^^^^trolytische

A^ABEÏISCH PROEPSCmiFï

&ezag van den kecïoe, magnificus

t>r. H. c- MILLIES,

\'^ëheaar in be faculteit der letteeen en der wusbegeeeïk,

toestemming van den academischer senaat

en

BBLIIII VA» BB WIS- EN 1ÏATDUHKUNMGB FACULTEIT.

ter veekrijging van den graad van

IN DE WIS- EN NATUURKUNDE,

^AN DE EOOGESCHOOL TE UTEECHT,
ïiirt

den llden Mei 1866, des namiddags ten 2 ure,
te verdedigen

door

^Ï^BERT BRESTER, Jz.,

geHjoreii te \'s Gravenhage.

^liLFr — J. H. MOLENBROEK — 1866.

fpgl ■

i ^

te ■

VOOEWOOED.

^^ , na het afdrukken van dit proefschrift, de pen

ik ^^^ ^P\'^\'o.tte, om een Voorwoord te schrijven, verwachtte
^o-t die ligt geachte taak mij zooveel aarzeling

&\'^dachte greep mij aan, dat ik met dat korte woord
\'"^d-fe een laatst vaarwel zou toeroepen aan mijnen
studententijd. Hoofd en hart Ijegonnen mij
te loorden. Hoe zou ik van al, dat ik zeggen
ymrne zeggen wilde, slechts datgene vermelden, icat
^^^ toch eenigziris voldeed en wat anderen niet mis-

\'\'hot vinden, — toat zoowel de verdenking van

«\'On,. ^^^^\'f^ï\'^^gingen te maken van mij afwierp, als mij
schijn van vleijerij bewaarde?

verheelden , dat enkelen , bevreesd om tusschen

^ \'\'Ppen 7

\'Oer, ^^ zeilen , het Voorwoord liever acUer-

Tot mijn geluk heb ik , dank zij de zorg mijner
lende en geliefde ouders! steeds uitmuntend ondertoijs ff^\'^
ten, en het vele., dat aan mijne vorming ontbreekt,
zeker noch hunne schuld, noch die mijner leermeesters-

Om van het lagere ondertoijs thans niet te spreh^^^ \' ^^^
als discipel aan de Technische School te Utrecht ^^^^
geene betere opleiding hebben kunnen ontvangen ,

fßt

daar gegeven middelbare ondertoijs heeft den overgO\'^\'\'^
het hoogere schier onmerkbaar voor mij gemaakt.

cli(

Iii zal dan ook nimmer vergeten , icat ik aan \'

7 Ml

destijds aan het hoofd der vermelde inrigting stond-,
Hen., die toen daaraan Leeraren tcaren, verschulddl^ ^^
Bijzondere namen te noemen, acht ik overbodig i
zonder uitzondering hen allen bedoel.

/ fC\'®^

Toen ik tot student aan de Utrechtsche HoogeschoO\'

; . jf\'-^\'

aangenomen, waren het inzonderheid de Professoren

en Natuurkundige faculteit, onder wier leiding ik :
zou voortzetten en die mij ten hoogste aan zich verpligt^^

Aanvankelijk zonder bepaalde voorliefde voor - ^^^
zonder deel der Natuurioetenschap en meer door
algemeene studie gedreven, heb ik dan ook, met
l)ela7igstelling en vrucht voor mij zeiven, Uwe uitni^\'"\'\' ^
lessen bijgetooond, Hooggeleerde Heeren R. VAr» ^^
IIAKTING , BUYS BALLOT , MIQTJEL en HOEK ! {Be BoO\'Jd^
nONDEBS vergunne mij, hier ook aan hem te

ilet

moeijelijk vallen, wat mij hetreft, eenig

en ^^sschen U te mahen. Neemt daarom allen ééne

j) betuiging mijner levendige erkentelijlcheid aan.

\'\'Uder,

onder ü gingen vaderlijk, de jongeren broeder-

, gingt gij vriendschappelijk met mij om.
■PocJi •

^ ^^ M de schatting mijner dankbaarheid een
^^^ mtei\' pares. Ook al noemde ik U niet, ieder , die

\' \' ^ \' Hoogge-

j- muldek ! Hooggeschatte Promotor !

\'^^nder

ki^, ^\'^^^nen lust tot de algemeene studie te doen ver-

het \' Hedurige opwekking, om, ook

^öö I-ijke Natuurwetenschap

^^ , deedt gij toch eindelijk eene

^ Chemie hij mij ontwaken. Mijne tveife-

^\'^^Ide \' besluit loas genomen , en ik ge-

^ \' ^^ ^k gevoel mij gelukkig in de keus door mij gedaan,
hot

Hik

^^ \'^»ee/ nut mm vriendschappelijke onderwijzingen
. uwe vaderlijke raadgevingen en hemoe-

^■Oeti

^aren , zou ik niet kunnen zeggen met
%at ■ \' ook niet met vele , evenmin als ik in

tiat \' S\'^^\'^oeg te danlcen, zoowel voor moe hulp bij

\'^\'^stellen van dit proefschrift mij hetcezen, als

.. aandeel {waa.rom zou ik het verzwijgen?)

Vr

^^Otijdige benoeming tot de nuttige en eervolle
Welke ik het voorregt heb te bekleeden.

Er is éém zaak, die ih TJ en mij zeiven uit den \'J\'

mijns harten loetvenseh , en die zaak is deze, dat 0
mijnen verderen arbeid steeds tevreden zijn moogt

.bir\'

Moge de goede God, die ü onlangs, tot ons alle\'»\'

schap, uio vijf en tiointigjarig Professoraat in

deed vieren, U nog lang sparen voor onze Boog^^*
voor ons Vaderland, voor de Wetenschap!

f\'j

Commilitones amicissimi! ook loij moeten scheiden-

\'d

zullen uiteengaan en in den lande worden verstroo\'i\' ■ ^^
een trekt noord-, de andere zuid-, de derde oost-, ^
ivestwaarts heen,

Terioijl ik dit schrijf, ondervind ik al den
■welke in die gedachte ligt.

Medeleden van het gezelschap Natura Dvix ^^

Auspex! zidlen de avonden, die wij te zamen doo^ ^

\' iét
met den beminden hakting aan ons hoofd, ook »

vergetelijk blijven ?

Vaart allen wel, Academie-vrienden ! liet ga « \'
goed in deze tcereld. Ik zal uw aandenken levendig
Vergeet ook gij mij wiet! Mogten onze levensf^de^^ ^
dikioijls kruisen! Welk een genot, na zóó- en zóóvü^
elkaar terug te zien, eindelijk met een verouderd \'f
grijze haren , maar met een nog altoos jeugdig ^^^^^ ^

inhoud.

VAN ANORGANISCHE LIGCHAMEN.

van zwavelzuur.

Eigenschappen der electrolytiscli ontwikkelde

waterstof .............9

Eigenschappen der negatieve electrode na de

electrolyse ■...........,36

bevallen, waarin de negatieve electrode zich
»^et de electrolytisch afgescheiden waterstof

verbindt.................41

Eigenschappen der zwavel, die bij de electro-
lyse van Nordhauser zwavelzuur aan de nega-
tieve pool afgescheiden wordt......47

van salpeterzuur.

Verschijnselen, welke bij de electrolyse van

salpetemnu\' aan de negatieve pool pla^^s

hebben............• \'

^ 6. Verschijnselen, welke bij de electrolyse v^®
salpeterzuur tusschen eene anode van pl^\'t\'"
nadraad en eene kathode van zilverdraad,
aan de positieve pool plaats hebben . •
§ 7. Electrolyse van rood rookend salpeterzuur

electrolyse der alcalien.

§ 8. Onderzoekingen van anderen aangaande de
electrolyse der alcaliën......■ \'

^ 9. Eigene onderzoekingen aangaande de electro-
lyse van bijtende potasch.....• \'

§ 10. Eigene onderzoekingen aangaande de electrO\' ^^
lyse van bijtende soda.....• ■ \'

electrolyse van gesmolten zouten.

§ 11. Proeven van buot, beetz, faraday, ^^
matthiessen cu anderen..........9?

^ 12. Electrolyse van gesmolten zwavelzure soda ■

I

§ 13. Electrolyse van gesmolten chloorzure potasc
ELECTROLYSE VAN ORGANISCHE LIGCHAMEN-

§ 14. Kort overzigt van hetgeen verrigt is op

gebied van de electrolyse van organisch® ^^^
ligchamen..........• \'

■§15. Ontledingscel, Avaarvan ik mij bij de ele"
trolyse van organische ligchamen lae®®^^
bediende ..........■ \'

\'^1\'olyse van organische zuren.
^^ lö. Electrolyse van mierenzimr . . . . . . 136
Electrolyse van azijnzuur en eenige andere

vetzuren.............141

^ 18- Electrolyse van benzoëzuur . .......143

^ Electrolyse van kaneel zuur.......147

^ Electrolyse van melkzuur.......149

^ Electrolyse van zuringzuur.......151

^ 22, Electrolyse van wijnsteenzuur......153

Yse van organische zouten.

^ Electrolyse van mierenzure soda.....157

^ Electrolyse van valeriaanzure potasch en van

veilige andere vetzure zouten......160

Electrolyse van benzoëzure potasch .... 163

^ Electrolyse van kaneelzure soda.....168

^ Electrolyse van melkzure potasch .... 172
^^^ appelzure potasch .... 175
^i-ïse Van zoogenaamde koolhydraten.

Electrolyse van rietsuiker.......179

Ovo " ®^®ctrolyse van zetmeel, dextrine en gom . . 192

^^igt V

^an de door mij ingestelde electrolytisehe
^^«ierzoekingen............194

r^Â

INLEIDING.

® kolotn, door den Qnsterfelijken volta in het

J^ar

opgerigt, is tot heden de schoonste zuil

"et

iji J^^^^^\'^^de eeuw, eene zuil, die, hoe gering ook
de Y \' ^\'^hter in ware verhevenheid de colonnes
de Juillet, du Congrès, of welke andere
, der wereldsche grootheid en menschelijke

\' oneindig verre overtreft. Die kolom geeft
^ftat\' ^^^ heerlijk licht, en hij

dan. schijnsel tast de natuurvorscher dezer

^^ Ui t

o^j ^ langer in het duister rond. Op de zee zijner
Vu, , "Sen dient zij hem tot poolster en tot
beiden.

deze „

eeuw van grooten vooruitgang op natuur-
gebied,

is van alle ontdekkingen, welke

tot

nis^i^ "" gedaan werden, die) van den galva-
®troom verreweg de belangrijkste geweest.

flfi\'\'

Wij leven in een praktischen tijd, een tijd,

men, over het geheel weinig met bloote beschou^^!ßö

. gji

ingenomen, al spoedig naar toepassing, naar nU

■ ZO^

voordeel vraagt. Ofschoon ik voor mij nederig
meenen, dat de wetenschap vooral om de wetens^
zelve moet beoefend worden, zoo zou de vraa^
eene nuttige aanwending van den galvanischen
mij echter niet verlegen maken. Ik had, uit ^
alleen op den electromagnetischen telegraaph te
dat voertuig voor den vluggen geest, gelijk diÜg®
en spoorwagen het voor het trage ligchaam zyii\'
welk vehikel wij, zelfs op verre afstanden on«®
dachten aan elkander kunnen mededeelen, schiei"
snel als onze eigene gedachten gaan.

j,.

De electrolyse behoort ongetwijfeld tot de ^^^
waardigste werkingen van den galvanischen stroo\'»

^ ................... " . lisd\'^"

1). Bijna alle scheikmidige verbindingen , die den gaN\'3"

stroom geleiden, worden daarbij in nadere besianddeelen

i\'ARADAY heeft deze ontleding zeer juist e 1 e c t r o 1 ƒ ® ^

noemd, en aan de geleidendeverbinding den naam

trolyt gegeven. De twee geleiders, die de polen der \'

met de eleetrolyt verbinden, worden electrode n S® j^^gft

De twee deelen, waarin de eleetrolyt gesplitst wordt^^^^

ïABADAY ionen genoemd. Elk dezer ionen komt

in

^^ ^ betrekkelijk zeer korten tijd heeft zij reeds
Jttj aan het licht gebragt. In 1807 deed zij sir

aan

de

11\'R ^ ®^beikunde der metalen eene zoo belangrijke

heeft gegeven. ï\'aeaday, berzelujs, da-

\'\' \'^\'il.leh^ becquerel, hatteücci, bunsen,
\'■Vïfjj

^ssen, d\'almeïda, de la eive, hittorf,

\' I^UFF, WIËDEMANN, KOLBE en anderen wer-

kin hunner belangrijke onderzoe-

bestuurd,
\'^och -1

^^ iK stel den overvloedigen arbeid dezer geleer-
^f-l) bekend voortnt, en zal daarvan slechts dan
Vqj,^ ^\'\'^^en, wanneer eene meerdere volledigheid dit
\' mijne eigene proeven met dien arbeid
Kn Iiiimers, door mijnen hooggeschatten

■ daartoe aangemoedigd, waag ik het, in dit

ue ^^^ electroden, waartusschen de electrolyt geplaatst
K^^lio ^^oi\'dt vRelal met den naam van

O lan ; de positieve, met dien van anode,

kaf ^^egatieve pool afgezonderde bestanddeel heet dan
\'\'^^^^\'idclee °"\' ^^^ de positieve pool afgescheiden

^ Öe naam van a n i o n draagt,

(ielp^^ zamengestelde ionen vervallen in nadere bestand-
zij aan de electroden in vrijheid worden
in nadere bestanddeelen, gelijk ook het
^^ do gj de bedoelde bestanddeelen met de electroden of
. wordt een secundair verschijnsel genoemd.

proefschrift, vooral eenige eigene electrolytische
zoekiiigen, zoo van anorganische als van orga»\'"
ligchamen, mede te deelen. Mogten meer bevo^*.
dan ik zich opfr-wekt ijrcvo\'itni huiiüe kiachT^\'»
dezelfde zaak te wiidan! Do elf^cti olyse is ^

h.aar begin, e.n, hoe schoon haar korr voorj;\'"^-

zij, ZIJ gaat gewisselijk. eene nog luistervoller toe«\'

te gemoet.

Bij de rangschikking der door mij genomen P
zal ik de gewone verdeeling der scheikundige ^^^

• he

dingen volgen, en, het eerst de an organise

1 Tld^*

daarna de organische ligchamen onderzoek ^

achtereenvolgens, in zooverre ik daartoe aan^®^

vond, zuren, bases, zouten en zooge»^\'

indifferente ligchamen behandelen.

Behoef ik te verzekeren, dat ik, hij de gedach

het gebrekkige van mijnen arbeid, met bescheiden ^

om eene zachte beoordeeling vraag ? Voor een begi\'

beoefenaar der scheikunde, wiens hand de vasth®\' ^^^^

den geoefenden experimentator mist, zijn electroly^ ^^^

onderzoekingen verre van gemakkelijk. En er

.. \' rfloef^

omstandigheden bij weinig geschikt om mijn®

Matei\'

lijke taak te verligten. Ver van de Alma ^^^
voor mij althans ver, ontbrak mij dikwijls ^^

1 te gelegenheid, om mijne bevindingen aan
oor^p 1

ie^e ^^^ mijnen promotor te onderwerpen, en

Seil • ^^^ lange gedachten wisseling in

jj. ^^^^ mondgesprek niet vergoeden kan.
koij ^ ^^^en de hulpmiddelen, waarover ik beschikken

da,

S onvolkomen. De electrolyse, hoe jong van
\' IS echter in ontwikkeling mijn jeugdig
\'\'\'"ibt vooruit. Eindelijk, mijne drukke

lieten mij slechts weinig tijd, slechts
^^^reii over. De lezer zij dus goedgunstig !

V

i^JI^Jsy ysij.

ELECTROLYSE

van

^^\'OKganISCHE ligchamen.

-

^■\'W-P

At/- ;

. .. , - ■ ■■■ ■■ i,-
j;-^ » \\ Î -

; - i-., .. ... ■ . K;.
:

/T\'^ iïïii\'At ? .. ,

v.\'l

te»»; .^ti--"«

Electrolyse van zwavelzuur.
§ 1-

^\'^^appen der electrolytisch ontwikkelde waterstof.

ïte ^^^ het gas, dat bij de electrolyse van verdund

^^elzt

aan de negatieve pool afgezonderd wordt,

^ y^isch ontwikkelde waterstof te noemen, in

Wi, "^^^^ding van de zoogenaamd gewone waterstof,
Uit

Verdund zwavelzuur en zink bereid wordt.

^Ofig er hoogst waarschijnlijk geen verschil

ili ^ in den grond der wording, noch

Vtjj ^^^ producten, op beide wijzen verkregen.

jjj \' zuiver zink ontwikkelt, volgens de la eive,

ligi verdund zwavelzuur, geene waterstof; maar
^iiik d

dit wel, wanneer het kool of metalen,

^ bil

«Way^j \'^öoi\'beeld lood, bevat, of ook wanneer het
\\ i^et lood

of arseniek verontreinigd is >).
.-.^^dere woorden: het zink ontwikkelt dan alleen

^ aiVE, Pogg. Ami. 19, p. 22J.

el

uit venluiid zwavelzuur waterstof, wanneer er tussc^®

1

het zink zelf en de hijgemengde ligchamen een g®
nische stroom ontstaan kan. Onder den invloed
dezen stroom wordt, zooals thans vrij algemeen

1)6\'

aangenomen, het verdunde zwavelzuur ontleed, eu

\'f6

wegen zich het zuur de zuurstof naar het ^
zink, dat dus opgelost wordt, terwijl de watei\'
op die gedeelten van het zink ontwikkeld wordt, ^^^
de bijgemengde ligchamen met het zuur in aanral^^®^^
zijn. En inderdaad, wanneer men het zink, gehj^
in den handel voorkomt, in verdund zwavelzuur op
bespeurt men op zijne oppervlakte gedeelten, die i »

■T vgleii\'

vreten worden, zonder daarbij gas te onfcwn^
Alleen op die plaatsen, welke niet aangetast
komt de waterstof vrij.

Het is daarom zeer waarschijnlyk, dat de watert\'
welke uit verdund zwavelzuur en zink verkregen

Ike M

zich op dezelfde wijze ontwikkelt als die, wei^
de electrolyse van verdund ZAvavelzuur ontstaat.

JAMIN en OSANN meenen echter gevonden te heb
dat deze twee soorten van waterstof verschillende » ^
schappen bezitten. Zoo beweert osann, dat de watei"" ^
uit zuiver verdund zwavelzuur aan eene

kathode

platina ontwikkeld, zilverzouten en in het hij^"\'^

^Uur zilveroxyde reduceert \').

^^Nus heeft deze reductie van het zwavelzuur
niet zien plaats hebben 2).

\' dat ook de gewone uit zwavelzuur en
bereide waterstof sulphas en nitras argenti her-

\'\'•dtkoDasten, door osann, magnus en beunnek
S^n, zijjj blijkbaar met elkander in strijd, en beant-
de vraag, of er, ja dan neen, eenig
1 tusschen de uit verdund zwavelzuur en zink
^tof en de electrolytisch ontwikkelde water-

®staat. ijj- heij (Jaarom hunne proeven herhaald,
öien heb ik onderzocht, of de waterstof, welke
^Utl door gloeijend ijzer afgescheiden wordt,

^\'iik heeft dan de waterstof, die door

clg ^^ \'Verdund zwavelzuur wordt vrijgemaakt, en
door den galvanischen stroom uit ver-
^ ^^avelzuur ontbonden.

2), Ami. 95 p. 311.

Pogg-, Auu. 104 p. ,555.

1\'ogg- Auri. 122 p. 153.
fi^ P\' eUFAVRE

lioogg^\'^\'^" ^^ P\' 827) beweren, dat de waterstof, onder
^ , zilver- en kwikzouten, en ook in het

^^avelznur zilveroxyde reduceert.

î.

Verhouding van uit verdund zwavel^^
en zink bereide waterstof tot zwavel
zuur zilver oxyde en salpeterzuur
zilver oxyde.

De waterstof werd in eene Woulfsche flesch
verdund zwavelzuur en zink bereid. Het zink beV^

. . ïïe^

een weinig arseniek en sporen van antimonium,
zvyavelzuur daarentegen was scheikundig zuiver. ^

Ten einde eene verontreiniging van de waterstof ^
reducerende ligchamen, als zwavelwaterstof en
zuur, zoo veel mogelijk te voorkomen, goot
zwavelzuur, in verdunden toestand,

op het zink >■

eii

1). GewooiiUjk overgiet men het zink eerst met
voegt er daarna, door eene trechterbuis, sterk zwavclzu
De waterstof, welke op die wijze ontwikkeld wordt, ^^^ j^gt
veligzuur en zwavelwaterstof bevatten. Immers,
sterke zwavelzuur zich niet genoegzaam met het water ve ^^^
zal het op den bodem van de Woulfsche llesch bezinken-^^ ^^ ^
zink zondert dan, uit het sterke zwavelzuur, zwavelig^
welk zwaveligzuur, door de gelijktijdig ontwikkeld
waterstof, iu statu nascenti, in zwavelwaterstof wordt o f

T

^ ^ ik het onzuivere, onaangenaam riekende gas,
opl ^oulfsche flesch ontwikkeld werd, door eene
^plo zwavelzuur zilveroxyde voerde, werd deze

terstond troehel, door de overvloedige afschei-

Vari

gas ^^^ grofkorrelig roodbruin praicipitaat. Het

daarbij zijnen onaangenamen reuk. De
^ ^^^ grofkorrelige roodbruine prsecipitaat
Ohi ^^^^^ plaats in de eerste oogenblikken der ms-

^adat rl

dgg^ gasontwikkehng eenigen tijd had geduurd,

Waterstof, in de genoemde zilveroplossingen,
^\'^odb troebeling meer ontstaan. Het

i^eêrslag Averd telkens op nieuw, eenige

Vor

ka.

g, in ruime mate afgescheiden, zoo dik-
versch zink met het verdunde zwavelzuur in
bragt.

^^^ de Woulfsche flesch ontwijkende waterstof

^\'seniekwaterstof en sporen van antimoonwater-

^\'ilvej^ " ligchaam geeft, zooals bekend is, in

ter^.^ 5 antimoonzilver (AgaSb) als prtecipitaat,

•"\'U „1 ^^\'®eniekwaterstof metallisch zilver neerslaat
^ ars • \'

\'\'\'^Uu de oplossing overgaat Het arse-

^OiH \' dnor middel van zwavelwaterstof, in de door

zilver bevrijde oplossing aan te wijzen.

14

De waterstof, welke door eene bijtende potasc^op^
sing en door sterk zwavelzuur gezuiverd was, "
uit de twee zilverzouten, zelfs bij het begin der »
ontwikkeling, geen roodbruin Hgchaam meer neder- ^^

De zuivering geschiedde in waschflesschen, di®
waren ingerigt, dat de waterstof, als zeer klem ■ =

gji

bellen, door dikke lagen van bijtende potaschlo 15

of®

zwavelzuur moest opborrelen. Aan deze lagen

o-eve\'"

ik minstens eene dikte van 5 a, 6 centimeters » ^

om zeker te zijn van het wegblijven der roodb^

ikk®^

troebeling, bij het voeren van het eerst ontwi
gas door de zilveroplossingen.

De thans gezuiverde waterstof werd door ee\'i

trale oplossing van nitras argenti geleid. Deze opl^® ^

bevond zich in eene wijde reageerbuis, geslot®\'^\'

eene kurk die twee glazen gasgeleidingsbuize\'

liet. De eene gasgeleidingsbuis bragt de

waterstof onder in de zilveroplossing; de ander

. de ^^

geleidingsbuis voerde de waterstof, welke door ^^
lossing opgeborreld was, weg. Ten einde,

e ifs\'

het ophouden der gasontwikkeling, de waterstoi?

dj

in de reageerbuis boven de zilveroplossing st^n \' ^^^^
die oplossing in aanraking te laten, werd het ^^^
de reageerbuis uitstekende gedeelte der afvoeren\'®

^ \' en met zijn uitemde onder water gebragt.

Vfin van nitras argenti Averd, na verloop

\'iiet troebel grijs, daarna troebel zwart,

^icli Paarschen weerschijn. Het neerslag zette

^Plo ^^ ^^^^ binnenwand van de in de

, ® gedompelde gasgeleidingsbnis en tegen den

van 1

«Ook reageerbuis. Met behulp van een micros-

gelukte het mij in dit neerslag\' een paar sierlijk

^ert

kristallen te vinden.

ij. et salpeterzuur zilveroxyde aanbelangt, ben

^elj \' ^®°ieken is, tot hetzelfde resultaat als b1u7n-

Hti geenszins het geval met be-

b tot het zwavelzuur zilveroxvde O.

hier "

■ ^vat ik waarnam.

Vettig

^Qor ^^^^ voerde ik gezuiverde waterstof

eene V

getiti verzadigde oplossing van sulphas ar-

i^Uis oplossing, welke ik mede in eene reageer-

^\'\'^IkriK, ^^ P^® vermelde gelijk, gedaan had, bleef
lielder.

1)

W ^ "Ganz almlicli wie auf salpetersaures
\'1. Igg\' ^\'irkt der Wasserstoff auf schwefelsaures." (Poc^tr
155. 1864, ^

\' pi U On\'o- .

en BECKETOïE (Ann.
Hq. ■ -^^larni. 110, p. 313. 1859) hebben dit niet zoo

f

Het verschil in de werking van de waters o ^
den sulphas en den nitras argenti werd vooral d» ^^^
hjk, toen ik, twee reageerbuizen gebruikende, de^®
waterstof, die eerst door de oplossing van ^^ ^

■ Cf ^^

argenti was opgeborreld, daarna door de oplossi»8

1 tr"®\'

nitras argenti liet gaan. De nitras argenti wer ^^
hel zwart; de sulphas argenti bleef helder. ^^^

wel gelukken van deze proef was het noodig\' ^^
de waterstof met bijzondere zorg gezuiverd \' ^^^^
dat de reageerbuizen voor de zilveroplossingen ^^^
met gedestilleerd w\'ater goed werden uitgespoeld\' ^^
einde alle organische stofdeelen daaruit te ver^^iJ ^^^
Organische stofdeelen zouden alleen reeds de r®
der zilverzouten bewerken.

scbill®\'\'
lad

voordacht allen van glas genomen. Buizen van » ^^^^
niseerd caoutchouc toch verbergen hare onzni^^\'\'^ ^^^
voor het oog, en kunnen niet gemakkelijk g®^ ^^^
worden. Ook zou de zwavel, welke in deze bnif^i\'
komt, misschien door de waterstof meegevoeri^
worden, waardoor in de zilveroplossingen een ^^
troebeling van zwavelzilver zou kunnen ontst^^^ ^^

1). Ook bij mijne volgende proeven, ha zooverr®

ij de voorgaande proeven, door mij volgens het

Vo.

\'\'»schrift

van BUUNNER genomen, was de reiniging

de

ijord misschien onvolkomen. Deze proeven

dus niet bewijzen, dat de uit verdund zwavel-
Jïink bereide waterstof eene oplossing van nitras
^^ «luceert, ofschoon zij wel leerden, dat deze
eene oplossing van sulphas ar-
^ \'^iet reduceert.

Oqj

Zek "^"\'^^gelijk, ook aangaande den nitras argenti
te verkrijgen, ging ik aldus te werk:

dezelfde wijze als vroeger
Vgj,^ volgens eene betere methode gezui-

Dp

nu

ïeinigende oplossingen, namelijk, werden
Waschflesschen gedaan , maar in lange glazen

ik iig^. \'■\'^S^^\'^schappeu van de waterstof betrekking hadden,
^ van buizen van gevulcaniseerd caoutchouc

^it\'v, ^ i^oodzakelijkheid

van dezen voorzorgsmaatregel
^l^\'^erg ^ ® volgende experiment van von babo. Dexe voerde
„ ringvormige ruimte tusschen twee in

elec^.^^"^®^^ glazen buizen, in welke ruimte hij onophou-
J^^\'i^reeg ontladingen deed plaats hebben. De waterstof

> eigenschappen. Doch toen hij

\' ^^ ringvormige ruimte geleid

^^\'\'\'^^\'teliQjj^ eene hoewel gereinigde buis van gerulcaniseerd
de ^^ waterstof, bij het

\'^^^kte buizen, eenen onaangenamen reuk,

\'^S^U \' door de vorming van zwavekilver, zilreroplos-■

buizen, met puimsteen gevuld \'). Deze buizen

40 N. duimen lang, 3 N. duimen wijd en

mig gebogen. In de kromte van elke U-vormige

welke kromte naar beneden gekeerd was, stond eene

drie duim hooge laag van de reinigende vloei®

zoodat de waterstof niet alleen door den bevochtig

(JoOi\'

puimsteen moest gaan, maar ook genoodzaakt
eene betrekkelijk vrij dikke laag van de reinig®"
vloeistof op te borrelen.

De eerste U-vormige buis, door welke de wat^ï\'
geleid werd, bevatte eene oplossing van nitras pi \' ^
de tweede, eene oplossing van sulphas argen^^\'
derde, eene sterke kaliloog; de vierde, eene opl^®"
van sublimaat; de vijfde, eindelijk, sterk

1

De alzoo gereinigde waterstof werd nu in de
pag. 14 en 15 beschreven reageerbuizen gevoerd-
eerste dezer reageerbuizen was gevuld met eene opl^\'®®

van sulphas argenti; de tweede, met eene op
van nitras argenti.

De laatst genoemde oplossing was verkregen

ti

het oplossen van versch gesmolten nitras arge\'i

______________.^{Ol

1). Men meene niet, dat een gas, hetwelk door eene vl«
opborrelt, door die vloeistof volkomen zou kunnen
reinigd. Immers, de binnenste deelen der gasbelle»
daarbij buiten aanraking met het vocht.

\' oat over nitras argenti was gedestilleerd. Met

ïlr reageerbuizen zorgvuldig uitgespoeld.

alzoo in de oplossing van nitras argenti

"i\'ganische stofdeelen zijn.
ïoeii ]

^^ fie waterstofontwikkeling ongeveer 80 minuten

\'Uüi-fj 1 ,

J^acl, begon de oplossing van nitras argenti

"\'^^iig troebel te worden. Dit troebel worden

toe.

en na verloop van tien uren was de op-
^^ Dielkachtig wit en ondoorzigtig geworden, en
op den bodem van de reageerbuis een spaar-
Sï\'aauw wit neerslag afgezet
oplossing van sulphas argenti daarentegen bleef
helder.
, het

het

y . graauw witte neerslag van den nitras argenti
^ ^enzelfden vorm als die van het zwarte neer-

- • I

ber T \' zwavelzuur en

elf.^! waterstof, en die, welke uit verdund zwavel-

ele "«\'-\'^isLoi, en aie, wenie uit verdund zwavel-
afgescheiden werd, in eene oplossing

^•■genti een graauw wit neerslag te voorschijn

vermeldt, dat de waterstof, onder hooge
«Üver^\' ^^^^ oplossing van chloorzilver in ammoniak,
jj^ graauw neerslag afscheidt, maar dat deze

.^^\'\'ieti ^^^ oplossing van nitras argenti, witte zilver-
°iitstaan. (Wiedemann, Lehre vom üalvanismus.

slag, dat, bij mijn vorig onderzoek, in de oplo^s^"\'\'

van nitras argenti ontstaan was.

In het medegedeelde experiment ligt, naar ik i^®®

het bewijs, dat de uit verdund zwavelzuur en zink

• rfefl^\'

reide waterstof eene oplossing van su.lphas ai»
niet reduceert, maar eene oplossing van nitras a »
wel \')•

IT.

iJ ^

Verhouding van uit verdund zwavsl^^
en ijzer bereide waterstof tot zw\'»^*^
zuur zilveroxyde en salpeterzuui
zilveroxyde.

b"\'

Ook de uit verdund zwavelzuur en ijzerdra^d

ilv^f\'

reide waterstof reduceert wel het salpeterzuur
oxyde, maar niet het zwavelzuur zilveroxyde. P® ^

- ■ - - -........--- dit"

1). Men zou, a priori, eer van den sulphas argc ^^^^^
van den nitras argenti eene reductie tot zilver bebbe\'\'^^
wacht. In den nitras argenti toch is het AgO verboo
NO5, dat uiterst gemakkelijk zuurstof afgeeft, en de
van het AgO zou kunnen tegengaan.

daarvan overtuigde, werd op dezelfde wijze
(] . beschrevene, en met inachtneming van

e Voorzorgsmaatregelen genomen,
heb dit

experiment eenige malen herhaald. Eene

j-j, werd de oplossing van nitras argenti niet

^ ■^wart,maar troebel wit. Het neerslag, dat zich
•\'iejj

P den bodem van het vat verzamelde, bad eene
Witte kleur, en vertoonde, onder het microscoop

8eb

eenige fraai vertakte kristallen.

III.

^iding van door gloeijend ijzer en wa-
\'^^P bereide waterstof tot salpe-

t e f j.

^uur zilveroxyde en zwavelzu
zilveroxyde.

Waterdamp over ijzerdraaisel, dat in een

\'^P boven een gasoven gloeijend werd gehou-
eiiaangenaam riekende, onzuivere waterstof.

- daarbij vormde, werd eerst gevoerd door

gi\'oote met koud ^ water gevulde waschflesch,

en daarna nog meer gereinigd in twee kleinere ^^^^
flesschen, door middel van dikke lagen van
potaschloog en geconcentreerd zwavelzuur.

De
A wa^®^

van deze drie wascMesschen werd met koud
afgekoeld.

iiatf\'

Noch het water, noch de sterke potasch loog

pxloof

den eigenaardigen stank van het uit den ge^vee ^
strooniende gas weg. Het geconcentreerde zwavelzuur e
ter absorbeerde dien stank volkomen, en dit zwaV
verkreeg daarna eenen voor mij niet onaangs^^\'\'^\'
reuk, welke wel iets van dien van muskus had-

iJi

De gereinigde en afgekoelde waterstof M\'erd

de pag. 14 beschrevene reageerbuis met tamelijl^
snelheid door de oplossing van^ sulphas argeH\'\'^

lil

voerd. Uit deze reageerbuis ging het gas

andere reageerbuis over, waarin zich eene opl^\'

van nitras argenti bevond. .

lid

De gasontwikkeling duurde tien uren, g®
welken tijd de geweerloop driemaal van iiieu"
draaisel voorzien werd.

De oplossing van nitras argenti begon, ^^ i

tro®

minuten na den aanvang der gasontwikkeling» ^^

A v^i^

te worden, inzonderheid tegen den binneiiwanu
in het vocht gedompelde glazen gasgeleidingshi^®\'

Worden nam aanhoudend toe, en reeds na

Veji

Van een paar uren was de oplossing zwart en

® sulphas argenti bleef volkomen helder. Toen
\'^ö geweerloop met nieuw ijzerdraaisel gevuld
geworden, en de gasontwikkeling eenige minuten
siiel had plaats gehad, scheidden er zich eenige

Uit
liet

^^ ^<^ortzetten der proef, niet zien vermeerderen, en
\'-\'^"\'taat alzoo geen twijfel, of dit neerslag was ont-
"^oor de onzuiverheden, die gedurende de enkele
"^vaarin de waterstof te snel door de wasch-

^^^ stroomde, in de waterstof gebleven waren.

Waterdamp door gloeijend ijzer bereide water-
eteiit derhalve op sulphas en nitras argenti
^^\'erking uit als de waterstof, die uit verdund
door zink of ijzer afgescheiden wordt.

IV.

tof

Eeducerende eigen schappen der wate^
die aan eene kathode yan platin®
wordt afgescheiden hij de electro-
lyse van verdund zwavelzuur.

JAMIN heeft het eerst een onderscheid meenet\'

vinden tusschen de uit verdund zwavelzuur en
hereide waterstof, en die, welke electrolytisch
afgezonderd.

Hij ving elk van deze tAvee soorten van

ge\'

op in eene verdeelde klok, boven water, dat een

ringe hoeveelheid salpeterzuur bevatte. In iedere
bragt bij een uitgegloeiden platinadraad, die m
onderste uiteinde in het vocht dompelde. Ü®
ontstaan tusschen de gedeelten van den draad,

met het vocht en met de electrolytisch ont\'^\'i^\'^

geo

waterstof iu aanraking waren, deed aan het g
dat zich in het gas bevond, zuurstof afscheiden?
zuurstof zich met de waterstof verbond. De
welke aan het in het vocht staande gedeelte vnj
werd door de zuurstof van het daarin aanwezio

geoxydeerd. Zoo zag jamin meermalen de
^ ^^^^■\'^lytisch ontwikkelde waterstof bijna geheel ver-
, \' terwijl de uit verdund zwavelzuur en zink

Waterstof nooit werd geabsorbeerd i). Zijn ex-

heeft echter niet bewezen, dat de electrolytisch

^^kelde waterstof andere eigenschappen, dan de uit

^^ Zwavelzuur en zink bereide, bezit. Immers,

^\'■schillejj^ welke wij, in jamin\'s proef, bij de twee

^^^ waterstof opmerken, kunnen ligtelijk uit

^^inigingen der uit verdund zwavelzuur en zink
w

waterstof verklaard worden, verontreinigingen,

\'l® electromotoriscbe verhouding van waterstof

Plati

^^ aanmerkelijk kunnen veranderen.

de proef van jamin herhaalde malen gedaan,
■-cliiii daarbij zuiver zwavelzuur van zeer ver-

sterkte, en galv.anische stroomeu van 2 u 6
\'^^che elementen. i)e platinadradeu werden,

voor-

ik

^olr ^^ verdeelde klokken bragt, achtereen-

Mt ^^ zwavelzuur, bijtende potasch, water en

ïiL ^ gereinigd. Doch ik heb niet éénmaal de
uer waterstof zien plaats hebben. Ook jamin

tßf^^^^ \' laaien de electrolytisch ontwikkelde wa-
zien verminderen. Somtijds, zegt hij,

\'\'AJity f,

^^\' tompt. Eend. 38 , p. 443. 1854,

lerstof

werd ^ meestal nog niet dc helft der
geabsorbeerd.

Kort nadat jamin zijne proef bekend had geB™^^ ^
deelde osann mede, dat de waterstof, uit zuiver

\'kk

zwavelzuur, aan eene kathode van platina ont^J
zilverzouten, en in het bijzonder zwavelzuur
oxyde reduceerde 0.

d

])e electrolytisch ontwikkelde waterstof "«\'era
hem, in eene koude verzadigde oplossing van ^^
zuur zilveroxyde geleid. Na eenigen tijd zag
oplossing troebel en zelfs ondoorschijnend woi\'deii
daarbij gevormde neerslag werd afgefiltreerd, »
schen en gedroogd. Het verkreeg metaalglans
het met een hard ligchaam gewreven werd.

Op het voorbeeld van osann deed ik het volg

Zwavelzuur van 1,220 spec. gewigt (dat dus ^^^

SOsHO bevatte) werd in een poreusen pot geda^i\' \'

Ike

deze pot werd gesloten met eene kurk,
kathode van platina en eene glazen gasgeleid"\'^ ^^^^
doorliet. De poreuse pot werd, geplaatst in ^^^^
dat met zwavelzuur van

dezelfde sterkte gev^\'
1). OSANN, Pogg. Aini, 95, p. 311. 1855.

® positieve electrode van platinablik bevatte. De

®lectroden werden met de polen eener batterij van

^^»isensche elementen verbonden en ontwikkelden

S^oote hoeveelheid gas.

den poreusen pot afgescheidene waterstof werd

bednvgQ^g dertig uren, door eene koude verzadigde
\'^i^\'oijsin

g van sulphas argenti gevoerd. Deze oplossing
^oikomen kleurloos en helder. In eene oplossinfir
Was argenti daarentegen bragt de electrolytisch
waterstof een graauw wit kristallijn neor-
\'\'iet ^^^^ te voorschijn. Dit neerslag was echter

^ervloediger dan dat, hetwelk in denzelfden tijd
JVere, uit verdund zwavelzuur en zink bereide
Zou zijn gevormd.

b!

Ik

zwavelzuur van verschillende sterkte ^eëlcc-

ai\', ^^^^\' ^^^ nooit gezien, dat de daarbij

waterstof den sulphas argenti reduceerde \').

; Éé

So^ïJ^^\'^\'^^ gebruik vau zwavelzuur, dat

® ela? ^ bevatte, waargenomen, dat de binnenwand vau

Ij ^\' zicli \' ë-®-® oplossing gevoerd

^^ eve verloop van ongeveer vijf uren zwart kleurde.

zwarte aanslag geen metallisch zilver, maar
siiip]^ ^^^^ \' bleek , toen ik de waterstof in eene oplossing
cadmii leidde. Deze oplossing werd, na eenen

V.

Reducerende eigenschappen der water"^

j. (jt

die aan eene kathode van platina ^^
afgescheiden, bij de electrolyse van
waterige oplossing van het vcrsch vd\'
kregen destillaat van Nor dh lUiseJ\'
zwavelzuur.

... ji, vef\'

Het resultaat der voorgaande proef, M\'aarbiJ ^ ^^
dund engelsch zwavelzuur als electrolyt

gebruikte\'

mij slechts weinig bevreemden, daar osann - ^^ ^^

stemt, dat de electrolytisch ontwikkelds waterst®

ggr^-ii\'

alleen niet missen kan sulphas argenti te red

«ch ^^

wanneer zij uit een mengsel van water en V\'er^

destilleerd Nordhäuser zwavelzuur verkregen i-

geruimen tijd, troebel geel, blijkbaar door de vorminj.

velcadmium.

Wil men dus zeker zijn vau !ict wegblijven der „ie"\'

belinpc in eene oplossing van sulplias argenti, dan , lU\'

.....i ^ -------O- \' j. „it"

voordat men de electrolytisch ontwikkelde

oplossing in aanraking brengt , het gas door kallloofe\' ^^^^jjiCi

1). OSASN drukt zich aldus uit: ,/Ich habe in
letzten Aiifsiilze über diesen Gegenstand erwähnt, ^^..^ijUi\'S
sicheren Gelingen dieses Versuches es nöthig sei, eine -

Üit ,

1 etgeen volgen zal, meen ik echter te moeten

•^iten 1

\' ook de waterstof, op de door osann
ceejt^^^^^^®^®^^ bereid, geen sulphas argenti redu-

\' P-\'^entnin als de waterstof, welke , bij de electro-
Verdund engelsch zwavelzuur, wordt vrijge-

het

«fe versch verkregen destillaat van Nordhäuser

^^elz,.

bevrijd te hebben van hetgeen het eerst

Ovgj.

^otrl . gegaan, mengde ik het met zuiver water,
de Tl

Vajj j heldere en kleurlooze vloeistof een spec, gewigt
inli^^^^^^^^\'^\'egen had, en dus ongeveer 287^ SO3HO

Tl

ovj deed deze vloeistof in eene ontledingscel,

1 ingerigt als die, waarin ik, bij mijne

bp

bespii

Vel, \'^ï\'evene proef, het verdunde engelsche zwa-

Hl\' „1

ectrolyseerde, en ik verbond de twee electro-

Van

Vijj ^ Platinablik met de polen eener batterij van
\'^\'\'^^»ische elementen.

waterstof werd door eene koude ver-

dg \'Oplossing van sulphas argenti geleid. Zoodra
gasbel]

met die oplossing in aanraking kwamen,
laatste donker zwart, ten gevolge van de

W,

Vij . ^SSßj,

einem frisch erhaltenen Destillaat Nordhäuser
^\'^\'^aft V . da die Mischung mit der Zeit diese Ei-

(Pogg. Ann. 106, p. 326)

afscheiding van een zwart prrecipitaat. Toen ik ^^^^ ,
de waterstof door eene oplossing van sulphas ^
voerde, zag ik deze oplossing onmiddellijk troeh^^^^^

worden, een bewijs, dat het gas zwavelwaterstof

aderli®"^

Het gasvormige kation riekte dan ook, inzom
bij het openen van den poreusen pot, zeer sterk ^
zwavelwaterstof. De vloeistof was, om de kathode
door afgescheiden zwavel, melkachtig wit gewoi^®\' ^^

Deze zwavel- en zwavelwaterstof-afscheiding ^^^^^^

negatieve pool verraste mij niet, want mijne elec^ ^^

bevatte noodzakelijk een weinig zwaveligzuu^»

1 ^fatei

zuur, zooals men weet, aan de negatieve poo^»
stof, zwavel en zwavelwaterstof ontbindt. i

lat

Hoewel het NordhÉiuser zwavelzuur, voor \' ^^^
door mij gedestilleerd werd, geen
vatte, moest echter het destillaat met zwave o

rel\'d

verontreinigd zijn. Immers, bi] de destillatie .

1 ^

SO3 uitgedreven, maar tevens SO3HO gevornia\' ^^^^

laatste ligchaam, zooals bekend is, niet kaU ^^

■ SÖ2

gedestilleerd, zonder voor een klein gedeelte i" ^^^
O te veranderen. Mogelijk werd nog een

de ^^^

deelte van het verwarmde zwavelzuur, door a
nische stofdeelen, die het kleurden, tot zwa^»^\'
gereduceerd.

ï

i, "" 4 het aan de negatieve pool ontwikkelde gas
\'^ïige met puimsteen gevulde buis, door eene
Potaschoplossing, van zwavelwaterstof bevrijd

H

^^^ ^^^ vermogen niet meer om sulphas

Pf. . te kleuren. Het ontstaan van het zwarte

Pitaat j

ïi\'r, \' OSANN in eene oplossing van sulphas

Waargenomen, kan alzoo niet worden toese-

ö

^an de reducerende eigenschappen der electro-
^%escheiden waterstof, maar wel aan eene aan-

•^et ^hoeveelheid zwavelwaterstof, die, te gelijk
en met zwavel, aan de ne«-atieve

vrijkomt i).

1),

«O in verhandeling over de reduce-

ig^^ -^ischappcn der electrolytisch ontwikkelde waterstof

-^nn q; - ......

^ert, \' P- \'^^t dit gas ook dan sulphas argenti

oplossing van

\' potaschoplossing wordt

echter niet waarom hij dit deed , en

^^n ^\'^\'^•■\'cht ? verwijderen van zwavelwaier-
\\ (ioo pblijkbaar, later althans,

geheeijt"^®\'\' waterstof door kaliloog, niet veel

11 dio \' immers, in de uitvoerige beschrijvingen zijner

) \'O9. ^ " \' ■

lOf,^ -^\'Jt ej^ " ^li = ik iu;b gevonden, dat een mengsel van
zwavelwaterstof, met matige snelheid
iiie-t ^^^^ potaschoplossing

volkomen van HS bevrijd werd. Hel uit de

■Of

Toen ik de elecrtrolyse, welke ik liad doen oP\'
den, na circa 20 uren hervatte, bragt het gas^®
kation geen geel neerslag meer voort in eene op ^ ^^
van sulphas cadmii, noch eene zwarte troebe ^^^^
in eene oplossing van sulphas argenti, zelfs

aanraking van vele uren Ook werd, aan de
pool, niet langer ZAvavel afgescheiden.

VL

lleducerende eigenschappen der wate

r cl ^

die aan eene kathode van kool

afgescheiden, bij de electrolyt\'\'\'
van verdund zwavelzuur.

•ar.

Ook de waterstof, welke, bij de electrolyse jf
dund zwavelzuur, aan eene kathode van koo

vel\'\'

potaschopjossing ontwijkende gas bragt, na verloop ^oO^

i WW « - - \\Q ■

in eene oplossing van loodsuiker een zwart neCrsl^c ^^^^
scliijn. En toch was de potaschoplossing op verre ^^^ bo\'\'^
met zwavelwaterstof verzadigd. (Zie noot i
apparaat met sterke kaliloog gevuld, absorbeerde, ^
4 uren althans, het zwavel waterstofgas volkomen-

eiden, reduceert het zwavelzuur zilveroxyde niet.

heeft osA-NN het tegendeel beweerd, doch magnxjs
^-eft 1

opmerken, dat de zwarte troebeling, welke
^^terstof in eene oplossing vau zwavelzuur zilver-

Weeg brengt, geen metallisch zilver, maar

is. De door eenê kathode van kool afge-

Waterstof is, volgens hem, altijd vermengd met
^^aterstof, afkomstig van het zwavelijzer, dat

Ui

gïoote hoeveelheid (bij voorbeeld 3,8®/o)
kool aanwezig is »)•
j. ^ gebruikte als kathode Bunsensche gaskool,

^\'^oals bekend is, eene aanzienlijke boeveelheid
yzer hevat 2). Deze kool werd met koningswater

\'^okt

\\\\ \' water uitgewasschen en in eene glazen

Volgens magnus, zgn deze middelen on-

om al het zwavelijzer uit de kool te verwij-

^^nsensche gaskool toch, zelfs 10 tot 12ma-

S), Pogg. Ami. 104, p. 556.

vog S^skool, waarvan osann zich bediende, werd, volgens
^U) jj BUNSEN (Ann. der Chem. u. Pharm. 39,

^\'^^eiijj \' gloeijen van een mengsel van coakspoeder en
het bereid. Het ijzergehalte dezer gaskool was alzoo
steenkolen afkomstig. Dit zwavelkies
1 ^aar pool in HS en EeS omgezet, en dit

het zwavelzuur ontleed, gaf eene nieuwe

len achtereenvolgens met versch koningswater gekoo^^\'
bevatte - verzekert magnus - nog ijzer, en
kelde, als kathode aangewend, nog altijd zwa
terstof.

Bij het zoeken naar\'koolsoorten, vrij van

ijzer, vond ik, tegen mijne verwachting, de steenh^\'\'^

kool, die zich tegen den binnenwand van eene ste®®

jjj!^

retort in de gasfabriek alhier i) had afgezet, zeer

ip\\i)

aan zwavelijzer. Met verdund zwavelzuur behan»\'
verspreidde deze kool den reuk van zwavelwaterstof\'
geleidde zeer goed.

Koolsoorten, zooals verkoold meel en verkoolde
die na verbranding geen spoor van asch

achterliet®\'

heb ik den stroom niet zien geleiden. Ook magt^^®

dit zoo gevonden, zelfs toen hij deze poreuse kools""

sterk had zamengeperst. Hieruit besluit hij, datz«^

1 jjool\'

koolstof den stroom isoleert. Verder meent hij, dat ae
om te kunnen geleiden, zwavelijzer moet bevatte^\'- ^ ^
Wat hiervan ook zij: houtskool, waarin ik

slechts sporen van ijzer aanwezig konden zijn, geleidt\'
stroom eener batterij van vier Bunsensche eleö^®^

1). Te Delft.

\'\'eer

Koningswater, waarmede deze kool drie

In

^iig gekookt werd, nam in al dien tiid zelfs

^ïet a

geringste hoaveelheid ijzer in zich op.
alleen het zwavelijzer, maar ook andere anor-
^ ® ^igchamen, en hoogstwaarschijnlijk ook de phy-

geaardheid, schijnen dus de kool geleidend te

eji.

\\t f]

\'^Out ^\'^terstof, aan eene kathode van de bedoelde

^^^ ontwikkeld, aanbelangt: zij reduceerde
Van sulphas argenti niet.

inhoud dezer paragraaph is, vertrouw ik,
1)11 ^^^ electrolytisch ontwikkelde waterstof,

h\'e v i,

^^^onding tot zilverzouten niet van de zoo-
^ gewone waterstof verschilt. Beide soorten van
{letg ®^neeren zwavelzuur zilveroxyde niet en sal-
zilveroxyde wel.

§ 2.

Eigenschappen der negatieve electrode na de
electrolyse.

Volgens OSANN, zou niet alleen de

ontwikkelde waterstof, maar ook de negatieve elec^""
zelve, na de electrolyse, eene oplossing van
argenti reduceren >).

lel\'

Ten einde hieromtrent zekerheid te verkrijgen

sclie

ik den stroom eener batterij van vier Bunsensc
menten door verdund engelsch zwavelzuur van h^^ ^^
gewigt, dat dus 33o/o SO3HO hevatte. ^^ ^ ^^
electroden van ongeplatineerd platinahlik werdet
eenen poreusen aarden wand gescheiden.

bli!«\'

1). OSANN bezigde eene kathode van geplatineerd pl®^\'"^ .ffH

Hij verkreeg deze op de volgende wijze: «Ein Plat^®®

etwa 5" lang und 3" breit wird der Länge nach zu
umgebogen. Hierauf wird in die Spalte mittelst
Platinsalmiak eingetragen und hierauf ein feiner -^\'^^\'^jübt.
quer herumgewickelt. Nachdem wird der Platinsalmiak Je\'\'

Man hat jetzt in der Rinne Platinschwamm, welcher ^^^^^^
umwickelten Draht gehalten wird." (Pogg. Ann. 95,

eeiie electrolyse van circa twaalf uren had de

electrode den platinaglans behouden; doch,

minuten in een bad van sulphas argenti ee-
\'\'^Peld  r- 8 ë

^ le zijn geweest, werd zij dof en zilverwit van

rp

^ ^ J-oeii de zoo behandelde kathode zorgvuldig
Silver water was afgespoeld, verdween de witte
Qiet behulp van eenige droppels salpeterzuur,
als eene oplossing van nitras argenti rea-

platinablik, dat ik eenige uren als negatieve

Bl

^ gebruikt had, had dus blijkbaar het zilver-

^®^educeerd.

hier echter bij te moeten voegen, dat
verschijnsel niet heeft kunnen waarne-

gj, ^ \' eii dat ook ik, bij vele gedane proeven,
y^jjg jj^ geslaagd ben de negatieve elec-

\' ^^ de electrolyse, het zilverzout te zien reduce-

Uet

ïiQg \' ^^ of niet gebeuren der reductie schijnt van
^ \'^bekende omstandigheden af te hangen. Welke

«en

van

tfn,^ poreusen wand tusschen de beide elec-

\' h b •

^ ik het aan de positieve pool gevormde
zooveel mogelijk van de kathode
^^GSus, Pogg. Ann. 104, p. 556.

verwijderd gehouden. De reducerende eigensc
van de negatieve electrode konden derhalve, ^^^^
bedoelde oxy derende verbinding, niet vernietigd
De reducerende eigenschap, welke eene

kathode
-f ld

platina na de electrolyse bezit, staat ongetwij^® ^
verband met betgeen jamin mededeelt, namelijk? ^^^

waterstof, welke bij de electrolyse van water

,vlakte

eene kathode van platina vrijkomt, op de opper
van dat metaal verdigt wordt, en dat de kathol"
de electrolyse het vermogen verkrijgt, om gasv^®"^
zuurstof op te slorpen i).

Aangaande de reducerende eigenschappen, W^®

heeft\'

negatieve electrode van kool na de electrolyse

deelt osANN het volgende mede:

Legt men gaskool, die, na goed uitgewassc\'^®^

it

gedroogd te zijn, gedurende slechts eéne miui^^ ^
kathode in verdund zwavelzuur is gehouden,
oplossing van sulphas argenti, dan ontstaat er

0J3J

kool, een zwart neerslag van zilver. Bij

van OSANN was de hoeveelheid zilver, door de

1). JAMIN, Compt. Rend. 38, p. 892.

den tijd van 24 uren afgescheiden, zoo groot,
heldere filtraat der gereduceerde oplossing nog

2eer zwak op zilver reageerde i).

^ok

^^ ^agnus heeft dit bevestigd; doch hij schrijft

^^ctie van het zilverzout niet, met osa.nn, aan

"f

liet afgescheiden waterstof toe, maar aan

lioe dat in de kool dikwijls in groote

wordt aangetrofien, en daaruit uiterst

\'^jelijk t.

jJi le verwijderen is.
Hgt •

aan ^^ duidelijk, dat de reductie van het zilverzout
it ^^"^^yker moet zijn bij het gebruik van de door

beschreven kool, die 3,5 ii S.Sy^ zwavelijzer
daii bij het gebruik van eene kathode van
\'iiOo 1 wanneer men kool, die zoo veel

He _ ^^^ haar zwavelijzer-gehalte bevrijd is, als

^atip

electrode aanwendt, verkrijgt men, volgens

ei^ ^ \' ^hh® aanzienlijke reductie van het zilverzout;

^^h\'i^en sporen van zwavelijzer, in eene oplos-

i^Cid, ^^^ ^\'\'^Iphas argenti, slechts sporen van zilver
^^eren.
ïk

Vei, \' bijvoegen, dat ook de pag. 34beschre-

van houtskool, na de electrolyse, eene

Pogg. Aun. 95, p. 311.

oplossing van zwavelzuur zilveroxyde reduceerde.

1 vs"

reductie kon hier bezwaarlijk aan eenig inmengs^

\'i

de kool toegeschreven worden, daar de door lOiJ
bruikte houtskool, zooals men zich herinneren
slechts sporen van ijzer bevatte.

§3.

\' waarin de negatieve electrode zicli met de
afgeschèiden waterstof verbindt.

electrolytisch afgescheiden waterstof verbindt zich
^ijls

jj,, öiet de negatieve electrode. Is deze electrode
otbeel^ eene geoxydeerde koperplaat, dan wordt

^\'^^öuceerd i).

^ïïïEs

Hg " ^sna waar, dat, bij het gebruik van eene

wieyg ,

tg. ®^ectrode van tellurium, de afgezonderde wa-
\'Ht ^^^ ^^^ tellurium verbond, terwijl er een

^^^^ prsecipitaat ontstond, hetwelk hij voor telluur-
hield 2). MAGNUS daarentegen beschouwde dit

3\' ^^^^«NTJS. Pogg. Ann. 104, p. 553.
a Of ali^ ^^^^ trans. 1810, p. 27): m. bitter has stated,
^^^^irn L metallic substances he tried for producing pot-

Voltaic electricity, tellurium was the only
\\vfaet"^^ procure it. And be states the very

\' \'\'ij m ^^^^ ^ circuit of electricity is completed in

jj ^^ thg of two surfaces of tellurium, oxygene is given

^^ ^ liro^v^^^^^^^^ surface, no hydrogène at the negative surface,
" powder, which he regards as a hydruret of tella-

prsecipitaat als tellurium, uit het gevormde t®^

pod

waterstof afgescheiden door de aan de positieve r ^
afgezonderde zuurstof, of anders door het aan die P
gevormde waterstofsuperoxyde >). .

Ook eene negatieve electrode van antimonium ver
zich met de zich afzonderende waterstof.

DAVY verkree;? eene vaste bruine verbinding

^Jyge

arseniek en waterstof, toen hij zich, bij de elects" ^
van water, van arseniekmetaal als kathode

bedien«®
seiiic

geleiden, zooals bekend is, den galvanischen ® ^^
De zwavel, in eene dikke laag althans, behoort ^^
niet-geleiders.

. 1)6

MAGNUS intusschen heeft waargenomen, dat ee

--------------- lljü\'

pot^^"
flia»

Van platina, die met eene zeer dunne laag van

V eclekt was, den stroom niet isoleerde. De aan die
^^thode -1

^ïykomende waterstof verbond zich met de
\'nvei t t

, ot zwavelwaterstof, terwijl er, om de negatieve
, \' geel neerslag van zwavel gevormd werd.
echtftr onzeker, of er in de zeer dunne
rni ^^^\' waarmede de kathode bedekt was, ook
^ie ^ ®^^euren of breuken konden gekomen zijn ,

, ® electrolyt

met het metaal zelf in aanraking had-
^^^^«en brengen

Vooj ƒ ^^^^ kathode van platina, welke hij

eene zeer dunne laag selenium bedekt
^i-^ONOs de proef genomen. Deze kathode
seleenwaterstof en een rood neerslag van

«el

beeft gevonden, dat ook de phosph
^Èïi ^^^ negatieve pool, met de aldaar afgeschei-
oj ^^ verbindt. Van dit laatste heb ik mij

^^ overtuigd.

^^^^ ^^^^ phosphorus, waarom een platina-
"■■j^gewoiiden was, in zuiver water, en vereenigde

to Voi\'"^®\' P- 561.

tTr behoort het selenium, in kristallijnen

84 geleiders van den galvanischen stroom. (Pogg.

\' P- 219),

orus

den platinadraad met de negatieve pool eener
van vier Bnnsensche elementen. In het water ioraf
tevens de positieve electrode van platinahlik.

A

De electrolyse ging langzaam voort; doch de
van phosphorwaterstof was niet te miskennen. ^ ^
de ontleding, door toevoeging van zwavelzuur

k

water, in kracht vermeerderde, werd ook de reu

phosphorwaterstof sterker.

Het gas, dat aan de negatieve pool ont^^^
werd, was echter niet zelfontvlamhaar. Als ik ^ "

in het donker deed, zag ik de gasbellen ,

kathode oprezen, zoodra zij met de lucht in aa^r^
kwamen, zeer duidelijk phosphoresceren. Welk
hydrogenia phosphorata bi] deze proef gevormd
is mij niet gebleken.

Ook negatieve electroden van edele metalen
zich met de waterstof verbinden. j

BRUGNATELLI Zag eeuB kathode van goud in

zwavelzuur zwart worden, waarschijnlijk door

ming van een goudhydruur. In eene soda-opl\'\'"

t \')

werden de beide electroden van gouddraad

I). BKUGNATELLI, Gilb. Am. 23 , p. 194.

toen hij den stroom, dien hij door
en ^ ^^^velzuur leidde, bij herhaling en snel, afbrak
heeft waargenomen, dat de kathode van
aajj^j zwarten aanslag bedekte, welken

^»or fijn verdeeld platina hield J), Doch ook
\'\'jkn • meerdere of mindere moeije-

te wording van dezen aanslag van platina

Watj ^^^^\' ^^ ^^ vorming van

^nr denken.

gewezen, dat er, bij de
dev ® Van het water, steeds eene kleursverandering

He
de

•lebjj^ ^ van zuiver verdund zwavelzuur,

^^^ bedoelde verschijnsel meermalen

ik

^Èï jj ^^^ suikerwater, eene zwarte verkleuring
^^^erli ^^^^ electrode van platina heb bespeurd. Lang-
verdween de zwarte aanslag op die plekken,
^^^ .J^ ^ïcht waren blootgesteld, en maakte, na

\' Compt. Rend. 38 , p. 392.

verloop van eenige uren, weder voor den
platinaglans plaats. Dat de door mij geziene zwarte
slag moeijelijk voor iets anders dan platinahydrun
gehouden worden, zal, vertrouw ik, later uit «
idedeeling der bedoelde proeven hlijken i).

----------------------------------------jfUflf

1). BEKZEtius vermoedde het bestaan van een platin» J
Volgens HENBY DAVY, ZOU dit hydruur te verknj© ^^ jj^-
door eene verbinding van kalium en platina met i\'\'

handelen; hij meent, dat daarbij het platinahydruur
den vorm van zwarte plaatjes afscheiden zou. jga^\'\'^

])0ebebeineb (Pogg. Aun. 36, p. 309) en j^ti"*\'

(Pogg. Ann. 31, p. 542) hebben het bestaan van het P"
hydruur ontkend.

Ji

§ 4.

^\'^happen der zwavel, die bij de electrolyse
^^ Hordhauser zwavelzuur aan de nega-
tieve pool afgescheiden wordt.

Vol hydv^at ontwikkelt, hij de

ni \'^^einig waterstof aan eene kathode

Wati,) . .,
N})^ . \' waarschijnlijk het grootste gedeelte

^^ reductie van zwavel uit het zwavelzuur

gelijkertijd ontwyken geringe hoe-

K ^^^ ^^avelwaterstofgas \')•

\'^«elfde V T,

ijse verschijnselen neemt men waar bij de elec-
ï\'ool ^^ ^^ Nordhauser zwavelzuur. Aan de negatieve
\\ ^t ^^ baarbij zwavel en een weinig zwavelig-

^EUHy

Ve,; P- 370.

m OML, GEUTttp.b 

i^\'^^\'ediü? oefent de temperatuur op den gang

\'Me grooten invloed uit. Hij beweert, dat,

"^•^olyse het SO,HO beneden de temperatuur van

g

Wanneer het zuur op één deel SO3HO meer ^^^

slecht.

deelen SO3 bevat, geleidt het den stroom zeer
dat geval wordt, volgens geuther, aan de d®»\'
pool noch waterstof, noch zwavelwaterstof,
veligzuur afgezonderd, en komt er aan ^
alleen zwavel vrii. ,

De zwavel kan, behalve uit het Nordhäuser 0

el®"\'

zuur, ook uit eenige andere zwavelverbindinge^^
trolytisch worden afgezonderd.

Wanneer men eene verzadigde oplossing van

blik

waterstof tusschen twee electroden van platina»
de werking van den galvanischen stroom

bei

wordt de zwavel aan de positieve pool afges ^^^
Doet men echter de proef met

eene oplossii^^
zwaveligzuur, dan gaat de zwaveKnaar

pool.

berthei.ot beweert, dat de eigenschappen^ ^^^^^^

afgezonderde zwavel in beide gevallen zeer vers^" ^^^^

zijn. Het eerste neerslag is, volgens hem, ^^ \'

O" gehouden wordt, de zwavel afscheiding aan de
pool geheel wegblijft, en er aan de negatieve po° ^^^
stof, en aan de positieve pool zuurstof vrijkomen-
de electrolyse van Nordhiiuser zwavelzuur wijzigt ^^^^ ^^^ v»\'
graad de verhouding der hoeveelheden van
het zwaveligzuur, die aan de kathode wordeu afg
(geuthek, Ann. der Chem. u. Pharm. 109, p-

oplosbaar en is kristalliseerbare zwavel; het

is onoplosbaar in zwavelkoolstof en bestaat uit

hseerbare zwavel

de electrolyse van de waterige oplossing van het
®idpho-oxyarsenicicum (AsOsSj), beweegt zich de
^^aar de positieve pool. Doch de daar afgeschei-

^wavel

CLOEZ, niet dezelfde als die,
electrolyse van zwavelwaterstofwater

aan de positieve pool wordt afgezonderd 2).

\'Kelot neemt slechts twee modificaties van zwavel

De

- eiectronegatieve zwavel, die in octaëders kristalliseert
oplosbaar is in zwavelkoolstof,
electropositieve zwavel, die over het geheel amorph
^ onoplosbaar in de gewone solvcntia-

ijj ij.\' \' die bij de cl6ctroly.se van zwavelwaterstofwater
\'\'^ol y . de poly.snlphiu-en van H en Ca aan de positieve
, is kristalliseerbaar en kan in zwavelkoolstof
he opgelost.

fiau de negatieve pool afgescheiden bij de elec-
, ^ ^OsHO en zwaveligznnrwater, is amorph en onop-

be ^^ \'^^avelkoolstof.

^erd \' ^^^ ^^ ontleding van NaOSoO; met behulp van
^\'^^^»Sch neergeslagen, is amorph. Ook de trithionzure

ö\'^\'Ue\'n ^etrathionzure

soda, het pentathionzuur, en de
joduren van zwavel bevatten amorphe zwavel,
^\'^\'\'^aat van zwavelwaterstof en zwaveligzuur

jl \' volgens BERTHELox, amorphe zwavel (beuthelot,
cw P- 318 en 378.)

Compt. Rend. 46, p. é85, en 47, p, 819.

De eigenschappen der electroljtisch afgescheiden ^^

vel hangen alzoo niet nitslnitend van de electrochei»\'

verhouding van dit ligchaam af. De stroomste^^ ^

schijnt op deze eigenschappen eenen grooten invlo®^

te oefenen, cloez toch zag, bij de electrolyse vau ^

oplossing van zwavelwaterstof, de hoeveelheid onopJ^sb

zwavel met de stroomsterkte aanmerkelijk verroeei\'l®^

blijl^t\'

Uit de volgende door mij genomen proeven " •>
dat, althans bij de electrolyse van Nordhauser
zuur, de eigenschappen der electrolytisch afgezon
zwavel ook van den aard der electroden afhang^i^\'

• f dof^\'\'

Nordhauser zwavelzuur van 1,846 spec. gewig^\'
middel van

twee electroden van platinadraa^\'
aan de werking van den stroom eener batterij
Bunsensche elementen onderworpen, ontwikkelf^^
de beide polen eene ongeveer gelijke hoeveelHei\'^ ^

Er vertoonde zich daarbij geen neerslag van zvi\'a

negatieve electrode; evenwel, toen ik na de elects"\'

het zuur met water verdunde, werd er eene ove:
hoeveelheid zwavel gepreecipiteerd.

sC

De bij deze electrolyse afgezonderde zwavel ®

erstond in het zwavelzuur te zijn opgelost,
de zwavel, die, bii het gebruik van

kathode van zilverdraad

■ anode van platinadraad i),

«len

vorm van gele wolken aan de kathode werd

•^ü. Deze zwavel verdeelde zich in de vloei-

zeer langzaam op.
ik echter eerst
anode van zilverdraad, en daarna

er

e kathode van platinadraad

liet

i Nordhiinser zwavelzuur bragt, scheidde deze
llOfiy \' ^^ ^^ oogenblik der indompeling, eene ruime
gfis af, alsmede een geel vliezig neerslag van
^^ \' in het zuur onoplosbaar was.

de anode, waarschijnlijk door de

\'ïïlQiv

^^^ ^^^i^ilversuperoxyde, zwart. De anode ont-
1 ^ hoegenaamd. Na eenige oogenblik-

liield

zigtbare ontleding op. Zoo ik de ont-
Wjj^ eenige seconden weder met kracht

v]r> . hervatten, moest ik de kathode uit de

^emen, en haar daarna weder indompelen.

1(3(1

.......

j ^^ ® lioor mij gebruikte platinadradeii hadden eene dikte
zilverdraden waren veel dunner.

ELECTROLYSE VAN SALPETEBZUUÜ-

§ 5.

Verschijnselen, welke hij de electrolyse van

zuur aan de negatieve pool plaats hebhen-

De wijze, waarop het salpeterzuur door den ê^
nischen stroom ontleed wordt, is, zooals naen

tir ^

van de meerdere of mindere sterkte van dit

hankelijk. Verdund salpeterzuur ontwikkelt ^

_ de ^^
kathode eene hoeveelheid waterstof, die met

de positieve pool afgezonderde hoeveelheid ^ ^

a;quivalent is. Zeer^ geconcentreerd salpeterzui"^ ^^

entegen doet aan de kathode geene waterstof > ^^^^

salpeterigzuur en nog andere reductieproducten

salpeterzuur vrijkomen.

ScHÖNBBiN heeft echter opgemerkt, dat
het gebruik van het sterkste salpeterzuur, ur

ste oogenblikken der electrolyse, aan "ï®

afgescheiden \'). Hij gebruikte eene
^^ kleine elementen bestaande trogbatterij die
^iigerigt, dat men de metalen platen naar

iln,. minder diep in den trog kon

Als hij üuiver salpeterzuur van 1,49 spec.
dat dus 89o/o NO5HO bevatte, door middel

Van

eeiien platinadraad met de positieve pooi zijner

Hefjj

j Verbond, en daarna de kathode van platina-
j, ,

het vocht bragt, had er op het oogenblik
^\'^^«oipeling, aan de laatste , waterstofafzondering

hij het genoemde zuur voor de helft van

^\'^^oiitwikkeling 2 h 3 seconden, terwijl in een

\'S^sel

W-a gelijke volumina zuur en water, deze

^^iiui\' eerst na 30 seconden ophield.

lelijk . ^

, \' hij salpeterzuur , dat op éene maat NOsHO

1 twee maten water bevatte, door den stroom

hield de waterstofontwikkeling aan de nega-

®^trode even lang als de electrolyse zelve aan,
waterstofafscheiding hin^ bovendien

^an 1 O ö

\'les,.,. ® stroomsterkte en van de dikte van den

platinadraad af. Hoe sterker de stroom was.

Pogg. Ami. 47, p. 563,

eii hoe dunner de negatieve platinadraad, hoe "
de waterstofontwikkeling aanhield. ^^

SCHÖNBEIN heeft gevonden, dat bij de
van salpeterzuur eene negatieve electrode van P^^ ^^
draad reeds van den beginne af aan geen ga^
kelt, in de drie volgende gevallen i):

1» Als men, na eerst den platinadraad,

at

positieve electrode dienen zal, in het zunr gebr^» ^^^^
hebben, eenen vooraf gegloeiden platinadraad al^
thode in het vocht dompelt, heeft er aan ü«
geene gasontwikkeling hoegenaamd plaats.

2». Bij salpeterzuur van 1,49 spec, gewigt, Ho^ö ^^^^
met een gelijk volumen water verdund, " ,

gasvormig kation vrij, wanneer men, na de ai\'" ^^^^
platinadraad in het zuur te hebben gebragt, deze ^^
boven het vocht met de kathode van platinadraad

t ^^

en men dan de kathode langs de anode in
laat glijden.

3». Ook heeft er aan de negatieve electrode » ^^^^
gasontwikkeling plaats, als men deze electrode i ^^^^^
zuur laat glijden langs eene kathode, die, ^^^^^^^
der sub n". 1 en n». 2 vermelde methoden heb\'^"
geen gas ontwikkelt.
1). ScHÖNBEiN, Pogg. Aim. 1-7, p. 563.

^ drie vermelde gevallen is eene geringe beweging
f^oldraden of een kortstondig afbreken van den
tp ^^^^djls reeds voldoende, om de gasontwikkeling
^^ aanvangen. Deze gasontwikkeling begint telkens
Vq^jII^\'^\'^^\'\' ^^odra men de negatieve electrode uit het
en ^ ^^^^^ eenigen tijd aan de lucht bloot stelt,

^ai\'iia Aveder in het zuur brengt.

^OjT"

oNBEiff vermoedt , dat het salpeterzuur, hetwelk
flip kathode van platina geen gas ontwikkelt, aan
S^egftot annnoniak gereduceerd wordt. De

\'^^heid van dit vermoeden is door Schlagden-

\'En

experimenteel bewezen i), en ook de door mij

proeven leiden tot dezelfde uitkomst.

I platinadraden, Avelke ik in salpeterzuur van

\'pee. gewigt, dat dus SOV« NO5HO hevatte, gedom-

liad

\\ \' met de polen eener batterij van vier

[lOyi elementen verbonden. Aan de positieve

\'^eue krachtige gasontwikkeling plaats, terwyl

de

^\'Wii pool, na het sluiten van den stroom,

flfifij Seduven^g ^^ seconden

eenige gasafzon-

waargenomen.

1),

jgJourii. de pharm. et de chim. 31, p. 414.
Zal onderzoek door schiagdenhavfmn

§ 14 gehandeld worden.

De electrolyt, iu de oniniddelliike iiabijlie^d

gatieve pool aaiivaiikelijk groenachtig geworden»

na verloop van 30 minuten eene roode kleur

1 fpri\'^2\'^\'

zeker ten gevolge van de vorming van salpe^e^ o
en ondersalpeterzuur i). Doze roode kleur ve
echter na eenigen tyd, en kAvam later niet \'
voorschijn. Aan de negatieve pool werd aim\'^ ^^

gevormd, welk alcali na eene electrolyse
uren, zeer gemakkelï)k in het salpeterzuur ko^\'
den aangewezen.

1 ii-ii

Eene kathode van kool (gaskool of ook v-t^

\'or

kool) verhield zich in sterk salpeterzuur eve ^^^
eene kathode van platina. Gelijk de laatste,
zij namelijk geen gas maar wel ammonia af.

mI

Ook een ijzerdraad, door indompeling in roo

lp f\'

kend salpeterzuur passief geworden , werd bij f ^^^

trolyse van sterk salpeterzuur door mij als katbo"^
_______________ ,.

1). Salpeterzuur, dat in eene galvanische batten]
was, werd door iteitzsché aan eene destillatie onde ^^^jjei\'
waarbij de gasvormige producten in eenen sterk ^jci\'

ontvanger werden geleid. In dezen ontvanger verua® ^^^
eene donker groene vloeistof, welke alle eigenscbappei^ ^^^ ^
mengsel vau salpeterigzuur en ondersalpeterzuur ^^^^^\'
meermalen herhaalde rectificatie bij lage temperatuur, ^^^A)
eene schoone indigoblaauwe vloeistof gaf, die min®^®"®.^
watervrij salpeterigzunr bevatte (ïbitzsché, Journ-
Ghem. 53 , p. 86).

\' met de negatieve pool eener batterij van
\'^Usensche elementen verbonden. Deze ijzerdraad

zonder op te lossen, eene kleine hoeveelheid

af

» eene hoeveelheid veel geringer dan die, welke
^ \' aan de negatieve pool in een op den weg

^ stroom geplaatsten voltameter werd vrijge-

tJit

stejj.
Van

"iet

de eigenschappen van de waterstof in statu
alleen kan worden toegeschreven, maar ook

Voo

^^lainelijk aan eenen eigenaardigen invloed van het

Ha

Waterstof en salpeterzuur.

5 6.

Verschijnselen, welke bij de electrolyse van s
zuur, tusschen eene anode van platinadraad
eene kathode van zilverdraad, aan de
positieve pool plaats hebben.

r-flO/o

door salpeterzuur van i,.3l5 spec, gewigt, dat du®
NO.HO bevatte, en gebruikte daarbij eeric aiiof!® ^
platinadraad en eene kathode van zuiver zilverdi\'S^tl\'

Na het sluiten van den stroom verliepen eï
seconden, voordat de anode gas afscheidde. Dekat\'""
werd onmiddellijk zwart, doch ontwikkelde ge®" °
zelfs iiiet bij den aanvang. Bij het dikAvijls ^

dezer proef, hield de zwarte kleur der

kathode s

even lang aan als de electrolyse duurde, terWi]
andere tijden de zwarte kleur reeds spoedig ver ^^

Als ik, in het vocht, de anode met de kat^o\'^\'"
aanraking bragt, hield natuurlijk de electrolyse^^

ik daarna de beide electroden weder scheidde,

terstond zwart, en nam de anode op de

\' \'«\'elke door de kathode was aangeraakt, voor

^^genblik eene donker bruine kleur aan. Ook op
® t)l

, ^ s begon de gasontwikkeling, welke zich spoe-
na het verdwijnen der kleur, over de

eele

oppervlakte der anode uitbreidde. Ik heb deze

proef

^^eermalen gedaan, de anode met de kathode op

Ver,

^^ Ellende plaatsen aangeraakt, en , met de laatste, op
bepaalde figuren getrokken. Telkens zag ik,

\'at,

voor den aanvang der gasontwikkeling , de
{! \' ^^kte punten der anode en de daarop getrokken
eeiie donker bruine kleur aannamen, en door

kie

die

üv ®cherp geteekend werden, terwijl meestal ook

Til

Y fatsen alleen de gasafzondering begon.

^^\'el gelukken der beschreven proef was eeji

V \'\'^\'■oom een vereischte, want bij eeu sterken stroom

^^^ \' de scheiding der beide electroden, de gas-

^elii^g jja^j^ anode zóó snel, dat ik dikwijls den

^ \'^^d, om de bruine kleur duidelijk M-aar te nemen,
ik 1

^ kathode, )ia haar van de anode geschei-

(!(; . ^^ehben, dadelijk uit het vocht nam, vertoonde
\'\'^iiD. ^ plaatsen, vroeger door de kathode

seraakt

ditjj \' geene bruine kleur hoegenaamd. Als ik
eenige minuten, de kathode wieder in het

na

vocht dompelde, zag ik terstond op de bedoelde p^^

sen de bruine kleur zeer duidelijk te voorschijn

De bruine kleur scheen dus alleen onder den
van den stroom te kunnen ontstaan.

De anode, eens de eigenschap, om zich ^ij
sluiten van den stroom bruin te kleuren,

hebbende, behield deze eigenschap, ook zonder dat
op nieuw met de kathode in aanraking kwam, hij ^
malen herhaalde uithaling en wederindompeling der
Als bij de electrolyse van salpeterzuur de
van platinadraad en de kathode van zilverdraad
electroden van andere metalen vervangen
had de bruine verkleuring der anode niet pla^^®\'
nam ze althans niet waar bij het gebruik van

»nO\'

van zilver-, ijzer- en aluminiumdraad, en van kat\'^^
van platina-, koper-, ijzer- en aluminiumdraad.

Bij de vermelde proeven verhield het slapp®
terzuur zich even als het sterkere.

In rood rookend salpeterzuur werd aan de
de bruine kleur niet gezien.

Behalve bet salpeterzuur heb ik nog eenig® ^

dere ligchamen tusschen eene anode van p

. kathode van zilverdraad geèlectrolyseerd.
jj^ eerst onderzocht ik eenige salpeterzure zouten.
^^ ^tte het onmogelijk, dat deze zouten aan

als

vrij salpeterzuur zouden werken, maar ik

niet bevestigd gezien. De anode toch, ofschoon

ii^ ^ e kathode in aanraking was geweest, nam

^ oplossingen dezer zouten de bruine kleur niet aan.

in de bruine verkleuring der anode plaats

^tej]^

Vfitfl ^^ phosphorzuur, kaliloog \'), zoutzuur,
ï^d

"(vavelzuur en zwavelzure zouten,
sterk

Zwavelzuur daarentegen was de bruine ver-
er anode zeer duidelijk. Iu dit zuur zag ik
\'Mrir^i ^\'^^\'^e al de verschijnselen , welke zij in het

liad vertoond.

b

-Hj rJi\'^^^\'^^ sterke potasclioplossing eenen platina-

"setij^l negatieve pool eener batterij van twee
^ --. . ,, , .....

\'Sit:

V\' ] ®®enten verbonden was. Daarna dompelde ik de

van platinadraad in het vocht. De gasont-
ii^ \'^"^Oiïi oogenblik

elect^^ ophouden, door

(if te ^^ platinadraden met elkander in aan-

be Bij het weder van elkaar verwijderen der

^^^\'\'^iibliij dè^ gasafzondcring aan de kathode niet op het
Üo\'^*\' 5 tot 12 seconden

fien*^^ kathode was, boe later de gasontwik-

nara.

^ 7.

Electrolyse van rood rookend salpeterzuur\'

JU"\'

sensche elementen, aan geene van beide elects ^^
eenige gasontwikkeling. Het rood rookend
geleidde nogtans zeer goed, zooals bleek uit fl® ^
hoeveellieid gas, die in een op den weg van den
geplaatsten voltameter werd afgezonderd.
Na verloop van twee uren was

de eleetrolyt ^ ^
nabijheid der positieve electrode, van rood eer-
achtig en eindelijk kleurloos geworden, P® ^^^^
electrode, die gedurende het eerste halve ui^r ^ ^^^
aanvang der electrolyse geen gas hoegenaamd
gescheiden, ontbond nu evenveel gas als bij ^^
ring in den voltameter ontwikkeld werd.
De eleetrolyt had, om de negatieve

ie ^^

hare roode kleur behouden, en aan die electr^

Vt K ^^^ gasbellen vrij, evenmin als in

der electrolyse.

Bij 1

• et voortzetten der proef bleef de electrolyt

^Olil r]

de ^ positieve electrode kleurloos, en rondom

Sati

keij^^ electrode rood. Ook had de gasontwik-

bet einde uitsluitend aan de positieve
Ureijj^ ^ \'\'-\'oen de electrolyse, welke circa twaalf

^®duurd, had opgehouden, bevatte het salpeter-
Vïjj aanmerkelijke hoeveelheid ammoniak,
lifttej.^^^\'^\'^^ electrolyse van het rood rookend sal-

medegedeelde, de volgende

De ^^

^\'\'We salpeterzuur geen onder-

^ïijg^, ^^^^ bevat, aan de positieve pool zou zijn
1 ïoen

. \' ^ aanvankelijk in haar geheel voor
i^H ^^ b®t ondersalpeterzuur verbruikt. Bij
Posif^^^^^ afneming van het ondersalpeterzuur om
Vi-ij ^^e pool^ ggj^ gedeelte van de zuurstof

kn

^^te , en die hoeveelheid vermeerderde, naar-

Qe

van het ondersalpeterzuur vermin-

^^ ® ^\'^üistofafscheiding bereikte haar maximum
^^\'tiev de omgeving der

\\ a waren.

Negatieve pool verbond, zoolang de electro-

\'eji

lyse duurde, de waterstof zich met het salps^®\'\'
tot ammoniak en water. .

Om de ontkleuring aan de positieve pool ^^
kunnen zien, deed ik het rood rookend salp^t®\'\'
in een klein hekerglas, en dompelde toen den neg^ ^^^^
platinadraad zoo diep mogelijk in het vocht- ^^^

positieven platinadraad daarentegen stak ik daa^i\'

gte i

ininder diep, zoodat hij alleen met hef\' boven

deelte der electrolyt in aanraking kwam. ^ ^ j,

van twee uren, vond ik de electrolyt in twee

ccte ""

gescheiden, waarvan de bovenste laag, wier hoog

aii\'

de lengte van het loodregt ingestoken gedeelte ^
positieven platinadraad bepaald werd, volkomen

loos was, terwijl de onderste laag niets van

spronkelijke roode kleur had verloren. De
dezer lagen was scherp geteekend.

electrolyse der \'ALCALIËN.

§ 8.

^^\'^ekiiigen van anderen aangaande de electrolyse
der alcaliën.

der voor de scheikunde belangrijkste ontdek-
■^as die van het potassium. Dit metaal werd

in

J^^ï 1807 door sir htjmpheï davy het eerst,
•^P de volgende wijze afgezonderd \').
smolt bijtende potasch (KaOHO) in een plati-
^OO \' ^^ positieve pool eener batterij van

^t verbonden was, en hij dompelde in

en

^^^^lolteii kalihydraat de negatieve electrode

wanden van den kroes werd zuurstof

H ^^ kathode werd kalium zigtbaar,

^^^^^^ vorm van kogeltjes in de vloei-

ett, met de lucht in aanraking komende,

Ndde.
li

het kalium ook nog op deze wijze afgezon-
. PW!, trans. 1808, p, 1.

derd: Hij legde een stuk vochtige bijtende potas"\'^ ^

eene platinaplaat, die met de positieve pool eener

van 250 élementen i) verbonden was, en hij sloo*
stroom met eene negatieve electrode van platm^ ^
welke hij op de vochtige potasch plaatste. De ^^
smolt in de nabijheid der heide electroden. ^^^ ^^
anode kwam zuurstof vrii. Aan de kathode besp®^
DAVY eene afscheiding van kleine metaalglanzen
geitjes, die, tort na hun ontstaan, met hevig»®\'
brandden

pljtig

BITTER heeft, als het kalihydraat niet te ^ ^^
was"! ook aan de anode een lichtverschijnsel
men. Dit lichtverschijnsel duurde dikwijls «reo
onafgebroken voort, en, na te hebben opgehpud® \' ^^^
toonde het zich van tijd tot tijd op nieu\'^f» ^^

d

1). ./The highest electrical power I could cod"\'^\'^
zegt DAvy twas produced bij a combination of v®^ , pjjte^
teries belonging to the Royal institution, containiug ^f ^
of copper and zinc of 12 inches square, 100 P\'^^^^j^ps
inches and 150 of 4 inches square, charged with sol^
alum and nitrous acid." (davy, Phil, trans. 1808 , P- ^^^^^ ec"®
gebruikte al deze elementen te zamen bij de electrolyse ^j^t ,
waterige potaschoplossing, doch het gelakte hem daa\'"
het kalium af te scheiden. ^^ b»\'\'

3). Tegenwoordig kan men deze proef doen Ciet ® jjjgjv
terij van 20 a 30 Bunsensche elementen
d\'Electro-Chimie, p. 305).

daartoe van buiten eenige aanleiding gegeven was.
t) ^

^elfd ^^^ e^ectroljse verspreidde het kalihydraat den-
^ feuk, welken men dikwijls na onweders bespeurt i).

eerste, boven aangehaalde, verhandeling
® t>A.VY reeds mede, dat de basis der potasch
, het door hem ontdekte kalium noemde)

^•»lal opgenomen, en met dit metaal tot een

^^^^ verbonden werd. In het jaar 1808 hebben

ECR

j,, i en BERZELius met von pontin s) bijna

\'ikti\'rl-

k., ^ ^^^ ^e^e affiniteit van het kalium tot het

ijp sebruik gemaakt, om het kalium, zoodra het aan
• Heg^f-

^^eld stroom in vrijheid werd ge-

\' de werking van lucht en water te onttrekken,
^^ grootere hoeveelheid te verkrijg-en.

SECic

lig^ ^ - en zijne wijze van proeinemen is later

jj, ^^^ gevolgd - ging daarbij aldus te werk:

^^^kte in een stuk kalihydraat eene komvor-
hoU

^ e, \'vvelke hij, na ze een weinig bevochtigd te
l), —

f\'^^\'^^eve\'^ï "^«merkt mau am Kali und Natron, so lange der
T\' giebt, und doch Leitung vorhanden

^\'^ïït ^^ ^"isnehmend starkeu besonderen Geruch, den Herr
oft bekannten electrischen Geruch , oder auch, wie
Gewittern bemerkt, ähnlich fand (Gilb. Ann. 28,

3).

Gilb. Ann. 28, p. 367 en p. 476. 6 April 1808.
^ELlüs en VON PONTIN, Gilb. Ann. 36, p. 247. Mei 1808.

hebben, met kwik vulde. Hij plaatste dit stuk ^^
hydraat op eene platinaplaat, die met de positieve

bij

eU

eener batterij van 6 elementen verbonden was,

hpt

dompelde de negatieve electrode van platinadraad i®

• nluU\'®"

kwik der komvormige holte. Dit kwik nam m
toe en vormde een kaliumamalgama, waaruit»
destillatie buiten toetreding der lucht, het kwi^
worden verdreven \').

Kort nadat davy het kalium en het natrittDa
dekt had, onderwierpen berzelius en voN ponfi^

rloed

sterke oplossing van ammonia aan den inv
een krachtigen galvanischen stroom. Zij z^K^®
negatieve electrode van kwik tot 5 a 6
volumen toenemen en in een ammoniumamalga®®
anderen davy heeft later bepaald, dat dit aniö»^"^

He

1). Wanneer men de komvormige holte met steenon ^^
wordt in deze vloeistof het kalium als kleine glan^^®"
gels afgescheiden. Doch bij het gebruik van steeöoli®

jjfl\')
260-

men een veel sterker stroom noodig dan bij dat
2). bebzelius en von pontin, Gilb. Ann. 36, P\'.
seebeck en bebzelius met von pontin hebben bij de

trolyse der alealische aarden en bij die der alui»»®\'"
amalgamata van het baryum, stroutiuni, calcium» ^ . j\'

-\'••\'-\'O.....»licv uarj uiu y ötiuiinuiil , uitiuiuiw » ^ Jjl^P

en aluminium weten te verkrijgen, en uitjdeze kwikver^i"
viel het hun niet moeijelijk, de metälen vrij te lif\'

werd reeds in het jaar 1808, kort na de ontdekking ^ ^

slechts V12000 ammonium bevatte »).
^\'ntQ getracht, aan de negatieve pool het

oiet nog andere metalen dan het kwik te
\'noji-\'^^^^ ^iJ electroljseerde daartoe eene chlooram-
pjj^^.tusschen eene negatieve electrode van
Y eene positieve van zink, cadmium of koper

w "

, metaal der positieve electrode loste eene
j,

tfode aan de negatieve elec-

\' . meestal chocoladekleurige neerslagen

afgezonderd. Deze neerslagen bevatteden:

5

^ gi\'- zink, 0,73 C. C. stikstof en 0,25 C.C.

\'ïstof.

§\'•• cadmium, 0,207 C. C. stikstof en geen

■^^Mgsel van chloorammonium en goudchloride

\'tiin

de

j »atuurder alcalische aarden en der aluinaarde

él^^ ^\'i\'oeger hadden tokbekn Bergmann en lavoisiek
de Chimie, p. 174) het vermoeden uitge-
1). ^ \'ie baryt en de aarden metaaloxyden zouden zijn.

P-

^e\'^f^\'^tuuf^ ^ ^^^ boterachtige ammoniumamalgama bij eene
gas worden, zonder dat daarbij

49 «atwikkeld werd. (Phil. Mag. 19. p. 98; en Pogg.

\' P- 210).

Ittel»

gaf bij de electrolyse, aan de negatieve pool, eenen

• f OP "

poedervormigen aanslag van 10,3 spec, gewig^-

ftksl"

grammen goud hield deze aanslag 0,05 C. C. s
in >).

Bij de electrolyse van de waterige oplosshig®\'"
alcaliën worden, hoe sterk de stroom ook zij\' ^
positieve pool zuurstof, en aan de negatieve po

gequivalente hoeveelheid waterstof afgescheiden,
hij het gebruik van den stroom eener batterij vaU

elementen, zag davy de ontleding aldus plaats heh"®

Volgens OSANN bevat de bij deze electrolyse ^riJ
mende zuurstof geen ozon

1). CROVE, Phü. Mag. 18, p. 548, en 19 p. ^ tfö\'

2). 3AVT, Phil. trans. 1808, p. 3. Zie ook noot 1

3). OSANN, Pogg. Ann. 95, p. 311.

Qaderzoékingett aangaande de electrolyse
gesmolten bijtende potasch.

Bij ^

^ proeven, waarover ik hier spreken

1 ^eld ik de bijtende potasch in eene zilveren schaal

ijj -Dunsenschen gasbrander gesmolten, en Het

dg

eL^ eener batterij van zes Bunsensche

tïQ^ ^ ^^ gesmolten massa dompelen. De elec-
^ilv ^^\'^«ieu zorgvuldig buiten aanraking met de

®chaal gehouden.

"•^ee electroden van zilverdraad

vk . e^i in de aanvankelijk kleurlooze en heldere
aanzienlijke hoeveelheid gas. De elec-
®efst blaauwachtig groen, daarna blaauw,
schoon groen.

werd, na het groen worden der kleur, de
eenen aanslag van zilver bedekt, welke aan^

n

slag in den vorm van glinsterende naaiden eii P
jes met vrij groote snelheid aangroeide.
Tjaiigzamerhand hield alle gasontwikkeling

polen op. De stroom bleef echter doorgaan,
circa 20 minuten na het begin der electrolyse,
dikke anode van zilverdraad geheel was opgelost-

De gesmolten electrolyt was toen donker groent
stolde na afkoeling tot eene blaauwachtig grijze mass»\'

• ee"®

met water overgoten levendig opbruischte en
potaschoplossing veranderde, waaruit een zwart ligc"
en glinsterende plaatjes bezonken.

Het is mij tot mijn leedwezen niet gelnkt
menstelling van dit zwarte prsecipitaat te bepale®\'

koud salpeterzuur, in kokend zwavelzuur en
zuur liet dit zwarte prsecipitaat zich niet oplossen»
wel, en zeer gemakkelijk, in kokend

salpeterzuur

koningswater. Deze oplossing reageerde niet op
De bezonken glinsterende plaatjes bleken zuivel
te zijn.

II.

Eene anode van platinadraad ^n
eene kathode van zilverdraad

scheidden beiden, in de aanvankelijk

kleurloos®

heldere electrolyt, eene aanmerkelijke hoeveelh®^

minuten na het hegin der electrolyse werd
^ kathode, die inmiddels ZAvart was geworden,

r»

^^ ® Poedervormig ligchaam gevormd, dat, zoodra
^etrolyse een oogenhlik ophield, kleurloos in de

vl

"•^istof
Dp

®^®ctrolyt werd eerst paarsch, daarna bruin, ter-

de

^^ Sasontwikkeling merkbaar afnam. Aan den

^^aiid van de zilveren schaal, waarin de bij-
ïinv gesmolten werd gehouden, vertoonden

kle"

glanzende plaatjes, die in salpeterzuur op-

^aren en duidelijk op zilver reageerden.

Ij.,, lï^athode werd een metaalglanzend sponsachtig.
\'\'Uiy ^%ezet, dat, tegen mijne verwachting, bijna
til) bleek te zijn, en slechts sporen van pla-

\'\'^Vatte.

^^ verzekeren of deze aanslag van zilver
of door de kathode zelve was afge-
^ta^d \' ^^ negatievs electrode van zilver-

ek,.. ^^^ eeüe van platinadraad, zonder iets aan de

^ ^^^ ^^ anode van platina te veranderen,
^eh nieuwe kathode hechtte zich spoedig

w S^anzend sponsachtige aanslag van zilver.

huneer

te^ ^ ^ "fien dus bijtende potasch in eene zilve-
^^^ gesmolten houdt, en haar tusschen eene

n ^^

kathode van zilver en eene anode van platina «

werking van den stroom onderwerpt, lost zij ®

kelijk zilver op, daar deze potasch anderma®^\'

nu tusschen twee electroden van platina, geële"

n

seerd, aan de kathode zilver afzet. Wij koioe
tot het dilemma:

•lygf

Of de negatieve electrode van zilver, 6( ket

verb»\'\'\'^

van de schaal, die niet met den stroom m
stond, werd in de gesmolten potasch opgelost.

Ten einde, zoo mogelijk, hieromtrent zekert®\'
verkrijgen, deed ik de twee volgende proeven

III.

Twee electroden van platiuadr»"
dompelden in de zilveren schaal, waarin eene ^
hoeveelheid bijtende potasch gesmolten werd g®
den. Terwijl de beide electroden gas ontWJ ^^^
bleef de eleetrolyt een geruimen tijd kleurloos ^^^
der. Inmiddels werd de kathode zwart en

geelbruin.

Het vocht in de onmiddellijke nabijheid der ^

nam nu eene paarsche kleur aan, die in

vl •

ki en meer verloren ging, en daarin

geheel verdween.
Verloop van 20 minuten vertoonde zich in de

^^brn-

(1 ^^ gekleurde electrolyt een zwart prsecipitaat,

Van de kathode scheen los te maken.

30 minuten na het begin der electrolyse,

. gasontwikkeling aan de anode op. Niet lang

®gon zy weder op nieuw met groote levendig-

•ieii \' ^at ik mij herinner, daartoe van buiten

^ aanleiding te hebben gegeven.

jjjj kathode vertoonde nu een treffend verschi.insel.

st^^j^\'^^^\'^^e^poozen namelijk verspreidde het in de ge-

tjQ^ Potasch gebragte uiteinde der negatieve elec-

^ ^^^ schitterend licht, een licht, dat zich nu en
zó\'

a^jj ^ herhaalde, dat de negatieve electrode

gedeelte scheen te gloeijen.
^Hi ij..

^cli electrolyse van gesmolten bijtende pot-

65 vermelde lichtverschijnsel voort te
DAVY eene reusachtige batterij van
opp^ elk van 36 vierkante engelsche duimen

liij het lichtverschijnsel, pas vermeld,

van den stroom van slechts zes zwak
^^^itej \'^^®ensche elementen werd gezien. Het is

Waarschijnlijk,

dat ook het door mij waarge-

nomen lichtverschijnsel was toe te schrijven aan bet
dat bij het in aanraking komen met de lucht verbf^n
Het lichtverschijnsel, dat zich aan mij voordeed.
schitterend wit en geenszins paarsch. Jammer»
DAVï de kleur van het zijne niet heeft vermeed\'

olten

zegt alleen, sprekende over de electrolyse van ges®

at ^^^

potasch: //a most intense light was exhibited ^ ^

negative wire, and a column of flame, which

to be owing to the developpement of combustible ^

g flO

ter, arose from the point of contact; there ^

eflect of inflammation around it; but aeriform _

crh

which inflamed in the atmosphere, rose throng
potash" \'). Over de electrolyse van vochtige

11

handelende, drukt hij zich aldus uit: //snjan

• pre"\'\'

bules having a high metallic lustre, and being r
sely similar in visible characters to quicksilver» ^^^ ,
red, some of which burnt with explosion and
flame, as soon as they were formed"

Hoewel davy de kleur niet noemt, waarmede het ^ ^^
terwijl het bij de electrolyse van

bijtende potasch«^®\'

gescheiden, verbrandde, zoo berigt hij toch wel, .^j,

eigenschappen vanhet door hem ontdekte kalium hes"

1). H. DAVr, Phil, trans. 1808, p. 4.
3). H. DAVY, Phil, trans. 1808, p. 5.

Het

eenmaal afgezonderde kalium, in zuivere zuurstof

Mit, ~ ■ --------------

^ \' met eene schitterend witte vlam oxydeerde \').

M ■ ^^ bevestigd gezien. Zie hier

^ Waarnam.

île

^«sch ^^^^ ^ï"andend potassium, op platinablik in eene
gebragt, oxydeerde zich met groote
be werd met witte KaO dampen gevuld.

in de eerste oogenblikken helder wit ■
^ne blaauwachtig wit, en later verkreeg zij

paarsche kleur. De vlam behield deze
® ofschoon zij, kort voor het ophouden

iu ^^ substances (Ka and Na) were strongly heated ,
V ^^^^at xvT\'^^" portions of oxygene, a rapid combustion with
t^^ -\'^^lUd ^^^ produced, and tbe metallic globules

^ \'converted into a white and solid mass, which in
P the ^ ®"bstance from potash was found to be potash ,

case of that from soda, soda." (Phil, trans. 1808,
11 zegt DAVY; .The basis of potash (kalium)

0] \'6ct "o" • i ui^ ui jjuiasu ^Kitiiuil),)

When a spark from the
^^ the^"^^ ^ i® taken upon a large glo-

Cj" Wace^ atmosphere, the light is green, and combustion

P\'^ce - - - - -------------

\\ t>ij the point of contact only." Op pag. 12 ver-

■ (kalium) combines with oxygene
t\'lat of • ^^ ^^^ temperatures that I have tried

^lie ^^\'fes vaporization. But at this temperature combus-
iüt!^^^\' ^^^ is of a brillant whiteness and
^ fieed •

\'»yne proef in het donker. Toen ik , na den afloop

Ik keer nu terug tot mijne bijtende potascb» ^^
eene zilveren schaal gesmolten gehouden, onge*^®® ^
minuten lang tusschen twee electroden van platJ"^
was geëlectrolyseerd.

Er had zich om de kathode een donker gry®
achtig ligchaam afgezet.

ook

Deze aanslag der kathode, ofschoon daartoe
zwart poeder behoorde, dat alleen in kom
oploste en platina bleek te zijn, bestond echte^ ^^^^
namelijk uit zilver. Dit zilver kon hier
van niets anders afkomstig zijn dan van de ^
schaal, die buiten den invloed van den stroo\'^
geweest. ^^ ^H^

Ook de nu volgende proef zal bewijzen,
veren aanslag der kathode, bij de electrolyse ^^^^^^^
beschreven, niet van de zilveren kathode zelv®\'
van de zilveren schaal afkomstig was.

van het experiment, mijnen amanuensis, die daarop voor
naar de kleur vroeg, door hem in de flesch met
genomen, zeide hij alleen een paarsch licht tehebbeoê
waarlijk het vereischte eene groote oplettendheid, j^j^jU
van het brandend potassium achtereenvolgens de witte j ^^j^gid«\'\'\'
achtig witte, de paarsche en de roode kleuren te ouders

IV.

^.yteude potasch werd in een porceleinen kroes

gehouden. Ik gebruikte weder, even als

^lümero II,
®ene anode van platinadraad en

®ene kathode van zilverdraad.
®® B

)ii , ^^sensche elementen verschaften mij den galva-

^^ «troom.
Dg .

^Qch aanvankelijk kleurloos en helder,

^o&n omstreeks 15 minuten geel, daarna

^öiiddellijk na het sluiten van den stroom

de v

, ^ ^^^o^e zwart. Zoo dikwijls de vloeistof een
^^^oelde, werd de positieve electrode om-
ti\'ug ®en paarsch schuim, dat bij sterkere verhit-

verdween.

ontwikkelden de beide polen eene ruime
I,"""« ga.

\'iiejlj.j^ der kathode verkreeg nu niet den

iii^jj. vorm, vroeger door mij waargenomen,

\'\'ie ^^^^^ slechts uit een dunnen zwarten aanslag,

H Ij-

\'«Bh ^^ nader onderzoek als platina deed kennen.
Van zilver was daarin te vinden.

80

V.

leif\'

De bijtende potasch werd ook nu in een P^r\'\'®
kroes gesmolten gehouden.

Twee electroden van platinadr»^

sehe

met de polen eener batterij van zes Bunsen
menten verbonden, ontwikkelden beiden gas.
werd zwart, en de anode behield haren glans-

De gasafzondering der anode verminderde ^^^^^
hand, terwijl de electrolyt groen werd. Na ei\'\'\'
minuten hield de gasontwikkeling aan de
heel op.

De vloeistof in de omgeving der positieve ^
werd, vooral bij bekoeling paarsch. j,i

De zwarte aanslag dor kathode was onopl\'\'® ^^
salpeterzuur en in zoutzuur, doch oplosbai^^
ningswater.

VI.

De bijtende potasch werd nogmaals in
leinen kroes gesmolten gehouden.

anode van koperhoudend zilverdraad
eene kathode van platinadraad,
® polen eener batterij van zes Bunsensche ele-

Verbonden, ontwikkelden beiden gas.

^•^\'Ode, die thans uit een alliage van zilver en

b.

\'®®tond, werd onmiddellijk zwart i).

kathode werd zwart, hier en daar min of

koperrood.

De gj

.. eetrolyt werd van kleurloos en helder, troebel;
" ^ei\'d

1 eerst blaauwgroen, daarna donker bruingroen van

V

^^^ geheel opgelost.

aaïisigg der kathode werd voor het grootste
d

^eej. salpeterzuur

opgenomen, en reageerde
jj ^^elijk op zilver en koper.

evenwel om de kathode een zwart poeder
Oj, ^^^ alleen in kokend koningswater verdween,
^^^\'arte poeder kom ik zoo aanstonds terug.

lUet Potasck-spatten boven de gesmolten bijtende
anode van zilverdraad in aanraking kwamen.

^eze

®Patten schoon blaauw.

§ 10.

Eigen onderzoekingen aangaande de electrolys®
Mjtende soda.

Zooals te verwachten was, gaven de verscbï^^®
electrolysen, waaraan ik de bijtende soda

rIP

soortgehjke uitkomsten als die, welke in "

li fij\'\'

gaande paragraaph omtrent de bijtende pota-^^

medegedeeld.

Ik kan hier alzoo kort zijn, en vermeld
éene enkele proef, die door eene merkwaardige ^^^^

derheid zich aan de laatst beschrevene aansluit-

De bijtende soda werd in eene zilveren schaal
eenen Bunsenschen gasbrander gesmolten

gehouden-

Eene kathode van platinadraad ^^
eene anode van zilverdraad

dompelden in de electrolyt.

De electroden, met eene batterij van zes Bun-"
elementen verbonden, scheidden beiden gas af-

^\'gtb ^^^ ^ei" anode werd een geel neerslag

Vet^ omringende vloeistof allengs

D

werd eerst roodachtig en daarna zwart.

® en de kathode werden met eenen zwarten

b bedekt. De positieve pool ontwikkelde
öiinder gas dan de negatieve; later meer.

dat om de kathode gevormd werd, was

T

^eu f!

Si ^ electrolyse ongeveer e\'e\'n uur geduurd had,

^gf ® vloeistof voor een oogenblik kleurloos en hel-

\'^et ^ ^^^ binnenwand van de zilveren schaal
^arte 1 •

V ^ ^"nsterende plaatjes bedekt. Spoedig echter

^ weder donker zwart. De anode

^^^^^^ loste

meer en meer op.

het

^P^ou^ien der electrolyse, bleek de zwarte
S d

Petejjj^^ ^^ kathode voor het grootste gedeelte in sal-
^dgj. lossen. Deze oplossing reageerde zeer

«P zilver.

^^f na met salpeterzuur behandeld te zijn,

in geringe hoeveelheid, met een

^Schaam

A

meende ik dit zwarte ligchaam voor
^•^nr te moeten houden. Ik stelde de kathode

bloot\'

met haren aanslag eenigen tijd aan lucht en Hcb^

mijne

was

onderstelling te onderzoeken. Na twee dagen
zwarte aanslag niet merkbaar verminderd. Het ^^^
ligchaam was alzoo geen platinahydruur,

daar dit

gelijk vroeger reeds gezegd is, onder zoodanige ol
digheden zou verdwenen zijn. .

1 titss\'\'^

Ook bij de electrolyse van bijtende potascü, " ^^^
eene anode van zilverdraad en eene kathode
tinadraad (§ 9, VI, pag. 81), bevatte de aan

slag
pie\'

kathode, behalve het in salpeterzuur oplosbare ^^

der anode, een in het genoemde zuur onoplosba»\'^

rik th^\'\'

ligchaam. Het spijt mij, dat ook toen, geul\'^ .
de hoeveelheid van dezen zwarten aanslag te ^^
was, om ze van den platinadraad los te maken
zonderlijk te onderzoeken.

Ofschoon ik niet stellig zou durven ver2®
dat het bedoelde zwarte ligchaam platinapoed^^
zoo komt mij dit evenwel het meest waars"^""^^

Ik zou mij hier de vorming van dit platinapoeder

volgende wijze kunnen voorstellen. Als ik ^^^ i

vooronderstellen mag, dat de negatieve plati^^ ^^^
zich aan hare oppervlakte met het daar

metaal verbindt (en wij zullen van zoodanige ve^^\'^

S \'Voorbeelden zien), dan is het, dnnkt mij,
dat bi] de behandeling van dit alliage met

Pete

een gedeelte van het platina, als een
poeder, onopgelost zal overblijven.

ELECmOLYSE VAN GESMOLTEN ZOUT^^^\'

§ 11.

Proeven van buff, eeetz,faraday, b
matthiessen en anderen.

Slechts weinige scheikundige verbindingeii\'
bruinsteen en enkele andere superoxyden,
iizeroxyde, magneetiizersteen, tinsteen,

• , loO\'^\'

seleenkoper en seleenzilver, — zooals zwavelkxe»\'

o-elei\'

glans, koperkies en nog meer zwavelmetalen, o
in vasten toestand den galvanischen stroom \')•

worden daarbij niet in nadere bestanddeelen ge®\'

Alle overige scheikundige verbindingen is®

vasten toestand den stroom volkomen, en gelei^^\'^

alleen, gesmolten of opgelost zijnde.

----------------^^^^ iet

1). Het is zeer opmerkelijk, dat het geleidiugsverni°8^,jgj;,
zamengestelde ligchamen , die zoogenaamd metallisch ^ ()it
niet afneemt met de vermeerdering der temperatuur,
bij de metalen het geval is, maar integendeel toeneeiot
Ann. der Chem. u. Pharm. 110, p.

Zij ait in gesmolten of opgelosten staat, dan
^i.i daarbij steeds ontleed; het schijnt dus, dat

I^g deeltjes eene zekere beweegbaarheid moeten

^^^ \' door den stroom van elkander gescheiden
^ dg electroden gevoerd te kunnen worden. Bij
clie, zooals het glas en het water-
^e^ ^^^^^ worden voordat zij smelten, schijnt deze
^baarheid der kleinste deeltjes reeds ver beneden
te ontstaan.
becqueuel begint het glas bij 300° den
® geleiden i); volgens beetz reeds bij 200" 2),
hepaald, hoeveel, bij stijging der tempe-

en

\' geleidingsvermogen van het glas toeneemt
ji e^geerbuis met kwik gevuld werd door bufp

met kwik gedompeld. Na de verhitting

i\'ftn J^vvijx f^cuumj^ciu. J.11CI UC V

slijj^^ ^\'^itenste kwik, werd door middel

^^^^ platina, die in het kwik van de rea-
^vas gebragt, de stroom van één Daniëllsch
door den glaswand van de reageerbuis heen;
oiïiiienste kwik naar het buitenste kwik en
een galvanometer gevoerd. De eerste uitslag

W Compt. Eend. 38, p. 905.

Ann. 92, p. 462.
^nn. d. Chera. u. Pharm. 90, p. 257.

van den naald des galvanometers werd toen wa^i^»®

■ Tjit

men. Daarna werd de met kwik gevulde reageerh^i^® ^^^

den kwikbak genomen, en de stroom, door

van denzelfden sluitdraad van platina, op nieu^^

het kwik van den kwikbak en door den galv^^^®\'^

TT\'t Jl

geleid. De uitslag der naald was nu grooter.

verschil der beide uitslagen liet zich bij bena

de weerstand van het glas berekenen. Zoo vouu ^^

dat als bii 200° de weerstand van het glas door bc^»®

2582,0 voorgesteld wordt, bij 300« deze weêrst^\'^

16,8 en bii 400° door 8,4 moet worden aange^"\'\'^\'

Wat aangaat de mogelijkheid, dat ligcha®

gesmolten toestand, zonder ontleed te worden? ^^

A\'cls

geleiden, zoo heeft paraday die bij het kwikjo^
fluoorlood aangenomen i). beeïz daarentegen ne^
dat deze zouten den stroom geleid hadden, de elec^r

gepolariseerd gevonden. Volgens den laatste, h\'\'"^ ^^

A noS»\'^

ontleding plaats gehad, beeïz nam zelfs aan de n
electrode, wanneer zij met het kwikjodide in ^^^
was, de afscheiding van kwikjoduur waar, en ^^ ^^^^
zelfde electrode, wanneer zij met het fluoorlood
was de afzondering van loodmetaal

1). FABADAY, Exp. Res. § 691, § 1349 ea §

2). beetz, Pog. Ann. 92, p. 457 en p. 461.

heeste verbindingen, die uit een ongebjk aantal

harer bestanddeelen bestaan, geleiden
toestand den galvanischen stroom niet. Als
eringen hierop heeft men, volgens bupp i),
^eei het aluminiumchloride, het molyb-

^^^ het vanadinzuur, het chroomzuur, en eenige door

ni

en HlïïORi? 3) onderzochte zwavelmetalen.

Sgt

Pfet ~ volgens hittoiif, eene stang zuiver ko-

ij( (CU2S door gloeipng van CuS verkregen)

V ^ S^^zen buis, en smelt men in de uitein-

^^^ ^^vee platinadraden, die in de buis

pQ^ ^^ CuaS aanraken, en daar buiten met de

^0(1 ^^^^ batterij verbonden zijn, dan Mdjst, bij ge-

een op den weg van den stroom

(Ijjj Voltameter slechts eene zeer geringe ontle-

" \'\' temperatuur evenwel

Uöo ^®^®i^ingsvermogen der stang toe, en bij
^Orrl

^^^ negatieven platinadraad

»»igo aanzetsels van koper zigtbaar, die langza-

^tid

S^Oe^j ^^^ ^ii^® van de positieve pool voort-
\' terwijl aan deze laatste pool CuS gevormd

1). -

^iia. der Chem. u. Pliavm. llü, p. -267.
Pogg. Ann. 84-, p. 1.

90

wordt. Bij het gebruiken van eenen stroom van
Grovesche elementen behoeft men intusschen:
laatste verschijnselen voort te brengen, de stang
niet te verhitten, daar deze door den stroom
voldoende verwarmd wordt.

Wanneer men aan den weerstand vau het
sulphuur bij 0° de waarde van 1130 toekent>
wordt die weerstand bii 51® door 120

uitgedrnk^^\'

103°, door 22,4; bij 107", door 9,4; en bij
door 2.

Slechts weinige zouten kunnen in gesmolten
aan de electrolj\'se onderworpen worden, daar

moeijelijk smeltbaar zijn, of reeds door de hitt®
ontleed worden.

Intusschen was het voornamelijk door de ^^^

van gesmolten chloormetalen, dat paraoa^ ^ij
roemde electrolytische wet gevonden heeft !)•

Ontleedt men chloorlood tusschen twee ^le\'\'
van platina, dan verbindt zich het aan de »^^^^^
pool afgescheiden lood met de electrode van P

1). FARADAY, Exp. llcs., Sev. III, § 377; Ser. ^

^ordt ^^ positieve pool ontwikkeld

^^^eft iets soortgelijks plaats. Is de posi-

ie van tin, dan lost van deze positieve electrode

^ op als aan de negatieve electrode wordt afgezet.

^hloorzilver .Moordt, volgens faeaday, op

^\'ijze door den stroom ontleed.
Peroh1

geël to^^iii" ? ixi eeue U-vormige buis gesmolten en

ïolyseerd, vervalt, volgens bijfp, in twee ïequi-
\'^teji 1

^^ Koper en één »equivalent chloor.

\'\'et> i "^^^^^^\'"^^hloride geeft, volgens denzelfden, aan de

de twee cequivalenten aluminium, en aan

posif

yW ^^^ equivalenten chloor 2). Het

sponsachtige aluminium ontleedt bij de

\'\'«He

\'Peratuur het water ouder waterstofont-

TT • 1

-net IS dus duidelijk, waarom bij de electrolyse

^j^^j^\'^^^^l^^ossing geen aluminium wordt afgezonderd.

chlooralumiaium met chloornatrium in

^einen kroes, die eene negatieve electrode

N \' ^\'^odox^"^" \' P- ^^^

Wt ^ ^opercliloruur cu (iubbel-chroomzure potasch

geleiden, zonder ontleed te worden. In
WJ\' evenwel worden deze ligcharaen, volgens

\'\'^^^■aöddeelen gesplitst.
\' Anu. der Chem. u. pbarm. 110, p. 370.

van platinablik en eene positieve van kool bevat\'

worden, volgens devili.ei), aan de negatieve ele\'\'

alnmininin en keukenzout afgescheiden, terwijl

• • 0)

tieve pool chloor en dampen van chlooraluinWi\'^
wikkelt, HiTïOE,!\' meent, dat het

alumini«\'"

secundair ontstaat door inwerking van het redu\'\'
natrium, welk metaal, volgens hem, moet vnj
bij de electrolyse van de verbinding van cblo"^
minium en chloornatrium, aan welke verbindi^^^
Na(AliCl3 Cl) tot formule geeft 2).

MATÏHIESSEN heeft ook het kalium, het n»^
het strontium en het calcium afgescheiden
electrolyse hunner gesmolten chloorverbindingen

Wanneer men namelijk een mengsel van ee^

1). Het mengsel van aluminiumehloride en

Al^CIg 4- NaCl) werd in een kroes , waarin een m^t ^^^^ifeU\'
mengsel gevulde poreuse aarden pot geplaatst
De anode van kool dompelde in den poreusen pot 5 ^^^^ gle^\'
van platinablik in den kroes, dbville beschrijft gft

trolyse aldus (Ann. de Chimie et de Physique > ^^
1855): „L\'aluminium se dépose avec du sel marin .^jyoi ""
de platine, le chlore avec un peu de chlorure et

dégage dans le vase poreux, des fumées se J^iiii\'

les détruit en introduisant de temps en temps du sei^
pulvérisé dans le vase poreux. Ce sel se transpc^^^^ p,.\'\'
l\'opération au pôle négatif en même temps que l\'»^*^

2). hittorf, Pogg. Ann. 106, p. 541. g/?\'^^^^

3). MAiTHiEssEN, Aiin. der Chem. und Pharm. 93,

«len

bk. ^^ electrolyt met eene vaste korst hedekt
\' da

"^eta 1 " de negatieve electrode kalium af, welk

^^ ^^^ kogeltjes in de vloeistof op-

\' verzamelt, en daar-

oxydatie bewaard wordt.

t^^^ engsel van één a;quivalent chloorcalcium en
\'l^\'^^^^^lenten chloornatrium geeft, op dezelfde wijze

\\ 1 ^ordt nog gemakkelijker afgezonderd door zui-
^Qloojijii,-

^ tnium te ontleden (bunsen en matthiessen).

Ca] •

Hi electrolytisch vrijgemaakt worden

mengsel van twee sequivalenten chloor-

llh^ een sequivalent chloorstrontium en salmiak

\'Ssek).

-let

wordt uit een mengsel van chloor-

^^ salmiak afgezonderd.

eft het magnesium op de volgende wijze

\'SEn a

■ ^nn. der Chem. ii. Pliarm.

jjroe®\'

Hij smolt cliloormagnesium in een porceleineö
waarvan het bovenste gedeelte door een porceleioei\'
schenschot in tweeën gescheiden was, en brag \'

de

beide kanten van dit tusschenschot, eene electro ^^

kool in het gesmolten zout. De twee electroden ^^

bond hij met eene batterij van tien Bunsensche

ten. Daar het aan de negatieve pool afge.®\'\'^ ..

• het^

magnesium ligter was dan de vloeistof, waarin ^^

werd, zou dit magnesium natuurlijk tot aan

vlakte zijn gestegen, en bij het in aanraking kom®^

det

de lucht zijn verbrand, indien bunsen dit ni
had, door, na de kathode krom te hebben g®\'\'
in hare holle zijde zaagvormige inkervingen te
welke de magnesium-kogeltjes moesten o

phonden- ^

Deze zaagvormige inkervingen worden, ^

MAïïHiEssEN, onnoodig, wanneer men net ni\'» ^

■ jeqi^\'

afzondert u.it het gesmolten mengsel van drie ^^^^
lenten chloorkalium en vier tequivalenten chloor ^^^^
sium, waarbij een weinig salmiak is gevoegd\'

A \'

het magnesium zwaarder is dan een op "je ^^^^

mengesteld mengsel, zinkt het .bij de afscheidh^=\'

den bodem, en kan het alzoo niet met d® \'

aanraking komen i). ^ie

________ ______ . jj^leii

1). Over de electrolytische afscheiding der
BECQUEREL , Eléments d\'Électro-Chimie, p. 304.

geel zuurstofzouteii zijn tot dusverre weinig

^^ S®®^®^^®" dubbel-boorzure soda

Md ^^^ geleidde, en dat aan beide polen gas ontwik-
da^.. ^ok nam hij even als matïeucci waar,

■J ® electrolyse van eenige gesmolten zuurstofzouten
^Ste ^^^ (azijnzuur- en boorzuur loodoxyde,

"^Cijftf. zilveroxyde) het metaal zich steeds aan de
® pool afscheidde.

secundaire verschijnselen waar-

^\'^^\'»lolt hittokf, dat bij de electrolyse van

tiii^ ^^ salpeter, aan eene kathode van goud of pla-
tlie eene blaauwe of groene vloeistof vormt

of platinaoxyde afzet 2).
f^sitji^^ "^nhbel-chroomzLire pota\'Sch geeft aan de
cliro ^^^^ \'ie negatieve kristallen

se, het om de

^ \'Sgeiide zout chroomzuur en chroomoxyde be-
^^ »leent, dat de dubbel-chroomzure potasch ,
^^^ ^\'^trolyse^ eerst in KaOCrO,, en CrO., vervalt,

1), ■

^llïDï \' § 5^00.

\'^Ajï},^ Lehre vom Galv. I, p. 31G.

96

dat het CrOs daarna ha CrOj en O gesplitst

BIJ FF daarentegen besluit uit zijne proeven, ^^
stroom zich tusschen de neutrale chroomzure P" ^^

en het chroomzuur verdeelt , en dat alzoo de
in Ka en CrOs O ontleed wordt, en het
CrOf en O3 2).

De secundaire verschijnselen, die bi] de el
der gesmolten dubhel-chroomzure potasch worden ^^
genomen, zijn echter nog niet alle op eene vot
wijze verklaard.

1). GEUiHEK, Ami. d. Chem, u. Pharm. 99,

2). Burp, Ami. d.-Chem. u. Pharm. 110,

§ 13.

Electrolyse
^aii gesmolten zwavelzure soda.

en

^ misschien te zeer geneigd, om in de be-

lectrolyse van het zwavelzuur koperoxyde de

alle mogelijke electrolysen te zien.
oV

k past men de schrijfwijze, waardoor men dit
■i\'iist aanverwante electrolyten betrekkelijk

^^^^^ ^eten voor te stellen, welligt te veel op

^ere

scheikundige verbindingen toe. En toch be-

vervallen van CuOSOs in Cu en SOs

Volstrekt niet, dat ook NaOSOs door den
Na en SO,

O ontleed zal worden.

(Iq^j^ en het koper zijn beiden metalen,

1 ^S^ns zeer verschillende ligchamen. Terwijl

^ej j Voorbeeld het zwavelzuur koperoxyde,

bezwaar, als het sulphan van koper be-
Cn en men de formule dien ten gevolge

zon-

O) kan schrijven, ziet men dadelijk,
(Sq -\'aioge formule

van de zwavelzure soda Na
dat deze zoo uitgedrukte constitutie

Oïiwaarschijnlijk

is. Immers, daarin staan

\'n

P

natrram, zwavelzuur en zuurstof naast elkander
wij weten, dat het natrium zelfs zwavelzuur r^i

j , jii^\'\'

Daar de splitsing in Na en SO3 O

1 iiiaS\'

waarschijnlijk is, en men haar in geen ge^^^

jpbf\'

postuleren uit analogie met de electrolyse vaii s
cupri, zoo zijn er overtuigende bewijzen noodi»\' ^
de ontleding van den sulphas sodae in Na en S^?
aannemelijk te maken.

Als bewijs mag hier misschien al dadelijk ê®
dat wanneer men, bij de electrolyse eenf^r op
van zwavelzure soda, kwik als negatieve electro ^^
bruikt, dit metaal zich met het natrium derz^^\'®^^
soda verbindt.

De onderzoekingen van hiïtorf hebben over
zaak veel licht verspreid 1), Zij toch hebben aang

1). hittokf, Pogg. Ann. 106, p. 369. ^^ vC\'

niTTORF heeft de overvoering der ionen van de ^^^^^
schillende electrolyten met groote naanwkeurigheid

Hij verdeelde de eleetrolyt door middel van dierlij\'^® ^^ de
in verschillende horizontale lagen, waarvan
bovenste elk met ééne der beide electroden in »^"^^^^"jat ^^
den gebragt. Na iedere electrolyse overtuigde bij ^^e!^

tusscheiiliggende laag of lagen niet van zamenstelling
waren. De wisseling der bestanddeelen van de onderste e\'J
bovenste laag werd, door de uitkomsten der quantitati«"^® t«
sen vau de lagen, vódr en na de electrolyse, met iscl\'"
vergelijken, bepaald; zij deed alzoo de directe g®

^fsclioon vooral bij de electrolyse der potaschzoii-
\' ^och ook bij die der sodazouten, de overvoering
\'\'^nen schier geheel onafhankelijk is van de tusschen
°^tdeeltjes gelegen en onveranderd gebleven water-

\'tften-

lï^et andere woorden: hittorf heeft bewezen,

® overvoering van het alcalimetaal biina onaf-
\'^\'ikelijk

^S van het w-atergehalte der zoutoplossing,
^^elzure soda, in waterige oplossing, wordt derhalve,

Vol

Wf in Na en SO3 -{- O gesplitst, terwijl

^^ de kathode vrijkomende metaal, uit het overigens

of bi

\'yna niet ontlede water, waterstof doet vrijkomen.

■^etlitig^T—

Keimen , vrij van alle secundaire werkingen, welke
ilUj^^/^^^oiien kunnen plaats hebben,
de f gelooft, op grond van deze zijne onderzoekingen, dat
^^ eener zoutoplossing de stroom zich tusschen

•leeit ^ gel \'
Het ■ Wel

M omgekeerde rede van hun geleidingsvermogen,

jjjj^hem, schier onmerkbaar, en het
\'^^tsluitend ontleed worden.
Wte ^ acht het onaannemelijk, dat de stroom of een

1 stroom van zoutdeeltje tot zoutdeeltje zoude

^tieu f^ \' zönder de tusschenliggende watermolekulen te ont-

\'.ftU V-tOopo-

moeff P- 104, p. 567), En toch zal hij

(J toegeven, dat de molekulen van het watervrije zout

tïïnl toestand hare ionen kunnen uitwisselen, en dat

volgens het algemeen aangenomen gevoelen,
afstand Tan elkander liggen, die met de tempe-

De grens, waar deze uitwisseling niet meer

lößei^ 1

Piaats hebben, is niet door eene uitspraak te be-

Ook bij de electrolyse van gesmolten zwavelzure -

,ool

heb ik het natriummetaal zich naar de negatieve P
zien bewegen.

Aanvankelijk had ik met de moeijelijke sffi\'

van het zout veel te kampen, zoodat ik den P
kroes, waarin ik den anhydrischen sulphas sodae o ^
had, eindelijk met een deksel heb moeten slnit®^\' ^
onder witgloeijende houtskolen begraven. Al^®®^

tij®

deze wijze kon ik in den kroes het zout eenig®"
gesmolten houden. ,

Den kroes zeiven verbond ik met de positie^

. de

eener batterij van tien Bunsensche elementen, ^^
gatieve electrode van platinadraad dompelde ik \'\'
electrolyt.

Om deze kathode te isoleren, en

ae eventnel\'^
ok

triumkogeltjes tegen verbranding te vrijwaren, tr
den platinadraad door een pijpensteel, waar^^^\'^

kleine kop zat.

■ . . • de

Het in den sulphas sodae dompelende uitein

kathode was alzoo door een poreusen aarden ^^^
geven, die het kation tegen oxydatie moest ^^^^^^^

Een op den weg van den stroom geplaatst® ^^^^
meter wees duidelijk aan, dat de gesmolten
soda den stroom geleidde.

Negatieve electrode van platina was na de electro-

■^et een zwarten aanslag bedekt, die in zuiver water
""let li

evige gasontwikkeling verdween, zijnde blijk-
verbinding van het platina met het natrium,
\'^^®ctrolytisch was afgescheiden. Ook bij de eleetro-

Vayi

eenige andere gesmolten alcalizouten (chloor-

elect ^^^^^^^ vetzure alcaliën) zullen wij de negatieve

^ical" ^ ^^^ platina zich met het aldaar afgezonderde

alp ^\'ien verbinden. Bij de electrolyse der bijtende

^ evenwel hebben wij niets dergelijks waargenomen.

^gaande den aard van het anion kon de be-
•eii

\'\'^ssehen i

die . op natuur der ligchamen,

bl (1

^ groote hitte waarbij de electrolyse plaats
\\l konden, dan heeft de vooronderstelling

\'^at aan de positieve pool zwaveligzuur en
k vrijgekomen. SO4 toch bestaat niet, en SOj

y ooge temperatuur niet blijven bestaan.
^\'Helt verandering der zwavelzure soda door het

alleen is nog niets bekend.

§ 13.

Electrolyse van gesmolten chloorzure potascb-

,rde

Ik smolt de chloorzure potasch in eene getubu^®®\'
retort, waarvan de tubus, die de twee

electrodea

platinadraad doorliet, met eene kurk gesloten

Na den hals van de retort met eene easgelei^\'^\'\'
buis verbonden te hebben, leidde ik den stroom
zeven Bunseusche elementen door de eleetrolyt

Aan de negatieve electrode had geene, aan d®
tieve eene zeer sterke gasontwikkeling plaats. ^

Het aan de positieve pool ontwikkelde gas, doo^
oplossing van nitras argenti geleid, maakte de20 ^^

, t O

sing onmiddellijk wit en troebel. Ook riekte
sterk naar chloor.

---------- ^^^

1). De Eunsensclie elementen, üoü nu als vroegei
door mij gebruikt, hadden steeds de volgende afmetiöê\'®"^^ (j^D

De holle zinkeylinders waren 10,7 Ned. duimen boog
Ned. duimen wijd; de koolcylinders waren 13 Ned. duiO"

en 3 Ned. duimen dik.

M

De batterijen werden zamengesteld door het zink va\'i ^^^^
element met de kool van het daarop volgende te verbid

^ chloor ontdaan, had het gas den reuk van

\'\'Pbo \'^^^ï\'^oor ik het liet

vormde het digte witte nevels.

el

spojj^^ jj werd na eenigen tijd bruin, taai en

De electrolyse hield nu op.

tïol

platina van de negatieve electrode had zich dus

"aar vrijgekomen kalium verbonden,
^\'^tej. l^athode van koper, na de electrolyse in

gaf eene levendige gasontwikkeling.

ELECTROLYSE

van

^I^GANISCHE ligchaien.

Xf\'^^ à^JLTS« H-l^^efT fl^i

§ 14.

^«rt

van hetgeen verrigt is op het gebied
electrolyse van organische ligchamen.

"len . ^^^ \'leeft eemge organische ligchamen aan
^^^^ krachtigen galvanischen stroom
Slti^^^^\'^\' daarbij tot geene belangrijke

1), ^ ^

beschrijft m zijne //Elements d\'Elec-
\' ^ftJSv \' eenige electrolytisehe proeven van

k brandt en duteochet op organische

onderwierp eenige dagen lang een
ï^e inwerking van den stroom eener batterij van

\'crtigj^^^ —,aii ucii Buruuio eener oattenj van
bruin en scheen verschroeid.

Po \' \'

pool t """ "cgitticvc poul aigezonaeru. Aan ae
Wee cyaanwaterstof vrij. Een stuk vleesch,

eene\'lgedestilleerd water, eenige dagen
eii krachtigen stroom geëlectrolyseerd. werd hard
{iQ^^hoi, ^^ zouten, zoodat het bij verbranding

\' soda^ achterliet. Aan de negatieve pool kwamen
^^av^l\' en kalk vrij; aan de positieve pool

^^^uur, salpeterzu ur, zoutzuur en phosphorzuur

leeft

^ok sommige bestanddeelen vau levende planten

Van liet jaar 1830 tot 1840 werden door J\'

ijgiit

DORFF,\' EITCHIE, CONNELL en SOHÖNBEIN, OQl

de

electrolyse van getliylalcoliol en sether, de volge^

zonderheden medegedeeld.

Alcohol van 0,789 spec, gewigt geleidde den - ^^^

van 80 elementen uiterst moeijelijk. Alcohol vai^ ^

spec, gewigt deed dit veel gemakkelijker ^jj

en dieren door den galvanischen stroom gescheit®
dompelde namelijk de twee pooldraden eener galvaiü\'\'\'\'\'

in twee vaten met gedestilleerd water, en hij sloot- ^^^^^ ^ fi\'\'
door middel van een krachtig groeijenden
de twee vaten met gedestilleerd water verbond. Weioi?^ df^ ^^^j
na het sluiten van den stroom, vond üavy , in ^, ju
de negatieve pool in aanraking was, potasch en ggiiiS\'^\'\'
andere vat trof hij een zuur aan, dat door de
van chloorbaryum , chloorcalcium en salpeterzuur zilvef^^ j\'jdef \'
geslagen werd. De stengel scheen aanvankelijk niet vee ^j^pls^\'^
doch, na verloop van vier uren verwelkte en stierf de .

Ook leidde davy eenen galvanischen stroom door g®^
water en stak zijne vingers in het vocht. Hij
aan de positieve pool zoutzuur, phosphorzuur eu ^^^^ v\'*
afgescheiden worden, en aan de negatieve
alcali vrijkomen. ^^ ^-^yit \'"\'j

bsandt, pkbvosï , düm.4.s eu dutsochet zagen
de positieve pool stremmen. Yolgens pkevost en, ® fe
het eiAvit tevens aan de negatieve pool iu een gelei-"
chaam veranderd. if

GAY LüssAC en coiiN hebben opgemerkt, dat \'le J ^^^ e«"
stroom de alcoholische gisting van druivensap e» ^

suikeroplossing zeer bevordert.

1). LÜDEBSDORFF Vermeldt niet, bij welke teiflp
spec. gewigt van den alcohol bepaald werd.