Maïhematici et Astronomici
Quarto n®. 245.

■ 3

- 2. û\'

w

F\'ï)

■

am

lOH.KEPPLERI

MATHEMATICI

OLIM IMPERATORII

S O M N I V M,
Seu

O PV S POSTHVMVM
DE ASTRONOMIA

L V N A R L

Diuulgatunu

a

M. LuDovico Kepplero Filio,
Medicinx Candidaco.

^quot;nprefum partim Sagani Silefiorum^ahfohtum Tran-
cofurH.fumptïhmhtamp;redum

authorü.

)

ANNO M DC XXXIV.

sx

P O quot;g* \'o O quot;y

Af -

.i. ,A i • ^ - .i

v !

f, T ƒ .\'quot;V

%

. i

\'\' \' !

mm

ILLVSTRISSIMO CELSISSIMOQVE

Principiac\'Demmo
Da..

PHILIPPO, LANDGRAVIO

Hafliae, Comiti in Catzcneilenbogen, üïetz,
Zicgcnhaim ôc Nictau, amp;c. Dn. ac Prmcipi

fuo Clemendflïmo, amp;c.

VM Jüujlripme Celfi(^imeque Frincepsy
.Domine Clemehtif^ime^PatermeusJohmnts Kep-
jplerus Mathematicus C^fareus , iamfat\'u e[fer
tdefatigam à mom molis terreftris ,Jommare ccepit de
\' Aflronomid^ motu corporis Lumrisjedne/cio quid
ominisfecum at tulerit hoefomnium ! Nobis fane fuis liheris luéîuoff.
pmum i licet ipfifueritfatis deleÛabiiis, imoexoptatifiimus huim o-
mints event us. Conjcr\'iptum n.hoc Somniu^cum [uh pralo verfiretur,
fomno, ( proh dolor i ) captus Pater graviori, imo Utali,fjgt;iritufupra
Lunarem regionem adœthera ( utij])eramus) evolavit, nosliheros
Murtisiniuriis amp; Mundi huius mi/eriis expojttos^omniq^fere tem-
por ali ope deflitutos defer uit. Hum imprepionis curamycum Vir
Clariff.atqiDoÛiJJ.Dn.Jac, BâuÇchms Med. Doéî. amp; Mathe^
feos in Academic ArgentinenfiProfeJJor defignatus, a§nis meus,fuf
cepiJJetj re nondum confeÛa ipfe quoq; mor ho correptus Uthali ohiit*
Ego interim à peregrinatione,quam cum Bar one quodam ^u-
flriacojujceperamy in Germaniam reverfus, inde ^ hiennio nullam ha-
hens notitiam conditionis meorum, Franco fur to in Lujatiam adipfos
fcripfij ut quomodo^an vivant ^ me cert tor em facer ent ; Et ecce
Novma vidua cum quatuor pupillis ^re defiituta ad me venit. Eh

znbsp;quidem

\'qutäem in ßatu turhuleritißimo yinqj locum propter annonce charlta^,
thm mconvementtfsimum,poßß ducens exempjaria hmusSomnii inquot;
compléta, opemq; meam imploranSyquiipfealiórüauxilio ^ prcmo.
tione opus h theo. Completione item excmpUrium huius Somnii à me
poßulat : fid cjuid ego boni (^erarede hoc S omnia potero» cum Patri
6quot; aßinifuerit lethaiet Interim tamen^cum nomen Parentisadeo da-
rum ^ honorißcum nöoccnltareißdpotmSjßingenio fuofamam aur
gerenonpoßit»tarne confervarepro\'virihtisjfiliumdeceat^Egoquoq^
petitionem hanc recufare non potui, imo aßeSla\'ui, S cd Patronus
huic operi adhuc deeli. Certè inter militares unm vix reperietur, Ht
^ut parum iam Juntjolliciti deglghi Lmaris Aflrmomiày ^uinpotiùs
circumßgt;icerecoguntur^neaglobisßlopedariis^tormemariis cm-
tundantHrautUdantur. Qmred^niüremTe, lÜußrißimePrin\'
cepSjCHÏHó patrocimojgocopujculumß-mpoßityhaud inDcnire potuij
Vt cjULipß inßudio Maihcmatico es exercitatißimus : qui à furore
heUico esalienißimusi ejuiq; patrocinio tuo Clementifsimo^Parentern
noßrumj dum adhuc m ^vivis ejßt,fovebdS. Q^re PupiJlißrma ji-
duciafreti, Te, amp; ipßs^sr opujculo huic,Patroanium Tuum non ejß
denegaturum, Hlußrifj-Ceißt. Tu^,permejefe ^ Somniumbochth
militer commendantyDeum Opt: Max\'.ardentißimkpredhus cxo-
Y antes,ut iäuflriß\'. (elßt. Tuam cum Coniuge lÜufinßimayfecMndum
corporis amp; anima vires diu conßrvare, ^ omnem hoßilem impctü
dtqs moießids militares à ditione ipftm avertercyclementerdignetur*
TuitaqyCelßß.PrincepsDeo^Patriadimifsimel^^^^ tZXi-
ham FrancofurtiadMœnum, die §8. Sept.An.MDC^XXÏP^*

i:iuft.ifl:Ccirit.Tua:

Addiiiißimm

M. LVDOVICVS KEWLER^^S
lt; McdicinxCandidacus.

loAN-

■ /

JOAN NI S KEPPLÉRI
Somnium, five Aftronomia^

Lunaris.

Im anno 0 8. fervercnt di/ïidia inter

^fratres Imp:RudolpIium etMatthiam Archidu-
^nbsp;ccm ; eoriimque actioncs vulgo ad exempla re-

fö?^^ ferrent.,exhiftpria Bohcmica petita gt;• ego publi-
ca vulgicunollrateexcitus-sadBohemicaicgcndaaiiimura
appuli^ Cumq^e incidifTcm in hiftoriam Libufia; Viragi-
nïs,arte Magica-celcbratiflimïe / factura quadamnoctci, ft
poft confcmpktioncm fiderumctLunae., kcto compoli-
tus,alti as obdormifcerem.- atqiie mihi per fomnum vifus
fum iibrura ex Nuudinis allatum perlegere, cuius hic erat
tenor

tMihi^ \'^uYéCoU)nomen eff^pttna * îsUndU, quam vcîeret
\'Etilen dixêre: i mMer eraL FiölxhtUis^qm ^ nuf er mortua.ßri-
bendimihi\'peperit licentiam, cujm rei çupidiù!tepride Arß. s Dum
•vivçrctjooc diligsKter egit^nejcriberenij, Dicebat. enim,multo.s
tße pernio fis üfofes arüumy « qui quodpnehebetudine mentis nçn
capuntM^^lumnientur i ? iegamp;g.figantinjurioJasbumanogene\'
ri i « quibm fine legibus non pauci damnatiy \' UecU voraginibus
ß*erint abfirpîi\' ^^ ^od nomen effet patri fneojpfinunquam di-
quot; pißatorempiijß^^ centum quinquaginta mmrumfi.nernjt

lt;lAnbsp;decefi

i J0JNN2S K.EPPLERI
deeejßfß ferhibebat.,\'m€ tertium aptà annum agente, cum iüeßquot;
ptuageßmum plus minus anmminßto viiCi(fa mcttrimonio.

Krimis pueritU annù muter me mmu tr ahem ginter àimi^
himerisfub lev am y crebro adducere eîîfoliu quot; inhumiliorajugL»
montîs HecU, pra/ertîm circa pßum divi Jqannü, quando Sol
totü 24.hûrûcànJUcuuSinoBinultumrelinquitlocum. Ipfahef\'
bas nonnuUas legemmult^CAremamis, dornig coque m, ^^ßcculos
faBitäbat.^ iifpeäibüs çaprinû^ms inßatos ad vicinumportum ve^
mm importam pro NAvium fatronU y;yiBum hoc paBofuflenquot;

hitubat. i ego \'vero veheffienter é^groUrem ex jaButione ^ auYit
lepore in/ueto, quippe qüafuordecim aunorum adoleßensinavi ad
littm appulfa^ me apudpißatorem inßdanum expoßuit cum Ute»
tis sd\'J}^ reditmßBäifohii.

Litern traditis Braheus valde exhilaratuS) cepit ex me mul*
ti querere i ** qua ego lingm imperitus non intellexi gt; paucts ver-
bis exceptlf. It^^ negociumß^ dedit Studioßs, quos magno nu-
mero alebat./Vti mecrnn er ehr b loquerenturgt;ßBum^ ^r H^eralit^-
ieBrahei, ^ paucarumßptimmarumexercitiot vt mediocriter
Danke loquerer.nbsp;minus ego prompius in narrandojquanu^

Uli er ant in qre^renda, xMult^ quippe inßet^ mir abarjraultst mi\'
fantihm ex meapatri4 miia recenßbantPir

Pem^

^STRO NO MU LVHAKIS. j

Deni^ reverjùs navù magifter.rnej^ re^eiem^ quot;-^re^ulfim tu-^
UtyValâèmegaudente\'

CHirum in moàum nJthî arrîdebmt Ajîrommtca esercitU j
^uippè Studiojî ^ Braheus,mirabilibus machinisiotis noHibus in*
iendebmt Lun^fideribusi^ , qu£ me m admonebat^ matris, ^uip-
jpè ipfi affiduè cum L una JollU erat. coHoqui.

pfac igitur occajione egopatriafimibarbaruSiConditione egen-
tyjîmus, in divinijpma jcienti£Cognitionem ve^i : t^uamihiad
majora uiam paravM,

Etenim exaBis annis aîiquot in hac Inj^îa,tandem mecupi\'
àitdiincejjlt revipndct patr\'ix} rebarenim mngrave mihipttu-
rum ob acqmjïtam Jcientianugt; s emergete ad aiiquam in meo-i
génte rudi dignituteryLs» SalttUto igitur pairono^^ veniâ dijcep
p^impetrata } Vem h/afniantj; naBmf^JociositinerfS,quipfeob
lingmi^ regionis cognitionem libenter in Jùum fatrocinium fti^
^çpenmt:redij inpatriam,qmnto pojîquam exce^ram anno.

\'^rima met redit m félicitas erat.,quodmatrem mnjeniadhuc
J^irantem,d^ eadem^qm olim,fhBitsintem s jînem^ ei pœnitudi-
nù diuturnit, ob amifjkm temeriWefîlium, vivus ^ crmtus attus-
li. Vergeba^ tune ctnnm in Jutumnum,^fùecedebant^ deinquot;
ceps noBes iH^ noftrtt longx^quippè Natsilitio Chrifli menje Solinjgt;
tJ^ieridie njixparum emergensyè vefiigio mrjum eonditur. quot; lia
\'CHaterper banc vacaitonem a juts operfS,mihi adhérerejt me non
difcedere, qmcunque me cum commendatitijs literè recepifjemjt}
percontîiri jam de Terrù, quas adyffem, jam de Cœlo, quam jcien-
^iam didicifp vehementi/Jtmè gaudebat, s comparare qux ippk
habebAt compertzt, cum mets narratàj exclamare ^^jav^p prom-
fUm efe admoriendum, uiqu^e jcientiét quamjolampo^dequot;
^jfiliumhicredemJttreliBura.

Ego naturâ cupidijjîmm perdijcendi ncva^qu^fj^vi vicijjtm ex
tppf^ defuis ariibpts 3 ^ qms earum hxbutjfet magifiros ingentçjt

^znbsp;Un-

^ ^ 30 A NNIS. KSf T LERI
tantum a cMerk direptt.u,. Tune iÜa quodam dic yj^acio ad ló -
quendumyumpto, rem ommm/tprimis iniimfepeiyijn hlmCpyè
modmn^ ï ProJfeBum eB Duracote fili, non ceteris folum pro-
\'vinciü, in qua.s venifti , fid noftra aia?npatrio. Etfienim nps
^ vrgent fiigoritamp; tenebY^^aliaj^incommoda , qud nunc demum^
^^^^^fintb^poftquamex te f elicit Mem inteMexi regiomm cutter arum ;
»perie-\'^^ nosingenijs abundamus, nobèpra.fibfiintfiapientifiimi
«n ritus^ qui tnntxm lucem regionum cAter ar urn, firepitum^^ homi-
numperofi, no fir as appetunt vmbras gt; é nobificnm familiantet
converfintur. Sünt ex its pmcipul Novem, ex quibus vnus
mihipeculiariternotmyi^ velv maxime omnium witis at.^ inm-
xiui ^ -viginti équot; vno charaBeribus evocatifr. \'9 Cujm openon ra-
ro momento temporis in alias oras-, quas ipfi dixero y transporter,
-^^ aut fiab aliquibm longinquiUte abfierreor y qu^rendodeiü,
mntum profiicioy quantumfipr^fiem ibi e(fenLjgt;: qui pier a^ eo-
rum, quxtts veloculis mtnfii,vel fandoaccepifii, -vd cx librü
haufiftiycodem quo tu modo, mihi recenfiuiu

Imprimis ejmje qua toties mihi dixit, regionis y te \'velim
thtorem fieri^me comités: valdè enim mirafiunt^quA de ea nar-
roLi\'^^.Lt\'vaniam- indigitnvit. .nbsp;quot;

fsltc mora confintio y vt zMagifirum ifUfiuum accerfiat gt; amp;
€onfideo, paratus ad audiendam totTtm ^ itineris rationem, ^ re-
gionss depriptionem^:Tempus jam erac njernum, Lunacre-
fiente in cornua, qu£ \'Vtprimum Sole fiih Horizontem condito ce-
, pit eniterCyjunBaflanetA SaturnoinTaurifigm; mater feor-
Jim amefi recipiem in ^^proximum bivium, ^ -^\'^pauculis verbist
clamore fiblato y enunciatis, quibuspetitionemfiamproponebat.;

, 47 c^remoni^^ peraHis^revertitury 4» prdtensA dextra manrnpat-
mafilentiüm impetansypropterj^ me affidet. Vix\'\'^ capita %\'ep-
bus (utconventum erat.) invoheramus i cum ecce^^fireatusex-
critur bkfie obtufi vocüj ^ptimm hunc modumyfididiomate
hiandicoyinfit,nbsp;DM-

^ STRO NO Ml A L VN J KIS. s

Dxmon

• ex ^ ^ Levama,

^^ Quincjuaginta millibus miKarium Gcr-
nianicorum m aetheris prof undo eft L E-
VANIA infula ker ad eamhinQ vel ex cain
has terras rarifïïmè patet : amp; chm patct ^^ no-
ftras quidem gcnti facile eft gt; hominibus vero
tranfportadis planedifficilimum, 6c cum fum-
movit^periculoconjunduni: Nulli à no-
bis fedentarij adfci/cuntur in hunc comitatum,
nulli corpulenti, nulli delicati i \'\'\'\'fed Icgimus
cos, qui aeratem veredorum alïïduo vfii confu-
munt, aut qui navibus frequenter Indias ad-
euat,pane bifcodogt;allio,pifcibus duratisA ci-
bis abhorrentibus viditare fueti. Inprimis
nobis apt^ funt vctulie exfucc^, quibus inde à
pueritia trita eft ratio, hircos nolt;5tiurnos, aut
rurcas,auttrita pallia incquitandi,trajiciendiqj
per jmrnaniaterrarumfpacia. /quot;quot; Nulli h Ger-
mama viri apti funt : Hifpanorum ficca corpo.
ranonrefpuinius.

Totum iter quantum eft, quatuor ad fiim-
«îumhorarum fpacio abfolvitur. ^^ Nequce-
nim nobis femper occupatiffimis^antea conftat

A 3nbsp;de^

^ JOJNNIS K^EPPLERI

de tempore eundi, quam Luna ab orientis par-
tibus ceperit deficere : quae vbi tota luxerit,no-
bis adhuc in itinere h^erentibus : irrita redditur
noftraprofeélio. Tàm praecçps oçcafio effî-
cit, vtpaucosGx lîumanagentc, nee alios, nifi
noftri obfervantißimos comités habeamus.

Ergo hominem aliquemhujusmodi agmi-
natim invadimus , omnesque fubtus nitentes,
inaltumeum tollimus. Prima qua^qî moli^
tiodurifnmaipfî,açcidit/\'\'NecenimalitertorT
quetur ac fi pulvere Bombardico excufTuSjmo,
tes maria tranaret. Propterea Narcoticis
amp;Opiatis,f]:atiai in principio fopiendus eft, Ôc
^^membratim explicandus, ne corpus a podi-
ce,caput à corpore geft^tur » fed vt violentiain
fingula membra diyidatur/quot; Tunc excipit no-
va difficukas, ingens ftigus, amp; prohibita re-
fpiratio,quoru illi, ingenira nobis vi, huiç
vero, fpongijs humedtis ad nares admotis, ob-
viam imus. ^^ Confeóla pripia parte itineris,
facilior redditur vecflio. ^®\' Tunc libero aëri ex-
ponimuscorpora,manusq? fubtrahimus. At-
que ilia in fefccpnglobantur vt arançi : ^^ quae
nos fbloferè nutu tranfportamus,^\'\'adcô vt de-
nique moles corporea fponte fua vergat in lo-.

cum

fL4STK0N0MlA L V N J R 1 S. y

Cumpropofitum Sed parum nobis eft vtilis
h«cj)07r^,quianimis tarda: it^uc nutu vt dixi
3cceleramus r amp; prseccdimus jam corpus, ne
durifïimo impaj5luin Lunam, damni quid pa-
tiatur.

Solent homines,cum expergiftuntur,que-
ri dc ineflFabili membrorum omnium laiïitu-
dine I a qua feró admodum fe recipiunt,vt am-
bulent.

Multée pr^terea occurrunt diificultates,
quas longum elTet recenfcre.®° Nobis nihii ad-
modum evenit mali. Tenebras enimTelluris
quam longae illse runt,confertim inhabitamusi
qux vbi LEVANIAM attigerint, prasfto fu-
itius, quafi exnavi interram exlcendentes:
^\'\'^ibi nos propere ih fpeluncasamp;locatene-
brofa recipim^, ne nos Sol in aperto pauló póft
obruturus, opcato diverfbrioejiciat, vmbram-
S^c difcedentem infequi cogat. Dantur ibi
nobis induci^e exercendorum ingeniorum ex
animi fententia gt; conferimus cum ejus provin.
cj^dxmonibus,initaquelbcietate, ^^ vbjpri-
mum locus Sole carere ceperit, jundlis agmini-
tgt;us in vmbramexfpaciamur, amp;fi ülamucro-
nefüo,«^quod plerumque fit, Tellurem feriar,

S JOANNI S X^EPPLERl

Tcrris nos,fociis cxcrcitibus inGumbimiis:
quod non alias nobis ljcet,quam cum Solcm
hominesyiderint deficcrc. Hinc cvenit,vt de-
fedtus Solis adco mctuantur.

Atqiic ha:c dc itincrein LEVANIAM di^
(ftafunto. \'

Sequitur, vtde ipfius provincie forma di-
cam,exorfus,morc Geograpliorum,ab ijs,quae
coelitusillicveniiint^nbsp;.

^ ^ Etfi fiderur^i jfixorum afpeifltis tota Le va-
nia habet nobifcum eofde m? motus tarnen Pla-
netarum dc quantitates, ab ijs, quas nos Iik vL
dcmus,obrcrvat diverfiffimas: adeo vt planèa-
lia fit totius apud ipfos Aftronomiae ratio.

Qiicmadmodiingt; igituf Geographi no-
ftri orbem terras: dividuót in quinque Zonas,
propter Phlt;3cnomena Coelcftia: Sic Leva-
nia ex duobus conftathemifpliicrijs, vno Süb-
volvarum, altcro Pri\'èolvarum: quorum ilJud
perpetuofruiturfua volva»quae efl: illis vkc
noftr^e. Lunser hoe \\?ero VolvaE confpeduin se^
ternum privatur.

Etcircukis Hemirphaeria dividens,inftar no-
ftricolurifo]j[litioru/\' per polos mundi trans-
it,appellaturqi Divifor.

^\'S ri^ONOMlJLVMAKlS. $
;Qiye igitu rytriqi funtcomniuaia hemilphaj-
I\'^Ojprimo loco cxplicabo.

/^ItaqueLevaniatota vlci/fitudmcs fentit
dieiamp;no^cis, vtnos: ^^ SGdcarentilliliacno-
ftra annua varictatetoto anno. Per totam enim
levaaiani ;a:quantur dies fere lioftibus: ^^ nifi
jqwod PriFolvis regulariter omhis dies eft bre-
viorfuanofteiSubvoIvis longior. Qmdautem
per circuitum annorum 8 varietur, infra erit di-
cenduip. ^^ Sub vtroqrvero^^lorum, in com-
. ^enfatione no^is,Sol dimidi^ tegitur^diiBidius
. iUcet,montes.circulo pircumiens. Necenim
minus Levania fuis injcolis immota ftare vide-
tur,currentibus aftrisgt;quam Terra noftra nobis
Jipminibus, ^^Nox 5c:dijssiunlt;5li,i3equant vnum
exnoft:raubus inenfib^.-quippe Sole orituro ma-
nynt^grumfereZodia,cifignumpoftridieplus

apparqt, quam pridie. Et vt nobis in vno an.

Soles A366.fpli^r^ fixarum^ieu pr^cifiiis
annis i44j,Soles, fpd:r465.fpl]2erasfixarum
yolvuiitur: Sic illis in vno anno Sol duodeciesgt;
fpha:ra fixarui^ tredecies: fm pr^lt;;:ifius in 8 an-
nis Spt99ies,fph$r^|ixaruincew
cumit. Scdfaniiliaripr eft ipfi^jcirpulus annoru
r^oyendecitp.Etenimin totannis Sol oritur du-

Bnbsp;cen-

Jénbsp;J0AN^ÎSK.EV?LERI

ccmies tricicsquinquics, fixa\' vcrö duccnties
quinquagies quatcr.

Oritur Sol fubvölvarum mcdijs feu intimis,
quando nobis apparet vltima quadra^PrivoI-
varum vero intimis tune,quando nobis eft pri-
ma quadra. Quseaütcni demeditullijsdicoi
dctotis fcmicircuiis intelligenda fum per po-
los amp; medituilia duâ:is,ad divifbre recffcis: quos
fèmicirculosMcdivoIvaniappclIare pollis.

Efl autem Circulusaliquis inter Polos inter-
médius, vicem gerensnoftri sequatoris Terré-
ftris: quo etiainiiomine indigctabitur : bifa-
riam fecans tam diviforem, quam Medivolva-
num in puncStis oppofitis : cui quiecunque loca
fubfunt: eorum verticem Sol quamproximè
quotidic,amp; précisé quidcm diebus duobus op-
pofitis in annotranfitgt;in pun€to meridiei. Cas-
teris qui verflis polos vtrinqj habitant,inmeri-
die Sol déclinât a vcrtice.

Habent in LE¥ANÎAamp;: nonnullam vicit
iitudinemaeftatis amp; byemis: led cam nee com-
parandam varietate cum noftra J nee vt nos,
femperijfdem inlocis ^ eodem annxtempore.

Fit enim deccm annorum fpaciojVt asftas il-
ia migret ab vna parteanni iiderij, inpartem
\'nbsp;_ op.

^STRO NO MIJ LV NARIS, tt
oppofitam,eodcm loco fuppofito : quippè cir-
culoannorumnovededm iideriorum,fcu die-
rum 235, verfus polos vides fit seftas, totiesquc
hyems î fub jequatore quadragics : funtqï
pud illos quotannisfcx dies œftivi, reliqui hv-
cmales, vt apud nos iVlenfcs. Ea yiciflltudo
vix fcntitur circa aequatorem, quia Sol non vl-
tra5 Gradü ijs locisrurfurnprorfumquc ad la-
tera vagatur. Magis fentitur juxta polos î quaî
Iqca Solem alternis femeftribus habent, aut
nönhabent : ytipenesnosinTerris,ij qui fub
alterutro polorum habitant. Itaque etiam LE-
y ANIA É globus in quinqî Zonas àbiti Terre-
ftribus npftris quodammodo refpopdentesifed
Torrida yix habet lo.gradus, vt ôciFrigidasj to-
tum reliquumçedit*quot;^ temperatarum noftra-
rum A nalp^is. Et tranfit torrida per nieditul-
liaHemifpferiorum : fcmi/Esfcilicct longitu-
^iinis per Subvolvanosjreliquus femiflîs per Pri-

yolvii n

^quot;t^-^ rct^ionibus circulorum îcquâtoris amp;
Zodiaci cxiftunt etiam quatuor piïnd:aCardi-
nalia, yt funt apud nos ^equinoftia ôc folftitia:
amp; ab ijsicftionibusjinitiuni eft 2^odiaci circuli.
Scd valde vclox eft jnotus ftellarum fixarum

B 2 ab

22nbsp;f ö ANNrS K^P.P:L ERf

tibhoc initionn conrdquentia ^ quipplahriis
viginti TrópiGiWid eft,vna £Eftate,amp; vna Ii ƒ eme
deènitis, totum Zbdiacüm tranfeunt, quod fit
apud nos vir annis 26opcx

Atqf haec de Motu primo.nbsp;;

SeCundorum motiiüm ratio non minus eft
\'illis diverfe ab ijs,qu£c nobis apparentj multodi
magis, qa^m penes itibs,intricata. Quippè o-
mnibus mnetisfex, SaturhO,]ovivMartigt; Sol^
^Veneri lt;, MerCurro , pi\'^eter totinasquaiitatcis,
qu^ftint nobis Gum illis commiincS, ïrés alisfe
accidunt apud illosv duae longitüdinis, vna dia
urna, altera per ckcuitumi annorum sï; tcrtia
lacitudini9,|)cr circuitum annorum Nam
Medij Privolvarum Solem in meridie
teris paribusyliabent niajoFem j Subvólv^miï
norem quam fi is oiiatur r vtriquc jundim
cxiftimantySokm aliquot minutis ab Ecliptica
rurfum priö^fumq^ deelinare j^tm apud has,jam
apud iflasfixasi amp;tec nutamenta, fpacioipi
annorum v \'vf dixi,reftitiaintur in priftina vefti-

gia; PJufcüium tamen ócGüpat^hitc cvagai

tio PrivéIvis gt; mirius aKquarito SubvoJvis. Et
quamvis motii prinio^Sollt;3c öjfïeponantur^i
quabilitcï circa jLBVANI AM inccdere/^\'Soi

ta-

, e/Ay 0 WO MJ d t VWjf^ IS. ^
tarnen: PnVolvis in meridie pcnè nihrMiB fixis
proniovet^Siui\'by olvis celerrimus eft in meridio:
contranamft^nealt;urdcii^;dia noüp Adcoqi
Soî vïdàùr ftlb fe^squàfî ^übicfatn àlkis face-
re,fîngulos diebti^ii^ulisY

Hadem vcra fuhtiri y encre,Mercurio amp;
Marten\'njovc ôi Saturno penè infenfîbilia iunt

Aequi ne ^equälis qüidem fibi ipfi eft y mo-
tus iftcdiurnus y om Am dîerumnoris conß-
milîbusjféd kntior aliquarido,tàm Sôlis,quàm
iixarum omnium,velocior in parte anni oppo^
fita,in confimili bora did. Ettarditas iftaper
diesanniambukti vt nunc jeftivam occtipet,
nunc hybernam , quse alio anno eeieritatem
fenfeatj \'quot;^eircuitu vnoabfolutoperfpacium
ünnorum paulo minus novem. Itaque jam
dies lo^ior fit (naturali tarditate,non vt apud
fïDsiiylcrris,fedione inaequalicirculidiei na^

tiiralis) jam vidiîîmfîox.

tOyod fi tarditasFrivolvis inilodis medii
urn incidit,. cumulatur ejus exceffusfupradiei
fin in diem,tunc exçquantar màgis nox dies,
quod in annis 9. fit femel : permutacim apud
^ubvolfanos^

Tan-

M J0 4NNIS ILB Pf L SR I

Tantiim igitur de ijs, qu« quodämmodö
communiter Hcmifphicrijs evcniunt.

De Hemiiphserîp Privol-

\' vafurn.nbsp;\'

Jain quod fingula Hemifphseria fcorfim at-
tinet, ingensintcrca cft diverfitas. Necnenim
tantum praefentiaamp;:abj[cntiayolv£e diiiimili-
ma exhibct fpcétàculaîfcdhacc ipfe communia
Phaenomena,diverfiifîmos habet cfFeóbus hinc
Scinde: adcôvtredtiùs fortafsèPrivolvarum
hcmifph^enum dici pofîît intcmperatumi Sub-
vo 1 varum tcmpcjcatum. Nam a pud Privolvas
nox eft noftros quindecim vcl fedec im dies na-
turales loga,perpçfuis horrida tenebris,quant se
apud nosfunt noc^te illuni» quippe nullis VoL
vx radijs ne illa quide illuftratur vnquam î ita-
quc ohinia rigentgeju .ßcpruinis\'*\'\' infu-
perqi amp; ventis rigidîffimis lt;Sc y^lidiflimis : üiCr
cedit dies/\'^quatuordeçim noftros longa, vcl
copaulominus, quibusnbsp;major, amp;

^\'^fubiîxis tardus,amp; ^\'\'quot;ventinuUi, Itaque im-
menftis^ftus. Atquc ftc fpacio noftraçis men-
fîs/cu dici LeVANICI, vno codemqî loco ôc

.nbsp;acftus

^STKÖNOMIA LVNAKIS. if
seftiistft qujndecics fervetior Africano noftro,
amp; gelu intolerabilius Qumrano.

recuHariter notandunij quod Plancta Mars
jjs,qui in Meditullio Privolyarum funt, noétc
niedia castcris infuo cuique nod:isarticulo,pe-
ne ^^^ duplo major iiitcrdum cernitur, quam
jiobis.

De Hemilph^rio Subvol-

varum.

Tranfiturus ad hoe, incipio ab ejus liniita-
neîs,quicircuîumdmfigt;reminhabitant. Ijse-
nim.hoc \'quot;pdruh\'areeft,vt digreiîîoncs Vene-
ris amp;Mercurij à^ole obfèrvent multo majores
quam nos. Jjfdem lt;5c Venus dertis tempori-
bus duplo apparct rrtajor, quam nobis, \'^quot;^prx-
fertim ijs,quifubpolo Septentrionali habitant.

Omnium véro jucundiflima eft in Levania,
jpeculatio Volvïcfu^, cujus illifruüntur con-
f|3e(flu in compenfatione Luna: noftrie gt; q^ua
cum ipfi^ùm amp; PrivoIv.T carent penitus. Eti
Volv^e huj!gt; peréni praefèntia regio ea denomi-
naturSubvolvana? ficutreliqua abcjusabfcn-
^a^Privolvarum dicitun quod fint privati ton-

No^

U JO A Nm S^ K^E F P L ERI

Notis Xerrarum incolis Luna noftra, cum
plena eft exoriens, fuperqgt; domos longincjuas
Ingrediens,doli) eirculö videtur ad^equarii vbi
in medium c(])eli afcenderio, vix humani vukus
latitudinem repraefentat.SubvoJ visxrcro Volva
fua in i|jfo Goeli medio^ (quern ficum obtinct a-
pud eos,qui liabitantin meditullio{cu vmbili-
cohujuamp;^eniirph^rijj) päulömmijs qua-
druplo lorigiondiänietro cerfiitur, quarn no-
bis noftra Luna , .adcpjjiVt .difcorum inftituta
compatatione, quindccuplo m.^oriit illorum
Volva,Luna nofträ» lt;^ibus vero Vplya Ho-
rj^onti perpetuoinhjerctjijseiivnusmpntis ig-

niü.fpepie^n cxhibei?»\'

Quemadmpdum igitur nos regiones diftin-
gpi;iius per Lj^yapion^s fpli majores miwies-
que, lix^et Polnm ipfuiixoculis non cernamusv
fie illis ejd^m yiui fervit al^imdoyolv^,, fe/n-
per

. (^orwijid^m^qjiim, vt dixi, verxifibus ij^mi-
net, alijs lpjfisjukacirculiim^^^^
preira.vid^runrcljquis a yertice verfus Horizpr
temdecJniatjquQlib,qtJoeo\'\';^j9on
petuoakit;udinexnpftentansi^nbsp;r:

Cumautcm amp; ipfi^^^luos habpant Pplos^

qui

IAS TKÖ NO MI A LV N A K 1 s. if
qui non apud illas fixas funt, ubi nobis func
^^ii Mundi, ^^ fed circa alias , q^u^e funt nobis
indices Polorum Ecliptics, qui mnarium Poli
Ipacio 19. annorum fijb ftellis Draconis amp; op-
pofitis Xiphiae(Dorado)amp;pafrcris(Piicis volan-
tis)amp; Nubecula: niàjoris,circelios parvos circa
Polos Eclipticse etnctiuntur : cumquc hi PoK
quadrante circuli ferè diftent ab ipforum
Volva ) ut ita defcribi poffint regiones amp; fè-
cundùm Polos, amp; fecundmnVoIvami patet,
quanta ipficommoditate nos vincantJ longu
tudinemenim locorumfignant per^^^Volva\'ni
fuam immobilemj \'^Matimdincm,5c per fiianl
Volvam, ÔC per polos i cum nos \'^\'^prolongi-
tudinibus niniMiabeamus, nifi cont^mti/îîmi
illam , ÖC y IX internofçibilcm dcclinationem
magnetis.

_ \'\'quot;\'\'Statigitur illisfua Yolvaquaficlavo cœ-
^^scfletaffixa^immobilis quoad locum,fuperqî
cam fidera cœt€ra,ipfçqj àdeô Soi,ab ortu in oc-
cafiim tranfamt, noc vlla nox cft,in qua no
aliquae ex ftellisfixis,qua2 funt in Zociiaco,poft
Jianc Volvam feferecipiantjcqi contraria pla-^
gâ rurfum emergant. At \'quot;\'\'non omnibus no-
^ibus ei^dcm fixjc hocfaciuiit, fed permutant

C vices

J0ANN1SK.EPFLER1
vices, inter fe, omnes il]5e,quae funt ab Ecliptica
remote vel zgradus, \'^\'\'iitque circuitus
a niiomfanaYendecini gt; cjuo exacSto reditur ad

primas.nbsp;\'

Nec minus crefcitillorum Vol va, decre-
fcitque,quam noftra Lunajcaufa vtrobique ea-
dem, Solis praefentia vel digreilio ab ilia gt; tenv
pus etiam, finaturam fpelt;Ses,idem : fed aliter
illi numerant, aliter nosi illi vnum diem amp; vna
novftem putat,intra quod fpaeium omnia VoL
-vae fuse incremGnta amp; decrementa abfblvun-
tur. quod\' fpaeium nos menfem appcllamus.

Nunquam ferè nc in Novivolvioquidem
Volva laterapudSübvölvanöSv propter ma-
gnitudinemamp;elaritatem,. pracfertim apud
Polares,Soie ad tempus carcntesjquibus Volva
in ipfo intervolvio tempore meridiei cornua
furfum vertit. Nani in univcrfum inter Vol-
.vam amp; Polosiiabitantibus ^ fubGircuromedi-
volvanOjNovivoIVium eft meridiei fignu i pri-
ma Quadra, vcfperaef Prenivolviuminodi-isa?-
quas partes difcriminati ultima Quadra Solem
reducit.quot;^ Qui vero Volvam amp; Polos habent
in Horizontefitos Jiabitantes fub fedione Ae-
quatoris cumdivifore, ijsfitin Novivolvio amp;

Pie--

^S TR O N G M I A L V M A R 1S. ip

Pknivolvio Mane vcl Vefpera,irt Quadris,nie-
diatiodieivelnödlis. Exhisjudiciuinfumatuï»
amp;:deijs quiinterjed:i funt.

Et dc die quidem hoc pado diftinguunt ho-

ras,al i js atqj ahjs Volvse fuse Pha fïbusrvt quanto

propius coeunt Sol amp; Volvavtantè propius in-

ftet, illis mcridies, his vefpera vei occafus Solis.
rgt;e node veto, qux regulariter quatuordecini
noftrates dies noélesque longa eft,multo funt
inftrudtiores ad-dimetienda t^pora,quam nos,
Etenim pr seter illam fuccefSonem Pliafiu Vol-
v«,quarum Plenivolvium media: nodlis indi-
cium efle diximus fuo Medivolvanoietiam ftia
ipfis Volvaperfeipfiimdiftinguithoras.^quot;^^ Et-
il enim loco nequaqua moveri cemitur: in-
tra tame locum fuum,contra quam noftra Lu-
na,gyratur,amp; \'^^admirabilemmacularum va.
fietatem fuccefïivè explicat, a/iiduè ab ortu
jn occafum translatis mäculis.^\'*-^ Pna i^itur ta-
lisrevolutio, quandoesEdem maculae redeunt.
Sub volvanis habetur pro una hora temporali i
quot;quot;^quot;aequat aüte pauló quid amplii^is, quam unu
diemamp; unam nodem noftratem:Eftqgt;/^\' h^c ^
folaiEquabilisniefuratemporis.\'^^Supra enirn
quot;idlum eftjSolem amp; aftra JLunicolis dietim cir- -

C 2 \' cum-

JOANNISK^EPP\'LERI
cumire in^equalirer gt; quod vel maxime h^èt
turbinatio V^olvae prodit., fi cum ea-eompares,
eiongationcsfixaruma Luna.

In univcrfum Volva ifta, quod fupcrio-
rem Septcntrionakm partem attinet, duas vi^
detur habere medietates/quot;\'\'^alteram obfcurio..
rem,amp;Gontinuisquafimaculis obdult;5l5, \'^^aL
teram paulo clariorem/^\'^interfufo pro difcri-
.mine utriufque,eingulo lucido feptentrione-
tenus. Figura difficilis eft expiicatu.^^^ Parte ta^
-men orientaiiori cernitur inftar Protomcs
capitis humani,axiHarumteniis refefti gt;admo^
ventis adofcula\'^\'^puellulacum\'quot;\'\'\' vefte Ion«
ga , quas externa rctrorfum manu^\'\'^felcm

affultantem ptovoeet. Major tamenamp; la-
tior maculas pars fine cvideti forma verf^ oc-
cidentem procurrit.

In altera medietate quot;^^VolvaeJatius diffun-
ditur fplendor quam quot;quot;\'^macula.Effigiem dice-
res Campante defunc depcndetis^quot;\'^ in
oceidentem\'\'\'°jadlaC£E; Quas fupra^^^ in-
fraqy{lint,afîîmiiari ncqucunt.

NeclatisjUt hoc paélaVoIva illis diftinguat
lîoras diei i quin etiam annipartium non obJ
icura documenta dat, fi quis attendat,aiit fique

ratio

qASTR,0N0M1J LVNAKÎS. 2i
ratio fixarum fugiac. Etiam auo tempore
SolCancrumobtmct, Volva Polum Septen-
trionalemfuse turbinationis manifefte oftetat,
Eft enimparva qusedam Ôc obfcura macu-
la,fopraeffigiempuelfein\'^^mediam clarita.
tem inferta i quieafumma amp; cxtrema Vol-
vae parte verfc orientem,amp;hinc defcenfti in d^
fcumfaóbo, verfus\'^^OGcidentem movetur;a
quo extremo rurfum in fummitatem Volv^
verfusoricntem coilcedit/^^atqifïc tune per-
petuo apparet. At Sole Capricornum tenente,
nufpiamhïccmaculacerhitur ! toto circulocii
Polofuo, poft VoIv2e corpusabdito. Et his
quidem duabus anni partibus maculçreaa pe-
tunt occidentemi intermed ijs vero temporib%
Sale in Oriente vel Libra conftitüto, maculas
nonnihil inflexâ linea vel\'defcendunt transvet-
fini,velafcendunt. Quo argumcntocognofci-
musy Polos hujus turbinationis, manentc
Centre corporis Volvasy circumireincirculo
polari , circa polum illorum,femel in anno.

Notant ôchoc diligentiores, non femper
hanc Volvam retinere eandem magmtudine.
\'^\'Ijsenim diei JBoris, quibus aftra funtvelo-.
cia ^ Volvae diametrum effe multo majorem»

Csnbsp;n

^^ quot; ANN I s K.EPP^£RX

VC tunc omninó exccdat quadmpium noftra

Lunse.nbsp;\'

Quid vero nunc dc Eclipfibus Solis amp; Vol-
y^ dicam,quae amp; evcniunt in JL E V A NI A,amp;
ijfdem momentjseveniunt, quibus hicin Tel-
-lurisglobo Eçîipfes Solist Lun^c; rationibus
tarnenoppokis plane. Quando enim no-
bis videtur deficere Sol totus, deficit ipfis Vol-
va f quando viciffim deficitnobis noftra Luna,
deficit apud ipfos Sol. Ncque tamen omnia
quadrant. \'^^artiaies enim Solis defcdtus ipfi
crebro vident,quando nobis de Luna nihil de-
eft 7 ÖC contra immunes fiint ab Eclipfibus
Volvxnon raro, quando nos partiales habe,
mus Sohsdefeélus. \'quot;\'\'Volvœdefeausapud i-
pfosin Plenivolvjjs, vt amp; âpud nos, Lun^ m

Plenilunijs, Solis vero in Novivolvijs, vtaptid
nos inNoviIunijs.

Cumq\'i dies amp;nocftes habeant adeô lon^^as,
creberrimas experiuntur obtcnebratjones^ v-
triufqj fideris. Pro eo çnim,quod pençs nos ma-
gna defeâruum pars tranfit ad noftros Antipo-
das : illorum contra Antipodes,quippe Privol-
va^, nihiipenitùshorum vident, ipfiSubvolv^e
foliomnia.

EdL

^ S T R O N a M l 4 gt; L V N A R 1 S. 33

^ EclipiSii Volvas totakm non vident vn-
quani^jfed tranfit ipfis per corpus Volvse, ma-
cula quœdarn^®- parva i^^rubicunda in extrc-
n^is/^\'\' in medio nigra,fadîoque ingreflu ab
oriente Volv^e, exit per occidentakm oram,
^^^ eandemquidem viarri cum maculis Volvae

natrvis,pra£venicnstameneascelcritatè.r Bu-

ratqj fextamhor^ fua; partem, feu \'^^quatuor
horas noftrates, quot; r \' \'

^ Solarîsdeh\'qûi|câufiific ipfis fua Volva,pIar
nevt nobis-npftraX,una?qua;Volva,cîj^^^
tientem Iiabeat quactrupfo majorem Sole \\ fieri
non poteft, quin S0I ab oriente per meridiem
pone Volvam immobilern, iïî öccidentêtransi
iens,.creberr;imepoftVolyam abeat- amp;ficab
ea feu pars r feu totum corpus Solis occultetur.
Eft autem,licet frequens,valde tamen notabilis
totius corporis Solisoccultatio,\'^^ quia aliquot
^oras noftrates durat,óclumen ytrumqj Soiisamp;
Volva^fîi:nuIextinguitur, quod apud Subvol-
vas quidcm magnum quid eft, quippè qui alias
liabentnoéteshaud multo obfcurioresdiebus,
^opter Volvae perpetuo praefentis fplendorem
^ magnitudincmicum inEcIipfi Solis vtruniqi

Luminare fit çxtinc^tum, Sol amp; Volva.

fÖA M N I S j^E FPL E K l

rHabent tarnen apud ipfc^lclipfes Solis
hocfingulare , quod frequenter admodum fiti
vt Sole vix poft corpus Vohx abdito, a parte
oppofita oriatur fplendor, quafi Sole diftento
totum Volvae corpus amplexof cüm tarnen
atós tot partibus Sol fninor appareat, quam
Volva Jtaque mcrx tenebras non fèmper fiunt,
centra corpprum propè acfmodum
jungantur, amp; medij diaphanidifpofitio c5-
fentiac.\'^\'\'Scdnec Volvaficfubitó^xtinguitur,
\'^t peni-tuscerni non pöflït tx^uamvis Sol totus
poft ipfaiïi iateat,nifi tantum^\'\'® in medio defe-
amp;onis maximae articulo. In principio vero to-
talis defelt;5tionis, in quibufdam loCisDivjfbris,
Voltaadfeux: albet: quafi extinda ftamma,fu-
perftescai^ovivus» qua albedine etiani extin-
lt;5ta,mediumeft defedus nïaximi(namquot;\'\'quot;\'iH no
maximo,nonextinguiturhasc albedo) redcun-
te rero albedine Vojv\'ae(in oppofitis locis divu
foriscirculi) etiamSolisconfpelt;5i:us appropin-
quat: vtita vtrjumq» luminare quodammodó
extinguaturfimul,in medio defeólusmaximi.

Atque ha^c deapparentijs inLEVANIAE
hemifpliasrio vtroquetam Subvolvano,.quam
Privölvano. Ex quibus non eft difficile vel me

tacen-

^STRO MO MI J LU MAR IS. tr
tâcentèjiudkarerquantum in Cieteris conditio-
^itusiSubvôIvœ à Privolvis différant.

Nox enirn Subvol varum etfi noftratia qua-
tuordecim NuxOy/Liîf longa fit, Volvae tamen
pra^fentia terras illuftrat, amp; à frigore cuftodit.
*\'^°Tanta quippemoles, tantusfplendôr , non
■Çoteft noncalefacere. ■
\' Viciffim etfi dies apud Sub voivasmoleftam
habeat So lis pr^£entiam per noftra 15. vel 16.

Sol tamm®\'quot;quot; minor-, non adeo infe-
ftis eft viribus,ôc^®^Luminariajûâ:a,proIiciunt
aquäsomiies in illud Hemifpli^rium,\'\'°^ terris
lt;5Dfutis , vt plane parum de ijs extet, ^quot;quot;^arente
contrà amp; frigentc Hemifphiierio Privolvano,
quippe^fubtradis omnibus aquis.^°*\'Nódle au-,
teai üibeunte apud\'SubvotvaSïdieapüd Privol-
vas, cuni Hemifpbaetiia\'inter fè diviiababèant
iuminafia j dividantur amp; aqu^e, 6cSubvölvis
quidemnudanturagri gt; Privolvis vero in^xi-
guum folatium £eftus,fuppeditatürhumon

tota iLEVANIA nonvltramÜIè
^ quadringenta miniaria Germanica päteat
Jn:circuitum., quod eft quarta demîimteHliris
goftE^ pars: montes tamen habet altiffimös;

^ valles profundiflîmasïamp;prolixas^âd^que

D mut

30 A NN IS l^E? ? L ER 1
multum Tclluri noftrx in perfeélionerptnndi-
tatis concedit.\'\'°^Porora interim tota eft amp; ca-
vernis fpeluncisque perpetuis quafipcrfoffa,
maxime per Privolvanos tra Aus: q^uod
pr^cipuum incolis rerriedium eft contra a^ftum
amp;frigöra..nbsp;^ .nbsp;■ .

quot;quot;\'^Qmcquid vel terra nafcitur,vel fuper ter-
ram ingreditur , iponftrofie magnitudinis eft.

Incrementa fiunt celerrimaj brevis vit^ funt
omnia,cum ad cam immanem corporum mo-
lern adolefeant. ,

^^^Nullus Privolviscertus nidus,nulla habi-
fatioftataj Totum globum vnius fuse diei fpa-
cio agminatim pervagantur,p.ars pedibusgt; qui-
bus longiffimècamelos noftros prae vertut, pars
pcnnis,pars navibus,fugientesaquas confeélii
tunautfi mora plu/culoruni dicrum eftnecefl
faria i tunc fpeluncas perreptant, prout cuique
natura eft. Urinatoré^ funt plurimi: omnia na-
turaliter animantia fpiritum trahunt lentiffi-
mc: fub aquis igitur\'dcguntinprofundo,na-
turam arte adjuvantes.\'\'*\'\' Ajunt enim in illis al-
tiffimis aquarumiinubus frigidam perdurarc,
fervetitibus a Solefuperioribus vndis: infu-
perfici\'equicqüid haaret / idelixatur a Sole fft

me-

^^s TRO NO Ml A L V N A R iS,
i^çridic, fitqi pabulùm adventantibus percgrL
î^^ntium coionoruin exercitibiis. Nam in vnil
verfum Subvolvanum HemifphaErium noftris
pagisamp;oppidisamp;hôrtis sequiparatur: PrïvoL

vantîmnoftrisagdsamp;ljlvisôcdcfèrns. - ^

Qmbus refjpiratîo magis cft neceflariay ij
ferventes aquasanguftocanali in fpêluncas ad-
mittuntjVt longo meatuin intimarcccpt^epau-
latirrî refrigèfcant. Ibi fe potiorMiei parte ccxn-
tinent,eoquç potu vtuntur^vèfpera adveiiiem

mt nabulàtarri. ^

\'Inftîrpibûs cortJGcs, inanimalîbus cutis^
aut fi quid ^ufr vicçmlt;ilKinetv majorem corpo^

a gt;1

in fummitate iriduratur amp; aduritur i vefperä
fuGGedcötedéglubifur. ; •

Terra näiccritiailiGci: in npiontiü^jügis pau-
ca fint,plprumq5 eödem die amp; crèahtur öc enc-
cantur,novis qüotidièiuccféfGentibus.
^ Natura^ipenna in univerfiimprasvaletr
Miraculo enimluntgt;Soli fei^meridie expo-
rentes, quafiyolupmtis,Gaufar non tarnen ali-
bi , nifipone orificia ipeluncarum, vt tutus amp;
Pi^oniptysfit: receptus/

D2 ^^\'^Qui.

JOJM KJP?. A$%KOHOM. LVM.
\' (^ibufdam per diei ceftuni:fpiritus çx-
Jiauftus, vitaqi extinâra, per nocftem rcdeunt^
,jContrariâ ratione quàm apud nos Mufcis;

folum difpcrfx moles figura
nucumpin€arum, pet diem aduftis corticibus,
yefperi quafi ^ççlufi^latcbris,animantia edunt.

— Prastipuum 2eftuslenimentum in Subvol-
ypO/Pcmifp^baerio/unt côtinua nubila ôcplu-

yi^j\'r^^u^ a iquandoperdimidiamrqgionem
ameoplusobtm^nc. ; .nbsp;. .

Hucufqî eu pervenifTem iojnpniandoiventus
orfus Guiîi ftrçpitu pluvise, fomnum mihi diC
folv:iî;gt;ynaqiKlibnbsp;extrema

, : Ipfe itaque reliais,Dacmone narrante, ôc au-
ditpribnamp;, Dui;2^co3CQfi|iocum matre FioIxhiL
di, vt erantobvolutis capitibus,ad me rever-
;]in ;V6fè caput pulvnari,corpus

prehendi.

lO^

In Somnium Aitronomicum

Notac/ucceffivèrcriptse inter annos
.nbsp;1620. r630.

^ • ^Onus ipfe vocls mihi occurrit ex rec-orcïa-

Nomiriuni propriorum fimiliter fonantium hiftofiaä
^i»^ScGtic3e,qii£B regio profpe£lat Oceanum Islandicum.
z. LinguanoilraTeutonkafonätTeframgiacialeni. Inhacverd
remota infula locum ego mihi difpexi dormiendi amp; fomniandi 5 vt i-
mitai-er Philofophos in höcgenere fcriptionis. Nam amp; Cicero traje-
cit in African! fomniatüruS, amp; Plato Atlanficani in eodeni Oceano
Hefperiofabricatus efl;, vnde fabulofa virtuti militari fubfidia aocerfe-
fet;amp; Plutarchus denïque,libeltó de facieLtinaz: poft niultum fermo-
nem in Oceanum Americanum exfpaciatur, defcribitque nobis fitum
talem infularum j quem Geographus aliquis modemus Azonbus, amp;
Grönland!« amp; Terra; Laboratoris regionibus circum Isljthdiam fitis
)robabiliter applicaVerit. Quem quidem Plutarchïlibrum quoties re-
ego , toticsimpensè foieo mirari, quo cafu fa£l:um fitjVt noftra nobis
fomnia feu fabulae tam accurate congruerent. Nam ego quidem fat.fi-
da memoria repcto occafiones fingularum comment! mei partium 5.
quód ex mihi non omnes fint natse ex leftioile hujus libri .Extat apud
me charta pcrvetus, tua Clariftimc D.Chriftophore Befolde manü ex-
arata j cum thefes circiter viginti,de coeleftibus apparentijs in Luna,
mcis differtationibus anno i fp^ :concepiires, easqjD.Vito Miile-
tune difputationum Philofophicamm ordinario Pr£efidi,dirputatu-
dc ijsjfi ipfe annuiftet,exhibuiires. Q^p quidem tempore Plutar-

D Inbsp;chi

30 . JO Af^NIS XP-fPL ER I NO TM

chi opera mihi nondu vifa crMit. Pofteà incidi in L^ciani libros divös
Tiiflöri^ verae^r^cërcrip.tosr^uqs egoliljellos mihi delegi,vt linguam
addifeerem,a^utus ioçiuidllate.îudàcii^ fabula», quae tamé aliquid
de totius vniyerfi natura innuebat, vtquidem ipfe Lucianus monct
in exordia. Àtq; etiam illeyk|-alt;:olumnas.Herculis in Occanum cna-
vigat, rapituró; yentorum turbinibus cumipfii navi fubUmis,amp; Lunas
invehitur. Mîecmihi\'ÇiSmaâiGreyeft^iâitinen
ribus temporibus affe^ati : Qr£etij primdm anno i f^f. Plutarqlii H-
bellmii fum naélus, admonitus dc eo^exleclione Commsntarij Erat-
nii Reinholdi in Theorias Purbachïjjexq; eo Prag^ anno i lt;5ro4.multa
in Aftronomisegartem opticani tranftuli. Non dedi tainen hoe infulis
â Plutarcho nomiiiatis expceâno Islandico, quod Islandiani ad Hy-
pothefin mei jTomnij elegi\'.Sed erat\'h^c inter caufas,quód id temporis
Prag« venalis effet libellus Luciani denavigafione iji Lunam,transla-
tés in linguam Teutonicam à Rolleiïhagi) filio,]quot;unft1$ narratfoiiV^us,
S.Brandani,amp; de Purgatorio Patriciano in fubterraneis Islandieiilfton-
tisHeclaeignivomi : cüm etiam Plutarchus ex fententia Tl^olcfgise
gentiiium, purgatorium animarum ftatueret in Luna placuit mihi,
profeiïluro in Lunam, potilTmiiim ex Islandia folvere. Major hujus
inful« commendatio fuit a narratione Tyeiionis Brahei,.de qua infrà,
Nee nihii pomit recordatio feftionis hi]|oriÊe de^Hibernatione Hol-
landorum in 0aciali nova Sembla, quje amp; ipfa plurima prisbet exerci-
tia Aftronomica à nie translata in Aftronomiae partem Opticam an-
no i ^04.

• f. In Iiabitatione jiiea, qua vtebarex concefTione Martini Bac-
chatii;R.e£ï:orij Ai:ademiae Carolin£e,pendebat ad parietfCharta Geo-
graphicaEuropae pervetus,ni qua vocabulum Fïolx Islandise locis ad-
Icriptumerat. Idqulcquid fonaret, placuit milii truci fono^addidiquc
vfita.tum foeminis in veteri lingua vocabulum Hildis j vnde Brunhtl-
dü,tJ)^athtldü,Htldegard,HiltrHd8L{\\m\\ïi^.

4. Quia terifmiilius hoe de filio,matris artium promulgatore, qua
fi eâ fupei-ftite fcribere fingeretur. Sedamp; hocinnuerevolebarnjmpc-
rita cxpèrièntia, feu mcdicorum vfü loquendi, Empirica exerckatione
génitrice,nafciproleiB S^cientiam : atqueiili non tutum efïè,quamdia
fupereft inter homines mater Ignorantia, rerum caufas occuitiflïmas
in vulgus propalaré i quin potiiis parcendum verceundiœantiquitatis,

IM SO MNIFM ASTR 0 NO MIC VM., 51

expcflandam anaoruni niaturitateni, qua yelud fenio confedla Igno-
rantia,tandem emoriatur. :Gum igitur Spmnij mci fcopus fitjargu-
nientuni pro mota Terra;,feu fblutipnepi potius obj e(flionum ab vni-
verfaUeontradi^loiiegentis Euma«sedefumptarum, moliri exemplo
: jant tuncgt;exa;in(^am rfiitis arbitrabar, exqi mcmoria ingeniofo-
Iiominum eradicataiit vcterem hanc lgnorantiani gt; ctfi quideni
luclatur etiamnuni Anima in nexu artuunt tant multoruni, tot f^culis
firmifFmie coalito j fit^ereftque in A.cademijamp; annofa mater j fed ita vi~
vit, vt mors ei vitafgeIicior «efttmandavidea,tur. -

Id mihi in piercgriilati-one mea nupera fic cvenit;quanquam no»^^^^^
foil,fed coetui plurium coiifenticntium. Giim cnim nos Tneologus, ^^^
Auguflanam: Confeffionem profefllis,ingenti cum zeio invafiffet,cxqi
Scriptura fibi videretur macnirias petere ad nos oppugnandos j tande
accenfus noftris defenfioiVfEUs\' fublata voce,conteftatusque omnia fa-
tx^,^o^m%\\\\otcontrAomneni\'mionem pugnare exdaniavit. Cum e-
go,rupto deniqi filentio confurrtaci, ha(ftenus eninl affederam auditor
merus,2\\^»f^gt;«i»,inquam, hoc eH,qMdvefiufaElfonu homma vrget vel
ignaros. Si enim dogmatis hu\'im vtilttatem, ntcejfitatem amp; foffihihtatenu
rationis yei^^^smgnfiii^caperem, jarndttdHm vinf argftmentorHmk Seri*
ptHraptutorum vosipfideclinareW,ejHAfitlicontmoda interpretatione, vt a-
lias {oletis nen raro. ^At nmc tdma eH tAtionis tult;t imbecilUtas^ vt noru
videos,etiam penei nos particHUm ali^asm ejfe rationis: IS^on igitar contm
Qm\\\\m\\m\\lt;yntmdogmapftgnat,-, ^uodcontrattAfironimonm^Phy-
Jicornm rationem non pagnat,,- jQuod enim non capit vnm,cMfit alter iru
materia peritior.

7. Sua cuiqi injuria,in Copernici opus Revolutionumha:c capita-
lis eft injuria,quod imperiti rerum Aftronomicarum (Cenfuras libro-
rum Hon exniente fua,fedperperanaiiiterpretati) exiftimant,non,clFc
legcndum id opus,nifi prius cxcmpto motu Terrse: quod tamundcm
cft,ac 11 diccrcs, non legendum effe prius,quam flammis fuerit exuftu.
Hos itaque non argumentis ego, fed rifu refuundos ratus, tale fcripfi
Epigramma:nbsp;,

\' HclafciviretjpoterantcaftrarcPoetam,

Tefticulis demptis vitafupcfftcsrerat,
Vje tibi Pythagora,Gerebro qui ferris abufus;
Vitam coucedunr, ante fed excejfcbraftt.

JÔJMMIS Kei\'PEeRf NOT M

8.nbsp;Fallor jïn author Satyir^iprôcacis, cui nomen Conclave Ignatia-
itom^exemplar naiflus eratliujus^opufcùii j pungtt emm me nomina-
tim etiam in ipfo pi\'iricipio.\'Nam in progk-eflum

addiicit ad Plutoiiis trïHmial, ad qtiod, iii falior y aditus efl per Hecise
voragines. J.f.S.y. Vósamici^quinotitiamhabetisreiurnmeamm,
\' amp;.qu3B mihi caiirafoeri\'fperegrijiiationTs \'proximse in Sueviara, prse-
fertinijfi quï veftvûm atitehac maniifcripmm nadi fuerunt, Lifceilum
ïftitm,omiiiïgt;faifta mUii toeisqifuiffi^nbsp;Nee ego diffentio,

Magnum equidem cft mortiis omen in vuincreileriiali infliâ-o, in ve-
\'ineno epotiÇ) : nee minusfiiiiiTeivid^tur ckd.is domcfticï^:,iiipropala-
tionehujus fcripti. Gredideris fcintiUam delapfam in materia-m ari-
dam : hoe eft,exceptas voces iflas ab animis intus furvis, furva ojiinia
fufpicaiitibus. Prinium quidem exemplar P^raga Lipfiam,inde Tuhin-
gam perktuni eft anno i i..ÀBai\'oj!îenbsp;/ cjusque niorum

amp; ftudiorunh Magiftris. Quanttim aljfft, vt credatis , in lionftrinis,
(pr^fertim ri^uibus eftat occupatione Fiolxhildis «lose; nomen o-
■minofum}ui his igttui\',confabuktum fuilTe dc hac mea fahuk ? Cer-
tcequidèmexillaipfavrbeamp;domo.enati funt fcrmones de uk ipfo
cahimni^fi proximèjuccedëribüs aiims ; qui excepti abïinimis infcn-
fis,tandem exapfcruntin faniam, imperi.tü amp; fuperftitione fufflanti-
busv Nififallor, fic ccnfcbitis .potuilfe amp; dQflgt;um mea4n carere vexa-
tiene fejçeniial]\',;amp;.mepçtegrin,itj.oiieajinali proxima, ntfi fomniata
prtccepm

hoe meum vlcifcidelïegacio €:,xlïite£),vulgationç lii)elii ; adverfarijs
aliud mercedis erit.

9.nbsp;14ecl£e , montis igiiiVomiquot;-,--Ji4ïa cfthiftoria exMappis amp; lifcris
GeogrâphiCisy lngenerefuppiicij, refpexiad fabulam, vtexriïimóï
Éilipèdódis i11iuy,apudl)iqgï;ïl€ni Laertiuiii,qBi cùm Aethnam. mo-
fenl afcendiamp;fjvtdivini^ port obitum porireturlionoritus,!« ipfos fc ^
Crakrasd-cViii-fiffc/é^ue ilanmiis immoLïff^

taffis caufas seterni\'qiiöïfimrus\'inccndij, csecaque temeritate progcellüs
co,vndc regredi non poterat^ fatifcente Aib veftigijs cinerum jncmfla-
ta fuperficie j fera pœnitiidine eîwriofitatis ,4iec vllâ.famariiujus cura,
iugentem invitus dijiii^t animaim. ^«m alfiiie fatuin jC.Piinio fuit,
qui Vefuviani;lt;lade ^incsndij per.infeft^s cjneinmi ^i-puiliicum im~
bres philofophandi caxisâlEompeianura imielt;2;i]iS,fuiphureo fœtore amp;

^^ SOMNIVM ASTROMOMICP^M.

cineribus oppletis fpiraculis fuffocatus cft. Sic Homerusœnigmatc
1 ucatorum, Ariftoteles Euripi reciprocationibus excmciati vitam in
abjecifTc fabulofïs narrationibuS feruntur. Ita pieriqi amorem
quot;ucfciemiœvicircunmr paupertatc, amp; odijs ignorantium divkum
provocatis.

I O. Allufi ad mores barbaros idiotarum.Si etiam fcienti« matrem
des,quam ego fupra dixi,ignoranti5mj Rationem vero patrèmï cqui-
dem hunc patrem ab illa matte vei ignorari,vel celari par eft.

II. Inliiftorica defcriptioneScoti«amp;Orcadum,authoreBucha-

nano, mentio fitpifcatoris,qui cum cfTejC annorum i f o, ex juvencuU
vxorepater fit faélus aliquot liberorum.

U. Qjia fupenu s nives amp; confragofa, in fummo igncs c fufetcrra-
neis, yt teftantur hiftorise.

IJ. Quia Islandia fub Polari circulo eft fita. Sicaudjyi ctiam à Ty-
chone Brahe,qui hîeç cx relatu reccnfuit Epifcopi Isiandici.

14. Mcdicinas? amp; Aftronomi« ftudia cognata, ex codcm fonte, dc-
fidcno ccgnitionis rprum Naturalium. Herbari« vero Empiricîcplç-
runqj funt annejcœ fupç.riîitiDncs.nbsp;-

I f. Trita eft hœc traditio, vcr^ an falfa, in Gcogfaphicis,Gubcma-
torcs navium ejî Islandia\'n^yigantes, Vcntorum quem velint,aperto
Vcnti vtre excirç : quod fi quis ad Rof« nautic« Rhombos, indicu
lumq; magiietiçum,^ rcdipncm gubcmacuii transferat,is vera prope-
modum.dixcrit. ,Cùm cnim jz. ycnti cenfcantur jqtiocunq; ex itfv-
nms Hemifph^rij fiante,fi gubernatoria peritia accélTeriti indicio rofœ
amp;rcmigiogubernap.uli,havis iii^ellemr deftinato ejus Hemifphœriî
itmcrc : yçntps vero contrarij Remifphaerij difpaciando ad latera rur-
cr\'nv\' appfilant Lavare, tantifpcr eludunt,dum ij in
Hè)ii.ifphierij -vnm^
Itarefei;ebat Epifçopus Islandicus Xychoni Braheo, Virginc^
isianaicas mter audiendum in Templo Verbum Dei, folerc di^aaut
voces nonnullas exceptas acu amp; filis coloratis adniirabili cclcritatc in

linteis expnmerencndo.
17. Scotiaamp;prgadibusfuperiofiOccanopf«feritis.
jnbsp;^acculo caruit,vtBorc« injurias effiigefe;Nordwe-

ë\'amdeftmatamattingere nonpoffet.nbsp;0 ^

Ex reiatuTychonis,vtfupraN.i?.

Énbsp;ÄO.Dc

.S4 JOANNtS K^fPL^KI MO TjT,

zo. DeKangiferis „ cervoium Septentrioiialtumgenerc, feribit ad
Landguvium HaffiseTycho Braheus, cos non durare i\'n Dania, quod
jlia quantuniYis fngida regio, mukó tarnen fit tcpidior Boddia, Fin-
ïionia,Lappia, vbi nafci tut hoe animal. Islandise igimr, qu^e amp; ipfa
lAib Arclico Poiari fita, eandemfrigoris magnitudmem tribucre con-
jèiitaneiira eft.nbsp;\'

zj. ;HulIos habetincolas ilU infuU:, quippefleEÜisamp;faxofa, neC
ampla praterpitfcatores ad40.

. zz. liiQ viri veréphilofophici mos fuitperpctuiis,percontari, dill
ceie,niagniikere narratioiies hujufmodi.crebró ruminare,ad theote-
mata phyfica applieare.

2f. ldcmgt;qviidem Teutonifmus, diverfiffimse vero ejus dialelt;fli
in Dania, inqüe IsUndia, qua?, vt apparet, Nordvvegiorum cft co-
ioniÄ.;,ad quos ejus Sc vicinaj Qronlandiae Imperium ante-centuni
an nos pertiniüt. Quin et:am Orcadas ipfas Teutonum mores Sc
linguam obtinuilTeantc 200 annos, ex narrationibus cujufdam mer-
ca-toris Veneti naufragi conftat.

24. 27. Raró infra decem, nonnunquam ad triginta: quos cxer-
cere folitus eft tra£lationc inftramentorum variorum, ad obfervatio-
lies fideram; dcfcriptionibus, co-mputationibu5,Pyroflomicis labor]-
fcUs,,amp;rimilibus Philofophise ftudijs.

zf. Opumlliarum, qu^magnigei erant ex h^reditatc, dominus
erat, largusqueinftudiadifpenf^tor: vidorinfupamp;romnis tsedit, rc-
rumqu-e vulgo defperatarum affeftator indefelTus: quod obfervandi
ratio accuratilTima demonftrat j in qua cum ipfa Natura vifus humani
pugnavit, vicitque.

alt;S\'. Fuit h^c iruerdeleclationes ejus viri vna,vt-nonnunquam abi-
turosexinfula, jamque dimiflbs , percelleretinopinätarepulsa apud
p^mbarios, teneretque vitri quam vellent; nifiquis volare didicif-

^ z8. Verfabar tune in leftione Opefis MartiniDdrio de difquifi-
tionibus magicis. Et notus ex VirgÜio verfus:

Carmina vel coelopolTuntdeducere Lunam.
Ante omnia quadrabat plaga coeli: Nam in Islandia f«pè Luna,cjerc-
ïis popuiis plena,non apparet: Et Septentrienalibus populis magiam
familiärem traduntfcriptor^jamp;a\'edibik eft fpiams iilos tenebrarum

inft»

TM SO MMirU ÂSTRûmMÎCFM- \'

iiifidianjongisillis ïîoftibns : eft vera amp; Islandia in Septentfiones
profundé recondita. Nirairum amp; Pliilofophi« funt arnica fubluftris
iwcis ociàjnoclesqi continuatse. Confirmât Hbflriirinius VVirtebcf-
gijeDux lulius FnderiaiS;,qui p^-egtrmation-etnemorabiii Septentrio-
J^e quoqvpervagatus,virDS aitpaffimiii co reperifiadmiraculu dodo^,
^ Pliilofophianl iniafitarâ nobis hümanitate erga advenas rcddentcs,.

Hoc tenipus anni ciDmmodifftmuniiiavigatio.ni x;c Porta iilo
fegni Dani« îfl Islatidiam fum ratus.
Jo. Idfequitur exNiim.i J/pcïdoflrinam ^

KediadKotama\'g. \'
î\'2. ïudicibus lites,aurig^fommacurm\'S,

Quasqi diequseris,no(3:epotiris opum.

Perquam iogeniolos IsUndos affimiavit Tychoni Brahe fu-
pradtlt;5lusEpifcopits.nbsp;\'

î4- Splritu« hi fmit fcitnti£B,in qiiibus aperiiîtur rerum cmfk. Ad-
ni\'snuit me hujus rfiïegofiaï vox Grieca Dörnen,qusei ^«W deducitur,
quod eft Serre,quafi ^W^^^y. Hoc fuppofito lege jam notam Zt .à § Ni-
mirum.

5 f. Caufagemiina numéri mihi cxcidit. An adiioveniMu^äS
refpexi,q^iia amp; ipfajDcœ funtgentilibiis, quod eftiTiihi,^iritus ? An
ha« ^m numei-um adfcn^i. i .\'Metaphyfica. i. Pliyfica. ?. Ethica. 4. A-
ftronomia. f. Afkologia. ö*.Optica. 7.Mufica. S.Geometîià. ç.Arith-
metica?nbsp;■ .nbsp;^

Ceftus fum,hicvel Vraràam è rinmeroMufarum,vclAftroiio-
miam èfcicntijs in animo mihi fuifFc. Quod nifi multis vitEpprsefi-
^ijs carerent feptentrionaies, ob frigora ; dicerem phis ilios ad Aftro-
iiaTe\'\'quot;^ \'\'ipfos effe quam c«teros : quia dierum Sciioflium difcrimi-

s ad A^ftronomiam iiwitans, apud ipfos funt majora.
Ç 77- öl deMufis ilia, vanitatis ahquid in ceteris arguitur. Sin dé
^cien i]s, Phyßca docet etiam venena, procréât etiani Ghymiftas,ih-
aramiipette traaata,Metaphyfica pr^poftere aff e
^atuoiica turbat fubtilitatibus nimijs amp; importunis, Ethica magnifi-
cemiam commeiidat, nonomnibus proficuam,Afeoloda fuperftitio-
i^bu^ patrocinatur,Optica decipit,Mufica famulatufamoribus, Geo-
Cm doininatui inj^fto, Arithmetica avanti^. Sed melior. fen-
^ \' -^uod cum omnes feipfis fint mites amp; innoxi^, ( coque-non

E znbsp;fpi-

gt; JÖANNIS KJPPLERI NOT^

fpiritus iili apoftatse nequam, quibus eft cum Magis amp; Sagis com-
mcrcium,qui fux crudelitatis amp; noxaruin teftimonium habent irrefu-
îabilejàprôprio fuopatrono Porphyrio. ) prs^ipuuni tamen hoc fit in
Aftronomia/ubje^li fui co«ditionibus,

5 §. C^rcndo, quae caufa hujus numeri mihi fuerit,non phis pro-
feci, quàm, quod. tptidem inveni litccas , feu characleres in vocibus
Astronomia copirniçana j quodquc totidcm funtform« cpnjun-
dionum intcr binos Planctas, quorum funt numero fcptem. Et )u-
cüiidumhocacccdit, totidcm ctiam eflc ja£lus binarum tcfferarum
Gubicarum. Eft quippè z i Numerus Trigonicus, bafi Allegoria
Evocationis cfV ex Deirio Se Magia defumptaj fubcftautcmfcnfus
Grammaticus. £vocafur,\'iàc^,enuncMtftr.

. Hoc etiam de Finnonibus SeptemrionaIigente,vicinisqi Lap-
pis commémorât Olaus amp; ali). Ego vero ad doc1:rinam traduxi dc
diebus naturaiibus, Zonis amp; Climatibus, amp; ad expcrientiam HoUan-
dorum ift nîari Glaciali, (^ui omnia fic comparatainvenerunt, vf nos
Àftronomi hic foris jani a multis faeculis docendo Icivimus.

40.nbsp;Priora deplagis tcrrarû crant pofita, qu« ab hominc adiri pof-
funr,haîcjam dc cœkftibus regionibiis accipite.

41.nbsp;Plt;^ularefçommaefl:, eredam potiùs, quàm vt in rem praefcn-
îem cam.QUïcruntqj pkriqiic ,dudùmnc ex cœlo dclapfi fmius Aftro-
nomi ? Q^us magis ad captum fuum rcfpondit Gafilœi nuncius fi-
dcrius : at validius eft Rationis judiciû, quse tcftis cftomni exception
ne major; quod cxpcrti funt Hollandi in illis fuis Hibernis,Num.

42.nbsp;Luna Hcbraels cft Lbana,vcl Lcvana,Sclenitida potui indigcta-
îci fcdHcbrac« voccs,rcmotiores ab auditu.niajori fupcrftitionc com-
lîicndantur in occultis artibus.

4J. Eccc itcram, vt me necelTitas ipfa mcorum fuppófitomm cjc-
ccritinhoclittus, quodPiutarchus legit, Saturni amp;ipfereditum in
taurum commemorans. At ferles hujus clcflionis me« talisfui;.
Morcni Aftrologcrum afFcftavi, vt tàm Solcm, quàm Lunam in pro^.
prijs coftitucrem dignitatibus. Atqui Sol in Leone domiciiio fuo fuir,
antcquam Duracotus domum rcdiret : id fi non fuilTet.SoI quidcm in
eo fignojLunain Cancrojdomo itidem fua,coilocari pomit, decrefccs
ficcorniculata: atincommodum hoc acccflumm fuit, quôd Solem
cogcbarrubhoriïontçortivo collocarc: cùm nox congrucntius cli-

gatur

ÎN SOMNIFM ASTKONOMICFM: i7

^aturadifta. Propter hsec incommoda dclevi fignum Cancri, defc-
luiqj annum, quo Saturnus in Cancro fuit j annum fc. i , quo anno
fcripta fuit ilia difputatio Lunaris,tuaBefolde manu : quas lituras et-
iamniuii invcnio in primo meo exemplari. Viciffim igitur Duracoto
exadd hyemc in patria, Martium elegi,Solemquein œquinodio,
bono figno Aftronomicö,inqi aditu Arietis exaltationis fuae:Luna igi-
tur fi cornicttiata debuit videri,in figno fc.Soli vicino : non equidcm
in alio dignitatem aliquam babuit,quam in Tauro,cxaltationem. Itagi
vt vidcfi pofTcï jUxta fteilas alias, oportuit Solem fub occiduum hori-
zonten! rcferre,principio no6lis,quod fuit ex voto.prsefertim in fignis
iongarum defecnfionum, in quibus Luna tali fitu valde eft confpicua
toto corpore intra complexum cornu lucidi : vt in opticis, inque dif-
fertatione cum nuncio fidcrio Galilasi^deniq? in Epitoma dixi. Vt igi-
tur.ctiam Saturnus Lunse jUngeretur,quod habent Aftrologi argumen-
tum occultarum artium j Saturnus quoq^ in Tauro poncndus fuit. Ita
cmergit tempus, qüö maxime fcrvebant obfemtiones Tychonis,an-
no I f Mart.verfperi : quando etlam con)unlt;ïïiö in conftcUatio-
ncm Pleiadum incidit,quodfidus )uxta Lunam collbcaturti, imagina-
tion\'s nati rtlultiplicatjVt in Harmonicis concefTi. Quin etiam Aftro-
nomic« rationes commcndant htvnc afterifmum in obfcrvatione Lu-
nse corniculatîc. Vide hujus generis Obfervationem in Opticis meis,
Cap.XLfoU47.cxannoif5f8.R.Aprii.amp;27-lulij. ^

44. 4(?. 47. Harcquoquemagicacercnioniarcuirelpondctinra-
rione docendi Aftronomianl, quod ea nequaquam eftprofeflbriafeu
extemporanea, fed indiget omnis expedita relponfio quiete, recolle-
^ione fenfuuni, conceptisq, verbis. In patticulari obfcrvationis cu-
iufdam praxi,qus mihi Pragae circa illos annos crebra crat,quoties me
convcncrunt fpeàatorcs fpe(n:atricefvc f folitus ego fum prius ab illis
colloquentibus me fubducere in angulum domus pfoximum, ad hoc
opus cleclum ^ i^^cm excluderc, feneftclla aptare minutilTimo ex
foramine,parictcm albo veftire ; perailis i)S,advocarc fpeftatorcs. Hä
mihi c.^remoni«,hi rims i vultis amp; chara(îîeresIn tabclla nigra, quas
mihi videbantur apta fpe^latoribuSjCreta perfcripfi, literis capitalibus,
hterarum figura retro verla ( en ritum magicum}vt Hcbraica fcribun-
l^r i hanc tabeîlam foris fub dio, fitu literarum everfo fufpcndi in So-
le i vt ita qu« fcripferanijea introrfiim ad album parietem pingerenmr

E Jnbsp;fitu

^ JOAMNfS FJ:P PL er f NO TM ,

fitu ei\'eclo;amp; fi tabelkm ventiilus agitaret foris, liter« intus motu vaJ
gopanetem rcciptocarent.

4|. Qui fuperfunt exm\\ß meis fpeaatoribus, videbunt, vbi
quodnam ,jd biyium faedt, in habitatione mea recollefferint ani-
mis AtJixc jam Mronomicum iutelligit^^nbsp;m khcnmc

^lelHi iuppoiito, Idque geminum, .vnum Solis in punlt;Slo^quino-
öiali c^nftitutii anquo fc mutuó tranfdixdunt «qu3tor amp; Eclipti-
ca Solis femita Et cxtat in mamifcriptis Braheanis eo die lubitaob.

lervatio alt. boli^s m ipfo puiilt;ao «quinolt;fl,aii. Alteram biuium eft
nodus Lun$ defcendens, feu cauda Draconiß,qu3e tune mt in/me A
quarij r ad quam refpieiendum eft Aftronomo,vticiat, quando Lunä
iit in limitibusi vti quidem auicerat in Auftrino limite,m fine Tau

Hmituni ^^ inyitat Altrononjos ad pbfervandam J^titudüiem

..cl;!\' fnbsp;ipfiftlmos adjicere fum folitus,tanto gratio-

feslpedt:atoribus;,quodintelligerent,ludosefre

Ir^ ndu.^nnlFi\'^ k\'«^^agicojobfervaveramus pa«.

lo prms qua.^ liMlum ego cqncipcrem. Eciipfin Solis, anno fcilil

Meminiftisqurmterfuiftis, Legati Palatini
Neobiu-gici. Infolarioenim domus deliciarix i^iJiortis C^efaris cal

El ïcui.ïur\'\'\' \' Pullijs obnubeares,^apita, ita diei

fo. .NorimpolTtbile exiftiiiio, vm\'ijs inftmaicntis finaulas tarn
vocales, qiyimconfonantes adjmitationem loquel^ humane repr^e-
lentare. Id tarnen, quicquid futurum eft, ftrepitui amp; llreatui qiihm

viv^vocifimihus ent Et m hac mechanica puto.iomnillas cft? col-
locatas mfidias fuperftitiofis amp; credulis, vtauandoque exiftimmt
iibi loqui d^raona«, ciim prxftigia^ magicas ar^ imketur Quan\'
guamquidhiijus.venmniècontingat, id re^ius alijs ledtim^ifer-
nwiWbusacdo, quainipftnuliaproprMliifïliltu. cxperiSitia, nega-

OfFert fe tarnen hk mihi jucunda memoria Matii^e SeifParti bo-

nae memorie Symmyft^e d Tvchonc Braheo teedibusÄis ^didi;

computanda ex pr^ceptis Tydionicis

nn. i!r Tnbsp;\'\'\'\'nbsp;erat verbis

hiice nofl abfwiiUs,morbus etiam obtigit mehnchokcus amp; phrencti-

cus

Ï\'N SOMNJVM ASTR ONÔMICyM, 3p

CIVS jquot; in quo non erat- locus indendijquiq; tandem in Hylt;fc-bpem kt-lia-
leniexijt.nbsp;\'

fi- Scientiaapparitionis fidertim;à«^\'«»\'fcire,

f ^. Ex Luna accerfita, in quam óculi per fic^lonsrii erant trans-
Uti.

f?. Vmgradüi circulimagni irfterrajglobOadfetibuntnt\'ifMil-
iiaria Germanica. Vf qüia Rom« eft Alt. P.41. f o. Noribergx
fub eodem ferè Meridiano, Miliiariaigifùr 114, amp; adDànubi) ripam
too. Roffocliij )i^vP.f4.io.ErgóHoribérgaRortoÊhium 71
ci) A.P. 48. K^jPfâgœ lt;fO:é. Differentiai. ^o. cenfenturvefômillia-
ïia Z(?. Si gradus vnu\'s habet miiliaria r f, emntin ejus circuli-, hoc
cft,in orbis Terra fcmidiametfo Miliiafia8lt;^o. Efvei^ó inHyppärelio
)demohftr(^,amp; îil Epit Artr.Gopem.à priori déduco, Lunam Apog^on
f^fcrè femidiametris Terrae abcfle, Duclis in g^Oj próducuntut
f0740. miiliaria.

f 4. Non fita eft, fed natat potius-,fi ad Ihfulse fmiilitudhië refpici-
mus. Sed hîc jam ad imagmationem vifus loquehdum fuit. îSîam qui
m Liina elTetjomnind is Lunam ftare loco fixam exiftimaret.

f f. Subcft ratio phyfiéa,quot;)öco mixta j cur EelipfesSolîsamp;Lunàï
tantum inférant ntalorum ? Nimifùm ntóli f|5intùs,dicuntur potefta-
tcs tenebrarum amp; aerisf. Cfedideris\'igitiir damiiatos, amp; quafi relega-\'
tos elfe in regiones vmbrofas, in conum vnibrae Terrx. Quando ergó
hic conhs vmbi-^ Lunam attihgit, tune dsemones agtiiinatim Lunam
ifivadunt, vmbr£e cono pro fcälis vfi. Viciftim quando conus vmbras
Lunae Terram,,attingit,in Eclipfi Solis totali, dsemones per cum rever-
tuutur in Terras,vt ihfrà Num. 8tf.Hœ vero occafione« rarse fùht. Qua-
tcnus-verô hoc loco Daemon fumiturpro fcientia Aftronomica : feria
erit affirn-ïatio, non aliud effe iter menti in Lunam, nifi per vmbrani
Terrys, amp; quae hij^^ depcndenr alia.Vide Sciametria,Hipparchi parte.

Sjallegoriceinfiftimus, facile eft Ration t,adminiculo Scianie-
tri«,eniti ad Cognitionen! rerimi cœleftium : fin de Natura corporuai
amp; Spirituum cogitamusjrurfumpatet ratio affirmati. Et indulgeo fa-
ne hîc joco, fronte quidem inphyficam ratiocinationem intenta 5 ad
latera vero fpiculis Satyricis paffim evibratis in fpe£latores fui fe-

17- H«c intelligepliyficèj ficorpusbGuifviagraviîashor«: fpacio

per

40 ; O JNNIS KS P P L 6RI NO T^

per 12 millia milliarium rapiîitur in akuni. Adde privationem acris,
de qua Num.71, qua homines pcrirc ne.çeflc eft, vt pifces privatLonç
aqu$. Nam inter dogmata, quse prEeftantiffimis phyftcis accepta fcro,
hoc etiam eft,Aeris fup.erficiem çum ipfis montium altiflimorum fa-
ftigijs, aut etiam inferius, terminari.

r8; ,Crebra oçcurrunt in fcrlptisTychonis Brahci probraçonjefla
in iiujufmodi homincs^quitamenPhilofophiamja(îlant: dum ipfe

fiios labôresjvigiliasqi noélurnas comparât. ■nbsp;V

Refpexi ad Epigramma.quo olim joçatus fum in habitum cor-
poris Masftiini praeçcptoris tunc mei-, Qup levins gracili fert corporç
pondus i Hoc çitîus fupcras cyolat iUe domos. Gracilitas ingenij,
lubtilis eft nota. Interim ignpfcite, qui cftis punfti,

do. En Aulida,amp; foedus^quod Tro)aniper4idit. Mihi vcrô tantum
^ocan,erat animus j amp; jocosç argumentari, Si vcmm eft, inquâ,quo4
de Sagis tradunt pieraque tribunalia, quod ill« tranfportenturper ac-
rem : erit forte amp; hoc po£ribile,vt corpus aliquod terris divulfum im-
portetur in Lunam,.

lt;fi. Eft inter apparatus )ocorumamp; hoc, vt dum applaufum vniu$
au^iente altero captare ceiiferisjferias amp; hunc,amp; proxijnum. Laudcm
tamen habet, vt Gcrmania corpulentiîc amp; cdaciratis, fie Hilpania in-
genij ^ udicij,amp; frugalitaris. In fubtilibus igitur fcienti]s,cuiufi-no-
di eft Aftrpnomia (amp; prjçfcrtim Jiacc Lunaris,eonftans poiitionc info-
ienti,fi quis ex Luna fpeclaret} fi pariter annitantur Germanus amp; Hi-
fpanus,multum hic praevertet. Et libellum igitur hunc pra:dixi deridi-
culo futurum Germanis, at in aliquo cenfu,Hifpanis. \'

dz. Duratio Eclipfis Lun« centralis ab initio ad fincm, Luminari-
bus in Apog^is fuis conftitutis,excurritpauculis minutis ylterius. Eft
enim Parallaxis Solis o.^quot;. Uix f 8\'..22quot;,fumma f^\'.ziquot;,fcmi4iame-
ter Solis if.p; Ergo femidiameter Vmbr«44. 2 j. Qui addita femi-
diameter Lun« i f.o j fummam reftituit f^Ui^ Horarius vero Lun«
verus 44. Solis 2.2 j. Lun^ à Sole 27,21. cujus duplum pro horis
duabus ahlatum rcljnquitj^quot;. Sed4\'.5 jquot;.jo\'^conficiunturMinu-
tis 10. Et ^efidua fquot;.^ o\'quot;, Secundi s 12quot;. Itaqi tota duratio fit Horarum
4°. 20.2 f ; H«c tai?ie;i prolixi.tas eft rari/iima. Igitur fi corpus ali-
quod terris profeftum,Lun« infcrcndum eft j illud cquidem aut.mul-
tos per dies in cono vmbr« terr« fublime circumferri debet,vt ad mo-

men-

/AT SOMNIFM ASTKONOMICVM. 41

mentuni ingrcfTus Liinae in hunc cónum,pirseftó fit : autfi hocnafur«
corp^is valde adverfum amp; inimicum eftitotum iter a terra ad Luftam
\'^cviiTinio illo tempore, quo Luna in cono vmbr« verfatur,transmit-
Suppctit amp; caufa cx philofoph^a magnetica. Luna terris cogna-
jum corpus eft. Mukis id adftruitPlutarchus, Ubeilp deamp;cieLunse
quot;\'c adjunaojin perfona vnius ex colloquentibus. Trahunt amp; Arifto-
teleni in partes,inte^retcs ejusArabes.Nifi fallor locû ilium Lib.ILdc
ccelo, f 42lt;^.dc quo in pricfatione in hb,. ly . Epitomes Aftron. Copper«
mean«, cap. Inobisinculcant.Sed documentum evidentilTimuni
^_gnationis hujus eft in fluxu amp; refluxu maris î de quo vide introdu-
ctionem meam in commcntaria de motibus ftcllse Martis. Luna in
vertice conftituta OceamAdantici,Oceani Auftralis diai,Oceani Eoi,
Oceam Indici,attrahit aquas,terréglobo circumfufajSjquaproleaatio-
Jie fit, vt aqu® vndiq; properantes ad locum rpaciofum, .terrarumque
continentibus non interckifum, qui Lunaeadperpcndiculum eftfub-
jcdtus,detegant littora. Interim vero ium funt in itiner.e, Luna à ver-
tice vnms Oceani abeunte, agmen aquarum impingensin liitus Oc-
cidentale, defermm4; jitradrice caufa,refundimr ,littoribus4i Oricn-
tahbus vicjffim mfunditur. In Harmonicis lib.lV.Cap.vlt.delibera-
vide,caufa infuper alia fluxiisamp;refluxus Marisj quœhuicquidem
connexa.eft. Sed ea,qua.m.hîç tango/ufïici\'tinftitutoprjefenti. Nam
11 Demones iion alijbi nifi in cono vmbreverfantur j illi vero corpus
aliquod in iubhnic verfus coni verticem rapere finguntur : certe nifi
Ulna timul adlit,conum pcrambulans, foli erunt,nulla rc adjuti, labo-
rabunt,fudabunt,defetifcentur fcilicet. At fi Lunâ fecundâ opus ag-
gredicntur, eaprarfens invmbra, tra^ïmnagnetico corporis cognati,
eoru\'m jidjuvabit.Vide infra ISr.78..nbsp;\'

tinnem^\'^^\'^\'\'^nbsp;brcvitatis temporis î^dhanc tranfve£la~

menrr^P r ^°quot;gioquot;S.durationc eçlipfis, non i natura corporis, fed i
mente ^ctatorum accerfitam,

\\Jâ\' ç^^P^^\'^odusadaUegoriampertiner. Gûm rarœfintEclipfes
miigncs c^ magn«, rar^ ocçafiones eas obfervandi, fcientia Aftrono-
fon?;^vulgQ,pef EcUpfes,innotefcit ; fed Philo-

faiïi i \'quot;vnbsp;philofophicasomnes ffpirituumfc.horum

infidhn?^\'\'^?,\'ill\'nbsp;^«quot;Po\'^i defeftuum Lunarium

»quot;aiantuï : illi fcahs hifce vfi, audent Afcenfum in Lunam. feu inda-

..fS ■ JOANNH KßPPLERI NO TM

gationem tiatur;^ amp; curfus fi4crum affe(3:are. Ex gente huniana mini-
ma pars eil:.eorum,qui phiiolbpiiantune Philofophorum numéro, vix
vnus amp; alter Aftronomise,fines proferre nititur.

f. Kevertor hîc ad contemplationem Naturae corporum j- fidio-
neadhibirâ.. ;;

éë. Gravitatçm ego definio yirtute,magneticae fimili, attracïionis
nuuu^e. Hujus vero attraclionis major vis ell in corporibus inter fe vi-
cinis,quàm in reniotis. Fortius igitur refiftunt divulfioni vnius ab al-
tero,cùm adhuc funt vicina invicera.

lt;5*7. Idus validus non efl:,vbi facile cedit corpus,quod trudltiir. Pro-
pterea valhliùs percutitur globus plumbeus, quàm lapideus, quia plus
in illo ponderis,majorigkur refiftentia; Gi\'i ergo corporea fintgravia,
refirent piotui: tàmpernicis igitur trufionis i^us violaitilTimus crit.

HÎC ego doIcgt;ris faltem acerbitati confului j caveat alius inco-
lumitati viatorisjue is minutatim contundatur, nuUo difcrimine dor-
miens, an vigilaiis. \'

In conglobatis,partes, proximje caufse impcllenti,plus patiun-
Tur^preifse pondéré partium incumbentium.

70. Corpora noftrafoventur tepore evaporationis continue ex vi-
fceribus terrx , quae vel in pluvias, veLper nolt;£lem abfcnte Solis radio
calido, in rorem amp;p\'ruinas coacla,deeidit. Cutis, hoc tcpido vapore
extcaneo denudata, horrerc incipit. Vapor etiam ex corpore ema-
nans, amilTo calore, cujus vi expiraVerat,infecoit)fitque jam materia
frigida, amp; coagulationis opera , motum acquirit verfus corpus, vnde
)uUulat j illatusqi corpori,mgus illi infert. Aura deniq^ setherea,So-
is radio deftitut^frigida efl:,pfivatione caioris. Ea vt tcmiiiTmia, fic
minimse etiam elÊîcaciaîfrigus perfe ipfa concipit, quanidiu immota
eft. At moms accedcns,denfitatis ci quandam vim eflFeilu ipfo conci-
liât,vt quo violentiorimpaiflus ejus in corpus, aut corporis volantis in
ipfum, 10c denfior,amp; fubtilitate fuapen€traniior,adeoque amp; frigidiot
fiat. Fitque frigus qualitas affiva, denfatione materise, quam non-
dum dcnfatam Privative tantiim frigidam agnofco. Tranfimm à for-
ma privativa ad a£livam, relinquo alijs explicandum. Vide fpccuia-
tionem hanc in Opticis meis, per comparationem lucis amp; colons ni-
grijtraduc^am 5 amp; qua parte me vides laborare, adjuva ad caufas cru-
cndas,

71. Yi-

IM SÖMMIFM JSTRÖNOMICF\'M: 41

7î- Videfiiprà Kum.fy,

72,. Hoc tantum dicis caufa. Natm-a me dcferiti adjocum tranfirc
in lè feria haud fcio an gratuni. Aliegoria etiam friget. Dcfeftum re-
ï^üm adyiélum neccirariaram,Dsemon iilc,qui Aftronomia dicitur, in-
genitavi fen\'oris ignei adfpeculandum,fngdè admodum fupplet.

75. Non erat prjetereuiida timopportuna narratio Arjftotdis, d«
Philofophis\'in motitcni Oljmpuni fpcculatiouis çaufà con-
iiifis.

74. Niminim vhi corpus ereptum ex orbe virtutis magnetics tel-
luristante fpacio, vt )am prseponderet virtus magnetita orbis Lunse.

71\'- Sufpenfisvirtutibus magneticis Terrseamp; ljunae contraria tra-
ftione i perindc eft, ac fi nullum corpus quoquam proledaret. Tune
igitur corpus ipfum, vt totum, trahit fua membra, vt partes,minores
toto.

7lt;y . Non plane nutu. Opus eft viribus etiamnuiîl. Nam ornnc cor-
pus ratione materia fu^e obtinet inerfiam quandam ad motum, quse
corpori qui etc pr^ftat in omni loco,in quo id collocatur extra virtutes
trac1:oi\'ias. Hanc vim,feu inertiam potius,neceffe eftvincat is^quid id
corpus loco ftto eft emoturus.nbsp;\'

77-nbsp;Quando fcil.ob propinquitatem, prsepollct orbis.virtutis ma-
gnetics Lunx, Poftto enim,quod moles qWlibet térrse,ajqüaii5gIobo
Lunari, trahat aeque validé ; corpus -fic locatum inter vtramque gl.0-
bum, Vt eadem fitproportio fnx ab vtroque diftantia:, quie eftipforunt
inter fe corporum,haerebit immobile,traclionibus in diverfa,fe mutud
abolentibus : vt fi abfit à Terra ^ femidiametris Terr^, à Luna vc-
^^ f I partrbus femidiametri tertx. Ide vero pauld adhucpropiùs ad-
motumLunaejiam Lunam trshentcm fequetur,prjepollenre ems vi olj
propinquitatem.nbsp;■

78-nbsp;Initiôquidemparùm; atproxtmé Lunamvaldèmultüm \', Vt
Itatimlequitttr. Item 5 partim vtihs, plané nihil annitentibus : ni-
tentes vero corpus tollere,etiam tum iuvat, cum adhuc terra pr^ool-
let: VidefuptdNum.6\'2.nbsp;; \'

79. Vide Num.«S\'y.ö-g.Videatveró viator,vt fie iricolumi cor-
pore pervenent , vt etiam expergifci polTit. Allegoria hîc probafam.
m^dicinanlpropirntiis, qui Virginitatis voto funt otftriài, contra
«aturalesi fpecu4ationemintentam,continuàm,œftuantem.

F znbsp;80.Quod

J0JNNÎSK8PPLamp;RÎ NOT M

go. Quod fupra Num. é. corporum naturie valde adverfum amp; ini-
micum i imo impofftbilc. , •

81. luçupdiiTmuim mihi, eadem pene verba nie in Plutarcho jam
invenire.; . . .

8 z. Quia fpiritus tenebrarum dicuntur^vt fupra Num. f f .Sed Alle-
goria, itincfipervmbram,comparat ObfervationemEclipfiunij Soli,
negociapolitica 5 cavernis vmbrofis Lunae, feceflum amp; vmbras fcho-
iafticas i mora: in cavernis,fpeGuktionem continuatam^obfervationi-
bus Eelipfium infillentem. Erat mihi Prague habitatio, in qua nullus
angulus aptior obfervationi diamctn .Solis, quam cella cerevifiaria
ûibterranea.j ex cujus fundo.perforanaen fublime, tubum Aftronomi-
cum in Opticis deicriptum dirigerefum folitus in Solem mcridianuni
diebus foHHtialibus,, Sed hanc partem Allegorias iatius diducit nu-
merus g\'5.féq..\'

84, Quod fit die 7 vel {? poft Eclipfin Lunse, vt infra.

8 f. Crebriores Solis, quam Lunse eveniunt totales dcfeclus.

locus fupraNum. f f. explicatiùs propofitus. Sed ad allegq-
riam fi traxGris,elicies jam vici/Tmi prsediiHriones Eelipfium Solarium,
derivatas exfpeculatione , qu£e obfervationi deliquiorum Lunariura
innititur,.

g;7.. Si eft enim vt femidiamcter Solis ad femidiametrum orbis Sa-
turnijfic li^c ad femidiametrum Fixartim, vt apriori deduxi Ep.Aftr.
Lib.IV : fitvtSatumij cœli fcmidiameter vix fitbis millefima femi*
dianietri FixarCi fphser^ j Cœli vero,in quo Terra cum Luna,vix vicies
millefima i amp; Lunaris fph^rje femidiamcter eft pars de femidia-
metro jan; dicH coeli. Variantur igitur intervalla Telluric à fixis, par-
te non majore quam eft decies.miliefima i Luna: vero digreffiones ad-
jiciunt hujus tam minutsevariationis particulam circiter tricefimam.
Ita omnis Luna: àfixis digrelTio efficiturplanè infenfibiiis.

88^ QÜ.^ Luna femper eafdem maculas ad nos Telluris incolas
convertit J ex: eo intelligimus,iIlam circumire Terrdm,perindeacfifi-
Ib effet illi annexafamp; parte fut fupftriore nunquam videre Te\'rram, par-
te feu hemifphîerio inferiori femper.

S^.^o. Qu^am nos Terramappellamus,Telluris incol^e.-eam exima-
ginatione populorum Lunarium libuit appellare Volvam. Qucmad-
modum enim nobis no£lurnum Luminare Hebraice Lebhana dicitur i

colore

IM SOMMÎFM JSTRONOMICVM, 4/

colore aibicantc,amp; d.ialc£l:oHctrufca(ex Punica,vtputo,derivatâ) Lu-
.^y^^cè Seltne k «^«s, quod albicantem nitorem figiiificat j quippè
Jïobis in terra verfantibus talis apparet : fic etiara populis Lunaribus,
^ppcllationem noftr£e Telluris, qüam illi loco alicujus Lunse vident,
ab apparitionis fpecie derivatanir tribui par eft. Apparet vero ijs glo-^
hus ifte in coelö, perpétua cum volutione circa fuum axem immobi-
lem,cujus volütionis indicium defumere illi s licet à macularum va-
netate,yt infra dicetur. A volvendo igitur Volva dicatur, amp; Subvolv«
vel Subvolvani, qui vident Volvam : Privolvte, qui funt privati con-
fpeftu Volvse.

^ I. Nós in liocTerr« globo,Polos mundi ccnfenius,iUaduo pun-
fta fph^rs fixarum inter fe oppofita, in qua; axis Telluris vtramque in
plagam continüams incidit. Hxc enim duo puncta in primi motiis
apparïtione fpeclamus vt imilïobilia. Haec duo pttnéla Lunaribus,
poli Mundi non cenfcntur : npn appairét enim ipfis coelum ftellatum
tam brevi temporis fpacio,qüod nos viginti quattior horis noftraribus
cenfemus, circa éos circümvolvi. Af viciifim axis corporis lunaris,ad
planum Ecliptica réélus vel quafi,eonrinuatus, incidit inpunfla fixa-
rum Polis Eclipticse vicina : ij funt Lünicolis poli Mmidi j quia Spha:-
•ra fixarum fpacio temporis,quöd nos menfeni dicimus, ijs circa lunc
axeni volvi cemitur, pro eo , quód verè globus ipfe LUrise circa hunc
fuum axem, ejusqj duas extremrtates convertitur,velut imnïóbiles lo-
co. Etfi enim Globus Lun£e,amp; in eo,hic etiam aixis,circaglöbüm tel-
luri^s menftmo fpacio circumfertur i at manct ille interim in omni fi-
tu,fibiipfi parallelus j eoqj femper in vna quidem re^^^olurione eadeni
dnbsp;fixarum oftendit ; quia Orbis Liinx amplitttdö\', comparata^

a ipn«ram fixarum, fi:t infenübihs. Quod autem Diviforcirculus,
tranieat per hos globi Lunaris polos, apparet ex co , quia femper e£e-
dcm.mlt;Kul$Lun£e TeUuri obvertuntur,toto tempore circuitus men-
Jtrui. Quantum enim de Lunae globo nos^ ita cernimus velut imm o-
biie,tantum veriffimè volviturcirca dilt;^la pun£la.
1 ^^\'r §l®bus Lunïe fic circumit circaTcllarem,vt femper idenr
liemifph^rium ejus obvertaturtelluri: quodpoffis anncam Globi hu-
feu •nbsp;interSolem amp; Terram eft, nobisqueNova

exili cum cornu apparet, tunc tergum obvertere Soli, anticam i
001e avcrtere ; at cùm nobis plena, interpofitis fc.fe inter amp; Solem ;

F Jnbsp;ter-

46 \'JÖAHMIS KePPLêRÏ NÖTM

tergum obvcrtit fixis, i Sole avertens^ anticam amp; Soli 5c Ten\'se obji-
cit. Sol vero pr^efens diem, abfens noélem efficerein toto mundo
cenfetur; Habent igitur vtrique fliam diem amp; iioélem, fed non tarn
breve N^^eg^y, vt nos. Totum cnim menftruum nobis fpaciuni,ipfis
ab.fumitur in vnius diei amp; no£lis longitndinem.

^ Varietas dierunlamp;noclium extra dies sequinocÏliorimi penes
nos eft ex éo, quod poli fnundi Ïongé nobis videnturdiftare à polis
Eciipticae. His quos nos habemus polis rriUndi, Lunar es carcnt : con-
tra alios habent mnndi polos,polis Eclipticse proximos. Et fi qua eft
varietas ex eorum diftantia parvula à polis Eciipticae, ea cii illa noftra
compa4:anda non efticertè fehfibilis adeo non ell; éoq; ferèperpeaium
ipfi liabent aequiiioélium, per totum globui^i : ficut etiam penes no«
in terra, die iequinoélij per\'t;Dtum orbem terrarum eft £equino(flium.

5?4. InEphemeridibusmeis , phafis Lunsebifakata difFert à qua-
dratura Lunse cUm Sole ad funinium duarum horarum noftratium
fpacio cum lo.Minutis : quod fit, quiaproportio orbis Lunx ad cir-
cuitum Solis (vél Terras) eft vt i .ad f 5»,in Apogsco fc. lam vero dies o-
ritur Subvolvaxum medijs , cùm locus globi Lunïe conftituitur in citr
culo iiiuminationis Lunse , qui phafin format ,-non cùm in quadrato
Solis vérfatur centrum globi Luna:. Qujire cùm in vtraque phafi
fiat Luna propior Soli, quàm Terra 5 pars etiam orbita^Lun^abhis
terminis exterius circa terram circumducla, longior efl: parte interius
interTerram amp; Sokm continuata : Et rlla pars exterior,medi)s Svvb-
volvarumadmetitur diem,mcdijsPrivolvarum nofflem : Ergo Sulv
volvanis dies, Privolvis nox, pr^eter tempus feraimenftruuni à no-
bis cehfitum, adfcifcitinfuperhoras noftrates circitcr quatuor ^ tan-
tundemque noÀi illorum,diei horura, vicilfim decedit. Porro quas
de medijs Heraifph£eriorura funt di(?ta, eapertinent etiam ad fucce-
dentes verfus ortuni vel occafum,cum hac fola varictate, vt quot gra-
dibus longitüdinis quilibet locorum à Meditdlio reniovetur, toti-
dem etiam globus Lunae fuperet fitum jllum, in quo Medijs dies 0-
ïiebamr.

p f. Sicuti fieri neceffe eil: in giobp tcrrse, fub ipfo pplo, die aequi-
noclij.

pé. En hypothefin totius fomnij^argumentum fc.pro mOtuTert«,
feu dilTblutionem potius argument! contra niotumTcrr«,exfenfu ex-
trufti.

IN so MNIVM JSTRONùMlC^M. 47

pquot;!- Si dies definitar pr^fentiâ Solis, prxfes vero Sol eftibijvHIocâ
tfjus iiimiiie cerftfitur illuniinatajcertétoris 11 dicbus ea:de Lunse ma~
cuiaî in medio ejp corpore cemûturi nobis illuminatse continue,nuiJa
interpofita nofte, Luna enim plena, patct earn confpefVus nobis,vno
*oco manentibusvltra i é horas i etiamq; cum nobis Luna latet fub
Hori2onte,alijs apparet per rotunditatcm Terra:. Dies igitur iUorum
cft noftranbsp;quindccimlongaj amp;quodfequitur, noxillorum

alia noftra quatuordecini amp; amplius.

58. Si nos in terrif,non populas quidem promifcuè, fed Aftronomi
^amë,numeranius in annis 8 menfes fj? j feu in annis i^,menfçs 2 j fj
quanivis Lunationes naturales negocijs noftris non eâdem neceffitare
inimifceantur, qua dies amp; nodes : quid aliud de Lunaribus populis,
^Uos lupponimus, cogitare poflumusjqua eofdem illos obfervare nu-
nieros,fi qua ibi creatura eft,numeri capaxi cum aliam ipfi diem non
habeant. Signum vero exaiSlse period! annorum, eft ipfis, ft eaidcm
fiderapriftino ordine exacleoriantur.

5gt;p. Medivolvanos intellige denominari vt noftros Meridiaos. Sed
nobis Meridiani plurimi ftint^ ipfis Medivolvanus vnicus, quippè per
duo folum puncta hemifphœriorum,à Volva denominatorum, exaéle
inviceni oppofita.Non funt tamen hi Medivolvani leco noftroru Mc-
riciianorani : fed habent amp; Lunares,fuos juxtaMeridianos, perpolos
amp; \\\'ertices locorani duclos , focios quafi Medivolvani omniû niedij.
Noltri quidem Meridiani terreftres principium naturale non habent :
illorum vero Meridiani hahent,fc.medium omnium Medivolvanum;
r vt in quem Sol amp; Volva fimul eodem momento incidunt, in Meri-

clianos ca:teros non eodem, fed diftinftis.

^ Ciini Luna globus fit,centrum ejus petent omnia gravia lunaria:
orpora,gjot)i fuperficiei infiftët ad angulos reélosjcenfebuntq^ hiic

um verticë mte^ gy^j^ in qug puticlum re(n:a ex centra globi iunaris
p er lua veitigi^ continuata incidit. Qua;cunque ftelise ab illo puntlo
mitant,a vertice obfervatoris in Luna coUocati,decli^iare cenfebuntur.
noc igitur dt fnndamentum imaginationis Aequatoris inter polos
quinbsp;^locoram.Et quia ponitur Sol non

mnt r^^annum tranfire verticem corum, qui fub ïequatore
quot;lie ronbsp;a^quino^ij; igitur axis globi Lunaris,circa quem

\' «onvcrtîtur, paralklus non cft.tixi Ecliptic«, fed inelinatur ad

euni i,

4S JOANNIS KJPPLERI NOTj£

cum: femper fc.ad re(n:os angulos ere£lus efl fuper planum orbitîe Lu-
n:s,quam yia quovis tempore permeat, vt inclinata cd ad planum Ecli-
pticae, axis ctiam illius ad axem liujus inclinetur.

ICI. Nodi Lunse motu retrogrado circumeuntin annis i^jobvian-
tes Soli i circunieunt igitur amp; limites eodem tempore, amp; poli orbita:
Lunse,qui funt Lunari|)us loco polorum niundi, in circcllo,cujus dia-
meter habet gradus f. Annis Igitur fiderijs conficiuntur apud ipfos
anni Tropigi zo. Itaque in fiderijs, hoe eft in loTropicis,décima
scftas,ijs quibusjnitio contingebat, Sole in conftellatione Gancri ver-
fante,contingit jam,Sole in Capricorni conftellatione conftituto. Ta-
Is quid etiani.nobis in terra contingit,fed multo tardids. Noftra enini
jeftas ante duo,millia annorum eveniebat, Sole in conftellatione Can-
cri verfante, canepum Sole oriente i hodic profeda eft noftraarftas in
conftellationem Geminorum ; ctft dodecatemorium Zodiaci retinet
nomen antiqimm Cancri,

102. Haruipfex^dierumvnafola veldusefuntvcrèseftiv«, cjetera^
ad latus vtruniqi, déclinant ad quantitatem diei aîquinoftialis.

10 j. Temperatas enim amp; ipfas vix fuftinéo dicere. Nulla enim eft
in Luna tcmperies,vt apparebit.

104. Zodiacum habent nobifcum communem. Nofter enim Zo^
diacus motu annuo telluris circa Solem defcribitur : Luna vero amp; ipfa
Tcllurem noftram circumit,ficttt nos eam circumhabitamus, Eadem
igiturvtrifq; eft caufa imaginandi Zodiaci.

10 f. Ha:c funt ijs correlata,quse adN. ioi .funt di^la.Confentanefi
enim eft,refpedum anni tropici,fi non tantum,qua\'ntus eft penes nos.,
majorem faltem cfTepenes Lunares, refpcclu fui anni tropici.

Kcfpice vero hîc ad Hypothefin libelli ^ amp; 4ifce, quîe nobis funt
inter totius mundi pr^ecipuajduodecim figna cœleftiaiSolftitia,Acqui-
noftia,Annos Tropicos,Siderios,Acqu3torem5Coluros,Tropicos,Po-
lares,Po,los Mundi -, omnia reftringi ad anguftiffimum globum Tellu-
ris,folaq; Terricolarum imaginatione conftarc : vt fi ad alium globum
transferamus imaginationem,omnia mutata concipere neceffe fit.

loöquot;. Quia orbis Lunse, feu diftantia ejus à Terra apogsca gt; eft^^
de diftantia Solis amp; Terra:. Ciim ergo Privolvse habent Solem in fuo
Meridiano,propioTes Soli fiunt quam terra,per ^^ totius: at cum Sub-
volvic j remotiores. Luna quippe plena diftat à Sole lt;io paiiibus,Ter-
ra f;?

\'IM SÖMNIVM ASTKOmmCVM.

tliniinufiöne vero\'intemlli , aumiir
funt à cf At in Quadi-is Luna cxiftens, amp; Terra,^quaiitÄ ab-
lt;iuàmn u inQuadrisr diximus i Medijs tàmprivoivarum,
quam iubvolvarum,onn vel occidcre Soleni.
riînbsp;Ecliptica,difccdit ad latera circiter f gradus, ex ter-

„inbsp;Solem videminfuomen\'^ Soli vici-

n ores funtTellure ; quando Subvolvani, rcmotioresi parte fexage-
«n^a paulö plus, amp; igitur Subvolvani Privoivis remotiorcs cîrcitcr
cchnia tonus Itaquc fi Sol déclinât Privolvis cum plurimûm,
tnr \'Subvolvisdeclinabirfcr.f\'.zoquot;. Ha:c non ideddicun-
inf «mgna fit ^«qtabiiis ifta varieras : quippe cùm nobis
pus m Teijis fcxtam fcrupuîi partem lt;ybfervarc, pene fit impoffibi.

tn 1nbsp;alicujus varietatis ex\'lioc mo-

w latitudmis Lun^. Sirerinerem earn orbium proportioncm,
quam cum veter,bus traditPtpiem^iis, Dcclinatio li^c ad i lt;\' fcru,
pula excurreret.nbsp;\'

\\nbsp;•nbsp;inccdunt motu annuo,

rami\'quot;\'quot;\'nbsp;\' ^^ inter Solem amp; ter-

Nonnbsp;nobis nova cenfetur, obviet motui teiluris.

quantum tellusprogreâitur. Terrae-
S rnbsp;rcxagefimam quintam orbisfui dietim

SV; ? ir fquia cùm fitpaulo majorfexa-
N^^^g^tur fexagefim^ tricefima eftmillefi-
tapartis^^\'quot;^\'\'^quot;quot;^ circitcr,tptius itineris terreftris, amp; ficpars quin,
tes f ej-us^n jnbsp;cenfetur,conficit par,

iius fukefqurobrquot; \' \'cT\' \'\'\'\'\'\'\'nbsp;Î ^^^

mnium amc v£ ^^ jj^oncndus eft ieftor, fcriptum effefo-

adhiVcdabamnbsp;orbium j quandp

ïerr^e, I unam Jo Tnbsp;\' femidiametris

f\'^Avigecuplam elffnbsp;orbium non fexagecupiam,
quot;^^Parsorbita,ponaturfic elTevicefi-

fciliccteftfevr«^^^^^nbsp;igi^^r vicefim« pars tricefima diuriu

Pï motus terf Bnbsp;ßc quàm dimidia diur-
crr^. Kelinquitur igitur de promotion? Terr« diuma

Gnbsp;fub

so J0ANNlSKJ?l^L6KlflprM

. fub fixis, felinquitur,inquamyLun«Nov2C minus quam dimidium,
quod eft penè nihil, accumulatur plenae plus quam fefquialtemm i
hoc eft,, plus quantquadi-uplp celerius promoveretur plena quàni
nova. Glim autem Luna ipfa populis fuis quiefccrc cenfeatur j Sol
viciffimhuncmotum amp; hancinsequalcmpromorionis fuaî celeri-
tatem fuftincre videbitur. Hiic provocatur à fequente Noti i fz.

no. Soli per fe penitiis immobiii fimpliciils tranfcribitur à
Terricolis motus Telluris diunius in orbe magno, à Lunaribus,
motusLunse, compofitus ex moru Telluris amiuo amp; Lunse nlen-
ftruo,tendens circa Solemn Mercurio,Veneri,Martimagisconfu-
se tranfcribitur/cilicet cùm involutione motuum ejus propriorurn
apparentium. Nam fi omninô Terra amp; Luna motu annuo amp; Lu-
na mendruo quiefcerent : viderentur nihilominiis hi planetae mo-
veri,Mars quidem per totum Zodiacunij tardiifime,quando eft cum
Sole,yelocifTime in ejus oppohto : Venusrero amp; Mercurius non
per totuni Zodiacum, fed in vicinia Solis viderentur motu recipro-
co.certis gradibus nunc antecedere, nunc fequi Solem. Huic ipfo-
rum apparentiœ propriiB,jam motus illi, quibus vehuntur,Tellus 5C
Luna,admifceri videntur Terricolis amp; Lunicolis.

111. Si motus, quibus Luna movetur, fideribus tranfcribuntur,
cx apparently viforias deceprione: cerre inter niotuS Lunae eftamp;
ille,qui Lunam Apogseam reddit tardam,perig^am vdocem. Ac-
€idit veröjvt Luna jam plena fit tardiifima, jamnova,jam bifida, amp;
in omni fuccelTivephali. Cum vero plena eft Luna, Subvolvatio-
rum Medij cenfent horani elle mèridiananij cum nova, horam me-
dise nodis 5 PriyolvJB contrarium.

i iz. TantuseftmotusApogsei per Zodiacum.
^ iij, Pofito,quod TR-reéUper G centrum terrse, reflisanpiHs
iafiftens conne^lenti centra Solis amp; Terra;, G S diffeparet arcus or-
bitseLunaîjTRdiurnum, verbi caufa Privolvafum TNK àNo-
aurûoTPR: sequario certè maxima Lunse in quadris T.R. eft
Gr. 7|, duplum i f Arcus igitur, qui Apogaeum habet in fui me-
dip,conficitiirtemporibus i?f®,refiduus temporibus léTf\'. Hoc
pcrindè eftj ac fi np£lcm noftratem diceres longam hpras ,
item Ujaatviciifim. Etfi ipfis funt hor« numero alio.

-IN SOMNIFM ASTRO NO MIC F M si

114. Tarditascft àcoiifti-
tiitionc Luna; in Apog^o j amp;
Privolvarû medi) habent no-
ctis medium ço tempore,qua
nobis térricohs plcnilumum
videtur. Si ergô coçunt Luna
plena amp; ApogaeumiPrivolvis
eft nox cumulate longa i fui
nova Luna in apogajo fit, Pri-
volvis dies noéli magis
quantur, caufis contrarijs fc
mutuô peïimentibus,

11 f. Si viventiaponis Lu-
nam inhabitare, concedes eis
fuftcntandis amp; fovendis et-
iam evaporationes ex corpo-
re Lunaî} vapor vero tenuis,
frigorc circumventus, cogituc
inlcobemnivofamj qusefor-
matio cftpruinœ.

11 In fomnio libertas re-
quiritur comminifcendi qi^^
doqj etiam ejus, quod in fen-
fibus nunquam fuir, Ita hîc
ponerc oportet, ventos exifte-
re ex eo, quód globi obveni-
ant auraî aethçri^e : quam cau-
fàni rnemini me non repudia-
re in caufis dicendis, cur tem-
-jV^; pus matuîinum omnibus amp;
animantibus amp; terra nafceïi-
tibus fit gratius amp;; falubrius :
itemque, cur in/ummis ple-
rumque cacuminibus mon-
tium, etiam To rridse Zon^e,
aives perenncnt.

G i ii7.Di-

IZ JO ANMIS^^e? P L eK I Î^O TM

117. Diei PfiYolvaruni tribuo noftrates dies tantum 14, no£ti
I f ; quia lincasS L..$V ex centro Solis S ad contaélum L.V.Orbitse
lunaris ducl^/diffeparant partem ejus exteriorem LPV ab interiors
LîSlV,longiorera illam ftatuentes iftâ,pro modulo proportionis or-
bium,gradibus circiterquatuor. lam vero toto arcu exteriori, Pri-
volvarum ri-iedij/untin vmbra Lunas j in düobus vero contaciibus
L. V,primó .amp; vltimo Solis radijs iiluftrantur, cifq; toto interiori ar-
cu orb ir«LNVp\'o:ti untur.

11Solém ex terra videmus quantitate ^oTcrupulofum. Luna
in Novilunio parte circiter j\'5gt;a vcl co pauló minus,propior fit Soli,
quam nos amp; Terra noftra. Ergô acquirit Soi in illo hemifphserio
Lunae, qiiod à Sole tunc illuminatur, apparentiam tantulo majo-
rem j hoc eft,, dimidio circiter fcrapulo. Veteres tamen proportio-
nem multo minorem crçdiderunt orbium ■■, eam fcilicet,quse eft v-
nius ad ododecim i quÄ paulo minus duobus fcrapulis effice-
ret.nbsp;, _

115gt;. Vt fupra, Nota i^. téftiâ quippe parte tardior Sol cenfetur
Privolvarum medijsin fuo Kieridie7 quam Subvolvanis in fuo.

12Ü. Pofitis ijs,quîepofuimus Nota 11 (5quot;.Certe enim lenius Lu-
na in novilunio atteritiur adauram a;theriam quam Terra, partei,
leniùs.quàni ipfa inPlenilunio,parte|,

121. Pcne ,inqu3m, duplo. Solis à Terra diftantia Apogsea eft
101800. Martis pcrigaea diftantia à Sole 1^824?. Si ergô Terra
Apheha amp; Mars Perihelius in eadem longitudinejungerentur, in-
tervallum relinqueretur ? «^44,^. Pone jam ex fcntentia veterum,
ofbem Lunie «fteplane deciniam odlavam partem orbis Solis causa

dramlt;tri,amp;Lunam plcnamjficvtPrivolva; in fua media noflepro-

ximum habeantMartem. Pars dccima o^lava dc ro i goo eft f,
quibus appropinquarent illi Marti niagis quam nos Terricol«. At-
qui hujus ad ? lt;5-44,^ proportio minor adhuc eft, quam fubfextuplâ.
A« proindé Subvolvani in Novilunio noftro, fuo verô Plenivolvio,
Martern minus quàm triplo minorem vidèrent, quam Privolvîe in
plcnilunio-noftro,lliâ verô Media node.

Iraqj.in vçriori proportion^ orbium,qua Tum vfus in tabulis Hu-
dolphi,attenuatur ifta proportio ; vt Lunse appropinquatio adMar-
tfn; non fit vicefima prima pars diftantia SoUs} coque differen-
tia

IM SÛMNJFM JSTROmMlCrÜ sj

^^^^^.jPP^^\'i^ionum pcncs illos amp; hos paulo: mhior-vadeciraapart«
izz. Digrclfioncs Veneris amp; Mcfcurij à Sole poÏÏunt óbfeiva-

5quot;! etiam à Medijs Subvolvanis i fed in tali fitu Lunse, qui non mui-
turn diftet aliter à Sole.quam ipfa terra. At qui diviforem inhabi- ,
^^nt j Ulis Sol in Horizonte tunc apparet, cùm Luna^clplena
rcmotiffima à Sole, vel nova amp; proxima Soh. Digreffiones verd
Planetarum illorum obfervanmr, vel ante ortum, vel poft occafuni
Solls praximè,praîfértim Mercurij ; Eft ergo, in vera orbium pro- •
portione,difcrimen intervallorum SöÜs amp;Lun^ reailineomm cir-
citer tricefimatotius ,.quarenon multo aliud, harunietiam diffref-
fionuni.nbsp;°

I ^^ Vt Venus major appareat Lunicolis, quam Terricolis,opoc^
ter amp; Venerem Terns,amp; Lunam Soli elfe proximam, Atqui cum
eft Luna Soli proxima in Novilunio noftro} Subvolvanorum me-
dij non vident Solem ncc Venerem i cum habeant tunc fuanl mc-
diam noftem. Kelinquitur igitur h^c apparitio ijs,qui Diviforem
incolunt. Eft autem paulo evidentiùs difcrimen apparitionis Ve-
neris penes Siibvolvanos, quam Martis penes Privolvas ( etfi hi di-
vifQris incoise vtriufqj afpetlupotiri poflluit) quia in appropinqua-
tione proxima Veneris amp; terra?,relinquitur intervallum 2 fj oo, cu-
jus (vt minoris,quàm erat fupra Martis ;lt;5\'44^)diameterLunïe,ma-
jor,eftportio,

IZ4. Divifor circulus fupra definitus eft per polos converfionis

Lun^ menftru« tranfire. lam vero Lunse orbita habetlatitudinem
i^^c ui boream,illâc in Auftrum 5 amp; axis,cujus extrema, Poli, re^is
a S^^Yponiturinfiftere plano Eccentrics orbits. Etfi igitur neu-
terpoloruni Lun^propius altero annuit ad Solem-, fit tamen vt
po US nolti-Ä Ecliptics,qu^ ipfis cenfetur Ecliptica media, differatà
polo orbitœ Lun^ : quippè hic ilium fpacio 15) annorum circumit.
^nm ergo V eneris fitus requiratur inter terrain amp; Solcm : oportet
y t illa tune videatur non per elongationem lôngiîudinis,fed per fo-
Jam latitudinem. Atqui limes ejus Auftrinus eft in figno Pifcium,
intervallum ejus Aphelium non longeante, in principio Aquarij :
V\'idetur autem tunc ex Terra amp; Luna, in contrarijs fignis,Leonis amp;
V irginis. Si ergo polus Lun^e ad hxç figna Ecliptic« medi^ an-

G $nbsp;nuit»

u JOJNNIS KEPPLERI NOTM

nuit,in fepteritrioncs nuit : amp; fie nuens,rc£liùs amp; cvidentiûs videre
poteft Venerem fub Sole per ejus latitudincm, quippc latitudo ipfa
major eft Aphêliâe,quàni Perihelia.

12f. Carentconipelt;îlu Lunae,intelligetanquani interfidcra cur-
rentis. Nam cum earninhabitcnt,vt jam fingimus : fic cam vident,
vt nos noftraiTi Terram,

iztf. Devifibilibus diametrisagitur.nondcveris. Igitur Lun«
Apoga:«vifigt;ilis femid!ametef eft îfî AtParallaxis ejufdem eo-
dem in fitu eft f g\'.zz^quod pauló minus eft quam ö\'o.quadruplum :
de r f . Quanta vero eft parallaxis Lunse, tanta terrîe feniidiametros -
appareret, fi ocalus in Luna eflét. Eft ergo proportio pauló minor
quadrupla, ^uœ duplicata fit pauló minor fedecuplâ, id cft, major
quindecupla difcorum apparcntium, Ecce
j\'8\'-22quot;Logar.Logift. 27^1
If\'. ;o-Logar.Logift. i^S^Si

Proportio eft

Dupliceturca,vtfit lyiy^é.

Hic numerus vtLogar.Logifticus,oftendit f.fBquot;. Ergo fi Di-
fcus Terra: eft (S-o\',Lun« efty.f : cum 4\'.oquot;fitquindecima de do.
Ergo proportio pauló major eft.

127.nbsp;Quia Luna maculas femper eafdemobvertit Tcrr«: Linea
Igitur conneaens centra Terrae amp; Lun«, fecat, fuperficiem Lunje
femper in eadem macula. Et qui maculam illam inhabitant, illi
Terramiioftram, ideft, volvamfuam, femper habent in vcrtice.
Qupt verogradibus circuli magni, quilibet locus diftat ab hac ma-
cula , totidem gradibus in cœlo videtur ab ejus verticc declinarc
Yolva.

128.nbsp;Fit aliqua corporis Lunaris converfio,fpacio menftruo : to-
to enim circuitu faciem eandem Terris obvertit : quod confirmât
nobis macularum perpétua conftantia. Cum autem Terra, id eft,
Volva, circumire videatur menftruo fpacio per totum Zodiacum :
çtiamLun^efaciesvnàcum eâcircumit, vertens fe nunc in Can-
crum, nunc in Capricorni oppofitum fignum j quod eft, Converti.
Verum ijs, qui in Luna funt, non apparet ipfa converti,fed habetur
pro quiefcente,ficut Terra noftra nobis Videtur quiefcere. Ergo vicc

Lun«

1N.S0MN1FM ASTRONOMJCFM. Sf

Lim?e,cceium ipfum converti yidetur in oppofitum. Sequitur igi-
tur,eip: etiam duo coeli punlt;n:a , circa qusc tanquaili immobilia,cœ-
lum ijs nicnftruatim femel converti videtur. Illa Poli appcllantur.
Si axis Lunîe mancretparallelüs axi tclluris in toto circui-
ts«\' intcrdum novas maculas circa oram Lunœ feptentrionalcm amp;
auftralem vidcrcmus : tune fcilicet,cüm Lunam Soli pppofitam in
CancrpvelCapricQmocernimus, Linea enim ex centrp Terrjeve-
du(3:aper limiteni Zonse Torridae, ScZodiaco occurrensin alteru-
tro p^n£lorum fplftitialium/ecataxem terrae ad angulos inïequales}
fecaret igitur etiam ejus parallelum axem Lunae ad eofdcm angu-
los i quarc tune alter polorum Lunie pateret conlpeélui noflrp} amp;
in oppofita parte anni oppofitus, Hoe cùm non appareat : non igi-
tttr axi Terrae paralielus eil: axis globi Luna; j fed rcAis pcrpetuo an-
gulis fecatur à iinea ex centro Tertie. Non igitur in illapun£la ten-
dit,in quse axis terrœ. Tendit vero axis Tcnx in polos, quos did-
mus mundi j non igitur in illos tendit axis Lunse.

I Jo. Poli converfîonis amp; circumgeftationis menftruîeglobi Lu-
h£e,non funt ijdem cum Polis Eciipticae, fed circumeunt illi hos in
circcllis, quomm femidiametri IiabentGr. amp;abfolvunt vniim
circuitum in antecedentia, fpacio ip.annorunijVt fequitur. Cùm
érgo àpolis Ecliptic« non vitra f Gr.difcedant, ]me circa illos effc
dicunturamp;fic etiam,circa illas fixas, qu« funt Polorum Eclipticse
indices.

I. Etfi Luna fui translatione defcribit orbitam, de cujus polis
^imus : omnis vero circuli fphser^e maxinii poli, perfe^lis femper
^adrantibus diftant à circumferenti^ partibus omnibus : attamen
orbita Luna: non eft circulus perfê£î:us : in quadris cnim auftiores
funt latiHidines hujus orbite j hoc eft, excurrit illa longiùs verfiis
fuos,quosobfervatincopulis,Polos : atq; ita non plané tune inte-
grp quadrantc,fed fere quadrante abeftab illisCopularum Pplis.Ta-
leauteni iter Lun^e flexuofum, circa terram velut immobilem in
centro mundi, ij q^j Lunam incolunt, imaginationc quiefcentis.
fu« fedis,tr3nsferunt in hanc terram,fuam fc.Volvam. \'

1J2. Diclum eft Nota 127.omnemcirculum maximum,qui per
Volvani ducitur,frui eâ immobili i amp; gradus ejus diverfos ,^ivcrsâ
Yolvaealtitudincdiftingui. Eftautem inter circulos maximos amp;

ilie»

ff JO ANN I s KêPPLSRÎ HßTM

ille lîicdius inter polos Lun« inccdit,ab occafu in ortum. Qua-
Te etianrin illo ficripoterit diftinélio locorum fccundum gradus aU
titudinis Volva: in occafuni vel ormni.Hfcc verô efl: differentia Me-
ïidianorum, feu Longitudinis.

ijj- Poli quidem Lunariuni altimdo eadem habet obfcrvatio-
nis adminicula,qu3e in Terris,aut non multo diverfa. H^c altitude
Poli p-oteftad latitudinem locorum fcrvirc seqUaliter fub omnibus
Mcridianis, quia omnes in Polis Lunarium concuramt : at Volvse
altitudo,obfervatiönis quidem parabiliffimà: cft;^non tamen omni-
bus Merfdianis exsequo fervitadconfl:ituendam latimdineni loci.
Sub folo enim Medio Mcfidianorum omniû illo, qui per Volvanî
perpetudduciturj in folo ejus femicirculo,qui medios Subvolvanos
lt;lividit, ipfa Volva: alntudoffatimproditamp;latitudinem loci: exifa
hunc verô Meridianum primarium,ad altirudinem Voivse debet ac-
cedere argumentatio, adjungens Elongationem ejus à Meridiano
primario : qualivtimur argumentatione,cùm ex aîtitudine Solis in
iEquino£lio confliituti, fed extra Meridianum verfantis, inveftiga-
jnus altitu/dinem noflri Terricolarum Poli.

15 4. Habemus quidem Eclipfes amp; applicationes Zuna: ad fixas:
fed ea efl: operofa Valde amp;lubricà Methodus. Porrô Magnetis De-
clinatie à Meridiano tunc, cum Afl:rönomiara Zunarem fcriberem,
in aliqua cxiftiniattone fuit, quâfi illa ad vniverfaliter arguendas lo-
corum latitudines fit apta. Circa id enim tempus exu\'erat in lu-
cem Mecometria Galli cujufdam. At Phiiofophia Magnetica Gil-
bertiGuliclmi, amp; experientia crebra diligentius penfitatx, irritos
eos amp; inancs conatus convicefrunt. Non eft enim certus in gloSir
terra: punlt;ffus extra fubpolarem,ad quem linguU magnetica annuit:
fed funt édita montana,regionis cujufque, ad qu^ lingula nonnihil
prolelt;!l:atui^^

Habeshîchypothefcosprimariae inculcationemplena 0-
ratione. Nimiru\'m exiftamus nos Terricola:, planitiem illam,fuper
quam confiftimu\'s,amp; cum eâ pilas in Turribus ftare immobiles ^ fi-
dera verô tranfire illas pilas,ab ortu in occafum tendentia. At hoc
nihil derogat vel-pricfcribit veritati. Sic emm amp; Z,unares putant
/.unarem fuam planitiem amp; Volvsepilam in fublimi fufpenfimfu-
pér ea,ftare ioco j cùin certô fciamus,£unam elTc vnum ex mobili-
busfideribus.nbsp;ijj^.Non

I N SOMNIFM JSTRONOMICFM. 17

Non de minimis tantimiamp; inconfpicuis vemm hoc ef!,
fed etiamde\'çvidenribuspritTfiorem Ordiniim. Eft enim vna nox
ipfis longa,nodes noftrates quindedm, amp; in ea pars vicefima qain-
ta de Zodiacojid eft 14gradus, Volvam trajicer» videntur : quia ni-
niirùm in vno anno infunt 2 f, ferè fcmiffes menfuim naturallum.
In i^vero Gradibus facile oçcurnmt aliqu« fixîe idoneat j vt qui-
bus,coelum vndiqj confperfuni eft.

13 7-. QuicquKi Luna nobis terricolis quovis tempore interfe- \'
pit_: idem Lunicolis in oppofita parte temporis,interfepitfua Vol-
va,id eft terra noftra. lam infpice Ephemeridas méas, quas cdidi in
annos futuros : videbis in calce lanc permutationem fixamm,
.Vna aliqua fixaplcrifquemcnfibus totius anni femehegitur à Lu-
na i fequenti anno libera manetilla , viciflimque alia hanc forteni
fubit.nbsp;■ \\ quot; ^ ■

I ? 8. Centrum tun^ excedit è femita Eclipticse Gr. yquot;. i g\' fum-
mum : cui arcai ob Parallaxin accedunt fer. i f\'circiter j quia fcmi--
diameter Lun^ eft paulo ipajor quartâ parte de femidiametro terr^.
lam Vdlvas fcmidiâmeter vifibilis occupât ferè quadruplum femi-
diàmerri Lun^ vifibilis : vtfit ea tan rc major, qudnto minorparat-
laxisjin eâdeni proportiope veraruni feiiîîdiametrorum. Itavtro-^
biquc colligitur fumma graduum 6* cuni tri ente circiter,

155». Redttur quidemf«pius adeafdem j fed non eodemordi-
ne^ nifi poft exadum Cyclum. Caufa permutatioms hujus eft,
circuitus Nodorum Lun^, in totidem annis,inanteccdentia,

140. Videfchemaad hanccontemplationem aptum Epitomes
Aftr.fol.f6-o,nbsp;\'

, Hi. Si enim penes nosl:miacrtbro, dieNovilunijjVixapau-
CÎS hons pi-ogrefTaè Solis radijs, confpici tamen poteftiTon cornu
tantum .ilmnVmaro, fedplanè toto corpore j quod conftat fieri per
ilkiminationem à terra hemifphscrij Lunaris à Soleaverfi^ quia
Terra tunc plenum orbem à Sole illuminatum , Lun^e obvertit, lu-
cem Solis mLunam revibrans : equidem analogia docet, bauddif-
fimihavjdereLHnicolas infua Volva, qu£enoftra eft terra. Pofito
enmiNovivolvio : poneturLuna nobis Terricolis viciftim plena.
Luna vero plena quanta claritateTerramfqu^ Lunicolaru Volva eft)
p]ngat,pr£Bfertim nodibus hrbernis, quando Luna m Gancro ince^

Hnbsp;dens,

JO jNNIS KEPPLERI NOrS

dens, terras noftras ex alto irradiat : id inqtiam notum cß omni-
bus. Nihil igitur abfurdi dtcit, qui affirmat,illo ipfo lumtnc tunaïi
quod nobis montes amp; plankies vicirias de nocVe in con^eftum ad^-
ducit,candem Telluris (Lünaribus Volv-aï ) planitiem conlpicuam
effevfque in Lunam. Etfi enim Luna vix qiundecimam partem
excipit, rcvibratque ^us Luminis, quodcxclpit Terra ab codeni
Sols i at viciffim Terrse ipfius vultus, quindecim parti bus fpacio-
fior cft habitantibus Lunam, quam nobis TerficoIisLuna. Fit er-
go compenfatio. Adde nunc cornu lucidum, quod Volva ob dt-
gcefTionem in latum à Via Solis, rurfum quindecuplo clarius often-
tat Lunicolis,quàm nobis Terricolis Luna fuum. Et ad hoc Vol-
VäE cornu pr«cipue fpe£lat vox fere. Quando enim latitudo nul-
la,nullum etiam in conjuncîionis articule refiduum eft cornu.

14^, Cseteris enim-iocis in Luna ftmul apparent in articulo
Novivolvij,Sol amp; Volva j vbi fi ob claritatcni Solis prœfcntis, cor-
niculum Lunse,quod ci refiduum eft ob ktitudinem, non cernitur,
id fit exrationibus vifiis. At ijs, qui inter polos vi« Lunse, amp;
viae Solis^ habitant, Sot quidem in ipfo meridie fuo fub Horizonte
eft, Lunapaulo fupra Horizomem; tanto igitur evidcntiiis coii-
fpicua.

14J. Si diciprincipium id cenfetur, ^uodSolemprimum fiftit
in Horizonte: cquidemLunâ in L prima quadra verfante, quan-
do angulus SLC conne£lcntium eum centro Lunje L. Centra Solis
S ßc Terra: C reéîus cft, etiam tangentium corpus Lunse SG angùli
SGL reell eruntproximê.Iam fi radius ex centro Solis,Terrae fuper-
ficicm contigerif.vt ST: Solcenfebitur in Horizonte cfîeillius loci
Terra:,quem fignat Conta«îlus T. Eadem igitur de caufa etiam lo-
co Lun^ G, qui contingitur à SG,Sol in Horizonte eflc cenfebitur :
Et reda ex L Cenro Lunse per conta^lum G du£la in terram, figna-
bit illius loci Lunaris verticem. Ergô quibus tune Volva in vcr-
tice, ijs Sol cft in Horizonte, id eft, habent illi initium tunc
dici.

144. ViciflTim, quibus Zunicolis tempore quadr« Volva in Ho-
rizonte apparet,vt in O ; in corum regionc radij Volva: CO, or-quot;
Lun« contingunt, amp; refta LO ex ccntio Luna: Lper conta-

ilum

w SOMMIFM ASTk OnO MTérM S9

ftum Oeje£la facit anguîum

O reftum : Ergô cum hic
contaiSlus fcfe difiiindat in
circulum intcgmm corporis
Lunaris maximum ferè : crit
ejus aliquod pun£lu.m , per
quod duda re% ex L, inci«.
dat in Eclipticam : Sit id O.
Locis vero fub Ecliptica ja--
ccntibus, poli Ecliptic« in
Horizonte funt. -Si crgo qua-
drse tempus eft,cùm etiam in
hujus momcnto ütangulus
LOC refius, oportet tali lo-
qui amp; Polos Eclipticie,
Sc Volvam m Horizonte ha-
bet, lincam LO proximè So-
lem venire,amp; fic Solem tunc
iiiimincEe vertici j .elTeq; he-
räHiMcridid.

14f. Terr« globus v«rè
loco movetur,pcrmeans Zo-
4iacum anni ^\'acio: atLu-
iiicolis plaixe videtur loco
quieicere ; quiaüulla habent ^
^minicula , fenfu notandi
huncmotum: putantigitur,
potiiis Solcm in duodecim-
femis Nychthcmcris fuis, il-
lummotamperficcreinpla- \'
gam oppofitam : quod idem
amp; nobis Terricolis yfu venit
circa eundem Solem.

Terr«globus etiam
volvitur diurno fpacio femei
circa fuum axem. Hic Tel-
H znbsp;Iuris

JO A Nms \'KJ FF L 8R Lf^ t^

iuris motus eft expofims oculis Lunicolarum : nec eft vlla ipfis ob-
via caufafufpicandij\'quafi non ipfe Volvjc orbis circa fiium axem
tornetur, fedpotiùs\'totus mtmdus (quod tenet vulgaris penes nos
opinio };\'amp; cum eo ipfum quoq; domicilium illud fuum, Luna cir-
ca Volvam cat jomiies ejus orbis partes fucceffive coritemplans :
^uamvis hoc potius reipfa verum fit. Cape exemplum i« appari-
tionc Solis^ Macularuni; eas videmus fpacio dierumzf circiter,
Circa corpus Solis ire. Qüis vnquam in hanc venire poffet fenteii-
tiam j Solis quidem maculas quiefcere ; noftrani vero illam navim,
qu^ Terra dicitur,nos tanïbrévi temporis fpacio circa Solem vehe-
fe,diveirfas ejus fuperficiei partes amp; maculas fucceffivè nobifmeti-
pfls aperientes ? Copemicani ipfi, qui fe annuo tempore circa So-
lem vchi perfuafum habent, eo ipfo certi funt,fe diebus hoc iter
nonabfolverc : funt enim iftacontraditfloria. Certiffimum igitur
argumentum nobirsvifuspraebetjconverfionis Solis. Et- Lunicolis
igitur vifus attcftatur, Volvafn fuam circa fuum axem converti. De-
cipiatur hk ülprum vifus,an omninó certum affirmet-, perinde eft ;
vtrum eligaSjteftimonium certè perhibet perfuafos effe oportere lu-
nares, fi qui funt,degyratiôneVolvsei quod erat demonftrandum.
C^antum veró attmet occultiorem iÜum fcopum hujus fabulse, na-
fcitur nobis amœna retorfio. Clamant omncs-, oculis expofitos ef-
fe motus fiderum circa Terram,terr^ quietcm : regero ego, Oculis
Zunarium expofitam elle gj^ationem noftrse Terra:, fu« Volva?,
quictcm verô fu« Lunas. Si dixerint, decipi Lunarium mcorum
populorum fenfus Lunaticos : pari ego jure regero, decipi Terrico-
larum fenfusterreftres ratione caffo? .
■ 147. Ex-Lunsemaculis ratiocinamur de forma fuperficiei Luna-
ris,mixta ex aquis amp; aridâ. Nec vana eft ratiocinatio. Demonftra-
mus cnim opticis principijs certiftimis, cum illa maculariim amp; lu-
cis varictale conjuncT:am efle afperitatem amp; a:quabilitaté fuperficiei:
fie vr qu^ lucida,ea amp; alta fint amp; collicofa i qu» obfcura,amp; plana ^
humilia. Hoc verô comit^itur, difcrimen Terrarum amp; aquarum.
HaecTic nos Terricola? de fuperficie globi Lunaris.

Vicilîim,igitur amp; Lunicolis meis, ex permutatione ratfocina-
tionis ejufdcm,hoc tribuo, ^uôd quia Terrae fupçrficiegt;^ montes

habet

■■■■

MMNIFM Jsr.Rö.NOMke^ru^ dt.

habet Û jèqiiora;, objieiat -•Lunicolis.I^cdieni ermmjmäcuiarimi\'lnt
lücido. Vider^4;. \' .nbsp;; r:

• 148/ Terr«:q«idcmfuperhcies, .refpc^lu centriygyraîur circiu»
axem ab occafu in ortum : at rcfpeflu Lunicoiami« ipe^latorum,
sars\'orbis Lunje obverfa,ab ottu tendere videtur.in occafuna : exil-
o axiofnate-Mechanicorum Ânfto£elî^,quôd;circuh(amp;u globi)par-f
tes oppofit^ contranam viamlre videantur,extracircuU anibituni
inïpeéé/\'\'-\'quot;\'\'--nbsp;quot; quot;quot; ;

149\'. \'Siipraïfentia Solfs dies eft.dicenda,abfentia nox : \' eqti][dem
mora Solis fatis diuturna fuper horizontc locoriim Lunarium, fab-
diftin(51;ione mdiger in partes minutiores. Nam fi noftra dies cum
no£le fua, quae eft diei no^lifq} lunaris pars vndetricefima demum,
paulo minor : fi hsec, inquam, tam brevii mora vfus caufa.in 24
partes fubdividitur, quanto magis Üla tam longa dies diftinffion.c
opus habebit. Et nos quidenxTerrîcolas natura defti tuit, vt quod
mens, arbitïinmque hominis fpelt;îî:at,oeulis iriternofcere non qucaf*
mus : nihil cnim eft vfpiam, quod Vnius horsénoftratis Ipacio con^
Verfuni,, inpriftina revertatur veftigia. AtiaLuna,fubvolvani ha»
bent motum hunc Volvae fuse circa fuum axcm in oculos incurrcn-
tem ; qui maculafum Volv^ ordinêm eundem redücit, idqueintra
vnam no£l-em Lunarem,facitquatuordccies. Quare nequaquam eft
verifimile,hanc obfervationem a Lunicolis ncglïgi.Exeo veró qua»,
damteniis arftimari poteft Privolvarum egcftas amp;folitudo } vtqui
Volv^ confpeclu privati, hoe etiam adminiculo temporis diftin-
guehdi careant.

I ^o. Tres reftitutiones fuperficiei Terrse feu -Volvse funt hîc di-
ftin^end« : vna,ciim idem fuperficiei locus\'fub eandem fixam rc-
vertitur : hjsc paulo brevior eövnadieamp; nofte noftrate naturali :
altera,ciim reftitutio fit ad lüieam per centra Solis amp; Terra cjeftam,
ex eadem Terr« plaga j hsec plané sequat, adeoque amp; caufatur diem
noüleriiqi naturalem. Tertia cum reftitutiO fit ad hneam, ex centro
terrae per cêtrum Lunae ejeflanirhasc demùm maculasVolvaîin con-
fpe(ïlum Lun« reducit. Hujus 1-ongitudinem ficcomputa, In annis

funtlunationcs 940 iiîtetîmdum fix«,novendecies abfolverunt
circuitus i46\'f,id eft 278 ? j\',feu.gradus i oo2olt;?oo.Cum autem hoc
temporis fpacio dies noftrates labatur 277.5\'?,aufer lunationes 5*40,

H ?nbsp;refta-

il -föANNIS JCSPPLSRl fipTM

leftabunt z^ ; toties mac^« eatdem VoivsE revcrtujitur fub Lu-
nicolarum »fpedum. Divide Tummam Graduuni peci^gi^. vc-
niunt j 75Tot labuntür tempora aquatoris, interim dum macu-
Umm. Völvaj ordinem reftimtum vident Lunicolse. Eftfcilic.vna
Lunicolsrum liora, vnam noftratem diem amp; noclem cum tricefima
pauló plus parte longa, hoc eft, ferc viginti quinque horas no-
ftratcs.■

i fi. Quippc eadem tmx rcvolutio amp; nobis Terricolis gignit
imagipationcm primi mobilis, cujus motus ^b Aftronomis co»ci-
pitur vt acquabilis pcrpetud.

I fz. Vide num. i rem amp; caufam hujtts insequalitatis mo-
tus Solis, qualeniLunicolse obfervant.

I f j. Dus Medietates, funt du« partes orbis,vna Antiqui cohsc-
rentibus in eo Europâ,Afiâ,Africa} altera Novi,cujus partes, Ame-
ric« Septcntrionalis amp; Auftralis. Q^od autem difcrimenhoc me-
dietatuni reftrinxi adSeptentrionem magisj id faclum proptereà,
q-uia Magellanica, fufi/Tima per Aufttum regio,incognita eft, amp; per-
pétua continens eife cenfetur, extenfa invtrumque hemifph«iium,
tarn novï,quàm veteris Orbis.

I f4. Hunc Paragraphum allegavi in differtatione cum Nuncio
Gaii4ieifidfirio, quem edidi Prag« anno ic^io. fimulqueamp;ccnfu-
rara addidi neceffariam. Docuit me Galilseus,Edita Liuidz amp; Afpe-
ra, non-maculas effe, fedclaritateni ifufa verö in depreffas parte;«
^quora,nigricare,macularunique fpeciem uiduerc. Ad eundeni igi-
tur modum etiam de terreftri globo ftatuendumeft, Oceanuniamp;
Maria Terris interfulà, obfcuritateminduerei Çk)ntinentes vero amp;
infulas , luce Solis eximie refpkndefcere. Quod priiis in contra-
liamiveraiîifententiam,caufahaecfuiti quiaterr« fuperfiçies, va-
ries induit colores V Aqua; colore vacye çenfebaiHur. Omnjs au-
tem color, praeter album, gradus eftadnigredincm. Çuiit verorc-
iplendtfcentix luniinis folaris, analogaeobfcuritati fuperficierum,
-vndeEcpercutiuntur. .Aliud argumentum fuppeditabantaqU£B,Nanî
vtcuiiqj quis fuperfiçies juxta inviccm pofitas intueatur, terrarum
amp; aquarum fempernigrefcunt terr«,fplendent aquae, Experimen-
tum vide in Opticis « captum ex Stj\'rix quodam monte Scçulo, in-
,fpecli fluyij Mur«fol.z.f i .Nitoris caufamrepurabam,/t:quabiiita-

tem

IM ■SOmMIVM. ASTR OnOMICVU

tem fupcrficiei fpcculareni in aquis,,.aiperita,tcminterris;; Mul-
tus fant in Opticis capite i,in hammcaùfàrumcQptemplatione,

in pticfens igitur diïTolvenda mihi funt argumenta ifta, ( quod
ctiam feci brcvibus in difTertationef. i f. ) raüonibufq} ftabiliçnda
fentcntia contraria,quant in DitTcrtatione iaudavi, à Galileo propo-
fitani. Qupd igitur attinet eolorcs tesrarum j, cquidem rcélius\' fair-
tem «quo jure dixeris,omncs cölores,praïter nigrum, gradus eflc ad
luccmpurani. Quod vacuitatcm coloru.m-in aquis : negatc^mA-
riftoteicsjlibello de Coloribus : dcfendit exprcffis, Aqu^iÇglorem
in nigrum vergere. Argumento vtitur à fenfu vifus i quod terra o-
mnis,pliivi}s humelt;n:a,nigrior fit, ficcato humorcper calorcm So-
lis * clarius eniteat. Experimentum ego addidi aliud c re praefenti,
cum Prag£çmcpropter ftarct Ittcratus quifqiam inPonte, fplendo-
rem mihi aquarum inculcans, vt Galifei alleitioncm convelleret.
lufTi enim j ad imagines domorniii in vndis refpiccret, eafquc cum
recto afpc£lu domuum ipfarum compararet : manifeftum enim cl-a-
ritatis difcrimen eft,amp; imagines in vndis obfcuriores. Sic itaque amp;
dilutum amp; retortum eftprius argumentum nieum,de coloribus ter-
rarum amp; vndaruni. Quod alteram attinet,à reipiendefccntïa: id ta-
ie eft,vt in ipfis Opticis alio loco, .vbi de iiluminatjone Lunse ago,
vim ejus diffolverim. Nam fi exemplum vndamm,de propinquo
fpe^latarum,applicamus ad corpora rotunda, immenfis intervallis
femotai longiffime abcrramus à via,vt caufam,adducentes,eam qu^
non eft caufa. Qupd enim aqiias, propter terras fuf«,fplcndent i fa-
chint id fplendore non fuo , fed acris a Sole illuniinati, cujus ab o-
Hini plagâ illapfiradlj lucidi ad noftros repercuriuimir oculos. Age
eiiim velum poft aquas obducito,quo claritas aeris virerions inter-
fepiatuti iiico vidcbis cxtindum hunc aquarum fplendorem. Hanc
folurioneniargumcnti mei adjunxi in margine fol. zlt;^z. Opt. Aftr.
inter relegendum. lam vero corpora coeleftia lumine Solis collu-
ftrata amp; infpe£la eminùs,nequaquam videntur reperculTis Oprica amp;
fpeculari lege radijs\'Solis j fed luce communicata à Sole,v£ in Opti-
cis earn appellavi,amp; propri.4 jam corporum faftâ, ob afperitatem fu-
pcrficierum, Atque h^c lux communicata,vi definitionis fuse,for-
tior eft in Terns , quàm\' in vndis. Satis hoc ad dilutionem argu-
menti contrarij. Pro, ver.î fentcntia,qu« maculófis partes tradit eifc

V£

•• fÙ ÀUm^ KêP^ I^\'SR l HJgt; TMa

•vtrhiarkiamp;lacûsikci^aSVérôcr^vnbsp;contincïitemiveiirifularr

argiimàtta pkfïè demoh\'ftrativa habes in NuncioTiderio Galilei,
^in4uc nîea cuni^il\'to diffêrtatiofie, fol.i ôquot;. deniqj Aftron.Copern.lib.
•Vi;fol.--8ji j amp;fupràNotâ 147.

\' Hifce prscmifTiSjad caimonem neceffariam ; nunc jam rationes
QKi)licabo fmgulaiiiîîi hujus defcriptionis particularum. Jît primd
\'qutéèm Antiqu\'i-öÄnbsp;feci ; ratus, ytdixi,

Terr^fS nfigric^èi-rM^ciilas quafi continuas dixi, quia Europa cum
•Afia-cöhttnuaW\'in Scythia i Afia ciim Africa inArabise ea parte,quîe
eft inter Mgypftmi amp; Pälseftinaril.

Iff; Medietatis in qua novus Orbis, a^pecl:um pauîô clariorem
•iixi ex eode\'m c^or«,quiapius is habetMarium, amp;nbsp;Occani

quot;^acia, tàm interióris, quàm cxterioris -, quse Americam in medio
cogunt inlftilmumanglvftum,eamq;quafijugulant. :nbsp;• -

ï-f^. OceanusBriifilianus, Atlanticus, Deucalcdonius, Glacia-
lis,tendens in fretum Aniân, exiensqi in Oceanum lapönicum, amp;.
Philippinamm,Moluccarumq}amp;Salomoniarum.

I f7; Refpcclu habito ad Cingulum ditHium, feu ad Oceanum
Atfaftticum.

I fg: Africa, if5?. Europa. 1^0, Sarmatia, Thracia, Ponti
regiones,Mofcovia,Tartafi3c.\'

I ($1. Britannia.nbsp;Scandinavia, feu Dania, Nordvvegia,

Suecia.nbsp;•

lé^. Afia,Tartaria,Cathaia,Sin-£e,India,amp;c.nbsp;\'

\'16*4.. Afia quidem m orientem procurrit ab Europa. At quia Lu-
na eam mcedit viam circa terrain,quam fuperllcies terrs circum a-
xem, fitvtinferius Terr« feu Volvse hemifpii^rium Lunicolis in
occidentem ire videatur,

itff. Oceanns vrerqi ex falfa fcilicet Hypothcfi.

CantinensAimericana. 1 7. America Meridionalis.
1(^8. Nicaragua, lucatana, Popaj.ma. lëp. Vide i (S\'4. Nam
Brafilia quidem verflis Africain in Orientem fpeclat.
■ 170. Brafilia. 171. America Septentrionalis. 172. Magcl-
lanica.\'

17J. \'jSoieinGancrovcrfante,polusTerrxB,feuprimimobilis,
hoc eft,turbinationis Volvse,Solis dd}- gradibus, (angulo fc. SCR )

à Sole

///WMisrirAf ^j-TiiojvoM/crk $t

à Sölc rccc4it,amp; fic etiam à centro fui difci, quem ex lincapcr cen-
tra Solis amp; Volvaï a^iciunt Lunicol« in N. Difcus igittir Volvie
TR vltra polum ejus B cxcurrit çcrz^ | gradus, deciiviter quidein
infpc£los. Eftcrgô,qualium CR. femidiamctcfDifci taiiumCî
linea ex cemro difci ad loeum fub poîo B f f

174\' Thüle leu Islandia,fed ex falfahypothcfî, quafi ficca fuper-
iiciei Terra:,cfTcnt obfcuriora humidis.

Î7J\'. In Occanum Septentrionalem.

^^\'^\'■«^mitas Difci Volvaîtangituri Poiari ar^lîco. Islandia
vero fubjacet Poiari ; quarc invnaqualibet turbinationc Voivîe,fe-
mel in extremitatcm difci incidit, Solcih Cancro vcrfantc.

177- Vt Numero ilt;s\'5?amp;ié\'4.

178.nbsp;Valent cnim h«c K^i-rm^* , fi Sol in Cancr® omnibus habî-
tatoribus circuli Polaris perpetuo appatctper totam cdnverfioncm
primi mobilij : ergo etiam circulus arifticus feu Soli,feu dculo con-
ftituto in lineâ per centra Solis amp;Terr« du6lo,yt funt Lunicok,ap-
parebit perpetuo. f

179.nbsp;Superficies enim per centra Lunse amp; Terr« dult;fla,rc£lis an-
gulis circuniferentiamEclipticse fecâns,tranfit tune ctiani pcrpolos
turbinationis Volv«. At Soie in pun^is sequinoélialibus vcrfantc,
Polus Volvsftat ad hujus fuperficicilatus. Itaqueîcquat-orVolv«
obhquis angulis tune ab ea fccatur. Eft autcm jucundum,hoc idem
oblervan ctiam m ipfius Solis.maculis,vt in EpiftolaadBartfchium
anno i dt^ de llluftrifs. P.amp;D.D.PhilippiHafli« Landgravii obfcr-
vationibus fcripfi.

180.nbsp;Polis Volva: fuse neccffc cft Lunicol« motum annmim
afcribant, quia nefcmnt fc vnà cum Volva fua motu annuo fub fixis
circumvehi. Etfi cnim axis-Terrae per totum annum vergit ad caf-
dem fixasj quia tamen diftantilli i polo Ecliptic« -, Terra vero cum
Luna per Eclipficam invehitiir/emper «qualiter diftantc Terra â po-
lis Ecliptic«,ar nuncpropinquante fixis illis, fut quibus eft Volv^
polus,nu?ic difcedente ab illis j fit^vt locus poii Volv« viciffim cis

amp; vltra polum Ecliptic« venire, amp; fie circa eos circumire videa-
tur.nbsp;.

Varietas diamctri Volv« infped« ex Luna, omnînôea- ^
dem elt,qu« à nobis rcputaturparallaxeos Lun«. Eft ergô femidia-

1nbsp;meter

fOÀNNlS ^iß? PL8RI ^OTß

meterVolvaeapogäe« fZ\'-zzquot;. Pcrigx»,eùm Solvelox,6\'j.41 .cùm
nobis ill apogaeo femidiameter Lunae appareat i f\', cujus quadtu-
plum eft (ïo\'.nbsp;\'

1. Sokm nobis tegit Luna,Lunam obumbramus nos ipfi,hoc
eft,globus Terrae nofter. Similiter noftram terramrid eft,fuam Volva
ibi obumbrant Lunicolie ipfi, id eft, Luna Jfuâ 5 hîc*Solem ipfis adi-
mit Volva fua feu Terra noft\'ra.

18 J. Pallet tarnen etiam penes nos tunc Luna,praecipué qua par-
te vie in io rem habet vmbram.

184. Tunc quando centrum penumbr« » quodplerumque obti-
natur à mera vmbra Lun«, non ingreditur difcum terrae. Aut etiam
quando ingreditur} vmbra vero Lunae nulla eft,fed circulus de Sole
manct rçfiduus. Etfivcró in primo cafu Lunicol« nullam vident
Vî5ibram plcnariam inDifco fuac Volvae,vident tamen m ejus cxtre-
mitate,quam penumbra occupât,pallorem aliqucm amp; obfcuritatcm:
auc fl in fecundo cafu centrum vmbrse fie comparatum pcrtranfcat :
vident vmbram fcmiplenam circa centmm,quafi à Eara nebula,aut à
vclopelluccntejaÄani,camqiincertommterminorum : non fccus
acpenes nos in terris , pila? ex; altis mrribus,vmbras non plenarias,
fed radijs Solis diluta5,projiciuntin fubje£lamplanitiem.

I8^ Vt tamen non oblivifcarisi eodem temporis articulo nobis
cffe Novilunium,quo ipfis Pknivolviuni : nobis Pknilunium, quo
ipfiS\'No vivolvium.

1Quippe Difcus Terras ( feu Volvse ipforum ) femidiamc-
trum habetintcrd\'j\'.4iquot;amp; jr8\'.2 2quot;.Vmbraverô Lunae,quas caufatur
Lanicolis Eclipfin fu« Volvœ, ob magnitudinem Solis attenuatur à
Luna vfque ad difcum Volvie,vt nunquam fit majori fcmidiamctro,
^Hàm I \'.zzquot;.fxpé nulla.

187. Nunquam majorfcil.parte quadragefimâ fextâ dc diametro
Voïvîe.

î88. Pî^optcrdeminutioncm râdiorum folarium. R.cfpcii ad ca,
quae in camera clauia cveniunt, Sole per anguftilTimum foramen ir-
radiante. Sçd ibi fimbria rubere folet, quia circumftat cam mer»
▼mbra,lumcnquc Solis intra fimbriam eft : comparatio cvidentior
eft, At in difco Volva?, vmbra Lnnx cftintus amp; contertitifltmas
quÄßtitwtisj foris vero totus Volv« difcu§ lacet. Itaquc rubedo in

com-

JM SÖMNIFM j stro nom IC r m, tr

comprationc circumftantis clantatis,ncccfrc eft cvancfcat, Eccc vt
■anxie prseoccupem,me corrigeas : ne quis me nuperus lpc£tator iu-..
mm rerum ex Luna dclapfus coarguat.

189. Qualis fit Afpedus vmbrse in planitie terrea,quam Sot n-
dijs coUuftrat, obvium eft omnibus ex^eriri, cx locis cditisdcfpicî-
endojin meridie «ftivo. Eadeni enim terra eft- quam nos Tcrricol«
de propinquo j amp; illf Lunicolîe elonginquo inmcritur, fub nomine
VolvÄ. Nigrior tamen erit locus obumbratus, quando nobis me-
ra nox in Eclipfi Solis ingmit, quod fitinterdum ob circumftantias
aeris vel aurae cœlefiiis circa Solem, Vide Epit.Aftronom. Copern.
fol89f.

1^0. Vt fupràNum. 1(^4. rtf^. 177. Nam amp; tcrr« fuperfiçies,amp;
Luna illi fuperftans verfus Solcm, amp;vmbra Luhîc in fupcrficicni
terrie démiira,quam finginius fpeculari iiUnicolas,niovemur in pla-
gam vnam amp; eandem.

icgt;i. VidefchcniataEciipfiuni Solarium vnivcrfalitcr confide-
rataruffi, in veftibulis Ephemeridum mcarum. Nam ca funt plane
comparata^drepraefentandas lias Lunicolarum Eclipfationcs Vol-

6S JÖAHNIS KE??LEKl NOtM

véntur i f gradus arqüatoris terreftris in medio Difci Terr« A- Sc-
miiTiSTcró vnius Gradus de orbe Lunae tranfibitj amp; pauló quid
amplius confieiet vmbra Lunjc in Difeo Tcrrsc,verbi cïwfa PC. Sed
vnus fcmiflls in Orbe Luna:, aequat ferè fexaginta fcmiflcs in terra,
ex^roportione diametrorum globi terr« amp; orbis Lun«. Trajicit
ergo vmbraLunse PCin vna horauoftrati, j o amplius gradus «qua-
toris tcrrcftris in difco terra:,in quo dc fuperficie globiTcrr^ Soli i f
gradus volvuntur. Et fie vmbra CP duplo celerior eft,partibus Ter-
rae proximis ccntro Difci. Aqua: Lunicolis objiciunrur dirc£lc;
incomparabili ter vero celcrior eft vmbra in R vel S, partibus sequa-
toris terrae devcxis.in FG extrcmitatibus Difci afpe^tabilis.

192. Nondum tunc erant adornara: Tabulse Rudolphi. Vide

tamen anno irfjj , g Aprilis amp; j Oclobris exempla Conjunàio-
num proximè centralium} ad amuifim refpondent tempora. Sed
memincris quo longiiis àcentrotranfit vmbra Lun«,hoc brcviorem
fieri moram ejus in Difco.

Deliquium noftra:Luna:,ertLunicolis deliquium Solis. At

durare poteft Eclipfis Lun« ab initio ad fincm Horas noftrates
4Minuta 20. Tota vero in vmbra terr«moratur Horas 2,Minut.g.
Vide Epit.Aftr.Copern.fol.§(^8. Ergo etiam Lunicolis Sol totidem
Iioris totus latere poteft.

Schéma habes in Opticis mcis capite de Eclipfibus Lunse :
inquorcpr^fcntavi rcfraélioncm radio rum Solis in acre Terras a-
micientci vbi radi) refraéli ingrediuntur terminos vmbrse aparte
VC. oricntali, continuanturqueper Coni vmbrofi profundiratem,5c
exeunt »parte occidcntali. Itaquc Luna appcllens ad tcrminuni oc-
cidentalem vmbrse,obvios habet radios Solis refraclos.rcnicntcs à
marginc Terras oricntali. Ij verô fiunt radij vifivij putant igitur
Lunieolîefc vidcrcparticulamde Sole oricntalem vltra fuam Vol-
vam,ciirn tamen Sol ferè totus appareat etiam ante Volvam in ori-
cntali ejus plaga. Atqi hocevcnit.illislocis Lùnœ, qusenos in ejus
Eclipfi valde rubere videmuj. Hie enim rubor caufam habet,radios
Solis rcfra^los.

i^ f. Et quidem Luna per Apogseuminccdente. Nam experi-r
mentis obfervationum conftat, radios Solis refrailos infcriiis traji-
fcrc vmlîram j Ap og^am Lunam non aflequi.

ï^^.Ni-

\'TN SO MN IF M ASTltONOMlCFM. gp

ipé. Nimimm ineft interdum in ipfa materia vapornni, lux ali-
qua prodigiofa, non vcnicns à Sole, ncq} per primos radios, neguc
per fecundos. Cum id fiat in acre terreftri-poterit eodcm modo fie-
li etiam inLunari.

197. Terra enim,feu Völva,iHuminatur etiam à Luna plena,ac-
quiritqi ex ea illuminatione quandam albedincra. Qoamdiu ergo
non tota Luna cenfpedu Solis privamr, fed tantummodo margi-
num alteruter.hoceftDiviforis circuli pars oricntalis vel occidcnta-
lis i neque Volva vnà cum Sole penitiis fit inconfpicua v fed Solem
quidem illi margini Lunœ occultât totum , ipfa vero fua albedin« à
Luna accepta,viciffim illis Lunicolis eft confpictta. Sunt autem haec
confuse fcripta, nec debent intelligi de aliqua cdipfationc Volv«s
feddeordinariaextinflioneinNovivolvio} ficut nobis Luna cx-
tinguiturin omniNovilunio.

Medium hic accipe non refpedu fingularis lociinLun«,
fed totius morae Lun® in vnibra terra? : tunc enim Luna carcns ipfä
lumine,nullum etiam fpargit in terram feu Volvafll,VtqU5e tunc to-
, ti Lunse totum Solem interfepfit,

ipp Sic etiam accipe voces,Defedus Solis apudLunares maxL-
mi amp; non maximi, vt refpondeantjEclipfi Lunse apud terricola« to-
tal! amp;partiali. In omnibus hifce, vocem Defedionis vcl Defedus,
refer ad Solem i adVolvam non aliter, quam quatcnùs ob Solem
deficientem,etiam lux Solis à Lunaî gîobo repercuifa in terram, feu
Volvam deficit j vt ita Volva, Solis quidem primario luminc careat
propter confucmm Novivolvium i Lunac vero kiminc fecundario,
etiam propter Solcm Lunaubus ccfipfatum. ,

200. Lunaris luminiscalorem( quamvis id vix fit quindccima
pars de lumine Volvae} licet nobis explorare ta£lu, arte quidem ad-
jutura,; Nam fi radios Lunse plemK ^xcipias fpeculo cavoParaboH-
Go aut etiam Spharjco j fenties in loco foci, vbi cocunt radi), vclut
habitum quendam tepidum. Hoc mihi contigit Lincij cxperinicn-
tisalijsfpccuUribusintcnto, cùm de calorc luminis non cogita-
rem. Circumfpiccrc enim cepi,numquis manum meam afflaret,
Effe vero fplcndorem hunc volv«(id cftTerrae noftrîB à Sole il-
luminatïc) de genere calefacientium,prob.atione non indiget : cùm
interdum tanta radiorum SoÜs fit violentia per aeftatem ^vt fylvff,vt

1$nbsp;tcda

. \'So JNms KSpPLSkl fipTM

tesHra iïgnea ardeant} quando vulgus incendiarios reos fubjicic.
Quid tuntigitur, fiquinquaginta millibusmilliadum Lunaabcft
ab hoe calore ? Cum remotio majorem etiam amp; plane Hémifph«-
rio proximam Globi tcrreftris partem fimul in conlpeclum det,

20 I . Hoe per fc parum cft i in congeric tamen caufarum forté
o^ilip non debet, Tota cnim diametro Coeli Lun«, Sol longiu«
àb\'eft àSubvôlvanisinNovjvoivio, quam à Privolvis in fu« diei
medio.

\'202. Conje£lufa ellprbbabilis, non demoriftratio plena. Tra-
quot;duatpcritirei nautic«,majores elfe «ftus maris in copulis Lumina-
rium.qudm in Quadris. At «ftuum maris cauf« videntur elfe cor-
pora Solis Sl Lun«, trahemia aquas maris,vi quadam magnetic« fi-
mili. Trahit yerô amp; corpus terra-aquas fuas , quançi nos gravitatcm
diçimus. Q^id impedit igitur,quin dicamus,terram criam Lunares
äquas trahcre.ficut Luria trahit terreftres. Hoc dato, fi jam vcl coc-
ant Sol amp; volva,vcl opppnanmr r^adunabitur ipfarum vis trasftoria.
CiVm autcm junda corpora diu inh«reAnt vertici fiibvoivanoram i
nec ifa propere difcedant,ut à tcrrcftris Oceani verticibus : Videba-
tur fatis cfle temporis ad eliciendas omncs aquas exvnoHemi-
^hjerioin aliud. Veriîmdeeftaliquid huicratiocinationi.Vtenim
hoc fiat, c^ortet totam Lun« fuperficicm patere vndis, ncc vfpiam
objiçi littora. Nunc aUtehi detexit nobis Tclefcopium montes,
gollés amp; littora immenfa. Oportet igiturpcrruptos elTéillos velut
aggeres, vallibiis amp; folTis tanquam fciffuris prohmdifllmis i vt tan-
tum aquarum ex vno Hcmil^î«no in aliud rurfum prorfumqué
commearc polTit. Idtantifpercredamus, dum quis cxploratoriii
rem prsefcntcm eat.

zo^. Tanta altitudine tam confertamontium culmina, vtmér-
gantur,periculùm eft nullum,

Z04. Tunc quidem amp; Privolv« habent Medinoélium, eftquc amp;
îllis,Volva ( licet non confpicua ) cum Sole. Hoc fi comparcmus
cum Terricolarum obfervationibus nauticis ; equidem affirmant
ij contrarium/cilicet etiam in media nolt;île «que magnum cffie flu-
xum Oceani,abfcntibus luminaribus,ac in meridic,ijs pr«fentibus.
Timbat ergô amp; hoc loco ariolatio. Nifi fluxum noclurnum Occa-
ni noftfi derivä/eris ex rcpcrcuffu à littoribus Americ«, inqu« Lu-

na

1H SXgt;M^i FM ASTR O NOM JÇ^f M

na undas poft fc tïahcns impingit, vieiffimqve à littoribus Europ«
amp; Africae, per reciprocain flult;n:mationcm} quamXAJiu.j^oftridic re-
yertens novo dücatu moileretur. Talcs occurfus iittorum^ô^ua-
tionis vndamni c^cafioneni,rcmovcas àLunaneccflc eft, ft yisPti-\'
Volvas in fuo inédinoftio omnibus yndis cxpoliare.

20 f. Sané quidem in Quadris perhibetur fiuxus amp;içfluxus ma-
ris,fçrè inobfervabilis i quafi co\'mpenfatio fierct.traflusintçrSolcni
furgentem,amp; Lunam ex Medio cœli abeuntem, aut viciffim.

zo6. Dianieter,amp;: fie etiam circulus maximus Tcrrcftris ad Lu-
harem, eft vt j85gt; ad looEpit.Aftr.Copern. fol.48|. E||^crgô paùlo
major diameter Lunaris, parte quarta terreftris.nbsp;^ \'

Z07. Hsec particnla Somnii majorem habet «tatcm, quàm Tele*
fcopium Belgicum ; quam omninô adMceftlinum, meumin Âftro?.
micisPrseceptorcm,refcro : eftque particulanbsp;quarum fiiprà

Num.a.feci mentionem : tranftuliquc illam etiam in Optica £zf o.
Vcrdm cam egregiè confirmât vfus Telcfcopij,amp; obfervata Galilei
iaudata in diflertatione mcafol.20. quicdamamp;mca : Promontoria
quinque millibus paffuum in perpendiculo à fiipcrficie furfum ere-
àa, confpici incipiunt à quadragcf. quinto milliari Gcrmanico,
VideEpit. Aftron. Copern, fol. zj. ïani vcrô fi omnes Occani na-
vigattonespervolitaveris, vix majus invenies intervallum, à quo
Terrae fint confpeclse. Nullus igitur nions fuper Aquse fupçrficiem
vitra milliare magnum Germanicum attollitur. Vide Snellij Era-
tofthenem Bclgicum. Luna vero quantos habeat,quàm altos mon-
tes , quanto intervallo in Luna bifida, punûa lucida rcccdant à fe-
ftione in partem tmbrofam i èprofundo vmbrofo exporre£la in lu-
xem radiorum Solis; vide apudGalilseimi.inTrutinatore,contra
Sarfium fcripto, amp; palTim. Gùm anno ilt;Siz menfe Majo contcm-
plarér Eclipfin Solis\', radio per tubum viforium cum vitro duplici,
îmmiffo fuper tabellam albam : vidi in circUmferentiavmbras Lu-
nae, hoc eft dcfeélûs, quem intcrpofitio Lunse in fpccic Solis caufa-
baturj vidi, inquam,in hac circumfcrentiâ cava duo tubercula evi-
dentiftima vitrarotunditatemvmbrae, hoc eft,Lunje, in fpecicm lu-
cidam concayam cxcurrentia^ amp; ne dixeris vcl à vitro fuiffe, vcl à
deccptionc yifus : niorabantur m difco Solis, eumqucpermcabant
ad motum Luna:, vnaquc alteram praevcrtit exéundo. Si propor-

tionem

JO ANNIS KSfPLSRI TM

tioiiem ^ujeris coram altimdinis ad diamctram Lvtnx, impoiTibil«
fuilTct , illos animadvcrtere, nifi ad minimum fexagefimam sequaf-
Icnt diamctfi partem. Nam parvus admodum erat radius^ncc mul-
to major monctâ argenteâ Imperiali. Fuisrunt igitur montes in Lu-
na,o^lo milliarium altitudincni fiiperantcs minimum, quia diame-
ter Lunse valet pirciter ypo milliaria,

■ 208. Infir^ in additamento mvenics foveam exalte circularem,ac
fi eflTct naaiiufa^ta,qu« deceni milliaria Germanica habet in diame-
tro. Eft fiffura ingcns,amp; flcxuofa in medio 5 qualeni puto apparitu-
ram valleni Ànafi,pcr mortem Çsecium reptantis, aut Oeni, per Al-
pes i fi(juis cas Sole bccumbente ex alto sediere intuerctur, Sed
Çroportianc,multo profimdior amp; liorridior eft illa Lun«, Et ne de-
fit, quodmirerîsi videtur aliçubi tra]elt;flu minus vmbrofo, quafi
quodam ponte jun^a. Sed recentiora funt hscc expérimenta, lihel-
io ipfo. Tantd magis deleClat hsec veri prsefumptio, ante annos ,,a-
nmiumlt;|uc gcrens,vultumqi virilem.

Hxcnon plane nudafuithariolatio , ex contemplatione
ingenti??eûus ,4.dietamloiîgaj vtfcilicet etiam inhabitari poffit
SeTepitis ab animantjbus : fed formatas habebam conjeéluras ra-
ritatisin corpore Lunse, etiam ex ejus motu ; quas in Commenta-
rijs Martis recenfui. Proximo anno prodijt Gaiilsei nuncins fid^-
rius, qui experimentis evidentilTimis, quae Lunam caud^payonis,
crebritate fpccuwm aifimilant, dogma hoc reddidit validius. Vide
meam cunj hoc nuncio DiiTertationem, fol. 14. Ethuc pertinet to..
ca Epiftala,lt;^uam Appendiçem feci ad hoc Somnium i cum demons
fti-ationibus fuis.

aio. Qiios oculus nullus unquani vidit. Vides tamen in men-
tione Privolvarum rationem. Valet ea nimiaim imprimis ibi, vbt
maxima intempéries,amp;vioientii|ima viciflitudo fummi seftus, fum-
Hiiquc frigoris.

Z1Ï. En rationem ipfam, defcrtam ab omnibus documentis vi-
fus. At fi tunc cottftitilfet mihi,Lunam tot habere deprelïàs lacu-
nas , quas inluccm protulit tubus Galilseis aur fi Piutarchum legif-
fem,defpecuH«catcsfabulantem : credo lib^iori calamo dogma-
ta lt;iilt;n:affem.

Äiz.Ter-

JN SÖMNIFM JSTRONOMICFM

212. Terrainqmni Selenitide. Animantia ccnfcbam analo-
giam habere ad mentes. Vide Aftron. partem Opticam foi. zfo.
Nec tantum corporum ea proportioad noftra terreftriaj fed etiam
facultatum, refpirationis ,:famis, fitis, vigiliamm, fomni, laboris,
quietis. Teftatur magnmido operiim ex appendi\'ce potiflimum
eonfpicienda: teftatijr continuitas exceffuum caloris amp; fngoris,
amp; raritas refocill^tionum : de quo vide Ubellum Phitarchi fo-
lio 17^0;nbsp;/

21 j, Ex Thefibus hoe Tubingenfibus. Et hoe qtioque ad Ana-
logie didamen, cujus ab ineunte aetatc fui pbfervantiflimps, Q^fc
proportio motus fixarum lentiflimi penes nos , ad reftit;itiones
fingulommPlanetarum,ipfiufque adeó Telluris diurnum, breves :
ea mihi vifa eft eife proportip xtatis humanae ad molem corporuni
modicam. Ergo yiciffimin Luna , cüniifix« revertanturcelerius,
quanl Saturnus, dies contra fit trigecuplo Ipngipr noftra: brevem
.animaatibus vitam,incrcmenta maxima tribuenda cenfui; yt nihil
ad confiftentiam pcrveniat, omnia in medijs intereant incremen-
tis. In Thefibus ad politica tranfij, Vniverlalia crebris maxi-
mifque yicifsitudinibus effe obnoxia; privatprum res frequenter
magnas.

214. Cum aquas Privolvis ademiiTem, «ftu\'s amp; frigoris vicilTi«.
tudines immancs proximis oraninó temporiim articulis relmque-
•re cogerer : fubijt anjmunii eos tradus habitari non pofTejfaltem
fub dio. Ex Dpportuno igimr aquae iilfluebant certis diei j:empe-
ftatibus: eas iteruni recedentes julTiviventia cpmitari j ,amp; ytram
propere poffcntjlpngos pedes dedi j alijs nandi facukatem,amp;aqua-
jrum parientiam : vt tantum non in pifces degencrarent. Nec quic-
quam hujus illi eritincredibile, qui de Cola SicuIo, Homine-pi-
fée,legerit. Etiam illud.reputabam 5 nihil in tcrris tam effe nobis
viplentimi, cujus tolerantiam non mdideritDeus certo generi ani-
malium} famis amp; aeftus Africani, Leonibus j fitis amp;immenfomm
defertorum Syri« Palmyrenes, Camelis j frigoris Hyperborei, Vr-
iis,amp;c..nbsp;■ \' ■

2 I f. Ex hoe fundamenro 5 quód omnisvmateria in quantum
materia,animäcarensjfeipfäfitfrigidaj amp;fi ab extrinfecä caufa ca-
iefiatj .fponte fua fuo frigorireftituatur, extindo percelfationem

Knbsp;eau-

■Hi

T4-nbsp;ANNIS K BP P L ek I Î^O TM\'

cauf«, caloreadvcndtio. km aqu« Privolvarum in fummo qui-
dem,«ftum radiorum Solis fentiunt : ad penitiores verb receflus,
radij Solis non pertingunt, ob profunditatem opinor.

z I é. Omnia quippe certis ufibus deftinanda erant, Fervor au-
fcm aquarum iequebatur ex die tam longa, amp; experimento Chi-
Icnfis provincifc, fub circulo Capricorni , Zonaque torrida et-
iam die noftro b^evi : fcribunt enim pluvias cadere plane cali-
das.nbsp;\' ;

Zi\'j. Hsc eft veiut occupatio. Si quis enim ob}iciat,inhabitabi-
les efte regiones illas,fi etiam aquse ferveantjeum ego ad noftras cei-
îas amp; puteos profundes remitto, in quibus «ftare,potum noftrum
quot;infrigidamus.

218. Praîivérc noftràrum ftirpiumamp;frufluum corticcs divcrfi,
diverfa provifione natur» , prxivérc teftaz Oftrearum amp; teftudi-
numclypeiforincs: prazivére calli pedum, vngul« amp; folc«ani-\'
mantum.

\'219. Legsram in Aniobio Afro, inter dclicias ejus gentis amp; hoc
receptum,¥t fe nudos exponant Soli,apricantes vt iacerta:, amp;, ni fal-
îor, etiam crocodili ; quorum, vt beftise patriae, naturam Afros ha-
bere ex eo Kenliii. Nam id quidem nobis Europa:is tormenti potiùs
genus effet.

a2o. Sicdepopulii Lucumori«,provinci«ScythicjcHypcrbo-
rcs fcribitur : effe qui,no£le ilia longâ ingrucntc, cmonantur, Sole
redcunte,revivifcaQt : eoq; tuta quserere conditoria,ne quid ipfis fi-
niftri per abfcntiam Animae eveniat. Dc ijs vide diffcrcntcm Mart.
Delri® in Difquifitionibus Magicis.

\'221. Ex refinâ, exfudante extrabibus navium per Solis fcrVo-
*erii, amp; globatim adhseccfcentc, Abates nafci, quibus vltlmum to-
tius corporis gt; roftrum maturcfcat, quo foluto, fe dent vndis fubjc-
éîi», rcfcrtScaligerinExercitationibus. Nota eft multorum ccle-
brarione,arbor Scotisc, qua; cundem fcetum proferati Anno 161 f.
«Eftaccficciftimâ, vidi Lincij allatum ex Drani carotis defertis, ra-
mslum juniperi, cui adnatà erat figura infedîi înfolita,«olorc fcara-
b»i cornuti,mediotcnus «xtans,amp; f«fc moyens lento niom, pofte-
fiôraarboriadJ\\«Kntia,crantrcfina*^uniperiaa. i

zizDt

IM SÖMglFM ASTRöNÖMÏCrM- ff

222. De Provincijs novi orbis fmbitlofephns àCoftacadem.
VideDiiTcrtationem mcani citm Nuncio fiderio f. 12.

22 J. Hanc con)elt;fluram dcrivavi ex difpuutionc quadarnjMseft-
iino pr£efide,quar édita eft anno . tituio, De paftioHibus Pknc-
tarum, de qua etiam ago in DifTertatioac fol. ij». Digna tamen eft
. res,qu£e to ta etiam hic refcratui:,proptcr cognationem. Ergó pauli t
per m eam cxfpaciemur.nbsp;i

Igitm-author Thefibus i amp; 14? incipit de hpc»«^ segefff,
^uód Luna intcrdum eadem die amp; mané vctus, amp; vcfperl nova ap-
parat , quando non plus € vel 7 gradibus à Sole diftarc potell : cym.
tamen.aliàs ejus emerfmni 12 gradus prsfcribsntur. Ad cxpedjcn-
das pha:nomeni caufas Th. 14tf. novum dogma proponit,Lunam
amiciri fubftantiâ quadaai aeriâ. Nam Thef. i probaverat, Lu-
nam tunc cùmtotis 12 gradibus difcelTit à Sole, vix o£logcfimam
diametri vifibilis partem illummatam à Sole habere, Quanto igi-
tur erit alia etiamnum mmor, fi non vitra 7 gradus à Sole abfuerit ?
Stâ\'tuit jgitusr, totum id aeris, quod vltra terminum corporis Lun«
pr.oc]^rrir,àSelis radijs tingi, quippe ab ijs pcrmeabile feupclluci-
4um .vnunquam itaque Lunam pcnitùs exringui, ne in ipfa quidem
centrali copula.

Hoc dogma confitaîiat cxpcrimentis infuper alijs quinque,
Primum, quod radius Solis deficientis per foramen intromifliiSj
Temper in elfigie^Solis circumferentiam exteriorem convexam fa-
ci-at majoreni.quam intcrioiem\'concavam, defeflus fcilicet à £una:
convexo corporc excifi feu tc^îi : ciim tamen I^ina plena diame-
tro plemmquc fit majori quàm Sol. Putat igitur,cùm plenam me-
-timur,\'nos id metiri, qaod vltra corpus extatde illuminato acre lu-
jiari circumcirca : ciim vero ipfa Solem tegit,folam id prseftare, nihil
adjütam ab hac fua tunica aeriâ, vt quam Solis radij tranfcant, nihil
impediri nec interfepti.

Hoc experimentum ab obfervatione Eclipfis Solis petitum ve-
fiffsnium quidem eft : movitque etiam Tychoncm Brahe, vt dia-
nietriun Lun^ Nov^e tradcret mmorem , diametro plense : tuetur-
que magiftmni etiam Longmiontanus in Aftronomia Danic^.Mul-
tus fuit in hac Luns camifid etiam Davides Fabricius Aftronomus
Friiiusi cujus plaCiU ventilavi in Proiegomenis Epliemeriduni.

K z ■ Vc/

JÔ ANN IS KJ PPL SR 1^0 TM

veriiTimum, inquam, eft î-iii effigie Solis dt^ficiaitis, per foramen
parvum immiffa, convexam circuniferentiam elfe ma]oris circivli
portionem,concavam minoris: at caufa allata à difputatore non eft
id-onea. Noneft niihi anii}ius,negareaerem Lunarem : reççpi euin
jnÖptiöisfoi.2fz. ?02. ScinDifTertatione £ i 8- is tamennonef-
-flcitlloc,quod qua:rit iifputator. Eft enim experimenti caufa alia,
femidiamcter forartiinis,,per quod radius Solis irmmpit;gt; Hujus fe-
midiametnlatitudine,fimbfialucid:a aecrefcit effigiei falcatje Solis
çircuracircâ, ctiamin acuminibus cornuum itaque illa fiunt obtu-
fa. Hac fimbria lucidâ deterfa,reliHqUitur effigies fincera, cujus cir-
tumfercntia exterior jam eft Contra«ftior \\ interior amp; concava,laxiof.
Itaqj hac medicina adhibita, repcritür diameter Lunse Solem tegcn-
lisjcongrua diametfO pknse.

^ Hanc ïTiéam folutionem Nodi, ex-Opticis meis ea tempéftate
tàttis \\ adducit idem ille,qui refpondcntis partes fuftinebat.in nota
ad thefin , laüdarque amp; acceptat negatum à me difcrimen inter Lu-
nam noVamamp;plenamrneque tamen expunxit è numero experi-
mentprum aeris lunaris,hoc priniüm : puto quia judicium lectori
permittendunl cenfuit. An quia foramine fe putat vfum omnino
tenuifsimo,per quod amp; cornua effigiei redderentur acurafatis?Atqui
non ego credulus illi : magnum enim difcrimen eft inter propor-
îionèm diametrorum, quam author allcgat ex Ecüpfis Solis obfcr-
vatione anno td-of-YlOaobriit, interqueeam , quam ego deprc-
hendoinconfimilibuS obferVationibiis. Itaque monendifuntob-
fervatores,tabellam,qU£efufcipit effigicm Solis dcficicntis,oportere
munitam cffe contra omnem titubationem,fcniperque perpendicu-
lariter objici foramini in eadem diftantia. Nam fi, deficclatj diftor-
qucnturcircumferential:fpeciei lucida:, inqiEllipticas dégénérant«
circularibüs. Viderititàqi difputator,an fatis huic inconimodopro-
ipexerit.

Quod rem ipfam aWinet, pro caufa diminut® diametri addu-
^mtl: quia earn ipfam per fe non ncgoj docendum etiam eft, cur
hœccaufadiminutionis illius effc nonpoffit. Nirairùm, quia et-
iam pellucida vmbram faciunt, in Sole collocata. ■ ProbaviinO-
pticis , experimentis bull« vitre«, aqua plensei ea amp; tranfmittic
udios Solis, amp; in tantunv^ondenfat, vt vrant veftes, amp; incendant

pul-

IN SOMNIVM ASTKONOUICVM. 77

pullferéni : at tranfmiffbs, in aliuni locum defledit} gt; margines ve-
ro bull« interim jaculantur vmbram fuam, re£lis lineis à Sole. *
Q^pdfi qua Solis lumen tranfire poteft , inde nulla deAuit vmbra^
quid fiet Eclipfibus Lunas,quas fîcpe videmus, vtroque luminari fu-
pra Horizontera prjefente ? Tranfivit hic aercmnoftrum Solis lu-
men,pergitque etiani ad Lunam vfquejterra non impediente \\ quip-
pe vtrumque luminarc fupra el^:. Qmd igitur eft illud,quod Lunam
vmbrae tunc involvit; fi id non eft aer nofter,impediens direélos So-
ils radios ? Non abolet igitur falfa Solis fpecieS;, per radios aereni
permeantes, amp; in eo refraflos 7 non abolet, inquani, vmbram aeris
terreftris :, non igitur neque Lunaris aeris vmbram abolcbit. Tan-
tum igitar de primo hoc documçnto lunaris aeris.^

Secundum experimentum aeris circa Lunam, habet Thefis
148. Luna bifeda, quando ftellam aliquam tegere incipit parte ob-
fcura, eapropiuscentro Lun£eVidetur,\'quani oppofitus limbus luci-
dus : plena,ftellas occultatura,videtur eas priùs recipcre intra com-
plexiim hujus fuse tunicse lucid«, pellucentes per earni tunc de-
mum eas poft corpus abdit,planequetegk .Et îiabcs hujus generis
obfervationem Tabb. Rudolph, frsecept. 13 5. pag.^4. in, a\' 2) ? .
Ejufdem generis eftamp;quarrura,Thefi i fo: iquod Lunanafcefis,
quando videtur toto corpore, lumine mibecilli amp;diluto, juxta amp;
cornu feu faix clara, quod tunç, inquam, circumferentia falcis luci-
d«,multo laxior apparet, qtiàm circumferentia oppofita corporis.
Difputator putat.clarum lumen falcis ,«ire ab aeris lunaris amplitu-
dine, vltta corpus procurrente. Adjunge qunvtum experimen-
tum,ex Theft 1 J*I : quód Liin« cornu nknquam exilius cenfetur Vf
nius digiti latitudine,quamvis interdum eodem die amp; plena amp; no-
va cernituf.iUuniinata parte vix odogefimam diametri occupante.
Dilputator iterùm vult, videri tunc tunicam hanc aeriam;, extantem
vltra terminos corporis.

H«c ego tria experimenta non cenfui idonea ad teftandum de
^rocurlli tam prolixo,vitra corpus Lun«. Caufam apparenti« con-
tuli in naturam vifus ; nam amp; de node Diktatur pupi lia oculi mo-
tu naturali,irrumpitque confertiorluxpundi vifibilis lucentis, im-
buitqî latè fpiritus vifprios in rctiformi tunica amp; fit idem de die
«tiam,pculp in lumen forte di\'redo. Hoc pado yitiatur pidura vi-

K J /nbsp;fibi-

\'7S JÖ\'AMMISXSPTLmnßTM

fibiliiim in retifornii tunicâ,diîatatis partibus lucidis, amp; rJ|ïonem
obl^röruni contcrminorura occupantibus. Pii^ur« veró liuic in-
tra oculum in cavitate RctiformiSjCxai^ifTmic rcfpondet ex oppoiï-
to amp; viflo r-ci vifibilis forinfeca.

Agnofdt amp; harïc fokitioneni author, in nota ad Thefin i f r,
fiippreflb meo nomine, eamque déclinât vtcunquc, caufatus cadem
de die ctiam contingerc. Atid, quo ego rationem diiTolvo, ctfi dc
noéiç cft evidcntiùsjtamen amp; ipfum de die ctiam valet.

Non tam\'cn nullum hinc, pr^fertira ex quarto 8c quinto expc-
rimcntis, teftinioniumcolligitur proaere lunari. Nam quia radij
Solis cum tiranfeunt, lucidilfmnimque redduntj etfi limbus aliàs
ïdoncus cft nihilorainiis advmbram projiciendam, idem tamen
claritate hac fua combibitâ vehementer movctvifumjcui vehemen-
tix rcfpondet iila palTio amp; tjnftio diffluens in retiformi, ac proindc
iïtiam apparitio tant« latitudinis lucid« partis in re vihbili, qu« etfi
non rcali latitudine, at rcali vigore amp; claritate fua maturam iliam
Lunae emerfionem caufatur. Non mquani falcis rcaiis latitudo vi-
fibilis, caufatur apparentem latitudmem quafi fibi commenfura-^
tam i fed realis claritas,caufatur falfam latitudinem amp; niiniam,pro-
pter fortcm tin£^ionem tunic« rctjformis. Vide qu« in hunc mo-
dttm difputavi contra experinienta haud abfimiliaDavidis Fabricij,
ïn Prolcgomenis Ephcmcridum mearum.

Tranfilivi documehtum tertium, id Difputator infert The-
ft 14p. Liicentis Lun« margo clarus amp; purus eft,amp; fine maculis j in
medio tota Luna maculofa apparet: quia nrmirùm aer lunaris in
medio corporc rams amp;vadofus m devexis, verfus margincs, pro-
fundus occurrit vifui. Sic cnim in terr« planitiebus , aer fupra ca-
pita, quamvis à Sole illuminatusjuon vaîde movet vifiim, amp; e pro-
îundo puteo profpeélantibus non tcgit ftellas majores ; at aer mon-
tibus eminus circumfufus,quia magn« profunditatis tranfitum pr«-
betvifu.i, albefcit,montes vitraquot;pofifos cœrulcp colore tingit, imô
penitûs cfflifçat,etiamqiabfenteSole,ftellas clariffimafi orientes ob-
nubilât. Sicnubesplerumq^ fupra vertices aut null« aut IparfsÊ «Sf
traniparentes : verlus Horizonten! fcmper, vbi vel minimum quid
çft in vertice, denfi/Tmii«. ,

Hxc

IN SO MN IV M JSTK O NO MIC F M. 79

Hsec funt documenta Maeftlini dc acrcLunari, haec eorum vis.,
Pofthîec igitur infert Thefin i f 2, eamquc penultimam libelli, in
qua acrem lunarem ille comparat acri noilro Terris circumfufoj
comparât cîaritatcm illam limbi, quîc mirabilium apparitioi^um
caufa cxiftit,aurorae noftrae j attollitquc oculos npftros in altum, vt
ego in Lunanijindc agnituros in hacTcllure noftra apparitioncs ^la-
ne confimilcs.

DeniqucNotam fubjicit,/^»,inquiens, sir iUe ,ßmiliterquot;iftnO\'
ßerinnuhes eenereftat, , qH4topacitatefedern mthtant ftUAißinMrunu
eorpprnm^eo^^ut apnd nos SoU oritme vel «ccidente * c*näe»tes aut ^nete
appareantx inmedhrelinquimtu. Hoc eerte ms docmt txperientia,
quod cinHmß-HHss tüe ßflendor dtverfis temporibm apparel ümpidtor
plm minüjve. Et addit docum entum nieae aptum hypoth efi c^«-
noiéolt;; venera Palmarum in Lum deßcmtis corpore j eandentis ferri
coUrem reprafintante gt; verßu Bor earn nigricans (^Htdam rtiacHla, öf ob-
Jcariûr reliquo corpore conJpeBa fuit : Sxiffts nubtla in multon rr-
gionem extenfa^ pluviü amp; tempeßuoßs imbrihtugravida : cujufm»d$
excelßrum montiumjngü in humiliora convaUtum hea de^icientihut^
non raro videré contingit.Ntnx aliquante pbft cum eo iia colloquium,
dim ille mihi af[irmavit,maculam illam non vulgaris fuilTe quanti-
latis,feddiniidiam praeterpropter diametri partem occupafle. Atqjf
hoc ipfum eft; cujus recordatio partem hanc vltiniam ab-
folvitmciSomnij. Egoquoqueinejus repe-
titionc Notas has nnio.

Ap-

Appendix Geographica^

feu mavisjSelenographica,

.Ad admodïim Revercndum P. Paulnm Guldin

SocktätisJ ES V Presbjfterumyamp;c.

ENERABILIS ET DOCTIS-
jfimeVir, Fautor Golende. Vixcft
|quifquam,quo cum ego hoc tem-

_______j porc coram deftudijs Aftronomicis

loqui mav^eiim, quam tecum: fi praeter hujus
colioqujj jucund^itatcm aliquod infuper iti-
neris mei prctium hoc turbulento tempore»
quo tota aula bellicis curis eft exercitata,ap-
pareret. Q^o gratior mihi accidit falutatio
abs R. D. T. mihi dic^a, pei? fui Ordinis homi-
nes,qui hic funt. Inprimis P. Zuccus munus
fuum pra2ftantifïïmum,perfpicillum dico,non
alij potuit committerc,cujus mihi gratior in
hac refit Opera,quam tua. Aquo primocüm
audiam,chnodium hoc in meam tranfire pro-
prictateijiJprimQ etiam tibi fru(5tum ahquem
Vnbsp;volu-

^^APTSNDtX SetSNOGRAFniCj.
volaptatis litcraTi^ propiiiandum jccnfco, ab
cxpjerientia huj us dôni petitum.

Nam quid ego non dicam ? ^ OppMa
Lunana fi mcntcm afFcras, tibi mc vidcrc
comprobabo.b CavitatcsiilseLunarcsà Ga-

iiiœoprjmùmanimadverf«, maçulas potiflî-

mumjnfîgniunti hoc eft, vt cgodemonftro,
« partes deprcfTas in quandam asquoris plani-
tiem, vtzfuncpcncs nos maria. ^ Sedcxipft
cavitacum figuratione colligo, ^ loca potiib
cfTc paluftria. Atqucinijs^\'Endy\'mionid^ fo-
Icnt mctari fpacia fuorum oppidorum, § fui
mumendi ca usa, tàm contra humorem mu-
icofum, iquam contra Solis ardores, ^ forte
etiam contra hoftcs.Ratio munitionis eft hxc
Palum defeiint in cemro /pacijmuniendii

ab hoc palo mannt fbniculos, pro câp^cL

täte futun oppidi n longos an breves,o]oW-

iimumdeprehendi quinqi miliarium cxerma

nicorum. p Cum hoc ficdefixo funiclilo ad
arcumfcrentiam excurrunt fururi val^

iines defignant funiculorum. Tuncr^J,^

ad vallum egercndumcoëunt.- ^: foffelatitu-
do non minor vno mniarigcrmanicoi t ^^^

tcnamegeftam, « in alijsoppidis omnen^in-

Xy tror.

$2nbsp;^fOJNNÎSKfPPLBRI

«orlüm rccipiuiit j * in alijs, partim cxtror-
{um ^crunt, partim introrfum : Y vt ita du-
plex fSc valium, 2 intermedia fofTa profuri-
di/îîma.aa\'Vallafingula infercdeunt,vciutad
cipcinum exalt;flârotunditatc: ^^ quod funicu-
lorûKnsequaîitâtcà ccntrali palo extenfomm
con^èquuntur* ce Hoc paârofît» vt non fbiTa
tantum profunde admodum (ît deprcfTaî fed
ctiam ccntrumoppidi, vcluti vmbilicus vciî-
tris extumefccntis, in fpeciem lacunac dcht
fcensfpciStetur, ^^ totocircùm ambitu per ^
cervationem mâteri^eex folTa cgcftse, clato in
àltum. ee Nam à fofla ad centrum vfqiic, ni-
mia effet intervalli prolixitas ad materiame-
gerendam. ^ In hanc igitur folfam, colligitur
uliginoficampi humor, ficcaturque qüic-
quid eft fpacij introrfuni à foffa ; ^^^ fftqi foffa,
cum aqujsexundat,navigabilisgt;cùmcxaruit,
i ^ terreftri itincrc pèrmeabilis. ^^ Quacunquc
igitur ingruît ilhs violentia Solis: verfus illam
circularis fo fCx partem fefe recipiunt fub vni-
bram, valli exterioris. i^Quin Centrofpaçij
funt, ^^^ ôc q^ui vltra centrum in parte foffac à
Sole averfsejiubvmbram interioris. quot;quot; Atquc
fie per dies 15,quibus continuis à Sole torretui*

lo-

^FPèNDIX S6L6MÖGKAPHÏCA j}
locuSjVmbram fccüti,proprio vocabulo mei-
Tm-rJffii\'ïSeftumtolerantes. ^^ Ha^c probicmatis
ïn morem tibi propofit^ fiinto, membratim
comprobanda cx ipfis apparcntijs, pcrfpicillo
detcdisj fic^PP pcr AxiomataOptica, Pby^
fica, Mctaphyfica ad cpllclt;^ioncs iilas accómr
modentur. Sed haécludicraftiftt,5cc. \'

♦ Piopofoiorquadam eft.çt Tumma fcquentjuiit
Thefiuni ; quas quu Ut.OO promifi me demonflrafe vci-
le^cx apparcntijf, PP.per Ax.iomata Optica, Phyfic^, Mcta-
phyfiea accommodatis : id his in: «otis .cfFedum dabo.

, Ï.A-ppsrcntia. In fuperfiei.e L^iiî^iei^ Qenfctur e
?artes lucid«procurrunt feu continuantur vjtra fedionis. rcdam
incam per partes niacülofas dudam, amp; infinuant fe in alteram Lu-
nsc partem ymbrofam.nbsp;.nbsp;;

1 î, Si adhanc apparentiam applicciaxiomata indubitatai quód
radij Solis fint rcdilinei i quód Lunafit.corpus globofum j quodfc-
dio illa Lunse fit nihil aliud,quàmte^rninus illuminationis cx So-
le,in quo extremi Selis radt) Lunam contingimt i ficvt pars Lha«
citerior illuminata inclineturverfus Solem,pars. ylterior vmbrofa amp;
non illuminata ób convexitatem inclinetur à Sole, amp; quód propter-
eà,dato globo atquabili amp; perfedo, debeat omninô fedio efïe per-
feftalinearèdainquadra,aut perfcda elliptica ante amp; poft qtta-
dram : fequetur omninó , vt vbi ledio non cft perfcda linea reéla,
fed velut in tercifa dentibus lucidis in partem vmbrofam infertis j
ibi nec globus Lun« petfedè fit fph«ricus : vtq; dentes illi lucidi«
fint partes extantes fupra fupcrficiem partium maculofarum : five
vt partes maculof« refpe.élu vicinarum lucidarum fint dcpreff« : fic

Linbsp;vt

. s4 jO JNNiS KSP P\'L SR î TM

Vf i}dcm radij;Solis,qui partes hiaculofas vitra Mionem contto-
ïf ampUos neqneuntX impediti quippçab earum convexitatej con-
Kngant adhuc partei; illas feiïdentes lucidos, tanquwn à centro glo-
bi Lun« elevatiores : nec coftVexitate fiià )am abnuant â Sole ( fie
cnim fedio etKmper iiias.reao tramite tranfiretijfed vt eorum pro-
curfuum altit^dpAUgcatiyr vçriiîs/^mifTeiii Luijîe vmbrofum pro-
gredieridd. quot; quot; ■ \' \' \'; ; \'nbsp;^

W. Apparèmia. IMh ftlt;^lk)nis,pörpartes hlcidas tfadu£îa,afec^^
ratur m fpeciem ■ ferflt;e aïK fraélurK affens tranfverf^.

IV.nbsp;Ergô qua parte Luna cft pure lucida, particule aliqu^vcrfus
Icctionem sflliKgunt in altum, proxiriitô verfus eandem i^aionem
funt declfv^aiterbis; Hsec vero definitio eft afpcriratis. Partes igi*
tirr in fuperficicm Luii-^,quîe lacent pura lumine,verè funt afpcr«

V.nbsp;Apparentia. Vicilîimg^fni^Uloll^partcsfupcrficieilunaris
linea fc^lionis, trajiciens purèrc^acft.

■ VI. Ergo màcur« Luna?, funt ^eqUàbilis amp; pcrfeélé globo^u-
pèlrcieipa^^tisMisB.nbsp;^nbsp;Pi

VII. Apparentia. Quando feftió per maculas traducituilppjfe,
rent intra partem Lunœ illûminatàm,rima; quidam vmbrofîe ex in-
confpicua4.un^ parte pi^ßrrentes,qu« maculas à partibus pnrc lu-
cidi s qüafi relcindunt.-

•VUL Ergo raidi) Solis illuminant Spartes lucidasamp;partesmacu-
Içfasjcis amp; vltra illas rimas vmbrofas in femilTc illuminato i regio-
nem vcrô eaiil, quam rima tranfit,non illuminant.
IX. Sedpcr Il.llicida- funt aki»,niaculofœ dcpreirîe : crgo rim«il.
k funt nihil aliud qnàm vmbra lùcidarum, ceu montium aut litto-
tunvprojcôa in mtculam tanqUarti planitiem aut «quor.

X. Apparentia. Iri parte Lnnx crcfcentis inconfpicu^, verfus fe-
ftioncm,\'cernunturpiin^a lucida, qua; lapfu aliquOt horarum fiunt
clarîora,donc€ coalefcant cum parte illumînita ap.lmcam fc^ionis,
amp; tunc apparct,quôd illa pumîlapcrtincant-ad partem Lun« lucir^
dam,nOn ad maculas.

XL Ergô neceflc eft,ex caparte fuperfîciii, quœ à radijs Solis non-
ëum contingitur,cxfurgcre apic« aliquos m tantam altitudinem.vt
ijàfadijsSo] ris contjngi poiîint : amp; rur{iim omnis illa vicinra eirca
jutcs apices, ckvatiör eft parte fuperficici macuiofà.

XlLAp-

AV AFP6ND1CSM SSlSNOGgJPHICAM. $f

XII. Apparcntia. Qu« runtîSTum. I. amp; Vil, fic dcprehen-
dunmr tàm ill priina quadra, quam in vi5imä,,eirca eandem numero
maculam, per quam vtïaqi feftionum tranfit,quas^i tempore, iii
partibus tamen cjus oppofitis.

Xlil. Ergo maculaieprefla perl i, amp; «quabilis per VI, ambitut,
vndiqi iucidis altis, per 1I..amp; afperis per IV-nbsp;,

XIV. Apparcntia.ln femiffe illuminato prepc re£lioncm,crcbr«
apparent lunulsc feu falces vmbrof« 5 cofnibus ¥er|is.vcrfus lincanl
feàionis. Et iiiis quidem vmbrofis ob vcrtuntur,veluti falces oppo^-
fit«,cornibus contiguis, luminis niagis faturi, quam eil:reliquum-
circumfianSi.

XV.nbsp;Ergô in illuminato femiffe funtloca circulariter dcprcfra,fcü
cavitafes,qiiae à radijs Solis contingt nequeunt, cx parte verfus Sole,
quorum reliqua pars cavitatis,qu« eft verfus feäionem ardua,rcâ\'ius
objicitUr radijs Solis,fertiufqj illuminatur, quam reliqua exterior
plahities.

XVI.nbsp;Apparentia.Infignis eft magnitudinis talis faix îucida, cof-
nibus attingens ipfam lineam feéîionis, cui opponitur füperficics
gibba vmbrofa in parte illuminataj quafi circüli lege cx eâ excifa:amp;
funth« difticfîliones lucis amp; vmbrac circularis, permutât« in Qua-
dris oppofitis.

XVII.nbsp;Ergô ctiam in femilTc inconfpicuo eft cavitas feu fovea ift-
gens,, cujus labruni verfus Solem curvitate fuâ cxcurrens, projicit
VmbraminfundumfolT«} labrivero femiffis àSoicprocurrens in
femiffcrn i.nconfpicuum,radium Solis excipit,admilTam per hiatum
fcu cxcavationem labri oppofiti. ;

XVIU. Cauf« penes nos terricolas,qü« fuperficie tcrr« formant,
funt duorum gcnerum. Nam formatio h«c vcl à mente eft, vt guU
tus agrorum,extra£lio munimentorumiderivatio ftuminum i vcl i
motu clcmentorum: vbi qualitates clcnicntorri,qu« motui amp; tranf-
fiprationi dantoccafionem, funt lipnuditas amp; ficcitas, durities amp;
friabilitas. Humida cnim defluüt in loca centro terr« viciniora,do-
nee vcniant ad commune «quilibriû.-ficca propter aquas labétcs po-
fita,qu« duriorajdurabiliora funtjqu« mollioravcl friabilia, pauk-
tim fathifcunt. Exeplo vtar cvidcnti. Qu«ris,quis colles illos cxtra-
xcrir,diiJerfof percampos Boheniiff,qua regio rcdwcitur in anguftu

h }nbsp;Ycrfuß

SS \' jxyj^ms K8 P F V8JC11^0 TM

verfu«montes Mifîiiîé cbiïterminos.- \'Si-ex edïto.moni^longinqüo
feriem eorum afpcxcris : dixcris Gigantum opiis amp;vcluti raonii-
menta fcpulchromöi cffe, Dicam ego autliorcm. AlbiS fluvius eft:
qui mcatû nachis per montes inferius, fubinde depreflîtjcxcavavitqî
iuum alveum. Longaaitas eft, qu« crcbris imbtibus fuperfufis pin-
^m gleb«e regionis campeftris,paulatim cam cluit,terramq; abrafam
m Albrai déVcxit. Saxa dcniqj funt,olim quidem ftibt€tranea;nûhc
Vero terra fubdHcla,montana j qu3B duritie fuâ perduraruHtjglebâ cir-
a\\m,ol?friabiUtatem fathifcente. Hsec caufa cft,cur in pleri% mon-
tium cuhninibus inveniaturfaxoru congcrics : arcesoiim ibi fuiffe
inconfidcrati aftirmabunt.Hsec caufa eft,quae faxa crebra per campos
arenofós Silefise difperfit. Cum enim plena fit terra,fluviorum im-

_____ • nifi quantum imbres abradunt dc ipfa latitudinc agri. —

Imuftis illis,his depreftis longo «vi dccurfu,denudantur faxa,qua: o-
lim tcréajacebant obruta.

XIX.nbsp;CdniMens fit author ordinis,nec quicquam inordinatumamp;gt;
confufum, quod mentedifpofitum eft : nifi.arbitrio ufapermiferit
habenas caufis inftrumcnralibus à fc diverfis:feqiiitur,vt ea,quae funt
inordinata,in-quantum inordinata,fint à motu elcmcntoruni amp; nc-
celTitate materia:.

XX.nbsp;Cum igitur in fuperficie corporis lunaris,quantum ad partes
cvidenriorcs,confuftoaliquaconlpiciamr, aliqu^epartes alta:, alia:
depreffse,alise SBqnabiles,ali« afpc(ar,ncce(rcrcft in hmari corpore eifc
aliquidanalogon noftris elcmcntis.eonimqi qualitatibus diclis.Eas
liceatiiobis appellare nominibus ijfiiem : vt fint durum,friabile,ari-
durii, humor.

XXI.nbsp;SuntigiturMaculaeLunaÈ hurpor aliquis, qui fua tin^ione
amp;mollitic lumen Solis hebetat, quilapfu squabiU circa centrum
globi, caufatuf amp;4iumiiitatem amp; sequabilitatem fuperficiei : funt,
montes,qui amp; claritudinem à Sole acCcpram,ficatatc amp; duritie fuâgt;
d\'are etiam rcvibrant, qui in altum fupra aquarum fuperficiem aftur-
gunt,qui amp; macquali partium elevatione fuperficiem afperant.

XXIL Apparentia. Jnter maculas eft diftinflio,caufa obfcuritatis,
çùm fint alise alijs ni^riores.EIt enini vna macula à, centro Difci ver-

^D JPPemiCSM SSL8N0QR4PHICAM. g^

fus meridiem rcmota,qu«\'rpecicm pr« ft fert Glypei AuMäciifatu-,
ra enim eft nigrcdo fupra amp; infra: in medio vero diyifa.eft limbo
qualiter lato, pauló minus obfcuro, quam rcliquum fpaciumv mi-
•nus tamen lucido,quam partes Lunae ucidae.

XXIII.nbsp;In Luna igt tur partes maculofae. hoc eft,regiones hpióéteï,
• diffcmnt gradibus humoris; amp; funt allae ncciores.aliae humidiores.
-Eftigrtur aliquid analogon noftris paluftribus, aliquid pu.Fis mari*
bus; Sic enim etiamjn noftris paluftribus crefcunt gramina, cala-
mus,}uncus,arundo,pa{rnTiq; extantSc gl€bac,quae funt dHt«-amp; ficcae,
amp; albicantes, qu2e clanus reribrant Solis radios. ^nbsp;_

XXIV.Apparentia.nbsp;Species macularum circa lineam bifedionis
collocatarum,per Dioptram optimam,offcrtur oculo,haud abfimilis
faciei pueri.vanolis deformatae,in altum protuberantibus;fiquidcm
hanc faciem turgidam illuftret lumen radijs a latere alterutro vc-
iiientibus,verbi caufa a finiftro,vt fit in ea fpecies primae Quadra: i i
dextro vcr6,vt fecund«. Sicut enim in tali facie,tubcrculavariolo-
rum omnia clarcfcuntab illo latere,quod eft verfus lumen:fic etiam
in partibus Lunae maculofis,diffeminatacernuturfpaciola rotunda,
quse omnia ab vna plaga dara funt, ab oppofita vmbrofa.

XXV.nbsp;Quód fi etiam ad hsec fpaciola ex itla plaga,a qua clarefcunt,
Solis lumen allaberetur: concludendutn effet, verè tot effe in Lunä
tubercula,quot funt hujufmodi areol« j qu« in altum ardua, lumen
Solis excipiant,projiciantq; vmbram in plagam a Sole averfam.Sed
quia contrarium cernimus,partes fc. areolarum illas,qu« funt verfuis
Solem,obumbratas j partes vero in adverfam Solis plagani vcrgen-
tes,lucidas: contraria etiam priori figura tribuenda eft illis fpaciolis;
vt non aifurgant in colliculos, fed depreffa fint in cavitates rotudas.
Sic enim fit,vt limbus Soli obverfus,vmbram fuamprojiciatinfun-
dum cavitatis,limbus vero oppofitus SoUs radios redioribus angu*
lis excipiens,. clarefcat magis.

XXVI.nbsp;Axioma, pa,quae funt ordinata,fi ordinis eaufa deduci he-
quit a motu clementorum aut ä neceffitate materiae,valde probabile
eft,efle ab aliqUa caqfa mentis compote; Axioma declarandum eft
exemplis.Linea reda cft ordinatum.aliquidiglobus plumbeus.emif-
fus e fclopeto, fcrtur in linea reda. Hic morns non cft a mentc ali-
qua,fed a neCeifitatemateriali. Materia enim nitro fa pulveris bonf-
^ bar-

^ W^MMIS KBfPtêÈl fiàfM

feardiei^flamiiiâ conceptâ eHditurjimpcllitqi globuium,quà is obftâC
ef tenrrónijciinl igitur ©bftet per totam longitudiiiem Ótulse ferre«,
firpcf illa tmorclTio violenta extrufionis re(fl:iline« Sic motus gra-
vium funt rcitilinci : vt fit hxt fpecies (Jrdinis, linea inquam reélrs,
quo^mmodo propria corporum gravium,.amp; maxlmè lucis radijs,
qiii funt veluti quoddam corpus immateriatum, quod niovetur in
inftanti. Sio teffudinis domuncula, ordinatamliabctfiguramHcli-
cis j ea-tamen non eft à mente archite£trice,fcd à neceflitate materis-
ii : convolv4t enim fe teftudo,verfus hycmem,in mctx figuram, fic
convolutae fupcrfundimr vifcofus humor, qui indurefcit in cruftan%
amp;\'addimturcircuhad numerum contrailionum. Sic favi apum fi-
unt fexanpli^necelTitatc materiali corporum, dimi feftipantquani
aràiiTimd Econtrario^qirinarius in fioribus,ordinatum quid eft} amp;
quia nequit cfTe à materia,refcrtur igitur ad facultatem formatrioem,
numcri,amp; fic rationis quodammodo participem. Difputavi de hac
materia in lib.de ftella nova cap.ztf.amp; 27. an crcbra muitarü rcmm
Convenientiain vnam decentcm fcriem,poffit cafui cseco tranfcribi.
XXVII Apparentia.Gavitates illa;,depreir« in Lunse maculas,funt
exacte rotunda,quantum oculis confequi poffumustnon funt tameii
omnes œqualiambitu. Eft^vbi etiam ordoquidam difpofitionis ea-
ïum,velut in Quincuncem, apparet.
XXVIII. Si applicemus axioma prsemiifum ad has apparétias^na-
fcenmr nobis conclufiones ift^ ^ in vniverfum quidem in fuperficic
lunaris globi,quoad mixturam partium altarum amp; deprefTarum, ca-
fumamp;nccefTitatcm materialem dominari.abradi terram à coftis fyb-
tercaneis fexofi^^ elui valies.vt extentniontes.vndasdefiuere in re-
giones depreffas, maculis infignitas,ibique in ^quilibruni dri^ni,
nifaredilineo paitium omnium verfus idem centrum globi lunaris:
at in partibus Lun^ maculofis,figuram cavitatum exaèè rotundam,\'
amp; difpofitionem earum, feu intcrftitiorum quandam sequalitatem\',
elTe faclitium quid, amp; ab aliqua mentc architeclrice. Non poteft e-
fiimillacxcavatiofponte in circuli formani fieri ab vllo motu9le•.
mentomm,nifidlxexis,fuperfid€m Lunœ inftratam elfe arenâ pro-
fundi{riraâ,fa£!oq; foramine in fundo,fub crufta effe locum vacuum,
î n qu^ni arena defluat. Hoc quo m inùs ftatui pofTit, impcdit XX^\'
Humor eni^m obtinct illas partcs,atq; is data porta defl.ueret,partcfqi
liks dcnudarctjvt ex maculofis fierent albicantes amp; fplendidi

Mul-

AD A??SNDÎC6M SêLSmOKAmiCAM, n ,

Multó minus poteft difpofitio plurium inter fe macularum efle i
motu eiementoruni.

XXIX.nbsp;Ex prjemilTa concludendum videtur,in Luna creaturas efTe
viventes,rationis ad ordinata ifta facienda capaccs, corporum vcro
niolepr£editas,noncomparandâmontibusillis, vt cx quibus ordo
nullus elucet.Sic cnim amp; homines m Terrae fupcrficic,Montes qui-
dem amp; Maria non faciunt (rari enim cxiftut Xerxes,rari Ncroncs \\
ac nec horum opera comparandafunt cum namralibus,montium amp;
niarium) at faciunt in eâ vrbes amp; caftella, in quibus ordineni amp; ar-
tem licet agnofccrc. Equidem ob id ipfum fuperficics globorum vi-
detur perniifTa cœco cafuijvt in câ ordinanda amp; ornanda per partes,
locus.eflet cxercitio rationis.

XXX.Apparentia.nbsp;Si cavitates hujufmodi dilsgcntius intucaris,du-
élâperimaginationem llncâ rcdâ ex Sole pcrcavitatis centrum,fex
occurmnt in eâ difcrjmina,trina lucis,totidemqi vmbrjci quafi cavi-quot;
tis fit intra cavitatemjmajoris enim amp; exterioris vmbrofa prs dor-
fo vcrfus Solem eft curvata.lucida veró,cornua quidem verfusSolera
amp; vmbrofam partem convcrtjt,curvaturam vero à Sole avertit.Eade
fpecies apparet in intimo cavitatis interioris anguft« j at ea exteriiis
verfus Sole lumen curvodorfo Soli obverfo veftit, ex oppofito vm-
bra,cornibus ad Solem verfis.Et circa limbum quidcm cxtinium rc-
peritur aliqua diverfitas In alijs enim cavitatibus, limbus hic no eft
evidentior,neq5 clarior exteriore regione,qua ad Lun« maculas per-
tinere dixi \\ ftatiniq^ ab illo gradu lucis,quo fulgent macul«, incipit
nigrcdo curvata:amp; ex plaga Solis contraria, poft denfam lucëparie-
tis, qui Solis radijs reàà objicitur, fiiccedit claritudo minor, conti-
nua per regionen! maculofam. In alijs vicifllm, limbus cxtimus,
verfus Sole quidc amicitur tenui linea lucis clarifilm«, cx oppofito ■
v.Solis.tcnui linea vmbr3e,qu« linibu à regions reliqua difcriminar,

XXXI.nbsp;Hincdemonftratur,cx fundo quidé cavitatis cxfurgere coU
lern,qui in medio velut vmbilicoiterum fit in lacunani dsprelfus,vt
jam ann. i/^zf inHyperafpifte Tychcnis indicavi £124: (Sicavita-
tum quidem alias ftatim ab ipfaplanitie deprciTas cire,aUas valio
in alîum clato veluti muniri contra regioncm exteriorem.

XXXII.nbsp;Mulritudo individuorum artis operum,multitudineni et-
iam aiiquam aî\'giVit corum vfus ; feu multi nnt vtentes, feu ide vrens
diverfis temporibusvtatur : vbi tamen dilfimilitudinem aliq^am ■

Mnbsp;ope-

fÖ JNNlS KSPPLSKJ Hpr^

opefum,anaiogani divcrfitati teniportim ratio fuadet.Sic ordo inter
ilia milita, rationem vnani omnia complexam evincit.

XXXIIL Ex hoc axîomatc,amp; ex XXIX. facile obtincmus,in Lun«
fnperficicgentemaliquamcfrerationis adextruendas iftascavitates
capacem, in jplurinia individua mtilriplicata,vt vna pars hanc cavi-
tatë extruat vfurpetqî,aHa aliaj cùm ese fint inter fe ad fenfum noftrû
plané fimilcs,amp; quidem ccrtâ lege inter fe difpofitae, quod mutuum
confenfuni arguit imerauthorès diverfarum cavitatum,

XXXÎV. Hûc adde experimentum exfcriptum ex narratione de
vifis àmePlanetisîovialibusi quod ineptum in frontibus titulum
gerit, PrAfationis nÀUBorem. Exfcribo verba f. 17.

NanpoJ[Hmpr*terire,t^uin mimigraîiâ expîicem^^eUaeulfm,lt;juod
^pbitLmM eUertfieufi^mppè proximü diebus poH pîentlunifim)exhiltfUt.
EH in Lmtfacitfftpra ecnlum e\\usßniflrHm êregione nofin dextn,par-
\'VHÎ4 ntaenla vulgo nota^infiArpttnèii nigerrimi t ^tism nunquAm aliud
^mà ejft cenfitiiÇiHÀmprofHndam cavitatem^enià crejcente Luna par eft,
minus efe esttjpicuamy^Hia in devexaLnm vergens SeU reSitm objicitur,
q»kmßLmaplena faeritx tune enim declinans lumen Soltt^magis obum-
kratMfMic ■vefperi4.Septemb.{M.\\6\\o)\'vt erat infirnmento expltcata in
ßieciem laüßimA inacuU,ferruginèi colorU erat, limb» limpidißimi Itimi-
HÙ circumdata. At hoc nutne s Sept.limbut hiabat verßu tbfcHramp4rte
Lmtsnât» tirculm fentermintu HluminatienUluptrh^nt macula tranf
ibat line* fyneeri curvA. Limbtit verofnlgidißpitiit,vltra terminü Inmi^
nis*tn regionem obumbratam \'vtro^ brachio pracurrebati redttäs habens
brachia,^ intrerfitmflexatinflar Pr9boUrMm,lt;iuibmAncoMt»MtJfan4,
CenHâyÇ^alibiptrm effernMntur^infine acht»fiex/t. Srat expreffißima
lacm tffigits^ conférmatiene mare Caß^tü dixerisxfid contentit»magü PoK\'
t$ Suxmg aut mari hnioßmilü. Erat enim in ipß lacut qua intrer fUmi
verfw cerptu Luna verg«hat*htcidior areola» ifihm»ÉoHjUn^a littoribm
lutidißimis* Sic tria diß/nBaerant lumina-^clarißimum littorum firnvn^
tium ifitrrugintum ^ »bfiurum^macHl*feu lacm» adttrminum iUnm
wmationùymeÀiecre, vicinim tamë latus «bßuritati^candor illim aresU,
Veßeri hör à ^^eum eßet erta Luna,lumen laeum emne deßrneratt littêrs
tenjpiciebantHTfiexu tirculartpulcherrimti quaßexfiÜA eßet Luna aut
^xcavAta. Solapeninßila intra iÜa littorü eavitateadhuc iiluminabatHT.

Ißhmns apparttft clarißimt^erat ßecies veluti Taurica €berfonneß in
fontQtOMtpiUim\'Pelopponneßtdivißt vtrin^ {ktötinente)ßmbHi vmbrc-

ATgt; ATTSNDICSU SSLeNOGK APHICAM. ^t

ßsilongatamefrcntty^^ hcHtreUe »hjeäa^nes vt nemitMtét ptmnJhU^U\'
gHÏo Acuti,fror fum in Ueum frêeunme i ßd triplo fere Ungiorj^uam la-
tter. Mir Hm Afitem^in pemnßeUt^ud Ifihma ctnjHngitHr kttêribm m«H -
tofis.fm^ium erAthcidißmnm^»ntUinfiar\\ i reptneinlficidiffima Ä/-
ternm continente pmSlum erat vmbrofum ; indtcittmforti va/lü^per^us
materia in lacum egefia, peninfulam effecit vt de aggeßionet^g^tiphi.
lofophatnr Hertdotw. ha$ßnt vefligia l^eronü alicftjmJßhmHm
ferfodtentis, ant Cleombroti tfeninfnlamvaUo munientü \'t c»mra nefiiê
aHemXerxisexercitum.Vn^g ex narrationc,cdit,an. i lt;?i i Francofurti.

Invcnio in obfervationibus aniii ilt;^22 die zz Sept.dcfcri^tio-^
nem fimilcm,maculas proculdubio cjufdpm, Luna quippé itcru dc-
crefceiitc ; quando linea cxiguum cornu de ora Lün« occi?
dcntali refcindit. Verba funt : ln Lma oceidentalin^iH {gibham m-
telltge Imeantifet* Sllfpti(ant)animadvertebatHr lt;^mßUtik« i^altaerepidé
ßnHoptivmbram velut in mare ( verfw cornu illud Lune,, defertüm à
lumine Solt4)jgt;roj$eiens-Jux enim in partibtuhujus maris vltra vmbram
ftqmbatur in medioßnus» eontinuata deinceps vf^adTjgt;M-llt;à. Paulo ver»
ß{4 meridiem quafi ffthmut luminoßuxfid tamen in clara crepidine tnani-
feflumpun^umatrumi ^ vicißm^trans illud in mari mans clarusma-
mfeßfis. fornua ereptdmis ilUm clara,frotenßttVt frtmontoria î ff^
ware incedens, erat abinferiori cornu ejuafiintercepta, inn a cornu mli-
neamßam ( Mtpiisam gt; feugtbbofam ) revertebatun incedtnf per aliam
macfilam. Hsecanno ilt;s\'z2.z2,Sept,

Lubet vero etiam vnam obfervationem cxfcriberc totamjVnde a-
liquot particule dcfumpta;funt in Apparentjjs pfsmiffisj quia de
pluribus etiamnum monet : amp; quia in ilia funt quidam rudimcnta
epiftol«} in cujus partiumdcnionftrationeverfamur.

An.iöts.d.r? ful.k media neBe ificipiente Lunam ab hora i in 2 cqHquot;
tempkttiißm^vfia vitris P.Nicolai Zucci^longiffima dfßantia.Cavttates
apparebäittt rotund* 3 fed in fuperiori amp;mfenoriparte Luna^qmß
Eihpttcaßcfindunt convexitatiiglobi dechnationtm k vifux^vmbra val-
Uum.jpeae Luna cornitulata^quAdamper obliquum Elhpßum manifeflk quot;
vsfjActU ex eo convexitate Lum, globi, velvtftt agnofceres.Maculofa far-
ta inferiores eranteenjperßjucidu nonnullts €irculii,cavitatu Ç3\'vmbras
intra ft com^leBentibusiraris tamen iß. Dicera^partsf eßeLum. palußres,
Jeu Itmofas^tn qmbjreÜi aggeres tirculares\\ vtputeuexcludeiites circum-
jeSîum humorem.Srat harum vna,paulb vergens ad ahtorem partem Lu-

iJH znbsp;»«f,

fi jO ANMIS HaPPLeRI Î^O TM

giydjHâmmtfefiam riw£ Jpeciem pré /éfèrebat} in mtdU longimâine féùh
fopamiiar. Non omnium cavitatum erat et/idens dtfitnät* kkn a reli-
Lunt€orf9r«{mlt;tcU!ofof«KpAlftfiri)$edià continua tt^HahtliiliH-
fiîatiottthehtiivJ^addehifcentiAmvmh*. Plenty majores cavitatetj
hAbebât m medio ^uMttdam imaginent circuloram vitreornm infeneßrüx
fcil.exprofunda cavitatumfingularum ajfiirgef/ant tollesßngHli, »#« ƒ4-
menadaltitHdmemexterforHm crepidinum : ati^ ij er am deprejjî rurjûf»
in centroivelmin ventribm turgentibut vmbiltcu6^aHt{exemflo magit e«*
gnato) crateres t^thnd j quod vmbrä eerum prodfdn. Stßvirbnon
connivebant inmcem*nec cohdtrebant cavitattiifid qu€libtt fiorßmßabAti
tarnen ab inferioriparte -^s-nft^i {gibba hae vice) jèqHebantHr fe vrnbroß
f.,»nnU{abinvicem,\'vt 4iSlttm,im«reifa s)ßcvt tpfa jirie reprafintarent
federn ^uanÀam urcm eÜtpticivmbroß.AtoL ita eßgiab4tftur äua fiffurA
vmbroßipropinqHit invieemAnpartent iHcidamfkrßm refUxam ,fi inß\'
nmntet afeÜiane lucis ^ vmbra gt; interpolât* tamen hinc inde, ijt dixit
partum lucidis, ^na trajiciebant contsnttis traäibm t dieereti vallem len\'
giffimam,eju* hinc ind£fttb montibutfinuoßs tradu^a, ijf^ à latere quot;
ßu,quaßte^afit. Hxc 17. lulij anno

H«c funt igitur expcrimenta, hsec axiom3ta,cx quibus jam Epî-
ftolse partes fingulas liferis diftinlt;flas dcmonftrabo.

B.nbsp;Quod cavitates maculas potilTimùm occupent,non partes lu-
cidasjid p\'ertihet ad XXIV: defumptumq; Se ipfum cft cx vifu. :

C.nbsp;Maculofas partcs,elTe humi iorcs lucidis, fequitur,vtXIII.

D.E. Eï macula fatur« nigrcdinis colligo maria XXI. amp; dilutiore

nigro,paluftriaXXII.XXIII.

F.nbsp;Si mctantut fpacia,confenfum inter cos cfTc ncccfTc cft, quem
habcspcrXXXm.

G.nbsp;Rationis cft,ad ccftumfinemtendcrc. Etfi vero ctiam ludo
indulgetjfallendi temporis çaufâ : opera tanicn ad ludum compara-
îa,non funt magnitudine «quiparanda ijs, qu« ad finem tcndunt fui
confervandi. H«c vero opera funt maxima, vtqu« à fo millibus
milliarium, non ciFugiimtfenfum noftrum.

H.nbsp;Q.iia cavitatum aliquse ambiuntur vallo exterius : amp; quia dc-
prcff« funt cavitarcs in maculofas regiones, quas humor obtincns
nigro hiftcit : hinc colligo humori cxtranco objelt;fl:um eiTc vallum :
qui vero erat intra vallum,cum cxhaurircdocuifTe illos Endymioni-
ûas,noftros puto Hollandos. Indiflert.f. 17.contrariumfum hario-

latuSi -

lt;iAÏgt; JPPSmiCSM SSLemüKJPBIGJM, PS

latus, foffas d^i^riniij forte ctianrhumoris c profundo eÜciendi caU-
fâ. Scd tune hoe lïondum obfervaverain, cavitates cffe in macülo-.
fisjUon lucidis.

- L Sol hoftis ilBs ccrtiffimus amp;nbsp;Sic dc liac rc fcripfi dif-

.CumdiemhabeAnttt^fiindecim noflretdiesloHgam» aßfu^ßH\'
iiant iméUrabiïes \\ forte careant lapidtbw ad mmitionet contra SoUm
erigtndas \', at contràigUbamfortaffis habeant,in modunt argiiU noßr* te-
mcemx hmc igitur illù aâtficandi rationem vfitatam iß i vt campos tn-
genta deprima»t,terra circula egefla ^ circHmfusa, vt ita in profunda,
piß ifunnlos egeflot.in vmbra lateantt intHsj^ ad motum Solü ipfi eir-
iiimambulentiVmbram ctnfiÜatetxat^ hueßtillis veluti fpeeiet vrbis fub-
terrmea domMgt;ß)elunc£ crekerrimA, in crepidinem illàm circukrem in-
cifà î Ager ^pafcua tn medio ; vt Solefugientes^kpradijs tamen no longitu
cogatiturricedere. Hïcc ego jam. tum he cenfui,nondum hoe detefto,
quod colles exurgat ex cavitatibus,medio vnibilicö depreflbiquodqi
valium circumjetflum fitjcavitatibus nonnullis cxteriiis. Katiocina-
bar enim,facilius illos vmbrse prolixEC fieri compotes,fi non cfFodi-
ant tantum lacunam, fed cgeftam etiam contra Solem accumulent
forinfecus. Quod illis faciendum, rebar ex caufa hac nefcio quam
certâ; id ita fieri nunc oculi teftanturamp; dioptra: contra folemnc,
quod monet hsec litera i,an contra Immbrem, quod prior H j anne
contra vrrumquc,in medio ponendum.

K. Dato femel initio comparationis inter gentcs,lunarem amp; tcr-
reftrem,jani de finiilibusidem eftjudicinm. Cùm maculofas Lunsc
partes videamus cultasi afpcris amp; motofis circumje£tis attribucmus
feras amp;barbaraslatronum cohortes. Hi funto hoftcs cultiorum,
quos contra,illi munitioncs fuas erigant. Sed refer hue experimen-
tum ad XXXIV , quod nulla alia via,nifi vt fit munitio contra irru-
ptioneni hoftilem, poteft explicari.

L. Cavitates habent formam circuli. Girculus ex centro defcri-
bitur.Oportet igitur effe amp; confpicuum amp; aliqua re ad metanda cir-
cumferentisc intervalla inftrutftum.

M. întcrvalli tam longi sequaliras,nifi funiculo,nequit obtincri,

N. Quia cavitatum diametri funt inacquales.

O. Cùm inftrumentü meù vno intuitu capcret 12\'icr.de 5o\'Lu-
nae} diameter vero ejus 400 miiliaria Germanica fit longa : inftru-
mentum igitur nieum circiter milliaria ccpit,Eft vero diameter

M Inbsp;hujus

94- JO AN m S KJPPLSRI NOTAI

hujUS maculae circifcf i tfta pars de capacitate inftrumetij patet igimf
in 1 o niilliaria Gcrmanica;ergô fcmidiameter in f.

P. Circulum femidiametro f milliarium continuo tra^lu vnius
pedis in circino,ne dixeris defcnbi poffe : nifi defcriptor ipfc vigin-
ti minimum milliaria longus in promptufit.
Qj^ At nec vnicusfuniculus fufficit, vt ejus àpalo nexi extremitas
exterior circumducatur:dcfluet enim funiculus pondère fuo in terra,
■ ligerebitq, in collibus amp; faxis, alijfq» quse fiiperficié tctrje afperant.
Relinquitur igitur, vtcirculifuturipun£tafingula,inrervalio nonlo-
giori ab invice diftantia,quàm vt alterCi ab altero confpici poiTit, fin-
gulis defigncntur fiiniculis,ab codem palo nexis. Et tamen menfer
indé à palo alt;ï circuniferentiam, carro onufto incedat neceUe eft, yt
fufficiat ipfi longitudo funiculi per J* milliaria.

K. Ex XXIX.habemus,individua gentis lunaris no effe mole cor-
poru sequipirandamontibus lunaribusj exXXXIIL verdeffc nume-
rofa inultitudine.Cum igitur apparentiae tcftcntur de operibus illo-
rum ingcfttibusjopoytct numero perfici, quod mole corporum ne-
quit. Exempla qualiacunq^ funto, Turris Babylomca, Pyramides
gt;Eg)\'pti, Agger in provincia Peruana longilfimus lapide conftratus,
Murus Sinas à Tartaris muniens.
S. In illa magna cavea,qusc diametrum habet lo milliar.German.

lem interius alTurgente j amp; qui non minus dicit vno milliari Germ,
is non negat majus aliquid.de quo teftatur vifus. Hinc verô ajftima
mole çorporu,qùavis non fit comparanda fuis monriibus,noftrorum
tamen corpora mole multo majoré^ quippe ex operibus,quK noftra,
multitudine loge fuperat. Atqj id plane in Ojpticis f zfo.ex fola co-
paratione montifi lunariûcû noftris,afferere fum aufus,verbis hifce;
Xe^e Lumm à Plnturcha tale corpus dkhc^mle terra eiîitmt^ualtà man\'
tofum^i^ majora q ut dem montes in propor tione ad fuum globum gt; ^uam
ßtnt terreni in fua pramp;portiene.AciVtcum Plutarcho ettajecemurx quipe-
nes nos vfu venit i vt homines Ö animalia fequantur mgsnmm term fiu
provinciaßu x erunt igitur tn Luna creatur* viventeti multo mfijert lor-
ponum mole,temperamentorumt^ duritie,(jukm noßra (^c.-

T. Cùm appareant fofi«, perXXV, e^q^ fint fafticium aliquid,pet
XXVIII.impoffibile eft,eas alia ratione fieri, qua egeftione materiae.
\'Honinveniunt enim, vbi defodiant in ipfis alveis. Ex materia ne-
quit nihil fieri : ficut ex nihilo ars nequit facere aliquid corporeum.

V.Hoc

quot; \'AD ATTBNDlCeM SBLBNÔGKÂ?mCJM. ff

V. Hoc de ijs cavcrnis fit vcmm, qiias ßsveam exteriùs munitain
non habere aiiquo labro lucido cernuntur, vtadXXX.diftum,amp;in
obfervatione anni i poft XXXIV. Quod ante introrfûm cge-
fta fit materia, fequitur ex apparentia colliü exfundo alfttrgcntium î
Sc ex axiomate Mctaphyfico,quod nihil fiat fine caufa : Fit autc hîc
altitudo in medio caveaerergô ea fuam habetcaufam. Non eft vero
probabihor caufa, qua egcftio materia^, quas prius opplcvcratfolTarii
vicinam apparentera circumcirca,nec facile alia potcrit excogitari.
X. Sequitur, vt quas cavernas amicit labruni lucidum,in ijs mate-
rise pars extrorfum fit egefta. Hsec enim illud ipfum labrumefficit»
Tota materiam dicere,fi vacua effet folfa; fi non ex ejus fundo affuf-.
gcret Collis. Vbi çrgo cellis intus,ibi pars etiam introrfûm cgcri cre-
ditur.nbsp;^

Y. Duplex vallii in his; quîa quod dixi,labrum extcrîus,eft;prîmu
vallû i quod v.introrfum egeritur,vallum fit nonfolT^ extcriori(cui
ab intra nullû eminet periculû}fed lacung in medio vmbilico collis,
Z. Profundam effe foffam admodum, copia teftatur materias ege-
ft^,yt ex qua cùm exteri or agger vndiquc ambiens^ altitudinis iiifi-
gnis, tùm interior collis,valde amp; ipfe confpicuus.

Aa. Ex obfervatione XX»VII:amp; ex ratione côilrucndi hâ^cnùs dc-
duéla.Pofito enim hoc,quód loca omnia à palo vndiqj aîqmdiftcnti
Se quod ab vno loco deftgnato adalium cotinuctur folTa; fact omni-j.
nô circulus exfoffa,quarc etiam ex aggere ext€riori,exq; intcriorirvt
quidem ad literam Bb nioneo, Pofitâ enim creaturâ rationis parti-
cipe quadamtcnùs ; jam non cftabillâ aliéna haec funiculûrum »-
qualitas,in omnes partes cxtenforum.
Ce. Mens nihil agit fruftrà. Excavare vcrô verticcm coHis intimi,
ceu vmbilicuni,de fupcrfluo vide^ur j cùm ex ipfa aggcftione mate-
irias cxfoffâ introrfum,aggerin aUpm crefccns, relinquat vitro lacu-
nani in centro,vt ad Dd monco.

Ec. Hocquoqj nobis diiftät terreftris noftra Mccham\'ca amp;Archite-
^lonicaEft enim vnum ex prœcipuis praeceptisjquippè ctiâ prÂÇipuI
attinct partem operarum,praefcrtim in ftindamentis concinnandis.
F£ Paluftria in Luna habuimus per XXill. Cetera igitur ad con-
cludcndum fuppeditat noftra agriculmra j vt fcil.fi aream paluftrem
foffâ profiindâ circumdes, humor Si ab «xtra amp; ab area comprehend
fâjin cam defiiiat.

OgM

PS pÂMKBl^P. mrjB AD JFPSND.SSLêNOGR.

Gg. Id fi non profundé fatis cx areâ i materia ex foffa in carii in-
jeéla eefpiteni altiôrcm faciet,amp; ab humoris fupcrficic intaftum.

Hh. In ijS^quje cum ratione adminiftraiimr, nihii fokt fieri fru-
ftrancum; Hié cft fdffa faftaà creaturis rationalibus} vt cft in hypo-
thefiEpiftolaîi rçcipicndis aquis idonea,caqj circularis. Et cui bono .
aqu» circulo circumdult;ftae ? nifi ad navigandum in ijs.

• li. Dicifcrvèntiffimi prolixitas fidem facit exficcationis humo-
rum pcnè quotidian». In hunc igitur cvcntum, foffa alium vfimi
habct, deambulationis in profundo.

Kk. Deambulationis finis refrigeratio. Non fane nuda recrcatio
aut ludus; nimio magna funt hscc opera; quod gcnus conjetflur« fu-
prà inter axiomata reçepimus j fed fumma neceffitas, vmbrâ valli iii
profundo fc tueri à violentia Solis. Vtque hoc femper poffmt,circu-
lari foffa opus eft,amp; mutatione loci,vti Sol quoque murât; caque vcl
navigando citralaborcm,velmajori cum moleitia, pedeftri itincre.

Ll. Quia qui in foffa fiint, ij collem habent ab vna plaga,exterio-
rem aggcremab altera. Si ergô Sol cft in plaga aggcïis exterioris:ag-
ger hic 5 ipfis vmbram miniflrat.

Nn. Sin ijs vcl corum contrarijs,Sol cft in plaga collis f qui funt
in foffa,poft collem feu aggercm interioremfefe abdunt in vmbram.

Mm. His enim,qui incollis cratcre, agger exterior nullam pnx-
fiat vmbram,imcriorpraeftat : amp; hoc fine fatigatione : quia anguftus\'
eft locus in profundo,circa centrum,brcviq5 itinere tranfeuntà locis
Sole toftis ad vmbrofa; aut, fi agger in diei medio,Sole verticibus
incumbente,vmbram non facit; confentaneum eft,fpecus iplis effe,
in aggerem acclivem reduclos,in quibus latitantes, Solem meridia-
num deciinent.

Sic jtaque demonftrataputo omnia,qu« funt in;Epiftola,vtpro-
mifi ad literamOo; idque per varietatem Axiomatuni complu-
rium : vt litera Pp. Satis amp; de hac EpiftoLijCujUs. exfcriptione li- ;
belluin hunc meum claudo, leclore ad fequentem
yctuftiScriptoris libcllumcognofcen- .
dum transmiffo,

F I ISM S.

PLVTARCHIPHILO^

SOPHICHAERO-

NENSIS
L I B E L L V S

FJC îSy ^FJE IN ORBS

LyN^ AP p A RET ;

^nbsp;lacunù plurmü defirmato, Latine redditus,

annotate ad marginem leEiionibm,interpret is judtcio
emendatioribus,^ plerù^in lacunis fuppîam y conie-
Buris ex materia amp; circumjkintijs Perfinarum io-

quentium duBis spafftmeiiam Noté illuftratm. Sft^

lacunarum,quas codices hiatibus indicant,impletionis

fignum [ ]: quas\'veroconjeBurafilaarguebaL,elt;z

JOANNE KEPPLERO
Mathematico.

^^^ NFitium îibelli deeft. Apparet autem

S^ J gexcontextuj initiumefTe fadumapromifTionefabu-
^^ ^ , Darnionibus Lunaribus, quam S y i l ae tribuit
Plutarchus. Ei vero Plutarchus interlocutus, varias
dixit efle Philofophorum opiniones de Lun« maculis;qu«fivit4
ex tgt;ylla,numplaccat lilas priùs examinari. Notentur igitur Per-

Nnbsp;fonse

PL VTARCHI DE FACIE

fon«,qaas introducitPlutarchusiamp;quani quifq^ feftam profitca-
tur,quamve opinioncm de maciilis Lunae defendat.

1.nbsp;Sylla, Fabulani difturus eft.

2.nbsp;PLvTAR.chvs,eftqui loquiturin pcrfonaprima,quiquc alia-
mm Perfonarum fermones commémorât. Ipfe défendit, macu-
las non ede cmphafin, non maris cflEgiem j fed clTc maria, aut

.^ j^alles vmbrofas , inter montes abditas.

Clearchvs,Peripateticus,defendit,Maculas cffcimaginerii
quot;quot; noftri maris. Abfens àcolioquio allegatur. ^ ■

4. AR.iSTOTELES,Peripa\'i:eticusJ\'lutarchicóaïtancüs.

f. ApoLLONiDEs,Geometra,Geographus,Aftronomus,

é. LAMpRiAS,Matheniaticus.

7. Hipparchvs, Opticus.
. g. Lvcivs,Lunam effe terream, non igneam,
. priarnaces, StoiCus,Lunam effe igneanl.

10.nbsp;TuEONjjEgyptius, Ariftarchi leélor amp; difcipulus:cidcm4»
tribuitur,quod ex Poetis varijs teftimonia colligere foleat, de te-
nebris^diurm^. Aftronomus igitur amp; Grammaticus eft. NegaC
Lunani habitabileni effe. Conimentatus eftin Alcmania.

11.nbsp;Menelavs,Mathematicus.

Eorum igitur,qu^ fuperfunt, initium hoe eft, Plutarchi dc
colloquio habito narrantis,verba.

Numeri margins- -wT^ TSrLLA)HdCtpfk,dixîtimedemmfibuUJùntcogna\'

funt inde fro-fè^n. VeYum^mm oforteJt mamad
co wcchciianonbsp;opinionef iJlosAeficte Lunlt;£,inprompiuJïtas, omni\'à

,nnbsp;^^^ cekbratas,adder e dijquiflionü aliquid ^ ventiUtionis T

^rimhm lubct percmBziri.

riutatchus.nbsp;StcuridnonpiceremuSyinquamSgo.cùmàdifficultntibuSt

^ has opiai ones, qu^ ciTca hiCC ^ ocCHYYunt S ad iHos Hompulfifiwus. Sicut enim
f fabulas, rp^^^ti morbti diuturnù^pofiquâm de remed^s\'vJiùttè^é\'Con\'
fietâ curandi ratione,per pr^Jcriptionem Diamp;tlt;z, dejperarunty
^ ad luftrationes amp; amutepi ér j^fg^ff/^^^\'\' ^^ necef^
^^ sH}Vtinquozfiionibusdifficiles esfwatushdbentibm,quan^

com\'

ÏN ORBE LiVNiE.nbsp;99

tommuneti frobaMles ^ recepUrationef nonßtüßclmt, ab- lé^j
Jurdiores aggrediamur ; ne^ contemnamm ne vdeYum qui-
dem commenU s quin ea nobism ztipßs veluti occinamuSi ve-
rum^ quibmcuni^ med^s eruamus,

Vides nimirum in ipfi vefligio, quàm abfordè is^ quiße- Macaia» lu««
£tem iEam,qu£ in Luna ineße videtur, affeèlionem effè dixit quot;»n cffingi â vifu,,
vißts,laborantis^cedentüjpltndori ytanquam viribusimp^- c/uf »kaï^nltm^
ris,quodiconnivère\'\\dicimminec animadvertit, ^ ad jole petita I Qui« nihil tal« i»
ßi converß hoc accidere potuiffèivt qui atrox/utplmen^occur- ƒ
ßßrit : uti non injucundè dißrimen hoc alicubi tradit çf

pedocIeS\'nbsp;»Non.obôanthuïcfolutionï Macula «Solis .nuperdeteß* \'nbsp;, .iv»»

. \'nbsp;quia iion vifia finipüci cieteguntur, dequoPlutaichus. Ofquot;^«^«?»««

Soi ra^dijs penetrans amp; blando iuniine Luna jnbsp;lUiramamp;Sbe«.

ßcenim appellayit illampellaciam amp; Unitudinem imßenßam „„p^^quot; ^j® J»-

luminis Lun/e.nbsp;ßorl.hanc Folluci.Inachiex Philo diicfiHà.Leueipt

vxore.neptes facit Apollodotas Bjbiiotiiee« lib. î.

\'T)einde é\'rationem reddit author huius opinionis,«?^ i.Quiapotifli-
quam,qui funt vißt « heb m amp;imbecilli,null am figure diver-1®»«» f®quot;^*
ßtzttem in Luna conjpidant^ßd levis amp;plenm vndi^ luminü, ^ ^ ^^^^
^ illisßß oßerat. hujus Orbis,qui vero acute vident,S ^firtem ta epitheta
eamfàculMtemfirtitißntJißinHiusißam intuemtur^^J jp.e- hquot; ^
des m dißo ejus sßgiatos dißernant, ^ßc dißrimina partiü
evidentiùs a(ßquantur. § OporteboL autemcontra)nißßllory
ßquidem [ imbeciBiias âjplendore] viBi oculi talem imagina-
tionemeßcere [oportebat inquam] in patiente imbècilliorç^
potius eße hanc app ar entianu.

g Pkvtarchus contcntus fuit,argumentum ex hac particula
opinionis,cui- diverfiis vifibus accidant diverfa, retorqucre in to-
tam opinionem ; caufam hujus iiverfitatis ipfe hic nonexplicat,
quia intempeftivum erat futurum. Eam nos addamus ex veris ra-
tionibus Opticis. Maculseiftaekinares funt reale quid j pingunt
cnim fe ipf^per fuas radiationes inpapyro alba, non tantùni fî
per vitra Convexa tranfcant, amp; äd certs; diftantise punélum .con-
currantjfed cti3,fi per foramen cxiguum plané vacuum tranfeant,

N 2,nbsp;in4}

loo \' PLVTAKCHI DE FACIE

inqi tabellam albani eminds incidant. Quod igitur ilïse non dif-
cernuntur à vifu quocunqucjin caufa non eft,faculratis imbecilli-
ïas, quam Piutarchi vox «Vf^esquot;\' infinuat ; fedvitium inftrumenti
vifori),id eft,fitus improportionatus fundi retiformis runicse, ad
quanritatem refraclionis.fail« inJbuniorc crj^ftaliino. Cdm enim
quiBÜbet quantitas refralt;ftionis hujus,proprium habcat punctum
poft cryftallinum,ad quod coUigat radios in cryftallino refra^los,
propriam fc.ejus à crj^ftallino diftantiam, eamq; aliam propinqua
oculodefignent,aliam remotarfft vt fundus retin« aberretab hoc
punclo. Si aberrat à puncflo, fecat igitur conum radiorum colle-
ftorum vnius punili lucentis, fecat, inquam, eum vel ante pun-
dunijVél poft punftum concurfûs, vbi jam itcnim dilatatur Co-
nus. Hoe vero paélo, quod erat foris in re vifibili punctum vni-
cum,fit in retiformi non punlt;ftum,fed fuperficies. Vicinum igi-
tur pmuftum rei vifibilis, pingitfe per aliam talem fe£lionem in
particula retiformis jam occupata à priori fe£î:ione: amp; fie vicino-
rum horum punlt;n:orum piélur« in retin« fundo femutuo per-
meant ex potiori parte. Sed quia vnum rei vif« pun^um eft ift
parte lucida, alterum in parte maculofa : illius picT:ura in retifor-
mi eft evidentior, amp;plus movet vifum,fuperatq; permixtam fibi
pi^£1:uram punifti maculofi : quia lumen cft elficacius coloribus in
movendo vifu. Ita fit deniq;, Vt macularum piélura in retina ex-
tinguatur,maneatqj fola luminofarum partium, obtinens totam
retinam. Hanc caufam efle verilTimanijpatet ex perfpiciilorum
ufumam illaapplicata oculo,corrigunt refraclionis quantitatenii
vt radij, amp; per perfpicilla, amp; per humprem cr}^ftallinum junda
defcendentes,aliud punlt;îî:um concurfus fui fortiantur, in ipfo fc,
Retiformis pariete,fiatqj diftinâ:a,hoc eft,pun6lalis piélura pun-
ftorum rei vif«. Si cauîa fuiffet in intim« facultatis vifori« im-
becillitate ; perfpicillum illam folo fitu cxtranco nonpoifet mo-
mentanée fortificarc,fic vt eo rcjc^lo,oculus ftatim rclabcretur ad
priftinam fu« facultatis vifori« imbecillitateni. Eft amp; alia com-
probatio hujus cauf« Optic«, petita cx hoc experimento, quôd
ijdem,qui non vident maculas ira Lunâ vifu fimplici, non vident
ctiam alia obfcura,propter Candida appofita ; nec citô agnofcunt
faciès hominuni cum coUaribus denfis e Syndonc candidâ : quia

nimi-

IN ORBE LYNJE.nbsp;ioi

nimirùm idem facit color candidüs circafaciem non tandidam,
quod in Luna,lumen circa maculas. Quemadmodum igitur fa-
des fufca, propter hoc vifus accidens, non ideô eft mera appa-
rentia,fed omninó reale quid 5 fiç etianimaculseLunae perfefunt
aliquid , etfi à vifuimbecilli non videntur. Sed revertamur ad
cöntextum.

^Ime \'Vero redargult hanc rationein inaquaîitds. \'Won.jgt; «o» i» tt

. . , Anbsp;.Anbsp;Tnbsp;/ toLunicdlfco.

enm in vmbr a continuât a per totum Limas difcum^^ro»-
psa cum eius lumincjf ^ [ hk occupatur \'Ißd ut mn ine-
ft eßtbdens Ageßanax dixit :

Omnis quidem illa circùm,ignefulget: atinmediânbsp;,

Glaucamagiscaerulâapparet: quailspuellïB
Faciesamp;vultushumidusnbsp;■ ,

— — hic vero verecundanti adverfum comparatur, quot;
Kever à enim inßnuantßß p artibm ^lendentibmvmbro\'
ßz circumjhntes,^ coarBant illas y\'vicißmt^ ah ipfis eiiam in-
tercipiuntunamp;in \'vniverfimintextafintfibimutuo;[futita] Q«ia
admodum expreffaiVelut artepiBoris[reprefiMio]fitfigura buT.qui aiaquot; gnô
Ifdcieihumamn.\']nbsp;\\ Atcuh\'^c

St.nbsp;]nbsp;1 1nbsp;nnbsp;\\ J ■/} 1 \' \' raoccurrunt.

aef^ J etiam ad\'verjus Clearchum veßrum, d Jrifioteles, n\'on Et Quia femper
inepte videbmtur did. Fefier enim tile vir esiyArißotelis,m~
ttqmiUimpmiliaYîsjaùtm,e4fimultâmampertpataîcoruyfugt;
evertit.

Apollonide vero Jouncfirmonern excipiente,^,qult;£nam
Clearchifiiißt opinio, rogante ; Nemo y inquam egoyomnium i
eHyquem minus ignorare deceat.,att^ Tcyrationejn velut è pe-
natibuf ^eorhamp;tridiprofeBkm. Dicit enim vir ilUyidy quod no« eiïe imagi,
fkciem appellamt^s Lunaßmulachra eßefieculariay^rimagi- «emmaru fpec«.
nes m Agni mark. I^m ^ radius vifioriusyreflexus à mulîts Iff^\'o^
locis y attingere poteB ilU , qu^e reUà non videntur illa vJJto- \'
ne^ {ƒ Luna ipfiycùm eïlplena,fpeculorum omniumpuriffi-
mum amp;pulcherrimum eHyaquabilitate élt; nitore. Ituq. ficut,

N 3nbsp;^arcum

• ^ \' îf

■ iit\'

toz PLVTARCHI DE FACIE
\'ô«» ^arcum C(ëkflem]voffuùttù radio vißrio ver fus Solem reper^ i
\' cufßinrihbecorßici y cum eahumidum f aulatim Uyoremé^
mw-ni» ^colliquatio\'\\nem induerit : iù escißimavit ille, mare eaterum i
corißiciy acf in Luna inefflt^non e quidem ea in regione, ;
qua çH ß fed in iîlâ,vndè KeflescioßBsi vißonem p er fecit,con-
taHumßilica ejus,amp;reßlientem inde radiationem:ßcutrurf \'
Jum Jgeßanax alicubißripßttnbsp;\\

Aut ponti ingentem fluâruationeni adverfum fefçflu£luantis,
Imago reprsefentaret igniflaramantis fpeculi.

ApoiioBidei. j^is deleä^tus Apoßomdes,Glmmßngularü,inquit,^r in-\'
ßlem apparatus eHhujusopinionü , aifdacà vero , ßmul^
an«©«™»«? ingenioßhominis. Verum alicundeétconptsttiones éjus ac-
ccyJzj».

«utttchas. Vrimùm,tnquam egOyß maris exteri vna eHßibßintia^gt;
diflimiU«. cQyHiYif^^^ ^ ß confluumpelagusß apparitio vero fitßartm
in Lunamacularumnonvna , fedvelutißhmos aUqmsha\'

hep^,ßlendorepartesvmbroßtsdividenteÇ^ dißerminantcj»:
quaratione, mmßcretsißntlocaßngulaf ßosj^ limitespojß-
deant,lucidarum partium, partibta vmbroßs imminent ere-quot;
pdines,altitudinis ^ proßndit^ftsßeciem induerunt ? ^ßc
fUas oculorum ér labiorum apparentes eßigies admodum pro-
pn.quaßmiUtudine exprefjerunt l ergb autfrhßmend^inu)

abimvicemdirempt3sqmdabßrdumamp;ßlßme^: autßv-
num id eH, non credibtleßt, ßmulachrum ejiait^ divulßurru,
apparercj^nbsp;|

Illud quidem queerere tutius eH,quam te pr^ßntereßon\'
«»Qîgamacuî«La dere,An,cum hahiUtus orbüamp;in lonçum pateat.,tfinlatum, \\

ex fiiüe funt peenbsp;Vr \' a n

magnam latitudi- contwgot.- ommm. ex ^quo vißonem a Luna reßexam, marejt \\

eem corporis lu- natis, at reflexio à ecalo giobof«, magnitudine Luni, In mjainiä particttU
fof ecficici ad jlo bunt Teria: Hexet I

con-

INORBELYNiE.nbsp;ïöf

cmtingeretVna cum ipßs mvigantibm in iUo magno mari,fer S^ «îj
Jovem cum habiUntibm in eo /ut BriUnnis ; non ob fonte, ft^^dSomm^kd\'
quod Terra,ut dixißü,ne centri quidem ratienem adcœlurrugt; t« graduum ma.
Lun£ obtinzt, lîoc igitur, ajebam, conßderare * tui muneris ÎApÏÏionîdis*\'\'**
eH: eam njerbtqucefitad Lunam,radiorum,aut vififs repexio-^
nem,non jam tui}[ßd]Hipparchi, §^anquam,mi Lampria « çAs xafie^».^
multi funt, quibm is non placamp;t, dum naturam uißfs explicat, bu^èLi^MU^*\'
fotuem\\illum egredi ad vißbilia. At vero corporü]ipfum re- pugnatm.
tinere conßnam iemperiem ó^ çoncretionem J conßntaneurnJnbsp;--p -

efl magis s quam ejaculatiânef ne fcio quas ^reßltzttionesßu
emicationtsxcujusmodiSpicurusaffinxitßüatomü.

TSlonputo vero Clearchum veile mbü corpus Lunte pro-} - Quî» iç-una noa
poneredenßtm amp;ßlidum : ßdßdm athereumilucijèrum^\'ut\'^^^^\'\'\'^\'^\'^ ■
diciîîS. Talts vero(cumßt) eonv.enit equidem, utvißriuriu?
radium d\'iBum~amp;çiam avertàt^ ^. Ituf^ périt nobis reflexio. k «on adœîttai

Sin autem infuper quis nos vrçeatj : qu^remm^qmßat-,nbsp;quot;ƒ ^

• /♦ • r ijz ■nbsp;\' r-r-^n. t r / 4-Qiy^gt;n f^««

quodßlum mßt in Luna freies, Marts fcutcet \\peculareJmul- nuiio aiio fidcte.

achrum i m./^ tde quid videatur in vllo alio taiiumßderums. f fjremir^\'lcJ?«quot;

^tqui poßulat,vti^^quitas , utvißts aut ab omnibm pa- objeßu maii«

tiatur,autanulloßder^nbsp;S^obf\'^quot;quot;

Sed [ordoßrmonis,inquam,pervenit} ddLuciumjgt;: ad
quemre^iciem,TuqmdnamprimUm ex noflrü dicïümfterit,
in rnentem revoca^ St Lucius,Ne tsimen,inquit,aßatim collw Lucia«
tularevideamur Pharnacem ißStoicorumopinionemßcinU-
Skm prdtermittnmus. oJfee différé ahmid contra hominem-:

• •nbsp;-nbsp;/T Tnbsp;..... .^Maculas non effi}

qm omnino mtxtura pomt efje Lunam ex aere amp; igni remtf a^iea,,
fißuhebai: deinde,velutintranquillimemarisMrrefcen-
te vndarum füperßcie,dicit,aere nigricate, exißere repraß
mionem^certaßrmajpeeie, [gt ego],PerCommodè /«.ünqtia,Mutarchu«,
qui abfurdit^tem inßgnem-pflivls^gratis involvis nomini-
bus. fiAt non it^,ßdalis noßerißd quod verum eraL,ßne cir-

cum-

104 PLVTARCHI DE FACIE

I QuhftoiciLuninbsp;Bos Lunam vt mz^^m.macultsé-

îiSfLiunnquo*nbsp;ßmul D\'ianam eam faluUntes amp;

ZztisZTxtaa}nbsp;mixturam amp;mafam eamficientes,prmen\'

Uùtm ex aère çaliginofi é\' igne carbonaria : qua non habeat.
1700 incenßonem aut j^lendorem proprium , fid corpus pbßurißt-
tus,quodfimper é-fiimorum copia turgeat.ié\'occultîs ignibus
.nbsp;torreaturjnmodum eorumpslminum, qux. delußria ér brutzt

Voetavocant, ■
i. Quii noji fub-, ^bdigitur ignis carbonarius, cujusmodi Lunam ifli Û-

uuctctignis« n€Q* «nbsp;/» / /*/•nbsp;• \\ ^ tnbsp;, ^^nbsp;J

petennatet. fi. ctunt^nonfit durabtltsommnofrbßflnt, mßmateriamfi-

farmquot;nbsp;invaferit,qua tpßmfuveat,amp; nutriät.: id puto melius,

ml effetnbsp;PhHofiphis nonnuUis, perjpici ab illis, qui joco dicunti

foiWa,nbsp;claudum p erhiberi Vulcanum, quod ignis fine ligna,ßcut

claudus finefiipiane non incedat,.
i. Qui? in eœio ^odß igitur L una ignis eîi, vndè nat um eB ùtntum^
SndïïsS;nbsp;fiblimüJfie locm, qui torqu ztur in circu-

lum, nonequidem aeridepututuseHßdßbflantLe longepra^
ßuntiori qua naturam fir tita eH,omnia attenuandi,^fir
4. Quia ab igne muUncendendi. Stß natus eH,qui fit,quod non etiam interit

conlumeietui; aer. f^ . ,nbsp;n .nbsp;rgt; • . ^ ^

rurjus,tn^ aliamjpectem iranfit,ah igne ß.converßm in natu-
ram atheream f fid confirvatur £sf cohabitai, cum igne,tanto
jam tempore, harens ij [dem perpetuo partibus,^ defixus vt
cla vus. Chmenim^rarusJit, amp;}gniconfrfius: conveniens
eHejusnatura,\'utnonman€ai.,fidexpellatur. Concramp;tiont^
^vero illum ejfe revinBum,noneBpoßibile ycumfit permixtm
igni,ne^ humidi quid h ab ens, ne^ terra, quibusfiolis aer con-
crefiere é^conflringipoteH.
f .Quia motn in-nbsp;^^uin etiam concituti cursus imp îtus inßammare filet

flaramaictur. aevem, quivelinfiaxiseB, velinflumbofiigido: quid ni amp;
hunc in medio igni, qui Unta pernicitntegyratur in orberrugt;l
Btenimoffendit ipfis 8mpedocleseo, quod Lunamßicitßiriam

aerts

IN ORBE LYN^.nbsp;tor

»érUgranâineAm, â globo ignücomfrehenßtmamp;o^fifamj;
cùmipfiè contrario Lmimy qmglobus cH igneusy inß co?n^
f km die ant aërem^arßm hue illuc divfslfim: ^ hoc quidem
mhilominus,quamvlseane^rupturashabeat.inß, ne^pro-
fii7ida,ne^ cavitates icujmmodiLun^îllinlinqùmhqi^i cam

terreamfici^mt : fid i^fidkunt, foperficietenùs ei aërem ad-
hxrefiere^onvexiUti ejusinjéBum, Hoçverb^^ durare/a- ® Ôsja œane-

T^n enm tunç di fier ni ipfim poffi^ut nigrum ^ vmbrofimt

fid evanefiere oPortèref occttlutum , autßmul cum reli(^m ^ 17o f.

Lmx corporeilluminatum enitère, quando Solillius vultum^

occupm.. Stemm penes msaèriüe quidem,^
ditatibus^ cavitntibmteru,inquosnullapenetfM^lu?c,ma^
ne^ vmbrofiïis é\' fine illuminatione : qui verb exteriùs terris
circum^nditur,claritntem induit é- color em lucifirmem, EB
enim cum in omnem qualitntem ßculmem^ contemperabilis
fitcilèyob rarimem : tum vero maxime,ßlucem velleyiternolt;: fi rjram
contigerit amp; de lib aver it Mi dicitis Mus omni parte
-tatùs illuminatur. Hoc idehf igitur,perpendamus»etiam in-s^^ i^^^^^ent-kca-
^mâfieri deber^-: ■n^,quamvü illos egregihßublevat.yqu^^^^^
in Luntt htatm amp; convaUes aërem detrudunt ;nbsp;otb««

conyeximem ejus nefiio quomodo contemperatüamp;commifi^^^^\'\'^\'\'^\'^\'\'^^
cetisexigneé aëre/firfiterçpnvincat, Non eH enimpoß-
■hileyvt vmbr^ relinquaturinfitperficies quando de ea tetum^
U Sol luminefiuocoiufirat, quod l^msvifione noflrUeejus

(onve^it^te prlt;ecUimus.

Jdhucme loqmntem occupat.\'PharnacesJlludJnquiens,
quod ex Academia circumfèrtur,rursùm nobis vfiu venit, So^
qui verßantur in differ endo contra alios,ne ad momentum qui-
dem temporis locum permittererefUundiea , quxipfidicunt^
^At enimveroyvt cumdefinfioribusfiuorum diBorum eßagen-

Onbsp;duWf

.10^nbsp;PL VTA.JICHI DE l^ACIE

. dum / non n/t cum avcufitorihui, eh qui ad difiepùtndùm adquot;
venit, aMe igitur hodie nunquam eo redigais, vt rationenu)
teddam eorum, de quibm Stoicos accufatù : nißprius à vobk
Lüc5u,. f ^^^ exigam ejus rei : quod, qu£fuper a funt gt; infrra ßcitü

Lei:am effe terteä

in mundo. lt;iAdh^c Lucius fubridensModo non mbis,amicei
dicam ßr\'^as impetutü : quemadmodum Anflarchum Sa-
j/niiffjf, CAeanthmcenfuiikfarumreligionum poßulandunkd
Gr^cß ef(Lp : tanquamqui mundific^m^ Fe^m inm\'o^^^
En hypothefes conßituerit: quianimirumvir Mc Jpparentiosfalvarc ten-
CüpeiuicB. , fyveratffupponedo, Cceium quiefcere/Ierram vero permeare
i circulum^obliqmmßmulj^^circaßumaxem torqueri. Nos
Diîuitar olitfîio rSUpo.néùmc-t ipßs dicemus: Ol. illi,qf4 Lunamfip.
d« quot;oco fapcro!quot; ponuntcffe lerram, rogo,qm magis quam nos,flperaßciunt

Î Toquot; ^ ^^ff^i^ltojnajor eH,quàm Luna: quemadmodum id Mathematici
exdeliquîjs, ex/^incejßoneLunxpervmbram, applicationù
_ ßumor£magnitudinemdimaientes,[demonßrant]. Nam
isf minor ipsa terra , a majori quippe illuminante dirigitut
vmhra : ef hujus ipßus[conum pertranßt Luna]tenuenf exi-
fientem infoperiore fii parte amp;flriBum, ifoc ne Homerum
quidem,vt perhiba. [ interpres] latuit : ßd mBem is iaciili

Epithctoacuti-volantmappeilavit,proptervmbraßguram
acuminatsim^. ßt tumen ab hoc vmbr^tmucrone interceptai»
Luna,vix agre tribus corporisßi menfirüß explicwL^ Per-
fende, qult;tß,quot Lunas terra aquaßh£C vmbram projicit,
cujus trajetlm, qua farte is omnino brevißmw,j^aciü tnmen
trium Lunarum aquat. Hoc Urnen non attento,vos de Luna
quidem eßis folliciti;ne de cœlocadoL (ßterrea illaßatuatur)
de terra vero ipfi j£fihylus vobis,ßilicet,perfiaßt,quodAtlag
Terrae Poliqj ftetcolumnamfuldens
Immanc ffipis pondus humcris ruflincns.

ÎH O A B E L Vnbsp;107

^bdJtLmd quidem(vtobpcîtU) nihil fubfotynîjtfer^^
aer, qui nuîlafhculùtti folletfupporUndi molem aliquarnfoih

dam: terram vero/êcundi^mPind^àrù/»

column^fulcmnt laferculjs adamantinis flatuminatseî
eam^ ob caufam Pharnaces ipfe quidem fecurus eH, vacumjj
metu cafus terrarum : at.pro ijs trépidai,quibus trajeBio cor-
pris lunaris immine;t\\Mthiopibus yiafrobaneis^ne UntunL»

tuSyVtßt in îjs ,qu£ funke infiruntur s quibus roUtionis per ni-
citasprdßat. impedimentumjnedeß^da defluant. J/na qu£quot;
•vis enim res a motu illo y quem habamp;t à natura tributum,regi-

tur,ß nihil interveniM.,quodipfamaverm.Proptereà Luna

n^nregituràfuo pondéré , vt cujus illecebra ad motum à cir-
cumvolutiónis impetu dißutiuntur. llludpotius nos mirari

conveniramp;t,ßLunayVtterranoßray loco conßßer et penitus,
immobilisj^ ef^. At nmc Lma quidem caußm h ab a oppi-
do magnam,cur hue interram nondefèratur:Terrd veroycum

wdum alium motu ßt à NnturaßortitAMmt vti^^loco conß-
flamp;re,obfolamgravantemmateriam.6Hautemgraviorquâm

Luna,non Unttm,quanta eB major,ßd multo magis: quippè
h^cpercalorem é exußionem, Iccundum Stoicos, levior

eBßthi ^t^ omninbexijs, q^\'^tu diets, concludividamp;tur.f,,.^^^^^^^^^. 5

Lunâßquidemignis eB, Unto magis indigere terra, materia sgSr^iet \'
nimirum, quetm ignis inhabit et,^ cui adnatusßt, in quaé-\'^\'^\'^\'\'^^\'^quot;
contineat.amp;exfufditetßcultatemfuam. Nulloenimcoptntu
poteHexplicari y quomodoignis aliquisßne materia poßcon-
fervari. Dicitis verb vos, Terramßnsfkndamentovelradi^ 170^
ceconßßere? Omnino vero rejpondit Pharnaces;quippècàm Fhamac«.
proprtumobttneaUamp;änaturaßbitributumlocum, vtpotèi-

pfum Medium. Bic enim eîl,circa quem omnia pondera con-

O znbsp;tra

tog PLVTAKCHI DE FACIE
trafi mutuo nitunturgraviUtü mementü, ^ ad quem fèruH-
tuf amp; confiuunt illa vndequa^. ^tjuperna regio omntSy etfi..
terreum aliquidrécipiai^ Jurfim excufjum, ftzitim eli^t, hue :
fejeêîum ; ßu potius dimittit/ut idproprîjsgravitatîf momen-
tis eo defifatuTi quorfim natura vergit^ Jd hac ego gt; chmjgt;
LuciomoramfippeditztrivelUmadfirecolligendum y Theo-
nem all(autusy§lms inquam tragicorumi ô \'Themi de Medicis
dixit ^qUod

Reniedio amaro bilem amaram diiuarit.
StTheone reJpondentamp;,Sophoclemefie , DandumhociätSj iri*
quant egç,eX mce0tnte. At non fint fic dr Fhilûfiphiaudien-
di,quando abfirda abfitrdü alijs tueri nituntur : ér quando fie
impugnant mirabilis aliorumplaciiu/ut ipfi mirabiliora ^ßin^
îln quot;\'ftïï m? ^Pf^o^^ confingant. Vt ißi quidemfiuum illum motum àd Me-
dîutn Mundî. aium inducunt : in qùOyquid non eB abfiurdkatkl Monne enim
^^ fiquitur,Terr am efefigura globofa? Cùm illa Untdiha-
tancut veiut ad beat.profindilsitesituntum inaquolitttem f Nonne Antipodal
habiter e , qui inmorem teredinum aut cimicumJnpriU
fcrantur velut ad partes firfitm Verlan t,ter rd adhafeßentes. Nos vero homi-
nes non reBis angulis fuperea incedere,fidinclinatos obverfia-
riyabnuùintes ab invicem,veluti quißmtss ebrq ? î^nnè map
fits mille nor um tsilentorum, fiper terrent globi profiindump^
rantur,vt primitm attigerint me diu, corfifiere mtlla re occur-
rentelnulla net^ fifieni^nte ? ^uodßquidimpetu delapfim,
•»«^qfr?«» fuperaverit medium, rursum verfi motu recurrere identidem
ad ipfim, vago motu. Nonnefigmentn de trabibm refiBa eX
vtro^ terra latere^m^inomndeorfitmcadere,fedabexirin*
ficis lateribm ad terram acctdere, ab ea^ difiineri é\' repeUi,
circa medium Globi cingulum f f^nnè, aquam efitula effw
fam, fifiuxu deorfim^pratur, punBum^ medium attingat,»
quodiflißciunt incorporeumy ibififiiy in^orbemeonfiuere amp;

çomi

ÏN O RB E L VN^.nbsp;ïo5gt;

commtfien , cïnaplumtäumindefinmteY aUoUere
Qonxräx^^miindeßnenter^ attollipendentem l Mon enim ne \'
jhlß quidem cogiUtione cogipo(fa aliquis, iffi horum aliqua^j)
\'vtfojßbiliaßbi imaginativ

f\'limimm hoc eB , Jumma imk ^ îmajgt; ßmmv
mnia vicijßm verß eßhgt; i quia quxvß^ ad mediumßmt,
ßntuunmr inßra.jgt; i qu^verà vltra medium à mbU 3
ßumfiperos\' Itzi^ßquisipatiente terra, medium ipßus \'^^-^Z^xZt frJyrJ
hilicü obtinh,conßßereimßmul^ caputßrfum ér pedes item . \'
ßtrßtm habere^ : öfßquidem effodiat. locum vltefiorem, in*
curvasßj^humusßpraipßm\']eßa,^deorßmalocoßp€ri^
ri töllereturegeß^. ^mdß huic aliusquißiam contrarium^
\'veßigium ponere cogitaursvtrius^pedes forßm erunt amp; di-
centurejß.

Tottantorum^abßrdorumdogmatumi^i,nonmc^
Jupiter i exploratianem, ßdpr^pigiatoris alicujus appara-
tum^ Froßceniumà tergo, cumhabeant, Mtrahantj^iincu- :
fant aliamp;s,quod Lunam terreaßcientts,fur fum ßmmoveanti
ibi^ Coliocent, vbi medium non eB.

Jtenimß omnecorpmponderofiminfiipßmcolligltur, V«» ratio motui
é verßtsfii ipßus medium omnibus fii partibus ß ipfim con-
trafilcit : hocequidem paBo terra non in qmntum eB totius i. a Metat cou.
vniverßMedia,ßd in quantum eB ipß totum aliquid, concis i tiombm,
Habitßlgt;i,alliciamp;t pondera,vt partes fii ipßt^. 6t argumen-
tum capereßciie erit ab ipfipreportione yergentiumjurßm^ Non quô major l
veldeorfumi non ea dicoproportions, qua eB admedieintem^ hocwiwiwquot;ftquot;\'
mundiCßd qua eBadcommunionem^ cognationem cum ter- votus ; fed quô
râ,eorum quarevellunturah illa., poßeaj^vurslm
detrahuntur»nbsp;teru.

^emadmodum enim Sol in ßß convertit particulas, ex » ^ ßmiii coTpotä
quibus ipß conpt:ßc marn terra Upidem tinquam[ßnui fuo] Sl\'quot;™

O jînbsp;con-

no PLVTARCHÏ DE facie
itZTcir^i,. (^onvementem excefUt, amp; firt ad ilium. Indé adeo fucccfu
^Qiiod ciatiiîîmè temporis « vnitur illi horum vnumquodliba é adnajcitur. Si

aliquod exjfiat.,quGd terr^ nonfrerit attributunugt;
àprincifto,nec ab ea revulfi/mifidquodfirtè fi ipfipropriam
firtitumfit Naturam d confifientiam ; qude illi uti^ Lunam
efjedicent: quid impediveritjlludfièbrfimpermanere circa^
4j^bincertitudinçfiipfitm,proprijsfitsfultum amp; fevinBumpartibus?Nam ne^
p moms contra- cf^^^^ demonfiratur effe Media, reliquorum^qu^ hic funt,
170; cor por um cum Terra colligatio compofiti^j^, eundem ad modvt
commemoratur,qm etiam ibi corpora ad Lunam confluentioj.
Non omnia terre» lcr€xgt; confifiere probabUe eB. Qui verb terrea ^ zravia o-

cflc eodem munnbsp;■ ■nbsp;,nbsp;■—\' .. gt;■nbsp;.

di loco. mnmo^ omnia m vnum locum cogit, vmus.j. corporis partesp-

s. A contrariorum cis .* è cur non cf lèvibus eandem ex adverfo necefïïùttem im-
conrentioiic. . ^ , jnbsp;,nbsp;. .J Jj

ponati baud equidemperfptcto ; quinpotimtot Untasqfignts
Aftw fecundùtn confifientiasfiumóles , fiarfimamp; ab invicem divulfits effc^
^uordifpurt!nbsp;r necpérj^icuè opinatur,-omnesftellas in eundem lo -

cum congregam, ifportere esiam fipernorum eurfium-, fiamr^
^ meorumq^fiderum vnum commune corpm effii^. Sed Solemn
vos,inquam,mi Apollonides, infinitis millium mittibus à primo
^fipremo motu abefe dicitis ; amp; Lucifirum circa ipfim^,
Mercurium^j^ynecmn amp; Erronés C£terosgt;tam ab inerrantibus
■ ■ i^pr\'ûfundo relin^ui,quàm int er fi mutm maximis intervallis
drfkintes inciteri : gravibm Vero ^ terrenis exifiimatis h
mundo nihilfiacijinterfi, null a int erv alla indult a efe. Fi-
r Lunam eb id ip- dais opinorridiculos ejfe nosfi Lunam oh id negaverimus effè
qui! «i^tó tf\'nbsp;non nihil difia ab imo mundi loco : fitdus vero il-

lamp^ciamm, cum videamus illam à primo ^ fipremomotu
tot millibus millium jepulfiam, ac fiinputeum alic^uem fit de-
merfii^. Certè abafirisrelicjuisUntumillarecefiït.quantunLi \'
if».^ nemoficilè pronumiaventideficiunt enim vos Mathematico s

nume*

------------------------------------^-^^mm^^^mmtmÊmmmÊÊrnaÊÊÊim

I N O K B:E L V Nnbsp;ni

mmerhquïhm ejm menpim rationes fubâucatts,Terram vero
firècontinptyproximè^circumveSki

Trita vciut curras,replicat vcftigia (ti Smpedoc/esnbsp;.bmbra

^ —. _ _ funijiianrnbsp;Tea« auisjitpt.

[Deljbans vmbram geUdîeTeliunsJ......

fipe enimne vmbram quidem ittiusfuper at. parumpereleva- Ab Edipfib«.
t^tm,, proptereaquia corpus terram illuminam j plane maxi-

^umepfedMvidmrinconj^eBufacpenÙixèrim^^^^nbsp;br.-

vlnis Terra ver jan, ut etiam obvalletur ipfi SoU terra, nec
exfuperailla^vmbrofum ifthuncamp; terreum noBurnumi lo-
cumgt;qut in Terrez forte eH, Propterel,^fidenti quidem ani-
m, pronunctari hoe à nobü exiflimo po f, Lunam \'in confiniis
Terra e0,tsinquampüBeXtremas:ejmor^

Jdera vero{dmi(fts alijs ^rronihméinerrant-ém)qmdArl Sp^oSÏÏ pi
j^rcbmdcmonfîrct.Ubroàehûgnitudinibm^intefva

SoliS intervallum intervalli Luna^uomadifiai.iinobü,efZ, ^^

majusqiitdem oBodecuplo,minus vero vigecuplo. JtquiXu--
. i^^rnquiquhmaltiffime^evehifMfareiüamdicitfinbsp;. ,

quagecuph , efusquaexcentroTerrkdmiturademfdemtSHu^l^il

perpciemj),nbsp;J J J àUmeuos Ten«

dum.fe coirigens/ad Ftolem^usnbsp;•nbsp;- .nbsp;cam «Ier«, inter-

veró f/.n^ Apparquot; gTt^rnbsp;^nbsp;■nbsp;tribuunt-ei

pcrfsnbsp;editio teLc ofnbsp;s TTa\'^\'f\' quot;TT

jnetros terr.e 1007 f,nbsp;Er nota illos Sol» djüanü« trïbuilTc femidia.

UfCverolineafhdiorumhabe.tquadragiesmiüe. StCecun-
dumeos^qmmedi^quadamrationecomput^nt, oL^abifbli-

neafuam ratwcinationem nechnt, abeH SoU Lunaplm qua
q^frags^mde^trecent^lhdiorummillia.. Inintulâ
Sok receipt obg^mem , Mntumiterrü appropinquavit.

rerum cUfesfint diftinguendnbsp;n-\'..«

. ^jrumcorprtmlt;^terreflriumpatronaobaffinimkévicini^^^

WH

tîî PLVTAÏICHJ DE FACIE
toco in^ro fuatn f3,tfs mcefßtudmenLs. Neq, msyopinoriquicquum movere de-

ctiam eueampü- .nbsp;^r ^-n-nbsp;n \\ ^ ■nbsp;n-^^

tudinem.eoq; Lu- bctiquod cu tlltSyqux fi^erno-appeUamur^ùtnlstm vajUtsiteraj:,

Infer\'quot;\'\'\'\'\' ^Äfe^nbsp;intervaila ^relinquimm atiquum etianu

n^fi- inprioriloco circuitionem ér fpacium ,qumtti eH à terra vf^

k*!^^ ad Lunams,^ Nam ne^ üper omnia modicm eH, qui estre-

^mdm ccelifiperßciem filamßperam appellcvt^, cetera omnia^

- in^ra i ne^ aiamille toleraridebet, qui locuminprumßU
terr.âr,imh veroßlo centro ciröumßribit: quin ttiam mo
^ßnt inpra.y^ locum ideo poßulant^ in quo motusßosexer-
eeant]Mundohuic^eorum natura\'jßcile concedente interval-
lum debit/Mfob magnitudinem. 6i vero,qui clamat.ifl^ifimjgt;
■ af^ quidvellatum^igitum à terrd fecefßrit,ßtblimeidelßLs)
-^^ßperum ,-^ic^m reclamabit e veßigio alius ; ß^tim aù^
.^md\'df^ßhdrafixarumrecefJerityinfirumelJLs.
NuUum aflignarr In vniverßum bero quaerere liibet j quomodo dicatur,
pofle medium^ \'Terra Medium.obtinere gt;\' amp; cum rei C totum enim vniver-

Tnivetli.nbsp;„ . „ .nbsp;^ . f, .nbsp;, ...nbsp;.

Msm tnpmtum est ; tnpmto vero,quod nec tnitmm, nec termt-
num habet,nec convenit^yt habeat. medium, 6H enim amp; Me-
dium, terminus alicfuis : Tnfinitas\'Vero ,efîprivatio Termh
norunugt;,

Nuffuai mundt.nbsp;ß ^^^^ rêj^ondeot., Terram non ipßiss vniverß, ßd

faltem mundi medium obtinere ; isßaviter nugatur, ßnon^
videt, ipßm etiam mundum ijßem dißicultzttibus irrettru
^^m ipßm totum vniverßm ne huic quidem mundo, Mediä
reliquit} ßd vagaturillem infinito vacuo,ßne Ure,ßne certzt
S M ßde,nonprtur ad alimidßbißimiliare: autßaliam aliquanu
1707 reperitmmendicaupt ; conßitit equidem nonßcundum loci
naturam. Similia de Lugt;ta\' lie^t conjeBnre, quod divers â a-
nimäamp;naturAmag^lßtAqu^m lö^^^^nbsp;[âsfß\'

aho iimiii cundum has natures Luna é-Terr£,extiterut etiam ißx,cau-

sa ma-quot;

IN 0KB E LVN^,nbsp;HI

fa motus]differcntit,juoi ahera fluidem Bk^haretimmota^,
jila\'mßepermamchruThfbrtur^

\'Propter h^^vide etiam, ne magna ret ipfos tatuerit. Si »«\'f»«
enm rn\'t^ii^cun^ ^ qmcqmdomnino eH,estra centrum ter ^
rxM omnino furpm eHtnidapars mundi erit infèra i ßd in-
ter ßeper a erit éterra,amp;qu4 fitperteirr a,^nbsp;i
cor pus,quod circa centrum conßßt,aüt ctrcumjeBUmeÉ,ppe\\
rumfif \' infèrum verOychmßttantummodo vnumpunBum,
feil. illud incorporeum, nece fe èrit, id omni Mundi Nature
cpponl, quot; \'

^odß locusßtferttsßcundum naturam opponiturinp^ iWp^w
ro: eritnonhocßlumabß^rdumjfed\'^ cdüßmperdentgra- S^^^otS^
\'ijia,obqilamverßsshu^Wcum\'üèrgaiifamp; firaniur. f^l-
lümfeniM erit corpif^ }^^^^^^nbsp;ld vero,

quod e}iincorpQret^m,nei^ par eB,necipJtJktuun^
hereßicultatemM^

ßdl^kenifratkndbiled^prehenditu^^^^^ ^cènirarium rebus
ipßs,vrttóiüs, quidem Mtfndmßtßpern
ßt nihirvißierminüs,^ corporis ^^dcy txpers, lüud contra
conßnmmm amp; probabile,quod nos dicimui:0^ßuperno ^ in-

firnodirempt?tmflßregionemmult?tm^(atam:

y^rum enimvm po.mfiiifs^qüando itn vis,mfus iUos ter- ni^» aKurditaf«
renisiMlo prater natur^ßm C0mpetere^qmdè,nön com- «.^tf t
moiamente, in Trag^d^r,ßdßdatommconß^rernus, coiiocatum loco
hacrenoniauddemonßrari, quhdLunaßt terrea, ßd illud
hanc terr^lportionemqu^eB in Luna]in loco verfari

naturafuamn tributo. Nam ^ ignis Mthneusßub terra eU, i. Exe».?lo ignis.

contranaturamfiam, ignüturneneBi amp;jiiritm\'utribmé
ß^^uscomprefus, natura quideß^ßrsimßrriapt^

vtsjB, pervenit Umen Co,, quo natura eamßua mn ducit,ne^

aeißwecogentcj.

P

114 PL V TAR CHI DE FA GIE
^KcmjioAnira» Ipfa adeo animai me Jupïierjnquam, nunquidpropter.

mturam inclufi tenseur in corporel,ce 1er in tar dol ignea injgt;
frigido f vt vos dicitü, in conj^icua deni^ i»finßbili I nunLs
ft nh^lav igitur propter hoc,nuBam in corpore dicemus inejje Anim^m I
nuflam rem divinamfib cra(ß corpore î non cœlum omne, ^
1708 terram,^ mare in eodem, loco verfintial nec eam fife divide-
rCyin^c^r^emventre, ^/innervas^meduUasfpaJßonibm^
4.E«empio infinitiscumhumUi^t6 [ objeBumfieri]. G^uid vero nobis
a Lux eœieftjs quot;^Jupiter tße l ßfita ipßus Natura vtatur, firfim eB, ma-
b Ex fetSd/stoi^««* fi ^ continuatus^ ïgnis: où nunc amp; humilis incedityé\'
corum.cantra refletUtur ^figuratur,v^rfis m qm^es res, vextitur j^ quoti-
^uosdtTpuut, dilintrmfmtitntmibus^. ..

^raïSvâuiisnbsp;quamr

ï^ilpafituZ nSZ/^e/ r^r verfim,vbi naturafux lege eB^^^Mßoluttone^^^ aliquam
finquot; uiarui n«™ cumßeculatione tua nobisphilojqph(rùgt; litem^ €mpe~
«xr^uafi lite docleam rem inyehasj, im.qne vtteres^Üq^Sipnas in Natu-
ram immittlt;^MCxigantes,,0fihulofim läa^^prriimjj con^ -
mh» fißonem, erYHttknm4i~noik ob çe^csfon^reßibore^^ feorßnLgt;

qutcquidomninleB grA\'Velfhrßm etiam

Hic vbi nec Solls pulcherrinrafulçet imago,^
Hec terrae g-nus hirfutuni,nec nabilis liumjor, *

njtcamtSmpedoclet, vbi nonßt terra particeps cakrü, nec a--
^uajpiritus, necgravium aliquid fiperipts , nec levium quid
inf-t^ vßdimpermixta £ƒ irrevin^ mutuis amoris inciUmen-
ßlitstria vniverfirtm principia^ qua non concédant con-
eretionemdiverßrum inter fe,communionemvè, fed qua refit\'
giant ^ adverfinturfimutuo^fè-rantur^fiKgula motibus fitâ
«Wf propres ^ßnguUribus,fii^quaßjurisprivati:breviter qua
ßcßntcomparais, ßcuteBcomparatum totum vmverfim,cî£
fib eo Dem abeB, ficundùm flatommiid eB,vt filent eß cor^
fors^à mente ^ Anima defirOt ; quoad vf^ deßdcrium fipcr-

vemant

ÎN ÖïLB^ LV-^^. \'\' ïf^
Demant natum^ex Providentia-dißtoßtione,quando amkitiaj
in ea exiflit^é\' Vmm amp; Amor sût dicuntSmpedocles,Parme-
nides d\'Heßodm : -utéquot; kca lock permutent ; ^fmHttxtamp; ié
invicemmutuentur,amp; alia cjuidem motus ialiaqui^is neüejß-
tudine religata d coaUa, ad id-, qmdmelitu eH , proßeiant,
tranjmutenturj^i
« Goncentumamp; communioncni perficiant.-, :v.
TSlamßaliud aliqmd ex membris MuHdipraterna- lt;.lt;5HÎa «aadat
turamfuamßfe habuit, fedvnumqmdlibci ibißumeH, vbi i^pcran-
couocart aptum natum eH, nulla tramlocatwne, nulla transor- neceffitate i^am-
natione indigum^nec nunc,nec inprincipio:dubitabo,quodnam
Providentia relinquaturopm, dut qi4onam figmento (ùoglo- 1705)
riaripoffit,cujus ipß dieatur effeßor ef pater ÎJupiter ille opti-

musartiamp;x. T^mne^inexercituopmçritmeitftoribus
acieiinßruendaperitüi ßßnguli^^iitumipßaßipßsß

rint,d ordinem amp;ßationem é- octußp^m, quaßtarripien-

da,cui^fitinßdiaj^dum: ne^hortulanèindigebimm,nei^fh\'\'

bris i ßillic quidem aqua ipfaperfiß natura adcH herbisß-
tientibm, eas^ rigoL affluxu : hic vero latcres, ligna,lapida
natmalibttsmomentisamp;\'mitibmmtentia , decentem locurru»
commenfim^ occupant. Sin autem hujußnodi oratioprovi-
dentiam omnem tollit frnditus : Dei veró proprium eB,part^ mSiole Sîîf?*
mundi di^onere d dißinguere : quidadeb mirum^ßnatura ^oïum. confiftit
ßceBdipßtadconcinnatx, vt hie quidemßt ignis, ibtvero
aftra,rurßm hac quide in regioneSerraßt collocaUyinßupera

vero y Luna,multo fortiori Kationis vinculo religatit,quaYrugt;
er(VLßitunm natura vinculum.

Adeo^ßomnia naturalibus oportet nitißrri^ momsntis ; «Quja finguiorum

age ne Sotquidemgiretur, ne^Luc^r^ne^quaquamalia, v^^^cffftr

Jteliarum: namqualeviaßMt,^naturäignea , furßum

eOj) ma vnivcifati.

nituntur^mninsirculum. Autßtsintamfiftinetnaturacom-

lié PL VTARCHI DE FACIE
murntlonem ex contenttone lm,ut htc.qtùdem fivagetur tgnts,
p4rßtm Ofbe^xOtj vbi in c^lum vßf^ venerit, jam cœli vertigi-
ni dbßcmd\'^,ßmulcircumiem:cur inßlens adeo videatur, et-
\' iam ygraviafint^éf natura terrea, poßquam hinc eva-
ferint,idem accidere,ut in aliam motmJpeciem transfèrantur,
àregione, inquamperveneruntjViB^^? f^n enim hoc erit\'
natura cœli tribuendum,vt levibus quidem eripiaù motum ad
ßferiera igravibug verb ^ deorßm tendentibus far eße ne-
queat.: quin potius eadem fkcult3te,qua iUa^ttiam ißn transfi-
gurans,utrorum^ natura vße0 adprocurandum id, qitode-
rat melius.

^lin imo It wofiiçata iäa ßrvltute Animofum t.eorumfi

9 Quia finis affi- .nbsp;, / \'nbsp;,, -f , . .nbsp;./y^ -nbsp;v /

gnati^ca f^ut nosaUthonUtépeYCellunt\\\'placttts dmtßts,tngenueprolo-

Nuiiam eCTe fafta oportet ,quodpalàm apparet : nulla quidem totius vni-

foimtonem loco- ^ / . i - ^ V ,nbsp;^ ^nbsp;, .j, ^

rum Mundiisrec verßparstpfißtpsafiVfnum locum,jttum,motum^ lUumJt-
^^nbsp;vidamp;tur^kem quls eißmpliciter naturalem indi^

U^txamp;M^nWiÀgetarepofßt: fedvbiràquavisillifint , cu)m causa estitit^
i 710 cuiq^ riatn ftthq^ eH,utilem fiß^convenientem in motupra*
bueritßc^velfaffa,veUperàùt,vel dijf oßtitfuerit f vti eifint
ßo,vel adconßrvationem, veladornatumyveladviresau-
gendasicommodumßterit: tunc demumea res naturaßa con-\'
veniéntem locum,motum , dißoßtionemve obtinere vidstur,
liziq^ homo,tstnquam quiß quid aliud eorum quaßnt,maxime
fecundum naturam extitit, in fipera quidem parte corporis
habet membra terrea érfonderopt, pracipue in capite,in me-
dia vero regione prvida igneSt dentium quidem alij
deorfim,alij firßtm enaßuntur,neutritimen prater naturam
ßtam attinentur : ne^ if^nis, qui quidem fuperitts ex oculis tf-
lucetßcunditm naturam, qui vero in vißeribta amp; incordcj,
contra naturam eHßtus: ßdßngula convenienter fj\' ex vti-
JiMtefintdi^oßtzi.,

Vc-

ÏN ORBI LYt^M.nbsp;tiy

Vcrc equideiii teftis lapidofo Buccina nafp,
Teftudoqj —I — amp; qmne cóncharum genus,

CoKtemp/antiemm(wquit EmpedocIesJmturam eorurnJ,

Cernerc erit fuprema prementeni tergora.Tcrram,

ne^ i^mên oneri aompnmit hahitum corpom, incum\'
hem hac lapidoja maffa s nec vicifftm gt; quod efi in ijs nature
Calid£ } infuperaideojf aciaob levimemevolim: Jèdcopt-
wixtzt quodammodo, inter^fe connexaJuntpcundum vnius-
cujus^[compoJiti]nafuram. Sic igitur etiam cum ipfe magna,
mundo C0mparatume(Je,C9nfinmneumeBi uttfiquidemmcj
AnimdeH,multis in iocis terram habeoL, multis ignem^ a-
quam ^ jpirabilemnaturami non nece0tatis aliqua compref^
fione hue iiluc eliftifed fumma ratiomconcinnatzi^ exornam
vndi^. \'Hs^ enim oculus in hunc locum corporis elijus eB a
levitzite fua:net^ cor, ponder e fuo cej^itarnjnpnecordiaprolaquot;
pftmeB : fêdquiafc melius erat,, fuovtrum^ loco eB collo-
cuturn. Srgo igiturne^ ex magni Mundim^embrü, terrar/u
quidem arbitremuryhic efïè ftum i confluxu£ravium coacer^ pifcrtisverbisAi!^

. /nbsp;•nbsp;• ^ f , , f X-.» . t-t ftotelicam\' Philo-

vaUm obgra-vttntems ne^ Solem (vt Metrodorus Chtus eUo- fophiam conrcilie
pinatm)adexemplum vtrüinflati infuperam regionem ale-
vimis momentü elijum,ne^ aftra reliquaMnquam inJhtera
diverjis levitatü momentü nitentiay in fua illa loca, qud obti*nbsp;p^jjj^^

nentftnguU devenifp: Sed cum vis * Rationis domineturftüalocatiöis cor-
quidem,tnnquam ocellilucentef adfhciem totim
^aU circumcurfitant: Sol vero. Cordis quandamfhcultatemj) ^^
obtinenSyveluti fanguinem amp;JfiritÉ vitalem, exp ipfi dijiri- ^ ^ ^ *
buit équot; difundit calorem amp; lucem: Terra verb £ƒ Aquis ma-
rinis , ad nature opera vtitur mundus, vt Animal ventre ^ *«r«

ts/\'ffr^^nbsp;«HancRatieneM,

-vejfCOj,nbsp;, , . ,nbsp;■nbsp;qua dominante fi-

dera Gngula errantia.in illa loca.qux obtinenf, devenemtlt.egö me fpetödetcsllfein Myflcr o Cofrao-
graphico , ^uod cum Hairaonicis recufum eö Francofurti Anno i ride amp; Epit, Aftronoia.Co»«.

P 3nbsp;Lu-

îi8 PLVTARCHÎ DE FACIE
^uJSffpinionbsp;Solem inter é Terraminfertn^vtepar, veßcaS.

de funaionibtts^ aut altud aliquod molle vißus, inter cor ^ imum venirenu»
diTduti ïoîpoxe* ^^^yinquam, èfipernù quidem,caloremhûcadnosdérivât.y
Sshahtionet ver à,qua hinc à nobis afiendunt,atténuai. coBio-
ne amp; purgatione aliquä,circumj^ß ipfim fir Às didit. 3\\lumjgt;
infiper etiam ad aliud aliquid utilis, é\' opport unafit natunu
ejus terrea é- filidaiid vero nos lata,
\'Ayuyx^^ ^ -ï»\'nbsp;In toto vfro vniverfi id quod melius, potiùs eB eo, quod

MndpiTornatus ^^^^neceßtutc. Namquid^ßficconficBemurverißmili\'tudi^
mundani etiâm ab Hcm, cx ^s nimirUm,qus ipßajjêrunt / Dicunt autem, par-
Mftotde ceic- tesj£therisJ^lendidas quidem amp;fiubtiles ob raritzitem,cœl»mi
^ â îrr« condenfat^ vero ef coaBas in angußum, JßraßBas ep : Sx
hifie veroinbecillimtt maxime^ turbulentïi e(fie Luna. At qui

mnUmenßeofiegregatam ab athere videre lied Lunam, ficd

ùh-n^t^j a^fj^ interior em iäam circumire, profindam^j^. ^ßa-
x^mnbsp;fi habere ventor um [ regionem; at,^ in illa,cum v-

niverfili cœli vertigine]!torqueri aiam Comat3ßdera. Jdeo
non coaBïi,^ quafi obvallatztfiunt momentis gravitmis étlevi-
t^tis corporaßngula , ßd ratione longe diver fi. fint Concin-
natas.

AriSicuï ^^ àiBis,cum ego Lucio dicendipartes darem, vt qui ad
t. otc eus, Dg^Qyjfiyationè fiententia pergebam, Jrißotelesfiubridetjs,

6g0 vero,inquit, proteßor,quod omnis contradiBio tua illos pe-
t(tt,,qui Lunam quidem ipfimfimigneamfipponunt,vniver-
HaßenÄs coîitra fi^i^^^lt;^o^}orum alia firfim . aliadeorfiumtendere ex
Stoäcos.at noa fi ipfis affirmmt^ lt;iJn verß exißat. aliquis,qui équot; circular i
«mnbsp;^^^^ wr/ aflra naturaliter, é natura à quatuor elementis

longifßme diver fi illa, eße dixeriti id ne firtuitb quidem nobis
incidit. îtn ne quicquam mihi fie eßvißi negocij,^ [opéra _
Lucius demonßrandiLuciusliheratuseHi Tum]Lucius, [nonpla-
ne ^ô bone,féd nobis quidem,quiamp;reliqua Jidera,citra dubium,

^to-

I H ORBE L Vnbsp;iip

^ totum adeo coelum in fur am dßnceram., ef omni pajßbiti 171z
alterations vacuam naturam coüocamus i in^ çirculo i^acim Miüoteü^
at^ indeßnentü converßonis circumducimm, haudßicile,ßane cas coHoqUîû tra-
quisquamin fraßmcontradixerit, quamvis îf^f^f^^^e^Mes
exifont dißicultzites : Atß Sol jam deßendat,, Lunam^ con- tionc ad ejus iiiu-
treBef^jam non amflim imfaßibilem eam ef incorrupUmnbsp;«u «È

vabit,necillibatumßnef corporis efmßorem: quin potius ^«t;? ducens ad dewö-
CAterc^inaquatmtes amp; diverßtutes pratereamus)hanc ipßm e^u,quot; mp^SS^Ï
ßcieejus pellucentem immeabit^d contaminabit aliquaßb- omnind tetream.
figintia ejus aß\'eBioneßve inßißone d quodammodo commix-nbsp;^

tione diverß : patitur enim aliquid etiam id, quod mixtione
conßnditur cum alio ; perdit enimßriceritatem,violentia de-
ierioris repletum. Tum autemßgnitiem ejus, impetuf^retu-^
. ßonem,d caloris imbecillitutem,obßuritntem^}quißcmdhr»nbsp;- ^

lonem^

—.. — non vel iiigraiitem uvani excoquit,
quid efß die amm K quid? niß infirmitatem ejm,é- aßeBürn,
ßaffeäionibus locus eB in corpore perenni ef cœlefti Î Omnino
enim,ô chare Arißoteles,ßquidem eam vt terram aiiquam in-
tuemur ipulcherrima nobis res d laut a forma vider ipoteH,é^
omnino exculU ; quot;al,ßvtßdm, aut vt lumen, aut vt corpm di-
vinum é cœhfieivereor vt deßrmis habeatur, ^ turpis ajpe-
Bu,quaj^ nomtni tàm pulchro pudorem afferat^ : quippè cum
ea,qua in cœloßnt, tantoßnt numéro,ßlahac ex omnibusß-
pereH, quaaUenoindigetlumine yqua^ßcundum^armequot;
nidewugt;

Semper apricatur Violen ti ad fulgura Soiis!

Btfocius quidem noßer in differ tat ione fua, demonftrato,quod
jinaxagora quidem eB^SolemindereLunaJplendorem,^ßre\' \'»placafe
nueremgefßt: ego vero ijs nonimmorabor,quaavobüiautvQ~
tifcum didiciifedlubem volem^ adeaqua reflant^tranßbo.

izo PLVTAHCHI DE FACIE

SrUoS\';!!: . hiturLummhmnçùnçipenmn vt-vitrumMut ^la^.

\'«cuffu^\'quot;*quot;\'nbsp;Sedne^

CQäucmtis^c^^^^nbsp;lumne. Hoe

\'n mnbsp;emmßefet, Luna non minus in Novilunio,quam infimiJJcj

menßs, feu decima quinta, pleno vult\'u apparamp;t, ß non tegit

ipßagt;ne^ ohvaüat, Salem, fed transmittit eùm,ob raritatem^ j

illam lumens, Sicenim e^cufitioconßet?t, qu^indeclina-

tiones ^ averßones radiorum çaufam cdnfirt, cur Luna non
\'Vidcztm,locum non habebit in Novilunio ; quem alias haba,
cum eH illa bißU^,autgibba vtrin^, aut corniculat^ : fid ad
amußmfmqult Democritmfiollocafa centra ïHuminmtem^,
Äfenfah,../^,- „nbsp;à^rccipltSokmïujjConvenieba^L , vtiüaluceret,

^^^^^^^^^^^^^^\'ißeyero^pelluceret, ^tquimultum abeHabeo, vtiäahoc
ßicia^. Nam ipfi quidem confiicua tune eB, çf Solem occul^
tMvit,pemtmj^di^arereficitfipius,Ç^,vtempedoclçs

Radijs ilium çxarmavit ab alto
Telluris tenus, involvcjis caliginc tantum,

Ipfa fua quantumporrexit corpore menfum?

^^erindè acfiin noBe d tenebras,nequaquam in aliud afirum
Solis lumen incidifa, ^odvero dicit Pofidonius, Solû lumen
propter Lunaprofrnditatem nontrajicerepoße vfi^^ adnos, ea
in re manififiè coarguitur* Ciim enim acr immenfius amp;ineX\'
haußusfit, ^p

rofUnditzite multis partibus majore quam Lu-

naitotus mmen à Soleperfneatur,totus collußratur radijs. Su-
per cB igitur,id quod 6mpedocles tenet, ReßaBione radiorum
Solis in Luna,confl^re hanc penes nos illuflratiomm abipfa^,
Hinc adeo eB, quod nefj^firvidum, ne^ßlendidum ad nos
pervenit lumen ejus: quod erat, confientaneumfieri debere,ß
incenßo é- fonfrfio vtrim^ luminis fier at, ^in potiùsvt
\'voc es in repercuJfibUs obficuriorem ipfio primo clam ore reddunt

Schof

I H O RB E L.VN .E.nbsp;m

Echa , é- vt läus a felis ex impaBu reftdUntlhus mollws ms-
ajjultztnt:

Sic radijs lamm feriens Trironidis orbem
debilem amp; obßurum exhiba influx um in nos, igt;i em propter Syquot;»
reflexionem exfilutâ. Hic Sßa excipiens, Fortafßs, i^iquit,
merenturißaaliquämßdemi \' ld vero quad omnium, quxm-
bis obfl^nt-i valtdïJJimMm,adeptum ne eil aliquidßlatij ? anjgt;\\
pènitmpraterivit nôflrum huncfocium / G^^jdnam iüud? in-
quitLucim,lSlumilladifficultascircabißl^mf Idipßm,ait Lociai.
SyûayhabsS enint rdtionemßamtlludf quod omnis repsrcujjio syija.
fit angulis aqualibus.. Itn^ fiLuna bifida cœlum meditî, non Msffsf^^yn\'ay
latum iri lumen in terrßm ab ipfi,fied frolapfirum vitra Ter-
raglobum- ^ Sol enim in Horizonte tmc verfiam , radio fi^o -
Lunam illofiituUngit,

a Hoc dicit. Si Luna amp; dichotomos ih medio coelime-
celle eftîSplem m Horizonte elfe. Fal\'ium hoc fciunt Aftronomi,
pràetcrqiiàm ih Iphserareiîlâ. Sed facile? poteft juvari,\'fi medium
Cœli , non nieridianus citculiis pet fe dehgnet, fed cii\'culus yerti-
caî.is\'ad Eclipticam revflus.

- ife?^ radius reflex m in illâ ad äquales,in alteram plag am
\'excidet ; î\' nec htic ad namp;s demittst radium^ ;

b Si Luna aut planuinfpeculum e0et, centro terrae reclè obj e»
£l:um ; aut folo illo punilo lucem Solis repercuterct, quod defig-
nat resfla ex centro globi in nofl^um vifum : aut etiam alijs pun-
dlis,fed in folo circulo illuminationjs fitis : tune procederet ob-
jeflio SylliK. At Luna à difputatore ponitur elfe fpeculum fph«-
ricum : üla vero omnibus fuperficiei pun^lis radios Solis alla-
pfos repercutiunt. De his ergó fpeculis verum^eft,nullum omni-
nó elFe vifibile circum circa ( quod quidem non lateatpofi; fpecu-
lum } cui in hemifphœrio fpe\'culi, quod verfus oculuni cft, non
)offit affignari punftum , radiorum fuorumreflexionis ad ocu-
um fpeclantis: vt tarnen äquales interim maneant anguli radio-
rum, incidentie amp;reflexionis. Potiùs ergóficinformaretargu- .
mentum fuum advcrfarius : Si Lun^repercutcret Solis radios in

Q^nbsp;terram

izi,nbsp;PLVTAKCHI DE FACIE

tcrram proprio täte fpccuU i non vidéremus lumen in toto Lunsè
corpore,fed folüni in vnico aliquo ejus punilo.Vide Aiir.parteni
opticam£z27.

xlnh^rb^wgjio^^^^^^^nbsp;dißorßo^permumio(mxquaU-

incfdenti« muitu /i« ]ßat, angitHgt;quodeB impojßbile. Imo verèjnquit Lucius,
^^^ proßBo jam eB diBum:inter^ di(ßrendum ad Menelaum
rej^iciem Mathematicum, V^reor,inquit, te praßente^Mene-
lae dmiceipoßtiomm enjertere Mathematicam, quippeßmda-
menti locoJpecularibus contemplationibusßbßratam ; necejß

t?(menyinquit,eB ; quia illud , omnem reflexionemaqualibm

tendi angulü,nec perjpicitur in hoc ipß negocio, ne^ in conßfß
eB }ßd^ male audit incavhRecuits : quando e^ïcitimagines
majoresß ipßs, ad vnum aliquod vißva punBum^.

d Hon plane affequor, quomodO formet retorfionem,nifi de-
fmt etiam hic aliquot verba : vt fi kn^Çx^çt.reflexione \'vißvafaSa
üdvnnm ahqmd fmümrLj. Aut finiiic quid. Honpotellenmx
dc eo vifivse punclo ac€ipi,quod dcßgnat locum imaginis everfse.
Ham imago, quse à Ipeculo cavo exiiibetur everfa,minor efl: re ip-
fi : hîc verô agitur ae majori. Si tamen licet conje£luram cape-
re.Paralogifmi hujus retorfionis,ex Paralogifmo prions ; ficpro-
pemödiiriiexplicanpoteritniens Lucij Plutarchici. Mafhema-
tici,quando de fpcculoruni reflexionibus difîerunt, dctp angulo-
rum £iequalitate,amp; qua incidit radius,amp; qua refle^fitur gt; fiquidem
Ipeculum eft planum j in ipfa planitie fpcculari confiderant hos\'
angulos i\'fi veró curvura,j:ibentplanitiemintucri, qu«fpecula-,
rem fuperficiem contingar in punflo incidentie. Quando igitur
agitur de imagine vifH in fpeculo piano i tunc rei vrfibüis punéla
diverfa quidenl, diverfis etiam radijs videntur, qUorum quilibet
fiium proprium punél:um reflexionis habet in planitielpeculi.
Illa tarnen punc^a omnia, funt in vnd amp; eadem fuperficie plana.
At qiiando de cavo fpeculo agitur, totidem concipiendse f int fu-
pcrhcies planse,inter fe diverf«, cavum contingentes fpeculumj
quot funt rei vifibilis punlt;îî:a : quia etiam totidem radij ad Viden-
duni id vifibile,requiruntur, totidemqi reflexionum in cavo fpe-
culo pun£ïâ. Centra C fit cavum fpcculii R.PE,amp; oculus fit in O

intra

IN ORBE LVNiC.nbsp;n^

intra centmm C. Hoe enim rcquiritur, vt imago appafcat major
ipsa re vifibili.: fit ctiam vifibile PL retro ab oculo, amp; dcfeendat
ex C per O perpendicularis in fpccnlum, G P. Igitur alio radio
videbitur F,alio L :/inr ij OR,OE,vtin punflis R,amp; Ereflcfflan-
tur, OK quidem in RF, OEvero in EL : vt duilis fiiperficiebus
planis,GH per R,amp;BD per E, Angulus incidentie ORH, fiatje-
-qualis angulo rellexionis GRF ^fic, angulus OEB, angulo DEL.
Hse duae fuperficies funt inter fe difi:in£l3e,amp; ncquaquam vna,nc-
^ue inter fe, neq; cum fupcrficic XPI, quae fpecutum contingit ia
P, quod vifivam OP refleurit in O. At fi fpeculum fuiffet pla-
jium XPI : tunc F.L. diverfa rei vif« puncla, vifa fuiffent diverfis
quidem radijs reflexis,verbi causa,F,radio OHF,6c L,radio OBL:
fed punfla diverfa rcflexionum H, amp; B, fuiffent in vna ÔC cadcm
numero fuperficie plena HPB.

Hujus divcrfitatis vide-
tur Lucius oblitus fuiffe ,
fic diffcreret dc reflcxioibus
in cavo, ac fi ill« omnes fine
confiderand« in vna amp; cade
plana fupcrficic XPI,fpcculû
curvilineum RPEjinpundlo
vno P, contingente. Hoc e-
nim fi in animo habuit Syl-
la:fane verumficr,nonpoffe
effc «quales, angulos inci-
denti« angalis reficxionii,
fi imago apparet major, ip-
. sa rc vifibili. Nam imago
proptcreà fit major jufto, quia angulus comprehenfus ab extre-
mis radijs vifonbus ROEjinajor fit in fpli«rieo cavo, quàm fi in
piano videretur per HOB. Si nUncctiampoft reflexionem fada
tanquam non in diverfis fuperficicbus GRH, B ED, fed in vna
XPl,inq7 ejus pun£lis X.I.(c6tinuatis in ea OR,OE)radijs «qua-
libus, id eft, «que nimijs angulis, refilirent OX in XN,angUlo
OXP,«quali ipfi KXNific 01 m !M,angulo lP,«quali ipfi OlM:
longiffimeaben\'arentXN Sl I Màre visa FL,nec fbrmareturcjus

Q znbsp;inia»

iZ4 PLVTARCHI DE FACIE
imago, Qüiia vero comprehenduiitrei vifae terminos F. L, eaque
rafione formant imaginèniineceffe crit, vt poft reflexionem fafta
in X-I-iteràm coeant verfus rem vifam, perX FJ L j amp; fic rednvs
fefiliant,quamlncidei:ant,angulis fc.RXF, Ql M,in hocfchema-
te plané obtufts j ciim anguli incidentise ( quos Lucius fibi ima-
ginabatur) PXO,PlO,fint valdé aciiti. Aii reélè firn alTecutus ér-
rorem Luci),lecloris efto judicium. Errorenim omninàinçft in
liacretorfione, qaia non tollitur œqualitas anguloruminciden-
\' tix amp; reflexionisjper hanc amplificarioncm imaginis \':infpcculo
^cavo. quot;nbsp;;. ,

Ali.as fîdocliiiiam ipfam Catoptricaila cönfideremus, Lucio
iam filere juÏÏb: error omninó eft non pàrvi momenii in dodlrina
hac, vt eft illa nobis relicT:a ab antec.cftbribüs : at is non in hac,
fed in alia vicinâ parte : dum fcil.\'locum îmagïnis definiuhfpër

•nbsp;coHcurfurii radij viforij cum perpendicular!, quse ex puniflo vifi-
bili duciturih fuperfi\'ciem iiiam,quœ refieclitradium quemlibet,

*nbsp;nlente continüatam : neq; tamen.caufam legitimam producunt,
■ cur hoc ita eveniat : fed hoc ipfüm, quod dicnnt,inter principia

Catopnica gt; fine vlla limitatione alTumunt. . Hunc.erxorem ego
uïationibl.rs amp; experimentis antc annos zdquot; in Opticis coargui,
axioma iitóitavi,amp; qua parte verum eft,ejus caufas naturales ape-
rui.. Qi^od vero Bon fit axioma iliudvniverfale, potüiperhoc
ipftim fpéculum cavum, amp; per allegatam à Lucio amplificatio-
nem imaginis , coarguere clarius. Nam authores ipfi optici hal-
iucinanturabfurdiflime, diim axioma fiium applicant ad hunc
c Cafum. . Sequitureniiii exvitiofo illo axiomate, locuni imaginis
fepe vel in ipfo fuperficiei refringentis pumflo effe, vel in infini-
ta diftaiitia. Et cum dicunt,in ipfa fuperficic ipeculi ; jam ipfi co-
arguunt fiium aixioma. N^m.punfluniilludfpeculi K, refiexio-
!iem faciens,eft extra perpendicularem ex centro C per rem F.ln-
terimquereclamatexperientia. Si enim imaginafeiurfibi viflis,
locurii.rei in fuperficic fpeculi j non imaginàretur fibi illam ma-
jorem ipsa portionc fpeculi, per quam refle£gt;untur omnes radij.
. Atqui\'ët.imagineioquunturamplificatâ, non de imminuta. O-
. .ntrimm;vei.Q abfùrdiiîimû-eft illud, quod difertis verbis exaxio-
: mateUlpfuodéducuntamp;deaionftraatauthoresjiocumimaginis

ni hoc

^ IN ORB E LVNyE.

iiî hoc pfii efic iiîtcrdum retro ab hoc ocuio. Quid eft hoc,imâ^
gö retro ab ocuio ? Anne oaüus facuitatem habet reipiciendi in
pöfticum capitis ? An quifquam vnquam, iiifpedovlpeculo cavo,
cxclamavir,fe videre imaginem rci,quafi poft caputiuum?Imago
cft res fi£la, firiiihtudincm habens rei, fed aberrans à circumftan-
ti)s : pars hujus imaginis, cft locus, circa quem errat imago, Is
locus femper in eam plagam cft, inquam: cönvertiturpupillao-
cuiS:,amp; in quafi tum fpcculum,quod oculus infpicit.Et tamen hoc
apfüi\'dum omnino fcquitur cx illorum axiomate.

In fchcmateprjemilTojfit F res ipfa rctro ab oculo, Ducatut
ex C centro, CF,perpendicularis fc: m fuperficicm cavam R,quïe
rcfradionem feccrät; Si loctis imaginis eft in concurfu hujus per-
pendicularis CFHcumvifiva OR: certe ha» duse line« in hoc
caiu interdum inceduntparallelse,amp; concurrunt in diftantia infi-
nita,hoc cft,nunquam ; intcrdu.m concurrunt quideni, fed verfus
plagam O .G,retràab oculo , non in adverfum. Falfum igitur in
hoc cafu reperîtur Axioma Catoptricorum, amp; fubftiiucndum eft
verum,à me ftabilituni in opticis : fc.quód locus imaginis fit in
eoncurfu duaruni linearum viforiarum in fpeculum egredientium
cx duobus oculis,vel etiam ex duobus locis diftin£lis, à quorum
vno in alium,oculus ctiam vnus folitarius reciprocat. Et incidit
inter fcnbendumi ( etfi anteplenam demonftrationeni affcri non
debet pro certojelongationem hujus concurfus ab oculo,menfu-
rani habere,compofitarn ex 0R,amp; RF,continuata vfque in fuum,
concurllim cum ÖC. Hoc enim fi eft,fequetur,imaginem etianV
„apparere quodammodo cavam,partes Ic.interiores remotio res :fi-
cut ex oppofito,, in convexis fpeculis/pärtes imaginis interiores
oculo propiores apparent,amp; imago Gonvexa,etiamfi vifibilefue-
rit planum.

Hanc igitur particulam Catoptricorum hic vcntilarc mihi
placuit, admonito à Lucio » aliudaliquid reprehendentc,quod
fanum amp; irreprehenfibile eft.