UITGAVE VAN HET ZEiSTER HIST0R1SCH GENOOTSCHAP

Historische raarmverken ah dragers
van de bouwgeschiedenis van Zeist

Het landschap random
Slot Zeist

Wilhelmina met helm
in Londen

2004-1

Dr. Guido Verbeek, een in Japan geeerd Zeistenaar j -^uMet sprookje van 'de goede oude ajd' "



	*Inhoudsopgave* Het landschap rondom Slot Zeist, R.RM. Rhoen.......................3 "Het sprookje van 'de goede oude tijd' ", C.B. Labouchere..............13 Historische raamwerken als dragers van de bouwgeschiedenis van Zeist, H. Dekker.................20 Dr. Guido Verbeek, een in Japan geeerd Zeistenaar, R.RM. Rhoen.......25 Jaarverslag 2003.............................................28 Mededelingen bestuur.........................................33 Index 2003..........................................achterpagina
Seijst Bulletin ter hevordering van 4e hetmis *van de geschiedenis van Zeist* ISSN 1383-2867 Verschijnt 4x per jaar. Jaafgang 34, nurnmer 1. Maart 2004. Drukwerk: Gregorius, Zeis! REDACTIECOMMISSIE J.L. Verbeek, voorzitter. H.J. Ka!er, R.RM. Rhoen, mw. H. de Vri}er, redaGteuren. F.Th,H. Ruys, vormgever. REDACTIEADRES VOOR KOPIJ Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist E-mail: mfo@zeist-historie.nl De richtlijflen voor de auteurs zijn via de boven- vermelde adressen verkrilgbaar. POSTADRES Aanmeldingen van hieuwe donateurs en adres- wijzigingen kunnen schriftelijk warden gemeld via Postbus 342, 3700 AH Zeist en via bet e- mailadres:info@zeist-historie.nl. Giro 384 03 83 WEBSITE www.2eist-hist0rie.ni ^: . DEADLINE Bijdragen en mededelingen voor nummer 2 van 2004:15 maart 2004.

		� In het kort wordt de ontstaansgeschiedenis van het land- schap in de omgeving van Zeist geschetst en hoe daar ooit middenin een kasteel werd gebouwd omringd door parken en tuinen in de Fransc barokstijl. De Slotlaan reikte bijna tot de Amersfoortseweg. In de loop van twee eeuwen werd het gehied allengs kleiner. � Met zijn jeugdherinneringen geeft de auteur ons een inkijk op het leven op een buitenplaats in het begin van de 20¹"' eeuw. De oude spelling is in dit artikel bewust gehandhaafd om de lezer de sfeer van weleer te laten proeven.

-ocr page 3-

HETLANDSCHAP RONDOM SLOTZEIST - R.P.M. RHOEN

Het landschap tondom Slot Zeist

Scandinavische landijs Nederland onge-
veer voor de helft. Een ijslob, die in de
Gelderse Vallei lag, fungeerde als bulldo-
zer en duwde de bevroren ondergrond op
tot stuwwallen. Zo ontstond de Utrechtse
Heuvelrug. In de daarop volgende ijstijd,
het Weichselien, circa 10.Q0Q tot 10.000
jaar geleden, bereikte het landijs Neder-
land niet meer. Wei heerste er hier zeer
koude omstandigheden. De ondergrond

bleef het gehele jaar door bevroren. Vrij-
wel over geheel Nederland werden door
de wind njnkorrelige zanden neergelegd,
de zogenaamde dekzanden. In vrijwel

Het landschap rondom en achter
het Slot. Tekening van J. Burgin.
Collectie Bodel Nijenhuis, Universi-
teitsbibliotheek Leiden, inv.nr. P336

N162. FOTO GEMEENTEARCHIEF ZEIST

DOOR R.P.M. RHOEN

Het natuurlijke landschap
en de oudste bewoning

Het Slotcomplex ligt geologisch gezien
op de grens van de hogere gelegen Pleis-
tocene zandgronden en het laag gelegen
rivierengebied, dat in het Holoceen is
ontstaan. In de ijstijd van circa 150.000
jaar geleden, het Saalien, bedekte het

-ocr page 4-



			HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

		De loop van de Zeister Rijn tussen Odijk en Rhijnauwen. In Zeist liep deze Rijnarm tussen de Dorpsstraat en de Lageweg. GEOMORFOLOGISCHE KAART VAN ZUID-UTRECHT VAN HET GEOGRAFISCH INSTITUUT UTRECHT, HJ.A. BERENDSEN 1982

-ocr page 5-



			HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.RM. RHOEN

het gehele Kromme Rijngebied komen dekzanden in de ondergrond voor. In het gebied tussen Zeist en Utrecht Hggen ze zelfs op zeer geringe diepte: 1 a 2 meter onder het maaiveld. De grote rivieren stroomden in het Weichselien ruwweg in het gebied tussen de huidige Nederrijn - Lek en de Waal. Op de overgang van de laatste ijstijd naar de huidige warmere periode, het Holo- ceen, de laatste 10.000 jaar, veranderde het rivierpatroon. Doordat de rivieren zich in het natuurlijke landschap vaak konden verleggen en een geheel nieuwe loop vormden, is een netwerk van stroom- ruggen ontstaan van verschillende ouder- dom. Het Utrechtse stroomstelsel was gedurende ongeveer 4-500 jaar een der belangrijkste Rijnarmen in Nederland. Het Utrechtse stroomstelsel bestaat onder andere uit de Zeister stroomrug. Deze ligt tussen Odijk en fort Rhijnauwen, ten noorden van de huidige meandergordel van de Kromme Rijn. De Zeister Rijn liep met een grote boog vanaf Odijk door
	Stoetwegen en langs Zeist en boog dan af richting Rhijnauwen. Op het einde van de Romeinse tijd of het begin van de vroege middeleeuwen begon de verlanding van de Zeister Rijn, die nog tot in de 14^e eeuw in een gedeeltelijk verlande en moerassige staat bleef voortbestaan. Rond 1000 na Chr, vverden de eerste kaden en rivier- dijken aangelegd. De Kromme Rijn is in 1122 bij Wijk bij Duurstede afgedamd. Het Kromme Rijngebied is zeker vanaf het Neolithicum, 6.400 tot 3.650 jaar geleden, bewoond. Na een intensieve bewoningsperiode in de Romeinse tijd, nam de bewoning omstreeks de 5^e eeuw sterk in omvang af. In de vroege middeleeuwen, vooral in de periode na 750, zijn grote delen van het gebied weer in gebruik genomen. De nederzetting Zeist wordt het eerst genoemd in een oorkonde uit 838 van de Utrechtse bisschop Albricus in ver- band met de tijdelijke vervreemding van een aantal goederen door de bisschop
		ten behoeve van een graaf. Deze, graaf Rodger, had goederen in Gelderland aan de Utrechtse kerk geschonken en ontving daarvoor andere tegen een jaarlijkse tijns in vruchtgebruik, waaronder zes onvrije gezinnen met hun woning en land te Zeist. In 1859 werden bij de bouw van een gasfabriek nabij de Brouwerij onder andere een Merovingische pot uit circa 700 en een Karolingische pot van circa 800 opgegraven. De middeleeuwse ontginningen Aan de voet van de Utrechtse Heu- velrug, van Amerongen tot voorbij Zeist, heeft zich een bijna ononderbroken reeks engen uitgestrekt, die tot in de vroege middeleeuwen moet teruggaan. Het oude cultuurland van Zeist lag aan weerszijden van de Utrechtseweg met de bisschoppe- Hjke hof, de eng, de overgebleven brink en de kerk als centrum en met een oostelijke uitbreiding langs de Dorpsstraat, onge- veer tot Blikkenburg.


				5

-ocr page 6-



	HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

Tot in de 12^e eeuw bleven uitge- strekte gebieden tussen de Kromme Rijn- stroomrug en de Utrechcse Heuvelmg wildernis. De 'droge' stroomruggebieden waren al voor het jaar 1000 in gebruik als weiland of bouwland. De 'natte' komge- bieden, namen als Middelbroek, Katten- broek en Zeisterbroek herinneren hier nog aan, werden grotendeels in de ll^e en 12^c eeuw ontgonnen. De ontginning van her Zeister kleiland werd gestart met het blijkhaar minst dras- sige gebied tussen de oude en huidige bedding van de Kromme Rijn, meestal Zeisteroever, maar ook wel Zeisrerschoor genoemd. Deze ontginning moet nog in de 10^e eeuw hebben plaatsgevonden. De grootschalige ontginning in het zuidoosten van Zeist, te weten Katten- broek en Stoetwegen, zijn te zien als een gevolg van een bisschoppelijk initiatief onder impuls van de damlegging in de Kromme Rijn bij Wijk in 1122. Vanwege de wijzigingen, die de bouw van het Zeister Slot in de tweede helft		van de 17^e eeuw in het terrein heeft ver- oorzaakt, is binnen het terrein van de middeleeuwse ontginningen niets terug te vinden. Het vroegere pastorieland van Zeist maakt deel uit van het Slotcomplex. Uit een beschrijving in de Inventaris van de goederen van de kerk van Zeist uit 1580/82, krijgt men een beeld van de geaardheid van dit gebied: 'In den eersten tot die voom. pastorie zijn XXI mergen tandts, d'een helfte veenigh oft moerassigh weylandt, d'ander helfte hooch saver eerdich zaetlandt, tsamen aerx malcander aen een stuck ieggende [...J*. De noordoostelijke helft, beginnende direct achter de huizen aan de Dorpsstraat, was veenachtig en moerassig weiland; de andere helft, het zuidwestelijk deel, was zavel-aardig (zand- grond en klei vermengd) bouwland. Het middeleeuwse huis Zeist Over het algemeen is er weinig bekend over de oudste geschiedenis van de kastelen in het Kromme Rijngebied. Omstreeks 1400 stond er waarschijnlijk
			een veertigtal. In vele gevallen betrof het woontorens, die op een omgracht erf stonden, vaak met in de directe nabrjheid een boerenwoning. De geografische sprei- ding van de steenhuizen was opmerkelijk. Op de oudste cultuurgronden trof men ze weinig aan en dan nog bijna uitsluitend aan de rand, waar de ontginningsge- bieden begonnen, zoals Kersbergen. In de Zeister ontginning vlakbij het oude cultuurland stonden de huizen Zeist en Blikkenburg. Het voormalige Huis Zeist stond, vol- gens een kaart van Bernard de Roy uit 1677, iets ten westen van het tegenwoor- dige Slot Zeist, aan de Waterigeweg. Het Huis Zeist komt pas laat in de bronnen voor. Het is niet onmogelijk dat het kort voor 3245 is gebouwd ter vervanging van een nog ouder huis. In 1536 erkenden de Staten van Utrecht het 'Huys te Zeyst' als ridderhof- stad. Wat inhield dat de eigenaar zitting had in de ridderschap van Utrecht, dat het versterkte huis voorzien was van een gracht en een ophaalbrug en dat tot de ■

-ocr page 7-



		HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST ■ R.RM. RHOEN_____________________gjg M e © * ger van de gebenencieerde goederen in het gewest Utrecht, aan Willem Adriaan van Nassau-Odijk getransporteerd. De oude ridderhofstad Zeist moet Willem Adriaan van Nassau-Odijk in die tijd ook hebben gekocht. De aan de zuidwestkant gelegen Kok- kertshoeve, groot 14-50 ha, is in of kort na 1677 eveneens door Van Nassau-Odijk aangekocht. Nadat Willem Adriaan van Nassau- Odijk eigenaar was geworden van de bovengenoemde gronden, liet hij ter plaatse zijn Slot bouwen en beginnen met de aanleg van de tuinen en parken. De breedte van het Slotcomplex werd bepaald door de breedte van de Kok- kertshoeve: 330 meter. De lengte werd vooral bepaald door de lengte van het pastorieland. De Waterigeweg werd nog 100 meter verlengd en bij het nieuwe eindpunt werd een haaks daarop staande nieuwe weg aangelegd, die aansloot op de Blikkenburgerlaan. De lengte van de nieuwe buitenplaats bedroeg hierdoor 900 meter.
hofstad een boerderij behoorde. Van het middeleeuwse kasteel is geen afbeelding bekend. In de loop van de 17^e eeuw is het kasteel in verval geraakt. De Staten van Utrecht spreken in een akte van 28 februari 1677 over 'den vervallen en geruineerde huise van Zeyst'. Aanleg van Slot Zeist De economische hloei van Nederland tussen circa 1580 en circa 1690, heeft ook zijn weerslag gehad op het landschap. In de omgeving van Zeist brak omstreeks 1635 een periode met betrekkelijk veel landschappelijke veranderingen aan, die ruim vijftig jaar heeft geduurd. Het nog vrijwel geheel uit de middeleeuwen daterende verkeersnet werd verbeterd. Tussen 1638 en 1642 werd de Biltse en Zeister Grift gegraven en in 1653 kwam de Amersfoortseweg tot stand. Een andere ontwikkeling die tegen het midden van de 17^e eeuw begon, was het ontstaan van een groot aantal buitens.
	Dat was een gevolg van de verkoop van gecontisqueerde geestelijke goederen. Zo is Slot Zeist gebouwd op het voormalige pastorieland van Zeist. Het (voormalige) pastorieland van Zeist lag hoefvormig om de oude ridderhofstad Zeist heen. Dit rechthoekige stuk land grensde aan de noordoostkant aan het goed ("grondheerlijkheid") Zeisterstraat. De grens tussen beide goederen werd gevormd door de pal achter de percelen aan de zuidwestzijde van de Dorpsstraat lopende sloot, die in 1894 werd gedempt. Ten noordwesten grensde het pastorie- land aan de Waterigeweg. Ten zuidwesten lag de oude kerkweg van Bunnik, die de scheiding vormde met de Kokkertshoeve. Ten zuidoosten grensde het pastorieland voor een deel aan land van Blikkenburg en voor een ander deel aan land van een ander. De grootte van het pastorieland bedroeg bijna 18 ha; de lengte was 800 meter en de breedte 225 meter. Dit land was, na akkoordverklaring van de Staten van Utrecht op 16 mei 1677, op 22 maart 1681 door Wouter van Tholl, als ontvan-



			7

-ocr page 8-



	HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

Door middel van een assenstelsel bereikte men een totale monumentale aanleg van gebouwencomplex en tuinen. Op het midden van de lengteas kwam het hoofdgebouw te liggen. Aan de noordoostzijde, vvaar de as 4,5 km lang is, lagen vanaf het dorp de oprijlaan met aan weerszijden bomen en tuinen, de brug met het toegangshek en het voorplein met het bordes naar de hoofdingang. Aan de achterzijde van het Slot kwamen aan de beide zijden van de as, die daar 1,5 km lang is, geometrisch aangelegde tuinen, waterpartijen, vijvers, fonteinen, beelden, geschoren heggen, berceaus en sterrenbossen. De zichtas van Slot Zeist heeft in de vorm van Koelaan en Slotlaan zijn stem- pel op de plattegrond van Zeist gedrukt. Compleet was een barokbuitenplaats eigenlijk pas met een laan die op een kerk- toren stond gericht. De zichtas van Slot Zeist zou op de kerktoren van Houten zijn gericht. Dat zou tegelijk betekenen, dat ook de orientering van het huis hierdoor is bepaald en, gezien de strenge symmetric
		ZichtopdeslotgrachtjandevoorzijdevanSlotZeist.TekeningvanJohannesde Bosch, 1755. FOTO COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST ervan, zelfs die van de hele buitenplaats. betreft, absoluut niet uit de toon viel Het laatste valt echter slecht te rijmen binnen de zone met strokenverkaveling met het feit dat het park wat zijn tigging direct bewesten Zeist. In werkelijkheid

-ocr page 9-



			HETLANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

	van Slot Zeist. Op de vogelvluchtkaart van Stoopendaal uit circa 1718 wordt deze situatie wel aangegeven. Bij een vogelvlucht valt het accent echter bij uitstek op de illusoire weergave: het ging er meer om de grootsheid en rijkdom van de eigenaar dan de werkelijkheid weer te geven. De Utrechtseweg, de Dorpsstraat en de Driebergseweg zijn als een rechte weg getekend, terwijl deze oude weg juist in het dorp een golvende beweging maakt. Van groter belang zijn de twaalf tekenin- gen van Johannes de Bosch, gemankt tussen 1750 en 1755. Zij geven goed weer hoe het park zich sinds de aanleg had ontwikkeld. Invloed van de Evangeli- sche Broedergemeente Bijna zeventig jaar lang was het Slot in bezit van het geslacht Van Nassau. In 1745 werd Cornelis Schellinger er de nieuwe eigenaar van. Deze was lid van de Evangelische Broedergemeente. Hij gaf de grond voor het Slot, gelegen binnen het carre Zinzendorflaan, Karpervijver,	Lageweg en Waterigeweg, in gebruik aan de Broedergemeente voor de bouw van woningen voor haar leden en voor de bouw van een kerk. Ook kwam de begraafplaats van de Broedergemeente binnen dat carre te liggen. Met de aanleg van de twee pleinen waaraan de kerk en de huizen verrezen, werd in 1748 begonnen. De aanleg van de pleinen werd nooit geheel voltooid. In 1973 werd nog een vleugel aangebouwd op het Broederplein voor huisvesting van de Rijksdienst voor Monumentenzorg. Door de komst van de Broederge- meente deden zich wijzigingen voor in de sociaal-economische structuur en in de bevolkingsomvang van Zeist. Tot die tijd was Zeist een agrarisch dorp. In de Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden uit 1772 leest men: 'Dock voornaamelijk is deeze plaats, in onzen teef tijd, vermaard geworden, sedert dat de Broe- dergemeente der zoogenaamde Hernhutters zighier, in hetjaar (746, heeftgevestigd.'
vormde dan ook niet de zichtas, maar de kavelindeling de bepalende factor. Slot Zeist vormde destijds de enige bui- tenplaats in het Kromme Rijngebied, die met huis en al naar een concept tot stand is gekomen. Het ontstaan van landhirizen en bui- tenplaatsen kan niet los worden gezien van het laatmiddeleeuwse kasteel; zo ook Slot Zeist. Voor de omgrachting werd de Grift vergraven en het voorptein herin- nert aan een voorburcht. In 1686 was de bouw van het Slot voltooid. Wellicht is de gravure van Hendrick Hulsberg naar een tekening van Dirck Tol de oudste van Slot Zeist. Op deze gravure komt echter geen enkele aanduiding van tuin- of pleinaanleg voor. Op de Nieuwe Kaart van den Lande van Utrecht van de landmeter Bernard de Roy uit 1696, deze kaart heeft tot halverwege de 19^e eeuw als de standaardkaart van de provincie Utrecht gegolden, wordt ook geen plat- tegrond gegeven van de tuinen en bossen

-ocr page 10-



	HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

		het Broederhuis trokken veel bezoekers. In het Zusterhuis was een wasserij en een atelier voor handschoenen gevestigd In 1834 richtte L. Schutz een metaalgie- terij op naast de tabaks- en sigarenfabriek van C.P. Hellstrom op het Zusterplein. Het jaar daarop werd daarnaast een aardewerkfabriek opgericht door E.L. Norgaard. Later waren deze inrichtingen genummerd aan de Lageweg. Aan de in 1774 door G. van Wees opgerichte apo- theek, werd door C.E Kraeplien en W.C. Holm in 1864 een farmaceutische fabriek gelegen aan de Karpervijver toegevoegd. De aan de Waterigeweg gelegen Schip- perssloot behoort vanouds tot het Slot- complex. Tot 1930 bevonden zich daar de gemeentelijke loswallen. De losplaats was meer dan 300 meter lang. De schip- perij achtte men van economisch belang voor Zeist. De parallel aan de Waterigeweg lopende Thielselaan is in tegenstelling tot zijn pendant de Karpervijver, een wandel- pad gebleven.
De leden van de Broedergemeente verloochenden hun herkomst ait doops- gezinde en collegiantenkringen niet. Zij toonden de neiging rich af te zonderen van het wereldse, belichaamd in het landsbestuur en de rechtspraak. Zij bekommerden zich om het geestelijke welzijn; de zorg voor het aardse bestaan overlatend aan anderen. Dat verhinderde de Broedergemeenteleden niet zich in te laten met handel en nijverheid. De ongehuwde mannelijke leden van de Broedergemeente woonden in het Broe- derhuis op het Broederplein. De meeste van deze broeders waren ambachtslieden. Veel ondernemingen zijn door de onge- huwde broeders opgezet. In de tweede helft van de 18^e eeuw was in het Broeder- huis een groot aantal bedrijven gevestigd in de vorm van huisindustrie. Er werden ook een kaarsenfabriek, een zeepziederij en een zijdefabriek opgericht. Deze waren gelegen achter de huizen van het Broe- derplein langs c.q. aan de Karpervijver. Verder was er een zadelmakerij en een fabriekje van speelgoed. De winkels van			Volgens een enquete van het Staats- bestuur in 1816 had Zeist in het gebied van de Utrechtse Heuvelrug de meeste Industrie. Het was voornamelijk de Broedergemeente, die in belangrijke mate heeft bijgedragen tot de totstandkoming van deze nijverheid. Verkaveling van het Slotcomplex Tussen 1767 en 1830 wisselde het Slot meerdere malen van eigenaar. Jonkheer Jan Elias Huydecoper kocht in 1830 het Slot, dat hij in tegenstelling tot vorige eigenaren, ook ging bewonen. Hij liet in 1831 door de tuinarchitect J.D. Zocher jr. het formele park achter het Slot ver- anderen in de landschapsstijl. Het zuid- westelijk deel van het park bleef bos, het Reigersbos. De gronden waarop het Broeder- en Zusterplein, de Karpervijver en de begraafplaats van de Broedergemeente lagen, behoorden toen niet meer tot het Slot. Zij waren in 1818 aan de Broederge- meente verkocht.

-ocr page 11-

HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

Van 1867 tot 1908 was de familie
Labouchere-Voombergh eigenaresse van
het Slot. Zij verkocht het Slot c.a. in 1924
aan de n.v. Heemstede Bouw en Exploi-
tatie Maatschappij. Zes weken later ver-
kocht de bouw maatschappij Heemstede
het Slot aan de gemeente Zeist.

Voordat de gemeente Zeist tot aankoop
van het Slot besloot, was deze aangelegen-
heid al in meerdere vergaderingen van de
gemeenteraad aan de orde geweest. Op 11
September besloot men tot aankoop. Zoals
de burgemeester toen zei: 'Niet op grond
van exploitatie-overwegingen. Hoofdzaak is
monumentenzorg'^, Want de bouwmaat-
schappij Heemstede had het plan om het
gebouw te slopen en ter plaatse villa's te
bouwen. Een ander plan was om in het
hoofdgebouw een poort te maken en een
weg aan te leggen in het verlengde van de
Nassau-Odijklaan naar de Koelaan.

Sinds 1924 probeerde de gemeente
Zeist het gebouw in bruikleen af te staan,
maar de onderhandelingen met diverse
instellingen liepen op niets uit. Daarom

nog gaf in 1931 een raadslid in overweging
om het Slot voor afbraak te verkopen.

Door de gemeente Zeist werd het ter-
rein begrensd door de Zinzendorflaan,
Karpervijver, Hernhuttersingel en Wate-
rigeweg met een grootte van bijna 8 ha
aangekocht.

Het daarachter gelegen terrein bleef in
handen van de n.v. Heemstede. De hout-
opstand van het Reigersbos verkocht zij
in december 1924. Over het kappen van
dit beukenbos werden door het Tweede
Kamerlid Van Ravesteyn in 1925 vragen
gesteld aan de minister van Binneniandse
Zaken en Landbouw. De voormalige
tuinmanswoning c.a. aan de Waterigeweg
en een drietal andere percelen grond aan
dezelfde weg gelegen, werden door haar
nog voor 1929 verkocht. Het resterende
terrein wilde zij in exploitatie brengen.
Hierover kon geen overeenstemming
worden bereikt met de gemeente. Het
gemeentebestuur wilde namelijk de Koe-
laan een 300 meter verlengen en tussen de
Waterigeweg en de Karpervijver een weg

m* i % �*

De nog in landelijke toestand ver-
kerende Koelaan, circa 1925.

COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST

aanleggen evenwijdig aan de Slotvijver,
de Hernhuttersingel. In het verlengde van
de Karpervijver moest een nieuwe weg

-ocr page 12-



	HET LANDSCHAP RONDOM SLOT ZEIST - R.P.M. RHOEN

			Bronnen en literatuur � Archief van het Huis Zeist, 1677-1953; Gemeente- archief Zeist � Archief der gemeente Zeist, 1906-1945, inv.nrs. 269. 1822 en 2335; Gemeentearchief Zeist � H.J.A. Berendsen, De genese van het landschap in bet zuiden van de provincie Utrecht, een fysisch- geografische studie (Utrecht 1982) � C. Dekker. Het Kromme Rijngebied in de middel- eeuwen. Een institutioneel-geografische studie (Zutphen 1983) � RJ.F. van Drie, Inhoud en gebruik van de begrippen ridderschap en ridderhofstad in het Nedersticht gedurende de 16e eeuw. Jaarboek van het Cen- traai Bureau voor Genealogie 1986, p. 67-99 � HJ. van Eekeren, De Oude Kerk te Zeist, deel 3, p. 285-289 (Zeist 1976) � J.D.H. Harten, Landhuis en buitenplaatsen. De Win van Utrecht. Geschiedenis en waarden van het landschap in het iandinrichtingsgebied Groenra- ven-Oost (Utrecht 1992) � Ds. P. Kuijper, Vier topografische puzzles. Seijst. Nr. 1 (1980) p. 9-26; nr. 3 (1980) p. 43-71 � Meta A. Pnns-Schimmel, Het Slot Zeist. De Wood- stede doorde eeuwen heen. Nr. 40 (1978) p. 50- 72 � R.P.M. Rhoen, Slot Zeist door de eeuwen heen. Zeist '86. p. 4, 5 � R.P.M. Rhoen. Griftesteijn: ridderhofstad of boere- hofstede? [...]. Seijst. 1999. Speciale uitgave. � M.A. Schimmel en C.L. Temminck Groll, Het Zus- terplein en het Broederplein te Zeist. Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond. Nr. 1 (1970) � Jhr.dr. H.W.M. van der Wyck, De Nederlandse buitenplaats. Aspecten van ontwikkeling, bescher- ming en herstei (Alphen aan den Rijn 1983) � De Zeister Courant, november 1924-oktober 1925
komen. Deze geprojecteerde, maar nooit aangelegde, weg werd in 1933 Godfried van Seystlaan genoemd. Het betreffende terrein van ruim 8 ha werd daarop door de gemeente in 1929 aangekocht. Bij de expioitatie van het bouwterrein door de gemeente was er voor de gemeente meer garantie dat de bebouwing op passende wijze zou aansluiten op de historische omgeving. In 1931 nam de gemeente nog een stuk grond van 3.300 m" aan de Waterigeweg om niet over van mevrouw E.M. van der Torren-Baumann. De daarop staande gebouwen zijn in verband met de aanleg van de Hernhuttersingel in 1932, gesloopt. De Koelaan werd in hetzelfde jaar doorgetrokken. Door de toenemende belangstelling voor openluchtsport in de dertiger jaren van de 20^L eeuw in Zeist ontstond een gebrek aan sportvelden. Burgemeester en wethouders stelden aan de gemeenteraad voor een sportterrein in te richten achter het Slot tussen de Koelaan en het Filoso- fenlaantje: 'aangezien de bestemming welke
		het thans verkrijgt, slechts van tijdelijken aard is. Het terrein dient zijn oorspronke- lijke bestemming te behouden, omdat het voor de gemeente van belang is, indien zij nu en in de toekomst de beschikking heeft over voor bebouwing geschikte terreinen De gemeenteraad ging met het voorstel in 1941 akkoord. In latere jaren werd het sportcomplex uitgebreid. Het oude cultuurlandschap ten zuiden van de lijn Utrechtseweg-Driebergseweg is met name in het zuidoosten, ten oosten van de Koelaan, op de sportvelden en het volkstuinencomplex na, nog geheel intact. Hier vormen de aanleg van Slot Zeist en de buitens Blikkenburg en Wulperhorst met him wegen, lanen en waterlopen een hechte samenhang, vvaarbinnen zowel opgaand parkbos als open weiden en akkerland sinds de middeleeuwen in verschillende fasen van ontwikkeling tot een gebied met hoge landschappelijke en cultuurhistorische waarden uitgroeide.

-ocr page 13-

HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TUD" - C.B. LABOUCHERE

Het sprookje van 'de goede oude tijd'

MR C.B. LABOUCHERE

Mr Charles Bernard Labou^
chere (19024988) heeft op
verzoek van zijn nicht A.J.A.
Labouchere in 1982 enkele
jeugdherinneringen opgeschre-
ven. De twee hoofdstukken
hebben betrekking op Zeist,
waar zijn beide grootouders
hebben gewoond.

Het ene echtpaar, Lahouchere-Voom-
bergh, bewoonden Het Slot, waar zijn
grootmoeder in 1908 is overleden. Ten
tijde van de "jeugdherinneringen" woon-
den er hun zoon Rene en hun dtichter
Agnes Henriette, getrouwd met jhr Leen-
dert Schuurbeque Boeye.

Zijn andere grootouders (van moeders
leant), het echtpaar Blanckenhagen-de
Bruyn, huurden van 1893 tot 1907 de

De buitenplaats Kersbergen circa 1900. In het raam Amelie J.E.M. Labouchere-Blanc-
kenhagen. Voor de voordeur haar ouders Mr. O.M. Blanckenhagen en J.M. Blanckenha-
gen-de Bruyn met haar zoontje George Labouchere. collectie gemeentearchiefzeist

-ocr page 14-



	Het Slot Zeist Dat we tijdens het leven van Grootmama Labouchere ook wel eens op het Slot hebben gelogeerd, weet ik alleen uit een aantal los van elkaar staande herin- ner ingen. Ik heb herinneringen aan Grootmama's slaapkamer waar ze ons een gouden hor- loge demonstreerde dat, na het indrukken van een knop, het uur en de kwartieren sloeg waardoor je ook in het donker kon weten hoe laat het was. Indruk op mij maakte ook de muurschib deringen in het trappenhuis die door de overheersende rode kleur mij aan rookvlees deden denken. Ook weet ik nog goed hoe door het open raam een vleermuis even in de /earner kwam toen de kinderjuffrouw, Liza Crouwel, me naar bed bracht en hoe Liza toen een schort over haar hoofd gooide, omdat zc meende re weten dat vleermuizen in je haar verward kunnen raken. En dan de wandelingen, al of niet in de kinderwagen, om de grote we' achter het Slot met als einddoel de overdekte zandbak waarin we
buitenplaats Kersbergen en verhuisden daarna naar Lommerlust. Zij doopten het huis om in Livland. Labouchere sloot zijn "jeugdherinneringen" af met een ver- standig vvoord, dat typerend is en om die reden de titel draagt van het artikel. Het genoegen om oude her inner ingen op te halen, kan men zien als een nostaigisch verlangen naar "de goede oude tijd". Strict genomen beseffen we evenwel dat die tijd heus niet beter was en minder problemen opleverde dan de tijd waarin we nu (even, alleen waren het grotendeels problemen waarvoor inmiddels een oplossing is gevonden. Ik getoof daarom dat die nos- taigische gevoelens mede hun oorsprong vinden in een wens die oude tijd opnieuw te beleven, maar dan met de kennis en de ervaring die we sedertdien hebben opgedaan en, uiteraard, zander de huidige problemen. Op die manier kan de oude tijd wel heel gunstig voor den dag komen, maar het betekent wel het verlangen naar een sprookjeswereld.		dan mochten spelen. Het zijn slechts flitsen van herinneringen, die ik niet in een geordend verband kan brengen en waarvan ik niet eens weet of ze zich in hetzelfde jaar afspeelden. Ik kan toen hoogstens 4 jaar oud zijn geweest, waarschijnlijk zelfs jonger, want toen Grootmama sderfwas ik pas 5 jaar. Ook '$ Winters hebben we wel op het Slot gelogeerd en wel met Kerstmis. Wij waren dan ondergebracht in de vleugel die bewoond werd door oom Leen en tante Foe/ Schuurbeque Boeye. Kerstmis werd namelijk met alle kleinkinderen op het Slot gevierd. In de ruime biljartkamer stond dan een grote kerstboom en in presentie van de ouderen kregen de kinderen diverse cadeaux. Om te beginnen Icregen ze alien een linnen zakje of een mandje waarop hun naam was geborduurd of geschilderd om hun geschenken in op te bergen. In aansluiting daarop kregen de kinderen en hun gouvernantes hun Christmas dinner in een aangrenzende kamer, de ouderen kregen dat elders. Toen ik, na zon kerstviering, naar bed werd gebracht,

-ocr page 15-



		HET

keek ik eerst nog even uit het raam en zag tocn voor het eerst in mijn leven een heldere nachtelijke kernel en vroeg aan onze nurse, miss Bean, wat dat voor witte puntjes in de lucht waren. Toen ze mij onthulde dat dat sterren waren, was ik diep teleurgesteld. Mede vanwege de versieringen in de kerstboom, had ik mij die heel anders voorgesteld. Voordat ze gingen slapen, kregen mijn zusters papillotten (curl rags) in hun haar en om de een of andere reden maakte mij dat jaloers. Om aan mijn gezeur een eind te maken besloot miss Bean mij ex ook een paar te geven. Of ze die expres wat te strak had aangetrokken weet ik niet, maar toen ik in bed lag deden ze me pijn. Toen miss Bean mij vroeg waarom ik huilde, durfde ik niet te bekennen dat het de curl-rags waren en zei ik: "my tears trickle so". Ik werd toen wel uitgelachen maar ook bevrijd van mijn papillotten. Toen de jongste kinderen groot genoeg waren om wat langer op te blijven reden we na de Kerstviering per rijtuig naar Utrecht terug.			begonnen de scholen weer begin Septem- ber, maar voor die maand kregen we een schoolabonnement op de tram, die sinds 1909 electrisch was en dus voor een snelle verbinding zorgde. De schooltram vertrok om 8 uur uit Zeist. Achter Livlands grote tuin en dito moes- tuin, lag een stukje bos met loof en naald- hout en tussen een paar lage heuvels was een vijver, die echter zo zuurstofarm was, dat alleen een paar ongelukkige goudvis- sen kans zctgen daar een kort leven te lei- den. Achter in de tuin, tegen het bos aan, lag een glad cementen tennisbaan die in onze recreatie een belangrijke rol speelde, aanvankelijk voor rolschaatsen en vlie- gende hollander maar weldra ook voor tennis. In het spreekkamertje op Livland lagen nog wat oeroude tennisrackets van vreemd model maar successievelijk kreeg iedereen zijn eigen tenmsracket. Wij waren ook geregeld te vinden in de moestum. Voorin, het dichtst bij de straat- weg, stond de tuinmanswoning waar de tuinbaas van Eck (voor ons "baas")
	Mijn eerste pogingen om op schaatsen vooruit te komen hadden plaats op de Slotvijver. Mijn voornaamste herin- neringen daaraan zijn koude voeten en een pijnlijke vol. Moeder kwam juist met anderen voorbijrijden en ik riep haar toe:"Yve broken my arm". Toen Moeder vroeg: "which one?", stak ik mijn rechter arm omhoog en riep: "this one". Ik oogstte geen medelijden maar veroorzaakte wel hilarkeit. Vacanties Vele jaren betekende de grote vacantie voor ons een verblijf op Livland bij onze grootouders Blanckenhagen in Zeist. Voordien ontvingen onze grootouders ons op Kersbergen, dat tegenover Livland lag, maar daaraan heb ik geen herinneringen. We vertrokken uit Utrecht zodra de vacanties waren aangebroken, in de eerste week van juli. Ik zie nog de grote gesloten paardewagen waarmee onze omvangrijke bagage werd opgehaald. Een respectabel aantal koffers, want we hleven steeds in Zeist tot begin Oktober. Weliswaar

-ocr page 16-



HET SPROOKJE VAN DE GOEDE OUDE TUD' - C.B. LABOUCHERE

	en zijn vrouw (voor ons "tuinvTomu") woonden met hun drie Heine kinderen, Jan Arnold, Arnold Jan en Bertha. Halverwege de moestuin, links, stand een oranjerie met daarvoor een broeikas waarin druiven en ook wel tomaten werden gekweekt. Aan de andere lange zijde van de moestuin, door begroeiing min ofmeer afgesloten, stond een schuur- tje annex varkensstal met twee varkens. Op dit terrein was ook een vuilnishoop voor huisvuil en een mesthoop. We moch- ten ons vrijelijk bewegen tussen de bessen- en kruisbessenstruiken am ons dan aan de vruchten te goed te doen maar werden niet verondersteld hetzelfde te doen in de aardbeibedden. Van wat vroeger tuin, moestuin en bos was is niets meer terug te vinden. Met terrein is geheel volgebouwd en de nieuwe buurt die daar is ontstaan heet Lommer- lust, de vroegere naam van het huis voor- dot Grootpapa het omdoopte tot Livland. Vroeger stond langs de straatweg op ongevcer 10 meter afstand van het grote huis het z-gn. kleine huis en daarin waren	wij, kinderen met onze kinderjuffrouwen ondergebracht. Met een eerste verdieping en een zolderverdieping was het nogal logeabel maar wel piepklein. We kregen er ook onze maaltijden die werden overge- bracht uit de keuken van het grote huis. De groten onder ons mochten beurtelings Zondags de lunch op het grote huis mee- maken, waar dan altijd kip, rijst en sla op het menu stond. Alle groenten kwamen uit de moestuin evenals de vruchten: lessen, aardbeien, frambozen, kruisbes- sen, perziken, meloenen en zelfs vijgen. Als de fruithandelaar Warmoltz met z'n wagen langskwam werden er alleen maar pruimen gckocht, Reine Victoria en Reine Claude. Veelal logeerden s vomers oom Frank en tante Sis van Lennep met (hun linderen) Sylvia en Eric bij tante Agnes van Loon op Hoog Beek en Royen. In de regel kwamen oom Frank en Eric 's ochtends naar Livland, vooral Eric, want die was evenals wij een verwoed tennisspeler. We gingen dan meteen naar de tennisbaan,	tenzij we eerst onze bijdrage moesten leveren voor het huishouden. Het kwam nogal eens voor dat baas van Eck een paar grote manden met eru>ten, tuinbonen of sperciebonen in de veranda had gezet voor directe consumptie en de inmaak, en die moesten eerst warden gedopt of afgehaald warden voordat er getennist kon warden. Deze werkzaamheden, waaraan ook oom Frank en Eric deelnamen, werden opge- luisterd door het zingen van liedjes die oom Frank ons leerde zoals: Trijn troet varkenssnoet Trijn wat is je man Mijn man is opperman, trekke z'n jas maar an. De kleinere kinderen moesten 's middags tot 3 uur rusten. Ik herinner mij goed hoe ik daaraan de smoor had, maar ook hoe blij ik was als ik daarna mijn witte matro- zenpak moest aantrekken. Dat betekende nl. dat ik met Grootmama en Moeder meemocht om visites te rijden. Er was dan bij de stalhouderij van Arkel een rijtuig

-ocr page 17-



		HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE

besteid - bij warm weer was dat een open Victoria - en er was bij gezegd dat Hoen- dervanger ais koetsier moest meekomen. Ik vond dat altijd een plezierig tochtje, laiigs verschillende buitens in Driebergen en Doom. Ik mocht naast Hoendervanger op de bok zitten en bij de huizen aanbeL len om te vragen: "ontvangt mevrouw!". Voor het geval dat niet zo was hield ik al ostentatief de kaartjes in mijn hand. Soms gebeurde het wel een of twee keer op zo'n middag dat een mevrouw wel ontving en dat betekende dan dat ik telkens 7 a W minuten moest wachten. Langer dan dat duurde een bezoek nooit. Ook gebeurde het wel dat oom Rene, die op het Slot woonde, ons de hittewagen met koetsier ter beschikking stelde om 's middags een ritje te maken. We vonden het dan heel gewkhtig als we een tijdje ook zelf mochten mennen. Meestal ging zo'n rit in de richting Bunnik en Odijk. De buitenwegen waren toen alle grindwegen met alleen in het midden een smalle strook van klinkers voor de hoefslag.	Soms ging Vader golf spelen op de Doornsche Golfclub in Driebergen en meestal ging ik dan met hem mee. Mijn voornaamste taak was dan mee te helpen met zoeken als de bal in de hoge hei was terechtgekomen. Voordat ik zelf fietste stand ik dan achter op Waders fiets op de step hetgeen altijd pijn in mijn linker kuit veroorzaakte. De golflinks lagen op het terrein van Hei- destein dat aan de familie (de Wetstein) Pfister behoorde. Zij hadden ook een prive zwembad waar we ook gebruik van moch- ten maken en waar dan de gehele familie te water ging. Eerst even langs het huts om de sleutel op te halen, en dan hadden we het rijk alleen. Onze grootouders vonden we oude mensen en toch waren ze toen ze stierven, resp. in 1911 en 1913, pas 63 jaar oud. Grootpapa herinner ik mij alleen als een grljsaard en Grootmama was op het eind van haar leven zelfs spierwit. Grootmama heb ik het beste gekend. Zij kon heel goed met kinderen omgaan en we waren erg
			aan haar gchecht. Ik heriimer me dat ik, alleen met Lous, een paar dagen bij haar op Livland heb gelogeerd en dat we ons toen uitstekend hebben geamuseerd. Zij leerde ons allerlei spelletjes en het leggen van patience en had een, ook voor kinderen van onze leeftijd (9 a 10 jaar) zeer begrijpelijke sense of humour. Er was een zeer nauwe band tussen haar en onze familie, niet alleen doordat wij 's vomers 3 maanden bij haar logeerden. Als Vader en Moeder een paar weken naar Zwitserland gingen voor de wintersport, nam Grootmama haar mtrek bij ons en bestuurde daar het huishouden. Na onze avondmaaltijd in de kindereetkamer rende ik dan naar boven om met Grootmama een partij Halma te spelen. Aan het einde van de bovengang stond Grootmama dan al vaak in de geopende deur van Moeders zitkamer op mij te wachten. Het Halmaspel lag dan al klaar op tafel. Eigenlijk kwamen er het gehele jaar door wel dingen op tafel die wezen op onze band met Grootmama en Livland. Van de door

-ocr page 18-

HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TUD' - C.B. LABOUCHERE

HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE

Grootmama gemaakte jam, "trois fruits"
van bessen, frambozen en aardbeien, was
altijd een ruime voorraad in de kelder
aanwezig en de ingemaakte groenten die
we 's winters aten, waren afkomstig van
Liviands moestuin.

Ook na grootmama's overlijden gingen we
nog 's Zomers naar Livland, dat toen door
oom Willy en tame Kitty werd bewoond.
Wij werden toen alien ondergebracht in
het grote huis omdat het kleine huisje het
domein was geworden van de moeder van
tante Kitty, mevrouw d'Hamecourt; wij
zagen haar nooit. Ze bleef de hele dag
in huis, waar ze zich voornamelijk bezig
hield met het bespelen van haar piano;
niet mooi, maar wel keihard, zodat het in
de omgeving van het huis goed te horen
was. Tante Kitty, die haar geregeld bloc-
men bracht, beklaagde zich altijd dat haar
moeder uit een vorig boeket alle leeuwe-
bekken had opgegeten. Een beetje zonder-
ling was mevrouw d'Hamecourt wel
In die tijd was voor ons, kinderen, op
Woensdagmiddag de tennisbaan niet

beschikbaar, omdat er dan tennismiddag
was voor de ouderen: Vader, Moeder,
oom Willy en een aantal genodigden.
Tante Kitty speelde niet mee maar schonk
de thee in, die met de bijbehorende eetwa-
ren, op een tweeverdiepings rieten wagen-
tje naar de tennisbaan werd gereden.
Vader was berucht am zijn harde eerste
service, die echter alleen op mannelijke
tegenstanders werd afgevuurd. Moeder
had een underhand service (hetgeen voor
dames algemeen gebruikelijk was) die zo
"gesrieden" was dat de meesten er moeite
mee hadden. Vader en Moeder speelden
beide linkshandig, al hurt kinderen deden
dat rechtshandig.

De topspindrive was nog niet uitgevonden
maar zou, indien dat wel het geval zou
zijn geweest, in dit gezelschap wel niet zijn
toegepast. Een dropshot kort achter het
net kwam alleen per ongeluk voor, in welk
geval het goed gebruik was daarvoor zijn
excuses aan te bieden. De sterkste speler,
en tefen de jongste, was Arthur Quarles,
een roodharige jongeman die aan zijn
service veel effect wist te geven, hetgeen ik

erg bewonderde. Ik was n.l. in zoverre bij
het spel betrokken, dat ik als ballenjongen
dienst deed. Ik kreeg daarvoor fan Vader
een stuiver. Maar de grootste beloning was
wel als ik aan het eind van de middag, als
alle dames vermoeid en wel om de theeta-
fel waren geschaard, mee mocht spelen in
een heren double. Ik was dan zeker niet de
slechtste speler.

Na afloop wachtte mi) de taak de ballen
bijeen te zoeken en dat viel niet altijd mee,
want er was altijd een dozijn ballen in het
spel. De hoge afrastering aan de korte
zijden van de baan waren dicht begroeid
met wingerd en oostindische kers, waarin
en waartussen de ballen soms onvindbaar
schuil gingen. Er was altijd een doos met
betrekkelijk nieuwe ballen en een doos met
ballen van een oudere jaargang, de enige
u'aarmee wij als kinderen mochten spelen.

Dat waren kaal afgesleten ballen met een
onderling sterk verschillend stuiti'ermo-
gen. We wisten precies welke ballen de
slechtste waren en maakten in onze tak-
tiek van die wetenschap ook wel gebruik.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd de
import van Engelse tennisballen moeili-
jker, wat Vredestein op het idee bracht
in die behoefte te voorzien. Dat waren
gladde, onbeklede ballen die zeer hoog
stuitten en het spel daardoor nodeloos
moeilijker maakten. Wij hadden ze ook
maar gebmikten ze nooit.

De buitenplaats Lommerlust, tussen
1906 en 1980 bekend als Livland, circa

1905. COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST

■HHHHHHHHHHHi

-ocr page 19-

HET SPROOKJE VAN DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE

HET SPROOKJE VAN 'DE GOEDE OUDE TIJD' - C.B. LABOUCHERE

Grootmama gemaakte jam, "trois fruits"
van bessen, frambozen en aardbeien, was
altijd een ruime voorraad in de keldcr
aanwezig en de ingemaakte groenten die
we 's winters aten, waren afkomstig van
Livlands moestuin.

Ook na grootmama's overlijden gingen we
nog 's Zomers naar Livland, dat toen door
oom Willy en tame Kitty werd bewoond.
Wij werden toen alien ondergebracht in
het grote huis omdat het kleine huisje het
domein was geworden van de moeder van
tante Kitty, mevrouw d'Hamecourt; wij
zagen haar nook. Ze bleef de hele dag
in huis, waar ze zich voornamelijk bezig
hield met het bespelen van haar piano;
niet mooi, maar wel keihard, zodat het in
de omgeving van het huis goed te horen
was. Tante Kitty, die haar geregeld bloe-
men bracht, beklaagde zich altijd dat haar
moeder uit een vorig boeket alle leeuwe-
bekken had opgegeten. Een beetje zonder-
ling was mevrouw d'Hamecourt wel.
In die tijd was voor ons, kinderen, op
Woensdagmiddag de tennisbaan niet

beschikbaar, omdat er dan tennismiddag
was voor de ouderen: Vader, Moeder,
oom Willy en een aantal genodigden.
Tante Kitty speelde niet mee maar schonk
de thee in, die met de bijbehorende eetwa-
ren, op een tweeverdiepings rieten wagen-
tje naar de tennisbaan werd gereden.
Vader was berucht om zijn harde eerste
service, die echter alleen op mannelijke
tegenstanders werd afgevuurd. Moeder
had een underhand service (hetgeen voor
dames algemeen gebruikelijk was) die zo
"gesneden" was dat de meesten er moeite
mee hadden. Vader en Moeder speelden
beide linkshandig, al hun kinderen deden
dat rechtshandig.

De topspindrive was nog niet uitgevonden
maar zou, indien dat wel het geval zou
zijn geweest, in dit gezelschap wel niet zijn
toegepast. Een dropshot kort achter het
net kwam alleen per ongeluk voor, in welk
geval het goed gebruik was daarvoor zijn
excuses aan te bieden. De sterkste speler,
en teven de jongste, was Arthur Quarks,
een roodharige jongeman die aan zijn
service veel effect wist te geven, hetgeen ik

erg bewonderde. Ik was n.l. in zoverre bij
het spel betrokken, dat ik als ballenjongen
dienst deed. Ik kreeg daarvoor van Vader
een stuiver. Maar de grootste beloning was
wel als ik aan het eind van de middag, als
alle dames vermoeid en wel om de theeta-
fel waxen geschaard, mee mocht spelen in
een heren double. Ik was dan zekerniet de
slechtste speler.

Na afloop wachtte mij de taak de ballen
bijeen te zoeken en dat viel niet altijd mee,
want er was altijd een dozijn ballen in het
spel. De hoge afrastering aan de korte
ztjden van de baan waren dicht begroeid
met wingerd en oostindische kers, waarin
en waartussen de ballen soms onvindbaar
schuil gingen. Er was altijd een doos met
betrekkelijk nieuwe ballen en een doos met
ballen van een oudere jaargang, de enige
waarmee wij als kinderen mochten spelen.

Dat waren kaal afgesleten ballen met een
onderling sterk verschillend stuitvermo-
gen. We wisten precies welke ballen de
slechtste waren en maakten in onze tak-
tiek van die wetenschap ook wel gebruik.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd de
import van Engelse tennisballen moeili-
jker, wat Vredestein op het idee bracht
in die behoefte te voorzien. Dat waren
gladde, onbeklede ballen die zeer hoog
stuitten en het spel daardoor nodeloos
moeilijker maakten. Wij hadden ze ook
maar gebruikten ze nook.

De buitenplaats Lommerlust, tussen
1906 en 1980 bekend als Livland, circa

1905. COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST

-ocr page 20-

HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER

Historische raamwerken als dtagers
van de bouwgeschiedenis van Zeist

maar vaker tot verval van de raamwerken
hebben geleid. De draad werd opgepakt
door de vooruitziende blik , die de Raad
van Zeist zo'n 25 jaar terug had om niet
alleen de, historisch gezien, waardevolle
'objecten' te laten inventariseren, maar
evenzeer de waardevolle 'structuren'.
Deze inventarisatie had o.a. tot doel te
komen tot een gemeentelijke monumen-
tenlijst.¹

Dertig kilometer
cultuurhistorie

Deze inventarisatie leidde in 1984 tot
de verschijning van de zesdelige serie
'Zeist Groei en Bouw'. AUeen al het aan
het licht brengen van meer dan duizend
monumentwaardige objecten was specta-
ctilair, bijzonder was toch vooral de con-
clusie dat het Zeister grondgebied meer

dan zestig bestaande en voormalige bui-
tenplaatsen herbergt. Deze buitenplaatsen
zijn zonder uitzondering gelegen langs een
\^ran de vijf raamwerken, die samen een
lengte van wel dertig kilometer beslaan.
Om de 500 meter kun je zo in Zeist een
plek vinden, waar een buitenplaats staat,
of heeft gestaan.^2,3

De vijf raamwerken
van Zeist

In volgorde van hun ontstaan zijn de
volgende raamwerken te onderscheiden:

- de Soestdijkerstraatweg (langs de
Praamgracht of Pijnenburgergrift):
vanaf circa 1200.

- de Amersfoortseweg: vanaf circa 1650

- de Slot-as (Slotlaan/Koelaan): vanaf
circa 1700

IR. H. DEKKER

Motto

"Her gaat er met om werken te presenteren
in samenhang met hun tijd> maar wel om
ze in de tijd, waarin ze zijn ontstaan, aan
de tijd die ze kent - de onze - le tonen."
(Walter Benjamin. Literaturge-
schichte u. Literal urwisseschaft,
1931)

Kwart eeuw inventarisatie
en interventies

De historische raamwerken van Zeist

vormen de rode draad, door de bijna vijf-
entwintig jaar dat de schrijver werlczaam
is geweest, als hoofd Stedebouw, respec-
tievelijk Ruimtelijke Ordening in Zeist.
In die periode heeft hij de processen van
nabij meegemaakt, die soms tot herstel,

-ocr page 21-

HiSTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER

INVENTARISATIE

- de Stichtse Lustwarande (Utrechtse-
/Driebergseweg: vanaf circa 1800

- de trits: Dolderseweg/Krakelingweg/
Woudenbergseweg: vanaf circa 1900

Elk raamwerk heeft zijn eigen ont-
staans- en ontwikkelingsgeschiedenis. Ze
hebben allemaal gemeen, dat er zich in de
afgelopen drie eeuwen buitenplaatsen aan
hebben gevestigd. In zekere zin schrijven
deze raamweken de bouwgeschiedenis
van Zeist. Aantasting van deze raam-
werken betekent het feitelijk onleesbaar
maken van de historie van Zeist.^4A6

Acht aanstagen op de bui-
tenplaats als voorbeeld

Van geen van de meer dan zestig bui-
tenplaatsen is nog een gaaf exemplaar
voorhanden, ook al vend het verval vaak
geleidelijk maar daarom niet minder
onomkeerbaar plaats. Vaak gebeurde dat
volgens een vast patroon:

- afsplitsing van de overplaats

- verkaveling van de overplaats

- afsplitsing van de achtertuin

INTERVENTIE

Prikkelherstei

Bedreigende processen
en dodelijke plannen

Het hiervoor beschreven sluipende
autonome proces blijkt uiteindelijk slo-

- verkaveling van de achtertuin

- aantasting van het profiel van de weg

- afbraak van het hoofdhuis c.a.

- verkaveling van de voortuin ⁷

-ocr page 22-

HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER

OORSPRONKELIJKE
BEBOUWING SLOTLAAN

40 meter

-. - - m, - - Slotlaan ------

Normals bebouwing
winkelstraat

meter

40 met

:er

.■:;■■ ■■: -

HUIDIGE BEBOUWING

-ocr page 23-



		HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE BOUWGESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER

	- de noodzaak om buiten de huidige bebouwde kommen op termijn plek te vinden voor zo'n 2000 woningen. - het onzalige idee om de Utrechtse Heuvelrug van Huizen tot Rhenen tot biotoop te maken van het edelhert. ^10, 11,12,13 Zet waardevolle structuren op de kaart Wil je op die nieuwe ontwikkelingen voorsorteren, dan blijkt nu meer dan ooit de noodzaak van een systematische beschrijving van de Cultuur Historische Hoofdstructuur van het grondgebied van Zeist en dat van de aangrenzende gemeenten. De processen uit het ver- leden, als ook de zich aankondigende nieuwe ontwikkelingen maken het nodig de historic letterlijk op de kaart te zetten. Het operationeel maken van een betrek- kelijk nieuwe discipline als de historische geografie zal helpen een brug te slaan tussen inventarisatie(de kernactiviteit van de van de Poll Stichting) en de te verwachten interventies (plannen en pro-		cessen). De chs provincie Utrecht draagt bouwstenen aan.¹⁴ Periodiek systeem' als redengevende beschrij- ving van structuren Door de voor elk van voor de geschie- denis van Zeist kenmerkende 'perioden' stelselmatig de belangrijkste nederzet- tingsvormende 'systemen ' te 'kaarteren' is op eenvoudige wtjze een redengevende beschrijving te verkrijgen van de in de aanhef genoemde waardevolle structu- ren. Dit 'kaarteren' is het scharnierpunt tussen waarnemen en waarderen enerzijds en waarschuwen, waarmerken, bewaren en waarmaken anderzijds; het kaarteren slaat de brug tussen inventarisatie en interventies. ^1S Ir. H. Dekker b.i., (1942), Wijk hi) Duurstede, was van 1980 tot 2003 iverkzaam bij de gemeente Zeist onder andere ais hoofd Stede- bouw D.O.W., respectievelijk hoofd Riiimtelijke Ordering. Hier volgt
pend te zijn . De gevolgen zijn meestal draconischer wanneer er planmatige opzet aan ten grondslag ligt. De lokale overheid zelf heeft zich, wat dat aan- gaat, niet onbetuigd gelaten, getuige de ontwikkelingen ter weerszijden van de Slotlaan en die langs de Utrechtseweg en deels langs de Driebergseweg. ^8,9,,° Drie ontwikkelingen: transformatie gok- instel- lingen, huizen en herten In de nabije en verdere toekomst zullen er een drietal ontwikkelingen zijn te signaleren, die de draagktacht van de vijf beeldbepalende raamwerken danig op de proef zullen stellen. Die drie ontwik- kelingen zijn: - de transformatie van de Gestichten, Oorden en Kampementen (de zgn. GOK-instellingen) , met name aan de oostkant van de gemeente, nu de vliegbasis lijkt te worden ontman- teld, de gestichten in razend tempo socialiseren en de {herstellings- en conferentie) oorden commercialiseren.

				2^

-ocr page 24-

HISTORISCHE RAAMWERKEN ALS DRAGERS VAN DE

iESCHIEDENIS VAN ZEIST - H. DEKKER

een samenvatting van zijn Van de
Polllezing van 22 oktober 2003.

Noten

¹ Raadsbesluit. 1 September 1980, nr. 153

R.K.M. Blijdenstein, Zeist. groei en bouw. Een
mventansatie van waardevolle gebouwen en gebie-
den, 6 delen, Zeist, (1983,1984)
Roland Blijdenstein, Lia Geelen en Klaas de Poel,
Buitenplaatsen en Landgoederen. Een gescha-
keerd en stijlvol gebied in de gemeente Zeist.
Monumenten nr. 6 (1989); Beumer, Broekstra,
Dekker, Van Groningen. Rhoen en De Wit, Zeist
levende parel van de Stichtse Lustwarande. Monu-
menten nr. 10 (2003); speciale katern.
Illustratie: de vijf raamwerken van Zeist.
Pfjnenburgergnft/Raamgracht; Topografisch-histo-
rische documentatie, Gemeentearchief Zeist.
H. Dekker en RP.M. Rhoen, toelichting bij exit-expo
Slot Zeist: Nooit Gebouwd, Ooit Gesloopt in Zeist,
27 t/m 30 maart 2003 (30 panelen met verborgen
plannen en verdwenen panden lans de vijf histori-
sche raamwerken van Zeistl
lllustraties: acht aanslagen op buitenplaatsen;
transformatie Slotlaan.
Bestemmingsplan Zeist-West, 1973.
Bestemmingsplan Molenbosch, 1973.
Bestemmingsplan Kern-Zeist, 1967.
Een Beeldkwahteitsplan voor Zeist. L.J.M. Tum-
mers en J.M.Tummers-Zuurmond.
² Houd de rug recht, Stichting Utrechts Landschap,
de Biit, 2000.

¹³ Structuurplan Zeist, 2001.

Niet van Gisteren, Cultuur-Histonsche Hoofdstruc-
tuur voor de provincie Utrecht (2003- )
Illustratie: inventarisatie en interventies.

Bezoekadres: Het Slot Zeist, Zinzendorfkan 1 (030) 692 17 04

(Vanaf vooTJaar 2004: MiddeUaan 6)

Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting

Ook u kunt donateur worden van het Zeister Historisch
Genootschap Van de Poll Stichting (ZHG).
Donateurs ontvangen 4 maal per jaar ons blad Seijst.
De minimum bijdrage is �16,50 per jaar.
Meld u aan per post of e-mail en vermeld daarbij uw
naam en voorletters, adres, postcode en woonplaats.

Zeister Historisch Genootschap

Van de Poll Stichting

Postbus 342 , 3700 AH Zeist

e-mail: info@zeist-historie.nl

Wacht met betalen tot u een bevestiging en een acceptgirn heeft
ontvangen.

-ocr page 25-

DR. GUIDO VERBEEK (1830-1898), EEN IN JAPAN GEEERO 2EISTENAAR - R.P.M. RHOEN

Dr. Guido Verbeek (1830-1898)
Een in Japan geeerd Zeistenaat

als een van de grootste zonen van Zeist
worden beschouwd. Het is onterecht dat
zijn naam in Zeist onbekend is en in zijn
geboortedorp niets aan hem herinnert.

Guido Hermann Fridolin Verbeek
werd in Zeist geboren op 2.3 januari 183C
op de buitenplaats De grote Koppel. Zijn
geboortehuis werd in 1866 afgebroken
en nu herinnert alleen de naam van het
wooncentrum Grote Koppel in De Clomp
nog aan dit huis.

Zijn vader, C.H.W. Verbeek (1797-
1864), was onder andere burgemeester
van Rijsenburg. Zijn moeder, M.J.A.
Verbeek-Kellerman (1791-1852), was de
dochter van de drost van Zeist en woonde
voor haar trouwen in een zijvleugel van

Slot Zeist. Het echtpaar Verbeek-Kelder-
man had acht kinderen.

In 1849 werd het volgende signalement
van Guido Verbeek gegeven: lengte
1.74 m, ovaal gezicht, breed voorhoofd,
gewone neus, gewone mond, spitse kin,
blond haar, blonde wenkbrauwen. Als
jonge jongen bezocht hij de school van
de Broedergemeente. Na zijn schooltijd
leerde hij het vak van ijzersmid. In 1852
emigreerde hij naar Wisconsin in de Ver-
enigde Staten van Amerika. In Amerika
studeerde hij van 1856 tot 1859 theologie
aan het Auburn Theological Seminary'.
Voor 1856 werd hij opgeleid als werktuig-
kundig ingenieur. In 1859 trouwde hij in
Philadelphia (V.S.A.) met Maria Manion
(18404911). Uit dit huwelijk werden elf

R. P. M. RHOEN

Dit jaar verscheen in japan van de
hand van mw. Hisayo Murase het boek
'Verbeek of Japan'. Het boek is een
vertaling in het Japans van de biografie
van Guido Hermann Fridolin Verbeek
geschreven door W.E. Griffis uit 1901
en voorzien van annotaties. Verbeek is
een verengelsing van de familienaam
Verbeek. Als lezer zult u zich misschien
afvragen waarom de aandacht wordt
gevestigd op een in Japan verschenen
boek. De reden is dat het over een Neder-
lander gaat die een grote bijdrage geleverd
heeft aan de ontwikkeling van Japan in
de negentiende eeuw. Nog interessanter is
dat hij afkomstig was uit Zeist. Hij mag
naast Willem Pijper en Hendrik Marsman

-ocr page 26-



	DR. GUIDO VERBEEK (1830-1898). EEN IN JAPAN GEEERD ZEISTENAAR - R.P.M. RHOEN

			stad werd van 15 tot 17 juli bezocht. Tot 1869 woonde hij voornamelijk in Nagasaki. Als zendeling was hij erg gelukkig toen hij hier in 1866 twee broers mocht dopen. In 1869 vestigde hij zich in Tokio, sinds 1868 de hoofdstad van Japan. In Nagasaki werkte hij in een tol- kenschool. Hij sprak Nederlands, Duits, Frans, Engels en Japans. Hij leverde een grote bijdrage aan de vertaling van de bijbel in het Japans. Hij vertaalde ook de Code Napoleon, het burgerlijk wetboek. In Tokio was hij een van de oprichters en voorzitter van de universiteit van Tokio, de latere Keizerlijke Universiteit. Ver- schillende van zijn studenten bekleedden later posten in de regering. Hij was ook adviseur van de Japanse keizerlijke rege- ring. Toen de regering een keuze moest maken tussen de Engelse of de Duitse geneeskunde, werd op zijn advies twee Duitse artsen uitgenodigd om in Japan geneeskunde te onderrichten. Sindsdien hebben veel Japanse artsen een wereld- naam verworven. Voor zijn verdienstelijk werk werd
		kinderen geboren, waarvan zeker drie op zeer jonge leeftijd zijn overleden. Enkele weken na zijn huwelijk vertrok hij als zendeling van de Dutch Reformed Church of America naar Japan. In japan werd de naam van Verbeek uitgesproken als Furuhekki. Zijn vrouw volgde hem aan het eind van dat jaar. In Nederland stond hij geregistreerd als Luthers. Hij was een van de eerste zendelingen die in Japan werden toegelaten. Dat Verbeek naar Japan werd uitge- zonden had te maken met het feit dat hij Nederlander was. Nederland onderhield als enig Europees land vanaf 1640 tot 1854 contacten met Japan. De Neder- landse factorij was gevestigd op het eiland Decima in de Baai van Nagasaki. In 1854 werd japan gedwongen zijn grenzen voor buitenlandse staten te openen. In Japan veroorzaakte het toelaten van vreemde- lingen veel onrust. In een poging uitstel te krijgen, maakte in 1862 een Japans gezantschap een Europese reis. Op die reis werd een hezoek gebracht aan Nederland en deed het daarbij ook Utrecht aan. Die


26

-ocr page 27-



		DR. GUIDO VERBEEK (1830-1898), EEN IN JAPAN GEEERD ZEISTENAAR - R.P.M. RHOEN

	**'■m3^�W&i-&&**
hij onderscheiden. De universiteit van Rutgers in New Brunswick (New Jersey, VS.A.) verleende hem in 1875 het doc- toraat in de godgeleerdheid en in 1877 werd hij onderscheiden met de Japanse orde van de Rijzende Zon. Aan deze orde waren verschillende privileges verhonden. Verbeek bezocht zeker nog twee keer zijn geboortedorp. De eerste keer was in juli 1873. In 1890 bezocht hij Zeist weer. Die keer in gezelschap van zijn twee dochters. In de kerk van de Broedergemeente hield hij een lezing over het zendingswerk in Japan. Hij overleed op 9 maart 1898 in Tokio, waar hij met keizerlijke eer begraven werd. Zijn graf bevindt zich daar op de begraafplaats Aoyama. Het bericht van zijn overlijden bereikte Zeist pas vijf maanden later. R.P.M. Rhoen is werkzaam als archivaris van de gemeente Zeist en redactielid van Seijst. Hij publiceert regelmatig over de geschiedenis van Zeist.	**'■m3^�W&i-&&**

			hierboven: Het graf van Dr. Guido Verbeek in FOTO MW. MURASE (JAPAN) / COLLECTIE GEMEENTEARCHIEF ZEIST


				27

-ocr page 28-

JAARVERSLAG 2003

Jaarverslag 2003

Samenstelling van het bestuur

per 31 december 2003

ALGEMEEN

Het jaar 2003 stond in net
teken van nieuwe huisvesting.
De de Monte vertoren Stich-
ting, een stichting die als doel-
stelling heeft, voor passende
huisvesting voor het Zeister
Historisch Genootschap Van de
Poll Stichting (ZHG) te zorgen,
heeft - in nauw overleg met
het ZHG - van de gemeente
Zeist een pand aan de Mid-
deilaan 6 Zeist kunnen kopen
en het word door het ZHG
gehuurd. Hiermee komt een
lange discussie over mogelijke
huisvesting ten einde en zijn
we blij met dit ruime en mooie
pand, waarin onze collectie op
verantwoorde wijze kan worden
ondergebracht.

J.B.M.R van Grunsven*
mw. Ft. de Vrijer
J.H. Heimel

In het onderstaande legt het
bestuur verantwoording at
van de werkzaamheden van
het Zeister Historisch Genoot-
schap (ZHG) Van de Poll Stich-
ting in 2003.

BESTUUR

Per 1 September is mw. R.
Efdee afgetreden als bestuurs-
lid. Het bestuur heeft in
november 2003 afscheid van
haar genomen. In decem-
ber 2003 deelde voorzitter,
J.B.M.R van Grunsven mee dat
hij zich voor een volgende ter-
mijn niet herkiesbaar stelde. In
onderling overleg heeft hij
begin januari 2004 het voor-
zitterschap neergelegd. Het
bestuur spreekt zijn dank uit

Voorzitter
Secretaris
Penningmeeste

De commissievoorzitters:
Audiovisuele collecties
Archief en collectie
Lezingen en excursies
Public relations en sponsoring
Redactie bulletin Seijst
Tentoonstellingen

A. de Groot
J.R Molenaar
A. Steensma
R.E. van Gemeren
J.L. Verbeek
mw. K. Veenland-
Heineman

* per 13 januari 2004 vacant

voor de betrokkenheid en inzet ren, hoofd Commissie public

relations en sponsoring, en J.R
Molenaar, hoofd commissie
archief en collecties. De heren
A. Steensma en A. de Groot
zijn voor een volgende periode

die beiden hebben getoond.

Het bestuur is blij met de
benoemingen van twee nieuwe
bestuursleden R.E. van Geme-

-ocr page 29-



				JAARVERSLAG 2003

herbenoemd. Een aantal nieuwe medewer- kers voor de verschillende commissies kon worden benoemd: de dames: S. Odijk en M. Veltman-Klinkhamer en de heren R.H.M. van Ingen, H.J. Kater en F. Verweij. DONATEURS Het ZHG had per 31 december 2003 totaai 780 donateurs. De oplage van Seijst is wat hoger omdat ook een aantal instellingen, archieven en zus- terverenigingen abonnee zijn. FINANCIEN Door een zuinig beleid in de afgelopen jaren zijn de finan- cien weer helemaal op orde en kunnen diverse nieuwe initiatieven worden gehono- reerd. De gemiddelde donatie	was �19,35. Mede dankzij de gemeentelijke subsidie beslaat de totale begroting �23.890. PUBLIC RELATIONS EN SPONSORING Met de komst van Ronald van Gemeren is er meer gestruc- tureerde aandacht voor PR. Dat heeft in 2003 geieid tot hernieuwde aandacht voor ons genootschap in de pers en waren er ook inter- views via de (okale omroep. Een speciale commissie bestaande uit Ronald van Gemeren, Jaap van Zoonen en Rob van Ingen heeft een eigen website voor het Zeister Historisch Genootschap Van de Poll Stichting ontwikkeld: www.zeist-historie.nl. De informatie die hierop te vinden is, is nog summier, maar zal in de komende jaren verder	worden uitgebreid. ARCHIEF EN COLLECTIE Ria Efdee trad per 1 Septem- ber 2003 af als hoofd van de Commissie Archief en Col- lectie. Op 9 december 2003 werd de heer Hans Molenaar als nieuw hoofd benoemt, ook werd de commissie versterkt met de komst van Mw. Sinyt Odijk. Het werk aan het beheer van het archief en collectie liep enige vertraging op, door een tekort aan medewerkers. De bezoekers (en vooraf de nieuwe) die in 2003 de Van de Poll-kamer hebben bezocht waren na afloop altijd weer verrast over ons bezit. De laatste maanden van het jaar stonden in het teken van de komende verhuizing, de van de Poll-kamer moest daar zelfs	voor het publiek vanaf decem- ber voor gesloten worden. EXPOSITIES Van 20 September tot en met 5 oktober 2003 hebben de Toets en de Essentie samen met het ZHG in de tentoonstel- lingszalen van Slot Zeist een tentoonstelling onder de titel Een Overzicht georganiseerd. Het ZHG heeft de titel letterlijk opgevat en uit de fotocollec- tie van het genootschap een selectie luchtfoto's en een uniek panorama tentoonge- steld. Met hulp van Frederik Ruys zijn de foto's exposabel gemaakt door ze te scannen, te bewerken (panorama) en op groot formaat te laten printen. De tentoonstellingscommissie heeft na uitvoerig onderzoek de begeleidende teksten samengesteld. Het panorama

-ocr page 30-



	bestond uit 22 foto's, gemaakt vanaf de St. Josephkerk in 1967. De gratis toegankelijke tentoonstelling is door ca. 700 bezoekers bezocht. Vrijwilligers van de drie deelnemende organisaties hebben gedu- rende de openstelting toe- zicht gehouden en informatie gegeven. De tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt dankzij financiele steun van de gemeente Zeist (Cultureel Piarform), de provincie Utrecht en de Van Tellingen-Pul Stich- ting. Er wordt onderzocht of de samenwerking met De Toets en De Essentie gecontinueerd en uitgebouwd kan worden. Sinds 7 november zijn de luchtfoto's en het panorama te bezichtigen in de Publieks- hal van de gemeente Zeist. Zij
		zullen daar de eerste maanden van 2004 bfijven hangen. LEZINGEN Het ZHG heeft ook in 2003 weer twee lezingen georga- niseerd, die gemeten naar de opkomst zeer geslaagd genoemd kunnen worden. Op 5 februari 2003 in het Openbaar Zeister Lyceum: herinneringen aan de Waters- noodramp van 50 jaar geleden door Ria Efdee. Op 22 oktober 2003 even- eens in het Openbaar Zeister Lyceum: de betekenis van de historische raamwerken voor de bouwgeschiedenis van Zeist. Daarnaast was er de expositie 'Nooit gebouwd, Ooit gesloopt'.Het geheel werd	opgeluisterd door jonge musici van de Zeister Muziekschool. EXCURSIES Ook in 2003 zijn er weer twee excursies georganiseerd. Op 14 mei 2003 werd een (wandel-)excursie door histo- risch Austerlitz onder leiding van Rutger Loenen gehouden en op 27 September 2003 een fortenexcursie naar Weesp. Mede dankzij de Weesper Historische Kring was dit een voortreffelijk evenement. De belangstelling voor de excur- sies was als altijd zeer groot. AUDIOVISUELE COMMISSIE De jaarlijkse voor- en	najaarsfilm/dia voorstellingen onder het motto: een feest van herkenning, werden ook in 2003 weer in het Figi theater gehouden, de belangstelling daarvoor blijft onverminderd groot. In oktober konden meer dan 400 bezoekers welkom geheten worden. Op 30 aprtl werden er weer in samenwer- king met het Zeister Oranjeco- mite filmvoorstellingen in Figi, een doorlopende videopresen- tatie en een quiz in een kraam op de Oranjemarkt gehouden. Op verzoek van enkele verzor- gingshuizen en buurtvereni- gingen werd door Jan Willem van Scherpenzeel en Piet Goedhart een zestal film- en diapresentaties gegeven. Op de opendag ter getegenheid van het 125-jarig bestaan van


30

-ocr page 31-

:><*�.^r '*■

*-t***"-*i^>-/*r',

».��■'

**_fy

* ?

«*

Groepsfoto van de deelnemers aan de jaarlijkse vrijwilligersbijeenkomst op 20 november 2003. foto zhg

-ocr page 32-

JAARVERSLAG 2003

de Zeister Brandweer werden
eveneens diverse voorstellin-
gen gegeven.

De commissie is bezig met het
foto/dia-archief te digitalise-
ren. In de toekomst zal dit deel
van de ZHG coflectie dan ook
beter toegankelijk zijn.

SEIJST

Het bulletin is in 2003 vier-
maal verschenen, waarvan het
laatste nummer net in januari
2004 bij de donateurs werd
bezorgd.

Twee speciale uitgaven trok-
ken veel aandacht, Seijst
2003-111, het speciale nummer
in samenwerking met de Com-
missie Open Monumentendag
en helemaal gewijd aan de
Monumentendag. Besloten is
dit tot een jaarlijs terugkerend
verschijnsel te maken.
De andere uitgave was een

Middellaan werd samen met
de ontvangers van de de
Monte verLoren Penning en
de bestuursleden van de de
Monte VerLoren Stichting van
een heertijk buffet genoten.

TEN SLOTTE

Het bestuur is veel dank
verschuldigd aan alfe mede-
werkers die in het jaar 2003
hun medewerking aan aile
werkzaamheden en activitei-
ten weer belangeloos hebben
verricht. Het kan niet genoeg
benadrukt worden dat een
vrijwiliigersorganisatie, zoals
het Zeister Histortsch Genoot-
schap Van de Poll Stichting
dat is, geheel afhankelijk is
van de inzet en betrokkenheid
van alien en daarom nogmaals
dank.

Onze dank gaat ook uit naar
de donateurs, de gemeente

Zeist, voor de subsidie die
het ZHG jaarlijks ontvangt,
de directies van Figi en het
Openbaar Zeister Lyceum, en
de plaatselijke media, die ons
weer ondersteunden om onze
doelstelling: "het bevorderen
en verbreiden van de kennis
omtrent de geschiedenis
van Zeist en wat daarmede
verband houdt, aismede het
aankweken van belangsteliing
daarvoor in ruime kring", te
bereiken.

speciale editie van Seijst en
geheel gewijd aan het hon-
derdjarig bestaan van het
Christelijk Sanatorium. Deze
uitgave werd mogelijk gemaakt
door een financiele bijdrage
van de Raad van Bestuur van
Altrecht.

Aan het einde van 2003 had
de redactie een behoorlijke
buffer aan artikeien, maar
bijdragen zijn en blijven altijd
welkom.

BIJEENKOMST

BESTUUR EN

MEDEWERKERS

De jaarlijkse vrijwilligersbij-
eenkomst werd in november
2003 in het restaurant van het
Sanatorium gehouden. Na een
(historische) rondleiding over
het terrein en interessante
diapresentatie over het 'spoor'
in Zeist en het pand aan de

Namens het bestuur,
Flora de Vrijer, secretaris

Zeist 30 januari 2004

-ocr page 33-



				MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR

	*Mededelingen van het bestuur*

*Bestuur* De voorzitter, J.B.M.P van Grunsven, heeft zich niet herkiesbaar gesteld voor een nieuwe bestuursperiode. In onderling overleg heeft hij begin januari 2004 het voorzitterschap van het Zeister Historisch Genootschap Van de Poll Stichting neergelegd. Boudewijn van Grunsven is meerdere jaren bestuurslid geweest en heeft ruim drie en een half jaar aan ons Genootschap leiding gegeven. Gedu- rende deze periode heeft hij blijk gegeven van grote betrokkenheid en inzet. Hiervoor spreken wij onze dank aan hem uit. Mw. Fl. de Vrijer is door het bestuur als voorzitter a.i. benoemd. *Verhuizlng* Alle voorbereidingen voor de verhui- zing naar de Middellaan 6 verlopen naar wens.
		De de Monte verLoren Stichting heeft zich bereid verklaard alle verbou- wings- en inrichtingskosten voor haar rekening te nemen. Het pand wordt verbouwd en geschikt gemaakt voor het opslaan van onze waardevolle collectie (o.a.een goede klimatisering en beveiliging), een goede werkplek voor de medewerkers, vergadermo- gelijkheden voor het bestuur maar vooral een goede studiemogelijkheid voor onze bezoekers. Op dit moment wordt de gehele col- lectie geinventariseerd en waar nodig schoongernaakt. Zoals het er nu naar uitziet is de verhuizing in februari/maart 2004. Wanneer de officiele opening is wordt nog nader bekend gemaakt. *Website* In het vorige nummer is u de intro- duce van de website: www.zeist-
			historie.nl gemeld. Het blijkt dat nu veel meer mensen dan voorheen ons weten te vinden met hun vragen en al diverse nieuwe donateurs hebben we op deze manier mogen verwelkomen. Aan u alien de vraag, wilt u zoveel mogelijk mensen in uw omgeving op onze website wijzen. Wij zijn inmid- dels bezig om nog meer informatie via de website ter beschikking te stellen.

			*Wilhelmina met helm in Londen* Het ZHG heeft van J.L. Westerhof een zilveren "Wilhelmina" gulden met het jaartal 1940 ontvangen.



					53

-ocr page 34-

MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR

Het bijzondere van deze munt is dat
koningin Wilhelmina voorzien is van
een helm en dat de tekst is veran-
derd in "Wilhelmina in Londen". De
graveur van deze munt was J. Lam-
merts van Bueren, schoonvader van
de schenker.

Het is een tijdens de Tweede Oorlog
door het verzet uitgegeven guldens
(en rijksdaalders). De guldens
werden door onderduikers bewerkt.
De opbrengst van rond de vijfentwin-
tig gulden per stuk kwam ten goede
aan het verzet. Er zijn veel imitaties
en een naslag in omloop, waaronder
ook guldens met het jaar 1939. Het
is niet bekend hoeveel exemplaren
ervan in omloop zijn gebracht. In de
muntencatalogus komt de bijzondere
munt niet voor, omdat het geen
gangbare munt was voor het beta-
lingsverkeer.

Het bestuur is de gever zeer erkente-
lijk voor deze schenking en hoopt nog
vele schenkingen in de toekomst te
kunnen melden.

Nieuw Zeist 1988-2003

Met genoegen heeft het Zeister
Historisch Genootschap het eerste
exemplaar van een klein, maar mooi
boekje aan de auteur ervan, de heer
L Visser, aangeboden. De heerVisser
is de autoriteit op het gebied van de
kennis*an de straatnamen in Zeist.
Het boekje is een aanvulling op het
bekende boek van de heer Vissser:
Straatnamen van Zeist, waarvan de
laatste uitgave van 1988 was.
Het nieuwe boekje is te koop voor
donateurs voor 6,00 en voor de
overigen 7,50. Het boekje is vanaf
eind maart in het pand aan de Mid-
dellaan 6 te koop.

Over de Liefde

Onder de titel "Over de Liefde" is
recent door de gemeente Zeist een
publicatie uitgebracht: over kunst in
de openbare ruimte in Zeist.
Belangstellenden worden van harte
uitgenodigd voor een lezing op basis
van de genoemde publicatie. Het

wordt een virtuele wandeling langs
beelden, parken en monumenten
in Zeist o.l.v. wethouder WJ.M. den
Heijer, portefeuillehouder Ruimtelijke
ordening, Kunst en cultuur.
Deze avond wordt gehouden op don-
derdag 18 maart in de gemeentezaal
van de Thomaskerk aan de Oranje
Nassaulaan in Zeist. Aanvang 20.00
uur. De toegang is gratis.


	*Nieuwe donateurs*
	Mw. M.T. C. van Hal-
	van der Kleij	Zeist
	Mw. M.T.C. Kroep-Helsdingen	Zeist
	RE. van der Werf	Zeist
	H.A.G. Kelder	Zeist
	G.L Witteveen	Zeist
	A.H.G. de Sain	Houten
	W. Mekkes	Zeist
	G.H. Blijham	Zeist
	M. van Witsen	Zeist
	Ds. J.W.Th. Rapparlie	Zeist
	W.R Vernoolj	Zeist
	J.R Molenaar	Zeist
	H. de Bree	Zeist
	J. Prins	Zeist
	M.J.G.M.G. Moulart	Zeist
	*Donateurstand*
	Februari 2004	780

_mmm

-ocr page 35-

Inhoudsopgave 2003

Artikel Auteur

1. Artikelen

Het Gerodorp alleen nog te zien op foto of film Schuiler tot Peursum

Een logeerpartij te Zeist in 1878 Boucher, N.

Poging totvermaak van Canadesemilitairen in 1945 Rhoen, R.P.M.

Prentbriefkaarten van de oostelijke entree van Zeist Heimel, J.H.

De particuliere begraafplaats van de familie Nepveu op Dijnselburg Rhoen, R.P.M

Boerenbouw, thema open monumentendag 2003 Efdee, drs R.

De bouwgeschiedenis van het Chnstelijk Sanatorium Mens, N.

Meer hotel dan hospitaal Rhoen, R.P.M.

Van Christeiijk Sanatorium tot Altrecht Vrijer, Fl. de

Beeldenuit Zeist Visser, L.

Totte eniger tijd ook bij hetvolkdewetenschapder Rhoen, R.P.M.

hygiene meer zal zijn doorgedrongen

Over de heide die ooit tussen Zeist, Driebergen en Loenen, R,

Woudenberg lag

De verwarring rond het Kamp van Zeist Rhoen, R.P.M.

De restauratie van de Pyramide van Austerlitz

2 Verenigingsnieuws
Verslag van het bestuur over 2002
Mededelingen van het bestuur
Mededelingen van het bestuur
Mededelingen van het bestuur
Nieuwe donateurs
Nieuwedonateurs
Nieuwe donateurs

b:z


	1	22
	1	25
	2	37
	2	57
	2	5H
	3	72
	E	4
	F	13
	E	33
	4	105
	4	112

119


	4	126
	■1	*'33*
	'	^6
	1	33
	3	99
	4	133
	:	34
	2	68
	4	134
	1	15
	1	15

3 Diversen
Inhoudsopgave 2001
Inhoudsopgave 2002

-ocr page 36-

Zeister Historisch Genootschap
Van de Poll Stichting

Het Zeister Historisch Genootschap Van de
Poll Stichting, voorheen de Van de Poll
Stichting, is opgericht in 1951. De stichting
heeft ten doel het bevorderen en verbrei-
den van de kennis omtrent de geschiedenis
van Zeist en wat daarmee verband houdt,
alsmede het aankweken van belangstelling
daarvoor in ruime kring. De stichting tracht
dit doel te bereiken door:

♦ het verzamelen van , platen, kaarten,
foto's, films, hoeken, documenten, infor-
matiedragers en andere voorwerpen
betrekking hebbende op de geschiede-
nis van Zeist en wat daarmee verband
houdt.

♦ het bewaren, onderhouden en expose-
ren van de gevormde collectie;

♦ het uitgeven van gescluiften en films;

♦ het organiseren van ten toons tcllingen,
lezingen, excursies en nlmvoorstellin-
gen.

■ �

III ST\\

.....A .-.. : r

-ocr page 37-



		Ifcift

			«i

-ocr page 38-



	rm

			*Inhoudsopgave* Kalender van keizerlijke, koninklijke en vorstelijke bezoeken aan Zeist, R.P.M. Rhoen, mw. G.M. Servaas en L. Visser................... 39 Mededelingen van het bestuur.................................. 70
Seijst Bulletin ter bevordering van de kermis van de geschiedenis i>an Zeist ISSN 1383-2867 Verschijnt 4x per jaar. Jaargang 34, nummer 2. Juni 2004. Drukwerk; Gregorius, Zeist. REDACTIECOMMISSIE Jl. Verbeek, voorzitter. H.J. Kater, R.P.M. Rhoen, mw. Ff. de Vrijer, redacteuren. F.Th.H. Ruys, vormgever. REDACTIEADRES VOOR KOPIJ Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist E-mail: info@zeist-historie.nl Oe richtlijnen voor de auteurs zijn via de boven- vermelde adressen verkrijgbaar. POSTADRES Aanmeldingen van nieuwe donateurs en adres- wijzigingen kunnen schrifteiijk worden gemeld via Postbus 342, 3700 AH Zeist en via net e- mailadres:info@zeist-historie.nl. Giro 384 03 83 WEBSITE www.zeist-historie.nl DEADLINE Bijdragen en mededelingen voor nummer 4 van 2004:15 September 2004.

		Fotomateriaal E.J.J. Muijsert, Zeist: Bezoeken op 1 juni 1987, 27 oktober 1987, 25 juni 1988, 5mli 1992, 2juli 1993. L. Visser, Zeist: Bezoeken op 18 juli I860, 17 oktober 1909, 8 mei 193!, 12 juli 1931. Hotel Figi, Zeist: 1937, 1970, juli 1979. Frederik Ruys, Zeist: 29 april 1999. HAViltschut, Rijksjeugdinrichting Den Engh, Den Dolder: 16 december 2003. Overige illustraties zijn afkomstig van het Gemeentearchief Zeist.		De auteurs R.P.M. Rhoen (1951) is gemecnte- archivaris in Zeist en lid van de redac- tiecommissie van Seijst. Hij puhlicecrt regelmatig over de geschiedenis van Zeist in diverse tijdschriften. Mw. G. Servaas (1959) is werkzaam hij de afdeling archief van de gemeente Zeist. L. Visser (1925), oud-bestuurslid van het Zeister Historisch Genootschap Van de Poll Stichting, heeft zeer veel publica- ties over tie geschiedenis van Zeist op zijn naam staan en houdt lezingen met diapresentatie.

-ocr page 39-

KALENDER VAN KEIZERLIJKE. KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER

Gemeente met koninklijke aandacht

al die bezoeken konden in beeld worden
gebracht. Er zullen beslist bezoeken aan
prive-personen zijn gebracht die aan de
aandacht van de pers en het puhliek zijn
ontsnapt. Of dat men juist hun privacy
respecteerde en hen de kans bood om
te winkelen of te sporten; bijvoorbeeld
te golfen op De Pan. Het is bekend dat
koningin Juliana niet altijd gesteld was
op belangstelling van de pers. Zeker niet
als die haar kinderen gold. Hierop werd
nogmaals gewezen bij het bezoek van
prinses Margriet aan haar vriendinnetje
op de Berkenlaan in 1950.

Meer dan 125 aanwijsbare bezoeken
aan de gemeente Zeist is een respectabel
aantal. Het belangrijkste bezoek is wel het
werkbezoek geweest van koningin Juliana
op 2 juni 1961. Het thema van dat bezoek
luidde 'Het opvangen van de groei na de
oorlog van circa 38.000 tot circa 53.000
inwoners'. Het Koninklijk bezoek begon
om 9.30 uur en duurde tot 16.30 uur.

In een dubbelnummer van Seijst
in 2002 (p. 67 e.v.) werden de Zeister
bedrijven genoemd die het predikaat
'Koninklijk' of Hofleverancier mochten
ontvangen. De auteurs van dat artikel
waren de heren Van der Burg en Rhoen.
Het was voor velen een verrassing te lezen
dat het zoveel waren. Ook nu zullen veel
lezers weer verrast zijn van de vele bezoe-
ken en van de vele foto's die van deze
bezoeken getuigen. Aanleiding voor het
opstellen van de Kalender van keizerlijke,
koninklijke en vorstelijke bezoeken aan Zeist
was het artikel 'Voorgeschiedenis van de
Oranjevereniging te Zeist¹, eveneens van
de heren Van der Burg en Rhoen, in Seijst
(2000, p. 39 e.v.). De feestelijkheden
random de Koninklijke familie na 1910
worden door de heer Visser beschreven
in het in 1990 uitgegeven boekje 'Een
historisch overzicht. Tachtig jaar Oranje-
feesten.'. De conclusie mag luiden: Zeist is
een vorstelijke plaats.

R.P.M.RHOEN � G.M.SERVAAS � L.VISSER

Koningin Emma (18584934)
begon na het overlijden van
koning Willem III in 1890
een charmeoffensief onder het
motto 'We zijn er nog'. Zij ging
met de jonge koningin Wil-
helmina (18804962) overal
in het land steden en dorpen
bezoeken.

De Kalender van keizerlijke, koninklijke
en vorstelijke bezoeken aan Zeist geeft
een inkijk in de belangstelling van de
koninklijke familie voor Zeist. De Kalen-
der begint echter met een koninklijk
verhlijf in Zeist in 1672.

In dit overzicht zijn zowel officiele als
prive-bezoeken opgenomen. In de lijst
staan niet alle bezoeken. Prins Bernhard
heeft bijvoorbeeld zeer vaak het Militair
Luchtvaart Museum bezocht, maar niet

-ocr page 40-

KALENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST

Scaramea

In 2000 fuseerde het consulting- en e-
commercebedrijf Clockwork met Scara-
mea, onderdeel van de Achmea Groep.
Een van de oprichters van Clockwork in
1996 was prins Bernhard jr. Na dc fusie
werd hij directeur bij Scaramea- Via een
management buy-out kochten de oprich-
ters van Clockwork in 2001 het bedrijf
terug van Scaramea. Scaramea was geves-
tigd in Zeist op het adres Handelsweg 2.
Er werd ook kantoorgehouden op de 2^eHogeweg.

Raad voor de
Transportveiligheid

Mr. Pieter van Vollenhoven vergadert
regelmatig in hotel Figi aan Het Rond in
zijn functie van voorzitter van de Raad
voor de Transportveiligheid.

Golfen: koninklijke sport

Koningin Juliana was en prins Bernhard
is Hd van de Utrechtse golfclub De Pan
aan de Amersfoortseweg. Prins Bernhard
golft sedert 1938 bij deze club. Koningin
Juliana bracht regelmatig een bezoek
aan De Pan. Ook andere leden van de
Koninklijke familie o.a. prinses Beatrix,
prins Claus en Mr. Pieter van Vollenho-
ven, bezoeken c.q. bezochten regelmatig
de golfbaan van De Pan.
Na het defile bij paleis Soestdijk op 30
april (tot 1980) gingen de leden van de
Koninklijke familie golfen bij De Pan.
De golfclub kent de Prins Bernhard Ont-
bijtwedstrijd. Deze golfwedstrijd neemt
een aanvang tussen 6.00 en 6.30 uur.

Een aantal lokaties en bedrijven dat een speciale band onder^
houdt met de Koninklijke familie.

Ewijckshoeve

Het landgoed Ewijckshoeve aan de Soest-
dijkerweg 12 te Den Dolder ter grootte
van 574 hectare werd in 1871 aangekocht
door prins Willem Frederik Hendrik 'de
Zeevaarder', een broer van koning Willem
III. Hij was ook eigenaar van paleis Soest-
dijk. Na zijn overlijden, hij overleed in
1879, verkochten zijn erfgenamen in 1883
deze bezitting. Regelmatig werd Ewijcks-
hoeve door leden van het Koninklijk
Huis bewoond. Koningin Emma verbleef
er regelmatig.

Leveranciers van het hof

maison KUiPERKoningin Juliana en de
prinsessen Beatrix, Irene en Margriet
winkelden regelmatig hij Maison Kuiper,
een modezaak voor haute-confection en
haute-fourrure, aan de Slotlaan 40-44, en
woonden haar modeshows bij.

RUYS' MEUBILEERINRICHTING

Ruys' Meubileerinrichting, gevestigd in
het Figi-complex hoek Het Rond / Dorps-
straat en nadien - onder de naam Ruys
Interieurs - op Bloemenheuvel aan de
Utrechtseweg, is betrokken geweest bij de
monumentale interieurreconstructie van
paleis Soestdijk, Huis ten Bosch, paleis
Noordeinde, het Paleis op de Dam en
paleis Het Loo.

Ook was Ruys betrokken bij de stoffering
van de koninklijke wachtkamers van dc
stations Baarn en Holland Spoor in Den
Haag en van de koninklijke lijkkoets.
Prinses Margarita van Bourbon Parma
werkte in 1998 bij Ruys Interieurs.
Een van de laatste projecten van Jan Ruys
betrof de beide knielkussens in de Nieuwe
Kerk in Amsterdam bij gelegenheid van
het huwelijk van prins Willem-Alexander
en prinses Maxima.

-ocr page 41-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L

KALENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST

Vorstelijk Zeist

Een aantal lokaties en bedrijven dat een speciale band onder'
houdt met de Koninklijke familie.

Scaramea

In 2000 fuseerde het consulting- en e-
commercebedrijf Clockwork met Scara-
mea, onderdeel van de Achmea Groep.
Een van de oprichters van Clockwork in
1996 was prins Bernhard jr. Na de fusic
werd hij directeur bij Scaramea. Via een
management buy-out kochten de oprich-
ters van Clockwork in 2001 het bedrijf
terug van Scaramea. Scaramea was geves-
tigd in Zeist op het adres Handelsweg 2.
Er werd ook kantoorgehouden op de 2^eHogeweg.

Raad voor de
Transportveiligheid

Mr. Pieter van Vollenhoven vergadert
regelmatig in hotel Figi aan Het Rond in
zijn functie van voorzitter van de Raad

voor de Transportveiligheid.

Golf en: koninklijke sport

Koningin Juliana was en prins Bernhard
is lid van de Utrechtse golfclub De Pan
aan de Amersfoortseweg. Prins Bernhard
golft sedert 1938 bij deze club. Koningin
Juliana bracht regelmatig een bezoek
aan De Pan. Ook andere leden van de
Koninklijke familie o.a. prinses Beatrix,
prins Claus en Mr. Pieter van Vollenho-
ven, bezoeken c.q. bezochten regelmatig
de golfbaan van De Pan.
Na het defile bij paleis Soestdijk op 30
april (tot 1980) gingen de leden van de
Koninklijke familie golfen bij De Pan.
De golfclub kent de Prins Bernhard Ont-
bijtwedstrijd. Deze golfwedstrijd neemt
een aanvang tussen 6.00 en 6.30 uur.

Ewijckshoeve

Het landgoed Ewijckshoeve aan de Soest-
dijkerweg 12 te Den Dolder ter grootte
van 574 hectare werd in 1871 aangekocht
door prins Willem Frederik Hendrik 'de
Zeevaarder', een hroer van koning Willem
III. Hij was ook eigenaar van paleis Soest-
dijk. Na zijn overlijden, hij overleed in
1879, verkochten zijn erfgenamen in 1883
deze bezitting. Regelmatig werd Ewijcks-
hoeve door leden van het Koninklijk
Huis bewoond. Koningin Emma verbleef
er regelmatig.

Leveranciers van het hof

maison KUlPERKoningin Juliana en de
prinsessen Beatrix, Irene en Margriet
winkelden regelmatig bij Maison Kuiper,
een modezaak voor haute-confection en
haute-fourrure, aan de Slotlaan 40-44, en
woonden haar modeshows bij.

RUYS' MEUBILEEHINR1CHTING

Ook was Ruys betrokken bij de stoffering
van de koninklijke wachtkamers van de
stations Baarn en Holland Spoor in Den
Haag en van de koninklijke lijkkoets.
Prinses Margarita van Bourbon Parma
werkte in 1998 bij Ruys Interieurs.
Een van de laatste projecten van Jan Ruys
betrof de beide knielkussens in de Nieuwe
Kerk in Amsterdam bij gelegenheid van
het huwelijk van prins Willem-Alexander
en prinses Maxima.

-ocr page 42-

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

4 maart 1814 Grootvorstin Catharina van
Rusland bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.

5 juli 1814 Tsaar Alexander I van Rusland

bezoekt de Evangelische Broederge-
meente.

4 sept. - 8 oktober 1828 Prins Willem
Frederik Karel verblijft in het militaire
kamp bij Zeist.

7 juni 1837 Ontvangst van koning Willem
I in Huis ter Heide.

begin September 1853 Koning Willem III

bezoekt het militaire kamp bij Zeist.
Op 4 September stelt hij de prins van
Oranje, Willem Nicolaas Alexander Fre-
derik Karel Hendrik, voor.

s oktober 1806 Koning Lodewijk Napo-
leon bezoekt het Kamp van Zeist.

7 oktober 1811 Keizerin Marie Louise van
Frankrijk bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.

JANUARI1814

Prinses Frederika Louise Wilhelmina van
Pruisen, echtgenote van koning Willem
I, bezoekt de Evangelische Broederge-
meente.

� Prinses Frederika Sophia Wilhelmina
van Pruisen, weduwe van stadhouder
Willem V, bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.

� Prinses Frederika Louise Wilhelmina
van Nassau en Oranje, gehuwd met Karel
George August hertog van Brunswijk-
Lunenburg, bezoekt de Evangelische
Broedergemeente.

[AUGUSTUS SEPTEMBER] 1854 Koning

Willem III bezoekt het militaire kamp.

28 juli 1896 Koningin Wilhelmina en

koningin Emma maken een stop bij het
Hotel det Broedergemeente (thans Her-
mitage) in de Dotpsstraat (thans genum-
merd aan Het Rond).

-* i - 10 juu 1672 Koning Lodewijk XIV

van Frankrijk verblijft in Zeist in het huis
van de schout naast de kerk (het latere
Veelzigt) aan de Dorpsstraat.

juni - Augustus 1787 Stadhouder Willem
V bezoekt diverse keren het militaire
kamp te Zeist.

V louder

1806 1811 Keizerin Marie Louise 1828 Prins 1837 Koning 1853,1854

Koning 1814 Pr. Wilhelmina en Pr. Frederik Willem I Koning

Lodewijk Louise van Nassau en Oranje Willem III

Napoleon en Grootvorstin Catharina en
Tsaar Alexander I van Rusland

1787:- i

YX 11

1896

Koningin

Wilelmina en

Koningin Emma

-ocr page 43-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

7 juni 1837 Ontvangst van koning Willem
I in Huis ter Heide.

begin September 1853 Koning Willem III
bezoekt het militaire kamp bij Zeist.
Op 4 September stelt hij de prins van
Oranje, Willem Nicolaas Alexander Fre-
derik Karel Hendrik, voor.

4 maart 1814 Grootvorstin Catharina van
Rusland bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.

5 juli 1814 Tsaar Alexander I van Rusland

bezoekt de Evangelische Broederge-

5 oktober 1806 Koning Lodewijk Napo-
leon bezoekt het Kamp van Zeist.

7 oktober 1811 Keizerin Marie Louise van
Frankrijk bezoekt de Evangelische Broe-
dergemeente.

JANUARI 1814

Prinses Frederika Louise Wilhelmina van

Pruisen, echtgenote van koning Willem

I, bezoekt de Evangelische Broederge-

meente.

■ Prinses Frederika Sophia Wilhelmina

van Pruisen, weduwe van stadhouder

Willem V, bezoekt de Evangelische Broe-

dergemeente.

� Prinses Frederika Louise Wilhelmina

van Nassau en Oranje, gehuwd met Karel

George August hertog van Brunswijk-

Lunenburg, bezoekt de Evangelische

Broedergemeente.

[AUGUSTUS SEPTEMBER]1854 Koning

Willem III bezoekt het militaire kamp.

28 juli 1898 Koningin Wilhelmina en
koningin Emma maken een stop bij het
Hotel der Broedergemeente (thans Her-
mitage) in de Dorpsstraat (thans genum-
merd aan Het Rond).

4 sept. - s oktober 1828 Prins Willem
Frederili Karel verblijft in het militaire
kamp bij Zeist.

■*� i - 10 juli 1672 Koning Lodewijk XIV

van Frankrijk verblijft in Zeist in het huis
van de schout naast de kerk (het latere
Veelzigt) aan de Dorpsstraat.

juni - Augustus 1787 Stadhouder Willem
V bezoekt diverse keren het militaire
kamp te Zeist.

�I
1787? a i louder

^ lltuV

1806 1811 Keizerin Marie Louise 1828 Prins 1837 Koning 1853,1854
Koning 1814 Pr. Wilhelmina en Pr. Frederik Willem I Koning

Lodewijk Louise van Nassau en Oranje Willem III

Napoleon en Grootvorstin Catharina en
Tsaar Alexander I van Rusland

1896

Koningin

Wilelmina en

Koningin Emma

-ocr page 44-

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST ■ R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L VISSER

15 Augustus 1907 Koningin Emma brengt
een bezoek aan het nationale muziek-
concours van het Koninklijke Zeister
Harmonie Muziekgezelschap (kzhm) in
het Walkartpark.

7 September 1908 Koningin Emma
bezoekt het Broeder- en Zusterplein.

27 Augustus 1909 Koningin Emma

bezoekt samen met haar nichten Elisabeth
en Victoria, prinsessen van Bentheim-
Steinfurt, de tuinbouwtentoonstelling
op de buitenplaats Schoonoord aan de
Driebergseweg. ►

2 September 1909 Prins Hendrik bezoekt
de tuinbouwtentoonstelling op de bui-
tenplaats Schoonoord. Hij bezoekt het
raadhuis aan de Donkerelaan (thans Het
Rond) voor het gebruiken van de lunch.

bouwtentoonstelling op de buitenplaats
Schoonoord aan de Driebergseweg.

14 September 1909 Koningin Emma
brengt een tweede bezoek aan de tuin-

^A 13 Augustus 1902 Koningin Emma
bezoekt de bloemententoonstelling op de
buitenplaats Kersbergen aan de Utrecht-
seweg.

7 juli 1903 Koningin Emma opent het
Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.

herstellingsoord Rusthof voor vrouwe-
lijke patienten van 15 tot 25 jaar aan de
Slotlaan.

^A is juli 1906 Koningin Emma bezoekt
de rozententoonstelling in hotel Bosch-
lust aan de Boslaan en aansluitend het
kinderherstellingsoord Bethanie en het

ZeisK- Groore Tumbouwrentaansreliimj,
Bezoek van H. M-Koninqm-riaeder.

13 AUGUSTUS

Koningin
Emma op

Kersbergen

7 JUL)

Koningin
Emma opent

Sanatorium

18 JULI

Koningin

Emma in hotel

Bosch lust

15 AUGUSTUS

Koningin

Emma in

Walkartpark

7 SEPTEMBER

Koningin

Emma op
Broeder- en 45
Zusterplein

-ocr page 45-



	KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKUJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. V1SSER

15 Augustus 1907 Koningin Emma hrengt een bezoek aan het nationale muziek- concours van het Koninklijke Zeister Harmonie Muziekgezelschap (kzhm) in het Walkartpark. 7 September 1908 Koningin Emma bezoekt het Breeder- en Zusterplein. 27 Augustus 1909 Koningin Emma bezoekt samen met haar nichten Elisabeth en Victoria, prinsessen van Bentheim- Steinfurt, de tuinbouwtentoonstelling op de buitenplaats Schoonoord aan de Driebergseweg. ► 2 September 1909 Prins Hendrik bezoekt de tuinbouwtentoonstelling op de bui- tenplaats Schoonoord. Hij bezoekt het raadhuis aan de Donkerelaan (thans Het Rond) voor het gebruiken van de lunch.				bouwtentoonstelling op de buitenplaats Schoonoord aan de Driebergseweg.
		14 September 1909 Koningin Emma brengt een tweede bezoek aan de tuin-


			Zei»r> Groore Tuinbouwrenroonsreillrtg. Bezoek vsn H. li.Ktminqin-Maeder.

-ocr page 46-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZ0EKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L VISSER

o ■

22 april 1927 Prins Hans Georg von
Schonaich-Carolath, oudste zoon van
de tweede gemalin van de Duitse keizer,
woont in Concertzaal Figi aan de Donke-
relaan de gastvoorstelling bij van de Fritz
Hirsch Operette 'Der Vetter aus Batavia'.

is September 1927 Koningin Emma

bezoekt de tentoonstelling 'Voorheen en
Thans' op de buitenplaats Kersbergen aan
de Utrechtseweg, georganiseerd ter gele-
genheid van het 25-jarig bestaan van de
Industrie- en Huishoudschool te Zeist.

8 September 1928 Prins Hendrik bezoekt
de wedstrijd voor transportcolonnes van
het Rode Kruis aan de Jagersingel, het
clubhuis van de vereniging 'De Neder-
landsche Padvinders', afdeling Zeist, en
het ziekenhuis, beide gelegen aan het
Mooie Laantje (thans Prof. Lorentzlaan).

23 December 1930 Prinses Juliana bezoekt
Jkvr. Louise Pauline (Lou) van de Poll,
dame du palais honoraire, van 1909 tot
1920 belast met de opvoeding van prinses
Juliana, in haar woning Beek en Royen in
de 2^e Dorpsstraat.

i s mei 1931 Prinses Juliana opent het
Prinses Juliana Paviljoen van de Prins
Alexander Stichting, een inheriting voor
blinde kinderen beneden 13 jaar van het
'Instituut tot onderwijs aan blinden' te
Huizen, aan de Prins Alexanderweg 78
(later genummerd Korte Bergweg 8A) te
Huis ter Heide.

Het Prinses Juliana Paviljoen is een
inrichting voor blinde kinderen tot 19
jaar, die meer speciale Hchamelijke en
verstandelijke zorg nodig hebben.

29 Augustus 1911 Koningin Emma,
beschermvrouw van de stichting,
bezoekt het op 13 mei 1911 geopende
nieuwe gebouw van de Prins Alexander
Stichting, vereniging tot het geven van
voorbereidend onderwijs aan blinde kin-
deren, aan de Bergweg 231 (sinds 1915
Prins Alexanderweg genoemd) te Huis
ter Heide.

19 juu 1912 Koningin Emma bezoekt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
Eikenstein aan de Utrechtseweg.

16 November 1916 Prins Hendrik neemt
deel aan een jachtpartij op de buiten-
plaats Wulperhorst aan de Tiendweg.

l oktober 1918 Koningin Emma bezoekt
het Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.

De lunch wordt gebruikt in Pasadena, de
buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, aan de
Verlengde Slotlaan.

^A 12 juni 1931 Koningin Emma bezoekt
in hotel Figi aan de Donkerelaan (thans
Het Rond) een concert van de Maat-

schappij tot Bevordering der Toonkunst,
afdeling Zeist en Omstreken ter gelegen-
heid van het zestigjarig jubileum.


	1 OKTOBER
	Koningin
	Emma bezoekt
	Sanatorium	47

* 2 SEPT. 1909

Prins Hendrik

op Schoonoord

en Het Raad-

huis

f 14 SEPT. 1909

Koningin
Emma op

Schoonoord

29 AUGUSTUS

Koningin

Emma Prins

Alexander

Stichting

Koningin
Emma naar
Eikenstein

Prins Hendrik

naar
Wulperhorst

Koningin

Emma op

Schoonoord

-ocr page 47-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE 8EZ0EKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, Q.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.RM. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER

ML* "�f
jjf** "I

4 8 mei 1931 Prinses Juliana opent het
Prinses Juliana Paviljoen van de Prins
Alexander Stichting, een inrichting voor
blinde kinderen beneden 13 jaar van het
'Instituut tot onderwijs aan blinden' te
Huizen, aan de Prins Alexanderweg 78
(later genummerd Korte Bergweg 8A) te
Huis ter Heide.

Het Prinses Juliana Paviljoen is een
inrichting voor blinde kinderen tot 19
jaar, die meer speciale lichamelijke en
verstandelijke zorg nodig hebben.

22 april 1927 Prins Hans Georg von
SchonaicrvCarolath, oudste zoon van
de tweede gemalin van de Duitse keizer,
woont in Concertzaal Figi aan de Donke-
relaan de gastvoorstelling bij van de Fritz
Hirsch Operette 'Der Vetter aus Batavia'.

is September 1927 Koningin Emma
bezoekt de tentoonstelling 'Voorheen en
Thans' op de buitenplaats Kersbergen aan
de Utrechtseweg, georganiseerd ter gele-
genheid van het 25-jarig bestaan van de
Industrie' en Huishoudschool te Zeist.

19 juli 1912 Koningin Emma bezoekt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
Eikenstein aan de Utrechtseweg.

16 November 1916 Prins Hendrik neemt
deel aan een jachtpartij op de buiten-

plaats Wulperhorst aan de Tiendweg.

1 oktober 1918 Koningin Emma bezoekt
het Christelijk Sanatorium aan de Oude

Arnhemseweg.

^a# *

De lunch wordt gebruikt in Pasadena, de
buitenplaats van burgemeester Mr. J.C
baron van Tuyll van Serooskerken, aan de

Verlengde Slotlaan.

* 12 juni 1931 Koningin Emma bezoekt
in hotel Figi aan de Donkerelaan (thans
Het Rond) een concert van de Maat-

schappij tot Bevordering der Toonkunst,
afdeling Zeist en Omstreken ter gelegen-
heid van het zestigjarig jubileum.

19 JULI

Koningin
Emma naar
Eikenstein

NOVEMBER

< 2 SEPT. 1909

Prins Hendrik

op Schoonoord

en Het Raad-

huis

< 14 SEPT. 1909 29 AUGUSTUS

Koningin Koningin

Emma op Emma Prins
Schoonoord Alexander
Stichting

< 27 AUG. 1909

Koningin
Emma op
46 Schoonoord

Prins Hendrik

naar
Wulperhorst

Koningin
Emma bezoekt
Sanatorium 47

-ocr page 48-

�

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

23 December 1930 Prinses Juliana bezoekt
Jkvr. Louise Pauline {Lou) van de Poll,
dame du palais honoraire, van 1909 tot
1920 belast met de opvoeding van prinses
Juliana, in haar woning Beek en Royen in
de 2^e Dorpsstraat.

i s mei 1931 Prinses Juliana opent het
Prinses Juliana Paviljoen van de Prins
Alexander Stichting, een inrichting voor
blinde kinderen beneden 13 jaar van het
'Instttuut tot onderwijs aan blinderV te
Huizen, aan de Prins Alexanderweg 78
(later genummerd Korte Bergweg 8A) te
Huis ter Heide.

Het Prinses Juliana Paviljoen is een
inrichting voor blinde kinderen tot 19
jaar, die meer speciale lichamelijke en
verstandelijke zorg nodig hebben.

22 april 1927 Prins Hans Georg von
Schonaich-Carolath, oudste zoon van
de tweede gemalin van de Duitse keizer,

woont in Concertzaal Figi aan de Donke-
relaan de gastvoorstelling bij van de Fritz
Hirsch Operette 'Der Vetter aus Batavia'.

15 September 1927 Koningin Emma
bezoekt de tentoonstelling 'Voorheen en
Thans' op de buitenplaats Kersbergen aan
de Utrechtseweg, georganiseerd ter gele-
genheid van het 25-jarig bestaan van de
Industrie- en Huishoudschool te Zeist.

8 September 1928 Prins Hendrik bezoekt
de wedstrijd voor transportcolonnes van
het Rode Kruis aan de jagersingel, het
clubhuis van de vereniging 'De Neder-
landsche Padvinders', afdeling Zeist, en
het ziekenhuis, beide gelegen aan het
Mooie Laantje (thans Prof. Lorentzlaan).

29 Augustus 1911 Koningin Emma,
beschermvrouw van de stichting,
bezoekt het op 13 mei 1911 geopende
nieuwe gebouw van de Prins Alexander
Stichting, vereniging tot het geven van
voorhereidend onderwijs aan blinde kin-
deren, aan de Bergweg 231 (sinds 1915
Prins Alexanderweg genoemd) te Huis
ter Heide.

19 juli 1912 Koningin Emma bezoekt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
Eikenstein aan de Utrechtseweg.

is November 1916 Prins Hendrik neemt
deel aan een jachtpartij op de buiten-
plaats Wulperhorst aan de Tiendweg.

1 oktober 1918 Koningin Emma bezoekt
het Christelijk Sanatorium aan de Oude
Arnhemseweg.

De lunch wordt gebruikt in Pasadena, de
buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, aan de
Verlengde Slotlaan.

■*■ 12 juni 1931 Koningin Emma bezoekt
in hotel Figi aan de Donkerelaan (thans
Het Rond) een concert van de Maat-

schappij tot Bevordering der Toonkunst,
afdeling Zeist en Omstreken ter gelegen-
heid van het zestigjarig jubileum.

16 NOVEMBER

Prins Hendrik
naar

Wulperhorst

19 JULI

Koningin
Emma naar
Eikenstein

< 2 SEPT. 1909

Prins Hendrik

op Schoonoord

en Het Raad-

huis

< 14 SEPT. 1909 29 AUGUSTUS

Koningin Koningin

Emma op Emma Prins
Schoonoord Alexander
Stichting

< 27 AUG. 1909

Koningin
Emma op
46 Schoonoord

Koningin
Emma bezoekt
Sanatorium 47

-ocr page 49-

KALENDER VAN KEIZERLIJKE. KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

20 November 1936 Prinses Juliana en prins
Bernhard bezoeken de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2^eDorpsstraat.

van koningin Fabiola van Belgie) ver-
blijven een half jaar in hotel Figi aan de
Donkerelaan.

Zij krijgen er onder meer bezoek van prin-
ses Maria Christina de Borbon, Infanta
van Spanje (dochter van Alfonso XIII) en
enkele Duitse vorsten.

29 September 1937 De Duitse ex-keizer
Wilhelm II brengt een bezoek aan Mr.
W.H.J. Blanckenhagen op zijn bui-
tenplaats Livland (thans Lommerlust
genoemd) aan de Utrechtseweg.

is November 1937 Prinses Hermine von
Schonaich-Carolath, geboren prinses
Reuss, gemalin van de Duitse keizer
Wilhelm II, bezoekt op het Zusterplein
de bazaar en de poppententoonstelling,
waar enkele poppen van prinses Juliana
tentoongesteld worden, ten bate van het

Zeister Kinderheim van de Evangelische
Broedergemeente.

17 November 1937 Prinses Juliana bezoekt
met klein gevolg de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2^eDorpsstraat.

28 juni 1938 Prins Bernhard bezoekt de
receptie op de buitenplaats Livland (thans
Lommerlust genoemd) aan de Utrechtse-
weg ter gelegenheid van het
voorgenomen huwelijk van Jkvr.
D.A. Pauw van Wieldrecht met
F.G.A.N. Burggraaf en Graaf zu
Dohna Schlodien.

12 Augustus 1938 Prins Bern-
hard aanwezig bij de opening
van het Nationaal Centrum op
de buitenplaats Schoonoord.

Osebo, waartoe prinses Juliana behoorde
en waarmee zij ging kamperen. Haar
zuster Clasina Maria Barger was hoofd
van de meisjesschool van de Broederge-
meente. Zij was op 19 maart 1932 gewond
geraakt bij een ontplofnng op school en
had daarbij brandwonden opgelopen.

4 Augustus 1932 Prinses Juliana bezoekt
de familie Van de Poll in haar woning
Beek en Royen in de 2^e Dorpsstraat.

20 april 1934 Prinses Juliana bezoekt de
familie Van de Poll in haar woning Beek
en Royen in de 2^e Dorpsstraat.

2 juli 1935 De hofauto met daarin prinses
Juliana stopt voor de banketbakkerij van
J. Harwijne aan de Amersfoortseweg 10G
in Huis ter Heide voor het doen van
inkopen.

Hierhij is ook aanwezig prins Wilhelm von
Wied, koning van Albanie (1914)- Vooraf
wordt de lunch gebruikt in het tegenover
gelegen hotel Figi aan de Donkerelaan.
Daarna volgt een ontvangst in Pasadena,
de buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, ererid-
der, aan de Verlengde Slotlaan.

17 juli 1931 Koningin Emma bezoekt
de rozententoonstelling van de vereni-
ging Nos Jungunt Rosae, waarvan zij
beschermvrouw is, in de Concertzaal van
hotel Figi aan de Donkerelaan.

14 mei 1932 Prinses Juliana bezoekt de
dames Barger, Boulevard 1.
Maria Wilhelmina (Mary) Barger was
secretaresse van de Christelijke Jonge
Vrouwen Federatie. Hierbij was onder
andere aangesloten de kleine vereniging

▼ 13 juni 1931 Prins Hendrik bezoekt in
zijn functie van landcommandeur de Rid-
derdag van de Commanderij Nederland
van de Johanniter Orde in de raadszaal
van het raadhuis aan de Donkerelaan.

-*■ 1937 Negen Spaanse vluchtelingen
als gevolg van de Spaanse burgeroorlog,
onder wie graaf Ablitas en zijn broers
Fernando en Cesar de Aragon (de zonen
van de markies de casa Torres en ooms

22 APRIL

Pr. Hans Georg
von Schonaich-
Carolath in Figi

8 SEPTEMBER

Prins Hendrik

bezoekt

Rode Kruis

-ocr page 50-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEiST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

20 November 1936 Prinses Juliana en prins
Bernhard bezoeken de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2^eDorpsstraat.

van koningin Fabiola van Belgie) ver-
blijven een half jaar in hotel Figi aan de
Donkerelaan.

Zij krijgen er onder meer bezoek van prin-
ses Maria Christina de Borbon, Infanta
van Spanje (dochter van Alfonso XIII) en
enkele Duitse vorsten.

29 September 1937 De Duitse ex-keizer
Wilhelm II brengt een bezoek aan Mr.
W.H.J. Blanckenhagen op zijn bui-
tenplaats Livland (thans Lommerlust

genoemd) aan de Utrechtseweg.

is November 1937 Prinses Hermine von
Schonaich-Carolath, geboren prinses
Reuss, gemalin van de Duitse keizer

Wilhelm II, bezoekt op het Zusterplein
de bazaar en de poppententoonstelling,
waar enkele poppen van prinses Juliana
tentoongesteld worden, ten bate van het

Zeister Kinderheim van de Evangelische
Broedergemeente.

17 November 1937 Prinses Juliana bezoekt
met klein gevolg de familie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2^eDorpsstraat.

28 juni 1938 Prins Bernhard bezoekt de

receptie op de buitenplaats Livland (thans
Lommerlust genoemd) aan de Utrechtse-
weg ter gelegenheid van het
voorgenomen huwelijk van Jkvr.
D.A. Pauw van Wieldrecht met
F.G.A.N. Burggraaf en Graaf zu
Dohna Schlodien.

Osebo, waartoe prinses Juliana behoorde
en waarmee zij ging kamperen. Haar
zuster Clasina Maria Barger was hoofd
van de meisjesschool van de Broederge-
meente. Zij was op 19 maart 1932 gewond
geraakt bij een ontplofring op school en
had daarbij brandwonden opgelopen.

4 Augustus 1932 Prinses Juliana bezoekt
de familie Van de Poll in haar woning
Beek en Royen in de 2^e Dorpsstraat.

20 april 1934 Prinses Juliana bezoekt de
familie Van de Poll in haar woning Beek
en Royen in de 2^C Dorpsstraat.

2 juli 1935 De hofauto met daarin prinses
Juliana stopt voor de banketbakkerij van
J. Harwijne aan de Amersfoortseweg 10G
in Huis ter Heide voor het doen van
inkopen.

▼ 13 juni 1931 Prins Hendrik bezoekt in
zijn hinctie van landcommandeur de Rid-
derdag van de Commanderij Nederland
van de Johanniter Orde in de raadszaal
van het raadhuis aan de Donkerelaan.

Hierbij is ook aanwezig prins Wilhelm von
Wied, koning van Albanie (1914)- Vooraf
wordt de lunch gebruikt in het tegenover
gelegen hotel Figi aan de Donkerelaan.
Daarna volgt een ontvangst in Pasadena,
de buitenplaats van burgemeester Mr. J.C.
baron van Tuyll van Serooskerken, ererid-
der, aan de Verlengde Slotlaan.

17 juli 1931 Koningin Emma bezoekt
de rozententoonstelling van de vereni-
ging Nos Jungunt Rosae, waarvan zij
beschermvrouw is, in de Concertzaal van
hotel Figi aan de Donkerelaan.

14 mei 1932 Prinses Juliana bezoekt de
dames Barger, Boulevard 1.
Maria Wilhelmina (Mary) Barger was
secretaresse van de Christelijke Jonge
Vrouwen Federatie. Hierbij was onder
andere aangesloten de kleine vereniging

-*■ 1937 Negen Spaanse vluchtelingen
als gevolg van de Spaanse burgeroorlog,
onder wie graaf Ablitas en zijn broers
Fernando en Cesar de Aragon (de zonen
van de markies de casa Torres en ooms

-ocr page 51-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER


	■frpta	.1 1

	bV^b^bf VI
		*^m i^pp
	MV^L- -

19 September 1945 Koningin Wilhelmina
bezoekt de schuilplaats voor onderduikers
in de woning van de heer P.D. Pool, oud-
directeur van de distributiedienst, aan de
Ernst Casimirlaan 2 en gaat daarna op
bezoek bij de familie Van de Poll in haar
woning Beek en Royen.

29 januari 1948 Prins Bernhard bezoekt in
zijn functie van Inspecteur-generaal van
de Landmacht het demobilisatiecentrum
Het Boschkamp (later Walaardt Sacre-
kamp genoemd) aan de Amersfoortseweg
41C te Huis ter Heide.

is oktober 1948 Koningin Juliana bezoekt
de Prins Alexander Stichting, een school
met internaat voor blinde kinderen, aan
de Prins Alexanderweg 78 te Huis ter
Heide om zich persoonlijk op de hoogte te
stellen van de stand van dit onderwijs.

22 maart 1950 Prinses Margriet gaat
naar het verjaardagsfeestje van haar
schoolvriendinnetje Astrid ('Asja') Kesler
(1943) aan de Berkenlaan.

4 25 februari 1952 Koningin Juliana
bezoekt de Zeister Industrie- en Huis-
houdschool aan de Tulpstraat 19 om zich
op de hoogte te stellen van de vernieuwde
onderwijsmethoden in het nijverheidson-
derwijs.

1953-59 Prinses Marijke (thans prinses
Christina) volgt een speciale opleiding aan de
Prins Alexander Stichting te Huis ter Heide,
een school voor slechtziende kinderen.

is januari 1953 Prinses Wilhelmina
bezoekt Jkvr. J.M.E. van de Poll in haar
woning Simarowa aan de Arnhemse
Bovenweg.

27 mei 1939 Prins Bernhard bij het Jagers-
huis aan de Jagersingel tijdens de twee-
daagse militaire prestatietocht.

4 juli 1939 Prinses Juliana bezoekt samen
met prinses Beatrix de tamilie Van de Poll
in haar woning Beek en Royen in de 2
Dorpsstraat. Zij reist in de auto van prins
Bernhard (autonummer L 33800). ▼

li februari 1939 Prins Bernhard neemt in
aanweztgheid van prinses Juliana en zijn
moeder prinses Armgard (A.K.A.A.O.
von Cramm, prinses van Lippe-Biester-
feld) deel aan de slipjacht en cross-coun-
try u.j.v. in het Zeisterbos. De start is op
het Slotplein. De lunch wordt gebruikt in
hotel Hermitage in de Dorpsstraat (thans
genummerd aan Het Rond). ▼

2 December 1949 Koningin Juliana en

prins Bernhard zijn als gast aanwezig op
een huntbal van de Koninklijke Neder-
landsche Jachtvereniging in hotel Kercke-
bosch aan de Arnhemse Bovenweg.

4 januari 1950 Koningin Juliana is aan-
wezig bij het afscheid van mevrouw M.W.
Barger als algemeen secretaresse van de
Christen Jonge Vrouwen Federatie op de
Ernst Sillemhoeve aan de Soestdijkerweg
10B.

■*■ 7 September 1939 Prins Bernhard
bezoekt het hoofdkwartier van het Veld-
leger. De Commandant Veldleger It.gen.
J.j.G. baron van Voorst tot Voorst en zijn
staf hebben tijdens de mobilisatie van
1 September tot 11 november 1939 hun
werk- en woonver trek ken in hotel Figi
aan de Donkerelaan. Andere onderdelen
van het hoofdkwartier liggen verspreid in
gebouwen in de omgeving.

^^w^


20 NOVEMBER	1937	29 SEPT.	15 NOV.	28 JUNI	12 AUG.
Pr. Juliana en	Broers	Ex-keizer	Pr. Hermine	Pr. Bernhard	Pr. Bernhard
Pr. Bernhard	De Aragon	Wiihelm II	17 NOV.	bezoekt	bezoekt
bezoeken fam.	in Figi	op Livland	Pr. Juliana	Livland	Schoonoord 51
Van de Poll

2 JULI

Pr. Juliana in
Huis ter Heide

14 MEI 1932 4 AUG. 1932

Prinses Juliana Pr. Juliana

bezoekt bezoekt tarn.

dames Barger Van de Poll

20 APRII

Pr. Juliana
bezoekt fam
Van de Poll

4 17 JULI 1931

Koningin
Emma

4 12 JUNI1931

Koningin
Emma

< 13 JUNI 1931

Pr. Hendrik
naar gemeen-

23 DECEMBER 8 MEI

Pr. Juliana Pr. Juliana naar
bezoekt fam. Prins Alexan-

Van de Poll der Stichting bezoekt Figi tenuis, Figi en bezoekt Figi

Pasadena

-ocr page 52-

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

de luchtstrijdkrachten het predikaat
'Koninklijke' ontvingen en hij tot Inspec-
teur-generaal van de Koninklijke Lucht-
macht werd benoemd.

29 September 1953 Koningin Juliana
bezoekt de conferentie van het cckp
(Contact Commissie Kerkelijk en Particu-
lier Initiatief inzake de Zorg voor gerepa-
trieerden) op de Ernst Sillem Hoeve aan
de Soestdijkerweg 10B in Den Dolder.

19 januari 1955 Prinses Margriet viert in
aanwezigheid van koningin Juliana haar
12^e verjaardag in de Witte Hull aan de
Krakelingweg, een rust- en vakantieoord
van de Stichting De Zeemanspot voor
opvarenden en familie van de Koninklijke
Nederlandse Marine en de koopvaardij,
zeesleepvaart en zeevisserij. ►

een bezoek aan het Protestants Tehuis voor
bejaarde gerepatrieerden Spathodea aan de
Oranje Nassaulaan.

2 april 1958 Prins Bernhard bezoekt de conferen-
tie van het studentenkorps van de Amsterdamse
Vrije Universiteit in Woudschoten aan de Wou-
denbergseweg en spreekt haar toe

4-7 juli i960, 3-8 juni 1961 Prins Louis Ferdinand
van Pruisen (kleinzoon van keizer Wilhelm en
hoofd van het Huis Hohenzollern) en zijn echt-
genote, grootvorstin Kira van Rusland, verblijven
in hotel Figi aan Het Rond.

25 juli i960 Prins Bernhard opent in zijn
functie van koninklijke commissaris van de
Luchtverkenners, een onderdeel van de padvin-
dersbeweging, het Dr. Plesmankamp in het Pad-
vindersbuitencentrum aan de Woudenbergseweg
39 te Austerlitz.

26 juni 1957 Prinses Margriet neemt als
lid van de Zeister ponyclub Schaerweijde
onder leiding van de heer W.A. Stotm
de Grave deel aan de jeugddemonstratie
ter gelegenheid van de nationale land-
bouwexpositie op het Veemarktterrein
in Utrecht.

is juli 1957 Koningin Juliana bezoekt
Jkvr. J.M.E. van de Poll in haar woning

Simarowa aan de Arnhemse Bovenweg.

8 November 1957 Prinses Margriet gaat
met verschillende vriendinnen naar dans-
les in hotel Figi aan Het Rond. Zij krijgt in
het seizoen 1957/'58 in hotel Figi dansles
van de hofdansleraar Eddy Kuipers uit
Den Haag. Koningin Juliana bezocht de
eerste dansles van haar dochter.

27 januari 1958 Koningin Juliana brengt

26 mei 1956 Ter gelegenheid van het veer-
tig jarig bestaan van het Nederlandse
Padvinders Gilde neemt prinses Marijke
(thans prinses Christina genoemd) als
kabouter deel aan het feest voor de
kabouters in het Molenbosch aan de
Driebergseweg.

23 December 1956 Koningin Juliana
bezoekt samen met de prinsessen Beatrix,
Irene, Margriet en Marijke (thans prinses
Christina genoemd) de gevluchte Hon-
gaarse studenten in het conferentieoord
Heerewegen aan de Driebergseweg.

15 mei 1957 Koningin Juliana bezoekt de
receptie van Jkvr. J.M.E. van de Poll in
hotel Figi ter gelegenheid van haar 85^sceverjaardag. Koningin Juliana bezoekt in
deze jaren in Figi ook andere, niet bekend
gemaakte particuliere ontvangsten.

22 februari 1956 Koningin Juliana
bezoekt ter gelegenheid van de internatio-
nale herdenking van de geboortedag van
Lord en Lady Baden Powell in gezelschap
van prinses Marijke (thans prinses Chris-
tina), zij draagt het kabouterunifbrm, het
Chr. Blindeninstituut Bartimeus aan de
Utrechtseweg 84, waar zij de kaarsencere-
monie van de Blauwe Vogels-padvinders-
groep 'Prinses Marijke' bijwoont.

■*■ s februari 1953 Koningin Juliana
bezoekt het evacuatiecentrum voor de
slachtoffers van de Watersnoodramp in
Slot Zeist.

27 maart 1953 Prins Bernhard neemt deel
aan een diner in hotel Kerckebosch aan
de Arnhemse Bovenweg na de plechtig-
heid op de vliegbasis Soesterberg, waarbij

■

< 11 FEB. 1939 4 27 MEI1939 < 4 JULI1939

Pr. Bernhard Pr. Bernhard Pr. Juliana
c.s. in Zeister bezoekt en Beatrix

Bos Jagershuis bezoekt fam.

Van de Poll

< 7 SEPT. 1939

Pr. Bernhard
bezoekt veldleger
in Figi

15 OKTOBER

Kon. Juliana

bezoekt
Pr. Alexander 53
Stichting

29 JANUARI

Pr. Bernhard
bezoekt

demobilisatie-
centrum

Kon. Wilhelmina

bezoekt onderduik-

adres en fam.

Van de Poll

-ocr page 53-


KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER			!
26 mei 1956 Ter gelegenheid van het veer-	26 juni 1957 Prinses Margriet neemt als	een bezoek aan het Protestants Tehuis voor	2004-11
tig jarig bestaan van het Nederlandse	lid van de Zeister ponyclub Schaerweijde	bejaarde gerepatrieerden Spathodea aan de
Padvinders Glide neemt prinses Marijke	onder leiding van de heer W.A. Storm	Oranje Nassaulaan.
(thans prinses Christina genoemd) als	de Grave deel aan de jeugddemonstratie
kabouter deel aan het feest voor de	ter gelegenheid van de nationale land-	2 april 1958 Prins Bernhard bezoekt de conferen-	1
kabouters in het Molenbosch aan de	bouwexpositie op het Veemarktterrein	tie van het studentenkorps van de Amsterdamse
Driebergseweg.	in Utrecht.	Vrije Universiteit in Woudschoten aan de Wou- denbergseweg en spreekt haar toe
23 December 1956 Koningin Juliana	is juli 1957 Koningin Juliana bezoekt
bezoekt samen met de prinsessen Beatrix,	Jkvr. J.M.E. van de Poll in haar woning	4-7 juli i960, 3-8 juni 1961 Prins Louis Ferdinand
Irene, Margriet en Marijke (thans prinses	Simarowa aan de Arnhemse Bovenweg.	van Pruisen (kleinzoon van keizer Wilhelm en
Christina genoemd) de gevluchte Hon-		hoofd van het Huis Hohenzollern) en zijn echt-
gaarse studenten in het conferentieoord	8 November 1957 Prinses Margriet gaat	genote, grootvorstin Kira van Rusland, verblijven
Heerewegen aan de Driebergseweg.	met verschillende vriendinnen naar dans- les in hotel Figi aan Het Rond. Zij krijgt in	in hotel Figi aan Het Rond.
is mei 1957 Koningin Juliana bezoekt de	het seizoen 1957/'58 in hotel Figi dansles	25 juli i960 Prins Bernhard opent in zijn
receptie van Jkvr. J.M.E. van de Poll in	van de hofdansleraar Eddy Kuipers uit	functie van koninklijke commissaris van de
hotel Figi ter gelegenheid van haar 85^ste	Den Haag. Koningin Juliana bezocht de	Luchtverkenners, een onderdeel van de padvin-
verjaardag. Koningin Juliana bezoekt in	eerste dansles van haar dochter.	dersbeweging, het Dr. Plesmankamp in het Pad-
deze jaren in Figi ook andere, niet bekend		vindersbuitencentrum aan de Woudenbergseweg
gemaakte particuliere ontvangsten.	27 januari 1958 Koningin Juliana brengt	39 te Austerlitz.
1 1 11945\| \| \| \| \| M 1 1 1 \|MM6\|	1 1 1 1 1 1 1 1 1 \|1947\| \| \|	MINI \|19«\| \| \| \| \| \| \| \|* \| \| \|1	949 \|
	^ 4&^^^^^^^^m	BwMMHNHHHHHPHBn^lfiPPIijH!^^
19 SEPT.		29 JANUARI 15 OKTOBER
Kon. Wilhelmina		Pr. Bernhard Kon. Juliana	i§§9
bezoekt onderduik-		bezoekt bezoekt
adres en fam.		demobilisatie- Pr. Alexander	53
Van de Poll		centrum Stichting

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEtST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

de luchtstrijdkrachten het predikaat
'Koninklijke' ontvingen en hij tot Inspec-
teur-generaal van de Koninklijke Lucht-
macht werd benoemd.

29 September 1953 Koningin Juliana
bezoekt de conferentie van het cckp
(Contact Commissie Kerkelijk en Particu-
lier Initiatief inzake de Zorg voor gerepa-
trieerden) op de Ernst Sillem Hoeve aan
de Soestdijkerweg 10B in Den Dolder.

19 januari 1955 Prinses Margriet viert in
aanwezigheid van koningin Juliana haar
12^e verjaardag in de Witte Hull aan de
Krakelingweg, een rust- en vakantieoord
van de Stichting De Zeemanspot voor
opvarenden en familie van de Koninklijke
Nederlandse Marine en de koopvaardij,
zeesleepvaart en zeevisserij. ►

22 februari 1956 Koningin Juliana
bezoekt ter gelegenheid van de Internatio-
nale herdenking van de geboortedag van
Lord en Lady Baden Powell in gezelschap
van prinses Marijke (thans prinses Chris-
tina), zij draagt het kabouteruniform, het
Chr. BHndeninstituut Bartimeus aan de
Utrechtseweg 84, waar zij de kaarsencere-
monie van de Blauwe Vogels-padvinders-
groep 'Prinses Marijke' bijwoont.

■*■ 5 februari 1953 Koningin Juliana
bezoekt het evacuatiecentrum voor de
slachtoffers van de Watersnoodramp in
Slot Zeist.

27 haart 1953 Prins Bernhard neemt deel
aan een diner in hotel Kerckebosch aan
de Arnhemse Bovenweg na de plechtig-
heid op de vliegbasis Soesterberg, waarbij

< 27 MEI1939 « 4 JUL! 1939

Pr. Bernhard Pr. Juliana
bezoekt en Beatrix

Jagershuis bezoekt fam.
Van de Poll

-ocr page 54-



			KALENDER VAN KEIZCRUJKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, Q.M. SERVAAS. L. VISSER

	2 juni 1961 Werkhezoek van Koningin Juli- ana aan de gemeente Zeist. Na ontvangst op het kruispunt van de Soestdijkerweg met de Embranchementsweg wordt een bezoek gebracht aan de speeltuin in Den

		Dolde
		Dolde		de Nederlandse Optiek- en
				de Nederlandse Optiek- en

Instrumentenfabriek Dr. C.E. Bleeker n.v. ^t2t aan de Thorbeckelaan, de oud-kamenier van koningin Juliana mw. N.A. Matser- Uiterwijk ^l3) wonende Johan de Wittlaan 43, de Zeister Werkplaats aan de Johan- nes Postlaan, het raadhuis aan Het Rond ^w, de Dieptetuin in het Valckenbosch ^\|5t, de Gemeentelijke Technische School aan de Dijnselburgerlaan ^\|6), de Gerofabriek aan het Geroplein ⁽⁷¹, het winkelcentrum in de wijk Hoge Dennen-Kerckebosch ^,81, de Evangelische Broedergemeente ^,91en de Medische Pedagogische Inrich- tingen Zonnehuis VeldheinvStenia aan de Utrechtseweg . Via Huis ter Heide verlaat de Koningin de gemeente.¹¹¹¹ Het bezoek aan mevrouw Matser was niet in het offkiele programma opgenomen maar was ingevoegd op een persoonlijke wens van de koningin.

-ocr page 55-

KALENDER VAN KEiZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER


1 1 I	I	Jm0

2 juni 1961 Werkbezoek van Koningin Juli-
ana aan de gemeente Zeist. Na ontvangst
op het kruispunt van de Soestdijkerweg
met de Embranchementsweg wordt een
bezoek gebracht aan de speeltuin in Den
Dolder ⁿⁱ, de Nederlandse Optiek- en
Instrumentenfabriek Dr. C.E. BleekerN.v.
¹²¹ aan de Thorbeckelaan, de oud-kamenier
van koningin Juliana mw. N.A. Matser-
Uiterwijk ⁽³' wonende Johan de Wittlaan
43, de Zeister Werkplaats aan de Johan-
nes Postlaan, het raadhuis aan Het Rond
^w, de Dieptetuin in het Valckenbosch �,
de Gemcentelijke Technische School aan
de Dijnselburgerlaan ⁽⁶', de Gerofabriek
aan het Geroplein ^,?t, het winkelcentrum
in de wijk Hoge Dennen-Kerckebosch
⁽", de Evangelische Broedergemeente ^,slen de Medische Pedagogische Inrich-
tingen Zonnehuis Veldheim-Stenia aan
de Utrechtseweg ^,10). Via Huis tet Heide
verlaat de Koningin de gemeente.¹¹¹' Het
bezoek aan mevrouw Matser was niet in
het officiele programma opgenomen maar
was ingevoegd op een persoonlijke wens
van de koningin.

\+$

-ocr page 56-

KALENDER VAN KE1ZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIS! ■ R.P.M. RHOEN, G.M SERVAAS, L. VISSER

30 oktober 1963 Prinses Christina woont

in theater Figi de voordracht 'Over en van
Louis Couperus' van Albert Vogel bij.

28 oktober 19G4 Koningin Juliana opent
het wooncomplex Meijenhaghe voor
gepensioneerde wijkverpleegkundigen
van de Christina Vermeyden Stichting
aan de Schoolweg in Austerlitz. ►

4 16 September 1968 Prins Bernhard
opent het K.N.v.B.-sportcentrum aan de
Woudenbergseweg.

24 oktober 1966 Mr. Pieter van Vol-
lenhove, vaandrig bij de Koninklijke
Luchtmacht, begint met de vervulling
van een juridische functie bij het conv
mando Luchtverdediging gevestigd in
het Swagermankamp op de buitenplaats
Wulperhorst aan de Tiendweg.

17 mei 1969 Koningin Juliana bezoekt het
congres van de Soroptimisten in Slot
Zeist. ►

a oktober 1969 Prins Claus opent het
gerestaureerde Slot Zeist. ►

29 oktober 1966 Prinses Margriet aan-
wezig bij het kerkelijk huwelijk van Jkvr.
S.L.M. Rutgers van Rozenburg en Mr.
W.J.R. baron van Lynden in de Oude
Kerk aan de Dorpsstraat.

29 oktober 1967 Prinses Beatrix en prins
Claus hezoeken de Evangelische Broeder-
gemeente na de brand op het Broeder-
plein. r

;_| QT-'K-L r

1970 Prinses Margriet
verlaat hotel Figi na
een receptie. ►

16 SEPTEMBER 1971

Prinses Beatrix

bezoekt het Wereld
Natuur Fonds

en koopt van de Amerikaanse biologe
Barbara Harrison een zilveren aapje ten
behoeve van het World Wildlife Fund.


*W ^MHRMBJHPmBflMHH**				^B^^^^^^^B^^BBB^BB^njB^BBBEtB^FEB^^99f^J9^^K9B^Kt^Bt&+
19 JANUARI	1953 -1959	22 FEBRUARI 26 MEI	23 DECEMBER	15 MEI - 26 JUNI < 18 JUU < 8 NOV. < 27 JAN. 1958
Verjaardagsfeest	Pr. Marijke volgt	Kon. Juliana Pr. Marijke als	Kon. Juliana en	Kon. Ponyclub Kon. Juliana Dansles Kon. Juliana
Pr. Margriet in	opleiding aan Prins	en Marijke kabouter in	prinsessen in	Juliana Pr. Margriet bezoekt fam. Margriet < 2 April
Witte Hull -________________	Alexander Stichting	op Bartimeus Molenbosch	Heerewegen	in Figi Van de Poll in Figi Pr. Bernhard 57
Witte Hull -________________		op Bartimeus Molenbosch	Heerewegen

< 29 SEPT.

Kon. Juliana
bezoekt Ernst
Sillem Hoeve

15 JANUARI 5 FEBRUARI * 27 MAART

Pr. Wilhelmina Kon. Juliana Pr. Bernhard

bezoekt Jkvr. bezoekt evacua- bezoekt

Van de Poll tiecentrum in Kerckebosch

in Simarowa Slot Zeist en vliegbasis

25FEBRUARI

Kon. Juliana bezoekt
Industrie- en

Huishoudschool

« 2 DEC. 1949 i 4 JAN. 1950 4 22 MRT. 1950

Kon. Juliana en Kon. Juliana Pr. Margriet

Pr. Bernhard bezoekt Ernst bezoekt feestje

56 in Kerckebosch Sillem Hoeve schoolvriendin

-ocr page 57-

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLUKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

30 oktober 1963 Prinses Christina woont
in theater Figi de voordracht 'Over en van
Louis Couperus' van Albert Vogel bij.

28 oktober 1964 Koningin Juliana opent
het wooncomplex Meijenhaghe voor
gepensioneerde wijkverpleegkundigen
van de Christina Vermeyden Stichting
aan de Schoolweg in Austerlitz. ►

i 16 September 1965 Prins Bernhard
opent het K.N.v.B.-sportcentrum aan de
Woudenbergseweg.

24 oktober 1966 Mr. Pieter van Vol-
lenhove, vaandrig bij de Koninklijke
Luchtmacht, begint met de vervulling
van een juridische functie bij het com-
mando Luchtverdediging gevestigd in
het Swagermankamp op de buitenplaats
Wulperhorst aan de Tiendweg.

17 mei 1969 Koningin Juliana bezoekt het

congres van de Soroptimisten in Slot
Zeist. ►

s oktober 1969 Prins Claus opent het
gerestaureerde Slot Zeist. ►

29 oktober 1966 Prinses Margriet aan-
wezig bij het kerkelijk huwelijk van Jkvr.
S.L.M. Rutgers van Rozenburg en Mr.
W.J.R. baron van Lynden in de Oude
Kerk aan de Dorpsstraat.

29 oktober 1967 Prinses Beatrix en prins
Claus bezoeken de Evangelische Broeder-
gemeente na de brand op het Broeder-
plein. ►

r10T!*T_noi

1970 Prinses Margriet
verlaat hotel Figi na
een receptie. ►

16 SEPTEMBER 1971

Prinses Beatrix

bezoekt het Wereld
Natuur Fonds

en koopt van de Amerikaanse biologe
Barbara Harrison een zilveren aapje ten
behoeve van het World Wildlife Fund.

11952


		1 .	1			¹
MftPMW,llHi^f.. �	■■^■■IBIRMIMnHVBHBnH	■■■■■■■WPPPIIPJPJIP^	1
* 4 JAN.1950	< 22MRT. 1950	25 FEBRUARI	15 JANUARf	5 FEBRUARI	i 27 MAART	i 29 SEPT.
Kon. Juliana	Pr. Margriet	Kon. Juliana bezoekt	Pr. Wilhelmina	Kon. Juliana	Pr. Bernhard	Kon. Juliana
bezoekt Ernst	bezoekt feestje	Industrie- en	bezoekt Jkvr.	bezoekt evacua-	bezoekt	bezoekt Ernst
Sillem Hoeve	schoolvriendin	Huishoudschool	Van de Poll	tiecentrum in	Kerckebosch	Sillem Hoeve
			in Simarowa	Slot Zeist	en vliegbasis


19 JANUARI	1953 -1959	22 FEBRUARI 26 MEI	23 DECEMBER	15 MEI 4 26 JUNI 4 18 JULI 4 8 NOV. 4 27 JAN. 1958
Verjaardagsfeest	Pr. Marijke volgt	Kon. Juliana Pr. Marijke als	Kon. Juliana en	Kon. Ponyclub Kon. Juliana Dansles Kon. Juliana
Pr. Margriet in	opleiding aan Prins	en Marijke kabouter in	prinsessen in	Juliana Pr. Margriet bezoekt fam. Margriet 4 2 April
Witte Hull	Alexander Stichting	op Bartimeus Molenbosch	Heerewegen	in Figi Van de Poll in Figi Pr. Bernhard 57
Witte Hull		op Bartimeus Molenbosch	Heerewegen

* 2 DEC. 1949

Kon. Juliana <

Pr. Bernhard

56 in Kerckebos(

-ocr page 58-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER

KAI ENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKLIJKE EM VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER


	1 i **»■&'■■■■■■■'■ \mk***	*^r^4l ILJB**
		1 ' P
	Vlr isMHnSI

i 9 September 1977 Prinses Beatrix
woont in Slot Zeist een modeshow bij
georganiseerd door het weekblad Ele-
gance ten bate van het Prinses Beatrix
Fonds.

21 april 1978 Prinses Margriet woont in
Slot Zeist het congres van de 25 jarige
International Police Association bij. ►

29 September 1978 Prins Bernhard woont
samen met prins Hans-Adam van Liech-
tenstein en zijn vrouw gravin Marie
Kinsky von Wchinitz en Tettau het jaar-
congres van het Internationaal Kastelen
Instituut in Slot Zeist bij. ( ► pag. 60)

is februari 1979 Koningin Juliana
bezoekt het c.i.v.o. (Centraal Instituut
voor Voedingsonderzoek van tno) aan de
Utrechtseweg. ►

4 juni 1974 Prinses Beatrix brengt een

bezoek aan de Rijksdienst voor de Monu-
mentenzorg aan het Broederplein. Zij zit
een vergadering voor over de restauratie
van het paleis Het Loo in Apeldoorn.

is December 1974 Prins Claus bezoekt Slot
Zeist voor de opening van het Monumen-
tenjaar 1975. ▼

sen, Gerrit Bolhuis, Eric Claus, Piet Esser,
Pieter d'Hont, Charlotte van Pallandt,
Geert Steijn en Albert Termote worden
geexposeerd.

24 april 1976 Prins Friedrich Wilhelm en
prinses Ehrengard van Pruisen logeren op
hun huwelijksreis in hotel Figi aan Het
Rond.

3 juni 1977 Prins Bernhard woont in Slot
Zeist de bijeenkomst bij van de Vereni-
ging Export Bevordering ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan.

18 JUNI 1977 Prinses Beatrix en prins Claus
wonen in de Oude Kerk in de Dorpsstraat
een huwelijksinzegening bij van Alfred
Wilhelm Bauer en Elisabeth Jacoba
Swellengrebel, goede vrienden van het
prinselijke paar.

20 juni 1977 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, winkelt met zijn
moeder Edema Mercedes Guillermo Mar-
rero op de Slotlaan onder andere bij de
damesmodezaak Lady L Mode, Slotlaan
232, en bezoekt het Golden Tulip hotel
Figi aan Het Rond.

■* 28 Augustus 1973 Prins Claus opent
het nieuwe gebouwencomplex van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg aan
het Broederplein.

1976 Prinses Beatrix bezoekt in Slot
Zeist de tentoonstelling 'Brons, Hout en
Steen', waar van 16 juni tot 19 augustus
werken van onder andere Mari Andries-

17 MEI 1969 >

Kon. Juliana

bezoekt opent

Slot Zeist Slot Zeist

29 OKTOBER

Pr. Beatrix en

Pr. Claus bezoeken

Broederge mee nte

4-7JULI 25JULI 2 JUNI 3-8 JUNI

Pr. Louis Pr. Bernhard bij Werkbezoek Pr. Louis

Ferdinand van Padvinders- Juliana Ferdinand van

Pruisen in Figi buitencentrum Pruisen in Figi

24 OKTOBER 29 OKTOBER

Mr. Pieter van Pr. Magriet

Vollenhove naar in Oude Kerk
Wulperhorst

16 SEPTEMBER

Pr. Bernhard opent
k.n.v.b.-centrum

30 OKTOBER

Prinses Christina
in theater Figi

8OKTOBER

f i -Juliana opent
Meijenhaghe

-ocr page 59-

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLUKE, KONINKLUKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

4 9 September 1977 Prinses Beatrix
woont in Slot Zeist een modeshow bij

georganiseerd door het weekblad Ele-
gance ten bate van het Prinses Beatrix
Fonds.

21 april 1978 Prinses Margriet woont in
Slot Zeist het congres van de 25 jarige
International Police Association bij. ►

29 September 1978 Prins Bernhard woont
samen met prins Hans-Adam van Liech-
tenstein en zijn vrouw gravin Marie
Kinsky von Wchinitz en Tettau het jaar-
congres van het Internationaal Kastelen
Instituut in Slot Zeist bij. ( ► pag. 60)

is februari 1979 Koningin Juliana
bezoekt het c.i.v.o. (Centraal Instituut
voor Voedingsonderzoek van tno) aan de
Utrechtseweg. ►

4 juni 1974 Prinses Beatrix brengt een
bezoek aan de Rijksdienst voor de Monu-
mentenzorg aan het Broederplein. Zij zit
een vergadering voor over de restauratie
van het paleis Het Loo in Apeldoorn.

is December 1974 Prins Claus bezoekt Slot
Zeist voor de opening van het Monumen-
tenjaar 1975. »

sen, Gerrit Bolhuis, Eric Claus, Piet Esser,
Pieter d'Hont, Charlotte van Pallandt,
Geert Steijn en Albert Termote worden
geexposeerd.

24 april 1976 Prins Friedrich Wilhelm en
prinses Ehrengard van Pruisen logeren op
hun huwelijksreis in hotel Figi aan Het
Rond.

3 juni 1977 Prins Bernhard woont in Slot
Zeist de bijeenkomst bij van de Vereni-
ging Export Bevordering ter gelegenheid
van het 25-jarig bestaan.

18 juni 1977 Prinses Beatrix en prins Claus
wonen in de Oude Kerk in de Dorpsstraat
een huwelijksinzegening bij van Alfred
Wilhelm Bauer en Elisabeth Jacoba
Swellengrebel, goede vrienden van het
prinselijke paar.

20 juni 1977 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, winkelt met zijn
moeder Edenia Mercedes Guillermo Mar-
rero op de Slotlaan onder andere bij de
damesmodezaak Lady L Mode, Slotlaan
232, en bezoekt het Golden Tulip hotel
Figi aan Het Rond.

■*■ 28 Augustus 1973 Prins Claus opent
het nieuwe gehouwencomplex van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg aan
het Broederplein.

1976 Prinses Beatrix bezoekt in Slot
Zeist de tentoonstelling 'Brons, Hout en
Steen', waar van 16 juni tot 29 augustus
werken van onder andere Mari Andries-

1967 | I I I

17 MEI1969 ► 8 OKT. 1969 ►

Kon. Juliana Pr. Claus

bezoekt opent

Slot Zeist Slot Zeist 59

29 OKTOBER

Pr. Beatrix en
Pr. Claus bezoeken
Broedergemeente

4-7JULI 25JULI 2 JUNI 3-8 JUNI

Pr. Louis Pr. Bernhard bij Werkbezoek Pr. Louis

Ferdinand van Padvinders- Juliana Ferdinand van

Pruisen in Figi buitencentrum Pruisen in Figi

24 0KTOBER 29 OKTOBER

Mr. Pieter van Pr. Magriet

Vollenhove naar in Oude Kerk
Wulperhorst

I 8OKTOBER

ft"^-*-Juliana opent
I Meijenhaghe

16 SEPTEMBER

Pr. Bernhard opent
K.N.v.B.-centrum

Prinses Christina
in theater Figi

-ocr page 60-

KALENDER VAN KEIZERLIJKE. KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.RM. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.RM. RHOEN. G.M. SERVAAS, L. VISSER

15 mei 1979 Koningin Juliana opent het
vernieuwde kantoorgebouw van de
Vereniging Ziekenfondsen aan de Drie-
bergseweg.

6 November 1980 Prinses Juliana bezoekt
de Prins Alexanderstichting, het instituut
voor slechtziende* kinderen aan de Prins
Alexanderweg 78 te Huis ter Heide voor
het bijwonen van een herdenkingssamen-
komst ter gelegenheid van het honderdja-
rig hestaan.

* Vanaf 1951 voor kinderen met een beperkt
gezichtsvermogen; daarvoor voor blinde
kinderen.

4 oktober 1979 Koningin Juliana bezoekt
ter gelegenheid van het arscheid van P.J.

Verdam als Commissaris van de Koningin
Slot Zeist. Daarna gebruikt zij de kofneta-
fel ten huize van de heer Verdam aan de
Homeruslaan.

is januari 1980 Prins Bernhard

reikt tijdens een hippische conferentie op
Slot Zeist onderscheidingen uit aan land-
genoten die zich verdienstelijk hebben

gemaakt voor de paardensport.

24 APRIL 1980 Prins Claus, in zijn functie
van speciale adviseur van de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking, is aanwezig
bij de opening van het kantoor van icco
(Interkerkelijke Coordinate Commissie
Ontwikkelingsprojecten; thans Interker-
kelijke Organisatie voor Ontwikkelings-
samenwerking) aan het Zusterplein.

15 September 1979 Prinses Beatrix

woont het door de Polio Commissie Zeist
georganiseerde Zwaluwen Jeugd Actie op
het sportveldencomplex Dijnselburg aan
de Huis ter Heideweg bij en is toeschou-
wer bij de damesinterland voethalwed-
strijd Nederland-Zwitserland.

23 mei 1979 Prinses Beatrix woont in
het gebouw van de v.n.z. (Vereniging
Nederlandse Ziekenfondsen) aan de
Driebergseweg de Veiligheidsdag 'Kind
en ongeval' bij, georganiseerd door het
Veiligheidsinstituut in het Internationale
jaar van het kind en in het kader van het
tienjarig bestaan van de afdeling Veilig-
heid in de Prive-sfeer.

IS MEI ►

Kon. Juliana
bezoekt vnz

Pr. Beatrix
Dijnselburg

JULH979 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, brengt een orien-
tatiebezoek aan het gerenoveerde Golden
Tulip hotel Figi aan Het Rond. ►

Op het congres van het Internationaal Kastelen Instituut waren aanwezig (vlnr):
Baron van Tuyll de Serooskerke. de Markies van Amodio. Z.K.H. prins Bernhard,
HH. DD. HH. de prins en prinses van Liechtenstein en de burgemeester van Zeist.

15 FEBR. '79 > 23 MEI > JULI '79 * 4 OKT. ►

Kon. Juliana Pr. Beatrix Guillermo Kon. Juliana
bezoekt tno bezoekt vnz in Figi in Slot Zeist


	28 AUGUSTUS	4JJN
	Pr. Claus opent	Pr. B^f
	gebouw	bezoel
	Monumentenzorg	Monument

16 SEPTEMBER

Prinses Beatrix
bezoekt w.n.f.

3 JUNI 18 JUNI < 20 JUNI 21 APRIL 29 SEPT.

Pr. Bernhard Pr. Beatrix Jorge Pr. Margriet Pr. Bernhard

bezoekt en Claus in Guillermo in Slot Zeist in Slot Zeist
Slot Zeist Oude Kerk 9 sept. '77
Pr. Beatrix

18 DECEMBER 1976 < 26 APR. 1976

Pr. Claus bij opening Pr. Beatrix Pr. Wilhelm en

Monumentenjaar bezoekt expositie- Pr. Ehrengard van

Slot Zeist Pruisen in Figi

-ocr page 61-

KALENDER VAN KEIZERLUKE. KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L. VISSER

KALENDER VAN KEiZERUJKE. KONINKUJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M. SERVAAS. L. VISSER

15 mei 1979 Koningin Juliana opent het
vernieuwde kantoorgebouw van de
Vereniging Ziekenfondsen aan de Drie-
bergseweg.

6 November 1980 Prinses Juliana bezoekt
de Prins Alexanderstichting, het instituut
voor slechtziende* kinderen aan de Prins
Alexanderweg 78 te Huis ter Heide voor
het bijwonen van een herdenkingssamen-
komst ter gelegenheid van het honderdja-
rig bestaan.

* Vanaf 1951 voor kinderen met een beperkt
gezichtsvermogen; daarvoor voor blinde
kinderen.

4 oktober 1979 Koningin Juliana bezoekt
ter gelegenheid van het afscheid van PJ.
Verdam als Commissaris van de Koningin
Slot Zeist. Daarna gebruikt zij de koffteta-
fel ten huize van de heer Verdam aan de
Homeruslaan.

18 januari 1980 Prins Bernhard

reikt tijdens een hippische conferentie op
Slot Zeist onderscheidingen uit aan land-
genoten die zich verdienstelijk hebben
gemaakt voor de paardensport.

24 april 1980 Prins Claus, in zijn functie
van speciale adviseur van de minister voor
Ontwikkelingssamenwerking, is aanwezig
bij de opening van het kantoor van icco
(Interkerkelijke Coordinate Commissie
Ontwikkelingsprojecten; thans Interker-
kelijke Organisatie voor Ontwikkelings-
samenwerking) aan het Zusterplein.

15 September 1979 Prinses Beatrix

woont het door de Polio Commissie Zeist
georganiseerde Zwaluwen jeugd Actie op
het sportveldencomplex Dijnselburg aan
de Huis ter Heideweg bij en is toeschou-
wer bij de damesinterland voetbalwed-
strijd Nederland-Zwitserland.

23 mei 1979 Prinses Beatrix woont in
het gebouw van de v.n.z. (Vereniging
Nederlandse Ziekenfondsen) aan de
Driebergseweg de Veiligheidsdag 'Kind
en ongeval' bij, georganiseerd door het
Veiligheidsinstituut in het internationale
jaar van het kind en in het kader van het
tienjarig bestaan van de afdeling Veilig-
heid in de Prive-sfeer.

15 SEPT. ►

Pr. Beatrix
Dijnselburg

15 MEI I

Kon. Juliana
bezoekt vnz

JULH979 Jorge Guillermo, echtgenoot
van prinses Christina, brengt een orien-
tatiebezoek aan het gerenoveerde Golden

Tulip hotel Figi aan Het Rond. ►

Op het congres van het Internationaal Kastelen Instituut waren aanwezig (vlnr):
Baron van Tuyll de Serooskerke, de Markies van Amodio. Z.K.H. prins Bernhard,
HH. DD. HH. de prins en prinses van Liechtenstein en de burgemeester van Zeist.

15 FEBR. 79 * 23 MEI » JULI '79 t 4 OKT. ►

Kon. Juliana Pr. Beatrix Guillermo Kon. Juliana
bezoekt tno bezoekt vnz in Figi in Slot Zeist

4JU«

Pr. Beat _x

bezod
Monument uorg

16 SEPTEMBER

Prinses Beatrix
bezoekt w.n.f.

28 AUGUSTUS

Pr. Claus opent

gebouw

Monumentenzorg

3 JUNI 18 JUNI « 20 JUNI 21 APRIL 29 SEPT.

Pr. Bernhard Pr. Beatrix Jorge Pr. Margriet Pr. Bernhard

bezoekt en Claus in Guillermo in Slot Zeist in Slot Zeist
Slot Zeist Oude Kerk 9 sept. '77
Pr. Beatrix

18 DECEMBER 1976 < 26 APR. 1976

Pr. Claus bij opening Pr. Beatrix Pr. Wilhelm en

Monumentenjaar bezoekt expositie- Pr. Ehrengard van
Slot Zeist Pruisen in Figi

-ocr page 62-

.2,

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONiNKLIJKE EN VORSTEUJKE BE20EKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS. L. VISSER

30 September 1987 Prins Bernhard bezoekt
in de functie van landcommandeur van
de Johanniter Ode in Nederland het
Henry Dunant Huis aan de Woudenberg-
seweg 54-

(d.o.g.), de protestantse organisatie voor
bemiddeling bij uitzending van ontwik-
kelingswerkers naar landen van de derde
wereld, een informatief werkbezoek aan
het kantoor aan het Zusterplein.

l juni 1987 Prins Bernhard opent het
kantoorgebouw van de Crediet- en Effec-

tenbank aan de Boulevard 1. ▼

21 juni 1983 Prins Louts
Ferdinand van Pruisen ver-
blijft met prins Christian
Sigismund, prinses Donata
en prins Georg-Friedrieh
(resp. zijn zoon, schoon-
dochter en kleinzoon) in
hotel Figi aan Het Rond ter
gelegenheid van de expositie 'De kleren
van de keizer' in Huis Doom.

22 September 1983 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist het eerste exemplaar
van het Unieboek 'Operationeel. De
Koninklijke Luchtmacht in bedrijf? van
Wim Kock in ontvangst.

22 maart 1984 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist het eerste exemplaar van

het boek 'Luchtgevaar. Luchtaanvallen
op Nederland 1940-1945.' in ontvangst
uit handen van de auteur prof. A. Kort-
hals Altes.

is September 1984 Prins Bernhard neemt
in Slot Zeist de eerste postzegel van
zeventig cent van het Wereld Natuur
Fonds in ontvangst. Vervolgens neemt
hij het eerste exemplaar van het boek 'De
grote Panda' van WJ. van den Brink in
ontvangst en opent hij de Wereld Natuur
Fondstentoonstelling.

22 oktober 1984 Het bestuur van Cosmo-
center - een inittatief van Chriet Titulaer
- vergadert in hotel Figi aan Het Rond.
Voorzitter is Mr. Pieter van Vollenhoven,
bestuurslid is onder meer oud-premier
Van Agt. Het Cosmocenter vergadert
regelmatig in Figi.

1986 (NA 22 januari) Prins Claus bezoekt
icco (Interkerkelijke Coordinate Com-

missie Ontwikkelingsprojecten, thans
Interkerkelijke Organisatie voor Ontwik-
kelingssamenwerking) aan het Zuster-
plein, waar hij verslag uitbrengt van het
achtdaagse staatsbezoek van koningin
Beatrix en hem aan India in januari 1986,
alwaar ook projecten van icco werden
bezocht.

�*� 17 December 1981 Prins Bernhard
opent het hoofdkantoor van het Wereld
Natuur Fonds (w.n.f.) en de Panda-winkel
aan de l^e Hogeweg 2.

1 oktober 1982 Prins Bernhard reikt in het
kantoor van het wnf aan de T Hogeweg

2 aan twaalf Nederlanders de 'World
Wildlife Frend Internationale oorkonde
voor natuurbeschermingsverdienste' uit.

9 September 1986 Prins Claus
brengt een werkbezoek aan
de Triodos Bank, gevestigd
aan de Stationslaan 4.

i 11 MAART 1987 Prins

Claus brengt ter gelegenheid
van het 25-jarig jubileum
van Dienst Over Grenzen

�*■ 27 oktober 1987 Prins Bernhard ont-
vangt in zijn functie van beschetmheer
van het Wereld Natuur Fonds in Slot
Zeist uit handen van Andre van Duin het
eerste exemplaar van een 'Kerstboek'.



		[SEPT.
		[hard
		Zust


	< 18 JAN. 1980 * 24 APR.	< 6 NOV. 1980	17 DECEMBER	1 OKTOBER
	Pr. Bernhard Pr. Claus aan	Pr. Juliana	Pr. Bernhard opent	Pr. Bernhard
	op Slot Zeist het Zuster-	bezoekt Pr.	hoofdkantoor wnf	bezoekt wnf
62	plein	Alexander- stichting


NA JANUARI	9 SEPT.	11 MAART	1 JUNI	30 SEPT.	31 MAART	13 SEPT.
Pr. Claus	Pr. Claus	Pr. Claus	Pr. Bernhard	Pr. Bernhard	< 25 JUNI	Pr. Juliana
bezoekt icco	bezoekt	bezoekt	opent C&E	27 OKT.	i 14 OKT.	8 NOV. '89 �
	Triodos	zusterplein		Pr. Bernhard	Pr. Bernhard	Pr. Claus	63

INI

Pr. Louis Ferdinand
van Pruisen

22 SEPTEMBER

Pr. Bernhard

Luchtvaart

Museum

22 MAART

Pr. Bernhard

Luchtvaart

Museum

22 OKT.

hard Mr. P. van
Zeist Vollenhoven
in Figi

-ocr page 63-

KALENDER VAN KEIZERUJKE. KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. V1SSER

30 September 1987 Prins Bernhard bezoekt
in de functie van landcommandeur van
de Johanniter Ode in Nederland het
Henry Dunant Huis aan de Woudenberg-

seweg 54.

(d.o.g.), de protestantse organisatie voor
bemiddeling bij uitzending van ontwik-
kelingswerkers naar landen van de derde
wereld, een informatief werkbezoek aan

het kantoor aan het Zusterplein.

l juni 1987 Prins Bernhard opent het

kantoorgebouw van de Crediet- en Effec-
tenbank aan de Boulevard 1. ▼

21 juni 1983 Prins Louis

Ferdinand van Pruisen ver-

blijft met prins Christian

Sigismund, prinses Donata

en prins Georg-Friedrich

(resp. zijn zoon, schoon-

dochter en kleinzoon) in

hotel Figi aan Het Rond ter

gelegenheid van de expositie 'De kleren

van de keizer' in Huis Doom.

22 September 1983 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist het eerste exemplaar
van het Unieboek 'Operationeel. De
Koninklijkc Luchtmacht in bedrijf.' van
Wim Kock in ontvangst.

22 maart 1984 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist het eerste exemplaar van

het boek 'Luchtgevaar. Luchtaanvallen
op Nederland 1940-1945.' in ontvangst
uit handen van de auteur prof. A. Kort-
hals Altes.

18 September 1984 Prins Bernhard neemt
in Slot Zeist de eerste postzegel van
zeventig cent van het Wereld Natuur
Fonds in ontvangst. Vervolgens neemt
hij het eerste exemplaar van het boek 'De
grote Panda' van W.J. van den Brink in
ontvangst en opent hij de Wereld Natuur
Fondstentoonstelling.

22 oktober 1984 Het bestuur van Cosmo-
center - een initiatief van Chriet Titulaer
- vergadert in hotel Figi aan Het Rond.
Voorzitter is Mr. Pieter van Vollenhoven,
bestuurslid is onder meer oud-premier
Van Agt. Het Cosmocenter vergadert
regelmatig in Figi.

1986 <na 22 januari) Prins Claus bezoekt
icco (Interkerkelijke Coordinatie Com-

-*■ 17 December 1981 Prins Bernhard
opent het hoofdkantoor van het Wereld
Natuur Fonds (w.n.f.) en de Panda-winkel
aan de l^e Hogeweg 2.

1 oktober 1982 Prins Bernhard reikt in het
kantoor van het wnf aan de l^e Hogeweg

2 aan twaalf Nederlanders de 'World
Wildlife Frend internationale oorkonde
voor natuurbeschermingsverdienste' uir.

9 SEPTEMBER 1986 PrillS Claus

brengt een werkbezoek aan
de Triodos Bank, gevestigd
aan de Stationslaan 4-

4 11 maart 1987 Prins
Claus brengt ter gelegenheid
van het 25-jarig jubileum
van Dienst Over Grenzen

■*■ 27 oktober 1987 Prins Bernhard ont-
vangt in zijn functie van beschermheer
van het Wereld Natuur Fonds in Slot
Zeist uit handen van Andre van Duin het
eerste exemplaar van een 'Kerstboek'.


[SEPT. 22 0KT.	NA JANUARI	9 SEPT.	11 MAART 1 JUNI	30 SEPT.	31 MAART	13 SEPT.
pird Mr. P. van	Pr. Claus	Pr. Claus	Pr. Claus Pr. Bernhard	Pr. Bernhard	* 25 JUNI	Pr. Juliana
[Zeist Vollenhoven	bezoekt icco	bezoekt	bezoekt opent C&.E	27 OKT.	i 14 OKT.	8 NOV. '89 ►
in Figi		Triodos	zusterplein	Pr. Bernhard	Pr. Bernhard	Pr. Claus	63

< 18 JAN. 1980 < 24 APR. ♦ 6 NOV. 1980

Pr. Bernhard Pr. Claus aan Pr. Juliana

op Slot Zeist het Zuster- bezoekt Pr.

62 plein Alexander-

stichting

17 DECEMBER

Pr. Bernhard opent
hoofdkantoor wnf

1 OKTOBER

Pr. Bernhard
bezoekt wnf

21 JUNI

Pr. Louis Ferdinand
van Pruisen

22 SEPTEMBER

Pr. Bernhard

Luchtvaart

Museum

22 MAART

Pr. Bernhard

Luchtvaart

Museum

-ocr page 64-

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M- RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDERVAN KEIZERUJKE, K0N1NKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M, SERVAAS. L. VISSER

24 april 1991 Prins Bernhard viert in
aanwezigheid van prinses Juliana in het
Militair Luchtvaart Museum in het Kamp
van Zetst zijn gouden vliegerjubileum. Hij
neemt het boek 'Prins Bernhard 50 jaar
vlieger. Een vliegerleven in vogelvlucht'
van A.P. de Jong in ontvangst.

4 5 juli 1992 Prins Bernhard is aanwezig
bij de opening van de tentoonstelling
'Wind, Wad en WaterverP van het wnf
in Slot Zeist en ontvangt hij van het anf
(Stichting Artist for Nature Foundation)
het boek met de gelijknamige titel.

22 maart 1993 Prins Bernhard opent als
president van het wnf het nieuwe hoofd-
kantoor aan de Boulevard 12.

2 juli 1993 Prins Bernhard bezoekt de
expositie van de Britse dieren- en Iucht-

vaartschilder David Shepherd in
Militaire Luchtvaart Museum.

her

4 31 maart 1988 Prins Bernhard opent
in aanwezigheid van Mr. Pieter van Vol-
lenhove ter gelegenheid van het 75-jarig
bestaan van de Koninklijke Luchtmacht
de nieuw ingerichte Generaal Snijdershal
van het Militaire Luchtvaart Museum in
het Kamp van Zeist.

4 25 juni 1988 Prins Bernhard woont
als landcommandeur van de Johanniter
Orde in Nederland de ridderdag bij die
gehouden vvordt in Zeist. Na een bijeen-
komst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein
gaat het gezelschap naar Slot Zeist. De
lunch wordt gebruikt in hotel Figi.
In latere jaren is prins Bernhard meerdere
malen aanwezig bij de bijeenkomsten van
de Johanniter Orde in Zeist.

13 September 1988 Prinses Juliana opent

s November 1989 Prins Glaus bezoekt icco
aan het Zusterplein ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan.

11 oktober 1990 Prinses Margriet bezoekt
als eregast de viering van het 75-jarig
bestaan van de Verentging Bartimeus in
de kerk van de Evangelische Broederge-
meente aan het Zusterplein.

in De Finspong aan de Boulevard 28 een
dagverbltjf voor slechtziende en blinde
ouderen.

-u.il tu w■ m


HHHHnS 2 III 1 ■■ill &y k Elm %JL Elm 5f*	l	1 HI Wtt- ■» i Ift, in 1
1 ^B-^% ^^H		Py^JBte
^m^^-im^^* -^

■ ■■

■*■ 14 oktober 1988 Prins Bernhard
bezoekt Slot Zeist voor de opening van
de tentoonstelling 'Willinks kijk op de
natuur' van dierenportretten van Carel
Willink door Sylvia Willmk-Quiel en
neemt het eerste exemplaar van de ten-
toonstellingscatalogus in ontvangst.

is December 1995 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de erediploma's van het
Generaal Snijdersfonds uit. Deze onder-
scheiding wordt toegekend voor verdien-
sten op luchtvaartgebied.


	11 OKT.	24 APRIL
	Pr. Margriet	Pr. Bernhard
	bezoekt	in Luchtvaart
	Bartimeus	Museum


5 JUL!	22 MAART	2JLI
Pr. Bernhard	Pr. Bernhard	Pr. Bernhard
in Slot Zeist	opent nieuw	in Luchtvaart
	kantoor wnf	Museum

18 DECEMBER 8 JUNI

Pr. Bernhard Pr. W.-Alexander

in Luchtvaart naar Broeder-

Museum gemeente, Slot Zeist

2MEI

Pr. W.-Alexandt
in Figi

Pr. Bernhard op Pr. Bernhard

atscheidsreceptie in Luchtvaart

Kamp Zeist Museum

-ocr page 65-

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M- RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDERVAN KEIZERUJKE, K0N1NKLIJKE EN VORSTELIJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN. G.M, SERVAAS. L. VISSER

22 maart 1993 Prins Bernhard opent als
president van het wnf het nieuwe hoofd-
kantoor aan de Boulevard 12.

2 juli 1993 Prins Bernhard bezoekt de
expositie van de Britse dieren- en Iucht-

vaartschilder David Shepherd in
Militaire Luchtvaart Museum.

her

13 September 1988 Prinses Juliana opent

s November 1989 Prins Glaus bezoekt icco
aan het Zusterplein ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan.

11 oktober 1990 Prinses Margriet bezoekt
als eregast de viering van het 75-jarig
bestaan van de Verentging Bartimeus in
de kerk van de Evangelische Broederge-
meente aan het Zusterplein.

in De Finspong aan de Boulevard 28 een
dagverbltjf voor slechtziende en blinde
ouderen.

-u.il tu w■ m


HHHHnS 2 III 1 ■■ill &y k Elm %JL Elm 5f*	l	1 HI Wtt- ■» i Ift, in 1
1 ^B-^% ^^H		Py^JBte
^m^^-im^^* -^

■ ■■


	11 OKT.	24 APRIL
	Pr. Margriet	Pr. Bernhard
	bezoekt	in Luchtvaart
	Bartimeus	Museum


5 JUL!	22 MAART	2JLI
Pr. Bernhard	Pr. Bernhard	Pr. Bernhard
in Slot Zeist	opent nieuw	in Luchtvaart
	kantoor wnf	Museum

18 DECEMBER 8 JUNI

Pr. Bernhard Pr. W.-Alexander

in Luchtvaart naar Broeder-

Museum gemeente, Slot Zeist

2MEI

Pr. W.-Alexandt
in Figi

Pr. Bernhard op Pr. Bernhard

atscheidsreceptie in Luchtvaart

Kamp Zeist Museum

-ocr page 66-

KALENDER VAN KEIZERLIJKE, KONINKLIJKE EN VORSTEUJKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

8 juni 1996 Prins Willem-Alexander

wordt bevorderd tot Rechtsridder van de
johanniter Orde in Nederland in een bij-
eenkomst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein. Bij
deze gelegenheid verblijft hij ook in Slot
Zeist.

2 me! 1997 Prins Wi Hem- Alexander
bezoekt het Walkart Park Restaurant in
hotel Figi aan Het Rond.

23 april 1998 Prins Bernhard is aanwezig
in het Kamp van Zeist op de afscheids-
receptie van de vertrekkende directeur
van het Militaire Luchtvaart Museum
luitenant-kolonel M. Botma, die per 1 mei
1998 met pensioen gaat.

19 juni 1998 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het

Kamp van Zeist het eerste exemplaar van
het boek 'Gerben Sonderman 1908-1955'
van Th.J. de Jongh in ontvangst. Gerben
Sonderman was een van de bekendste
testpiloten van Fokker en tevens de per-
soonlijke vlieger van prins Bernhard.

26 februari 1999 Prins Bernhard bezoekt

17 December 2003 Prins Bernhard neemt

in het Militaire Luchtvaart Museum het
eerste exemplaar van het boek 'Crossing
the Border', over de Koninklijke Lucht-
macht sinds de val van de Berlijnse Muur,
in ontvangst en woont de opening van de
tentoonstelling vijftig jaar Koninklijke
Luchtmacht 'Van collectieve verdediging
tot mondiaal maatwerk' bij.

de afscheidsreceptie van de heer S. Wold-
hek als directeur van het Wereld Natuur
Fonds in hotel Figi aan Het Rond.

29 april 1999 Mr. Pieter van Vollenhoven
viert in aanwezigheid van de Koninklijke
familie zijn zestigste verjaardag in hotel
Figi aan Het Rond. ▼

26 September 2001 Prins Willem-Alexan-
der en Maxima bezoeken in Huis ter
Heide het speciaal ingerichte terrein
tegenover de Sterrenberg van zorginrich-
ting Abrona aan de Amersfoortseweg.

16 December 2003 Koningin Beatrix

brengt een werkbezoek aan de Rijksjeugd-
inrichting Den Engh. ▼

i oktober 1999 Mr. Pietet van Vollenhove
opent het nieuwe hoofdkantoor van de
Triodos Bank aan de Utrechtseweg 60.

is December 1999 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de eremedaille van het
Generaal Snijdersfonds uit aan Martin
Schroder, oprichter van de luchtvaart-
maatschappij Martinair.

25 april 2000 Prins Bernhard jr. bezoekt
Bartimeus Onderwijsinstelling aan de
Utrechtseweg 84 om het eerste exemplaar
van het boek 'Site Seeing' in ontvangst te
nemen.

i September 2000 Prins johan Friso opent
de golfbaan van de Golf Exploitatiemaat-
schappij De Lage Vuursche aan de Dol-
derseweg 262 in Den Dolder.

MM.

I l-y-l I I I

... .,...,.

i 29 APR. < 1 OKT. < 15 DEC.'99 25 APRIL 1 SEPT.

Kon. Mr. Van Pr. Bern- Pr. Pr. Johan

Familie Vollenhove hard Bernhard jr. Friso in

in Figi bij Triodos Den Dolder

26 SEPT.

Pr. W.Alexander en

Maxima in

Huis ter Heide

16 DEC. 17 DEC.

n ;in Beatrix Pr. Bernhard in
b ki Den Engh Luchtvaart Museum

-ocr page 67-

KALENDER VAN KEIZERUJKE. KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.p.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

KALENDER VAN KEIZERUJKE, KONINKLIJKE EN VORSTELUKE BEZOEKEN AAN ZEIST - R.P.M. RHOEN, G.M. SERVAAS, L. VISSER

8 juni 1996 Prins Willem-Alexander
wordt bevorderd tot Rechtsridder van de
Johanniter Orde in Nederland in een bij-
eenkomst in de kerk van de Evangelische
Broedergemeente aan het Zusterplein. Bij
deze gelegenheid verblijft hij ook in Slot
Zeist.

2 mei 1997 Prins Willem-Alexander
bezoekt het Walkart Park Restaurant in
hotel Figi aan Het Rond.

23 April 1998 Prins Bernhard is aanwezig
in het Kamp van Zeist op de afscheids-
receptie van de vertrekkende directeur
van het Militaire Luchtvaart Museum
luitenant-kolonel M. Botma, die per 1 mei
1998 met pensioen gaat.

19 juni 1998 Prins Bernhard neemt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het

26 februari 1999 Prins Bernhard bezoekt

de afscheidsreceptie van de heer S. Wold-
hek als directeur van het Wereld Natuur
Fonds in hotel Figi aan Het Rond.

29 april 1999 Mr. Pieter van Vollenhoven
viert in aanwezigheid van de Koninklijke
familie zijn zestigste verjaardag in hotel
Figi aan Het Rond. ▼

17 December 2003 Prins Bernhard neemt
in het Militaire Luchtvaart Museum het
eerste exemplaar van het boek 'Crossing
the Border', over de Koninklijke Lucht-
macht sinds de val van de Berlijnse Muur,
in ontvangst en woont de opening van de
tentoonstelling vijftig jaar Koninklijke
Luchtmacht 'Van collectieve verdediging
tot mondiaal maatwerk' bij.

l oktober 1999 Mr. Pieter van Vollenhove
opent het nieuwe hoofdkantoor van de
Triodos Bank aan de Utrechtseweg 60.

15 December 1999 Prins Bernhard reikt in
het Militaire Luchtvaart Museum in het
Kamp van Zeist de eremedaille van het
Generaal Snijdersfonds uit aan Martin
Schroder, oprichter van de luchtvaart-
maatschappij Martinair.

25 april 2000 Prins Bernhard jr. bezoekt
Bartimeus Onderwijsinstelling aan de

Utrechtseweg 84 om het eerste exemplaar
van het boek 'Site Seeing' in ontvangst te
nemen.

l September 2000 Prins johan Friso opent
de golfbaan van de Golf Exploitatiemaat-
schappij De Lage Vuursche aan de Dol-
derseweg 262 in Den Dolder.

26 SEPTEMBER 2001 Prins Willem-Alexan-
der en Maxima bezoeken in Huis ter
Heide het speciaal ingerichte terrein
tegenover de Sterrenberg van zorginrich-
ting Abrona aan de Amersfoortseweg.

is December 2003 Koningin Beatrix

brengt een werkbezoek aan de Rijksjeugd-
inrichting Den Engh. »

�Vzrsvpr-prT' ..... .,.._. _,:..-.,.,,.

■

■■■-'■■


	26 FEB.	< 29 APR. 4 1 OKT. < 15 DEC. 99 25 APRIL	1 SEPT.	26 SEPT.
	Bernhard	Kon. Mr. Van Pr. Bern- Pr.	Pr. Johan	Pr. W.Alexander en
66	in Figi	Familie Vollenhove hard Bernhard jr.	Friso in	Maxima in
		in Figi bij Triodos	Den Dolder	Huis ter Heide

16 DEC. 17 DEC.

n :in Beatrix Pr. Bernhard in
^ kt Den Engh Luchtvaart Museum

-ocr page 68-



	MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR

Openingen van de nieuwe behuizing van het Zeister Histo- Hsch Genootschap 24 april aoo4 De verhuizing vanuit het Slot heeft veel tijd en energie gevraagd van zowel het bestuur als de medewerkers. Met name de verhuiscommissie, bestaande uit JanHein Heimel, voorzitter, Karen Veenland, Hans Molenaar en Andy Smith, heeft de verhuizing geheel voorbereid, er zijn uitgebreide lijsten van alle te verrichten taken opge- steld en een voor een afgewerkt met behulp van de anderen. In een gezellig samenzijn heeft de voorzitter in het bijzonder de verhuis- commissie bedankt en alle medewer-
		kers opgeroepen ervoor te zorgen dat we met een dergelijk mooi onder- komen ook meer donateurs kunnen verwelkomen. JanHein Heimel heeft vervolgens in een korte presentatie de voorge- schiedenis van de verhui- zing geschetst. Daarna voigde de bezichtiging en werd met een hapje en drankje het pand in gebruik genomen. 8 MEI 2004 De heer W.J.M. den Heijer, wethou- der Ruimtelijke ordening, Kunst en Cultuur van de gemeente Zeist, heeft op 8 mei 2004 ons nieuwe pand aan de Middellaan 6, te midden van vele genodigden, geopend. In zijn toespraak benadrukte de heer den Heijer het belang van het Zeis- ter Historisch Genootschap voor de inwoners van Zeist en alien die zich met Zeist verbonden weten. Hoewel	het Slot vanwege zijn rijke historie een prachtige vestigingsplaats was, moet deze nieuwe behuizing met zijn nieuwe mogelijkheden toch als ^^^^� een grote aanwinst I beschouwd worden. De heer Den Heijer deelde mee een droom te hebben: een eigen museum in Zeist, waarin ook voor het Zeister Historisch Genootschap een belangrijke plaats zou moeten worden ingeruimd. De voorzit- ter, Flora de Vrijer, zei later in haar toespraak dat zij deze droom met de wethouder deelde en sprak de wens uit dat ondanks alles het Zeister His- torisch Genootschap niet zo lang in de Middellaan zou verblijven als in het Slot (35jaar). Voor de officiele opening heeft de voorzitter van De Monte ver Loren Stichting, JanHein Heimel de aan- wezigen welkom geheten en iets

-ocr page 69-



		over De Monte ver Loren Stichting, de persoon De Monte ver Loren en de huisvesting van de collecties in de afgelopen 53 jaar laten zien en verteld. De Monte ver Loren Stichting heeft het het pand aan de Middellaan gekocht en verhuurt dit aan het Zeis- ter Historisch Genootschap. De Middellaan was in de 18^e eeuw gelegen in de noordelijke tuin van het Slot en nu midden in het huidige centrum van Zeist. Kortom een ideale plek. Tenslotte nodigde de voorzit- ter alfe aanwezigen uit om met haar het glas te heffen en zij sprak daarbij de wens uit dat de nteuwe huisvesting mag bijdragen aan een verdere uitbouw van het Zeister Historisch Genootschap van de Poll Stichting. Een uitgebreide foto reportage op de website www.zeist-historie.nl.

-ocr page 70-



		MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR

	*Mededelingen van het bestuur*

			tegenover staat, maar die we I interessant en uitdagend is. Weet u iemand neem dan svp contact op rrtet ondergetekende. *Nieuwe uitgave* De Monte verLoren Stichtingheeft ter gelegenheid van de opening een boekje uitgegeven: Prof. Mr Or Johan Philip De Monte Ver Loren (1901-1974). De auteur is de heer J.H. Heimel. Het boekje is te koop aan de Mid- dellaan, prijs voor donateurs �6. *Lezingen* WOENSDAG 29 SEPTEMBER 2004 THOMASKERK Onder de titel "Over de Liefde" is vorig jaar door de gemeente Zeist een prachtige publicatie uit- gebracht: kunst in de openbare ruimte in Zeist. Belangstellenden	worden van harte uitgenodigd voor een lezing op basis van de genoemde publicatie. Het wordt een virtuele wandeling langs beelden, parken en monumen- ten o.l.v. wethouder WJ.M. den Heijer, portefeuillehouder Ruim- telijke ordening, Kunst en Cul- tuur. Deze avond wordt gehouden op woensdag 29 September in de gemeentezaal van de Thomas- kerk aan de Oranje Nassaulaan 35. Aanvang 20.00 uur. De toe- gang is gratis. WOENSDAG 3 NOVEMBER 2004 KANTINE LAND- GOED SCHOONOORD Wij wijzen u nu reeds op de jaar- lijkse 'Van de Poll-lezing' die dit jaar gehouden wordt op woensdag 3 november in de kantine van het Openbaar Zeister Lyceum op het
Bestuur Op de bestuursvergadering van 29 maart 2004 is mevrouw Fl. de Vrijer benoemd als voorzitter van het bestuur. Flora de Vrijer is sinds 1998 bestuurslid en sinds 1999 secre- taris. Totdat een nieuwe secre- taris is aangetreden neemt zij tevens het secretariaat waar. *Secretarls* Het bestuur zou graag in contact komen met een potentiele secre- taris, misschien iemand uit het midden van de donateurs of een bekende van een van de dona- teurs. Het tijdbeslag is ca 2 uur per week en het is zoals alle nine- ties binnen het Zeister Historisch Genootschap een vrijwilligers taak, waarvoor geen vergoeding

-ocr page 71-

MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR

deld 170 bezoekers per maand
hebben sinds de introductie onze
website bezocht. In toenemende
mate fungeert deze site als infor-
matiebron en vraagbaak. Hebt u
iets te vragen, maak dan gebruik
van deze nieuwe mogelijkheid.

anderhalve eeuw politieke partij-
vorming in Nederland en Zeist.

Website

Nogmaals wijzen wij u op onze
site: www.zeist-historie.nl. Gemid-

landgoed Schoonoord aan de Blik-
kenburgerlaan, aanvang 20.00
uur. De bekende Zeistenaar en oud-
kamerlid Schutte zal spreken over
"van redding door bezuiniging tot
leefbaar Zeist', met als subtitel:


	*Donateurs*
	per 15 mei 2004	826
	Mw. MJ.G.M.G. Moulaert	Zeist
	H.J. Smith	Zeist
	Mw. J.C.G. Burken-Lukkien	Zeist
	Mw. E.M. Janssens	Zeist
	A.J.M. Smorenburg	Zeist
	F.J. Brust	Zeist
	B.W.H. van Beest	Zeist
	W. Breunesse	Zeist
	J.W. Helsdingen	Zeist
	H. Roemers	Zeist
	C.AJ. van Liempde	Zeist

Op 8 mei 2004 heeft

de heer W.J.M. den He.jer,

wethouder RuJmtelijke Ordemng

Kunst en Cultuur van Zeist,

door middel van de projectie

van deze tekst op een toen

nog lege muur

het pand Middellaan 6

Namens het bestuur Flora de
Vrijer, tel. (030) 6956311, e-
mail fl.devrijer@worldonline.nl of
info@zeist-historie.nl

geopend als vestigmg van
het Zeister Historisch Genootschap

-ocr page 72-

Seijst

Bulletin ter bevordering van de kennh
van de gesentedents van Zeist

ISSN 1383-2867

Verschijnt 4x per jaar. Jaargang 33, Uitgave
aug.2004. Drukwerk: Gregorius, Zeist.
Ontwerp: Fredersk Buys.

REDACTIECOMMISSIE

J.L, Verbeek, voorzitter. rU. Kater, R.RM.
Rhoen, mw, R de Vrijer, redaeteuren. F.Th.H.
Buys, vormgever.

REDACTIEADRES VOOR KOPIJ

Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist
E-mail: iftfo@zeist-tiistorie.nl
De riehtlijnen mm de auteurs zijn via de
bovenvermeide adressen verkrijgbaar.

POSTADRES

^:_: Aanmeldingen van nisuw© donateurs en
adreswi]zigingen kunrten schriftelijk warden
gemefd via Postbus 342, 3700 AH Zeist en
via net e-m3iladres:info@zeist-htstorie.nl.
Giro 384 03 83

WEBSITE

I www.zeist-historie.nl - ;-■ -

DEADLINE

^: Bijdragefi en medede(ingen voor nummer 1 .
van 2005:15 december 2004.

Inhoudsopgave

Voorwoord................................................... 73

Thema Open Monumentendag 2004: Merck toch hoe Sterck............. 74

Monumenten van verdediging..................................... 75

Austerlitz - Het kamp en het dorp.................................. 77

Wandelroute A.. . . ,........................................... 81

Wandelroute B................................................ 86

Monumentennacht in Slot Zeist: Vorstelijke avond in de Gouden Eeuw...... 101

Mededelineen van het bestuur................................... 104

Open

Monumentendag t&^Gilde zeist

boumfonds

Gemeente Zeist

-ocr page 73-



			VOORWOORD \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

THEMA OPEN MONUMENTENDAG 11 SEPTEMBER 2004 *Merck toch hoe Sterck*

	Het is het bestuur van het Zeister Historisch Genootschap een genoegen ora dit speciale nummer van Seijst hij u te introduceren. Voor het tweede jaar heeft de samenwerking met de Open Monumentencommissie geresulteerd in een speciaal thema nummer. In de provincie Utrecht zullen in het kader van het thema Merck toch hoe Sterck de drie grote waterlinies (de Limes, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Grebbelinie) speciale aandacht krijgen. Tot 1974 heeft Zeist deel uitgemaakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, via Fort Rhijnauwen, waarvan de helft op het Zeister grondgebied lag. Fort Rhijnauwen is met zijn oppervlakte van ruim 31 ha het grootste verdedigingswerk van ons land. Omdat door de snelle groei het Universiteitscentrum de Uithof in vier gemeenten zou komen te liggen besloten de Provinciale Staten van Utrecht in 1972 dat de gebiedstroken van De Bilt, Bunnik en Zeist aan de gemeente Utrecht moesten worden toegevoegd. Het gebied van Rhijnauwen bleef nog buiten die overdracht. Die overdracht had echter tot gevolg dat het Zeister gebied van Rhijnauwen en enkele oeverstroken van de Kromme Rijn ge'isoleerd tussen de Bunnik en Utrecht	kwamen te liggen. In verband met de natuurwetenschappelijke waarde van de oevers van de Kromme Rijn en de passieve recreatie in dit gebied, voegde de minister van Binnenlandse Zaken de geisoleerde Zeister gebieden in 1974 toe aan de gemeente Bunnik en zo 'verloor' Zeist de helft van een fort met zijn omgeving. De militaire waarde van het fort was toen al lang grotendeels verloren gegaan, maar heeft thans op botanische en zoologisch gebied een zeer belangrijke functie. Omdat Zeist niet (meer) direct met deze linies te maken heeft, heeft de Open Monumentcommissie Zeist het landelijk thema vrij geinterpreteerd, zoals u in deze bijdragen kunt lezen en dit heeft geresulteerd in een tweetal prachtige wandelingen. Ik hoop dat u na afloop van uw wandeling dit met mij zult be amen. Namens het Zeister Historisch Genootschap Flora de Vrijer Voorzitter


				73

-ocr page 74-

MERCKTOCH HOE STERCK | OPEN MONUMENTENDAG 2004

zaterdag 11 September nog eens te lopen. De bossen bij
Austerlitz zijn prachtig.

Het doet mij genoegen dat voor Open Monumen-
tendag 2004 door velen weer is samengewerkt, deze
keer op het grensvlak van cultuur en natuur. Bij het
laatste element zijn de medewerkers van Staatsbosbe-
heer betrokken.

Voorwoord

'Monumenten van verdediging', het thema van Open

Monumentendag op 11 September 2004, nodigt uit tot
wandelen in de bossen bij Austerlitz. U loopt door in
de negentiende eeuw aangelegde bossen. Tussen Zeist
en Amersfoort belemmerde vroeger niets het uitzicht.
Op de hei ten oosten van Zeist kon men de toren van Amers-
foort ontwaren. In dit gebied legde generaal Marmont met zijn
Napoleontisch leger in 1804 een oefenkamp aan. Daar zijn
militaire oefeningen gehouden en is als tijdverdrijf een piramide
gebouwd, nu bekend als de Pyramide van Austerlitz. Uiteraard
is het lastig door de bosaanplant zich een voorstelling te maken
van het militaire kamp. Gelukkig zijn in het bos de contouren
van het Franse kamp nog te ontwaren en het thema van Open
Monumentendag biedt de gelegenheid op een bijzondere manier
met de plaatselijke geschiedenis in contact te komen. Uit het
voormalige Franse kamp is het dorp Austerlitz ontstaan, dat dit
jaar zijn 200"^to verjaardag viert.

Voor u ligt de beschrijving van twee wandelingen, die u tot
een kunt combineren afhankelijk van uw tijd en uw conditie. De
route begint bij een voor Austerlitz bijzondere historische plek:
het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg. De wandelingen zijn
van ruime toelichting voorzien met interessante informatie over
het landschap. Niets hoeft u ervan te weerhouden de route na

Nieuw in Zeist is dit jaar de Monumentennacht aansluitend
aan de Open Monumentendag Er zijn op deze avond veel cul-
turele verrassingen die Slot Zeist op een bijzondere manier in de
schijnwerpers stellen. Het programma dat ik u van harte aanbe-
veel treft u in dit bulletin aan.

Doordat het Zeister Historisch Genootschap 'de Van de Poll
Stichting' ook dit jaar weer de september-aflevering van zijn bul-
letin 'Seijst' voor de routebeschrijving en de bijbehorende ach-
tergrondinformatie aan de commissie Open Monumentendag
beschikbaar heeft gesteld is het mogelijk de informatie in brede
kring te verspreiden.

Ik wens u een goede, leerzame Open Monumentendag en
Monumentennacht toe.

W.J.M. den Heijer,

wethouder Ruimte, Kunst en Cultuur van de gemeente Zeist

-ocr page 75-



			I'

		MERCK TOCH HOE STERCK i OPEN MONUMENTENDAG 2004

*Monumenten van verdediging*

Open Monumentendag 2004 heeft als thema 'Merck toch hoe sterck', Monumenten van verdediging. Deze titel is ontleend aan het bekende lied uit Valerius' Gedenckklanck. Her lied vertelt over het verzet van de vesting Bergen op Zoom tegen het Spaanse leger in de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Her is een muzikaal symbool geworden van her rechr op verdediging tegen een aanvaller oftewel van de strijd voor de goede zaak. Waarom het thema verdediging? Het thema siuit aan op de herdenkmg van he! sterfjaar, '704. van de Nederlandse vesting- bouwkundige Menno van Coehoorn. Geboren in 1641, kreeg hij zijn hekendheid als vestingbouwer in 1685 met het verster- kingsplan voor de stad Coevorden, gepubliceerd under de titel "Nieuwe Vestingbouw op een natte of lage horisont". De Staten- Generaal stelden hem op 4 november 1695 aan als directeur- generaal der fortiheatien van de Vercnigde Nederlanden. In die hoedanigheid heeft Van Coehoorn de vestingen in Nederland vcrhcterd en in een groter verband gehracht voor de landsverde- diging. Zijn adviezen en ontwerpen bewezen in 1702 bij de oorlog tegen de Fransen hun waarde in de verdediging van Nijmegen. Veel van de vestingsbastions uit de tijd van Van Coehoorn zijn in de negentiende eeuw gesloopt. Zijn naam is verhonden aan
	de Stichting Menno van Coehoorn, opgericht in 1932, die zich inzet voor het behoud van de Nederlandse bistorische vesting- werken. In Europa verwierf Menno van Coehoorn als veldheer roem met zijn belegeringen van Kaiserswerth en Bonn in 1689, evenals door de herovering in 1695 van de vesting Namen. Van- wege zijn successen verhief de Spaanse koning hem in 1695 in de adelstand met de titel baron. Aangezien wij in de gemeente Zeist geen vestingwerken of stadswallen bezitten, heett de commissie Open Monumenten- dag het thema vrij geinterpreteerd. Aansluitend op de aandacht voor de Pyramide van Austerlitz is gekozen voor een tweetal wandelingen - welke overigens tot een wandeling gecombineerd kunnen worden - door de bossen bij Austerlitz. De korte route van ongeveer zes kilometer volgt de contouren van het Kamp bij Austerlitz uit 1804- De langere route, ongeveer zeven kilometer, loopt deels langs de Kamperlinie over het terrein van het voor- malig Herstel- en Oefencentrum van Defensie, nu het terrein waar de Stichting Jeugdbuitenverblijven is gevestigd, en over Wallenburg, waar een heideontginner woonde, via het Witte Huis en de schuur van Staatsbosbeheer. Beide wandelroutes

-ocr page 76-



	MERCK TOCH HOE STERCK I OPEN MONUMENTENDAG 2004

		heginnen en eindigen bij het Beauforthuis aan de Woudenbergse weg 70. De Open Monumentendag op 11 September 2004 wordt om 10.00 uur in het Beauforthuis geopend door wethouder W.J.M. den Heijer. Vanuit het Beauforthuis kunt u vanaf 10.00 uur uw wandeling starten. Deelname aan de wandeling is gratis. Het Beauforthuis hlijfr tot 16.00 uur voor bezoekers van Open Monumentendag open. In het Beauforthuis is een kleine exposi- tie te bezichtigen over de toekornstige verbouwing van het pand. De hele dag is het mogelijk aan de bar van het Beauforthuis een consumptie te nuttigen. Bij het Beauforthuis is parkeergelegen- heid. De commissie Open Monumentendag hoopt u met deze aflevering van Seijst te voet mee te nemen op ontdekkingstocht langs oude plekken en gebouwen in en om Austerhtz. Bent u niet in de gelegenheid op 11 September 2004 deel te nemen of wilt u de route nog eens afleggen, dan kan dit nummer ook later nog als leidraad fungeren. Voor het eerst dit jaar gaat Open Monumentendag in Zeist over in een Monumentennacht die op Slot Zeist plaatsvindt. Het thema van deze nacht is 'Hofcultuur'. Het programma vindt u op een aparte pagina achterin dit bulletin. De commissie Open Monumentendag wenst u veel plezier. Zeist, augustus 2004	De commissie Open Monumentendag Zeist bestaat uit: Ria Efdee (historica), Wilma Jongerius (VVV Zeist), Mary Bier en Cor Verboom (beiden Gilde Zeist), Ronald van Gemeren (ZHG), Fieke Laan (gemeente Zeist) en Pierre Rhoen (gemeentearchivaris)

				Biografie auteur Ria Efdee is sinds 1986 werkzaam als zelf- standig historica. Zij heeft diverse boeken en artikelen geschreven op het terrein van bedrijfs- geschiedenis en regionale geschiedenis.


76

-ocr page 77-

AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004

Austerlitz -
Het kamp en
het dorp

Het dorp Austerlitz viert in
2004 zijn tweehonderdste
verjaardag. Uit dit feit volgt
duidelijk dat er voor 1804 nog
geen sprake was van bewo-
ning. Er was nog niets, slechts
woeste heidegrond waar de
boeren hun schapen lieten
weiden. De wortels van Aus-
terlitz liggen in het jaar 1803,
toen Frankrijk en Engeland
elkaar de oorlog verklaarden.

DOOR RIA EFDEE

In 1803 was het voor Napoleon nodig
zijn troepen samen te trekken in de

richting van Het Kanaal. Hij eiste van

Kaart van het kampement te Seyst, 1805

TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST

-ocr page 78-



	AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

zijn bondgenoot, de Bataafse Republiek (1798-1806), een aandeel in de troe- penleverantie. Er moest aan zijn tvveede legercorps onder bevel van generaal Marmont een groot aantal manschappen worden geleverd. Zijn hoofdkwartier lag in de stad Utrecht en daar trof Marmont zijn benodigde troepen in een erbarme- lijke omstandigheid aan, verspreid over meerdere onderkomens zoals bijvoorbeeld kerken. Velen waren ziek, en alien slecht gevoed en gekleed. Hij stelde een nieuw en ruimer rantsoen voor het eten in en zorgde dat de soldaten een fatsoenlijke jas kregen. Verder deed hij pogingen de troepen te concentreren om ze voor de strijd goed te trainen. Hij wilde een groot kamp inrichten. Marmont inspecteerde de gebieden rond Utrecht en trof zo de uitgestrekte heidevelden ten oosten van Zeist aan. Die ptek vond hij geschikt. De Bataafse regering was tegen het ver- plaatsen van de troepen uit de stad naar het platteland omdat deze vreesde voor de kosten van het inrichten van een dergelijk groot kampement. Er moesten		op haar kosten tenten worden gemaakt. Ook de voeding evenals de kleding en het oefenmateriaal kwam voor haar rekening. Het aangedragen argument dat er geen drinkwater was, hield al snel geen stand. Marmont liet ongeveer dertig putten graven die goed drinkwater opleverden. Op 20 juni 1804 verrezen de eerste tenten op een terrein van ongeveer drie kilometer lang en vijfhonderd meter breed. Het lag ten zuiden van de nog steeds aanwezige Kamperlinie en liep van het Noordhout, het bosgebied ten oosten van de Traay, tot aan de Odijkerweg in het westen. Het was een immens ter- rein. Op 14 juli waren de troepen vrijwel compleet. Ze hestonden uit infanterie en cavalerie. Enkele weken later, op 2 augustus, was het overzichtelijke, in drie divisies ingedeelde, kamp compleet. Kort na de voltooiing regende het behoorlijk op de heide en hep veel water van de hoger gelegen delen het kamp binnen. Ongeveer vierhonderd man werd als gevolg daarvan ziek. Zij werden naar de hospitalen in	Utrecht overgebracht om te herstellen. Gelukkig knapten ze bijna net zo snel als het weer op en keerden terug in het kamp. Als remedie tegen wateroverlast werd het kamp met een laag zand opgehoogd. Marmont stond op een goede verzor- ging van zijn leger, een onontbeerlijke voorwaarde om, wanneer het nodig werd, slag te kunnen leveren tegen de vijand. De manschappen ontvingen op de heide elke dag 750 gram brood, 250 gram vlees, wat zout, azijn, een handje rijst en een glas jenever. Om zijn troepen van alles te voorzien had Marmont op 29 juni 1804 een oproep aan kooplieden en marketent- sters in de Utrechtse Courant gcplaatst om zich bij het kamp te vestigen. De kooplieden en ambachtslui stonden onder bescherming van de troepen. Zij dreven hun handel vanuit houten en soms stenen gebouwtjes. Vervolgens plande Marmont grootschalige oefeningen. Iedere veertien dagen hield hij manoeuvres waarbij van 's morgens tien uur tot 's avonds zes uur geschoten werd. Het is niet verwonderlijk dat de oefeningen veel kijkers trokken uit

-ocr page 79-



		AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

de wijde omgeving. Ook kwamen er met enige regelmaat officiele bezoekers naar het kamp. Voor de neringdoende hij het kamp hood het talrijke puhliek een extra bron van inkomsten, er verrezen zelfs kot- fiehuizen. Zo ontwikkelde zich een soort toerisme op de hei. Ook zorgde Marmont voor vertier door komedianten en circus- artiesten te laten komen. Hij zou zelfs een openluchttheater hebben ingericht. Tegen de tijd dat zijn troepen vol- doende oefening hadden gehad en zij nog we! enige tijd op de heide konden vertoeven voordat het winterweer naderde, kwam Marmont met het plan een piramide van zand te bouwen en de hellingen ervan met zoden te bedekken. Het zou een herinnering worden aan hun verblijf op de heide. Op 21 oktober 1804 was het bouvvwerk klaar. Uiteraard was er ter gelegenheid hiervan een groot feest. Nu de koude winterperiode in aantochr was verlieten de troepen de heide en zochten hun onderkomens weer op in Utrecht, Amsterdam en enkele andere
	steden. In de volgende zomer betrokken ze het kamp opnieuw, maar al snel vertrok een deel in vcrband met nieuwe oorlogs- handelmgen. Wei bleef een aantal oude of invalide militairen uit de drie divisies achter, die inmiddels ook gehuwd waren met meisjes uit de omgeving, om de pira- mide en het kamp te bewaken. Zij kregen ieder een stenen huisje. Ook anderen die in de buurt van de piramide wilden blijven, anibachtslieden of kooplieden kregen een lapje grond ter beschikking. Marmont had namelijk van Jan Herm- sen van Ginkel grond hij de piramide gekocht. Het piepkleine gehucht gaf hij op 2 december 1805 de naam Austerlitz ter herinnering aan de door keizer Napoleon geleverde slag bij Austerlitz. Zo kwam er een kleine nederzetting. Onder het in 1806 ingestelde Koninkrijk Holland werd die nederzetting op 11 december van dat jaar bij koninklijk decreet door Lodewijk Napoleon tot 'stad'- in dezelfde akte ook dorp en gemeente genoemd - werd verhe- ven met als gouverneur E. de Pineda. Na de inlijving van het Koninkrijk Holland		bij Frankrijk in 1810 werd Austerlitz bij keizerlijk decreet van 21 oktober 1811 aan de gemeente Zeist toegevoegd. Deze situ- atie ging 1 januari 1812 feitelijk in. Op dat moment had Austerlitz 231 inwoners. Dat aantal daalde elk jaar doordat er weinig inkomsten verworven konden worden en de schrale gronden zonder de paar- denmest uit het kamp weinig producten opleverden. In 1832 telde de bevolking nog slechts 168 zielen. In dat jaar brandde de pottenbakkerij van de gepensioneerde Franse legerkapitein F.A. Hubert samen met enkele omliggende woningen af. Hij had de pottenbakkerij in 1828 gesticht. Het mes sneed aan twee kanten: F.A. Hubert wierf personeel onder de ver- armde bevolking waardoor deze weer een bron van inkomsten had. Enkele jaren na dit debacle vertrok Hubert uit Austerlitz en verkocht in 1836 zijn grond aan de heer j.B. Stoop, die reeds meer terreinen bij Austerlitz bezat. Hij probeerde het gebied tot ontwikkeling te brengen, een streven dat door zijn schoonzoon A.J. de Beaufort werd overgenomen. Toen geble-

-ocr page 80-



	AUSTERLITZ - HET KAMP EM HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

			was de hedoeling de bleekneusjes uit de stad met versterkende kost en gezonde boslucht wat gezondheid te geven. Een verslag van de bekende Amsterdamse weldoener A. Kerdijk vermeldt over de vacantiekolonie: 'Wie het uiterlijk, de gelaatskleur, de gansche lichaamshouding der meeste huiswaarts keerenden vergeleek met hetgeen hij bij hun vertrek had gezien, moest den naam van gezondheidskohmie geivettigd verklaren.' Velen herinneren zich de Pyramide met uitspanning en speeltuin van school- reisjes. De toeristische gidsen van Jan Kraal prijzen de toerist in het begin van de twintigste eeuw wandelingen in de bossen bij Austerlitz en naar de Pyramide aan. Na 1945 worden de bossen vaak met auto's doorkruist. Gelukkig verkennen tegenwoordig talrijke toeristen per fiets het gebied. Lange afstandsvvandelaars die van het station DriebergeivZeist langs het Trekvogelpad door de bossen naar Maarn lopen passeren Austerlitz. Het gebied bij Austerlitz is dus al 200 jaar aantrekkelijk.
	Het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg 70 zeister historisch genootschap

ken was dat de landbouw in deze streken geen successen bracht is men op bosbouw overgegaan. Met de Beaufortweg heeft het gemeentebestuur van Zeist hem geeerd voor zijn weldaden voor Austerlitz. Uiteindelijk heeft Austerlitz zich door de aanplant van hossen en de aanwezig-		heid van de Pyramide tot een dorp in een recreatiegebied ontwikkeld, waarin de jeugd een eigen plaats verworven heeft op het terrein van de Stichting Jeugd- buitenverblijven. Reeds in 1884 was er een vakantiekolonie van tachtig Amster- damse kinderen bij het logement aan de voet van de Pyramide van Austerlitz. Het

-ocr page 81-



			AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

Open monumentendag 11 September 2004 Hieronder vindt u de volledige beschrij- ving van twee wandelroutes bij Austerlitz. U kunt de routes A en B tot een aaneen- sluitende wandeling combineren met een lengte van ongeveer dertien kilometer. De wandelroutes starten beide bij het Beau- forthuis aan de Woudenbergseweg 70. Voor route A hebt u 2 tot 2,5 uur nodig, route B is een wandeling van ongeveer 1,5 uur. Wilt u beide wandelingen lopen dan bent u ongeveer vier uren onderweg. Achter de beschrijving van beide routes is van een aantal punten langs de route een uitgebreide toelichting opgenomen. In de routebeschrijvingen zijn deze toelichtin- gen met hun volgnummer opgenomen, Wandelroutes
		■♦ Vanaf de parkeerplaats van het Beau- forthuis gaat u een Idem stukje links langs het fietspad tot aan de anwB-paddestoel 20094. Hier steeht u de Woudenbergse- weg over. Kijk goed nit! Aan de overkant gaat u direct links een smal bospad in. (routebordje Open Monumentendag) U loopt nu op de noordelijke grens van het voormalige Franse Kamp Aus- terlitz. Aan uw rechterhand in het bos liggen de onderkomens van de Stichting Jeugdbuitenverblijven.^,M) De gebouwen maakten oorspronkelijk deel uit van een in 1939 aangelegd militair kamp dat na de Tweede Wereldoorlog dienst deed als een herstelcentrum voor geesteszieke militai- ren, het militaire Neurosehospitaal, later het Herstel- en Oefencentrum (hoc) genoemd. Na enige tijd krijgt u aan uw rechter- hand een groot gebouw met een deels hoge dakopbouw. Hier zetelden oorspron- kelijk de medische dienst en het magazijn van het hoc. Onder de hoge dakopbouw was de gymnastiekzaal van het complex.
				Later, na 1966, heeft Staatsbosbeheer dit gebouw gebruikt en de naam d'Oude Kamp gegeven. Nu wordt het verhuurd. ■* V vervolgt het pad dat een kort stuk over asfalt gaat om vervolgens weer over bos- grond verder te gaan. Het pad eindigt op een Tsplitsing met een asfaltweg. Dit punt is tevens ongeveer het westelijke einde van het voormalige Franse Kamp Austerlitz. Links voor u liggen de trainingsvelden van de knvb. (J gaat rechtsaf de asfaltweg op en vervolgens direct links een kiinJceriveg in. Nu passeert u een witte logiesbarak. Deze barak dateert uit 1955 en is opge- trokken uit prefab beton, betonnen ele- menten die ter plekke :ijn gemonteerd. Het fundament van de barak is ter plaatse gestort. De ramen zijn in stalen kozijnen gezet. Voor de barak staan betonnen ping- pongtafels evenals betonnen bankjes. * Het bospad blijft u rechtuit vervolgen totdat u aan uw linkerhand een paaltje met een witte kop ziet. V slaat nu rechts

	Start bij het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg 70.'"

-ocr page 82-



	AUSTERUTZ - HET KAMP EM HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004

af en volgt de wine paaltjes tot het derde pad aan uw rechterhand. (routebordje Open Monumentendag) Hiergaat u in en loopt lungs een slagboom. Rechts staat een houten barak, een voormalig verblijf van korporaals en nu het kantoor van de Stiehting Jeugd Bui- tenverblijven. Dit gebouw staat hier al vanaf het eerste begin van het militaire kamp in 1939. Dat geldt ook voor de andere houten harakken zoals de grote barak aan uw linkcrhand, die dienst deed als eetzaal voor de onderofhcieren. ■# Nu steekt u een asfahweg over en ziet aan uu- iinkerhand het kenkencomplex waar de mditairen han eten haalden. Daarvoor liepen zij langs het uitgiftelo- ket dat links van de entree ligt. De ramen van het loket konden worden opgeklapt tijdens het uitdelen van het eten en door de overkapping hleven eten en militairen droog. Nu is hier nog steeds de keuken van de Stiehting Jeugdbuitenverbltjven. Aan de overkant van de keuken ligt het in 1955 gebouwde kantotu van het hoc,
			Het in 1959 afgebrande houten officiersbarak op het HOC-terrein. TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST

		door de huidige gehruikers Lipke Zijlstra Huis genoemd. Dit kantoor is in een U- vorm gebouwd en opgetrokken uit gelc baksteen. Ook hier zien we weer dezelfde betonnen bankjes als bij de eerste barak aan de wandelroute.		* We vervulgen ons pad en krijgen aan ons linker hand de recreatiezaal, hetjac. Kou- wenhoven paviljoen. Ook dit paviljoen is in 1955 uit beton- elementen opgebouwd en heeft eveneens stalen kozijnen.

-ocr page 83-



		AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

■* Op dit punt aartgekomen keen u in de richting waaruit u fovam. Rechts voor u, in een zijpad, staat een klein houten hutje. Dit is een oud hutje van de bosbrand- weer waarin nog oud gereedschap staat, zoals scheppen om greppels mee te graven als verdediging tegen de bij bosbrand smeulende ondergrond. Zo is verdere uitbreiding van bosbrand te voorkomen. Tegenwoordig zijn er moderne bluswagens beschikbaar, al heeft de oude methode nog niet afgedaan. ■♦ Het pad waaraan het hutje staat gaat u in en it volgt de groene paaltjes longs het bospad. U loopt met het pad mee een bocht naar links (u verlaat hier de groene route) en ziet aan uw rechterhand weer twee uit prefab beton opgetrokken barak- ken achter elkaar staan. Zij dragen nu de namen De Mter en De Krekel. Hier gaat u rechtsaf het asfalt op en luopt in noor- delijke richting. In het voorbijlopen v.et u weer een betonnen pingpongtafel In het gebouw De Krekel is een Natuur	Educatief Centrum gevestigd dat acti- viteiten verzorgd voor de jeugd die hier verblijtt. ■* Na de slagboom vervolgt u het pad verder totdat u op een kruising met de groene route komt. Links op de hoek ligt in de grand een oefenbom uit de mohilisatietijd. Deze bom is ooit door Staatshosheheer als een markeringspunt gebruikt. ■* U vervoigt uw pad in noordelijke richting tot aan de Oude Woudenbergse Zandweg waarlangs een verhard jietspad loopt. Nu gaat u linksaf een kort stukje langs deze oude weg tot aan het wielrijdersmonu- ment aan uw rechterhand. Dit monument is geplaatst ter herinne- ring aan vijftig jaar Rijwielpadvereniging Utrecht Met Omstreken (1918-1968). Op de betonnen obelisk zijn in 1972 door de Utrechtse beeldhouwer en beel- dend vormgever Theo van de Vathorst (Utrecht 1934) gemaakte bronzen plaquettes bevestigd. Ook is er een pla- quette van de Bostijgers (1984-1999) op		bevestigd. Dat is gebeurd ter gelegenheid van het vijftienjarige bestaan van de Bos- tijgers, een groep mannen die siuds 1984 elke zaterdag een rondje hardloopt in de bossen. Zij zijn een jongere groep dan de uit 1961 stammende Boshijgers, wier Boshijgerslaan vanaf het monument in westelijke richting naar Zeist loopt. Een sinds kortere tijd bestaande groep hardlo- Een van de barakken op het terretn van de Stichting Jeugdbuitenverblijven, het voor- malige HOC-terrein. Deze barak is een van de serie uit 1955 die in prefab beton is opgetrokken. ZEISTER HISTORISCH GENOOTSCHAP

-ocr page 84-



	AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP ! OPEN MONUMENTENDAG 2004

pende vrouwen noemt zich 'Vlo' hetgeen staat voor: Vrouwen lopen ook. ■* Bij het monument gaat u rechtsaf over het voetpad dat langs het f.etspad loopt. U loopt door tot het vierde pad rechts. Hier ziet u een weilandje met appelbomen en een bank. Het herinnert aan de arbeiderswoning die hier tussen 1850 en 1950 stond. Op het terrein bevond rich een waterput. Deze put wordt de Smitsput genoemd naar de laatste hewoner van de woning, de heer Smit. H> Bij het weilandje gaat u rechtsaf. Dit pad heeft hier en daar een stukje verharding. Het staat bekend ah het Dambreesche spoor (een verbastering van d'Amble), een oude verbindingsweg van de Oude Vi'oudenbergse Zandweg naar de Lens- derheide. Dit pad vervolgt u tot aan een grote open plek met in het midden bomen en een beukenhaag. Deze geven de piaats van Wallen- burg aan, de woning van Jean Maurice
		d'Amble die hier in 1797 met landontgin- ning begon.""' Ook hier is een put gevon- den, die in 1989 weer is opgemetseld. In de jaren 1804 en 1805 leverde d'Amble hout aan de Franse militairen voor hun kamp en betrok hij mest uit het kamp voor zijn akkers. Rondom deze plek ziet u opgeworpen walletjes. Deze van beplan- ting voorziene aarden wallen vormden een verdedtging tegen verstuiving van zand en vraatzuchtig wild. ■* U steekt vanuit de riehting warn u kwam de open plek recht over en vervolgt het Dam- breesche spoor Lings de witte paaltjes. Links van het pad ligt een naaldproductiebos. Dennen werden vroeger in de mijnen gebruikt om de gangen tegen instorten te stutten, een vorm van verdediging. Stortte er toch een gang in dan werden de mijnwerkers gewaarschuwd door de kort van tevoren krakende stammen. ■♦ Waar de witte paaltjes naar rechts gaan, gaat ook u naar rechts in zuidelijke rich- ting,	Links en rechts van het pad ziet u zwart geblakerde stammen, het trieste resultaat van een van de laatste bosbranden. Toch hebben vele bomen voldoende bescher- ming van hun bast gehad, want hun takken zijn opnieuw uitgelopen. ■♦ U loopt het pad uit tot aan de Grensweg, een zandpad met verhard fietspad dat hier precies op de grens van de gemeente Zeist met de gemeente Woudenberg loopt. Hier slaat u rechtsaf en blijft de witte paaltjes volgen. V gaat nu over een klein gebied van de gemeente Woudenberg. Bij de heide gekomen volgt u de witte paaltjes naar links en vervolgt het pad het bos in. Op de T-splitsing linksaf en na 50 m rechtsaf. De witte paaltjes zijn nu met groen gecombineerd. U blijjt dit pad volgen ook als groen u weer verlaten heeft en de paaltjes alleen nog maar wit zijn. Wanneer u bij een half verharde weg aan- komt, gaat u met de witte paaltjes linksaf en komt uit op de Oude Wuudenbcrgse Zandweg met verhard fietspad. U gaat even links de Oude Wou-

-ocr page 85-



j----------------------------__------------_ denbergse Zandweg op en ziet aan uw rechterhand het Witte Huis, het in 1827 gebouwde jachthuis en boswachterswo- ning van de familie De Beaufort.^,n" ■» Direct na het Witte Huis gaat u rechtsaf door het bos en komt u at snel uit op een T-splitsing. Deze naar links weglopende weg wordt de Baggelweg genoemd en komt uit op de provinciate weg van Zeist naar Woudenberg. Als u 100 m naar links loopt ziet u een wit bordje staan met de uitleg van de naam Baggelweg. Deze uitleg spreekt van grof grind - zgn. biggel- waarvan de naam van de weg is afgeleid. Wat hier niet staat is dat in 1939 militairen in Het Witte Huis waren ineekwartierd. E6n van hen was Barend Baggel die zich ergerde dat elke dag het eten te laat uit de militaire keuken bij de Pyramide van Austerlitz arriveerde. Hij kreeg al snel door dat hij via het naar de Woudenbergse weg buigende bospad met een vrachtwagen bij de militaire keuken kon komen en het eten sneller kon halen zodat het ook beter warm bleef. Zijn
		AUSTERLITZ -	r KAMP EN HET DORP ! OPEN MONUMENTENDAG 2004 M © O * ■» Vervolgens passeert u links een weilandje en krijgt u aan uw rechterhand de enige boerderij van Austerlitz- In het weiland ziet u een groepje bomen staan dat bekend staat als het 'bosje van Stoop'. Volgens overlevering zou de voor- malig grondbezitter Stoop de gewoonte gehad hebben hier en daar op de heide groepjes bomen te laten planten. ■* V bereikt nu een asfaltweg met rechts voor u ANWB-paddestoel 2008/001. V gaat nu links in de richting van de provinciate weg, steekt deze weer over en bent terug bij het Beauforthuis.

	commandant gat hem toestemming met zijn kitpwagen naar de keuken heen en weer te rijden. Zijn collega's plaatsen een bordje hij het desbetreffende bospad met het opschrift Baggelweg. ■♦ U loopt weer in de richting van het Witte Huis en ziet u aan uw linkerhand een houten schuur. Dit is de in 1939 geplaatste Bosschuur van Staatsbosbeheer. De schuur wordt bij de door de boswachterij georganiseerde wandelingen gebruikt. Ook hier ligt weer een oefenbom. ■* By de Bosschuur gaat u direct linksaf door een fraaie beukenlaan waarlangs gele paaltjes staan die overgaan in groene paaltjes. V blijft dit pad vervolgen. Kort nadat het pad naar rechts is gebogen, kunt u tussen de bomen door het Beauforthuis lien liggen. Vroeger moet de zichtas tussen het Beauforthuis en het Witte Huis vrij geweest zijn.



				85

-ocr page 86-



		AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004

			Start bij het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg 70. ^(l) ■♦ Vanaf de parkeerplaats van het Beaufort- huis gaat u even links tot aan de anwb- paddestoel 20094- V gaat nu meteen scherp links achter de parkeerplaats van het Beauforthuis langs en passeert enkele woningen. U loopt nu over de Kamperlinie, de noordgrens van het voormalige Franse Kamp bij Austerlitz.^\|V) AIs u wandelroute A reeds heeft gelopen hebt n ook het noordelijkste stukje langs het oude kamp gelopen. Het pad waarop u loopt, met blauvve paaltjes, heeft vrij rechte contouren en met een beetje fantasie ziet u rectus, in plaats van bomen, tenten staan en hoort u het geroezemoes van de manschappen.

				■*■ V blijft de blauwe paahjes-route volgen, steekt een asfaltweg ( de Oude Postweg) over en loopt verder het bospad af. Bij
	Het Witte Huis, voormalig jachthuis van de familie De Beaufort aan de Oude Wouden- bergse Zandweg (Gem een te Woudenberg). TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST


86

-ocr page 87-



		AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

een vork in het pad - doordat er nu een ruiterpad bijkamt - kunt u kiezen wat het prettigste loopt. Het belangrijkste is dat u na de kruising met de Oude Postweg het vijfde pad aan uw linkerhand ingaat. (bordje Open Monumentendag) Dit is vlak voor de manege. Als u linksaf bent gegaan neemt u het eerste pad rechts, een ruiterpad. Na ongeveer 30 meter ligt aan de linkerkant van het pad een kleine half ronde begroeide verhoging. Dit is een zogenaamde redoute, een plek waar men ter verdediging van het Franse Kamp een kanon kon opstellen. Zulke redoutes lagen op meerJere plaat- sen langs het kamp. ■♦ U vervolgt het ruiterpad en neemt, na ongeveer 150 m, het eerste pad rechts. Bij de manege uitgekomen vervolgt u links weer de Kamperlinie en blijft dit pad vervolgen tot aan de Traay. Hier gaat u rechtsaf over het fietspad. Het voormalige kamp lag nog een klein stukje aan de over- kant van deze verkeersiveg. Als u op het fietspad de ANWB-paddestoei
	22137 bent gepasseerd neemt u het tweede bospad rechts. (routebordje Open Monu- mentendag) U betreedt nu het zogenaamde Bat- terijenbos. Links en techts van het pad ontwaart u aarden walletjes waar in de Franse tijd kanonnen stonden ter verde- diging van het kamp. ■* U vervolgt het pad waarop u loopt rechtuit en komt uit op de Waterlooweg. Deze weg gaat u op. Ter hoogte van de Marmontu'eg gaat u het bospad links in en u neemt het bospad direct rechts dat evenwijdig loopt aan de Waterlooweg. Mocht u menen dat u nu aan de zuid- rand van het Franse Kamp loopt, dan heht u het mis. Deze ligt iets noordelijker of net iets zuidelijker dan de Water- looweg. Het is moeilijk de zuidgrens van het kamp te herkennen. Daarvoor zijn er twee opties waarvan wij een gedeeltelijk lopen, namelijk de grens die ongeveer 500 m van de noordgrens ligt. Op 300 m meer, dus 800 m van de noordgrens, ligt nog een mogelijke grenslijn. Argu-		ment voor deze tweede lijn zou zijn dat daarmee enkele opslagplaatsen binnen het kamp zouden hebben gelegen. Nu is het de vraag wat er opgeslagen werd. Wanneer het om munitie ging, en dat is bij een legerkamp wel aannemelijk, dan is het logischer de opslagplaatsen buiten het kamp te hebben. In dat geval is het meeste te zeggen voor de lijn op 500 m afstand van de noorgrens van het kamp, zodat er bij een ontploffmg geen schade in het kamp zou zijn. ■♦ V volgt het bospad totdat dit weer ter hoogte van nr. 37 op de Waterlooweg uitkomt. U vervolgt de Waterlooweg en gaat rechtsaf de D.J. Nieuwenhuizenweg in. Tegenover huisnummer 22 gaat u Imks af. Dit pad zou de zuidgrens van het kamp geweest kunnen zijn. Bij de kruising met het ruiterpad gaat u kort links en ziet aan uw rechterhtmd een bordje staan bij een plek waar een voormalige opslag van karnpementsgocderen geweest zou zijn. De contouren zijn met kleine houten piketpaaltjes aangegeven.

-ocr page 88-

f S \ Landgoed J|_; , *

� wm o i_, L. _, Diinselburg \

Subtrop.zwembad *\ (

Bezoekerscentrum Beerschoten Dijnsefburg \ V

Het Utrechts Landschap \ V _D,

____ .........■rtimflr *" ₀\jMSELBURGtHL^ ^

( Sporlhal

De Kozakkenhut %^amP ^van ^Zeist

Wallenburg

Boswachterij

Py rami He _
van Austerlit>

-ocr page 89-

.2.

Subtrop.zwembad
Bezoekerscentrum Beerschoten Dijnselburg
Het Utrechts Landschap

Landgoed
Dijnselburg

�

Kamp van Zeist

De Kozakkenhut

Wallenburg

Sporthal

^fO�

°u

°%

�

<<y Zeister

<*fc

Uto

Boswachterij

Krakeling

Het Witte Huis

ryrarnicie -
van Austerlitz

St. Jeugd-
buitenverblijven

WOUDENBERGSEWEG

Bosch

Beaufort huis

KNVB
Sporicentrum

e^G

M-l

AUSTERLITZ

Groof

-ocr page 90-



	AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

■* Nu keen u weer lerug naar het bospad en vervolgt dat in de richting waarin u liep. Na enige tijd bereikt u de Grensweg, een asfaltweg die op de grens van de gemeen- ten Zeist en Driebergen loopt. U steekt deze weg over en vervolgt het bospad. Wanneer dit pad uitkomt op een fietspad gaat u rechts. Dit fietspad komt uit op de Austerlitzeweg. Deze steekt u over en u neemt het tegenoverliggende bospad dai uitkomt bij de parkeerplaats van het Beauforthuis. I. Het Beauforthuis Woudenbergseweg 70 Het Beauforthuis, gelegen aan de Woudenbergseweg, dateert uit 1861. De grootgrondhezitter A.J. de Beaufort Het toen een kerkje voor de bevolking van Austerlitz bouwen op het terrein van Heideoord. Het huis Heideoord was een boerderij, in 1832 op de linkerbovenhoek van het voormalige Franse legerkamp bij Austerlitz gebouwd. Dit huis is in 1844 door J.B. Stoop gekocht. Deze Amster- damse koopman was sinds 1826 eigenaar			al bereid verklaard tot het beschikbaar stellen van een kavel, maar toen was de gemeente Zeist nog niet zover die schen- king te aanvaarden. De school begon op 1 augustus 1844 onder leiding van meester I.J. Gramser. Om beter uitvoering te kunnen geven aan het met behulp van schapenmest ont- ginnen van de heide tot een akkerbouw- gebied, besloot Stoop in 1844 van zijn boerderij Heideoord een landbouwschool te maken. Bovendien verstrekte de pro- vincie een subsidie voor de school. Stoop trok de landbouwonderwijzer Enklaar uit Groningen aan die had deelgenomen aan een prijsvraag over het in cultuur brengen van heidegronden. Op de boerderij Hei- deoord kon hij met zijn leerlingen expe- rimenteren en proefterreinen aanleggen. Aan de school gaf ook J.R.E. van Laer {Zeist 1818-Utrecht 1891) les in natuur-, schei-, plant- en dierkunde. Hij was van 1 oktober 1840 tot 21 juli 1847 aan de school verbonden. Van Laer promoveerde in 1850 aan de universiteit van Utrecht tot doctor in de wis- en natuurkunde.
		van heidegronden bij Austerlitz. De arme gronden liet hij ontginnen en beplanten. Werkheden waren er in de buurt vol- doende. Immers was in 1810 het Franse Kamp definitief verlaten. De ambachtslie- den en neringdoenden die zich in de buurt van het legerkamp hadden gevestigd ver- wierven sindsdien geringe inkomsten en leefden in armoede. Stoop verschafte hen werk. Met de aankoop in november 1836 van de overige gronden in Austerlitz, tot dan toe eigendom van de oude Franse legerkapitein F.A. Hubert, werden de perspectieven nog beter. De heer Stoop was een sociaal bewo- gen man. Behalve dat hij de bevolking werk verschafte, had hij ook oog voor andere sociale noden. Hij werkte door het gratis afstaan van grond en het om niet beschikbaar stellen van bouwmaterialen in 1844 mee aan de bouw van een school in de buurtschap. Tot dan toe moesten de kinderen uit Austerlitz in Driebergen naar school of gingen ze helemaal niet en bleven analfabeet. Ook de vorige eigenaar van de grond, Hubert, had zich

-ocr page 91-



		AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

Het gangbare verhaal over het verloop van de landhouwschool is dat Enklaar niet in staat was zich in de eenzaamheid van Austerlitz te handhaven en daardoor aan de alcohol verslaafd raakte. Het betekende na een paar jaren het einde van de landbouwschool. Daarnaast zal de crisis in de wereldwolhande! in die tijd ook een rol hebben gespeeld in de misluk- king. Doordat het niet meer lucratiefwas om schapen te houden kwam er minder schapenmest voor de ontginningen' beschikbaar. J.B. Stoop was vader van een dochter Anna Aleida. Zij trouwde in 1841 met Aernout Jean de Beaufort. Na het overlij- den van Stoop in 1856 erfde dit echtpaar het grondbezit in Austerlitz en dus ook Heideoord. De Beaufort verpachtte de boerderij, maar dat leverde hem niet veel op aangezien de pachter de door zijn dieren geproduceerde mest op de pacht- som in mindering mocht brengen. De nieuwe eigenaren gingen daarom geheel over tot bosbouw.
	Inmiddels was het bevolkingsaantal, van 235 in 1812 naar 168 in 1832 gedaald, weer opgeklommen naar 259 in 1845. Deze inwoners vielen voor hun geestelijke verzorging onder de kerkenraad van Zeist. Voor het bijwonen van een kerkdienst moesten zij een afstand van ongeveer 6 kilometer afleggen, andersom was het moeilijk voor de kerkenraadsleden in Austerlitz op huisbezoek te gaan. Daarom dienden enkele inwoners van Austerlitz in 1847 een verzoek hij de Synode van de Nederlands Hervormde Kerk in om een hijdrage van 400 gulden te mogen ontvangen voor een hulppredikant. Dit verzoek werd gesteund door de Zeister predikanten. Men dacht de godsdienstoe- teningen in het schoolgebouw te houden. Het verzoek werd echter afgewezen. Tien jaar later, in 1857, is er een groep nota- belen die opnieuw een poging doet in de leemte te voorzien. Twee jaar later wordt een evangelist benoemd. Als deze als predikant naar 's Hertogenbosch wordt beroepen onderneemt de kerkenraad van Zeist actie. De kerkenraad wendt zich tot		de heer A.], de Beaufort die in 1858 al eens een aanhod deed de boerderij Hei- deoord af te staan voor de bouw van een predikantswoning en kerk. Toen had de kerkenraad het aanbod afgeslagen, maar nu kwam ze er op terug. De Beaufort her- haalde zijn aanhod en stelde ook nog, voor een periode van zes jaar, 200 gulden per jaar beschikbaar voor een predikantstrak- tement. Opnieuw vroeg de kerkenraad toestemming voor het aanstellen van een hulpprediker. Begin 1861 werd die toe- stemming verkregen. In april van dat jaar kon I.J. Dermout als hulpprediker voor de buurtschap Austerlitz worden aangesteld. Ondertussen was door De Beaufort Hei- deoord afgebroken en op die plaats een pastorie met een kerkzaal gebouwd. Het bouwwerk hleef zijn eigendom. Pastorie en kerk zijn geheel in baksteen in classicistische stijl opgetrokken. De smalle pastorie heeft een zadeldak dat evenwijdig aan de weg is. De deur zit in het midden en heeft aan weerszijden twee ramen met zes ruiten waarvan de

-ocr page 92-



	AUSTERLITZ - HET KAMP EN HET DORP \| OPEN MONUMENTENDAG 2004

luiken onthreken. De ecrsto verdieping heeft vijf ramen van elk vier ruiten. Deze ramen zijn schuiframen evenals die van de begane grond. Ook de kerk die haaks aan de pastorie is gebouwd heeft een zadeldak met klokkentoren. De kerk heeft spitsboogvensters en een in 1943 ver- hoogd voorportaal met een classicistische rondboognis. De kerk is tip 29 September 1861 in gebruikgenomen. Ongeveer een jaar later bespreekt de kerkenraad met de heer De Beaufort de mogelijkheid een zelfstandige hervormde gemeente in Austerlitz te stichten. Er zijn dan ongeveer vijfhonderd leden. Hij is bereid om het eigendom van kerk en pastorie af te staan als er een zelfstandige gemeente komt. Het belang* rijkste om de wens te realiseren was het bijeenbrengen van een kapitaal om het predikantstraktement uit te betalen. Door het ijveren van een speciale commissie tot stichting van een hervormde gemeente in Austerlitz is een bedrag van 17.500 gulden bijeen gebracht. Bijna twee derdedeel daarvan heeft de heer De Beaufort voor		zijn rekening genomen. Van de rente van het bedrag kan een predikantstraktement worden betaald. Op 30 juli 1864 komt het Koninklijk Ix^luit at dai Austerlitz een zelfstandige hervormde gemeente mag vormen. Van de nieuw te vormen ker- kenraad wordt A.j. de Beaufort voorzitter, meester I.J. Gramser bezet de post van secretaris-penningmeester. Aan hen is J. Wolfswinkel toegevoegd. Als eerste regels de kerkenraad de schenking van pastorie en kerkzaal door de heer A.J. de Beaufort. Vervolgens wordt de reeds vertrokken hulpprediker I.j. Dermout beroepen tot predikant. Het gebouw aan de Woudenbergseweg functioneerde tot 1984 als kerk. Reeds in 1970 ontstond een plan voor een nieuwe kerk. De ligging van het complex aan de Woudenbergseweg ten opzichte van het dorp was excentrisch. Bovendien was het door houtworm aangetaste dak van de kerk evenals de pastorie aan een opknapbeurt toe. Door de slechte toe- stand waarin het pand verkeerde begon	het moeilijk te worden een predikant aan te trekken. Inmiddels was bekend dat de oude hervormde bewaarschool in het centrum van het dorp zou worden afgebroken. Men vond dit een geschikte plek voor een nieuwe kerk. De financie- ring voor de bouw moest uit de verkoop van het perceel aan de Woudenbergseweg komen. De hervormde gemeente wilde de grond graag als bouwgrond voor wonin- gen verkopen. De gemeente Zeist ging daarmee niet akkoord. Zij wilde het vrij- komende perceel als bosgebied bestem- men. Er moest dus een andere manier worden gevonden om de financier! voor nieuwbouw bijeen te krijgen. Die kwam door verschillende activiteiten binnen de kerkelijke gemeente. De eigen leden brachten 120.000 gulden bijeen. Dit was nog lang niet genoeg Vervolgens besloot de kerkenraad contact te leggen met de gereformeerde gemeente in het dorp om samen een nieuw gebouw op te richten. Het zaad viel in vruchtbare aarde en eind 1983 kon met de bouw worden begonnen. Op 6 oktober 1984 werd de nieuwe kerk

-ocr page 93-



			AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP I OPEN MONUMENTENDAG 2004

				er kleine aanpassingen aan het complex gedaan om het voor zijn nieuwe functie geschikt te maken. In 2005 start een rigoureuze verbouwing om Het Beaufort- huis nog beter te doen functioneren voor artiesten en publiek. II. Het terrein van de Stichting Jeugdbuitenver- blijven
geopend. De oude kerk zou uiteindelijk niet worden afgebroken maar in zijn geheel met de grond worden verkocht ora zo een historische pick voor Austerlitz te bewaren. De Zeister gemeenteraad stemde hiermee in. Na een tussenfase waarin de Vrije Muziekacademie het kerkje in eigendom had, is het sinds 1987 een ruimte voor verschillende culturele manifestaties met het accent op muziek.		De Stichting hcheer pand Woudenbergse- weg 68/70 heeft de kerk in 1987 gekocht en verhuurd aan de Stichting de Beaufort welke in 1999 de Stichting beheer pand Woudenbergseweg 68/70 overnam en daarmee eigenaar van het pand werd. Het kerkje is toen omgedoopt in Het Beau- forthuis, als herinnering aan de man die veel voor Austerlitz heett hetekend: A. J. de Beaufort. In de loop der jaren zijn


				Tegenover het Beauforthuis aan de Woudenbergseweg ligt de ingang van het terrein van de Stichting Jeugdbuitenver- blijven. Dir bosgebied was oorspronkelijk eigendom van de tamilie De Beaufort. Toen zij een groot deel van htm bezit in 1939 verkocht aan Staatsbosbeheer viel ook dit terrein in handen van deze instantie. De opstallen dateren deels uit 1939 en deels uit 1955. Voordat de Stichting Jeugdbuitenverblijven zich er vestigde waren de harakken in gebruik hij het Ministerie van Defensie. De eerste harakken zijn in 1939 illegaal
	Het gebouw van de medische dienst op het HOC-terrein, waar ook arbeidstherapie werd gegeven. Een foto uit 1960. topografisch-historische atlas gemeentearchief zeist

-ocr page 94-

AUSTERLITZ - MET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004

AUSTERLITZ - HET KAMP EM HET DORP | OPEN MONUMENTEMDAG 2004

gebouwd door hec toenmalige ministerie
van Oorlog. Dat gebeurde in het kader
van de mobilisatie van het Nederlandse
leger in verband met de dreiging van
de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn uit het
ruim voorhanden zijnde hout geconstru-
eerd. Voor de bouw is hij de gemeente
Zeist nooit vergunning aangevraagd. De
gemeente heeft echter ook geen bezwaar
gemaakt en daarmee in de bouw toege-
stemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
zijn de gebouwtjes door het Duitse leger
gehruikt als N.S.K.K-Lager en werden er
enkele bijgebouwd. Bij de bevrijding in
1945 zijn ze haastig verlaten. Vervolgens
hebben de Binnenlandse Strijdkrachten
de barakken in korte tijd letterlijk uitge-
mest toen ze tijdelijk onderdak moesten
bieden aan, naar verwacht werd, 2000
gerepatrieerde Nederlandse krijgsgevan-
genen. In 1946/47 heeft het ministerie
van Defensie op het terrein het Neurose
Hospitaal gevestigd en werd vooraan op
het terrein het gebouw van de Militaire
Geneeskundige Dienst opgetrokken.
Hierbij hoorde ook een grote gymnas-

tiekzaal. Nadat in 1966 de militairen
vertrokken waren heeft Staatsbosbeheer

dit gebouw lange tijd gehruikt als kantoor
en opslagmimte. Tegenwoordig wordt het
verhuurd aan een computer fir ma. In 1955
is het aantal gebouwen verder uitgebreid.

Het Neurose Hospitaal was bedoeld
voor Nederlandse militairen die geestelijk
ziek waren ten gevolge van hun beleve-
nissen in de strijd om Nederlands-Indie
(1946-1949), en later, Korea (1950-1953)
en Nieuw-Guinea (1961-1963). Zij konden
onder medische begeleiding in de bossen
van Austerlitz herstellen. Als genees-
heer-directeur was de zenuwarts W.L.
Meijering aangesteld. Uiteraard verliep
alles volgens militair patroon en hadden
officieren, onderoffkieren en soldaten
hun eigen verblijven en eetzaal. Behalve
de barakken met slaapplaatsen en het
gebouw van de medische dienst waren er
centraal op het terrein een administratie-
gebouw en een keukengebouw tegenover
elkaar gelegen. Het u-vormige uit gele
baksteen opgetrokken administratiege-

houw, dat nu de naam Lipke Zijlstra Huis
draagt, is nu ingericht als verblijf voor de
jeugd. De centrale keuken functioneert
nog steeds voor de Stichting Jeugdbui-
tenverblijven. Het uitgifteloket is in de
inspringende gevel links van de entree.
Het heeft opklapbare ramen zodat de
militairen droog stonden als ze hun eten
opgeschept kregen.

Toen tegen het midden van de jaren
vijftig het Neurose Hospitaal langza-
merhand zijn functie vertoor doordat de
aard van de klachten veranderde - de
geesteszieke militairen uit Nederlands-
Indie waren niet meer in het hospitaal
- wijzigde het ministerie van Defensie
in 1958 de naam in Herstel- en Oefen
Centrum (hoc). Vanaf toen hood het ook
plaats aan dienstplichtige militairen die
bij hun keuring in de stabiliteitsklasse S4
oi SS vielen. Zij waren niet direct gesehikr
voor een functie bij de landmacht, maar
men hoopte hen, onder andere middels
arbeidstherapie. in het hoc beter geschikt
te maken. Tegenwoordig wordt het terrein

college van burgemeester en wethouders
waren hier fel tegen gekant. De gemeente
zocht zelfs steun bij de provincie om de
plannen van het ministerie tegen te gaan,
terwijl 41 bewoners van Austerlitz op 1C
juli 1964 een rekwest aan de koningin
stuurden. Uiteindelijk Het het ministe-
rie van Justitie in voorjaar 1966 weten
helemaal niet in het voormalige hoc-
terrein gemteresseerd te zijn, omdat het
een heel geschikt terrein in Zeeland had
gevonden. Direct daarna heeft het Zeister
college van B en W gereageerd op een
verzoek van de Stichting Kampeervreugd
die samen met de Stichting Vakantiever-
blijven voor de Lagere Schooljeugd werk-
weken in Austerlitz wilde organiseren. In
de Stichting Kampeervreugd waren de
anwb, de Nederlandse Reisvereniging,
de Nederlandse Jeugdgemeenschap en
de Nederlandse Jeugdherbergcentrale
vertegenwoordigd. Uit deze initiatieine-
mers is in 1952 samen met het voormalig
ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschap in 1952 de Stichting Jeugd-
buitenverblijven opgericht welke vanaf

opgetrokken uit prefab hetonplaten en
een recreatiezaa! is aan het geheel toe-
gevoegd. De ramen van deze gebouwen
hebben stalen kozijnen. Tevens is een
in 1956 afgebrande houten barak van
de onderoffkieren door een betonnen
bouwwerk vervangen. Voor de uit beton
gebouwde barakken staan ook uit beton
gemaakte pingpongtafels en bankjes.
Dergelijke betonnen bankjes treffen we
ook aan bij het uit haksteen opgetrokken
Lipke Zijlstra Huis, het voormalige admi-
n is t r at ie kantoor.

Op 1 juli 1964, kort na het einde van
de strijd om Nieuw-Guinea, heeft het
ministerie van Defensie het hoc beein-
digd. Staatsbosbeheer en de bewoners van
Austerlitz gingen ervan uit dat het ter-
rein, zoals de bedoeling in 1939 reeds was,
weer geheel in gebruik zou komen voor de
recreatie. Maar het pakte eerst anders uit.
Het ministerie van Justitie wendde zich
namelijk bij het vertrek van Defensie tot
de gemeente Zeist met het verzoek er een
jeugd detentie-inrichting te mogen vesti-
gen. De bewoners van Austerlitz en het

De boerderij Wallenberg.

ZEISTER HISTORISCH GENOOTSCHAP

nog vaak aangeduid als het voormalige
Hoc-terrein. In 1955 werd op verzoek
van het ministerie in het bestemmings-
plan opgenomen dat het terrein bestemd
zou zijn voor ziekenhuizen en sanatoria.
Toen is het aantal bouwwerken uitgebreid
tot twaalf. De nieuwste barakken zijn

-ocr page 95-

AUSTERLITZ - MET KAMP EM HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004

AUSTERLITZ ■ HET KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004

gebouwd door het toenmalige ministerie
van Oorlog. Dat gebeurde in het leader
van de mobilisatie van het Nederlandse
leger in verband met de dreiging van
de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn uit het
mini voorhanden zijnde hout geconstru-
eerd. Voor de bouw is bij de gemeente
Zeist nooit vergunning aangevraagd. De
gemeente heeft echter ook geen bezwaar
gemaakt en daarmee in de bouw toege-
stemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
zijn de gebouw tjes door het Duitse leger
gebruikt als N.s.K.K-Lager en werden er
enkele bijgebouwd. Bij de bevrijding in
1945 zijn ze haastig verlaten. Vervolgens
hebben de Binnenlandse Strijdkrachten
de barakken in korte tijd letterlijk uitge-
mest toen ze tijdelijk onderdak moesten
bieden aan, naar verwacht werd, 2000
gerepatrieerde Nederlandse krijgsgevan-
genen. In 1946/47 heeft het ministerie
van Dcfensie op het terrein het Neurose
Hospitaal gevestigd en werd vooraan op
het terrein het gebouw van de Militaire
Geneeskundige Dienst opgetrokken.
Hierbij hoorde ook een grote gymnas-

tiekzaal. Nadat in 1966 de militairen
vertrokken waren heeft Staatsbosbeheer
dit gebouw lange tijd gebruikt als kantoor
en opslagruimte. Tegenwoordig wordt het
verhuurd aan een computerfirma. In 1955
is het aantal gebouwen verder uitgebreid.

Het Neurose Hospitaal was bedoeld
voor Nederlandse militairen die geestelijk
ziek waren ten gevolge van hun beleve-
nissen in de strijd om Nederlands-Indie
(1946-1949), en later, Korea (1950-1955)
en Nieuw-Guinea (1961-1963). Zij konden
onder medische begeleiding in de bossen
van Austerlitz herstellen. Als genees-
heer-directeur was de zenuwarts W.L.
Meijering aangesteld. Uiteraard verliep
alles volgens militair patroon en hadden
officieren, onderofficieren en soldaten
hun eigen verblijven en eetzaal. Behalve
de barakken met slaapplaatsen en het
gebouw van de medische dienst waren er
centraal op het terrein een administratie-
gebouw en een keukengebouw tegenover
elkaar gelegen. Het u-vormige uit gele
baksteen opgetrokken administ rat lege -

bouw, dat nu de naam Lipke Zijlstra Huis
draagt, is nu ingericht als verblijf voor de
jeugd. De centrale ken ken functioneert
nog steeds voor de Stichting Jeugdbui-
tenverblijven. Het uitgifteloket is in de
inspringende gevel links van de entree,
Het heeft opklapbare ramen zodat de
militairen droog stonden als ze hun eten
opgeschept kregen.

Toen tegen het midden van de jaren
vijftig het Neurose Hospitaal langza-
merhand zijn functie verloor doordat de
aard van de klachten veranderde - de
geesteszieke militairen uit Nederlands-
Indie waren niet meer in het hospitaal
- wijzigde het ministerie van Defensie
in 1958 de naam in Herstel- en Oefen
Centrum (hoc). Vanaf toen hood het ook
plaats aan dienstplichtige militairen die
bij hun keuring in de stabiliteitsklasse S4
of S5 vielen. Zij waren niet direct geschikt
voor een functie bij de landmacht, maar
men hoopte hen, onder andere middels
arbeidstherapie, in het hoc heter geschikt
te maken. Tegenwoordig wordt het terrein

college van burgemeester en wethouders
waren hier fel tegen gekant. De gemeente
zocht zelfs steun bij de provincie om de
plannen van het ministerie tegen te gaan,
terwijl 41 bewoners van Austerlitz op 10
juli 1964 een rekwest aan de koningin
stuurden. Uiteindelijk liet het ministe-
rie van Justitie in voorjaar 1966 weten
helemaal niet in het voormalige hoc-
terrein gei'nteresseerd te zijn, omdat het
een heel geschikt terrein in Zeeland had
gevonden. Direct daarna heeft het Zeister
college van Ben W gereageerd op een
verzoek van de Stichting Kampeervreugd
die samen met de Stichting Vakantiever-
blijven voor de Lagere Schooljeugd werk-
weken in Austerlitz wilde organiseren. In
de Stichting Kampeervreugd waren de
anwb, de Nederlandse Reisvereniging,
de Nederlandse Jeugdgemeenschap en
de Nederlandse Jeugdherbergcentrale
vertegenwoordigd. Uit deze initiatiefne-
mers is in 1952 samen met het voormalig
ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschap in 1952 de Stichting Jeugd-
buitenverblijven opgericht welke vanaf

opgetrokken uit prefab betonplaten en
een recreatiezaal is aan het geheel toe-
gevoegd. De ramen van deze gebouwen
hebben stalen kozijnen. Tevens is een
in 1956 afgehrande houten barak van
de onderofficieren door een betonnen
houwwerk vervangen. Voor de uit beton
gebouwde barakken staan ook uit beton
gemaakte pingpongtafels en bankjes.
Dergelijke betonnen bankjes treffen we
ook aan bij het uit baksteen opgetrokken
Lipke Zijlstra Huis, het voormalige admi-
nistratiekantoor.

Op 1 juli 1964, kort na het etnde van
de strijd om Nieuw-Guinea, heeft het
ministerie van Defensie het hoc beein-
digd. Staatsbosbeheer en de bewoners van
Austerlitz gingen ervan uit dat het ter-
rein, zoals de bedoeling in 1939 reeds was,
weer geheel in gebruik zou komen voor de
recreatie. Maar het pakte eerst anders uit.
Het ministerie van Justitie wendde zich
namelijk bij het vertrek van Defensie tot
de gemeente Zeist met het verzoek er een
jeugd detentie-inrichting te mogen vesti-
gen. De bewoners van Austerlitz en het

De boerderij Wallenberg.

ZEISTER HIST0RISCH GEN00TSCHAP

nog vaak aangeduid als het voormalige
Hoc-terrein. In 1955 werd op verzoek
van het ministerie in het hestemmings-
plan opgenomen dat het terrein bestemd
zou zijn voor ziekenhuizen en sanatoria.
Toen is het aantal bouwwerken uitgebreid
tot twaalf. De nieuwste barakken zijn

-ocr page 96-

AUSTERLITZ - HE^T KAMP EN HET DORP | OPEN MONUMENTENDAG 2004



	\i_f.-' '-rf.i-^faB^ ■ >^fi^gaC^i
	*KIT BP ' ⁵ ■ i*

1967 de barakken van Staatsbosbeheer
huurt en op het terrein actief is. Ook

brengt de Stichting direct haar hoofdkan-
toor vanuir Den Haag over naar Ausrer-
lit:. De stichting was bedoeld om jeugd
uit de steden de gelegenheid te bieden
de natuur in te gaan. Ten zuiden van de
stad Utrecht zijn sindsdien negen plaatsen
vvaar een dergelijk bmtenverblijt is. Ze zijn
behalve in de provincie Utrecht gelegen
in Zuid-Holland, Brabant, Gelderland en
Limburg. In de barakken van Austerlit: is
plaats voor vijfhonderd personen. Sinds
1988 is achter op het terrein een natuur-
en milieueducatief centrum gevestigd in
de barakken De Krekel en De Mier.

Wallenberg vlak voor de afbraak in 1944

TOPOGRAFISCH-HISTORISCHE ATLAS GEMEENTEARCHIEF ZEIST

-ocr page 97-



		AUSTERUTZ - HET KAMP EN HET DORP [ OPEN MONUMENTENDAG 2004

III. Wallenberg Met Wallenberg, ook Wallenburg genoemd, wordt vandaag de dag een open plek in het bos aangegeven waar tot 1944 de gelijknamige boerderij heef't gestaan. De akkers rond de boerderij waren omgeven met wallen om verstuiving van de grond op de toenmalige heidevlakte tegen te gaan. Misschien dat ze ook een functie hadden om vraatzuchtig wild van de akkers te weren, alhoewel ze dan van een speciale dichte beplanting voorzien moeten zijn. Deze wallen zijn nog steeds aanwezig, evenals de put die voor bet huis lag. Met beplanting zijn Je contouren van de oude woning aangegeven. Daarvoor staan leibomen die vroeger voor het huis dienst deden als zonwering. Wallenberg is omstreeks 1800 ont- staan. Tegen het einde van de achttiende eeuw kwam het in Nederland in zwang om woeste gronden te ontginnen tot landbouwgrond. Zo zetelde in Utrecht het Comite van Algemeen Welzijn waar belangstellenden een aanvraag voor ont-
			van de Franse legers, bijna 18.000 solda- ten. Damble, wiens naam ook geschreven wordt als d'Amble, leverde aan de legers van generaal Marmont onder meer hout om in het kamp te stoken. Daarvoor kreeg hij betaald met paardenmest. Die mest gebruikte hij op zijn akkers. In deze jaren van voorspoed trouwde hij een jong meisje uit de buurt die voor nageslacht zorgde. Na het vertrek van de Fransen, in 1807, waren er korte tijd nog slechts drieduizend militairen in het kamp en ging het bergafwaarts met de eigenaar van Wallenberg. Na het overlijden van zijn vrouw in 1815 probeerde hij de grond te verpachten. Zijn eisen ten opzichte van een mogelijke pachter, onder meer om begraven te worden op Wallenberg, waren kenneiijk zo hoog dat niemand er zin in had. Uiteindelijk overleed d'Amble in 1821. De laatste bewoner, voordat het pand in 1944 werd gesloopt, was J. Hels- dingen. De in de buurt staande arbeiders- woning aan het Dambreesche spoor is in 1958 door Staatsbosbeheer gesloopt.
	ginningsgronden in bruikleen konden aanvragen. De reeds enkele jaren in Nederland vertoevende Fransman Jean Maurice Damble vroeg aan dit comite 1600 roeden heidegrond ter beschikking te stellen om een methode te ontwikkelen waarmee arme lieden de heidevelden op een goedkope manier konden bebouwen om zo in hun onderhoud te voorzien. In de zomer van 1797 werd hem een heide- vak toegezegd eerst voor de periode van een jaar: van 1 mei 1798 tot 1 mei 1799. Damble gaf een arbeider opdracht de heide af te plaggen en de plaggen vervol- gens te verbranden. De as van die plaggen diende als bemesting van de voor land- bouw zo arme gronden. Het eerste jaar was het kommer en kwel door slecht weer en een arbeider die nog ervaring moest opdoen. Toch werd het gebruik van de grond verlengd en kocht Damble er nog een stuk bij. In de volgende jaren verrezen twee stenen huizen, een voor Damble zelf en een voor de knecht. Zijn landbouwme- thode had succes en bovendien kwamen er vanaf 1804 goede jaren met de komst

-ocr page 98-



	OPEN MONUMENTENDAG 2004

IV. Het Witte Huis Aan de Oude Woudenbergse Zand- weg Hgt het Witte Huis. Het is het in 1827 gebouwde voormalig jachthuis en boswachterswoning van de familie De Beaufort. In vroeger tijdcn moet een zichtas door het bos hebben gelopen tussen het jachthuis en het Beauforthuis. Het jachthuis is in 1886 verbouwd en heeft toen een etage gekregen. Beneden woonde de jachtopziencr. Op de eerste etage was een jachtkamer ingericht waar de heren na de jacht een borrel dronken. Vlak voordat de bossen van De Beaufort en het Witte Huis in 1939 in handen van Staatsbosbeheer kwamen, werd het jacht- huis bewoond door dienstpersoneel van de familie, Direct na de verandering van eigenaar is het Witte Huis inge:et voor de mobiiisatie. Een groep militairen van de achtste compagnie pioniers werd er gelegerd, Een ander deel van de compag- nie kvvam terecht in hotel-restaurant De Pyramide. In het Witte Huis en de bijge- bouwen ervan, ja zelfs in het kippenhok,
		waren totaal 83 genie-militairen en twee leden van de geneeskundige troepen gele- gerd. Hun leeftijd varieerde van 21 tot 36 jaar. De militairen werkten overdag aan de verdedigingslinie bij de Grebheberg, maar 's avonds vonden velen gezeiligheid bij inwoners van Austerlitz. Na de capitu- latie van Nederland keerden de militairen terug naar huis. Na 1945 heeft Staatsbosbeheer het Witte Huis in gcbruik genomen. Het huis heeft een opzet als van een landhuis. De begane grond heeft hoge ramen op lage vensterbanken en openslaande deuren in het vooruitspringende deel. De ramen zijn van groene luiken voorzien. De ramen op de etage hebben geen luiken. Het interi- eur is na 1939 danig gewijzigd en in 1969 is een verbinding gemaakt tussen het vvoonhuis en het koetshuis. Van het oorspronkelijke interieur is vveinig terug te vinden.
				DE VOLTOOIDE CONCENTRATIE OP 3 SEPTEMBER 1939 (zondcr Iuchtverdediging)


			De verdedigingslinies van Nederland vlak voor de Tweede Wereldoorlog.

-ocr page 99-

OPEN MONUMENTENDAG 2004

V. Kamperlinie

Deze kaarsrechte weg door het bos
aan de noordkant van Austerlitz wordt
gezien als de noordelijke begrenzing van

was ongeveer vijfhonderd meter breed.
De noordelijke begrenzing van het kamp
is in de bosbeplanting gehandhaafd en
wordt alleen doorsneden door de Wou-
denbergseweg en de Traayweg. Het is een
typische gedachte dat aan de zuidkant
voor 200 jaar terug legertenten stonden
en het geroezemoes van soldaten was te
horen. Aan de noordkant van het huidige
pad waren hier en daar kanonopstellingen
ter verdediging van het kamp. Dit alles
betekent dat aan beide zijden van het pad
vrij zicht was, iets wat nu moeilijk is voor
te stellen.

Het is lastig de zuidgrens van het
kamp te herkennen. Daarvoor zijn er
twee opties: een begrenzing die ongeveer
500 m van de noordgrens ligt en een
begrenzing op 800 m van de noordkant.
Argument voor de tweede zou zijn dat
anders enkele opslagplaatsen buiten het
kamp zouden hebben gelegen. Nu is het
de vraag wat er opgeslagen werd. Wan-
neer het om munitie ging, en dat is bij
een legerkamp wel aannemelijk, dan is
het logischer de opslagplaatsen buiten

het voormalige Franse kamp van generaal
Auguste Frederic Louis Viesse de Mar-
mont (1774-1852) dat hij in 1804 door zijn
regimenten liet aanleggen. Het kamp had

ecn lengte van ongeveer drie kilometer en


aft i	'			I li i	iff'	jj?"*
	'			I li i	iff'	jj?"*
		�i			0
		�i	*^		0
		J~z*	4B^ Irtil		*KjhH@\|**	s*> *-^M
A		'"^fi jm	^k. '		■^	"""IKl -
ftSr		3 -^:	0> ^*
^w					^	Hi ^3

De Kamperlinie bij Austerlitz.

PRIVE-COLLECTIE

-ocr page 100-



	OPEN MONUMENTENDAG 2004

het kamp te hebben. In dat geval kunnen we de grens op vijfhonderd meter afstand aanhouden. Namenlijst Verklaring van de namen van enkele wegen die u tijdens de wandeling pas- seen. Dambreesche Spoor Deze weg door het bos, die van de Oude Woudenbergse Zandweg naar de Leusderheide loopt, ontleent zijn naam aan de ontginner Jean Maurice Damble (dAmblee) die zich in 1797 op de heide bij Austerlitz vestigde en daar een ontgin- ning begon. Zijn ontginningsboerderij Wallenburg lag aan de:e bosweg. Men neemt aan dat hij gehruik heeft gemaakt van een oude Hessenweg. Marmontweg Genoemd naar Auguste Frederic Louis Viesse de Marmont, (1774-1852), generaal in het leger van Napoleon. Hij was met de legers van Napoleon in Italic en Egypte.		Gedurende de jaren 1804 en 1805 had hij de leiding van de Bataafse troepen op de heide ten oosten van Zeist. In 1807 kreeg hij van Napoleon de titel Hertog van Rayusa. D.J. van Nieuwenhuizenweg In 1959 is deze straat genoemd naar een bekende inwoner van Austerlitz, Dirk Jan van Nieuwenhuizen (1873-1941). Hij heeft veel voor de Austerlitze gemeen- schap yedaan. \ lij riehtte het fanfarekorps 'Erica' op en de plaatselijke Floraliaver- eniging. Van heide was hij voorzitter tot aan zijn overlijden. Oude Postweg De Oude Postweg maakte vroeger deel uit van de postweg tussen Amsterdam en Anihein. Oude Woudenbergse Zandweg Dit is de oude middeleeuwse weg tussen Utrecht en Woudenberg. Een groot deel van deze weg is 'opgelost' met de bouw	van de Verzetswijk en Vollenhove. In de zeventiende eeuw duidde men deze weg aan met 'Woudtweg' en in de negentiende eeuw met 'Utrechtseweg'. Een deel van de oorspronkelijke weg is nog aanwezig tussen de Oude Arnhemseweg en de P.J. Oudlaan. Traay of Traayweg De oude weg van Driebergen naar de Woudenbergseweg bij de Pyramide van Austerlitz. Het begrip 'traay' komt waarschijnlijk van tra o( trade wat in de Middeleeuwen de betekenis van spoor of voetpad had. Waterlooweg Genoemd naar de gemeente Waterloo waar Napoleon in 1815 werd verslagen door de Engelsen, de Pruisen en de Nederlanders.

-ocr page 101-



MONUMENTENNACHT IN SLOT ZEIST

	*Votstelijke avond in de Gouden Eeuw*

			D ~?

		Dit jaar is er voor het eerst een Monumentennacht in de gemeente Zeist. Bij zo'n eerste keer spreekt het vanzelf dat Slot Zeist centraal staat. Het thema van deze bijzon- dere nacht 'Vorstelijke avond in de Gouden Eeuw*, is ingegeven door het leven van de bouwheer van het Slot, Willem Adriaan Rijksgraaf van Nassau, heer van Odijk, Kortgene, Zeist en Driebergen.

-ocr page 102-

OPEN MONUMENTENDAG 2004

gedekte tafel valt in de Grote Zaal
van Het Slot te bewonderen. Hierbij
wordt tekst en uitleg gegeven over de
eetgewoonten en tafelgehruiken van de
gegoede burgerij uit die tijd.

In de W'illemszaal van Het Slot hrengt
een meesterverteller van de Stichting
Literaire Aktiviteitcn Zeist verhalen uit
de geschiedenis van Het Slot ten gehore.

Om 20.30, 21.30 en 22.30 uur zijn er
in de Blauwe Zaal van Het Slot uitvoerin-
gen van 17^e eeuwse hofdansen met oude
muziek.

Op de eerste verdieping van Het Slot is
de tentoonstelling 'Oneindige landschap-
pen' te bezichtigen.

Van 21.00 tot 22.00 geeft een valkenier
een demonstrate van de valkenjacht in
het Slotpark.

Vanaf 22.00 uur branden de vuurkor-
ven en kan het publiek zich begeven in
de richting van de theekoepel waar men
kennismaakt met een echtpaar in kleding
uit de \T eeuw.

Rond 23.30 uur begint het afsluitende
programma van de Monumentennacht in

Slot Zeist. Als de grote klok twaalf keer
heeft geslagen is de magie verbroken.
Terug in de 21^>,e eeuw keert iedereen
huiswaarts.

Alle activiteiten in en om Slot Zeist
zijn tijdens Monumentennacht gratis
toegankelijk.

Slot Zeist

De geschiedenis van Skit Zeist begint
in 1677- In dat jaar vraagt de nieuwe eige-
naar van het slot, Willem Adriaan van
Nassau-Odijk aan de Staten van Utrecht
toestemming een geheel nieuw gehouw
neer te zetten. Het is onduidelijk of het
huidige Slot op de fundamenten van de
ru'ine van Huis van Zeyst staat of dat die
elders liggen. De toestemming voor de
bouw wordt hem verleend en hij laat de
bouwlieden snel beginnen. In 1686 is het
hoofdgebouw met zijn zijvleugels klaar.
Het Slot wordt waarschijnlijk ingericht
door de bekende architect Daniel Marot
die ook op Het Loo werkte. Het hoofd-
gebouw onderging in latere jaren weinig

Trots op zijn huis en tuin ontving
Willem Adriaan Rijksgraaf van Nassau,
heer van Odijk, Kortgene, Zeist en
Driebergen graag gasten. Hij toonde het
huis in voile glorie. De sfeer van zo'n
vorstelijke avond staat centraal in de
Monumentennacht op Het Slot tijdens
de schemering van de avond en het vallen
van de nacht.

De opening vindt plaats om 19.45 uur
en de poorten sluiten om 24-00 uur. Door
het gevarieerde programma is het geen
prohleem zich de hele avond rond en in
Het Slot Zeist te vermaken. Huis, voor-
plein, Slottuintheater, park en theekoepel
zijn het decor voor een avond vol dans,
toneel, verhalen en oude muziek. U kunt
dwalen door de stijlzalen, door het Slot-
park en hier en daar uw oor te luisteren
leggen en een hijzondere sfeer proeven.

In het Slottuintheater spelen toneelver-
enigingen West End en Evanee 'Zomer-
nacht' van William Shakespeare in een
bewerking van Hugo Claus.

Een in de stijl van de Gouden Eeuw

102

-ocr page 103-



				OPEN MONUMENTENDAG 2004

			- P.J. Frederiks, De Piramide van Austertitz, Amers- foort 1895. ' A. Kerdijk. 'Gezondheids- en vacantie-kolonies', in: Eigen Haard, 1884. knipsel in archief ZHG Van de Poll Stichtingnr. 3.14.1. ' Mondelinge mededeling van J.A. Kartman d.d. 24-5-2004, '■ Nieuwe leister Courant. d.d. 13-4-1979. knipsel in archief ZHG Van de Poll Stichting nr. 3.14.14. ' R. Blijdenstein, Zeist. Groei en Bouw. Huis xer Heide, Lyceumkwartier en Austertitz. Zeist 1984. - W. Grapendaal, De buurtschap Austertitz in het licht der historie, Zeist 1954. R. Loenen, Van Heidenoord tot Hoeksteen, Geschiedenis van de Ned. Herv. Kerk te Austertitz vanaf 1861, Zeist 1993. De zelfstandigwording van Aijsterlitz'. met gepubli- ceerd anoniem artikel in archief ZHG Van de Poll Stichtingnr. 3.14.1. - Diverse knipsels uit De Zeister Nieuwsbode 1971- 2003, in archief ZHG Van de Poll Stichting nr. 3.14.10. ' Archief van de gemeente Zeist. 1946-1965, inv.nr. 1651; Gemeentearchief Zeist. Topografisch-histonsche documentalieverzameling Gemeentearchief Zeist. - Knipsel uit De Zeister Nieuwsbode d.d. 11-3-1988 en een knipsel uit het Utrechts Mieuwsblad d.d. 17- 7-1993 berustend in het archief van ZHG Van de Poll Stichting te Zeist onder nr. 3.14.2. ' N.S.K.K. staat voor National Sozialistisch Kraftfanr Korps. ■ L. Visser, Het Dorp Zeist, Zeist 1980. p. 110-113. ' Austerlitz 175 Jaar. Mobilisatie en Oorlog in: Ni'euwe Zeister Courant* 13 april 1979 berustend in het archief van ZHG Van de Poll Stichting te Zeist onder nr. 3.14.14. ' L. Visser, De straatnamen van Zeist, Zeist 1988.
		van Nassau-Odijk verkoeht het complex in 1745 aan de Amsterdamse koopman Cornelis Schellinger. De:e stelde het heschikhaar aan de Hernhuttergemeente in Nederland. Zij betrok de zijvleugels. Korte tijd daarna, in 1748, werd het complex uitgebreid met de gebomven aan het Broeder- en Zusterplein. In 1767 kwam het Slut in eigendom van Maria Agnes gravin van Zinzendorf. Van 1784 tot 1818 was het Slot in handen van de tamilie Van Laer. Daarna kocht Willem Wijborgh het Slot in 1818 en in 1822 werd de Evangelisch-Lutherse gemeente te Berbice (Guyana) eigenaresse. Vervol- gens verwierf Jan Elias Huydecoper het Slot in 1830 in eigendom. In 1867 kocht het echtpaar Labouchere-Vroomberg het Slot. Hun familic bewoonde het Slot tor 1924, daarna kwam het in handen van de gemeente Zeist die het complex een publieke tunctie heett gegeven. Literatuurlijst ' Roland Blijdenstijn. De Pyramide van Austertitz/La Pyramide d'Austerlitz. Erkenning voor een Frans Gedenkteken/Un memorial commemoratif francais remis a i'honneur aux Pays-Bas, Utrecht 2000.
	FOTO HET SLOT ZEIST

veranderingen in tegenstelling tot de zij- vleugels. Het complex is aan de voorzijde voorzien van een brug over een slotgracht die overgaat in waterpartijen van de tuin aan de achterzijde. Deze hrug en gracht hebben nooit, zoais bij middeleeuwse kas- telen, een verdedigingsfunctie gehad. Ze waren wel een vereiste bij de aanleg van een ridderhofstad. De kleinzoon van Willem Adriaan

-ocr page 104-



	MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR

		kunst in de openbare ruimte in Zeist. Belangstellenden worden van harte uitgenodigd voor een lezing op basis van de genoemde publicatie. Het wordt een virtuele wandeling langs beelden, parken en monumenten o.t.v. wethouder W.J.M. den Heijer, portefeuillehouder Ruimtelijke orde- ning, Kunst en Cultuur. Deze avond wordt gehouden op woensdag 29 September in de gemeentezaal van de Thomaskerk aan de Oranje Nas- saulaan. Aanvang 20.00 uur. De toegang is gratis. *Lezing* woensdag 3 november Landgoed Schoonoord Wij wijzen u ook op de jaarlijkse 'Van de Poll-lezing' die gehouden wordt op woensdag 3 november in de kantine van het Openbaar Zeister Lyceum op het landgoed Schoonoord aan de Blikkenburgerlaan, aanvang 20.00 uur. De toegang is gratis. De bekende Zeistenaar Gert Schutte {oud-Tweedekamerlid) zal spreken
			over Van redding door bezuiniging tot leefbaar Zeist', met als subtitel: anderhalve eeuw politieke partijvor- ming in Nederland en Zeist. *Website* Nogmaals wijzen wij u op onze web- site: www.zeist-historie.nl. Gemiddeld 170 bezoekers per maand hebben sinds de introductie onze website bezocht. In toenemende mate fun- geert deze website als informatiebron en vraagbaak. Hebt u iets te vragen, maak dan gebruik van deze nieuwe mogelijkheid. *Donateurs* Aantal per 15 mei 2004 826 Nieuwe donateurs W.E. Engelkes Zeist C.T.J. Wreesmann Zeist
*Mededelingen* Middellaan 6 Het bestuur nodigt u alien nogmaals uit om eens een kijkje te komen nemen in ons prachtige nieuwe pand. We zijn geopend ledere dinsdagmor- gen van 10 tot 12 uur en ieder zater- dagmorgen van 12 tot 14 uur, *Subsidie* We zijn erg blij met subsidies ont- vangen van het Prins Bernhard Cul- tuurfonds en de Veenendaal - Bot Stichting. Eerder konden we al een subsidie van de Rabobank melden. Al met al zeer welkome (en nood- zakelijke) bijdragen aan onze nieuwe huisvestingen automatisering. *Lezing* woensdag 29 September Thomaskerk Onder de titel "Over de Liefde" is recent door de gemeente Zeist een prachtige publicatie uitgebracht:

-ocr page 105-



					Bezoekodres: Middellatm 6, Zeist. (030) 691 63 88 n Zeister Historisch Genootschap Van de Poll Stichting Ook u kunt donateur worden van het Zeister Historisch Genootschap. Donateurs ontvangen 4 maal per jaar ons hlad Seijst. De minimum bijdrage is �16,50 per jaar. Meld u aan per post of e-mail en vermeld daarhij uw naam en voorletters, adres, postcode en woonplaats. Zeister Historisch Genootschap Van de Poll Stichting Postbus 342 , 3700 AH Zeist e-mail: info@zeist-historie.nl Wacht met betalen tut u een bevestiging en een acceptgiro heeft ontvangen.
		*Vraag* Van de heer R van Heel uit Belgie kregen we de volgende vraag voor- gelegd: "Enige jaren geleden kocht ik in Brussel de hieronder weergegeven houten fotolijst waarop "Zeist 1916" vermeld staat. Ik zou heel graag de herkomst van dit object willen weten. Kunt u mij op weg helpen?" Nu kunnen wij de heer van Heel niet helpen, maar wellicht een van u. Graag uw reactie naar onderge- tekende.

		Flora de Vrijer tel. (030) 6956311, e-mail fl.devnjer@worldonline.nl of info@zeist-histone.nl

-ocr page 106-

»»MMt^gMmKm

Inhoudsopgave

80 Jaar ADO, speelgoed met een doel - H. uit de Bosch, W. Van Den Broeke . 107

Beelden Zeist uit - L Visser............,.............124

Lou Bandy op Nieuw Beerschoten - R.P.M. Rhoen..............131

De Indische Martha van Zeijst alias Passie - R.RM. Rhoen..........134

Expositie Zeist Zilver Werken.........................135

Mededelingen van net bestuur........................136

Inhoudsopgave 2004.............................138

Seijst

Bulletin ter bevatdering vandekermis
van de geschiedenis van Zeist

ISSN 1383-2867

Verschijnt 4x per jaar. Jaargang 34, nurnmer 4.
December 2004. Orukwerk: Gregorius, Zeist.

REDACTIECOMMISSIE

J,L Verbeek, voorzitter. H J. Kater, R.RM. Rhoen,
mw. R de Vrijer, redacteuren. RTh.H. Ruys,
vormgevef. ..-. ,..

REDACTJEADRES VOOR KOPIJ

Postadres: Postbus 342,3700 AH Zeist

E-mail: info@zeist-historie.nl �

Be richtlijnen voor de auteurs zijn via de boven-

vermelde adressen verkrijgbaar. .

POSTADRES

Aanmeldingen van nieuwe donateurs en adres-
wijzigingen kunnen schrifteiijk worden gemeld
via Postbus 342, 3700 AH Zeist en via net e-
ma!tadres:infQ@zeist-historie.nt. Giro 384 03 83

WEBSITE

www.zeist-historie.nt

DEADLINE

Bijdragen en mededeltngen voor nurnmer 2 van
2005:15 maart 2005. v

Deze keer is in oris tijdschrift veel ruimte
gereserveerd voor houten speelgoed dat tach-
tig jaar geleden werd ontworpen, maar door
het steeds te vernieuwen nog modern is. We
bedoelen ado speelgoed. Ongetwijfeld zullen
veel lezers zich dit speelgoed nog uit hun
jeugd herinneren en wie weet staat er
nog een stuk in een kast bij hen thuis.
Het is niet zo maar speelgoed. Het
is een collector item geworden, Wie
op internet zoekt, vindt vast 'antiek'
ado speelgoed te koop aangeboden
en niet voor zo'n gering bedrag. Het
is een product dat in Zeist bij de swz

wordt vervaardigd. Dit jaar was er zelfs een
tentoonstelling van ado speelgoed in Japan,

Buiten Zeist vindt u ook beelden die uit
Zeist afkomstig zijn. De heer Visser heeft een
zoektocht naar deze beelden gehouden en
vertelt u er alles over.

De revueartiest Lou Bandy
(18904959) wilde zich in 1952
in Zeist vestigen. Het gemeente-
bestuur was niet echt blij met dit
plan. Hierover gaat het derde arti-
kel in dit nurnmer.

¹ i

-ocr page 107-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH. WILLEM VAN DEN BROEKE

80 Jaat ADO, speelgoed met een doel

Een trekker met kiepbakken uit ca. 1930 (nr. 965).

HERMAN UIT DE BOSCH

svvz

WILLEM VAN DEN BROEKE

Sanatorium Berg en
Bosch in Apeldoorn

ado kende twee periodes: te weten van
1922 tot 1962 en 1962 tot 2002 (heden).
ado stond in de eerste periode voor

Arbeid Door Onvolwaardigen. Een
woord wat toen stond voor iemand die
door ziekte zijn werk niet kon uitvoeren.
In dit geval praten we over de periode
dat tuberculose oftewel t.b.c, waaraan

in Nederland in 1915 200 mensen per
100.000 inwoners stierven, een volks-
ziekte was. T.b.c. werd wel de 'witte pest'
of 'witte dood' genoemd. Met steun van
het toenmalige departement van Arbeid,

107

-ocr page 108-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

ervaring die daarmee in
Apeldoorn werd opge-
daan, zou later bij de
bouw van stenen onder-
komens in Bilthoven
goed van pas komen.

Na verloop van tijd
vond Bronkhorst (ziefoto
rechtsboven) de ligging van Apeldoorn
te excentriek ten opzichte van medische
centra, zoals de Universiteit Utrecht en
de grote ziekenhuizen. Bovendien rezen
er moeilijkheden met de gemeente Apel-
doorn, die aan de hinderwetvergunningen
strenge voorwaarden verbond en de huur
van het terrein, dat eigendom was van de
gemeente, drastisch verhoogde.

Om het doel van via werk en bege-
leiding rei'ntegratie te bereiken werden
arbeidslocaties in het leven geroepen die
als zelfstandige bedrijfjes opereerden en

Unks: Omslag brochure over Berg en
Bosch. Geheer boven: Willem Bronkhorst
omstreeks 1948 swz

in die jaren onder leiding
van minister Aalberse, verrees in Apel-
doorn een houten noodsanatorium met
225 bedden. _________

medische wereld internationaal naam
met zijn zorgvuldig vastgelegde waarne-
mingen van het genezingsproces van zijn
patienten.

SANATORIUM

Op 28 juli 1920 werd het
Sanatorium Berg en Bosch
officieel door minister Aal-
berse geopend.

Geneesheer-directeur
Bronkhorst maakte in de

Volgens latere inzichten was

«5Bg

het sanatorium primitief, maar

de houten gebouwen hadden
het voordeel dat er met de
inrichting geexperimenteerd
kon worden. De kennis en

-ocr page 109-


		80JAA
'■ � _:~-** y . �� _:' ' �",vrl- '■		worden, is voor ons ongeschikt, omdat ons eerstc doel is, met 20 min mogelijk kapitaal zoveel mogelijk mensen aan het werk te helpen, Het derde en meest belangrijke prin- cipe is, dat wij iets moeten vervaardigen,
	* ^ �'"�;■ "-^ '"

' \-^m* iTb^^^mW l*³^? HLglHaJM ^KV^^

ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

Het houten speelgoed wat hier werd
gemaakt, genoot grote bekendheid in
Nederland. Het was voor velen van eind
jaren twintig tot ver in de jaren vijftig een
begrip. De uitvoering was naast de artis-
tieke kwaliteiten 00k van pedagogische
waarde. De afmetingen van het speel-
goed waren zo gekozen dat de patienten
niet al te zwaar belast zouden worden.
De commerciele waarde werd al snel
onderkend door een tweetal moderne,
vooruitstrevende warenhuizen: Metz &
Co en de Bijenkorf. In 1930 verwierf de
Amsterdamse handelsagent Vadeka - die
vertegenwoordiger was van veel Duitse
speelgoedmerken - de alleenverkoop van
het ado speelgoed.

In 1932 verscheen de eerste ado speel-
goedcatalogus. Daarin stond te lezen, dat
ado speelgoed op ruim honderd plaatsen
werd verkocht. En dan niet alleen in
Nederland, maar 00k in het toenmalige
Batavia, Bandoeng, Soerabaja, Soera-
karta, Semarang en Megalang. Zelfs de
kinderkamer van de SS Statendam was
voorzien van ado speelgoed.

dat meer waarde heeft dan het gewone
massa-artikel. Uiteraard zullen onze
bedrijvcn klein blijven, omdat het aantal
werkkrachten zeer beperkt zal zijn. Wij
hebben ons toegelegd op de vervaardiging
van het artistieke kwaliteitsartikel. De
ontwerpen zijn bijna uitsluitend van onze
werkleider Ko Verzuu, in zeldzame geval-
len van bevriende kunstnijveren.'

Naar Bilthoven

In 1933 verhuisde het sanatorium naar
Bilthoven. Op een terrein ter grootte
van ruim 46 ha gelegen midden in de
Eykensteinse bossen aan de Gezichtslaan
in Bilthoven. In 1931 werd met de bouw
begonnen en in de zomer van 1933 vond
de plechtige opening plaats.

Een belangrijke plaats werd bij de werk-
plaatsen ingenomen door de ado fabriek.

Vertrekuit Apeldoorn; dehoofdingangvan
Berg en Bosch. swz

die regelmatig verkoopwaardige artikelen
fabriceerden. Bronkhorst Het zich bij de
keuze van deze bedrijfjes leiden doot een
drietal principes.

'In de eerste plaats moet het bedrijf van
dien aard zijn dat er voor ongeroutineerde
krachten productief werk is,

In de tweede plaats moet er betrekkelijk
veel handwerk en vveinig machinewerk bij
de voortbrenging nodig zijn. Immers elk
bedrijf met kostbare machines, waardoor
levende arbeidskrachten vervaneen

-ocr page 110-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

Een catalogus van 1939 vermeldde
expliciet de export naar het toenmalige
Nederlands-Indie, Zuid-Afrika, Belgie
en Engeland. De lijst met afnemers telde
in 1953 meer dan 135 verkooppunten.
De ADO-productie was uitgegroeid tot
een volwaardig bedrijf van hoogwaardig
speelgoed.

Naarmate het ontwerptalent van Ko
Verzuu zich eind jaren twintig verder
ontwikkelde, kregen de ontwerpen meer
kleur en vorm. Zij deden denken aan
De Stijl en voedden het vermoeden, dat
Verzuu zelfs goed hekend was met de
meubelen van Rietveld. Enkele ontwer-
pen hadden zo uit de koker van Rietveld
kunnen komen,

Bronkhorst werd in 1948 aan de Uni-
versiteit van Utrecht tot buitengewoon
hoogleraar in longziekten benoemd. In
1950 werd hij als geneesheer-directeur
opgevolgd door de heer Hirdes. Verzuu
tnoest nu de steun van Bronkhorst met
wie hij dit alles had opgebouwd, ontberen.
Voor Hirdes hadden de ado werkplaatsen
niet dezelfde betekenis en bovendien

Kinderen spelen met ADO-speelgoed

KLIB/KDC NIJMEGEN

bleken ze in de vijftiger jaren meer verlies-
lijdend. Hirdes wilde er een commercieel
bedrijf van maken. Verzuu wenste echter
geen vergaande concessies te doen aan

de eisen van de markt en nam in 1955
afscheid van Berg en Bosch.

De ado werkplaatsen in Bilthoven
werden op 14 juli 1962 officieel opgehe-

-ocr page 111-



		80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

	In deze periode werd de afkorting ado veranderd in Apart Doelmatig en Onverwoestbaar. ado was in deze periode duidelijk op zijn retour en de toenmalige directeur, de heer C. van Nieuwenhoven, vond dat er een nieuwe wind moest gaan waaien. Samen met Maaswinkel trok hij erop uit om leveranciers te zoeken voor beukenhout en beukentriplex. In 1967 werd Bas Kamp aangetrokken als werkleider hout. Zijn taak bestond uit		het ontwikkelen van nieuwe producten, zoals meubilair voor zusterskamers van dc Willem Arntzhoeve en het verbeteren d.i. commercieel aantrekkelijk maken van ado producten. Uitcindelijk resulteerde dat proces in productie van artikelen voor de markt van schoolleermiddelen. Ondanks het feit dat de productie van ado speelgoed niet voldoende opleverde, werden er in de houtlijn enkele innovaties gerealiseerd: de aanschaf van een cirkel-
Het hele ado pakket met alle rechten en materialen werd op 1 oktober 1962 van Berg en Bosch overgenomen door de Stichting Sociale Werkvoorziening Zeist en omstreken toen nog de Zeister Werk- plaats geheten, voor het symholische bedrag van 1 gulden, De werkmeester, de heer van Leeuwen, verhuisde mee naar Zeist, Van ADO naar ADO De Zeister Werkplaats was reeds in 1954 begonnen met de werksoort hout- bewerken. In de houten barakken aan de Haven' werden de eerste werkzaamheden verricht, zoals het slopen van oud school- meubilair en het repareren van fruitkis- ten. In 1962 heeft men nog een kleine periode restanten van Berg en Bosch afgemaakt en verkocht. Tevens waren de blokkenbakken en blokkenzakken nog populair in de verkoop.


Zelfbouwpakketten samenstellen. swz

-ocr page 112-



			80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH. WILLEM VAN DEN BROEKE

		qQC DEGELIJKHOUTENSPEELGOED, VOOR VEEL rcrN&iRPiizii*

-ocr page 113-



			80 JAAR ADO - HERMAM UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

		Links: Timmerlui aan het werk in de werkplaats Berg en Bosch in Apel- doorn. swz

-ocr page 114-

JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

zaag, een lintzaag en werkbanken voor
meube 1 makers. Het oude ado was immers
erg arbeidsintensief met als uitschieter de
productie van de achtdelige kubus. Van
de blokkenbakken en kubussen werden er
in die periode jaarlijks 250 tot 500 stuks
geproduceerd,

In de jaren zeventig verdrong plastic
speelgoed in snel tempo het houten speel-
goed. Bovendien had de alleen verkoper
van het ado speelgoed weinig belangstel-
ling meer voor het product. Vadeka had
de Marklintreinen ontdekt en voor dat
artikel 90% van de ruimte op zijn stand
de Utrechtse jaarbeurs ingeruimd. Voor
het ado speelgoed was slechts een plank
beschikbaar. In diezelfde periode werd
echter wel de eerste aanzet gegeven voor
nieuwe ontwikkelingen.

Er werden contacten gelegd met speel-
goedproducenten en deze kvvamen tot de
conclusie dat naast hun eigen productie-
lijn er werk uitbesteed kon worden aan de
swz. Het aantal producenten wat de weg
naar Zeist vond, groeide gestaag. Inmid-
dels waren de eigen ontwerpen welke

onder de naam ado op de markt kwamen
ook al toegenomen. De afhemers van de
swz hadden interesse om haar producten
in hun assortiment op te nemen.

De series moesten groter worden om
commercieel verantwoord te werken. De
swz speelde hier goed op in door grotere
series te maken met afroep en afnameaf-
spraken met de klanten.

De scharenhlokken, verfblokken, mate-
riaalblokken, prikpenblokken en potlood-
bakjes, die tot het assortiment behoorden,
werden in grote series blank gelakt. De
speelgoedblokken werden in blank hout
uitgevoerd. Die blokken, in hun diverse
uitvoeringen, bleven bewust ongelakt,
omdat de ervaring had
geleerd dat met onge- " *c%*.^^ 0
lakte blokken hoger
en groter gebouwd kon il^*W
worden. De gelakte
blokken die de concur- fi9

rent produceerde, gleden bij grote bouw-
sels weg.

Later werd het assortiment uitgehreid
met de buggy, waarvan er meer dan tien-
duizend verkocht werden. Tevens werden
de strijkplank met strijkboutje, het win-
kelwagentje en de serveerwagen ontwor-
pen.

Naast de ado producten werden er
in die tijd ook andere activiteiten in de
houtafdeling ontplooid. Via een firma in
Amsterdam werd multiplex vanuit Fin-
land rechtstreeks naar een Nederlandse
haven verscheept en van daaruit op afroep
naar Zeist getransporteerd.

Een nieuwe stijl

De jaren tachtig vormen een_:doorbraak van ADO-nieuwe
stijl. Sinds 1983 wordt de
buggy op grote schaal afge-
zet. Het sw journaal meldde
in 1988, dat er in vijf jaar tijd
10.000 buggy's waren ver-
kocht. Het assortiment werd
uitgebreid met een telefoon,

Het spel
Woudlopertje.

...

\fo*

-ocr page 115-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

Folder uit 1982.

Rechts: Artikel uit het
SW-journaal, februari 1988.

SWZEISTHEEFTSUCCES
METE1GENPRODUKTEN

10.000

BUGGY'S IN 5 JAAR

Deze bijzonder le.uk? en zeer gucde peutciptippcnnandelwagen
qua afrneling uitstekend w'chikt voor de cute babvpop.
W.x -i?5.-

Blj net houlveruverkend becfnjf deZeisier

iVeiAp.'sais van ao st-chilng SW ZeisI en

omstteken is onlangs de tienduizendsle buggy

</an siapel gelopen Dit artikel, dat in het

Nederlands we) omschreven wordt als petite/-

poppenwandeiwagentje. vindl zijn weg naar de

verschitlende groothandels in houlen speeigoed

en kleute'material en De buggy is een van de

vele eigen produkien die dii SW-bednjt al
geruime tijd met succes op de mark! brengt De
selling dat SW-bedrijven ztch �ouden moeien
beperken tot toelevenng kan men in Zeist dan
ook niet onderschri|ven. Deze pagina'sgeven
een indruk van een houtverwerkend bedrijf dat
met de klanl meedenkt en in samenwerkmg met
de metaaf- en de confectieafdeliny in staal is
een creaiiet produkt te ontwikkeien

Blokkenhak nr. 300ft. Vuvoering: blauw gelakl en voorzien van
draagtoUKen. Inhoud; diverse Morten hlokken can vcrschillendt
afmeiingen. 12 gekieurde houten tegek plus een S-delige kubus.
A/meting blokkenbak; 35x32 cm, hoogte 14.5 cm.
W.v. ±fl50.~

Blokkenbak nr 3009 Oeruld "in vctschitlende soonen
afmeiingen blanke blokkcn. De bak is roodgelakt en \-ih
draitgwuKcn. Afmeiingen 35x32 cm hoogte 14.5cm
yV.v.±/98,-.

□ me proauklen vroeg eer
client om een tiun papier
Daarap maakte nij eer
srhets van een soon wan-
deiwagenlie Mij vroeg of wi|
jnlelfL zouden kunnen m8-

de dwarsverbindmgen

Die₍

kunsonot wiBten De con-
strue! ie dunki haar sle-
ughwa jjn strike nout-
vertnnd<ngen. Il)m en kruis-

el ee*i -. ' "■ ■ ■..:

Dit is 9e Buggy Een een-
voudig. maar dooraachi ant-
�Bp Tegeli|k eeo flegelt|k

. maaki aige-

meen Qirecteur mg. T. Blind
□"uideiijk Oe hee< Kemp was
nameiijk voorheen we'klei-
Ber op de houtstosiinfl en
Iijn vakkennti en erviring

aatzoenKampzerdusja Mrj
atartte vervolgens m et de u 11-
werking van her schetsje

roensen van de hauiaideiirig
we'd een piololype onlmfc-
keld rtat na enlge veiiiinm-
gen rn prpduktietion worden
genomen Ove'igens i« de
buggy niel tiiUIuilend een
laak io» de noul a I deling
Ztj worden de asaen gele-
we'd door da melaalafdeling
en ne! ziln de dames van de

I gurasgo i

|vf»gflf. fclfluterondenivJ|S}

raowonjen

Hoe lorn! mm bedrijl er nu

loe zo'n produkf 1e gaan

makers Op d*e vraag kan

nooffl in- an v«»ix>p B

Kamp antwwwd oeveo

Blokkenzak nr. JOI! Vierkante :ak van sterk linnen in diverse
kleuren. met Herige bodem. De :ak wordt gesfolen met door
zeilringen gestoken koord, voorzien tan draagklossen en is gevutd
met blanke blokken in diverse afmeiingen en vormen. Afmeting.
18x18 cm. koogte32cm. If v ±f 39.50.

115

-ocr page 116-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

stoelen en tafels in diverse uitvoeringen,
een commode, een opbergkist/bank, een
bezemstandaard, een garage voor minia-
tuurauto's, poppenwagen, Apollo-meube-
len en een loopbakfiets.

De houten speelgoedproducten van
ado onderscheidden zich van andere
speelgoedmerken, zoals sio, Nooitgedacht
en okwa. Dit uitte zich in kwaliteit, de
pedagogische waarde en eerlijk hout.

De opvolger van de heer Van Nieuwen-
hoven, de heer Blind, had bij zijn vorige
werkgever Philips de nodige ervaring opge-

daan om een vernieuwende bedrijfsstijl in
te voeren. Onder zijn leidtng werden na
een representatief marktonderzoek veel
nieuwe producten geintroduceerd o.a.
het zogenaamde 'Woudlopertje', het spel
'3 =2 + V en het kegelspelletje. Het opere-
ren op deze nieuwe deelmarkt werd geen
groot succes.

De sociale werkvoorziening werd in
die tijd meer gevraagd kostendekkend te
werken en daarin paste wel een innova-
tieve bedrijfsvoering met bij tijd en wijle
nsicovol ondernemersschap,

In de negentiger jaren werden de ado
producten vooral verkocht aan scholen

en peuterspeelzalen. De omzet bedroeg
in die periode een half miljoen gulden.
Inmiddels worden de ado producten ook
via internet aan de man gebracht via
adospeelgoed.nl

Sinds de jaren tachtig manifesteert de
swz zich op beurzen zoals de bedrijven-
contactdagen, een eenmalige presentatie
op de Spielwarenmesse in Neurenberg, de
Trademarkt in Utrecht, de 50+ beurs en
de Kindvakbeurs.

Om de omzet te vergroten kwam de
algemeen directeur, de heer Roelofs,
met het plan de ADO-lijn te vernieuwen
door studenten van de Hogeschool voor
de Kunsten te Utrecht hiervoor een

Een 7-delige set "oude"
blokken uit 1953. swz

Groenten- en
fruitauto, model uit
1932, uitgevoerd
in 1952.

-ocr page 117-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

� moderne modellen

� degelijkeeonstructie

� echte kinderkleuren

� beschaafd karakter

� opvoedende waarde

karakteristieke eigcnschappen van

speelgoed

ontwerpen van Ko Verzuu

Pagina's uit de catalogus van 1934-1935. De stempels van het ADO-logo, in gebruik van 1926 tot 1962.

SW,I

ado

speelgoed

waarom speelgoed?

in een speelgoedmuseum zagen
we een oud grieks wagentje,
gemaakt uit klei;
dat dingske is 2000 jaar oud �

kinderen spelen de eeuwen door
Pagina's uit de catalogus van 1937-1938.

kleinprijs-serie

best el w agent jc

ldiig^7 c.m.

u vfirkrijgbaar in alle goede
■peelgoedzakea van nedcrland

het wordt 00k verkocbt in
nedcrlanda oost- en west-iridit?

in de kinderkamers van neder-
landte oceaarwtomers vindt

vr-ichtwaifenlje g#o
lany 27,5 cm.

Mm.

■pcekjoed

98 r

WmmmSmmm

117

-ocr page 118-



	SO JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH. WILLEM VAN DEN BROEKE

opdracht te geven. swz wilde de oorspron- kelijke kleuren en vorm weer terugzien in de nieuwe producten. Vijftien studenten van de afdeling 3d - design maakten in samenwerking met swz verschillende producten, waarbij zij voortborduurden op de oorspronkelijke ado stijl nit de jaren twintig, het bekende houten speelgoed en kindermeubilair in de sfeer van De Stijl, Rietveld en Mondri- aan. Kubusachtige producten in de kleu- ren geel, blauw en rood. Bij het streven
		naar de realisatie van een eigentijds pro- duct moest bovendien rekening gehouden worden met de maakbaarheid, de prijs de originaliteit en de verkoopbaarheid van het product. De een en twintigste eeuw, 'back to the roots' Het ado assortiment werd in de loop der jaren aangepast aan de nieuwe ontwikkelingen in het basis- en kleu- teronderwijs. Er kwam meer aandacht
			voor kindermeubilair dat praktisch en stevig is. Oude bekenden zoals de auto en truckmodellen werden al verscheidene jaren niet meer gemaakt. Maar juist deze modellen zijn nu weer heel gewild. Het zijn echte collectors items, Het begon met een kubus spaarpotje uit de jaren vijftig. Uitgevoerd in de kleur blauw met een geel schuifje wat met een koperen schroefje was vastgezet. Met een nostalgische knipoog naar de invoering van de euro diende dit object in december


			Paard en wagen uit 1925.
				SW7

-ocr page 119-



		80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAIN DEN BROEKE

1997 als een origineel eindejaar geschenk voor alle relaties van Je swz. Ook de president-directeur van de Nederlandse Bank kreeg een exemplaar toegezonden. Omdat ado zich een plaats had weten te verwerven binnen het veld van indu- striele vormgeving werd de swz gevraagd deel te nemen aan een tentoonstelling in het museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Speciaal voor deze tentoon-
	stelling werd een boekje uitgegeven, dat tijdens de tentoonstelling verkrijgbaar was. In een beperkte oplage werd een replica vervaardigd van de besteldienst- auto die op de omslag van de catalogus stond, Naar aanleiding van deze ten- toonstelling bereikten de swz - via de media - uiteenlopende vragen over het oude ado. Daarna gebeurde er nog meer. In juni
			2000 werd er in het Singer Museum te Laren een tentoonstelling ingericht met als thema Leven in een verzameling'. Daar werden ook weer de ado objecten tentoongesteld. ado bleef boeien; in 2001 werd in het avro programma Tussen kunst en Kitch' een autootje aangebo- den uit het ADo-assortiment waarvan de waarde op /850,- gulden werd geschat. Deze brede belangstelling moest wel een vervolg hebben. Een vroeger plan om twee replica's in productie te nemen werd opgepakt. Beide met certiflcaat en in gelimiteerde oplage. Nadat het plan door de directie was goed- gekeurd, werd een keuze gemaakt voor de kever van Volkswagen en de besteldienst- auto. Eerder had het Haagse Gemeen-


				Flessenwagen, 1953.

-ocr page 120-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH. WILLEM VAN DEN BROEKE

temuseum al interesse getoond en na
uitvoerig overleg werd de besteldienstauto
met hun logo in een gele versie in een
oplage van vijftig stuks in productie geno-
men. Voordat die gereed was, waren alle
exemplaren al uitverkocht.

Begin 2002 zijn de replica's, de bestel-
dienstauto en de kever op de markt
gebracht. Bovendien was 2002 een belang-
rijk jubileumjaar. Toen produceerde swz
namelijk al 40 jaar ADoproducten. Ter

ere van dit jubileum is het boekje '80 jaar
ado' samengesteld.

Er is ook een groeiende belangstelling
van de museumwereld voor de nieuwe
ado objecten. In het speelgoedmuseum
(Toygallery ) te Brummen, voorheen in
Ter Schuur, was van eind mei tot eind
december 2003 een ado tentoonstel-
ling ingericht. Overigens is er niet alleen
belangstelling vanuit Nederland, want
na de presentatie van de website www.

adospeelgoed.nl kwamen er ook reacties
uit het buitenland,

Samenvattend kunnen we concluderen
dat lerend werken c.q. 'begeleid' werken
een wezenlijk onderdeel vormt van de
idee arbeidsgehandicapten te re'integreren
in het productieproces, zo was de pro-
ductie van het Aoospeelgoed van meet af
aan ingebed in de filosone van de terug-
keer van de tuberculosepatient in
het arbeidsproces. De ver-
lichte ideeen van Willem
Bronkhorst werden

hem niet overal in dank
afgenomen. Pas toen na
verloop van tijd bleek, dat
het proces van re'integratie van
patienten die de nazorgbehandeling
hadden ondergaan veel probleemlo-
zer verliep dan dat van patienten die een
dergelijke behandeling hadden moeten
missen, raakten de tegenstanders over-
tuigd.

Volgens Bronkhorst was - naast de
interesse voor beloning in stukloon

^c:.

Replica van de
ADO-tax uit 1953

Winkeltje, 1936-1938. swz

-ocr page 121-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

- vooral de bevrediging in het werk van
bclang. De bevrediging van de alom aan-
wezige behoefte om bezig te zijn, de ver-
vulling van de in ieder mens aanwezige
scheppingsdrang en het verlangen naar

zeifrespect zijn volgens Bronkhorst even
zovele factoren die voor realisatie van
onze arbeidsvreugde onontbeerlijk zijn.
Hij was bovendien voorstander van een
nazorgsysteem, dat zoveel mogelijk het

karakter van een normale werkplek bena-
derde. Daarom verwierp Bronkhorst ook
nadrukkelijk de idee dat een potentiele
koper uit medelijden met de gehandicapte
medewerker een hogere prijs voor een
product zou moeten betalen, dan wanneer
hij een identiek product van een valide
medewerker zou hebben gekocht. Uit deze
parafraseringen bltjkt, dat Bronkhorst
pleitte voor een goed ftnancieel beheer,
een alerte marktpolitiek en een verant-
woorde keuze van de productie.

Hoe modern klinken deze woorden in
de oren en hoe nauw sluiten zij aan bij
de in de Wet Sociale Werkvoorziening
geformuleerde doelstelling en de bedoelde
strategic

Bron

80 jaar ADO Speelgoed met een doel.

Ado

Blokkerwak. Kleurrijke riraagzak
van sterk doek en hou;en bodem.
Blanke beuken blokken in ver-
sch grootten en vormen
klein 132 � f 9,75

groot 134 � f 19,50

Blokkenwagen. Wegen vol met
beuken blokken in allerlei vor-
men en grootten Stevig trektouw
Klein© Bouwer 32 x 19 x IS cm

114 � f 24,75
Jonge Bouwer 40 x 26 x 17 cm

115 � f 38,50

Paard en Wagen. Paard op loop-

wielen lang 37 cm FW17/W29 �

f 8,75

lang 56 cm FV1/WHE � f 12,20

Advertentie van ADO-speelgoed uit de folder 'Het Speelgoedboek 66-67'

swz

121

-ocr page 122-

80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

De auteurs

Herman uit de Bosch (1953) is afde-
lingschef bij de Sociale Werkvoorziening
Zeist (SWZ). Willem van den Broeke
(1941) is senior docent/onderzoeker aan
de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde
in 1985 op een proefschrift over de finan-
ciering van de Nederlandse spoorwegen.
Sindsdien is hij vooral werkzaam op het
terrein van de regionale geschiedenis. Van
hun hand verscheen in 1999 SWZ 45 jaar
sterk in mensenwerk en in 2003 1922-2002
80 jaar ADO. Speelgoed met een duel!

De afdeling machinale aan de Johannes Postiaan.

De tipi en de vrachtauto, twee winnende ontwerpen van studen-
ten van de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht, is door SWZ
in productie genomen.

�!■■

De montage van afdeling hout. 2002.

122

%->i

-ocr page 123-



		80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE
		80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE			80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE
					80 JAAR ADO - HERMAN UIT DE BOSCH, WILLEM VAN DEN BROEKE

			De auteurs Herman uit de Bosch (1953) is afde- lingschef bij de Sociale Werkvoorziening Zeist (SWZ). Willem van den Broekc (1941) is senior docent/onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde in 1985 op een proefschrift over de finan- ciering van de Nederlandse spoorwegen. Sindsdien is hij vooral werkzaam op het terrein van de regionale geschiedenis. Van hun hand verscheen in 1999 SWZ 45 jaar sterk in mensenwerk en in 2003 1922-2002 80 jaar ADO. Speelgoed met een doell

	De afdeling machinale aan de Johannes Postlaan

De tipi en de vrachtauto. twee winnende ontwerpen van studen- ten van de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht, is door SWZ in productie genomen.
				De montage van afdeling hout, 2002.
				De montage van afdeling hout, 2002.

-ocr page 124-

BEELDEN 2EIST UIT - L. VISSER

Beef den Zeist uit

In mijn artikel verschenen in
het decembernummer 2003
van Seijst ging het over een
zoektocht naar beelden die
in de terracottafabriek van
E.C. Martin en in de zinkfa*
briek van L.W. Schiitz te Zeist
waren gemaakt en elders in
Nederland een plaats kregen.
Deze keer wil ik met u op zoek
gaan naar beelden die ooit in
Zeist stonden en later elders
^pdoken.

De eerste beelden die uit Zeist verdwe-
nen kunnen we zien op een gravure van
"Het Huys van Zeyst met zijn tuinen"
omstreeks 1700 gegraveerd door Daniel
Stoopendaal. Aan de linkerzijde ter
hoogte van de latere Brouwerij ligt de
beeldengroep van A. Xavery. De twee

■■

Vogefvlucht van Slot Zeist met tuinen in de richting Bunnik
gravure D. Stoopendaal, ca 1700. particuuere collectie

Tuinbeelden bij Slot Zeist.

PARTICUUERE COLLECTIE

174

-ocr page 125-



			BEELDENZEISTUIT-L VISSER

beelden stellen de stroomgoden Europa en Afrika voor, maar in Zeist worden ze Adam en Eva genoemd. Aan de rechterzijde zien we aan de Waterigeweg tegenover de Biltse- en Zeister Grift de tegenhangers, die vermoedelijk in de jaren dertig van de negentiende eeuw naar de overtuin van het huis Bosch- zieht in Doom werden overgehracht. In 1840 waren ze uit Zeist verdwenen, want in dat jaar staat in de Geschiedenis der Vaderlandsche Schilderkunst sedert de helft van de XVIII eeuw.: 'In eenen Lust- hof bij Zeist, ziet men twee levensgroote Stroombeelden, door Albert Xavery. Of deze man aan Jan Baptist verwant was, en in welken graad, bleek ons niet'. Het gaat hier duidelijk om de beelden Europa en Afrika omdat alleen deze door Xavery gemaakt zijn. De andere beeldengroep is in 1972 met toestemming van de Rijks- dienst voor de Monumentenzorg met de eigenaar naar Waalwijk verhuisd. Die beeldengroep zou de werelddelen Azie en Amerika moeten voorstellen, maar wanneer we het linkerbeeld goed
	Tuinbeelden in Waalwijk, vermoedelijk Poseidon en Amphitrite. particulierecollectie

		we bij de beelden Europa en Afrika duide- lijk kunnen zien. De oorzaak van de geha- vende drietand is overigens ook bekend. Hij diende namelijk ooit in Doom als aanknopingspunt voor de leidsels van een ezeltje, dat echter te sterk bleek en er met een deel van de drietand van door ging.
	bekijken zien we dat de linkerfiguur de restanten van een drietand in zijn hand houdt. Dat wettigt m.i. de conclusie dat het hier gaat om Poseidon en Amphitrite. Wanneer ze al bedoeld waren om Ame- rika en Azie voor te stellen, dan missen ze in elk geval de uiterlijke kenmerken die

-ocr page 126-

BEELDEN ZEIST UIT - L. VISSER

BEELDEM ZEIST UIT - L. VISSER

Inwoners van de gemeente Doom
vertelden mij in 1986 dat de heelden
in Doom altijd Adam en Eva werden
genoemd. Het ligt voor de hand dat dit
ooit ook in Zeist het geval was en dat de
naam later op de beeldengroep Europa en
Afrika is overgegaan.

Twee leeuwen

Honderd jaar later verdwenen er weer
twee beelden uit Zeist en wel twee leeu-
wen die jarenlang aan de ingang van de
Stationslaan stonden. Ze waren in 1902
door P.E. Martin, eigenaar van de ter-
racottafabriek aan de Lageweg, aan de
Vereniging tot verfraaiing der gemeente

Zeist en tot bevordering van het Vreem-
delingenverkeer geschonken,

Na de opening van de Centraalspoor-
weg Zeist-De Bilt op 31 augustus 1901 en
na doortrekking van de paardentram via
de Slotlaan naar het station in 1902 was
het daar een drukte van belang.

Op de foto zien we behalve drie fraai
geklede dames ook enkele tram- of
spoorwegmedewerkers tussen de leeuwen
staan,

Na verloop was tijd was men er in Zeist
op uitgekeken. Op 21 april 1928 ver-
scheen er in de Zeister Courant een arti-
kel onder de kop: 'Wie lust er leeuwen'.
Daarin werden de 'natuurmonumenten'

niet om getreurd en ze zijn met de stille
trom uit Zeist vertrokken.

Wie belangstelling heeft voor de leeu-
wen kan ze nog steeds vinden in Renkum
en daar eventueel een plaatje schieten
van de Zeister 'natuurmonumenten',

Henri Dunant

Na de watersnoodramp van 1 februari
1953 werd door het Oostenrijkse Jeugd
Rode Kruis 200.000 gulden bijeengc-
bracht ten behoeve van de slachtoffers.
Zes leraren en 36 leerlingen van een
technische school in Wenen bouwden
voor dat geld op een deel van het ter-
rein bij Woudschoten een kampeerhuis

gratis aan belangstellenden aangeboden.
Er was blijkbaar niet veel belangstelling
voor, want pas op 12 april 1930 verscheen
er een bericht in de krant onder dezelfde
kop met de mededeling dat er zich een
belangstellende had aangcmeld. De stich-
ting Oranje Nassau-oord te Renkum ging
op haar terrein een nieuwe laan aanleggen
en zij wilde de leeuwen graag een plaatsje
aan de ingang van die laan geven. De
leeuwen waren intussen in verband met
bouwplannen aan de Stationslaan een
sta-in-de-weg geworden en ze behoefden
volgens de Zeister Courant telkens ook
nog een kwastje silicaat om hun stenen
huid blank te houden. Men heeft er hier

Een groep vakantiegangers van het Henri
Dunanthuis. particuliere collectie

dat naar de stichter van het Rode Kruis,
Henri Dunanthuis werd genoemd. Bij de
opening op 6 oktober 1953 onthulde prof.
Burghard Breitner, voorzitter van het
Oostenrijkse Rode Kruis, een standbeeld
van Henri Dunant. Het werd uit Franse
kalksteen vervaardigd door de Oosten-
rijkse beeldhouwer Eduard Foderl.

In de daarop volgende herfst en winter
hebben verscheidene groepen slachtoffers
van de watersnoodramp een welverdiende
vakantie in het gastvrije huis genoten.
Later werd het vooral gebruikt voor
vakantieweken voor invaliden.

Toen het Henri Dunanthuis in 1972

Geheel links:
de leeuwen

bij de Station-
slaan te Zeist.
Links: De leeu-
wen te Renkum.

FOTO'S PARTICU-

LIERE COLLECTIE

Het beeld van Henri Dunant bij de oprij-
laan van huize Valkenburg te Rheden de
Steeg. particuliere collectie

127

-ocr page 127-

BEELDEN ZEIST UIT - L. VISSER

BEELDEM ZEIST UIT - L. VISSER

Twee leeuwen

Zeist en tot bevordering van het Vreem-
delingenverkeer geschonken,

Na de opening van de Centraalspoor-
weg Zeist-De Bilt op 31 augustus 1901 en
na doortrekking van de paardentram via
de Slotlaan naar het station in 1902 was
het daar een drukte van belang.

Op de foto zien we behalve drie fraai
geklede dames ook enkele tram- of
spoorwegmedewerkers tussen de leeuwen
staan,

Na verloop was tijd was men er in Zeist
op uitgekeken. Op 21 april 1928 ver-
scheen er in de Zeister Courant een arti-
kel onder de kop: 'Wie lust er leeuwen'.
Daarin werden de 'natuurmonumenten'

niet om getreurd en ze zijn met de stille
trom uit Zeist vertrokken.

Wie belangstelling heeft voor de leeu-
wen kan ze nog steeds vinden in Renkum
en daar eventueel een plaatje schieten
van de Zeister 'natuurmonumenten',

Henri Dunant

Een groep vakantiegangers van het Henri
Dunanthuis. particuliere collectie

Toen het Henri Dunanthuis in 1972

Geheel links:
de leeuwen

bij de Station-
slaan te Zeist.
Links: De leeu-
wen te Renkum.

FOTO'S PARTICU-

LIERE COLLECTIE

Het beeld van Henri Dunant bij de oprij-
laan van huize Valkenburg te Rheden de
Steeg. particuliere collectie

127

-ocr page 128-



	BEELDEN ZEIST UIT - L. VISSER

werd afgestoten is het beeld verplaatst naar Huize Valkenberg te Rheden-De Steeg. Stier van Schoonoord Op het oostelijk gedeelte van de bui- tenplaats Schoonoord werd in 1963 het Instituut voor Veeteeltkundig Onderzoek (ivo) gevestigd. Voor het hoofdgebouw van het ivo stond een man met een stier, ontwoipen door beeldhouwer W. Berkhemer. In 1993 ging het instituut organisato- risch over in een groter verband waarin het veevoedingsonderzoek, het pluimvee- onderzoek en het specifieke veterinaire onderzoek werden bijeengebracht in het ID-Lelystad. In 1995 is het markante beeld met het instituut uit Zeist meever- huisd naar Lelystad.

		Boven: De man met stier tot 1995 op Schoonoord in Zeist. Onder: Het tweetal in Lelystad. particulierecollectie

			\

-ocr page 129-



		BEELDEN ZEIST UIT - L. VISSER

Koperen haan Bij de opening van het kantoorpand van het Productschap voor Pluimvee en Eieren (ppe) in September 1961 sierde een roodkoperen haan een van de pilasters van villa Blanda aan de Utrechtseweg. De haan was een schepping van Louk van Meurs-Mauser en geschonken door de overige (hoofd)productschappen in de agrarische sector. Toen in 1975 de pilasters werden gesloopt kwam de haan op een sokkel in de voortuin te staan. Drie jaar later werd hij gestolen en hij is nooit teruggevonden. Louk van Meurs heeft toen een nieuwe haan gemaakt die sinds maart 1979 een minder opvallende plaats kreeg in de zijtuin van Blanda. In de voortuin kwam toen het kunstwerk "Groeikracht" te staan, geleend van de Dienst voor 's-Rijks verspreide Kunstvoorwerpen en gemaakt door A. Rove. Nadat het Productschap voor Pluimvee en Eieren te Zeist en het Productschap voor Vee en Vlees (pvv) te Rijkswijk in 1993 waren opgegaan in het Gemeen-
	De tweede haan van Louk van Meurs in de zijtuin van Blanda.
			PARTICULIERECOLLECTIE


	schappelijk Secretariaat Productschap- G. ]. Arissen bij zijn afscheid als secretaris pen Vee, Vlees en Eieren (pev) kwam er ppe en algemeen secretaris pve. Het kunst- een eind aan de activiteiten in Zeist. De werk "Groeikracht" is in 1995 teruggeven "Haan" van Louk van Meurs is in maart aan de eigenaar, de Rrjksdienst beeldende 1995 in Slot Zeist aaneeboden aan de heer kunst in Den Haag.

-ocr page 130-



		BEELDEN ZEIST UIT - L VISSER

	Behalve de haan van Bianda had ooit ook de haan van de Nieuwe Kerk aan de Boulevard Zeist verlaten. Nadat ik in dit blad in decemher 1991 de hoop uitsprak dat hij weer eens onder de rook van de Nieuwe Kerk zou terugkeren, werd dit in 1995 werkelijkheid. In maart 1996 kon ik in Seijst melden dat de haan, zij het op een wat lager niveau, op de Nieuwe Kerk was teruggekeerd. Wie weet volgen er nog meer afge- dwaalde kunstvoorwerpen. Literatuur - R. Efdee, '1 februari 1953, Zeist in actie bij de watersnoodramp', Seijst 33 (2003) p. 4-14 - R. van Eijnden en Adnaan van der Willigen,Gesch('eden/s der Vaderiandsche Schiider- kunst sedert de hein van de xviu eeuw (Haarlem Het kunstwerk "Groeikracht" in de vooituin van Btanda. particuliere collectie MDCCCXL) - E- Staal, Villa Bianda te Zeist (Zeist 1989) - W. Sybesma, 'Het IVO "Schoonoord" 30 jaar in Zeist', Seijst 30 (2000) p. 93-96 - L. Visser, Het dorp Zeist (Zeist 1980)

130

-ocr page 131-

LOU BANDY OP NIEUW BEERSCHOTEN - R.P.M. RHOEN

Lou Bandy op Nieuw Beerschoten

Een van de grootste vooroor-
logse artiesten was Lou Bandy
(18904959). Zijn eigenlijke
naam was Lodewijk Ferdinand
Dieben. Hij was vooral revue-
artiest. Zijn liedje ^lZoe/t de
zon op' uit 1936 is nog steeds
bekend.

carriere vaker in Zeist zijn opgetreden,
maar dit optreden wil ik vermelden
omdat naast de advertentie voor zijn show
in de Zeister Post een advertentie staat die
begint met 'Zoekt de zon op\ zijn grote hit.
Het was een advertentie van een zonne-
studie of zoals men toe zei: een instituut
voor hoogtezon,

De burgemeester, Mr. A.P. Korthals
Altes, deelde in de vergadering van bur-
gemeester en wethouders van 21 januari
1952 mee dat hij samen met de gemeen-
tesecretaris, A.P. Timmer, Lou Bandy op
bezoek had gehad. Deze had het plan om
de buitenplaats Nieuw Beerschoten aan
te kopen. Nieuw Beerschoten, adres Drie-
bergseweg 14, was in 1952 eigendom van
de nv Internationale Vleeswaren en Con-
servenfabrieken Gevato te Driebergen.
Bandy wilde het herenhuis inrichten als
hotel-restaurant met bar en gelegenheid
voor het geven van muziek- en toneel-
uitvoerineen. Nieuw Beerschoten zou

R.P.M. RHOEN

De oorlogsjaren waren voor hem als
artiest maar ook als prive persoon moei-
lijke jaren. Na de oorlog was de revue niet
meer populair. Lou Bandy trad nog wel op
in een revue, maar hij zag zich gedwongen
om andere vormen van amusement te
gaan heoefenen. Het grote succes van
voor de oorlog was voor hem voorbij.

In zijn pogen om zakeiijk iets nieuws
op te zetten, liet Bandy zijn oog op Zeist
vallen. Deze omgeving was hem niet

vreemd, want sinds 1942 woonde hij
in Doom. In Zeist stond hij ook op de
planken. Op 17 februari 1946 trad hij met
een varieteprogramma op in het theater
Boschlust. Hij zal waarschijnlijk in zijn

-ocr page 132-



	LOU BANDY OP NIEUW BEERSCHOTEN - R.P.M. RHOEN

een cultured centrum worden. Hij was bezig een drankwetvergunning op zijn naam overgeschreven te krijgen. Voor de tien bewoners zou volgens Bandy andere huisvesting gevonden kunnen worden zonder dat dit de huisvestingsproble- men van de gemeente zou vergroten. In het naoorlogse Zeist heerste een groot huisvestingsprobleem. Bandy was bij de burgemeester op bezoek om medewerking van het gemeentebestuur te krijgen voor zijn plan. Van de kant van het gemeentebestuur werd Lou Bandy erop gewezen dat de eisen die golden voor een inrichting voor maatschappelijk verkeer, volgens Bandy moest Nieuw Beerschoten zo worden aangemerkt, van dien aard waren dat hij waarschijnlijk er niet in zou slagen een vergunning te krijgen. Voor informatie en aanvraag werd hij nar de drankwet- inspectie verwezen. Met betrekking tot het vrijgeven van woonruimte in Nieuw Beerschoten werd hem geen enkele toe- zegging gedaan. In de B&W-vergadering verklaarde		de burgemeester dat het plan van Lou Bandy niet zijn sympathie had. Hierin werd de burgemeester bijgevallen door de wethouders. Het is Bandy inderdaad niet gelukt om Nieuw Beerschoten aan te kopen om er een cultured centrum te maken waar artiesten konden optreden, waaronder hijzelf. Voor het uitvoeren van zijn plan kwam hij in Haarlem terecht, waar hij het hotel Lion d'Or kocht. Helaas had hij daar geen succes en in 1958 heeft hij het hotel verkocht. Waarom de burgemeester en de wet- houders geen sympathie voor het plan van Bandy hadden, wordt niet genoemd. Het is dus gissen. Lag de reden daar- voor misschien in de levenswandel van Bandy.⁷ Bandy was iemand die het met de huwelijkstrouw niet nauw nam. Na het overlijden van zijn eerste vrouw in 1944 hertrouwde hij in 1948 met een 35 jaar jongere vrouw, waar hij in 1949 weer van scheidde. In 1952 trouwde hij voor de derde keer. Deze keer met een vrouw
			die 43 jaar jonger was. Dit huwelijk hield stand tot 1958. Het kan zijn dat B&W van Zeist beducht was dat het culturele centrum, zoals Bandy dat wilde opzetten, een eta- bltssement zou worden waar het met de goede seden niet zo nauw genomen zou worden. Zeker als men daarbij let op de wat afgelegen locatie van Nieuw Beer- schoten. Dit is een veronderstelling die niet hard te maken valt. In 1955 werd Nieuw Beerschoten ver- bouwd tot drie appartementen en wordt tegenwoordig bewoond door bejaarden. Wie weet, misschien draaien de bewoners af en toe muziek uit hun jeugd en dwalen zij met hun gedachten af naar de revues die zij voor de oorlog hebben gezien en waarin Lou Bandy straalde. Bronnen 1 Archief der gemeente Zeist, 1946-1965, inv.nr. 15; Gemeentearchief Zeist. 2 Biografisch woordenboek van Nederland, vijfde deel, Den Haag2001, p. 86-88.

-ocr page 133-

LOU BANDY OP NIEUW BEERSCHOTEN - R.P.M. RHOEN

^Theater BOSCHLUST�_lk

m zeist ^

ZONDAG 17 FEBRUARI 1946
's avonds 8 uur

Henri Bodenz & Go's
Theatre Agency

p resen teert:

Exclusief VARIETE-PROGRAMMA met

LOU BANDY

5 Rethlems I De Martini's

Hoogesch. der Acrobatiek Het Elegante Danspaar

Fred. Allister en Assistente

Beroemde personen van voorh en thans

John v. Beest

Confereert

Ted Valerio

Tempo op de Accordeon

jj Prijzen der plaatsen: f 2.50, f 2.� en f 1.50 (incl. recht.) =

H Plaatsbespreken: Zaterdag 16 Februari van 2-4 uur. I

H Zondag 17 Februari van 10-12 uur en van 2-4 uur. 1

%«llllllllllllf!IIIIIIIM

133

-ocr page 134-

MARTHA VAN ZEUST - R.P.M. RHOEN

CMJsMMMS

h i. k n ■»

De Indische Martha van
Zeijst alias Passie

dezelfde dienst waarin zij werd gedoopt,
zijn aangenomen,

Verdere gegevens sijn er van haar niet
bekend. In het bevolkingsregister van
Zeist komt zij niet voor onder de naam
'Martha van Zeijst' en in het lidma-
tenboek wordt zij verder ook niet meer
genoemd. Dat laatste is jammer, want
vaak staat in dat register vermeld waar-
vandaan iemand komt of waarheen hij
met attestatie vertrokken is.

Het is een curieuze inschrijving, die
niet onvermeld mocht blijven.

Bron

- Archief van de Hervormde Gemeente van Zeist,
inv.nrs. A3 en A10; Gemeentearchief Zeist.

R.P.M. RHOEN

In het doopboek van de Hervormde
Gemeente van Zeist staat op 2 juni 1854
ingeschreven: "Alhier te Zeijst gedoopt
onder den naam van Martha van Zeijst
eene bejaarde vrouw naar gissing 56
jaren oud tevoren genaamd Passie zijnde
geboortig van het eiland Celebes in
Oost-Indie na aflegging van hare geloofs-
belijdenis. Getuigen de kerkeraad der
Hervormde Gemeente."

In het lidmatenboek staat over haar:
"Martha van Zeijst naar gissing 56 jaren
oud, geboortig van Celebes in Oost-Indie
zijnde na beiijdenis des geloofs door
den H. Doop der Gemeente ingelijfd en
alhier tot lidmaat aangenomen. Hare
heidensche naam was Passie". Zij zal in


	ss~ =	v"^-
		_;r ....

Het eiland Celebes (huidig Sulawesi).
Kaart uit 1935.

-ocr page 135-



				MEDEDEUNGEN VAN HET BESTUUR

	*Ingezonden mededeling*

Expositie Zeist Zilver Werken T/m 13 maart 2005 in Het Slot Zeist Di. t/m vr.: 11-17 uur Za. en Zo.: 13-17 uur Maandag gesloten In 2004 is het honderd jaar geleden dat de Amsterdamse zilverfabrikant Gerritsen in Zeist startte met produc- tie van zilver. In de jaren die volgden, ontstonden de fabrieken Gerritsen & van Kempen, Gero en Sola. Deze producenten zagen direct het grote belang van goede vormgeving in en namen beroemde ontwerpers als Georg Nilsson, Theodorus Hooft en Gustav Beran in dienst. Zo heeft hon- derd jaar zilverindustrie vele unieke stukken opgeleverd. Maar het heeft ook zijn uitwerking op de Zeister samenleving gehad. Hieraan wordt sinds 12 december de tentoonstel-
			*Historisch beeldmateriaal* De bezoeker krijgt op de tentoonstel- ling ook een goed en uitgebreid beeld van hoe het er honderd jaar geleden dagelijks aan toe ging in de zilverfa- brieken. Met behulp van histohsche foto's en originele bedrijfsfilms wordt getoond hoe de Zeister zilvervakman leefde en vooral werkte. Want werk- weken van meer dan 60 uur waren toen heel gewoon. Als blijvende herinnering zal aan de tentoonstelling een boek worden uitgegeven door uitgeverij Waanders te Zwolle. Meer informatie over de tentoon- stelling 'Zeist Zilver Werken' is te vinden op www.zeistzilverwerken.nl of www.slotzeist.nl.
		Mokkaservies Gerritsen en Van Kempen ling 'Zeist Zilver Werken' in Het Slot Zeist gewijd. Naast het tonen van vele bijzondere stukken is er ook veel aandacht voor de maatschappelijke rol van de zilverindustrie. Bovendien worden er rond de tentoonstelling vele activi- teiten georganiseerd: demonstra- ties van zilversmeden, workshops, taxatiedagen, ontwerpwedstrijden, tweedehands beursdagen en een promodorp.



					135

-ocr page 136-



		MEDEDELINGEN VAN HEX BESTUUR

	*Mededelingen van het bestuur*

			*Slotstad radio* Op 6 oktober 2004 was er een recht- streekse uitzendingvan 2 uurvan het culturele programma Kamuze van Slotstad radio. Het was een leven- dige interactieve uitzending, hetgeen zeker voor herhaling vatbaar is. Zo mogelijk zullen wij dan de tijd vroeg- tijdig publiceren. (zie foto's rechts)
*Secretaris* Het bestuur is verheugd te kunnen melden clat de heer H.A. (Arie) Moolenaar is benoemd tot secretaris van het bestuur. *Conservator* Het bestuur heeft mw. K. Veenland- Heineman benoemd tot conservator. Karen Veenland blijft tevens hoofd van de commissie Tentoonstellingen en als zodanig lid van het bestuur. *Lezingen* In het volgende nummer van Seijst treft u een kort verslag van de lezin- gen van de heer den Heijer op 29 September 2004 over "De Liefde" en die van de heer G. Schutte op 3 november 2004 over "Van redding door bezuiniging tot leefbaar Zeist".

			*Website* De website van het Zeister Historisch Genootschap heeft in zijn eerste jaar 2500 bezoekers mogen verwelko- men. Graag nodigen wij u uit van deze website gebruik te maken voor uw vragen en/of opmerkingen over ons genootschap. E-mail: info@zeist- historie.nl

-ocr page 137-



		MEDEDELINGEN VAN HET BESTUUR

*Donateurs* Aantal per 15 oktober: 823 *Nieuwe donateurs* J.C. Lammers..................Zeist Mw. A. Ammerlaan.............Zeist Mw. J.W.M. Plevier...........Leiden De heer Bosman ...............Zeist Mw. J. Drost...................Zeist P.J. van Runnard Heimel.........Zeist C.H.M.deBree.................Zeist H.G. Westering.................Zeist J.M. Kosterman................Zeist B.L.J. deVos...................Zeist L Vork....................Austerlitz G.J.H. Poolman Simons..........Zeist H.J. Busbroek...........Woudenberg F.Ph. Janssen..................Zeist Mw. L van de Bos..............Zeist A.J.Willems...................Zeist J.H. van de Beek...............Zeist Ondanks het grate aantal nieuwe donateurs, waar we erg blij mee zijn, loopt het donateurs aantal gestaag terug. Brengt u het komende kwartaal een nieuwe donateur aan?
	Bezoekadres: Middellaan 6, Zeist, (030) 691 63 88 . n Zeister Historisch Genootschap Van die Poll Stichting Ook u kunt donateur worden van het Zeister Historisch Genootschap. Donateurs ontvangen 4 maal per jaar ons blad Seijst. De minimum bijdrage is �16,50 per jaar. Meld u aan per post of e-mail en vermeld daarbij uw naam en voorletters, adres, postcode en woonplaats. Zeister Historisch Genootschap Van de Poll Stichting Postbus 342 , 3700 AH Zeist e-mail: info@zeist'historie.nl Wacht met betalen tot u een bevestiging en een acceptgiro heeft ontvangen.

-ocr page 138-

INH0UDS0PGAVE2004

Inhoudsopgave 2004

Onderwerp................... Auteur nr. biz.

1. Artikelen


	2004-1	3
	2004-1	13
	2004-1	20
	2004-1	25
	2004-11	39
	2004-111	73
	2004-111	74
	2004-111	75
	2004-111	77
	2004-111	81
	2004-111	104
	2004-IV	107
	2004-IV	124
	2004-IV	131
	2004-IV	134
	2004-IV	135
	2004-1	28
	2004-1	33
	2004-11	P8
	2004-11	70
	2004-111	104
	2004-IV	136
	2004-1	35
	2004-IV	138

Het landschap random Slot Zeist............. R.P.M. Rhoen

Hetsprookje van'de goede oude tijd'........... mr. C.B. Labouchere

Historische raamwerken als dragers van de bouwgeschiedenis van Zeist. ir. H. Dekker

Dr. Guido Verbeek (1830-1898), Een in Japan geeerd Zeistenaar. . . . R.P.M. Rhoen

Gemeente met koninkiijke aandacht............ R.P.M. Rhoen, G.M. Servaas, LVisser

Merck toch hoe Sterck............... Flora de Vrijer

Voorwoord bij Monumenten van verdediging......... WJ.M. den Heijer

Monumenten ter verdediging.............. -

Austerlitz-Het kampen hetdorp............. Ria Efdee

Open monumentendag 11 September 2004.......... �

Vorstefijke avond in de Gouden Eeuw........... -

80jaar ADO, speelgoed met een doel........... H. nit de Bosch, W. van den Broeke

Beeiden Zeist uit................. LVisser

Lou Bandy op Nieuw Beerschoten............ R.P.M. Rhoen

De Indische Martha van Zeijst alias Passie.......... R.P.M. Rhoen

Expositie Zeist Zilver Werken.............. -

2 Verenigingsnieuws

Jaarverslag 2003................. Flora de Vrijer

Mededelingen van het bestuur............. -

Opening van de nieuwe behuizing van hetZeister Historisch Genootschap -

Mededelingen van het bestuur............. -

3 Diversen

Inhoudsopgave 2003................ -

Inhoudsopgave 2004................ -

-ocr page 139-

.stet;_;I|istoriscJi\Uenootschapl

Icfifm

/flu H^xi m- «-�

st m een voorspoeaig 2005

in »m iti in


		Em
	1 1	ill SfcLL. If ABBEeS " Bfltf
	1	Ifi "1 ^::K?i Ti jut � - ; -^:< �' a* *--,:>>-;■;■-- ■ ■'■�� ■ 'S_;**

::::::

J+Hi

Ptf+fW

ttttttt-

-ocr page 140-



Zeister Historisch Gerlootschap Van de Poll Stichting Het Zeister Historisch Gehootschap Van de *f&jP* Poll Stichting, voorheen de Van de Poll Stichting, is opgericht in 1951. De stichting heeft ten doel het bevorderen en verbrei- den van de kennis Offitrent de geschiedenis van Zeist en wat daarmee veriband houdt, alsmede het aankweken van belangstelling daarvoor in ruime kring. De stichting traeht dit doel te bereiken door; . ♦ het verzamelen van; platen, kaarten, fotp's, films, boekeii, documenten, irifbr- matiedragers en andere voorwerpen betrekking hebhende op de geschiede- nis van Zeist en wat daatmee verband houdt. ♦ het bewaren, onderhouden en expose- ren van de gevormde collectie; ♦ net uitgeven van geschriften en films; ♦ het organiseren van tentoonstellingen, lezingen, excursles en filmvoors tellin- gs
		I *■-?■>?.......,,-.. ,** I alt 1
		I *■-?■>?.......,,-.. ,** I alt 1

			:!l

	, , ^: ■ ■ - �: