r ...

1

è

I

i

■vy

■ i;

I\'
k

•è

J

MB

W-m

3t

i ^
J

S A C R V

SANCTVARIVM

C R V C I s

E T

P ATI ENTI AE

CRVCIFIXORVM ET CRVCIFERORVM,

EMBLEMATICIS IMAGINIBVS
LABORANTIVM ET ^G ROTAN TI VM
O R N A T V M :
ARTIFICES GLORIOSI

KOViE ARTJS BENE VIVENDI ET MORIENDI:
A V C T O R E

R.P.Petro Bivero Matritenfi Soc.lESvTheoIogo,
SerenijGfimorum Belgij Principum Condonatore,

-a.

ggf

\' 1. Xi- i ^ --1 •

r-Miflö^.:;;,

SERENISSIM O

PRINGIPI

F E R D I N A N D O

S. R. E. CARD IN ALI

HISPANIARVM

I N F A N T I

N sacro Oratorio
Immaculata^ Mari^ , 6c
anim^ creatse, & innouatse
arte & artificio Baptifinatis^
\'Pœnitentî^, & Euchariftise,
Sereniffimis Belgarum & Burgundionum
Prindpibus, auunculis & pr^edccelToribus
veftris ,FerdinandePringeps, pro
mei famulatus debito, & humilitatis me^
officio, Iblemniter parentaui. Sub xterm
&gloriofa Archiducum tantorum memo-

* 3

riaSACRVM ORATORiVMpatuit:&m
eo varix effigies & imagines apparuerunt,
facra Emblemata nou^e Artis benè viuen-
di moriendi ; cuius ope & opéra defor-
mata anima reformabatur & recudeba-
tur. Verùm enimuero cùm. omnis inge-
nua ars nobiles & illuftres artifices amet
&habeat; ars inclyta benè viuendi & mo-
riendi gloriofos profeflbres plané eft afle-
cuta. Hanc artem aggredienti occurrit Sâ-
Eccii.i, pienSj &fuggerit : lili ft\'ccedem (ad femitU"
Um Dei y Jia> in it^flitis ê^ timoré y ô^^rap^
fpi mimpLm tmm ûùâ tentpttïonem, occurrit,
praeuenit omnes Paulus : Omms^mp}
wiîUYe <rvolmt G H r i s t o. I e s v , fer^
fccuiionem ffUientur. Ergo cultores omnes
fumm^ artis benè viuendi & moriendi,
in régula Crucis, 6c in circino Laboris at-
que Conftanti^e abfoluent & perficient
opus fuum 3 fimiles gloriofo Régi, qui in-
ftrumento Crucis vfus, primus ac prima-
rius Artifex fccundùm rationem circini

viueos &moriens, myfterium redemption
nis peregit; &C cum opus fiium conclude-
ret 5 afleruit: Conßmm^tmm efl, loan, r9,

Confummatus in ligno, &per lignum,
fummus Artifex Crucifixus , Crucifixos
fibi fimiles in forma vitx ac mortis fiix
fecum pariter euexit, & in c^Elum inue-
xit: quos profert & ofFert sacrvmSan-
c T v a rIv m Cr mis (S^ P at ientu Cr miß-
xort^m ^ Cructferormy Ißmhlemftticü impL-
gvnihm hbormtmm ^ Agrotmtmm orm-
tiim. Gloriofi Artifices omnes, omnes
coronati & laureati, porreftis in caelum
manibus optatum veftrum aduentum, Se-
RENissiME Ferdin ande,precantes,
pro l^eto introitu omnia Felicia & faufta
Optant ac pollicentur. Conuolant omnes
Crucifixi expanfis brachiis in regales ve-
ftros amplexus^ & auium inftar expanden-
tium alas fuas in aerefublimes pendent, fe
oftentant & praefentant; vt, bonis auibus,
in Belgium 5 ä Belgis obfequio veftro lacra-

tis

tis expe^atus &expetitus , féliciter ingre-
diaris. Omnes & finguli Crucifixi, quo-
rum icônes in hoc sacro Sanctva-
Rio oftenduntur, non tam vocibusquam
Crucibus atteftantur, & monent : In hoc
ßgno njimes,

Vinces,Ferdinande, vinces tanto
monitus oraculo , quod olim Conftanti-
no Magno gloriofiffimas viflorias pr^-
nuntiauIt, & quas ipfè virtute fan£l^ Cru-
cis comparauit. Nec quidem fine labore
viâoria : qucC caufa fuit> vt Conftantinus
Imperiale Crucis vexillum , acceptum di-
uino oraculo, Lfthamm efle & vocari in
caftris decreuerit; fanxeritque, vt hoc ip-
/ùm à militantibus omnibus inftar sac ri
Sanctvarii haberetur & coleretur.
Hoc ipfum in caftris Regiis & Ldmm
fit & Sanctvarivm Crvcis , et
Patientin ; qu^ virtus, ficut & Crux,
aulicaeft,&militaris.

Vixit in aula, & obiit fecundûm lauda-

bilem

bilem artemvitx& mortis 5 dumCathoIi-
ci Reges auus & pater V. Celsityjdi-
ni s dominarentur ^Marchionissa
deCamarassa, Comitis Ducis amita,
infignis Heroïna; quam mpignum Heroem
Hifpanus Salomon, vefter auus , appella-
bat. Hasc inclyta matrona, ciirn effent in
Regia Curia plurima pia & magnifica fa-
tis templa, optabat vt nouum conderetur
Sanctvarivm quod divines Pa-
tie n t ï ^Ï confècraretur. Laudabile vo-
tum ; & pro VOtO s A C R v m VI RT\'v T ï
patientï^hocSANCTVARIVMefto,
quod fub Regio nomine, protedione ac
patrocinio ReGi^V.Celsitvdinis,
conditur & editur.

Nee folüm aulica , fed etiam militaris
Patientia eft • cuius nuda fpeeies, vacua &
inanis vmbra, de hoftibus triumphare no-
uit. &quidem Komx triumphauit, quem-
admodum lib. i. Machab. cap. 8. comme-
moratur: Et mdmit Itirdas nomm Rommo-

mm^

rtd^Mi (^um fmt potentes ihm, (è^ptci^m-
fcmt W omnm po^f^lmt^r 0h eis :
(j^isimmijtse accejfermt i^d eos, flatmrmt mm
eis pLmieitim y (S^ (pipt fmt ptentes cairihus.
Et mdiermt prdm eomm, (S^ cvirtwtes ho-
npts y fecermt inGftUtiay (^um ohtime-
rmt eos^ dnxermt ßb tribistum: ér qmn-
tp^fecermt in regione Hij^mm y (S^ (^dbdin po-
telf^tem redegermt metPtüa argenti (S^ mriy
qm iüic [mt y ^^ppdermt omnem locum
conßlioßio ^^pLtientip^, Qubd fi figurata &
adunibrata Patientia bellica magnanimos
Romanos fecit, & conftituit in Hifpania
triumphatores; faxit Deus, vt vera Patien-
tia Chriftiana , qu^ haftenus pro Hiipa-
nia, focis & aris Belgicis, contra hoftes px-
nè innumeros militauit, fiib Regio nomi-
ne veftro, Catholice Ferdinan-
d e 5 bella, Deo adiutore, conficiat, viärix
iac.r,4. & triumphatrix perficiat. PMientift^ mtem
opm ferfe^um hdet. Habuit olim. perfe-
6tum opus in caftris &praeliis contra Mau-

ros

ros patientia fanfti Ferdinand! veftn
progenitoris gloriofi, cui folemne fymbo-
lum fviitJDom\'mm mihi (^àiutoriQoàom quo-
que adiutore nuper in caftris & armis ad
Nortlingam in Germania viftricibus, mo-
re maiorum, qui ppdermt omnem lomm
conßlio fm \'^fpitientipi y habuifti & p^ffedi-
fti : ac deuiais copiis hoftilibus, vidor &
triumphator in Belgium tuum ingrederis.
Quod fi, moribus antiquis , noux port^
viftoribus aperiebantur , patefaâ:^ funt
V.C ELSiTVDiNiin Germania, & etiam
in Belgio : vbi c^lefti tragus prœfagio, &
diuino afflatu taftus magnanimus Heros
Marchio Ayton^,qui rem haftenus refti-
tuit, feliciter per claufum omnino Mofam
gloriofos aditus patefecit, dum infulam
fanfti Stephani, Caftrum Luthenfe, & Ar-
gcntauum ad Nauaiam oppugnauit &:ex-
pugnauit. Magna pro meritis oppugnato-
ris &expugnatoris gloria, gloriofo trium-
phatori fores obferatas referalfe.

2 Per

* *

Per nouas igitur portas Iblemnem agens
criumphum ingredere F e R d i n a n d e
Princeps 5 ^mulus gloriosi Re-
gis Crvcifixorvm & Crvcife.

Apoc.6,2 R o R V M, qui exiuit njmcens wt évincent.
viÊtor ex Germania egredere, & tuum
ingredere Belgium , nouarum theatrum

J. maximum viâoriarum : immd^, ^roj^en

.1!\'
. \'1

i I-

LV-

L V M E N

SACRI SANCTVARIL

Acra yox Sanct varii, qu^e fttùfreqtiens
in Oracdù diumis, m y fit etiam efi Scriptori-
bmLat\'mù^atque inprimùPlmiolikz^,HiJi,
cap.8. In Sanduanis, inqmtllAkhnàms
maximi Régis deuidi Cn. Pompeius inuenit in pe-
culiari commentario ipfius manu compofitionein
antiàoîu^odnuncdatmrckvcifi et Patientiae
Sanctvarivm j non deuiSîi^ fedviSîom efi Regù,
Trifartitum Sanctvarivm eU ^ mm frima,

5 fars

* *

pars Kegem gloriofum Crudfixum, ^ Crucifixos TrincL
pes y JpoBolos 3 Epifcopos ^ Abbates in ejpgie repriefen^
tat. Pars fecmda alios inferiorû gradm ajfixos Cruci de--
monBrat. Pars tertia Crucifixos oBendit fminas ^ quas
omnes Kegina gloriofaprdt,

^mles Crucifixi , taies Cruciferi laborantes
iCgrotantes : quorum le^m dolorù omnimodam jympathiam
cum Dominica Cruce habet i quam feruant cum ipfo Domi-
no Crucifixo martyres Cruci ajfixi.

(Jrux tam Crucifixorum ^ quam Cruciferorum ^ inßru-
mentum eB artù bene yiuendi ^ moriendi ^ qua in facro
defi:ripta fuit Oratorio. Hoc inBrumentum innatam
ßbi yirtutem deriuatam à Patientia habet^ eleuatam vero
à facrofanBa Sucharißia. Hoc inßrumento artifices cdeßes
utuntur y yt fibi coronam parent s (^parant dum labo^
rant ^ £grotant. Honor quippe alit artem bene <-viuendi
^moriendi : e^* hic honor fingulü laborantibm agro-
tantibusproponitur inC t varadfingulas
imagines extrema mor mtium S anSiorum y erb a citantur^
n;t ilia tamquam oracula in lef^o dolorù colant y ac medii
tentur ; prusfertim feptem yltima C h rt s t i njerba^ qu£.
lauréat a coronata Patientia ad regulam certarn reduce
iacob.i,4.i^ fine^ Appendice Sanctvarii j in quo Paticntiâ
opus perfedum habet.

Hoc munm Angelo Cußodi incumbit y y t non folùm ad
Okatoki\'^m Baptiß^i^ Pœmtentiis ^ Bucharifit^s ani-

mas ßdcles ducat J fed etiam deducaî 4^/Sanctvarivm.
^A?2gelm enim ille^ fuh mim mßodta ^ cura fofulm Ue-
hr&orum erat:, ft^ a quo duSïm efl fer Kuhrum mare, ^
defertum, fuaprafentia lum\'me tllufirabat Sanctva-
rivm, quodfilîj iÇraelis mtrahant,-^in eodemfmnmum
Deum adorahant. Eapropter idem ipfe cufios Angelus^ qui
fuit m Oratorio duUor ^ dux quoque nunc eÜ in
Sanctvario ; cum tres partes tnpartito fm lumini
oßendity ç^declarat ingredîenti, occurrit que iam dicenti:
Angele Dei ^ qui cuftos es mei ^ me tibi commif-
fum pietace fuperna, cuftodi, illumina, rege & gu-
berna. Amen.

aAngelm Cußos f hol^horm efl Sanctvarii , in cu-
ius facrato limine pramittenda efl noBra confejßo eadem
omnino cum tUa quamTertuUianus in exordio fui lihri de
Tatientia m y erb a fequentia pr^mißt:

Confiteor ad Dominum Deum, fatis temerè me,
ü non edam. impudenter, de patienda componere
aufum, cui praeftandse idoneus omnino non fim^, vt
homo nullius boni j quando oportear, demonftra-
tionem & commendationem alicuius rei adortos,
ipfos prius in adminiftratione eius deprehendi, dc
conftandam commonendi propriae conueifationis
audoritate dirigere , ne dida fadis deficientibus
erubefcant. Atque vtinam erubefcere iftud reme-
dium ferat, vü pudor non exliibendi, quod aliis

fug-

föggeftum imns j cxhibendi fiat magiflerium : nifi
quod bonorum quorumdam fleuri èc malorum,
intolerabilis magnitudo cft, vt ad capienda & pr^-
ftanda ea, fola gratia diuinx inrpirarionis operetur.
Nam quod maxime bonum ^ id maxime penes
Deum^ nee alius id, quam qui pofïidet, difpenfar,
vt cuique digiiatur, Itaque velut folatium erit dif-
4\'>iuare fuper eo quod frui non datur, vice languen-
dum , qui cùm vacenr à fanitate, de bonis eius ta-
ccre non norunt. Ira miferrimus ego, lemper seger
caloribus impatientias, quam non obtineo paticn-
ria^ fanitarem, & fufpirem, 6c inuocem, & perorem
necefle eft, cum recordoU;, & in mcx imbecillitatis
coDtemplatione digero, bonam fidei valetudinem,
& DominiciE difciplinse fanitarem, non facile cui-
quam, niG patientia affideat, prouenire.

Tofi h^c pinxit Tcrïuüidnm Fatientiam^ quam nos ty-
fù excudimt^ ^ exprmirms per \'uarias Crucifxorum
imagines w gr at iam laborant ium <^grotantium: &qui-
dem JeStarues exempltm fmid ^documentum S. Caro-
li Borromaei , qm facrü propojitü maginihm labo^
rantes effe iuuandos cenfuk: ^iffe aegros hü imahatimo-
nebatque Sacerdotes ^ yt oftsnps fanSiü iconihm langueri-
Us^ monentçs excitarent. Hac sacri Sanctyarii
praxü^ hic fiarurn f IMS irhagimm yfa^ ts^ ctdtm ejio.

S Y M-

S Y M P A T H I A

CRVCIS ET LECTVH

PASSIONIS ET ^GRITVDINIS.

Vm facr£ Crucifixorum imagines, qu£ in SA-
cro Sanctvario proferuntur^ Em-
blematical omnes pnt, indices flatm labor an-\'

______tium agrotantium, qui leSio doloru ajf^

xi rvarm morbis dimxantur ^ affliSianmr ^ pruemonendi
fmt infirmi, quanta fit inter Crucem ft) leSiukm mate-
rias^formasi ^ finis paritas ^ fimilitudo.

Ex eadem limi materia Crux ^ le^îus fahreüunt.

materia p i ■ • .

Crucis & Lontempjerant hanc matenam, m quo s gramter inuehitur
Amos caf6. Vx qui opulenti eftis in Sion, ^c. Qui
feparati eftis in diem malum : & appropinquatis fo-
lio iniquitatis. Q^i dormitis in ledis eburneis, &
lafciuitis in ftratis veftns. Praßat m le5ïo ligneo iacere:
njt ^ quoties in eo iaces ^ memmeris primi laffm, quem in
primo hgno fecißis ^ßmul Crucù Dommicie^ per quam in
Ugno redemptionem inuenißi.

£rux leBulus in eadem forma conueniunt. Crux it a
conßruitur ^ componitur^ yt^ quifquü inharet Cruci^ ca-
put engat^, corpus deprimat ^ extendat manm ^ brachia,
pedes coUigat. ^mtufquifque in leSio cuhat, ad hanc for-
mam fe componit 3 eleuat in altum caput, dimittit corpus^
explicat manus ç^ hrachia, pedes coniungit copulat.
Cum S.Tatriarcha Jacob in leSîo fuo moreretur, fcriptur/^
\'de eo legimm G enef CoWcgix. pedes fuos fuper ledu-
lum, & obiit : appofitufque eft ad populum fuum.
Hie idem ipfe eß, qui Genef^-j. yicmm lam morti, mortis
^ yit£ Dominum yeneratus in leSIo eß: Adorauit Ifraei
Deum, conuerfus ad ieduli caput, ^alü hac adora-
tio fuerityfcribit ^ defcribit Apoflolm cap, 11,ad Hebroos.
Fide la cob, moriens, fin gu los filiorum îofeph bene-
dixit, & adorauit faftigium virgse eius. Adorauit Cru-
cifixum leBo a fixus ^ ad formam eim compoßtuj dum ex-
treme labormt\', & inßar cdeßü auü qu^e pedes contra-

: hit^

hit ^rt fe fufloÜM in alt urn ^ collegit pedes fuos fupcr
leaulum,& obiir, appofitufq-,eft ad popiilum fuulti.

(^rux ^ leSlus in eumdem finem^ in eumdem fcopurnUemR-
coUmant. Hic leSîulifinà efi^^yt cubantem in fe hominem],
fomno ac quiete fruentem, admïttat excifiat. Hic idem
fcopm facratijfmtß Crucü eß. Rogat Scclefa Christvm:
Indica mihi/quem diligit anima mea, vbi pafcas^
vbi cubes in meridie. Tune temporü Christvs cu-
hitum in Cmcem imt 3 çf in Crucü leBo dormiuit. Ego^ p/^/.j,^.
inquit:, dormiui, & foporatus fum. Somnum ce ft ^
qtiietem cum dixerit adhuc ipfe : In pace in idipfum
dormiam & requiefèam.

\\^odß Crux ç^ re ^ nomine cruciatum ^ formen- Eadem
tum fecum prafert 5 ne hoc ipfum deßt leBo^ poßtm in eo^^^^\'
^ger affligitur ft) torquetur. Huc pertinet quod ajferit
wegrotßi JobuJ : Si dixero : Confolabitur me ledulus
meus, & releuaboi\' loquens mecum in ftraro meoj
terrebis me per fomnia , & per vifiones horrore
concuties, ^Adde commentarium Ambroßj cap.z. de In-
terpeUationeJob, Quid xrumnofius , cum ipfe ledus
communem ad quietem datus ^ graue vulnus infli-
gat ? Tune enim folemus, quod fecimus, recordari,
& fadorum ftimulis compungitur interior confcien-
tia.vnde & Scriptura ait: Qiwe dicitis in cordibus ve-
ftrisj in cubilibus veftris compungimini. Remedium
quidem dedit, fed tarnen confcientiam vulnerauit.

£onßi-

Qonflitutm in k^do fuo Damd vulneratum fe fmtie"
FfaUj, bat ç^gemehat : Laboraui, inquit^ in gemitu meo, la-
uabo per fîngulas nodes ledum meum : lacrymis
meis flratum ineum rigabo. Confiderandum hmc le-
Bum M or anti ^ £grotanti froponit Chryfofiomm Orat.i.
de Lazaro: En oftendo tibi ledum bead Dauid.Qua-
lis igicur erat ille ? Non argento & auro , fed vndi-
que lacrymis de confufione exornatus. H^c ipfe fa-
tetur de fe loquens: Lauabo per fingulas nodes le-
dum meum.

En oftendo tihi^ noue Dauid^ leBum doloru ^ ç^ fimul
honoris y fecundùm menfuram Crucùs yt cognofcas quanta
fit paritas (cqualitas inter Crucem pajfionù ^leSîulum
^gritudinum^ qua j^inarum inftar pungunt. dicitque pro^
4. ptereà Kex : Conuerfus fum in serumna mea, dum
idcmprs- configimr fpina. Ex acutijfimù Joints fahrefaBa eB
C h ri s Ti corona, ^ ex acutijfimù morbü fabrica-
x.Tm.zt tur gloriofumdiadema infirmorum. Qm certat in ago-
nCj non coroiiatur, nifi legitime certauerit. Certa in
Cruce y certa in leSîo ^ cum Crucifixo ^ Crucifixis s quo^
rum Emblematics imagines conditionü fiat us tui ^ fimul
opcij monebunt^ ç^oftendent eam ejfe yirtutem mirandam
patientia, quam agens de eruditione Principum deficribit
\'■^S.Thomas : Patientia, inquit^ malis omnibus domina-
tur, omnia feruiunt ei, etiam mors ipfa.

E M-

EMBLEMATVM SACRORVM
S ANCTVARII ^

INSTRVCTIO PARTICVLARIS

pro hebdomada tertia et qvarta

SPIRITALIVM EXERCITIORVM.

o s T QJT au S. \'T^atriarchaIgmtmpri-
mam fscundam feptmamm ÇmUorHm
Uxercttiorum confideratïoni cuAtionis^

miramlorum Chrifti accommodmit, ftfr-
tUm hebdomadAm myfterijs Cruels pu-
t\'mtU Kedmptorù appUcauit. Hue etUmpertinent facra
Emblemata tnpartitî San^mrijy cum prima Pars eB de
Chrifto Cructfixo, ^ Superioribm Cruafixù s tn quorum
martyriOypr£ ceteris Crucifixùyfiigrnata paftonù Domim-
€£ maxime [piendent. Acceditgloriofo RegiCrucifixo.ç^
ceteris ems focm,cJefte premium ad fmgulas eorum Cruces
txpofitum, quodpalmù atque laurù exornatm. Hoc pa£ïo
SanBuarmm Cruci papom ^ lauro refurreS^iom Chri-
flirefpondet confequenter tertia quarts hebdoma^
da (hmtalmmBxercitiorum corre^ondet, Uahebunt ita-
que Antiftttes m prima Parte SanUmrij Pr^ules^^Pr^^
latos Crucifixôs i quorum magiBeno edocii, ytramque fe-

pttmamm tranfgant^^ perficiant,

Secunda Pars de fubditis Crucifixù efi^ qui adhérentes
Kegt fro, dtcunt fînguliquod S.lgnatim dixit tnExercitio
remiDet: A\\iàimi,mquit,Kcgcm\\oqnmicm ad om-

**** nés

^^es fubditos.Quicumqnc me comitari velit,paratus
fit oportet noil alio vti vidu, veftitu/ebufque aliis,
quam me vtentem confpexerit. In iifdem quoq^ la-
boribus, vigiliis & cafibus ceteris meciim perfiften-
dumerit.vt particeps fiat vidori^ & felicitatis vnuf-
quifque^proutlabomm dc moieftiarum focius exfti-
tcnt,Suhditifmt qmbufcum loquitur Chrißm,^ de qui-
hm FarsfecurJa SmBmrv\\ fermonem faat^quatems ad
yocemgloriofi Regüß param ad crucem pajftonem to^
krandam^ Vt ßbi regnum Dei promerentes, cum Chrifio in
gloriam refur^ant. Htc [copmtert \'m & quarts feptmame
eß, hic tpfe eß fecund Partü San5iuarij. Verumemm-
uero cum Chnßtu caieße regnum paruulorum efe dixe^
rit, inBxercitto dmim amorüadiüos etiam gloriofi^gis
fermo tamquamad fobditos dirigitun ft^ tpfi ^tiam ^uo-
cationem eius gr crucem panterfiqummr, ut mfine hu-
ius fecund^ Vartü oßenditur. Habebunt itaque fubditi
rum viros,pueripueros, qui in pajßone ^ refurreBwne

Chrißieos wßruanty^ mfirment, ^ _

Tertia nParsrvirgmbßs,n;iduü,e^ comugatis femmis

■!->■• •. ^ P..t^l r/oi Ctn ■h\'Sflfitpftujl (hi—

rviri, fed etiamfemm^ ad vjim f^iritalmm Exerciiwrum
admitti debem 5 e^ admittuntur cum magnofuarum mi-
marum commodo.yt ipfa experientiatefiatur. Abfit,vt lU^
arceantur abBxercitm (j^mtMm, cum femm<s fuennt
prim m Oratorio, f^ nunc in SanBuario^ quarum magific-
noyirietiam myfticiducuntur,^ felaudMiter exercent.
Habebunt itaque muheres propria fu£ condmonis^ magi-
fir as rvirgmes,yiduas,($\' comugatas ifed potijftmum glo-

riofam

riofam Kegmam mdrkrn.^t inßrudntur, monmitur
fm ojpcij, \' ^ etus obferuamne kneficum promtfe reßr^
reSïwnü acqmrant, Hic finü tertio & qmrU hebdoma-
ds efts ^ idem omnino eH Tartü tertia, m quA per [fc-
cula paßtonü ^patiëntiefemm£ yoca?3turgr mmtantur,
Vtfeipß^ ad exemplumgloriof^ Kegina Marm componant,

ornent. , , r

Äccedit tertu SmBuarij partis Appendix de jeptem

extremü verbü Chrißi monentü, qu£ S. Jgnatim m fine

tertio hebdomads f^mtaüum Exercitwrtm mn mmm at-

tentü quam deuotü aunbm excipit t Eifatns eft,

Dominus in Cruce verba feptemiorans videiicet pro
crucifixoribus:latroni parcens: Matrem & loannem
fibi mutuo commendans: exclamans, Sitio, quan-
do aceto emn potauerunt: & deinde fe à Patre dicens
dereliaum : poftea, ConsvMMATVM. est : ac po-
ftremo^pater in manvs tvas commendo spi-
ritvm mevm, Hic finü loquendi Chrißi,& hic exitm
tertio hebdomads paßtonü ,m quapatms fi exmet,^
yirtm Mtientu exercetur. H^cipfaextrermMrtßiJer-
mones audit,0 excipit coronata.vt yacmtes exercitatiom-
bm facrù moneat repofttam ejfe coronam m^qui Chrifio la-
quenttobedierintvfqueadvltimm.\'Pits^^^^^^^^
qmfque eorumfaBÜ ipßs declarauerit quod promißt m
ExLittis SSatriarcha

^idpromiferit ipfe, declarat m E^^^ra^^o ///ö^^^m
rM:cum emm attentam ^ piam aurem appkcufjctglorwjo

\\egi loquenti cum fuü fubditù, W ad fm Kegu exemplum

percrucem^paßionem componerentur ad glortam rejur-

reBmù,offert fe ex amrmU s s focmm.i^ dtcit:

^ ^ ^ h

Bxx ftipreme,& Domine vniuerfomm, ego, licet in -
digiiilTimns, fretus tarnen gratia & ope tua, me tibi
penitus ofFero coram infinita bonitate tua, nec non
inconfpeaugloriofxVirginis matris tux, vt quâm
poffim proximè te fequar, & imiter in ferendis m-

iuriis & adueriis omnibus.

Ajfonat m omnibus SmBmrïum tertU quarts heb-
domads (^ir It ahum Bxercmorum: m qmbus.pro compofi-
tione locorum, proderunt imagines Crucifixi\'^Regù ^ ^
dwrum} pro punBü meditationum(^ confiderattonum^
expofitiones qus ex fanBüFatribus ^ e or um librù ad^
ducuntur-.fro dimrfiute colloquiorumynjaris dtuerfieque
orationes, qus m hoc Opereformantur ^ & enuntiantur,

^od fi prims fecunds hebdomads Exercitia exi-
gunt, rutqm m illù fe occupat^benè hakeat njaleati ter-
tia ^ quarta feptimana, m quibus Chriftus languet , ^
poH languorem refurgit, non dedecent eos qui ajfixi leBo
decumbunt morbis doloribus ajfliBati y ùr lferant,non
tam virtute Medicorum^quàm ope diuinâ fore fe tandem
furreSiuros. Vndefit, nut SanSiumum Crucis air patien-
tis mgratiam Uborantium ^ sgrotantmm, fit ettamfifi^
ritaliter fe exercentmm , cum morbis corporMus àiue^^
xantur. Hsc itaque Exercitia fanis sgris^bene male
hdemihm homimbus utdia funt. Cim enim Ambrofim
lAdTimoth. I. affirmmerit, Non fine merito eft,qui
co^itat de bonis viris,^w knguens de Chrisîo languen-
te cogitauerit, qui liber à morbo e leHo furgens de
ChrlHo refurgente fuerit méditât m j mdubiè non erit fine
magno merito,cm parapud magmmDcum^re^ondeat (jfi-
rit aie corporale prsmnm^

S AC RI

s A C R I

S ANCTVARII

c R V C I s

E T

P A T I E N T I AE

PARS PRIMA

D E

SVPERIORIBVS CRVCIFIXIS
ET CRVCIFERIS.

Figura C r v c i s vbique inuenicur,apud P ri n-
ciPES, apud fubditos, apud mulieres.

Chryfeftmtu, Quôd Ckriftus fit Deus.

i

. ■ ■ \' . - : ■

}

IMAGINES

EMBLEM A TICiE
PARTIS PRIMvE

SACRI SANCTVARII.

Kegugloriofi Crucipxorum ^ Cruciferorum,

S. Petri Apoftolt,

S. Andrea Apoftoli.

S. Phtliffi Apoftoli.

S. Bartholomai Afofloli.

S. Simeonts Bpifcop.

S. Sixti Pap£.

S, Macarij Patriarchs.

S. N eft or is Epifcopi.

S. Aftij Epifcopi,

S. Petri Epifcopi Damafcem,

S. dementis Epifcopi,

S. Liberati Abhatis.

S. Paphnntij Abhatis.

A 1

Sanftus Laurentius luftinianus
cap.8. de Obedientia.

PRofernmr mm inphlimm Dd (S- ho-
mimm Mdiatork exemfkm : m qtio
fi^mdem^ nm({mm in J^mlmßimo ifecdo^
OhdimtU ßget m%Q, wem^^ ßhieSHom

förmig conj^kitun

SA^

■ • i ■ .i

1 f

SACRI SANCTVARII .

CRVCIS ET PATIENTIiE,

emblematica imago i.

GLORIOSI REGIS CRVCIFIXl
EX PL IC ATA.

■s

RiMA & primaria effigies Sandua- Rex ^
\'rij Crucis & Patientiae cmcifixumf/M^,
C.h RI s t V M exhiber, qui, immi-
nente iam pafTione, dum oraret, de-
clarauit velle fe propter obfequium Marc.iy,
obedientiam immolari. Qmd^\'^c.ij.K;.
ahud nifi obedientiam eius oratio fonabat ? Pater^iT^\'\'^\'
înqait^ ß vüy transfer calice m tßumlme : \'uerumtamen^\'^^^^\'^*"
non mea y olmtas, fed tua fiat. Ceffit ex voto mors j de-
cefïit ex obedientia. Humiliamt femetipfum faSîus
diens ufque ad mortem, mortem autem Crucis. Glorio-
fus diuinx obediential Artifex , in cuius elogium
& vaticinium dixit & pri^dixit Ifaias : \'Kadix fejfe
qui ßat in fignum populorum. Vidor in Cruce flat de
prima inobedientia triumphans.

Hoc opus nofir^, falutü ordo depopofcerat,
\'Vt medelam ferret inde ^ hoßü ynde Uferat,

Crux

8 sacri sanctvarïi crvcis pars i.

Cmx CHRUTI, Crux obedientix.

Cruxobe- I^Rseit gloHofus PvCX^ qui & dicit de fe : Si qm
firutnen- ^ njult pofi me remredhneget femettpßm ^ ^ tollat
Zni ZT ßmcem fiiam quotidie, ^ feqmtur me,

Myfterium magnum hoe eft, quod cum gloiio^
fus Rex fuam Crucem baiularet, Simon Cyrenaeus
adiutor fidus accefeit. Nomen Simonü fignificat
obedientemi bcohc^i^ns afibciams adunatufque cum
Hebr.5,8. Chrifto vnam & eamdem Crucem geftat. et qm^m
cum effet Film Dei, didicit ex lü qm pafm efl, ohedien^
tiam:^confummatmJa&f^ efi ommhm obtemfermtibm

fitbi, caufia fialutü Mern^. Gloriabatur in excelfa Cruce
Paulus imitator Regis gloriofi: de quo Cyrillus li-
bro II. m loannem cap.x5. Jmitabatur Chnfium Vau^
lm, non m quantum efi Creator Dominm rerum omnium
(impofibile namque efi hommi, ft) omni creatur<ß, quid-
qmm ex nihilo producere) fied m quantum mirabilem
uendi illim difcifhnam tamquam exemplar (vt homimpof
fibile atque fas efi) m feipfo tranj^ingebat.

Crnx CHR1 STi, Crux xgrotantis.

i ll\'i inßrumen- hristvs iii Icdo Ctucis iacens, ex manda-

I , l^to xtemi Patris infirmum hominem egit.

^emadmodum per Itgnum mfier cafm fuerat excogita-

DE CHRISTO ïtege qRVCIFIXORVM.

tus i ßc per lignum a cafu renouati cdeftia bona accipimm^
cum ipßm quaß ißgritudinü initium propter nos in feipjum
Chrißm lußrauerit. Ita Cyrillus lib.ii. in loanncin
cap.ip. Hic^ger, pauper &\'egenus eft, quem Da-
uid ex placito Dei decumbenti cCgro contemplan-
dum proponit : Beatus qui inteüigit fuper egenum ^ pfai.40, i.
pauperem, in die mala Uberabit eum Dominus. Dominm
conferuet eum^ ^ njiuißcet eum , ^ bmum faciat eum
in terra, ^ non tradat eum in animam inimicorum eins,
dominus opem ferat tät fuper leSïum dolorü eius ; O\'wi-
uerfum ßratum eius yerfaßt tn inßrmitate eius. Ad hu-
ius hominis pauperis, & gloriofi Regis fpeculum,
componebat fe iacens in doloris ledo Auguftinus,
cum Epift. 1457. fcriberet Profuturo : Secundum ßpirt- Exdmit
tum j quantum Domino placet, ytque ipfe yires prabere
dignatur^ ratione fanus ^ corpore autem in leSïo fum. Nec
mm ambulare^ nec ßare^ nec federe poffum y dolore ac tu-^
more percujfus. Sed etiam ßc^ quoniam id Domino placet^
quid aliud dicendum eß^nißquia reSie fumus. Rede ha-
bet in extremis cultor diuinas obediential. Cum
loannes Abbas totus hilaris obiret, dicebat:
quam feci propriam meam yoluntatem, nec diquem docui
^t^idquam quod ego prius ipfe non fecerim.

Lc^

Leuamen labomntis asgrotantis.

Ex gloriofus ante facrum Pafchae diem, quo
^ ^ Crucis palTionem & mortem ex Patris seter-
ni praefcripto fubiturus erat, feipfum immolauit in
altaris Sacramento, cuius epulo ac potu mirabiliter
fe refecit, mirum in modum fe recreauit. Deleda-
tus tanti myfterij dulcedine ac fuauitate, totus ani-
mofus & alacer ad tolerantiam crucis ac mortis fe
accinxit, &;fuos fimul Crucifixos atque Cruciferos
pr^muniuit. Hic eft ille Rex gloriofus, qui fuos af-

feclas

DE CHRISTO REGE CRVCIFIXORVM. ÏÏ
fcclas ad paffioiiem crucis vocat : Si qtm vidt poßme Luc.<>,tj

Venire, abneget femeüpßm, tollat er mm fmmqm-
tidie , ^ fequatur me. Et vt fuauem ac leuem cru--
cem reddat, inuitat Ao-iius ad fui commuiiicatio-
iiem : Vemte ad me omnes qm labor at ü, ftj onerati eßü, Matth, n
(g^ ego reßmm vos, Toüite lugum meum fuper oHfs , ^
difate a me , qma mitis fum, humilü corde : ft) inue-
metü requiem ammabm yeßris. lugum enim meumfuam
eß, onus meum leue.

Honor alit artem benè viuendi moriendi.

Ecundum menfuram rcgulse , in qua cum oue
\'pingitur & conuenit altaris Agnus, corona au-
rea & aureola dcbetur, & exhibetur ^ quae prarccfTit
anteain typo menfx antiquas tabernaculi, & eius
ftrudura demandata Moyfi eft Exod. cap.i5. Vacies
^ menfam de lignis Setim, hahentem duos cubit os longi-
tudmis,-^ m latitudme cubitum ac femijfem. €t imurabü •
eam auro punjßmo : ßctefque lUi labium fer circuitum^
(gr ipß labio coronam interraßlem, altam quatuor digitis^
Ç^f fuper illam, alteram coronam aureolam.

Honor coronx aurex & aureolx alit artem benè
viuendi & moriendi, & excitât in primis cultores
obediential atque patiëntie , vt, fi velint coronari
cum Agno in regno c^leftiynon otientur, fed prx-

B 2, lien-

■

Il SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS t.
â.Tim.a, lientur. Noh coromtur nifi qd legitime certauerit. Non
Cerent coronabitui\' aureo diademate vifionis ac fruitionis,
mreit. \'mxt^ facratae legis prxfcriptum fub fignis
militaribus Crucifixi deceitaueiit. Excitet igittir au-
rea corona corda & animos Crucifixorum , fimul
ôc Cruciferorum, quibus illa propter virtutem obe-
diëntie & patientiiE promifTa eft , ad cruentum &
incruentum certamen tentandum & profequen-
dum, Cultor Crucis Christi, eius obediential ac
Gaiat.tf, tolerantie, dicebat Paulus; Mihi mundm crucifixm eft,
ç^ ego mmdo. Ôc hic ipfe magnos animos concipie-
i.Tira.4, bat, cum fubiungeret : Kef opta eflmiht corona iufiitta.
Hec quidem aurea corona décréta legitime certan-
tibus / cum morbis etiam & morte ipfa ludantibus
fan cita eft.

Attreoi». Prêter hanc prime & primaria beatitudinis glo-
dam eft & alia fecundaria accefforia illuftratio
Eccii.45, gloriofe aureok ^ facris Martyribus deftinata. G/0-
Merces ria honorù, &: of m njirtutis, Accedit glorie honoris
auree fcilicet corone, opus virtutis, cuius gratia
debetur & exhibetur auréola. Vbi martyrium , ibi
meritum corone & corolle auree eft. Crux qui-
dem obedientie, prefertim Religiofe, fecum mar-
tyrium importât, quemadmodum Serm. 11. Tho-
mas àKempis aduertit: Votefiquilikt in ordine ^ßa-

tH

DE CHRISTO REGE CRVCIÎÏXORYM. IJ

tu ßo religiose ^ demie Vmendo falmam rnmyrij ohtU
nere^ ß okdientiam yfqm ad mortem exemplo Christi
cuflodit, ß heneplaeitum Dei fefütur ^ ^ frm relie re-
Imqmt. Referat anima Crucifixum obedientem pro-
priae voluntatis abnegatione, vt eumdem Martyrum
Regem referat coronatione. Haec qualis & quanta fit
in excelfo Crucifixorum &Cruciferorum Rege^Am-
brofius Serm.15. in Pfalm. 118. commémorât : ^^
eß corona qm coronatur Christvs , niß coronaglori^l
löfeph coronam habmt caßitatü, Taulus iußitia y Petrus
ßdei. Singularum njirtutum coron<£ funt. Solus Iesv s
Christvs habet coronam gloria. In hac corona omnes
corona fmty quia gloria non fartüynius corona y fed pra^
mium omnium cor mar um eß.

Hinc efficitur , coronx aurese & aureolae diuifio- Atifeoî»
nem adftruendam in Christo non efle, cùmce- Regem nm
teras glorias contineat fola corona , qua ornatus
iofignitus régnât & triumphat in caelis. H^c vera
facr^ Theologie definitio eft. Tota crux /&non
per partes, incubuit humeris Christi, cuius tefti-
ficatio eft : Torcular calcam folu^y.^ de gentibm non eft
yirmecum, cm non per partes/ed tota corona gloria
debebatur. Hic ipfe ad partem crucis obediently
fu^accerfiuitSimonem:,virum fcilicet obedientem^
paffionis & glorificationis fuae confortera, pm tro-

B 3 phaum

14 SACRI SANCTVARÎI CRVCiS PARS I.

j)hmm fmm^ yt ait Ambrofius lib.io. in Luc. cap.i^.

ViBor attoEat. Cmx [up er humer os imfonatur^ \'-ut tro-
phrnm^quodfibi Simon fiue ipfe fortamt^ ^ Christvs
in homme3 ^homoportauit in Christo, Et bonus or^
do nofiri profeBm efl, yt prius trophsa ipfi erigeret^ de-
inde Martynbus träderet erigendum^ iuxtn quod fcriptum
eßi Toüe crucem tuam, fequere me. Exclamat lioc
loco Richardus Vidorinus, agens de facrificio Da-
uid ; O quam confident er Crucifixo adfiabit, qui ß pro-
pter ip fum ad omnem obedientiam fubdit ! Cum quanta
confcientm fecuritate uerm obediens ad thronum gratis
illiu^ accedet^ qui fkBm eß Vatri obediens yfque ad mor-
tem ^ mortem autem crucis ! Cum quant is trophsis de ßa-
dio hum yitce exibit, qui feipfum propter Christvm
penitus abiicit ^ (^ aliens feruituti addicit ^ iuxta Salomo-
nis fententiam 3 Prouerb.11. Vir obediens loquetur ^i-
EÏorias.

\' Proferatur nunc in publicum fandi Petri Apo-
ftoli exemplum : in ipfo fiquidem , tamquam in
pra^clarilïimo fpeculo , yera^ humiliationis folget
imago, & ferentis patienter morbum forma confpi-
citur.

EM-

i^s svperîorib. CRVCir. et crvgireris. ï7

EMBLEMATICA IMAGO IL
S. PETRI APOSTOLÎ CRVCIFIXI
EX PL IC ATA.

ost effigiem Christi patientis appa-hcgefip-
ret Petri crucifixi Imago. Sub Nero- Eaph.
ne Imperatore crucis patibulo addiótus, Lipoman.
knouo modo,noua forma, capite inuer-
fo pro fuo voto ac libito crucilixus eft, vt glorio-
fum Regem fuum magis commendaret^ & efferrer,
ac feipfum magis deprimeret. "Zy/r tmago ^gloria ^-Cot.u^
Dei. Imago non quasrit propriam gloriam , fed eius
cuius eft eßigies\': vnde &c Christvs ipfecum fit
fplendor glorix & figura fubftanti^ Patris, aflerit,
C^(m quarogloriam meam. Petrvs viua imago eft & loan.g.jo,
gloria Christi , & ilium effert, fe vero deprimit,
vt im pleat officium fuu m. Hic eft ille magnus Apo-
ftolus j qui humilitatem fuam cum magnitudine
Christi contulit, 6c poft collationem fadam
feruus Domino primas dedit. Pr^eceftït gloriofus
Rex , ^ inclmato capite tradidit ^iritum : fuiFecit in mrfji^-
locum fuum ac praefecit caput Ecclefiae P etr
qui fe in morte fubmifit de depreffit.

ms.

loan. lp,

Crux

i8 sagri sanctvarii crvgis pars i.

Crux Petri Apoftoli, Crux fand^
humiliationis.

CVm nafcitur homo mortalis , ad cmcem na-
fcitur : homo mfcimr ad laborem 5 nafcitur ad
tüvÜ humiliationem, quam ipfa forma nafcendi prxferr,
ïSt,7. ^ portendit. Cum ex materno vtero proles fundi-
tur, inuerfo capite prodit, vt vel ab ortu fuo noue-
rit, more Petri crucifixi ^ ferre crucem humi-
liationis , & fe totum Deo fubmittere. Hanc fibi
crucem portandam putabat lobus , cum diceret:
lob 10,15. St imfmfuero^ y s mihi eß : ^ fi iußm^ non leuabo ca-
put ^ fiaturatus affiBione^ ç^miferia. Deus miferias
afflidiones immittit.vt aflequamur myfteriahumi-
Bxcjtatio litatis &humiliationis.Quanti vero h^c fcientia ha-
Uborm- ^ ^eftimanda fit, vel ex hoc perfpid potell,

quod lib.i.de Officiis cap.7. in Pauli elogium com-
PhUip,4, mendat Ambrofius. Scio , inqmt Taulus , humiliari,
CH^m ergo indoSïa humilitas y fed qua habeat fui mode-
fiiam fcientiam, laudi datur^ &c. Vr&clare ergo dixit^
Sew humiliari, id eß, quo in loco, qua moderatione, quo fi-
ne, quo officio,quo munere, Nefciuit Vhanfsm humiliari^
fcimt publicanm ^ ideo iufiificatm efi,

Q^o in loco humiliatus eft ? Submifit fe Petrvs
Komx y fubmifit fe in parte occidentali Orbis, vc

fcientias

de svperiorib.crvcif. et crvciferis. i9
feiende humiliadonis, quam in Orientis regioni-
bus à Magiftro fuo didicerat, prxclarum fpecimen
exhiberec. Docuit iianc in Vrbe Rom an a fcientiam^
vbi indoda fuperbia pr^ualebat, & doda Crucis
humilitas ignota omnino iacebat.

Qua fe fubmifit moderadone? Seruauic modum,
qui feruum decebat Regis j Ôc fummo fibi honorî
duxit, extremâ tanto Principi oftendere fubmiffio-
nem, ôc dicere cum Dauide, J^tde humilitatem mam. prai.i4,

i $

Quo fine ita fe fubiecit ? Subiecit fe eo fine Prin-
ceps Apoftolorum , vt Rex gloriofus ftaret, ipfe ia-
ceret. Nobilis hxc conditio fidelis miniftri eft, vt
vel detrimento vel cafu proprio incrementum &
ftatum Principis fui fedulo curet. Cùm loannes in
fummo eflêt honore, fidum miniftrum agens, faf^
fus eft ingenue, îllum oportet crefcere, me autem mimi, loan.j.j®.
Minuit loannes ftatû fuum,vt Chri stVs crefceret,
Petrvs totum fuum ftatum inuertit &euerdt, vt
ftaret CHRisTvs,nec vmquam à ftatu fuo decideret.

Quo officio ita fe depreffit ? Summum ille offi-
cium Pontificatus exercebat, & officij iure fummus
honor debebatur, cum Christo tamen de pa-
ritate non contendebat, fed in cruce etiam cedebat:,
^procumbebat, & quidem merito : tefte enim ôc
iudice Ambrofio hb.io. in Luc. cap.p. Petrvs non

C z po-

zo sacrt sanctvarir crvcis pars I.
poterat diuina confimtiam \'mtemionü aquare. Tajßa Do-
mmï amulos habet, pms. non habet.

Q^o munere iiiuerfo» capite, crn ci affigi cu rar
uit obtinuit ? Vt proprta humiliatione Sedi Apo-
ftolice acquireret ôc coiBpararet fubliraera gloriam,
quam fupra omnes throD os Imperator urn & Regum
obrinet j & ipfe fibi fttm.mam in cdo exaltation em
curaret, Sc confequeretunr.

MagnUvS bic magifher kiirailiationis eft cnius
phiiip.4, vox ilk habeatur , Sm humiltmi, & fimul doeere,
quo in loco, qua modérations, quo fine, quo oâi-
cio, quo munere opoxteat feruari & obferuari difci-
plina liumiliationis.

Cmx Petri Apoftoli, Crux xgrotantis.

^^ Vm effet infirmus lacob^ conuerfus ad leduli
wr"\' faftigium virgae;, que in manu lofeplii

Gen.i7> erat> coluit & adorauit,. Myili.cus lacob ApolMus.
Hsb.ii. Pî^TRvs eft, qui conuerfus ad crucis caput ^ toms
humilis culmen Christi crucifixx colit, & labo-
ï.Pct.j,^. rantibus dicit : Humdiarnim fubpotenti manu Dei. Hie
egritudinis fcopus^ hic fiudus,, vt homo cuiuilibet
liatus & gradus, nouerit feipEim depriiBere, noue-
rit Deum immortalem: colere & adorare. Hec ad fa-
lutem ^ime via, vt homo fdpfiim.humiliet, cum

infirma

be svperiorib. crvcif. et crvciferis. %l
infirma carne laborat. Awdiant igitur asgri Ch ri-
st v m dieentem ckmaakem ^Vemte ad meomhesy Matth.i i,
qm laboratù ^ ener atv eftü, ^ ego refictam Vos. Toüite
tugum meum fuper yos^ a^ difeite a me ^ quia mitü fum,
i^humdü corde. Hu lus loei In terpres Auguftinus li-
bro de Sanda virginitat. cap.33. dieit : Itane magnum
efl ejfe paruulum\', yt nifi a te, qm tam magnm es^ fieret^
difci minimè pojfet ? It^tplanè. Non enm dit er muemtur
requies anima, nifi inquieto dtgefio tumore^ quo magna fi~
hl erat^quando fik fana non erat. Cum ergo caro huma- Excîtm»
na morbis afflidatuï & humiliatur, fpiritus eonua--
lefcit. Hue pertinet,. quod S.Bkgittx Hb.é. cap.5?3.
kgimus, Dei Matrem, de fiJia fibi chara pronuntiaf-
fe : Ego Mater Dti^^qua nullam horam fine trihulatione
cjordds- tranfiui in terràyConfulo ,yt ipfanon eruhefcat ef-
fe humilü, Ita figmÊcaiti Virgo virgini fili^ voluit
per fandam Birgittam : euipoft hoe acceptum nun-
Ùum apparuit B. Petrvs Apoftolus, &ait : Tu es
noua j^onfa Vommi ^ Dé nofiri, Tade^, (tT quare ab
fUa multere, quam ego dilexi^ fi forte y elk ex tfito ejfè mea
filia. €t tUd: reqmfita confentiente, ^ dicente, Volo toto
cordes^ S.Petrys mt Ego prouidebo ei ficut filia Petro-
niüa, i^recipiam- eàm in cufiodtam meam. ët fiatim Domi-
nasillas hù aufditü^ mmamt ykam fuamnon longè pofi
cœpt toto y ita fua tempon mfirmari \\ donec purgata cum

C 3 miir-

2.2, sacri sanctvarii crvcis pars 1.
maxima demtione tradidit j^iritum. Quam efïè humi-
lem voluit Dei Mater, vc fe humiliaret vfque ad ex-
tremum vitx terminum B.Petrvs afflidari fern-
per morbis optauit atque curauit. Sic itur ad aftra:
fie clauiger aethereus per crucis humiliationem re-
da in caelum afcendit, caeleftem fibi aditum fe-
Eccii. J 8, cit: qui fapiens eft, cor [mm dabit in fimilitudimm
fiBuriCy^ vigilia fm ferficiet opus,

Leiiamen laborantis ê^aeerotantis.

Thanjiu!\' Xy ^^ gloriofus bibit de torrente in via, & dum
J[^^biberet, ad ima demifit fe, & caput fuum in-
clinauit -, quod deinde extulit & exaltauit. Hic calix
paffionis eft, &hic ipfe in altari confecratur, cuius
Iiauftu recreantur ac reficiuntur, qui more Petri
Apoftoli deprimuntur ôc humiliantur. Didum fibi
Matth.11, à Christo inEuangelio arbitrentur, ZJenite ad me
ommSyCjui laboratis, e^ onerati efiù, ^ ego reficiam Vos,
Toüite iugum meum fuper yos, ^ dtfcite a me, (puia mitts
fum , humilü corde. Humiliationis iugum , alias
graue atque moleftum laborantibus ôc segrotanti-
bus , poft Euchariftici Agni refedionem totum
dulce ac fuaue efficitur. Adeft quippe in facra Eu-
cH^riftia Chri st vs , qui defcendit ad ima, vt ex-
Visttcum. tollat humilesj ôc in caelum afTumat. Virtus quidem

patientiac

de svperiorib. crvcif. et crvciferis. 13
patientiae licet hune habeat effedum , vt quod fe^
mel illa deprelTerit, in caelum euehat, eleuata hsec
virtus eft in Agno facrx Euchariftise, cuius vei fola
vmbra, cum in terra iaceret Elias, eum erexit, èc ex-
tulit vfque ad apicem montis Oreb, in quo c^leftis
fublimitatis cacumen apparebat.

Gloriofiim opus Artis Cruds patientiae,
Aurea aureola corona,

AVrum, ex quo menfa tabernaculi decoraba- Honoraiu
tur , ÔC in ea corona aurea aureola confi-S\'^IU-
ciebantur, ex imis terrx vifceribus, in quibus nsi-tlfdH"\'
tura illud condiderat , extradum erat, & à fua
ipfius origine portendebat fe creatum pro iis, qui
& humilitatem & humiliationem amplederentur.
Vtramque amplexus eft D. Petrvs ^ &c idcirco ap-
porta eft corom aurea fufer mitram eim, exprejfa pgno Eccii.45,
fanSïitatù, ^gloria honoris. Humiliatur prius aurum, csr^«
quod in fummo habetur pretio, & Pontifex aureus
Petrvs prius in cruce deprimitur, &poftea regno
ca^lefti donatur , aurea & aureola coronatur. Hie
ipfe fermone exemplo t%hoïtdXm : Uumiliamim-i.Vtt.^,€,
fub potenti manu Dei, Vt Vos exaltet in tempore yifita-
tionis. Hanc exaltationem tempore ^gritudinis, &
mortis , futuram effe, Apoftolus infinuat. Casleftis

ilia

x4 sacri sanctvarii crvcis ï?ars l.

ilia cxaltado eric anime humiliate coronatio. De-
corabitur corona aurea , & emula aureole, que
Aureole Martyribus gloriofis décréta eft. Et quidem vera Ôc
umh*\' perfeäa humiliatio , quedam fpecies martyrij eft,
que in Rege Martyrum damit: innotefcit & in Pe-
TRO, cuius martyrio dedit virtus humilitatis ingref-
fum , progreflTum , &:egreilum gloriofiffimum poft
extremam orationem, quam in mortis Tue articulo
fecifîe , veterum Patrum hiftona commémorât, in
^^mm^ hec verba : Gmias tibi Domine lt s Y , EtU Det ymi,
non fölnm voce corde ago^ fed etiam ffiritu quo te ddi-
go, quo te alloquor:, quo te interpeäoy quo te teneo^ quo te
intelligo, quo te video. Tu mihi omnia in ommbm, tu
mihi totum ^ ^ nihil mihi aliud frater te folum^, qui es
y er HS Dei Vtlius, cui cum Memo Patre Sfiritu fan-
Bo honor gloria in cunBa femf er fecula ficulorum^
fAmen,

Proferatur nunc in publicum fandi Andreae
Apoftoli exemplum : in ipfo fiquidem , tamquam
in preclariffimo fpeculo , fpontanee oblationis fül-
let imac^o , & refisnationis in morbis forma con-

c> o ^ . ö

fpicitur.

EM-

D

-■»v-\'

DE SVPERIORIB. CRVCIP. ET CRVCIFERIS. Z/

EMBLEMATICA IMAGO III.,

S. ANDREA APOSTOLI CRVCIFIXI

EXPLICATA.

anctvs Andreas Apoftolus, cum Pa- manyroi.
tris in Achaia myfterium Crucis Chri- Spt
sTi fua prxdicatione extolleret, à Prasfi-
de ^gea fub Nerone Imperatore crucis
fufpcndio adiudicatus eft. Voluntarium & fponta-
neum Sacrificium Andreas feipfum in ara crucis
litauit. Exclamauit vidima ad aram : O bom crux,
qu£ decorem ex membris Domimfufcepifit ^ dm defidera.
ta, folltcite amata, fine intermtjfione quafita, ^ diquan-
do cupienti ammo praparata ., accipe me ab homimbus
redde me magiflro meoy.yt per te me recipiat, qui per te
me redemit, Hoe holocauftum fublime, quod confe-
cit de fe Andreas , fpecuium facrificij voluntarij
gratiffimum Deo fuit, ac proinde canit Ecclefia:
SuficepttDem.KiüJiX-EhU in odorem fimuitatk. Rede
Hieronymus Epift. z8. Aurum deponere , incipientium
eß, non perfeBorum s fectt hoc CratesThebanm, fecit An- ^ ^
tißhenes : fièipfium offerre Deo , proprium Chrißianorumchr^lS-
eft (gr Apofiolorum; Primus ac primarius audor hrnml^ficum
perfedas obiationis extitit gloriofus P.ex in fandcC sgmßc^f

P z cru-

is sacri sanctvarii crvcis pars i.
îfaLfî.T. crucis altari : OhUtuJ efl , qnm ipfe volmt. voluit ôc
Andreas fie offerrit fie litari.

Crux Andrew, Crux oblationis fui.

crux fro. T^TEitio fiiic ctucc vitam ducit, fecum vnufquif-
SJt: que crucern geftat, in qua feipfum fuo iinmo^

let Creatori. Ad hanc immolatiönem excitât Paulus^
tfdt cùm ait : Ohfecroros, fiatres^per rnifricoràa^mm
exhibeatù corpora yeßra hofltam viuentem, fanBam, Deo
placentem, rationabile obfeqmm VeßrumMoiH^ viua,
fanda & placens vero & magno Deo , nos ipfi fi-
mus, cum quibus Bernardus Sermone de Purificat.
agens dicit : ^id, fiatres, nos ofermus, aut qmd re-
mbrnmus Christo pro omnihm qu^ retribuit mbis?
Ille pro nobù obtdit hoßiam pretioßorem quam habmt,
nimirum qua pretioßor ejfe non potuit. Et ms ergo ficia-
mm quod popmus : optimum qmd hahemm , ojferamus
iüi, quodfumus ytique ms ipß. Accédât Auguftinus li-
bro de Quant, anim. cap.18. Veüem yt nihil aliudage-
rem y quam reddere me cui maxime debeo, atque ita pen,
quod ait Horatius, amicum mancipium Domino.

Crux Andrej, Crux asgrotantis.

jnßmme»^ T Angticbat amore Andreas : cumque ille du-

IZZol JLceretur ad moleftum crucis ledum, exclama-

riendi. uit.

DE SYPERIORIB. CRYCIf• ET CRVGÎFERIS.
uit, 0 bom crux, & in ea totum fe dedit, totum fc
obtulit Deo. Dum valet homo , negotiis variis Te^
bufque diuerfis diftrahitut. Vt fe fibi totum reci-
piat, & de fe hoftiam viuentem conficiat, morbo
tangitur, vocatur ad ledum , ad bonam ducitur
crucem, fi nouerit, more Àndreae, de ledo com-
ponere altare, & feipfum in egritudine fua patien^>
ter ÔC hilariter immolare. Quifquis fponte fe ita im~
molat Deo , tollit a cruce & ledo quod graue &
onerofum eft, iuxta Aphorifmum Saluiani lib.i.de
Prouid. Infirmime s/m(\\mt y non funt onerofe toleran^
tibm ^ fed tolerare nolentibm, Siue enim grauia hac ^ fiue
leuia^ anirms tolermtis fkcit. Quifquis animo genero-
fo ledo affixus eft , ficut & Andreas cruci, fciatrnT""*
pertinere ad fe, quod Epift.15. fcribit ad Olympiad.
Chryfoftomus : Scü enim , fcù inquam plane , qmnta
laudü fit, corporis morhum generofo animo , atque cum
gratiarum aBione ferre. Hoc, yt fape à me dtSîum efi. La-
zaro coronam attuUt : hoc in lobi certaminibus diabolum
dedecore atque ignominia affecit, pugilemque ob huiufmo^
dipatientiam clariorem reddidit, Admonendi ergo funt
^g^^ 5 vt generofo animo segritudinis fuse crucem
acceptent & ampledantur, & quidem cum gratia-
rum adione,quandoquidem non infertur grauis in-
iuria egrotantibus , fed eximium beneficium con-

D 3 fer-

SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.

fertur. Goiifirmat Auguftinus Trad.de Vific. infir-
morum Senn.i. Bia^ iucj^mt,ß BpifcopatHm, aut hono-
rem almm, (tut donum aliud, aut fanitatem inßrmü ofta^
h \'tlem ßbi conceßjfet Dem, nonne omni gaudio illud do-
num Dei fufcepijfes ? Certe maiore exultatione, äffe-
Buoßore njoluntate , cum gratiarum aEiione hanc Dei
animaduerßonem de bes ynicam habere, quia ^ hoc ruti"
Ujßmum Dei donum eß. Congratulabatur fibi de do-
no crucis j & luce ipfa fplendidius coüatum fibi be-
neficium cenfebat &:iudicabat Andreas, cu-
pienfque benefaótori fuo gratam facere compenfa-
tionem , fecit fuiipfius odoriferam immolationem.
Qui myfticus Andreas eft, dum laborat & xgro-
tat, propofitam fibi imaginem ante oculos femper
habeat ^ vt cum le6to affixus fit, ad hanc fe com-
ponat formam , dignam fibi datae infirmitatis con-
cipiat ac formet opinionem, & debitam faciat acfti-
mationem. Quam dum fanus effet, de fe inchoarat
hoftiam Deo falutis offerre , iacens in ledo aeger
paratus fit animo perficere, ac gloriose terminate.

Leuamen laborantis bC asgrotantis.

JhZIfiS*\' t? ^^ gloriofus fpontaneam immolationem tem-
pafTionis fux fecit, & perfecit. Oftendit
fatis clafè, fe non trahi ad fuam mortem inuitum,

cum.

^ DE SVPERIORIB. CRVCIF. ET CRVCIFERIS. $ï
cum, antequam à luda traderetur, feipfum in fa-
crihcmm & Sacramentum Ecclefi^e tradidic. Hoc
Agni facriacium 6c Sacramentum totum volunta-
nmn e , ad cuius communicationem eos, qui vim
pat^tur élaborant, vt feipfos Deo voueant, alli-

«:ac^rht Christvs. Vemte ad me omnes, ^«i
™. #- eßü, ego reficUm : reficiam \'\'\'
^ ^onuertam vos in me, vt fîcut tradidi me fponte
lîiea, & adhuc trado, efFedi fimiles mei, voluntariè
veitra omnia , & vos ipfos pariter oflFeratis. Patien-

r/A \'\'\' I-P^^^^-tia veftrauc.u

foffidebm ammas yefir^, & h^c virtus Eucharifti^ -
elt, vt quam in polTeffione fua vir patiens habet ani-
mam, eamdem prorfus voluntariè & fpontaneè ob-

latam Deo reddat & reftituat,

Gloriofum opus Artis Crucis patientise,
Aurea & aureola corona.

CPlendebat auro menfa, quxin antiquo taberna-
^culo prxceffit, & in ea aurea corona & aureola
reipiendebant. Typus & vmbra erat facri myfterij
Ei^chariftias , cuius facrarium non cafu nec fine\'"\'\'"
caula f^pè componitur & ornatur coronis floribus
aureis contextis. Coronatur voluntarium facrifî-
cium , vt nouerint omnes, cji^i fpontaneam confi-

ciunt

SACRI SÄNGTVARII CRVCIS PARS I.

ciunt de fe oblationem , adepturos inclytas gloriae
corÓDas , quibus iil celorum regno decorabuntur.
Voluntariè ofFerebat feipfum Paulus / & dicebar^
Cox.9,7-Hilar em datorem ddigk Dem, & idem ipfe teftabatur,
.tim.4, Repofita efi mihi corona iufiim. Hec aurea corona eft
décréta Apoftolo A n d r é ae, cui martyrium glp-
riofum aureolam reportauit. Gandidati ytriufque
coroné voluntarij fedatores Christi , ôc imitato-
res Andreae funt, qui in ipfo ledo doloris non
coadè, fed fpontanee fpiritum fuum Deo offerunt,
ficut obtulit Andreas, eiufque imitator fandus
\' Nicolaus Tolentinas, qui exhalaturus animam ad
sxttm» crucem ait : Salm crux fretiofa, qu£ dignafuifii fortare
llmir mmdi pretium, quod in te qmeuit, ^fedit, (^fajfionü
afiu rofieum fianguinem fudauit : ilk per te me defendat in
hac hora ab hofie maligna.

Proferatur nunc in publicum fandi P h i l i p p ï
Apoftoli exemplum j in ipfo fiquidem tamquam in
preclariffimo fpeculo fulget imago patientis obfti-
nationem & obdurationem peccatorum &: morbo-
rum.4

■vv\'

DE SVPFRIORIB. CRVCÎF. ET CRVCÏTERIS. 5J

emblematic a imago ïv,. \'
s.philippi apostoli crvcifixi
ex plicata.

ANCTVs Philippvs Apoftolus Hiera-metnph.
poli in Scythia , imperante Domitiano rium, Ni-
crucis fufpendium paflus eft, & ab obfti-St ^
\'naris Barbaris faxis obrutus, gloriofo fiio
martyrio hnem dedir. Hunc beatum Apoftolum
Christvs vocauit ad fe cap. i. loan, ƒ» craflimm
njoluit lefus exire in GdiUam, ^inuemt Philip-
p VM 5 àidt ei lefus : Sequere me. Fidelis aflfecla
Christi , qui per tot rerum difcrimina firmus Re-
demptori adhselir, nec crucifixum deferüit. Graue
martyrium Philippi , cui erat acerbior crux, ob-
ftinatio & obduratio hominum perfidorum, qiiam
illud ipfiim patibulum cui fuerat condemnatus.Vir-
tus iacratiffimi Philippi fic enituit inter lapides
& faxa, quemadniodum manfuetudo Christi

in- Sympathie

notuit, cum durse ac dirx genti contra fe geftanti^ mifpft
manibufque tenenti lapides dixit, Multa bona opera
oßendi yohü ex Patre meo, propter qmd eomm opus »^^îolTio,
Upidatk ? Per crucem & lapides Christvm eft fe-
cutus Philippvs^ fpeculü tolerandx obdurationis.

E z Crux

SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.

Cmx Phîlippï Apoftoli, Cmx obdmu-
tionis alieiix.

Crux du-

felenü" f^&maximum eins onus robuftoshumeros exi-
SLTS\' git. Quamobrem S. Birgitta lib. 4- Reuelat. timens
Si"\' onus, cum rogaremr a Christo, ^idmrbarü filial
refpondit SB^timeo mini ad indmatos. Christvs
ipfe, quo pado ferenda fit ifta crux, inftruitBirgit-
Excîtatit tam lib.illo 4. cap.izp. concludit tandem : Ergo ^ qui
defiderat ymcere duntiam ammalù, fit infiexihilü m of e-^
rû?us dificretionü, ^ confians in timoré, f^e adiutorij
dmim, ^ conetur quantum poteB, ^ Deus admtorium
minifirabit, confiingendo cor induratum. Non quidem
folùm per ignem , fed etiam per Lydium lapidem
natura auri exploratur -, nec folùm Apoftoli 6c ho-
mines Apoftolici in fornace tribulation is, fed etiam
faxea obftinatione peccantium dignofcuntur.

Cmx Philippi Apoftoli,Cmxxgrotantis.

infirumen. l\'^Omeftici iuimici, funt quatuor ipfa elemen--
TeTiZo" ta, ex quibus homo componitur j fuis fe hu-

moribus armant, ciuile bellum indicunt & gerunt,
affligunt hominem morbo , & ledo affigunt ; nec
tamen morbida elementa conquièfcunt, dire fe-

uiunt,

»e svpfriorib.crvcif.et crvciferis. 37
uiunt, natura^ ac medicinse obftinatè reludantur.
Dura hxc conditio eft, ôccruci Philippi finiilis^
Vt vires elementares, quas aluifti ^ & quibus benefe-
\'cifti, rebelles Omnes confpirent, nec quiefcant^, do-
nee penitus te obruant, & fub lapide fepulcliri con-
dat. Hanc eamdem ferebat crucem matronaOlym-
pias, cui S. Chryfoftomus fcribit : Etiamß dornt ma^
^eas^ leSïoque aßxa, fis, ne proptereà inertem yitam dn-
cere te exißimes s ßquidem tü, qui à carnificihus raptan^
tur , lacerantur, excruciantur, atque extremis fuppUciis
maSüntur ,gramora^ atroctora fußines, nimirum fum-
mam hmm morhi acerhitatem domeßict atque inteßtni tor-
torisdoco hahens. Qmfquis fic vexatur 6c exercetur,
meminerit Christi Domini ^ in cuius facra paf-X."\'""\'
fione petra fcijfß funt 5 vt oftenderet virtutem patien- Matth.!/,
tia: fux petris 6c faxis fortiorem,cui lapides ipfi cef-
ferunt. Saxa quidem frada funt, Christi vero pa-
tientia omnino infrada permanfit.Meminerit Phi-
LI PP i Apoftoli, cuius illasfa virtus lapides Lxfit ôc
fregit, 6: ipfe vidor excefTit. Elucet virtus inter di-
tos ac dui\'os dolores , quibus cum torqueretur in
martyrio fuo Eleazarus i.Maehab.6,3o. ingemuit, o*
dixit ; Domine, qm habes fanSiam fcientiam, mamfeße tut
fcis, qma, cum a morte pojjem liberari, duros corporis fuf
tineo dolores: fecundum anma yero propter timorem tuum

E 3 /i-

38 > sacri sanctvarii crvcis pars i.
hhenter h£C fatior. Bt ifte quidem hoc modo^oita decejpt,
non folùm iuuembm^fed ^vniuerfie genti memonm mor-
tis fu£ ad exemplum yirtutü trfortitudinis derelmquens.
Exemplum virtutis acfortkudinisfuae S.Philippvs
reliquit, qui cum faxeis hominibus rem habuit, ôc
tunc perfccit, cum è viuis vidor exceffit. Admo-
nendus eft ^eger , vt fi myfticus effe Ph i l i p p v s
vclit, & fecum dure adum tempore vitae fuerit.cum
iam ad extrcmam metam venerit, à cœpta via ôc
virtute ne degeneret, fed perfiftat, donee patientia
fua, quce dura ac dira funt, vincat ôc perfringat.

Leuamen laborantis ^grotantis.

REx gloriofus Sacramentum fuum inftituit in
mem.oriam pafTionis fuae, vt memores nos ef-
femus, fieri in altaris myfterio, quod fadum eft in
Matth..7, crucis immolatione. Tunc temporis petr^ fctff^funt,
& nunc virtute fandx Euchariftiae duri labores ôc
morbi fuperantur. Experiuntur Eucharifticam hanc
vim, qui accedunt ad Communionem ^ & vt accé-
dant, Ghristvs Agnus laborantes ôc argrotantes
Matth.n, incitât fimul Ôc excitât, dum ait: Femte ad me omnes,
quilahoratü, onerati tflis, ft) ego reficiam y os. Accef-
fit Stephanus fandorum Martyrum Princeps , ca-
" îiitque de co Eeclefia, l^apides torrentis ilà dulcesfue-

runt.

de svperiorib. crvcif. et crvciferis.

rum. Dura patitur mortalis homo, cum proximus
morti efl: : ôc dim nofe hanc ipfam C h ri s t v s
difficukatern, occurrit Ócfuccurrit mifero patienti,
conferens illi Eucharifl:iam , cuius participatione viaticum.
defpicere non foliun morbum , fed etiam ipfam
mortem confueuit poft facri Viatici perceptionem.

Gloriofum opus Artis Crucis ôC patientix,
Aurea bc aureola.

Licet Euchariftia facrofanóta fecum afferat fum- Hmtr «k#
mam dulcedinem, qua lapides torrentis dulces S
reddat -, vlterius progreditur, & vt gloriofos ejflaciat,
impetito torrentis lapidibus Stephano aperit caclos,
& oftendit Regem gloriac, primam corona auream,
& fimul aureolam, ipfi martyrum Primicerio in re-
gno a^ternitatis deftinatam. Ecce ^ inquit, yideo
apertosy F ilium hominis flantem à dextris Dei. In quae
verba Richardus Vidor. agens de robore patientia?,
monet : fn terris premehtur^ de cAis confoUhatur.
Affigebatur ex illata miferia^ afficiebatur ex inolita mife-
^icordia y gratulabatur ex in^eBa gloria. Eccefubvno eo-
demque tempore y idebat inferiùs ynde compateretur^ <-ui-
^^bdt fuperiùs ynde iucundaretur. In hoc eodem ftatu
S. Philippvs erat, médius inter lapides coronasi
& dum pateretur inferiias, fuperiùs recreabator j imi-

\' tator

40 SACnr SANCTVARII CRVCIS PARS i.
taror Regis Martyrum, cuius regalis titulus in cruce
fuperius eminebat, dum inferiùs grauiter torquere-
tur. Nec quidem fine myfterio, quod cap.i3. in Lu-
cam expofuit Beda in liaec vetba : Tulchre titulm, qui
Chrifium Regem teßätur, non infra fed fufra crucem fo-
niturs quia licet in cruce pro nobis hominis infirmitate do-
lehat^ fufer crucem tamenKegis maieflatefulgebat. Supe-
rior fua paffione Rex Martyrum, fuperior tormentis
fue crucis Philippvs erat^ erit etiam fimilis vtri-
que eger,dura in ledo doloris, & extra ledum acer-
AmeoU. ba patiens, fi propofitam fibi laboranti & aegrotan-
ti aureolam in cx\\o confideret ; & eius confidera-
tione, que in terris dura & acerba tolérât, generofo
corde contemnat. Quod fi du ros morbos, & mor-
tem ferre , fpecies martyrij eft, accedet patiens ad
aureolam martyrij : vt qui fimilis efl Apoflolo in
acerbitate pafTionis, focius etiam fit in gloria coro-
nationis fimul cum Stephano lapidato & coronato,
txtrem* cuius VOX cxttema fuit Ad.7,58. Sufcipe f^tritu meum.

verba mO\'

Proferatur nunc in publicum fandi B a r t h o-
lom AEi Apofloli exemplum ; in quo fiquidem,
tamquam in preclariffimo fpeculo, fulget imago
ferentis iniquum tribunal dc morbum»

EM.

> ^

de svperiorib. crvgip. et crvciferis, 43

EMBLEMATICA ÎMAGO V,..

S. B ARTHOLOMiEI APOST. CRVCIF.

EX P Lie AT A.

[N maiore Armenia fub Aftyage Rege Martyto-
IBartholomaevs Apoftolus pro de- lofephiw
\'fenfione Catholicse Fidei primùm virgis
\'csefus, deinde cruci affixus, & in ea, cùm
adhuc viuus effet, pelle nudatus , tandem capite
plexus, in caelum migrauit. Hic ipfe Apoftolus eft,
cuius mandato coadus Aftaroth confefTus eft , fo»
lere fe pellem corporis tangere & laedere, donec ho-
mo pro valetudine perdita fuperftitiofa fecerit vota.
At y bi pro corpora fui [dut e facra fecerit, inç^ik, ah af-
fliSîione defifiirnus, cpuod ïlîm anima dominari incipiamus.
Hanc daemonis conditionem detexit Bartholo-
maeys , qui maluit tota pelle carere^ quàm damio-
ni facrifîcium off erre, dz fuam animam in eius im-
perium transferre. Pelle nudatus elT:, apparuit fpe-
eulum myftici ferpentis inftar , & quidem in ligno
crucis,vt referret IesvmChristvm, qui &dicit de
fe, SicutMoyfes exaltauit fer pent em m deferto, ita opor- ^IIaITu
tet exahari filtum hominù. Deus 6c Dominus ^quoÜ^S-
iure agebat cum patriarchalobo, cùm auferret om-

F z nia

44 sacri sanctvarii crvcis tars i.
nia bona quae mutuo dederat, Sc ille mutuo que-
cumque habcbat acceperat. Quamobrem accepti
iobi,ii. mutui memor^ amiffis iam opibus, dicit : Dom \'mm
dedit, Dominm ahßuüt, ficut Domino fUcuit, ita fitUum
eft, fit nomen Domini henediSium. Tentator vero iudi-
cium agebat iniquum, & Deum vrgebat, vc pelle
lob a, 4. & carnelobus nudaremr. VeUem, inquit, pro pelle,
^ cmBa qm habet homo dabit pro anima fua : dwquin
mitte manum tuam, gy tange os eim 0* carnem, ^ tunc
rvidebis, qmd in fkciem benedicat tibi. Factum puta,
tada eft pellis, Wa eft caro. Qm fub iniufto ludi-
ce tangitur, leditur, nudatur &fpoliatur, laborem
lobi, crucem Christi, Barthglomaei Apofto-
li excoriationem fubit ac patitur.

Crux BartholoM/EI Apoftoli, Crux
iniufti tribunalis.

fLTitfJ\' ÇVmme in iquitatis fpecies extitit, quam Deus
firtmm\' iudicibus Ifraelis deprehendit, & fimul re-

tum artit ptehendit. Audite Principes Jacob ^ ^ duces domm If
uendtT\' rael Numquid non efi ye fir um fcire iudicium, qui violen^
^xtLtit\'toUitis pelles eorum defuper eîs, carnem eorum de-
uhrm- ojfibtis eorum ? Ergo cum in fubfelliis human is
contra fas omne bonis priuatur, nudatur & exco-
riatur homo, putet fe ad crucem Bartholomaei

vocarij

de svperîorïb. crvcîf. et crvciferis. 45
vocaii , & fciat ^equum efTe iudicem Deum , qui
confulit cauf^ (nx , ôc iUatae iniurise atque iadurx
damna refarciet.

Crux Bartholom^i Apoftoli, Crux
segrotantis.

CErto certiùs de pelle agitur, cùm quis grauem mftrumm^
patimr aegrimdinem. Monet proptercà
ca Epift.ioi. Non licet plus efiîreqttàm ïntulem : imo"""^\'
etiam ex eo qmd m njitam intulißi, pars magna ponenda.
eß. Deponetm tibi hiec circumieàa, nouijßmum yelamen-
tum tui, cutis. Q^od fi fententia mortis feratur, Ô2
executioni mandetur, accidit mifero homini, quod
accidit Bartholomaeo , qui Ôc pelle nudatus è
viuis abiit. Deus aequo iure cum Bartholomaeo
cgit, Aftyages verô iniufto modo proceffit. Cùm
liomo corpore exuitur. Deus sequam iuris formaiti
feruat, audor vero mortis diabolus inique ôc iniu-
ftè agit. Diabolus collimat in fpoliationem , Deus
vero in anim^ liberatidnem, cui dicendum i jußus Pfains,
es Domme, ^ rectum iudicium tuum. Confert Chry-
loftomus priorem illam iniufti tribunalis crucem,
qu$ hominem bonis ôc fortunis fpoliat, cum cruce
morbi ôc aegritudinis, nec dubjtat iftam priori cru-
ci anteponerè. Laborabat grauiter Olympias, cui

F 5 fcri-

sacri sanctvarii crvgis pars i.
fcribens Epift.4.ait: Non of ihm J^oliari^ etiamp omni-
bus prorfus frcdtatibus quij^im nudetur, res aquè gra-
uis e^* Acerba eß ^ yt aduerfa corporis ydetudo. Faculta-
tes illse externx funt, ^ons manent : falus vero
corporis noftri res interna eft / & magis propria, ac
proinde grauius ôc acerbius eft corporis falute pri-
uari, quam opibus & fortunis fpoliari. Qmm prü-
ftet falus diuitiis definitum eft cap.3o. Ecclefiaftici.
^lelwr eß pauper fanm, ç^fortù yirihus, quam diues
imbecillis (^flagellatus malitia : falus anima in fanSikate
iußitia, melwr eß omni auro ^ argento ; f^ corpus y all-
dum, quam cenfus immenfus. Non eft cenfus frper cen-
fum falutis corporis. Hie corporeae valetudinis cenfus,
eum homo valet, tenetur in facco fuo-, cum vero
male habet/quafi aperitur iam faccus. Liquet in
fando lobo, qui cùm iam opes fuas amififfet, ad-
huc diuitias falutis ac valetudinis fux intra faccu-
lum pellis fu« continebat, dixitque propterea fatan:
lob 4,4. Tellern fro pelle dabit homo pro anima fua. Laborauit
& ^grotauit, & ruptus facculus eft, variis confciffus
vulneribus. Christvs ipfe, qui mortuus eft ex in-
firmitate , difrupta iam corporis pelle , dixit Patri:
pfai ii?. (Jonfctdißt faccum meum ^ œnfààifki pellem meam,
ïxcitm. ^circumdedißi me UntM. Cnm quis paulatim defi-
cit, cùm quis paulatim moritur, panlatim pelle nu-

datur.

be svperiorïb. crvcif. et crvciferis. 47
datur, vt corporis fpoliationem œquo &: forti
animo ferat;, rogandus Deus, vt qui hominem pelle
& carne veftiuit, ôc data pelle videt à crudeli morte
exui, patienti tantam iniuriam fuccurrat, ôc de ini-
qua morte iuftam vindidam fumât. Praefentet f®
ipfe Deo ^ ôc ad diuinam eius çlementiam excitan-
dam fîftat fe in eius prxfentiaioftendat fe myfticum
Bartholom aevm, iacentem in crucis ledo aui-
dum refurredionis futurae, in qua pelle nudatus ho-
mo renouabitur, ac totus nouus refurget.

Leiiamen laborantis ôi asgrotan tis.

REx gloriofus, qui ferpentis inftar exaltatus eft vinus e«-
in cruce, ôc pellem fuam rehquit, vt à fepul-"^\'"\'\'^"\'
chro refurgens reflorefcerct, in memoriam non fo-
lùm pafïîonis fuàs, fed etiam reforredionis condi-
dit Euchariftiam ad corroborandu eosqui iniuriam
patluntur, carne ôc pelle nudantûr. Animât eo%\'
dum, ait : Vemte ad me omnes, qm labor at ts, ^ onerati
ejiù, ego reficiam vos. Hic gloriofus Rex eft, quilti
fictt tudkium iniuriam fatientibus, dat efi:am efurientiJ\'

Efca facraeEuchariftiae , caro eius eft^ nec timet
pelle priuari, qui fando Christi vellere veftitur
atque munitur. Tune mortaliî\' homo immortalita-
temefurit,cùm mortalitatirenuntiat , ôc tune ma-
xime

sacri sanctvarii crvcis pars i.

ximè efurienti prouidit Deus de facro Euchariftise
pabulo ; vt efuriem fuam homo, qui pelle caniis
viaticum, exuitur, auferat & extinguat. Dat efcam efmentibm^
dum viuunr, fed potilïimùm dum moriuntur.

Gloriofum opus Artis Crucis patientiae,
Aurea ôc aureola corona.

T^ ^^^ coniunxit Dauid in lau dem & elo-
nèviuen- 1 ^gjum fummi Dei, vt feruet in iudicando iu-
riindi. ftitiam, & in curanda alimonia prouidentiam :
pfaLioi, ß^-^ iudkium inmrtam fatientibm, qui dat efcam efur ten*
tihm. Et quidem Paulus à fupremo omnium ludice
i.Tim.4, coronam fuam expedabat : Repoßta eß mihi corona
iußitia 5 quam reddet mihi Dominm in iHa die iußm iu-
dex. Ergo cum praecepit Moyfi Deus, vt fterneret
menfam in tabernaculo fœderis, & in ea coronam
auream & aureolam reponeret, fe oftendit proui-
dum^acquum^ àc iuftum iudicem, pro iis qui pa-
tiuntur iniuriam more bartholomaei^qui con-
tra fas & nefas fua pelle nudatur, fuo corio fpolia-
tur. Q^od fi hoc genus martyrij fubit, qui bonis ôc
vita immeritus punitur atque priuatur, Deum refpi-
ciat remuneratorem offerentem compenfationem.
Aureola Vt fimilis Bartholomaeo adfcribatur eorum nu-
{2i/ir"niero, quorum meminit Apoftolus ^ dc eorum pa-

tientiam

de svperiorib\\ crvcie. et crvciferis.
tientiam commendac. Rapmm henorum njeßrorumnd>
cum gmdio fufiepiftis , cognofcentes ^os habere melio-^"^\'
rem manentem fubftantiam. Colite itaque amittere
confidentiam Veßram , qu£ magnam habet remuneration
nem, Qi^anta fit remuneration tunc temporis plané
patebit, quandoßabmt iufti in magna conßantia aduer- sap.j. i
fm eos qui ß angußiauerunt, ^ abßulerunt labor es eo-
rum. Interim myfticus Bartholomaeys, vel cum
iniquum tribunal fubit, non tam vincitur quam
vincit,vt Sermone de S.Alexandro,Euentio dcThœ-
dulo définie in hec verba Ambrofius : ^anto plura
patiebantur, tanto fe yifürioßlfmos credebant : -vtSioria
enim eß martyrts^iudiàmi perfequentu^ßcut fcriptum eß:
Et Vmcas cum iuécaris. Cum iudicatur enim martyr Pfai. jo,
condemnatur, tune vincit atque proßernit. Tali emm iu-^\'
dicio non eß addiSîm ad mortem, fed ahfolutm ad re-
quiem, ^ per hoc mamfeßijf ma rations njiuere eß ^ non

priiffs.

Primus omnium in ipfo iniquitatis iudicio depon-
tificali concilio, de Rege, & Prefide, iudicatus ôc
fimul fpoliatus Rex Martyrum , triumphum egit,
& de iniqua morte triumphauit, vt pellem pro pel-
le dare homo nec recufaret, nec formidaret, quem-
admodum notât Richardus Vidorinus Sermone de
Pafchat. Homines qudtbet patiebantur, ne morerentur.

G reellem

50 sâcri sanctvarii crvcis pars l.
lobt, 4. Hellem fro felle , omnia, dabit homo fro anima fm.
Saluator njcro yolmtarie mortem fufcef it e^* mortend§
mortem deßrmit, ^ ßc homines à timore mortis er if uit ^
Vnde SanBt iam mortem non timent, fed cufiunt Sffolui,
^ ejfe cum Christo. Ea proprer, cùm inftar Bar-
tholomaei came fpoUaretur Laurentius luftinia-
:Exmm» nus, dixit è le£to fuo : Fudeat nos mortem timere, cum
\'^kmuT Dominus noßer frofter nos mort yoluent. Hic iudex no-
fter eft, cuius memor agens animam Eleazarus Co-
mes ait : Totum me diuino iudtcio fubmitto.

Proferatur nunc in publicum fandi S i m e o n i s
Epifcopi exemplum-, in quo fîquidem, tamquam in
prseclarifTimo fpeculo , fulget imago ferentis fene-
<5tam & morbum.

EM-

^^PÜPUP

ff

•

\'iï\'i\'

n

s

: :

ï-.i\'

35E SVPEaiORIB. crvcif. et crvciferis. 55

EMBLEMATICA IMAGO VL
S. SIMEONIS EPISCOPI CRVCIFIXI
EXPLICATA.

vmmi Pontificis Christi, & faiidorum marty».
Apoftoiorum , primi & primanj Iiere-s«ius,
des funt Pontifices êc Epifcopi, qui qua-
il hereditario iure , non modo fandam
Ecclefiara gubernandam, fed etiam cmcem Chri-
STI fuftinendam acceperunt. En, vnam & alteram
obtmuit in primis Simeon Epifcopus filius Cleo^
phx, C h ri s ti confanguineus, qui lacobo fratri
eiufdem Christi fuccelTit, öc fccundus abeo Ie«
rofolymorum Preful creatus eft. Poft varios crucia-
tus^ImperatoreTraiano, eodem paffionis genere,
quod Christvs fubierat, affedus eft j mirantibus
omnibus , quod homo etate confedus (erat enim
ï2,o.annorum) acerbiffimos crucis dolores conftan-
ter pateretur. Confummatus in breui multa tempo- sympathie
Ch ri s t v s expleuit, fimul iuuenis &c antiquus f^f^Lt
«iierum , florem iuuentutis cum fenede infirmi- S"««
täte coniunxit j & ex infirmitate mortuus eft,
jiifirmos ac-debiles fenes ad tolerantiam paffionis
luo exemplo concitaret. Concitauit S i m e o n e m,

G 3 bo-

54 SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.
bonum feuern : qui vins setateprouedis proponitur
in fpeculum , vt eatcem fenedx ferentes, eiufque
veftigiis inhérentes, CHRisTvM fequantur.

Crux S IM BONIS, Crux fenedutis.

Crux fern-^Encdx res quidam moleilia eA, & crux ita fa-

ctutis tn- ^^ % , 1- r 1

firm- AjPitidiofa, Vt dixerit Rex: Dauid, Anm mßripeut

bene vi- urancd meditahuntur.. dies mnomm noßrorum in ipßs Ce-

mndi. . • - - -r „ . ^^ .

pfai.8«), ftuagmta ami. Si mt.em m f otentMwm, octogmta mm:
amßm eorum, Ubor ^ dolor Müh quidem astas fine
labore eft : laboriofae states funt infantia, pueritia,
iuuentus, ÔC fenedus j ad quam crucem, quafi per
quofdam gradus difficiles ac moleftos, afcenditur.
Auguft:inus lib.ii. de Verbis Domini Serm.i.
bro 5q.Homiliarum, Homil.ii. mortdes fumm^
inter cafm\' amhdamns ^ p yitrei ejfemm, minus cafm ti^
mer emus, ^md fiagtlius yafe yitreo ^ £t tamen feruatum
durât per fi&cula, Etenim p cafus ykro timetur, feneBus
ei ç^s\' febris non timetur. Nos ergo fiagiltores inprmto^
res pmm, quia.-^ caÇpts omnes, qui non cejfant in rebus
humanis, fiagilitate antique noBra quotidie formidamm,
Etpifp cafus non accidant, tempus ambulat, y it at homo>

Mxtkath iSium I numquidyitat exitium ^. Curandum vero feni
eft , vt fuae fenedae crux egena fruduum non. fit,
Habeat prx oculis Simeon em , ôc fimul fenefcen-

tem

BE SVPERIORIB.CRVCïF. ET CRVCIFERÎS. 5f
^m iam Auguftinum , & fecum loquentem lib. de
i^uodecim abufion;. cap.ii. p///^ ommbm, ioquir,
f-^jiom dare operam fenibm campent, mos pr4entüfMHU
ßorida ^tas tranfaBa defermt : fîcut namme m W tpa
reprobä arbor comparet, qu^ paß flores fiuBus cdton ßo
^on exhibet, fie ^ ^n homimbm reprobm eß quem flos
tmentmts defermt, ^ tamen m fit corporis fene&utebo
normn operumfiu&m proferre parut pendit. .

Crux SIM E o NI s, Crux ^grotantis.

.ifnrf"\' eft. acpromde proueaus.,.^

»^artate vu- tune mcipit male habere, cum fene
^^tem ingreditur.Quàdri pofteàcontraxerit em-^^^^^^^^^^^

tudii^m., illa etatis morbo accedit, non fuccedit
Acceflit Simeoni noua crux, fed non fuccejOfit Et
quidem Paulus in fenio fuo dicebat: Sgoentm iam deli-. xi™ .
^or^^jrtempus refolutionà mea wßat, Libandus in mar- \'\'
tyr^ Pauhs erat, qui iam in fènio fiio delibabatur.

wlumS\'Î f K ^ —

oiutum^eit, & lub carne annofa & trita, qu^ veftis
initar eft anim^, fortis ac végéta anima exiftat vt
Prouedus ^rate fenex ledo aflixus agat myfticum
^ MEo.N,M^qui fenedutis cams floruit , ô/fi:udus
g^s cruc^xus^promlit, ôcobtulit. Quifquis pra: \'
nimia fenedute laborat, ôc affixus led^cet, habet

\\

quo

5<5 SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS l.
quo conuertat oculos fuos, & vnde fe in feneda fua
foletur. Contempletur Simeonem non folùin de-
cumbentem in crucis ledo, fed cruci Christi in-
PfaUi,4, cumbentem, atque dicentem : Vtrga ma, ^ baculm
tam y ipfa me confolata funt. Cum pueris Ôc iuuenibus
crux Christi virga quxdam leuis fit, & fenibus
iam «täte prouedis fortis baculus, cui innitantur,
exiftat, difcat qui confedus fenio iacet, non folum
crucem fuam cum Christo ferre, fed etiam ei-
dem crud inniti, & loco baculi vti, vt quod vitae
Ecdijs, Mx ac feff« reliquum eft , perficiat. Cor fuum dahit
\' m ßmtlttudmem piBura, confiderabit imaginem cru-
cifix! SiMEONis j ad eius exemplum fe componet,
& patientia fua curfum vitx (ux conficiet.

Leuamen laborantis bc aegrotantis.

vkmEu-Ty Ex gloriofus primos omnium participes Sa-
charißu. fui Presbyteros facit -, & Presbyter

eft, quiMi{farum folemnia celebraturus in ingreffu
altaris dicit : Jntroibo ad altare Dei, ad Deum qm Utifi-
cat iuuentutem meam. Haec vis venerabilis Sacramen-
ti eft, vt Presbyteris, ac fenibus annis ac laboribus
oneratis,animos iuueniles afferat. Cum ergo Chri-
stvs ad Corporis Sanguinis fui pretiofum liba-

M«th.n, men pariter omnes vocat, Venite ad me omnes, qui la^
1». boratü^

V I>E SVPERIORIB. CRVCIF. ET CRVCTFERÏS. p
hàratû, onerati efiù, ego reficiam Vw, feniores m
primis acccrfit, vc tanti virtute Agni reflorefcànt ac
luuenefcant. Accede Presbyter, accede fenex ad Sa-
cramentum , & renouabitur njt aqmU iuuentus tua.v^iucx,
Aquiia in aitum volât; & anima, quic ex viEucha-i«.
niti^ renouatur, poft fumptionem facriViatici fub-
iimem edit volatum, & ad c^li cacumina afcendit.

Gloriofum opus Artis Cmcis & patientia,
Aurea aureola corona,

COnftituit Deus in tabcrnaculo plenam pani-h.«..
bus, ornatam coronis & corollis aureis men- I\'lt
fam, imaginem altaris fummi, quod Presbyteris & .ISr
lenioribus commiffum eft , vt non folum tradent
de myfteriis Eucharifticis , fed agant de côronis: et-
^m aureis, quas fand« & venerabili ipforum fene-
dud funt décréta. Quod û feneda grauis eft, acer- ^«m/.
bo martyrio non abfimilis , meminerinc efl\'e
res, quos infignitos aureis coronis antiquo dierum
Ch RI s T o affidentes eap.4. Apocal. contemplatus
^ loannes : Et m circuitu fedü fedilia viginti quatuor^
Wfiuper thronos yiginti qmtmr fienmes ctrcumamiBi fiL
^ albps, ^ tn cApittbus eorum corona mres. Deus, qui
m finguiis xtatis gradibus coronare voluit homines,
3ctatibus fingulorum varios annexuit labores, iquo-

H riim

58 sacri sanctvarii crvcis pars i.
rum fanda toleraiitia dignos fe eflicerenc caelcfti
regno. Verum enimuero cùm feniores maiore prae"
ceteris prsemio cumulandos prxfinifTet, maiorem
crucem laborum , dolorum &c moïborum appofuit
prouedis & grauatis annis, vt prolixa eorum patien-
tia maioris glorix coronas adipifceretur. Vnde Ba-
filius Magnus fenex Epift.?*- q"^ eft ad Alexandri-
nes fcribit: (^orpmhaheodmtHrnomorhoconfe^um^
ita it nec è leBo quidem defcendere quem, Cùm effet
fenili morbö afflidatus /folabatur fe bonus fenex,
& alios fibi fimiles confolabatur, furfum oculos at-
tollens, vbi viginti quatuor feniores regnabant pa-
riter & triumphabant, quorum contemplatione &
ceterorum Beatorum recreatus, in eadem Epiftok
ait : BxpeSIant nos, fiatres, Martyrum corona, parati
funt Confejforum chori , vt manus nobù porrigant, mque
numerum fuum nos recipiant, Hanc confiderationem
verfabat animo Seraphicus Patriarcha, qui pofitus
in extremis, extrema hacc protulit verba i Me expe^
Bant iuß ^ donee rétribuas mihi.

Proferatur nunc in publicum fandrD i o N y s 11
Epifcopi exemplum i in quo, tamquam in prxcla-
riffimo fpeculo, forma fcientis laborem ôc infirmi-
tatem confpicitur. _

EM-

LTi\'. ■ «

i/ A\'-\'.i

DE SVPERIORIB. CRVCIP. ET CRVCIFERIS. 6ï

emblematica imago vil

S.DIONYS!I EPISCOPI CRVCIFlXI
EXPLICATA.

\' lONYsivs Areopagira, diuinus fcriptor, suriusi«
\' Martyr verà diuinior, fub Hadriano Im-Zt.
^^^^^^^peratore flagellis Parifiis tunditur, flam»
■^^^mis ac feris obiicitur, à quibus non k-
öitur : mox in crucem attollitur, & inde depofîtus
capite pleditur , quod ad duo millia paffuum pro-
pnis manibus déportât. Cdeftia myfteria qu^
raptus m cdum didicit à c^elefti Christo Paulus
Ji^c eademi Magiftro fuo Paulo didicit in terris
ijionysivs. Qualis Paulus, talis extitit & Diony-
SI vs. Licet fublimibus cdorum arcanis imbutus
Aauius effet , fcientiam tarnen Christi crucifixi
tanti faciebat, vt quafi immemor ceterarum rerum
^las nouerat, nihil aliud fe fcire nifi Christvm, r.conx.^.
^ hunc crucifixum , fkteretur. Fatebatur & Dià^
Nysivs , qui fola cruce contentus, facramenta illa
lubiimia, quibus anteà difcendis atque docendis fe-
^ulus incubuerat, quafi minimè curaret, crucem Ä
^Hristi folùm curat, crucem amptóitur. Am-i^^L
Pleditur crucem , in qua Rex ipfe gloriofus SÊS^!

H 3

él SACRI SANCTVARII CRVetS PARS I.

ex iü, eß. Didicit diuinus Rex , Paulum

docuit, Päulus diuinum DionysivM inftituit ôC
erudiuit : nos DiöNYsiVs informat, nos inftruit,
diuini fpeculi inftar nos componit.

CmxDionysii, Cmx fcicntk
Sandorum.

Eccic. ï, /^^Fi addit fcientkm , addit ^ Uborem. Maiort
Cmx feien- V ^fcicnti^ maiot labor correfpondet. Omnes
tum in-" dum viuimus in fcliola fumus, Öcrerum cognitio-
^ZZTis nes acquirimus, & non fine magno labore, quem-
tTndt admodum fcribit Paulus : Omnü difc\'tplma tn prafenti
Heb. II, vtdetur non ejfegaudij, fed mœroris. Laboriofa

Christi fchola, laboriofa Sandorum fcientia,
quae in vna crucis fapientia & experientia confiftit.
sap.io, Juflum deduxit per nj\'tas reUas, oßendtt tili regnnm
Dei ^ ^ dedit illi fcientiam San&orum. Bernardus in
hxc verba, Scientia, inquit, SmUorum eß^ hic tempora-
liter cruciari, ^ dele&ari in sternum, ^ in contrarium
JSxcimia fcientia maiorum relabitur. Ergo qui myfticus Diony-
tls!^"" sivs eft, & ad culmen arcanae feien tias San dorn m
venit, voluptatem non quaerit, fed dolorem, cum
Hcb.ix, audiat Paulum dicentem : Omnü dtfciplma inprafemi
^mdemyideturnonefßgdudijyfedmperorü.

Grux

ÖE SVPERtORO.CRVCIF.ET CRVCIFERIS. éf

Cmx Dionys h , Cmx xgrotantis.

EX arbore fcientix boni ôc mali morbmn m- mfirume»..
tura contraxit, Sc ex illius arboifis frudu pri-
mx corporiim noftrorum ^Egrimdines promana-
runt. Nouimus tune temporis quid morbus eflèt,
cum anteà nefciremus. Qui iacet in ledo vt labo-
ret, nec cogitat de ^ternitate, ledum fibi ex illa ar-
bore conftruxit, ôc in eo infirmus iacet. Qui tem-
poraliter cruciatur, & per cruciatus a^gritudinis no- .
uit fe ad ^ternitatem difponere , Sandorum Icien-
tiam profitétur, & ledum fibi ex arbore vit^ com-
ponit, in quo Dionysivs decubuit. Hxc fcientia
Spiritus fandi, de qua Bernardus de Septem donis
cap.y. dicit : Sept im urn donum eß Spirit m fapientia, qut-
dm dminm fapor, ac [uamffimm gußm. Vnde Pfalmi-
ßa : Gußate, videte, quoniam fuam eß Dominus, ^m Pfai.; 5,9.
i^entem pacißcam ferenam habent, de fupernü dulcius
fafmnt, ^ fubtilms raident. V^m quo quifque patien-
^"ior, eo probatur ejfe fapientwr. Vnde Salomon : DoS^rina\'Ptou.9,ii.
\'\'oiri per patientiam dtgnofcitur. Confonat fibi Bernar-
dus cap. 5. Verafmo^ii ^ fcientia eß, fcire nos mortales,
cadmos, ^ fragiles ejfe, ^ m hoc extlio ^ in hoc er^
gaßulo, in hac peregrinatione, in hac y alle lacry marum do-^
kndum ^ hgendum effe. Laudabilis ab hac fcientia

îEger

é4 SACRI. SANCTVARII CRVCIS PARS I.

seger Eudoxius eft , ad quem Epift.nS. apud Bafi-
Mxcïmh lium fcribit Nazianzenus in hxc verba : Bene habet,
quod in affliBionibm philofopharü , multifque ßSim es
exemplar tolerantia in rebus trißibus j e^* quemadmodum
ad optima quauü corpore, cum reBe ualeba^, es y fus5
ita fè) iüo dextre yteris , quandoquidem imbecillü
cum ßs y non es otiose ^ yt ita dicam, otiofus : philofopha-
rü énim ^ ^ quod Diogenem olim febricitantem, inque
febrdi calore tolerantem dixijfe ferunt, hoc ipfe
fendum exhibes cum in corpore, tum in anima. Collabo-
rabanc ^ bc fimul segrotabant D. Bernardus, & vi-
IX eius fcriptor , & ambo praefat^e fcientiae vaca-
bant. ait enim hiftorise au dor : fnfirmi ergo ambo to-
ta die de j^irituali Phyßca anima conferebamus, de me-
dicamentts yirtutum contra languores njitwrum. Excla-
mat deinde ipfe î Dem bone , quid mihi boni contulit
illa infirmitas, feria iÜa, yacatio illa ! Crux cathedra
DI o N Y s i o fiiit j in qua diuinam fuam do6tri-
nam perfecit & confummauit -, nec quidem fine
virtute patientiae perficere potuiffet, cum fit fcri-
ptuni Prouerbiorum cap.5>. ^oBrindytri per patien-
tiam nofcitur. Ergo qui Paftor & dodor eft, cùm ia-
cet in ledo îeger , è ledo cathedram conftruat , èc
iapientiae fuae fociam patientiam adiungat, quan-
doquidem verum eft id quod ait Auguftinus libro

de

OE SVPERIORIB. CRVCIF. ET CRVCmRIs.

de Patientia Patiema eB corner fapim,^,

fttmuk conmpfcentU.

Leiiamen laborantis & œgrotantis.

R Ex gloriofus , quam fdentiam in crucc do-.v„„
Guic, eamdem prorfus in altari fuo docet • fed
m cruce plenam afflidione arquc dolore, in aitari
vero decoratam & omatam dulcedine ac volupta
te, vt qui focij funt palTionis in laborum & morbo-
rum mœftitudine, fodj fint confolationis, qua: da-

tur& capiturinfacrofanaaF.uchariftia: Erao qui

aJSx. funt Chri sti cruci, & difcmu ex tonnêntis
quï patmntur, vocantur ad Communionem vo-

canmr ad Agni confolationem, ^

qmldoraw.^ommießü^^egorefkUm^os Fru
aus crucis Euchariftia eft, & cui bené fapit fruftus
p aceat arbor necelÏb eft. Hinc fit, vt accepto iam\'
V lanco, viti fandi maiore cum afFedu deuotionis ^
«"cem appetant, accipiant, &

GJoriofuin opus Artis Crucis &: patientiœ,

Aurea &aureola corona.

Enfa Euchariftica eft tota diuina & Theölo-
gica, cuius fcopus eft reddereTlicologos ho-Ä

I ininpc «^\'é-wo-

mines^

<56 sacri sanctvarii crvcis pars ï.
mines, diuinos condere fimiles plane Dionyslo^
qui diuinum egit TTheologum in crucis cadiedra,
quam viuens Sc moriens oceupauir. Semper egit de
maieftate diu in a , in quam facra Tlieologia colli-
mar. Contemplabatur in martyrio fuo Deum , 6c
cognofcebat in eo fuam fplendere coronam , au-
ream fimul 6c aureolam , cuius forma fuerat fabre-
facta in antiquo tabernaculo. Diuinus quidem
Theologus patiens eft: qui dum patitur martyrium^
vel fimile quid martyrio, agit de Deo 6c cum Deo,;
cui dicit Ecclefia fanda:

^^xgloriofe Martymm,
(^orona conßtentiumy
^m rej^mntes terreHy
*Tereiucü ad adeflia.

eAurem henignam frot\'mm
eAppone noßrü yocihm ^ See.

Corona confitentium eft j 6c de eius confeffione fi
quis agat, de propria corona agit, cuius contempla-
tione 6c expedatione recreatus, labores ipfos non
curat, necfentit j 6c fi fentit, non xgïè fert xgritu-
dinem. Quod fi ledo affixus, myfticus Di on y-
s I V s exiftat, 6c pacato animo in acerbitate poena-
rum fe plane gerat, diuinus cenfendus eft a^mulus
Regis Christi , qui licet infirmitate doleret, ma-
ieftate

DE SVPERIORIB.CRVCIF.ET CRVCIFERIS. Cy
ieftate diuinitatis in eadem cruce eius tormentis &
poenis fuperior omnino erat. Eft ergo vox illa ho-
minum diuinorum : ms ßparahii a charttatcKom.t,
Christi ? tnbuUtw? an angußia? anfimes? an nudi^^^\'
toi ? an fericulum ? an perfecutto ? angladtm^ (fem fcri^
pum eft: ^lapropter te mortificamur tota die:
ßmm ßmt oues occißonis.) Sed m hü ommbm[uperamm
propter eum qui dilexit nos.

Confiderabat feliumanum effe Dauid, cum di-
ceret, Non eß famtas m carne mea, & deplorans fuam
miferiam clamaret, MiferßSim fum, ^ curuatus fum v«f. 7.
^Iqm m finem, Non iam humanum , fed hominem
fc diuinum deprehendebat, & aiebat, In Deo momu^^
tranfgrediar murum, Magifter Dio n y s 11 loqueba-
tur vt humanus, cum alTereret Jnfeltx ego homo, quÜKom.7,
me Uberabtt de corporis morte huim ? Loquebatur vt^\'^\'
dminus , cum afßrmaret, Omnia poßm in eo qui memi 4 u
conform. Myfticus Paulus extitit diuinus DI o n y-
s IV s ^ cuius pra-clajrum exemplar datum & vifum
proponitur asgrotanti-, vt iiouerit fapienter in Deo
obire, & ê viuis bene fperans abire. Sic abiit, fic
ODÜt princeps omnium Theologorum , diuhius
Paulus, cuius abfciffum caput ter Iesv nomenpro-£«rm.
muKiauit, ter fcilicet, in culmm & honorem fan-
ctifiim^ Trinitatis , cuius fublimis fcientia diui-

6S SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS t.
num reddit Theologum : & vt Theologus mererc-
tur Almarus Abbas, dixit iam obirurus miniftro:
Affer mihi epiftolam S. Leonis ad Flauianum; &
cum legeretur articulus , qui eft de Deo trino &
vno, cxelamauit : Sic credo y o Trinitas ineffMü, ita
confiteor Deus omniptens : ita de te fentio , Ftli Dei
GhRISTE l^s^ \', fic de te inteUtgo Spiritus fanSü ster-
ne Deus y atque ita ymm Deumtn Trimt ate, trinumque
in ynitate confiteor* Dixit, & excelïit.

Proferatur nunc in publicum fandi SixTi Pon-
tificis exemplum j in quo , tamquam prseclarilïimo
fpeculo y fulgcE imago ferentis mundi & morbi
onus.

EM-

\' -

j

; -H -

Î - V -o:

de svperiorib. grvcif. et crvciferis. 7i

EMBLEMATICA IMAGO Vin.
S.SIXTI PONTIFICIS CRVCIFIXI
EXPLICATA.

VB Decio & Valenano Imperaroribus Prudcnr.
\'jfandus SiXTvs.Papa crucis patibulum
Ifubiit. Coiifule Prudentium Hymno
[.de fando Laurentio:
Forte hoc Sacerdos dixerat,
Jam S l\'X t v s ajßxm er mi,
haurentium fient em yidens
Qrucis fub ipfo fiipite:
^eßße dtfceffu meo
Tletum dolenter fmdere,
Tracedo fiater, tu quoque
Toßhoc fequerü triduum.
Culmen Ôc apex tiarx Pontificalis ^ fîcut in effigie
proponitur, crux eft, & fimul teftatur, virtute paf-
fionis fuas.regnum fummum, medium, & infimum
fibi Christvm comparaffe, "Vt in nomme Iesv om- Phii.i.io.

genu fle&atur, cdeßium, terreßrium, infernorum.
Hoc triplex imperium & regnum, PetrO;, Sixto,
ceterifque Pontificibus commifTum eft : in cuius rei
tcftimonium définit in crucem tiara, vt fupremum

Ecclefiae

jz sacri sanctvarii crvcis pars i.
Ecclefiae dominatum in cruce natum , & fine crucc
sympathm eflfe non pofle moneantur. Principatus fiimmiPon-

Chrifti & -r ■ ^ • .

sixtiAr- tineis Christi crux extitit. FaBus eft frinapatm
rfjdl7e§- ems frper humerum em. Qi^otquot igitur eius fucce-
dunt loco, &ad regimen vniuerfale aflumuntur, ad
regnum & crucem , ad honorem èc onus fimul vo-
catos fe eile arbitrentur. Sedes Apofl:olica crux ho-
noraria eft, in qua fuit gloriofus Rex in qua
SIXT Y s gloriofus decedit. Pulchrum fpeculum &
Emblema proponitur fummi honoris , èc grauis
oneris. Minmt Uborem fonderü Jpes prsmiorurn : vt
Hieronymus Epift. adCyrillum fcribit.

Crux SIX TI Pontificis, Crux regrminis
\' totius Ecclefix.

Crux fan- TT^Ontificalis tiara crux oneris èc honoris eft, in

mregtmt- , . v i ii i i

nis, in- JL quam apprime cadit illud Chryfoftomi Ho-
tum artis mil.66. ad populum : ISlon ita corom caput circumdaty
JeldiT\' ficut anmam foMicitudo. Tamus quantus orbis eft,
tanta eft follicitudo Pontificum , quorum humeris
i.Rcg.M.totLis mundus innititur & incumhk. Domini frnt
Oir dines terrs y pofrit frper eos orbem. Nemo me-
lius quam Christvs nouit, quanti ponderis &
oneris effet crux regiminis Ecclefia?. cui fsrendo pa-
rem fe folum inuenit: FaSim eft principatus eius frper

humerum

de svperiorïb. crvcif. et crvciferis. 75
humerum eïm. Secundus à Christo Pontifex no-
men à Petra accepit. Ta es Vetrrn ^ fuper hanc pe-Mmh-ts,
tram aâficah €cclefiam meam. Conftruda domus non iLw;,
tam eft honor, quam onus pofîti fundamenti, fu-
pra quod fabrica domus afturgit, Quidni onus Ec-
clefiae graue Pontifici fit, cùm eius rationem red-
dere teneatur 3 Cm multum datum eß ^ multum quaere- luc.ii,
tur ab eo s cui commendauerunt multum, plus pet ent
\'^b eo. Hinc fxpe accidit, vt ouihs Ecclefiaftici Pa-
ftores fummi reddendo rationi iam proximi, ma-
luiffent vltimum Ecclefix locum , quam primam
fedem occupafie.

Crux SixTi Pontificis , Crux ^grotantis.

COronatus S i x t v s apparet, & affixus crucis mfirumm.
ledo : & quidem cùm Pontifex coronatur, le- S "mit
^is quidam ftupa comburitur, & alta voce clama^
tur , Pater fanoie ^ ßc tranßt gloria mundt. Quidhô-
lîio > quid humana gloria eft ? leui^ quidam ftupa
eft concipiens lumen, & in fumum euanefcens. Ac-
cenfa ftupa, vita mortalis eft : deficit ftupa, cùm
valetudo deficit ^ & cùm deficit vita, ftupa in fu-
mum abit. Interim tamen , more SixTi, iacens in
iedo aeger gloriosâ corona ornatur, cùm Sermone
de lacob & Efau dixerit Auguftinus : Multi coronati ^=("t»f»

^ ^ _ AQTotan-

K Junt

74 sacri sanctvarii crvcis PARS i. :
fmt in mphithea.tro fugnmtes ad heftiàs y multi in le^o
rvincentes diabolum coronantur. lacebat in le6to S. Ba-
ßlius 5 & in eö pro corona, decertabat, ficut & ipfe
Epift.éo. dcclarat : Sim namquepœnaspeccatorum dam^
no y <^alehmt ad hoc flagella, yt poft hac iram Dei, qua
ïmmmehat, auertant ; pue in certam\'imhm, qua pet at ù
gratta decmamus, per trihulationes corrohoramur, mftms
dthlotheta, yt non finat nos tentari fupra td qtmdferrepof-
fumus y fed pro toleratü iam laboribus patientia nobü
J^ei in ipfum coronam reddat, Felix asger, qui cum fit
affixus ledo 5 de regno cx\\i & eius coronis cogitât.
Haud dubiè qui cum variis morbis ludatur , pro
multis coronis certat , ôc fimilis SixTo-euadet.
Quotus quifqùe feipfum regit, &c fpiritaliter fe gu-
bernât, fibi ipfi, qui paruus mundus eft, Rex &
Pontifex eft, dignus tiara pontificali ^ quae tres co-
ronulas , vt vides, fecum importât. Debentur tres
laureokMartyribus, Dodoribus, & Virginibus^ &
totidem ^gris debentur , fi patienter fe in grauibus
morbis gerant. Quid enim aliud terribilis morbi
tormentum , nifi quaedam fpecies martyrij ? Qui
fic torquentur, facros Martyres referunt, & cum
ipfis coronantur. Multi quippe coronati funt in
amphitheatro pugnantes ad beftias , &c multi in le-
do iacentes diabolum vincentes coronantur. DoBri"

na

DE SVPERIORIB. CRVCIF/ET CRVCIFERIS. 75
na y tri per patientiam no feit ur. Vnde efficitur, vt quif-
quis in ledo patienter fe gerat , procedat ita fapien-
ter , vt fibi Dodoratus laureolam promereatur.
Quod fi integritas virginalis in virginibus laurea-
tur , laureabitur patientia in asgris, vt euadant per- ^
fedi & integri, quales îacobus defiderat. Patientia,ucoh.i^.
inquit, opf^ perfe^mn habet, yt fitü perfefit ^ mtegri.
Vocatur ad tres laureolas xger, qui myfi:icus Six-
Tvs eft, quem vt in ledo referat, Cor fmm dabit weccH.?«,
fimilîtudmempiSîura,

Leuamen laëorantis &;^grotantis.

Ex gloriofus toti mundo, cuius poteftas rnvirmm^
.manu eius fita eft, fe in cibum & potum
dit, vt qui totum mundum fuftinet, & in eius la- ^
borat regimine , recurrat ad Christi Carnem &
Sanguinem , cuius virtute tanto oneri ferendo par
exiftat, animo fuperior euadat. Etiadet mundo , &
quod amplius eft, euadet feipfo fuperior, qui fe fa-
num & ^grum epulo facrofando Agni refecerit.
Ha^c eft refedio Eucliarifti^ , quam fum mus Sc ae-
ternus Pontifex offert, cum dicit : Vemte ad me
^es, qui laboratis, onerati eßis, ^ ego refictam yos,^^\'

inquam,qui cardines mundi eftis , & veftris
ßumeris totum Orbem fuftinetis. Mos.eft, vt fa-

K z cien-

76 SACRI SANCTVARII CRVCIS FARS I.
ciente folemniter iter Pontifice, procedat veiierabi-
le Sacramentum. Et quidem fatis celebre , fatifque
folemne iter in caelum eft , cùm decedente è -^uis
homine, èc ad aftra contendente, facra praemittitur
Euchariftia. Tune praemittitur, cùm facrum Viati-
cum percipitur.

Gloriofum opus Artis Crucis bC patiëntie,
Aurea ôi aureola corona.

ANte fummi Sacerdotis oculos ftruda in-
ftruda erat in tabernaculo typica Euchariftia
menfa , & in ea magna & parua corona, vt noffet
Pontifex , fibi non folùm paratam & inftrudam
menfam , fed aureas conftrudas etiam coronas, fî
mérita digna fuppeterent. njefle fodèrü totm erat
orbü terrarum, & pro tanto mundi onere leuando
prouiderat Deus de facra annona ; & pro labore re-
munerando , aureas futuras in caslo coronas often-
debat offerebat. Summus Pontifex S i x T v s fuis
humeris impofitum totum plane orbem cognofce-
bat & fentiebat, cumque ab hac tam graui cruce
ad aliam, quam paffus eft in martyrio, iniuftè fue-
rit condemnatus , vt leue onus tanti ponderis red-
deret, Euchariftia fe muniebat, & vt fuaue marty-
rium efficeret, auream & aureolam prae oculis pa-
tiens

DE SVPERÎORÎB. CRVCIF. ET CRVCIFERIS. 77
tiens habebat. Summus Pontifex Gregorius erar j Ôc
bac eadem tradus confideratione dicebat Hom.37.
in Euangelia , ôc quidem adhuc in vniiis Martyris
folemnitate per vniuerfam Eccleiiam loquitur in
ha^c verba : St conpderamm, filtres charißmi, qu£
quanta frnt ^ qu<s nobù fromittuntur in cdù^ njdefçunt
animo omnia qua habentur in terrù,Terrena nam que ßib-
ßantia fuperna feltcitati comparatay pondus eß^, non fubß^
äium. Temporal^ vita aterna yita comparata , mors eB
potiHs dtcenda, quam yita.fpfe enim quotidianus defeBus^
corrupttonis quid efl aliud^ quam quadam prolixttas mor-
tü ? autem lingua dicere, y el quis intelle Sim caper e
fuffcityilla fuperna ciuitatis quanta ßnt gaudia i Angelo-
rum choris interefß, cum beatißtmis ßfiritibus gloria con-
ditoris ajßßere^ prafentem Det yultum cernere^ imircum-
fcriptum lumen yidere, nullo mortis metu ajßci ^ incorru-
ptionis perpetua munere latari ? fed ad hac audita exar-
^efcit animus ^ iamque iïïic cupit aßtflere, y ht fe ßerat ß~
ßne gaudere. Sed ad magna pramia peruemri non po-
tefl ^ niß per magnos labores. Vnde ei^ Faulus egregiu-s 2..rm.t,s,
pradicator dicit : coronabitur niß qui legitime cer-
tauerit. DeleSIet igitur mentem magmtudo pramiorum^ fed
non det err eat cert amen laborum. Hïec oracula SiXTi è
cruce , h^c monita Gregorij è ledo, cui a^gra fem-
per valetudine affixus erat, hxc vtriufque fententia,

K 5 Non

sacri sanctvarit crvcis pars i.

i.Tira.t,j. Non coronahitur, niß qui légitimé certanerits hxc vtriuf-
que conclüüo, DeleBet igitur mentem magnitudo frae-
miorum, fed non deterrent cert men Uhorum, Conclu fic
ad hanc formain fijum martyrium Pontifex Pon-
tianus, qui iam humi proftratus, vt manu carnifi-
\'Extrem* eis caederetur, perorauit : Grattas tthi ago omnif otens
^imuT\' ^em, qm me ad hanc horam perduxtßt, yt fer agonem
fafjtonis diabolum confunderem in tuo nomine: c^ tu nunc
Nomine fufcifef^iritum meum in face. \'

Proferatur nunc in publicum fandi IvI a c a r 11
Patriarchas exemplum ; in quo , tamquam praccla^
riflimo fpeculo , ferentis onus mortalitatis mor-
bi forma confpicitur.

EM-

N

DE SVPERIORÏB. CRVCIF. ET CRVCIFERIS. Bi

EMBLEMATICA IMAGO IX.
S. MACARII PATRIAR. CRVCIFIXI
EXPLICAT A.

anctvs Macarivs Patdarcha Antio - Surius ex
I chenus iacens in terra, & totus in ea ex-inTpniT."
tenfus in crucis formam, clauis aflixus
\' eft. Accidit vero, vt terra ipfa clauos a fe
reiiceret , nec tamen ludxorum Saracenorumque
Macarivm crucifigentium ira conquieuit. Affi-
xus terrae Màcarivs , & viuebat, & moriebatur:
& terreo nos corpori innexi, dum mortales fumus,
viuimus fîmul & morimur : Omms monmur:, (^ qua-t.Rcg.i4,
p aqua dilabimur : fingulis horis , fingulis momentis\'^\'
vitx iaduram facimus , & lenta morte perimus.
Ne terrx affixi terrae afficeremur, mortalem vitam
"oftram Deus reddidit onerofam. Confonat Chry-
foftomus Homil.6. ad Antioch. CN^igitur ^ nos ter-
ra affixi y ç^ prafentibm inhiantes torpeamm, ^ futU"
^orum obltmfcamur, yitàm Dem nobis fecit laboriofam.
Conftituit in vita mortali crucem, cum fcriptum fit:lob 5.7-
^omo nafiitur ad laborem, ficut auis ad Volatum. Ela-Sl\'i\'
tus igitur in cruce Christvs, ficut aquila prouocat^^ä
ad volandum fiiios ac pullos fuos, vt, relidis rebus^::^^

ter-\'"\'"\'

82. sacri sanctvarii crvcis pars i.
terrenis, fuperiora bona afFedent, more M ac a-
rir, funete terrae vitxque mortali renuntient, ad
hoc fe fpeculum componentes.

Crux M AC AR II 5 Crux mortalitatis Humana^.

^^ Raue iugum , crucem magnam împofuit
inftmmm- ^JTDcus fupct omncs fiUos Adx , quos terreos
bme vi. & luteos coudidit, & terrae fimul affixit. Cruci mor-
p4n^,j,talitatis fuse adftridus gemebundus Dauid ait: Heu
mihi y quia incolatm mem frolongatm eß s hahitaui cum
habitantibm Cedar, multùm incola fuit anima mea. Hanc
eamdem crucem Apoftolus patiebatur, & exclama-
Rom. 7, {33,-. infelix ego homo, quù me liberabit de corpore mor-
tis huim ? Optabat Paulus , vt clauis è terra diuul-
fis , facultas fibi auolandi concederetur. Cupiebat
fhii.1,1. dtjfolui, ^ ejfe cum Christo. Cui terra & terrea vi-
laboran- ta ctux eft, auolaudi furfum ineft defiderium, con-
tinere fe non poteft, nec contineri clauis, quo mi-
pf3i.54.7. nus myfticus Macarivs fit, & exclamer : ^m mi-
hi dabit pennas ßcut columbs, e^* yolabo, reqmefc^m?
Carnea columba eft, nec ramen caro impedir, quo
minus in altum volet. Pulchrè Bafilius Epift.léó.
^ui namque curis huim yits admodum funt occupait, in-
ßar aumm car no far um funt, qu<s fiußra alats humi cum
pecudibus detinentur.

Crux

de svpepaorib. crycîf. et crvcifer.îs. 83

Criix M ac arii, Crux ^grotantis.

iV^m valet homo mortaiis , ita fuper termm
^^degic, vt quafi clauis adftridiis effe videatiir.S^t
Ncquir à rebus terrenis auelli, earum afFeaionibus
^iligatus : iopet-uenit ^gritudo, omnes illos af-
i"ettüs volupcatum, diuitiarum, ôc honorum, qui-
bus fortitcr tcnebatur , feponit & abiicit. lacet in
iedo Macarii , qui cum terr^ affigeretur, ciauos
ferreos, quibus conftridus erat, reiecit â fe, ôc fe in
iibertacem afïèrüit, qui antè captiuus erat. Captiuus
lile erat, qui Se dicebat : Adhaßt faumento amma mu. Pfai.ng,
Morbum incurrit: Non eß [mitas m carne mea. Ex-pîài.37,4.
pertus Uberationem, & à nexibus hber cecinit : D/-prai.iij,
rupißt rvmcula mea, tibt facrtficabo hoßiam laudü. Felix \' ^
illa asgritudo eft, qux hominem eximit à vincuHs
terrenarum rerum. Qu^ autem h^c vincula Tint,
fcribit Epift.3C).Auguftinus: Vmcula hum mundi aße-
ritatem habent y er am, iucunditaîem filfams certum dolo-
rem, meert am vohftatems durum laborem, tmidam quie-
tem s rem plenam miferi^ , paedem beatitudinis inanem.
Graue iugum , ôc ümul vinculum filiomm Ada-
mi eft : vtrumque tunc pr^scipuè homo experitur,
cum ledo affixus ^grotat. ^grotabat virgo Elifabe-
tha, ôc, vt eius tradit hiftoria, poftulauit en ixe i

L 2. Chri-

$4- SACRI sanctvarii CRVCIS PARS I.
Christo , yt ab intolerabiU y\'mculo langmrü [ui mifi-
ricorditer eam abfolueret. Kejfondit ei Christvs : Cito
njenio:, ^ abfoko te. Gräue iugum mortalitatis hu-
mane, cum dixerit S.Ambrofius Sermone 7. in lob:
Tantis malü hac yita repleta efi\\ njt^ comf aratione eius
xxcimh fjfiors remedtum futetur ejfe^ non foena. Quifquis in ter-
ra degit, laborat, & xgrotat, Macarivm fibi non
modo confiderandum , fed etiam imitandum pro-
ponat.Confideret qualis genitus fit conditionisAdx
i.cor.ij, filius. Vrimm homo de terra terrmus y qualü terrenuSy
taks a^terreni. quorum fingulis competit illa vox,
rfai.118, Jdhaßt pauimento anima mea. Confideret^ qualis eua^
dat is, quiveftigia fequitur venientisde cx\\o Chri-
ï.cor.15, sTi, vt caeleftes nos omnes reddat. Secundus homo de
\' calo eß caleßü: qualü cdeßü, tales ^ cdeßes. Primus
ille è cruce auolauit, & in cruce & ledo iacentes
ad volandum prouocauit. Cxleftis Macarivs eft,
qui furfum xger & fanus afpirat, fimul fufpirat.
Macarivs imitator Christi eft: nos Maca-
rii, ficut &; ille Christi , vt nullis nexibus, nul-
lis terrenis vinculis detineri patiamur, quo minus
fuperna afFedemus. Prseit Macarivs, & vt illum
Eccii.jg, fequatur patiens morborum & laborum ,, cor futm
dabit in ßmiütudmm pSiura.

Leua-

de svperiorib. grvcif. et crvciferis. 85

Leiiamen laborantis Sc ^srotantis.

Ex gloriofus nobifcum in terra manfit, vr,
.cum facram & c^kftem percipimus Euciia-
, non qu^ fuper terram funt, more morta-
lium ..quacramus, fed qu^ fuper cdum fmit, im-
inortalium ritu affedemus : ac proinde fada\' iam
confecratione, fuftollitur in altum Agnus, qui nos
ad ca^leftia vocat ; &, ne defidamus in via, facro
nos confirmât cibo, ad cuius efum nos omnes mor-
tales excitât. Venite ad me omnes, qm lahoratps, ^ one- Mnr^h u
ratt eftu, ego refictam vos, Mortalem aaibar Elias \' •

v r i ^ . Vtamum.

cum lub vmbra luniperi totus fatigatus füccumbe-
tet : verum cum myfticum panem Angelicis mani-
bus miniftratum guftaffet, immemor mortalitatis
iuimana^, de terra, in qua iacebat, furrexit , nec
quieuit^ donec in montem Horeb afcenderet.

Gloriofum opus Artis Crucis & patiëntie,
Aurea 8c aureola corona.

A Vrum è terra gignitur, & tarnen fuo fplendo-
t^\'^ refert c^^leftem Solem. Corona digni funtÄ
qui cum e terra fuam originem ducant, ter-f

;T \' ^^^ %mnt illis cdeftia , cùm &

^Pli cxieftes fint. ^alü cdeßü, tales^ cJefi.s, Cùm i.cor^.j.

L 3 fint^^\'

$6 SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.

fint tales non naturjE conditione, fed fublimitate
momm, aluntur cibo caclitus dato. Hicefipmü, qd
de cdodefcendtt. Akuitur cxlefti epulo , vt inde vires
acquirant ad rumpendos carnis nexus, quibus ter-
ra: inuitiaftiguntur, femelque foluti ac liberi ad au-
reas afpirent coronas , qus funt in regno cislorum
Aureola laborantibus & xarotantibus deftinatae. Sarcina
mortalitatis humaii^, martyrium certè dirum fed
dignum corona vitae immortalis ^qua foluta &libe-
ra\'anima ornabitur. Huius martyrij finem defide-
rans in extremo agone pofitus Eugendus Abbas, ac
cdeftis coronx auidus, dicebat MonacKis: Varcat
yohü ommfotens Dem, qd me unu imquditate conßn-
Bum non prmium corfonis ymculü Um exolui. €t ideo
rogo, fi quid fern, fi qmd paterm fieUtt pr^fiatü, ne me
remetediums, fed tandem tranfin permittatü. Accedit
& Nicolaus Tolentinas, qui afiiftenti fibi miniftro,
cum animx & corporis inftaret enodatio,adiurabat:
Pfai.ir5, VidenecelTes pronuntiare in aiires meas : Dirupfii
"Domme ymcula mea, tibi facrificaho hofiiam laudts,

Proferatur nunc in publicum fandi Nestoris
Epifcopi exemplum in quo , tamquam in pr^ccla-
riifimo fpeculo, fulget imago ferentis mortificatio-
nem & morbum,

EM-

< jv.:

s •

DE SVPERIORIB. GRVCir. ET CRVCIFERIS. 85

EMBLEMATICA IMAGO^X.
S.NESTORIS EPISCOPI CRVCIFIXI
EXPLICATA.

i anctvs Nestor Epifcopus fut Dedo
Imperatore Deum viium effe pradicauit, c^\'Sly.
& cultum inanium fimulacrorum va-"\'"®\'

numcflèdeclarauit.-quamobcaufamdc
mandato Pr^fidis Pollionis in cmcem aûus , a-ter-

n.s anms auftus eft. Mortales omnes Nestorlos
annos vluere concupifcimus, & vt illos acquiramus
ncceflc eft vt carncm noftram crucifigamus. Affum-
Ptum probat Apoftolus, & tandem condudit : Er« ,

deh,tores fumm »on carm , yt fecundùm carntm
\'^ttMmué. Si emmfecundùm urnemrvixmtù, moriemi-
»\'s fi autem fic7a cmù mortificauentù, vimtü. Crucis
jnitar mortificatio carniseft, qu^ mortalem in no-
ws hommem crudfigit, vt nouus homo immorta-
& aîternus reuiuifcat. Totus viuus apparct in
Nestor Epifcopus, vers moitificationis fpc-

iir„v, w^nu cracem , vt fine cruce vitam f"\'^"""

uiTaiein elie non poflè manifeftet & oftendat

mortifiça,

•.jf \' tienis.

M Crux

<)0 SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.

Crux N ESTO Ris, Crux mortificationis.

Crux moi- "T^^TEgotium fads difficile, degere in carne , èc
Inßmmm-. ^^ caHiis Htu 11011 viucre. Rem magnam poftu-
Str lat Petrus, cùm dicit : Ohfecro vos Umqmm aduenas
rpfi.i, ^pregrinos ahflmere yos à carndibm deßderns. Hase
prima lex mortificationis efl, cui duas alias adiun-
git S.Bernardus Sermone dePeregtino, mortuo, &
£xcimio crucifixo. Vdices, inquit, qm fe frafenti faculo neqmm
lahran- ^^^^^^ fercgrwos exhibent, immacitUtos fe cuflodien-

tes ab eo. ^bßineamus ergo a carnalibus deßderiü , qua
militant aduerfm animam, tamquam aduena ^peregrini.
Peregrines quippe via regia incedit, non déclinât ad dex-
tram, neque adßnißram. Secunda lex mortificationis
eft, vt inftar hominis mortui homo fe gerat. Omni-
no felix mors, qua ßc immaculatum feruat, imo potius
dienum ßcit ab hoc facdo I fed necejfe eß, yt qui non vi-
uit ex fe, viuat ChrisTVS m illo. Hoc eß enim quod
Gai.1,10. ait Apoßolus : Viuo autem iam non ego, viuit y er o in me
Christvs. quaß diceret. Ad alia quidem mor turn fum,
non fentio , non attendo , non euro j ß qua yero funt
Christi , W yiuum inueniunt. Tertia lex mortifi-
cationis eft, vt hominem cruci addicat, quemad-
modum Paulum SLààhit.Audi igitur ipfum de hac tanta
<iai.«,t4. altitudine mn in fe gloriantem, fed dicentem : Mihi abßt

gloriari

de svperïorib. crvcif. et crvciferis. pi
glorim nifi in cruce Domini nofiri Iesv Christi , fer
quem mihi mundm crucifixm eft, ego mundo. Non fi-
lum, inqmt, mortum fium mundo, fied ^ crucifixm, quod
efi ignominiofium genm mortis.

Cmx Nestoris, Cmx asgrotantis.

CRux Nestoris, crux mortificationis eft, nec/«y?™«-
dubiuin , quin homo per morbos & «gritu-SlT
dînes in eum iftatum reduci foleat, vt ^aduenam\'"\'
^\'peregrinum , mortuum & crucifixum mundo fe
cfTeconfideret. Refert Nesto rem in ledo, vt hunc
eumdem référât in «ternitate. Qui morbo pulfatus
Christvm iam pulfantem per asgritudinem fen-
^^^ y non tam moriturus , quâm in sternum vidu-
rus, ad formam Nestoris in ledo eft, quemad-
modum notât Gregorius Homil.13. in Euang.
Elftem de fiua ^e oferatione fiecurm efi, pulfianti con~
Pfitm aperit, qma Utm ludicem fiufimet s ^ chm tempm
propmqti^ mortü aduenerk, de glana retributionis hilaris
Hac eadem cogitatione , cùm seger effet Bafi-
, fe muniebat, quemadmodum Epift. 60. fcd-
P it ipfe : ^AmpleSienda emm tribulatio fiuper tribulatw-Lxdmh

ä ifium modum alumnos fiuos Spiritus fianSim futuro- ifai xo
^mpromijfiione recreare nomt. Poft tribulationes emm fie-^ \'\'\'

Mi qui^

5ïi sack! sanctvarii crvcis pars i.
qukur J^es. ^j^^ yero Jferantur, è yicmo fubfeqmntur,
etiamfi\'"vnmerfm hommum yitofn quü oirrecerit,
hr eutßmum tamen eß iüm f^atium ref^éBu mßnkifxcuü
quod in fpe noßra reconditum eß. Ad nutriendam hanc
fpem occumt xgïo Patris inftar Nestor Epi-
fcopus , & monet \\itx lignum effe facratißimam
Christi crucem , & hanc eamdem efle, quam
affedus morbo ipfe in ledo doloris patitur. Dum
cruciamr, confiderare oportet, cruciatus eflè vita-
les , qui vitam aeteniam afferunt. AfFerunt patienti,
oranti, & deprecanti : Rex gloriofe, qui mortifica-
tus carne, viuificatus autem fpirim asternitatis adr-
tum referafti, exaudi preces & gemitus^grotantis,
qui variis morbis mortificatur, vt fibi vitam acqui-
rat. Hoc votum aegrotantis Nestoris eft, & pro
voro fuo è ligno vitae vitam leget, fi colat ipfe pa-
tientiam 5 quam coluit & feruauit Nestor , cuius
vel vna dies antiqui Nestoris diutumis prxualec
ànnis. Dies hxc ïEternitatis eft, quam nodibus fuis
laboriofis virtute patientiae tranfadis homo infir-
mus promeretur : & ne meritum fuum amittat, vel
diminuât, fugiat omnem impatientiam, feruet om-
nem toleranriam j & vt illam femper feruet, femper
EccUi 58, ili^efam inuiolatamque retineat j Cor fuum dabit m ß-

2.S*

Leua-

de svperiorîb. crvcif. et crvciperis. ßf

Leiiamen laborantis Sc ^grotantis,

REx gloriofus mortificatus t;arne , viuificatus e«.
autem fpiritu, asternitatis aditum referauir,.
nobis œternae future vitas pignus dedit & tradidir.
Et quidem Euchariftia cum fit Caro & Sanguis
Christi , nec carnem nec fanguinem fapiat, effi-
cit, vt qui particeps eius eft in carne, nec feaindum
carnem viuat. Q^apropter, qui afFedibus fubiicien-
dis acfubiugandis laborant, recurrant ad Euchari-
fticum Agnum , acceptent fibi: fada^m oblationem,
Z^emteadmeomms, qmUoratüy ^oneratießü, eyMauh.zi,
ego refictm yos. Contendimus, dum viuimus^ fuper- \'\'\'
biam vitiE mortificationis gladio viocere ac fupera-
re, nec quidem poflumus hanc vidoriam compara-
re, irifi adfitEuchariftia, cuius tanta virtus eft, vtviatkum.
qui iliam digne fumat, non fibi, fed Deo viuat, non
Deo, fed fibi moriatur.

Gloriofum opus Artis Crucis & patientix^
Aurea aureola corona.

Jm Rex gloriofus onere crucis grauatos ^zî-mmruUt
^Hidatos vocat ad refedionem, vocat ad men-
am, in qua non folùm porrigiturEuchariftia, fed^l?/
etiam corona àc corolk proponuntur & offeruntur

M 3

iis.

94 sacri sanctvarii crvcis pars t.
iis, qui nouerint perfequi fe , afficere fe martyrio,
& pretio mortificationis fuae asternam immortalitar
tem mercari. Reformatur hïc imago cordis & ani-
mx voluptatum abnegatione , & carnis maceratio-
ne , in cuius ftudio Sc exercitio corona vitas seter-

AureoU HX

fabricatur. Solm Christvs , vt lib.io. in Lucae
timis. cap.5>. affirmat Ambrofius, eß plena imago Dei, propter
exprejfam in ß paterme clantudmü imitationem. Jußus
autem homo ad imaginem Dei eB, ^propter imitandam
dtuinà conuerfationü ßmditudinem mundum hunc Dei
cognitione contemnat, uoluptatefque terrenas y er hi per-
ceptione dej^iciat, quo alimur in yitam. Vnde ^ Corpus
Christi edmus, yt y ita aterna pofßmus ejfe partici-
pes. Non enim yiSIus ^ pot us nobis pr mij loco J^onde-
tur^ honoris, fed communicatio gratia cAeßis ^ y ita.
Vitx cxleftis Scdiuinse gloriac auidus ibat ad cru-
cem NesTor , & cum efiet crucifixus, tamquam è
Extrem» cathedra docebat, & dicebat : Vilioli,ßabilis ßt noßra
^iemisT confejßo ad Deum. Compatiamur ei^ yt conglorificemur. Et
cum dixiffet, Amen, obdormiuit ôc quieuit.

Proferatur nunc in publicum fandi Astii Epi-
fcopi exemplum -, in quo, tamquam in prasclariffi-
mo fpeculo, ferentis amoris & morbi flammas con-
fpicitur.

EM.

i .

; i--"\'\'

DE SVPERIORÏB. CRVCIF. ET CRVCIFERIS. 9y

EMBLEMATICA IMAGO XL
S.ASTII EPISCOPI CRVCIFIXI
• EXPLICATA.

anctvs Astivs Dyrrachij vrbis Epifco^ martyrol
pus, Imperatore Traiano primo cruci af- f;Tui;;:
fixus eft , flaramis deinde addidus , ne
crux deefTec igni, nec cruci ignis deefTer.
Hamma amoris diuini ligno crucis alitur, li^num-
Que facrx crucis flammis ciiaritatis arde^.^\'Crux
amons, & amor crucis, miro fibi modo refpondenr.
^ortü eß rt mors dtlefüo. Similis morti eft , qu^ per cant.s
crucem Martyri infligitur. Confirmât hoc ipfum
Gregorius Homil.n. in Euangelia. Re£iè per Salomo-
^m dmtur, Vortü eB yt mors dileEîio 3 qma n^idelicet
peut mors corpus intermit, ßc ab amore rerum tempora-
^itim ^tern^ nj^t^ chmtas occidit. CNiam quem perfe&è
yorbuerit, ad terrena forü deßdena^wfenßbilem red-
Pendens A s t i v s è cruce, & ad pedem crucis
^amma, confonant inter fe, & fimul indicant, vt
qjemadmodum interimit corpus crux , fic etiam
gnis c^leftis amoris mundanis aifedibus animam
^mortuamreddit. Ch ri st vs ipfe fic crucifixusÄ
vt amorem fuum oftenderet : fie amorem fuum -fiT

N often-

5>8 SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.
ofteiidit, vt crucifigeretur, quoniam nos omnes di-
lexit. Ad pedem crucis Astii excitât ignem tortor,
& quidem flamma charitatis flatu tribulationis ac-
cenditur. Ad hoc igitur fpeculum patiens fe amator
componat.

Crux A s T11 ^ Crux amoris.

Similes nos omnes A s T i o effe cupit ac petit
Paulus : In charitate radicati, fmdm, yt pojßtps
comprehendere y qu£ ßt Utitudo, ^ longitudo, ^fubU-
mitas, profundum. Quid hîc la teat, detegit Au-
guftinus in Pfalm.103. Fortajfe crucem Dommi ßgnifi-
cat. Erat enim Utitudo, in qua por re 0a funt manm^ Ion-
gitudo à terra furgensy erat totum corpus inßxum i altitu-
do, ab illo innexo ligno fur fum, quod emmets profundum,
Exctmio rvhi erat crux, ^ ybt ß?es omnis vit£ noßra. Paulus
tis. ipfe radicatus & fundatus erat in charitate, & fimul
Rorei.8, affixus cruci , dicebatque ; ^ù nos.feparabit à cha-
^ ritate Christi? tnbulatio ? an angußia ? an fames\'^
an nuditas ? an periculum ? an perfecutio ? an gladtus?
pfai.4î, (ßcut fcriptum eß : ^ma propter te mortificamur tota
die, afiimati fumus ficut oues occifioms.) Mortificaba-
tur tota die, quoniam tota die diligebat : & quidem
amoris crux fic firmiter amantem tenebat, vt ab ea
Rom. 8, nulla poiîèt vi diuelli. Cert^M fum emm , ait Paulus,

quia

de svperiorib. crvcie. et crvcïteris.
quia neque mors, neque vita, neque Angeli, neque Vrin-
cipatrn, neque Virtutes, neque tnßantia, neque futura,
neque fortitudo, neque altitudo , neque froßndum, ne-
que creatura alia potent nos fepar are à chant ate Dei, qua
eß m Christo Iesv Domino noßro. Ignis non acccn-
dicur fine labore ; nec fine labore diuinus excitatur
amor. Hinc fanctas memoriiE Syncletica in Apo-
phthegm. Patrum : ignem accendere rvolunt, prius \'
fumantur, gr ex fumi Imoleßta lacrymantur. Ita nos
oportet dminum tgnem cum lacrymis atque labonbus in
nobù tpßs accendere, Etenim iuxta tritum fermone
prouerbium , <^bfyue labore fé) dolore non r-oimtur in
amore. Crux igitur amoris crux Astii efl, qui cum
diuino Ignatio exclamat : Amor mem crucißxm eß. Sc
diuo Paulo, diuino ifto amore captus & virtu-
els ecflaticx particeps fadus, ait : Vmo ego iam non c.htz,
^go, ytuit vero in me Ch ri stv s : tamquam verus
amator & qui exceffit è fe Deo , Sc iam non vitam
"am , fed amati tamquam vehementer diledam
viuens. Hoc vtique modo primi illi diuini amoris
Pf\'^ceptores pro Christo quotidie morientes, te-
tmcabantur, vti par eft, & fermone & opere fe nil
aiiud noffe neque diligere praeterquam Christvm,
^«inque crucifixum.

Crux

ïoo sacri sanctvarii crvcis pars i.

Cmx A S T11, Crax œp;rotantis.

o

Iff\'Zr Ih ^^^^^ xgritudinis, cui adiungitur amor

berii mo- ^ dluiiius, Vt Qui fcbtibus ardet, ardeat mads di-

riendt. \' \' O

Canr.1,4- uiiio amorc, & dicere queat, Amore langueo. Qui ßc
affigitur ledo , vt amanter xgritudinem patiatur,
fimilis eft Astio Epifcopo , quem facra Christi
Charitas cruci fux adiudicauit, damnauit morte j ôc
dum tormentis affligeretur, infenülem Märtyrern
reddidit. Reddit ôc xgrum , qui tadus fublimi af-
fedu exulat ipfe à fe , ôc acerbos dolores non fen-

Excîtatio tit j nec curat. Sed neque hoc mirum (vt loquar cum

trgrotun- 1 i

tis, Bernardo Serm. 6i. in C antic.) ß exul à corpore dolo-
res corporis non fentiat. Neque hoc ßcit ßupor, fed amor,
Suhmittitur emm fenfiis, non mittitur. Nec deeß dolor,
fedfuperatur contemnitur. hà hunc amorem alli-
cere conatur aegrotum S. Auguftinus Trad, de Vi-
fitat. infirmer. Serm.i. igitur Deum diligis, difdpli-
nam Dei te ßageUantem diligis, ßageüum Dei fußwes. Tuf
ß labor as,pdmone deßcü, cibum ßomachus reßmt,phthiß
decoquerù, dyfenteria fauciaris, mult modo morborum gé-
néré aßicerü ? fed hac, ß oculum habes, ß cor datas es,
Dei dona funt. Quidquid Midas tangebat, in pretio-
fum aurum vertebat, quemadmodum narrat fabu-
la. Hoc autem veriflimum eft, vt quidquid graue

amator

de svperiorib. crvcir. et crvciierîs. lol

amator diuinus tangir, licet alias inalum fît, torum
vertatur in bonuin. Dtligenübm Deum ommu coope- Rom.s,
rantur m bonum : vt & morbi & iiifirmitftes, qoibus
pulfantur , beneficiorum loco accipiantur. Dilige-
bat Andreas Deum, & eius amor crucem illam, cui
fuerat adiudicatus , bonam reddebat: vnde & ipfe
exclamauit, 0 bona crux I Bona crux eft , cui diuini
amoris ignis accedit : acceftit & cruci Astii, &id-
circo mala cenfenda non eft, nec malus cenfendus
ledus , nec morbus , cui flamma faerie diledionis
adiungitur. Charitas pattens eft, benigna eB , & qui i.Cor.15,
tadus amore laborat, & non valet, cultor patien-"^\'
tlx exiftat, vt referat in cruce A s t i v m , qui tole-.
rantiam cum igne amoris coniunxit : coniunxerac
antea Rex gloriofus Martyrum Christvs. Ne fe-
paret ^ger, quae Deus fimul connexuic: Cor fuum da- Eccii.js,
hit in pmihtudinem pi&ura.

Leuamen laborantis aegrotantis.

Ex gloriofus , cum dilexijfet fuos, qui eram m loan.ïj,!,
mundo, mfinem dilextt eos, audor & inftitutor î^t
Sacramenti. Christvs tunc temporis
ardebat intus amore , & quodammodo fe leuduit
^ recreauit , cum foras flamma cliaritatis erupit,
^ Euchariftiam condidit. Hoc fibi leua-

N 3 men

lOi SACRÏ SANCTVARII CRVCIS PARS I.
men exoptabat fponfa Christi , cum diceret
Cantic.i, 5. Fdcite me floribm, ftipate me mdü, quid
amore langueo. Ad hos Eucharifticos flores, & myfti-
ca mala languentes amore vocanmr, & quidem à
Matth. II, Christo: Vemte ad me omnes, qm labor at ù,
^^ \' onerati eftis, f^ ego reficiam w. Faceflant ex hoe con-
uiuio qui amare nefciunt ; conuiuium enim amo-
ris eft. vnde Sponfa Cantic.5, i. delibuta gaudio di^
cic : Comedi fruum cum meüe meo , btbt umum meum
cum laUe meo : comedite amici, bibite, & inebrtami-
ni charijfmi. Accerfit amicos dc chariffimos, vt par-
ticipes facrorum myfteriorum fiant, ôc Agnum
pafchalem fiamant. Monet vt comedant, bibant,
ÔC inebrientur. Laudabilis ebrietas venerandi Sacra-
menti eft, cum ita hominem poffidet, vt extra fe il-
ium conftituat, ôc immemorem fui reddat. Habet
hanc vim Euchariftia, vt hominem diuino accen-
dat amore, ôc femel accenfum furfum ferat, fur-
fum trahathumanarum rerum immemorem , me-
morem diuinarum. Felix ebrietas, quae fuae infirmi-
tatis oblitam inflammat animam, vt virtute accepti
vMcum. Viatici magnos animos concipiat ad pugnam, ôc
lu dam CU m hofte ôc morte futuram.

Glo-

de svperiorib. crvcip. et crvciferis. 105

Gloriofum opus Artis Crucis Sc patientia,
Aurea Se aureola corona. -

IN ardentis ignis formam ardet & ignefcit amor, mmraist
ignefcit & fulget aurum^ ex quo corona conftrui- Tit
tur danda pro meritis iis, qui flammas diuini eKa-wr\'
ritatis patiuntur more A s t i i , & Auguftini, qui
cruci amoris affixus, & fimul eius ardore accenfus,
cap.i8, Meditationum, poftquam dixit, Tu es Dem
m^ypanü mem rium, Sacerdos mem ïn aternum, dux
mem adpatriam j confticutus in eius prsefentia fub-
iungit: O frlendor paterna glorta, qm Jedes fuper Gheru^
htm, ^ïntueris ahyjfos, lumenrveridicum, lumen illu^
mnans y lumen indeficiens, tn quem deßderant Angelt pro-
fileer e f Ecce cor meum. coram te eß : difiute tenebr^
yt moris tui claritate plenius perfundatur. Da mi-
hi Dem mem te, redde mihi te : en amo tes fi parum
^ß y am em yalidms. Non pojfum metiri, yt fciam quan-
tum défit mihi amorù tui ad id quod fiatù efi, rut curraî
\'^itamea m amplexm tms, nec auertatur, donec abficonda^
^^r m abficondito yultm tui.

Hanc patiebatur crucem S.Francifcus nofterXa-
"enus, magnus, & ita auguftus amator, vt clama-
^et : Sat eß Domme, fiat eH. nec diceret cum Augu-
mo : Non pojfum metiri, yt ficiam quantum défit mihi

amorà

i04 sacrî sanctvarii crvcis pars i.
âmoris tui ad id quod fatü eß, yt currat yitOr mea in am-
plexm tuos. Menfus eft magnitudinem crucis fux,
& efle fatis putabat, vt in amplexus diuinos rueret
AureoU & cottueret, & de manu Omnipotentis in cxlis au-
7Zl. rea corona Ôc aureola feruidus amoris N4artyr co-
ronaretur. Et quidem coronatus eft, Nec quidem
i.Cor.i3, contra nobilem conditionem cliaritatis , qux non
quarit qua fua funt, appetentia cxleftium corona-
rum eft, cum nihil velit ôc quasrat extra Deum, qui
Sandorum omnium corona eft. Ad hanc coronam
trahebat amoris ignis fandam Auftrebertham vir-
Exmmii ginem , qux in ledo iacens clamabat : Scce ego ad te
7mir\' yenio quem amaui, ad te profero quem deßderaui, ad te
ßtio peruenire, quem femper ardentifßmo amore düexi : in
te ß?ero, non confundar : tu meum fufcipe jfiritum in fa-
ce fem fiter na, ne aduerfum me fraualeant mimici ia£uk.

Proferatur nunc in publicum fandi Petri Epi-
fcopi Damafceni exemplum ^ in quo , tamquam
prxclariffimo exemplo, fcandali tollendi Ôc morbi
accipiendi forma confpicitur.

EM-

O

\' \'3\'

■i-

de svperiorïb. crvcip. et crvciferis. IO7
EMBLEMATICA IMAGO XIL

S. PETRI EPISCOPI DAMASCENI

CRVCIFIXl
E X P L I C A T A.

anctvs Petrvs Epifcopus Damafce-martyroi.

1-1 1- Mcuolog.

nus, amputatis manibus, pedibus, Im-
iguaque fimul auulfa, à Principe Agare-
.norum in crucem fublatus eft. Sine pe-
dibus caelum ingreditur, fine manibus accipit pal-
mam , fine lingua loquitur Deo, & monet nos om-
nes, vt&manus & pedes praecidamus, fi forte im-
pediant, quo minus in caelum veniamus. Hue perti-
net, quod frater ^gidiusdifcipulus S.Francifci mo-
nebat : Si yù bene acute cerner e, erue tibi oculos. Si
njîs audire perfeSie, obtura aures, yt ßs fur dm > Si y is
reSiè ^ praclarè loqm, fracide tibi Imguam, yt obmu-
tefcas. Si y is probe ejßcere omnia opera tua, amputa ma-
nus tuas. Si cupis efß membris omnibus integer ^ per-
fe&m, mutiles ea. Hoc ipfum eft, more Petri Da-
mafceni, myfticè carnem propriam crucifigere. Prx-
tereà crux fatis grauis eft, in eum ftatum hominem
efle redadum, vt coniundos fibi amicos teneatur à
fe repellere, fi velit regnum caslorum fibi promereri.

O Ä Quam-

lö-S\' sacri sanctvarii crvcis pars i.

Quamobrem Christvs cliarorum omnium re-
nuntiationem cum laboriofa crucc. coniunxit. Si quts
uenit ad me, non odtt fatrem [mm, matrem, ^
f-uxorem, ^filios, f^fiatres, (^forores, adhuc autem
^ animam fuam, non poteß mem ejfe dtfcipulm. Pars ar-
boris abfcifFa crux eft, & hxc arbori, terrae, radi-
cibufque renuntiat, vt fiat crux ^ & quifquis fe ad
formam crucis componit, debet abnegare parentes,
propinquos , omnes charos amicos. Sic Petrvs
Damafcenusfuadet, perfjadetitem Christvs,
qui paftioni iam propinquus abire permifit Apofto-
los , amicos nimirum fuos , & in paffione fua reli^
giofus CU kor fiientij, valedixitMatri & loanni, fuif.
que fe cliaris pignoribus orbauit & priuauit.

Cmx Petri Damafceni, Cmx fcandali
vitandi.

magna crux cenfenda eft, quam Pvcdem-
inftrumm\'noftct iuiuiixit, & fimul appofuit, cum di-
bene vi~ xit: Si manm tua, ^uel pes tum fcandali%at te, abfcide
math.i8, ^^rn, fè)proiice ahs te: bonum tibi eß ad njitam ingredi
^Êxcimio debilem, yel claudum, quam duos manm yel duos pedes
habentem mitti in ignem aternum. Quanta crux ifta
fit , exponit in hunc locum Hieronymus, ^^gitur om-
nü trmcMur affeBm , ^ ynimrfa propinqmtas ampu-*

tatur^

de syperiorib. crvcif, et crvciferis. top
tatur y ne per occafionem pietatü vmfqmfqm credentium
ßmdalo pat eat. Si ita eft tibi conimkus, yt manm, pes,
oculus, eft utilis atque follicitus, acutus ad per-
jpiciendum, fcandalum autem tibi ficit, ^.propter dijfo-
nantiam morum te pertrahit in gehennam, meiim eft, yt
^ propinquitate eius, emolumentis carnahbus careas,
quam dum yü lucrißtcere cognatos necejjarios, caufam
habeas ruinarum. Accedit & Aiiguftinus liko de Sa^-
iutar. docum. cap.ii. Amicus eft, ocul^^ eft, manus eft^
\'^mpma, proiice abs te. Noli confeniire. Membra et^
lam noftra in corpore noftro confuftonem ficiunt. Vmtatis
comunSüone njiuunt, f^ connexione inmcem conne&un-
tur: ybi dijfenpo, ibt morbus ^ yulnm eft. Accedit &
Cyrillus lib.ii. in loannem cap. zz. Diftimus quanda
tfmpus ad certamina yocat, ne ß etiam qui charijßmi no-
funt, prohlbeant, turpe for fan put antes, mentem yL
modo m adhibeamu^. Non enm a fatand difert, qm
Jcandala ponit, ^ qmbufcumque modis a reSia fententia
frommes feducit. ^odetiam Christvs oftendere yide-

Si oculm, inqmt, dexter fcandaltzat te, erue eum,Mmh.s,
^proitce abs te. kuod enm ^ felicitate noftra nos femo- ^
. marnß amicitia lege nobis coniungitur, etiamßnatu-
^^Jpja ^fanguinü proprietate copulatur, non noBrum,
J\'^ altemm (gr hoßile putandum eß.

O 5 Cmx

IIO SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.

\' Crux Petri Damafcenî, Crux
aegrotantis.

Vm morbus ingruit, & vfum mamium , pe-

__dum , & linguae impedit, Pétri Damafceni

inftar ledo affigitur a^grotus. Quod fi a^gcr mani-
bus, pedibus, & lingua labi confueueric, foletur fe
ipfum , cùm videat peccandi inftrumcnta Se organa
defeciife. Cùm^manus de pedes deficiunt laboranti
podagra & chiragra , fi le6lo fixus inhasreat, reda-
£lus ad eum ftatum eft, in quo PeTRVS Damafee-
nus depingitur. In hoc ipfo ftatu erat Gregorius
Magnus, ficut & ipfe fcribit lib.7. Epift.117. Pecca^
tü meù exigentibm, ecce iam vndecim menfes funt, qùbà
rvalde rarum eft, fi de leBo altquando furgere potuero.
Tantù enim podagra, tantifque moleftiarum\'dolonbus pre^
mor, yt vita mea mihi grauijjîma pœna fit. ^mtidie enim
in dolore deficto, & mortis remedium expe&ando fujf iro,
x^cimio Redadus ad hanc neceffitatem infirmus, cùm. ia-
ceat in ledo , corporis orbatus fundionibus , nec
k, nec ftatum fuum defpiciat, fed audiat Ambro-
fium Ub. I. de lacob & vita beata , cap.8. Sed forte
dtquis putet, xgntudmem atque imbeaîlitatem corporis
impedimento ejfe ad perfeBtonis munus implendum , eo
quod non pojfit opera manuum ylla fkHaque prodere. Ve-

rum

de svperiorib. crvcif. et grvciferis. iii
mm ea, pbi iußm impedimenta ejfe non fentiet, imo etiam
etm, qui iüa mirabiUter defeat, corripiet , (g^ quafi
ignauum arguet, quod plus in corporis yfu, quam tn ani-
ma yirtute conftituat. Elncebat hxc virtus in Bernar-
do affixo ledo; qui cum extreme asgrotaret, ne ce-
teris fcandalo efTet, mori malebat. Viuere, inquit,
er übe fco, quia par um proficio : mori timeo, quia non fum
par at US : malo tamen mort, mifencordta Dei me com-
mitter e commendare, quia benignus ^ mifericors efi,
quam de mala mea conuerfatione fcandalum facer e. Difcat
asger mori pocius quam fcandalum dare : difcat
orare : P^ex gloriofe , cuius crux diligentibus legem
tuam fcandalum non eft , liane mihi gratiam con-
cede , legem èc crucem amanti, vt corporis xgritii-
dó quam patior , tollat & abfcindat omnia offen-
dicula, quae falutem animas impediunt. Qmfquis
hoe in votis habet ^ componat fe ad formam P e-
T RI, qui legem de fcandalo latam religiose feruä- ;
uit, & feruandam è cruce docet ^ docet patien-
tiam, quae neceffaria eft iis, qui cum ipfo laborant
^^Egrotant. . :

Leuanien laboratitis ê^aegrotantis.^
Ex gloriofus nec manus, nec pedes , nec lin-.

Virtus lU\'

guam ad vindidam in cruce habuit , idem

Agnus

lU SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.
Agnus nec inanus, nec pedes, nec linguam videtur
habere confecratus in Euchariftia : ad leuamen fer-
uorum fuorum, qui propter cuftodiam legis huiuf-
cemodi membrorum vfu fefe priuant , & eoruin
fundionem patientes in ledo non exercent. Hos
Matth.li, vocat Christvs cum dicit : Ventte ad me omnes, qui
laboratü, ^onerati eftù, ç^ego reficiam vos. Et quidem
iacens in iedo homo nec pedes habet nec manus,
Vt tendat in caelum^^ôc illud apprehendat. Succurrit
eius indigentiîE Christvs, qui poft fumptum iam
Vimcum. Viaticum exerit è facra Hoftia pedes illos facrofan-
dos,quibus in caelum afcendat, manus,quibus illud
capiat, acfortiter teneat.

Gloriofum opus Artis Crucis d>C patientia^,
Aurea d>C aureola corona.

mtTmf!- JT^ Loriofus Rex, qui propter vitandum fcanda-
VJlum, fciffionem pedum & manu um , priua-
riendi, tionemquc vifus ordinauit & intimauit, meminic
remunerationis fu<iras in caelis, cùm dixit in Euan-
Matth.18, gelio : Bonum tibi eft ad y it am ingredi debilem yel clau^
dum, quam duits manus yel duos pedes habentem, mitti in
ignem aternum, Bonum quidem Petro eft fe in ca^-
kfti patria prsefentare, pro cuius amore & defenfio-
üc permifit fe manibus pedibufque truneari. Deco-
rum

de svperiorib. crvcie. et crvciferis. ii5
rum fatis eft pro patria fimilia pati ; pro cxlo ôc
regno Dei eiufmodi iaduram facere, inujtô glorio- \'
fius eft. Terrena patria decorare poteft eos, qui pc-
dum & manuum detrimenra propter ipfam fubie-
runt, reparare tamen & reftaurare minime poteft:
cïsleftis vero patria magna cum gloria fadas pro fe
laduras omnino tollit, & membra amifla reddit ac
reftituit. Nouerat hanc gloriofi Regis virtutem puer
ille Machaba^us , qui iuffus extrahere hnguam , Ôc
manus extendere,vt carnificis gladio amputarentur,
Imguam poftuUtm cito frouilit, manm confiant er ex-
tendit, cum fiâmia ait : E cdo ifiapo[ßdeo, fed pro- ^-Machab.
per Dei leges nunc h^ec tpfa deß^icto, quomam ab tpfi
ea recepturum j^ero ; ita ytKex,(^quicum ipfo eram,
^jrarentur adokfcentü ammum , quod tamquam mhilum
duceret cruciatm. M ftuporem ctiam hoftiiuii nihil
^rnienta curabat, cum fciret pàti le pro c^lo &
eoj cums potentia erant cum ma^no fœnore
i^^embra perdita refarcienda. Hxc fortis ac valida
meditatio & cogiratio eft, qua paticns in ipfa fe,
tione membrorum defpidet cruciatus , defpidet
^ amicos, notos & propinquos, expedans plenam
plenariam compen fation em cum iogredietur ad
, & ad vkx fimul coronam admittetur. Hac^St
P^ öc expedatione fuffuitus cùm Laumarus Abbas

P affi-

114 sacri sanctvarii crvcis pars i.

affixus ledo, & priuatus fiiorum membrorum vfi-
bus eflet, in extremis affirmabat: Ego Um fum am-
iTbTm- ineffabilem Dei mifericordiam apfello, yt iamam f \'le^
rientis, f^f^i ycïit mihi fatefacerè, meamqae fiem ^ exfeBa-
tionem eert a fromijfomm fmrum remuneratione folari.

Proferatur nunc in publicum fandi Clemen-
TI s Epifcopi 6c fociorum exemplum^ in quo, tam-
quam in preclariffimo fpeculo , ferentis zelum &
morbum forma confpicitur.

O

EM-

■8 „-..-s.-- ,

de svperiorib. crvcif. et crvciferis. llj

EMBLEMATICA IMAGO XIIL

S. c L E M E N T I s E P I S C O P I,

ET SOCIORVM PHENGONIS
ET EVCARPI CRVCIFIXORVM
EXPLICATA.

lemens, Agathangelus, &focij pro con- mctaph.\'
i fefTione Iesv Christi , dominante Ma-
i ximiano,protrufi in calcis viu^e fornacem,
^cuftodia militari feruabantur. Aderant in
iTiilîtari cohorte Phengon & Evcarpvs, qui fan-
<^orum Martyrum verbis & miraculis attradi, par-
tibus Christi adharferunt. Quam ob caufam vter-
que crucifixus eft, ôc vterque zelo accenfus commi-
l^ones fuos in partes Christi trahere conatus eft.
Hoc fignum, hoc argumentum perfediE conuerfio-
"is eft, vt qui reuocatus à Deo piiffimo fuerit, ce-
teros reducere ad Deum conetur. Audiamus Am^
brofium lib.i.de PcEnit.cap.6. Subticimm nos Deo, yt
"^^fuhditifmm peccato, ^ tant a fiat conuerfitd, yt qm
Deum non agmficehamm, tpfi eum tam alm demonfiremm.
j^rdebant Clemens ôc Agathangelus in fornace il-
calcaria , non tam viCbili quàm inuifibili flam-

P 3 ma.

n8 sacri sanctvarii crvcis pars i. -
ma, quazelator animarum Paulus flagrabat ,.cùm
x.cooT, diceret: fcandalizatur, ego mn yror ^ Dimms
hic ignis in Christi pedore ardebat : Zelm domm
ulltyrt tm comedit me. qui\' & dicit : Ignem y em mittere inter-
Artificum , ^ quid yolo mfiyt accendatur ? Accenfus eft in

Il J\' Clemente ÔcAaathangelo, qui Deo Phengvm ôc

\' Eve arpvm pepererunt. Q^ales patres, tales & pro-
les euaferunt flagrantes & ardentes zelo conuer^
fionis animarum , quae contra ipfumDeum milita-
bant, & pro Deo iam conuerfe decertarunt, & di-
uini zeli fpeculum illuftrarunt.

Crux Phengonis Sc Eve arpi, Crux

zeli animarum.

^^ Elator conuerfionis animarum fuam portât

CfWÄ? x.eU gv ------------------

t^rnmamm, g jctucem, & ctuciatur, dum mores peccatorum

tnjtrumen- /K——. - t •

tum mis fuftinet, dum amore tragus ipie , errantes nomi-
«i!" nes à perditionis via retrahere contendit. In hanc
ipfam fententiam Christvs loquitur lib.4. Reue-
lat. cap. iii^. S. Birgitta , concluditque poft multa:
uborm- ^^^^^ yi^cere fropomt, attendat ad tentatwnes^

fuos, ^ caueat ne per mordmata defideria minuatur Dei
^elm.qma toto deßderio ^ zelo dmmo, e^ cum omni pa^
ßientia currendum eß ad peccatorem , opportune ft) ^rnpor^
tmh yt conuertatur, yhi iuflus nihil froficit loqucn-

de svperiorib. crvcif. et crvciferis. IÏ9

do, Vel admonendoy ïhi zelus eft exercendm, orationum-
mBantU continumda, Conditionem zeli liuius
Clemens &: Agatliangelus in fua caiëaria propo-
nunt, & quafi exponunt verbis Ambrofij Serm.i8.
in Pfalm.118. Zelm Charitas eft. Denique njalida eH
ßcut mors Charitas, durm ßcut inferi zelm. Dur us
Im y quem y it a huius nulla yincit ilkcebra. Durm zelm
inferi, fer quem peccato morimur, yt yiuamm Deo. An-. ß

gelt quoque ßne zelo nihil funt, fuhßantia fua amit^
tum prarogatiuam , niß eum zeh ardore fußentent. Du-
rus zeli ardor, qui ôc Angelos ôc Agathangelos ac-
cendit. Facü Angelos tuos Jpiritm , mimßros tuosvkiiQf,.
tgnem yrentem. Talis & minifter Paulus erat, de quo
lege Auguftinum lib.5. de Verbis Domini Serm.ió.
\'Alignât ergo pro omnihm, z^latur omnes Dei \'^elo, accen^
ditur pro omnibus, ^ iuftammatur pro iü qui extra le^
gem funt y ^ pro iü qui in lege funt, Magißer gentium.

" CmxPHENGONISÔCEvCARPI, Cmx
^grotantium.

Phengon ôcEvcarpvs teneri &infirmi adhuc J»firumm^
in fide crucibus adiudicantür, quorum falutem henè mt\'
curantes Clemens &Agathangelus,viuâ calce com-
Duruntur. Teftatur exterior ignis charitatem inte-
norem, quo flagrabant in crucifixos infirmos. Hxc

lex

îlo sacri sanctvarii crvcis pars i.

lex fummx chaiitads eft, vt cùm ipfe male habeas,,
deciimbas m ledo, élabores, immcmor xgritu-
dinis mx fratmm aegrotantium eu ram habeas, fer-
uenter & ardenter eorum valetudinem procures. lu
morbi & infirmitatis fornace Timodieum Apofto-
lus effe volebat, cùm laborare eum fîneret, diceret-
i.Tim.5, (^ue : Modico. vmo ytere propterßomachm tmm igrfie-
^ \' quentes tuas mfirmttates. Caufam reddit Chryfofto-
^ mus Epift.4. N^c morbum profltgamt Ü, qm mor-

S™" tuos ad yitam reuocahat, rverum\' eum m morbt fornace
rverfan permtßt, quo ampliffma Uber tat ù (^ßducta opes;
hmc ipß cogerentur. Quifquis ad hunc ftatum reda-
dus eft, in fornace Clementis &fociorum fe efte
confideret, & zelator falutis animx (ax lubens ac

volens ardores febriles patiatur. ^

Leiiamen laborantis &:a2grotantis.

REx gloriofus zelo falutis aliens flagrantes Se
laborantes vocat ad fe ^ Vemte ad me omnes,
qm laboratù, ^ onerati eß is, ^ ego reßctam y os. Hoc
valdè mirabile eft, quod cùm fit fub panis & vini
formis fornax cxleftis ardoris, is, qui fumit Eu-
chadftiam , in xftu fiagrands zeli diuinam tempe-
dem fentiat. Euchadfticus quippe ignis illuminans
Apoc.ii, eft, non comburens. Lucerna e\'m eß Agnus. Agnus

\' eft.

DE syperiorib. crvcip. ET gryciferis. Ill
eft, dum confecrat & confecratur node fuprema in
cosnaculo , quo tempore fimul & loco Xummum
animarum zelum cum fumma fuauitate coniun-
dum oftendit. Et quidem verba confecratoria,quid
nifi zelum fonant, cum myfticum Agni corpus, &
pretiofus eius Sanguis, pro culparum humanarum
remijGTione confecrentur. Rite ac rede verba confe-
crationis non elata voce , fed fubmifla proferuntur,
Yt vel ex ipfo vocis fono diuini zelatoris manfuetu-
do magis innotefcat, magis patefiat. Cüm c^leftis
Agnus Dei feipfum tune temporis dederit per facri
formam Viatici, & in eo falutis humane ardentem
fuum zelum oftenderit, quifquis hunc ipfum com-
meatum moriturus accipiat, expendat, &.perpen-
^at quantam de anima ilia feruanda Christvs ha-
buerit femper curam, & tune maxime habeat.

Gloriofum opus Artis Crucis patienti^^
Aurea aureola corona.

CVm fpecies quasdam martyrij fit paffio diuini Homr^ut
zeli^quifquis emulator eft, cogitet de pr^miis, SÏLt
^ogjtet de Goronis,qu^ decrete in cdis funt Mar-\'Ifr"
tynous per ignes & flammas in cxlcfte ïcgnumiZfLi
iT^igrantibus. Meminerit magni zelatoris Elix\'\', qui
^otus in igne erat , & viuum martyrem agens ad

Q^ ipe-

IIX

sâcri sanctvarii crvcis pars i.
fpeiuncâm fe recepic , & in eius fepulchuo & ca-
uea fe occultauit ^ cùm rogatus quid ibi ageret,
.Rcg.19, refpöndit : Zelo zêUtm fum fro Domino Deo exerci-
tuum, Viuus hic martyr, qui paulo antè cibo typico
fuerat recreatus , vidit in monte fpecimen casieftis
gloriae , cuius mirabili contemplatione magnos
concepit animos, vt magis ac magis zeli diuini ar-
doribus animam fuam exponeret : cùm tamen ante
.Reg,i <>, propofitam fibi gloriam feimt mima fua , yt more-
retur. Non petebat Elias poft vifum premium iam
mori, vlteriùs pati appetebat. Hoe ipfo fpiritu du-
dus, cùm effet in extremis vicinus glorise Martinus,
Extrem» dicebat Deo : Si adhuc fofulo tuo fum necejfarim, non
recufo lahorem ^ fiat yoluntas tua.

■w

vj

§

t.

■ ..Î

de svperiorïb. crvcif. et crvciferis. 11$

EMBLEMATICA IMAGO XIV.

S.LIBERATI ABBATIS, ET
SOC. CRVCIFIXORVM

E X P L I C A T A.

arthagine fub Huiierico tyrannoviaorîa
Liberatvs Abbas, Bonifacivs Dia-vvïiaior.
conus, Servvs &rvsticvs Subdiaco-Sf
ni, ôc Maximvs puer, in naui cruci-
fixi func^at naui adieéto igne , vt omnes pariter "
concremarentur. Admotus ignis diuinitus extindus
eft, camifices vero, igne fijroris accenfi, remorum
idibus Martyres contriuerunt & madarunt. Sacri-
ficium hoc Pontificale eft quod Abbas célébrât : af-
fiftunt miniftri Sacrificio, ôcipfi facrificantur. Ne-
ino fine naue mare nauigat, nemo fine cruce tranfit

rnundum, &appellit in portum. Cxleftem patriam

cminus mortales contemplabantur , & afpi-
cientes à longe iilam falutabant. Ignis &aqua fi-
mul interiacebant^ & accefliim in cslum impedie-
pant : hinc dolor, hine geniitus. Venit Christvs symp^hm
m mundum , de rate ac cruce preuidit, qua nobis .

cdura viam aperiret. Fauet didis Auguftinus^lf/J
"bro de Opere Monach. cap.31. Sam ommbm, nobùfZ\'dt

0^3

l%6 sacri sanctvarii crvcis pars i.
^ yohü pro noflro gaudio ^ officio Uhormtihus, ft) ar-
a a eß y ta tn lahore e^ arumna, ^ tamen tnj}e gauden-
tihus iugum eim leue efl, frrcina leuù i qui nos yoca-
mt ad requiem, quo frior tranfitum fectt à conualle plora-
ttonis y yhi ipfemet ßne preffurù non fuit, Christvs
ignem pariter & aquam tribulationum paffus eft,
liber velinter mortuos euafit, & fecit Uberos, non
crucifixos modo, fed etiam cruciferos fuos, qui por-
tum iam cseli tenentes, Liberatori fuo canentes ce-
leuma, dicunt : Tranfuimus fer ignem ^ aquam,
eduxißi nos tn refiigerium,

Cmx Liberati ôi fociomm , Cmx
tranfims mundani.

CVm Christvs in lordane effet Filius à Pa-
tre proclamatus , Hic eß Ftltm metu ddeBm, in
qm mihi comflacm , cou(cqucmcï àddit Euangelifta:
DuBm eß à Sfiritu in defertum, yt tentaretur a diabolo.
Ma«k.,, Duxit illum Spiritus ad ieiunia , ad tentationes
M«th.4. labores. Hsec eft Dei fiUorum conditio, vt quo Spi-

ixcitati, ritusfandus eos trahit, eo pergant. ^ij^irituDei

îîfr\'"\' aguntur, ij funt filij Det. Nauis vento agitur & agita-
tur, & nauis inftar à diuino Spiritu fandi viri mo-
uenrar 3c impelluntur. Sandus plane vir, qui dice-
prai.i4t, bat : Spiritus tuus bonus dedmet me in terram reUam.

Deducet

de syperiorib. crvcif. et crvciferis. ilj
Deducet me, inquam , in portum per maria, per
fludus, pertempeftates. Perfludus: Omnes fluSïmn^Uj^t,
tuosinduxifti fuper me. Per tempeftates : Veni in altt-n^ut,^
tudmem maris, ^ tempeftas demerfit me. Sic itur ad
aftra. Committamus nos mari, fludibus & tem-
peftatibus, vt & in portu cantemus : Tranßuimus per m.eu

ignem ^ aquam. Rubrum mare rubore fuo ignis co-^^\'
lorem pre fe ferebat, quod filij Dei tranfierunt : &
nos non aquam modo , fed ignem etiam virtute
Crucis fuperemus. Tranfeunt probi, tranfeunt im-
probi : probi de mundo , improbi cum mundo,
ficut notât Auguftinus Trad.55. in loannem. Aliud
inquit, tranßre de mundo^ aliud, tranßre cum mun-
do ^ aliud, ad Patrems aliud, ad hoßem. ^^(am^gyptij
tranßerunt, perfequendo ifra\'élem tranßerunt, fed non
iranßerunt per mare ad regnum-, fed m mari ad interi-
ium. Concludit : Salubris tranßtm eß , cum à diabolo
tranßmm ad Cukisty M , ab ißo mßahili faculo
fundatifßmum regnum. Audi Nauclere. D^uclero
qmdemprofeSfo non permittitur, ^k Bafilius Epift.166.

tranqmüum ybi a)eUt reddat mfenfum pelagrn : no^
^is yero admodum fitcile eß, yt yitam nobis tpßs redda^
^^us tranqmüam, ß internos animi tumultus, qui ex af-
ßfüonibus inordmatis aduerfum nosinfurgunt, compefcue-
rrmm, Neque emm ficultatum dif^endia, neque morbi cor-
poris.

12.8 SACRI SANCTVARII CRVCIS pars ï.
porù, neque quacumque reliqua y ita molefiia cautum ac
ßudiofum fietatü Udent, donee ammo ita comparatus eß,
njt cum Deo amhulet, yt de futuris cogitet, eofque flu-
eim, qui inferne excitantur, alacriter ^ expedite fu-
peret.

Crux Liberati Sc fociorum, Crux
aegrotantium.

vit^ noftrae, tempus nauigationis eft-
IZZo\' X Nauigamus in corpore, & cùm venimus ad
portum, ^grotamus, affigiraur ledto, febribus in-
flammamm-, vt Liberato ac fociis fimiles eflfedi,
liberi iam à fcopulis & tempeftatibus humanae na-
uigationis , portum intremus ac teneamus. Bene
monet Olympiadem segram Cliryfoftomus Epift.4.
Excitatio ^anto rnagu aurum inflammatur tanto etiam purim
^grotm. ^anto longms nauigat mercator, tanto plures

merces cumulât. paruum nunc tihi propoßtum

ejfe certamen pûtes, yerum omnium, qua fußmuißi, altiß-
ßmum, maximumque ft) fublime s de eo loquor, quod m
corporis aduerfa yaletudine ßtum eß. San dus Bernar-
dus Abbas, ficut eius tradit hiftoria, plenus iam
mercibus ac onuftus meritis, cupiebat, euedus na-
ue , ex miferiis & serumnis vitse mortalis liberari,

Accidit extreme iam kboranti, videri fibi nauem,

quas

de svperiorib. crvcif. et crvciferis. ilp
qux fe tranfueherec, expedare. Et qiiidem illa quafî
in littore apparuit, & cùm Bemardns ingredi fefti-
naret, nauis difpamit. Cognouit necdiim tempus
migi-atioois (ux aduenifTe. Crefcebat dolor, & mor-
bus ingrauefcebat ^ & hoc habebat folatij, quôd ef-
fet reditu ra nauis, & fe fuafque merces tandem in
caeleftem portum intromiffura. Ciim ^eger febribus
ardet, cogitet fe in propofita Liberati & focio-
rum naue ledo crucis alligatum. Si puer fît, pue-
ium crucifixum intueatur : fi iuuenis, iuuenes affi-
xos cruci contempletur : fi virum iam agit, viros
fufpendio addidos attendat: fi fenex prouedus setate
eft, pendentem è nauis arbore fenem prx ocuhs ha-
beat, vt cuiuflibet xtatis homo nouerit, fibi è mor-
tali vita nauigandum, nec certum tempus aliquod
prœfinitum, quo quis perueniat in portum , iam
puer., iam iuuenis, iam vir, iam fenex ardente fe-
bri corripitur, & feftina morte abripitur. Tranfeunt
per ignem & aquam omnes , quos nauis exhiber
erucifixos, vt in refrigerium veniant, &3eger, qui
eamdem patitur probationem , Cor fuum dabit in fi-EcdiiZ,
\'^ditudinem

R Leua-

150 SACRI SANCTVARII CRVCIS PARS I.

Leuamen laborantis bC xgrotantis.

Ex gloriofus, cum iret de mundo ad Patrem,

__in leuamen tranfeuntium facram Euchari-

ftiam condidit & reliquit. Et quidem adhuc in Ec-
clefia fua Agnus è Petri nauicula clamat ad eos qui
in mari laborant, & amaros fludus tranant, mun-
Matth.n, di Oceanum tranfeuntes , Vemte ad me omnes, qm
labor atü, oner ait eßü, ^ ego reficiam ruos, Eccle-
Prou.jr, fia fanda ßSia eB quafi nauü tnßitorü de longe portans
panem fiuum, & inde Christvs fuper tranfeuntes
aquas panem Euchariftiae mittit, vt mare tranquil-
ium faciat, & nauigantes fuos ducat ôc inducat in
portum. Ne iam accedentes ad portum, naufragium
«grotantes patiantur ôc fubmergantur, fuccurrit per
viaücum. eamdem Euchariftiam, in qua diuinus Agnus Dei
porrigitur ôc miniftratur, vt quae mortis tempore
exoriri ôc faeuire tempeftates folent, imperio eius re-
mittantur atque fedentur.

Gloriofum opus Artis Crucis patiëntie,
Aurea aureola corona.

CVm tingimur aqua luftrali, fatis nobis infi-
nuatur , qualis fit mundanus tranfitus , per
quem datur in caelum acceifus ôc afcenfus. Fit per

aquas

de syperiorib. crvcip. et crvciferis. 151
aquas tranfmigratio , que eft aperta nauigatio im-
pofita iis qui in Spirim ftnSio ^ in igne baptizanmr. Matth.j,
Hec nauigatio Chriftiana, que fit virtute Baptifini,
foimam martyrij importât. Confirmât afiiimptum
Auguftinus lib. de Ecclefiaft. dogmar.cap.74. Baptt-
z^nâm confitetur fldem fmm coram Sacerdote, ^ inter-
rogatm refiondet : hoc ^Martyr coram perfecutore fkcit,
qm ^ confitetur fidem , ^ mterrogatm ref^ondet. îUe
pofi confiejfionem y et afiergitur aqua, y el tingit ur : ^ hic
uel afiergitur fangume, W contingitur igne. îlle manus
impofitione Pontifias accipit Spiriturn fanUum : hic habi-
taculum efßcitur Spiritus fanSii, dum non efi ipfe qui lo-
quitur, fed Spiritus Patris qui in eo loquitur. Ille commu-
nicat Eucharifiia in commémorâtlone mortis Domini : hic

Christo commoritur. Ille profitetur fe mmundis
aUibus renuntiaturum -, hic ipfe renuntiat ruitae. lUi pec-
cata omnia dimittuntur, in ifio extinguuntur.

Hec nauigatio Chriftianorum fimul & Marty-
rum eft, hec communis tranatio & tranfinigratio,
quam nauis Liberati & fociorum tranfeuntium
per aquam & ignem oftendit & declarat. Cum vero
species nauigationis fit vita Chriftianorum, rite ac
redè coniungitur cum Baptifino myfterium facre
Euchariftie , ne in mari annona deficiat. Verum
enun vero, ciim in pelago nauigantibus celum pa-

R z teat,

131 sacri sanctvarii crvcis pars i.

teat, cuius afpedus recreat ferentes graues moleftias
turn maris tum nauis, erit occafio & caufa caeleftis
recreationis facienti tranfitum laboriofum , erigere
oculos ad prasmium fibi in cxlis deftinatum, fi pro-
Aureeia fperè confeccrit nauigationem, more Liberati 8c
nis mun- fociorum , qui falui & incolumes in portu feftiuum
pfai/dfj, celeuma dicunt & canunt, Tranpmmm fer ignem ^
aqmm ^ ^ mduxißi nos in refiigermm. Erat iam vici-
Extnm» nus portui Adelhardus Abbas, cum frequenter ite-
rientis. ratet I Hinc iho ad Deum meum yenUm, Utus mo-
riar , Utufque tranpbo ingentes huius yiu foueas b quo-
niamadgaudta feruenturm fum fem fit erna, longe mihi
ante fromijfa. Proximus iam cxlo Nicolaus Tolenti-
nas poftulauit fibi crucem. Crucem, inquit, meis ocu-
lis inj^iciendam offeratù, yt eius yirtute ceu haculo altif
ßm£ foteßatis fultus,fordanem huim mundi, Itbere tranf
mittere, adfaradißgaudiaficile feruenire queami

Proferatur nunc in publicum fandi Paphnvtii
Abbatis exemplum -, in quo, tamquam prseclariffi«
mo fpeculo, triumphantis in labore & morbo for-
ma confpicitur.

EM-

\'w ■\'S \'■^l

de syperiorib. crvcif. et crvciferis. 155

EMBLEMATICA IMAGO XV.
S. PAPHNVTII ABBATIS CRVCIFIXI
E X P L I C A T A.

anctys Paphnvtivs Abbas, cum di- metaph.
\' ram in Chriftianos perfecutionem eflè in
: ^gypto cognouiflet, contendit eô, de
\'fua fponteAriano Prefedo feipfum pre-
fentauit, & paratum fe mori pro defenfione Cliri-
ftiane fidei declarauit. Qimm ob caufam variis pce-
nis cruciatibufque tentatus , affixus tandem palme
palmam confecutus eft, Nouit patientia Christi
vel in ipfa cruce triumphare , canitque proptereà
Ecclefia:

Tange lingua glorioß
Lauream certaminü,
\'Et ßiper crmis trophmo
n^ic triumphum nobilem,
^aliter Kèdemptor orhis
Jmrnolatm yicent.
I^edemptor quidem orbis tempore facrse paffionis
feftiuum Palmarum diem egit & coluit, vt trium-Sf/wf
Phatorem fe in ipfo prelij confiidu declararet,
commilitones fuos crucifixos ôc cruciferos non fo-Jttó.

lùm

î5(s sacri sanctvarii crvcis pars i.
lùm poft labores iam traiifados , fed etiam in eo-
rum tolerantia triumplium celebrari pofte doceret.
Cant.7,8. Ttiumphauit in etuee anima , qu^ dixit : Afiendam
m falmam, afprehendam frucîmsm. Et ille etiam
Gau,u. qui fcripfit : Uèt mtem ahfiglonan, mßm cruce Do^
minî noßn Iesv Christi. Placet pulchra fententia
Dodoris Ecclefi^ Ambrofij in i. ad Corinth. cap.i.
VtSior exißtt, qm tniuße occidttur, reum conßmensmm
a quo occiditur. Confonat Bernardus Serm.61 .in Can-
tica : StAt Martyr trifudtam ^ tnumfham, toto licet
lacer0 corpore 5 er rimante Utera ferro, non modofortu
ter, fed alacnter facrum è carne fua circumj}mt ehuUtre
cruorem. Exiftit quoque vidor, quo iniuftè vexatur,
reum faciens â quo diuexatur & exercetur.

Crux P A P H N v XI I, Crux patientix
triumphantis.

MAgnum quid eft, in ipfis paffionibus vince-
re, & in ipfis laboribus cum Pap h k vt i o
triumphum agere. Crux ipfa Martyri palma fuit.
Vnde, quod Leo Pontifex Sermone de S.Laurentio
obiecirDatiano , obiici quoque poteft Ariano :
mßi perfecutor in Märtyrern, f^uißt, O^ auxißi palmam,
dumaggeras pœnam. Nam quid non ad ViBorä glorim
ingenium tuum repent, quando m honorem tranßerunt

triumphif

de svperïorib. crvcîf. et crvciferis. l^y
trmmphi, et km infirumentâ fufplicij ? Crux quoque
ipfa nobis pœna ôc palma fit, quemadmodum de
Elia ôc ieiun. cap.^. Ambrofius monet. Dimmm, in^ Num.ïo,
quit, ad Patres refdtauit or acutum, yt cùm mederentur^xàmi»
ad helium, tuba canerent, cuim fomtu Dominus remim-lf""""
fceretur popultfui, quo fetitum conferret auxilmm, pluf-
que mifericordm fu£ ïnceniïua cognofcentes ïn diebm Uti^
tu fua , ïn NeomeniîS fuis concmerent tubarum fonos,
ZJnde ^ Dauïd dicït : Canïte imtio menfis tuba ïn dïePM.$o,4,
mfignis folemnitatis yeßra, ZJemet igitur nobis folemnis
dies, ^ iam apfropinquat, canamus tuba, annuntie-
mus folemnitatis diem fimul nobis, ^^ certamen immmet,
^yiSiorta refromitiitur. ViBoria noftra Crux Christi
eß, trophaum noBrum Pafcha eß Domini I e s v. Ergo
cùm vocamur ad crucem , ad palmam , ad vido-
nam, & triumphum inuirari nos à Ch r i s t o exi-
ftimemus,&cum Paphnvtio in cruce ipfa, quam
ferupr cruciferi , exultent Ôc glorientur. Etiam in
inorte ipfa, more Gerardi, de quo S.Bernardus Ser-
mone in Caotica dicit : Accitus fum ego ad id mira-
^«//j yidere exultantem m morte hominem, ^ wfultantem
mrti. ZJbi eft mors ^viBoria tua ? ybi eß mors fiimulusi.Cot.

? Um non ßmulus, fed mbilus. Jam cantando mori- ^^
^^r homo,(^moriendo cantat. Vfurparis adUtitiam ma-
^er mœroris ^ y fur paris ad gloriam gloria immica.

S Crux

SACRI SANCTVAR-II CRVCIS PARS I.

Cmx Paphnvtii, Crux asgrotantis.

NAtura noftra mortaiis de morbis tnumphum
__ agit, cum ab eorum periculo libera euadit:
anima vero immortalis in ipfo vite difcrimine no-
uit de morbo triumphare. Qui nouit in ledo ma-
gis fe anime immortalitate quam corporis morta-
litate duci, nouit etiam triumphare. Morbum fu-
perat, mortem vincit, & in ipfo ledo decumbens
folemnem triumphum aufpicatur. Quidni trium-
phet in ledo, cum fubiugauerit aduerfarium ? Bene
& opportunè fatis lib.i.de Prouident. Saluian.
mim carnü rvigorem mmtü exacmt, yt, afeBis artu-
hm, yires corpomm in yirtutes tunsfermtur mmomm,
^fola exultet anma Uta afe0o corpore, quaft aduerfa-
no fuhmgato. Quifquis ita vincit aduerfarium , non
tam ledo affixus quam palme cenfendus eft, &
ipfo Adamo felicior, priufquam amitteret innocen-
tiam, vt adftruit Auguftinus lib.n. de Ciuitate Dei,
cap.ii. Rantum pertmet, inquit, ad dele fiat wnem pr£-
fentù hom, heatior erat prmm homo m paradifo, quam
quilihet homo m hac infirmitate mortali : quantum attinet
ad^emfutun horn, heatior eß quilihet mqmhuftihet cru-
ciatihm corporis, cm non opimone, fed cert a yeritate ma-
mfeßum eß ßm fine fs hahiturum omm moleßia carentem

focie-

ï5e svperiorib. crvcie. et crvciperis. 1^9
fockutem Angelorum in participatione fummi Dei, quam
erat iüe homo fui cafm mcertm m magna fua felicitate pa-
rW^. Triumphat seger, qui ledi pahnac affixus, de
fpe certx (ux beatitudinis hilarefcit, & hilaris ro-
gat & orat : P^ex gloriofe , qui à Ugno & in ligno
imCtx tux crucis regnafti atque triumphafti, prx-
fta fupplicanti & segroranti, ne viótus morbo deii-
ciar, fed vidor in ledo ipfo decumbam. Hoe eft
veile patientem ^grum triumphare , & more Pauli
gloriari, dum ait : Miht autem ahfît glonari, nifi m Gai.6,i4.

Christi. Condudit ipfe,
cùm fe infirmum recognofceret : Uhenter igitur glo^^^-Cox.n,
nahor m infirmitatibm meù, vt inhahitet in me yirtm
Christi. H^c vox infirmantis Pauli efl, & ea-
dem fit îEgrotantis & triumphantis, qui cor fuum
dedit in fnnilitudinem pidurae, & virtute patientix
fu^ perficit opus.

Leuamen laborantis œgrotantis.

Ex gloriofus crucis fu^ vidoriam agit, & ce- vinmEa^
_lebrat in venerando altaris Sacrificio ac Sa-
cramento j in quo vir patiens labore & morbo af-
ôidatus, immemor (ux afflidionis, totus ktus ôc
cxiliens pra; gaudio dicit : Cor meum ft) caro mea exuU PfaUs,?.
tauerunt m Deum y mum, qui viuae vocis oraculo mo-

S 2, riens

î40 sacri sanctvarii crvcis pars i.
Matth.ii, riens fimul & refiirgens clamat, Vêmte ad me omnes,
qui laboratü, ^ onerati eflü, ^ ego reßctam vos. Con-
ficitur & perficitur Agni myftici Sacrificium & Sa-
cramentum. in memoriam Pafiionis, Refurredio-
nis & Afcenfionis eius, vt qui communicant cru-
cifixi Regis Paffioni, communicent etiam gloriofe
ac triumphanti eiufdem Refurredioni & Afcenfio-
ni, impleaturque votum folemne Ecclefia agentis
rmimm. de Crucis Exaltatione. Feltx tüe triumphus, fit fdus
agrü, yita lignum, mortis remedium. Hoe ipfum vo-
tum nofl:rum folemne fit , dum fandos Pr^fules
crucifixos contemplamur, & nobis in laboribus Sc
infirmitatibus noftris propitios effe defideramus &:
poftulamus, vt virtute facrae Eucharifti^ vidoriam
non in caelis folùm , fed etiam in terris , dum pati-
mur, celebremus, quam & ipfi celebrarunt, de qui-
bus Ambrofius lib.i.de Viduis p.3. Fojfuntpropecca-
tis rogare noBris , qui proprio ßanguine etiam qua habue-
runt peccata lauerunt. Ißt enim funt Dei Martyres noßri
Trafules, ß?eculatores vita aSluumque noßrorum. Non
erubefcamus eos intercejfores noBra infirmitatis adhibere,
quia ipß infirmitatem corporis etiam dum njincerent,
cognouermt.

Glo-

de svperiorib. crvcif. et crvciferis. 14!

Gloriofîim opus Artis Grucis patientia^j "
Aurea aureola corona. • "

»Onuertitur crux in palmam , cum dc palma Honorant
icxXi caelcftique triumplio confideratio eft.Ver- tT^JZ
tebat in palmam crucem, quam in fe Paulus gefta-
bat, & victoris inftar dicebat : MM mtem abfit glo- cai^.n.
riart, nifi in Cruce Dommt nofin îesv Christi. Ac-
cedit Ambrofius in Pfalm. ii8. lit.5. verf 6. Si oppro-
brium tuum gloria efl, Domine Iesv, quanta efl gloria
tua ? Tua igitur gloria participatione qmd erimm, emm
fummopprobrioglorofi? Quanti Ambrofius faciat op-
probrium iftud gloriofum, intelligi facile poteft ex
^is qu^ ftatim add it : Hoc opprobrium auf err i à nobü
^olumm, opprobrium Crucù Dommi Iesv, quo nofira au-
feruntur opprobna. Hare vox PaphnvTii eft, & glo-
nantis Pauli, qui dicit : Superabundo gaudio m omni i.cor.7,4.
iribulatione noftra.

Et quidem Praefules crucifixi laetitia fic abunda-
runt, vt gloria eorum redundaret, qua fruebantur \'
HI mediis ipfis tormentis, & in nos adhuc redun-
Qet. Confirmât hoc ipfum Ambrofius lib.i. Epifto-
^î^um,Epift.3i. Nos fanguine gloriamur, ilios dißfendium
^mt. Nos hac yiBoria loco ductmm, iUi inmriam pu^
Numquam nobü amplim confuluerunt, quam cum

S 3 fVßr^

143^ sacri sanctvarii crvcis pars i.

njerheran Chrißianos, atque profcrihi, ac mean iuherent,
Tramlum fecit religio, qmd ferfidia fut ab at ejfe fuffli^
cium. Videte magnanimos, ferimuriam, fer inof iam,fer
fufflicium nos cremmm.

Crefcunt inftar Paphnvtii, & inftar palme
cruciferi, quibus Crux & pailio Christi, dum la-
borant ôc egrotant, gloriofa eft. Eapropter S. Pater
nofter Ignatius honoris & glorie loco Crucem Ôc
paftionem Christi reliquit nobis in Regula. Dili^
gent er anmadüertant oportet (magnifùcierido, fummique
momenti id ejfe ducendo m confjeflu Cr eat or ù ac Domi-
ni noßrt ) quantofere iuuet ac conférât ad y ita jjiritualis
frofefium, omnmo, non ex farte ahhorrere ah omni-
bm qua mundus amat ^ ampleSïitur, ^ admittere ^
Concupifcere tot is viribus quidquid Christvs Dominus
amauit ^ amplexus eB. ^mmadmodum enim mundani
hommes, qm ea qua mundi funt fequuntur, diUgunt, ^
quarunt magna cum diligentia, honores fidicet, fimam,
magni nornmis exißimationem in terra, ßcut mundus eos
edocetißc quiprocedunt in Jjiritu, ^ferio Christvm
dominum noBrum fequuntur , amant ^ ardenter ex-
optant,qua iis omnia contraria funt, indui nimirum eadem
n^eße mßgnibus Domini fui pro ipßus amore ac reue-
rentia, adeo vt, fine ojfenfiô?îe vUa diuina maiefiatis,
abfque proximi peccato foret, veUent contumelies, folß te-

fiimonia

de svperiorib. crvcîf, et crvciferis. 145
fl\'monu intmias pdti, ^ßuhi haheri exiftima-
ri (nulla tmen ad id per eos data occaßone) eo quod ex-
optent dßmilari, ç^imitari aliquo modo Creatàfem ac Do-
minum noHrum Ies.vm Christ vm , eiufque ojeßibus
^ mßgmbHS mdut : quandoquidem ille ipfe propter maw-
remprofeBum noftrum induit, nobifque exemplum dedtt,
rut in ommbifs, quoad eim ßeri potent, dmina gratia ad-^
ßirante, eum imitari ^ fequi, cum y era ßt Via, qua du-
cit homines advitam, relimus. Sic vertitur crux in pal- ^unohm
mam, quoties vir patiens de vita cdefti, eiufque co- aT\'ntJl\'
ronis ac corollis fedulo & ferio cogitat. Hinc
dum 5 vt cum Bafilifcus martyr Chryfoftomo ap-
parens dixerit, Bono eßo animo, (^gaudio exulta inef-
ßtbili ,fiater loannes i eras enim ßmul erimm, m morte
ipfa exultauerit. Splendida fe vefte induit, vt, more
triumphatoris, venientem mortem exciperet. Egit
triumplium, qui dixit iam moriturus, Gloria Deo per Extreme
omnia: & fado figno crucis, per crucem ad palmam ZTi^\'
venit.Apprehenditiianc palmam in morte fua Elea-
zarus Comes, qui factum emittens fpiritum,Plane,
inquit, yici. Qualis palma, talis &crux, talis & pa-
tientia Principum in ipfis pœnis laborum & mor-
borum gloriofa triumphatrix, cuius formam & ima- i>ercriptio
ginem lib. de Patientia cap.vlt. defcripfit, & depin - trium-
xit. Âge iam, inquit, ƒ ^effigiem habitumqs em compre^ tT^t

hendamm. tSviIius.

Ï44 sacri sanctvarii crvcis pars i.
hendamus. Vult m iüi tranqmüm ^fUcidm, fions fur a y
nulla mœroris mt ira rugofitate contra^a : remijfa aquè
in latum modum fupercilia, oculù humilitate non infelici-
tate deieSiù. Os taciturmtatü honore fignatum. Color qua-
lù fecuris ^ innoxiù. Motm fi\'equens capitis in diabo-
lum y f^ minax rifm. Cet er um amiSîm circa peSiora Can-
didus, ç^ corpori mprejfm : yt qui nec inflatur, nec in-
quietatur. Sedet enim m throno j^intm eius mitijfimi f^
manfuetijfimi y qui non turbine glomeratur, non nubilo h-
uetyfed efl t ener a ferenitatis, apert us e^* fimplex, quem
p^cg.19, tertio vidit îUas. Nam ybi Deus, ibidem^ alumna eius,
patientia fcilicet. Cum ergo Spiritus Dei defcendit, indmi-
dua patientia comitatur eum. Si nos cum j^iritu admife-
rimm, m nobis morabitur femper : imo nefcio an diutms
perfeueret fine fua comité ac mimflra. Omni tempore ac lo-
co tangatur necejfe efl : quodcumque inmicus eius infiexe-
r it, film fuflmere non pot erit, car ens mflrumento fuflmen-
di. Hac patientia ratio, hac difciplma, hac opera caleflis
er \'^era.

SA-

s A c R I

SANCTVARII

CRVCIS

E T

P A T J E N T I AE

PARS SECVNDA

D E

SVBDITIS CRVCIFIXIS
ET CRVCIFERIS.

Figura C Rvcis vbique inuenitur, apud Prin-
cipes, apud S vbd iTo s, apud mulieres.
Chrjfipmuf, Quôd Chriftus fit Deus.

T

^Èiam

m

H7

IMAGINES

EMBLEMATICS
PARTIS SECVNDiE
SACRI SANCTVARII.

Bmi Latronls.

Difcipulorum Vetri & PmlL

S. Fit alls.

S.AgricoU.

SS. Cofma Damiani.

S. Vincentj.

S. Alexandri.

S. Theodori ducis.

S. Theodori militk.

SS. Maui c^ Marciam.

Exercitm decern millium Mar-

tyrum.
S. Lycanonis*
S. Lucillimi.
S. Venantij.
S. Timonk Diaconi.
S. Faufti.
S. Honij.
S. AplUnij.
S. Theoduli.
SS. Scilluanonm.
S. Balfami.

SS. Theophim & Thdli,

SS. Leontjj&Carpophori*
SS. Zotici Difcipulorum.
SS. Claud^i Afierij &Neonls^
SS. Biomedu ^ fociorum.
S. Gemelli.
S. Philemonis.
S S.Dec em crucifixorum,
SS. Incognitorum.
SS. Cleonici, Eutrop^ ^ Bafi«

lifici.
S.Marini.

BB.in lapoma crucifxarum,
Hiormi.
Alphonfi Cafiry.
Venerdbills Sacerdi>tl$.
Petri Helcij.

Puerorum crmfixorum,

Simonis,

Cuilielmi,

Hugonis,

RichArdi,

Chrifiophori.

T 2. San-

Sandus Laurentius luftinianus cap.ii.
de Humilie. Sandor.

REligionk ^rAclarumJj^eculum, ac dimni cul-
tm ^mmdamfrMendehmt imaginem, pr
quam adbene viuendum aUiciebantur:,confideran\'
tes illos tanto ^ehementius., quant}) ardentius -pro-
ficere cHpiebant. St qmdemin hoc prlucidajfecu-
lo^ Ç^^ita Sanäorumperfeäi *vm cor^icmnt.

Prodeat in publicum fpedaculum bonus La-
T R o 5 in qùo perbcido fpeculo apparet effigies fe-
rentis iuftum fupplitium & morbum.

EM.

\'T\\
àM

^JVßllp mihi luces ^e^erjßent mtUe dolores
16. Vmca nunc ^e^erit £i(mdi(i mille Mes .

m . ■

.ß

i
I