gt; vi. ^nbsp;\' -V

iL\'l

m\\

Hist, gentium.
Qu. n\'

wmrnmm

V VÏ

■ ,• î ; -V f ■ i \\

M.

r.\' -,

m

gt;gt;

. CA

à

VERWAERLOOSDE

F O R M O S A\'

OF

WAERACHTIG VERHAEL,

Hoedanigli door verwaerloofinge der Nederlanders in Ooß-
Indien, het Eylant Formofa^ van den Chinefen Mando-
rm, ende Zeeroover Coxmja, overrompelt, ver-
meeftert, ende ontwcidight is geworden.

Begrepen in twee Deelen :

I. j^erDanödcnöe öen tSert m €pocnfcf)ap befe^ CPÏantsf / cn ^ifctpttneDe«!
felf^ gintooonößcss. ^er Cfitnefen toeïcgïj m ©ojlög^s-pieparatten/ orii
ïjet €plûnt Formofa t\'obscuallen j enbe m Seöeilanöergs onafötfame/
geringe en 5toache bûû?fo?gc tot öun tegentoegi:.

i I. ©an öcs; COinefen bpantUjcße oDccRomfîe opöet €pïattt Formofa ; ^are
ïjelegertngft De^Cafïed^ Zeelandïa,enöel3O?öei\'êgt;©O3Ïog0-eFploitencns
te actiën/ geïjupr^nöe öefeïüe öelegertnöö ten to^amp;er^pöen üoojgebaiïen.

Hier zijn by-gevoeght

EENIGE AENMERCKELYKE SAKEN,

Rakende d\'oprechte gront der Si»efeWreethen en Tjr^«»;, gepleeght
aen de Predicanten, Schoolmcefters ende Nederlanders aldaer.

ïBet Bp-geboegOöe SCutöemöcSe 55eïï3öfetï»

Alles ge trouwelijck uyt defelve by een vergadert, door C. E. S-

Crt n«t fcDoone ^piguwn

l\'Amfterdam. Jan Claefz.ten Hoorn, oW \'t ^^UDß ^tm Sogmient/ Çiî
Michiei Pieters, wnbsp;/ ^o^cöbgrhaopeï^, 167%.

I
\'t

ê
i

j.\' , t v -

V ■

Ü

INHOUDT

Van Ut

ERSTE DEEL.

Artareii overmeefteren China.quot;\' Den Chinees Equan
doet hun noch lange tegenftant. Ende na hem fijn foow
Coxinja. Die uyt vreele van quade uycflag by tijts om -
^^ fiet na een plaetfe van retraite. En heeft ten dien eynde
\'t ooge op het Eylandt Formofa. Befchrij vinge van het
Eylant Formofa. Wacrfchouwingen endeinditien van
Coxinjaes deflTeyn op Formofa. üyt Japan in den Jare

164amp;. UytNederJandt 16 $0. Door ondeckinge van feecker Pater Jefuit
id^s. Door 3er Chinefe revolte op\'Formofa 1652. Uyt verfcheyde ge-
ruchten uyt China van 1ÖJ4. ennbsp;Uyt verbodt door Coxinja vaft
geene Vaertuygen op Formofa te moghcn handelen 1650. Van Battavïa
ïlt;557. Door\'t vluchten der Chinefen uyt China ilt;Jj8. en löyp- Door
de algemeene beroerte der Chinefcn op Formofa in den Jare 1660. Die
hare gereerfte goederen i-^an Formofa tranfporteeren; en hare aenfienelijk-
fte komen den Gouverneur waerfchouwen, dat Coxinja teghens ultimo
Maert lööo. (oude overkomen 5 en de Chinefen maecken groote prepa-
ratien tot vluchten.

De Gpuverneur en Raet van Formofa, uyt confideratien van Coxinjaes
foberen toeftant, geven alle defe waerfchouvi\'ingen van Coxinjaes defleyn
geloof-, en om wat redenen. Maken veele ende groote preparatien tot te-
genweer. Schrijven naerBattavia om (ecours.

Nadere inditieo- en ontdeckingen van Cosbjaes dcflcyn van ultimo
Maert, door dien de (;\'hinefen de Formofanen oprockenen , en {ich begin-
nen rebbelligh te betoonen. En door een Chinees Schipper op groove leu-
gens bevonden, en door geintercipieerde brieven. Door \'t vluchten der
Chinefen yan Formofi, ende door \'t famen-rotten der Chinefen,

Coxinja van de groote preparatien tot tegenftant onderrecht. Stek fijn
deffeyn noch eenigen rijdt uyt, Waer door op Formofa alles weder in rufte
en ftilftant gerackt.

Dc

De voorforgen enpreparatien tot defentie by Coyett aengewent, wor-
den op Battavia gelaiideert ende geapprobeert. Twee fondamenteele oor-
faecken van Formofaes verlies. De Eerfte. De Tweede. Refolutie van
fecours naer Formofa tefen\'den, v^^ilop Battavia traagh door den beugel.
Neemt echter voortgangh op \'t projecä van by die genegentheyt Maccao te
incorporeeren. Beftaet in 12, Schepen, en maer 600 Soldaten onder
Jan van der Laen. Die met dees Vloot in de Maccaufe Eylanden aenloopt,
endenVyant onvoorfichtigh wacker maeckt, Ende met fijne komfte op
Formofa Coxinja nootfaeckte fijnen aenflagh de novo uyt te ftellen.

Nadere bewijfen ende inditien , dat Coxinja van meeningefy geweeft
fijn defleyn op ultimo Maert, oTte in OÄobeu i(56o. uyt te voeren. Door
\'t eenparig rapport van veele Chinefen , en fpecialijck door verhael van den
Chinees Juko. Door gevangen Chinèfe Soldaten, Door brieven der Ne-
derlantfe Opperhoofden uyt Japan, ende uyt Siam. Door \'t fluyten des
Vaerts uyt China naer Formofa.

Alle weicke bevi\'ijfen van der Laen niet en wil gelooven, en hout ftaen\'-
de , dat de vreefe wegens Coxinjaes defleyn ydel v^as, en urgeert de Mac-
caufe tocht behoorde voortgangh te nemen. Tegens \'t eenparig fentiment
des gantfche Formofaenfe Raets. Dies het befluy t over de Maccaufe tocht
noch wat uytgeftelt wort. Endeeyndeüngh gerefolveert defelve noch uyt
tc ftellen tegens February 1661. En ondertuffen een befendingè te doen
aen Coxinja. Schrijven een brief aen Coxinja. Coxinja veynft. Is Poli-
tyck. Synen antwoort. Stelt den handel weder open. Omina ende voor-
fpoockfelen van Formofaes aenftaende ongeliick.

De Maccaufe tocht wort geheel afgekeurt. Waer van der Laen fich dap-
per tegen ftelt. Te vergeefs. Dies fchelt en querelleert Hy Gouverneur en
Raet. Dreygt daer van revengie te nemen. Oorfaeck van van der Laens
colere. Hy confpireert met eenige quaetwillige tot verderf des Gouver-
»eurs en Raets. En vertreckt met iijne Officieren malcontent na Battavia.

Mifdaden door Coyett ende fijnen Raet begaen in \'t prepareren van de-
fentie, volgens ^t feggen van die van Batavia, dewelke gene mifdaden, inae?
ïoem en belooning waerdige daden te achten zijn. Irrefoluytheyt des Ge-
neraels en de Raden van India, in de faecken van Fonnofa,.

kort

I N H O U D T

Van het

TWEEDE DEEL.

E Tartaren verdrijven Coxinja uyt China. Dewelcke de kans
1 fchoonfiende om Formofa te invaderen. Korac met fijne mache
opdeFormofaenfekuft.Set het eensklaps door de Zeegaten bin-
nen , en doet fijn krijghsmacht landen op Saccam en op Baxem-
boy. Dat de Formofaehfe Regenten niet en konden beletten uyC
gebreck van Volck, klcen Vaertuygh en anders. Nemen nochtans kloeck-
moedfge refolutie den Vyant na vermogen tegen te ftaen, en caften de felve
aen te water met hare Schepen, maer ongeluckig; en te lande op Baxemboy
tnec 140 man onder Capiteyn Pedel infgelijcksongeiucKig; en op Saccam
met 200 man onder Capiteyn Aeldorp, maer vruchteloos. Coxinja doet
in weynige uren ongemeene grote progrefiTen. Waer door gemoedigt, eyfchc
het Cafteel Zeelacdia en \'t heele Eylant op. Den Raet refolveert \'c Cafleel tot
denlaetften mantedefenderen,enwegensdereftmetden Vyandt inonder-
handelinghe te treden. En fenden dierweghen twee Gecommitteerden aen
Coxinja. Haerlaft. Haer vertreck. Befchryvinge van Coxinjaes Legeren
Macht. Audientie der Gecommitieerdens. Haer aenfpraeck aen Coxinja.
Sijnantwoort Haer replijck en vordere onderhandelinge. Loopt vruchte-
loos af. Haerproteftatie. Neraenaffcheytmetpermiflieom in\'t Fortje Pro-
vintia aen te gaen i \'t welk vinden in een flechte toeftant, en hieröm den Droit
permkteren fijnaccoorc met den Vyandt te maken , en doen rapport aen den
Raet. Den Raet renoveert haer refolutie van\'t Cafteel te defcndeeren, en
vindt daer toe goet alle hare macht byeen te trecken uyt de ftadt ZeelaDdia,
Om wat redenen, \'t Fortje Provintia geeft fich over. De Nederlanders uyt de
Stadt trecken alle binnen \'t Cafteel Zeelandia. De Vyant occupeert de verla-
ten Stad, enonderftaet uyt defelve op\'t Cafteel een ftorm te doen. Metquaet
fucces voor hem. De belegerden doen een uytval. Vernagelen des Vyandts
Canon. ConGderatien ofte de belegherden hadden behooren een generale
uytval te doen , en alles te hafarderen. De belegerden doen noch een uycvai,
en brengen een fes poifder binnen. De Vysndt fondér voordergewelt tegen
\'c Cafteel te gebriiycken , vergenoeght fich met een bloccade. VanderLaen
arriveert op Batraviaen doet vals rapport.Waer door Generael en Raden van
India tegens Coyett verbictert. Setten de felve, nevens fijn tweede en derde
perfoon^onverhüort van hare Ampten af,met veel fmadige berifpingen.Maer
twee dagen hier na komt op Batcavia tijdinge van Tsyouans belegeringe.Dac
Generael eu Raden dapper ontftelt. Hun misfiagdoet bemerCken. Kare ge-
geven ordre revoceren. En een fecours Vloot tot ontfct toeiuften. Om dc

weicke

A!?elcks te commsndeereo geen bequsêmOpper-hooft könnende uytvindén.
Verkiefen daer toe Jacob Caeuw. Tot dit we\'-ck t\'eenemael onbequaem.
Casuw vertreckt met de fecours Vloote na Tayouan. Met een brief van re-
vocatie en retrat^arie der voorgaende berifpingcn cn deportementen. Clenit
arriveertondertufleninTayonan, daer\'t flecht laetleggen. Caeuwarriveert
meEdefecour§ Vloot op Tayouans Rhede. De welckedoorquaetwederniet
gelofè kan worden, Wort genootfaeckt weder Zee te kiefen. Tot groot hatt-
fcer der belegerden. En vreugde des Vyants die fich ondcrtuffchen dapper in
pofluur ftelc.Ën door\'c ftranden van\'t Fluytje Urk informatie bekomt van de
geringheyt van \'t fecours. De fecours Vloot komt weder op Tayouans Reede.
WaeropbeflootenwortdeftadtZeelandiaen danvyandc aen te tallen* Ex-
ploit te water ongeluckigh. Exploit te Lande neemt geen voortgangh. Sche-
pen kruyffen op de Joncken. Halen yerverffioge en branthout. Aenflaghop
Bockeoburgh en Baxemboy, beyde mifluckt Omtrent het Canael een houte
Wambais opgeworpen. Den vyandt begint in \'t belegeren te flauwen en af te
nemen. De Tartaren bieden aen de belegerde hare hulpe en fecours. D.aerop
de belegerden nieuwe moet fcheppen. Ende om beter te konnen uytharden,
fenden de onnutte monden van vrouwen en kinderen na Batavia. Maer oor*
deelen niet raetfaera Compagnies efFeden en middelen mede aftc fchepen.
Caeuw.verfoecktlafhartighmec de vrouwen na Battaviate vertrecken. Dat
geweygcrt wordt. De belegerde refolveeren des Tartars aenbiedinghe te ac-
cepteren , en daer over aea de felve een aenfienelijcke befendinghete doen.
Waer toe Caeuw met loosheyt fijnen dienft prefenteert. Ën in die befendin-
ge verrreckr. Maer in Zee komende vlucht met twee der kloeckfte Schepen,
fonder noot, fchelmachtig naer Batravia, doende in pafifant Siam aen, alwaer
■\'tmedaflechc laet leggen. Waer over op Battavia naderhanc feer flautjes ge-
ftraft is gheworden. Welcke onheylen door de lafché vlucht van Caetiw den
belegerde fijn overghekomen. Soldaten loopen uyt de berlegeringe naer den
Vyant over. Die doordefelve van aües gheinformeerc, verandert fijne bloc-
cade in affiuren. Komt met alle fijne macht andef malen op Tayouans zant-
plaetover. En werpt drie battceryen op tegheos de Ronduyc üycrecht. Dc
belegerde vinden haer te fwack van V olck om dés vyanrs wercken re beletten-
Vinden andermalenongeraetfaem eenige middelen af,tefcheepen. De vyant
beftormt cn overmeeftert de Ronduyt Uytrecht, cn approcheart voorts met
fijne wercken dicht onder\'c Cafteei. Waer door\'tCafleel in deuyterftenooc
gebracht wiert,en in deliberatiegenomen ofte noch re redden was door een
generale uytval, wicrt fulcksondoenèlijck gheoordeek. Den Gouverneur is
gerefol veert den ftorm af te wachten. Maer wort by den Raet eenparig tegen
gefproocken. En mitsdien gcconcludeerttot overgave des Cafteels byeen-
parigheytvan ftemmen. Onder eerlijke Capitulatie.Wat goederen en Coop-
raanfchappen van de Compagnie Coxinja in \'c Cafteei bekomen heeft.

\'£ V E R-

Pag:s

\'t Verwaarloofde

F O R M O S A

Eerste Deel,

Van der Chinefen toeleg ende preparatien omme
^t Eyland F o r. m o s a tinvaderen. Ende der Ne-
derlanders onagtfaame , geringe , ende fwackc
voorforge tot tegenweer.

^cn maac ecntaftnt!Samp;eb?cmtamp;e«©O2lOö^-0eljalfótt/ je^ Tartaren
tjcct tocpnta laaren m\'t magtige ügclt uan CDtnatoc^ ov«me«-
gcbsagen/ tet oomienbeïtcnnttTc gcftomcnspt/ öteiven chf«
Itati niet üntetouft toecfav fjoe bat tn feo?tcn töö / met een
Itanbje bol boJclisfbe (CactarenöitBoftelücße enbe groote
Sanb/ foo röbbanBolïienbe^teeöcn/ bogboo?onbec«
Imgc ttoeeb?agUt berbeelt/ obejcompelt/ enbe tot ceus
toige fcöanbeban öie j^atte / oiibcc\'t jufe ban ftiin gebteb
gcü^agt öeböen. 3Bd 1.0 toaec bat be0 ï$p!ef-©o?jlen «iet
te gelijli enbe eben gemaamp;üel jjcft Ijim befc b^eembe öeec^
fdiappieonbcctoiecpen/ boenbe aan be€ii|tai*cnb\'eemöct-ntnbece/ enbeb\'an«
i^eremecrbece «egenfïanb. #nbcrtoelfeeiaatftetoaiS eenen Equan, ©elbßeeren^ oen chi-
te ^bmiraaïbcsf Cfjinefeläepfecgf/ een man ban geringe Êjctractie/ maau te ^ees e.
bol moebs om fön naam aan be bseteït onbefeenr te iaaten. ^te^ beneben^ ee# fquot;
nige toepnige ineenïilepn ©aactuijgï] / begeeft ficO tec Eee enbe op ben roof / ungrff.
\'ttoeïfi tiemfoobaniggefuöte/ bat inßo?ten Jöbmccttecbaneengrootec^cöip genßant,
Êiiöe meerbcc bol^i toieröt/ toaac mebe bjctec nnöcre nieutee aantnficnbe/ in
iïicpnige jaaren fijn ßcope ton boifi enbe fcïieepen fcsöanig bmiteerberbe / bat
öari ben feeifec ban Cfiina felf^ fojmibaöei bcoon te teecücn/ bic om fsem te
bcmpen becfcïjepbe uptmfïingenenbe tcgten ter Ecc liet boert / lïinec boo? toiu
ragic cnbeteiijfbelcpb ban Equan, feïïsensï afge^ïagen enbe mcnigmaïen ber^
Jiteetlcif; fulcügquot; bat beCßinefeisepfec/ bie anbectoegenfiinefianbenboUjab^
be/ geraatfaam bant Equanf^ne ^ecrcberpen tepacbomicrcn/ enbe tiem met
ben titiii banfi|nen3£bmn:a8l te begiftigen} in tocl\'??ompt Equan ïiem fooöa?
nïg airnm teb2aagen/ bat naberfianb mcbe otó ©dbïieer tegesi^ be fCartaren
gfb|i!Pïit tofccbc/ bomaöe neg lange / naacöe boot ban Dien ©catï/ op im
Eerfte Deel.nbsp;^nbsp;PllbC«/

%nbsp;\'tVcrwaarloofde Formosa.

jjjib«/ m ®oiïog W1SJ bßnbsp;maac fig in \'t ciJtifet^fto^liBebft?^

Denbê/ maast met öefclüe föncn i ßöog boo? be (Sartacm mt^troutot/
bic gem omtccnt ben jaaw 1630/ met loo^gept in öejcötemffe fercegett / enbe
gebangen aan \'t l^of ban ben gcooten Cham in ^eguin b?agten / altoaar fjp itt
een eeiöDige gebangenifife geboemt enbe betoaact toiecbe ^ agterlatenbe een foone
pdenaar Coxiqja genaamt / niet min moebig fönen bappecen ©aber / toieniS aacb
so^nßöbc baetftappen naacUoïgenbe / neemt een onbccfoenclijcöc gaat op tegensi be
CM,, (Cactauen / fielt fig tot J^ooft m becfïroigt;be Cöinefin / bcrgiibetcnbe groote
troupen Bp een / luaac mebe / foo te toatec al0 te lanbe / fijnen bpaub cnge=:
meene af bjeufe beebe: gintss fpatte Bp upt /f enbe gaf fönen magtiger bpanb een
bappece neep/ enbe baajcobejcompeïbe öp^teeben enbe^ojpen: beb?i)tecnbc
i)oti?ber$Efoobanigefepten ban toapenen / bat be tartaren geïjed Ctjtna ebcrmee-
fiert fieamp;Denbe/ meerbe? toet60 bonben in\'t betbelgen ban befen eenigen Coxin-
ja, aïsibael gebaan öabben in foo beele millioenen ban ntcnfcljen te fubiugecen/
löefet^e Coxinja \'t êenigtïe obfïacul bat öe (Caitacen baar te lanbe üunne con^
flueflen «iet eerber m Uónben bebetligen. 31B^0öalben alle ßace magt tcgenss ben
felben tnfpannenbe / Begon be fo?tune öem ben cugge te feeecen / toojbenbe \'t lanb
Ijantöb tottp boo? fiem allengsstiennengec/ boaer-en-tegenter^eefoobeelen
meerber in magt toenam / algf te ?[anbe toa^ afnemenbe / ter faafte bat be
taten gfene ^ee-lupben en sijn/ figooamp;metbe^eebaact/ ofte Commercie tcc
Ece toepnig öemoepen/ al^nueen lanb befittenbe bat in alle rpbovtimen enbe
behoeften bet nature obetbloebig/ ban buptentocpnigetoeboerbanboen Beeft,
\'t HBelft ban ttoeetemarcaöïe effecten beroo?faal!te / \'t eene bat Coxinja metbcfc
fpne notable enbe ongemeene groote ^eemagt/ be (€a?taren foo lange iaareiï
THeuyt ftc^t fioonen tegettfiaiib Weben: \'t andere/ bat be^abiipuen op bit lt;©o?loog$f»
vrcefe van ^^^ fpeculeetenbe / met een toelgefonbcerbe Sjjeefe bebangen toterben bat be
bT\' bonten baat ban te fönet tijti op Dun baBtoel een0 mogten öottten ober te toai^
tijts om- |cn/ bolgenjs \'t feggen tune tua res agïtur partes eum proximus ardet, bugtenbebat
Ui niar Coxinja ten ïïijï« uptgejaagt / booj Root geperlt ban eenig aubet lanb / tot tooo-
fävIn Z\' ninge enbe onberBoub boo? Bem enbe befijnen te moeten £«gt;foeten/ öen-lieben
traite. ■ foube liomett obecballen / enbe albaac aan anbete« boen \'t geene ben €artat aan
ftem gebaan Babbe j gelp men gemèenelijli fiet bat be groote ©iffenbe Blepne
oplïofeamp;en / enbe befc toebet feleenbeten. ^co ooft eenig potentaat a!^ maat föne
magt be0 anbeten obettoeegt / al0 tegtgi genoeg omitte ben minberen \'tföne
En heeft fottttoelbigen. 5©ie ban b\'^ofiinbifcm ^geöerlanbfcBe Compagnie en gtfieit
len dien jjjgf t\'outegtc bat \'t Baatïïeben toel gelben mogts op \'t lt;!rplanb 3po2mofa / alss
Ä^e «p tot Coxinjas boo?neement\'eeneitiaal öeQuafim/ foo ^egengsfönenaUpgelegen^
•t Eyland ï^pt bpbeCöïnefe baat\'et maat toepnigemölen afgelegen / algs toe-
roimofa. genjs föHe anbete nuttigöeben.

Befchrif- 3©antbit€planbf0jmofa/ gelegen tecTnonbc? benTropicusCaocn, op be
vtnge van igj^g^ß tjanomtKHtbe 148 gcoben/ gtcot tócfciibeomti\'mtbei5;omiïkn/i.öeeti
Eyland jjjgj^ ^jg fcgognfig CHbe bcQuaamtle lt;Êplanben öie\'et tebinbenjöni btejstoegen

° öoo? befeo?t«gefen/ eetfïe onbeïiïiet^ ban bien/ genaamt liha Formofa, bat
10\'et (^Ijoole €planbt/ toefenbe gelegen in een getemucrt en een feer gefonb
tUmaat/ btfpjoept met bibe?fcfoetefiebiercntoclbergaotig/ nmt met groo#
te öeguame blaamp;teniStufTcömtiepbenenbc leegeEanbsboutoenomttentbe^ee^
tirant boojften / isS feet biugtbaat/ boojtbjengenbc albetBanbe fooien ban aarb-
m booin-bjugten / bie albaac fm fwaR^ljjf« ballen / in gtoote tweitigBten;

o?en0i;

ïj?en3t WIamp; booit eenfge Caneeï-ïwonte» / alsf mebe«©inaBei;j «if^f^éï cgcii
ban ©ee/ booinamentlp bsn^aute-becflen/ bit albaacinfoogroote
teboozt-teelen/ aläopeentgc plaatfebaitamp;etoeerdbj b30?bent?e alleiaamise*
tjecïe ^cöceplaöinosn ban berfelben blee^ gcfoiitm en getijoogt naac Cfima/
enbebe bellen naa? ^apan/ omtrent be 245 mijtot öaac ban afgelegen / ïotben
öanbeï becfonben. J|ceft boo?t.ö totlbe ©eccßen^ / ïSeetjen/ ^teenbofeften /
i^aafen / Comjnen / q^afen/ 3Bilbe hatten / ©db-ïjocnbei-gs / éatcijfen/
^upbeit/nbsp;toüb/ fcöaöcüicrisftebeigiftiggebiejt/ aïiïfeeubjen/

Qtmte stangen/ uptgenoonm! eenige€pger.ö/ toaasmebeanb^ce ^nbtaanfe
(iBetoetïenanbeifmtis obe^fejopt mïil bjo^b albaaibjejïiug ofte gantgs niet bec-
noomen» \'t 3ianb geeft mebe Doop ban filbec enbe goubuiöuen / brengt 006 beeï
ftoabeï boo?t / bjaar boo? \'et beele aarböebtngen onberbaojpen t0 / bie albaa?
fombjijlen toel beecttcnbaagenagtec malhanbeKbuprenfonbejeemgopfiouben/
enbe fee? fcïjiiöamp;eïijö cnbe?baa?lti^ïja?t 5Ön/ bat men femtojjlen benamp;t bat\'et
öeßeele €planb boo?be Zeetngejïoftt/ en tnbe felbetoeg finten fal Ictlanb
ijS mcöefeepbolïi-cijfe/ beimannenjönboojgaangsiano banfïatuce/ »ban
{gf enleeben/ öeDben een coleurtuffen öjupnen geel/ gelp beele anbere
biancn/ loopen bejffomerss gantgs naafet/ fonbec fcDaamte: be ©loutö-liebe«
baacentegen sijn meeflenbeelgs ßleenenfeo?t ban flature/ bog^eelbaen flccft/
pen toepnigie blancHet be i^annen / fp gaan gelileet enbe öeböeu natup?löfis
fcgaamte. ^e iBannen alss ®?oub3en gefamentlijh jijn boo?gaan0b?fónbeïp
énbe goebaacbig/ füllen onfenatiena öeucbecmogenmetfeoflenbaanöomöaa^
ïen/ foo fpmaacniettebi^bJtl^enfeomen/ fp fuKen niet Ucötelp pmanb bjat
ontbjeemben oftefieelen; 5ijn boo?beisffee?gctjoub3 tegens be geenen baacme^
beinbjientfcfjapoftebeibonbflaan/ metbea-abig/ tegens ben aacbban nttcfl
alleanbeiïe Inbianen / bie bejcaberss in öacquot;? öa?t jijn; jaa fouben felbe? liebe?
toilien tlc?ben bfie alle ongcmaEi lijben / ee?fe pinanb boo? bejfaat tn betbjiet fou^
ben öjengen: 30« i«cbe fee?ïee?faam ftvt geenebae?innc 0nbe?toeefento03ben/
3ijn gefonbban oo?beel/ enbaneengoebe memorie om eenig binö te öegnjpen
pfte t\'ontBouöen. iiace pjincipaaliïe neecingc enbe Danteecinge t0 \'t belb tè bou=
toen enbecösftcsaepeni enBoetoelfe belb^ genoeg öebben/ en fullenfe egter niet
mee?be? jaepen alsf tot fiaare epgene nootbjuft ban boen ïjeamp;öen/ ia fomtiit^
nog toel toat te fiozt feomen. \'©e iBannen öeöben een afèeer ban ben arbeub ;
toaaromme be ©joutoen \'t lanb öoutoen / en boen bv meefien enbe ftoaajjïen
bepb; enbetoatinee? becijsS nu tijp enbegefneeben ijS/ foo becgabetenfè bic öp
waifeanberen in ïjaare ßöpfen / fonber upt te bo?fcï}en tot bat felbe ban boen
Ben / algi ban fiampenfe boo? pbec bag foo beel alöfe opmeugcn / \'t toelBe aï
mebe bertoijbentoerfetsf; be^abontsf {jangenfe ttoee abjiebuubclftensfbanbe
cijiS inbe airenobec\'tbpe? om tebjoogen/ enbesf anberen baag^\'scSmoigen^J /
omtjent ttoeeuprenboo? ben bag/ (taan be toijben optettampenbenrjjsJ/ en
mahen ïjem boo«0 felaa? boo? bienfelben bag/ bat alfoo continuereniaacupt
iaat in, ^p 8eamp;öenboo?beïSSnogb?ie\'rBanbe foo?tenbantoo?telen biefe plan^
ten/ enbe inbe plaats ban amp;?oob eeten/ toaar mebe fp fig fouben fionnen on^
be?ï)ouben / altoaa? \'t ooß batfe geen b?0ob / / ofte anberefoo?ten ban b?ugs
ten en fiabben i fp planten oocft v0ingöe? / ^uigt;fee?-riet / 3©ate?lamoenen / maa^
mt meecber al^fe felbe? ban boen en ßebtten» tangaanbe top en anbere fia?^
fte b?iinB / bie fn anbere quartieren ban upt boomen getapt too?t / en Deb^
B^nfe nwt / nogtansj ßeböwfe b?an{i bie in Hjagte alfoo fiajf / enb? in fmaah

aïfQO

4.nbsp;\'t Vcrwaarloofdc F o r m o s a.

SÄäci to^ Sm Ä m öe mom / toelfi hmmm eefclJt^ö^quot; mo j
Kf/^h« toSei upt m ccn potic / tot öatf? omtjcnt een pont natj/ ban du
KXöODjÄ^n öcnöecgönbsp;tocfcnöc öitüfluiel a^f ä« ^

SffitS booj mstamp; Mmm uonöen: öc nianueii

SSSiSS^

i^ssssi^lli

iSt Sl in laötc ftlioteiö öaaif? t cct^sf / ^nsi uptsjflioutócn btohjtcn/ l)aic

Kirt 51IÄnbsp;iquot; fe^^\'^\'öcrcn Diefe öeööcn/ tóo?t Mm Donrj-

Sä fSVilf/ toSSnbsp;öe nmn Qtfchmtmmrnx om öe

yätSÄLcnnbsp;fa^in«quot; frtnncn om felccbcccn

/ooSKÄ öaa? feoosöeni^an Oicfc w mmm^m^ oft (Higc
aalion öcöjupftfiv

mS/öetelcöefefldleninöe boffcfimöaajfe toten bat

Sen«mS meeniotenhoomen/ anbeve jlcUcnfeop bepabeu enbein »te

beb/ Kni^öe albiiöleeben: fpflaaneenfteiamp;ctet/ önajeenwutoboben^^^^^^

Saft i^/bt0tmb\'aa?be, bttciet alfootn b\'aajbeceot

S^ bobennc epnbe öaa? bannebe?tofla?t0/ quot;^afi^f f

öeS meteen feiernbóiuiebafï/ al0ban leoaeofebea?tchbaai obe?/

met toat aa?be toebefeöenbe/ cnbea!0bei|a?te«baaj oP t^aPP^n/ fnapt et «et

S/boubenbß\'tbeetl aan een been (laanbe/ \'töjelfefbanboojffljieten/^?^

benbc op befemantere jaariPöeenige

oapen biefe op be lagt geb?upben / 3ijn bufbanig gemaabt: be ficel omt ^
fSetenfang/ bnii detgemaabt/ in \'t epnbe met een beUehenbaaz aan gebon^
S het Pfe b e^ tusec a tik toeeaOahen om te beete? in oc beeflen te bUjbcn llee.
feen / en iS niet aan ciet baß gemaaut / maa? m baa? op geflceaen/ niet eeu !ang
touto aan\'tepnbe pfea^ bafl gemaabt/ op bat/ toaniiee?\'tbee(l gcraacbt
S/ be It el fean afbain/ bie m ban met :t belleben / boo? mtbbe \'quot;öuto
Sebcaanbetoeeibaali/ bie\'t beeil iu\'t lyf be^ft/ baftgemaabt ^^
Slberirngten/ enöe baa^mebe\'tbeefïinfpn loop be?lHnbe?t/ batfefoola^e .
mltSnmm/ tot bat-t beeft gant^ bejbïoeb i^/ bonn^nbe af\'töelietei
S gel)oo2t to02ben toaa? bat \'t ^©ilb lieenen loopt/ en bomt te becbiijben. jiEet
Sfe Wegapen gaanfe fomtijb0 toel met ttoeea b?ie ^o?pen tefamen «ptjaa^
nen/ pbe�foonmet ttoee a baie flucb^ Wwen bo^fien/ benebengeem^
neVonbsn bie \'t IBilb opjaagen. ^n \'t belb getomenjnnbe / bejöeelen Ijaa? ba«
ma baubecen / begjöpm een d?oU ban toelanbe?öalf uunrtcont / ga^
DO malbanbccen gdülie?banbtoe/ Daace ct?cü! bleenbe?mabenbe/ fiilbgfbat et
mtlb\'ttoe«! innen tiiwl begjepen t0/ feec bcftoaa2U)ft Haareftanbenbanont^
fiomcn/ toant ecn beeft maa? een*gap in\'tUjf bjijgenbe/ trt foogoebal^
flebanoen. Ilet pijl en bcoge blaaren (p \'t albusf: een mau alleen / ofte ttoee a
Lie te famen gaan in \'t bdb / enbe btla?fe een t20up tajtebeeftm fien loopen/ bol^
fienfe btenaa/ en ftbietea öenecnen pijl boo? enbe ben anbeten naabaa?op in/
m foo lange eenige gcEaacbt lieböen ja fommige ban bun jijn foo fneim t
mim/ batfc in\'tooenMb bcn fiïdflcn Bocb oftelta2£ebeett utloopen/ bp be
fioo2uepbattsn/ enbe met eeu nie^be ftiot toeten af tefnpben. i^etblee^ batfg
ooboo2bejbaaiöe manieren bangen/ eetenfe toepntg/ maar bejboopen\'tmee^
üm aan be Cbittefen / toefenbe be fagt een ban be p?!ncjpaaifie toe?ben be? nwn^
tien • enbe \'t aubere baacen oo?log; toaa: ban/ algs mebe hm ïiaare f^oUtte /ßxx^
tote enbe iteligie/ nietbeetetefeggeniö/ jebejtbatonbej\'tgebiebb^ibeCom^
mgnie ;iingcfaabt/ fllfoogcbto0ngentoo2benfiginal{en naa? be2.S^ebc2laube^
ren goetbnnèen euöe toetten tiun te reguleren; cbog alfoo inbefdbe eenig? aan^
mejben^toaaibigc biugen 5i)n / fiülen bo2telijb bic? bp boegen Doebanig befe bin^
genboo\'be^!om|!e^el\'J^pbc2^anberenonbe^ bun in ftoang gingen.

lt;Ênbe e\'\'2lt;t banbaare^^olitie: bitlanbbattebeztoonbei\'cnis/ en beeft nopt
geen lïoning ofte lt;0ppe2bee2 / en looft gcbab/ onbe2 toiens® gebieb\'ct geïi- el«
öTpianbiloiibe/ maa? 3yn alle in ^02pen berbecit / toaarban Pbe.\'
(igfdbenisï / eubeöaai epaenSvbseö Ijeeft/gecnanbece fupemritertecbennen^

•H ïnbsp;Ije/

€nbsp;£Vcrwaarloofde Formosa.

öß/ nopjtïïar m.Wt gecnpajttctiïiejiiooftDR aÖfolutJt oböjteliÉesff óftÊ

p^foonmöK pamp;e2omt?entb«?ttg laacen/ cnban eenen ouöe?amp;om5ön/ SS
i«netebe|toonöermliSamp;atfpitcöen ocenefeennilTe »an jaace^^
nogtansJpceouöejöom onöciinalMmtmismm t\'onöcSS / S
toeßtmtoel t\'ontDouöm toelfte pttmm oprnrnxbaq/ Sam/of« S iï

mjt 3DnOe/ foo laateenpöei banfiun öeöaicmban\'tUooiöooftrcnaan^
iÄ fll\'Pf^^^mm uptpluftón/ tot eenceiteellXffßXS
foonpgetoccfl jiin/ enbebaaitoantoeöe?omontfïagen; alsban towOmbSeil-
tejKaabsfpejroonenbanecnciibcöefdbö^

fc m afgaanbe. m magt / mmmtimnbsp;ofteïlaabSpS.

nen/ mtsfmctfoutoecain/ nogtefoobanig/batbegemektegeDoXri^S
goetbmbmofteöeffupi naactc tooigen,- tnaa^rjaa?pouboi?öcjïaatimeffi^^

oftegelaat^t tetoo?bcn/

Uöececcn?nbe amp;em«Ptcntoat DimUoortgc^^

fen/ toaajtnne b\'acfoojb toefenbe/ foo boenfc \'t gamfe bo?Ä K

qo^beo?b?conbe?öouben/ enbe aï^benmicmocbe iSlS

ontepufTen fjoubbe gemeentetjun fee?ti«/ Uipflecennaa?fitgtorroK;
mgeöemtnfiecommottetemafeen. €nbeb\'oratteg\'epiïbigt toefeni/
fagt\'tUolamp;obe?bcUoo?gefïelbefaa6emer malöanbeten/bmben fiber

SfhSiV toerrtbefe^em\'ttoejögefteïï/ foo niet/tooïTgffiK

ne be gegeeïr gemeente goeb gebonben ßeeft. ^e? lt;fguatij| ampt iSïwebe tea
t^ta^ ban ben fobt^btenftsön geOiebetibe; enbe bwte ÄffiÄ

^^ teöuptengaattn pettoe^ bat öWeSbm quot;aafö
^l^^^^^\'^^^^^^öetjeft/ foobecmogenbere(êiS/ oftm
Jlaab^g^foonenfoobantgeguaatboenbej^baaiobenefeaffen^

SÄSÄ^nbsp;anbete mffl/affe«/ bellSÄSorte^^

öun onöefeent/ maa? alleemgö om een featoene

ofteeenpotbanöaacenflcÄb^anlM

JgJÖbanTaaöe/ engzootteban bemtfbaat/ toeïöe mifbaben beeltijt^ nfeS

alsiöï»e3i;empe{/ op mmtimfam
moetett m b\'ttitooonberea ommt m maanben ïang tmia naaët aami / S
weben foofe feggen / bat anberftntö he mahtn o^m S\'^LSS^

©iimgiSnbsp;ïftJomsE/ «ÏjS\'rbolftnaac\'ÉMt saa«/ öfïé baa?

ban baan feomcn / op bc luecgcn saon fttten öaa^ \'t boiS tnoet fsaflF^iJen / cm u
ften öf\'ß? eenige 3ön bie ßleebjensS aen öeböen. €itbe in tegenb^e! jönber onbe?
Baai toebe^omJire fefèecetijbentnbetoelhe fpbagerpsitoel felceJ^enö quot;mogen bia\'-
geti/ maajniet ban sijbefïoffengemaafet. €nbe bp albien befe aaab0pecfoa?
nen alöban pemant met jube feleebjengs binben/ ofte bie 5öbe ftBo3ten aan Btö^
ben / fooïiemenfe befelbe banfoobanigepejfoonenbatelöh af / ofte\'bejïaan^ in
eenfge anbete boeten/ al^boben gefegt ^nfgelpsÈltjannee? op eenige Jeeft^
bagett beb?outeen/ ofteoutoïiebente famenfeomen om rep^onfeen/ enbe bat
c^nban alle naai be^ (SBuatyss meeninge te bcel hleebjen.ë aan Beeft/ ofteaatt
befelbe ewige Boobse^bpe te beel bebjijft / foo toojbenfe ban befe iSaabgipei^
foomnin pb??^ p?efentie be|ï?aft/ ofte \'t geene Baailteben bunBt te beel ofte aC
u Boobee?big te bjeefen / afgenomen / enbe boo? 0aaw oogen in fiuamp;feen gefïBeuit.
35iipten toelfeenmagt befe? saaabsfpejfoonen / tn i0 öp befe natie geen minbei
nogmee?be?/ fincgtnogteöee?/ maa? altefamen sönfeeb^nbeel en ban gelgcte
qnalitept/ alBoetoel batfe malfeanbeten g?oote eete enbe cibilitept öetoöfen oa
ijaacemamcte / niet bat befe eete biefe malftanberen bebJöfen/gefcBtet/ omjaat
ben eenen inmer?öei aanfien/ bignltept / oftecpöom foube toefen al^b\'anbes
re/ maa? alleen ten aanfien ban ben oubcibom i toant malftanberen op fiiaat
ofteopbentoegBontmoetenbe/ fal ben geene bie jonge? iis/ een toepnig wpt be
toeeggaan/ enbe ben geenen bieoubejtss berugge toelteecen/ tot bat BpiJecbp
ijSj enbe al iss\'tfaa^e batfe met malBanberen fpjeeö^n/ foo foube ebcntoel be
ïongBfleupteejbiebigBept fig niet omfeeecen/ maa? amtooo^ben/ mfoo blnben
fiaan tot bat ben out^en boojbp ; eri een oube? aan een ionge^ toat belafienbe /
en falbejongfie\'tBajt niet Bebben\'tfelfbe te toepgecen/ al toaa?\'tbat BPÖem
imc mglen toeegB^ om een bootf^ap fonbe^ en ingefelfcBap bpmalamp;anbecen
toefenbe/ füllen fig bejonflenniet bu?ben bejfloutentefp^eeften in pjefentte be?
Oïtitlett: tnföelijfe^ toanneerfe op gaflmalen / ofte om te b?in6en bp malBanbere»
5ijn / foo fuUenfe \'t eeten en b?infien alt|)t eejfi aan b\'outflen geben / fonbei eenige
infigtcnban anbecegualitepten.

SCangaanbe ben ^utoelijfeen ffaat en mag niet el6 na fijn belieben aangaan /
toant bemant perfoonen benouberbom ban 20a 21 jaamr moeten bejbultBeb?
ben eejfetot\'et tm»toeng\'abmittce2ttoo?ben/ maa?beb?outosf-pe?fi)onenlaa=
tenfe tjoutoen foo b?oeg fp meenen batfe biripotentesS/ enbe toteenflilfe toe?amp;
beaüaamsön/ fonbecfefeecenoube?bomt\'oBfe?beren: enonbejemuflTcBenbatbe
mansfpejfoonen nog minbejjaarig jön/ en benoubejbom ban fellien a feben^^
tten jaaren nog niet berepfïten Bebben/ foo en mogenfe geen laufe fiailbiagen/
nogte \'tfelbe niet lange? laaten toaffen alsf bat efenb\'oorenbebefetsön/ maaj
bebjoutolteben baa?entegen laaten beBaicentoafTen fonbe? befelbeaf tefnpen»
Cntoannee? be mansspeifoonen nu ben oubejbom banfebentten jaavenBecepflt
Bebben/ foo latenfe be Bairen foo lanfttoatTenalsibpon^be b30utoenfn€iic0\'
pa,- en nulangBai? Bebbenbe/ banbeginnenfe te bjpenenbete tjoutoenopbolt
genbc maniece; a©annee? gen jongman fin in een bogte? Beeft ofte fe?ögt/ fo»
nÏH^F fönmocbe? / fufie?/ tifte pemant anbeigi ban fijne magen in \'t Bup^
Sr^irS?®^^? ^^ ^^^ ÖP be?foefit. t©efe aimbafTabetijsï nemen be ^©utoarie(bie
?nbsp;is^aaneen 25?ttpb te geben) met Bett/ en be?foeamp;enbebogte? ban

ïjaace ouoej^ ten öntoelijft / toonenbe be goeberen bie be b?ienben ban ben Éong=
man meoe gegeben en ingebalte be^ b?ienöen / öeneben^ be

inbsp;/tVcrwaarloofde Formosa.

«îSiuohfemdtn\'tftutoelpccinfenteïen / foo ftlöftte^asjpe?^ gegeben tenßupfc

mÄ tSiiton/ om l)?uplof£tceouöcn/ mtht ?5?upbegom mag ßaaj

meS I3laa^ öecegul mptmnonconcubms fed

KfmÄß^nbsp;tooîtti bß?fcöepben/ geebenbe beiuencnmeeibeja^

SStt/ 10 a I2tluch0 bmgc?-nngen ban metaa / ofte ^ute îja£-poo?»

/ bscfeiibe Pbe? ban befe ringen foo o?cot alsseen eptn \'tronbe/ enbe
ftÄt baTffemnSnbsp;bingeit\'effcnsbebcl^feen/ fum toanneeifß

hm mXnS / bat een mm «aufien baa?t / en nogtan^ boo? ee^ f?aptg|ept

SSiSS^^^nbsp;: nog gebenfe baa?enboben bie? a bijf go?bel0 om

\'Äüf baSnbsp;ütm nog 10 a 12 Meebjenss ban Bont^ïjai? geraaaötï

ÄÄ caS^^^^nbsp;oleCljinefeWen^/ item een gioot bo0 Donb«?/

ISn man^nbsp;teb?Wn»3 nogeencteraatop\'tôooft/ bp^-

lan^nc^f efnSnbsp;mut0banl?oop enljont08af?f?^pgebloerjten: nog

A J « naai Rouffinbsp;öie nog routo enonberepb 50n/

da riSaÄ^^^^^^^^^^nbsp;^^nbsp;nteeensgn / geeben?ooa

ioo aiSaen ffinbsp;ttoec a b2ie roî« / enbeoofe foo beele meet.

ÄmS/ ^toeTiSeë mmipm^^W füuöebeb?aagen. \'ti^utoe.
üKbffibejTi^nbsp;tooonenbaa?ommeman

\'iwtft fiiti mam üüsjö bat bebïQont/ en Wuft

muSä^^^nbsp;bP^tbee?ligt ofte\'tbolö met ftomen/ maa?

mfeTÖüh ftÄg/nbe op befeoop gaan ïeggen fonbe? een tooo?b te fp?ee.
Sn/ enfSietönbsp;\'t$ïtoebafe/ ofte pet^anbe?^/ mag lïp\'tflfbe^niet

Sffiitf mS^nbsp;«ï^ ban (önb?oubï bat Doorenöe/ öomtfebp

ïfl / fa SSe Knbsp;ïJ^öóen / ea gaat ban toebe? ban Ijem af Dp

tonbsp;be?t?ûlîamp;en / ofte Ilaapen ?p gegaan/ m

SS tSSu«en0 b20eg: boo?ben bagmoetbe man toeberteegtïuppp
SSTeSfeuS^^^^^ bat bienbagbjcbe? in\'tï3uppanfpb?outo
Sn S »nbsp;baag^metligtbpniailîanberen/ ten5P

bSiStóï op^ ïïepmelö^e plaat.^ öefcljeibeni nogtemp?e£tteban
?bSfcn Mle^^^^nbsp;maBanüeren fp?cel«n / bog\'t gebeukt toet bat be

LSiS SS toouto aUecnig tlm^ toeefen / en Ijp pemant boo? upt fenben / cm

bSbe i?/ f^ Zmrnémë ïjaa? man niftalenv ^^ foo
«SÄ tebe?be?t2e^ We gemeenfcïjap ban goeöewn m iß bp ïjaa? met ge^

ÄS I omeS^^^^^nbsp;Ijirnm/ mp? beftoub

SSeVau^nbsp;nietlfaa? bomende paimtagiegeeftöaare^ge^

fie piSSunbT^nbsp;baa? fpban leeben, gelgh aan b\'anbercjijbe b

man m« fnne parentagie / infselijfbss fijne plantagtcn enbe rij^belbfn öeeft bac?
af Ißgft/ fuibö batpöe? banljunlBejht enbe eet in fön epgen BupiS: be bjouto
en fojgt nietboo^bcnian/ nogtebeman nietboo? beb?oubJ/ maa? pbejgupäS
fojgt boo? fig feiben. SBaniteeife nu binberen bp maibanbcren b?ögen / bie
bil)ben meefl bpbe mcebe?tooonen; bog ttoee iarencubsijnbe/ foobomenfe
DOb toel bp be babe? / maa? jön niet met beele btnbeccn belatl / te? faabe be
tojjben/ boo? bat^ö a 37 iaarenoitbjijn/ gccne biuberenen baaren: raet bat#
fe boo? bie tiit onbjugtfjaa? foubentoetfcn/ tiiaa? boo? bicnfe boc? bien oube??
bom öcbjwöt in \'tllcljaambooben enbe afö?pen opbolgenöe moniere: €eii
iongc bjouto onbe? be 37 iaaten fig bcb^ugt gebcelcnbe / ontbieb eene ban baace
^Hejlmfien üpbae?j öetoelbe gebomcnsijube/ foo ieptfe be öcbjuorc b?outo
Dpbelioop / ofte petoe?oquot; op ben riiggenebe?/ alöbanbuiut enbepajflfe bcftlbe
foo lange totbatbebntgt afgaat/ \'ttoelbmctgioote? fme?te gefcbiet algf of fp
\'üiinb Icbenbig baajbe. lt;©it afb^ijben en bocnfeniet n!0offe geene nati!p?!pe
üefbe tGtUaace binbe?3S babben/ maa? npt fupc?j|jtieoftcafooben-bien|l/ ge^
loobenbe eengjoote fonbe te bicej^en bco? ben büo?f5. ciitiejbom De bjiigtleben^
big tc Uiaten tc? toecrelb bomcn/ fccbattc? bcdc bjiujttn cp bcfcinämere be?#
Hielt enbe onigcb^ogt too^bcn. iBaa? teannccjfe nn tot ben boo?f5. oiibejbom
ban 37faarainbsp;3p/ tanlatcnfc cejfibctonot ijaave^licöaam^/ fon^-

be? bic ce bocben / bc.ö toeerclt.ö iicfit aanftlioiitocn. €n al^ iiu be mannen benquot;
oubeÄomban 50 jaai\'en berepflittjcDtsen/ bau mogeufeee# bpl)aareb?ontoe
bomcn intooonen / enbe ban sijnfe met sria|f5an.bei\'en meefl in \'t belb / enbe tooo^
nen alöaa? in een ft?oop ljutie.nbsp;\'quot; p

(DnUiaarelutoeiilben te biffolbcren en befjoebenfeniet tetoagtennabeboot
ofte\'Dbejfpel ban eeu bau bcpöcn/ maaz bejinoogen befelbe bolbomentlöcb te
fcDcnbcn naa? pimtoeUjcbalten / alögcen lange? bebagen baa? in / oftein mal*
banbeven en sönbebbenbe/ alleenmet bitonbe?fcljept/ toannee? be man\'tbu^
toebib begce?t tebaeeben fonbe? anbererebencn baa? toe tegebben alssfijn toel^
gebäüen/ foobejiieft |)paUe begoeberen bie aanbebjoutoe tot een ^utoariege?
geben beefti maa? cebenen baa? toe ßcböenbe/ alsS ban Dbe?fpel/ oftc bat be
ls2GUtoe bemjlaat/ en bte^gelöbcn/ banontfaii0tbpbelt;^utoarietoebe?omme.
^00 mebe bcb?outoe fonbe? rebenen \'tl^utoelijbfolbemibe/ moet b\'ontfangen
^iitoarie toebe?uptfiea\'en; maa? rebenenbeböenbe/ besmag befelbe tebeljou^
bcn; cptoelhe manieren be i^iitoelpen öpt|aa?gcbi|Tolbee?t tooiben/ niet als
ieen qmad thm-um, maa? oob ^uoad quot;oinculum: fuUüff bat pbe? ban Ijnn tocbejom-
me eenaiibe? tjoutocnmagj oiesS fomtyt0 toel geDcu?t bat foo meentgemaan^
bat alf^ci- in een jaaj bcmen / oob iae?li}b0 foo beele mannen be bjoutoen 6- (oirtm
redufwren, m toebe? aubcre tjDUtocn. iBaa? alljcetoel be ipen foo ügt bif^
foibeten enbe aan anbrren t?outoen/ footicufoenfenogtan^maa?eene b?oiitoe
ffeffenö/ forjbf? beele topm tegelöb te liebben,- jijn onbesftnrsf g?ootel]oece?

enalbennenfc ortjoiitot/ mabenfbeiiteclbaa2omr!ii;t beelftoanobept
nog met anbsre b?outoen te boeleren / bog in \'t bepmelijb / fonbe? bat Ijaare b?op^
tocR / oftc be mansi ban anbere bjDutoen baa? of toe eten. #mt2ent t t?ürstoen
obfQberenfe mcbe eenige g?abcn in im banparentagie/ batfeinDaareb?ienb?
fcljap niet cn tjontoen binnen be bie?be gjaab.

©anbanre St^f^ineen balt niet becl tefegaen? alle cegt0-boö?ber{ngen
Dp iiasi?Uebcnonbebent / i^ebben codi geenepölirlibetoetten bie toegensibegaauc
mi0baat w^geftiöfl-^^ünopleggenbe:nbsp;beele naa?fpfin/ entoien

Eerfte Deel. quot;nbsp;^ OUß^i

lOnbsp;\'cVerwaarloofde Formosa.

ongelpaebaan toojt/ fulfe^ cntoojtntet öoajDß^SijeiBßPt/ ofte jaEegmten ge^
f}?aft/ maa? toJÄn cnöe rebenomn\'tfeibe pbc? beo? fijn pa?ticulie?foo b«fi
fean: alö bp eicempel in ca^ban öiefre / booifïagenobcjfpd/ tojceïsmfefigfels
ben opbolgenbe manicre: ^oo pemant eenig goettleeät/ enöe ben baabe? Öe«
feent too?t / foo gaat ben geene bieu \'t goet ontfïoolen igf / ten ijupfe ban ïï^i qu^
ne bie Hem fjjn goet ontnomen l)ecft / iiaalt \'tt foo beel goet gW \'t Ije»« bunlu rij\'
feelijclïbetaalt te toefen/ \'ttoefö dpaiöiei\\benanöcrcntuetentoiloeöoogen/ofte
bat fpUeben met malhanbcren mt en lionnen bejafcojöecen/ foo bergaajt be
geené bien\'tgoetomftoleni^/ alle föne bjienben/ eenpbe? met fijn getoee?/ en
Baait\'tboo#3.goet metgetoelt uptbegi anbeten fjjn Ijup^/ toaajupt ban mee-
nigmaleneenpa?ticulieceoo?log/ enötbejfebootflagen uptontflaan. ©oo?be?0
in HaiS ban eenbootfïag lebenfc albuisj ^eitiantbootgsflagentoojbenbe/ enbe
Hpttiomenbe tote ben bootf[agc?isf/ foo moetïip blugten/ anbe?0 foube öp ban
be0 bootgeflagenc b2ienbcninfgeli)liiSombenl)a!0gcb?agt too?ben: onbe?etuuf=
fcticn banbelenbe b?ienben ban toebe?5Öben niet niaibaubecen / pjefenteeccn foo
toeele be?heusE/ fiajtebellen/ tot batfe be b?ienbenbanbenbe?f[agenenbaa|
mebe te b?eben ge(icltenbe bc?foent ftefaben/ toöa?opbenbootflage3toebe? in\'t
bo?p bomt/ fonae? banpmantbaa?öbe?toijöc?3Sgcmocptte too?betï. jiüaejalgi
pemant fijntooitto bpeen anbe?inobe?fpelbebtnt/ gaat i)p tenliupfe ban ben
obezfpcelbe? / en Daalt ttoee a b?ie \\inUem upt bc0 felfö hot / bat ban boo? be
flzaffe ban tobeïfpel/ fonbe? nabe?ljant fönb?outo/ ofte ben obejfpedbejbaa?^
orameecnsf fup^aantefien/ ofte eenige liaatoftt nyt op befelbe tebjagen.

^ic? boten Ijcöbentoe beiöaalt b nitooonbeten banbitlt;£planb inbibezfebo?^
pen bc?bec(t te toefen/ toaajban pbc^bojp boo?fijn felbe beftaat/ fonöet bat\'t
eene t anbete fuöject SP/ en ellieben beel mee^lei^i^/ toaajboo? banfpin geen
bjeebemctmalltanöefenlionnen leeben/ niaa? bejballèn ligteiijö tot bzahfteel /
en foo boo?tsê tot 0021003 tegens malhanbeten tè boeten / quot;t eene bo?p tegeV;si \'t an?
bete i en toannee? ban fin^ 5ijn eenig bo?p ben oo?loog aan te boen / fcggcnfe ben
papsE tc booten op / en toaajfeljutoen malhanbeten j al^Sban gaanfe met 10/ 20/
a 30 mannen na beö bpantg bo?p toe/ oohfomtjjt0 toel met fiaa? baajtupgen/
en be?bÊ2gen fig alöaa? tot tn be nagt/batfe niet gcficn ofte betraft en to02ben/toant
ïjaate meefte oo2log enbedjren beftaat meeft^nbeel in fl?ategemaa0 en lifiiglje
ben ban elfianbcten tebe2tatTen: atöban gaanfe be^ nagtjl in bcssbpantjSbel
ben/ ofte bdtliup^jeitó/ fienoffe biia2 eenigbolft binbenfïapen; toantal^bo
ben gefegt/ b oube lupben fïaapen mèeft in Haare beMjupfen^ binamp;Kfebanpe
mant tljup^ / o^t ofte jon^ / man ofte toijf / bic jlaanfe oüe te famcn boot/ öafe
Sten Ijen beloof ötHi/ Banöeit en boeten af/ of nemen oofi toert gefjede lighaam
mebe/ en fnijben\'taan foo bede pajten alffe? perfoonen ban fiaa? jijn/ toant
pt)e2 toïibe2toa£ban Ijebben/ op batalssljptliiipisftomt/ baa?meamp;e mag gaan
P2onfiC!u ooli gaanfe bedtöt^ te\\nt}U na gdeigentöept tsan faaï^ej toant foofe
ban öesê bpantsi bolft bejbolat too2bcn/ neemenfc jïiaa^b^ Dooföen beibootge^
fïagene mebe^ ofte bp aïbien befeibc tjen in \'t bïugten be?|jinöcren foube / nemen^
iz maa? een toeinigljai? mebe/ en peuten op be loop, afte foofe niemant in be
bdtluipfen binben/ foo gaanfe na tbo?p toe/ fïaati ö!!e0 boottoatfeboo?ee?fi
tn ben boncbe? binben / cn ban mette? Öaaft op be loop eq batte? ala?m in \'t bo?p
feomt/ ofte b?eet!en mebe todinbebupfenj maajalief bie ban binnen bae? obe?
toaamp;fte2too?ben/ foo matonfe batelöfe een mooibgeftlijeeiito/ toaa? mebe ban

in een ommefien \'tgamfcfie bo?p inalajm getaaht/ enbe alle bemanfcJiapïjen

p»

EERSTE DEEL.

op b\'aïajm-pïaatfenbsp;mtmm mmf^ mh m nfót mi upt / öooi

men \'t bom ban öe öupfen Den mtt öeDulp öe? amp;up(le?ntfren / öte? ofte öaa? obsej«
tn een gat be^iïeefien: öetgeamp;eujtoofemeöetoeltiatfe felbe^be^ïa^enbootgeffa^
gen bjojöen. maßen fomtötjSJ bjel een balfcïjen aJa^m/ en loBïfen ßaace
bpanöen upt tot be plaatfe altoaa? Ijaace baa?tupgen / en meejbe? getal ban
manfcöap tn emBufcabe leggen / btefe ban obejcompelen en boctftaen/ ofte feïf^
te fto?t fcöfetenöe/ figm?t be blugöt falberen. fCltemet^ comöineccn ftg toe!
ttoee a b?je bo^jpcn tefamen/ en tjeïiten gelöffe|amp;antupttspbaagtegen$fftaa^
ce bpanberi / om befeïbe tn een boUe öatatlïe te bebecßten. fjn ftaöre ^oalooaett
ÖcDbenfe geen fefiece Capttepn/ ofte 25ebe(öeamp;Dei:enbie öaazaanboe« enÄ
manöeeit; maajfoöe? onbe? ßaa? pemant t^btefig m eenige oojioog^erplotc^
ten toel ^eeft geguetcn / en eenige Hoppen ban ben bpant be^obe^t / bic ijeeft gioot
gefagonbei ïjaa?/ en Uifïöebbenbe eenig erpïoict t\'onbejneemen / ïian gemafte
beel aanöang ftaijgeit bi« öem \'t felbe |?dpen uptboeren. laaie toapeneti
baajfe mebetenoojloog gaan/ sün^jTegapen/ maa? een anbeaflag alöbaa?
mebe opöejacïjt gaan/ toant befe 3ön niet met teeej^afien/ ßcbßen 006 scen
tquto ofte belleamp;enbaa? aan/ fïeefenbe \'tpfejin be {teel bafl/ foo bat öe
met en nan uptbaUen. gefeupiien mebe fcDiiben en ftoaajben / toefenbe be
fcöuoen met ront/ maa^ lang eivöj^ctaigf een bed/ foo bat met\'t geßeele lig^
öaam baa? agte? Sonnen fcöupïcn/ en boojbeppnftgöcbeHhen: öaceftoaa?.^
ben 5yn ßait en fee? Bjeet j fp gcöiupfecn oofi toei fio?te ^iapanfe en Cfltnefe ftou^
toer.3 j afö mcbs p|]i cn öcog. JBannee^fe nu ban öaejfiebe? erpïoit toebe? tß
Euggc ftecL-en / en eenige fjoofbcn niebe geliiagt ïjeböen / ofte pettoe^ anbe2ö / foo
liTqm tgeöcclc^tepccii groote fecfï/ jupcöen enb^oIpD^pt/ beginnen te? ee^
renoanjjaaceafaobcn teriommelenen b^eugbeiiebefenief te fingen/ befelbebe^
öaitftenbe obe? be be?ö?egen bictorie. ^e geen bic een Dooft mebegeöjagt heeft/
öï peeftfjptupfl\'tfeptmet feïbe? öeb?eben/ maa? \'tfiooftopb\'eeneöftebanberc
ïaofen bekteen/ bati^ aï gcnoegö/ aïsï fip maa? beman isSbte\'tßooftmebc
öjengt/ en bae?omme obe? al toaa? f)p fiomt/ fee? toelleßom/ b302benbe ban pbe?
een fee?Jjce» ontfangen/ en met ben bellen enfle?cB|icn b?anh luftig getW
ge?t: banneimnfe\'tïjooft/ Ujengcn ïiet ineen ban Ijaareamp;erHen/ fjoofeen bet
mbe meen pot tot bat\'t bel geljcel bc?amp;oolit/ enbeöaa?af balt: ban latenfe liet
b?ooae!i / en begtete» \'t ma ïjaace Defte b?anï!/ flasten be?feensS te? eeren ban
Ö\'iare afgaben/ en fiotiben opïjaaremanie? g?oore gaiïerpen bie toeli4bagen
ngte? ma amp;anberen bupren/ en ïiouben \'t geene op booifj. maniere ban baare
bpanöen öeftomen ijebben in o?oorere efiime alö anbere natiën goiib en filbej

^OÄtsel b\'inteoonbe?^ ban bit €planb geene fcljiiften ncgte Boeïten en Reö^
ben/ foot^; £ nogtans batfe ccn iaeligie öcbbsti / betoemerjaa?Iiebenbanoube2ä
totmïbc?0 op monbe!mget?aöitie obe?gelebe?ti0/ enbe biefe aan Daarehinberett
op be felfbe to^e mebebeelen / toaa? ban bit bolgenbe toel be booinaamHe booft^
migten 3i)nï ©an\'tbeginfel besl toerelt??/ ofte bat befdbe eenepnbeljebamp;en fal
w ^cetcitfemet/ maa?gclooben batöieban eeutotgbept getoccft;p / en mitö^
buren fal: b\'onflerffeipbept be? 3ieleu too?t bp Raajlieben
ïnbsp;öcbolgejDfi bat besieien be? be?flo?bene na befen leben baarc

goetoftequaUjIigeïeeftfieböcn/
toaa? ban leggen/ bp albien een menfcö in befen leeben beel s^uaet boet / föne

znbsp;Sieïe

12nbsp;VVerwaarîoofde Formosa.

xm tia fin ûte^îiîben bsajonwîc in Q2mu giacïîte bannbsp;uîOêt quce^

Icn • maaî Cie cerne Uî in öeefcn Iceben Oaaj toel ö?aoen / öte bomen obe? naa?
ïiaacc boot / oüe? befe o?a£ljf / aîtoaa? alie toeilulîen enbe plaîfse? genieten,
isieiomme obfeaberenfe eennbsp;onbe? ftaa?/ bat toaanee? pemant lîejft/

foomabenfeboo2beôafge|î0?beneuijiîP^ bt^ne lîdiagie/ Dutien.o-oi\'topsquot;/
befelbc beaebenbe irontfomnie nm gsomte cube beelbcîôanbc «ecaat / iantcii
toie? fïubötoimpeltjeniS\' oftc biaggcn baai af toapcn/ cn binnen in rfeiaeimtcc^
fîen tîeUenfe ecn gjoete balùa^ met toate? / met een riet baa? bp om uiebe tc
ucn/ on baîbe5icîe beöafgeflaibcncfig alle baagen ùaajînne mng Kor»uquot;ntea|i
fen/ en baar ban alle onrcpnigbeptfupberen. ^^e forjbcn toaa?on;nie fti mee^
nen bat be side be; afgeflo2bene fl?aft\\\'ogt;nfangcn / mn mecfïfooöauïae bîngcn
Ï5ie bp on0bo0?baggatdieng\'cf!imee?ttoo?bem \'Kl^bpcjceuipd: î©atfe op fe^
Here be?bobe tnbcn snbe Meebjm.ögcb2agcn/ ofte|)apfengebowtor/ ofielîcnttoî
timmeren be2gabe?î7 ofîeocftea.â gdlaalî bebben / fonbe? sgt gcflaagcn te beü^
ßen op Mm boomen / ertbe be? bogden gefang : oob bat be b?mitoeiumuien ben
tiube2bom ban 37 a 38faacen be b?ugt banljaare bcîjamen leebenbigl) bebben
laaten te toerelt bomenjcnbe ||onbe?tbc2lep anbere benfdingen btefe al boo? fonbcn
t?bennen; toaa2entegen\'t geene bp be €0?i|îen natie boo? fonben e?beM toojt/
fuibö aaten toelgebaan/ ofte niet f!i\'aftoaa?big te toefen ^ algs bpej;empd fîee.-
ieu/ liegm / bootflaan/ b?oncbenfc{iap/ obe?fpd en Doecerpe / en toc?ben bp
flaa? boo2gcenefonben e?bent/ maa2boo?g\'ooiloofbe buigen/ enboo2iumicnt.
IP beboèrcrie foobefdbeman? in\'t öcpmdpgercljtet/ feggenbeljaare^oben
öaa2iniie een todbeljagen te fdjeppen i toaa?omme b\'oube?3S / al toetenfe fcboon
bat bare binberenboeceren/ inbien \'tmaaznictin \'topcnbaa? gefcutet/ foo ful^
ïenfe baq? mebe larrljen / en Ijim fulcb^ niet bejbt Jen.

lt;©eeobf|Cîît c?benncn fplieben Oiibe? geer, een tocefen/ maa? be?bcdenbtetn
beele toeefei^ enbe afgoben/ toaa? ban feggcnttoeebe piutctpaalrteenue boo?^
naamfte te^ijn/ bcn ecnen gcbeeten (Camagtfangaîfî/ bebbenbe e£nb?outoc/
mebe eengobbinne/ geîjeeten i^erarpdiapaba/ enbe ben anbeten genaami^a^
i-iaTaPi toaa2 bauTCamagifangatbin \'tsupbetooont/ 3pbefoncffioetmcn-

mm g^ftagt t^mp^^L^^Mj\'SJ^!^^

Ïiaa2 man fp?cdu / en ij^ni bcbiift/ toaajon^.ms bp gecn rerf ï op t If ^blact
faaUcn/ tocme bmu\'e|!emmebrin be mmi ge!)002t too?benbe/ foo ler.ol^jn^oît^
baa? aan regen : enöeefc €)obbinne too?t mce|lboo2 bcbicutocn aangcbebcn en
aebfent. ^ariafai? toooitt in\'t noojbea / gdied bao^najbig enbe r-uaat tegcnss
\'t mcnftHdiili ocfiänt ; en toannee? CamagifangacI) be mcufcben fcboon maaiu /
foo utaabt liîî üefcibe toeöe? îdiib en bol pobbalen/ toc^balbcn f^iUcben befen
lt;6ob getoelblg arairocpen / m bp baa? bog gccn (ivùùî en Iml boesi / enbe bibben
ben anbci\'cn 4Bûb (Camastfanaafb bat ftp ben fcefen toil fr?t#n eubc bebijbcnom
bat foo bed mimt boct. ©diaibcn bcfe ttoce / foo beamp;bcnfe nog anbere €5oben
btefe aanroeuen/ toaas banttoec bchimm olte?bcn002ÏDgbbcbbcn/ besueucn
(Salafuio / en ben anbcrcn (SapaKa^pc genaamt / betoclbe ban be bcci aanj
nei-oepen enbegfbient toc2ben/ It-Dalben nog cenigc oSobenss. enbe €obuinenss

%iare ^öbssbiculï befîaaî îu tbjce ^iMim / in offe^anbe« »

/

/

EERSTE DEEL.nbsp;13

ößbjelfee in Mm pubiijöe öoo? b?onSpß?faonen bejcicßt toant
alUoetocJ alle aiibeuß Inöiaanfe .i^atien tot Ijaace #aapen / ^ieltm / enöe 3iee==
Eae20/ mané-pe^foouen geöjuplicn/ foo 1.0öefenatie/ boo? fao beel mpbebent
tö/ b\'eentofte bie b^outoS-peafoancn osb?upten ommc benboiamp;et\'onbe?regten/
enbe benopentlü^\'fnCoöä-öienittebeöieneu/ al^ ^^jtefta-cffcn / toelfeenbienfi
opbolgenbe maniece boibjagttoo^t/ fyn aaubanlt nemenbe mct b\'offejnnben/
\'tbolöfiagt be^ftenjS/ enbe b?engt een geöedteöaa? bau ten offe?/ al^ mebe ge^
toalmbe rö^/ menigte bau b?anl!/ aajö-biugten ftdleiiöebefe!becffe?anbß
tn l).iatclie2ftcn boo2t)a3tc- en bc2licnö-{kiofDen üie älöaa? opgrregt 3ijn; toel?
ße offejanöe bau al ben bome geöaan 5iinöe / foo flaat cen ofte ttoee ban ïjaace
©2ieftecef|enop/ en co*epen tielt;0ooDenmet een iang fejntoen aan/ be?b2apert
m \'t roepen b\'oogen in \'t Ijooft / en ballen ncamp;e? op öe aajDe / fclijcentoen fee? pf=
fe|ü£haléban (bolgenss l|im fcggen) be?fcöii«enbe aoben aanbrei p?i^flecef?
fen/ betoellieoiiDe2enti#n op b\'aajöe uiJtgeftieöt leggenaliS boobemenfcljen/
en Ijonuen niet toebe2opßccegttoo2öen/ foo lange befe bcifcDijmnge bup?r/ al
toaö men met fïjn bijf of fefl\'a» öaa? obc? baeabe; €n epnöeünge toebq tot liaa?
fclüengehouien toefcnbe/ foo fittecen enöe bebenfebanbenautliept/ enbe\'tomi
(laanbe bolöfclj2eptentoeenr. ^aa2 na foo ftlimmen bee^ 3letracef^en / ofte
^2iefleixlTen op öafi ban be tte2lï / te toeeten op eiUe Ijoeli eene / ban Ijou?
benfe tot ïmu ^ooben een lange oratie. €pnbdi)fi foo nemcnfeDna? bleeöje
ban\'tligDaantaf/ enbe alfoo moebejnaaftt flaanbe / iupjcfennebanöcgeljeele
gemeente/ toonenfe Daare b20Utolytil)eben aan öelt;©oobcn/ en Moppen met be
l)anbentoeMï22nadyclt baa?op/ laaten toate? b?engen/ en toaffen l)aa2ga!Ufe
licDaam baa? mibe, b\'^iriftanbeitn onbejentuffcben/ betoeliie meefl toijben
Sijn/ fuppen l)aa2fdben foo bol bat giialijlt gaan of fiaan Itonnen/ enbaa?nie?
be neemt öenpuöïpen€3ob0bien!l: eenepnbc. €nbetoat belangt Baacep?ibate
lt;25otrssbicufï/ foo 5iïntrt pb« Ijup^ eenige plaatfen be?o?bince?t/ altoaa? dB in
\'t pa2tia}Uc2 fijnen afaob äßncoept / cnöe bib om \'t geene ban nooben Ijeeft; maa?
genige ftoaace ofteonoemmiejaahc boojliomcnbe/ bantoo?ben fiaare
Keffen in irapö gccocpen omme ben bicnfï alöaa? te be?rfgten / bat ban met beele
ceremonien geftljrer» ^Befentsc boo?be?ë \'t ampt ban befe 3leecarcffen / geluft
en ongciui!/ regen / toinb ofte fclioontoei!c?te boo?feggm/\'oo{!oncepne plaat»
fen teljepiiaen/ nlö mebe bupbelen upt te bannen / bat onbe?fiaa?fee?btlttoi!^
gefcljict.\' ^p bannen öcnöiuibd iisJt eenig l)Up0 met eenfcli2ididöcögetie?ea
gecoep/ netmn ö!oore ^ananfel]outofr^ in bcDanb/ enbe jaagenbebupbd foo
lange uaa?/ tot bat epiibdinge fön gat ne?gen0 toetenbe te be?gen/ genoctfaaht
too?ttn^tlt}ate,2 tefpiingcn/ eabedDe?s^tcb£?t?cïifen.

IBet ?uiace fielen/ cnbc\'t bcg?aben ben ftare booben/ lebenfe mebe op een
fee? bpfonbere maniere. lamp;aa? 3iin eenige \'^o?pt\'n op bit €p!anb/ Doetod maa?
toepnige fiïUïg? oamp;fejbaxn/ betodfjetoannee? pemant fitööeri bie fich i^/ robat
besfdfg^ fidm fdjtnuö\'obejlianbte neemen/ oftebe piincfcogjoot/ batfe rrtee?
nen ben fidicnamp;aa2banmct te fallen ophomen/ foo too2bcnfc met öa?ni!)e2Jig?
fiept DcUangcn / om ben ftrfien niette? Daafl ban föne guaie te bejloffen/ enbe upt
öepiine te Ijdvcn/ fooboenfe benfictóieenfï2ifi ombenliató / ïjalenöe öenfd?
ben alïfban foofjoog opalöoffe l)em totppen toilben; en lioog genoeg jijnbe/
foo laatenfcljcm ban öooben nebe? op b\'aa2be ballen/ barhplial.ö cn bcenon?
ttoee ö:eeitt/ toojbenbe \'t fdbe bebonben een remebium bat p?bDatum iö om alle
ftelttenjs tt geneefcn/ maa? geloobe niet bat eenige fiefie luft fal

3nbsp;fonbc^Ä

s 4nbsp;\'t Vcrwaarloofde F o r m o s a.

mmmrn. Iget\'t öcgjaben toan fiaate booben Rebben meeff hmtn
een gebeft / öeflaanbe m hmmm mmmm ^ baant be/anbmn blfS
naa? bat pemant mmm w/ ban nmmft \'t booöc «cöaam/ eggen bet dS
een fiellagtebangefpoutoen rietbaa? toegemaabt/
goog banbe?aa?ben/ ea fitnben \'tfelbebe öanbenenboetS baWaK^^^^^
Benfe eenbupjtje ebenneffensrbe fieliagte/ en ïaaten\'tïfcDaam baaSquot; ban
öanbitptbjoogen. lt;©nbe?entu|TenBoubenfe bootS/eS

ftj te banfen op Baare manjere: ©ooi ee?(l nemenfe een g?öote upegeöolbe Som /
beefejeere^e om/ enbanffenbaaiopttoeerpenmet bjoutoen/ pK iiSi

fWmm oftebonteft^apen/ gaanbe aüesfbanb\'aa?beoftebefenbootn/S^^^

ben be boeten/malienbefoofïegt^ eenige bebjegnigemetb\'^^^^^^^

uptgeBoïben boom een fee? ttaa? en boof Kt be Saa^^^^
amp;\'€e?tïebanffe?is nu mo^e gebJO?ben sönbe/ b3o?ben ban anbere Sebe?^^^^^^
be?bangen/ ^ttoeföbantTen omt?ent toel een paa? uren !aitgbup?r. €pnbeK
be booben/ op boo?f5. maniere/ negen bagen lang te bjoogenoelegen Mbenbe/

een onipelijfte fïaiiB tofSf/ E

toe ;t itgöaamalleeenmaalgefupbe?tenbegetoa|Tföen toc?t/fS

be ligöaam ben9.bag bab be fieflagie toebe? af/ toinbenVin een nme^ alë
ban ittabenfe toebe? een anbere fleliagie eentoepnïgieöoDge2al0 beboo?gaanbe/
öeöangenbe felbe rontfomme metbleetien^ in fo?me baifeeaiebebant/Sm
benbooben bae? toebe? op/ en Douben opboo?gaanbetoijfe nog eenöbootfeeft•
enbe opbeefe ttoeebe fiellagte Uijft \'t ligïjaam tot in\'tbe?be jïa? Sen^
fenbe tcnepnbebanbten afle\'t blees? boo?belugtbe?tee?t/ foo batte? nmaiUecn
obertg lö/ batfeban baa?afnemenen beg?aben\'tinDaa? K/enfo^^i^^^^^^^^^
toebe?omme bootfcefï / maa? fonbej te banfen. ^ ^ fs- / y^ tiyu» uan

€nbe bit \'t geene ban be? jFoiinofanen ïleligte / ^uflitie / miitU en cSdj-
L®quot;!/.^? toaa?big g\'agt gebben in\'t6o?te ïjie? bpte boegen ^ maa? 3ciïe?t bat
be ^ebe?lauöe?sf/ ofte be Compagnie bit€planb in befit fjeeft genomen / mn
allebefebmgen/ na be toetten be?nieutoe niee|ie?jS meeflenbeelbe?anbe2t/ te
benbe be f o?mofanen boo? p?ebicanten enbe ^ffjoolmeefte?^ in be Cli2if!dücle
^ÖeUgte onöe?toefen / toaa? toe pbe? bo?p föne feljoDlefjaböe/ baa? alle bS
compareren moflen om leffen t\'ontfangen enbé op te feggen / op be be?Ste
baneenDa?tgi£l/ oftepetiS anbe?ss/ baa?be fcboolmeefïeren niet gualijft öp m
boeren. £ aigt;o?joagen/ en maibanberen tebebecbten/ toie?beliun mebebejbo^
ben / oï^ alle te fiimen nu onbe? eenen ^ee? (taaiibe / naa? toiengf toetten be öuaat^^
öoenbe?0 geft?aft tote?ben/ alleen bleef Bun ban b\'oube fo?me ban regeeringe
nogcberig/ oat tnpbe?bo?p boo?benagoube?neü? ban 4?o?mofa/ eenebejont^
Jen en beauaamtïe ban Dun be?amp;0ren cnöe gefielttoie?betot Capttainobc? (M
bo?p^-boift/ bie onbe?Dpfigt ban een Jebe?lanbsf poUtppe?foon/ tenbien fi^
l^^frSfl^l^^ metomt?em25.fo!öa£en gejielt; \'tbo?P!5-boiricommanbee?be/
be geboben be? ifooge o^berigöept aanï5iinbigbe/ enbe b\'obe?t?ebe?^ ban öten

met

metóulpettóïfalöatm/ tot SßDoojfaameeptamp;^agtß: toeJftcCapitafmn banaüe
oeïjojpen gefamenjlijh iaajlp^ eenmaai/ omï?ent ultimo Bp?«/ boojtoJlc^
öejlanöfen ^aoiibeineu? moften te^fci^ijnen/ cnwamp;enfcöapbanfiacereaemtme
en geboentegeben/ too^benbebie bjeigebaan/ feneue«0 een ölepn beieerinatie
öebefltgt/ enbe bie niet bjei geregeejt tjaEsben/ afgefet/ ben rottang ban com^
manbo ontnomen/ en aan eenanbe? gegeben bie ïu Oaareplaatfesefteltnuam
te tooïben ; toelben bäg bau ceüenfcöap men noe.nbe ben fo?mofaanfen Sanbj^-
uag.

25ebût:en^ ht Compagnie bit €pïanb in bcfît ïtceeg / foo ïjabbe befelbe tot ße^
feomtnge be^i COinefe tjanbe!^ in felîou / anbe?^ be iBifcabece^? genaamt / om^
t?ent ttoaaif mijlen ban bit €planb afgelegen/ eene befîinge gebonbJt/ betoel^
Be/ alfoobeCl)inefenin€(nna naljunne meeninge te fee? bîajSinbe baeeglca^
genbe/ fooftanbelben be iBanbocjjnsf enbe üegemen ban Cöina/ B? folmeel
contract met be Compagnie / aljg bat befelbe be pfcaboce^ foube beclàaten / en
pun naa?\'t€planb5Fo?mofa t?anfp0?tecen/ met conbitie enbe belofte / bat in
foobantgen gebaîle be €ï)ineien beloofbentoe te (îaan aan be Compamiie ben
onbcftommejbenftanbel op CDina teb?i)ben/ enbe bat be oriiinefen Äftanbe
Ctjinefe commobîtepten enbe maniifactucen naa? f o?mofa fcuben obe?b?engen •
toaaiop/ beimitjSbe Compagnie aan ben Côinefen ößnbel ten Ijoogflen gele?
gen toasf / fp be f ifcabocesf bejlaaten / enbe 0aa? naa? f o?mofa get?anfpo?tee2t
Üeeft/ onbe? cont?a beloften bat beCÖinefe natie gepe?mittee?t/ enbeonbeiftins
be?t foube blijbenop 5Fo?mofa öaa? bomicilium te mogen beïiouben/ ofte ban
lueutoïS lipt Cbina obe?lïomenbe / albaa? febem te neemen/ enbe fig t\'e?nee=
i-en en tjanbel te b?ijhen; fulamp;ïS bat beele Cljinefen/ boo? ben oojioog upt Cfti=
na be?amp;?eben/ albaa? in meenigte obeigeöomen toeefenbe/ een Colonie opceas
ten/ toel ban omtaent be böfenttointig bunfent toeejbace manfctjappen/ öe^
paltoi beb?outocncnßinberen/ en fig meefl met feoopmanfcRap en ben lanb?
bouto e?nee|ben; toaa? mcbe foobanigeguantitept ban cij|i enfuphe? redben/
bat met alleen \'toeamp;eeïelt;eplanö met bicfoo?tc gefppfi/ maa? ban\'t obe?fcliot
jaa?Ujamp;3aï nog geljeele fcïjeepsf-labingen na anbere fnbiaenfegetoeften beiboeit
toie?ben / toaa? bp be Compagnie geen felepn boo?beel en t?ûtî.

Compagnie be?li905f tot öaare febem aan be toeftjijbe banbitlt;2fplanbt
een felepnebo?re fantplaat/ banomt?ent eenmijle gïoot/ genaamt (Capouan/
ban\'tbafïö lanb boo? be ^ee afgefe^epbenenbe omfpodt/ op fijn bïeetfteom^
t?ent ttoee Canon fcïïooten b?eet toefenbe. ^e bifiantie tuffchen t €plant -fpo??
mofa / enbe befe fantplaate / altoaa? be Compagnie ôoutobe eene fleene -ïpoitaer
fe ofteïiîafîeel/ batfe ^edanbta noemben/ leggenbe \'tfdbe opeeneftoogeWt^
bupne/ toefenbe een btejöoecó / ban gebaöfeen ffeen netjen^ opgemetfelt / be
mupren ten b?eet}ïenfcgf/ enbebe go?bijnenbtc?boeten bilijijnbe/ met een bun
Bû?(itomngtîe ban omt?ent b?ie boeten [loog/ enbe albe?fjaiben fïeenbife/ enbe
alle be punten ßol enbe met fant opgebult j leggenbe \'t Canon mebe foo hooge bat
\'t felbe een toepnig gebompelt too?benbe / bp na peapenbtculaa? in b aajbe fclmt/
ful6)S bat baa? mebetoepnig toee?teboen toaare/ toefenbe ban bupteri/ toeoeniö
fone onbeguamefituatie/ met gantsf geene/ nog baocge nog natte g?aclitcn/
fïo?mpalen/ paltffaben/ nogte geenezOanbe bupten-tae?amp;enboo?fien/enbeban
^nen fta gemafefedijöen toegang algf \'tminfle boeren ïjupjS ten platten lande»
pab^banb i5Snogmee?bere plaatfe / ban een fimpde mupj omcingeït/ baa?
aan geftegt / enbe\'t felbe met een ge6?oont 3|oo?ntoe?fe be?fïe?Bt / ofte lieber

be?-

beïfvoaamp;t/ aïö bjcfcnöe bit aange^egtc ilucit onöequaam om battlJÉsfffiiafïgéï^
CattonDsfliefónte toojben/ oftefiafdbentebefenbercnj bdjalbetibatbeComs
paonic üefinaajttoieiöetotgiooteceplaatfe gjootea guajnifoentemoetcnonbejs
Bouöcii. ©an öiuneii in\'t ^afteef iaie?ben mebe ecn a ttoee putten gemaaht/
Cbog\'tü3ate?baa2baub3a0 fee^bzabagtig enbe ongefont te b?inben/ fulb^ bat
meeiïen rijt \'t b?inbi]öate3 ban \'t ba|ïe ïant msefle gebaait bJojben-jjlSaa? aïfo men
ten ti)öe ban bit l^afïeeï te leggen/ boo? geene anbere bpanben/ alg^eenbeel toa^

te toefen op öe cammobiteiit ban ijet lanben / nïitfgabc?0 loffen en iaaben be?
^cycepen/ als^toel opbe fituatieban plaatfe/ betoelcbe om boorenbc?ï)aalbe
rebenen/ tot fortificatie t\'eenemaal onbegnaamtea^ / öaa?menanbe2finrgÈbefe
incomrnobitepten genoegfaam babbe bonnen ebitecen / boo? bien 3fo?mofa 0?oct
genoeg/ enbe ban anbeiquot;cbeguamccep!aatfeKi\'iiftelübboo?fjjn w; ofte\'tmoet
toefen bat befe ee?fie funbateuren toeptuge benniffe ban ^te?bten te boutoen/
moeten geljab beböen/\'t toelb mp fee? toaa?fcbiine!iib bitnbt/foo toegenö be guabe
fitoatie/:al0 toegenébct befectueus? en inbefenfyf toe?b in fün feiben /toant geene
rebenentebeöenben toaa?ommeeen onbeguame plaatfe 3p be?bQi-en getoo?ben /
altoaa2 anbece beguame in obejWoet tc btnben toaarenató mebe toaa^omme
\'t toe?b niet naa? beboouen eu befcnfijbe? gemaabt / bat bog met eene bofie foube
öeu2gegaan öebben. jBaa?baa3 telanbe moet men menigmalen roepen mer be
riciuenbtemenbeeft. oSebaeb ban goebe fjngenieu?.?^ iffejbeeïfütgf: fcljo2renbe
\'toobmeeflc-nbeel aanbebeguaanïöeit ban b^0ppe?!joofben ban pbere pa?ticus
liece plaatfe/ betoelbe maa? ten öofïe ban be Compagnie baa? op inbabbenbc/
fjaare iBeejïe?0\'op g200te onnoobige boften iaagen/ en menigmalen ijreparas
bele fDöaabe toeb?engen/ toaa? ba!» be ^Setoinbljebberen in 3^eamp;e?lant oob niet
Itupten fcbufben 5ijn / fi!sÈbiein\'tbe?luefenbanbienaaren niet foo fee? op bebe==
quaam- ofteonbejjuaamöeptberfelbenletten/ alsitoelop \'tfabcnferenbanOaa^»
ce gunftelingen j toaa? ban onepnbige exempelen / benebens.\' be febaabe en nabee^
ïen bie be generale Compagnie baa? boo? bjbenbe / enbe obc?gebomcn / inbteii
\'t mp inlle / in \'t pajticulie? foubc bonnen bpbicngen j maa? boo? bitmaaï öie? eeu
fpeU\'icbpgefïeeben.

\'t fêoo2ntoe?ft/ afó booten gefegfit/ bu0 ttiaï aan\'tïiaffeeïgebegt tocfenbe/
beme?bie men aanfïont^ / beljalben \'t boo?gaanbe befect / nog eennientoen mi^i
lt;lag • te toeeten / bat bit loo?ntoe2b gebominee?ttoie?bebanecnpf1;ool-fcboot
bejrebaaj afgelegen boogere fantbupne^ biegf moeflej/ om bit ge6?eb te belpen/
nog ecn bè?befo?ttficatiebp/ namentUib/ een botielpenfleeneniHÈebünt op bien
ïjenbcl gebout / biefc be J^onbupt at?e£bt noembc / met canon booafien/ enbe bee^
ie folbaten befet j baa? men bcel nutte? bit $|oo?ntoe2ö ofte ongcliontof / ofte befe
fantöeubcl baöbebeöooreutocg teneemen i toant befc ïlonbuptbejloi-entocfen-
öe/ footoaö \'t lf5oo?ntoe?fV enbebpgebolge\'tgeljeeie Iiafieel inebc be?ioorcn/
gelijbb\'uï\'tbömfte niet aW te iaat aangetocefen beeft. (Smr?ent befc ïïonbupt

fttten ftgccmseCôtnefen mette? tooon te? neebc?/ toeifee plaatfe men be naam
14sua?rie? / ofte be ^tab Eeianbfa gaf/ toefenbe onbemup?t / en aan be anbes
cebjCe sDbemetbeôinnen^ee/ biefo?mûfabanCapouanaffcBepb/ befpoclt/
meb^efee? beguaam metölepn baa?tupgö naa? fön appetpt baa? obe? al aan te waarfcha-

lanben.nbsp;wingcen-

Coxinja, opgebûlgebaneenenauûbenuptfiaginfiînefaaBett/ \'toogeopfPo^

^n ben laace 1646/ iî?eeg be Compagnie baa? ban b\'ec?fle amp;onbfcftap uw f»^™»\'quot;»\'
fapan / geljjfe teblijben ïiomt Dp feefeececefolutie in ^obembe?bcjSfelben iaa?J/ My; i^p««

ïîieiagte?DpgebocgtonbeîNM. iefS\'quot;\'
^egeecenjîsetoinbljeôûecen in|Sebe?lanb/ toegen^ ben obe?bal be?Cfiinc^ uyt nc-
[en qp ifojmofa/ beBomme?t / foo tss bp be ©e?gabei;inge banfebcntienen/ al in
benîaacc 1650/ Deflootenenbeg\'o?bonnee?t/battoî5po?mofaas5befmtnBe/felfô ^••\'^f».
ui^ifiDle töben/ metminbe?al01200 hoppen fouben g\'empl0pee?tb30îben.

felîe?^ate?giefupt/ uptCbina op25atta^ oooront.
maKomenbe/ ommemet Compagnie jS ïïetou?-blootenaa? \'tèat?ie teretou?^ dekkinge
newn/ albaa? in be?t?outoelöamp;Dep£ aan be Compagnie ontbefet/ bat Coxinja,
fquot;^ \'toogeop5pû?mofatoa^ÔeDbenbe/ enbetot
men epnbe be CDmefeColonie bes$gemelte Cpianbö/ onbe? be fianb / teaensf be
Compagnie animee?be / b?eebe? te fien bnbe? N». ».
©antoeiùetoaa?fff)ub)inge/ b\'ejfecten in ben boo?fî. jaare 1652/ mebeebf^ uoerd«
be?mit0beCl)inefeColonie albaa? naa? öunnemee^

öaafienbenaa? eaareb?pïîept/ en^ Sor?
SSSÏhfK?^ banöaawnat«/ enbebpgoetfucce.0/ opöoopebanfecou?^/ a^TsjL\'
onoe?Deii^îgt;/ toegen^ Coxmja mebeaangemoebigt/ eene be?bae?lö^e rebolte
tegcnjbe Compagnie onbeînamenj befîaanbe ben meefien fioop befe? rebellen
upt cjmefe lanbboutoe?ïf enbe boeren / fommige met eenige bîspenen / maa? t
0?ootfîegebeelte alîeen met|îo6fen enbeDamboefen/ ofte riet gebjapent: ebos
SîSS^ 3|ebe?lanbe?0 / met Ijulpe be? get?oub3e JSû?mofaanfe inDoo?Ungen / aan^
nontssgebempt/ meteentgeban8unonbe? beboet tefcftieten/ Degebenbeberes
J oö?loogen ongetooon / fig op be blugt j b3o?benbe befe blamme / bug ftbtes
bop2\'tbloebbaneenige Cfiinefen/ boenmalen geluïîfeig dp\'t
alfooGoxinjaasfaa!îeninCBinanog
»««fsabe?0fi)ne beffepnen al0 nog ontijbig/enbe niet
jnÇaatbanuptteboerentoaaren/ {jeDDenbe be CDinefen / tjan Coxinjaasgele^^
getueept öijalöft onbe?regt / in îjefen beele fiun bjat te boo?barig getoont / enbe
ban Coxinja cp 3Fo?mofa / al te b?oeg ontbeht/ enbe be
Ç? t!)bt0 toabfte?gemaafet/ biebjegenss boû?be?gebolg De^^
feSff / b^lt;i^ube?neu?a{baa? fc!f)e?pinp?enteenbe gelaftetn befen eenbîa^\'

|ietopdfo?mûfa toelepbe/ b?eebe? tefien bp ttiiffibeban

IriSnSnbsp;bîel6elt;©oube?neu? befe rebolte ban foobant.

® SeD^^^quot; ôpp?eDenb«eîbe/ batfipinfón beitoog ban bien fïaat/ in
jierueuea

\'t Verwaarloofde Formosa.
baw 10. jlSa?t!gt; 1654/ aatt öen (©enecaai enbe ïSaaben ban ^nbia gebaan/

kiejöaalt: Dat^et over ende herdenken v^dien, fijne hairen deede te bergen rij,
iên, ende fig in gedurige bekonameringebevontw^ens Coxinjds delïèyn op For-
mol : bjeebe? tefien onbe? N\'. 4. ^oobanig ftabbe beb?eefe op bat pas* beeS
man$st)e?teüebangen/ toegenss benbjagteloofen opttant ban eenpajtp toapen^
ïoofe boecen; toefenbe b\'app?eBenfie beel gjoote? ban fiet gebaa? tn fig felben/
i—jjgjg/ tuffcBenljem enbe fönen nabotoe?tH\'t45ou?
pa?tpfcöap ontfïaan Jönbc/ enbe ï)p Verburg op 25at^

»«^.v. _________\'itpiaatgsöeBBenbe/ alle beget^outoctoaaiffüutoin?

nen toegen^ Coxinjaas magöt enbe obe?bal / boo? Coyett, aan ben lt;©enccaaï
enbe i^aabenJtón Snbia ban tijttottötgebaan/ uptputebjiftbanCoyetts fu?
ftenuetecontjaciecen/ geeft boen paifecen boo?onb3aa?ftl)Öi«lÖ6Beben/ enbe
ittettei tnt ben goeben ^ee?45énecaal / éiibe ïïaaben ban^nbia f een guabe im?
pieffie ban Coyett gebenbe / toeten te mi^lepben enbe t\'inbuteecen tot te gelooben
bat beefe oo?loog0-b?eefe ban Coyett, geen anbe? fonbament al^ begfelfgs laf ßa??
tiaftept en toas? fiebbenbeï ja in fefeerenb^iefbanbato^i.giunp 1661 / toaa?
öan öp Vcrburgh ben aanrabe? toa^/ aan Coyett enbe fönen «ïaabgefcö?eben/
toifte Bp Verburgh fönen Belbenmoeb toel anbe?ss op te boen p?on6enmet naa??
bolgenbe tooojben in fpetie l U E. Voorlaten hebben in dit ftuk van dreygen noyt
vervaart, maar met goeden moed ende couragie, fonder fulke verfchrikthedent^
toonen, in ftillighcyt wel op haar hoede gev/eeft, welck exempel UE. ookhaddet
hooren naar te volgen, fonder fig fco fchandelijkdoor vreefe van\'t ftuk te laaten
afleyden, amp;c. |^aa? cefen befen man be Baicen te Bejgen toegenss \'t bjepgen ban
een paitP toee?loofe Boeten ban 16^2 / toat foube Bet met Bem getoeefl Bebben /
ftabbe Bigt; inben jaare 1661/ opfo?mofa alss€gt;oube?neH? getoeefl/ toannee?
Coxinja met auebefe/ enbemee^bei getal banbiejgelöBeBoeren be?fie?fit/ Bene?
üenö böfenttoirttigbupfenttoelgetoapenbe/ enbefnöen oo?loogtoeïgeoeffenbe/
öappece/ onbe?fcB?o66enefolbaten/ formofa auam Beflooftenj Bet fiaat toel

quot;tliejte toeltnbe fcBoenenBebben boenfinfenj \'ttoelft Bic? maa? aant?ehfee tot
aanme?fiinge Boebanig be menfïöen Biinne epgene/ enbe ttt^ toat oogen fp öe
faafeen ban flaate bpanben aanfien. lt;Ênbebe leeren 25etoinbBeBBeren Honne»
Sé? uptmebe/ foofetoillen/ Bebenfeen/BoefcBabelöftbettoeefpalt/jalonfieen?
feafgunHtnffenBaare bienaren inSnöta/ boo? öe Compagnie jp. mmu
meil mpomcaaö/ tït foube raaben/ bat foo ras eenige fijöbigBept tuffen btena?
ren/ boojnamentlöfiinBbogeamp;ebieningetoefenbe/ guameteontfïaan/ öatben
lt;©eneraal / ofte lt;©oube?neu?0 bananöere plaatfen / be ïjjafefietenbe pa?tpen boo?
fiafouöenontfiieben/ Baa? be?f£BilBooten/ énöebefelbe/ toaare\'töocnlöamp;/op
ilaanöe boet be?eenigen / ofte toel anbe?flt;nt0 aan Baa?gelafien / bat öinnm ttoee
abjiemaal bte?enttointig uuren fpliebenönbe? malöanberenftgfouben Beoeert
ÊC kïb2aagen/ op ücene batbaa?baningeB?ée6e Blöbenbe/ ofte nfetSonnenbe
tie?a«o?beren/ bat menButtöepben/ foo toel ben eenen alss ben anbeten/ ban
Comnagnie\'^fbienfi (bie geen ft?aöBecleniöben mag) ontfïaan/ enbe met ö\'ee?^
fte teemeamp;ftenöe ^cBeepen naa? |^ebe?lanb fenben foube/ omme albaa? op Baate
wnSflett/ f0olan^al0felbe?fMllentoiaeti/ te ttoglen/fonbertptful te
toillen aftoagten bat öeComnagnie öiesStoegen eenige fcBabe ofie nabeel guame tr
Itiben. \'t a©elöe ban foo een tep0 böf a fesS in \'t toe?li geftelt too?benbe/iamp; toil be?^

öft tonefaafieamp;temîtntet aart en gaat/ BeningeettCompagmV^bieiifï/nogte
cnt^efeamp;e baai geen loon Dan / ïaatetiaajlteben baaj mebegetoojben foo atööefï
te^aabe fullenbunóen/ fiet m mpgenoeg mönb?epn banbfttonfept ontfaft «
fiebamp;en / ftabbe anoejfmtsi baa?jnne mogen beïfmoocen.

^^enCDinefenopco^ enbeonïufl banopjpojmofagefiftt/ beCfiinefeit aan\'t
bebaacen / enbe alie^ toebe? tn fijn boocfge fiant gebjagt toefenbe / foo en toaiS
oaa? mebe be compagnie nog niet beafeebeit bat in \'t toebomenbe biejgelöïie tu^
m8ejbe?n«ccess / bp be Cfitnefen niet fouben onbejnomen mp
ten/ towiben/ omme beCfiinefe Colonie baa? te lanbe/ enbe eenige guaat*
touuge tntooonbecen / begname? in ben bant te feonnenBctiben/ o?bonnee?bett
enbe ff/QWtttfn in ben laare 1653 / op \'t bafle lanb / aan b\'anbece ^öbe m toa®
te?si / \'t toelfe (€apouan / ofte \'t iSafleel Manbta ban \'t bafle lanb affcïjept/ gc^
^aamt ^accam / al toebe? een nieutoe f o?t?efTe / infgelöcbss ban gebafeèen fleeit
net enïK Ug«entf opgeïjaalt / met bie? punten / befelbeboopenbe met ben naame
ban tfo?t©?obtntt8; toefenbe btt^o?tïe toel beguaam/ ommeöoo?fïjngua?^
mfoen eemge fcfitelgbe tumulte ban boeren enbe fo?mofanen tebempen/ maa?
om eene beiegertnge upt te flaan / enbe tegenjS banon te bonnen uptöa?ben / baa?
toe toasf t al te ftoaj enbe ligt aangelepb/ toe^balben oocft op\'t ee?fle gefigtc
oeëbpantss fig batelöbaanbenfelbenobe?gaf/ aliSbie? onbe? te fien/ toefenbe
mijness e?agten0 bit al i^be boo? geen blepne miöfïag te rebenen/ öatmenbft
fo?t)ebânbenbegtnnemettoatma|Tijbe?maaïîte/ toaa? toeb\'onboflennietbceï
Öooge? fouben bebben bonnen beloopen,

aif^i»öeniaatei654eni65rï/ toepm\'ge/ofte geene jonSett/om uytv«rï
teöanbelen/ uptCljina ûP:iFo?mofaobe?guamtn/ foo baa?befulb0/ benebensï i^heyde
bgeie anbere gerugten ban Coxinja\'s beffepn/ geen blepne fufoicie banöeffelfsf
guaat boo?nementegcn!Sbien^taat/ enbe beebeben«ï5oube?neu? Caefarteftilu^ quot;Jn
ÎÎLSf,^^ toegeniîCoxinja\'s beft\'epn/ fee?f0?gbulb-igopïïoebe tetoeefen/ af:; «
baajbigenbe een öiepn baa?tupg na be pfcaboreis / omme r\'ônbe?flaan/of aïbaa?/ .
toegensf Coxmja, 00b eenigen onraab be?nomen mogte too?ben / b?eebe2 te fien
onbe? N\'. 5 cnöe öe gerugten ban be^ bpant^s beffepn nog geburig bcjtoabW
tem/ foo üet benaoubeineu?/ uptb?eefebanbeiegetinge/ \'tSafleel^eelan^
öia met b?antöout boo? tien maanben bûo?fien / enbe be punten enbe boifltoerin^
mn rontfomme met flo?mbalften enbe fleenen beleggen/ fuèinerenbc gemeltc
poube?neu? baa? benebenss / batmen Coxinja op fijne aanfeomfle ïjet lanben niet
cn foube bonnen beletten / bejmit^ Capouangs befettinge te bleen toaare om eenlt;^
ge uptbaiien tc boen / be?foeftenbe öaa?omme ban 25attabia mee?be? getal folba^
teft/tot be?g?oottnge ban\'t gua?niföen / aliS onbe? N\'.é.

^aae?oant ben b?omen enbe groot ban meriten/ maa? ongelubbigen lec? Fre-
derifcCoyett, ûmt?em benfaare 1644/ ingualitept ban (©ppe?Boopman/Ïn bienfl

Compagnie in Stbta gebomen/op ©attàbiaeenige maanben in Saabeban

^flttte a er lebemaat / enbe baa? na omtient bie?bcf)alf iaaren tot mmMw
manbe^ !Sa{leel.«op55attabtageb?upbt/ mitfgabe?s{bmt?ent lojaaren \'teeifle

€gt;oube?nement toaa?genomen j bog on^
De?tug-cgen alss fjooft ttoeemalen ben fianbel tnlapan be?Etgt fiebbenbe/ toegen^

ongemeene bebonbene beguaamôeben/ gelp
getupgen inBaa?«fïibe ban bato 13. lt;©ctobei 1656/
met oefetooojbenï \'tis aangenaam dat den E. FrederikCoyett, figwederommedc
aoYOonoer een d^jarjg Verbant, met een tradementvan ijo^denstef maant,

C znbsp;ver-

verbonden heeft. Desfelfsperfoon, om degroote ervarentheyt, die hy door fijne
lanee refidentie daar heeft bekomen, ende verdere quaHteyten die mhemrehde-

rr V... ren, foude daar niet wel konnen werden gemift, amp;c.nbsp;t^e? asW tWC? ban

Coxinja, Seit iinöe/ foo fteeft D» al tn Den beginneYune^ beftte?g5 met pbe? o a?b«t / bc

van geene gjjggefg^e McnUfcBap tufTcljen öc Compagnie cnöe m bepnfenöen C^xm-
op eeÄ^nbsp;te b?^nsen/ met;tontftujten be^Ctjtnefen fia«/

nfofa tc beujclbc twbït iaa?onbe?\'tbeftte? m€Soube?n^Cxfar, banCoxmjagcflo^
f tèn bjai-e / boojVfbob aan bebanbel-ïpuben/ ofte Cbtnefe baa?tupgen/ upt mi\'
A^itt na S 5fo?mofa niet te mogen baaren/ totgjoot.nabeelban Campagnie-0|an=\'
\' \' ö3 onSSo?ö. jBcit bece2nee?t bie?balbettinbenjaarei657/ mettoeficm.
m ngiban Ärt iSaabe/ gclöcb bUjbtbpN-.y,. «quot;^^efenbinge/^^^^
S bjiebcn enbe gefcöenbbcn aan ben iBanbocpn Coxmja enbefpne ®?ootflen:
?if oB?Sge ban bien emploperenbe ben bienft ban eene be? bcfiwaam.
ße Äfte^nbsp;haefcnbe CDmcejS tolb tn bienft

LTetSltc Compagnie

SS K?becceSbe/ begetoenfle be?lt;le«ingebc^ gebefib5ee^ïJoopöait^
S 4oo?todbc 8elufihigêtoebe?openingebesE

ioimffiTa/ btcfcbe?tbeniaarc 1652/totben aace 1657/baajaanbo^enbe/fe??
S S beWÄlÖ^^nbsp;/ toeb^^ommebegont-omliipben/ mbc

SnntÄn^

mSSS Cöina l Se boo?beetot opg?ooteauantitcp.t bellet; uptJ^JJi^^
«atSiaffi/ effinbsp;öl^nocö opt tentöbeban cemgcbe? boojcaanbe

SffiS^ Swentoaren / geip^lftsrgebocee^t ban too?ben met öe boeben
SSSbenTace 1658. op #o?mofa geflooten/ met foo beele totnjieató
ioa noPt tc booceH^nbsp;gefcfjieb. ïDenJanbbouto nam mebc mp

SS aSS / 0 oot/quatttitept e?aanert b3ic?ben upt8cboe?t / bc 3Fo?mo.
K eX SM^^^^^^^ boeöejomme in boUe gecumjept/ qnbe? goebe ge.

^ allc/ßegon een goet aanfien tc b?Dgm, bcn pc^
SoKSbenSc^^^^^^^^ Coyett, toa^ bpbcn mtnbercn jnDooö^Dtmqc enbe

mgt cnöcintoaS gebouben; gcUjb ful6.öbanbcnlt;©cnetaalMaatfuy^
fecSnfoief/onbci^nbsp;aan gcnoembenCOTettgcfcb?ebcn/gc^

BuftenWke(aangaanbecentgc ^ec-pafen ) wyver-

ende welgevallen hebben gefchept. €nbcbanbatO a.^unp 1659 : Wy hebben
dit jaar wederom niet dan geheel goed genoegen in de faaken van U Ji. gouverne
ende diredie konnen neemen , hoewel juyft aUes na wenfch met en fuccedeert.
,«gnb^toanbat023.3lp?tti66o: De Heeren Seventienen hebben m UE. goe^
dieniten foodanig genoegen genomen, dat aanU E. gedefereert hebben den ti^
cade qualiteyt van Raadextwordinaris van India, met welke ikdan niet ka^^-

^nbsp;^^^ \'nbsp;^^sen des Alderhoogftea toe te wen-

?fiiUoorengsboo?bc?te saan/ moetBfej öptoow ftefecjUoosljal/ ccfcfifet ftt
Jefeöefenöingcbanamp;entjfePincqua/ró^^^^
gecugtf be?oo?faahtïiecfE/ enbet^ooh Coyett op^aattabia WmjuS

onpa?tpamp;igen Umvoomim/enöeupt^olgenöe
^anfuffipat öe Cljfnefe natte fee? öaatfoefimöe toeS/
«nnbsp;maa? eentge toinfïeteBoopenti/ S

tip Coxinja, alöaa? öpöen felben Coxinja in

op totnfïfpeculecenbe/ beebe aan Coxinjaeet^en boo?\'
gag/ bat men ^be goeberen enbe ftoopmanfcftappen/ betoelcbe in Cftinefc
baa?tupge«opdPopofaingefcBeept/ enbe naa? c£amp;njL gSbbe?boS
ben Bomen te too?ben/ ben tol beel öeguame? enbe boo?beetoe? oSjS

»0«

fJ\'f^ foo?feliere po?tie mebeg\'ingagee?t/ öetoemeW?ÏÏónrtoSSSl
op fo?mofa bientolaanfiontisbegonte p?a«ifceren; eWmetbe?SSö° ban
batbefeibein(?i:apouan Betaalttoo?benbe/ inISS niet?5

te»

nabe? te ften onbe? N\'. 8. en 9. toaa? boo? öefe iBan buiS ulotfelino« bmi rS^f,

«aitasmofewKiniijuttietonlBfenPmcqua,

»Jnbsp;mm/

me« / ûfK g?oûtDoûîôeci op De ôclegejben öeöttótt ößBomett / aïöoetod Bét gemeen
itcilan^agcl/ tnöenbestnmtoanCoxinjaasoijejöomfte/ bolmonbigtiptfcpbc/
bat Coxinja, boö? aaiicabitige cnbe ittbuctte ban bcfmPincqua, ben oorlog on?
beanomen gabbe / enbe foo Pincqua nfet gebiugt toace gebieeii / agte?ïaaten fous
be öebben gefiabt / quaß vm, m ofte? in be gefteeie Cfitneeffe Colonie / bie op
5po?mofab3el böfenttointig bwpfent toee?baacemannen flejö toajSj enbe baaj
onbe? eengjoote meenigteCöinefe lt;©utflen0/ ban foogoet be?|ïant enbe alfoo
g?ootee2bacent0ept banCorapagnie\'si toefïanb albaa?/ al3g\'e?itt Pincqua «on?
be toeefen / Bet Coxinja macgnecen 6onbe aan beguame bc?fptebe?ss enbe be?6lic?
ße?!S ban\'t geene op jpo?mofapaffee?bej enbe foo\'e? niet anbe?ss aan ûntb?oamp;en
gabbealjSb\'infijuctie ban befen Pincqua, ifeBoube mpbe?feamp;e?tbatCoxinjafoa
lange niet getoägt foube Bebben geöab met \'et incû?potecen ban ben ^a?mofaan^
fen tiaat,- maa? bit petit canaille en fiet in materie ban ^taat o?binaci3Ef niet
bee?be? aiöóaa?neu0langisê/ enbeoo?beelt aaesfnaa?bat bepôflTien/ baa? ban
gebieben toû2ben / Bun bicterm. Mn toebe? tot m^ bOû?genomen toe?ft.

SülBoetoel beBe?tle{linge be^sCBinceffeBanbeljS / ben flaat ban fo?mofa nu
toebe? in geruHBept geb?agt / enbe boo? geb?epgbettobe?bal toat mee?be? be?fe?
lïe?t fcBeen te toefen/ foo toaïs egte?baa?mebe nog niet toeggenomenb\'agte?«
bûgtenb?eefe/ ban bat Coxinja, boo? noot gepa?|l/ b\'een ofte b\'anberetöt nog
niet toel eenguabe fp?ong foube mogen boen/ enbe be Compagniealbaa? op \'t
Van Bat- onbooifienjt t?agten t\'obe?ballcn. ^e oBeneraal enbe iSaaben ban ^nbia/fcBiee?
tavia A«, ben bie?Balben bit jaa? 1657. aan ben lt;0oube?neu? op föne ïioebe tc toeefen met
»lt;!ï7. bolgenbc toaö?bent Werdende u E. iteratiyelijkgerecommandeert geduyrigwel
op hoede te weefen, ende foodanig op Cox\'mjaasdeffeynen te letten, datfe ons niet
fchadelijk mogen worden, nog in d\'een ofte andere ongel^entheyt brengen j in
welke wy op Ü E. goede voorforge füllen ruften, amp;c. TBll toaren toel toOO?ben

fijD eenige fo?gbulöigöeptuptbeelbenbe/ maa? gingen niet biep te? Be?tenj nogte
beb?ecfebanfû?mofa tebe?liefen/ toa.ö niet fee? g?ooti toant ben «0oube2neui
Goyettremontbecenbe totipo?mûfaa)SbeBoubenife t\'eenemaal nootfaafeelijö te
toeefen bat bejfcBepbe be?ballen^û?tificatien bienben ôc?bout/ enbe nog eenige
anbere nieutoebaa? bpgeboegt tctoû?ben/ foo toie?t be nootfaaöelpBept ban
\'teene enbe \'t anbere / op ?5atabia toel goet gefteu?t gt; maa? biesf niet tegendaanbe
boo? te g?ootc mefnagie / gelafï foobantge noobige toe?tien te laaten / onbe? boo??
geeben/ ben (iaat ban fo?mofa fulôc g?oote Hollen niet lange? b?agett fionbe/
alceetssmet al te g?ootenomme(ïagMemme?t toefenbe ^ \'ttoelfe toel toaa? toast
bat bc Compagnie albaa? mee?be? t\'onbe?Bouben Babbe/ al)S bebooïbeelen bie
ban bito plaatfe toasst?e6ftenbe/ toel Ujbenfeonben. jBaa?toaa?toealbitg?0ote
öefïag enbe befe toöbe cictenbue gcmaaftt/alsf men be felbe nog honbe nogte en toil?

bc mainteneren/ nunmtnsreß Wirfus quam ^uarerepartetueri. |Ben Babbe bit toe?lä
m ben beginne/ ofte niet foo gioot oeBooren aan te leggen/ ofte nabejBanb bc
bolle Banb baa? aan te Bouben/ met alles? tecontïibuerèn toat maa? eenigfin^
totcûnfe?batie enbe befentie ban bien (ï?eftfecnfionbe/ al foube? foo al toat bp in?
gefcBooten Beöamp;en getoo?ben / toaa? boo? ban be Compagnie bp Bare reputatie
gebleben/cnbe alle anbere ginbiaanfe natiën afgcfcB?ißt fouben Bebben getoo?ben/
foo ligt nietmecj tegenssbe Compagnie fig te ftanten / toanncc?geficn Babben
öatfoo reboutabienbpanb/ alö Coxinjatoa^/ bigoureufelp afgetoefcn toare/
baaïintegenbeel al^ nute bugtentlaat/ enbe reetjs bp cîbartnge ooft al onbe??
bonben too?t/ bat anbete Sînbiaanfenaîien / niet min îï?ijbûaa? alsf Coxinja,

boo?

tmî tesffelfsi gcïubfeïQ toapenfuc«^ aangemoebigt/öe Compagnie beci fpuï0 gc^
maabt/enbe gjoote oojlogss onHoften fiebften be?oo?faebt/enbe mifTcljien tn\'t toefto?
menbe als^ nogbe^oojfaaben fuUen/bte toel llgtelüb fouben Bcbben bonnen boojge^
feomen too?ben/ met \'t contjibuecen ban eenige noobige fioflen tot 3po?mofaa0 bc^
Boubeniffe: maa?baa?telanbegaat aïîesîfoo eben net/eniÊf niettoe; Jiet i^aatt
beele genoeg/ aljsmaa?benconguerantenbegjootenmeejîe? mogenfpeelen mer
Compagnie s? gebieb topbenbe bjcet uptte fp?epben/ fonbe?te confibereren of
foobanige Congueflen fjaare meepe?!? tot booibeel ban tot een ïafle 5ün fijebben«
be. ^et en iss met alïetfjt raatfaam alîeis t inbaberen enbe t\'inco?poreren toaa?
toe begelegentöept fig ftßoon pjefenteejtî maa? in befen allen moet epgenS«^
t?efïbebalance öouben/ met onbeifoebtoat boo? ofte nabeelmenbaaibpiss be^
Itomenbe.nbsp;.nbsp;. . . ^

^nbeniaare 1658 en 16\'^ 9/ bomt een fee? gjoot getal Cötnefen uptCßfrta \'t
naa? fötmofaifliugt/ beneben^ feberet^bingeban bat Coxinja, in\'tjsanc^ i\'^Sf
feinfe gebieb/ eeWfee?g?oote»liage boo?be(€aitaren fiabbegeleben/enbege^nefcn uyt
b?ongentoaatefönret?aitnaa?be^eebant/ op\'tCplanblipmupteneemen/op ehina,in
f o?mofa obe?biiegen j baa? upt onbe? be bolle Colonie be? Camp;inefen/ albaa?
giootemompeltngeenbefte?begerugten reefen/ batCoxinja, binnenbojtentöt/
getoiff^p #o?mofa foube bomen befp?ingett.

»©eliibbantnbenboïgenben jaare 1660/ toegerisSCoxinjaas obe?ßomfle naa? Doord aï,
^o?mofa / albaa? aUess tn rep enbe roere geraabte/ enbebe conftberatien ban
öe0(êlfsf foberen toedanb inCöina/ föne obe?bomjïe onttouffelbaa? maabten. derchi-
Cnbe in be boeben mebe ge0bfe?bee?ttoo?benbe/bat beCôtnefei^oopftîpben ban neren op
3pû?mofame?Belpbeelmee?be?irt toaa?bpe lieten uptboeren/ aljf\'e? ban bup^
teningeb?ogttoie?b; enbe bat be Cötnefe fcôulbenae?!0f m (Capouan/ beelt?aa^ oie haare
ge? in \'tbetaalentoie?ben alssoptboo?bcfen/ gaffulbss aan beßegemen albaa? gereetfte
geene geringe agte?bogt/ battbatbe Côinefenatie tegen ben^^taat albaa? niet goederen
beel goebsf in ben fin niocfle bebamp;en / «abe? te ften onbe? N*. lo.

* 25cBalbenbit/foo guamen op ben 6. |Baa?tbe0 felben jaaijs/be boojnaamffe tranPpor-
tie?lt;©ubften/ bembengs eenigeaanficnelpeeRberpflebe?Ct)inefen/ benlt;©ou^ t^en.
toe?neu?/ fooin\'tpa?ticuUe?alsjinï^abe/ «ptepgenebetoeginge/ met öiootc J^f®
ontflelteniflTe ( apparemupt b?eeffebat befe faa6ebu$f lange bobooien geßouben/ lijkdeko\'-
anbe?toegennieten guameuptte b?eebertt0toaa?be?be?f) befeentmaben/ batmendea
onbe?be Cbinefe «©cmeente op ^Fojmofay eene fee? giooteontfïelteniffe toaare
toegengJ be tpinge ban Coxinjaas gaafl te gefcßiebene obeibomfïe.

t €nbc bat baa? obe? bp fOmmige g?ooie p?eparatten tot blugten gemaaftt toie?^ dat
ben/ aifoo\'etbptaarenatie boo?feebe?geôô«ben bjie^e/ batgemelteCoxinja,
öen bclïemben töt ban ben 3po?mofaanfen teßoubeneSantbagb/ met be bolle St\'^
Ißaane/ \'ttoelft toefen foube omtient ultimo ïBaait/ metfpnel^ïögsSmagi/ ig6o.o.
enbe g?ootgetal ban ^^oiloogiS baaitupgen/ foimofafoube bomen öe^oolien. verkomcn

î ^00? toeibe toaaifcbutoingeben lt;0oubc?neui/ enbe dpojmofaanfe i^aab/ tn
Bungeboelen ban Coxinjaas getoiffe obe?bomfle bejfïeibt/ enbe öefelbe met be chinere»
boojgaanbebooiteebenett/enbetegentoooibige inbitien conf?omcrenbe/ ßebben maken
befeibe ban foobariigen getoigtegeoo?bcelt/ bat fplieben altöaniS b?p mee?be? squot;^®®\'®
ban opt te booren/ tot bef£ï)e?mingc ban Compagnie\'^ gebaa?lpen 0aat op^e\'n tot
3po?mofa/ geamp;oubentoarenöaaregebagten te laaten gaan / enbealle^ tot tegens viucju«i

$ De Gouverneur en Raad van Formofa, uyt conftdcratien van Ctxinja\'s fobeien toeüant, géveffli
wn alle dele waarrchiiwingcn,van Cff*i»wfdclTexngt; gploofc

Verwaarloofde Formosa.
hitóifttïiéfönf^toattetoanöimBptjejöanötcitccmcni funöctcnöe fpUcbêttbêjc^

\' 2 STaSjcitöcn öcjCljtnefciï «©ubftcnïjtc? bobcnbcjjaalt/ cnöcb unt^
tocffilc bcw?^^^^^^^nbsp;bcjflagcntBept ban öf oeöccU

toaacc banfig boo? bcnmctoctcufcncn.
ffiJbeSS^^^nbsp;bc?bc?gcn/ enöcccnc bcauamc cct?aict-

^Tl^aa/tS^^^^^^ toegcnö» mWQdtmmt

rtnam^., SrLiö mm mW Dc? otn cggcnöc plaatfen oftc cpianDeit.
quot;^Tin^e geno»nbsp;^iseenc ïiWefo?mofa nnmpor^^^^^^^^^^

innÓfSc te Scn beöonöcn/ foo toaacc nogtans Qam bcDcnc6elöbDat|p

SbeSplanD^

iJ ««i^ab hinnbsp;auantitcpt p?obtanbe / g?aancn / beefttaal enbe anDc^

KaftaSbenou^^^ tnCfimaöiin boebfelcnt?ootb?uft/ met algmctg?oo gc^
S^f tSnS ftebbenbcop fro^mofa nict0 tc b?ecfen/ alfooobe? albc^
SSc nlaatfen ^nbsp;Compagmc/ toegen|öc

SJwnbsp;Ïiaarenbsp;/ S^nocg te boen fouben bebben m^ ïjacc ^P

tlSlïSSnS^?^^^^^^^^nbsp;ö^» »Jpa^ötc bonnen m\'topene toelD

Cbibcnt Coxinja tot5po?mofaasi (laat guaUjbg\'intcnttoticeit « toe^

[«=- obe?boinge / öß^nbsp;^^^^ opgcfcbojt tot \'t aanftaanbe jaa?:

ÄSncuf»

SÄhT^nbsp;lanbaait boo? geen bc?lcpbc?s{tc bonnen btenett/

0cmcetteï)antib3e?ïJjSgaden/ öenebensäftaaigefag/ onbejbcgeïjeerenatte onbe?
gen geene commotieenmogtenbe?oo#aïjen/ nogte befelbe totrebdüeontoefe?
W figbaajbanalssöocfben latenbegeb?upfeen. b\'üptbaajt naa? Ctjina tooit
g^o?t/ omme benbpanb met geene fcfjeepen nog anbe?gite Men/ enbe foo
beele be gelegentöept tc beneemen ban 5po?moraa,ö toeflant fig t\'info?meren.
©ooat0 toic?be geiafi aUe be gjaanen ban ben platten lanbe / bebeejfie afocieoen?
tïe/ ce?|t onbe? be Jaaficelen te b?engen; cn aan aile Cljinefen / Dim ftil enbe bin^
nen Ijaace getooonelyUe öanteecinge fig te Doubenmitfgabe2.s bc CDineeffe ©if?
of Slomen^nbsp;^^^^ ontljoubenbe/ toic?t geboben ban be?toaa?tk

^en io.|laa?t baa? aan/ öeeft ben lt;J3onbe?neu2enbeßaöb/ met een fnel schrüven
baaimpg/ eenCOineegä jonbjc/ aanben«©cnccaal enbe i^aaöcnbanginbiaoü \' ^Bat-
25attabia/ allebs booi:enbe?ljaalbegiiabe gcrugtai ban Coxinjaasobelornrtc/ Z\'^T
enbe toat fplieben baa? tegens tot befentie noobig g\'agt enbe gcöaan Dabben/ boo?
b?jeben beftentgemaafet.nbsp;.nbsp;^

r..nbsp;^^^^nbsp;Baubffljap fecegcn batbeCfjinefen Nadere

Bunne goorensf beqonben op te (teeUen/ enöe in be 3Fo?mo|aamfeöo?penb\'in? i«lt;iine«
tooonbecen ban be Compagnie af heciig enbe felepnnioeöig te maften / met fee?
Boog en £j?eet ban Coxinjaas obe? te ftomene =jU?ijg.ö-magt op te geeben / bat föne v^a
folbaaten ban ben IjoofDcn tot beboeten toe/ met pfere roltftcn getoapent to\'aa^ c»««»^-,
ren/ baa? be ï^ollanbejjei met Baave mufguetten raet boo?enrionbcuftliieten/^\'®\'\'\'^eyn
enbe foo boo?tsS; ató mebe ^DatbeBi(Tdje?3$ ban E^andian/ in plaatfe ban ge? I^omZ
Bco?faamop te ftomen/al?\'geboben toaren/Baa? op een afgelegene fanbplaat toe? o tSn
De?rpanmg Baböcn begecben/ geliift te fienbp\'tgep2cbucce?be onbe? u B chine-
foo toie?öc inaaaöegoetgebonbenenbe g\'03öomiec?t / batbeCllinefenmetftaa?
rt gei-eetHe enbe roecenbe goeöecen/ upt bcfTtOcn enbe belben / binnen fefteren Lnop\'quot;\'
ho?£cnt{jt/ fouben BeöDen te be?ljupfen / enbe fig nebe? te fetten omt?t^tbeï^a? roekenen,
tteejen/ omme baa? mebe foo beele öoenlijft/ aïle te famenrottinne ban beft na? l ^^quot;\'^ecg
tie/ öp fcljidüftcn obe?bal te Dcïettcn / enbe cm toafenb oom op befelbe te ftonnen ^ebénli\'«
ban mebe ti)bingenaa?25attabiaobE?gcronbentoie?deboo?bie?? betoïn^ea!
gelöftCl]mee.g baaitupg,- maa?\'tfelbeenBeeft/ boo? tbe.ioopbe^mouiTon//
be repfe nt ct ftonnen getotnnen.nbsp;■

^o?tiS baa? aan bolgenbeeene CBtneeffeftopa / ofte ftlepn baa?tupg / ban i^e? Ende
ftoeuï €apcuan ajilbeerenbe/ foo i^ ben^cBippe? baaz af/ bicopfcjmofa dooreen
toasf toooncnbe/ bco?öenlt;©0ube?neu?enßaab/ ban Coxinjaas obe?ftomfte en? chi«ces
onbe?b?aagt/ op be?fcBcpbe gi*oobeicit0en0bebonS3cn/onquot;Fo^o\'ve
01 befcDaambeUjli ontftcnnenbe bateenigc CBineeffe b?icben toas nicbeb?cngcn?

onbe?fogt tooibenbe / agticn üim blieben tc
SSI« ^^Ifr ^oo^^Di»efen iiptCBina/ aan Bunne b?icnbenop5Fo2mcfa..or
gef£l)2ebenvideNquot;. ii.c. mee(!al!emelöcnbc banbeg2ootep:eparatieiibicban
Coxinja toegcfidt toïe?ben tot inbaberinae ban\'t€?gt;!flnD fcjmof^i • ranbcnöc
Bte?omme Baace b?!enb£n / bie plaatfe / Boe ee?be? Boe liebc2 / b hnlmm / cnin
metBaarefamtlien/ altoaa?\'tfdf^mct Icebigeljanben/ teheetßcntet?anföo?^
teren/ toaa?ban eenige Bie? agte? gep?oöi!cec?t onbei N». 12. cm?. 3Baa? boo?

^quot;ïïöab/ in Baa? geboden ban Coxinjaas obe?l?omttc noana?
Sjfrirm SV öf^i\'^öenalleEefïecenbc Cljiitefen/ bie nog met onbe? be kalleden
Snbsp;Basi-ercerenbegofbecen/ fonöe?boo?öc? uptjlel/on?

öcjbefemefta te? nebe? te fetten. Cenigegjaanenbie als nog op eenige be?afge.^

\'tVerwaarloofde Formósa.nbsp;h

ïéaeite Vtóïbctt bebonben onbe?boc?t tc toefen / ßeUjh Dab moeten gcfcBfeben/ bol\'nbsp;i

nensJafgeBonbigbe paccaten/beloopenbcomtjentbe tien faftïKnpabte/bat tjSnbsp;|

rijft in be boïflej / toie?ben gelafl te be?b?anben / alfoo be t0t/ tegens toannce?nbsp;|

meenbebat Coxinja homen foube/ toegengs bojtßept/ niet toe en Jiet befeibÄBnbsp;/

bejboerai / enbe ben obejbomenbe bpanb anbejfintss tot onbe^Bûut fouben Rebben
bonnen bienen» (Cen platten lanbe toie?bcn beuren enbe ben(ïei0 ban be Dupfen
afgenomen / enbe gclafl aan ^^jobintia in betoaringe tc bjengen meenigte €iji=
Door \'t neeffe blepne baajtupgen / toaa? mebe fommige Cfiinefen al toeg blugtenbe toaa^
vlugten f^j^/ toie?benagtc2Oaalt/enbebe?f£l)epbeanberenbielang,öbetÏ2anbenfto0?ben
tl^ lln omme bc blugteiingen eiibe fjaare goeberen baa?inne t\'ontfangen / totejöen be?^
rormofa. |ï?optcttbinncu gebjagt; alömebe betefamengerûtte€fiineetTei:anbli!pbcnop
En door \'t (^flncîîopa enbe op \'t Cplanb ilamep toiejben be?(îûo?t / nogtans fonfce? bloeb?
famenroc- ftp^tcn. €nbc ommc boben be?fiaalbe rebenen / toie?ben ooft bejticn Cfiinefen /
çhinVL aan toien pïibatibeUjb / met uptfïuptinge ban allen anberen/ «pt bjagte ban be?.
pagtingc / g\'oo?Iooft fiabbe gctoeeü \'t l^lappuss eplanbeften ban 2:amep te betooo^
nen/ban baa? inget?olïfeen.nbsp;^nbsp;^ ,

Cnbeben3.^p?il b?pjonB)en.i$ upt Cfitna a?rïberenbe/ foo fiieïben bc ttoee
^Scfiippcïgsbaa? banfiaa? t\'eenemaal ontoetenbc banCoxinjaasg?ooteoo?log.ö-
p?epatatien pettoessgefioojttefiebben; maa? beHbe?be fepöc baa? ban toel eeni^
ge gerügten gefioo?t te fiebbcn/ fonbe?bat pettoess anbe?sêbaa? ban toïfïe/ a!^
bat Coxinja, toegengS\'tfia?ïbe2bolgenbe? (€:a?taren/ ineenfee?f[egtenenbebe^
nauben flaat toaä / onthenben toiïbe?3$ gefamentlp eenige b?iebcn te fiebamp;en me^
begeb?agti toaa? boo? fig felbe? be?ba3te?maamp;enbe/ toie?benfpliebenomt?ent
be ttointig baagen boo? ben tol opïl?osm leggenbe/ in betoaringe gefiouben,-
maa2 nietsS tot fiaare bef toannge te bcojfffiijn bomenbc / toebe? gecelöjs;ce?t enbe
epbipe boeten gefielt.nbsp;.. v. , v. . ^

Cenigc be? Cfiineeffe (ii^abfccn begonnen om W tüt «^^öe be?bsgt tc toojben
ban met ben bpanbeenigecojrefpanbßntietc fiouben/ enbebitte?û£cafiebatfceî
Be? Cfiittee0 ben Cioubejnciu guani ontbeftfen / bat een 3,lSanborün onbe? Coxin-
jaas gebicb/ b2ie t?uamp;sJb2ieben aan eenige be? gegüfelbe lt;©ubfïengs ûbe?gerottben
flabbe^ toaa? bp ben ^cfiippe? bie boo?f5. bïtcben mebe geb?agt foube l^eljben/
aljS mebe be boo2noembe gegijfelbe onbe?b,iaagt / foo bariee?ben b\'eene enbe b\'an^
berc bienaangaanbe fee? bibtotl^ in fiaare anttooo?ben : en toat moepten en blijt
batte? aangetoenb toie?be boo2f5. blieben t\'agce?öaflle!)/ foo en fsoube bog niet
anbe?jïaléeenige gefupponee?be b?iebenbchomentoo?ben. îSefiaiben bat/ foo
fiabbe eene be? boo^gemeïren (ß^ubflen / genaamt Zako, be l^a?btefTe ban nu
ben ^oubejueu? in facie rontfiennen fefteit omftanbigljcbcn / ban Coxmjaas oo?-
ïoogïSpjeparatien enbe toeleg opjpojmofa/ betoeiïïcfip Zako boo? befen iipïcp^
«ene betoeging / ban fiem felben ben lt;0oubc2nen? / in pjefentie ban bejsfclfss ttoee-
beï!e?fbon JanOetgensvanWaveren, toa.ö boincn ontbclsheü. ^u0toie?öenaa?
eenig boo2be? onbe?foe!ï/ nabealjanb goebroebonben öcn gcmeltenZako, item
ben ^cfiippe? ban be lïopa baii 19. imaajt/ op foo f toaare leugenss bebonbcn /
mitfgabc?ss nog ttoee a b?ie mebe op leuoenssbebonben/ enbe fee? be?baoteCfii#
nefen/ te? fcfie?pe?ejcamen nabe?t\'onbe?b?aaoen / al^ te fien onbe? NM4. ^ijnbc
befe bpftïuUö Cfiinefen b\'eenigfleban bie natie/ bic in bee^faabe ban fooöant^
gen getoigteèn ftoaa2geboIge/ boo? to?tureonbe?b?aagt3ijn0etoo?ben/biefe/
toegensf fiare g?übe leugenen/ enbe ànbere omflanbigfieben/ genoegfaam be?^
bient fiabben : toaa? ban men nabeifiant op 25attabia foo fiait fcfijeeube aï^ of;e?

eenige

ecttfge buiJfÊttbcn bcr Cötitefen octtiactiltfecrt laarcn gctoojbrn. ^tt be bOOjfj.
fcöecpc onberbjaainge bleef Zako Hertnebbig bp föit loocöenen ban \'t eenmaal
beftenbe: be ^cljippecbanbeUopabeleet boo?öagtclpban Coxinjaas oojlog^
pjepacatien enbe gerugten ban obejbomfle beiftoegen te ïjebben: enbe eene ban
b\'anbere COinefen confelfeeibe bat Bp toel eentgef toarigbept toifte / maar bujf be
Bet niet openbaaren. I^abei te fren bp \'t boren gepjobuceeibe onbe? N®. 1

^en 19\' en zs* guamen eene 3Sopa / enbe febm loncben ban ^pmu» tn co^nj»
(^apouan obe?: befe naubeurig onbe?focBt/ afft?mee?ben eenpartgbat Coxinja ^e
ongemeene g?oote toerufltngen gemaabtBabbe omme fo?mofa öaa?mebe Vo\'lZZ^,
beïballen / maa? bat ben felben be Banben ban be €a?taren toat ritpme? gefe?egen t .e« toquot;;
Bebbenbe/ alss mebe op bebebomene bonbfcbappen ban be gaoote »leparatten tot ^g^we«
tegentoee? bie men op Jpo?mofatoai5in ttoe2b fïellenbe/ enbe ban\'tgetoiffefe^
con?^ biitmen ban ^Öattabia/ op\'tbe?toiftigen m lt;©oube?neu?^/ albsa? te iindef.
gemoebfag/ enbebe?toagtenbetoasf/ BPCoxinja, ommebefeenbeanbercrebe=%»n°g
nen / naa? allen fcDön/ fün eeifie boo?i]ceiuen ban fojmofa t\'obe?rompelcn/
geftaaftt/ enbe tot anbere begitamerc gelegenrbejJt uptgeflelt BaöDe: bomenbequot;^\'\'
m?t. bao?naamöc baajtupgm meöe obe? een özief ban feehcrejBanborijn onbe?
Coxinjaas gebieb ftaanbe / Gampea genaamt / aan ben lt;©oube2neu? geftl)?eben /
banttiBoitö/ bat Sjp Gampea met beitoonömnge be?fl:aan Babbe/ batop\'tCps
lanb jfojmofa foo groote beroe?tc enbe ontflcltenilTe onbe?be Gemeente/ enbe

baa? in ben fin fou Beböen; foo Baoöc hp Gampea, tot boojftant ban fyn meefie?s(
reputatie/ fiobeapiigt g\'agtbcn43oube?neiuöao?bantebifabuferen/ metbe?^
fefóringe enbe oprt gte be?blaringe/ bat boo?f5. gerügten een beel gjobe uptfïrop^
felen enbe Icngenen toaren / alfoo Coxinja opt pettoejs op Capcuan t\'attenteren
nopt in fönegebagten geBab en Babbe/ alö agtenbe(Capouan regering omme
öie,0toeacn Ucelc mochten enbe ftoficn aan te toenben/ fc. ï®aa2 mebe bee^
be gebagten ban Coxinjaas bcffïpn / ben lt;©oubf?neu? fogte upt\'et

öooft tep2aa{en/ aï^ ofte men albaa? foo geb foube getoeetlljcbbcn ban aan biei?
gelpe fclijijbensS beel geloof te beferecen.

lt;©nbe?entiifTen bnt men in ®apouan op fiine boebe / enbe tot tegentoee? nog be^ Waas
fig toa.ö/ footoasïben bejlemben tijtban Coxinjaas obe?feomjlemt aüangebe?«\'^®«^
tl2eehcn bie0 b\'opgebatte b?eefe ban be Cbineeffe natie albaaj toat begon te be^ J?
baarcn/ enbe fplieben toebe? iiiHiltetegeralien/ cnbebea?o2m0faanfe get2ou# derin ru-
toe oiibeifateninfnnine t20iitoe nabe? üebefïigt/ boo? batlel)oopebatban2öat^ «quot;n ftii-
tama Ba^m met een aanfieneltjh enbe magtig fecou?sf fouben g\'affittee?t too2ben/ f\'l^f
toefenbe Compagnie\'^ flaat nu mebe in poftiiuz banbefentie geb2agt/ foo men
beft eaöe geboegeiijlift geboft Babbe: foo raalitèn alie^ toebe? op fi)n boo?gaan^
be plop en oiibe poltim? j toaibenbe ben 29. lp?ii gepe2mittee?t ann be Cliineeffe
^acl)te?£J/ bat toebe? naa? bebo?pen mogten beeren/ enbe aan beboeren Baa?
tocbe?omme te mogen begeeben tot ben lanbOonto obe? be bc2f^erebiere; ebog
in toat engere bepalinge aïss boo? befen. ^e baa2t op CBina toie?be meebe toc^
open gefielt: toaa?mebe befcBaabe biemenin\'tp?epareten ban tegenflanö
noarfaöeiijfi Badbe moeten lijöKt / Baafï toebe? geöoet enbe beigoet iö getoo?ben;
mm op pnmo ^ulp be getooonelpe pachten / beBaïben ecriiae tocpnige ban be
^iipö/ Booöej iiip?i)febanbcgä iaa2^ te booren gepacl)ttoie?Ben/ \'toefenbe öe^
fclben «opt met mee?be? genoegen/ alj^ boenmalen gemönt/enbe baa^bige? b ee?f!e

jSnbsp;\'tVerwaarloofde Formosa^

enbe tiöeebe «apc bolbaan : be lanbtboub3e?0 bolboejben Sun ïanbtoejcfe met
foobanioen Pbe?enbe a?bept/ bat tn alles maa? 708 me?0en^ mtnbe? ban in t
ioo?aaanbe jaa?; bjaajban\'tgetal boenmalen boa^eloopenïKop 12252
nenl bejaept 3ön geb30?ben. Sn b3ie?be begupbe?teelt/ op ben ce?pen

Doeben banbjaa?gemaabttoo?ben/ omme baa? mee/ alsSmetbenbtngejaante
toiifen/ enbe naabtbosj boo? oogen te jtellen b\'ongefonbce?tbept ban\'tboojgec^
ben/ toaajrttebe ben(6oube?neu? enbe0nabnabe?baHöbefcljulbtgt3ijttgeb3C?^
ben/ atöofte fpUeben met befe baacegetjoubje boo?fo?0e/ enbepjeparatien tot
tegenbjee? / ben jlaat ban f o?mofa / enbe be^felf^ tngefetenen t\'eenemaal geruid

Devoot, quot;^l^e^^^ftef ban ben 10. HSaa?t/ hjaa?bpben lt;0oube?rtctt? eniSaaö / aï.ögie?
forgen cn Uocett be?öaalt ttJ/ banb\'appacetitbept ban m bpantgs obe?fiottifle/gefcb?e.
prepara. / jqj Kfïjlentie ban bten een fpoebig enbe magtig fecoti?0 ban 25attabia
dcfentie beifocfit Dabben/ altoaaiobeigebomentoefenbe/ foo bonben ben ^aemmaleitóe
hy Coyett 3Cïèabenban5[nbtab3elbefeffen/ battngeballe Coxinja, al^ gefegt b3ie?be/5Fo?=
aange- bpattblüb oiiame aan te tafien / bat al^ban Compagnte\'gs (laat baa? te lan^
I\'n O?quot; be tn \'t upte?fle gebaa?foubc be?baUen / al^ niet betienbtg/ enbe teftoab foobOTt.
ilnZ gen magt gm bpanb/ met bie geringe magte bte men albaa? toag fjcbBenbe /
gahudeertHïjooft tebicben: enbe bemben fplieben gebolgelycfiboojgoeb enbe toei gebaaii
1quot; alle bemibbelen bie? boren be?baalt / bie Coyett enbe fijnen ïïnab / tot refutentie
^ quot; beiSbPanbö/ enbe confejbatie ban Compagnte\'g (laat albaaj/ fooboo?figtigö
enbe toahb? in \'ttoejcb gèttelt Dabben; gctijlJ fnlb^ fpecificé blpt bp baaren
2ö?ief ban baro 22. tpiil 1660. tot i:cf?iptie op bie ban lo.fBaajt be^felben
jaa?^gcfcb2cben/ metbolgcnbelTtoo?ben albiiö: \'tWekkons den grootften m-
druckgeeft\', is de dreygende fwarigbeytvanCöi^/wj^^f Oorlogsmacht, amp;c. Wy
moeten bekennen, foobyaldien het voornoemde oorlo^s-exploia (te toeten ban
Ultimo |®iaa?t 1660) \'twelk egter hoopen God verhoed Tal hebben, tergeprefi-
geerdcn tijd fijn voortgang mocht genomen hebben, dat daar ineen evident pe-
■ riculvan verlies voor ons isfteekende, vermits met onfe Weene macht, foo groote
invafien nietenlijn te wederftaan nogte afte keeren, veel mm\'t platte land, mette
inwoonders van dien geheel te befchermen. KondeU E. door t Fort Proymtia,
denSaccamfen bodem maar bevrijden ende die uiweefen houden, niitfgaders de
dietft aan \'t Kalled gelegene Dorpen, met hulpe van de mwoondcjien des lelfs pro-
tegeren , dat ware onfes oordeels nog al veel gedaan, ende loude tot behoudenis van
\'tKafteel ende de Stad Zelandia ftrekken; anders fartmet ons aldaar feer ellendig
«^eftek weefen; vermits de dorre fandplaat niet tot Itjfs nootdruft, ja fel ver geen goet
drinckwater uyt en geeft, maar alles van \'t vafte land gehaalt werden moet. Wy en
twijffelen geenunts ofte U E. fuk hun tegens den overval van dit vyandlijk attentaat,
met de middelen die ginder aan de hand xijn, raet genoegfaame couragie pde man-
haftigheyc inpoftuurvan defentie ftellen . amp;c. €nbe tear laage?- Ons bedunkens
een groote misflag zijnde, datmenfoomecnighte Chinefen tetden landbouw aan
geene Zijde de verfle Reviere, feer verre van de hand ende buyten toogh gelegen
zijnde, toegelaaten heeft, feer befwaarlijk van daar weder te trekken zijn; \'cwelck
c^terom den Saccamfen bodem niet te laaten verwoeften, nog ook die trouwloole
natie foo ruymen toom van wijde uytbreydinge door het land te geeven, d\'een ofte
d\'ander tijd fal moeten gefchieden, hunne verre afwefectheyt met dan al te forge-

lijk ende van te grooten bedenken zy, binnen de limiten van den Saccamien bodem
gehouden werdende, men voor haare te famenrottinge foo feer niet te vreefen heeft,
zijnde daarom oock ten principale de koftelijke VcftingProvintiaop Saccam ge-
bouwt, ten eynde op haar gedoentc te beter gelet, ende by voorval van revoke^ter-
ftont het vereyfchte tegenweer foude werden konnen gedaan, amp;c. til ïjaaretl
Söjtef ban lé.Su^P 1600J baaj aanbolgenöß/ onö« anderen alöiiö : Ende de-
wijle voor d\'ovcrkomffce vm Ctxinjaas Krijgsmagt foo feer wierd gevreeft, vertrou-
wen UE. die voorfieninge füllen hebben gedaan om de meefte padye, die inde
Chineefle boeren huyfen aan Saccam, ende eiders mogten hebben gelegen, naar
Tayouan te tranfporteren, ende den vyanden, op datfe daar mede niet en mogten
werden gefpijft, t ontfetten. De Formofaanfe Landsdagen, die tegens 2,3. en 2,6,
Maart befchreeven waaren, hebben wy gefien, dat door quade en bedenckelijke
tijdingen uyt China gekomen, opgehouden, ende tot nader gelegentheyt uytgeftek
zijn. Men kan in tijden van diergelijcke fwarigheden niet ai te forgvuldigh weefen ,
NB. ende daarom moeten wy UE.gedöcnteindefenprijfcn ende wel laten geval-
len , amp;c. meamp;e p^ees cn appjoöcciac men toel op SSattabia be boo?}o?geB
be.0nbsp;en ïiaab ban Jpo^mofa/ tot refificntie bess bpanbsi aangetoenb;

maa? men toa0 ftoaa?lp tot\'et geïoaf te buigen/ ban bat Coxinja be courage
foube öebben fig tegens^ be Compagnie te ïianten. ^oo gjooten be?t?outoen
toajf men albaa? op Compagnie\'s magt fteilenöe / bat men bägte met be biooten
naam ban Compagnie\'!^ mogentijept/bp na elfi een in ben toom te ïjouben j gelijfe
blpen ban in\'t be?boIg ban bDO?be?liaaföen 25?ief ban batonbsp;1660/

toaa? inne onbe? anberen alöu^ feggen: Wy geeme befcheyd van caxmja,op onfè
aan hem gefchreven Brief fouden fien, hoewel als nu daar toe weynigeapparentie
fchijntte weefen, ofte ten waare de gerügten van d\'overkomftefijn\'soorlocgsmagt
naar Formofa, gelijk dat meermalen gebeurt is, in rook verdweenen was, wanneer
hy miffchien lig bedenckende, nog wel tot een billik contraét van handel met ons
foude konnen komen, NB. Wy nog niet ten vollen konnende gelooven, genoem-
de Cöaquot;^^ den oorlog tegens d\'E. Compagnie (ten zydoor extreme noot) fal aan-
neemen, alfoo wel weet hoe hem dan in fijne negotie foudentragten te bekomme-
ren, wefende defelve de kragt ende het voornaamfte middel v^\'aar door hy tegens den
Tartar dus lange ftaande gebleven is, amp;c.

9iüjti?fian niet boo?bp gaan ttoee bingen 5anteme?crien/ b«ße
bc?neu? enbe l^aab ban fo?möfa/ feïaagbengetoeefitejijn be ttoee funbamenMe oorfaa-
teeltlê enbe pjincspanltte oßjfaalien ban |^o?mofaais be?toaa?ïcofingeenbebe?s ^«i van

lie^.nbsp;Forrno-

b\'^Jc2f?e j ©an bat niettegenfiaanbe aïïe be boorenbe?öaaïbe gerugfiten ban lies.
Coxinja\'sobe?{iomttc/ foo ban fCanouan aJ0 ban anbere bibe?feplaatfen/ enbed-Ectfle.
in be?fct)epbe tijben/ op25att6bia ten bollen beßent toaareu; enbe bat alle befe

fa/ bat men befen allen niet tegenftaanbe nog alle tj^t intjoopegetoee^sp/ enbe
fig fclbcn gct!attee?t Dijbbe/ batbitgcb?cpgbemttee£ie? foofiaafinognietenfou^
beamp;omenupt te bajflen/ of^eoob nogtocl{icelobe?teb2tjben; fulclisi bat men
ni«/ aiïs met ben flag entoilöe gelooben Coxinjaas obe?amp;omtïe naa?^o?mofa
getolkte toefen/ gelijlifulamp;3S betupgt öébbenin ijaare boo?aangetoogene |BtT=
fibe.

b\'lnbcre cojfaato ban f oamofaaj^ be?ïie^ / fJïaagbenfc u toeefen b\'al te g?oote

^ 3nbsp;mefna^

|Qnbsp;\'t Vcrwaarloofde F o R M o s a.

wefi^asie/ tón bat men op Battabta im en bJiïbe toeftaan noöterefoltoeren be
nooötge boften t\'imploperen tot l)e?boiiïotnge banbe bc?ballene jf^jtlftcatien/
enöe tot eDtficatie en mabinoe ban eeïitge nteub3eaBe?beit/baa? be noot fulbsr toajs
be?e|pfclienöe/ enbe batmit^ïbtenfo?mofa iHgeenbeboo?lppoftuu?banbcfcns
tte tjabbcbonnennogte mogen geb?agttoo|ben/ mettegenflaanbemenop^Bat^
tabta felfjj bebenbe bat ben flaat ban jpojmofa tn liaate gebaante / tegenö Coxin-
ja\'s magt ntetfuffifanten toaare/ enbe bat felbe omme beflenbtg te toeefen/me?«
feelijb btenbe beafteibt te to02ben. (€ot betoaajbebtnge ban bien/ feggen ben «©ou^
be?heu? oBeneraal eiïbe J^aaben ban ^nbia / in baare booafj. ^ßjtef ban 22.
Sïpjil 1660/ fulbö felfö tebebennenmet bolgenbetooojben: quot;OpUE.gedaane
voorfläg om aan Tankoya eenvaftieheyt t\'extrueren; \'t vervallen Rondeel Vi do-
ria, ende de weggefpoelde Ronduyt Wanckan te vernieuwen, en is by ons nog niet
finalijk gedifponeert, füllende UE. dienaangaande ons bdJuyt ten naaften bekent
maken, feggende eenelijk op die materie voor af, dat wy befwaarlijk rot het maken
van meerder Fortificatiën op Formofa füllen konnen verftaan , ende liever fagen
dat aldaar Wat konde werden vermindert; als by experientie nu wel ondervinden-
de, hoe dangereufe faaken het z.ijn veele Kafteelen ende Sterkten, mitfgaders groo-
te ommeüagen, gelijk op Forraola, te befitten, fonderdatwy het vermogen heb-
ben defelve metrequisit guarnifoenbefette houden; füllende dierwegen aldaar in
toekomende, foo het God maar belieft de jegenwoordigedreygendefwarigheytten
beften van ons af te wenden, op middelen moeten gedacht worden, omonsbefit
ineen beknopter circul te trecken, anders kVt d\'E. Compagnie in\'teynde gants
onmoogelijck weefendat groote werk op Tayouan ende Formofa langer te beheer-
fchen; want het felve te laaten in die forme als het nu is, en kan ons aan alle kanten
niet als geduyrige bekommeringe, ende een wanckelbaaren ftaat daar te lande ver-
oorfaaken, willende juyft niet alle tijd wel gelukken met kleyne macht groote din-
gen uyt te voeren, Scc. nIBuö.\' in bfi; 232uf \'onn 16, \'-^ulp 1660 boo2H. / aibUÖ t
Op UE. gedane voorflag, om aan Tanckoya een vaftigheyt te begrijpen, als een
plaatfe wefende die gelegentheyt heeft om van buyten met Chineeflè Joncken te
konnen werden aangedaan, ende daar men gemackelijck met een Armade landen
kan 5 NB. Z.00 en hebben des niet Eegenftaande geenlints konnen goetvinden hier
toe te conlènteren j want fouden wy alle plaatfen op Formofa, daar de vyand aanko-
men kan, fortificeren, daar ware noyt een eynde aan te vinden; oock en foude de
befettingen van foldaaten daar roe noodig, met aan te haaien weefen, U E. niet on-
bekent zijnde hoe fwaar het ons aireede valt, om Formoamp;as guarnifoen jaarlijks te
konnen compleet houden; en fouden\'t daarommegeerneeerverraindertdan ver-
meerdert hen, amp;c. ocnbe g^ön^e öe boojf^. mefiiagie al boo2öe2/ foo IjöbDe
uien op ©tHcabia fiq niet ontftcu ben 43oiïbe2neii2 enbe iïaabtanjpo^mofa/
obe? \'t maben ban eenige nootfaabeiijft« boejöen / baaienbol-en nog fee? fcbc?p en^
öe binnig tc DcfLniffen: al.0onbe?anöeren toaare bpbpns0oube2nfu2 Coyett ea
Saab g\'obfe?bee?t getoo?bcn/ bat aan be toateilu-nubegs iäalteel0 ^eelanbia/
ïjet ï^oo?ntoe?cb aarft boo?f5. ïiaiteei gebecljt/ toas ganrsf izregiUie? met een
iiptllecbeiibe toinffelfjoeß euöe bun mupjtje / toelhe uptflecbenbe plaatfe nogte
ban()et babentoe?li/ nogre ban Ijet benebentoc?b en öonbc befcOc?intnogte be^
fl2ceïMitoD2öeti/ enbe nogtaaöbanfMbaiHge impo?tantictoaare/ bat befelbe
plaatfe be?Eooren / oife.ö beilooreii foilic bebben flctoecft. ^00 maacbten ben
lt;ï5oube?neii? en ßaab aïbaaj een fee? bcguamcfteenepiuit/ naa? bcljcorenmet
Can^n boo?fien/ toaa? mebnian blenliant be ftoabteöejg öoben ïiafleeief be^

bebt

Jeßtnbsp;ticceïi«lc toû«36antîano0 deguamclöft Ron?

Denbsp;enöe oöe? een a?oot geöeelte Danöe^taö geôomtneeit tooiöen/

öeiölr fulïîsï seöucenöeöe bcleöenngeöenoeofaam gebleefen tjeefc öefe punt ban
geen aecingc taipojtantte getoeeft te 5ön/ foobaing östbe bp»inb tnöe ^taöt
poo? oUe ö anbece toepten te fanien foo beeleafbjeuhntcten teftoeieben ! als
booi öeefe punt aHeentg/ bte\'t öafteei 00amp; aan bien amp;ant tegcns füne lubafieh
aüeenig toass piotegecenbe. c^bej\'t maUcn bnn teelrhen punt mi^rebctr ban
25attabta in bato 22. ^pjll i66o ûlbU0 : Van gelijken is\'tvry watongerijmt,
dat UE. op eygen goetdunken. fonder ons alvorens deminfte kennifïe daaraf tc
doen, veel mm daar toe eenige ordre teverfoeken, foo een fuffifante punt aande
poorte des oofthoeks van \'t beneden Kafteel hebben doen leggen , ende volko-
mentlijkoplaatenmaken^ ende hoewel defelve in defe forgelijke tijd nier onnodig
agten gebouwt t|wefen, foo hebben hier over met reeden ons misnoegen willen
toonen, opdat CE, naardefen daarinnevoorfigtiger mogen gaan, en fulkeim-
portante werken niet te bouwen, fonder alvooren daar toe cc hebben onfe bewilli-
ging ende fpeciaalconfent, amp;c. KBdhe ceiifuce cnöe ßecifpinge ben
enöe «aaböan dpojmofa fee? bjeemtenbe öa?tte be?butoen bociguam/ aiô t
tomjane ban bien bejtoagt ïjcbbenbe. ^cn bpanb fïonöe aile uren enöe oogen?
bliHBen te be?l»agten/ \'tbenebeniîafîeel bjie^beaan b\'oofrïioeli t\'ecucmard be?
fect en tnöefenföf bebonben / fp-ïieöen Ijabben btt gcb?eamp;tn be? öaafi gecamv
mee?t / met aïbaa? een toee?baai;e enöe noottoenötge (ïecne punt te mahen. lt;Bt3
^attabta ßeu?öc men ötttoe?lt tocï nootfaïielp/ maa?menfïlaagöe obe? beö?
leifgf ßoflen / toillenöe bat ben »6oube?neu? albooren^s öaa? toetonfent liabbe be?
Boomt te be?foecfe£n/ toaa? toetenaIöe?nnnflen feben boUe maanben moeften
afgetoacBttoo?ben alec?op bit bejfoefi eenig bcfcBepb lïonbe te luagefeomen/
enbe foo onbe?entufTen ben bpanb ûbe?gehomcn toaa? / enöe \'t ^Jiafteei albaai
öabbe / ban foube Bet imme?^/ fepbenfe/ te raat getoet ff
SSnbsp;P ö^^J\' be?foefïen. ^piieben Baböen met\'et leg?

gen ban befe punt/ enbe aïtc Baace bûo?bere petttien enbe aantoüfinaen banbß
befetteufe pïaatfen inpoffuu? banbefentie teniügcnb?engen: imS genoquot;g?
gam Betoont/ bat in aUeiStoat tütconfe?batieban Compagnie\'^flaat aS?
ft?eamp;fenamp;oniïe/ fplteben fec?btgi!anttoacengeteee|I\', toaa?ommefelaigöeneen
üa?öe faaöe tetoeefen/ banöatmcn/ in plaatfe ban Baa?lfeöen in befe fo?nbuï?
bigBeöenenöepbe?tot Compagnie\'sf toeltïantt\'animicen/ menöaa?entegiioo
öaö/Bun öoo?gaan0öoo? moeötbempenöetoooiben/ in Baacen pbe?fiutte/ en?
S Jfï^ öeplfaame boo?fïagen be?toaa?loofiie; mitfgabe?^ boo?tegVcûtemef?

gebftnöenBielöen/öatnietalte^tot^Äei

en mogten trrt toe?ft (ïe«en/ toat öe toetten ban ben lt;©û?lag/ enbebe aîootftept
ban be noot toel toa^ be?cpffBenbe3 enbe bat beele nootfaahei|fie bingenSS

/ mDetmagte?iaaten toojöen.
|nbïen \'top ^attabia i-egten e?ntl toare getoeefl ben fo?mofaanfen ftaat te?
oeny foo magttp bpanb tep?otegecen/ foo enBabbeCompagnie\'^ beu?fefoö
Beögmpen met Boocen te toeefen. ï^iibe men Ba3?liebenafepfcBenbatf?K
lt;^5uben p?ûtegeccn/ \'t toaace Biilift batmen S be bS
Snbsp;be?fcBafte. ^plieben enftonben n^tgeöeteSat

fooampelenen tobben euenbue enommejïagBabben
^\'öien tot 5?o?nSfia0öeBoubeni(fe ïïpteS
opgefet too?öen/ bat ainban ö\'onöotlen ö\'obeitoinften öaa? telaKe?SfSS

ben

öenßomm t\'obcjtocgcn j |a Dat Coxinja met fimpcl bjcpoenbanobejfeümßn ö«
Comoagnie alöaa? geöiirtg maUajmoonöenöe/ enbe opboçcmagenbe/ DpD«
feiben albaaz tn baare onbotlen foube bonnen boen fmooren. t îBelb in bejTïïaat
foo toaa? toass / bat Coxinja maa? met be mijnen te maben ban te totlien ûbe?bo^
men / ip 5po?mofa in een geltabige ûlla?m bonbe boiiben; toaa? to^e Dan geen
anbece cemebieentoa^/ alïi met Coxinja felfsîee?tî ben o5?logaanteboen/ enbe
fiembenebenssben (Caita? boojtste Ijeïpcn mineren enbe onmagttgtc maften/
ban boo? öem niet mee? beljoeben bebugttetoeefenj ofcetenalbeimniflenöem
fumfante be?feeberinge af te pa?ffen toegen fijn bebugtcn obe?bal. ilBaa? of fulbsê
toelraabfaam/ en be Compagnie boo?beelîge?getoee|î foiibejön/ ais bebefen-
ftbe manie? / en tö niet bnpten bebencben. jBaa? toat toaö \'t ; baa? fcheen geen
ntoeb te toeefen op \'t geijeele toe?b / nogte geen beit?bomen aan. ©an toen af aan
Qfite men 4Fo?mofa alfoo goeb aljs be?loorcn/ foo maa? ban Coxink guame aangc^
täl tc tooïben / geUjb öe tooû?ben ban febece tefolutie/ op 23attaS!a in ßaabe ban
flnbia get?obben / mebeb?cngen / op bato i o. üBcp 1660 / albtijs : Coxmja te ko-
men ons beftookcnop Formofa, fulksnieten foudc nalaaten uyt vreefe van de we-
derftand, diehy van wegen d\'Ë. Compagnie aldaar foude vinden,nbsp;toelbC

tooojbeuCoxinjaasutagt/ cnbeCompagnic\'0 onbe?mogentbcpt tegen bcnfelben
00nbsp;/ buubcinh fcbijnen iiptgebjuUt. €nbe bit fniïineren fommige mebc

Refoiutic toel eene ban be^j\'jincipaaitïe oo?faaben en rebenen getoceates\'ïn/ toaa?pmmc
fan fe- OP 25attabia be cefolutie ban i^apou.in t aflifieren/ foo t?aaabûO?bcn beugel
cours naar j^jjjjg.nbsp;b ongcloobigbcpt enbe\'tboo?oo?beel albaa? opgebat/ ban bat

fe°rc™d?a, CoxinjWs ooïlogbö-gcrugten nog toel in rool5 be?btopen fouben/ en bP/t tja?t
wil op niet licüben be Compagnie bpanblyh aan te bomen taften / enbe bat mttfbicn
Battavia -Hg bgjjej^ baa?omme aan te tocnben / onnut / enbe tc be?geef0 fouben toeefen.
rnlfu-\'ï©aa?bp nogfommige boegen / bic mennen goebe benniffe baa? ban tc Hébben/
tl bat \'ct fecou?^ ooïi agte?toegen gebleben foube 3ijn / enbe niet gefonben getoo?ben /
Neemteg-tgotoaaccbcn booïjïaggcbaanOaööe getoo?DeiV ban bat men bp occaficban\'t
iquot; uptctiften ban een fecüu?sä bloote naa? f o?mofa / enbe onntte b\'onbüflen baa? ban
mK bjebc? goeb te mabcn / tngebaïle fo?mûfa bebonben toie?be ban Coxinja met
van bydic aanoctaft tc toeefen/ toaa?toc menoojbcelbegant^geene apporemicentoaace/
gcicgent- öm men alö ban met befc fecou?.ö-bloote/ be?ïïe?bt mctbe be?loftc folbaten ban

rorpore- Sr©Ägealbaa?öonbeonttoclDto2neube^^^^^^^^^
len!nbsp;g «joject / enbe op bcfen boet toagi ïjet öat rnen op 25attabïa refolbec?^

?fsd\'eiquot;öc|Smofa metC£nfemi?0-bl0Ot^t\\im!ïcr^\'n/;nbe ingeuolge ban bien opben
pc; cn 76 SnlP 1660 / ban albaa: uaa? foimofa affebecpte 600 folbaten tn ttoaalf
maar 630 «fïSmen/ ottbc?\'t commanbo ban eenen Jan vander Laan, met naa?bolgenbe
Ä WjaanbetiBaccanfeer^^^

Saab/ inbatobüo:f5.gcfcb:ebennietbolacnbe tooojben: Wyfoudendxtoor-
looss exploia, wel ligt door onvermogéntheyt, dit fayfoen nog met gereloiveert
hebben W der hand te neemen, ingevaUewydefen jaare niec genootiaakt waren
Peweeft/tot refiftentie van de gerügte vyandlijke attentaten desMandori]nsCo.viw-
t, foo een aanfienelijkeKrijgs-ende Scheeps-magt naar layouan te fenden, mcas
vaneen tranquillenendeonberoerden ftaat daar telande, de voorfe. Magt daar toe,
rtctoectcn\'tinc0?p0ca-enbanjilaccj^) fok hebben te gebruy^en ; maar de fwa-
rieheyt van d\'overkomfte van Coxtnjaas Oorlogsmagt op J^ ormola foo groot zijnde,
dat onfe voorfi. Magt van daar niet konde werden gemift, foo fal het delTeyn op

°nbsp;Maccao

•Mäccao agterweegsmoeten blijven. Dit fal U £.• metadvijs vafrRaade ten dien-
■fte^n d\'E. Compagnie vi\'el rijpeiijck overwegen, mitidien aan\'t een ibo wei als
\'taWfcr ten boogften gelegen is, Ibudende nier geeme fien, datonsdejegenwoor--
dige gelegentheyt van Maccao quame t\'ontfnappen ; dog het fwaarfte iai in defe
• jegenwoordige gelegentheyt medt moeten weegen. te\'^infl^UCtfC aan vander Laan
meamp;cgeocï\'en/ toösJ bpna ban eeiijcfen tnï^ute/ ctite? ar fcfitn filtiig^: Tot dien
eynde een notable magt van fcheepen en volk, om d\'onfen des noots zijnde, te fe-
coureren , na Formola af tc fenden. Hét groot opgeeven van den Mandorijn Coxin-
ja, gelijk voor defen meermalen gebeurt is, in ydele wind ende rflftfe verdweenen.
waars, dat in fuicken gevalle defe koftelijke Vloot na ginder te ver^fs foude zijn
gefonden: om welkeichadelijkheyt dan*te prevenieren, is in Raadkan Indiag\'ar-
lefteert het meerendeel vande na Tayouan gedeftineerde magt (welverftaandelbo
aldaar geen onraat vernomen, ende alles buiten pericul ende in een tranquillen ftaat
is) in \'t herwaart keeren na Maccao te gebruyken. Soo lange U E. voor Tayouan,
ofte indePifcadores fult ver houden, haar gedraageh ende reguleeren naar het bevel
van den E. Gouveneur Coyett ende den Raad, voor foo veel raet dele onfe infft-uc-
tie niet ftrijdigh enzy: blijvende\'t verder bedrijf aldaar, \'t Zy in concurrentie van
oorlog ofte vrede metnbsp;aan den Gouverneur Cö/^« endeden Raadgedefe-

reert, amp;c.

jiBctbJddie^loote/ liprgctioomenccnfcïnp 31Bo?f urn genaamt/ bat nept in
(Capouan be^fdjeenen igf/ Den booaf?. vander Laan, na bat cnbeitoegengf tn
IBaccaiife €planbcn om toatc? aangetoeefl / enbe be ^o?tuge{en bpanben aïbaa? caure eT-
foo fjaepr jensi toaïifte? gemaaöt öabbe / gdöcft bie bän (€apojtan fiem baa? obe? ia^den
befdjuibigen / laa bat felf^ in be pfcabore^ fee? öoog opgegeben Ifßbbe / ban bat ■
ïiaatl beele b3onbe?{j)amp;e bingen in jiBatcao foube gaan uptcecïjten/ op Capouans vS

ff!»quot;* tn ^cmmihcinbsp;airthfciho / hrtni fiothto hi^is

hjcjsbangeiöicötebpbe?öanbtencemen: maa?bie!Sme{teimn/ fcjïficcftb\'iibe?^
liomfïs bon befe 3©ioGt/ op jpojmofa/ boo?be Compagnsenon albcdgoetsiefiinekon-
tofo^ö^ö^tigt/ alfoo Coxinja baa? öoo?tecugöeb?ie?ö gdioubcn fijnen ilanflag\'^\'^opï-\'cr.
bancpatetofa obciteïtomen/ teboiboemt/ enbegenootfaalit befdbetot
euamece enbe betere occafie upt te fïeUen»nbsp;fa^t^f j.

* aBarst alfoo gemdte ©loo» bsat lange geta?bfe?t fiabbe teIjomen / foo toaare «en aau-
nl een gcrngte bpbe Cfiincefi^ natie/ enbe ooit bp Coxinja eene bafïefjoopeDntJ^\'S\'^®quot;^quot;
ftaan / bat 5?o:mofa bit jaa? ban -Battabia niet en foube sefeconbcc?tto8?ben/fteiïcn\'\'
toeslialben gcfcgttoiejbe/ batIjp fijnen mee?maa(!S gemdben aaiitlag ïje?bat/ \'Nadere
enbe boczgcnomen Dabbe upt te boeren op ben be?tiertben bag fjunnca natf!e
ne/ 5ijnamp;ena onfecdïcningein .-^cptembe? 1660/1 gdöft ban beele CDinefen nc^ \'iei rt\'f
tupgt i0 getoojben/ bat fijne S^ohlien tön bien epnöe ri\'Ci^ ban JCpnmpboojöpaw«;;
b\'€plauben ban fCoroa toaren afgebjeben getoeell.nbsp;v-m mee-

t-^tt bcbefiigbe ooii eenen Cfitnee 0 Juko genaamt/ lec?B?repbei/ cp |^o2mofa quot;éviquot;/
toconcnbe / enbe met Compagnie\'sS loofsboot upt ^elioe ben (©ctobe? 1660. njn dcf-
t\'Dupö ïiomenbe:algÈbat liem Juko ben gebïugten toili Pincqua in Ipmup/toegcns\' f^yn op
oubcfecmtiffe/ in ftaarcbOfbemaaneljatibe aangeroepen / enbe onbe? anbere bif# .
foiiifcn gcfepb fiabbe/ boo? (€-apöuan geene uptfeomfie it toeefen/ Dcm mebe -e iJs-p.\'
tconenbe m ïiout t mobd ban \'t5ro?t|e #?obintia» .^ggenbe Pincquatoijbe?^ ^emben
EerfteDeel.nbsp;Cnbsp;toaa?^

, „ , .nbsp;\'nbsp;tcyc€tca

Door c eenpang rapport van veele Chinefen.
En rpêftiaüjk dooi\'t verhaal van den Chinees Juko

toaajaatCa te toeefcn / bat Coxinja ban boojneemen toaare aeteeetï / in fiaace |iei
boren ocmeibeac0t|ïei©aane/ op5Fo?mofaobe?tebomenj eöog batfuJb^m
banSauja, enöcanïjerc «©flficieren toaare afgeraaamp;en getoo?ben/ om öatt^I^
toen geene goebe gelegentöeit/ ncgte boojraab genoeg / benebensf eemge anbere
be2f|tnbcringe toa^ / enbe bat fp lieben aangeraabenbabben boo?f3» togt fii{ecn
upt te ftellen tot een iBaanö booj\'tfnijbeiv ban be pabpe: fiellenbeljpPincq^ .
bóo2t^ feecbe? enbe bafl batfe fojmofa fouben bomen b\'ooilogen. ^.eggenbe
mebe bat 3 oo^tupjlupöen 00 f oimofaass baajtoate? bebjeben / reet^ bp Coxm- ■
ia toaaren aangenomen.. €nbe ï»p Juko nog eenige toeeben tn ^eme beitceft-
ftebbenbe / fi^be öp toijbe?^ ban eenige anbere Cbinefen / laate? upt Cbtna obe?^
nebomen / waan / bat aan b\'obe?CïOrt%e bairCoxinja naa? f o?mofa toen toe^
be?ommc giootelp^gettoiiffelt toxe?be/ be?mït.0 guiöe? een g?ootenroep toa^s gt;
tibe?geblogm ban\'tfle?Seen g?oote fecou?^ ban 25attabia in (Capouanaange^

En door \'^\'^St\'aïïe^ toiejbe nabe?öant geconfi?mee?t boo? ttoee ban Coxinjaas folbaaten /
«ebuprenbebenoo?iöggebangen bebomeu/ öetoeibe op ben?, ^epmnbe? enbe
?jdatl ïo. èctobe? 16Ó1. onbe?b?aagt/ b?ptoilligö bebenben/ bat Coxinjatoaa?l0cfe
\' \'t boo?gaanöe jaa? in iBee?t / enbe in ^eptembe?/ boojneemenss/ en gereet 5P se^

^iSe bifSSe wÄSe^^^^^ lt;©ppe?Soofbettban».an injaare

^2ief btini\'ï.^^ctobeiióóo / foobanig getupgt getoo?ben/ alssbatfpUebenal?
fndfe Sa? feebe?löl ban be Cïjinefen/ enbe ban be .^EoUien be?flaanj)abben/ bat Coxin^
opper iafilnbeffepn feebe?Ujb tegens boo?f5. nß boo?genomen Daöbe geljabt upt te boe^
hoofden nïaa? bat ÏP nabe?öant gerefoltee?t enbe bafl gefielt fiabbe Dem bebe? m

fönlanbal^een fclbaattetoillenbootbegten: als?tefien^be?N\'gt;. 16.
Endeuyt \'t^elbetoie?bemcbebebefligtboo?\'t lt;©ppe?Dooftban^am/ tnfunen 25?ief;

ban bato 3 o. ^unp 1660 / b?eebe? te ften onbe? N=. 17.
Door \'t lt;£Enbetoaa?toeai beel betojj^ ban noobe: Coxinja baböe nogottising^ te boo*
fcyten ^^^ jjQjjj b\'asïiftomfle ban be ©loot / ben baa?t upt CDina naa? f o?mofa / toe^
uyI China be?omme beelnautoe? beflooten/enbe mee?be? bebomme?t aï$f opt boo? bef^/ baa?
op Föï- upt imme?^ ligt te giffen toaare bat Coxinja met be Compagme met beel gocb^
mofa, ^ b\'\'tï fin liaöbe.

AUe weic. jèaa? befen allen niet tegenfiaanbe/Jin vander Laan, bienfe in (fapouan noem=^
kebewij. wg« 53ian tenen be reeben aan / enbe fepben te toefen een maiiin^taat^faaben/ -
fen vinder niatlrie bnn ©olitie / foo e?baren al\'^ een ©a?ben iu be faöulen ban €fo^
Sleioo- pus/ eenb2ufiiue enVtalemenfcD/ in femmogradu, opgeblafen/ laatbunc.
ten. geöt / ö0t-ïjoobee?big / onbe?f!anbig / boppig / enbe ban een fee? no?fTe enbe
cibile ommegang; gelpbefegualitepteninljem te toefen/ fpfepöen/ tegetup^
oen alle be geenen bie maa? een up? ofte ttoee in föne £onbe?ftitie getseefl/ enbe
ttiit^bien geeiiboo?be2 betop beboeben,- naa? bat aan Dem aïlebe b^renbe?^
Raalbe ftoarigbeben / gerügten / enbe onfeplbare boo?tee£benen ban Coxmjaas:
obe2bomrte opfo?mofa fee? omHanbig toaaren be?Daalt/ enöe boo? ben
beineu? enbe iSaaü aüe^ toat bien eenigfint^ aangaan bonbe/ fee? ampel gecom j
En houd muni£ce?t / en bp mebe / opfpetoilfe/ ban aücgäfig gWG?mee|t/ enbecbe?ai

fl___j ^nbsp;(aam \'f^iv^^jaa

fÄ/ eiïöc toat mee? ban öten natuce toate / toaa? meamp;e ben €gt;oube?nen? en ïiaaö
pooabentcbotécen ban Coxinja\'s getoiffe obs?6omfte/ bat pbe? ban befe binnen
tn t bpfonbe? /.enbe alle te famen oeboegt / toacen ongefonbee?t / ontoaa?rcfiiine?
190/ enöe met Dooge? t\'a£Bten banger geïtiap ban een oubtoijf/ boo?tseamp;omen
upt\'et fpinïofip?aatje/ enöe bat\'et fdbe nietanbe?.ö en toaarealö uptfoopfden
bancenpa?tp bi!e Cömefen/ geen odoof merttemibe/ batte? neg toaace bliiö
nocBte fcgijn / ta gancjs geene appacentte boo? öanben en toaace bat Coxinja pet«
guaatsÈ in ben fin geljab/ ofle tntoefiomenbe op 5fo?mofapettoe0 foube toillen/
ofte öe?ben 0nbe?neemen: enöe tngebo!ge ban befen oo?bedbe öPöataiie\'tgee?
ne men tot tegentoee? met foobeeïe moepten enöcftoftengemaaftt/ enöe bp be?
Danb genomen öaböe / toaace onnut/enöe öe Compagnie te bejgeef^ op foo g?oo?
ßßofteng^?agt/ bie men intoeöomenbe todb?pdöftenöefe£u?ftonöefpaacen/
öoo? bten Coxmja nopt en foube obe?ftomen. Cnöeten ejgfiengenoomenöat/
tegens? allen fcßön / Coxinja öe coucagie enöe «ïoutBept Daöbe ban obe? te ftomen /
bat mfooöanigenftagÈ :fo?mofaceeb!S öubbdtobe?tie?figenoeg,- jaöat öeMfte
be? toe?ftertenboïamp;gffuffifant genoeg toacen om een pa?tpCöineefTeBonben (foa
ttpembefjpfe) te refifïeecen en aftoeeren/ bie geenefolöaten/ maarniet anbejjs
een pa?tp bejtoijfbe mannen toacen. Cnèe beeïe bie?geïötlte aüegatien enbe
pöomontaöesgmee?B?agte ftpbooittot hlepnacBtingeöè^bpant^- toefenbebit
fun geboden / op fijne ee?tie aanftomfie op fo?mofa / obe? ben fïaat baa? te lan?
öe / toegengf ben geö?epgöen obe?baï ban Coxinja. ^oo gaauto toasf vander Laan,

tnfoo8o?tenti|ö/ be?bepnfenbeCöinefen fef?etelt;Tentonbecamp;£n/ toaa?obe? ben
®oube?neu?met(ïjnenïiaab/ enbe alle öe^fdfjsfBoo?faaten/ öie be?CBinefcn
„ gurtieu? / natuccl / enöe anöece ïjoeöanigamp;eöen foo toel geöent cn gefonbee?t ftaö?
K/JS? ïü^e laacen toaacen befig getoeefl öefe öe? Cfiinefen geBepmenifTen font?
becfeen enöenaa? rebo?fTen/ alöoetodte bc?geef$^. f y f

San tegen be pben aan / fiidbe bit fijn geboden lje?tnediig / op ben 6. c©cto? En ur.
be? 1660 / m bollen ïiaaöe ban f o?mofa / flaanöe: u?gecenbe toijöe?.ë te?toölen/ g^^t dat
naföue meemnge/ g^ost opgeeben öe.ss|Oianöocp^$Coxinja, gdpboo?öefen^^^\'\'=-
nice2iijalengeDeu?t toas?/ alë nu to£bi\'?omme/ ööo? t niet beifcfjonen ban bef? tod« be-
fcif^ \'©o?lDg0bloorc/ nog bat naa? bpanb geleecfe/ inpbdetoinöenbe ccoamp; h^o-de
beibtocenen toacen/ enbe bat op 5po?mofageen oncaab be?nomen/ enbe allc^g voortgang
fiuptenpecicul in een t?anguiHen flaat toefenbe/ bat omme b\'onïioflen ban öe ^e?
€0u?sf-bl0Qtc/ bie te be?geef^lbaa? obe?gÊ6omen toaace/ toebe? gocb te maften /
nïette!rcc?fïcn beöoo?be te t?eeöen tot een fpoeöige cefolutie ban ben togt naa?
iOsaccao / bolgen.0 ö\'o?ö?e ban ben l|ee? oBenccaal enbe ^aaöen ban ^nöia / fii?
nen boo?tgang te boen neemen. 3©aa? fegenö öen lt;0oube?tïeu2 enbe ïïaaö ban Tekens -et
^o?mofa/ b ongefonöee?tïiept ban vander Laans geboden Dem toaacen

aantoit\' eenparig

fenbe/ bat allebe gecugten enbe teeftcnen ban Coxinjaas obe?ftomjle/ 5cbe?t ftft
bc|t?eft öe?©looteban25attabia/ nieten toaacen be?btoeenen nogte guamen op Jormcquot;
te ijouben/ maa? alsS nog bleben bupcen/ enbe met beele p?egnante? be?mee?? f^anfe
om/ bat Coxinja\'s acöte?blöbcn nieten gefcljiebete?faa6e öp ban fijn befTenn
bejifieejöe/ nogte geen teeften en toaace bat nietsfguaatssin benfingeliabftceft-
maa? DatöpCoxin u^atuoa^sagte? uptöepnfenbeommefijnenfp?ong foo bed tè
getoJtre? te neemen/ toannee? be ^efou?gJ-bloüte be?t?oftften/ ofte anöe?fintgf
ijanmmHanöecengefepacee?t/ enbe men\'tminfle op öembe?bagt foube toefen/

€ znbsp;toefenbe

)»efentK b!t (te bJcetmöes?oo« acinaaclite preparatien Uantegenftanb/ cttber
\'ta^dbement ban befe ©loote) b\'eenigfie oojfaalietoaajomCoxmfijn oojloe^.^
ijcffepnin«ait/ enin^eptembe? banbefen iaate met uptgebocjtv maa? tot
beonWtiece aelegentijept opgefcbo?t öabbc; bat W Coxm tonbe?^ foo g?ooten-
bellie^ enbenebejlaaae ins^anbin gehabt tjebüenbe/ ciibeboo| beifaztaren foo.
ïtait beiboïgt boo^öenbe/ bat tegeniS befelbe / na alle apparentie/met lang meejv
foubc bonnen uwbajben / enbe ban be noot bemgetoiffelijcb bbotngen foube eent
baiitge rmaict/ tegenjsbitgebjeiboptefoeben j baaa? toe boo? ïjem gctne plaats
fe beguame? gelegen en b3aaceal.ö\'t€planbfo?mofar enbe bat banfunen tp
leg op \'t felbê €planb / beneben^ beele betoyfen / nu meenigmaalen aangeOaalt /
\'etgenefb3alibep?efumtieenbeinbitie en moeften toeefen/ bat föneobe?bomfïS5
fiaaft aanfiaanbe toaare/ ban bat nu onlange toebe? alle be€öinecftebaa?ttip«
nennaa2(€ar5ouanobe? tebomen/ belette/ befelbebpeenbcjoabejbe/enmbej:
flag bleibe / baa? mt onfeplöaa? te giffen / bP be felbj gebung fïagbaa?btg
Iioubenbe / omme bp be beguaamiie gelegmtßept 5po?mofa fcljieiucb obe? bcnlt;
ïialjs te bouïcn. ^at boo2be?ö / in bs boo?f3. il^accaufe togt boo?tgang moe-
üe neemen/ enbe bolgeaö o?b?eban 5$attabiabaa? mebe afgefcljeepttoie2bp
600 ban be Moebfte folbaten upt 5?o?mofaa0gua?nifoen/ menal.ëbaninallebe-
befertingen/ enbe in plaatfen ban\'tgebeeïe Cplanb/ metmee?be? en foubeobc^^
lig öeboiiben m omtjent be9ooboppen/ toaa? ban 25oaltöan^tn tftecben-
ÖiWtoacenleggenbe/ enbe iangfaamebete?fcljapbetoonben/ toafl?fnne/ toe^
cerïlaantïaanbe ïtoube/ tjaage genefmgetebe?toapnftonbe/ enbebat/naitf^
amp;cn\'et bemiaamfteeabegeoeffenfiebolb be?t?efebeitbe/ men tn bef« bangereufe
niö/ obecig foube bebben/ beneben^bcfiebe«/ een fee? g?oot getal ionge en on^^r
n\'oeffenbeftlbaten/ toaajmebe\'tonmogelyö foabe jijnbeminfieaffaiiltenbe^.
hpanbtötegeriteßaan/ enbe baa? boo? Compagnies fiaat baa? te law in t
MPte?fiè gebaa?gcb?agttöeefen. ||ebbenbebe teeren 25etoinbliebamp;e?!5 in siebe?^;\'
ianb/ altnbeniaace 1650/ toattnee?be€{)ineeffeColonieop fo?mofaopbe?rê
na foo öjoot nieten toaare al0 tcgentoeo?b!g/ enbcbat Goxmjatn foobaniü^n
onmagt tegens ben (Ca?ta?n0g niet bijballen cn toaatc aus in befen tpb/ mW
mitöbicn boo? fi)ncobe?bomtïe boenmalen nog foo fec| niet teb?ecfenentop;
rc / geliehen t\'oïbonnercn bat fo?mofaas5 guä?nifoen / félf^ tn tijbe ban b?eebc /
in oän minbe? getal alïS in 1200 Soppen en foubc beftaan ^ toelb gua?mfocn/
öÄ tc toillen be?minbccen / 5ebc?t bat be f o?ttfifatten baa? tc
%mt/cnbc\'tpetiful banbpanblpeinbafie g?ootc?getoo?bcn toaare/ fultb^ c»
sïuamemet begefonberebenen/ Comp0gme\'35inf?eftc/nogte metbe oofö^mce^
«inge ban ben mm -generaal enbe J^aabcn ban Inbia / gam^ niet obe? een / alg^
öc toclben uptb?ubbeli3b g\'o?bonr.ee?t ïiabben ben »ctauffentogt nictanbe?ss
i300?tganb tcbocn neemen/ OI0 in geballc 5?o?mofaa0 ftaat tnccttc foobantge
Én t?anQuille onbetoc?bc flaat toaare/ bat albaa? geene ftoarigbcpt ban eenige
bpanttótte attentaten opbcfelben u bebugtcn en ftonbc. €nbc bctoijc batj ben
;gtaat ban #mmofa fig in foobanigen pcctaaciifen ftaat bebonbc / m opt boo?
Sn gctoeeit toaai-e / enbe bat Goxinja\'s obe?bomflc foo getoijS op f o?mofa aan^
ftaanbc^ünbc/ foo beboo?bcinbcfcgelegentfjept\'tftoaa?fte/ bati0^cfo?gcban
^?mofaW bcfioubemffe/ \'t mecfte tc toegen/ enbe bcn togt naa? 3tecao nog
amp;o? eene tojjlc ^flaabt tc too?ben / enbe ögtc?toegcn tc bUjten / jonfo?m^ goc^
iöc\'tntcmtc enbe mecninge ban ben lee? CJcnevaal tm �cn ban Snbia /

^tfÇ mcojpôtttlnacban Jiïâact-ao/ met eenige nnbercrebcnen entie motibm op d:« -c bc.
,öa_t fubiectpafTenöey tefienonöe^N«. 18,. mam op benaaaö/ omme öe O\'^
totatiSljept mn m ^aafie mu een tijp enbe mimntn omm t\'obeiïeggcn /
Daar befïupt obe? gemdten togt uptfleiöe rot ben 20. ban befeibe iSaanb! Macc\'kc

m toeUien bag ben mm / obe? \'t booaf?. fubject / toebwamme ö? ben anberen
gefionien mm/ eïibe% be boo?gaanbefibarigfjeben nog geïiomcn bjefenbe/ bat Z.Z^T

fee? langfaam totgene?fingegeraakt/bat
meamp;e be tymn^baii mn^Qmm eaöe betïag bej CDinefen baajtimgen/ boo?

Dfre-goebebe?anberingeöenmoc0rriï opboen: \'tmu bpmee?öe?Dep banS^
men tnbefeuûbe?toyibe/ fein foobanigg%i?ce|îee?îto!e?be/ baeeamp;tefiS. foÏTog

bpNMS. iJleemgtoa^ÇaptîepnPedel, niebeliïbe$Tclben^aabö/banabbö0/-quot;y\'teli-

bûo?g?onbenen fionbe/ enbebatmen oocö -tu(re.n
f£\'erümngenenöe oo?ïog0p?eparatien/ bfeop tlmjuu?^-.^-
W maamp;enbe/ foobeeieboeneïo^ foübe toeefen/ oculaire infpectie têneemen/ [TZI\'

aföaa?bigeii moeïle/ fionnen. quot;ant^L.
öe t p?cteï,t ban befe befenbïnge genomen toozbcn amm^nbsp;ït^^hftr^n

rrnbsp;^atvHijin aaii v^uauj a yfïty^eöcn : caemen uoaauasopvan-

oer Laa^ gjctig toegeftemt toojbenbe/ foo befe befenbinge aan CoS op Sen
boe befïooten enbe boo?tgegaan opben^r^aBctW^ótfo/öenebeng e ncSf schr-ve„
rengief aan Coxinja., baiunfjoube/ omme Befc^t te Bebben op ben^b^-
anttoûo?be b?tef ban ben lt;0eiîeraaî enbe iïaaben ban ^nbiaaan frmnefcfce^
toeiv enbe eemgeboo?bere^!agïen obe? Coxinjaas conbuite onmeatbeCaS\'\'\'-
ome : too?benbe timftf ban be boojfj. rcfoSuue be bejsteritept enbe [imuaamïSyt
f^JiV^nbsp;mrnoi^tmbt aanbebolen; betoelctó m t lm

Wm^pmup a?rtberenbe/ ontfangt beleeft ontïiaalba^ Coxinja. bS fn- lt;
Siftiîcttoàkbe?agîenbe/ enbe ooK
lïKt befelbe öegee?be te ijanbelen / ercufcrenbe \'t be?öab ban ben tmibSt bS

Banbel|onamp;ennaa?fo?mofagefcrjiebte5ön/ aligboo?befm^^
£ott?anfpoprtngeb3n fpboili felf^öenoobtgt toaaregeto eft ^namp;etoS
mfcûu?fenboo?ba!»/ ópljemfdfamp;\'opgeöeben/ banföneneoe|ïa tegelS
Ca?m?/ enbe ban fijne giûoteoû?log0p?eparatien bie oplïmmiptoSaK
€nbeben bjcnge? ban ben b?ïef befeibe toat amp;?eebe2 foeéenbe tVeSn /

folbnat / befeibe metSr^
ben Hojtafï Dat hynietgewent was fijne deffeynen t\'openbareï mai dkk^^^^^ r -

ben b?enge? m b?îef0 met eene anttooojbt toebe? te rugne
lîKlï«fiîneanttooo?b toptoaeabigoojbedefi

tontnge :

touinas öat natte fooDajöarifeö/ booeft/ nocOtetoüamp;nteten^ön/ aïgs atm
femintae Voeï toöi^ oemaabt toojö i lupamp;enöe gemelteDjief npt be CBtneefTe taaie
getianflateejt GiöüS^:

^m Veldheer van de Krßgsmagt op de Kuß vdn China Cox in ,
fend defen Briefin antwoort x aan den Heer Gouverneur van

Siinc ant- Bormoß*

woord.nbsp;-

VErre van UE. zijnde, hebbe UE. brief met fondcrlinge vreugde ende toe-
genegentheyt tot de Hollandlè natie wel ontfangen, ende den inhoud desfèlven
meer dan eens beriefen hebbende, demeening daaruyt duydelijck begrepen,
m itfgaders tot een inley ding geiien, hoe dat U E. veelerley valfche uytftroyfdlen ge-
hoort, ende vervolgens voor de waarheyt ichijnt opgenomen te hebben,,

Geruyme jaaren geleeden, ten tyde mijnes Vaders Equam regeeringe, als wanneer
de Hollanders op feekere plaatfe ontrent Tayouan hunne refidentie quamen te nee-
men , heeft den fel ven den algemeenen koophandel, tuffen die plaatfe en China t\'ex-
erceren, g\'opent, aangewefcn, ende fucceffive ver volgt.

Welke ik, ftaande mijne regeeringe niet en hebbe vermindert, maar veel eer ge-
tracht te doen toeneemen, gelijk te blijken komt aan de wederxydfe vaart der Jonc-
ken, waarinne byna geene tyt vruchteloos en is verbygegaan, \'twelck UE. voor
geen kleene weldaatvan my en behoort t\'achten, des niettegenftaande blijft UE.
van mijne goede genegentheyt die ik den Nederlandfen Staat oprechtelijk ben toe-
dragende, nog twijffèlen, in geduyrige meeninge van dat ik met mijne macht yets
vyandlijks tegens U E. land foude hebben getracht t\'ondernemen; zijnde \'t felve een
geruchte geweeft, na allen fchijn, door een deel uytichot van quaatgunftige men-
fchen uytgeftroyt, hebbende nu geruyme jaaren in defe mijne Landfch^pen, tot
w^derwinninge derfelven, met mijne Krijgsmagt den oorlog foo fterk gevoert, en
daar mede alomme foo veel te doen gehad, en noch hebbe, dat mijne gedachten niet
cn-konnen geweeft zijn, om yets nieuws tegens een kleen gras voortbrengend landt
te gaan ondernemen: Hier toe heb ickeen gebruyk, dat wanneer ik beug ben om
alle faaken tot den oorlog behoorlijk toe te ruiten, ende defelve vaardig zijnde, laat
ik dolt;\'\' abufivelijk uytroepen en verbreyden, dat ik voor heb een exploid boftwaart
te doen, in welken gevalle, volgens mijn voorgaande heymelijkbefluyt, fullcs ge-
lijk als weftwaartsuytgpvoert wert. Hoe kan dan nu dengemeene man mijne ver-
borgen gedachten weeten, en vertellen Wat \'eygentlijk mijne meeninge is, welke aan
niemand g openbaart word Middelerwijl geeft UE. veel gehoors, en gelooft al-
les , ja felfs ook (dat immers niet goet en is) dat ik den weg des handels foude hebben
geüooten. Nu de reden waaromme datter foo weynige Jonken over en weer varen,
ibruyt uyt de heffinge der fware tollen en ongemeene vexatie, welke den Koopluy-
den onderUE. gebied, in het in en uytvoeren der goederen, werden opgeleydeu
aangedaan, waar door hun (vermitfe geen voordeelen, maar eer fcEaaden te bevaren

iiomen ) de beenèn gelijk als gebonden blijven.nbsp;^

Defen jaare was den Tartermeteen feer groote macht na dele benede landen af-
gekomen, om in eene flag een eynde des oorlogste maken, waaropgevolgtis, dat
wyop den tiende dag onfêr vijfde Maane eikanderen vyandelijk hebben aangetaft,
ja foodanig getroiFen, dacter over de hondert haarer Officieren, en een ontelbaar
getal Xarteramp;foldatenfoo in de kaars gevlogen als gevangen bckomen zijn: d\'over-

B

pbleven te hebben, hun door groote fchrik ter vlugt begeven, enalfoogefdveert,
tonder hun m diervoegen wederom te derven vertoonen. Korts hier op heb ik my
met mijne gantfchemagt ea onderfaaten van\'t Eyland Aymuyaf naarKemuy be-
geeven, latende t felve als verlaaten voor den Tartar ledig open leggen, gedenken-
de hem niet alleen door dat middel af te lokken, maar ook gelijk ais in een füyk te
vangen, en fijne magt gcheelijk te vernietigen, fulks dat de koopluyden haare Jone-
ken t\'hunnen eygen nutte, als voornamentlijk tot berging van haare Vrouwen/Kin-
deren, en eygene goederen m dit geval hebben moeten gebruyken, omhenfelven
alioovanaUe toefchijnende onheyien (welke haar in\'t afwefen fouden hebben kon-
nen overkomenO te verhoeden, hier behouden: enwatfal men hier meerder tos
feggen ofte beüuy ten.

.....^iiiviivn juiivs IS gcit-uieu, cieiveisDiiytenmiine

kennifle en gebod, en apparentdoor d\'Autingpoife roovers, ofte wel door eenige
Vagabonden, ia de Pifcadores hen onthoudende, op mijnennaam verricht, \'t we^
evenwel mede niet voor feeker weten kan.

Dat ik, yolgens UE. fchrij vens, op fekerè brief, van Bättavia bekomen, geen ant-
woord en foude hebben gegeven, is my ingèvallen, dat nu vier jaaren verleedcn,
eene Brief ^ nevens een Gefchenk van den Generaal ontfangen hebbende, mijne
anD^ord niet alleen ten behoorlijke tijde daar op gevolgt, maar ookdefeivefchen-
kagie-wederom te rug gefonden is, enoock tenfelven tijde gefchreven noopende

het aanhaalen mij nerjoncken, ende het neemen van derfelverinscelaade goederen

Hier op door den Generaal weder g\'antwoort zijnde, is my defèlvequot;Brief voor Nanc-
kijn wel overhandigt, in dewelcke ick onder anderen gefchreven vont, hoe dat aan
mijne vvaardermge yan fekere twee mijner Jonken J met haar ingeladen geld en goe-
deren ^ door de Nederlanders aangehaalt, foodanigh wierdtgetwijffelt, datfelfs he\'quot;
ineerderdeel daar van eene onwaerheyt is opgenomen geworden j waar mede men
alfoogetracht heeft niipdemondteftopp fulcksdatikdaar uyt nietanders be-
fluyten konde, ofte fijÄ Edelheyt wifte my voor defe pretentie niets te wille: wes-
halvenik, als de verftandige, by mijn felvenbefloot met defe geringe faake gedulc
te neemen, ten eynde door meerder vermaan, hier uyt geentweefpalt, tuffchea
onle wederxijdic oude vnendfchappcn, mocht komen tefpruyten. Het aflchrifi:
mijnes Briefs, voor vier jaaren aan den Generaal afgeforiden, fende ik als nu UE
mitsdefen toe, opdatUE.daaruytfoude mogenfien, wat doenmalen hebbe ge-
fchreven, endewyders foo naar U E.beft befcheyden oordeel foodanig daarmede
te handelen, daardoor alle verdere onluften cn wederzijdfe quade gedachten mo-
gen vermijdet, ende in plaatfe van dien d\'oude vriendfchap eendrachtelijk ^econti-
nueert worden^ Soo haaft den Tartar fig nu wederom in\'t ftuk des oorlo|. begint ■
ftd te houden , fal ik van mijne zijde verforgen, dat de handeljonken weder na der-
waarts vaaren, metverfoek dat UE. van fijner zijde, tot accommodatie der koop-
lieden, ook alles goeds daar toe dienftig na billikheyt gelieve te contribueren, op das
de felve eenig voordeel bevarende, hundaarover mogen verheugen, endévanalle
kanten alfoo meni gvuldig tbevloeyen.

m^t

4\'0nbsp;rt VerwaaHooMe iFo RMos A.

s den jjoit^ gfcj op / omtiic biE Uau f o?sttofa aUe agtejbogt teBmesitien / tnbe m
handd flaaptetoiegen/ tidbeCoxinja, alssbeiooftfiabbe/ ben t)«inbeltoebe? open/enbe
ITc^ ftonbe be lt;^onlicn ben baajt na f ojntofa toebe? toe.
om\'ioa iBaa? \'t toa.^ Ijiej guaat bofHen met boffen te bange« i men toifie hst fifiula
ende^i\'/.or Jf^lce canit vducrem dumdecipitauceps. \'t ^Ibeaeeifle enbe p?tncipaaljie funbanu-nt/
baa2 op men be b?eefe ban Coxinjaas oojIog^befTepn / tegesi^ jpojmofa / gcamp;out
Tormoivs babbe/ toaare getoeell be fpeaitatie ban be^felfif befeomme^bcn enbebenaiben
Binftaan-. / tnue iju boo2 bcn (€a?te? ttont gcbjagt te tooiamp;en. ^u toa.sf befen fH^
ocongc- liaatecutgciaaccnljejtoaair^metbe?bcte?t/ maa^bantijttottyt foobanig

toelb be^tjait be2bolgcitb«r€a|tai\'cnmoefie beifcöuplen enbe omöouben/ geljja
baa? baitbe geengten upt Cïjtna op 5Fö?müfabageJp^ quamen obe?bliegcn/ens
be bp fdf0 infi)nen boo?gaaiibe b?ief meten Ëonbe ontïfcnncn. ïiabbe men opt
i-eb«rammebÖ92-Coxinja bebiigt te toefen/ foo ö02beeibc men bat\'et alg nu be
regte ti)t toaare cp ftinc ïjoebe tc jijn» . Coxinja bie agonifecjbc / enbe ilonb alle
. öogenÖliclten ben laatsten fnifi ban flaat tc geeöen / ncjgens toa^f bP lange? booi
ben (€s3ta? feebE2,- fo?mofo toÄDf ts\'eenigffeenbeJc^tiaamile plaatfe bic Dem
. rebben bonbc/ cnbe baa?o,pljp\'aDofJ aaniepbc; alle^ toat men öoojbe ofte fag/
netupgben baai ban; Denwelcnöcaa?beboo?fepbcnbat ben^pojniofaanfen flaat
.|iaareu onbe?gangtoa0 öoben\'et Dooft Dangenbe. .^ooDet anbe?sStoaa?i0bat=\'
\'m omina ofte boo2fpoobfelen jijn bic toat guaatgf b0o?fpeUen/ fooDceftmen
foobanige Die? al mebe geljab: b\'#ngenicenc g?oo£e enbe fcDlibbciijbe aa?tbebintf
oe ban \'t boo?gaanbc }a32 / bie toel bee?tien bagen lang agtc? bcn anbeven bup?be/
fcïjècn een getoijTe boo?böobc ban be.ö DetufIgf toojiic enbe bjepgenbe fl?affc,

malibeiijb applicecenV enbe al.é bê?bullingc batrtboójfcpöchonbencemen/ ßc

ludïtin hmnams divinafotentia rebus.

^cn öjenge? ban .Coxinjaas b?ief toebe? te ruggc geliec?t toefcnbc / enbe be tp
cZ ffequot; bafï öcginnenbc tc naaben om obe? ben iBaccaufc togt b\'cpnödinge Cefslutic te
,ogt wórd moeten neemen / foo toie?be/ omme rebcncn ban Coxinjaasgetoiffcaanflaanbe
obe?bomfle/ Di^? boreno?bcntclpbc?Daa!t/ bpben45eimf?ncu? enßaabc ban
\' \' fo2mofa/ met mee?be?öeptbanfl£mmcn geFcfoïbee?tenbe befïooten/ batmen

plopcqt

ïJlöïgt;êe?tlj)02bétt/ tß ftßnottbe?N^ 15. bjaajopmert UejboIötnsimeeabercUjejc^
ben / tot beiflejbtnoe bess fönfiecl^ bp be? Ijant nam. ^en folbaten / toten^ tiibt
0\'ejcpiree?ttoa^/ enbe ommena25attabtatebe:t?ebben aanbielben/ tote?bt bit
jaa? gimne bejiofTinge ontfept / enbe geßoben nog een jaa? obe? te bienen.
ïantbag ban befen iaace x661 / toie?be toebc?omme boo? cen jaa? opgefcfjo2t: bcn
uptboe? ban paspe mebe om rebcnen toat nautoe? Bepaait: ban bcele gebaa?ï}jfie
ftoabbe piaatfen/ bie öoo? be?bob ban 25attabia nieten mogten gefo?tificee?t
too?ben/ 5önbe€f)inefenge!joobentebe?bupfen/ en bietebe?raaten: enbe men
(leibe fig boo?t3S inallesf in foobanige pofliui? banbefentie/ al^be geene bie ben
bpanb metten ee?tlenteacenbe?toagtenbe.

Ilaa? tegenif \'et neemen ban be bco?f3. cefottue / fiante vander Laan fig bappe?
tegen/ allejs bpb?cngenbetoöt imme?bonbetotpe?faufie/ batbefuttenue/ enbe
\'et boo?geben ban Coxinjaas obe?bomtlc / niet anbe?0 en toaace ban eene pbele op^
gebatte b?eefe ban ben €Soube?neu? enbe fijnen iiaabe. Ip b?ong fee? ba?t aan op
benboo?rgang banbe iHaccauffe togt/ enbe fienbe bat allegs nietijelpen toilbe/
enbe meefl alle be flemmen be^ 0aabss tegen öabbe / nam föne totere in gem b\'o^
be?l)anb; ï)pb?eebt \'trefpeftbataanbenlt;l^oube?neu?fcljmbigtoa3S/ ben felben
in allesf guerellerenbe / enbe met beele baggatdlen aan boo?t bomenbe j ban lilaagt
Bp bat men fön pe?foon bilipenbee?t / ban Beeft men Bern op fön airibement niet
beBoo?löb ingeBaalt: ben lt;6oube?neu? Babbe Bern beBooren biipten aan be toate??
feant / enbe niet in föne toooninge aan be t2appcn flaanbe/ t\'ontfangen; men Bab^
be Bern g\'atf?ontee?t bat men be blagge ban een ölepn fcB^cpje / bat men in (€ap^
ouan/ enbe anbe?gi geene toajö jebbenbe/ Babbe laten toapen/ enbe afgenomen
ban \'t frBip baa? mebe fön CbelBept obe?gefeomen toaare. ai[l0 Up te boo?ffBön
Quam / toilbe Bp / bat be folbaten beßoozben foo toel boo? Bern / alè be pe?foon besä
»aoube?neu?0/ tn\'tboUe getoee?Baa? tep?efenteeren/ enbe beele anbete bie?ge^
löcbe beufelingen mee? / toaa? ban bit foo eenige flaaltiens? 5ön / niet toaa?big te
be?Baalen/ bu?fbe Bp al boo? ben bag b?engcn/ enbe felf^ benpe?foon ban ben
lt;©oube?neu? b?epsen bat Bp Bem bit toel betalen / en toebe? te paffe bjeiuien foube/
gelöft Bp op föne bomfle op 2Sattabia oob riiamp;elijb gebaan/enbe be?oo?faebt Beeft/
bat 45encraal enbe iSaaben ban Snbia / obe? bit toe?b ban fCapouan/ geene blee^
nemiïffïagbegingen/ cnBaa?liebenniettoepnigten toon Bebbengefielt,- maa?
ofte Bp vander Laan boo? Baa? €belBept^ met eene gcubebeetingbaa? obe? igt be^
loont getoo?ben/ Boebanige eene aöufibein eene anbere gelegentBeptoutfangen
Babbe / fulbsÈ en Bebbe nopt bejnoomen / maa? toel bat Bp op fijne tocbe?f!omfle
upt3Sebe?lanb in^nbia/ bp Baa? CbelBeptsf fön baitcamp;Bif?cbe?Gl toasstoealj
Bebbenbe/ toannee?app?eBenbee?ben batop vandcrLaans rappo?t ecntoepnigje
te boo?barig toaren getocefi. ilSaa? top fouben Bie? toel geBcel ban ben toeg afge^
raaaen / baa?omme laat on^quot; vander Laan maa? ejcpebieren enbe boo?tBelpen naaa
25attabta; toant be jiBaccaufife togt afgeflemt jönbe/ foo flaat Bem ailegf in
fCapouan tegen be bo?ft; lt;5onbe?neu? enbe ïltaabsspe?foon£n 3ön maa? een pa?tp
Polt?onnen/ niet toaa?big bpfime£ouragietebe?geiölm €bcgfalpmantBie?
»nogen b?agen/ toa0 befen vander Laan Dan foo bom enbe bot/ batBpalleeniglj
niet en bonbe beg?öpen/ \'t geene ban alle b\'anbere foo blaa?geften/ enbe naabt
boo?gcfieit toic?be / ofte toa0 Bem foo beele aan ben ilSaccaufen togt gelegen /bat
Bp baa?omme fulben Da?naö aant?ebben moefle I 3©p anttooo?ben baa? op / be^
felbe b?aage mebe aanbibeife pe?foonen in^SapouansJ belegeringegetoee^5ön^
ij^gcDaan/ ^be baajoptotambJoojbbebomente ijMm/ Bet alle bepbetoäa?

JEeriteDed,nbsp;\' ^nbsp;te

k

te toeefen/ mmenflp nopt gctrtccftente jön batte? teel bc?jlanii In fiemfïeefitr
enbe aan be jpaccauffe togt / fepbenfe / boo? Jjeni mee?be? ai0 boo? öe Contpagnie -
aanaeiegenvxmare. ^itbjaagbe/toaa?om^ ettbefe?èegtotamtooo?b/ Auriß.- .
era famesc,mdnonmortaliapeaara ÖatïsSJ 3©atbe?00?faam begelöfugt ntet
altnöe0menfc0enöe?t. Jan vander Laan^ fepbenfe/fjaööeceet^ op airtm plaat?
feninSitöla/ öe©o?t«geefen/ tegens gegeben tooo.bcnparole/ liTOgepion?

ren öeruat öat alöaa? gjooterpbommen bp een be?gabe?t ijaöben/enöe beele
ftliattcn befaaten. l^te?\'meöe ötelbe tft op ban b?aagen / öouöenöemone nteu^-
atei-igDew bolbaan / be?mtt0 ban toen aan bael raaben nonbe/ toaa?oinme
vanderL\'aanöceö|Ba8£aufe togt foobantg l)a?t bepbe?öe r en fécfe?be^an en
fiaöbe geenongelp/ fip bja^ \'t aHeentg met bietn fio?te ia^ig?ootef£ï)atten
m ginötaïiabben obe?gctoonnen / fonbe?bat men toeten feanö^bantg fp^e? aan?
Seémen m; ban toellte togt ÖP ban be?|ieeamp;en toefenbe/ toa^ ben Ijaat öte öaai
obe? tegeniS ben eonbe?neu? opnam/ onbe?fBenelöö/ t?agtenöe Den felben ober
Hvcon-al op\'tleeUjamp;üe te benigseeren/ enöe tot toe?be?f be^ #oube?ne«?sf/ foo boo?
fpireat Hjaa?Tiept be?ïiaalt too?b/ fpanöeaanmet eenpa?tp gemtf(ontee?befiippootletï
f fioebamge onbe? alle regermge gebonben too?ben) toaa? onbe? oofe eenige bte
SlÄget amp;SÄube?neu?uptöenö?eamp;geöolpen to^en getoojben; maa? bat aante
tot vlicteif^ej^en flaat / niemant ban be regermge en toas in btt Jucft met varder Laan
•J^Gou- quot; ^ ;©eßiupbennaeennieiitoenlt;©oube?neu?0aaßenöe/ opDoopebanBaa?
In UZI inuefi baa? bete? bn te binben / be?amp;laren Beneben^ vander Laan j bat fplteben niet
en nelooföenöat Cöxinja optin ben fin foube fteamp;BengeBaöt/ notljteooö nimmej
tooSneemen^en foabetofl?ben banbpanbelijfeopfo?mofaobe?tefeom^. Cnöe

vander Laan, metboo?öacljt Bp ecn be?gabe?t/ toannee? bentoun w\'tjuf öun
be^ftittenbe / ben beften man maafete bie banbe regeringe alöaa?\'t meefte ijuaat
toifte te fp?eefeen. ^ooconcipieren fplieben gefamentUjft feefee? gefcöJtft/ofte

lje?toogbani

beoo2l0gö/ alleen metecnpöeleb?eefe feebangen/ öoo?fünemaniere.ba^nDoente
SSutoe inguifitietegen^nbsp;natie/ be?felbe?Coloniebanfo?^

Sa be?iaagbe/ b^^nbsp;benöanöel rpce?be, enbe ömgebol^

S bp Wtimiatte banfijn ^5aube?nemcnt/ \'tgefcpapenftonöeb^ComM^
nnieSatbaa? te lanbe Äelin bupgen foube be?ballen 3©el6 gefcD?ifte
feSerÄagg/ toannee? toat uptgeftapenöaböen/ enbe fntte öe^«
toatbeihoelt toaare / fplieöen gebe?gt too?öenöe metöwnnenaamettr0nbe?tee^
Kn / footn toa«Te? niemanttljup^/ ö\'eeneöit/ enöe öen anöeren toat anöe?^.
Snnetoillenöe geco?rig€e?t/ af-en bpgebaantjebben/ toaa? booa\'tongetee?

E« vex- tegeÄbeu#oiibe?neu?enbeberegermgeban fo?tmfa/
aiekt met uaf,uunc meenige / op \'et B?eetfte uptmeetenbe j mettoelge b?teben vander Laan,
Hine offi fftfefjjuacpiöTäi / met ttoee fCReepen ^olppnenbe^ejgoe^/

^akon. mrnm be?tJOft/ öenebensJfönemeöegeamp;jacötef?tjgMpcieren/ bietoebc?

mil nam/ robementoel mm op ^mf^ toJiö^ geß^iubeii-Beööen/^^^^^^^

tent
Saitflvia

ïsttööté urn wïietKn niet aßfffiwöcn / Bl^bcttije be foïbateit allettfömcnöïbaa?/
ïuojbenbe be cefïecenbc fcljeepen baa befê lt;^et0B?gi-Wc0te / tn btbeife tijben/ naa?
btbe?fe plaatfen ban ^nbia^eibeelt en be?fenben / uptöefonbe?t be fcbeepen ben
%cto? en \'silt;©?abelanbe/Denebenrt^luptjcbe©inf5/ btemen tot bebcpünge
ban (^apcuanjs ïJöeebe / müfgabe?0 \'t jla«a / omine tot een ttbbjj^J- ^
1aot}cteaeb?up6en/ albaa? toag obe?be|30ubenbe.

(€ot buis beire ïjebbentoe gefien begs bpanbsf toeïeg totinbaberüige ban 3?o?mos wifdaden
fa / enbe baa?entegen be? 3Sebe?lanbecen p?epatattenenbe toecu(iïngen tot afamp;ee^
•ïtnge ban benfelben/ toaa?mne bjat bJöbloopfg gebjeeflöebben/ b0o?nament\'Lai be-
ip omtbjee bpfonbece ceben: €n ee?fleip/ om bat bit een materie is^bic aan gi^n in -t
pbe? een foo biel nietbefent en Ban toefen/ a(0tocl3ijnbefinguJiere actiën enbe i^\'^pf f
baaben / geburenbebefen 0D?l0g boo?geballen: (€en anbeten / omme bat befe be t?quot;
bQO?naam|lebaaben 3tjn/ betoeiftemen benlt;i5oube?neu? enbeïlaabe ban^fo?^ genVtfeg-
mofa/ in öasSban fiaare bebieninge / toeceBentboo? mifbaben / onnobige b?cefe / ge» ^^n
pa?ticulicre b?iften/ tpranniamp;e bejegeningen / toebe?fpanntge moebtoiiligBept/1\'®
cbflinatte/ïjajtnebftigBept/ be?foepeli)bef[olfi0Beps/ fcBanbelpebeifaagtBept/
enbeonbanRbaa?Bept entoanpbe?/ ongeBoo?be moebtotUigBeben/ bie\'tbe?be2f
ban 3lanben enbe ^^teeben be?oo?faaïJt gebben / enbe obe?t?ebinge ban be? i^ooge
«©becigBeptsS bebeïen» 3lBaa?b?aagtmenfpecificetoel{$ebefemiiSbabm5öri/ tö
fal befelbe alBie? in\'tBö?te repeteren enbe aantopfen.

gin ben beginne ban Coyetts goube?nemem/ bonbeBp ben Baitbelenbaa?t op
CBina boo? Coxinja geflooten te toefen ^ bieis met goebbinben ban fönen ßaab /
fenb benCBineeffentolB Pincqua naa? Coxinja, ommc toebe?openinge ban ben
i)D0?f3. baa?t enbe Banbel te be?foeBen / gelp ooft obtinee?be; enbe bit toa^ b\'ec?=
fiemifbaat/ toaa? boo? b\'ingefetcnengeruinee?t/ enbebeCompagnie\'sfBee?ln^
fee enbe bie?geBocBte bomepnen (op 5^o?mofa) aan Baaren boob bpanb / ben fjep^
tenfen fcBelm Coxinja obe?gelebe?t 5ön getoo?ben. lt;0elp ben f ifcaal in fijnen
epfcBa?t 11/ tota?t26inclufibe/ Biejagte? gcp?obucee?tonbe? 20. öeielbe
mibbelengeliefttcgebjupfeen/ ombefelupbenban IBfen lecbenteberooben.

3@oo?be?sJ foo fjabben »©oubc?neu? en ï^aab ban alle Tanten / in bibe?fe tööen /
meenigboubige toaa?fcButoingc ontfangen / enbe baa? benebenss\' beclè getoiffe in^
bitien enbe teecfienen BeBomen / bat Coxinja toelepbe ^o?mofa t\'obe?rompelen»
a©elcße bingen ben »aoube?neu? enbe ï5aab niet in betoinb gelagen / nogte be??
toaa?loofl / maa? baa? aan geloof gegeben Bebben / enbe b\'albeiminfle gerügten
ban Coxinjaas beffepn fee? naufeeurig onbe?fogt» €nbe bit toass Baare ftoaajfïe
cttbe Booft-misibaat / betoelöe ben #ifcaal a?t» 29.3 o. 31. en 3 2, noemt een be?
bingc adßrepimmpuUm, mitimorparncus, ccn ontfleltenilfc op een oub toüf^ pbeï
genlap.

öpt be boo?f5. geïoobigBept / ban bat ben bpanb op ^o?mofa toelepbe / 5i}n alle
b\'anbercmi^baben ontfloan,- te toeten/ bef0?gbulbigep?epa?atienbesflt;acube?^
neu?sf enbe KaabiS / tot af toeeringe be^s bpanb0 / bp be? Baiib genoitien / enbe ec?jï
be geweidadigheyt, ban bat men befolbaten / toiengf töb g\'eFpiree?t toa^ / tegens
ïJaa? banfe Beeft opgeBouben a?t. 3 3 ♦ omme ^o?mofa ban bolfe niet t\'ontblooten.
, |gt;|ie? upt bolgbe mebe bemissbaat/ vandenFoumofaanfelantsdag opgefchortte
hebben, a?t..34. gcfcBtcb/op bat in Ua^ ban fcBtelpen obe?balbejei bpanb^ / b\'in=^
^^^ Boof ben niet ontbloot foitbe toefen / enbe bat géburenbe be?^
!S!f- ^ ^^ fo?mofanen niet en mogten opgerofefeent too?ben / maa? ae?
KcbKonben3i)n/ «n een gccombiiieejbe magt/beöebeïen bciregeringetegeBoó??
faamewtnbsp;^tem

44nbsp;\'tVerwaarloofde Formosa.

^tcm öêmfóbaat ban tyrannikeproceduren , a|t. 35. 37- bfltl Öat lUCn
H Cljtueeffs natfe op jpo?mofa / bsegcugs Coxinja\'s obeibomfle bejbaoe/ ban bun^
ne «©utfïen.é en lt;©ppe?booföeji bccooföc / tiiet in tpt0 fta ban öcfetbe t-e bejfefecccn/
eusse Uaa? tn gpfeltnge te betoaaren / op bat berebelUge Cfjinefen tot geene boof-
ben / enbe ben bpanb tot aanlepbe?^ en bonöen be?tï?eï!ben. ii^ebe bat tncn
b})f (ïucS0Cïjïnefen/ op gzobé leugen?? bebonben/ boo? fcDeiperaitien ban be^
S3panb£Sgeïeoentöeptonbe2b?aagbe. o

^tent bat men be te fanienrottinge be? CbmeefTe lanbboutoqsS be?fïjopbe; en^
De omme op befelbe een bjabenbooge/ enbe baa? onbe? fubiectie te bonnen bon^
ben / gelatie met ïjaareroerenbe gocbeucn onbe? be ï$af!eclen l)un boo2 een tjjb
ïanb nebe? te fetten; enbe boo?be?s$ gelafl be lanbbupfen be beuren enbe benfieren
0f te neemen / en fommtge terafeecen/ op bat aan ben bpanb boo2geenbe?t?ch
enbe fcfjuplplaatfen fouben mogen brenen. €nbe bat men uoo?be?j$ be CbuteeiTe
pacöte?!^/ bte be^0?mofanen blepnba^t f g bjai-en mabenbe/ enbe tegenjs be
pagnieopbüfenbe/ upt be bo?pen beebe belogeecen; enbe eenige biipfenben fab^
feen pabpe / bie niet toeg geboe?t en bonben b.\'!0?öen / liet be?b?anben / op batfe ben
liiïanö tot boebfei nieten fouben bonnen bienen,- mebe bat men be rebellige
Cïjinefen ban\'tOcplanbtÉamepmet gebieltbebe belegeren: fukbsü noemt ben
ifeaaï a?t. 39.40.41» cn 43-eenc misrbaat ban be litpben / fonbe? be minjle
ba?mDe?tigbept met b?outo en binbccen op ben bp tc ferten.

^tcm bat men bc CöineefTe baa?tupgen op ƒ 9?mofa boo? ecn tüb lang opbiclt/
cmmc De bpanb niet tc be?fie?l^bcn / enbe tijbinge ban ^o?mofa\'sE toctïant te bon;
ncn obc?b?cn3en: al^mebc battticnopagte?boöt ban annflaanbeoo?logb/ aan
Coxinja\'sbsia?tupgen be?bob bebctng?ootcngctallc opbe ^o?mofaanfe bujïen/

enöcb\'aaniïomenbc Cbincfenbaa? bp fee?genaub3onbc?b?aagbe; fulbjj noemt
bcn jFifcaal a?t.4445\'en 46. cenc mi^sbaat ban Visneering ter Zee geflut, enbe ben
ïïoopïjanöel ban buptcn gebannen boo? f toarc a?rcjicn/ onipbelijbe intiuifitien

3doo?bC20bat men \'taantï^anbepcticul / baa? mebc ben f o?mûfaanfcn ^^taat
geb?epgt toicjbc/ aan be^ogciÊgt;beriöbepïben€ieneraalbang!nbiatöb{gbbe#
bent maabre/ enbe baajlieben om een fliffifant snfpocbig fecou?gs Deeft buquot;?ben
be?foeben t bit noemt ben ^ifcaal a?r. 50.51. en 52. een mi^baat ban brand-
brisven te fchrijven fonder fondaraentvan vreefe.

lt;gpnbelir!gebatmenbels2ögsnïagt ban^Sattabia gefonben onimebaaa me^
bejëaccao tinbabecen (eöogmctfpednlelafl/ ingebaUe formofa in geen t?ans
gmile/ maa? in een peiiculeiifc Haat toaare gcb^engt ban ben bpanb 0 attacauecjt
tetooiben/ datmenalsdsndelènïacht foude hebben t\'iraployeren tot confsrvatie
van Formofa, fonder den Maccaufen tocht fijnen voortgang te laaten neemen : ) enbe

bat ben J^c?mofaanfen ftaat in\'t upxeilf e geüaa? U: efcnbclsan olîcjcompelî te too??
bcn / men be gemeïte togt met eenparigheyt van ftem men, conform de gegeven or-
dre , heefc afgeftemt, ende \'t volk aldaar behouden, tegen \'et fentiment van Jan vati^
_ der -Laan : faibÖ tlOCmt bCn jflfaa! a?t. 5tot a?t. inciufibe / obftinatie, herr-
neckigheit, particulieredriften, wederfpannige moedwilligheyt ende overtredinge
vander Hooge Overheyts bevelen,öcnebi\'ns nogccntac anbiTcblecnc misSbaatîCiî^
niet toaa?bio ai0 baggûtîclîcjS Ql^iejaite tefariten te fpcciftccrcp.
Dexvstke 3©eî£îîc uüöbabcn / boo2 bcn 5piffnal in fynen boo?f5. epfci) tot mibbeïcn ge«
mr^\'d-n Mit toelei^be / toaaa op föne tonaufie ban funbcrcnbe iß / toannee? fc?

onpajtübigen g\'s^ammeeit ftaan tsl»o?tim/ foo \'tonm^gcfölieftstnenfa! in mäarroem
be Öooaiïe bejtoonbecinoe moeten bcjbaïlen / en niet bonnen öegjüpcn qua fronte, belo-
ben fifcaal alle be boos:engefpecificee?be faabentot mip\'baben ikeft bujbentoe- S;«
cehenen/ baa? nogtansquot; onben2i.^eptemöe?i662. (toaimee? fünmepfcfj in ^-dea
tnbitio g\'eicöibeeit ijs\'} be fdben meefi alle te fitmcn (c^cepto ö\'aotejfjoaöinxre
banbeiBaccaufe togt)reet0 öp be^aoge «©becigliept iu btiare -fifülTEben ban
bato 22»^p?il/enbe 10. ^uip 1660 toaamt g\'app?obee?t\'enbe goebgeScu^t geteoj^
ben/ gelöö Öie? booren fpecifice pag. 28, en 2Q.aangcbiefen ii^ gete0?\'üen/ enbe een-
maal goeb gebeit?t/ tioe bonnen bie exfoßfa^o toeöcjomuje tot nn\'öbaäcn feoi
mentebe?ani3erenl \'tbieUienoataaömbcren/ üatfee?remajcabd!^/ bomen
te gebeuren / aSfoo be gt;0eneraal enbetiaaden ban ^nbia / hm baa? aan / te = ^cs
toeten op 2 r. ^unp i66i/ alle \'t geene in baare blieben ban 2a. ipni / m Generaais
ip 1660/ befena3ngaanbereetSig\'app?ob2e?töaöben/ aibaa?!nöieban2i.^!unn
togbe?onnnebifapp?oamp;eren (toaa? ban in \'t ttoeebe bee! b?eeöe2) enbe boo? nngsba- india, in
bcn e?benncn toaa? obe? ben «©onbe?neü? en iSaaö tm ftcogften fijafüaa? 5önV be^ ^^ ^^^^^
toelcfte öaa? obe? oob banfsaare bebieninge ongeöooit bcpo?teren/ eiUDt gaare
ti?ajTe t\'ontfangen/naa? 25attabiaopontbieben: enöe opöefen boet faimiffefnen \' \'quot;
be ipifcaal be bO0?f3. miböelen al0 mi.öbaben g\'impIopee?t bebben. äMaa? baa? op
flaat aan te me?ben / bat elf bagen naa? benboo?f5.21. ^unu/ te toeten op ben
4. ^ulp 1601 / be tfSeneraal enbe 35aaben ban Inbia Ijaare boo?f5. geboelen ban
2!. ^unp / aangaanbe be toegerebenbe mis^baben / toebc?omme gefüpbe?t/ enbe
bebaaben op 22.^p?ilen 16.3111p goet gebeult / de novo g\'approbeert hebben,
alfoo in gemelt fclilijben ban 4. Sulp i661 / fpüeben bcn lt;©aube?neu2 enbe Mm^
ben bait ^o?mofa / in alleljaare eezampten enbe bebfcningen tocbe?binme be?\'
flelbenenbe be?o?binee?öen als?boo? befen toaa? te neemen/ enbemit^bien\'top^
pe^betoinb ban^ojmofa toebe?onmie in öaareöanben toeBe{:?ouben: flitb^bat
be apifcaal blpft quaat te beuren / \'t geene bp belöge #b£rigf)eptgeapp?oöee?t
getoojben. a©aa? bp toel te fien iss öoebanig in #o?mora\'9-\'3aafe getoaggeit
toie?be/ 59nbe men befig getoeefi met b\'eene bag af te flemmen / \'t geene men in
toepnige bagen te boren ai bafl gefielt öabbe / enbe ban toebe?omme/ al^ \'t te laat
toaj? / tot \'t ee?|le boo?nemen beerenbe / niet toetenö« obe? toat Bsug men \'t 0et amp;e=
(le foube toenben. ^o?mofa toagf be?loorcn. ^at gaf bp alle inbiaanfe natien/eri
bp be beeren 55etombbebberen in ,#ebe?lanb een g?ooten roep. lt;!^en lt;0oube?neu?
enbe ïlaab ban ipo?mofa toaaren be «aaflen / bie toegenö bit be?liesä ßonben aan«
0cfp?oben too?ben. l^efe ban tjun gemoeb en eere niet boraienbe impet?eren ban
fig fclpen aan bit be?liess fclnUbig te mabén / fepöen ront upt / bot öiin be fjanöen
te fio?t gebonben / be fecou?fTen niet fuffifant genoeg, en mct een tooojb; 3po2mo^
fa bp bie ban 25attabia be?toaa?[öofl toare getoo?ben. mebe toags \'t aliejS
be?bo?ben: öabbe men befe lc0 gelaten / men en foube met be beeren l^ajore^
geeneb?ienben geöleben ßeBDcnj bie fouben toelecn^^gefepbBebben: 3^?icnöen
geeft een^ rebenfcBap ban utoe Bnp^Boubinge j baa? hm toel ligtelöb eenige in
b\'upte?fle bupfie?nifTc/ altoaa? BupÜngecnbe bnaiffinge be? tanbcnigf/ fcuöen.
seraabtDebben. ilaa? Biß? ban genoeg/enbe mi tot ben #o?log.

\'tVERWAARLOOSDE

FOR

Hoedanigh door verwacrioofing der Nederlanders
in OoftJndien 3 hec Eyland

FOR M O S A.

J^an den Chimffèn Mandoren ende Zeemover

COXINJA

Qverrompclt , vermeeftérc, ende ontweldigt is gewordéu,

tweede deel.

•, -

mÊÊÊm

\'t verwaerloosde

FORMOSA;

T W E E D P DEEL.

Van der Chinefen vyandelijcke overkomfte op het, Eylandt Formoß,
hare belegeringe des Cafteels ZeeUttdia, en de vordere Oorloghs-
exploiden ende adien, geduyrende defelve belegeringe ten wederOjdeir
voorgevallen.

fn be booi3aenbc cmtoe ben ^tm ban onjsnêbeBd«
beïlanbt toace becbaïlen in foabanige eïttemitept / bat;=
fcc geene upifeomfte ttieec obecigö en fcöeen te toefen Desi
^panjaect^getoeit langeu tettonnen tegenjiaen/ enbe bat
men ben ^etfeonbec bec feibec (labecnpe foube moeten bup»
gea / foo beeft b\'obectoeginge ban bien befdaren ^taat/ben
gcoorjlen #alitöcg ban bïen tijöt / bien öoogö betoemöett

P?{n.97 toienögeaa£ljteniffe beS^ïDeclantfcOe^atiefoaaengenaem t0/ en op
toien^öïoêtb\'eccfte fORbamenten baoonfe biecbace ©ipljcpt gelept 5ön/ af^
oepecfibienbefpeeaten Haabe/ ban bat men boo? \'t infieeclien ban #p{iett
en dammen \'t 3lanbr aen \'t getoelt be^ toatecj^ fouben cbergeben / ertgeipcR
al0 in ben afatonbtbocn becfinften/ enbe boojberss met fiet obecblöffel bet
©lucftteUngen / met ©jouto en öinbeten / en alle^ toat to£^ toa^ in be ^tliee^
pèngöebecgöt/ menficamp;op (©oötjS göenabeop ^ee foube begcben/ anbece
EanDentefeeföen omme aloaeceen nieutoe ïlejmblpcfiDp lececöten: bol^
oBenö Öet boojbeelbt bec iCcopanen / bie na \'t becbcanbea ban bun ^tabt enbe
befltueceo ban öaec ©abeclanbt / onbeu befcöecmingc enbe gljèlepbe be0 bjoo^
men ^neas, m2t©joutocn fitnbeeen/ langbej\'aacenop heefteen entoees
ftuatben/ tot batepnbeïinge in Ijet bjucötbaceütaUen aengcïanbt/ enalöaec
be fonbamenten gelept ftebben ban bie iS«publötbe / tolensS gcii|cSc fn macOt
e»öcej;l0c6öept i« be toecelt nopt getoeefli^/enbebaec uptbcbietbe jBonaccBfie
booitgeliomen igi.

(€otljaebantgeeïtcemitcpt/ naaïiangïjjacigen lt;©o^logö tegen^nbsp;t,«nver.

tac / enbe \'t bact becbolaen ban bien felbsn / ben ^taei ban Coj^isiia nu mebe rfiij^cn
geamp;iacOt toefenbe / fuWbat met ®|Outo.en ÏÖinbcccn/ öeneben^al toat ÏojS
toag op fgrte ^oncamp;en gbebergljt / ban \'t eene €planbt naee \'t asibece / boo^be ^r
(tcenge becboïgenbe Cactacen ge jacgöt toe^benbe / öp ficl) boo? be noat geb?on^
aen bom fgn «ptetile ïjeui eeberfoeclien/ met inbabetinge ban eenigfj anbee
S.anbt / aitöaec boo| \'t getoelr m i\'Cactaren / betoelöe upt gebjecfe ban Wmtf
nipgea / en onbeöjebcntftgpt in öeEeebaect bem niet bolgen lioRben / mocöte oewciks

toasccoe\'t^piant^OEmafa beoibem

11. Dcd, quot;nbsp;anbsp;- -nbsp;isiie®R

«ende tecfctibe / ßnbefeat HU öéaefegcntQêpïit fcïjooü toa.ö / slfoo vander Laen met
om Foï- Iïcïj3ö0-si^iftcteren/teöerommenaec 2Sarabia bectcocten/ mitssga^
Scfcc.öes.ööe ^cöeuenöef fecoüc0©loat banöcnanöeccn gcfeparee«/ cn naccbi»
ïe». b2j:feg|ïe®£^eti becfonöen toaccn. i^ptoific racöc öat DcWöÖ^-n^afÖ^ tot
fs£out0 gefoiiöcn/^tct mcecöanfnfe^BonDc« Jäoppcn öcflaenDe/ bcncöcn^
\'tanbcce^Satnffoenbangctal bcel tegcdngctoacc /ommcöcn grooten omfïaa
bie men op 5foïmofatoa0 bcfittcnöe / öacc mebe naec bcïjoocen tc bcfettcn i
bjaec bp noclj \'tgbebJicbtigPeanam/ öatöc l^oojbcrHioufon (ïjicc bicm
abetocecen / bat omtrent ïiet €planbt formofa cn booiöerss / bien gbefteelen
tïeeccliïangli^ / bc tofnt een balf S^ec langb continucdöcb i^ toapcnbc upt Den
ISoDSben / cn baebctomme \'t anoccc öalf Slaec bacc aen bolgcnbc gbc^abtgö
bjapcnbe uötbcn ^upDcn/ batnten noemt bc 3^oojbct Äuffon/ begin«
«enöconntentbclBaenöt banS^obcmbcc/enDc^pbci; maouffon beginnen?
De omieent |Bap) nobig^ om naec 25attabia tc fionncn jcplen / meeft bcïloo^
pen toaten / fnlcb0 bat\'et onmogbelöcö fcDecn naer 25attabia ccnigb ©act:\'
mpg af tc bonnen bactoigcn/ om fecourfï tioojDe geattacguccrbe te bccfoecbcn;
Dp bonbe föne tcebcning meöe toel mahcn/ Dat ban üSatabia boo? öem nict^ te
bjcefen cn fotibe toefcn/ingcbaUc mact beletten bonbc/bat ban föRc obccballin^
gealbaec gbeenc tpinge en guame/ toacc ban\'tbcrloopen ban be j^oojbcc
ijQinöt bcm fcbecn tcbctfeetbcccn r De (icibbcUngcn cn tumulten booj van der
Laen écngcrccbt/ tegen Den gebcelen 3po?mo(acnfen ïtact ( tocgen0 ïjct (iabcn
bed JüSaccöufe crpSsitsS/ toaccn bp blccn en groot/ ©uptfcn cn Cfttncfcn rutbt?
baecgbctooïbcn/ pbccbabbccbemontban bol/ van der Laen tot öcbcfiingO
ban fp füftcnue / öaDDc ober al gefept / Dat Den «l3enEcaci cn ïSaben ban
tjfgmet öcm ban een felföc geboden aUgtsctoccfl toatcn/ ban bat DegcïutïJ«
ten / tocgenss Coylnjae i? oberbomfïe altr)t fn coocfe bciDtoönen fonben / Datmen
op 25artobia toegeef Copinia toepntgb (toacigbept maccBtc / cnDc ootft Dit fcs
coucäniet gbefonben cn toace ten piincipaïe uptbjecfcbanCorinia/ maec
öoojnamentlritb omme jBaccaobaac mcbet\'tncojpocccren/ cnDeraaacin
paffam Capouan ccrfl ccnsi aen tcbocn / ombe bcbjcegDc gbemocDccen Dcsï
«Öoubecnewcsi cn ipormofacnfe ïïaet0 toat aen\'t bcöarcn tc ïjelpen/ baarbp
boegsnbe bac ö» op SSattaüia ban bit geßcclc toercfeic foobanigen rappo?l Doen
foubc / bat öcn ©oubecRcuc met fönen ßact bacr ban Jjct cffcct toc! öaefi bcc«
ticemmfoobeiï: upttodctecübcbtccgeï^cbeDifcouc^icnjS/ Cojcinja/ Doo?De
^otmofaeufe Cbinefcn aen bem obecgöcöjieft/ ricètcIgcHafmceten bonbe/
Dat 5poimofa ban ^attabia göcnocgöfacm gcabanbonnccttfoube blüben/ met
tcberljinöeccn/ bat Benniffe ban föne oberfeomticgöegebcn toicröc/ tocfcnbe
öittoei bep2indpaclfïcoo2fahe/toaecom Dc uptboccbisc ban fijn foo langfte
gemcbtteccibeffepn / tot naec\'t beclooptoanbc 3^oo?Dei; iBouflfbn uptgclielt
labbe.

: Komt 3Bdbc jlouffon aïss nu bcclopcn toefcnbc / foo toacgt 8p De Ban^ / cn op
»iet fijne ijgo ji.tfpiU i66i. in\'trumlcccn battDcnbagfi bcctootttf)Pfïcö OpDc

mofiienfe läuft/ in\'t gcficbtc ban\'t Caficcl EcclanDia/ mctccnigcljonöctbcn
niofaenfc #oiloo^-baactupgen / bolgepjopt mctomtcentbebijf cnttofnttg Dupfcnt
J\'Mft. Oèppecc / enbe til Den (Cactatife lt;So?log gcocffenbc folbaten / fjcbbcnbe Den
$ïrög^-lt;£^betfi€ ßepontok, ecnbedoopcn ®actac tn Den lt;l^o?logb tocï
baten/ met fgnc ^anïünfe ^onßen D?nbsp;/ hwtttm B^t fao een^quot;

ßlap^ nm Binnen/ tofTcn be mm^tt €planbeRen0 boo?\'t ïafejemupfc .
«aal / omtrent een gcoofc mijl ban\'tCafïeel ^eianbiaaföelegen/ tofenbCdoor üi
foobjeetbatbjelttoituioSöï\'-fe^ntÊffÊngitteben^malbanbecen baar boo? feon^ 2,«gattn
ben binnen Bomen/enbe boo?t^ ober ben rupmen inl)oefem/bte(€öjoan ban bmnen.
5po?mofa affcfjept / fis ^Öt en ö?ect berfpjepbenbe/ boet föquot; bolft op jfojmofa
tanöen/ altoaae eenige öupfenöen fönec ?£ami3-lupbcu Ctjinefen Ijemteglie^\'j^^ijg^..
moet giamen/ea met Bareen enbe anbete geceetfcljappen in \'t ianben beimtp^ ««agt ua-
faam toacen / fulhg bat tn be tgt ban ttoee wpcen al een groot gcbeelte ban fiioe ^^
magt onfe legaten binnen/ en eenige bupfenbe ^oïbaten ben boet al op \'i bafle
S^ant Dabben / mitggaberss een gcoote menigte ^^ojlog^-baactupgen al gefet «nboy.

lagen ttJlfen onfe ttoee ^ojtceffen/ öetCafleel^elaiiDia enljet mm
bimia.nbsp;, .

IBoetenbe ben CSouberneuc en iSaatöit aUe0 met goebc oogen acnfien / Batdc
fonöer tegené bit gemacftdöb tónnen Bomen en ianben öec ©panDen m \'t nifn=
(ie eenig belet te Bonnen bpb?enaen; goebsn raet toa^ Ijier bunc / men toa0 om Regcnua
alle0 beriegen ban\'t geene oat Dienen ftonbe ora \'t boo?ctt berljaelbe mebe te «iet «a
Beletten: boo? oberjlemmingban vandcr Laen en eenige anbete/ ßaböe men
De ©ioot moeten fepaceecenenöe naec bibetfe anbete Comptoicen becfenben/ uyt ge.
enbe niet meet mogen ober BeïjaubeR/ aJgs be itoee lt;©o2iog0-ftbeepen ben mt- buc^
to? en \'^vSiabenlanbe/ beneben^ \'tfluptie be ©inU en\'t^agtie iBatia/
Èleen piatboöemt onbtep gaenbe baetttipg bequaera om be ^inneeaeEt/fitan? vaanuyg
ben / enboóinamentip Den inboefem en öaaitoatec tiijTenbettofc Cafieeieneaanat.s.
Ee!anbiaenip?obintiamebcteb£toaten/ ßaböcn Doo? groote nunsgle niet
moasn gemaaöt too?ben i niet tegenftaenbe bibetfe maelcn baeromme ernfltfi
aenacBouben en benoobtfaeblöcamp;öeptbanbien getemonftreect toare getoeeft:
bp \'i Cajieel en toa^ geen anbec batctupg al« een enfeele Eootg-fcoot/ maar te
btep aaetïöe omme baec mcDe bigs onber be 3©al te lopen/beneöenss eenig
nig Cljtneeg Baactupg ten lt;©o?(o0 onbeguaem; \'£ getal ban bolcB in \'t Ca^
fieei beliep omtcentbeelf öonDert en in bebecrtigötoeecbace mannen; Bu^s

fecüpttoa0 aen ianbi omtrent öe bectiggbupfentponben/ Beljaiben\'rgene be
èdjeepentntjaböen; maat ban etbaten iäcögö lt;©fficier0 beguame Con?
fiapel^ / e?anabiec0 / ^«genieucs toa^ men leer fotset I en ban albïtljapbe
lïinmoaitie enbe lt;©o?lo3^-geceetfcöapp£n niet te tupm betfien.nbsp;^^ ^^^^^^

jBaer befen allen niet tegenllaenöef / öoe toel bupbelgb bleech / bat men boo? „^gt.ns
gebjchbanbolB/ baettupgen enöe anbete geceetfcöappen/ben bpam liet bm= kioeck.
Ren feotnen en lanben ontnogelp ëonbe beletten / namen nogtans eene Bloctli^
raoebtge refolutie/ te toepen met De riemen bfe men Daöbe / enbe ben bpanbt^;^ vyant
baar inne foo beel beletfei en afb?euii te boen aliS immet ntoöcliicB fouöe toafcn; naer ver=
mennelatte btecl|albcnaenDeito?cao?log.ö-^cö£epen/ beneben^

en^t Sagt USatia aen öe CtjinefeSonBen Ijet binnen üomen naa; m ß
bermogen tc beletten cn aen öe felbe fïag te leberen: Cöpitepn Tnomas Pedel
$3?£feateecbe/ en nam aen be bpai»ben bie bp \'t Eaïijemupfe lt;©at lauöen / met
ttoee iionbert cn beèrtigö mannen te gaen recognofccecen/ ffljetmütfeeie«
enöe boen öclogece« i ^en Den Capitcpn Aeldorp toieröe g?o?bonncf ct bat me?
De tnet ttoee öonöfct mannen in be Eoot^-boot gefcljeept naer ^lobintia foa^
öenoberliegfien/ foo ommebe bpanben alDaet tnianben t\'incommoöeren/
mcöe omme Die baert tuflen be ttoee ^FojttelTcn open te Bouamp;cn.

^ a 1

4nbsp;tVERWAERLOOSDE FORMOSA.

CfftKopfettêïi f)etöea«mcUeièc0Èpeti naac\'taacïifïjiupfTeCattadto\'
veoaen Boitenbefoa öKötonöeröß walalis feomcn ßonöcn; \'tBoiß cpäg Ätto
« wat« toa^ m gemoet en geicoofl m bpani^ Soacbcn fattaca««rcn / öetueltó acii
Änbsp;m^muU blpbcnöe / nmthm af ban ßaer gros omtrent

peïLe. Mmol) bap be arooyie enöe rnptrnm loncöen / Dte pber met ttoee Än
opgïiuc- gefcamp;ut üoo^uptbooiftcn toarm/ toaecmeöeonfe^fOepenblcecÉimocötab te
gemoet bomende / nam befe gee-bataflïe boo? \'t lÄberen ban grof gefdu?
fonen aenbangO ban onfe^tßepen/ben tectoiaf^\'tsrootfïe enftoaafe
böo? urn / be ^oncfteü öe eerfte bettoeiiebomenbe / gaf gefn öïeene fioope ban
HÄnbsp;fbaaec Canon ter eerfier aenftomfie mehlcßte ban

^onrben/ bie öem te na Quamen/ foogeïutbfgD boowetenbe/ batmeneen
a ttoee ban fjun Cag te gronbegaen/ en eenige anbete omcamponeert ban hem
ÄPf^^J^Snbsp;^olöaren/gaf baerommegeenhS

en ötet boo? berWt/ balt met böfa fe0 ban be albecbloechfïe ^lontben ben Bec»

ben b eben Dampberoo?faetamp;te/ batmen ban \'t Cafieel (ban toStSen befe
\'\'öcb bonbeaenjenj ^

5nbsp;Ef geb^renbe toclcben bamp/ een foo uptmuntenbe gctoeS.
ge|arbefTogbge|oo?ttoierbe/ öatbeglafenbejgCafleelööaei:banöaberben/
raï)iermcDe öienbamp cnroocbopftIarenbe/ footofetDenocft föecto? nocfi be
f?ïf ï\' bp bem getoeefi toaren/ nfet meer gefien / boo? bfÄ

te mm mebe opgeblogcn en ban be CDinefenopgeblfï/ betoefcamp;e bter Oohj

iTf iföaregrootemeenfoöten t\'onbecb|UcfeöenöeobectoelbfQ?n/

befe boo? \'t ongelußbtg en ontöölfl bectte0 ban fiun machet toargSÄ

m boo?fif0ttsetgetoo2ben / ïjouöen {jet ban öeklaf né beïïe SSrag

bpberanbetfngeban totnt en boeer op geen lager Ä te

omme Dejanben toat rupmerte öÄnen

ben/bet toe{cbebpöenbpantboo?eenbluatgenomen toMbeKfeta?Ä

Equot; w?™

ft #o?log _o»bequaem/ en niet anber^ m een ?8bböö-f Sjc / foiöec
enteren obern^nt teto«Dengt; agteraenbespiegel bsß/ en aWrbefetffi

Suptiafunmn (Weöanctnnw t\'clwWÓim«/ enÄÄrtw

ambettlaobe fba Um / onacngcfien toat tcsenfiant ggöaen tofcröc /bat

pige ban öun obecop\'t^cöipgeraaStenbeftg toareïi raet\'ttoutogcöam

fiucBSR te Oaaöen / toaimeec Dte ban binnen couragienfclijfh uotbailenbe/
befdbe toebecomme ban boojt jaegen en iim mm ftlaac ötegen / boenbe

met ftun gefcftut ban agteren upt be Confïapdp Warner en upt be
l\'upt / boer tnne mebe gefcöut acljtcc uprgcBiacöt tjabben / enbe ttiet fiet gojen
ban tant-®^quot;«^quot; f00 grooten raoojt onbec öe enterenbpenbehectnecfetQfi
aenöoubcnbe Cbfnefen / batbcfen bagtoeï omtrent be bupfent 5nn boot gebied
Hen beöalben De g/ouctfïen / bolgcn^ m Ctjtncfen epgene confeflTle baar ban/
a bier malen Utegen mebeCbln. fe tot b^anbersf teegemaecfet aen
Dooit/ todcüe met gcfcljut er. ftocbc« aftoeefen / bebaiben een bie met een Pfece
fiem?»öboo3opDe25ou8bmr043?abenlanbc baft gefeldseben teierbe/enbe
\'t ^cbtp tnet fijB bup? begon u tidtten / maer booj geftolnbigfje pt m boW
toeber geMu(l cn ben bjaubec toöf fl^cai cbrc/ toaerombeCöincfen /ober toat
boug 0« toaren tocnbenöc gcet? ftarß tot obermeeftettnge ban Defe ttoee ^cöc=
lienficnüe/befetocbcriteten/ en met gare ^oncfecn ïjunbicbt oabecbeM
begaben.

lt;©nbcr£uffen bat men ter Ece foo öeffcli toa^/ foo cn toferter te lanbe niet mu Equot; te
le oe(taan\' cn op bat bc bpanben olcr al dc öanben te gdtiö motïifen bol liebbcn/
foo ra| als men ban t €facö bc ^cbepen na bc toa! opïiojten / fo begaf iTyquot;^^,
öem Cjpltcpn P^üd met oe ttoee Oonöcritenbecttfgbanbe öloecU^e uptgei ho maa
lefïnc polbaren tn bß 3loots-boot en in l)ct CWnecö baectupoft / foo bede bn

\'cCaiicdnocljobcrfgtoa^/trtgefrbceptnaBayemamp;optoe/toefcnbecen^ant^Sd^^^^

plaat ban omtrent een mijk groot/ rnctfiin eene öouörccljt ober \'t Caficel Ece^ insghé.
ianbia/ en met ben anberen öoecb aen \'t Jtabjemupflfe gat êunbfgenbe / enbe aU
öacc met nocö eene anbete piaar \'t boo?f3. Canad maftcRbc / altoaar acnneïia=
men toefenbe/ becbedt Pedel f|)n tolcö in ttoee troupen / en befdbe i» ojbae
ef ei^Ö^öbenbc becmacnt Oacr tot filocckmocbigficpt/ nietbecagtinge beiS
Cfjtrtcfe bpam0/ en bat bp ftacc gdepöe bed eerbec tot een getoiffe bictoSe alS
tot een periculeus gDebecl)t;i)eböenöe fïpCapitain Pedel ficlj felben baß enbe
alss onttoöfeioaer getmaginccr t en mebe ban langer Bant aen fijn boïB baer ban
öe inpjctfie gegeuen/ banbai bc Cöinefenben reuftban be atont/nocHtc ftctae^
6!ap bcr iBusfauettcn nieten ßonben bcïöjagen/ cn bat op be cerfïe CBcrglcfö
ïi?acmacc eenio^ ban BuntêsnebefgefcBooten toierben/ fienacttflornjSopbe
blucBt fouben begeben en fn bifojbie geraefamp;en/ gdöcfe inben lacc
gefcBicbe / toann?ec met ttoee a b?{c Bonbert ban onfè ^lösten / toel fcben a
acBt bupfcnt getoapcnbc CBinefen berjicopt en op bc blucOt gebieben tofcrben/
fcbetttodcften totbeCBmcfcnopfoïmofabpöeSïberlanber^ in ccngebup^
Cf BC ftïeetiacfjtftige gemeeft / en in \'t flucß ban ©oilog nfct Boogcr al0 boo? fïau^
tiectige bertoöfbe mannen gcreputccrt fön oßtoo?ben/ toaetbanbc b0f-cn=\'
ttointifl tcfamcnnauföoceenen^ebedantfen^oibaet öefiantfouben toefen/

^ \'£ VERWAERLOOSDE FORMOSA,
ntannm tcacen / ß« mocljtc m öelpcn / \'t toacen macc (Cactarcn baft mebe
m te Doen Ijabt / maec ïjp toate ttiei be l^eDcïïanbec^ nopt aen ben ban^ g«quot;
tosefi / bfe fouöen \'t b?p tsetec blaren / en be €l)inefen tod anbete boen fingen j
nietnbsp;na batecii^amp;ojtge»

bebt babbe laten boen / matcbeecbe met fijn teolcfe fn goebe ojbje regbï op ben
Ijpant aen/ bte aen be anbere bant ban ^Sajcembop met omtrent be Wer bupfent
ttiannen gelam ïoefenbe/ tn bolle bataUlebem te gemoet quamen / enbe Bet
feleen getal ban DäfTelfl troupen bemcrcbenbe^ bctadjeccDett öan ljun fej
ben n acbt boabm iSoloaten/ befdbenDoenbeagscrfefterenöaogbenbetibcl
Reen matcOeeren/omme baet mebc bü l^ebcrlani^ iCeoupjc int miböen ban
fiuntc bcÜupten/betOElcbeebcn mscbig maccbecten tbiaclf b?cct in\'tftoni
ireai tc8cn0 öcn bpant in / en malbanbccen na gcndcg toefcnbc / beginnen te
cbacgeccn/gcbcnbs met bjic gelebetcn leffen^ tJcpt op bcn bpant/ bic bacc nict^
febulDig blfibcnbe / boen foo ecn bttbïn i^ageibup ban pélen op fjaecnebecbacf
Sen bat DJ ïucötDaecmebcbcbecbt fcïjeen/ ban toeccbanten ballen foo eenige
m nebsc / maer öe Cfjtnefcn en mm nocïj nfct gacnioopen ©eïncïi men ficft
fngfjebeclbt ïjabbe / be agtcrflc l^ebctlantfc tcoup bcïncemt ïjct gcöetacrjeccDß
Cijinecfe cf^auabje bat Quam om bnn te beflupsen / m fienbe met ecnen bat ben
topar.t ban öooien foo itpf fiantljidbeenopbebao^fictcoupenljattinbjongö/
Doen toaö \'t rero fapiunt Phryges, fp fagctt fitfi bcöjogcnüi ïjunne mecningc/
ftebOcnbebcccbcninaefonbcr be toeectgcmaecbt/ foo ïioocöebenteboojcn tn
(ouragie gOeeccebccct ijabben / al^fiebbcnbcbetoeccfeenban lt;!5tbeon toillen
naüolgen / foo-lacg becbiclcnfc tn een moment tot bc uptccfie bjecfc / bic meefïe
boop ban bun fmeett getoecc ter ncbcc foiiDer \'t felbeccngi op bcn bpant gclofi
te bebbsn / en fldbent op ecn loopen toat upt bace macftt bonben/ laetenbe tjas
• re inocDigbc macbcr^en baillantcncapitcpnffccfcbanbeieu^ in bepfctbci fit^
ten/ bctoelche bcmertamp;enbebatbcm \'tonboojficbttgcntebiepmct befc groote
meenigte bccbpanbcn gfcngageect Ijabbe/gcecncln gocbe o?b?cbirbt m Hn
gefloten al cbgrcccrenbc ßeceticcect fouben bebbcn/maec bcccglj gccn gfidjoo?/
De biecfe habbc b\'obccbant / bet Jcbcn fjict baUh / ckb fotfjte \'t fpne te bergen/
öeCbinefen befe bifojbjc toacc nemenbc ïjarberDcc louter op in/ aUc^tcc nebcc
mabenbe toat bun maecte booten quam / berftonbcn geen cocpcn om quar?
tkt / maec gingen Ijken gang/ fulcb^ bat De Capitepn met Bonbert cn aclitien
mannen / tot boete ban be ölcenaf Ijtingc bc0 bpam^/ albacr boot/ bencbeng ïjet
orootfle gbebeeltc ban\'tgetoeec bat befe tceupcnbp ficb Dabben/ opbeplaetjï
Sieben lengen / en befc flacßtinflc öD^fcDi^bc op een ^snt-plact bacc gten ban
bomen entoaé/ foo foubec m gbeljesle footjeoDsblebenbebbcntcn toarcDe
Eoots-boot bacc omtcenr bicDtacn betoaïgebouben enbc blucDtclingcn/bic
tot acn bcn fjal0 toe booj \'t toatcr mofïcn / gcbecgt cnbc naec ®apouan tocbec

EO op ^\'\'^ïtochfbmf €api«pn Aeidorp ifcpmcbcfotibct centgjpboojbcd boojtie
saccarn ïje^egccbenaf / maec bicc in oel«£bioer af^ bic ban Pedel bat fonDec beruc^ ge^
Tnln.7 fcDiebe / tocfenöe Dcfdöe al m0 gD^ftaecbt cnbc bacr naer tocbccommc Decbat/
Z^cT toaecbanbercbcnenteflenonbcr i. a®ant al^ op bem fte aen homfic ben
capiteyn jjuaj« gecemarquecct totcrDebat Ijp maec eeoige toepntge ban jpa bol eb op oen
^accsiBfe boobem acn lanbt fcttebe / foo tofect bacr op goet gcteonbcn bat tncn
brachte- Aeidorp m?t ïtoce Donbm mannen Dnnaf t? toemnna obec foubc fcnben/
isos.nbsp;^nbsp;macf

maec ffónljê BojtsS Ofcc ap/öat öe grootfte magt öe0 Upant^ naer gemelteplactfe
quamaffacfeen/ facït men öetonmogdijth te toefen oeubpant mctfaolsleene
magötte ftonnen af fteeren / toefftatoen ötc tocötai^ niet caetfaim gijj^iïaecftt
totccöe tot Dat öe^namtDöagö^ een amp;?tef quam üanöen Eaniöjofï/ mefenöe
Commanöeuc ban\'t^aitjs ©jotontta/ujaertnncöealTUtenacbaii eenljonquot;
bert mannen UecfocBte / omme öaec meüe öen öpant/ Die toöt en Djeci toa^ coc?
femoefetiöe/ tn fgne loop toat te ftutten/ met eenen fufttnetenöe Dat De ceet^ ge;gt;
ianöe bpanöen met btec gonbecc mannen toel op te ftaen fouöe toefen: op toelft
feböben Den ïlaat aenftont^becgaöecenöe / totecöe öcbonöen ben fön
fuftennct eenemac! ong«rijmt te toefen/ ea meöcflefanöeect opöit öa!0 p^cfup?
pooflban öatöeCllittcfe ^oiöatefgue tegengi be|^jöfrlanöec0geenflanten
foutjen öEcben öouoenAuojöenöe öefe boojflacö mebe niet toel Doenlöft geacijt /
Doojbien \'taen öaertupgö om \'t felbc bolcft ober re boecen fouöe ontbieecf
ften/enöe buptenöit aUe0 niet caetfaem geoo^öcelt / bat men met upifenöinge
ban bit bolcft enbe bj? quaöea uptflaa/ \'t göeöeele Cafteel cn gant^ ^oimofa in
be toacgfcljael fettro fouöe/ toant Capiapn Pedet, tectoijiet! befen biief guam
ßojt0 te bojen met 14.0, man riptgetrocftenfijnöe/ toaar ban Doenmalen nocö
niemant tocöecomms gchomen toace / enöe al0 men ban bobm bien nocli biec
Éonöect naec ^joblntia flefonben ftaööe/ fo en fouöec in \'t gcßeel niet meec alsS
500. mannen ban\'t ftecDtfte boiclt / baer onber beeleficften /in\'c Cafteel ber^
bleeben Hebben/ een getal al te gedngï) \'t felbe tegengs öen bpant lange te be*
fcftecmen/toaecommebe0^loften faftctme gsrejectcecrtoefenbe/ biö.
tolerter gecefolbeect in plactfe ban öe geepjic öonöerr mannen öem ttoee Bona
bert onbéc Aeldorp toe tc fenbsn/ Die baec meöe in be ^ootsi-öoot / naer öe toe=
Der ftomfteban JSaxembop / toefenöe\'t anöece ftlcene Cljincfe baecmpg albaer
tticöeinbiloop gcöleben / gcfcljeeptnaec ^lobintiaoberboer/maer alfoo be
gtootö-boot te Diep gaenöe toag en omtrent bet Jpoct je ^jobintia een fcec blaft?
Be ftcant / foo en Honoer niet meecöec ban feflia mannen ban fön bolcft aen
lant ftr ögen / öie tot ober öen miböeï toe boo? f)ct toatec martOcrenbe / ban Bet
CÖinee0 onbiep gaenöe baartupg en blcfit onöer öe ï©al ftoecbenbe/feer gern*
tommoöeect toiecöen. aEDotf) metbsBnipbati\'t J^aztje pjobintiamet beele
tnoepten öaer nocB binnen geraecftten/ ftonnenbe btt ftlcene bacrtupg boo? Ael-
dorp mebe niet aengljeöaentoojöen/alfoo op meer ban een mufguet fcljootna
bp Baec niet en ftanöe ftomen/ cn mitssölea fön bolcft/ bat boo? Ijet toater mat?
cBeerenmofietegen^ befelben niet befenöecen; toef Bolbenftenöe albaer geen
booïbcelupttececQten/ Beert met fön tefletent bolcft toeber nacc€apouan/
De onmogljelgcftBepöt ban Bet lanben en be incobeniemen ban bien rappojte^
renbe.nbsp;„ ,.

©efe Djie tocBten Dan D\'eene ter ^ee/ cn be anbete ttoee te lanbe bu^ .f^jlf\'®
ongBelucfttgÖ en bjucBteloo^ afgeloopen toefenbe / enöe geene miöbelen weynige
meeroberigB fönöe ben bpant Bet binnen ftamen en Ianben te Beletten/ foouyrenon-
toais men genootfaecftt tc geöoogen öatBP obec al ftjn boojöeclöeeöe/ cnöcs®™quot;quot;®
bat opfön gcmacftelgcftfte met fönSoatften \'t aacftiemupfTegatinguam.ftogreC.
Cnbe fonamp;ec tegerttoeer tebinöen/ naer fön beliefte toinfom mctfönbaltft fen.
lanbe/enbe naerf^n toelgebailen bomineerbe. ^atBP alle abbenue^ foo te
toateral^teianöe affneet. \'t fo?tic!9iobin£iacontommeöclegccöe. \'t^eïf^
0e ban \'tt^afteel ^eïanöia affneet/met Belettinse ban ö\'onDeclinge wmmunff

cati^.

S \'t VERWAERLOOSDE FORMOSA.nbsp;|

tacfc. €cn plattenlanbeöemccttecfïJeelbê. ^êjpaïinofancnDanöeBefóscifsnbsp;;

tïen afffOepöe/ en Ijen banber felbec Ijutps oiubioote. j^et Oe gtießgeicnbsp;i

«ÊfeCoIonfe/ban omtrent De lyooo ^ eerbare mannen/eefiertbt toierben/
gbefcOfebenbe alle befe ömgen mcefï binnen ben tööt ban bjre a btetuprca/
toaae boo? be jpojmofanen öetbaejlenraDeloojJ ficööenootfaecßtbeboaöctt
Bun aen Den bpantte fuömitteten/ enbe neben^ be geßeeJe CBinefe Colonte tot
onfe afb^eucb Ben te ïaten geöjupcben.
wacr ajie toeifïie groote pjogreffen / Dooj ongcloobfgBept en te groote me«
moquot;dkt. tt^gie ban ben ^attabifcBen Kaet beel meer ai0 boo? Deji bpant^ manöaftia«nbsp;\'

c^ft het Bept bcroojfaetbt\' bcn bpant opgeblafen enöe ban Compagnie^ onbermo^ !
c»ßcei gentBept öaec te lanben / toacc ban tc booren foo goebe tnfo?m0tleontfanöeit
endScquot; öabben alö nu in effect ten bollen betfebeet/epfcBt Bp met feer ftnabfge e« biap
fïeeie Ey- pBcmecenbc rebenen / bepbe be Cafleïen op j met ö?«pgementen / bat bp toep» . i
fautop. geringebanbien/aUeöfoubeboenpaffecenboojbefcIjctptcbe^ftoaett^.
Den Mm too?t Bier op beroepen / becfieccbt met be booinaemfie IKiöflsï- !
tn anbere Officieren / in betoeicbe obertoogen toefenöe De| bpantss mogent«
vccnhet Öejät/ foo te toater aig te lanbe/ en fßne gtoote p?ogte1Ten in foo toepnige uprett
cafteei berbrcgen/ en booinamentlgcbbat Bet 3?a?tie ^?ab!ntia/ metinBebbenbenbsp;j

tot den guactijfoen in be Boogfle noot toaren/ ban in beffeifjS Banöen in \'t feogte te toer»
roaa tT baïicïi; cn baeretttegen öe^ Compagrsie^ onbermogeniBipt baer te lanöen/
defen- bic tefaaaeb ban bolcö en baectupgB toasi ben bpanbt infijne pjoeceffeu te
dceren, fiutteti usu \'tßplant 5fo?mofa tc bocH bcrBupfen/ ofte\'tgemeïDe5p03t|e upt
senTdê Banben te rebben: bat mebe \'i Caficeï ^eelanbia / bangebouto en fima^nbsp;i

fefte £ie niet feer befenföf en toare/ enöe bat be flab Esfanbia gantsS niet te btfcfjet!»
Wiet den Rien cn toatc/ öoo? öien rontomme boo|ben bpaiM open lagB. €n Btec-optrn^
Sr\'quot; gebelibereect too?benDc/ met toat miobei Compagnie^ flaet öaer re lanbe
haude- op \'t befie foube bonnen geconferbcert toeröcn / foo niet in \'t gcBeel / immee^nbsp;j

linge tc Bet boojnaem^e gebeeite ban bien / foo toferbe boo? \'t raetfaamff geop?Deelt/
ucden. jjatnien ex duobus malis minimum uptttoeeQuabeu \'t bcfic bcBoojbe te fiiefen/nbsp;1

met aenbenbpant/toic men in\'t lange niet befienbig foabe bonnen toefen/ensgt;
öe reetsf foo beeïc boo?öeelcn op Ben ljecb?egen Oaöbe / eentgb gebeeite te p?efen*nbsp;t

jeeren omme baer mebe \'t boo?nacmf!e ban ben fiaet te cowfecberen / beter toea
fenbe een binger al^ \'t geBeele iigöaem te berliefenj en bonDemen DierBalben/
b» alöien ban ipojmofa toeber berterben toilbe enbe fB\'ne congueffen aban*
bonneten/ aen Bem pjefentecen een bjsmfcliat tegeben/ ofte b\'onbcbommer^
be geebaert toe te (iacn/oftc fulfeö niet aeRgenomen too?öenbe/ enbe ÖP f^ip bp -1
fijnen epfcö blpbenöe/ bat menals? ban fo baer mebe te oergenoegett toare/aen
ijem foube af^aen \'t gene recc0 al b£rlo?en toa^/\'t bafïe lant ban ƒ o?mofa/bc^nbsp;\'

fiauöenö reieratie en b?pbept baa on0 quot;bolb opCajouan te mogen o\'oerbomen/
benebensS nog eenige booïfïaaen / toaer ban feer aijparcnt bat ïigteücb eenige
fauöe annemetï en met be «Compagtif e lieber in b?ICR£fcBap leben m befelbe tot
een onberfoenelöcbe bnant op bcn Ijalgf te Balen/ bie Bem foo besle öfb?euch te
toater bonbe aenboen. ©o^ber^ \'t CatleelEelanbia acngaenbe totecbe in Haöe
befïstoten batmen\'t fetbs naer upietfic bermogen tot ben laetficn b?uppel bloetjj
föube befenberen/ \'t jp toat u^Jtflag be te bosne pjefcntatfe docfe mögte nemen/
löiö. h en sm be pjefentatie boo| ie b?agen/ men ttoee cöefommitteerOe
tipt be« felben We aen Den Jipant foube afbaerUfgBeni tn aengaenbc be?gt;

550tiß/ hit be Cajledcn upt Corfnjacsf name opgöeepfcftt [labbe/ tbiecbe
ßoetgeoonbe i ben fciben bten aoonb! nocü toebec te ciiggete fenben / mer mon^
öelmaeanitoj3o?c/ batfe ben naeflUalgenbe bagö Goxinja Eupben banftacen
ïlaet fouöert toefcfjicfeen / omme upt Coxinjaes menbt felfi^ te bernemen/
toat fön begeecte toace/ in ben biÉefaen liaec gfjefonben/ betmfr0 befeibe
nfcttec begöen bceflaen feonben/ bp gf?eb3ecïi ban bcguame en göetroutoe
(Socöen.

^egsanbecen baegd^ / toefenbe ben ttoeebcn jBepbagï)/ guamtoeberectj
55üöc ban Coxinja binnen / mebe bicngöenbe beiaften ban bjp gl^ekp boo? be
lt;0ecommitte£rber.0 / btemen fenben toiibe / en bat gamp;ebnpcenbe baee been etï
toeDccSeeccn/ flüfisnbr ban toapenen foube toefen, «©aeö liet bc Eanbtbo?fl /
Daojbe^DfijïCnten Jan van Valckenfteyn CH Adriaen Pieck tomn/ batgC^
bjecö ban toatct toa^öebbenQe/ alfoo beöbecen ban beptuin \'tf^o^tfe roege? \'
ballen ofte becftopt toaten / enbe bat bü aöebittö noclj grooter toaiS getoo?ben/
boo? öien alle bc I®anncn met ©?outoen/ fólnbeccn cn ^laben / upt fiet guac*
tlec-^piobintta/ op öc acnliomfïe öe0 bgianbrgf / m \'t gbemelbe5po?tje toaren
6om n ülucöten^; öat togbeciS bc ©panöt b«« feer engt) tot binnen be ^alltffaj.
ben ofte ©agger begoot / en \'t lt;6uacnïfo?ïi boo? gebncig toaecten feer tifaenias
toiect / en bp albicn niet gcfcconbeect cn quamen te too?ben / bat bet niet feec
lange foube 6onnenupiï)8rbeny enten albtrL\'OooliliennietDobcneenen
uptftacn,

#p toelcfte ttoÉC tgblngen anbermolen ben bjeebcn Saet 6p een geroepen/ En r«fn.
en oöccäjogenijoojbenöe / batter nocDmacbt / nocbce rajbbelen toaren \'t ^oitfe f^\'etquot;\'
Provintia Upt 020 öpantg banbcn te bonnen rebben 1 totecbe toebcc booi caer= t w« Ge-
facmjl geoo?!)eeU / alfoo gemelscjpojticxeet^ foo goet algs berloaren toa^ / bat commit.
mennocl)fou^\'e tracljten\'t ©olcbbacc ban te falberen/ cn Zeelandia bacr^®quot;*\'\'®
mebeteöecfiercbcn/ tJoo?miböcl banecn fpoebigUaecooit/ op ben reet^ alie^ cLnja,
p?o}ectcecbcn öoet/ race ben ©panötaen tcgacn / foo tolecbcn/om öe genoem?
Dc p?^f?iitattc boo? re a?agen cn acoo?t upt tc toerben/ geaurfiotlfcert en gecomf
mUf^fCtben Coopman Thomas van Iperen , cnben^ifcacl iBn Leonardu$,
ttoee S^eöcn be0 felöcn ßaef0 / met monbeltngc iafi cn lniitucric \'t p?etext ban har« laß.
befe bi fcnoinge boo?nameinl9cï{ te nemen / om be mcntnge cn ftn ban Coxin-
jaes b?(ef upt bem felben tebec^aen enbebo?bec0ln btfcourg feomcnbe / re?
benen fte öiagen oanföRC bpanbtlöcbeobeiBomfïc cn p?etcrfien / cn bpbfe
glidegentDept licm bc booifs pjefentatle / naer bcrepftl) ban faecfeen te boen/
eöocl) met fp?ectaie iafi/bat Ijet boren bcr Ijaelbc aen Coxinja toel op ccn cf?
.ijUcbocboocbflantfcb bjnmoebfgetoöfe bib fouöc boo?fifllen/ maec
be^ niette mlnt)«n tnallc boojbalien faobantgt)tegl)eb?agcn/ bat nofö uut
tooozöen / nocöte upt qelaet geen b eenmoebfgljcpt en ftanbe fccmcctfit / noclfte
öefpeurt toojben / cnüp alb^m Coxinja fiem nergens fn engagccren toflbe/
ttiaer bp föncn epft^ Quamc te perfificren / batt Bepbc be Cafteeien cn ailc^ te
toilien bebben / bat al^öan öe aSecommtttecrbcn^ / fonber pcttocsi boD2bccsS
boo? te (teilen / fouben toeber te tuggebomen / naer bat eerfiin alle injpmoFbig?
ï)fpt Cüxinja aengpfpnUï foubentiebben/ batterm Tayouan,nocl)Bolchen
rrtbbden gbenoegl) p^efent toaren / om ficb tegens öem tc befcfipcmen / eobs
baÈ be Ccmpagnte niet nfllarf n foube to?al?c ce nemen ober befe fijnen onbt«?
toacfjtêïiobccbal.cbacö toaren befe lt;0g(ommitf eecöe{i0 mebe neatnDoïifeert/ -

l ï. Deel.nbsp;Ö

10 \'t VERWAERLOOSDE FORMOSA.

bat toanmec upt aUeomflaabfgöcben en oemaecfttc toebereptfdcn be^ bpant^/
nietanbecsScnßonöeöefeffen / ai^ bat Den bpanbt teen fîo?ni op\'t jpojtie Pro-
vintia tenteecen totlbe / en bat Den EanDtDîo^perfifieerbe ban \'t uptetfîentft
te feonncn toagen / en fp Heben ootb quamen te bebinben / De faetamp;en atbaec foo gt;
Danf gli \' al^ beï^aelt / gefcbapen te toefen- bat fpiteben algiban en eerbec ntet ge-
macljîfgt fouben f{jn \'t gemelte5Fo?t|e / en \'t platte 3l0nt op rebelötbe fonbltle/
tot cebbtïigbe ban \'t lt;©uacnifocn / aen ben bpanbt affïant te boen / enbe ben
^^olïtepectnitteccnföne capitulatie temaechen / toaecin fp (©efommitteec^
Den^ bengebiagen fouöen / naec bebetupginge ban Dungetoiffe / gli«l0tb fplie®
Den fnicb^ boojliaecbertcecb/met eebe beloof ben,
ueck ^^ lt;ï5«comtnitteccbené met booagaenbe inïïructie / en beboojlatben trepnnbsp;!

booïfien/begateenbunöen 3 IEepbegsmi?gengnaecbeobeE30Deop^afcamnbsp;;

Befchrii-bp Goxinja, bfegecampeectlagbmetföngeljeel Eegeccontgomme\'tJpojtienbsp;|

vinge van Provincia, in \'t opsne ©elt / fotibec eenige begcabinge ofte 2Öattecpcn tegeti0nbsp;{

Séquot; en opgbebjojpra tc bebamp;cn / alboetoei in foobanige maniecc ban #o|Iogen
nialiit. niet t\'cpnemaeionftunbfgb / en ban ftoaec gefcöut fect tod boojfien toaô / gcfnbsp;lt;

ïöcb \'t becbolöb bc^ lt;©o?iogt)^ toel aentocess / maec amp;p cn acijtc \'t boojfs jpojtjenbsp;^

niet ban foobanigen confibcratic/ om DiesJtocgen bed fpul^ tc maetbcn i fgne
i§ialbatengcb?upcbten b^icbecbanbc fooitenban 3©apcnen/ fommfgetoöccn
gctoapcnt met een ©ooge cn ^plboocbec acötcc tp bcn rugàc ncbecöangenbc/
bc anbete ftabben niet al0 een ^cbilb oftc ßonDaffe aen bcn Eintbcc arm / met
ecn goebc ^abd in be bup(l / Dc Dccbe foo?tc boecbe ecn groot ^lagb-ftoaert/
op een pofb ban een fialbc man^ ßoogötc baü gemaecbt/ met bf pöc Dc banben/
en alie te famcn toaren gctoapcnt \'t gcöccle Hgbaem ober / uptgenomcn bc ar«
menen beenen / Die bloot blcbcn/met een cocbmctpfcrefcbulpiej^ onbec maU
feanbecen infcbictcnbc / gdöcb bc fcbalicn ban bc ^abcn boen/ fo bat met gccn
3Öbgetocec acn \'t iicgacm feonûen gcQuctfi toojben / en cfbtcr fccc bcïjcnbigb en
Öabil blebcn / bf cmit0 befc iSocben niet ïagcc al|S tot af n De bnien nebccöingen/
en in alle leOencn beien feec.Bupgbfaem toacen. ©e #öl-f£Öutter^ toa^ fgn
bcjie ©olcft / toacc in fgnemeefie bcafbt bcfiont/ bic ban beere bacc mcDcfoa
baccbigb en beguaem omgingen / Dat fecc na bp fiet gcDjupcft beis mufgucttcn
quamen. ^^eKonbafficcsi toiecDcng8eb?upcbt inbe piactfe ban Kupicrpe/
Die 6oo?öacß55ebdbeamp;beccn/ Diepbec tien mannen ccnen obec gacc beamp;bcn/
öieop öim pali / acngcbieben / ftcömet Ijace ^cöilöen bebccftcnbc / mei ncbec?
gebuchten ijûûfdc tot ben bpanöt inbjinflcnDe / tcacDten bocj tc BjcccbÉtt / cn in
bifojDjc tc bjcngen / todcbe actie fptebcn met foöanigen furie en ûnbeffb?0Dmts
gept nptbocrcn / alë ofte pbec ban ôun notf) een lijf t\'önp^ fn öe bift in betoas
ringfj gelaten ïjaDbe / gebupcigö tot Den bpant inbjingcnDc / niet tcgcnftacnDe
ïioc bede ban ftcn onbec Dc boet gcfcöooten toojbcn / toacr op gantfcD geene aclj=:
quot;tinge fijnnemcnbe/ Doo?Dtenal0 Dolle bomben gBcftabigb boo|t-plen /fonbec
ien0 om tc fîen of ban acötcrcn gcbolQöt toojben of niet. Wte met Dc^lagfj-
ftoaccbcn opfiocben/ ban öe l^^öcclanbcr^ Eeepmeffen gbenocmt/ fgn in
plactfc ban onf^ ^iecöcnicrö / om alie ooojbjeecbingen tc bdettcn / en t ©olcft
fn ojbjc gcfïootcn te bstoaren ; maec ben ©panbt in Dïfojbje gebjacamp;t toefcnbc/
D^arccbtenfconbccbs ©lucötdingcn een becbacclijcfte mafTacceacn. ©att
grof mefad gefcöuttoaö Coxin!a,aî^ gefegt/ fecc tod boqjfïcn/aisJ mebc ban
S25«fccwpt/ öat in aöonöaniie ijabbe/ maccni^fooamp;cacïjt^D al^ Det^cbeca

lan,\'^/

L.

mmmmm

lantsf/ ölöoébjcïïfetmaßen ban25ufccupt/ enflfetenban Canon/aleenfge
ecutDencßtöcc jnCöfna/ atótóCucopaöebentsöetoee^i^; fip BaöDemclïe
ttoee Compagniën ^toacrcSon2Ben0/ toaecban beele bp De Heöerïanöerg
^laben aetoeefl / cn met öet roec om te gaen gelee« öabDen / met ^napamp;anen
en ©upc-roecen getoapent / bie in bcn lt;©o?logö ópdpojmofa aï mebe beel guaet
beeben. ^önEegec contom \'tifojtie Frovintia, befiantnaec gifTingcom^
trent upt ttoaeifbupfent combattanten / toefenDe be reftcnaec bibccfe anbete
plaetfen ban ^Jpojmofa berfonben/tot fubiuflecfnge ban be jFojmoracnfeinboo?^
lingen / betoeicHe In toepntgljö bagen / ftenbe bat ban be Compagnie gljcaDan-
öonnecïttotecbgn/ fjun raeefienbeel alle te famenonbecöe0buanöt0 ahebiet
begaben.

lt;0ecommftteecben0/0pöace aenbom^efn \'t Heget/toietben ban een Andiec»
(©berfïeingeöaelt/ cn ineenctïpmetentegcöjaröt/ met aenfeggingebatal^\'i^ J®^
baec foo langs becblöben maliën/ tot bat Coxinja ögtgpegenfoube bomen mineer-
ßaeclieben aublentie te betlcencn: onbecentuffen batbe 45e£ommitteetben0 dens,
mofien toacöteti/ marctieecbcn bibecfe Regimenten b?aef optgeiefen bolcb met
öace bolle toapenen boojbp beesi tente benen / feogenbe gemeïte lt;©becfïe bat Dit
bolcftW Die gingen De luacötafloffen/ enbe naecnocüeen tsijle toacbten^/
Quamb3ebeceenanDEc23ebe!öebbec/ fcggenbe la(l tc öeböen be lt;©ecommit«
teecbcnjs tec aubientie te bjengen t foo ca^ Coxinja fön bap? foube gtjebemt
toefen/ enbe Dat fjun foo lange tn föne tentegöelepDen foube / bieeencebelijcb
epnoetoeegb^banö\'eecfteaflagö/ met eenige lieubeltjen^ tuffen bfpben/ bie
Bet göeficf}t oaec ban beDctöten / altoaecgöebomen toefenbe / paff^ecbenal^
boojen een gcoote meenigbte gf)etoapenbe booi bp beejf tente Beenen / Detoelcbe
bcn «©becflen fepbe gBecommanDeect bolcft tc toefen / bicfböaenfiontg upt Bet
Steger na be naeffgelegertc 3^o?pen tcocben. USaec be «©ecommitteecDsn^ bp
geual geccmatgucett / onbcc befe tcoiipen bibecfe pecfonen fcljeenen te toefen /
iifcfplieben bo£i)ien fooeoen tc boo?en gbcfiente Hebben / onbeeben genen bie
raengefcptBabbc/ betoarbtgingenafïoffen/ foobcegcnfplieben acljtecbocBt
enfufpitic/ DatbitmaccBeecen ban\'tbolcb boo? bp Bare tente maec een fem^
blant cn ficatajema m01 om baec mebe \'t Eegec beel fxecïbec ban bolcß te
bOifn fcBönen al^ Bet in bec Daet togcc / toacïom Bwn geboeien aen bic ban Baet;
gcbolglj openbacenbe / gèlafien bat pbec Daec op mebe toat acBtinge foube nees
men/ om in geballcnocB eenmael berplac fl mocöteiitoo?öen/ enDefooöa«
nige boo? bp maEctjeccinge toeberom gefcBicbenbe / men al^ ban niet en foïibe
fionrten acntceffen / eenige baec op men al0 men nu fpeciaïc ..pmeccb! ge ge-
nomen Babbe / geUjcb bo^tsf baec aen oocb gefcöiebe 5 toant boo? een bet ^.e
telöebbec / toeberom becpljetfi/ cn beele göetoapenben al^ ooojen booj öp öe
tente marcBeecenbe / Die gcfegöt toiecbesi Goxinjaés ipf-toacBt te toefe»» / foa
toiecben onöec bie teoupen biberfe onbecbt bie men mei opmeccbmge in be
boojgaenbe tcoupen mebe gefien Babbe i natoelcbe ommetoegen öe ^30ecom^
mittcecben epnbclinge ter aubien?te gelept 3ön aetoojöen / fateabe Coxinja
in een acm-fipel aen eenbierfiamtaêffeUje/ onber een blaeutoe terne aan alle
bantct! open met be gcootfi? ban fön boich bp Bem iii lar»?;ie roröen al0 ^apen
oebleebt/ fonbetbatBpfejae nocOre pmant ba:iBun ceaigB Eäb geiBcecacn
Baböen / flonbcn aen toeöfiC5öben ban Bem feer jlille / in een eetöïeoigö cn mos
bell gelast / föne löf-guarben^ toeDer30Oï^ gcratigeert toefenbe öooj \'t mib«

35b %nbsp;Den

Il \'tVERWAERLOOSDE EORMOSA,

Den ban be ïoekfeen be lt;0ecomniiitteecöen boo? pafTcctbew / quamen tot onbcï
föne tente/ bidjte bpfontaeffdtjc/ altoaec naec gbebane faiutatte / meton^
bccbten Oooföe flaen bïeben/ en ïjate Ccebentïalen obetgdeberc Bebbenbe/
bofrùe een ban ftun bo\'genbc tale in\'cj^ebeclant^/ beiudcfte tn \'t€t)tnee^
getcanjlateect bïfecbe / boo? ben foon ban «Capiiain Pedel, biefloet C\'öinee^
l^onnenbe/ boo? mebe gingg/iupbenbeai^boigtï

DoorlHchtige rvytkroemde Forß.

Hareaen. quot;y-^E Heer Gouverneur Frederick Coyett, vandeHeerGeueracIen
fpra=cke 8 ^Raden vao India Op ßatcavia, uytten natne van de Heeren Bewint-
aea. _ I ^^ .tbberender Nederlantfe Ooft-lnoifcheCompagnie, gheftelt tot
eoxinja. «Äi-^ Gouverneur over\'t Eylandt Formofa, metten aenkleve van dien,
heeft ons gelaft uwe Hooghey t fij oen vrieadelijcken groet bekent temaken,
en naerdeflelfs gefontheydten toeftandtte vernemen, deflllcs perfoon alle
welvaren, ende fijnedefleynen allen voorfpoettoewenfchende, voor fo veel
defelve niet en fijn tenderende tot nadeel en afbreuk van de Heeren meeiie-
ren die fijn EdcÏheyt is dienende.

De Heer Gouverneur hadde van herten ghewenft uwe Hoogheytopeene
andere plaetfe, by een andere gelegentheyt, in een ander poltuur, ende uyt
eeneandereoorfake, als tegenwoordigh gefchiet te mogen doen begroetenj
maer aengefien hec uwe Hoogheyt belieft hee^\'c, met fijne Krijgs-macht op
foo eeneon verwachte wijfe, oponfe kuftente verfchijnen, fijne troupen te
doen Landen , de E. Compagnie alhier Vyandtlijck aen te taften, defelve ce
gelaften Formofa te verlaten, en hare Cafteelen aen uwe Hoogheyt in te ruy-
men : foo heeft de Heer Gouverneur met fijne by hebbende Raden,goetghe-
vonden onfe perfoonen, als Ledematen van den felven Rade, aen uwe Hoog-
heyt tedepuceeren , en te doen voordragen, datde Heer Gouverneur en Ra-
den ten hooghften verwondert fijn, dat uvs?e Hoogheyt, fonder eenige voor-
gaendedenuntiatie, ofte Oorloghs aenkundingc , nochtewecrjghe redenen
van mifnoegben te hebben, immers voor foo vee! den Heer Gouverneur en
-Kaden tot noch toe bekent is, de E. Compagnie alhier dus vyandelyck heeft
gelieven te komen beftoocken, en de Cafteelen met\'hef geheele Landt pp te
eylTchcn 5 welcke maniere van doen den Heer Gouverneur te onverwachter
is voorgekomen , ter fake fijn Edelheyt van uwe Hoogheyt, niet anders dan
allenabuyrlijckeghenegentheyt wasteghemoetfiende, foo ten refpede, da£
uwe Hoogheyts Vader, hooghloffelijckerm-emorie, voor defen felfs menig-
malen heeft ghelieven te betuygen , dat van de E. Compagnie diverfe vrunt-
fchappen en weldaden genooten hadde, waer voor aen defelve fich verplicht
achte, als ten infichte, dat weigemeite Compagnie, en voornamentlijckde
Heer Gouverneur, in perfoonuyt haren naem, metuwe Hoogheyt felver
altijdt in gedurige vruntfchap geleeft, ende goede nabuyt fchap onderhouden,
het-fcgehadt. Endeheeft fijn Edelheyt den Heer Gouverneur , opdetoefeg-
ginghe van uwe Hoogheydrs vrundrfchap, met de Compagnie onderhou-■
den , een foogoet vertrouwen ghehad, dat alcijdt in de vafle opinie leefde,
dat uwe Hoogheydt, in cas van verwijderinghe metde Ed. Compagnie niec
fierder toteenighe feyteiijckheydc foude treden, als naer dai door befendin-

ghe, deredenen van mifnoegen bekent ghemaeckt, en daer over fatisfadie

\'t Welckeaîfoouwe Hoogheydcin defcn niet belieft en heefc, mâerinte-
Shendeel plotfelijck mee de E. Compagnie te breecken; foo heeft de Heer
Gouverneur , naer een nau keurig h onderfoeck, by fijnfelven met konnende
uycvindcn, van fijne zijde uwe Hooghey t oyt eenighmifcontentementghe-
eéven te hebben geacht het fijne plicht re wefen, uwe Hoogheyt door ons te
doen verfoecken , dat hit uwe Hoogheytsgoede gelieftezy , aen den Heer
Gouverneur re verleenen een lt;luydeU]cke verklaringhe van fijnen briet, op\'
gifteren aan den Heer Gouverneur gcfonden, waarvan de ware fio ende mé-
ningé, by gebreck van bequameen getrouwe Tolcken,de Heer Gouverneur
niet te regt en kan vatten, en mitfdiennodighgeoordeelt heefc ons af tevaer-

digen, om uyt uwe Hooghey t felfs de rechte meeninge van dien ce verneriien,
en wijders te verfoecken , dat uwe H.^ogheyc mede gelieve bekenC te maken,
de redenen en mo ivenvan mifnoegen, die vei meent te hebben teghens de
E Compagnie, benevecsde fatisfaftiedie daer over gebeft re preccndeeren,
op dit op d^\'ïequiteyE van dien ghelet, uwe Hoogheydr alle behoorlijcke fafis-
fadie gegeven ,endedeoude vruntfchap tuffen de E. Gompagnieenu Hoög-

he ,\'t wederom moge metten eerftengereftabileert worden.

Waer op wy verfoecken een prompte antwoordt, om daer van aen den
Heer Gouverneur te Können rapport doen.

lt;©p mthtnbsp;Coxinja, fonöec WUpmban m »ijimmit^ sya«m-

KecöSiö cceöenïialen ît maften \' pscfooneljjcb aenfioiJt0 ant\\ï300?Denöe fepöe/
öat öe bîuiufcïîap/bic bc Compaantc met Dem onbcrbouöen Ijaööc / toace mn
tcfcifDc nJtucEc/ al^bebnmtfcöap bic bc Compagnie met anbere ^obiacnie
©Oïcntatcn cn f Ji iccn onberfiielbe / te toeten / bat befelbe ban bare 5öOe /100
tóngO öup?öê/ olS öe Compagnie bacr tooojbeclbp fagb/ macc aï| fp bate
fean^fcbooiifagen/ e^ öat ergens ecnlgc beguasïîc gbeiegenfbepf^sefpem?
icert toare / bat m Oaa op foobanige tountffljap tocpnlgi) actit toapn ne^
meobe / en niet naec en lieten/ toaec maec bonben/ pmant bet m oärc t booft
tc baïcn; bar ö? ban fijn boen ongcliouöen toacc ecntsJje rcbencn te oeben /
maer toiibc Ijaer m niet te min niet betftoögen / bat om fgn ooiioglï fcgen^
ben €actac met mèeröcc gemacft cn bequamer te bonnen bao?£ fctteo t W se^
caben baööc gebonbsn \'t Cplant f oimofa in befit te nemen/ \'t toelcbeboa? öe^»
fen altiir 0 ibec Cinnagcboojt Daööe/toaec ban aen bc ^eöerlanbec^ be öetooo^
ntngc tod gepetmitieert toacc aetoojben/foo largal^be Cljinefen bet fcibc nUt
bamobcn en baböm/maer alö nubaprom öeclcgcn/bilüb te toefen/batjo?eem^
belingen g iücb De mmianbetf Die nptncjrc gctoefïsn quamen boo? öe^ec.
fiecjS ban bien placée mapbten, öat bp niet en toare obecgchomen upttn icijte
teaené ^e Comp.eeniöcn #oïlog aan tf bangen ( ßllioeiüd U fiincn in öibecfe

Bd a^istïseöc \' mcnigmalen nicîalte goetonrt)ad,boo?beCsmpag.toöceaett=
geöaEB ) mm allcmigb om fspfit \\jaa Im fgnc te nemen^ enbe tot betupgmge
bat fa- emesninge niet en toace met b^\' Compagnies mlbbden bcm mmm^ ^
VicKäffecn ^ foo TotlDe bpbsecUcbpn tod pecnnrteeren / batöUc bacemtooc^
Icn n ffecîenaffdjcepte»v toacr roçfeifô fitnenbsp;p?c?fnferi:b^

a««len ban fönen mm afbiascben \' Canon / en toat öo^oec^ öafc i-aa^

\' ^ Ö 3.nbsp;saflsia

14 , \'t VERWAERLOOSDE FORMOSA,

Bctgen Ronbea naec 23attabiö becbowen/ rnit^ bat fuUït^ pjompt In get
toeccö (idben/ toaecmebcal0 banbcbjumfc0aptufTe»Ö«tn «« ö« Compaq
gnte onbecbjoocBen foubc blö\'bß«/ alBoetocl befeibe ce«0 een gtoot beginfel
cot ruptuce Babbe gegeben / met fgne Mönchen en ^olbaten boo? Bate fcBee«
pen en bolcb te toatee cn tc lanbe aen te taflen / toact tegcrt^ tjet fmmcc^ gc«
ooiloftbJäcegebseeflBewfelbcn tebefenbcercn/ alle toelcfee actfcn upi tncït»
natie tot bjuntfcBap met be Compagnie t\'onbecBoubcn / Bp nocfimalen bJilbe
obßc\'tBooftffen/ mit^be inrupmtngeban \'t gcBeele €planbt üfojmofa / lt;n
man lere boojfj. prompt bolgcnbc / toact ban ben cpgcnbom asn ^m cn nfct
aen be Compagnfc toasJ tocbcBoojcnbc; maccfoo men f0ne goebtBept bct?
fmabc enbe in tegcnbeel toepgscfgB bleef/ Bet fijne tc ccjütueeccn cnöc Bern
fulcg^ nocB langer ontBouben toiibe/ foo foube BP gBenootfaacbt toefen fgn
recöt ten upttcciien te becbolgen / mct foobanige mibbelcn a!^ bp bcc ßanbt
Babbe / toaek ban be Compagnie ai^ ban be onliotten foube moetm cembuui:«
fecccn. J|p bèegBbe Bicrbojbers! bp/ gBpï^oUanDecglsöt bfttoasi.be en onfin?
mgc menfcöen/gBpfuUbcgenaöe/bie ich u Beben aenölcbc/ u felf| ontoacc?
bigB maßen / en baerentcgen aen be BoogBfle (Icalfe ligtfcBulbcn/ ban bat giji»
mct een öantiebol / geUjcamp;icßtoclonbcErecBtbcn bat in utocCaftee*
Jen Bebt / gB? u lieben becft foo OooaBmoebigB tegens m0ne gcootcmacBt/ bie
ïchmebcgebiacBtB^bbc/ opfloneccen/ cnbaccin Ba«nechfgB bloben opinfa^
treten; toilt gp nfct topsi tooibcn / leert ten minßen mct u toe feBace / bat u toc
macBt alöier tegeng bc mijnc fn \'t bupfersfie beel nict beflenbigB en iß; qBpIfcs
ben BeötimmersJ metutoccpgcncoogen geflcn/toatutoepfere^cöepcn/toacc
tticOegöp foo beel toonber^mecm uptterecBKn/cntoaercpaltijifo moebigB
3Öt / tegOenss mijne ^oncfeen feonncn uptbo?ren, Boe een feer fclbcn boo? mpne
Rondten berö?ant / en f n roocfi berbtocemn i^i toclcBen gangB be ar berc mebe
fouben Bebben moeten gacn / ten toace töbigB boo? \'t gBetocU mijner ^oncftcn
geblucBt / cn ^ectoaert fngcloopen toaren. Eanbe faegBt gp Boe bc BoogBquot;
moet ban Capitepn Pcdêi boo? mpn ©olcB foo feer bernebcrt toferbe/ batöP
met bc fO\'nen / eben foo fotal^ BP/ \'t ge (icBte bec mijner nictcen^ brcb^agco cn
feonbc/ cnopbc flmpelcacnfcBoutoingBeban mpn©olcö/ Baer getocer boo?
bectfacgBtpt ter neberfmetcn / en mct uptgBcrccRten Baiic oBetoilligB Bare tocï
berbfcnbe firaffe ontfingen. Zpn bit nocB niet gcnocgBfamc p?eitben ban utoe
onbermogcntbept tegens möne macBt iïfefal u meecbcreen feracötigcr geben/
enfoogBPBsEtnecbfgB blBftbcrcben plact^ tegBebeu/ mpc begeerte te boU
Doen/ cnmocttoilligö fnu berbctf toiltloopen/ fefefélaenftom^Bfec inutoe
tegentooo?bfgBept/ uCaSicel/ toöfenbcmeteenen metföncBantnacr\'t jpo?t|c
Provintia, bocn belio?mcn / möne rappe gajicn tcgBeoö \'t felbe acnrucfeen/
boen becmecflecen / cn fcoöanigö berbrnfeicn / bat nict eer cn (ïccn op ben anbe»
ren faï blöben lieggen / al^ Icft m0nc macBt toilin \'t tocrtb ftellen / foo kan ick
met defelve Hemel en Aerde doen omkeeren, alwaer ik koora moet ick win-
nen i ^aeromme Bebcncötu lJO?t toat gtjp lieben fuU te boen/ ofte te laten
Bebben.

Hare rc- Qp bp CicfommfftccrbcnjS gcremonfireert toierbc / bat Bet Cplanöt
foJS\'\' foimfa fn cpgBenbom nietonber\'tßöcft ban Cfiitta . maer aen bc Com»
ondet- pagnie toa.ö\'tosbcBoorenbe / febert bat be Compagnie 6p fo?meel fonrratt mct
han4dio- ïj^ 0ïijo{jicn ban CBfna gcmaccet / be ©ifcaborcies berlatcn / cn jfo?mofa fn be=gt;

fft

fït genomen ftabbe/ cnöatmit^öien Bp Co$inja nocO cecfit nscOt pjctenfie
öaec op meccbonbe B^bamp;cn j enDe ejctcnDecentse fnl} boojberp fm ampei opüe
onbeïjoo?löCftc bJöfc ban mbabccinge / feec Böri baer op aenbitagöenbe / bar
Coxin la fijne pjctenftcn / foo eenige ïegen.iS be Compagnie bermeenöe re Bcös
ben / foube fpecificecen / cn batmen in onberöaubelittge ban bJebecriitfe fatijj-
factie foube treben / toaec toe Coxinja, naer beel bebat^ ober en bjeber / fepDe loopt
niet te betSaen / maer föne upterflc meeninge te tojcfen\'t gelede Cpianbt onts vmchte.
ruiimt te ijebben/ cn bat baer ober geene boojbece onberljanbelingamp;e en bonbe
geboogcn/ gbebenbetotbesJ anbeccnbaegb^ mo^genjSbe blocbe acBtuuren
t0bt nan ficö tc bebeneben / of men \'t gcfjeeic Cplanbt Piomt toilbe ontruimen
enbefönc aengeöoben gDenabe bancbbaerlgtb acceptccren / bat / of men lt;©o?3
logB öcgeerbe / en tottegcnfiaRC geccfolbeert toaji / en in cassgctefolbecrt toict^
betot pjomteontcupmfngc/foo foube men ban\'tCaflcel Zeelandia latenaf^
toapen bc ^^ince ©laoge / maer ccfoibetettbe tot tegenkant / foo bcljoefbe men
maer b?b oct-biaggete laten aftoapen / fat^öccbie^toêgcn eenigeboojbere
fentitrgt;geacn0emteüoen/ biebptn fuicöen scbaUetoepgetbetQeiefiaeti.

fiöaer meDe oefc famen-fpwetli afgebgoocfecn / enbe bc Cecommitteecben p\'^®-
te bericecbennbsp;toierben / riatcbatalborenss bolgber-g Dunne laö/ •

lïenbe Coxinja nergen^ mebe alsê met Ijet gB^Be^ïste becgcnoegen toas\' / met
bicrbate tooojben aen Bem gepjotcfieert Babb« / bat bc Compagigt;ie niet naer®
laten cn foube obet bit getoelc Bnu aengebaen / Baer geboeUgB te toonen / en bat
boo?üecefl«ip aSctommstieetbcmsficB ban nu af oerfeechert Bi^lbm/ toan»
neer met foobantgcn rappoji mojlen webercm besten / bat mo?g|}cn gamp;eene
^linte- maer een^BIoet-blaggc ban \'t Caflcel Zeelandia foube aftoapen / en
PbetfuicöjS be löbt ban bebencben niet nobigB en fouhe toefen / bat fpüeben toeï
totficn / bat beleer lt;©oubertieucgöcttoofl oaa^ aile getoclt / alleen ^olbaet
tenupierdenafje toacBtcn/ bat baer tcegljeen sebjecb ban ©oieb/ nocOtean^^
bere nootfaecbcIöcftBcöen bp bcr Banbt en toatcn / gljelijfb be Daet toel betup»
ööenfoube/ toanneetgoetgBebonben motBte toecben baer baneenepioubete
onberacemfn.nbsp;^nbsp;^^^

Cnbe Bier mebe öe »©ecommittcerbcn Baer affcBept nemenbe / toierbenfe rnmm
gelept op een Boogen Beubei / ban toaer \'t gcBsde aieger in fïagb- ojb?e gljefleït
ftonben obetfien / maer naulijcb^ be oogen batr ap gBeöcft bebbenbe / toierbe mffffom
meteen Canon fcBootfepngöebaen/ optoelch teccliÊt! t Eeger fïcöbjgten in\'t Fort-
3Öt ban een fpjepbc / en acliter bibecfe BeubElber.0./ bupiea \'t gefitöt ieggenbe/ K p/«-
Ciunbecboegbbcn ^ füicb^ bat onmogBelÖcb toajS in foo boiten töbt een ober--
(lagB te maben ban \'t oBetal bec i^olbaten / cn ecöter boo? bit toocbenen beCf gacn,
fpjepen / een groote Boop ws0 uptl/cclbcnbc; cn toiecben be CommiffacifTen/
fooaljsgeliomen toaren / öoo? een CDinee^ 25ebelBeb!jer toeberom terugsBe
gelept/ eoocpenBnn gepecmitteÊCt/ bebocenu obecboecen/ Den2^anisib?o|i
tn\'f Provincia eccftte mogcn begroeten.

9fittoaec ban (jinrien bometioe / bonben öe lt;0erommitteecben gemelte ^o?(fe \'t weicfe
fn een feer fobectn fïant/ toater om te bjincben toaffer booi geen acBt bagen gamp;c# f
noeiïB / pjobt mtJe en leefiocBtcen toepnigB / oocb niet beel mcerber tBufcrupt qIIquot;;\'
alö tot eenen loim af te toarbfcn / toclcbe beboeften be »©ecommitteerben foo
onberbinöcnbe / ai^ öaeaB^ ^ booren aen ben 0aet ban ifo^mofa gb?rap*
jj02tcmtoarenb00jiiel0jt^ewen Jan van Valckeofleya en AdriaenPieck,

lÖ ^t VER WAERLOOSDE FORMOSA,

(00 quam Dun fuicfe^ fecc bjccmt te booren / booj bten al eenige maenben boo?
bc^ bpamss obe£ïiotnlïe in^ fïaet ban ƒ oimofa beflooten mate setoeefi/ bat
gemtlte ;f o?tceffe / gtDupcigij boo? Oen 1531 aan f?0 maenbett/ met noülge btbjegi
en ammunti te boojtu n rnofte toefen / gelpch oocö ter o2D?e ban ben «^oubec«
neuc / ingeöolgt uan bit b^\'fïup^ / boo? Den €qulpagte-meefter Corneiis Rofe-
winckei boü?fientoa0g toojoen/maertoaccbefelbebiöctöenbearamunittc^
feecbacen fön / fulchss moeien geraelten €q»ipagie-meeftet cn Eanbs D?oft toC:»
ten / toaec ban be eerfte in öe belegeringe oootgefcltootcn / en Den Eantfc?oft
al^nocfjlJpöeCamp;snefcngebangmfiti\'tgeiBecnfte geboeleni^/batBettopc
meeftenöeciöaKr upt geligljt / enbe in \'t ^^ctjip Nieu-Enchuyfen gijeftöeept
10 getoo?bEn / \'t toeicli DerDe Öalbe maent te boeren / eer be bpanbt oberquam/
naec Siam öertcocbentoa^/ en gljdaft toïecr met 8000 poquot;ben^Siishcupt
tc befojgcn / foo to0?tgb£fuftir^eect / bat öen 3amp;?oft bp Die ofcafis fön Ötupt totlsnbsp;j|

Icnbebecbacffen / \'tfeibeboo? Oen €quipag{e-mceftec tn \'tboo?f5 ^cljtpfouDcnbsp;J

ïjcbbenöoenemöacgucccn/otïiiEceccjlecoeiegentöepttoeöec ntdun liruptin
Deffelfs plaetfe tc besomen / enöe öat liet obet bjengcn ba öien/ boo? öen €qui^
pagie-meeftecotcfucfeclt/ enöoo?b£^ bpanö Jööeltfglj SarsOcn tcietsp öïie^ \'
too?öcn; ooclt confuraeecDcn öe ï©ilt-fcbutten/ bjcom Èanötb?öft en boo?^
naemftc #tfïcteccn ban Provintia toaren Ijeuöfnbf/ cmboo^liUi pnucc
J^acte-beeflentefcOicten/ luaenöetötö^göecn felcenequaruuept 25u0hrupt/
enöe met öe 3^tö?i0cn ©iobianöe/ bonöe aUcmetg onoer öe Cbincfe ^atic
oocb toe! een pacticuutc Dai öeit je geb?sben tooaben / baf top baei bp iaten» on®
fr tneeninge niet fij iöe een obcrieeöen / ofte g^bangen man te bcfcljuïöjgen fon?
bet Öace beraaitooojtiingc te toceten.

ingenomen \'t jFo?tie Provintia toare al met 55üg6cupt/ï©atcc/©ib?e^/
^?obfanDe/ Ifimtnumtie/ enöe foamp; boo?tsï banallesi naec beloocen boojficn
getoeeft foo fauOeöaec mebe ntet meecber upsgljetoonncn Ijtbtfcn Bonnen too^a
ben (alljocujel baecom öre fcöulöig toaccn / aen \'tniet pjcbwuDeccn ban b\'ten/
nietonftcafbaEC fön) a!^ bat Ijet nocljretnigc toepnige öagcn lai.gEt bcfcöermt
Öaööeamp;onnetitoojörn enalebentoeiin\'g üpflntstianben bebben moeienücra
ballen/ öoo?öienDan Tayouan metcnamp;onDe gcfecoüöeert daojöcn/ foobpnbsp;■

geli??citban ©olcfJc al^uptmangucment oanhlecn piatboDcmrl^amimg||
len lt;©o2iogl) bcquafm/om\'tBolrhmcbeobertPbO\'cen/EnbcbeBaetrtijiTfnnbsp;J

bepöe J^o?treffen opj?n te Ijouoen/ liet todcBe öoo? te groor\' mefnagie mancqueanbsp;|

renöe/ toajS öaer mcöe bit ^o?tfe alle fioope ban fcfoisrg beiTomen / en aen bejSnbsp;f

bpanr^ getoelt gcabanöonnecct / toaéc tegengf upt fy:? fcibcn tVrnemael oCibe«nbsp;i

ftant maö / alfoo in ben beginne maer gl)ebout tof ecöc tot öcmptnge ban een
par£pnagci«cf o?mofeneii/entoapenloofeCfjinefenEatiOtboutoec0/ fonöet
tegengs\'t getoelt öe^Cflnong(betfo?gt te toefen,
En hier-nbsp;confiöccatièn öart / beneiscn ben fobecen bebonbcn tocftanbt albflcc/nbsp;1

pToft per-^quot;^« bccBlöcmgDe be0 ^3often / bat fonöet fcfours? niet iangber foube Iton»nbsp;^

^kuc«anenöefenbeeren. !©e.©ecoinmttteecbensi bctooogljöen ^zoftte pecmititcÉinbsp;i

sjnac- een/ bat fijn öccooji met Den ©paubt maÊthet» mocöte / foo a!0 beft ftcij fd?nbsp;■

SvTnt ^^^ Bonnen ceöötn / mttgs öaécinttefóneec cn gljemoer teicacfitenDc/
temakcE.toat öPaenfi)ïten%eren3,iBe£ftcrcnfcljulöig|)toare/ enDeboo?aiöaecDpBe^nbsp;i

Uoojöe ftaen te bliiïen/ tjet^Harmfoenre faioeeïen/enöein Tayouan obernbsp;t

leBiengen,nbsp;\\

\'l^ten

^{cnfelbêJi öagööc^ namJböagfjsS quamen bc lt;6ecommUteerDen toeöec En do«
Binnen\'tCafïeei Zeeiandia, enbe beeben ban öaec toebecöacen rappoit aen
öeboUe©scgabeetnge; op öaretoeDecboinlie bpcenggecoepen/ b)acrlnrietoe= r quot;quot;
berom soetcaet bupctoa^ / boojnamentlöcb Ltp ben gsencn ö«e u booten bene=
benjS van der Laen {lacnbe geboüben babben / Dattec norgt;r bpanbt becfcbönen

foube/en battcc te beele en onnobtge becfieechingcn gemaeclnbstccben/ toaet
toe in allen geöalle t0t^ genoegb foubc toefen / toanncer ben ©»anbt op onfe bos
bem flcD guame cc bectoncn; maec ben bpanbt nu gefeomen toefenbc, toiffcnfc
necgensi geen raet noebtcmibbclcntoctc becfcbafTen / enfatenonnofeicnheca
ben / metbebanbenin\'tbap?. ^ecojcefponbêmic tuffen bcpbc bc 5foitcefTea
Diclbcnop; \'tfojtjc Provmcia toa0 bccsoocen / Pan\'t bafle Eanb toa0 mc«
afgsfnecben/ öan toacc nocbte mibbclen / keftotbt / Rocljte bccbtcffinge mecc
tebectoacötcntoaccnj menmofle gbeoogen/ batbcn öpanbt albaec naccf^gn
tociaeöailen bomincccbc/toacc tcgfjen^ fatmencn bcecbopeen bo?ce^ant?
Plact / altoacc geen loof ofte gra^ op en gcospbe/ aen alle jgben met be ^ceom
fpoclt / uan toacc niet een öoet öonöc afgefet toojben ^ öcn bPant eenige af özeuff
te boen / bacc toccn ïjaïïöc racii nocb ©okfi / nocbte bequanie miDi?clen bp öec
ftanbt/öeeenfglïfïebaopc toa0 \'tCaftcei Zeelandia foo lange te befcnöecmT/
tot battec fulcb een rnacötigij fecourg ban $Battabfa obecgiitime / toacc meamp;e
men ben bpanbtbonöe\'tbooft hieben / cnöe mctbulp bet ^fojmofaenfe ^n-
boojUngcn ban baec becb^pöen / toefcnbc bit bc cenigljfie mtöbèl om be €om^
pagnie tc falbecccn; maec toat ßoopc om \'t €ajieel foo lange tut te bonnen öc^
toacen / *t ^upiec JlBouffon begon eccf! tc toapcn /Uat nootfaecbelötb uptgc®
toacljt moftc too?ben / al ccc na S^attabia tööingbc bau öaccn toefianbt bonbea
0ebcn/ toaec toe nocbfe^ iiaaenbcn bcccpfcßt toiêcben/ en bantiocb fe^ JBacn»»
ben baec en öobcn gbetoaci)t al ecc \'t ^oo?bec JBouffon bccUrp / en tocbêc met
Bet ^upö£c JBouffon ban ^©attabia pcttoe^ftonbe obccbomcn/ foobatmen
baflcccccficntngc moflc macthcn/ renminflen ttoaelfa bartïen lèacnbcn te
Bonnen uptfjacbcn al cec eenfob feconcsi guamc / Dat Dan mettrr tpt een bjocfe
fwacc omjc bccbutocn foubc toojbcn; ben bpanbt flonbe alle npccn opben
Capouaenfe fantplaer obccte bomen / toaec Doo?\'t©oltbfngbebtjcigeöllacm
en afgemat foubc teojOen j enbe gïjenomen alle\'^ op fön bcfic upfpailcnbc / bat
Den bpanbt\'tCafleel nictffacten quame acntetafien/ ecncfimpcic bioccaDe
baa foo lange lißacnben toacc genoeg \'t ©olcb tc Doen confumeeccn / Die fonbec
becbccfingcfoocngbbeflwten/nootfabeiijcbboo? fcbeucbupcbcn toatecfucgt \'Jewdke
foubetitoegögecucbt/ ofte onamp;equacm too|öen i toaec toe mebc niettoem\'fgB ^quot;quot;^\'^quot;\'
Ijdpcn fouöe Ijaee Oiintbtoatcc / Dat upt löiutcngcfcbept / b?3fbigb en fccc on^ - quot; cdkei
gcfsnt toacc. nwe toelcbeltoacigbebcn in ßaDegcconftbecccct/Defelbctocgcn^ \'e defen-
DcCampagnieflaetgcenbieenebeßommecinoeactibgacbtSn/eajtecniet beben
beftojjchen/maec malbanbercn onbcclingljc fotfianibafïfflficpbtcnbloctft».quot;^quot;,quot;^
moebigbepbtbetmancnbc/ opboope bat ban^SattaWatefpnccttiDtmcceentoe go«-
maebtigbfecöuc^ fouben geaffifteccttoojben / becnieutocnfebe öoojgscnbe ce^
folutie/ban\'tCaileel Zeelandia tenuptccfien/al.ëlupbcnmetcercn/ tcbc^SeeTIc
fenöEcrcn / cn banbenbaec toe cactfacm met eenflemmigOc bcfïüptinoe / bat? t«cken
men alle\'t©olcb npt |)et«2Suactieccftefïabt Zeelandia beé anoccenDaegfi^liy\'
fsuöebinnenccccben/bib.tecfaccbegemcUeê^taDt coni^omcpen iag/
acnD?p^benmet8«binnen Eeetoaiecbefpocit/ cnDeacoal!$feanten banee^ om \'«at

»nbsp;1X, Deel.nbsp;Cnbsp;jlgjl redeaen.

ï8 t VERWAEKLOOSDE FORMOSA,
«ctt öfaenfiomfïe W öeö bpant^ fttecn ©aectupoï) / M? tm aïlfn
tööen / tnfonöeïDcpt bp natöt / fonöec groot gOebasc baec mne Romen feonöc/
gnbeora \'t id\'^t tc bcfcljctm n fiaeft foo bede ©olcb^ al0 tot öe öefcttinge be^
CaflceSé getegulceett teoiöenbe / ais? geene jiBuucm/ ïBailcn / Söojftbjcecais
een / JFiantben notiite eentge öefcntte öebbenöe / fokbgj bat niet aiiS met gljc=
öaccöan \'t CafiedinH boifc met eenen te boen berUefen en ïtonbcgeöefenöeect
toojben. \'t 3©cicbe U£btet?i£b öaöbe bonnen booigebomen getBccp fgn / öp al^
Wen op 26gt;3Uabta tngetöilUgtïöacc gebJo?ben fcccBcc p?ojc£t baiittpec ab|te
^mwKi fïonbuptjeniS aen öeuptecjie ftoccben be^lt;8uatttcc0/ bat niet groot
tnaecfcccbleenböa^/ ic fetten/ cnbefelbenmetcenbctne flecne ©ojfltoccin^»
0e aen malbanbcccn / en acn \'t Cafled te ftecbten / toaec mebe bc j^iabt btgua*
tn^\'IncbaenaUeftanten boo? Canon betecöcn/ boo? bien bit toeccb fecc be«
fluaem m fijne flancben gOelcflcnfoubc beöbcn / enöe ra« gbccingc macbt be^
fcbermt ïjabbc bonnen toojöenj maec iabefen booifïagbbontmen op 25attab!a
ölmeöcgecnfmaetb Compaanie^ mcfnagicenfèonDeöefe onboftcnnictb?a=«
gen/ tto?bepbe buss menigbmalen \'c ï|oenbec-ep gefocBt/ öaetmen Bet eanfcn
cp (eggen iaet/alsf Bet fpjecchtDOO?tfept.
•t ïoïtie anbcrcn bacoBé ben 4. betmen Dc gcoote bloet-Wagge ban\'t Cafrecï
Zeelandia afösaepen/tottcccbenacn Coxinja, batmen gccefoibeccMöoacc Bem
lllr bloecbmoebigb in « toacbtcn / met ficB ten uptctficn tc befenbecccn / Dctoelcbe
wcöc aen föne 3ÖÖC niet |iil fittenbe/ Baöbc bcn ^?ofl boen fommccen \'t
je in fönc Banben ober tc geiten / op goet quartier / maec foo toiiöc opiniatrcca
renen Bem fojcceren Canonbaecboo? te planten/bat ai0ban gBeen quartiee
foube Bctiben/ Bpmo|lemebein\'tbo?t cefolbeecen/ Bpb3arennimmers bec=
feecbect geene Boope ban ccnigB fecoucsS obecigB te fön/ toaer op Den ^20(1/ na
eenige bergceffe ficiböelingcn / \'t^o?t)e aen ben Cöineegi incupmDc / mei gc^
fcljut cn alleö battec in toa^ / blöoenbe Bp felf^lnpecfoon met al fön »olcb in
ftanbcn ber CBioefen/ ^jifonnicrjs bc »©uerrc.

lï^en bpaubt boo? bit fucceö gcmocbigbt / fct Bet omtrent ben abont naer oe
Capouaenfe fantpUtc ober / aen öe ^upbec Boecb / becce ban \'t Caftccl gBe»»
legen/met eenige buofenbenobechomenöc/ toacconöer ccnigC te ©aecöc Bet
Caficelfeec bicBt toaren naöecenbc / ora \'t fdbe iccecoonpfcwen/ toaet tegcntf
tien a ttoaclf ban onfc paecöcn (foo bede ^aecben al0 in (Capouan toaren)
wetecniaö ©oetbolcb gsftercbt uptgccommanöecrt toictben / bie met befdbe
fcBermntfeerben / maer en bonbenfc niet locben in De Cmüufcabeban \'t ©octs
bolcb / bfe acBtft febere fanibupnen / ten bien epnbc / Baer berbojgen ÏJidben.

DS Sc- ^^oflföDc guatn bidCöincc^ baertupg / eben bupten een Canon fcBooi
de« uit omtrent be^tabi Bet t£naRCbecncbecfettcn/ toaec boo? Den 25o?gcrcn Sw
de fl/dt tooofiöec^ bec fiabt Zeelandia feec gualöcbgBcmoct toierbcn / om ïangöer
trecken tg ftuo^beftcn (ronbt upt fcggcnbe / foo men öaer bien nacBt in be ^tabt
f\' i\'/r, toiïfie laten obetb\'öben / bat ful£b0 toare Baer nobclooö op ben ©Icc^öancb te
zcê-leberen / toe^ïfialoen Baer oocb al op bcn toegB ban \'t Caflec! op t plepn bega«
UDdia, ben / omme fonöcr nabere o?b?e tc totllen binnen bomen/ Bace Capitcpn David
Harthouwer, mebe lit ban jfo2mofu0 ßaet / begaf ficB bp bcn lt;©oubccncuc
om 0?D?c te blagen toat baec in tc Doen fouDcBcbbcn/ feggcnDe upt Bem felben
fonber boojtoeetenoftc benniffe Dcc 25urgercn/ foo fp lieOen nocB iangöet
In De^tabt mofien amp;ib«n/ bat al^öan öaben H göeenc reetjJ baei; Inne Baobcn/

Mocß hJêl ttoee fiontiect mannen/tot becficttßinge ban bfen/öe aenff aenbe nacamp;t
bccepd bDtecamp;en j upttoeicfeen beeifiagy ban Harthouwer naöccßanbt 09
25attabta tjet fcagen iö bopitQeamp;omen/ öar Dc intooonïiec^ cn bucgecpe ber (iabt
Zeelandia foubcn gepjefcntccct ftebbcn gbeöabt / fos maec met tbjceljonbcct
mannen uprftet Caficfl uccfïetcht tofecbcn/ Bare ^tabt tegcti^ben bpanb te
betoacen, ïêteropbccbcbCHlt;!3ciubccneucbenb2ecbett ïïactbjebec bpeencocf
pen / toaccinne met eenpacfgc Üemmen totcrbe gcpetfltflecet bp bc ccfolntlcbctf
boorfgcnbacgïjsi/obcc\'tmtcccfecn be^BokïiS! genomen i 6, enfti
gcöoige banbfcn/fepbe ben lt;0oubccncuc Harthouwer acn/ bat be bucgecpefou»
bciatcn Binnen treeften/bjcfcnbe Bare ©joubjcn cn Öinbcren / be^boortgBcn
baegBsi al binnen gcliomcn / en gBebuprcnbc ben tgbt ban b0f bagcn / bat ben
bpanbt ftcB cecil bectoont BaöDe / toaren Bacc meubilcn (cocrenbc goeberen en
\'t geene ban eenfgBbelangö toa0/ booj^olbaten/ iBatroofen / Cölnefc
bcpbcr0 / planen cn ^labtnncn / öocb almcbc binnen gcjlcept j tn toclrb bin«
nsn Heepen / alfoo pber be Baefiige toaö cn gcccne fön gost \'t cerfic gBcbergBt
fagc f beeïc Bare goebctcn aen foobanigc ^?agerss in Banben gaben / oic H goet
toelOergBben/ maec fooöanfflB bat nopt boo? bc oogen beccccBtc€pgenacc^
tocberomme te boojfcBgn en Quam, \'t 43ingB Bi^r toc ai0 in een groote biant/
baerinne onber öe bluffcBcr^ cn Belper^ menigmalcn öe grootlie bieten fcBup»
ten / en al^ \'t gcbojgc goet niet toebcrom tc boojfcBön cn bomt / ban moet Bet
alinbcnb?ant gbcblcbcnfön/ foo Bier mebe beclcpcttoc^ ban Bare goeberen
miffenbe / brccgB ben name bat in bc ^tab bcrblebcn toare / in be tocthe nocBquot;
tanisniet anbcr^i banbelangB cn bleef / baneen ccbelijclieguanticept ^abic/
bicmcn toegcnjs ßojtBept be^ tpt^ / ncbeng alle bc anbere ingcfïcepte goeberen/
nict en ßofic oberb^cngcn / en alfoo men bie Bet minüc ban nooben Baöbe / ge^
ccfolbcert toare re boen bcröjanben/ maerisïöooj eenige tuffen-lioment belet
becBinöertgcbïebcn.

»©p bc cccfle acnBomfle bcjs bpantjS ban ben ? o 9fip?il / toanncer men nocö
nict cn toiflc toacr befeibe fouben toillcn lanben / toare raetfacm gcoojbecIt gBe?
toojöen / tot bebjöblngc bc^ ©cer^ / tuffen bc ttoee Cafteelen een ïöattcrötje
banbiet^tucß;en|!in öe Stabtop tetoerpcn/ maer befeibe nabctBanbtboo?
\'t obergaen ban \'t Provintia niet meer nobigB toefenbe/ toierbebefljls
bc boo? gcbjecb ban arbcpt^ boïcfe / oorfe nocB niet t\'eencmael bolmaecht gBc»
toeefi (önbc / alss nu tocberommc afgebjoocïien / cn mct Bet intrecfeen ber bur»
gerpc Canon baer uPt mcbc binnen gcbiacBt.

batter in bc ^tabt nocB obecigli toa0 toilbc men gccrne mebe / bcncf Den
bcn^ öe 25urgcrpe / naec binnen gcb?atBt Bebben / maer toierbe gefiut booi be\'^y«quot;«\' •^c*
ficrcßcacnfeom|lcbe0bpant0/bicben 5 JBcp mct groote meenigte banèfonKiLs
©aectupöB Bet retBt op be ^tabt/ ban alle bantenquam aenfetten/op be» stidt. ^
toel£amp;c tocllufligB met Canon ban \'tCalïeclgBebotiöcrttoiert/ maerfonbec
groot Effect / boo? bien \'t Canon feer Boog ïeggenbe niet laegB genoegB en hon?
be gebempt too?bcn / omme beacnöomenöe ©aertupgen / foo ras maer bicBt
^nabert toaren / te treffen / blc^ Babbe men ecnigBe 3®ufguciiiec^ in be
^taötgcpoficcrtünbcrCapitepn Aeidorp, ommc op ben bpanbt in\'t lanben
te f Batgcrcn / maer befelDc in feer grooten getale/ enbe ban alïc Itantcn geliicöe-
lijrbnaöecenbe/ mofleon^ ©oïcfeljaer retirabc nacr\'t Caßeel nemen / quot;bofö
toaren gelafi bebocen^ aftrocficn / be ^tabt acn alle öoecïien in amp;?ant tc {ïeficn/

€t znbsp;gefpcft

2« \'t VERWAERLOOSDE PORMOSA,

OcïöcR fpUeöen op öaec tttcait öe boojnaetnlic plaetfen / öe Cfnimcttoerf/
\'t ©eïle pacamp;OupsÈ/ cn öiöecfcanöece öupfcn f n öen bjam fettcn/op (jopc öaj öït
bupr üoo^tloopenöc / öe ^taöt geljeel tot ftoïen fouöe niaRen/ niaec totecöe öoo?
Den aenöomenöe ©panöt nocö gfiebluji / en öe ^taöt boo? ben b?ant betoasci/
b?engenD3 öe ©pant onitcent tutfen be bji\'e a btec öupfent .^oiDatcn in be ftab/
Beftlbe poflecenöe tn fcc Otofc,ö (Icatcti en öupfen buptcn \'t beccpcö df 0 Canonjf
gclegeni ögntosgangOöan öc^tabtnaec \'tCafieclbïeef aï0te booren opm
ïeggen / niet afgrpaiUfaöeect/ noeste met een^e »©racijtcn ofteSöojfltoicliigfn
Bctoaect/fulcö^bat fcöeciDen f iBepbatinöe ^tabiguamen/totDm ly*
H^ep baec aen bolgbenbc / bit boich in öe ^tabt gcpïaetft / aen bie ban \'t Ca?
* fteel nocOte goet nocö Quaet en becöen / anöec^ al^ öat fomtoylen / geöucenbe
Defr ïtointig Dagen / eenige Iic0?e fc|}ecmutfccingenboo?tiiclen/ enöe Den bpant
itït« bet toccpen ban bomöen cn fieenen upt Dc HBojitecen/ raiiöflattft^ met ïjet
sèanott / toaec mare ts caften toaren / bp öaegi) en bp necöt DOo? onss J^olcfe feec
gfieincommoquot;et ct toterben / bic baec tcal)en0 ban öee0 fööe niet^ tec toecelt tot
ojfenite onöecnaa^ / al^ öefeencftde bbccaoe/ önöec \'t becepcB ban or.0 Canon
en jBufq-iett«a / fïcï) Jjoojöfc^ mecft fïil iiouDenöe t aiïe0 p?cpaceecöc cn b,iec\'
öig\'1 maecBtetotfgngcootbf ffcpn/ baec meöt met eenen Oagö een epnöc Öc^
O^ojIogi^gsDactjie tc maBcn/ \'i toelrö uia.ö/öat ficö imagineeiöc/ Dat m^icm
ïjamg öaöl) canonneeccnd op onfe licj)t£ fieene muucen / t)P Daecinne ecn gcoote
ffe naec fiïn toel-gljeöölten Bonbe maecBen / enbe öacc Deo? met Bcacbt ban
©oicftinamp;iingenöc/\'t Cafleel obecmeeftecen/tot^iialben alleö tot Defe Jio?m
noaig0becbaecöigenöc/b?ac9vcn a8 ftucBen Canon in öe^MDi en planten
befelöc Den Miquot;^ ö£# nacliJSf op be bJacBc aecöe / fonöec SSattecpen te mat
öen/booj De ^tabr ïangi)^ \'t plepn ban \'tCajieel/ met cenfge Sgt;ctianjS-Bo?ben
met aecbcgebult tufenbepöcn/ toelcfitoccclt gcoot gecucijt maamp;enbc ban Bet
Cafteel met canon en mufguettenöengücöeclen nacljtöoo? gepoogDt toiectte
becJtinöeccn / maec becmiig Defe nacljt ongöemecn DoncBec toa^ / fionöe gficen
roop gefcöooten/ cn fulcö^ Dit toeccli niet belet too?ben.
Endeon- ^eu if |Bep öaööc\'t «cllt öesïöemclöftct) nautoelöcBö Beginnen tcbec-
deifiiet toomn fn \'t »©often / ofte ban bfen Bant guara een feec gtcufame bonöec.cnbe
uyt dcfti- èiijeem / becmengöt raet een bicöte Bageiöup oan Cogelen upt bc0 bpantjsi Ca-
cTqw] ^ ^ ^st fn öe ^taöt geplant ftoiiDe / op Dc ttiupccn be0 Cafteeig Zeelandia
cwiflorm neöctbalen/toaec öooi Dc ïjclcgbeïömmetallcman In Setoapenen/ cnopöe
\'3(i-^en. toallcn gOecaecBtcn/ tn bcoincaicn öcfen Cljinefe mojgenccoeropfiju ©cbccf
iant^ niet onbeanïtooojt te laten; ben CSouberneuc öie meeft be geOc^ie macftt/
met op öiUecfe boojbalicn o?ö?e te fteUen / ftape!oo# öoojgtBjacöt / en fön Ijoofit
een toepoigö tot cuüen neöecgglegt ftabbe / öiec öoo? oni toaccBt / blicgt ncbcn^
anbcccii naec öe toai toe / cn ben toeftanöt ban faecften in bec öacft oöecflenöe/
lemacgueecöc Den fobecen ftact baecinnebe^ bpams Canon gftcplantftonbe/
gantfclj onbeöecftt en licljt te cupnecen / al0 mebe Dat De bpanöen op ftoer Ijcftig
tanonnecen iglocieu^ / en In öoope ban ftacft ecn Bjeffc te Deöben/ met groote
ttoupcnjf gctoapenöe folöaten buptcn Óare^cOans5-amp;o2üen öen begunöen tc
cangeecen/ en ftaec felben blootlgabcn j toaccomme öen ©ouberncuc bec öof»
fcl)ietecenenfoiDatcnl)ittenccftcentoepnigöinl)oubcnbe/ oftclafte niet eeren
fcljoot te boen fonbec fijne fj:p?eflre o?b?c/ maec Datmcn be ftucBen ban alle 30Dcn
fouöeiïellen ftcupfeUpgljs? te ftonnenfpeelenmetfcDropt/muf^uetftogöeitf equot;

fiCOO-

4

\'—r

0ctiotêfbjarepfer2fpper# odaöcn/ enDeniufgucsttec^ïanoÖsSbe lt;©öjö0ncti
f n 3©:,|fga cangeeren/ enSis toannegc ßp De Ctjinefen nu op fön fcOoonfïe Daöbe/
Oeïaile Ijp ban cnbecen en ban boben / en ban alle feanten te geSè^i/ op ben bloot
fiaenoe bpant bupc te oetten / 0e£ fcoclcè met foo goet fuccr^ gejjcecuteect bsiecbt/
bat met befe eecfïe cöeegfe bp na tjet gcljeeïe belt in een oogeublirit met göegaet^ .
|ie cnboobenltgbamen quame beöecbt tebio^ben/ enbe ofte toel bitfpectaöel ceTvo«
benbpanDt babbe beboocen te leeren ban fjem nletmeecfoo licfjtbaecöfgljbloot bar.
te ftellen / foo bleef met te min Bare Olibcrfie bie Defe troupen in be ^tsbi com^
manöeecbeebeaobliinaet/ölfoofjpöp Coxinja aengenomen liabbe (fooge*
fegt f0 getoo?ben) tot feofien ban fön Booft/ mct befe attacque \'t €ajlcel]te obers
toelbigf n / \'t toelch toaer toefenbe ofte nict / bat foobanigöe conDttie acnbaert/
batlaieiamp;in fpn geBeel/alleen bleccft bat befe manBcmfelben tcencmael Defpe^
rast aenüHös / met fpn bolcb gebuprigB in bc plaetfe bcr gBebalIcnc scn tc bjtja
ben / cn met Cano;i eben Bcfiiglueboen fcBieten / \'t toeltb Baer beguam aiji
ben Boit Bet gia^, mant bic ban \'t Cafieel Baer nfetsf fcBulbigö bii}b£nöe / ber«
oo;faeclitetï mct Ijare bicfee Bagelbupen ban j^ufquet- cn Canon-bogelen / ccn
groore moo^t anö^c öefc onbefonnc mcnfcBen/ baer ban \'t getal / boo? öe gcbans-
gB\'n^ en ogt;iedoopcr0 / U-el op bupfent booöcn / bctialben bc groote menfgöte
Ölt geijiictifen / arm ■ en been- loofen begroot f^ gBetoojöcn / foo bat befe {lo^ms
baecbigcn cpnbcUngB gcnoo\'faefßt totirbcn fctrconfufelötfttcretire»rcnnafc
De Dutjcr^-i^ratcn oer ^tab/ altoaerbae? beBupfcn boo? bcbratötbe^Canonst
cn Dcc Jpnfquetten ban \'tCafïeel bebecftt feonöcn blpben / afitccöcnDe mct foo
gcoate oao?öe^££!i}cli\':)ept\' bat ban Baer Canon afïiepen/iatcïïbe bc toiffer^ bacc
inne biö^jen flecchen, pan toelcN Canon oqcü eenige ^tuc6rlt;i boo? bic ban \\)tt
Caflcclo:\'ö?upcht)acrgemaecbt toaren.

(Ccrtoii\'en be flo?mer0 in be ^tabt nocfi befig toaren met Baer Beftig canons
nceccn/foonaöcrbcbcnBpantaenbe ^yptfpcnaec \'tCaficclban bc25ocf
Reflal ban baen/pön-aopelss/ enbe foo langB^bclt;^ntöupncn Bcencn/ met
omtrent tuffen bc fejï a feben bupfent mannen / maer onbec \'t Canon gebomen
toefenbe / toierben foobanigB bertoellcriomt/ bat geb?ongen toierben ter föbc af
tt »gelten acöter öe fantbupenen Beubclen altoaer booj i canon en mufquct^
ten bcé Cafieel^ bebecbt toaren/en pofi bleben Bouben / aftoacBtcnbe tot Die
ban bCi^tabt eene b?efTc gBemaccl^t fouben Bebben / toaer in Dan mebe nebcn^
bc anbere Bonbeninbiingen / enbe ficöboojber^ reguleeren enbeparact toefen
op alle booiballenbc gelcgentBcben.

We belegccbe fïenoe / bat öc bpanben Ben boo? \'t Canon cn jiBafquctten oe fecic-

BcbecbtöaöQcn/ foo aen bcZüp£fi)öc nabe ^ön-appelö alöacnbe lt;©ofiföbe e

Bibe^tabt/ cnbatmit^bien metcanonticrcngBecn boojbcel meer tc boen en uytv»i.
toace / en öie ban be ^taöt in confufic Baer Canon berlaten Babfeen / OD?bcc;ben
batmen ficB ban De0 bpantjS confufic in bc ^tab/al eer tocber beguame/foube
feonnen Dienen / enbe oooi eenige iBatrofcn met j^ufqucrtier^ gDcafTifieert/
tentecren\' Baer berlaten Canon te becnagelcn} toacr ban een p?oef te nemen/
totccbcnfommtge IBatroofen boo?ften mct eenige acfitftantigc fiafc pennen/
Bamer^ en liant-granatcn/gcfefonbeect ban fcfligö j33ufqnettifc^/ geo?bon=
ncect een fcBielijcfec uptbal naer be ^tabt te boen / met laft / al0 Baer toercliie
tjecrtclnBabben/ ofte bat anöcrfintiES acn baer een tcecfien mct be0 CaflceljS
ölocnje gegeoen toietöe/ Datal^Jöan acnjïont^ toeöeromme Wnnm fouben Beö-r

C c 3nbsp;ben

22 verwaerloosde FORMOSA,

öcn té hmm / toant boo? öfen bpant^ cetcafte upt geene anöece oo?faec6e cn
gefcöïebe/ a!^ommeacl)tecbe DtoacsS-ficatcn en jamijeunelen ficö boo? onjJ
Canon niet meer ö?ucöt£loo^ bloot te (ielien/ fonbec eenige anbere ceocnen te
Öcbben / ban boo? on^ ©olcft bebucöt te moeten toefen / fo toajf onfeecber / ïjoca
Daaigft bie nan öe,;Stab bun fouben aenfteUen tegens befen uPtbal; en offe ons!
©olcb boo? bars meniebten fouben traeljten tc enbolupeeten ofie aMbecfinttf
afTnrjben / mits8gabcc0 ofte bic ban acfttec be fant-ïjeubclen firö niet mebe cti
fouben roeren / tot fccour^ ban öönne marbcr^ / in be ^tabt / toefenOe gßeen
meerber fpatic al^ een balbc üBufguct- fcboot tuffen bcn bpant / bie arljter öe
^^amljcuöelen flont en tuffen oie ban be ^tabt / bonnenbe onepnbige incibens
tcnbanbiergelöcfeenatuceinöefcn fjal^ïrbeüfcntiptbal bomen boo? tc ballen/
biemen ban be boogbtc be0 CafleeljS / ban totner abc De0\\jpatit0 reppen en roe-
ren ontbecbt toiecben / bccl eccber al0 bencöen bonbc getoaer toojben / en baecs
omme gDeo?bonneect toare be uptdaüerg met bet biotbje tgbig^ te honneti
toaecfcöoutoen en binnen trecbcn/ öetoelchc bolgen^ Ijarenla^baHenconras
gleufelöcB cn fcfjieltjcb upt/ met foobantgc bacrbigßept obec De$f Cafieel^plefn
veinase «act ÖC dStaöï ïoelopcnöc / öatOeiBatcoofen metOare ficrectfcöappen eetöec
kn des ober ötoac0 op be0 bpanöt^ Canon faten / \'t felbe met Dare mebe aöebjacijte
Vyants fiaig pjuncu ijccnagclenbc; al^ bat bc bpanbt getoaec toierbt / bat oa^ ©oltamp;
Canon. untgcfjaUcR toacc / eöoclj fp on.ö ©olcö becncmcnbc/ begon een licötc fcBecraut-»
feringöctufTenonfejEufquettiecä?/ enbe be^ölfcöuttercn / bie upt ÖcOtoacS-
flcarcn enbe ober öeöupfen öeencnecnmeentgtitc ban pijlen opong bolcb in-
fcbootea / Dctoelcbe tjacr met cDargcecen bcftcö DoubenDe / tot öat bè Matroos
fen alleöemeeiicfiucbenbernagelt Ijcöbcnbe/ ïjen benebens?eenighefoibatcn
begonben tcamuferen/ metpöcc ccn ©acnöel te rucBen ban bc ^cbaniS-bojbcn
öoo?öen bpanbt in groote meenigbte baer opgeplant / cn met öe ©aenöeïö oo
be fcBonberen al0 in tciompBeobecbc^ Cafleclsf picpn öccn en toeerftoojbetv
bcginnenöe baer boo? in bifo?ö?e tc geraccben / \'t toclcbc ban \'t CaftecI gbefien
too?öenbe/ bat De uptbaUecjS baer toercbj\'c baec toe uptgbefonDen toaren / ber^
ricöt öabDen / enbe af^ nu boo? baec lieben albacr niet meer te be?cicbtcnoberia
en toace / foo toiccbe göeiaft \'t btocbjc te lopbcn / tot teetften bat toebetorame
binnen moftcn bomen/gclöcb gefcöiebe/met berlic0 ban ttoee ofte b?tc mens
fcljen / bcnebcnis toepnf ge gcguciflcn / mcDe b?engenbe 3 x ©aenbeijs / bie op
be ^£ban0-6oïbcn geplant Dabben geftacn.
confide- €ec occafjc ban befen uptbal / fön fommigDc ban opinie en fnfïenue gßes
latien of- tocefï / tcctoölcn op \'t plepn / tuffcßcn be ^tabt en Ca^eel fultb een meenigbte
iei\'den «quot;^ftDen 080001 ter aerbenlagcn/ en öat öe bpanben fjun geftamp;ut foo tonfufes
jisdden lötöberlatenIjabbcn/ fonberoatpmanbtbanbebaccn fïcb meetber bcrtoonen
behooren Dojfic / IjeDbcnfe bc onfc in baren uptbal/ met fo geringe tcgcnUant begi bpantjS
«Ten uvr öêfcöut nernageft / bat De bpanöen baer öoo? in bifo?ö?c cn op bc piucljt gebjagt
y^i te ^ maren / bacmen biccbatocn befe occafie niet en öcljoojöc te becfupmcn / maec
doen, ca fgnc bittocie tc becbolgcn / en boo? ccn algemeenen uptbal ben bpanbt op \'t ipf
alles ie jg jjajf• ^i^gj j-pg^j, gcfcDut omgebeert / op Dem bupr te geben / en fjem
fen\' quot; öe ^tabt te boen öelogerercn en Dem becbelgen. ï©acc tcgen0 ben lt;0oubec«gt;
ï^sur en meeften ban fijnen ïlact Oebben öit gDcfujlineecbe gcacöt boo? onmogea
üjcb / en t\'eenemael onraej faem / toant of fcDoon Dit bjefclj-fcDietcn Den bpant
mifTurEit toare / foo bat baec ober een gcoot gamp;ctal booocn en eepctflcn befio=

men

meö fja^bm \' enbe ooebgenoatfaecfei tejace geboo|ben fon Canon oiioiöentelöcä
te betiatea / en fön bolcïi acijtec be buoatg- jïtaïen tn be ^labï te tcctben / fos
toatcful-Jifnttecbennoc()tan^geea bifojb^ie/ boo? öjecfeuan Oï!0Uoiffiöeroo?-
faecbt / beel min ecntgc Wpcïjt oftc pjcpacatte ban aten j maec ntct anbcc0 a\\§
ecn eaöclc cctcaite te acötcn / omme tiooj or^js Canon Deöccbc te bonnen teiefcn.
i©Ööcc0 bat om Boich uptgcfonbcn fgnbe/ bscc Canon te becnagden / cn öct
felbe getucbtgn ge^ffettuecci bebbenbc / al^ nu btt tieeuagcit cn ontcampoticctt
CaiiOii ntet en bo .öe omgcbeect / nocfj btn bpanb baet mebe belcb^gt too?bcn:
bat bcfe gcnecale uptbai foube moeten gcftDteben / met fo beet Boitb al0 bp een
feonbe gefcbjapt toojb n \' en bacc en tcgbcn feben Söoltoctcbcn / benebcn^
fjalbc jil^ncn oc0 Caftcei^ befet moetcnbc blöbcn / omme \'t Canon tc ccgercc^
ren/ öaectoe ten alöccmtnfien bei:ep?l toiccben tuffen bc ttoee cn bjicftonbcct
tna^i / foubenbc atj^tian be «0o;bi)neit en anbere plactfcn met nift eenen menfcb
Ijao^ffcn / maer t\'cenemaclbntbioot moeten bitjben/ fuicb# bat befc uptbai titet
^eccbec / tuffcben be feben cn acbt bonO^ti mannen bonbc toefen / toacc te^
geu^ gfconttbcccect / bat be bpanbt a!0 nocb toel obcc bc bicc bupfent maitnen
inbc^ abt / acbtccbeOtoac.^-firate ^abbefiaen/ cnbatgecnUBufguctfcboot
ban daec / aen bc anbere fgbc be^ Caft^jS nocb tod omtcent be feben bupfent
ocb^^c be beubd!$ en fantbupnen tn batafUc gljecangcect fionben / foo bonbc bcfe
iiptbal niet anDerö toef«! a(jS exrrema dementia gcbcdbefpctaci/ buptenalie
{)oape ban ecn goet fuctc^/ cnbaec banntet anbetete bcctoatbtenai^ bat be
bpanocn/gd^cl^bappece folbaten aljsifp toacen / foobja met foobanige fojce
0cartacgucect quamen tc toojbcn / trachten foube baec onbec befc uptbailenbf
tCQupcn tcbecmengbcn/ en bqo? bace gcootc mectticbre aen alle banten te om^^
ftngden / boo; Dien tn foobanigen boo?bal bot^ on^ Canon ntet mcec en fouben
ficbocbcn tc bjccfcn / fouDcnbc micbe fctuuc ban begcpoilcecbcn atbtcc be fant»
bupncn ticbbcn bonnen gefeconbeect too?ben / oftc Defc gepoficccben fouben ge«
bupcenbe bcfe upttidl mctgbcctngc moeptcn cn tegbcn^nt aen ailebanten öet
Cajleel bebben ftonncn befaUmmen en obeccompdcn; ofte oocb bcpbc te gdpcl^
Doen / ft toeten / met ccn gEbcelte on^ Boicb ban atbteccn tnbaUcn/ cnbc met be
re^ \'t Caflccl aentaficn / fulch^ bat ban befc generale uptbai ganfcD geen goet jS
te Óoopcn en fionbc / cnöe tcc contrarie allcd tn be toccggfcgad gefielt foubc moesgt;
ten toojbcn/ban binnen een upc a ttoee ban onfe sgDcal c0tc bccUefcn/ toaec
cn tegen foo be^tabt ai obcrmccfiectbabbegfietoo^ben/ cnbtc a(t)tecbefant»
fiupncn [jcn fïii geboubcn babben / foo foubc be bpant bacc bp ntct meer gebamp;cn
becfooccnal^ eenige tocpnige ftucbcn Canon/ beneben^« een ccbclgtb gbetal
ban föne folöaien / \'t todcb ftem ntet gcöcel cupneccnen feonbe/ ten acnficn nocö
anbeclt;0efcDut en Bolcb gbenocaD obcrtgbfiabbc / ommefgnc bdegcrtngcin
benfiact ban een naeutoc bloccabc tc bonnen tontinucccn/ foobattcc gantfc^
geene egtilftcpt cn bonbe toefen tuffcDen fijn en on^ bccltcjS / gp maec ecn ggé«
ticette/enoc iopallc^btcr mebcbonncnbe becltefcn; beliaibcn bat bet aen onfe
3öbe bpna eben m^ te acbten toa^ / een man ggequetO cn to \'t bebbe / ofte ectt
Doobe te {lebbcn/bccmttiS ai0 bonen gefegt/ nocb foo bcele macnbcn booj banbcn
toaren / ai ccc een ecntgjg man tot bccflcccamp;inge l^onbc tocbcc bebomen/ om
toetcbe cebenen ban befc uptbai bpbcn lt;8oubccncuc enbe bic ban Ypen ï^abe
tifctonbccnomcn/nocbte goctgebonbcn enij5 gctoecfl: maccgöelöcfe öebcjie
^upriupben gemeenitjcl^ aen imt §n / foo De^ft men op ^attakita naec bato

iBOtl^

tolden (lacnbe Bouöen/ nietteflcnlïacnbe aïïc rebenen ter fonnraite/ba! beft lipt*
bal öaboc moeien gefcljieben / alfoo men alDacc bafi en a}0 onitoöff«ibaei: (iel»
be / bat mei en fouöe Ijcööen ftonnen mlflurften öen bpant baec oooj te bec«
flaen; baecomme bp gebiecft ban atiöcce befcljulbingen/ bjegcn^ öefe fcijoone
gelegentljept beefupmt öeböen / men öen lt;©oubctneuc en fijnen ßaet ten ijoog»
flen «tcafljaec ftee ft betftiaect / alljoetoel in öefen feec cemaccaUel (0 / bat niet en
ftanöegeproöuceect toojöen eeneenlgbaöbt}«ban beljoogljftecegeeclngljeop
f o?mofa/nocöte ban pmanbtbet iärögftg-officlecen / bie bP be boo|f3 attaque
pjsfent.toacen getoeefl/en gefulitoeect fouöen öeöbengcljaöt benootfasffteigft»\'
i)eptb3iiöeboo?f3uptbaï. iliSaecpöecftoeeglj öoenmalen fülle / enölebecoe-
ïjentoferöenobec\'ttncoepenOec utnballecgftnacen alle ban g0e\'3oelen/ öatöe
optgefonöene ßaec toeccft öerctcDt fteböenöe / en ntet meer boojöeeUgl!^ op Öen
©panötte ftonnen upitoeccftcn / ötenöen toeöcr binnen gö^coepeniê toojöcn/
Böeló\'cft öooi \'t lupben ban \'t ftlocftj\'e gljefcljteöc / foo bat befen upibal alles«
tolecoeffaenoegeftouben öoo?eenigetoepnige bwptet^öe cegemnge/ ötegcen
Bennlffebanfaecftenfjebamp;eaöe/ nocOteopOeg ^^waa^raacftt/ notljieopöc
onbecmogentfjepöt ban öie ban binneiUjebben ftonnen / ofce niet toillen letten/
maec meöe foo pettoe^boo?benbagBb?en3en/ om baec meöecenplaöbancft
ep 25atiabia te becDienen enöe ftaec baent je ftlaec te maften, \'t toa^ iriacc ftcut fi
?iem / ftcupfl ftem / pbec Die maec peitoeö totflc üoo2 te b??noöen tot lafïen Dejs
«©oubecneur^en Dcc anöece gefoifcecDe Ëiact^-petfoonen/ ijoeong^ecëmten
abfiicD\'tboojgebjacDteoocft mocljte toefen / toifcDeöabeiöfft geftooj becleent/
beguoflicljt/ en met De eene ofte De anbece öeiiefttfe begiftigt; gljeigcftfulcftsi
onöec anöeren ebibent enöe boo? pöer^ oogen gebleecftin fteeft / m \'t becficffen
baneenen Paulus DavidfzdeVick, rot JBoccftgoubec »©eneraei inöeplaetf^
ban Speelman, met uprflupÈingfte ban anöece ouDe Cooplupöen / bte oocft al
beele goeDe©?unbenamp;p\'tfpulöabDen/ maectnofien acfttcrfiaen boo? befen
man / öie eecH nieu en bjecmt ban Tayouan obecquam / cn niet eetien b?unt
op Batravia enftaööe öiC öem toiiöcpattocineecen.\'CtoceisrengdcDcn Doen
|pban lt;©nDec-3ftoopman/ gftelßcft toajs / öoo? ben lt;©oubcrneuc C^yecc op
3ro?mofatotläoopman gcabanceect totecbc; maer op Battavia toEöecomnic
0fgefcö?eben toace / tot ttoee Diliinctccepfen toe / bat teoftenjs bit affc[gt;?Bben öe
lt;©oubccneuc telcftec,^ becfocöte/bat öen cßenccacl cn ßaöen ban^nötaöc gca
DefeceetöengualitcptbanJïloopmanaenbenboojfj de Vick geliefden te laten
beftouDen / söelöcft Dan epnbelingc op bit ecnfiigó cn gebucinft aenfiouben öcg
lt;i0oubccncuc.ögl)eöaen ftebben/ enöe de Vick fön iamp;oopmanfcèap lietcnbe*
DouDenj öctoelcfte de vick tot öancftbaecftepöt ban öicn/ gf)cD«Prenöeöefe
belegeringe / feftccc fcöanbcleufe en fameufc b?icf bol leugcncn / bctbjepingcn
enöe becfteecbe uptlcggingften / tot naöeel enöe öifceputatle ban fijne toeifcoen^i
bcciS/ bcäS lt;©oubeCBCuci5 cn dFo^mofaenfc Ift^ctjS p?attifeetDe/ en naec Battavia
obccfont/ mop föne ftomfic atöaccdacnöc Ijccft gfttftouöfn/ bat olbgccfoo
fmaecfteliJtïi biel/ öat foo cais ais öP niatc fpïatft / öp öie te beren itiemant en
öaböe / alsinu pöecgenegen bont Ijcmie begurfiigcn/cnfcc totcefcmpmfeöe
acnfiencli}cftcquoliteptbfln25oecftl)ouöcclt;i3cncr0elbcquam: foo gceiigtoa?
menpettoe^totlatleitbcss Coübeciicur^ en Koetste ftonnen uptbnibm/ öat
öefe öngerömöc / tegcnssalleceDeRcn (ïcgbenDeuptbal te gebben moeten gfte^
fcöieöen / toiecöe ftaenbe geöouöen / öoo? lupöen Die \'er niet bp ofte omtrent en

bia-

lööscn afietosefJ / ennocg öcrmtffe ban pfóetfc/ hacbecfötfe mscßt bc^bpant^
inbcconfemsöcftban anbere omfianbiotJebcn enbsaren öefjbmbe; enltebe!
toat fionbe ben dBouberneuc al beele toonberenbsp;cïploitcn uptcecöten/

toant bel^lben \'t jaertnaU oetai ber Welbaten / cn andere foberen toe^ant bobcn
bcröacU/ fooen ïjabbe öptotföncaffifïenüe olieencanbcre iiïStUtaiiiel^ooft-
lt;©fflrictcn/ alss bencetiioöenCapftepn Aeldorp, blcbanfönlüuibacöt een
25acamp;cr0iäncrt)c toa#/ beneben^ een ftccBenimpotente/ cn tot bicnfionöef
anameS-uptcnant; bit toaren albe slooft-Officieren bie in^tCoflcel toaren/
baer ban men toel te bettoatijtsn öabbe ©cUflasen / bef!o?mcn cn fnnecmcn
bartdêtcben/ cn anbete B«rlöcöe «©oilogïj^-ocpïoiteii/ bicfpöacrUbennier
jjefien nocljte baer bp ofte omtrent getoecli en toacen / en ccnelöeß geabaitcccïE
toaren getoojbenban geringe ^olbatcn tot becöcrglr§ïte beBlccöcnbooi töbtï?
«ïpiratic / toefenbe bc anbccc «©ffictcren/bic toat mceroct feenniffe cn erbarcnt^
lieptinlt;©ojlogD3S-faetbenmGCi3{cnbel3Bcu/ boo? vanderLaen mct öem nn
Battavia gcPccpt; bc iüact^-pecfooncn m #o?mofaenfe ïlact0/ mit^gabcr^
flooplUBbencn #nber-^oopUipDcn ban beo b?ccbcn ßaet/ toaren alletefagt;=
tncn luPbcn ban bc pennc / bic oocö geen €gt;o|lOQb mcec ofsefien en dabben / cn
tnit^bienban#o?IogB0-f]cpSoitcnBjjcene ftcnniffe bonbcn OeObtn/ ofte ben
lt;5oubgmeutbaettonEabfifïïren / enbefoo ban met befe f^üffictErencn €gt;ppcr-
©oofbcn föobanfgen befperaten uptbal toace bp Der gonbt gcnomrn getoo?ben/
biefcube bupten allen ttoöffelnbsp;afoßeloopen fjebben alsSbe

tnalle SDataillc ban Capitepn Pedel, met 240 tegöenis 4000 mannen op
35a);embop/b?ictoec£fi£nte bDOccngljefcgiet / altuacrimmer^Sßlierioegbbef
pjoeft toace Defc€tiincfen/geenc Eantboutosr.^/ maergcotffenamp;c ^olbaten tc
toefen. €n genomen befe uptbal öabbeficöal bcrtoontban goebeapparenUe/
foo foube begf nict tcgBenfiaenbcben ^©outocrneur bic fjtbbcn moeten sfötcrlö^
tcn/enfïcljbscc bantycnfeeren/ op\'t gljeb?ccbbat;i beguame€sfficletcn/om
bit bangercu^ toeccb te ftonncn »ptboecen 5 toant bp alle l^rpgB^-erbarcnc tn
confcffc i0 / bat foobanige cyploic ten / öl^ bit eene foube toefen / t\'ccncmacl fgn
bcpênbecrcnbcbanbebcguaemliept/ btjjteriteptcnerbarcmamp;cptbEC lärijgBä?-
«©fficieren / ble\'t commanöo ober be troupen^ / bic \'t tosrcßbcrricUtcn / fijn
ïjcbDenbe / enbe bat met onecbaten? affiticrcn fultU^ aen te baogamp;en / mct
rastfaeni ijj.nbsp;beie-

ï^c^namiöbagfi^ beben be bcïegerbennocörtoceuiitbaUen
toaecinnctcn toebccfgbcn fjcbigcr alg? in bc uptbal banbeg boo?mibö8glj^ göc^ twee uyt
bocOten / en een ^tucft/ fcï){et£nbe fegs ponben pferss / ncbcftsS bjlcïlampactbcn v^^nen e»
binnen ocnespt tofecbcn; en bien nacfi scn bolgDcnbcmibbernscöt / ffceptc befL\'^\'Squot;,quot;
bPant\'tontficiDe «aefcBuïafleerbeftitpfen/ poogenbebc belegcrbentebcrgccfi^ponari
Vfclöcteamp;clïitenboo? öacr Canon enllufqucttcn. -nbsp;bbncB.

gpcn©panb£ Doojbltpsn fuccc^ban b2effctef£t3ietenafgBcfcfj?ic6t/la«J^=;7^fquot;
alle boo?bercofiebalt;3itcnban ftojmcnbaren / Dembcrfcccfórt öoubcnbe/ bat voo.dcc
booj eene fimpelc öloccabe en enge bedupf ingbe / men licm nootfacc^elgcl^ ban gmeir, e-
felfjstocltnbeïjanbcn foube moeten ballen : toesiOaibcnopp?imo
»raten na \'t CaÄcclsf plcpn lopeubc/ ober btoar^ met ^aUiffaben cn ^tßan^-g^bn.vc
feo?ben lictaffnöben / meteen rcbclücfee topbe en bjooge lt;©rac0t boo?föne tocr^ ken, ^ex-
öen / (IcHeHbc tuffen be ^cban0-fto?ben ccnigc en^ / en bac^r na nocR df genoeghc
iicDte fluchien^ / toaer ban \'t aiocfgcootlie niet boben ^^ ponöen pf?c0 ftboot/
11. Deel.nbsp;Önbsp;ÖSÖ- «ri;. \'

gcööenÖÊ bß tcjltoan fön becbojbcn en ontcamjponeert flefcgut/ op ben ^ ^ iBep
\' tipt be ^tabt naec obeten boen tooecen; febect toekhen tgt tot be Somde Dec fegt;
conc^-©loote aen tijcbccfgben ntet beel cemaccabel^ cn boojQcballen / toant
^ hit ban btonen foo cngö befïooten toiecben gbeljoubcn / enbe ßicc tcaßen^ foo
toepnisb macftt toaren Ijebbcnöe/ Dat ntet een flcopt jen aen fiucbcn böten cn
ftonbca / enbe Den bpanbt met ccn naentoe beffuptinsc ftc0 te bjeben Ijoabcnoc/
Babbe geen gcoote öacH / öP bcfat een fcöoonc en bette Eant^Ooutoe / tot föne
bolDocninge / baec tnne fönc iêolbatcn/btc foo lange op Eec gcftoojbcn ftab«
bcn op f^ön gcraacb fcacptjcn^ bocficcbe / bat be bclegecbcn op cen bojce fant-
plate opgeflootcn faten / ftonDe bem toepnlglj öinbecen; tc Eanbc enbe te toa^
tec DomineecDeöP naecföntoelgöeballen aïcbentoel ftenbe öat De aiecutoen-
guptnict enbabbegbcöolpcn/ footcecbtöPöet ©offen-beleen^acn/ cnmct
lalepcnbc tooojben boet onss een eeclöcbc capitulatie acnbiebcn / öeneUcnjs ces
monflcatictn fönc bjicben/ onbcc Dato ben 17, 28 cn ?o gjunp/ daimen
doghop\'c laecftc teghenshem nieten foude konnen uytbarden , nochteaf-
wachten tot het aenflaende Jaeropeenigh fecours, ende dat de Scheepen die
dit Jaar van Battavia naer Formofa te komen ftonden , maer Coophandelaers
fouderiwefen, ende in allen ghevalle foo die van Battavia al dorften,ende
dit Jaer noch konden fecours fenden, dac het felve niet en foude konnen be-
dragen hovende tien Schepen met zooo mannen, welcke macht de fijnen
niec opwegen en konde, en foo men mett\'elckens watnieuw fecourste fen-
den\'tCafteel al tien Jaren konde inhouden ,dat hydientijdt op fijnghemack
foude blijven afwachten en verdueren, amp;c, foobanigf) toenÖC ÖCt Coxinja

Op alle boegen obtc / omme \'t CaflecI in fpn getoelt tc bcpgen / cn ^o?mofa in
OecnüBeptte bonnen tiefitten / toacc tegöctt^bebelcgecOe metpatientictoaccn
toatbtcnöÈ tiaec \'tbecloop Oe0 ^upöeclioufron/ omme met tictl^oojöec
ilouffonbati bacenfïacttöbinaöenaec Battavia tebccfcnben/ enfetouciste
feonncnbecfoccben; en om Baec niet langljecin Dienbebommcdöcben Hacitc
laten fitten / füllen onjS boa? een 6o2ïc topic naec Battavia fcanfpo?tcccen/ en
met bc fetoucjf ©loot toeöec tc rugóe op 5po?mofa oberbomen.
Van der Jan van der Laen , ai0 booceti flefcgBt / mct fönc mebc gcö?acBtc iSrijsB^-
Laen arri- (©jf^clcten / bol mtfnosgen / tofgöens \'t (Inetben bc^ iBaccaufe tocBtsS / ban
imavrïï Tayouan bcrttocben / cn Op Battavia bcBoubcngBeacrtbccct toefenbe/raps
en doet\' pojfcecDc aen ben lt;0enecael en ïïaDcn ban ^nb a/ bat ben lt;0£)Ubecncuc
vaifch Coyett cn ^o|mofacnfc JSaet / Bare b|ccfe ban Coxinjaes bpanöelöbc obec?
»pport\' Rom|te alleen gefonDcict Babbcnop \'teenbjengen bancenpartp cn becacBte
Cljincfen/ cn bat naer gljciiomcn omftcBtigBc tnfojmaticn cn infpettlcn / BP
van der Laen öebonben BaDbc gBccttc be minfïe apparcmic ccne0 aenftaenbc
^5o?logB^ / ofte eenige toaecfcBÖoclöcBöept ban bien boo? Banben tc toefen/ cn
bat ben lt;©ciuöecneuc miteibien/ fonöec eenige nootfabelncbbePf Bet geBetlclaKt
fn ccp en coeren Babbe gefielt / met öctopfcöojten ber Eantbagen / en bangen/
PÖnigcn / geeffelen/ cn tpjannicguc inquifiticn ban bc arme opnofcle CBinee»
fen/btemen bcrgbbc pettoc^ baa Coxinjaes oberbomfle te openbaren toaec
ban niet^entoifien/ en batbPOBcbolgelöcb/ fonber eenige barmBectigöept/
on p?etei-t baa acnflacnbe ©o^loaB / bupfenbenban Cöinefen arme onnofele
tDiutocc^mctgetoeü cnpertfulbanlpfen leben ban Bare Eanberpen/
lt;©êtoa^/ 35eeiien/ É«Pfcn cn S3ou-sereetfci)ap/ fonber eenige fufirnue m

iebeniJ

T w E E D E D E E L.nbsp;27

febwd onb«BoutnetJ2eben/ban aUe^ombioot/ enni«bjootoénftfttamp;«fn op
öcn^ricb gcfetOaûbe; öatitïeïicöe Bi^-ncmnfleteevee ööeflut/ enöc öeti
CoQöhanöel ban bupten göcbanneti baööe öoo? ftoatc acreSïen / onlööeïflcfee
inqumtfen/ enpöneiDcBcflö^bangcniffc/ fojcecenöe öegceöelupbcn meecte
feggen atófelfótoiOcn: etiepnöeUngï)/ öatöenlt;0ouöecneut metföneti ïïaee
inoettollUgft tegens be gegeben ozujesî ban bcn leer ^enccael cn ßaöcn bati
Slnota acÄloopen / cn \'tfjeetlötbe öcffcpn ban lï^accao teincojpowcccn/
betpûcU baöDcn / tot ongemeene groote fcljabe ban be Compagnie,

2ÖP öaeicb cappojt gcbocgbt / cnöe boo? geïjecl Batcavia berfp?cpt tooïbenöe. ^aer
üebjicüsnöet quaetmiUige ^nppooflenboo? van der Laen meöe gcbjacet/Gcnc«ti
öegcmoeöcrenop Battavia tcgbcnp Coyett nocö mccE bccuttteert bjtccöen/cn lude«
ai.öccet0 biatenbtïOï tnfWflaticnban Verburgh, bie upt ouöenpact tufïcöcn^^
öemcnöe Coyett, toanöcflfclfsiDoentcgDeöucisöeenquaiK i^t cggingeenDe

vetbittcït

fmiïicc trnpiemegcacben öaöbc / fulcbss öat öe «©cnecaci enbe ^abcn ban In«.
Dia / fonbec Dc faccben toat nautocc tc obectoegen / fiem nu in Ijace opinie ten reten
bollen acconficmcect fliclDen/ban Dat Coyetts bjcefemaccpbcl en poltcom de (euajif
necic toacc / en bepojtecrcn mit0öien bcn C^oubecneuc / beneücnö fgn ttoeebe
enöecbc pccfoononbccöooït defadto ban öaccecc-ampten en toacröigbcöcn/^\'iquot;,;,
Den feiben nacc Battavia opecne fcöanbclcufctoöfeopontbicbcnöe/ommeal^de per.
Dacc tcc iubitatucc en ftcaffe geflcU te toojbcn/ cn pellen ben f iftael Hcrmanus [oon o».

Cienck totlt;©oubecmucoocc|fü?mofa/öcnfelbenaföaccöigcnbc^

II ^unp 1661. met naccboigtjenöe fcfiecpen J!5?fef/bcMenöe onbccamampteAaf

mnmuß:nbsp;Sg?\'

WAt goeden moet cndefchier onfeylbare hoope wy hebben ghehadt, om gcï.\'^\'®*
met de naer Cofty ghefondenc Scheeps- en Krijghs-macht den Portu-
geefen\'cghereno m meerde Maccao teontweldigen , ende onder de Compa-
gnies heerfchappye te brengen , füllen U E. uyt onfe voorjarige brieven heb-
ben konnen afmeeten, daer op dan oock nietanders cn hadden verwacht,
alseenvidorieufeovcrwinninghe van defelve plaets, maer tot onfe groote
verwonderinge hebben wy met geen kleene ontlMceniffc uyt U E. bekomen
advij fen vernomen, dat dien welgemeynden raetflagh, daer den Staet van de
generale Compagnie foo veel aen gelegen leyt, doorU E. gheheel en al ver-
niecight, ende alfoo in den voortganck geftuc is geworden, voorgevende daC
de dreygende fwarigheyt van den Mandoren Coxinjaes vyantiijcke overkom-
fte op Formofa nier en konden gedoogen , \'t voorfz exploit fijn effed te laten
forteren, maer datmen de gheheele macht van Volck en Scheepen, totrefi-
ftentie des Vyants ende verfeeckeringe van den Sfaec aldaer, nootfaeckelijck
haddevandoen, daernochtans niet eens, maer tot diverfemalen evidence-
iijck ghebleecken zy, alle de dien aengaende gheloopen gheruchten in roock:
ende windt verdweenen zijn : het weicke voorts foodanighen fchrick ia
U Ë fchijnt te hebben gegenereeit, dac het gantfche Lande daer van gheda-
vert ende in roeren gheftaen heeft , daer men nochtans noyt eenighteecken
van Vyandt oponfen bodem heefc ghefiea : wefende voorwaer kleenhartig-
heden, die in dappere mannen niet behooren gevónden te worden, en dien-
vplgende oock verachtelijck te houden zijn, amp;c. waren de minfte gedachten
in ons geweeA, dat ü E. fonder noot, gelijck nu gefchiet zy, foo facil van

® Ö »nbsp;onfe

onfe gegeven ordre om Maccao te bemachtigen , foudet hebben derven dif-
penfeeren, wy fouden daerinne andera voorfien, ende die fkecken U E.
difpofuic niet hebben ghedefereert, nochte aenbevolengehadt i maer nu fien
wy eerft , dat in het goet betrouwen, \'c welck op U E. in defen hebben ghe-
had, gheheel bedrogen fijn. Hoewy U E. refolutienenda pampieren meeE
door lefon gt; hoe daer inne minder fondament vinden \', daer op hunne contra-
niinatien fij a gabout, fij nde den Gouverneur geftadig:h doende geweeft. (on -
der pretext van forghvuldigheyt) de leugens van Coxiajas geruchten voor
genomen Oorloghs-defleyn op Formofa te bewaerheden, daer toe gebruyckc
hebbendé een deel valfeChinefen, die geen gelooien meritearen, floppende
\'coaraende andere zijde, voor die gheenen, die contrarie fuftineerden ende
getuygen konden. Hst pijnigen, geeflTeien, bannen endeghevangen houden,
fonder figure van proces, van foo veele aenfienelijcke als gemeene Chinefen,
is voor fchrickelijckom leefen gheweeft, ende dat eenelijck op ydele prefum-
tien, fy lieden kennifle van Coxinjaes aenflagh fouden hebben ghehadc, dacr
fe nochtans niets van belangh, ende dat noch uyt puyre pyne hebben beleden*
Wy houden defe proceduren meer vooi-tyrannicq, als rechtmatigh,ende
wanneer wy gaen infien , watter al ten platten Lande, onder de arme Chine-
fen omghcgaen zy, ende hoe die onnofele inenfchen, met verlies van hare
armoede, als beeften , fonder de minfte barmhertigheydt, met ghewelt uyC
hunne Bouw-velden verdreven, ende op denDijck ghefetzijnj deLandt-
huyfengerafeert, veele duyfendenfacken Padie*door \'tvier verbrandt, alle
de Chinefe Pachters uyt de Formofaenfe Dorpen doen delogeeren , het ghe-
heelcEylandt L*my van Chinefsn ontbloot, de Vis-neeringe ter Zeeghe-
ftut, ende andere aen hun gedane extorfien meer, fo moeten wy UE. alleen
metten anderen ofte ten minfte de voornaemfte Raets-perfoonen, die nevens
den Gouverneur hier toe confent ghedragen hebben, houden voor die geenen
die oorfaecke fijn van den ruyneufen ende defolaten Staet, daer der Chinefen
Cülooie althans in vervallen is, amp;c. Door alledeefeinlantfeberoerten heefc
UE. oock de Negotie fel ver, ghelijck als verdreven; Want wat ïbuden
de Koopluyden luft hebben in Tayoua» te komen, ofte hare Handel-Joncken
te fenden, daer fe metforce, arreftencnde inquifitien werden befwaert,ende
aen niemandcvan de hare eenige brieven mogen fchrij ven, ofte moeten eerft
gevifiteert worden,\'6cc. Ende doen het hier op (namentlijck deMaccaufe
tocht voorrganck tc laten nemen) aengekomen is, heeftmen onfeordre dien
aengaendc gegeven , fonder daer toe geneceffiteerc tezijn, achter den rugge
gefmeeten , hoewel den beftemde tijdt van den 17 Maert,opdewelkemen
voor fcecker hielt, dat Coxhja fijn macht na Formofa foude fenden, op da
liomfteonfer Vloote al feven Maenden verftreecken was; immers foude hyj
ingevalle voornemens w»sgheweeftop Tayouan, ofte Formofa yets te atten-
teeren, fulcks in dien tijt wel by der handt genomen hebben : Want U E. als
doen met geruftheyf^e tocht naer wel haddet konnen laten voortgaen,
fonder verder nadencken te hebben, dat van den vyandt foiden befprongen
ofte overvallen worden. U E. fuftenuedathy Coxinja, dodide groote ghe-
maeckte toeftellinge van tegenftant, fijn voorghenomen aenflagh te ruaghe
gehouden, ende tot beter gelegentheyt opgefchort foude hebben, is ( als huy-
teaapparentiefigt;ndcgeweeft ) gantfchniet aennemelijck, ghelijck het noch

nader-

naderhandt gebleecken zy, hy hem niet vyandelijck op onfe kuftcn en heeft
vertoont,füllende hem als hy yets quaets in den fin heeft, noyt geen gelegent-
heyt ontbreccken , om op Formofa over te komen, al fchoon de Tayouanie
Rheede met veele Scheepen mochte wefenvoorfien, des foo wy altoos daer
over foo grcote bekommeringe, als U Ë. nu gehadüebt, in ons lieten woo-
nen ^ wy en fouden onfe conquellendaer te Lande noyt in eenige geruflheyt
konnen befitten, ende konde «iien volgende Coxinja on« maer doorfimpele
dreygementenghedurigh in allarm houden; jae dat meer is, onfen Staetdaer
te Lande naer fijn appetijt gemackelijck ruyneren U E. roorfaten hebben
in dit ftuck van drcygcn nóy t vervaert, maer met goeden moet ende couragie
wel op baer hoede gheweeft, welck exempel U E, oock haddet behooren na
te volgen, fonder fich foo fchandelijck, door vreefe van \'t ftuck te laten afley-
dcn,endc uyt dien hoofde niet alleen die fchoone kans van onfs meeraen-
geioogen aenflagh op Maccao te verfuymen , maer oock als hier voren punc-
tuelijck aengeweefenis, door U E. toedoen fo fchadelijkeinlantfe beroerte
te verwecken, die (GodtwiJ verhoeden) den ondergangh van Formofaes
welvaerc , noch wel veroorfaecken magh. Behoorde U E. niet onbekenC
geweeft te zi|n, dat de Chinefè Colonie, die aldaer met foo veele koftelijcke
moeyelijckheden fijn geplant, heteenighfte roiddel zy, ^yaer door dat Eyland
tot vruchtbaerheyt gekomen is, ende waer u yt de E. Compagnie dan ingevol-
ge jaerlijcksfulckc rijckeinkomfte, totfuftenue van hare groote laften, ge-
trocken heeft j ende daeromme is de rechte maxime alcoos gheweeft de Chi-
nefen aldaer wel te coufteren, die nu door U ,E. integendeel met foo harder
bandt zijn geoppreffeert gheworden, datfe meer inclineeren om Formofa te
verlaten, dan onder fulcke ongherufte ende ftraffe Regeeringe, haer woon-
plaets te blijven houden, gelijck fy dan al in menichten naer China begondcn
te vertrecken, wefende uyt alle de voorverhaelde procedurenghenoeghfaem
«en te merckenende af te nemen, in hoedanigen verloop en ftaet van de E.
Compagnie daer tc Lande aireede is ghebracht, wacr inne dan door ons niet
tijd?gh voorfien wordende, wel licht gefchapen ftaet. dat uyt fulcks noch wel
veel quader gevolgen mochten komen te refulteeren, vermits wy wel klaer-
lijck konnen fisn endebefpeuren , dat de Heer Gouverneur FrederkkCoyett
fich in volkomen portuur heeft gheftelt, omme in veelen tegens onfe ordres
ende wdgemeynde concepten aen te loopen, ènde die tot een klcenachtinge
van defe Regeeringe illufoirte maken, ende alfoo t\'eenemael te deftruerengt;
\'t geene by ons dickmacls roet rijpen raet, ten dienfte van de generale Com«
pagnie wert goetgevonden ende gearrefteert, het welke by fequeletoelatinge
veele onordenteÜjckheden veroorfaecken, ende het rade van een goede wel
gcftélde Regeeringe, in haren omloop feer hinderlijck wefen, ende vry alte-
reren kan. Want wy dan betuyghen , dat ons niets ter werelt meer ter her-
ten laten gaen, als de wel beftieringe van den ftaet der generale Compagnie,
die ons ora te regeeren in handen gegeven, ende fop dier aenbevolen is, goet
gevondea ende gearrefteert hebben by der hant te nemen het redres, \'t welck
in cas van dit fubjedl te vereyfïèn komt, ende tot dien eynde wegh te nemen ,
den oorfpronck van die fchadelijcke ongelegentheden dieder op Tayouan en
op Formofa voorgevallen zijn, dat dan gevolgelijck verftaen is, door\'t mid-
delyanden Gouverneur, mitsgaders de tweede en detdeperfoon desRaets

3nbsp;vaa

van Formofa, van daer op te ontbieden, gefchieden fal, alfo wy ons geenfins
in hare langer continuatien aldaer konnen gheruft ftellen, fulcks de Gouver-
neur Frederkk Coyett opdc receptie defes gelaft wort van\'t Gouvernement
af ftant te doen,en hera mct de regeringe daer te lande nier meer te bemoeyen,
tranfporteereade\'t felve met alle dependentien van dien, in handen van den
Heeren Meefter Herman Clenckevan Odeffe^ gewefen AdvocaetFifcael van
India, tot dien eynde met defe Scheependerwaertsgaendc, achtervolgens dc
commiflie die wy daer toe op fijn E. hebben verleent,füllende gemélte Heer
Coyett met het eerfte van daer vertreckende Schip, nevens de Raets-Perfoo-
nen JanOetgens ende Jacobus Valenteny die hare chergies oock datelijk fül-
len afleggen , met hunne familie herwaerts komen , om hare faken in behoo-
ren voor ons te verantwoorden, amp;c.

beece bc hioojbca ban bcfen D|lcf / bicntoc noblßö öbeoojbecli ïjcbben
foo ampel alglec te Infeceeten / om bat baec upt aen alle onpactpfge tc bligc»
f!cn bomt / bat op alle be bcelboubtge pjeabbectenticn enbe bjaecfcgoutoingeti
bes! «©oubccneur^ en iSact^ ban^ojmofa/ toegen^ Coxinjaes getatffe obcc«
rtomfie/ cnbemfcdblenopbegBebtipcige acnBoubtngen bannoocbjenblgbfc«
coutjS/cnbeop alle bc Ijeplfame boojfiaggen cn becfocchen/ banbebccbalfó
dpo^rlftcattcntemogbenljccboutoen/ enecntgcnteubie acnteficllcn/ altoacc
bcnootrulcß^bnacebcccpffenbe/tatbooibomtngecn afmcecinge ban bit b?cp:lt;
gentongcöal/op Batta^ia gamfcB geen reguactgenomen/en abcbolaelöcß
boo? \'t niet fcnbcn ban be geepfcBte nootfaccbripcbBeben / en becbot ban nobige
toeccamp;en / tot tegentoecc te maecfien. tet €planbt ^ojttiofa bp ben iSact ban
Battavia genocgöfaem bcttoacclooft jp / cn bacc upt ließt aftc nemen ijS / toie
beboomaemflcoo?faccamp;egl}cb}ce(iftjn ban alle bcbaceop gcbolgc malheuren
bc Compagnie in te ban jpojmofa obetßomcn.

M«« ^ IBacc boo? bitmaeï Biet ban al tocbcc genoeg / cn füllen mct befen amp;?fcf Den
hifr mer nicufeDcn (©oubccnctic Hermanus Clencke nacc^a?mofa laten bcrttechcn/
komt op omme albacc öcfït ban fön nicubj CioubcEncment te gaen nemen / ebogö
Batt»vit ucm toel ftaell tot tcooH bec BelcgBccben / mct een fecouc^ ©lootc op öe ïjiclcti
bolgcn, füBaec pmant fal miffcBienbencBcn/toaecban baen op Battavia Defe
ouans be- fcBiclöcamp;c bccanDccingBc foocasf opgcbamcn / aimacc men lïcö betfcccfiecc
icgefiiigcfjaöbegBcBouöcnbat Coxinjaes lt;i^o?logB^-gößcucBtcn nual bjcberommc in
CQOcft bccbfeeencn toaren / en bacc men foo ggcfiilraineect Böbbr op \'t onbec^
laten ban ben iBarcaufetocßt/ cnDcgbcboIeectobcrbegroote onfeoflen in Bet
/ p?cpareercn ban tegcntoecc geconfumcert / ciibc batmen Bier op foo ra0 tot be
onboftcn ban (ctour^ tefenbcn/ Beeft Tonnen rcfolbcercn: lt;0m bit tc bcrblarcn
Dient nctoectcn/bat Bet ^acljt Maria, neben^bcn Heaor,\'sGravenlande
cn \'t vinckje, inbcceclieacnßomficbcrCamp;insfcn/ op bc ffpojmofaenfc ß8cc#
bc/resBcn^bcfclbefoa ongclucbfflB/ als bobenbecBaelt\' fïaegB^gBetoecli
fönbc/ enbe bat Den ^ScBippernan \'tboo?f591atötje nictonbebenr cn toare/
bat BP boo? ben »©oubecneüc alöaer opgcBouDcn toare ge toojccn / om in gebal
ban noot / töbinge ban be.ö bpantö onbecnemingc / cn dpo?mof3e0lt;lt;taet / naec
Batravia te Bonncn oberbjcngcn / enbe Bp naer bit gf becBt / tocgenss be naentoc
bcfettinge ban bc ^aben öoo?quot;bc COincfen / gccnc b?!eben ofte nabcrc fafl ban
\'t Eant ficwnieRöe öeamp;omcn/ fo öaöb? bee^ ^cBiPper booji0 op epgen goet bin»«

bm

ben en Rennffïe ban \'t geen tot bfe tgt öaböe gefienenbe geïjoo^t / göerefolöeect
öe cepfc naer Batcavia, om tööinge ban \'t gcpajTeecöc tc bjcngben / tc onbcc=gt;
nemen / niet tegenfiaeaöe\'ic^oojöcciBouffonalgtiegeelgcftbcrloQpen toa\'re/
foo bïaegï)ö2 öp ecfttec öe öan^ / jcplcuöe tegen^ \'t ^apöet iSoufan in/ acötec
öe #öiliPPinen om / cn nacï meenfgbtc pcïicuïcn uptgöeftacn te Debben / arci^
becctöpban Tayouan inomtccntöc böftigö öagen op ßattaviaes üöeeöe/Datgene
met öe tpingtje ban bec Cöinefen raacljtige obecbomße / in gcoot sbetal ban raei endê
©aectupgen/cnnienfgtjteban^oïoatenj bjelcftctöbingeop Battavia onge^
meene altecatienbecooifaecßtcn/ te mecc / bcfeïbe onbccbjaeStboojguam/booioX?-
bicntnen alöaecop van derLaens tappojten aenöiengenöec ggmifconteccs
benjs öoojgaensS geooaöeelt ïjaööe / ganfcö geetie appaccntie ban een aenfiaenöe
Cljinefc lt;©o?logb ftcb te bsctoonen / b3cïcftec0 boojgcbenöooï Ckes Verburgh
«pt tegcnfeggen^ !ulJ gefïaöigtï göefïijf« / en mst feötjn-reöencn gljeaöïïcuem

ta)accgetDO?ben / zijnde defen man\'in Raden van India geftadigh doende ge-
weelt ( onder pretext van groote kundigheyt in der Chinefen maximen) de
waarheden van Coxinjaes geruchte,Oorloghs-deffeynen op Formofa tegens
te fpreecken, daer toe ghebruyckt hebbende een deel vile en gepaffioneerde
Suppooften, benevens eenen onverftandigen rapporteur, die geen geloof en
menteeren, floppende \'t oor aen de andere fijde voor die geenen, die con-
trarie fuftmeerden ende getuygen konden.

lt;enöc bjannecc nu cbiöent te blijclïcn quam be toaetöept ban alle bien aen« hunne
gcloape gecucbtcn / enöe ficg bsbont öefaccben fooöanigf) uptgebalicn/ gelieft misflagh
Coyett tiooïfïcötigöbantöttot tijt fuccefTiodgcb gctoaecfcöoubjtöaööe/foo^quot;quot;. Jf
begon öen ^5enctael en Saöen ban ^nöia öunnen mi^fïagö toel te mercbcn / \'
toaec ban foo 6lat;ep2cuï)cn gegeben öaööen/ inbnnnebiief/ baec in Coyett hatege-
opontboöentoa^: öicfi om t]un fautenfoolieelöoencliicb te beöecften/fo bacc« geven or-
bicßtmcn wan Bate avia fpocötg een üJacöt af/ onöee boojgcbcn ban öen nieu?
toen (ßoubccncuc Clenck tecetooceecen/ Die nu ttocc öagljentc booren Wcs
trocfientoaiï/ maecinöec Daetboo^namentlöcïï/ omöoben göcmetttioneerbe
briefte acgtcrbalen / en toeöec op teb;etigen/ Dieal0öan na alle fcftijn bet liegt
jicpt meer fouöe geften ßebben / maec Dit ^aclitie mofï bcucötelooö toeDecom®
me öecren / btrmité toegen| becloop öejS fapfoen^ Den €^oubernenc Ciencke
nieten ßonöcacijtcrljalcn.

lt;©nDertuffcOcnbergabectmenop Battavia feben gonbect militaire Boppen/ eneen
Benebenss eenig ^eebacent ©alcB / en eenige «©oilog.ö-beBoeften in tien fecours
pen/ totfecottcjsüoó? Tayouan, maec omme obec Defe foa fcljïelöcH tc famen vioot tot
geraspte ïitggB^ macßt een gcBfcDcc ofte ©elt- ©becfic upt te binben/ toa# al °0eruften
toat toeccB0 aen bafl/tjet toace toel licbt af tcmeeten bat Tayouan ineen fo# omd«\'
Beren üact / enöe met foogberingemacbt niet bed ccr$r en fouöe te BcBalen
fijn/ï)oetoel Compagnie^ (ïaetongbcraecn beel aen fa?mofae0 beftouDenifle quot;e^equot;\'quot;quot;
gfjclcgentoare/ enöctotöiteypioit toel ecn uigilant/ cn feer erpert JärösDst- géén be-
lt;©öcffïe eenmanbatigefagocnauïBoïiteptgecequiccecttoiecDe/ foen toUöe
nocijtaossniemant bcr ßaben ban ^nöia / öommalcn op Battavia tegentooo?- \'\'
biaö/ aen Dit lijntje tcccBen / niet tcgcnflaenöe men inöe boben gemmttoncecöc können,
fcö2tjocnfooboogbenöe menigbmalcn gecoemt Baööc van dappere mannen, rfe uyt-
in welckers boefera noyt kleenhertigheyt en refideerde, die in \'tftuck vaa ™\'\'^»
dreygen noyt vervaert waren, nochte door vreefe vaa \'iftuck fich lieten af-
leyden j

VERWAERLOOSDE FORMOSA,
leyden, cn wien nieté meerter herten en ginghals den weUtandt van de Èd;
Compagnie. jBaec al^\'tDaecnuopaenquatu omöcCompaanteöefcn^mec^

Relitcfte^öfenflieDoen / foo en toaffec ntemarn t\'Bup^ /• öen lt;©Eneraei te
out / beöalDen oatampt.öDalbenn(«entoetmo£t)tebannbsp;teßaen/jc«

aoeUöicecteuc Hartzingh toa^eentiemgUCoopman/ macconöe^

fnbcnlt;©o|lO0B. ^cn Dapperen en nopt boïpjefen telt Vlammgh IjaDDe gjes
noegtjfame pjeuDen ban föne baillanölfen / in öe ^rabofnefe ^o^l^en oö^
benT ecnanöec ötenöe oocbbjcl toatte öom. Ckes Verburgh

Sfc tal ban fönen öalfe/enöe toiflerön eper-boïf/ boo? beplaeifeüaec flagen
foubc ballen/kl te bebjacen/toeicbcr^ epempel öetntnöcrcDjenacen nab^
nenöc/ nam Regis ad exemplum totus compomtur orbis, foo l^ßccfoo

bnecBt/ foen toafTecntetnant mmm^f

Pbccmeccbtebjei befaccfiopfojmofa becfupmtenbc bccD?ut^ te toefen / tot
«ridcftn öatracnepnöeUnsB met bede tnöucttcn/ groote pcomifTien ban cc^penfc en»

Pelraen öe aenfioo|öcr0 te boen bctfiaen / cnöe ötc bo pn^ Si\'
ISiffegeeneanbece WöÖgi^ecbarentöepbt cnBabbe/al^Dat mcnigDmagi
opöemabemtcic Leyden metfyn bececntegensf beficact-ficcnen/ enbebcc
eoebcïicbcn glafentoarebocnöCQctocefi/ pfnbsp;fcöoon^

leeren maecöcn/ boo2namentl9tamp; toannccrbc^tocpfej met bare
Daibe ©fecbcn acbtcr fgn gat toaren / Daec ban i)cm «ntge tn Den (©ojlogfj

boaben / bic bc Sat De belle acnijangcn / enbe al0 een anbeie G ideon fo?mofa
Lnbe ongelooblge Cölnefc bpanbcn berloffcn foube; m feggen ban feber be.
mmt miéA toiert fttcc toepntgï) gcconriörxecct/ al0Jat «quot;HïKf«
üaniSapen/boojecn3lccutoaengcboert/ msccöcctcbjccfentoa^/ alleen

SS T?gt;ouans ontfct op Battavia beljacttgt totcröe / cnbc batmcn alöact

Söquot;c/bSb?obOcfaccbcngecngocDcuptflagö«ö0etno«

men fSlam makte/ al^ofte met Defc ©lootbceltoonber^ foubc upt te
S et n5en/TnDe öatmfn meentgïimalen foo btetbctupgfit BaDbe) fich

niets ter werelt meerter herten te lacengaen, alsde welbeftiermge van den

wnmoe

ban Coyett bêcufienbe/ gcfcöjebcn met epgen fiant ban bcitnbsp;Msat-

fuyker, toaec Jn fön eonöecanöercn fsgm/ bat niet tegenfïaenöcin bcn am^
rafenbjfef/möabebanfnbfaaenDem Coyett gefcijjeben/ öpalöaertoSte
Baröt beflrafteobcöemtoat tcbeel afbeet gbegfiebea toiecöc/bpfucliaffcft
niet feec mofleaentcecben / boojbien \'t felbe gefcDtebe meec om Verbumh toS
in te tomigen / alg bat ijet cecamp;ten ecnfi toa0 / bat anöecftnr^ Dp «aenecaei mS
opcecDtec tjecten becblaecbe / tn \'t eoubecno en blcectle ban Dem Coy m S
öpcbbeBagetiteBebben/ metaenmanfnge ban tn fönen pbec üiCompaanS

bienfitetoillenfontinucecen/ic. a©aec upt te geloobcnf^/batmen ben S

gen Coyett ofte öeeft foecben \'t nette obec \'t Dooft te ßalen / ofte upt poKtöfte
conftbecatien Tayouans beöout ai toUienjS becfupmt / \'r toelcb boo2 öe Com=gt;
pagmeamp;eblagelöfbbaU/ battecoccafïe banonöecHnge ttol^enen bracbeelen
Dacecbtenacenfoo boüelöcbe pant/ af^ 3?o?mafa/ becloorenDebben/ en foo
gcoote fcl)abegeieben/toefenbe baec benebea^bobj opcecDte en tcoutoebtena^
cen feec fmactslijcb / öat be ^mm 25 jtofnt9ebbecen fn quot;Sebecianbt / öooc be
tegenpactpe Dun laten pjeoccupeecen / fonöec bc anöece pactpe opt tc booren/
nelÖCRin öefenasn Coyett tocbciboer/op toten 25etoiiitD£bDercn / toeaenö
^ajmofaeiS beclic0 / alle Darc gcamfcöap ïletcn baüeu fonber Dem immerlae^
Öoo?t/ bed min ban föne saecben naectoaecBcpt onbertecDtte toefen / Dm
nocDtaniSfommlgsop Battavia Ijateinbfgïiatle beel meerber sl^ Coyett ber-
ötcnt Dabben / enöe cnbcrble boa?namentiöcb ölen Jlöfbopptge capjfcieufe
cjaes Verburgh, bic met fjjn fegcufpjebcn banlntöt^beDooilöcb reccur^tot
ontfette pieparecccnenafïc fenben/ Coxinja geene geclngs/enöe ter contra ^
^ fnne t^cen .fl^ecjier^ meer onbicnfï gebaen Decft tod be Odfte ban öe^
3©pant^ steger. ,nbsp;. ^

fnbsp;bcfelbeonbcr Dunneti oe^

Weöec enöe öappercn fi Das placet ©c[t-lt;©te£rßcn Jacob Caeuw, on ben

/«hfSLil u\'quot; ^Oöc/onj^n/ BcncbenöfcDJöbcnbaninDoube/ öatlt;0enfraei
enöcfiïaöenbanSnDia/ toegen^flilebebeelbouDtgcpreparatlen cnSercben/ w,an
tottegcntoeetljp Coyett en fönen ßaetbp öecDanötgDenomcn/fnöenbooj^ u«quot;\'««quot;

icöenjare/ommebc©panöt\'tDooft teölcbcn/al0 mebe toegeri^\'t aaecb^^^

begSiBaccaufe tocljt^/ en acnDouöen bec obccgDefonbe Dnlpc onbcc van der
^aea, feer t\'onbjebcntoarcngDetoccfl/alfooöcrin cengljeOed Éaertnröop
^nhfs^^fnbsp;Coyetts toaerfcftoutolngen nfctss gcbolgt CU toaiS/ ITIIT\'

metfonttoeebcen berbeperfaonban Da^ pf.gt«
öarc plaetfen gelleït ßöööen gcDab/ ^^p»quot;«-

maec alfoo ttoee bagen öaer na DctgiatDffc iMaria Dun feer onbertoacbt be tili

gnge b;acDt/ alis bat Coxinja boo? Tayouan bpanöclijcb Obergije^omen
toare/enbe öat mirj^bfen Die fuüenue ban Coyett enbe fönen ïüaet/ toeamö
P^f^ffare gljetoi^Dept ban Coxinjaes oberbomfle / nu in \'t laetfie jupK
«Ptgcballen toare / gelpcb alss öefelbe ban m tot i ijt gbetoaerfcBoutot Dabben/
ben lt;©cnfrael en ^abcn alle boben berDaelbe / al^ nu foo gualftcS
opnemen / al^ toel tc booren gebaen Dabben /enbe Dabben ba\'Tomme
öitmadin Dc^Jegeecffige ban 5po?mofa geene aïte^
rarie te Doen / en ban Dare boo?gaenbe refolutie / toaer bp €5oüberneor cn
iiaet«-perfoonen seöepojtccït Dabben / af tc toöcben / en bc ouöe Äegeecitige
i I Deei.nbsp;^ enbsp;St

\'tverwaerloosde formosa,
fn fütï ö»fï te taten t ^n amp;at tot ölen epnös ben nfcutoen ©oubpeuc
Clencke tnebe gljecebocecct Ijaööen/ bieebecbp benfelben bjuftefïeu

enbe o|b?9 ben teooif5 Caeuw fnbato a!^ boben ban Ba-
tavia naec Tayouan bgcttêtöeriöe/en bonöe foora|l nift fpoeben/ofte ben
fen in quot; nieutocti 45onbeni8i!i: Hermanns Ckncke omtrent be i? Dagen W Dem
Tayouan, jjaH Battavia bcttcotfeen toefenbe/ toa^ al op Den 30 ^Ulp op Tayouans
t\'l »êbe beuoubengeattitieecr/ bctoelcbefiefteenpaifibelenicai^qull\'iamp;ouöcc^
Sn nement gtiefmagtneec^nbsp;quam alleen nieittoe lt;0üubetncuc met

9©tmpel:ä en Biaggen lufilgö opgpp.oncftt/ raaer toiecöe ftojt^ op föne Bomjte
op öe ^upbec 35|)gebe / niet toepntgö ontjieU / aljS W be l^oojbec Öfteebe met
tmm Uonbecbenban ©panbemcbenbsp;©aettupgm of^e Sioncben be^

bebt fagt)/ enbe meteenen oec?iemenbe/ Dat ban\'t Cafieci Zeelandia laenftomg
op föneaenbomfiebe gcoote S^loft-Dlagge opgeböft tolecbe / toass l}sm fultb^
een getofsi tepfeen bebaneop f oimofantetfeiaec te toefen / toe^öalben beBoms-
raert/bacöanlgDfieö tnbitöoojbal fouBe bebben tegöebjagen/ ban een«©ouf
beenement tc aenbaetben / bat bem gfjeoff^ccctt toace al^ in ccn gljeculiisc cn
ijicebige flant tc toefen / \'t toelcè Bp nu tec contcatie geBeel ontcoect / en mifs
fehlen in \'t upterfle gBcbaec bcbont / foo en Bonte ftp tat geene rcfolutie hotncn/
toat Bern in faBe ban foobanigc naojucB tebocn ofte tc laten (ic^bc / cnDefönc
ïefoiutiebooj ccnfgB^niöbtnocB opfcBo?tcnbc/ fcogaf BpaenEanDtBenniffe
föncBamtif/micfgaöEr^ in toat quaiitcii BP quattï/maecbat boojal^ nocB
omme bpionbceeteöenen ntet aen Hanbt cn foube Bomen / fenbenbcmctccncn
fön mebe geöjacftte bjtef ban ben ai 3Iunp acnaanbt/toclcBc Bjtcf cntgf
öingeop Tayouan fcccontJCCtoacBtRomenöe/gafbpBiccn en gjootcenalge^
meen mifnoegeHT paneasop Battavia fooquaiöcfigcbupöcteïïbeuptgBeïept
toferbctiaüebegoebe boojfojgenentoettBen/ bie men foo boojficBiig enB^pl«
faemtot Tayouans beljoubenilTcin\'t toctcBgBcßclt Babbcj toaccopboo?t0
een algemeene b?oef Bept cn fïaubectfgBept onbcc Bet ©olcBc bolgBbe / ban bat
Ben betlïeecBen fsgenbanbeBocpc/ toaecmeöcfoo lange boojben «©oubecf
neue g^octBabben getoee^/ban Battavia fpoébtgbenmacBtigoefeconbccct
te fnlien too?bcti pber acö?e ficB foo goet al^ beclooren / ben ©pani notB tien a
ttoaelf maenbert upt te Bonnen öacben / fonbcc fecoiic^ enbe berbeciTinge / baec
toe begonben be sppacenticn fcec tc minbecen / bcrtnitg booj gcDccißB biaBen
én b?aBen Ijct ©olcB foobanigB afgemat enbe bccminöert toa0 / bat nanlijcBp
biccBonöfctbeeuamc pecfoonenin quot;tCaflecl nocB obetigB toaren/ toefenbe
beriet öoobt /ofte mctbeneu^ in\'t jiecß-bebt acn fcijeucbupcftcn toatcrfucbt/
ftilcB^ bm aUe0 ficlj begon tc fïcllcn tot eene mifcrablc uptflagB « nemen / toscc
ïnnc befe qusbc ipbinge / bat ban Battavia geen fecours tcbcttoacBtennonöe/
ipcbe niet beel goet^ cntoetcBtc. ^en lt;©oubecncur Coyett liet föncn fuc«
ïcffenc enbe ue£löff;r eenige malen bcrfoecBen/ bat petfconclöcB acn Stanbt
öcUefbe te Bomen / omme gBcfamentlgcB tcBontJcnobcrlcggen ben fiaetban
facfBen / enbe bat mebe poffeflTic ban fijn nieuto 45oub?rn«ment fouöc Bomen
nemen j maec Cienck Daer in toepnigB fmaecBbinbcnbe/Beeft Bet acn Eant
6oment\'clcBen0 gBecjCcufecrt/ totöat cpnOclingB naer eenige toepnige DagBen
leggent / een fioim opBomenbe / Bp ban be ïiöeebe af in ^ee (ïatB / cn gcmelte
toamtoaUQïitinwbe/^fBecp^ïcfQjiutie iWfBbanBftöcojï teïateri fiaen

nasc

tweede DEEL;nbsp;ss

tta« Japan toß/otiöÈï tooo?gccbftt öatgcö^ecfeban 3©areE£tilJê Hö^öaÏJöen/
e« mtt^öfcn ntct langeu af en aen ïionöe geBontjenteojDm/ iBcfcnbe jsöcct Dien
röDt In Tayouan ban ïjem ntÊt^ meei; bccnomcn; enbe toar noot fcsafl/ bab»
be befen Jleecfnn ongebai pebp nocb Sbebleben/ban een ontroett lt;©oitbfic«^
nement ntet te bebben totUen aenbaecben / foo foube mifTcljten notb öbenamp;esll^
fametoeitfseccbencnbanejjcufebebbenbonttcnuptbtnöen/ bjaet omme foos
bantgöen paet te accepteecen / onbedateti öaöbe/ maec\'t ongbducbbjtlba/ bat
Tayouans iSIjecbe öedateiibc / fplteben een gcoote Cötneefe \'^omUofte ©acc^
tupgbceffontteccbm/bebselcfebcrpiept ftebbenbe/bebonben bte uptaöeceet
ooóieenige Cbtnefenop Battavia, enbanbaerbeïtcecben mr?eenöipcpas?
ban ben #eec 0enccafl; maer befen niet tegenflaenbe fïacn bit Baectupgb aen
gaeöe bupt/ onbec pietert bat ben leec lt;0mecad ren tpe ban \'tbecleenea
ban be tsipe pa^ / ban ben aoiiogö bec Cfjinefen op f oiinofa notlj geene ben^
tiilTe geöab beeft / enbe bat tnit^öfen btt mebe booi een bpantlöcbe ©aectupg^
moficgcacamp;t too?öen / a!0 bjefenbe ban öife\'.be Spatie / baec op ballenfeaen bec
plunbecen/ enbe ben pjlncipacïlïen Bupt onbecbepjincipaeliïe ïf oofDen bec»^
bedtj maec bit naulöcbi gebaeßtoefenbe/ ofteconboopbdgöö\'eopbe Bfden/
fp iuacen feec becïegen isjaec met be €0tnefen enbe \'t ©aeciupgij fouben bec:»
blöben/befdbetn Japon te bjengben/foube onbec be Japonde^s eetUeeigcbe
co^ becooifaecfien / \'t ©aectupgb met be Cöimfen te laten bj^öm / toilbe me^
be niet iucben / fp Dabben een b.inc pa0 gefjabt / enbe tc cecöce bomenbc fonbcc
bedtcbecambjoojbcn ftoiïnenb\'aüen j epnbdingbnaec Ucd0bc!:lc0ü.öb5iei\'be
oecefoïbcectbcpa^te bccfcljsumi /nbsp;inöegccnttebappgn/ enbs

öct ©aUEi op \'t naefic Cplant te fetten / gbeUjcö gefcöiebe/ tooiöcnöc befe lups
ben ban aile^ ontbloot / gefct op een boj €piaiKfe / baec nocb fo«t bjaiec/ notii«\'
tc ccnigccbanbc Icbenä miDbelen op m bjacen/ baec ban men ben oocfi niet cn
booifagb/alöboo?febcnoftcacf5t bagcnbct leben tc bonnen luljststen/foobat
nootfaecbefijcb ban bongec fouöen Ijcbbcn moeten becgacn / ten toacc bat opge»
baS febec anbcc Cöineess Baectupgfj baecbicöte boo? bp jepïenbe / befe ïupbctt
op ösm tointbten / bacc af gclofi eobe op Battavia gcbiacljt toif eben/ aitoaec fp
iieöen baec noot aen Dc looge ©bectcöcpt blagcnbe / ba?cbe bit ccn fmace lafl
op öcn f)al0 ban ben boojfs Cienck , bctoeicbe upt Japan op Battavia re
cuggc bomenbebaccobec/ al^ mebe toegensJ \'t niet aenbasrbcn ban Tayouans
lt;©oubecncmcntboo2 ben f ifcadacngcfpjoocbcn/ bleef bet p2occ0 ficccben enbe
bertcocbgcmdöe Cleiack bDoj\'3Sibmicadobccbcfïgtouc-©loot nacc Jgcbcc^
ïanbt / f^oobaniaö ifTec nocb Bene tc ccbbcn / boo? pmanbt / bie Ijct ©ogdtje te
fciuttbt beeft / bictnagb bjpelöcb tn Ijct ncsfjc bacbcn/ met oo?lof gïjefept/
\'t fpjcctbtooo?t fpieccbt foo Icdgcb cn tcb niet / babbec foo bede op Coyett te
feggen göetoecf! met foobanigen funbamcnt/ baec en t^ gccn ttotjffd aen/ ofte
ciaes Verburgh fouöe bit totlfoobanigf) gebben toeetcnte öictgecccn/ enbe
baecobec fooüactenlcdöcligbecocpen öebben/ batmen eenfcape galgöbaec
mebe foube bectiect Bebben gcbab,nbsp;^ ,

Cienck eben bsctcocïicn tocfcnbc / becfcbeen ben iz tHugufitbefecour^ c.ou»
©loot onbec BaccnCommanbÈuc Caeuw geiucfJtgBop Tayouans
met bet bccfcBönen ban bien toiecbcn alle bccflagcne gcc fien berquitfet / bc ftec= ,
fecnupt öcï^oop/be lupbenopbeï©al/ dcbfagfï Ditaenalö ccnfccouc0 ban VIoü; o;:
iignljemel/ toptenaïlen pgctoacDtenBun roegamp;efonben / flmö^ lact men bcpyouins

€ e 3-

dewdkcgeoacïuen gaen totlofTen / öfcn fdüen öaaft notï) na öoptenfenöcnOc öe

Dootr bsebu\'fCaftedilagöi maec of tod öctoim enbe\'tto^cjantfacmtoo^/
Sniet fJO toare\'t Canadnotïjtan^alfefeecomfidt om te ftonnen ïoffën. ^eöanbe^

geioftfeaucénoaegit^ben tj baec aen bolgenbe/bcftollecnftojtmge\'tCanad onuarc^

worde«., uascQemaecfttDcbbenbe/toSecöenbfejÊSntettc min met gcoot gcbaeccnpect^
CU! ttoee bupfent ttoee Ijonbm ponben bugftcupt/cnbebecfc^pbe

noöiae boonaet / beneben^ tsede ^olbaten ban be ©loot aen Eanbt gebiactjt/
toaec en teoen be ©loot boo? fter ftscbe toeec gDsnootfaecftt toiect becbec om be
^uptenbc ^eetoaecbec te ßeecften. ïï^en 14 en it bitobe^ce enöe toint
fiel) nocli al meecbecfteft ïjebbenöe / moffen bei^cbecpen nocft beecbec om öe
Euptblöben / toefenbe niet mogljelöcft eentgö ©acctungf) baec af j)fte aen te
ïiomen. 16 toaft \'t toeec toel tamelflCft / mast \'t Canad al te feec ontlielt
roffXommcpettoeiöbanbe^cljepen teftonnenlotTen. €nöeben
«ete banlangöfamec Ijanöt foobanigü toegenomen / öat begantfcfje ©loot ban be
fe lagec toal af be cupme ^ee fteeft moeten fttefen: toelcfte pacticulacitepten ban
kiefcn. ^^ Qstrocften upt 5fo?mofae0 öagft-cegiftec biö. 8. top noöigö
aooo:öedt ftebben ftiecfooïianlgï) tefpedficeecen/ omme öaet nieöe ban on^
toaecljcpbt tc obectupgen bc0 f ifcacis ontoaecacßtlgU becDad in fijnen epfcö

Sïcntcftcl ió^ iói en 164.. altoaecfept/Dateien Gouverneuren Raeton-
eeconfidercert de dangereufe Rheede ende periculeus Vaerwater yan Formo-
fa, hyde gsntfche fecours Vloot aldaer, by de drie etmalen heeft laten leggen,
fonder van loffen te reppen, verOijtende den tijdt met lanterfanten, foo dat
korts daer aen Arcijckel lt;i6j en i(S8. Godtfijn zeegen van een ondanckbaer
Volck aftreckende, fijn hevige ilormwinden ontftaen, invoegen dat de gant-
fche Vloot ghelijck alsKhekomèn was, geladen de Rheede moften ruymen.

a©dcft onbcfcöaemt boojgl)ebcn gftenoegöfaem öetupgljt / bat men niet^
ontfien öee^ / otnms ben onnofdcn per fas amp;c nefas te beftïaöben enöe tt

fot groot ^^^lÜSt ölöquot; bec8selt/amp;otgt;?f!ojm ban Tayouans aftecbc afgeb?cbentoc«
fcnöe/cntäc bagnitoesft Dlijbenöe/ bjacljtcfulcfiében 25dcgecDen gcenc
Sn fileencljactfeectae/ östo\'Icfte ftaceeeci\'ie bjetioDbe / tocgen^ beftomen fecout^
mt tempecöe / enöe tiacenfiaec toat nabec o^jecöcneöenöe / bebont meii foo
Dcoote ceöen ban bjmgliöe ntet tc ticöben al0 tec ccrjïec infiantie ficf) toel b tt^
toont ftaöbcn / toant öefe ©ioot f»;cc foabec boo?fien / et» öe miïitiacc maec fe^
öenftonöÊCt ftwaüetcft toefenbe/footoassmet öit fecoutd niet bed anöec
beïftecchmgeaenben ödegecöcn focgebjacDt / alö öat gefielt toietöen in öien
naer/toaec in fp toaten in öen beginne Öe0 «©o^logg/ ban öefmftbe öe^ ©pant^
attcntatientemoetenaftoacftten / fonöet pct^ ban Belang offenfibe tot betöiöf
en öecbulbtnge öe.ö, ©pant^ bp bcc Banöt tc ftoanen nemen.
3En vreug. ©panöi onbectuSTcften / öat öe ©loot gftcBomen / en öoo? fio?m toebcc
«Je des t}ccö?ebentoace/ ban befe gljdegentlicpbt fiel) bienenbe/ bjacftte bien fdbcn
Fr\'.\'nabont / aljS be ©lootbuptcn ten^ncftec guamnotö t^o folöatcnift tguat:\'
dettas-en «CC Zeelandia, cnöcöCjSanösccnöacgf)^fontnocÖbecttfgft©ae£iup8En
dapper in ^qi ggtaapcnöc ^olöatén ais booten in öe ^taöt / toefenöe öen ©panbt t\'eenc«
Siquot;quot; mael ontfldt {gdycft fulcft^ öoo? öe #becloopct0 cn lt;©cbangen^ becftaelt m
netoojben) ban een fccoutjS ©loote foo fpoeöigb Buptcn allen betmocöcn tot
öulpjjöec Bdeg^tiüen gefonöen te toefen/ ftonneobrnlet öegtöpen Jioebat^g