-ocr page 1- -ocr page 2-

Mise, doctr.
Qu.

CEBOSBE^DOO^

H.WVWEMAJ]

; êtrrRÈcKT.231

-ocr page 3-

ylk^l^ . \'TZ/^. a^

. -- ^---

cP ^

^^ ^J ^ --------

/ T—r^^ . / •

<lA

-ocr page 4-

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK UTRECHT

/ft

3453 2360

-ocr page 5-

berekening

van de

LOOPBAAN DER KOMEET 1863 VL

-ocr page 6-

Vi-

; f

-ocr page 7-

BBRBKBISriISrQ-

van i)e

LOOPBAAN DER KOMEET 1863 VI.

ACADEMISCH PROEFSCHRIFT,

op gezag van ren rector magnificus

H. C. MILLIES,

GEWOON HOOGLBERAAE IN DE WIJSBEGEERTE EN LETTEREN,

MET TOESTEMMING VAN DEN ACADEMISCHEN SENAAT

VOLGENS BESLUIT VAN DE WIS- EN NATUURKUNDIGE FACULTEIT,

ter veekrijgin& van den graad van

DOCTOR IN DE WIS- EN NATUURKUNDE,

AAM DE HOOGESCHOOL TE ÜTKECHT
TB VERDEDIGEN
op Maandag, den Februari 4867, des namiddags ten 2 ure,

DOOIl

FREDERIK HENDEIK JÜLIIJS,

GKBOKJÏK TE IITKECHT.

UTRECHT,
J. VAN BOEKHOVEN.
1867.

-ocr page 8-


: ; ...

	r if ■


	vm

iti

.\'S-: \'

-ocr page 9-

§ 1. Keuze van liet onderwerp.

Een onderzoek omtrent stelsels van kometen voor eenigen
tijd door den Hoogleeraar Dr. M. Hoek ondernomen, deed
Z.H.Gr, met groote mate van waarschijnlijklieid vermoeden, dat
de drie kometen 1860 III, 1863 I en 1863 VI tot één stelsel
behooren. Eene nanwkenrige berekening der loopbaan van ieder
dier drie kometen werd daardoor zeer wenscbelijk. Dat mijn keus
op de laatstgenoemde viel zal niemand bevreemden: het groot aantal
waarnemingen, die zich bovendien over een\' langen tijd uit-
strekken, deed verwachten dat deze loopbaan met groote nauw-
keurigheid te berekenen zou zijn.

Daar de aanvankelijke snelheid en de excentriciteit in het
nauwste verband staan, was reeds als een bijzonder punt van
onderzoek door den Heer Hoek ^ aangegeven te bepalen, vt^elke
uiterste grenzen van excentriciteit konden worden aangenomen,
opdat de loopbaan de waarnemingen nog voldoende voorstelle.
Dit laatste punt heb ik door gebrek aan tijd vooralsnog laten
rusten, onder voorbehoud er later op terug te komen en mijne
bevinding in het een of ander tijdschrift mede te deelen.

1) Monthly notices of the Eoyal Astron, Society.

-ocr page 10-

§ 2. Waarnemingen van de komeet 1863. VI

De verzameling der waarnemingen was een bron van veler-
hande moeite en aanvankelijk van velerhande onzekerheid, uit-
vloeisels van de verwarring in de benaming van kometen. Niet
alleen in verschillende, maar ook in één en hetzelfde tijdschrift
wordt de komeet 1863 YI, behalve als zoodanig, nog genoemd
1863 IV en V. Wel is waar is eene oppervlakkige vergelijking
voldoende om over de identiteit der komeet te oordeelen; maar
men moet in aanmerking nemen, dat waar een groot aantal
tijdschriften is na te slaan, veel tijd met zoeken wordt verloren,
indien men niet op den index kan vertrouwen.

Nog zou het wenschelijk zijn dat aan de reducties eenige
meerdere zorg werd besteed; dit zoude het herhaaldelijk na-
rekenen minder noodig maken.

Hoewel de meeste waarnemingen ontleend zijn aan de Astro-
nomische Nachriehten, is het niet overbodig het geheel der waar-
nemingen hier mede te deelen, met het oog op de vele correcties
vooral aan de plaatsen der vergelijkingssterren aangebragt, en die
ik grootendeels aan de welwillendheid van de Heeren Dr. Kam
en van Hbnnekelbr te danken heb.

Ter afkorting is gezet A. N. voor Astronomische Nachrichten;
L. O. voor Leyton Observations; W. O. voor Washington Obser-
vations ; B. de P. voor Bulletins de Paris.

-ocr page 11-

Waaegenomen

Waaenemings-

M. T. Beemjn.

No.

beon.

Regte
klimming.

piaats.

Afwijking.

1	A. N. LXIII	23
2	SS 55	5j»
3
4	" LXII	83
5
6
7	33	55
8	" LXI	25
9	?? >5
10	„ LXII	83
11	??	55
12	33 LXI	25
13	„ LXIII	23
14	33 LXII	83
15
16	LXI	201
17		373
18	"	123
19	3, LXII	339 83
20
21		339
22		83
23	L\' LXI	201
24		189
25
26	Lxill	23
27	33 LXI	373
38	" >9	201
29		373
30
31	33	5? 173
32 33	" 55 55	171 201
34	33 LXIII	23
35	LXI	139
36		171
37	55	189
38	W.O. 1863	367
39	A.N. LXI	327
40		189
41
42	" Lxill	91
43	LXI	373
44	„ LXlil	23

Weenen
Leipzig
Krakau

Weenen
Leideu
Kreinsmünster
Weenen
Krakau
Weenen
Krakau
Weenen
Kopenhage

Leipzig
Leiden
Weenen
Leiden

Padua

Florence

Weenen

Leipzig

Bonn

Florence

Kopenhage

Washington

Upsala

Kopenkage

Pulkowa

Leiden

Leipzig
11.59668
14,60329
15.52639
15.55012
15.55012
15.57263
15.57263
15.69779
15.70884
] 6.56396
16.56396
16.66477
17.56353
18.56213
18.57384
18.58589
18.63610
18.65027
19.56571
19.56848
19.61234
20.52063
21.62765
23.53904
23.57811
24.57616
24.65969
24.70641
26,66420
1.65701
4.57593
5.64050
6.53399
6.56422
6.57286
7.53699
7.64122
7.86161
8.45646
8.69739
8.72455
9.21416
9.64840
9.66104

Leipzig
Krakau

Waenen
83 Krakau

Oct.

Oct.
Nov.

9 46 45.23
56 7.54
59 7.17
59 12.69
59 12.59
59 16.55
59 16.74
59 41.53
9 59 43.22
2 34.05
2 34.08
2 52.27
5 57.15
9 25.13

9
9
9
12
12
13
16
20

28
32
32
32

10 40

11 8
23
29
34
34
34

47
47
50
53

11 53

30.36
41.11
42.79
58.23
59.79
7.95
25.86
34.50
56.71
7.19
6.43

26.58
38.13
47.92
33.50
50.64
55.
45.06
54.74
57.43
51.79
10.21
29.33

2.23
29.91

39.59
37.84
20.06
25.00

30 22 7.3

31 24 0.6

43 39.7

44 11,9
44 12.2
44 46.3
44 42 4
47 36.0

31 47 38.6

32 6 22.1
6 21.6
8 22.9

28 9.1

50 42.3

51 0.4

52 7.3

32 52 11.9

33 12 45.3

13 n.4

14 12.1

33 35 24.3

34 1 1.5
46 15.9

34 47 20.2

35 11 38.6
13 40.4

35 14 45.4

36 2 55.0

39 50 15.1

40 18 0.

40 29.3

41 10.8

40 41 26.5

41 6 58.0

13 38,6
28 24.0

34 23.3

35 2.8
46 54.0
57 31.6

41 57 56.3

-ocr page 12-

A.N. LXIII 28
LXI 373

325

LXIII 23
LXI 327
LXIII 91

Lii ifi

B.deP.16Dec.l863
A.N. LXI 327

„ 325

60
61
69

80
81
8Ü

86
87

No.

171
173
201
123

B.deP.16Dec.l863
A. N.	LXI 327
	55 171
55	55 373
B.deP.16f)ee.l863
A. N.	LXI 173
	LXIII 23
B.deP.16Dec.l863
A.N.	LXI 373
	5, in
	LXIII 23
	55 5)
	LXII 83
	LXI 171
	,5 373
	Lxill 33
	LXI 327
	55 373
	„ 317
	LXIII 85
	LXI 373
	5, 317
	55 201
	LXIII 23
	55 85

Leipzig

Leiden
»

Athene
Leipzig
Upsala
Piilkowa

Florence
Home
Upsala
Athene

Elorence

Padua

Weenen

Home
Upsala
Florence
Leiden

Home

Padua

Leipzig

Home

Leiden

Morence

Leipzig

Krakau

Florence

Leiden

Leipzig

Upsala

Leiden

Josephstadt
Leiden

Weenen
Leipzig
Josephstadt

Nov.

9.67084
11.63404
12.64984
13.51961
13.67447
14.26177
14.45090
14.56968
16.654.32
16.73761
17.28434
17.51449
17.57270
17.58693
17.63936
17.68268
17.69730
17.75360
18.24165
18.57745
18.59492
18.65917
18.72863
19.63766
19.67242
19.74111
20.55872
20.62036
20.67102
21.71283
22.55025
22.62939
27.30576
27.57499
28.25182
28.25859
28.32189
28.43205
29.24702
29.29596
29.43519
29.66922
30.24704
30.25203

11 53 28.86

12 6 0.29

12 44.42

18 38.69

19 41.97
23 45.05
25 5.26

25 54.18

40 53.83

41 30.40
45 32.55
47 16.62
47 42.43

47 47.51

48 13.13
48 31.43

48 38.18

49 2.67
53 44.21
55 19.52
55 25.06
55 55.22

12 56 26.85

13 3 29.50

3 43.39

4 15.86

10 39.39

11 8.83
11 32.87
19 49.68

26 36.10

13 27 15.03

14 5 59.57
8 16.17

22 21.52
22 46.10

23 56.65
25 54.30
30 47.28

14 30 49.05

41 58 10.3

42 44 25.7

43 7 38.2
27 0.8

30 9.0
42 32.3
46 23.6

43 48 57.3

44 30 4.6

31 43.3
41 34.5

49 56.3
49 59.0
58 8.8

34 11.5
34 50.6
47 55.2
57 9.0

45 57 50.0

46 26 40.6
27 11.5
27 46.4
27 44,4

27 54.2
26 55.7
26 48.3
26 52.8
36 7.5
24 12.2
46 24 6.3

-ocr page 13-

LXIII
LXII

LXII

N. LXII

LXII

		1	Waabgenombn
	Waasnemin&s-
		M. T.	Beeiun.
	plaats.		Regte klimming.	Afwijking,
373	Leiden	Nov.	30.29588	h 12 s 14 31 11.48	46° 24 1.3
317	»		30.43831	32 23.44	23 44.2
23	Leipzig	Dec.	1.24403	39 9.59	19 36.1
83	Krakau		1.28637	39 31.27	18 13.0
91	Hamburg		1.29612	39 35.33	19 20.9
189	Kopeiihage		1.60838	42 13.77	17 35.8
195	Florence		1.62066	42 20.58	17 18.7
189	Kopenhage		1,66195	42 41.03	17 4.0
83	Krakau		2.24531	47 32.82	12 59.3
25	Leipzig		2.26029	47 39.36	13 2,1
293	Kremsmünster		2.26955	47 43.15	12 49.6
	Leyton		2.37934	48 39.54	12 5.8
		2.53752	49 59.22	10 46.8
83	Krakau		3.26307	56 0.31	4 35.7
91	Hamburg		3.33869	14 56 33.29	46 4 11.2
327	Upsala		6.34567	15 20 16.98	45 29 7.4
83	Krakau		6.35707	30 23.10	28 59.2
	Leyton		6.32233	20 54.23	28 24.6
373	Leiden		6.32839	20 56.61	28 4.4
	Leyton		6.39161	21 27.78	27 5.2
		6.39161	21 27.71	. .
109	Ann-Arbor		6.53418	22 34.86	45 24 24.1
25	Leipzig-		8.35628	36 6.43	44 57 22.0
83	Krakau		8.26261	36 10.12	57 23.7
85	J osephstadt		8.27847	36 15.32	57 1.1
293	Kremsmünster		8.27458	36 15.20	56 56.3
327	Upsala		9.21722	43 29.52	40 2.1
83	Krakau		9.27147	43 54.06	38 59.7
293	Kremsmünster		9.28724	44 1.70	38 56.5
91	Pulkowa		9.37809	44 43.51	36 52.8
	Leyton		9.45267	15 45 17.18	44 35 37.3
337	Upsala		13.34288	16 12 54,36	43 14 48.8
85	Josephstadt		13.25476	12 59.65	14 28.5
88	Krakau		13.31383	13 24.81	12 49.6
373	Leiden		13.32374	13 28.19	13 54.3
83	Krakau		14.26355	19 57.19	42 50 26.8
91	Pulkowa		14.27538	30 1.78	50 16.0
373	Leiden		14.28117	30 4.07	49 59.4
327	Upsala		15.32363	26 24.13	26 51,3
91	Pulkowa		15.32535	26 24.45	43 26 48.3
85	Joseplistadt		16.37781	33 30.21	41 59 57.2
373	Leiden		18.28214	45 57.85	41 6 53.1
327	Upsala Florence		19.21954	51 38.48	40 41 18.9
3 95		19.75105	16 54 48,12	40 26 37.1

No.

Bäon.

A. N.

100

101
^02

103

104

105

106

107

108

109

110

112
113
lU

115

116

117

118

119

120
121
122

123

124

125

126

127

128

129

130

131

132

LXIV
LXIII
LXII
LXIII
LXII
LXI
LXII

LXIII

LXI
LXIII
LXII
LXI
LXII
LXIII
LXI

LXill

LXI

LXII

L.O.
A. N.

-ocr page 14-

						Waaegenomen
No		Bkon.		Waaenemin&s	M. T,
		plaats.	Beeiijn.	Hegte klimming.	Afwijking.
133	L. 0.			Ley ton	Dec.	32.32343	h m s 17 9 23.95	39° 14 39.0
184				„		22.34186	9 30,07	39 14 3.0
135	a"n.	LXI	327	TJpsala	J3	23.34243	14 21.92	38 48 23.3
136	„	LXII	195	Florence	I \'•>	23.74933	17 3.49	38 33 46,5
137	„	LXI	373	Leiden	55	37.67807		36 41 27.0
138	>3	„	„	J3	33	37.68641	36 3^69
139	„	jj	327	Upsala j ,,	28,25479	39 16.38	37 \'3.3
140	„	LXIII	85	Josephstadt	1 „ j 28.26176	39 16.04	36 24 45.8
141	L^O.	LXI	327	Upsala	„ 129.25796	43 46 94	35 56 20.3
142			Ley ton	1 i 30.29576	48 21.31	37 14.1
143	a. n.	LXII	91	Hamburg	1 „ 30.31147	48 26.00
144	93	}}	„	1 !> 1 33	30.31147	48 25.88	36 40.5
145	L^\'O.	})	„	33	55	30,31147	48 26.13	26 46.5
146			Ley ton	55	30.33445	48 31.25	26 3,8
147	„				>5	30.33445	48 31.54
148	a. n.	LXI	373	Leiden	55	30.68337	50 L97	35 16 11.4
149		LXIII	85	Josephstadt	55	31.97922	52 33.07	34 59 47.0
150	9}	LXII	293	Kremsmünster		31.29608	52 37.45	59 15.7
151	»	LXI	373	Leiden	55	31.65057	54 8.42	49 6.5
152	??	LXII	11	Upsala	Jan.	1.20563	56 25.68	33 47.7
153		}}	91	Hamburg	55	1.38897	56 46.03	31 22.8
154		LXI	373	Leiden	55	1.65718	17 58 16.82	31 15.5
155	„	LXII	11	Upsala	S3	2.25073	18 0 39.58	34 4 58.9
156			55	„	55	3.23991	4 33.34	33 37 54.9
157	„		91	Hamburg	55	3.29867	4 46.33	36 4.7
158	55	LXI	373	Leiden	,3 1 3.66263	6 12.03	26 39.1
159	»	LXII	293	■Kremsmünster	,3 1 4.28348	8 31.84	9 40.3
160			91	Hamburg	55	4.31923	8 40.93	33 9 15.9
161	53	„	„	„	55	4,31923	8 40.34
162	is	LXI	373	Leiden	55	4.70846	10 8.94	32 58 33.3
163	55	LXIII	25	Leipzig	55	4.77500	10 25.20	56 45.0
164	55	LXII	11	Upsala	55	5.32437	12 3.91	44 46.1
165	L. 0.			Leyton	35	^.26626	12 13.43	43 33.4
166	a. n.	LXII 293	Kremsmünster	55	5.27104	12 13.42	43 24.0
167	L. 0.	LXI		Leyton	55	5.27481	12 14.33	43 20.4
168	a. n.	373	Leiden	53	5.31170	12 22,24	43 30.1
169	„	LXII	11	Upsala	55	6.23597	15 40,61	18 39.5
170	3!	55	293	Kremsmünster	55	. 6.26999	15 49.16	17 1.6
171	35	LXI	373	Leiden	55	6.32208	16 1,42	32 15 54.8
172		LXII	293	Kremsmünster	55	7.26774	19 30.11	31 51 15.6
173	„	LXI	373	Leiden	53	7.31976	19 31.80	50 5.3
174	„	LXII	11	Upsala	55	8.23803	33 38.82	26 39,8
175		LXI	373	Leiden		8.35530	22 45.05
176		LXII	293	Kremsmünster	55	8,29001	18 33 51.11	31 35 1^3

-ocr page 15-

No.

						Waaegenomen
		Waaenemings- piaats.
bkon.		M. T.	Beelijn.		1 Hegte
					klimming.	Afwijking.
> N. LXIII	25	Leipzig	Jan.	8.72623	ii 18	ni s 24 19.98	31 14	3.3
„ LXII	195	Florence	55	8.74916		24 23.77	31 13	39,8
		55	"	10.75500		30 56.58	30 23	37.1
» LXIII	25	Leipzig		10.75608		30 56.09	23	36.3
» LXII	393	Kremsmünster	}}	11.25780		32 31.50	11	29.5
LXI	373	Leiden		11.26966		32 33.13	11	16.4
LXIII	25	Leipzig i Leiden		11.27439		32 32.30	30 11	9.5
LXI	373		12.28638		35 41.49	,
		Leipzig		13.30047		. .	29 46	30.2
33 LXIII	25		12.76050		37 8.30	35	34.8
„			13.26310		38 36.76	29 33	32.8
,3 LXII	85	Krakau		16.23842		47 10.07	28 15	52.7
3, LXIII	25	Leipzig	55	17.75967		51 16.38	27 41	56.0
33 LXII 195	Florence		20.75524	18	59 0.35	26 39	1.6
" 33	11	Upsala		24.23760	19	7 16.86	25 29	27.7
			25.23826		9 33.33	25 10	21.3
33 LXIII	25	Leipzig	Febr.	2.70402		26 57.39	22 42	47.5
„		55	55	9.72229	19	39 18.44	20 57	17.2
33 LXII	327	Athene	Maart	7.64786 7.64849 7.65909	20	13 37.93 13 37.89 13 39.04	15 54 54 54	26.2 27.3 22.7
» Lxiii	25	Leipzig	}}	8.66573		14 34.55	45	11.4
J3		55		10.66818		16 23.46	27	21.7
0.		Leyton	}3	11.69316		17 17.81	18	14.5
-. N. LXII 293	Kremsmünster		11.69695		17 17.40	,	,
			53	12.70507		18 7.62
		35	JJ 55	13.69626 14.69163		18 57.96 19 45.30		•
55			35	17.68606		22 2.40
33 LXIII	25	Leipzig		17.69618		22 3.29	14 27	29.8
,3 LXII	293	Kremsmünster	33	18.68288		22 45.14
33 LXIII 147	Leiden	April	3.67229		30 46.71	12 18	37.7
			5.64995		31 44.43	11 54	24.7
				6.65625		32 0.07	46	19.1
		55	33	7.63255		32 14.50	11 38	13.2
" »	25	Leipzig	33	13.65809	20	33 10.63	10 47	16.1

177

178

179

180
181
182

183

184

185

186

187

188

189

190

191

192

193

194

195

196

197

198

199

200
201
202

203

204

205

206

207

208

209

210
211
212

-ocr page 16-

Aan. onderscheidene waarnemingen zijn correcties aangebracht,
voornamelijk wegens de nieuwe plaatsbepalingen van vele ver-
gelijkingssterren, voor een deel wegens errata in de reductiën.

Behalve de nieuwe plaatsbepalingen in N®. 1498 der Astrom-
miscJie NachricUen opgegeven, zijn te Leiden nog de volgende
sterren bepaald. Achter ieder der sterren staat het nommer der
waarnemingen waarvoor zij gebruikt zijn.

Midb. a	1866.0	Midb. 5	1866.0			r
h m 15 45	s 27.05	0 44	55	48\'.\'l	113
16 36	12.54	41	56	45.5	129
16 51	42.62	40	43	30.5	131		\\
17 14	17.62	38	46	53.1	135		1
17 37	27.30	36	25	53.8	140		1
17 39	28.84	36	25	25.3	139
17 56	3.46	34	33	16.9	152
17 56	53.52	34	10	55.1	153
18 1	0.35	34	4	38.7	155
18 31	25.84	30	19	58.8	180	en	181
18 37	50.17	29	40	37.7	186
18 45	20.60	28	22	13.8	188
18 54	35.22	26	46	53.1	190		H
19 8	23.52	25	31	50.7	191		1 \\
20 13	25.24	15	31	1.5	199
20 13	36.92	15	51	42.2	198
20 14	3.43	15	7	19.6	202	en	203
20 14	22.61	16	8	25.0	196
20 14	28.56	15	35	36.8	197
20 14	41.38	15	53	27.8	195
20 18	18.82	15	17	46.3	200	en	201
20 21	36.07	14	30	15.4	205	n	206 ^
20 24	21.66	14	8	15.7	207
20 33	26.55	10	46	31.6	212

-ocr page 17-

Professor Aröblandbb had de goedheid mij nog de volgende
sterrenplaatsen mede te deelen :

-^idb. ß 1855.0 Midb. 8 1855.0

18 35 36.47
46 36 16.1

29 20 35.8
79 en 80
95

98, 99 en 100
102 en 103
173
187

In 17 is de correctie van den waarnemingstijd - - 30®.
« 27 correctie « — 0^99 8 — 7".0.
,, 29 „ s -4- 9."2.
" 30 „ tijd —

» 54 is de vergeliikingsster verkeerd; de juiste is Weisse
12". 1017

jj 81 Correctie tijd — 10™, correctie a - • 3.®54.
» 128 is de vergeliikingsster verkeerd; de juiste is Lalande
30162.

f, 134 z/ 8 met een verkeerd teeken.
162 correctie cc — 3s.45.

V 171 „ 8 H- 2Ö"4.

V 173 is de ster verkeerd, de juiste is B D 30° 3265.
" 177 „ „ „ „ „ „ „ W 588.

« 182 Correctie tijd 32"^.
>, 183 J 8 verkeerd aangebracht.

192 z/ 8 met een verkeerd teeken.
« 193 is de ster verkeerd, de juiste is W 19^ 1289.
,! 137 is volgens mededeeling uit Leiden de eerste reeks AR
verschillen fout; de laatste reeks verschillen geeft de waar-
neming 138.

Wat het uiterlijke van de komeet aangaat, de weinige ge-
gevens , die ik daaromtrent heb kunnen verzamelen zijn de
volgende : De komeet 1863 VI werd ontdekt door baokbr in

-ocr page 18-

Nauen op den October 1863 en deed zich toen voor als een
niet scherp begrensde nevel met bijna centrische verdichting.

Professor d\'Abrbst te Kopenhagen zegt (A N lxi 189.)
De komeet was wegens haar heldere kern bij volle maan in
October reeds waar te nemen. Bij de waarneming op 1 December
was de kern bij maneschijn van de 10® grootte. Dr, Schultz te
üpsala verklaart (A. N. lxi 330): De niet zeer kleine kern had
in November het voorkomen van een ster der 10 11% in Decem-
ber dat van een ster der 9 10® grootte. Helderder dan 9« grootte
zag ik haar nooit. De kometennevel was vrij mat en de rand niet
scherp begrensd, hij was bijna rond met een diameter van 2\' a 3\'.
De verdichting was ongeveer centraal.

Gr. Rümkbr te Hamburg, (A. N. lxii 92,) noemt de komeet
helder met een duidelijken meervoudigen excentrischen kern en
groote nevelmassa. De eenige aanduiding dat de komeet een
staart heeft gehad, vind ik in A. N. lxii 41, waar Prof. KrüGer
te Helsingfors eenige staartrichtingen aangeeft.

§ 3. Elementen van Uitgang.

De elementen waarvan ik ben uitgegaan zijn die van Bngbl-
mann, zooals zij worden opgegeven in PMlip Carl, Repertorium
der Cometen Astronomie. Zij zijn

T = 29.219536 December 1863. Midb. tijd Berlijn.
Tt = 183° 8\' 10" j
SI = 105° V 54" f M Aequ. 1864.0.
i = 83° 18\' 58" 1

Iq = 0.118282.
Beweging direct,

-ocr page 19-

Zij werden eerst tot grondslag voor mijne berekeningen aan-
genomen, nadat eene vlugtige berekening van een vijftal plaatsen
bad aangetoond, dat deze elementen met genoegzame nauwkenrig-
l^eid binnen de grenzen van 1\' de schijnbare beweging van de
komeet voorstellen, dat wil zeggen, dat zij de aanwending van
differentiaalvergelijkingen met verwaarloozing van de grootheden
■^an hoogere orde veilig zouden toelaten.

De constanten van GrAUSS, behoorlijk gecontroleerd, hadden de
volgende waarden, waarbij A\' = A - - (tt — is gesteld en
B\' en O\' analoog gevormd zijn.

A\' = 324° 40\' 17."56 Isin a = 9.4512724

B\' ^ 193° 37\' 43/\'43 Isin b = 9.9920184

C\' = 101° 15\' 17."96 Isin c = 9.9902720

De middelbare helling van de ecliptica op den equator is
daarbij naar lb Vbrribr voor 1864.0 gelijk 23° 27\' 25".17 genomen.

§ 4. Zonscoordinaten.

Ten einde de grootst mogelijke nauwkeurigheid te bereiken,
was het noodzakelijk de zonscoordinaten volgens lb Vbrribr te
gebruiken. Daar deze niet in den voor mij noodigen vorm voor-
handen waren, heb ik ze op de volgende wijze verkregen.

Mijn hoofdephemeride heb ik grootendeels berekend van vier
tot vier, voor korten tijd, van twee tot twee dagen. Voor die
dagen heb ik den schijnbaren E en den aberratietijd regtstreeks uit
de „Talles du Soleil" van lb Verrier: „Annales de Vobservatoire
de Paris, tome IV" berekend. De zonslengte, breedte en radius
vector héb ik uit den Nautical Almanac genomen en door inter-
polatie op middelbaren middag Berlijn gebracht. Die voor 1864
zijn in den N. A. naar le Verrier opgegeven, voor 1863 heeft

-ocr page 20-

de Heer Hind te Greenwich de goedheid gehad mij mede te
deelen de verschillen le YBaRiBR—Carlinl

Hierdoor had ik dus alle gegevens om volgens de gewone
formnlen in het BeflineT Jahrbuch opgegeven de X, Y en Z te
berekenen.

De reductie van schijnbaar op middelbaar acquinoctium 1864.0
heb ik eveneens volgens de formulen uit het B. J. berekend :
De uitkomsten laat ik hieronder volgen :

Zonslengte, Breedte en Radim Vector volgens lb Vbrribr.

lengte. 1)

194 40 17.0
198 37 51.0
302 35 58.3
206 34 3.50
210 33 38.4
214 33 10.8
218 33 15.0
222 33 54.2
224 34 25.6
226 85 4.7
228 35 51.3
330 36 44.7
232 37 44.0
334 38 48.4
336 89 57.6
238 41 11.4
240 43 30.0
242 43 53.9
244 45 23.0
246 46 57.7
248 48 37.7
250 50 23.1
253 52 13.7
354 54 9.5
356 56 9.9
358 58 14.3
261 O 21.7

3 31.1

datum.

1868.

Oct. 8
„ 12
„ 16
„ 20
„ 24
„ 38
Nov. 1
» 5
,, 7
„ 9
„ 11
„ 13
„ 15
„ 17
„ 19
21
„ 23
„ 25
» 37
„ 29
Dec. 1
„ 3
» 5
. 7
„ 9
„ 11
„ 13
„ 15
. 17
„ 19
„ 21
„ 23
„ 27
„ 31

363
265
267
269

41.7
6 53.3
9 6.0

271 11 19.7
375 15 50.8
379 20 26.1
0.15
0.05
0.53
0.96
0.92
0.51
0.09
0.07
0.02
0.21
0.47
0.75
0.98
1.09
1.07
0.94
0.71
0.46
0.25
0.07
0.02
0.00
0.10
0.28
0.53
0.80
0.99
1.04
0.97
0.79
0.54
0.30
— 0.08
— 0.10
l. badius
vectob.

bbeedte.

9.9993678

9.9988728

9.9983731

9.9978731

9.9973839

9.9969144

9.9964674

9.9960399

9.9958322

9.9956279

9.9954264

9.9952279

9.9950326

9.9948416

9.9946563

9.9944779

9.9943083

9.9941478

9.9939964

9.9938543

9.9937211

9.9935966

9.9934797

9.9933700

9.9932667

9.9931693

9.9930771

9.9929915

9.9929131

9.9928437

9.9927840

9.9937350

9.9926704

9.9936494
383 25\' 6.1
287 29 49.0
2Ü1 34 38.5
295 38 57.6
299 43 13.5
303 47 15.7
307 51 45.0
311 54 40.6
315 58 3.9
1 9.8
3 51.7
6 6.1

datüm.

isèïT

Jan. 4
„ 8
„ 12
„ 16
20
,, 24
„ 28
Febr. 1
„ 5
,, 9
„ 13
„ 17
,, 21
„ 35
I „ 39
Maart 4
8
12
16
20
24

April

7 52.1
9 10.3

340 10 2.7
344 10 31.1
348 10 32.8
352 10 3.2

8 58.7
7 17.9

4 5 2.0
8 2 14.5
11 58 58.5
15 55 13.8
19 50 57.8
23 46 7.6
27 40 41.5
l. eadius
tectok.

lengte.

beeedtb

0.23
0.73
0.87
0.53
0.01
0.30
0.26
0.13
0.58
0.65
0.24
0.26
0.51
0.39
0.02
0.44
0.42
0.05
0.53
0.71
0.51
0.05
0.31
0.20
0.30
0.73
0,82

320
324
328
333
336

356
O

1) De lengte is schijnbare lengte en
bevat dus nog aberratie.

9.9926678
9.9927183
9.9927944
9.9938986
9.9930386
9.9933195
9.9934418
9.9937017
9.9939910
9.9943005
9.9946379
9.9949787
9.9953579
9.9957669
9.9962030
9.9966586
9.9971229
9.9975899
9.9980623
9.9985447
9.9990399
9.9995470
0.0000599
0.0005676
0.0010621
0.0015430
0.0020146

-ocr page 21-

Zonscoördinaten en reductie van schijnbaar aequinoctium op
5. aequ. 1864.0.

Datum.	X	X\'—X	Y	Y\'—J	Z	Z\'—Z
1863.
October	8	— 0.9659622	— 35	— 0.2320958	143	— 0.1007065	6
„	12	— 0.9451087	— 49	— 0.2923971	160	— 0.1368700	— 1
„	16	— 0.9197233	— 66	— 0.3513998	179	— 0.1524346	— 11
„	20	— 0.8899350	- 86	— 0.4084998	195	— 0.1772411	— 19
„	24	— 0.8558694	— 108	— 0.4637148	211	— 0.2011989	— 26
y>	38	— 0.8177147	—132	— 0.5166942	226	— 0.3341879	— 39
JNoveinb. 1	— 0.7756196	— 159	— 0.5671960	240	— 0.2461031	— 51
„	5	— 0.7297575	— 189	— 0.6149665	250	— 0.3668.300	— 59
I,	7	— 0.7054744	— 205	— 0.6377493	255	— 0.2767152	— 64
	9	•— 0.6803258	— 231	— 0.6597557	359	— 0.3862623	— 71
„	11	— 0.6543408	— 338	— 0,6809554	363	— 0.2954586	— 80
„	13	— 0.6275519	— 255	— 0.7013191	267	— 0.3042923	— 88
33	15	— 0.5999934	— 273	— 0.7208179	267	— 0.3127513	— 93
„	17	— 0.5717036	— 291	— 0.7394269	268	— 0.3308350	— 99
„	19	— 0.5427158	— 310	— 0.7571240	267	— 0.3385038	— 105
„	21	— 0.5130694	-339	— 0.7738885	266	— 0.3367782	— 112
„	23	— 0.4827990	— 348	— 0.7897035	265	— 0.3436410	-123
	25	— 0.4519384	— 367	— 0.8045505	263	— 0.3490837	— 132
	27	— 0.4205235	— 387	— 0.8184108	359	— 0.3550983	— 141
Decemb	29	— 0.3885893	— 407	— 0.8313671	255	— 0.3606775	— 149
. 1	— 0.3561737	— 427	— 0.8431016	247	— 0.3658139	— 155
>3	3	— 0.3333147	— 447	— 0.8538976	239	— 0.3704973	— 161
	5	— 0.2900494	— 467	— 0.8636395	230	— 0.3747333	— 170
	7	— 0.2564181	— 487	— 0.8733120	221	— 0.3784849	— 179
	9	— 0.2224641	— 506	- 0.8799007	210	— 0.3817756	— 192
	11	— 0.1882290	— 536	— 0.8863930	199	— 0.3845907	— 202
	13	— 0.] 537607	— 546	— 0.8917778	184	— 0.3869360	-308
	15	— 0.1191045	— 566	— 0.8960496	169	— 0.3887796	— 315
	17	— 0.0843081	— 583	— 0.8992036	152	— 0.3901485	— 234
»	19	— 0.0494123	— 601	— 0.9012398	134	— 0.3910339	— 233
	21	— 0,0144630	— 618	— 0.9031570	116	— 0.3914316	— 245
	23	0.0305031	— 635	— 0.9019563	97	— 0.3913456	— 357
55	27	0.0903102	— 665	— 0.8983049	53	— 0.3897198	— 276
55	31	0.1596767	— 691	— 0.8899996	1	— 0.3861604	— 289
1864.
J anuari	4	0.2282711	— 717	— 0.8773680	— 51	— 0.3806776	— 311
	8	0.2957505	— 725	— 0.8603531	— 106	— 0.3733920	— 333
jj	13	0.3617537	— 749	— 0.8390296	— 168	— 0.3640400	— 346
	16	0.4259312	— 752	— 0.8135318	— 332	— 0,3539743	— 365
	20	0.4879701	— 740	— 0.7839809	— 295	— 0.3401594	— 386
	34	0.5475846	— 735	— 0.7505673	— 363	— 0,3256635	— 400
	38	0.6044956	— 733	— 0.7134485	— 433	— 0.3095585	— 412
-cebriiari 1	0.6584356 )	— 703	— 0.6737984	— 498	— 0.3919187	— 429

-ocr page 22-

Datum.	X	X\'—X	Y	Y\'—Y	Z	Z\'—Z
1864.
Februari 5	0.7091384	— 665	— 0.6388043	— 565	— 0.2728276	— 445
>j	9	0.7563352	— 646	— 0.5816826	— 6,31	— 0.2523824	—■452
55	13	0.7997811	— 599	— 0.5316905	— 694	— 0.2306934	— 464
»5	17	0.8392802	— 541	— 0.4791001	— 752	— 0,2078775	— 475
	21	0.8746673	— 497	— 0.4241831	— 809	— 0.1840513	— 480
>9	25	0.9057958	— 448	— 0.3672092	— 863	— 0.1593305	— 484
55	29	0.9325330	— 372	— 0.3084440	— 911	— 0.1338305	— 489
Maart		0.9547536	— 303	— 0.2481581	— 956	— 0.1076708	— 490
55	8	0.9723382	— 244	— 0.1866485	— 997	— 0.0809827	— 489
	12	0.9852018	— 160	— 0.1242338	—1033	— 0.0539040	— 486
	16	0.9933077	— 74	— 0.0612363	— 1063	— 0.0265726	— 481
S?	20	0.9966521	— 6	0.0020333	— 1089	0.0008784	— 473
55	24	0.9952512	75	0.0652797	— 1109	0.0283238	-462
55	28	0.9891309	170	0.1282221	— 1124	0.0556339	— 450
April	1	0.9783240	257	0.1905788	— 1134	0.0826916	— 434
5	0.9628736	332	0.2520536	— 1138	0.1093643	— 419
55	9	0.9438578	433	0.3123407	— 1140	0.1355192	— 397
55 »	13	0.9183967	527	0.3711436	— 1134	0.1610306	— 374
55 ■	17	0.8896418	610	0.4281868	- 1124	0.1857802	— 350

§ 5. Storingen door de planeten.

Hoewel de komeet gedurende iiaar tijdperk van zichtbaarheid
van bijna 200 dagen niet in de nabijheid van eene der planeten
kwam, heb ik om een zoo zuiver mogelijk resultaat te verkrijgen
de storingen door alle planeten berekend, en daarbij de methode
van Enokb „Berliner JaJiriuch 1858" gevolgd.

Ik heb daarbij gebruik gemaakt van de gegevens voorkomende
in Publication I der Astronomische Gesellschaft. Getallen voor
Mercurius komen daar niet voor, en ik heb ze dus zelve
berekend. Daarbij heb ik de massa 486T75T gebruikt , en niet
de door Enckb later aangegevene van i^ylr^a die in het Ber-

-ocr page 23-

liner Jahrbuch 1868 (pag. 454) voor een gelijk doel is aangeno-
men geworden.

Daarvoor had ik verscMllende redenen.

In de eerste plaats komt die waarde voor in de zesde verhan-
deling van Enckb : „ üeher den Gometen von Pons" pg. 40, doch
in diezelfde verhandeling komen voor de massa van Mer cur ins
zoo uiteenloopende waarden te voorschijn, dat Enckb zelf ver-
klaart (op pag. 52) „So möchte ich an der früheren Bestimmung
(d. i. de door mij aangenomene) die etwa in der Mitte liegt, vor-
läufig nichts ändern."

In de tweede plaats is de massa van Merc urins door
lb ViEMBR afgeleid uit de beweging van Venus, en die bepa-
ling leverde ongeveer dezelfde waarde op.

In het „Bulletin rïieteorologiçiue international de Vobservatoire de
Paris" (6 en 8 December 1860) komt voor een verslag van de
„Theorie et tables du mouvem.ent de Venus, par Mr. le Verrieb."
Dat verslag bevat de volgende zinsnede :

„Lorsqu\'on emprunte le moyen mouvement de la planète
Venus aux observations des passages sur le soleil en 1761 et
1769, la masse de Mercure ne peut être déduite que des lon-
gitudes tirées des observations méridiennes de Bradley. En
groupant les observations faites avant et après les conjonctions
inférieures, on arrive à des résultats assez précis desquels on
conclut que la masse de Mercure devrait être réduite à Ttr^iüö«
environ de la masse du soleil."

In overeenstemming daarmede vindt men in de verhandeling
zelve {Annales de VObservatoire de Paris, tome IV, pag. 92) de
volgende woorden : „Nous avons adoptés jusqu\'ici pour base de
nos calculs la masse de Mercure m= vöwiowv Cette masse
était trop forte; d\'après la valeur obtenue on aurait m = ^^tHtô-"

-ocr page 24-

De storingen op deze wijze verkregen worden dan in éénheden
van de 7® decimaal:

Datum.	x	J	z	Datum.	x	y	z
1863.				1864.
October 12	0	0	0	Januari	12	86	— 50	— 137
16	0	0	0	}}	16	93	— 51	— 153
20	0	— 1	— 1		20	101	— 52	— 168
24	f 1	— 1	— 2		24	108	- 52	— 184
28	2	— 2	— 3		28	116	— 52	— 303
November 1	3	_ 4	~ 4	Pebruari	1	123	— 51	— 220
5	4	— 5	— 6		5	131	— 49	— 238
9	6	— 7	— 9	35	9	139	— 46	— 257
13	8	— 9	— 12	5J	13	146	— 42	— 276
17	11	- 12	— 15	55	17	154	— 37	— 296
21	14	— 14	— 19		31	161	— 32	— 317
25	17	— 17	— 24		25	167	— 25	— 337
29	21	— 20	— 29	53	29	174	— 18	— 358
December 3	25	— 23	-- 35	Maart	4	180	— 10	— 379
7	30	— 26	— 42		8	185	— 1	— 401
11	35	— 29	— 49		12	190	9	— 422
15	41	— 32	- 57		16	195	21	— 444
19	46	— 36	— 66		20	198	33	— 465
23	52	— 39	- 76	>}	24	301	46	— 487
27	59	— 41	— 86	S3	28	203	60	— 509
31	65	— 44	- 98	April	1	205	74	— 531
1 qa/i				5	205	90	— 553
				J3	9	304	106	— 574
Januari 4	72	— 46	— 110		13	202	122	— 596
8	79	— 48	— 123		17	200	140	— 618

§ 6. Ephemeride der komeet.

De hieruit berekende ephemeride heb ik, na aanbrenging var.
de reductie op schijnbaar aequinoctium, geïnterpoleerd :

Van 8 October tot 1 November van 12 tot 12 uren.

„ 1	November „	20	December	. 6	;; 6 „
„ 20	Deceiaber „	1	Februari	. 12	» 12 „
. 1	Februari „	17	April	„ dag	„ dag.

-ocr page 25-

29 12\'37\'.4

21 54.8

31 27.3
41 4.8
50 47.5

30 0 35.4

10 28.4
20 26.6
30 30.1
40 38.9
50 52.9

31 112.1

11 36.6

22 6.4

32 41.5
43 21.9
54 7.5

32 4 58.4
15 54.5

26 55.9
38 2.4
49 14.1

33 0 30.9
11 52.8

23 19.6
34 51.4
46 28.1

58 9.6

34 9 56.9
2146.9

33 42.4

45 42.4
57 46.7

35 9 55.3
22 8.0

34 24.7

46 45.3

59 9.4
86 11 37.1

24 8.1
36 42.3
49 19.4

37 1 59.3
14 41.7

27 26.4
4013.1

37 53 1.5

h m s

9 36 17.17
37 42.12

44 59.24
46 29.26

52 38.61
5413.36
55 49.11
57 25.88
59 3.69

8.0
8.5
9.0
9.5
10.0
10.5
11.0
11.5
12.0
12.5
13.0
13.5
14.0
14.5
15.0
15.5

7 49.24
9 4.44

12 53.12
1410.38

58 43.69
_2 019.37

155.67
3 32.58
5 10.10
2 6 48.23

16.010 0 42.57

39,97
41,0"

42.20
43,36
44,55
45,74
46,97

48.21
49,49
50,79
52,12
53,49
54,88
56,28
57,72
59,18

2 0,68
2,21
3,78
5,37
6,99
8,64
10,32
12,03
13,78
15,55
17,36

! 19,20

i 31,08
22,97

2 32.54

4 3.61

5 45.81
7 29.17
9 13.72

10 59.46
12 46.43
14 34.64
16 24.13
18 14.92
20 7.04
32 0.53
23 55.41
25 51.69
27 49.41
29 48.59
31 49.27
38 51.48
35 55.26
38 0.63
40 7.63
42 16.26
44 26.58
46 38.61
48 52.39
51 7.94\'
53 25.30
55 44.50
58 5.58

16.5
17.0
17.5
18.0
18.5
19.0
19.5
20.0
20.5
21.0
21.5
22.0
22.5
23.0
23.5
94.0
24.5
25.0
25.5
26.0
26.5
27.0
27.5
28.0
28.5
29.0
29.5
30.0
30.5

27,7
31,0

39,9
42,4
44,7

412 48,4

31.011 0 28.55

38 18 42.4
25 8.3
31 34.3

38 0,4
44 26.7
50 53.1

57 19.5

39 3 45.8
10 12.0
16 38.1

28 4.0

29 29.6
35 55.0
42 20.1
48 44,8
55 9.1

40 132.8
7 55.9

1418.5
20 40.4
27 1.6
33 22.0

39 41.6

46 0.3
5218.0

58 34.7

41 4 50.3

11 4.7
1717.8

23 29.6
29 40.1
35 49.1
41 56.6
48 2.5
54 6.8

42 O 9.3
610.0

12 8.8
18 5.6

24 0.4
39 52.1
35 43.6
4131.8

47 17.6

i 25,9
26,0
26.1

26.3

26.4
26,4

26.3
26,2
26,1
25,9

25.6

25.4
25,1

24.7

24.3
23,7

23.1
22,6
21,9

21.2

20.4

19.6

18.7
17,7

16.7

15.8

14.4

13.1
11,8

10.5
9,0
7,5
5,9
4,3
2,5
0,7

5 58,8
56,8
54,8

52.7
50,5

48.2

45.8

114,20
14,69
15,20
15,71

16.23
16,74

17.26
17,80
18,33
18.86
19,40
19,93
20,48
21,03
21,59
22,14
22,70

23.27

23.83
24,40
24,97
25,54
26,12
26,70

27.29
27,88
28,46

29.06
29,65

30.24

30.84
31,44
32,05
32,65
33,26
33,86
34,46

35.07
35,68

36.30
3G,91
37,52

138,13

-l-

-ocr page 26-

schijnbaee ^

Datum.

Datum,

schunbase S

schijnbaee «

schijnbake «

Nov.12.0
12.25!
12.50
12.75
13.0
13.25
13.50
13.75
14.0
14.25
14.50
14.75
15.0
15.25
15.50
15.75
16.0
16.25
16.50
16.75
17.0
17.25
17.50
17.75
18.0
18.25
18.50
18.75
19.0
19.25
19.50
19.75
20.0
20.25
20.50
20.75
21.0
21.25
21.50
21.75
22.0
22.25
22.50
22.75
23.0
23.25
23.50
23.75
24.0
24.25

h m s

12 8 26.98

10 6.34

11 46.31
13 26.89

15 8.08

16 49.89
18 32.30
2015.32

21 58.94
23 43.16

25 27.99

27 13.42

28 59.44
30 46.05
32 33.26
34 21.05;

36 9.43

37 58.39
39 47.92
41 38.03
43 28.70
45 19.94
47 11.73

49 4.07

50 56.95
52 50.36
54 44.31
56 38.78
58 33.77

13 0 29.27
2 25.28
4 21.78
6 18.76
8 16.22

1014.15
1212.54
1411.37
16 10.64
18 10.34
20 10.46

22 10.99
2411.91

26 13.22
28 14.90
3016.95
32 19.35
34 22.08
36 25.13

38 28.49
13 40 32.15

138,75
39,36
39,97
40,58
41,19
41,81
42,41
43,02
43,62
44,22
44,83
45,43
46,02
46,61
47,21
47,79

48,96
49,53
50,11
50,67
51,24
51,79
52,34

52.88
53,41
53,95
54,47
54,99
55,50
56,01
56,50
56,98
57,46
57,98

58.89
58,83
59,27
59,70

2 0,12
0,53
0,92
1,31
1,68
2,05
2,40
2,73
3,05
•3,30
2 3,60

42 53 0.9
58 41.7

43 419.8
9 55.1

15 27.7

20 57.4

26 24.1
31 47.8
37 8.3
42 25.5

47 39.4
52 49.9

57 56.9

44 3 0.3

7 59.9
12 55.7

17 47.7
22 35.7

27 19.6

31 59.4
36 34.9

41 6.0
45 32.7
49 54.9
5412.5

58 25.4

45 2 33.5
6 36.7

10 34.9
14 28.1

18 16.1

21 58.9
25 36.4
29 8.5

32 35.1
35 56.2
39 11.6

42 21.3!
45 25.2

48 23.2
5115.3
54 1.4
56 41.3
5915.0

142.5
4 3.7

618.6

8 27.0
10 29.0

46 12 24.5

5 43,3

40.8

38.1
35

29,7
26,7

23.7
20

17.2

13.9
10.

7.0
3,4

4 59,6

55.8
52,0

48.0

48.9
39,8
85

31.1

26.7

22.2

17.6
12.

8.1
3,2

3 58,2
63,2

48.0

42.8
37

32.1
26,6
21,1

15.4
9,7
3,9

2 58,0
52,1

46.1

39.9

33.7

27.5

21.2
14,9

8,4
2,0

1 55,5

Nov.24.50
24.75
25.0
25.25
25.50
25.75
26.0
26.25
26.50
26.75
27.0
27.25
27.50
27.75
28.0
28.25
28.50
28.75
29.0
29.25
29.50
29.75
30.0
30.25
30.50
30.75
Dec. 1.0
1.25
1.50
1.75
2.0
2.25
2.50
2.75
3.0
3.25
3.50
3.75
4.0
4.25
4.50
4.75
5.0
5.25
5.50
5.75
6.0
6.25
6.50
6,75

li m

13 42 36.09

52 59.53
55 4.87
57 10.40
59 16.09

14 121.93

3 27.90

5 33.99

7 40.19
9 46.48

11 52.84

13 59.26
16 5.73
18 12.22
20 18.72
22 25.21
24 31.67
26 38.10
28 44.48
30 50.78
32 56.99
35 3.10
37 9.10
39 14.97
41 20.69
43 26.24

53 50.91
55 55.14
57 59.10

15 0 2.78
2 6.16

4 9.23

6 11.98

8 14.39
10 16.45

12 18.14

14 19.45
16 20.37
18 20.90
20 21.02
22 20.71

15 2419.96

m s
2 3,94

46 1413.4

25 9.3
2610.0

26 43.6
2710.1

27 29.5
27 41.8
27 47.1
27 45.3
27 36.5
27 20.5
26 57.3
26 27.0
25 49.6
25 5.1

24 13.5
23 14.8
22 9.0
20 56.2
19 36.3

18 9.4

16 35.5
14 54.7
13 7.0
1112.4

910.9
7 2.5
4 47.4
2 35.6
8 45 59 57.1
57 21.9
54 40.2
51 52.0
48 57.4
45 56.3
42 48.9
39 35.2
36 15.3
32 49.2
29 17.0

25 38.8
45 21 54,7

148,9

42.8
35,6

28.9
22,1

15.2
8,8
1,4

0 54,5

47.6

40.7
33,6
26,5
19,4

12.3
0 5,3
-0 1,8

8,8
16,0
. . 23,2

30.3

37.4

44.5

51.6

58.7

1 5,8

12.8
19,9
26,9
33,9

40.8

47.7

54.6

2 1,5
8,4

15.1

21.8

28.5

35.2

41.7
4s,2

54.6

3 1,1
7,4

13.7

19.9
\'26,1

32,2
38,2
— 3 44,1

4,21

4.46
4,70
4,98
5,14
5,34
5,53
5,69
5,84
5,97
6,09
6,20

6.29

6.36
6,42

6.47

6.49

6.50
6,49
6,46

6.48
6,88

6.30
6,21
6,11
6,00
5,87
5,72^
5,55

5.37
5,16
4,94
4,72
4,48
4,23
3,96

3.68
8,3
3,07
2,75
2,41
2,06

1.69

1.31
0,92
0,58
0,12

1 59,69
159,25

-ocr page 27-

o , „ 45 18 4.8	— .3\'49\',\'9 55.7 4 1,4 7;\'i 12,6 18,1 23,5 28.8 33,9 39,1 44,1 49.1 53.8 58,7 5 3,4 8,0 12,5 16.9 21.2 25.5 29.6 33,6 37,6 41,5	Dee.19.50	h m s 16 53 19.65	m s 129,26 28,64 128,02	40 33\'3417
14 9.1	33	19.75	54 48.29	26 40.7
10 7.7	33	20.0	5616.31	19 45.3
6 0.6
148.0	Dec.	20.0	56 16.31	2 54,18 51.73 49,30 46,90 44,52 42,17 39,85 37,55 35.28 33,04 «0,82 28,63 26,49 24,38 22.29 20,24\' 18,21 16,21 14,25 12,33 10,44 8,58 6,75 4,95 3,19 1,46 159,75 58,08 56,44 54,83 53,24 51,68 50,16 48,66 47,19 45.74 44,32	19 45.3
44 57 29.9		20.5	59 10.49	5 50.5
53 6.4		21.0	17 2 2.22	39 51 51.0
48 37.6		21.5	4 51.52	37 47.3
44 3.7		22.0	7 38.42	33 39.9
39 24.6		22.5	10 22.94	9 29.3
34 40.5		23.0	13 5.11	38 55 16.0
29 51.4		S3.5	15 44.96	41 0.5
24 57.5		24,0	18 22.51	36 43.3
19 58.8		24.5	20 57.79	12 34.8
14 55.4		25.0	23 30.83	37 58 5.5
9 47.4		25.5	26 1.65	43 45.8
4 34.9		26.0	28 30.28	29 26.1
43 59 18.0		26.5	30 56.77	15 6.7
53 56.8		27.0	33 21.15	0 48.0
48 31.3		27.5	35 43.44	36 46 30.4
43 1.7		28.0	38 3.68	32 14.2
37 28.1		28.5	40 21.89	17 59.7
31 50.5		29.0	42 38.10	3 47.3
26 9.0	45,8		29.5	44 52.35	35 49 37.3
20 23.7	48,9		30.0	47 4.68	85 29.8
14 34.8	52,5		30.5	49 15.12	21 25.2
8 42.3	56,1 59,5		31.0	51 23.70	7 23.7
2 46.2		31.5	53 30.45	34 53 25.5
42 56 47.7	6 2,8	Jan.	1.0	55 35.40	39 30.9
50 43.9	5,9		1.5	57 38.59	35 40.0
44 38.0	9,1 13,1 15,1 18,0 20,8 23,5		2.0	59 40.05	11 53.1
38 28.9		2.5	18 139.80	33 58 10.3
3216.8 26 1.7		3.0 3.5	3 37.88 5 34.32	44 31.9 30 57.9
19 43.7		4.0	7 29.15	17 28.6
13 22.9		4.5	9 22.39	4 4.1
6 59.4	26,1 28,6 31,0		5.0	1114.07	32 50 44.4
0 33.3		5.5	13 4.23	37 29.8
41 54 4.7		6.0	14 52.89	24 20.3
47 33.7	33,4 35,7 37,9 40,0 42,0		6.5	16 40.08	1116.1
41 0.3		7.0	18 35.82	31 58 17.2
34 24.6		7.5	2010.14	45 33.8
27 46.7		8.0	21 53.07	42,93 41,56	33 35,9
21 6.7		8.5	23 34.63	19 53.6
14 24.7	43,9		9.0	25 14.84	40,21 38,90 37,61 36,34 35,09 13.3,87	716.9
7 40.8	45,8 47,6		9,5	26 53.74	30 54 45.8
0 55.0		10.0	28 31.35	42 30.5
40 54 7.4	49,3 — 6 50,9		10.5	30 7.69	30 1.0
47 18.1		11.0	31 42.78	17 47.3
40 40 27.2		11.5	18 33 16.65	30 5 39.5"

6 52,5
54,0
6 55,4

Il m

.5 261
28 17.12

30 15.01
3212.42
34 9.34
36 5.77

38 1.69

39 57.10
41 51.99
43 46^5
45 40.17

47 33.44

49 26.16
5118.33
53 9.93

55 0.96

56 51.42
58 41.29

■6 0 30.57
2 19.26

4 7.35

5 54.84
7 41.72
9 27.99

1113.64
12 58.68
14 43.10
16 26.90

19 52.62
21 34.54

24 56.47
26 36.48

37 58.80
39 33.73

42 41.69
4414.72
45 47.11
4718.87

48 50.00

50 20.51

De	c. 7.0 1
	7.25
ft	7.50
)f	7.75
	8.0
>3	8.25
	8.50
	8.75
>J	9.0
îi	9.25
,,	9.50
?»	9.75
	10.0
»	10.25
3>	10.50
»	10.75
	11.0
3>	11.25
»	11.501
	11.75
	12.0
»	12.25
î*	12.50
33	12.75
33	13.0
39	13.25
33	13.50
33	13.75
53	14.0
»	14.25
	14.50
33	14.75
33	15.0
33	15.25
»3	15.50
33	15.75
3>	16.Ö
33	16.25
>3	16.50
Î3	16.75
33	17.0
Î3	17.25
3>	17.50
53	17.75
33	18.0
3a	18.25
3»	18.50
33	18.75
33	19.0
	19.231

-13 54,8

59.5
14 3,7

7.4

10.6
13,3
15,5

17.2

18.5

19.3
19,7
19,7

19.4

18.7

17.6
16,2

14.5
12,4
10,0

7.5

4.6
1,5

13 58,2

54.6
50,9
46,9

42.8

38.4

34.0

29.3

24.5

19.7

14.6
9,5
4,2

12 58,9

53.4

47.9
42,3

36.7

31.1
25,3

19.5
13,7

- 12 7,8

50.46

49.87
49,28
48,69
48,09
47,49

46.88

46.27
45,65
45,04
44,42
43,80
43,17
42,55,

41.92

41.28

40.65
40,01

39.38
38,74
38,11

37.47
36,84
36,21
35,57

34.93
34,30

33.66
33,03

32.39
31,76
31,13
30,51

129,88

-ocr page 28-

SCHIJNBARB (J

Datum.

SCHIJNBAKE a

SCHIJNBABE (J

SCHIJNBABE X

h m

18 34 49.32

36 20.80

37 51.12

39 30.31

40 48.39
4215.37
43 41.28

19 0 48.76

7 53.34
9 1.39

10 8.71
1115.30
13 21.18

31 43.84
33 43.18
33 41.91

33 41.91
35 37.59
27 30.99
29 22.15
3111.13

32 57.95

34 43.71
19 36 35.43
39 53 37.5
4141.4
29 51.3

Jan. 12.0
12.5
13.0
13.5

i4.o:

14.5
15.0
15.5
16.0
16.5
17.0
17.5
18.0
18.5
19.0
19.5
20.0
20.5
21.0
21.5
22.0
22.5
23.0
23.5
24.0
24.5
25.0
25.5

26.5
27.0
27.5
28.0
28.5
29.0
29.5
30.0
30.5
31.0
31.5
Febr. 1.0

Febr.

155,68
58,40
51,16
48,97
46,83
44,76
-42,72\'

18 6.9:
6 28.5

38 54 56.0

43 29.5

32 8.9
20 54.2,

9 45.4
37 58 42.5
47 45.4
36 54.2

36 8.8
15 29.2

4 55.4
36 54 27.3

44 4.9

33 48,3

23 37.4

13 32.3
3 33.6

35 53 38.5

5 30.1
24 56 8.7

46 52.6

37 41.8
28 36.2

19 35.8
10 40.6

150.5
23 53 5.4

44 25.3

m s
182,67
31,48
30,32
29,19
28.08
26,98
25,91
24,86
23,82
22,80
21,80
20,82
19,86
18,91
17,98
17,08
16,19
15,31
14,45
13,60
12,76
11,94
11,14
10,85
9,58|
8,81
8,05
7,32
6,59
5,

5,19
4,50
3,81
3,14
2,48
1,83
1,19
0,57
0 59,95
59,34
58,73

—12 2,0
11 56,1

50.2

44.3

38.4
32,
26,
20,6

14.7
8,8
2,9

10 57,1
51,2
45,4
39,6

33.8
28,1
22,4
16,6

10.9
5,2

9 59,6
54,1

48.6

43.1

37.7

32.2

26.8
21,4
16,1
10,8

5,6
0,4
8 55,2
50,1
45,1
40,1

35.0

30.1

25.2
20,4

Febr.

Maart

9
10
]1
12

18
19

31
22

26
37
28

35 50.3
37 20.2
18 55.0
10 34.6

16 26,4
7,6
1549,1
31,0
13,3
14 55,9
-14 39,0

10 34.6
22 54 8.2
38 0.6
2311.5
6 40.5
21 51 27.2
36 31.3\'
31 31 52.3

li m

19 38 6.17
39 44.96

42 56.90
44 .30.13

59 45.53
30 0 59.46

11 1.44
13 1.45
13 0.11

20 1.04
20 47.63
31 33.89
33 16.81

36 46.54
27 19.64

38 31.69
30 28 50.62

m s
140,74
38,79
36,90
35,04
33,2
31,4
29,71
28,00
26,33
24,69
23,07
21,49
19,94
18,41
16,90
15,41

13.93
12,48
11,06

9,65
8,25
6,86
5,48
4,10
2,73
1,37
0,01
o 58,66
57,31
55,97
54,62
53,28

51.94
50,61
49,27
47,93
46,59,
45,26
43,92
42,57^
41,23
39,89
38,54:
37,19
35,84
34,47
33,10
31,72
30,33

0 28,93

-14 22,6

6.5
13 50,8

35.6

20.7
6,2

12 ,52,1

38.4

25.1
12,1

11 59,5

47.2

35.2

23.6

12.5

1.6
10 51,0

40.7
30,7
21,0

11.6
2,6

9 53,9
45,5

37.3

29.5
22,1
15,1
8,4
1,9

8 5,5,7
49,9

44.6

39.5

34.6

30.1
26,0

22.2
18,6

15.3

12.4
9,7
7,4
5,3
3,6
2,1
1,0
0,2

7 59,6
7 59,3

21 7 29.7
20 53 23.2
39 33.4
35 56.8
12 36.1
19 59 29.9

46 37.8

33 59.4

21 34.3
9 22.2

18 57 22.7
45 35.5

34 0.3

22 36.7
11 24.2

0 22.6
17 49 31.6
38 50.9^
28 20.2

17 59.3
7 47.6

16 57 45.0

47 51.1
38 5.6
38 38.3

18 58,8
9 36.7
0 31.6

15 5113.3

43 11.3
3315.6
34 25.7

15 41.1

7 ].6
14 58 37.0

49 56.9
41 30.9

33 8.7

34 50.1

16 34.8

8 23.4
012.7

13 53 5.3

44 0.0

35 56.4
37 54.3

19 53.3
11 53.1

3 53.5
12 55 54,3

-ocr page 29-

SCHIJNBAKE ó\'

SCHIJNBAKE <5*

DAÏÜM.

ATUM.

schijkbabe a

SCHIJNBAKE a

!i m

20 29 18.14

29 44.24

30 8.91

30 32.12
SO 53.86
3114.12

31 32.89

31 50.14

32 5.
20 32 20.04
h m s

m s

7 59,3
59,7

8 0,3
1,3
2,8

4.5

6.6
9,0

11,1
■ 8 14,\'

0 27
2«
24,
23,
21
20
18,
17
15,
014

Maart
April

April

54,9

55.2
54.9

53.6
50.

46.3

39.7
30.7
18.9

4.0

12 47
39
31
23
15
7

11 59
51
43
1135

20 32 32.66
32 43.70

32 53.16

33 1.02
33 7.26
33 11.86
33 14.82
33 16.12

20 33 15.73

518,4
22,3
26,5
31,0
35,9
41,3
47,0
53,0
3 59,3

0 12,62
11,04
9,46
7,sg
6,24
4,60
2,96
-1,30
-0,39

45.6
23.3
56.8

25.8

49.9
8.6

21.6
28.6
19.3

11 26
18
9
1

10 52
44
35
26
1017

Bij liet berekenen van den aberratietijd heb ik (volgens het
Berliner Jahrbuoh 1868, pag. 450) de constante 493.«2 gebruikt.

De paralaxen heb ik alle nieuw berekend, waarbij ik bevond,
dal zij in den regel verschilden van die, welke de waarnemers
2elve achter hunne waarnemingen hadden gegeven. Dit zal wel
voor een deel aan het gebruik van verschillende constanten te
wijten zijn, doch bij de vergelijking bleek ook meermalen, dat
noodzakelijk rekenfouten er de oorzaak van zijn moesten.

De gebruikte constante is 8."90 zijnde het gemiddelde van
de uitkomsten van Hansen uit de theorie der maan; van lb Vbr-
eibr uit de theorie der planeten; van Fotjoault uit de snelheid
van het licht; van Winnbckb en Stonb uit de rechtstreeksche
waarneming der planeet Mars; en van Powalkt uit den over-
gang van Venus afgeleid. »)

\') Zie Albim der Naiuur 1866, pag.

-ocr page 30-

§ 7. Vergelijking der waarnemingen met de
Ephemeride.

Nadat ik de waarnemingstijden voor aberratie en de waar-
nemingen voor paralaxis verbeterd had, gafcmij de interpolatie
voor lederen waarnemingstijd de volgende uitkomsten.

Waarnemings-
plaats.

Voor aberratie
verbeterde tijd.

Waar-
genomen

Berekende
cc

Waar-
genomen

Bere-
kende

W—E
A «

W—R
A ^

Leipzig

Krakau

Weeneu

Krakau

Weenen
Leipzig

Krakau
»

Weenen
Leiden
Kremsmünster
Weenen
Krakau
Weenen
Krakau
Weenen
Kopenhage

Leipzig
Leiden
Weenen
Leiden

Leiden
Padua
Weenen
Leipzig

Oct..ll.58529

„ lé.59226

„ 15.51547

„ 15.53921

„ 15.56173

„ 15.68690

„ 15.69795

„ 16.55317

„ 16.65399

„ 17.55286

„ 18.55157

„ 18.56329

„ 18.57533

„ 18.62555

„ 18.63973

„ 19.55527

„ 19.55804

„ 19.60191

„ 20.51030

„ 21.61744

„ 23.52905

„ 23.56813

„ 24.56628

„ 24.64982

„ 24.69655

„ 26.65455

Nov. 1.64797

„ 4.56716

„ 6.53539

„ 6.55563

9 46 45.01
56 7.31
59 6.97
59 12.46
5912.36
59 16.32
5916.51
59 41.34
59 43.06
10 3 33.81
2 33.84
2 52.05
5 56.92
9 24.89

9 30.10
. 9 40.88
9 42.55
12 57.96

12 59.54

13 7.69
16 25.62
20 34.24

27 56.49

28 6.96
32 6.17
32 26.33
32 37.92
40 47.66

211

11 8 33.
23 50.39
34 44.74
34 54.43

h m

9 46 44.70
56 6.70
59 6.73
59 11.41
59 11.41
5915.82
5915.82
59 40.53
59 42.72
10 2 33
2 33.24
2 53.55
5 56.68
9 24.57
9 27.04
9 29.57
9 40.16
9 43.15

12 58.33

13 58.93
13

16 26.40
20 33.57

27 56.29

28 5.56
32 5.39

32 25.72

0,
ï O,

.31
.61

.24

5o:
69
8i;
34
,57.
60\'
50)
,34

24^

—O,

—0.

■

33 37.12
40 47.20

—0.48
2.22
1.37
0.67

.1 8 38.
23 48.07
34 43.37
84 53,76

30 2210
3124 3

43 43
4415
4415

44 49
44 45
47 37
47 40

32 6 25
6 24
8 25
2812

51 3
5210.
5214

13 14
1414.
35 28

47 23
1142

39 5018.8
40 33.6
4114.9
30 22 9.2
3124 3.2

43 41.8

44 12.3

4412.3
44 41.3
44 41.3
47 22.6
47 36.9

32 6 7.9
6 7.9
8 19.9
28 6.1
50 33.7
50 39.5
50 55.7
53 3.6
52 22.7
3313 8.5
13 12.3

1412.4
35 5.7

34 O 55.1

35 11 32.2

- 9.3
13.5

39 50 28.1

40 20.1

41 6.0

1.2

0.5

1.7

2.9)

3.2

8.1}

4.25

15.3^

3.4
17.4
16.9^

5.2

6.5

> é.2]

5.8
7.7
7.0

— 8.4
r-19.9]

2.3
2.5

32.4
9.0

■

■ 3,lf

9.9
8.9

4.4
• 2.3

-ocr page 31-

Waarnemings-
plaats.

Voor aberratie
verbeterde tijd.

Waar-
genomen

Berekende
m.

Bere-
kende

Waar-
genomen

W—E,
A J

W-ß
& «

Bonn

Florence

Kopenhage

Washington

Upsala

Kopenhage

Pulkowa
Leiden
Leir

pzig

Leid

Athene

Leipzig

Upsala

Pulkowa

I"loreace
Rome
iJpsala
Athene

Florence

Jadua

Weenen

Rome
Üpsala
Florence
-Leiden

■ß-onie
^adua
Leipzig

Leiden

Florence

Leipzig

Jrakau

Florence

Leiden

Leipzig

ypsala
Leiden

Nov. 6.56426
7.57848
7.63272
7.85312
8.44802
8.68897
8.71613
9.20578
9.64005
9.65270
9.66250
11.62584
12.64171
13.51155
13.66641
14.25374
14.44299
14.56172

Nov. 16

.64644
73973
27640
,50666
,56488
,57911
.63154
.67486
.68948
,74578
.33386
.56968
.58714
.65139
73086
62994
66469
.73339
55103
.61268
.66334
.70520
.54365
,62178
.29829
,56751

Nov. 28.24435
„ 28.25113
„ 38.31443

11 34 57.12

47 29.65
47 39.36
50 38.00
53 19.73
53 24.67
53 38.54

12 5 59.94
13 44.07

18 38.28

19 4L63
33 45.32
25 5.05
25 53.88

41
45
47
47
47

49
52
55
55

13 3

4
10
11
11
19
26
27

14 5
8

49
52
55
55

13 3

4
10
11
11
19
26
27

14 5

53.40
30.06
33.70
16.20
41.95

47.09

12.70
31.06
37.82

2.35
44.43

19.10

24.71

54.84

26.47
39.06
43.01
15.50
39.08

8.38

32.48
49.33
35.73
14.57

59.85
15.

13 57.78

14 1.32
14 33.55

40°4Ï3d\'.

41 7 1.

13 41.
28 29.

34 25.

35 5.
46 59.
57 34.
57 59.
5813.

42 44 29.
7 41.

37 5,
30 IL
43 37,
46 29,
49 1

44 30
31
41

4.0
36.9

34.4
39.8
41.2
56.2
51.2
36.6
51.

50.5
9.5

41.

30 7.3

31 44.3
41 40.5

45 54.5

46 55.1
48 3.3
48 9.6

48 38.0

49 58.3
49 59.7
58 14.4

3 53.5

413.4
5 5.6

616.5
19 48.7
30 47.3
21 49.4

33 33.9
3415.1

34 53.6

47 57.5
5713.9
57 53.5

I 36 46.4
27 17.0

27 51.7
27 50.1

52.35
29.08
31.72
14.72
40.83
47.22
10.77
30.25
36.83
2.17
43.03
16.:
34.15
53.57
25.41
35.
41.97
14.03
38.28
7.46
31.45

49
58

45 3
3

6
20
20
21

34
34
47
57
57

46 36
27

16 [

1.4
8.6
12.6

43.5
44.3

16.6
6.4

50.2
51.7

7.9
56.9

49.3
16.0

33.95
12.45
58.36
14.29

1.05
0.98
0.98

1.48
1.13

(-0.13)
1.93
0.81
0.99
0.18
1.41
3.94]
0.56
1.37
1.06
,77 ( 3.39)
■■■ 1.04
1.47
0.80
0.92
1.03
0.42
1.78
2.13

m i

47 38.66
47 38.55
50 38.05
53 19.30
53 23.93
53 27.58

5 59.42
12 43.25

18 37.05

19 40.81
23 44.72

35 4.03
35 53.96

11.7

13.6

2.7
6.2

6.7

5.8
L7

4.8

10.7

10.3
3.1

11.4
25.9
11.7

6.9
1.0
4.9

3.3

7.3
6.1

14.7
13.9
66.0)
18.4

1.4
66.4)

9.3
4.9
11.7
13.6
4.3
7.9
-33.9)
3.7
5.1

7.3

8.7

3.4

5.8
6.0
3.4

2.9
1.0

740 4119.0
41 6 48.0
8 9.2
13 38.7
28 23.2
3419.1
34 59.3
46 57.\'
57 30.1

57 48.4

58 2.6
,3 42 44 26.2
643 7 30.2

26 39.1
39 59.9
42 30.3
46 28.1
48 56.4

0.39
1.07
0.39
1.16
0.82
0.99
0.81
—0.05
0.53
.75
.96
.52
0:82
1.33
0.82
0.60
1.02
—0.08

1.49
1.56

27 47.1
27 47.1

4.6
-f 3.0

13 56.40

13 69.83

14 31.75

1.38
1.49
1.80

-ocr page 32-

Waarnemings- plaats.	Voor aberratie verbeterde tijd.	Waar- genomen a	Berekende et	W—E A a
			h m s	h m 3	3
Leiden	Nov. 28.42459	14 15 27.80	1415 27.58	0.33
Josephstadt		29.23957	32 2L88	22 19.93	1.95
Leiden	33	29.28851	22 46.41	22 44.69	L72
	53	29.42774	23 56.65	23 55.12	L53
Weenen.	55	29.66177	25 53.86	25 53.49	0,37
Leipzig	35	30.23960	30 47.64	30 45.53	2.11
Josephstadt	35	30.24459	30 49.4.1	30 48.05	1.36
Leiden	55	30.38844	3111.80	3110.19	1.61
		30.43087	33 33.44	32 23.08	1.36
Leipzig	Dec	1.23659	39 9.94	39 8.32	1.73
Krakau	33	1.27893	39 3L53	39 29.53	2.00
Hamburg	33	1.28868	39 35.50	39 34.43	1.07
Kopenhage	33	1.60094	43 13,44	4211.40	3.04
Florence	53	1.61333	42 20.15	4217.58	3.57
Kopenhage		1.65452	42 40.67	42 38.31	2.36
Krakau	33	2.23788	47 33.17	47 30.71	2.46
Leipzig		3.35386	47 39.71	47 38.20	1.51
Kremsmünster	55	2.26213	47 43.50	47 42.83	0.67
Leyton	55	2.37191	48 39.72	48 37.72	2.00
		2.53009	49 59.02	49 56.73	3.39
Krakau	33	3.35564	56 0.64	55 57.94	3.70
Hamburg	55	3.32125	56 32.53	56 30.50	2.03
Upsala		6.23821	15 2017.27	15 20 15.36	1.91
Krakau	35	6.24961	20 23.45	20 30.83	2.62
Leyton	53	6.31487	20 54.55	30 52.12	2.43
Leiden	55	6.32093	20 56.90	20 55.02	L88
Leyton		6.38415	31 27.90	21 35.30	> 2.60}
II	6.38415	21 27.83	21 35,30	\\ 2.53H
Ann-Arbor	55	6.52672	33 35.38	32 33.48	1.80
Leipzig	Dec. 8.24879	36 6.79	36 5.21	L58
Krakau	33	8.25513	36 10.46	36 8.15	2.31
Josephstadt	33	8.26598	3615.67	36 13.19	2.48
Kremsmünster	33	8.26709	3615.56	36 13.71	1.85
Upsala	33	9.20970	43 29.83	43 27.95	1.88
Krakau		9.26396	43 54.39	43 53.72	1.67
Kremsmünster	33	9.37973	44 3.04	43 59.91	2.13
Pulkowa	33	9.37057	44 43.54	44 41.31	2.23
Leyton		9.44515	4517.34	4515.34	2.00
Upsala	33	13.33535	16 13 54.65	16 12 52.50	3.15
Josephstadt		13.24713	13 0.03	12 57.48	2.54
Krakau	33	13.30619	13 35.07	13 32.30	2.87
Leiden	33	13.31611	13 38.49	13 26.49	3.00
Krakau	33	14.25588	19 57.53	19 55.02	3.51
Pulkowa	33	14.36771	20 3.00	19 59.86	3.14
Leiden	33	14.37350	30 4.43	20 2.33	3.19
Upsala	3? ■	15.31493	26 24.42	36 23.49	1,93
Pulkowa	»	15.31765	26 24.72	26 23,57	1,15

Waar-
genomen

24 29.1

Bere-
kende

W--11

& s

46 37 46.6
26 58.4
26 53.1
26 36.5

36 3,6
2415.
3414.7

24 4.
23-31.7
19 40.
19 26.6
19 33.3
17 32.3
17 37.7
17 12.2
13 11.
13 5.
13 1.
12 13.0
10 58.1

4 44.3
4 7.7
45 39 37.1
29 17.3
38 30.9
3815.7

37 30.
37 20.6

25 15.1

46 28 O,

27 1
26 54
26 59
2610
24 17
24 11
24 6
23 50
19 41

18 19

19 26
17 30
17 23
17 9
13 4
13 7
12 55
12 12,
10 53

4 41
417
45 29 12
29

28 30
2810,
2711

14.1
2.6
0.9

33.0]
7.0
1.6
3.0
-h 2.0

19.2
0.4

(-67.6)
-f 3.4
-- 1.6

— 4.6

— 3.0

— 7.2
1.7

— 6.5
0.2

— 4.9

— 3.0
-i- 9.6
—14.5
—12.7
9.3

— 5.5

(-46.0)

— 4.2
3.5

— 6.7
—10.5

— 3.1
~ 3.7
10.8

— 8.9
0.7

— 1.7

— 5.5
—20.4

— 2.1

27.044
28.]

6.5

1.6
6.8
5.2
1.9

59,3
44.0
53.8 43

33.3

55.4

59.8

31.9 42
21.8

4.1
55.9

53.5

57 31.2
57 24.6
5713.2
5712.1
40 9.9
39 8.9
38 51.1
37 8.2
35 43.3
14 55.5
14 38.8
13 15.8
13 1.9
50 35.3
5018.1
50 9.6
26 54.5
26 50.4

44 57
57
57
57
40
39
39
36
35
43 14
14
12
12
42 50
50
50
26
26

3.4
3.7

5.5
1.4

3.1

-ocr page 33-

plaats.

Voor aberratie verbeterde tijd.	Waar- genomen OL	! Berekende «c	W—li A a	Waar- genomen 0	Bere- kende §	W—11 A (?
Dec.		h ni s	h m s	s	0 , n	\\ 0 ! ,,	Q\'I
16.27007	16 33 -20.55	;16 33 17.88	2,67	42 0 2,3	:42 0 3.3
„	18.27430	45 58.19	45 56.06	2.13	41 6 57.7	41 7 1.4	3,7
55	19.21166	5138.76	51 36.65	2.11	40 41 23.4	40 41 30.8	— 6.9
	19.74314	54 47.72	54 45.87	1.85	26 39.8	26 52.1	—12,3
„	22.31438	17 9 24.25	17 9 32.14	2.11	39 14 43.9	39 14 45.5	— 1,6
5?	22.33382	9 30,35	9 28.52	1.83	14 8,2	1412.3	— 4,1
„	23.23433	14 22.18	14 20.31	1.87	38 48 26,9	38 48 35.3	— 8.4
„	23.74110	17 3.11	17 1.21	1.90	33 49,7	34 7.3	—17.9
„	27.66970			, ,	36 41 31,7	36 41 39.6	— 7,9
)5	27.67805	36 35.40	36 33 60	1.80	,		. .
„	28.25334	39 16.36	39 ] 3.96	2.40	24 50,2	25\' 1.0	1 --10.8
J5	29.24949	43 47.18	43 45.33	1.85	35 56 25.0	35 56 43.9	; —17.9
i 53	30.28722	48 31.60	48 19.84	, 1.76	2718.4	37 24.3	— 5.9
55	30.30293	48 36.25	48 23.93	( 2.32)	,	26 57.7	( , .
„	30.30293	48 26.13	48 23.93	\\ 2.20}	26 45.4	36 57,7	1—12,3;
„	30.30293	48 36.38	-48 23.93	( 2.45]	26 51,4	26 57.7	(— 6.3\'
55	30.32591	48 31.53	48 29.91	C 1.6li	26 8,6	26 18.9	c—10.3;
55	30.32591	48 31.81	48 29.91	l 1.905		26 18,9	( . . \'
„	30.67480	50 1.69	50 0.28	1.41	16 16,0	16 30.6	—14.6
55	31.26562	53 33.36	52 31.26	2.10	34 59 51,5	34 59 58.0	— 6.5
55	31.28747	52 37.73	52 36.79	0.94	59 20,4	59 21,4	-- 1.0
j;	31.64193	54 8.17	54 6.10	2.07	49 11,4	49 28,2	—16.8
Jan.	1.19695	56 25.93	56 34.13	1.79	33 51,8	34 3.1	—11.3
55	1.28030	56 46.29	56 44.67	1.62	31 27,4	31 44.6	—17.2
55	1.64847	58 16.57	58 14.83	1.74	21 20.3	21 34.0	—13.7
Jan.	2.24199	18 0 39.81	18 0 38.21	1.60	5 3.5	5 14.8	—10.8
	3.23110	4 33.57	4 31.90	1,67	33 37 59.4	33 38 15.1	-15.7
	3.28986	4 46.58	4 45.58	1.00	36 9.4	36 39.4	—30.0
	3.65379	611.78	6 9.81	1,97	26 43.8	26 48.5	— 4.7
■1\' 55	4.27459	8 33.13	8 31.63	0,49	9 44.6	10 6.2	—21.6
	4.31033	8 41.16	8 39,62	L 1,54^	9 20.7	9 8.7	" 12.0-
	4.31033	8 40.57	8 39.62	i;\' 0,95(	, ,	9 8.7
	4.69955	10 8.67	10 7.141 1.53	32 ö8 36.5	32 58 44.3	— 7.8
	4.76608	10 24.93	10 22.11	2,82	56 48.4	56 57.9	9,5
	5.21542	12 3.13	13 1.71	1.42	44 50.4	45 1.4	—11.0
	5,25731	13 12.71	12 10.95 1 1.76)	43 37,3	48 54.8	i—17/o]
	5.26586	12 14.60	1213,83	1.77	43 24,4	43 41.3	i—16.9<
r „	5,26209	12 12.70	12 12.00	0.70	43 28,2	43 47.3	-19.1
	5.30274	12 23.4-9	12 20,95	1.54	42 34,6	42 42.7	— 8.1
	6.21694	15 40.83	15 38,52	2.31	18 33.8	18 39.4	— 5.6
r „	6.26097	15 49,44	15 47,74	1.70	17 5.8	17 30,3	—24.5
	6.31305	16 1.66	15 58,64	3.02	1 15 59.4	16 8.7	— 9.3
r „	7.25865	19 20.39	19 19,9\'6	0.43	31 5119.7	31 51 36.4	—16.7
	7.31066	19 32.04	19 30,79	1.35	50 9,9	5016.0	— 6.1
Jan.	8.21886	22 39.04\'	22 37.69	1.35	36 44,1	27 1.5	—17.4
55	8.24603	22 45.32; 22 43,21	3.11	«	26 20.1
r 55	8.28084	22 51.37	1 22 50.28 j	1.09	25 16.7,	25 27.0	—id.3

^oseplistadt

-Ljeidea
Üpsala
^iorence
■Lej-ton

Üpsala

Florence

Leiden

J;\'sephstadt

Upsala
Leyton
tiaTOburo-

T "

J-jeytoü

Leiden

^.oseplisfcadt

i^ïenisniünist

Leiden

L\'psala

Hambnro-

Leiden °

Lpsala

Tr "

llainbnrg
Leiden
Kreinsinünst
■Hamburg

Leiden
Leyton

Kreinsniünstei
:^eiden
Upsala

Leiden
Kremsin-
Leiden

Üpsala
Leiden
Kremsm-

-ocr page 34-

Waarnemings- plaats.	Voor aberratie verbeterde tijd.	Waar- genomen OL	Berekende a	W—E A «	Waar- genomen S	Bere- kende
			hm s	h m s	s	O , ,,	O , „
Leipzig	Jan. 8.71702	18 2419.71	18 2418.29	4-1.42	3114 6.9	3114 24,5
Plorence	35	8.73995	24 23.46	24 22.88	0.58	13 42.7	13 49.8
jj		10.74565	30 56.28	30 54.56	1.72	30 23 39.9	30 23 59.8
Leipzig	??	10.74673	30 55.83	30 54.77	1.06	23 39.5	33 58.2
Leiden		11.26028	32 33.37	32 31.79	1.58	11 20.2	11 27.8
Kremsmünster		11.24842	32 31.77	32 29.57	4-2.20	11 33.5	11 45.C
Leipzig	5?	11.26500	32 32.55	32 32.68	[-0.13]	1113.7	11 20.9
Leiden	J?	12.27692	35 41.73	35 40.13	-M.60		29 47 0.2
»		12.29101		35 42.70		29 46 Ü.5	46 40.0
Leipzig		12.75100	37 8.05	37 6.28	1.77	35 38.0	35 44.1
	13.25357	38 37.00	38 36.49	0.51	23 36.9	23 53.3
Krakau		16.22867	47 10.31	47 7.95	2.36	15 56.6	28 15 47.6
Leipzig	55	17.74982	5116.15	5115.40	0.75	27 41 59.1	27 42 19.3
riorence		20.74833	59 0.09	58 57.79	2.30	26 39 4.3	26 38 57.9
Upsala	5?	24.22730	19 717.04	19 715.91	1.13	25 29 31.8	25 29 43.5
	25.22789	9 33.39	9 32.16	1.23	10 25.4	10 37.9
Leipzig	Feb. 3.69312	26 57.18	26 56.43	0.75	22 42 50.8	22 42 55.6
55	55	9.71102	39 18.24	39 16.61	1.63	20 57 20.3	20 57 36.2
Athene	Maart 7-63573	20 13 37.71	2013 36.70	l.OU	15 54 38.4	15 54 33.2
	55	7.63636	13 37.67	13 36.73	0.94)	54 29.5	54 31.9
55	r 55	7.64696	13 38.82	13 37.34	1.485	54 24.9	54 26.1
Leipzig		8.65358	14 34.37	14 34.15	0.22	45 14.4	4518.3
	5?	10.65601	16 23.28	16 23.11	0.17	27 24.7	27 27.4
Lejton		11.68098	1717.63	17 16 80	0.83	1817.5	18 27.9
Kremsmünster	35	11.68477	17 17.23	17 17.00	0.23
	55	12.69289	18 7.45	18 8.44	—0.99
>5		13.68406	18 57.79	18 57.69	-fO.10
	55	14.67943	19 45.13	19 45.83	—0.69
		17.67386	22 2.23	22 2.63	—0.40
Leipzig	55	17.68398	22 3.13	22 3.08	0.05	14 27 3^6	14 27 27.3
Kremsmünster		18.67067	32 44.97	22 45.51	—0.54	• •
Leiden	April 3.66024	30 46:55	.30 46.64	—0.09	12 18 40.7	12 18 35.0
55		5.63797.	3144.27	31 44.07	0.20	11 54 27.8	11 54 28.1
		6.64429	31 59.91	32 0.44	—0.53	46 22.1	46 14.2
	55	7.62060	3214.33	32 14.84	—0.51	38 16.3	38 12.2
Leipzig 1		13.64631	33 10.49	33 10.42	-hO.07	10 4719.1	10 47 19.6

W—E
A S

-f- 5.3

-f 5.7

— 0.3
7.9
4.1

— 0.5

-17.6

- 7.1
—19.9
—18.7

- 7.6
—11.5

- 7.3

- 5.5

- 6.1
—16.4
9.0
—20.2
6.4
—11.7
—13.5

— 4.8

— 6.0

i— 3
— 2,
[— 1,

— 3,

— 2,
—10,

-ocr page 35-

§ 8. Vorming der normaalplaatsen.

Om bij het vormen der normaalfjlaateen zooveel mogelijk de
waarheid nabij te komen, ben ik op de volgende wijze te werk
gegaan. De reeds op het oog te groote verschillen heb ik tus-
schen ronde haakjes gezet, en de waarnemingen al dadelijk ver-
worpen. De overige heb ik voorloopig in groepen verdeeld, die
ongeveer denzelfden tijd omvatten en uit iedere groep het gemid-
delde genomen. De aldus verkregene verschillen heb ik als
ordinaten, de tijden als abscissen graphisch voorgesteld, en door
die punten een kromme lijn getrokken. De kromme lijnen, welke
de afwijkingen èn in regteklimming èn in declinatie aangaven,
zijn op de plaat afgebeeld. Al de enkele waarnemingsverschillen
heb ik vervolgens met deze kromme lijnen vergeleken, en waar
zij er meer van afweken dan in regte klimming in decli-

natie 20", zijn zij verworpen en tusschen vierkante haakjes ge-
plaatst. Zij werden als het ware veroordeeld door het totaal der
waarnemingen, waarin zij zeiven hadden medegestemd. Daar die
eerste krommen reeds zeer nabij den gang der verschillen tus-
schen de ware en de berekende loopbaan aangeven, hebben zij
tevens tot grondslag gediend bij het kiezen van de normaal-
plaatsen. Eene aandachtige beschouwing van de figuur zal de
gegrondheid van de volgende keuze duidelijk maken

Bij elkander gevoegd zijn de waarnemingen:

In de figuur zijn de bedoelde krommen gestippeld; de continue krommen
21JÜ door de normaalplaatsen gelegd. Van af 6 Februari vallen beide op
elkander.

-ocr page 36-

Vooi\' de 1® liormaalplaatö v

» ^

11 11—26 October.

1—14 November.
16—27

28— 6 December.
8-15 „
16— 1 Januari.

2- 7 „
8-25 ,,
2— 9 Februari.
7—18 Maart.
2-13 April.

Op die wijxe is bij de keuae der normaalplaatsen voldaan
geworden aan een vereisclite, dat door den berekenaar niet straf-
feloos aou kunnen worden ter . zijde gesteld. Het is namelijk
slecbts geoorloofd uit de verschillen waarneming-berekening het
gemiddelde te nemen, zoolang de bovenvermelde kromme lijnen
niet merkbaar van regte lijnen afwijken. Vooral in punten van
maxima of minima zou een zoodanige zaamvoeging gewis ver-
keerde resultaten opleveren, indien de tijdvakken niet zeer kort
worden genomen. In overeenstemming met die beschouwingen
zijn b.v. gekozen de tijdvakken 2—7 Januari, waar een minimum
van de declinatie kromme ligt, en lieb ik bijeengevoegd de tijden
8—15 December en 16—1 Januari, in aanmerking nemende het
maximum in de regte klimmings kromme.

De waarnemingen tusschen accolades geplaatst zijn tot één
zamengevoegd, omdat het bleek, dat dezelfde vergelijkingster
gebruikt was in twee opvolgende waarnemingen op eenzelfde
observatorium, of wel, dat de komeet te gelijker tijd met twee
verschillende sterren vergeleken was, en dus dat beide waar-
nemingen op dezelfde doorgangen van de komeet berusten.

-ocr page 37-

De normaal verschillen worden dan

	A a eos (J	aantal waarn.	A(?	aantal ■waarn.		A a cos (J	aantal „ aantal waarn. A 0 waarn.
Oct.19.114	4.61	22	5:\'5	22	Jan. 5.014	19\'.58	17 —13.6 16
Nov. 9.676	8.40	22	7.6	20	„ 13.540	19.10	17 -10,9 17
„ 19.742	-1-10.47	23	6.6	23	Eeb. 6.202	16.53	2 — 5.4 2
Dec. 1.872	18.60	31	0.2	27	Mrt.13.219	1.54	11 — 3.6 5
„ 11.441	4-22.54	18	—2.9	18	Apr. 7.246	— 2.55	5 3.4 5
„ 26.820	4-22.82	21	—9.4	21	1

§ 9. De differentiaalvergelijimgeii.

De berekening van de differentiaalvergelijkingen heb ik
gedaan naar de formulen door den Heer J. A. C. Oudbmans
gegeven in zijn „Mémoire sur l\'orbite de la comète périodicine
découverte par M. d\'Arrest le 27 Juin 1851", echter zoodanig
gewijzigd, dat zij dienen konden voor eene willekeurige kegelsnede
mits met eene excentriciteit naderende tot de eenheid.

Zij zijn de volgende :

. sin « ^ cos a. p

A = — -—- ; B = —j-, O

cos 8

F =

q cos v_
m r

cos a sin 8
_

sin a sin 8

__ k sin V

Cr =

V2q

H r ± a sin V sin 1" j; H\' = b r sin v sin 1";

I = _ K = - k K 2q L ± a sin 1";

m 1/2 r I

= b sin r; M = X cot -h n); N = y cot (B -h u);

0 = z cot {C u); P = r cos a sin u; Q = r cos è sin u;

-ocr page 38-

E = r cos c sin u; S = A x - - B y; T = A M - - B N
ü = A P B Q; V = A (y cos f z sin 6) — B X cos £
W = CxH-DyH-Ez;X = OM DN-f-EO; Y = CP-f-DQ-i-EE

Z = C (y cos £ 4- z sin f) — D x cos é — E x sin
- - ü di.

1A WH- -XL ,,

W H\' X L\' , ,

-^liTP- X d TT ~ (X 4- Z) d - - Y di.

Waarin zijn:

a, 8 en J ie geocentrisclie coördinaten der komeet.
X, y, z, V en r de heliocentrisclie „ „ „
A B C, a, b en c de constanten van Grauss.
u het argument der breedte,
k de Gaussische constante der zwaartekracht,
m de modulus van het Briggiaansche stelsel,
f de helling der ecliptica voor middelbaar aequinoctium 1864,0.
a en b de A en B van Tabel Y in „Olbers Berechnung von
Cometenbahnen, 2® editie, door Enckïï in 1847".

De term voor de \' ^ is ingevoerd als voorzorg om er gebruik
van te maken wanneer het blijken mogt, dat de excentriciteit
te groot uitviel om die term te verwaarloozen.

Deze formulen geven de volgende differentiaalvergelijkingen,
waarin de getallen logarithmen zijn en

x = 100000 dlq; y = 1000 dT;z=:d7r;u:=diï;v=di;w=:100de\'=: 10000 de.
1) Het teekeii 1 is steeds g-ebruikt voor Briggiaansche logarithmen.

-ocr page 39-

Eegte klimmingên.

0.3356 X 0.3211 a y 9.7747 z 8,2668 n u 9.3378 n v -j- 0.4735 n w

5.7365 w â 0.6637 n = 0.
0.3834 X -f- 0.4333 n y 9.9486 z 9.7837 n u 9.1312 n v 0.5398 n w

5.8073 w 2 0.9344 n = 0.
0.3247 X -{- 0.4857 n y 9.9855 z 9.9628 n u -i- 8.7856 v 0.4846 n w

5.7339 w 2 1.0199 n = 0.
0.0695 X 0.4535 n y 9.9372 z 0.0288 n u 9.6173 v 0.3952 n w

5.4865 w 2 1.3695 n:=0.
9.4894 X 0.3378 n y 9.8130 z 9.9644 n u 9.8164 v 9.9941 n w

5.1333 w2 1.3530e = 0.

9.7389 nX 0.0103 n y 9.4838 z -f- 9.6742 nu 9.9100 v 8.7919 n w

3.8854 w 2-j-1.3582 n = 0.

9.8690 n X 9.7307 n y 9.2288 z 9.3593 n u 9.9084 v 8.9395 w

-I- 4.0615 n w 2 1.2918 n = 0.
9.9025 n X -i- 9.3582 n y 8.9449 z 8.6884 n u 9.8911 v 8.8009 w

4.0786 n w 2 1.2810 n 0.
Ö.8871 n X 9.3157 y 7.8210 n z 9.4300 u 9.8152 v 9.5899 n w

-I- 4.5569 w 2-f 1.2182 n==0.
9-9217 u X 9.5096 y 8.4664 z 9.6867 u 9.7003 v -1- 0.1598 n w

5.0180 w 2 -1- 0.1889 n = 0.
0-0183 nx 9.4861 y 9.0235 z 9.7704u 9.6364 v 0.3852 n w
4.7658 w a 0.4059 = 0.

Afwijkingen.

0.0434 n u 9.3183 v 9.6636 n w
■ 0.0182 n u 9.6841 v 7.8959 n w

4.69-

4.47

4.80

5.20

4.24

4.58

4,00

0.6016 X -f 0.0498 n y 9.8363 z
5.5553 w 2 0.7334 n 0.

0.5175 X 9.8481 n y -f 9.6440 z
5.3107 w 2 0.8808 n=0.

0.4155 X 8.1333 y 9.2196 z 9.8964 nn 9.7909 v 9.7450 w
3.3874 n w 2 0.8195 n - 0.

0.3983 X -(- 0.0614 y 9.3765 n z 9.4175 n u 9.8084 v 0.0236 w
5.0944 n w 2 -j- 9.3010 n == 0.

0.3044 X 0.3582 y -f 9.6737 nz 9.1279 u 9.7258 v 9.9647 w
5.0536 n w 2 0.4624 = 0.

0.4107 X 0.3199 y 9.7893 n z 9.6698 u 9.4859 v 9.1057 w
4.1950 n w 0.9731 = 0.

0.4612 X 0.3033 y 9.8033 n z 9.7332 u 9.3262 v 9.5109 n w
4.6340 1.1335 =0.

4,69

4.69
4.80

5.57
4.24

4.58
4.12
4.12
1.26
3.32
2.24

-ocr page 40-

0.4947 X 0.3786	y 9.8074 n z	9.7581 n -1	- 9.1882 v	9.8080 n w	G.
4.9990 w^J	h 1.0374 = 0.				4.12
0.5539 X 0.2129	y 9.8287 n z	9.7975 u -	h 8.8960 V	0.0442 n w
5.4538 w -	1- 0.7324 = 0.				1.26
0,6251 X 0.1600	y 9.8982 n z	8.8789 11 -	h 8.7531 V	0,0873 n w
5.6683 w -	1-0.4150 = 0.				2.24
0.6818 X 0.1533	y 9.9659 ii z	9.9577 u -	f 8.7583 V	0.0488 n w
5.4328 w 3 0.5315 11 = 0.				2.24

Er bleef ten slotte nog over te bepalen hoeveel stemmen
iedere normaalplaats zou uitbrengen, dat is welk gewicht haar
zou worden gegeven. Veelal stelt men dat gewicht evenredig
aan het aantal waarnemingen, v^raarop de normaalplaats berust.
Anderen geven aan alle normaalplaatsen gelijk gewicht. Ik heb
een anderen weg gevolgd , en aan iedere normaalplaats gegeven
een gewicht, evenredig aan hare vermoedelijke nauwkeurigheid,
dat is, ik heb het gewicht gelijk gesteld aan den wortel uit het
aantal waarnemingen, en heb dus iedere vergelijking vermenig-
vuldigd met den vierdemagtswortel uit dat aantal. Zij worden dan:

0.6612	X	0.5.567ny 0.1103	z	8.6024	n u	9.6634 n	V	0.8091 n	w 0.9993 n	= 0.
0.7180	X	0.7689 ny 0.2842	z	0.1183	n u	9.4568 nv	0.8654 n	w 1.2600 n	= 0.
0.6651	X	0.8261 iiy 0.3259	z	0.3032	nu	9.1260	V	0.8250 n	w 1.3603 n	= 0.
0.4423	X	0.8263 ny 0.3100	z	0.4016	n u	9.9901	V	0.6680 n	w 1.6423 n	= 0.
9.8032	X	0.6516 iiy 0.1258	z	0.2782	n u	0.1302	V	0.3079 n	w 1.6668 n	= 0.
0.0695 a	X	0.3409 ny 9.8144	z	0.0048	n u 0.2406	y	9.1225 n	w 1.6888 n	= 0,
0.1766 n	X	0.0383 ny 9.5364	z	9.6669	nu	0.3160	V	9.2471	w 1.5994 n	:=0.
0.2101 n	X	9.6658 ny 9.2525	z	8.9960	n u	0.1987	¥	9.1085	w 1.5886 n	= 0.
9.9624 n	X	9.3910 y 7.8963	nz	9.5053	u	9.8905	Y	9.6652 n	w 1.2935 n	= 0.
0.1821 n	X	9.7700 y 8.7268	z	9.9471	u	9.9607	V	0.4202 n	w 0.4493 n	= 0.
0.1931 n	X	9.6609 y 9.1983	z	9.9452	u	9.8112	V	0.5600 n	w 0,5807	= 0.
0.9372	X	0.3854 Jiy 0.1719	z	0.3780	n u	9.6539	V	9.9992 n	w 1.0680 n	= 0.
0.8428	X	0.1734ny 9.9693	z	0.3435	n u	0.0094	V	8.2212 n	w 1.2061 n	= 0.
0.7559	X	8.4727 y 9.5600	z	0,2368	n u	0.1313	V	0.0854	W .M599U	= 0.
0.6561	X	0.4192 y 9.7343	nz	9.7753	n u	0.1662	V	0.3804	w 9.6588 n	= 0.
0.6182	X	0.5720 y 9.9875	nz	9.4417	u	0,0396	V	0.2785	w 0.7762	= 0.
0.7413	X	0.6505 y 0.1199	nz	0.0004	u	9.8165	V	9.4363	w 1.3037	= 0.

-ocr page 41-

0.7623 X
0.8023 X
0.6292 X
0.7999 X
0.8566 X

Deze vergelijkingen naar de methode der kleinste kwadraten behan-
deld , geven de volgende zes vergelijkingen:

2.6963 x 0.9661 y-f-0.2068 z-f 1.5275 nu-f 1.4760 v-f-2.1001 n w-}-1.7042 n = 0.
0.9661 X-f2.4104 y 1.9280 nz-f 1.8982 u-f 0.5712 n v-f-2.1688 w 3.1240 =0.
0.2068 X 1.9280 n y 1.4749 z 1.4682 n u 0.5075 v 1.6630 n w-f 2.6393 u 0.
1.5275 nx 4-1.8982 y-f 1.4682 nz1.6000 u-f 1.0182 n v 1.4053 w-f2.7016 ==:0.
1.4760 X-f 0.5712 n y-f 0.5075 z-f 1.0182 n u-f-1.308] v-f 0.3257 n w-f 3.5175 n = 0.
2.1001 nx 4-2.1688 y-f 1.6630 nz-f 1.4053 u 0.3257 n v-f 2.3183 w-j- 2.7805 ==0.

De oplossing van deze vergelijkingen geeft tot uitkomsten:

X = 3.203; y = ~ 17.596; z = 3.02; u = 27.45; v = 32.79; w = 9.055.

Deze waarden in de oorspronkelijke differentiaalvergelijkingen
gesteld, geven de volgende overblijvende verschillen:

^ « cos	J8	cc cos S	J 8
~ 0".94	0".60	~ 0".99	— 2".29
H- 0".59	-H 1".01	0".41	1".02
— 1".60	H- 0".52	3".90	H- 4".91
-H 0",01	~ 2".38	— 1".87	0".84
-h 0".58	— 0".21	-t- 1".79	— 0".23
4- 0".63	— 0".01.

De verbeterde elementen zijn dus de volgende:

T = 29.201940 December 1863. Midb. tijd Berlijn.

^ = 183° 8\' 13".02 i

^ = 105° 2\' 21".45 > M Aeq. 1864.0.

i = 83° 19\' 20".79 i
e = 1.0009055.
Iq = 0.1183140.

0.6042 y	-1-0.1033 nz 0.0332 u	-f 9.6272 V	-f 9.8119 n w-f 1.4345	= 0.
-f 0.5862 y	-f 0.1150 nz 0.0657 u	-f9.4958 V	-f 0.1156 n w -f 1.3450	= 0.
-f 0.2882 y	-K 9.9040 nz 9.8728 u	8.9713 V	-I-0.1195 nw 0.8077	= 0.
-}- 0.3348 y	-1-0.0730 UZ 0.0537 u	8.9269 V	-f 0.2621 nw 0.5898	= 0.
-f 0.3281 y	-f 0.1407 nz-f 0.132511	4- 8.9331 V	0.2236 n w 0.7063 n	= 0.

-ocr page 42-

Met deze elementen heb ik een nieuwe ephemeride van 16
tot 16 dagen berekend.

De constanten van Gauss (wederom voor het M Aeq. 1864.0)
worden nu:

Isin a = 9.4513865.
Isinb - 9.9920044.
Isin c = 9.9902766.

A\' = 324° 41\' 44".05.
B\' = 193° 37\' 20".50.
O\' = 101° 14\' 49".44.

en de verschillen met de eerste ephemeride

	A a	A 8		J cc	A d
8 Oct.	7".51.	4".81.	Jan, 12	21".96.	— 11".91
24 „	6".61.	5".09.	28	16".77.	— 11".38
9 Nov.	10".16.	6".19.	Feb. 13	12".05.	— 9".29
25 „	21".64.	4".92.	„ 29	7".49.	~ 6".26
11 Dec.	30".43. -	- 2".49.	Mrt. 16	2".61.	~ 2".66
27 „	27".64. -	- 9".29.	Apr. 1	— 2".45.	- - 1".68
			„ 17	— 7".27.	7".19

Het bleek dat de intervallen te groot waren genomen om op
de gewone wijze te interpoleeren. Daar evenwel het doel van
deze rechtstreeksche berekening slechts was eene controle op de
geheele berekening, die naar den aard der zaak altijd slechts op
0".1 of 0".2 nauwkeurig is, zoo heb ik door de berekende 16
punten een kromme lijn gelegd, en door meting de verschillen
voor de normaal tij den gevonden; dit had te minder bezwaar in,
daar de kromme lijnen, zoowel voor regte klimming als voor
declinatie, een zeer regelmatig beloop hadden.

Bij oppervlakkige beschouwing zou men kunnen meenen, dat
ik mij onnoodige vermeerdering van werk heb verschaft door
zestien plaatsen te berekenen, in plaats van de elf normaal-
plaatsen; doch men houde in het oog dat ik gebonden was aan

-ocr page 43-

mijne zonscoördinaten, die bij een interval van viea dagen voor
tusschenliggende tijden zeer moeijelijk te interpoleeren zijn.
De aflezingen voor de normaaltijden zijn:

/la z/« cos ö
190ct.- -6".58 5".53
9 Nov. 10".38 7".72
19 „ 16".94 11".91
1 Dec. 26".76 18".50
11 „ 30".36 22".04 —2".83
26 „ 27".80 22".17 —9".21

J 8 /J a J cc cos 8 JS

4".89 5 Jan. 24".38 20".48 —11".28
6".35 13 „ 21".44 18\'\'.71 —11".96
6".15 6 Feb. 13\'\'.76 12".78 —10",39
2".55 ISMrt. 3".61 3".49 — 3".38
7 Apr. —4".38 —4".29 h- 3".52

en de overblijvende verscMllen worden dan:

J cc cos 8	J 8	J	a cos 5	J 8
— 0".92	4- 0".61	—	0".90	— 2".32
4- 0".68	4- 1".25	-1-	0".39	4- 1".05
— 1".44	-H 0".45	4-	3".75	4- 4".99
-1- 0".10	— 2".35	—	1".95	4- 0".78
- - 0".50	— 0".07	-H	1".74	— 0".12
0".65	— 0".19

Het blijkt dus voldoende dat geene cijferfouten van eenig
aanbelang in mijne rekening voorkomen.

SLOT.

Juist toen ik mijnen arbeid ten einde had gebracht, kreeg
ik n». 1618 der Astr. Nachr. in handen, waarin de Heer Rosen
te Upsala de resultaten van zijn onderzoek omtrent dezelfde
komeet openbaar maakt, en daar zijne einduitkomsten en de mijne

-ocr page 44-

onderling nog al verschil opleveren, heb ik een paar dagen
besteed aan het vergelijken van onzen arbeid. Vooreerst verschillen
onze ephemeriden. Dit verschil heeft een regelmatig beloop, de
oorzaak er van ligt in het gebruik van andere zonscoordinaten,
in het aanvankelijk verwaarloozen der storingen door Eosen, maar
hoofdzakelijk in den tijd van doorgang door het perihelium. Die
tijd zooals Philip Carl hem geeft verschilt reeds drie eenheden
van den 3\'\'®" decimaal van die welke Rosen aanwendt. Om zeker-
heid te erlangen, dat in genoemde oorzaken het verschil in ephe-
meriden gelegen is, heb ik voor enkele tijden eene ephemeride
zonder storingen en met de zonscoördinaten uit het Berliner
Jahrbuch berekend, en door de verschillen van deze met de oor-
spronkelijke een kromme lijn getrokken. Vervolgens heb ik in
mijne differentiaalformulen den invloed van den tijd nagegaan en
deze verschillen afgezet, de eerste kromme lijn tot basis gebrui-
kende. De kromme lijn door de nieuwe punten getrokken, moest
toen aangeven de verschillen van Eosbn en mij; en inderdaad de
overeenstemming was volmaakt.

Van hier af houdt echter de overeenstemming op; op vier na
heb ik al de vergelijkingsterren die niet waren aangegeven, in
de Bonner Stern-Verzeichniss kunnen vinden en heb die met de
meridiaankijker te Leiden bepaald gekregen; vele vergelijking-
sterren zijn aldaar nieuw bepaald; errata in de reductie te Leiden
zijn mij medegedeeld; zoodat bij mij de waarnemingen grooter in
aantal en nauwkeuriger zijn. In het kiezen der normaalplaatsen
geloof ik een beter systeem gevolgd te hebben dan Rosen. Om na
te gaan in hoeverre RoSen bij het kiezen zijner normaalplaatsen
gelet heeft op den gang der verschillen, heb ik de krommen
getrokken die zijne verschillen voorstellen, waarbij ik enkelen
van zijne groepen waarnemingen in tweeën gesplitst heb. Hieruit

-ocr page 45-

blijkt dat Rosïïn den vorm dier kromme niet in aanmerking
heeft genomen. Zoo is het bijv. niet geoorloofd de twee geïso-
leerde waarnemingen in Februari met die uit Januari zamen te
trekken tot eene enkele normaalplaats; want indien de Ali
kromme van Robïïn daar al niet oploopt blijft zij minstens hori-
zontaal, hetgeen bij het vormen zijner normaalplaatsen niet in
aanmerking is genomen. Ook in December en Januari omvatten
zijne normaalplaatsen een te grooten tijd, waardoor de punten van
maxima of minima in de krommen te laag of te hoog vallen.

Mogen dus al de normaalplaatsen van Rosbn, oppervlakkig be-
schouwd, iets beter worden voorgesteld dan de mijnen, ik geloof
te mogen verwachten, dat mijne elementen beter dan die van
ïtosbn aan het totaal der waarnemingen voldoen. Een nader
onderzoek zal mij hieromtrent zekerheid verschaffen.

-ocr page 46-

-ocr page 47-

-ocr page 48-

STELLINGEN.

In het ijs vindt men dikwijls kleine holten, gedeeltelijk gevuld
met lucht, gedeeltelijk met water. De verklaring hiervan volgens
ScHLAGiNTWBiT: „Das Wasser ist dadurch entstanden dass die
Luft Wärmestrahlen absorbirte, welche das Eis als diathermaner
Körper durchliess", is ten eenemale onmogelijk.

II.

De theorie van Espy omtrent het ontstaan der cyclonen kan
niet worden volgehouden.

III.

Terecht zegt Tyndall dat de groote gletschers uit vroegere
tijden niet kunnen verklaard worden uit eene tijdelijke verminde-
ring der aardsche temperatuur.

-ocr page 49-

Het ware te wenschen, dat bij \'eene «ieuwe wet op het hooger
onderwijs, aan de examina over natuurwetenschappen een pro-
paedeutisch examen over wiskunde voorafging.

Bij het kiezen van normaalplaatsen is het een oimdöbaar
vereischte de verschillen W — B voor korte tijden bijeen te
voegen, en de gemiddelden graphisch voor te stellen. De vorm
der aldus verkregene krommen moet uitspraak doen, aangaande
de grenzen der groepen tot eene normaalplaats te vereenigen.

De gronden waarop Huxby de werveltheorie van den schedel
bestrijdt, zijn niet voldoende om die theorie te verwerpen.

YH.

De theorie van Bunsbn verklaart volkomen de werking van
den Geyser op IJsland.

Vin.

Het is noodzakelijk dat meerdere observatorien zich tot stelsel-
matige opsporing der kometen verbinden.

-ocr page 50-

IX.

De Mycomyceten zijn planten.

Terecht beweert Hblmholtz dat de hitte en droogte van den
Föhn in Zwitserland, geenszins bewijzen dat zijne oorsprong in de
Sahara en niet in de Middellandsche zee te zoeken is.

XI.

Ten onrechte zegt von Humboldt: „Es ist besser, Erschei-
nungen unerklärt zu lassen, besser zu gestehen dass sie zu gross
sind um ihre Erklärung zu wagen, als von Wirkungen auszu-
gehen die jenseits unserer empirischen Erkenntniss liegen."

XII.

De onderste ribben bij de visschen zijn vergelijkbaar met
spinae haemales.

XIII.

De absolute bepaling van de snelheid van het licht door
PoucAULT levert in zich zelf geene genoegzame waarborgen van
nauwkeurigheid op.

-ocr page 51-

■Sk.

• t .r -ïhr \' ^ir vçi^sùttft T. ^ < \'J."» ^

w\' Tïî^ \'vi pH M^\'î

\' ~ ;

• r-.

».i 1 ■ \'

• V,