, 136. ScJiottericerf, 264. Sculenborch, 271. Scuytgen, doctor/252. Seldeneck, Frederik van, 180. Sevenaar, 250. S. Severus Sulpitus, 249. Simonsz., Simon, 76. Sixz, Marcus, 171. 172. 174. Stael, Pieter, 272. Steemcijk, 82. 169. 170. Stellingei'werf', 264. Sloet, Falkir, 226. Sloot, Willem, 226. Sluts, 115. Snellenberch, Jacob, 77.
Smalinger, 172. Smullingh, Wolter, 263. 271. 273.
Spanje, 138. 199. 224. p koniDg van, 145. 147. 148.
152. 153. 155157. 159161.
164. 166. 167. 173. 179. 180. . 183. 186. 187. 200. 201. 206
208. 210. 217. 226. 227.
Sparendam, 232. j> prina van, 126,
|
|||||||||||
|
Otto, deken, 3942.
Oudemter, 32. 87. 96. 101. 117. Ouden-Bosch% 189. Oud-Munster, proost van, 107. 109.
Overeem, graaf van, 83. Overkempt, graaf van, 65. Overijssel, 1. 11. 37. 47. 67. 86. 93. 124. 142. 145. 154. 156. 165.
166. 170. 178180. 184. 185.
191. 240. 253. 265.
P.
Pallant, 224.
Paludanus, 225.
Pape, Jan de, Jacobsz., 254,
S. Paulinas, 249.
Paulus, 131.
Philips van Bourgondie, 11. 163.
181183.
Philips, bastaard van Bourgondie, 146. Pieck, Jacob, Hermansz., 245. Pieter, Hans, 235. Pietersz, Ghijsbrecht, 245. v Symon, 42.
Poitiers, Charles, 129. Bohbroek, 109. Portsheim, 195. Portugal, 230. Pot, Jacob, 77. Pottelsberge, Lievin de, 30. Prieselichoven, 32. Procijs, Bernt, 77. Pruissen, 192. Buikuip, 95. 96. 150. 168. 174. B.
Ravestcin, beer van, 14.
Eeael, Johan van, 149. 235. Rechteren, Adolf van, heer tot Al- melo, 34. 39. 43. 49.
Rede, Adriaen van, 6. 34. 39. 261. Reenen, 35. 39. 48. 56. 73. 80. 103. 104. 117. 124. 132. 241. 263.
Benier, bastaard v. Gelder, heer te Stuffen, 243.
Bemkis, Jacob Pieter, 42. Memunde, 23. Benen, Jan van, 263. Benesse, Frederik van, heer v. Male, 113. 255.
Benesse, Jan, van Benauwen, 16. 21. » Jan, van AVulven, 21. 39.
Eifflart, Nicolas, 30. Bobrecht van der Mark en van Aren- burg, burgg. van Brussel, 241.
Boedenborch, Goijert van, 59. 147. d Johan van, 59. 247. Eoelof van Munster, 4346. 48.
50. 57. 6165. 67. 69. 70.
II.
|
|||||||||||
|
298
|
|||||||||||||||||||
|
REGISTER.
|
|||||||||||||||||||
|
JFaggenom, 243.
Walraven, Jansz., 82.
Walraven, heer van Brederode, 221,
231.
Waverveen, 226. Wassenaar% 54. 55. » heer ran, 172.
Waudripont, Anthonis van, 144. 146.
147.
Weerde, 28. Weerdenborch, Willem van, 258.
Weesp, 24. 144.' Weese, Marcus, 248. 250. 251. Weibelhenger, 110. Weide, Lange en Ruiget 231. 232. WerkJioven, 111. Wei3, Balthasar van, 217. Wellemans, Gregorius, 251. 253. West-IHesland, 34. 40. 41. 75. 78. 130. 221.
8. Willebrordus, 251. 268. 269. "Willem, hertog van Gulik, 163. Willem van Montfoort, 76. Woerden, 86. 96. 97.101. Workum, 136. |
Wouter, 10.
Wijckers, Johan, 226.
Wvjk bij Duurstede, 60. 73. 74.
111. 123. 126. 132. 138. 177.
195. 197. 212. 213. 224. 225.
227.
IJ.
IJlst, 172.
IJpesloot, 145. IJsbrant uit Glint, 106. IJsendoorn, Ernst van, 39. 131. 228. IJsoe, Thomas, 7. Ussel, 26. 27. 35. 36. 39. IJsselmonde, Herman van, 34. 39. IJsselstein, 51. 96. 97. 101. 103. 139. 228. 243. 246. 250.
IJsselstein, heer van, 134. 138. 227. 248. 266. 273.
|
||||||||||||||||||
|
Zmt% 220.
Zevenbergen, jonker van, 13. 23.
Zevendonck, 28. Zoudenbalch, Evert, 262. » Gerrit, 147. d Hendrik, 147.
Zuckeroede, Gerrit, 102. 125. 227.
Zutplien, 72. 73. Zuylen v. Nyevelt, 253. » Jan van, 39. 105. 147. 163.
201. 253. 255.
* Gerrit van, 39. 147.
i Melis van, 228. 229, 234.
236.
» Steven van, 89. 106.
Zwaelff, Hendrik, 139. Zwarte Hoop, 138. Zwieten, Dirk van, 2#1. > Joost van, 258. Zwarte water, 262. Zwol, 33. 35. 46. 47. 67. 74. 82. 141. 143. 169. 171. 173175.
200. 207. 262. 273276.
Zijwekeloe, 82. |
|||||||||||||||||||
|
Zeedijlc, 268.
Zeeland, 25. 116. 241.
|
|||||||||||||||||||
|
VERBETERINGEN EN DRUKFEILEN.
|
|||||||||||||||||||
|
♦***|»$$<*^M-*-
|
|||||||||||||||||||
|
5 , Iaatste regel van boven staat: Jacop lees. Jacob.
40, N°. 549 staat: Burg., sehep. en raad der stad Hoorn aan bet kapittel van den Dom en den proost van West-Eriesland. lees: kapittel van den Dom en proost van West-Friesland aa« burg., schep. en raad der stad Hoorn. 50, » 580 f Henrik, lees: Hendrik. 105, 2di regel van boven staat; vormem, lees: vormen. 162, N°. 759 staat: 3 staten van Utrecht aan de staten van Overijssel, lees: 3 staten Van Utrecht aan de stad Deventer.
187, » 789 j Abcoude en ter Eem, lees: Abcoudo, Vreeland en ter Eem, 217, » 843 » die van Hemerten, lees: heeren van Hemert, |
|||||||||||||||||||
|
Bladz.
|
|||||||||||||||||||