(y^. Ijä^ Ijxû

NOVAE INSCRIPTIONES
ATTICAE

EDIDIT COMMENTARIISQUE INSTRUXIT J. J. E. HONDIUS

LUGDUNI BATAVORUM
APUD A. W. SIJTHOFF

mcmxxv

a

■ S-

\' ■ \'m

• i\' .

t.

ilÄiiliiii-^^^i^
mS^.^^ -mmy^f/ -\'^^^^ - ■

, V,

■ ■-vïrlV\'

Vv» ■ \'^t.\'^

> ■■ »

t \' , w ï

-■ \'.■■.■ ■ V .r

NOVAE hNSCRIPTIONES ATTICAE

V kV .- .Ki»

m

• /V- O

-V V
.t. ; .

f ■.y.v \' J,. ■ .

Sül-^.vir • . ja,- •: . «

\'MS-\'- ■ ■ SI\' ■

SS.:-ï-^ .Ärr.. Äö®®®::

V\' M

...... ........ ■ ■ \'

W

"«VX-

■-■/^riiiSiiÄ^

\' y

NOVAE INSCRIPTIONES

ATTICÀE

SPECIMEN LITTERARIUM INAUGURALE.
QUOD EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI
H. F. NIERSTRASZ, PHIL. NAT. DOCT. ET IN FAC.
MATH. ET PHYS. PROF. ORD., AMPLISSIMI SE-
NATUS ACADEMICI CONSENSU ET NOBILISSIMAE
FACULTATIS LITTERARUM ET PHILOSOPHIAE
DECRETO PRO GRADU DOCTORATUS SUMMISQUE
IN LITTERARUM CLASSICARUM DISCIPLINA
HONORIBUS AC PRIVILEGIIS IN ACADEMIA
RHENO-TRAIECTINA RITE ET LEGITIME CONSE-
QUENDIS FACULTATIS EXAMINI SUBMITTET

JACOBUS JOHANNES EWOUD HONDIUS

TRAIECTINUS
DIE X MENSIS lULII ANNI MCMXXV HORA IV

r.... •». ^T-f \' ■.

PATRIS PIAE MEMORIAE

m

i.v

^mmmi Bm ^mA

»

Studiis academicis iam finem impositurus omnibus, qui doctrina
sua me instruxerunt aliove modo studiis meis faverunt, gratias agendi
occasionem libentissime arripio.

In primis tibi, clarissime Vollgraff, promotor aestumatissume,
multum me debere palam profiteor. Singulari tua eruditione, acri
iudicio, magna doctrina, litterarum humaniorum studiosos tibi devin-
cire soles. Fuisti mihi per hosce annos et praeceptor et patronus, atque
magnam tuam erga me benevolentiam grato animo me semper recorda-
turum velim tibi persuadeas. In arte epigraphica si quid assecuturus
sum, tibi id debebo, qui ad haec studia animum meum adverteris.
Tu mihi etiam auctor fuisti, ut nonnullos e titulis, quos Athenis exscrip-
seram, commentariis instructos hoc specimine ederem. Qua in disser-
tatione conscribenda saepe mihi viam monstravisti, saepe, ne nimis a
proposito divagarer, me monuisti, semper summa benevolentia, quae
tuo iudicio subieceram, perpendisti. Quanti sit tuum esse discipu-
lum, praecipue cum extra patriae fines degebam intellexi, Etenim
quocumque adibam, nemo non in nostra arte primarium virum te
cognoverat, nusquam non, a te quod venirem, optima erat com-
mendatio.

Qua commendatione etiamsi eguissem, tu clarissime Hitter von
Gaertringen, qua es humanitate, tamen haud dubie studiis meis
favisses. Tibi quantum debeam, digne aestimare vix possum. Primum
Berolini tecto hospitioque tuo me recepisti, mysteriis epigraphicis
me initiavisti, bibliothecae tuae nobilisque tuae indolis thesaiuros libera-
lissime mihi commodavisti. Deinde, cum bona fortuna mihi contigisset,
ut eodem fere tempore atque tu in Graeciam venirem, non modo per
lapidum monumenta in museo epigraphico mihi dux fuisti, sed etiam in
Graecia peragranda et mihi et uxori velut pater fuisti. Animo meo
resurgunt itinera mihi utilissima, quae te mentore te magistro
facere nobis contigit: iam subeunt Asine, Troezen, Tiryns, Epi-
daurus ; interiere urbes, permanet usque decus. Tum Supplemen-
tum Epigraphicum edere cum mihi proposuissem, tu in primis opus
meum adiuvisti, auxilio promovisti, auctoritate corroboravisti, Postremo
in hoc specimine conscribendo, sicubi consilium tuum imploraveram,
numquam mihi defuisti. Te rogo, ut amare me pergas, sicut amasti.

Tertium quemnam potius nominem quam te, clarissimeßo/Zcesfein?
Etenim quisquis studiis epigraphicis incumbit, eum historiae praeci-
pue studiosum esse oportet. Tu autem quo ardore, qua sagacitate,
quanta doctrina quaestiones historicas tractare soles, fieri non potest,
quin discipulos tuos summo historiae amore imbuas. Non facile

futurum esse puto, ut] earum horarum obliviscar, per quas et disciplina

et consuetudine tua frui mihi contigit. . . . ^ , , r^

Grato animo vestra nomina cito, viri clarissimi Caland, Damste,
van Hoorn. Rutgers van der LoefU 7- C. Naher, Ovink, Schrijnen, qui
Ultrajecti doctrinam vestram mihi impertivistis vestra quoque nomma
viri cl W Schulze, von Wilamowitz-Moellendorff, Wikken, qui BeroUm
me advenam summa comitate excepistis, doctrina qua emmetis msti-
tuistis, vestra denique nomina, viri cL Cohen et Hessehng, qui, ut
Lugduni Batavorum lectionibus vestris interessem, bemgne mihi

^\'l^Seciam iter quod feci, vestrae liberalitati debeo, viri amplissimi,
qui societati, quae dicitur „Het Philologisch Studiefonds", praeestis.
6{, naurh, els é\'aO\' 6 «^o.s- Quam grato ammo itaque

is sit oportet! cui non modo Corinthum, sed totam fere Graeciam

\'In Tb^AtLs quod Instituti Archaeologici Britannici socius
sum adscitus, tuae comitati acceptum refero, clanssime Wace, Quam
aeTa tempor\'a in venustissima vestra sede una tecum cumque to
aliis praeLntissimis viris mulieribusque artis antiquae studiosis

degerim, semper meminisse iuvabit, . , ir .c

\'EW.at dUal Bcaaa.ov Asóva^dov ««I Hvt^ovtov
novXXov H^nvalovg ml airohg 9aXkov cu^^v^ Bvvola,

?,/£x« K«l cpMag ^g f^ovtss SiajeXovai nghg Ifti.

Te quoque hie praeterire non possum, doctissime Bnnkgreve. Tn

enim, cum eram alumnus ScholaeSanctiHieronymi,eoartiumliberahum

amore me imbuisti, ut gymnasii curriculo peracto, quin litterarum
humaniorum studiis me darem, omnino non dubitaverim. Tua amicitia
studiis meis semper favit, semperque fore, ut faveat, pro certo scio.

Denique tibi, doctissime van Eck, collega aestumatissime, quod in
huius libri plagulis emendandis impigerrime me adiuvisti, ex ammi
sententia gratias ago.

PRAEFATIO,

Tituli, quos hoc opusculo editurus sum, ex numero sunt eorum, quos
anno 1931 Athenis cum morabar exscripsi. Praeter unum, qui in Horo-
logio Andronici tune temporis iacebat, ceteri omnes in Museo Epigra-
phico asservabantur; plerique in arce eruti sunt.

Ex animi sententia gratias ago v. cL B. Leonardo, Musei praefecto,
qui, ut hos titulos ederem, benigne mihi concessit. Neque minorem gra-
tiam debeo v. cL Ad. Wilhelmo, per quem mihi edere licuit fragmenta
nova, quae vir in hac materia sagacissimus iam pridem titulis IG I
13 et 43 assignaverat. Gratissimo quoque animo commemoro viros cl.
F. Hiller de Gaertringen et I. Kirchner, quippe qui nonnullos titulos,
quos ipsi in Inscriptionum Graecarum editionem minorem recepturi
sunt, mihi edendos permiserint neque umquam bonis consiliis mihi
adesse desierint. Denique gratias ago v. cl. A.M. Woodward, Instituti
Britannici hoc tempore moderatori, qui mea causa nonnulla ectypa char-
tacea compluresque imagines photographicas liberalissime conficiendas
curaverit, quique mihi, sive aliquo lapide diligentius inspecto sive
aliud quiddam opus erat, numquam non paratissime praesto fuerit.

Pleraeque harum inscriptionum sane mutilissimae sunt neque gravis
momenti. Itaque modo veritus sum, ne his frustulis nimium honorem
tribuerem, modo, ne lucubrationes meas parum elaboratas in lucem
emitterem. At opusculum meum si in scriniis tenuissem, dum satis
absolutum et perfectum mihi videretur, numquam, sat scio, prodüsset;
insunt enim haud pauca, quae neque mihi ipsi placent, quaeque ut
aliis placeant vereor. Spero tamen fore, ut nonnulla ex eis, quae temp-
tavi, doctioribus non prorsus displiceant. Eos, si quid in his titulis
felicius quam ego potui re^tituerint, ut acuminis sui fructus in usum
Supplementi Epigraphici Graeci mecum communicent, rogatos velim.

In huius Supplementi origine paulisper morari liceat. Ubi primum
inscriptionibus Graecis tractandis operam dare coepi, omnia, quae viri
docti ubique in hac materia elaboraverunt, resciscere quam difficile
esset, sensi. Tituli enim Graeci plurimos per libros variis linguis con-

1

PRAEFATIO

scriptos edi solent. Atque praecipue in hoe libello conficiendo, in quo
agitur de nonnullis titulis Atticis Euclide archonte antiqmoribus, qui
tituli inter annos 1873 et 1903 in unum volumen contracti sunt,
in dies magis intellexi, quam necesse esset, ut nova materia, quae
quotannis in nostra arte redundat, paulo brevioribus temporis
intervallis in unum corpus colligeretur. Huius desiderii explendi
cum muitos invenirem fautores, aleam ieci atque Supplementum
illud edere statui, ita nimirum, ut operam implorarem virorum doc-
torum, qui nostris diebus in arte epigraphica eminent. Eorum appro-
bationem, qua se opus a me inchoatum adiuturos promiserint, atque
egregiam voluntatem, qua promisso steterint, ita ut spe celerius
primum Supplementi Epigraphici volumen edere potuerim, hoe
loco gratissimo animo recordor. Remanserat tamen et pungebat scrupu-
lus me eiusmodi opus laboriosissimum aggressum esse, priusquam
specimen meum inaugurale absolvissem. Eo magis nunc gaudeo, quod
in posterum toto et animo et corpore in Supplementum Epigraphicum
incumbere potero.

NOTAE IN TEXTU ADHIBITAE:

[ap] — litterae suppletae, quae in lapide fuisse videntur.

(a/?) = litterae emendatae, quae in lapide perperam incisae
sunt.

< o ^ > = litterae deletae, quae a quadratario falso additae sunt.

a ^ = litterae incertae, sive quod in lapide satis diludde cerni
non possunt sive quod pars tantum earum exstat.

TABULA I

I- — Fragmentum pacti, quod Athenienses inter
a. 459/8 et 457/6 cum Aeginetis fecerunt.

Inv. n. 5573; olira in arce. Fragmentum tabulae marmoris Pentelici, a sini-
stra marginem servans. Alt. om ig, lat. om i8, crass, om 105, alt. litt, om 008,
intervallum vers. circ. om 003. Litterae atotzit!d* dispositae. Vid. tab. I, fig. i.

0 I f A

1 A I à

F i-

Y N K E I ME

N A Y T O I f

I T E I

E M A I

E A I T

^ 0 A I

K E ^ O^ E ^ A Y

.....0... e.X.............

. . roTç Aiyi[veT---------

aHOQylai ôè re------------

r xhfi <pvkaKk\\y---------

r xà ----------

( eldiv a-ùtoXç, /tt[e5è-------

ßXdßei rit \'^î^evfafov.......

ov fi^ nefiaLv^^ e[v--------

V èàv ôè aXxioL yllyvovxai-----axQ

axeijeccd-ai ènl t[-----------<pvXa

Hiç\'î ô\'aeç aUxoïç----------------

Tabula, cuius non nisi haec parva particula reliqua est, aliquod
pactum continuisse videtur, quod Athenienses cum Aeginetis fece
rint. Quod pactum qua aetate initum sit, incjicio sunt formae litte-
rarum I^P/YO, quae circiter inter annos 460 et 446 titulum
lapidi incisum esse arguunt. Accuratius autem tituli aetatem defi-
nire possumus, res, quae ipsis illis annis gestae sunt, si reputabimus.

Longe sane abest, ut ad fragmentum parvi pretii illustrandum de
toto illo spatio ab anno 480° usque ad annum 430^°^ fusius disse-
ramus, quamquam de rerum ea aetate gestarum ordine inter v. d.
magnopere discrepare neque nos singula facta certo cuidam anno
assignare posse, nisi de universis disputemus, non ignoramus. Forte
autem fortuna evenit, ut de historia aetatis, qua hoc pactum factum
esse opinamur, satis constet. Scimus enim Athenienses clade ad
Tanagram accepta Cimonem quinto anno, postquam testarum suf-
fragiis in exsilium eiecerant, revocasse lam vero constat Cimonem
eodem anno eiectum esse, quo Areopagi potestas deminuta est 2),
quod quidem Conone archonte, h. e. a. 462/1, factum esse testatur
Aristot. M». TIoX. 25, 2; primo autem vere testis in suffragium ire
solebant®). Ex quo colligi potest pugnam Tanagraeam a. 457 com-
missam esse. Die autem sexagesimo secundo post hanc cladem
Athenienses ad Oenophyta decertasse, deinde Boeotiam et Phocida
in potestatem suam redegisse murosque longos perfecisse tradit
Thucydides, qui pergit hisce: œfxokôyrjaav âè xai oî Alyivrjr ai (lira raùra
Totç }49r}valotç Particulam huius pacti, aestate vel ineunte autumno
anni 457 facti, nostrum fragmentum continere verba zà ^wKsl/ieva
(vs. 5) demonstrare videntur. Quo tempore autem Athenienses con-
tra insulam Aeginam susceperint bellum, ad cuius finem nostrum
pactum pertinere suspicor, inter auctores non convenit. Narrat
enim Diodorus Athenienses Archedemida archonte, h. e. a. 464/3,
Aeginam obsidere coepisse deinde Philocle archonte, h. e. a. 459/8,
Peloponnesiis ad insulam Cecryphaleam profligatis Aeginetas ,.x«ra-
7roA«fi^<îat" constituisse idque mense nono eis contigisse ®). Thucy-
dides contra rectius tradit bellum Aegineticum post pugnam ad
Cecryphaleam factam demum susceptum esse; tum Peloponnesii
Atheniensibus Aeginam obsidentibus ^ovló/itvoi Aiyvvrizaiç

iç fiBv zijv Aïyivttv zçiaxoaîovç órriizag---ôu^î^aaap quos eosdem esse

atque z^v <pvlaxijv, cuius nostri fragmenti vs. 4 mentio fit, conicias.
Praeterea, ut Atheniensium exercitus ab Aeginae obsidione recederet,
Corinthii cum sociis in agrum Megarensem irruptionem fecerunt. Haec
omnia uno eodemque belli anno gesta esse tabula demonstrat, qua

cf. Theopomp. frg. 92 M., ubi Cimon rediisse traditur oiâî/ru nhf irCav
«aptiijiu^ottu», et Nep. vit. Cimon. 3. 3; post annum quintura, quam expulsus
erat, in patriam revocatus est. Vid. Swoboda, XI,449sq. «) cf. Plut,
vit. Pericl. 9, vit. Cim. 17 et 15. ») cf. Aristot. noi. 43. 5, Philoch.
frg. 79b (= F, H. G. I. p. 396). \') I. 108. 2—4. \') XI. 70. 2—3, ubi
defectionem Aeginetarum et Thasiorum confudisse videtur. •) XI. 78.3—^4.

I. 105. 2. ») I. 105. 3.

nomina continentur tribulium Erechtheidis, qui hoc ipso anno Cypri,
in Aegypto, in Phoenicia, ad Halias, Aeginae, Megaris ceciderunt
Quem titulum, quamquam, cui anno assignandus sit, pro certo dic£
non potest, tamen circa annum 460 lapidi incisum esse litteraturae
evincit ratio. Quapropter Diodoro Athenienses a. 459/8 expeditionem
contra insulam misisse tradenti facile credideris. At id non qua-
drat cum illo mense nono et Diodorus hactenus erravisse vide-
tur, siquidem, urbs Aegina ut ante aestatem anni 457 capta sit,
omnino fieri non posse supra demonstravi. Fragmentum, de quo
agimus, si non nobiscum ad pactum bello Aeginetico confecto com-
positum pertinere pûtes, utique tamen statueris uni ex his ipsis
annis, 459-457, tribuendum esse.

lam, de tituli contextu redintegrando cum desperem, de singulis
tamen quaedam in medium proferre liceat.

Vs. i: supra secundum iota versus sequentis reliquias litterae E
dispicere mihi visus sum; in fine ^ satis certum est.

Vi. 2: suppleveris aut [rjorç AlyilvéTsai], quam formam dat, plur,
usque ad annum 420 in usu fuisse testatur Meisterhans, G. A, U,
120, n. 12, aut potius [t]o»5 AIyi[vstöv] (si antecessit e. g. x<sv(i-
(lâxotç vel tale quid), nam ethnicis in numero plurali non nisi raro
articulus additur, cf. G, A. I.\'\', p. 225, n. 14.

Vs. a/3: ad vocemxaxovpy/tóvconferri possunt verba Thucyd. II. 32:

itstila&ri ôè xal AxaXdvxrj inb A^rivalmv (pçovçiov---loü fiij A\'jjffràç

ixnXiovrag ig \'OjioiJvtoç xal rrjg aXXr)g AoxçCôog xaxûvçy sîv xijv Eijßoiuv,
Vs. 4: iam supra animadvert! hoc praesidium fortasse idem esse
atque trecentos illos Peloponnesios, quorum Thucyd. I. 105. 3
mentionem fecit; qui ut incolumes abirent, pactum fuisse conicias.
Vs. 4 sqq.: e. g. [Aiytvixag ôi fil n;cfpa|3a/v£]|i/ tà x«vvxtliJit[va^ (lixs

avrbg fiére hócoi ^fffijjujuffj;®]!^ ctvxolg, ---]. Verba rà x"^¹\'-

Ktlfitva ad „ójioAoy/av" Aeginetarum cum Atheniensibus (cf. Thucyd.
I, 108. 4) referenda esse censeo.

Vs. 7: collatis eis, quae in tit. IG I suppl. p. 20, 71, vs. 10 sq.,
optime suppleta esse videntur, seil, [uedè ig rà z]sCxe hvnoôéx{o9a[t]
ènl ßXccßsi rèi Ad\'Bvalov], similia hic temptares, nisi teste
Thucydide (I. 108. 4) Aeginetae se tradidissent „«/z»? ««çttÀôvreç

xal vaHç orapadôvrtç."

Vs. 8: verbi m^fiaCveiv \'vastare\' (e. g. Herod. IX. 13: oiîzs èn\'^fiaivs
oi!r£ èalvazo yijp TTju Mtxixi^v) e titulis alterum exemplum afferre non
possum, sed conféras velim haecce: IG I suppl. p. 14, 46^ vs. 4sq.
(= Thucyd. V. 47. 2): fténla Ôs fis èxasîvat (Thucyd. i^éarca) ènKpéçBv

inl Jtêfiovii (itTS Mçysloç---ènï H»£valog xri. (similia Thucyd. V. 18. 4),

IG IP 105, vs. 23 sq.: onla d[£ firj i^sîvai èjti(pég(iv - - srct] t[^v] �pav
Tîjv MlQ\'rjvaiav êrti Ttijfiovijc ftijrf] x[ar]à yîjv (irjrê x[oerà OélaiTav], Quibus
verbis collatis taie quid temptaveris: [tèi; âs xoçcev rèv }i9£va[l\\ov (irj
ni(iaivf[v Atyivérag [lérs xaxà ytv (léxs xcrrà ■S\'aioTT«]]»\'. Ceterum notanda
est forma lonica litterae H pro vocali adhibita, cuius antiquissimum
exemplum in decreto, alioqui Attica litteratura scripto, hucusque prae-
bebat titulus anni 446/5 {Syll^ 6477, cf. Meisterhans, G. A, /.®p. 4,not. 17).

Fs. g/io: ad hos versus supplendos conferri possunt inter alia
quae leguntur IG I suppl. p. 14, 46^ vs. 8sq. (= Thucyd. V. 47.3):

[iàv Ttoléfiiot i\'ociv èg zsv ytv rtv H^svalov, posd^tv Hçysiog---Tçônot

OTOt av ôvvovrai iaxvç^oTÛtoi Kctxà zb dvvazôv, IG IF 14, vs. 4 sqq.: \\iâv
T]tç irn S7t[l nokéfioai èn^ iî9rjvalog ^ xarà] yrjv r\\ Kaz[ci 9oclcttzav, ^otj&tv
5otû)r]àç [7i]avri (fO£[i\'£t xa96n av ènayyéUcoaiv] J4&rivaî[oi xazà zà âvva-
z6v] (similia ib. 154, 4346, etc.). Forsitan igitur scribendum sit: èkv dl

a\'îzioi y[lyvovzat - \' - ffTp]|KT£i;£a6^at inl t[6i\' ôîfiov zov M&svalov, ^oi&îv

Alyivézag xU.]. Exeunte VS. 10 utrum Peloponnesiorum praesidii
mentio fiât, an supplendum sit [jtdvi/^flKfç, haud diiudicaverim.

TABULA II

Phoh Petritsi»

Fig. 3. Decretum de Colophoniis,

IL — Decretum de Colophoniis circiter inter
annos 460 et 446 factum.

A.

Inv. n. 6564a; olim in arce. Fragmentum tabulae marmoris Pentelici undique
mutilum, ait. om 27, lat. o™ 31, crass, om 07; ait. litt. vs. 1-19 circ. om 008-009,
vs. 30 sqq. circ. om 007; interv. vers, om 001-003. In lapide atramento adscnp-
tum est: t/j IG I 13, quod factum esse auctore v. cl. Ad. Wilhelmo musei
catalogus ineditus nos docuit. Quamquam, quid de hoc titulo hodie censeat
Wilhelm, nescio, tamen fragmenta haud temere ab eo inter se composita
esse et mihi videntur. Etenim non solum utriusque lapidis aspectus fere
idem est crassitudoque fere par, sed exhibet etiam novum fragmentum a
dextra fracturam rimamque, quae in IG I 13, si infra adiunxeris, continuari
videntur. Tum utriusque fragmenti argumentum spectat ad Colophonios.
Quapropter nostrum lapidem cum IG I 13 coniungendum esse satis constat.

Minus constat, quaenam ratio inter ambos titulos intercedat. Nam mul-
tarum litterarum formae in nostro fragmento prorsus differunt a formis
in IG I 13^). Exhibet enim fragmentum nostrum in superiore quidem parte
(vs. 1-19) formas N (rectis hastis). Y, <l>, Y (nota formam lonicam in decreto
Attico hic primum obviam, cui aliquatenus respondere videntur formae lonicae
V et \\|/ in IG I 13), IG I 13 formas ^ (hastis pauluiuminclinatis),\\A «J\'AI/;
praeterea in nostro fragm. pleraeque litterae paulo altiores, melius incisae,
artius inter se dispositae sunt quam in IG I 13. Conicias igitur titulum
IG I 13 postea ab alio lapicida, qui vetustiorum formarum amantior fuerit,
exaratum fuisse. A quo versu nova manus incipiat, parum liquet. Animad-
vertas autem velim in nostro fragmento inde a vs. 30 litteras paulo breviores
esse — nam circ. om 007 altae sunt, reliquae circ. om 008-009 — atque
inde a vs. 19 (an iam ab 18?) litteram /v obliquis hastis scriptam. Quibus
considératis alterum lapicidam inde a vs. 19-30 fere inchoavisse suspicio
mihi orta est^).

huius tituli litterae c. om 007-008 altae sunt. Quod ad litterarum formas
attinet, vid. tab. III, fig. 3. rclego legentes ad imaginera phot. tab. II,

fig. 3. Multae autem litterae in ultima nostri fragmenti parte tantopere attritae
sunt, ut genuinae formae saepe vix dispici possint. Accedit, quod vs. 19-34
praeter litteram nullam ex illis litteris (Y, <l>, Y) exhibent, quae rem
décidant.

A t I I I O n I Oh

I ^ A\\ AAEMETA lo^
0 IT oi^Po N o I AE/
^ o4> ofv |o r^ K AlTc
5 A G EN oN /AE A E

AAEKE" o T o IE ^
r o o M 10 N I
\\EAENETAI EP
,xl0lEA/v\\METI5 AY
J lA AIPEOENTE^. PE
,TEt E 1 ^ nEMA ♦ ?(
E OENTOM O po^ A N
C P E^/^ETAT 0 A EA
I EP O MTONP A P A
,15 Ek A ^ JOS T E ^ E

AE AP AYP o 4> r
||cArA|0$lp)TA|
o \\ o i> ONI o A\\
ETAI O I I A/v/ I
3 o V r E K A ^ ^

^ TA /V A E
A/^ i A I A

• < 6 E.\'

^ I

.. .. at TQLonlo e----------------------------

[ .. yjéq)]iana yévexai, dç[---------------------ê]-

[ V xov%\\oi TOI xQàvot ôè /-------- -----------------

[. Tôv Ko]{X)o^ovlov Hal t5[v AioaiQixovt---xêç\'i\'A\'d\'EvaC\\-

5 [oç tèç] \'A\'&bvôv fiEÔeôa[eç-----------------------]

a ô\' ènévo toi ßo[XofUvoii-------------------]

KoXotpovLov --------------------------]

àh yévExai én-----------------------------

èà^i fié xtç ai^to-------------------]

10 [... ] o£ alQE&évxeç Jté{vxe âvÔQeç nXevaavxeç èç KoXoq)5v]- 46
[a x]â x\' étpeqyiofiéva fpQo[vxuxâvxov, ô\'jtoç âv yévexai, xai êni\\~ 45

[HBKleûévxov, Snoç âv [ófióaoail-------------------]

.. .BQSÇ fiExà x5 ôéfi[o x5------------------------

[tôv] Uqöv x5v naq a[vxoX(;\'x5v ôh alQBÛévxov änoXaußavy 44

15 [ézo] ëHaaxoç zëç é/iléçaç éxâavBç êç èfpôôia ôçaxfiàç e. g. tçs]- 44
[ç • tô] ôè àQyÛQiov ó(pe[Xóvzov xb èç xavxa œùxol xe KoXotpóv^- 4S

[10]t «ai AioaiQïxai-----------------------------

[.. K\\oko(povlov fi-----------------------------

[yév]exai ö,xt àv ôilxaiov\'i----------------------]

30 éxaaxo------ -----------------------------

.. . ó\'xav ôè yélvexaii---------------------------]

[rd (5]rdjuara?--------------------------------

[. x6\\ïç ôè K[oXofpovloLç\'i-------------------------]

ot .....................................

B (= IG I 13).

Alterum fragmenttmi in hune fere modum supplendum esse censeo

ot v[................................év]

lKokôip]5vi AOC.............................

vaç le..................................

[. — Tô] <5è ipé(piafi{a xôâe àvaygaipdxo\'A^evéat fièv ó yQafi]- 41

5 [|tto]Tei»ç Ó rsç ^[oXêg èaxéXei Xf&Cvei èfi nóXei xéXea]- 41

[i x]oîç KoXo<po[vCov\' év ôè KoXotpövi ai/xol EoXo<póvi]- 41

[ot] àvayQâifavlxeç xaxa\'d\'évxov, ô\'jto &v xeXevaoaiv ol] 41

olKusxat. — Kaxà [xâôe KoXo<povloç ófióaai, xa^\' â KoXocp]- 41

ovLov ô vôiioç [keXevei, xaxà xaUxa ôfivvvxaç\' ôçâao xal é]- 44

10 QÖ xal fioXEva[o ôç âv ôvvoftai dçtiaxa xal ôcxatôxaxa ne]- 44
çl xàv ôéfiov x[óv \'A-d-evaCov xal xà «As^oç x5v

[o]v, xal oix d!7to<rx[éaofiai ànà x5 ôéfio xô\'A\'&evaCov oUte] 43

fAJdyot oiSx\' %y[ot oiôè xéxvet o-ùôè fiexavèi ovôefitàt], 42

[x]oi qjtXéao xàïv ôèfiov xàv \'A-&evalov xal ovx aixo/io]- 40

15 Xéao, xal ôsf£o[xQax£av ot xaxaXvao xèv vDv laav oiix\' a]- 42

ixàç èyà oifx\' à[XXot nBlaofiai, xal ovx ôtpeXéao e.g. axçaxevô]- 44

fievoç nôXiv o[iJÔBfiiav üvev xêç yvâfieç xèç \'A-d-evall- 40

ov \' àXs^è [T]aCT[a xal qtyXd^ao xal èfineôoQxéao vè xbv\\ 41

{A][a xal xàv\'Anô[XXo xal xèv Aé/iexga, xal el fiév xi toîîto]- 48

30 [r] naQ[a]^(a)lvoifi[i, èxoôXeç eïev xal aitxbg éyb xal zb y]- 41

xb èfibv [^ç xbv ânavxa XQ\'^vov \' eùoQxôvxi ôè eïe ] 41
fioi jto[A]Aà xal [dyo^d].

\') v. cl. A. M. Woodward, qua est comitate, per litteras me edocuit lapi-
dem a sinistra parte tantum non integrum esse neque ante litteram l, vs, 15
ullam aliam litteram exaratam fuisse. Idem vir clarissimus me certiorem
fecit v. 13 in voce içY«^ sub littera P formam litterae T dispici posse videri
atque litteram A mollius exaratam esse, unde suspicari liceat lapicidam prius
OVTETEXNEI insculpere voluisse.

Quod sibilantis litterae forma vetustior / constanter adhibetur, cer-
tissimum indicium est totum decretum anno fere 446 non esserecentius.
Neque vero multis annis antiquius haberi potest, cum in novo frag-
mente, h.e. in superiore tituli parte, aliarum vetustiorum formarum,
quales sunt B, nullus iam usus sit, sed adhibitae sint formae
A, B, P (formae rotundae, non angulares), Quapropter decretum
circiter inter annos 460 et 446 factum esse conicio. Huic opinioni sane
repugnant quae de aetate alterius fragmenti (IG 113) monuit Kirchhoff,
qui hunc titulum ad eandem fere aetatem atque titulos IG 19-11
h.e. ad Cimoniam fere aetatem, referendum esse putat. At, quamquam
litteratura tituli IG I 13 paulo vetustiorem speciem ferme exhibet,
tamen praeter formam litterae caninae P semel usurpatam atque eam
rotundam, non angularem (vs. 20 ; ter occurrit forma P), nullum aliud
hic invenies remotioris antiquitatis certum indicium. Accedit, quod
figura litterae V, alibi rarissima, sed IG I 13 obvia, in eis praeser-
tim decretis occurrit, quae circiter a. 446 scripta sunt s). Neque ulla
e ceteris litteris aetatem multo vetustiorem indicare videtur ").

lam vero exploremus, quid ex exiguis reliquiis de tituli argumento
colligi possit. Hoc iam statim apparet decretum pertinere ad Colo-
phonios (cf. A vs. 4, 7, 18, 23 ?, B vs. 6, 8/9), fortasse etiam ad Diosi-
ritas (cf. A vs. 17). De harum civitatum historia perpauca nota sunt.
Fuit Jibç Uçôv parvum oppidum prope Colophonem situm \'), cuius
incolae ad societatem Atheniensium se applicaverant Decretum
adhuc exstat quod parte posteriore saeculi Vi Athenienses de eis

fecisse videntur, sed status eius admodum mutilus, quid sibi volu-
erit quominus perspiciamus, impedit. Neque diligentius novimus
historiam urbis Colophonis, cuius rudera ad vicum hodiernum
Deïrmenderé supersunt Fuit haec quoque una e civitatibus foede-
ratis Atheniensium, cuius incolae in Hellenotamiarum tabulis inde
ab initio, h. e. ab anno 454, identidem occurrunt"). Plerique autem
socii post pugnam, quae ad Eurymedonta, fortasse a. 465, certe non
ante a. 466^®), facta est, in subditorum condicionem redacti erant, quibus
Athenienses sive statu rei pubhcae immutato sive cleruchia deducta
praesidiove collocato, prout visum erat, imperabant. Tale aliquid factum
esse Colophonüs atque hue pertinere decretum, de quo agimus, coniec-
tura assecutus sum, quamquam multa opera frustra consumpta ne sic
quidem tituli argumentum plane me perspexisse affirmaverim. Attamen
lubet unam alteramque perpendere interpretationem, quo facto spero
fore, ut aliis — si qui erunt huius libelli qualiscumque lectores — ansam
praebeam tituli ita supplendi, ut, quid sibi velit, certius pateat.

Fieri potest, ut reliquias hic teneamus decreti de Colophoniorum civi-
tate, postquam Atheniensibus fuerit subiecta, ad popularis imperii nor-
mam redigenda. Urbem Colophonem, cui planities adiecta erat, ubi equi
alebantur — illustres fuerunt équités Colophonii —, locupletiores
optimatesque gubernavisse idque Atheniensibus parum placuisse
conicias. Hi nimirum alteri civium parti novis rebus studenti — nam
semper in civitatibus Graeciae antiquae, sicut nunc in regno Graecorum,
duae erant partes, quarum altera azàatv moliebatur — favebant, cui
parti rem publicam tradere studebant. Quod prospéré eis evenisse tes-
tatur frg. B vs. 15, si modo verbis xol 8ri^o\\KQuxlav ov nazuXvaat zfjv vüv
ovtsav] suppletis huius versus sententiam recte restituimus. Itaque
facile assentimur Wilamowitzio statuenti olKiazcig illos, quorum

mentio fit IG I 13 vs. 8, novas rei publicae leges constituisse. Eius-
modi decretorum, quibus Athenienses urbium foederatafum res publi-
cas constituebant, haud pauca exempla exstant; praeter decretum a.
450/49 de Milesiis factum cuiitô argumentum in tot litterarum iac-
ttura minus perspicuum est, conféras velim decretum, quod de rebus
Erythraeorum c. a. 460 Athenienses fecerunt Non soliun formula
iurisiurandi, quo Erythraeortun senatus adactus est, subsimilis est for-
mulae iurisiurandi, quod iurant Colophonii in nostro decreto B vs. 9 sqq.,
sed etiam initium iUius decreti, ubi agitur de rebus divinis dig-
num est, quod cum nostro conferatur. Fieri enim potest, ut nostri decreti
A vs. 4 sqq., ubi mentio fit r^ç }i&r]valaç tijg \'A^riv&v nEÔeovarjç, ad sacra
quaedam pertineant, quae Colophonii Minervae facere deberent.
Quod autem Busolt etiam ad Notiorum rei publicae statum ordi-
nandum titulum IG I 13 pertinere censet hoe mihi minus pro-
babile videttu". Immo de Diosiritis agi ex novi fragmenti vs. 17
intelligitur. lam, ut quid sentiam pateat, conféras velim quae de
rebus a. 428/7 gestis Thucydides tradidit Nam eo anno Athe-
nienses duce Pachete, quem pars eorum Colophoniorum, qui a
civibus eiecti Notium confugerant, arcessiverat, Notium ceperunt
atque oppido hisce Colophoniis tradito paulo post „0 îx t ö t à ç «ifiipavreg
xatà tovç êavTÔv vófiovg xarmxiaav ró Nóiiov, ^vvayayóvrsg nâvraç ix
r&v nóXiav, n nov xiç ^v Koiojpoav/oav" Hisce collatis suspicor ad
eiusmodi aliquid nostrum decretum referendum esse: pars, puta,
Colophoniorum ^log isQÓv confugerunt; hos exsules Athenienses
Colophonem reduxerunt; quo facto legatos (oïxiazüg) miserunt, qui
eorum exsulum auxilio Colophoniorum rem publicam ad populärem
rationem redigerent, atque fortasse etiam Diosiritarum civitatem
ordi narent.

Huic interpretationi alteram opponere lubet, quam primus proposuit

Loeschcke Qui vir doctissimus recte observavit Athenienses saepe
civitatum foederatarum tributa deminuisse, si quo cleruchiam deduxis-
sent Inde profectus, quia Colophonii a. 453/2 tria talenta, a. 446/5
unum talentura tria milia drachmarum tributum pependerunt hoc
anno cleruchos Colophonem missos esse coniecit Quamquam
etiam aliis de causis Athem\'enses sociorum tributa nonnumquam
deminuerunt neque ex levato alicubi tributo cleruchiam ibi collocatam
esse efficiamus necesse est, tamen alia argumenta non prorsus desunt,
quibus Loeschckii coniectura commendari possit. Moris enim fuit,
cleruchis cum agri distribuebantur, partem consecrate deis ^o). Iam vero
Sami nuper duo termini inventi sunt, quorum alteri attice inscriptum
est: [Ä(5]pog ; r£|itf[i\'05 }i]!ffvttlag M&ei\'öi\' fitâsoaeç, alteri ionice pror-
sus idem unde apparet quosdam agros in insula Samo, ab Athe-
niensibttô nimirum, deae Minervae consecratos fuisse. Hos titulos
positos esse, postquamAthenienses a. 440/39 insulam expugnaverunt
coniecit editor Schede. Quae coniectura si recta est 2®), suspicari licet
Athenienses a. fere 440/39 cleruchos Samum misisse, sicut a. 365,

cum insulam iterum expugnavissent, cleruchos eos misisse pro certo
constat Itaque etiam nostri fragmenti versus 4 et 5, ubi dea Mi-
nerva eisdem verbis atque in cippis illis designatur, cleruchiae Colo-
phonem deductae aliquam suspicionem movere possint Tum huius
cleruchiae mentio latere potest in decreto mutilissimo, paulo ante a.
446 facto, quod ad Colophonios pertinere satis constatCuius decreti
frg. b vs. 4 hoc modo supplere possis: [tot? M&svaioig rotg olx5]aiv
(vel KKzoiKöaiv) kv Äol[o(3Pövt]. Hanc restitutionem incertissimam esse
concedo, sed conféras velim décréta cleruchorum Atticorum posterioris
aetatis, ubi cives Athenienses in cleruchiam deducti similiter designan-
tur, e. g. Ó ôfjfiog 6 M&rivaiav träv èv Jrjlm xaroiKovviav , ot olxovvzsg
in Mvqivsi vel ot iji Mvçivsi oixovvzeg xtoitrat ot iv\'HtpaiOzCai oixovv-
xsg Denique quaeri potest sitne cum Loeschckio putandum voce
olxiazcöv cleruchiae deducendae praefectos denotari. Saeculo qui-
dem quarto eos xlriQovQxâçxovg dictos esse intelligi potest e titulo
a. 365/4, quem edidit J. Sundwall, Ath. MitU XXXV 1910, p. 37 sqq.,
ubi legimus col. II vs. 50 sq.: zgiijgeg i^éjtXsvaav inl Eixzijlfiovog y/ov-?]
ai(éag), Ev&/o 2ovvi(iag) x/li2p[o]x[a]ez0vrcov. Attamen nescio an alio quo-
que nomine cleruchiae praesides designatos fuisse e testimoniis pos-
terioris aevi colligi possit. Coloniae enim militares, quas Alexander
Magnus eiusque successores, praesertim Seleucidae et Ptolemaei, in.
multa loca deduxerunt, xuzotxlai dicebantur quarum duces xazoixiazag
dici potuisse elucet®®). Tum coloniae Romanae apud scriptores
Graecos, qui de rebus Romanis agunt, graece redduntur per voces
xazoixlav vel xXtiQovxioiv Viri autem, qui colonias deducerent aut

veteranis agros assignarent, per vocem oIkkstixç significantur Quibus
perpensis, quominus putemus cleruchiarum quoque praesides etiam
ohiardcç vel KUToiKKSzag hic illic denominatos fuisse, nil obstare videtur.

Verum tamen omnibus consideratis Loeschckius cleruchos Colo-
phonem deductos esse statuens nimis infirmis fundamentis insistere
mihi videtur.

Haec postquam exposui, de singulis versibus iam pauca adnotare
velim.

A.

Vs, I : lectio admodum dubia. Secunda littera primo aspectu ^ esse
videri possit, sed obliquam eius litterae lineam potius rimulam esse
lapidis puto, nam cetera lambda in hoc titulo paulo inclinatiora
sunt. Civis aliquis Atheniensis ideo Tgiómog vocatus esse potest, quia
circa diem natalem ad Triopium paeninsulae Cnidiae promuntorium
victoria ab Atheniensibus esset reportata. Ceterum, utrum de homine
quodam, an de ipso promuntorio agatur, non liquet, Denique moneo
rkttVKonlo omnino legi non posse.

Vs. 3: septima huius versus littera in imagine photographica
speciem exhibet P, sed ectypum dilucide habet P; ultima littera
non M sed A fuisse videtur.

4: errore lapicidae factum est, ut A incideretur pro eo quod
debebat

Vs, 4/5: Diosiritas dubitanter supplevi e vs. 17; de articulo satis
pro certo suppleto cf. quae notavi ad n. I vs. 2 et infra ad B vs, 6.
Verba îj }i»rivala M9ijvmu fitäiovaa poetico more adhibita optime
illustrantur versibus Aristopham\'s in Eq. 581 sqq., ubi Minerva hisce
a poeta invocatur : a> noXioüxe TlakkâÇf S) zijg [sçmzâzrjg ànaacav noXéfia ze
"al notrjTaîg ivvufiti intçcptQovdrig fitàéovau xâçag. Praeter terminos
illos Samios, de quibus supra dixi "), conferri iubeo decretum
Atticum paulo post a. 394/3 factum, quo Carpathii laudantur, quod:

«Joffo[v ztiY x.vitttçiz]Tov ènl zbv v«[(X)v rfjç H^rivailaç zî]g Ji&tjvœfi fi[iât-
ôff»jç] intellige zàv àçxaîov vtœv, h. e. Erechtheum, quod postea
dicebatur"). At haec verba quid in nostro contextu sibi velint, haereo.

Vs, 6 : in fine ex lapide exscripsi E N, sed B 0 testatur ectypum.

Vs. 7: ultima littera utrum 1 fuerit an incertum est.

Vs. 10 sqq.; agi videtur de quinque viris ab Athem\'ensibus creatis —
eidem sunt nimirum, qui B vs. 8 oUiaxal appellantur —, qui inter
alia munera etiam Colophonios, fortasse item Diosiritas, iureiurando
adigerent. Solebant Athenienses, si quid iureiurando confirmandum
erat, legatos creare, plerumque numero qm\'nque, qui hoc iusiurandum
acciperent. Cuius rei e tot exemplis in titulis conservatis nonnulla
afferam ad supplementa mea sane dubia illustranda; SylL^ 142,
vs. 32 sqq. : £A[£]ff[»a» âi jcévts avógug, oritji/fg Jti£v[oavr£ç èg Xlov
Sçnéaovai nóhv [i^v Xtmv], ib. 64, VS. 45 sqq.: holtivtg 6è ixaoQ-

néaoai atptxójitEvot èg XakMa sUa&at róv öïfiov névre avôçag, IG 11^ 116,
vs. 20 sqq.: Snoag ó\' [ajv xal ©sttccIoI ofióacoai xfjt «[(ii]«,
tÖ]»\' ö^fiov Ttévis av[dp]aç xxX.

Vs. 9: secunda littera nescio an fuerit T; si fuit T, superlativi hic
latitare conicias casum dativum (e. g. inKpuvsaxâxoi),

Vs, 11: loco [y£V£T«<] etiam supplere possis [tiAog f^ft] vel [rfifc^ït]
vel simile quid. Non est, cur offendas in x& r\' i7ijsq>ia(iéva pro
genetivo.

Vs, 13: prima littera utrum T fuerit, an E, diiudicare non potui.

Vs, 15: verba sxaoxog lïg Ii\'[i0tirç êxcéaieg] quin recte suppleta sint,
vix dubitari posse existimo. De legatorum viatico agi verisimillimum
est; e.g. conferri possunt quae leguntur Syll,^ 581, vs. 26 sqq.:
âiâôvxcov êxâoxa àvdpi (nempe legato misso) \'PóStoi êxâaxag ccfiéçag
ivvé\' ößoXovg \'Poôlovg. Accipiebant autem legati ea fere aetate, qua hoe
decretum factum est, in singulos dies viaticum binarum vel ternarum
drachmarum Veri dissimilius est agi de multa Colophoniis irro-
ganda, si quid ad tempus facere intermisissent; cf. e. g. SyllJ^ 1217,
VS.8 sq.:i}i\' Sh fiii iniftélcavrai, ôcpsUtv aixovg xïjg \'^fiiçrjg fxâorijç xrÂ. ,ib. 981,
VS. 5 sqq.: èàv tfi (li)---, ci.itox{jivti\\v avxbv xrjg \'fifiiçag êxâaxTjg xxX.

Vs, 19: in fine aut AI aut Ml aut PV scriptum fuisse videtur.

Vs, 19 sqq.: nonnullae litterae adeo attritae sunt, ut vix dispiciantiir.
lam supra monui litterarum inde ab hoc fere versu aliam esse
speciern, fierique posse, ut ea, quae sequuntur, ab alio lapicida
adiecta sint, quem etiam titulum IG I 13 insculpsisse conicias.
Vs. 20-21 forsitan hoc modo supplendi sint: [6 àtîvu lînsv xà
ftiv äUa xa»ó:ntp xtt oxav âi xxX. Reliqua non tetigisse satius erit.

B.

Initium huius fragmenti quid sibi velit, tot litteris amissis iam non
constat. Inde a vs. 4, quae fuerint decreti partes, haud difficile discerni
potest: usque ad priorem partem vs. agitiu- de titulo et Athems et
Colophone in lapidem incidendo; sequitur formula iurisiurandi, quo
Athenienses Colophonios adegerunt. Latitudo lapidis quanta fuerit
quamquam certa ratione definiri nequit, tamen sententiarum continutts
tenor satis diligenter restitui posse videtur, si lapicidam singulos versus
litterarum plus minusve quadragenarum binarum fecisse sumpseris.

i: Koehler hoc versu nihil legit; equidem ante N, quod iam
exscripsit Velsen, duarum aliarum litterarum vestigia dispicere mihi
Visus sum. Supra hunc versum aliae quidem litterae in lapide exstant,
sed obscuriores, quam ut quicquam pro certo affirmare possim.
3 : quarta littera quaenam fuerit, dispicere non valui "),
Vs. 4/8 : ad hos versus supplendos in primis contuli Syll* loj,

vs. 33 sqq, : xal rb (pa^(pi0na XQÔS àvayç[â(paavTa tôv ygamicczia] t^ç
ßovlrjg éatrjkrji. Xi9lv7\\i Kaza9[îvat ifi nóXsi réksiSi roî]ç Ntonolnôv kv di
Nécct n6kr}t ceixol [NsoTColnai xaTa9\']évxov iv tôt [içôi i^ç üaQ&ivo écrij-
It&h\'T]!.]. Similia leguntur Syll,\' 64, vs. 57 sqq. : tè âè (paé<piafta

^àâa xal rov Aóqkov àvayQÛqpaat \'/i^évtCi fièv zhv y()ajii|u[«]r^a %tç jSoAfç
^orilst Xi&lvsi xai xara&tvai iç nóXiv xiksai toîç XaXxiâéov, ii/ âè Xalxlèi
iv xôi hiSQÔi x5 Jibg x5 \'OXvfinlo hs ßoli XakKidéov àvayQÛ(pea(fa xaxadéxo.
Verborum xéieat xoîç (sequitur ethnicum) compltu-a exempla affert
Larfeld, Handbuch II, p. 720. Quae verba si recte supplevi, Meister-
hansium p. 225, not. 1789 iniuria putasse apparet vs. 6

exemplum exhibere articuli alicui ethnico in numero plurali additi

6-8 praescriptum fuisse, ut Colophonii quoque decretum publici
iuris facerent, in aperto est. At ubi eis decretum lapidi incisum propo-
öendum fuerit, nemo iam pro certo dixerit, quandoquidem unicum ver-
bum hue pertinens, quod in lapide exstat, OIKIZTAI ineunte vs. 8,
variis modis explicate possumus:

1°. perfectum subesse potest verbi oixi^stv, seil, äxiaxat. Quod si
ita est, in hunc fere modum praescriptum fuit: Colophonii titulum
proponere debent, ubi templum religiosissimum — nempe delubrum

Apollinis Clarii — sitwn est. Ad hunc usum verbi ohl^Biv conferri
potest locus Euripideus Troad. 435 sq.: ov ói} ßisvbv ôluvlov amorat
nérçfxç ósivq XccQvßöig.

2®. numerus plurativus esse potest nominis substantivi, quod est oiKicn)g.
Quod si ita est, hi versus duobus modis apte suppleri posse mihi visi sunt:
a) ad hunc fere modum: xuxa&évTov [ono i\'ÔQvvrai ol ^eoi ot] QiKißxai.
Civitatum Graecarum conditoribus deorum honores tributos esse nemo
ignorât. Compara e. g. quae Diodorus XX. 102. 3 tradidit de Sicyoniis,
qui, postquam a. 303 urbem suam Demetriada appellaverunt Demetrii,
libertatis vindicis, in honorem, „^va/aç dè xal navriyvçug, hi d\' àywvag
itfiriçiisavTO ffvvrs/itîv aità xat èviavrbv xal xàg allag ànovéfisiv xifiàg œg
xxlexr}\'\'. Nonnullae civitates divini conditoris effigiem nummis imprime-
bant e. g. urbs Croton, cuius in nummis effictum est caput Herculis
cinctum verbo olxioxâg item oppidum Temenothyrae, cuius nummi
expressam reddunt effigiem conditoris mythici Temeni, quam ambit
vox oixtßx^g vel xxl<sxt]g Eiusmodi divinorum conditorum in nummis
imagines plerumque depromptas esse ab illorum conditorum statuis
ratio suadet. Multae autem civitates duos pluresve conditores habuisse
feruntur. Legimus e.g. apud Thucyd. VI. 5. 3. de Camarina urbe
Sicula :o Ix taxai ôs iyévovxo avxîjg Jâcxcav xal MsvéxooXog, idemque Thuc.
tradit urbes Gelam et Zanden a binis "), urbes Himeram et Heracleam
Trachiniam a ternis viris conditas fuisse. Iam vero Colophonem
a Codridis Damasichthone et Prometho coloniam lonicam esse
deductam eosque reges Colophonis fuisse tradit Pausanias Quem
e fonte Attico hausisse, in quo partes Atheniensium in urbibusAsia-
ticis condendis iusto magis auctae essent, nam urbem Colophonem
révéra a Messeniis conditam fuisse, recte monuit Toepffer Atticam
autem traditionem iam saeculo IV° exeunte vulgatam fuisse e titulis
efficimus. Nam in decreto anni 307/6 Colophonii laudantur „èneiôri
anoiKOi ovxsg xov âijfiov xov M&rivalcav ôiaxriQoHaiv xi^v xs cpiUav xal oixsiôxrixa

i^v tîç TOV ârjiiov TOV üö\'i/vaW Itaque Codridas illos iam pridem
a Colophonüs conditores urbis suae creditos esse suspicari licet.

Utcumque se ea res habet, iuxta simulacra conditorum, sive Codri-
dae fuerunt sive alii ut decretum proponerent, Colophonüs prae-
scriptum fuisse non prorsus inepta mihi visa est coniectura

ß) fere hisce : xarad-ivrou [orto au xt^svautiiu ut] oixiarai (vel [xat]oi-
"\'ôiaî), ù e. Atheniensium legati, sive ut rem publicam constituèrent
sive ut cleruchiam deducerent, Colophonem missi. De hac quaestione
supra copiosius disserui.

Vs, 8: cf. Syll,^ 64, vs. 20: xazà zuôe XaXxiàiaç 6(i6aai.

9î huius versus reUquiae nos admonent de iureiurando, quod,
prout solemnis in hac re mos erat, in aliis civitatibus aliter iurare sole-
bant, quodque vôfitfioç opxoç dicebatur; eandemfere vim habet 6 iy^wQiog
oçxos. Sic legimus: IG IP vs. 8 sqq.: ûfivvvai âh t[6]i/ [i/]o>t|u[ov
0^X01/ Ixart^ojvs ^bv naçà oqpîccv aùi[otç], ib. Il6, VS. 19 sq. inofivvvai
de tôv [vo]fitf«ov opxov, in foedere inter Rhodios et Hierapytm\'os c. a.
200 facto, SylL^ 581 vs. 88: t6v vôfnfiof S^xov, Thucyd.

V. i8. g: ôfivvvztûv âs zbv smxeâQtov oqxov skûzsçoi zbv fiiyiczov, etc.®").

Vs. 9/10: initio vs. 10\'Velsen legit ^ OK; equidem ex lapide enotavi
^O K (item Koehler), in ectypo ruhil discernere potui. Si P in lapide
exstitit, hoc modo versum sanare possis : [dpaao xal xal ßolsveoj
quae verba supplevi collato frustiUo lapidis Pentelid inedito, cuius
tituli vs. 5/7 ad hunc fere modum restituenda esse videntur : [--dp]âcio

xai içô xai | [ßokEvao nsgi zbv öt^of t6v] Zaft,iüv ho^zi ov | [âvvofiai

aQiaiu - - ]. Quotüam autem de P non satis constat, etiam alium in
modum vs. 9/10 suppleveris. Subsimilis em"m formula iurisiurandi in
decreto de Erythraeis {SyllJ\' 41, vs. 20 sqq.) incipit hisce: (oftvvvft[t]

Tâ]d6 [rèv](3oAiv-) j3oÂ.etiffo/tosav [du]i\'o[jn]at [â](noai[a x«»] Jtxu[t6ia]ta

fîpwOça/ov Tôt TtU&si xal A9£valov xal z5v Iam vero titull

nos docent saeculo tertio Colophoniorum rei publicae magistratum
praefuisse, qui ngvrceviç dicebatur quod munus cur tune demum
institutum esse putemus, prorsus non video. Quapropter haud scio an
etiam restitui possint verba : [n;QVTav£va]o xal ^olsvao ^munere pry-
taneos et senatoris fungar\' xtL

Vs. 11/12: praeter verba e decreto de Erythraeis modo laudata
ad formulam 6 ô^noç 6 \'A%riv. xal to nXï)9oç râv av^ifi. cf. etiam
Syllj^ 151, vs. II sqq.: Jió[A.]f[ft]ov dï xal siç^Pijv ^t] i^nvai Koçxv-
çaloiç noiriaaa&ai [a]v£U HQ\'fjvaimv xaï [tov rrâv avfiftttxcav.

Vs. 12/13: cf. SylL^ 64, vs. 21 sqq. : oix uno[a]zéaonai àjib x5

[öjïfio TÖ }i&Evalov o\'ÖTS rf[:(]i\'£t o^rs (isx«vti ovôsniùi oió\' éWt oiâè

fçyoi ; prorsus eadem leguntur Syll.^ 52, vs. 6 sqq. In utroque titulo
sequitur: o\'Ô^è tôt ucpiaxafiivoi nelaofxai, quae verba si vs. 13 post
vocem hyot supplere malueris, haud refragabor.

7s. 14^5- cf. Syll.^ 41, vs. 24 sqq.: [ovà\'] airoiioliao oi>r\' aixog iyh
oir\' akloi [rt]ït[ff0|uo/].

Vs. 15: cf. IG IP 116, VS. 27 sq.: iâv xtg t[rji] êni xiiv nóltv xtjv
}fa[ri>]ai\'cov ènl nokéfimi 1} tov ôîiliov xaxakvsi xbv ; similia

IGIP 112, VS. 24 sqq., 230, VS. 8 sq., Syll\'^ 181, vs. 29 sq., etc. Tum
conféras e foedere Rhodiorum et Hierapytniorum Syll.^ 581, vs. 12 sq.:

xal fi\' xig xa---xàv xce^eSiaKvtav ôafioxçaxlav xaxalvrji (eademVS. 66 sqq.).

In nostro fragmento verba Ô£no[Kçatlav xev xa^egxtxvîav vel xa»e-
axôcsai] supplere spatium nos non sinit, sed pro eis quae in textum
recepi etiam supplere possis : óf|(t(i[»\' oi xaxalvao xbv xa&saxexóxa] ; de
forma part. perf. cf. Meisterhans, p. 189, n. 8.

7s. 16: collatis quae leguntur Syll.^ 89, vs. 18 sqq.: [«ai o-ôx ècpskéao
to]ç èxd\'çbg xbg ü&evalov oixs ;(o[î|«aTa naçéxov oits dvJfafiEt oiiôsfxtâi,
hune versum supplere conatus sum. Loco [((tt;)(jr(>attt;(5]ftevos etiam
[z«pt5:ó]>t£"os vel aliquid simile restitui potest; [xQ^lcig «ap£zó]it£i/os
spatii ratione habita supplere non possumus.

7s. 17/18: cf. SylL\' 41, vs. 26 : avsv xtg yvófi£s[ xtg 249(]valov xal
XÖ [d]£/w.o, ibid. 64, vs. 9: av£v xô ôéno xô n^svaiov. Etiam suppleri

possunt verba [avsv H^svalov xal XÖV jrffVftjtiaxlov coll. SylL^ 151,
vs. 13 sq. ; [a]v£t> H&rjvaitav xai [rov Tijijj^orç tô&v avuiid^cov.

Vs. 18/19: post verba àXrjdîi ravia expectes nomina deorum, quos
Colophonii testati sunt se fidem" servaturos, sicut legimus IG II\'^ gj,
vs. 23 sq.: àlri&rj xavxa vt] tc)[»\'] Jîa xai xbv IdnolXco xai xrjv ^rjfitjxça;

similia IG IP 1196®, vs. 16 sqq., 1237, vs. iii sqq., etc. Solebant
autem Graeci saeculo quidem quinto per tres deos iturare Qua-
propter verba [f£ rov J](a xai xbv Ano\\XXo xal xiv Jéfiaxça] ««) satis
certa ratione suppleri possunt. Quo facto vacabit vs. 18 post xavxa
spatium drciter 25 litterarum, quod variis modis replere possis.
Coniecturam feci ex eis, quae leguntur in foedere a. 363/2 inter
Athenienses et lulietas facto (Syll.^ 173 vs. 79 sqq. = 67 sqq.), ubi
pro formula àXtjd-ij xavxa invenies haecce : [ratira ijünjïdopxijffo) v[ii tóv
^/a, xtI.]. Quibus collatis quaedam temptavi. Loco <pvXaxeo —
cf. Syll.^ 399, vs. 30 sqq.: n;«paffovTo[t] ôi xai slg xb Xoinbv xavxa xs
^vXuaattv eiç xbv ana[vxa] ^CÓvov — et èfintâoçxéoo, etiam suppleveris
ififiivö vel ifinióóao vel aliquid simile.

Vs, 19 sqq.: in iureiiurando saepe in se exsecrabantur, si quid contra
pactum fecissent. Ut e scriptoribus nonnulla exempla afferam, legimus
ap. Antiph. V. 11: Séov at ótoftóaao&at o^xov xbv fiéyiOxov xai iaxvgó-
\'\'axov, i^âXsiav Oavxâ xal yivti xal olxla xfj ay inapwftsvov, Andoc. I. 98 :
xoi ijttvxsa&ai svopxovvxt fikv tïvai noXXà xal ccyuQ\'d, êmopxovvxi ó\' i^coXij
aixbv tïvai xal y^voç, LyS.XII. lo: &(io<stv, i^cóXetav êavx3 xai xoîç naielv
inagufitvog. In titiUis simiHa abundant, cf. e.g. SyîL\' 41, vs. 15 sqq.:

^fivvvai [|U£v ---, i7iaç()i»£vo[ v ixSÓX]etav fa[utôj èmoçxôvxt x]a2

\'rai[a]iv savxô, SylL^ 167, VS. 14 sqq. : si âé xiç xavxa naça^alvot, è^âXi]
yivsa&ai xal avxbv xai xovg ixtlvov nâvxag^ ibid. 366, VS. 12 sqq.: £t fiiv
(an -xo/tjv?)], noXXâ (lOi xàya&à (Lriaav, d d" iq}i0QK0(rjv i^wXrjg tl\'r}v
[a^tèç xol tà] yivoç, ibid. 151, VS. 24sqq. (== 36 sqq.): [£]ijo[p]xôvTt (lif*
MO» ni] 7to[ÀÀ]à xai àyaâa, tl ât [ft\'^], xàvavxla (similia ibid. 581,
VS. 89 sq., IGIP 1196 B, vs. 19 sqq., 1237, vs. 112 sqq., etc).

III. — Foedus, quod Athenienses a. 423/2 cum
rege Perdiccaf ecerunt, novis fragmentis auctum.

Fragmenta duo marmoris Pentelici, in museo epigraphico auctore v. cl.
Ad. Wilhelmo conglutinata cum tit. IG I 43-43 suppl. p. 141. Cf. von
Scala, Staatsverträge n. 81 et p. 336.

lENAI ONEAMMEA0EN ^1 0N\\
25 NAT 0NH020 r A \\ E OE l 021

- A2P I O2A0ENAIO2TO 2A "
KAI T02BA2I V E A2T02 E ""A^ E P
21 2 O 12 KAI T O I 2 OMO II OMNYN
IA0KAIEVAPA20AI T MEEM

30 \\ I p E PA I KKANKAI T O A2T0

\\ NKAT AT OA I KAI \\yNE :> EI

2OME0AEPIPOIINOYAEM NHONF
\\2AEX2YN0EKA -^EA O 2 u . P O 2 P L

NTOA0ENAIOIA 02P0I0NTIPE

OPEPA IKKANOYT YT0N0YTET02

P02H02T0NH0PKrNH0N0 2A Ol
O2AYTO20E02TAYTAAEAN PA02^
>r0M02AN TONKAI TONP O l ^ F

A^2AT ONO I A EKO\\^ AKP
I A EP PE 2B
\\E A NTO
PI02HO

^ aroixijóóv 77

— \'Evai âè nsQl töv [hofioXoyefiévov, éàv fièv ôà^aei
JleçâlHxai xal \'Ai?\'eva{oiç jtçoa-âév]-
[a£ tt] xal dçfeXëv, h6,xt âv dfiqjOT[éQOiç ôôxoeh xoivëi ßo-
Xevaafiévoiç, tovto xvQiov xal eifo^xov. — \' O/i]\'
[vve]v1 ôt xàv hÓQXov IleQÔlxxav [xal xàg naîôaç xàg JTcg-
ôlxxo, xàg XE dÔËXq)àg xal dâeX(piôôg\'i xàg Heq]-
[ôIx]ko, xal xôv äXXov Maxsôôvov, [hó<roi âv xovyyEvêg xal

olxEïoL xal xovvéd-Eg xal ènixéôsioi la]-

[tv] aixöi. \'Ofivvvxov ôé\' ÔQâao «a[Tà Tà hofioXoyeftéva
xal êooftat niaxôç xal àôôXoç xal x]-

00 aïtxàç q)lXoç vofiiö xal èx\'9\'Q[6ç, ® xal èfi/ievô xoïç hÓQ-

xoiç xal xatç xavvûéxaiç xaîaèe jtQàç
vatoç ôtxaloç xal dâôXoç xa[l äßXaßög xal niaxoç, hoç äy
ôvvoftai äQiaxa, xal ßoeüiao xal àfivvô x]-
axà rà ôvvaxàv x5i ôéfioi x5i [\'A\'d\'evaCov, èdv xiveç àôixôcfi
\'A\'d\'evaCoç, xal ôôéva oifxe x^^UXa oHxb xo]-
néaç èx<jàyev èàxto, èàft fiè \'A-d-evlalov xeXevóvxov, oôôè àôéya
àôèv èaàyevi èàao, oi/ôh xbç ?]

[tôç \'A]\'â-evalov, èàfi fiè \'A-d-evaiov x[eXevóvxov\' èàv ôé xiveç
XI xovxov noioai, o\'ôx èdoo, dXXà xoX-ûcfo xa]-
25 [rà xà 6v]yaxóv, hóaoi fiv éd\'éXoai [cire èxodyevl xi éx xëç
XÔQaç xëç èfiègl bïx\' èadyev\'i jraçà? xàç xovvûél-
[xctç xdoôê] xàç jtQàç \'A\'&evaloç, — !ro[ï]ç ôè [hÔQxoiç xal xaïç
Xavv\'d\'éxaiç xaTaôe tvoxov êvai aUxàv Hegi]-
[ôlxxav^ xal xàç ßaalXéaç xbç [/ijerd IleQlôlxxo\' Ivat ô\' avxoîç

xèv fptXlav xal xèv nvQlav]

[éjri xoï\\ç ïaoïç xal xoïç hofioloilçl. —\'Onvvv\\ai ôè xal xàç JtQéaßeç

xàç naçà IleQÔixxo héxovxaç xàç fie]-
[tà ... xal ènaQâaid-ai [/ièv] x{ol\\ fiè èfi[fiBv5vxi xoïç hÓQ-
xoiç xoïaÔB êxoóXBiav\' énaQâaûal ô\' hoa]-
30 [a-ôxoç »<]oi ÛBQÔCxxav xal tô[ç naïôlaç tô[ç IIeqôChho xal xàç

dôeXtpàç xal dÔBX<piôôç xàç IIbqôCxxo é]-
[xaóXBi]av xaxà xà ôtxaiov. —\'E\\àv ôè i«]dAet[ç1 ëti äXXail ngoa-
XOQÖatfi avvofivvvxov î \'A\'&Bvaioiç xdÔB\' oH a\\-
[xQaxev]aófied-a ènl jtôXiv o{>ôefi[la]v, hôv II[eQÔixxaç xQaxëi S
Aôv XQaxôatv hot hoi Hbqô]\'

[Lxxo\' T]àç ôè xt^vv&éxalç èftjmeôôoo snçàç ûelçôlxxav xal nçàç
xàç x^\'^H\'l^^X^Ç^ Heçôixxo, xa-d-dytsQ x]\'
[avvéd\'b\'\\vxo \'Ad-Bvaloi d[âdA]oç noiövxi IlB\\gôlxxai xal xoïç
xovfifidxoiç\'î xoïç IIbqôIxho, xal oit xaxo\\-
35 [ç noiéa\\o ÛBQÔCxxav oiix\\e a]iùtàv oifxB xàç [jtaïôaç oifxe xàç
dÔBX^àç oHxB xàç dÔBXtpiôôçi oiùô\' àXXov o]-
héva], jfçàç hàç xàv hÓQxov < hàv > ö[[io]aa.^ —\'Ofi[óaai /lèv
dfi<poxéQOÇ xàv jtaç\' avxoîç vófiifiov hÓQxov\' ô/iô]-
[aai ôè t]ôç a-ùxàç d-eôç. — Tavxa ôè dv[ay^Qaq)ad[xo ho yçafifiaxBifç

xëç ßoXëç èaxéXBt Xi^lvei xal xà óvó]-
[fiaxa tô]v ôfioa(d)vxov xal xôv nóXe{ov tôv] è[aeX\'d\'oaövi èç
xàç hÔQXOç\'i xal xèv tpiXLav èç xèv axéXev jrço]-

[oavaYQ]aq}oâro. Hoi ôè xoAaxç[érai ôôvxov %à èç xèv exéXev
àçyvQLov. Hoi ôè jtoXexal àyfofiiaûoaày]-

40 [tov xèv axélev. — Ho]t ôè nçéafiieç ........................«s.........................]

[....3.?..... à7cay]yeXdvxov \\nQbç HsQÔlHHayxà èqjaetpiafiévaxôi ôéfioi

xaU......«......]

[......ff...... ele^oç, ho..........................56.........................

..............e.....

Dum Athenienses a. 423 indutiis in vmum annum factis de pacis
condicionibus cum Lacedaemoniis agunt, oppidum Scione, in Pallene
paeninsula situm, ad Brasidam Lacedaemoniorum ducem defecit\'^).
Quibus auditis Athenienses confestim ex Cleonis sententia Scionaeos
expugnare et occidere decreverunt, atque bello omni ope instructo
paulo post in Macedoniam profecti sunt. Sub idem tempus Brasidas
eiusque socius Perdiccas rex Macedonum copiis coniunctis Arrhabaeo
regi Lyncestarum bellum intulerant. Quod bellum cum male gestum
esset, Perdiccas a Brasida alienatus cum Atheniensibus iam Scionen
obsidione prementibus compositionem fecit 2). Secutum est foedus
ad quod haec nova fragmenta pertinere pro sua sagacitate perspexit
Wilhelm.

Priusquam quae supplere conatus sum, quantum potero, exemplis
confirmem, de singulorum versuum ambitu pauca mihi dicenda sunt.
Partem quidem tituli iam pridem restituit Kirchhoff, IG I suppl. p. 141,
versus singulos quadragenarum binarum fuisse litterarum suspicatus,
eumque secutus est Scala. Sed singulorum versuum ambitum aliquanto
longiorem fuisse nova fragmenta evincunt. Etenim versus fuisse littera-
rum fere octogenarum litterarum colligi potest e vs. 37 sqq., quippe
in quibus verba solemnia de titulo in lapidem incidendo satis pro certo
restitui possint. Equidem sententiarum connexum haud prorsus inepte
restituere posse mihi visus sum, septuagenas septenas litteras singulis
versibus si attribuerem Titulum supplere exorsus sum a vs. 15 frag-

menti, quod apud Scalam denotatur Ô2/ unde nova paragraphus incipit.

Vs, 15/16: in primis conferendi sunt loci Thucydidei V. 23.6: i)v
ôs Tl doxy Aantôaiiiovloiç xai Hd\'rjvctCoiç npoff&eîvai xal à^skstv ntçl tijç
èvfifiai^ag, o,zt âv âox\'^, sijOQXov à^cporsQOiç sïvaittV, 47,12:iàv 6s zi ôoxij
ccfisivov sîvat zaîç nôXtSi Tavxaiç Ttçoad\'Stvai nçoç zoïç ^vyxtifiivotg, ô,zi àv
zaig nólsOiv ànadaig^ xoivy ßovXsvonsvaig^ zovro xvçtov sïvai, Similia
Optime suppleta sunt in titulo Syll,^ 434/5» vs, 92 sqq.: iàv d[£ ôoksi
-àaxsSamovloig xal rjoig ôvftftâjrot? xal !il^i\\valotg [ajU£ti/ov sïvai nçoa-
^sîval Tt] xal àq>sXsîv nsçl xrjg (Svniiaxl[aç, 0 âv Soxtt àfKpozéçoigy £{;o]pxov
*lvai-, brevius denique Syll,^ 123, vs. 8 sqq.: [o,zi d\' av ôoxiji äfisvov
tvai z]oîv noléoiv, xoivfi\\i ßolsvofiivaiv, Totir]o xvçtov f[?]vai.

Vs,iylig: ad hos versus supplendos, quinam praeter ipsum Per-
diccam in verba foederis iuraverint, paulo accuratius recenseamus
necesse est. Complures quidem ex eis, quorum nomina fragmentis
^f c, £?, a Scala, op, cit, p. 64, compositis, nobis servata sunt, nusquam
alibi occurrunt, sed insignissimum quemque novimus, quos hoc modo
disponere possumus:

1° regis Perdiccae filii {naîStg), Nomen alterius ex filiis exhibet
frg.

bed vs. 12: HçiéXag 73[£()d^xxo] alterius nomen in fine huius
versus cum lapide periit, Nam Scalam htmc versum minus recte sup-
plevisse, atque plus unius Perdiccae filii nomina in fine versus exstitisse,
e novis fragmentis intelligimus, ubi vs. 30 (cf. vs. 17, 35) tc»[ç; »atd]«ç
UsQÔlxxo\'] restituendum esse manifestum est. Iam vero nos
docet Plato, Gorg. p. 471, Archelaum ancilla natum Perdicca mortuo
vi regnum usurpasse, postquam avunculum Alcetem eiusque filium
Alexandrum nec non Perdiccae filium legitimum, cuius nomen non
constat utrum Alcetes fuerit an Aeropos ®), necavisset. Huitxs filii nomen
fragmenti hcd vs. 12 in fine addendum esse vix videtur negari posse.

3° regis Perdiccae fratres (àôtXtpol), Occiwrtmt enim frg, bed vs. 12
Menelaus et Alcetes, regis Alexandri filii iidemque Perdiccae fratres

3° regis Perdiccae fratrum filii (àâsltpiâoî), e quibus commemorantur
ivg.bcd vs. 12 sq. Agerrhus Philippi f. et - - yrus Alcetae f.; de ceteris
non constat Saepius reges Macedonum et fratribus et propinquis
partem regni relinquebant, quam pro regulis gubernarent ®). Videtur
usque ad saeculum Vum in Macedonia quidam rerum status fuisse,
qui fuit aetate Homeri; nam cuique in mentem venit regulorum
illorum, de quibus poeta hic illic narrat.

4° ceteri regis propinqui eiusque familiares et necessarii. Praeter regis
proximos etiam affines nobilioresque extra famiham regiam Macedo-
nes in verba foederis iuravisse, nomina eorum, qui frg.ôcd vs. 15 sqq.
enumerantur, si perpenderis, facile intelleges "). Consequens est, ut

illos quoque inter eos, qui frg. 63 vs. 17 iurare iubenttu-, aliquo modo
significatos esse pûtes. Verba, quae in textum recepi, non nisi naqaSdy^iuxoç
XÛQiv a me esse proposita non est, quod moneam. Vocem èmxriàsiov iam
pridem restituit Kirchhoff; verba avyytvsîç «ai otxaroi inter se coniuncta
leguntiur e. g. ap. Plat. Prot. p. 337 C, eademque probabiliter resti-
tuta sunt in titulo Histriano S.E.G. II 450 vs. 3; verba otxetoi xal
aw^^sig iuxta posita invenies e. g. apud Plat. Dem. p. 386 A et B.
Ceterum etiam multa alia verba velut àvayxaîog vel xïjdforïjç vel éni^xoog
vel (pliog vel avfiiiaxog respici posse non nego. Inter regis propinquos
habendus est Derdas, rex Elimiotarum idemque teste schol, ad Thucyd.
I\' 57. 3: ÜQiSalov nuîg, àv£i{Jiàg IleçôUxa xal 0iU7tnov. Praeter hunc
alios quoque reges foederi subscripsisse colligi potest e frg. bed
vs. 30 et 21, ubi vox ßaadevg plus minusve truncata superest.
Quorum in numero desideratur Arrhabaeus, rex Lyncestarum, cuius
nomen in lapidis parte quae periit exstitisse veri simillimum est,
quippe cuius identidem in reliquis huius tituli fragmentis mentio
fiat, cf. frg. a vs. 7/8, 61 vs. 10, bed vs. 9/10. Civitates Macedoniae
superioris, in quibus erant regna Elimiotarum et Lyncestarum,
temporibus belli Peloponnesiaci adhuc libéras fuisse testatur Thucyd.
II. 99. 3: xœv yàç Maxsdóvmv flffl xal jivyxijaxal xal ^Elifii&xai xal
&Ua e»vri i7tccvca9Bv, S Suftftaz« f*^" rovxoig xal in^xoa, ßaOiis/ag

à\' k\'xti xa&\' aixa.

Initio vs. 17 quid supplendum sit, haereo. Litteram, quae prima in
lapide superest, N fuisse pro certo constat. Quapropter haud sine
veritatis specie verbum q. e. èfivvsiv primus restituit Kirchhoff,
ceteri editores adoptaverunt. Quamquam teste Meisterhansio
p. 191, n. 15, forma infinitivi praes. verborum in -vvm in ~siv
exiens in titulis Atticis non ante saec. II"™ occurrit, tamen formam
^nvvtiv iam aetate, qua nostrum foedus factum est, exstitisse ideo
praesertim credere licet, quia formarum imperf. âfiwov et imperat.
àfivvôvxav exempla ex ilia ipsa aetate supersunt"). Sed obstat, quod
vs. 38 forma infin. in -vai satis pro certo suppleii potest. In
eodem autem titulo modo hanc modo illam formam adhibitam fuisse
vix credideris. Quare vs. 16/7 aut aliud verbum supplendum esse aut

lapicidam errorem commisisse conieceris, qui formam o^vvvai vel
ofióaat incidere debuisset.

Vs. 19/20: cf. SylL^ Sgißt q>lXoi è(SÓiis[&a MÙsvaioiç Kttl xavnlfiaxoi.
jtifftô[ç] xa[;] lidóAog, aut, adiectiva icîaroç xal aôoXoç si praeferas,
SylL^ 71,3: [i<Svii]uaxoi ieóiis&cc 7ti,a[tol xal SLxaioi xal töjjropol xai

Rursus alio modo suppleveris: x«[rà tà xffvy>t»>£va vel tèg
^£xas],tum zffvftftKFS ïffOf"^\' TS Kai aôoloç vel Slxaiog xai UxvQog

(vel äßXaßig). Ad sequentia cf. Thucyd. I. 44. i: (iBxiyvmav - - èv(i-
fiaxlav ftlv (irj noi-^aaa9ai wßxe xovg avxovg èx^QOvg xai cpiXovg
vo(iltecv (eadem ib. III. 75- etc.). Post èx»QÓg etiam addipossunt
verba [hôansQ \'A^svatoi] coll. SylU 8g„: xai t[Ós Mg cpiXog xal
èx»]o6g vo(iiöiiB[vl h6cnBQ Sv Tum VS. 20 fortasse secutum

est aliquid huiusmodi: [kuI ififisvö èv xoîg xovyMiti-évotg nçbç
Verbum enim in iureiurando usitatissimum q. e. ififiiviiv aut cum
aut sine h construitur; cf. Thucyd. IV. 118. 14: i(i(isvnv èvxatgenov-
ôaig, S\'y//.® 2606 (a. 338/7): [rc&v] lftfi£vóvi[oi)] v èv T[ors Spxotç], ib. 434/588
(a. 266/5) : Iv xti av(i{iaxiai, contra sine èv : Thucyd. V. 18.9 :

ènfifvS> TUÎg Ivvdijxats xai xatg gnovÔaîg xaîoâe, ib. V. 47. 8 : ifift£vô xfj ^vfifia-
xia,SylL^ I73eo (a. 363/2): tcàv itifiivóvxcav xotg SçxoLtç xai rjai? ßvv&n^aig
xaîaôs, atque adeo in eodem titulo utrumque, S.E.G. I 75 (c. a. 300)
III 25: èv Xîji et vs. 28: [tôv è,i]<xtv6vxa>v x[ors

Spxo.g]. Attamen in nostro titulo constructionem sine èv praeferendam
esse censeo, quippe quae saeculo V° procul dubio usitatior fuerit
Pro xoîg hôçxoig possis etiam supplere xatg ßnovSaZg, ut iustum nume-
rum litterarum restituas. Tamen vs. 20 spatium unius litterae vacuum
relinquere praetuli, quoniam verba ol Zqxoi xai at avv»rjxai etiam
vs. 26 supplenda esse mihi videbantur.

Vs. 19/22: eadem fere verba invenies SylU 64, vs. 27 sqq.: z^^f»-
(laxog Idoiiai hoîog Sv dvvofta» ägiazog xal ôixaiôxaxog, xai xôi óé(ioi xdi
M&svalov ßoe»iao xal àfivvô, èâv xig àôtxU xbv ôtfLOV xbv A&Evalov.QmhvSr

verbis coUatis forsitan praeferas vs. 22 supplere èdv xig àôtxU H^., quo
facto iam scripseris oiôi héva pro èôéva, de qua forma cf. Meister-
hans, G.A.L^ p. 105, not. 942 et p. 258, not. 2010.

Vs. 21 : saepe in iureiurando complura vocabula quae idem valent
adhibentur, cf. e, g. Syll.\'\' 7h vs. 13 sqq.: i^éfit^a nia[toi

âixaiot xal iajzvgoi xal aßXaßtg [xal ")•

KUf

Vs, 22 sqq.: Athenienses ligna remis conficiendis apta (xconéttç)
ceteramque materiam praesertim e Macedonia importasse multi
loci nos docent, e.g. Xen. Hell. VI. i. 11, ubi Polydamas Thes-
salos aliis alloquitur et hisce: i\'xovrtg ftév ys MaKsSoviav, iv9tv xai
Üd-Tjvutoi Tß ^vka ayovTui, nolv ó\'^itov nXElovceg ixeîvœv ixavol iaófit-
9a vuvg noiTjOaa&ai, AndoC. IL Ii: Svrog (lot ÜQ^iXdov ^ivov nazçixov
xal âtâévTog téfivea&al te xal i^aytd&ai (scil. xœnéag) ànôaovg ißovl0fir]v,
Dem. XXXXIX. 26: ayœu ^vla zà âo&évza tovzm inb \'Afivvzov ,
SyîL\' 587304 zszçaymva zmv MaxsóovixóHv; conféras etiam foedus,

quod inter annos 389 et 383 Amyntas rex Macedonum fecit cum
Chalcidensibus Macedonicis 135 = v.Sca.h,Staatsvertr.n, 107),

vs. 10 sqq. : è^ayayfi S\' êazco (scil. Chalcid.) xal niaorjg xal ^vkoav

[o]îxo00|U(aTT;()/(O|U. navzcovy vavnr)yt,[a\']liJi,ùtv ös niijv èlarlvcov xzi.

Hisce collatis conieci regem Perdiccam taie aliquid iuravisse: *nemini
concedam, ut materiam remosve exportet"), nisi iussu Atheniensium\'.
Quid iam secutum sit, nemo pro certo dixerit. Potest tamen conici
praescriptum fuisse, ne cui liceret quicquam in Macedoniam importare
nisi Atheniensibus consentientibits. Facile enim intellegimus Athe-
niensium magni interfuisse, ut ipsi prae ceteris res suas, ut oleum
et vasa"), in Macedoniam importarent. Valebant sane, utpote qui tene-

rent imperium maris®"), alii ne merces suas in Macedoniam importarent,
prohibere. Sed, ne perpetuo praeter oram Macedoniae vagari cogerentur,
eis erat optatissimum, ut ipse rex disertis verbis iuraret se nemini
importandi potestatem daturum nisi Atheniensibus iubentibus. Hic
sensus ut restituatur, varia excogitari possunt supplementa. Ad ea quae
vs. 24 temptavi conféras velim SylL^ 591, vs. 35 sq.: idv ng [nap-
EvoxXsîv nHQ&T]ai, oix imrçétjjti âUà xœXvati et S,E.G. I 75 III 32 sqq.:
[av (Î\'] äXXog rov[Tav tt nçatirit - - ovx ijtiTçéif/o) aig dvvafitv]; pro oix
idao aXXcc possis etiam avsv M9sva£ov. De iàft ^^ cum partie,
cf. Kühner-Gerth, Grammat. IP, p. 487, n. 8. Ultimas litterae, quae
vs. 24 in lapide exstat, non nisi parvula quaedam hasta verticalis servata
est, ita posita, ut aut K aut N aut n aut P fuisse constet. Si fuit n, pro
xsXsvóvxov (vel xtXevaavTov) suppleveris «apa^opovrov. Quae vs. 24
supplevi incertissima esse probe scio; sed magis etiam incerta sunt
quae sequuntur. Nam haud facile diiudicaveris, utrum verbis Aóaot xtX.
nova sententia incipiat, an quae sequuntur arte cum praecedentibus
cohaereant. Solent quidem in decretis novae sententiae inchoari a
vocabulo âé secundo loco posito, sed saepe ôé omittitur. Quare fieri
potest, ut verbis Aóaot xtX. nova periodus incipiat atque huiusmodi
aliquid supplendum sit: hóaoi av i^ilofft [sirs i^adysu vi iy JMaxsôovlag
sirs èaâysv tt, iatóvrov ig ràg xGvv^sxag xta.].

Vs. 26: pro è\'voxov (vat etiam ivéxsa9ai vel iftfiivsv supplere possis,
sed haec verba lacunae minus con venire videntur.

Vs. 27/28: ipse diu dubitavi, utrum supplendum sit ràg ßaaiXsag
rbg (iszà II s Q 6 Ixx avy an rbg fisrà Ilsçà Ixxo, lila si recta lectio est,
pactum erat, ut foedus in aeternum valeret, atque hoc fere modo vs. 27
suppleveris: [xal ivat rhv (piXCav xal tiv x^vfifiax/av asl^) xvçlav xrA.].
Sane Atheniensium magni intererat regis successores quoque iureiu-
rando obstringere. Neque enim ignorabant regem cum suis discordare,
quo facile fieri poterat, ut brevi post foedus ictum alius e Stirpe regia

VI rerum potiretur. Verum tamen alteram restitutionem — rog ß. r. (isra
usqôlxko — praetuli. Nam quinto a. Chr. n. saeculo eiusmodi pacta
non nisi in certum annorum numerum iniri solita fuisse atque primum
paciscendi in perpetuum exemplum in foedere anno 395/4 facto
demum exhiberi viri docti consentiunt^). Itaque cogitandum est
de regis fratribus fratrumque filiis deque regis sociis, quales erant
Derdas et Arrhabaeus, quos pari iure atque ipsum Perdiccam cum
Atheniensibus pactos fuisse conicias. Quod ad verba attinet a me
suppleta, conféras velim Thucyd. V. 79. i : xanûôe iôo^s - - anovöceg
xai ^vfifia^lav tî^sv - -, ^Tit rotg i\'aotg Kai hfioioig SLxag SiSóvxag Karra
ndzQia et Xen. Hell VII. I. i: Isyóvrmv âè 7toXlœv--wç Séoi knï xoîç
i\'aoïg xai Sfioloiç xfiv av^ifiaxlav tîvai. Tum conferas Syll.^ 434/5> vs. 36
sqq.; xr]V /liv cpiXlav xai xrjv avfifia^^avtïvai }if^r]valotg - - xvçlav eiçxbv
anavxa [xgàvov]^ ib. 173, VS. 17 sqq.: oncag S\' [a]v «[al] ot oqxoi xal at
avv&Tjxai - - xvçiat mai, ib. 364, VS. 86: tlvai avxoïg xà âfioloyrjfiéva xvçia.

Vs. 28/31: saepe fit, ut legati verbis eius, qui foedus fecit, interim
iurent, donee viri ab altera parte missi idem iusiurandum coram ab
illo accipiant. Cf. Scala, Staatsvertr. 176 (= IG IP 116), vs. 29 sqq:

Oftóaat àh [x]ai zog n^tofing xàg zœv ©sxxaXcàv év ßoXrji x6g

|iiô[v]ro[g] }4&rjvriaiv xbv av[T]ó[v] ô[(i])to[v], ib. II3, VS, l8sqq: [oftóffat
éi xai xàv Sçxov xbg napà] £sv&o ijxlovxaç 7tçéoß{tç] similia ib. 174,
VS. 40 sqq., 140, vs. 11 sqq., etc. Iam sequitur legatorum exsecratio in
caput eius, qui iusiurandum non servaverit ; cf. quae exempla supra ad
n. IP vs. 19 sqq. dedi. Exspectes ipsi quoque Perdiccae cum suis
praeceptum fuisse, ut similiter in se exsecrarentur, atque haec opinio
me adduxit, ut vs. 29/31 supplerem quae supplevi. Attamen etiam fieri
potest, ut ea, quae vs. 30/1 legenda sunt, non nisi ad/egaforam iusiu-
randum pertineant, utque aliquid huiusmodi supplendum sit: xal
ènaçâa&ai t[ôi] (is éfi[/:is»5vxi xoîç /loçxoiç xai xaîg xovvi^éxatg xaîaâe,

7i(»odó|vTt ds x]al llsgólxxav xal i[6ç nat]ôaç xti. Tum vero illud repetitum
xol pro eo quod exspectaveris i\' in sententiam minus quadrare videttu*.

31 sqq.: civitatibus Macedonicis, quae quidem suis legibtxs
uterentur, ut ad societatem Perdiccae et Atheniensium se applicarent
licuisse e vs. 38 intelligi posse videtur. Quae suspicio si recta est,
eas quoque civitates iurare debuisse conicias. At etiam Atheniensium

iusiurandum desideratur. Itaque utrosque in eadem verba iuravisse
colligas. Hinc orsus quaedam temptavi, quae emendanda iam sagacio-
ribus trado. Perdiccae socii etiam occurrunt fig. b^, vs. 9, ubi iam
Kirchhoff rectissime supplevit xai xoîg ^[ffvftficzotç (addas

xoîg nsQâîxKo)] et frg, bed, vs. 8, ubi tale quid suppleveris: [Ivat dÈ i«v
avxsv (piXiav xai x<\'Vfi(iaxtav xoîg héntg uv xai J7f(i6[ixxoi].

Pro ot ßv/t[iaxoi ol ÛEçèlxxov nimirum etiam legi potest ot ßaaiÜTjg
ot (isxà Usgätxxov, itaque scripseris vs, 32 Aöv n[sçâtxxag xçaxti ovàk
höv XQaxöGi hot ßaaiXlg hoi nexù Hsçôlxxo], VS. 33 rrpog IZ«[pdt\'xxav xai
ngbg xbg ßaßiXiag x. fi. IZ.], VS. 34/5 nt[QÔlxxai xai xoig ßaSiXtvaiv xoîg ft. II.
xai ol\'ô «podóöjo xxX. Ad VS. 32 cf. SyW. 54, VS. 14 sq.: iv tôv nóXtov,
höv a^Évaîoi xQaxôai. Verbum i(insâovv vulgo construitiur cum dativo
(itvt hic illic cum praepos. nçSg, e.g. Dion. Hal, IV. 79. Quod
ad formas exgaxsvcófis^a — èfinsâmam attinet, moneo etiam Syll.^ 89
vs. 16 sqq. in iureiurando Bottiaeorum numerum sing, iuxta plur.
adhibitum esse. Ad finem vs. 34 supplendum contuli Thucyd. V.

23, 2: î]v xiveg---xax&g noi&aiv M^ijvalovg.

l^s. 35/36: hic rursus omnes, qui in verba foederis iuraverunt, enu-
merati fuisse videntiu:. Vs. 36 aut inest haplologia: nçbg hbg xbv hôçxov
hbv ofioaa, se. 6\'«00«, aut — quod verisimilius est — lapicida vel scriba
commisit errorem, quem correxeris delendo hôv.

l^s. 36/37: Athenienses saec. V°infoederibus aequis certe pangendis al-
teri parti, ut per proprios deos iuraret, concedere soliti fuisse videntur 2«).
Contra ea in nostro foedere praescriptum fuisse, ut utraque pars per
eosdem deos iuraret, initium vs. 37 suspicionem movet. Hanc autem per
eosdem deos iurandi consuetudinem saec. IV° iam usitatiorem fuisse
foedera ex eo saeculo quae supersunt documento sunt; comparaveris e.g.
IG IF 97, vs. 23 sqq. (iurant Athenienses) : àXrj&f} xavxa vi] tè[i\'] dia xai
xbv linóXXm xai t^v JrffirixQa, cum VS. 35 sqq. (iurant Corcyraei) : [äXti^fj âè
taù]ta va[i t]Óv Jia [«aji [tbvJinóXXava xai xàv Ja]|h at [po]; similia IG IP l II.

Vs. 37/40: desiderantur quidem verba xai xara»éxo ifi nóXst, sed
animadvertas velim eadem verba omissa esse in decreto eiusdem fere
aetatis, IG I 77. Hic titulus etiam alia de caixsa dignus est, qui cum
nostro conferatur. Nam in utroque titulo verba ot d« naXijxal xxX.
verbis ot dl xmXaxgéxat xxX. postposita erunt, si modo nostri tituli vs. 39
recte restitui ^O» Alitis scrupulus adhuc restât. Nam exspectes vs, 37

verba Ao ypafiftaravg ho «ç ^oAf? cum articulo repetito. Quibus suppletis
inerunt huic versui 79 litterae et sane ab hoc litterarum numero
profectus titulum restituere primo conatus sum. Qua ratione cum parum
procederem, formulam breviorem praetuli ; sic enim nonnullos versus
non plane absurde supplere posse mihi videbar. Quamquam teste
Larfeldo formula cum articulo repetito saec. V° longe fuit usitatis-
sima, tamen formulae brevioris haud pauca exempla exstant, quae
idcirco paulo copiosius enumerare lubet, quia quae ad titulum sup-
plendum temptavi in breviore ilia formula nituntur. Iam vero con-
féras titulos hosce: IG I suppl. p. 140, 2012 (a. 453), I aig (c. a. 446),
I suppl. p. 10, 27" i^SylL\'\' 64)59 (a. 446), I suppl. p. 164, 27«ai
<c. a. 430), 141 Michel 1438; c. a. 428)6,1 96 (= SylL^ 76; a. 427)13,
Isuppl.p.2o, 7i3;i(c. a. 420), I 487 (c.a. 42o),ib. p. 15,51 (= Syll^ 107;
a. 410/9)30. Haec sufficiant. Ad vs. 38 conterri iubeo Syll.^ 89, vs. 20sqq. :

ZÙÇ dh X\'^vv^énaç [-- Kaztt\\9tvcti - - ifi «óAt[t àvay^âipaavTaç iffxfAït]
It&Cvet xal vcc 6v[ón]ttxa röu [«óAeov êyyQcc(paavraç t]ôi\' x^vvriOfftsvoj\' riv
<pd/a[v xal ùv , IG IP 43, VS. 69 sqq.: elç ôè t^f aTTjlT/v

tavTtjv àvayçâtpHv xâv rs oiiô[âj] v nóXsoav avfifiaxlêaiv ta èvofiara, IG IP 96,
VS. 13 sq. : àvayQâ^/ai tS>v jtóXtcov x[â)v ■^xova&v rà à]v6fjiaza zijv
azrUfjv. Verborum elç cnovSâç (vel av/ifiaxiav vel aliquid simile)

apud scriptores haud pauca exempla exstant, cf. Thucyd. V. 30.5,
40.2, 46.2, etc. De verbo nçoauvayçacpHv cf. Syll.^ 273, vs. 32 sqq. :
ngoffavay^ayjat. âi iç zfjv azijlrjv zà ovóiiaxa zmv àvâqmv^ ib. 921, VS. 105
sqq. zo ipijg}ia/ia zôâe Ttçoaavaypttt^iâzm - - tiç Z\'fjv atijljjv zijv

Vs, 40 sqq.: de utrius partis legatis sermo sit, Perdiccaene an Athe-
niensium, non liquet. Vulgo post verba de decreto incidendo de legatis
constituitur ad iusiurandum accipiendum mittendis; cf. Syll.^ 89,
vs. 30 sqq., IG IP 34/ vs. 29 sqq., etc. Sed in nostro titulo iam supra
Atheniensium legationis mentio facta esse videtur, nam frg. b^ vs. 2 sq.
ad hunc fere modum supplendos esse conieceris: [/i£i«<jOai de zàp àê/jov

avzLxtt iiûka Ttiir]« âvâçaç, A[ohiv£ç Tclsvaavziç iç Muxsâovlav ànola-
^óvzov ZE zoç hÓQxog tcuqu IIeqSIxxo xal cm]o6zikâvtov xxk. Praestat
igitur cogitare de legatis a Perdicca Athenas missis. Quapropter haec
fere haud absone suppleri posse videnttu:: [Ao]t dî n^idljSfs /;ot naçà
IIeqÔIkko héxovzEç hoi fitxà .... lâo, insiâàv ànékO^oai iç Maxsâovlav,
à7tay]y£kâvzov [jt^iôç IJEgâîxxav zà iipaecpiaiiéva zôt âéfioi] (cf. Syll.^ 138,
VS. 17 sqq.). Denique fieri potest, ut supplendum sit: [/io]/ds 7r()î(r|5[£g
heiQé9Eaav], cf. IG IP 34> vs. 35 sqq., ib. 41 vs. 16 sqq., 175 vs. 2 sqq.,
etc. Vs. 42 eadem vox supplenda videtur, quae legebatur frg. a, vs. 5.

IV. — Honores civi cuidam Pellenensi saec. IV\'
parte posteriore ab Atheniensibus habiti.

Fragmentum tabulae marmoris Pentelici undique mutilum, repertum in
arce, nunc in museo epigr. n. 12402. Alt. ö® 19/ lat. om 19, crass, om 005.
ait. litt, cm 007, interv. vers, om 008. Litterae, o»<..7i}<î<i» scriptae, dénotant
tempus post medium saeculum quartum.

A

RSA
N O P Û 2
r A 2 Y MP
5 2 T O A E

. N O Y 2 E
E2AIAEAN
EAAANEAK
N X P Y 2 n I 2
10 QNAPETH^

I A E T H 2 E
I n N K A I
0 P

11 12..........axot\'jiiiàv 24

10 riaa "

V» Sjtcùç [fiv xvçta rji x]-
[ol ßißaia\'l xà ?.. .Ç.. è]-

5 [ni xêi âjfo]axoXè[i ....^9....]

...l...évovç e....}}.....
[èjtaLv]éaai ôè\'Av[ôe Itùva Ilavaa]-
[vCov n]eXXavéa Ha[l axeq>av&aa]\'
[t avTÔjv xQvaSn a\\xecpâvaii ànb .]
10 [ÔQaxti^&v àQËxrjç {ëvena xal àvô]-

[eayoi>]fa(ç) xrjg xàv ôrjuov rô]- -

* [r \'A-d^vâ]Ccov xal [xaXéaai ènl âe]-
[ïnvov elç x]à n[QVxavBîov eiç a]-
[Uqlov xrA].

Indicia non desunt, qtiibus huius fragmenti aetatem accuratius defi-
niamus. Primum litterarum species suadet, ut titulum posteriore

saeculi quarti parte scriptum esse credamtis. Deinde decretum fine
saeculi qixarti utique non esse recentius apparet e vs. 9/10, quippe
in quibus coronae pretium addattu", idque ttsque ad annum fere
303/2 Athenis in usu fuit; nam inde ab eo tempore coronae non
nisi Kara xbv vófiov decerni solebant Tum eandem aetatem indi-
cant verba naXieai inl ôsînvov tig tà nçvxavtîov dg a^çiov, VS. 12 sqq.
satis pro certo restituta. Nam hanc formulam post finem saec. IVi
iam non adhibitam esse constat¹). Neque vero titulum medio fere
saec. IV° anüquiorem esse efficimus e vs. 7/8, si modo nomen Hv-
Ilaveavlov n]£kkavia recte supplevimus. Notus enim est Ilavaavlag
quidam IleXXavsvg e titulo Epidaurio qui propter littera-

tiurae rationem saeculi HP parti priori tribuendus est. Graecis autem
sicut nostratibus nec non multis aliis gentibus in usu esse atque fuisse
filio nomen indere avi nemo nescit*). Quapropter Andrionem nostrum
patrem habendum esse illius Pausaniae, qui Epidauri proxenia prae-
dittxs fuit, eumque saeculi quarti parte posteriore vixisse, veri non
est dissimile. Tum conféras velim vs. 4/5, ubi verba [inl tti Äno]fftoAf«
haud inepte suppleri posse videntur. Haec autem forma dativi sing.,
quamqiwm iam inde ab initio saeculi IV\' hic illic occturrit \'), tamen
post medium fere eius saeculi demum saepius adhibetur ®). Postremo
videamus, quid historia urbis Pellenes ad aetatem nostri tituli accu-
ratius definiendam suppeditet\').

Anno 369/8 Athenienses et Lacedaemonii nec non socii utrorumque
foedus fecerunt, ut Thebanorum opibus in dies crescentibus resis-
terent ®). Itaque Epaminonda a. 368 iterum Peloponnesum invadere
parante montem Oneum prope ab urbe Corintho occupa ver unt, idque
Aaxtâaifiévioi xal IltXlrjvBig xaxà xb iffi/ie^joóratov ®). Nec tamen, quomi-
nus Epaminondas irrumperet, impediverunt, qui deinde Arcadibus cete-

risque sociis adiuvantibus Pellenen aggressus est^"). Quam urbem sive
vi sive persuasione Thebanis adscitam esse iam inde intelligi potest,
quod ia numero eorum, quibuscum Sicyoni praefectus dux Thebanus
proximo annoPhliunta aggressus est, Pellenensium quoque mentio fit").
Sed brevi post Pellenenses magna clade bello Phliasio accepta in
Lacedaemoniorum societatem redierunt quibuscum una etiam Athe-
nienses tune contra Thebanos stabant. Ex eo fere tempore inter Pelle-
uenses Atheniensesque per muitos annos gratiam amicitiamque fuisse,
quamquam historiam urbis Pellenes parum cognitam habemus, tamen
non desunt, quae demonstrare videantur. Primum ad foedus, quod Athe-
nienses a. 362 post pugnam ad Mantineam commissam cum multis
dvitatibus fecerunt Achaei quoque accesserunt, non exceptis, ut
credere licet, Pellenensibus. Tum anno 352 temporibus belli sacri,
quod dicitur, Achaei, quorum in numero nimirum erant Pellenenses,
una cum Atheniensibus et Lacedaemoniis Phocensibus contra Philip-
pum auxiliati sunt "). NonnuUis vero annis postea artam necessitatem
inter fimbas civitates intercessisse iam pro certo constai. Nam a. 345/4
Pellenenses Athenas legates miserunt, quos non infecta re abiisse, etsi,
quid consilii habuerint, nescimus, tamen inde efficias, quod Athenienses
decretum de Pellenensibus ipso illo anno factum proximo anno ind-
dendum curaverunt: [oTtwç äv ^ nàliç x&v n]Ekkù[véo}v Ôiaulfii àti

(plKn ov]acc Kal £[«votJS rät óijfim tôât J49Tiv]ala>v ita[9djreç iv tôt nçô-

tfçov xejóvm 18). Itaque Pellenenses quoque participes fuisse foederis,
quod Athenienses a. 343/2 cum Arcadibus Mantiniensibus Achaei s
aliis fecerunt "), eosdemque fuisse in numero Achaeorum, qui ad socie-
tatem Demosthene auctore anno fere 340 factam accesserunt quique
a.338 una cum Atheniensibus ad Chaeroneam contra Philippum pug-
naverunt veri est simillimum. Anno 336 Pellenenses Philippo
mortuo a Macedonibus defecisse suspicari licet, nam proximo anno
Alexander in Peloponnesum profectus tyrannum eis imposuit Chae-

fonem®"),seclitionis, opinor, ulciscendae causa. Dum Chaeronille tyran-
nus fuit, Pellenenses omni defectione sese abstinuisse videntur; nam
neque hello anno 332/1 duce Ägide Lacedaemoniorum rege gesto®),
neque hello Lamiaco, quod a. 323 Alexandre mortuo exarsit inter-
fuerunt. Quamdiu Chaeron tyrannidem tenuerit, pro certo dici non
potest, sed eum anno 313 demum ab Antigono exactum esse proba-
biliter coniecit Niese Quae coniectura si recta est, Pellenenses
usque ad hunc annum a Macedonibus stetisse atque Cassandro regni
procuratori obnoxios fuisse opinari consentaneum est. Post annum 313
modo Cassander, modo Antigonus in Peloponneso superiores fuerunt\'^),
sed utra ab parte Pellenenses iam steterint, prorsus incertu^ est,

Haec si recte disputata sunt, tituli nostri aetatem iam paulo accuratius
definire possumus.

Decretum circiter inter annos 365 et 335, quo tempore Pellenenses
et Athenienses socios amicosque fuisse commemoravi, referendum esse
verisimillimum videtur. Fortasse factum est a. 345 atqüe ad easdem
res pertinet. de quibus agit titulus IG IP 220, de quo supra dixi.
Nam legates illos de avfißöXotSy quorum nostri tituli vs. 4 sermo
esse videtiu-, egisse suspicari licet. Quid sint avußoXa, optime expli-
cavit Harpocration s.v.: rag avv»n>tag, ag av ai nóXttg aXXrjXaig »ifiBvai
rärrmai rotg noXCxaig &ais âiôôvat «al Xafißavsiv rà d/xota; vim verbi
haud ineleganter expressit Livius XLI. 24. 16 hisce: commercium
iuris praebendi repetendique, Continebant haec pacta leges iuris
civilis, praesertim de furto manifesto et non manifesto, de recipe-
ratione, etc,").

Ceterum fieri etiam potest, ut tale quid pactum sit, cum Demetrius
Phalereus, Cassandri cliens, Athenis imperitabat (317—307), quo
tempore Athenienses commercio mercaturaque admodum florebant,
Pellenenses quoque Chaerone tyranno Cassandro obnoxios fuisse veri
simile est. Quare etiam inter annos 317 et 313 decretum referri possc
videtur, Scripturae autem rationem priori opinioni favere putaverim,
Quamquam litteraturam Atticam medii saec. IV^ a litteratura saec, IV\'

exeuntis me quidem saepe non satis diligenter distinguere posse
facile çoncedo. Quapropter iam eis viris doctis, qui per longam seriem
aimorum titulis Atticis operam dederunt, decreti aetatem e litteratura
accuratius definiendam mando.

Singulos versus vicenarum quaternarum litterarum fuisse apparet
e vs. 8 sqq., quippe quos certis formulis supplere possimus. Nee
tamen tituli initium perfecte restituere mihi contigit. Agi videtur de
Pellenensibus laudandis, quod aut legatos qui de pacto ineundo age-
rent, aut arbitros, qui e pacto iam prius constituto de quibusdam
rebus iudicarent, Athenas miserint. Vs. 1/4 tale quid temptaveris:
[snaivBG}a[i ôh xoiiç nslla\\véaç ou èno]^aa[vxo nlEiaxriv \\ ininiXsia]v, onmç
[5i/ xvQia 7it xjal ßsßaca] xà öt5ftjS[oia] vel ônœç [cv xéHiaxa | dtoç^oa&^t]
tà ffi5|it|3[oia] vel oncoç [av navxtç sîSâai on] kxL Conferri iubeo SylL*
658, vs. 2 sqq.: iitEiô^-- 6 i^anoßxaXslg inb xov S^fiov ènl xijv âtôç&œ-
aiv xov avfißoXov [-- «ïi/^ âya&éç èaxiv, IG IP 466\'\', VS. 32 sq.: oncoç
d\' [cv xa]i xà GvußoXa xvQia rji xà nçbç Trjvlovç. Possis etiam SUpplere
ffVfij3[ÓJlata], cf. e.g. S£.G, I. 363, VS. 2 sqq.: ôreooç at nagayivöiisvoi
Sixaaxal ènl xà fisxéaQu avfißoXceta - - Vs. 5 exspectes ènuivèaai

i£ xriv nóXiv xfjv ITsXXavéœv ènl xtt ànooxoXti xov àvSçôç vel x&v àvôç&v,
similia leguntur Syll.^ 545, vs. 28 sqq. Vs. 5/6 fortasse aliquid tale :
[jipàç TOUS «ftjoaysvoftjivovç f[îs tÎ)v noXtv].

Vs, g: pretium coronae certa ratione definiri nequit, sed ea aetate,
qua decretum factum esse censeo, Athenienses coronam mille vel quin-
gentarum drachmarum ferme dono dabant.

Vs, 10 : possis etiam restituere formulam usitatiorem âçsr^ç [eveksv
xttl (ptlottftj^aç; sed formam bvexev saec. IV° non nisi raro adhibitam
esse docuit Meisterhans, G.A./.\' p. 216, n. 25.

Fs. 11: incidit lapicida A pro eo quod debebat A; cuius vitii ses-
centa e saeculo quarto exempla exstant.

V. — Cives Prienenses a. 307/6 ab Athe-
niensibus laudantur.

Tabula marmoris Pentelici a tribus partibus mutila, superne marginem
servans. Alt. c® 27, lat. o® 18, crass, o® 07, ait. litt, o™ 006, mterv. vers,
om 005. Reperta in ruderibus scholae Turcicae, cui nomen erat Medresse^);
a. 1915 cum aUis titulis translata in Horologium Andronici, ubi tit. a. 1921
exscripsi. Mentionem fragmenti fecit v. cl. Ad. Wilhelm, Ath, Mitth,
XXXDC 1914, p. 281, ubi hunc titulum pertinere ad tit. IG IP 566 indicavit.
Quod veremur, ut recte dictum sit, non solum quia lapidum crassitudo diversa
est, sed etiam quia alii in hoc, alii in illo titulo honorati esse videntur, nee
non, si modo recte nostrum fragmentum supplevimus, in hoc 34—43» »0 illo
titulo 49—52 litteras singuli versus continent.

E Y S I M AKAPE I A

ieratombioy h ri

\\ Ä zl KP ATOYSA P

YAEMOYEPITH^ nrOC
5 ÇEIASEI AYS lA^N O G

TEYENEAA^HBO A I Q I
ATOKA H 2 E Y 0 Y A H M O Y
\\ A K APE Y 2 K A I M NE 2 E A
0N0IPATEPE2A FTßr
10 2eppat TO NE NP ANTI
E A Y Tß N A FA 0 O N O T I
OYAOENA IQNKAITO 12 E 2
\\2I I ETE NON TOK All A
15 O V YMr PATTO"^

IK A I

[ITçn/vjfifJo\'i""\'\'" Maxaqeï a[vHa>tfd6ov],
[Mvr)0éa]i \'Exaxonßtov, «»•fl-yl---.
[\'JSjtij \'Ara^iHQàxovç âQ[xovxoç, xaxà xà ipij(pttr]-
[fia To]c\' ô\'ij/iov, ènl xfjç [\'I\\nno-&{oi>vxl6oç Sendx-qg jtg]-

cf. TiQaxuxà 1914, p. 125, Arch.. Am. 1915, p. 181. — Gratias ago v. d.
A. D. Keramopoullo, qui de hoc titulo me admonuit.

5 \\vxd\\vËlaç, sï Ava£aç No-d-lùnnov Aiofteeitç èyga]-

[fifid]xevBV \'EXa(pijßoiiäv[og----laxafiévov]\'

[SxQ\\axoiiXr)Ç Eù\'^ôijfiov [AtOfisBiç slmv ênei]-
[ô^] MaxaQeitç xal Mvijaéa[ç xal \'Hj I - - , xa-d-âneg nçô]-
[tcçJov ol Jtaxégeç a-ùx&v, [t^v tpiXLav ôiaxrjçoCv]-
10 [tc]ç ênçaxxov èv navxl [xaïQ&i <piXo-d^fjiajç xal d|]-
[Caç] éavxœv àyad\'àv ó\',xi [èôvvavxo inèç xov ÔTjfi]\'
[ov t]ov \'A-d-ijvalcav, xal xoïç èo[xaXftévoiç èxeïas
[(Xt XQ\\ri<si{fio\\i èyévovxo xal iô[tai aùxoïç nçoûvficûç, et]
[xivoç ôéoivx]o, ovfinQâxxov[xeç xal ôijftoalai noXXàç^
15 [xffe^ŒÇ JtaQEXÓfiEvo\'li, xal---

Hoc decretum Anaxicrate archonte factum esse versus tertius nos
edocet atque e nomine scribae, vs. 5 pro certo suppleto, priorem
huius nominis archontem hic designari, titulum igitur a. 307/6
attribuendum esse, apparet. Iam de rebus illo ipso anno gestis
breviter videamus.

Dum Athenienses dominationem Demetrii Phalerei, quamvis
egregie civitatem gubernantis, graviter ferunt, Tcifinrri (pûivovroç êap-
ytjltœvoç (i, e. circiter Idus lunias) anni 307 Demetrius Antigoni
filius Piraeum appulit seque a pâtre missuni esse, ut Athenien-
sibus libertatem, quam a maioribus accepissent, redderet, procla-
mavit. Quod cum audivissent Athenienses, statim ad eum defecerunt;
Phalereus tum legatos misit, qui de urbe tradenda agerent. Quibus
benigne auditis Demetrius Phalereo incolumitatem pollicitus Aris-
todemum Milesium amicum paternum Athenas misit. Nam ipse
priusquam Munichiam, ubi a Macedonibus praesidium erat collo-
catum, expugnavisset, urbem intrare noluit atque Munichiam obsi-
dione clausit. Quae obsidio cum tardius procederet, brevi post
Demetrius consilium mutavit atque parte copiarum Munichiae
relicta cum maiore exercitus parte profectus ineunte novo anno
Attico Megara cepit®). Deinde Munichiam reversus castellum expu-
gnavit. Quo facto tandem ipse Athenas ingressus est, ubi summa omnium
voluntate receptus „ffuvftyoymv zàv â^fiov ànéâcoKt rfji\' nazçiov noXixtlctv"
Inter honores, quibus Athenienses libertatis vindicem cumulaverunt,
princeps habenda est institutio duarum novarum tribuum, quibus
nomina Antigoni et Demetrii imposita sunt; inde ab eo tempore

«) Plut, vita Demetri 8. 5-7. cf. Philoch. frg. 144 (= FJÎ.G. I p. 408):
<oc Ura^ixçàtovi Sç/orio; ii9v pilr t) Mtyaçiioii nàiit lHa; de rebus ea aetate ges-
tis cf. B. Niese, Gesch. d Grieth, und Maked. Staaten etc., I, p. 313 sqq.,
J. Kaerst, Gesch. d. Hellen. Zeitalt. II i, p. 65 sqq, \') Plut. l. c. 10, i.

Xn tribus Athenis fuerunt. Novarum tribuum tribules iam a. 307/6
muneribus suis functos esse e praescripto tituli IG 11^ 458 apparet,
ubi legimus: èn }iva^[iKQäiovß t^Ç }ivriyovlô[oç

Ceterum de huius anni chronologia vide quae

infra disputavi.

lam vero exploremus, num quid causae esse potuerit, cur a, 307/6
Athenienses cives Prienenses honoribus afficerent

Vetus inter ambas civitates usus et commercium intercedebat inde
ab illo tempore, quo Prienenses quoque ad primum foedus maritimum
se applicaverant; eorum nomen a.450 primum in catalogis tributariis
comparet. Haec Prienensium cum Atheniensibus necessitudo usque ad
initium belli Deceleici, cum urbes lonicae a Pharnabazo et Tissapherne
denuo sub imperium Persicum redactae sunt, permansisse videtur. Post
Cyri obitum, ad quem praeter Miletum omnes defecerant, lonicae urbes
fidem Lacedaemoniorum imploraverunt, quorum in tutela per quat-
tuordecim fere annos fuerunt; postremo pace Aptalcidea a. 386 facta
sub regis imperium redierunt. Persarum sub dominatione medio fere
saeculo quarto urbs Priene magnopere refloruisse videtur, Rudera
urbis eo ipso tempore Pytheo architecto reconstructae a Germanis
effossa et investigata illustri document© sunt, quid in urbibus apte
eleganterque aedificandis Graeci potuerint "), Athenienses ex insula
Samo, quae urbi Prienae proxima est quamque in insulam a. 365
cleruchiam deduxerant \'), Prienenses urbem suam reconstruentes adiu-
visse conicias. Nam tunc maxime Athenienses in Asia quaedam molitos
esse argumento est pactum, quod circ. a. 349/8 cum Oronte Mysiae
satrapa inierunt®). Non muho postea Prienenses ab Alexandre Persico
iugo liberates pristinam cum Atheniensibus amicitiam repetivisse
tituh demonstrant: circ. a. 330/29 Philaeüs Philistidis f, Atheniensis
a Prienensibus civitate aliisque honoribus afficitur circ. a. 326/5
quinto quoque anno ad ludes Panathenaicos legatienem mittere
tamquam nvrjiinov zi)g «pz^s cvyysvelaç xal q>iklag Prienenses decre-
verunt, praeterea ut singulis Atheniensibus civitas, isetelia, aliaque
privilégia essent^"). Quae beneficia iam prius data fuisse ipsa huius
decreti verba docent ; legimus enim vs. 7 civitatem etc. Athe-

niensibus dari xa^arteg xal ngórtgov inrjçxsv ciroîç» Brevi post
altera dvitas alteram fortunam secuta est. Nam Alexandro mor-
tuo Priene imperio regis Antigoni adiuncta est, Athenis Deme-
trius Phalereus, Cassandri cliens, imperitabat. Vix autem a. 307
Demetrius Antigoni filius Athenas liberaverat, cum veteres inter
dvitates Asiaticas Atheniensesque necessitudines redintegrantur.
Exstant praeter duo décréta de Colophonüs a. 307 et 306 facta")
non minus quattuor decretorum in honorem civium Prienensium
reliquiae, quorum, quamquam praescripta perierunt, litterarum
tamen formae saeculum quartum exiens aperte arguunt. Hisce
decretis fragmentum nostrum consimile est, quamquam cum nullo
ex eis coniungi potest Ceterum haec quattuor décréta ad unum
omnia agunt de legatis a Prienensibus Athenas missis laudandis.
Itaque conicere in promptu est in nostro quoque titulo de
eiusmodi legatis laudandis agi. Tamen haud scio an aliam nostri
fragmenti interpretationem vs. 12/15 suggérant, de qua infra
fusius videbimus.

Iam perscrutemur singula.

Vs. 1/2: decretis honorariis saepe breve aliquod argumentum super-
scribitur. Quae argumenta plerumque nil exhibent nisi nomen eius, qui
laudatur, saepius in casu genetivo positum, rarius in casu nominativo
vel dativo; nomen patris patriaeve vel horum utriusque addi solet").
Nonnumquam etiam additur honor, quo quis afficitur. Lacuna autem
in fine vs. 2, ubi per sedecim maxime litteras et maior pars ipsius
nominis et patris nomen supplenda sunt, eiusmodi additamento, quale
est nço^evla "), satis spatü praebere mihi quidem non videtur. —
Macareus Lycopadis f. Prienensis exeunte saec. IV° in patria sua fuit
aiicpavritpÓQog "), quo nomine summus Prienensium magistratus desig-
nabatur. Recte v. d. Th. Lenschau, qui in libro supra citato (cf. not. 5)
de titulis Prienensibus optime meritus est, Macarei nomen restituit

") IG II« 456, 470. ») cum IG IP 564 (= Inschr. v. Pr. 486) coniungi
non potest, quia in hoc decreto de uno tantum viro laudando agitur, in nostro de
pluribusjadIG IP 565 (=/njc/ir. v. Pr. 487), 566 (ib. 485). 56? non pertinere
diversa lapidum crassitudo et dispar in singulis titulis litterarum numerus evincunt.
") huius rei exempla enumeravit Larfeld, Handbuch II, p. 593 sqq.
") cf. IG IP 130, 133, 136, 161, 162, 205, 231, 339, 357- In omnibus
his titulis vox proxenia nomini proprio in casu dativo posito adicitur. Quapropter
ctiam IG IP 344, 368, 416,419 non cum Kirchnero casum genetivum, verum
dativum restituendum esse pro certo habeo. ") cf. Inschr. v. Pr. 37
(= Brit. Mus. Inscr. CCCCIII), vs. 65, 125; a. 304 eum munere functum
esse putat Hicks, c.a. 300 Lenschau, op. cit. p. 200.

in titulo, qui nunc legitur IG IP 566, vs. 15/16. Ipsum nomen proprie
erat herois"), de qua ratione nominandi cf. Bechtel, Hist.Personenn.
p. 571 sqq. Nominis AvxanaSrig alterum exemplum afferre non
possum^^); nimirum derivatum est a Avxénaç (Theoer. V. 62), ut
BoQedôrjç a Bopiaç — Forma nominis Mvrjatag nusquam alibi
inveniri videtur; forma Dorica Mvacéaç saepe occturrit, formam lonicam
MvriOBvç legimus ap. Plat. Critia. 114b/ 5. G. D. /. 5675 (ex Chio). —
\'Exarofißiog (nomen non nisi hic legitur) is vocatur, qui ludis Hecatom-
baeis natus vel Apollini Hecatombaeo consecratus est"). — Ultima
littera vs. 2 quaenam fuerit, satis dilucide discerni non potest; aut
fuit H, ut suppléas e. g. \'Hyrilaiag] aut I, velut "fiy/«? aut E
(quod ectypo commendari videtur), e. g. \'Hyéloxog vel \'Hyénohg ").

Vs. 3/4: prorsus eadem verba pro certo suppleta sunt in tit. eiusdem
anni IG II suppl. p. 181, 733, vs. 4/6: im\' \'Avaln^[qâxovg aQioviog^

r3afi7jltrâvoç iiïrfipot;---, xaxà xb i^jjqptffjaa toîf dî}|ito[u]. Post açxovxog

exspectes additum esse iâo^ev xiji ßovlrjt, cf. IG IF 772 [Idjo^ev [r^]t
ßovliji xaxà xb to[ö dijfiov rffrjcpKffia]. Sed eiusmodi omissiones et
inconstantiae, quae in titulis anni 307/6 complures occurrunt, haud
scio an turbido Atheniensium rei publicae statui imputandae sint.
De supplenda voce [dexaiT^s] in fine vs. 4 vide quae infra exposui.

Vs. 5: Avalaa No^lnnov Jiofittvg fuit scriba a. 307/6; cf.P.A. g^jo.

Vs. 6: dies mensis solus commemorattu:, dies prytaniae deest.

Vs. 7: .StparoxA^ç EùOvd^ftov JtouBsvg notissimus ea aetate fuit
orator, de quo conféras P,A. 12938.

Vs. 8 : post nomina ethnicum nçirjvrjg inserere spatium lacunae non
sinit; nec mirum, nam in decretorum praefatione saepe ethnicum non
additiur, si modo infra post verba dtdóx^at vrji ßovXrji (vel tôt â^fim)
is qui laudatur diligentius, i.e. ethnico et saepe etiam nomine paterno
addito, definitur

Vs. 9/10 : cf. tit. eiusdem anni IG IP 456, vs. 7 sq. : [iwetd^ - -

Koko(p(avtoi JiarJ/jpoOfftv tiji\' xe xal olxtt6xr\\xa xiiv eiç xbv d]^|u[ov]

\'•) cf. Schirmcr ap. Roscher, Lexikon II, 2289 sq.

") neque Bechtel, Hist. Personenn., neque Pape-Benseler, Wôrterb. Griech.
Eigenn., nomen exhibent. ") cf. Lenschau, op. cit. p. 186.

") de similibus nominibus cf. Bechtel, op. cit. p. 522 sqq.; conferri possunt
nomina Hiçàntot (C.I.G. 3155«: Smyrnae), Mitayitnot (ib. vs. 3),
(IG IP 957»: Athenis), »agr^Uog (S.G.D.I. 551514: lasi). *") idem nomen
restitui potest IG IP 566,t, sed utique in genetivo; --«"iW ; hic

igitur Hegesias diversus est a nostro. cf. Inschr. v. Pr. 53,, 313»«.

ib. 42,. ») ib. 53«. e. g. IG IP 351, 483, 554.

zóv }i»r]val[œv], ib. 566 (huiic quoque tit. a. 307/6 attribuendum esse
verisimile est) vs. 4/6: [dtarij^ocjirfff zrju éçxvs c(t)z0î[ç inixQxovaav
tijvoiav xai tpiliav jrços] zov èr^iov. Pro tpiXlav etiam t^votav supplere
possis; possis et : [ttjv s^voiav âiacpvkûzzovxs]g CoUatO IG IP 237, vs. 9 sq.

Vs. 10/12: cf. IG IP 235«: -- •!tÇùL{z\']zi[i s,ZI àvvazai] âya9ov ^^^[p
toe âijfiov zo]v \'A9r]va[(ov; similia IG IP 65013, 6557, etc. Loco
[gjiÄoS\'vjiieag xai à^loaç] iavzwv etiam cogitari potest de [a^/wg t^ç
nazçCâoç (vel TrdAetog) trjç] savz&v.

Vs. 12/5: inde ab hoc versu litterae minore inter se spatio exaratae
sunt. Quid supplendum sit, dubito. Collatis quae leguntur IG 11=^ 3983:
ôtazsXst wv xai xoivsi xai zoîç àcpi[xvovfiévoiç\'A&rivalfa^v

lig rrjv \'^^/[av], ib. yoig: [âttréXsi naçéxfov x]9^laç To[t]s à(pixvov[fiévoig
A^rivaltav tig TÜQav]za^), exspeCtes VS. 12 haec fete: rotg èg [üalav
(vel Ilçi^vriv) à(ptxvovfiévoig HQrivalcav]. Sed haec recipere veritus sum,
nam quarto saeculo exeunte non iam èg, verum tig scribi solebat
Supplere malui roïg ia[raXfiévotç ixtîet (vel tig üalav) ngioßtai\\. Athe-
nienses quoque nimirum legatos miserunt Prienen, per quos Prienen-
sibus pristina privilégia restituerentur et nova quaedam decemerentur.
Hosce legatos a Macareo cum suis comiter receptos fuisse atque
adiutos ideoque Macareum cum suis ab Atheniensibus nostro decreto
budari conieceris. Forsitan illi legati eidem fuerint, quos Athe-
nienses, ut gratum animum pro restituta libertate significarent,
a. 307/6 ad Antigonum miserunt"); eos enim ad Antigonum tendentes
per Samum Prienenque iter fecisse Prienensiumque hospitio usos
esse suspicari possis. Cogitaveris etiam de rebus Athenis gestis,
postquam Demetrius a patre revocatus contra Cyprum profectus est.
Seimus enim Cassandrum tum Athenas aggressum esse Athenienses
mur OS longos, qui dicebantur, restituisse 2®), arma comparavisse 3"),
inter alios etiam a Colophoniis adiutos esse®^). Itaque Athenienses
Prienenses quoque tunc auxilium rogavisse, eaque auxilia auctoribus
Macareo c. s. eis lata esse conici potest. Sed obstat, quod Demetrium
ineunte demum vere anni 306 Athenis profectum esse satis constat

\'•) similia IG IP 493», S.E.G. I 358«, etc. rccentissimum for-

mae h exemplum inveniri in decreto anni 334 mihi auctor est Meisterhans,
G.A.I.*, p. 214, not. 1718. ") cf. Diod. XX. 46. 3-4\'

cf. Koehlerum ad IG IP 467. cf. IG IP 463- cf. IG IP

468, vid. IP 733 B, cf. IG IP 470&,». Demetrium ineunte

anno 306 discessisse opinantur Droysen, Gesch. d. Hellenism. III p. 124 sq.
et Kaerst, J?. E. IV. 2774 sq., post Dionysia demum conicit Niese, op. cit. I. p. 317,
not. 3, cui assentior coli. Paus, I. 6. 6: âniSàrtoç ôi toC Jrift<^Q">s »XtCoat

iç KÙJtço* »rl.

Quapropter nostrum decretum, quod mense Elaphebolione, i. e. m.
Martio-Aprili, factum est, huc referre vereor; unum autem aiterumve
ex reliquis quattuor decretis supra laudatis huc pertinere conicio.

Videamus denique de fastis anni 307/6, de quibussagacissimedisseru-
erunt Koehler®\') et Kirchner"). Quorum ille statuit hunc annum ex fas-
torum ordine debuisse esse communem, i.e. 354 dierum®®), sed propter
res gestas, de quibus supra commemoravi, extra ordinem mensem post
Gamelionem intercalatum fuisse, eo nempe consilio, ut novae tribus
pari iure atque pristinae prytania fungerentur. Quod colligi potest e
titulo IG II supp. p. 181, 733, vs. 1/3: ini Mvaèixlçarovç aQxovrog,
r}afii]litt)vog iat--, ubi vtfT[îçov] supplendum esse manifestum est,
cf. IG IP 38I5 (= 382®) Uoaiôtttivog iaréçov T[£Tçô]5t inl âéxa,
IG XII 5, 1351 daçyîjhâyog iaviçov terçadt fffraftivov. Fuit igitur annus
307/6 384 vel 385 dierum. Iam conféras velim decretum admodum
mutilum IG IP 462, unde apparet mensis Elaphebolionis in parte
prima — nam - - ou, quod vs. 5 in lapide exstat, non nisi per [ffftaftivjor
suppleri potest — prytaniam - exarijv, h.e. aut X«™ aut XP"^ aut XIP«»
munere suo functam esse. Post Elaphebolionem tres menses (Muni-
chion, Thargelion, Scirophorion), i.e. circiter nonaginta dies, sequi
debebant, qui iustum annum complerent. Itaque, si pryt. XIP munus
suum iniisset ultimo \'EXacpijßokimvog totafiévov die, ita ut adhuc circ.
viginti dies huius mensis restarent, huic prytaniae circ. no dies
obtigissent, quod absurdum est. Neque multo minus absurdum est
eos centum decem dies inter duas tantum tribus, quae singulae quin-
quagenos quinos dies haberent, divisos fuisse. Quapropter Kirchne-
rum IG IP 4625 rectissime [d]ex0t7js supplevisse itemque nostri fragm.

") IG II suppl. p. 68, 340«\'. ") S.B. Akad. Berlin 1910, p. 982

sqq., idemque ad IG IP 456. In una re Kirchnero non assentior. Putat enim
vir doctissimus (cf. ad IG IP 456 et 946) verba IG IP 458 vs. 4/5
Vattijit&vot ôivT\\i]çat i[n]fioUfi<at diem quendam indicare mensis Gamelionis inter-
calati. Immo agitur de die quodam intercalate mensis Gamelionis.

cf. Ad. Schmidt, Handôac/i d. Griech. Chronologie p. 561. Ceterum decyclo
illo intercalari undeviginti annorum, quem tribuunt Metoni, inter viros doctos
magnopere discrepare vix est, quod moneam. Certo quodam ordine menses
intercalares per XIX annos distributes fuisse opinantur Beloch, Klio I
1901, p. 401 sqq., Maltezos, ^igx- 1908, p. 283 sqq., Sundwall, Ofver-
sigt af Finska Vetenskaps-Societ. Forhandl. LII 1910, B3, nullo certo ordine
interpositos fuisse minus probabiliter statuunt Kolbe, Attische Archonten,
p. 5, Ferguson, Univ. of Californ. Publicat. Ill 1908, p. 386 sqq. Plura hac de
re lubricissima ap. Ginzel, Handbuch d. Mathem. a. Techn. Chronologie, II,
p. 399 sqq. (vid. p. 489 sq.), Ad. Schmidt, op. cit. p. 434 sqq.

vs. 5 [dïxttTïje] supplendum esse pro certo habeo. Decimam autem
prytaniam tribus Hippothontidis fuisse e nostro fragmento apparet.

Haec si recte disputata sunt, in nonnullis aliis titulis atmo 307/6
tribuendis pauca quaedam corrigenda sunt.

IG IF 461 legendum est :

[\'Hôo^ev xâi ôirjfKOi\' èsrt \'Ava^iHQâxovç] 0x01%. 28.

^»«i »Î^Ç \'Inno-d\'œvxlôoç de]-
[iidxrjç nQvxavelaÇf Avaiaç No\'d-ùrt]-
[i7r]ov à[ioi*eei>ç èyQOfifidxevev• \'EXaq)i]]-
5 [/îjoAt<»vo[ç xxl.]

IG IF 462 restitui potest :

[jErt\' \'Ava^ixQdxovç à]QXOvroç, ênl x- oxoix- 26

\\fiç \'InsioûtùvxLôoç, djexdri/ç ngvxa-

[vctoç, ^t AvaCaç] No\'&Latnov [il]t[o]-

[fieeifç èyQafifidxeve]\' \'Ela[q)ijPoXic3>]-

[voç xtA.]

IG IF 460 iam suppleveris :

[\'Enl \'Ava]^txQdxo[vç àQXOVxoç, ènl xijç \'Innoid-covx]-
[lôoç ôe\\xdxriç, nQv\\xavElaz xiA ] atoij;. 36

Quae vs. i supplevi spatium legitïmum una littera excedunt, sed
lapicidam, ut fit, alicubi in tituli parte suppleta duas litteras (vide-
licet I et cf. IG® II 41212) in unius litterae spatio exarasse verisi-
millimum mihi videtur.

IG^ II 455, vs. I sq. ne nunc quidem certa ratione suppleri pos-
sunt. Singulos versus qiwdragenarum ternarum fuisse litterarum
efficimus e vs. 7. Nec tamen vs. i fz verba [Iwi üvultxQÜxovg aqxovxoç
ènl xîjç \'In7tod^a)]v|[T/dos àsvxiçaç nçvxavtlaç --] cum Larfeldo suppleri
posse e nostro titulo apparet. Iam utrum supplendum sit: [Irai
Sqx- ^vs ff (vel d(»)J£xarijç nqvxavs^ag], an [roö dsii/oç, toö

âeîpoç, roü àtîvog, ethnicum - - fo]v, legentibus diiudicandum trado.

VI. — Fragmentum catalogi rerum sacrarum
èx toô napO-svœvoç circiter anno 400 traditarum.

Inv. n. 2646; olim in arce. Fragmentum tabulae marm. Hymettii, cuius
margo a dextra servatus. Alt. om 26, lat. om 25, crass, om 105, ait. litt. om 008
interv. vers, om 005.

^Nh^ ilis. ^ I II n
HP A p AM H 0 Y M N A I Q H
OSETAESBORPANO2
T Y A I ONEXS2NA2TA0M

I API 0MOSPOAi2N/^A

- là IAAIAAI0ASY
Y T S2 NF P y O P M
A A S T A 0 MO N T 0

J^TOAAAAH h

MO2P2TA0 10

A 0 M O N T

O\'O\'X- 45-47

[_____________________________HQ]âvrj III\'«-

[■^Xt]^ XaXnri dvP\'qvrj èXe<pavxlvr}] 1) naçà Mrj-é^vfivalœv

[èjtlxQvaoç\' • àojtlç èji[at]fi]oz èy Aéa^o\' Hçâvoç

[\'IXXvQMàv ;faAxôv\' ô\'vv^ xàv 6aH]x\'ôXLov ëx<ov, àoxaûfi-

[oç o^Toç • ô\'Qfioç xevaôç ôidXi\'d\'OÇ ô fielÇ(o]v, dçi-d\'fiàç ^àâcov AA,
[xai HQiô He<paXi^ I, oxad-fiàv xovxcùv AAA- xQv]al6ia ôidXi^a av-
[fifjLBixxa nXivMcoy nal xezxiyœv, oxa\'&fiàv xo]vxcov P H [-1- h • ÔQfi-
[oç ôidXi\'&oç ô èXdzxœv, dQf&^fiàç ^ôôcov] AA, axa\'&fiàv xo-

[vxo ... • axéq}avoç ôidXt\'&oç, axaûfibv x]ovxo AAAA P h \'

[ô\'Qfiot jtXax\'eç SidXi-d-oi xal anvxoç jcqooôv, dQi\'d-]fiàç P, axaû-
[fiàvxovxcùvPP-èvcûiôlcù ôiaXC-✠11> ox]a-d\'fiàvxo-

[■ûxoiv A A t- • atpQayïÔEÇ ncQlxQvaot P111 xal yçvjte"} ôia]Xiiff\'co XQ-

[vffà II, axa\'»iióvxovx(av AAAA ...• HVftßiaXsXa xQVOä
[a-^iióv XOVXCÛV A A A A h H h h * axad-fiàv xoiixo]iy HHP

15 [AAl-H-l-\' dtcivàHrjç èjtCxQvaoç, Uaxad-fioq ^âXivov àQyv]Q5y,
[axad-ftóv xo-ùxo PII!\' néxaXa -d-âkXo xQvaä III djtó x5 axecpâvo,]
[ôv 7! mxTj è\'xei 17 ènl xrjç x^\'^Q^\'^ ^^ àyâXfiaxoq, axad-fièv Totî]-
[xœv ni-II].

Supersunt haec e catalogo rerum sacrarum Minervae. Recensentur
res éx xov naç9êvœuoç, h.e. donaria, quae exeunte saeculo quinto e
Parthenone, quem proprie dicebant, in Parthenonis cellam centumpe-
dalem translata sunt, quaeque inde ab anno fere 406/5 usque ad annum
385/4 a collegio xwv xufiißv xâv îsQÔbv XQW^^^^ ^VS H&V^ctioiç xai x&v
ttUœv 9£ôâv seorsum a ceteris Minervae donariis suo quotannis in lapide
percenseri solebant. Titulum circiter anno 400 exaratum atque inter
antiquiores traditiones Parthenonis habendum esse litterarum formae
indicant. Iam ad fragmenti aetatem accuratius definiendam reliquas tra-
ditiones Parthenonis, quae unam pluresve ex eisdem donariis exhibent,
examinemus. De aetate duarum ex his constat: IG II 645 traditionem
habet anni 399/8, IG II655 traditionem anni 395/4 In utroque titulo
donaria prorsus eodem ordine recensentur; primus commemoratur
SçiJiog xQvaovç ôiâU9oç 6 fisitcov, qui occurrit nostri fragm. vs. 5- IG II
645, vs. 24/5 procul dubio \'supplenda sunt verba [daxtvito? xQvaôç
atçsjixbç agxé^il^o]ç [Bpavlçwv/aç, axa&^ibv xovxo h III II:], cf. II 6465,
65524. IG II 655 desunt xe«®\'«^« ^^0 pondo 274 drachm., quae post
annum 399 iam non comparent. Neque magis exstant hae xpt\'«»^^« in
tit. IG II 646, ubi ceteroquin eadem donaria atque in titulis 645 et 655
eodem ordine recensentur. Unde hanc traditionem anno 399 recentiorem
esse efficio. At anno 395 antiquiorem esse apparet ex IG II655 vs. 27/8,
hos versus si modo infra recte supplevi. Certe non referendam esse ad
annum 398 inde colligitur, quod illius anni traditio, cuius non nisi quaesto-
rum laterculus superest, quemediditA. M. Woodward, 7.H.5. XXVIII
1908, p. 300,n. 3, marmori albo,traditio IG II 646Pentelico marmori m-
sculpta est.Quare tit. IG II646 aut anno 397 aut anno 396 attnbuendum
esse satis certum est. Iam videamus de IG II 656. Huius catalogi partem
inferiorem integram esse pro certo constat. Superiorem quoque partem
integram esse statuit Koehler, qui donaria minoris pretii ab illius anm
quaestoribus consuho omissa esse putat. At ^nnulla ex his ipsis dona-

0 ita Lehner, Ueber die Athenischen Schatzverzeichnisse des vierten Jahr-
hunderts, diss. Bonnae 1890, p. 17, cui adstipulor; hos catalogos a. 404/3 demum
institutes esse dubitanter coniecit Keil, Anonym. Argent, p. 169.
de hoc titulo novis fragmentis augendo vid. caput seq.

riis, quae catalogorum inter annos 399 et 395 compositorum in fine
recensentur, nostri fragmenti in initio comparent. Unde efficio etiam
IG II 656, ubi ceteroqui res sacrae prorsus eodem ordine atque in
nostro fragmento recensentur, donaria ilia in initio perscripta fuisse,
atque utrumque titulum annis 399—395 aut antiquiorem aut recen-
tiorem esse. Me quidem iudice anno 399 antiquiores sunt 3). Quod
primum commendare videtur litteratura, deinde xQvalSs illae Svo, de
quibus supra dixi, commemoratae probant. Tum conferas nostri frg.
vs. 4, ubi collatis tabulis saec. Vi verba [ow^ X9v<\'öv top âaxjrvitov fjrœv
pro certo supplevisse mihi videor. Iam vero hic onyx nimirum idem
est, qui IG II 64611 designetur verbis orvg xQvaôv daKTÛAtov è\'xcov èy
xalxfji KvlixvlSi, atque eadem verba procul dubio etiam in traditione
anni 399 (IG II 645) in parte quae periit legebantur. Itaque hac
quoque de causa nostrum fragmentum, ubi xvhxvlg ilia nondum
comparet, anno 399 antiquius habendum est. Denique conferas velim
quae notavi ad vs. 15. Nostrum vero fragmentum titulo IG II 656
antiquius esse inde efficio, quod xQvalov ènhrimov, cuius mentio fit 656
vs. 17, in nostro nondum recensetur.

Haec si recte disputata sunt, iam constat traditionem nostram ad
aliquem annum inter annos 406 et 401 adsignandam esse atque ceteras
quas novimus Parthenonis traditiones sic ordinari posse: II 656 (c.a.
400), 645 (a. 399), J.HS. XXVIII1908, p. 299, n. 3 (a. 398), 646 (a. 397
aut 396), 655 (a. 395) ; de aetate IG II647 ¹) et 648 nil constat.

Ad titulum supplendum prae ceteris conferas Brit. Mus. Inscr. I
n. XXXIII, ubi tit. IG II 656, quocum nostrum fragmentum plane
quadrare supra commemoravi, egregio commentario illustra vit Hicks. Ad
initium supplendum praeter traditiones saeculo quinto tribuendas, quae
leguntur IG I 161—175, etiam conferas traditionem anni 368/7, IG II
678 III 38 sqq. Versus fuerunt imparis longitudinis ; si modo titulum
recte supplevi, vs. 15-17 quadragenas quinas, vs. 2, 4/8, ii/i2quadra-
genas septenas, ceteri versus quadragenas senas litteras habuerunt.

1  hic titulus, qui unus inter ceteras traditiones Parthenonis perinde ac
traditio nostra marmori Hymettio inscriptus est, tamen propter disparem
versuum ambitum cum nostro fragmento coniungi non potest.

hunc titulum cito ex recensione G. van Hille, Mnemos. XXXII 1904,
p. 335 sqq.

Vs. 1/2: galeae aeneae tres inde ab a. 434/3 (IG I 16115) inter res
Parthenonis occurrunt; commemorantur adhuc inter res èn rov na^e.
in traditione anni 368/7 (IG II 678 m 07 sq.) ; IG II64810 recte supple-
tae sunt.Cassidem, quam exhibet vs. 2, invenimus inter res ix rov IIag&.
IG II 6483 et 67811145. Spatium septem litterarum restât, nam quae
in fine vs. 2 supplevi certa sunt. Suppleveris e.g. [digjçoi d] coll.
IG II 67811170, aut {àaniSsç\'], quarum multae inter res Parthenonis
enumerantur, e.g. IG i6ii7 8qq., II 64710, 64810, 67523, 67811148.

2/3: pharetra ilia eburnea inde ab anno 422/1 (IG 117O40) inter
Minervae donaria recensetur. Saeculo quinto asservabatur inter res in
Parthenone, inde ab a. 406 usque ad a. 385 inter res e Parthenone, deinde
socordia quaestorum, qui, postquam catalogi a. 385 contaminati sunt,
singularum rerum iusta loca originis iam non memoria tenebant, inter
res in cella centumpedali. A Methymnaeis, qui uni ex Lesbiis non
defecerant 8), Athenienses post insulam expugnatam nimirum nullas
poenas exegerunt. Itaque, ut gratum animum significarent, Methym-
naeos pharetram illam consecravisse conicere in promptu est.

Vs. 3: &(sn\\q inlarjfiog iy Aée^ov inde ab anno 422/1 (IG I 17O41) inter
Minervae donaria comparet ; commemoratur adhuc inter res Ix rov nag».
in recensu anni 368/7 (IG II 67811149). His verbis suppletis lacuna
restât undecim litterarum, quae voce iyxsiglStov optime suppleri posse
videtur; occurrit In- inter res i>t rov Ilag». IG II 67811144.

Vs. 3/4: xgâvoç \'Mvgtxóv, cuius mentio fit IG II 678111 49, idem esse
conieci atque èy Aéa^o \'Rkvgixbv jjaixoi/, quod in catalogis saec. Vi inde
ab anno 422/1 (IG I 17O42) comparet. Itaque xgdvog [\'RXvgixbv ^aJlxo»/]
supplevi.Deonycheillo vid.supra; primum occurrit IG 117O51 (a.422/1).
Post aaza&fiog quid supplendum sit, non constat. Conieceris aut [nélxri\\
coll. IG I 17234, aut [il(pri P] coll. II 6781H 44, aut potius [o^rog]
coll. n. Xle.

Vs. 5/12: cf. IG II656 vs. 5 sqq., 645 vs. 9 sqq., 655 vs. 10 sqq.
Apparet e vs. 7 etiam 6565 et 64513 P P h h h legendum esse \'). IG II6565
non cum Koehlero [itttxpóg], verum cum Hicksio [iiattcov] supplen-
dum esse censeo; nam haec vox et illic et in nostro fragm. lacunae
magis convenit.

Vs. 12/13: quid iam supplendum sit, quaeritur. IG II 65612 post
verba atpgayîSsg nsçlxgvaoi P111 sequitur xal ygvrn, tum lacuna duo-

decim litterarum quam verbis 6,0] supplevit Hicks colU

^^ 117315. ubi mter res Parthenonis commemorantur:

i^xçva. ravra. At haec minus recte suppleta esse apparet ex IG II 646:

rum s^dTdTr : " P-

habet, haec discerni posse : K A l... r c. i... © ... .7... y q ^^
Watus supplendos verbum èntxQvaœ haudquaquam convenîre eluceT

fdfrlT^r ^^ ^"PPl^vi xal

655.. 656.

^ 15: IG 116561e post xçvalâa Ô^O recensetur àxivdKvç èulhovhoc
««xaxo,; eadem nostro versu supplere possis spatio unius itterae
vacuo reheto. Praetuli tamen scribere quia hoc loTo

lacuna aptius suppletur et quia etiam in quinti saeculi catalogis,
m quibus «xtvax,, noster inde ab anno 4.3/1 (IG I 1703,) recensetur

nZtZ" «^\'hi indicio es

Snd\'am

Vs, 15/16: cf. IG II 65618. Quid sit idiivov àpyvçovv, non satis
liquet. Equidem puto rem nobis esse cum aliquo vase vitreo ta
qmdem elaborato, ut argento subsimile fieret; cf. Plin. Nat. Hist
193: „argenti modo caelatur (seil, vitrum), Sidone quondam
his offianis nobih, siqmdem etiam specula excogitaverat". Ceterum
vins in hac materia eruditioribus, Reinachio in primis, quem htor"
causa nomino, rem accuratius definiendam demando

646 vox desideratur in tit. 656, quem titulum illis antiqui\'o em
esse demonstrasse mihi videor, legitur. Itaque in nostro fragment^

eTsrvidr ~ " ^^ ^^ ^^^^

Finem hunc esse totius catalogi censeo.

VII-VIII. — Nova fragmenta traditionis
donariorum èx to5 napa-svœvoç anni 39514

(IG II 655).

Fragmenta duo marmoris Pentelici, inventa in arce, nunc in museoepigr.;
litterae saeculi quarti ineuntis, atoixn^àr dispositae. Fragm. VII (inv. n. 2670)
a dextra et superne incolume, alt. om 15, lat. om 19, crass, om 17; alt.
litt. om 009, interv. vers, om 005. Fragm. VIII (inv. n. 2669 = inv. arcis
n. 2294) undique mutilum, alt. om 20, lat. om 28, crass, om 07; alt. litt.
om 009, interv. vers, om 005.

VII

N T H 2 A 0 H N
bANTOAPX
P I A H 2 I Si
I P P O S
A HMC

VIII

O

t AEIAIXPYS
2I0NEPITHKT0N2TA0
rOIAON2TA0MON

N O ONH N I K H E X E I
" T A0M 0 N P W A K
MIA02BPAYPS2
NT I NH PAPA
F I X P Y 2 C
^ N I

Haec fragmenta uni atque eidem tabulae tribuenda esse prorsus
eadem utriusque tituli litteratura nec non par utriusque lapidis crassi-
tude pro certo demonstrant. Pertinent ad traditionem donariorum
èn rov Ilag^evwvog, factam a collegio quaestorum Minervae et reli-
quorum deorum, qui Diophante archonte, h. e. anno 395/4, munere
functi sunt. Itaque coniungenda sunt cum titulo IG II 655, qui et

ipse huius traditionis particulam exhibet lam haec traditio Parthe-
nonis, collatis titulis IG II 645, 646, 656, frg. nostro VI°, fere tota:
restitui potest. Legendum est:

[Tâôe oi tafiCai xäv leQ&v ;fgî7/idT<»]r r^ç \'A&ijv-
[ai\'aç xal x&v äXkcov ■d\'e&v ol ènl Aio]<pâvzo âçx-

[ovxoç, 6 âsîva nomen demi,----jç^Cô)?;? \'Icù-

[vtôrjç, 6 âsîva nomen demi,----\'[innoq

5 [nomen demi, 6 âslva nomen demi,----

[nomen demi, sequuntur quattuor alii quaestores,]

\\oîq 6 âsîva èyçafifiâxevev, naçéôoaav xoïç xafiCaiç xoïç ènl]

[E\'ô/SoÀlôo âçxovxoç - -, quot versus desint, incertum est]

IG II oro
655 "

ovi vacat
vacant o"^ 035

naçaSe^éfievoi jra[çà x&v nçoxéQOJV xafii&v Ev]-
[g]^TO \'ÄXconeHijÜEV x[aZ ^vvaQxóvzojv x&v ènl <P]-
10 OQfilcovoç\' èx X 5 IIa[Q\'d\'Ev&voç\' ÔQfioç XQ\'t^^ôç ôid]-
[A]i^oç Ó ^ôôcov A A, nal XQio XEtpa]-

[Ai/], axaû(ià[v] AAA* ô\'[ç/toç XQ\'^^ôq ôiaki-d-oç ó èXàx]-
\\xc3v, àQvd\'fibç, ^ôôcov A A, axa\'&fiàv... \' ô]-

[lâki-d\'a avfifiEixxa nkivd\'Ccoy xal xexxCyœv, cxrj-
15 [aéfiàv Pnf-I-I-\' oxé<pavoç oxa]-

[\'â\'/iôv A A A A P I- • ô\'QfioL nkaxEÇ ôiâkf&oi xal axvx]-
[oç nQoaóv, dQt\'d\'fiàç P, axa\'d\'ubv PP\' èvœiôCco ôioA]-
[£#£0 ;fçuorû>, à^i-d\'fiàç 1\', axa\'&fibv AA|-\' aqjQayZÔEÇ «]-
\'^lïi P 11 I xal yQvnel ôtaAfj\'j^[û> jfçuorô) M, axa\\-

20 A A A A... • xvfi]ß[la] ksZa < \\ > A A A111, oxa\'&fibv] ?

[AAAAf-hhh\' ènlxxtjxov, axa-^lfibv ^ P ^ \\ M • -ód]-

[kivov dQyvQoy ]xotkov, axa-â/ibv [Pill* néxaka XQ\'"]\'
[aâ Mil ànb xô axEq)d]vo, 8v ij Nlxrj è\'xBi, ènl xrjç x^h
[gôç xô àydkfiaxoç], axaûfibvPh M- [ô]ax[x\'ôkioç xq]-
25 [vaôç axQEntbç \'AQxé]fiiôoç BQavQCû[vlaç, axa-&fi]-

[ôr h I I I I I • avßT^VTj èkE(pa\\vxCv7] (g)) jragd \\M7j-d\'Vfival<û\\-

[v ènlxQvaoç \' àxivdxrjç è\\nLxQvao[ç, âaxaxoç • ô\']-

[vvj ävEv ôaxxvkLo èy xvkClxvLlôi, xrA cf. IG II 646, vs. 13 sqq.],

1) de huius fragmenti dimensionibus, de quibus IG II 655 tacet, qua est
comitate per epistulam me edocuit v. cl. J. Kirchner; tabula altaestomi5,
lat. cm 26, crass, om 07.

Vs. 3: in lapide legitur PiAHZin, quod aperte vitiosum quomodo
corngendum sit, iam quaeritur. Conicias lapicidae exarandum fuisse
PIA H E. Lacunam viginti trium litterarum, quae has litteras praecedit,
unum certe quaestoris nomen addito demotico habuisse necesse est.
In litteris PIAHZ latet igitur aut alterius quaestoris nomen, aut
illius demoticum. Fac demoticum fuisse: iam in censum veniunt
demotica Avçîdriç, EinvQÎôriç, HvßQlärig; etiam de KuQtâôriç cogitari
potest, sed lapicidam litteram A omisisse minus verisimile est. Nullum
autem ex his quattuor nominibus huc apte inseri potest; nam
requiritur aliquod demoticum ex tribu Aegeide, quippe quae in
sollemni tribuum ordine secundum locum obtinere soleret. Hinc
efficitur PI A HZ pertinere ad nomen aliquod quaestorium, velut
[Mva^avôJçlSrjç, [JV txavdj^^dïyç, atque l n initium esse illius quaestoris
demotici, quod nimirum fuit \'lavlôriç; hic demus révéra fuit e
tribu Aegeide.

Vs. 7: consulto relictum est spatium, ubi subsequentis anni quaesto-
rum nomina postea insculperentur; vid. quae ad IG II645 adnotavit
Koehler.

V5. 19: collato n. VIi2 hunc versum dubitanter supplevi. Lapidis
superficies adeo attrita est, ut vix ulla littera dispiciatur. Ex ipso lapide
haec fere enotavi :. i P E. N ... O, in ectypo nihil nisi O discernere potui.

ys. 20 : de hoc versu supplendo dubito. Prima littera, quae aliqua-
tenus discerni potest, aut E fuisse videtur, aut B. Si fuit E, iam sup-
pleveris [doxtft]î[tû!], Asfat xQvaaî. Quae res sane hic illic inter res sacras
commemorantur, sed nusquam nisi inter res in cella centumpedali 2),
de quibus hic non agitur. Accedit, quod collatis IG II 64519, 6462,
65613, fragm. nostro VI13 desiderantur xvfißla A«r« A A AI Ii

pondo 44 drachm., quae pocilla anno fere 380 adhuc inter res
Parthenonis comparuisse videntur®). Itaque .potius crediderim lapi-
cidam errorem commisisse, quem correxi expungendo illud i post
Xsîa; mirum sane est, quod simile vitium recurrit IG II 6462, ubi
lapicida] exaravit A E i A11. Ceterum lacunam ea, quae supplevi, vix
admittere et ipse concedo; nam versui hacratione suppleto 39 litterae
inerunt, cum ceteri versus non plus 35—37 litteras habent.

cf. IG II 678135 (ap. van Hille, Mnemos. XXXII 1904, p. 326), 69811 20,
747 (suppl. V. Hille, l c. p. 338), A. J. Arch. VIII 1904, p. 265, vs. 9. Jtiat
audiebant ponduscula, quibus stamina tendebantur, cf. Blümner, Technologie
d. Gewerbe P, p. 146; virgines Athenienses eis uti solitas esse in Minervae
peplo texendo probabiliter coniecit Brown, A. J. Arch. VIII 1904, p. 270.
») cf. J.H.S. XXIX 1909, p. 173, vs. 5/6.

Vs. 21: cf. IG II 64520, 6463.

Vs. 22: IG II 64521 adiectivum koHov, quod iam suppleverat
Boeckh, Koehlerum iniuria aspernatum esse ex hoc versu elucet;
quamquam hoc adiectivum omittitur 6465, 65617. In fine supplere
possis aut ^cclivov coli. 6464, 65618, aut vâXiov coll. 64521, sed fortasse
haec forma lapicidae errori tribuenda est.

Vs. 22/26: cf. n. VI16, IG II 64522,6465,65619. Aureae illae bracteae
ex corona Victoriae, quae Minervae sinistrae imposita erat, exsolutae
qua tandem de causa non suo loco repositae, sed in Parthenonem, qui
proprie dicebatur, translatae sint, non apparet. Ipsa corona aurea,
quam Nlxrj ixet ènl t^s xscpaXilç inl z^g toü aydXfiazog xov

XQveov, nimirum recensetur inter res in cella centumpedali, ubi
Minervae simulacrum asservabatur.

Vs. 26/7: cf. n. VI2 et VIiB.

Vs, 27/8 : collato IG II 64611 exspectes verba ow^ âaxzvXiov

ixcav iy xvXtxviât, sed haec ampliora sunt, quam quibus lacuna

apte suppleatur. Quapropter conieci hunc onycha eundem esse, qui in
titulis recentioribus audit owè iy xvXtxvlâi Svsv SuxzvXlov ¹), quae verba
lacunae optime conveniunt. Hisce perpensis anulum illum ante annum
395 periisse atque titulum IG IL 646 hoc anno antiquiorem esse statuo.

1  e. g. IG II 676,

IX» — Traditio rerum sacrarum ev t^ dpxaf(p vs(p,
inter annos 374/3 et 368/7 facta.

Inv. n. 3738; olim in arce. Fragmentum tabulae marmoris Pentelici, a
laeva integrum. Alt. om 4?, lat. om 16, crass, om 085, alt. litt. om 009.

N hNI I
A AY K AN O S r
<45 I AAHAP r Y PAA
AkorriENorYNHANFo
5 A^p lA lAA YoAPrrrrp/
KAI AOPATIONA PTYPA
4=IAAHTPo 5Y AOSEPIX
/\\PYpO|M o A N EOHkE\'M
A AK-TYA |o?X PYSOCAS
10 .ANEOHkEN APOPPAI
O E X EOANAPIASST E^
H O EOSE fEPAAS:! PAA
o XGO I BosojvjEx E I H
O PA^OI PE NTETAAYJ

15 r oproNEOfxPYSOY

E NTHIx El P I EXEI^T
A ATojom H BOTAHH
£ TE4>ANo€ p YSO
H EP I X API £ AN A POA N
20 il4>oMA?<A|PA AAI

E P I ^Ak P AT I.AO A PXO
? T E4> ANOSxp Yf
AN EOHKEN^TE-fANc
25 4» I A I P no 5 A N EO H k I
X P Y ^ oCOMkA A A I f</
£ T AN02V P r ^ OSC
H E 4» I PPOAAMANTO€

AN E O H k E

AAHAPPYPAHN
30 ANEoHkEN

«

TO AP AA/^ATHCNI H
EPISiTATAinAPE/

KAAAI STpAToiA
KAI iYNARxoNTg

[jE7v twt àQxaLcùi veoji èiazata]\'
circiter decern versus desunt

[qjidXt] dgywgfi daraxoq, rjv K.....EvxoXCvtj]

[àvéd-Tj^HEV (pi[àXr] àçyvQâ àcrazoç, ^v]
ir]Xai)Hû}voç ylvv\'q àvé\'9"qHEvy
(piâXt] àQyvQâ &[azazoç, fjv Ari^ài]
\'Axovfievô yvvij àvéd\'lrixsvy
5 àajtiôCco ôvo àQyv<yv>Qà> [xal xQaviôlco 0xio\\
xal ÔOQâziov àQyvQâ\'
tpiâXif} vjtâ^vXoç, ènLx[Qvaoç\' xQvalov]

àjtvQov, 8 àvé\'d-rjxE ---, itazazov]\'

Saxz-ôXioç, U.a[xazoç, ôv \'Agxeôlxrj]

10 àvéûrjxEV ànoQQav[tijQiov XQ^f^ôv],
ô ëxE ô àvÔQidç\' atE<p[àvr], ^v]
ij ■âEàç ëxE\' nXàaz^a \', â ^Eàç è\'xe]\'
ô\'x\'d\'oifioç, dv è\'xei fj ènl zâi ZQax^jXœi]\'

ô\'Qfiot névzE\' yXav^ [XS\'^\'^V\' «^y^S XG^\'^Vl\'
15 yoQyàvEoy ;fçvaoii[v (pidXt} XÔ^\'^Vf
èv zrji xEiçl è\'xEi\' az[é<pavo(;

àazazoç, ôv -fj povXij ri [ènl EaXXéo Uqxovzoç dvé\'&ijxev] \' a. 377/6
axécpavoç XB""^^^ &a[zazoç, ôv rj ^ovXij]

■fj ènl XaQiadvÔQO dv[é\'dii]xevy ^\'Sl^j\'S

20 ^ifpofidxaiQa [x\\aXx[Ti n^àç zrji naQaazdôi],

spatium unius versus vacat
\'Enl S ûixgaz Côo ènézEia\'i]\' a. 374/3

axé<pavoQ Tifiôéeoç]

dvè\'&ijxeV atéq)avo[ç ;uev(Tôç, ôv]
^IXinnoç dvè\'d\'ijXEiv axé(pavoç]
35 ôv KaXXlxX[Ëia dvii&\'ijXBv]\'

axéfpavoç xÇ^^^î» ^ PovXr]]

ij è<p\' \'InnoôdfiavToç a. 375/4

dvè\'d\'TjXË\' vacat
tpidXij dçyvQâ, i}v [\'âçiazofiovXrj]
30 dvé\'â\'TjxEV.

spatium unius versus vacat
Tà dyaXfia zijç Nlx[ijç, ô ot]
ènujzdzai naQéS[oaav]

KaXXLaxQazoç \'À---

xal <rvvdQxovTE[ç]. vacat.

Recensentur hac inscriptione res Minervae, quae in templo vetere
asservabantur. Ad titulum restituendum prae ceteris conféras novum
fragmentum tituli IG II 678, quod edidit G. van Hille, Mnemos. XXXII,
1904, p» 325 sqq., ubi column. III vs. 71 sqq. eaedem res atque in nostro
titulo enumerantur inscribunturque èv xäi «.qx^Ioil vsài aotara^).

Quod ad tituli aetatem attinet, hanc traditionem anno 368/7 non
esse recentiorem ex eo effici posse videtur, quod nonnulla donaria
illo anno tradita (ea seil., quae leguntur IG III 678111115,122/24) hic
nondum comparent, anno 374/3 utique non esse antiquiorem apparet
e vs. 21 sqq., ubi res illo anno consecratae recensentur. Mea
sententia eo inclinât, ut catalogum ad ipsum annum 374/3 pertinere
putem. Nam vs. 34 ultimum totius inscriptionis versum fuisse inde
efficio, quod post hunc versum non minus quattuor versibus locus
in lapide vacuus restât. In fine autem traditionum ènérsia, quae
vocantur, h.e. novissima cuiusque anni donaria, recenseri soient.
Quapropter in fine vs. 21 ènixsia supplendum atque hanc recensionem
Socratide archonte, h.e. anno 374/3^ factam esse suspicor.

Traditiones rerum sacrarum in templo vetere asservatarum e saeculo
quinto nullae nobis notae sunt. Donaria illa tunc temporis tam parvi
fuisse momenti, ut femina sacerdos ad ea custodienda sufficeret,
haud improbabiliter statuit van Hille 2). Quando hae res sacrae quaesto-
rum curis traditae sint, iam quaeritur. Inter res, quae in catalogis hue
pertinentibus recensentur, quaeque ad certum aliquem annum referri
possunt, antiquissima est corona, quam dedicaverunt quaestores Eubulide
archonte, h.e. anno 394/3; alteram coronam, quam dedicavit Conon, ad
victoriam illo ipso anno ad Cnidum reportatatam referendam esse pro-
babiliter suspicatus est van Hille Iam vero tune temporis (406—385)
ternas quotannis tabulas collegium quaestorum Minervae et reliquorum
deorum promulgabat, quibus continebantur res sacrae èv xS>i vsm
xm \'Exaxo(i7ciâ(ot, h. e. in cella centumpedali Parthenonis, 2° in xov
IlaQ^svmvoç, h. e. e Parthenonis cella occidentali, quae Tlaç&Bvœv
dicebatur, postea in cellam centumpedalem translatae, 3° èx tov
\'Oma&oôôfiov, e templi parte postica et ipsae in cellam centumpedalem
translatae^). Donariorum autem in templo vetere asservatorum inter
annos 406 et 385 omnino mentio non fit. Fieri sane potest, ut harum
rerum traditiones tune exstiterint, sed mala fortuna nulla ex eis ad nos
pervenerit. Attamen has tabulas anno fere 375 demum institutas esse

praeter hunc titulum cf. IG. II 667 m, 679 11, 706. \') Mnemos.

XXXII 1904, p. 430. =■) l. c. p. 348. *) cf. Lehner, Ueber die Ath.
Schatzverzeichnisse d. vierten Jahrh., p. 12 sqq.

mihi quidem persuasum est. Quam opinionem ut confirmem, iam
breviter repetere liceat quae exposuit A. C. Johnson, A, J, Arch.
XVIII 1914, p. I sqq. Qui vir doctissimus admonuit anno 373/2 non
solum quaestorum numerum solito fuisse minorem, sex enim fuisse
pro decem, ut ea aetate mos esset®), sed etiam nomina quaes-
torum in illius anni traditionis praefatione non solemni tribuum
ordine recenseri. Prorsus idem accidit anno 376/5 ®). Itaque, quam-
quam traditiones ex annis inter a. 376 et 373 iam non exstant, hanc
inconstantiam per totum temporis spatium inde ab anno 376° usque ad
annum 373^111 obtinuisse procul dubio Johnsonius statuit atque ad
incendium Opisthodomi, cuius mentionem fecit Demosthenes XXIV.
136 \'), sagacissime rettulit. Quod incendium culpa factum est quaesto-
rum, quos, ut aliquam suam fraudem celarent, templum incendisse
adnotat scholiasta »). De anno incendii nil traditur. Idem esse hoc
incendium atque ignem, quo teste Xenophonte») a. 406 6 naiaio? vsmç
exarserit, coniecit Dörpfeld ^o). Quam coniecturam et van Hille ") et
Johnson optime iure reiecerunt. Nam nulle modo fieri potest, qmn
verba Demosthenis Le, § 134 „«Uà ftet\' EvnXslSriv açxovxa" etiam ad § 136
referenda sint. Iam muite probabilius coniecit Johnson incendium
factum esse a. 377/6 atque idcirce proximis annis pro denis quaesteri-
bus senes extra ordinem creates esse, qui rerum sacrarum administra-
tienem denuo erdinarent Hos et alia immutavisse et rerum sacrarum
ordinem restituisse. Nam donaria, quae inde ab anno 385° prorsus
promiscue recenseri solerent, iam inde ab his quaestoribus rurstis
secundum loca originis in tabulis disponi. Harum innovationum memor
res in temple vetere asservatas inde ab eo demum tempore a quaesto-
ribus recenseri ceeptas esse suspicor.

Sequuntur iam nonnulla, quae ad hanc traditionem adnotavi.

Vs, 2: IG II 678111 85 sqq. van Hille legit: g>iûkri à[(iyt>95]
äerazog, ^v FJLavKÙ JVo[..] yv[vrj] àvé»r}K£v, rectius Banniet, Rhein, Mus.
LXVI I9ii,p.43, not. i: rHavucavolg] yv[vr)]. Nam v. cl. J. Kirchner
per litteras benigne me edocuit in extypo suo rAAYKQNOZ . 1 . .
discerni posse, quibuscum quae in nostro titulo dispiciuntur optime
quadrant.

Vs, 5: de dittographia in titulis Atticis cf. Larfeld, Handbuch I
p. 272 sq.

Vs, 6: IG II 678111 90 àpyt;(>[ôi/] in à^yu^Cfi] emendes.

Vs, 8: ultima littera utrum l fuerit, an P» haud diiudicaverim;
casu fortuito etiam IG II 678111 92 idem nomen periit.

Vs, 10/16: de Minervae simulacro, cuius insignia atque ornamenta
his versibus recensentur, sagacissime disseruit A. Frickenhaus, Ath,
Mitt, XXXIII 1908, p. 18 sqq.; vid. infra p. 80.

Vs, 13: de voce ox&oißog cf. quae notavi ad n. X^^.

Vs, 15: IG II 678111100 neque cum van Hille [à^yvçôv] neque
cum Petersen, Die Burgtempel der Athenaia, p. 126 (at cf. 133) [Izouffa],
verum cum Frickenhaus, Ath. Mitt. XXXIII 1908, p. 18 [xçvoôi;]
supplendum esse hinc elucet.

Vs. 17: hunc versum supplevi ex IG II 678111 nßp.

Vs. 20: vocis TCttQaarââoç vis quae propria sit, satis constat. Est
nimirum atu&fióg, postis. Quid autem naçaaxâç hic sibi velit, ambi-
gitur. Petersen in dissertatione doctissima modo laudata, p. 115 sqq.,
aediculam (,3ildnische") designari putat, qua Minervae simulacrum
proposita esset. Cui opinioni obstare videtur, quod in titulis, quibus
res iv TÔ KQxaltù v£ça recensentur, nagaaxàg trifariam commemoratur:
ri TtocQatSTag -fj ôs^iâg slaióvxi, ^ nag. rj àgtdxegâg elaióvxi, nagaarug sine
ullo attributo "). Quapropter magis probabiliter mihi vocem per
porticum („Seitenhalle") interpretari videtur Dörpfeld, Jahrbuch
XXXrV 1919, p. 17 sq., sed minus recte hanc ad Hecatompedum,
quod dicitur, pertinuisse opinatur. Nam Dörpfeldum perperam statuere
xbv dgxaîov vscóv idem esse atque Hecatompedum illud infra demonstrare
conabor. Quaenam autem pars Erechthei hac voce designetur, mihi
quidem non liquet.

Vs, 21 : de hoc versu supplendo iam supra pluribus absolvi. Cete-
rum socordia quaestorum factum esse potest, ut corona, quam senatus
V \'InnoSaiiavxog agxovxog,h,e, a. 375/4, consecraverat, coronae, quam

dedicavit senatus ircl S^xçarLSov Hox. h.e. a. 374/3, postposita sit;
nam saepe in huius modi titulis ordo temporum perturbatur, cf. e.g.

IG II 678 III vs. 103 cum vs. 117-

Vs 24\' apparet etiam IG II 678111106 non , ut dubitanter

coniecit van Hille, Lc, p. 43^, not. 2,sed [^ae^^os] supplendum esse.

Vs, 31: hoc victoriae simulacrum aliunde ignotum esse videtur;
IG II 678 versus hue pertinentes perierunt.

Vs 33: Callistratus noster fortasse idem est atque Kall. KaXUaxçaxov

H^iôvotoç {P,A, 8157) aut K. i4x«pv.vç(P.^.8i59).Evamda

vestigia, quae in ectypo post litteram A dispiciuntur potius litteram
X quam 4> suggerunt, sed non nisi ipso lapide denuo inspecto
rem diiudicaverim.

X—XL Duo fragmenta traditionis reruni
sacrarum Dianae Brauroniae, c. a. 420-410.

X.

Fragmentum tabulae marmoris Pentelici opisthographae, ab altero latere
marginem servans. Alt. om 25, lat. om 30, crass, om n, ait. litt, om 01, interv.
vers, cm 003. Litterae pulcherrimae saec. V» exeuntis, exaratae atotxtiâàv.
Alterius partis (A) superficies a laeva paululum laesa est; vs. 12 maxime una
littera deesse videtur, cf. imag. phot. Tabula teste catalogo musei epigraphici
(inv. n. 400) reperta est in arce et in museum translata ix tfjç riçfiaux^; ^xoXfjç;
v. d. H. Lattermann titulum editurum fuisse libellus in museo ab eo relictus
nos docuit. Virum illum praestantissimum, cum in arte architectonica, tum in
arte epigraphica optime versatum, a. MCMXIV, cum orbis terrarum bello
flagraret, pro patria sua mortuum esse nemo nobis magis dolet. Lattermann
si hunc titulum, qua erat doctrina, tractavisset, optime de eo consultum esset.
Cum autem nos rogantes v. cl. F. Studniczka, qui tune Institute Germanico
praeerat, nemini alii tituli edendi officium commissum esse certiores fecisset,
eius concessu hoc fragmentum opusculo nostro inseruimus.

A.

^îP I ^
2 I X P Y A
S AVOTOVIQI h
A P X A I O H E Â O 2\\\\
^ A A PI 0MO2TOAX
O T E 2 ^ i^IA2KATAX
APA Y P A E P I X P Y ^
K T E N E E N O N T E E P
2 O 2 E K T O A P X A I O N
10 t2 M I K P O n: ^ p:2 ^ E

P Y< 2 I O N IP p I
u2M02EK TO A P X A
PXAIONEOA P I 0 3
X P Y 2 Al \\ \\ :E K T
15 P y 0 N O

TABULA IV

TABULA V

B.

- K T O 2 I
V O N K I B O T C
b O T 0 Ii\\i2 INA 0 N El \\ I \\ I \\
I O Ni \\ IE P IB I\' E M A P O If;
5 O 2zK E P A 2 X P Y 2 O Nl \\ \\2 T
\\ e M O N T O Y T O NI \\- HH blK Y /
M O N T 0 Y T 0 N\\P\\A A K T Y V J O

AMI KP A K A IMEN2TAOMO
1 I 0ONXPY2IAEXO N\\H P
10 I A P O T O X I T O N I 0\\\\ I I 1:
\\0 X O O IB02XPY2IAEX0
\'ATA I2HIEPEAI \\ I |

T Y I 01 APAYPOI IP I I
9M0NT0YT0I NiP h h I |
15 TYI\'I0I^PY20I\\AT

IK /

A.

........ .v\\Xlû[iv.......................-.....]

.... ®.... (Tt ------------------hifiâriov Xevkóv]

\\naQaXoQyh]çànàxô Xid-Lv^o héôoçWihciiâxiov Xevhóv nuQaXo-]

[çyèç ànà xö] héSoç • | [ ----xß^^^^ ---ànà----]

5 [• ; àQi^fiàç xôy xievo^ov --------------------]

\\?..àn]à xèç (pXLâç Kaxaxiçva----------------------]

[... \'ón]dQyvQa ên£xeva[a ----? ;ftTovfoKoç KXEvoxàç noitcl-]

{Xoç : I : ] xxéve èvóvxE ---:||:-------------------]

èH x5 : àQi-d\'fiàç fisyàXov ;---]

10 [..•]:afiiXQÖv\'i aap;atpEv[ôôvatxQvalaè\'xoaail---;àQi\'d\'fiàç xö-]

[y : p a p111 • o^Ïevôov -......-..........• ànô-]

[ôjeotjitoç èn xö vsàWl xXIôove • ||• ^x tô]

{à]QXO-io VEÓ, àQt&iilàç xôy xQvaLov\\---:-------------]

. ,3. ;fçvcrâ : || : ^K x[ö àçxo\'^o veóI--------------------

15 [h XÖ IIa]Q[\'&s]vôvo[ç----------------------------]

B.

-----------------------------------ËHXOÇ n[oiK-]

[IXoç\'i....................noiMC]Xov^ ]

[---------------------éy Hi]ßoxöi\\\\\\aivö6vEi\\\\in{oi-]

[xLXolèy Hißoxöil--------noiK]lXov i\\l önlßXsfia notH[CX-]

5 -------------------ax[a\'d\'-]

[fibv xoTuxo - ---------ax]a\'d\'^bv xovxov : h h h h •

[oç-------------------oxa\'d\']fibv xovxov ; P ; ôaKfiîAio[ç]

[XQvaôç axa\'&fibv xovxo î. î (pidke àgyvçjâ fiix^à xal fiév, axaüfib-

[ V xovxov---:-------------: ô]idXi\'d\'ov xçtvala ëxov • H P

10 -----------------------------t ànb XO : un :

-----------------------------: ö\'x\'d\'oißog è\'xo-

[v\\èx x5 àQxalo veb naQéôoxsv ks Aiégfija xaïç Âtegéotç; A\'I •

[----------------------------ôax^xvXiot dçyvçot ; P \' \'

[ axaûfibv toîîtov :----------:||: axal\'d\'iibv xovxoiv ; P h h \'I

15 [----------------------------àax^côXioi ;fgvcrot\'ÎAj

[ cfxa\'d-fibv TOîÎTOv ------------------------Uxo...\'....

Dubitari mihi vix posse videtur, quin hoc fragmentum ad catalogum
rerum sacrarum Dianae Brauroniae pertineat. Atque non pauca sunt,
quae hoc mihi persuadeant. Primum, quod vs. 3/4 de duobus illis
Brauroniae simulacris agitur. Deinde, quod muliebria praecipue orna-
menta et vestimenta hic commemorantur, quippe quae Dianae Brau-
roniae in primis dedicari solitae sint. Postremo, quod complures res
hic occurrunt, quas ex aliis titulis Brauroniae proprias fuisse novimus ;
de his confer quae ad singulos versus adnotavi.

De fragmenti aetate ex litterarum formis coniectura nobis facienda
est, nam ipsum argumentum nullum certum aetatis indicium praebere
videtur. lam vero titulum anno fere 446 non esse vetustiorem, anno
403 utique non esse recentiorem, forma novicia litterae Z et litteratura
Attica, non lonica, adhibita demonstrat. Anno circiter 425 non esse
antiquiorem efficio e forma litterae N cum hastis parallelis iisque
aeque fere longis. Exiens saeculum quintum arguunt etiam litterae
0 et 0 minore modulo quam ceterae litterae scriptae. Hisce perpensis
titulum circiter inter annos 420 et 410 exaratum esse conicio.

Sacra Dianae Brauroniae sexto ante Chr. n. saeculo Braurone, ex
oppido in Atticae parte orientali prope mare sito^), quo Iphigeniam

1) cf. Milchhoefer, Karten v. Attika III, p. 7 sq., et R.E. III 823 sqq.
Fuit Brauron una e duodecim civitatibus, in quas Cecrops Atticam divi-
sisse traditur, cf. Strab. IX. i. 30, p. 397. Saeculo sexto exeunte pris-
tina eius gloria transierat; namque Athenienses tunc tyrannorum illam sedem
et domicilium in duas partes divellerunt, quarum altera derao Philaidis
adiuncta est, altera demo Cydantidis. Si quis earn regionem, quae est circa
vicos hodiernos àjti»« et xàzœ Bças>*a, indagaverit, pro certo credo fore, ut
magnum fructum inde percipiat ad antiquam Atticae historiam illustrandam.
Regionem ipse adii, explorare mihi non contigit.

Tauro profugam Dianae simulacrum ex ligno antiquissimum attulissc
tradebant®), a Pisistrato, utpote qui Braurone esset oriundus Athenas
translata esse viri docti fere consentiunt Fanum autem Dianae
Brauroniae in arce quale et cuiusmodi fuerit, omnino non constat.
Inter rudera, quae a Propylaeis ad Parthenonem euntibus a dextra
supersunt, duae porticus agnosci possunt, aedis nec vola nec vestigium
est. Conféras velim nobilissimum illum librum, qui inscribitur Die
Ausgrabungen der Akropolis, quo viri d. Cawadias et Kawerau monu-
menta arcis Athenarum perdiügenter descripserunt, ubi p. 146 legimus
haecce : „von einem Tempel wurde keine Spur gefunden. Wäre ein
solcher bis auf den Fels fundiert gewesen, müsste er Spuren hinter-
lassen haben, aber nichts dergleichen hat sich gezeigt. Reichte das
Fundament nicht so tief, so konnte bei den grossen Umgestaltungen,
welche dieser Teil der Burg erfahren hat — lange Zeit führte der
Hauptzugangsweg zur Akropolis über diese Terrasse — der Tempel
vollständig verschwinden. Eine völlig sichere Antwort auf die Frage nach
einem Tempel der Artemis geben also die Ausgrabungen nicht, doch
muss es nach dem Befund der Grabungen sehr zweifelhaft erscheinen,
ob ein solcher Tempel in diesem Bezirk überhaupt bestand." Atque haec
virorum artis antiquae peritissimorum opinio titulis saec. V° exeunti
et saeculo JSf" tribuendis stabilitur. Nam ex his titulis apparet tunc
temporis alias ex rebus Dianae Brauroniae asservatas fuisse inter
res in Parthenonis cella centumpedali ®), alias inter res h rod HaQ&s-
v&vog «), alias in Opisthodomo easque ix rijg xißcoTov t^s BQavQcav69sv \\
alias in Chalcotheca ®), alias[denique in templo vetere Haec tanta diver-

sitas locorum, ubi res Brauroniae asservarentur, me iudice iam satis
declarat eo certe tempore Brauroniae aedem nullam in arce exstitisse.
Accedit, quod neque in titulis neque apud auctores usquam vséç
Brauroniae commemorattir Tituli exliibent x6 hçôv sive t6
BguvQÓviov sive TO ÜQietildiov Pausanias habet: xai MgrintSog
isçôv iati BQuvçaivlaç^^), Hisce consideratis Braiuroniam in arce pro-
priam aedem nequaquam habuisse mihi quidem persuasum est.

Iam rogaverit quispiam, quemnam in usum porticus illae in fano
Brauroniae — quarum altera in tria cubicula divisa fuisse videtur —
destinatae fuerint. Nimirum ante omnia deae simulacra ibi proposita
erant"). Deinde procul dubio ea quoque vestimenta ibi asservabantur,
quibus deae simulacra induta erant "). Praeter haec etiam aliam vestem,
quam mulieres Athenienses Dianae consecrare solebant in illis porti-
cibus asservatam fuisse docet catalogus epistatarum Brauronii ex medio
saeculo quarto, ubi legimus : Tads [naçéSoaav \'óvza èv twi ijepcöf èv 6h xrji
öT[oät, suppleveris aut t^i àçiaxiçât aut xi^i ; sequitur catalogus ves-
timentorum^®). Non tamen credo omnia Brauroniae dedicata vestimenta
in porticibus illis asservata fuisse. Nam in titulo supra citato ante
verba modo laudata etiam alia vestimenta recensentur, quae idcirco alibi
recondita fuisse conicias. Fortasse asservabantur èv rm nçaaxaiat,
cuius etiam in alio catalogo epistatarum Brauronii mentio fieri vide-
tur, cf. IG II 751 A P12Î Ev&vficcxog Ev9vd[---]o(g XQvaàg èv xm

[jr]9offi[(Bi(ai] 20). Denique non credo nil nisi vestimenta in Brauronio

asservata fuisse. Primum, quia res ligneas, aeneas etc., quae una
cum vestimentis illis in catalogis curatorum Brauronü recensentiu-,
eodem loco atque haec vestimenta reconditas fuisse veri simile est.
Tum conféras etiam quae leguntur in catalogo quaestorum Minervae

e fine saec. IVi; ---Hgréfiiôoç B]çavQcovlaç, r^v in;o«ijo[avto xaniai

ot inl Jtjfto]KlBtâov \'ÛQiovxoç (a. 316/5) Töv x«^« naçadt6]o-

(lêvcav iv zäi. BQavQoavtoii "). Verba enim tà xaxà iiiKQOV naçaSiôôfitva
vix ad vestimenta referri posse videntur.

Hisce omnibus perpensis mihi quidem non contigit, ut pro certo sta-
tuerem, quo loco aut quibus locis farrago ilia rerum Brauroniae, quae
nostro titulo recensetur, recondita fuerit. Utique non asservabantur
iv toôt àpxafoit veét, nam A vs. 9 sqq. res ix xov àgxalov vtà recen-
sentur. Neque magis cogitandum esse de Parthenone, qui proprie
dicebatur, elucet ex A vs. 15, ubi res quaedam ix loiJ nag^ev&vog
recensetur. Restant duo praecipue loca, ubi suspiceris has res repo-
sitas fuisse: 1°. in Opisthodomo illo, ubi certe inter annos 406-385
asservabantur res ix xrjç xißmxov xijg Bgavgœvô&sv 22). Una ex his ipsis
rebus, 6x»oißog zp"«^« £>»\' nostri fragmenti B vs. 11/12 designari
videtur ; altera fortasse recensetur XIs, tertia ib. vs. 9. 2°. in ipsius
deae fano (i. e. aut in porticibus illis aut iv tö ngoaxàtw aut utrobique).
Hoc mihi verisimilius videtiu-, quoniam et in titulo, de quo agimus,
et in titulo n. XI, qui procul dubio huc referendus est, ornamenta
vestimentaque muliebria praecipue recensentur. Fieri posse, ut quae-
dam ex iis et alibi asservata fuerint, facile concedo ; donaria aütem
minus pretiosa ferme in ipsius deae fano, pretiosiora in templis
Minervae asservata fuisse suspicor.

Ad titulum supplendum prae ceteris conferendi sunt catalogi IG II
751-765, quibus res sacrae Dianae Brauroniae a curatoribus Brauronü
recensentur 2^). Hi curatores quando instituti sint, prorsus ignoramus.
Collatis autem quae leguntur IG II 758^117, ubi legimus: ix xoü
^açéôœxev tigsa xoîg iniaxdxaig, et nostri tituli Bjg,
ubi, dubitanter sane, supplevi : [Ix rot) àçjra/ov vi© nagiócoxtv ^ iigsja
xaîg teçéaig, suspicio mihi orta est curatores illos aetate nostri
tituli, h. e. saeculo quinto exeunte, nondum exstitisse. Conicias

eos eo demum tempore institutes esse, cum auctore Androtione
(a. yj^yj^ magnae in rebus sacris admitiistrandis innovationes
factae sunt, quas supra iam attigi Inde ab eo tempore multae
Braurotiiae res, quas antea administrabant of rafilai tmv alAœv O\'eöv
iam comparent in traditionibus rdav tocfilcav zrjg 9sov. Nonne veri
simillimum est eo ipso tempore epistatas Brauronii institutes esse, qui
aut pro sacerdotibus Brauroniae aut una cum his ipsis sacerdetibus
quaestorum Minervae munera levarent? Ad eundem Androtionem
utique referendum esse censee, quod Braturoniae res sacrae — inter
quas quae antiquissima esse videtur a. 367/6 dedicata est — in
recensionibus epistatarum iam non sicut in nostro titulo confuse et
promiscue, sed lucide quodam ordine — nam generatim enume-
raiitur res atireae, vestimenta, etc. — recensentur.

A.

Versus singulos litteras fere quadragenas senas habtiisse e vs. 3, 7,
9, 10, 12 dubitanter effeci.

Vs. i: ante signum interpunctionis vestigia litterae N dispici-
untur. Nec tamen, quid supplendum sit, constat, nam inter res
sacra^ Braiuroniae non nisi hae marmoreae occturrunt: Kvhxvlg IG II
6638 et atpQccyig IG II 6834 (= 682^5, suppl. p. 178, 672^25) Qua-
rum neutra hue facit.

Vs. 2: suppleveris [iitovtsnog Kzsvoxóg, YQÓc(i(ia](Si xçvôEo?? nsnoixtl-
fiévog : i : ], cf. IG II 754? (= 7552) Î Z»»a)»\'/<»xo[ç xt«vo)t]Ô(; ntQinoltiiXog - -,

oizoç e%u y9âfi[ftora i^wtpaafniva-, iam inerunt versui hoc modo restituto
45 litterae. De voce nzivmzog yid. ad vs. 7/8.

Vs. 2/4: hes versus dubitanter supplevi coll. IG II 75427: îfwxrtov
ilsvx6v rtaçalo\'uçyiç, TotJto xh Xltivov ?[ô]oç à/inixszat (eadem 755i9^ 7566)«
Alia vestimenta neçl z&t Sân x&t Äp^c/oat recetisentur ib. vs. 36 sqq.

Duo deae simulacra his versibus commemorantiu:, zh àqxaîov sSog et
xh Xl^ivov îàoç. Quorum alterum, quod procul dubio ex ligne factum

erat, ab Atheniensibus Braurone Athenas delatum fuisse suspican in
promptu est. Ab hoc diversum est rb àgxuïov quod usque ad

suam aetatem Braurone asservatum fuisse auctor est Pausamas

rum Dianae Brauroniae apud Athenienses simulacra in titulis curatorum

Brauronii variis modis designantur, unde magna inter viros doctos orta
est dissensio. In primis conferenda sunt quae hac de re disseruer^t
Robert et Studniczka qui viri huius argumenti pentissimi duo
omnino Dianae Brauroniae simulacra Athenarum in arce fuisse consen-
tiunt, ea autem, quae tituli de his simulacris nobis tradunt, alter ahter
interpretati sunt. Studniczka deae simulacra in his tituhs recensita ita
discriminandaesse arbitratur: hinc rö - siye r6 sdog sive
Tà HyccXi^a, ilUnc tà Sya,.« Tà sive rà ro l.r^KOç Sive xo
?dos Tè Xi&tvov, conicitque hoc idem esse atque simulacrum Dianae a
Praxitele factum, quod commémorât Pausanias 1. 23. 7- Hoc ipsum
simulacrum a. 346 a Praxitele effictum esse hinc comcit vir eruditis-
simus, quod in tabulis curatorum Brauronii inter res a. 347 conse-
cratas comparet vestimentum quoddam,quo indutum est rà ^doç, inter
res a. 346 consecratas vestimentum quoddam, quo mdutum est to
IL&tvov Iam vero hanc iiigeniosam comecturam, quam pn-
mus improbavit Robert, sed quam secuti multi scriptores nostris etiam
diebus hoc unum de Praxitelis vita constare contendunt novo hoc
fragmento dissolvi nemo non quamvis invitus concedet. Nam lUud
i/Otvov iam quinto ante Cfir. n. saeculo exstitisse apparet e vs. 3,
ubi verba ành tov "sâovç] pro certo suppleri possunt. Proba-
biUus simulacra distinguit Robert: hinc tà ïôoç sive tà ?dos tà àQxaïov
sive tà Uoç tà Xi&ivov, illinc tà HyaXfia sive tà äy. tà oçddv sive tà &y.
tà Iffnjxog, sed minus recte tà Xl9ivov ^doç idem esse putat atque tà
àçxaîov ^ôoç. Nam diversa haec fuisse simulacra e nostri tituli vs. 3/4
elucet. Equidem saeculo quarto utique tria simulacra Brauroniae Athe-
narum in arce exstitisse e novo fragmento efficio; distinguo: i^.tà
%arov sive tà 2°.tà Xl9tvov Boç, 3°. tà à\'yaAft« tà fatijxôç
sive tà op^ôv sive tà ^yuXticc; hoc a Praxitele factum esse probabihs
mihi videtur coniectura. ________

4/5: utrum agatur de vestimentis aureis figuris intextis, an de
monilibus ex aureis ornamentis consertis, quaeritur; cf. vs. 10 sqq.

Vs. 6 : de voce cpUâ cf. Etym. Magn. cpXiä ■ rb itkayiov xf^ç %vqaç,
dl TtttQocaxâôsg, èv S lOxaxaC xiç xai ènsçslôsxai, Suid. çplié- h naçaaxaxtjç
(intellige Jtaçaexnç) Xfjç d\'içaç, Hesych. cpXiàç" zîjç ^vgag naçccaxaôog.
Quinam postis nostro versu designetur, quaeritur. Equidem cogito
de naQCioxàSi illa templi veteris, de qua supra ad IX20 copiosius
disserui, nam vs. 9 sqq. donaria recensenttir ex hoe ipso templo
translata. Ceterum utrum agatiu: de aliqua parte postis inaurati
rupta an de donario quodam inaurato, quod olim templi posti
affixum fuerit, non liquet.

Fis. 7: res quaedam iTitxpLvcog] inter donaria Brauro-

niae commemoratur IG II 6635.

Fs. 7/8: KTENE quomodo interpretandum sit, quaeritur. Equidem
numerum dualem subesse nominis substantivi, quod est Kxüg, atque
agi de aliquo vestiijiento, in quo duae figurae in speciem pectinis acu
pictae fuerint, opinor. Conferri iubeo Suid. etVhoU nsvxsxxevor nsginÓQ-
q>VQOi, ôià tb èvvqpccv&ai mgl (naga Phot.) xàg mag nèvxB Kxévag nogtpvgovgf
Hesych. nevteKzevij \' èvdvfAuxa, oïov a;gióvcav oâovaiv èfi<psg\'}j, JtsTCotKilfiéva,
Poll. VII. 52 fört dè TÙ fi£v nevréKxeva, naga xrjv &c(v nog-

<pvgav £iovvig, nèvxs xtévEOiv èvvcpaofjiévoi. Inter res Dianae multi
Xixcovlaxoi KTsvcoToi recensentur®®); cf. Hesych. kxsvcoxi^- iqiavxij, Dubito
autem, utrum adiectivum xxtvmxóg interpretandum sit per \'pectinibus
intextis ornatus\', an per \'pectine textus\', nam xxslg dicebatur pecten,
quo in vestibus texendis utebantur Denique etiam fieri posse videtiur,
ut KTENE interpretandum sit per xxiijvH, h.e. dualis vocis xr^voç®^),
cf. IG II754S3 ènipirifitt - -, èv fléaool txei ^âia âe^to[v](iev«. Sed VOCem
xrîjl\'oe hoc modo usurpari soKtum fuisse vix credo.

Vs. gl 10\'. templum vêtus, quod in donariorum Brauroniae catalogis
legitur, templum habendum esse Braurone situm opinatur Michaelis,
Der Parthenon p. 312, quem secutus est Lehner, op. cit. p. 79. At mea
quidem sententia Koehler ad IG II 751 rectissime adnotavit: „templum
vêtus ubi in titulis Atticis et in arce propositis dicitur, equidem aedem
Minervae Poliadis intellegendam esse existimo". Ceterum de hoc

templo vide excursum. Forma ciiixçôç, quae est forma usitaüor apud
poetas tragicos et Platonem««), in titulis rarior est, quam ut ad nostn
catalogi aetatem accuratius definiendam quidquam conducat^«).

Vs lo/ii: cq>Bvà6vnv infulam designare, aptum Dianae donarmm,
nos docet Pollux V. 96. Una pluresve cq>Bv6óvcci comparent mter res

Brauroniae IG II 6633. _ ..

11/12: occurrunt in catalogis curatorum Brauronu

IG II 758-113. 760-xis. Quid Sit, explicat Pollux VIL 66: --^0-

Av nréçvy. rov .n.vlov, x.i râ>v ccnoôsc,.v

Ok rn^lSca. Nimirum etiam supplere possis vel

[&véô]s0t.oç, sed hae res inter donaria Brauroniae, quae quidem novimus,

non exstant. . r n/i r n

7s 12/13: recensentur inter Brauromae res sacras hiys^v ^ç^t«

hc^v séxa IG II 66068, è]vo hor^] 67246, eidem

videlicet atque d^o suppl. p^x78,672c« quae

verba lacunae nostrae optime convemunt. De re cf. Hesych.

simiHa Suid. s. v. xXtóovag; inter alia ornamenta muhebria eos

commémorât Pollux VIL , -n •

Vs 15- iam saeculo V° exeunte certas quasdam res Brauromae

sacras in Parthenone asservatas fuisse ex hoc versu efficio.

B.

Vs, I : prima littera, quae quidem in lapide superest, E fuisse videtur,
ultima n. Agi puto de aliquo vestimento acu picto.

75 2: prima littera ^ fuisse videtur; coll. vs. 4/5 suppleveris [ènl-
SkEttà noixqkov. Fieri tamen potest, ut fuerit X: suppleveris e.g.
[- - XQvala è]iov coll. Aïo. Complures res Dianae Brauromae m cisüs
asservabantur. Nec mirum, nam nullum aliud receptaculum ad vesti-
menta conservanda aptius est. „ ,
7s. 3: de voce a^yàcôv cf. Pollue. VIL 72: atvôwv tan Aiyvnrla
fiév, mQißöXatov ô\' eïrj, rb vüv êixçocoov xalovfisvov. Vocabulum ex
aliqua lingua orientali sumptumesse constat^»). 2ivS6va cohaerere cum

w) cf. Kühner—Blass, Gramm. P, p. 76, n. 2.

» duo exempla affert Meisterhans, G.A.P. p. 89. n. 10, not. 768, quo-
rum alterum pertinet ad a. 408, alterum ad aetatem ante a. 405 (cf. Fraenkel

ad IG IV. 398). . . . ^ .

«) cf. Boisacq, Diet. Etym. p. 866, qui laudat Lewy, Die semttisehen Fremd-
wörter im Griechisehen, p. 84 sq., quod opus mihi non fuit praesto.

urbe Sidone auctor est Etym. Magn. s. v. aivSév ànb 2iô&voç xf,ç
noksaç. ot yàp Siôàvsç èq>svQov ng&zoï, KUfivsiv eivUvaç. Num recte dicat,
dubito«). Certe iatn aetate Homeri vestimenta Sidonia in deHciis
fuisse testantur e.g. versus Z 289 sqq.: (in Hecubae thalamo)
f eaav nénkoi ncciinoixikoi, içya yvpaixàv SiSovîcav, e quibus
dedicat unum, Zç Käkkiarog hv Ttotxilftaeiv ijâè (léyteroç,
àtSTriQ 6\' wg ànékafintv. Inter res sacras Brauroniae atvêôvtç occurrunt
IG II suppl. p. 181, 727^7, aivôôviov IG II 7583 13.

Vs, 4: fuit inlßkrina amiculum muliebre, cf. Polluc. VIII. 49sq. Eius-
modi amicula multa inter donaria Brauroniae enumerantur, cf. IG II
754> vs. 31 sqq.: inlßkrilfia] rcoixlkov xatvóv, ßijfiEtov i[x]ei i/i (téamt,
Jióvvaog OTcêvóav xaî yvvij oivoxoovffa, - - inlßk. [i]^ nkoiiolai, èft (léaoi
f\'Z" tôâia df|to[i5]|itcva, etC.

Vs, 5: prima littera quaenam fuerit, dubium est. Ex lapide enotavi
t; quod si recte legi, iam suppleveris [---, äoü]rog coll.XI,.

In ectypo nihil certius dispexi. De voce xéçag cf. Athen. XI, p. 476.
Priscis temporibus ipsis boum cornubus ad bibendum utebantur, postea
hic illic poculis in cornus formam effictis. Xçvaéov xiçaç commemora-
tur ap. Soph. frg. 442 N ; inter res sacras hic primum comparet. Argen-
tea cornua saepius occurrunt, e. g. IG I 1215 xégaza àgyvgâ | M,
II 6657 (= 667S8) xéçag txTCCDfia àçyvQOvv (cf. Athen. XI, p. 476

Vs. 6: hue pertinere suspicor quae IG II 67211 inter res sacras reliquo-
rum deorum commemorantur [— ffra&ftô]./ H-1-h? Movéniôog jBpai;e(av/a[ç].
Ultimam huius versus litteram A fuisse pro certo constat; suppleatur
xi5k[»og], fortasse unum idemque pocillum, quod legitur IG II suppl.
p. 181,727^ I,s [zaAx]ovv xva&o[v]. Nam hoc pociUum quoque Brauro-
niae sacrum fuisse, quamquam diserte non asseveratur, ex eo effîcio,
quod et aliae in illo titulo res Brauroniae recensentur.

7s. 7/8: anuli complures inter res Brauroniae occurrunt; quae
supplevi lacunae fere convenire mihi visa sunt.

Vs. 8: (piâkri (iixQtt àçyvQâ, m\'mirum eadem atque nostra, postea
asservabatur inter res Brauroniae in cella centumpedali, cf. IG II
66045, 661 "^14. Vox (iriv inter res sacras alibi non occurrit, sed comparet
nrjvloxog inter donaria Minervae in Chalcotheca IG II 678^49.

Vs, 9: vocula utrum hic pro adiectivo positum sit, an pro

substantive, non constat. Plerumque procul dubio est adiectivum,
cuius vis est \'gemmis distinctus\', sicut legimus inter res Minervae:
8giiog XQvaovg diâki9og, 0T£q>avog XQvaovg óiaki9og, cf. n. VI et VII. Sed

") cf. Prellwitz, Etym. Wörterb. d. Griech. Spraché\'p. 412, ad vocem oivdtó» : ai.
sindhus \'Indus\'.

hic illic substantive usurpatur; sie inter res Brauroniae in cella cen-
tumpedali IG II 6605^ (= 66l\'^22)i SuKzlvlia] xçveèa Svo, SidXi^ov, item
inter ornamenta, quae enumerat Pollux VIL 96: êiónag, SiuXi^ov,
rçlyaOTça, nXdavQa (cf. IXij), fiaXdxtov, ßözpvv, jjAidóJ/a (cf. X^z), etc.

Vs. 10: commemorantur quattuor figurae ornamentave aurea — nam
supplendum videtur [x?t>tfo]r vel [zevö«]^ — ex aliquo vestimento, quo
deae simulacrum — hue spectat articulus tov — indutum erat, dempta.

Vs. 11/12: ox»otßog quid sit, edocent Suidas: ox&oßog- zb ywaixsîov
Xàna, Etym. Magn. ox^aßog- zb Xcâfia zb yvvatxtîov énb Hzzix&v Sx^mßog
Xéyszai, Phot. ox^oißovg \' zà Xafiaza • hzi ôè ntçl zb azrj»og zov xir&vog
àiorçyfg nçôaçafifia. Sed haec vocis interpretatio nostro loco minime
convenit. Nam eiusmodi nçôeçafifia separatim traditum esse absurdiun
est. Porro conféras velim n. IX13, ubi legimus: ox^oißog, öv tx" K
»tbg inl Zâi zçaxijXmi], quae verba ex IG II 678 Illog pro certo sup-
pleta sunt. Hic quoque nimirum non de aliquo limbo, verum de
ornamento atque adeo de monili agitur. Itaque facile assentior v. cl.
A. Frickenhaus, qui opinatur ox&otßov idem esse atque laa/iiov, h. e.
monile arte collum cingens, quod germanice reddit per \'Bommel-
halsband\'; opponitur opftoç, monile a collo demissum*^)- De eiusmodi
monili ex parvis ornamentis aureis conserto hic agi puto. Recensentiif
IG II 652^33 (= 66067) inter res Dianae Brauroniae in Opistho-
domo: 6x9oißog xpvff/a ï^mvAII, alter ox&. z^uö/a l\'^iav All, tertius
xçvala txv>v PI). Ex his ipsis unum alterumve hic designari suspi-
cor. Vs. 12 cunctanter supplevi coli. IG II 758^117: tód\' ix ro« àç-
XkIov vsm nctçiômxsv ^ Uqs« zoîg èniazazaig zoîg inl &ovâij/iov Sçxovzog
(a. 353/2). Quae sacerdotes designentur, quaeritur; equidem inter-
pretor: tradidit sacerdos Minervae (in templo vetere) sacerdotibus
Brauroniae. Denique moneo formam iéçtav nullum certum aeta-
tis indicium praebere, quippe quae iuxta formam usitatiorem
lépeta inde a saec. V° usque ad aevum Romanum identidem
occurrat

Vs. 15: ultima nota I fuisse videtur, non P; neque igitur hue
pertinent quae inter donaria Brauroniae leguntur II 682ï3 ( = IG II
suppl. p. 178, 672^24)": [--xçv]<toî iv xißmzlm APIIII; in qua lacuna
supplendum esse \\ôaxzvXioi\\ pro certo habeo.

l^s. 16: dubito, utrum supplendum sit xâ[zonzQov] coll. IG II
751®® 14 sqq., an xa[zttazixzog iy xißozloi] coll. n. Xlg.

") Ath. Mitt. XXXIII 1908, p. zo, copiosius in libro, qui inscribitur
Tiryns, I p. 57 cum tab. phot. n. III sqq. **) cf. Meisterhans, G.AJ.®
p. 40, not. 222. ") cf. Lehner, op. cit. p. 72, n. 63.

XL

Inv. n. 5204; olim in arce. Fragmentum tabulae marmoris Pentelici, a
parte inferiore integrum. Alt. om 30, lat. om 22, crass, om n, alt. litt, om 01,
interv. vers, om 003. Litterae atoixriiir scriptae. Vid. tab. VI, fig. 6.

_ ^ , A Y P ^
P AG I2APAY\\
H IMATIAEPEr.
O T I O iW\'iA M O P A
5 B O T I O I\\\\ \\ K A T A

: HH O Y T 0 2 E N T ^
\\EPOROT O 2EA
\\\'XIT0NIAEX
2\\H 0 P M O 2 X P Y

-------------------------a àQyvQo.....F-. .....

[-------------------<ï]na\'d\'l<; ägyveiö. êy mßoxioi :|:]

----------------------hifidTia èQsâ [èy mßoxloi ; .. ]

[..............èy KLß^oxloi il: à^OQy[iz \\ èy xißoxloi :|:]

5 [----------------èy Hi]ßoxioi il; ftaxd[axiHXOç èy mß]-

[ oxLoi il:...........] il: hovtoç, èv Tê[i HißoxoL Têt B]-

[ QavQovó\'&Bv ;-----------] ï XQOKOxàç èy [mßoxloi, il;....]

---------------------a ;^tTdvio èx[o ]

-------------------ç : hÔQfioç ^y fttßoxloi i I i ].

Vacat.

Hoc fragmentum cum titulo praecedenti arte cohaerere prorsus
eadem utriusque lapidis crassitudo, forma altitudoque litterarum,
interpunctio, idem denique argumentum — nam hic quoque donaria
Dianae Brauroniae recenseri manifestum est — aperte arguunt. Itaque
ambo fragmenta ad unam eandemque stelam pertinere verisimillimum
est. Obstat quidem, quod hoc fragmentum non opisthographum est, sed
moneo tabulae partem aversam superne mutilatam esse fierique posse,
ut ea quoque pars olim inscriptionem habuerit. Equidem hoc frag-
mentum totius catalogi finem fuisse opinor.

Plura desunt, quam ut singulos versus plane restituere possimus.
Nonnulla tamen adnotare velim.

Vs. i: de hoc versu supplendo dubito. Primam litteram A fuisse,
ultimam 0, satis certum est. De aliquo vestimento agi ea quae sequuntur

TABULA VI

aliquam suspicionem suggerunt. Suppleverim [inlßlE(i]a àpyvçô[jraôTov].
De voce inißkriiia vid. ad X®4; adiect. àçyvçônciCToç sane rarissime
legitur, sed satis saepe occurrit xçvaônacxoç; item legimus in tabulis
donariorum Brauroniae nâvôw naa^&zia ïiovxu zevöä^).

Vs. 2: voce ona^tg variae res denotantur, e quibus pleraeque hue
non faciunt. Agi videtur de spathula, qua ex lecytho unguentum line-
bant; quae res si hic designatur, iam suppléas Tamen haud

scio an designetur aliquod vestimentum, cf. Hesych. snot^Lg • t^iûxiov
öTia^j? {xpaa^iévov, item Pollux VIL 36: Kal (sna^iSa ixakovv xb ana&r}xbv
[(lâxwv Itaque forsitan supplendum sit (59yu(»[/a Fx»«^«] vel etiam
à9yi>ç[07ra(ïi;oç]. Occurrit ana»lg inter res Brauroniae IG II 751^11 d„
[ö]7ta»l[c] àp[yw(»â?] inter res in Chalcotheca IG II 720^11,,; hanc
quoque inter res Brauroniae habendam esse opinari in promptu est.

Vs. 3: occurrunt inter res Brauroniae egia iv Kaka&l<SKm IG II 758^38,
760^^,.; vestimenta lanea inter deae donaria hic primum comme-
morari videntur.

Vs. 4: de voce &iioçylç cf. Polluc. VIL 74: rà ôi àfiôçytva,

y/yvea&ai niv xà agißta iv xy \'AfiOQyw, klvov ô\' ovv xal tavxaç ehai
kéyovatv. 6 ôi àfiôgyivog z^rov xal à(i.oçylç èxaketxo. Quae vestimenta
e genere quodam lini xylini, ex herba, quae ànoçylg^) dicebatur,
fabricati, confici solebant. Inter res Brauroniae exstant ztrror èiiôçyivog,
Xizcôviov àfiôçytvov ânkovv, laonxvxéç, ôtnkovv, etc. Nimirum pro
àj[iopy[t\'ç] etiam àfiô{)y[tvoç xirwv] vel aliquid simile suppleri potest.

Vs. 5: quid sit KatâaxtKxog, nos docet Pollux VII. 55: ó óè xaxâ-
axiKxog iariv S excov ^ av&rj ivvq>aafiéva. In tabulis rerum

Brauroniae identidem occiurrunt, cf. IG II 7543$ xax. ômxéçvyov ntçl
Tôt eÔBi [tcö»] aQxix^ooi, etc.

Vs. 6: in tabulis rerum sacrarum saeculi IV> separatim recen-
sentur res ix xijg xißmxov xrjg BgavQcovódBv Quam cistam exeunte
saeculo V° adhuc exstitisse ex hoc versu, si modo recte restituties
est, apparet.

Vs. 7: cf. Polluc. IV. 117: Ó dè xQoxcoxóg, tfittxiov. Vestimentum
designatur croceum, quibus vestimentis indutae virgunculae Athe-
nienses diebus Brauroniae festis choreas ducebant, quaeque deae
dedicare solebant; complura in catalogis Brauronii recensentur.
Virgunculae illae âçxxot dicebantur, cf. Arist. Lys. 645, ubi mulier
quaedam ita loquitur : x&tr e^oua« xbv xgoxaxbv uqxxoç rj Bgavgmvlag.

1) IG II 758J511.. \') hinc insula Amorgus nomensuumduxisse videtur;
cf. Mau, R.E. I, 1875. \') IG II 751 Ba H^,, 754,0 sqq.

\') IG II 653023=660,,.

Quae fuerit huius denominationis origo, inter viros d. non convenit.
Equidem eis assentior, qui putant deam priscis temporibus specie
ursae adoratam fuisse puellasque eas eandem speciem induisse, ut
Dianae divinitatis quodammodo participes essent®).

I\'s. 8: possis e.g. [xtßönov welxißorog vel ó^óvtov ®) Içsjs xizóvia êxov.
Vs, 9: occurrunt inter res Brauroniae in Opisthodomo: iv Kißcazicoi •
opfioa ÔV0 quorum alter hic designari videtur. Fortasse idem torques
est, qui occurrit inter res Brauroniae IG II 75i^iic„.

cf. Farneil, Cults of the Greek States II p. 435 sqq., Wecklein, Eur. Iphig.
Taur., Einleitung p. 3., Schoemann-Lipsius, Griech. Altert. IP, p. 501.

\') varia genera receptaculorum enumeravit Michaelis, der Parthenon p. 314
infra. \') IG II 660,.,.

EXCURSUS DE PRISCO MINERVAE POLIADIS TEMPLO.

In eis, quae supra scripsi, saepius memoratur 6 aQxuloq vséç. Quod
templum hac voce denotetur, paulo copiosius hic inquirere mihi liceat.
Nam equidem ut assentirer Doerpfeldo zbv ôp^aiov vsœv eundem esse
atque Hecatompedum, quod dicitur, statuenti, quae opinio nostras
diebus apud plerosque iam obtinere videtur, animum inducere haud-
quaquam potui. Opinionem suam vir clarissimus identidem doctissime
defendit^), argumenta, quibixs opinionem stabiliat, hic illic mutavit;
e quibus non m\'si ea, quibus recentissime usus est, Jahrb. XXXIV
1919» P\' I—40, hic impugnare iuvat^). Non tamen eo consilio, ut
singula quaeque, quae Doerpfeld pro sua doctrina, copia, elocutione
diludde ibi disputavit, improbem — tantum mihi non sumo et opus
esset meo libello maius —, sed ut nonnulla argumenta ex titulis prae-
cipue promam quae, quominus tbv àp^atov veâv atque Hecatompe-
dum illud unum idemque esse opinemur, dissuadere videntur.

>) Ath. Mitt. X 1885, p. 275 sqq., XI 1886, p. 337 sqq., XII 1887,
p. 25 sqq., 190 sqq., XV 1890, p. 420 sqq., XXII 1897, p. 159 sqq.,
XXVIII 1903, p. 468 sq., XXIX 1904, p. 106 sq., XXXVI 1911, p. 39 sqq.,
Jahrb. XXXIV 1919/ P- i sqq. E nostratibus ei adstipulatus est E. van
Hille, Mnem. XXXII 1904, p. 325 sqq., 420 sqq. — Quae disseruit Fr.
Weilbach, Jahrb. XXXII 1917, p. 105 sqq., rór àp/aîo» rtdv, cuius Opistho-
domus pars fuerit, olim situm fuisse occidentem versus ab Erechtheo,
silentio hic praetermitto. Hactenus enim Doerpfeldi sententiae accedo.

optimo iure hoc postulat Doerpfeld l. c. p. 2 : „jedenfalls sollte jetzt
nur meine zuletz ausgesprochene Ansicht bekämpft werden."

materiam epigraphicam hue pertinentem praeter paucos titulos nuper-
rime inventos, dilucide congesserunt Jahn-Michaelis in opere praestantissimo,
quod inscribitur Arx Athenarum a Pausania descripta, Appendix Epigra-
phica p. 89 sqq.

Doerpfeld hinc capit exordium, ut neget id, quod inter omnes fere
constat, Hecatompedum sexto ante Chr. n. saeculo aedificatum esse.
Concedit sane templi peristylum saeculo sexto ab ipso Pisistrato
exstructum esse, sed cellam multo antiquiori aetati attribuit. Iam vero
Hecatompedi aetas ope sculpturarum, quibus fastigia huius tenipliolim
exornata fuisse constat, definiri solet. Vulgatam autem de hisce sculp-
turis opinionem, qua, ceteris in arce inventis antiquissimis sculp-
turis nec non vasis comparatis, saeculo sexto assignantur, Doerpfeld
reicit atque tam signa illa quam vasa eis aequalia a decimo fere ante
Chr. n. saeculo repetit. Huic sententiae (quam vir cl. uberius firmare
supersedet, sed postea se defensurum poUicetur) auctoritatem oppono
trium V. d. huius materiae non minus peritorum, Michaelis «), Wiegandi s),
Frickenhausii«), qui sua quisque via procedentes Hecatompedum
ineunte saeculo VI° exstructum esse consentiunt. Totam horum v.d.
argumentationem hic repetere nolo, sed unum argumentum, quod affert
Frickenhaus, dignissimum videtur, quod referam. Hic enim rectissime
monet iam a Schradero\') quam luculentissime demonstratum esse
Hecatompedi acroteria ad eandem aetatem pertinere atque notissimum
iUud Signum viri vitulum in humeris gestantis, quod signum m basi sua
habet inscriptionem quam Frickenhausium optimo iure saeculi
VI\' parti priori tribuisse, multis aliis titulis Attids vetustioribus
iterum atque iterum consideratis et inter sese comparatis mihi qui-
dem persuasum jest »). Accedit, quod et ipse Doerpfeld Hecatompedi
vetustatem vindicans haud firmis vestigiis insistere sibi videtur,
quippe qui hanc argumentationis partem hisce absolvat: „auf jeden
Fall müssen mir meine Gegner zugeben, dasz weder die Bauglieder,
noch auch die Bildwerke des alten Hekatompedons durch irgend etwas

sicher datiert sind" (p. 3)-

Iam ita pergit: „in erhöhtem M^sze gilt dies von den Fundamenten
des Hekatompedons, die sehr wohl älter sein können, als der von
Wiegand veröffentlichte Oberbau. Sie bestehen aus anderem Material
als der Oberbau und die Ringhalle, nämlich aus dem Kalkstein der
Akropolis, der nur bei den ältesten Bauten Athens verwendet ist, und
zeigen auch eine Bauweise, die auf eine sehr alte Zeit hinweist" (p. 3).

«) Jahrb, XVII 1902, p- 5- \') Die Poros-Architektur der Akropolis

zu Athen, p. 63 et 106. *) Tiryns, I, p. 108 sqq. 0 Archaische
Marmorskulpturen, p. 5 sqq. ») IG I suppl. p. 198, 373»^

») his titulis ipse Athenis operam dedi. Titulos in porinis donariis in
arce inventis, quos cum delineationibus perfectissimis ediderunt Lolling-
Wolters, Kat&Xoyo; loO ir \'jT^ijfOij iaiYQa(ptxoü Movatlov, ti/i. I, n. I Sqq., in usum
IG F denuo contuli.

Hisce rursus oppono auctoritatem v. cL Michaelis: „die Beschaffen-
heit der Fundamente kommt dabei (seil, ad Hecatompedi aetatem
definiendam) weniger in Betracht, da es an Analogien mangelt, welche
innerhalb enger Grenzen mit Sicherheit datierbar wären" ").

Deinde Doerpfeld monet sub ipsis Hecatompedi fundamentis
rudera superesse ex aetate Mycenaea, quae quidem substructiones esse
suspicatur atrii (toîî neyuQov) pristinae alicuius regiae. Quae suspicio
si recta est"), opinioni eorum, qui Hecatompedum antiquissimumin
arce Athenarum Minervae templum fm\'sse censent, magis adversari
quam favere mihi videtur. Nam usque ad saeculum VIII"™, fortasse
ad saec. VII^^™ reges in Attica regnavisse satis constat neque quid-
quam est, cur reges illos unquam sedem suam commutavisse putemus.
Templum autem Minervae iam regia aetate in arce exstitisse per-
spicuum est. Itaque id templum extra locum, ubi tunc temporis
regia, postea Hecatompedum fuit, situm fuisse manifestum est
atque iam quaeritur, num alibi in arce aliqua priscae aetatis vestigia
supersint, quae ad eiusmodi templum pertinuerint. Doerpfeld sane ulla
Minervae templi vestigia Hecatompedo vetustiora exstare infitiatur
(p. 4): „(dazu kommt, dasz) keiner meiner Gegner auch nur irgend-
welche Reste eines Athena-Tempels auf der Burg nachweisen kann, die
älter als unsere Hekatompedon-Fundamente wären und daher den
Anspruch erheben könnten, zu einem noch älteren Athena-Tempel
zu gehören". Sed haec affirmatio audacior videtur, postquam v. d.
Holland, unus ex Americanis, qui hisce annis Erechtheum diligentissime
exploraverunt, haec monuit: „the evidence shows clearly that at the
time the late fifth century Erechtheum was built, there already existed
on the site Mycenaean and classic constructions which were respected
and the lines of which were paralleled by the later structure. In the
case of the classic pre-Erechtheum at least, the orientation was identi-
cal with that of the building which replaced it" Haec opera equidem
nullius dubito, quin pertineant ad templum, de quo agitur in notissima
ilia inscriptione anni fere 485, IG I suppl. p. 137, 19, ubi legimus
vs. 8 sqq.: r\'og îelçoçjyôvralg] ft[è ópïv] jite[rax<iv to i-jtà ; «al to rtçô[ç

Jahrb. XVII 1902, p. 4. ") mihi quidem rectissima videtur.

Nam simili ratione et ahbi, velut Mycenis et Tirynthe, in ruderibus veteris
regiae postea aliquod templum exstructum est.

cf. Busolt, Griech. Gesch. II p. 132 sqq., Beloch, Griech. Gesch. P i,
p. 216 sq., Ledl, Studien z. älteren athen. Verfassungsgeschichte, p. 207 sqq.

A. J. Arch. XXVIII 1924, p. 23, in dissertatione, quae inscribitur
„The Remains of the Pre-Erechtheum".

h (isyâX]o /3[o]f»ö i [u£d\' l\'k]roo£v i [t5 v]îô j értôs tô K[BKQOJtlo \\ ftt^\'
àv]à nùv xb HsK<xxô(im[sô]ov ^dlev \\ ] Hi versus,

quamquam, quomodo supplendi et interpretandi sint, non ab omni
parte constat, luce clarius tamen evincunt initio saec. Vi iuxta Hecatom-
pedumCecropiumque aliud templum exstitisse. Hoc ipsum Doerpfeld
negat atque verba tàv vsœv Hecatompedi cellam ad orientem spectantem
designare statuit (p. 8). Atqui, quisquis hanc inscriptionem mente non
praeoccupata legit, animadvertet hic non de duobus, sed de tribus
inter se vicinis quidem et cohaerentibus, attamen diversis fams agi.
Itaque 6 vaéç ille quid aliud esse potest nisi priscum templum Miner-
vae Erechtheique, ad quorum communem cultum ïam Herodotus
aUudit^^), quod templum apud Homerum commemoratur"), inque
cuius locum saeculo quinto exeume novum templum, Erechtheum,

quod dicimus, successit.

Novum hoc Erechtheum in laterculo operum ab huius templi cura-
toribus a. 409/8 locatorum ita designatur: 6 vsùg 6 ifc jtóXe,, iu S xb
dçxaîov SyaAfi«"). Quae verba Doerpfeld vertit hisce: „der Tempel
auf der Burg, in dem das alte Kultbild (stehen soil)" nam priscum
illud signum tunc temporis adhuc in Hecatompedo collocatum fuisse
contendit. Haec autem interpretatie, quae iam per se dissimilhma ven
videri possit, aliquatenus refutatur inscriptione nuper in arce inventa ").
Cuius tituli A vs. 19 sqq., qui primi editores fuerunt, A. Pogorelski
et F. Hiller de Gaertringen, hoc modo suppleverunt: roiirov [ÔÏ xevfi-
Tcdvxov cji;v£7tt]móa»or hoi èm0xdxai [to veo to ê(x nóUi iv /,5t] tb à^x^iov
Syukfia. Haec autem in epistula ad me data correxit Hillerus atque
recognitione lapidis a v. cl. B. H. Hillio facta usus vs. 20/21 iam legit:
hoi imaxaxai [rô ^^^^ ^^ ^^ agx^^tov ctyaAft««»).

") cito hunc titulum ex recensione, quam dederunt Wilhelm et Körte,
G G A 1908, p. 839, quam Doerpfeld quoque laudat. Alia supplementa
habent Tahn-Michaelis, op. cit. App. Epigr, n. 20, tituli imaginem phot.
Wiegand, op. cit. p. m, fig- "4- In hoc titulo hic illic alia se legere
et supplere memini mihi dicere v. cl. Hillium; quae ut brevi tempori pubhci
iuris faciat, multi haud dubie nobiscum optant (cf. etiam Hiller de Gaertringen,
Jahrb. d. Philol. Vereins LXII 1922, p. 192).

") V. 82, ubi Athenienses traduntur Epidauriis lignum oleagineum
dedisse\': if\' J, àniiovai luot Matov tjj t, tfj noliàâ, Içi xal t&

cf. How et Wells ad locum. ") B 546 sqq., v 78 sqq.; utroque

loco templum, non regiam designari pro certo habeo. ") IG I 322.

») aeque audacter interpretatur eiusdem tituli vs. 75\' toC ngi;

roO iYàiftato;, nec non in rationibus curatorum Erechthei anni 409/8 IG I

suppl. p. 75, 321 col. III vs. 43 sqq.: rh* [^eD\'V^» »^î fXiâaç t&t
ùniç [toö] àYiXfiaro;. ") cf. S.E.G. I. 3.

"») equidem in pulcherrima imagine photographica a v.d. G. Welter

Quae restitutio si recte se habet, tov àpj^atov vsàv eundem esse atque
ràv vsœv, èv 6 xb àçxaîov ayaifta, iam constat.

Idem docent decern fere tituli saeculi quarti, in quibus inter res
^v Tô àçxalm vs6 asvara nonnulla ornamenta recensentur ad signum
Minervae in hoc templo asservato pertinentia, nempe haec: ffrfgjavij,
nlaatça, ox9oißog, ov tj^ft ^ 9sbs èni tô rçuxnXm, oçfioi Jtevtf, ykaiS^
XÇveij^ aiyiç xçvff^, yoçyôvstov xçvffovv, ç)talfj XÇ^ff^, îjv èv ry fj;«*^)»

Ornamentorum genus, praecipue çjtaiij illa, sedentis deae signtun indi-
cate quale ex haud paucis vasis nec non compluribus imagunculis
fîctilibus 23) cognovimus. Sedentis autem Minervae imaginem unam
omnium antiquissimam fuisse luddissime me iudice demonstravit
Frickenhaus Qui vir doctissimus proceram et erectam hastaque
armatam Minervae figuram Pisistrati demum aetate Athenis vulgari
coeptam esse atque praecipue inveniri in pulchris illis amphoris, quae
praemia proponerentur victoribus in ludis Panathenaicis, ab eodem
Pisistrato anno 566 institutis rectissime monuit. Nonne igitur veri
simillimum est Pisistratum pugnacem bellicosamque Palladis figuram,
quae novae rei publicae luxuriantes vires digne repraesentaret, in
suo templo, h.e. in Hecatompedo, primum instituisse? Certe huic
opinioni respondent Hecatompedi fastigia: hic quoque Pallas armata
oculis occurrit. Contra ea sedentis Minervae sigm", h. e. toîf àçxaîov
àyâlftatoçf et tunc et postea semper 5 àçxaîoç vsaç, i.e. Erechtheum
quod dicitur, domus fuit.

Doerpfeldo si credimus, omnes saeculi quarti inscriptiones, de

confecta, quam Hillcr beoignissimc mihi commodavit, vs. 21 in voce «ol
litteram K, quam in lapide legit Hill, dispicerc non potui, litteram A satis
dilucide dispexi. Ceterum utrum novum Erechtheum hic designetur, an
templum, in cuius locum Erechtheum successerit, dubitari potest. Nam de
aetate tituli ambigitur. Hiller titulum tribuit anno fere 420, Dinsmoor
(cf. S.E.G. II. 2) a. 436/5, cui opinioni propter litterarum formas potius
adstipulor. Hillerum si sequimur, de novo utique Erechtheo agitur, Dins-
moorii opinio si recta est, verisimilius de vetere Erechtheo cogitandum est.
Nam novum Erechtheum iam a. 436 exstrui coeptum esse, quod et Dins-
moor et Doerpfeld opinantur, vix credo. Immo quod a. 421 Euripidis
fabula Erechtheus acta est, id non fortuito factum, sed cum instaurato illo
ipso anno Erechtheo cohaerere putaverim.

cf. n. IX, vs. II sqq. Reliquos titulos hue pertinentes composuit
Frickenhaus, Ath. Mitt. XXXIII 1908, p. 18 sq.

luculentissimum exemplum exhibet Gerhard, Amerles. Vasenbilder
242,1 ( = Petersen, Die Burgtempel der Athenaia p. 43, fig. 4).

de his cf. Frickenhaus, I.e. p. 22 sqq. ") I.e. p. 25 sqq.

") cf. Fr. Gr. Hist. ed. Jacoby, I p. 60, n. 2. De vasis Panathenaicis
cf. Brauchitsch, Die panathenaîschen Preisvasen.

quibus supra vidimus, ad Hecatompedum referendae sunt, quod
templum usque ad imperatoriam aetatem superfuisse putat. Quod
Xenophon narrat ad annum 406/5: S nalatóg vijg M&ijvSg vabg ivs-
wçîjo^î} Hecatompedum hic significari Doerpfeld consentit, sed
post incendium templum restauratum esse censet (p. 20). Iam rogare
licet, cur tandem Athenienses priscum illud templum, quod iuxta
Parthenonem Erechtheumque satis inutile et supervacuum foret, quod-
que praeterea Erechthei porticum virginum, quo nullum in arce pul-
chrius monumentum exstabat, conspectui subtraheret, restituere in
animum induxerint. Doerpfeld hunc in modum scrupulum nobis
eximit (p. 21): „ich vermute, dasz die konservative Partei Athens, die
allen Neuerungen auf der Burg widerstrebte und die Einschränkung
des geplanten Erechtheions durchgesetzt hatte, auch die Wiederherstel-
lung des verbrannten Tempels zu erreichen verstand." Iam videamus,
quibus argumentis vir cl. hanc opinionem firmare conetur.

Primum argumentum haurit ex inscriptione anni 395/4, «hi agitur
de „ToiJ v£(5j tà Ksmvfiiva" restituendo "), sed quidni hic cogitandum
€st de Erechtheo, quod templum, quippe quod Hecatompedum attinge-
ret, sive eo incendio, cuius mentionem fecit Xenophon, sive alio aliquo
incendio, detrimentum accepisse conicias.

Neque quidquam est, cur magis ad Hecatompedi quam ad Erechthei
restitutionem pertinere putemus ea, quae legimus in decreto paulo post
a. 394/3 facto, ubi Carpathii laudantur, quod cyparessum dedicaverant:
inl rbv vfCmv tîjç }i9rivul]«g rfjg }i»riv&it ft[ïd£Ó(Jï7s] î"®).

Restât incendium Opisthodomi, de quo loquitur Demosthenes XXIV.
136. Sed hic minime cum Doerpfeldo de igne anni 406 cogitandum esse
iam supra (p. 59) ostendimus. Accedit, quod mea quidem sententia inter
Opisthodomum illum et Hecatompedum nulla ratio intercedit. Asse-
verat quidem Doerpfeld pro Opisthodomo habendam esse partem posti-
cam Hecatompedi — cuius pars antica fuerit 6 vtmg —, sed haec opinio
nullis certis argumentis stabilitur. Immo vox Opisthodomus nusquam ita
adhibetur, ut pro certo constet Hecatompedi partem ea designari; quo-

2») Hell. I. 6. I. — Quid intersit inter «oiaicij (opp. Woç) et àpr«\'®« (opp» *<»<»■<!«)
copiose demonstravit Capps, Class. Phil. II 1907, p. 33 sqq., qui laudat Schmidt,
Synonymik d. griech. Sprache II p. 79 sqq. Equidem verba Xenophontis
in linguam vernaculam verterim per „de voormalige Athenatempel". Nam
Hecatompedum a. 406 iam non in usu fuisse pro certo habeo.

IG II 8293, Doerpfeld, Ic. p. 20, annuente Dinsmoorio, A. J. Arch.
XVII 1913, p. 265, hunc titulum adsignat anno 406/5 vel 405/4, cui opi-
nioni répugnât litteratura; cf. etiam Syll.^ 129 not. 5.

Syll.\'\' 129, vs. 9 sqq.; cf. p. 15.

tiens adhibetur, semper fieri potest, ut Parthenonis pars denotetur;
hic illic Parthenonis partem significari aut veri est simillimum aut
constat. Omnes locos recensere, ubi Opisthodomus commemoratur,
nec lubet nec necesse videtur, tres promere mihi liceat®®): i° locus
omnium antiquissimus est decretum Calliae ^a), quod decretum, quam-
quam latum est nonnullis annis ante annum 420, quo fere lapidi inscul-
ptum est, utique tamen referendum est ad earn aetatem, quo Parthenon
fere consummatus ad res sacras accipiendas idoneus erat, ita ut vocem,
quae est Opisthodomus, in hoc decreto Parthenonis quandam partem
designare posse appareat; Hecatompedum certe in hoc decreto diserte
non commemoratur. 2° in una e tribus recensionibus quibus res
sacrae, a. 398/7 a collegio quaestorum Minervae et reliquorum deorum
traditae, pernumerantur, post res in Parthenonis cella centumpedali
asservatas corollarii loco recensentur res iv r&\'Oma&oSóiia ix rijg xißcarov
zijg BgavQuvó&sv^^), Simili ratione hae res recensentur in traditione anni
390/89, ubi eadem verba pro certo suppleta suntQuapropter nullum
dubium esse potest, quin donaria illa Brauroniae inde ab anno 406
usque ad annum 385 hoc modo recenseri et in Opisthodomo asservari
solita sint Iam rogamus, num verisimile sit eas res in Hecatompedo
asservatas fuisse, quod templum anno 406 incendio aut consumptum
aut certe córruptum est, quodque num omnino restitutum sit, valde
dubium est. Accedit, quod cella centumpedalis cum Opisthodomo tam
arte coniuncta eiusdem templi partes designari indicium est. 3° Plu-
tarchios auctor est Athenienses anno 307/6 Demetrio Antigoni filio
Parthenonis Opisthodomum deversorium attribuisse Hoc utique loco
vox Opisthodomus diserte de Parthenonis parte postica usurpatur.

loci, qui hue pertinent, congesti sunt ab Jahn-Michaelis, op. cit. p. 55 sq.

3») IG I 32 suppl. p. 12 et 63 = Syll.^ 91, ubi Kirchner not. init.
de tituli aetate copiose disseruit. cf. p., 58.

32) IG II 652 B vs. 23 sqq. IG II 660 vs. 61 sqq.

3«) si demonstrari posset omnium rerum Brauroniae, quae in titulo
nostro X/XI recensentur, Opisthodomum reeeptaculum fuisse, id documente
esset Opisthodomum ad tA» ip/oio» vév omnino non pertinere. Namque
nonnullae ex his rebus diserte esse dicuntur ix too ip;iro/ov »tt&. Sed iam supra
(p. 67) monui verisimilius esse partem certe illarum rerum atque vestimenta
in ipsius deae fano asservata fuisse. Et ne ex eis quidem, quae legimus in
decreto Calliae, Syll.* 91^ vs. 16 sqq.: hoOtoi (scil. quaestores rerum
sacrarum reliquorum deorum) äi rafutvóvrov in tH" i* \'Onia9loâô\']not tà
tûv »tSr xQ\'t"**"\' t^«"\'«*^\'\' hiatoy, res Brauroniae omnes in Opistho-

domo asservari solitas fuisse colligi posse puto. Nam etiamsi in hoc titulo
verbum tamtvn* latine per asservare potius quam per administrare reddas,
restât tamen serupulus in voce xç\'^nata, qua nimirum non ornatus ille mulie-
bris sed pecunia ac res pretiosiores significantur. vit. Demetr. 23.

. Sed non desunt alia. In titulo illo anni 485, de quo supra vidimus
(p. 78/9), occurrunt rà ohifiazu rà èv rà \'E»aro[inéôm (vs. 17 sqq.,
cf. vs. 2). Apud Herodotum V. 77 commemoratur to (léyaçov tô tiçôs
éanéçriv rsTça(i[iévov, quod (liyceQov ad Hecatompedum pertinere quivis
Doerpfeldo facile concedet. Sed Opisthodomi his locis nulla fit mentio,
sicut exspectaveris, si cum Doerpfeldo Opisthodomum Hecatompedi
partem posticam fuisse statuas.

Itaque ut de Opisthodomo complectamur quae vidimus: vox Opistho-
domus non nisi Parthenone iam exstante invenitur; quotiens usurpatur
Parthenonis partem quandam aut désignât aut designare potest (huius-
modi sunt ad unum omnes loci, quos Doerpfeld citât); Herodotus, ubi
Hecatompedi partem posticam significare videtur, habet tô (téyceçov;
in uno atque unico titulo, quo procul dubio de Hecatompedo agitur,
Opisthodomi nulla fit mentio. Quapropter me quidem iudice vox Opi-
sthodomus sicubi occurrit Hecatompedum eo tempore exstitisse mi-
nime demonstrat.

Denique videamus, quaenam alia argumenta Doerpfeld afferat,
quibus Hecatompedum usque ad aevum Romanum perdurasse évinçât.
Haurit v. cl. haec argumenta ex tribus scriptoribus posterioris aetatis.

Primus locus, quem affert, legitur apud Strab. IX. 1.16: tô d\' äarv
airó nérpn iarlv iu nsâ/a nsçtoixovfiévi] xvxlw • ini àè tfj nérça xb xîjç H&rjv&ç
isçôv, 0 rs àçxtttog vsàç 6 r^g noXidâog, èp S 6 Saßsarog Xvxvog,
xal 6 Tta Q&evóv, dv inolnstv \'Ixrtvog. Doerpfeld de Hecatompedo et
Parthenone hic agi putat. Immo agitur deErechtheo et Parthenone. Nam
quid est, cur Strabonem Erechtheum nominare praetermisisse putemus ?

Alter locus legitur apud Vitruvium de arch. IV. 8. 4: „item generibus
aliis constituuntur aedes ex isdem symmetriis ordinatae et alio genere
dispositiones habentes, .... columnis adiectis dextra ac sinistra ad
umeros pronai. Hoc autem genere primo factae sunt, uti est Castoris
in Circo, Athems in arce et in Attica Sunio Palladis Minervae, Earum
non aliae, sed eaedem sunt proportiones : cellae enim longitudinibus
duplicis sunt ad latitudines uti reliquae, sed is omnia, quae solent esse
in frontibus, ad latera sunt translata". Quamnam Minervae in arce
aedem hic désignât Vitruvius ? Rectissime demonstrat Doerpfeld neque
Hecatompedum neque Parthenonen hic designari posse, sed Erechtheum,
cuius pars occidentalis cum Vitruvii descriptione optime congruat.
„Aber", ait v. cl., „gerade der westliche Teil war nicht der Athena,
sondern sicher dem Poseidon-Erechtheus geweiht. Daraus schliesze
ich, dasz Vitruv entweder den Namen des Inhabers des Tempels über-
haupt nicht genannt oder ungenau angegeben hat" (p. 26). Atqiu, si

nobiscum statuis universam aedem, i.e. et partem Minervae sacram et
partem Erechtheo dicatam verbis „aedes Palladis Minervae" denotari,
iam nihil restât, cur haereas.

Tertium nec infirmissimum suae opinionis patronum et commenda-
torem Doerpfeld affert Pausaniam. De Pausaniae templorum in arce
descriptione copiose disserit (p. 27—39) atque ex ea complura argu-
menta invenire sibi videtur, quibus Hecatompedum tunc temporis adhuc
exstitisse efficiat. Age iam quae de Erechtheo Pausanias narrat ipsi
recenseamus. Sed ante omnia teneamus hoc templum consistere ex
duabus inter se diversis partibus. Ex altera autem parte in alteram
nullum transitum fuisse constat. Itaque, si quis Erechtheum describere
aggrediatur, eum utramque partem seorsum descripturum esse exspec-
tes. Hoc ipso modo agit Patisanias Incipit a parte occidentali, quam
dénotât verbis ofxïjfia \'Eqsx^siov Kalovfisvov In hac templi
parte primum recenset altaria Neptuni Butae, Vulcani, tum {óinlovv
yÛQ èart TO oixrifia) cisternam aquae marinae et signum tridentis. Deinde
separatim describit partem templi orientalem. Neque ulla causa est,
cur cura Doerpfeldo ea, quae sequuntur, ad Hecatompedum pertinere
putemus. Notât Pausanias in cella orientali primum signum Minervae,
tum lychnum illum aureum, de quo etiam Strabo mentionem facit,
e cuius verbis, quae supra laudavi, dilucide apparet agi de tô àçxalm
vtó. Iam pergit Pausanias: xEttat ôâ iv tô vceà Ttjç Iloliccóog ^Eçii^ç
IvXov xii.; deinde nonnullas alias res votivas commémorât. Haec
verba Doerpfeldo denuo documento sunt Hecatompedum significari.
Immo vero, quandoquidem îotim Erechtheum, quod dicimus, ó
(àp;^aros) v«Mg (t^ç A9r\\vâç) t^ç Ilohââoç audiebat, quid tandem obstat,
quominus hic verbis 6 vabg rjjg IloXiââog partem templi denotari
opinemur? Quid, quod supra vidimus Vitruvium verbis, „aedes
Minervae Poliadis" alteram templi partem, quae quidem Erechtheo
sacra esset, indicavisse? Ita interpretando iam omnia plana et expe-
dita fiunt. Nam sacram olivam postquam commemoravit, Pausanias
pergit hisce: tô va à ôs r^g Jid\'rjvâg IlavÔQÔaov vabg avvsxr\\g iort,
quibus verbis ab Erechtheo dis cedit atque ad alia transit.

Ut iam summatim concludamus : neque Hecatompedum unum idem-
que esse atque tóv àçx\'^îov vsâv neque Hecatompedum post annum
406 restitutum esse atque usque ad imperatoriam aetatem exstitisse ullis
idoneis testimoniis argumentisve Doerpfeld demonstravisse videtur.

I. 26. 5 sqq., cf. Jahn-Michaelis, op. cit. p. 65 sqq.

habet Pausanias: iaêi&oCai âi tiai [imnoi, noaiiHoyot, i(p\' o5 xol s^iavaiv,

e quibus verbis elucet hic agi de parte templi Neptuno Erechtheoque sacra,
non vero de cella Poliadis, ut vult Doerpfeld op. cit. p. 33.

XII. — Fragmentum traditionis rerum in Chal-
cotheca ex altera parte saeculi IV^

Inv. n. 2945. Fragmentum tabulae marmoris Hymettii opisthographae un-
diquc mutilum, inventum in arce. Alt. om 17, lat. om 25, crass, om 19,
alt. litt. om 005; litterae axotzi^óy exaratae. Hic illic de lectione cum haesitarem,
v. cl A M Woodward, qui Instituto Britannico hoc tempore praeest,
roganti mihi alterum ectypum benigne misit. Litteras autem lateris aversi
col. I vs. 7—II et col. II vs. 4—8 prorsus evanuisse et ectypa lam demon-
strare mihi visa erant et v. cl. E. Ziebarth, qui, qua est comitate, lapidem ad
id ipsum inspexit, confirmavit.

CoL IL

\\ NA\', 11:0
A I AEONTSIN\'. Ml:
A I : 2^1rriàlA : \\
TI NA OYKENTEAH:

1 ONEAE^ANTINONO\\

2 : AE0NTI0NEPIXPY20N
NTEAE2:XEIPE2EAE^AN
j : I I I : OYKENTEAEI2 : n
IXAI0E2EAE^ANTINA I:
rn 0SYA0I0YKENTEAEI2
NT I A : \\ I I I : EAE^ANTIN
ENTEAH: IP P OY2KEA0 2
EPYAEAE^ANTINAOYK
KA I A ART \' A\\ C" "1

^ I r F I A I
EN T EAE2:

B

CoL 11.

N

O20HMATA
T O Y T N: à Y O \\

5 VS.
prorsus deleti

: KA

5VS. A2AlPJIXEIZrFIX0T lo
prorsus deleti N T E A E I I : I I I : K A T /

OYAE ^ ^ I 2 T P I X O T O

E E Y r I E I S O Y A E N T E A E
Y ETEPOYSAYOKATA

VHXEISTPIXOTO 15
SOYAEN T EAEI2-,
TP n T o

A (latus anticum)
Col. I Col. II

........-...................[................èXe,pdv]-

----------------------------------------------[T]tva : 11 : o[-ôk èvzeXij : xeç>aA]-

------------------fiixQâ, y- ai XeôvTcov : 111 : [èXe<pâvziv]-

[gvneç\'î ôvo, rj fièv xeçjoA^Jv? è\'xova- ai : aqiiyylèia : I [ 11 : èXefpâv\\-

[a, fj ô\' ovK è\'xovaa, x^hcat] oi>x vyi- ziva ovx èvzeXfj : \\_\'d\'eQfiavz\'qQ\\-

[etç oiS\' évzeXeïç: 0>eà]ç>iov \'■ov èXecpâvxivov èvxeXéy

5 [Xhovv oijx "ôyiéçx HCû\'â\'Cojv\'i xaXxô- ç:Xe6vziov ènlxQvaov \\o-ùx é]-

[ç oi>x èvzeX\'fjÇ, : Jt^vaxejç vxeXéç, : ;feîçeç èXE<pâv[ziva\\-

[ï:. : nlvaneç x^Xhoï] : A P11 t : 111 : o\'ôx èvzeXeZç : n .. . .

[: ovx \'ûyteîs: SzeQoi nL\\vanEÇ ixai\'&EÇ^ êXË(pdvzivai : [III:]

IxaXxoî:. : èjtiaHEvyç^ èniô- -bnô^vXoi ovk èvzEXsîç [ : dwd]-

10 [eeïç? : Koïzai? ;faA«ot.ii\\ta àv- vzia : 1111 : èXEq)àvxiv[a o\'Ùh]

[ew èni\'d^fiaxoç: .. P----]« èv y- èvxEXrj : ïnnov aHéXoç[: ..«..]

[......^^.....: àvev èniû]\'jfiax- éçva 2 èXsçydvxiva ovk [èvxEXij]

[oç:?.................]ov è- xal ôaHx[v]Xioç [oi&x] èvlxsX\'qça\\-

[AeçjdvTtvov? :...........]et- fpiyyLôi\\ov èXsqyâvxivov oHx]

5 [ç?....................] oi>H èvxsXéç :..............

[èvxsX-----------------] --------------------

B (latus posticum)
Col. I Col. II

.....................or ...r [........"........jrpl-

23 !t • ■ ^ . • •■VJ

---------------------ai oo\'d\'rjfiaxa [èxovxEÇ, àQi\'&fiôç]

•-------------------EÇ X- XOVXCÛV : ôéo i....."......

[aAno--?-------------]fio- 5 prorsus deleti

5 ---------------------: è- .............: Ka\\xanàXx\'\\-

[Xstpâvxivai ovx "^yt^ïç ovô\'] è- aç ôin^x^\'-\'^ xçixox[6vovç é]-

[vTeAfitç? : ] 5 vs. prorsus deleti vxeXeï{ç) : HI : Haxa[jtàXxaç]

CoL I Col. II

[.......o^y ^yte --] 0-ÔÔ\' è- ômvx^iç xeixo-^ô[vovç oix]

[v^^X - - - .............] éXe- -ÔYieîç o-ùô\' èvteXe[Zç : 111 : ]

[<pavxiv .- .--- -.oóxvyL-- o]^- ètéQOVç ô-ûo Hata[jtô.Xxaç t^]-

15 [ô\' êvteX................] XQixorôlvovç ovx v]-

....................... [yteïjÇ oiô\' èvxeXeïç: [ér^eo^ç?]

......\'................ [naxanâXxaç] xq[ix] 0x6[vovç ?---]

Huius tabulae lateri averso catalogum itiscriptum esse tôv èv t|
• naçaâo&évrœu ex genere rerum efficimus, quae col. II

vs. 9 sqq. recensentur. Nam arma, quorum ibi mentio fit, nimirum
in aedificio ad id ipsum destinato, nempe in armamentario quod
^ Xalxoe^xv dicebatur, asservabantur De rebus m latere adverso
perscriptis minus constat. Nonnullae aliunde prorsus ignotae sunt, ex
œteris pars inter res Minervae alibi asservatas, pars inter res in^
Ghalcoth^.ca commemoratur. Namque asservabantur m Chalcotheca
praeter arma etiam donaria Minervae, praecipue aenea et eburnea. Ex
quibus quia haud pauca in nostri tituli parte adversa designari viden ur.
Lus ioque lateris inscriptionem ad catalogum rerum iv tfl XaAxo-

9^kti pertinere, dubitanter sane, statuo.

Rerum in Chalcotheca asservatarum non ante saecuh IV\' partem
priorem in titulis mentio fit. Recenseri soient m traditionibus
quaestorum Minervae»); multae quoque enumerantur m decreto
paulo post annum 362/1 facto, quo senatus res m Chalcotheca denuo

persignandas curavit^). ... 1 ,

Chalcotheca illa ubi in arce sita fuerit, nondum plane constat.
Plerique autem viri d. ex auctoritate Doerpfeldi^) statuunt Chalco-
thecam esse illud aedificium cum porticu, cuius rudera occidentem

versus a Parthenone supersunt. ____

\') cf IG II 720BI13 sqq., 725 Queni titulum infra restituere conatus

nlzt/ÄrditS^^^^ fere 368/7 referendam esse

...oK.hii«. P^f nam in latere adverso alia Minervae donaria illo ipso anno

il 63. (an. a. 350,, Il suppl. p -79. 700 » . .8
(circ a. 3^0), II 715 (post a. 330/29), H 716», II suppl. p. 180, 716 ô
huiûs it^i vs 18 sqq. res eburneae continentur), II 722^ (post a. 322/21),
^7 o- n a\'sqq (post a. 320/19), 721- II (post a. 3x9/8), Il suppl.
0 180 716 c. - Inde ab anno 330 iam tertium rerum genus m Chalc. asser-
vabantur, arma pensilia, quae ad apparatum centum tnremium pertinebant,
cf. IG II 721^ II 21 sqq., 728-, Add. p. 508, 729 ö

») IG IP 120. Vid. excursum. , „ ^

*) Ath. Mitt, XIV 1889, p. 306 sqq.; cf. Wachsmuth, R.E. III. 2097 sq.

Titulum propter litteraturae rationem ad aetatem Lycurgeam referen-
dum esse censeo. Fuit autem Lycurgus aerario publico administrando
praepositus inter annos 338 et 326

A col. I

Nonnullos versus huius columnae restituere posse mihi visus sum,
vicenas quaternas litteras singulis versibus si attribuerem.

Vs. 2/3: saepe hac ratione res in Chalcotheca recensentur: res duae,
altera - -, altera - - , cf. e. g. IG II 720 47 sqq. Loco possis

etiam ^[AaOxes] coll. IG II 678 % Chalc.

4: axatpsiov occurrit inter res Chalc. IG II 678 ^jg«

Vs. 5: dubitanter supplevi coll. IG II 678 ^gg, 68910 Chalc.

Vs. 6 sqq.: inter res in Chalc. multae patellae aeneae enumerantur,
e. g. IG IP 120, vs. 41 sqq. (= II suppl. p. 180, 700 bs 22 sqq.) : »^«««s
xakxoï-- PPIII, SzEQ 01 nlvaxeg [t]oT£ayore[ç. ] I, -- szsQoi nLvaxtç
XctXxo[i: lni\\cxBv[\'fi\\g SbShsvoi--, IG II 6899, etc.

Vs. lo/ii : cf. IG II678 xoLzcct. x[a]^xarChalc., IG IP 120, vs. 37 sqq.
(= II 7006B2l8qq.): xoîzac ijfreiês a[a]AA, zovzcav fi(a

[xazd7t]ivxzog ■ ezBçat x[o]î:z[cti Xf\'JXxaî èitiCxBvrjg ÔB[ô]uBp[ai. zovzcav

Illa ênCe^rifia o[ix E^ff] ; aliae occurrunt inter res in Hecatomp. IG II666,
vs. 7: [xoïTai xsvaî x«^««»? jt»^« avev k7ti»ri]nazog (sic ab A. M. Wood-
ward,/.H.S". XXIX 1909, p. 181 e novo fragmento pro certo suppl.).

A col. II

Singuli versus vicenarum ternarum litterarum fuerunt.

Vs. 1/2: Aiovtos xBcpaX\'^ occurrit inter res in Parthenone IG 116210
17010, etc.

Vs. 3: atpiyylSia occurrunt inter res Minervae IG II 701 I^a sqq.

Vs. 4/5: coll. IG II 6892 (Chalc.) satis pro certo sup-

pleri posse videtur. Alterum certe vocabulum totidem litterarum in
-10 f exiens, quod hoc loco apte suppleri possit, inter res sacras Minervae
frustra quaesiveris ®).

Vs. 7: in numéro donariorum Minervae occurrunt x^k às^tà (IG II
652^22, 66011 Hecatomp.) et x^\'Q àQiazsQâ (IG II 652^18, 6609 Heca-
tomp., 7157 Chalc.).

Vs. 8/9: quid supplendum sit, haereo. Vs. 9 de lectione dubito; in

ectypo non nisi IX AIO EZ dispicere potui. Ceterum moneo noôavi-
mrjçsç (cf. 678^53 Chalc.) omnino suppleri non posse.

Vs, lo/li: cf. IG II 716629 [âxô]i/Tta (Itxçu (addas [iAsqoavtiva])
Chalc., 71433 [à»]ôvTia i\\£{(pàvTivtt\\.

Vs, 12: tnnoç (iixqôç occurrit inter res Chalc. IG II 678^^; qui
equus misellus, si modo ubique idem designatur, pessima fortuna
usus esse videtur, cf. IG IP 12047 (= Iljoo^^)\'¹
o^B sioav, II 71713 iTtnov xscpûXtov, hic initov ffxfiog I

B

Alterius columnae miseras reliquias iam non supplere possumus;
singulos autem versus vicenarum ternarum litterarum fuisse e vs. 5/7
efîici posse videtur. In altera columna nonnulla insunt digna, de
quibus paucis disseramus. Catapultarum (cf. vs. 9 sqq.) multa
genera inter res in Chalcotheca recensentur; cf. e. g. IG II 733^, vs. 7
[xaxanàX]Triv nBXQoßöXov, 9 xar. xçtnrixvv JICetço^OAOV], 10 xat. xQi[nr,xvv
VÉvpöJrovov .»vQidmov, II xax. xçta7tl9afiov vevQOxovov, etc.\'), et IG II
725^, quem titulum, vicenas singulas litteras singulis versibus si adiu-
dicaveris, iam hoc modo suppleveris: [.. :HaTajiàX]Taç 6ijt[ijxeiç\\

VEVQOXÔVOVÇ:] A n I : [ßiXrj : | aœQanoi Haxa\'\\7ta[X\\x&v\', A [. : ] ëxsQov
Haxanàk^xrjv ôln[\'qx\\vv vevQÓxovov : I] -, HaTaJt[à\\Xxr}v ôùnrjxvv xq]i-
Xóxovov. I vacat, Syracusanos a. 397/6, MÖtyam cum obsiderent,
catapultis paulo ante inventis primos usos esse tradit Diodorus®).
Quo tempore Athenienses novum belli instrumentum introduxerint,
haud scio an e catalogis rerum in Chalcotheca asservatarum colligi
possit. Nam in catalogo IG II 678« — qui titulus ad annum 368/7
referendus esse videtur, cf. not. 2 — nondum catapultarum mentio fit,
in decreto IG IP 120 paulo post a. 362/1 facto occurrunt vs. 37 [o]ó>qccxoi
xaxanaXxwv. Quapropter hoe armorum genus circiter inter annos 370
et 360 Athenas introductum esse suspicor,

10 sqq,: catapultarum nervi ex animalium nervis pilisve con-
fici solebant; vocem xgixóxovog addas lexicis, Etiam feminarum
crinibus ad nervos faciendos utebantur, cf. Heron, BsXonouxd 30

\') de catapultis cf. Schneider, R, E, VII, 1297 sqq., Schramm, Die
antiken Geschütze d. Saalbmg (1918»), qui p. 86 novissimas hac de re

dissertationes enumeravit.

\') XIV. 50. 4: ÄnÄ «J« y?» AivßtXiai naxaniltati; ol 2vQaK6aioi xQäfi\'yoi

avxfoöi tS>y rtoitftlai, it^gour\' xal r^Q Kardali,(ir >h> fYä^l* »»C»® l*»^«« "J\'i »Ä nqwroii

tVQi9f;rat xat\' i*»f»o» tir xatgdy.

(= 112,4 Wescher)®): 6 Jè êv toÎç àyxâxsi. róvog xal ix zçix&v ylvsxat
ywaixsloov\' aiiai yÙQ Itmal te qvCui xal (laxçal xal jtoUrà ilaCm TQaq}St-
aat, Stav nkaxôâsiv, sirovlav noXXi\\v kaiAßavovßiv, mers /irj ànâôsiv t^s Si«
t&v vevQoav iaxvoç. Huius usus unum alterumve exemplum afferre
lubet. Tradit Strabo^") Carthaginienses a Romanis obsessos sibi ipsos
arma confecisse, inter alia cotidie xiit« §ékri xaranskrixâ, zçîxa Ss rotg
xazanékzaig"^) aî »eçûnaivai naçûxov, de eadem re Appianus ita:

iç ôs ràç inizâasig aiz&v (scil. catapultarum) <i7t£XEJç«v ràg yvvaîxaç,zQixS>v

héQfov ànoçia. Tum conféras Caes. B.C. II. g.3, ubi narrat Salonenses
ab Octavio oppugnatos „praesectis omnium mulierum crinibus" tor-

menta effecisse. .

Vs, 16 sq.: litterae inde ab hoc versu breviore inter se spatio posi-
tae sunt, ita ut ordo azoïxtjSôv disturbettir.

EXCURSUS.

Titulum IG II suppl. p. 180, 700vs. 18 sqq. e titulo IG IP 120
vs. 32 sqq. fere totum restitui posse iam adnotaveram, cum cognovi W.
Bannier, Ph. Woch, ig22,839 (cf. S.E,G, 116) prorsus idem admonuisse.
Quapropter textum a me restitutum hic exscribere supersedebo,
sed commemorare iuvat, quid e titulo IG II 7006 iam suppleto ad
textum tituli IG IP 120 constituendum proficiamus, nempe haec:
vs. 33 PHHHHPLnl], 37 in fine ;coAxaï certum, 48/g [txiôî/lelôv I,
50 [vnóaxaxov iiéya\\ y 52 iieL^co [III oi>x vyv], \'53!A ^^X ^yi\'/k\'
tpiâkai fiéya]\\Xai o^x ^yi"? fii^yaç],

56/7 vÔQlôiiov xaXHÔv vixri xaXK\\rj I], 58 «[avôv xa^^tôv]. Ceterum
coniecerini: vs. 43 éàxcov, 4g in fine ô[PeXô]ç ol-ùx 51/2 A:aA[xâ.-

Xeprixia | o]\'ùx -ôyiV, 57/8 xo[vxcùv al jtXeïaxai nv\\\'d\'fiév]a

ovH è\'xoaiv.

*) textum optime constituerunt H. Diels et E. Schramm, Herons Belopoiika,
Abh, Akad. Berlin, Phil. Hist. kl. 1918, n. 2. ") p. 833» XVH. 3. 15.

") mirum, quod apud scriptores forma xatartiXt^;, in titulis xatanàXtru

praefertur. ") Libyca 93.

TABULA VII

XIII. — Fragmentum rationum epistatarum
dearum Eleusiniarum, c. a. 435—420.

Inv. n. 5205. Fragmentum tabulae marmoris Pentelici undique mutilum.
Alt. om 46, lat. om 33, crass, om 105, alt. litt. om 01, interv. vers, om 005.
Litt. saec. V, atoixi^6y dispositae. Vid. tab. phot. n. VII, fig- 7-